o

h

1*el

I

l'r . I

(

I

I

i

I

iiY,

))

llrilililuururuu|ililtilililLOKANTAMIZDA PRENS VE PRENSESLER

DAIMATAZE VE BOL MASAL SOSU ILE SUNULUR

Lili Zografu

Qev.Kriton Dingmen

Lili Zc>grafu 1922'de Girit'te dofdu. Ilk ve ortadfirenimini orada tamamlaArktan sonraIngiltere'de fi loloJi okudu. yunanistan'a ddnUnce*1ilu'V? yerleqti ve uzun yrllar gazetecilik yaptr.Ilk kitabr "Sevda'yr (6yk0ier) tg+g,aa, o z6manigin yi:ldu bir mebla[ olan 2.OOO Drahmiddeyerek kendisi yayrnlattr. Temmuz l990,daqrkan en son kitabr "Dirn Oldu Sevgilim', (<iykU)bir ay iginde onbeq basla yaptr. Es6rleri, NikosKazancakis (deneme-19S9), Maria polidurilbtyogra{i-t961), I-a,netliler (dyk0ler-1962),It{ikagl- (roman-1965), Elitis (deneme, l9Zti,fylAak koymaya gelen ne oldu (oyun-I572),E[itimin yrkrmr (deneme-1972), iZ Kasrm-tsUyOk Katliamm Gecesi (anr- 1974), Karyotakis- Poliduri - Septisizmin baqlangrcr (d-eneme,

192.2)'. M9 sl9[i : FahiE g (dykuler- I e78), KaybotanKadm (ciykuler- l98l), Sivaritissa (roman.tgeZ)

U,.o-r F -" "-,,.. qrnrvauaieJ- J,.'. l

Ltlkirnlamlzcla|)rcnsvcPrcnscslcrDainraTaz.cr'eBolN4asalSostliic Sunulur, Yunanca ashndan Kriton l)incmcn tarafindan

4ilimize q""iltmi; "i,,', fi,,i,"iD;gl Unitcsln.l" (,ilirk Aklr,har.'rrlizgisini,

Halil Scvcrnrtrntaj,nt,"'apnltitrr' Klriplrlr Entre Scnim 'lir'' cnlcrnig' Paro gra-

f"iktc- | bral rim Qclmccioilu haztrlatnt; t tr'

Kun:tk vc lc baskr At'han Matbaasrnda Ertlcnt Usta tarallnd:n yapllml!''"'5.4",

tjJ,.i:ilrlcmisrir. Sizlcrc ulagrrn bu kitabLn pakctlcmcsini isc

Fahrican Dcmirkrnh yapmaktadrr'

f'A 1. Basrm, EYltil 1990'

]b:rt MlTosyAYrNCrLrK' i \'Li. oba Sok. 9/1 Cihangir/ISTANBUL

L"' '';' 8 14987 37 -38 Fax:14902 18

L '" Ll ISBN : 975-7468-00-2

{ q q. ,) Mitos, Boyut Ltd $ti.'nin kurulugudur'

{:,f

Ll 46993

'lil

LOI(ANTAIVIIZDAPRENS \TE PRENSESLER

naiueTAZE VE BOL

IT{ASAL SOSU iLESUNULUR

LILI ZOGRAFU

Yunanca ashndan QevirenKriton Dingmen

Btr girig gibi

MASAI;I-ARIN G.TJCIJ

Kadrnlar, sozlerim sizleredir!.. Dinlevin!

Stzlere bir piens Derrnenli gtemezsiniz, herhalde. Sizler icingapabilecegtm bir geg uarsa, o da, prensi" ijldilrmekttn pclmul<prensesi de berqber, ta.biL.. En tqfak b{r saggnlic, gunr ue ger-geklkten nasibini alamamrg o agaptlil< kOte kirtioiaz ettmd6n.

Bilmem, dikkat ettiniz mt? eeuremizde agakta dura.bilen birgeg kalnwdu Sauag ser.rdahsr dtngamu, en"uJak btr oziru 6nes-uryne geregini" dugmadan ue gokettipt ga$ama aldvrnad"ctn6nine gelen her g-eA-i. gakp kauurmakta. Xati\lerden mi, goksatnsan, haguan ue bitkilertn amaftsvca gok edilmelerinden ht sOzetmemizl" istersiniz? Grueltm garattklar kogbolugor, g\kterdenkul la1 gokolugor, mqr azlanntls ag aglar tcoru7l<tarria.an" agrt kah-g or, denizler kurug up dqurg antklaint g ttirig orlar.

Motor seslerinden bagka btr gegL duydttgunuz uar mt? Malci-ne ulultulan,..fabrka iniltileri ue balkoilarlmut g\zetligen heti-kopterlerden bol ne uar k{! Doga,ntn Uagammr rci.ttetm$ barbarbir bolluk! Ku' sesleri susnluS, Sog\i rengi degismig; gilnel deinscnlEr ue duggusalhgt ue hatta dldirmeiin korkungtugunu do-nulclag ttr v c a s m a p arlaklg vtt g ltirmgtir.

9"<tn bagkklarna bir goz attetmzfi.a, habercilikte okugucu-'nun krgkrrttlmastndaki amacl g\receksiniz: "Ho<iigan'Ia, iomo-seksiiqllerl 6dunigor' ; ue, alt baslk olarak ,'gerekg6 onlara kargtduA dulcla.rL neJ r e t mi7'

^Egcinsellerden sOz edflmekte euliltk hayatt goLgnstvth7or uebu -Eekilde, gartlandvtlmtg neJret hipokrit hristiAai uiangdghgntkqktrtarak' :bfu\t!, bmALiQ i" kendisne g 6reu e{inmt, Udti; a;, ;uarhg tnt da kendtliginden g asallagtrrmqf olugor.

HoolIgan'Iann -6Jkesi" ile naztlegmrg hrlstfganlgm gahttdi

dldSmanlgt arastnda herhangi btr Jarkti oldtginu riu zinnedi- .

gorsunta?

Sortre, Yahudi Sorunu lsunlt krtaDmda, btlinglenmem{5 kitle-nur kendusure ortak b{r o;mae qrama gabast tAinde, bv gana itil-mtglrgt ue daha giksek ideallertbtima geters{zttgigle, Yafuidileri"kendtleri. olmas alardt daht ugdur aca! tnd.an s6z eder.

Yanm gamalak olugmug disitnceler daima hatalrdtr. Bu ttrdigttnceler ise, insan actmasvhgtnr canh tutabilme amactgla,kendi &lgntlerine uggun masd{laP trEdurarak belli hedefler olugtu-r].trlar. ' ,. ,,

' '

Srstemin, gucirnil neAe daAandvd.tgtnr anllAor rnusunuz?M as allqra, ug dttntlmuS a aAwtz mas allar a ! V e, g enilerini bulama-dgtnda da; etkinliklert dmenmg eskilerint kotartp geniden orta-ga atar: s-tislti pris|ri Aeni aflrbalqlar iginde geger akge modagaugdurarak plasaAa s{trer. Bu gAn iEin motoskletlen segmq du-rumu4dgo.Hooltg an' larn g eni bir gey mr oldug unu s anrg or sunuzTAktnulabin gasagn!

"Egcinsellere neJret" geklinde ortaga siirdttkbrt kur, hrrsti-Eon kamgrsr gekllnde son rki bin senedir siiregelen, ue esastnda,Isa'dan 1nceki 3.gg'de Yunan ugarhgtna kargr olugmuS YahudineJretinin srstemlegmesrrden bo6ka bfr geg degildt.

Ugdurulmug masallar, ststemin kaleleri gekltnde karg,rmlzagtkar; kuramtkurmak iginf ise kargttlartna, gtqhecilere, anargist-Iere, marksistlere, nedenli uega nedensiz bagkaldtranlara, Iiberaluega dqmactlarabvqkv.

t/lusal Direnjs'imizin, EAM*'vt gdrketnli sauagrmrra kargragaltlk Sag'ut 6ne sttebildigi "koualar dolusu masurn uatandagg6zi" teranesinden baska ne uar ki?

Gelin g6ntn ki, Direng'in resrrlen kabul ediliqi gibi ktttsan-mt5 bir karar dahi, ktrk gtld"an beri pek gok @rerrci ue asker nesliiginde kdklegtirdmrp bu masaltn korkurqlulu kargrsurda bir trtrl[tuhnamamaktadv.

Insan aklntn glnlendirilmesinin tekelinin egemen srnglurelinden kurtulmastndan sonradv ki srstem, artd< Istramlo'rla ug-ragmaktgn uazgegmg bulunmaktadr. Roussecu'dan beri gaztl-mry mflyonlarca kitab ue gagtnlart, ho,klarol. bilgisizlili ue sl&'re-gelen gktct masallann istatistkLeri ile kargrlagtrmaga kalkarsakgtldtrmamu igten deg il!

'lkinci Dunya Savagr srrasrnda iggalci Alman-ltalyan kuwetlerine direnigisirrduren ve iggalin bitiminden soma iqbirlikgiler ve Ingilizlerle qarpl$an 6rglt; jg-birlikgilerle giriAtigi dahili savag srmsrnda, Sa[ kesim tarafrndan, kargrtr olanlann

- .DtngaAt,geniden olugturan bu son garnt gAzgl iginde agag idtlmig-kadtn b a gkaldv st dting ag sarmr5-tdm 5 tr iianmad,Xue giuenmezlik iginde gocttklar anne-babalarmdan neftet ettiril-mig-kentler "huzur euleri" ismi alttnd"a terkedtlm9 ub is?nme_ye-n gagltlarla dolmup-olasr bagkaldtnlart lnleme amctcl ile get_kililer Aurupa ue Amerika'daki okullara uguShnrcu d.agtni.gaO.qst-gmp-liy MgrqueT dqmup-bir Che ifraiete ugrai,; un'8t-dilrhlmtLg-Naziler Yahudt geklinde hortlamqdtr.

*

Bir Eeg miunuttum, goksa? }nemlibir geg mi?

, Cerige ne m(. kaldt? Btr bagka ugdurma, bin gildan da eskibir masal! Yalenlartn 9n asagLhgt! Guntimoz gvilglptak gttzelleri-ntn, .starlartn gazetecilerle plptrklan sdgtegilerde "ha{atlarntnideal erkepi"ni. beklemekte o[dtt]dcrtnt bildirmeleri sqfsat?s ur

.. . _K{\ ola bu? Gaget tabii ki, masq,lda ginelenen ue Jakat birtirlu esklmegen prens! Agnt masal, gilzgillar bogrttca iccrdmt Iz-Iegerek stregelmekLe-

_ Bu srire iginde gtrtlgtplak kalvrcaga kadar lizumsuz olan her

geglerini", Sapkalan, uqun topu\lan, tq gamag_vlqn korseleri, sttl_genleri Jtrlatrnrg olmalan negt JarkeUirir ki? 1zente tek sa.ktadk-Iart geg, bir gttn prenstn gelip onlart mullu edecegine dair sarsd_

,maz [nang!Kadtnt, kendi" 6z benligirte kargr sorumlulugtndan Dazgeglr_

te n b u ruhsal g rktma ne den olan b tr p s kozla kai y k ar g ry aglu. "

Q.OnkO, bekligen, hiq bir zaman ue higbir gekttde garatct ola-ryta7l Ya1gmg kargt olan aglgtn ue hqtta merakvt bagkalart tara-Jtndan giderllmesi" beklendtginde ise, duntm d"afw d.i kottdesir...Bu aglilc rte kadar zaualh ue zaglf ise de, ku.gkusuz, b{r gAn gantttistegecektir: sunulan sonuq neden rlas etmigtir? ebnl<i, euftlilr, obeklenen "b1g1k mutluh.tgu" g eilrmemigttr.

- Bumasal, pargalqnmq btr dtlngada, her gegiasaQilatrp goz-Iagttrarak ue tttm ahldk \geterini ortad"stkatdirirak, pa uir{rn"-sesuart b.ir egitim srstemi tgtnde eglendirfcl btr rola de rlstldnmigbulunmaktadtr. Tam zerginliklerlne kargrn msakktan nasibtni af.-mgf$ kaba eJendtlertnin el{nden gekmedigikalmamq dunga gi-ze.li zaual-h eulatlgtn acl AnagLsL lte igi titre:nrcmrg brr io."gi ad""gosterebilir misiniz? Duntn bir dakka! kngtn dedks6, bAtbnzengtnler demedil<! Ya, gans! ya, ona ne dentelt! gans, Jaktr eu-latl.tgt ipeklerle -sap. -sarrnalaga"ca.k ue mm g1;e\gtit gOzler6nine grkaracaktv! (Biligorsum.u, hagatta her geg dtsuelfsten

Jaktr oldugub-agka bir Seg deQildir). Ve gte, tr.rm prensesteri bifaktr oldtthukadar da. ailizel olan nclirtknrpnsoce /!t

9lrl. ve €te, rum prensesleri bIr gana iterek,la g{rzel olan pamu}eprensese de[icesine agk

olacqk ue onu muththtk digarlania gotriiecek gok zengin * yok -gftlr prens geligor! Ne zanedigorsgtnta, siz! Onunlabuten{il<tensonrq da, dununJakir eulathgthem zengin hem de kralige olacak!

I

gozlerini oyup kovalar doldurmakla itham edilmigtir. (K.D.)

o

Bdgle ohnca da, mutluolmamastnaolqnak uqr mt?Bttndan sonra da slqantmlzt ortaga atabiliriz: Marx incesi

ue sonrosr dtrnga proleter kadtnlan! Tnualhgtnann..Tftlamasr altm-da btrlegintz! Sizler iqin de bir gerlerde bir prens bekligor!!

Kadtnn t:0,m hagatvun ue mutlulugunun erkege bagh olmastgeklinde beliren ue sflrekli ginelenen bir sugla kary kargtgagu.Kendi mutlulugunun bir erkele bagk oldugu ue tAm gOzel beklen-tilerin ancak bir erkekle eulgnme sonucu tamantlanacagl inanel-na kdle eden masal, kadtnt kendisinin trim kargr kogma ue bag-kaldnma gilcnaL oftadan gok etmektedlr.

Erkekler tarafndan idare edilen dttngamu, karqlar ue g6kle-rin biitin uJuldarnt erkeklere t:e onlartn isteklerire uAgwr olara-kgaymqttr. Ve kadtna, yapamndaktbAtitn beklentilerin qncak birerkek-koca aracthgryIa gergekle gebilecegi inanctnt ltttfetmistir.

Binlerce gtllk begin grJ<anmalart sonucu gartlano,rak bog birkonserue kutusuna d<inrigmug olqn kadtn beAni" ancak toplumunue crilenin garantiledtqi eulilk mutlulttgu ile dolobilmektedir.

Emin olun ki, mosql, gunlhk modaga ugabtlmesi iqin her nekqdar masallardan anndrnlm6 bir hauaga sokulmug ise de, bughnkti disco dtingasnda da, bu gLnk& kular kanakgla sudvtla-rak daha da gtqlenmig olarak sttregelmektedir.

***

Yagam surlna aktl erdiremegen firsan begnL arrcak son tigbin gtldan beridir ki. uarlgtn sttrd:&ritlebilmesi igur daima bir gi.J-

tin gerektilini kaurtg abilmiglr: at-krsak, lwroz-tautrlc, teke -kegLerkek-dgL

Ne uqr kL bu gok inemli gdzlem lwmen gasaklar li.stesinealrnm6, ue, astrlarca bag yasak olarak sttregelmektedir. Cinselbirlkteligin gemek Aeme seAa. fulada rahatlama kadar dogal birhak oldugunu kadvttn hig bir zqmen dlrenmemesi- uega @ren-migse urufmast gerekir.

D@arun bu dqurgan ue meAt)e ueren tannsal arrnaganvTa -

-ttcretsiz egitirnde oldugu gibi- herkese uerilmig bu grlce sunuAaneler oldu? Sogtanlagtr! Yilzgtllardtr ki erkekler -salak tauuskupu mlsali- kakqnlar, bagtrklar, kafr.anlar, cilbbeler, apuletler,taglar, nisan ve igaretler, redingotlar, srlshi gapkalar, pagauralarue Lacost'Iarla bezenmi.S gdrkemlt bir kendini begenmistiJ< iqindegwLmektedtr! Erkekler kendi kendilerini masallagttrmaktalar.Galip, Lider, j6n, katil, gair, y&ksekten bakan ue etde eden lup o!Ne uar ki, erkek, hIq bir zaman, Doga'nn gergekten uermekte ol-dugu ue penis-uagina b0t0nlegmesirii olugturacak (dqal erkek)6! e sini. tagrmry de g ildir.

B

Eski zaman satrcsmrn e;egine g1ktedigi binlerce renkli tuv-ztuvt etrafr.akt kadvtlara elindeki gvEvak de satmaga galqten-da garathgt pvtltth wertiai andrrrcasrnd ic.mizi h6platan" o"ott-zelim duggu zenginliklerlnden ortq. kalan nedir ki.!

. - -Kadtnlar iqin histeri, utang ue beklenti g:irttmr! Kalvolast er_kekler!

. ?*o olaglartnda mq.fikemelerde dauq" ed{lenin ne oldupunuhrE dtigrindtin)z mil? Kadm uag{nas( Medeni httl<ttktan nilrr*-surzlug a g egirtlen kadn uag inas 1..

_ !,ar ollna-dogurma organlarvrt itham edilmeleri somrcu. cin_sel dilflA konusu mubassr, polis ue -gok deJa oldugu gAi_ iilusgpken hti<ulc7ulan deurege iokan bir sttq hiline geitrttitStt .

Hristig an k aranbg tnrn etkts inde ins anhg a't entellektilel dt tze -ginin dupmesigle beraber

- hagat borsasnd,a erkektigin ta.huilleri.guikselmrg, ue bu sure-tle, -kqdln.* gagamutda eulilk'en degerLiiierr5ilmesi grig btr mutluhtk stmgesi halne getmigtir.

K"drl Ao?grsvu dfizenlegen bu beg de, potigamintn izln bel-gesini-salhgarak eulIl{ge girerken ka.dn, tam teistne, omtr bouubagldk garanti.stni dne sirerek satrya grkardrpt uaginasat gAiiqjue zorlamalara alet etmisttr. Ne gazdc ki, tttm b"tatlara Lorgni,mutlulttl< g elmtg ordu.

- " Pdaln hallerde begler ne gapstn? Bu kqaman sa.htekarl0tkabul edecekler mi? Kendi.sinin

-tryaurmu$ olduQu ^orit iriinbirisine rastladv' mt" hti? Ne desur ginU "ldeal erkekiei u,e

buna beruer bu stiru martauar ile begnlnin grkanmrg ormasrnrnsonrmlusu bentm mt desin? Ag, hamilcrgln'1d""-t iilcii;;;;;ki? Ben de senin gtbi gerim, ugurum, ugarurrm, igerim, soluk alr-rtm,,gaglantr ue 6lirim... trcptmiz gtbI.. Oqa'nvt kanunlart uegozdaglart kargrsrnda, cikim kargrJurd,a zaielrt bir insancitoibagka negtmk{l Susuz ue zquaIIL.,. bir parga seugtge muhtag...

Ama sen, o kutsanmq kantmla...B6gb bir gey denir mt? O zaman ter geg olt-Ost olacak!Tqm tersine, silrekli bir mutluluk g6steristne girqigor.

QOnku,.o d9, bu oAunu kazanmastntn gerdktgt tnancvlh,a...bel_t 19-m9mig er ke g in, me tr e s i ile g ag ry ab tlme s i ug runa kar s nt 6ld1r _4igLrril gQntria. Kendi garptk aitagryna gdre) giztt kalocak bir6di,trme olag t bog anrnadan igid.ir ; grt^XX, dncelile kansvu kendimq.h olqrak g hrmekte dtr ; agnca da,- b ag ar:r ulgnt kabule ai iaiiAcrnagmamaktadtr.

Buna kar1vt, kadn intihara kalkrgrr. efun]rcJ, tilm gagamtbo_aunca en Ast beklenti, mttluluQun o'nahtart, cinseltigintil. tek uesgn sg1agr olarq.k kabul etmg oldugu k6i ue kaura/ntardan ag-rtlmay t b ir tlrlit g 6 ze alqmamaktodtr.

Gegen k6, Selanik'te kf.grctrl< anastbir kadn intihar etmis-tr. Kocasrnnr kendtsine g6sterdislkoti mrtamelege arttk katlana-mtgordu. Kapryt agp gtdeceline de, kendrsinf lcttrban ederek, bugirtgtrnr tle kocastnt 6fnir bogu cezalandvtnak istemrgtr. Kendisi.-ne bvaktgt mektupta "bent btr ghn \ld1recegin ue. sonurulahap s e dtqece g trrden eminim... gxttldarvnlzn kims e s iz kalmqma-Iart tgin UagamLma son uerigorum..." dige gazmtgtt yaloln! Ad,a-mtn kabahgt ue hunharlgtndan agrt, kendtsi de cinsel husterrsi-nin kurbant zaualh ltir hastadan bagka bir geg degItdi..

Erkil toplumlarda gegerli ue beklenti komedistne dagah butfir topltLmsal galanlardan nefret ederim. Bukadtrun intitnn, guzbtninct" kez olarak, ugdunrlmug masallarla gergeklegmig begii gt-kanmalartntn Doga kanunlartntn dahi onOie gegebilecegtit aogrulqmaktadtr.

Kendrsrni kurtaracak tek gegin kendistne karfl duqdugu gu-benin oldugunu, ne gaztk ki, kadn g{mdige kadar bt [arli t$renememlgtir. Tam terstne, kendisine, istedisi ter gegtn gergekleg-mes-ini daima ba.ba, erkek kctrdeg, kcrca gilti bir erkektenb ekleme s i 6! r etilm iS t ir.

Sustem astrlarca bu gekilde sttre geldtgine g6re de, o da, cin-sel goksunluJ<tan baska bir Seg olmtgan "namusu"nu da, kendisi-ne olabildilince rahat bir gagamrn temtn edilebilmestne kargrhkolarak, bulabildQi en gilksek bIr Jigata satthga gtkarmaktanb agka b ir gare bulamamqtv.

KanunAaprcLolqrak erkek de, crnsel rslemi bir suc haline qe-ttrerek, eulilk 6n kogulu rle, kendisuri. toplumsal, madat ve bt6lo-jk mutlulugun tek @esi olarak dne srirmrig ue kabul etmrptir.

Tek btr kigige baghlk, mllgonlarca kadn rEin, hastahle srnrr-lartnt da agan bir saplantt haline gelmigtir. Ve, erl-<ekler tarafn-dan gaztlmtg milgonfarca AazLn sig1tasi bu saplaitryt besleilekgagesi ile dOngagt sarrnr$ duntmdqdtr.

Bunu s6glerken de, kadntn, eulenmekle kabul elmig bulun-qugu tek erkeje baghhgtnt bir derecege kadar kanttlagan eudekapahlEvrt s6z konusu olduQu di'nkli zamandsn sozelmigoruz€blAr,nttz bugine aittir. Kadvalar igin tek gage ue [nang olarak"ebediget"i gleyen "Arlequin" ttpi ucuz agk romanlart yagm fmga-ttmut sarmtg bulunmaktadtr. Kendilerini Lwr g6ren begeJendigekary dugdttklart arzunun kolagldcla bir bagka erkege y\nlenebilecegi hu.susunda kqdtnlart inandtnnqmu olana.ksu. Au hastqccrbqgtmhlEa kargr sauagacq.k en son krpinin erkegtn olacagmt utr-?r' tlamamua gerek yoktur. Kendi buyurg anhgrna kargt sauagmankolag mtdtr? B6glelikle, erkekler ue dtsiler kendtlertnin tei kur-bqnt hem de cellatt olmak|advlar.

Bu suretle, cinsel hazztn o egsiz gizelligini dugmakslztn ue

10

en ufak bir mutlulttk duggttsunu gagamaksuvt hapjatlarvu sur-Tt5 ,g-b,t,r^jg milgonlarca kadfiIa kargrlagmrg it*-ru. n&t",aana ctun Kactor gakn bir gegmtste clnsel lwzztn kendisi de ga_saklanmrgtu .

pelopo_nez'de liocasi ile birtikte gasadrgt cinsel dle-me:n uJak bir katthmt g\steren kadutlara kirking fu a"giro'"thrdt; ginlcl "ne gani, o, bir orospu ile mi eulenmgti!"

Aman, ne olursunuz kargr kogmaQa geltenmegin!1969'de Minotis tb. gaptrgtm bir goniSmede, bu gtnlerdekt

ahl ak lgqe.rlerinin. g tttrilrp nden g aknt[ordu. Kendtsr gii t b ; ;A;_mtn ,'ruaKr degerrerini tartqma kon,su gapab{lecek rnsanlannbulunmasndan gok OzgfindtL kngtn ses ionunun delisk daloa-Ianmalart ile. qalkalanan konugma gelalesi igtnde, "Uii" ;;i:i"t,az'iz harymeJendt, babamda 6glesine saglam"ahlakt anOe, uariillart uardt ki", annemle ancak grcut< gap"n:r;.k istedgt ;;;r; iZ;-m6tr.." dedigini sdglesem inanv mrsulz?

Ve, bir olag!

Btr dulun, mirasrnrn bug1k bfr bolliLm:DLrui ki. metrestne bvak_mq rahmetli kocasmrn uas{getnamesini bozabirmesi ic'r orcliitsaua$un saagvr ma.hkenteleri tam onbir gtl ipgal etmrstir.

Erkek: Meslekten fukttkgq sulh hakimtKadtn: Tagrada dogmuS ue bug:iLmfigErkek: Bir hilkat garlbesl. 6ne uzanmq bir g@stm AzerinekenetlenmtE gene.si, btrbtguk metreAi jeg^ijei aogu, X:ii-buru ue patlak g\zlert ile tantklar talaJindan"erre"til"ao it.,-r ak t antmlanm r; t rr. (Tahidromo s g azeie s i, S .

g:g 2)Cerek metresler gerekse

.zeuc? ue gaget tabii her tkt taraftnauukatlan tiim iddia.larmt rahmetlinn fto/tctua girktnligi. uze:iiioturtmuSlardv.

^,__'-P*?gy g,irkinlieinin kendtsigle herharEi bir ctsel iligkige

?I?FK uermed{gi ue _gorinumindeki gtrkinligfnin AaratttgL tigafirlLk duAgusugla kendtlerine baQlanmtg otdugu,, sa=uula ilnt e"ie,nqmLls -ue sr4suzluklannr sauunmuglardv. -kuie isb, kendi.st ileeuli oldugrtta g6re, namusun_un ta*rgrrmas'ra ai, niii" {"iu--\4,rgtn-rfef .sLirmuSl0r. Ne denir kit'Kargd mrasgrlar hakkutdaaa ner tKoL cle Kocamla ancak ue ancak seruettni elde etmek rgingitmektegdiler; gtutkii, 6glesine iSrerry g\rfinbm, parasal beklenttolmaksutn, herhangt bir kadntgekn@e oranakt""**i{i oildugu"nu sdglOgordl.

grmdq ister istemez, a.khmua b6gle bir soru gelmez mi: Ken_ttt ll

dist, kocasrnrn pdrasrnl gigenler gibi bir orospu olmadrgma gore,neden onttrtla eulendiT

Sulh hakiminur sagrn zevcesinin kisililini, kendlsinin mah-kemege sunmu9 buhndugu ue eulenmeden d6rt gd 6nce, dahahenAz bir damat adagt iken, kocasrnrn g1nclermis oldugu mektu-bun igeriginden kolagca anlay abiliriz.

"...qayet bir gun seninle evlenirsem, bunu ancak seninbana bakrp h?metimi yapman ve tum huysrzluklanmr kabuletmen igin yapaca{rm. Yani, agafr yukarr bir hizmetgi olarakseni alaca$tm; q0nku, sana sbyledigim gibi, beq para etmezsin.f'um istek ve emirlerime tam bir itaat gdstermen gerek. En ufakbir karqr koyma veya iEgirzarhsr istemedisim gibi, senin tek birkonuda dahi herhangi bir karar almana da izin vermiyece[im.lligkilerin, hareketlerin, isteklerin, elbiselerin ve Aenelde ttm ki-Eisel sorunlarrn benim kendi denetimimden geqlikten sonra veiznimle yerine getirilebileceklerdir. Kadtn arkadaq edinmeni is-temem. Qocuklan sewnem. Bana tamamen baqefmeni iste-rim...".

Bogle bir mektuptan sonra onunla eulendi. mt? Haqtr! Onun-la, agagdaki mektubu oldktan sonra eulendiJ ISte bu kinct mek-tLtp:

"...Ben ahlaksrzh[rn iginde batmrq ve dunyanln en ahlaksrzkadrnlan ile iliqki kurmuqtum. Tum bunlar hoquma giderdi, vehAlA da hoquma gider. Senin o gok ahlakh karakterine beq pa-rahk de$er vermedi{imi anla! Sendeki bu hastaca romantDmvemanastrr ahlakr yerine, benden dnce 2-3 sevgili de[igtirerek birgok seviqme o1rununu dfrenmiq olmanr ve benim de ddrduncuolmamr ye$erdim. Di$erlerine sdyledi$im gibi, sana da s6yliye-yim: ben oynaga bakanm! Sen ise, ahlakrn ve usluluSun ile dik-katimi ve sayglml kazanaca[rnr ummuqtun..."

Her ne kadqr sulh hakimintn bu saggrdeler egi, rahnvtli ta-raJtndan boEanma istegi ile Ag kez mq.hkemelerde sriniklenmrp^

,ise de, ellerindeki bu mektup\ar sagesirtde tiim boSanma istekle-rine karg r kog abilm{.gtL

Yukanda. soglediQimiz gibi, ueraset dcuasr onbir gtl srirmrig-tiu gtlu;,kn hig bir mahlceme lwrhargi bir karara uarabilme cesare-tini gdsteremryordu. Kimi. hakh grkaracakt? Olmrig olsa dahi,kararlartgla pek gok zaualh krgrrin Aazgslnt etkilemis saggn birmeslektaEr st41u bulmags. olanak uar mrgdt?

I2

Ne ntuflu bir sonug kv meghur dosga bir gun yargttag'auardt. Ve, igte karar!

'Yargrtay vasiyetnameyi geqerli saydrflr gibi, her iki "oros-pu"yu da kanuni zevce kadar kanuni miraset olarakkabul eder.

- Qunku davacr, kendisine savgl gdstermedikten sonrahan gi hakla kocasrnrn kend i sini i ayinasrnr be kliyebilme k-tedir?

- Yukandaki mektuplan almrq olmasrna karyrn davacr ev-lenme{i kabul ettifiinb gore, iki davahdan de$iqik bir ah-laki benli$e sahip oldufunu nasrl 6ne surebilmektedit?

- A1.nca, davacr, bdylesine belgeleri kamuo5runa g6stere-rek aga$rhk varh$rnr sergilemege cesaret

-etmig-olmasr

keyfiyeti de,.kendisinin insan saygrnhgr konusundaki be-lirgin bilgisizli[ini kanrtlamaktadrr.

- Kendisinden istemiE bulundu{u 6zgurlu$r-i defalarcareddetmiq olduktan sonra, nasrl oluyoida OIUyu suqhya-bilmektedir? Mahkemenin gdrt$une gdre, kimse kimse-nin mah de$ildir.

- Aynca, davacrnrn, gtkardan baqka bir nedenle hig bir ka-drnrn sulh hakimi ile yatamryaca$r nedeniyle diSer iki mi-' rasQlnm ahlaksz olduklan savr, kendisinin de avnr ucubeile evlenebilmesi iQin sekiz sene beklemiE olmasi nedeniy-Ie gegerli sayrlamaz.

- Mahkeme, sulh hakiminin, hakl olarak, kendisine katla-. namadr$rna inanmaktadrc. Zira, benliSini en ufak bir say-

gtnhk, dzgurluk ve mutluluktan yoksun edecek kadlrkendisine karqr boylesine insafsz ve acrmasz olan birkimsenin hig bir kimseden hig bir Eeyi istemeSe hakkryoktur. Mahkeme ona higbir qey veremez. "Kendinize aithakls, ancak diSerlerine sevgi ile da$rtmrg olduSunuzhaktan elde edebilirsintz."

Size uerdigim bu kararvt gergek otdulu1o ha.kikaten, inandt-nv mt? Sizlerle dalga gegigorunl gaLu! Erkeklerden olugan her-hangi bir mq.fkeme b\glesine ubrilerle ollilgti hakh grkarabitirmtgdi? Ne uar ki" ISte o zaman gerek toplumsal delerlerimizin ge-rekse ahlaki. anlagqtmvtn zaJerini kutlamrg olacaktk. Agrca d.a,dauagt sonttglandtran "6lu hakh bulunmugtu/, geklirdekt kararda tamamen hakh dayanaklara oturrntq olacaktt

Bana ka.Ivsa, ben bu namuslu harumefendtgi Sintagma meg -

dantnda donundan asp bttttin kad:'nlarv.r 6ntnd.en gegmeteriti:,'

iT

n

t3

u e ttktirilg e lngmalartnt is teg ecektim.Bana kattlmrAorsunuz, degil mt? Bilitlontm: nedentnin de

sugluluk duggulannudan kagnakland,Evtt da... Herhalde bir ku-k-ardeginiz, tegze ueya Aegen ue belk{ de kvtnu toplum agrsm-dan kendisinin hakh gkabilmesi igin ga -her zamcti gekilbakrmtnd"an degilse de- beruer bir ucttbe ile hagatnt birlegtirmek,uega,tim genAligi pahastna gegZ olarak uerebilecegt kaft teminetmek, uegahut ta, sozkonusu sulh hakiminin saygtrleger egindeoldugu glbt", portakal gtgeklerinden gaptlmq dt)7il; ta; ile ;ris&.ibay ue sugu gekilmig kaynak mrsalr kuru rahmt ile krlisenin esi-lini. agabilmesi. igt4 sekiz sene beklemek suretigle kendi krguselumut kiprts Onde gimtllup kalmq ttr i -.

igi anlamq oluruz. Bundan sonra da, Reich'in Amerkct'ga srgm-mastyla olaglar daha da bttgilgecek, kendf. huzurunun bozulaca-lnt anhgan Amerkq Aurupantn atmala cesaret etmedili sonadtmt attgor: kapattldtgt hctpiste Reich'in kalp sektesi sonucu"tctbii" bir ll:0,mle 6lmesi!

iglevlerintn btr streden beri (M.E. 7OO) ceza fuikukttnu ilgi-lendiren maddelertn kapsamtna girmig oldugundan ulcttdun ha-berdar olmasrnrn olanaksu oldugu gerQeginin biltnmesi, sade ka-dvllara degIl, erkeklere de gasaklctrmtg dtnumdadr. Bir bueksktt! Salak kadtnlara dOSOnme olana|tnt tantmak! "Salak" ta-birinibegendiniz mi? Ama, neden? Dtsindttklerinilne siren tirmkadtnlar igin erkeklerin kullandtklart tabir bu delil midir?

Aktllara durgunltl< ueren a "ztna suQ risttsri" ttygulamalartsrrasmclcr gtrtlErplak olarak polis karokolunq" stlrtLklenen bilimadcrmt, agdtn herhangi bir erkegin, kiSittpintn orselenmig oldttlusaur ile ba|vtp gagtrdrStnt, i.sgan ettiQini, gikagette bulurtdugrttuhi4 dugdurutz mu? Qtt gok!

Gelin g6riin ki, ztnantn "sug" olarak kabul edilmedisi* gimdi-Ierde, bu konuda erkekler isgan etmege baglamrglardv. Gagettabit kt, tilm hrlstigan dtingctsnda, ztnqnln "st4" olarak kabuledilmemesi durumu, onun, bciganmaQa neden olarak kabul edil-mesine mant olmadt! Btztm, "gok aktllt" hristtgan dungamuda...Erkeklerin bu baskaldtrmalartntn esas nedeni de, boganma i;te-minde bulwtanlartn bilhassa kadmlqrtn olmalandv. OlagLartngok bttgilk bir gilzdeslnde, zinaaa zorlqmalartnedentgle, erkekle-rin kadailart orospuluga sirttlclediklerini gdrnrfiz. EuIi. btr erkegekarrsrnur kendisini" aldattgtnt s\glegin de, sue karpr nasrl daamansu bir clripman kesildigini gorfirsttrtilz! Nedeni de, bu duru-mu kendisinin gimdige kadar bilmeml-g olmasr degil de, bundanb6gle gormemeztikten gelmesine mani olmu$ olntanudtr. Erkek,gqwThil<Ia, bu durunlu bite-btle kabul etmektedir; ne uar kt, "er-kektik gLrrutu" kab1lu engellemektedir. lns an' uticttdttnun tekdI-zelkten skildgtnt ue, beraber gagadgt krgrye kargr olan seugisiazalmaksutn, btr deggiklige gereksinme dugdtEunu o da. btlmezmi?

Sire g ele n klk:i.k alq g anhklar, korkular, dauranrg k abplan,rahat etme gibi pek gok husus, kiptleri ortak bir Aa.Solma ebgntgotirmektedir. Aile tle ilgili geure duggusunun neddn otduguhuzur ue mutluluga kargrn, galanlarnt deuqm ettirmek ilzere top-lumun ugdurdugu AapaA bir kwumdan bagka btl SeA olmagane ulili! in temelinde g atan s agmahk, bu latruma g irenleri. ttmAgb

*Son birkag yldan beri Yunan Ceza Kanunu'na g6re zina"sug" olrak kabuledilmemekiedir. (K.D.)

C insel org anlanmtz a Lqf anlatainaz s tna.

. _Kendlsine kary saggmlgt olmaqan bir kadma nastl lal anla-tabilirsin! Agnt gekilde, bu sallgtnltk goktugu ned.enigle kendislntgqlagacak hakimleri de nerede bulabtlirsin! Erkek gttaAmtA top-lumlardakikadnlarda srkhkla rasllanan ue esasrtd.a ahlak gok-sunlugu ile birlkte segreden bu kendine kargr saygsalil<, erkek-Ierin neden oldup u bir duntmdur.

,_ -Taparcasma seudtQimi zqnnettigim siirgilndeki kocama-ilk,krcamt kastediyontm- kargr besledigim duggutara kargrn, uO-cttdumun ta'r.amen allrt De deg$ik bir lisoLn konuSmctkta otdttQunu Jarkettigtmde 6gle-s ine geigtim kt... yasttlarmtd.an olug an"bireuliler grubu ile beraberken bir akgam "seuiaoftrm, ne demektir!aArlca.,. du,ggulartmlz ile uicudumuz arasvtda ne bigint bir bagIantt olabiltr! Neden sadece erkek poligam olsun? Ben kcr,crma {aplAorum... ne uar kL herhangi birfsinfn beni kucctklamasuta daihtigactm uar! na AapaALm, gani... desenize bana!.." dtge orlatlaattrm...

Yeni geni.Jarketmekte oldulum bu bAgtrlc bulug kargrsndagerQegi",arrAordum. Gelin gdrttn kL arkadatlartm kaptlartnt banakapatttlar... Ama, biligordum ki, hanrmlartn dirrdiliden rictiminkocalartnuT Aantslra seugtlileri de uqrdt...

Vicudumuzun sorumsuz ue sagv olup salgt bezlerintn $leu-lerinden olu;'an kendisine 6zgti bir hsanla duntmunu ue gerek-sinmele_rini anlatmaga gahstrlt husus-u Ise, gogumtrzu gileden gvkarv. Ve bilh-cssa, g{mdilerde degil de, Re{ch't. rster'sosyalistolsun ister olmcsm hig bir Aurupa rilkesinin kqbut etiedigi1944'teki anlagqt glzOnlne alvsak, olagv't bogutlartnt dqha da

T4

I

IIIrl

l5

sarar. Kendilerine binbir agncahl< tarudgt ue aptaba gururlartnrokgadgt igin de, erkekler bu anlagmanrn esiri t{altne gelmlsterdir.

, Qilnga Kadtnlar Harekettnin guzgdtmun en ilnem|i olagtol arak eagda; bir tarihgi tardvtdan kabul editmesi bogwu degil-dir.

Fu gr kargrlagtrklart herSeg{ gkan kadtnlartn, tilm sapmaue abartmalarc kargrn, bir gtin hWAk @mizlik)e ilagacaklarnatnantgorum. Bub{igAk galan ue dolandvrcilgtortaga grkarmie- ol-duklart tgindir de, btrgtin artk herhcrngi bir uzlagmaga Aanag,ma-ntaktadtrlar. Bundan b6gle, bllimsel olarak elde edi[mig bilgi,bulqu ue uerileri toplumun apagk orta!)a kogmastna ue kabul et-mesine srar etmekle, esasta onlart ahlaksulasttrntaktan baskabir gege qaramtAan bu ginin gegerli, ahlaktnt gaclstmaktad.vlar.

Ne1s btr tigatro oAUnuna konu olabtlecek agagtdaki olctgpek gok gegi ortaga kogmaktadu'.

Egcinsel erkek btr arkadagmt, en uJak btr arzu iqtenligi. belir -ti'ini benligtnin derinliklerinde gomdiren ue kalr bir altlak eQtttmiile getr;nrig olmakla tam bir cinsel sqfkk iqinde bulunan ue dola-gsryla erkeginin bu halinden haberi. olmanlan gfizel bir kadtnlagtllarca eull kalmqtt. Ne uqr ki, kadu'nn eulendkten on iki tttlsonra otuz-otuzbeg gaplartndaki tehlikeli d\nemegte, belkf" dekendfsi kadar sal olan 11eni bir erkege rasllamrg olmosL rkrsinide biribtrlerinin kucaQtna itmig ue uiicutlartndan zeuk ue hegecanSelalelerinin bogalmalartna neden olmugtu. Birdenbire karylagtrgL bu Atrce muthtluk ue haz, eultlik hagatnda gtllarca katlanmqoldugu bir surLi eksiklilc ue gauanhklart gagrqtvarak ser4gilisin-den nedenleri sormasrna gol agtnca da, kadm kocasrnur egcinsel-Iig ini 6! r e nmg bulunug or.

Ka/r ahlok kwallartgla egltilmi:t bulunan kadm, kocastna,bogka bir erkegi seumekte olmasr nedenigle -kocqsmtn egcmselli,!i" nedenl ile degil- boganmalartntn eerektigini s6gler.

