lidija Šćepanović rukovodilac sektora za monitoring, analizu i izvještavanje

Uticaj industrijskih zagađivača

na životnu sredinu

Lidija Šćepanović,Pomoćnik direktoraSektor za monitoring, analizu i

izvještavanje

Lidija Šćepanović Rukovodilac Sektora za monitoring, analizu i izvještavanje

2

Uticaj industrijskih zagađivača na životnu sredinu

• Postojeće stanje u Crnoj Gori

• Monitoring životne sredine

• Prijedlog mjera

3


POSTOJEĆE STANJE U CRNOJ GORI

• Ekspanzija industrijske proizvodnje u Crnoj Gori, u drugoj polovini prošlog vijeka, rezultirala je emisijama zagađujućih supstanci u sve segmente životne sredine i nastankom opasnog industrijskog otpada

• Iako je industrijska proizvodnja u stagnaciji od 90-ih godina, a samim tim i godišnja proizvodnja opasnog otpada manja, ukupna količina ove vrste otpada se konstantno povećava i predstavlja stalnu opasnost za životnu sredinu.

• U skladu sa tim, nameće se rješavanje pitanja zbrinjavanja industrijskog otpada nastalog u prethodnom periodu u velikim industrijskim sistemima kao što su:

- Kombinat aluminijuma Podgorica (bazen crvenog mulja i odlagalište industrijskog otpada), - Željezara Nikšić (odlagalište industrijskog otpada), - Termoelektrana Pljevlja (odlagalište pepela i šljake „Maljevac“), a koji su danas u našoj zemlji prepoznati kao tzv. „ekološke crne tačke“.

4

PODJELA OTPADA

Prema karakteristikama:• Opasni otpad – otpad koji ima bar jednu od opasnih

karakteristika (eksplozivnost, zapaljivost, sklonost ka oksidaciji, akutna otrovnost, sklonost ka koroziji itd.).

• Inertni otpad – je otpad kod kojeg, kada je odložen na deponiju, ne dolazi do značajnih fizičkih, hemijskih ili bioloških transformacija niti zagađenja okoline.

• Neopasni otpad – bilo koji otpad koji nije definisan kao opasan.

Prema mjestu nastanka:• Komunalni otpad • Industrijski otpad


5

Uticaj industrijskih zagađivača na životnu sredinuMapa otpada u Crnoj Gori

6

Pet prioritetnih lokacija: * Termoelektrana Pljevlja (deponija pepela i šljake); * Kombinat Aluminijuma Podgorica (crveni mulj i deponija čvrstog otpada); * Zeljezara Niksic (deponija); * Gradac Pljevlja (flotacijsko jaloviste); * Brodogradiliste Bijela (deponija).


Projekat Vlade Crne Gore u saradnji sa Svjetskom bankom

7


Količine industrijskog otpada na području crnih tačaka u 2011.g.

Odlagalište opasnog otpada Naziv otpada Količina Mjera Lokacija odlagališta

KAP – bazen A Crveni mulj 3.500.000 T PodgoricaKAP – bazen B Crveni mulj 4.000.000 t PodgoricaKAP – deponija čvrstog otpada Čvrsti industrijski otpad 500.000 t PodgoricaKAP – privremeno skladište Rabljena ulja

– preuzeo Hemosan48.080 l Podgorica

Transformatorska ulja – preuzeo Hemosan

58.360 l Podgorica

HK Željezara - deponija Otpad iz procesa proizvodnje 2.000.000 t NikšićHK Željezara – privremeno skladište Piralenska ulja 24 t NikšićTE Pljevlja – deponija „Maljevac“ Pepeo i šljaka 9.500.000 t Pljevlja

Odlagalište opasnog otpada

Naziv otpada Količina Mjera Lokacija odlagališta

KAP – bazen A Crveni mulj 3.500.000 t Podgorica

KAP – bazen B Crveni mulj 4.000.000 t Podgorica

KAP – deponija čvrstog otpada

Čvrsti industrijski otpad 500.000 t Podgorica

KAP – privremeno skladište Rabljena ulja (preuzeo Hemosan)

48.080 l Podgorica

Transformatorska ulja (preuzeo Hemosan)

58.360 l Podgorica

HK Željezara - deponija Otpad iz procesa proizvodnje 2.000.000 t Nikšić

HK Željezara – privremeno skladište

Piralenska ulja 24 t Nikšić

TE Pljevlja – deponija „Maljevac“

Pepeo i šljaka 9.500.000 t Pljevlja

8


Agencija za zaštitu životne sredine u skladu sa svojim nadležnostima u

okviru redovnog praćenja stanja životne sredine u Crnoj Gori, vrši monitoring pojedinih segmenata životne sredine i priprema godišnju Informaciju o stanju životne sredine kroz prikaz stanja životne sredine po segmentima:

• Vazduh • Klimatske promjene• Vode • Morski ekosistem • Zemljište• Otpad• Biodiverzitet• Buka u životnoj sredini• Radioaktivnosti u životnoj sredini sa procjenom radiološkog opterećenja

stanovništva

• II Prijedlog mjera u cilju poboljšanja postojećeg stanja

9

Uticaj industrijskih zagađivača na životnu sredinuMONITORING

VAZDUH

Položaj automatskih stacionarnih stanica u okviru zona kvaliteta vazduha (mreža mjernih mjesta).

