literatura medieval (siglos xi-xiv). contexto histórico-social división imperio romano (476) –...

19
Literatura Literatura medieval medieval (siglos XI-XIV) (siglos XI-XIV)

Upload: angelita-aragon

Post on 20-Feb-2015

30 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Literatura Literatura medievalmedieval(siglos XI-XIV)(siglos XI-XIV)

Page 2: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Contexto histórico-social

• División Imperio Romano (476) – Caída División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)Imperio Romano de Oriente (1453)

• Sociedad feudal (estamentos)Sociedad feudal (estamentos)

• Sociedad guerreraSociedad guerrera

• Religión y noblezaReligión y nobleza

• Renacimientos culturales (s.VIII y XIII)Renacimientos culturales (s.VIII y XIII)

Page 3: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

• Literatura estamental

• Transmisión oral (juglares y trovadores)

• Anonimato

Contexto cultural

Page 4: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Géneros literarios medievales

Literatura medieval

Poesía Prosa Teatro

Culta Popular

Mester de Clerecía

Cantigas de amor

Lírica

Narrativa

ÉPICA

Page 5: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Poesía medieval popular

• LíricaLírica– Jarchas – Cantigas – villancicosJarchas – Cantigas – villancicos– TemasTemas– MétricaMétrica– EstructuraEstructura

• NarrativaNarrativa– CancionesCanciones– RomancesRomances

Page 6: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Jarchas mozárabes

¡Garrid vos, ay yermeniellas,com´contener a mieu male!: sin el habid non vivréyu,advolarei demandare.

Decid vosotras, ¡ay hermanillas!,¡cómo resistir a mi pena!Sin el amigo no podré vivir;volaré en su busca.

Page 7: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Villancicos castellanos

Si no os hubiera mirado,  no penara,

pero tampoco os mirara.Veros harto mal ha sido,mas no veros peor fuera;no quedara tan perdido,

pero mucho más perdiera.¿Qué viera aquél que no os

viera?¿Cuál quedara,

señora, si no os mirara?Juan Boscán

Page 8: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Canción lírico-narrativa

¿Agora que sé de amorme metéis monja?¡ay, dios, qué grave cosa!Agora que sé de amorde caballero,agora me metéis monjaen el monasterio:¡ay, dios, qué grave cosa!

Page 9: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Romance popular

Romance del prisionero

Que por mayo era por mayo,cuando hace la calor,cuando los trigos encañany están los campos en flor,cuando canta la calandriay responde el ruiseñor,cuando los enamoradosvan a servir al amor;sino yo, triste, cuitado,que vivo en esta prisión;que ni sé cuando es de díani cuando las noches son,sino por una avecillaque me cantaba al albor.Matómela un ballestero;déle Dios mal galardón.

Page 10: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Poesía medieval cultaPoesía medieval culta

• Mester de ClerecíaMester de Clerecía– Regularidad métrica: Cuaderna víaRegularidad métrica: Cuaderna vía– TemasTemas– EstiloEstilo– Dos periodos:Dos periodos:

•Auge (S. XIII): Gonzalo de BerceoAuge (S. XIII): Gonzalo de Berceo•Decadencia (S. XIV): Arcipreste de Decadencia (S. XIV): Arcipreste de HitaHita

Page 11: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Gonzalo de BerceoMilagros de Nuestra Señora

Quiérome en estos árboles un ratito subir -es decir, quiero algunos milagros escribir-.La Gloriosa me guíe que lo pueda cumplir,que sólo no podría bien airoso salir.

Tendré por un milagro más que hace la Gloriosael que quiera guiarme a mí en esta cosa:Madre llena de gracia, Reina poderosa,guíame Tú en esto, Tú que eres piadosa.

Por España quisiera en seguida empezar,por Toledo la grande, afamado lugar:que no sé por qué extremo comenzaré a contar,

porque son más que arenas a la orillas del mar.

Page 12: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Arcipreste de HitaLibro de buen Amor

Como dize Aristótiles, cosa es verdadera,el mundo por dos cosas trabaja: la primera,por aver mantenençia; la otra cosa erapor aver juntamiento con fenbra plazentera.

Si lo dexiés de mío, sería de culpar;dizelo grand filósofo, non só yo de rebtar:de lo que dize el sabio non devemos dubdar,ca por obra se prueva el sabio e su fablar.

Que diz verdat el sabio clarame[n]te se prueva:omnes, aves, animalias, toda bestia de cuevaquieren segund natura conpaña sienpre nueva,e quanto más el omne que toda cosa queAs mueva.