Egcursel erkek, pank tginde bana kogarak, senelerden berikendt 6z benltgine kargt sdglemekte oLdulu galanlara beni deinandtrnrala galqmaktan bagka Eare bulamadu Qok sewliQi uekagbetnek istemed{Qi kcnsrnl kendisine geri ddnmesr hu-susun-da ikna etmemi isttgordu. Ne uar ki, kertdisintn seudilt ue clortelle sarrlntq olup kagbetmektenkorktugu geg, senelerce taslmak-ta olduQu maskeden baska bir geg degildL Gerek kendisnin uegerekse boganmak istegen korrsmn gahgtrklan ortamda. erkegtnegcinselligi eskiden beri btlinmekte oldtgu igln de, bu duruntunortaAa grkmasr gibt sosgal btr endisesi" sdz konusu olamazdtAncak, egcinsellerin t:d:m kimlikteri aileleridir: onu kaybetmekten5dleri patlar. Bana gelince, dauranqt ue ahla.k anlagqt baktmm-dan kartstna kary dugdugum saAgLAt kendisinden saklamak zo-

IA

rtrtda kalarak, kendisine, bogle btr grigrnin netices[z kalacagtqibi tam bir sorumlulttl< duggttsu ile harekeL eden karsvu geri"rlon ngu kimsenin ikna e[emigeceglni anlalmaQa 9al61tm' Bo-

gonmd kot,-,sundo, karrst, kendisinin egcrnsellEur i .kullanmaga'Lagma g6re de, bu boganma olagtnt ailesitle izah etmege gal6a-cagLml dq ilaue ettim.

igte busureLLe, adamvT ablasr iIe enistesine -gelin-kertdileri-

ne de birer ad. takalvn: Kosta ue Niki' gtderek, kadtntnbir ba7ka-stnt seudigtni ue bu nedenle cle boganmak istedigini s^gledim.Dostlqrrm'ol an her fki"si cle gosktna d6nmttsttL Saklamasa ggl€tt-grm htrsnsun ortaAa grkmairru 6nlemek ue 6ne sird1lum QQig'Ititmtkuvuetlendirtnei iA.*, bir ara, deurimcidOgincelert ile bilinenioitir;g,o ddnerek, btr bapkasrnt seu1li$i iEin agrtlmak istemeklekadmln gok dirust daurandEtnt s6gledim.

- "Neler sogltiyorsun gahu! Dilrlst daurqnmakla ler Seg

hal edtLigor mu?; cllge Kosta agzmdan kbptkler saQa:ro,k bqnagAklendi:

- "AnltgamlAonrm seni Kostdl Kadtntn daurantgtnur d&r&stoldugtnu inkar mt etmek istigorsun?"

ISte o svctcla Koslct, Jrenlenemegen bir ^olke .ile o ana kadar

konuga kar6mamrg olan-kartstna ddndl: "Sdgle! bana kargt du-nist Jlmanr hq senden istedtm mt? Yook! ffig-le b-ana! hiq sendenb6gle bir geg isLedim mi? Dkkat et! Senden hig bir zaman

-ue-higbi/ gekttde 5,6$estne namuslu ue dfirilst itiraJlar rstemem! K';,lah-

lart degigir? o zaman!"U stime gullanmag tn! Btraktn da bttireg im!

Ewt, eJendtm! Her iktsi de karde1Lerinin egcursel oldulunupekala btliiorlardt. Geltn gbnin kt, buna ragmen, kadntt mahke-'nvlerde srin-tlcleu ebtlnrcleii tgtn ellerinden geleni g apttlar'

Dwun bir c)ak{ka! Eulttik kwumu iginde pek gok gifiin mutluolabileceltni gad-stmtgorum' Her ne kadar bogle bir ay'uyy|otugmasi4tnlher seiden euuel, brlhass-a erllegIy gok gtrl<sek birantbt< nttaginr tairriasr, De qAnL gekilde, kadtnm da kocasmrkendi mutiuLugunun tek ka1;nagr olarak gdrmemest gerekliisede...

Ama, benim de sizlere bir sorum olacak: bu gekilde mutltLolanlartn saursuu. bana sdgligebilir misiniz? Ortuk gagamtn s&-

rekli bir agirlamalar ue anlaimatar rtttini twtine-gehp te. kocanrzii oirrc iad"n agrlma Istegini ortaga atqnda kagnu-bu dunrma hazvlrlcl bulindurutz? ue, kag bininiz hig beklemediginiz btrdurumla karg rlagmrg oLmakla g rlctldtnu?

Ve bu hagat anlagtgtnva kargr gocukl arvtuvt gost-ermekte oL'

duklart kt41ris emenii nede nini anltg amamanut hakLt grl<ar ac ak

1aLT

ne gtbi" btr imqit kendilerine uerd{Qinizt bana soyligebilirslniz?gimdf de, baska bir sontn tle kargt kargryagu. eagdag gengkun htg btr qacltlkre t".EiroJr"i",2,i'i)",", Qv<ardgt derkanrt,acaba o kutn srkrntrsmr gideiebilir iii iogrr, d"ostlartm! Binlercekez ha17v! ennkn. o,e"r{t" r"pi"ni""i'-"r"r r,iE d"elgmed.en hctladeuam edeselmekted"t ; i" i"iiliiL;;;; ," ne d.e, sen{" nesl{n t!_reng bir dintn tcat;yj2t-2tar"t jardraA, e!{t{m tara"fvtd.an dnufak bir degt$lme Wrcrmamt$Llr.Tersrnr sauunmak i+i.n,istcdi.gi.kad.ar gr?rnstn, ne gazk ki,Easdas senq ka cta.,maiatda; ;;;;il; siaiiii"ii"i'":,ffi; ;"lamadlqt her seui. kendistne kri;;i;k";"tirecegi. tnancna halud6rt elte sa'tmr$.*b rtu"

"ii;;;;.'H'/r'n""ioaor, bu ganku crkek.g1r(ktrnun agariad.gt aega di iisii:aoT..uonm$ oranr ise d-e...Cereekten. uy !:gt:li. nlr? DeQtSmLp use de, kt bunct pekInanmlAorum, ond"an,bu-gan ae *ieiJn gene eskt beklentiler

*!:! y:? ipek .

bcrceg i.rmrfc_esfne, L."Ji"i.,.f .., muiluluk varat_masr isteniyort GenE ka, ctug.makta itiugu y"gt Eii"iini;I;;,sorunu otdu,unun farknda"utle deoiiitr"; b" ";&tui;;,;;;t"slem tle clolirag ctc a$ r;r;-j;rkr;;; oi#"frg, g ro r..Crnsel birlesme anrnLn hemen ardtnclan te.kdiizeltgtn gergek.Iigt beltrtr. ve. ister ?lr"i ;t.;;g'jil;&", ner insan son hazkasrlmasr ile btrlkte tim n"riitgrir"ri"O, her gbnktr sade {n_s ancrq a ddnugrir... k y1ltrilmq ri 1l"ryil rU " ulratilmtS... eOnki,tnsanlar Dqa,run ahlaktna sahip ,iLgU[n1it.

crnser kuqnltkrart soresince, birregmereri. crmacr tie, erkekue dgt hasuairar btrutrtelrit iiJa6i' iJ^rrt"r..ve hagattorugrr.r-ran bu sorkemll' nnn:1:: a"1, i"16)ramtcrnmaga bagtt or-T:I1yr|..k"nd-ittg{nd.en ortaga grkar. SL, 6v Dqranrn, drgisine binerkc,n lim d1ngaq agctktarnin altni'seiauyaunGii'ii#,9*"n9,uitns^nJu;-';::,:i9"'U,ffi:li}#g:l:ce4t lum Aaklasma airislmlertntn htgi-iirojrnoan qeri geuritdtgtntgorantz. Drisrinme Letistne.:gh,p li^"ift tarl teln haguanlarnkendt kendi'Ierine ue"t erri o-td"*iari si;;;;; sureceg tnizcren emi-::i::_g-.:yg6qlnr<i,..1<a4ynt"rd;-&+;;;;kurilwtdekend{ken.aue r tne g e t e rlt d eg tll erdtr.

Kendt kendine ug\11tt olma.gazgsru htE btr garattk kabul!\nz A,pagrgttlcan ld:m haguantdrtn"suru ha.Iind e gaS amak tct oI_mqtart da burust kanltnd"in U"Etci ii W..'. uouo, bttkilerd.e deXy:i,g\,-yu slzreriz. Ince tzi it ;i;inrn sannd.a, d,atrartnt?::IuFte .sana dqra vaamry deha. klr,a Lmint b;i;r"r-;" t;i;Ktsa-tombalak b{r kctdtn-sqi.. oin-gi" an, ai fk;;;;" F,;;selui" denir... Bunu orga,a"ai1c9n;" i;;;Id;gunu btten gokt herik{s i de huzurtu hareke ts,uitkte;;' ai;i" #; Lece a anl' ana durtrk a,rlar ; anc ak, r0zg ar e s ttg ird"e- Gi" itiii n s tnn d.ognt tarilkla1B

e7ilerek bir gegLer Jrsrldor...Egi olmaksutn hig bir Aqrattgar Ao;so;maslna olanak A-okhtr;

bu beiaberlk bir ailege dai$Aice de, duntm tan^lag'' Ne uqrki, brna ragmen, eulilgn makbul saydmast olano'ksa,dn

Agnt gatt altvrda Aa:iam, bu dttr:.tmun ancak pek az sorunu

Eoteiiaigm kabul eftlgimlzde bIr anlam ta1v ue sonuca uardw'Mutlulugun ancak erkek uastasqla getirildrline inanmak ue

b,nu bekleiek tamamen paranogak ve hastqca bir dttumu ak-

Zitiiiii: Ei"rcil, mutluttk g&r'rdai zembtlle getirilecek Jasutge de'gildir.

Erkek ue agnt gekttde kadn uicudunutt sunduklart gagatrct

ho" ttn, oiunla ilgttt"olmayan kiqisel mutlulu-gu kangltn.namq'Sn-rekir. Qinktr heikesn etde elligi mutltltk, kendisinm bogttllarrg-Ia oranttLrdv.

AqlJrt hesaplagma

Kargrlagtrlrmu tek bigttk galan, galnvca "kadalt Aatqm-dan-atalagi p:ag erkek uaiudwtdan s99er': dige Jormttle..n!il9"imidir? BultisGu kauramanu ue bundqn kopabilmeniz dALesine

otic kt! Sizleri" sizLer kadcr degersiz old:n erkeklere ue onlartn ar'"tiiorrno baQrmh ktlan bu gabek bagnt dislerinizle s6kry atn! Ya'

sii-iir-git tl1erden, kocdman taJ.1ardan, renkli toman1ardan ue

edebi agk galanlartndan anttnv!Bfligorum,gt4ttlrsizdenbuistedigim'Kasastntmilgonlarlo

dotdirdlgurutz"Viglklaki*' nin erkek roL arkadafl i!e. ozde SLes!11'

iuai" l{nonoo k"atlonmanuln gtk oldugwtu da biligontm' Vit'rindekt qtael ve aunt zamandq ruhsttz ue canstz mankenin gagt'^riir,

"ii sunulai. Insan kant tle beslenerek hig gtpranmadan'uaslanmadqn ue t|azil buruSmad.an uzun siire aatLaqn mqsallar''aiii.t caalar gibtl Vuguktakt de zaualllllg'lvt kullanarak, isterPiqmalion'u u6ua Euitla'At islerse KameLgah Kadvt't oynasur' bog

kifonudaki" ,af".k Uegnt torputegerek mutLu bir pamukprensesyalamnr r s tudiimTekle dt.

Euita uega MarErcrite Gautier ol... Sen, gatakltk.azg,^ l:?!!Sulh haknniri't o kairsr ile birlkte seni de S'rtagmo Megdant'rtdaqsacagnl!

' Bilhassa ucuz melodram filmleri qeviren tamnmrg;runanh film artisti' (K'D')

l9

ve tttm erkekler' kartlart ile gattkrartnd.a zeuke uarqbirmere-rine sardtm etsin drq-e; !"":!rl;.;;rilijip orotortnda taksimedeceklerdir. elnkn. b(3rc. qOzA dogmazlgtnl saAls.;. kurbanlar-l:.I:?::"g"tamlctsttrdgt {Eln, Lek.it osii-un_tek btr erkeye ba!IutK ttgruna olenlerin sonuncur-u olarak iiii.-gor nx rslerim...

10 Kasmr l9B2

EWi YA T'IDA... AYIA, HAI-A'PAMUI(PRENSES

P.S. Benim tek ba5tma 6teceQime.bolonayrh, Bcakalannrn 6zgilrlAitr icin ueri-len kaugantn bedeMir bu... che,ni hatlosv uido1oiilr..

20

Bizim Hariklia, ister yanhEhk de istersen qansrzhk' iqte

Utiyfe- aii"V"Va geliniEti. Doflumundln .uq yrl dnce babamzolriruq oldtigrina gore, baqka ne diyebilirsin ki"'

lgese cle kabahath olan fakirin allah belasrnr versin' Bdy-le-

rin. -[ii.y,Ui.rt

"tt bir koyde nasrl sakl5rabilir de dt!l:L 9t:kulp taka'bilirsin! Kurlajrn lafr bile e.d1tm.gcti' Anamln parasl oa

olsi, ben de o zar'anlaida daha da buyu-k olsam' gunaha gire-

".lJ'nni"i kalasrndan kim atabilirdil iAllahln sana gondermig

oliuAu bir gocugu sen nasrl dldurebilirsin!"'"gu iqe kangan hangi allahttr, be anne? Sen de gok iyi- bilir-

sin ki, bu iqlere karrqrru"q birisi varsa, o da yukarr mahalledekinalbant Manol'dan bagkasr defildir'

Ah benim zavallt annecifim! Ne yaparsrn ki' ben o zaman-

U.a" a"tta kug,r".rktr*; yoir"., topiuinumuzdaki sagmahklar

hakkrnda sana ne stlyleyice$imi gokiyi bilirdim' Qunki' nikahlt;ki;g;;e^. .rtt"t t

"ig.sini iaqraigrna gore' Mervem Ana Aibi bir

sev olursun. o t*.,t.i--I;;"" ;k;"%; t[humladrgr igin gebe.kal-

irir" a.*.rfer de, gocuflun allahrn gonderdiflini sdylerler' Ama'Xo""tr yok da seni-gebJ btrakan komEu oldu mu' igte o zaman

bir pic"doEurdufiun-u yedi duvele yayarlar"' tam tersine' bu igi

;"ili"1;;itgi"lt a.iqii"up' Allah rizr olsun demeleri $erekir-ken.

Ne var ki, o srralarda benim daha buyuk ve bugunku aklt-

ma sahip olmam lazrmdr ki, tum bunlan kendilerine soyllyebtle-yim.

Babarrr dldufunde anam otuziq yaglannda bir. hadrnd-t'Otuztiq yrlhk bir elma a[acr! Tucalrnda iki gocu$u,vt llft]l9T;den baEka bir geyi olmayan kendisi ile kim yelldel,:t':t]t:-t;'ema. vi rmcudu! Odun toplarken memesi sana bir doKunsa gll-

grna d6nerdin..' nerede kaldr nalbSnt!"

Ufacrk olmamza karqrn, ustumuze gdken ayrp nedeniyle

tek bir negeli gun dahi gdrmedik! Yedi yaqlna gelinceye Kadar

Hariklia'mz, eid.tt drgari grkarmadrk' Bir gun onu kiliseye 96-turdu$umde, herkes sokafla firlamtg "kime benziyor be' var]ge-

23

lio'nun piqi?" diye birbirlerine soruyordu, Ve, al sana alaylar, alsana dedikodulirt DoSmuE oldufuila go*. i";firy;';.1,k #;;pabilirsi n ki'.. Krrkr nr-doldurdu k"tan: "3"i" g.r. i.ii J.,ry, ;H;

il jcin, 91y plpaza gdturmezsen, at saia (zrndrk) i.f.*U,...tovbe, esta{fumllah...

, Yedi y.q,ru bitirdiEinde, allahrn belasr komgu kanlar jan-darmay eve gonderdii6r; yedisini cloiduraug""i-gdi.' q""r;"okula giinclermemizi kan ui .*r.a.i. -stiyi.yii u"rril J.;d"#;nereden bilebilirdi qocufumuzun yecli yiq,iir. ;1a"C;;il"T"i

istemez,. gereldi belgeyi atmak- iqin haai katk git a.;;;i-kJ;;_ne. EIi krrrlasr katio -hemen doqendi: H*if.fii, r.oti^il;;lid;;dul Evangelia Arapaki'ni" g"yri ii.i* ioi"g.r.

Zavalh anam da. qaglanhfir iqinde ,,pek iyi... ama, yolu bil_medifine gore nasrl okuia -git6ini, ary"'"orui. vof hiiyarr, Ueana... ama, o yoldan geqmektir giiq olinr.. Erkek kardeqim Kosti ile ben onu aratTTo,a alarak okulunkaprsrna

-kadar goturcluk; ne var ki, ;;J;" sonra onu komya-cak olan kim?Ve, birinci srnrfrn qocuklarr iQeri girer girrnez, tumu, beE sr_raya yr8-rlmrglar da altrncryr boq birak"mrglai. uarikli*'*,ru, i.,i'okul yrllan suresince ontiir Eocuk UirUiii.ri"" yr{rlmrq da, ona

flli. kez dahi agzlarrm aqmamrS. Tumunun ie"gtizu q.;"A"_muzun ustrine qevrili; o da ortada iaq kesili durur.l -' !---o-Sen de otur, der ona o$retmen. Hariklia da gidip boq srra_nrn ucuna iliqir."Siz oradakiler! Neye oralarcla y{rlctrnz! Andoni, Angelikilgelip buradaki bog yerlere otursanri,idiyerek, dg;;G; B;;;_kinin. oturdugu sriiyr gdstermiEse a., riiur".t""?o.t .ii.-"..iimrq olan Andoni ve An"gelikiye i.f. nii adrir attrramach."Dedi{imi duvmadrnz mr?,, diye ogretmen usteleyinee cle.Angeliko hemen poql{r: ',niq ofd;g"-Tii" rr.r, yanrnda orur_narn; sonra, eve ddndri{timde anneir beni ddver..".

, Yertutup da insanlara a5nbrnr yayrnamasl iqin de, Hariklia,crhz irucuduna omuzlannr tollatrp t"i""*r"rr", irmsrkr V.piqtri:dr.

, Jnanrr nrrsrn? lgte., tum yaqamlnca da. dalsrz aSaq misalikendi vocudu icine srkrgmrg "olarak fr.p U.iVf" V"t"iryi ;&;buyudu... menesiz, sagrlsv...Brrak ki. yuzu.hiq gtilmedi garibin! Toplumun ,,namuslu

ki_Eiuerl .araslndS piqterin- gillme hakhna sahip olmadrklannr bil_olgl lqln, gocuk Eibi o da gulmek istedi[inde, gtilme ortaya grk_ma$a korktufundan vazg6gip gerisin g-..iye igzr.ra trllliyor" vezavalhnrn afzinr buruqtuilyiorai. --- o---J

24

lqte bdylece, utancrmvrn nedeni olan gunahkar.alnelntTden baqka 5ir deste$imiz olmakszrn fakirlik ve utang iqinde bu-

v"aUf..',qff.ha bin Eift<r-,t zenginler var da, liri zeytinlerinin'. di-Eeri baElannrn, bagkasr da tarlalannrn Qapalanmaslnl lsteror oe

!"""*il Uii dilim "ekmeAe galErrdr. Digei kadrnla'n gundeliSi

onbeq drahmi ise, anam"on ahrdr. Ve' bundan Eikayet.etme$ef.ufttigr"au da, "buna gukretmen 11"-" deyip. sustuyllll,' 11-*.t"",It olmastna karqtn kendisine iq vermiq olryakla buyuk iyi-iit i. U,rt"n*ug oldukiarrnr hatrrlatrrlardr. Kaldr ki,-kime Eikayetetsin! Desene bana! Bize dahi, gikayet edemezdi"' yalntzca'sivah basdrtosunu gozlerine dofru indirir, bn de yOzrlnu dahiiiti^", olurduk... g"anafa yemegimizi koyduktan sonra da' birR.rtUt gibi sessiz ve dils?, ocaftn yanrna gdkerdi'

Bu srralarda da, harp patlamrq oldu"' bitti diyene k3dgda. diferi baEladr: lggal dedilderi yani"' Kbyum v Italyanlarlaclolmultu: oh. be! boylesine temiz ve guzel .insan-gormemlElrK"'b."

"qlgt-y"kan ons-eklzinde, Kosti'miz onbeqinde, Hariklia'mz

da on civartnda.lqgal'in ilk senesi idi... Bir giil.kaplmlz qahnarak- iqeri'.9

,*..r? kadar hiq gormedigim gilzrllikte. kitap gibi' silslg puslubir kadrnrn girdigini g6rd1k. Dekolteli ipek elbiseler, insantn ag-

zrnr aqtk briakaii treyneUi mem.eler uzerine taht kurmuq alttntolvelir icinde esiktJdurarak elektrik gibi yanan gozleri ile gu-

i.,ti".y.t.t b?e bahyor, qaglanhErmzla eSleniyor.du eir ,a5a'

srrtr d-onuk arlaml durterek bu gelen hantmtn kimin nesi oldu-Eunu sordum. "ErAini" dedi, kupkuru bir ifade ile annem. Ama'3 n.U.f. cibi kadrn"ttim evi aya[i kaldrran baSngmalar, dpucuk-ler. sulm?ler ve kucaklagmalar iginde anneme sarrldr'

I'N.d.r, bana boyle qaErffI'llq gibi bakryorsunuz-be? Aferinsana. yenge! Qoguklann qimdiye kadar.ismimi dahi duymYQ.cle-pillert "siz,-benim, rahmeili babanorn kardeqi oldu-$umu bilmi-ioi- ."""""" z? Halanrztm benl Ne var ki, Atina'da yagadlA-rm

iql", y"f"o"ayazlanbir ayhfirna Aya Yani'deki mallanma gelebi-

liyordum..."Ve, yeniden hepimize dpucukler! Hariklia'ya {3 dOn-dti,,o1-11

cla'optu. kucakladr. "Ah, zavalhcrk, gok zayrll Hadi yenge'-ibrigiateee sur de bir kahve iqelim... o esnada da rahatqaslna konu.-

$uruz, dertleqirZ..." Annem afzrnrn .iqinde. geveliyordu: "Ozur di-lerim, Ergini, ama biz kahveyi nereden bulahm?"

'Ay, tuh! ne yaztk ki sana getirmege akrl etmedim" neyse'

tekrar geldifinde unutmam..."'Yani, burada mr kalacaksrn?""Benim kahyayr, Kostaki'yi hatrrlarsrn! Olmuq' gTib"'

Atina aqhk iqind6, harp var... kime brrakayrm paralart? onun

25

igin de, kzrmr teyzesine brrakarak mallanmrn idaresini elime3lp?g" geldim". lft t o.asr oi;"$, k rkt;;lanndaki Ergini hata,:t^:-Pgq 1 _?:rtl

n 1 oplam akt an, "qapalaind

k ; ;;ft . l;?;; il;;lmaxran l(anburu qrkm-rg, yaz_klq demeden dmrunbe drinvanrnayrFrn r s rrbnda taqrmaklan gokmuE .;;t. ;;;E;k;'+;:1tjtr. lnanamryorduki Ne var ki, ilk k.; ;l;;;k .ililJ;;;d;B;_nrn gelmig olmasrndan Oylesine memnunduk ki... "Qocuklarrn da buytid.u$ung €ore Vangelio, bundan bdyleburadaki malanmda sil galq?caks?no. v. "Lt.r. a;,-v.#"ii;:ra ddediEimin avnrsrnr verece[im. Hey gidi h.yt ; h&#fiivti;;duna sr{"amryacik t o"a y,ii.rff i;"i#r:.:', Zeytin.yafrnrn hazrr oldu$u haberini kendisine ulaqtrrcLk_tan sonra bizlere tekrar gelclilinde neler getirmedi, neleri tin,qeker, kahve... hatta bir tivuk... "sizlere biiyumurta y;p;;" l;;ktiqtk yiyip ingallah toparlanrr g.rr-Uyor musun, zavalhcrkverem... " diye de ekledi.

, , B"rq da bylesine bir fistan getirdi ki, tum kdvde bir esinioulamaTclrn... ne cicelder, ne yegillikler... ovalarla g-tit<leri gdrrir-dy" ? kumaqta... tsiztere o_guire'kaaaihei siyah g?y;l;;;?;;;miz .ise, biiyle bir Eeyi dinlemek dahi'istemiydrdu. ,,nunlaryefi3, Ergini... ve terbiyeli-uslu olmakta" U"qka' bi;;.y;;;;voktur..."

_,, .,Ir.,"k,bu sa.gmahl<lan! cenqlik ve guzelliktir fakirli{in eeyi-zi" diye halamz karErhk verdi. "ve. bilfiriq .i,-xr""r."r.?r'-irX"ioenl- Dlr sure iqin evime alaca$rm; yesin, semizlensin dd ke;di_sini yamayaca{rmz iyi bir gocu*k buiahm."

"Ha5nr, Ergini, bizim de burada bir lokrna yemeSiniz var.,,"Nevse! Size ovle geliyorl Aynca, eve birazcrk yardrm.etmesiigin de, ihtiyacrm .i", on"...

. A+"Tt_".pek hoguna gitmedi ise de, halamr da hrmak iste_mtyordu. Kaldr ki. btiylece, evdeki aqlann sayrsr da azalmrq ola_caktr.

. Vg iqte, halamrn evine ayak basmrq olmakla aristokrat birhavada kendimi bulmam bir "otdu. o. Uil i" a.gri. b."b"t"?, 6i.glraydr. "B6yle- put gibi duracasrna saransana"biraz bet'ruE vaiKl, o zamana kadar ben boyle evlere hiq girmemiqtim. Bu nehala, bufe; ve bu, kanape; blnlar ai mitlE, kadifeii, iipn-r rriliselerdeki kutsal masadaki gibi... Aman AI.h;i ;;-wii;;ii;;atmalar! Ve duvarlarda da.-uzerleri ipek lte:U" d" d.c;;:;;;b_meli atlas kumaqlar: karEr duvardirur,ae a.-"Jtr"?J";".tt:311,h",y aEk!".yazrh kanath bir melek. Bufenin ustunde d.;;;_{aslncla Kravaill ve b5nkh bir beyin resmi bulunan ailastan birkalp ve matem qiqekreri. "Kim bti, hala?" ;n"n*.iiir riri"" Srlp

26

de bana baqka erkekleri da tatmama imkan verdi[i igin, Allahnur iginde yatrrsrn". Gayet tabii, halamdan- bpVlg blr konugmabeklemedi[im igin kan belmime firladr. Bu halimle beni $6rme--mesi igin

"merdivenden Ost kata grktr[rmda- da ne .$6r!YtpJBaqka ilir brtfenin ustunde altm.gergeve iqine konmrlg bagka birkrravath ve b5nkh beyin resmi. lqte orada.-ilk kez-olarak'.U11tPoda kadar ko6aman yata[r, dantelli gargaflan ve lurmzl iplikleisim iElemeli yastrklin gdrdum. "ln a-qa$r be! pureyi yapmgmtcin oitatesleri sov bakavrm..." diyen halamrn sesi beni ayrlttt'"ivtisilirlerimizin {elece[ini ve benim de yemek haztrlamamtngerekti[ini sana sdYlemedim mi?"

'Ve, yLrkandaki resimde olan bey kim? hala..."

"Obor kocam"'Ve neden onun resmi hem daha biiy0k hem de altm gerge-

veli?""Qunku o zengindi; dikkat etl lrumurta alam iyi galkala ki

kdpursun!"Ve, en sonda, sabun kdpiisun'e benzediSinde de lrumurta

akrnr pastantn uzerine ddktii; ben ise, igindeki marmelada act-drm.

Ve bufeden grkardrsr kardan da beyaz masa drtulerinintrzerine uzun bacakh ca-m bardaklan stralarken de "dikkat etde, krrmayasrn" diye ikaz etme$i unutmadr.

O strada kapr gahnmtEtr. "Kim ola, hala?" diye sordum'

"$imdi d$renirsin... meleklerqahr gibi iki. bgV e.9llo*, p,9.n

kapryr agrncala kadar, sen hemen koq taran da kendine gekidu-zen ver..."

Eskiden kahyasrnm kullandr$r ve iginde dar bir yata[r olanmutfaErn vanrndiki uf,ak kilerde kalacaflrmr dnceden bana s6,y-

i.*iiti. Kirca yorekli halam yata$a garc-af dahi yaymrqtr' Dahakaprvt kapatrp saQlmr aQmaAa zaman bulamamrEtrm ki, evin gi-

riii"'a., stivtencea-eti sihirblzlar gibi hediyelerle yoklu'- gerqek-ten meleklerqahr gibi iki bey gozuktu. Neler getiriyorlardl,-neler!Saraolar. mezeler, tatfilar... Ve, getirdiklerini masaya blralor br-i.tttiu, da, hadii. ikisi de halamrn ustone! Biri btrakrp dtgeribaqhyordu... boynundan, a$zrndan 6pmeler, okqamalar, Eaka-laqmalar, fikirdegmeler, gulmeler..

Qaglunhk iqinde kaprmr kapattrm."Gelsene kzl gel de, adamlarla taruE'l-{iye ,s91len9n tqze'

min sesi ile berabJr kaprntn aqtlmast bir oldu' 'Yefenim Kirya-kio! Bu Mario, bu da Alfredo!" Biri "nasrl dedin?" diye sorarkenn"t"ttt da kah-kahalara lo$uluyordu. "Kiry.akio"'"; ve' melekler-q"htot da "bnavo, bravo'la:r ar-asmda yarr )runanca yart frenkge

27

bir geyler sdyluyorlardr.

._.. "Konug be, a$zrnr ag! Selamlag aclamlarla!,,Ben ise, kucukdilimi yutmuq gibi idim.'eirisi u"r.yi ;i,;jiil.;;ilitil i;:dak grkardrktan sonra da giqelerd'e" Uiii"t aqtr: ,,Kiryakios,unqerefe igmek" Ve, hala,.ggne t<i1rt<4ralan koyveicli. oniar a" e.ilsin " bubuna Kirvakio, " !i tsi n',bubuni r<irylLl.:, v-.:' il ; ;.%_ber katrhyorlardi gulmeden; bir n."ai*TL* bunrann nedeninianlamryan_ "lq.be! iq bi. biraz dudagrn gulumsesin! Isi ,.hiii.;_T:r, ^"i1 i' Mele kl erEah lan da " gnzet "ku.'giizet,

a iy. t.tri# J"rurlarol. Nlhavet mas.aya- oturduk. Ama, halamrn hazrrladrAr ve_1n 9

kl er ye.n e qti4 eib i de gi td i. G;i; ;; i; o;t;ri;;;; il;fi; i ;"y"tq!. ieki ddkup te kibrtfle ateElemege i"arr"r".* "d;;i;k:lar! Ve, bunla' da zevkle.yiyorla;dl.;-?C;el. qok giir;li-i;;i;memnun olduktan sonra, 6eh ne yapabilirclim! "

Ben ise, artrldarr gd,rdukqe igim srzhyordu. pirzolanrn kemi_finde kalmrq bir parmak kalinh{rndaki'eti gordukqe de f<osia_ki'mizle hastahrdr' Hariklia'mz ;-Lffi^g.l;yordu. Ah! bir topla-XIP_tF:1.$e, foye .geri .

giuigimae oiraia a. eliui.iir-r!,irbunlarl du$unuyordum ki, meleldergahlanndan'-birinin kocakolu ile belime si'rdrsrnr ve difler ai ii. a-. qarapla dolu kadehia{zrna dayadr{rnr gordum. tsan"a yardrm ead, umuau;t;;;;tara'na dcindufitlrnde, diSer meiekgahrnrn kocaman ili;;;!:f-.lll gd[sune atrp ikiiri *"r"."i"i"-"r"",.,, opmekte oldu_q:]"" gjldum. Ergini halam da, krkrr krkrrlar arasinda, ha bire1,t",9]?:p1.]?I1tl saglannr okquyordu. Her halde aSzrmdan biriii... kaqmrq olacak ki, halam qaliacrktan bana bir GlAa ;Tr;;"hadi, Kiryakiol masaln topla ki <inumuzde yemek artrklan kal_f^"?l "

" ded i. _Masayr toplamaSa baqlamrq trm" ki, elimde i;b;k;_:]1 lre Tutla,ga dogru_yururken ltalyan'rn koca elinin butlanmrnaraslncra dorastr[rnr Iarketlim. 'l'abaklar elimde nasrl da avaktadurabildiSimi bii allah bihrr rvrut faga dog;-t"i"a,;;ffi ;,.=:kamdan Alfredo... o'u qok k6iii-8;fii; or*i'i gli.-r.i. fu. "hemen- "pardon sinyorina, ben gidiyoi iil*.r." deo'i ve-iielanribulundu.Eu avluya iogry yoneld-i. i;bulil^, bogaltrp k"l;;;i;;gdp tenekesine doker arikmez de halamr korumik.ize.e treme'yemek odasrna dtindum..

.. Bomboq! Salona gegmiq, olabilecekleri dugunerek ,,hala,,diye, sesleniyordum ki,*uit klttaki ayat< sesteri

"r.rl".-.au",f]ma. kogarak kapryr arkadan stirgriledim. tvi iffri".*irr;;;;;i,;rini qcizmek uzere iken drEardai kaprnrn"vurur*".i ".:ftiriiJ-f::^.1:,j:".,_u5l"y'. sozleri, elbisemin diie;;i;Jni'1.""id.1_,

Kapattrrdl. Korku icinde y_ataSa iliqtim. Ne ohlaktrm? Diqardakii"]:H-:t"hr bir yandarr".S.,;,? firyiki", qt"L,i sri i;l- ;;;;;Den oerKen diAer vandan da kaprya yukleniyordu. Aey. Alla_hrm! Herif mele-kreiqahr desil, inri'sl'n rlGnaisi idit n"i""r,-,2a

benim! Nasrl da beni bdvle canavarlara teslim ettin! lqte o anda,koyden getirdigim bar,ril gtizume iligti. Kaldrrabilirsen, kaldrr!fum gUctimle asrlarak kaprya dayattrm. Aq ulan qimdi_peze-venk.- aqabilirsen ag! Ailem?de yeni bir orospuya yer yok! So-yunmadan yataArn bir kdEesine btrzuldum. Biraz sonra da, ses-ier kesildi. Ivi aEai*. anla iste! Ve, tam bu strada halamtn sesit0m evde yanhlandr: "Ah, anactftm! Oluyorum... dluyorurn ana-crSrm..."

Demek ki, meleklergahrntn di[eri onu oldurtiyor! Halamr dl-cluruyorl HalacrSrm, halam benim! Dtqanda olan iblis beklerkenben ne yapabilirim? Yataflrn yanrnda diz gdktum. "Hay Allahtm!Acr b?e. Iki zavalh ve korumasz kadrna acr! Halact[rm! Guzelli-Ainin boylesine boqa gitmesi ne act! Ne istedin de' bZe harpicmrq bJ katil ltalyanliin ga$rrdrn!" Ben zaten kendisine, gelme-lerinden gok 6nce, biz yemelderi servis tabaklarrna dizdi[imizdesoylemiqtim: "Hala, bunlar bizim duEmailmv de[il mi?" diye;arna, o beni "belediye bagkaru, yabanct dil bildi$im iqin, bendenKomandatur'dan Cemaatimiz'e bir izin kopanlabilmesi igin ken-dileriyle konuqmamt istedi; ne yapmarnl istersin? koyumuzuniyiligi iein onlan davet ettim" diye yanrtlamrEtr. Ah, zavalh hala!Koy0muzun iyili$i igin kendini feda ettin! 'Ah! Aya Falurgo!Baira akrl ver... ne yapaca$tm! G6ster mucDeni de, Eimdi bizebir komEuyu, bir erke$i g6nder... yoksa beni de dldurecekler'.'kurtulsarn-da, ne olacak! Sabah jandarmalara ne diyeyim! Hala-mln can qekiqti$ini duydu$umda bir surgtinun arkastnda sin-mig oldufiumu mu? tsana da "sen neden sinmiqtin" diye sormaz-lar mt?

Ve iqte o strada, ikinci kez olarak, halarnrn feryadr heryerdeyankrlandr: "Ah!, ah! zavaJln bana binlerce ah! bitirdin beni, me-leklerqahr! ruhum sana teslim..."

Ah, halacr$rm! yedi canh halacr[rm! ruhunu bir an dnceteslim et de kuitul katilin brqaklarrndan! Ve ben de, elimden birgey gelmeden, surgunun arkastna sinmig olaytm... ne act!..

Afhyor, halam igin a[rtlar okuyordum.Bir taraftan a[lamanrn, difer taraftan bana iqirmig oldukla-

n garabrn etkisi ile -zaten ilk kez igiyordum- bir sure sonra sz-mrEtrm.

Gun a$anyordu ki, odamrn kaprsrna vurmalar ile kangtkhalamrn seii b6ni uyandrrdt. "Daha uyuyor mdsun be! Uyan dakahve igelim!" Dona kaldrm! Ruhum qrlop gitmek tlzere idi. Ba-vr:lu yana gekmemle kapryr aQmam bir oldu! Ve igte, 6numde,tum i:anhhfr ile Ergini hala duruyor! Sagr omuzlanna ddkiil-muq, gecelifin danttllerinden taqan iri memeleri' gumta gibiparlayan gozleri ile bir yapma bebek kadar guzel!

29

"Hala, sen tilmedin mi?',"Neden OlecekmiEim! Kagrrdrn mr sen?,,"Seni d1... dldurmedi mi?"' "Kim, be?""lta\ran""Ne zaman?

_r;;:;S.t.ytn, be hala! Olaum, bittim diye bagran sen de{il

"Hadi be, salak! O stralarda ben tam geliyorduml,, dedi vekahveyi pigirmek rizere mutfa{" a.g; ".yirtti.

***

GulumsemeEe ve o tuhaf yemekleri yeme[e yeni yeni baqh_yordum ki, erkeli kardegim x6"ti ii["-gdtoi. ,ar.,. senin hemenkOye ddnmeni istiyor."Neden be! hasta mr?'. "Defil de yalnz, senin hemen evegelmeni istiyor." Tum keyfim kZq;;air.'i,cit d., bir kac Aunsonra ben gelir seni geri alinm" diye fisJaadr hatam,

- ---\ b..r'

Eve gider gitmez anam ustune gullandr."Halana orosDu da deseler, kaybedecek bir qeyi yok! Nasrl

:13 gdTdygU il.i.kocanrn parasrnr yiyor. Ama, sana Aelince.ulan azgrn kancrk kcipek, bii ltalyan "d;"1"; "ld;E;;; fiIvi.Jiisa$rr sultan da duyduktan sonra ieni kim alrr.",-*o*"-

"ltalyan dostum olmasa da, beni kim ahf? Sdylesene bana!,,"Evini yakma$a yeltenen seni! ateeler vaksrnt,,"Beni yakan ltalyan yr, yoksa sen miltn? Beni sevdi{i iein,ve de nalbinttan pig bir tiarjeqim ;kilil;" bitmediEi icin ltal_yan benimle evlenecekr Ama. b;;;"ri,?;;t;"f ilff' 'V;,,

H.j_tjldty* yl dofru ddndtigumde, onu, ir.p-.gf.*.fi iJ.atgi"i. rj_du.Eu gibi sarprlmrq a!"zcrgr it., "il ;fr k;;;;'-;ifi;;.*bakmakta oldugunu gd"rdU;. s --Y-.

Zgval! anacrfrm! Eservarsa, allah beni de, gunahkar olanseni de affetsin! 6nu ndrede bul;yilii;ii.h;f";;;;;.;#de onun gibi zensinler tarafindan i,i"""g1*, soyliyeyiml Soytan_I t ^

I f-el],-1'ie

gal iyrye cegi .r anr", J.izflil ?., d;-d. Gil.;il;rara gunah yazlmaz. BiZe ise, ister ltalyandrL;la-lm;"t.r;imayaltm, ancak achktan glberdigimizal gunah yazrf_Li iJi"""be! Manas.trra kaparsalar?ut i,

-f,"ffi ;?iliik i;., r;ffii;;#i jma zaten karar vermiEtim. Ve, benimle evlinmemig ise de, Ital_

30

van'rn kzhArmr almrg olmasrna hiq pigman olmadlm! Gergek birineleklersa[r! A]lah Eahidimdir, Alfredo ile kardegim Kosti'nindrqrnda bir erkefi se'rrnigsem iki g6zum aksrnt

Bir sure sonra harp bitmiqti. Ve, kraligenin kendisi taa k0y-lerimize kadar geldi. Hey, allahrm! Ne, tantana! Ben de, bir za-manlar, Ergini lialamrnkinden bOyuk bir zenginli[in olamryaca-grnr sanmiqtrml.. lqte orada arabalan, ipekler igin-de- suslulapkah kanlan ve surattnr srvamlq boyalarryla taq bebeSe ben-zemiE kraligeyi gdrecektin.

Kafasr da, kanepe yastrfr misali buklelerle dolu! Bir harika!Kucaflrnda da, kafasr

-glbi iirvrrcrk beyaz bir tdrk duruyordu;

biraz'ionra, onun kurk defil de bir k0pek oldufunu anladrk''l'irmiim0zu meydanda topladrlar. Orada da, Alfredo'm gibi bolsrrmalt birisi, kialiqemizin tdm harp yetimlerini okutmak uzerealaca[rnr soyledi. i|irzlan ebe, erkelderi de den?c1 YaPacaklar-mrq; ?eniz hayatrna dayanamryacak kadar -zaytf olanlar da,poit. ttt"mrrru olarak yetiqtirilecekmig. Ve hemen' Kosti'miziahp subay gibi bir qapki oturttular kafastna. Ne var ki, Cemaatnaqkanrnrn- dedigi gibi yetim de[il de piq olduSu igin Harik-lio'muzu almadrlar.

'Yani. kovumizde bdylesine ahlakszhklarrn oldu$unu bel-geleyen bir ki[rdr kraliqe-mize ben nasrl gonderebilirim?" diyedurumu agrklama$a kalloqh.

Boylesine bir hakszh[l allah da kabul etmez. Ben de, ken-dim oturdum ve bir mektuP Yazdrm.

Kraliqe Hantm,Bir igigiz ue sizin de' igi olmanut dileriz. Ben bir 1ksttz ohtp

arrftem rlulau, ue de bir elkek kardegim uar. Ancak, bogttk birgansvltQtmu oldu, ue annem[z, rahmetLi kocastntn \lttmfrnden tiggtt sonra dogurdu,. Bdglece, pig olan bir -kardegimiz uar. I17ni. HaItntfa. gima{ise, kogimrtzin ahlaksu oldugunu 1srenme-kle Azi,lece g iniz ne denigle

-b askantmu onu ebe meklep ine g lrtderrnemi-ze mcmt oluqor. Kralicem, btr kere dqmuS oldtktan sonra' onu netlapabiliriz{ 1tdilreltm mt, gani? Ne akrl uerirseniz onu Aapaca-"gv.

Vn, size selam ederim, kukardegi, Niohartden Kaguli'nln Ktr'gakio'su.

Anlryacafirn, zenginler istedi$ine gdre, allah da mucizesinivaotr. Ve. piclerin deletim sayrldrklan nedeniyle Hariklia'mztn6U! mettebine girebilhresi iqiri saraydan kdyomirze kaSrt geldi'Bovlece, k:zrmti, ug sene iqin okula ahp kapattrlar. Do1ruruIma-sr gereken iki afzdan kurtulmugtuk'.. Bana gelince..' Ben ne

olacaktlm. Ve gene de. onu orten toprak tuy gibi hafil olsun, Er_gini halam kuitarrcrm otau. ;cei a;';;;;Atina,ya alayrm... bu_radaki mebus closilanmla seni bir iqe y;rlequirr*g;Ei;il;.ve hemen iqe koyulduk. Her ne k"ci".'arr'em bana beddualarg\uyor idi iie del ben gene ona ,'merak etme; nasrl olsa oraclaiki qocuaumuz vari ben.-onlarla oa igiGn.".sim"diyerek ra'at-latma[a qahqryorclurn.

