LİPİTLERLİPİTLER

Yrd.Doç.Dr. Funda GÜLCÜ BULMUŞYrd.Doç.Dr. Funda GÜLCÜ BULMUŞ

Fırat ÜniversitesiFırat ÜniversitesiSHMYOSHMYO

LipidlerLipidler

ya gerçekten ya da potansiyel olarak yağ asitleri ile ilişkileri olan heterojen bir grup bileşik

Ortak özellikleri:

biyolojik kaynaklı organik bileşiklerdir

suda çözünmeyen, apolar veya hidrofob bileşiklerdir

kloroform, eter, benzen, sıcak alkol, aseton gibi organik çözücülerde çözünebilirler

enerji değerleri yüksektir; ancak yanma için karbonhidrat ve proteinlerden daha fazla oksijene gereksinim gösterirler

Vücuttaki yağların büyük bir kısmı (% 90) Vücuttaki yağların büyük bir kısmı (% 90) dışarıdan gıdalarla (ekzojen) alınır, az bir dışarıdan gıdalarla (ekzojen) alınır, az bir kısmı (%10) başta karaciğer olmak üzere kısmı (%10) başta karaciğer olmak üzere (endojen) üretilir. (endojen) üretilir.

Ekzojen yağ kaynağının büyük kısmını Ekzojen yağ kaynağının büyük kısmını diyetle alınan trigliseritler oluşturur.diyetle alınan trigliseritler oluşturur.

LipitlerLipitler

Lipitlerin fonksiyonlarıLipitlerin fonksiyonları

Nötral yağlar olarak bilinen trigliseriNötral yağlar olarak bilinen trigliserittler, birçok ler, birçok organizmada enerji için başlıca yakıt deposudurorganizmada enerji için başlıca yakıt deposudur

FosfolipiFosfolipittler ve steroller biyolojik membranların ler ve steroller biyolojik membranların yapı taşlarıdırlaryapı taşlarıdırlar

Nispeten küçük miktarlarda bulunan bazı lipiNispeten küçük miktarlarda bulunan bazı lipittler, ler, enzim kofaktörleri, elektron taşıyıcıları, ışık enzim kofaktörleri, elektron taşıyıcıları, ışık absorbe eden pigmentler, emülsifiye edici absorbe eden pigmentler, emülsifiye edici ajanlar, hormonlar ve intrasellüler haberciler ajanlar, hormonlar ve intrasellüler haberciler olarak çok önemli fonksiyonlara sahiptirlerolarak çok önemli fonksiyonlara sahiptirler

VÜCUTTA YAĞLARVÜCUTTA YAĞLAR

1. Steroid hormonların sentezinde,1. Steroid hormonların sentezinde,

2. Yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E, K vit.) 2. Yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E, K vit.) emilmesinde,emilmesinde,

3. Kalori temin edilmesinde3. Kalori temin edilmesinde (1.0 gram yağ 9.0 (1.0 gram yağ 9.0 kcal),kcal),

4. Safra tuzlarının yapısında,4. Safra tuzlarının yapısında,

5. Fosfolipid olarak hücre membranlarının 5. Fosfolipid olarak hücre membranlarının stabilitesinin sağlanmasında görev yapar.stabilitesinin sağlanmasında görev yapar.

LİPİDLERİN SINIFLANDIRILMASILİPİDLERİN SINIFLANDIRILMASI DEPO LİPİDLERİDEPO LİPİDLERİ Yağ asitleriYağ asitleri Trigliseridler Trigliseridler MumlarMumlar

YAPISAL LİPİDLERYAPISAL LİPİDLERFosfolipidlerFosfolipidlerGliserofosfolipidlerGliserofosfolipidlerSfingolipidlerSfingolipidlerKolesterolKolesterol

DİĞERDİĞERSteroid hormonlarSteroid hormonlarİzoprenoidler İzoprenoidler (vitaminler,hormonlar)(vitaminler,hormonlar)Eicosonoidler (prostaglandinler)Eicosonoidler (prostaglandinler)

YAĞ ASİTLERİYAĞ ASİTLERİ

Basit formülleri; Basit formülleri; CHCH3 3 (CH(CH22))n n COOHCOOH Doymuş (satüre) yağ asitleri, hidrokarbon zincirleri Doymuş (satüre) yağ asitleri, hidrokarbon zincirleri

çift bağ içermeyen ve dallanmamış olan yağ çift bağ içermeyen ve dallanmamış olan yağ asitleridirler. asitleridirler.

