LiepAvotsCeturtdiena, 2011. gada 21. jûlijs

Nr. 53x3 saietâ Liepnâ

1.

DIENASKÂRTÎBA

Sveicam jubilâri!22.07 – Inta Pûsepa(dzimðanas diena)

Piektdiena, 22. jûlijs7.30-9.00 Celðanâs, rîtarosme9.00-9.30 Brokastis9.40-13.00 Liepnas TV ziòas10.15-12.45 Rîta ievirzes13.00-14.00 Pusdienas14.00-16.30 Pçcpusdienasievirzes16.30-17.00 Brîvbrîdis17.00-19.00 Pievakaresaktivitâtes Apvârsnî –fotogrâfs Gunârs Binde.19.00-20.00 Vakariòas20.00-21.30 Vakaraprogramma. Daudzinâjumspïavâ aiz stadiona tribînçm.21.30-22.00 Vakara dziesma,vakara pasaciòa22.00-23.00 Nakts basketbols23.00... Nîkðana, danèi

Ceturtdiena, 21. jûlijs7.30-9.00 Celðanâs, rîtarosme9.00-9.30 Brokastis9.40-13.00 Liepnas TV ziòas10.15-12.45 Rîta ievirzes13.00-14.00 Pusdienas14.00-16.30 Pçcpusdienasievirzes16.30-17.00 Brîvbrîdis17.00-19.00 PievakaresaktivitâtesApvârsnî – Alûksnes novadavçsture un ievçrojamâkâsvietas. Lektors Jânis Polis.19.00-20.00 Vakariòas20.00-21.30 Vakaraprogramma. Svçtbrîdis ev. lut.baznîcâ. Rasmas Lielmanesun Venta Zilberta koncerts.21.30-22.00 Vakara dziesma,vakara pasaciòa22.00-23.00 Vakarçðanâ –stâsta vijolniece RasmaLielmane (skolâ, telpâ blakusinfocentram)22.00... Nîkðana, danèi

Aicina atstât skolâ to, kas lieti noderçsÂdas apavu darinâðanas ievirzes vadîtâja Agrita Krieviòa pçc sarunas ar internâtskolas direktori nolçmusi visus materiâlu atgriezumus

un pârpalikumus, kas paliks pâri pçc ievirzes darba pabeigðanas, atstât skolai. Izrâdâs, skolai ïoti pietrûkst daþâdu materiâlu, ko izmantotmâjturîbas stundâs, skolas noformçjumam vai gatavojot rekvizîtus kâdiem pasâkumiem, vai citâm tamlîdzîgâm vajadzîbâm. Agrita aicinaarî citu ievirþu vadîtâjus par to padomât un atstât skolai to, kas mums paliks pâri, bet pie viòiem iegûs otru elpu.

Ðodien 3x3 saietâviesojâs kultûrasministre Sarmîte Çlerte.

Lîdz ðim politiíi un valdîba navveltîjuði îpaðu vçrîbu 3x3 iegul-dîjumam latviskâs identitâtesstiprinâðanâ, tâpçc S.Çlertes at-saucîba priecç gan Latvijas 3x3padomes priekðsçdi Inesi Krûmi-òu, gan koordinatori ârzemçsLîgu Ruperti.

Priekðvçsture ðai vizîtei ir tâda.Ilze Viòíele, kas Cesvaines 3x3vadîja politikas ievirzi, rosinâjusidaþâdas kustîbas sadarbîbasformas ar valsts pârvaldes iestâ-dçm un noorganizçjusi tikðanosar kultûras ministri, kurâ pieda-lîjuðies Lîga un Arnolds Ruperti

un I.Krûmiòa. Sarunas gaitâ se-cinâts, ka 3x3 ideja laba, ka dau-dzas lietas, kas ir liktas ministrijupamatnostâdnçs, te jau sen reâlidarbojas. Turklât sasaucas 3x3veikums un diasporas jautâjums.

S.Çlerte atbalstîjusi ideju, kavairâk jâatbalsta kuplo ìimeòudalîba 3x3 saietos, kâ arî Latvijaslektoru nokïûðana ârzemju no-metnçs un pirmâs 3x3 nometnessarîkoðana Îrijâ.

Ðî tçma pagâjuðonedçï turpi-nâjusies arî Eiropas Latvieðu ap-vienîbas un Kultûras ministrijaskonferencç par diasporas problç-mâm un risinâjumiem, pastâstîjaI.Krûmiòa.

„Ministre te nebija ilgi, taèu bi-ja ïoti ieinteresçta, paguva ap-

meklçt folkloras, politikas un vai-râkas praktiskâs ievirzes, uzklau-sîja Ates muzeja un 3x3 saietadalîbnieku lûgumu atrisinât Ottesdzirnavu îpaðumtiesîbu jautâju-mu. Tiesa, pçc ministres domâm,tâ acîmredzot esot paðvaldîbasneizdarîba, taèu viòa solîjusi lû-kot, ko varçtu darît no ministrijaspuses. „Ðíîrâmies ar vârdiem:„Uz sadarboðanos!” Ðíita, kaministre te labi iejutâs un sapratanotiekoðo pçc bûtîbas,” secinaI.Krûmiòa. Protams, sadarbîbâar valsti nevalstiskâm organizâ-cijâm jâpârvar daudz birokrâtiskuðíçrðïu, bet, ja tas ir lietas labad,tad jâdara.