_. Halama her gun gok onemli bir avukat gelirdi. ApartmanafllL"_. €iIT., de. pantalonunun clufimelerini 'cozerek Lo""*"rr_nKra eQl olmayan nrarifetlerini.drgari qrkanyor, halarnrn ';t! brktrrn ben senden yahu... artrk cravlniii,v".i,;; il1"'li;e;d;;i;leri ve kah kah aia' a ras rncla -'."i"1"'. tr^?i".i;';; ; ?;;;l;;;.ve yakalar yakalarniv da nerecre oltrrsa olsun,

"il"n rr.."i"i"i-itl: !.$.*ukl.a. !u iq yemek yectisiniiz masada otuvoiau,nemen ustune binivordu. Ne ise ki. yeirek yerken ,;.tti ..iiri".i-du. lste bu aclam 'it e* il;, ;;f;i;krJh;;;#;L;i',r#:nimi bildiren bir, ka{rt vercli. Ar'a Ue", tag,.t,

^fa,g,i"iln,'""?h9elaze varrnlE gibi aglamaya ba_sladrm. ,,Hizmelqi ,iii ot.v,.n--fr.hala! tsir de beni uiz)h royae" niri[3^ti;; liil ii;y ;?;;i'd:renirse ne olacak!" "Sus be! sumuklErini sil l., k;;;;'a,V Vrr"tlif.okul kaArdrnla seni m-ebus -" yupi""tirkt uirm"tqilik de sanafazla!... "-Ne var ki, "rat "iti"if.;iil;;; .graqmalarrm sonun_da' halam, ailah o feyberi vucudunri

-Lrilt tttir"i",--[.ri]i""benim btirocla bir bakinhk -"-u* oLr"L t"yi.rirrri kopardr.

, Ve, .ge-rgekten de, yeniden clofrnug gibi oldum. Kdltntnadrnr dahi kimsenin duj.rnamrE otcrfigu itinJa" "."i'til';;,;Bu arada da iki yl geqib Kosti'miz ;kul;;n mezun olarak kos_koca bir posta dagrticrJr oldu.

, Eski bir evin qatr katrnda yanyrkrk bir gamaErrhaneyi kira_larnrq;trm. IEine, ancak, halamin #;;-;;;"F;ld'ft " ;;rriy;'ii;

J.!Vd.." getirmiq oldugum qeyiz bi;lunun srgabilecegi ufacrkbir oda' yenrek pisirrriek iqin tuttanJtgi- g"? 'cagr

oclaya sr{-nradr{r iqin, onu-drganda t.jr""ii l"tr""ji.r. ,"ro.rrrlnmasr igin debir tepsi ile ustunu ortmek ,or,rrrtrlg,r.rJaydrm. Akd;i;;rgr;den qrktrktan sonra d",y?,,..y; k; a;;;6g;;;i;;H$_$ukta yeme$imi orada pi iriraim.

Sonunda Kosti,wi de yarruna alarak ikimiz orada kalrnaSabaEladrk. yeme{imi2i aniak k"pryr-;;r; somyenin kenannaot urmak s ure tivle viveb iliyor,,i rr,iira,i giiL.iz oittii, iy.nil fi ,:lenrnemesi iein de .rsiune'ir., gt;dj; ;;;;"rduk. Uyumak iste_glgimirzde, de. ayakkab-rt""*o? f,r,#J,'t liri

"or",ru somyeye qrkrpso1runmak, mandah sJirmek ve blbiselerimizi yatafirn di.,ke;;;:na kognak gerekiyordu

Ftrariklia'mrz bizden daha qansh idi. Okulcla yatrp kalktr{r

32

igin yatmasr da yemesi de bedavaydr. Difler sekiz krzla beraberDlr. odada kalryor, ve haltada bir qrlilq izni aldr[rnda da bizegelip gdni$riyorduk.

- Kosti benimle kalma[a baEladrktan sonra da, bana "ikinizburada. nasrl srsrp uyuyablliyoriunuz?', diye sormuEtu-l;ist.i sigallm: isterse.srfmryahm, kendi evimi satrn alabilince$e kadarburada kalmak zorundaTnz. Kosti'nin aldrsr maaqr bir ydrde top_fayaca$z-, -

ben de bokumu kurutaca$rm", ama, evlenebihehtigin gerekli evi de alaca[rm. Sen de mezu;r olup do$umhaneyJgegtikten sonra da aynr qeyi yapmaya bakl

"Kim alr beni?""Seni kim rni ah.z Seni-en iyisi alrrl Burasr ne kdydur ve ne

de burada koydeki pezevenkler var! Lafa bak ber onir kim atii-mrg! Doktorlarrn agrk olduktan sonra evlendilrteri dunya kadirhastabalucr var! sen evini kur, qeyizini dtz de bakr dariat bulu-nur mu bulunmaz mr?

- - Gergekten de, tayini yaprldrktan sonra kzrmz bavaEr ser_pildi, cesaretlendi. tvt-aaqrrui tumunit bankaya t"trnt'o;i" ;.gryim-kuqam, ne sevgili, ne de buna benzer tjirsivle iipitenivoi_du. Almakta oldu{u bahqiqterden ancak bizi geiip gofii""iiqingerelrli yol masrafinr ayrdrktan sonra gerisirii e-t<siksiz olar:akbankaya y,atrnyordu. Hastahanede de, iiddi olmasr

""a."i"i".lrencl isi n i diserlerine drnek olarak gdsteriyorlarmrq. Hatta, sdyli-ye-siiyliye, nihayet gultimsemeyi de d[renmiEti laribim. 'Vtnidogant -atlp da annesine gdtOrdu[tinde gtilumsemen gerek,, diyeikaz.ediyordu baghemqiie. Beq frt sonia aa, tern-i3e;;ti, ;;ameliyathaneye almrElar. Bundan bdyle ne lug, ne ot"r"L,- ".kan, ne de kirli kanla. yrkamasr geiekiyordui rte tarrtai

"arrDoSurmaya giderler de. bir tas su isrtrp 6rahn", v,fi"-"p, ut rietmezler! Ancak, ttrm bunlar artrk geride kalmrgtr:-g0nkUlame_Iiyathanede-n_ grlap da babaya ',oEltinuz oldu, hiyrri, ofi"h; a-",demez 51tllt0gq cebeindiriyor{u... bazen de ikiy&liigu... Eht kzolunca, bir ellililde idare ederdi.

Askerlikte gegirmiE oldu$u iki yrh qrkarrrsak, Kosti ile ga_

JllArln3ede onatrr..Jnh. ge.girdik. Ve- nihayet, daireyi alabildim.Itil odalr, ama buyrlk, kullanma sahasr net 4O m6tre... zeminlcatr olduEu igin de avludan da faydalanryorduk.,Gavet tabii. pa-ramzyetmedifi igin bono imzalamz ger6kti... Urrak ki, oturaca_Srmz bir sanda$emiz dahi yoktu.

Kosti'ye "sen istedi$in kadar drlan... ben ev kurmak istivo_yT! ?.h{ defilt" 9edim, ve, gondol Upindeki kanepenin y"r,rrid"lKr Kortugu ve ulak orta masasr ile krrmrzr bir salon ta-lumr rs-P.afad.tm;..masaya-da ili murano sigara tablasr yerlegtirdim.Dipte de, iki tahta karyola yatak odasinr oluqturuy.irrdu; ne var

mlur9,3l-, -.*qi![@r,

ki, biz ahEtrgrmz igin, gopunlukla, Kosti lle beraber bir yataktayatryorduk. Bonolardan kurtulmamtz beg yrhmrzt aldr. Yaz gel-diginde kardegim, bono derdimiz bitti$ine gore, iznimizi aldtflt-msda kdye gitmemizi 6nerdi. Kendisi baabaz.t kdye gider, ana-m:zt ziyaiet ederdi. Ben ise, kdyden ayrrldrfrmdan beri bir dahageri dtinmemiEtim. Ama, UQUmuz her ay annemize y0zelliqerdrahmi gdndermekte olduSumuz igin de, kendisi orada kraligegibi yaEryordu.

"Bog versene sen! ben kdye gitmem! ne zaman giderim, bilirmisin? KOrk yakah siyah bir paltom ile yantmda zincirindenqekip gekiqtirece[im beyaz bir fino kdpe$im oldu$u zaman! I)e-lirdirn mi? Neye yahu! Gegirmig oldukl^rrmrz artrk.gegmiEtekaldr! Ben de artrk bir hantmtm! DdqenmiE daire sahibi, kosko-ca bir bakanhk memuruyum. Beni tekrar gdrdtklerinde, kdyde-ki kadrnlarrn hasetten gatlamalannt isterim.

O yaz Hariklia'mz Doflumevi'nde kat krdemlisi olmuqtu.Elizi gdrmege geldi$inde, gulumserken artrk yuzunUn hig qarpil-madrsrnr farkettik... beraberinde de tig parga stit bdrefi getir-miqti. "Hemen de akltnr havalara ugurttup para harcamalarrnabaqlama!" diye grluEtrm. Do$umevinde doSuran soylu kadrnlannpara ile gigek satrnaldildannt duyduSumda da, b0yle bir Eeyinasrl yapabildiklerini kafam bir ttlrlti almadr; olacak gey de$il-di!..

"Dur be! sattn almadrm ben bunlarr! Kendisine pek goktath geUrilen yeni do$um yapmlq bir harum bdna verdi." Ama'ondan sonra da epeyce tath yedik; aynca, l;,er pazat, hatta'bazen hafta arastnda da et alryorduk. Yalnz, ne yalan s0yltye-yim, Hariklia olmadan bdyle iyi qeyleri yiyemiyorduk, bir turltlboSazrmdan gegmiyorlardv Bazen Hariklia'ya gitmeSe niyetlen-digimde, bu husuilarda gok tutucu olan Kosta araya girer "buya$mur altrnda sokaf,a grlup ta Do$um Evi'ne gidilir mi, yahulakhnr mr kagrrdrn?" diye grluqrrdr. Oysa, oraya kadar gidiponunla biraz vakit geQirmem hoEuma giderdi. Kat lsdemlisi ol-duktan sonra Hariklia artrk hastahanede yatmryor, kat ktdemli-,lerinin kaldr[r yandaki iki kath binada kendisine de bir oda ay-irlmrEtr. Gayet tabii, eski bir bina idi; arna, ne de olsa anahtancebinde olan ve hantm gibi girip grkabilecefin sana ait bir odanolmasr iyi bir Eeydi...

Bir arkadagr ile paylaqtrfr odada iki yatak, el-yuz yrkamakigin bir musluk, elbiseleri igin de her birine a1m birer elbise as-krsr vardr; drEardaki koridorda da, tum kat krdemlilerinin ortakkullandrklan hela... Yer ddgemesinin eski olmast, ve afnca; p-kanacaklan bir dugun bulunmamast nedeniyle di$erleri idareyetopluca gikayette bulunduklan halde, Hariklia onlara katilma-dr. 'Verdikleh btiyle bir maagtan, ve a)irrca da, bir maaq kadar

34

tutan topladrprmrz bahqiqlerden sonra bir de qikayet mi edelim?Yok benim'qikayetim" deyip kesmigti.

Kendisine lahana dolmasr gdturdu[um bir akqam, au gdz-yaElarr dOken oda arkadagr ile dertleqirken buldum. "Zavalhkrz... onbeq yldr bir doktorla beraberdi... adamrn geng asistan-hfrndan beri... ve Eimdi de, adam evlenmeSe kalkmrq... bir baq-kasr ile tabii..." diye izah etti Hariklia, arkadaqmrn bir ara drqarrgrkmasmdan faydalanarak. "Gdruyor musun? kimse onlan al-mlyor; herkes Qeytze bakryor; yaqamlannrn en guzel yillannrkullahdrktan sonra onlarr brrahp gidiyorlar..." diye ekledi. Hakhidi. "Yalnrz, ne var ki, b6ylesine ciddi bir kz olan seni, qayet iliq-ki kursaydrn, bir doktor da alrrdr..." dedim. "Ne yani, ben sevgilimi tutaca[rm? Bilmig ol ki, hig kimse beni kuq0k duqurmeye-cek!" diye hrgrmla bana karqilrk verdi.

"Bir dugtin, ben Hariklia! $ayet seni bir doktor alsaydr da,kdye gitseydin... neler olurdul l-um o pis, mendebur a$rzlara dy-lesine bir cevap olacaktr ki... ah! senin yerinde ben olsaydrm..."

"Bak Kiryakio! Ben kendi evimi kurmadan ewel erke$ebakmam! Arna, geyizim tam olduktan sonra da, damat 6yle birbulunur ki... bak, gor, o zaman... doktor da olmasrn... belki debir avukat veya subay... her ne ise..."

Kardegim olduSu iqin degil, ama gergekten bu kz hem alul-h hem de namuslu idi. Dedi[i gibi de yaptr! Evden sbz ediyo-rum... hem de, ne ev! Hariklia'mz basbaya$ bir saray yaptrrdr!Garibim, bbylesine yrpratrcr bir iqte tam otuz yrl galqmqb. Sag-lan a[armrE, hatta go[u ddk0lmriqtu bile... bir tutam sagr kal-mrgtr zavalhnrn! "Gayet tabii, yorgunluktandrr! baqka neden ola-cak? a, krzrm!" dedi[imde, o, her zamanki sesi ile "dylediyorsun, abla, ama ben de yaqlandrm, artrk..." diye yanrthyor-du. "Duymryayrm bir daha bdyle bir sdzu! yaglanmrg! sen gengkrza benziyorsun!" diye grkrgtrm. Ve, gergekten de, evi satrn al-drktan sonra adeta gengleqti. Evi de 6yle bir ddqedi, dyle birstisledi ki! B0yle bir qeyi ancak sinemalarda gdrmtgttm.Dofum Evi'nin yalunlannda ddrt odah koca bir dairel Tabii.. iqi-min yanmda olsun, der... Mahalle de, soylu mu soylu! Yan kom-Qumrzun her ciqe kallugmda osuruklarryla uyandrSrmz benimdairem gibi degill

Baqta, kendisini bizim mahalledeki bir dtlkkana, "LuksMefruEat"a gdttrdtim. Adam sipariqimizi alabilmek igin gok uS-raqh ise de, bizimki hig yanaqmadr.

"BebeSine nasil bakmasmm gerekti$ini dSrenmesi igin benievine davet eden bir harumdan, trlm sosvetenin mobilvalannryaptrrdr{r bir dtikkanrn adresini aldrm" diy6 izah etti bani.

Ve, ne iqlemeli btlfeler, koltuklar, prrl prrrl yanan kristaller!

35

Hay, anacaElm benim! Harildia'mzrn yatak odasrm bir gdrsen!Qtkard{rm bu istawozun hakkr igin, iqte naht ktiyiimuzUnmeydanr kadar geniq bir yatak! tumu de, ustten de altlan da iq-lemeli!.. Ne komodinler, tum duvarr kaplayan koca bir ayna!Ma{aza sahibinin mutfak igin gdnderdiSi baqkh bir adarn da,duvarlan baqtan baga asma dolaplarla donatmq; rnutfak pen-ceresindeki krrmzr beyazh perdeleri. dahi adam hazrrlayrp getir-miq ve asmlE.

Kosti'miz bir turlu inanamryordu. Hariklia'mz da, "aman,evin ddqenmesi'tamamlanmadair ve orta btyuk avizeyi

"sma-dan, Kosti gelmesin" diye israr ediyordu. Biz-ta, Mesolion cad-desindeki bir av?e sergisine gittik! Akhn kagar! tsenim gdzumrenkli bir avizeye talqldr...resim gibi... Almr anda da, HlriHiabana "iqte bu!"-diye gdstermez m"i? Emin ol ki, koca Atina'dabundan daha gdrkemlisi yok! Kanatlarrnrn ustunde birer rgrktaqryan iki kuquk melek! her melek de ayn renkte giyinmiq; biripembe di$eri de mavi-mor! goz0nun onune getirebiliyormusun? altr rq.rk, yani oniki renkli melek... yalnrz tumunun dekanatlarr beyazl do$rusu da, bu! yani...

Gdzlerimizi bu avizeden bir turl0 ayrramadrfrmvl gorenma$aza sahibi "di$er avizelere de balun, hantmet'endi... onlar dagok guzel... bu, en pahahsr..." diye gulumseyerek bDe yaklaEtr.

"Ne kadar pahah? yani..." diye Hariklia'mrz adamr kesti."Patission caddesinde bunun igin elli vermeniz icap eder.

Ama,'burasr fabrikanrn satuq yeri oldu$u igin, bizden'yalnrzotuz bine alabirsiniz" Hey, Allahrm! nasrl da, bize de difier ha-nrmlar gibi oldu$umuz gUnU gdsteidin! Ve, Hariklia cuZdanrnragtp saydr da saydr! "Bana bunu gdndermenizi istiyorum... ad'resim Eu, apartman adr gu, numarasr Eu..." Herif de ha bire gil-lumsriyor, ha bire e[iliyor, ha bire bizi selamhyordu...

Salon-yemekodasrnrn parkesini dylesine parlatmrqtrk ki,trpkr bir ayna gibi avizeyi yankrlatryordu. Ay! unutuyordum! Ka-narya sansr ipekli bir gr,izel yatak drtusu ile, her komodinin ba-qtna konmasr igin birer dantelli abajur. Hele banyo! tumu fistr-ki... fayanslar, kuvetler, hela, krglairnr yrkadrldirr di$er gey...hepsi tamam... 6yle ki, igine girip igemege qekinir insan...

tsuferlerde bardaklar, fincanlar,. glrla... avn awr kahve vegay fincanlan.., iki de buyUk gtimUq tabak. "fiu Uaar QeJn ne-rede o$rendim, be Hariklia! Sen artrk gergek bir aris[okratoldun! Ve, yatak odasrndan gegilen bu ufak odayr ne yapacak-stn?" "Burasr qocuk odasr olarak kullanrlrr... simdi, bunu brakda gel mutfa$a gidip bir kahve piEirelim..." Aman allahrm! Mut-fak penceresi perdelerine uygun masa drtusu ile sanda\re yas-ttldarr dylesihe guzel duruyordu ki... Duqrin bir kere! yer d69e-

36

pegi d-9 uygln renkte! alma gibi parhyan krrmzr ufak yer kare-leri... Burada. anhyorsun ya, gunluk kullanrm igin biqka fin-can, baqka bardak, ba$ka tabaklar... ve, 6yle bir kahve ibri$i gr-kardr ki, trpkr gumtq! -

O srralarda hasta. olan anamlzl gdrmek igin iki gtrnluSUnek0ye giden Kosti'nin diinup de eve ilE geliqindeki ytiiUnu [tire-cektin. ''Sen saray mr yaptrdm, bet" Htriklia'nrn da aSzr mirflu-luktan bir yana kagryordu.

"Bdylesine bir eve de esash bir damat gerek,' diyordu Kostibir odadan di$erine girip grkarken! Yatak od-asma geldiginde isedona kaldr. 'Yahu bqrasr, vitrinlerde gdrdUglimuz bii sergiyebenziyor! Yata$a bak, bel burada mr yatryorsun?"

'Yok, be Kosti... .ahEamadrm... her akEam geliyor, tozunualyor, parkedeki ayak izlerini silip parlatryor..."ve, sonra da,DoEtsA Evi'ndeki odama ddnuyorum... buraya pek ait defilim...simdilik..."

lqle o anda Kosti'nin parmaftndaki alyansl g6zume garptr."Nedir bu? niqanlandrn mr?"

. Kosti, limon gibi sapsan, baqrnr e$di. yakasrndan yakalaya-rak onu vargucr,rmle sarstrm: "Konuq ulan! konuq... konug uiankdpek! qimdi gebertirim seni...". "Ana... ana diyor ki... slzin ev-lenmenize engel olmakla s?i mahvettiSi ve sonunda da torunyuzt -gdrmedi$i igin bir turlti ruhunu teslim edemiyormuq...etse de, hig rahat etmiyecek... hiq olmazsa, banden bir torungdrsun.. .diyor..."

"Ulan, senden mi istiyor torunu?.. Ve ben... Sunca yrldrr..."

. . "Sus! Sus diyorum! Trlm kdyde bizim igin neler sdyleniyor...bir bilsen!.. Anladrn mr, qimdi!.."

"Ulan imansz, bunca yrldrr hig bir qey sdylenmiyordu da,Eimdi mi senin utanman tuttu?.."

"Ne y_apabilirdim, benl Niganlanmadan buradan qrlup gicler-sen,, sen -kaprdan grkar grkmaz asacafrm kendXrni! bil buhut gt-i-nahkar da olsam y-eni bir utancr kaldrramam artrk! diye ddirl-nuyordu zavalh kadrn..."

'Ya ben? Kaldrrabilir miyim? Cevap ver bana! yaElandrktanve tek bagrma kaldrktan sonra, ben kaldrrabilir mivim? Ve. her-hangi kimseye bakmamr yasakladrfrn, boqu tioquia gegirdigimo koca otuz yrl!.. ben de..."

, Plwt.. ag?pr kapattr- ve ipek yatak drttisune kapanmrq ag-lamakta olan Hariklia'ya bagrmr qevirdi...

Hariklia Dofum Evi'ndeki odasrnr brrahrp benimle yagamak

j

!

_i

37

trzere evime gegti. Cumartesileri apartmantna gider, havalandt-rrr, parke ile mutfaktaki yer karolarrnt parlatr, parlak ibriktekahveyi kaynatarak iger v sonra da uyuma$a evime ddnerdik...

Atina, 22 $ubat 1982

I.OI<ANTNfiIZ)AYALT,fiZ DUMANI OSTUiVDP TIJTIr.T] WKATTfIS.IZ AIII,AK SUNULT'R

38

Ben bu igleri gok iyi bilirim; sen beni dinle! Bakma onunbu ihtiyar haline. Ah krzca$zrm, bu herif daha ufacrk gocukkende'taqa bir vurdu mu onu ddrde bdlermiq; dyle ki, henuz oniki-sinde iken babasr onu kayrgla ddvduEunde, hakarete davana-maylp kafasryle duvara oyle bir vurdu-ki, duvarda kocamin birdelik agrlmrg. Ve ister inan ister inanma, basmda en ufak birsrynk Cahi olmamls,

lqte o zamandan beri de kdyde herkes onu Bofiakafah diyega$rrr. Gergekten de, kocaman bir kafasr ve de guc"u var...

- Ama ne guA! Kdyde olen oldu mu, onu srrtlalnp ta mezarh-

fia-kadar gOturen ddrt kigiden biri hep o olur! MeZarh[a qrkanyokuq da yokuq yani; bir gdrsen nefesin kesilir.

Dogrusu, \dyumuzde pek olen olmazt Eh, iqte... onbeg,yirmi yrlda bir dlen olursa... o kadar...

- - On-un igin de mezarh$rn yolu yoktur. Bir dlumden di$erinekadar da dncekini unuturuz.

Yok, canrm! Ne araba ne de baEka bir Eey grkabilir. Tepeyekadar trrmanan elli-yr"iz metrelik bir patika! Ama, dyle bir mah-zarasl var kil tOm ova ve deniz arkanda; bir de vaidrn mr, i$te'limu ayaklarrnrn albndal Diyeceksin ki, neye yararl mezanmu-da m3nzara yoksa gikayet mi edece[iz yani...

Hig hasfalandrgr yoktu. Ne var ki, Argiro'yu dOvduktensonra, namr ile yad edelim, Aya Yorgi herifi ce2alandrarak kolu-nu sakat brraktr.

Demek istedi ki, ulan, benim o kadmr korudu$umu bilmi-yor musunuz? Oyle ise, sen nasil el kaldrnrsm ona! -'

. Kdytim0zde herkes ona orospu Argiro deidi. Topra$r bololsun, kocasr dldukten sonra adr orospu Argiro dulu diye de$iq-ti; yani, adma bir Onvan takrlmrq gibi oldu...

Do$ru, lasbaya$1 bir tinvan oluyor. etinku, kocan yaqadr-Sr surece baqka erkeklerin pek olmaz; ama dldrikten sonra ka-

4T

drnca$z ne yapstn?Evet, kzrm, basbayapr rttyasrnda gOrmuq Aya Yorgiyi. Cap-

canh atrna binmiE de, tam Onunde canavarl dldurtrken gdr-mug. Canavann geberirken debelenmeleri srrastnda da, namrganla dolu azu, tekmesi ile canavan bir yana ittikten sonraitrndan hafifge e$ilmiE ve "Argiro, ben senin igin geldim" diyekendisine soylemig. Zavalhcrk da, korku iqinde -uyanarak"benim olmemi istiyor" diye sagmr-baEtnr yolmafa baqlamrqh-ki'tam o srrada, t0m son yllarrnr aqlo ile yanarak gegirmig olanihtiyar Markomanoli kaptdan igeri girmiQ.

Do[rusu, kart zampara Argiro'yu gok seviyordu. IEte, roya-yr do$ru olarak tabir eden de o oldu.

"Sdyle ulan bana, rtryayr gdrdugunde ost0n drtulY muydg,6rtus0z-muydu?" Boylesine bir srcakta balkonda yataiken usturtrt0lu olabilir miydi?

"Balkonda ve drtus0z, dyle mi? Ne olacak! G0kten Allah oqdzalan Auzelliklerini gorup te gaqtrtnca, qaElunh[r iginde (bak

!ahu! goklerdeki yrldrzlanmztn mrhlan gevqedi de birer birerinsanlarrn tarlalanna duq0yor) diye Aya Yorgi'ye seslenmiq.Onun da (bir gidip tophyayrm) diye atrna atlamasryla balkon-unagelmesi bir oldu. Farl-ayinin yrldizlar de[il de baldrlannrn oldu-[unu gOrunce de, gOzU dOnerek sana gercegi s6yledi! "Bensenin iqin geldim" dememig mi sana?"

"Ama, neden acaba tam dnumde canavan oldttrdu?""Senin koruyuculu$unu ustlendifini ilan etmig oldu. Yani'

sana dokunanln vay haline!""Maqallah, maEallah" diye yata$rndan ba$rrryormuQ Argi-

ro'yu dertli gdrme[e katlanamryan felgli kocast.

Gel gtir ki, Markomanoli ruyayr tastamamrna doSru te-fsiretmiq oldu. Qtrnku, seksendokuzunda dldufiunde qok bilgindi!

Argiro guzel miydi mi, sordun? Oltlere bile can katryordulSana gir kadannr soyliyeyim ki, beyaz baldrrlan tlzerine a-dmgle-rek yelleri sildi[ini goieh felgli dahi dayanamryarak "gel ulan,gel de hala dlmedifimi anlal" diye seslendl$ind-e,- Argiro y.grbe?i-ii elinden hemen atar ve kahkahalar iginde rslak serin elleri ilehastanrn takrmtaklavatmt avugluyordu... ve qukrediyorduadamcaEz...

Adamtn her istefiint yerine gettriyordu. O da hr-rzur igindegitti. Bir bebek gibi "bakryordu dna. lster tarlalarla, ister eEekveya kegilerle, isferse sevgililerle gUnUnU geQirsin kararlltk basttmi hemen evine gidtyor ve felgli kocastyla uSraqryordu; bir taraf-tan yeme$ini yediriiken, di$er taraftan da stkrntrstnr azaltmakiqin koyun tuh dedikodulannt iletiyordu. Kim gitti, kim geldi'

42

kim pig do$urdu, kimi sevgilisi ile bastrlar... her qeyi...Kadrnrn kimseden pervasl olmadr[r iqin de her qeyi anlatr-

yordu; kocasr da ona lnanryordu."Ulan kan, bonoya yatracak pararnvrn olmadr[rnr sdyledi-

finde, tanm memuru sar]a sulandimr?,'diye soruyoidu."Kutsal istavroz uzerine yemin ederim, gOzlerim aksrn ki,

hayrr... Birazcrk krgrmr elledi, iqte... o kadar...'iVe sarkmrg ar,rrrtlan ile katrlryordu gulmekten ihtiyar."gansrn varsa, herif qikayet etmez de tarlayr kaybetmeyiz...',"Nerede bende o Eans! beni dul brrakman vazglmda olduEu-

na g9{e, ne olurdu senin bir tarlan daha olsaydr.l. o z.man"dagundelik peqinde koqmazdrm..."

, Kadrn gundeliklere giderdi de, peqinden de nerede galryaca-Smr 6$renen erkekler ko$ardr. eunk0, kendisi gdmelip de fistanrp Suzelim-krgr listune gerildi mi, ete$i de 3rukanlara grkarakbembeyaz baldrrlannr ortaya grkanyordu.

. Herkes te biliy-ordu bunu! Gunduzleri canh, geceleri de ni-yalannda gdrurlerdi onu...

Bilirsin! Nesi eksikse ruyasrnda herkes onu g610r. Argirobir koru1rucu anyordu ve igte Aya yorgi grka geldi. bnhr dair-gilo'yu istediklerinden, ruyalannda, ayakta v?ya gdmelmiq ola_rak o nefis yontulmug bacaldan ve btifuk gUnihrn ucuna liadars5rnlmrg etelderi ile onu sayrklarlardr.-

Srrf seyretmesinin dahi kendisine yettisini felqli de s6ylti-yor, vq bazr sabahlarl Argiro'nun tavuklarveya domuzlarla-ufi-raqarak zarnanlnl geqirdifinde de, iqinin biiazcrk ferahlamaErigin, bir an ewel gelip odayr silpurmesini istiyordu.

, Onun gibi evine d0qktin, tistu prnl prnl olan bir baskasr g6_r0lmemiEtir. Onun yanrnda, biz di{er kadrnlar pis sayrlrrdrk. "

Gel gtlr ki bir sabah, her zamankinin tersine, Arpiro felcivepek- guler yuz gdstermedi. "Ne yapahm! Allahr da baqt"an s,k;i.bu kan! Gene de bana rzun dayandr" diye zavalh aidrndan ge-qirdi. Aprca da, komEu kadrnlann kendisine yetiqtirdilderi fra-berleri pek be$enmryordu. Kadrnm asrk suratli etiafi temizledi-gl bir srrada da, aSzmdan kagrdr: "sevgilinin olduSunud{renmedi$imi.mi zannediyorsun?" Argiro, o yontu gibi vucirdu-nu dikleqtirerek do$ruldu ve sulan al6n yeibezinielinde tuta-rak cevabr yapqtrdr: "Neden olmasm?"

Evet, gekinmeden y0zone kargr sdylemigti. Korkacakmrydr? Qilnku, k:z,caprzrm, erkeklerden ancik seni ddvebilecek-leri hallerde korkului! Onunkisinin ise, a$zma lokmasmr koSra-bilecek takati dahi yoktu.

"Galiba krrk yaqlarrnda olduSumu unutuyorsun! Yoksa,kanatsz kuq rnisali yata$a felgli dtgmenin kabahati bende mi?"diye ba[rdr.

"Elaleme ne diyece[iz, bel Son yllanmda bana bolmuzlu di-yecekler..."

"Merak etme sen, nasrl olsa dhiler bo5muz grkarmaz. SendediE kalmadr da, bolmuz mu gtkacak! Ruyanm grktr[rna ve AyaYorgi'nin ta kendisi defilse de onun gibi bir koru1rucu1ru banagonderdi$ine qtl kredeceSine drlanryorsun ! "

"Sevsinler seni! Hatrnn icin, aziz- d0nvava inecek ha! crldr-yor musun, sen?"

"Onu bir gdr de, sonra konug! lnanrr mlsrn, yoksa inanrnazmrsrn bana!.."

'Yani, nasrl?" diye lurgrn bir sesle sordu."Srrtr tam bir ddnum! BasbayaSr yuruyen koca bir grnar!

Ruyamda gordugUm Aya Yorgi gibi de simsiyah ve vahgi..."Deme, yahu!""Qrkardrfrm istavroz uzerine yemin ederim ki do$ru soylu-

yorum, be Yani. Qapalamasrnr bir gdrseydin, anlardrn. QapasrnrUzefine indirdi[i topra{a oylesine acryomm ki...".

"Ne oluyor, yani ona?""Beni altrna aldr[rnda grkardr[rm iniltilerin aJmlslnr o da gr-

karryor..."'Yapma, be! Ulan, bu iqlere koydekiler ne diyecek?""Bog versene sen... onlara da, sundurmalarda surd0rduk-

Ieri aramalara da..."

Qunku, yavruca$zrm. tum erkeklerin gozu ustundeydi.Boylesine diri sa{nh lssrak erkeksiz yapafiLaz, diyorlardr. Ama,gel de yakala! Ve, herhangi bir sabahrn erken saatinde veyaikinde rlzere sallanarak uzak bir tarladan geldifini gdrduklerin-de, hepsi avk6pekleri gibi izlerini bulmafa kolrulurlardr. Gdzcu-l0k yaptrSr bir ikindi uzeri, Argiro'nun de$irmenin arkasrndanyukanya doSru seyirtmesiyle Markomanoli'nin de tarlanrn aqa-$rsrna do[ru kagtrSrnr farkettifinde sucu Yorgara'nrn ba$rrEma-lart hala kulaklanmda. Saniye kagrrmadan de$irmendeki asma-ntn yanrndaki sundurmaya vardr$mda da kryameti koparmqb."Kogunuz komgular koqunuz! Saman hala ilrk.:i'rhtiyar becerdionu!" Ve, diSer tanrklarrn gelmesine kadar so[umamasr igin,her iki eli ile samanr kaplamaSa qahEryordu.

llk varan Sguroyorgi olmuqtu; "bu besbelli.. kadrmn koku-sunu ahyorum" diyordu.

Gergekten de etrafa keskin bir hindistancevizi kokusu ya-yrlmrqtr.

Olamazt Markomanolis onu beceremezdi! Yalmzca. "kaldrrulan... elbiselerini kaldrr ki oralannr gdreyrm..." deyip duruyor-du. "Peki, bana ne vereceksin?" "Bir ellilik". Argiro da ete$inikaldrrdr mr, ihtiyann geneleri titreme$e ve gdzleri gaqrlaqmafabaghyordu. Bir defasrnda ellemek igin elini uzattr$rnda da 6yle-sine bir tekme yedi ki, yere kapanrverdi. "Elli drahmiye seyret-mek fena mr?" lhtiyar da, bir ellilik daha grkanp oralara brrak-trktan sonra da, el peqrevi iqin bir ytzlUk tarife haline gelmiqoldu.

BaEka ne olmasrnr belderdin ki? Felqli, Argiro'nun bir gunonu brralop gidece$inden fena halcle korkma[a baglamrgtr. Ve,bir gun dayanamadr: "Ben derim ki, sevgilini de eve getirsen hiqte fena olmryacak! Nasrl olsa, benden korkacafrnz bir qey yok!Benim felqli oldu[um igin onu olduremiyece$imi tum kdybilir..."

Evet; o da sevgilisini eve getirdiginde zavalh ihtiyar rahatla-dr. Ne var ki, ev kuguk oldu$u iqin, gece bolrunca rezaletleriniduyuyordu. Tam hazza vanrken Platanos oylesine bO{uruyorduki, bilmeyenler on dananrn birden bofazlandrfrnr sanrrlardr. Birsure sonra birbirleriyle iyice kaynaqrnca da, iqlerini bitirince,ara duvan yumruldayarak "daha yavaq olun, be!.. duvarlar tis-tume qdkup altlannda kalaca$rm" diye ihtiyar onlarla efleniyor-du; ve, o zalnan da, Platanos'un kolruverdi$i kahkahalar ile du-varlar b0sbutun yerlerinden olmuyordu. Onu gdrmegegittifimde, hasta "ben bir gun duvarlarrn altrnda kahp gdgece-[im, bilmiq ol!" diye gulerek olanlan anlatryordu. Ama, artrk, birgtrn tek baqrna dlece$inden korkmadr[t igin de huzurlu idi.

Bir g0n Argiro eve srrtlamrg oldu[u bir bohga ile gelmiEti.Platanos kansrndan aynldrfr igin, bundan bdyle qamaqrrlarrnr oyrkayacaktr.

"De ki, bu da kocamdr; ben de vazifemi yapaca$rm.""Ulan, ben varken o nasrl senin kocan olabilir? Kaldr ki,

onun da kansr ve qoculdan da var...""Merak etme! Artrk kansrnr istemiyor. gimdiden hazrrhklr

olmak daha iyi defil mi? Resmen o boganrncaya kadar da sennasrl olsa dleceksin: biz de hemen evleniriz."

O akqam ilgu de dylesine grlgrncasrna eflenmiqler ve kuttikgibi sarhoq olmuglar ki, Argiro ortaya grhrp olmadr{rnda, biryandan Platanos kadrnrn taptaze ekmek somununa benzeyenbaldrrlanna saldrrrrken dte yandan yata$rnda mrhlanmrg felglide "amanrm ne gilzel! amanrmt.." diye gogup duruyordu.

44 45

Komgulan Katerinaki o gece e$lencesini bana anlattrken"Platanos'un kahkahalanndan duvarlar ykrlacak diye ddumpatladr" demigti. Herifin ne Allahtan ne de insanlardan korkusuyoktu.

7-aten ne kanun ne de kural tantyordu. Hayvanlar'gibi.Hayvanlann kanunlan var mt ki?

Ama, onda, vahgi hayvanlann duygusalhSt vardt. 'lbk birkiqiye kdt0lti$tl dokunmamrgtt. Cezadan korktu$u igin de$il;kdttl0kyapma$a tenerzisl etfniyordu. Tiim kdy hallo ava gtksada, onun silahla avlandt[rnt gdren hiq olmadr. Nasrl lrur0yordu,biliyorsunuz? Ayafa kalkmrg aslan gibi; afirr ve emin...

Babasrnr mt sordun? Babast basbayaSt bir Kerveros'tu*.Kervecos, iqte! Sana ne diyeyim? Herkes onu dyle qafirtr-

dr.DaSda yaqryan ve yalnzca sorulerindeki hayvanlarla ve dFAllah"ile -konuEan bir yabani. Ama. dyle keqiqgesine de$il;grlnku ahbaplan ve ahbaph[r da oluyordu...

Hayrr, kendi suruleri yoktu. Harpler ve ayaklanmalar stra-smda iki kansrnt ve beq kzrnr gdmdtikten ve doksantnda tekbagrna kaldrktan sonra ilik gibi geng bir kadrnla er4enen zer.girrbir a$anrn hZmetinde imig. A{a, sanki Oylesine genQ bir kadnlaevlenmesi yetmiyormu$ gibi, mahm brrakacak bir de evlat isti-yorrnuQ.

lnsanrn doksantnda gocu[u olabilir mi? Kadrn da, ne diye-yim, otuzunda ve de kor pargasr gibi...

A{a, bir gtn, karanhk bastrrdr$rnda k0ydeki kimseye his-settirmeksDin sessizce eve gelmesi igin Kerveros'a haber yollar.Nedenini sdyliyeyim mi? Yuruyugun0 nasil anlataytm? Sen' higyuruyen bir dafr gdrdun mtl? Onun gibi bir qeyt Karanhk ba-"111-

ca da, zengin aSa kansrna "odaya grk ta beni bekle" diye sdyler.

O da grkarak elbiseleriyle yataSa uzanr. Ve, birden, sankittrm Kolokotronis'ler** birden yOklenmiq gibi, merdivenlerdenbir ufultunun yukselmesiyle titrek lamba rqr$rnda, koca bir-ca-navann Ustune gullandr$rnr gorilr. Ondan sonrasl mt? Prt'ulaY-rEagrdr artrk! Ve igte ikincisi, iqte UeUngusu... ve, bir t0rlu bit-miyordu. Horozlar dtme$e baqlamrEtr ki "yeter arhk Kerveros, inaga[r" diyen kocaslnrn sesini duydu.

'Yunan mitolojtsine g6re 6ltiler tilk€int ylineten tann Hadesln bekgi k6pe$i. Va-zifesi, dirilerin igeriy€ girmesini ve dltilerin dc drganya gkmasru <i,nlemekti. K.D.)

'r Yunan 6z,gurhik savagrnda efsancleqmig ulusal kahraman. (K.D.)

46

Anladrn mr, qimdi... Platanos bu herifin gocupu! Qok geg-

memiqti ld, ihtiyar 6ldo; ve ne zenginlik ne de silroler kaldr...hepsi duman gibi daglltp ugtu. Kadrn hemen yeniden-evlendi.Qo'cuEu da, ahirlardafu yardakqrlara brraktl ona en ufak bir ilgi[o"teim.ai.. Tum bu olinlardan buygk bir aga[rlanma duyarak.'sanki ben kegi imigim de, bana binmesi iqin bir tekeyi irstumesordtt" diye hep sdylenirdi.

Yawucak da, biraz buyuntp serpilince adanrn dbor ucunaAdeup Aitti. K6yumOzO sevdi-ve yerleqti' Evlendi$i ilk kansr da

[uzei marnar: diyebilirim ki, Argiro'dan da gtizel.

Ne var ki, gocu$um, Argiro'da erkekleri baqtan qtkaran birqey vardr.

tJgu de iyi gieginiyordu. AnlaqmrElardr. Platanos gahgkan,felsli de memhundu. Ikisinin kegibolmuzu toplama$a gittikleribir sabah felgli dldu.

Bilirsin, Eyhll kegiboynuzu zamanldr. Aractya teslim edile-bilmeleri igin onlan toplamak ve quvallara doldurmak gerekiyor-du. Kadrntnkileri topladtktan sonra da, stra onunkilere $eldi.

. Platanos'un malt var m5rdr mr, dedin? AdamcaSzm topu to-puna kbyun dbur ucunda Ue veya ddrt kegibo-ynuzu a$a-ct yavar ya yirtttu... Boqantp mallan a)nnnca' o da kendi a[aglanntgeri aldr.

Brrakttklarrnda felgli gok iyimiq. Yrkamrqlar, yedirmiqler' giq

giqelerini de tertemiz olarak yanlna brrakmrqlardr. Allahr var...ne aiyevim... tam ev kadrnt yani!.. Giderlerken de, Platanos odev vuiudu ile felgliye do$ru- eSilerek apzrna yarlar bir sigarayryerlegtirmig.

