liber, dr sc kole krasniqi terrorizmi nderkombetar 1

Dr. sc. Kolë KRASNIQI

TERRORIZMI

NDËRKOMBËTAR

Botim i dytë

Prishtinë

2010

Studim i lejuar nga Fakulteti Juridik i Universitetit të Vjenës Version i zgjeruar i temës së doktoraturës “Terrorizmi ndërkombëtar me vështrim të

posaçëm të sulmeve terroriste në Austri dhe masave efikase për zbulimin dhe luftimin e

terrorizmit ndërkombëtar”, të mbrojtur në korrik të vitit 1998 në Fakultetin Juridik të

Universitetit të Vjenës

Mentorë: Prof. Dr. Franz CSÀSZÁR

Prof Dr. Frank HÖPFEL

Terrorizmi Ndërkombëtar Botim i dytë

Recensentë: Uni. Prof. Dr. Franz CSÀSZÁR

Fakulteti Juridik i Universitetit të Vjenës

Prof. Dr. Ismet SALIHU

Fakulteti Juridik i Universitetit të Prishtinës

Uni. Prof. Dr. James F. ALBRECHT

St. John’s University (NYC), USA

Lektorë: Dr. Ragip MULAKU

Instituti Albanologjik i Prishtinës

Dr. Shukrie RAMA

Universiteti për Paqe dhe Zhvillim i Kombeve të Bashkuara

Dizajni: Hekuran Rexhepi

Të drejtat e autorit mbrohen. Nuk është e lejuar rishtypja ose fotokopjimi i librit, në

tërësi ose pjesërisht, pa lejen e autorit.


TERRORIZMI

NDËRKOMBËTAR

Botim i dytë

Prishtinë

2010

.: 4 TERRORIZMI NDËRKOMBËTAR

Aprovimet e kërkesave për kryerjen e punës kërkimore - shkencore

FALËNDERIM 5 :.

FALËNDERIM

Falënderoj të gjithë ata, që në çfarëdo mënyre kontribuuan në për- fundimin e këtij studimi. Për ndihmën dhe këshillat e ofruara profesionale, falënderoj profesorët e

Fakultetit Juridik të Universitetit të Vjenës, Prof. Dr. Franz Császár dhe Prof. Dr. Frank Höpfel. Ndërkaq, për përkrahjen e ofruar morale, falënderoj profesorin e

Fakultetit Juridik të Universitetit të Prishtinës, Prof. Dr. Ismet Salihun dhe Prof. Dr. James F. Albrecht nga St. John's University të Nju Jorkut. Gjithashtu, çmoj lart edhe vendimet e Prokurorisë Austriake dhe ato të

kryetarit të Gjykatës Penale të Vjenës për lejimin e studimit të lëndëve dhe akteve të

ndryshme zyrtare, që ishin objekt i këtij studimi. Me një falënderim të posaçëm i drejtohem Kryetarit të Senatit të Gjykatës

së Lartë Civile të Vjenës Dr. Herald Krammer, i cili, edhe pse isha shtetas i huaj, më punësoi në cilësinë e praktikantit gjyqësor në Gjykatën e Lartë të Vjenës, dhe

kështu ndikoi në zgjidhjen përfundimtare të problemeve të qëndrimit dhe financimit të studimeve të mia të doktoraturës në Austri. Për mirëkuptimin e treguar, falënderoj bashkëshorten time dhe fëmijët e mi.

Dr. Kolë KRASNIQI

PËRMBAJTJA 7 :.

PËRMBAJTJA

PARATHËNIE ............................................................................................................... 14

HYRJE ............................................................................................................................ 15

KRIMINALITETI POLITIK ....................................................................................... 18 1. Kuptimi .............................................................................................................. 18

2. Format e manifestimit të kriminalitetit politik .................................................. 19

3. Terrorizmi si formë e kriminalitet politik .......................................................... 20

TERRORI DHE TERRORIZMI ................................................................................. 22 1. Kuptimet historike ............................................................................................. 22

2. Kufijtë e dallimit të terrorit nga terrorizmi ......................................................... 23

2.1. Kuptimi i terrorit ............................................................................................. 24

2.2. Kuptimi i terrorizmit ....................................................................................... 25

3. Faktorët e shfaqjes së terrorizmit ....................................................................... 28

3.1. Shkaqet sulmeve bashkëkohore terroriste ....................................................... 31

4. Përpjekjet për përkufizimin e terrorizmit .......................................................... 32

5. Tipologjia e dhunës terroriste ............................................................................. 34

5.1. Terrorizmi nacionalist ..................................................................................... 36

5.2. Lëvizjet terroriste si metodë e luftës nacionalçlirimtare ................................. 37

5.3. Lëvizjet terroriste në shtetet demokratike .................................................... 38

6. Dallimi në mes të terrorizmit dhe luftës guerile ............................................... 38

7. Dallimi i terrorizmit dhe luftës guerile sipas të drejtës ndërkombëtare ............. 41

7.1. Ushtria Çlirimtare e Kosovës sipas të drejtës ndërkombëtare ......................... 42

8. Terrorizmi si alternativë e luftës së armatosur .................................................. 43

TERRORIZMI NDËRKOMBËTAR NË VËSHTRIM TË PËRGJITHSHËM ....... 45

KUPTIMI I TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR ................................................... 45 1. Kuptimi i përgjithshëm ...................................................................................... 45

1.1. Kuptimi sipas objektit të veprimit ................................................................... 46

1.2. Kuptimi sipas viktimës, vendit të ngjarjes, kryesit të veprës

dhe qëllimit të veprimit .................................................................................... 46

2. Qëllimet e veprimeve terroriste ndërkombëtare ................................................ 47

3. Perkufizi.mi i terrorizmit ndërkombëtar ............................................................ 48

4. Karakteri transnacional i terrorizmit ndërkombëtar ........................................... 50

4.1. Elementet karakteristike të terrorizmit transnacional ......................................52


5. Terrorizmi ndërkombëtar si problem i paqes dhe sigurisë botërore ................... 53

5.1. Kuptimi dhe përmbajtja e sigurisë shoqërore .................................................. 54

5.2. Siguria nacionale dhe ndërkombëtare ............................................................. 55

TERRORIZMI BASHKËKOHOR NDËRKOMBËTAR .......................................... 57 1. Rrymat terroriste ndërkombëtare ....................................................................... 59

2. Bashkëpunimi terrorist ndërkombëtar ................................................................ 60

3. Bashkëpunimi mes grupeve terroriste në Evropë (Euroterrorizmi) ................... 62

3.1. Ideologjia e Euroterrorizmit ............................................................................ 64

3.2. Koordinimi i dhunës terroriste në Evropë ....................................................... 65

4. Terrorizmi postmodern ndërkombëtar ............................................................... 67

LËVIZJET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE .................................................... 69 EUROTERRORISTËT .................................................................................................... 69

1. Euroterroristët gjermanë .................................................................................... 69

1.1. Fraksioni i Armatës së Kuqe ........................................................................... 71

1.2. Celulat Revolucionare dhe Zora e Kuqe ......................................................... 77

1.3. Kronikë e sulmeve terroriste të grupeve majtiste gjermane ............................ 80

2. Euroterroristët francezë ...................................................................................... 83

2.1. Aksioni Direkt (AD) ....................................................................................... 84

3. Belgjikë .............................................................................................................. 86

3.1. Celulat Komuniste Luftarake .......................................................................... 86

4. Itali ..................................................................................................................... 88

4.1. Brigadat e Kuqe .............................................................................................. 89

TERRORIZMI NACIONALIST .................................................................................. 94 1. Irlanda Veriore ................................................................................................... 95

1.1. Armata Republikane Irlandeze ........................................................................ 97

1.2. Kronikë e sulmeve terroriste të IRA-s .......................................................... 102

2. Spanjë .............................................................................................................. 105

2.1. Euskadi Ta Askatasuna .................................................................................. 107

2.2. Sulmet kryesore terroriste të Euskadi Ta Askatasuna .................................... 112

TERRORIZMI PALESTINEZ ................................................................................... 117

1. Rrënjët historike ............................................................................................... 117

1.1. Lëvizja cioniste dhe palestinezët ................................................................... 117

1.2. Themelimi i shtetit izraelit ............................................................................ 118

1.3. Lindja e Organizatave Çlirimtare Palestineze ............................................... 120

2. Organizata për Çlirimin e Palestinës ................................................................ 121

3. Levizja për Çlirimin e Palestinës ..................................................................... 125

4. Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës (PFLP) ............................................ 127

PËRMBAJTJA 9 :.

4.1. Sulmet terroriste ndërkombëtare të „FPÇP“ ................................................ 131

5. Vetëtima (Al - Saika) ....................................................................................... 134

6. Shtatori i Zi ...................................................................................................... 135

6.1. Sulmet terroriste ndërkombëtare të „Shtatorit të Zi“ ................................... 137

7. NAYLP „Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“ ......................... 139

8. Brigadat e Martirëve Al - Aqsa ........................................................................ 140

8.1. Kronikë e sulmeve të Brigadave të Martirëve Al - Aqsa ...............................143

9. Grupi i Abu Nidalit .......................................................................................... 145

9.1. Sulmet kryesore terroriste ndërkombëtare të grupit të Abu Nidalit ............. 150

10. Grupet aktuale politike dhe formacionet e armatosura palestineze .............. 153

11. Strategjia e operacioneve terroriste ndërkombëtare palestineze .................... 154

12. Sulmet e grupeve tjera terroriste ndërkombëtare palestineze ......................... 156

13. Bilanci i konfiktit izraelito – palestinez ......................................................... 157

TERRORIZMI ARMEN ............................................................................................. 159 1. Grupet terroriste armene .................................................................................. 162

2. Strategjia e sulmeve terroriste armene ............................................................ 165

3. Metoda dhe taktika e sulmeve terroriste .......................................................... 167

4. Sulmet gjakmarrëse të grupeve terroriste armene ............................................ 168

TERRORIZMI ISLAMIK .......................................................................................... 173 1. Kontestet mbi ekzistimin e terrorizmit islamik ............................................... 173

2. Rrënjët e terrorizmit islamik ............................................................................ 175

3. Nocionet e ndryshme fetare në kontekst të terrorizmit islamik ........................ 178

4. Karakteristikat themelore të terrorizmit islamik .............................................. 180

5. Taktika e sulmeve vetëvrasëse ......................................................................... 181

5.1. Aktorët e sulmeve vetëvrasëse ...................................................................... 183

5.2. Taktikat e tjera të veprimit të terroristëve islamikë ........................................185

6. Shfaqja e terrorizmit bashkëkohor islamik ....................................................... 188

7. Irani dhe terrorizmi islamik .............................................................................. 189

ORGANIZATAT TERRORISTE ISLAMIKE .......................................................... 193 1. Afwaj al-muqawama al-lubananiya (Al - Amal) .............................................. 193

2. Hezb-Allah (Partia e Allahut) .......................................................................... 194

2.1. Kronikë e raporteve ndërmjet organizatave Al - Amal dhe Hezb-Allah ..........200

2.2. Kronikë e sulmeve terroriste të organizatave Al - Amal dhe Hezb-Allah ........ 201

3. Harakat Al - Muquawama Al - Islamiya .......................................................... 203

3.1. Kronikë e zgjedhur e sulmeve terrotiste të Hamasit ...................................... 209

4. Xhihadi Islamik Palestinez .............................................................................. 215

4.1. Kronikë e sulmeve terrotiste të Xhihadit Islamik Palestinez ...................... 218

5. Al - Qa´ida ........................................................................................................ 221


5.1. Degët e Al-Qa´idës ........................................................................................ 232

5.2. Kush është Osama bin Laden? .......................................................................236

5.3. Sulmet terroriste që mund t’i përshkruhen Al - Qa’idas ............................... 243

6. Vëllazërimi Mysliman ..................................................................................... 247

7. Al-Gama’a al-Islamiyya ................................................................................... 251

7.1. Kronikë e sulmeve terroriste të Grupit Islamik ............................................. 256

8. Al-Jihad Al Islami ............................................................................................ 258

8.1. Kronikë e zgjedhur e sulmeve terroriste të Al-Xhihad Al Islami ................ 261

9. Procesi gjyqësor kundër „të dëbuarve nga Shqipëria” .................................... 262

10. Front Islamique du Salut (FIS) ....................................................................... 264

11. Mujahedeen-e Khalq (MEK) ........................................................................ 268

12. Muxhahedinët arabë ....................................................................................... 270

13. Grupet terroriste islamike pakistaneze .......................................................... 272

14. Jemaah Islamiyah (JI) .................................................................................... 273

15. Grupi Abu Sayyaf .......................................................................................... 276

16. Ushtria Islamike nga Adeni ............................................................................ 279

17. Sulmet e grupeve tjera terroriste islamike ...................................................... 280

TERRORIZMI DJATHTIST ...................................................................................... 290

1. Kuptimi i ekstremizmit djathtist ...................................................................... 290

2. Elementet ideologjike të ekstremizmit djathtist ............................................... 291

3. Terrorizmi djathtist në Evropë ......................................................................... 292

4. Eurofashizmi .................................................................................................... 294

SULMET E GRUPEVE TË TJERA TERRORISTE ................................................ 296

SULMET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE NË AUSTRI ............................... 317

SULMET TERRORISTE PALESTINEZE NË AUSTRI ......................................... 319 1. Rrëmbimi në Marchegg ................................................................................... 319

2. Sulmi kundër selisë së OPEC-ut në Vjenë ....................................................... 320

3. Sulmi kundër një sinagoge në Vjenë ................................................................ 325

4. Atentati kundër Heinz Nittel ............................................................................ 325

5. Sulmi i dytë kundër një sinagoge në Vjenë ...................................................... 325

6. Sulmi terrorist në aeroportin e Vjenës ............................................................. 326

7. Taktika e sulmeve terroriste palestineze në Austri .......................................... 327

SULMET TERRORISTE ARMENE NË AUSTRI ................................................... 328 1. Vrasja e ambasadorit Tunligyl .......................................................................... 328

2. Sulmi kundër Erdogan Özen ........................................................................... 329

3. Atentati kundër Enver Ergun ........................................................................... 330

PËRMBAJTJA 11 :.

SULMET TERRORISTE ISLAMIKE NË AUSTRI ................................................ 332 1. Sulmi kundër përfaqësive franceze në Vjenë .................................................. 332

2. Një sulm i pasqaruar terrorist .......................................................................... 332

3. Rrëmbimi i një aeroplani të kompanisë Air France .......................................... 333

4. Vrasja e te kurdëve në Vjenë ........................................................................... 333

SULMET E TERRORISTËVE MAJTISTË NË AUSTRI ...................................... 335 1. Plaçkitja në Landek .......................................................................................... 335

2. Plaçkitja e një banke në Vjenë ........................................................................ 335

3. Sulmi kundër Drejtorisë së Policisë Federale të Vjenës ................................... 336

4. Rrëmbimi i Palmersit ....................................................................................... 336

SULMET E TERRORISTËVE DJATHTISTË NË AUSTRI .................................. 339 1. Montimi i bombës në shtëpinë e Simon Wiesenthalit ..................................... 339

2. Montimi i një bombe në shtëpinë e prof. Alexander Giese ..............................339

3. Sulmi kundër firmës Schöps në Salzburg ......................................................... 340

4. Sulmi kundër firmës Schöps në Vjenë ............................................................. 340

5. Sulmi kundër Qendrës Dokumentare Izraelite ................................................. 340

SULMET TJERA TERRORISTE NË AUSTRI ........................................................ 342 1. Sulmi kundër përfaqësisë spanjolle të fluturimeve Iberia ................................ 342

2. Vëna e zjarrit në Ambasadën e Afrikës Jugore ................................................. 342

3. Sulmi kundër përfaqësive irakiane në Vjenë ................................................... 343

4. Përpjekja për kryerjen e një sulmi terrorist në Vjenë ...................................... 343

5. Sulmi kundër Ambasadës Angleze dhe përfaqësisë izraelite EL - AL ............ 345

6. Përpjekja e parë për vrasjen e Al Ghadansit ..................................................... 346

7. Bombardimi i një institucioni financiar hungarez në Vjenë ............................. 347

8. Sulmi kundër Saudi-Arabien Airlinies në Vjenë ............................................ 347

9. Ardhja e një letre të Allahut në Vjenë ............................................................... 348

10. Përpjekja e dytë për vrasjen e Al Ghadansi .................................................... 348

11. Sulmi terrorist kundër Ambasadës së Perusë në Vjenë .................................. 349

12. Vendosja e zjarrit në përfaqësinë e një zyre turke të fluturimeve ................... 349

13. Vrasja e Umar Israilov në Vjenë .................................................................... 350

ANALIZË E PËRGJITHSHME E SULMEVE TË HUAJA

TERRORRISTE NË AUSTRI ................................................................................... 351 1. Koha e kryerjes ................................................................................................ 351

2. Bartja e konflikteve nacionale në arenën ndërkombëtare ................................ 352

3. Rekrutimi i terroristëve ndërkombëtarë ........................................................... 352

4. Zgjedhja e objektit të sulmit terrorist ............................................................... 353

5. Vrasjet .............................................................................................................. 353


6. Rrëmbimet e personave ................................................................................... 353

7. Vënia e mjeteve eksplozive .............................................................................. 354

8. Bilanci i sulmeve terroriste .............................................................................. 354

9. Motivet e sulmeve terroriste ............................................................................ 355

10. Sqarimi dhe reagimi ....................................................................................... 356

PERSONALITETI I TERRORISTIT NDËRKOMBËTAR .................................... 358 1. Elementet subjektive ........................................................................................ 358

2. Formimi i organizatave terroriste ..................................................................... 360

2.1. Numri i anëtarëve të organizatave terroriste ................................................ 361

2.2. Elementet kriminale në organizatat terroriste ............................................... 362

2.3. Ndarja e organizatave terroriste .................................................................... 362

3. Komandimi i organizatës terroriste .................................................................. 363

4. Planifikimi i operacioneve terroriste ndërkombëtare ....................................... 364

5. Burimet financiare të terroristëve ndërkombëtarë ............................................ 365

6. Armatimi i terroristëve ndërkombëtarë ............................................................ 367

PËRKRAHJA E TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR ......................................... 370 1. Irani .................................................................................................................. 371

2. Kuba ................................................................................................................. 373

3. Sudani .............................................................................................................. 374

4. Siria .................................................................................................................. 375

5. Libia ................................................................................................................. 377

6. Iraku ................................................................................................................. 381

GRUPET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE ..................................................... 384

RESUME ...................................................................................................................... 387 SHKURTESAT ............................................................................................................ 392

LITERATURA ............................................................................................................. 396

VORWORT 13 :.

VORWORT

„Internationaler Terrorismus“, also weltumspannend auftretende, oft tödliche Gewalt zum Erreichen überindividueller politischer Ziele ist zum

Alltagsereignis geworden. Auf den unterschiedlichsten Ursachen beruhend und

in vielfältigen Formen auftretend, weist der Internationale Terrorismus allzu oft ein durchgängiges Charakteristikum auf: Der hohe Blutzoll, den Unbeteiligte zu

entrichten haben, sei es, dass sie gezielt als Mittel zum Zweck missbraucht werden, sei es, dass sie zufällig einem Anschlag zum Opfer fallen. Die vorliegende Arbeit von Professor Dr. Kolë Krasniqi beruht auf seiner

vor zehn Jahren in Wien verfassten Dissertation. Zwar entzieht sich letztlich das

Phänomen des Internationalen Terrorismus einer vollständigen und kategorial klaren Erfassung nach eindeutigen Kriterien. Dr. Krasniqi ist aber eine wis- senschaftlich fundierte, lebensnahe und anschauliche Darstellung gelungen von

Geschichte und Erscheinungsformen dieses universellen Krieges ohne Militär, ohne Kriegsrecht und ohne Völkerrecht, der heute jeden von uns an jedem Platz

der Welt erreichen kann. In der Vielfalt der konkreten Vorfälle treten die zu

Grunde liegenden allgemeinen Kriterien hervor. Die weltweiten Bemühungen

zur Eindämmung des Internationalen Terrorismus werden dargestellt. In diesem letzteren Zusammenhang darf allerdings nicht verschwiegen werden, dass viele der heute aktuellen oder diskutierten Bekämpfungsmaßnahmen

zugleich ein beträchtliches Gefahrenpotential für die Privatsphäre des Staatsbürgers

bergen. Dieses Risiko nimmt in dem Ausmaß zu, in dem der Internationale

Terrorismus seine Angriffe ausweitet und intensiviert. Staatliche Maßnahmen gegen

Terrorismus können so gerade jenes demokratisch-rechtsstaatliche Zusammenleben

schädigen, das sie schützen sollen. Sie dürfen daher stets nur nach kritischer, ver- antwortungsbewusster Abwägung und äußerst maßhaltend eingesetzt werden. Ich freue mich, dass Dr. Krasniqi seine wissenschaftliche Karriere auf einem

theoretisch anspruchsvollen und praktisch sehr bedeutsamen Gebiet fortgesetzt hat. Für seine akademische Lehrtätigkeit wird die Arbeit über den Internationalen

Terrorismus eine wertvolle Hilfe sein. Ich wünsche dem Buch viel Erfolg!

Dr. Franz Császár Professor i. R. für Kriminologie

Universität Wien, Rechtswissenschaftliche Fakultät


PARATHËNIE

„Terrorizmi ndërkombëtar“ si dhunë vdekjeprurëse, e manifestuar kudo në

botë me qëllim të realizimit së interesave jopersonale, është bërë dukuri e përdit- shme. Ky fenomen që bazohet për shkaqe të shumta dhe paraqitet në forma të

ndryshme, ka një karakteristikë permanente: gjakderdhjen e njerëzve të pafajshëm, si në rastet kur ata keqpërdoren si mjet për realizimin e qëllimeve të caktuara, ashtu edhe në rastet kur ata bëhen viktima të rastësishme të një sulmi terrorist. Ky studim i profesor Dr. Kolë Krasniqit, është i bazuar në temën e tij të

doktoraturës së shkruar para dhjetë vjetëve në Vjenë. Fenomeni i terrorizmit ndërkombëtar kohëve të fundit është paraqitur me një kuptim më të plotë dhe me

një përmbajtje më të diferencuar. Kështu edhe Dr. Krasniqi përmes këtij studimi të thelluar shkencor, e ka përshkruar qartë dhe në mënyrë objektive zhvillimin

historik dhe format e manifestimit të kësaj lufte globale, që zhvillohet pa ushtri dhe pa respektuar të drejtën ndërkombëtare të luftës dhe rregullat tjera të së

drejtës ndërkombëtare. Në këtë mënyrë terrorizmi ndërkombëtar mund të zbatohet në të gjitha pjesët e botës dhe kundër çdo personi. Në shumëllojshmërinë e

rasteve të studiuara, janë manifestuar edhe kriteret e përgjithshme të terrorizmit ndërkombëtar. Në këtë drejtim vërehen edhe përpjekjet e shtuara në nivel global për pengimin e shfaqjes së terrorizmit ndërkombëtar. Në këtë aspekt nuk duhet heshtur përballë disa masave të kontestuara për

luftimin e terrorizmit, të cilat mund të paraqesin edhe rrezik potencial për të drejtat dhe liritë private të qytetarit. Në realitet, këto masa mund të marrin përpjesëtime të

mëdha, vetëm atëherë kur terrorizmi ndërkombëtar i intensifikon dhe i zgjeron sulmet e veta terroriste. Mirëpo, masat e tilla shtetërore në qoftë se zbatohen pa kritere

të caktuara atëherë mund ta dëmtojnë shtetin ligjor dhe demokratik, në vend që ta

mbrojnë atë. Për këto arsye, të gjitha masat shtetërore për luftimin e terrorizmit, duhet zbatuar vetëm pas vlerësimit kritik të arsyeshmërisë së tyre dhe gjithmonë në

mënyrë adekuate dhe proporcionale me nevojat e tyre. Më vjen mirë që Dr. Krasniqi e ka vazhduar karrierën e vet shkencore në

këtë lëmi aq pretenduese teorike dhe aq kuptimore praktike. Padyshim se ky

studim i terrorizmit ndërkombëtar, do të jetë një ndihmesë e madhe për punën e

tij akademike. Andaj këtij libri i dëshiroj shumë suksese.

Dr. Franz Császár Profesor i Kriminologjisë

Fakulteti Juridik, Universiteti i Vjenës

HYRJE 15 :.

HYRJE

Zbatimi i dhunës së motivuar politike kundër rendit juridik ndërkombëtar,

nuk është dukuri e re. Gjatë të gjitha kohëve të kaluara historike janë evidentuar

sulme të ndryshme terroriste, mirëpo për dallim nga sulmet e kohëve të mëparshme,

këto të fundit, për shkak të formave dhe përmasave të reja, që manifestohen në çdo

aksion terrorist, ndikojnë, jo vetëm në çorganizimin e jetës politike të një shteti, por

edhe në shkaktimin e krizave dhe konflikteve të ndryshme ndërshtetërore me paso-

ja të gjera ndërkombëtare. Kështu, për shembull, vrasja e Franc Ferdinandit në

Sarajevë shkaktoi Luftën e Parë Botërore; vrasja e 241 ushtarëve amerikanë në

Bejrut, solli tërheqjen e bazave ushtarake amerikane nga Libani; shpërthimi i një

bombe në Berlinin Perëndimor, provokoi sulmin ushtarak amerikan kundër Libisë;

minimi i disa ndërtesave në Rusi ishte shfrytëzuar si pretekst për okupimin e

Çeçenisë; sulmi i 11 shtatorit të vitit 2001, kundër ShBA-së, shkaktoi një recesion

global ekonomik të përcjellë me kriza të shumta politike; vendosja e mjeteve

shpërthyese në disa trena të udhëtarëve në Madrid, ndikoi në ndërrimin e forcave

politike në Spanjë dhe tërheqjen e ushtarëve të tyre nga Iraku, etj.

Ky fenomen, i cili pa dyshim që hyn në radhën e veprave më të rënda krim-

inale, gjithmonë në të kaluarën historike është shfaqur atëherë, kur personat

radikalë ose grupe të ndryshme terroriste, të pakënaqura me raportet ekzistuese

nacionale ose ndërkombëtare, janë përpjekur për ndryshimin e tyre. Mirëpo, në

drejtim të realizimit të këtij qëllimi të tyre revolucionar, terroristët ose grupet e

ndryshme radikale politike, nacionale ose fetare, si dhe regjimet e shumta diktato-

riale, duke mos zotëruar mundësi (reale) institucionale, kanë zbatuar forma të

ndryshme të dhunës terroriste me qëllim të ndërrimit ose ruajtjes së raporteve të

caktuara politike. Në këtë drejtim, për njërën palë, zbatimi i dhunës terroriste kon-

siderohej si mjet i domosdoshëm dhe legjitim për fitimin e të drejtave të uzurpuara

politike, ndërsa për palën tjetër, vijimi i një politike agresive ndërkombëtare, të

karakterizuar edhe me mënjanimin fizik të kundërshtarëve politikë, kishte qëllim

parësor ruajtjen e stabilitetit, respektivisht forcimin e pushtetit të tyre shtetëror.

Vala e konflikteve politike, e cila e kishte kapluar njerëzimin gjatë viteve

‘60 të shekullit XX, solli edhe kristalizimin e terrorizmit ndërkombëtar, duke i

dhënë atij një shkëlqim krejtësisht të ri. Posaçërisht shkalla e lartë e rreziksh-

mërisë, e shoqëruar me elementin tejet dinamik të ndërkombëtarizimit, kishin


ndikuar që fenomeni terrorist, në asnjë variant të manifestimit të vet, tashmë të

mos kuptohej ose trajtohej vetëm si problem nacional, por si proces i filluar

ndërkombëtar, gjegjësisht si dukuri kriminale ndërkombëtare, e cila nuk respekton

rregulla të veprimit dhe kufij politikë. Kjo mund të kuptohet edhe nga fakti se

mjetet moderne të komunikimit dhe lidhjeve, me anën e të cilave, qytetarët bren-

da disa orëve mund të lëvizin nga njëra pjesë në pjesën tjetër të botës, u mundëso-

jnë edhe grupeve të ndryshme terroriste lëvizje maksimale dhe propagandë opti-

male gjatë kryerjes së veprave të tyre gjakatare. Këtu, pra, kemi të bëjmë me një

fenomen unikat kriminal, në të cilin vendi i veprimit dhe ai i pasojës mund të jenë

mijëra kilometra larg njëri-tjetrit.

Numri gjithnjë e më i madh i grupeve terroriste, qëllimi dhe karakteri i tyre

i komplikuar politik, viktimat e shumta, si dhe kuptimet e ndryshme të nocionit ter-

rorist, e parashtrojnë kërkesën imperative për përkufizimin ekzakt të kuptimit të

terrorizmit në përgjithësi, dhe të atij ndërkombëtar, në veçanti. Pra, duhet flakur

praktikat e deritashme, kur i njëjti person, në të njëjtën kohë dhe për të njëjtën

vepër në njërën bashkësi shoqërore, është trajtuar dhe gjykuar si kriminel, ndërsa

në tjetrën është respektuar si hero dhe patriot. Një përkufizim universal i kuptimit

të terrorizmit, pa dyshim që do të kishte ndikuar në gjykimin unik dhe luftimin

efikas të këtij fenomeni kriminal ndërkombëtar.

***

Një studim i mirëfilltë i terrorizmit ndërkombëtar, për shkak të komplek-

siteteve të ndryshme, që përmbante në vete, nuk ishte e mundur që të bëhej duke

e vështruar këtë fenomen vetëm nga një kohë, pozicion ose aspekt i caktuar. Ky

realitet, e sidomos dëshira që të jap një kontribut modest shkencor, më detyruan që

nga pozita e një studiuesi pragmatik, të konsultoj literaturën e autorëve me pikë-

pamje dhe qëndrime të ndryshme ideologjike. Përveç shumë burimeve të tilla kra-

hasimtare, janë shfrytëzuar edhe materiale të shërbimeve të ndryshme profesion-

ale, si dhe raporte nga simpoziumet ndërkombëtare.

Që në fillim të studimit të këtyre burimeve, ishte kuptuar mesazhi shqetë-

sues i prezantuar në hipotezën e skicuar si në vijim:

- terrorizmi me tërë kompleksitetin dhe format e manifestimit të vet, gjith- monë kishte qenë produkt i konflikteve të ndryshme nacionale, gjegjë- sisht brendashtetërore ose i atyre ndërshtetërore; - terrorizmi ndërkombëtar nuk është asgjë tjetër veçse reflektim i konflikteve të ndryshme nacionale, gjegjësisht brendashtetërore në arenën

ndërkombëtare; - terrorizmi në të gjitha kohët dhe format e manifestimit të vet, ishte shfry-

HYRJE 17 :.

tëzuar si mjet i luftës ideologjike në mes sistemeve ose rrymave të

ndryshme politike. ***

Nga aspekti metodik, varësisht nga tematika e shqyrtuar, është bërë edhe

ndarja e këtij punimi në pjesë, kapituj dhe nënkapituj të ndryshëm. Këtu fillimisht

dhe në mënyrë të detajuar është shqyrtuar kuptimi i përgjithshëm i fenomenit ter-

rorist dhe kufijtë e ndarjes së tij nga të gjitha format e tjera të dhunës politike.

Pastaj janë shtjelluar karakteristikat themelore të terrorizmit nacional, në

përgjithësi, dhe atij ndërkombëtar, në veçanti, si dhe janë shpjeguar faktorët rele-

vantë dhe favorizues, që kanë ndikuar në paraqitjen e grupeve dhe autorëve të

ndryshëm terroristë. Me qëllim të kuptimit më të mirë të kësaj problematike, në

nënkapituj dhe kapituj të ndryshëm, varësisht nga tipi i tyre, janë paraqitur edhe

organizatat kryesore terroriste ndërkombëtare.

Nisur nga fakti se kjo dukuri komplekse si temë e doktoraturës është studi-

uar në Fakultetin Juridik të Universitetit të Vjenës, me një vështrim të posaçëm,

janë analizuar edhe sulmet e grupeve të huaja terroriste në Austri. Për studimin e

këtyre rasteve, si burime shkencore janë shfrytëzuar aktet zyrtare të gjykatave,

prokurorive dhe organeve të tjera kompetente shtetërore si dhe materiali informa-

tiv i shërbimit të sigurimit shtetëror austriak. Ishte kënaqësi e veçantë kur në këto

akte, krahas përshkrimeve të detajuara të rrjedhës së ngjarjeve, ishin gjetur të

prezantuara edhe informacionet kryesore të siguruara nga shërbimet e ndryshme

profesionale nacionale dhe atyre ndërkombëtare, që kishin të bënin me organiz-

imin, veprimin dhe financimin e grupeve ose organizatave të huaja terroriste, të

cilat kishin vepruar në territorin austriak ose kundër interesave austriake. Në akte

të tilla zyrtare, ishin depozituar edhe dekretet shtetërore ose ishin përshkruar në

mënyrë të autorizuar qëndrimet e kreut shtetëror austriak lidhur me zgjidhjen e

krizave të ndryshme politike, përkatësisht diplomatike, të shkaktuara nga kryerja e

sulmeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare në Austri. Në të njëjtat akte zyrtare,

në mënyrë tejet taksative, ishin paraqitur edhe autorizimet juridike në bazë të të

cilave, organet kompetente austriake i kishin ndërmarrë aksionet e tyre komplekse

taktiko-operative në drejtim të zbulimit ose burgosjes së personave dhe grupeve të

huaja terroriste, që kishin operuar në territorin austriak.


KRIMINALITETI POLITIK

1. Kuptimi

Termi ”kriminalitet politik“ për herë të parë është përdorur gjatë

Revolucionit Borgjez - Francez në kuptimin e përshkrimit të agjitacionit politik, i

cili zhvillohej kundër Republikës se Re1. Kriminaliteti politik, si aktivitet i orientu-

ar kundërshtetëror, pa dyshim që ka një motiv krejtësisht tjetër nga aktivitetet e

zakonshme kriminale si, p.sh., nga veprat penale kundër jetës dhe trupit, veprat

penale kundër pasurisë, veprat penale kundër shëndetit të qytetarëve, veprat penale

kundër sigurisë së personave dhe pasurisë së tyre, etj. Kjo do të thotë se veprat

penale politike, për dallim nga format e tjera të veprimit kriminal, janë të karakter-

izuara me motivimin politik të kryesve të tyre2.

Motivi i kryerjes së veprave penale politike, sado që të jetë i fshehur në vendin

e ngjarjes, para gjykatës paraqitet qartë ngase kriminelët e rëndomtë, për dallim nga

kryesit e veprave penale politike, zakonisht me ndihmën e gënjeshtrave, korrupsionit

ose ndikimeve të ndryshme në dëshmitarë, përpiqen që t’i mohojnë veprat e tyre.

Ndërkaq, kryesit e veprave penale politike parimisht qëndrojnë pas veprave të kryera.

Këta, duke e mbrojtur publikisht doktrinën e tyre politike, pra edhe para trupit gjykues,

përpiqen edhe në këtë mënyrë të ndikojnë si në drejtim të rritjes së simpatisë së tyre

politike ashtu edhe në rekrutimin e anëtarëve të rinj.

Në bazë të motivit të kryesve të veprave penale politike, mund të konkludo-

jmë se kriminaliteti politik në thelbin e vet nuk ka karakter privat, por është i natyrës

publike. Kjo do të thotë se këtu kemi të bëjmë me “një formë specifike të reagimit

ndaj rrethanave konkrete të jetës shoqërore, respektivisht me një alternativë të cak-

tuar politike“3. Përveç elementit specifik të motivit, kriminaliteti politik dallohet

nga të gjitha format e tjera të veprimit kriminal edhe në bazë të përkufizimit të tij.

Në shkencën bashkëkohore janë të njohura këto përkufizime të kriminalitetit politik:

1 Polis; politikë; qytet - shtet në Greqinë e vjetër, Felchlin Peter, Das politische Delikt - Entwicklung, Band 3 der Zürcher Studien zum Strafrecht, Zürich 1979, f. 71; Krahaso: Dr. Wolf Middendorf, Der Fall Frankfurter, Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft, Nr. LXXXIX 1977, f. 571.

Drik Blasius, Geschichte der politischen Kriminalität in Deutschland (1800 - 1980), Frankfurt am Main 1983, f. 12 - 13.

Sven Papcke, Progressive Gewalt, Studien zum sozialen Widerstandsrecht, Frankfurt am Main 1973, f. 26.

2

3


19 :.

- Përkufizimi juridiko-ligjor. Sipas këtij përcaktimi me nocionin krimi-

nalitet politik, nënkuptohen të gjitha deliktet dhe veprat penale politike

të cilat, si të tilla, shprehimisht janë të parapara me ligjin penal të një

shteti.

- Përkufizimi psikologjik. Në bazë të këtij përcaktimi, për karakterizimin

e një vepre penale është me rëndësi vendimtare motivi i kryesit. Pra,

pavarësisht nga vepra e kryer, në qoftë se autori i saj ka motiv politik,

atëherë edhe vepra e tij duhet cilësuar si vepër penale politike.

- Përkufizimi realist. Ky përcaktim, i quajtur edhe si psiko-sociald-

inamik, e cilëson një vepër penale si politike në të gjitha rastet kur

autori, viktima ose ndonjë institucion i strukturuar shoqëror e cilëson atë

si vepër penale politike. Që nga çasti i cilësimit të parë të veprës së cak-

tuar penale si politike, ajo duhet trajtuar si e tillë edhe nga pjesëmarrësit

e tjerë në procedurë.

Çdo shoqëri, kohë dhe shtet, e ka kriminalitetin e vet politik. Kjo formë e

veprimit kriminal është paraqitur gjithmonë kur forcat e caktuara politike me mjete

të ndryshme kriminale, janë përpjekur për ndërrimin ose ruajtjen e rendit ekzistues

shoqëroro-politik. Pra, në të gjitha kohët dhe shtetet ka ekzistuar një strukturë

alternative politike, manifestimet kriminale të së cilës, në dallim nga format e tjera

të aktivitetit kriminal, janë emërtuar si “kriminalitet politik“4. Thjesht, me nocionin

kriminalitet politik kuptohen të gjitha “aktivitetet kriminale të drejtuara kundër një

sistemi shtetëror, regjimeve politike, përfaqësuesve shtetërorë, vendimeve si dhe

orientimeve të ndryshme politike“5. Në shumë aspekte të jetës shoqërore, krimi-

naliteti politik është pasqyrë reale e sistemit politik.

2. Format e manifestimit të kriminalitetit politik

Në dallim nga veprat e tjera penale, kriminaliteti politik zakonisht mani-

festohet në mënyrë kolektive. Kjo do të thotë se, shumë rrallë kryhen vepra penale

politike në mënyrë individuale. Pra, veprat penale politike, kryhen nga organizata

ose grupe të ndryshme personash, të cilët veprojnë jo me qëllim të zgjidhjes së

problemeve të tyre individuale, por për ndërrimin e raporteve të caktuara

shoqërore6.

Politische Kriminalität, Mayers Enzyklopädisches Lexikon, Band 14, Wien 1987, f. 24. Në literaturën bashkëkohore janë shqyrtuar shumë pak veprat penale politike të kryera nga përfaqësuesit e regjimeve demokratike. Krahaso: Uwe Backes, Politischer Extremismus in demokratischen Verfassungsstaaten, Opladen 1989, f. 110. 6Cituar sipas L. J. Macfarlane, Political Disobedienze, London 1971, f. 12; Shiqo edhe Klaus von Beyme, Terrorismus Contra Rechtsstaat, f. 48.

4 5


Veprat penale politike kryesisht janë të karakterizuara me shkallë të lartë të

planifikimit, përgatitjes dhe ekzekutimit brutal të tyre. Zakonisht, ekzekutimi i

veprave penale, është i karakterizuar me një stil të pazakonshëm aksional të

shoqëruar me agresivitet, brutalitet dhe rrezikshmëri të lartë shoqërore. Pikërisht,

në bazë të këtyre elementeve jonormale, synohet edhe ndikimi në rritjen e sim-

patisë dhe përkrahjes së dëshiruar shoqërore.

Në praktikën bashkëkohore, janë të njohura këto forma të manifestimit të

kriminalitetit politik:

- Veprat penale politike, të kryera nga pushtetet demokratike ose në

kuadër të tyre. Këto vepra zakonisht janë të drejtuara kundër qytetarëve

ose sistemit shtetëror të një shteti demokratik, kundër qytetarëve të huaj

ose shteteve të huaja. Karakteristikë kryesore e këtyre veprave penale

është keqpërdorimi i aparatit shtetëror për interesa të ndryshme egoiste

politike7. Këtu është fjala për korrupsionin dhe keqpërdorimet e shër-

bimeve të ndryshme shtetërore në drejtim të spiunimit, dëmtimit dhe

komprometimit të kundërshtarëve politikë.

- Veprat penale politike, të drejtuara kundër aparatit shtetëror ose për- faqësuesve të tij. Këto vepra penale, zakonisht, kryhen nga grupe të

ndryshme të rebeluara politike dhe, si të tilla, janë të parapara në mënyrë

të qartë dhe taksative edhe me ligjin penal të një shteti. Këtu kemi të

bëjmë me veprat klasike penale politike si, p.sh., atentatet, sabotimet,

spiunimet, rrëmbimet, etj. Në bazë të elementit të dhunës së zbatuar

politike, këto vepra penale quhen ndryshe edhe vepra terroriste.

- Veprat penale politike të kryera nga aparati shtetëror i një shteti diktatorial kundër shtetasve të vet. Këtu është fjala për terrorin e ushtruar

shtetëror, i cili zakonisht ushtrohet me qëllim të ruajtjes së pushtetit të

caktuar politik8. Në shtetet e ndryshme totalitare shkelen në mënyra bru-

tale të drejtat kushtetuese dhe ato elementare qytetare. Madje, nuk janë

të rralla as rastet e improvizimit të kryerjes së veprave të ndryshme

penale me qëllim të dënimit të kundërshtarëve politikë ose të krijimit të

preteksteve për mënjanimin e tyre.

3. Terrorizmi si formë e kriminalitet politik

Në përgjithësi, kuptimi i veprave penale politike varet nga sistemi politik i

një shteti. Në një shtet, një vepër penale mund të cilësohet si vepër terroriste, ndër-

7 8 Mbi format e kriminalitetit politik: Hans J. Schneider, Kriminologie, Berlin 1987, f. 867 - 868. I. Fetscher u. a. , BMI. Analysen zum Terrorismus 1, Ideologien und Strategien, Opladen 1981, f. 17.


21 :.

sa në të njëjtën kohë, në një shtet tjetër, vepra e njëjtë, mund të vlerësohet si akt

heroik ose anasjelltas. Ky rivalitet, në kuptimin ose karakterizimin e kriminalitet

politik, nuk ka ekzistuar vetëm në shtetet me sisteme të ndryshme shoqërore-poli-

tike. Ekzistojnë edhe rastet kur në të njëjtin shtet, një vepër e cilësuar si terroriste,

pas një kohe të caktuar është trajtuar dhe vlerësuar si heroike ose anasjelltas.

Kjo vihet re sidomos kohëve të fundit kur kuptimi i veprave penale politike

dhe ai i terrorizmit gjithnjë e më tepër po merr kahje të njëanshme. Në realitet,

kuptimi i terrorizmit është shqyrtuar dhe analizuar në mënyra të ndryshme, mirëpo

shumë pak vërehen diskutimet kritike lidhur me veprat penale politike, të kryera

në kuadër ose nga përfaqësuesit e ndryshëm shtetërorë të sistemeve demokratike.

Në këtë drejtim vërehet edhe përpjekja e autorëve të ndryshëm për unifikimin e

kuptimit të kriminalitetit politik me terrorizmin dhe terrorizmit me lëvizjet revolu-

cionare, përkatësisht me luftërat çlirimtare. Këta autorë, në punimet e tyre të shum-

ta, nuk e kanë shqyrtuar terrorin shtetëror, por kryesisht janë orientuar në studimin

dhe gjykimin e veprave të ndryshme penale politike të drejtuara kundër shtetit.

Këtë mangësi shkencore, ata e argumentojnë me tezën se shumica e shteteve e zba-

tojnë terrorin shtetëror si përgjigje ose reagim natyror ndaj terrorizmit.

Nga shumë aspekte, qëndrimet e tilla paraqesin vetëm njëanshmëri të qartë

politike. Këtu nuk synoj të kontestoj të drejtën e ndonjë autori për studimin e

dukurive të ndryshme kriminale dhe përgjithësisht shoqërore, nga aspekti i

dëshiruar, por të theksoj se në mes formave të ndryshme të veprimit terrorist, nuk

ekziston ndonjë dallim cilësor. Dallimi i vetëm që ekziston në mes terrorit shtetëror

dhe terrorizmit, ka të bëjë me organizimin dhe qëllimin e dhunës së ushtruar poli-

tike.

