lokaal opleidingsplan spoedeisende geneeskunde haaglanden … lokaal... · 2017-04-21 · lokaal...
TRANSCRIPT
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
1
Lokaal Opleidingsplan
Spoedeisende Geneeskunde
Haaglanden Medisch Centrum
Gebaseerd op
curriculum opleiding tot Spoedeisende Hulp Arts
versie 2014
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
2
Het opleidingsplan Spoedeisende Hulp arts HMC is een vertaling van het landelijke opleidingsplan en
voldoet aan de daarin gestelde eisen, inclusief de eisen vanuit de regelgeving (kaderbesluit en
specifiek besluit SEH-arts KNMG). Dit plan is in samenspraak met de lokale opleidingsgroep -
opleidingscommissie en de AIOS groep HMC tot stand gekomen en wordt continue verbeterd.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
3
Dit document betreft het lokaal opleidingsplan van het Haaglanden Medisch Centrum (HMC) afdeling
spoedeisende geneeskunde.
Het plan bestaat uit drie delen:
In deel A wordt een algemene toelichting gegeven van het ziekenhuis, opleiding tot SEH-arts en de
opleidingsgroep.
Deel B geeft een toelichting op de verschillende stages, leerdoelen, vaardigheden en toetsen.
In deel C worden alle bijlagen vermeld.
Elke AIOS krijgt voor aanvang van de werkzaamheden op onze afdeling een apart “inwerkdocument
A(N)IOS SEH” met daarin informatie over de afdeling Spoedeisende geneeskunde, namen van
medewerkers, werkafspraken en regels op de afdeling. Bij aanvang van de werkzaamheden vindt er
een 5-daagse introductiecursus plaats met onder andere training in de ABCDE-methodiek.
E.R.J.T. de Deckere, opleider
Mw. T.M.A.J. Reijnen, plaatsvervangend opleider
’s-Gravenhage, januari 2017
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
4
INHOUDSOPGAVE
DEEL A – ALGEMEEN .................................................................................................................................. 6
1. Inleiding ...................................................................................................................................... 7
1.1 De geschiedenis ...................................................................................................................... 7
1.2 Missie, strategie en kernwaarden .......................................................................................... 8
1.3 Doelstellingen ......................................................................................................................... 8
1.4 Speerpunten en themagebieden ........................................................................................... 9
2. Organisatie ziekenhuis en spoedeisende hulp ......................................................................... 11
3. Afdeling Spoedeisende Hulp HMC ............................................................................................ 14
4. Opleiding Spoedeisende Geneeskunde .................................................................................... 16
4.1 Inleiding ................................................................................................................................ 16
4.2 Samenstelling Opleidingsgroep en -commissie .................................................................... 16
4.3 Competenties en thema’s binnen het opleidingsschema .................................................... 17
4.4 Onderwijs ............................................................................................................................. 19
4.5 Dagelijkse rapporten ............................................................................................................ 23
4.6 Verplichte- en niet verplichte cursussen .............................................................................. 24
4.7 Kwaliteitsbevorderende besprekingen ................................................................................ 24
4.8 Overlegstructuren ................................................................................................................ 25
4.9 Toetsing ................................................................................................................................ 25
DEEL B – STAGEBESCHRIJVINGEN ............................................................................................................ 28
INLEIDING ............................................................................................................................................. 29
DEEl B-I STAGEBESCHRIJVINGEN .............................................................................................................. 30
1. Anesthesiologie......................................................................................................................... 31
2. Cardiologie ................................................................................................................................ 37
3. Interne Geneeskunde, MDL en Longziekten ............................................................................. 43
4. Neurologie ................................................................................................................................ 53
5. Intensive Care ........................................................................................................................... 59
6. Kindergeneeskunde .................................................................................................................. 67
7. Radiologie ................................................................................................................................. 72
8. Huisartsgeneeskunde ............................................................................................................... 76
9. Prehospitale Acute Hulpverlening ............................................................................................ 81
10. Psychiatrie ................................................................................................................................. 85
11. Oogheelkunde ........................................................................................................................... 90
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
5
12. Spoedeisende Hulp ................................................................................................................... 93
13. Keuzestage .............................................................................................................................. 101
14. Wetenschapsstage .................................................................................................................. 103
DEEL C - BIJLAGEN .................................................................................................................................. 106
Bijlage 1 - Opleidingsschema.............................................................................................................. 107
Bijlage 2 - Koppeling competenties aan thema’s ............................................................................... 108
Bijlage 3 - Thema’s uitgewerkt ........................................................................................................... 110
Thema 1: Airway ............................................................................................................................. 113
Thema 2: Breathing ........................................................................................................................ 115
Thema 3: Circulatie ........................................................................................................................ 117
Thema 4: Disability ......................................................................................................................... 120
Thema 5: Exposure/environmental ............................................................................................... 122
Thema 6: Secondary assessment ................................................................................................... 125
Thema 7: Spoedeisende aandoeningen in het gelaat .................................................................... 127
Thema 8: Spoedeisende aandoeningen op het gebied van haemorrhagische diathese, metabole &
endocrinologische aandoeningen .................................................................................................. 129
Thema 9: Spoedeisende dermatologische aandoeningen ............................................................. 131
Thema 10: Musculoskeletale aandoeningen ................................................................................. 132
Thema 11: Gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen ..................................................... 134
Thema 12: Huisartsgeneeskunde en “eerste lijns” aandoeningen ................................................ 136
Thema 13: (acute) Geriatrie en sociale problematiek ................................................................... 137
Thema 14: (acute) Kindergeneeskunde ......................................................................................... 138
Thema 15: (acute) Pijnstilling en sedatie ....................................................................................... 140
Thema 16: Prehospitale acute hulpverlening en rampengeneeskunde ........................................ 142
Thema 17: Traumatologie .............................................................................................................. 143
Thema 18: Kennis en wetenschap.................................................................................................. 145
Bijlage 4 - Cursussen verplicht/niet-verplicht .................................................................................... 146
Bijlage 5 - Toetsmatrix ........................................................................................................................ 147
Bijlage 6 – Wat zit wanneer minimaal in het portfolio? .................................................................... 148
Bijlage 7 - Monitoring Voortgang van de AIOS Spoedeisende Geneeskunde .................................... 150
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
6
DEEL A – ALGEMEEN
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
7
1. Inleiding
1.1 De geschiedenis
Haaglanden Medisch Centrum (HMC) is in 2015 ontstaan door een fusie tussen Medisch Centrum
Haaglanden en Bronovo-Nebo. In 1998 was het Westeinde Ziekenhuis in Den Haag en ziekenhuis St.
Antoniushove in Leidschendam reeds gefuseerd tot Medisch Centrum Haaglanden. Met die fusie
kwam ruim 150 jaar ziekenhuiservaring samen. Inmiddels spreken we over het HMC en HMC
Antoniushove, HMC Bronovo en HMC Westeinde.
Westeinde Ziekenhuis
In 1873 stichtte pater Marijnen aan het Westeinde in Den Haag het katholieke ziekenhuis Johannes de
Deo. De andere Haagse ziekenhuizen hadden volgens Marijnen in die tijd te weinig aandacht voor het
geestelijk welzijn van de patiënten. Hij benaderde tal van Haagse notabelen om geld in te zamelen om
een katholiek ziekenhuis te stichten. Uiteindelijk vond hij notaris Schiefbaan bereid om een pand te
kopen aan het Westeinde, dat als ziekenhuis werd ingericht.
In 1969 veranderde de naam van het ziekenhuis in Westeinde Ziekenhuis, omdat het in de volksmond
steeds meer onder die naam bekend stond. Tien jaar latere nam het ziekenhuis zijn intrek in een
compleet nieuw gebouw, gevestigd op de hoek van het Westeinde en de Lijnbaan in Den Haag.
St. Antoniushove
St. Antoniushove begon in 1913 als pension voor welgestelde ouderen met een ziekenzaaltje aan het
Oosteinde in Voorburg. Dat initiatief kwam van pastor Van Stee, die later bisschop werd. De ziekenzaal
werd steeds belangrijker en omvangrijker en overvleugelde op den duur het pension. De laatste
pensionbewoner verdween in de jaren vijftig. In 1973 verhuisde St. Antoniushove naar Leidschendam,
waar op een braak liggend stuk grond een nieuw ziekenhuis was gebouwd.
Bronovo-Nebo
Ziekenhuis Bronovo werd in 1865 gesticht als ’s-Gravenhaagsche Diakonesse-Inrichting en later
vernoemd naar de eerste ‘besturend zuster’ Sara Katharina de Bronovo. In 1972 fuseerde de
Diakonesse-Inrichting Bronovo en het Nebo Ziekenhuis tot de Stichting Bronovo-Nebo. Het huis Nebo
komt voort uit het Nebo ziekenhuis dat in 1947 werd opgericht door de Scheveningse gemeenschap.
Tussen 1981 en 1986 werd het omgevormd tot verpleeghuis en is in 2000 verhuisd naar de wijk
Benoordenhout.
Nu: één ziekenhuis met verschillende karakters
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
8
Het waren drie ziekenhuizen met een heel verschillend karakter: het Westeinde een typisch
binnenstadsziekenhuis, het Bronovo en St. Antoniushove een streekziekenhuis. Dat karakter hebben
de locaties grotendeels weten te behouden, terwijl patiënten én medewerkers wel profiteren van
voordelen die een groot ziekenhuis heeft.
1.2 Missie, strategie en kernwaarden
(gebaseerd op “strategienota 2016-2018”, zie HMC-strategienota.pdf)
Het HMC is een ziekenhuis met liefde en lef. Dit geven we vorm door zaken écht anders te
organiseren, vanuit het perspectief van de patiënt die met aandacht geholpen wordt. Passende
(top)klinische zorg is de kern van onze strategie. Vernieuwing is een middel om onze doelstellingen te
realiseren. We laten dit tot uitdrukking komen in de drie kernpunten van onze visie:
Zorg zoals de patiënt wil
Samen met verwijzers, verpleging, verzorging en thuiszorg
Topklinische zorg dichtbij.
We werken daarbij vanuit onze kernwaarden:
Wat we doen, doen we met liefde en lef
We zijn toegankelijk en betrouwbaar
We zijn trots op wat we doen
1.3 Doelstellingen
Hét ziekenhuis met liefde en lef vraagt om ambitieuze doelstellingen. Onze doelstellingen zijn:
De patiënt wordt direct en met aandacht geholpen
De patiënt maakt zelf keuzes rondom zijn zorgvraag
De verwijzer ervaart optimale toegankelijkheid en bereikbaarheid
Kwaliteit en opleiding zitten in ons DNA
Onderzoek en innovatie leiden ons
Ambitieuze medewerkers kiezen voor ons
Vanuit de visie van ‘topklinische zorg dichtbij’ hebben alle 3 de ziekenhuislocaties het profiel
‘ziekenhuiszorg voor de buurt en de regio’. Voor elke locatie geldt: topzorg, gestroomlijnde en
patiëntgerichte processen en een eigen vertrouwde sfeer.
De poliklinische zorg wordt op de drie locaties geboden, zodat de zorg dicht bij de patiënt en zijn
omgeving is. Op alle drie de locaties blijven klinische functies behouden. Elke locatie heeft zijn eigen
accenten.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
9
HMC Antoniushove: - Algemene klinische en poliklinische zorg
- oncologische zorg (UKC)
- Radiotherapie
HMC Bronovo: - Algemene klinische en poliklinische zorg
- 24/7 (basis) SEH
- Expertisecentrum ouderen en expertisecentrum electieve chirurgie
HMC Westeinde: - Algemene klinische en poliklinische zorg
- 24/7 (profiel) SEH
- Acute (hoogcomplexe) zorg
1.4 Speerpunten en themagebieden
Binnen de ‘topklinische zorg dichtbij’ zijn de acute zorg en oncologische zorg onze speerpunten.
Daarnaast zijn vrouw- en kindzorg, ouderenzorg en infectieziekten specifieke themagebieden. Het
meest wezenlijke onderscheid tussen themagebied en speerpunt is dat de speerpunten in omvang
groter zijn en bijna alle specialismen betreffen.
Acute zorg:
HMC is hét ziekenhuis in de regio voor de acute (hoogcomplexe) zorg, waaronder de (poly)traumazorg.
Wij bouwen verder op onze bijzondere expertise op gebied van traumazorg (mono- en polytrauma’s),
acute vasculaire zorg (hersenbloedingen en -infarcten), acute neurochirurgische zorg
(hersenbloedingen en hersenschedelletsel), acute heelkunde (vaatchirurgie en buikchirurgie), acute
cardiovasculaire zorg, acute cardiologie (opvang reanimaties en hartinfarcten), acute
longgeneeskunde, acute interne geneeskunde, verloskunde en de MPU (Medisch Psychiatrische Unit).
HMC Westeinde is met ongeveer 53.000 patiënten per jaar de grootste afdeling Spoedeisende Hulp
van Nederland en is een level 1 traumacentrum onder meer in samenwerking met het LUMC.
Daarnaast beschikt HMC Westeinde over 24/7 interventieradiologie, vaatchirurgie en
interventiecardiologie met ICD-vergunning en heeft het een acute OK en Intensive Care niveau 3.
HMC Bronovo heeft een 24/7 (basis-)SEHfunctie , Eerste Hart Hulp en heupfractuurcentrum voor
patiënten met een acute indicatie voor diagnostiek en behandeling met bijzonder aandacht voor de
oudere (kwetsbare) patiënt en patiënten met acute sportblessures.
Beide SEH’s beschikken over een huisartsenpost en een post voor medicatie-uitgifte.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
10
Oncologie
HMC heeft op oncologisch gebied een belangrijke rol in de regio, waarbij patiënten behandeld worden
met behulp van de nieuwste technieken. De meeste oncologische behandelingen, specifieke
diagnostiek en nazorg worden met name bij HMC Antoniushove geboden en er is intensieve
samenwerking met het LUMC in het Universitair Kankercentrum Leiden | Den Haag (UKC). Ook het
radiotherapeutisch centrum is in HMC Antoniushove gevestigd.
Vrouw- en kindzorg
De zorg rond de geboorte is gericht op het gehele gezin, gebruikmakend van de intensieve
samenwerking tussen de verloskunde en de kindergeneeskunde gedurende het gehele traject vanaf
conceptie, zwangerschap, bevalling en de zorg voor het opgroeiende kind. Hierbij is tevens een
intensieve samenwerking tussen de eerste- en tweedelijn .
Gynaecologische zorg is van hoge kwaliteit met aandachtsgebieden fertiliteit, minimaal invasieve
chirurgie en bekkenbodem. Ook kindergeneeskunde biedt kwalitatief hoogwaardige zorg met
aandachtsgebieden allergologie, infectie- en longziekten, mictie- en defaecatieproblematiek en
nefrologie.
Ouderengeneeskunde
HMC Bronovo is het expertisecentrum wat betreft de oudere patiënt. Zorg krijgt inhoud in de vorm van
ziekenhuis verplaatste zorg samen met de huisarts en dichtbij de patiënt. Er is aandacht voor de
samenhang en coördinatie om de oudere patiënten met complexe problemen te begeleiden. Vanuit
het behandeladviescentrum ouderengeneeskunde worden oudere patiënten poliklinisch behandeld in
samenwerking met het LUMC. Daarnaast heeft het behandeladviescentrum een consultatiefunctie
voor de opgenomen patiënten.
Infectieziekten
Infectieziekten vormen een steeds grotere bedreiging voor de volksgezondheid, in het bijzonder voor
patiënten met een chronische ziekte of patiënten die zijn opgenomen in het ziekenhuis. Door
toegenomen migratie en reizen komen er meer en nieuwe infectieziekten. Het verzorgingsgebied van
HMC en vooral de Haagse binnenstad (HMC Westeinde) past bij uitstek bij de verdere vormgeving van
dit zorginhoudelijk thema in samenwerking met het LUMC en GGD.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
11
2. Organisatie ziekenhuis en spoedeisende hulp
De organisatiestructuur van het ziekenhuis wordt weergegeven in onderstaande organogrammen.
Geheel:
VAR: Verpleegkundige Advies Raad
VMS: Vereniging Medische Staf
RvT: Raad van Toezicht
RvB: Raad van Bestuur
OR: Ondernemingsraad
PAR: Patiënten Adviesraad
De specialismen zijn onderverdeeld in 7 clusters:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
12
Stafcluster:
De Spoedeisende Hulp is onderdeel van cluster 6, waarin onder andere ook de OK en de Intensive Care
zitten. Elk cluster wordt aangestuurd door een organisatorisch clustermanager en een medisch
clustermanager. Een SEH-arts KNMG is als gemandateerd specialist aangewezen en qualitate qua
voorzitter van het managementteam SEH. Deze fungeert als aanspreekpunt voor het
clustermanagement. Het managementteam SEH heeft de dagelijkse leiding van de afdeling SEH,
ontwikkelt het beleid van de afdeling en coördineert de uitvoering hiervan ten behoeve van een
optimale bedrijfsvoering en kwalitatief hoogwaardige patiëntenzorg op de afdeling SEH. Het
managementteam heeft daarnaast als taak om locatie-overstijgende werkwijzen en werkprocessen te
harmoniseren en veranderprocessen aan te sturen. De SEH heeft naast het managementteam een
gebruikersraad waarin alle specialismen die gebruik maken van de SEH een vertegenwoordiger
hebben. De gebruikersraad adviseert het managementteam ten aanzien van het beleid. Iedere SEH-
locatie heeft een zorgmanager, welke op de werkvloer betrokken is bij het patiëntproces.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
13
De SEH-artsen KNMG vormen een Organisatorische Eenheid (OE) Spoedeisende Geneeskunde. De
voorzitter van het dagelijks bestuur van de OE heeft zitting in de gebruikersraad SEH. De voorzitter van
het managementteam is onderdeel van het dagelijks bestuur van de OE Spoedeisende Geneeskunde.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
14
3. Afdeling Spoedeisende Hulp HMC
HMC bestaat uit 3 locaties: Westeinde in centrum Den Haag, Bronovo in Benoordenhout Den Haag en
Antoniushove in Leidschendam. Acute zorg is één van de speerpunten van onze organisatie.
De organisatie vervult een landelijke voortrekkersrol in de aanpak van maatschappelijke problemen,
zoals kindermishandeling en overmatig alcoholgebruik bij volwassenen.
De Operationele Eenheid (OE) Spoedeisende geneeskunde telt momenteel 15 SEH artsen KNMG en er
zijn vijf tot zes artsen in opleiding tot SEH arts KNMG (vooralsnog alleen HMC Westeinde; HMC
Bronovo wordt in 2017 meegevisiteerd). De huidige staf is actief in het verder uitwerken van de positie
van SEH-artsen zowel op lokaal als op nationaal niveau.
Op de SEH’s behandelen we een breed scala aan spoedeisende en minder spoedeisende presentaties
variërend van hoogwaardige acute opvang tot het behandelen van laag complexe presentaties.
Het HMC verzorgt sinds 2002 de opleiding tot SEH-arts KNMG. De SEH-artsen KNMG zijn vanaf deze
periode actief in het opbouwen en continue verbeteren van de opleiding tot SEH-arts KNMG.
De staf SEH-artsen KNMG participeert actief in het geven van onderwijs, het begeleiden, superviseren
en mede-opleiden van AIOS SEG, ANIOS SEG, AMA’s en AIOS ziekenhuisgeneeksunde, AIOS
huisartgeneeskunde, semi-artsen, verpleegkundigen en Nurse practitioners. Alle nieuwe arts-
assistenten MCH-breed worden door de SEH-artsen KNMG ABCDE opgeleid.
De Spoed Eisende Hulp op locatie HMC Westeinde behandelt jaarlijks circa 53.000 patiënten en is
daarmee één van de drukste SEH’s van Nederland. HMC Westeinde maakt als level 1 traumacentrum
onderdeel uit van het traumacentrum West Nederland, heeft een eigen CT-scan op de SEH-afdeling,
twee traumakamers en beschikt over een helikopterplatform. De acute Hersenhulp, gelegen op de
SEH, zorgt ervoor dat patiënten met een CVA zo snel mogelijk behandeld kunnen worden. Met tevens
een level 3 Intensive Care Unit, interventieradiologie, interventiecardiologie en neurochirurgie kunnen
vrijwel alle behandelingsmogelijkheden worden aangeboden.
De SEH van locatie Bronovo is een algemene SEH met focus op de oudere patiënt en laagcomplexe
monoletsels (vb. heupfractuur). Jaarlijks worden hier circa 20.000 patiënten behandeld.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
15
De SEH van locatie Antoniushove, welke jaarlijks circa 15.000 patiënten behandeld, zal medio 2017
worden gesloten. Door deze sluiting zal naar alle waarschijnlijkheid het aantal patiënten op locatie
Bronovo en Westeinde toenemen.
Momenteel wordt zowel op de locatie Bronovo als op de locatie Westeinde een nieuwe state of the art
SEH gerealiseerd. Beide nieuwe SEH’s worden in 2017 opgeleverd.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
16
4. Opleiding Spoedeisende Geneeskunde
4.1 Inleiding
De opleiding Spoedeisende Geneeskunde bestaat sinds 2002 in het HMC. Hiermee was het HMC een
van de eerste centra die de opleiding Spoedeisende Geneeskunde ondersteunde. Sindsdien is de
opleiding continue in ontwikkeling geweest.
De AIOS maar ook de opleidingscommissie en –groep conformeren zich geheel aan de meest recente
regelgeving van het kaderbesluit CCMS ,het Specifiek Besluit Spoedeisende Geneeskunde en het
curriculum Spoedeisende Geneeskunde (in te zien via www.knmg.nl/opleiding-herregistratie-
carriere/cgs/regelgeving/huidige-regelgeving-per-specialismeprofiel/spoedeisende-geneeskunde-
profiel.htm)
AIOS begonnen voor 1 januari 2016 volgen de opleiding volgens het curriculum versie 2008.
AIOS begonnen na 1 januari 2016 volgen de opleiding volgens het curriculum versie 2014.
Dit lokaal opleidingsplan is geschreven naar het nieuwste curriculum en de meest recente regelgeving.
De AIOS die in het curriculum 2008 hun opleiding volgen, worden zoveel mogelijk meegenomen in de
meest recente regelgeving, echter met betrekking tot de stagevolgorde, de stage-inhoud en de
hoeveelheid stages volgen deze assistenten vanzelfsprekend het opleidingsschema hetgeen bij het
begin van zijn/haar opleiding is vastgesteld.
De stages passend bij het curriculum 2008 worden beschreven in deel B – II.
4.2 Samenstelling Opleidingsgroep en -commissie
Opleider
E.R.J.T. (Ernie) de Deckere, SEH-arts KNMG
Waarnemend opleider
Mevr. T.M.A.J. (Resi) Reijnen, SEH-arts KNMG
Vakgroep spoedeisende geneeskunde / Opleidingsgroep
Mevr. I.E. (Ingrid) Scholtes, SEH-arts KNMG
Mevr. B.P.W.M. (Berbel) Würth, SEH-arts KNMG
Mevr. A.S. (Alice) Vis, SEH-arts KNMG
Mevr. T. (Toeba) Ghafuri – Taheri, SEH-arts KNMG
C.L. (Crispijn) van den Brand, SEH-arts KNMG
Mevr. M.C.P. (Maartje) de Kort, SEH-arts KNMG
Mevr. M. (Merel) van Gaalen-van Loon, SEH-arts KNMG
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
17
M. (Mischa) van Veen, SEH-arts KNMG
Mevr. G. (Geesje) van Woerden, SEH-arts KNMG
Mevr. K.Y. (Karen) van Doorn, SEH-arts KNMG
Mevr. M.D. (Marjolein) Koen, SEH-arts KNMG
Mevr. S.M. (Susan) Mollink, SEH-arts KNMG
Opleidingscommissie
Mw. Dr. M.C. van der Linden Klinisch epidemioloog acute zorg
Dr. H.M.A. Hofstee, acute internist Interne geneeskunde
Mw. Dr. H. van Soest, MDL-arts Gastro-enterologie
H.J.C.M. Baur, longarts Longgeneeskunde
Dr. R.W. Grauss, cardioloog Cardiologie
F.J. Idenburg, chirurg Heelkunde
Dr. R.S. Rundervoort, neuroloog Neurologie
R. Peters, intensivist ICU
C.F. den Hartog, anesthesioloog Anesthesiologie
R.J.E. Sedee, KNO-arts KNO heelkunde
Dr. M.V. Joosse, oogarts Oogheelkunde
Th. Eckhardt, arts Ambulancedienst GGD
Mw. C. Emmens, huisarts Huisartsgeneeskunde
P. Vos, kinderarts Kindergeneeskunde HMC
Mw. M. Ruige, kinderarts Kindergeneeskunde JKZ
P.M. van Putten, psychiater Psychiatrie
Mw. Dr. H.M.E. Quarles van Ufford, radioloog Radiologie
4.3 Competenties en thema’s binnen het opleidingsschema
Binnen de regelgeving van de CCMS worden in het kaderbesluit 2004 medisch specialismen, analoog
aan de CanMeds zeven competenties van de medisch specialist beschreven. Afgeleid hiervan worden
voor de spoedeisende geneeskunde dit profielgebonden competenties genoemd, welke samen met
het profiel van het specialisme het fundament voor de opleiding en het curriculum en derhalve ook dit
lokaal opleidingsplan vormen. De opleiding spoedeisende geneeskunde hanteert de volgende
competenties (gebaseerd op bovengenoemde curriculum https://www.knmg.nl/opleiding-
herregistratie-carriere/cgs/regelgeving/huidige-regelgeving-per-specialismeprofiel/spoedeisende-
geneeskunde-profiel.htm):
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
18
Medische handelen: kennis en vaardigheid, effectieve en ethisch verantwoorde zorg,
vinden en toepassen informatie
Communicatie: opbouwen effectieve behandelrelaties, luisteren en verkrijgen
patiëntinformatie, bespreken medische informatie met patiënt en
familie, verslaglegging
Samenwerking: doelmatig overleg met andere collegae en zorgverleners, adequaat
verwijzen en intercollegiale consultatie, bijdrage aan effectieve
interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg
Kennis en wetenschap: medisch informatie kritisch beschouwen, bevorderen en verbreden
wetenschappelijke vakkennis, persoonlijk bij- en nascholingsplan,
bevorderen deskundigheid van anderen
Maatschappelijk handelen: determinanten van ziekte (her)kennen, gezondheid bevorderen,
handelen volgens wettelijke bepalingen, adequaat optreden bij
incidenten in de zorg
Organisatie: organiseren werk naar balans, effectief en doelmatig werken,
verantwoorde besteding beschikbare middelen, informatie-
technologie gebruiken
Professionaliteit: in het algemeen, hoogstaande patiëntenzorg, professioneel gedrag,
kennen grenzen eigen competenties, geneeskunde uitvoeren naar
ethische normen
Om meer structuur aan de opleiding te geven is het curriculum opgedeeld in modules en is voor elke
AIOS SEH een individueel opleidingsschema gebouwd, waarbij een vast stage-indeling leidend is. Het
opleidingsschema volgens het curriculum versie 2014 is te zien in Bijlage 1 - Opleidingsschema.
Thema’s dienen als inhoudsstructuur voor de stages. Het vakgebied van de SEH-arts is opgedeeld in
totaal 18 thema’s. De inhoud van een thema is weer onderverdeeld in bovenstaande competenties.
Het merendeel van de thema’s heeft naast medisch handelen nog tenminste 2 andere competenties
aan zich gekoppeld (Bijlage 2 - Koppeling competenties aan thema’s). Een deel van de thema’s is
gekoppeld aan stages van individuele specialismen, een ander deel zal op de SEH aangeleerd en
getoetst moeten worden. De 18 uitgewerkte thema’s zijn te vinden in Bijlage 3 - Thema’s uitgewerkt.
Aan het eind van de opleiding zullen alle thema’s en competenties op niveau 3 beheerst moeten
worden, wat wil zeggen dat de SEH-arts vakbekwaam is in de eerste opvang, diagnostiek en initiële
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
19
behandeling, waar nodig in nauwe samenwerking en conform gemaakte afspraken met de
desbetreffende medisch specialist.
4.4 Onderwijs
Het onderwijs binnen de opleiding kan worden onderverdeeld in onderwijs tijdens de patiëntenzorg
(praktijkonderwijs) en onderwijs buiten de patiëntenzorg.
Het cursorisch onderwijs loopt als een rode draad door de gehele opleiding. Doel van het cursorisch
onderwijs is te zorgen voor voldoende theoretische kennis om minimaal aan de eindtermen van het
curriculum te voldoen. Er is binnen het cursorisch onderwijs ruimschoots aandacht voor wetenschap
en evidence based medicine. Daarnaast worden praktische vaardigheden aangeleerd en onderhouden.
Lokaal onderwijs spoedeisende geneeskunde
Tweemaal per maand wordt een gehele dag onderwijs gevolgd; eenmaal per maand samen met
AIOS SEG uit het HAGA ziekenhuis, eenmaal per maand samen met AIOS SEG uit het HAGA
ziekenhuis en LUMC.
Dit onderwijs is thematisch ingedeeld, waarbij in 3 jaar tijd alle thema’s uit het curriculum
uitgebreid aan bod komen. Het onderwijs bestaat uit theorie en praktijkvaardigheden. Naast
eventuele gastsprekers zal in principe per deelnemend ziekenhuis een SEH-arts KNMG aanwezig
zijn. De indeling en noodzakelijke voorbereidingen voor dit onderwijs zijn te vinden op
www.sehonderwijs.nl.
Presentaties vinden plaats in de vorm van een Critical Appraised Topic (CAT), Journal club,
Morbidity & Mortality bespreking of referaat, welke worden verzorgd door vooraf aangewezen
AIOS. Tevens verzorgt eens per maand een SEH-arts KNMG danwel een andere specialist een
presentatie. ’s Middags vindt er skills-training plaats onder leiding van SEH-artsen KNMG.
Op de AIOS-drive staat een digitale versie van ‘Rosen’s Emergency Medicine’. Informatie over
het maken van een CAT, Journal Club, M&M kun je vinden op www.sehonderwijs.nl (onder het
kopje diversen) of op www.landsteiner.nl onder het kopje medische bibliotheek. Via de
medische bibliotheek van het HMC kan de AIOS een toegangscode voor de online medische
bibliotheek van het LUMC verkrijgen, met toegang tot vele medische tijdschriften. Tevens staan
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
20
op de AIOS-drive andere nuttige boeken/websites en inloggegevens voor onder andere EM-
Practice, AccessMedicine.
De AIOS zal tenminste 1 referaat en 1 CAT per jaar presenteren. Deelname aan dit onderwijs is
verplicht.
Naast dit lokaal onderwijs organiseert de opleidingsgroep nog onderwijsavonden, waarbij er
aandacht is voor casuïstiek, referaten, algemene- en PSA-complicaties.
April/mei Vergadering opleidingscommissie voorjaar PSA Casuïstiek
Juni/juli Regio refereeravond Referaat Casuïstiek
Sept Refereeravond Madurodam Algemene complicaties Casuïstiek
Okt/nov Vergadering opleidingscommissie najaar Referaat Casuïstiek
Tevens vindt er éénmaal per jaar een brainstormdag plaats waarbij AIOS SEG en SEH-artsen
KNMG beleidsmatige-/visie-vraagstukken bespreken, die zowel de opleiding als de vakgroep SEG
aangaan.
Beoordeling
- Toetsing van voorbereide literatuur door middel van een quiz.
- Toetsing per kwartaal van behandelde onderwerpen.
- Elk referaat/CAT/journal club etc. kan door de SEH-arts KNMG worden voorzien van een
KPB.
Regionaal onderwijs spoedeisende geneeskunde
Het regionaal cursorisch onderwijs vindt vier maal per jaar plaats en is een samenwerking tussen
OOR Leiden en OOR Rotterdam. De AIOS SEG zal er tenminste drie per jaar volgen. De
onderwerpen worden gekozen aan de hand van de thema’s uit het curriculum. In een cyclus van
drie jaar komt ieder onderwerp eenmaal aan bod. De regionale onderwijsdag zal volgens een
vast format worden georganiseerd door een aantal AIOS SEG van het desbetreffende ziekenhuis,
samen met leden van de opleidingsgroep. De dag bestaat uit plenaire sessies en werkgroepen.
De onderwerpen voor de regionale onderwijsdagen zijn:
- Airway en Breathing (thema 1,2)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
21
- Circulation (thema 3)
- Disability (thema 4)
- Exposure en Secondary Assessment (thema 5,6)
- Spoedeisende aandoeningen KNO/kaak/mond/oog (thema 7)
- Hemorrhagische diathese, metabole en endocrinologische aandoeningen (thema 8)
- Huisartsgeneeskundige aandoeningen, spoedeisende dermatologie (thema 9, 12)
- Musculoskeletale aandoeningen en traumatologie (thema 10, 17)
- Psychiatrische aandoeningen, acute geriatrie en sociale problematiek (thema 11,13)
- Kindergeneeskundige aandoeningen (thema 14)
- Acute pijnstilling en sedatie (thema 15)
- Kennis en wetenschap (thema 18)
Beoordeling
- Toetsing zal doorgaans plaatsvinden door een pre- en posttoets.