Daiga

Ministre ieinteresçta 3x3 attîstîbâ

Lîga Ruperte un Ilga Reizniece kultûras ministrei (vidû) Sarmîtei Çlertei par 3x3 kustîbu varpastâstît daudz.

LiepAvots Ceturtdiena, 2011. gada 21. jûlijs3x3 saietâ Liepnâ

2.

Vakar Angelika analizçja bçrnufolkloru, kas sadalâma divâs da-ïâs: viena puse, ko rada pieaugu-ðie (tâ savukârt dalâs vçl divâsdaïâs: pareizâ jeb tâ folklora, ko

gribam bçrniem iemâcît, un tâsauktâ nepareizâ jeb tâ, ko bçrninoskatâs, noklausâs un, mumspat negribot, piesavinâs), unotra puse – tâ, ko rada paði bçrni

(arî tajâ ir divas daïas: pareizâ,ko bçrni rada, sekojot mûsu pa-reizajam piemçram, un otra daïa,ko pasniedzçjai bija pat kaunsizlasît). Taèu lai jûs nebiedçpagarais teorçtiskais ievads:lekcija bija tik interesanta, ka turdzirdçto aprakstît grûti.

Angelika mudinâja padomât,kâ ðodienas dzîves realitâtei unizpratnei atbilst tâdi sakâmvârdi,kâ, piemçram, „Paðam kurpnie-kam nav zâbaku”, „Kam manta,tas gudrs”, „Savas mâjas dûmi irmîïâki nekâ sveðas malas saulesstari”.

Folkloras uztveri apgrûtina ta-jâ ietvertâ informâcija, jo 30% noklasiskâs folkloras leksikas ðo-dienas cilvçkam, jo îpaði bçrnam,vairs nav zinâmi. Kâ, piemçram,lai atmin mîklu „Tiesas vîrs aizmçles pakârts”, ja nezina, kas irbezmens, vai arî „Caurums uzcauruma, caurums iekð cauruma,caurums caurumu aiztaisa”, janezina, kâda izskatâs malkasplîts ar riòíiem. Un cik daudzus

no amatiem, kas nav iekïautiProfesiju klasifikatorâ, ðodienvar atminçt? Tikai daþi piemçri:diðlers (galdnieks), dreimanis(virpotâjs), ìçìeris (mednieks),junga (gados jauns muiþas ierçd-nis), meiris (rijnieks), sniíeris(koka darbu amatnieks), spîzma-ne (muiþas virtuves saimniece),vçveris (audçjs). Par garuma,svara un tilpuma mçrvienîbâmpat nerunâsim! Tâ bûtu veselas3x3 ievirzes vçrta mâcîba par to,ko nozîmç un cik liela ir ass,jûdze, lielâ un mazâ olekts, lielaisun mazais sprîdis, birkavs,mârciòa, puds, ciba, dvâlekts vaisieciòð!

Prâta asinâðanai ievirzes da-lîbnieki arî parisinâja rçbusus,sacerçja anekdotes, pastâstîjabriesmu stâstus, pârrunâja pa-saku erotiskâs interpretâcijas,slepenâs valodas un citas ne ma-zâk interesantas lietas. Caur tovisu folklora ienâk ðodienaslatvieða dzîvç.

Rasma

Angelika Juðko-Ðtekele folklo-ras ievirzç pierâda un pârlieci-na, ka folklora neatrodas tikaigrâmatu plauktâ, bet arî dzîvç.No bçrnîbas lîdz briedumam,nerimtîgos laimes meklçjumos.

Lielâkas vai mazâkasziepes bez îpaðas mâcî-ðanas savu reizi bûs sa-vârîjis gandrîz katrs, taèunez vai kâds no mums arto gribçs îpaði lepoties.

Bet Inga Kalviòa droði un at-klâti pasaka, ka ziepju vârîðanujau daþus gadus uzskata parsavu sirdslietu un hobiju.

Vairâkâs 3x3 nometnçs Inga irvadîjusi ziepju vârîðanas ievirzi,un interesentu nekad nav trûcis.Ðajâ nometnç ziepes top skolasçkas 3. stâvâ. Uz nodarbîbu irieraduðâs astoòas Sniegbaltîtes(Ruta, Liena, Anda, Paula, Vera,Andra, Anta, Laima) un viensRûíîtis – 11 gadus jaunais Krið-jânis. Bet ja jûs, lasîtâji, domâjat,ka viòi tur visi jautrâ barâ metasklât ziepju raþoðanai, tad tie irrûgti maldi. Ievirzes vadîtâja Ingair tik gudra, ka citus nemaz pieziepju vârîðanas nelaiþ, aizbildi-noties ar to, ka ziepju tapðana irgana nopietns un pat bîstamsprocess. Uzvilkusi gumijas cim-dus un aizsçjusi loþu necaurlai-dîgu priekðautu, Inga pârsteigta-

jiem ievirzes dalîbniekiem, râdaziepju dzimðanas paraugde-monstrçjumu. Cilvçkiem tiekstâstîts, ka ziepju radîðanâ ob-ligâti tiek izmantoti trîs kom-ponenti: ledusauksts ðíid-rums – ûdens, kazas piens, alus,vîns, ko nu katrs uzskata savamíermenim par draudzîgâko, tau-ki – rapðu eïïa, olîveïïa, ko-kosriekstu eïïa, palmu eïïa (vai tiknebija arî rîcineïïa?) un nâtrijasârms, kas ir visniknâkais ðajâkompânijâ, jo, nepareizi apejoties

ar sârmu, var iegût apdegumus,piedzîvot vulkânam lîdzîguizvirdumu vai pat íîmiskâsreakcijas izraisîtu sprâdzienu.Visi saprot, ka lieta ir nopietna,bet Inga ir íîmiíe jau vairâkâspaaudzçs un zina, ko dara.Ledusauksto ûdeni viòa savienoar sârmu un lçni, lçni maisa arblenderi. Pamazâm abas vielassapârojas, un ðîs mistçrijasrezultâtâ ledusaukstais ðíid-rums ir sakarsis lîdz 100 grâdukarstumam (bez sildîðanas!).