En basit doymuş yağ asidi, 2 karbona sahip asetik En basit doymuş yağ asidi, 2 karbona sahip asetik asittir. asittir.

Doymuş yağ asitlerinin 2-6 karbonluları kısa zincirli, Doymuş yağ asitlerinin 2-6 karbonluları kısa zincirli, 8-12 karbonluları orta zincirli, daha fazla karbonluları 8-12 karbonluları orta zincirli, daha fazla karbonluları uzun zincirli olarak tanımlanırlar. uzun zincirli olarak tanımlanırlar.

Yağ asidi; C atomu ve çift bağ sayısına göre Yağ asidi; C atomu ve çift bağ sayısına göre adlandırılır.adlandırılır.

Yağ asitleriYağ asitleri

Doymuş (satüre) yağ Doymuş (satüre) yağ asitleri: asitleri:

Doymamış (ansatüre) Doymamış (ansatüre) yağ asitleri: yağ asitleri:

Ek gruplu yağ asitleri: Ek gruplu yağ asitleri: Halkalı yapılı yağ Halkalı yapılı yağ

asitleri: asitleri:

YAĞ ASİTLERİYAĞ ASİTLERİ

Doymuş yağ asitlerince zengin yağlar oda Doymuş yağ asitlerince zengin yağlar oda

sıcaklığında sıcaklığında katı katı halde (tereyağı, içyağı gibi halde (tereyağı, içyağı gibi

hayvansal orjinli yağlar)hayvansal orjinli yağlar)

Doymamış yağ asitlerince zengin yağlar oda Doymamış yağ asitlerince zengin yağlar oda

sıcaklığında sıcaklığında sıvı sıvı halde (zeytin yağı, soya yağı gibi halde (zeytin yağı, soya yağı gibi

bitkisel orijinli yağlar)bitkisel orijinli yağlar)

bulunurlar.bulunurlar.

Yağ Asitlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri

Doymuş yağ asitleri (zincir uzunluğu > 8 C), oda sıcaklığında katıdır. Doymuş yağ asitleri (zincir uzunluğu > 8 C), oda sıcaklığında katıdır.

Erime noktaları zincir uzunluğuna ve saturasyon oranına bağlıdır.Erime noktaları zincir uzunluğuna ve saturasyon oranına bağlıdır.

C sayısı C sayısı E Erime noktası (rime noktası (C)C)

12:0 44 12:0 44

14:0 54 14:0 54

16:0 63 16:0 63

18:0 70 18:0 70

18:1 13 18:1 13

18:2 -5 18:2 -5

18:3 -11 18:3 -11

20:0 76 20:0 76

22:0 81 22:0 81

24:0 86 24:0 86

DOYMUŞ YAĞ ASİTLERİ

1 C 1 C Formik Asit Formik Asit

2 C 2 C Asetik Asit Asetik Asit

3 C 3 C Propionik asit Propionik asit

4 C 4 C Butirik Asit Butirik Asit

6 C 6 C Kaproik Asit Kaproik Asit

8 C 8 C Kaprilik Asit Kaprilik Asit

10 C 10 C Kaprik Asit Kaprik Asit

12 C 12 C Laurik Asit Laurik Asit

14 C 14 C Miristik Asit Miristik Asit

16 C 16 C Palmitik Asit Palmitik Asit

18 C 18 C Stearik Asit Stearik Asit

20 C 20 C Araşidik Asit Araşidik Asit

22 C 22 C Behenik Asit Behenik Asit

24 C 24 C Lignoserik Asit Lignoserik Asit

DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİDOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ

Linolenik Linolenik Doymamış (ansatüre) yağ asitleri, hidrokarbon zincirinde bir Doymamış (ansatüre) yağ asitleri, hidrokarbon zincirinde bir veya daha fazla çift bağ içeren yağ asitleridirler.veya daha fazla çift bağ içeren yağ asitleridirler.