Dofrusu, ihtiyar da onu kendi 6z akrabasr $ibi seviyordu."Benim artrk gdzum arkada kalmaz... biliyorum !d Argir-o'm iyiellerde. Yalnzi dikkat et! Paralan gok sever! Ona kti'til laf etmekistemem... Kanmdtr, ve koru5rucusu Aya Yorgi beni cezalandmr!Ama, her qeye kargrn gozunu ag!" diye bir gtin Platanos'un dik-katini qekmiq.

lEte, bunlan dtig0ntlrken de sigarayr a$andan dtlqtirmtiq.lstedi[i bir qeyin olup olmadt$tnt sormak iqin o g{ln kendisineu[rarirqtrm; bana "hayr, sanclm yokt.. ritzgann a$nsr olur mu,Katerina? aynt kagmma midemde de var... aJmen' sanki igimdebiri var da-ufak ufak yudumlarla yolu aqlyor'. qtlnk0, ne-deolsa, azrcrk sanclm var... igimde y0ruyeni, sanki.bir anda gtktpgiderken gorecekmiSim glbi oluyor...t' demiqti- lgmesi igin suverdim ve gitUm. Tam ruhunu teslim ediyordu H,4{8T9' yaryn-da herif, yetiqmiq. Ve, hemen de, igi yanan bir dul gibi ddvttn-mefe baqlamrq.

i

I

Irts

47

Do$rusunu sdylemek gerek! Kadrnca$rz diivunmfig dur-muq...

Fotini'nin, kocasr Diyakomanoli'yi Old0rdukten sonra gdm-d0rmeden, kdyOmiizde yol olmadr$r iqin geciken jandarmalannkendisini ahp gdtUrUnceye kadar gegen iki gtin iginde durma-macaslna yakt{r a$rt bir yana, Argiro'nun felgli igin sdyledi[ia$rt kadar dokunakhsr k6ytimuzde duyulmamqtr.

. GdzyaElan iginde Oylesine ince ve dokunakh sdyl0yordu ki,erkek ya da kadrn olsun, higbir y0re$in dayanmasr olanaksrzdr.

Yiiriirken Aeri qtga bogan seninKara. topraga tnmene kimd{r gardtm eden!YantciStm, kocam benim! Nerege, geri dinmeksizin neregegider,Grderstn de, beni, bu dungada gapagalnu terkedilmgkeklik misali b rakrs ur.

Platanos koca srrtrna yrikleyrp mezarhk yokugunu trrma-nrncaya kadar, lstawoz hakkr igin, taglar dahi gd,ryaQlanna bo-$ulmuqtu.

Platanos, basbayaSr tek baqrna tabutu srrtlayrp gdturm0g-tO; di$er Oq tabut taEryrcrsrndan Oylesine kocamandi ki, tabu-tun difer kdqeleri taErycrlarrn omuzlannrn gok yukansrnda ka-hyordu. Arkasrndan da, baqrnr-saqrnr yolan Argiio.

Neden bent bekfemedin, kvgmtm sano YaniSeninle 6b1r dilngada da eg olmqktt emelimYani'm, karto,Ltm benim! Ktrgmtm so:no'! !Eutp sabrtqerekbanaEu acryt 6bilr dAnyaya dek taptmam qtn...

Yokuqu brmanrrken ikide bir bayrldr$rndan, kendisine gel-mesi ve afrtrna devam edebilmesi iqih efaftaki kadrnlann t*ambir qiqe sirkeyi bitirmeleri gerekmigti.

Kocasrnrn matemini tutup tutmadr$rnr merak ediyorsun;de[il mi? Hem de nasrl tuttul Erke$ine olan saygrsrnr gditermekigin hem baqmr drttti hem de karalara btrund:ii Llq yrt tamam-lanana kadar mezara grkrp kandili yakmadrSr tek bir Cumartesibile gegirmedi.

Hayatta oldu$u strece kocasr da durumu kabul ettifinegdre, Platanos ile beraber ya$amasrna kimsenin s0yliyebilebeSibir laf yoktu. Ta ki, cemaate gekidtizen verme$i amagladr$rnrgdylryen yeni papazrn kd5rumUze ayak bastr$r o kahrolasr gunekadar.

48

Kahrolasr gun derken, gerqekten Steliani'nin haklu var.Qoluk gocuguyla, pigleriyle, akrlh-uslu ve dindar kanlar5rle her-kes iyi-kdtu geginip gidiyordu. O safra benizli, ddlsrlz papazrnkdy0 alt-Ost etme$e ne gere$i vardr?

"1'opunuzun Allah belasrnr versin! Siz, bu halinizle, kendi-nlze cemaat mi diyorsunuz, ulan! Allahrmzr da bozacaksrnv!"diye kufrediyordu papaz. "Neden be papaz efendi bdyle sdyl0-yorsun? Yani bizim burada kdyumuzdeki Allah baqka da, baq-kentteki baEka mr?" soruyordu zangog.

"Gayet tabii! Bozuklann Allah da bozukturl Bizimki namus-ludur, ciddidir; ve btiyle namussuzluklarr, boqanmalan, ayrplarrda hoq gdrnez. B6yle geyleri hig bir zarnan kabul etmiyece$im".

Sanki, lozrm, bizim tum koy boEanmrq ve aynlmrytrl Toputopuna iki orospumuz vardr. Platanos'un boganmasrna nedenolan Argiro ile, dedilderine gdre onu duzemedi$i igin kocasrnrkor.rnuq olan Lenara!

Papazrn Platanos ile konuqup konuqmadrSrnl ml soruyor-sun? Ne gezer! Qapasrna azrcrk kargr koyrna{a yeltenen topra$adafr tagr inletecek diE grcrrdatan Platanos ile gbrtrqmek srkr mr?Papal kolayyolu segti, Bo{akafahya yanaqdr.

Bo$akafah Platanos'un damadrydu krzr ile evlenmiqti. Oylebir kz ki, hey y0ce allahrm, bebek! Bo$akafah kilise idare heye-tinde aza olduSu igin de, papaz, ikide bir baqrnrn etini yeme$ebaglamrgtr. "Sen ki, kilisemZin bir adamrsrn, kayrnpederininboyle bir rezaletine gOz yummaga utanmryor musun?"

Bunlan yalnz Bofakafah]a mr sdyluyordu? But0n k0yet"Ayrp s?lere! Ayrp!" Siiyliye s6yliye Platanos ile Argiro'nun ayrbrkocamanlaqtr, etrafa yayildr, trim kdyl0lerin evlerine szarak ennamuslulann bile evlerinden narnusu silkip attr. "Allah bununaclsrnl bizden qrkaracakl Hem de hakluyle..." diyorlardr.

Sen de bilirsin! Allahrn evlilik bag ile baglamq olduSu birkankocanrn araslna girmenin b0ytk bir gunah oldu$unu Incildeyazar.

Karara varan, baqta erkekler oldu. lEtah kabartan, gunahasokan bir ruh gibi geceleri tum namuslu yataklan dolaqan Argi-ro orospusunun kabahatli oldu[unu herkes kabul etti. Hatta,baz:Jan, gece uyandrklannda onu odalannd3n szrp kagarkengdrd0klerini dahi dne stirdtiler. Yani, namussuz kan, srrf r0ya-lara girip gfinaha sokmak igin, geceleri evleri dolagryormuq.

Sonralan kadrnlar da, bu aubrn hem kendilerine hem degocuklanna, hatta piglerine dokuhduguna fikir birliSi ettiler.

Ve, gel gor ki, koyun en akrlhlan ve yaqlilan dahi Plata-nos'u rahat brakmryorlardr. "Ulan Platanos, nasil oldu da bdy-

.:

uEl

49

;

lesine bir.aVrpr ]rg$nnrn da, damatlanmn da baqlanna getir-dinl Sen bizi dinle! En iyisi, kovuver bu orospulru!,,-

Bdyle bir teklifi hiq beklemedisi igin, platanos qagrnp kaldr.Kansrm b-oqamrg oldugu beq yrl Once kimseden bii lieliine qrk-InqTrSq.d?,neden, Eimdi herkes tst0ne gullanryordu? Onlinnhakh olduldarrnr kendisi de anlryordu. Anhyordu da, kaprdangrkar grkmaz baqkasma koqacafirndan emin-olduSu bu kiraur-muqu nasrl brakabilirdi? Ve, yatagma bagka bir elke$in girece-{i aldrna geldikgede, dnune irkanr dldUrrnege hazrrlirirnglaqapaslna.sarihyordu. Ttim erkeklerin kendisini Uoyle bir geye it_mekte olduklannr da apaqrk goruyordu.

Kci'ylunun dttquncesini anlamtyor musun? Bunca vrl plata-no9 t9k baqrna Argiro'nun keyfini ikaracafirna, dld0rniesi dahaiyi! -l,latanos hapse, Argiro mezara! HayaLnda ilk kez olarak,sdyliye sdyliye kendisini katil yapacaklarindan korkuyordu.

. .K$nln- namr,.sunu kurtarma$a kendisine g6rev edinmiQya|a|t ng$$afah ile tom k0yluler 6ir olmuqtu. Ne"var ki,.Bo[aikafah da kaSnnpederinden korkuyordu. Bu iqte kendisine yir-dtm eden kim oldu, biliyor musun? Argiro'nun kendisi!

, . 9.y..t tabii, Argiro bu iqi bilmeden, istemeden yaptr. Dulkalrr kalmaz, bundan sonra platanos'un artrk avucuhd-a oldu_Sunu sanmrqtr. Ulan, Toplum'dan korkmadan kan bogamrg bire-rke$i, biiyle bir erke$i sen nasil avucunun iginde biliriint Kocadirnyaya srsmaz bdyle bir erkek!

, Sonu gelmez isteklerine baElamrqtr. platanos,un, bankada-ki paralannr kendisinin namrna yatrrmasrnr tutturmuqtu.

Va.rdr bir gey.ler! Yuz bin, degil ya! "Kan be, evlenecefimizegdre, benim paralanm senin parah da olmgracak mr?,'

, "Hayr da hayrr! KdyUn en gtzel kadmr olduSum ve banada senin sahip olduSun igin t0m k6y seni loskanryor!',

..--. Pl"-tgop da- patlattrgr kahkahalarla duvarlan titretiyordu."Ulan, {i$erleri de gtzel de, mesele, heriflerin donuna senin gir-mendir."

. Argiro krzrp ta kafasma bir saksr firlattrSrnda, ustti-baErs_aksr_ pargalan ve topralda berbat olsa da hiq'i<rzmazdr. yerin-den de krmrldamaz, yalnuca "karma$a acrmadin mr, be" diye ha-vrflanrrdr.

.. 4m1 A{giro, dedi$im dedik, ille de paralan namrma yatrrdive diretirdi.

. Albp$lnr gegkin Platanos ise, senelerce galqmasrnln seme-relerini kaybetmek irzere oldu$unu driqtnme[e liaglamrgtr.

Omrtl bo5runca kdy0n butiln tarlalarrnr defalarca gapala-

50

mrg kocaman elleri tom sermayesini oluqturuyordu', Ne. v.ar \i'artik vorulmuStu. Tarlalar kendisini insanlardan claha iyl anll-vorlarir. Kocaman bacaklanyla ezdiflinde de, altrndaki topra$m6i; t"hJ urperdi[ini duyaidr. 'Acrttrm mt sizi? Ama, baqkaturtri nasrt sulan l"qip tekiar canlanacaksrnrz?" diye-adeta 6ztiraii.v"ref. mrrrldanridi. Zaten baqka bir Eeye ermezdi kafasil.. Ve,

iJil S-ai zora rasuamrEtr' $imdiye kaciar hep iginin -gekti$inivlpmistu hayabnda ilk kCz yaptr[rnrn doSru olup,olmadt$r.soru-

""'ii. i..tqtligryordu. Sonuirda aa, ufaln qekmekten UqlF Pil

i*.i vri 'buiamryordu; fiqtlann birbirinin ardmdan diplerini6r1-"i.tt." karsin da, bii turlu somsuna yantt bulamryordu'Sanki, b0yle bir sorunun yanrttnr bulan varmlq gibi"'

Bir gece kdrkutuk sarhoq olmuEtu. Dedilderine gdre uq kilo$arap, yirmibeE bira ve aJrnca da rakr igmigti' Ama' gene cle'

il."diliiri donuna hapsetmiq olan o allahrnbelast kan ile nasrlbaqa grkacafirna bir turlu akrl erdiremiyordu'

gimdiye kadar yapmrq olduklan.y.etmiyo5myg gibit aY ?91Aunlerde inadr tutmut. isteklerini elde etmek igin. ony evden

R;"*;g" kalkrqmrqtr. Anhyacafrn gibi, olup bitenlerden haberle-ri otsun diye bir-ii<i pezevengig6rtvlendirmiE olan Platanos'un;k;;L;dium bunlan gunl [unune o$renmekteydiler' Kaldtki, salak kan da, sOzum ona gUcunu etrala g6sten1el( lly-elYle'her Eeyi etrafa kendisi yayryordu. '-Ot]t ben kovdum! Ya! ve'dedirir ki ona, paraJn tistriir6 yazmap' karar verinceye kadar da

aeri ddnmesin...,, eir gun kdyun idare heyeti ve kilise heyetiEaqkanlan. beraberce 19me bahanesiyle-, 1dam1 yanaQlp- o-nu

ivice sarhos ettikten sonra, biraz ileride beklemekte olan BoEa--fui.tr;"r" dL yardrmryla, kaprsr agrk brrakrlmrg evine -karanhktt

vi sarhoq trat'iyla daTarkrna varmamrEtr- sokmuqlar'

Sabahleyin ayrhp kendine geldi$inde, "ulan kimse beniaftfa "o["mlu"

aiy" danalar gibi bttgtferek kaprya bir yuklendiki.-. drsarr crktrErnda ne gorsun? Ya! Kadm-erkek tum komQulanl;;h";$. "Misult"ttt niaEallah! evin efendisit Eerefli evine hoE

geiaint" diye hepbirden tempo tutturmaz mr?

Gergekten de, az-buz qey deSilt Platanos kim ki, tUp \OykendisinL bOylesine saygr g6siersiir! Herkes de olup bitenlerdenmemnundu!

Qaktrn, de$il mi? Kendileri ihtiyar cadaloz kanlan ile ztba-nrken platanoJun Argiro ile yatakta sefa surmesine katlanamt-yorlardt.

Brrak ki, bu namussuz Argiro da, k0y0n buttin kadrnlanntf""f<"-"qiikdt grldrtryordu! Yaii, kendisi en ryising sahipmiqll,leler sbvluvorrirus di' nele/? 'Vallahi, bir damla uyku girmiyorgozumeieeni rahit brakmtyor kil Herif adam deSil ki, bir azgm

5t

bo[a, mubarekt Her gece yedi kez ister! Bak! yaptrSrm kutsal ls_la]/Toz gtzrimU grkarirn, 6n ufat nir yatarrr* rr*"u...,,yaqh kal_taklar da, hasetten aSzlannr q"p,iijtrp aururtarA,. ,Tum-u'ila_caklanndan akrp gittigi isin de agrziJnnda

".t; y.-killi_,diye de azsrn kirr" otip tiitente,.i -"G;;" h.;i;-;dG;;;,ikisi kahkahalara bofull.ir.- -----

$imdi bana soracaksrn; o sabah evinin .nundeki manzaraile karqrlagrnca. herif ne yaptr? i;.i: k_;"Eo,;-k y";;;'ili;mu onu korkuttu! yann i<aprmrn tinune Eir". kt;"d;;;dpgiderim, diye duE0ndti.Ve,- boqanma ilamrnr, dUSun taglan ile birlikte sardrktansonra ikona clolabrna. kaldrrirrs ola.r kansrnrn evinde kardr-Adam evine donunce.de, kans.aogi" fuf..yem Ana,ntn ikonasr_na gidip kandili vaktrktan

"o.,r, y&. kapanarakd"ul;r;-;;;l;

TS:' Il..V, Mery6m .,{nam ben imi i.um-yl9"-,na. bakire kaldr_grna g6re, sen anlarsrn derdimdent Hei ne kaclar, v""i"a"erkefini ve hele hele 'latanos

gibi bi;..f..Ci-i,ie 'f;"riar"ri;i,

gm.igin bu iqlerden pek.anhyair;a;" d"... Ne ise...,,Ve, kendi_sinin Meryem Ana,dan clahjgansh olmisrndan biraz cla ;1;;rak, Ana'mzrn ikonosr dnunde de tarn krrksekiz kez secdeyeyatmrE! Sana bu sciylediklerimi bana t."ai"i anlattr.Sonbahar ile'btrlikte kegiboynuzlannln toplanma z.amanLgi-g:lliEiryen. bir sabah. o"ii. gu"

"[,rm.a"n, tu- "iiJlii_bo1muzu a[aglannr n bulu ndufu Gpeye yollandrlar.B.a+$ tqm haqmeti ile- Bogakafah, biraz arkada planatos veen arkada da seisi?, terbiycTi, ""iii il.i'uail.-Ail;;;il;

P!:, da$rn tepesinden kenhisi"i gosterie{e baqlamrqtr ki, Ar_giro'nun vamaca trrmanmakta olafrgunu bJgataiott eii.a,r.' bitnki geliyor, gdrmemerli[i;; g;li;i, ;;/.- dig;;l;;;8"ilft .;;.siyahlar givinmis ormasrna 5ar!rn, goik'aLaqtr'cr bir gun rsrargr' ?eltigi ve- onu nde zam ba ktan ir;;ts;;;; ".'d b;; l;; i;kuii ;F;bir parlakhk'icinde t:p:V..9.Fry Sff,l;..m. Ve, thrlatarrn gitineyaklaqtrErnda, -krrgrnhkla-

iqini ao[t.i," ,,Utanmryror musun, ulankalpsiz herift Nasri da,_yabin .G;i;; tiiitopuzt arrmu,a vzan_malarrna Din verdin! Koca,beE. y,ab&;;';", '"r."-tJp$, !"?giiginde daima beraberce topladik-onl"i".L x"rp yerine tag tagrsandahi bunu bana yapmamdn tazrmai...,;"' --

Hig biri a{zrm dahi agmadr. Sanki, sessiz tarlalarda hic birqey- olmamr g giu i teq i. uoyn *,. to-pr"*.c"' a.";- .iil;;. d"ir"gdzlerin_e ina.namryoid ]l'poyJ;sir1;-;rd;i; ;i;t;".g;;; : k."rk;ona. ba{rnp kufrelseydi. ertfu aiya4;;;il iqte o zaman tumdaglan inleten cr.rrkianna baqradi ';oilt;;"*, pratanosr ti,hivo-rum da, beni kiv:bedv9p,1.r;iJJi, ;;;'.;k dt; k;+;il i;il;rek srrtust{r driguveiai. Du9;;f;;';I,-.t.xtrtilerin basrna

52

itI

\

Ogugt0[u bir srrada, fistamntn Yu$any-a do[ru qrkmasryla do-nunun*ortaya grkmast bir oldu. Dohu da simsiyahh' maten ge-

re$i...Ne yaptr$rnr gok iyi biliyordu. Qunko, Platanos onu bu ha-

livle bif g'ors-e. kirqkistlz dayanamryacaktr- Ne var ki. krztm,h"erhalde

"t ot'un kartstnrn* baqma gelenleri antmsamtg olsagerek ki, o, gozu yerde kegiboynuzu toplam{$a -devam.ededur-iruq. Ve, dediklerine gore de, y0zu balur gibi kaskab imiq.

Etraftakilerden ses sedanrn grkmamast Ozerine Argiro gozt-nu aralaytp ta durumu anlaytnca yeniden a$lamalara ve ba$ng-malara 6agtaar. "Ah, Platanos! Sen olmadan dayaname.m benbu hayata... sdyledilderime inanmryorsan, ddn de vucudumdakiyangrna bak! icrmastz adam! Aya-Yani'nin koca ateEi beni ko-inur"leEtirmeden benim igin rahat yok, artrk.'. Senin igin ve desen olmadan bu guzelli$imin k0mtlrleqmesine nastl da igin gd-

turuyor! Ah, seni aclmass erkek!.."Ama gel gor ki, Argiro tum bunlarr bagkastna yapa+9.11

baqkasr ldl etlilenen. Qunku, o zamana F"4?t kadnrn guzelligihakkrnda pek gok qey duymuq olan Bo$akafah dayanamayp 96-zunu kadrna qivirinie, bacaklanmn ve de kalgalannln o peryb9-yaz parlaklgt karqsrnda bakrqtnrl QgQrlaQtr$rnr, ferinin.kaybol-bugunu hisietti. Gergekten de, alevleriyle bakrqtnr- kdrleten v-e

ttrri viicudunu sararak elbiselerini de atege veren bir yan$rnlakaryrla g mrq tr. Arttk dayanamadt. Kudurmuq-gastna kadrntn-.us -

tUne qullandr. Bir taraitan deli gibi her tarafina vurmafa' di[ertaraftin da grnlgrplak soy.rncaya kadar elbiselerini parqalama[akoyutdu. eman"elafrrmt O ne bigim bir dayakt-r!.. Dayaktanbahbaqka bir gey! Yozunu Argiro'nun ko1rnuna sokmuq' binler-ce torbadan kaqan hava misali iniltileriyle tum baytn inletiyor-du. Argiro mu ne yapryordu? O, bir turlU doguramay.an.inekgibi d6belenip duiuyordu: "Platanos, erke$im ve hazinemSenim! Ne biqim ellerb beni brrakhn?.." Anladr$rn gibi' kendiside ne biqim bir dayak yedi[inin farhrnda de$ildi. Bu esnada, Bo-

fakafah'nrn karrsida, ister kocasrna yardrm etsin igin-de,-ister-ien kadrnr dldurmesine mani olsun iqin de, kavgaya katllarak,kocasrnt kadrnrn ustunden gektikten sonra, yerden do$rulmaflagabaladl$r strada Argiro'ya dylesine bir tekme yerleqtirmiE kigum diye"yeniden yerE devrilniiE. Ve, kankopa beraber-ce dorrme-

!e toyri:tairtar. Plalanos oradan aynldrktan sonra da, dovme fas-f,na dnne de kanqtt. "Can kurtaran yok mu? Oldtiruyorlar

' Dinsel efsaneye gdrc, geri d6ntip bakmasr Tann tarafindan,kendisine ya-saklandrg halde, meialr-nedeii ile daymamryarak yasaEa kargr geldi$i iqin ceza-

landrnlmrq ve tuz sutunu haline gelmigtir, (K.D.)

53

benit" diye inliyordu Argiro. Ancak, feryadlarr, tepenin arkaslnadoSru srvrgmrq olan Platanos'a ulagamryordu...

Tam krrk gon keten tohumu lapalan ile sanhp sarmalan-mry olarak yattl Argiro. Lapa rtsttlne lapa koyuyordu da, kat-ran rengini olmuq o karbeya2r etin renginin agrlacafr yoktu.

Mahkemede eteklerini yrrkan gekerek "bakrn, hakim!"yr-*, beni, ne hale sokmuglar" diye qikayet etti de, reis beye-fendi bu densizlise kzrp "indir! indir -elbiselerini,

sayglstzkadrn!" diye azarladr onu.

Karar verecek de kim, be gocu$um! Aile de aile diye tuttu-rup, sonra da her haltr yiyen herifler mi? Brrak, allaha$krna, buyalancr pehlivanlan!..

Bir sene bo5runca ttim kdy bu olayla galkalandr durdu!sanki kaltlErn yedi$i dayakta birazcrk kendilerinin de payr var-mrq da, ondaki guzellikten bir nebze tat almrqlardr.

Esas qimdi sdyliyeceklerime dikkat et, krzrm! eunku, herEeyde Allahrn parmagr var! Bir yaz gunU, 6Sle uzeri, Bof,akafahkatrnna binmig bahgesinden ddnuyormuq. Sakin, lrumuEak birhayvan. Ama, nasrl oldu da birdenbire acarlagarali iki dn aya[ruzerine kalkh da onu tistunden firlattr, iqte onu hiq anhyamadr.Kayrnpederi gibi kendisi de gok a$rr oldu$u igin, de, tum aSrrh$rile yanrna do$ru dugtii

Kolu paramparga olmuEtu; omuzu, koldan da beter.Hemen Atina'ya en Onlu doktorlara gdttrmuEler. Orada, ikig6ztm, afedersin, nahl qu kadar demirlerle kolunu tutturmus-lar. Kdy bayram etti; ne de olsa, Bo$akafah iyi gocuktur: onuiyilegtiren Allaha bin q0kur... qiftgi adam... ya kolunu kesseler-di, ne yapacaktr adamca$2...

- Ve, krrkrncl gunde de iyileEmiE olarak kdye ddndri. Eskisigibi... iqte, birazcik zayrflamrq... bu kadar... treiit<i kolu da, bas-bayaSr iyi... Ama, ne var ki, lurrk taraftaki omuzu hareketsizlik-ten yapqt{r iqin, kolu, bir t0rlu, zavalhcr[m Wcudundan ayn-lamwordu.-eazar

gUnU de, Argiro, kilisedeki tdrenin tam ortasrnda AyaYorgi'nln ikonasrnrn dnttne gidip ttq kez secdeye yatmaz mr!"$uk0rler sana, Aya Yorgi'm... benim gibi kimsesiz 6ir dulu ko-rudu$un ve katillerimi cezalandrdr$rn igin Etiktirler!.." Bunlankilisenin iqinde yriksek sesle sdyledisi igin de, ttrm kdy hemen oruyayr hatrrlamrq... ve, da[lar-taqlar dahi ttrpermig... yal.. Anla-yacaBln, yani, Aya Yorgi demek istedi ki, yahu, siz benim onukorudu$umu biliyorsunuz... eee... koruduflumu bildifinizhalde, nasil da cesaret edip ona el kaldrnr da sakatlarsrnrzt.I

Ondan sonra ise, neler oldu nelerl Ne dinsel tdrenler. ne

54

dualar, ne adaklar, ne sunular! Ve,-safrabenvll.papaz,y"lt 9:vedi... herif dvlesine semizlendi ki, karrst az kalsrn geDe Kallp"gocuk dofuraiaktr..

Derler ki, Bo$akafah'nrn zavalh kanst ta Tino'ya* kadargiaip, ;JamiJoldufiu gibi, onbeqa$ustos tbrenleri suresince tamifri giln iki gdce, ag-''.'d. secdecie,*kocaslnln kolu igin yalvarmrq

durmuq...BoEakafah da Yanrnda... tabii" Meryem Ana mu-cizesini

-"ktd;;;u""r. a"bitai ya... o da, geqirmi! oldu[u ameliyatlar-J^"-iit jt"iz kaldrgi igii, kansrnrn yantnda uzanmrE Yltryor-*"E. Gat" da dua ustune dua ediyoi ve ikide bir adamt durtup;"iJ", iri" krmrldadr mr?" diye sonuyormuE" o ise "yok' yahu!"deyip gene uYkuYa daltYormuE.'.

Gerive d0nd0klerinde, her ikisi de aEa$r-yukan sakattt'cu"rru, ir.i aun surekli yaptrsr secdelerden ve de dizleri ustun-i.f.i'lf,l.f"i3." k"dt.u.r iyitii.tn" kan inipdurdufu igin' ikincipunUn sonunda kalkmak istedi!'inde bacaklannrn taE Kesrrorgr-

ii;; ;"1;; kt-ita"tu**ar grnr fa"rketmiq' Doktorlan g?Errmrqlar'

il;;i"h;;i;-kaidrrmrslar. .l damarlan trkanmtq demiqler'''

Bunlartn sonunda, Bo[akafah'nrn tepesi atrnca da soluSupapazda almq.

"Nasrlsrn, sevgili gocuPum?"

'Anantn drekesil Kolumun lumrldamadlgml - gdrmuyor

musun! Ne mucizeler, ne dualarl Hig biri iEe yaramadrl Muc2eyisimdi senin vapman lazrm! Qunktl kolumun sakatlanmaslna;;;; .i""i"i Korkup bir daha ihtiyarla gonaha girmemesi iqin

kanyr ddvmemi o$utlEyen sen de$il misin!""Evet, ama' onun Aya Yorgi'nin korumasr alhnda oldu$unu

bana sdylemedin kit..""lvil ema, Meryem Ana Aya Yorgi'den buyuk deSil mi?

Nederi araya girip kdlumu krmrldatmadr!"

"Evet, doSru.'. daha bfiyu\ olmastna bUyu$.de."' ama' ne

de olsa, hakar"et etti[in azizin iglerine kanqamaz ki""'"Aman sevsinler, ne hakaret ettik yal Sanki' kaltak onun

sevgifisi lmiq de' beni arsrz orospunun hhtn igin sakat brrakhl"

"Kufor etme, sevgili gocu$um! Qtinkrl, lsa efendimiz de

fvfagaefena'yr korumuqive, gun;hsv olan ilk taqr atsn demiq"'

"Ulan, pis papaz, btrton bunlar Aim.dr-+i ?4t1? geldit Ikn-yr dovmem iqinbaqrmrn etini yiyen sen de$il misin?"

'Mucizeleri ile tanlnan Meryem Ana ktliscnin bulundu$u Ege adasr' (K'D')

55

Y., Bq$etsfah'nm kafasr attrSr gibi, o koca kafasr ile papa-zrn alnrna dyle bir vurmu$ ki, o anaa koca bir kraak sesinin du-yulmasl ile- birlikte yaprgrk kol da serbestlenmig. Eh, iqte, esaSolanlar ondan sonra oldut Bo{akafah her iki eli-ile papazr dvle-sine dtirrmuq ki, wicudu ctlbbesinden de kara olmuE!

. P.apaz krk gtn yataga mrhlanmq. yani, Argiro,nun yataktagegirdi$i surenin tamr tamamma a5rnrsr! e0nku, her Eej,. allah-tan, -kuca9vrm... BoSakafah ise zevkten grldrmq. Her iLi kolu-It" d3 sa[a sola indirip ka]drrarak gtnlerce dolaqmrq ve kdylti_lere "lgte, mucize bu, be! Ama, mucizeyi ben yaptrmi Azrcrli dapapazn yardrmr olmuq" diye ba[rrmrq durmuE.

T\rm bunlardan sonra, papazrn ne yaptrsmr soracaksrn. $i_fayete bulunulup dava aqrlmisr igin <ies:poTa muracaat etmiEise de, o, olup bitenl_eri Osrendikten sonra izin vermemiq. ,'Otuioturdu$un yere! Bir bu eksikti! Mahkemelerde srlruklenip halkrkatliama azmettirmek- nedeniyle rezil mi olmamzr istiybrsun?Ulan, senin iqin kilisede mi, yoksa elalemin yataklanndi mre.."

Ve, bdylece de, allah selamet versin, eunku her ne kadaryaglanmrE ise de gene iyi gocuktur, Bo$akafah iEin iginden sry-rrlmrg oldu...

Milatos, 28 Eyhil 1982

56

.

1

i

$I?liKA TAIIT, bagbu! a sagg'j.orlo'...

ti*

l$

iiil

Evet, sayrn Baqkan, adlm Teo Tadulis.

Evet, sayrn Bagkan, onu ben dldrrrd0m. Zaten itiraf etmigbulunuyorum...

Plqman mrytm? $u an dahi, Eayet dirilece$i tutsa' onu tek-rar Oldtrrurum...

Bdylesine nefret ettiSimi bilmiyordum.Kabul edelim ki, nefret ediyordum. Arha' emin olun kj, nef-

ret etmem gerektifi kadar da degil... Yani, bir insan hayah de[e-rinin kargrlifr olacak kadar de$il...

Gayet tabii, efendim, kendi hayatrmdan sdzediyorum"'

Bu iqi tekrar evlenebilmem igin yaplp y-apmadt[tmt ml soru-vorsunul? Qok qakacrsrnv, sayrn Baqkan. Yapttklanmrn sonuq-i".rnrn farlundi olmadr[rmt mr sanlyorsunttz? Biliyorsunuzclefil mi? Polise olay ben kendim bildirdim.

Hoq gttrugUnuze nasrl stirnmrq olabilirdim! Beni guldurme-vin, efend"imt bunkU. hig biri-nDin -sayn Heyetiniz, demek is-ti-yo**- beni kurtarmanrza olanak yok! Size gerekli.olacak-delil-ieri temin etmekten baEka tek bir endiEem yok... Inantn bana'efendim...

Evet, dediSinZ gibi! Oldurme olaymt kastediyorum'

Basbaya[r! Qunku suqsuz olabilirdim.Nasrl mr? Ttlm bu iqlere karar veren kendisiydi de' ondan",

Ah! Ceni'nin programladr$r, karar verdi$i bir qeyden kagm-mamz olanakszdt.

Hayrr! Hayrr! Sagmalamryoruml Herhangideni ne arryoi ne dq dne suiuyorum! Qunkil,vok!

Gayet tabii ki, koca altmrq uS yilhk hayattmt namuslu birvatandaq olarak gegirdim.

Oztir dilerim, efendim... Ama, ben, hiqbir zamar. 'namuslu(ecmiQ,in i$lenen bir katil olayrnda herhangi hafifletici bir etki-Sinin otacahrnt kabul etmiE d-e$ilim. Hig olmazsa, kendi agtm-

hafifletici bir ne-bdyle bir neden

dan, iqlemiq bulundu$um bu katil olayr nedeniyle ewelki"namuslu gegmiq,in gOz ontne ahnmasrnr istemlyorum.

Efendim, siz, benim kag yrldan beri geceleri, gizli ve umut-suzcaslna, bdylesine bir dldtlrme olayrnr gerqekleqtirmiE oldu-[umu bilemezsiniz.

Her zaman o kadrnr deSil, tabii... Onu tantmadan gokewel...

Kanmr sevmiq oldufum gok doSru. Ama, ondan o kadarnefret ettifim de do[ru... Ne var ki, ondan hiq bir zaman, haket-ti$i kadar, hakkrm olaca[r kadar da nefret etmedim. Qunku,6yle olsaych, onu terkedip bir baEkasr ile yaqama[a baqlamamgerekirdi. Am4 yapam azdrm. Kenclisinin onaylamadtfr herhan-gi bir geyi yapamazdrm, ki... Belki de, korkuyordum kendisin-den... her ne kadar, bir sure sonra, bu, bana yetmez olmu$ isede...

Esasrnda, sayrn'Baqkan, farkmda olmadan, kendisiyle ev-lenmiE olmam ile ondan 6c almq oldum.

Onceden bunu ben nasrl dttgunebilirdim? Kendisinclen 6calabilmem igin tek bir yol vardr: Kendisinin ayarlamrq bulundu-$u programrnr bozmak! Boqansaydrk da, gene programrnr boz-muE olacaktrm; b6yle bir durumda kurtulabilecek miydim? Butakdirde, beraber yaEamamzr ayarlamrq oldu$u gibi ayrrlmamr-zr da ayarlamrq olacaktr. Brrahrn ki, bciyle bir Eey boquna idi,olanakszdr... Bunu yapma[a cesaretim olmayacaktr.

Demek istedi$im de bu. Her ne kadar ondan boqanma$acesaretim yok idi ise de, onu dldurecek cesareti buldum.Qunkii, artrk onu hiq g0rmeyecegim gibi, bundan boyle de, onuher gdruqumde srkrntrdan bo$ulmayacaktrm... Korkudan da,keza...

lgte o brqakla tum bu saydrklanmr dld0rmilq oldum. Siz debilirsiniz, sayrn BaEkan,'gok kez, eski nedenlere bafih olmaklaberaber ancak son olarak ortaya qrkan ve nedenlerini aEan ha-reketlerimiz olmaktadr.

Ne demek istediSimi siz nasrl anhyabileceksiniz! Otuz ikisenedir ben bir gey anlryamamrg olduktan sonra... lqte bununigindir ki, kendimi savunmarna da gerek yok! Kaldr ki, savun-marn neye yanyacak!..

Cevap vereyim efendim. *Programlgrordun derken neyi mikastediyorum? Ceni'nin, kendi yazgsml oldu$u gibi benim yaz-grmr da ayarlamakta oldu$unu; ikimizin de yazgrsr uzerine bu-yurganh$rnr srirdrtrdu$rinu! Rastlantrsal, beklenmlyen, insancrolabilecek her qeyi qok dnceden dnhryordu. Hoguna gitmeyenhig bir gey gegerli olamazdr. *Butun bunlann ailemizde yeri yok,

60

i;inll

derdi. Btlttin bunlar dedi[i de, hoquna gitmeyen herhangi birgeydi; kendisinin uygun bulmadr$r veyahut ta kendi dz yargsr-nrn do$ru bulmadrSr qeyler. Oyle bir hale gelmiEtim ki, kendisi-nin onceden programlamamrE oldufu gok dnemli ve kotu birqeyin baqrmrza gelmesini atzular olmugtum... Kendisinin 6nliye-meyeceSi bir qey... diyelim ki, brga[rm!... Ilk kez olarak, arnansvgdzleri beni kugOmsemeyeceklerdi...

Oh! nasrl da gaqrrmrqtr! Zannediyorum ki, brga$r giirdilgUn-de anlamrqtr. I)avranrqrmdan mr? Belki... Belki davranrgrmdan,belki de yUz ifademden!... Ona aclmlq olmam dofaldrr. Ama, oanda de$il... O srrada de[il!

Evet, korkmuEtum. Brqaflr ilk vuruqumda kendisini kaybet-medi. Hzrrhkszdr. Dedigim gibi, hayatmda istemedi$i herhangibir Eeyi beklemezdi.

Tum bunlara karqrn da, beklenmedik bir olayrn ortaya grkr-Ernda kendisine ozgu bir yol ile ondan dylesine nefret ederdi ki,sonunda, o olayr kendi kafasr iqinde yok etmiq olurdu.

Size qimdi ne sdyliyeyim? Bakrn! Bir drnek verebilirim...Komunist olduklarr igin, iki kardeqinden de dlesiye nefret eder-di.

Nasil oldu$unu ben de bilmiyorum. Bagta Direniq'e katrl-mrqlar, EAM'a... o zaman da...

Sayrn tsagkanrm, kendisinin ve tum ailesinin hakarete u$-ramrq oldu$unu kabul etti. Efendim, gayet soylu bir aile stizko-nusuydu... Babalan koramiraldi, Yunan bahriyesinin donanmakomutanr... Her iki gocu[un komrlnist olmalarr, t0m aile igingok a$rr bir darbe olmugtu. Kendinizi onlann yerine koyabilirmisiniz?

Efendim, Ceni'nin en ulak bir tartrqmaya yer brakmaksr-zrn, hatta abartma derecesinde de cliyebiliriz, saygl duydu$uaile gelenek ve kaidelerine hakaret etmig olmalan nedeniyle...

Ceni mi? O, kendisinin kutsal olarak kabul etmig oldu[u veanne ile babasrnrn kurmuq olduklan katr ve yaklaqilmaz kural-larla gevrelenmiq bir davranrq kahbr iqinde hareket etmekteydi.

Zaten, komunist krz kardegi ile olan bitmez tilkenmez kav-gaslnln temel nedeni de buydu. Kz kardeqi de *zavalh Ceni'nin,gok sa$lam ahlak kurallan var... ya! De$il mi, ablacr$m! savaE,nazi, iqgal, toplanma kampr, iq savag, atom bombalan... hattacunta... ne merem geylermiq bunlar! Senin bunlardan hig habe-rin yok! Aman, dikkat et de senin o sa[lam kurallann sarsrlma-sm!" diye alay etmekten geri kalmazdr.

Krz kardeqi iqin, ister aileden isterse aile dqrndan olsun,kimse (komunist kz) lakabrndan bagka bir ad kullanmadr.

*Tt.,fa

I.sf,l.jI

I

i

61

Hayrl kardeglerine karEr da, kendisine karEr duyduSumnefretin a1mlsrnl beslemekte olduSumu sdyliyemem. Hatta, on-lara karEr sevecenlikle yaklaqt{rmr da sdyliyebilirim.

ldeolojilerini bir yana braksak, genelde normal kigilerdi.Evet, erkek kardeqi qok geng yaqta stirgtinde dlmriE; ben, esasolarak komunist krzdan sdzetmek istiyorum.

Sayrn Bagkan, her kes onu dyle adlandrdr$rna gore... Buduruma sildrlda rastlarz.. gocuklannr orospu, komunist, eEcin-sel olarak topluma damgalamrg olmakla, gocuklannrn ahlakszveya suglu davranrErndan kendilerini soSrutlamrq olurlar: birQeqit tssgls6r[lma gdre, benim ahlak gorugum fark]tdrrD savun-masr sergilenmiq oluyor. Daha dune kadar hergrin rastladrgr-mz, hatta bugun dahi gdrebildifimiz (namus kan davalan)mn,kurbanrn namussuzlufuna karqr namus gdsterisinden baekabir nedenleri varmrdrr{2 Hepsi aynrydr, efendim! A$zrndan (ko-munist kz) lafinrn her grkrqrnda, karrm, kolerahdan sdzedilmig-cesine i$renti ile urperirdi. Anasr bile, tOm tutuculu{una ra$-men, o krzrndan hep (komunist orospu) diye s6z ederdi.

Evet, efendim... buyuk bir aqk sonucu evlenmiqtik... Tabii,kendi ydnumden olan bir aqk... demek istiyorum...

Kanm mr? Onun, hayatmm herhangi bir ddneminde her-hangi bir kimseyi sevebilmiE olmasrnr d0q0nemiyorum.

Katiyetle, efendim! Kendi dz hayalinde yaqattr{r ve bagkala-rrnrn da bu qekilde gdrmelerini istediSi varhktan baqka hiq kim-seyi! Size nasrl anlatayrm? Karakterleri izah edemezsiniz...ancak yaEryabilirsinizl Bagta b2ler olmak trzere her Eey ve her-kes de$iqir. Gayet tabii. Hig kimse, toplumu lurkrnda gdrebildi$igibi yirmisinde gdremez. Benden, qimdi, yirmibeq yaqrnda aqrkoldu[um ve otuzunda evlendifim o guzel hakkrnda dtrqtince veif;adelerimde tarafsz olabilmemi nasrl istgebilirsiniz?

Aynca da, onun o srralarda benim igin besledi$i duygulanda nasrl bilebilirim?

Gtizel, gok guzel bir kadrn... Belki de, onu mahveden guzel-liSi olmugtur! Onu tehdit eden ve sonunda alt eden zaman da,onun baEdtiqmanrydr. Do$a'ya dahi, yaqamlna girmesine izinvermiyordu... nefret ediyordu DoSa'dan...

Sayrn Baqkanrm, size verdi$im yanrtlarda gegmiQi bugtin-den, deneyimlerimden, yanrlmalanmdan soyuthyamryaca$mrkabul etmeniz lazrm. Zamanla drin ve bugun birleqerek ortakbir anlam kazanrrlar.

Bug0n igimde dnceden bende olmryan pek gok inang,durtu ve hatta Eekil ve karakter de oluqmuq bulunmaktadr.Size, ancak bu gdruE agrsr iginde benim ve Ceni'nin ortak yaga-

62

mr haklqnda bilgi verebilirim.Evet, Ceni'ye delicesine aqrk oldu$um igin evlendim"' ve,

onun da bana taptrSt inancmdaydtmlGavet tabii, bdvle bir sev sdz konusu deflildi. Gerqekte' ilk

andan 6eri, kendisi-igin ben ilaima bir obje-koca olmugtum'

Durumum, kendisi hakkrnda (ba$anh kiqilik) masahnrngergeklegmesi iqin kendisi tarafindan 6ne surolen son bir kozStarat<, dnceden ayarlanmtqh. TUm bunlar' anlryaca$rnrz gibi'sizin hig te habeririiz olmadan pro$ramlanmq olurlar'

O sralarda, b6yle bir durumu hiq bir gekilde kabul etmemeolanak tantmayacak kadar agtkttm.

