1

จดท ำโดย

นำงสำวสำวณ สขเจรญ

นำงสำวศรพร สงกำ

2

ค ำน ำ

หนงสออเลกทรอนกสเลมนเปนสวนหนงของรายวชาโปรแกรมส าเรจรปเพอการศกษา(4122606) จดทาขนเพอใชเปนสวนหนงในการเรยนการสอน และเพอใหผทสนใจไดศกษาความสวยงามของหงหอย

ผจดท า

3

สำรบญ

เรอง หนา

วงจรชวตของหงหอย…………………………………………………………….6 - 9

- วงจรชวตของหงหอยน าจด…………………………………………………7

- วงจรชวตของหงหอยน ากรอย………………………………………………8

- วงจรชวตของหงหอยบรเวณสวนปา………………………………………..9

ลกษณะและแหลงอาศยของหงหอย…………………………………………………10

กระบวบการเกดแสงของหงหอย……………………………………………………11

ประโยชนของหงหอย…………………………………………………………..…..12

การจดการหงหอยเพอการทองเทยวเชงอนรกษ…………………………………......13

ขอควรปฏบตในการลองเรอชมหงหอย………………………………...…………...14

อางอง………………………………………………………………………………..15

4

หงหอย หรอ แมลงแสง แมลงคาเรอง แมลงทงถวงเปนแมลงปกแขง อยในวงศ

แลมพายรด (Lampyridae) อนดบโคลออปเทอรา (Coleoptera)

หงหอยทวโลกมประมาณ 2,000 ชนด กระจายอยท วไป พบมากในเขตรอนชน จาก

การส ารวจในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย พบหงหอย 21 ชนด แบงเปน

2 กลม คอ กลมทอาศยใกลแหลงน ามวงจรชวตชวงหนงเปนตวหนอนอยในน าอกกลม

อาศยอยตามพนดนทแหง

5

จากการศกษาพบวาหงหอยตวเตมวยไมกนอาหารกนเพยงน าคางท

เกาะอยตามใบไม สวนในชวงทเปนตวหนอนจะกน (หอย, ไสเดอน, กงกอและแมลง

เลก ๆ ) อาหารตางกนไปในแตละชนด แตสวนใหญอาหารของหงหอยคอหอยชนด

ตาง ๆ หงหอยทเปนอาหารหงหอยหลายชนดเปนพาหะน าโรคมาสคนไดแกโรคพญาธ

ใบไม โรคเชอหมสมองอกเสบ ในเวลากลางวนหงหอยจะหลบซอนตวอยตามพงหญา

หรอวชพชทชนแฉะหรอตามกาบไม ซอกไม ในเวลากลางคนจงบนออกมาจบคผสม

พนธวางไข

6

วงจรชวตของหงหอย

หงหอยเปนแมลงชนดหนงจงมการ

เปลยนแปลงรปราง 4 ระยะ กอนจะเปนตวเตมวย สงแสง

ใหเหนกน คอ ระยะแรกเปนไข ระยะตวออน ระยดกแด

และระยะตวเตมวย หงหอยตวเตมวย จะผสมพนธวางไข

บรเวณโคนตนพชหรอหญา บนบก หรอในน าแลวแตชนดของหงหอย โดยทวไป ไข

ของหงหอยจะมสเหลอง ลกษณะกลมร วางไขเปนกลม 5 – 130 ฟอง แลวแตชนด และ

ใชเวลา จากไขจนถงตวเตมวย 3 – 4 เดอน จนถง 1 ป

7

วงจรชวตของหงหอยน ำจด Luciola brahmina Bourgeois

หงหอยตวเมยวางไขใตใบพชน า เชน ใบจอก วางไขเปนกลมๆ ละประมาณ 5 – 130

ฟอง ไขมสเหลองนวล รปรางร กลมไขมเมอกใสปกคลม ไขอาย 9 วน มระยะหนอน 5

วย หนอนวยแรกมครบรอบล าตว หนอนวยอนไมมครบ ระยะหนอน 79 วน ระยะ

ดกแด 6 วน ตวเตมวยมขนาดยาว 10 มม. กวาง 4.0 มม. วงจรชวตประมาณ 3 เดอน

8

วงจรชวตของหงหอยน ำกรอย Pteroptyx malaccae (Gorham)

