lokaal samenwerken aan de band tussen mens en natuur nieuwe synergie en creativiteit ontstaat en...

Meerjarenbeleidsplan 2014 - 2018Zuid-Hollands Landschap, 31 maart 2014

Natuur dichtbij.Lokaal samenwerken aan de band tussen mens en natuur

2

Voor de Stichting Het Zuid-Hollands Landschap staat de band tussen mens en natuur centraal. Vanuit dit besef willen we mensen actief betrekken bij de beleving, bescherming en het beheer van de natuur en het landschap in de eigen leefomgeving en in de provincie Zuid-Holland.

Andr van der Zande, bestuursvoorzitter van

het Zuid-Hollands Landschap, 2013

InhoudEen nieuwe koers 7

Binden, bewaren, bezielen en betalen 11

Lokale kleur 19

Regio Veenweiden 21

Regio Eilanden 27

Regio Kuststreek 31

Tot slot 37

Bijlage 1 Meerjarenbegroting

4

Lokaal samenwerken aan de band tussen mens en natuur.

6

Onze organisatie is in transformatie. Het is een spannende tijd en er verandert veel. Voor onze mensen is de omwenteling niet altijd makkelijk. Toch zie ik dat we erin slagen om anders te denken en anders te werken. Dat maakt me trots.

Michiel Houtzagers, directeur van het Zuid-Hollands Landschap

7

Een nieuwe koers De wereld is in beweging. De economische crisis is voor iedereen voelbaar, het behoud van de welvaart is minder vanzelfsprekend. Er is minder overheidsgeld beschikbaar, ruimtelijke processen staan stil of vertragen. Mensen keren terug naar de basis: naar elkaar, naar alles wat echt is en daarmee ook naar natuur, landschap en erfgoed in hun directe leefomgeving.

Op zoek naar een nieuw fundamentHet Zuid-Hollands Landschap beweegt mee.

De sociaal economische problemen in Ne-

derland hebben gezorgd voor minder poli-

tieke prioriteit voor natuur en natuurontwik-

keling. Het stopzetten van de provinciale

subsidie voor het Zuid-Hollands Landschap

is daar een zichtbaar en voelbaar gevolg

van. In 2012 is de formatie van het Zuid-

Hollands Landschap flink afgeslankt: de be-

leidsmatige tak van de organisatie is groten-

deels verdwenen.

Ook het Zuid-Hollands Landschap gaat te-

rug naar de basis: het beheer van natuur-

terreinen voor de inwoners van de provincie

Zuid-Holland. Het Zuid-Hollands Landschap

streeft nog steeds naar het duurzame be-

houd van biodiversiteit in Zuid-Holland.

Door gericht te beheren en op kleine schaal

aankopen te doen die de bestaande natuur-

gebieden versterken, blijft het Zuid-Hollands

Landschap zich inzetten voor de karakteris-

tieke biodiversiteit in de provincie. Het besef

dat de verbinding tussen mens en natuur de

kurk is waarop het natuurbeheer drijft, wordt

daarbij steeds sterker.

Actief verbinden voor beter natuurbeheerHet Zuid-Hollands Landschap is zich steeds

meer bewust van de behoeftes van bescher-

mers en de bezoekers van haar terreinen.

Zij verbinden zich niet meer passief aan het

Zuid-Hollands Landschap. Beschermers en

bezoekers zijn actieve meebeslissers, mee-

gebruikers en meebeheerders. Het Zuid-

Hollands Landschap kiest ervoor de verbin-

ding tussen mens en natuur als hoofdtaak

te zien. De komende beleidsperiode richt de

organisatie zich op meer samenwerking met

mensen, bedrijven en (maatschappelijke)

organisaties. Het Zuid-Hollands Landschap

is onderdeel van De12Landschappen en is

daar trots op. Samen met de collegas staan

wij voor natuur dichtbij mensen en midden

in de samenleving. Ons doel is om samen

met mensen, bedrijven en verschillende

soorten organisaties intensief bezig te zijn

met natuur en landschap: met de beleving,

de bescherming en de ontwikkeling.

Natuur dichtbijOm verbinding te maken met mensen, be-

drijven en organisaties zijn lokale wortels be-

langrijk; daar is de natuur, daar zijn de men-

sen en daar worden de verbindingen gelegd.

8

Mensen voelen verbondenheid met hun regio

en directe leefomgeving; minder met de pro-

vincie Zuid-Holland als geheel. Het zwaarte-

punt van de organisatie is verschoven van het

hoofdkantoor naar de drie regios: iedere re-

gio heeft zijn streekeigen karakteristieken en

volgt een aanpak met een eigen lokale kleur.

Samenwerken en samenwonenDe eerste vruchten van het samenwerken

zijn al geplukt. Sinds juli 2013 woont en

werkt het Zuid-Hollands Landschap samen

met Erfgoedhuis Zuid-Holland. De prachtige

boerderij in Rotterdam is ingeruild voor het

statige Meisjeshuis in Delft. Onder de vlag

Landschap & Erfgoed Zuid-Holland hebben

de organisaties de ambitie om samen natuur,

landschap en erfgoed beter te behouden en

meer te laten beleven.