Së paku dy elemente duhet të plotësohen në mënyrë që një vepër penale

politike të cilësohet ose të trajtohet në kontekst të veprës terroriste. Elementi i parë

ka të bëjë me shkallën, përkatësisht, nivelin e organizimit të kryerësit, ndërsa i dyti

ka të bëjë më strukturën dhe përmasat e reagimit shoqëror, respektivisht shtetëror

ndaj veprës së kryer. Pra, vetëm atëherë kur „aktiviteti i dhunshëm politik avanco-

het në qendër të vëmendjes, reagimit dhe të frikës shoqërore, flasim për aktivitet

terroriste“9. Të gjitha aktivitetet terroriste, duhet t’i nënshtrohen gjykimit të drejtë

dhe dënimit të merituar nga e tërë bashkësia ndërkombëtare.

9 Fritz Sack, BMI. Analysen zum Terrorismus 4/2, Protest und Reaktion, Opladen 1884, f. 27.


TERRORI DHE TERRORIZMI

1. Kuptimet historike

Terrori dhe terrorizmi janë nocione, kuptimi i plotë i të cilave në literaturën

shkencore ende nuk është sqaruar. Shikuar historikisht, fjala “terreur”, frikë,

panik, për herë të parë është përdorur gjatë Revolucionit Borgjez - Francez10, në

kuptim të dënimeve drakonike të shqiptuara nga gjykatat revolucionare, kundër

armiqve të Republikës së Re11. Që nga ajo kohë e deri në ditët e sotme, fjala “terror”, shërben si sinonim i gjendjes shpirtërore të frikës individuale, si pasojë e pre-

sionit të caktuar politik, si dhe për shpjegimin e pozicionit kolektiv përballë një

rreziku të caktuar (terreur panique)12. Tradicionalisht me fjalën “terror”, është kuptuar zbatimi i dhunës politike

me qëllim të mbrojtjes së interesave shtetërore gjatë fazave të ndryshme revolu-

cionare të karakterizuara me kërcënime dhe zbatime të ndryshme të dhunës poli-

tike. Këtu terrori, si dhunë e instrumentalizuar, zakonisht propagandohet në

mënyrë të stilizuar, si mjet i domosdoshëm për mënjanimin e konflikteve të

ndryshme politike, rivendosjen e rendit, qetësisë publike ose harmonisë

shoqërore“13.

Ndërkaq, me fjalën “terrorizëm”, kuptohen veprat e ndryshme penale të

drejtuara kundër shtetit, të kryera nga individët ose grupet e ndryshme të person-

ave në shtetin e vet ose në shtetin e huaj, me qëllim të ndikimit në realizimin e qël-

limit të caktuar politik14.

„Terreur“ do të thotë tmerr i shkaktuar nga frika. Gjendja shpirtërore dhe fizike e personit të frikësuar duhet të jetë në nivel të dridhjes së tij trupore. Më gjerësisht: Mario Wandruszka, Was weiß die Sprache von der Angst? Botuar në librin: Wilhelm Bitter, Angst und Schrecken in theologischer und psychotherapeutischer Sicht, Stuttgart 1959, f. 19. 11Nga tetori i vitit 1793 e deri në korrik të vitit 1794, nën udhëheqjen e Robespierres, pushteti Jakobin kishte likuiduar rreth 16,500 persona. Ushtrimi i egër i terrorit shtetëror kundër kundërshtarëve politikë, kishte ndikuar në humbjen e simpatisë popullore ndaj Roberspierre. Me 28.07.1794, Roberspierre ishte rrëzuar nga pushteti dhe, në të njëjtën ditë ishte pushkatuar. Më gjerësisht: Iring Fetscher, Analysen zum Terrorismus 1, Ideologien und Strategien, Opladen 1981, f. 17. 12Handbuch politisch - sozialer Grundbegriffe in Frankreich 1680 - 1820, München 1985, f. 89 - 90. 13Peter Waldmann, Terrorizmus, Provokation der Macht, München 1998, f. 13 - 18. 14Kurt Rebmann, Probleme und Möglichkeiten der Bekämpfung des internationalen Terrorismus, Neue juristische Wochenschrift, Heft Nr. 30/1985, f. 1736.

10


2. Kufijtë e dallimit të terrorit nga terrorizmi

23 :.

Nga aspekti shkencor, është më se i domosdoshëm shpjegimi dhe analizimi

i kuptimit dhe i raporteve që ekzistojnë në mes të këtyre dy termave të ngjashëm

gjuhësorë. Terrori dhe terrorizmi nuk kanë kuptim dhe nuk janë dukuri identike.

Dallimi që ekziston në mes të këtyre dy nocioneve, respektivisht në mes të këtyre

dy dukurive, ka të bëjë me faktin se terrori është dhunë shtetërore, e cila zbatohet

me qëllim të ruajtjes ose të rivendosjes së pushtetit shtetëror, ndërsa terrorizmi

është zbatimi i dhunës politike nga aktorët e ndryshëm jashtështetërorë me qëllim

të ndërrimit ose marrjes së pushtetit15. Këto dy dukuri, nga aspekti i dhunës së zbat-

uar dhe agresionit politik, qëndrojnë në raporte dialektike.

Terrori dhe terrorizmi, i fillojnë operacionet e tyre luftarake, jo me qëllim të

luftimit të armikut të caktuar, por kundër qytetarëve të pafajshëm dhe të pambrojtur.

Këtu, konfrontimi që ekziston në mes terrorit dhe terrorizmit nuk ka për qëllim mar-

rjen ose sigurimin e pushtetit, por duke e zbatuar dhunën e pakufizuar kundër njëri-

tjetrit, synohet arritja vizionare e qëllimit të lartë politik. Në këtë drejtim, terrori,

ndonëse nuk është qëllim parësor, ai e praktikon zhdukjen sistematike të qytetarëve.

Ndërkaq, terrorizmi shfrytëzohet si instrument për përgatitjen e një situate

revolucionare me qëllim të përmbysjes së pushtetit shtetëror. Në rast suksesi, nga

regjimi i ri zakonisht zbatohet terrori me qëllim të konstituimit të pushtetit të

sapokrijuar shtetëror.

Pra terrori është mjet për mbajtjen e një pushteti totalitar, respektivisht

„është zbatim i dhunës politike nga institucionet e ndryshme shtetërore me qëllim

të ruajtjes ose të rivendosjes së pushtetit shtetëror, ndërsa terrorizmi është veprim

i organizuar i dhunës politike nga aktorë të ndryshëm jashtështetërorë, me qëllim

të ndërrimit të raporteve të caktuara shoqërore në drejtim të sigurimit të dinjitetit të dëshiruar politik ose njerëzor“16. Kështu mund të konkludohet se terrori dhe terrorizmi, në format e shfaqjes

dhe në ndikimet e tyre psiko-politike, shpeshherë nuk dallojnë nga njëri-tjetri. Kjo

shihet sidomos atëherë, kur terrori përpiqet që të manifestohet si terrorizëm. Një

paqartësi e tillë mund të mënjanohet vetëm atëherë, kur, argumentohet qëllimi i

veprimit të dhunshëm politik. Në këtë drejtim, duhet pasur parasysh faktin se ter-

rorizmi gjithmonë vepron në drejtim të destabilizimit të pushtetit të caktuar

shtetëror, ndërsa terrori, vepron në drejtim të kundërt17. Nga kjo, mund të thuhet se

Frank Besneler, Vorgesehene Lektionen zur Geschichte des Terrorismus, në: Rudolf Wasserman, Terrorismus contra Rechtsstaat, Darmstadt 1976, f. 15. 16Friedrich Hacker, Terror, Mythos - Realität - Analyse, Zürich 1973, f. 21. 17Ulrike Pesch, Aspekte des Internationalen Terrorismus, Doktorarbeit, Bonn 1977, f. 35.

15


terrori dallon nga kuptimi i terrorizmit dhe se dallimi themelor në mes këtyre dy

dukurive, qëndron në faktin se terrori ushtrohet nga lart, pra nga aparati shtetëror,

ndërsa terrorizmi zbatohet nga poshtë, respektivisht nga individët ose grupet e

ndryshme politike jashtështetërore, të cilët e orientojnë dhunën e tyre politike

kundër sistemit politik ose, kundër pushtetit shtetëror të një shteti të caktuar.

2.1. Kuptimi i terrorit

Fjala “terror”, është internacionalizim i drejtpërdrejtë i fjalës latine me të

njëjtin emër, me të cilën nuk nënkuptohet vetëm gjendja shpirtërore e frikës ose

panikut shoqëror, por, para së gjithash, e ka kuptimin e veprimeve të ndërmarra

me qëllim të shkaktimit të ndjenjave të tilla. Pra, terrori si formë e frikës individ-

uale ose panikut shoqëror, nuk do të thotë vetëm frikë e individit ose e disa indi-

vidëve të caktuar, por ndjenjë e frikës dhe e panikut kolektiv, të shkaktuara nga

kërcënimi i një rreziku konkret. Këtu duhet pasur parasysh faktin se edhe krizat

ekonomike ose katastrofat e ndryshme natyrore, mund të shkaktojnë frikë ose

panik shoqërore, mirëpo ato nuk ushtrojnë terror, ngaqë terrori është veprim

njerëzor i orientuar në drejtim të shkaktimit të ndjenjave (të tilla) të frikës

shoqërore18.

Me këtë kuptim, terrori paraqitet si proces i caktuar shoqëroro-politik, në të

cilin përfshihen tri palë pjesëmarrëse: organet e ndjekjes, të ndjekurit politikë dhe, pjesa tjetër e popullsisë, e cila nuk i takon asnjërës nga këto dy kategori.

Në realitet, terrori nuk është vetëm raport në mes të të ndjekurit dhe

ndjekësit, por pasojat e ushtrimit të tij, reflektohen fuqishëm në opinionin e gjerë

shoqëror. Një dukuri e tillë njëherësh është edhe strategji politike e regjimeve

totalitare. Me zbatimin e terrorit, regjimet totalitare nuk dëshirojnë vetëm përhap-

jen e frikës dhe panikut në masat e gjera popullore. Pra, e keqja e këtyre

regjimeve nuk qëndron vetëm në sadizmin e tyre. Regjimet diktatoriale shumë më

tepër e zbatojnë terrorin si instrument për realizimin brutal të interesave të tyre

politike. Në këtë drejtim duhet kuptuar edhe motivin për zbatimin e terrorit. Një

motiv i tillë ka të bëjë edhe me dobësinë politike të regjimit. Regjimet diktatori-

ale e kanë të qartë faktin se, kundërshtari i tyre politik nuk mund të mënjanohet

vetëm me mjete demokratike. Gjithashtu, ato janë të bindura se në rast të konfron-

timit eventual publik me kundërshtarin e tyre politik, mund të shkaktohen edhe

revolta masive me pasoja të padëshirueshme. Nga këto arsye, regjimet diktatori-

ale, i autorizojnë mekanizmat e tyre të dhunës për ushtrimin e lirë të terrorit mbi

18 Daniel Suter, Rechtsauslösung durch Angst und Schrecken, Berlin 1983, f. 22.


25 :.

popull, me bindjen se vetëm me dhunë, mund të arrihen qëllimet ose efektet e

dëshiruara politike19.

Terrori, si instrument i dhunës politike, zakonisht praktikohet gjatë dy

fazave të zhvillimeve politike:

- Në fazën e konstituimit të regjimeve totalitare. - Gjatë kësaj faze, terrori

shtetëror zbatohet si mjet për dalje nga krizat e ndryshme politike. Në këtë

fazë të zhvillimeve shoqërore, respektivisht gjatë ose pas krizave serioze

politike, shtetet e ndryshme totalitare e zbatojnë terrorin shtetëror, si mjet

të reagimit (ashtu si propagandohet), ndaj terrorizmit të palës tjetër20.

- Pas fazës së konsolidimit të regjimeve diktatoriale. - Gjatë kësaj faze, ter-

rori shtetëror zbatohet si mjet i rivendosjes së stabilitetit të brendshëm

politik. Për dallim nga situata e parë, e cila është kaotike (kryengritjet, rev-

olucionet, grushtshtetet), dhe si e tillë as nga aspekti juridik e as nga ai

politik, nuk është e mundur të kontrollohet ose të dirigjohet, në situatën e

dytë, shtetet e ndryshme totalitare e zbatojnë terrorin shtetëror, si preven-

tivë të përgjithshme duke i eliminuar kundërshtarët e ndryshëm politikë në

emër të ligjit. Pra, në këtë fazë të pasigurisë politike, dhunën shtetërore e

karakterizon brutaliteti dhe masiviteti i viktimave. Këtu procesi i mënja-

nimit të kundërshtarëve politikë, merr përmasa shumë më dramatike sesa

gjatë luftërave qytetare21. Kjo mund të kuptohet vetëm nëse i hedhim një

vështrim praktikave të diktaturave të kaluara fashiste ose komuniste në

Serbi, Irak, Iran, Afganistan, Turqi, Algjeri, Shqipëri, etj.

Shumë regjime totalitare, në forma të ndryshme dhe mënyra të

kundërligjshme, i kanë torturuar dhe mënjanuar kundërshtarët e tyre politikë. Në këtë

mënyrë, regjimet e ndryshme totalitare e kishin zbatuar terrorin shtetëror si mjet të

frenimit të proceseve të filluara natyrore demokratike, gjegjësisht si mjet të detyrim-

it të popullsisë për besnikëri të caktuar politike. Në këtë mënyrë, terrori, duke e man-

ifestuar dhunën shtetërore të regjimeve totalitare, i argumenton ato edhe si regjime

destabilizuese.

2. 2. Kuptimi i terrorizmit

Në kuptimin aktual, fjala “terrorizëm”, për herë të parë është përdorur në

Terrori shtetëror duhet dalluar nga shteti policor dhe represioni shtetëror. Shteti policor (shteti + policia) nënkupton një formë të qeverisjes në të cilën udhëheqja shtetërore përmes organeve të veta ekzekutive e kontrollon dhe e mbikqyrë jetën private dhe publike të qytetarëve. Ndërsa represioni shtetëror ushtrohet atëherë kur shërbimet e ndryshme sekrete e mbikëqyrin jetën private dhe publike të qytetarëve, i ndjekin, i dënojnë dhe i torturojnë kundërshtarët e tyre politikë, etj. 20Franz Wöderman, Terrorismus, München 1977, f. 27. 21Daniel Suter, Rechtsauslösung durch Angst und Schrecken, Berlin 1983, f. 46.

19


Rusi gjatë gjysmës së dytë të shekullit XIX. Që nga ajo kohë e deri në ditët e

sotme, format e ndryshme të dhunës politike të drejtuara kundër shtetit, kishin fil-

luar të emërtohen si „veprime terroriste“. Këtë kuptim „terrorizmi“ e ka ruajtur

deri në ditët e sotme. Në realitet, në kuptimin politiko-historik, me nocionin ter-

rorizëm, fillimisht janë kuptuar të gjitha format e dhunës politike të drejtuara

kundër shtetit22. Gjithashtu, edhe në kuptimin juridik dhe politik, me fjalën terror-

izëm, kuptohet zbatimi i formave të ndryshme të dhunës ilegale, me qëllim të

shkaktimit të ndjenjave të frikës dhe panikut shoqëror, si mjet të detyrimit për realizimin e qëllimit të caktuar poilitik23. Dallimi thelbësor në mes të veprave penale

terroriste dhe atyre klasike kriminale (vrasjet, rrëmbimet e personave, plaçkitjet,

etj.) ka të bëjë me qëllimin e tyre. Dhuna terroriste është e drejtuar zakonisht

kundër aparatit (të caktuar) shtetëror ose përfaqësuesve të tij me qëllim të ndikim-

it në realizimin e interesave të caktuara politike. Kjo do të thotë se, dhuna terror-

iste parimisht nuk është e drejtuar kundër qytetarëve të rëndomtë ose grupeve të

ndryshme shoqërore, por kundër shtetit dhe përfaqësuesve të tij24.

Zbatimi i dhunës terroriste, zakonisht paraqitet në varësi dialektike me

fushatën politike, me kryengritjen e armatosur ose, me ndonjë përpjekje për

grushtshtet. Mirëpo, nuk janë të rralla as rastet kur terrorizmi paraqitet edhe në for-

mën e vet të pastër25. Në këto raste, aksionet terroriste dallohen nga kryengritjet e

armatosura dhe aksionet e tjera eruptive për marrjen e pushtetit (grushtshteteve),

në bazë të qëllimit të veprimit strategjik.

Terrorizmi është veprim afatgjatë strategjik që ka një qëllim krejtësisht

tjetër nga luftërat ndërshtetërore, kryengritjet e armatosura, grushtshtetet ose

luftërat qytetare26. Qëllimi i terrorizmit nuk është okupimi, përkatësisht çlirimi i

territorit ose shkatërrimi i bazës materiale të armikut27. Terrorizmi nuk synon as

Franklin Ford, Reflexionen über den politischen Mord in Europa im 19. und 20. Jahrhundert, në: Mommsen/Hirschfeld, Stuttgard 1982, f. 226. 23Iring Fetscher u. a., Analysen zum Terrorismus 1, Opladen 1981, f. 21. 24Autorë të veprave penale terroriste mund të jenë: - autorët individualë.- Këta veprojnë në mënyrë të veçantë dhe të pavarur nga të tjerët; nuk ekziston ndonjë raport konkret ose formë e bashkëpunimit në mes autorëve të veprës terroriste; - autorët e përbashkët.- (bashkëkryesit e veprës).- Edhe pse vepra terroriste është kryer në bashkëveprim, nuk ekziston identiteti i përbashkët grupor ose qëllimi për veprim të përbashkët dhe sistematik në mes aktorëve; - grupet terroriste.- Në mes anëtarëve te grupit, krijohen raporte të caktuara organizative me qëllim të veprimit të përbashkët terrorist. Anëtarët e këtyre grupeve, në raport me të tjerët, veprojnë me ndjenjën „ne“ respektivisht me identitetin e tyre grupor; - organizatat terroriste.- Këtu kemi të bëjmë me bashkimin e dy e më shumë grupeve të strukturuara në mënyrë organizative dhe hiearkike me qëllim të veprimit të përbashkët terrorist. 25Krahaso: Walter Laquer, Terrorismus, 1987, f. 95; Franz Wörderman, Terrorismus, 1977, f. 28 - 30; Iring Fetscher, Analysen zum Terrorismus 1/1981, f. 21 - 23. 26Carl Friedrich, Pathologie der Politik, në librin: Manfred Funke, Terrorismus, Athenäum 1977, f. 14. 27Wolfgang de Boor, Terrorismus, Der „Wahn“ der Gesunden, në librin: Ursachen des Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland, Berlin 1978, f. 123.

22


27 :.

dobësimin e pushtetit, ashtu si thuhet nganjëherë. Me sulmet e ndryshme terroriste,

shumë më tepër dëshirohet reagimi pozitiv i opinionit të caktuar publik ndaj aksioneve të tilla28. Se cili është qëllimi i aksioneve terroriste, tregon edhe shem-

bulli i organizatës terroriste ruse „Narodnaja Volja“: „qëllimi i aksioneve tona

është komprometimi i aparatit shtetëror, argumentimi i mundësisë për organizimin

e një kryengritjeje të armatosur, ngritja e frymës revolucionare, forcimi i besimit të popullit, si dhe krijimi i një kuadri luftarak“29.

Ndërkaq, kuptimin dhe përmbajtjen e „terrorizmit“ në mënyrë bindëse e shp-

jegon eksperti i shquar anglez, prof. dr. Paul Willikson. Sipas tij, terrorizmi është:

- armë e të pafuqishmit; - armë plotësuese (dhe jo e vetme) e një lëvizjeje revolucionare; - armë e përdorur në mënyrë konspirative nga grupe relativisht të vogla; - armë, e cila mund të ketë efekt të paparashikuar; dhuna terroriste mund

të dalë jashtë kontrollit dhe të shndërrohet në forma të tjera të konflikteve politike30. Nga ana tjetër, eksperti i njohur gjerman, Kreis, i përshkruan këto veçori

karakteristike të terrorizmit:

- terrorizmi nuk është vetëm përpjekje për realizimin e ndryshimeve, respektivisht qëllimeve të caktuara politike, por është kërcënim ose zbatim i drejtpërdrejtë i dhunës fizike; - është veprim i organizuar i personave. Kjo do të thotë se aktet e

ndryshme terroriste zakonisht nuk kryhen nga autorë individualë por

nga grupe të ndryshme të personave; - terrorizmi gjithmonë ka qëllim të caktuar politik, pavarësisht nga

vlerësimi i tij si i drejtë dhe legjitim ose jo31. Nga kjo, mund të konkludohet se terrorizmi si dhunë e motivuar politike,

kryesisht është i drejtuar kundër organeve dhe institucioneve të ndryshme

shtetërore ose atyre ndërkombëtare. Vrasjet e përfaqësuesve shtetërorë ishin dhe

mbeten qëllim parësor i shumë lëvizjeve terroriste. Mirëpo, ekzistojnë edhe raste

kur „në kontekst të theksuar revolucionar”, vriten edhe qytetarët e thjeshtë ose

rivalët politikë. Vrasje të tilla shpeshherë e ngatërrojnë edhe kuptimin e terrorit me

terrorizmin32.

Iring Fetscher u. a., Analysen zum Terrorismus 1, Opladen 1982, f. 21. Narodnaja Volja, 1880. Cituar sipas: Roland Gaucher, Saboteure und Attentäter, Köln 1967, f. 24; Krahaso: M. Funke, Terrorismus, Athenäum 1977, f. 15. 30Paul Willikson, Political Terrorism. London 1974, f. 126. 31Karl Markus Kreis, Der Internationale Terrorismus, Sicherheitspolitik vor neuen Ausgaben, Schriften des Forschungsinstitutes der Deutschen Gesellschaft für auswärtige Politik, Bonn 1979, f. 390. 32Giessmann, Hans J. , Terrorismus - Globales Problem und Herausforderung, në: Globalisierung und nationale Souverenität, Festschrift für Wilfried Röhricht, Dieter Lutz (Botues), Baden - Baden: Nomos 2000, f. 22 - 29.

28 29


Konkretisht, me fjalën „terrorizëm“ kuptohet kërcënimi ose përdorimi i

dhunës fizike kundër personave ose kundër pasurisë së tyre, të kryera nga indi- vidët ose grupe të ndryshme terroriste me qëllim të arritjes së efekteve të dëshiru- ara politike. Në të shumtën e rasteve, aktet e ndryshme terroriste kryhen me

kërkesë të aparateve të ndryshme shtetërore ose kundër tyre. Kjo do të thotë se

aktorë terroristë nuk janë vetëm individët ose grupet e ndryshme aventuriere, mer- cenare ose revolucionare, por edhe shtetet e caktuara, të cilat në forma të

ndryshme zbatojnë terrorizmin jo vetëm kundër popullit të tyre por edhe kundër

shteteve dhe popujve të tjerë33.

Motivi i një shteti për zbatimin e terrorit shtetëror, është fakti se ai e ndien

veten të dobët për konfrontim politik me kundërshtarin. Nga kjo arsye, terrorizmi

praktikohet si strategji e përshtatshme e influencës së tërthortë34. Karakteristikë krye-

sore e kësaj forme të terrorizmit është organizimi dhe ekzekutimi i aksioneve terror-

iste me një precizion të lartë ushtarak, gjë që dëshmon edhe për nivelin profesional të

autorëve të tyre. Në të gjitha rastet, kur aktorët terroristë kontrollohen, ndihmohen ose

në mënyra të ndryshme influencohen nga një shtet i caktuar, kemi të bëjmë me dukur-

inë e terrorizmit shtetëror, përkatësisht, me përkrahjen shtetërore të terrorizmit35.

3. Faktorët e shfaqjes së terrorizmit

Që nga fillimi i përdorimit praktik të termit „terrorizëm“, kishin filluar edhe

përpjekjet për studimin e faktorëve që kishin ndikuar në shfaqjen e tij. Mirëpo, për

shumë kohë me radhë, këto studime ishin zhvilluar nga pozita të njëanshme shken-

core, duke u bazuar kryesisht në vështrime të ndryshme individuale ose në ato

shoqërore, pa vërejtur faktin se terrorizmi shfaqet vetëm si kompleks i ndikimeve

dialektike të këtyre dy rrethanave.

Në këtë pikëpamje, edhe Cesar Lombrozo kishte menduar se ekziston një

raport kushtëzues në mes bombahedhësve dhe sëmundjeve të ndryshme (të shkaktu-

ara nga mungesat e vitaminave), që ishin të përhapura kryesisht te popujt e viseve të

ndryshme të Evropës Jugore36. Në mënyrë të ngjashme kishin menduar edhe disa

shkencëtarë të tjerë, të cilët e kishin përshkruar terrorizmin si një të keqe absolute, si

Hans Joachim Schneider, Kriminologie, Berlin 1987, f. 873. Tilmann Chladek, Die westlichen Demokraten im Kampf gegen den i. T. , Europa Archiv 1987, f. 577. 35Krahaso: Buchs, Thierry; Girardin, Luc und Hervé Sanglard, 2001 „Visuelle Konfliktanalyse - Ein Visualisierungswerkzeug für multidimensionale Konfliktanalyse“ ASMZ, Vol. 11, f. 17 - 21 36Sipas C. Meves, kryesisht dy elemente ndikojnë në krijimin e terroristit. Elementi i parë ka të bëjë me zhvillimet e deformuara neuro-psikologjike që nga fëmijëria, ndërsa i dyti me ndikimet e fuqishme të ambientit jetësor në kohën e pubertetit dhe adoleshencës. Krahaso: Christa Meves, Psychologische Voraussetzungen des Terrorismus, në: Wolfgang de Boor u. a. Ursachen des Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland, Berlin 1978, f. 73.

33 34


29 :.

një formë të çmendurisë, që i ka rrënjët e veta kryesisht në sëmundjet e ndryshme

psikike. Sipas këtyre teorive, terroristët janë personalitete jonormalë, respektivisht

persona psikopatë dhe si argument të jetës së tyre jonormale, ishin përshkruar gjurmët

që mbesin pas çdo aksioni terrorist, si: fanatizmi, urrejtja e shfrenuar, ndjenja e lartë

e hakmarrjes, mungesa e mëshirës ose karakteri i ulët njerëzor37.

Pos këtyre qëndrimeve, ekzistojnë edhe përpjekje shkencore për shpjegimin

e varfërisë, presionit të caktuar atmosferik, ndërrimin e fazave të hënës ose periud-

have të ndryshme të thatësisë - si faktorë kriminogjenë që ndikojnë në mënyrë të

drejtpërdrejtë në shfaqjen e terrorizmit. Në këtë drejtim ka edhe të tillë, si shkencë-

tari i njohur anglez, Willikson, i cili, si shkaktare të drejtpërdrejtë të shfaqjes së ter-

rorizmit e konsideron familjen e shkatërruar, ngaqë sipas tij „terroristët janë krye-

sisht tipa të dështuar në jetë“38.

Pranimi i tezave të lartshënuara, të cilat e shpjegojnë shfaqjen e terrorizmit si

rezultat të çrregullimeve të ndryshme psiko-fizike ose të ndikimeve të ndryshme

kozmike, përkatësisht atmosferike, është i paarsyeshëm. Në të vërtetë, nuk mund të

kontestohet fakti se një numër i caktuar i terroristëve kanë vuajtur nga epilepsia,

tuberkulozi ose nga sëmundje të tjera. Në këto raste, terrorizmi mund të jetë manifes-

tuar edhe si variant special i deformimeve, përkatësisht i zhvillimit të mangët neuro-

psikik. Mirëpo, kjo nuk mund të përgjithësohet ngaqë analiza të shumta shkencore

kanë dhënë rezultate krejtësisht të kundërta. Në realitet, janë të paqarta argumentet

shkencore, të cilat i vënë në dyshim aftësitë dhe nivelin e lartë intelektual të terror-

istëve. Kështu, psikologu që kishte studiuar terroristin japonez, Koso Okamoto (i cili

në maj të vitit 1972 kishte shkaktuar një masakër në aeroportin izraelit, Lod), e për-

shkruante atë si personalitet absolutisht normal dhe racional psiko-fizik. Rezultate të

ngjashme japin edhe shumë analiza të tjera, të bëra në Gjermani te pjesëtarët e

ndryshëm të organizatës terroriste ”Fraksioni i Armatës së Kuqe”39.

Gjithashtu edhe paraqitja e terrorizmit në kontinuitet të zhvillimit të ndjenjës

së individualizmit të tepruar, përhapjes së literaturës dekadente ose rrethanave të ten-

sionuara shoqërore, është i pakompletuar. Në këtë kontekst, Emma Goldman shpje-

gon se anarkistët terroristë nuk e kanë zbatuar dhunën politike vetëm nga indoktrin-

imi i tyre me literaturë ose propagandë anarkiste40, por nga presioni i lartë i

Wolfgang de Boor, Terrorismus: Der „Wahn“ der Gesunden, në librin: Ursachen des Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland, Berlin 1978, f. 123. 38Willikson Paul, Terrorism and the Liberal State, Houndmils/Basingstoke: Macmillan Education, Second Edition, 1987, f. 34. 39Friedrich Hacker, Terror, Mythos - Realität - Analyse, München 1973, f. 131. 40Anarkizëm (sipas Imanuel Kannt) do të thot “rend pa pushtet”, ndërtimi dhe funksionimi i pushtetit shtetëror pa mekanizëm të dhunës. Fjala Anarki është edhe sinonim i kaosit politik që mbretëron në një shtet, p.sh., „në Bagdad mbretëron anarkia“. Kjo nuk do të thotë se atje funsionon një pushtet pa mekanizëm të dhunës por për zbatimin e kundërligjëshëm të dhunës dhe mosfunksionimin e pushtetit shtetror. Ndërkaq fjala indoktrinim do të thotë manipulim me vetëdijen e qytetarëve përmes zgjedhjes dhe servimit të informacioneve të caktuara me qëllim të arritjes së efekteve të caktuara ideologjike.

37


rrethanave shoqërore, i cili ndikonte aq fuqishëm sa që për natyrën e ndjeshme të ter-

roristëve, jeta shoqërore bëhej e padurueshme41. Në kuadër të këtij qëndrimi, flet

edhe fakti se disa dukuri ose ngjarje politike, si dhuna brutale, gjegjësisht reprezal-

jet e përjetuara madje edhe luftërat e zhvilluara në një vend krejtësisht tjetër

(Vietnam, Lindje të Afërt, Çeçeni, Afganistan, Bosnje, Irak etj.) në disa raste kishin

ndikuar në identifikimin e elementeve të ndryshme sensibël me viktimën dhe i kishin

nxitur ata në aksione të ndryshme hakmarrëse. Në realitet, identifikimet e tilla dhe

ndjenjat e solidaritetit me viktimën, kishin ndikuar edhe në formimin e disa organi-

zatave të fuqishme terroriste në pjesë të ndryshme të botës42.

Sipas shembujve të ndryshëm historikë, përpjekjet e popujve të ndryshëm

për liri politike ose fetare, gjegjësisht për barazi ose pavarësi nacionale, në të

shumtën e rasteve kanë rezultuar me kryengritje të armatosur ose terrorizëm.

Mirëpo, kjo dukuri nuk është një rregull. Ekzistojnë edhe raste, kur përpjekjet e

popujve të ndryshëm për një kohë të gjatë ose edhe përgjithmonë kanë mbetur

vetëm në kornizat e lejuara politike të diktatorit. Kjo do të thotë se, ekzistojnë

rrethana dhe faktorë të caktuar shoqërorë, të cilët ndikojnë në mënyrë të drejtpër-

drejtë në manifestimin e formave të caktuara të dhunës së organizuar politike. Se

cilët janë ata faktorë, tregon më së miri shkencëtari i mirënjohur anglez, prof. dr.

Walter Laqueur, i cili thotë: „terrorizmi gjithmonë i ka rrënjët atje ku ekzistojnë

regjimet totalitare, ku shtypen pakicat nacionale ose ku sovraniteti i popujve dhe

liria e tyre është vënë në dyshim. Mirëpo, pikërisht atje, paraqitja e dhunës terror-

iste është e kushtëzuar me ngritjen paralele të nacionalizmit dhe demokracisë”43.

Si shembull konkret në këtë drejtim, prof. Laqueuri merr një studim

ndërkombëtar për efektet e zbatimit të dhunës politike në 84 shtete të botës. Në

këtë studim është konstatuar se „represioni i kufizuar gjithmonë kishte sjellë desta-

bilitet, ndërsa represioni i egër kishte sjellë efekte të kundërta“44. Ky konstatim nuk

është befasues ngaqë në situata të okupimit efektiv dhe të diktaturës së egër në të

cilën policia ka në dispozicion autorizime të pakufizuara, mundësitë për organiz-

imin e terrorizmit ose të një kryengritjeje të armatosur, janë minimale. Më

konkretisht, atje ku policia ka mundësi ta mbajë nën kontroll të plotë lëvizjen,

komunikimin, qarkullimin dhe aktivitetet politike të qytetarëve, lëvizjet politike

kundër pushtetit janë të pasuksesshme. Shembuj konkretë në këtë drejtim ofrojnë

Që nga Lombroso kishin filluar studimet e gjendjeve të ndryshme neuropsikologjike, si tërbimi, urrejtja dhe agresiviteti, si faktorë të mundshëm kriminogjenë që ndikojnë në shfaqjen e terrorizmit. Në këtë drejtim ishin vërejtur edhe studimet e rrethanave të ndryshme trashëguese. Sidomos matjet e kafkave të terroristëve kishin qenë të moderuara. Më gjerësisht: Walter Laqueur, Interpretationen des Terrorismus, Fakten, Fiktionen und politische Wissenschaft; M. Funke, Terrorismus 1977, f. 38. 42John Bunzl. Gewalt ohne Grenzen, ÖIIP, Wilhelm Braumüller 1992, f. 6. 43Walter Lauqeur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 11 - 23. 44Walter Lauqeur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 196.

41


31 :.

edhe diktaturat e kaluara fashiste ose komuniste, të cilat deklaronin me krenari se

në territoret e tyre „nuk ka terrorizëm ose kriminalitet të organizuar“ (në Shqipëri,

në Bashkimin Sovjetik, në Kinë, etj.) . Ngjashëm kishte deklaruar në Deyton edhe

krimineli i luftës, Millosheviç për Kosovën. Mirëpo, si në Kosovë, ashtu edhe në

shumë vende të tjera të botës, në rrethanat e shfaqjes së mundësive të para, ishin

shfaqur edhe mekanizmat për „mbrojte ose çlirim nacional“.

3.1. Shkaqet e sulmeve bashkëkohore terroriste

Sipas disa autorëve, njëri prej shkaqeve kryesore të sulmeve bashkëkohore ter-

roriste, është edhe pozita dhe roli udhëheqës i ShBA-së në botë45. Sipas tyre, gjatë deka-

dave të fundit, një numër shumë i madh i sulmeve terroriste, është i drejtuar kundër

interesave të ShBA-së. Këto sulme zakonisht “argumentohen” në lidhshmëri të

ndryshme me “hegjemonizmin amerikan” dhe arsyetohen me faktin se ShBA-të kanë

rol dominues në konfliktin Arabo-Izraelit”; në vitin 1953, së bashku me Britaninë e

Madhe e kishin udhëhequr „Operacionin Ajax“ në Iran, që kishte rezultuar me rrëzimin

e kryeministrit Mohammad Mossadegh dhe ardhjen në pushtet të Shahut Mohammad

Reza Pahlavi; në vitin 1992, kishin pushtuar Irakun, në vitin 2001, kishin pushtuar

Afganistanin dhe në vitin 2003, përsëri kishin pushtuar Irakun, etj.46

Kështu, sipas disa mendimtarëve nga shtetet e Lindjes dhe bota arabe, këto inter-

venime të shpeshta ushtarake të ShBA-së dhe përkrahja e gjithanshme e Izraelit dhe

pushteteve të tjera “totalitare”, vlerësohen si shkaktarë kryesorë të sulmeve bashkëko-

hore terroriste kundër interesave të ShBA-së dhe aleatëve të saj perëndimorë47.

Përveç këtyre shkaqeve, disa terroristë bashkëkohorë sulmojnë interesat e

ndryshme perëndimore edhe nga frustrimet e krijuara si për rolin gjithnjë e më të

fuqishëm dhe udhëheqës të ShBA-së në botë, ashtu edhe për bindjet e krijuara se,

popujt e tyre janë të privuar nga përfitimet që sjell rendi i ri botëror dhe globaliz-

mi48.

Në fund të viteve ‚90 të shekullit të kaluar, ShBA-të për qëllime ushtarake, kishin investuar rreth 300 miliardë dollarë që do të thotë më shumë se 20 shtetet më të zhvilluara të botës, që kishin investuar si vijon: Britania e Madhe 37 miliardë, Franca 40 miliardë, Gjermania 33 miliardë, India 10 miliardë, Japonia 45 miliardë, Kina 12 miliardë $, etj. Më gjërësisht: Melanie Reddig, Analysen des transnationalen Terrorismus: soziologische Perspektiven, VS Verlag für Sozialwiesenschaften, Düseldorf 2007, f. 165. 46Melanie Reddig, Analysen des transnationalen Terrorismus: soziologische Perspektiven, VS Verlag für Sozialwiesenschaften, Düseldorf 2007, f, 58 47Që nga themelimi, shteti Izraelit ka pranuar ndihma të ndryshme amerikane, në vlerë 81.3 miliardë dollarë. Më gjërësisht: Melanie Reddig, Analysen des transnationalen Terrorismus: soziologische Perspektiven, VS Verlag für Sozialwiesenschaften, Düseldorf 2007, f. 105 48H.P. Kitschelt, Staatsversagen, Globalisierung und Regimekonflikt. Urspruenge des heutigen Internationalen Terrorismus im Nahe Osten, in Die Globale Frage. Empirische Befunde und ethische Herausforderungen, edited by Peter Koller (2006), Passagen Verlag, Wien 2006, f. 159

45


Është interesant të theksohet fakti se, për dallim nga sulmet e mëparshme

terroriste, këto të dekadave të fundit, zakonisht janë kryer nga terroristët e shtre-

save të mesme shoqërore, të cilët kanë vepruar si nga ndikimet e shkaqeve të

ndryshme subjektive ashtu edhe të faktorëve të ndryshëm objektivë, si p.sh.,

rrethanat ekonomike, zhvillimet shoqërore, konfliktet e ndryshme politike, kon-

fliktet kulturore, bindjet fetare, etj.

Sipas mendimeve të paraqitura më lartë, mund të konstatohet fakti se zba-

timi i dhunës terroriste shfaqet kryesisht në rrethana të caktuara të jetës shoqërore

të karakterizuara me polarizim tejet të theksuar politik, respektivisht terrorizmi

është pasojë e një gjendjeje të krijuar shoqërore, në të cilën aktorët nuk shohin

mundësi të tjera për realizimin e qëllimeve të tyre politike. Kjo do të thotë se ter-

rorizmi paraqitet, ekziston dhe mund të ekzistojë vetëm atje, ku janë rrethanat e

favorshme për t’u shfaqur dhe ekzistuar.

4. Përpjekjet për përkufizimin e terrorizmit

Me gjithë faktin e njohur se terrorizmi është një fenomen, i cili shumë më

lehtë përshkruhet sesa përkufizohet, shumë mendimtarë dhe institucione profesion-

ale janë përpjekur që të ofrojnë një përkufizim unik për kuptimin dhe përmbajtjen

e terrorizmit. Mirëpo, të gjitha këto përpjekje deri më tash kanë dështuar. Një studi-

ues amerikan (Alex P. Schmid) shkruan se kishte lexuar 109 përkufizime për kup-

timin dhe përmbajtjen e terrorizmit, të cilat nuk ishin identike49. Identike, në kupti-

min dhe përmbajtjen e terrorizmit, nuk janë as përkufizimet „nacionale“, e as ato

„ndërkombëtare“. Si shembull konkret në këtë drejtim ofrohen edhe përkufizimet e

shumta të hartuara nga qeveritë e ndryshme amerikane ose ato të Organizatës së

Kombeve të Bashkuara50.

Është karakteristike të theksohet fakti se rezolutat e ofruara në

Organizatën e Kombeve të Bashkuara gjithmonë ishin refuzuar ngaqë pozi-

cionet politike të diplomatëve, respektivisht të shkencëtarëve të ndryshëm,

kishin qenë krejtësisht të kundërta51. Kështu, për mendimtarët amerikanë dhe

për ata nga Evropa, terrorizmi ishte „një veprim i koordinuar i dhunës politike

Alex P. Schmid, Political Terrorism: A Research Guide to Concepts, Theories, Data Bases and Literature, Amsterdam 1983, f. 70 - 111. 50Në vitin 1934, pas vrasjes së ministrit të Punëve të Jashtme të Francës, Barthou dhe mbretit jugosllav, Aleksandër, Bashkësia Ndërkombëtare për herë të parë ishte ballafaquar me dukurinë e terrorizmit. Kjo ngjarje kishte ndikuar në hartimin e „Konventës së Gjenevës për Mbrojtjen dhe Luftimin e Terrorizmit“, e cila ishte nënshkruar nga 24 shtete, mirëpo ishte ratifikuar vetëm nga India. 51Dr. Wolf Middendorf, Die Persönlichkeiten des Terroristen in historischer und kriminologischer Sicht, në: Terrorismus und Freiheit, Heidelberg 1978, f. 9.

49


33 :.

kundër shtetit“52. Ndërkaq, shkencëtarët nga shtetet e ndryshme afrikane, terror-

izmin e kishin interpretuar si „dhunë sistematike të shtetit kundër popullsisë“53.

Në këtë drejtim, edhe pozicioni i mendimtarëve komunistë kishte qenë shumë i

largët. Komunistët e kishin trajtuar terrorizmin si „formë të luftës së armatosur“

- nëse kurorëzohet me sukses, ndërsa në rast dështimi - si „përpjekje për grusht-

shtet“54. Kështu, deri tash, nuk është ofruar, respektivisht nuk është aprovuar në

mënyrë unike ndonjë përkufizim i terrorizmit, ngaqë versionet e ofruara kishin

qenë në kundërshtim me ideologjitë e ndryshme politike ose nuk i kishin

ngërthyer të gjitha elementet e dëshiruara.

Me gjithë vështirësitë e paraqitura, nga institucionet e ndryshme ndërkom-

bëtare deri tash janë ofruar disa përkufizime për kuptimin e terrorizmit. Këtu vlen

të përmendet përkufizimi i përpiluar në vitin 1979 nga Konferenca Ndërkombëtare

për Terrorizmin, e mbajtur në Jerusalem. Në këtë konferencë, ku merrnin pjesë

shkencëtarë dhe politikanë të shumtë perëndimorë, ofrohet një përkufizim rela-

tivisht i përgjithshëm për kuptimin dhe përmbajtjen e terrorizmit. Sipas këtij

përkufizimi, terrorizmi definohet „si atakim, kërcënim ose vrasje e qëllimtë e per-

sonave të pafajshëm me qëllim të shkaktimit të frikës publike, që do të ndikonte në

realizimin e qëllimeve të caktuara politike“55.

Ndërkaq, në aspektin shkencor terrorizmi mund të përkufizohet si „kërcën-

im ose zbatim i dhunës së motivuar politike kundër personave ose kundër të mirave

të tyre materiale, nga individët ose grupet e ndryshme të personave, me synim të

realizimit të qëllimit të caktuar politik“. Një përkufizim i tillë, i përmbledh të gjitha

elementet relevante, të cilat kanë të bëjnë me viktimën, përkatësisht objektin, for-

mën e veprimit, autorin, motivin e mundshëm dhe qëllimin e tij. Këtu shpjegohet

qartë se autorë të veprave penale terroriste mund të jenë jo vetëm individët dhe

grupet e ndryshme qytetare, por edhe partitë politike dhe shtetet56.