Landelijke onderwijsdagen NVSHA
De landelijke onderwijsdagen NVSHA vinden minimaal tweemaal per jaar plaats in het
Nederlands Simulatie- en Trainingscentrum voor de Zorg te Ede. Er zijn zeven onderwijsmodules,
welke gekoppeld zijn aan een opleidingsjaar van de AIOS en sluit aan bij het kennisniveau in dat
jaar. Hier worden onderwerpen behandeld waarbij de inzet van experts nodig is en worden
georganiseerd door en onder auspiciën van de NVSHA.
De onderwijsmodules zijn:
- Wetenschap (jaar 1)
- Spoedechografie (jaar 1)
- Forensische geneeskunde en gezondheidsrecht (jaar 2)
- Toxicologie (jaar 2)
- Opgeschaalde zorg (jaar 3)
- Medisch management (jaar 3)
- Procedurele sedatie en analgesie (jaar 3)
Er wordt gebruik gemaakt van werkvormen die geschikt zijn voor grotere groepen zoals plenaire
sessies en werkgroepen.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
22
Elk onderwerp beslaat twee dagen en wordt minimaal twee maal per jaar gegeven om alle AIOS
SEG de gelegenheid te geven de onderwijsdagen bij te wonen. Deelname aan deze landelijke
onderwijsdagen is voor de AIOS verplicht en dient met een positief resultaat te worden
afgesloten. De AIOS dient zich ruim van tevoren hiervoor in te schrijven via www.nvsha.nl.
Registratie van deelname gebeurt door middel van het uitreiken van deelnamecertificaten, die
in het portfolio van de AIOS SEG gevoegd worden.
Beoordeling
- Een aantal onderwijsmodules vereisen het maken van een pre-toets voordat aan de module
mag worden deelgenomen. Enkele andere modules vereisen het inleveren van een
opdracht.
- De meerderheid van de modules wordt afgesloten met een schriftelijk of praktisch examen,
welke met een goed resultaat moet worden afgesloten.
- Alle zeven onderwijsmodules dienen te zijn behaald om de opleiding tot SEH-arts KNMG te
kunnen afronden.
Discipline overstijgend onderwijs
Discipline overstijgend onderwijs is een vorm van onderwijs, welke ondersteunt in het
ontwikkelen van algemene, niet-discipline gebonden competenties binnen de opleiding
waarmee de AIOS zijn/haar algemene competenties tevens kan ontwikkelen. Aan dit onderwijs
zullen ook AIOS van andere specialismen deelnemen.
Het Discipline overstijgend onderwijs kan in het HMC worden onderverdeeld in lokaal-
(georganiseerd door het HMC zelf) en regionaal discipline overstijgend onderwijs (georganiseerd
door de OOR).
Lokaal discipline overstijgend onderwijs:
Het lokaal discipline overstijgend onderwijs wordt georganiseerd door onder andere de Centrale
Opleidingscommissie (COC), het Landsteinerinstituut (leerhuis) en/of de AIOS-commissie. De
AIOS kunnen in principe altijd aan deze bijeenkomsten deelnemen.
De volgende onderwijsmomenten worden georganiseerd:
- Necrologiebespreking:
De COC organiseert, in samenwerking met het Landsteinerinstituut en de
necrologiecommissie, elke 1-2 maanden een ziekenhuisbrede necrologiebespreking.
- Patiëntdemonstratie:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
23
De COC organiseert ieder kwartaal een klinische demonstratie, die door de grote
vakgroepen in samenwerking met andere vakgroepen wordt gehouden.
- Traumabespreking:
De OE Heelkunde organiseert maandelijks een traumabespreking, waarbij een
waargebeurde casus wordt besproken vanaf het moment van aankomst op de SEH tot aan
overlijden/ontslag.
- Teamtraining (CRM):
Het Landsteinerinstituut organiseert maandelijks een teamtraining voor IC-SEH, waarbij
met behulp van videoregistratie de CRM-principes van een teamopvang worden aangeleerd
en nabesproken.
- COC-themamiddag:
De COC organiseert samen met het bestuur van de AIOS-commissie jaarlijks een
themamiddag waarbij een discipline-overstijgend onderwerp wordt gekozen.
- COC-wetenschapsmiddag:
De COC organiseert, in samenspraak met het Landsteinerinstituut, jaarlijks een
wetenschapsmiddag, waarbij poster- en orale presentaties van onderzoek uitgevoerd door
AIOS van het HMC centraal staan.
Regionaal discipline overstijgend onderwijs
Voor de AIOS uit OOR Leiden wordt door ‘Boerhaave nascholing’ discipline overstijgend
onderwijs georganiseerd; de zogenaamde DISCOO-thema’s. AIOS worden vrij gepland om deze
te kunnen volgen, mits de inhoud relevant is. De volgende nascholingen worden aangeboden:
- Actief in opleiding; introductie in competentiegericht onderwijs
- Communicatie Arts-Patiënt
- Evidence Based Medicine (EBM)
- Goed hulpverlenerschap en medische professionaliteit
- Klinische onderwijskunde
- Medisch management en ziekenhuisorganisatie
- Medische ethiek
- Patiëntveiligheid
- Samenwerken en communiceren met collega's
- De schil om de Nederlandse gezondheidszorg (in ontwikkeling)
4.5 Dagelijkse rapporten
Overdrachten/generaal dagelijks rapport SEH
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
24
Dagelijks om 07.45 uur, 15.00 uur en 23.00 uur volgens een vast format. Alle SEH-artsen en arts-
assistenten SEG die op dat moment dienst hebben op de SEH zijn hierbij aanwezig. Hierbij worden
de patiënten dan aanwezig op de SEH besproken en zo nodig wordt beleid gemaakt. Tevens
worden elke dienst de leerdoelen van de betreffende AIOS voor die dienst besproken. Indien
mogelijk wordt extra casuïstiek behandeld en in elk geval vindt iedere vrijdagochtend ECG-
casuïstiek plaats.
Overdrachten/generaal dagelijks rapport andere specialismen
Tijdens stageperiode/aandachtsweken participeert de AIOS SEG in betreffend rapport.
Radiologiebespreking
Dagelijks vindt om 08.00u de radiologiebespreking plaats samen met de traumatologie en
radiologie. Hierbij wordt alle radiodiagnostiek met betrekking tot traumatologie besproken.
4.6 Verplichte- en niet verplichte cursussen
Bijlage 4 - Cursussen verplicht/niet-verplicht
Verplichte cursussen/congressen vinden in werktijd plaats en worden vergoed door het
Landsteinerinstituut. Niet verplichte cursussen/congressen worden, mits relevant voor maximaal 67%
vergoed. Daarnaast biedt het Landsteiner instituut meerdere e-learning modules/trainingen aan, zoals
oa. CBRN, rampenopvang, kindermishandeling, agressietraining.
De volgende cursussen/congressen worden door de opleidingsgroep in principe als verplicht gezien:
- Advanced Life Support (ALS)
- Advanced Trauma Life Support (ATLS)
- Advanced Pediatric Life Support (APLS)
- Medical Advanced Life Support (MedicALS)
- Fundamental Critical Care Support (FCCS)
- Good Clinical Practice (GCP)
- Voortgangstoets (VGT)
- Ledendag NVSHA
- Congres NVSHA
- Buitenland congres met presentatie
- MMV-congres
4.7 Kwaliteitsbevorderende besprekingen
Vergadering opleidingsgroep
Maandelijks vindt deze vergadering plaats, waarin alle zaken met betrekking tot de opleiding
worden besproken. In deze vergadering wordt ook een PDCA-cyclus met betrekking tot
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
25
aandachts-/verbeterpunten bijgehouden en wordt de voortgang van de individuele AIOS
besproken. Om minimaal vier maal per jaar de aanwezigheid van tenminste 50% van de
opleidingsgroep te garanderen wordt deze vergadering vier keer per jaar gekoppeld aan een
onderwijsavond (zie link: Lokaal onderwijs spoedeisende geneeskunde) .
Vergadering opleidingscommissie
Deze vergadering vindt twee maal per jaar plaats, gekoppeld aan een onderwijsavond. In beginsel
zijn de AIOS SEG, de opleidingscommissie en –groep hierbij aanwezig. In deze vergadering worden
zaken met betrekking tot de opleiding besproken die de hele commissie aangaan.
Vergadering OE Spoedeisende Geneeskunde
Maandelijks vindt een vergadering van de OE Spoedeisende Geneeskunde plaats, waarin onder
andere de voortgang van de individuele AIOS en de aandachtspunten uit de PDCA-cyclus worden
besproken. Bij deze vergadering zijn in beginsel alle leden van de OE Spoedeisende Geneeskunde
aanwezig.
4.8 Overlegstructuren
Aan de hand van de verworven competenties kan de mate van supervisie verschillen. Zo zal de AIOS
SEG aan het begin van de opleiding veelal onder supervisie werken, maar naarmate de opleiding
vordert zal de AIOS SEG meer vrijheid van handelen krijgen.
De AIOS wordt tijdens de SEH-periode in principe gesuperviseerd door de dienstdoende SEH-arts,
waarbij er altijd (ongeacht het opleidingsniveau) bij twijfel/problemen supervisie kan worden
gevraagd. Gedurende de stages wordt de AIOS gesuperviseerd door de specialisten van de betreffende
stage.
Het leren van de superviserende rol op de SEH vindt plaats in het 3e opleidingsjaar, waarin de AIOS
onder supervisie van de SEH-arts KNMG leert superviseren en coördineren.
In het 3e jaar zal de AIOS SEG, indien competent beoordeeld door de opleidingsgroep, worden
ingedeeld in de nachtdienst. De SEH-arts KNMG is dan telefonisch bereikbaar voor supervisie en indien
gewenst komt deze naar het ziekenhuis. Tevens zijn de achterwachten van de diverse specialismen
telefonisch bereikbaar voor overleg.
4.9 Toetsing
Binnen de opleiding wordt gebruik gemaakt van KPB's, OSATS, 360 graden feedback's,
stagegesprekken, voortgangsgesprekken en mentorgesprekken.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
26
De AIOS stelt samen met de opleiders en mentor een Individueel Opleidingsplan (ook wel POP
genoemd in E-pass) op. Hierin worden de individuele doelen zoveel mogelijk SMART beschreven voor
de komende periode (meestal drie maanden maar dit kan ook korter).
De AIOS gebruikt KPB's, OSATS en 360 graden feedback's om de beschreven doelen te halen. KPB's en
OSATS worden uitdrukkelijk zoveel mogelijk gekoppeld aan de gestelde doelen.
Volgens het curriculum Spoedeisende Geneeskunde (https://www.knmg.nl/opleiding-herregistratie-
carriere/cgs/regelgeving/huidige-regelgeving-per-specialismeprofiel/spoedeisende-geneeskunde-
profiel.htm) moet de AIOS tenminste aan een aantal verplichte toetsmomenten toekomen; zie Bijlage
5 - Toetsmatrix.
Tijdens in ieder geval de voortgangsgesprekken (1x per kwartaal), maar ook de stagegesprekken
worden de SMART gestelde doelen uit het IOP geevalueerd en waar nodig bijgesteld en meer SMART
gemaakt. Dit geldt voor de medisch inhoudelijke competenties maar ook voor de niet medisch
inhoudelijke competenties (Bijlage 3 - Thema’s uitgewerkt).
Jaarlijks wordt bepaald of de betreffende AIOS geschikt is voor het volgende opleidingsjaar.
De AIOS houdt het geheel aan bovenstaande opleidingsactiviteiten bij in het e-portfolio Epass. Hierin
worden tenminste de volgens het curriculum verplichte onderdelen opgenomen; zie Bijlage 6 – Wat zit
wanneer minimaal in het portfolio?.
De voortgang van de AIOS wordt getoetst aan het behalen van de gestelde doelen. De gestelde doelen
zijn per definitie individueel en zijn gekoppeld aan het opleidings-schema met de daarin benoemde
eindtermen van de verschillende stages (zie ook Deel B-I stageplannen).
De voortgang in het behalen van de medisch inhoudelijke competenties wordt getoetst aan de hand
van het behalen van de eindtermen van de verschillende stages alsook het behalen van de gestelde
“mijlpalen” in het lijnleren op de SEH (zie ook de SEH-stage). In de toekomst zullen deze mijlpalen het
fundament vormen voor het invoeren van de EPA-structuur.
De ontwikkeling in de niet-medisch inhoudelijke competenties is vaak zowel voor de AIOS als voor de
opleidingsgroep moeilijk te defniëren. Om de voortgang in deze competenties beter en duidelijker te
borgen, wordt bijgehouden op welk niveau betreffende AIOS zit in het behalen van de betreffende niet
medisch inhoudelijke competentie (zie Bijlage 7 - Monitoring Voortgang van de AIOS Spoedeisende
Geneeskunde). Dit wordt onderverdeeld in 3 niveau's (Groen ==> doel behaald, Oranje ==> doel bijna
gehaald, heeft nog enkele verbeteringen nodig om het gestelde doel te behalen, Rood ==> doel nog
niet behaald, nog veel verbetering nodig.
De voortgang van de AIOS wordt maandelijks besproken in de OE-vergadering (vakgroepvergadering).
Daarnaast wordt door de opleidingsgroep een voortgangsdocument per AIOS bijgehouden hetgeen
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
27
voor elke SEH-arts in te zien en ook aan te vullen is. In dit document worden de observaties van de
vakgroepleden ten aanzien van de individuele AIOS bijgehouden.
De leden van de opleidingscommissie worden altijd voorafgaand aan de stage op de hoogte gesteld
van de individuele doelen vanuit het IOP en de mate van ontwikkeling daarin. Twee maal per jaar vindt
er een vergadering plaats van de opleidingscommissie waarin naast lopende opleidingszaken ook de
voortgang van de individuele AIOS een vast agendapunt is.
De medisch inhoudelijke kennis wordt op meerder manieren getoetst (zie ook Bijlage 5 - Toetsmatrix):
- Elke AIOS doet eenmaal per jaar de landelijke voortgangstoets (VGT), hetgeen een indicatie geeft van
het kennisniveau afgezet tegen het landelijk gemiddelde. Dit kan soms leiden tot het verbeteren van
de kennis van een bepaald thema.
- Twee maal per maand bereidt de AIOS voor het lokale onderwijs literatuur voor passend bij het
thema van de maand (bijlage 6). De kennis wordt door middel van een quiz getest
- Vier maal per jaar wordt de opgedane kennis van het afgelopen kwartaal getoets door middel van
een multiple choice test.
De uitslagen van de kennistoetsen worden gebruikt als leidraad in het stellen van SMART doelen in het
IOP ten aanzien van de competentie kennis en wetenschap.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
28
DEEL B – STAGEBESCHRIJVINGEN
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
29
INLEIDING
Ten tijde van het schrijven van het meest recente lokale opleidingsplan (maart 2017) bestaan er twee
curricula Spoedeisende Geneeskunde.
De AIOS begonnen voor 1 januari 2016 volgen een individueel opleidingsschema volgens het
curriculum 2008 met bijbehorende stageplannen.
De AIOS begonnen na 1 januari 2016 volgen een individueel opleidingsschema volgens het curriculum
2014.
Deel B-I beschrijft de stageplannen behorend bij het curriculum 2014, deel B-II (zie aparte bijlage B-II)
beschrijft de stageplannen behorend bij het curriculum 2008.
Beide stageplannen werden cyclisch per beschreven stage besproken tijdens de opleidingsvergadering
en zo nodig aangepast.
Januari 2017 is besloten om de stageplannen van het curriculum 2008 niet meer in deze cyclus te
bespreken omdat de betreffende stages niet meer dan door 1 volgende AIOS gevolgd zouden worden.
Op het moment dat tijdens de cyclische bespreking van de stageplannen, behorend bij het curriculum
2014, echter verbeteringen doorgevoerd worden die toch nog relevant zijn voor de AIOS die in het
curriculum 2008 lopen, wordt dit vanzelfsprekend ook doorgevoerd in het stageplan van deel B-II.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
30
DEEL B-I STAGEBESCHRIJVINGEN behorend bij curriculum 2014
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
31
1. Anesthesiologie
Supervisor: drs. C.F. den Hartog, anesthesioloog
Plaats: Haaglanden MC, locatie Westeinde
Locatie: OK-complex
Duur: 4 weken, jaar 1
4 weken, jaar 3
Introductie
De stage anesthesiologie bestaat uit een introductiestage van vier weken in het eerste jaar en een
herhalingsstage van vier weken in het derde jaar. Doel van de stage is inzicht en basisvaardigheden te
krijgen (dan wel te verdiepen) in airway management en beademing. Daarnaast wordt kennis
opgedaan van hemodynamische en respiratoire bewaking van de patiënt en in de anesthesiologie veel
gebruikte farmaca.
Voorbereiding
Onderstaande lijst kan “out of date” raken. De meest actuele informatie is beschikbaar bij drs. den
Hartog anesthesioloog en stagebegeleider, hetgeen besproken wordt in het ingangsgesprek.
Voor de stage moet een ingangsgesprek met de stagebegeleider plaatsvinden om de
(persoonlijke) doelen van de stage te bespreken.
Doornemen relevante literatuur ter voorbereiding op de stage:
- FCCS (fundamental critical care boek), 3e editie. De volgende hoofdstukken zijn relevant:
2. Airway management
5. Mechanical ventilation
6. Basic haemodynamic monitoring
- Clinical Anesthesiology . Dit boek circuleert bij de AIOS anesthesiologie en is desgevraagd te
lenen/kopiëren. De volgende hoofdstukken zijn relevant:
7. Inhalation anesthetics: waarvan met name sevofluraan en lachgas.
8. Nonvolatile anesthetic agents: waarvan met name: benzodiazepinen, opioiden,
etomidaat en propofol.
9. Neuromuscular blocking agents: succinylcholine, niet depolariserende spierverslappers
waarvan met name rocuronium, mivacurium.
Voor smartphone bezitters is er de app. “Klinische anesthesiologie” (€ 9,99). Het is een handige
app. voor de meest gebruikte anesthetica.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
32
Om als AIOS SEG op de eerste stagedag goed te worden opgevangen, is het raadzaam om in de
week vóór de stage (liefst op de vrijdag) contact op te nemen met drs. den Hartog (6735) of
indien afwezig met een van de andere anesthesiologen, zodat de AIOS SEG ingedeeld kan worden
voor de eerstkomende maandag.
Korte omschrijving stage
Gedurende de 4 weken in het eerste jaar wordt de AIOS SEG elke dag op één operatiekamer ingedeeld.
De OK die het beste hiervoor in aanmerking komt wordt op de dag ervoor tijdens de indeling van het
operatieprogramma bepaald. Tijdens deze indeling worden ook alle anesthesiologen en arts-
assistenten anesthesiologie ingedeeld. Van de AIOS SEG wordt op dat moment verwacht, dat hij/zij
zich actief opstelt in het bepalen van de meest geschikte operatiekamer voor de dag erna. Belangrijk is
dat er aan de superviserend anesthesioloog duidelijk gemaakt wordt dat de AIOS SEG bij deze indeling
aanwezig wil zijn. Het is niet de bedoeling dat de AIOS SEG op dezelfde kamer wordt ingedeeld als een
AIOS anesthesiologie. De operatieprogramma’s beginnen van maandag t/m donderdag om 8.00 uur.
Op vrijdag beginnen de operatieprogramma’s om 8:30 uur i.v.m. onderwijs en werkoverleg van het
OK-personeel. Om 15:45 is er overdracht.
De anesthesioloog onder wiens toezicht de AIOS SEG werkt, zal over het algemeen de
verantwoordelijkheid hebben over 2 verschillende operatiekamers en dus niet altijd lijfelijk aanwezig
zijn.
Omdat de AIOS SEG wel op één kamer is ingedeeld, betekent dit dat je vaak in de aanwezigheid van
een anesthesiemedewerker zal zijn. Zij hebben veel kennis van de anesthesiologie. Het wordt dan ook
aanbevolen om uit deze informatiebron actief kennis op te doen. In afwezigheid van de anesthesioloog
heeft de anesthesiemedewerker de leiding over de anesthesie. Als een anesthesiemedewerker om
hulp vraagt is het de bedoeling dat de AIOS SEG daar gehoor aan geeft. Het is expliciet niet de
bedoeling dat de AIOS SEG zelfstandig op de OK de patiënt bewaakt.
Er zijn ook leerling anesthesiemedewerkers. Zij moeten zich gedurende hun opleiding ook bekwamen
in het luchtwegmanagement. Bij de bovengenoemde dagelijkse OK-indeling is het niet altijd duidelijk
of de AIOS SEG de volgende dag op een kamer staat waar ook een leerling aanwezig zal zijn. In een
dergelijk geval kan het voorkomen dat er een discussie ontstaat over wie het luchtwegmanagement op
dat moment doet. Meestal is dat in goed overleg op te lossen. Mocht dit onverhoopt problemen
opleveren, bespreek dit dan met de superviserend anesthesioloog. Soms verwarren de
anesthesiemedewerkers de AIOS SEG met de arts-assistenten van de ICU. Die laatste komen echter
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
33
uitsluitend voor het luchtwegmanagement (hun zogenaamde intubatiestage). Soms is het nodig om
dat verschil nog even uit te leggen – dat voorkomt misverstanden.
Klaarmaken en toedienen van medicatie: medicatiefouten komen helaas nog veel voor. Het werken
met medicatie op de operatiekamer is aan strikte regels gebonden. De AIOS SEG mag daarom
uitsluitend medicatie voorbereiden en/of toedienen als de superviserend anesthesioloog daar op dat
moment toestemming voor heeft gegeven.
Onderwijs
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte opleidingsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum van 10% afwezigheidsrichtlijn.
Op vrijdagochtend is er van 08.00 uur – 08.30 uur anesthesie onderwijs op de locatie WZ. Meestal
is dit in de stafkamer van de anesthesiologen.
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppelde thema’s: Thema 1: Airway
Thema 15: (acute) Pijnstilling en sedatie
Kennis verkrijgen van relevante anatomie en (patho)fysiologie
Interpretatie van haemodynamische en respiratoire monitoring
Ontwikkelen van airway management skills (inclusief herkenning/behandeling van complicaties
ervan)
Respiratoire stabilisatie incl. beademing
Haemodynamische stabilisatie
Bekendheid met veelgebruikte farmaca (hypnotica, sedativa, analgetica, spierrelaxantia, lokale
anaesthetica)
Preventie en behandeling hypothermie
Pijn management
Immobilisatie en vervoer van patiënten
Praktisch:
Perifere- en zo mogelijk centraal veneuze toegangswegen inbrengen
Masker-en-ballon beademing
Behandeling van respiratoire en circulatoire instabiliteit
Orotracheale intubatie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
34
Lichte en diepe sedatie
Inductie voor spoedintubatie
Basale ventilatietechnieken
Specifieke doelen tweede deel stage:
Tijdens het tweede deel van de stage anesthesie zijn de doelen geheel overeenkomstig het eerste
deel van de stage. Hierbij komt de nadruk specifiek te liggen op het behouden van de skills en
kennis opgedaan tijdens de eerste stage.
Eindtermen die niet gehaald zijn of de eindtermen die nog aandacht behoeven met betrekking tot
bijbehorende thema’s worden hier wederom aangeboden.
Medisch handelen
De SEH-arts:
1. is in staat een geobstrueerde luchtweg te herkennen
2. is in staat met basale luchtwegtechnieken de luchtweg vrij te maken en te houden
3. is in staat een indicatie voor intubatie te stellen
4. is in staat een juiste medicatiestrategie te kiezen om luchtwegmanagement te faciliteren
Kennis
De SEH-arts:
Heeft grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van inductie
medicatie (analgetica, hypnotica/sedativa en spierrelaxantia).
Is in staat adequate masker-en-ballon ventilatie uit te voeren.
Is in staat tot het verkrijgen en behouden van een adequate ademweg onder speciale
omstandigheden (o.a. kinderen, CWK immobilisatie, geïntoxiceerde en / of combatieve patiënt).
Heeft grondige kennis van zuurstof toedieningshulpmiddelen en de toepassing bij specifieke
ziektebeelden.
Is in staat monitoring van de patiënt (o.a. saturatie en capnografie) aan te sluiten, te
interpreteren en te handelen naar bevinden.
Heeft kennis van en kan in geval van nood technieken uit het moeilijke luchtweg algoritme
toepassen.
Vaardigheden
Manuele luchtwegtechnieken
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
35
Toepassing van orale luchtweghulpmiddelen. Zorg ervoor dat je de afdeling niet verlaat voordat je
ook een keer een intubatie hebt gedaan met een ‘blauwe’ voerder en een ‘glidescoop intubatie’
Masker-en-ballon ventilatie
Larynxmasker
Orofaryngeale luchtweg
Naaldconiotomie indien mogelijk
Samenwerken
De SEH-arts:
1. Houdt rekening met de beschikbaarheid en toegankelijkheid van andere zorgverleners
2. Respecteert en maakt gebruik van de expertise van andere specialismen (in casu anesthesiologie)
Professionaliteit
De SEH-arts:
1. Is in staat om ondanks de hoge tijdsdruk en urgentie van handelen medische zorg op hoogstaand
niveau te kunnen leveren
2. Kent en respecteert de grenzen van eigen kunnen
Communicatie
Maatschappelijk handelen
Organisatie
Kenmerkende beroepssituatie:
Patiënt met aangezichtsletsel
Patiënt met corpus alienum in de mond
Procedurele sedatie
Beoordeling
Minimaal 2 x relevante KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet
zijn. Hierbij is er een voorkeur voor thema 1 of 2.
Minimaal 1x relevante OSATS met betrekking op 1 van bovenstaande thema’s.
Na 2 weken vindt een voortgangsgesprek met de stagebegeleider plaats. Dan wordt tevens
bekeken of de leerdoelen haalbaar zijn, of wat er moet gebeuren om deze toch te halen.
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
36
1. Vereiste KPB’s en OSATS zijn verricht en ingevuld
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
37
2. Cardiologie
Supervisor: Dr. R.W. Grauss, Dr. R.F. Veldkamp, cardiologen
Plaats: Haaglanden MC, locatie Westeinde
Locatie: SEH, CCU en afdeling Cardiologie
Duur: 6 weken + 6 aandachtsweken tijdens SEH-stage, jaar 1
Introductie
De stage cardiologie is een stage van zes weken in combinatie met 6 aandachtsweken tijdens de SEH
stage, waarin zowel theoretisch als praktisch aandacht wordt besteed aan veel aspecten van de
cardiologie. Na de stage cardiologie dient de AIOS SEG in staat te zijn cardiologische aandoeningen op
de SEH te herkennen en (een eerste) behandeling in te zetten.
Voorbereiding
Advanced Life Support (ALS) cursus (ERC) voor aanvang stage is verplicht.
Voor de stage moet een ingangsgesprek met de stagebegeleider plaatsvinden om de
(persoonlijke) doelen van de stage te bespreken.
Basiskennis hebben van de beoordeling van ECG’s
Doornemen van relevante literatuur:
- Hoving, Somsen: “Probleem-georiënteerd denken in de cardiologie”
- Robles de Medina: “Klinische electrocardiografie”
- Bosker: “Leidraad cardiologie”
- Wellens, Conover: “The ECG Emergency Decision Making
- ESC Textbook of Cardiovascular Medicine
- Site ECGpedia.org (http://nl.ecgpedia.org/)
- Richtlijnen Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (www.nvvc.nl)
- Richtlijnen Iprova (ACS protocol: STEMI-NSTEMI-instabiele Angina Pectoris)
- Backus BE, et al: Chestpain in the emergency room, a multicenter validation of the HEART
score. Crit Pathways in Cardiol 2010; 9: 164-9
Korte omschrijving stage
Gedurende de 6 weken stage zal zowel op de afdeling Cardiologie als op de CCU en SEH gewerkt
worden. De eerste 2 weken worden benut om de basisprincipes van de cardiologie op te frissen.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
38
Gedurende deze twee weken worden werkzaamheden op de afdeling verricht. Vervolgens zal er 4
weken stage worden gelopen op de CCU/SEH; tijdens deze periode worden er geen diensten gedaan.
Tijdens de 6 aandachtsweken zal het zwaartepunt van de exposure bij de cardiologische presentatie op
de SEH liggen. De AIOS zal echter ook blootgesteld worden aan de gehele SEH-populatie.
Stage cardiologie (6 weken)
De overdracht is iedere ochtend om 07.45 uur in de overdrachtsruimte (artsenkamer) op C5.
Op de afdeling staan twee arts-assistenten ingedeeld (per assistent 12-16 patiënten). Er is twee keer
per week (maandag en donderdag) grote visite onder leiding van een cardioloog. De andere
weekdagen loopt de arts-assistent zelf visite en bespreekt dit in de loop van de dag met de cardioloog
die de afdeling superviseert. Naast het maken van afspraken tijdens de visite zijn de taken van de arts-
assistent op de afdeling: het statussen van nieuwe patiënten, het schrijven van ontslagbrieven, het
schrijven van voorstelbrieven voor PCI, CABG, ICD etc., het voeren van familiegesprekken en het
schrijven van ontslagrecepten.
Op de CCU zijn 8 boxen. Iedere ochtend na de overdracht loopt de CCU arts-assistent hier visite samen
met de kliniekcardioloog. Daarnaast bestaan de taken onder andere uit het (samen met de cardioloog)
beoordelen van fietsergometriëen, het doen van electrocardioversies en het schrijven van
ontslagbrieven (alleen als de patiënt van de CCU naar huis gaat; bij overplaatsing naar de afdeling
schrijft de afdelingsassistent de brief) en voorstelbrieven voor PCI, CABG, ICD etc. Aan het einde van de
dag worden alle CCU-patiënten samen met de kliniekcardioloog nogmaals besproken en overgedragen
aan de dienstdoende assistent van de avond.
Tijdens de stage op de CCU bestaat ook de mogelijkheid om mee te kijken met diagnostische en
therapeutische procedures (CAG, PCI, ICD- of pacemaker implantaties, echocardiografie). De AIOS SEG
dient van tevoren zijn interesses kenbaar te maken zodat hier in het rooster rekening mee gehouden
wordt.
De laatste weken van de cardiologie-stage is de AIOS SEG verantwoordelijk voor de patiënten die zich
voor de Cardiologie op de SEH presenteren. Indien het werk op de SEH het toelaat loopt de AIOS SEG
tijdens deze periode ’s ochtend mee met de visite van de CCU, om zo te leren van het vervolg van de
opgenomen patiënten. Tijdens het meelopen met de ochtendvisite is het niet de bedoeling dat de
AIOS SEG taken overneemt van de verantwoordelijke arts voor de CCU, aangezien hij/zij direct naar de
SEH moet kunnen indien zich daar de eerste patiënt van de dag presenteert.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
39
Bij reanimaties op de SEH of in huis zal de AIOS SEG onder supervisie van een SEH-arts KNMG de
leiding nemen; de cardioloog is zo nodig aanwezig bij verdenking cardiale oorzaak.
Aandachtsweken cardiologie
Tijdens de aandachtsweken cardiologie is de AIOS uitdrukkelijk als AIOS op de SEH ingeroosterd. De
AIOS ziet zowel cardiologisch patiënten als andere patiënten die zich presenteren op de SEH. In deze
weken is de AIOS ingeroosterd in het SEH-rooster, waarbij de AIOS primair blootgesteld wordt aan de
generalistische SEH-populatie. De focus in deze periode ligt echter bij de cardiologische patiënten op
de SEH.
Tijdens deze periode zal de AIOS om 7.45u aanwezig zijn op de overdracht cardiologie en om 15.00u
op de overdracht SEH. Indien mogelijk wordt ook de overdracht op de CCU om 17u bijgewoond.
Indien mogelijk kan onderwijs van de afdeling cardiologie worden bijgewoond.
Bij reanimaties op de SEH of in huis zal de AIOS SEG onder supervisie van een SEH-arts KNMG de
leiding nemen; de cardioloog is zo nodig aanwezig bij verdenking cardiale oorzaak.
Onderwijs
Iedere dinsdag 12.45u tot 13.45u: ECG onderwijs onder leiding van een van de cardiologen.
Iedere woensdag aansluitend aan de overdracht onderwijs door een cardioloog of arts-assistent.
Er is een lijst in de artsenkamer met daarop de indeling hiervoor. Ook de AIOS SEG zal tijdens de
stage in dit onderwijsrooster ingedeeld worden. Het te behandelen onderwerp kan van te voren
kortgesloten worden met dr. Grauss of een vervanger.
Aansluitend aan de ochtendoverdracht en onderwijs op woensdag is de hartteam bespreking
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum van 10% afwezigheidsrichtlijn.