Ziepju tapðanas gaitai uzmanîgiseko un Ingai palîdz ïotinopietns, melnîgsnçjs asistents.Ik pa brîdim abi klusu pârmij kâ-du vârdu skaidrâ portugâïu valo-dâ, padarot procesu vçl intriìç-joðâku un noslçpumainâku. Inganenoliedz, ka ziepju vârîðana pa-mazâm ir kïuvusi arî par viòas ìi-menes hobiju, jo tâ ir ne tikai in-teresanta, bet arî praktiska lieta.Jâsaka gan, ka ne jau vienmçrviss izdodas, kâ iecerçts, ir arîneveiksmes, bet lai kâ tas arî ne-bûtu – galarezultâtâ ziepes bûsvienmçr!

Dienu iepriekð ievirzes dalîb-nieki ir darbojuðies arî paði, gata-vojot glicerîna ziepes, kas irdaudz vienkârðâks process. Re-zultâts – glîtie ziepju gabaliòi –bûs redzams nometnes noslçgu-ma izstâdç. Uz jautâjumu, vaitagad esi gatavs mâjâs pats vârîtziepes, Kriðjâòa atbilde skan, kaïoti vçlçtos mammai uzdâvinâtpaðtaisîtu skaistu ziepju gabali-òu, tomçr bez mammas un tçtaatïaujas pats nekâdas ziepes ne-taisîðot.

Viktorija

Folklora – ne plauktam, bet dzîvei

Galarezultâtâ – ziepes!

LiepAvotsCeturtdiena, 2011. gada 21. jûlijs 3x3 saietâ Liepnâ

3.

No malas raugoties uz âdas apavudarinâðanas ievirzi, kuru vadaAgrita Krieviòa jeb Purciems,rodas sajûta, ka darba tikums ðiemsaieta dalîbniekiem ir atliku likâm.

Viens grieþ, otrs ðuj, treðais dur. Visi èadîgidarbojas, jo paðût sev apavus mazâk nekânedçïâ nav joka lieta. Ievirzes dalîbniece IngaKalviòa pastâstîja, ka ðeit tiekot mâcîts, kâtaisît, tâ teikt, arheoloìiskus apavus no13.gadsimta, nevis itâïu augstâkâs modeskurpes, un tieði tas ðeit ir tas interesan-tâkais. Vispirms uz papîra tiek uzlikta pçda,tai apzîmçts ar zîmuli apkârt, lai redz, cik lieluzoli vajadzçs izgriezt no âdas. Uz papîra turotkâju, tiek noteikts arî pçdas centrs. Tad nocietâs âdas, kas paredzçta speciâli zolei, tiekizgriezta pçdas forma. Tad sâkas grûtâkais –

ar îlenu tiek durti mazi caurumiòi caur zoli tâ,lai pçc tam varçtu pieðût âdu un veidotosapava virsma. „Ðis darbs ir gana grûts. Zoïuâda ir ïoti izturîga, pat desmit gadus valkâjot,tâ neizdilst. Pçc desmit gadiem apdilstotvirsâdas, bet zole paliekot vesela. Tâ ir pus-centimetru bieza. Modeïi ir daþâdi – pus-zâbaciòi un èîbiòas, piemçram. Daudzreizesmu gribçjusi tikt pie Agritas mâcîties, betvienmçr bija jâvada sava ievirze ðîs ievirzeslaikâ. Ðie ir tâdi universâli apavi: var valkâtgan kâ istabas èîbas, gan pie goda tçrpa.Pie Vijas Liepas ieðu ðût kreklu, tad pie rot-kaïa rotas, un gan jau nâkamajos 10 gados,kamçr vçl nebûs apavi nolietoti, tikðu piegoda tçrpa visâ daiïumâ,” plâno Inga. Sa-vukârt Arta Lipore gatavo âdas zâbaciòus,ko izmantos kâ tçrpa elementu Jâòu svinç-

ðanâ. „Uz Jâòiem gribu tieði zâbaciòus, nevispastalas. Var izvçlçties, kâdâ krâsâ – gaiðâ,sarkanâ vai tumði brûnâ – es òemðu gaiðo,”stâsta divpadsmitgadîgâ saieta dalîbniece.Bet Mârtiòð Liepa taisot apavus, jo krekliun bikses jau esot, bet neesot, ko kâjâs vilkt.„Runa, protams, ir par tautas tçrpu,” smejaspuisis. Monta

„Tas, kas sanâcis”Kokapstrâdes ievirzes dalîbniekistrâdâ tâ, ka dzirdçt kaut ko ir pa-grûti: te ðvîkst, dþinkst un klaudz.