Na osnovu rezultata i višegodišnjih ispitivanja može se zaključiti da je vazduh u urbanim zonama najopterećeniji sa PM10 česticama, koje se javljaju najčešće kao rezultat sagorijevanja goriva u velikim i malim ložištima, kao i u motorima sa unutrašnjim sagorijevanjem.

10


VODEMreža stanica za kvalitet površinskih voda obuhvata 13 vodotoka sa 36 mjernih profila, tri prirodna jezera sa 11 mjernih profila i obalno more (uključujući i zatvorene lučke akvatorijume).

Kada su podzemne vode u pitanju mrežom stanica i programom rada obuhvaćene su podzemne vode prve izdani Zetske ravnice. Mrežu čini devet mjernih profila, koji pokrivaju prostor čitave Zetske ravnice.

Najveći izvori zagađivanja površinskih i podzemnih voda su komunalne otpadne vode, koje se najčešće u neprečišćenom obliku, ispuštaju u recipijent, na koncentrisan ili difuzan način.

Netretirane industrijske i komunalne otpadne vode predstavljaju ključne izvore zagađenja voda u CrnojGori.

Jedan od najznačajnijih uzroka zagađenja površinskih i podzemnih voda je neodgovarajuće stanje kanalizacionih infrastruktura, odnosno neadekvatno sakupljanje i prečišćavanje otpadnih voda.

11


ZEMLJIŠTA

• Redovan monitoring zemljišta koji se vrši na lokacijama odlagališta otpada pomenutih industrijskih postrojenja, kao i u njihovoj neposrednoj blizini, u kontinuitetu pokazuje negativan uticaj na segment zemljišta, što se evidentira kroz povećane koncentracije

- organskih polutanata - bakar, cink, kadmijum, bor, nikal, olovo, živa, arsen, hrom, fluor, kobalt, molibden, mangan i - neorganskih polutanata - policiklični aromatični ugljovodonici (PAH), polihlorovani bifenili i trifenili (PCBs i PTCs), organokalajna jedinjenja (TBT, TMT), pesticidi, dioksini i furani.

12

Uticaj industrijskih zagađivača na životnu sredinuu

ŽELJEZARA NIKŠIĆ

Deponija željezare• U zemljištu uzorkovanom na deponiji Željezare povećane koncentracije

neorganskih polutanata, kadmijuma (Cd), olova (Pb), arsena (As), hroma (Cr), nikla (Ni), bakra (Cu), cinka (Zn) i bora (B), kao i povećan sadržaj poliaromatskih ugljovodonika (PAH) i PCB kongenera su u direktnoj vezi sa njenim neadekvatno odloženim otpadom.

• U zemljištu uzorkovanom na lokaciji 200m udaljenoj od deponije Željezare koncentracije svih neorganskih i organskih polutanata su ispod normiranih vrijednosti.

Rubeža• Rezultati analize uzoraka zemljišta u naselju Rubeža u 2011. godini nijesu

pokazali negativne efekte rada Željezare u smislu povećanog sadržaja organskih i neorganskih polutanata u zemljištu.

13


TERMOELEKTRANA PLJEVLJA

Jalovište TE• Povećana koncentracija neorganskog polutanta arsena (As) u uzorku

zemljišta sa lokacije jalovišta TE je u direktnoj vezi sa uticajem odloženog industrijskog otpada.

• Sadržaj svih neorganskih i organskih polutanata u uzorku zemljišta u neposrednoj blizini jalovišta (150m) je u okviru propisanih vrijednosti.

Komini• Rezultati analize uzoraka zemljišta u naselju Komini nijesu pokazali

negativne efekte rada TE Pljevlja u smislu povećanog sadržaja organskih i neorganskih polutanata u zemljištu.

14


KOMBINAT ALUMINIJUMA PODGORICA (KAP)

SrpskaU uzorcima zemljišta uzorkovanom na lokaciji Srpska, sadržaj neorganskih polutanata (arsena, nikla i fluora) koji je veći od propisanog, kao i poliaromatičnih ugljovodonika od organskih polutanata se pripisuje direktnom uticaju rada industrijskih postrojenja KAP-a.

15


Mehanizam upravljanja otpadom koji podstiče racionalno korišćenje resursa i smanjuje negativan uticaj otpada na segmente životne sredine i zdravlje ljudi se sastoji od nekoliko stadijuma:

• Vršenje prevencije nastanka otpada, odnosno smanjenje količine proizvedenog otpada

• Podsticanje ponovne upotrebe i reciklaže otpada• Planiranje pravilnog odlaganja otpada kao posljednje opcije (izgradnja

odlagališta za opasni industrijski otpad koja su tehnički i tehnološki riješena u skladu sa evropskim standardima).

16


PRIJEDLOG MJERAVazduh VodeZemljište

17

HVALA NA PAŽNJI

lidija Šćepanović rukovodilac sektora za monitoring, analizu i izvještavanje

Documents