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppeld thema: Thema 3: Circulatie
Medisch handelen
Kennis
De SEH-arts:
1. Is in staat de haemodynamisch gecompromitteerde patiënt te herkennen en snel een adequate
behandeling in te zetten.
2. Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie,
symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
40
- Acuut coronair syndroom
- Longembolie
- Aortadissectie
- (Spannings-) pneumothorax
3. Is in staat myocardinfarct gerelateerde complicaties te herkennen en behandelen.
4. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van palpitaties op te stellen:
- Supraventriculair
- Ventriculair
5. Heeft kennis van de ALS richtlijnen voor de behandeling van aritmieën en is in staat deze toe te
passen.
6. Kent de indicaties voor pacen.
7. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van shock op te stellen:
- Cardiogeen
- Hypovolemisch
- Obstructief
- Distributief
8. Heeft speciale aandacht voor de volgende levensbedreigende oorzaken van shock:
- Acuut aneurysma aorta abdominalis
- Aortadissectie
- Acuut myocardinfarct
- Harttamponade
- Sepsis
- Anafylaxie
9. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van:
- Vasoactieve middelen
- Anti-aritmica
- Alle medicatie gebruikt bij reanimaties volgens het ALS protocol
10. Is in staat effectief en veilig vochtmanagement te voeren rekening houdend met eventuele co-
morbiditeit.
11. Kan de patiënt in shock op adequate wijze monitoren.
12. Herkent tijdig problemen die acute chirurgische interventie vereisen.
13. Is in staat advanced cardiac life support (ACLS) te verrichten volgens de richtlijnen van de
European Resuscitation Counsel (ERC), rekening houdend met lokale protocollen:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
41
- Basic Life Support (BLS)
- Universele Advanced Life Support (ALS) algoritme
De protocollen:
- Ventrikel fibrilleren/ventrikel tachycardie
- Asystolie/Polsloze Elektrische Activiteit (PEA)
14. Kan anticiperen op de meest voorkomende peri-arrest aritmieën en weet deze adequaat te
behandelen.
15. Is in staat behandelbare oorzaken van het cardiaal arrest op te sporen en te behandelen.
16. Kent de principes van reanimatie onder bijzondere omstandigheden (onderkoeling, zwangerschap,
drenkelingen, trauma).
Vaardigheden
(Echogeleide) Perifere en centraal veneuze toegang (waaronder botnaald)
Arterielijn
Pericardiocentese
Ontlasten spanningspneumothorax
CVD monitoring
ECG interpretatie
Cardioversie/defibrillatie
Reanimatie leiden
Vasalva manoeuvre/sinus carotis massage
Transcutaan pacen
Spoedechografie Aorta
Spoedechocardiografie (ter uitsluiting tamponade)
Kenmerkende beroepssituatie
Patiënt met cardiaal arrest
Patiënt met pijn op de borst
Patiënt met palpitaties
Patiënt in shock
Beoordeling
Minimaal 2 relevante KPB’s, waaronder de KPB circulatie
Minimaal 1 relevante OSATS, waarbij in ieder geval de OSATS cardioversie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
42
Halverwege de stage vindt een voortgangsgesprek met een van de stagebegeleiders plaats. Dan
wordt tevens bekeken of de leerdoelen haalbaar zijn, of wat er moet gebeuren om deze toch te
halen.
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
6. Vereiste KPB’s en OSATS zijn verricht en ingevuld
7. De leerdoelen behaald zijn
8. Voldoende kennis is opgedaan
9. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
10. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Weekschema Stage Cardiologie
WEEK MA DI WOE DO** VRIJ ZA ZO
1-2
Afdeling
07:45 overdracht 09:00 grote visite 17:00 overdracht
07:45 overdracht 09:00 visite 12:45 ECG- onderwijs 17:00 overdracht
07:45 overdracht en onderwijs 09:00 hartteam bespreking 10:00 visite 17:00 overdracht
07:45 overdracht 09:00 grote visite 17:00 overdracht
07:45 overdracht 09:00 visite 17:00 overdracht
Vrij Vrij
3-6
CCU/SEH
07:45 overdracht 08:00 CCU visite 17:00 overdracht
07:45 overdracht 08:00 CCU visite . 12:45 ECG Onderwijs* 17:00 overdracht
07:45 overdracht en onderwijs 09:00 CCU visite 09:00 hartteam bespreking 17:00 overdracht
07:45 overdracht 08:00 CCU visite 17:00 overdracht
07:45 overdracht 08:00 CCU visite 17:00 overdracht
7-12
SEH
Aandacht
cardio
07:45 overdracht cardiologie 15:00 overdracht SEH 17:00 overdracht
07:45 overdracht cardiologie 12:45 ECG-
onderwijs* 15:00 overdracht SEH 17:00 overdracht
07:45 overdracht en onderwijs*
cardiologie 15:00 overdracht SEH 17:00 overdracht
07:45 overdracht cardiologie 15:00 overdracht SEH 17:00 overdracht
07:45 overdracht cardiologie 15:00 overdracht SEH 17:00 overdracht
* Indien drukte op SEH dit toelaat
** 2x per maand afwezig op donderdag i.v.m. verplicht SEH-onderwijs
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
43
3. Interne Geneeskunde, MDL en Longziekten
Supervisor: Dr. H.M.A Hofstee, internist acute geneeskunde
Mw. Dr. H. van Soest, MDL –arts
Drs. H.J.C.M. Baur , Longarts
Plaats: Haaglanden MC, locatie Westeinde
Locatie: Acute Opname Afdeling (AOA), SEH
Duur stage: 2 weken + 8 aandachtsweken, jaar 1
Introductie
De stage interne geneeskunde, MDL en Longziekten bestaat uit 2 onderdelen, te weten:
Acute Opname Afdeling: de AIOS SEG functioneert als arts-assistent Interne/MDL/Long op de AOA
Aandachtsweken interne/MDL/long op SEH: de AIOS SEG wordt blootgesteld aan de gehele SEH-
populatie, waarbij het zwaartepunt zal liggen op Interne Geneeskunde/MDL/Long
Voorbereiding
Voorafgaand aan de stage neemt de AIOS SEG contact op met de stagebegeleider waarbij de
(persoonlijke) doelstellingen worden vastgelegd.
Controleer mogelijkheid tot aanmaken/veranderen van het decursus van de Interne geneeskunde
(startscherm Interne in Ezis); indien niet mogelijk deze aanvragen via secretariaat Interne
geneeskunde.
Relevante literatuur:
- MedicALS
- ALS
- FCCS boek
- “Rosen’s Emergency Medicine”, 8th edition
- Acute boekje 2009, Vierde editie
- https://www.internisten.nl/werken-als-internist/richtlijnenindicatoren/overzicht-
richtlijnenindicatoren
- http://www.internisten-alrijne.nl
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
44
Korte omschrijving stage
Stage Acute Opname Afdeling (AOA)
De eerste twee weken van de stage vindt plaats de Acute Opname Afdeling. Doel van dit deel van de
stage is om gewend te raken met het vervolgtraject van de acuut geneeskundige patiënt op de afdeling
goed te kunnen vervolgen en de logistiek hiervan te leren kennen.
Op de AOA zijn twee dienstpiepers: de 6620 en de 6621. In principe staan er 2 arts-assistenten op de
AOA en meestal loopt er ook een coassistent mee.
De ochtendoverdracht begint om 08.15uur. Vervolgens loop je visite op de AOA. Het is de bedoeling
dat er snel een plan voor elke patiënt wordt gemaakt en besproken wordt of de patiënt op de AOA
moet blijven, overgeplaatst moet worden naar een andere afdeling of dat de patiënt naar huis kan. De
visite dient overlegd te worden met de dienstdoende internist met de acute dienst (tel. 6606).
Om 11:00 volgt er een zogenaamd “sta-ronde”. Hierbij komen alle arts-assistenten van de afdelingen
bijeen om te bespreken wie van de AOA af gaat en waar op de afdelingen plek is.
De rest van de dag is er tijd om de visite uit te werken en wordt bij eventueel ontslagen patiënten de
ontslagbrief geschreven. Deze dient binnen 24uur na ontslag gereed te zijn.
Om 16:30 is er röntgenbespreking, waarna aansluitend de avondoverdracht plaatsvindt. De locatie van
de avondoverdracht is wisselend; deze staat aangegeven bij de radiologie.
Weekschema Stage Interne geneeskunde
MA DI WOE DO VRIJ ZA ZO
08.15-9.00 Overdracht* Overdracht* Overdracht* Overdracht* Overdracht*
09.30-10.30 Onderwijs
Acute IG
12.30-13.30 Casuïstiek
13.30-15.30
Onderwijs
Interne/
Refereren
16.30 Röntgen** Röntgen** Röntgen** Röntgen** Röntgen**
17.00 Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht
* Ochtendoverdracht in kelder
** Röntgenbespreking in Kingmazaal, 3e etage afdeling radiologie
*** Avondoverdracht op wisselende locatie; overzicht hangt in Kingmazaal
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
45
Aandachtsweken Interne/MDL/Long op SEH
De overige 8 weken zijn aandachtsweken op de SEH. Tijdens de aandachtsweken interne/MDL/long is
de AIOS SEG uitdrukkelijk als AIOS op de SEH ingeroosterd. De AIOS SEG ziet zowel patiënten voor
interne geneeskunde/MDL/long, als andere patiënten die zich presenteren op de SEH. In deze weken is
de AIOS SEG ingeroosterd in het SEH-rooster, waarbij de AIOS SEG primair blootgesteld wordt aan de
generalistische SEH-populatie. De focus in deze periode ligt echter bij de interne/MDL/longpatiënten
op de SEH.
Om 07.45u is de AIOS SEG aanwezig bij de ochtendoverdracht van de SEG, waarna hij/zij (afhankelijk
van het gekozen aandachtsonderdeel) zal meedoen aan de overdracht van de Interne Geneeskunde,
MDL of Long. Tevens is de AIOS SEG aanwezig bij de SEH-overdracht om 15.00uur. Als de drukte op de
SEH het toelaat woont de AIOS SEG ook de avondoverdracht van de Interne Geneeskunde bij om
17.00u.
Tijdens de aandachtsweken Interne Geneeskunde op de SEH ziet de AIOS SEG onder andere patiënten
die voor Interne Geneeskunde, Maag-, darm-, leverziekten (MDL) of voor Longziekten worden
ingeschreven. Het betreft dan zowel door de huisarts verwezen patiënten als patiënten die op eigen
initiatief naar de SEH komen. Consulten voor de Interne Geneeskunde/MDL/Long worden door de
A(N)IOS Interne verricht.
Elke patiënt die de AIOS SEG heeft beoordeeld voor de Interne Geneeskunde/MDL/Long dient (tevens)
te worden overlegd met deze betreffende hoofdbehandelaar.
De dienstdoende specialist is bereikbaar op:
- Internist: telefoon 6606
- MDL-arts: telefoon 3017
- Longarts: telefoon 6343
Onderwijs en besprekingen
De AIOS SEG neemt tijdens zijn/haar stage op de AOA deel aan alle, voor de arts-assistent interne,
overdrachts-/onderwijsmomenten.
Voor het onderwijs Interne geneeskunde wordt af en toe gevraagd een onderwerp/praatje voor
te bereiden. Controleer wanneer dit is in het onderwijsrooster dat op de T-schijf staat in het
mapje van de maatschap Interne Geneeskunde.
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum van 10% afwezigheidsrichtlijn.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
46
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppelde thema’s: Thema 2: Breathing
Thema 3: Circulatie
Thema 5: Exposure/environmental
Thema 6: Secondary assessment
Thema 8: Spoedeisende aandoeningen op het gebied van haemorrhagische
diathese, metabole & endocrinologische aandoeningen
Thema 9: Spoedeisende dermatologische aandoeningen
Thema 13: (acute) Geriatrie en sociale problematiek
A) MDL
Medisch handelen
Kennis
De SEH-arts :
1. Kent tenminste de differentiatie van shock en denkt hierbij in het bijzonder aan shock veroorzaakt
door gastro-intestinale oorzaak (tractus digestivus bloeding) en kent de verschillende daarbij
passende behandelingen.
2. Kent de differentiatie van acute buikpijn en denkt hierbij in het bijzonder ook aan buikpijn
veroorzaakt door gastro-intestinale oorzaken (zoals cholelithiasis, pancreatitiden, spontane
bacteriële peritonitis, inflammatoire darmziekten) en kent de verschillende daarbij passende
behandelingen voor het acute moment.
B) Longziekten
Medisch handelen
Kennis
De SEH-arts:
Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie,
diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Respiratoir falen met hypoxie en/of hypercapnie
Luchtweginfecties
Astma
Pneumothorax
Decompensatio cordis en longoedeem
Pleurale effusie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
47
Aspiratie
Haemoptoë
Corpus alienum
ARDS
Longcontusie
Longembolie
Vaardigheden
Thoraxdrainage (inclusief naaldthoracocentese)
Beademingsstrategieën: invasief en non-invasief
Interpretatie van respiratoire functietesten (met name peak flow metingen
Arteriepunctie
Plaatsen arterielijn
Plaatsen (echogeleide) centraal veneuze catheter
Een aantal vaardigheden (intubatie, plaatsen arterielijn, plaatsen centraal veneuze catheter) dienen
ook afgetekend te worden op de aftekenlijst van de IC. Dit wordt gedaan na het onder supervisie
correct uitvoeren van deze handeling en daarmee besluit de intensivist dat je deze handeling voortaan
zelfstandig kunt uitvoeren.
Kenmerkende beroepssituatie:
Patiënt met respiratoir falen
Patiënt in shock
C) Interne Geneeskunde
Medisch handelen
Kennis
De SEH-arts:
1. Kent de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en de
therapeutische opties van:
Hypertensieve encephalopathie, respiratoir falen, leverfalen, nierfalen, myocard infarct en
decompensatio cordis, longembolie, diep veneuze thrombose, sepsis, pneumonie,
erysipelas/cellulitis/fasciitis necroticans, pyelonefritis, urineweginfectie, anemie,
cholangitis/cholecystitis, coma zonder trauma.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
48
2. Kent de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en de
therapeutische opties van:
Hypoglycemie, diabetische ketoacidose, hyperosmolaire hyperglycemische ontregeling,
thyrotoxische crise, hypo- en hyperthyreoidie, bijnierschorsinsufficiëntie, stoornissen in het
zuur-base evenwicht, electrolytstoornissen, malaria, artritis, jicht, vasculitis, niet-operatieve
buikpijn, hypertensie, intoxicaties, pijnbestrijding, anemie, delier, dehydratie.
3. Is in staat (evt. met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal
diagnose van koorts op te stellen, met speciale aandacht voor de meest levensbedreigende
aandoeningen:
sepsis/SIRS, endocarditis, meningitis, tuberculose, infecties bij immuungecompromitteerde
patiënten (neutropenie, HIV/AIDS, transplantatie patiënten), koorts uit de tropen, andere
infecties met een duidelijk focus en overige niet-infectieuze oorzaken van koorts.
4. Is opgeleid in de initiële opvang en resuscitatie van patiënten in acuut levensbedreigende situaties
en past dit adequaat toe.
5. Heeft kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van de in de acute opvang
meest gebruikte antibiotica en is in staat om deze zo tijdig mogelijk te starten.
6. Heeft kennis van infectiepreventieve maatregelen, incl. MRSA preventie.
7. Weet hoe te handelen in het geval van accidenteel contact met lichaamsvloeistoffen.
8. Is in staat de klinische kenmerken van een toxidroom bij een geïntoxiceerde patiënt te herkennen.
9. Is in staat, de aard van de intoxicatie in acht nemend, een plan voor decontaminatie en eliminatie
op te stellen en uit te voeren.
10. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, het werking- en bijwerkingprofiel van
antidota, antacida, anti-emetica, anticoagulantia, thrombocytenaggregatieremmers en
thrombolytica.
11. Is in staat (evt. met gerichte aanvullende diagnostiek) een differentiaal diagnose van de volgende
problemen op te stellen en kan de complicaties hiervan vroegtijdig herkennen en behandelen:
hypo-en hyperthermie, oorzaak van bijna verdrinking, ernst van elektrocutie en
blikseminslag.
12. Is in staat (evt. met gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van
buikpijn op te stellen, met speciale aandacht voor de volgende levensbedreigende aandoeningen:
acuut aneurysma aorta abdominalis, acuut myocardinfarct, aortadissectie, diabetische
ketoacidose, extra uterine graviditeit, pancreatitis, cholangitis, pyelonefritis, vena porta
trombose, en darmischemie.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
49
13. Is in staat (evt. met gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van
misselijkheid en braken op te stellen en kan de complicaties, zoals dehydratie en
electrolytstoornissen, herkennen en behandelen.
14. Is in staat (evt. met gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van
haemorrhagische diathese op te stellen.
15. Kent de indicaties en complicaties van diverse componenten van transfusietherapie.
16. Heeft bij een patiënt met een huidaandoening speciale aandacht voor de volgende acuut
levensbedreigende aandoeningen: acute toxische epidermolysis, petechiën en purpura als uiting
van sepsis, systemische bulleuze aandoeningen, necrotiserende fasciitis.
17. Houdt bij de eerste opvang van de oudere patiënt rekening met diens fysiologie en heeft
aandacht voor polyfarmacie, multisysteem pathologie en delier.
Vaardigheden:
Bloeddrukmeting, inclusief valkuilen bloeddrukmeting
Inbrengen transurethrale blaascatheter
Inbrengen maagsonde
Maagspoelen
Inbrengen (echogeleide) centrale en perifere veneuze toegang
Bloedgasanalyse
Beoordelen röntgendiagnostiek
Gewrichtspunctie
Communicatie:
De SEH-arts:
1. Kan onder tijdsdruk met aandacht luisteren naar de patiënt om vervolgens door gerichte vragen
in korte tijd relevante patiënteninformatie te verkrijgen.
2. Kan goed omgaan met emoties van patiënt, familie en van andere personen, die betrokken zijn bij
de opvang van de acuut zieke patiënt.
3. Zorgt dat gegevens van een patiëntenopvang voor de rest van de acute zorg keten beschikbaar
zijn.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
50
Samenwerken:
De SEH-arts:
1. Kan doeltreffend samenwerken met andere zorgverleners, betrokken bij de opvang en
behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek.
2. Heeft een coördinerende rol op de SEH-afdeling.
3. Respecteert en maakt gebruik van de expertise van andere specialismen.
Kennis en wetenschap:
1. Neemt zo mogelijk deel aan onderwijs bij de Interne Geneeskunde
2. Zelfstudie
Maatschappelijk handelen:
De SEH-arts:
1. Herkent (atypische) presentaties van acute ziektebeelden.
2. Is in staat vroegtijdig presentaties met epidemische en biologische kenmerken te herkennen en
deze te herleiden tot mogelijke gevaren voor de volksgezondheid.
3. Herkent symptomen voortkomend uit intoxicaties die besmettingsgevaar opleveren.
4. Is in overeenstemming met de huidige maatstaven van de medische wetenschap in staat om
preventieve maatregelen toe te passen (isolatie en decontaminatie).
5. Treedt adequaat op bij incidenten in de zorg.
6. Weet hoe te handelen in gevallen van huiselijk geweld.
7. Handelt overeenkomstig protocollen/convenant tussen ziekenhuis en justitie.
8. Herkent (auto-)intoxicaties/ verslaving en kan hier naar maatschappelijk handelen; Brijder
stichting, AMK indien kinderen betrokken zijn.
9. Is in staat een adequate inschatting te maken van voorwaarden om een patiënt verantwoord
terug te laten keren naar de thuissituatie.
Organisatie:
De SEH-arts:
1. Heeft een coördinerende rol op de SEH-afdeling
2. Kan prioriteiten stellen bij nieuwe en urgente situaties.
3. Gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met wisselende en onvoorspelbare omstandigheden
op de SEH-afdeling.
4. Is in staat een adequate inschatting te maken van voorwaarden om een patiënt verantwoord
terug te kunnen laten keren naar de thuissituatie.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
51
5. Is op de hoogte van mogelijkheden binnen en buiten de eigen organisatie voor het organiseren
van (sociale) zorg.
6. Houdt rekening met evt. schaarste van zorgfaciliteiten bij plannen van vervolgtraject.
Professionaliteit:
De SEH-arts:
1. Is in staat ondanks hoge tijdsdruk en urgentie van handelen de medische zorg op hoogstaand
niveau te verlenen.
2. Kent en respecteert grenzen van de eigen competenties.
3. Vraagt tijdig om hulp.
4. Houdt professionele afstand.
5. Toont compassie en respect.
6. Stelt onprofessioneel gedrag aan de kaak.
Kenmerkende beroepssituaties
Patiënt met dyspnoe
Patiënt met respiratoir falen
Patiënt met koorts
Patiënt met een intoxicatie
Patiënt met een aan het leefmilieu gerelateerde aandoening (brandwonden, hypo- of
hyperthermie, (bijna) verdrinking, blikseminslag of elektrocutie)
Patiënt met buikpijn en/of misselijkheid en braken
Patiënt met rug-of bekkenpijn
Patiënt met een ontregelde diabetes mellitus
Patiënt met een onbegrepen bloeding
Patiënt met een exantheem
Patiënt met een delier
Patiënt zonder medische opname-indicatie maar die om sociale redenen niet naar huis kan
Patiënt met hypertensie
Patiënt met verminder bewustzijn
Beoordeling
Minimaal 3 relevante KPB’s
Zo mogelijk een relevante OSATS
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
52
Halverwege de stage (incl. aandachtsweken) vindt een voortgangsgesprek met de stagebegeleider
plaats. Dan wordt tevens bekeken of de leerdoelen haalbaar zijn, of wat er moet gebeuren om
deze toch te halen.
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. Minimaal 3 KPB’s en zo mogelijk OSATS verricht en ingevuld zijn
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
53
4. Neurologie
Supervisor: Dr. R.S. Rundervoort, neuroloog
Plaats: Haaglanden MC, locatie Westeinde
Locatie: SEH en polikliniek Neurologie
Duur: 3 weken + 4 aandachtsweken, jaar 1
Introductie
De stage neurologie duurt 3 weken, waarin zowel op de polikliniek als op de SEH gewerkt wordt.
Aansluitend vinden 4 aandachtsweken neurologie plaats, waarin de AIOS SEG wordt blootgesteld aan
de gehele SEH/populatie, maar waarin het zwaartepunt op de neurologische patiënt ligt. Doel van de
volledige stage neurologie (inclusief aandachtsweken) is om (in overleg met de neuroloog)
neurologische patiënten op de SEH te kunnen beoordelen en een eerste behandeling te initiëren. Na
deze vastgestelde periode zal de opgedane kennis verder worden uitgebouwd in het lijnleren op de
SEH, waar de AIOS de neurologische patiënt dan in ieder geval overlegd met de neuroloog en zo nodig
met de SEH arts.
Voorbereiding
Voor de stage moet een ingangsgesprek met de stagebegeleider plaatsvinden om de
(persoonlijke) doelen van de stage te bespreken.
De AIOS SEG dient voor aanvang van de stage te beschikken over enige basiskennis m.b.t. de
anatomie van het centraal zenuwstelsel, het neurologisch onderzoek en interpretatie ervan.
Tijdens de stage gaat het met name om het lokaliseren van een neurologisch probleem binnen
het centraal zenuwstelsel, om vervolgens een differentiaal diagnose te kunnen opstellen.
Informatie hierover kan worden verkregen in de literatuur:
- Mumenthaler: “Neurology”
- Oosterhuis: “Klinische neurologie”
- Hijdra: “Neurologie”
- HMC-boekje “Spoed neurologie”
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
54
Korte omschrijving stage
Stage Neurologie
De overdracht is elke ochtend om 8.15 uur (behalve op maandag om 8.00 uur) tegenover de
middenbalie op C8.
Een dagdienst is van 8.15 uur tot ongeveer 18.00 uur. Gedurende de hele stage worden in principe
dagdiensten gedraaid, maar na overleg met de dienstdoende arts-assistent Neurologie en Dr.
Rundervoort kan de AIOS SEG ook worden ingedeeld voor een avonddienst. Een avonddienst loopt van
15.30 uur tot 23.00 uur.
De AIOS SEG zal op de polikliniek danwel op de SEH zijn werkzaamheden verrichten.
Polikliniek
Dagelijks zijn er spoedpoli’s waarvan één patiënt is toebedeeld aan de AIOS SEG (behalve op
donderdag vanwege het onderwijs voor de AIOS SEG). Na anamnese, lichamelijk onderzoek en
opstellen van een differentiaal diagnose en plan wordt de patiënt besproken met de superviserende
neuroloog, waarna de neuroloog de patiënt mee beoordeeld en er een uiteindelijk plan wordt
gemaakt. Het is de bedoeling dat de AIOS SEG een brief genereert van de door hem/haar beoordeelde
patiënt, die door de betreffende supervisor wordt geaccordeerd.
SEH (tijdens stageweken)
In principe staat de AIOS SEG gedurende het grootste deel van de stage ingepland op de SEH, samen
met een arts-assistent van de Neurologie. De AIOS SEG beoordeelt zowel verwezen patiënten als
zelfverwijzers, die voor de Neurologie getrieerd worden. Tijdens de stageweken neurologie worden
primair alle patiënten overlegd met de arts-assistent neurologie, waarna deze of de AIOS zelf, de
patiënt vervolgens overlegt met de achterwacht. Aan het einde van de 3-weekse stage volgt een
tussenevaluatie met de stagebegeleider, waarbij ook wordt besloten of de AIOS SEG de laatste vier
weken de beoordeelde patiënten zelf mag overleggen met de dienstdoende neuroloog of dat
beoordeling door de arts-assistent neurologie daaraan vooraf moet gaan. Bij twijfel over bevindingen
bij neurologisch onderzoek of over de differentiaal diagnose kan de AIOS SEG uiteraard de arts-
assistent neurologie of SEH arts alsnog om begeleiding vragen alvorens hij/zij overlegt met de
neuroloog.
Aandachtsweken neurologie op de SEH
Tijdens de aandachtsweken neurologie is de AIOS SEG uitdrukkelijk als AIOS op de SEH ingeroosterd.
De AIOS SEG zal dan ook aanwezig zijn op de SEH-overdracht en na deze overdracht voor de
neurologische leermomenten ook aanwezig zijn op de overdracht neurologie.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
55
De AIOS ziet zowel neurologische patiënten als andere patiënten die zich presenteren op de SEH.
In deze weken is de AIOS ingeroosterd in het SEH-rooster, waarbij de AIOS primair blootgesteld wordt
aan de generalistische SEH-populatie. De focus in deze periode ligt echter bij de neurologische
patiënten op de SEH.
Onderwijs
Er is een weekoverzicht beschikbaar waarop staat wanneer welke besprekingen zijn. De AIOS SEG
wordt geacht zoveel mogelijk in dit onderwijs te participeren.
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van de maximum 10% afwezigheidsrichtlijn.
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppeld thema: Thema 4: Disability
Medisch handelen:
Kennis
De SEH-arts:
1. Is in staat de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten bij patiënten met
coma, neurologische uitvalsverschijnselen, hoofdpijn, insult, syncope, duizeligheid, vertigo.
2. Is in staat (evt. met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal
diagnose op te stellen van: coma, neurologische uitvalsverschijnselen, hoofdpijn, insult, syncope,
duizeligheid, vertigo.
3. Heeft kennis van de volgende ziektebeelden: Guillain Barré Syndroom, (dreigende) dwarslaesie,
myasthenia gravis, meningitis/encephalitis, Multipele sclerose, nervus facialis parese.
4. Heeft kennis van de volgende ziektebeelden op: schedel-hersenletsel, aangezichtspijn, HNP.
5. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van anti-
epileptica en andere anticonvulsieve medicatie.
6. Is in staat een onderscheid te maken tussen insulten en andere vormen van voorbijgaande
verandering in neurologisch functioneren.
Vaardigheden:
Beoordelen van CT en MRI van het cerebrum
Verrichten en interpreteren van een lumbaalpunctie
Het uitvoeren van lumbaal puncties vindt in principe plaats op de SEH; de AIOS kan desgewenst
ook op de dagbehandeling meedraaien mocht het aantal lumbaal puncties op de SEH tegenvallen.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
56
Communicatie:
De SEH-arts:
1. Kan onder tijdsdruk met aandacht luisteren naar de patiënt om vervolgens door gerichte vragen
in korte tijd relevante patiënteninformatie te verkrijgen.
2. Gaat na of patiënt, of andere betrokkene, de informatie heeft begrepen en neemt maatregelen
als informatie niet duidelijk is.
3. Treedt patiënt en familie met respect en compassie tegenmoet.
Samenwerken:
De SEH-arts:
1. Kan doeltreffen samenwerken met andere zorgverleners, betrokken bij de opvang en behandeling
van patiënten met spoedeisende problematiek.
2. Heeft een coördinerende rol op de SEH-afdeling.
Kennis en wetenschap:
Neemt zo mogelijk deel aan onderwijs bij de Neurologie
Volgt besprekingen en zo mogelijk een refereeravond
Zelfstudie
Maatschappelijk handelen:
De SEH-arts:
1. Herkent (atypische) presentaties van acute ziektebeelden.
2. Is in staat vroegtijdig presentaties met epidemische en biologische kenmerken te herkennen en
deze te herleiden tot mogelijke gevaren voor de volksgezondheid.
3. Herkent symptomen voortkomend uit intoxicaties.
Organisatie:
De SEH-arts:
1. Heeft een coördinerende rol op de SEH-afdeling.
2. Kan prioriteiten stellen bij nieuwe en urgente situaties.
3. Gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met wisselende en onvoorspelbare omstandigheden
op de SEH-afdeling.
4. Is in staat een adequate inschatting te maken van voorwaarden om een patiënt verantwoord
terug te kunnen laten keren naar de thuissituatie.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
57
Professionaliteit:
De SEH-arts:
1. Is in staat ondanks hoge tijdsdruk en urgentie van handelen de medische zorg op hoogstaand
niveau te verlenen.
2. Kent en respecteert grenzen van de eigen competenties.
3. Vraagt tijdig om hulp.
4. Houdt professionele afstand.
Beoordeling
Minimaal 2 relevante KPB’s , waaronder de KPD Disability
Indien mogelijk relevante OSATS, waaronder OSATS Lumbaal punctie
Halverwege de stage (na 3 weken) vindt een voortgangsgesprek met de stagebegeleider plaats.
Dan wordt tevens bekeken of de leerdoelen haalbaar zijn, of wat er moet gebeuren om deze toch
te halen.
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. De KPB’s en zo mogelijk OSATS verricht en ingevuld zijn
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
58
Weekschema Stage Neurologie
tijd MA DI WOE DO VRIJ
08.00
ochtendrapport
C8 koffiekamer 0.61
08.15 Ochtendrapport
C8 koffiekamer 0.61
Ochtendrapport
C8 koffiekamer 0.61
Ochtendrapport
C8 koffiekamer 0.61
Ochtendrapport
C8 koffiekamer 0.61
09.00 spoed poli spoedpoli SEH Spoedpoli
Dr Rijsman
10.00 rest vd dag op SEH rest vd dag op SEH rest vd dag SEH rest vd dag SEH
11.30 spoedpoli patiënt
12.45 1x per maand:
epilepsiebespreking
incl. lunch
C1 Marijnenzaal
13.00 Patiëntdemonstratie
C1 Landsteinerzaal
Incl. lunch
Radiologiebespreking
(tenzij epilepsie bespr)
A3 radiologie Rijsdijkzaal
13.15
radiologie bespreking
A3 Radiologie
Rijsdijkzaal
13.30 rest vd dag op SEH
16.00 PA bespreking
A3 radiologie Rijsdijkzaal
16.15 neurovasculaire
bespreking
16.30
neuro-oncologie/
NCH-bespreking
C1 Landsteinerzaal
Weekendoverdracht
C1 koffiekamer specialisten
17.00 poli-bespreking of
praatje moleculaire biologie of
CAT
C1 koffiekamer specialisten
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
59
5. Intensive Care
Supervisor: Drs. R. Peters, internist-intensivist
Plaats: Haaglanden MC, locatie Westeinde/Antoniushove/Bronovo
Locatie: Intensive Care
Duur: 4 maanden, jaar 2
Introductie
Gedurende de vier maanden stage Intensive Care wordt kennis opgedaan over het herkennen en
behandelen van de ernstig zieke patiënt. Vaardigheden zoals het aanbrengen van centraal veneuze en
arteriële lijnen worden aangeleerd en vaardigheden op het gebied van airway management en
beademing worden verdiept. Daarnaast is ook communicatie met (familie van) ernstig zieke patiënten
een belangrijk onderdeel van de stage.
Voorbereiding
FCCS-cursus (dient verplicht gedaan te worden voor of aan het begin van de stage)
ATLS
ALS
Voorafgaand aan de stage dient de AIOS SEG contact op te nemen met de stagebegeleider waarbij
de (persoonlijke) doelen worden doorgenomen/bepaald.