Kendi resmimin bu boglu$unu doldurmanr senden bgkltyo-rum. istivorum, emredivorum.-Kimsin sen? lstedi$in ne? Isteye-ceEin nei Ama, ben saira bunlart ne sordum, ne de soraca$rm!O,itrr*trn dnceden ayarlanmtqtrr. Nasil yani? Ocafrn karqtsmdaduracak kanapeninlii gibi! Oh' orada ne gtlzel gidiyo-rt Odanrnpenceresiz duvanna aI UUfeyi koymak lazrm..' yata$t da, tambrada! Ve, gdreyim seni! Yata[rmda sen, -iQ

y.erimde .s,el' ara-bamda qdftti sen, bana tapan liocam sen! Ne, bana arttk tapmt-yor musun? Ne hakla!

lEte bdyle! Hoquna gitmeyen herhangi bir geytn- oJqArr|]|flolanaic tarirmryordu. Soylemigtim size; Po$aly-a dahi .etkisiniodsterio onu hirpalamaslna izin vermiyordu... Hoquna gitmeyenffer seyi ortadarrkaldrrma yetenegine sahipti. 7-amana dahibuy-rufunL Aecirmek istiyordd.. sanki, yaqamakta olan milyonlarcagifiq insinin yanrndi bir o kadar da yaEh kiEinin var oldu$unuhig farketmemiQ gibi."

Aqa[r-yukarr 6ylet Genqlerin yrjz ve -vucutlannda panlda-yan rarnindan, sanki nesnel bir qeymig gibi, nefret ederdi'

Do[aldrr ki, bir zamanlar ona acryordum. Yanrnda pek gokddnem leqirdim. Baqta deli' kdr' katlantlmasr gUQ bir aqk'

Evet, rastlantr sonucu taruqtrk. Anbar memuru olarak qa-

hgtrfrm Kzil Hag'ta..Ben mi? Agh$rmr doyuramayacak kadar duEtik rnaaqh,

urkek, gekingen,'u-tangag' -cemiyef

hayatrndan hig bilgisi olma-yan biri...

Petralona'daki bir bodrum katrnda sakat anamla yagtyor-dum.

Tabii, efendim, kardeglerim vardr." erken evlenmiq, fakir'gtndelikqi iqgiler... en kugtlkleri oldu$um igin de, ana banadOgmuEttr.

O da Kzil Hag'ta.

Harbtn sona ennesiyle, franszca konuEan ttim genq veaydr! krzlar oraya kapaklanmrglardr. Hemen gdze girpardr.Kendisini di$erlerinden ayrrt ettiren bir tarafi vardr. llk

-dnce,

gnzelligi. Sonra giyiniAi. Qok Erk bir kadrn. Aman efendim, neIqgal'den bahsediyorsunuz! O gunlerde herkes Amerikahlanneskileri ile giyinirdi. Bir de, saygrszhsa kadar varan tavn! Ken-$isin9 Oylesine bir guveni vardr ki! Bir dr0mcek gibi gitgide ge,liEtirdiSi ve bir harp dncesi soyluluSu, gdrkemli bti donanmakomutanr koramiral baba ve rtrya gibi bii yaqamdan olugan birmasal aSrnr etrafina drer dururdu. Sonug{a, kendisi de masal-daki prenses rolunti Ostlenirdi.

Size, nasrl ?ah edeyim? Sokafla grkmasr, kahraman veyagtiyaly-e rolundeki artistlerin sahneye grkrgr gibi bir Eeydi. Xendi-si korkung derecede mutsuzdu... mutsuz olinasr Aereirirdi... Do-flaldrr ki, size Eimdi tum bu anlattrklanmrn o sriarda {arlondade$ildim.

Benim e{itimimi mi soruyorsunuz? lggal srralannda ta-mamladlErm bir ticaret lisesi. Qok sonralan, yani yakrn tarihte,yaqlandrktan sonradrr ki, bir kiqinin kendi3iyle iyi iliqkilerdebulunmamaslnln ne denli kdtrl olduSunu anhyaUildim; kendi dzbenligini kabul etmeyip inkar etmesinin, kiqiligini red etmesiylekendi gerqek varoluguna tamamen yabancr biiimge pegine k6g-maslnln aclslnl yeni yeni kavrayabiliyorum.

- - Hangi edebiyattan sdz ediyorsunuz, Reisbeyfendi? Ben miedebiyat yapryo_rum? Ben de kendi kiqili$imin, srradanh$rmrnhuzurunu yitirdim... Uydurmug olduflu kendi masahnr vE bU-ytklUk hezeyanlannr bana aktardr... -

Oyleyse neden mi onunla evlendim? Efendim, l0tfen anla-ym! O srralarda ben geng, tecrubesiz, fakirdim ve karsrmdapunya gtzeli bir masal prensesi duruyordu. Hem de ipiklerebur0nmtlq...

- lqte, esas bu soruJru sorrnanv gerekir. O, neden benimleevlendi. Asrl soru, bu olsa gerek!

- Peqinde koEanlar var mrydr? TUm erkeklerl Mudtrrler, mes-lektaElar... Onlarla ltiks lokallere, isimlerini dahi dqrmamrc ol-du$um restoranlara giderdi. Bir gUn benimle bir-donduimayemek uzere-sintagma'daki bir kahvede oturma algakgOntillU-Sunti gdsterdi. Her ne kadar ben bir limonata istediysem de,gene, paramrn grkrgrp giluqmayaca$r kuqkusuyla ec-el terleriddktiim. O gece, rshk galarak mutluluk iginde 6vime d6ndum.Pozuk yayh somye uzerine dugtukten sonradrr ki afilamaEabaEladrm... 'Nereye gidiyorsun ulan, gulsuz herif, diye Joruycil-dum kendime.

Evet, do$rul Tum bunlara karqrn o zamana kadar evlenme-

64

miq olmasrnrn nedenini bir ttirhi anhyamryordum.

. , O.lyll" tanrgtrgrmd.a yirmibeginde gdrunuyor ve kendisi deoyte sdylilyordu: ne var ki, rahat_rahat oluzbeginde imig-

Qok sonralan d{rendim.Evet, evlenmemizden dnce... ama dnemsemedim.. benden

dokuz yaq buyuk olmasrnr umursamayacak kadiio;; dki;;:'Dedi{im gibi, deli oluyordum onun igin...

_ YaErnr hiqbir zanan kabul etmedi. Oysa ki, kabul etsevdi,pek gok huzursuzluktan kurtulacagrndari oyt."i". *"tl;;h_caktr ki!... Yaqr, tum.yag{nr .boyunc-a, orru' Ln biiyiik ;;;"i;lmugtur; ve kefaretini de basbaya{r dcledi. Bildigi; Ua^., ii.,haya t., kendisinin gergek ve zamai kavramlanyl.l;rEilJ ;;_lflmlndan kendisine iki acr ders vernriq.

Hayrr efendim.,. ilk aEkr ben deSildim.Buyuk aqkrnr lggal srralannda yagamrqtr. Olgun, yakrErkh

ye aynca. da eski bir banka mudtirii tai... "eitaigin da*,'ii..harp nadeniyle. faaliyeri durdurutmue ltaly; riSn-iliil:.."6zamana kadar bir tagra gehrinde yaqamakia olan ailesi, o srra-larda baba evinden kaqrp Selanifi'e"giderek EAM'a kairh; ;kikuquk kardeqin kontrol altrna ahnabilmeleri iqin, Selanik,e ta_Ernmtqtr. Biri, ewelce sciz etti$imiz tomunist krz evlenmiq ve kocasr ile,-hapiste bulunuyordu.*t<ugUk erkek kardesia. aif"

"*mrqtr. Her ikisini de tekrar aile qergevesi iqine soLanitecJtteiiniumit ettikJeri igin de peqlerinden gitmiqlerdi. Bdyle bir a"irr-""bir bu rj uva ailesi iqin taqrdr$r .anlimr gbrm Uyor inusunuz?

Peki efendim... bankacrya ddnelim. Dedi{im gibi, aile Sela_nik'e tagrnrnca ceni mudtrrl6 tanrEtr. onu da?ile Sovr"i"p" *"sahnrn orgusii igine almrqtr. lEte. boylece, iyi_kotti bi;;d;;,kduruma sahip olan ailesi,_C.eni'nin tiayal gtlcu ile C.k;.G;bn;ai-le- g_eldini alrp grkmrqtr. Hikaye uydrirmlsrna kim engel-oluUi-IIrql Kr...

. Hep uyduruyordu..lginde priyumtiE olduflu iki kath babaevi, mermer merdivenli bir konak haqmeiini ahjrordu. gaUasrninemir erleri ise tizel uniformah hizmetLarlar oluil srkmrstr. l"varr-: I:$::Fn n. varh.frn r dahi, kendisini n pirruzld ;i;iliJ,']i.;;mrnl besliyen tahvillere ddnri gt0rmri qt ti.

. Bilmiyorum, kabahat kadrnlarcla ml, yoksa bizler birer|99g sat1ttan baska.bir qey de[it miyiz? Aniadr$rm kudJ-il;.DanKacl da, tlpkr benim gibi, ceni'nin masumiyeti ve el deEme-miE.bekareli ile deliye donmuqtu. DuEunun Oiiaefat Oi*.;;;;na kadar hiq qrplak erkek gdrmemiqti. Beraber olduklari birgece okqamalann doz,nu kaqirrp ikisinin de alevlendgi;;;,ra-da, bacaklannrn arastnda bir qeyin dolaEmakta oldu?unl-iar_

65

kettiAini ve onu avuqlaytp Eaqlonhkla baktrktan sonra'.yantnda-[i;;R;E .voieo, nund tiir'uiksana ne merem Eeydir [s!r di1'e

sordu$inu keidisi komonist kza anlatmqb.

Gayet tabii,evlendifim9de p-akye idi, efendim' Bankact da'kendisiirin yirmibeg ya"qrnda oldu&unu

. sanryordu,' Y,": -btliT'

dunyayr yeriiden oluElurmasr iqin Tann'ntn Hawa'yt bana gon-

J.iririi oldrrg, inancinda oldufuma ve diyeceksiniz! Krrl'nda ve

bakire bir kXdrnt Bir turlti aniryamryoruin... Bciylesine can_lt ve

"ti.Et"-, bu kadar brgak darb-esine kargrn bir turlu baEefme-

v.tt "bit vucuda bu bakirelik buyrufunu kabul ettiren guq ve-biqim bir qeydil

Sonuncla, kendisine clelicesine agrk olan bankacryr d." *3-sallannrn Orgiisu iqine doladr. Hangi niteli.Ei aradtly q^' ke1dl;sinde bulamizdrnz. Mtsrrda surgiindeki hukumette koramiralve clonanma komutanr olan oturikh baba, aile zenginli[i' lcztnguzelli{i ve masumiyeti. Bdylece, evlenmek igin kzt istemeye[arar.iierdi. Anasrna-da murlcaat etmeden ewel, Ceni'nin ken-ai.ltr., sonralan selanik'teki di$er Yahudilerle birlikte nazj

k;;il; gonderilmig olan gok [w,-et v9 fakat fakir lir yahudikrzr ile harpiin once niganlanmrg-bulunduflunu itiraf etti' Artrkher kes. bir yahudilerin kamplarda yok edilmiq olclugunu Du-

mekteydi. V;, kurtuluq- ganlarrnrn galdr$r . !it,, gl'l- Yo^S-:

ceni,nin annesine giderek kendisini resmen istedi. Anne onubir ana kraliqe edasryla kabul etti. Gayet tabii"' Esas Ean ve Ee-

refler bundair sonri koramiralin ddnmesinden sonra baqlrya-caktt.

$aka mr yaplyorsunuz? B6yle bir qeyin sdzunu dahi etmekist.riiyoiaui intiyiesine ciddi bir konu hakkrnda tek baqrma birt utati var"mam! Nasrl olsa' amiralin donanmastyla birlikteJOttmesi gok surmeyecek! Qocuk hakkrnda boyle bir karartn so-

i"^i"f"Ci"u alam"am!" diye onu -tersledi' Garibim' her ne

kadar, hTg olmazsa niqanlairmalan konusunda israr ettiyse de't-oE"-".idi. nAmiralin-gok katr kurallan varE diye .tt""ll1.1"-1-'dirLtiyordu; rqocugunu tom 6rf ve adetlere uygun,gir !_e,!]19..!I^lendiimek istimedi qok dofaldrr.. hele, di$er qocuklanmvrn.Dze

ilkiirditderi bunca acr vei:tanglardan- sonra"' her ne hal ise'

iif.*iii" sosyal seviyesine uygun bir dufnn toreninin yapilma-sr Earttlr.,

Ceni'nin reaksiyonunu mu sordunuz?-Yorgo zaten yaEltydt;

krrk iki yaqrnda; *s6n ise, daha gocuk saytlrrsrno diye likrini be-

lirtmiqti"hanlmanne. nAnne, akhnt baErna topla!. bdn. otuzumui"[i"it g.gtimn drye Ceni'nin karqr koSrmasr olanaksrzdt'

" Nereden rni bunlarr biliyorum? Saytn Baqkan' komunistkrz diye adlandrrdrklan ktz kardeqi burada! Kendisine sorun!

66

IIt$ttti

l$

ffi

t{l*ttt*tiItt{

l$rt,l

trl[

Bana tum bu olup bitenleri anlatan da kendisi, zaten... Ana-kzigin zaman, kendilerinin kararlagtrrdrklan anda durmuqtu:yirmi ikide. Donanmasrnrn baqmda Akdeniz'i katederek d6n-mekte olan koramiralin tum Eatalatrnr arkasrna almq o eqi bu-lunmaz Ceni'yi beldemekte olan gdrkemli yazgryr zaten kimseonceden bilemezdi.

Harpten sonra tum kavramlann artrk basitleqmig olduflu vebiribirlerini sevmekte olmalanndan baqka hiq bir qeyin dnemi-nin olmadrfr hususunda anneyi inandrrabiimesi iqin, zavalhdamat adalnnrn butun girigim ve izahlan boquna idi. Baba evi-nin merdivenlerini kaplayacak gdrkemde duvaksrz ve eteksiz birevlenmeyi zaten Ceni de dugunrnuyordu. Ayrrca, hergeyde ilk veson sozun sahibi ve kararlarrn amiri olmasrnr isteven amiralinisteklerine mutlak olarak itaat etmesini, gocuklu[undan beri.annesi kendisine cifiretmiqti. $imdi de, kardeqlerinin bunca ko-m0nist skandallanndan sonra, amiralin bu iki gocu$unu evlat-hktan red eclece$ine ve dolayrsryla Ceni'nin aile servetinin tekvarisi kalacaErna kendisini inandrrmrqtr. tstiylece, amiralin Eeref-li ddnugunde haz.v bulunmak uzere ana-krz Atina'ya indiler.

Maalesefl Her ikisinin de kendisine yaluEtrrdrklan lakap(qerefli Odisseus) idi... ama, ne yazrk ki, qerefli Odisseus zafeiikazanmrq olan di$erleriyle birlikte ddnmemiq! Garibim amiraliyice tozutmuqtu. Esasrnda namh bir zampara ve ondan dabuyrik kumarbaz olan amiral, aile baskrsrndan da uzak kahnca,Kahire _ile Iskenderiye arasrndaki eflence hayatma iyice batmrqve iqinden qrkamamrEb.

-Nasrl mr? Di$erleri nasrl batryorsa! Kendisini iyice kumaraverdifi bir srrada binlerce lirahk karqrhksz qekleri imzalamq.Qogaldrr ki, surgrindeki hukumetin prestijinin korunmasr iginskandal kapattlmrq ise de, amiral istifaya mecbur brrakrlmrg.

Hayrr efendim! Borg, son kuruquna kadar 6denr4iq.Emeklilik ikramiyesi ve borcun bitimine kadar surmek

Ozere her ay begde ddrdunun haciz edildiSi emekli maaqr ile...Sdzun lusasr, beq parasz kalmrqtr.

Nasil donebilirdi, sayrn Baskanl Cadaloz kansrnr dusun-dtlkge ayagmm baSr g6zrtiuyordu.

-H"ytr, eFndiml Her qeyin bdylesine yanhq algrlanmrg ve yo,rumlanmrq olduSu bu deweden Ceni hig sdz etmedi bana.

Evet, efendiml Her gey tamamen yanhq algrlanryor ve yo-rumlanryordu... Her ne kadar amiral ddpmemiq ve h-er ikisiirinde kuli$rna binlerce liralk borqlanna ait sdylentiler galmmq isede, onlar tum bunlara inanmama$a direniyorlardr.

Aksi halde, hergeyden vazgegmiq olmalan gerekiyordu...

o/

derin gegmiElere ba$h kdklerden yannki gorkemli ruyalarakadar..l AynCa. burada, *bu gibi geyler bizim ailede olamaz' lak-torunun de etkisi buytiktur.

Namus y4rgllarl ve puritanizmleri sonucu, o-hoQgorus0z vekatt-sert aniiraiin, o puritan aile reisinin kendilerinin zalimiolma rolunden vazgeqmiq olabilecefini bir turlo kabullenemi-yorlardr. Kendilerini gerqe[e gekrnefe gahqan komunist kzdanda nefret ediyorlardr.

Kendilerine neler mi diyordu? oKesin yahu bu Odisseusmasalt ve sagmahklanntzt! Sizin bu qiirsel vecdinizi doyuracakbaqka birini bulsanrza... Odisseus hiss?lifin, dolandlrtcthfrn,gergek defer yargrlanna sayglstzh{rn simgesidir.'

Anlayacafirnu gibi Ceni grlglna donuyordu. nAman ablact-

[rm, ne olurstin, azicrk bu ilk okul mitolojisinden sryrrl da, s?e5nu peketlenmig olarak gonderecek baEka bir salaln bulunma-srna dua etl Yoksa, artrk amirali manrirali bir daha goremezsi-niz!, diye usteliyordu komunist ktz.

Alt-ust olmuq Ceni ise "tabii, donmesinden odun kopuyor"'qunku ddndufiunde seni dldurecefini qok iyi bihyorsunr $ibihisterik qrflhklarla rahatlama$a gahqryordu.

nsen beni dinle. kzrm! O serseri suratlt Odisseus'un ltha-ki'ye dtinUqu bir rastlantrdan baqka bir Eey defiildir.'

*Terbiyesizli$in ile beni etkileyemezsin! Siz komunistlerneye saygi gosterdiniz ki, mitolojimize de saygr gosteresiniz'geldinde tum nefretini kusuyordu Ceni..'

Komunist l<rz ise durmadan alay ve kahkahalara bo€ulu-yordu: *tsak, benim Suzel ablacr$rrn. Akrlh Antinoos, herifin uekaErtcrhArnrn larlunivannca, ondan kurtulmak iqin uyutarakheirencEcik lthaki've ve oradaki hanlmefendisine postalar..' ge-

miden de,'uyanrp 6ilerinden kaqmasrp diye, donsuz olarak ka-raya firlatlerdiler. Sen beni dinle! Neyaplpyap da,.bankacr ilebii an dnce evlen!.. Yoksa, durumunu pek parlak gdrmuyo-rum...D

Bu sure iqinde, iki aqrk mektuplaqmalartna devam etmek-teydiler. O srralarda frayit tolay olmadr$r gibi. seyahatler de

k6lay de$ildi, Reisbey... Yunanistan ateq iginde idi."Amiralin donanma ile donmedigini gdrunce, eVlenmeleri

hususunda kaynanastnr ikna edebilir umudu- ile Yorgo-bir-ikikez Atina'ya irimiq isg'de' higbir gey elde edemedi"' Qunku'bundan b6yle kzrnrn yapaca[r herhangi bir evlilik' ka5rnanantnhesabrna uymuyordu.

Amiral hazretlerinin bir yerde dayanamayaca$tnt ve tgkrarkendisine donece$ini biliyorclu. Bunun iqin de, kullanabilece[i

6B

tek silah, tepetalda gitmiq aile Eerefini harekete getirmek iqinkendisine yolladrfr ateg gibi mektuplanydr.

Eskiden amiral (vazife seyahetleri) gibi laflarla ipin ucunukagrnr gibi oldufunda, kendisini hep bu yolla geriye getiriyor-du. Yooo!... bu kadar da deSil! Amiral iqin en 6nde gelen husus,daima, qerefi olmugtu... Kendisi iqin qeref, hayatla kendisiniba{layan bir evlilik aliansr gibi bir Eey idi... Adi suqlular gibi su-rekli olarak hapse girip qrkan iki anarqist-komrlnist gocu$u ne-deniyle qerelinin lekelenmesinin yanr srra, namus ve dOrustltlktimsali olan buyuk kzrnrn evlenememe tehlikesiyle kargr kargr-ya kalmasr da, faciayr busbutun korkunqlagtrrryordu.

Otuz yaqrnda idi, artrk...Amiral ne mi yapryordu? Hig kimseye beq parahk 6nem ver-

di[i yoktu! Ileride komunist ]<rza aqrklamrg oldufiu gibi, kendisioylesipe derin umutsuzluk ugummlanndan gegmiqti ki, bdylesagmahklar kendisine vrz geliyordu.

Olanlan lszrna kendisi anlatmrgtr. oYanan elektri$in altrndaurkutucu bir parlakhkla masamda duran ve bahriye bakanrnrnbana brraktrfir tabancanm gortnttsu karErsrnda tum bir geceyiuykusuz geqirdirn. Es_asrnda, bana soyledi{ine gdre, intiharetmem gerekiyormuq. Oltimumle siz aileme neden olaca$rm acr-nrn hayalinin bana verdifi tuhaf bir hazla ust uste afladrktansonra, cil0mumden sonraki aclntzln beni ilgilendirmediSini anla-drm. Bir sure sonra, neden ve kime karqr bdyle bir girigimde bu-lunmak zorunlulu{unda oldufiumu kendime sorma$a baEladrm.Bahriye bakanrna gitre, b6yle bir hareketim kendi silahrmakarqr olan borcumdu! Silahrma kargr! Bir daha tekrarlanmaya-cak bir hayat karqrsrnda'silahrn ne 6nemi olabilirdi? Intiharetme emrini aldrktan sonraki dugunce ve duygulanml sana an-latamam. Oltim karqrsrnda her qeyin nasrl da zayrfladr$rnr vegulunq bir anlam kazandr[rnr bilemezsim! Rahatlamrs bir Eekil-de uniformamr qrkarrp pijamalanmr giydikten sonra kahvalttmrgetirmeleri igin telefon etti[imde sabah olmuEtu. Ve, sonra otu-rup istifamr fazdrm.r oNeden tum suslerin ve kordelalann ile in-tihar etmen gerekiyordu, baba?o <Qunku krzrm, toplumsal do-landrncrh$rn yalanlannr hayatrmzrn bitiminden sonralara dauzatmak isterler...,

Ytiksek bir subayr anarqist olarak tanrmlayan ben miyim,reis bey? Hayrr, kesinlikle bti'yle bir dtiquncem yok... daimasaygr duyarrm. Ancak adamrn o andaki ruhsal durumunu izahaqalryryorum, efendim. lqte krzr burada... Kendisine de sorabilir-siniz olayr...

Bana kahrsa, babanrn komunist kv.tna tam bir dtrtrstluldeiqini agmasr hiq de tuhaf gelmiyor; hatta, tamamen do$al bulu-

69

yorum. Askerlik hayatmda oldu$u $ibi, hastahane veya hapis-hane hayatrnda kuwetli dostluklann olugtuflunlr v-e sonugta daAok iAtenlikli agrldamalann yaprldrklanm siz de biliyorsunuz'ieis biy! Her birinin durumu-farkh nedenlere baSh ise de,-gereksurguri olantn gerekse komunist kzrn aile ve toplumdan drqlan-mrEllduklan a(rkbr- Her ne kadar, bana gdre, ikisi de durumu-nu-kendisi segmiq oiup bundan da son derece hognut ise de...

Tam tersi, reis beyefendi! One stlrduklerinZ' intihar etmeksuretiyle narnusunu 6narmasr {urumundan ne kadar gugluklesrynlmq oldu$unu kanrtlamaktalar.

Buna benzer bir durumla hig karqrlaqmadtftm igin' benimde bdyle bir dummda alrnr doqunceleri gd,sterip gostermiyecegi-mi bilemem. Kendisini bafihyan vatan, millet, silah namusu gibikavramlara sayglsrz dawandrgr kuqkusuzdur. Bu, gok agiltlefendim.

Krztna. cTUm vasamtms boyunca kafamzt utuledikleri buqeyler nedir ki? Neienini biliyor musun? Bize- ait oldu$unu ken-aiinlzi de inandrrdtklan bir nedenle bizleri 6lume $dndermeleriigin! Kendilerine yaprlan istek ve kargrltldara g0r€ trizleri lopta-nsitabilmeleri igin!,Sonugta da, aynr Eekilde' kdleli{imizden ol-duSu gibi dzgurluk igin verdi$im? savaElardal dl fayda]alrlar.Aniryoisun! Namusun igin intihar etmen gerek!-Hangi de$er dl-qUleriyle namusuma fiyat bigti[ini bana soyleyebilir misin?iavrn-bakan... Lafa bak be! Ulusun temsilcisiymig! Ulusun sizegeieksinimi var, Olume hazrrlantn! Ulusun artrk size gereksini-iri t<almadr, ve, gene de dlume mahkum ediliyorsunuz! Bizlerde burada, kutsal gorevinize de$er bigmek igin hazr bekliyoruz!Ama Btrinci Dtinya Savaql'nda siperlerde geQirmiq oldu$umontlg yhmt bana kim geri verecek? $imdi de, glli dtirt yagrndaintiliai edecekmiqim! Yoksa, bana karqr besledikleri tom saygtytkaybedebileceklermigt Stgmrqtm saygtlar-rnal Ve, Ikinci ?tiry1SivaErnrn milyonlaria Oltisunttn qu anda-elde ettifi nedir ki?Psorokostena*-'nln Bahriye bakanrntn onlara duydu$u saygtsonsuzmuq! Aman ne buyOk qey! Emin ol ki' bir tabancanrn eq-lifinde gegirdifiin bir gecenin sabahrnda 6lme cesaretini veyadingah[ci k6ndine laygrnh$r bulmairSrnda,- ondan sonrahayit oylesine kolaylaErr ve sen de aptalca zrrvalardan oylesinekurtulursun kib demigti.

Sayrn Baqkamm, ben size t0m bunlarr anlatmazsam' karqt-laqtrklan yeni hayatrn gergeklerini kabule bir t0rlu yanaqmlyanit<i Uarnrir sergiiedikleh komikotrajik dummu nasrl kawayabi-leceksiniz?

.Psorokostena (bitli Kostena), Yunanhlann Ytrnanistan igin bazen kullandlk-lan krigrimseme dolu bir ad. K.D.)

70

Amiralin eskiden sahip oldu$u o sarsrlmaz kural ve de$eryargrlannrn nereye gittiklerini ben ne bileyim? Ben kendisini, ai-lesinin parasal yrlcmrnrn sorumlulu$u ve yalanlanmn nefreti al-trnda ezilmiq bir ykrntr olarak tanrdrm.

Tabii efendim, bir gun ddndU; ne var ki, gerek Yorgo gerek-se Ceni igin artrk qok geg idi.

Pek gok Eeyin de$igmiq olmasmdan ne haberleri oldu ne dehaberleri olmasrnr istediler. Amiral hakkrnda yayrlan sbylenti vededikodular her ne kadar kulaklanna gelmekte idi ise de, ttlmbunlarrn, kendilerini krskanan bagta komttnist kz olmak uzereetrafin yaydr$r yalanlar oldufu inanci ile rahatlamaktaydrlar.Kahredici bafrmhhklan olmadan kendilerinin, etrafinda cart-curt edece$i kimse olmadan da amiralin yaSlyamlyacaSr nedeniile, Odisseus'lannrn ddnmemiq olmasrnr basit bir gecikme ola-rak yorumlamaktaydrlar

Sayrn Baqkanrm, hayat bilge ve aptal gdzetmeksizin kandereleri iginde de surup gider. Ne var ki, bu noktayr, nazilerinSelanik'ten toplanma kamplanna gdrdermiQ olduklan yetmigbinyahudiden ancak yedisinin -pek hatrrlamryorum, belki de onye-disinin- ddnmuq oldu[unu gazetelerin yazmlq oldu{unda da an-hyamadrlar. Ne ise, hayatta kahp geriye d0nebilen bu bir avugyahudinin iginde, eski bankacr ve qimdi boggezen olup zenginve guzel Ceni'nin damat adayr Yorgo'nun eski niEanhsr Elvira dabulunuyordu.

Size ne diyeyim! Her ne kadar ancak otuz yaqrnda idiysede, tam bir yrkrm iginde imig. Dunyada kimsesi olmadr$r iginde, do$ruca niqanhsrnrn evine gitmiq. Aile, kendisini, sanki hiQistenmeyen ve beklenilmeyen bir hayaletmiq gibi karqrlamrq.Zaten, hayaletten de pek farkr yokmuq; otuzddrt yaqrndaki bukadrnrn bir zamanlar genq ve guzel olabileceSini dugundurecekhig bir Eey kalmamrqtr Ostrinde; yUzUnU kavruk, pis ve kuru birderi kaphyordu.

Kuru gdzlerinin ilk kargrlaqtrklan gey Yorgo'nun yazrhane-sinde duran tanrmadr[r gfizel bir kadmm kocaman foto[rafiydr.Yorgo da, Elvira'nrn gdrilnUmunun kendisinde yarattr$r aclmahissine yenilmemesi kaygrsryla, her Eeyi hemencecik aqrklayrver-miqti. Belirsiz yannr agrsmdan zengin Ceni ile" evliliSini dahagergekci bir gozle deSerlendirmekte olan' ailesi de, hemenYorgo'nun yardrmrna koEmuq. NiEarun resmi bir anlam ve igeriktaqrdl$mr vurgulayarak,T tekrar geri ddnece[ini hig kimseninbeklemedi$i Elvira'nrn bu husupta anlayrqh davranmasrnrn ge-rektifiini belirttiler. Kendisi de gbrdyordu ki, artrk Yorgo, resim-de genglik ve guzellik iginde parrldayan ve qok kdklu ve saygm

7l

L

bir aileden gelen Ceni ile ciddi ba[lantrlar iginde bulunuyordu..'

Haytr, onu kovmadrlar! Kendisine bir Ylr -tgain- edinc,eyekadar 6ski niEanhstnrn evinde birkag gtn kalabilirdi... boyleEeylerin sdzu dahi edilmez... onu, go-k dahafazla, istedi$i kldg[uimak isterlermiq... ne var ki, Kahire'de harp malzemesi al-makta olan koramiralin -Ceni Yorgo'ya bbyle yazryordu-bugun-yann gelmesi beklendifli igin, evdeki varhfr'^ahlak kural-tari eoti sert i'e katr olan puritan koramiral tarafindan yanhqtefsir edilebilirmiq.. anlardr, ya'..

Elvira'nrn grhp gelmesi ile karqrlaEmrq bulundu$u bu guqdurumdan ancak hemen evlenmeleri ile .grkabilece[ini aqrklayanbir mektubu, Yorgo hig zaman kaybetmeiden Ceni'yi yolladr.

Kendisini daha nelerin bekledi[ini bilmeyen Ceni'nindnune koca bir ikilem yukselmiqdi. Ailenin iginde bulundufu -ahlak aqsrndan de[ilse de- a$r parasal yrlomdan Yorgo'yanasrl sdiedebilirdi? Aynca da, amiralin hiq de kesin olmayandcinugu hak-lunda da he diyebitirdi? Aile prestijinin sarsllmast-na nasrl neden olabilirdi.

Sayrn tsaEkantm, rrresele, kadrnlann iflah olmaz sersemli$isayesinde qOziilmuE oldu. llk 6nce, maddi agrdan kendilerininae UiiyUt< bir yrlom iqinde bulun?n Yorgo'nun ailesinin gergek-ciliginin defiqinesine neden olan bir kanun Ektr.

Sdyliyeyim size: Hayatta kalmrq bulunan y-ahudiler en.uzakakrabaiannin dahi mirasrna sahip olacaklardr. Bu suretle de,istenmeyen Elvira, bir gun iqinde gok zengin oluverdi.. Budurum,

- bir dereceye kadar, Yorgo'nun vicdantnt rahatlalmtqoluyordu. Ama, almr zamanda' o gllne kadar -sure- gelenCeni'nin nazlanndan, hantmannenin kargr' koymalanndan vehergun gelmesi beldendi$i halde bir ttrrlu gelmeye" gdf."9-us'rin yo"klu[undan brkmlq olan Yorgo'nun ailesi de, artrk Elvi-ra'yl g-Uzelce, tathca ve hiq olmazsa el_ altrnda bulundurmastfena "otmayacak biri olarak gormege baqlamrE, bu ybne deYorgo'ya hafiften baskr yapmaya baqlamtqh.

Yorgo, deSil! Hatta bdyle bir Eeyi kendisine sbyleme$e dlhicesaret -etm.tiiiql.t. Tam tersine, kendisi Ceni'ye trmitsiz birmektup yollamrq ve, bir taraftan Elvira'nrn bu beldenilmiyellzenginiiginin ikisi igin oluqturduE-u tehlikelerden sdzederekufa[ yofiu bir gantajda bulunmakla beraber, her qeyi ve herkesibir yana brakarak kagmalannt dnermiqti.

Ceni'nin Yorgo'nun peqine gitme anusundaki samimiyeti-nin derecesini pek bilmem. Ancak, iki gun sonra kendisil:lnyeni bir mektupalmrq oldufunu biliyorum' Bu defa, mektup El-vira'dan geliyoictir. oYorgo ile birbirinizi ne denli sevdifinizi Lrili-

72

yofum; sizin, benden ne kadar trst0n oldufiunuzu bildiEim eibi..qok geng. en az benden on yl genq otduA;;;;, ;;k;il;?i;saygrn bir baba ile size tapan isil bir hairrmefendi olan bii an-ngye y-e kardeqlere sahip oldu,Eunuzu... ve, ayrlca, qok da zen_-gin

oldu[u nr.r.r.... ytiz _yaErnd-a imiqim gi6i goitinJn--"t"rl.iit

yaslm. topranhla kamplarrnda bana zorla yrptrrrlmrs amelivat_tan sonra anne olabilme umudumun yilirilmi$ .fi;;;,;fiy"da tamamen kimsesiz olmamla sizden dylesine Aeri ve size Eorede dfesine defersizim ki... Trim bunlari L".ii"] %isoV" b?;;DlraKmanlz iqin 6nOniize diz qdkup yalvarmak cesarelini buldu_$uma g6re beni deli olarak xinut'etineniz gerek... belki de tivre-yrf..;

!_rVlesine -genqsiniz ki, hayat tum0tle sizi beklivor: "pekqoK_oegerrr erkek sizi sevmek ve mutlu etrnek iEin bir i$aretiirizibekliyor... Yorgoyu bana brralenzt Kendiniz onu brraktlErnzda.DerKl bana aclr ve beni kovmaz.. Iyi insandrr... belki de, b"eni ahrda... acryrn bana..., diye yazryordu mektupta.

*^,9:li koca bir ggceyi a[fryara\ geqirmiS. yorgo,yu sevip sev_mectlgtnt ve ne kadar sevdifini bilmiyorum. g]tajpim bir sevvarsa, o da. kendisini surekli yalanlinnrn icrne h-ipis ;rfi"". bulmasrdrr. Guzelrisini bir y-ana

-brrakacak

"r,ris"r<, v"'n;aiririiKenotstne mal etmekte oludu{u tum nitelikler sah[e idi. Elviraile yaqrttr. Evlenme muamele"lerinin hazrrla";;;-ia;;^ g;;iiil999"-- kaydrnr, surekli olarak kendisinden istemesine flarsn.?i l_ly-.] ", Y,.rgo'ya vermefie cesaret edemiyord u. S."gili. ";;i:f:e^l1]_y ltlTedigi iqin, kendi kendine uydurmuq olctlugu masa_lln aglrrlgt attlnda qdkmuq ve yrkrntrlann altmda kalmrq1l.

. Ce.ni.Ve luy-.t vermiE ve onu bir matahml$ Sibi gdrmusolan tek kisi bu vahudi-kz olmuqtur. Bir kag yrl son-ra, c"eni,ninkendisi de, buyrik kalpli dawanii"r. v"ig.y,iorvira'ya k",'ail-nin brrakmrq oldu$una inanma$a baqlamiqfi.

Tabii, efendim... Bir kag ay iqinde evlenmiqler.Benim Ceni'yi tanrmam ise, ttim bunlardan bir yrl sonrasl_

na rasuar.

Pe$iEmiq miydi mi, diye sordunuz? Hayrr, efendim! Heoaynr! Ancak, masahnr yenilemesi iqin kullandrg, *d .m.yi-a"ifigtirmiqti. Her Eeyden ewel, Sintagma bdlgesiide nens Uii t o_

tr#3. oturuyordu... Maddi durumunun Aok ryr olmasr gereki-

Ne mucize, ne bir qey! Komunist krzrn dedifi gibi *ne kadarserseri, dolandrncr, aqa$:hk kimse varsa tUmil Ea$,rn "d;;;yjl9lrn't"33", faydalanabilir! ye-rer ki, milliyetqiligini itan ;i;il.(,'el'r oanr olsarar. duzen taraftarlannr korur... nerede kaldr ki,

zavalh babanrn tum suqu kumarbazhktan baqka bir sev a"fifaiiVe bdyJece, yeniden saygln bir aile oluverdik!,. -- - -J --o"e"

73

Gerqekten de, hiiktlmet, eski konaktan-bir dai19)n tql9i"i-n. vermik suretiyle, suqlu olmakla beraber milliyetqili[iniilan etmig koramirali korumug oldu.

Tamamiyle yasal olarak! lggal strasrnda ytirurltrSe gltt"i9olan terkediimi{ m0lk ve. binalarrn "kamulaqtnlmast iqlemi'iggal sonrasr yrllarda da devam edegelmigti.

Evet. amiral ister istemez ddnmilgtu.Komunist krzrn demesine gdre, tantnmayacak bir halde

imiq. Her qeye bogvererek, Ceni'nin tam tersine, durumunu ve

kiEiiigini slruam"ga en ufak bir gaba $ostermiyordu' ,B.byle,c:de, ailesine karqr y:eniden herhangi bir sorumluluk almaktan da

hurtulmuq otuyoiOu. Ytkrmrnr Ortmek iqin ne bir gaba, ne biristek...

Kanstna ve Ceni've olanlarrn tumunfl anlatmrq oldu[unusanmryorum; ne var-ki, onlartn, her Eeyi bilmekte olmalanntdo[al 6uluyordu; yalanlamaSa da hig yanaqmryordu'

Komunist kiz babasmr hep *alga}r gdnullu, lrumuEak" diyetanrmhyordu.

Evet, efendim! Babast ddnmeden ewel krz hapisten qtkmtE-

tr: yalnz kocastnt surgune gdndermiQlerdi',Babam tamamen defiqmigti' Ne eski havasr, ne de cakast

kalmrEtr. Zavalhlar!' Elbisd Ostlerinden grkh mt, grplafa ddner-lerl Ne iddiasr ve ne de sdz0n0 geqirme iste$i vardr arttk"' oysaki, eskiden, herhaliyle bunlart belirtmefle bilhassa,dzen goste-

tiiai... Utt"i. ki, btlyle bir girigimde bulunmasr da boEuna ola-caktr... artrk, hiq birimiz gocuk de[ildik!

Bdyle bir de$igimi Ceni ile annesiniri al'irllan bir turlU almt-yordu. Hele Xoriluhist kza karEr ggstermekte

"ta-Y,$y, 9?tt,y:-do$al dawanrg anneyi qaqrrtmrqtr.- Dili tutulmuQ gibi baba-toz

arisrndaki konugmiya tanrk oluyordu. nAnneme 'kaltrsa'[uU"* benimle kargriaqrr kargrlaqmaz tabancastnr gekip- beniorada vuracakmtg! Oylesine zevklendim ki! Bir lflum ile birkzrm oldu[unu, liocait tn nerede oldu$unu bilmedi$imi ve ken-Ai"i Ao.ta,ri.ten sonra da ondan boqanma$a kararh oldu$umusdyledimn Eeklinde, babasr ile ilk karqrlaqmasrnl anlattr bana'

"Neden knrrrf?""Qtinkr:r baba, herkes, hele geng ise,-harp strasrnda,qgk

defa zbrlanmq seqimlerde bulunui; gunku kendisi de olgr'rnlugazorlanmaktadir. trie var ki, bir sure sonra durulur, dengelegir"'

"Qocuklann nerede gimdi?"

"Evde. baba""Neye buraYa getirmedin?"

74

"Onlarr isteyip istemeyece$ini bilmiyordum. "O stralarda annem hrqrmla ahldr. "Her ne halse, onlarr ben

istemiyorum; burasrnr kom0nist yetiqtirme yurduna qevirmekniyetinde hig degiliz! Sdyledim sana! Krzrn bir komtrnisttir!"

Babam hiq cevap vermedi; baqrnr eSdi ve sustu. Annem ise,qaEhnhk iqinde ona qrkrqryordu: "kafasrnt neye krrmadr[rnr birturlii anhyamryorum!...".

Ceni de "sade komtinist deSil, o, bir aEiftedir de! ailemizi le-keledifi gibi, itibarrmrut da bozmaktadrr; gdreceksiniz... onunyuzunden ben evlenmiyece[im!" Babamrn gdsterdigi sessiz des-tekten de cesaretlenerek cevabr yaprqtrrdrm: " sevgili ablacr$rm,daha benim ortalara grkmamdan gok 6nce, evlenebilmen iginbol zamanrn oldu! iqi o zarnan neden b6ceremedin?"

Galibq',hsldt idi, reis beyefendi. QOnkO, bir sure sonra, ikikardeEin komunist olmasr herkes igin bir kurtuluq tahtasr du-rumunu almrEtr. Ailenin herhangi bir bireyi tarafindan iqlenmigve yagamlanna olumsuz etkide bulunmuq olan yanhqlar, hata-lar, hatta pederbeyin herzeleri unutulmuq ve herqeyin faturasriki kardeqin kom0nistlifine yiildetilmiqti.

Hig de saqma de{il, efendim! Hatta, anne duruma resmi birhava vermefe niyetlenmiEti. Iqinde bulundu$u kaytszhktan qr-karma{r amaqlayarak, kocasrndan gazetelere ilan vermesini vegeleneksel milliyetgi tutumunu sadakatle devam ettiren aile na-mrna iki gocufiunu red etmiq bulundu$unu bildirmesini iste-miqti.

Buna rafimen, amiral, baba-aile arasrndaki eski kuwet]iiliqkileri eEgudumleqtirecek b6yle bir rolu kabullenme$i yadsr-mrqh. Zaten, bu durumundan, bilinqli ve istemli olarak qoktanistifa etmiE bulunuyordu. Her kese ve hergeye karqr tam birumursamazhk igindeydi. "Aile reisli$i gorevim bitti; hig kimsebeni tekrar silah altrna alamazl Otuzbes vrldrr baba olarak,koca olarak oyunun tum kurallanna uydumi ne yani, siz hig ol-gunlagmayacak mrsrnz? yahul" diye duygulannr komunist lozaaktanyordu.