16 C 16 C Palmitik Asit 16:1 Palmitik Asit 16:1 Palmitoleik Asit Palmitoleik Asit

18 C 18 C Stearik Asit 18:1 Stearik Asit 18:1 Oleik Asit Oleik Asit 18:2 18:2 Linoleik Asit Linoleik Asit

18:3 18:3 Linolenik Asit Linolenik Asit

20 C 20 C Araşidik Asit 20:4 Araşidik Asit 20:4 Araşidonik Asit Araşidonik Asit

Esansiyel Yağ Asitleri

Oleik asit, palmitik asit ve stearik asit en yaygın bulunan yağ Oleik asit, palmitik asit ve stearik asit en yaygın bulunan yağ

asitleridir ve memeliler tarafından sentezlenebilir.asitleridir ve memeliler tarafından sentezlenebilir.

Ancak Ancak Linoleik AsitLinoleik Asit (Omega-6 / 18:2) ve (Omega-6 / 18:2) ve Linolenik AsitiLinolenik Asiti (Omega-3 (Omega-3

/ 18:3) memeliler tarafından sentezlenemez ve esansiyeldir./ 18:3) memeliler tarafından sentezlenemez ve esansiyeldir.

Linoleik asit; Prostaglandinlerin sentezinde görevli Araşidonik Linoleik asit; Prostaglandinlerin sentezinde görevli Araşidonik

asidin prekürsörüdür.asidin prekürsörüdür.

Trigliserit (TG) Trigliserit (TG)

BaşlıcaBaşlıca b bağırsaklardan emilen yağlardan, daha az ağırsaklardan emilen yağlardan, daha az olarak dolaşımdaki yağ asitlerinden, karaciğerde olarak dolaşımdaki yağ asitlerinden, karaciğerde sentezlenir. sentezlenir.

Dolaşımda daha çok şilomikronlar olmak üzere Dolaşımda daha çok şilomikronlar olmak üzere VLDL, LDL ve HDL tarafından taşınırVLDL, LDL ve HDL tarafından taşınır

Yağ hücresinde birikmiş olan TG lipoprotein lipaz (LPL) enzimi tarafından hidrolize edilir.

Yağ asitlerinin karboksil grupları ile alkollerin hidroksil grupları arasından su çıkışı suretiyle yağ asidi ve alkolün birbirine ester bağıyla bağlanması sonucu esterler oluşur. Trigliseridler, gliserolün yağ asidi esterleridirler:

SteroidlerSteroidler

17 karbonlu steran halkası (gonan halkası, siklopentano-perhidrofenantren halkası) içeren bileşikler

1) Steroller (sterinler).

2) Safra asitleri.

3) Cinsiyet hormonları.

4) Adrenal korteks hormonları.

5) Vitamin D grubu maddeler.

Kolesterol (kolesterin)Kolesterol (kolesterin)

hayvansal kökenli bir steroiddir

KolesterolKolesterol

Karaciğerde ve bağırsak mukozasında Karaciğerde ve bağırsak mukozasında sentezlenerek VLDL ile dolaşıma verilir.sentezlenerek VLDL ile dolaşıma verilir.

Karaciğerde kolesterol sentezi 3- hidroksi-3- Karaciğerde kolesterol sentezi 3- hidroksi-3- metil glutaril coenzim A redüktaz (HMG CoA metil glutaril coenzim A redüktaz (HMG CoA redüktaz ) enzimi tarafından düzenlenir.redüktaz ) enzimi tarafından düzenlenir.

İnsan safrasında bol miktarda bulunur.