Në këto qëndrime shkencore, janë bazuar shumica e përkufizimeve

bashkëkohore. Në mënyrë të ngjashme është formuluar edhe përkufizimi anglez

dhe ai gjerman për terrorizmin. Sipas këtyre përkufizimeve, terrorizmi është „zba-

„Terrorizmi..., është çdo veprim i personit ose grupit të personave me qëllim të dëmtimit, respektivisht minimit të autoritetit të një shteti ose qeverisë së tij (pushteti)“, US Draft Convention for the International Terrorism; definicioni amerikan; terrorizmi është aplikim i formave të ndryshme të dhunës fizike me qëllim të shkaktimit të frikës masive që do të ndikonte edhe në vijimin e kursit të caktuar politik (cituar sipas Nettler, 1982, f. 226), në: Helmut Jansen, Sind „die Terroristen“ politisch motivierte Straftäter oder Terroristen? Kriminalistik, Nr. 1/84, f. 17. 53Terrorizmi është shkelje e të drejtave dhe lirive të njeriut nga ana e qeverive të ndryshme ose e pushteteve militante, Grupi i Pavarur i Shteteve Afrikane, në: Helmut Jansen, Kriminalistikë, Nr. 1/84, f. 17. 54Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1987, f. 31. 55Hans Josef Hoechen, Terror in Europa, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1987, f. 32, Benjamin Netanyahu, Terrorism. How the west can win, New York 1986, f. 6. 56Hans Joachim Schneider, Kriminologie, Berlin 1987, f. 873.

52


tim ose urdhërim për ushtrimin e presionit, gjegjësisht dhunës së caktuar fizike

kundër shtetit, opinionit publik, personave ose pasurisë së tyre, me qëllim të

ndikimit në realizimin e interesave të caktuara politike, fetare ose interesave të

tjera ideologjike“. Në bazë të të gjitha këtyre përkufizimeve, terrorizmi duhet të

kuptohet si metodë konkrete e shkaktimit të frikës shoqërore, e cila zbatohet nga

individët, grupet e personave ose aktorët e ndryshëm shtetërorë, me qëllim të

ndikimit në realizimin e interesit të caktuar politik.

5. Tipologjia e dhunës terroriste

Pa dyshim që një tipologji e diferencuar e dhunës terroriste do ta kishte lehtë-

suar kuptimin e fenomenit terrorist. Në bazë të qëllimeve të ndryshme të dhunës poli-

tike, janë orientuar edhe përpjekjet për përcaktimin e një tipologjie terroriste. Nga ky

aspekt, shkencëtari anglez, Paul Willikson, ka bërë dallimin në mes lëvizjeve terror-

iste revolucionare, lëvizjeve terroriste pseudorevolucionare dhe atyre represive57.

Lëvizjet terroriste revolucionare kanë për qëllim ndërrimin revolucionar të një

pushteti shtetëror, ndërsa ato pseudorevolucionare nuk kanë për qëllim përmbysjen e

një sistemi politik, por përmes dhunës së zbatuar terroriste përpiqen ta detyrojnë

aparatin shtetëror që të vazhdojë një politikë të caktuar. Në dallim nga këto lëvizje,

terrorizmi represiv e zbaton dhunën politike kundër personave ose grupeve të caktu-

ara shoqërore me qëllim të nënshtrimit të tyre. Këtu, aktor i dhunës represive terror-

iste është aparati shtetëror, organizatat politike ose grupet e ndryshme shoqërore.

Tabela 1 Tipologjia e lëvizjeve terroriste:

Burimi: Mozaffari 1988, F.187, John Bunzl, 1992, F. 9

57 Krahaso: Paul Willikson, Political Terrorism, London 1974, f. 19, 31 - 33; Werner Hahlweg, Moderner Guerillakrieg und Terrorismus, në librin: Manfred Funke, Terrorismus, Athenäum 1977, f. 124.


35 :.

Gjatë përpjekjeve për klasifikimin tipologjik të dhunës terroriste, përkatë-

sisht të terroristëve si vrasës, shkencëtari anglez, Paul Willikson, gjithashtu dallon:

- terrorizmin kundër një pushteti autokratik; - terrorizmin pseudorevolucionar; - terrorizmin si mjet i luftës nacionalçlirimtare; - terrorizmin si mjet efektiv kundër një pushteti totalitar; - terrorizmin kundër sistemit liberal dhe demokratik; dhe

- terrorizmin ndërkombëtar. Me gjithë këto tipologji të ofruara, B. Crozier në bazë të motivit dhe ide-

ologjisë politike ka propozuar dallimin në mes:

- grupeve terroriste etnike, fetare ose revolucionare; - grupeve terroriste marksiste - leniniste; - grupeve terroriste anarkiste; - individëve dhe grupeve terroriste patologjike; - individëve dhe grupeve terroriste neofashiste; dhe

- mercenarëve të motivuar ideologjikë58. Ndërkaq, në bazë të studimeve ushtarake, dhuna terroriste zbatohet nga

motive, qëllime dhe aktorë të ndryshëm59. Në bazë të qëllimeve dhe aktorëve,

mund të dallojmë këtë tipologji të dhunës terroriste: Tabela 2.

Tabela 2

Burimi: Albert A. Stahel, 1987,F. 21

Varësisht nga qëllimi i dhunës së ushtruar terroriste (i cili ka të bëjë, që nga

mënjanimi i një gjendjeje të caktuar politike, rrëzimi dhe marrja e pushtetit e deri

58 59

Cituar sipas: John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Nahostterror und Osterreich, Wien 1992, f. 8. Albert A. Stahel, Marxistisch - leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, Allgemeine Schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 21 - 23.


te çlirimi i vendit nga okupimi i huaj), mund t'i dallojmë edhe rrethanat, përkatë-

sisht faktorët e ndryshëm në bazë të të cilëve ushtrohet dhuna politike.

Varësisht nga qëllimi i dhunës së ushtruar terroriste (i cili ka të bëjë, që nga

mënjanimi i një gjendjeje të caktuar politike, rrëzimi dhe marrja e pushtetit e deri

te çlirimi i vendit nga okupimi i huaj), mund t’i dallojmë edhe rrethanat, përkatë-

sisht faktorët e ndryshëm në bazë të të cilëve ushtrohet dhuna politike60.

Sipas këtij kriteri, lëvizjet terroriste mund të ndahen në: lëvizje terroriste

nacionale, lëvizje terroriste nacionalçlirimtare, si dhe lëvizje terroriste në shtetet

demokratike61. Të gjitha këto forma të veprimit terrorist, mund të jenë të karakterit

„nacional“, që do të thotë se ato bazohen në shkaqe dhe rrethana të caktuara

nacionale, përkatësisht shtetërore, ose të karakterit ndërkombëtar. Në këtë rast, fjala

është për format e ndryshme të bashkëpunimit terrorist ndërkombëtar ose për

veprim terrorist në arenën ndërkombëtare.

Përveç formave klasike, kohëve e fundit është duke u shfaqur një formë kre-

jtësisht e re e veprimit terrorist ndërkombëtar. Këtu nuk është fjala për terrorizmin

e motivuar majtist ose fashist, por për një terrorizëm „postmodern“, i cili synon

apokalipsin, që do të thotë transformimin e përgjithshëm botëror. Në këtë kategori

janë radhitur përpjekjet e sektit Aum në Japoni dhe disa aktivitete terroriste të gru-

peve militante djathtiste në ShBA62. Këtu duhet radhitur edhe organizata terroriste

islamike Al -Qa´ida. Karakteristikë e terrorizmit postmodern është fakti se ai nuk ka

në dispozicion strukturë klasike organizative, por funksionon në mënyrë automatike

dhe transnacionale. Grupe të tilla terroriste veprojnë në pjesë të ndryshme të botës

në mënyrë krejtësisht autonome, ndërsa qendrat e tyre autoritare kujdesen vetëm për

përkufizimin e platformave politike dhe përhapjen e rrjetit të tyre transnacional. Në

këtë drejtim, ato kanë nevojë vetëm për të dalë në internet.

5.1. Terrorizmi nacionalist

Sipas të dhënave të ndryshme statistikore, numri më i madh i të gjitha veprave

penale terroriste është kryer nga grupet e ndryshme nacionaliste. Këto grupe, orga-

Sipas organizatës terroriste ruse „Narodna Volja“ (Shek. 19) aksionet terroriste shërbejnë: - Për dobësimin e aparatit shtetëror, duke mënjanuar përfaqësuesit zyrtarë; - Për mënjanimin e spiunëve të brendshëm; - Për komprometimin e autoritetit shtetëror, për shkak të masave të ushtruara represive; - Për dëmtimin e pushtetit shtetëror dhe demonstrimin e mundësisë për organizimin e luftës së armatosur; - Për ngritjen e vetëdijes revolucionare të masave popullore dhe inkuadrimin e tyre në luftë. Krahaso: Martin Rock, Anarchismus und Terror, Ursprünge und Strategien, Trier 1977, f. 17 - 23; Hans Joachim Schneider, Kriminologie 1987, f. 862; Iring Fetscher, Analysen zum Terrorismus 1, f. 21. 61Iring Fetscher, Analysen zum Terrorismus 1/1981, f. 21. 62Krahaso: Robert J. Lifton. Destroying the World to Save It: Aum Shinrikyo, Apocalyptic Violence, and the New Global Terrorism, New York 1999, f. 18 - 44

60


37 :.

nizata ose lëvizje terroriste, kanë qëllim të qartë politik. Me terrorizmin nacionalist, të quajtur edhe si terrorizëm irredentist, kuptohen përpjekjet e dhunshme të

minoriteteve të diskriminuara për arritjen e autonomive politike, ndarjeve territoriale ose pavarësive të ndryshme nacionale. Kështu, p.sh., Armata Republikane

Irlandeze kishte luftuar me qëllim të bashkimit territorial të Irlandës Veriore me

shtetin Irlandez; organizata terroriste baske „ETA“ lufton me qëllim të ndarjes së ter-

ritoreve Baske nga Spanja; terroristët e Kubekut e kishin zbatuar dhunën politike si

metodë taktike për ndarjen e Kubekut nga Kanadaja, etj63. Këtu, pra, kemi të bëjmë

me minoritetet etnike, të cilat në aspekte të ndryshme gjuhësore, fetare, kulturore ose

nacionale, ndihen të diskriminuara, dhe për arsye të tilla, zbatojnë terrorizmin si mjet taktik për realizimin e qëllimeve të tyre politike. Është me rëndësi të theksohet

se lëvizjet e ndryshme terroriste nacionaliste në disa raste, si në Uruguai, Argjentinë

dhe në Iran, kishin arritur sukses. Në raste të tjera, si në Turqi, Itali (Tirolin jugor)

etj., i kishin sjellë shtetet e tyre në një rrezik serioz politik. Që nga vitet ‘60 të shek.

XX nuk është evidentuar asnjë sukses politik i ndonjë lëvizjeje terroriste nacional-

iste. Si duket ideologët e këtyre lëvizjeve e kanë kuptuar faktin se vetëm me akte të

kufizuara terroriste nuk mund të arrihet qëllimi i dëshiruar nacionalist64.

5. 2. Lëvizjet terroriste si metodë e luftës nacionalçlirimtare

Dallimi në mes lëvizjeve terroriste nacionale dhe atyre nacionalçlirimtare ka

të bëjë me faktin se, lëvizjet nacionalçlirimtare veprojnë në një gjendje të okupimit klasik65. Identifikimi i këtyre lëvizjeve me terrorizëm, ashtu si po praktikohet nga

disa autorë, është i pabazë. Në realitet, gjatë lëvizjeve të ndryshme çlirimtare zba-

tohen shumë forma të veprimeve terroriste, mirëpo në tërësi, luftërat nacionalçlir-

imtare karakterizohen me taktikën e tyre guerile, e cila në bazë të formës dhe përm-

bajtjes së vet, dallohet thelbësisht nga të gjitha format klasike dhe moderne të ter-

rorizmit66. Pra, këtu është fjala për një formë të organizimit të luftës çlirimtare në

shkallë territoriale, sipas shembujve të luftërave të zhvilluara në disa shtete të

Amerikës Latine, Vietnam, Afganistan, Kosovë, etj. Në kuadër të lëvizjeve terror-

iste nacionalçlirimtare, bëjnë pjesë situatat kur grupet e ndryshme nacionalçlir-

imtare, për shkak të pamundësisë së organizimit të operacioneve luftarake në

shkallë territoriale, veprojnë kryesisht me metoda terroriste. Shembuj konkretë në

këtë drejtim janë Palestina, Çeçenia, Afganistani dhe Iraku bashkëkohor.

Näheres; Walter Laquer, Terrorismus 1987, f. 263 - 298. Tilmann Chladek, Die westlichen Demokraten im Kampf gegen den internationalen Terrorismus, Europa Archiv 1987, f. 580. 65Ernst Topitsch, Die Masken des Bösen, në librin: H. Geißler, Der Weg in die Gewalt, München - Wien 1978, f. 87. 66Iring Fetscher, Analysen zum Terrorismus 1, f. 22.

63 64

.: 38

5. 3. Lëvizjet terroriste në shtetet demokratike

TERRORIZMI NDËRKOMBËTAR

Me lëvizjet terroriste në shtetet demokratike kuptojmë zbatimin e dhunës së

motivuar politike nga individë ose grupe të ndryshme terroriste në drejtim të ndër- rimit të sistemit aktual politik demokratik me një sistem të tipit komunist, fashist, hegjemonist, etj. Këtu terroristët veprojnë nga motive ultraradikale, duke i trajtuar sis-

temet politike të shteteve të tyre si jolegjitime dhe duke i luftuar ato si johumane,

imperialiste ose hegjemoniste.

Shkaqet e lëvizjeve terroriste në shtetet demokratike, në të cilat pjesa më e

madhe e popullsisë është e kënaqur me sistemet e tyre politike dhe jeton në mirëqenie

ekonomike, nuk mund të shpjegohen aq lehtë si te lëvizjet terroriste nacionale ose tek

ato nacionalçlirimtare. Ndërsa këto të fundit mund të bazohen në simpatinë ose përkrah-

jen e popullit, lëvizjet terroriste në shtetet demokratike kanë një situatë krejtësisht tjetër.

Terroristët në vendet demokratike luftojnë gjithmonë në errësirë dhe pa

përkrahjen e popullit, madje edhe në rastet kur kanë iluzione se aksionet e tyre terror-

iste janë në shërbim të mbrojtjes së interesave të gjera nacionale. Këta terroristë, sipas

dogmave të tyre marksiste ose fashiste, shpresojnë që qeveritë e shteteve të tyre lib-

erale, duke reaguar ndaj aksioneve terroriste, një ditë do ta humbin kontrollin dhe do

të shndërrohen në pushtete represive. Në këtë mënyrë, terroristët francezë, gjermanë

dhe ata italianë gjatë dekadave të fundit kishin shpresuar në fitimin e simpatisë dhe

përkrahjen e popujve të tyre. Mirëpo, përderisa terroristët francezë dhe ata gjermanë

nuk kishin arritur sukses në këtë drejtim, terroristët italianë, duke kaluar nga ide-

ologjia e tyre marksiste në atë fashiste, kishin arritur që të përvetësonin simpatinë e

disa strukturave të caktuara shoqërore dhe kështu e kishin sjellë shtetin e tyre në

rrezik. Në të vërtetë, një lloj i tillë i terrorizmit, shumë rrallë ka arritur ta fitojë

pushtetin, mirëpo gjithmonë ka luajtur rol vendimtar në ndërrimin e një pushteti

demokratik me një regjim ushtarak ose pushtet totalitar, si në Turqi, Pakistan, Indi, etj.

6. Dallimi në mes të terrorizmit dhe luftës guerile

Termi ushtarak „luftë guerile“ për herë të parë është përdorur gjatë luftërave

popullore spanjolle, të zhvilluara gjatë viteve 1807 - 1814 kundër pushtimit francez67.

Paralelisht me këtë term (petite guerre), gjatë mesit të shekullit XIX kishin filluar të

përdoren edhe nocionet „luftë e vogël“, „luftë e çrregullt“ ose „luftë pa fronte“68.

Valdis Redelis, Partisanenkrieg, Entstehung und Bekämpfung der Partisanenkrieg - und Untergrundsbewegungen. Kurt Vowickel Verlag, Heidelberg 1958, f. 23 - 25 68Krahaso, Max, Jähns, Atlas zur Geschihte des Kriegswesens, von Urzeit bis zum ende des 19 Jahrhundert, Greve verlag, Berlin 1978, Pjesa 3, f. 2711

67


39 :.

Ndërkaq, në kontekst revolucionar ishte përdorur termi „luftë revolucionare“,

përkatësisht në kontekst të luftës nacionalçlirimtare dhe revolucionare, ishte përdorur

termi „luftë partizane“ (partigiano, nga italishtja - aktivist partie)69. Kjo do të thotë se

termi ushtarak „luftë guerile“, gjatë të kaluarës historike, është emërtuar me emra të

ndryshëm. Mirëpo, të gjithë këta emra e kanë kuptimin e një forme specifike të zhvil-

limit të luftës së armatosur, e cila në perëndim zakonisht quhet „luftë guerile“, ndër-

sa në lindje „luftë partizane“. Në këto kontekste kuptohen të gjitha formacionet e

organizuara jashtëinstitucionale me qëllim të zhvillimit të luftës, përkatësisht

kryengritjes së armatosur kundër pushtetit të huaj, ose kur është fjala për luftë

qytetare, kundër shtetit të vet.

Gjatë dekadave të fundit, jo vetëm termi „luftë guerile“, por edhe emërtimet

tjera, si terrorizëm, grushtshtet, subversion, revolucion, kryengritje e armatosur etj., po

përdoren në mënyrë të ngatërruar70. Sidomos kur është fjala për cilësimin e një lëvizje-

je nacionale, si lëvizje terroriste ose luftë nacionalçlirimtare, atëherë, si në politikë,

ashtu edhe në mjetet e ndryshme të informimit publik, vërehet elementi i interesit ose

ai i simpatisë politike71. Kështu, p.sh., disa autorë i konsideronin luftëtarët e Vietnamit,

ata të Organizatës për Çlirimin e Palestinës, luftëtarët çeçenë, kryengritësit afganë,

luftëtarët nacionalçlirimtarë të Kosovës, etj., si „banda terroriste“ dhe kështu i niveli-

zonin ata me „Fraksionin e Armatës së Kuqe“ gjermane, me „Brigadat e Kuqe“ ital-

iane, me „Aksionin Direkt“ francez, me terroristët baskë, etj72.

Ndryshe nga kjo, duhet kuptuar mendimi shkencor, i përfaqësuar nga

eksperti ushtarak anglez, Werner Hahlweg, i cili thotë se „terrorizmi dhe lufta

guerile, praktikisht janë një dhe të pandashme“73. Mirëpo, këto teori shkencore janë

të pakta. Sot shumica e shkencëtarëve e argumentojnë dallimin që ekziston në mes

të terrorizmit dhe luftës guerile74. Një dallim i tillë nuk qëndron vetëm në zgjed-

hjen simpatike të emrave, por në cilësinë e tyre. Pra, sipas mendimit bashkëkohor

shkencor, dallimi në mes luftës guerile dhe terrorizmit qëndron në format e orga-

nizimit dhe të veprimit të tyre taktik, në mënyrat specifike të angazhimit të trupave

në front si edhe në metodat speciale komanduese.

Në këtë drejtim, sipas Franz Wödermann, lufta guerile karakterizohet:

- me një organizim dhe veprim specifik të njësive luftarake;

Krahaso V. R. Wolf, R. W. Günter, G. Moritz, Der verdeckte Kampf, Köln 1965, f. 1 - 3. Partizanët për herë të parë e kanë fituar statusin e robërve të luftës me Konventën e Kryqit të Kuq të Gjenevës të vitit 1949. 70Walter Laqueur, Terrorismus, Kronberg 1977, f. 7. 71Frank Kitson, Im Vorfeld des Krieges. Abwehr von Subversion und Ausruhr. Nga gjuha angleze nga: K. Jeager und S. Rödiger, Degerloch 1974, f. 17. 72Krahaso, Werner Hahlweg, Moderner Guerillakrieg und Terrorismus, në: Manfred Funke, Terrorismus, f. 137. 73Werner Hahlweg, Theoretische Grundlagen der modernen Guerilla und des Terrorismus, në librin: Politik durch Gewalt, Rolf Tophoven 1976, f. 18. 74Walter Laqueur. Terrorismus 1977, f. 6.

69


- me një taktikë strategjike ushtarake të karakterizuar me lëvizje të shpe- jta të njësive të vogla luftarake më qëllim të goditjeve të befasishme të

forcave të rregullta armike75. Ndërkaq, aksionet terroriste (të cilat gjithashtu kryhen nga njësitë e vogla

sulmuese) dallohen nga aksionet e armatosura guerile në bazë të qëllimeve dhe të

brutalitetit të tyre. Qëllimi i aksioneve terroriste është arritja e koncesioneve të

ndryshme politike, ndërsa mënyra brutale e kryerjes së tyre, me gjithë frikën dhe

panikun e shkaktuar, zakonisht nuk sjell realizimin e programeve të dëshiruara

politike76.

Një shembull të mirë praktik, të dallimit që ekziston në mes terrorizmit dhe

luftës guerile, e ka ofruar edhe David Fromkin. Ai në studimin e tij fundamental

„Strategjia e terrorizmit“ ka shkruar se në kuptimin strategjik, dhuna terroriste dal-

lohet nga lufta guerile. Si shembull në këtë drejtim, Fromkin ka ofruar krahasimin

në mes strategjisë së zhvilluar gjatë luftërave nacionalçlirimtare arabe dhe

strategjisë bashkëkohore të disa organizatave terroriste palestineze. Sipas tij, dalli-

mi në mes këtyre dy strategjive qëndron në faktin se udhëheqësit e gueriles arabe

„urdhëronin sulmin në hekurudha ngaqë e dëshironin shkatërrimin e tyre, ndërsa

terroristët palestinezë i sulmonin linjat ajrore (aeroplanët) ose i shkatërronin ato, edhe pse një shkatërrim të tillë nuk e dëshironin“77.

Një rregull për dallimin e kuptimit që ekziston në mes lëvizjeve terroriste

dhe atyre nacionalçlirimtare e ka ofruar edhe ish-presidenti i ShBA-së Xhorxh

Bush78. Gjatë kohës kur ishte kryetar i komisionit për luftimin e terrorizmit

ndërkombëtar në qeverinë e Reganit, Bush me 1988 kishte thënë: „Gjatë përpjek-

jeve për shkatërrimin e lirisë dhe të demokracisë së popujve, terroristët me

kënaqësi të dukshme i zgjedhin qytetarët e pafajshëm si viktima të tyre. Ata, me

qëllim të realizimit të interesave të tyre cinike, i vrasin gratë, fëmijët dhe burrat e

pafajshëm. Ata i vrasin edhe gjyqtarët, policët, politikanët, gazetarët, deputetët, etj., të cilët janë në shërbim të mbrojtjes së vlerave të demokracisë. Ndërsa luftë- tarët për liri, përkundrazi, veprojnë krejt ndryshe. Këta, me një kujdes të veçantë i respektojnë rregullat ndërkombëtare të luftës. Në bazë të këtyre rregullave, luftë- tarët nacionalçlirimtarë sulmojnë pozicionet e ndryshme ushtarake, por jo pop- ullsinë e pambrojtur. Edhe gjatë operacioneve të tyre luftarake mund të rezultojë

ndonjë viktimë civile, mirëpo ajo sipas rregullit nuk është qëllim i tyre, por fatke- qësi, e cila ndodh nganjëherë gjatë operacioneve luftarake. Pra, vrasjet e qyte-

Krahaso: Franz Wödermann, Terrorismuf. Motive, Träger, Strategien, München 1977, f. 55. Rolf Tophoven. Der internationale Terrorismus. Herausforderung und Abwehr, në librin: Manfred Funke, Terrorismus, f. 241. 77David Fromkin, Die Strategie des Terrorismus, në: Manfred Funke, Terrorismus, f. 95. 78Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 617.

75 76


41 :.

tarëve të pambrojtur dhe terrorizimi i kundërshtarëve ideologjikë nuk është karak- teristikë e as qëllim i lëvizjeve nacionalçlirimtare, por i terroristëve“. Me anë të këtij shpjegimi përshkruhet qartë dallimi që ekziston në mes të

terrorizmit dhe luftës guerile. Pra, dallimi thelbësor i tyre nuk qëndron në veçoritë

e organizimit ose të ekzekutimit të aksioneve të dhunshme, të cilat shpeshherë janë

të njëjta, por në qëllimet e ndryshme të tyre: qëllim parësor i luftës guerile është

arritja e suksesit fizik - pushtimi i territoreve, ndërsa ai i terrorizmit është ndikimi, respektivisht, reagimi i dëshiruar psikologjik ndaj aksionit të ekzekutuar ter- rorist79.

Për dallim nga terrorizmi, lufta guerile karakterizohet me rregulla të qarta:

ekziston territori neutral, formacionet e armatosura janë të identifikueshme, ekzis-

ton ndalesa e respektuar e përdorimit të armëve të caktuara dhe vetëdija e

përgjithshme për mbrojtjen e popullsisë, respektivisht për zhvillimin e operacion-

eve dhe aksioneve të ndryshme luftarake jashtë vendbanimeve civile. Të gjitha

këto elemente, dëshmojnë për dallimin e kuptimit që ekziston në mes të terrorizmit

dhe luftës guerile ose kryengritjeve të armatosura. Pra, terrorizmi, si formë speci-

fike e agresionit të armatosur, gjithmonë ka për qëllim sjelljen e të atakuarit në një

gjendje të frikës, nervozizmit dhe histerie me qëllim të ndikimit në realizimin e

interesit të caktuar politik80.

7. Dallimi i terrorizmit dhe luftës guerile sipas të drejtës ndërkombëtare

Të drejtat dhe detyrimet e palëve ndërluftuese janë të përshkruara në të ash-

tuquajturën „e drejta e luftës“. Kjo e drejtë u referohet palëve të ndryshme ndër-

luftuese në tokë, ajër dhe det. Obligimet dhe të drejtat e ndryshme, që u dedikohen

subjekteve të konfrontuara në tokë, janë kryesisht të skicuara në Konventën IV

Ndërkombëtare të Hagës të vitit 1907, përkatësisht në Rregulloren e Hagës mbi

Luftën në Tokë. Sipas kësaj rregulloreje, për herë të parë bëhet nivelizimi i të ash-

tuquajturave „korpuse të lira“, respektivisht formacioneve të ndryshme të orga-

nizuara luftarake me „ushtritë e rregullta“81.

Përpjekje tjetër në drejtim të barazimit të të drejtave dhe obligimeve të

kryengritësve të armatosur me ushtritë e rregullta, është bërë me Konventën e

Gjenevës për Mbrojtjen e Popullsisë Civile të vitit 1949. Kjo konventë, duke u

Herfried Munkler, Guerillakrieg und Terrorismus, Neue politische Literatur, Berichte über die internationalen Schriften Nr. 25/1980, f. 303. 80Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus/1977, f. 59; Herfried Münkler, Guerillakrieg und Terrorismus, Neue politische Literatur, Nr. 25/1980, f. 307, 309. 81Ordnung der Gesetze und Gebräuche des Landkrieges. Më gjërësisht në: Hendrik van Bergh, Staatsfeinde, Aus den Akten der Geheimdienste, Ulm 1987, f. 139.

79


aprovuar si rezultat i përvojave të hidhura gjatë Luftës së Dytë Botërore, e kishte

shtrirë juridiksionin e saj, jo vetëm në luftërat e shkaktuara në mes të shteteve,

sipas kuptimit klasik të së drejtës ndërkombëtare, por edhe në konfliktet e armato-

sura gjatë luftërave qytetare, kryengritjeve të armatosura dhe lëvizjeve të

ndryshme çlirimtare82. Sidomos me Artikullin 4 (Mbi Robërit e Luftës) dhe

Artikullin 13 (Mbi të Plagosurit) të konventës në fjalë, është bërë nivelizimi i

përgjithshëm i të drejtave dhe obligimeve të formacioneve të ndryshme

kryengritëse me ushtritë e rregullta.

Luftërat e ndryshme çlirimtare ishin frymëzim për avancim të mëtejmë të

trajtimit të luftëtarit, i cili u arrit me Konventën e Gjenevës të vitit 1949 dhe pro-

tokollet e saja plotësuese të datës 10.06.1977. Në këtë drejtim, kërkesa e shteteve

komuniste dhe shteteve të tjera në zhvillim, e harmonizuar me interesin e Kryqit

të Kuq Ndërkombëtar për mbrojtjen e popullsisë civile gjatë konflikteve të

ndryshme brendashtetërore, kishin sjellë si rezultat mundësinë që „terroristët të

cilët i plotësojnë katër kushtet e parapara me Konventën IV të Hagës, të njihen si

luftëtarë të rregullt, gjegjësisht edhe pa njohjen e statusit të luftëtarit, të kenë të

drejtë në statusin e të zënit rob“83.

7.1. Ushtria Çlirimtare e Kosovës sipas të drejtës ndërkombëtare

Identifikimi i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës me terrorizmin, ashtu si u

praktikua nga disa qarqe të caktuara, është tërësisht i pabazë. Sipas rregullave të së

drejtës ndërkombëtare, të cilat e shpjegojnë dallimin që ekziston në mes të terror-

izmit dhe veprimeve të tjera legjitime luftarake, Ushtria Çlirimtare e Kosovës nuk

mund të vlerësohet si „organizatë terroriste“ ngaqë ajo dallon thelbësisht nga çdo

formë e manifestimit terrorist.

Ushtria Çlirimtare e Kosovës ka qenë e karakterizuar me taktikën e saj

guerile, e cila në bazë të formës dhe të përmbajtjes së vet, dallonte esencialisht nga

të gjitha format klasike dhe moderne të terrorizmit. Në këtë rast ishte fjala për

zhvillimin e operacioneve luftarake në shkallë territoriale, me qëllim të ndërrimit

të pushtetit hegjemonist serb në Kosovë, me një pushtet demokratik të tipit evropi-

an, në të cilin të gjithë qytetarët pa dallim pozite sociale, kombi dhe feje, do të ndi-

heshin të lirë e të barabartë.

Sipas burimeve të ndryshme, që i referohen Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës,

ajo që nga ditët e para të lindjes së vet, ka vepruar në pajtim me Konventën IV të

82 83

Franz Wödermann, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 54. Krahaso: Ordnung der Gesetze und Gebräuche des Landkriegef. Më gjërësisht në: Hendrik van Bergh, Staatsfeinde, Aus den Akten der Geheimdienste, f. 142, Ulm 1987; Franz Wödermann, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 55.


43 :.

Hagës të vitit 1907 dhe me Konventën e Gjenevës të vitit 1949. Sipas konventave

në fjalë: „aktet e dhunës terroriste mund të njihen si veprime legjitime luftarake,

vetëm nëse janë kryer nga: - grupi i personave i komanduar nga një udhëheqës, i cili është përgjegjës

edhe për veprimet e personave të tjerë, të cilët gjenden nën komandën e

tij; - grupi i personave, të cilët bartin një simbol të ngjitur në uniformat e

tyre, i cili duhet dalluar edhe nga largësia; - grupi i personave, të cilët i mbajnë hapur armët e tyre; - grupi i personave, të cilët gjatë aksioneve të tyre luftarake u përmbahen

rregullave ndërkombëtare të luftës84. Sipas konventave të lartshënuara, të cilat kudo në botën bashkëkohore e

kanë kuptimin “e së drejtës ndërkombëtare” që parasheh rregullat imperative për

zhvillimin e luftës në tokë, barazohen në mënyrë të plotë të ashtuquajturat „kor-

puse të lira“, respektivisht formacionet e ndryshme kryengritëse me „ushtritë e

rregullta“. Në këtë drejtim edhe protokollet plotësuese të Konventës së Gjenevës

të datës 10.06.1977, Konventa Ndërkombëtare mbi Robërit e Luftës e vitit 1949

(Artikulli 4), Konventa e Gjenevës për Mbrojtjen e Popullsisë Civile të vitit 1949,

si dhe Konventa Ndërkombëtare mbi të Plagosurit të vitit 1949 (Artikulli 13), i tra-

jtojnë në mënyrë të barabartë formacionet e ndryshme kryengritëse me „ushtritë e

rregullta“. Të gjitha këto konventa, parashohin obligimin për respektimin e rreg-

ullave të luftës jo vetëm gjatë zhvillimit të luftërave në mes shteteve, por edhe

gjatë konflikteve qytetare ose lëvizjeve të ndryshme kryengritëse“.

Sipas këtyre rregullave dhe qëndrimeve parimore ndërkombëtare, Ushtria

Çlirimtare e Kosovës, nuk mund të vlerësohet si „organizatë terroriste“, por si

lëvizje nacionalçlirimtare, e cila e kishte subjektivitetin e vet nacional dhe

ndërkombëtar85.

8. Terrorizmi si alternativë e luftës së armatosur

Sipas disa autorëve, shtetet e ndryshme, nga pamundësia që ta fillojnë,

respektivisht ta zhvillojnë një luftë klasike kundër shtetit rival ose me qëllim të

mënjanimit të rreziqeve të padëshiruara që do të sillte ajo, e praktikojnë terror-

izmin si formë të luftës speciale, gjegjësisht si alternativë të luftës86.

George Daetwyler, Terrorismus und das internationale Strafrecht, Zürich 1981, f. 94. Në maj dhe qershor të vitit 1998, ky shkrim, në një version më të zgjeruar iu ishte dërguar institucioneve dhe personaliteteve të ndryshme politike ndërkombëtare si dhe ishte botuar në gazetën „Koha ditore“ dhe „Rilindja“. 86Krahaso: John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Wien 1991, f. 6.

84 85


Këtu zakonisht mendohet për përkrahjet e lëvizjeve të ndryshme terroriste

në një shtet rival, jo me qëllim të krijimit të rrethanave lehtësuese për okupimin,

por për destabilizimin politik të tij. Në këtë mënyrë shtetet e ndryshme, me

angazhimin e terroristëve ose me përkrahjen sekrete të tyre, e zhvillojnë këtë formë

të luftës speciale kundër shtetit rival, ose shkaktojnë konflikte të ndryshme ndër-

shtetërore, pa u infiltruar drejtpërdrejt, përkatësisht pa u paraqitur si palë në kon-

flikt87. Pa dyshim, një formë e tillë e angazhimit dhe përkrahjes terroriste, shteteve

të ndryshme jodemokratike u ofron mundësinë për realizimin e aspiratave ose qël-

limeve të caktuara politike në kundërshtim me normat e të drejtës ndërkombëtare.

87 Karl Markus Kreis, Der internationale Terrorismus, në librin: M. Funke, Terrorismus, f. 171.

KUPTIMI I TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR

45 :.

TERRORIZMI NDËRKOMBËTAR NË VËSHTRIM

TË PËRGJITHSHËM


1. Kuptimi i përgjithshëm

Për dallim nga terrorizmi nacional, shkencëtarët e ndryshëm e shpjegojnë

terrorizmin ndërkombëtar në kontest të veprimeve ose pasojave të paraqitura jo

vetëm në një shtet88. Në këtë kuptim, problem qendror paraqet përcaktimi i

kritereve, në bazë të së cilave do të përcaktohej një ngjarje ose një seri e ngjar-

jeve si terrorizëm ndërkombëtar. Këtu kriter themelor merret numri i shteteve të

përfshira ose të atakuara nga sulmi terrorist. Kur veprimi ose pasojat e sulmit ter-

rorist kufizohen vetëm në një shtet, atëherë kemi të bëjmë me terrorizmin

nacional. Ndërkaq, në të gjitha rastet e tjera kur sulmi terrorist përmban elemente

të dy ose më shumë shteteve, flasim për terrorizëm ndërkombëtar. Në këtë mënyrë

edhe Departamenti i Shtetit i ShBA-së shpjegon se „terrorizmi është ndërkombë-

tar gjithmonë kur në ngjarje është përfshirë territori ose qytetarët e dy ose më

shumë shteteve“89.

Sipas Artikullit 3 të Marrëveshjes për Luftimin e (sulmeve me bomba)

Terrorizmit, të aprovuar nga Kuvendi i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara më

15.12.1997, për terrorizmin ndërkombëtar flitet “gjithmonë kur vendi i veprimit,

përkatësia shtetërore e autorit ose e viktimës, gjegjësisht përkatësitë e ndryshme

shtetërore të autorit, vendit të ngjarjes dhe vendit të pasojave, si dhe vendit të qën- drimit të autorëve para, gjatë ose pas kryerjes së veprës terroriste, kanë elemente

ndërkombëtare”. Nga ky përkufizim mund të thuhet se në të gjitha rastet, kur një

ose më shumë elemente të veprimit terrorist si, viktima, vendi i ngjarjes, autori i

Franz Wödermann mendon se duhet përdorur termi „transnacional“ edhe në kuptimin e përshkrimit të bashkëpunimit të vendosur në mes terroristëve ndërkombëtarë ose grupeve të tyre. Ndërsa Smith mendon se „terrorizmi transnacional“ ka të bëjë vetëm me konsekuencat ndërkombëtare e jo me qëllimet politike. Krahaso: Franz Wödermann, Terrorismus. Motive, Träger, Strategien, München 1977, f. 141 89Që nga viti 1980, Departameni i Shtetit i ShBA-ve, e analizon dhe studion fenomenin terrorist, www.state.gov/.

88


veprës, qëllimi i veprimit, vendqëndrimet e autorit dhe mjetet e përdorura, kanë të

bëjnë me dy ose më shumë shtete, kemi të bëjmë me terrorizmin ndërkombëtar.

1.1. Kuptimi sipas objektit të veprimit

Si kriter themelor për dallimin e terrorizmit ndërkombëtar nga ai nacional

është përkatësia e ndryshme shtetërore e autorit nga ajo e viktimës. „Terrorizmi

është ndërkombëtar në të gjitha rastet kur përkatësia shtetërore e terroristit është

tjetër nga ajo e së paku njërës nga viktimat e veta”. Kjo ka të bëjë si në rastet kur

terroristi në shtetin e vet i sulmon shtetasit e huaj, ashtu edhe në rastet e sulmeve

në shtetin e huaj. Në këto raste shumë më thelbësore është përkatësia e ndryshme

shtetërore e autorit nga ajo e viktimës sesa vendi i veprimit terrorist90.

Edhe sipas „Konventës së Uashingtonit“ për mbrojtjen e diplomatëve, të

mbajtur më 02.02.1971 (Organizata e Shteteve Amerikane) “dallimet e përkatësive

të ndryshme shtetërore në mes viktimës dhe autorit të veprës e përcaktojnë karak-

terin ndërkombëtar të aktit terrorist”. Në Nenin 2 të kësaj konvente thuhet: „Kjo

Konventë ka për qëllim që vrasjet, rrëmbimet dhe sulmet e tjera fizike kundër per-

sonave me imunitet diplomatik, të cilët në bazë të obligimeve ndërkombëtare

duhen mbrojtur në mënyrë të posaçme, ose kërcënimet e ndryshme kundër tyre,

pavarësisht nga motivi, duhen trajtuar si krime me karakter ndërkombëtar“91. Kjo

njëherësh i përgjigjet edhe Preambulës së kësaj konvente, në të cilën thuhet: „sul-

met kundër personave, të cilët duhet të kenë mbrojtje të posaçme shtetërore, pa

dyshim që mund të shkaktojnë pasoja të rënda, si për marrëdhëniet e ndryshme

ndërshtetërore, ashtu edhe për sigurinë ndërkombëtare“.

1.2. Kuptimi sipas viktimës, vendit të ngjarjes, autorit të veprës

dhe qëllimit të veprimit

Sipas përkufizimit të propozuar nga „International Law Association“, vepra

terroriste ndërkombëtare ka të bëjë me “çdo akt të dhunës ose kërcënimit me

dhunë, të kryer nga personat ose grupet e ndryshme të personave - pavarësisht nga

pozita, qëllimi ose orientimet e tyre politike, të drejtuara kundër personaliteteve që

kanë mbrojtje të posaçme ndërkombëtare, organizatave, vendeve, përkatësisht

W. H. Smith, International Terrorism, A Political Analysis, The Year Book of World Affairs, 1977, f. 140, cituar sipas: Ilse Lacoste, Die europäische Terrorismus - Konvention, Schweizer Studien zum Internationalen Recht, Band 30, Zürich 1982, f. 23 - 25. 91„Convention to prevent and punish the acts of terrorism taking the form of crimes against persons and related extortion that are of international significance“, përkthimi gjerman, në: Europa archiv, Folge 9/1971.

90


47 :.

lokaliteteve me karakter ndërkombëtar, si dhe sistemeve të ndryshme për komunikim dhe lidhje ndërkombëtare“92.

Sipas këtij përkufizimi, akte të dhunës terroriste ndërkombëtare janë:

- rrëmbimet dhe të gjitha format e tjera të veprimit terrorist të drejtuara

kundër personaliteteve me mbrojtje të posaçme ndërkombëtare ose anë-

tarëve të misioneve të ndryshme diplomatike me qëllim që ata të vriten, të

plagosen ose të frikësohen;

- si akte të tilla konsiderohen edhe të gjitha format e tjera të veprimit ter-

rorist, të drejtuara kundër vendeve ose objekteve të ndryshme me karak-

ter ndërkombëtar, me qëllim që ato të dëmtohen ose të ndikohet në

prishjen e raporteve të caktuara ndërkombëtare;

- aktet e dhunës terroriste të drejtuara kundër organizatave ndërkombëtare

ose sistemeve të ndryshme për komunikim dhe lidhje, me qëllim të

shantazhit ose të dëmtimit të tyre, pavarësisht nga mënyra e brendshme

(sabotimet nga brenda) ose e jashtme e kryerjes së veprimit terrorist

(sulmet nga jashtë).

Në mënyrë më konkrete, Konventa Ndërkombëtare Kundër Rrëmbimeve, e

datës 18.12.1979, shpjegon se nuk duhet trajtuar si vepra terroriste ndërkombëtare

rastet kur „rrëmbimi i personave është kryer brenda territorit të shtetit të tyre dhe

rrëmbyesit janë shtetas të atij shteti, në qoftë se edhe burgosja e rrëmbyesve është

kryer në shtetin e tyre“ (Artikulli 13)93. Në mënyrë të ngjashme e përshkruan

veprën terroriste ndërkombëtare edhe „Convention for the Prevention and

Punishment of Certain Acts of International Terrorism, e ofruar nga Shtetet e

Bashkuara të Amerikës më 25.09.1972“. Sipas kësaj konvente “përkatësitë e

ndryshme shtetërore të autorit dhe viktimës, vendit të ngjarjes, mjeteve të veprimit dhe qëllimit terrorist, janë kritere themelore në bazë të së cilave përcaktohet elementi ndërkombëtar i veprimit terrorist”94.

2. Qëllimet e veptimeve terroriste ndërkombëtare

Qëllimi themelor i veprimeve terroriste nacionale është „sjellja e shtetit, respektivisht e qeverisë së tij dhe popullit nën presionin e nevojshëm me qëllim të

Konferenca „International Law Association“, Propozimi i përkufizimit të terrorizmit ndërkombëtar, Art.1 Ziff. 1 des „Draft Outlinie of Signale Convention on Legal Control of International Terrorism“, The ILA, Report of the 57 th Conference, f. 142 - 152, në librin: Ilse Lacoste, Die europäische Terrorismus - Konvention, Zürich 1982, f. 23. 93Internationales Übereinkommen gegen Geiselnahme vom 18.12.1979, New York, përkthimi gjerman i datës 30.05.1980. 94Draft Convention for the Prevention and Punishment of Certain Acts of International Terrorism, 25.09.1972, englischer Text abgedruckt in Survival, XV, Vereinigte Staaten von Amerika 1973, No. 1, f. 32 - 34, në librin: Ilse Lacoste, Die europäische Terrorismus - Konvention, Zürich 1982, f. 25.

92


detyrimit të tyre për vijimin e kursit të caktuar politik“95. Këtu, rol vendimtar kanë

sulmet terroriste ngaqë ato, duke shkaktuar publicitet të rregullt dhe të fuqishëm në

mediat e informimit, ndikojnë në influencimin e subjekteve kryesore politike.

Madje, në raste dhe rrethana të caktuara, sulmet terroriste mund të ndikojnë, jo

vetëm në ndërrimin e qëndrimeve ndaj çështjeve të caktuara politike, por edhe në

ndërrimin e qëndrimeve dhe vetëdijes së caktuar nacionale.