AnarEist olup olmadrSrnr bilmiyorum, sa5nn bagkan! Ancak,onu neden gene eski despot durumuna ge.i getirtmek istedikle-rini gok iyi anl5rordu. Qunku, ailenin parasal durumunun dU-zeltilmesi sorumlulu[unu kabul etmeksizin, eski despot davra-nl$rnl almasrna olanak yoktu. Gayet tabii bu olacak bir EeydeSildi. Ana-kz ise, onu tekrar sert-cezalandrncr kigili$i ile kar-Eilannda gdrebilmeleri igin, kendisinin Mrsr'daki UzUa& gegmi-qini unutma[a hazr idiler.

Evet efendim! Tekrar onun cezalandrncr imajlnl arryorlardr.

75

Qunk0, kadrnlarda o gune kadar devam edegelen antikomunistsaprkhk, bilhassa Cehi'de, bundan b0yle yerini derin bir bek-lenti yrkrmtna vermiEti.

Gayet basit efendim! Ceni, katr ve hoggorugsuz bir -ahlakanlayr$i iQinde gegirdi$i genqlifinin hesabtntn babasr tarafindanoderirnesini beilirl'ord[.'-BabaJinrn, ailesine kabul ettirmig bu-lundufu harp dncesi kah kurallannt tek bir kez dahi gifneme-miq olmakla, Qimdi, iki kardeqinin babasr tarafindan red edil-meierini ve, en buyuk U;tz olarak, kendisine de sosyaldurumlanna uygun bir evliliSin temin edilmesi suretiyle bu he-sabrn amiral taraftndan odenmesini istiyordu'

Ve, zavalh adamrn artrk ayaklan ustOne duracak hali ol-madr$rnr da gormek istemiyorlardr.

Ceni'yi yrkan ikinci bir nokta da, aile kurallannrn igineetmiE bulunan komunist kzln baba tarafindan cezalandrnlma-mrE olmasr bir yana, serbest y+Eannllq bir hayatrn tum-zevkinitad-arak ustuste evlendi$i, qocuk sahibi oldu[u ve t0m takirlifi-ne karqrn mutlu ve neEeli bir gdnlinum iginde olmasryrdr. Alrrtc-a,Ceni'den on 1nl sonra doSmuq olmast da, onun korkung ve affe-dilmiz temel sugunu oluqturuyordu.

Ne mi bekliyordu? Krz kardeqinin idam edilmesini.

Bu suretle, artrk, suglulartn saytst ikiye yukselmiqti.Gayet tabii! Birisi, aile milliyetgili$inden kaganlan idam

mangasr kargrstna gtkarmayan baba, artrk geqerlili$ini yitirmiq-ti. Krzma gelince...

Ne olmastnt bekliyordunuz. l<t?.. Babantn katr aile reisliflin-den istifa etmesiyle gdvEemig olan demir kurallarrn canlandrnl-malan gdrevini Ceni ustlenmiq bulunuyordu; ve' sonugta, ba-banrn kendisi de, aile reisli$ini OstlenrniE olan Ceni'ye bo1runeSme zomnda kaldt.

Hayrr, efendim! Koramiralin tam bir paqawa haline gelmg-sine engel olmantn do$ru olaca$r gerekgesi ile kendisine iadeedilmiq ltiban sonucu, Ceni yeniden biryuk bir konumu eldeetmig oluyordu.

Bu arada ortaya grkan act bir olay, kendisine, $brkemli birqrlaqta bulunmasma olanak sa$ladr. Gdrdufu igkenceler sonu-cu Makronisi'de* dlmuE oldu[u haberi aileye ulaqtr ulagmaz,karar ve hareket yetkilerini Ceni hemen ele aldr. Herkese olaylaen ufak bir qekilde ilgilenmesini yasak etti. Ne gazetelere dlumilanr verilecek ne de yas tutulacaktr. Aksi halde, srlrgunde

dlm0q kom0nist bir kardeqlerinin varhsrnr kabullenmiE olacak-lardr; boylesine soylu bir ailede bir komunistin erkmasr da, ola-**

ill1l;ul3llu, .r, de[ildik; yeni niEanla.'*,uuo. rEte o srra-larda da komunist krzr yeni tanrmrgttm. 'Abla ile anaya bak! Be-densel ve duygusal olarak bir insanr yok sayabilecek aqa$rh$rnrgdsteren bu karavanacrlar aristokrasisine bak! Domuzlar gibi.Gizli de olsa, onun iqin bir tek gdzyaqr ddkt0lderi yok! Bir kar-deq, bir evlat oldufunu bir yana brrak! Yahul ortada, yedifi da-yaktan ig kanama sonucu olen yirmiuq yaErnda geng bir adamvar! AEafilrk, imansz kanlar! Bu gocuk, iqkenceci rolunti be-nimsemiq kendi yaqrtlan erlerin postallarryla attrklarr tekmelerledluyor da, pargalanmrg etleri karqrsrnda iginiz hiq mi szlamryorulan? Ytrnanistanr parqalaclldarr gibi etlerini de pargalamrq ol-dtrklan bu delikanhyr hiq birin? mi do$urmadt be? Siz naziler-den de, emniyetqilerden de betersinD bel Qunku, hiq olmazsa,gerqefin ve olduSunu onlar bilmezler! Oslunuz dldu, o[lunuzkayboldu! Ve ben nefret ediyorum sizden, nefret.. ve ttim dm-rflmce sizlerden nefret edecegimt" diye ba{rnyordu genq kadln.

"Bir orospunun sevgisine hig kimsenin ihtiyacr yok!" diye-rek anasi arkasrndan kapryr kapattr ve hemen odasrna koqtu."Duydun mu? hemen evlathktan red et ki, bir daha burayaadtm atmasrn!"

"Qrk odamdan ulan i$reng karrl Katil karr! Ulan, o[lun,oflun olduruldil be! O{lun! Anlamryor musuntz? Ve, qimdi debenden di$er gocu$umu de red etmemi istiyorsun, ha!" diye,amiral eline ne gegirdiyse kansrnm kafasrna firlattr.

Bilmiyorum, efendim. llk srralarda amiralle hiE gdrfiEmu-yorduk. Bir kdgede terk etmiE, bir tabak yemeSi dnune brrakr-yorlardr... Verici olmaktan grkmrq bir tann, ancak aEafirlanrr...ona acrnmaz bile...

Hayrr, butun bunlarr qok sonralan anlayabildim. Banakarqr ise, bu evlilikten gok krrgrn ve ulaqilamayan baba kome-disini olmuyorlardr. "Seni benden gok aEa$r buluyor! lEin esasr,bu!" diye Ceni fisrldryordu, bana. Gerqekte ise, ne kendisine nede duygulanna metelik verdikleri yoktu. Bbylece, terkedilmiqli-$in iginde, o$lu igin amiralin a$amrq olup olmadr$rm bilmiyo-rum.

Ne yapabilirdim ben, reis beyefendi? Higbir qeyi ne gdrebile-cek ne de duyabilecek durumdaydrm... Cerri'yi deli gibi seviyor-dum.

Kendisinin benimle bir aqk evlili$i yapmamry oldu$unuancak oldukqa sonra kavrayabildim. Neden benimle evlendlginistze izah edeyim mi? Evet, ben gok fakir ve de$ersiz, tamamen

tr

H

tllut-$It.It

|ltilt7liit*l4t$

l$t1"

ItHtft.IIX

lttIitIt'IIl{rtIt

lil'Yunan ig harbinden sonra komunistlerin su{gtin edildikleri ufak bir Egc

adasr. (K.D.)

76 77

silik bir kimse idim; ama, tum bunlara rapmen' onlardan dahadaasaEtolduEumiqin.hayranlanarastnda'kendizava]lrlrklan-;;;;a".yt-ithit.al utarimryacaklan tek kisi de ben .olu1'or-dum. VazEecip nisant bozmisrndan dylesine orkuyordum ki'vasadrklan koca odalardaki insanr donduran boElugu. ancaK'."rL"diiii." otdrke. bir sure sonra gdrebildim' Tek bir eqya

voktu. Esvalan taqradan getirebilmeleri iqin gerekli parayl vere-

Le[ini aniiral soylemiEti. Belki de' parasl yokJu"' .dalra aKla

;;"d ol""i J" ni... Hdr biri, iqinde bir tek yalaF y9 bir iki satr-"dalveden bagka bir eqyasr olmayan, bir nlasa dahil bulunlnayanbuz gibi bir odada YaErYordu.

Buna raSmen, nasrl oluyordu- da peqinden kogan koca birhawan kitle6i vardr? Hepiini donanma komutant' Sintag-

mX;[kt e", iocunugunu g;qirmig ve iginde boyumuE.oldufiu ogorunmez konak masallarlyla ulrutuyordu' Bunca selalet' zaval-

iri,l; a;; neireti saklamak rizere-etrafincla birer sahne deko-

ru gibi yukselen sainsrz Yalanlar!Ben ise, kendimi dtlnyanrn en gansh kimsesi' kendinden

usttin pek qok kimseyi yenmiq bir qampiyon olarak, q?1!ryIdum. tsenim hiq kimseyi yenmiE olnladrfltmt' Ceni ve hayranla-rrnrn Ceni'nin kendisin'in"uydurinuq gtaugg pqVqkt$ ve asalet

yJ..ttatrna yenilmiq olduklannr nereden bilebilirdim?

Evdeki durumumu mu soruyorsunuz? Herkes beni basit

bir kabullenme hali ile karqrladr' Ne var ki' ailenin soylultrEu ve

vuceli{ihususundabendeOylesinebirurkekli}tvevecdnalrir"s;-"Ei" r.i, uuEtu olduSu libi ueni gimdi de ko"nnalartndan6dum kopuyordu.

Kendisiniresmenistememiginpederbeyin.huzurlartna'gt-krErmr Ceni ayarlamrqtr' S?e anlatamayacaftm -k"q^t.soguK

Dlr

".r'Getten balma haii ieinde beni kabul bu1rurdu. BaluErmresir

'eclercesine surekli gozumun igine bakarak konuEuyor' benl nlp-i;;;A"..ge gahfryor gipiydi" Sanki,.uzerindeki yrrttk ve pis

pij;;l"" ii. xog.atn if"li somytyi $ozumden kasrrma[a 9a-

bahyordu..."KarErma grkmak cesaretini nastl ve nered-en bulduEunu

bir turlu anhyamryorum! Sen, bir yerlerde gahEan fakir. b.ir

memur, krzrmi istemek uzere evime galdiginde' olayr-n fn9n1i1nfarkrnda mtstn?" Gtizlerini htqtmla bana dikti ve ytzunu.lnce;;;;k;;; y.klaEtrrdr. "Git, dblabrnt as! Evet' lutfen' gi! {e aq

ve bak! KaQ tane tayy6r0 var! Onlarca elbise' tuvalet' paltolar"'yirmi gift ajrakkabr, iki tane kurk""

Evet, sayn baEkan! But0n bunlar do$ruydu'

. Once de size s6ylemiq oldufum gibi' babaslntn ismi saye-

sinde-,-t-tiyrik bir dairede 6nemli bir yere kendisini tayin ettir-

'7e

|r

iti*

miqti. lEte orada, hayatrntn buyuk hilnerini elde etti. Kendisininqoli akrih bir kadrn 6lduguna hepimizi nasil inandtrmrq olduEu-nu bir t0rlti anhyamtyoium... Kaldr ki' bana sorarsanz' ashn-da, zaman zaman belirgin aptalhk durgunluklarl gosteriyordu...

Efendim, bunlan sdylerken, ben herhangi bir hafifleticisebep bulma peqinde delitm. tsabasr onu tayin ettirdi$in-de'kenclisinden evraklarrnt gatirmesi istendi. Olabildi$ince gecikti-rerek, sonunda, kendisiiri on yaq kug0k gtisteren bir do$umkaydrnr elde etme[i baqardt. Bir kaq glin sonra personel ."yd.q-ru onu ga$rrmrgtr. "Hantmefendi, burada her halde -bir yanhglkolsa gerekil' diyb nazik bir qekilde evralc,gbsterdi. Ceni, o nefiscliqleiini gosteierek gulumstlyordu: "ne $ibi bir yanlghk?". "Bizeveimig oiitugunuz lGe diplomasrnrn tarihi 1926;- do$um kaydt-nrz ise L92r'. Ceni hep sofukkanh idi: "yanhqhk bunun nere-sincle?". "tsilmiyorum efendim... ama herhalde ddrt yaErn{a li.ge.yi bitirmiq olmanza olanak yok!.'." diyerek zavalh adam iki eliniyanlanna do$ru kaldrrdr.

Hayrrl llk isteyiEimde onunla evlenmedik. QUnklt' ben evle-rinden i:rkar qrkmaz babasr kendisini ga[rrarak iyice haglamtg.

"Beni, bir koramirali, b0ylesine renksiz bir solucanla gorug-turmekten utanmuyor musunuz? Bu mu ulan sendery guzel'qok zeki ve tahsilli liztmdan bekiediflim damat? Senin gibi gqzelbir kadrnr.t nastl ve kiminle evlendifini biliyor musun? Ulanaptal kan! bana kimin layk oldu[unu hig duqundtn mu? Dtye-dn ki, Merkez Bankastnin umum mudunl! lgte, o zaman bunugayen olarak bilir ve sonugta da onunla evlenirsin!".

Ne yapabilirdim? Onu kaybettim... Yakrqtklr kava\reler'meslek adamlart, hususi arabalar, luks kultplere kanEarak ye-niden biyuk hayattna baqlaclt.

Gayet tabii.. tum bunlar, masaldaki prensle en ufak bir il-gisi olniayan iddiasrz soJrum nedeni ile beni agrkga k0gumseyenanaslnrn onayryla oluyordu.

Kvtntn bulriiklu k ve soylulttk uydurmalannt kdroklemelde'kurnaz amiralin gayesi ise bambaEka idi. Kztrun, ya ttim aileyisrrtlayacak zengln- birtsini gergekten kafeslemesini, -veyahut'zaten ottzdokuzuna l'armrQ kztntn hig evlenmeyip ailenin so-rumlulufunu yuklenmesini planhyordu.

Evet, oldukga zengin bir taErnmaz mal servetine sahipti. Nevar ki, aile tarafindan yeniden suglandrnlmasrna neden olacakeski defterleri agtrrmamak igin, o gune kadar onlan elden qrkar-mafla cesaret edememiqti. lima' b1r yrl sonra, Ceni lcrrlam dol-durirp bir oldu bittt ile benimle niganlandrktan sonra' amiral,olayr^kullanarak, bize yardtm etme bahanesiyle elinde olan herEeyi satma$a baqladt

79

Anladrnz mr? Bdylece amiral, mutluluk iginde, kendisiniyeniden yeqil guhanrn dnunde buldu.

Bwe mi? Beg para vermedi; hig olmazsa, bu bahmdan,benim resmen bii haberim olmadt. Amiralin huzurunu herhan-gi bir qekilde bozmamak igin ayak uElanma basarak eve girip[rhyordum. "...aman yavaq.'. baba uyuyor:..'l Yey? "y^avaq!

iq..d. babanrn bir bakan ziyaretgisi var-.."larla herkes fisrlda-qarak konuguyordu. Ve, baba derken de, cezalandrnct tanridermiq gibi bir tavtr takrnryorlardt.

Ne diyorsunuz! efendim. Garibim, yan odada tek baqma ya-qryordu. Her gdrduklerinde de, kugumsemelerinin ve Ceni'ninUmitsiztik iqin-de yapmak mecburiyetinde kalmrq oldu$u aqaft-latrcr evlili$ine karqi sorumlulu$ulun Qamurunu srgratmaktanda {eri kaiinrVorlardr. Kendisinin tek duguncesi ise, farkettirrne-den"bir sevleri satabilmekten baqka bir qey de$ildi.

Nasrl mtf Her qeyi surekli olarak benden saklamalartnaolanak yoktu ki... Bir-gun' bitaz gene qalmak iqin amiral benicairrdr; ashnda. zavallinln sigarasl yoktu... iqin farkrna vardrk-f"n

"ottt.. her gidigimde sig-ara paketimi odastnda unutmafa

bilhassa ozen gdsterme$e baEladtm.

Bunlardan Ceni'ye mi scizedeyim? O kadar da deflil! A*it3]-lik masahntn tum gerekgelerine bilhassa dikkat etmem gereJq-yordu. Farkrna vaimadin ben de tiyatro \uqpanyasrntn biriiyesi olup gtkmrqttm. Durumu kawama[a baqladr$rmr hisset-tirseydim, kuqkuiuz Ceni beni kovardt. $Vry d-ur-un1 evl^e1n19-

mizd'en so.tr", benim igin de gegerli olma$a baEladr. En ufak birzorbahsr olmayan yumuqak ie sessiz bii insan olduE-umu eokivi bilivordu. Ama.-inanlrraz'srrrv. beni kendisinin gok korktu$urie qeldndifi sert bir kimse olarak tanrttyordu; benim igin hig-de.lvdtt olmlamakla beraber, bana kuwetli ve sert bir erkek rolu-n-u-o1mat ma[a baE lamr Et r.

Ne mi demek istivorum? Sert erkek kim, ben kim!"' Benortada varken de yoklien de, benim igin bir komedi oynanlyor-du. 'Yoo! kocah bdyle ahlaksvhklart kabul ,etmez"- veya"kocam bunu bana musaade etmez!" Kendisinin loskandr$t vegekemedifi bir kadrn arkadaqt igin de "kocam onu gok gekilmez

bulur; siz"e mi gelelim? bir kocama soraylm'.. Teo'ma sormadanben hiq bir k#ar alamam... Ah! bilemezsinZ ne kadar sert ol-duSunul Zor bir erkek!"

Evet. Teo'su dediEi bendim. Ttlm bunlardan da, baqta, bas-baya$r gururlanryordrfm... O gule kadar hig kiT"g bana b0yle,-

sirie lii 6nem vermemiqti. Anhyacafrnz, kendisi hem el'endihem de kdle rolunu birden oynuyordu. Kararlan igin karar v€-remiyecek biri varsa, o da bendim!

80

Sayrn Baqkanrm, beni bir gdpten de aqa$r- g0rttyor{u. l9kbir hulurlu gun geqirmedik. "Kullandr$rm yer bezi, benim iginsenden daha yararhdrr" diye aga$rhyordu beni.

Evet, efendim. Kendisine katlandrfirm igin beni kugumsu-vordu. Ben hala, bir yerde ufak bir memurdum ve kendisininaldr{r maaqrn ancak yansrnr alabiliyordum.

tsir sure sonra, yani kamulaqttrmalar bitince, anne-babasrvakrnrmrzda bir ev liiraladrlar' Babast arttk yatalaktr. Bildi$im"kadan ile, Ceni'nin bana hig bir zaman aqrklamamtg oldufukorkunQ bir aile skandaltndan sonra babalan hasta dugmuqtti'

Ben. tum bunlan, babalarrnr tamamen etkisizlegtirebilme-leri amact ile kuwetli bir ortak aile igi cehpesi oluEturabilmekigin komunist luzr da gafrrdrklannda d$rendim.

Galiba, elenclim, Ceni ile evlenmemizden sonra amiral pu-sulayr iyice elden kagrmrE ve her qeyi elden grkarmaSa baqla-mrqtt.

"Davet edilmig olma gerefini neye borglu oldu[umu bilme-den gittim. Zaten,'erkek kardeqimin dlum0nden sonra kendile-rinl "hig gormeniQtim. Amiralin her Eeyr elden grkardr[tnt veqimdi de,"elde kalin tek mal olan baba eYini de satmak uzere ol-duEunu soylediler. Onlara inanarak kendilerine katrldrm. Arala-nn"da, iki g"ocuflu ile en fiakir olanr bendim. Ugumuz de odasrnasirdik. uei birimlzin, kendi aqtstndan, ddu kopuyordu. Zalim-Een, olo olsa da korkarstn..." diye olanlan bana anlatmaSa baq-ladt.

Hayr, dlrnemigti. Komunist kz her qeye politika gozU,ilebaktrfirigin rahatsz oluyordum... Kendisine de bu huzursuzlu-Eumu' soyledim. "Haksr2srn" dedi: "ben politikayr, go$unlukla';le iliqkiieri4i izleyerek kawadrm". Ve bana, qimdi ismini hattr-layamayacagim yabancr bir yazann, kiqinin kapitalist toplumut<iUutte"nme5l iqin gerekli hazrrlanmasmrn begikten baqlayaca-

Srndan soz ettifiini sdYledi."Anhyacafrn, aile,' toplumsal sistemin bir mikrogra{si

. ola-

rak, gocu$u, ii.tiae korkmast ve baqefmesi ve sonl]Qta da trpktsenin gibirobot bir vatandag haline gelmesi igin ilk $unundenberi eIitir.

Evet, beni kastediYordu.Kendisine soyledim, sayrn baEkan! Yagamakta oldu$u tra-

yattaki hig bir geyin ne fikrimi de$iEtirebilecefi ne.de beni krs-i<andrrabifece$i

-iqin propagandasrnm bana iqlemedifini, agtkca

sdyledim... Korkung bir selalet igindeydi.'.

O mu?'Guluyor ve benimle alay ediyordt: "4h' zavalltm!Ceni hanrmrn o zengin ziyafetlerini ne denli bir korku ile karqt-

il

$

$,

$

t

$t.

I

$ll{f$I,.

8l

ladr[lnr hiq a]drna getirdin mi? Ka5nn pederinden korkuyorsun,-kaynanandan korkuyorsun, karrndan korkuyorsun... hele birbaslq ile karErlagtr[rnda nasil da donuna edecegini gttrflrsun!".

'Amiralin odasrna girerken, Ogtin0zun de nasrl korktu$unudaha biraz dnce ifade ettin" diye karErhk verdim.

"Evet, do[ru! Ama, anaJnln, gerginlik ve kararhhktan yiizti-niln nasrl da qirkin, lnsafsrz, sert ve kararmrg bir hal almrg ol-dufiunu gormen lazrmdr. Babam ise, tam tersine, kurumu$ bira$ag dahndan sarkarcasrna duran Ostundeki eski piiamasr ileacr bir gdrunilm iginde idi... altrn srrmalan, dolduruimug omuz-larr, parlak Oniformasr iqindeki o giizel babayr hig de hahrlatmr-yan yrllarrn qdkertti$i yaglanmrq girkin bir insancrk... evet,1'eo'cu[um, korku dolu bir hfizunden baqka bir Eey deAildi. Za-limin kendi tabarndan korkmadr{rnr mi sanryorjuhf O-nde vu-ruyup yata$tnrn onunde duran anama, aikadaki Ceni'ye'veagrk kaprnrn eEifinde duran bana baktrkga korkusu artrybrdu.Qarptr{r yeri-yrkan bir taE gibi kuru ve katr sesi ile anarn konug-lnaSa baEladr. "BZe tek kalan evi de satma$a kalktr[rnr duy-dum... dikkat et, yoksa..." Srrtr bana dttnuk oldu[u iqin kendiJi-ni goremiyordum. Yalnzca, gogs0ne dolru sallanmakta olan birbrgafrn urkUttcu gdrqntUst -karErsrnda srrt Ostu hareketsizduran ihtiyarrn gOzlerinin kocaman agrldrfrnr, gdkmtg a'urrrtla-nntn solduSunu, urkek baluqrnrn EaEkrnhk iginde o parlakcisme saplandr[rnr gcirdum. Anlaqrhyordu ki, anam, benim 96r-memem iqin, brga$r elbisesinin koluna saklamrqb. edzlerinindnunde gidip gelen brgak altrnda dona kalmrq, dehget icindes,inmig babama "6ldrlreceSim seni" diye baSrnyordu. Arkamdada Ce-ni. her qeyin gerekti$i gibi seyre<iip etme<iiginl denetlerce-sine duruyordu. Tumtr bir ayrp ve herbirim? de1$renq bir aqa-grlanmadan b3+\a bir qey defiildik. Dunyanrn dayanrlinaz yrla,mr altmda birlegmiE, rezillegmig, zavalh insancrklarcirk...biribirinin katili olan aqagrhk varhklar... Biraz balrrsa, karqr ko-yabilseydi!...-Ancak, tersine gewilmig bir kaplumba$a gibi gare-siz drrruyordu. Bir zamanlar, bahkgrlanrr aSlarr ile -kocamanbir deniz kaplumba[asrnr karaya gektiklerinigOrmuqttm; eg-lenmek iqin de, tersine gevirmiqlerdi; o koca iirkin hawaninkendisini savunma veya kagabilme olana[mdan yoksun liahgrnrgdrecektin! Bir ara "duuur!" diye igimden-frrlayan qrfhfirmr duy-dum. Onlann sug orta$r olmu$tum... "yapma, yalvirlrrir sana,..brrak kendisini!" diyerek anaml geriye qekme$e baEladrm; ken-disini-zorlutla drgairya grkarabildlm... Kendimten g"eqtim ve ko-ridorda vrkrldrm."

- gunlan bana, bir kalp ndbeti gegirdi{i igin amirali hasta-haneye kaldrrdr{rmu uq gtn sonra, komfinlsi ktz anlattr. Ceniidareyi elinde tutup her Eeyi kendisinin ydnettifi srra]arda, ko-

82

munist lazla uzun sure yalnz kalma firsattnr bulmugtuk'Onceden bazr ufak tefek qikayetleri olduSunu zannediyo-

rum. Ancak, infarktus, komunist kztn iddiastna gdre' ggqirmig

olduEu korkunun sonucundan baqka bir qey de$ilmig' OcalmabrCair aklna saplanntrq karrsrnrn yan odada oldufunu bilerek,gecel'erini koskoca odasrnda yapayalnz gegirmesi pek hoq Dlr

ley olmasa gerek.

Bu olaydan sonra ne olmasrnt beklerdiniz? O gUnden sonrabiribirleriylL ne konuStular ne de karErla.Etrlar. Birisi evde dola-

;;k ; dig.ri odastnda kilitleniyordu' onlan bir duvar de[il'i-rtr.q liir nefret uqurumu ayriyordu' Olumune kadqr geegn

r.f.ir- uif icincle aralannclaki irefiet gitgide buyudu' Oyle ki'Xadrn "toca"srnrn ol6sunu dahi gbrme[i reddetti. Ama, cenaze to-i*i "i.""ttda,

kupkuru yuzrlinu sakhyan uzun siyah ipeldimatem drtulerini de takmaktan $eri kalmadr'

Kanm rnr? "l)onanma kornutanh$r ifa etmiq olmasr" nede-

nivle resmi toren ve bilinen senaryolarla gomillmekte olan''biba"nrn kendisine son kez olarak vermekte oldu[u bobur-lenrne firsatrnrn tadrnr zevkle qrkarryordu. Bir ara, o yapay neza--f..i-

g.ifticuguyf" kilisenin kaprsrnda durarak gelen ''resmi,ru^i1t karqiiadrgrnr gdrdum... kilisenin iginde bir davetimiz var-mrg, sanki...

O zamanlarda anlamlyordum. Olaylan gdruyordum d1' birttirlu. de{erlendiremiyordum. oylesine. a.gtkttm ki. o slralardaCeni,nin s6vmeden beriimle evlenmig olabilecegini duqilnemiyor-dum.

Sayrn bagkantm, babastnr dahi defersiz gdge,si,n.g. ",:q::olan vriunr noktasrnda bulunan beni nasrl sevmiq olabilirdi ki?cJJir.i, "aamcasz

kendilerine otuz yrlhk tantanal-ve guzel birlra""- vermis oimastna karqrn' ona kargr en ufak bir acrma

hryg.t".t.t,, bile gostermiyorlardr.

Bu cluntrnu ihtiyar bilmez olur muydu? Kanm hiE birr.amarr bwi yalmz brrakmama[a bilhassa. dzen gdsteriyordu'b.ff.i a., banl ailenin kirli gamalrrlannr agrklamasrndan korku-

F;4". BaEbaqa kalmrE oldufumuz sayrh saatlerin biri de' ken-disinin klinikte yattr[r gunlerden birindeydi'' "Bu vasrmda ne anladlm, biliyor musun?" diyg baqladu

"toplumuir, biri, uhl.k"rz bir komediyi oynamamtza zorladl$tnr'H.i a"t"* veya kiqiye bir etiket yaprqtriryor ve !r9r qeyin-bgnegore oluQaca[ina inairryoruz. Aile-nuTullgr gocuklar-mutluluk'[an- s.vgi, oiospu-narnus suz. .. . ve, gekebildi[in kad ar,ge k!, ]1imhavatlrn"bown-ca. zaman zaman yasalhktan stynltP kendisineivi Dara 6d;diEim icin de rahatqastna bir yere atabilecegim birdroip,t ile e[ienmeyi qok severdim. Ve, harpte hergey alt-ust

83

olup bir an iginde parasal ydnden yrkrldrfirmda, a]tmrs altr va-Elnoa.lKen ney anladrm, biliyor musun? kutsal aile ismi al..-rn_oa. Jnlrarca bir kerhaneyi beslemekte oldu{umu! Evet! yrllarcakendilerini kutsal, namuslu, ne istersen aE aive tauur eiirr-imbir suru orospu1ru evimde banndrnp tesfu;si;.;

..O,:lr.tarda kapr sessizce aqrhp komrlnist krz igeri suzulu_verdl. yuzilm ne k6tu-bir hal almrqtr ki, beni gdstererek, kahka_halar iginde "aman, ^babacr[rm, yavaE ol! y8rci, e;r;;;

l::1" il..:I.!" diye laf artr. llitiyar-amirat. bJna sciyl.riiq .iJ;L:lannr kendisine de lekrarladr. Ben ise. komunist de olsa, kendi6z k,otna b6vle sevleri sdyliyebileceSine bil ttriii il;;;;;;;_dum."Neden bana boyle bakryorsun?'. diyerek konugmasrnr sur_durdu,-'sevgili aileni ile tek-baghhsrmri ne oldugunu biirrrry",musun? tahvillerim!'

^^,- l:9I:: !:a"Tu gitti... ve, bunu da kendin anladrgrn iqineoK memnunum... Bize vermiE olduldarrnr sal.rnaktan biqka nesoyloyordun tom yaqamrmz-bo1runcat Oedigin gibi, il; i;;orospularrn gibi k;ll;ndrn! Srrf 'sani iiiot.'-'"rri-iCi"--;;, ;;;geyi bize vermekten geri kalmlyordun" diye araya girdi hzr.

"Ben mi?" qaglonhkla sordu amiral."Evet,-sen! gimdi sdyledin ya! Kadrnlann para kazanmalaniqin vucutlannr satmakt-an ba$ka bir yol otaUit."egini hi dU-gilndun mu? Namuslular ya lek bir kiEiize ba{h ofu"ZL.

"."L U"_kire. olacak! _ orospular -ise,

kendilerini t-.ik.*-rL*"dJiJrrraEKa rurlu duQundtfun hig oldu mu?,'

gaka.mr yaplyorsunuz? Arniralin"Ceni ile bu qekilde konug_maslna hig imkan varmrydr? Aga{r_yukan yatalak kaldrEr icin.:?l *"kir,"gle, qk+gm]ari hep yinin"da iait.'e<iyfesi".

"f,T"tli.lca konuqtugu tek kiEi kom0nist lozr idi...Ceni kendisini sever miydi? Gene qaka yapryorsunuz, herhalde, efendim... tsaqldngrgti.\uzun sui-eAen U'.ii frir- .ff."_

f:_I_iCil bir yere qrkrnadrErinrzdan yalunr gibi -ol*"ii;;, E;;;,DUna col( l(zmrstr.

'.{abay yalnrz mr brakaca$u?yani, onu orospunun elleri_ne mi brakmamrzr istiyorsun?"Evet, komunist hzdan sdzediyordu. Sevgisi ve baEhhEr ba_krmrndan babasrnr inandrmasr gei€kiy"rdu. 61., u"""r.ii' iil-

il11qibi 9"*g,lvolgu. Bu arada,-ceni, kendisine t il;I."'t&"ti1tr1n

kenctisi oldu$unu dne surerek, kalmakta olduEumuzse'l Dodrumdan kurtulmamz iqin evi kendisine verniesinindo$ru olaca$rnr hatrrlatmaktan da geri kalmryordu.Evet, baqlangrgta, amiralin aSrrrna gidip de iki kath evi

84

kendisine verecefi umudu ile yanbodrum bir daire kiralamtgttk'Benim gibi birisi"ile evlenmiq-olduktan sonra, babaslntn bizimbu vasam tarzrmrzr gok do$al karqrladr[rnl gorUnce' $uzel birevd6 oturmadrkga beni kendisinin duqledi[i dah.a yoksek birsosyal qeweye sokamayaca$r kanrsrna vardr. Odum koptu:harioi para iie bunlarr vipacaktrkz O zaman, orta Do$u'ya gi-derfen amiralin brrakmr$ oldu[u bin altrnr annesinin kendisiigin saklamtq oldu[unu ortaya qikardr. Nefretlerinin temel nede-ni de, zatin bu-radan kaynaldanryordu' Amiral donduktensonra hayatrnr yeniden tanzim etmek igin o parayt- geri istemiqise de, dirne kendisine yalan sdyliyerek, paranln bir krsmtntnsarfedilmiq oldu$unu, bir krsmthrn da Ceni igin geyiz olaraksaklandr[rnr bildirmiqti. Bundan bdyle de babastntn evden drqa-n qrlup b'itim yag" lmvl gdremeyecefiine ve dolayrsryla bu ba-nmaan gupheienmeyece$ine gore. altrnlarrn bir ktsmrnr alarakAqk guzei bi. dai.. kiraladrk' Ancak, tom bunlarl, anamr evdenkovaca$tm koquluYla YaPrYordu.

Kalmakta oldu[umuz yanbodrumda anam yantmtzda^idi'Bu, evlenmeden dnie ileri sUrmtiq oldu$um bir koguldu' Ceniise, zavalh ihtiyan aqafrhyordu. Biraz karql koyar gibi oldum'"Anan evden gikmadrkga,

-hanrm anne bize baq para dahi ver-

mez" diye kanm diretti.Ne yapabilirdim? Kabul ettim. Aynca,- hamm ar.IleIe dikkat

ve ozen'gdstermemizin, babaya kar$t beslemekte oldu$u nefretbakrmrnd'an suJruna gore gitmemvin, ve, istesek de istemesekde kendisine ilii toru-n vermis olan komunist ktz ile arastndaolan ktrgrnh$r beslememDin gart oldu$unu ima etti. Bu balum-dan Ceni'nin ciddi kaygrlan vardr.

"lster misin, bir an igin ihtiyarhk duygusalh$rna kaptltpserveti onlara da[rtsm?"

Ne diyeyim? Her geyi dnceden sezen ve her gey iqin, dnce-den onleni aian kanmrn zekasrna hayrandrm.

Hayrr! Ug kez dugok yaptr. Biliyorsunuz, evlendi$imizdelark yaqlannda idi. Hig bir umut yoktu'

Bakire olmasrnrn bdyle bir onem taqtdt{rnr ben neredendus0neyim? efendim... Bakire olmasr, o gtne kadar benim igin''kendisiire karqr duydufum aElu ve haSrranhfl arttrrmaktanbaqka bir anlam taqrmryordu. Ugitnco dqq-ug-u nedeniyle acilolarak kaldrrdr$rmz klinikte kendisine mudahale edilirken ame-livathanenin diqrnda bekledifimZde, komunist luz birdenbireblna sordu: "TLo be, bana -do$ruyu sdylesenet EvlendifindeCeni bakire miYdi?"

"Gayet tabii" dedim.

$

85

"Zavalhcrk" diye yanrtladr, uzgUn bir Eekilde bagmr salhya-rak.

Qok lozmrgtrm; namuslu ve dur0st bir kadnla evlenmiE ol-marnr aclmasr, basbaya$r, bana bir hakaretti... reis bey!

"Sus, yahu.. kimseye sdyleme bu saqmahldan! Ikiniz de,hangi asrda yaqadr$rnzrn farkrnda degilsin?! Krrkmda bakire!Ondan sonra da, bu suskun vucudun sana gocuk do$urmasrnristiyorsun, ha!..."

Sonralan, ablasrna da aynr qeyleri tekrarladr."Krrk yrl iglevsiz braktrfrn bir vucudurf buzul0p kuruma-

maslna olanak var mr? Yahu! Vucudurnuz bir mabettir. be!Kandillerinin de, buhurdanhldannrn da, pis papazlannrn davar olrnalarrnl ve yanmalannr ister!..

Haytr, efendim! Onumde, ablasrna, yaqrndan hig sciz etme-di! Yalnz, karrm, bakireli$ini krrk yrl korumug olmasr nedeniylekendisiyle dalga geqti[ini bana soyledi.

YaEamrmzda kendi agrmzdan de$erli olan ne kadar yargrvarsa hepsini yrkuyordu, efendim. Gayet tabii, sonralan, doktor-lar da, krrk yaq'lanncla bir kadrnrn dofurmasrnrn ne kadar gugoldu$unu izah etmigler... tabii, o zarnana kadar bakire kalmrqoldu$u igin de[il... ne var ki, bu hususta da bazr nazik ve olqu-lu sorulan oluyordu...

Hayr, baqka hig bir umud kalmamrEtr. Qocu$umun olma-srnt gok istedifiim igin, oldukga mutsuzdum. Bu karmaEa srra-srnda da anam dldt. Selanik'te. Atina'daki diSer gelinler de onuevlerinde istememiqlerdi. Bdylece de, onu, en fakir kv karde-qime yolladrm. Kocasr demiryollannda makasgr idi. Barakalardayagryorlardr. Ceni, onlara ayda beg bin drahmi yollamamlzln ge-rekti[ini s0yluyordu. Ilk ayda da, havale ka[rdrnr kendisine gds-termemi istedi; sonra, bu k0lfeti benden alarak bundan bdyleparayl kendisinin postalayaca[rnr sdyledi! Qok sonradrr ki,Ceni'nin gitgide havaleyi bine indirmiq oldu$unu luzkardegim-den 6$rendim.

Bu nedenle kendisinden nefret etmefe baqlayrp baElamadr-$rmr bilemem... hatrlamlyomm... olaylar utang ve sugluluklariqinde birikiyordu... Yalnv... o zamanlarda onu sevdi$imi biliyo-rum... Her Eeye beni inandrrryor, babanrn dltrm0nden sonraytiksek bir hayata kanEaca$rmz umudu ile beni oyalryordu... ozaman, kuqkusuz, sosyal seviyemiz gok y0kselecekti... Ne ya-parslmz ki, babamn tjlumu gecikiyordu. En ufak bir eflence ol-makszrn, sekiz yl yaEh bir adamrn baqucunda gegmez... Baba-nm dlece$i ve bizim de kendi arabamzr alaca[rmz, iki kath evinbize kalaca[l gUnU bek]emekle, ve, orospu komunist kza inat,

86

hanrmannenin alttn liralarryla o zarnan neler yapacaSrmzr duq-

lemekle gegen Ytllar'..Ne aiyeyim, efendim? Ben de komirnistlerden nefret edSror--

dum. Bir"e$ittit<tir tutturmuqlar $idiyorlar' Eqitli$i.,isteyen tek

bir zengini formedim. Her halde bunlar bir geyler bilir' diye du-qunuyordum...

Ve, bekledi{imu o buytik gun geldi! thtiyar 6l9il; H:T:lAtina'nrn en unlu gewesinde buyuk bir daire satln alclll(. AraDa

aldrk. ffendisi parayattrarak' ileiide ufak bir fabrikaya $fnu€enG;Ji F;i trirauni. Mutluydum. $avet tabii, kdpek gibi qalqt-

""iJ""i. z.nAin olma kaygrirna dylesine.kap'lmrQtrk ki' iqimden

L"if." duqun"du{um tek bir qey yoktu"' oyle ki' anamrn cenaze-

sine bile gidemedim.AqaEr yukart onu akltmdan silmiqtim"' yifuyo**: ili

nryorduit...bilemem efendim... sanki duygusal bir katlllk Kapla-

migtr igimi... yavaqQa... ama kesin."

Onun annesini mi? Bizimle yaqryordu, efendim! Koca gtktnt

ile! Amiralden kendisine kalan rirai{ ve iki kath evdeki payr da

cabast!Havtr. efendim! Amiral. Ceni'nin istefini yapmadr' . Belki

de. zanLttikleri kadar kdtu de$ildi." belki de' oylesine bilmrqtrk: il;.ye boqverdi... hatta, -belki de, dnumt'rzde duran yaqa-

;;";k u-iit*s ytid"tt koca sekizini, ucuz hesabr uBruna kendisii"i.t f.a" eden Ceni'deki bu aqafrhk kdlelifin farkrna vardt$tnr

Aost.tm.m.k igin... bilmiyorum." sizi yantltmal( istemem"' yal-

irz. vasivetname brrakmamrg oldu$u kesin!"'DoEaldrr ki, efendim. kanmtn dnerdiBi yaqama..ben .de

uvdum."Kaldr ki, kendisi. benim 6z duygulanmr da dile.getlr-niekten geri kalmryordu. "Kocam hanlmanneme taplyor': llK oa-

ii.t"i"i s?tn alrrk6n bilhassa dikkat etti$img husus"hantman-nenin odasr olmuEtu.

Evi namtna ahp almadr$lml ml, soruyorsunuz? Aman' efen-

dim! H;; ;;t kendisine aittir. Kendisini .ldt'dtrgulldg' mirasr-

; komuhist krztn gocuklanrun konacafrm duqunme.sine

zarnan bulamamtg olmasrna gok uzultyorum' Qunku' bu' Ken-

disi igin dlumden-de beter bir ceza olacaktr

Evet, efendim. Kendim bol para kazanma$a baqlayrp ikiaraba, u{ yazhk villa, iki daire da}ia aldrktan sonra da"'

Fabrtka da kendi namrnda... bankalardaki paramz da

aynr...Haur, bundan hig Eikayet etmedim' Hatp, bunun igin ken-

disinde-n nefret etmeyi de akhmdan geqirmedim' Her ne Kaqar'

;;;il d" bankada liiqisel ufak bir-hesabtm olmastntn gerek-

87

tiSine kendisini inandrnncaya kadar yrllarca suren bir mtcade-le vermem gerekmiQ ise de..-"Beq bin irahmilik bir bononun im-zalanrnasr iqin, m0qteriyi orada brrakrp bunca yol yaparak bu-r.1y1 k1d-ar gelip-sana imzalatmakta ne denli' b6ni kuq0kduqurduSunti anhyor musun?" diye defalarca sdyluyordum.

, . 'Baqanh-h1yat-'dedi$imiz bu cehenneme gitgide batmaktaoldugumun farkrnda degildim. EvlendigimizaJaftrktan nefesi-min kokmakta oldu$unu, beE parasrz iken sayesinde bevefendioldugumu, ve, Erk bir salona uymayacak kaciar basit bir halkadamr olmam nedeniyle kendisinin de sosyete hayatrndan uzakkalmak zorunlufunda kaldrgrnr her firsattl bana"hahrlatmat<iaidiyse de...