หงหอยตวเมยวางไขเดยวๆ ในดนทชมชน ไขมลกษณะกลมสนวล ระยะไข 13 วน ม

ระยะหนอน 5 วย ใชเวลานาน 87 วน หนอนทกระยะมรปรางเหมอนกน แตกตางกนท

ขนาดและสทเขมขนของล าตว ระยะดกแด 7 วน ตวเตมวยมขนาดยาว 7.0 มม. กวาง

3.0 มม. หงหอยตวผบนอยในระดบสงกวาตวเมย วงจรชวต 107 วน หรอ ประมาณ 3

เดอนครง

9

วงจรชวตของหงหอยบรเวณสวนปำ Luciola circumdataMotschulsky

หงหอยตวเมยวางไขเดยวๆ บนดนทมความชมชน ไขมลกษณะกลมสนวล ระยะไข 15

วน หนอนม 5 วย ระยะหนอน 420 วน ระยะดกแด 10 วน ตวเตมวยมขนาดยาว 12 มม.

กวาง 7.0 มม. วงจรชวต 445 วน วงจรชวตของหงหอยจะยาวนานหรอสนขนอยกบ

ฤดกาล อณหภม ความชน และความสมบรณของอาหารกนไปตามชนดของหงหอย

และมชวตสองแสงไดประมาณ 1 – 2 เดอน

10

ลกษณะและแหลงอำศยของหงหอย

หงหอยมแสงทงระยะหนอน ดกแด และตวเตมวย ระยะไขมแสงเฉพาะบางชนด

เทานน หงหอยตวผมปก ตวเมยมรปรางหลายแบบ มทงปกปกต ปกสน และมรปราง

คลายหนอน หงหอยระยะหนอนกนหอย ไสเดอน กงกอ และแมลงตวเลกๆ เปน

อาหาร มแหลงอาศยแตกตางกนไปตามชนดของหงหอย เชน อาศยตามบรเวณน าจด

น ากรอยทมน าทะเลหนน และสภาพทเปนสวนปา หรอภเขาทมสภาพแวดลอมดงเดม

ไมถกท าลาย

11

กระบวนกำรเกดแสงของหงหอย

แสงของหงหอยเปนแสงเยน เพราะกระบวนการสอง

แสงของหงหอยเกดความรอนนอยมาก หลอดไฟทวไป

จะเปลยนพลงงานไฟฟา เปนพลงงานความรอน 90% อก

10% เปนแสงสวาง แตหงหอยจะเปลยนพลงงานเคมใน

รางกายเปนแสงสวาง 90% อก 10% เปนความรอน แสงของหงหอยเกดจากปฏกรยา

ชวเคมในรางกายเรมจากสมองหลงสารเคมชอ ไนตรกออกไซดสงสญญาณไปทเซลล

สวนทองใหกระตนการท างนของเอนไซมโดยใชออกซเจนรวมดวย แปลงสารเคมใน

เซลลเกดเปนพลงงานแสง โดยมเซลลประสาทท าหนาทควบคมการกระพรบของแสง

หงหอยจะกระพรบแสงเวลากลางคนทก ๆ 24 ชวโมง เปนประจ า แมเราจะจบหงหอย

ขงไวในทมดหากไมถงเวลาหงหอยกจะไมกระพรบแสง โดยปกตหงหอยสองแสงใน

เวลาโพลเพล และมรปแบบการกระพรบแสงถง 200 แบบ หงหอยทบนสองแสงมกจะ

เปนตวผ สวนตวเมยชอบเกาะนง ๆ บนใบไมกงไม (หงหอยตวเมยมขนาดใหญกวาตว

ผ สวนใหญบนไมได บางทเรยกหนอนกระสอ) แสงทกระพรบใชส าหรบ สอสารกบ

เพศตรงขาม ตวผใชเกยวพาราสตวเมย ตวเมยใชตอบรบการเกยวของตวผโดยตวผจะ

กระพรบกอน เมอตวเมยพอใจจะกระพรบแสงตอบเพอใหตวผบนไปหาถกจงหวะการ

กระพรบจะตางกนไปตามชนดของหงหอย ตามปกตชาวบานเมอเหนหงหอยบน

ออกมา

12

ประโยชนของหงหอย

หงหอยเปนดชนชวดความอดมสมบรณของระบบนเวศนและสภาพแวดลอม

หงหอยระยะหนอน เปนตวห าท าลายหอยทเปนโฮสตกงกลาง (intermediate

host) ของพยาธทเปนสาเหตของโรคเยอหมสมองอกเสบในคน โรคเลอดใน

สตว และพยาธใบไมล าไสของคน