Ndërkaq, me sulme terroriste ndërkombëtare, individët ose grupet e

ndryshme terroriste, duke sulmuar objektiva të caktuara jashtë territorit të shtetit të vet, kanë për qëllim detyrimin e qeverive të tyre për ndërmarrjen e interven- imeve, respektivisht veprimeve të caktuara në drejtim të realizimit të qëllimeve

konkrete politike, si dhe me qëllim të sensibilizimit të opinionit ndërkombëtar lidhur me problemin e caktuar politik. Mirëpo, sulmet e tilla terroriste, deri tash nuk

kanë rezultuar me efektet e dëshiruara politike. Madje, ato në të gjitha aspektet

kanë qenë më tepër kundërproduktive. Shembull konkret paraqesin aksionet e

shumta terroriste, të kryera në të gjitha pjesët e botës nga aktorë të ndryshëm ter-

roristë, të cilat përpos publicitetit negativ, izolimit politik ose edhe nacional, si dhe

humbjes së simpatisë ndaj tyre, nuk kanë sjellë asgjë tjetër.

3. Përkufizimi i terrorizmit ndërkombëtar

Nocioni „terrorizëm ndërkombëtar“ i përfshin të gjitha format e veprimit

terrorist, të paraqitura si terrorizëm shtetëror, respektivisht ai i stimuluar shtetëror dhe i drejtuar kundër një shteti tjetër e deri te format e ndryshme të bashkëpunim- it midis grupeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare. Këto forma të aktivitetit

terrorist, zakonisht paraqiten në forma klasike të sulmeve terroriste kundër shtetit

(në kuptim të përgjithshëm: përfaqësuesve shtetërorë, institucioneve, organeve,

interesave shtetërore, etj.) ose shtetasve të huaj, gjegjësisht pronës së tyre, të kry-

era në shtetin e autorëve ose në një shtet të tretë96.

Në të vërtetë, „terrorizmi ndërkombëtar“ është më tepër një fenomen

juridik sesa politik. Nga aspekti juridik, kriteret për përkufizimin e terrorizmit

ndërkombëtar janë aq të gjera sa thuajse të gjitha aksionet terroriste do të mund

të përfshiheshin në kompetenca të së drejtës ndërkombëtare. Mirëpo, nga aspekti

shkencor një definim i tillë është i papranueshëm ngaqë krahas terrorizmit

nacional do të paraqitej edhe ekzistenca e të ashtuquajturit „terrorizëm ndërkom-

bëtar”. Për këtë arsye, në aspektin shkencor nuk mund të ketë „terrorizëm

95 96

Krahaso: Alfred Ellinger, Terror und Terrorabwehr, Eisenstadt 1990, f. 42. Në këtë kuptim ishte aplikuar edhe termi „terrorizmi transnacional“, më gjerësisht: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 338, 441.


49 :.

ndërkombëtar“, por ka terrorizëm nacional me sferë të zgjeruar të veprimit

ndërkombëtar97.

Deri tash është bërë një seri përpjekjesh për përcaktimin juridik të terror-

izmit ndërkombëtar. Në këtë aspekt, përkufizimi më i thjeshtë e shpjegon terror-

izmin ndërkombëtar në kontest të konsekuencave të qarta ndërshtetërore. Këtu

përfshihen aktet e dhunës terroriste, të cilat i kalojnë kufijtë e një shteti ose ato me

përfshirje të qarta ndërkombëtare:

- kur terroristët udhëtojnë në një shtet të huaj me qëllim që atje ta godasin

objektin e tyre; - kur viktima ka të bëjë me elementin ose raportet e ndryshme ndërkom- bëtare (shtetasit e huaj, të akredituarit e ndryshëm diplomatikë, zyrtarët e misioneve të ndryshme, etj.); - kur terroristët i sulmojnë aeroportet, përkatësisht avionët ose i detyro- jnë ato për të aterruar në një shtet tjetër; - kur terroristët i sulmojnë institucionet e huaja shëndetësore, arsimore, kulturore, fetare, etj. Njëri nga përkufizimet më të rëndësishme është ai i shkencëtarit, Brian M.

Jenkins, i cili e përkufizon terrorizmin ndërkombëtar në këtë mënyrë:

- „Terrorizmi ndërkombëtar mund të paraqitet si akt i dhunës ose si seri e akteve të dhunës së ushtruar në kundërshtim me të drejtën diplomatike

ndërkombëtare dhe rregullat e luftës. Terrorizmi ndërkombëtar nuk

është formë klasike e zhvillimit të luftës së armatosur ashtu si e prezan- tojnë grupet e ndryshme revolucionare ose disidente, por është formë e

re e zhvillimit të luftës pa territor dhe ushtri98. Kjo do të thotë se për dallim nga format klasike të zhvillimit të luftës së armatosur, terrorizmi nuk

kufizohet vetëm në një territor të caktuar. Terrorizmi ndërkombëtar nuk

respekton as popull e as shtet neutral dhe mund të zbatohet në çdo pjesë

të botës”. Ndërkaq, Smith terrorizmin ndërkombëtar e argumenton:

- Terrorizmi është ndërkombëtar nëse terroristi ka përkatësi shtetërore

tjetër nga të paktën njëra viktimë e tij… Terrorizmi ndërkombëtar mund

të kryhet, si në raporte politike të brendshme, ashtu edhe në ato të

jashtme. Në rastin e parë, terroristët kanë për qëllim parësor arritjen e

koncesioneve të ndryshme politike ose rrëzimin e qeverive të tyre.

Georgios Kaouras, Terrorismus, historische und politische Komponenten des terroristischen Phänomens, Europäische Hochschulschriften, Peter Lang, Frankfurt am Main 1993, f. 82. 98Brian M. Jenkins, International Terrorism: A Blance Sheet, The International Institute for Strategic Studies, London, Juli/August 1975; Franz Wörderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 105.

97


Ndërsa, në rastin e dytë, qëllimi kryesor terrorist është ndërrimi i raporteve të caktuara ndërkombëtare“99. Për Williksonin, terrorizmi ndërkombëtar ka të bëjë:

- „Me eksportimin e dhunës politike jashtë territorit të shtetit të terror- istëve, me qëllim të vrasjeve ose plagosjeve të shtetasve të huaj, të cilët njëherit janë edhe të pafajshëm dhe nuk kanë asgjë të përbashkët me

luftën e terroristëve. Terrorizmi ndërkombëtar ka të bëjë edhe me

formimin e lidhjeve dhe formave të tjera të bashkëpunimit ndërnacional terrorist me qëllim të koordinimit të aktiviteteve të ndryshme terroriste

ndërkombëtare“100. Në bazë të këtyre përkufizimeve të ofruara mund të konkludohet se veprimi

terrorist ndërkombëtar është ai veprim i dhunës së motivuar politike, i orientuar në

drejtim të influencimit, përkatësisht të ndërrimit të qëndrimeve ose raporteve të cak-

tuara ndërkombëtare.

4. Karakteri transnacional i terrorizmit ndërkombëtar

Sipas të drejtës ndërkombëtare, në qoftë se një ngjarje, proces, veprim ose

fenomen, zhvillohet në mes dy e më tepër shteteve, atëherë ajo dukuri trajtohet si

“ndërkombëtare” (në mes shteteve). Ndërsa, kur një dukuri e tillë kalon kufirin e një

shteti dhe zhvillohet edhe në shtete tjera, quhet transnacionale (kalon nga një shtet në tjetrin)101.

Studimi i karakterit transnacional të terrorizmit ndërkombëtar padyshim që

do ta mundësonte jo vetëm kuptimin e qartë të kësaj dukurie specifike kriminale,

por edhe rrezikun dhe pasojat reale që mund t’i sjellë ky fenomen primina, rendit

juridik ndërkombëtar. Terrorizmi ndërkombëtar në kontekst të transnacionalitetit të

vet paraqitet, si në rajonet gjeografike të përfshira me dhunë terroriste, ashtu edhe

në rajonet në të cilat janë të shpërndara, përkatësisht të stacionuara formacionet e

ndryshme terroriste102.

Grupet e ndryshme terroriste, të përcaktuara si autorë transnacionalë, i dety-

rojnë aktorët e ndryshëm shtetërorë të ndërmarrin reagime dhe masa të ndryshme

ligjore dhe diplomatike kundër tyre. Tërësia e këtyre veprimeve të gërshetuara, të

brendshme dhe të jashtme (ndërkombëtare), në thelbin e vet paraqet një proces, i

Smith W. H., International Terrorism. A Political Analysis. Në librin : The Year Book of World Affairs. Vol. 31. 1977, f. 140 - 141. Willikson Paul. Political Terrorism. London - Basingstoke: Macmillan Press. 1974, f. 122. 101Manfred Mols/Hans – Joachim Lauth/Christian Wagner (Hrgs.): Politikwisenschaft: Eine Einführung. Paderborn- München-Wien-Zürich, 2001, f. 24-42 102Ulrike Pesch, Aspekte des internationalen Terrorismus als transnationales Problem, Bonn 1977, f. 247.

99 100


51 :.

cili manifestohet si dukuri, respektivisht si politikë transnacionale. Për kuptimin

më të mirë të kësaj dukurie, japim shembullin si vijon:

- Sipas të drejtës ndërkombëtare, Organizata për Çlirimin e Palestinës

(OÇP) edhe pse nuk ishte shtet (ajo nuk ishte as organizatë terroriste), i

kishte përfaqësitë e veta zyrtare, madje edhe në nivele diplomatike në

shumë shtete të botës. Me vite të tëra kjo organizatë, përkatësisht forma-

cionet e ndryshme luftarake në kuadër të saj, nga pozita dhe fronte të

ndryshme zhvillonin luftë kundër Izraelit dhe shteteve të tjera, që nuk

ishin propalestineze. Me aksionet e ndryshme spektakulare ata për-

piqeshin kryesisht ta aktualizonin dhe ta ndërkombëtarizonin çështjen e

tyre nacionale. Kjo pa dyshim që kishte ndikuar jo vetëm në solidariz-

imin e masave të ndryshme ndërkombëtare, por në disa raste edhe me

identifikimin e individëve dhe grupeve të caktuara terroriste

jopalestineze me pozitën e popullit palestinez. Nga ky solidaritet dhe

sensibilitet, ishte formuar edhe një rrjet i strukturuar i bashkëpunimit

terrorist ndërkombëtar. Madje, në disa raste, nga grupet e ndryshme të

inspiruara jopalestineze ishte bërë edhe përpjekje për kopjimin e aksion-

eve terroriste palestineze dhe zbatimin e tyre në vende të tjera. Si këto

influenca ndërkombëtare, ashtu edhe tretmani i fituar diplomatik nga

OÇP-ja e kishin parashtruar fuqishëm diskutimin ndërkombëtar “pro ose

kundër çështjes palestineze”. Kryesisht lidhur më këtë problem, pra

varësisht nga përcaktimi politik i shteteve ose subjekteve të ndryshme

politike, përfshiheshin në konfliktin palestinez edhe shtetet e ndryshme

neutrale (në forma të ofrimit të ndihmave të ndryshme financiare ose

teknike luftarake)103.

Përmasat transnacionale të terrorizmit ndërkombëtar gjithmonë janë të

kushtëzuara nga ndikimi i faktorëve të ndryshëm socialë, politikë dhe

ekonomikë. Në realitet, rrezikshmëria e këtij fenomeni nuk qëndron vetëm në

përmasat e ndërmarra transnacionale, por më tepër në aftësinë e terroristëve për

shfrytëzimin e përmasave të tilla në drejtim të thyerjes së sistemit të caktuar

shtetëror ose atij ndërkombëtar. Kjo do të thotë se potenciali kërcënues i terror-

izmit ndërkombëtar, gjithmonë është në raport me rrethanat objektive të transna-

cionalitetit dhe qëllimin, respektivisht aftësinë për veprim terrorist ndërkombë-

tar.

103 Krahaso: Attia Ahmed, Der Nahost - Konflikt, Aussichten für Krieg und Frieden, në: Europa archiv, Bonn 1975, Folge 6, Jg. 30, f. 189 - 200.


Në raste të tilla zakonisht paraqiten tri situata të vështira për kalkulim, si vijon:

- Terrorizmi ndërkombëtar, i ushtruar nga mekanizmat e ndryshëm

jashtështetërorë me tërë dinamizmin e vet avancohet si pseudosistem

transnacional në kuadër të sistemit politik ndërkombëtar. Në këtë kon-

tekst, dallimi i terrorizmit nacional nga ai ndërkombëtar është i vështirë.

Këtu terrorizmi ndërkombëtar, duke u legjitimuar si viktimë e agresion-

it të caktuar shtetëror, zakonisht paraqitet si strategji e ndikimit të

tërthortë në drejtim të nxitjes së reagimeve të parmatosura të palës

tjetër104.

- Terrorizmi ndërkombëtar, si i tillë, ka në dispozicion elemente të shum-

ta ndërkombëtare dhe transnacionale, të cilat njëkohësisht edhe e forco-

jnë rëndësinë e tyre ndërkombëtare. Në këtë mënyrë, „terrorizmi

transnacional, duke e bartur konfliktin e vet edhe në rajonet e tjera, në

mënyrë brutale i shkel kufijtë politikë të shteteve neutrale. Këtë bartje të

dhunës politike, terrorizmi ndërkombëtar gjithmonë e arsyeton me qël-

limin revolucionar për ndërrimin e dhunshëm të sistemit të atakuar poli-

tik“105.

Në qoftë se qeveritë e ndryshme demokratike dëshirojnë ta ruajnë qenien e

tyre shtetërore, atëherë ato duhet t’u përgjigjen aksioneve të ndryshme terroriste

ndërkombëtare me veprime efikase dhe të matura strategjike. Në këtë drejtim, rry-

mat e ndryshme transnacionale, e sidomos terrorizmi ndërkombëtar, mund t’u sjel-

lë shteteve të ndryshme destabilizim të dukshëm politik, madje edhe humbje të

kontrollit shtetëror, në qoftë se ata pa e peshuar mirë cilësinë, përmasat dhe inten-

sitetin e veprimeve të ndërmarra transnacionale, ndërmarrin reagime drastike edhe

jashtë territoreve të tyre sovrane.

Është me rëndësi të theksohet se terrorizmi ndërkombëtar me të gjitha for-

mat e manifestimit të vet transnacional, asnjëherë deri më tash nuk ka arritur t’i

ndërrojë raportet ose strukturat e caktuara ndërkombëtare, por gjithmonë është

paraqitur si faktor destabilizues, i cili, si i tillë, më tepër i ka penguar proceset e

ndryshme evolutive politike.

4.1. Elementet karakteristike të terrorizmit transnacional

Terrorizmi transnacional dallohet nga të gjitha format e tjera të manifestim-

it terrorist në bazë të këtyre elementeve:

104 105

Ulrike Pesch, Aspekte des internationalen Terrorismus als transnationales Problem, Bonn 1977, f. 266. Crenschaw - Hutchinson, Martha, Transnational Terrorism and World Politics, The jerusalem journal of international relations, Vol.1, Nr.2, f. 10, cituar sipas: Georgias Kaouras, Terrorismus, Frankfurt am Main 1993, f. 81.


53 :.

- Qëllimit të dëshiruar. Qëllimi kryesor i sulmeve terroriste është atakimi

i rendit ose i raporteve të caktuara ndërkombëtare;

- Ideologjisë transnacionale. Në bazë të një ideologjie të tillë transna-

cionale mundësohet bashkimi i terroristëve me përkatësi të ndryshme

nacionale, fetare, kulturore dhe gjuhësore në një organizatë të caktuar

terroriste;

- Organizimit specifik të një rrjeti të strukturuar decentralist. Njësitet e

ndryshme terroriste të shpërndara në rajone të ndryshme gjeografike ose

edhe në tërë botën, veprojnë në bazë të ideologjisë dhe programeve të

përbashkëta operative kryesisht në mënyrë autonome;

- Bashkëpunimit. Bashkëpunimi në mes njësiteve të ndryshme terroriste

nacionale ose atyre ndërkombëtare, të shpërndara në rajone të ndryshme

gjeografike, është i gjithanshëm. Sidomos në rastet e përgatitjeve dhe

ekzekutimeve të sulmeve të përmasave të gjera terroriste ndërkombëtare

vërehet mobilizimi i njësiteve dhe grupeve të ndryshme terroriste, sipas

taktikës operative të ashtuquajtur „swaming - taktik“106;

- Burimeve financiare. Grupet e ndryshme terroriste transnacionale

zakonisht kanë në dispozicion burime të sigurta financiare të siguruara

në mënyra të ndryshme ilegale dhe legale. Këto grupe zakonisht përkra-

hen nga autorë të ndryshëm jashtështetërorë;

- Potencialit shkatërrues. Si nga aspekti i gatishmërisë për veprim terror-

ist, ashtu edhe nga ai i aftësive operative, llogaritet se potenciali shkatër-

rues i grupeve terroriste transnacionale është shumë më i madh se ai i

grupeve të tjera terroriste. Këtu është menduar për viktimat e mundshme

dhe për pasojat eventuale (ekonomike, politike, psikologjike dhe

përgjithësisht shoqërore), që mund të shkaktohen.

5. Terrorizmi ndërkombëtar si problem i paqes dhe sigurisë botërore

Në debate të ndryshme nacionale dhe forume ndërkombëtare disa herë deri

tash, është theksuar fakti se terrorizmi ndërkombëtar paraqet problem të pakontes-

tuar për paqen dhe sigurinë botërore. Shikuar në mënyrë globale, gjatë tërë his-

torisë njerëzore, terrorizmi ishte dhe mbetet forma më e shpeshtë e zhvillimit të

konflikteve të armatosura. Fakti se terrorizmi ndërkombëtar me numër simbolik të

anëtarëve dhe mjeteve të përdorura luftarake, por me aksione të planifikuara dhe

106 Ulrich Schneckner, Netzwerke des Terrors. Charakter und Strukturen des transnationalen terrorizmus. SWP - Berlin. Dezember 2002, f. 6.


të koordinuara mirë terroriste, mund të shkaktojë edhe luftë të përmasave të gjera

ndërkombëtare. Këto fakte dëshmojnë edhe për rrezikun serioz që mund t’i sjellë

ky fenomen paqes dhe sigurisë botërore.

Nga këto fakte, disa autorë e krahasojnë terrorizmin ndërkombëtar edhe

me „luftë qytetare globale“. Të tjerët, e krahasojnë madje edhe me „Luftën e Tretë

Botërore“107. Pavarësisht nga këto epitete të tepruara, terrorizmi ndërkombëtar me

të gjitha format e kuptimit dhe shfaqjes së vet, ishte dhe mbetet strategji e veprim-

it të dhunshëm politik në drejtim të ndërrimit të sistemeve politike të subjekteve

të ndryshme ndërkombëtare. Kjo njëherësh edhe obligon për studimin e rreziksh-

mërisë, që paraqet ky fenomen për paqen dhe sigurinë botërore.

5.1. Kuptimi dhe përmbajtja e sigurisë shoqërore

Siguria është elementi më i rëndësishëm i jetës shoqërore. Ajo njëherit e

përcakton edhe cilësinë e jetës shoqërore, e cili kryesisht varet nga niveli, inten-

siteti dhe format e zhvillimit të konflikteve shoqërore. Kjo do të thotë se, siguria

shoqërore mund të definohet vetëm në kontekst të zhvillimit të konflikteve poli-

tike, intensitetit dhe bartjes së tyre. Siguria politike gjithmonë qëndron në raport

ndëraktiv në mes të jetës shoqërore dhe formave të tjera organizative, të cilat syn-

ojnë të strukturohen në sistemin politik108. Në këtë kuptim, terrorizmi ndërkombë-

tar paraqitet si problem serioz i sigurisë nacionale dhe rendit juridik ndërkombëtar

nga fakti se ai synon ndërrimin e sistemeve të caktuara politike të subjekteve

ndërkombëtare. Këto përpjekje njëkohësisht e paraqesin konfliktin e caktuar

ndërkombëtar, i cili manifestohet në formën e përpjekjeve për ruajtjen ose për

ndërrimin e sistemit të caktuar politik:

- Përpjekjet që kanë të bëjnë me ruajtjen e sistemeve të caktuara politike

nacionale ose ndërkombëtare, të karakterizuara me veprime të ndryshme

represive të shteteve koloniale, me qëllim të ruajtjes së mbizotërimit të

tyre kolonial. Këtu kemi të bëjmë me format e ndryshme të veprimit ter-

rorist kundërrevolucionar të zhvilluara në rrethana revolucionare dhe të

ushtruara nga shtetet e jashtme si dhe format e ndryshme të zhvillimit të

operacioneve luftarake nga ushtritë e rregullta kundër formacioneve

kryengritëse dhe kundër popullsisë.

Jenkins Brian M. International Terrorism: A New Mode of Conflict. Los Angeles, Crescent Publications, California 1975, f.105-108 108Krahaso: Karl Markus Kreis, Zum Verhältnis von Sicherheit und Wandel, Sicherheitspolitik vor neuen Ausgaben, Schriften des Forschungsinstituts der Deutschen Gesellschaft für auswärtige Politik, Reihe Rüstungsbeschränkung und Sicherheit, Bonn 1977, f. 405 - 407

107


55 :.

- Kategoria e dytë ka të bëjë me format klasike të veprimit terrorist

kundër rendit juridik ndërkombëtar. Është me rëndësi të theksohet se në

këtë kategori, për shkak të ndërrimit të shpeshtë të pozitave të veprimit

terrorist, nuk mund të thuhet se hyjnë ekskluzivisht vetëm përpjekjet e

orientuara në drejtim të ndërrimit të raporteve ekzistuese politike. Në

këtë kategori kryesisht bëjnë pjesë format e njohura të veprimit terrorist

ndërkombëtar, të cilat bazohen në konfliktet e ndryshme nacionale.

Siguria shoqërore gjithmonë qëndron në raport dialektik me burimin e kon-

fliktit dhe zhvillimin e tij109. Në ato kultura politike, ku konflikti shoqëror kuptohet

si pjesë integrale dhe forcë krijuese e shoqërisë, konflikti politik trajtohet vetëm në

kontekst të dëshirave reale për liri dhe përpjekjeve për mbrojtjen dhe sigurinë

qytetare. „Në të gjitha shtetet, ku liria është e madhe dhe e pakufizuar, mungon

mbrojtja dhe siguria qytetare, respektivisht, aty ku mbrojtja dhe siguria qytetare

është e lartë dhe e perfeksionuar, mungon liria“110.

5. 2. Siguria nacionale dhe ndërkombëtare

Në kontekst me shtetin zakonisht flitet për sigurinë nacionale. Në këtë kup-

tim, këtu objekt i studimit është raporti që ekziston në mes të problematikës terror-

iste dhe sigurisë shtetërore si njësi nacionale dhe element ndërkombëtar111. Pa

dyshim se aksionet terroriste paraqesin kërcënim dhe si të tilla e rrezikojnë sigur-

inë nacionale të shtetit të atakuar, ndërsa kur aksionet e tilla janë të drejtuara

kundër disa shteteve ose institucioneve ndërkombëtare, atëherë kemi të bëjmë me

dukurinë e rrezikimit të sigurisë ndërkombëtare.

Sistemi ndërkombëtar është i strukturuar në mënyrë krejtësisht tjetër në kra-

hasim me organizimet shtetërore. Kjo do të thotë se shtetet, si njësi sovrane, nuk i

nënshtrohen ndonjë autoriteti më të lartë. Në të vërtetë, këtu edhe paraqitet prob-

lematika kryesore në drejtim të luftimit efikas të terrorizmit ndërkombëtar, nga

fakti se sistemit ndërkombëtar i mungon monopoli i forcave ekzekutive, të cilat në

mënyrë kompetente dhe efikase do të kishin reaguar ndaj sulmeve terroriste të

drejtuara kundër sigurisë ndërkombëtare.

Siguria ndërkombëtare ka të bëjë gjithmonë me shtetet dhe qëndron në

raportet ndërshtetërore, si anëtare të bashkësisë ndërkombëtare112. Kjo siguri mund

të arrihet vetëm nëpërmes kontrollit, balancimit të forcave ose zbatimit të forcës.

Krahaso: Daniel Frei, Sicherheit - Grundfrage der Weltpolitik, Stuttgart 1977, f. 16; Ulrike Pesch, Aspekte des internationalen Terrorismus als transnationales Problem, Dissertationsarbeit, Bonn 1977, f. 45 110Manfred Schreiber/Rudolf Birkl, Zwischen Sicherheit und Freiheit, München 1977, f. 17 - 18 111Manfred Schreiber f. 20, Mohr C. J. Rechtsstaat und Gewaltmonopol, Tübingen 1975, f. 25. 112John Herz, Staatenwelt und Weltpolitik, Aussätze zur internationalen Politik im Nuklearzeitalter, Hamburg 1977, f. 56.

109


Shikuar nga perspektiva e ndërkombëtarizimit të luftërave dhe konflikteve të

ndryshme politike, në kohën bashkëkohore është shumë vështirë të paraqitet një

konflikt politik si problem thjesht nacional nga fakti se në të gjitha konfliktet poli-

tike bashkëkohore ekzistojnë struktura të ndërkombëtarizuara, të cilat mund të tra-

jtohen si elemente ndërkombëtare. Nga fakti se siguria shtetërore gjithmonë ka

aspekte të sigurisë ndërkombëtare edhe sulmet terroriste të orientuara kundër sig-

urisë nacionale, duhet trajtuar dhe luftuar si sulme kundër sigurisë ndërkombëtare.

TERRORIZMI BASHKËKOHOR NDËRKOMBËTAR

57 :.


Terrorizmi bashkëkohor ndërkombëtar është produkt tipik i zhvillimeve të

përgjithshme të shekullit XX. Padyshim se këto zhvillime ndikuan edhe në ten-

dencën e zëvendësimit të dukshëm të strategjisë klasike guerile me një strategji

krejtësisht të moderuar terroriste ndërkombëtare. Faktorët kryesorë, që kishin

ndikuar në shfaqjen dhe zhvillimin e terrorizmit bashkëkohor ndërkombëtar janë

industrializimi, zhvillimi i lartë teknologjik, urbanizimi, si dhe mundësia për

komunikim të lirë dhe të gjithanshëm në mes të shteteve të zhvilluara dhe atyre të

botës së tretë. Nga kjo pikëpamje mund të thuhet se terrorizmi modern ndërkom-

bëtar është një fenomen kohor, i lindur në rrethanat e caktuara historike dhe i

karakterizuar me format specifike të zbatimit të dhunës së motivuar politike si:

rrëmbimi i objekteve, personave ose avionëve të ndryshëm, vrasjet e figurave të

rëndësishme politike, shkatërrimet e objekteve vitale dhe vrasjet masive të person-

ave. Me një strategji të tillë të veprimit terrorist ndërkombëtar, parimisht synohet

arritja e koncesioneve të caktuara politike, plotësimi i kërkesave ose detyrimi i

qeverive të ndryshme për vijimin e kursit të caktuar politik.

Paralelisht me shfaqjen e terrorizmit modern ndërkombëtar ka filluar të kri-

johet edhe bindja e përgjithshme se konfliktet e ndryshme politike nuk mund të tra-

jtohen më vetëm në kuadër të konfliktit ndërshtetëror, luftës qytetare ose kryengrit-

jes së armatosur. Kjo do të thotë se terrorizmi modern ndërkombëtar nuk është i

karakterizuar vetëm me forma të reja të veprimit, por edhe me aktorë të rinj, të cilët

nuk i kufizojnë aksionet e tyre luftarake vetëm në kufijtë e territoreve të konfron-

tuara, por edhe në arenën ndërkombëtare. Këto prirje për bartjen e konflikteve të

caktuara nacionale në arenën ndërkombëtare, së bashku me disa ngjarje politike,

kishin ndikuar në paraqitjen e terrorizmit modern ndërkombëtar dhe avancimit të

tij në shkallën e problemit qendror113:

- Ngjarja e parë kishte të bënte me disfatën arabe gjatë luftës

gjashtëditëshe kundër Izraelit. Pas kësaj lufte, Organizatës për Çlirimin

e Palestinës nuk i kishte mbetur alternativë tjetër përveç rrugës terror-

113 Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Die Enzyklopädie der Krisen und Konflikte unserer Zeit. Darmstadt 1990, f. 618, 623, 626.


iste. Në realitet, që nga fillimi i viteve ‘70, kur edhe kishte filluar fusha-

ta terroriste ndërkombëtare e OÇP-së, nuk ishte shënuar ndonjë kon-

frontim i drejtpërdrejtë në mes të forcave palestineze dhe atyre izraelite.

Mirëpo, grupet e ndryshme terroriste palestineze, kudo jashtë territoreve

të tyre, kishin sulmuar të gjitha objektivat, të cilat qëndronin ose mund

të hynin në çfarëdo raporti me Izraelin. Këto aksione terroriste të zbatu-

ara kryesisht pas vitit 1968 rezultuan me bartjen dhe eksponimin e

fuqishëm të konfliktit palestinez edhe në shtetet e tjera. Sulmet e

ndryshme palestineze kishin të bënin kryesisht me atentate, rrëmbime të

aeroplanëve, anijeve e deri te helmimi i mallrave të eksportuara ushqi-

more.

- Ngjarja e dytë ishte Lëvizja Studentore e vitit 1968, e cila kishte push-

tuar Evropën dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Shumë të rinj të

entuziazmuar me ide revolucionare krijuan në Gjermani „Fraksionin e

Armatës së Kuqe“, në Itali „Brigadat e Kuqe“, në Francë „Aksionin

Direkt“, në Greqi „17 Nëntorin“, etj. Në realitet, anëtarët e këtyre orga-

nizatave terroriste duhej emëruar si „terroristë ndërkombëtarë“ nga fakti

se ata bashkëpunonin dhe, në forma të ndryshme i kooperonin aksionet

e tyre të armatosura kundër „imperializmit të NATO–s”. Shumica e

këtyre organizatave financoheshin dhe stërviteshin në kampet e

ndryshme terroriste arabe dhe sovjetike, të cilët për shumë dekada kishin

përkrahur çdo forcë që vepronte në drejtim të destabilizimit të shteteve

perëndimore.

- Paralelisht me problemet e përmendura më lart, ishte eksponuar edhe

Lëvizja Qytetare në Irlandën Veriore, e cila e kishte riaktivizuar

„Armatën Republikane Irlandeze“. Aksionet terroriste të kësaj organi-

zate nuk ishin të kufizuara vetëm në Irlandën Veriore, por edhe në

Britani të Madhe dhe kudo tjetër, ku mund të goditeshin interesat e saj.

Nga ana tjetër, edhe sensibiliteti i regjimit të Frankos në Spanjë dhe rrëz-

imi i tij nga pushteti, kishin mundësuar krijimin dhe specializimin e një

organizate të fuqishme terroriste baske (ETA), e cila në vitin 1973 kishte

arritur ta vriste edhe kryeministrin spanjoll, Carrero Blanco. Kontribut

të veçantë në lindjen dhe zhvillimin e terrorizmit modern ndërkombëtar,

kishte dhënë edhe regjimi i Gadafit në Libi dhe fitorja e revolucionit

islamik në Iran.


1. Rrymat terroriste ndërkombëtare

59 :.

Të gjitha lëvizjet aktuale terroriste ndërkombëtare, parimisht mund të nda-

hen në katër rryma kryesore:

- Lëvizjet e motivuara politike, të cilat zakonisht kanë orientim komunist ose

fashist; - Lëvizjet e karakterizuara me orientime të qarta nacionaliste ose etnike; - Lëvizjet e bazuara në ideologjinë islamike; dhe

- Terrorizmi i dirigjuar shtetëror114.

Anëtarët e këtyre lëvizjeve terroriste duhen përcaktuar si „terroristë

ndërkombëtarë“ nga fakti se ata bashkëpunojnë mes vete dhe zhvillojnë fushatë të

koordinuar kundër „armikut të përbashkët“. Është karakteristike se pavarësisht nga

orientimi i tyre ideologjik, shumica e këtyre lëvizjeve ishte stërvitur dhe financuar

nga qarqe të caktuara terroriste arabe. Kjo njëherësh e dëshmon edhe faktin se

strukturat terroriste arabe parimisht kishin përkrahur çdo forcë të orientuar në drej-

tim të destabilizimit të interesave evropiane dhe atyre amerikane. Në mënyrë të

ngjashme kishte vepruar edhe Bashkimi Sovjetik dhe shtetet e tjera komuniste.

Mirëpo, paralelisht me fillimin e shkatërrimit të Bashkimit Sovjetik dhe

pushteteve të tjera komuniste në Evropë, ishte vërejtur edhe tendenca e rënies së

aktiviteteve terroriste ndërkombëtare. Kjo dukuri duhet parë në kontekst të influ-

encimit ideologjik, që bënte propaganda komuniste ndaj terroristëve komunistë në

Evropën Perëndimore. Prandaj, vetëm atëherë kur „shokët“115 komunistë në

Bashkimin Sovjetik dhe vendet e tjera eurokomuniste, u tërhoqën nga përpjekja e

tyre utopiste për krijimin e një parajse komuniste, edhe revolucionarët ekstremistë

të shteteve të zhvilluara, filluan t’i kuptojnë më racionalisht zhvillimet e proceseve

shoqërore. Në të vërtetë, në zvogëlimin e aktiviteteve terroriste ndërkombëtare,

krahas luftimit efikas të tij, kishin ndikuar edhe aktivitetet politike të disa shteteve

të cilat, duke u paraqitur si fuqi ndërmjetësuese në ngjarjet e caktuara terroriste, e

kishin shfrytëzuar autoritetin e tyre më qëllim të zgjidhjes paqësore, respektivisht

mënjanimit të pasojave të padëshiruara.

Terroristët ndërkombëtarë të shteteve të ndryshme perëndimore, të cilët luftonin

ose luftojnë nën flamurin e ideologjisë komuniste ose fashiste në krahasim me lëvizjet

e tjera terroriste, ishin më të dobët. Ata, zakonisht, ishin ose janë të organizuar në grupe

Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Die Enzyklopädie der Krisen und Konflikte unserer Zeit, Darmstadt 1990, f. 618 - 623. 115Në kulturën politike komuniste thirrja “zotëri” ishte vlerësuar si mbetje ideologjike e sistemit borgjez dhe si e tillë nënkuptonte pozitën e pabarabartë sociale në mes të njerëzve. Ndërsa termi “shok” ose “shoqe” nënkuptonte qëndrimin miqësor, solidaritetin dhe barazinë e plotë nacionale, politike, juridike dhe sociale në mes njerëzve. Thirrja “shok” ose “shoqe” e kishte edhe kuptimin e pjesëtarit ose kandidatit të partisë komuniste.

114


të vogla dhe si të tillë gjithmonë u nënshtroheshin gjykimeve të ashpra shoqërore dhe

ndjekjeve të fuqishme policore. Pavarësisht nga prezantimi i tyre si „luftëtarë“, ata nuk

kishin në dispozicion mundësinë e rekrutimit të anëtarëve të rinj sikurse terroristët e

ndryshëm nacionalistë ose ata islamikë.

Në mes të lëvizjeve, organizatave dhe grupeve të ndryshme terroriste,

ekzistojnë dallime të qarta. Kështu, p.sh., disa organizata terroriste palestineze,

irlandeze dhe armene kishin kryer sulme terroriste kryesisht në shtetet e huaja.

Ndërkaq, grupet e tjera më tepër ishin të përqendruara në shtetin e tyre. Disa grupe

terroriste, që sulmonin në shtetet e huaja, i kishin orientuar aksionet e tyre terror-

iste kryesisht kundër objektivave ushtarake. Kështu, p.sh., „ETA“ ishte „special-

izuar“ në vrasjen e gjeneralëve. Ndërsa grupet e tjera, si „IRA“ dhe „Grupi i Abu

Nidalit“, parapëlqenin më tepër sulmet kundër caqeve civile. Shumica e grupeve

terroriste nuk kontrolloheshin nga ndonjë institucion politik ose qeveri shtetërore.

Mirëpo, ekzistojnë edhe argumente që flasin për ushtrimin, armatosjen dhe

financimin e disa organizatave terroriste nga qarqe të caktuara shtetërore. Këto, në

disa raste, i kishin dërguar edhe atentatorët e ndryshëm „në misione zyrtare“ për

mënjanimin e kundërshtarëve të tyre politikë që vepronin në emigracion.

2. Bashkëpunimi terrorist ndërkombëtar

Në kundërshtim me disa hipoteza të paraqitura, mund të thuhet se deri më tash

nuk ka ekzistuar ndonjë brigadë terroriste ndërkombëtare, mirëpo ka ekzistuar

kooperimi dhe bashkëpunimi i fuqishëm ndërkombëtar mes disa grupeve dhe organi-

zatave terroriste116. Ky bashkëpunim i vendosur mes të grupeve të ndryshme terroriste

ndërkombëtare e kishte arritur kulmin e vet gjatë viteve ‘70. Shërbimet e fshehta

perëndimore vlerësojnë se në mes viteve 1970 dhe 1984 ishin bërë 28 takime në mes

të grupeve të ndryshme terroriste nga e tërë bota (Tabela 3). Në këto takime ishte

shqyrtuar mundësia e bashkëpunimit dhe e koordinimit të aksioneve të përbashkëta në

drejtim të përmbysjes së sistemeve të caktuara politike nacionale.

Shembullin karakteristik të bashkëpunimit terrorist ndërkombëtar e ofron

bashkëpunimi, që ekzistonte në mes të „OÇP-së” dhe organizatave të tjera terror-

iste. Ekzistojnë dëshmi të pakontestuara, të cilat flasin se në kampet e ndryshme

palestineze stërviteshin, jo vetëm terroristët arabë, por edhe ata evropianë, afrikanë

si dhe terroristë të ndryshëm nga Amerika Latine117. Kështu, Armata Republikane

Irlandeze, Fraksioni i Armatës së Kuqe dhe një numër i madh i grupeve neonaziste

116 117

Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 367. Gerd Linde, Lybien - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstitutes für ostwissenschaftliche und internationale Studien, Köln, Nr. 25/1986, f. 30.


Tabela Nr. 3

61 :.

Burimi; James Adams, Geld und Gewalt, f. 75 – 76

gjermane, Brigadat e Kuqe Italiane, Aksioni Direkt Francez, Sandinistët

Latinoamerikanë, Armata Çlirimtare Turke, Partia Komuniste Kurde, Rojet e

Revolucionit Iranian dhe terroristët armenë (ASLA), kishin ardhur në kampet e

ndryshme palestineze në Liban me qëllim të stërvitjes dhe armatosjes së tyre.

Madje, në disa raste, nga atje kishin marshuar edhe drejt objektivave të tyre terror-

iste.

Në vitin 1972, në qytetin libanez Badavi, nga „PFLP“ ishte organizuar një

konferencë, në të cilën merrnin pjesë terroristët e shumtë ndërkombëtarë. Në këtë

tubim shefi i „PFLP“, Dr. Georg Habash, kishte deklaruar: „Ne i kemi krijuar format e përkrahjes organike në mes të palestinezëve dhe revolucionarëve të tjerë në tërë


botën“118. Se çka nënkuptonte kjo deklaratë, shpjegojnë sulmet e mëvonshme terror-

iste, si ai në Triestë, që kishte kryer „Shtatori i Zi“ palestinez në interes të „Brigadave

të Kuqe“, ose masakrën që kishte shkaktuar Armata e Kuqe japoneze (në Ben - Gurion

të Izraelit), në interes të grupeve palestineze. Pastaj disa terroristë italianë ishin bur-

gosur, gjatë kontrabandimit të disa raketave sovjetike të tipit SM-7 në interes të

„PFLP“. Më vonë terroristët gjermanë së bashku me ata palestinezë kishin rrëmbyer

një aeroplan të udhëtarëve në Entebbe, ose Fronti Çlirimtar Popullor Palestinez së

bashku me trupat neonaziste të Odfried Hepps-it, kishin ndërmarrë një seri të sulmeve

terroriste kundër interesave të ndryshme izraelite dhe përgjithësisht çifute në Evropë,

etj.

Shembull karakteristik i bashkëpunimit terrorist ndërkombëtar është sulmi

kundër OPEC-ut në Vjenë. Planifikimin e këtij sulmi terrorist e kishte bërë

palestinezi i krishterë, Dr. Wadi Haddad, ndërsa udhëheqës i aksionit nuk ishte

ndonjë arab, por terroristi i njohur nga Venezuela, Ilich Ramirez Sanchez, i njohur

me emrin „Carlos“. Në këtë aksion kishin marrë pjesë edhe dy komando gjermanë

Hans Joachim Klein dhe si duket edhe Gabriele Kröcher - Tiedemann.

Nga fundi i vitit 1985 ishte bërë edhe një përpjekje për koordinimin e

aksioneve të ndryshme terroriste ndërkombëtare. Nga 31 janari e deri më 4 shkurt

të vitit 1986 ishte mbajtur në Frankfurt një kongres i terroristëve ndërkombëtarë

me temën „Rezistenca antiimperialiste dhe antikapitaliste në Evropë“. Në kongres

kishin marrë pjesë afro 1000 persona nga vende të ndryshme të botës119. Si të ftuar,

të përfaqësuar ose mysafirë në kongres ishin regjistruar terroristët gjermanë, belgë,

spanjollë, portugezë, si dhe OÇP, PFLP, ANC, IRA, INLA, Tumparos, Brigadat e

Kuqe italiane dhe ETA. Zhvillimi, përfundimi, si dhe konkluzionet e nxjerra nga

ky kongres, ishin të natyrës së ashpër marksiste-leniniste. Pjesëmarrësit në

Kongres kishin përshëndetur me duartrokitje të fuqishme përfaqësuesin e Zyrës

Popullore Libaneze. Kjo deri diku e kishte shpjeguar edhe çështjen se nga kush

ishte financuar ky kongres dhe organizatat terroriste të përfaqësuara në të120.

3. Bashkëpunimi në mes grupeve terroriste në Evropë (Euroterrorizmi)

Në kuptim të bashkëpunimit të fuqishëm që ekzistonte në mes të disa gru-

peve terroriste në Evropë, flasim për internacionalizimin dhe evropianizimin e gru-

peve të tilla terroriste, të cilat paralelisht me përpjekjet politike për unifikimin

Krahaso: Netanyahu Benjamin, Der neue Terror, Aus dem Englischen übertragen von Klaus Binder und Jemery Gaines, C. Bertelsmann, München 1995, f. 77. 119Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 370 120Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 370.

118


63 :.

evropian, ishin përpjekur për strukturimin e tyre në suaza të tilla kontinentale. Nga

kjo pikëpamje parashtrohet edhe pyetja „nëse terrorizmi në Evropë, duke synuar

përmasa të reja cilësore dhe sasiore dhe duke u bazuar në ideologji, përkatësisht

strategji të përbashkëta terroriste, me transnacionalizimin e vet të fuqishëm, a

mund të emërohet si Euroterrorizëm” 121?!

Euroterroristët e udhëhequr nga ideologët gjermanë, i sulmonin objektivat

e tyre në tërë Evropën. Vriteshin udhëheqësit e ndërmarrjeve të ndryshme

ushtarake dhe civile, që prodhonin armatim ushtarak. Sulmoheshin firmat dhe

ndërmarrjet e ndryshme kompjuterike, të cilat bashkëpunonin me centralet për

prodhimin e energjisë atomike. Shembull të padiskutueshëm në këtë drejtim ofron

edhe fushata e koordinuar në mes të grupeve të ndryshme majtiste dhe djathtiste

terroriste, kundër bazave të ndryshme të NATO-s në Evropë122. Kjo do të thotë se

dallimet e ndryshme ideologjike dhe qëllimet e kundërta politike nuk ishin pengesë

për bashkëpunimin në mes të grupeve të ndryshme terroriste. Ata i bashkonte

„armiku i përbashkët“, në radhë të parë ShBA, Izraeli dhe Evropa Perëndimore. Në

interes të luftimit të këtij armiku, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane dhe

Aksioni Direkt (AD) francez, që nga fillimi i aktiviteteve të tyre ishin përpjekur

për sigurimin e përkrahjes së fuqishme të grupeve të tjera terroriste ndërkom-

bëtare.

„Celulat Komuniste Luftarake“ belge (CCC) dhe „Aksioni Direkt“ francez

e kishin formuluar buletinin e përbashkët me emrin „DOCOM“ (Documentation

Communiste)123. Në bazë të këtij koncepti, duheshin bashkuar dhe udhëhequr në

mënyrë të organizuar të gjitha forcat revolucionare në Evropë, e sidomos ato me

orientime majtiste, duke përfshirë këtu edhe Fraksionin e Armatës së Kuqe (RAF)

gjermane dhe Brigadat e Kuqe (BR) italiane. Mirëpo, një përpjekje e tillë për

strukturimin e grupeve të ndryshme terroriste evropiane, nuk ishte realizuar në

mënyrën e dëshiruar nga fakti i dallimeve të fuqishme rajonale dhe ideologjike që

ekzistonin në mes organizatave të ndryshme terroriste.