Voorafgaand aan de stage ontvang je een inwerkprogramma. Zorg dat je aan het einde van je
inwerkdagen voldoende op de hoogte bent van alles wat hierin beschreven is.
Voor aanvang van de stage dient de AIOS SEG zich voor te bereiden middels aangeraden
literatuur:
- Paul Marino: “The (little) ICU book“
Korte omschrijving stage
Gedurende de stage wordt er op de IC van twee locaties gewerkt: HMC Westeinde en HMC
Antoniushove óf HMC Westeinde en HMC Bronovo.
In week 1 wordt de mogelijkheid geboden om de intubatie-skill op te halen op de OK, afhankelijk van
het Persoonlijk Opleidings Plan. Dit moet vooraf duidelijk met de stagebegeleider worden besproken.
In week 2 wordt er een week lang meegelopen met één van de IC arts-assistenten, om de logistiek
onder de knie te krijgen.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
60
Vanaf week 3 t/m 16 doe je zelfstandig de diensten onder directe supervisie van de intensivisten
(tijden staan hieronder beschreven en gelden voor alle locaties).
De werkzaamheden hebben grotendeels betrekking op de patiënten op de Intensive Care. Daarnaast
maakt de arts-assistent van de IC actief deel uit van het reanimatieteam, het traumateam, en het
spoed-interventieteam.
Diensttijden
Dag: 07:30 - 15:30u
Avond: 15:30 - 23:30u
Nacht: 23:30 - 07:30u
12-uurs dagdienst 07.30 - 19.30u
12-uurs nachtdienst 19.30 - 07.30u
NB: In de praktijk begin je aan het eind van de genoemde diensttijd met de overdracht, dus ben je pas
later echt klaar om naar huis te gaan.
Dagdienst:
Tijdens de ochtendoverdracht om 7:30 uur worden alle patiënten besproken door de arts-assistent van
de nacht. Daarna worden alle patiënten volledig onderzocht (LO + samenvatting + beleid + controle
medicatie). Van de patiënten die naar de afdeling kunnen worden ontslagen moet de ontslagbrief voor
11.00 uur klaar zijn. Om 11.00 uur is er een röntgenbespreking op de Radiologieafdeling. Om 11.15 uur
is er een MDO (Multidisciplinair Overleg) waarbij alle patiënten worden besproken met de intensivist,
IC-verpleegkundige, eventueel inbrengend specialist of medebehandelaars, microbioloog en
apotheker. Daarna, indien mogelijk, lunchen. ’s Middags nieuwe opnames en afdelingszaken regelen.
Op elk moment kun je opgepiept worden voor reanimaties, traumaopvang en/of problemen in huis of
op de SEH (dit kan de dagplanning natuurlijk behoorlijk in de war schoppen). De intensivist biedt back-
up. Familiegesprekken worden in principe 1x per week of bij belangrijk nieuws ingepland, liefst in de
middag tussen het MDO en het onderwijs om 15.30u.
Avonddienst:
Minder administratieve taken dan tijdens de andere diensten. Natuurlijk nieuwe patiënten statussen,
problemen oplossen op IC (en in status schrijven) en reanimaties, traumaopvang en problemen in huis
of op de SEH.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
61
Nachtdienst:
Statussen bijwerken, samenvattingen compleet maken, medicatie controleren, X-thorax aanvragen en
ontslagbrieven aanmaken/bijwerken voor alle patiënten en uiteraard problemen oplossen op de IC,
reanimaties, traumaopvang en problemen in huis of op de SEH.
Statusvoering/overdracht:
Op de IC wordt de patiënt systematisch in kaart gebracht en overgedragen. Onderstaande volgorde
wordt hiervoor gehanteerd:
N: neurologisch (gebruik EMV, RASS-score, CAM-ICU, eventuele sedatieve medicatie zoals propofol,
midazolam)
R: respiratoir (geïntubeerd; invasief/non-invasief beademen; beademingsinstellingen; neusbril/non-
rebreather/cPAP-masker; aantal liters O2; X-thorax)
HD: hemodynamisch (inotropica, RR, pols, vochtbalans, diurese, infuus)
MI: milieu interne (elektrolyten, lab-uitslagen, ev. substitutie, medicatie, corticosteroïden etc.)
I: infectieus (temperatuur, antibiotica, kweekuitslagen, SDD, infectieparameters)
Vaardigheden
De IC is de plek om veel vaardigheden te leren. Een aantal vaardigheden (intubatie, plaatsen arterielijn,
plaatsen centraal veneuze catheter) dient ook afgetekend te worden op een aftekenlijst van de IC. Dit
wordt gedaan na het onder supervisie correct uitvoeren van deze handeling en daarmee bevestigt de
intensivist dat je deze handeling gedurende de IC-stage voortaan zelfstandig mag uitvoeren onder
verantwoordelijkheid van de dienstdoende intensivist. Vergeet niet hiervan ook een OSATS te laten
invullen.
Onderwijs
Dagelijks is er om 15.30, mits de drukte het toelaat, onderwijs van de intensivist voordat de
overdracht begint. Het is de bedoeling dat de assistenten om een onderwerp vragen.
Eén keer per 4 weken, de laatste woensdag van de maand, is er IC onderwijs van 13.00-16.00u
verzorgd door één van de intensivisten. Het rooster wordt door Ron Peters gemaakt en wordt per
mail doorgestuurd. Aanwezigheid is verplicht.
Elke tweede dinsdag van de maand geeft één van de ICU arts-assistenten onderwijs aan de
verpleegkundigen na de middagoverdracht.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
62
Op donderdagochtenden ben je niet standaard vrij om het SEH-onderwijs te volgen; dit is tijdens
de IC stage niet verplicht om te volgen. Deelname aan een regionale onderwijsdag (ROD) is wel
verplicht.
Doelen aan het eind van de stage
Algemene doelen stage
Herkennen van de vitaal bedreigde patiënt.
Stabilisatie ernstig zieke patiënten met bedreiging of uitval van vitale functies en organen
Interpretatie hemodynamische- en respiratoire monitoring
Bekendheid met veelgebruikte farmaca
Overplaatsing van ernstig zieke/beademde patiënten
Kennis nemen van de mogelijkheden en beperkingen van Intensive Care behandeling
Bekendheid met donatieprocedures en donatieprotocollen
Medisch- ethisch juridische overwegingen en terminatie behandeling
communicatie met (familie van) ernstig zieke patiënten
Gekoppelde thema: Thema 2: Breathing
Medisch handelen
Kennis
De SEH-arts:
1. Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie,
symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
- Respiratoir falen met hypoxie en/of hypercapnie
- Luchtweginfecties
- Astma
- Pneumothorax
- Decompensatio cordis en longoedeem
- Pleurale effusie
- Aspiratie
- Haemoptoë
- Corpus alienum
- ARDS
- Longcontusie
- Longembolie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
63
Vaardigheden
Thoraxdrainage (inclusief naaldthoracocentese)
Beademingsstrategieën: invasief en non-invasief
Interpretatie van respiratoire functietesten (met name peak flow metingen)
Plaatsen arterielijn
Plaatsen centraal veneuze catheter
Kenmerkende beroepssituatie:
Patiënt met respiratoir falen
Patiënt in shock
Gekoppeld thema: Thema 3: Circulatie
Medisch handelen
Kennis
De SEH-arts:
1. Is in staat de haemodynamisch gecompromitteerde patiënt te herkennen en snel een adequate
behandeling in te zetten.
3. Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie,
symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Acuut coronair syndroom
Longembolie
Aortadissectie
(Spannings-) pneumothorax
4. Is in staat myocardinfarct gerelateerde complicaties te herkennen en behandelen.
5. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van palpitaties op te stellen:
Supraventriculair
Ventriculair
6. Heeft kennis van de ALS richtlijnen voor de behandeling van aritmieën en is in staat deze toe te
passen.
7. Kent de indicaties voor pacen.
8. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van shock op te stellen:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
64
Cardiogeen
Hypovolemisch
Obstructief
Distributief
9. Heeft speciale aandacht voor de volgende levensbedreigende oorzaken van shock:
Acuut aneurysma aorta abdominalis
Aortadissectie
Acuut myocardinfarct
Harttamponade
Extra-uteriene graviditeit (EUG)
Sepsis
Anafylaxie
10. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van:
Vasoactieve middelen
Anti-aritmica
Alle medicatie gebruikt bij reanimaties volgens het ALS protocol
11. Is in staat effectief en veilig vochtmanagement te voeren rekening houdend met eventuele co-
morbiditeit.
12. Kan de patiënt in shock op adequate wijze monitoren.
13. Herkent tijdig problemen die acute chirurgische interventie vereisen.
14. Is in staat advanced cardiac life support (ACLS) te verrichten volgens de richtlijnen van de
European Resuscitation Counsel (ERC), rekening houdend met lokale protocollen:
Basic Life Support (BLS)
Universele Advanced Life Support (ALS) algoritme
De protocollen:
Ventrikel fibrilleren/ventrikel tachycardie
Asystolie/Polsloze Elektrische Activiteit (PEA)
15. Kan anticiperen op de meest voorkomende peri-arrest aritmieën en weet deze adequaat te
behandelen.
16. Is in staat behandelbare oorzaken van het cardiaal arrest op te sporen en te behandelen.
17. Kent de principes van reanimatie onder bijzondere omstandigheden (onderkoeling, zwangerschap,
drenkelingen, trauma).
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
65
Vaardigheden
(Echogeleide) Perifere en centraal veneuze toegang (waaronder botnaald)
Arterielijn
Pericardiocentese
Ontlasten spanningspneumothorax
CVD monitoring
ECG interpretatie
Cardioversie/defibrillatie
Reanimatie leiden
Vasalva manoeuvre/sinus carotis massage
Transcutaan pacen
Spoedechografie Aorta
Spoedechocardiografie (ter uitsluiting tamponade)
Kenmerkende beroepssituatie:
De patiënt in een cardiaal arrest
De patiënt met pijn op de borst
De patiënt met palpitaties
De patiënt in shock
Beoordeling
Minimaal 4 relevante KPB’s waaronder KPB Breathing. Elk gekoppelde competentie moet
minimaal 1x getoetst zijn.
Minimaal 1 relevante OSATS maar de ICU stage is een uitgelezen mogelijkheid om meer relevante
OSATS te doen. Gebruik de lijst met vaardigheden die afgetekend moeten worden voordat je dit
zelfstandig mag uitvoeren als een OSATS.
Halverwege de stage vindt een voortgangsgesprek met de stagebegeleider plaats. Dan wordt
tevens bekeken of de leerdoelen haalbaar zijn, of wat er moet gebeuren om deze toch te halen.
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. De KPB’s en OSATS verricht en ingevuld zijn
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
66
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor
Weekschema Stage Intensive Care
MA DI WOE DO VRIJ ZA ZO
7.30-8.00 Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht
8.00-11.00 Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling
11.00 Röntgen-
bespreking
Röntgen-
bespreking
Röntgen-
bespreking
Röntgen-
bespreking
Röntgen-
bespreking
Röntgen-
bespreking
Röntgen-
bespreking
11.15 MDO* MDO* MDO* MDO* MDO* MDO* MDO*
13.00-15.30 Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling
16.00-16.30 Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht
16.30-23.30 Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling
23.30-24.00 Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht
24.00-7.30 Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling
* MDO= multidisciplinair overleg
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
67
6. Kindergeneeskunde
Supervisor: Mw. Drs. M. Ruige, kinderarts HAGA JKZ
Drs. P. Vos, kinderarts HMC
Plaats: Haga Ziekenhuis, locatie JKZ en HMC locatie Westeinde
Locatie: SEH, SEH-poli
Duur: 6 weken JKZ + 6 aandachtsweken HMC WZ
Introductie
De stage kindergeneeskunde JKZ duurt 6 weken en wordt gevolgd in het Haagse kinderziekenhuis
(HAGA, locatie Juliana Kinderziekenhuis). Na de 6 weekse stage in het JKZ, zal de AIOS nog 6
aandachtsweken hebben, waarin de AIOS blootgesteld wordt aan de gehele SEH-populatie maar
waarin het zwaartepunt op de kindergeneeskunde ligt. De AIOS zal zowel aan de overdracht van de
kindergeneeskunde als aan de overdracht van de SEH meedoen.
Doel van de volledige stage kindergeneeskunde (inclusief de aandachtsweken) is het kunnen initiëren
van een eerste behandeling van het ernstig zieke kind en het zelfstandig kunnen behandelen van
kinderen met alledaagse aandoeningen. Na de stage kindergeneeskunde (inclusief 6 aandachtsweken)
dient de AIOS zelfstandig of in overleg kinderen op de SEH te kunnen stabiliseren en te behandelen.
Voorbereiding
Voor aanvang van de stage in het JKZ neemt de AIOS SEG contact op met de stagebegeleider om
de (persoonlijke) doelen voor de stage vast te leggen. Tevens een CV mailen op verzoek van de
stage begeleider.
Geef eventuele verzoeken voor vakantie en vrije dagen zeer ruim (een half jaar of meer) van
tevoren door.
Ca. 3 weken voor je stage in het JKZ zal de secretaresse van de Kindergeneeskunde (mevr. M.
Hendrikx, tel. 070-2107279, email: [email protected]) contact met je opnemen ter
logistieke voorbereiding van personeelspas, account etc.
Een week voor het begin van de aandachtsperiode neemt de AIOS SEG contact op met de
stagebegeleider om (persoonlijke) doelen voor de aandachtsweken vast te leggen; hierin neemt
de AIOS de beoordeling van de kinderstage in het JKZ mee.
APLS-cursus voor begin stage is verplicht; schrijf je hiervoor zeer voortijdig in, want over het
algemeen gelden lange wachtlijsten.
Relevante literatuur:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
68
- Basiskennis omtrent dehydratie, BLWI en koorts
- Protocollen zoals die worden gebruikt in het JKZ (Op HMC T-schijf: protocollen JKZ)
- Protocollen HMC via Iprova
Korte omschrijving
JKZ
De overdracht is iedere ochtend om 8.00 uur in de vergaderzaal op de 6e etage (6.10; neem de lift die
het dichtst bij de SEH zit om er te komen). Tijdens de weekenddiensten is de overdracht om 9.00 uur in
de backoffice van het JKZ (begane grond) of op de SEH. In de middag draag je de SEH over, nadat de
afdelingen overgedragen hebben. Dit is meestal rond 17.30 uur en gebeurt op de SEH.
Er wordt gedurende 1-2 weekenden (zowel zaterdag als zondag) dienst gedaan tijdens de stage.
Hiervoor worden twee dagen per weekend gecompenseerd, bijvoorbeeld vrijdag en maandag.
Gedurende de stage zal zowel op de SEH als op de SEH-poli (SEHP) gewerkt worden.
Op de SEH staat de AIOS SEG soms met een semiarts of een huisarts in opleiding ingedeeld, maar vaak
ben je alleen. De SEHP is een spoedpoli; hier worden alle patiënten van de SEH gezien die terug
moeten komen ter controle, of ze hebben een belafspraak. Het is aan te raden deze poli voor te
bereiden.
Er is altijd een supervisor aanwezig voor de SEH en voor de SEHP voor overleg. Overleg kan zeer
laagdrempelig. Het is de bedoeling dat in eerste instantie alle patiënten overlegd worden; later in de
stage worden in ieder geval alle verwezen patiënten overlegd. Indien patiënten opgenomen worden,
wordt een opnamestatus gemaakt en wordt het afgesproken beleid doorgegeven aan de afdeling
(verpleegkundige en arts-assistent) waar de patiënt wordt opgenomen.
Elke dinsdagochtend, na de overdracht, is er arts-assistentenbespreking, waar ook de AIOS SEG
eventuele problemen aan de orde kan stellen.
Onderwijs tijdens JKZ-stage
Dagelijks na de overdracht wordt er kort onderwijs gegeven door een kinderarts of arts-assistent
(zie rooster). De AIOS SEG zal ook 1x een presentatie geven, onderwerp/vorm in overleg met
stagebegeleider.
Elke dag is er aan het begin van de middag een bespreking of onderwijs; indien de drukte op de
SEH het toelaat kan de AIOS SEG hierbij aanwezig zijn.
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum 10% afwezigheidsrichtlijn.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
69
Weekschema Stage Kindergeneeskunde JKZ
MA DI WOE DO VRIJ ZA ZO
08.00-17.30 Dagdienst Dagdienst Dagdienst Dagdienst Dagdienst
09.00-17.30 Dagdienst Dagdienst
08.00-8.30 Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht
08.30-9.00 KPB vd week KKP Grote visite Onderwijs Referaat/
scenario
09.00-12.00 SEH SEH SEH SEH SEH
12.30-13.30 Onderwijs Onderwijs Onderwijs Onderwijs Onderwijs
13.00-17.30 SEH/ Poli SEH/ Poli SEH/ Poli SEH/ Poli SEH/ Poli
HMC aandachtsweken kindergeneeskunde
Tijdens de aandachtsweken kindergeneeskunde is de AIOS SEG uitdrukkelijk als AIOS op de SEH
ingeroosterd. De AIOS SEG zal dan ook aanwezig zijn op de SEH-overdracht en na deze overdracht voor
de kindergeneeskundige leermomenten ook aanwezig zijn op de overdracht kindergeneeskunde.
De AIOS SEG ziet zowel kindergeneeskundige patiënten als andere patiënten die zich presenteren op
de SEH.
In deze weken is de AIOS SEG ingeroosterd in het SEH-rooster, waarbij de AIOS primair blootgesteld
wordt aan de generalistische SEH-populatie. De focus in deze periode ligt echter bij de
kindergeneeskundige pathologie.
De AIOS SEG overlegt in ieder geval met de dienstdoende kinderarts en eventueel zo nodig met de
dienstdoende SEH-arts.
Onderwijs tijdens aandachtsweken kindergeneeskunde
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum 10% afwezigheidsrichtlijn.
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppeld thema: Thema 14: (acute) Kindergeneeskunde
Medisch handelen
Kennis
De SEH-arts:
1. Heeft kennis van de normale ontwikkeling van het kind.
2. Bezit kennis en vaardigheden met betrekking tot kinderreanimatie en kan deze aanvangen.
3. Is in staat kinderen met een trauma of kritisch ziekte kinderen volgens (APLS) richtlijnen op te
vangen.
4. Heeft aandacht voor pijnstilling en kan deze met de juiste dosering en toedieningsweg toedienen.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
70
5. Kan röntgenfoto’s bij kinderen beoordelen en interpreteren.
6. Bezit kennis en vaardigheden met betrekking tot evaluatie en opvang/behandeling van een kind
met SIDS, ALTE of syncope.
7. Kent aan het eind van de stage tenminste van de volgende ziektebeelden de epidemiologie,
pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Acute respiratoire aandoeningen (pneumonie, kroep, astma bronchiale, corpus alienum,
anafylactische shock, BLWI, epiglottitis, RS)
Buikklachten (gastro-enteritis, pylorusstenose, appendicitis, volvulus, urineweginfectie,
voedingsproblemen, obstipatie)
Bewustzijnsstoornissen (insult, meningitis, Diabetes mellitus, sepsis, koortsstuipen,
encephalitis, syncope)
Koorts (sepsis, urineweg infectie, pneumonie, otitis media acuta, kinderziekten, meningitis)
Huid (Henoch - Schönlein purpura, petechiën, eczeem, waterpokken, impetigo)
Vaardigheden
Veneuze toegang bij kinderen: botnaald, infuus
Kinderreanimatie BLS en ACLS
Intubatie bij een kind
Communicatie
De SEH-arts:
1. Bouwt een effectieve behandelrelatie op, rekening houdend met de sekse, leeftijd en
ontwikkelingsniveau, belastbaarheid, levensbeschouwing en cultuurpatroon van de patiënt.
2. Creëert een sfeer van vertrouwen
Maatschappelijk handelen
De SEH-arts:
1. Heeft aandacht voor het omgevingsmilieu van het kind.
2. Weet te handelen bij (vermoeden op) kindermishandeling.
3. Bevordert de gezondheid door gerichte acties te ondernemen naar doelgroepen of instanies om
de gezondheid van het individu en groepen in de samenleving te bevorderen.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
71
Beoordeling
Minimaal 3 relevante KPB’s, waaronder de KPB acute kindergeneeskunde.
Minimaal OSATS veneuze toegang kind.
Halverwege de stage vindt een voortgangsgesprek met de stagebegeleider plaats. Dan wordt
tevens bekeken of de leerdoelen haalbaar zijn, of wat er moet gebeuren om deze toch te halen.
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. De KPB’s en de OSATS verricht en ingevuld zijn
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
72
7. Radiologie
Supervisor: Mw. Dr. H.M.E. Quarles van Ufford, radioloog
Plaats: Haaglanden MC, locatie Westeinde
Locatie: Afdeling radiologie
Duur: 2 aandachtsweken
Introductie
Gedurende de 2 aandachtsweken radiologie wordt het systematisch beoordelen en eventueel
uitvoeren van radiologisch onderzoek verder aangeleerd.
De AIOS SEG wordt uitdrukkelijk ingedeeld in het SEH-rooster en ziet tijdens deze stage patiënten op
de SEH, maar zal deze weken als doelstelling de radiologische aspecten van het vak hebben. Hierbij kan
onder supervisie van de radioloog de radiodiagnostiek die bij de “eigen patiënt uitgevoerd wordt”
worden beoordeeld, dan wel worden uitgevoerd in het geval van de echografie.
Voorbereiding stage
Van tevoren dient de AIOS SEG contact op te nemen met de stagebegeleider waarbij de
(persoonlijke) stagedoelen bepaald worden.
Doorlopen van de 1ste jaars Landelijke Onderwijsmodule Spoedechografie
Op de eerste dag krijgt de AIOS het weekschema en het overzicht van onderwijsmomenten
uitgereikt van de stagebegeleider; hier kan de AIOS in participeren, mits de werkvloer het toelaat.
Gezien de diversiteit van deze aandachtsweken is de voorbereiding divers. Om echter het meest
uit deze periode te halen wordt geadviseerd de relevante literatuur te bestuderen. Relevante
literatuur die kan worden bestudeerd:
- Nigel Raby: “Accident and emergency radiology: a survival guide”
- Lawrence. R Goodman: “Fellon’s Principles of Chest Rontgenology; a programmed text”
- Sobotta anatomie
- www.radiologyassistent.nl
Korte omschrijving stage
De AIOS SEG wordt ingedeeld in het rooster van de SEH, waarbij de AIOS in overleg met de
coördinerend SEH-arts bespreekt welke vorm van radiodiagnostiek die dag als doel wordt beschouwd.
In samenwerking met coördinerend SEH-arts wordt geprobeerd hieraan gedurende de dag invulling te
geven. Indien mogelijk zal de AIOS SEG actief kunnen participeren in bijvoorbeeld echografie, dit onder
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
73
directe begeleiding van een radioloog. AIOS SEG kan, mits de werkvloer dit mogelijk maakt,
multidisciplinaire besprekingen bijwonen alsmede de onderwijsmomenten voor de arts-assistenten
radiologie.
Bij het onderdeel thorax en trauma begint de dag na de SEH-overdracht met de heelkunde-
radiologiebespreking, waarbij alle foto’s van de voorgaande 24 uur (gemaakt op de SEH) besproken
worden. De rest van de dag wordt besteed aan zowel CT’s als röntgenfoto’s op het gebied van thorax
en trauma, die bij de eigen patiënt op de SEH zijn verricht.
Bij het onderdeel echografie krijgt de AIOS SEG de mogelijkheid om zelf de echo’s die gemaakt moeten
worden bij de eigen patiënt te doen onder directe begeleiding van een radioloog, bij voorkeur dr.
Puylaert. de expert op het gebied van echografie. Hierbij wordt door de AIOS SEG een logboek
bijgehouden in ieder geval met betrekking tot de gemaakte echo’s.
Het laatste onderdeel van de stage vormt de neuroradiologie, een van de speerpunten van het HMC.
Dit onderdeel bestaat uit het opdoen van kennis ter beoordeling van een CT cerebrum, maar
daarnaast kan ook meegekeken worden bij coilings, intra-arteriële trombolyses en andere interventies,
indien deze zich voordoen. Voor dit onderdeel zal ook weer met de coördinerend SEH-arts besproken
worden dat het doel voor die dag neuroradiologie is. Bij het toewijzen van de patiënten wordt hier
zoveel mogelijk rekening mee gehouden. De AIOS SEG krijgt de mogelijkheid om zoveel mogelijk de
neuroradiologie van de eigen patiënt zelf te beoordelen onder begeleiding van een neuroradioloog.
Onderwijs
Dagelijks om 12.30 uur is er radiologie onderwijs (“het heilig uur”); dit is interactief van opzet met
deelname van alle arts-assistenten radiologie en de radiologen. Indien de werkvloer dit toelaat
kan de AIOS SEG hieraan deelnemen.
Besprekingen verschillen per onderdeel van de stage en de bijbehorende besprekingen moeten
zoveel mogelijk worden bezocht.
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum 10% afwezigheidsrichtlijn.
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppelde thema’s: Thema 2: Breathing
Thema 4: Disability
Thema 6: Secondary assessment
Thema 7: Spoedeisende aandoeningen in het gelaat
Thema 10: Musculoskeletale aandoeningen
Thema 14: (acute) Kindergeneeskunde
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
74
Thema 17: Traumatologie
Thema 18:Kennis en wetenschap
Indicatiestelling voor radiologisch onderzoek
Beoordeling van radiologisch onderzoek
Achtergrond en beperkingen van beeldvormende diagnostiek
Voor- en nadelen van een bepaald onderzoek, eventueel de complicaties op korte en lange
termijn van het desbetreffende onderzoek.
KPB’s
Minimaal 1 KPB in een relevant thema
OSATS
Bij deze stage hoeft geen OSATS ingevuld te worden
Beoordeling
Minimaal 1 KPB in een relevant thema
Minimaal 2 voor deze stage relevante OSATS
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. De KPB verricht en ingevuld is
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
75
Weekschema Stage Radiologie
Ma
Di Woe Do Vrij Za Zo
8.00- 8.30
Trauma/ Röntgen Bespreking
Trauma/ Röntgen Bespreking
Trauma/ Röntgen Bespreking
Trauma/ Röntgen Bespreking
Trauma/ Röntgen Bespreking
Vrij Vrij
11.00
I.C-Thorax Bespreking
I.C-Thorax Bespreking
I.C-Thorax Bespreking
I.C-Thorax Bespreking
I.C-Thorax Bespreking
I.C-Thorax Bespr.
I.C-Thorax Bespr.
12.30-13.00 Radiologie onderwijs
Radiologie onderwijs
Radiologie onderwijs
Radiologie onderwijs
13.00
NEURO bespreking
Mamma-bespreking
13.15 Reva/NEURO bespreking
ORTHO bespreking
13.45
URO bespreking
16.00
Neurovasculair/ HEE Bespreking
HEE Bespreking
HEE Bespreking
HEE Bespreking HEE Bespreking
16.30 NEURO-ONCO INT Geneeskunde Bespreking
Vaat/INT gecomb Bespreking
Onco-Lever Bespreking en LONG/ONCO bespreking
INT Geneeskunde Bespreking
17.00 INT/HEE gecomb Bespreking
Co-assistenten bespreking
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
76
8. Huisartsgeneeskunde
Supervisoren: Mw. Drs. C. Emmens, huisarts (stagebegeleider)
Mw. Drs. M.T. Velema-de Roos, huisarts
Mw. Drs. C.C. Broekema, huisarts
Plaats: Den Haag
Locatie: Huisartsenpraktijk Mozaïek; Gezondheidscentrum de Rubenshoek
Van der Vennestraat 185
2525 CE Den Haag
Tel: 070-4452244
Duur: 2 weken, jaar 3
Introductie
De stage huisartsgeneeskunde is een tweeweekse stage in de huisartsenpraktijk Mozaïek in
combinatie met het meelopen van diensten met een van de huisartsen uit praktijk Mozaïek. Op de SEH
wordt veel samengewerkt met huisartsen, enerzijds verwijzen huisartsen patiënten naar de SEH,
anderzijds worden ook regelmatig patiënten terugverwezen naar de huisarts. Het is daarom van
belang kennis op te doen over de organisatie en werkwijze van de huisartsgeneeskunde. Daarnaast
dient de AIOS SEG kennis te hebben op het gebied van veel voorkomende laagcomplexe klachten,
waarmee patiënten zich bij de huisarts, maar zeker ook op de SEH, presenteren.
Voorbereiding
Voor aanvang van de stage dient de AIOS SEG contact op te nemen met de stagebegeleider drs.
Emmens ([email protected]) voor kennismaking, het bespreken van de
(persoonlijke) doelstellingen en het doorgeven van de verplichte onderwijsmomenten.
Voor aanvang van de stage dient de AIOS SEG zich voor te bereiden met behulp van de
aangeraden literatuur:
- Eekhof, Knuistingh Neven, Verheij: “Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk”
- NHG-standaarden (https://www.nhg.org/nhg-standaarden)
Korte omschrijving stage
De AIOS SEG doet gedurende 2 weken stage in de huisartsenpraktijk Mozaïek, waarbij een combinatie
gezocht wordt tussen praktijk-contact en contact in SMASH-diensten. In de praktijk werken drie
huisartsen, daarnaast zijn er praktijkondersteuners, doktersassistentes en tolken. De patiënten-
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
77
populatie komt redelijk overeen met die van het HMC locatie Westeinde. De werkdagen zijn dagelijks
van 8 – 17 uur.
Tijdens deze periode zal de AIOS SEG zelf zorg dragen voor zijn eigen spreekuur. De eerste ochtend
maakt de AIOS kennis met de praktijkmedewerkers en wordt wegwijs gemaakt in Medicom, het
digitale dossier van de huisarts. In het begin van de stage zal het eigen spreekuur bestaan uit een
aantal patiënten, waarvoor de AIOS SEG ruim de tijd heeft (20 minuten per patiënt). In de loop van de
tijd zal deze balans veranderen en zal de AIOS SEG net als de huisarts zelf een groter aantal patiënten
zien (10-15 minuten per patiënt). Overleg met elk van de drie huisartsen is altijd laagdrempelig
mogelijk. Verwijzingen, al dan niet spoed, gaan in overleg met de begeleidend huisarts. Gedurende de
stages zal er meerdere keren geobserveerd worden, ofwel door middel van directe supervisie ofwel
door middel van het videosysteem op een van de kamers. Elke dag zullen de patiënten van de dag
nabesproken worden.
De AIOS SEG is te allen tijde in staat om de patiënten te kunnen overleggen met de huisarts en
eventueel een specialist. Ook het lopen van visite samen met of zonder de huisarts is een onderdeel
van de stage. De opzet is om de AIOS SEG deel te laten nemen aan de dienst op de SMASH/HAP samen
met de begeleidende huisarts. Deze diensten kunnen eventueel verspreid worden over het derde jaar.
De AIOS SEG neemt deel aan interdisciplinair overleg en laat zien meningen van anderen te accepteren
en te respecteren, alsook te overwegen en eigen expertise in te brengen. De AIOS SEG levert door
middel van transmurale samenwerking en overleg een bijdrage aan de ontwikkeling van de acute
zorgketen; hierbij is de AIOS SEG in staat om na de stage de verschillen en overeenkomsten tussen de
SEH en de huisartsenpraktijk aan te geven m.b.t. het differentiaal diagnostisch denken en de
mogelijkheden tot het doen van diagnostisch onderzoek.
Onderwijs:
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum van 10% afwezigheidsrichtlijn.
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppeld Thema: Thema 12: Huisartsgeneeskunde en “eerste lijns” aandoeningen
Bekendheid met huisartsgeneeskundige aanpak van gezondheidsklachten krijgen.
Meer inzicht krijgen in de veelvoorkomende ziektebeelden binnen de huisartsgeneeskunde en
deze te behandelen gebruikmakende van de NHG-standaarden.
De AIOS SEG dient aan het eind van de stage te beschikken over voldoende kennis betreffende de
behandeling en communicatie met patiënten in een huisartsenpraktijk.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
78
Ontwikkelen van een goed probleemoplossend vermogen met minimale aanvullende diagnostiek.
De AIOS SEG vervult een rol in de ontwikkeling van de spoedeisende geneeskunde, ondersteund
door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit de dagelijkse praktijk van de huisarts.
Medisch handelen
De SEH-arts:
1. Is in staat om “eerstelijns” acute aandoeningen op te vangen, te onderzoeken en te behandelen.
2. Heeft kennis van de NHG standaarden met name welke van toepassing zijn op acute situaties en
andere voor de SEH-arts relevante werkafspraken, protocollen en richtlijnen.
3. Integreert kennis omtrent de demografie en epidemiologie van aandoeningen bij acute
presentaties in de medische besluitvorming.
Communicatie
De SEH-arts:
1. Leeft zich zo goed mogelijk in in de situatie van de patiënt, diens begeleiders en andere
zorgverleners.