ดานพนธวศวกรรม สามารถใชสารลซเฟอรนในหงหอยเปนเครองบงบอกวา

การตดตอยนสประสบผลส าเรจหรอไม

นกวทยาศาสตร ไดน ายนสหรอฮอรโมนทสรางแสงสวางของหงหอย มาใช

ประโยชนในการตรวจหาเชอแบคทเรยในเนอสตวไดรวดเรวขน

นกวทยาศาสตรของศนยเอกซเรยในสหรฐอเมรกาไดสกดสารลซเฟอรนจาก

หงหอย ปลอยเขาไปในรางกายมนษยเพอใหแสงไปจบตามหนวยถาย

พนธกรรม ทอาจสะสมอยในเซลลทเปนมะเรง เพอชวยใหการตรวจหาเนอราย

ในรางกายไดงายขน

ใหความสวยงามยามค าคนในสภาพธรรมชาต หากมปรมาณมากสามารถ

จดเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษได

โดย : สมหมาย ชนราม กองกฏและสตววทยา กรมวชาการเกษตร

กระพรบแสงกเปนการสงสญญาณวา ฤดรอนก าลงจะมาเยอนนนเอง

13

กำรจดกำรหงหอยเพอกำรทองเทยวเชงอนรกษ

สงส าคญในการจดการการทองเทยวเชงอนรกษโดยการพาชมหงหอยนนส าคญ

ทสด คอ ตองใหชาวบานรวาหงหอยมรปรางหนาตาเปนอยางไร กนอะไรเปนอาหาร

ชอบอะไร ไมชอบอะไร หงหอยไมชอบเสยงดง หงหอยไมชอบความสกปรก ดงนน

ตองชวยกนดแลความสะอาดของแมน าล าคลองถนอาศยขยายพนธของหงหอย ไมฉาย

ไฟ ไมเขยาตนไมทหงหอยอย และการจดทองเทยวกควรมาจากชาวบานในพนทไมใช

มาจากบรษททองเทยวและหากมการโฆษณาประชาสมพนธทด ยอมน ามาซงรายได

แกชมชนเจาของพนทในทสด

14

ขอควรปฏบตในกำรลองเรอชมหงหอย

นกทองเทยวทเดนทางมาเทยวทสมทรสงคราม สามารถทจะเชาเรอลองชม

หงหอยไดตามสถานทตาง ๆ และควรปฏบตดงน

- ไมควรดมสรา หรออนๆ ในระหวางลองเรอ เพราะอาจจะกอใหเกดอนตรายได

- ไมควรสงเสยงดง เพราะหงหอยจะไมชอบเสยงดง และจะเปนการรบกวนผอน

โดยเฉพาะชาวบานซงอย ในบรเวณนนๆ

- ควรนงเรอตรงกลาง ไมเอยงไปขางใดขางหนง

- ใสชชพทกครง และควรใสตลอดเวลา ไมถอดออกระหวางการเดนทาง

- ไมทงเศษอาหาร หรอขยะอน ๆ ลงในแมน า ล าคลอง

- ไมจบหรอท าสงใดทเปนการรบกวนหงหอยโดยเดดขาด

- ปฏบตตามค าแนะน าของผใหบรการและผขบเรอโดยเครงครด

15

อางอง

http://www.ezathai.org/satja/wordpress/%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3

%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8

%B9%E0%B9%89/%E0%B8%AB%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%87%E0

%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A2/

http://www.maeklongtoday.com/firefly/firefly-3.php

https://www.google.co.th/search?q=%E0%B8%AB%E0%B8%B4%E0%B9%88%E

0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A2&source=lnm

s&tbm=isch&sa=X&ei=fuUyUrXZIIrqrQfrgoHAAQ&sqi=2&ved=0CAcQ_AUoAQ

&biw=1366&bih=667&dpr=1

16