Në vitet ‘80 ishte vendosur një kontakt i ri në mes Fraksionit të Armatës së

Kuqe (RAF) gjermane dhe Brigadave të Kuqe (BR) italiane. Kjo rezulton me

shkresën e përbashkët të këtyre dy organizatave terroriste, të datës 20. 9.1988 dhe

të publikuar me rastin e dështimit të atentatit të organizuar kundër Sekretarit

Shtetëror në Ministrinë e Financave të Gjermanisë, Hans Titmeyer. Përmes kon-

Krahaso: Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechern, Lübeck 1990, f. 70 - 71. 122Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 368. 123Strick, Hans Hose, Belgiens kämpfende kommunistische Zellen, në librin: Dieter Schröder, Terrorismus, Gewalt mit politischen Motiv, München 1986, f. 126.

121


takteve të vendosura me grupet e ndryshme terroriste në Francë, Belgjikë dhe Itali,

Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane kishte vendosur kontakte edhe me

grupet e tjera terroriste në Evropë si, p.sh., me „GRAPO“ (Grupos de Resistencia

Antifascista Primero de Octubre / Grupi i Rezistencës Antifashiste Një Tetori)124.

Në këtë kontest është me rëndësi të theksohet fakti se përpjekjet e Fraksionit të

Armatës së Kuqe (RAF) gjermane në drejtim të vendosjes së bashkëpunimit me

organizatën terroriste irlandeze IRA dhe atë baske ETA, gjithmonë ishin refuzuar.

Udhëheqësit e organizatës terroriste irlandeze IRA e kishin konsideruar Fraksionin

e Armatës së Kuqe (RAF) gjermane si „grup puçist utopist“ i cili nuk ka asgjë të

përbashkët me qëllimet politike të IRA-s125.

Lehtësimin e bashkëpunimit të vendosur në mes të grupeve të ndryshme ter-

roriste në Evropë, e kishte mundësuar edhe fakti se shtetet perëndimore nuk kishin

ushtruar kontroll të mjaftueshëm policor. Lëvizjet e lira të qytetarëve ishin shfry-

tëzuar nga grupet e ndryshme terroriste për veprim dhe strehim konspirativ të tyre.

Shembuj të tillë ishin evidentuar në Belgjikë dhe në shtetet skandinave. Në këtë drej-

tim sidomos Franca e njohur për politikën e vet liberale ndaj azilkërkuesve, ishte

keqpërdorur nga ekstremistët e ndryshëm politikë. Në Komunikatën Nr.142 të

Brigadave të Kuqe ishte shkruar: „ne mendojmë se kolonitë e huaja duhet ta shfrytë- zojnë Francën si qendër logjistike evropiane“. Në këtë drejtim ishin krijuar edhe

rrethanat e nevojshme. Në „Figaro Magazine“ (Shkurt 1984) gjyqtari hetues italian

dhe eksperti i terrorizmit, Priore, kishte deklaruar se „baza kryesore e terroristëve

italianë është Parisi. Atje, nga 400 terroristë të vendosur mbi 300 janë italianë“126.

3.1. Ideologjia e Euroterrorizmit

Në vitin 1984, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane dhe Aksioni

Direkt (AD) francez e kishin publikuar një komunikatë, me të cilën ishte njoftuar për

formimin e një „rrjeti politiko-ushtarak“127. Këto organizata terroriste kishin deklaru-

ar se kanë të drejtë të prezantohen në emër të proletariatit evropian dhe popujve të

botës së tretë „të cilët janë të nënshtruar dhe të shfrytëzuar nga imperializmi dhe

neokolonializmi perëndimor“. Për krijimin e një fronti të mirëfilltë antiimperialist në

Evropën Perëndimore, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane dhe Aksioni

Direkt (AD) francez në bazë të shembullit të bashkëpunimit të tyre, ishin përpjekur të

Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit den organisierten Verbrechen, Lübeck 1990, f. 72. 125Krahaso: Tophoven, Rolf, Perspektiven, Monatszeitschrift Terrorismus, Nr. 6. Juni 1990. Bonn 1990, f. 1. 126Manfred Funke, Internationaler Terrorismus, Westeuropa ist gefordert, Die politische Meinung, Nr. 1/1986, f. 44. 127Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 632.

124


65 :.

krijonin kushtet për vendosjen e një bashkëpunimi në mes të të gjitha grupeve terror-

iste me orientime majtiste në Evropë128. Për realizimin e këtij qëllimi ishin vendosur

kontaktet me grupet e ndryshme terroriste në Itali, Francë, Holandë, Zvicër dhe Lindje

të Afërt. Bashkëpunimi eventual në mes të këtyre grupeve duhej të mundësonte:

- gjetjen e vendeve të përshtatshme për stërvitje terroriste; - gjetjen e vendeve të sigurta për ruajtjen e armëve dhe eksplozivit; - gjetjen e vendeve të sigurta për strehimin e kuadrove terroriste, pas kryerjes së aksioneve dhe në rast të ndjekjeve të tyre policore; - zbulimin e vendeve, ku janë të vendosur terroristët e burgosur si dhe sigurimin e vendstrehimit të tyre (në rast të lirimit të dhunshëm të tyre); - bashkëpunimin personal dhe logjistik gjatë kryerjes së aksioneve terroriste; - kryerjen e aksioneve terroriste solidare ndërkombëtare me viktimat e

terroreve të ndryshme shtetërore; - zgjerimin e konflikteve nacionale129. Sidomos pas vitit 1985, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane dhe

Aksioni Direkt (AD) francez me vendosjen e kontakteve me grupet dhe organizatat

e ndryshme terroriste në Evropën Jugore dhe Perëndimore, kishin synuar krijimin

e një unioni terrorist. Në drejtim të realizimit të këtij qëllimi, Fraksioni i Armatës

së Kuqe (RAF) gjermane e kishte marrë rolin udhëheqës në krijimin e një grupi

ndërkombëtar të përbërë nga forcat nacionale antiimperialiste dhe antiveriatlantike

(NATO). Në qershor të vitit 1984, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane

dhe aleatët e tyre francezë, i kishin dërguar përfaqësuesit e tyre në konferencën

ndërkombëtare terroriste në Lisbonë. Në këtë konferencë ishte zgjeruar aleanca

euroterroriste edhe me aleatët nga Belgjika, Portugalia dhe Italia dhe ishte formuar

një „front i përbashkët politiko-ushtarak“130.

3.2. Koordinimi i dhunës terroriste në Evropë

Në bazë të dëshirës për veprim të përbashkët terrorist si dhe bashkëpunim-

it të vendosur, disa grupe terroriste gjatë viteve 1985 dhe 1986 në pjesë të

ndryshme të Evropës kishin ndërmarrë sulme të koordinuara kohore dhe substan-

ciale. Në të vërtetë fillimin e kësaj fushate të koordinuar terroriste, e kishte paraqi-

tur përpjekja për vrasjen e gjeneralit Haig, komandantit të atëhershëm të forcave të

Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit den organisierten Verbrechen, Lübeck 1990, f. 71. 129Sepp Binder, Terrorismus, Herausforderung und Antwort, Bonn 1978, f. 36. 130Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 632.

128


NATO-s në Bruksel, si dhe rrëmbimi i gjeneralit amerikan Dozier (në vitin 1982)

në Itali. Në vitin 1984, organizatat e ndryshme terroriste në Evropë kishin orga-

nizuar sulme të përbashkëta kundër bazave të ndryshme ushtarake dhe qendrave të

tyre komanduese në Evropë. Kryerja e aksioneve të tilla terroriste kishte qenë

rezultat i aktiviteteve të përbashkëta dhe të koordinuara terroriste në mes të

Brigadave të Kuqe italiane, Aksionit Direkt francez, Fraksionit të Armatës së Kuqe

(RAF) gjermane, grupit terrorist portugez „FP 25“ (Forças Populares do 25 Abril)

dhe organizatës terroriste belge „CCC“ (Cellules Communistes Combattantes;

Celulat Komuniste Luftarake)131. Këto grupe dhe organizata terroriste, në mënyrë

të koordinuar kishin sulmuar bazat logjistike (rezervuarët e naftës dhe gypat

përçues të gazit) të NATO-s në Spanjë, Gjermani dhe Belgjikë, i kishin sulmuar

centralet për komunikim ushtarak të komandës së forcave detare dhe atyre ajrore

të NATO-s në Spanjë, kishin sulmuar qendrat e ndryshme komanduese të NATO-

s në Spanjë, i kishin sulmuar përfaqësitë e ndërmarrjeve të ndryshme amerikane në

Evropë, si përfaqësinë e ndërmarrjes Litton dhe Honeywell në Gjermani, si dhe e

kishin sulmuar Zyrën e Bashkimit Evropian në Bruksel dhe Qendrën Kozmike

Evropiane në Francë132.

Ndërsa atentatet më të rëndësishme kishin qenë, atentati kundër gjeneral

Audarn në Paris, i ekzekutuar më 25.01.1985 nga „AD - Kommando Elisabeth van

Dyk“, pastaj vrasja e Dr. Zimmermann që pasoi vetëm gjashtë ditë më vonë nga

„RAF - Kommando Patrick O’Hara“133. (Patrick O’Hara ishte anëtar i Armatës

Republikane Irlandeze, i cili vdiq në vitin 1981 nga pasojat e grevës dymuajshe të

urisë), si dhe sulmi i përbashkët i organizuar dhe i ekzekutuar në gusht të vitit 1985

(pra vetëm disa muaj më vonë) nga Aksioni Direkt francez dhe Fraksioni i Armatës

së Kuqe (RAF) gjermane kundër bazave ajrore amerikane në Frankfurt të

Gjermanisë134. Në komunikatën e lëshuar me rastin e vrasjes së Dr. Zimmermann,

thuhet: „guerilja europerëndimore e goditi rëndë sistemin imperialist“135. Ndërsa

komunikata e lëshuar me rastin e vrasjes së Profesor Beckurts, nga Fraksioni i

Armatës së Kuqe (RAF) gjermane, ishte nënshkruar me emrin „Mara Corgol“. Ky

emër ishte i gruas së Renato Curcios, themeluesit të Brigadave të Kuqe në Itali136.

Se në çfarë niveli ishte vendosur bashkëpunimi në mes grupit terrorist belg

„CCC“ (Cellules Communistes Combattantes; Celulat Komuniste Luftarake),

Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 629. Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 368. 133Me këtë ëmër ishte paraqitur një aktiviste e „RAF“, e cila ishte plagosur për vdekje me 1979 në Nürnberg. Më gjërësisht: Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Akteure und Hintergründe - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1987, f. 31. 134Heigert Hans, Die Baader - Meinhof - Bande, në: Dieter Schröder Terrorismus, München 1986, f. 48. 135Manfred Funke, Internationaler Terrorismus, Westeuropa ist gefordert, Die politische Meinung, Nr. 1/1986, f. 45.

131 132


67 :.

“Aksionit Direkt” (AD) francez dhe “Fraksionit të Armatës së Kuqe” (RAF) gjer-

mane tregon edhe ky shembull: Në qershor të vitit 1984, nga depoja e një firme

gurthyese belge, e cila gjendej afër qytetit Ecaussines, ishte vjedhur një tonelatë

eksploziv. Nga kjo sasi e eksplozivit të vjedhur, 28 kilogramë ishin përdorur për

sulmin e dështuar kundër Qendrës së Unionit Evropian në Paris. 24 kilogramë të

tjerë ishin përdorur në sulmin, gjithashtu të dështuar, kundër qendrës shkollore të

NATO-s në Oberammergau të Gjermanisë. Gjithashtu, edhe eksplozivi i përdorur

gjatë sulmit kundër rezervuarëve të naftës dhe gypave të gazit të NATO-s në

Belgjikë, kishte qenë (një përzierje) identike me materialin e përdorur më parë në

Oberammergau137. Ekzistimi i bashkëpunimit të vendosur në mes grupeve të

ndryshme terroriste ndërkombëtare dëshmohet edhe me faktin se, shumica e shkre-

save dhe komunikatave të lëshuara nga Aksioni Direkt (AD) francez, ishin shtypur

në shtypshkronjën e Brukselit Pierre Carette, e cila njëkohësisht ishte edhe qendër

komanduese e „CCC“ (Cellules Communistes Combattantes; Celulat Komuniste

Luftarake) belge138.

Organizatat e ndryshme terroriste në Evropë, nëpërmjet propagandës dhe

strategjisë së tyre internacionaliste, vazhdimisht ishin përpjekur të siguronin

përkrahjen e shtresave të caktuara popullore dhe rekrutimin e forcave të reja.

Sidomos zhvillimet e reja ekonomike dhe politike në Evropë, ishin shfrytëzuar nga

forcat e errëta politike në drejtim të krijimit të një „Unioni Terrorist“. Mirëpo, fat-

bardhësisht, bashkëpunimi në mes të organizatave të ndryshme terroriste në

Evropë, as për së afërmi nuk e kishte sjellë avancimin cilësor terrorist në Evropë.

Gjithashtu, edhe „Fronti Antiimperialist“ i krijuar, kishte mbetur vetëm shpresë e

përkrahjes së pritur nga ideologët terroristë.

4. Terrorizmi postmodern ndërkombëtar

Për dallim nga terrorizmi modern dhe klasik, gjatë viteve të fundit është

paraqitur një formë krejtësisht e re e veprimit terrorist, që karakterizohet me

mundësin reale të sulmeve terroriste në të gjitha pjesët e botës, me vrasje masive

dhe me përdorimin e një teknologjie gjithnjë e më të përsosur shkatërruese139.

Gjatë kohës kur Curcio ishte në burg, udhëheqjen e Brigadave të Kuqe e kishte marrë zonja Cargol, e cila ishte vrarë me 9.06. 1975 gjatë një konflikti me policinë. Krahaso: Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Akteure und Hintergründe - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1987, f. 31. 137M. Funke, Internationaler Terrorismus, Westeuropa ist gefordert, Die politische Meinung, Nr. 1/1986, f. 43. 138Chimelli Roudolph, Die „Action Directe“ schreckt Frankreich, botuar në librin: Dieter Schröder, Terrorismus, Gewalt mit politischem Motiv, München 1986, f. 117. 139Gertrud Brücher, Postmoderner Terrorismus, Barbara Budrich Verlag, Opladen 2004, f. 22 – 33.

136


Zakonisht, terroristët postmodern janë persona me arsimim të lartë profe-

sional të cilët nuk veprojnë sikur terroristët modernë dhe ata klasikë, vetëm nga

ndikimi i një motivi të qartë politik. Terroristët postmodernë zakonisht veprojnë

nga ndikimi i përbashkët i disa motiveve të gërshetuara ideologjike dhe pasurore,

të bazuara në ndjenja të theksuara aventuriere dhe shpresën e madhe për ardhje në

pushtet140.

Motiv karakteristik dhe i përbashkët i terroristëve postmodernë është urre-

jtja nacionale, xhelozia fetare ose paragjykimet e gabuara mbi jetën141. Sipas këtij

motivi, sekti “Omu Shinrikyo” (AUM) në Japoni, duke besuar në parashikimin e

profetit Asahara, kishte filluar përgatitjet për prodhimin e substancave “Sarin”, për

helmimin masiv të popullsisë, me qëllim të lehtësimit të dhimbjeve që do të shkak-

tohen gjatë shkatërrimit të botës, që do të ndodhë në vitin 1997. Kështu më

20.03.1995, pjesëtarët e këtij sekti, e kishin vendosur helmin ushtarak “Sarin” në

disa trena të metrosë (trena nëntokësorë) në Tokio. Gjatë shpërthimit dhe lirimit të

këtyre substancave në ajër, kishin vdekur 12 persona dhe në shkallë të ndryshme

ishin plagosur ose helmuar edhe rreth 5500 të tjerë142.

Veçori tjetër e terrorizmit postmodern është zhvillimi i shpejtë i grupeve të

vogla terroriste nacionale në organizata të fuqishme terroriste multinacionale, të

cilat në saje të sulmeve shkatërrimtare dhe nivelit profesional të aktorëve, që arri-

het edhe përmes arsimimit adekuat të tyre (Tokio 1995, sulmi i 11 Shtatorit kundër

ShBA-së, etj.), mund të ndikojnë në bartjen jokonvencionale të konflikteve

nacionale edhe në arenën ndërkombëtare dhe kështu të ndikojnë që terrorizmi të

zhvillohet si një formë psikologjike dhe asimetrike e zhvillimit.të luftës.

Krahaso: Herfrid Münkler, Die neuen Kriege, Reinbeck bei Hamburg 2004, f. 9. Artur P. Schmidt, Der postmoderne Krieg ist am Ende, www.wissensnavigator.com/download/postmoderner_krieg.pdf. 142Daniel A. Metraux, Religious Terrorism in Japan: The Fatal Appeal of Aum Shinrikyo, University of California Press 1995, f. 1140-1146

140 141

EUROTERRORISTËT

69 :.

LEVIZJET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE

EUROTERRORISTËT

1. Euroterroristët gjermanë

Grupet dhe organizatat terroriste gjermane, të karakterizuara si euroterror-

iste, u lindën gjatë lëvizjeve politike studentore të viteve ‘60. Gjatë atyre viteve të

karakterizuara me tensione të shtuara botërore, e sidomos emocionet e shkaktuara

nga lufta në Vietnam dhe të influencuara nga lëvizjet e ndryshme revolucionare ose

paqësore, kishin ndikuar në paraqitjen e tezës pseudofilozofike gjermane për

veprim të detyruar solidar kundër „padrejtësisë dhe robërisë imperialiste“.

Protestat e filluara masive dhe të organizuara kudo në botë, së bashku me disa

ngjarje të caktuara politike, kishin filluar të trajtoheshin edhe si luftë qytetare

botërore. Në këtë „revolucion“ të filluar botëror, luftëtarët gjermanë ishin përcak-

tuar të vepronin si pararojë e trupave të formuara guerile në vende të ndryshme të

botës së tretë dhe si të tillë e kishin marrë detyrën e udhëheqjes së luftës guerile në

qytetet e ndryshme gjermane dhe përgjithësisht evropiane. „Krijoni shumë

Vietnama!“ ishte parulla e tyre kryesore politike. Ndërsa, sugjerimi për veprim ter-

rorist ishte bërë nëpërmjet parullës „digjni shtëpitë e mallrave, digjni!“143.

Aksionet e armatosura në Gjermani kishin filluar në vitin 1968 me kryerjen

paralele të dy aksioneve terroriste: më 12 prill në Berlinin Perëndimor ishte kryer

një atentat kundër Rudi Dutschke dhe në dy shtëpi të mallrave në Frankfurt ishte

vendosur zjarri144. Atentatin kundër udhëheqësit të studentëve, Dutschke, e kishte

kryer një person i sëmurë mendor, i cili, pas dënimit të shqiptuar, kishte bërë

vetëvrasje. Ky atentat pa dyshim që i kishte nxitur lëvizjet masive studentore dhe

protestat e ashpra të tyre, të cilat njëkohësisht kishin qenë të orientuara edhe

kundër Ndërmarrjes Botuese “Springer”, e cila konsiderohej si nxitëse e drejtpër-

Krahaso: Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 50 - 51. 144Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 627.

143


drejtë e vrasjes së studentit Rudi Dutschke145. Në këtë mënyrë, studentët e revoltu-

ar kishin organizuar protesta masive në të gjitha rrugët e Gjermanisë. Gjatë zhvil-

limit të këtyre protestave, ekstremistët gjermanë kishin filluar të ndërmerrnin

aktivitete të ndryshme të dhunës fizike, nga pasojat e të cilave në Berlin dhe Munih

kishin vdekur dy qytetarë.

Vetëm disa ditë para vrasjes së Rudi Dutschke, pikërisht në mbrëmjen e 3

prillit 1968 u ishte vendosur zjarri dy shtëpive të mallrave në Frankfurt. Si kryes

të kësaj vepre ishin identifikuar katër persona. Njëri prej tyre ishte 25 vjeçari,

Andreas Baader. Më vonë, autorët e kësaj vepre penale ishin dënuar me nga tri vjet

burg. Mirëpo ata, në vend të vuajtjes së dënimit, ishin arratisur dhe kishin kaluar

në ilegalitet nga ku edhe ishin përgatitur sulmet e para terroriste, që kishin filluar

gjatë dimrit të vitit 1969. Objekt i sulmeve të tyre terroriste kishin qenë gjyqtarët

dhe zyrtarët e ndryshëm të organeve të drejtësisë, zyra izraelite EL AL në Berlin,

klubi i oficerëve amerikanë, një ndërtesë e zyrave amerikane në Berlin si dhe një

koncert i organizuar nga juristët. Më 4 prill të vitit 1970, gjatë një kontrolli rutinë,

të organizuar në Berlinin Perëndimor, ishte burgosur i arratisuri, Andreas Baader.

Mirëpo, ai kishte qëndruar vetëm disa ditë në burg, ngaqë, ai me aftësinë e tij ora-

torike, si dhe me ndihmën e avokatit përkatësisht „shokut“ të vet, Horst Mahler,

kishte arritur që ta bindte udhëheqësin e burgut që t’i jepte lejen për të shkuar në

Institutin për Studime Sociale me qëllim të përfundimit të një hulumtimi shkencor.

Më 14 maj ishte lejuar shkuarja e Andreas Baader, natyrisht më mbikëqyrje

policore në institut, ku për herë të parë në Gjermaninë e pasluftës ishte përdorur

një taktikë befasuese dhe aksion i armatosur për lirimin e tij.

Ky aksion për shumë kohë me radhë ishte shfrytëzuar nga grupet e shumta

terroriste si shembull për veprim të armatosur në situata dhe rrethana të ngjashme:

në Institutin për Studime Sociale kishte qëndruar strategjia e këtij plani, shkrimtar-

ja dhe gazetarja 34 vjeçare, Ulrike Meinhof. I burgosuri, i shoqëruar nga zyrtarët

e policisë, posa kishte hyrë në ndërtesën e institutit, Ulrike Meinhof, me sjelljen e

saj i kishte mashtruar policët dhe, së bashku me të burgosurin kishin kërcyer befa-

sisht nga dritarja, ndërsa anëtarët e tjerë të grupit, asistentja e mjekësisë, I.

Schubert (26) dhe shoqja e Meinhof-it, I. Goergens (19), duke hapur zjarr, kishin

hapur rrugën për ikjen e tyre146. Ky aksion, që kishte për pasojë edhe plagosjen e

tre personave të tjerë, ishte aksioni i parë terrorist i „Grupit - Baader - Meinhof“.

Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, në: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 53. 146Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 628 - 629; Hans J. Horchem, Terror in Europa, Akteure und Hintergründe - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1987, f. 33 - 35.

145

EUROTERRORISTËT

1.1. Fraksioni i Armatës së Kuqe

71 :.

„Grupi Baader - Meinhof“ e quante veten si “Armatë e

Kuqe”. Ky grup terrorist, këtë emërtim e kishte zgjedhur në shen-

jë përkrahjeje dhe simpatie ndaj organizatës japoneze me të njëjtin

emër, të paraqitur për herë të parë në Korenë Veriore në vitin 1970

gjatë rrëmbimit të një aeroplani të kompanisë ajrore japoneze

Rote ArmeeJAL. Një emërtim i tillë gjithashtu ka të bëjë

edhe me dëshirën për Fraktion

të dëshmuar se Fraksioni i Armatës së Kuqe gjermane është pjesë

e një lëvizjeje revolucionare ndërkombëtare147.

Ideologjia marksiste-leniniste e studiuar nga gjeneratat e studentëve prej vitit

1964 deri në fund të viteve ‘70, pa dyshim që ishte bazë ideologjike për organizim dhe

veprim strategjik të “Fraksionit të Armatës së Kuqe”. Në mbështetje të kësaj ide-

ologjie dhe shembujve të ofruar praktikë, ideologët e “Fraksionit të Armatës së Kuqe”

kishin arritur ta përpilonin konceptin për veprim strategjik, të njohur me emrin

„Guerila Qytetare“. Ky manifest kryesisht ishte hartuar nga publicistja, Ulrike

Meinhof148. Huazimi i nocionit guerilje nga Amerika Latine, dëshmon për elementin

e motivimit dhe orientimit ideologjik të Fraksionit të Armatës së Kuqe. Pa dyshim që

këto elemente kishin të bënin më dëshirën që, nëpërmjet zhvillimit të një kryengritje-

je të armatosur në Gjermani dhe vende të tjera evropiane të kontribuohet në drejtim të

zgjidhjes së problemeve të ndryshme politike të vendeve të botës së tretë149.

Terroristët e Fraksionit të Armatës së Kuqe kishin deklaruar se popujt e

robëruar dhe pakicat e shtypura nacionale kanë „të drejtë natyrore“, të përdorin

dhunën politike si mjet për arritjen e lirisë dhe pavarësisë së tyre. Ata gjithashtu

kishin deklaruar se do të zhvillonin luftë të armatosur sikur vietnamezët, popujt

indianë dhe zezakët në Amerikë, populli palestinez dhe pakicat e tjera nacionale,

që luftojnë për liri. Ata prezantoheshin si „guerilë qytetare“ ashtu sikur edhe

shokët, Che Guevara dhe Mao Tse - Tung150.

Organizimi dhe veprimi terrorist i Fraksionit të Armatës së Kuqe ishte

bazuar kryesisht në konceptin e organizimit dhe zhvillimit të luftës guerile sipas

teorive dhe veprimeve praktike të Guevaras, Castros, të Marighellas, të Debrays dhe

trupave të Tumparos. Ndërkaq, qëndrimet e Mao Ce Tungut lidhur me zhvillimin e

luftës së armatosur, ishin konsideruar jo vetëm si „mësime teorike të detyrueshme,

që duheshin zbatuar me kujdes gjatë fazës së përgatitjes së luftës së armatosur, por

Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 629. Hans Josef Horchem, Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland 1985, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1986, f. 7. 149Konrad Hobe, Zur ideologischen Begründung des Terrorismus, Bonn 1979, f. 15. 150Rote Armee Fraktion, Das Konzept Stadtguerilla, Alex Schubert, Stadtguerilla (Rotbuch 26), Berlin 1971, f. 122.

147 148


edhe si udhërrëfyese konkrete në rrethana të luftës“151. Në këtë drejtim, koncepti i

Fraksionit të Armatës së Kuqe, në formën dhe përmbajtjen e vet nuk dallonte në

thelb nga modeli i Mao Ce Tungut për zhvillimin e luftës së armatosur. Në të

vërtetë, dallimi i vetëm që ekzistonte në mes të këtyre dy koncepteve, kishte të

bënte me faktin se sipas modelit të Maos, faza e parë karakterizohej me defensivën

strategjike152, ndërsa koncepti i Fraksionit të Armatës së Kuqe kishte paraparë

veprimin ofensiv të grupit të armatosur minoritar153. Sipas këtij koncepti, në fazën e

parë duhej demonstruar ekzistenca e lëvizjes së armatosur, ndërsa në fazën e dytë,

lëvizja e armatosur dhe e masivizuar duhej të merrte karakterin e „luftës revolu-

cionare gjithëpopullore“ dhe si e tillë duhej manifestuar me protesta të organizuara

dhe aksione të tjera masive, të cilat do të shkaktonin një luftë barrikadash154.

Në doktrinën e Mao Ce Tungut kjo fazë ka të bëjë me „baraspeshën“, e cila

duhej kaluar me „veprime ofensive“, të cilat njëherit e paraqitnin edhe fazën e tretë

- të karakterizuar me veprime dhe udhëheqje të rregullt ushtarake155. Ndërkaq në

konceptin e Fraksionit të Armatës së Kuqe, faza e tretë kishte të bënte me çar-

matosjen e forcave qeveritare dhe shkatërrimin përfundimtar të aparatit shtetëror.

Qëllimi politik i Fraksionit të Armatës së Kuqe i arsyetonte veprimet e

ndërmarra terroriste. Si organizatë, me orientim marksist-leninist, ajo i kishte ftuar

të gjithë studentët radikalë të gjeneratave pas vitit 1968 që t’i bashkëngjiteshin

kryengritjes së armatosur. „Ne mendojmë se pa iniciativë revolucionare, pa veprim

praktik revolucionar të avangardës popullore dhe pa luftë konkrete antiimperial-

iste, nuk mund të ketë proces të bashkimit dhe të organizimit të luftës së armato-

sur, e cila duhej zhvilluar në Republikën Federale Gjermane dhe në Berlinin

Perëndimor. Në momentin aktual, zhvillimi i kësaj lufte të armatosur është i mund-

shëm, i arsyeshëm dhe i drejtë. Nga këto arsye, mundësi dhe drejtësi, njoftojmë

formimin e gueriljes qytetare“156.

Sipas vlerësimeve policore, në vitin 1970, Fraksioni i Armatës së Kuqe për-

bëhej nga 17 anëtarë dhe rreth 60 simpatizues, të cilët ofronin ndihmë dhe shërbime

të ndryshme logjistike157. Me qëllim të sigurimit të mjeteve financiare, Fraksioni i

Armatës së Kuqe kishte ndërmarrë edhe aksione plaçkitëse të bankave të ndryshme.

Kollektiv „RAF“ über den bewaffneten Kampf in Westeuropa (Rotbuch 29), Berlin 1971 (Verfasser: Horst Mahler), në: Bernd Guggenberger, Guerilla in Deutschland, Politische Meinung, Nr. 116/1976, f. 14. 152Albert A. Stahel, Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, Allgemeine Schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 43 - 58. 153Krahaso: Rote Armee Fraktion, Das Konzept Stadtguerilla, Alex Schubert, Stadtguerilla (Rotbuch 26), Berlin 1971, f. 57. 154Bernd Guggenberger, Guerilla in Deutschland, Politische Meinung, Nr. 116/1976, f. 12. 155Albert A. Stahel, Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, allgemeine schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 51 - 53. 156Rote Armee Fraktion, Das Konzept Stadtguerilla, Alex Schubert, Stadtguerilla (Rotbuch 26), Berlin 1971, f. 107, 111. 157Krahaso: Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 57.

151

EUROTERRORISTËT

73 :.

Më 29 shtator të vitit 1970 ishin plaçkitur përnjëherë tri banka në Berlin. Në këto

aksione kishin marrë pjesë rreth 12 persona të armatosur. Ndërkaq, një vit më vonë

Fraksioni i Armatës së Kuqe kishte plaçkitur edhe rreth 1,5 milionë DM, të cilat i

kishte përdorur për financimin e aksioneve të veta vrasëse. Me këto mjete të plaçki-

tura financiare ishte blerë një sasi e madhe e materialit luftarak dhe ishte financuar

specializimi i disa terroristëve për përdorimin e eksplozivit dhe krijimin e bombave158.

Gjatë vitit 1972, edhe pse një numër i madh i anëtarëve të Fraksionit të Armatës

së Kuqe (ndër të cilët edhe Mahler) ishin burgosur, prapëseprapë kjo organizatë kishte

marrë vendim për kalimin në fazën e veprimeve ofensive „revolucionare“. Seria prej 15

sulmeve me bomba kishte filluar më 11 maj të vitit 1972, kur nga shpërthimi i fuqishëm

në komandën ushtarake amerikane në Frankfurt, kishte vdekur një oficer i lartë

amerikan. Pastaj, gjatë sulmit kundër Ndërmarrjes Botuese „Springer“ në Hamburg

ishin plagosur 38 qytetarë. Pas këtyre aksioneve të suksesshme terroriste, Fraksioni i

Armatës së Kuqe kishte filluar të vriste personat, aktiviteti i të cilëve ishte në „kundër-

shtim me interesat e popullit“. Gjatë dhjetëvjetëshit të parë të ekzistencës së vet,

Fraksioni i Armatës së Kuqe kishte vrarë 31 qytetarë, prej të cilëve nëntë kishin qenë

zyrtarë të policisë, katër funksionarë të drejtësisë dhe tre diplomatë. Përveç këtyre aten-

tateve, ishin ndërmarrë edhe 25 sulme të tjera terroriste dhe ishin plaçkitur 30 banka159.

Fraksioni i Armatës së Kuqe kishte vendosur kontakte dhe forma të

ndryshme të bashkëpunimit me grupet e ndryshme terroriste ndërkombëtare. Një

bashkëpunim i tillë ishte vërejtur sidomos me organizatat e ndryshme terroriste

palestineze. Gjatë verës së vitit 1970, në kampin palestinez për stërvitje ushtarake,

i cili ndodhej afër kryeqytetit jordanez, Aman, kishin qëndruar Mahler, Baader,

Meinhof dhe Ensslin. Ata, përveç stërvitjes së tyre terroriste, këtë qëndrim e kishin

shfrytëzuar edhe për të vendosur kontakte të reja me qarqet e ndryshme terroriste

arabe160. Kjo u vu re sidomos pas lirimit të pesë terroristëve gjermanë (të

kushtëzuar me lirimin e funksionarit politik të CDU-së, Peter Lorenz, të rrëmbyer

në mars të vitit 1975), të cilët kishin fluturuar në Jemenin Jugor, ku ishin strehuar

dhe nga ku i kishin përgatitur disa aksione të reja terroriste.

Mirëpo, një bashkëpunim më të ngushtë, Fraksioni i Armatës së Kuqe e

kishte vendosur me organizatat e ngjashme terroriste në rajon, e sidomos me ato

në Francë, Belgjikë dhe Holandë161. Pastaj ishin krijuar edhe qendra logjistike në

Näheres, Hans - Joachim/Müller - Borchert, Guerilla in der Bundesrepublik, në: Rolf Tophoven, Politik durch Gewalt, Guerilla und Terrorismus heute, Bonn 1976, f. 129. 159Siehe auch: Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, në: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 64 - 65. 160Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, në: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 72. 161Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Wien - Darmstadt 1990, f. 632.

158


Austri dhe Zvicër. Ndërkaq, pas rrëmbimit dhe vrasjes së Aldo Moros në Itali, ishin

vendosur kontakte edhe me „Brigadat e Kuqe“. Gjithashtu edhe në Suedi ishin bërë

përpjekje për veprim terrorist. Kështu, më 24 prill të vitit 1975, anëtarët e

Fraksionit të Armatës së Kuqe, kishin pushtuar Ambasadën Gjermane në Stokholm

dhe kishin kërkuar lirimin e 26 kolegëve të tyre. Me këtë rast ata kishin vrarë dy

diplomatë, njërin duke e hedhur nga dritarja. Ky aksion kishte dështuar në saje të

punës joprofesionale të ekspertit gjerman për eksploziv, i cili gjatë vënies së dina-

mitit në katin e tretë të ndërtesës, kishte shkaktuar një shpërthim të parakohshëm

në kohën kur të gjithë terroristët gjendeshin në ndërtesë. Nga pasojat e këtij

shpërthimi, ishin vrarë dy terroristë, dhe ishin plagosur katër të tjerë, të cilët pas

ofrimit të ndihmës së nevojshme shëndetësore, ishin dërguar në Gjermani.

Në sulmin e organizuar kundër Konferencës së Anëtarëve të OPEC-ut në

Vjenë, më 21 dhjetor të vitit 1975, kishte marrë pjesë edhe terroristi gjerman, Hans

- Joachim Klein162 dhe shoqja e tij e grupit, Gabriele Kröcher - Tiedemann (lidhur

me pjesëmarrjen e saj ekzistojnë dëshmi dhe spekulime të ndryshme)163. Ndërsa,

gjatë rrëmbimit të aeroplanit të kompanisë ajrore “Air France”, në mesin e terror-

istëve palestinezë kishin qëndruar edhe dy terroristë gjermanë. Të gjithë këta ter-

roristë ishin likuiduar gjatë operacionit për lirimin e aeroplanit, të zhvilluar nga

forcat speciale izraelite. Kulmin e bashkëpunimit në mes të grupeve terroriste gjer-

mane dhe atyre palestineze e kishte dëshmuar rrëmbimi i aeroplanit „Landshut“ i

kompanisë ajrore gjermane “Lufthansa” në tetor të vitit 1977. Edhe këtu ishte

kërkuar lirimi i anëtarëve të grupit Baader - Meinhof. Mirëpo, njësia speciale

antiterroriste për mbrojtjen e kufijve gjermanë GSG-9, e përkrahur edhe nga dy

pjesëtarë të njësisë speciale antiterroriste angleze “SAS” me një aksion spektaku-

lar e kishte liruar aeroplanin e rrëmbyer, duke vrarë vetëm tre terroristë.

Në maj të vitit 1976, Ulrike Meinhof kishte bërë vetëvrasje në një qeli të

Në shtator të vitit 1998, në një fshat në Normandi, nga policia franceze ishte burgosur terroristi gjerman, 51 vjeçar, Hans - Joachim Klein. Në vitin 1999 Klein ishte ekstraduar në Gjermani, ku një vit më vonë, nga Gjykata Penale e Frankfurtit ishte dënuar me burgim të përjetshëm. Në momentin e shqiptimit të dënimit, ai kishte klithur: “a për dhjetë minuta OPEC duhet të qëndrojë tërë jetën në burg?!“. Në vitin 1977 Klein e kishte dërguar revolen së bashku me municionin e tij, në adresën e një korrespodenti të revistës „Spiegel“, dhe me një letër përcjellëse kishte deklaruar për tërheqjen e tij për- fundimtare nga skena terroriste. Në atë letër kishte shkruar edhe për likuidimin e planifikuar të dy udhëheqësve të bashkë- sive izraelite, të cilët vepronin në Berlinin Perëndimor. Që nga ajo kohë nuk është shënuar ndonjë aktivitet tjetër terrorist i Klein-it. Pas kësaj karriere terroriste, ai më se 25 vjet më radhë kishte jetuar në ilegalitet, kryesisht në Francë. Atje ishte martuar me një mësuese dhe i kishte dy fëmijë, vajzën 18 dhe djalin 14 vjeç. Si faktorë kriminogjenë, është me rëndësi të dihet edhe fëmijëria e Klein-it. Vetëm tre muaj pas lindjes së Klein-it, nëna e tij kishte bërë vetëvrasje. Kështu, ai e kishte kaluar fëmijërinë e vet në qendra të ndryshme strehimore. Në moshën e vet rinore ishte kthyer sërish në shtëpinë e babait të tij, i cili sërish ishte martuar. Edhe babai i tij, që kishte përkatësi të lashtë izraelite, gjatë kohës së luftës, për shkak të këtij „ turpi“, ishte internuar në një kamp të përqendrimit gjerman. 163Në një proces gjyqësor të zhvilluar më 1999 në Köln, nuk ishte argumentuar pjesëmarrja e Gabrielle Kröcher - Tiederman në sulmin kundër OPEC-ut. Klein dhe disa ish-bashkëluftëtarë të saj, e kishin dëshmuar të kundërtën. Fajësia e saj nuk kishte mundur të dëshmohej edhe për faktin se ajo kishte vdekur që në tetor të vitit 1995 nga sëmundja e kancerit.

162

EUROTERRORISTËT

75 :.

burgut. Një vit më vonë, në shenjë hakmarrjeje në Karlsruhe vritet prokurori i

përgjithshëm shtetëror gjerman Siegfried Buback. Përgjegjësinë për këtë vrasje e

kishte marrë e ashtuquajtura „Kommando Ulrike Meinhof“164. Pas kësaj ngjarjeje,

edhe pse të gjithë themeluesit e Fraksionit të Armatës së Kuqe gjermane ishin bur-

gosur, kishte filluar faza më e përgjakshme në historinë e kësaj organizate.

Më 9 shtator të vitit 1977, në një rrugë të Këlnit, me një aksion të rrufeshëm

ishte rrëmbyer industrialisti, Hans Martin Schleyer, duke i vrarë tri truprojat e tij.

Për lirimin e Schleyerit, terroristët kishin kërkuar lirimin e 11 të burgosurve, anë-

tarë të grupit Baader - Meinhof dhe nga 50.000 dollarë për çdo terrorist të liruar si

dhe të drejtën për fluturimin e tyre në një vend të zgjedhur nga vetë ata. Qeveria

gjermane nuk i kishte përmbushur kërkesat e terroristëve, gjë që pasoi vrasjen e

Schleyerit. Pas dështimit të planeve me Schleyerin dhe atyre të mëparshme në

Mogadischu, terroristët i kishin humbur shpresat e tyre. Kështu, në të njëjtën ditë,

kur ishte publikuar lajmi për gjetjen e trupit të pajetë të Schleyerit, në qelinë e

burgut të Stammheimit kishin bërë vetëvrasje: A. Baaden, G. Ensslin dhe J. C.

Raspe. Njëherësh me këto vetëvrasje shënohet edhe fundi i „Grupit - Baader -

Meinhof“.

Edhe përkundër këtyre humbjeve, disa terroristë të mbijetuar kishin filluar

përpjekjet për rimëkëmbjen e organizatës. Kështu, ata, nga pamundësia që të

vepronin në Gjermani, kishin kaluar në emigracion, duke i krijuar celulat e reja ter-

roriste gjermane në Holandë, Belgjikë dhe Francë. Këto përpjekje pa dyshim që

ishin shenja për fillimin e „gjeneratës së dytë“ të Fraksionit të Armatës së Kuqe

gjermane e cila, për dallim nga e para që vepronte në vend, i parapëlqente sulmet

nga jashtë, kundër interesave gjermane.

Sulmi i parë terrorist i ndërmarrë nga Fraksioni i përtërirë i Armatës së Kuqe

gjermane, ishte kryer më 1 qershor të vitit 1979 në Bruksel. Përpjekja për vrasjen e

komandantit të përgjithshëm të forcave të NATO-s në Evropë, e më vonë edhe min-

istrit të Punëve të Jashtme të Amerikës, gjeneralit Alexander Heig, kishte dështuar.

Në maj të vitit 1980, forcat policore franceze kishin bastisur një banesë në Paris, e

cila ishte shfrytëzuar nga disa aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqe gjermane.

Në atë banesë ishte gjetur një arsenal i madh ushtarak, dokumente të falsifikuara

dhe mjete të shumta monetare165. Në gusht të vitit 1981, Fraksioni i Armatës së Kuqe

gjermane kishte sulmuar me bomba bazën ajrore amerikane në Ramstein të

Gjermanisë, ndërsa në shtator të të njëjtit vit, me një granatë të prodhimit sovjetik,

ishte bërë përpjekje për vrasjen e oficerit më të lartë amerikan të stacionuar në

RAF kishte vepruar me emra të ndryshëm simbolikë; Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 70. 165Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 631.

164


Gjermani, gjeneralit Frederick Kroesen166. Në tetor të vitit 1982, forcat policore

gjermane kishin arritur burgosjen e disa udhëheqësve të Fraksionit (të përtërirë) të

Armatës së Kuqe. Mirëpo, edhe kësaj here ky fraksion terrorist kishte mbijetuar.

Kështu, gjatë viteve 1985 dhe 1986, paralelisht me aksionet e përbashkëta

terroriste të ndërmarra nga „Aksioni Direkt“ francez dhe „Brigadat e Kuqe“ ital-

iane edhe Fraksioni i Armatës së Kuqe gjermane, i kishte kryer disa vrasje të diplo-

matëve dhe industrialistëve. Ndër viktimat e tyre ishte edhe E. Zimmermann, shef

i firmës “MTU” për prodhimin e armëve në München (shkurt 1985), drejtori i fir-

mës “Siemens” së bashku me shoferin e tij (qershor 1986), si dhe Gerold von

Braumühl një diplomat i lartë gjerman (tetor 1986). Ndërsa, në gusht të vitit 1985,

me një aksion të përbashkët terrorist në mes të forcave të Fraksiont të Armatës së

Kuqe gjermane dhe atyre të „Aksionit Direkt“ francez, ishte sulmuar Baza Ajrore

Amerikane në Frankfurt. Terroristët, pasi e kishin likuiduar rojën, me kartën e

identitetit të zyrtarit të vrarë, kishin hyrë në bazën ajrore amerikane të Rhein -

Main dhe atje e kishin vrarë edhe një ushtarak tjetër dhe i kishin plagosur 16

ushtarë167.

Sipas informacioneve policore, në vitin 1985, Fraksioni i Armatës së Kuqe

kishte vetëm 22 anëtarë aktivë, prej të cilëve 13 ishin femra168, të cilat kishin pozi-

cione të rëndësishme në organizatë. Disa nga këta aktivistë kishin jetuar me vite të

tëra në ilegalitet në Gjermani, ndërsa të tjerët, si, p.sh. Susanne Albrecht, kishin

kaluar në emigracion. Sipas disa informacioneve, ajo jeton vazhdimisht në lëvizje

nga Lindja e Afërt në atë të Mesme. Më 1990 ishte dëshmuar fakti se shumica e

terroristëve të mbijetuar gjermanoperëndimorë, ishin pajisur me identitet të ri nga

Shërbimi i Sigurimit Shtetëror të Gjermanisë Lindore dhe si të tillë ishin shpërn-

darë nëpër qytete të ndryshme gjermanolindore. Në vitin 1990 shumica e këtyre

terroristëve, të cilët kishin qenë nën kujdesin dhe mbrojtjen e Shërbimit të

Sigurimit Shtetëror të Gjermanisë Lindore, pikërisht nga ky shërbim, ishin burgo-

sur dhe ishin kthyer nga kishin ardhur me qëllim të gjykimit për veprat e bëra. Një

vit më vonë ishin dënuar edhe pesë zyrtarë të lartë të Sigurimit Shtetëror të

Gjermanisë Lindore për shkak të ndihmës së ofruar Fraksionit të Armatës së Kuqe.