2. Is in staat om op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te
verwoorden.
Samenwerken
De SEH-arts:
1. Neemt deel aan interdisciplinair overleg en laat zien meningen van anderen te respecteren,
overwegen en accepteren en brengt eigen expertise en meningen in.
2. Levert door middel van transmurale samenwerking en overleg een bijdrage aan de ontwikkeling
van de acute zorgketen.
3. Heeft kennis van de verschillen en overeenkomsten m.b.t. het differentiaal diagnostisch denken,
mogelijkheden tot het doen van diagnostisch onderzoek en verrichtingen tussen huisarts en SEH-
arts in de dagelijkse praktijk.
Kennis en wetenschap (algemeen)
De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund
door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
79
Maatschappelijk handelen
De SEH-arts:
1. Kent en handelt volgens de wettelijke bepalingen gesteld in de wet op de beroepen in de
individuele gezondheidszorg (BIG).
2. Kent en handelt volgens de gedragsregels van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot
bevordering der Geneeskunst (KNMG) bij de informatieverstrekking aan en over de patiënt.
3. Informeert de patiënt desgewenst over klachtenprocedures en -instanties.
Organisatie
De SEH-arts:
1. Coördineert de patiëntenlogistiek en andere processen op de SEH afdeling.
2. Is op de hoogte van de organisatorische structuur en principes van de huisartsenpraktijk, zowel
intern als extern.
Kenmerkende beroepssituatie
Patiënt met een eerstelijns vraag
Beoordeling
Minimaal 1 KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1x getoetst moet zijn
Halverwege de stage vindt een voortgangsgesprek met een van de stagebegeleiders plaats. Dan
wordt tevens bekeken of de leerdoelen haalbaar zijn, of wat er moet gebeuren om deze toch te
halen.
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. Minimaal 1 KPB en eventueel OSATS zijn verricht en ingevuld
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
80
Weekschema Stage Huisartsgeneeskunde
MA DI WOE DO* VRIJ ZA ZO
8.00-10.20
10.40-11.30
Ochtend
Spreekuur
Ochtend
Spreekuur
Ochtend
Spreekuur
Ochtend
Spreekuur
Ochtend
Spreekuur
Vrij Vrij
11.30-12.00 Overleg
Assistentes
Nabespreken
Patiënten
Overleg
Assistentes
Nabespreken
Patiënten
Overleg
Assistentes
Nabespreken
Patiënten
Overleg
Assistentes
Nabespreken
Patiënten
Overleg
Assistentes
Nabespreken
Patiënten
12.00-13.30 Visites, Lunch,
Besprekingen
Visites, Lunch,
Besprekingen
Visites, Lunch,
Besprekingen
Visites, Lunch,
Besprekingen
Visites, Lunch,
Besprekingen
13.30-14.50
15.00-15.40
Middag
Spreekuur
Middag
Spreekuur
Middag
Spreekuur
Middag
Spreekuur
Middag
Spreekuur
15.40-16.00 Overleg
Assistentes
Overleg
Assistentes
Overleg
Assistentes
Overleg
Assistentes
Overleg
Assistentes
16.00-17.00 Spoed-
consulten/
visites, post
Nabespreken
Patiënten
Spoed-
consulten/
visites, post
Nabespreken
Patiënten
Spoed-
consulten/
visites, post
Nabespreken
Patiënten
Spoed-
consulten/
visites, post
Nabespreken
Patiënten
Spoed-
consulten/
visites, post
Nabespreken
Patiënten
* 2x per maand afwezig op donderdag ivm verplicht SEH-onderwijs
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
81
9. Prehospitale Acute Hulpverlening
Supervisor: Th. Eckhardt, arts, Coördinator MMA Haaglanden/ MMA MKA
Contactpersoon: Hans Nieuwland (06-83645140), Brenda van der Aar
(roosterplanners, stagecoöordinatoren Ambulancezorg GGD Haaglanden)
Te bereiken via [email protected]
Plaats: Den Haag
Locatie: Ambulancepost GGD
Waldorpstraat 555
2521 CK Den Haag
Tel: 06-52098557
Duur stage: 2 weken, jaar 3
Introductie
De stage prehospitale acute hulpverlening is een tweeweekse stage die gedaan wordt bij de
ambulancedienst van de GGD Haaglanden. Tijdens deze stage wordt kennis gemaakt met de
organisatie van de ambulancezorg in Nederland. Daarnaast wordt in praktijk geleerd hoe om te gaan
met een patiënt (of patiënten) in de prehospitale setting.
Voorbereiding
Per mail contact opnemen met de roosterplanner ([email protected]) voor het regelen
van kleding en schoenen en het bespreken van de doelstellingen van de stage. Passen van kleding
gebeurt doorgaans op de eerste stagedag, door een uur eerder te komen. Dan wordt naast
passende kleding ook een kluisje toegewezen en toegangssleutels uitgereikt voor de duur van de
stage.
De stages worden circa 3 weken of korter vóór aanvang pas ingedeeld. Dit omdat voor die tijd de
roosters nog teveel aan wijzigingen onderhevig zijn. Het heeft geen zin om in een eerder stadium
al te mailen over roosterverzoeken. Mocht er onverhoopt tijdens de stage een ingeplande dienst
niet schikken is er vrijwel altijd ruimte om te ruilen naar een andere dienst, mits vooraf
aangevraagd bij de roosterplanner.
Het stageformulier van de ambulancedienst invullen; deze wordt toegestuurd door Hans
Nieuwland of Brenda van der Aar.
Het succesvol volgen van de landelijke onderwijsmodule opgeschaalde zorg.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
82
Volgen van de Elearning CBRN via het Landsteinerleerplein
Doornemen relevante literatuur ter voorbereiding op de stage:
- Keul: “Prehospital systems and medical oversight”, 3rd edition (2002)
- LPA – Landelijke protocollen ambulances (te downloaden via internet)
Korte omschrijving stage
Het ambulanceteam bestaat altijd uit een verpleegkundige en een chauffeur. Tussen beide teamleden
bestaat een nauwe samenwerking en een verdeling van taken. De AIOS SEG rijdt als derde mee.
De verpleegkundige is en blijft eindverantwoordelijk voor de zorg van de zieke of het slachtoffer.
De taak van de chauffeur is het besturen van de ambulance en assisteren van de verpleegkundige.
Tijdens de stage draait de AIOS SEG mee in het rooster, maar werkt nooit zelfstandig. Er zijn dag-,
tussen- en avonddiensten.
Onderwijs
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte opleidingsmomenten gevolgd, met in acht
name van maximum van 10% afwezigheidsrichtlijn.
Algemene doelen stage
Kennis verwerven t.a.v. het handelen van de ambulanceverpleegkundige en in welke situaties en
onder welke omstandigheden wordt gewerkt.
Bij meerdere slachtoffers triage verrichten en urgentieklasse bepalen in overleg met de
verpleegkundige.
Inzicht krijgen en eventueel uitvoeren van informatieoverdracht van huisarts naar ambulance en
van ambulance naar ziekenhuis.
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppeld thema: Thema 16: Prehospitale acute hulpverlening en Rampengeneeskunde
Medisch handelen
De SEH-arts:
1. Is op de hoogte van de mogelijkheden en onmogelijkheden van de medische zorg in de
Prehospitale setting
2. Is in staat triage te verrichten bij grote groepen slachtoffers.
3. Heeft kennis van lichamelijke aandoeningen veroorzaakt door:
- Chemische stoffen
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
83
- Biologische wapens
- Nucleaire stoffen
- Natuurrampen
- Is getraind volgens de landelijke norm.
Communicatie (algemeen)
De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen
en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden
aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel
levensbedreigende situaties.
De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute
patiënt.
Samenwerken
De SEH-arts:
1. Werkt samen met de andere medisch specialisten en/of andere intra- en extramurale
zorgverleners.
2. Heeft kennis van de prehospitale zorgverlening en vervult daar waar nodig zijn taak.
3. Levert een bijdrage aan het optimaal functioneren van de SEH als schakel in de acute zorgketen.
Kennis en wetenschap (algemeen)
De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH geneeskunde, ondersteund
door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen
De SEH-arts herkent gemaakte fouten binnen de gezondheidszorg en maakt deze bespreekbaar.
Organisatie
De SEH-arts:
1. Heeft oog voor en draagt bij aan de ontwikkeling van ketenzorg in de acute zorgketen.
2. Volgt bij- en nascholingsactiviteiten en andere activiteiten en past de opgedane kennis en
vaardigheden toe in de praktijk.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
84
Professionaliteit (algemeen)
De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute
presentaties.
Kenmerkende Beroepssituatie
De patiënt met een ongeval op de openbare weg.
Communicatielijn tussen ambulance en SEH over een vooraankondiging
De situatie waarin ten tijde van een overvolle afdeling er een aantal vitaal bedreigde patiënten
tegelijk aangekondigd worden.
Beoordeling
Indien mogelijk 1 KPB binnen thema 16
OSATS indien mogelijk
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. Minimaal 1 KPB en zo mogelijk een OSATS is verricht en ingevuld
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
85
10. Psychiatrie
Supervisor: P.M. van Putten, psychiater
Plaats: Crisisdienst Parnassia, Den Haag
Locatie: Crisisdienst Parnassia, Den Haag
Duur: 2 weken
Introductie
Doel van de tweeweekse stage psychiatrie is het herkennen van acute psychiatrie en het uit kunnen
voeren van een psychiatrisch onderzoek. Daarnaast dient de AIOS SEG kennis te hebben over de
relevante wetgeving op dit gebied. De stage psychiatrie wordt gedaan bij de Crisisdienst van Parnassia.
Voorbereiding:
Saskia van Ekelenburg, secretaresse van de crisisdienst neemt tenminste 2 weken van tevoren per
e-mail contact op met de AIOS SEG en stuurt informatie die nodig is voor aanvang van de stage
inclusief locatie en dienstrooster. ([email protected])
Voor aanvang van de stage is het nuttig kennis op te doen van veel voorkomende psychiatrische
aandoeningen en relevante wetgeving. Dit omvat in ieder geval: schizofrenie, depressie, delier;
wet BOPZ en wet WGBO. Relevante literatuur hiervoor is:
- Vandereycken en Hoogduin: “Handboek psychopathologie”
- Gegevens uit de informatiemap van de Crisisdienst
Op de eerste dag van de stage krijg je van Saskia van Ekelenburg een map met allemaal informatie, o.a.
over de wet BOPZ, een leerboekje Acute Psychiatrie, schema’s met handvatten bij psychiatrisch
onderzoek, adreslijsten, etc..
Korte omschrijving stage
De AIOS SEG is in principe alleen ingedeeld voor dagdiensten (8.30-17.00 uur). Bij overbezetting kan
het voor het rendement van de stage soms beter zijn een avonddienst te draaien (14.00-22.00 uur).
De dagdienst bestaat uit een team dat spoedpoli doet en een team dat naar meldingen gaat. Elke team
bestaat uit een SPV-er en een arts-assistent. De AIOS SEG wordt alleen ingedeeld voor het team dat de
meldingen afhandelt, maar als er ruimte is of het logistiek handiger is kan ook een keer met de
spoedpoli worden meegelopen.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
86
De eerste week van de stage staat de AIOS SEG dubbel ingepland met een arts-assistent psychiatrie om
te worden ingewerkt. Ook gaat er altijd een SPV-er mee. In deze week moet de AIOS SEG zo veel
mogelijk kennis opdoen van de volgende zaken:
Inhoud van de wet BOPZ. Hierover zullen de afdelingspsychiaters (Dr. Voerman en Dr. Dalebout)
uitleg geven en er is informatie over in de bovengenoemde informatiemap.
Hoe een verzoek voor een IBS moet worden opgesteld.
Hoe het computerprogramma werkt waarin dit moet gebeuren. Probeer die eerste week zelf
minimaal eenmaal zelfstandig een IBS op te stellen, zodat je ook weet hoe de verdere afhandeling
werkt.
Ga actief achter een inlogcode voor de BOPZ aan, anders kan je geen IBS aanvragen in het vervolg
van je stage.
De AIOS SEG behoort een inlogcode te krijgen voor het “EZIS” van Parnassia, om
patiëntengegevens op te kunnen zoeken.
Ervaring opdoen met het schrijven van de “sandwich” (= een verslag van het bezoek, bestaande
uit VG, reden van melding, anamnese, psychiatrisch onderzoek, conclusie en beleid).
Goed observeren hoe de arts-assistent psychiatrie en de SPV-er de gesprekken met de
verschillende patiënten voeren en hoe hun aanpak per patiënt is. Er is voldoende tijd om vragen
te stellen over hun specifieke aanpak.
In week 2 gaat de AIOS SEG zelfstandig met de SPV-er naar een melding. Bespreek altijd met de SPV-er
welke rol hij/zij verwacht van een AIOS bij een gesprek met een patiënt.
Op maandag t/m woensdag is Peter de Zeeuw gedurende de dagdienst de vaste SPV-er. De overige
SPV-ers hebben een flexibel rooster.
Een dagdienst ziet er globaal als volgt uit:
Om 8.30 uur overdracht op het opgegeven adres van de Crisisdienst.
Na de overdracht nagaan of de faxen die in de dienst zijn verstuurd naar de verschillende
instanties zijn aangekomen.
Meldingen komen binnen via het secretariaat op de begane grond. De AIOS SEG met de SPV-er
belt de melder terug om verdere toelichting te vragen m.b.t. de situatie en hulpvraag van de
patiënt.
Meestal wordt de patiënt bezocht. Dit kan thuis bij de patiënt zijn, op het politiebureau, in het
ziekenhuis of bij een huisartsenpraktijk. Soms zijn patiënten agressief of dreigend en is het
noodzakelijk dat de politie bijstand verleent.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
87
Na beoordeling van een patiënt wordt altijd overlegd met de achterwacht, waarna het beleid
wordt besproken met patiënt en melder, waarna status wordt geschreven en eventueel een IBS
wordt aangevraagd.
Het aantal meldingen kan per dag sterk verschillen.
Onderwijs
De afdelingspsychiaters roepen de AIOS SEG regelmatig bij zich om uitleg te geven of te vragen of
er nog onduidelijkheden zijn.
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum 10% afwezigheidsrichtlijn.
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppelde thema’s: Thema 11: Gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen
Thema 13: (acute) Geriatrie en sociale problematiek
Medische handelen
De SEH-arts:
1. Is in staat tot het verrichten van psychiatrisch onderzoek, inclusief beoordeling van
wilsbekwaamheid en suïcidaliteit
2. Is in staat (evt. met gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van
gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen op te stellen betreffende
Gedragsstoornissen o.b.v. een organische oorzaak (delier)
Acute psychose
Suïcidale en homocidale risico-inschatting
Alcohol- en drugsabusus
Agressie
3. Kent de criteria voor het bepalen van wilsonbekwaamheid, handelt in overeenstemming met deze
criteria en neemt zo nodig beslissingen in het belang van de patiënt
4. Signaleert bedreigingen voor het medisch, psychisch en sociaal welzijn van de patiënt en zijn
omgeving, geeft hieromtrent gerichte adviezen.
5. Heeft kennis van de (contra)indicaties, het werking- en bijwerkingprofiel van psychofarmaca.
6. Kent de wettelijke kaders rond wilsbekwaamheid en gedwongen opname
7. Houdt bij de eerste opvang van de oudere patiënt rekening met diens fysiologie en heeft
aandacht voor polyfarmacie, multisysteem pathologie en delier.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
88
8. Is in staat om een goede medische inschatting te maken van de hulpvraag van frequente
zorgvragers
9. Is in staat om frequente hulpvragers naar het juiste vervolgtraject te verwijzen
Communicatie
De SEH-arts:
1. Is in staat lastige of bijzondere gesprekken met alle typen patiënten te voeren (waaronder
agressieve of eisende patiënten)
2. Treedt patiënt en familie met respect en compassie tegemoet
Samenwerken (algemeen)
De SEH-arts werkt doeltreffend samen met andere zorgverleners, betrokken bij de opvang en
behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek.
Kennis en wetenschap (algemeen)
Volgt cursorisch onderwijs op de SEH
Neemt zo mogelijk deel aan onderwijs bij de Psychiatrie
Volgt besprekingen
Zelfstudie
Maatschappelijk handelen
De SEH-arts:
1. Herkent (atypische) presentaties van acute ziektebeelden
2. Reageert adequaat op bedreigingen of gevaar van de kant van de patiënt en kan risico’s inschatten
ten aanzien van de eigen veiligheid en die van het overige personeel.
3. Houdt rekening met en handelt volgens de wettelijke bepalingen conform de wet op de
geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) en de wet bescherming persoonsgegevens (WBP)
en de wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ).
Organisatie
De SEH-arts:
1. Gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met wisselende en onvoorspelbare omstandigheden.
2. Is in staat een adequate inschatting te maken van voorwaarden om een patiënt verantwoord terug
te kunnen laten keren naar de thuissituatie.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
89
Professionaliteit
De SEH-arts:
1. Kent en respecteert grenzen van de eigen competenties.
2. Vraagt tijdig om hulp.
3. Houdt professionele afstand.
Kenmerkende beroepssituatie
Patiënt met suïcidaliteit
Patiënt met een delier
Beoordeling
Minimaal één relevante KPB passend bij bovenstaand thema
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. De KPB verricht en ingevuld is
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
90
11. Oogheelkunde
Supervisor: Dr. M.V. Joosse, oogarts
Plaats: Haaglanden MC, locatie Westeinde
Locatie: Polikliniek Oogheelkunde
Duur : 1 aandachtsweek, jaar 3
Introductie
Gedurende een aandachtsweek oogheelkunde zal het oogheelkundig onderzoek, voor zover relevant
op de SEH, verbeterd worden. Doel van de stage is om na afloop het merendeel van veelvoorkomende
acute oogheelkundige problematiek zelfstandig te kunnen behandelen en te weten voor welke
patiënten directe beoordeling door een oogarts noodzakelijk is.
De AIOS wordt uitdrukkelijk ingedeeld als AIOS op de SEH, waarbij de AIOS is blootgesteld aan de
gehele SEH-populatie maar bij uitstek in deze week de oogheelkundige pathologie aandacht geeft.
Tijdens deze week is er de mogelijkheid om 2x een dagdeel spoedpoli mee te lopen om intensief
feedback te krijgen op het oogheelkundig onderzoek.
Voorbereiding
De AIOS SEG neemt zeker 1 maand voor de stage contact op met dr. Joosse om de 2 poli-dagdelen
in te plannen.
Tenminste 1 week van tevoren dient de AIOS SEG contact op te nemen met de stagebegeleider
voor het vaststellen van de (persoonlijke) stagedoelstellingen.
Doornemen relevante literatuur/oogheelkundig onderzoek/anatomie:
- Justis P Ehlers: “Wills eye manual”
- Iprova-protocol: oogheelkunde op de SEH
- App: eye handbook
- www.oogartsen.nl
Korte omschrijving stage
Elke dag start je op de SEH met het dagelijks generaal rapport om 7.45uur. Op de afgesproken
dagdelen kan je ingepland worden op de spoedpoli. Zo mogelijk zie je nieuwe of spoedpatiënten zelf.
Er is ook altijd een coassistent aanwezig. Om niet in elkaars vaarwater te zitten is het verstandig vooraf
het schema van de coassistent te raadplegen (zij hebben een vast schema met welke arts ze welke dag
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
91
meelopen). Bovendien is er een weekschema waarop staat welke arts wanneer aanwezig is en welke
kamers er vrij zijn, die jij kunt gebruiken voor het zien van nieuwe-/ spoedpatiënten.
Diensttijden, maandag tot en met vrijdag: ochtendpoli 8.00-12.00u, middagpoli 13.00-16.30u.
Het is zaak van tevoren met dr. Joosse de dagdelen in te plannen.
Onderwijs
Tijdens de lunch op vrijdag geeft dr Joosse een cursus SEH in de oogheelkunde
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum 10% afwezigheidsrichtlijn.
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppeld thema: Thema 7: Spoedeisende aandoeningen in het gelaat
Algemene doelen
Correct uitvoeren oogheelkundig onderzoek met spleetlamp, visusbepaling, beoordeling
pupilreacties, zo mogelijk ook oogspiegelen en oogdruk meten.
Voldoende kennis van zowel eerstelijns oogheelkunde, als acute oogheelkunde.
Vaardigheden zo mogelijk oefenen: ooglid omklappen, verwijderen corpus alienum,
oogdruppelen.
Medisch handelen
Kennis
De SEH-arts:
1. Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie,
symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Acuut glaucoom
Arteria retinalis occlusie
Periorbitale cellulitis
Ablation retinae
Uveitis
Keratitis
Chemisch oogletsel
Oogbol perforatie
Retrobulbair hematoom
Retina verwondingen
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
92
Vreemd lichaam
Hyphaema
Vaardigheden
Oogheelkundig onderzoek
Spleetlamponderzoek en visusbepaling
Beoordeling pupilreacties
Verwijderen van vreemd lichaam
Oogspoelen
Aanbrengen oogverband
De overige competenties: Communicatie, Samenwerken, Kennis en Wetenschap, Maatschappelijk
handelen en Professionaliteit komen in algemene zin aan bod.
Kenmerkende beroepssituatie
De patiënt met een corpus alienum in het oog
Beoordeling
Minimaal één relevante KPB passend bij bovenstaand thema
Minimaal de OSATS spleetlamp onderzoek en visusbepaling en zo mogelijk de OSATS corpus
alienum oog
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. De KPB en de OSATS verricht en ingevuld zijn
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
93
12. Spoedeisende Hulp
Supervisor: alle SEH-artsen KNMG, klinisch epidemioloog acute zorg, persoonlijke begeleider
Plaats: Haaglanden MC, locatie Westeinde
Locatie: Spoedeisende Hulp
Duur: Verspreid over 3 jaar opleiding, in totaal 92 weken.
Introductie
De stage spoedeisende hulp is uiteraard de basis van de gehele opleiding. In de loop van de opleiding
zal zowel de complexiteit als de variëteit van aandoeningen die de AIOS dient te kunnen behandelen
op de SEH geleidelijk toenemen. Voor enkele specifieke patiënten categorieën (kinderen,
neurologische problematiek) dient eerst de desbetreffende stage gedaan te zijn alvorens deze
patiënten op de SEH door de AIOS beoordeeld worden. Op de SEH komen door een zeer breed scala
aan acute problematiek alle thema’s aan bod en wordt door lijnleren kennis onderhouden.
Voorbereiding stage
Aanbevolen Literatuur
- Rosen’s Emergency Medicine: “Concepts and clinical practice”
- Judith Tintinalli Emergency Medicine: “a comprehensive study guide”
- EM-practice
- Handboek cursus ATLS
- Handboek cursus ALS
- Handboek cursus APLS
- www.toxicologie.org
- www.radiologyassistent.nl
- Smartphone app: radiology assistent, pedi safe, ao classification, medical calc, esc guidelines.
ALS, ATLS en APLS opfrissen
Verder kan als voorbereiding voor deze stage gerefereerd worden aan de voorbereidingen
beschreven bij eerder doorlopen.
Ook is het goed om na te gaan welke vaardigheden al even niet meer de revue gepasseerd
hebben en deze te herhalen.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
94
Korte omschrijving stage
Tijdens de stage SEH is het de bedoeling dat de AIOS SEG de competentieniveaus, die bij andere stages
zijn bereikt, integreert in het functioneren op de SEH. Dat betekent dat er tijdens de eerste weken op
de SEH een ander niveau wordt verwacht dan aan het eind van de opleiding. Daarnaast dient de
aandacht gericht te worden op die thema’s die tijdens stages nog niet, of onvoldoende aan bod zijn
gekomen. De SEH-artsen zorgen voor directe supervisie en kunnen indien nodig sturing geven in de
patiënten die de AIOS beoordeeld.
Tijdens de stage draait de AIOS SEG dag-, tussen-, avond- en weekenddiensten. Een AIOS SEG zal altijd
samen met een SEH-arts staan ingeroosterd. Eerste- en tweedejaars AIOS kunnen eventueel naast een
SEH-arts in de nachtdienst ingedeeld worden. Derdejaars AIOS SEG kunnen, mits zij daarvoor capabel
worden bevonden, aan het eind van het tweede jaar ook zelfstandig nachtdiensten draaien met een
SEH-arts als telefonische achterwacht. De AIOS SEG overlegt (zo nodig) de beoordeelde patiënten met
de aanwezige SEH-arts, waarna ook overleg plaats kan vinden met de achterwacht van een betreffend
specialisme.
De AIOS zal gedurende de SEH-stage steeds meer competenties ontwikkelen die de hem/haar een
steeds groter wordende verantwoordelijkheid geven.
De AIOS zal zich grosso modo ontwikkelen volgens de vastgestelde mijlpalen. Deze mijlpalen zijn de
basis om in de toekomst volgens de EPA-structuur op te leiden.
Bij de beoordeling van deze mijlpalen wordt gedacht in beheersingsniveau ’s:
I. heeft kennis van
II. handelt onder supervisie
III. is vakbekwaam in de eerste opvang, diagnostiek en initiële behandeling, waar nodig
in nauwe samenwerking en conform gemaakte afspraken met de desbetreffende
medisch specialist
Tijdens de geschiktheidsbeoordeling wordt met de informatie van de rest van de opleidingsgroep
bepaald of de AIOS aan het gewenste beheersingsniveau voldoet.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
95
Te bereiken mijlpalen gedurende SEH-stage
Jaar 1:
- Zelfstandige opvang en beoordeling laag complexe patiënt (niveau III)
o Traumatisch extremiteitsletsels (Thema 17, 10, 12, 7)
o Niet traumatisch groen/blauw getrieerde patiënten ( thema 12, 10, 9, 7, 6)
- Opvang en beoordeling hoog complexe patiënt (niet per sé multidisciplinaire opvang, mogelijk
A,B,C,D instabiliteit of dreigende instabiliteit (niveau II-III)
o Thoracale pijnklachten (thema 3)
o Buikpijn (thema 6)
o Dyspnoe (thema 1,2)
o Shock (thema 3)
o Aandoeningen in exposure (Thema 5)
o Patiënten met aandoeningen op het gebied van hemorragische diathese en
metabole/endocrinologische aandoeningen (thema 8)
o Patiënt met veranderd bewustzijn (thema 4,11)
o Opvang speciale groep patiënten (thema 11,13,14, 17)
- Opvang kritieke patiënt (opvang multidisciplinair met A,B,C,D – instabiliteit) niveau II
o Reanimatie (thema 1,2,3,4,5)
o Trauma-opvang (thema 1,2,3,4,5,17)
o Shock (1,2,3,4,5)
- PSA en echografie (niveau I-II)
+ jaar 2:
- Zelfstandige opvang en beoordeling laag complexe patiënt (niveau III)
o Traumatisch extremiteitsletsels (Thema 17, 10, 12, 7)
o Niet traumatisch groen/blauw getrieerde patiënten ( thema 12, 10, 9, 7, 6)
- Opvang en beoordeling hoog complexe patiënt (niet persé multidisciplinaire opvang, mogelijk
A,B,C,D instabiliteit of dreigende instabiliteit) (niveau III)
o Thoracale pijnklachten (thema 3)
o Buikpijn (thema 6)
o Dyspnoe (thema 1,2)
o Shock (thema 3)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
96
o Aandoeningen in exposure (Thema 5)
o Patiënten met aandoeningen op het gebied van hemorragische diathese en
metabole/endocrinologische aandoeningen (thema 8)
o Patiënt met veranderd bewustzijn (thema 4,11)
o Opvang speciale groep patiënten (thema 11,13,14, 17)
- Opvang kritieke patiënt (opvang multidisciplinair met A,B,C,D – instabiliteit) (niveau II-III)
o Reanimatie (thema 1,2,3,4,5)
o Trauma-opvang (thema 1,2,3,4,5,17)
o Shock (1,2,3,4,5)
o Data-extractie is gaande
- PSA en echografie (niveau II-III)
+ Eindpunt jaar 3
- Zelfstandige opvang en beoordeling laag complexe patiënt (niveau III)
o Traumatisch extremiteitsletsels (Thema 17, 10, 12, 7)
o Niet traumatisch groen/blauw getrieerde patiënten ( thema 12, 10, 9, 7, 6)
- Opvang en beoordeling hoog complexe patiënt (niet per –sé multidisciplinaire opvang,
mogelijk A,B,C,D instabiliteit of dreigende instabiliteit ) (niveau III)
o Thoracale pijnklachten (thema 3)
o Buikpijn (thema 6)
o Dyspnoe (thema 1,2)
o Shock (thema 3)
o Aandoeningen in exposure (thema 5)
o Patiënten met aandoeningen op het gebied van hemorragische diathese en
metabole/endocrinologische aandoeningen (thema 8)
o Patiënt met veranderd bewustzijn (thema 4,11)
o Opvang speciale groep patiënten (thema 11,13,14, 17)
- Opvang kritieke patiënt (opvang multidisciplinair met A,B,C,D – instabiliteit) (niveau III)
o Reanimatie (thema 1,2,3,4,5)
o Trauma-opvang (thema 1,2,3,4,5,17)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
97
o Shock (1,2,3,4,5)
- PSA en echografie (niveau III)
Bovenstaande leidraad wordt gebruikt bij de jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling. Tevens wordt aan de
hand van de ontwikkeling in de niet medisch inhoudelijke competenties en bovenstaande ontwikkeling
bepaald of de AIOS aan het eind van jaar 2 capabel is om zelfstandig de nachtdienst te doen onder
telefonische supervisie (van een SEH-arts) en of de AIOS supervisie-diensten kan gaan draaien (onder
supervisie van een SEH-arts)
Tijdens de SEH-stage is er speciale aandacht voor het leiden van reanimaties op de SEH en in huis,
onder leiding van een SEH-arts. Ook is het leiden van een trauma-opvang een belangrijk onderdeel van
deze stage. De OSATS reanimatie en multitrauma dient bij uitstek tijdens deze stage ingevuld te
worden.
Na het succesvol doorlopen van de stages Neurologie en Kindergeneeskunde, kan de AIOS SEG bij
terugkomst op de SEH ook voor deze specialismen patiënten zien en met dienstdoende specialist
overleggen, mits deze patiënten niet door een huisarts zijn ingestuurd. Gynaecologische patiënten
worden in principe door de arts-assistent gynaecologie gezien of na overleg door de AIOS SEG.
In principe schat de AIOS SEG zelf in wanneer er overlegd moet worden. Basisafspraak is wel dat er
zeer laagdrempelig gekozen wordt voor overleg en bij het nog niet doorlopen hebben van stages
wordt alleen eenvoudige heelkundige pathologie zonder overleg afgehandeld.
Indien een patiënt wordt opgenomen, behoort na overleg met de dienstdoend specialist, de
afdelingsarts of de dienstdoende arts-assistent hiervan op de hoogte te worden gesteld.
Onderwijs:
Dagelijks van 7.45-8.00u, 15.00-15.15u en 23.00-23.15u overdracht SEH: onder leiding van de
dienstdoende SEH-arts worden de patiënten die op de afdeling liggen besproken. Tevens worden
in de ochtend en middag interessante casus besproken. Op vrijdagochtend vindt tevens ECG-
casuïstiek plaats.
Bij het overnemen van patiënten wordt eerst mondeling overgedragen en daarna ook fysiek aan
het bed bij de patiënt, zodat er geen informatie verloren gaat.
8.00-8.30u Radiologiebespreking waar de traumatologie op de SEH van de dag ervoor besproken
wordt.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
98
Tijdens de stage worden de voor de opleiding verplichte onderwijsmomenten gevolgd, met in
acht name van maximum 10% afwezigheidsrichtlijn.
Doelen aan het eind van de stage (zie ook uitgeschreven mijlpalen per jaar)
Gekoppeld thema: Tijdens deze stage komen alle thema’s aan bod.
Medisch handelen:
De SEH-arts is bekwaam in de opvang en (eerste) behandeling van patiënten in alle
leeftijdscategorieën met een acute zorgvraag, zowel hoog als laag complex. Daarbij is de SEH-arts
bekwaam in de integrale benadering van de patiënt.
De SEH-arts is bekwaam in het uitvoeren van PSA en echografie (FAST) bij patiënten op de SEH.
Communicatie:
De SEH-arts is in staat effectief te communiceren met patiënten en/ of familie, andere artsen en
zorgverleners in de context van een acute presentatie.
Samenwerking:
De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere
zorgverleners in multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van
patiënten met spoedeisende problematiek.
Kennis en wetenschap:
De SEH-arts vervult een rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch
wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk
Maatschappelijk handelen:
De SEH-arts is in staat om die presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het
individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen.
Organisatie:
De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH afdeling uit te oefenen met betrekking tot
het stellen van prioriteiten en doelen. De SEH-arts gaat op een flexibele en slagvaardige wijze om met
de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op een SEH afdeling.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
99
Professionaliteit:
De SEH-arts bedrijft op een professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute
presentaties. De SEH-arts staat open voor feedback.