Kolesterolün biyofonksiyonlarıKolesterolün biyofonksiyonları

impulsların oluştuğu ve taşındığı beyin ve impulsların oluştuğu ve taşındığı beyin ve sinir sisteminde yalıtıcılık görevi görürsinir sisteminde yalıtıcılık görevi görür

esterler oluşturarak organizmada özellikle esterler oluşturarak organizmada özellikle doymamış yağ asitlerinin transportuna doymamış yağ asitlerinin transportuna yardım eder. yardım eder.

insan ve hayvanlarda hücre membranları ve insan ve hayvanlarda hücre membranları ve subsellüler partiküllerin yapısal subsellüler partiküllerin yapısal elemanlarındandır. elemanlarındandır.

vitamin Dvitamin D33,, steroid hormonların ve safra steroid hormonların ve safra

asitlerinin ön maddesidirasitlerinin ön maddesidir antihemolitik etkiye sahiptirantihemolitik etkiye sahiptir

Safra asitleriSafra asitleri

primer safra asitleri

Kolik asit

kenodezoksikolik asit

sekonder safra asitleri

dezoksikolik asit

litokolik asit

Safra asitlerinin Safra asitlerinin biyofonksiyonlarıbiyofonksiyonları

yüzey gerilimini azaltıcı etkileriyle yüzey gerilimini azaltıcı etkileriyle emülsiyonlaşmayı kolaylaştırırlar; hem yağların emülsiyonlaşmayı kolaylaştırırlar; hem yağların hem yağda çözünen vitaminlerin 0,3-1hem yağda çözünen vitaminlerin 0,3-1 çapında çapında emülsiyon veya 16-20Aemülsiyon veya 16-20Aoo çapında miseller çapında miseller halinde emilmelerini sağlarlar. halinde emilmelerini sağlarlar.

safra içindeki kolesterolün çökmesini önlerler. safra içindeki kolesterolün çökmesini önlerler. intestinal motiliteyi artırırlar. intestinal motiliteyi artırırlar. kolesterol esterazı ve ince bağırsağın üst kolesterol esterazı ve ince bağırsağın üst

kısımlarında lipazı aktive ederler.kısımlarında lipazı aktive ederler.

EikozanoidlerEikozanoidler

omurgalı hayvanların çeşitli dokularında son derece güçlü hormon benzeri etkilerinin çeşitliliği ile bilinen, 20 karbonlu poliansatüre yağ asidi olan 20: 45, 8, 11, 14 araşidonik asit türevi bileşiklerdir

hasar veya hastalık ile ilişkili inflamasyon, ateş ve ağrı, kan pıhtılarının oluşması, kan basıncının değişmesi gibi durumlarda oluşurlar; oluştukları dokularda etkilerini gösterirler

1) Prostaglandinler. 2) Tromboksanlar. 3) Lökotrienler.

FosfolipidlerFosfolipidler

Birçok vücut dokusunun yanı sıra , başlıca Birçok vücut dokusunun yanı sıra , başlıca karaciğer ve bağırsaklar tarafından sentez karaciğer ve bağırsaklar tarafından sentez edilir. edilir.

Hücrelerin membran yapılarında bulunarak, Hücrelerin membran yapılarında bulunarak, bunların stabilizasyonunu sağlar. bunların stabilizasyonunu sağlar.

Triaçilgliseroller Triaçilgliseroller

kuvvetli bazlarla (KOH, kuvvetli bazlarla (KOH,

NaOH) kaynatılarak NaOH) kaynatılarak

hidrolize edilirse hidrolize edilirse

gliserol ve gliserol ve sabunlarsabunlar

meydana gelirmeydana gelir

Yağ asitlerinin gliserolün 3 hidroksil Yağ asitlerinin gliserolün 3 hidroksil grubuyla esterleşmesi sonucu grubuyla esterleşmesi sonucu triaçilgliserol triaçilgliserol

(trigliserit)(trigliserit) oluşur. oluşur.

Yağ asitleri, karboksil grupları vasıtasıyla metallerle tuzları oluştururlar.

Karbon sayısı 6’dan fazla olan yağ asitlerinin metallerle oluşturduğu tuzlara sabun denir.

LipoproteinlerLipoproteinler

Yağların proteinler ile bir kompleks halinde dolaşımda Yağların proteinler ile bir kompleks halinde dolaşımda bulunan haline verilen isimdir.bulunan haline verilen isimdir.