RAF kishte vepruar me emra të ndryshëm simbolikë; Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 70. 165Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 631. 166Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 631. 167Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, në: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 79 - 81; Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 632. 168Hans Josef Horchem, Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland 1985, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1986, f. 11 - 13.

164

EUROTERRORISTËT

77 :.

Sulmi i fundit i Fraksionit të Armatës së Kuqe ishte kryer më 27.03.1993 dhe

kishte qenë i drejtuar kundër ndërtimit të një burgu në Weiterstadt. Që nga ajo kohë

në mjetet e ndryshme të informimit gjerman, ishin dërguar disa komunikata, me të

cilat ishte njoftuar për marrjen e vendimit për pezullimin e aksioneve vrasëse dhe të

aktiviteteve të tjera revolucionare. Në këtë drejtim është e njohur edhe e ashtuquajtu-

ra „Letër e prillit“ e vitit 1996 dhe deklarata e 20 prillit 1998, në të cilën thuhej „para

28 vjetëve nga një aksion çlirimtar kishte lindur Fraksioni i Armatës së Kuqe, ndërsa

tash deklarojmë se ky projekt është i përfunduar dhe si i tillë i takon historisë“.

Paralelisht me këto komunikata të publikuara në emër të udhëheqjes së Fraksionit të

Armatës së Kuqe edhe disa ish-anëtarë të kësaj organizate, kishin kërkuar pezullimin

e përgjithshëm të aktiviteteve politike të saj. Në këtë mënyrë, kishte përfunduar lufta

25 vjeçare e këtij grupi terrorist, që kishte shkaktuar vrasjen e 34 personave.

1. 2. Celulat Revolucionare dhe Zora e Kuqe

Paralelisht me fillimin e burgosjeve të kuadrit komandues

të Fraksionit të Armatës së Kuqe, potenciali terrorist gjerman

kishte filluar të shpërndahej në rryma të ndryshme. Njërin krah të

kësaj lëvizjeje terroriste e kishte përfaqësuar edhe më tej

Fraksioni i Armatës së Kuqe, i cili gjatë viteve ‘80 kishte arritur të

Revolutionäreriorganizohej dhe, në bashkëpunim me

grupet e tjera terroriste, Zellen

kishte orientuar aksionet e veta kryesisht kundër bazave dhe per-

sonelit ushtarak të forcave të NATO-s në Evropë.

Ndërkaq, që nga nëntori i vitit 1973, në skenën terroriste gjermane kishte

vepruar edhe e ashtuquajtura „Celulat Revolucionare“ (Revolutionären Zellen /

RZ). Kjo organizatë për herë të parë ishte paraqitur duke marrë përgjegjësinë për

sulmin e shkaktuar kundër filialeve të firmës “ITT” në Berlin dhe Nürenberg. Që

nga paraqitja e saj e parë e deri në vitin 1982, kjo organizatë kishte kryer mesatar-

isht 46 sulme të ndryshme terroriste në vit, ndërsa gjatë të njëjtës periudhë kohore,

Fraksioni i Armatës së Kuqe kishte ndërmarrë vetëm dy sulme të tilla terroriste169.

Koncepti strategjik i Celulave Revolucionare (RZ) ishte publikuar në vitin

1975, në gazetën relativisht të rregullt vjetore të kësaj organizate, të njohur me

emrin „Zemërimi Revolucionar“ (Revolutionärer Zorn). Sipas këtij koncepti,

Celulat Revolucionare (RZ) në mënyrë afatgjate duhej të ndërmerrnin:

- aksione antiimperialiste të orientuara kryesisht kundër ShBA-së dhe RF

Gjermane;

169 Krahaso: Andreas Schmidt, Die revolutionären Zellen, Die Polizei, Nr. 9/83, f. 287.


- aksione luftarake kundër përfaqësive Sioniste në RF Gjermane; - aksione që e ndihmonin drejtpërdrejt luftën e klasës punëtore, luftën e

rinisë dhe atë të gjinisë femërore, duke i sulmuar dhe duke i ndëshkuar

armiqtë e tyre170. Pas burgosjes së studentit, Hermann Feiling (në qershor të vitit 1978, i cili

nga pasojat e shpërthimit të një bombe në banesën e vet në Heidelberg, kishte hum-

bur dy këmbët dhe syrin e majtë), policia kishte arritur të siguronte informacione

për strukturën organizative të Celulave Revolucionare. Ndryshe prej modelit të

luftës guerile të Fraksionit të Armatës së Kuqe (RAF), i cili bazohej në veprimet e

armatosura të elitës studentore, kjo organizatë parapëlqente veprimin afatgjatë ile-

gal, në grupe relativisht të pavarura dhe të përbëra nga pesë deri tetë persona, të

cilët duhej të njiheshin dhe të komunikonin midis tyre vetëm me emrin konspira-

tiv. Në bazë të këtij veprimi, kjo organizatë kishte synuar arritjen e revolucionar-

izimit të masave. Në bazë të këtij koncepti, Celulat Revolucionare (RZ) ishin

shndërruar në organizatën më të rrezikshme terroriste të kohës së vet. Në fillim të

veprimtarisë së vet, kjo organizatë kishte bashkëpunuar, në forma të ndryshme, me

Fraksionin e Armatës së Kuqe. Mirëpo, si duket bashkëpunimi i ndërsjellë terror-

ist me kohë ishte zbehur. Kjo u vu re sidomos në tetorin e vitit 1982, kur Celulat

Revolucionare (RZ) nuk ishin përgjigjur kërkesës për ndihmë, të cilën e kishte

kërkuar Fraksioni i Armatës së Kuqe me rastin e burgosjes së Mohnhaupt, Schulz

dhe Klar. Në të vërtetë, në vend të ndihmës së kërkuar, Celulat Revolucionare (RZ)

i kishin quajtur aktivistët e Fraksionit të Armatës së Kuqe (RAF) si „terroristë të

plakur“. Gjithashtu, edhe seria e mëvonshme e burgosjeve të anëtarëve të

Fraksionit të Armatës së Kuqe (RAF), nga asnjë aspekt nuk ishte komentuar nga

Celulat Revolucionare (RZ). Pavarësinë e plotë të kësaj organizate terroriste nga

Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF), e dëshmon edhe vlerësimi tejet „kritik dhe i

tejkaluar“ të cilin në maj të vitit 1982 e kishin bërë Celulat Revolucionare (RZ)

ndaj projektit për veprim strategjik „Lufta Guerile, Kryengritja e Armatosur dhe

Fronti Antiimperialist“ të aprovuar nga Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF)171.

Që në numrin e parë të gazetës „Zemërimi Revolucionar“, të botuar në vitin

1975, ishte bërë publike ekzistenca e formacionit të armatosur, i cili vepronte në

kuadër të Celulave Revolucionare (RZ) me emrin „Rote Zora“ (RZ). Edhe simbo-

let e ngjashme, që përdornin këto dy grupime terroriste, shpjegojnë për subjek-

tivitetin e tyre. „Rote Zora“ (RZ) ishte organizatë e përbërë ekskluzivisht nga fem-

rat dhe si e tillë i arsyetonte aktivitetet e veta terroriste me faktin se „në të gjitha

170 171

„Revolutionärer Zorn“ Zeitung der „RZ“, në: Andreas Schmidt, Die revolutionären Zellen, Die Polizei, Nr. 9/83, f. 290. Iring Fetscher - Günter Rohrmose, Analysen zum Terrorismus 1, Ideologien und Strategien, f. 168 - 169

EUROTERRORISTËT

79 :.

shtresat shoqërore ushtrohej dhunë ndaj femrave…, e cila është e strukturuar në

sistemin shoqëror …, sistem i cili i mundëson burrit zbatimin brutal të dhunës ndaj

gruas“172. Sipas kësaj organizate, nga kjo pozitë e padurueshme e femrës në

shoqëri, paraqitet edhe domosdoshmëria e organizimit dhe zhvillimit të luftës së

armatosur. Aksionin e vet të parë terrorist, kjo organizatë e kishte ndërmarrë në

vitin 1981, duke vrarë ministrin rajonal, Heinz Herbert Karry. Sipas „Rote Zora“

kjo vrasje nuk ishte e paplanifikuar, ngaqë ministri i vrarë ishte edhe përgjegjës për

zgjerimin e aeroportit të Frankfurtit, të cilin kjo organizatë e kundërshtonte173.

Në vitin 1982 „Celulat Revolucionare“ (RZ) dhe „Rote Zora“ (RZ) kishin

ndërmarrë rreth 600 sulme të armatosura kryesisht kundër ndërmarrjeve dhe fir-

mave, të cilat e poshtëronin ideologjinë komuniste. Më 1984, në shenjë proteste

kundër eksportimit të qymyrit gjerman në Britaninë e Madhe, gjatë kohës kur

punëtorët e minierave angleze ishin hedhur në grevë, ishte ndërmarrë një sulm i

armatosur kundër selisë së minierës në Ruhrgebiet174. Ndërsa, më 28 prill të vitit

1985 ishin vendosur disa bomba të kurdisura në ndërtesën e Shoqatës së

Punëdhënësve, në përfaqësinë e firmës kimike “Hoechst” në Këln, si dhe në për-

faqësinë kryesore të Bankës Gjermane në Düsseldorf.

Sipas vlerësimeve policore të vitit 1984, në të dy këto formacione terroriste

vepronin pesë celula me nga 20 anëtarë. Është karakteristike se disa nga anëtarët

aktivë të këtyre formacioneve terroriste, ishin njëkohësisht edhe anëtarë aktivë të

Fraksionit të Armatës së Kuqe (RAF). Kjo njëherit jepte të kuptohej se Fraksioni i

Armatës së Kuqe vazhdimisht përpiqej të rekrutonte anëtarë të rinj nga Celulat

Revolucionare dhe „Rote Zora“.

Gjatë viteve 1985 dhe 1986 policia kishte arritur të bur-

goste numrit më të madh të organizatave terroriste majtiste gjer-

mane. Kështu, në gusht të vitit 1996 ishin burgosur edhe vrasësit

e profesor Beckurts, ndërsa më 11 janar 1988 policia gjermane e

kishte burgosur edhe një grua, e cila fajësohej për vendosjen e një

bombe në muajin prill të vitit 1986 në diskotekën „La Belle“ të

Berlinit (ky sulm terrorist ishte përdorur nga ShBA-ja si pretekst për sulm ushtarak

kundër Libisë). Me 30 nëntor të vitit 1989 me një nënshkrim të firmosur “RZ”

ishte marrë përgjegjësia për vrasjen e bankierit gjerman, Alfred Herrhausen, i cili

ishte njëkohësisht edhe udhëheqës i Bankës Gjermane. Herrhausen ishte vrarë nga

pasojat e shpërthimit të një bombe të telekomanduar, e cila ishte montuar në një

biçikletë. Bomba kishte shpërthyer në çastin kur ishte afruar vetura zyrtare. Një

Andreas Schmidt, Die revolutionären Zellen, Die Polizei, Nr. 9/83, f. 289. Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 633. 174Hans Josef Horchem, Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland 1985, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1986, f. 16.

172 173


javë më vonë, policia kishte burgosur një burrë dhe një grua të akuzuar edhe për

vrasjet e mëparshme të Zimmermann, Beckurts dhe Braunmühl. Më 27 qeshor të

vitit 1990, në mënyrë krejt të rastësishme, kishte dështuar atentati i përgatitur

kundër sekretarit shtetëror gjerman, Hans Neusel175.

Pas këtij rasti, policia gjermane kishte konkluduar se ishte shpartalluar

lëvizja terroriste majtiste gjermane. Ishin zbuluar dhe burgosur tri gjenerata ter-

roristësh. 15 ose 20 prej tyre kishin kaluar në emigracion ose jetonin në ile-

galitet të thellë. Mirëpo, pas shpartallimit të sistemeve socialiste, respektivisht

dështimit të ideologjisë komuniste, mbeturinat e vjetra terroriste dhe ata even-

tualë të rinj, e kishin vështirë të vepronin në drejtim të ripërtëritjes ose të kri-

jimit të ndonjë formacioni të ri majtist terrorist gjerman.

1. 3. Kronikë e sulmeve terroriste të grupeve majtiste gjermane

1969 Tri sulmet e para të armatosura të Grupit Baader - Meinhof në Berlin. 1971 22.10, Hamburg: Gjatë përpjekjes për zbulimin e identitetit të tre personave të dyshimtë, nga një anëtar i Fraksionit të Armatës së Kuqe ishte vrarë zyrtari i policisë, Norbert Schmid. 22.12, Kaiserlautern: Një grup i armatosur i Fraksionit të Armatës së Kuqe, kishte plaçk- itur një bankë në Kaiserlautern të Bajernit. Gjatë këtij aksioni ishte vrarë zyrtari i policisë, Herbert Schoner dhe plaçkitur 134, 000 DM. 1972 11.05, Frankfurt: Në sulmin e armatosur kundër komandës së bazës ushtarake amerikane V. Corps në Frankfurt, ishte vrarë kolonel Paul Bloomquist dhe ishin plagosur 14 qytetarë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë „Komando Petra SCHELM“. 12.05, Ausburg/Munih: Dy bomba të kurdisura kishin shpërthyer në drejtorinë e policisë së qytetit Ausburg. Nga pasojat e këtij shpërthimi, ishin plagosur shtatë persona. Në të njëjtën ditë, para ndërtesës së policisë kriminale në Munih, kishte eksploduar një autobombë e „Komandos Thomas Weisbecker“ që kishte shkaktuar plagosjen e gjashtë personave dhe një dëm material në vlerë prej 600, 000 DM. 12.05, Karlsruhe: Në makinën e gjyqtarit të autorizuar për zhvillimin e hetimeve kundër Grupit Baader - Meinhof, ishte montuar një bombë e fuqishme. Nga shpërthimi i saj, ishte plagosur rëndë gruaja e tij. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë „Komando Manfred Grashof“. 19.05, Hamburg: Në ndërtesën e firmës „Springer“ kishin shpërthyer dy bomba. Përgjegjësinë për këtë sulm, që kishte shkaktuar edhe plagosjen e 38 personave, e kishte marrë „Komando 2 Juni“. 24.05, Heidelberg: Nga pasojat e shpërthimit të dy autobombave të vendosura në komandën e forcave tokësore amerikane në Heidelberg, ishin vrarë tre dhe plagosur pesë qytetarë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë „Kommando 15 Juli“ (më 15 korrik 1971

175 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 634.

EUROTERRORISTËT

81 :.

nga një shkëmbim zjarri me policinë ishte vrarë aktivistja e Fraksionit të Armatës së Kuqe „RAF“, Petra Schlem). 1975 27.02, Berlin: „Lëvizja 2 Juni“ e kishte rrëmbyer kandidatin kryesor të partisë CDU për zgjedhjet parlamentare. Si kusht për lirimin e tij ishte kërkuar lirimi nga burgu i udhëheqësve të burgosur të Fraksionit të Armatës së Kuqe: Horst Mahler, Verena Becker, Gabriele Kröcher - Tiederman, IngridSiepmann, Rolf Heissler dhe Rolf Pohle. Më 05.03 ishte arritur marrëveshja për këmbimin e tyre. 24.04, Stokholm: Nga „Kommando Holger Meins“ ishte okupuar Ambasada Gjermane në Stokholm dhe si kusht për lirimin e saj ishte kërkuar lirimi i 26 aktivistëve të Fraksionit të Armatës së Kuqe gjermane. Nga shpërthimi i parakohshëm i eksplozivit të vendosur, kishte dështuar aksioni. Dy diplomatë dhe dy terroristë të vrarë. Gjatë aksionit policor ishin burgosur edhe katër terror- istë të tjerë. 1977 07.05, Karlsruhe: “Komandoja Ulrike Meinhof“ kishte vrarë avokatin publik, gjeneralin gjerman, Siegfrid Buback së bashku me dy shoqëruesit e tij. 30.07, Oberursel: Pas dështimit të planit për rrëmbim, në shtëpinë e tij ishte vrarë Jürgen Ponto, përfaqësues publik i Bankës së Dresdenit. Më vonë ishin identifikuar dhe burgosur gjashtë vrasësit e Pontos – aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqe, në mesin e tyre edhe e mbesa e tij. 09.09, Këln: Gjatë rrëmbimit të industrialistit gjerman, Hanns – Martin Schleyer, ishin vrarë edhe tre truprojat e tij. Schleyer ishte mbajtur në një lokal të fshehtë në Francë dhe ishte vrarë më 19 tetor. 13.10, Frankfurt: Terroristët palestinezë kishin rrëmbyer aeroplanin „Landshut“ të kom- panisë ajrore gjermane “Lufthansa”. Si kusht për lirimin e udhëtarëve dhe anëtarëve të ekuipazhit ishte kërkuar lirimi i disa anëtarëve të burgosur të Fraksionit të Armatës së Kuqe. Gjatë rrëmbimit ishte vrarë kapiteni i avionit. Pesë ditë më vonë njësiti special gjerman „GSG 9“ e kishte liruar aeroplanin, duke vrarë tre dhe plagosur një terrorist. 13.11, Vjenë: „Komando 2 Korriku“ e kishte rrëmbyer industrialistin austriak në Vjenë, Walter Michael Palmers. Lirimi i tij ishte bërë më 13.11.1977, pas dhënies së sasisë së kërkuar të parave. 1978 11.05, Beograd: Pesë aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqe ishin burgosur në Jugosllavi. Në nëntor ishin liruar duke mundësuar udhëtimin e tyre në një vend të dëshiruar. 24.09, Dortmund: Në një pyll afër Dortmundit ishte zhvilluar një shkëmbim i fuqishëm zjarri në mes policisë dhe aktivistëve të Fraksionit të Armatës së Kuqe. Këta gjatë ushtrimit të tyre me armë zjarri ishin befasuar nga policia. Gjatë këtij konflikti ishte vrarë një zyrtar i policisë dhe terroristi Michael Knoll, si dhe burgosur Angelika Speitel. 01.11, Kerkrade: Në Kerkrade të Holandës, disa aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqe kishin vrarë dy dhe plagosur një doganier. 1979 25.06, Oburg: „Kommando Andreas Baader“, e përbërë nga terroristët Wagner, Lotze dhe Albrecht, kishte përgatitur një atentat kundër komandantit të NATO-s, gjeneral Alexander Heig në Oburg të Belgjikës. Edhe përkundër shpërthimit të mbi 20 kilogramë të eksplozivit të rafinuar,


kishte shpëtuar gjenerali Heig, ndërsa dy shoqëruesit e tij ishin plagosur. 19.11, Cyrih: Një komando e përbërë nga katër aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqe, kishte plaçkitur një filial të Bankës Zvicerane në Cyrih. Gjatë përpjekjes për shpëtimin e 506.000 DM të plaçkitura, terroristët kishin vrarë një dhe kishin plagosur dy kalimtarë. 1981 11.08, Paris: Në Paris, terroristja Nge Viet e kishte vrarë një polic dhe kishte arritur të arra- tiset pa lënë gjurmë në vendin e ngjarjes. 31.08, Ramstein: Gjatë sulmit të armatosur të Fraksionit të Armatës së Kuqe, („Kommando Sigurd Debus“) kundër selisë së Bazave Ushtarake Ajrore Amerikane në Ramstein ishin plagosur 14 qytetarë dhe ishte shkaktuar një dëm material prej 7.2 milionë DM. 15.09, Heidelberg: Kishte dështuar sulmi raketor kundër gjeneralit amerikan, Fredrick Kroesen. Makina e gjeneralit ku ndodhej edhe gruaja e tij, ishte sulmuar me një raketë antitank, e cila nuk e kishte goditur. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë „Kommando Gudrun Ensslin“. 1984 18.12, Oberammergau: Kishte dështuar sulmi kundër shkollës së NATO-s në Oberammergau. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij aksioni të dështuar e kishte marrë „Komando Jan Raspe“. 1985 01.02, Gauting: Nga komandoja „Patrick O`Hara“, në Gaoting afër Munihut ishte vrarë drejtori i Unionit të Motorëve dhe të Turbinave (MTU), Ernst Zimmermann. 07.08, Frankfurt: Aktivistët e Fraksionit të Armatës së Kuqe kishin vrarë një ushtar amerikan dhe bashkëshorten e një tjetri. Pas vrasjes, kufomave ua kishin marrë të gjitha doku- mentet personale. 08.08, Frankfurt: Nga shpërthimi i një autobombe të montuar nga Fraksioni i Armatës së Kuqe, ishin vrarë dy mekanikë dhe ishin plagosur 16 pjesëtarë të bazës ajrore amerikane në Frankfurt. Dëmi i shkaktuar material ishte vlerësuar në mbi një milion DM. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë „Komando George Jackson“. Terroristët kishin hyrë në zonën ushtarake, në saje të shfrytëzimit të dokumenteve të ushtarit amerikan, që ishte vrarë një ditë më parë. 1986 09.07, Straslah: Nga pasojat e shpërthimit të një sasie të madhe eksplozivi, që ishte vendosur pranë një rruge në Straslah, kishte vdekur drejtori i “Siemensit”, Karl Heinz Beckurts, dhe shoferi i tij. 10.10, Bonn: Nga „Komando Ingrid Schubert“ ishte vrarë udhëheqësi i shërbimit publik i Ministrisë së Punëve të Jashtme, Gerold von Braunmühl. 1989 30.11, Bad Homburg: Terroristë, të prezantuar si „Komando Wolfgang Beer“, kishin montuar një sasi të madhe eksplozivi në një biçikletë dhe, në momentin kur pranë saj kishte kaluar udhëheqësi i Bankës Gjermane, Alfred Herrhausen, eksplozivi kishte shpërthyer. Herrhausen kishte vdekur në vendin e ngjarjes. 1991 13.02, Bon: Një njësit terrorist i Fraksionit të Armatës së Kuqe („Komando Vincenzo Spano“) kishte zbrazur 250 plumba në drejtim të Ambasadës Amerikane në Bonn. 01.04, Dyseldorf: Një snajperi i komandos „Ulrich Wessel“ e kishte goditur për vdekje financierin, Detlef Karsten Rohwedder.

EUROTERRORISTËT

83 :.

1993 27. 06, Bad Kleinen: Michael Newrzella (25), një zyrtar i njësisë antiterroriste GSG-9, ishte vrarë gjatë një operacioni të dështuar policor.

2. Euroterroristët francezë

Që nga Lufta e Dytë Botërore, Franca ishte shndërruar në një arenë të kon-

flikteve të përgjakshme në mes të terroristëve të ndryshëm ndërkombëtarë. Një gjë

e tillë ishte mundësuar edhe nga fakti se Franca më tepër se çdo shtet tjetër në

Evropë i kishte toleruar terroristët e huaj. Duke i shfrytëzuar rrethanat dhe liritë e

shumta që ofronte Franca, qarqet e ndryshme arabe dhe ato izraelite, për shumë

kohë me radhë i kishin nxitur komandot e tyre vrasëse për kryerjen e sulmeve të

ndryshme (kryesisht të ndërsjella) terroriste në Paris. Pastaj fraksionet e ndryshme

arabe kishin shfrytëzuar territorin francez për zhvillim të luftërave të ndryshme

kundër njëri-tjetrit. Terroristët armenë më tepër se kudo tjetër në botë, i kishin sul-

muar interesat turke në Francë. Këtu edhe Armata Republikane Irlandeze shumë

herë i kishte sulmuar objektivat e ndryshme angleze. Gjithashtu në qytetet e

ndryshme franceze, edhe ithtarët dhe kundërshtarët e „Revolucionit Islamik“

kishin luftuar kundër njëri-tjetrit, etj.

Nga të gjitha këto konflikte të huaja, që zhvilloheshin në territorin francez,

nuk ishin dëmtuar vetëm elementet e huaja, por ishin shkaktuar edhe shumë vikti-

ma franceze. Aktiviteti i grupeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare nuk ishte i

orientuar vetëm kundër elementit të huaj në Francë, por ishte i orientuar edhe

kundër interesave të drejtpërdrejta franceze. Kështu, për shembull, në vitet 1986

dhe 1987, terroristët e ndryshëm armenë, ata libanezë - pavarësisht nga konfesioni

i tyre fetar mysliman ose të krishterë, si dhe Shërbimi Sekret i Sirisë së bashku me

atë të Iranit, ishin marrë vesh për ndërmarrjen e aksioneve të përbashkëta kundër

qeverisë franceze176. Këto aksione, që kishin filluar paralelisht me sulmet e

„Aksionit Direkt“, e kishin shndërruar kryeqytetin francez në një arenë të konflik-

teve të përgjakshme terroriste, të ngjashme me Palermon italiane. Vetëm pas godit-

jeve të fuqishme terroriste në Paris, ishin arritur marrëveshjet adekuate ndërkom-

bëtare, që kishin mundësuar bashkëpunimin e forcave kundërterroriste franceze

me kolegët e tyre ndërkombëtarë.


.: 84

2.1. Aksioni Direkt (AD)


Në vitin 1979, me bashkimin e disa grupeve të vogla ter-

roriste franceze, ishte themeluar organizata e njohur me emrin

„Aksioni Direkt“ (AD). Në kuadër të kësaj organizate paralelisht

kishin vepruar dy rryma relativisht autonome. E para karakterizo-

hej me orientimin e vet të qartë nacionalist, ndërsa rryma e dytë

kishte tendencë të fuqishme internacionaliste, përkatësisht komu-

niste.

Krahu nacionalist ishte themeluar në fillim të vitit 1980 dhe udhëhiqej nga

profesori i filozofisë, André Olivier dhe nxënësi i tij, Max Ferot177. Në fillim të

aktivitetit të vet, ky grup kishte vepruar edhe me emrin „Pllakati i Kuq“178. Feroti

kishte bashkëpunim të mirë me profesorin e vet të vjetër Olivierin, nga i cili ishte

ushqyer me idealet e lëvizjes revolucionare të viteve ‘68. Pas përfundimit të shër-

bimit ushtarak, studenti Feroti ishte bashkuar sërish me profesorin e vet dhe, në

mënyrë konspirative kishin filluar përgatitjet e sulmeve të para terroriste. Me qël-

lim të sigurimit të mjeteve të nevojshme financiare, ata kishin plaçkitur edhe disa

banka dhe institucione të tjera financiare. Këto plaçkitje të kryera në mes të viteve

1981 dhe 1984, e paraqesin edhe fillimin e aktiviteteve terroriste të grupit “Olivier

– Ferot”.

Që nga viti 1983 e deri në vitin 1986 ky grup kishte ndërmarrë 15 sulme

terroriste, të cilat i kishte publikuar si vepra revolucionare të „Aksionit Direkt“179.

Më 27.03.1986, policia franceze, me një aksion spektakular kishte arritur shpartal-

limin e grupit terrorist të udhëhequr nga Olivieri dhe Feroti. Të gjithë anëtarët

aktivë të këtij grupi, me përjashtim të Ferotit, ishin burgosur. Ai edhe i vetmuar

kishte vazhduar të bënte sulme të fuqishme terroriste. Në këtë mënyrë, Feroti ishte

bërë terroristi më i njohur dhe më i kërkuar i kohës në Francë. Vetëm gjatë vitit

1986 ai kishte kryer këto sulme terroriste:

- vrasjen e drejtorit të përfaqësisë së firmës „Black & Decker“ në Francë

(25.04); - vendosjen e një mjeti të fuqishëm shpërthyes në zyrat e firmës „American

Express“ në Lion (26.04); - sulmin e armatosur kundër ndërtesës së Interpolit në Saint Cloud afër

Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Lübeck 1990, f. 64. 178Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Lübeck 1990, f. 65. 179Rudolf Chimelli, Die Action Directe schreckt Frankreich, në: Dieter Schröder, Terrorismus, Gewalt mit politischem Motiv, München 1986, f. 114 - 122.

177

EUROTERRORISTËT

85 :.

Parisit (16.05); - sulmin me bomba dore kundër selisë së firmës „Air Liquide“ në Paris

(06.07), dhe

- sulmin kundër ndërtesës së prefekturës policore në Paris, gjatë të cilit ishte

vrarë një komisar i lartë i policisë dhe ishin plagosur 18 policë të tjerë

(09.07)180. Më 27.11.1987 policia franceze kishte arritur të burgoste Max Ferrotin e me këtë

kishte pushuar edhe aktiviteti terrorist i këtij fraksioni, që vepronte me emrin

„Aksioni Direkt“.

Fraksioni tjetër i „Aksionit Direkt“, ishte i njohur shumë më tepër në arenën

ndërkombëtare sesa në Francë. Ky fraksion ishte themeluar në vitin 1979 me

bashkimin e dy grupeve të vogla terroriste: Grupit „NAPAP - Noyaux armés pour

l`autonomie populaire“ (Ushtria Revolucionare për Autonominë Popullore)181 dhe

„Grupit për Aksione Revolucionare“ të njohur me shkurtesën „GARI“. Në vitin

1968, nga disa studentë radikalë ishte themeluar „Ushtria Revolucionare për

Autonominë Popullore“ (NAPAP). Kjo „ushtri“ në vitin 1971, kishte vrarë për-

faqësuesin diplomatik të Bolivisë në Francë, me akuzën se ishte fajtor për burgos-

jen dhe vrasjen e Che Guevarës. Më vonë, nga e njëjta „ushtri“, ishte vrarë në

Hamburg edhe gjenerali bolivian, i cili me të vërtetë e kishte burgosur dhe vrarë

Che Guevarën.

Ky fraksion terrorist i „Aksionit Direkt“, i njohur për qëndrimet e veta inter-

nacionaliste, udhëhiqej nga dy figura të spikatura: Jean Marc Rouillan i cili, si

themelues i „Grupit për Aksione Revolucionare“ (GARI) konsiderohej edhe koman-

dant i „Ushtrisë Revolucionare për Autonominë Popullore“ (NAPAP) dhe

bashkëshortja e tij, Nathalie Menigon182.

Që nga themelimi i këtij fraksioni, në mënyra të ndryshme ishin ndihmuar të

gjitha grupet radikale spanjolle, të cilat kishin luftuar kundër regjimit të Frankos në

Spanjë. Në mars të vitit 1980, policia franceze kishte arritur burgosjen e 20 anëtarëve

të këtij fraksioni, që kishin vepruar në kuadër të organizatës „Aksioni Direkt“. Në

muajin shtator të të njëjtit vit, ishin burgosur edhe dy udhëheqësit kryesorë të kësaj

organizate, Jean Marc Rouillan dhe gruaja e tij Nathalie Menigon. Mirëpo, në saje të

një amnistie të përgjithshme, një vit më vonë ishin liruar shumë „të burgosur poli-

tikë“ në Francë, ndër të cilët edhe anëtarët e „Aksionit Direkt“. Menjëherë pas lirim-

Rudolf Chimelli, Die Action Directe schreckt Frankreich, në: Dieter Schröder, Terrorismus, Gewalt mit politischem Motiv, München 1986, f. 114 - 122. 181Në gjuhën gjermane „Bewaffnete Zellen für Volksautonomie“. 182Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Lübeck 1990, f. 66.

180


it të tyre, ata kishin vazhduar me praktikat e vjetra terroriste. Kështu, më 15.01.1985

„Aksioni Direkt“ francez, së bashku me „Fraksionin e Armatës së Kuqe“ gjermane,

kishin lëshuar në qarkullim Komunikatën „Për Bashkimin e Forcave Revolucionare

të Evropës Perëndimore“. Dhjetë ditë më vonë, ishte vrarë gjeneral Rene Audran

(funksionar i lartë i Ministrisë së Mbrojtjes dhe koordinator i Industrisë së Armatimit

Francez në NATO). Më 17.11.1986, ishte vrarë edhe Georges Besse, shef i Industrisë

së Automobilave Francezë „Reno“. Këto vrasje njëherësh kishin shënuar edhe fundin

e këtyre dy fraksioneve terroriste, ngaqë në nëntor të vitit 1987, policia franceze me

një aksion të rrufeshëm i kishte burgosur të gjithë aktivistët dhe kuadrin komandues

të „Aksioni Direkt“. Gjatë procesit gjyqësor të zhvilluar kundër tyre, në sallën e

gjykimit kishin ardhur fare pak të interesuar. Pas këtij gjykimi, aktiviteti terrorist i

„Aksionit Direkt“ ishte përqendruar vetëm në plaçkitjen e bankave dhe në sulme

gjithnjë e më të rralla terroriste.

3. Belgjikë

Terroristët belgë, mbajnë përgjegjësinë për 27 sulme terroriste të kryera nga

mesi i vitit 1984 deri në dhjetor të vitit 1985. Që nga 16 dhjetori i vitit 1985 kur në

kafenenë „Quick“, që gjendej në Stacionin Hekurudhor në Namur të Wallonisë

ishte bërë burgosja spektakulare e katër udhëheqësve të organizatës terroriste belge

„CCC“, nuk është shënuar më ndonjë aktivitet i organizuar terrorist nga motivet

majtiste në Belgjikë.

3.1. Celulat Komuniste Luftarake

Organizata terroriste belge e njohur me emrin „CCC“ (Celulat

Komuniste Luftarake), ishte themeluar në vitin 1984 nga Pierre

Carette. Edhe pse kjo organizatë terroriste, asnjëherë nuk kishte

arritur të masivizohej, ajo si njësit i vogël terrorist që ishte, kishte

arritur specializimin në fushën e montimit dhe vendosjes së

mjeteve të ndryshme shpërthyese, kundër objekteve të ndryshme

amerikane dhe atyre të NATO-s, në Belgjikë. Sulme të tilla terroriste ishin

regjistruar edhe kundër ndërmarrjeve të ndryshme belge të cilat, në forma të

ndryshme afariste, kishin bashkëpunuar me strukturat e tilla ushtarake ose me

institucionet e caktuara belge, të cilat e përfaqësonin pushtetin shtetëror belg ose

sistemin kapitalist ndërkombëtar.

Aksionet e para terroriste, kjo organizatë i kishte ndërmarrë me qëllim të

EUROTERRORISTËT

87 :.

furnizimit të saj me mjete luftarake. Për realizimin e këtij qëllimi, më 12 maj 1984

ishte sulmuar Kazerma Ushtarake „Ratz“, me ç’rast ishte plaçkitur një arsenal i

fuqishëm luftarak. Gjatë kryerjes së këtij aksioni, ishte plagosur një ushtar dhe një

oficer i lartë belg. Disa ditë më vonë, më 2 qershor të vitit 1984 nga një depo e

ndërmarrjes për thyerjen e gurëve „Ecassinnes“, ishin vjedhur mbi 800 kilogramë

dinamit të tipit TNT. Nga kjo sasi e dinamitit të vjedhur, një pjesë ishte përdorur

më 02.10.1984 gjatë sulmit kundër përfaqësisë së firmës kompjuterike kanadeze

„Litton International Data System“183 (e autorizuar për prodhimin e sistemeve të

caktuara raketore), e cila gjendej në Evere - afër selisë së komandës qendrore të

NATO-s në Bruksel. Në lokalitetet e kësaj firme ishte vendosur dhe aktivizuar një

sasi e madhe e mjeteve të tilla eksplozive që kishte shkaktuar një dëm të kon-

sideruar material.

Më 03.10.1984, me lëng dhe bomba të ndryshme ndezëse ishte sulmuar

përfaqësia e firmës gjermane „MAN“ në Dilbeek (Bruksel). Disa konstruktorë të

kësaj firme ishin njëkohësisht edhe konstruktorë ushtarakë, të cilët kishin punuar

në repartin për konstruktimin e makinave për bartjen dhe transferin e raketave

bërthamore amerikane „Pershing II“, i cili gjendej gjithashtu në Mainz (nga arsye

të tilla, më 19.09.1983, kjo firmë ishte sulmuar edhe nga celulat revolucionare

gjermane). Më 8.10.1984 ishte sulmuar edhe selia „Honeywell Evropa“ në Evere

(Bruksel). Kjo ndërmarrje ishte e përfshirë në programin për konstruktimin e rake-

tave amerikane „Cruise“, si dhe në prodhimin e sistemit navigator të aeroplanit gji-

gant bombardues amerikan B52 (më 20.11.1983 dhe 14.12.1983 ishin sulmuar për-

faqësitë e kësaj firme në Gjermani dhe në Nju-Jork). Mirëpo, dëmin më të

fuqishëm material, kjo organizatë terroriste e kishte shkaktuar në dhjetor të vitit

1984, kur e kishte aktivizuar sasinë e madhe të eksplozivit të vendosur tek përçue-

sit dhe rezervuarët e gazit nëntokësor të NATO-s në Belgjikë184.

Është me interes të theksohet se disa nga armët e vjedhura në Kazermën

„Ratz“ ishin përdorur edhe nga terroristët e ndryshëm gjermanë dhe francezë.

Gjithashtu, edhe një sasi e dinamitit të vjedhur TNT ishte përdorur nga organizata

terroriste franceze „Action Directe“ gjatë montimit të një autobombe në Paris185.

Përveç ndihmës materiale, organizata terroriste belge „CCC“ (Celulat Komuniste

Luftarake) organizatave të tjera terroriste në Evropë u kishte ofruar edhe këshilla

dhe ndihma të tjera konkrete materiale dhe profesionale. Në disa raste terroristët e

Përfaqësitë e kësaj firme kanadeze në Gjermani dhe Itali ishin objekt i sulmeve të ndryshme terroriste. Hans Josef Strick, Belgiens Kämpfende Kommunistische Zellen, në: Terrorismus, Gewalt mit politischem Motiv, Dieter Schröder (Botues/Autor) München 1986, f. 126. 185Litton hatte kurz zuvor Kontakte mit der NATO geschlossen. Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 643.

183 184


ndryshëm ndërkombëtarë, e sidomos ata gjermanë dhe ata francezë ishin ndihmuar

për t’u strehuar ose për t’u arratisur nga Belgjika.

Mirëpo për dallim nga organizatat e tjera të ngjashme terroriste, ajo belge

ishte shumë më pak agresive. Gjatë aktivitetit të saj katërmbëdhjetëmujor terrorist,

ishin vrarë vetëm dy persona. Si rezultat i aktiviteteve të gjithanshme kundërter-

roriste të ndërmarra nga policia belge, shumë shpejt, respektivisht në dhjetor të

vitit 1985, ishte burgosur udhëheqësi i organizatës terroriste belge „CCC“ (Celulat

Komuniste Luftarake), Carette, së bashku me tre bashkëpunëtorët e tij. Deri në

janar të vitit 1986, ishin burgosur edhe tetë persona të tjerë, të cilët ishin trajtuar si

anëtarë aktivë të organizatës terroriste belge. Gjatë aksioneve të tjera policore,

ishin zbuluar gjashtë banesa konspirative, disa dhjetëra kilogramë dinamit, armë të

ndryshme, mjete teknike për përgjimin e frekuencave policore, dokumente të

ndryshme të falsifikuara, një shtypshkronjë, disa harta topografike, si dhe adresat

e viktimave potenciale të zgjedhura me kujdes nga qarqet e ndryshme ekonomike,

politike dhe ushtarake belge. Në mesin e këtyre viktimave potenciale, kishte figu-

ruar edhe emri i kryeministrit belg, Wilfried Marten186.

4. Itali

Përderisa terrorizmi në shtetet e tjera perëndimore asnjëherë nuk kishte

arritur ta rrezikonte sistemin politik, respektivisht pushtetin e tyre shtetëror, lëviz-

ja terroriste në Itali ishte shumë më masive dhe mjaft e rrezikshme. Prandaj, në

krahasim me shtetet e tjera evropiane, lëvizja terroriste majtiste në Itali kishte një

potencial të fuqishëm kuadrosh, i cili kishte në dispozicion mundësi të mëdha

rekrutimi dhe baza solide për veprim.

Përderisa terroristët gjermanë, fjala vjen, asnjëherë nuk kishin arritur që të

rekrutonin më tepër se disa dhjetëra anëtarë, në fund të vitit 1982, policia italiane

kishte burgosur mbi 1300 anëtarë të grupeve të ndryshme terroriste, që kishin

vepruar sipas ideologjive të ndryshme majtiste dhe 238 terroristë të entuziazmuar

me ide të ndryshme djathtiste, përkatësisht fashiste. Të gjithë këta kriminelë poli-

tikë ishin përgjegjës për kryerjen e rreth 14.000 sulmeve të ndryshme terroriste, të

filluara në vitin 1968. Nga pasojat e këtyre sulmeve terroriste, në vitin 1973 ishin

vrarë 40 persona, një vit më vonë ishin regjistruar 27 vrasje, ndërsa në vitin 1980,

nga pasojat e ushtrimit të dhunës së ndryshme politike, në Itali ishin vrarë 120 per-

sona187. Kulmin e vet terrorizmi italian e kishte arritur me rrëmbimin dhe vrasjen e

Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Lübeck 1990, f. 69. 187Walter Laqueur, Terrorismus, Ullstein 1987, f. 303.

186

EUROTERRORISTËT

89 :.

ish-kryeministrit dhe kryetarit të Partisë Demokristiane Italiane, Aldo Moro, që

kishte ndodhur në vitin 1978.

Në Italinë e dekadave të fundit, kemi të bëjmë me një formë specifike të ter-

rorizmit të lindur dhe të zhvilluar kryesisht nga grupet periferike radikale majtiste.

Pa dyshim që në formimin dhe organizimin e këtyre grupeve, si dhe ideologjive të

tyre specifike, kishin ndikuar faktorë të ndryshëm shoqëroro-politikë. Si në shumë

vende të tjera evropiane, ashtu edhe terrorizmi majtist në Itali, kishte lindur nga

ndikimi i ngjarjeve të viteve 1968 (të karakterizuara me protesta dhe revolta

masive studentore), nga ndikimi, respektivisht reflektimi negativ i konflikteve

sociale në mes të shtresave të ndryshme shoqërore, si dhe nga konfrontimet e

fuqishme politike në Itali, që kishin qenë dukuri karakteristike e asaj kohe.

Terrorizmi majtist në Itali, në fillim të manifestimit të vet, ishte inspiruar nga idetë

e reja majtiste (të cilat nuk kishin ndikim aq të fuqishëm si në Gjermani) të për-

faqësuara kryesisht nga grupet majtiste, si Organizata e Rinisë Komuniste (FGCI)

dhe Studentët Katolikë të Institutit Sociologjik të universitetit të qytetit italian

Kiavari188.

Anëtarët e grupeve të ndryshme terroriste italiane ishin kryesisht persona

të rinj, të moshës njëzet deri në tridhjetë vjeç. Raporti gjinor i tyre ishte 4:1 me

epërsi të meshkujve, ndërsa në disa periudha kohore ky raport ishte rritur deri në

5:1. Terroristët italianë, ndryshe nga kolegët e tyre të tjerë evropianë, rridhnin

kryesisht nga familjet e shtresave të mesme shoqërore. Mirëpo, në mesin e tyre

kishte edhe kuadro nga klasa punëtore si dhe një element i fuqishëm i shtresës së

lartë, që personifikohej nga Feltrinelli - një industrialist, miliarder, botues i njo-

hur dhe pasardhës i njërës nga familjet më të pasura italiane189.

4.1. Brigadat e Kuqe

Organizata terroriste italiane, e njohur me emrin „Brigadat

e Kuqe“, ishte themeluar në vitin 1970. Në të vërtetë, ky emër

ishte sinonim i disa grupeve të vogla terroriste, të cilat mbanin

përgjegjësinë për zbatimin sistematik të dhunës masive politike, e

cila gjatë viteve ‘70 e kishte tronditur aq shumë Italinë sa që,

shumë vrojtues të jashtëm kishin menduar se sistemit demokratik

në Itali i kishte ardhur fundi.

Krahaso: Carlos Widmann, Italiens Rotbrigadisten, në: Dieter Schröder (Hrsg) Terrorismus, Gewalt mit politischem Motiv, München 1986, f. 101 - 113. 189Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 304.