Digo muy más el omne que toda creatura:todas a tienpo çierto se juntan, con natura;el omne de mal seso todo tienpo, sin mesura,cada que puede quiere fazer esta locura.

El fuego sienpre quiere estar en la çeniza,comoquier que más arde quanto más se atiza;el omne quando peca bien vee que desliza,mas non se parte ende ca natura lo enriza.

E yo, como só omne como otro, pecador,ove de las mugeres a las vezes grand amor;provar omne las cosas non es por ende peor,e saber bien e mal, e usar lo mejor.

Page 13: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Poesía medieval cultaPoesía medieval culta

• Cantigas de amorCantigas de amor– De origen popularDe origen popular– Influencia provenzalInfluencia provenzal– Auge galaico-Auge galaico-

portuguésportugués– Alfonso X, el sabioAlfonso X, el sabio– Martín Codax, Arias Martín Codax, Arias

Nuñez…Nuñez…

Page 14: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Cantigas galaico-portuguesasOndas do mar de Vigo de Martín Codax

Ondas do mar de Vigo,se vistes meu amigo?E ai Deus!, se verra cedo?

Ondas do mar levado,se vistes meu amado?E ai Deus!, se verra cedo?

Se vistes meu amigo,o por que eu sospiro?E ai Deus!, se verra cedo?

Se vistes meu amado,por que ei gran coidado?E ai Deus!, se verra cedo?

Olas del mar de Vigo

Olas del mar de Vigo,¿Visteis a mi amigo?¡Ay Dios! ¿vendrá pronto?

Olas del mar agitado,¿Visteis a mi amado?¡Ay Dios! ¿Vendrá pronto?

¿Visteis a mi amigo,aquél por quien yo suspiro?¡Ay Dios! ¿Vendrá pronto?

¿Visteis a mi amado,quien me tiene tan preocupada?¡Ay Dios! ¿Vendrá pronto?

Page 15: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Poesía ÉpicaPoesía Épica

• Mester de JuglaríaMester de Juglaría– Cantar de gestaCantar de gesta– MétricaMétrica– Lengua y estiloLengua y estilo– EvoluciónEvolución– Cantar de Mío CidCantar de Mío Cid

• Cantar del destierroCantar del destierro• Cantar de las bodasCantar de las bodas• Cantar de la afrenta de CorpesCantar de la afrenta de Corpes

Page 16: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

El cantar de Mío Cid

De los sos ojos tan fuerte mientre lorandotornava la cabeça y estava los catando.Vio puertas abiertas e uços sin cañados,alcandaras vazias sin pielles e sin mantose sin falcones e sin adtores mudados.

Sospiro mio Çid ca mucho avie grandes cuidados.Ffablo mio Çid bien e tan mesurado:"¡Grado a ti, señor, padre que estas en alto!¡Esto me an buelto mios enemigos malos!"Alli pienssan de aguijar, alli sueltan las riendas.

A la exida de Bivar ovieron la corneja diestray entrando a Burgos ovieron la siniestra.Meçio mio Çid los ombros y engrameo la tiesta:"¡Albriçia, Albar Ffañez, ca echados somos de tierra!"

Mio Çid Ruy Diaz por Burgos entrava,en su compaña lx. pendones levava.Exien lo ver mugieres e varones,burgeses e burgesas por las finiestras son,plorando de los ojos tanto avien el dolor.De las sus bocas todos dizian una razon:"¡Dios, que buen vassalo! ¡Si oviesse buen señor!"

Page 17: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

La prosa medieval

• 1ª mitad siglo XIII– Calila y Dimna, Libro de los engaños o

Sendebar

• 2ª mitad siglo XIII– Época Alfonsí: fijación del castellano

• Siglo XIV: prosa literaria– Canciller de Ayala: género histórico– Don Juan Manuel: género didáctico– Novela:

• De aventuras: La gran conquista de Ultramar• Caballeresca: El caballero Zifar

Page 18: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

El teatro medieval

• Paréntesis

• Celebraciones religiosas

• Auto de los Reyes Magos de Oriente (2ª mitad siglo XII)

Page 19: Literatura medieval (siglos XI-XIV). Contexto histórico-social División Imperio Romano (476) – Caída Imperio Romano de Oriente (1453)División Imperio

Europa• Poesía:

– Épica: Los Nibelungos, Roldán

– Lírica: provenzal, galaico-portuguesa y arábigo-andaluza

• Narrativa en verso:– Caballeresca: romans

courtois– Satíricas: flabiaux– Didácticas: Roman de la

Rose• Teatro:

– Religioso: misterios y milagros

– Profano: sátiras y farsas