Toetsing
KPB’s
Tijdens de stage SEH kunnen alle soorten KPB’s (18) aan bod komen. Minimaal streven is om elke
maand 1 KPB te laten invullen, zo ook tijdens deze stage. Zorg wel voor diversiteit in de KPB’s. Denk
aan de KPB Circulatie in het kader van te leiden reanimaties onder leiding van een SEH-arts.
OSATS
Tijdens de stage SEH kunnen alle soorten OSATS aanbod komen, maar er is een aantal dat meer kans
heeft aan bod te komen op de SEH:
Arteriepunctie
CAD
Defibrillatie
Hechten
KNO gericht lichamelijk onderzoek
Multitrauma
Procedurele sedatie en analgesie
Reanimatie
Repositie luxatie fractuur
Spleetlamponderzoek en visusbepaling
Spoedechografie Algemeen
Spoedechografie Aorta
Spoedechografie EFAST
Thoraxdrain
Veneuze toegang
Verwijderen corpus alienum oog
360 graden feedback
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
100
Voortgangstoetsen
Ieder opleidingsjaar dient de AIOS de landelijke voortgangstoets te maken. Daarnaast wordt er lokaal
elke 3 maanden een toets afgenomen over de recent besproken hoofdstukken uit Rosen’s Emergency
Medicine en de maandelijks besproken richtlijnen uit het eigen SEH-onderwijs van donderdagochtend.
Beoordeling
Voor elke stage op de SEH worden in overleg met de mentor de doelstellingen bepaald. Eventueel
kan het eindgesprek van de stage voor de SEH-stage het voorgesprek zijn voor de SEH-stage. De in
die gesprekken gemaakte afspraken worden opgenomen in het IOP.
Na een periode op de SEH vindt een evaluatie van de gemaakte doelstellingen plaats. De
beoordeling kan eventueel ook plaatsvinden tijdens gesprekken met de opleider (afhankelijk van
de fase van de opleiding waarin de AIOS zich bevindt is dit om de drie tot zes maanden). Hierin zal
de gehele voortgang van de opleiding besproken worden. Die evaluaties met nieuw
geformuleerde doelen worden vastgelegd in het IOP en/of het portfolio Het gesprek wordt in de
vorm van een verslag opgenomen in Epass.
Met de eigen mentor kunnen tussentijds gesprekken plaats vinden om eventuele problemen te
bespreken.
De beoordeling op de SEH gaat middels KPB’s, OSATS, 360graden feedback en
voortgangsgesprekken. Het streven is om 1x per dag een direct-supervisie moment in te bouwen
door de AIOS met een van de SEH-artsen.
Er is in het kader van het lijnleren aandacht voor de hiaten in het behalen van de eindtermen
zoals die bij de verschillende eindbeoordelingen van specifieke onderdelen van de opleiding
(stages) zijn geconcludeerd.
In de voortgangsgesprekken, bij de KPB’S en OSATS wordt er specifiek aandacht gegeven aan
aandachtspunten die meegenomen kunnen worden in specifieke stages.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
101
13. Keuzestage
Supervisor: Afhankelijk van invulling stage: begeleidende SEH-arts, klinisch epidemioloog acute
zorg, medisch specialist
Plaats: Kan variëren, afhankelijk van invulling van deze stage.
Locatie: Afhankelijk van invulling van deze stage
Duur: 13 weken, jaar 3
Introductie
De keuzestage van 13 weken biedt de AIOS de mogelijkheid om eventuele lacunes in kennis of
vaardigheden te verhelpen. Indien aan alle eindtermen uit het curriculum is voldaan kan de keuzestage
gebruikt worden om basiskennis te verbreden (bijvoorbeeld een stage gynaecologie), of om
basiskennis te verdiepen (bijvoorbeeld een extra stage echografie, wondpoli/poliklinische OK
heelkunde, schouder-/kniepoli orthopedie). Naast keuzestages binnen het HMC bestaat er ook de
mogelijkheid om (voor zover RGS regelgeving dit toelaat) de keuzestage binnen een andere erkende
opleidingsinstelling in binnen- of buitenland te doen. Nog een ander alternatief voor het doen van een
keuzestage is een wetenschapsstage van 13 weken.
Voorbereiding
Wisselend, afhankelijk van stage.
Korte omschrijving stage
De keuzestage is meestal de laatste stage die een AIOS SEG zal doorlopen en duurt 13 weken. De AIOS
SEG kan ervoor kiezen om een wetenschapsstage te doen gedurende 13 weken, of hij kan ervoor
kiezen om een keuzestage te lopen binnen het HMC of op een voor de opleiding erkende stageplaats.
Alleen na goedkeuring door de RGS is het toegestaan om een stage elders te volgen. Het volgen van
een stage anders dan de wetenschapsstage is alleen mogelijk als de AIOS SEG al aan de doelstellingen
voor wetenschap, benoemd in de eindtermen, heeft voldaan. De keuzestage biedt daarnaast de
mogelijkheid om extra aandacht te richten op eventuele lacunes in kennis of speciale
aandachtsgebieden. De AIOS stelt vooraf aan zijn/haar keuzestage, samen met de begeleider, een
persoonlijk stageplan op met daarin persoonlijke leerdoelen. Dit persoonlijk stageplan is een
aanvulling op het individueel opleidingsplan van de AIOS. Het stageplan dient, afhankelijk van de
locatie van de stage en inhoud, minimaal 6 maanden voor aanvang van de stage besproken te zijn.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
102
Doelen aan het eind van de stage
De doelen zijn afhankelijk van de invulling van de stage. De doelen worden in het persoonlijk stageplan
beschreven en ruim voor aanvang van de stage met stagebegeleider, mentor en opleider besproken
om te toetsen op inhoud en haalbaarheid.
Beoordeling
Tijdens deze stage zal er regelmatig contact moeten zijn met de begeleider waar met name de
voortgang wordt beoordeeld.
Minimaal 3 KPB’s. Ook eventuele presentaties of CAT’s worden beoordeeld d.m.v. KPB’s.
OSATS zijn afhankelijk van de keuzestage al dan niet van toepassing
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. De KPB’s (en de OSATS) verricht en ingevuld zijn
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Buitenlandstage
Een buitenlandstage is alleen mogelijk als de AIOS al heeft voldaan aan alle eindtermen uit het
curriculum is voldaan, de doelstellingen van de wetenschapsstage zijn bereikt en als de plaats waar
stage zal worden ingevuld een erkende opleidingsinstelling is in de Spoedeisende Geneeskunde in het
land waar de stage wordt gelopen. De stage moet door de RGS worden goedgekeurd.
Weekschema Keuzestage
Het weekschema is afhankelijk van de invulling van de stage. Bij het stageplan wordt opgesteld wordt
door de AIOS wordt ook een week/ maandschema gemaakt.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
103
14. Wetenschapsstage
Supervisor: SEH-arts met portefeuille wetenschap (C.L. van den Brand)
Klinisch epidemioloog acute zorg (Mw. Dr. M.C. van der Linden)
Begeleider: Eigen mentor
Plaats: Kan variëren, afhankelijk van invulling van deze stage.
Locatie: Afhankelijk van invulling van deze stage.
Duur: 4 weken, in overleg met opleider en mentor te verdelen over drie jaar
Introductie
De wetenschapsstage van 4 weken biedt de AIOS de mogelijkheid om eventuele lacunes in wetenschap
te verhelpen. Indien de AIOS SEG aan al de doelstellingen voor wetenschap, benoemd in de
eindtermen, heeft voldaan kunnen deze 4 weken ook anders worden ingevuld (zie Keuzestage).
Voorbereiding
Het volgen van een relevante cursus valt aan te bevelen/is verplicht:
Landelijke onderwijsdag Wetenschap behaald
Good Clinical Practice (Landsteiner Instituut, verplicht voor iedereen betrokken bij WMO plichtig
onderzoek) of BROK cursus (Boerhaave Nascholing)
Evidence-Based Medicine
Hoe schrijf ik een wetenschappelijk artikel? (KNMG)
Hoe zet ik een onderzoek op?
Korte omschrijving stage
Binnen de opleiding SEG kunnen 4 weken gebruikt worden voor een onderzoeksproject binnen de
spoedeisende geneeskunde met als doel de ontwikkeling van de SEH geneeskunde, ondersteund door
wetenschappelijke kennis en gegevens uit de dagelijkse praktijk.
De AIOS SEG is bezig met het formuleren van klinische vraagstellingen en weet medische literatuur te
vinden en die kritisch te beoordelen (op basis van “evidence-based medicine” principes).
Zo levert de AIOS SEG gedurende deze stage een bijdrage aan de ontwikkeling van het
wetenschapsdomein van de spoedeisende geneeskunde door zelf onderzoeks- of kwaliteitsprojecten
op te zetten of deel te nemen aan al reeds lopende projecten vanuit de andere disciplines op de SEH.
Ook kan de AIOS SEG mede door het doen van onderzoek meehelpen in de ontwikkeling van richtlijnen
of protocollen met behulp van de resultaten uit zijn/haar studieproject. Tevens blijft de AIOS SEG op
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
104
de hoogte van medisch inhoudelijke ontwikkelingen op het gebied van spoedeisende hulp
geneeskunde.
Het uiteindelijke doel van deze stage is een (poster)presentatie op een congres en/of een
wetenschappelijke publicatie van een artikel binnen de spoedeisende geneeskunde.
Grofweg moet de wetenschap zich volgens onderstaand tijdschema ontwikkelen:
Jaar 1: kiezen onderwerp, formuleren studievraag en studie opzet, goedkeuring METC en HMC
Jaar 2: verzameling data, opzet publicatie
Jaar 3: (poster)presentatie, publicatie
Doelen aan het eind van de stage
Gekoppeld thema: Thema 18:Kennis en wetenschap
Algemeen
De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH geneeskunde, ondersteund
door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Medische informatie kritisch beschouwen
De SEH-arts:
Formuleert klinische vraagstellingen, weet medische literatuur te vinden en beoordeelt kritisch op
basis van ‘evidence-based medicine’ principes om vragen zo optimaal mogelijk te beantwoorden.
Kan omgaan met situaties waarbij weinig of geen ‘evidence-based’ gegevens voor handen zijn.
Bevorderen en verbreden wetenschappelijke vakkennis
De SEH-arts:
Levert een bijdrage aan de ontwikkeling van het wetenschappelijk domein van de spoedeisende
geneeskunde door zelfonderzoeks- of kwaliteitsprojecten op te zetten danwel deel te nemen aan
projecten opgezet vanuit andere disciplines.
Ontwikkelt richtlijnen en protocollen met behulp van gegevens uit andere domeinen.
Publiceert met enige regelmaat in medisch wetenschappelijke tijdschriften op het gebied van
spoedeisende geneeskunde.
Persoonlijk bij- en nascholingsplan
De SEH-arts:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
105
Blijft op de hoogte van medisch inhoudelijke ontwikkelingen op het gebied van de spoedeisende
geneeskunde.
Stelt een persoonlijk scholingsplan op, op basis van een permanente evaluatie van persoonlijke
leerdoelen.
Bevorderen deskundigheid van anderen
De SEH-arts:
Levert een bijdrage aan de opleiding tot SEH-arts.
Zorgt voor een goed opleidingsklimaat op de afdeling spoedeisende hulp.
Levert een bijdrage aan de scholing van coassistenten, arts-assistenten, verpleegkundigen en
overige hulpverleners in de acute hulpverlening.
Beoordeling
Tijdens deze stage zal er regelmatig contact moeten zijn met de begeleider waar met name de
voortgang wordt beoordeeld.
Minimaal 3 KPB’s; ook eventuele referaten of CAT’s kunnen worden beoordeeld d.m.v. KPB’s.
De stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Hierbij wordt tenminste gekeken of:
1. De KPB’s verricht en ingevuld zijn
2. De leerdoelen behaald zijn
3. Voldoende kennis is opgedaan
4. Aan de onderwijsverplichtingen is voldaan
5. De inzet en motivatie goed was
De eindbeoordeling vindt in beginsel plaats in het bijzijn van opleider en/of mentor.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
106
DEEL C - BIJLAGEN
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
107
Bijlage 1 - Opleidingsschema
Curriculum vanaf 2016
Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3
Anaesthesie
(4weken)
ICU
(16weken)
Anaesthesie
(4weken)
Cardiologie
(6wkn + 6wkn aandacht)
Kindergeneeskunde
(6wkn + 6wkn aandacht)
Huisartsgeneeskunde
(2weken)
Interne gnk / MDL / Long
(2wkn + 8wkn aandacht)
Radiologie
(2weken aandacht)
Keuzestage
(13 weken)
Neurologie
(3wkn + 4wkn aandacht)
Wetenschap
(1week)
Prehospitaal
(2weken)
Wetenschap
(1week)
Psychiatrie
(2weken)
Oogheelkunde
(1week aandacht)
Wetenschap
(2weken)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
108
Bijlage 2 - Koppeling competenties aan thema’s
Thema
Med
isch
han
del
en
Co
mm
un
icat
ie
Sam
en
wer
ken
Ken
nis
en
Wet
en
sch
ap
Maa
tsch
app
elij
k
han
del
en
Org
anis
atie
Pro
fess
ion
alit
eit
1. Airway X X X
2. Breathing X X X X
3. Circulation X X X X
4. Disability X X
5. Exposure/environmental X X
6. Secondary assessment X X
7. Spoedeisende aandoeningen in
het gelaat (op het gebied van de
KNO-heelkunde, Oogheelkunde en
Kaak en mondheelkunde)
X X
8. Spoedeisende aandoeningen op
het gebied van haemorrhagische
diathese en metabole & endo-
crinologische aandoeningen
X X
9. Spoedeisende dermatologische
aandoeningen X
10. Musculosketale aandoeningen X X X
11. Gedragsstoornissen/
psychiatrische aandoeningen X X X
12. Huisartsgeneeskunde en ‘eerste
lijns’ aandoeningen X X X X X
13. (acute) Geriatrie en sociale
problematiek X X X X
14. (acute) Kindergeneeskundige
aandoeningen X X X X
15. (acute) Pijnstilling en sedatie X X X
16. Prehospitale acute hulpverlening X X X X
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
109
en rampen geneeskunde
17. Traumatologie X X X X
18. Kennis en wetenschap X
TOTAAL 17 7 7 1 7 7 7
Verplichte stages: Anesthesie, ICU, Cardiologie, HAP, Kindergeneeskunde, RAV, wetenschap
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
110
Bijlage 3 - Thema’s uitgewerkt
Thema 1. Airway
KB: Luchtwegmanagement
Thema 2. Breathing
KB: De patiënt met dyspneu
KB: De patiënt met respiratoir falen
Thema 3. Circulation
KB: De patiënt in een cardiaal arrest
KB: De patiënt met pijn op de borst
KB: De patiënt in shock
KB: De patiënt met palpitaties
Thema 4. Disability
KB: De patiënt in coma en/of neurologische uitvalsverschijnselen
KB: De patiënt met insulten
KB: De patiënt met syncope
KB: De patiënt met duizeligheid, vertigo of hoofdpijn
Thema 5. Exposure/environmental
KB: De patiënt met koorts
KB: De patiënt met een intoxicatie
KB: De patiënt met een leefmilieu gerelateerde aandoening:
- Brandwonden
- Hyperthermie
- Hypothermie
- (Bijna) verdrinking
- Blikseminslag en elektrocutie
Thema 6. Secondary assessment
KB: De patiënt met buikpijn en/of misselijkheid en braken
KB: De patiënt met rug- en bekkenpijn:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
111
- Urologische aandoeningen
- Acute obstetrisch-gynaecologische aandoeningen
Thema 7. Spoedeisende aandoeningen in het gelaat (op het gebied van de KNO-heelkunde,
Oogheelkunde en Kaak en mondheelkunde)
KB: De patiënt met een epistaxis
KB: De patiënt met een corpus alienum in het oog
KB: De patiënt met een aangezichtstrauma
Thema 8. Spoedeisende aandoeningen op het gebied van haemorrhagische
diathese en metabole & endocrinologische aandoeningen
KB: De patiënt met een ontregeling van diabetes mellitus
KB: De patiënt met een onbegrepen bloeding
Thema 9. Spoedeisende dermatologische aandoeningen
KB: De patiënt met een exantheem
Thema 10. Musculosketale aandoeningen
KB: De patiënt met niet-traumatische pijn aan extremiteiten
KB: De patiënt met pijn aan extremiteiten gerelateerd aan een trauma
Thema 11. Gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen
KB: De patiënt met suïcidaliteit
Thema 12. Huisartsgeneeskunde en “eerste lijns” aandoeningen
KB: De patiënt met een eerstelijns (zorg)vraag
Thema 13. (Acute) Geriatrie en sociale problematiek
KB: De patiënt met een delier
KB: De patiënt zonder medische opname-indicatie maar die om sociale redenen niet naar huis kan.
Thema 14. (Acute) Kindergeneeskundige aandoeningen
KB: Het kind met misselijkheid en braken
KB: Het kind met verdenking op kindermishandeling
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
112
Thema 15. Acute pijnstilling en sedatie
KB: De patiënt met een schouderluxatie
Thema 16. Prehospitale acute hulpverlening en Rampengeneeskunde
KB: De patiënt met een ongeval op de openbare weg
KB: De situatie waarin ten tijde van een overvolle afdeling er een aantal vitaal bedreigde patiënten
tegelijk aangekondigd worden.
Thema 17. Traumatologie
KB: De patiënt met een trauma aan hoofd en ruggenmerg
KB: De patiënt met een trauma aan de romp (thorax, abdomen, bekken en urogenitaal)
KB: De patiënt met een trauma aan de extremiteiten
KB: Kinderen met een trauma
KB: Ouderen met een trauma
KB: De patiënt met een trauma tijdens de zwangerschap
Thema 18. Kennis en wetenschap
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
113
Thema 1: Airway
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat een geobstrueerde luchtweg te herkennen. 2. Is in staat met basale luchtwegtechnieken de luchtweg vrij te maken en te
houden. 3. Is in staat een indicatie voor intubatie te stellen. 4. Is in staat een juiste medicatiestrategie te kiezen om luchtwegmanagement te
faciliteren. 5. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
OSATS
Anesthesie / SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Samenwerken De SEH-arts: 1. Houdt rekening met de beschikbaarheid en toegankelijkheid van andere
zorgverleners 2. Respecteert en maakt gebruik van de expertise van andere specialismen
KPB
360˚ feedback
Anesthesie / SEH
Kennis & wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-arts is in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit De SEH-arts: 1. Is in staat om ondanks de vaak hoge tijdsdruk en urgentie van handelen
medische zorg op hoogstaand niveau te verlenen 2. Kent en respecteert de grenzen van de eigen competenties
KPB
360˚ feedback
Anesthesie / SEH
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met aangezichtsletsel 2. De patiënt met een corpus alienum in de mond
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema Airway:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn
1x per jaar (landelijke) voortgangstoets
1x OSATS endotracheale intubatie
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema Airway:
Kennis:
De SEH-arts:
Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van inductie medicatie (analgetica, hypnotica/sedativa, en spierrelaxantia).
Is in staat een adequate masker-ballon ventilatie uit te voeren.
Is in staat tot het verkrijgen en behouden van een adequate ademweg onder speciale omstandigheden (o.a. kinderen, CWK immobilisatie, geïntoxiceerde en / of combatieve patiënt).
Heeft grondige kennis van zuurstof toedieningshulpmiddelen en de toepassing bij specifieke ziektebeelden.
Is in staat monitoring van de patiënt (o.a. saturatie en capnografie) aan te sluiten, te interpreteren en te handelen naar bevinden.
Heeft kennis van en kan in geval van nood technieken uit het moeilijke luchtweg algoritme toepassen.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
114
Vaardigheden:
Manuele luchtwegtechnieken
Toepassing van orale luchtweg hulpmiddelen
Masker-ballon ventilatie
Larynxmasker
Orofaryngeale luchtweg (intubatie)
Naaldconiotomie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
115
Thema 2: Breathing
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten. 2. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een
uitgebreide differentiaal diagnose van dyspnoe en respiratoir falen op te stellen: 3. Is in staat om tijdig, indien van toepassing, een intubatie-indicatie te stellen. 4. Is in staat een gedetailleerde bloedgasanalyse uit te voeren en te interpreteren. 5. Is opgeleid in de initiële opvang en resuscitatie van patiënten in acuut
levensbedreigende situaties en voert deze taken in samenwerking met danwel onder supervisie van poort-specialisten uit
6. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
OSATS
ICU/SEH
Communicatie De SEH-arts: 1. Weet ook onder tijdsdruk met aandacht te luisteren om vervolgens door gerichte
vragen in korte tijd relevante patiënteninformatie te verkrijgen 2. Zorgt dat gegevens van een patiëntenopvang voor de rest van de acute
zorgketen beschikbaar zijn
KPB
360˚ feedback
ICU/SEH
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen De SEH-arts: 1. Herkent atypische presentaties van acute ziektebeelden 2. Herkent incidenten in de patiëntenzorg en tracht deze door bespreking en
verbetering van processen hanteerbaar te maken
KPB
360˚ feedback
ICU/SEH
Organisatie De SEH-arts: 1. Past prioritering toe op nieuwe en urgente situaties 2. Maakt gebruik van informatietechnologie voor het optimaliseren van de
patiëntenzorg
KPB
360˚ feedback
ICU/SEH
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Kenmerkende beroepssituaties 1. de patiënt met aangezichtsletsel 2. de patient met een corpus alienum in de mond
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema Airway:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1x OSATS endotracheale intubatie
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema Breathing:
Kennis:
De SEH-arts: Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Respiratoir falen met hypoxie en/of hypercapnie
Luchtweginfecties
Astma
Pneumothorax
Decompensatio cordis en longoedeem
Pleurale effusie
Aspiratie
Haemoptoë
Vreemd lichaam
ARDS
Longcontusie
Longembolie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
116
Vaardigheden:
Thoraxdrainage (inclusief naaldthoracocentese)
Beademingsstrategieën: invasief en non-invasief
Interpretatie van respiratoire functietesten (met name peak flow metingen)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
117
Thema 3: Circulatie
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat om hoog-risico patiënten snel te identificeren, de eerste opvang te
verrichten en de (eerste) behandeling te starten van patiënten met pijn op de borst, palpitaties en shock.
2. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van pijn op de borst, palpitaties en shock op te stellen
3. Heeft hierbij speciale aandacht voor acuut levensbedreigende aandoeningen 4. Is in staat een cardiaal arrest te herkennen. 5. Is in staat cardiopulmonale resuscitatie (CPR) op te starten rekening houdend
met de overlevingsepidemiologie. 6. Is in staat advanced cardiac life support (ACLS) te verrichten volgens de
richtlijnen van de European Resuscitation Counsel (ERC), rekening houdend met lokale protocollen.
7. Is specialist in de integrale en specialisme-overstijgende benadering van de patiënt. Hiermee is de SEH-arts in staat om (ook bij de ongedifferentieerde patiënt) op efficiënte wijze een werkdiagnose en differentiaaldiagnose op te stellen
8. Is specialist in de risicostratificatie van patiënten met een acute ongedifferentieerde zorgvraag
9. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
ACLS (ERC erkend)
OSATS
Cardiologie/SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts: 1. Werkt intensief samen met SEH-verpleegkundigen, ieder vanuit hun eigen
domein, bij de zorg voor patiënten op de SEH-afdeling 2. Werkt effectief samen binnen multidisciplinaire teams van wisselende
samenstelling 3. Draagt duidelijk en tijdig, aan de juiste persoon en in de juiste vorm, de relevante
patiëntgegevens over bij overdracht van verantwoordelijkheden van zorg, en controleert of de informatie zodanig is overgekomen
4. Verleent in teamverband en in nauwe samenwerking met andere zorgverleners zorg aan patiënten op de afdeling spoedeisende hulp
KPB
360˚ feedback
Cardiologie/SEH
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-arts is in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie De SEH-arts: 1. Organiseert het zorgaanbod van acute patiënten 2. Is in staat meerdere dingen tegelijk te doen (multitasking)
KPB
360˚ feedback
Cardiologie/SEH
Professionaliteit De SEH-arts: 1. Bewaakt dat aan de noodzakelijke behoeften van een patiënt wordt voldaan,
vanuit een coördinerende rol in een team. 2. Verleent zorg in overeenstemming met de hoogste maatstaven en ethisch en
professioneel gedrag binnen de spoedeisende geneeskunde. Omgaan met staf en collega’s: De SEH-arts:
Is geschikt om in een team te werken
Laat zien op adequate wijze samen te werken met collega’s in de acute zorgketen.
Kan adequaat omgaan met disfunctionerende collega’s
Stimuleert collega’s tot optimale werkprestaties
Voelt zich verantwoordelijk voor collega’s
KPB
360˚ feedback
Cardiologie/SEH
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
118
Kan goed omgaan met de beperkingen van anderen
Is in staat veilige feedback te geven
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt in een cardiaal arrest 2. De patiënt met pijn op de borst 3. De patiënt met palpitaties 4. De patiënt in shock
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema circulatie:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x OSATS Arteriepunctie
1 x OSATS Cardioversie
1 x OSATS Defibrillatie
1 x OSATS Reanimatie
1 x OSATS Echogeleide Centraal veneuze catheter
1 x OSATS Spoedechografie Aorta
1 x OSATS Spoedechocardiografie (ter uitsluiting tamponade)
1 x Landelijk onderwijsmodule Spoedechografie
ACLS (ERC erkend) (of cursorisch onderwijs leidend tot minimaal dezelfde competenties)
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema Circulatie:
Ziektepresentatie Kennis:
Algemeen Pijn op de borst
De SEH-arts: 1. Is in staat de haemodynamisch gecompromitteerde patiënt te herkennen en snel een adequate
behandeling in te zetten. 2. Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie,
symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Acuut coronair syndroom
Longembolie
Aortadissectie
(Spannings-) pneumothorax
Palpitaties Shock Cardiaal arrest
3. is in staat myocardinfarct gerelateerde complicaties te herkennen en behandelen 4. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van palpitaties op te stellen:
Supraventriculair
Ventriculair 5. Heeft kennis van de ALS richtlijnen voor de behandeling van aritmieën en is in staat deze toe te
passen. 6. Kent de indicaties voor pacen. 7. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van shock op te stellen:
Cardiogeen
Hypovolemisch
Obstructief
Distributief 8. Heeft speciale aandacht voor de volgende levensbedreigende oorzaken van shock:
Acuut aneurysma aorta abdominalis
Aortadissectie
Acuut myocardinfarct
Harttamponade
Extra-uteriene graviditeit (EUG)
Sepsis
Anafylaxie 9. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van:
Vasoactieve middelen
Anti-aritmica
Alle medicatie gebruikt bij reanimaties volgens het ALS protocol 10. Is in staat effectief en veilig vochtmanagement te voeren rekening houdend met eventuele co-
morbiditeit. 11. Kan de patiënt in shock op adequate wijze monitoren. 12. Herkent tijdig problemen die acute chirurgische interventie vereisen. 13. Is in staat advanced cardiac life support (ACLS) te verrichten volgens de richtlijnen van de
European Resuscitation Counsel (ERC), rekening houdend met lokale protocollen:
Basic Life Support (BLS)
Universele Advanced Life Support (ALS) algoritme
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
119
De protocollen:
Ventrikel fibrilleren/ventrikel tachycardie
Asystolie/Polsloze Elektrische Activiteit (PEA) 14. Kan anticiperen op de meest voorkomende peri-arrest aritmieën en weet deze adequaat te
behandelen. 15. Is in staat behandelbare oorzaken van het cardiaal arrest op te sporen en te behandelen. 16. Kent de principes van reanimatie onder bijzondere omstandigheden (onderkoeling,
zwangerschap, drenkelingen, trauma)
Vaardigheden:
(Echogeleide) Perifere en centraal veneuze toegang (waaronder botnaald )
Arterielijn
Pericardiocentese
Ontlasten spanningspneumothorax
CVD monitoring
ECG interpretatie
Cardioversie/defibrillatie
Reanimatie leiden
Vasalva manoeuvre/sinus caroticus massage
Transcutaan pacen
Spoedechografie Aorta
Spoedechocardiografie (ter uitsluiting tamponade)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
120
Thema 4: Disability
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten
van patiënten met coma, neurologische uitvalsverschijnselen, hoofdpijn, insulten, syncope, duizeligheid en vertigo.
2. Kan bij deze groep patiënten een uitgebreide differentiaaldiagnoselijst opstellen. 3. Kent de criteria en mogelijkheden van donatie, handelt in overeenstemming met
deze criteria en neemt zo nodig beslissingen in het belang van de patiënt en nabestaanden
4. Bezit relevante vaardigheden (z.o.z.)
KPB
Voortgangstoetsing
OSATS
SEH
Communicatie De SEH-arts: 1. Gaat na of de patiënt, of een ander, de informatie heeft begrepen en neemt
maatregelen als de informatie niet duidelijk is 2. Treedt de patiënt en de familie met respect en compassie tegemoet \
KPB
360˚ feedback
SEH
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-arts is in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Kenmerkende beroepssituaties
Een patiënt met coma en neurologische uitvalsverschijnselen
Een patiënt met hoofdpijn
Een patiënt met een insult
Een patiënt met een syncope
Een patiënt met duizeligheid en vertigo
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema Disability:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x OSATS Lumbaal punctie
MedicALS (of cursorisch onderwijs leidend tot minimaal dezelfde competenties)
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema Disability:
Ziektepresentatie Kennis:
Coma
De SEH-arts: 1. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van coma op te stellen:
Neurologische coma
Metabool coma
Hypoglycaemie
Ketoacidose
Hyperosmolair coma
Hepatische encephalopathie 2. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van neurologische uitvalsverschijnselen op te stellen. 3. Houdt, indien van toepassing, rekening met en draagt na het verkrijgen van toestemming
zorg voor het in gang zetten van orgaandonatie.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
121
Hoofdpijn Insult Syncope Duizeligheid en vertigo
4. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van hoofdpijn op te stellen:
Primaire hoofdpijn
Migraine
Clusterhoofdpijn
Spanningshoofdpijn
Secundaire hoofdpijn
Cerebrovasculair accident (SAB, sinus thrombose, ischemie etc.)
Meningitis
Encephalitis
Sinusitis
Glaucoom 5. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van een insult op te stellen:
Epilepsie
Overige oorzaken (tumor cerebri, intoxicatie, metabole stoornissen) 6. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van anti-
epileptica en andere anticonvulsieve medicatie. 7. Is in staat een onderscheid te maken tussen insulten en andere vormen van voorbijgaande
verandering in neurologisch functioneren. 8. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van syncope op te stellen:
Hartritmestoornissen
Neurologische oorzaken
Endocriene oorzaken
Overige oorzaken 9. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van de
belangrijkste medicatie gebruikt bij de behandeling van bradyaritmieën (atropine, isoprenaline, adrenaline, etc.).
10. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van duizeligheid op te stellen:
Neurologische oorzaken
Angst, hyperventilatie, psychogeen
Cardiaal
Cervicale osteoartritis en spondylosis
Medicatie gerelateerd 11. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van vertigo op te stellen:
Perifeer
Centraal
Vaardigheden
Coma Syncope
Verrichten en interpreteren van lumbaalpunctie
Beoordelen CT en MRI van het cerebrum
ECG interpretatie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
122
Thema 5: Exposure/environmental
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat de eerst opvang ter verrichten en (eerste) behandeling te starten van
patiënten met koorts, intoxicaties, brandwonden, hypo/hyperthermie, (bijna) verdrinking, blikseminslag en electrocutie
2. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van bovenstaande medische problemen op te stellen.