Ievirzes vadîtâjs Vilnis Kazâks gan puko-jas, ka pie naþiem, zâìiem un vîlçm grib íer-ties arî pavisam mazi puikas, bet viòam ðíiet,ka ar nazi droði drîkst darboties tikai tie, kasjau nosvinçjuði trîspadsmito dzimðanas die-nu. Bet stâv mazs íipars, kurð pazaudçjisvakar iesâkto darbu, un ðodien viòð jau gribgatavot ko citu. „Tâ jau ir,” saka Vilnis. „Ka-mçr vecâki klausâs politiku, bçrni nâk grieztpirkstos.” Puikâm un vîriem katram ir kokagabals. Pirms sâkt darbu, vadîtâjs mudina,ka iecere vispirms jâuzskicç uz papîra. Tomçrskices acu priekðâ redzamas tikai retajam.Vîri lokâs, knosâs un vçro savus izvçlçtosmateriâlus un katrs otrais klusi atzîstas, kagatavo to, kas sanâks. Viesturs cilâ kokakluci un stâsta, ka te beigâs bûðot karote.Bet varbût arî tas, kas sanâks. Arî Kârlisstrâdâ èakli. Plânots, ka tas bûs tâds sav-dabîgs mûzikas instruments. Vismaz gri-bçtos. Ja nç, bûs tas, kas sanâks. Un vçlkâdam top siena dakðas, kâdam – sveèturis,vçl kâdam ierocis un citam – kaut kâds bak-stâmais. Paðlaik viscerîgâk izskatâs sienasdekors: tas bûs þuburains koka zars, kamtiks iegriezti horizontâli ornamenti.

Lolita

Pat, ja katra mûsu 3x3 Liepnâpiedzîvotais ir bûtiskâks paða dzî-vei nekâ referendums par Saeimasatlaiðanu sestdien, man kâ politi-kas ievirzes vadîtâjam ir pienâ-kums atgâdinât par mûsu pilsoòapienâkumu – piedalîties valsts(savas) nâkotnes lîdzlemðanâ!

Turklât ðî ir arî reta izdevîba padarît Liepnupar slavenâko vietu Latvijâ! Proti, ja ap 600Liepnas paðas vçlçttiesîgajiem pievienosiesikviens pieauguðais no mûsu pulka – Liepnanoteikti pârsitîs Jûrmalas un Saulkrastuiepriekðçjo gadu rekordu, kad vietçjâ vçlç-ðanu iecirknî ieradâs vairâk balsotâju nekâiedzîvotâju skaits apkârtnç. Tie bija vasarasatpûtnieki pludmalçs, bet Liepnas vârdu sla-venu darîsim mçs – 3x3 saime!

Saprotams, ka katram paðam jâizðíiras parvai pret Saeimas atlaiðanu un sava veida jau-na, cerîga uzrâviena doðanu valstij. Mçs,politikas ievirzes dalîbnieki, par to runâjâmðajâs dienâs, bet gatavu rîcîbas recepti ne-dosim kaut vai tâpçc, ka cienâm Tavas paðaneatkarîgâs domas. Balsoðanas iespçja bûsno 7.00 lîdz 22.00 sestdien, un labâk savu lç-mumu izteikt Liepnas pagasta mâjâ ierîkotajâvçlçðanu iecirknî jau rîta pusç, lai zâïu sievasLîgas ievirze, nakts basketbola treniòð, dien-dusa vai peldçðana neattaisno aizmârðîbu.Nebalsotâjiem nav arî pamata vçlâk sûdzçtiespar „nepareizo tautas lçmumu” vai „slik-tajiem deputâtiem” . Liepnas vçlçðanu komi-sijas locekïi ikvienu pilngadîgo saieta da-lîbnieku jau ir ieplânojuði un nepiecieðamaispapildus biïetenu skaits ir sarûpçts.

Ja Latvijas pilsoòu vairâkuma lçmumsbûs atlaist parlamentu, vçl jo svarîgâka bûsTava dalîba arî jaunajâs parlamenta vçlç-ðanâs rudenî. Gudra, uz pamatîgâm vçrtîbâmpamatota izvçle, kam uzticçt valsts vadîðanu,

ir mûsu politikas ievirzes pamatakmens. Pir-majâ dienâ katrs dibinâjâm savu partiju,trençjâmies atrast saskaòu ar citâm partijâmun secinâjâm, cik grûti tomçr iepatikties vi-siem vçlçtâjiem, kïût par profesionâli savâjomâ nevis tukðu salmu kûlçju visâs tçmâs.Otrajâ reizç mçìinâjâm iejusties gudra vçlç-tâja âdâ un atkal piedzîvojâm mulsumu, ciknekonkrçti savâs prasîbâs tautas kalpiemmçs esam ikdienâ, jo pârmetam viòiem visu,bet, ko tieði, ir neskaidrs. Tâpçc arî politiíiemkïûst viegli izvairîties no tieðas atbildîbaspar padarîto. „Gaisa balonu lidotâju biedrî-bas” intereses par iespçju iegût lçtu gâzi li-doðanai vai „Pirtnieku” vçlme aizliegt valstskoku eksportu, lai bûvçtu guïbûves pirtispaðmâjâs, vai „Koristu” vçlme daudzkârðotnaudu diriìenta algoðanai katrâ Latvijas sko-lâ un pagastâ, lai saglabâtu Dziesmu svçtkutradîciju – liekas ðauras, taèu ïoti konkrçtasprasîbas, no kurâm mçs paði daþkârt kaut-rçjamies kâ no „nevalstiskâm”. Taèu, jakatram mums bûtu kaut viena konkrçtamçraukla galvâ, pçc kâ vçrtçt solîjumus, untad pçc pâris gadiem arî izvçtît izdarîto unneizdarîto – nez vai pçc katrâm vçlçðanâmrastos ðíçrmums par nepareizo izvçli.