Başlıca lipoproteinler şunlardır:Başlıca lipoproteinler şunlardır:1. Şilomikronlar1. Şilomikronlar2. VLDL2. VLDL3. IDL3. IDL4. LDL4. LDL5. HDL5. HDL

ŞilomikronŞilomikron

En büyük hacime sahip olan, En büyük hacime sahip olan, bağırsaklardan emilen yağları kolesterol bağırsaklardan emilen yağları kolesterol sentezinde kullanılmak üzere karaciğere sentezinde kullanılmak üzere karaciğere taşıyan lipoproteindir.taşıyan lipoproteindir.

Bu protein yalnız bağırsaklarda üretilir.Bu protein yalnız bağırsaklarda üretilir.

VLDLVLDL

KKaraciğerde kolesterol sentezi yapıldıktan araciğerde kolesterol sentezi yapıldıktan sonra, onu dolaşıma taşıyan lipoproteindir.sonra, onu dolaşıma taşıyan lipoproteindir.

Yağ yükünü kolesterol ve trigliserid Yağ yükünü kolesterol ve trigliserid oluşturur. oluşturur.

IDLIDL

VLDL’den LDL oluşumu sırasında VLDL’den LDL oluşumu sırasında meydana gelir. meydana gelir.

Yağ yükünü kolesterol ve trigliseritler Yağ yükünü kolesterol ve trigliseritler oluşturur.oluşturur.

LDLLDL

Dokulara kolesterol taşınmasını sağlayan ana Dokulara kolesterol taşınmasını sağlayan ana unsurdur. unsurdur.

Atheroskleroz patogenezinde çok önemli rol Atheroskleroz patogenezinde çok önemli rol oynar. oynar.

Yağ yükünün büyük kısmını kolesterol Yağ yükünün büyük kısmını kolesterol oluşturur. oluşturur.

HDLHDL

Bilinen en küçük hacime sahip lipoproteindir. Bilinen en küçük hacime sahip lipoproteindir. Yağ yükünü dokularda kullanım fazlası olarak Yağ yükünü dokularda kullanım fazlası olarak

dolaşımda kalmış olan kolesterol oluşturur. dolaşımda kalmış olan kolesterol oluşturur. Kolesterolü karaciğere taşımakla görevlidir. Kolesterolü karaciğere taşımakla görevlidir.

Yağ yükü/ protein oranı en düşük olan Yağ yükü/ protein oranı en düşük olan lipoproteindir. lipoproteindir.

HDL’nin kolesterol “temizleme” görevi HDL’nin kolesterol “temizleme” görevi yaptığı bilinmektedir. yaptığı bilinmektedir.

LDL’ler, kolesterolü karaciğerden başka dokulara taşırlar

HDL’ler kolesterolü başka dokulardan karaciğere taşırlar

MUMLAR

Uzun zincirli (14-36 C’lu) yağ asitlerinin, uzun zincirli Uzun zincirli (14-36 C’lu) yağ asitlerinin, uzun zincirli alkollerle (16-22 C’lu) yaptıkları esterlere alkollerle (16-22 C’lu) yaptıkları esterlere MUMMUM denir denir

LipiLipittlerin vücuda alınması lerin vücuda alınması

Diyetteki lipidlerin büyük çoğunluğu trigliserid, az bir kısmı da fosfolipid, kolesterol ve kolesterol esteridir.

Lipidlerin ince bağırsakta sindirilmelerinin sonunda, ince bağırsaktaki misellerde az miktarda trigliserid, bol miktarda 2-monogliserid, yağ asidi, gliserol, fosfolipid, serbest kolesterol ve safra tuzları bulunur.