3. Stelt de indicatie tot en voert onderzoeken uit in overeenstemming met de huidige maatstaven van de medische wetenschap
4. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen De SEH-arts: 1. Is in staat vroegtijdig presentaties met epidemische en biologische kenmerken te
herkennen en deze te herleiden tot mogelijke gevaren voor de volksgezondheid. 2. Herkent symptomen voortkomend uit intoxicaties die besmettingsgevaar
opleveren 3. Is in overeenstemming met de huidige maatstaven van de medische wetenschap
in staat om preventieve maatregelen toe te passen (isolatie en decontaminatie)
KPB
360˚ feedback
SEH
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met koorts 2. De patiënt met een intoxicatie 3. De patiënt met brandwonden 4. De patiënt met een leefmilieu gerelateerde aandoening:
Brandwonden
Hypo/hyperthermie
(bijna) Verdrinking
Blikseminslag of electrocutie
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema exposure/environmental:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x Landelijke onderwijsmodule Toxicologie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
123
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema exposure/environmental:
Ziektepresentatie/ medisch probleem
Kennis
Koorts Intoxicaties Leefmilieu gerelateerde aandoeningen: Brandwonden Hyperthermie Hypothermie (bijna) verdrinking Blikseminslag en elektrocutie
De SEH-arts: 1. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van koorts op te stellen, met speciale aandacht voor de meest levensbedreigende aandoeningen:
Sepsis/ Systemic inflammatory response syndrome (SIRS)
Endocarditis
Meningitis
Tuberculose
Infecties bij immuungecompromitteerde patiënten:
Neutropenie
HIV/AIDS
Andere infecties met een duidelijke focus (zie andere ziektepresentaties)
Overige niet-infectieuze oorzaken van koorts en koorts eci. 2. Heeft kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van de in de acute opvang
meest gebruikte antibiotica en is in staat om deze zo tijdig mogelijk te starten. 3. Heeft kennis van infectiepreventieve maatregelen, inclusief MRSA preventie. 4. Weet hoe te handelen in het geval van accidenteel contact met lichaamsvloeistoffen. 5. Is in staat de klinische kenmerken van een toxidroom bij een geïntoxiceerde patiënt te
herkennen. 6. Is in staat, de aard van de intoxicatie in acht nemend, een plan voor decontaminatie en
eliminatie op te stellen en uit te voeren. 7. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, het werking- en bijwerkingprofiel van
antidota. 8. Heeft grondige kennis van de (patho)fysiologie van brandwonden. 9. Is in staat om een plan voor adequate pijnstilling, vochtmanagement en wondverzorging op te
stellen en uit te voeren. 10. Heeft speciale aandacht voor de preventie en behandeling van complicaties zoals:
Inhalatietrauma
CO-intoxicatie
Complicaties tgv rigiditeit van de huid bij diepe brandwonden.
Dehydratie
Elektrolytstoornissen
Hypothermie 11. Kent de criteria voor verwijzing naar een brandwondencentrum. 12. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een differentiaal
diagnose van hyperthermie op te stellen. 13. Is in staat complicaties ten gevolge van hyperthermie vroegtijdig te herkennen en te
behandelen:
Convulsies
Hartritmestoornissen
Hypotensie
Rhabdomyolyse
Metabole stoornissen 14. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een differentiaal
diagnose van hypothermie op te stellen. 15. Is in staat complicaties ten gevolge van hypothermie vroegtijdig te herkennen en te behandelen:
Hartritmestoornissen
Stollingsstoornissen
Rhabdomyolyse
Metabole stoornissen 16. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) mogelijke oorzaken van
bijna verdrinking op te sporen en te behandelen. 17. Heeft speciale aandacht voor een eventueel trauma-mechanisme en de daaruit voortvloeiende
letsels (bijvoorbeeld CWK-letsel). 18. Is in staat complicaties ten gevolge van bijna verdrinking vroegtijdig te herkennen en te
behandelen:
Hypothermie
Longoedeem
Hersenoedeem
Hartritmestoornissen
Metabole stoornissen 19. Is in staat om aan de hand van het energieniveau en de soort energie van de elektrocutie een
inschatting te maken van de ernst. 20. Is in staat complicaties vroegtijdig te herkennen en te behandelen:
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
124
Brandwonden
Hartritmestoornissen
Neurologische problemen
Rhabdomyolyse
Vaardigheden
Intoxicaties Huiddecontaminatie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
125
Thema 6: Secondary assessment
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat bij patiënten met buikpijn, misselijkheid en braken of rug- en
bekkenpijn de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten. 2. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een
uitgebreide differentiaal diagnose bij bovengenoemde patiënten op te stellen. 3. Heeft hierbij speciale aandacht voor acuut levensbedreigende aandoeningen 4. Past de kennis van acute en levensbedreigende aandoeningen toe bij de opvang
van (acute) patiënten 5. Bezit relevante vaardigheden (z.o.z.)
KPB
Voortgangstoetsing
OSATS
SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-arts is in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit De SEH-arts: 1. verleent op zorgzame, empathische en gewetensvolle wijze geneeskundige zorg
zonder vooroordelen Omgaan met anderen: Algemeen: De SEH-arts: - Is niet arrogant - Staat open voor de behoeften van de samenleving - Stelt onprofessioneel gedrag aan de kaak - Is altruïstisch, empathisch en integer - Toont compassie en respect - Bepaalt eigen grenzen - Houdt professionele afstand - Is dienstbaar aan de gemeenschap
KPB
360˚ feedback
SEH
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met buikpijn en/of misselijkheid en braken 2. De patiënt met rug- of bekkenpijn
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema Secondary assessment:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x OSATS CAD
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
126
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema Secondary assessment:
Ziektepresentatie/ medisch probleem
Kennis:
Abdomen: Buikpijn Misselijkheid en braken Rug- en bekkenpijn:
Urologische aandoeningen
Acute obstetrische- en gynaecologische aandoeningen
De SEH-arts: 1. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van buikpijn op te stellen. 2. Heeft hierbij speciale aandacht voor de volgende acuut levensbedreigende aandoeningen:
Acuut aneurysma aorta abdominalis
Acuut myocardinfarct
Aortadissectie
Diabetisch ketoacidose
Extra-uteriene graviditeit (EUG) 3. Is in staat tijdig, veilig en effectief pijnstilling te verzorgen (zie pijnstilling, thema 15). 4. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van misselijkheid en braken op te stellen:
Centraal
Perifeer 5. Is in staat de mogelijke complicaties, zoals dehydratie en elektrolytstoornissen, te herkennen
en te behandelen. 6. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van antacida
en anti-emetica. 7. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van rug- en bekkenpijn op te stellen.
Oorzaken gerelateerd aan trauma (zie traumatologie)
Acute nierinsufficiëntie
Torsio testis
Urolithiasis
Urineweginfectie
Epididymitis
Pelvic Inflammatory Disease (PID)
Seksueel misbruik
Partus
Extra-uteriene graviditeit
Hyperemesis gravidarum
Vaginaal bloedverlies tijdens graviditeit
Fluxus post partum 8. Is in staat tijdig, veilige en effectief pijnstilling te verzorgen (zie pijnstilling, thema 15).
Vaardigheden:
Inbrengen van transurethrale blaascatheter
Inbrengen maagsonde
Inbrengen (echogeleide) centrale en perifere veneuze toegang (zie shock)
Vaginaal speculum onderzoek
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
127
Thema 7: Spoedeisende aandoeningen in het gelaat
(op het gebied van KNO-heelkunde, Oogheelkunde en kaak- en mond-heelkunde)
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten. 2. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een
uitgebreide differentiaal diagnose van spoedeisende oogheelkundige, KNO en Kaak- en mondheelkundige aandoeningen op te stellen.
3. Verleent medische zorg aan patiënten met een acute zorgvraag en geeft zonodig adviezen voor verdere behandeling en follow-up
4. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
OSATS
SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-arts is in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit Omgaan met eigen functioneren De SEH-arts: 1. Is toegewijd aan het principe van externe beoordeling:
- Kan feedback ontvangen - Laat zien lering te trekken uit ontvangen feedback - Vraagt actief om feedback van collega’s
2. Onderwerpt zich aan externe toetsing 3. Is open over het eigen gedrag, probeert zaken transparant te houden 4. Is stabiel, bescheiden en tolerant 5. Kan reflecteren en is in staat eigen gemaakte fouten te herkennen en erkennen 6. Handelt conform de geldende beroepscode
KPB
360˚ feedback
SEH
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met een epistaxis 2. De patiënt met een corpus alienum in het oog 3. De patiënt met een aangezichtstrauma
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema spoedeisende aandoeningen in het gelaat (op het gebied van de KNO-heelkunde, Oogheelkunde en Kaak- en mondheelkunde):
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x OSATS KNO gericht lichamelijk onderzoek
1 x OSATS Spleetlamponderzoek en visusbepaling
1 x OSATS Verwijderen corpus alienum oog
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
128
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema Spoedeisende aandoeningen in het gelaat:
Deelgebied Kennis
Oogheelkunde KNO Kaak- en mondheelkunde
De SEH-arts: 1. Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie,
symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Niet-traumatisch:
Acuut glaucoom
Arteria retinalis occlusie
Periorbitale cellulitis
Ablatio retinae
Uveitis
Keratitis Traumatisch:
Chemisch oogletsel
Oogbol perforatie
Retrobulbair haematoom
Retina verwondingen
Vreemd lichaam
Hyphaema
Vreemd lichaam in KNO-gebied
Wonden in KNO-gebied
Fracturen in KNO-gebied
Infecties in KNO-gebied
Tandluxatie/fractuur
Aangezichtsfracturen
Mandibulaluxatie
Kaakabces 2. Heeft speciale aandacht voor de volgende aandoeningen:
Luchtweg bedreigende aandoeningen.
Septum en oorschelphaematoom
Oogbol perforatie
Retrobulbair haematoom
Retina verwondingen
Tandluxaties
Ademwegbedreigende aangezichtsfracturen
Vaardigheden
Oogheelkunde KNO
Oogheelkundig onderzoek
Spleetlamponderzoek en visus bepaling
Verwijderen van vreemd lichaam
Oogspoelen
Aanbrengen oogverband
KNO gericht lichamelijk onderzoek
Luchtwegmanagement technieken (zie luchtwegmanagement)
Inspectie orofarynx
Otoscopie
Rhinoscopie anterior
Inbrengen neustampon
Verwijderen vreemd lichaam in KNO-gebied
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
129
Thema 8: Spoedeisende aandoeningen op het gebied van haemorrhagische
diathese, metabole & endocrinologische aandoeningen
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten. 2. Is in staat van metabole en endocrinologische aandoeningen en
haemorrhagische diathese de oorzaken en klinische kenmerken te benoemen met speciale aandacht voor de meest acuut levensbedreigende aandoeningen.
3. Integreert kennis omtrent aandoeningen bij acute presentaties vanuit aangrenzende vakgebieden in de medische besluitvorming
4. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
OSATS
SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-arts is in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie (algemeen) De SEH-arts: 1. Heeft inzicht in indicatiestelling en financiering van beschikbare middelen 2. Houdt bij bestedingen rekening met de beschikbare middelen
KPB
360o feedback
SEH
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met een ontregelde Diabetes Mellitus 2. De patiënt met een onbegrepen bloeding
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema spoedeisende aandoeningen op het gebied van haemorrhagische diathese en metabole & endocrinologische:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x OSATS bloedgasanalyse
MedicALS (of cursorisch onderwijs leidend tot minimaal dezelfde competenties)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
130
Eindtermen wat betreft medisch handelen voor thema spoedeisende aandoeningen op het gebied van haemorrhagische diathese en metabole & endocrinologische:
Deelgebied Kennis
Endocrinologie Haemorrhagische diathese
De SEH-arts: 1. Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie,
symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Hypoglycemie
Diabetische ketoacidose
Hyperosmolaire, hyperglycemische ontregeling
Thyrotoxische crise
Myxoedeem coma
Bijnierschorsinsufficiëntie
Stoornissen zuur-base evenwicht
Metabole acidose
Metabole alkalose
Respiratoire acidose
Elektrolytstoornissen
Hypo/hypernatriëmie
Hypo/hyperkaliëmie
Hypo/hypercalciëmie 2. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van haemorrhagische diathese op te stellen, waaronder:
Thrombocytopenie
Diffuse intravasale stolling
Thrombotische microangiopathie
Myeloproliferatieve ziekten
Tractus digestivusbloeding 3. Kent de indicaties en complicaties van diverse componenten van transfusietherapie 4. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, het werking- en bijwerkingprofiel van
anticoagulantia, thrombocytenaggregatie remmers en thrombolytica.
Vaardigheden
Endocrinologie Is in staat een gedetailleerde bloedgasanalyse uit te voeren en te interpreteren.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
131
Thema 9: Spoedeisende dermatologische aandoeningen
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten. 2. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een
uitgebreide differentiaal diagnose van (spoedeisende) dermatologische aandoeningen op te stellen.
3. Heeft hierbij speciale aandacht voor de volgende acuut levensbedreigende aandoeningen:
Acute toxische epidermolyse
Petechiën en purpura als uiting van sepsis
Systemische bulleuze aandoeningen
Necrotiserende fasciitis
KPB
Voortgangstoetsing
SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-arts is in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Kenmerkende beroepssituaties: 1. De patiënt met een exantheem
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema spoedeisende dermatologische aandoeningen:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
132
Thema 10: Musculoskeletale aandoeningen
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling in te zetten. 2. Houdt rekening met de kinematiek van het trauma en eventueel daardoor
veroorzaakt begeleidend ander letsel. 3. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een
uitgebreide differentiaal diagnose van niet traumatische pijn aan de extremiteiten op te stellen en heeft hierbij specifieke aandacht voor de acuut levens- of ledemaatbedreigende aandoeningen.
4. Verzamelt relevante informatie omtrent diagnostiek en behandelopties bij patiënten met een onduidelijke presentatie, evalueert deze informatie op basis van bewijskracht en toepasbaarheid, en betrekt deze in de medische besluitvorming
5. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
OSATS
SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-arts is in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit De SEH-arts: 1. heeft een open houding ten aanzien van de patiënt, ongeacht de eigen sekse of
die van de patiënt, levensfase, sociale en economische status, opleiding, ethnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging
Omgaan met patiënten: De SEH-arts: 2. Stelt het patiëntenbelang boven het eigenbelang 3. Is gevoelig voor behoeften van de patiënt, staat open voor de patiënt 4. Kan onderhandelen
KPB
360o feedback
SEH
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met niet-traumatische pijn aan extremiteiten 2. De patiënt met pijn aan extremiteiten gerelateerd aan een trauma
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema musculosketale aandoeningen:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x OSATS Repositie luxatie / fractuur
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
133
Eindtermen wat betreft medisch handelen voor thema musculosketale aandoeningen:
Deelgebied Kennis
Algemeen: Traumagerelateerd Niet traumagerelateerd:
De SEH-arts: 1. Is in staat de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling in te zetten. 2. Houdt rekening met de kinematiek van het trauma en eventueel daardoor veroorzaakt
begeleidend ander letsel. 3. Is in staat een volledig bewegings- en neurovasculair onderzoek uit te voeren en op grond van
de bevindingen een differentiaal diagnose op te stellen:
Distorsies/fracturen
Dislocaties
Peesletsel
Neurovasculair letsel
Niet aan trauma gerelateerde aandoeningen (zie pijn aan extremiteiten) 4. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide
differentiaal diagnose van niet traumatische pijn aan de extremiteiten op te stellen en heeft hierbij specifieke aandacht voor de volgende acuut levens- of ledemaatbedreigende aandoeningen:
Acute arteriële afsluiting
Veneuze trombose
Compartimentsyndroom
Sikkelcelcrise
Osteomyelitis
Artritis 5. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van
anticoagulantia.
Vaardigheden:
Repositietechnieken
Aanleggen eenvoudige gipsverbanden
Beoordeling röntgendiagnostiek
Gewrichtspunctie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
134
Thema 11: Gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten. 2. Is in staat tot het verrichten van een psychiatrisch onderzoek, inclusief
beoordeling wilsbekwaamheid en suïcidaliteit. 3. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een
uitgebreide differentiaal diagnose van gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen op te stellen
4. Kent de criteria voor het bepalen van wilsonbekwaamheid, handelt in overeenstemming met deze criteria en neemt zo nodig beslissingen in het belang van de patiënt
5. Geeft, ondanks de tijdsdruk, de indruk/het gevoel tijd te hebben voor de patiënt en diens begeleiders
6. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
SEH
Communicatie De SEH-arts: 1. Is in staat lastige of bijzondere gesprekken, zoals slecht-nieuws-gesprekken, met
alle typen patiënten te voeren (waaronder agressieve of eisende patiënten).
KPB
360o feedback
SEH
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen De SEH-arts: 1. reageert adequaat op bedreigingen c.q. gevaar van de kant van de patiënt en
kan risico’s inschatten ten aanzien van de eigen veiligheid en die van het overige personeel
2. houdt rekening met en handelt volgens de wettelijke bepalingen conform de wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) en de wet bescherming persoonsgegevens (WBP)
KPB
360o feedback
SEH
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met suïcidaliteit.
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema Gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen: Kennis
De SEH-arts: 1. Is in staat eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten. 2. Is in staat tot het verrichten van een psychiatrisch onderzoek, inclusief beoordeling wilsbekwaamheid en suïcidaliteit. 3. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van
gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen op te stellen:
Gedragsstoornissen op basis van een organische aandoening (delier)
Acute psychose
Suïcidale en homocidale risico-inschatting
Alcohol- en drugsabuses
Agressie 4. Signaleert bedreigingen voor het medisch, psychisch en sociaal welzijn van de patiënt en zijn omgeving, geeft hieromtrent
gerichte adviezen. 5. Heeft kennis van de (contra)indicaties, het werking- en bijwerkingprofiel van psychofarmaca. 6. Kent de wettelijke kaders rond wilsbekwaamheid en gedwongen opname.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
135
Vaardigheden
Mechanisch/medicamenteuze fixatie bij de psychiatrische patiënt
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
136
Thema 12: Huisartsgeneeskunde en “eerste lijns” aandoeningen
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat om “eerstelijns” acute aandoeningen op te vangen, te onderzoeken en
te behandelen. 2. Heeft kennis van de NHG-standaarden, met name welke van toepassing zijn op
acute situaties en andere voor de SEH-arts relevante werkafspraken, protocollen en richtlijnen.
3. Integreert kennis omtrent de demografie en epidemiologie van aandoeningen bij acute presentaties in de medische besluitvorming
KPB
Voortgangstoetsing
SEH/HAP
Communicatie De SEH-arts: 1. Leeft zich zo goed mogelijk in, in de situatie van de patiënt, diens begeleiders en
andere zorgverleners 2. Is in staat om op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie
naar anderen te verwoorden
KPB
SEH/HAP
Samenwerken De SEH-arts: 1. Neemt deel aan interdisciplinair overleg en laat zien meningen van anderen te
respecteren, overwegen en accepteren en brengt eigen expertise en meningen in.
2. Levert door middel van transmurale samenwerking en overleg een bijdrage aan de ontwikkeling van de acute zorgketen.
3. Heeft kennis van de verschillen en overeenkomsten m.b.t. het differentiaal diagnostisch denken, mogelijkheden tot het doen van diagnostisch onderzoek en verrichtingen tussen huisarts en SEH-arts in de dagelijkse praktijk.
KPB
SEH/HAP
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen De SEH-arts: 1. Kent en handelt volgens de wettelijke bepalingen gesteld in de wet op de
beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG). 2. Kent en handelt volgens de gedragsregels van de Koninklijke Nederlandsche
Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) bij de informatieverstrekking aan en over de patiënt
3. Informeert de patiënt desgewenst over klachtenprocedures en –instanties.
KPB
SEH/HAP
Organisatie De SEH-arts: 1. Coördineert de patiëntenlogistiek en andere processen op de SEH-afdeling 2. Is op de hoogte van de organisatorische structuur en principes van de
huisartsenpraktijk, zowel intern als extern
KPB
SEH/HAP
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Toelichting: De huisartsstage wordt bij voorkeur op de HAP gelopen, maar kan ook in de huisartsenpraktijk plaatsvinden.
Kenmerkende beroepssituaties De patiënt met een eerstelijns vraag.
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema huisartsgeneeskunde:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
137
Thema 13: (acute) Geriatrie en sociale problematiek
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat de eerste opvang en (eerste) behandeling van een oudere patiënt te
verrichten en houdt daarbij rekening met diens fysiologie. 2. Heeft naast differentiaal diagnose en behandeling ook aandacht voor:
Polyfarmacie
Multisysteem pathologie
Delier 3. Is in staat om een goede medische inschatting te maken van de hulpvraag van
frequente zorgvragers. 4. Is in staat om frequente hulpvragers naar het juiste vervolgtraject te verwijzen. 5. Verzamelt snel en efficiënt relevante informatie aangaande de klachten en
symptomen van een patiënt door observatie, anamnese, heteroanamnese, lichamelijk onderzoek en verricht zo nodig gericht aanvullend diagnostisch onderzoek.
6. Signaleert bedreigingen voor het medisch psychisch en sociaal welzijn van de patiënt geeft hieromtrent gerichte adviezen
7. Houdt rekening met de wensen rondom een behandeling van de geriatrische patiënt en is in staat een behandelplan op te stellen rekening houdend met deze wensen.
8. Is in staat behandelbeperkingen te bespreken met de geriatrische patiënt en dit als zodanig vast te leggen.
9. Is in staat de kwetsbare oudere te herkennen en in het behandelplan als zodanig ook rekening te houden met deze kwetsbaarheid.
KPB
Voortgangstoetsing
KPB herkenning zwakke oudere
SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Samenwerken De SEH-arts: 1. Kan omgaan met meningsverschillen tussen collega’s 2. Stelt in gezamenlijk overleg protocollen op betreffende rol (taak)verdeling,
gebruik van middelen en medische behandelingen. 1. Is in staat met zowel de eerste lijn als de tweede lijn tot een doeltreffend beleid te
komen passend bij de doelen van een individuele kwetsbare oudere.
KPB
360o feedback
SEH
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen De SEH-arts: 1. Weet te handelen bij huiselijk geweld 2. Handelt overeenkomstig protocollen / convenant tussen ziekenhuis en justitie.
KPB
360o feedback
SEH
Organisatie De SEH-arts: 1. Is in staat een adequate inschatting te maken van de psychosociale voorwaarden
om een patiënt verantwoord terug te kunnen laten keren naar de thuissituatie. 2. Is op de hoogte van mogelijkheden binnen en buiten de eigen organisatie voor
het organiseren van (sociale) zorg. 3. Houdt rekening met eventuele schaarste in zorgfaciliteiten bij het plannen van
een vervolgtraject voor een patiënt.
KPB
360o feedback
SEH
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met een delier 1. De patiënt zonder medische opname-indicatie maar die om sociale redenen niet naar huis kan.
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema (acute) Geriatrie en sociale problematiek:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
138
Thema 14: (acute) Kindergeneeskunde
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat de eerste opvang te verrichten van ernstig zieke kinderen en de
(eerste) behandeling te starten. 2. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een
uitgebreide differentiaal diagnose bij acuut zieke kinderen op te stellen. (z.o.z.) 3. Bezit kennis en vaardigheden met betrekking tot kinderreanimatie en kan deze
aanvangen. 4. Is in staat kinderen met een trauma of kritisch zieke kinderen volgens Advanced
Pediatric Life Support (APLS)-richtlijnen op te vangen. 5. Is in staat om Basic Life Support (BLS) en Advanced Life Support (ALS) bij
kinderen uit te voeren. 6. Heeft aandacht voor pijnstilling en kan deze met de juiste dosering en
toedieningsweg toedienen. 7. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
APLS
OSATS
Kinderge-neeskunde / SEH
Communicatie De SEH-arts: 1. Bouwt een effectieve behandelrelatie op, rekening houdend met de sekse, leeftijd
en ontwikkelingsniveau, belastbaarheid, levensbeschouwing en cultuurpatroon van de patiënt.
2. Creëert een sfeer van vertrouwen.
KPB
360˚ feedback
Kinderge-neeskunde / SEH
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen De SEH-arts: 1. Heeft aandacht voor het omgevingsmilieu van het kind. 2. Weet te handelen bij (vermoeden op) kindermishandeling. 3. Bevordert de gezondheid door gerichte acties te ondernemen naar doelgroepen
of instanties om de gezondheid van het individu en groepen in de samenleving te bevorderen.
KPB
360˚ feedback
Kinderge-neeskunde / SEH
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit 1. Toont in het dagelijks werk duidelijke en hoge morele normen en waarden. 2. Is in staat om ethische aspecten te (her)kennen die bij medische beslissingen in
het geding zijn en morele vragen die in het medisch handelen ontstaan te analyseren
KPB
360˚ feedback
Kinderge-neeskunde / SEH
Kenmerkende beroepssituaties 1. Het kind met misselijkheid en braken 2. Het kind met verdenking op kindermishandeling 3. Het kind met koorts
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema (acute) kindergeneeskunde:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x OSATS Veneuze toegang kind
APLS
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
139
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema (acute) kindergeneeskunde:
Kennis:
Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties:
Acute respiratoire aandoeningen
Koorts
Dehydratie/gastro-intestinale ziekten
Meningitis
Insulten
Trauma
Vaardigheden:
Veneuze toegang (perifeer infuus, botnaald, centrale lijn)
Participatie in kinderreanimatie
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
140
Thema 15: (acute) Pijnstilling en sedatie
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Kan de mate van pijn interpreteren met behulp van pijnscores. 2. Is in staat tijdig veilige en effectieve pijnstilling te verzorgen. 3. Is in staat niet-medicamenteuze pijnstillingsstrategieën (immobilisatie, distractie)
uit te voeren.
4. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
OSATS
SEH
Communicatie De SEH-arts: 1. Verkrijgt informatie van / over de patiënt die relevant is in de context van een
acute presentatie 2. Informeert de patiënt in begrijpelijke taal zoals beschreven in de Wet op de Ge-
neeskundige Behandelovereenkomst (WGBO).
KPB
360˚ feedback
SEH
Samenwerken (algemeen) De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEH-arts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp.
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-artsen zijn in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie (algemeen) De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling.
Professionaliteit De SEH-arts: 1. kent en respecteert de grenzen van het eigen specialisme Omgang met taken en werk: De SEH-arts: 2. Biedt deskundige hulp 3. Toont verantwoordelijkheid 4. Toont leiderschap op momenten dat dat door de situatie gevraagd wordt 5. Streeft aantoonbaar naar verbetering van kwaliteit 6. Neemt actief deel aan scholing
KPB
360˚ feedback
SEH
Kenmerkende beroepssituaties De patiënt met een schouderluxatie
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema acute pijnstilling en sedatie:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1x OSATS Procedurele Sedatie & Analgesie.
1 x OSATS Spoedechografie perifere zenuwblokkade
1 x OSATS Spoedechografie FICB
1 x Landelijke onderwijsmodule Procedurele Sedatie & Analgesie
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema (acute) pijnstelling en sedatie:
Kennis
De SEH-arts: 1. Kan de mate van pijn interpreteren met behulp van pijnscores. 2. Is in staat tijdig veilige en effectieve pijnstilling te verzorgen. 3. Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van analgetica: paracetamol, NSAID’s,
opiaten, ketamine, lokale anaesthetica en sedativa. 4. Is in staat een weloverwogen beslissing te nemen welke toedieningsroute te gebruiken: enteraal of parenteraal. 5. Beheerst en maakt op indicatie gebruik van locale anesthesietechnieken. 6. Is in staat om bij pijnlijke procedures op indicatie veilig en onder adequate monitoring analgesie met sedatie te combineren. 7. Is in staat om complicaties ontstaan ten gevolge van analgesie en/of sedatie te herkennen en te behandelen. 8. Is in staat niet-medicamenteuze pijnstillingsstrategieën (immobilisatie, distractie) uit te voeren.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
141
Vaardigheden:
Eenvoudige (echogeleide) loco-regionale anesthesietechnieken (excl. spinaal, epiduraal plexus)
Monitoring van vitale functies
Aanleggen van tractie
Sedatietechnieken
Psychologische benaderingstrategieën van de patiënt met acute pijn.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
142
Thema 16: Prehospitale acute hulpverlening en rampengeneeskunde
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. De SEH-arts is op de hoogte van de mogelijkheden en onmogelijkheden van de
medische zorg in de prehospitale setting. 2. Is in staat triage te verrichten bij grote groepen slachtoffers. 3. Heeft kennis van lichamelijke aandoeningen veroorzaakt door:
Chemische stoffen
Biologische wapens
Nucleaire stoffen
Natuurrampen 4. Is getraind volgens de landelijk norm
KPB
Voortgangstoetsing
RAV / SEH
Communicatie (algemeen) De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt.
Samenwerken De SEH-arts: 1. Werkt samen met de andere medisch specialisten en/of andere intra- en
extramurale zorgverleners. 2. Heeft kennis van de prehospitale zorgverlening en vervult daar waar nodig zijn
taak 3. Levert een bijdrage aan het optimaal functioneren van de SEH als schakel in de
acute zorgketen.
KPB
360˚ feedback
RAV / SEH
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen De SEH-arts: 1. herkent gemaakte fouten binnen de gezondheidszorg en maakt deze
bespreekbaar
KPB
360˚ feedback
RAV / SEH
Organisatie De SEH-arts: 1. Heeft oog voor en draagt bij aan de ontwikkeling van ketenzorg in de acute
zorgketen 2. Volgt bij- en nascholingsactiviteiten en andere activiteiten en past de opgedane
kennis en vaardigheden toe in de praktijk
KPB
360˚ feedback
RAV / SEH
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met een ongeval op de openbare weg 2. De situatie waarin ten tijde van een overvolle afdeling er een aantal vitaal bedreigde patiënten tegelijk aangekondigd
worden
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema prehospitale acute hulpverlening en rampengeneeskunde:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x Landelijke onderwijsmodule Opgeschaalde zorg
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
143
Thema 17: Traumatologie
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Medisch handelen De SEH-arts: 1. Is in staat de opvang van een (multi)traumapatiënt te verrichten volgens de
principes van de ATLS en de (eerste) behandeling te starten. 2. Heeft aandacht voor (acute) pijnstilling. 3. Verricht snel en efficiënt triage naar urgentie en naar zorgtraject. 4. Houdt rekening met de forensische aspecten van een presentatie. 5. Bezit relevante vaardigheden (zie verder)
KPB
Voortgangstoetsing
ATLS
OSATS
SEH
Communicatie 1. Registreert patiëntinformatie volledig, duidelijk en tijdig ten behoeve van het
patiëntendossier 1. Kan in relatief korte tijd en onder tijdsdruk duidelijk informatie overbrengen en
controleert of deze goed is aangekomen en begrepen
KPB
360˚ feedback
SEH
Samenwerken De SEH-arts: 1. Stelt zonodig samen met andere zorgverleners een diagnostiek en behandelplan
op 2. Evalueert het eigen functioneren en het functioneren van anderen in een
multidisciplinair team 3. Kent de rol, de deskundigheid en de beperkingen van ieder lid van een
multidisciplinair behandelteam en benut deze zo optimaal mogelijk
KPB
360˚ feedback
SEH
Kennis en wetenschap (algemeen) De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk.
Maatschappelijk handelen (algemeen) De SEH-arts is in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen.
Organisatie De SEH-arts: 1. is in staat prioriteiten te stellen met betrekking tot het verrichten van diverse
werkzaamheden en bij het aansturen van medewerkers op de SEH-afdeling. 2. heeft inzicht in de organisatie en toegang tot informatie van de eigen werkgever. 3. werkt binnen een kwaliteitssysteem.
KPB
360˚ feedback
SEH
Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties.
Kenmerkende beroepssituaties 1. De patiënt met een trauma aan hoofd en ruggenmerg. 2. De patiënt met een trauma aan de romp (thorax, abdomen, bekken en urogenitaal). 3. De patiënt met een trauma aan de extremiteiten. 4. Kinderen met een trauma. 5. Ouderen met een trauma. 6. De patiënt met een trauma tijdens de zwangerschap.
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema traumatologie:
2 x KPB, waarbij elke gekoppelde competentie minimaal 1 x getoetst moet zijn.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x OSATS Multitrauma
1 x OSATS Hechten
1 x OSATS Spoedechografie eFAST
ATLS (of cursorisch onderwijs leidend tot minimaal dezelfde competenties)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
144
Eindtermen voor het medisch handelen voor thema Traumatologie:
Deelgebied Kennis
Algemeen
De SEH-arts: 1. Is in staat de opvang van een (multi)traumapatiënt te verrichten volgens de principes van de
ATLS en de (eerste) behandeling te starten. 2. Heeft aandacht voor (acute) pijnstilling. NB. Bovenstaande geldt eveneens voor de hierna genoemde subcategorieën van trauma en zal dus niet steeds weer herhaald worden.
Abdominaal 1. Is op de hoogte van de verschillen tussen stomp en penetrerend abdominaal letsel en speelt daar op in tijdens de opvang en behandeling van de patiënt.
2. Is in staat de tekenen van intraperitoneaal, retroperitoneaal en bekkenletsel te herkennen. 3. Is in staat gerichte diagnostiek in te zetten. 4. Kent de indicaties voor een spoedlaparotomie.
Bekken en urogenitaal 1. Houdt differentiaal diagnostisch rekening met:
Bekkenfractuur
Blaas- en urinewegenletsel
Genitalia interna 2. Houdt bij de opvang en behandeling van de patiënt rekening met de risico’s en gevolgen van
deze diagnoses.
extremiteiten 1. Houdt bij de opvang en behandeling rekening met:
Weke delen letsel
Fracturen
Vaat-, pees- en zenuwletsel 2. Is in staat levens- of ledemaatbedreigende letsels van de extremiteiten te herkennen.