Ansis Bogustovs, politikas ievirzesvadîtâjs

Zolçs ir spçks

Kâ Liepnu padarît slavenu sestdien?!Politikasievirzedarbojaspçcpus-dienâs,skolas2. stâvâ,5. kabi-netâ.

4.

LiepAvots Ceturtdiena, 2011. gada 21. jûlijs3x3 saietâ Liepnâ

ÌIMENE

Maruta Âbele Liepnas3x3 ir kopâ ar saviemmazbçrniem Paulu Elîzu(15 gadi), Justîni (8 gadi),Elzu (7 gadi), Agati(4 gadi), Tomu Franci(8 gadi) un Kasparu Juri(6 gadi). Viòa ir tiklaimîga par to, kavienîgais, ko noþçlo, – ka3x3 saietâ ir pirmo reizi.

Maruta, protams, bija dzirdç-jusi, ka 3x3 ir brîniðíîga lieta, taèudomâjusi, ka tâ ir nometne ârzem-ju latvieðiem un îpaði izredzçtiemLatvijas latvieðiem. Bet nu, kad3x3 atnâcis uz viòas pagastu,Maruta sapratusi, ka jâizmantoizdevîba. Viòa smej, ka ir strâdâ-joða vecmâmiòa, kurai jâdomâ,kur naudu izlietot, tâpçc dâvinâ-jusi mazbçrniem un sev 3x3 un irpriecîga, ka vecâki viòai mazbçr-nus „izsnieguði”.

Kaut arî Maruta no Liepnas uzRîgu aizgâja jau 1966. gadâ, viòasevi sauc par ðejienieti, jo te irviòas dzimtâs mâjas, kas tagadviòas îpaðumâ un ir kâ lauku mâ-ja, ko uztur un izmanto arî viòasbrâlis un mâsa un viòu bçrni.Maruta vasarâs te dzîvo kopâ armazbçrniem. Cep plânâs pankû-kas brokastîm, kuras çd pagalmalapenç, un klâj mazbçrniem gul-tasvietas klçtiòâ. Ðo vasaru 3x3viòiem pârvçrtis citâdu.

Viòi nakðòo savâs mâjâs. No

rîta uz atmodinâðanu Marutaatbrauc ar vecâko mazmeitu, taddodas atpakaï modinât pârçjos.Visi sapoðas, pabrokasto un uzrîta ievirzçm ir klât. Viòi visi, vec-mâmiòu ieskaitot, dodas uz leïïuteâtra nodarbîbâm, vienîgi Paulakâ lielâkâ mâcâs vârît ziepes. Pçc-pusdienâ mazâkajiem „Vilku mâ-cîbas” un „Visdari”, lielajai mâ-sai teâtra sports, bet vecmâmi-òai pirts mâcîba. Gribçtos bût vi-sâs ievirzçs, tik interesantas tâsir, bet diena un iespçjas par îsu.Un visbeidzot visi kopâ arî uzdanèiem!

Vecmâmiòa un viòas seði mazbçrni

Maruta nebeidz vien priecâ-ties, kâdu laimi viòa piedzîvo –veselu nedçïu bût tik tuvu un tikinteresanti kopâ ar mazbçrniem.Kad vçl citreiz viòi visi kopâspçlçs teâtri! Kad citreiz mazdçlsar viòu ies uz danèiem! Kad cit-reiz viòi visi kopâ brauks ek-skursijâ! Un kur citur viòi piedzî-vos tik daudz labestîbas un lab-vçlîbas! Maruta atzîstas, ka viòaar lielu cieòu un mîlestîbu skato-ties uz ârzemju latvieðiem – cikviòi vienkârði, cik latviski, cik labiprot runât latvieðu valodâ, ciklabi prot dancot un kâ dzied!

Vecmâmiòa saka, protams, navviegli vienai ar tâdu pulku sa-vçjo. Bet, lai kâdu reizi arî mazlietnepaklausot, mazbçrni esot tiklabi! Maruta saka: viens priekspar visu – par mâju, par darbu,par lieliskajiem bçrniem un viòupieprecçtajâm otrajâm pusçm,kas ir tik labi, ka labâkus pat viòaneizvçlçtos, un par mazbçrniem.Par dzîvi jâpriecâjas!

Maruta ir pârliecinâta, katurpmâk bûs 3x3 saimç, un cernâkamajos gados uz to pierunâtarî savu mazbçrnu vecâkus.

Rasma

Maruta Âbele kopâ ar saviem seðiem mazbçrniem.