Lipidlerin emiliminden sonra duktus torasikusta süt beyazlığında şilus görülür

LİPİDLERİN SİNDİRİM VE LİPİDLERİN SİNDİRİM VE ABSORBSİYONUABSORBSİYONU

Lipidlerin sindirimiLipidlerin sindirimi

1.Lingual Lipaz (mide)1.Lingual Lipaz (mide)

2.Gastrik Lipaz (mide)2.Gastrik Lipaz (mide)

3.Pankreatik Lipaz (pankreas) 3.Pankreatik Lipaz (pankreas)

4.Kolesterol esteraz ve Fosfolipaz A2 (pankreas) enzimleri4.Kolesterol esteraz ve Fosfolipaz A2 (pankreas) enzimleri

5.Safra Tuzları (ince bağırsak)5.Safra Tuzları (ince bağırsak)

6.Kolesistokinin=pankreozimin ( bağısak endokrin hücreleri) 6.Kolesistokinin=pankreozimin ( bağısak endokrin hücreleri) Safra salgısı ve pankreas enzimleri + Mide motilitesi Safra salgısı ve pankreas enzimleri + Mide motilitesi

7.Sekretin ( bağırsak endokrin hücreleri) Pankreas bikarbonat 7.Sekretin ( bağırsak endokrin hücreleri) Pankreas bikarbonat salgısı salgısı

STEP 3Karaciğer safra asitleri yapar ince barsağa gönderir

STEP 2Pankreas enzimleri:Lipaz (+kolipaz)Kolesterol esterazFosfolipaz A2

Lipids:TriaçilgliserolKolesterol esterlerFosfolipidler

PANKREAS

KC

STEP 4Emülsifikasyon

STEP 5Şilomikronlar lenfatik sisteme karışır

Lingual Lipase

Gastrik Lipase

STEP 1

Lipidlerin sindirim ve emilimi

İNCE BARSAK

MİDE

Lipid metabolizma bozukluklarıLipid metabolizma bozuklukları

hiperlipidemi, hipolipidemiler ve lipid depo hiperlipidemi, hipolipidemiler ve lipid depo bozukluklarını içerir.bozukluklarını içerir.

1- Primer Lipoproteinemiler: Genetik kökenli 1- Primer Lipoproteinemiler: Genetik kökenli olanlar.olanlar.

2- Sekonder Lipoproteinemiler: Bir hastalığa 2- Sekonder Lipoproteinemiler: Bir hastalığa bağlı olarak gelişenler.bağlı olarak gelişenler.

Sekonder Hiperlipidemi ve Dislipoproteineminin Nedenleri*Alkol *Hepatitis*Obezite *Miyokardial infarktüs*Diabetes mellitus *Bakteriyel ve viral inf.*Hipotiroidizm *Akut travma*Gebelik *Yanıklar*Kronik böbrek yetmezliği *Depo Hastalıkları*Hemolitik-üremik sendrom - Gaucher*Nefrotik sendrom - Tay Sachs*İlaçlar(kortikosteroidler, -blokörler) - Niemann Pick

Hiperlipoproteinemilerin SınıflandırılmasıHiperlipoproteinemilerin Sınıflandırılması

Tip Tip Sıklığı Sıklığı Mutad başl.yaşıMutad başl.yaşı SerumSerum NEDENNEDEN II Çok ender <10 yaş Çok ender <10 yaş Sütlü LPL noksanlığı Sütlü LPL noksanlığı

IIaIIa Sık Sık herhangi herhangi Berrak LDL reseptör Berrak LDL reseptör sentezinde defekt sentezinde defekt

IIb IIb Sık Sık herhangi herhangi Opal Opal LDL ve VLDL LDL ve VLDL sentezinde artma sentezinde artma

IIIIII Ender Ender >30 yaş >30 yaş Opal ApolipoE yapısında Opal ApolipoE yapısında anomali anomali

IVIV Sık Sık >20 yaş >20 yaş Opal VLDL anormal Opal VLDL anormal artışıartışı

VV Ender Ender >20 yaş >20 yaş Sütlü Sütlü TG klirensi bozuk TG klirensi bozuk

FREDRİCSON SINIFLAMASIFREDRİCSON SINIFLAMASI

FenotipFenotip BozuklukBozukluk Lipit değişikliğiLipit değişikliğiTip ITip I Şilomikron Şilomikron Trigliserit Trigliserit

Tip IIaTip IIa LDL LDL LDLKolesterol LDLKolesterol

Tip IIbTip IIb LDL - VLDL LDL - VLDL Kolesterol Kolesterol

trigliseridtrigliserid

Tip IIITip III IDL ve şilomikron IDL ve şilomikron kalıntısı kalıntısı

Kolesterol ve Kolesterol ve trigliserit trigliserit

Tip IVTip IV VLDL VLDL Trigliserit Trigliserit

Tip VTip V Şilo - VLDL Şilo - VLDL Trigliserit Trigliserit kolesterol N kolesterol N

Hangi durumlarda hiperlipoproteinemiden Hangi durumlarda hiperlipoproteinemiden kuşkulanılır? kuşkulanılır?