Een nieuw type beleidsplanBij de nieuwe koers hoort ook een nieuw type

beleidsplan. Een plan dat uiting geeft aan de

grote veranderingen die plaatsvinden in de

positionering van natuur in de maatschappij

en de rol van natuurbeheerders ten opzichte

van de andere maatschappelijke partijen.

Het is een periode met veel onzekerheden,

zoeken en proberen, maar ook een tijd waar-

in nieuwe synergie en creativiteit ontstaat en

nieuwe partners worden gevonden. Dit plan

moet deze zoektocht ondersteunen. Het plan

spreekt zich uit over de intenties en priori-

teiten voor de komende jaren en schetst mo-

9

gelijkheden over de manier van aanpakken.

Het is geen kookboek, wel een belangrijk

kompas. Het gaat minder over de te behalen

resultaten en de indicatoren waarmee die

prestaties worden gemeten. Het inspireren

en ontdekken staat centraal en minder me-

ten en afrekenen. Samen met natuurliefheb-

bers, vrijwilligers, bedrijven en organisaties

ontwikkelt het Zuid-Hollands Landschap

nieuwe werkwijzen om mensen actief aan

natuur, landschap en erfgoed te verbinden.

Inspireren en lerenBij die verandering hoort ook een andere wij-

ze van rapporteren. Het gaat niet meer om

alleen cijfermatige verantwoording maar om

het presenteren van geleerde lessen via korte

presentaties, filmpjes en excursies. Evalu-

atie is standaard onderdeel van onze leer- en

werkprocessen. Hiermee inspireert het Zuid-

Hollands Landschap zichzelf, haar bestuur,

haar vrijwilligers en haar omgeving. En zo

vindt de verandering in de praktijk plaats.

10

In het project Leeuwenhorst hebben we in 2012 onze eerste ervaringen met crowdfunding opgedaan. We hebben gemerkt dat een lokale vraagstelling met een tastbaar doel veel reacties en geld op kan leveren. Deze nieuwe concepten moeten we vaker toepassen.

Marie-Louise Govers, medewerker fondsenwerving van het Zuid-Hollands Landschap

11

Binden, bewaren, bezielen en betalen De rode draad van alle activiteiten van het Zuid-Hollands Landschap is te vangen in vier domeinen: binden, bewaren, bezielen en betalen. Het meerjarenbeleid is uitgewerkt aan de hand van deze vier domeinen. Het plan sluit daarmee naadloos aan op het gezamenlijke visiedocument van Landschap en Erfgoed Zuid-Holland.

Binden: samen het landschap vormgevenHet actief binden van mensen, bedrijven en

organisaties aan onze terreinen is de belang-

rijkste verandering in de benadering van het

Zuid-Hollands Landschap. De regios zijn

het uitgangspunt. Daarbij richt het Zuid-

Hollands Landschap zich onverminderd op

de trouwe achterban en op potentile nieuwe

beschermers en partners. De communica-

tie verschuift steeds meer naar online. Op

meerdere sociale media is het Zuid-Hollands

Landschap zichtbaar als gesprekspartner.

Dat gesprek wil het Zuid-Hollands Landschap

verder uitdiepen door middel van participa-

tietrajecten en lokale gebruikersplatforms.

Focus op jonge gezinnen en vijftig plussersVooral jonge gezinnen en vijftig plussers

krijgen extra aandacht: zij vormen het

overgrote deel van de bezoekers van de

natuurterreinen en daarmee het bescher-

mers potentieel. Het Zuid-Hollands Land-

schap streeft naar een gestaag groeiende

achterban van minimaal 60.000 mensen

die jaarlijks een vast bedrag doneren of an-

derszins bijdragen.

Meer inspanningen voor de jeugdHet Zuid-Hollands Landschap wil zich ster-

ker binden aan de jeugd en vindt het be-

langrijk dat kinderen eigen natuurervaringen

opdoen. Vandaar de aandacht voor jonge ge-

zinnen en lesprogrammas op scholen. Jon-

geren gaan op ontdekkingstocht in de natuur

dichtbij huis. Wij hebben de ambitie om

jeugdboswachters aan onze natuurterreinen

te koppelen. Jeugdboswachters zijn jongeren

die het leuk vinden om in een natuurgebied

in hun eigen omgeving een oogje in het zeil

te houden of te helpen met het beheer. De

jongeren van nu zijn de medewerkers, vrij-

willigers en beschermers van de toekomst.

Vooral objecten nabij woonkernen lenen zich

voor de inzet van jeugdboswachters, zoals

landgoed Ockenburgh, het Staelduinse Bos

en het Eiland van Brienenoord.

Het Zuid-Hollands Landschap participeert

in het provinciale programma Groen doet

goed dat vanuit het IVN wordt getrokken.

Wij werken samen met gemeenten en andere

terreinbeherende organisaties (zoals Natuur-

monumenten, Staatsbosbeheer en Groen-

service Zuid-Holland) om kinderen kennis

te laten maken met natuur en landschap in

12

hun directe leefomgeving