Pa kâdâm pasaules malâm lik-tenis gan mûs nav izkaisîjis! Mazbûs tâdu zemju, kurâ neatradî-sies pa latvietim, pat Antarktîdanav latvieðiem sveða. Mans sa-runu biedrs Uìis Lâcis gan dzîvotuvâk Ziemeïpolam – Krasnojar-skâ vai precîzâk Aèinskâ. Kasviòu aizvedis uz Krievzemi?1964. gadâ Uìis iesaukts armijâun aizsûtîts uz Tâlajiem Austru-miem, kur diençjis celtniecîbasbataljonâ. Tuvojoties Oktobrarevolûcijas 50. gadadienai, toatzîmçt solîjusies arî Sarkanâ Íî-na, pie tam ar ieroèiem rokâs, sa-vukârt Padomju Savienîba piero-beþâ bûvçjusi lielu raíeðu bâzi.

Pçc demobilizâcijas 1967. gadâviòð turpinâjis strâdât armijâceltniecîbas nozarç. Kâ jaudievvârdos sacîts, ka nav labi cil-vçkam bût vienam, Uìis apòemsievu. Viòas poïu/ukraiòu izcel-smes senèi atnâkuði uz Krievzemijau cara laikos meklçt kâdu stû-rîti brîvas zemes. Drîz atskrienmeita, un pçc gadiem Uìim ir arîmazdçls. Sieva pirms kâdiempieciem gadiem mirusi.

Uìis pçc 1991. gada Latvijâ at-kal atgrieþas tikai 2010. gadâ.Viòa dzimtâ puse ir Matkules pa-gasts. Kâpçc tik ilgi? Bijuði per-soniska rakstura sareþìîjumi arLatvijas radiem.

Un kâ klâjas pa Krieviju? Ne-kâda priecîga vçsts no Uìa ne-nâk. Slikti finansiâlie apstâkïi,jauniem cilvçkiem, to starpâ maz-dçlam, grûti atrast darbu, pen-sijas mazas. Uìis nosauc summu,kas tieðâm bagâtajâ Krievijâ lie-kas niecîga, pie tam puse aizejotpar elektrîbu un dzîvokli. Spîtç-jot ilgajai prombûtnei, Uìa lat-vieðu valoda ir nevainojama. Parto ir reizç prieks un brînums.

Mçs esam divi pasaules klai-doòi – viens no Krievzemes, otrsno Austrâlijas, satikuðies Liep-nâ, bet mums ir kopîga valodaun kopçjas valodas. Ko vairâkvar vçlçties?

Divi pasaules klaidoòi sarunâjas

Uìis Lâcis no Aèinskas.

Uldis

5.

LiepAvotsCeturtdiena, 2011. gada 21. jûlijs 3x3 saietâ LiepnâDIENAS JAUTÂJUMSDIENAS JAUTÂJUMSDIENAS JAUTÂJUMSDIENAS JAUTÂJUMSDIENAS JAUTÂJUMS

Kartupeïus laupa, nevismizo, sviestu sit, neviskuï, malku grieþ, neviszâìç, uz veikalu aizlec,nevis aizskrien, no rîtanâk augðâ, nevis piece-ïas. Kur tâ runâ? Nu,protams, ka Malçnijâ.

Liepna gan nav îsta Malçnija,mçs atrodamies Latgalç. Malç-nija ir Veclaicene, Jaunlaicene,Ziemeri, Jaunroze, Karva unAlûksne.

Treðdienas Apvârðòa viesevalodniece Dace Markus pa-stâstîja, ka vârdam malçnieðiesot vairâkas nozîmes. Pirmâ –teritorija, kurâ runâ augðzemnie-ku dialektâ (Latgale, Sçlija, Zie-meïaustrumu Vidzeme), bet arvârdu malçnieði apzîmçjot noma-les ïautiòus, kas esot nabadzîgi,naivi.

Retais zina, ka gudriPiemçrs. Malçnieði nes no

kalna lejâ baïíus, viens nejauðinoripo pats. Ko dara malçnieði?Sanes visus baïíus augðâ un tadpriecîgi ripina lejâ. Vai – visa pa-saule zina, ka esam muïíi, bet totikai retais zina, ka esam gudri!

Un vai saprotat ðo teicienu:vardei liedz kroutaþai, tokð jaulocâs (vardei lîdz krûteþai, bet jaulecas – par mazu izlecçju)? Unkâ jums patîk ðis: tik vin kuonûmeizîs uz Reigas skaidas,tokð jau naprût maleniskirunuot. (Tik vien kâ paèurâjis uz

Rîgas skaidas, taèu jau neprotmalçniski runât – par tâdu, kasbrîdi pabijis Rîgâ un tçlorîdzinieku.)

Malçnietis Âdolfs Èerbikovsesot apkopojis astoòas savu tau-tieðu pazîmes. Îsts malçnietis ru-nâ visur, viòam ir sava nostâja,ir joku sapratne, viòð neapvaino-sies, ja vilks uz zoba, ir atklâts,viòam grûti sameloties, ir ietie-pîgs, nav lielîgs un pârsvarâ irmuzikâls.

Malçnieði – aktîviïaudis

No Malçnijas nâk daudzi po-pulâri, savâ dzîvç daudz sa-snieguði latvieði, piemçram, LeoKokle, Haralds Mednis, OjârsVâcietis, Gunârs Binde utt.

Tikðanos kuplinâja, klât-esoðos rotaïâs izdancinâja unmalçnieðu dziesmas dziedâjaZiemeru folkloras ansamblis,kuru vada Daces mâsa Ilze Brie-diòa. Vienu dziesmu Ilze nodzie-dâja kopâ ar dçlu Robertu.