188


Anëtarët e organizatës terroriste „Brigadat e Kuqe“, e kishin prezantuar

organizatën e tyre si marksiste-leniniste e cila, si e tillë, e kishte trajtuar shtetin ital-

ian si makineri të sistemit represiv kapitalist dhe si diktaturë të klasës borgjeze, e

cila ushtrohej mbi klasën proletare. Në këtë kuptim, udhëheqësit e „Brigadave të

Kuqe“ kishin marrë „përgjegjësinë dhe detyrën historike për luftimin e pushtetit

kapitalist në Itali me qëllim të ndërrimit të tij me një pushtet të klasës punëtore, i

cili pa ngurrim do ta formonte sistemin e vet juridik me qëllim të gjykimit dhe

dënimit të merituar të armiqve të klasës punëtore“190.

Konsiderohet se lindja e organizatës terroriste „Brigadat e Kuqe“, kishte

rezultuar nga takimet ultramajtiste të organizuara në Institutin Katolik „Stella

Maris“ në qytetin Kiavari, që shtrihet në bregdetin verior italian. Atje, gjatë nën-

torit të vitit 1969, disa herë ishin takuar studentët Renato Curcio dhe gruaja e tij

e mëvonshme, Margherita Cagol (absolvente në Fakultetin Sociologjik të

Trentos). Pas disa takimeve të tilla, ishte marrë vendimi për formimin e grupit

terrorist „Brigate Rosse“. Më vonë në këtë grup ishin bashkuar edhe Alberto

Franceschini dhe udhëheqësi i aksionit „Moro“, Mario Moretti.

Në fillim ky grup ishte këshilluar dhe, pa ndonjë rezervë, ishte financuar

nga Giangiacomo Feltrinelli. Ky industrialist i fuqishëm, që në vitet ‘50 kishte for-

muar në Milano një institut dhe një qendër dokumentare për hulumtimin e lëviz-

jeve të ndryshme punëtore ndërkombëtare. Në këtë drejtim, kjo qendër shkencore,

kishte bashkëpunuar edhe me disa institute të universiteteve të ndryshme evropi-

ane, në mesin e tyre edhe me atë të Amsterdamit. Në fillim të viteve ‘60, gjatë viz-

itës së tij në Kubë, Feltrinelli ishte takuar edhe me Fidel Kastron. I brengosur për

mundësinë reale të një grushtshteti fashist në Itali, Feltrinelli i kishte studiuar me

kujdes taktikat e luftërave të ndryshme revolucionare të zhvilluara në Amerikën

Latine dhe kishte vepruar në drejtim të formimit të një lëvizjeje kryengritëse ital-

iane. Për këtë arsye, në vitin 1967, Filtrinelli kishte vendosur kontakte me udhëhe-

qësin e njohur palestinez, Georg Habash dhe me udhëheqësit e Fraksionit të

Armatës së Kuqe (RAF) gjermane. Dy vjet më vonë, së bashku me disa terroristë

gjermanë, ai kishte qëndruar në kampin palestinez, të udhëhequr nga Georg

Habashit (në Jordani) me qëllim të stërvitjeve luftarake. Pastaj ishte formuar në

Cyrih një shërbim për koordinimin e aktiviteteve terroriste në mes grupeve të

ndryshme ndërkombëtare, ndërsa në Pragë kishte siguruar një shtëpi për strehimin

eventual të terroristëve (në vitin 1971, në këtë shtëpi ishte strehuar edhe terroristi

i njohur Augusto Viel). Me qëllim të financimit të aktiviteteve të ndryshme terror-

iste ndërkombëtare, në vitin 1968, në një bankë zvicerane, Feltrinelli kishte hapur

190 Krahaso: Theodor Wieser, Der Fall Moro, në: Blutspur der Gewalt, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 40 - 49.

EUROTERRORISTËT

91 :.

edhe llogarinë bankare Nr.15885 me emrin „Robinson Cruso“. Pas këtyre

aktiviteteve paraprake në vitin 1970 Feltrinelli e kishte formuar në Milano edhe

grupin terrorist me emrin „Gruppi di Azione Partigiana“ (Grupi i Aksioneve

Partizane). Në shërbim të këtij grupi ishin ofruar shtëpi të shumta konspirative, një

„burg popullor“ në të cilin dërgoheshin personat e rrëmbyer dhe armë të shumta

ushtarake. Kjo do të thotë se në fillim të aktivitetit të vet „Gruppi di Azione

Partigiana“ (Grupi i Aksioneve Partizane) kishte në dispozicion çdo gjë të nevo-

jshme për zhvillimin e një kryengritjeje të armatosur. Pas aksidentit vetëvrasës, që

kishte ndodhur më 14.03.1972, në të cilin e kishte humbur jetën Feltrinelli, shumë

aktivistë të tij së bashku me tërë potencialin luftarak që kishin në dispozicion,

kishin kaluar në organizatën „Brigate Rosse“.

Anëtarët e organizatës terroriste „Brigate Rosse“, kishin vepruar në grupe

të vogla, të përbëra nga katër ose pesë anëtarë. Këto grupe, varësisht nga rasti ose

situata, kishin bashkëpunuar me njëri-tjetrin. Si aksion i parë i organizatës terror-

iste „Brigadat e Kuqe“, konsiderohet vënia e zjarrit në garazhin e shefit personal

të ndërmarrjes „SIT - Siemens“, që kishte ndodhur më 17.09.1970. Pas këtij

aksioni, kishin filluar edhe rrëmbimet e ndryshme të personave autoritativë me

qëllim të ushtrimit të shantazhit për lirimin e të burgosurve të ndryshëm politikë191.

Pastaj, sipas taktikës së veprimit të dyfishtë militant, aksioneve ilegale terroriste

dhe veprimit publik politik (taktikë karakteristike e veprimit katërmbëdhjetëvjeçar

të kësaj organizate), kishin filluar vrasjet e paskrupullta politike. Mund të thuhet

se deri në rastin e vrasjes së Aldo Moros terroristët italianë gëzonin mbështetjen e

shtresave të ndryshme popullore. Kjo përkrahje padyshim që kishte ndikuar në

masivizimin aq të fuqishëm të kësaj organizate, sa në fund të viteve ’70 në kuadër

të saj kishin vepruar mbi 100 formacione, gjegjësisht grupe të niveleve të

ndryshme terroriste.

Në fillim “Brigadat e Kuqe” kishin vepruar kryesisht në drejtim të dëmtim-

it të kundërshtarëve të tyre politikë. Ndërsa më vonë, ashtu sikurse organizatat e

tjera radikale majtiste në Evropë, edhe Brigadat e Kuqe kishin filluar të sulmonin

interesat e ndryshme amerikane dhe ato të NATO-s në Itali. Kështu, në dhjetor të

vitit 1981 ishte rrëmbyer gjeneralbrigade Jeams Dozier në Veronë. Ndërsa disa ditë

më vonë ishte likuiduar edhe diplomati amerikan, Leamon Hunt. Pas këtij viti

rastet e sulmeve terroriste ndërkombëtare në Itali kishin qenë gjithnjë e më të rral-

191 Më 15.03. 1978 ishte rrëmbyer në Romë kryetari i partisë „Democratia Cristiana“ dhe ish kryeministri italian Aldo Moro. Gjatë rrëmbimit ishin likuiduar edhe pesë truproja të Moros. Pas 53 ditëve, përkatësisht me 09 maj, ishte gjetur trupi i tij i vrarë. Në një makinë të parkuar në mes Pisa del Gesu ku ndodhej selia e „Democratia Cristiana“ dhe Via delle Botteghe Oscure ku gjendej selia e Partisë Komuniste të Italisë, ishte hedhur trupi i vrarë i Moros. Krahaso: Theodor Wieser, Der Fall Moro, në librin: Blutspur der Gewalt, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 45 - 47.


la. Kjo dukuri nuk ishte rezultat i ndonjë ndryshimi të kursit terrorist, por ishte

rezultat i fërkimeve gjithnjë e më të fuqishme brenda „Brigadave të Kuqe“, si dhe

iniciativave gjithnjë e më të fuqishme në luftë kundër Brigadave të Kuqe.

Gjatë zhvillimit të hetimeve lidhur me shkaqet e vdekjes së Feltrinellit me

1972 në Segrate (paralagje e Milanos) ishin burgosur rreth 30 aktivistë, në mesin

e tyre edhe udhëheqësi i „Brigadave të Kuqe“ në Romë, Morucci. Ky i fundit,

ashtu sikurse edhe disa aktivistë të tjerë, gjatë marrjes së tyre në pyetje kishin fil-

luar të „këndonin“ (për këtë arsye Morucci quhej edhe „Pentiti“). Mirëpo, në struk-

turat komanduese të kësaj organizate kishin vepruar edhe persona të tillë, si

Silvano Girotto, i njohur me emrin „Frate Mitra“ i cili kishte qenë oficer i

Shërbimit Kundëterrorist. Në saje të këtyre rrethanave dhe lehtësive të krijuara,

policia italiane kishte arritur që t’i identifikonte personat udhëheqës të organizatës

Brigadat e Kuqe (Curcio, Franceschini, Cagol, Semeria dhe Moretti). Disa prej

këtyre udhëheqësve, si Curcio dhe Franceschini, ishin burgosur192. Ndërsa të tjerët,

si zonja Cagol, ishin vrarë gjatë përleshjeve të ndryshme me policinë. Kështu, në

saje të luftës së pakompromis kundër terrorizmit, pas vitit 1980 kishte filluar

zvogëlimi i dukshëm i intensitetit të veprimit terrorist në Itali. Kjo ishte arritur

edhe nga fakti se deri nga mesi i viteve ’80, policia italiane kishte arritur burgos-

jen e kryesisht të gjithë udhëheqësve të Brigadave të Kuqe. Disa prej tyre (sipas

informacioneve të policisë rreth 300) kishin kaluar në emigracion, (në Francë dhe

në shtete të ndryshme të Amerikës Latine), me qëllim të vazhdimit të jetës së tyre

ilegale.

Në vitin 1999, ishte paraqitur një grup i ri terrorist që kishte vepruar me emrin

e Brigadave të Kuqe. Ky grup është përgjegjës për vrasjen e tre personave dhe plan-

ifikimin e shumë sulmeve terroriste, në mes të tjerave edhe për hartimin e një plani

për sulm terrorist kundër kryeministrit italian, Silvio Berluskoni. Lidhur me këto

aktivitete, në vitin 2007 ishin burgosur 15 persona të dyshimtë si anëtarë të

Brigadave të Kuqe193.

Në vitin 2006 ishte zhvilluar edhe një procedurë për ndriçimin e vrasjes së

Aldo Moros. Kështu komisioni i Senatit hetues i quajtur me emrin “Terrorizmi

dhe Masakra”, që kishte vepruar në Itali nga viti 1994 deri në vitin 2000, kishte

Më 17.02. 1975 një komando njëzetanëtarëshe, e udhëhequr nga Cagol, e sulmon stacionin policor dhe burgun, ku ndodhej Curcio dhe e liron atë. Disa muaj më vonë (5.06. 1975) zonja Cagol vritet gjatë një përleshjeje të armatosur me policinë. Në janar të vitit 1976 burgoset më në fund Curcio. Krahaso: Linksterrorismus der Brigate Rosse, Klaus Webhofer, f. 32, 34, 111, 114 dhe 116, Universität Wien 1994 193Krahaso: Tagesspiegel 14.2.2007, http://www.tagesspiegel.de/politik/international/Italien-Terrorismus;art123, 1878428 ; Zu den neuen BR: Casamassima, Pino, Il libro nero delle Brigate Rosse. Gli episodi e le azioni della più nota organiz- zazione armata dagli “anni di piombo” fino ai nostri giorni, Rom 2007. S. 285ff.; Galli, Giorgio, Piombo Rosso. La sto- ria completa della lotta armata in Italia dal 1970 a oggi, Mailand 2007. f. 299.

192

EUROTERRORISTËT

93 :.

argumentuar “ekzistimin e indicieve të qarta, të cilat flasin për

involvimin edhe të shërbimeve të ndryshme sekrete në rrëm-

bimin e Aldo Moros”194. Në këtë kontest, ishte paraqitur edhe

mendimi se vrasja e Moros kishte në lidhshmëri të ngushtë me

“Strategjinë e Tensionit”, që kishte për qëllim pengimin e

pjesëmarrjes së komunistëve në qeverinë italiane195.

Lidhur me këtë ngjarje, në vitin 2001, eksperti

amerikan i terrorizmit Steve Pieczenik, i cili ishte përfaqësues Prof. Dr. Aldo Moro

(1916 - 1978)i qeverisë amerikane në Shtabin e Krizës gjatë

rrëmbimit të

Aldo Moros, kishte deklaruar:

„Më vjen keq për vdekjen e Moros, mirëpo ne ishim të detyruar që ta

instrumentalizojmë Brigadën e Kuqe, në mënyrë që ai të vritet…Mund të thuhet se

ishte një vrasje e përgatitur… Moro duhej të vdiste. Asnjëherë nuk ka qenë detyrë

e imja, shpëtimi i jetës së tij. Si përfaqësues i shtetit amerikan dhe këshilltar i ministrit të Punëve të Brendshme të Italisë, detyrë e imja ishte stabilizimi i Italisë, pengimin e kolapsit në Partinë Socialdemokrate dhe pengimi i komunistëve që ata, përmes rrëmbimit të Moros, të mos arrijnë kontrollimin e qeverisë196. Dorëzimi i karrierës terroriste të brigadierëve të kuq italianë, ishte bërë

edhe nga bindja e krijuar se vetëm me sulme të fuqishme terroriste nuk mund të

ndërrohej sistemi politik i shtetit të tyre. Përkundrazi, aktiviteti i tyre terrorist

shumë më tepër kishte ndikuar në drejtim të forcimit të pushtetit shtetëror italian.

Kjo ishte arritur edhe në saje të formimit të Frontit Kundërterrorist Italian, i cili

ishte krijuar nga përfaqësuesit e të gjitha partive politike dhe subjekteve të tjera

demokratike italiane, me qëllim të luftimit, izolimit dhe të mënjanimit të fenomenit

terrorist në Itali197.

194 Michaela Wunderle: Die Roten Brigaden. në: Wolfgang Kraushaar (Hrsg.): Die RAF und der linke Terrorismus. Band 2, Edition Hamburg, Hamburg 2006, f. 782–808. 195Regine Igel: Linksterrorismus fremdgesteuert? Die Kooperation von RAF, Roten Brigaden, CIA und KGB.. In: Blätter für deutsche und internationale Politik. 10 2007, f. 1230 196Po aty, f. 1231 197Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 305.


TERRORIZMI NACIONALIST

Në dallim nga lëvizjet e tjera terroriste, këto të tipit nacionalist veprojnë në

kontinuitet më të gjatë kohor. Kjo do të thotë se, grupet ose organizatat terroriste,

që kishin vepruar nga pozita të ndryshme ideologjike, majtiste ose djathtiste

(Fraksioni i Armatës së Kuqe gjermane, Brigadat e Kuqe italiane, Aksioni Direkt

francez, Njësitet Komuniste Luftarake belge, lëvizjet e ndryshme terroriste turke

etj.), ishin krijuar në kohëra dhe rrethana të caktuara historike dhe pas disa deka-

dave të veprimit të tyre, ishin zhdukur përsëri. Ndërkaq, lëvizjet terroriste të

bazuara në ideologji nacionaliste (Armata Republikane Irlandeze, ETA etj.), kishin

vepruar ose veprojnë në hapësira më të gjata kohore.

Natyrisht se, edhe lëvizjet e ndryshme terroriste të tipit nacionalist në raste

dhe rrethana të caktuara historike, ishin zhdukur. Raste konkrete në këtë drejtim

paraqet „FLQ“ (Front de Libération du Quebek) në Kubek, lëvizja kroate „Ustaši“,

ajo maqedone „VMRO“, etj. Ndërsa, në rrethana të reja shoqërore ekzistojnë edhe

raste të rishfaqjes së tyre. Nga ana tjetër, rrethanat konkrete shoqërore, në të cilat

kishin jetuar popujt e ndryshëm së bashku me emancipimin e tyre nacional dhe

ngritjen e ideve nacionaliste, kishin ndikuar në krijimin e grupeve të reja terroriste

(Tamilët në Sri Lankë, organizata armene „ASALA“ (Armenian Secret Army for

the Liberation of Armenia / Ushtria Sekrete për Çlirimin e Armenisë) etj.

Kontinuiteti i gjatë i veprimit të lëvizjeve terroriste nacionaliste, nuk do të

thotë se këto lëvizje, në dallim nga të tjerat, ishin më pak të kursyera nga goditjet

e ndryshme ushtarako-policore ose përçarjet e brendshme. Kjo qëndrueshmëri

kishte të bënte me faktin se terroristët e tipit nacionalist, ndryshe nga të tjerët,

gjithmonë ishin përkrahur nga shtresat e ndryshme popullore. Kjo përkrahje

padyshim që u kishte mundësuar atyre rekrutimin e lehtë të kuadrove të reja, sig-

urimin e burimeve të nevojshme financiare si dhe jetë më të gjatë në ilegalitet.

Organizatat terroriste nacionaliste ishin paraqitur zakonisht si „krah

ushtarak“ i lëvizjeve të radikalizuara politike. Në këto raste „të ndarjes së detyrave“

ishte vepruar, zakonisht me kujdes duke ju njohur të drejtën e kritikës publike

udhëheqësve legalë politikë. Në këtë mënyrë, në të gjitha rastet, kur aksionet terror-

iste „kishin dështuar“ ose „kishin shkaktuar viktima të panevojshme“, organizatat

terroriste ishin kritikuar në mënyrë publike nga përfaqësuesit e tyre politikë.


95 :.

Por në dallim nga terroristët e tipit majtist ose djathtist, këta të tipit

nacionalist nuk ishin edhe aq të inspiruar nga ndonjë lëvizje terroriste ndërkom-

bëtare. Madje edhe idetë „për krijimin e rrethanave latinoamerikane ose atyre

algjeriane“ të propaganduara nga ideologët e ndryshëm majtistë, nacionalistët i

kishin konsideruar si utopike. Në të vërtetë, terroristët nacionalistë ishin të inspiru-

ar vetëm nga e kaluara e tyre historike. Mirëpo, nganjëherë ata i kishin stilizuar

programet e tyre politike edhe me ngjyra majtiste. Me gjithë këto ide, organizatat

terroriste të tipit nacionalist, për dallim nga lëvizjet e tjera, shumë rrallë kishin

bashkëpunuar me njëra-tjetrën.

1. Irlanda Veriore

Për të kuptuar më të mirë lëvizjen terroriste irlandeze, së pari duhet bërë një

vështrim historik për problemin irlandez. Në të vërtetë, gjendja e përgjithshme në

Irlandën Veriore ishte rezultat i luftës 800 vjeçare, të popullit irlandez kundër

armiqve të tij. Në shekullin XII anglezët e kishin pushtuar ishullin irlandez. Që nga

ajo kohë ata kishin filluar të sillnin protestantë të shumtë skocezë me qëllim të kol-

onizimit të tokave irlandeze. Kjo kishte ndikuar në ndarjen fetare në mes të ardha-

cakëve protestantë dhe popullsisë vendase katolike. Ç’është e vërteta, në një ndar-

je të tillë kishin ndikuar edhe reformat e filluara kishtare në Angli, respektivisht

refuzimi i tyre nga populli irlandez. Një ndarje e tillë pa dyshim që kishte ndikuar

në polarizimin e përgjithshëm shoqëror, ekonomik, politik, fetar dhe kulturor në

mes këtyre dy grupeve etnike.

Procesi i kolonizimit të Irlandës Veriore ishte shoqëruar me diskriminime të

gjithanshme ndaj popullsisë autoktone katolike. Të gjitha pozicionet kyçe finan-

ciare, ekonomike dhe politike ishin të rezervuara vetëm për zyrtarët protestantë.

Madje edhe në çështjet e ndryshme, që kishin të bënin

në të drejtat pronësore ose, në ato të banimit, ishin evi-

dentuar dukuri brutale të diskriminimeve fetare dhe

nacionale. Ndërsa, gjatë fushatave të ndryshme zgjed-

hore, gjithmonë ishte manipuluar me elektoratin kato-

lik ose me votat e tyre, me qëllim të pengimit të përp-

jekjeve të tyre për përfaqësim real politik.

Në vitin 1802 ishte formuar unioni shtetëror në

mes Irlandës dhe Anglisë. Një kurorëzim i tillë

shtetëror, kishte shkaktuar valën e parë të dhunës poli-

tike në mes të këtyre dy grupeve të polarizuara fetare


dhe etnike. Kjo dhunë e filluar politike me tërë ashpërsinë dhe brutalitetin e vet

ishte bartur deri në vitet e fundit, dhe si e tillë nga mediat e ndryshme shpeshherë,

ishte trajtuar edhe si problem ndërfetar198.

Në vitin 1921 ishte shpallur Republika Irlandeze. Në këto rrethana të ngrit-

jes së tensioneve ndëretnike, anglezët kishin arritur që ta ndanin veriun e banuar

me kolonë protestantë (të ashtuquajturën provinca Ulster), nga pjesa tjetër irlan-

deze dhe ta aneksonin. Kjo sjellje angleze e kishte provokuar reagimin e armato-

sur të popullsisë irlandeze, duke shkaktuar luftën qytetare që kishte zgjatur deri në

vitin 1923199.

Përafërsisht dy të tretat e banorëve të Irlandës së Veriut janë protestantë. Ata

natyrisht që e kishin kundërshtuar ribashkimin e Irlandës të kërkuar nga popullsia e

përgjithshme me shumicë irlandeze. Pikërisht ndarja e Irlandës në vitin 1921 dhe

pengesat e paraqitura nga popullsia protestante për ribashkimin e vendit, kishin

ndikuar në frymëzimin e nacionalizmit irlandez, i cili është i karakterizuar me

kërkesën për bashkimin e vendit të tyre.

Dhuna politike

në Irlandën e Veriut

ishte zhvilluar kryesisht

në tri faza. Faza e parë

kishte filluar në vitin

1939 dhe kishte zgjatur

deri në vitin 1941. Faza

e dytë kishte filluar në

vitin 1956 dhe kishte

zgjatur deri në vitin

1962. Ndërkaq në vitin

1969 kishte filluar faza

e tretë, e cila kishte Ndryshimi i strukturës etnike në Irlandë, Burimi: commons.wikimedia.org

vazhduar deri në vitin

1998, kur ishte arritur

zgjidhja politike e problemit irlandez. Në të vërtetë, vala e tretë e dhunës politike

kishte filluar në verën e vitit 1969, kur demonstruesit e organizuar nga Lëvizja

Katolike për të Drejtat Qytetare, ishin penguar me forcë nga protestantët militan-

të. Përleshjet e shkaktuara në mes të këtyre dy grupeve fetare dhe etnike kishin

marrë përmasa të tilla saqë policia e Irlandës Veriore, ishte detyruar të kërkonte

Krahaso: Krumpach Robert, Terrorismus in Irland - ein Überblick, Bundeszentrale für politische Bildung, Terrorismus, Untersuchung zur Strategie und Struktur revolutionärer Gewaltpolitik, Bonn 1977, f. 224 - 239. 199Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Der globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 253 - 272.

198


97 :.

ndihmë ushtarake nga Londra. Që nga ajo kohë e deri në vitin 1998 në Irlandën

Veriore nuk kishte ekzistuar normaliteti i nevojshëm jetësor.

Asnjëra nga fazat e lartpërmendura të zhvillimit të dhunës politike në

Irlandën Veriore nuk ishte kurorëzuar me sukses dhe, të gjitha ato kishin shkaktu-

ar vetëm vdekjen e shumë qytetarëve të pafajshëm. Kështu që, nga fillimi i vitit

1969 e deri në vitin 1989, nga pasojat e dhunës së ushtruar terroriste, në Irlandën

Veriore kishin vdekur 2773 qytetarë, në Britani të Madhe 104, ndërsa në vende të

tjera të Evropës ishin evidentuar mbi 100 të vrarë. Kjo do të thotë se gjatë viteve

në fjalë, bilanci terrorist në Irlandën Veriore kishte rezultuar me rreth 3000 persona

të vrarë dhe mbi 25.000 të plagosur200. Shikuar në aspektin statistikor, në kontek-

ste të ndryshme të konfliktit irlandez, gjatë periudhës në fjalë për çdo muaj ishin

vrarë nga shtatë deri në tetë qytetarë. Ndërsa, në vitet 1987 dhe 1988 ishin eviden-

tuar nga 93 qytetarë të vrarë. Më në fund duket se palët e konfrontuara i kishin

kuptuar vrasjet e panevojshmeve të ndërsjella dhe, shpresojmë se negociatat e fil-

luara dhe të kurorëzuara me marrëveshje paqësore do ta sjellin paqen aq të nevo-

jshme në Ishullin e përgjakur irlandez.

1.1. Armata Republikane Irlandeze

Në bazë të disa elementeve karakteristike,

Armata Republikane Irlandeze dallohet nga të gjitha

grupet e tjera terroriste ndërkombëtare. Anëtarët e

kësaj organizate, për dallim nga të tjerët, zakonisht

nuk rridhnin nga shtresat e larta shoqërore. Ata nuk

ishin as intelektualë dhe si të tillë shumë pak revolu-

cionarë, në kuptimin e ushqimit të tyre me ide mark-

siste ose anarkiste. Pjesëtarët e kësaj organizate

tradicionalisht rridhnin nga familjet punëtore dhe ishin të papunë. Kështu, ata e

kishin vetëm një qëllim - vazhdimin e traditës së të parëve të tyre në drejtim të rib-

ashkimit të Irlandës.

Në këtë drejtim, anëtarët e Armatës Republikane Irlandeze, vepronin të

organizuar në mënyrë sa profesionale aq edhe fanatike. Ata ishin njëkohësisht

luftëtarë dhe besimtarë të fortë katolikë. Edhe Gerry Adams (njëri nga themeluesit

„Provisional IRA“ dhe themelues i partisë „Sinn Fein“, e cila konsiderohet si njëra

nga partitë më të fuqishme në Irlandën Veriore) ishte djalë i një punëtori, i cili i

kishte kaluar vitet e rinisë së vet në burg, besonte në Zotin dhe së bashku me gruan



dhe djalin e tij çdo të diel shkonte në kishë. Nga parime të tilla duhet kuptuar prak-

tikën e Armatës Republikane Irlandeze (Irish Republican Army), e cila asnjëherë

nuk kishte sulmuar ditëve të diela.

Anëtarët e Armatës Republikane Irlandeze ishin njëkohësisht heronj dhe

kriminelë, vrasës dhe martirë dhe si të tillë e dëshironin të njëjtën gjë sikurse poli-

tikanët e Dublinit: çlirimin dhe bashkimin e atdheut të tyre. Dallimi i tyre nga poli-

tikanët e ndryshëm irlandezë kishte të bënte vetëm me metodat e veprimit.

Përderisa partitë politike si dhe shumica e popullit irlandez që kishin luftuar për

pavarësinë e plotë dhe ribashkimin e atdheut të tyre vetëm me metoda politike,

Armata Republikane Irlandeze i kishte marrë armët në dorë dhe luftonte në këtë

drejtim kundër të gjithë atyre që qëndronin përballë kursit të tyre politik. Nga qën-

drimet e tilla parimore, ishin sulmuar jo vetëm pjesëtarët e ndryshëm të popullit

anglez, por edhe ata irlandezë dhe ish anëtarët e vet, të cilët kërkonin reformime

politike.

Armata Republikane Irlandeze u lind gjatë

kryengritjeve popullore të shekullit të kaluar dhe u

rrit gjatë luftërave për pavarësi të vitit 1918 - 1923.

Pastaj gjatë luftërave të tjera të mëvonshme

qytetare, ajo e kishte treguar forcën e vet201. Më

vonë kjo organizatë ishte ballafaquar me vështirësi

objektive dhe probleme të brendshme, që kishin

rezultuar me ndarjen e fraksioneve të ndryshme nga

kjo organizatë. Ndarjet e tilla ishin zhvilluar në dy

drejtime: drejtimi i parë kishte të bënte me frak-

sionet e ndryshme, të cilat e kishin kërkuar ndërpre-

rjen e dhunës si mjet të realizimit të qëllimeve poli-

tike. Këto fraksione zakonisht ishin transformuar Sulmi terrorist kundër bazave ushtatrake angleze në Aldershot Shkurt 1972

ose ishin shkrirë në ndonjë parti politike. Ndërsa

ndarja tjetër, kishte të bënte me vendosmërinë për

vazhdimin e zbatimit të dhunës politike, si mjet efikas për realizimin e qëllimit poli-

tik. Ndarja më e fuqishme dhe e parafundit në këtë drejtim kishte ndodhur në vitin

1970, kur një fraksion i Armatës Republikane Irlandeze ishte ndarë dhe kishte for-

muar Armatën Provizore Republikane Irlandeze (Provisional IRA - PIRA). Që nga

viti 1972, kur Armata Republikane Irlandeze e kishte shpallur në mënyrë të njëan-

shme ndërprerjen e zjarrit, shumë anëtarë të saj kishin kaluar në anën e „Provisional

Krahaso: Roger Bernheim, Morden für die Einheit Irlands, në librin: Blutspur der Gewalt, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 123. 202Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 273.

201


99 :.

IRA“. Gjatë asaj kohe, në lëvizjen çlirimtare irlandeze ishte paraqitur edhe Armata

Nacionalçlirimtare Irlandeze (Irish National Liberation Army), e cila edhe pse i kishte

rreth 150 anëtarë, nuk kishte luajtur ndonjë rol të rëndësishëm politik202.

Pas themelimit të saj, Armata Provizore Republikane Irlandeze (Provisional

IRA) ishte bërë subjekti më i fuqishëm politik në Irlandën Veriore. Ajo, falë forcës

së përgjithshme të saj, kishte filluar të trajtohet edhe si armatë e vërtetë e

Republikës së Irlandës. Gary Adams, njëri nga themeluesit e „Provisional IRA“,

me një syçelëti dhe strategji të lartë politike, vazhdimisht ishte përpjekur për har-

monizimin e aksioneve terroriste me aktivitetin politik. Nga ky qëllim ishte for-

muar partia politike irlandeze „Sinn Fein“, e cila së bashku me SDLP (Sozial

Democratic Labour Party), konsiderohen si parti kryesore politike irlandeze203.

Partia katolike irlandeze „Sinn Fein“, e përfaqëson publikisht Armatën Provizore

Republikane Irlandeze dhe kishte për qëllim ribashkimin e Irlandës dhe tërheqjen

e administratës, përkatësisht trupave angleze nga vendi.

„Provisional IRA“ financohet nga burime të ndryshme. Burimi kryesor finan-

ciar i saj rrjedh nga ShBA-ja, ku është formuar institucioni humanitar „NORAID“

(Irish Northern Aid Committee) me qëllim të mbledhjes së ndihmave materiale.

Përveç këtij burimi „Provisional IRA“ kishte në dispozicion edhe ndërmarrje

legjitime ekonomike, siç është flota prej 200 makinave “Taxi” në Belfast, fitimi i të

cilave derdhet në arkën e luftës. Gjithashtu, në të gjitha vendet e banuara me kato-

likë është zbatuar edhe tatimi vullnetar në qarkullim i pijeve alkoolike. Në këtë fond,

gjithashtu hynin edhe kontributet vullnetare dhe ato të detyruara të qytetarëve kato-

likë si dhe fitimet e realizuara nga plaçkitjet ose shantazhet e ndryshme204.

Sikurse Armata e mëparshme Republikane Irlandeze, ashtu edhe ajo provi-

zore, i kishin orientuar sulmet e tyre terroriste kryesisht në vrasjen e qytetarëve

anglezë, lirimin e kolegëve të tyre të burgosur politikë si dhe në plaçkitjet e

ndryshme. Kjo do të thotë se në repertorin e këtyre grupeve terroriste, nuk kishin

vlerë vrasjet masive, rrëmbimet e personave të pafajshëm ose ato të aeroplanëve.

Strategjia e të gjitha fraksioneve, që kishin luftuar nën flamurin e Armatës

Republikane Irlandeze, kishte të bënte kryesisht me dobësimin e pushtetit okupues

anglez nëpërmes ushtrimit të dhunës së kufizuar, por të përhershme terroriste. Pra,

qëllimi i sulmeve të Armatës Republikane Irlandeze kishte të bëjë kryesisht me

dëshirën për aktualizimin e përhershëm të çështjes irlandeze deri sa të detyrohet

populli dhe qeveria angleze për t’u tërhequr nga Irlanda.

Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Lübeck 1990, f. 56. 204Dieter Schröder, Der fanatische Nationalismus der „IRA“, Dieter Schröder (Hrsg), Terrorismus, Gewalt mit politischem Motiv, München 1986, f. 139 - 148.

203


Nga një qëllim i tillë, në gusht të vitit 1979 ishte vrarë kushëriri i

mbretëreshës angleze, Lordi Mountbatten. Pastaj, në prag të festave të Vitit të Ri

1983, në Ndërmarrjen Tregtare „Harrods“ të Londrës ishte montuar një bombë, e

cila kishte shpërthyer në kohën kur atje ndodheshin shumë qytetarë të rëndësishëm

anglezë. Më 12.10.1984 „Provisional IRA“ ishte shumë afër realizimit të qëllimit

të saj - mënjanimit të plotë të qeverisë angleze. Në një hotel në Brighton, ku ndod-

hej kryeministresha Thetçer me tërë anëtarët e qeverisë së vet, kishte shpërthyer

një bombë e montuar irlandeze205.

Vrasja e Lordit Mountbatten, sulmi i realizuar në

Birmingham të Londrës dhe ai i dështuar në Brighton,

ishin aksionet më spektakulare terroriste të ndërmarra

nga „Provisional IRA“, jashtë territorit të Irlandës së

Veriut. Nga aksionet e tilla terroriste të kryera në terri-

torin anglez, janë vrarë mbi 100 qytetarë. Ndërkaq, në

Republikën Irlandeze janë vrarë mbi 60 qytetarë

anglezë, në mes tyre edhe ambasadori anglez në

Republikën e Irlandës dhe tre oficerë të lartë të avia-

cionit anglez. Të gjitha viktimat e tjera ishin shkaktuar

në territorin e Irlandës Veriore. Atje mënjanoheshin

gjyqtarët, policët, ushtarët dhe funksionarët e ndryshëm

shtetërorë, të cilët qëndronin në kundërshtim me kursin

e përcaktuar politik të palëve në konflikt. Në raste të shpeshta, anëtarët e Armatës

Republikane Irlandeze i kishin ekzekutuar viktimat e veta publikisht, pra para pop-

ullit, madje edhe në prani të anëtarëve të familjeve të tyre. Një rast i tillë më karak-

teristik kishte ndodhur gjatë kryerjes së një atentati në Katedralen Armagh206. Pos

sulmeve tipike terroriste, Armata Republikane Irlandeze kishte ndërmarrë edhe

operacione në shkallë të gjerë dhe frontale kundër bazave të ndryshme ushtarake

ose stacioneve policore angleze në Irlandën Veriore. Rastet e tilla janë evidentuar

sidomos në qytetin South Armagh, i cili që nga koha e dëbimit të banorëve protes-

tantë, është shndërruar në arenë të konflikteve të ashpra në mes të anëtarëve,

përkatësisht simpatizuesve të Armatës Republikane Irlandeze, në njërën anë, dhe

policisë angleze, në anën tjetër.

Nga ky realitet i përshkruar irlandez, nuk duhet konkluduar se atje vrasës ishin

vetëm terroristët katolikë. Në Irlandën Veriore gjithashtu ishte formuar një lëvizje

rivale terroriste protestante, e cila përbëhej kryesisht nga ish-pjesëtarë të ushtrisë

205 206

Gayle Rivers, Taktik gegen Terror, Aus dem Englischen übertragen von Hainer Kober, Zürich 1987, f. 13. Krahaso: Roger Bernheim, Morden für die Einheit Irlands, në librin: Blutspur der Gewalt, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 124 - 127.


101 :.

angleze. Këta terroristë profesionistë kishin vrarë qindra qytetarë katolikë, të cilët

kishin gëzuar simpati ose dyshohej në lidhjet e tyre me Armatën Republikane

Irlandeze. Kështu, terroristët protestantë, me metoda të njëjta kriminale, sikurse

rivalët e tyre katolikë, kishin montuar qindra autobomba dhe i kishin aktivizuar ato në

lokalitetet publike ose zyrtare katolike. Pastaj, nga vendbanimet me shumicë protes-

tante, ishin dëbuar nga shtëpitë e tyre të gjithë banorët katolikë. Si rezultat i kësaj

dhune të ushtruar rivale politike dhe pastrimeve të ndërsjella etnike, tani në Irlandën

Veriore ekziston një ndarje e plotë e vendbanimeve protestante nga ato katolike.

Më 08.05.1987 gjatë një sulmi të armatosur ndaj një stacioni policor në

Loughall (jugperëndim të Belfastit) ishin vrarë tetë pjesëtarë të Armatës

Republikane Irlandeze, ndër ta edhe tre oficerë të lartë. Me 08.11.1987 në një

ndërtesë zyrtare në Fermanangh, që gjendet në perëndim të Irlandës Veriore, gjatë

një ceremonie të organizuar, kishte shpërthyer një autobombë e kurdisur. Nga

pasojat e shpërthimit të fuqishëm të saj, kishin vdekur 11 dhe ishin plagosur 55

qytetarë protestantë. Në shkurt të vitit 1988, në kufirin ndërirlandez, një ushtar

anglez e kishte vrarë një pjesëtar të Armatës Republikane Irlandeze, i cili kishte

dëshiruar të vizitonte një manifestim sportiv. Më 06.03.1988, në kufirin e

Gjibraltarit, një agjent anglez kishte vrarë tre pjesëtarë të paarmatosur të Armatës

Republikane Irlandeze (njëri prej tyre kishte qenë femër). Ky kishte qenë, vërtet,

edhe rasti më flagrant i ekzekutimeve të paligjshme, të cilat shpeshherë ishin ndër-

marrë kundër pjesëtarëve të Armatës Republikane Irlandeze207. Kufomat e këtyre

tri viktimave ishin sjellë në Belfast dhe gjatë ceremonisë së varrimit të tyre, një ter-

rorist protestant, duke depërtuar në masën e tubuar, kishte hedhur mbi ta granata

dore. Në atë rast ishin vrarë tre dhe ishin plagosur mbi 50 irlandezë katolikë. Këto

raste i kishin acaruar raportet mes popullsisë angleze dhe asaj irlandeze, duke i

sjellë ato në një pozitë tejet kritike, nga e cila kishte përfituar vetëm dhuna poli-

tike.

Pas shumë dekadave të konfrontimeve të përgjakshme, në fillim të viteve

‘90, qeveria angleze kishte filluar ta kuptonte faktin se katolikët irlandezë për aq

sa janë kundër vrasjeve dhe formave të tjera të dhunës politike janë edhe kundër

mbizotërimit anglez në tokat e tyre. Në këtë mënyrë ishin iniciuar disa takime të

fshehta e më vonë edhe negociata të drejtpërdrejta në mes palëve në konflikt, të

cilat ishin kurorëzuar me marrëveshjen e 16.12.1993 të nënshkruar nga kryemi-

207 Në këtë drejtim shumë herë Amnesty International dhe Komisioni i të Drejtave të Njeriut në Evropë, në raportet e tyre kishin dokumentuar raste të shumta të zbatimit të dhunës së kundërligjshme fizike dhe shkeljeve të tjera të të drejtave të ndryshme të njeriut në Irlandën Veriore. Në këtë drejtim, rasti i internimit të Bobby Sands dhe gruas së tij, si dhe pranimit të vdekjes së tyre nga pasojat e grevës në ushqim, paraqesin rastet më flagrante. Më gjerësisht, shih: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 474.


nistri i atëhershëm anglez, John Major dhe kolegu i tij irlandez, Albert Reynolds.

Me këtë marrëveshje, të ashtuquajtur „Dowing - Street“ ishin paraparë edhe

kornizat e zgjidhjes paqësore dhe përfundimtare të konfliktit irlandez. Me këtë

marrëveshje ishte paraparë edhe mundësia e integrimit të plotë dhe të barabartë të

partisë politike irlandeze, Sinn Fein, në procesin e filluar paqësor, në qoftë se

Provisional IRA „heq dorë nga operacionet terroriste“.

Udhëheqja politike e „Provisional IRA“, duke i përkrahur nismat e filluara

paqësore, në vitin 1994, e kishte shpallur ndërprerjen e njëanshme dhe të pakusht

të zjarrit, që kishte zgjatur deri në vitin 1996. Në këtë vit ishte akuzuar pala angleze

për „mungesë të vullnetit të mirë“ në zgjidhjen paqësore të konfliktit irlandez.

Mirëpo, pas fitores së Partisë Laburiste në Angli, sërish ishte përtërirë procesi i fil-

luar paqësor dhe me datën 30.04.1998 ishte nënshkruar marrëveshja historike, e

njohur me emrin „Good Friday Agreement“ (Konventa e Premtes së Madhe).

Natyrisht, që kjo marrëveshje nuk e kishte paraparë tërheqjen e pakusht të

forcave angleze dhe bashkimin e ishullit irlandez. Kjo kishte ndikuar në radikaliz-

imin aq të fuqishëm të grupeve të caktuara politike irlandeze, sa që ishte themelu-

ar „Armata Reale Republikane Irlandeze“. Kjo organizatë e re terroriste irlandeze,

e kundërshtonte zgjidhjen kompromise të problemit irlandez dhe ndërrimet e bëra

në Artikullin 2 dhe 3 të Kushtetutës së Republikës Irlandeze, me të cilat ishte anu-

luar qëllimi kombëtar për bashkimin e ishullit irlandez. „Real IRA“ ishte themelu-

ar kryesisht nga krahu sekret dhe i armatosur i lëvizjes „32 - County Sovereignty“

dhe kryetari i saj i parë ishte ish-udhëheqësi i shërbimit për armatim të

„Provisional IRA“, Michael (Mickey) McKevit, i cili ishte burgosur në mars të

vitit 2001. Sipas informacioneve, „Real IRA“ ka në dispozicion rreth 200 anëtarë,

të cilët mbështeten në përkrahjen e shtresave radikale irlandeze dhe ndihmën e

„Armatës Çlirimtare Irlandeze“, e cila ka rreth 50 anëtarë. Që nga viti 1999, „Real

IRA“kishte kryer rreth 90 sulme terroriste, në mes tyre edhe sulmin e gushtit të

vitit 2002 kundër një qendre komanduese ushtarake në Londër. Që nga themelimi

i saj e deri tash, janë burgosur ose mënjanuar rreth 40 anëtarë të „Real IRA-s.“

1.2. Kronikë e sulmeve terroriste të IRA-s

1968 Në tubimet e ndryshme protestuese, populli katolik në Irlandën Veriore kishte kërkuar të drejta të barabarta me protestantët e ardhur dhe të përkrahur nga Anglia. Këto tubime ishin shndërruar në konflikte masive në mes protestantëve dhe katolikëve. 1969 Konfliktet ndërnacionale marrin përmasa dramatike. Për t’i shuar ato, ndërhyn Britania e Madhe. Në këto rrethana ishte riorganizuar Armata Republikane Irlandeze.


103 :.