. Haksrz de{ildi, reis beyefendi. Gerqekten baqanh olama-drm. Ceni beni, hep, elinde bir viski bardaEr ile salonumuzdamisafirlerimizin arasrnda duqluyordu. emai ne yalan sdyhye-yim, b.eni !<lyle br1 eve her gdturuqunde, ben dainia gekingln vebeceriksZdim. Srk srk yanrma gelerek ',dans etmeSe kallisanataptal-gibi ne duruyorsun!" diye durttiyordu. Dani bitince de,gene. ht.$lmla-yantma geliyor, "Dans edecek daha az orospu biri_sini bularnadrn-mr! yoksa, ustune yaprgtr[rnr gdrmedim mi, sa_nlyorsun" larla baqrmrn etini yiyordu.

Ben mi? Beni lilskandrfr dugtincesiyle gururlanryordum.Qok sonra, beni de kendisine ait oh:p hig i<imJenin elin-den ala-mlylca.qllillerce eqyadan biri olarak kabul etti$i igin !6yle ha-reket ettiflini anladrm.

. _ .Evi-mizg hig bir zarnan arladaq ga[rrmadrk. Krskandr$r igindeEll.. kendisinin hayalta tek bii lr[adaqr yoktu. Higi.. nekadrn, ne de erkek!...- UrkUrtucu bir Eeydi. Dostluk, yiqamrntemel dselerinden biridir: bunun en guiel- dme$i ae, ins'an1n ftirdostu igin. beklenti ytkrmrna uSramisrna karqin, bir dosta Au-venme gereksiniminin daima kurwetli kalmasrdrr.

. - fIiS bir zaman evimize herhangi bir kimseyi kabul etmiyor-duk. Ilk Tk? Vtt-t babasr ile gegirdift. ondan sdnra, bir onug yrhda rigrimtiz. biribirimize yaptErk olarak hanrmanne ile yaqadll.

Tam tersi, efendim... maddi bakrmdan gok rahattrk. Tah-min ediyorum -ki, lir stlre sonra, babasrnrn iki harp arasrndakidevresindekinden de zengin olmuqtuk.

Hig-bir yere grkmryorduk. Ihtiyarlar hayatta olduklan sure-ce, yanlanndan hig ayrrlmadrk. lkisini gdmdtrkten sonra da,9eni, bir savurganhk delili[ine tutulmuqtu... nasrl diyeyim... enbtiy0k e$lencemZ haline gelen bir savuiganhk amo('u-icindev-dik. Satrn aldrsrmz ilk daire qok bUyuktri. lgine girip otuiauEu-muzun ikinci yrhnda ise her Eeyi tamamdr. Yeme-[< s-ervis takrin-larr ve gUmUQ gatal-brgaktan gift yatak odalanna kadar...

88

i

Kime? misafir edecefiimiz kadar sevece{imv bir arkadag higbulamadrk ki... Zamanla, Ceni igin, be{endi[i ve bizde olmayanbir qeyi almamast, imkansz bir hal almrqtr. Bdylece de, ayntelektrikli eEyadan iki-trgu, sabit veya portatif PgE cok radyo,ikinci ve uguncu yemek talqmr oda dolaplanmzr doldurmugtu.

Ne diyeyim, size! Porselen devresinden plastifle, kristaldenbakelite ve oradan da Awupa seramiklerine gegtik. Keten gar-qaflardan "qekerim, utulemeSe hiq gereSi yok' drye tantm-lananamerikan geqidine. Zamanla elbise dolaplan, mutfak ve ofis do-laplan, b0feler a$ana kadar dolmuq, yeni sattn ahnacak geylereyer kalmamtqtt.

Ogleleri eve ddndu$umde, nege iginde ,b,ana-"yet1i- surpriz-ler" dile tanrmladrklarml gosteriyordu. Brgaklar, kagrklar, 6rtu-ler, yastrklar, vazolar... 'ne aldtysa ka[rdrndan gtkanyor-v9 pengordlkten sonra etrafimzdaki e.qyalar uzerine brrakryorduk. Higbir yere sr$amaz olmuqlardt. Ustleri dolduSu- iqin kanapeleribir yana brraktrk sandalyeler ile tek bir gun dahi kullanmadt$t-mrz boyuk ziyafet masasl ve gtnlUk yemek masasrnrn trstleridolmugtu. Kuvetleri plastik biiyuk kova, ktiguk kova, lefen veleAenciklerle dolmug olduklan iqin evdeki her iki banyoyu battalbii hale Aetirmiqtik. Ben mi rahatsz olayrm? Neler diyorsunuzsiz? OyleEine bir aqhk ve fakirlik iginde buy0mtigtum ki' tumbunlai, mutluluk iginde g6zlerimi kamaqtrnyordu. Akqamlart nedenli yorgun donsem de, bir koltufu boqaltrp iliqebilmem ve te-levizyon seyredebilmem iqin mecmua, -dergl,_ gazete,- reklamaliqi-tomarl,arr ile bog ve dolu kutu yr[rnlannr kaldrmak zorun-da kalmamt tamamen dofal buluyordum. Brrak ki, yemek za-manlarrnda, ne kadar acelede de olsam, masadaki bir suru vazove. paketi kaldrnp tabaklara yer agmam gerekiyordu.

Bir gun, dayanamryarak, "bir lokma yemek yiyebilmem iginbeni hamala gevirdin, be Ceni..." diyecek oldum. Kilgumseyerekbeni baqtan aga$r strzdri: "tembel ve buldu$u ile yetinen bir ha-yatrn temsilcisisint Bana rastlamak gansrn olmasaydt, qimdisen hala Petralona'daki bodrumda yaqtyacaktm!"

Hep bdyie konuqurdu. Ama ertesi gun, gene iEve ve naziqinde beni karErhyor, ve "hoE geldin kocacr[rml sana byle birstrprizim var ki!... ben Teo'mu dylesine severim ki, yorulmasrnadayanamam" diyerek, o gtn yeni aldr$r evin ddrduncu agrhrkalamr masastnr g0steriyoidu.

lzah edemiyorum. Kendisini gdsterme gabastndaydr,desem, kimseyi davet etmiyordu ki... Kiminle yanqryordu? Sonsenelerde bu soru1ru kendime kaq kez sordum... Onu qileden gr-

karan biri varsa, onun da komunist kz oldufunu anlamrqtrm.Kendisi yan y'rkrk, eski bir evde yokluk iginde yagamakta idiyse

89

de, bizim hayatrn tantanastndan hig etkilenmiyordu. Hatta, ter-sine gogunlukla bizimle dalga geqti$inin farktndaydtm.

Deliye ddntlyordu, Ceni; ne var ki, yeni aldrfirmz herhangibir qeyle luzkardegine gdsterigte bulunmadrkqa rahat edemedi-[ini de anlryordum. Komunist lruz eve giriyor, etrafa bir gbz gegi-riyor ve neqeli bir sesle "qu son zamanlarda siz nerelerde oturu-yorsunuz, allah aqktna? yerde mi?" diye soruyor ve yeregdkuyordu; gulerek de ekliyordu: "hig de fena de[il... kae katoldu bunlar, artrk?"

Hep "kat" derdi. Ceni'ye gdre hahlarr Ost ilste koymanm hiqbir zararr olmadrsr gibi, iyi hahlann kullanrldrkqa deSerleri deartryormuq. Ben ise, itiraf edeyim ki, her zaman altta kalandandaha da iyi olmryan ustteki iki yeni hah tarafindan ortunen alt-takinin ne anlam taErdrfrnr bir t0rlil kavrayamryordum.

"Ah, zavalhcrSrm! Sen ne anlarstn bunlardan! Petralo-na'daki kul0benizde de mi vardt, bunlar?" diyerek beni sustu-ruyordu. tsen susuyordum; ama, kom0nist kz, onun tum bubdburlenme heyecanrnr srfira indiriyordu.

Satrn almtE oldu[umuz ilk tatil evimizi gdrmesi igin qa$rrdr-

Srmzda bastr[r kahkahalan bir torlu unutamam. O srralardaCeni, yeni bazr ihtal mah peluq taban hahst gdrmtig ve gildr-mrqb. Atina'daki eve de o taban hahsrnr doEedikten sonra ust0-ne di[er hahlan serince hztnt alamamq ve tatil evini de ayntpeluE hah ile dogetmiqti. Kom0nist krz kahkahalarla gultiyor,ddvtrnriyordu: "Allahrnrzt severseniz, yahu, siz t0munuz mtt gtl-drrdr? Denizden yirmi metre igeride hem de peluE ddgenir mi,be?" Orada, bir dereceye kadar hakh idi. Ceni ise, ona artrk higbir geyi gdstermeyecegine yemin etmiEti.

Yeminini tutamadt. Bir turlu nedenini anlayamadtStmtkabul etmem gerekir. Sanki, kzkardeqine gdsterig yapmazsamutluluk ve memnunlu$u tam4mlanmayacakh.

Hayrr, bunu kdtulukten yapmryordu... Bunu red ediyorum,sayrn bagkan... duydu$u, daha gok, yalnrzhk ve baqansrzhktr.Bilhassa anasr dld0kten sonra, tatsz yaEamtmzt hayranlt$t iledestekliyecek kimse kalmamrqtr. Anastnrn kendisine kargr gds-termekte oldu{u haqtaca sevgisi, vazifesini yerine getirmiq ol-makla mutlu hissetmesi gerekti[i hususunda, bir bakrmdan,bir teminat oluyordu. Ama, anastnrn dlumu ile bu bog inancrnrdestekliyecek bir kimsesi kalmamqtt. Ben de, artrk onu sevmi-yordum.

Onu her ne kadar hep kufurlerle isimlendiriyor idiyse de,istediSi gibi yaEama cesaretini gdstermekte olduSu iqin, daimaieinin derinliklerinde, komunist krza karqr derin bir laskanmaduygusu beslemekteydi.

90

r

rI

:(

I

ii

Eminim ki, sayrn bagkan' bir sureden- beri de benden'kur-tulmak, beni kovmik istiliordu; benden nefret ediyordu"'

Ne var ki, b6yle bir gey yapmakla hayattaki baqarrszh$mtkabul etmig olacaktr'

Bir tirrl0. anhyamadr$r ve fakat esasrnda gok krskandr$r.bir

".v, i.rrn fakirlifli ile boEi.tmtqh$r ve $trvensizli$ine karqrn, kz-

kaidesinin nasrl da hayatta kalabildifi idi.

Kiiqu$un evlilifin'i nastl karqrlamrE oldu[unu bana sorsanr-

za, saJnn bagkarum.Yefeninin, evet, komunist krzrn, o hiq serrmediEi ku karde-

qinin k?rnrn evlilifiinden soz ediyorum. B1r gti.ll.ti[lg 9z9f eve

rreldiEirnde crlgrn gJbiydi. tsir sureden beri kendisine hig bir qey

3;;iy";4,-il: qii?t,i biliyordum ki' iq ddvflqe kadar uzayacak-tr.

"Duydun mu?""Neleri?" diye gekingenlikle sordum."Marta, sev$ili krz kardegimin lazr evleniyor!"

"Sevinmiyor musun? Sdze oyle bir bagladrn ki, sanki, arka-srndan, bir piq doSurdu[unu s6yleyece$ini sanmtqtrm"

"Kiminle evlendi[ini sonnuyosun, amat Ne dersin?"

"Ne bileyim?""Bir bilim adamr, bir meslek adamr ile'.' Evetl Begparasz'

a"ns.tr, luzhSrnr parkta brakmrE blr -orospucuk, kendisini duz-

muj otan fiiterie erkekten arta kalan bir eamctnrn* kzr birUitim

"aamt ile evleniyor! Konuqsana! Senin igin normal mi?"

"Olmasr mr gerek, olmamast mr?"

Dunyadaki tum patrikhanelerin lanetini uzerime ya[dr-mrEgaslna bana bakh.

Nasrl anlamlyorsunuz, efendimt Bizlerin iginde.mutsuzcasr-na WzdoEumuz" bolluk ve parasal baqan masahnr, bir kez

dahi, komUnist krz yrkma$r baEarmrEh.

Size temin ederim ki, ona actyordum" ama ne yapqbiljr-dimt Binimle evlenmie olmasrndah nasrl kendisini teselli ede-

bilirdim... Hayatrn iqte bdyle oldu$unu, ikimizin fe.y.aElanma$abaqladr$rmrzr, ve iyi de olsa kdtu de olsa bu tlayah bir yercle lia-builenrfremiz gerektigini kendisine nasil anlatabilirdim?

*Komtrnist direnig drgttu EAM'I oluqturan harflerden orta-ya grkan (eamcr) kelimesi. (K.D.)

;

ti*

I*:I*T

91

lqte, o srralardadtr ki, iqine daldr[rmrz inqaat orgazml canr-mza okudu. Yedi yrl iqinde yedi yazhk ev yaptrk.

Onlan ne mi yaptr? Gdrmesi iqin komtinist krzr qa$rnyor-duk.

Ne bileyim ben! Hasetinden belki de dn0muzde patlar,<liye.. Tum bunlar ise, ona vz geliyordu... Evet, reis beyefendi;bu kadrn bize gok kdtiilukyaptr. "Aferin, aferin gocuklar... ma-qallahl qok guzel!" Bunlan da ne zaman sOyledi biliyor musu-nuz? Uguncu villamzr kendisine gosterdigimZde! Ki, o villa ger-gekten bir harika idi.

lkincisi, Ceni'nin drg dergilerden esinlenerek kendisine tak-tt{t isme gdre, bir pavyondu... soylemiqtim s?e, deSil mi? kendi-si franszca da biliyordu...

Villayr gostermek uzqre kendisini goturdufiumuzde, sohba-hann sonlanydr. Akgama do[ru varmrqtrk. Turn dukkanlar'ka-palt. Ktqlama{a yiiz tuttu$unda kapkaranhk evleri, ma{azalan,heryerin kapah oldufu yazhk bolgelerin ne denli huzunlu oldu-Sunu biliyorsunuz. llkyazh{rmu igin arsa aradr$rmzda, beSen-difim" yerin etrafindaki difer arsalar da boq oldu[undan, oyerin tumunu sahn almqtrk. Bdylece de, zamanla tum yazhlda-rrmrzr buyuk alanrn igine serpiEtirmiqtik.

Konuya geliyorum efendim. Saat akqamtn onuna yaklagr-yordu.

"Eee!... ne olacak? ben acrktrm.." dedi komunist kz."Pirzola piqirecefim.;. yeni satrn aldr{rmv oca}r gdrmedin

mi? yedi dakikada et lokum gibi oluyor." Ne var ki, buzdolabrnragtr$rnda, buzluktaki etin taq kesilmiq oldu$u g6rtldu.

"lki gUnde ancak qozulur" dedim."tJzmeyin kendinizi; parryondaki buzdolabrm daima hafifte

galqtrnyorum... orada guzel bonlilelerimjz var..." diye Ceni bizirahatlatb.

Oraya gittik! Orada da, bonfileler kahn buz tabakalan ileOrtulmuqtri. Oradan da btyuk villaya gittikse de, gene kuzeykutbu ile karqrlaqtrk.

Her evde birer ve hepsi de dolu dort buzdolabrmz var idiy-se de, havanrn klqlayaca$rnr hesaplayamamrEtrk. Ve, bizdeki busrklntl yetmiyormua gibi, komunist kz kanapeye srrt ustU uza-ntp kahkahalara bofulmaz mr? Iqte bu kahkahalar iginde herQey birbirinin ardrndan yrkrhyordu: Ceni'nin d0rustlu$u,Deka'lann amirallik sulalesi ve sonra da gr-izelim yazhklanmz.

"Bir bunu agmadrnrz! Bunu da agsanzat" diye kahkahalararasrnda parmafr ile dipfrizimizi gdsteriyordu komunist krz.

92

"Guzelim. bu dipfrizdir; igte, asrl bunun qozulmesi igin tam birhafta ister!" qeldinde gururlu bir saflrk iginde yanrtladr, Ceni.

"Oyleyse, neden b0ylesine kocaman, be qocuklar'? I-okantamr agacaksrnz?"

Ceni tam firsatr yakalamrqb."Almt s6zleri, onu sahn alrrken de bayi bize soylemiq;li:

bZim b6yle bir iqte gahqtr$rmzr sanmrgtr; hatrrhyormusun,Teo?... Aynr qey de, o b0y0k radyomuzu aldr$rmrzda da olmrrrtu... de$il mi, l'eo?

Bir an iginde, komunist kzrn gdzlerinde bir gelik panltrnrrryandr$rnr gdrcliim. Allahrm, kendisini dylesine iyi tanryordum ki!O korkung geceln canlandrrma$a Ceni inat etmig olsa idi, dylesine bir kavga qrkacaktr ki!... ve, yapabilirdi de... insafsz katrlrfrnr bilinglendirdi[ini hig gormuE de[ilim... Almr olaylar, yargr ik'ilgili konularda da ortaya qrkryordu.

tsilmem... belki de, pek onemli bulmayabilirsiniz. Kaytn virlidemin yardrmr ile daha yeni yeni toparlanmafa baqlamrqtrli.Ceni, dugledi[i radyoyu seqmiq ve onu alma{a gidiyorduk. D;rlr:ro zamanlarda Yunanistan'da televizryon yoktu. Evden Erknrirliuzere idik ki, telefon qaldr. Telefon eden kilqUk krz yefieni irli.Evet, komunist krz kardeqinin krzr. Bir motbrsikletin erkek kardeqine qarpmlE oldu[unu, ve beyin sarsrntrsr'$egiren kuEuflirrrhastaneye kaldrnldrSrnr, annesinin de kendisini yalnz brrah:rrak hasta kardeqinin peqinde hastahaneye gitmiE oldu[unu a[Ityarak anlatryordu.

Ceni sinirlenerek telefonu kapadr. KeQke aemasa idi. ginrrlioraya uframak zorundaytrk. Nitekiin de, gittik. Oraya bir gdz attrktan sonra dukkana u$ramayr kararlaqtrrdrk.

Bizim iqin gok dnemli idi, efendim. Yeni aldr[rmz mahn rr

akqam evimizde olmasrnr istiyorduk.Hastahaneye vardlglmzda, habrladr[rm kadarr ile devlt'l

hastanesi idi, bizi, onbeQ mumluk bir ampulun aydrnlatbflr grileqmig kirli garqaflr, beE yatakh, penceresiz bir odaya gdturcliiler. Baqrndaki buz kesesiyle yataSrnda yatan onrlg yaqlanndakisoluk gocuk bilincini yitirmiqU.

O stralarda, koridorda birisi ile konuqan komttnist krzrn sesini duyduk. "Binikiy0z drahmiyi bu srrada, hemen ben nercden bulayrm! Sbyledim size, bin altryuz drahmi maaE alan birmemurum!" Kocasr surgundeydi; baba olmayrnca da, haclnlanrrgocuklannr sigortalamalanna olanak yoktu.

"OdeyemiyeceSinize gdre, gocugunuzu ahp evinize gidiniz"diye kargilrk veriyordu bir erkek sesi.

. "Hala bilings2dir, ve, doktora gdre de yerinden krmrldamir

9ll

masr gerekir.""Ben doktor defilim, muhasebeci)nm... ve, iqimi yapmak

istiyorum" diye diretiyordu erkek sesi."Hig olmasza gtin aglrlncaya kadar musaade edin.. size s6z

veriyorum, paralan bulup size getirecefim... yemin ederim...""Ben anlamam! $imdi ddeyemezseniz o$lunuzu altn ve

gidin!$imdi!""Burasr felaket kokuyor... gel gidelim... korkung bir qey..."

Ceni kolumdan tutmug, beni koridora doSru s0rukluyordu.Muhasebeci uzaklaElrken, komunist kv arkasrndan onu sessiz-ce izliyordu. Bizi gdrunce gul0msedi.

"Geldiniz mi? Sdylediklerimi duydunuz mu?""Onemli bir gey oldu{unu sanmlyorum", dedi Ceni. "Qocu-

Sun dunrmunu dSrenmek igin yarln sana telefon eclerim...qimdi acelem var, qekerim... aldrfrmz yeni radyomuzu buakEam evim?e teslim etmeleri igin ma$azaya uSraytp ddememizlazrm... b?i bekliyorlar..."

Arkasr boqlufa bakan yrkrlmrE bir evin penceresine benzergozlerini aqrnrQ, karqrmzda sessiz duruyordu krz kardegi.

"Hadi, geQmiq olsun" diyerek Ceni beni kolumdan gekip dr-Ean grkarryordu; ter iginde kalmrgtrk.

"Nereye gittiSimizi sbylemene gerek var mtydt?""Neden olmasrn?""Parasr olmadr{r iQin, gocugunu hastahaneden kovduklan-

nl gdrmedin mi?...""lsyancr rolune qrkmasrnt bu mi sdyledik? KomUnizmi seq-

ti$ine gdre, ideolojisini 6desin!""Qocu[a bir gey..."

"Brrak yahu, sen del Allahagkrna! Uzulme sen... sefaletlerionlarr bafiryft hale getirmiqtir..."

gayet doSruca eve gitmig olsa idik, kuqkusuz onu dovecek-tim. Ama, biraz sonra, binbir gtrlumseme ve gecikmiq oldu$u-muz iQin herkese ydneltti$i afdilekleri iqlnde maSazaya gittik....ve, biraz sonra, yeni radyomuzun verdi[i neqe bana herqeyiunutturmugtu.

Evet, baglangrgta bir-iki kez ddvmiigttrm; sonra ise, nerededuracaSrmr bilmedi$imden, bdyle bir qeye hig giriqmedim.Hayrr, sayrn baqkan, ta baqtan ondan nefret etmeme olanakyok! Daha ziyade qagrrryordum. Hayatta en fazla sevmig oldu-[um kadrndr o! Kendisine uygun bir kimse oldu[umu kanrtla.yabilmek igin delicesine galqmq ve sonunda da zengin olmuE-

94

tum. Ne onun efiitimi, ne sosyal durumu ve ne de parast v-ardtbende; baqlarken, ona kargr duyduflum baShhkve durustluktenbaqka sermayem yoktu; ister iqgi, isterse sonralan iEveren, ola-rak nerelerdC Aalqtrysam daima namuslu bir kimse olarak ta-mndtm.

Biliyorum, efendim; bir katilin namustan bahsetmesituhaf geliyor. Ama kimse bana karqr hig kugku duymamtqtr.Ceni harig! O, zaten kural olarak kimseye inanmamrqtl... inan-mrq oldu[u bir kimse varsa, o da, belki de anastydr.

Ancak bu, benim iqin qok b0yUk bir hakaretti. Sugsuz ol-mana karqrn, daima, en basit bir qey iqin dahi, kendini temZeqrkarma{a gahqmanrn, kendisine sdyledifin her_ qey igin guphe-lenen biri ile yagamanrn ne denli $Og oldu[unu bilir mistnlz?

Sonunda, hig konuEmama[a karar verdim. Gayet tabii' dn-ceden, dilimin ddndti$u kadanyla, boyle bir Eeyin bir erkek igingok aqa[rlayrcr bir durumu oluEturdufunu anlatma$a gahqtty-sarn da, tum gabam boguna icli.

Belki de, beni daima karErtr olarak gormesini hakh grkara-cak tek gey, aramudaki belirgin yag farlo idi. Ama' buna ben neyapabilirdim ki? Zamanla, sanki benimle sadist Jrir- oyuna gir--n-r6gesine, benim igin onemli oldufiunu bilhassa bildigi konula-ra saldrnyordu; ve, kendimi frenliyemryecek denli ktzdt$tml gor-dufunde- de "aman efendim, senin dokunulmaz haysiyetinedokunduk" diyerek alayh alayh gulumsuyordu.

Damar hastahsrna yakalanmrgttm. Kuwetli bir pehrizinyanr srra, sigara ve iqkiyi de kesmem gerekmiqti' Doktorlar, -he-yecan ve sinirlenmelerden uzak tam bir istirahat dnermiglerdi.

Hastahfrmdan otur0 Uzuldti mu? Uguncu qahtslara hasta-hsrmr anlatmastna baksanz, bu kadrnrn mezanmln uzerine in-tihar e.dece[ini santrdtnu. Ama, laf aramrzda, hastalanmrE ol-mama son derece bozulmuEtu.

"Bakiyorum, sen bu arabalar ve istirahatlere gok iyi alry-tm... tum bunlar tembelli$inden baqrna geldi! Toyota'sn havanl-zr nasil atabilirsiniz? efendim..."

Ben mi? O arabayr almamrz igin, asrl kryameti koparan oolmuqtu. Ama, aynt zamanda, hastalandr$tm iqin de-gok-sevin-migti. Bir an 6nc-e yaElanmamr istiyor, "gekerim, bu' bir derece-ye kadar da bir yaq meselesidir" diye ahkam kesiyordu. Esasrnabakarsanu, sanki bir kahyasmt veya mallarrndan bir qeyt kay-bedecekmiE gibi ddu pathyordu. Benden mutlak bir disiplinbekliyordu. Ama, sigara veya iqki olmaksrztn, senden nefreteden"ve kuqku duyin bir liadrna nasrl dayanabilirsin! 7-aten'zevk alaca$rmrz baqka hig bir qey kalmamqtr; tum e$lencemZ

clK

fahqveriq ve- -yeme i-qmede srnrrlanryordu. Ne seyahat ettik neinsan tanrdrk, ne de misafir a$rrladrk! Etraflanndan kopmuq,biribirinden nefret eden iki kilinin tek baqlanna yagamalankorkunq bir Eeydir.

- flayrr! Gengken ve daha bdyle paramrz yokken bo$anmayrhig duEilnmedim. Kuguk burjuvl teibiyesi aimrqtrm, sainn baE-kanrm. Tum dmr0mce kanmr sevmem gerekti{ine inaruyordum.Evlilik konusunda bana verilmiq bulunlan da')ianrE .ue i,rqurr".kahplarrnrn drqrna qrkamazdrm. tsu nedenle de, kanrnrn komti-nist k.zkardeEini kugumsuyordum, onu ahlaksrz olarak Aoru_yordum; karrmla hiq bir konuda uymadr[r igin de, memnuriolu-yordum. lkde bir erkek degiqtiriyor, evtitigi aqa{rhyor, bZleriikiyu.zlulOkle su-qluyordu. Ve, bdylece, kendi kuial vti inanqlan-mrn kole-si olarak, igimdeki her qeyin yrkrlmakta olclugunu anla_ma[a qok geg kaldrm.

HastalandrErmda ellibeEimde olmam gerekiyordu. lgte ozaman anladrm ki, hayrr efendim, anlamadrm da o bana agrlda_dt ki, onu artrk sevmiiordum...

Umursamqlordq, bile! Kurallarrm nedeni ile. onu hic birzamar' ve her ne olursa olsun brrakmryaca$rmdan emin oldl{u-na gore...

Hangi. kurallar? d-iyorsunuz!... Benimle alay etme{e haklsr_nrz, sa1nn baEkanrm. Soylu kanmr rahatsz etti$i iqin inamr ba-rakaya gdndermiS olmam ml kural, yoksa, siksen ddrdunekadar bir turlu dlmeyen kaynanama <iadrhk etmem rni kural?. Her qeyi onlardan elde ettifim iqin deSil, efendim... sade,b."."9" iqin de$il... tamamen haslaca bir clUq*unce ile, elde etmiqoldu$um bu mtikemmel evlilik ile sadece sosyal srnrlrrnr defis]tirmekle kalmayrp, bu srnrfin insanlan Aibi diisunmevi ve ciav_ranmayt da dSrenmemin gerekli oldu$una ve ancak 6u suretleonlar gibi olaca$rma inanryordum. -

. Evet! Nihayet, boganmayr duEunme[e baglachfirmda artrkbol paramrz vardr. Yani, parh onda idi..l Ceni'de... O zarnanleye yarayacaktr? Ellibeqinden sonra, yrllann yorgunlu$u altln_da ezik olarak gekip gitseydim tamamen sokaklirda [alacak-trm.

Kendi namrmda neyim mi vardr? Bankada otuzbeq binlikkiqisel bir hesabrm! Ne ile Jqsryacaktmr? Amiralin cledigi gibi,otuzbeq- yrlhk yorucu kocahk hizmeti igin herhangi bir er;efiihkmaaql da olmakszrn!...

Hakhsrnz! Uzun bir sure igin, bu yrllan gekilmez ve acr ola-rak duqunmuyordum. Tam tersine, rirutlu oldu{uma kenclimiinandrrma$a gahqlyordum. Baganh! Ve, birclenijire, bosannra

96

olasrhBmr duqrindtrkqe grnlgrplak ve beg parasz oldu$umu an-ladrm! Beraber y-aAa-qa duqtimuzu gerqeklegtirmege iik girigti-Sim- zamandan da fakir! Qunku artrk ben ne genqtim ne deyagh... bir kOF! Budurumum, size ewelce sdzetti[im aga$rlatrcrinanmazh$m kesin bir kanrh oluyordu.

Ben mi fiabrikatdr? Bir kdle... lEte, bu kadar! Oynadr$r oyu-1un h-alkgtleqmesi igin beni boyunduru$u altrna-alan taqratrhasta kafah bir burjuva kadrnrn liOlesi... Vi, ne oyun! Sevircisiz!Bizimle ilgilenen kimse yoktu ki... Evimizdeki isiifleri gdrup deg0lmeden -katrlan kzkardeginden baEka... "gergekten, sizinkitam komedi..." diyordu.

- -!.r Eey kendisinden kaynaklanryordu... genqlik ve gahg-kanh{rmr istedi[i gibi kahplamrEtr... gunku, masalinrn $ekillei-me,si iqin kullandr[r basit bir arag olup grkmrgtrm; amiralDeka'nrn baEanh krzr bir prensten bagkasiile evlenmi$ olamaz-dr! Ve, benim de bdyle olabilmem iQin gerekli her Eeyi virmiEti.

Kesinlikle, efendim... durustluS0mti kullandr. Bir qeyiziyiyip bitiren ne ilk ne de son kiqi ola-aktrm! Bunu da cok M-bi-liyordu. Bir an igin dahi, bir stire sonra galEamryabtlecegimidriqunerniyordu. Ben ise, onun pavyon dadigi blim meq-hurikinci yazhk evimki yaptrktan sonra zaten damar hastalt$rnayakalanmrEtrm... ve, iqi dewetmeSi d0qtrndum

. He_rye1 deEjl, efendim; en uygun bir zamanr ayarlamaSa ga-hEtrm. Ve bir ?kqam eve dondu$r.imde komunist

-kzr orad'a gO-

runce, frrsatr deferlendirmek istedim. Bu konuda kzkardeqiiinbana yardrm-etmesinden qok, Ceni'nin, karqrsrnda daima olma-dr$r gok mutlu ve aqrk zevce rolunden yararlanmak istiyordum;b-ep !e, anhyacalrnrz gibi, almr derecede ona taparcasina agrkoldu[umu gdstermege qahgrrdrm.

ptiylece, ben eve girer girmez Ceni aya{a kalkarak komedi--sine baEladr ve ayaga lr{ayarak dpuctikler arasrnda ',hoq geldinbenim tath hastam" qeklindeki her zamanki tatszhklannr-serEi-ledi. Sonra da, igeriden koca bir krrmzr kadife getirerek krzk;r-deqine gitsterdi. Krzkardeginin tepkisinin "oh, illahrm! ne kdttkrrmzl! gdzlerimi rahatsz ediyor'' oldu$unu gdrunce de hig bo-zuntuya vermedi, "hakhsrn" dedi.

"Oyle ise neye aldrn?"

- "Perdelik igin istiyordum... ancak, dikiEe.verince$e kadarda y_eni bir perdelik buldum ki... g6r,bak... bir harika...-aegit miTeo?... neden sen konuqmuyorsun?" diye de sahte bir endi e ilebana y6neldi.

"Qok yorgun hissediyorum, be Ceni...""Daha gok, korkmug demek istivorsun!"

i

97

"Ne ise... ne drlgunrlyorum, biliyor musun? lgi dewetme-

9i...""Qahqmadrktan sonra da, ne yapacaksrn? Allahaqlona""'

"lstirahat edece$im Ceni... Onsekiz yaqrndan beri qa}Etyo-

rum ve altmtgtna da yaklaEtrm"' ve, her ne halse' nah"' Qu Ka-

darctk bir trkaqla her an dlebilirim".''"Olecekmig... lafa bak! hadi, hadi"' kalkyerinden!""'"Senin iqin bilmiyoruln; ne var ki, ben pek * wt.!i":

".tmivoi"*... Nasrt olSa' bir giln 6lecegiz"' de$il mi Ceni'ci[im!

Yoksi, niyetin Yok mu?"

Ne idi de' bu laflan ettim. Kuma[a baqlarken' hep oldu$ugibi, krrmzrlaqtrfirm farkettim.

"Ilen satmlyorum!" diye hiddetle ba[rrdr' "Seni de iQten 9l-

karmtyorum! Bunun ne demek oldu$unu biliyor musun?"

"Kesinlikle! Yani, kendim qtkarsam' beni iqten prkarmadt[t-na gdre, tazminata hak kazanmlyorum"'"

"Evet, gok,iyi anladm! Bana baksana sen! akrlh yalT"'Daireler, vilialar, arabalarclan." elin altmdaki tum bu lukstenfaydalanman iqin qahqman $erek!"

Ha5nr, efendim' O gune kadar komunist laza karqt triq !oy-lesine dgrk vermemiqti."si.rirli bir qekitde kalkb ve kadifeyi eline

aldt."$imdi, bana bunu ne yapman gerektigini sdyliyecek

misin?""Toz bezleri..""Qrldrdrn mt, sen? Bunun ne kadar pahah olduSunu bili-

yot *ir"""i grrak ki, yirmibeg metre kadife var burada""'

Ve, kom0nist kz yeniden o sinir bozucu grllme.sinelraqladr'Gene, o pis kdtflluklerlnden birini kusacaSrnt anladtm' Ceni ise'

ona, gaE-hnhkla baluYordu."Gtllecek ne buldun ki?..."Bu kez ise' komunist krz lnzmrqtt' Tekrar guldu'

"Neyi hatrrladrfrmr biliyor musun, be Ceni? Daha do$trsu'bana neyi hatrrlattr[rnr?"

Andoni F.'nin anne annesini' O bUytk ve qok zengin aile-

nin soysuzlaqmq kadmmt..'Memleketlerindeki o buyuk soylu kadrna kendisini benzet-

miE olmasrndan gururlan ai zavalli Ceni' krzkardeqinin h,azrla-makta oldupu lna{a duEmuqtu.

"Neden ben sana o kadtnt hatrrlalmrE oldum? Oh'

98

lbo'cufum, oturduklan kona$r gdrmen laztmdt. DtiEtin ki, son-ralan, salonlarr ve teraslan harig, yirmi odah otele ddnugttlrol-dO... Masal gibi bir Qey... gergekten, masal gibi... Teo..."

"Her ne kadar tig o$lu ve ddrt kzt var idiyse de, Andoni'ninanneannesi dltlmune kadar o koca servetin idaresini elinde tu-tuyordu" diye kz kardegi stlrd0rdti.

"Dur, canrm... kzlanntn qeyizlerini vermemig miydi?" diyeCeni atrldr.

"Elinde tuttuklanna gdre, vermi$ olduSu o geyizler bir Eeyde$ildi... ve, ne denli bir heyecanla dltimtlnir beklediklerini an-larsrn,.."

"'Do{ru, Teo... mulku... basbaya$r qatolardr... binlerceddn0m..."

'Aferin! Hatrrladr$rm kadarr ile, dldu$tnde seksenbeEindevardr... ve hala, korkung bir direng gdsteriyordu. Ne var ki, ni-hayet, bir giln nallan dikti! Olum ddge$inde Uq g0n yatmrqtr da,ruhu bir ttlrhi grkmryordu. Doktorlann, sabrrslzkvlarrna, anne-lerinin artrk nerede ise dlil olarak kabul edilebilece[ini sdyledik-leri son gece idi ki, aralannda en cesuru, yastt$rn altrndan, ana-lannrn bir turlu elinden ayrrrnadr$r anahtar dizisini gekmef,eyeltenmiE. Anneannesinin yalnz tath tarafinr bilen dokuz yaqla-hndaki k0quk dostum Andoni ise, yaklaqmakta olan dhlmflnhaLreri ile uzgun, bir kdEede btztilmtiq bekliyormuE. O zamanakadar hiq bir bilgisi olmadr[r dltim olayr, ve gugltikle nefes alabi-len anneannesinin solgun ifadesi onu qaqtrtmtqh. Bir an iginde,6lum beklentisi iqinde olan hizmetgi ve efendileri ve de koca ko-nafr saran o urkutucu sessizliSin, yandaki odadan gelen vekendisinin anhyamadtfr, hig bir qeye benzetemedi$i tuhaf ses-lerle parqalandr{mt gdrmtQ. Grrr! Grrr! Grrr! gibi... Gdrdukleribir leqi parqalamak tgin {lzerine u$uQen vahEi kuqlann grkardtk-lan gr[hklar gibi acayip sesler geltyormuq yan odadan. Korkuiginde yerinden kalktr... Bir an igin vahqi kuElann balkon kapr-smdan odaya girip anneannesini ahp kaqrracaklanndan korka-rak odadan srvtqmak istemiq. Koridora grktr$rnda ise, gdrdu$ftmanzaradan, dona kalmrg. Agrk dolaplann dnfinde o uzunboylu, grlzel, soylu tlq krzkardeg ellerine gegirdilderi kumag top-lanndan en iyisini kapmak ve di$er kardeEin daha iyi bir topueline gegirmesini onlemek iqin saqsaQa birbirleriyle giriqmiqler-di; ve kargrsmdakinin ddrt elle sanldr$r kumaq topunu digleriylekapma$a gahqrrlarken de hahlar uzerine sagtlan kumaElar liymeliyme pargalarup dururlarrms. Andoni'yi tirk0tmrlg olan sesleri$te Uu yritrtan,- pargalanan kumaglardan gtkan seslermiE. ,lginasrl tlrktitucu tarafi da, anneannenin kazara uyarup da tekraryagama ddnme olasrltsrnr dnlemeleri igin, aralanndaki tum bu

99

amansz kavga esnasmda a$zlanndan en ufak bir sesi grkar-mama$a ve oluEan gUriilttyu olabildiSince ortme[e bilhassaozen gostermekte olmalanymq.

Analannr beldemekte olan dlum karqtstnda bile hala birqey dfrenemeyen krzlanna miras brraktrSr aqgdzl0l0gU ile dlumddge$inde yapayalnrz kalmq anneannesi son nefesini verirken,Andoni da, tum bu olanlan anlatnaz gozlerle seyredip duruyor-mus."

Ceni'nin gdzleri nefret ategi ile yantyordu. "Ne demek isti-yorsun! Sdylesene bana! Ne demek istiyorsun ahlaksz, bagan-srz kadrn!"

"Hig! tsenimkiler hariq, kag ye[eninin bekliyecefini hiq du-qtlndun mu? Sen de, ulan! salak herif'!..."

"Evet, reis beyefendi... bana bu geklide hitap etti, efen-dim... hep bdyle konuEur... kullandr$r ifadeleri sebze halindebile kullanmazlar...

"Ulan salak" diye devam etti "bazr bazr bir kitap da oku! za-ran olmaz sana, korkma! orada goreceksin ki, Roma'da Nerondahi, kendisine yrllarca sadrk kalmrq kdlelerini bir sure sonraserbest brralurmrq... serbest kdle denilenler iqte bunlarmrq..."

O gunden sonra, bir daha yeniden galqma konusuna de-

$inme cesaretini hig bulmadrm, efendim. Kanm boylesine kzgrnve krzkardeqinin bu anlatrErndan bylesine krrgrndr ki, yeni birolayla karqilaEmafla dayanamazdrm.

Evet, inkar etmiyorum. Artrk kendi yaqamrmla da ilgilen-meSe baqlamrgtrm. Yeme$e uqte geliyor, ve Ceni'nin yaptt$t alq-veriEler, dukkanlann yeni ucuzluk haberleri ile ilgili konuqma-larr bitirinceye kadar da yeme$imi yeme$e gayret ediyordum.Sonra da... sokaSa!

Nereye gidebilirdim, efendim! Tekrar fabrikaya. ..

Gayet tabii ki, inanryordu... her telefon ediqinde beni oradabuldupuna gdre... Koltu{uma uzanryor ve akqama kadar da ga-zete veya bir kitap okuyarak sakinleqiyordum... ve de, olabildi-Since geg ddnuyordum

Katiyen! Hig qikayet etmiyordu. Qok a$r galtEmakta oldu-flum fikri hoquna gidiyordu. Ne var ki, kendisinin de bana pekkatlanabildi$ine inanmtyorum... karqiltklt idi bu hisler...

Hayrr, .hayatrmda pek 6nemli qeyler olmazdt... zaten tUmyaqantrmrz ufak tefek miskinlik ve aEa$ilrklarla doluydu.

Hastah$rm dahi bizim igin dnemli bir konuyu oluqturmu-yordu. Ttlm problemlerimiz daima bizden bir Eeyler aqlran veyabizi brralap giden gundelikgiler, kapkacaklar, lzgaralar, tavalar

100

ile yalnzhflmzln neden oldufu umutsuzluk arasmda dolanrpduruyordu.

Q6zOm hiq yoktu. Yalnzh$rmrz dayanrlmaz bir hal aldtkga'daima bir neden bulur ve komunist lluza telefon ederdi. Almtzamanda, bana "ben duygusal bir insanrm, Teo'cu$um... hassasda... bunun iqin de onun alayct davrantglanna dayanamam!"derdi.

Ben mi? Ben daima onun fikrine kattlrdtm.Her konuqmamz daima kavga ile bitti$ine gore, bir sUre

sonra, benim onunla laf olsun diye aynr fikirde imiqim gibi g6-rtlnme$e qahEtr[rmr kendisinin anlamtg oldu$unu samyorurn'

S?e pek tuhaf goronse de, israr ediyorum, kendisini dldor-mem fikrini kafama sokan kendisidir.

Efendim, bu sdyledikierimi hafifletici neden ileri stirmekigin s0ylemiyomm ki... Ya bana sormalnn, veyahut ta, sorarsa-nrz, slze soyliyecelderimi dinleyiniz.

lEimi satmadrSrm gibi, bbyle bir gey yapmamtn benim iginbuyirk bir aptalhk oldufunu da anladtm.

Bagka bir sr$rnaftm yoktu ki... Onu ne l<adar az gOrUrsembenim igin o kadar iyi idi. Doktorlar bana, rahat ve huzurlu birhayat surersem daha epeyce yagayabilecg$imi sdylemiglerdi.Evde buna olanak voktu. Daima doktz haberlerinden bitazonce eve gehyor ve fohtika ile tazla ilgileniyormuqum havastntvererek yanm saatlik bir huzuru elde ediyordum. Sonra da,hemen uykuya dalmrE gibi yaptyordum.