Hoofd en ruggenmerg 1. Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een differentiaal diagnose van hoofd- en ruggenmergletsel op te stellen.
vasculair
fracturen
wekedelen letsel 2. Heeft aandacht voor intracraniële druk en weet welk effect medicatie en manoeuvres hebben. 3. Kent het belang van adequate resuscitaties bij het voorkomen van secundaire hersenschade. 4. Is in staat de meest voorkomende typen letsels van de wervelkolom te herkennen. 5. Kent de indicaties voor een spoedcraniotomie. 6. Beheerst de volgende vaardigheden:
Bepalen EMV score
Neurologisch onderzoek
Interpreteren röntgen onderzoek
Immobiliseren wervelkolom, log-rollen.
Kinderen 1. Is op de hoogte van en houdt gedurende de trauma opvang rekening met de specifieke eigenschappen van het kind als traumapatiënt.
2. Is op de hoogte van de specifieke verschillen met volwassenen ten aanzien van luchtwegmanagement, shock behandeling, infuusbeleid, medicatie en psychologische ondersteuning.
3. Herkent de omstandigheden en letselpatronen ten gevolge van kindermishandeling.
Ouderen
1. Is op de hoogte van en houdt gedurende de traumaopvang rekening met de specifieke eigenschappen van de oudere patiënt.
2. Kent de specifieke letsels bij ouderen.
Vaardigheden
Verrichten primary survey trauma-opvang
Verrichten secondary survey
Wondbehandeling en wondsluitingstechnieken (aseptische technieken, dehibridement)
eFAST
Leiden van het traumateam
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
145
Thema 18: Kennis en wetenschap
Competenties Toetsvormen Module/ stage
Algemeen: De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk. Medische informatie kritisch beschouwen De SEH-arts:
formuleert klinische vraagstellingen, weet medische literatuur te vinden en beoordeelt kritisch op basis van ‘evidence-based medicine’ principes om vragen zo optimaal mogelijk te beantwoorden.
kan omgaan met situaties waarbij weinig of geen ‘evidence-based’ gegevens voor handen zijn.
Bevorderen en verbreden wetenschappelijke vakkennis De SEH-arts:
levert een bijdrage aan de ontwikkeling van het wetenschappelijk domein van de spoedeisende geneeskunde door zelf onderzoeks- of kwaliteitsprojecten op te zetten dan wel deel te nemen aan projecten opgezet vanuit andere disciplines.
Ontwikkelt richtlijnen en protocollen met behulp van gegevens uit andere domeinen.
Publiceert met enige regelmaat in medisch wetenschappelijke tijdschriften op het gebied van spoedeisende geneeskunde.
Persoonlijk bij- en nascholingsplan De SEH-arts:
blijft op de hoogte van medisch-inhoudelijke ontwikkelingen op het gebied van de spoedeisende geneeskunde.
stelt een persoonlijk scholingsplan op, op basis van een permanente evaluatie van persoonlijke leerdoelen.
Bevorderen deskundigheid van anderen De SEH-arts:
levert een bijdrage aan de opleiding tot SEH-arts.
zorgt voor een goed opleidingsklimaat op de afdeling spoedeisende hulp.
levert een bijdrage aan de scholing van coassistenten, arts-assistenten, verpleegkundigen en overige hulpverleners in de acute hulpverlening.
KPB
Voortgangstoetsing
CAT
Referaat
SEH
Minimaal verplicht aantal toetsen per toetsvorm voor het thema kennis en wetenschap:
2 x KPB.
1 x per jaar (landelijke) voortgangstoets.
1 x CAT per jaar.
1 x referaat per jaar
1 x wetenschappelijke voordracht of geaccepteerd artikel
1 x landelijk onderwijsmodule Wetenschap
1 x Landelijk onderwijsmodule Medisch Management
1 x Landelijk onderwijsmodule Forensische geneeskunde en Gezondheidsrecht
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
146
Bijlage 4 - Cursussen verplicht/niet-verplicht
Dagen Kosten vergoeding
VERPLICHT ALS 2 1025 100% ATLS 2 1595 100% APLS 3 1450 100% MedicALS 2 1415 100% FCCS 2 945 100% GCP 1 0 100% LOD* 14 5022,50 100% ROD 9 0 100% VGT 1.5 300 100% COC 1.5 0 100% Ledendag NVSHA 3 0 100% Congres NVSHA 6 variabel 100% Congres + presentatie** 2 Landsteiner, wetenschap 100% DISCOO*** 8 0 100% MMV 1 0 100%
Totaal 58
NIET VERPLICHT, relevant max 67%
Elke relevante andere cursus in overleg met opleider(s)
NB. de dagen geven het totaal aantal dagen aan gedurende de opleiding (3 jaar).
* LOD: jaar 1: wetenschap, spoedechografie
jaar 2: forensische geneeskunde, toxicologie
jaar 3: opgeschaalde zorg, medisch management, procedurele sedatie en analgesie
** Congres+presentatie: Er mag gedurende de opleiding 1 internationaal congres worden bijgewoond; voor de
voorwaarden zie onder verplichte cursussen.
*** DISCOO:
1. Actief in opleiding jaar 1 0,5 dag
2. Beter samenwerken met collega's jaar 1-6 2x0,5 dag
3. Communicatie Arts-Patiënt jaar 1/2 1 dag
4. Evidence Based Medicine (EBM) jaar 2 2 dgn
5. Goed hulpverlenerschap en medische professionaliteit jaar 2/3 0,5 dag
6. Klinische onderwijskunde jaar 2/3 1 dag
7. Medisch management jaar 4 0,5 dag
8. Medische ethiek jaar 5/6 0,5 dag
9. Patiëntveiligheid (vernieuwd in 2016: combinatie van e-learning, scenario-training en het maken van
een verbetervoorstel op de afdeling) jaar 3/4 1 dag
10. De schil om de Nederlandse gezondheidszorg (in ontwikkeling)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
147
Bijlage 5 - Toetsmatrix
Schema met overzicht onderwijs- en toetsingsinstrumenten, competenties en beoordeling
Toetsing 3
mnd
½
jaar
9
mnd
1
jr
1 ½
jr
2
jr
2 ½
jr
3
jr
Voortgangsgesprek
Alle competenties ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺
Geschiktheids-beoordeling
Alle competenties ☺ ☺ ☺
Voortgangstoets
Medisch handelen ☺ ☺ ☺
360 graden beoordeling
Communicatie,
samenwerking, organisatie
en professionaliteit
☺ ☺ ☺
Zelfreflectie
Alle competenties ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺
CAT
(Critical Appraised Topic)
Kennis en wetenschap
☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺
KPB
(Klinische Praktijk
beoordeling)
Alle competenties
12x per jaar
12x per jaar
12x per jaar
OSATS
(Objective Structured
Assessment of Technical
Skills)
Medisch handelen
4x per jaar
4x per jaar
4x per jaar
Cursorisch onderwijs
Alle competenties
Kennis en wetenschap
cursorisch onderwijs:
In principe 2x/maand lokaal
3 dagen regionaal
2x2 dagen landelijk (NVSHA)
Verplichte cursus curriculum
cursorisch onderwijs:
In principe 2x/maand lokaal
3 dagen regionaal
2x2 dagen landelijk (NVSHA)
Verplichte cursus curriculum
cursorisch onderwijs:
In principe 2x/maand lokaal
3 dagen regionaal
3x2 dagen landelijk (NVSHA)
Verplichte cursus curriculum
Voordracht of 1e auteur
peer-reviewed artikel of
poster op congres
Kennis en wetenschap
Minimaal 1 artikel, presentatie of poster
Rood: Summatieve toets Blauw: Formatieve toets
Groen: de competenties die met betreffende instrument worden getoetst
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
148
Bijlage 6 – Wat zit wanneer minimaal in het portfolio?
3 mdn: 1x voortgangsgesprek 6 mnd: 2x voortgangsgesprek
3x KPB 1x zelfreflectie
IOP 6x KPB
1x CAT/referaat
Bijgesteld IOP
9 mnd: 3x voortgangsgesprek 1 jaar: 1x geschiktheidsbeoordeling
1x voortgangstoets 4x voortgangsgesprek
1x 360 graden 1x voortgangstoets
1x zelfreflectie 1x 360 graden
9x KPB 2x zelfreflectie
Bijgesteld IOP 12x KPB
1x CAT/referaat 4x OSATS
2x CAT/referaat
Bijgesteld IOP
1 ½ jaar: 1x geschiktheidsbeoordeling 2 jaar: 2x geschiktheidsbeoordeling
5x voortgangsgesprek 6x voortgangsgesprek
1x voortgangstoets 2x voortgangstoets
1x 360 graden 2x 360 graden
3x zelfreflectie 4x zelfreflectie
18x KPB 24x KPB
6x OSATS 8x OSATS
3x CAT/referaat 4x CAT/referaat
Bijgesteld IOP Bijgesteld IOP
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
149
2 ½ jaar: 2x geschiktheidsbeoordeling 3 jaar: 3x geschiktheidsbeoordeling
7x voortgangsgesprek 8x voortgangsgesprek
2x voortgangstoets 3x voortgangstoets
2x 360 graden 3x 360 graden
5x zelfreflectie 6x zelfreflectie
30x KPB 36x KPB
10x OSATS 12x OSATS
5x CAT/referaat 6x CAT/referaat
Bijgesteld IOP
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
150
Bijlage 7 - Monitoring Voortgang van de AIOS Spoedeisende Geneeskunde
In dit document wordt beschreven hoe de voortgang van de AIOS zowel tijdens de stages als in het
algemeen gemonitord wordt.
Beoordeling AIOS binnen stage:
Idealiter worden de stages in een bepaald opleidingsjaar gevolgd (Zie onderstaand schema). Per stages
zijn te behalen doelen en niveau vastgesteld, alsook de manier van monitoring / toetsing.
Mocht de opleiding van een AIOS afwijken van de 'ideale lijn' dan worden specifieke aanpassingen qua
leerdoelen, niveau, monitoring en toetsing bij aanvang van de opleiding vastgelegd in het IOP.
Volgorde van stages door de verschillende opleidingsjaren per curriculum:
Curriculum < 2016
Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3
SEH
(19 wk)
SEH
(17 wk)
SEH
(19 wk)
Kleine vakken
(5 wk)
Chirurgie
(6 wk, wv 4 op SEH)
RAV
(4 wk)
Anesthesiologie
(4 wk)
Kindergeneeskunde
(3mnd op SEH)
Crisisdienst Parnassia
(3wkn)
Interne-/long-geneeskunde
(12 wk op SEH)
ICU
(4 mnd)
Neurologie
(6 wk op SEH)
Cardiologie
(12wk, wv 10 op SEH)
Anaesthesie
(2wkn)
Huisartsgeneeskunde
(4 wk)
Kleine vakken
(2wkn)
Keuzestage
(12 wkn)
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
151
Curriculum vanaf 2016
Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3
Anaesthesie
(4weken)
ICU
(16weken)
Anaesthesie
(4weken)
Cardiologie
(6wkn + 6wkn aandacht)
Kindergeneeskunde
(6wkn + 6wkn aandacht)
Huisartsgeneeskunde
(2weken)
Interne gnk / MDL / Long
(2wkn + 8wkn aandacht)
Radiologie
(2weken aandacht)
Keuzestage
(13 weken)
Neurologie
(3wkn + 4wkn aandacht)
Wetenschap
(1week)
Prehospitaal
(2weken)
Wetenschap
(1week)
Psychiatrie
(2weken)
Oogheelkunde
(1week aandacht)
Wetenschap
(2weken)
Als de stage van een betreffend vak is gelopen geldt in elk geval dat in het lijnleren tijdens de
generalistische SEH-stages de supervisie direct door de vakspecialistische achterwacht wordt gedaan,
niet door een AIOS.
Beoordeling tijdens de stage:
Onderstaand schema geldt voor alle stages. Uitzondering vormen de korte stages te weten Kleine
Vakken, Huisartsgeneeskunde, RAV: hierbij zijn geen tussentijdse voortgangsgesprekken, tenzij dit
gewenst is door de stagebegeleider of betreffende AIOS.
Activiteit/actie instrument Door wie
Voor aanvang
van de stage
Introductiegesprek
Bepalen doelstellingen en SMART maken
Aan de hand van IOP
worden doelen vastgelegd
voor betreffende stage
AIOS neemt initiatief
Gedurende de
stage
Voortgangsgesprek(ken):
Beoordeling gehaalde doelen
Bijstellen/toevoegen doelstellingen in IOP en SMART maken
Thema’s getoetst dmv
KPB’s, OSATS, 360 graden
feedback, zelfreflecties.
Beoordelingsformulier
AIOS neemt in principe
initiatief. Stagebegeleider /
AIOS kan initiatief nemen
tot extra
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
152
wordt gebruikt en
getoetst adhv
doelstellingen uit IOP
voor betreffend
onderdeel
tussenbeoordeling
Eind stage Eindgesprek stage:
Beoordeling gehaalde doelstellingen
Formuleren doelen voor lijnleren/volgende stage en opnemen in IOP
Beoordelingsformulier
IOP
AIOS neemt in principe
initiatief tot maken
afspraak.
Stagebegeleider maakt
beoordeling mogelijk.
Het geniet een grote voorkeur dat bij bovenstaande gesprekken een opleider danwel mentor aanwezig
is.
Beoordeling AIOS in het algemeen:
Naast de stagebeoordelingsgesprekken vinden de volgende beoordelingsgesprekken plaats, die als
doel hebben de totale voortgang van de AIOS op het gebied van alle competenties te bespreken. Dit
gebeurt op basis van het portfolio, waarbij het IOP als instrument wordt gebruikt om doelstellingen uit
een voortgangsgesprek, geschiktheidsbeoordeling of andere beoordeling in op te nemen:
Voortgangsgesprekken:
Eerste jaar tenminste 4 voortgangsgesprekken met in ieder geval de opleider / plaatsvervangend
opleider
Tweede en derde jaar tenminste 4 voortgangsgesprekken waarvan tenminste twee per jaar
gevoerd worden met de opleider/plaatsvervangend opleider. Maximaal twee
voortgangsgesprekken per jaar kunnen gepland worden met de mentor, waarbij het resultaat ook
met de opleider/plaatsvervangend opleider wordt gecommuniceerd.
Geschiktheidsbeoordeling:
Einde eerste jaar en aan het eind van het 2e jaar
Eindbeoordeling:
3 maanden voor het eind van de opleiding
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
153
Voortgangsgesprek
De AIOS bereidt de voortgangsgesprekken voor met een zelfevaluatie van de ontwikkeling in
competenties (door middel van het POP-formulier in e-pass). Bij elk voortgangsgesprek geeft de AIOS
en de supervisor/mentor/opleider/plaatsvervangend opleider aan op welk niveau hij zij de AIOS in elk
van de 7 competenties ziet functioneren.
Het gesprek zal zich toespitsen op de minder ontwikkelde competenties, elke competentie komt
echter aan bod.
Tevens wordt als leidraad door de AIOS en beoordelaar het IOP gebruikt. (uit het actief gebruik van
een IOP komt naar voren welke doelstellingen wanneer op welke manier behaald zijn, welke
doelstellingen nog niet gehaald zijn en hoe de nog niet behaalde doelstellingen SMART gehaald
kunnen worden)
De medisch inhoudelijke competenties worden beoordeeld op basis van de voortgang in het behalen
van de gestelde medisch inhoudelijke doelen gekoppeld aan de verschillende stages, welke zijn
opgenomen in het IOP.
Ook wordt gekeken hoe de AIOS in het behalen van vastgestelde mijlpalen in het lijnleren staat, zoals
die beschreven zijn in de SEH stage.
De niet medisch inhoudelijke competenties zijn voor zowel AIOS als supervisor moeilijker te
extraheren. Als leidraad is ervoor gekozen om voor deze competenties apart een ontwikkelingstabel te
maken.
Aan het eind van het voortgangsgesprek wordt bepaald op wat voor niveau de betreffende
competentie is gehaald aan de hand van deze onderstaande tabel.
Als een competentie is behaald zal deze groen worden in het overzicht. Is de AIOS nog bezig met het
verwerven van de betreffende competentie dan is deze oranje. Is de competentie nog niet aan bod
gekomen, dan wel onder het niveau dan is deze rood.
Normstelling ontwikkeling competenties 2-7 (anders dan medisch inhoudelijk/medisch handelen) kader
voor ontwikkeling door de drie opleidingsjaren heen:
Communicatie Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3
effectieve behandelrelatie
opbouwen
houdt rekening met sekse,
leeftijd, ontwikkelingsniveau,
belastbaarheid,
levensbeschouwing en
cultuurpatroon van de patiënt,
geeft ondanks tijdsdruk de
patiënt en begeleiders de
indruk tijd te hebben
bouwt zelfstandig effectieve
behandelrelaties op
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
154
en creëert een sfeer van
vertrouwen
luisteren en verkrijgen patiënt
informatie
leeft zich in in de situatie van
de patiënt, begeleiders, andere
zorgverleners
kan onder tijdsdruk met
aanacht luisteren en in korte
tijd relevante patiënt
informatie verkrijgen
verkrijgt zelfstandig, snel en
met aandacht, relevante
informatie van de patiënt
bespreken medische info met
patiënt en familie
Informeert de patiënt in
begrijpelijke taal over WGBO,
treedt patiënt en begeleiders
met respect en compassie
tegemoet, kan gestructureerd
en effectief medische
informatie naar anderen
verwoorden
kan onder beperkte supervisie
lastige of bijzondere
gesprekken voeren. gaat na of
de ander de informatie heeft
begrepen en neemt
maatregelen als de informatie
niet duidelijk is
bespreekt zelfstandig medische
informatie met patiënt en
familie
verslaglegging zorgt onder beperkte supervisie
voor volledige en duidelijke
verslaglegging, zorgt dat
gegevens patiënten opvang
voor de keten beschikbaar zijn
zorgt zelfstandig voor volledige,
duidelijke verslaglegging
idem
Samenwerking Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3
doelmatig overleg andere
collegae en zorgverleners
werkt samen met SEH-
verpleegkundigen, ieder vanuit
hun eigen domein, bij de zorg
voor patiënten op de SEH-
afdeling
werkt effectief samen binnen
multidisciplinaire teams van
wisselende samenstelling
werkt samen met andere
medisch specialisten en/of
andere intra- en extramurale
zorgverleners, stelt zelfstandig
met andere zorgverleners een
diagnostiek en behandelplan op
adequaat verwijzen en
intercollegiale consultatie
verwijst onder supervisie
gericht door naar ander
medisch specialisme of
zorgverlener. houdt rekening
met beschikbaarheid en
toegankelijkheid van andere
zorgverleners. respecteert en
maakt onder supervisie gebruik
van expertise van andere
specialismen. kan onder
supervisie omgaan met
meningsverschillen tussen
collega's.
draagt onder beperkte
supervisie, tijdig, aan de juiste
persoon en in de juiste vorm,
de relevante patiëntgegevens
over bij overdracht van
verantwoordelijkheden van
zorg, en controleert of de
informatie zodanig is
overgekomen. kan onder
beperkte supervisie omgaan
met meningsverschillen tussen
collega's.
verwijst zelfstandig gericht door
naar ander medisch specialisme
of zorgverlener. maakt
zelfstandig gebruik van
expertise van andere
specialismen. kan zelfstandig
omgaan met
meningsverschillen tussen
collega's
bijdrage aan effectieve
interdisciplinaire samenwerking
en ketenzorg
neemt deel aan interdisciplinair
overleg en laat zien meningen
van anderen te respecteren,
overwegen en accepteren en
brengt eigen expertise en
meningen in. levert onder
verleent onder beperkte
supervisie in teamverband en in
nauwe samenwerking met
andere zorgverleners zorg aan
patiënten op de afdeling
spoedeisende hulp.
evalueert zelfstandig het eigen
functioneren en het
functioneren van anderen in
een multidisciplinair team. kent
de rol, deskundigheid en
beperkingen van ieder lid van
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
155
supervisie door middel van
transmurale samenwerking en
overleg een bijdrage aan de
ontwikkeling van de acute
zorgketen. heeft kennis van de
verschillen en overeenkomsten
met betrekking tot het
differentiaal diagnostisch
denken, mogelijkheden tot het
doen van diagnostisch
onderzoek en verrichtingen
tussen huisarts en SEH-arts in
de dagelijkste praktijk.
een multidisciplinair
behandelteam en benut deze
zo optimaal mogelijk. kan in
gezamenlijk overleg protocollen
opstellen betreffende rol
(taak)verdeling, gebruik van
middelen en medische
behandelingen. heeft kennis
van prehospitale zorgverlenging
en vervult daar waar nodig zijn
taak. kan zelfstandig een
bijdrage leveren aan het
optimaal functioneren van de
SEH arts schakel in de acute
zorgketen.
Kennis en wetenschap Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3
medische informatie kritisch
beschouwen
formuleert onder supervisie
klinische vraagstellingen, weet
medische literatuur te vinden
en beoordeelt op basis van
'evidence-based medicine'
principes om vragen zo
optimaal mogelijk te
beantwoorden.
formuleert onder beperkte
supervisie klinische
vraagstellingen, weet medische
literatuur te vinden en
beoordeelt op basis van
'evidence-based medicine'
principes om vragen zo
optimaal mogelijk te
beantwoorden.
kan omgaan met situaties
waarbij weinig of geen
'evidence based' gegevens voor
handen zijn.
bevorderen en verbreden
wetenschappelijke vakkennis
kan onder supervisie
protocollen ontwikkelen met
behulp van gegevens uit andere
domeinen.
kan onder supervisie een
onderzoeks- of
kwaliteitsproject opzetten, dan
wel deelnemen aan projecten
opgezet vanuit andere
disciplines en daarmee een
bijdrage leveren aan de
ontwikkeling van het
wetenschappelijk domein van
de spoedeisende geneeskunde.
kan onder beperkte supervisie
protocollen ontwikkelen.
kan publiceren in medisch
wetenschappelijk tijdschrift op
het gebied van spoedeisende
geneeskunde. kan zelfstandig
meewerken aan de
ontwikkeling van protocollen
en richtlijnen.
persoonlijk bij- en
nascholingsplan
stelt onder supervisie een
persoonlijk scholingsplan op, op
basis van een permanente
evaluatie van persoonlijke
leerdoelen.
stelt onder beperkte supervisie
een persoonlijk scholingsplan
op, op basis van een
permanente evaluatie van
persoonlijke leerdoelen.
blijft onder beperkte supervisie
op de hoogte van medisch-
inhoudelijke ontwikkelingen op
stelt zelfstandig een persoonlijk
scholingsplan op, op basis van
een permanente evaluatie van
persoonlijke leerdoelen.
blijft zelfstandig op de hoogte
van medisch-inhoudelijke
ontwikkelingen op het gebied
van spoedeisende
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
156
het gebied van spoedeisende
geneeskunde.
geneeskunde.
bevorderen deskundigheid van
anderen
draagt bij aan een goed
opleidingsklimaat op de
afdeling spoedeisende hulp.
levert onder supervisie een
bijdrage aan de scholing van
verpleegkundigen,
coassistenten
levert onder beperkte
supervisie een bijdrage aan de
scholing van verpleegkundigen,
coassistenten, ANIOS.
levert een bijdrage aan de
opleiding tot SEH-arts. kan
zelfstandig verpleegkundigen,
coassistenten, ANIOS en AIOS
scholen en superviseren.
Maatschappelijk
handelen
Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3
determinanten van ziekte
(her)kennen
herkent onder supervisie
atypische presentaties van
acute ziektebeelden. weet
onder supervisie te handelen
bij (vermoeden op)
kindermishandeling. weet
onder supervisie te handelen
bij huiselijk geweld.
herkent onder beperkte
supervisie atypische
presentaties van acute
ziektebeelden. heeft aandacht
voor het omgevingsmilieu van
het kind. weet zelfstandig te
handelen bij (vermoeden op)
kindermishandeling. weet
zelfstandig te handelen bij
huiselijk geweld.
herkent zelfstandig atypische
presentaties van acute
ziektebeelden. kan vroegtijdig
presentaties met epidemische
en biologische kenmerken
herkennen en deze herleiden
tot mogelijke gevaren voor de
volksgezondheid. herkent
symptomen voortkomend uit
intoxicaties die
besmettingsgevaar opleveren.
gezondheid bevorderen is onder supervisie in staat in
overeenstemming met de
huidige maatstaven van de
medische wetenschap
preventieve maatregelen toe te
passen (isolatie en
decontaminatie). reageert
onder supervisie adequaat op
bedreigingen c.q. gevaar van de
kant van de patiënt en kan
risico's inschatten ten aanzien
van de eigen veiligheid en die
van het overige personeel.
is zelfstandig in staat in
overeenstemming met de
huidige maatstaven van de
medische wetenschap
preventieve maatregelen toe te
passen (isolatie en
decontaminatie). reageert
onder beperkte supervisie
adequaat op bedreigingen c.q.
gevaar van de kant van de
patiënt en kan risico's
inschatten ten aanzien van de
eigen veiligheid en die van het
overige personeel.
bevordert de gezondheid door
gerichte acties te ondernemen
naar doelgroepen of instanties
om de gezondheid van het
individu en groepen in de
samenleving te bevorderen.
reageert zelfstandig adequaat
op bedreigingen c.q. gevaar van
de kant van de patiënt en kan
risico's inschatten ten aanzien
van de eigen veiligheid en die
van het overige personeel.
handelen volgens relevante
wettelijke bepalingen
kent en handelt volgens de
wettelijke bepalingen gesteld in
de wet BIG. Houdt rekening
met en handelt volgens de
wettelijke bepalingen conform
de WGBO. kent en handelt
volgens de gedragsregels van
de KNMO bij de
informatieverstrekking aan en
idem idem
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
157
over de patiënt.
adequaat optreden bij
incidenten in de zorg
handelt onder supervisie
overeenkomstig protocollen /
convenant tussen ziekenhuis en
justitie. herkent onder
supervisie gemaakte fouten
binnen de gezondheidszorg en
maakt deze bespreekbaar.
herkent onder supervisie
incidenten in de patiëntenzorg.
informeert de patiënt onder
supervisie desgewenst over
klachtenprocedures en
instanties.
handelt onder beperkte
supervisie overeenkomstig
protocollen / convenant tussen
ziekenhuis en justitie. herkent
onder beperkte supervisie
gemaakte fouten binnen de
gezondheidszorg en maakt deze
bespreekbaar. herkent onder
beperkte supervisie incidenten
in de patiëntenzorg en tracht
deze door bespreking en
verbetering van processen
hanteerbaar te maken.
informeert de patiënt
zelfstandig desgewenst over
klachtenprocedures en
instanties.
handelt zelfstandig
overeenkomstig protocollen /
convenant tussen ziekenhuis en
justitie. herkent zelfstandig
gemaakte fouten binnen de
gezondheidszorg en maakt deze
bespreekbaar. herkent
zelfstandig incidenten in de
patiëntenzorg en tracht deze
door bespreking en verbetering
van processen hanteerbaar te
maken.
Organisatie Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3
organiseren werk naar balans kan onder supervisie
prioriteiten stellen met
betrekking tot het verrichten
van diverse werkzaamheden.
kan onder beperkte supervisie
prioriteiten stellen met
betrekking tot het verrichten
van diverse werkzaamheden en
bij het aansturen van
medewerkers op de SEH-
afdeling.
kan zelfstandig prioriteiten
stellen met betrekking tot het
verrichten van diverse
werkzaamheden en bij het
aansturen van medewerkers op
de SEH-afdeling.
effectief en doelmatig werken kan onder supervisie meerdere
dingen tegelijk doen
(multitasking). past onder
supervisie prioritering toe op
nieuwe en urgente situaties.
kan onder supervisie een
adequate inschatting maken
van de psychosociale
voorwaarden om een patiënt
verantwoord terug te kunnen
laten keren naar de
thuissituatie. kent de
mogelijkheden binnen en
buiten de eigen organisatie
voor het organiseren van
(sociale) zorg. is op de hoogte
van de organisatorische
structuur en principes van de
huisartsenpraktijk, zowel intern
kan onder supervisie het
zorgaanbod van acute
patiënten organiseren. kan
zelfstandig meerdere dingen
tegelijk doen (multitasking).
past onder beperkte supervisie
prioritering toe op nieuwe en
urgente situaties.
kan onder beperkte supervisie
een adequate inschatting
maken van de psychosociale
voorwaarden om een patiënt
verantwoord terug te kunnen
laten keren naar de
thuissituatie. houdt rekening
met eventuele schaarste in
zorgfaciliteiten bij het plannen
van een vervolgtraject voor een
patiënt.
heeft inzicht in de organisatie
en toegang tot informatie van
de eigen werkgever. kan
zelfstandig het zorgaanbod van
acute patiënten organiseren.
past zelfstandig prioritering toe
op nieuwe en urgente situaties.
heeft oog voor en draagt bij aan
de ontwikkeling van ketenzorg
in de acute zorg keten.
kan zelfstandig een adequate
inschatting maken van de
psychosociale voorwaarden om
een patiënt verantwoord terug
te kunnen laten keren naar de
thuissituatie.
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
158
als extern.
verantwoorde besteding
beschikbare middelen
heeft inzicht in indicatiestelling
en financiering van beschikbare
middelen. houdt bij
bestedingen rekening met de
beschikbare middelen.
informatietechnologie
gebruiken
maakt gebruik van
informatietechnologie voor het
optimaliseren van
patiëntenzorg. volgt
scholingsactiviteiten en past de
opgedane kennis en
vaardigheden al dan niet onder
supervisie toe in de praktijk.
idem idem
Professionaliteit Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3
algemeen bedrijft onder supervisie op
professionele wijze
spoedeisende geneeskunde.
bedrijft onder beperkte
supervisie op professionele
wijze spoedeisende
geneeskunde.
bedrijft zelfstandig op
professionele wijze
spoedeisende geneeskunde.
hoogstaande patiëntenzorg bewaakt onder supervisie dat
aan de noodzakelijke behoeften
van een patiënt wordt voldaan.
verleent zorg in
overeenstemming met de
hoogste maatstaven en ethisch
en professioneel gedrag. heeft
een open houding ten aanzien
van de patiënt, ongeacht de
eigen sekse of die van de
patiënt, levensfase, sociale en
economische status, opleiding,
etnische achtergrond, cultuur,
seksuele geaardheid en
levensovertuiging. is onder
supervisie in staat ondanks de
vaak hoge tijdsdruk en urgentie
van handelen medische zorg op
een hoogstaand niveau te
verlenen.
bewaakt onder beperkte
supervisie dat aan de
noodzakelijke behoeften van
een patiënt wordt voldaan.
is onder beperkte supervisie in
staat ondanks de vaak hoge
tijdsdruk en urgentie van
handelen medische zorg op een
hoogstaand niveau te verlenen.
bewaakt zelfstandig dat aan de
noodzakelijke behoeften van
een patiënt wordt voldaan,
vanuit een coördinerende rol in
het team. is zelfstandig in staat
ondanks de vaak hoge tijdsdruk
en urgentie van handelen
medische zorg op een
hoogstaand niveau te verlenen.
professioneel gedrag kan onder supervisie
professioneel gedrag
vormgeven t.a.v. omgaan met
taken en werk, omgaan met
anderen, omgaan met eigen
functioneren
kan onder beperkte supervisie
professioneel gedrag
vormgeven t.a.v. omgaan met
taken en werk, omgaan met
anderen, omgaan met eigen
functioneren
kan zelfstandig professioneel
gedrag vormgeven t.a.v.
omgaan met taken en werk,
omgaan met anderen, omgaan
met eigen functioneren
Lokaal opleidingsplan SEH-geneeskunde, Haaglanden Medisch Centrum (januari 2017) – curriculum versie 2014
159
kennen grenzen eigen
competenties
kent en respecteert de grenzen
van de eigen competenties.
kent en respecteert de grenzen
van het eigen specialisme.
idem idem
geneeskunde uitoefenen naar
ethische normen
verleent op zorgzame,
empathische en gewetensvolle
wijze geneeskundige zorg
zonder vooroordelen. toont in
het dagelijks werk duidelijke en
hoge morele normen en
waarden. handelt conform de
geldende beroepscode.
kan ethische aspecten
(her)kennen die bij medische
beslissingen in het geding zijn
en morele vragen die in het
medisch handelen ontstaan
analyseren.
(mogelijke aanvulling) Time
management en plannen
Maakt een jaarplanning van
cursussen, en weet dit goed te
verdelen over het jaar. Plant
tijd in om te studeren voor
cursussen en reguliere
onderwijs.
Maakt een jaarplanning van
cursussen, en weet dit goed te
verdelen over het jaar. Plant
tijd in om te studeren voor
cursussen en reguliere
onderwijs, en eventuele
instructeursmogelijkheden en
extracurriculaire activiteiten.
Plant SMART in, in tijdsblokken.
Maakt een jaarplanning van
cursussen, en weet dit goed te
verdelen over het jaar. Plant
tijd in om te studeren voor
cursussen en reguliere
onderwijs, en eventuele
instructeursmogelijkheden en
extracurriculaire activiteiten. Is
in staat gelijktijdig in diverse
projecten te werken, en haalt
deadlines. Behoudt het
overzicht bij project
coördinatie, en kan mensen
motiveren.