1.Kan alındığında bulanık serum1.Kan alındığında bulanık serum

2.Kolesterol, Trigliserid analizlerinden biri veya her 2.Kolesterol, Trigliserid analizlerinden biri veya her

ikisi yüksek bulunmuş iseikisi yüksek bulunmuş ise

3.Çeşitli yerlerde ksantomlar var ise3.Çeşitli yerlerde ksantomlar var ise

4.Kardiyovasküler bir bozukluk var ise4.Kardiyovasküler bir bozukluk var ise

Kan analizlerinin standart koşulları Kan analizlerinin standart koşulları nelerdir?nelerdir?

1. Kan mutlaka 14-16 saatlik açlıktan sonra alınmalıdır.1. Kan mutlaka 14-16 saatlik açlıktan sonra alınmalıdır.2. Venöz stazdan kaçınılmalıdır.2. Venöz stazdan kaçınılmalıdır.3. Hastanın ağırlığı sabit olmalıdır.3. Hastanın ağırlığı sabit olmalıdır.4. Lipid düzeyini etkileyecek ilaçları kullanmamış olmalıdır.4. Lipid düzeyini etkileyecek ilaçları kullanmamış olmalıdır.5. Ateşli bir hastalık, MI, By-pass, travma ve kronik 5. Ateşli bir hastalık, MI, By-pass, travma ve kronik enfeksiyonlarda lipid analizine ara verilmelidir.enfeksiyonlarda lipid analizine ara verilmelidir.6. Serum alındıktan sonra lipoprotein analizi o gün 6. Serum alındıktan sonra lipoprotein analizi o gün yapılmayacak ise serum 4 C en fazla 24 saat bekletilebilir.yapılmayacak ise serum 4 C en fazla 24 saat bekletilebilir.

Plazma lipid düzeyiPlazma lipid düzeyi

Sağlıklı bir erişkinin kan plazmasında 8-10 saatlik açlıktan sonra total olarak %400-700 mg kadar lipid bulunur.

Bunun ¼’ü trigliserid,

%140-200 mg’ı kolesterol

%160 mg kadarı fosfolipiddir

Hiperkolesterolemi (kan Hiperkolesterolemi (kan kolesterol düzeyi yüksekliği)kolesterol düzeyi yüksekliği)

Hiperkolesterolemi ile ateroskleroz ve dolayısıyla koroner kalp hastalığı arasında ilişki olduğu bilinmektedir

Serum total kolesterolü

200 mg/dL’den düşük ise düşük aterosklerotik kalp hastalığı riski,

200-240 mg/dL arasında ise orta aterosklerotik kalp hastalığı riski,

250 mg/dL’den yüksek ise yüksek aterosklerotik kalp hastalığı riski var demektir.

Serum LDL-kolesterol ve HDL-kolesterol düzeylerindeki değişmeler, aterosklerotik kalp hastalığı riski bakımından önemlidir

Serum LDL-kolesterol düzeyi

%130 mg’dan düşük ise düşük aterosklerotik kalp hastalığı riski,

%130-160 mg arasında ise orta aterosklerotik kalp hastalığı riski,

%160 mg’dan yüksek ise yüksek aterosklerotik kalp hastalığı riski var demektir.

Serum HDL-kolesterol düzeyi

%45 mg’dan yüksek ise düşük aterosklerotik kalp hastalığı riski,

%35-45 mg arasında ise orta aterosklerotik kalp hastalığı riski,

%35 mg’dan düşük ise yüksek aterosklerotik kalp hastalığı riski var demektir.