Sarunas laikâ notika valodaskonkursiòð, kura uzvarçtâjassaòçma D. Markus un JçkabaRaipuïa grâmatu Radoðie ma-lçnieði un viòu valoda.

25. un 26. augustâ Alûksnçnotiks zinâtniska konference,kas bûs veltîta malçnieðiem. Da-ce Markus klâtesoðos (un arLiepavota starpniecîbu arî citus)aicinâja tajâ piedalîties.

Daiga

Aleksis Sar-ma no Rîgas:

– Viens navdarîtâjs. Runâjotkaut vai par lat-vieðiem. Iespç-jams, ir viens,

kas grib kaut ko mainît, bet navdomubiedru, kas palîdzçtu to iz-darît. Bet varbût ir kâda grupiòa,kas tomçr spçj apvienoties unkopâ paveikt. Piemçram, 3x3. Ðeitir vairâku cilvçku darbs, arî paðidalîbnieki iesaistâs, jo, kâ zi-nâms – lai kaut kas bûtu, arî pa-ðam ir jâpiedalâs, jâdod savasidejas. Ir vajadzîga komanda. Arîsociâlajâ darbâ ir vajadzîgakomanda, nepietiek tikai ar vienukompetentu cilvçku, lai ko mai-nîtu. Ja visi iesaistâs – tad kautkas var sanâkt.

P ç t e r i sReiters noVe n t s p i l s :– To varizjust arî 3x3.Mçs visi ko-pâ esam kâliela ìimene,

kâ komanda. Ja es bûtu vienspats un mçìinâtu to izdarît, neiz-nâktu. Lîdzîgi kâ projekts Sakop-sim Latviju, kurâ piedalîjos. Jaes ietu viens pats un koptu Lat-viju, droði vien savâktu vienumaisu ar pudelçm un viss, neko

tas kopumâ nemainîtu. Bet, jaaiziet liela daïa no Latvijasiedzîvotâjiem, kâ tas arî notika,tas ir citâdâk, to uzreiz var redzçtun pamanît. Un vispâr man ïotipatîk ðî nometne!

Anna Âzeno Þîguriem:

– Es ejuievirzç, kurtaisa ugunss k u l p t û r u .Vienam tonekad neiz-

darît, nekad. Tas ir milzîgs darbs.Ja ir daudz cilvçku, ir vairâk prâtagudrîbas, ir vairâk fiziskâ spçka.Ir garâks solis un spçcîgâkas ro-kas. Kad tas viss saiet kopâ, tadto darbu kvalitatîvâk un âtrâk varpadarît.

E s t e r eF e l d h û n eno Luksem-burgas:

– Es esmus p ç l ç j u s igeocachin-

gu Luksemburgâ un arî daþasreizes Latvijâ. Tajâ es piedalîjosar mammu un viòas draugu. Tokopâ darot, bija jautrâk, un mçslielâkoties atradâm kontrolespunktus. Protams, ir vçl citaslietas, ko kopâ esam darîjuði, betman uzreiz tâ nenâk prâtâ, kopastâstît.

Viena darbs – piliens jûrâ. Kopîgs darbs – kalnus pârceï.Kas ir lietas, ko darot kopâ, ir lielâks prieks un jçgapaveiktajam?

Danèi 3x3 saietâ lîdz ðim notika skolas 4. stâvâ zâlç, lîdz kurai tiktvarçja vien jaunâkas kâjas. Protams, tas nemazinâja muzikantu IngasStafeckas, Vivitas Skurules, Andra Davidoòa, Jâòa Sausnîða unSandras Stares un citu entuziasmu, jo danèi 3x3 ir svçta lieta! Taèutreðdienas vakarâ pçc brîvâ mikrofona notika pârvçrtîbas – danèusspçlçja Ilga Reizniece, Andris Davidonis un Dainis Kaþoks, tur-klât – brîvâ dabâ svaigâ gaisâ. Tas piesaistîja vairâk dancotâju unarî vçrotâju. Danèi ilguði gandrîz lîdz saules gaismai...

Daces Markus stâstîjumuklausîjâs daþi malçnieði, betvairums interesantu bija nocitâm Latvijas vietâm umârzemçm.

Malçnija – sava republika

Danèi svaigâ gaisâ

Rîgas Pedagoìijas unizglîtîbas vadîbas akadç-

mijas rektore Dace Markus.

6.

LiepAvots Ceturtdiena, 2011. gada 21. jûlijs3x3 saietâ Liepnâ

Liepavota redakcija: redaktore Daiga Bitiniece, þurnâlisti Lolita Lûse, Rasma Zvejniece,Monta Bitiniece, Uldis Siliòð, fotogrâfs Aldis Bitinieks, maketçtâja Laila Liepiòa.

BRÎVAIS MIKROFONS

Labas dienas,labi ïaudis!

Treðdienas vakara brîvajâmikrofonâ skatîtâji sâka pulcçtiesjau krietnu strçíi pirms noteiktâkoncerta sâkuma un skatîtâjurindas bija pilnas lîdz pat pçdçjampriekðnesumam.

Brîvâ mikrofona pirmsâkumi meklçjami 3x3Gaujienas nometnç 1997.gadâ. Kopð tâ laikakatrâ saietâ ir vairâku veidu priekðnesumi:gada garumâ gatavotas uzstâðanâs, pçkðòoideju piepildîjumi, nupat satikuðos domu-biedru dziedâjumi un profesionâïu sniegums.Un katrreiz brîvajâ mikrofonâ arî skatîtâjurindâs top kâda jauna ideja un stingra ap-òemðanâs: nâkamreiz, kad bûðu nometnç, arîes kâpðu uz skatuves.