Hayrr. akgamlan yemek yemiyordum. Kendisinin uyudu.fu-nu anladrfrmda da, sessizce kalhp yatafa gidiyordum.

Hayrr efendim, bu durumdan hig qikayet etmiyordu. Komu-nist klrza da, "Teo'm akEamlan iqten dlti gibi ddntiyor.. ve hemende koltukta szrveriyot''diye izah ediyordu. O ise, kahkahalar ileguluyor ve herzamanki i$neleyici sdzlerini ortaya atmaktan gerikalm5lordu. Sonunda da, hakh grkh.

KomOnist krz, efendim,.. gocuk meselesi nedeniyle...Butun bayah$rna karqrn, rezil olmaktan kurtulmadft.

Hayrr, evlat edinmedik. Bir ara bunu duEunmttq oldu$unuve hatta bu konuda anastyla gdruAtugtlnti bir gun komunisthza agftlamrq. Anasr ona "deli misin sen! kendisine eve birgocuk getirdikten sonra, mahvoldun, gittinl arttk elini dahi sanasurmiyecek... bunca u$ursuzu dunyaya getirmiQ olan beni din-lesene sen!" diye grllgarak mani olmug.

Evet efendim... tabii ki, onu dinlemiq... zaten tilm karar-lar hantmanneden grkryordu. Bundan sonra, artrk problemim?

tol

baqka bir qekil almrE bulunuyordu. Evlili[imizin. ilk yllannda,evde devamh kalacak hizmetgi olarak alabileceSimrz bazr adabgeng luzlara rastlamrg isek de, gayet tabii bize uygun de[illerdi.Geng bir krzrn evimizde bannabilmesine olanak var mtydt? Nevar i<i, artrk o da yaqlanryor. eski canhhsrnr kaybediyor: ve,Atina'nrn iginde de drqrnda da kocaman, stlpermarket gibi e$-yayla doldurulmuE bir suru evimiz vardt.

Hig bir z.aman bir yazh$rmzr kiraya vermedik... yrkacaklar,harap edeceklerdil... Anhyaca$mu gibi, esas sorun baEka idi...etrafimz pek gok yazhkcr kadrnla dolacaktr... hem de, kag yaq-lannda!... ve etrafimda da "donsuz", igveli, nazh dolantp dura-caklardr.

Bir kuzini, bu bakrmdan bue gok yardrm etti. Sosyal yar-drm bakanhSr kanalrfa, bir terkedilmiE gocuklar merkezindengelen onddrt yaglanndaki bir krzcafzr alrnrqtr. Boyle gocuklanntumun0n yerleqtirilmeleri bir yana, e$itimleri iqin de 1'etimha-nelerin uygunsuzluklan gdz 6nune ahnarak, bdylelerin, bir 6naraqtrrma sonucu uygun bulunacak ve parasal durumlarr iyi ai-lelerin yanlanna verilmeleri kararlaqtmlmqtr. Qocu$un, kendi-sini alan aile igindeki ileriki hayatr da, bir sosyal hizmet uzmanltarafindan izlenmig olacakb. Ayda bir aileyi ziyaret ederek hemgocufun hem de hanrmrn birbirleri hakkrnda gdr0Q ve kantlan-nr o$renmiq oluyordu. Qocu$un akla gelmedik iqler alhnda kal-madr{r, iyi beslendi$i gibi bazr konularda kendisinin olumlu ka-nrlara varrnasl gerekiyordu; a)rnca da, istediSinde, gocu$unokula gitmesi de gerekmekteydi.

Bize de bir tane getirdiler. Qingene anasr tarafindan btra-krlmrq, aghk iginde klranan, melek y0zlu oniki yaqlarrnda birktzca$r2.... dylesine urkek, sessiz ve ufak tefek yapilr idi ki, onugoren, kendisini en gok sekiz yaqlannda samrdr.

Hayr, ben orada deSildim... Neqe iginde yeni keqfini bir anewel gdrmem iqin akqam erken gelmemi telefonda tenbihlemiq-ti.

YumuEak ve sevgi dolu bir sesle "igte Martactk, Teo'm... ya-nrmzda Aok lyl bir kw olacak.. gunku anast kagmrs ve onu so-kaga atmrq... qimdiye kadar, sokaklarda dilenen kuquk serseri-lerden biri idi... ama, biz ona gok iyi bir terbiye velece$Z...bundan bbyle gok ryi, qok sdz dinler, qok gahqkan, gok yumu-qak bagh olmazsa onu yetiqtirme 5rurduna kapataca$mt sdyle-yen mukemmel bir sosyal hizmet uzmanl hamm bize getirmiS"diyerek kendisini bana tanrttr.

l\uca{u hrgkrrrklarla aflarken igim bulantyor, Ceni'yi to-katlamamam iqin kendimi zor tutuyordum. Qocu$un simsiyahgdzlerinden sicim gibi yaElar akryordu; her ne kadar bu husus-

702

larda gok dikkatli isem de, omtzlanna dugen simsiyah saqlartnlokEamaktan kendimi alamadtm.

"Sen hig i$renmiyor musun? gingene gocu[u o\ludunuduymadrn miZ Hanrmanne gok krzdr..." diye Ceni bana fisrldadr.Nedenini hemen sdylemedi. Yeme$e oturdu$umuzda, qocu$unne oldu$unu sordum.

"Neye yeme$e gelmiYor?""Onceden yedi, o..."

Kanm alev saqan gozlerle bana bakarken kaynanam susu-yordu. Yalnu kaldr[tmzda Ceni hemen hucuma geqti.

"Nereden grktr bu modern fikirlerin? Evlatltk bDimle yiye-cek! tsOyle bir qeyi, kendisi gibi bir aristokrattn bir hizmetgi ileaynr masada yiyebileceSini annemin dnrlnde nasrl sdyliyebilir-sin!"

"Bu gocuflu hizmetqi olarak kullanacaksan, onu gimdidenkovacaStm... 6unu bilmig ol!" diye karqrhk I'erdlm. "Anladt$tmkadan lle,bir aile ortamtna muhtag bir yetime gatt ile fazladanbir tabak yemefii, nastl olsa, bakanhk da vermektedir"'

" "Her ne halse, qingene gocu$un hanrmanne ile almt ryasa--da oturmastnr bir daha dne surme..' g0nku, sana bunu asla af-fetmeyecek. Hantm annemin iki erkek hizmetgisi ile..."

"tsiliyorum, biliyorum... iki de kadrn h?metqisi varrmq... vebunlarrn hig birisinin do$rudan do[mya annenin gozUne bak-maslna Dni yokmuq! Ve, igte bunun iqin de kardeqlerin komO-nist olup grkmqlar..." diye s0zun0 kestim.

Boyle bir sdzun nasrl olup da a$zrmdan kagtrlrnr bir ttlrluanhyamryorum. tsaqka geyler sdylemek istemigtim. Sanki kor-kunq birdeniz canan'anntn kargtsrndaymlq gibi, Ceni'nin gozleri

lruvalanndan firladt."Demek ki, bize karqt olan nefretin ve duydu$un aqaft-

hk kompleksi oylesine buyuk ki, seni komunistlerle aynt du-zeye getiriyort dile mi! Ulair, iktidan ele aldrklannda seni don-stiz drakacaklar! Sen de yeniden kole olacakstn... zaten d9[ruvapabildiEin tek sey koleiikten baska nedir ki? Kdle! Anltyor-musun? "Oyle ise iunta aleyhtan havalara girmekten vazgegl

Qift arabali beyefendi roltnu oyrlaJnaru devam,ettiren, Papado-pulos* de$il mi? Bunu bilmiyor musun?"

'1966-1974 yellanndaki Yunan Cuntasrnm lidcri. (K.D.)

103

Hanrmrmla, iqte hep bdylesine grpta edilecek seviyelerdetarttqryorduk. Eidylece de, "komtrnist" tekliflerimden vazgegerekolabildi[ince eve geQ ddnme$i srirdurdUm. Ama, ben hangi sa-atte ddnersem ddneyim, gocukca$zr hep dizleri tlzerine gdkmUqve parkeleri cilalarken buluyordum. Sciz geligi... evimizde parke-nin agrkta kahp gdrtlduSu boq bir metrekare kalmqsa... tsazende, gocuk "hanrmefendi, bltirdim" diye mrnldandr[rnda da,kanm onu, bulaqrk yrkamasr igin mutfa$a gonderiyordu.

Bulagrk makinemiz kullanrlmaz olmuEtu; iik haftasrndabazt qeyleri yanmlg ve yedek pargalann bulunmadrSrnr bize sdy-lemiglerdi... AkEamlarr eve ddndilfumde gocuSu qahqrrken bul-mak istemedi$imi bildirmigtim; dylesine kesin bir tavrr alrnrqolmam gerek ki, karqr koymadan kabul etti. Ertesi akEam geli-qimde kug0$ti hig bir yerde gOrmedim.

"Marta nerede?"'Odasrnda""Biraz televizyon seyretmesi iqin neden qa[rmryorstn? Hu-

metgi odasrna cevirmiE oldufun 2xl genigli$indeki bir kilere ka-patrlmrE bir pocu[u cluqunebiliyor musun?"

Onu qa[rrdr ve hol ile oda arasrndaki kapr egi$inde brraktr.Oradan, mutluluk iginde, parlak gOzleri ile televi4ron seyredi-yordu.

"Neye oturmas rnr s0ylemiyorsu n?" diye frs ildad rm."Qunku evimizde, anne-babamrn dntinde hizmetgiler hig

oturmazdr. Yoksa, annemin kalp ndbeti mi geQirmesini i'stiyor-sun?"

"Ceni, hanrm anne burada deSil ki... odasrnda uzanmrQkendi televizyonunu seyrediyor.. . "

"Pek iyi... ben hanrm de$il miyim?""Ceni, l97o'teyiz! bunu hiq anlamryacak mrsrn! Bana bu

sdylediklerin elli yrl 6nce olurdu!..."Yaqrnr hatrrlatacak saJnlarln ifade edilmeleri korkung bir

sugu oluqtumyordu: bizim igin, zamanln daima olduSu yerdedurmasr ve kesinlikle ilerlememesi qarttr.

"Kdleler daima kble kalacaktrr!... ve, ayrrca, senin bu gin-gene parQasr ile dayanrgmanr bir ttrrlu anlamlyorum" diye baSrr-maga baqladr.

Hapr, sanmryorum. Genelde, hangi qeye kargr bir yakmltkve sevgi gdstermiQsem, daima, ona duqman bir tutum geligtiri-yordu. Biliyordum; ancak, o pocuk igimde dylesine bir sevecen-lik yaratryordu ki, bu duygumu saklamama olanak bulamryor-dum. Bdylece, eve bir saat ewel ddnme[e baqladrm; hig

l04

olmazsa, bu surette, Marta'nrn parke cilalatma s0resi bir saatIusalmrq oluyordu. Do{aldrr ki, 6ir strre sonra Ceni bunu anla-mrg oldu.

. Sevgi gdsterileri mi? Allah bilir, ne kadar igim gekiyor idiysede, o zavalh baqrnr okgama$a hig bir zaman cesaret edemedim.A-y1c_a, benim bu algak gdnullulugUm konusunda kanmrn haklrolabilece$i duquncesi de igimde vardr... Kabul edivorum: kendislnrfindaki bir beyefendinin bdyle bir hizmetgi parqasrna vakrn_hk gostermesi olacak qey de$ildi... tsu konuda babasr berii eokkugumsemiqti...

Bir akqam gocuSu hig bir yerde bulamadrm."Nerede Marta?""Cezah""Ne yaptr?""Dugunebiliyor rnusun, ben kendisine buz dolabrna el sur_

r"-glili yas-akladrfirm halcle, dolabr aqtr ve en azrndan yanm qigesutti igti. Ve, aq olsa, neyse... QaJnnl iqmiqti!..,,

. '.Irgk iyi., ama, bozulduklan igin daha aqmadan pek gok sutEigesini attrfrmrza gdre, neden sen ona eay veriyorsuhf,,

"Do$mug oldu$u qadrrda Qingene kadrnrn onu srit ile bti_yutmuq olduSunu sanmam!"

Ceni'nin belki de hSkh oldu$unu dug0nme$e baElamrqtrm.Kaldr ki, artrk takactm kalmadrf-r igin, hakh diolsam, hii birtahqmaya- katrlmayacaflrma karar vermigtim. Aynca, halk sinrfi_na karqr duymakta oldu$u k0qumsemenin kendisinin ait oldu_gu soylu kti ke nden ka5maklanrp kalmaklanmadrSnr do gu nme$ebaElamrgtrm.

Televi.4ronun_ karqrsrna geqtim. Ama, bir an iginde, farkrnayarr.nadan aya[a kalkarak k0guSun odacrgrna gittim. eocukca_$z baErnr yastr$rn altrna sokntu$, divanrn-bir liOoesind'e briziil_muEtrl; yatafr kan iqinde idi. Korku iqinde ',nedii bunlar?,' dive991dum. Sesimi dqyar duymaz, gocuk hrgkrnkJara baqladr:"Sutti igmekten baqka bir qey yapmadrm, efendim. Kanlai iqinbenim hig bir kabahatim yokl Hairrm efendiye anlattrmt ama, obana. regeli de galmrg old-ugum igin kanlarrn aktrSrm sdyledi...ama ben b6yle bir sugu iqlemedim...,'

_ Ha.1el59t etti[inde, zava]h bacaklarrnrn kana bulanmrg oldu_Sunu gdrdum.

"Ceni, Ceni, buraya-gel! ASlama... her qeyi temizleyece$i2...kabahatin olmadrsrnr biliyorum." diye gocu$u sakinleqtirrie$egahqtrm.

Ceni gdninmuyordu. Onu arkada, yatak odasrnda buldum.

105

"lgeri gel! zannedersem zavalhcrk aybaqr oldu ve korku tqin-dedir; hadi, tem?liyiver garibi!"

"Ben mi? Ulan geri kalmrg heril bu gingeneye ben mi el su-rece[im ve temizliyece$im? lsreniyorum ondan! Senden ve depastrrma kokan solrundan i$rendi[im gibi ondan da i$reniyo-rum."

Diqlerimi srkarak kendimi tutmafa gahgttm.

"O bir bebek, be Ceni! bizim torunumuz olabilirdi.'.""Benim torunlanm yokl Yoksa, adet gdrmesi seni tahrik etti

de, igin onu qelunefe mi baqladr?"Kafama dank dedi: ve, durmamacaslna uSt tiste vurmafla'

onu dovmeSe bagladrm. O srrada kapr zilinln qalmasr, qok iyi birrastlantt oldu. celen komunist kvdr; mutluluk iqinde, biz.e klru-t'

nrn hamileliSini bildirme$e gelmiqti. Her ikimiz de, 6yle birhalde idik ki, dururnumuzu saklamafa qahqmamu gulilne ola-caktr. Aynca, oLwz yrldrr, kzkardeEine inat, kendisitli daimamutlu olarak gdstermig olan Ceni beni kotulemek igin a{ttnageleni sdyl0yordu.

"Bak! bir hizrnetgi igin beni ne hale getirdi! Evet, nefret ecli-yor benden! Bunu bilmig ol! Benden nefret'edryor ve- bir gunbeni dlcltirecek! tsunu bil ve ondan daima korkmuE oldufumada tantk ol!"

Olup bitenleri kendisine anlatttm."Peki, peki... sakin olun! ben gidip kzrn iEini hallederim.""Ne krzr be! git de gci,r... seni kusturacak bir Qingene oros-

pusu..." diye qr$hklarrna devam ediyordu Ceni.Biraz sonra komunist kz geri ddndufiinde bizi odada

buldu."Hangi krzdan soz ediyorsunuz sv, yahu! O, bir bebek be!

Nasrl yaptrn bunu, be Ceni! grldrrdm mr? Onu so]'up ytkadtfltm-da gdrmeliydin! $u kadarcrk bir lagr var... Eu kadarctkl Allahmr,bu bir bebek be! qeycifini gdrecektin... qu kadarcrk bir gocukbel..."

"B:ze komunist deflerlerini gdstermek igin gene ftrsat bul-dun! Yrlan seni!"

"Sana, ne diyeyim? zavalltm benim... Do$urmadtftn gocuk-lar gok gansh imiEler... bilsen ki, kag kez bunu duEundum!Ama, nereden grktrgrn bellil lqkencede pargalanarak dldtirul-muq o$luna dahi aSlamayan canavar anamln tginden grkttn! Neolacak!..."

'Teo, s<iyledilderini duyryor musun? Bana nastl hakaretettifini gdruyorsun da en ufak bir gey sOylemiyorsun!'r

r06

Ne yapabilirdim, reis bef?"Bdyle konuqmana izin vermiyorum" dedim.lqte, o zaman da, komrinist kz bana gullandr."Ne izni vermiyorsun, ulan! Sana sdyliyeyim mi? Sen de

aynr cinayetin suq orta[nrn! Korumasz bir bebeSe nasrl igkenceedersiniz, be! Ne halda, ulan katiller! Konug ulan! Ha5nr de, ba-kayrm! Ne hale getirdi seni be! Derini degiEtirip, seni 1ruzluk vebinliklere sardr... bu kahrolasr deli kan.."

"l'eo, ttim bunlara nasil izin veriyorsun!" diye Ceni gr$hklanbastrnyordu

"Bana ne Zin verecek, be! f i.ikurmugtim ikin?in de suratr-na! Ulan, ikinizden biri, doftrrmamrg olduSunuz goculdan Alla-hrn acrmrg olunclu[u hiq dugundunUz mli? Lafa bak be! Srittinr.igalmrg! Agr do1rur ki, hrrsz olmasrn!"

Ceni ise, durmadan "Kov onu, Teo!" diye ba$rrryordu.Hiq bir qey yaparnadrm! Felg olmuqtuml llk kez olarak, ken-

disine tum bunlarr sOyledi[ine de seviniyordum... benim sdyli-yemedi$ime gore...

"Kimin igin saldryorsun, be! lkiniz de ihtiyarsrruz! lhtiyar vehasta! Ve, ufacrk bir gocu$un bir Eeyler yemesini dnhiyorsu-nuz!"

Hayrr; kom{nist ku.bv.i polise bildirmedi. Her ne kadar, bubakrrndan ikimiz de korktuk ise de. "lhtivar" kelimesini kullan-drktan sonra, Ceni, kararr kendisi vererek,. koludan tuttu$ugibi kardegini drgarr firlath.

llkbahar gelmigti. Yeni arabamzla hanrmanneyi ufak birgezintiye grkarahm dedik.

"KugOSe de, hazrlanmaslnl sdyle... ug aydrr buradan, kapr-dan drgarr qrkarmadrk onu." dedim Ceni'ye.

Hig kargr koymadu sanlyorum, sut olayrnrn gok taze olma-sl, onun b6yle yumuqak hareket etmesine neden oldu. Ne ise...hanrm annenin inmesine yardrm etmek igin, odasrna gittik. Ko-ridora geldi$inde kUqu$On mutluluktan parlryan gdzlerle asan-stirun kaprsrnr agrk tuttu$unu g6r0nce, durdu.

"Ne igi var bunun,. burada" diye buz gibi bir sesle sordu."Onu da beraber alacapu, anne..." Ceni izaha kalluEtr."Peki... o halde beni brakm:zlBen gelmiyorum!""Neden. anne?"'Yani, ben arkada hizmetgi lle mi oturaca$rm?""Anne, araba gok geniq..." diyecek gibi oldum.

t07

"Haytr, odama ddnece$im'.. siz gidiniz"-""Peki, geliniz, gidiyofuz..Marta, sen geriye ddn! Seni baqka

bir defia alaca$z!"Yok, canrm! Kuquflu hig drqan qrkarmaciik. Her pazar, ana-

kz. t0m mutluluklarriir, onu kendilerine temin eden efendile-rinden -yani, benden- alan huzurlu aile rolunu olmamaktaydr-lar. Hanrm annenin hastalandrSl gUnlerde de, ki bu durum stk-lrkla tekrarltyordu, Ceni, qekilmez bit teyze kutna,kendisinidavet ettirerek oraya gidiyorduk; yabancr bir eve de hizmetgtyibizimle suruldiyemeyece$imize gore, Marta gene evde kalmtEoluyordu.

Bir sabah bana mahallemizdeki polis karakolundan tele-fon ettiler. "Bir ara gelebilir miydiniz? Sizi bu saatte rahatsz et-tisimiz igin ozur diii:riz" Bir qey diyemedim. C_unta devresi idi.Aiihm hemen o bDim komunist kzla goculdarrna gitti. Iqte'Eimdi kurtulamayacaSz.. en sonda bizi de pislilderine bulagtr-dr... pezevenk karr, diye duq0ndum.

"Ne oluyor? AkEam uzeri gelemez miyim?" sordum."Onemli bir qey de$il, endiqe etmeyin. Kannz ile evinizde

bulundurdu[unuz ufak bir klz gocu[u buradalar..' ve, herhalde hemen gelmeniz doflru olur." Buz kesildim! Ceni veMarta. Kalbinide bir srkrqma duydum; bir Eey bofiaztmr trkryor-du... Damarlanmda trkag oluquyor, diye duEundim...Park ye-rinde gecikmemem iqin. hemen bir taksiye atladtm. Omrumdeilk kezipolisle bir iqim oluyordu, reis bey... Karakolla hiq bir iliE-kim olmamrqh o zarnana kadar.

Nasrl korkmryayrm? Ben daima sessiz, sakin bir vatandaq'trm. lbkrar sofuk kanhh[rmr bulmaya gahEtm; anltyorsunuz,hep o kan prhtrsr korkusunclan!

lqeri girdigimde, canltdan qok olu gibi duran Ceni ile karqt-laEtrm. Kargr lioltukta da, Marta, qu kadarcrk bir qey' bir poli-sin kucaSmda oturuyordu. Uq di$er polis de, alayct bir tavtrla,ayakta duruyorlardt.

Ne de olsa, reis beyefendi, halk stntfi, sdzu edilen bir alma-sz dahi olsa. bir noktada birbirine stmstkt sanlmaktadtr. Sar-hoq gibi idim. Alaycr bir ses bana sesleniyordu.

"Beyim, caddede, lruzlerce araba ara-stnda gdzyaqlan iqindekogarak yardrm dileyen bu gocufu bulduk."

"Marta'yr mr? Ama, neden?" diye bitik bir halde sordum.

"Gdrdu$untrz gibi... yaklagrn, yaldaqtn'- elendim!... .friTbunlara ba[rn! yUiae, boyunda. kolcafzlarda belirgin olarakhanrmtnztn parmaklarr dumyor. "

I08

" lco. lnan ki elimi surmeclim ona!""lsrar etmeyin, efendim... Bdyle devam ederseniz adli tabibe

gdn<lt'r t'biltrizl"'l'itriyordum. Qoctrftr zarnanrnda kovmuq olsaydrm bunlar

olnr;ryacaktt. Evet, kovtttam gerekiyordu. Anamt kovduSumgil;i... Daha ne bileyirn, benim igin sevgili olan her qeyi kovmuqolclu{um gibi... Nasrl cla duEtnmemiqtim. Ceni'nin ne. denlikol:ry ve utanmazcasttra yalan sdyledifiini biliyordum. Ama, dt-rcttim.

"Komiser bcy, kanm hig bir zaman yalan sdylemez. Ve, go-cu$a vurmachflrnr sdyledigine gdre, ona inantyorum."

Polisler, alayh bir ifade ile kds dinlediler.'Avlrr::r, annem de bazr-baz; beni doverdi; ne var ki, beni

ser,rne<iigi iEin dovdu[unu hiq duqtrnmezdim. Kanm da,Marta'ya taplyor; bundan eminim..." diye surdurdum.

Komiser araya girdi. "Efendim, galiba, siz ddnup kaptdangrktrktan sonra evinizde neler oldu[unu pek bilmiyorsunuz.Hanrmrnzr karakola davet ettikten sonra neler oldu[unu sizeanlatmak istiyorum. Kendisi geldi[inde, hepimD kUqUSU sakin-leqtirme$e gahqryorduk. lbm bunu bagarmrEtrk ki, hantmgeldi."

"Marta, hanrm bu mu?"

Qocuk hrgkrrrklar iginde a[ltyordu."Sevi d6ven bu mu?""Bu ve annesi"Kannrz araya girdi. "Yalan! bu, bir sokak serserisidirl Ne

ben ne de annem hiq ddvmedik. ElimZi stirme$e tenezz0l etmi-yoruz... dokunma(a dahi..."

"Evet, beni ddvuyordunuz... sonra da, hantm anneniz bagt-mr ahp kalorifere vurma[a baEladr. Siz de, yapma anne! dldu-receksinl dediniz. tsUyUk hantm da, bir daha beyefendi dnundea$larsam beni hemen yettqtirme yurduna gOnderecegini sdylu-yor, ba[rnyordu."

O zaman da hanrmrnz, burada, hepimizin dnunde kugu$edonerek "Nasrl da oturdufun yerden benimle konuqmaSa cesa-ret ediyorsun! terbiyesizt hemen ayaSa kalkl" drye gtktqtt.

Dayanamadrm, kendisine ddndtim:"Orta ga$arda mr yaqryorsunuz, hanrmefendi?""Siz bir qingene kadrnrnrn gocu$unun, bir pigin sdyledikle-

rine inanrr da, bir hanmrefendiye inanmadrktan sonra...""Bunlarr deSerlendirecek olan savcrdrr; gunku, anhyaca$t-

109

nz gibi, hantmrntzt (kuqii$e kdtu muamele)den savcrlt$a $on-derriek zorundayu..."

Bir gey anlamryordum: tek isteSim, -o korktufum trkacrnbir an onc6 gelip beii goturmesi'.. ne bekhyordu, cloktorlar he-vecan ve uZuniulerden uzak kalmamt istemiglerdi"' qonku'-boyle

agagrlanmalar alsllanna gelmemiqti.

Polisler sordu: '.TUm bu iEkencelerden sizin haberiniz higyok muydu?"

"Anltyamtyorum, komiser bey...nasrl da, iEkenceden- sdze-

debilivoriunriz onu takip eden sosyal hizmet uzmanr hantm

Qok riemnundu; kendisinb sorabilirsin?. Size telefonunu vere-

biliri.n. Hatta, yakrnlarda, fabrikadan eve donuEumde kendisi-ne rastladtm da, qocufun yantmzda qok mutlu olrnast nedeniy-le bana tegekkur dahi etti..."

Polis baqnr salhyordu; ne var ki, artrk, hig te alayh bir haliyoktu.

"Siz bilmiyorsunuz! Sosyal hizmet uzmanr evinize gelecefii-

nizi hantmtnrza telefon ettifiinde, hanrmlnz, kuquflu' memnunolmadrdrnr sdvlediEi takdirde kendisini kuguk gocuklara 6zel ve

eo.rrt,ti.t.t trJr gu"n kamgrlandr$t farelerle- dolu kuguk hucrelibir hapishane olan rslah.evine gonderllmek Ozere sosyal hizmet.rzm"ntna verecefiini sdyluyor, onu korkutuyordu"'

Gdmlefiimin tere bulandr$nr anhyo,r, ama, kalbimin iqinibitirecek o"ttkacr. da bir turi"O gelmediginl gorerek, bir Eeylermrnldanmak gereksinimini duydum.

"Her halde, sokaklarda buyomug bdylesine ufak bir gocu-

Sun sdyledilderine inanamazstnv.'1""Blz de bunu gok isterdik' Ama' kuqi:$un ilk kez' olarak ay-

bagr gordufunde karrnzln ona nasrl dawandrfrnr biliyor?u1u.'KO;Uk. her*sevi bize anlattr. Qimdi de, kannzla kaytnvaldenginned.n bu giiri ktrqu$e boylesine kudurmuEgaslna vurmug oI-

duklannr 6[reneceksiniz. Hadi, I korkma Marta"' seni sevlyoruzve seni kqruyoruz... bak, yamndaTnzl?.."

Marta yeniden hrqkrnldarla a$lamafa baqladt'

"lhtiyar kadrn geldi[inde buyok lanyoyrl yrkryordum' Hiq

konuqmidan r0stume do[ru eSilmiEti. Sonra da hantmlmlQagr-Jt. Cri"i, kog gel! Bu oroipu piargasrnrn pisliklerine bak! Hantmefendi Seldi,'i6zlerini kociminlaqt*dr ve sonra da etegiml kal-aiiai c?".

^-i k"ttlut, gene mi pialiklef Ne yaptrn sen! diye ba-

ArrmaEd bagladr. Hayrr, haSnr efendim! Iki go1qm kor olsrrn ki6ir sev vapmadrm! Yalancrl kim bilir neler galdtn gene! lntlyaru."i t".ti*itiyor. durmamacasrna da, kov bu.orospu parqastnt!

kov q,tnut erie mikroplar sagryor! diye de gr$hklar attyordu' Ha-

110

nrmrm da, ustume qullanarak, bana ttim bu gdrdtiklenniziyaph. BOtOn bunlar olurken oralarda duran kova kayarak dev,rildi. Ikisi de deli gibi ba$rrryordu. Ben de, bu arada firsah bul-dum, kaprya koEtum ve drEan grktrm... ama, nerede oldufumuve nereye gidece$imi de bilmiyordum."

"Peki, sen hig dqan grkmryor muydun, Marta?","Hayrrl Hig bir zaman""Efendilerinin arabalan ile gezme$e grktrklan pazar grinle-

rinde de mi?" diye, Ceni'nin sonradan bana sdyledi[ine gdre,her geyi kuqukten d$renmiq olan polisler sorgulama$a devamettiler.

"Hayrr! Hanrm efendi beni uyudu$um kilere kitliyordu.""Beyin dn0nde mi?""Hayrr! Sen arabayr qrkar da, ben de arkandan geliyorum,

cliyerek onu aqafirya gdnderdikten sonra beni kitliyordu."'Yagh harum nerede idi?""Bazen onlarla beraber, bazen de odasrnda... ama, beni qr-

karmryordu"'"Tum cumartesi-pazar suresince de evde olmadrklan oluyor

muydu?""Tabii!""Seni ne zaman grkanyorlardr?""Gene hanrmefendi, bey yukanya grkmadan dnce geliyor ve

beni kilerden grkarryordu.""Guzel yemekler yiyordun, degil mi?""Evet! Hanrm efendi, gok et yedifiim igin kanad{rmr sdylu-

yor ve tabaklannda arta kalan salgalara ekmek banrp veriyor-du; ayrrca, ihtiyann lapasrndan da veriyordu"

"Efendim! Evinizde olup bitenlerden en ufak bir haberin2olmadr$rnr gdrd0gfimtz igin, igkence iddiasr ile sizi savcrh$ave nneyece{ iz. Y aln:z, telefon ettifimZ bakanhktan bize sdyledik-lerine gdre, tamamen b0rokratik nedenlerle, gocu$un evinizeddnmesi gerek."

"Hayrr! Hayrrl Beni fareli hapishaneye gdndermenizi istiyo-rum"

Polislerin ddrd0 de, Marta'yr sakinleqtirmeye galqryorlardr."Marta'crk, sosyal hizmetlerdeki krzrn gelip seni almasr gerek;ama, kendtsi bugun Atina'da de$il; yarrn vazifesine ddner ddn-mez sana gelecek; bOylece, hepimiz onu bekliyece{iz... efendinde beraber..."

I 1.1

Marta aflamaYa devam ediYordu."Kapryr agrp gittigim igin, bey $ider gitmez hantm beni dl-

dorecek.""sosval hizmetteki krz gelinceye kadar, bey yanrndan aynl-

mayacak. Biz de akqam uzeri geJip sizleri gdrurlY" a]'nca da'varin sabah da geceCeAiz. Nasrlbldu[unu sen kendin bDe anla-iacaksrn! Sen UEd"en kiorkmuyorsun, de{il mi?"' Biz senin dos-tunuz! tsak, hig kimse sana el uzatmtyacak!"

Ceni'ye bakmaktan utanryordum. Kendisinin lutfunda br-

ralulmtg iga$rlanmrq bir kimse olma!1 bylesine altgmtqtlm ki"'v- Eimdi di, "kendisi, solmug ve bitmil bir qekilde koqede bttzul-mUQtU.

"Gidelim, Ceni" diyerek yavaqga kolundan tuttum' SessZcebeni takip etti. Qocuflu elime verdiler. Kuca[rma almaft gok,is-terdim. onu kalbmii ustune baslp, inandrrma[a gahqacakttmki... boq, verin, saqmaltyorum, reis bey...

Elinden tuttum, polislere teEekktrr ettim ve gittik'Sonra, mr? Ne olmasntt beklerdin?'Hayr, ona vurmadrm.Onomde gocu[un yemefini verdi. Kendisinden bunu ben

istemedim. Ktiq1k"yem-ek ye"rken de, teyzesinin krzrna telefonederek, gingene taz.r nedeniyle baqrna gelenleri anlattr' Benirnigin de'kbciman laflar etti. 'Kocam gelif gelmez, iElerin nasrl dadefiiEtifini g6rmen lbzrmdr' lary lil beyefendi idi: Hatrmz iginttait."is"v"ctltfa vermiyoruz, dediler.. Gerqekten de, Teo'm birbeyefendi idi..."

Sbylediklerini dinliyor ve kafamt duvarlara vuracaglm geli-yordu. Hiq Uir Eey anlamama olanak var mrydt?

Sonugta, qocuk yetigtirme lrurduna gitti. Baqka gottrrecek-leri bir veileri voktu.-Srkhkla onu hatrrhyordum. Gidip onu gdr-

mege q6k istedim. Cesaret edemedim. B'dylece, evimizde bir go-

cu$-un" b0yumesini gorebilme firsatrnt da son kez olarakkafrrmrq oidum... imkanrm olsaydt...

Bunun igin mi, dldttrd0m? Bunu mu soruyorsunuz? Martaigin mi? $aka mr yaplyorsunuz, efendim!...

Ceni... de$iqti mi? Ilitaz 6nce sZe izah etme$e qahgtun

efendim... TUniliu olanlar boga gitti. Her geqen gun. onu dahada sewek goruvordum. Ogle yeme$ini, kendi konuqmalanyladolduiaugu"yedi dakikaya inaiidim; -akqamlan.da,

-yarlm duzinetelevi4roniarimz ile doiduruyordum. Ne val ,hr buyuF ve birttirlu 6itmez t{lkenmez bir felaket, daima, oldufu yerde duru-yordu. Cumartesi-pazarlardaki gidip gelmeler... bir saat gidig ve

pazarlan da bir saat ddnuq gergek btr felaketti. VarllBl ve-sonugelmez gevezelt$t beni gildrrtryor, ve durum, yan yolda' daimakavga ve acr kof0rlere ddnug0yordu.

"Sust yoksa, biribirimizi dldiirece$lzl" diye ben ba$rnrken, oda geri kalmryor ve t0m guc0 ile "Artrk bana katlanamryorsunlyokEa, anlamidrgrmt mt saruyorsun?" gibt cevaplarla karqrhk ve-hyor, "beraber gaqirdigimiz bu bir-kag saatte dahi nefretini gD-leyemiyorsun" diyerek kavgayr kdrtrkltyordu.

Ve, hadi sil bagtan, kendisine borglu olduklanmrn tekerteker ayrrntrlarryla anlatilmalan... Ben de, anlryorsunuz... onaAdre cevap verivordum... Bir sure sonra da, kabul etmem lazrm,Icrm*rz bluyoidum... artrk onu sa5rmlyordum... daha do$rusu,artrk ondan korkmuyordum...

Evet efendim, Marta'nrn kovulmasmrn etkisi olmuqtur. Bil-hassa, Marta'ya bilmem ne yapmam iqin kendisini evde istedifi-mi sdylemesinden sonra...

Eh! Bdyle bir sdzden sonra, iki kiqi arasmda ne kalabilirdiki?"

Israr etmeyinl Onu neden terk edemedi$imin sebeplerinianlatmrqttm. Hatta, ona acryordum, bile...

Neden ona aclmryaytm, efendim! Dof,rusunu sdyltlyorum'..Acr bir qekilde yaglanryordut Gayet tabii, kendislnin eslid gUzelli-

finden baqka heitrangi iyi blr hatrram yoktu'.. Genelde ondan[aqtrgm igin y0z0ne bakmtrdrgrmdan, bazen, akqamlan koltuk-ta uyukladrArnda kendisine bakarken protez geneli a$zt yartagrk uyuyak-almrE bir ihtiyarcr$r gdrtlyordum'.. ona aclmamamaimkanvir mrydr? Ama, benim bu acrma duygumu da oldtrdti.

Her zaman esya ve elbise ile dolu, ancak hig oturmadr$tmzkrqla gibi \tzanrp duran kahrolast villalanmza ziyaretlerden biriidi... [iq bir kimseyle merhabalaqma olana$rnr bulamad{rmtz aziyareUerden biri... Yolda, bir ara bana donerek "Durl Yeterartrkt Oaha fazla ktrftir etme banat Emrediyorum sanal Ve, bilki, intikamrmt da hazrladtm... bir g0n arabamn kaprcmt aEpkendimi drqan firlataca[rm... ve, dldtlrece$im kendimi... ama,tedbirlerimide aldrm... Ite zannettin yani? lntihar edecef,im de,sen sonra paramla eSlenecek misin? Notere brrakmrq oldlggmbir mektubum var; beni defalarca tehdit etmiq oldu$unu bildir-miq durumdaylm... anltyorsun ya... bundan bdyle, ba$tma gelg-celi herhangibir kazada, daima serveUme konman-iqin beli pl-dtirmilq olmania suglanmq durumdasrn... lqte b0ylet Yedinmi?" lslerik gr$hklar attyordu. 'Yedin t6' Pis herifl Onun iginde, bana hakaret etmekten vazgegl.."'

. B6ylece, benim igin, o $iine kadar beni devamh bir panik

$$.

1t2 rt3

iginde yaqatan kan prhtrsr korkusuna ilave bir yenisi baghyor-du. Ondan artrk korkmadr$rmr anladrktan sonra, o gune kddartek bir bakrqr ile bana yarattrfir pani$in gok daha kdttis0ntl ves0reklisini yaqatmak iqin, Ceni yeni ve igitilmemiq bir ydnternbulmuE oluyordu. Beni bdylesine blr korku iginde yaqatarak,bundan bdyle, kendisi ile gegirmiq oldu$um yaqam komedisinialaya almama Zin vermiyordu.

Hayrr, reis beyefendi. Hiq kimsenin, bunca yrl bdylesine biryaEama katlananiryacaSrnr ifade etmiq bulunin bildzrm ileaSmr karuda de$iliml Ben, higbir zaman hig bir kimseye qikayet-te bulunmuq de[ilim. Mutlu olmam gerekiyordu. Kanm bunuistiyordu. Beni segti, g0zunde beni prens yaptr, bagarmam igintrlm olanaklarr elirhe verdi. Mutlu olmasavdrm cok nankdrolmam gerekird!. Ve, bir gok da gOzel yrl yiqadrm. Komunistkzrn savunmaslna gereksinim yokl Onun dug0nce ve inanglan-na katrldrprma inanmanrzr istemem. Ben, reis beyefendi, daimasakin ve kanunlara uyan bir vatandaq oldum. Euna da, rsrarediyorum. Onun igin de, onun savunmaslna ihtiyacrm yok.Bunlan, kzkardeginin zenginligine karEr duydu[u hasettenyaptrSr karusmdayrm.

Kanmrn hakkr vardr. Bana bir defa "hatrlryacaksrn. bak!bu aga$rhk kan bir gUn bizi rezil edecek... Parti dahi onu attrk-tan sonra..." demiEti.

. "Ne yani, artrk kom0nist deSil mi?""Hayrr efendiml Ne hale d0qttl$tine bak! KomOnistler dahi

onu isterniyorlar... nerede kaldr, ailesi..."Evet. reis bey, konuya ddneyim. Bir srra, aya$rm kdtuleq-

migti. Kanm lngiltere'ye gitmeme rsrar ediyordu."Herhalde, kesmeleri gerekecek' diyordu, sevincini sakhya-

mayarak; "ameliyat olacaksan, ben de gelirim."Evet efendim, lngiltere'ye gittim... bir kag gunlugtne... her

akgam bana telefon ediyordu."Ne zaman ddnuyorsun, sevgilim?"Olabildi$ince uZattrm. Mektubun karabasanrndan kurtul-

mugtum; beh orada oldu$um sflrece, intihar etmesi ile bairagantaj yapamazdr. Gevqeme, silktrnet, kalbime do$ru ilerlemek-te olan kan prhtrsr, ttlm bunlar beni daha da kuwetli yapmlq-tr... veyahut ta, daha umursamaz...

Bir akqam, gene, l.ondra'daki kalqrmr neden bdyle uzatryo-rum diye telefondan gr$lftlar koparryordu.

"Ddnmezsem, ne olacakl" diye sakin bir sesle sordum.Bir an igin durdu; sonra, kendinden emin bir sesle ba$rrdr:

tt4

"Orada ne ile yaqryacaksrn? Hangi parayla? Ben seni buradaavucumun iginile tirtuyorum. Her Eeyi ayarlryan beniml Hayatmbana ba$r... geri ddnmek istemedi[ini Sok lyi biyomm].ama' ne-reve Pid;ceks-in? Hic kavqln olmasrnl Ben intihar edece$im"'

"ti-t", i"n uzakta iken deEf-.. ddndu$tlnde ki, mektuburh iEe ya-

rasln...Gayet tabii, dondum. Otuz yrlhk btr yagam. Anltyorsunuz..'

ben kendisinden do$dum, kendisinin yarunda-.. mrlkemmel ya-santilr bir tuccar, biifabrikatdr, soylubir aileden gelen bir kadt-mn mutlu kocasr... {e, Olumirnun-ertesi gunU elinde mektubuile gelen polisle mi [karqllagacaktrm. Ben sugsuzken, kanmrnkatili mi olacaktrm?..

Bdyle bir mektubun bulunmadr$rnr biliyorum, reis beyefen-di. Ami nasrl bilebilirdim. Oylesine duzenliydi ki.., v9' her g-eyi

dylesine kusursuz ayarlryordu ki.. Baqta da sdyledif,im gibi'kendi yazgrslna ve binim yazgrma varrncaya kadar'.. O mektu-bu yazmairrE olduSunu nasrl dupunebilirdim!' K"ldt ki, sizin, benden suQsuz olduSumu kanttlamamr iste-

veceEinizi de bilmiyordum. Sugsuz! Anlryor musunuz? Sugunu-kabu"l

etmen yeterii oluyor... Ama, iE sugsuzlu[a $elince, onakimin ihtiyacr var kit..

O zaman da, size gimdi sdylediklerimden farkh bir Qey sdy-lemiyecektim... inanacak mrydmz? Siz' sugsuzu aramryorsu-nuzisrrgsuzluk iz brrakmaz ki... Sizin suglulara gereksiniminizvar... Bagannz, suglulann varhstna ba$h...Sugsuzlar lse, Ollgm-siz insantrklar... onlar sizlere ne gibi bir lavang verebilirler ki"'

f*f,rrf

Milatos, 25 A$ustos 1982

ll5