Lolita

Jauni mâkslinieki un pârbaudîtas vçrtîbas

Uldis Siliòð uz skatu-ves bija gatavs pat nosîkâkâs vçja pûsmaskleitiòu pacelt.

Garðvielu meitenes atðíîrâs ar piparotiem apìçrbiem unjaunîbas saldumu.

Nevienu kapeiciòu lielajiem mâksliniekiem saieta tautaneiemeta. Tâdçï arî lielâs sagatavoðanâs atkârtojumu apgrieztiproporcionâli îsajam priekðnesumam tâ arî nesagaidîjâm.

Cepïu un Silvu ìimene zina visu par jauna puiðaatklâsmi un izdzied to arî citiem.

noplaucçtâm rokâm un matu mazgâðanu zemkrâna metra augstumâ no grîdas, es devosinspicçt duðu telpas internâta pagrabâ pats.Pie pirmajâm durvîm uz sienas ir mazs pla-kâtiòð ar uzrakstu meitençm un sievietçm,kamçr vîrieðu galâ mazgâðanâs ir paredzçtatikai puikâm. Jau pçc brîþa inteliìentam cil-vçkam ir skaidrs, ka kaut kas kaut kur nekla-pç. Spriediet paði! Pçc aprakstiem vîrieðuduðâ jâbût diviem krâniem – viens aukstam,otrs karstam ûdenim, bet sievieðu duðâ tikaiviens ar sarkanu aizgriezni (kas tur nâk ârâ,tas tur nâk ârâ). Kâ tas nâk, ka krâni ar sarka-no aizgriezni ir tagad puiku duðu telpâ, ko?Vai man piegâdâtâ informâcija ir nepareiza,vai sasodîtie sieviðíi ir samainîjuði uzrak-stus? Protams, ka samainîjuði, un tâ pçc mû-su domâm ir cûcîga rîcîba.

Visiem zinâðanai: siltais ûdens ir tikai nodeviòiem lîdz vienpadsmitiem vakarâ. Rît essaòemðos un ieòemðu rindu jau pusdienaslaikâ.

Divâs stundâs nomazgât „pirtî” 300 cil-vçkus daþâdos dzimumos, vecumos un netî-rumu daudzumos – nu tur pat ticîgiem no-laiþas rokas.

Uldis

ðíerçðana, íermeòa uztveres rîta atmodinâ-ðana, rîta izkustçðanâs saruna ar savu íer-meni vingrojot, pastaigâjoties dabâ, me-ditçjot.

Òemsim makðíerçðanu. Kurð bûs tikdulns, kas skries plkst. 7.00 no rîta mak-ðíerçt? Faktiski es pazîstu vienu personu,bet, protams, neminçðu viòa vârdu, kas rei-zçm brauc uz Norvçìiju makðíerçt Centrâl-tirgû pirktus laðus. Ja viòð no rîtiem nav re-dzams ar makðíeri rokâ, tas nozîmç, ka Liepnâzivis nopirkt nevar un ka upç tâs vispâr nav.Vai kâds no mums, iebraucçjiem, ir upi redzç-jis? Varbût tâ ir tikai vietçjo propaganda?

Tâlâk: ko nozîmç íermeòa uztveres rîta at-modinâðana? Ko Kriðjânis îsti grib modinât?Ja manam íermenim ir no rîta kur jâiet, tasmostas augðâ bez visas modinâðanas.

Tad saruna ar savu íermeni vingrojot! Vin-

grojot?!!! Es ar savu íermeni sarunâjos ikrîtus. Mçs abi guïam tai paðâ gultâ. Mansíermenis man katru rîtu saka: „Siliò, augðâ,augðâ, augðâ!”, uz ko es atbildu: „Ej pupâs!”Tâ tas atkârtojas vairâkas reizes, kamçr ma-nas smadzenes saòem telepâtisku ziòu, kaBitinieku mâmiòa gaida dzeltenîgu rakstu.Es esmu augðâ kâ ðâviens, jo dzeltenajâ 3x3lapâ stâv rakstîts: slavinâsim darba tikumu.Man nav iebildumu pret slavinâðanu, mansiebildums ir pret strâdâðanu, bet pie kâdiemvilkiem esi, tâdiem jâkauc lîdzi.

*Mîlîði baltie, Liepnâ patlaban ir revolûcija!

Sievieði ir augðâ uz lâvas (lasi: barikâdçm)kâ mûris un kliedz: bez dieniðíâs duðas mçsnerimsim! Karstu ûdeni krânos, ne verdoðuuz galvas! Visas meitenes kâ viena sievaprom aneksçt vîrieðu mazgâtavu!

Kad es apprasîjos, ko tad vîrieði darîs, manatbildçja: vîrieðus uz dîíi!

Saklausîjies ðausmu stâstus ne no vienas3x3-nieces vien, viòu starpâ arî no Bitiniekumâmiòas, kas palikusi ar labi ieziepçtu unnenoskalotu galvu, pçc verdoða ûdens krâ-na, ko nav bijis iespçjams aizgriezt, gandrîz

Kas gan vissnetiek 3x3 pub-likâcijâs sarak-stîts! Piemçram,celðanâs, mak-