1972 Shkurt, Londonery / Aldershot, Belfast: Pasi një njësit parashutist anglez kishte vrarë 13 protestues të paarmatosur katolikë në Londonery, IRA kishte sulmuar një ndërtesë të Komandës së Regjimentit Parashutist në Aldershot duke vrarë nëntë ushtarë anglezë. Ndërkaq, në Belfast, nga pasojat e shpërthimit të një bombe të IRA-s, kishin vdekur 11 persona. 1973 28.03, Belfast: Anijet e Marinës Luftarake Irlandeze kishin ndaluar anijen transportuese „Claudia“, e cila ishte e ngarkuar me pesë tonelata armatim me prejardhje libiane, destinuar IRA-s. 1974 03.02, Londër: Nga shpërthimi i një bombe të IRA-s, të montuar në një autobus të Shërbimit Sekret Anglez M62, kishin vdekur nëntë ushtarë, dhe një grua angleze së bashku me dy fëmijët e saj. Në gjysmën e parë të vitit 1974, nga sulmet e ndryshme protestante kishin vdekur 28 persona. 17.07, Londër: Nga një shpërthim i fuqishëm në Tower të Londrës kishte vdekur një dhe ishin plagosur 41 qytetarë anglezë. 05.10, Guildford: Sulmohet një shtëpi publike e vizituar nga qarqet protestante irlandeze. Nga shpërthimi i bombave kishin vdekur pesë dhe ishin plagosur 15 persona. 21.11, Brimingham: Një bombë e fuqishme e Armatës Republikane Irlandeze kishte shkaktuar vdekjen e 21 dhe plagosjen e 168 personave. 1975 06.12, Londër: Pas ndjekjeve të fuqishme policore, katër anëtarë të Armatës Republikane Irlandeze kishin rrëmbyer disa kalimtarë të rastit dhe ishin barrikaduar në një banesë, e cila gjendej në rrugën Balcombe Street të Londrës. Pas përpjekjeve gjashtëditore, të gjithë personat e rrëm- byer ishin liruar, ndërsa njësiti terrorist ishte dorëzuar. 1976 31.07, Dublin: Armata Republikane Irlandeze kishte vrarë ambasadorin e Britanisë së Madhe në Dublin. 28.10, Belfast: Terroristë protestantë e kishin identifikuar udhëheqësen e plagosur të IRA- s, Marie Drumm, e cila shërohej në një spital në Belfast dhe atje e kishin likuiduar. 1979 22.03, Hagë: Armata Republikane Irlandeze e kishte likuiduar ambasadorin e Britanisë së Madhe në Holandë. 30.03, Londër: Në garazhin e parlamentit anglez kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte vrarë deputetin konservativ, Airey Neave. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë Armata Nacionalçlirimtare Irlandeze (Irish National Liberation Army). 08.08, Londër / Dublin: Gjatë sulmit të armatosur kundër një jahte mbretërore, që lundronte në ujërat irlandeze, ishte vrarë kushëriri i mbretëreshës angleze, Lordi 79 vjeç, Mountbatten së bashku me tre shoqëruesit e tij. Në vitin 1947, pas mbizotërimit kolonial 190 vjeçar, Lordi Mountbatten, duke i tërhequr trupat angleze, e kishte mundësuar shpalljen e pavarësisë së Indisë. 1982 20.07, Londër: Nga pasojat e shpërthimeve të dy bombave të montuara, në rrugë të ndryshme të Londrës, kishin vdekur 11 qytetarë.


1983 17.12, Londër: Nga shpërthimi i fuqishëm i bombës së montuar në shtëpinë e mallrave, Harrod të Londrës, kishin vdekur gjashtë dhe ishin plagosur 94 qytetarë. 1984 12.10, Londër: Gjatë një takimi të udhëheqjes së Partisë Konservative në Hotelin Grand të Brighton (Londër), kishte shpërthyer një bombë e fuqishme. Nga pasojat e këtij shpërthimi, kishin vdekur pesë funksionarë dhe ishin plagosur mbi 30 të tjerë. Ky sulm terrorist kishte për qël- lim mënjanimin e plotë të qeverisë angleze. Anëtarët e qeverisë dhe kryeministrja Theçër kishin shpëtuar rastësisht. 1987 30.10, Paris: Anijet luftarake franceze, të cilat lundronin afër ujërave të Bretanjës, kishin ndaluar anijen transportuese Eksund, e cila ishte e ngarkuar me 150 tonelata armatim me prejardhje nga Libia, të destinuar për Armatën Republikane Irlandeze. 08.11, Enniskillen: Gjatë një marshimi festiv, të organizuar në qytetin Enniskillen të Irlandës Veriore, kishin shpërthyer disa bomba të montuara nga IRA, që kishte shkaktuar vdekjen e 11 dhe plagosjen e 60 personave. 1988 13.07, Duisburg: Gjatë një sulmi të armatosur kundër kazermës ushtarake angleze në Duisburg, ishin plagosur nëntë ushtarë anglezë. 1989 08.09, Bon: Vritet bashkëshortja e një ushtari anglez në Gjermani, nga Armata Republikane Irlandeze. Gjatë këtij viti ishin evidentuar tetë sulme të armatosura kundër anëtarëve të familjeve të personelit ushtarak anglez në Gjermani. 1990 02.06, Dortmund: Vritet një ushtar anglez në Dortmund. Përgjegjësinë për këtë vrasje e kishte marrë IRA. 30.07, Londër: Para shtëpisë së vet ishte vrarë delegati i parlamentit anglez, Ian Gow. 22.09, Deal: Nga shpërthimi i një bombe të montuar në Kasermen Royal të marinës angleze në Deal, kishin vdekur nëntë ushtarë dhe një person civil anglez, si dhe ishin plagosur 22 të tjerë. 24.10, Londonderry: Me një makinë të mbushur me eksploziv ishte sulmuar punkti ushtarak anglez në afërsi të Londonderry. Nga shpërthimi i fuqishëm kishin vdekur pesë ushtarë dhe një qytetar anglez. 30 05, Hagë: Armata Republikane Irlandeze kishte vrarë dy turistë australianë, të cilët ishin konsideruar gabimisht si pjesëtarë të ushtrisë angleze. Lidhur me këtë rast tragjik, IRA e kishte shprehur publikisht (me komunikatë të veçantë) keqardhjen e saj. 1991 07.02, Londër: Me një raketë ishte sulmuar zyra e kryeministrit anglez, Major. Nga godit- ja e saj, ishin plagosur tre funksionarë. 1992 17.01, Omagh: Nga pasojat e shpërthimit të bombës së montuar në një autobus protestant, kishin vdekur shtatë punëtorë. 1993 23.10, Belfast: Në afërsi të selisë së organizatës rivale protestante, Ulster Freedom Fighters (UFF) në Belfast, kishte shpërthyer një bombë e fuqishme, e cila e kishte shkaktuar vdek-


105 :.

jen e 11 dhe plagosjen e 59 personave. Një javë më vonë, në një kafene katolike, ishin vrarë shtatë persona. 1996 Shkurt, Londër: IRA njofton për ndërprerjen e armëpushimit të shpallur dy vjet më parë. Menjëherë pas këtij njoftimi, ishin kryer disa sulme terroriste në Londër dhe Mançester. Nga pasojat e këtyre sulmeve kishin vdekur dy dhe ishin plagosur mbi 300 persona (në Mançester ishin aktivizuar 1500 kilogramë eksplozivë). Qershor, Belfast: Me ndërmjetësimin amerikan, të udhëhequr nga senatori George Mitchel, kishin filluar bisedimet për zgjidhjen paqësore të konfliktit irlandez. 07.10, Lisburn: Para ndërtesës së Komandës Ushtarake Angleze në Lisburn kishin shpërthyer disa bomba, të cilat kishin shkaktuar vdekjen e një dhe plagosjen e mbi 20 ushtarëve. 1997 Shtator, Belfast: IRA e kishte shpallur ndërprerjen e sërishme të armiqësive në Irlandën Veriore. Sinn Fein për herë të parë kishte marrë pjesë në Konferencën Paqësore. Dhjetor, Maze: Në burgun Maze, anëtarët e „Ushtrisë Nacionalçlirimtare Irlandeze“, e kishin vrarë udhëheqësin e „Loyaist Volunteer Force“ Wright. Kjo vrasje kishte shkaktuar aksione të ndryshme hakmarrëse në Irlandën Veriore. 1998 10.04. Përpilohet Marrëveshja e Paqes për Irlandën Veriore. Kjo marrëveshje ishte nën- shkruar nga kryeministrat anglezë dhe irlandezë dhe ishte aprovuar nga parlamentet e tyre. Para aprovimit të kësaj marrëveshjeje, më 22.05.1998 ishte mbajtur edhe referendumi përkatës. 01.08, Belfast: Nga një sulm i armatosur i „Real IRA-s“, ishin plagosur 36 persona. 15.08, Omagh: Nga shpërthimi i një bombe të mbushur me 250 kilogramë Vauxhall Astra kishin vdekur 29 dhe ishin plagosur mbi 220 persona. Përgjegjëse për këtë sulm konsiderohet „Real IRA“ 19.08, Belfast: „Real IRA“ njofton për ndërprerjen e operacioneve luftarake. 02.09, Belfast: Sinn Fein deklaron për ndërprerjen e dhunës politike në Irlandën e Veriut. 10.12, Oslo: David Trimble dhe John Hume shpërblehen me çmimin Nobel për Paqe. 2005 28. 07: IRA përmes një komunikate për shtyp e kishte shpallur fundin e luftës së armatosur. „Të gjithë anëtarët e IRA-s urdhërohen që t’i dorëzojnë armët“ …, ne besojmë se tash ekziston një rrugë tjetër për heqjen e pushtetit anglez nga atdheu i ynë“. 26. 09: Gjenerali kanadez John de Chastelain, si kryetar i komisionit për çarmatim, kishte komunikuar dorëzimin e plotë të armëve nga ana e pjesëtarëve të formacioneve irlandeze. 29. 10: Kryetari i Sinn Féin, Gerry Adams për herë të parë kishte deklaruar se „lufta e IRA-s njëherë e përgjithmonë ka përfunduar“. 2009 Mars: Paraqiten sulme të reja terroriste, prapa të cilave kishte qëndruar grupi i quajtur “Real IRA”.

2. Spanjë

Problemi i terrorizmit në Spanjë është i vjetër aq sa edhe shteti spanjoll. Në

të vërtetë, sikurse format e manifestimit, ashtu edhe burimet dhe orientimet e


veprimeve terroriste në Spanjë, tradicionalisht kanë qenë të ndryshme. Atje, për

shumë dekada me radhë, ka vepruar organizata terroriste e njohur me emrin Grapo.

Paralelisht me këtë, ishin paraqitur edhe disa lëvizje të tjera terroriste, të cilat

kishin vepruar nga pozita të ndryshme ideologjike ose nacionaliste. Njëra prej tyre

është edhe „ETA“. Anëtarët e kësaj organizate janë të organizuar në mënyrë aq të

rafinuar dhe të inspiruar nga Lëvizja Çlirimtare Kubaneze, luftojnë për pavarësinë

e plotë të territoreve baske nga Spanja.

Shkaqet kryesore, që kishin ndikuar në paraqitjen e lëvizjeve të shumta ter-

roriste në Spanjë, ishin të natyrave të ndryshme. Njëra prej tyre kishte të bënte

edhe me pakënaqësinë sociale dhe politike të popullit bask. Ky popull, i cili ka mbi

dy milionë banorë, gjatë të ashtuquajturës „luftë karliste“ të zhvilluar në shekullin

XIX, i kishte humbur të gjitha të drejtat e veta politike dhe rajonale. Mirëpo, indus-

trializimi gjithnjë e më i madh i rajoneve baske, krahas rritjes së mirëqenies sociale

kishte ndikuar edhe në drejtim të lindjes dhe rritjes së fuqishme të vetëdijes kom-

bëtare dhe të nacionalizmit bask208.

Para Luftës së Dytë Botërore, provincat baske, Guipuzcoa dhe Vizcaya,

kishin qenë rajonet më të industrializuara në Spanjë. Ndërsa qyteti Bilbao, krye-

qyteti i Vizcayas, në atë kohë kishte qenë qyteti më i zhvilluar në Spanjë. Kur në

vitin 1936 kishte shpërthyer lufta qytetare, populli bask në mënyrë masive kishte

luftuar në anën e revolucionarëve majtistë. Ata kishin luftuar në anën e forcave

revolucionare, me shpresë se reformat e propaganduara shtetërore do t’u sillnin

atyre një pozicion dhe autonomi më të fuqishme politike. Mirëpo, pas shuarjes së

kryengritjes, regjimi diktatorial i Frankos e kishte nënshtruar dhe diskriminuar në

mënyrë aq brutale popullin bask, sa e kishte ndaluar edhe përdorimin publik të

gjuhës së tyre. Ky nënshtrim dhe diskriminim i egër nacional kishte elemente të

qarta hakmarrëse ngaqë territoret dhe populli bask gjithmonë kishte qenë në ballë

të rezistencës kundër pushtetit diktatorial të Frankos209.

Nga shkaku i pasivitetit të plotë politik të Partisë Nacionale Baske, e cila

kishte vepruar në ilegalitet, në vitin 1953, në kuadër të saj ishte formuar një frak-

sion i studentëve radikalë, i cili së bashku me disa elementë revolucionarë të shtre-

save punëtore, e kishte formuar opozitën kundër regjimit të Frankos në Spanjë. Nga

kjo opozitë, e përcaktuar qartë për kryengritje të armatosur, në dhjetor të vitit 1958

kishte lindur e ashtuquajtura „ETA“.

Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Lübeck 1990, f. 61. 209Territori i përgjithshëm Bask në Spanjë përfshin 7234 km2. Në vitin 1998, në ato territore jetonin 2.104.062 milionë banorë (5,4% e numrit të përgjithshëm të popullsisë), të cilët realizonin të ardhura vjetore prej 41. 600,90 milionë Euro. Në ato territore, gjuha baske është gjuhë zyrtare e barabartë me atë spanjolle. Shih: Shërbimi Statistikor Bask Eustat, Nathalie Caesar, www.europa-digital.de. Das ETA - Special. Krahaso edhe: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 646.

208


2.1. Euskadi Ta Askatasuna

107 :.

Organizata terroriste baske ETA (Euskadi Ta Askatasuna)210, që do të thotë „Për

Lirinë e Atdheut Bask“ ishte themeluar në dhjetor të vitit 1958 nga Organizata

Autonome e Rinisë, që kishte vepruar në kuadër të Partisë Nacionaliste Baske (Partido

Nacionalista Vasca). Themelimi i kësaj organizate duhet kuptuar edhe si reagim i natyr-

shëm i popullit bask kundër politikës diskriminuese dhe diktatoriale të pushtetit të

Frankos në Spanjë. Programi politik i kësaj organizate ka të bëjë me përpjekjet për

themelimin e shtetit të pavarur bask, në të cilin do të bashkoheshin të gjitha territoret

baske të administruara nga Spanja (País Vasco dhe territoret e kufizuara me Region

Navarra) dhe Franca (Provinca Labourd, Basse, Nevarre dhe Soule). ETA kërkon nga

këto shtete njohjen e lirisë së plotë nacionale, politike dhe ekonomike të territoreve

baske, me qëllim të bashkimit të tyre në një shtet të lirë dhe të pavarur, i cili do të

themelohet dhe organizohet sipas modeleve të shteteve evropiane dhe atyre në zhvil-

lim211.

Që nga viti 1986 ETA është e evidentuar në listën e grupeve dhe organi-

zatave terroriste të Kombeve të Bashkuara dhe të Bashkimit Evropian. Ndërkaq,

që nga 08.10.1997 emri i ETA-s figuron edhe në evidencën e grupeve dhe organi-

zatave terroriste të Shteteve të Bashkuara të Amerikës212.

Gjatë të kaluarës së vet gjysmëshekullore, ETA disa

herë i kishte ndërruar format e organizimit dhe metodat e

veprimit të saj terrorist. Mirëpo, qëllimi politik dhe bindja

në mundësinë për realizimit e aspiratave nacionale me

dhunë politike, nuk ishte ndryshuar. Strategët e ETA-s,

duke i kuptuar përfitimet politike të Armatës Republikane

Irlandeze nga Sinn Fein, kishin autorizuar partinë politike

Herri Batasuna, si përfaqësuese të tyre politike. Mirëpo, Për Lirinë e Atdheut Bask

për dallim nga Armata Republikane Irlandeze, ETA ishte

ballafaquar me problemin e mungesës së përkrahjes popul-

lore. Edhe pse ajo pretendon se flet në emër të shumicës së popullit bask, asnjëherë

më tepër se 15% e këtij populli, nuk e kishte përkrahur strategjinë kombëtare të

shpallur nga ETA. Në këtë drejtim kishte ndikuar edhe fakti se nga rreth tre mil-

ionë banorët, që jetojnë në territoret baske, vetëm gjysma e tyre është e

nacionalitetit bask213.

EUSKADI (Bashkësia Autonome Baske). Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Der globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 284. 212http://www.terrorism.com, Terrorist Profiles, Basque Fatherland and Liberty (ETA). 213Arnold Hottinger, Die Auslehnung der Basken, në librin: Blutspur der Gewalt, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 146 - 148.

210 211


Konsiderohet se „ETA“ përbëhet nga 50 aktivistë. Sipas mënyrës së orga-

nizimit të saj, gjithmonë kur njëri prej anëtarëve të saj mënjanohet, pozicioni i tij

menjëherë plotësohet me kandidatë të rinj, të rekrutuar më parë. Që nga mesi i vitit

1960, ETA e kishte formuar shërbimin e vet ushtarak, kulturor, ekonomik dhe shër-

bimin e punës. Ndërsa, pas reformave organizative të përfunduara në vitin 1981, në

kuadër të ETA-s kishin vepruar këto shërbime: Shërbimi Politik (me organin e

posaçëm për komunikim publik); Shërbimin Sekret Informativ; Shërbimin e

Propagandës; Shërbimin e Trupave (komando) Legale; Shërbimin për Veprime

Ndërkombëtare, si dhe Njësitin e Trupave (komando) Ilegale.

Shërbimi ushtarak i ETA-s e kishte kryer aksionin e vet të parë në vitin 1968,

duke e likuiduar policin spanjoll, José Pardines. Pas këtij rasti ishte vërejtur tenden-

ca e forcimit intensiv të krahut militant. Paralelisht me këtë, ishte shtuar edhe numri

i sulmeve terroriste në Spanjë. Si strategji të organizimit dhe të veprimit të vet ter-

rorist, ETA, sikurse organizatat e tjera terroriste, e kishte zgjedhur „konceptin e luftës

guerile në qytete“. Në bazë të këtij koncepti, strategët e ETA-s kishin menduar se

përmes formave të caktuara të veprimit terrorist, të karakterizuara me atentate kundër

personaliteteve eminente politike dhe ushtarako-policore, do të ushtrohej presion i

nevojshëm mbi shtetin, i cili edhe pa krijimin e rrethanave të luftës qytetare, do të

detyrohej të bënte koncesione politike.

Mirëpo, me gjithë strategjinë e përdorur, të dhënat statistikore flasin se gjatë

tërë kohës së diktaturës së egër në Spanjë, në krahasim me periudhat e mëvon-

shme, numri i përgjithshëm i veprave penale politike, e sidomos i atyre të karak-

terizuara si terroriste, ishte i vogël. Ndërkaq, prej vitit 1968 e deri në vitin 1975

ishin regjistruar mesatarisht nga 34 vrasje politike në vit. Një fushatë e tillë e

dhunës politike ishte ashpërsuar sidomos pas fillimit të liberalizimit të pushtetit,

gjatë të ashtuquajturës periudhë kalimtare. Në këtë kohë, në mes të ditës së

20.12.1973, në Madrid ishte vrarë edhe kryeministri spanjoll, Luis Carrero Blanco.

Mënjanimi i këtij personaliteti kryesor gjatë tërë regjimit diktatorial të

Frankos, padyshim që kishte shpejtuar procesin e filluar të demokratizimit të jetës

shoqërore spanjolle. Mirëpo, kjo nuk kishte ndikuar në ndaljen e dhunës terroriste.

Përkundrazi, gjatë viteve 1978 dhe 1980, ETA kishte arritur kulmin e vet të

veprimit terrorist. Kështu, në vitin 1979 ajo i kishte vrarë 72 persona, ndërsa një

vit më vonë 88214. Kjo njëkohësisht kishte qenë edhe koha kur qeveria e instaluar

demokratike në Madrid kishte filluar t’u bënte koncesione të fuqishme kërkesave

baske. Vetëm pas kësaj kohe, ishte vërejtur rënia e intensitetit të veprimit terrorist

të organizatës baske ETA. Ajo tash i kishte orientuar aksionet e veta vetëm në drej-

214 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 285 - 86.


109 :.

tim të vrasjes së personave publikë. Në

këtë mënyrë më 06.02.1986 ishte vrarë

zv/admirali, Cristobal Colon (një pasard-

hës i Kolumbus), më 14.06.1986 nga

shpërthimi i një bombe të montuar në

autobusin e Ministrisë së Mbrojtjes së

Shtetit, ishin vrarë 10 anëtarë të

Shërbimit Guardia Civil dhe ishin plago-

sur 43 të tjerë. Një javë më vonë, ishte

kryer edhe një sulm i fuqishëm raketor

mbi të njëjtin shërbim shtetëror. Ndërkaq,

më 29.07.1986 gjatë një sulmi të armato-

sur, që ishte ndërmarrë në shtëpinë e

pushimit me reputacion në Marbella,

ishte plagosur një fëmijë nëntë vjeçar215.

Nuk ka dyshim se „ETA“ ishte

edhe pjesë e rrjetit të organizuar terrorist Territoret etnike Baske

ndërkombëtar. Kjo argumentohet edhe

me faktin se shumë anëtarë të saj ishin

stërvitur në kampet e ndryshme terroriste në Algjeri, Libi dhe Liban. Gjithashtu,

ekzistojnë edhe dëshmi që flasin se shtetet e lartpërmendura në masë të kon-

siderueshme e kishin financuar dhe furnizuar me armë këtë organizatë. Nga ana

tjetër, edhe ETA u kishte ofruar ndihma konkrete terroristëve të ndryshëm

ndërkombëtarë. Paralelisht me fushatën e sulmeve terroriste të vitit 1986, që ishte

zhvilluar në Spanjë dhe Francë, policia e këtyre shteteve i kishte burgosur dhjetëra

terroristë, prej të cilëve edhe disa shtetas libanezë, të cilët kishin përgatitur disa

sulme terroriste kundër interesave amerikane dhe atyre franceze në Spanjë216.

Në shtator të vitit 1990, ishte burgosur zëvendësi i shefit të përgjithshëm të

ETA-s, José Javier Zabaleta Elogesi. Pastaj kishin pasuar edhe shumë burgosje të

tjera. Pas sukseseve të tilla, në vitin 1991 policia spanjolle kishte deklaruar se ETA

ka rreth 30 deri në 50 anëtarë. Në mars të vitit 1992, gjatë një aksioni të përbashkët

policor franko-spanjoll, në qytete të ndryshme franceze, ishin burgosur edhe tre

udhëheqës të lartë të ETA-s. Ndërkaq, në dhjetor të vitit 1995, ishin konfiskuar 150

kilogramë eksplozivë dhe ishte burgosur i tërë njësiti i ETA-s, i cili dy javë më parë

kishte vrarë tetë persona. Ndërsa në nëntor të vitit 1997, ishin burgosur edhe tre

Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Lübeck 1990, f. 62. 216Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 650.

215


anëtarët më të kërkuar të ETA-s. Hetimet e filluara kishin çuar deri në një banesë

konspirative në qytetin Guernica, në të cilën ishte deshifruar lista me emrat e 600

personave publikë të dënuar me vdekje. Në kontest të këtyre zhvillimeve, ishte

shpartalluar edhe i tërë njësiti special „Viskaya“ i ETA-s.

Kështu, pas 820 viktimave të shkaktuara, më 18.09.1998, ETA kishte

shpallur në mënyrë të njëan-

shmearmëpushimine

pakusht dhe të pakufizuar, i

cili kishte zgjatur vetëm 15

muaj217. Që nga ajo kohë e

deri tash nga format e

ndryshme të zbatimit të

dhunës politike në kontest të

problemit bask, janë vrarë

edhe dhjetëra qytetarë të

tjerë. Sipas analizave të

ndryshme ndërkombëtare, 82

Uniforma dhe simbolet e ETA-s% e popullsisë spanjolle e

parapëlqen dialogun për

zgjidhjen politike të kërkesave të parashtruara nga ETA. Mirëpo, Partido Popular,

e cila ishte në pushtet deri në prill të vitit 2004 dhe kryetari i saj (ish-kryeministri),

José Maria Aznar, e refuzojnë kategorisht çdo formë të dialogut me ETA-n. Madje,

sulmet e kësaj organizate separatiste ata i kishin politizuar në mënyrën e vet dhe i

kishin përdorur për qëllime zgjedhore. Sipas shumë vrojtuesve politikë, José Maria

Aznar dhe partia e tij politike vetëm në saje të politizimit të aktiviteteve terroriste

të ETA-s, kishin ardhur dhe ishin larguar nga pushteti218.

Pas largimit të qeverisë Aznar nga pushteti, më 18 shkurt të vitit 2004,

ETA kishte komunikuar fundin „e luftës së armatosur në territorin autonom të

Katalonisë. Ky qëndrim i ETA-s, ishte rezultat i marrëveshjes së saj me shefin

e Partisë Nacionalsocialiste të Katalonisë (Esquerra Republicana de

Catalunya), Josep Lluís Carod Rovira, që ishte arritur më parë në Perpignan. Në

realitet, riaktivizimi i dhunës terroriste në Spanjë ishte provokuar edhe me ndal-

imin e aktivitetit të partisë Bastuna. Kjo ndalesë ishte bërë në vitin 2003, pas

një marrëveshje të arritur në mes partive në pushtet, që kishin paraparë ndalim-

217 218

Öffentliche Sicherheit, Das Magazin des Innenministeriums, Nr. 11/1998, Terrorismus ETA ETA’s current structure and activities, Madrid El Mundo, 25 prill 2001, përkthyer në gjuhën angleze nga: FBIS bei Federation of American Scientists ETA - Murder as Argument Report about ETA, Ministria e Punëve të Brendshme e Spanjës 2003.


111 :.

in e aktivitetit politik të atyre partive që nuk distancohen nga aktivitetet terror-

iste. Pas këtij vendimi politik edhe Gjykata e Lartë e Spanjës kishte konstatuar

se Partia e Bastunës është pjesë e ETA-s, e cila e mbështet dhe e financon atë.

Kështu, për kryerjen e sulmit terrorist të datës 11. 03. 2004, fillimisht ishte

akuzuar ETA. Mirëpo, pas hetimeve të zhvilluara, ishte konstatuar fakti se ETA,

nuk kishte qenë e involvuar në përgatitjen ose kryerjen e këtij sulmi në Madrid. Në

realitet, pas vitit 2004, ETA kishte vazhduar vetëm me sulme të lehta terroriste në

Spanjë, që kishin shkaktuar kryesisht dëme të vogla materiale.

Më 16. 01. 2005, ETA përmes një komunikate kishte njoftuar për gatish-

mërinë e zgjedhjes së problemit Bask në rrugë paqësore, sipas kërkesës së pub-

likuar më parë nga partia e ndaluar Bastuna. Sipas këtij qëndrimi, më 22. 03. 2006,

ETA e kishte shpallur edhe armëpushimin e paralajmëruar gjatë vitit 2006. Sipas

komunikatave të tjera, “ky armëpushim ishte i pakufizuar dhe si i tillë duhet t´i

shërbejë zgjidhjes paqësore të konfliktit Bask”. Disa muaj më vonë, kishte filluar

edhe një dialog i mirëpritur me qeverinë spanjolle të udhëhequr nga kryeministri

José Luis Rodríguez Zapatero.

Mirëpo, pas një ndryshimi në sistemin komandues të ETA-s, më 30. 12.

2006, ishte paralajmëruar fundi i armëpushimit të shpallur në Spanjë dhe në të

njëjtën ditë ishte ndërmarrë një sulm terrorist në aeroportin ndërkombëtar të

Madridit, që kishte shkaktuar vdekjen e dy qytetarëve të Ekuadorit.

Menjëherë pas kryerjes së këtij sulmi terrorist ishte ndërprerë edhe dialogu

i filluar me qeverinë spanjolle219. Në këto rrethana, me 05. 06. 2007, ETA kishte

njoftuar për ndërprerjen përfundimtare të armëpushimit, dhe kishte njoftuar për

„zhvillimin e luftës së armatosur në të gjitha frontet e mundshme në Spanjë“220. Pas

burgosjes së udhëheqësve të Partisë Baske Bastuna, në tetor të vitit 2007, në

qytetin Bask, Biballo, ishte kryer një sulm i fuqishëm terrorist, që kishte shkaktu-

ar plagosjen e një truproje të një zyrtari komunal. Pastaj, me 07. 03. 2008, pra dy

ditë para zgjedhjeve parlamentare në Spanjë, në një qytet Bask, ishte vrarë edhe

politikani i njohur socialist, Isaias Carrasco.

Pas fillimit të këtyre sulmeve terroriste, më 21.05.2008, policia spanjolle

kishte burgosur udhëheqësin e krahut ushtarak të ETA-s, Francisko Javier López

Peña (i njohur me emrin Thierry), dhe disa anëtarë dhe udhëheqës të tjerë të organi-

zatës ETA. Ndërkaq me 17. 11. 2008, policia franceze kishte burgosur edhe Txeroki,

që ishte akuzuar për thyerjen e armëpushimit në Spanjë, së bashku me anëtarë tjerë

të grupit të tij në Francë. Tri javë më vonë, respektivisht më 08.12.2008, në Francën

El País Zapatero: „He ordenado suspender todas las iniciativas para desarrollar el diálogo con ETA“ in der Webedition vom 30. Dezember 2006. 220Frankfurter Allgemeine: Eta erklärt Waffenruhe für beendet, Webedition vom 5. Juni 2007.

219


Jugore ishte burgosur edhe Aitzol Iriondo “Gurbita”. Këto burgosje kishin vazhduar

edhe në vitin 2009. Kështu, më 18.04.2009, policia spanjolle kishte burgosur edhe

komandantin e ETA-s, Jurdan Martitegi dhe njërin nga zëvendësit e tij.

Pas këtyre burgosjeve, të njohura si “katër burgosjet e vitit në Spanjë”,

vlerësohet se ETA është tejet e dëmtuar. Mirëpo edhe përkundër këtyre burgosjeve,

në fillim të vitit 2009, Josu Ternera ishte zgjedhur udhëheqës i ri i ETA-s. Disa

muaj më vonë, përkatësisht më 29.07.2009, kundër stacionit të policisë në Burgos,

ishte kryer një aksion i fuqishëm terrorist që kishte shkaktuar plagosjen e rreth 60

personave. Një ditë më vonë, në qytetin Palmanova, të Majorkës ishin vrarë dy

policë të njësisë “Guardia Civil”. Pas akuzave të ngritura kundër ETA-s, ajo më

datën 09 08.2009, e kishte marrë përgjegjësinë për kryerjen e të gjitha këtyre sul-

meve. Në të njëjtën ditë ishin ndërmarrë edhe tri sulme terroriste në qendrën

tregtare të Palma de Majorkës, që kishin shkaktuar vetëm dëme materiale221.

2. 2. Sulmet kryesore terroriste të Euskadi Ta Askatasuna (ETA)

1973 20.12, Madrid: Nga shpërthimi i një bombe të telekomanduar nga ETA, në mes të ditës ishte vrarë zëvendësi i gjeneral Frankos, kryeministri spanjoll, Admirali Luis Carrero Blanco. Kjo vrasje politike e kishte shpejtuar procesin e demokratizimit të shoqërisë spanjolle. 1976 04.10, San Sebastian: Terroristët e ETA- s, kishin likuiduar një anëtar të këshillit mbretëror. 1979 Maj, Madrid: Ishte vrarë një gjeneral dhe dy oficerë të lartë spanjollë. Pastaj ishte sulmuar me bomba dore edhe një kafene e vizituar kryesisht nga qarqet politike radikale djathtiste. Gjatë këtij sulmi kishin vdekur tetë persona. Qershor, Bregdeti spanjoll: ETA kishte montuar disa bomba në vende të ndryshme bregdetare spanjolle, si në Marabella, Benidrom, Torremolinos etj. 1980 Gjatë vitit 1980, nga pasojat e ndryshme të zbatimit të dhunës politike në Spanjë, kishin vdekur 118 persona. 1981 20.02, Biballo: Në qytetin bask, Biballo, një komando e ETA-s kishte rrëmbyer konsujt shtetërorë të Austrisë, Uruguajt dhe El Salvadorit. Pas tetë ditëve, pa ndonjë kërkesë të parashtruar ishin liruar të gjithë konsujt e rrëmbyer. 1982 05.02, Biballo: Pas pranimit të 3,5 milionë DM të kërkuara, komandoja terroriste e ETA- s, e kishte liruar industrialistin spanjoll, Jose Lipperheide, që ishte rrëmbyer një muaj më parë.

221 Eta bezichtigt sich mehrerer Attentate bei faz.net, 9. August 2009; krahaso: ETA bekennt sich zu Mallorca-Anschlag bei sueddeutsche.de, 9. August 2009; Dritte Bombe in Palma explodiert, gazeta: focus.de, 9. August 2009


113 :.

1986 Shkurt, Madrid: Vritet zv/admirali spanjoll, Cristóbal Colón së bashku me shoferin e tij. Prill / Qershor, Madrid: Gjatë një sulmi të armatosur, ishin vrarë 14 pjesëtarë të njësitit special policor, Guardia Civil. 1987 19.06, Barcelonë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të montuar në qendrën tregtare, Hipercor, kishin vdekur 18 dhe ishin plagosur 37 persona. 11.12, Saragozë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të kurdisur nga ETA, kishin vdekur shtatë persona. 1991 Maj, Barcelonë: ETA kishte paralajmëruar sulme terroriste gjatë kohës së mbajtjes së Lojërave Olimpike në Barcelonë. Për ta argumentuar seriozitetin e kërcënimeve të veta, ajo kishte aktivizuar një autobombë në Vich, e cila kishte shkaktuar vdekjen e nëntë dhe plagosjen e mbi 50 qytetarëve. Në kohën e këtij shpërthimi, në qytetin Vich ishin duke u mbajtur disa lojëra kuali- fikuese olimpike. 29.05, Barcelonë: ETA e kishte marrë përgjegjësinë për montimin e një bombe në lokalet e Shërbimit Policor, Guardia Civil. Nga pasojat e këtij shpërthimi, kishin vdekur nëntë dhe ishin plagosur 45 zyrtarë spanjollë. 1993 21.06, Madrid: Nga shpërthimi i mjeteve eksplozive të montuara në dy vende të ndryshme të Madridit, kishin vdekur shtatë persona. 1994 Prill, Barcelonë: Nga pasojat e shpërthimit të disa granatave, ishte shkatërruar tërësisht ndërtesa e Gjykatës Ushtarake të Barcelonës. Gjatë këtij sulmi, ishte vrarë edhe një person i punë- suar në gjykatë dhe ishin plagosur 10 të tjerë. 01.06, Madrid: Para shtëpisë së vet, nga një komando e ETA-s, vritet gjeneralbrigade Juan José Hernandez Rovira. 1995 Gusht, Madrid: Shërbimi Sekret Spanjoll dhe ai francez kishin zbuluar planin për vrasjen e mbretit spanjoll, Juan Carlos gjatë qëndrimit të tij në Majorka. Ishte konfiskuar një sasi e madhe armatimi dhe ishte burgosur udhëheqësi i shërbimit ekonomik të ETA-s, Juan José Rego Vidal. Shtator, Madrid: Kishte dështuar atentati kundër udhëheqësit të opozitës spanjolle dhe kryeministrit të atëhershëm, Jose Maria Aznar. Autobomba e kurdisur kishte shpërthyer në kohë të padëshiruar për atentatorët e ETA-s. 16.12, Valencia: Në vende të ndryshme të qytetit, kishin shpërthyer shumë bomba të kurdisura. Bilanci: një i vrarë dhe tetë persona të plagosur. 1996 20.06, Reus: Në aeroportin ndërkombëtar të Tarragonas kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar plagosjen e 35 personave. 1997 Qershor, Madrid: Pas rrëmbimit dyditor, ishte likuiduar udhëheqësi politik rajonal spanjoll, Miguel Angel Blanko. Kundër kësaj vrasjeje dhe dhunës politike në Spanjë, kishin protestuar mbi gjashtë milionë qytetarë. Tetor, Madrid: Fillon procesi gjyqësor kundër udhëheqjes së partisë politike, Herri Bastuna, e cila akuzohej për përkrahje të ETA-s.


1998 10.01, Zarauz: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe të ETA-s, ishte vrarë Kryetari i Partisë Popullore të qytetit Zarauz, Jose Ignacio Irureta Goiena. 28.02, Sevilla: Një anëtar i armatosur i ETA-s kishte vrarë udhëheqësin e Partisë Popullore, Sevilla Alberto, së bashku me gruan e tij. Qershor, Madrid: Me taktikën e vet të zakonshme (autobombë), ETA e kishte vrarë udhëhe- qësin komunal, Manuel Zamarreno. 2000 22.02, Vitoria: Në qendrën universitare të Vitorias, kishte shpërthyer një autobombë në çastin kur pranë saj kishte kaluar delegati socialist në parlamentin spanjoll, Buesa. Nga pasojat e këtij shpërthimi, kishin vdekur deputeti dhe truproja e tij. 04.06, Durango: Një atentator i ETA-s, kishte vrarë me një plumb në kokë politikanin komunal 57 vjeçar, Jesus Maria Pedrosa. 15.07, Malaga: Në makinën e tij vritet udhëheqësi rajonal politik, Martin Cartena. Një ditë më vonë, ETA kishte aktivizuar bombën e montuar në lokalet e Qendrës Policore, Guardia Civil në Agreda. Nga pasojat e këtij shpërthimi ishte shkatërruar tërësisht objekti policor. Fatmirësisht ishte plagosur vetëm një person. 29.07, Tolosa: Nga një komando terroriste e ETA-s, në një restorant të qytetit Tolosa ishte vrarë udhëheqësi rajonal socialist, Jauregui. 08.08, Zumaia: Para dyerve të fabrikës së vet, ishte vrarë Kryetari i Këshillit të Sindikatave të Punëdhënësve të qytetit Zumaia. Një natë më parë, në rrethana të pasqaruara, kishin vdekur katër terroristë të ETA-s, ndërsa një ditë më vonë ishte vrarë edhe një oficer i Pamplonas. 20.08, Sallent de Gallego: Dy oficerë të lartë të Guardia Civil kishin vdekur nga shpërthi- mi i një bombe të fuqishme, që ishte montuar në makinën e tyre. 29.08, San Sebastian: ETA kishte vrarë kryebashkiakun e mëparshëm të San Sebastian, Manuel Indiano Azaustre. 21.09, Sant Adria del Besos: Në banesën e vet, ishte gjetur i vrarë udhëheqësi komunal Luis Ruiz Casado. Përgjegjësinë për këtë vrasje e kishte marrë ETA. 30.10, Madrid: Gjatë udhëtimit për në punë, kishte shpërthyer një bombë e montuar në një makinë të parkuar, në momentin kur pranë saj kishte kaluar makina zyrtare e gjyqtarit, Francisko Querol Lombardero. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishte vdekur gjyqtari, truproja dhe shoferi i tij, si dhe ishin plagosur mbi 60 udhëtarë të një autobusi lokal. 22.11, Barcelonë: Në një garazh publik, me një plumb në kokë, ishte vrarë ish-ministri spanjoll i Shëndetësisë, Ernest Lluch. 2001 11.01, Madrid: Një gjykatë penale i kishte dënuar udhëheqësin e ETA-s, Francisco Mugika Garmendia, me 96 vjet burgim. Një vit më parë, Garmendia ishte burgosur në Francë dhe me kërkesën spanjolle ishte ekstraduar në Spanjë. 22.02. San Sebastian: Nga shpërthimi i parakohshëm i autobombës së montuar me qëllim të vrasjes së një udhëheqësi komunal, ishin vrarë dy dhe plagosur katër kalimtarë të rastit. 20.03, Lasarte: Në një restorant, një atentator i ETA-s, kishte vrarë zëvendësin e kryetarit të qytetit Lasarte, Froilan Inciarte. 06.05, Saragossa: Në një rrugë kryesore të qytetit të Saragossas, nga një atentator i maskuar i ETA-s, ishte vrarë Kryetari i Partisë Popullore të rajonit të Aragonit, Manuel Jeminez Abad.


115 :.

Gusht, Madrid: Policia spanjolle kishte burgosur pesë aktivistë të ETA-s, anëtarë të komandos „Buruntza“. Gjatë kësaj burgosjeje, ishte konfiskuar edhe një sasi e madhe e armatimit diversant. 06.11, Madrid: Nga shpërthimi i një autobombe të ETA-s në qendër të qytetit të Madridit, ishin plagosur mbi 100 persona. 07.11, Getxo: Me një breshëri plumbash, në makinën e tij ishte vrarë një gjyqtar i Gjykatës Vizcaya të Getxos. 23.11, Beasian: Pas paralajmërimit të ETA-s, se do t’i vriste edhe zyrtarët e komunitetit bask, të cilët qëndronin në kundërshtim me linjën e tyre politike, ishin vrarë dy policë spanjollë të nacionalitetit bask. 2002 22.02, Madrid: Nga sulmet e ndryshme të ETA-s, ishin vrarë pesë qytetarë, në mesin e tyre edhe një fëmijë. Në krahasim me vitin e mëparshëm, kur ishin vrarë gjithsej 15 dhe ishin plagosur 90 persona, viti 2002 kishte filluar në mënyrë shumë të përgjakshme. 2003 05.02, Bilbao: Gjatë një aksioni të rrufeshëm policor ishin burgosur katër udhëheqës të ETA-s. 14.02, Paris: Një gjykatë e Parisit e kishte dënuar me dhjetë vjet burgim, njërin nga udhëheqësit e ETA-s, Ignacio Gracia Arregui. 19.02, Madrid: Pas zhvillimit të hetimeve të gjata, policia spanjolle kishte burgosur 13 anëtarë të ETA-s. 17.03, Madrid: Gjykata e Lartë e Spanjës e kishte ndaluar aktivitetin e Partisë Batasuna, me arsyetim të mbajtjes së kontakteve me ETA-n. 2005 31. 01, Denia: Në një hotel të qytetit bregdetar Denia, kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm që kishte shkaktuar plagosjen e dy qytetarëve dhe dëme të konsideruara materiale. 25. 05, Madrid: Nga shpërthimi i fuqishëm i një autobombe në Madrid, ishin plagosur 52 persona dhe ishte shkaktuar një dëm i konsideruar material. 10. 06, Saragosa: Në aeroportin e Saragosës ishin hedhur disa granata që kishin shkaktuar vetëm dëme materiale. 2006 30. 12, Madrid-Barajas: Në autoparkun e aeroportit të Madridit, Barajas, kishte shpërthy- er një autobombë, që kishte shkaktuar vdekjen e dy dhe plagosjen e 26 qytetarëve. 2007 03. 07, Guéthary: Në fshatin turistik Guéthary, që gjendet në bregdetin e Atlantikut afër kufirit me Francën, kishte ndodhur një shpërthim i fuqishëm që kishte shkatërruar dy shtëpi të pabanuara. 25. 07, Francë: Në rrugën e 16 të maratonit biciklist në Francë, kishin shpërthyer dy bomba që kishin shkaktuar vetëm një dëm të vogël material. 24. 08, Durango: Nga shpërthimi i fuqishëm i një autobombe në Durango, ishin lënduar dy persona. 09. 10, Bibalo: Shpërthimi i një autobombe të kurdisur në Bilbao, kishte shkaktuar plagosjen e truprojës së një udhëheqësi politik të Partisë Socialiste të Spanjës. 02. 12, Capbreton: Nga një sulm i rrufeshëm terrorist, ishin vrarë dy pjesëtarë të Guardia Civil në Capbreton të Francës.


2008 07. 03, Arrasate: Në qytetin e vogël bask, Arrasate, që është afër San Sebastiánit, ishte vrarë aktivisti i Partisë Socialiste të Spanjës, Isaias Carrasco. 14. 05, Legutiano: Në Kazermën e Policisë në Legutiano, kishte shpërthyer një autobom- bë që kishte shkaktuar vrasjen e një dhe plagosjen e katër personave. 21. 09, Ondárroa: Në orët e mëngjesit ishte kryer një sulm i fuqishëm terrorist kundër Komisariatit të Policisë në Ondárroa. Terroristët së pari kishin hedhur koktej molotovi kundër ndërtesës së policisë. Pas reagimit të policëve, terroristët i kishin aktivizuar dy autobomba të mbushura me nga 100 kilogramë eksplozivë. Edhe pse ky sulm ishte planifikuar të shkaktonte shumë viktima, nga shpërthimi i autobombave ishin plagosur vetëm gjashtë policë dhe katër kalim- tarë të rastit si dhe ishte shkaktuar një dëm i konsideruar material. 22. 09, Santoña: Nga shpërthimi i një autobombe para kazermës në Santoña, kishte vdekur një ushtar. 03. 12, Azpeitia: Në qytetin Bask, Azpeitia, ishte vrarë industrialisti Ignacio Uria Mendizabal. 31. 12, Bilbao: Në autoparkun e Radio Bibalos, kishte shpërthyer një autobombë që kishte shkaktuar vetëm dëme të konsideruara materiale. 2009 09. 02, Madrid: Nga shpërthimi i një autobombe në lagjen industriale të Madridit, ishte shkaktuar një dëm i fuqishëm material. 19. 06, Arrigorriaga: Në qytetin bask Arrigorriaga, kishte shpërthyer një autobombë që kishte shkaktuar vdekjen e një inspektori të lartë policie. 09. 07, Durango: Në ndërtesën e Partisë Socialiste të Spanjës, kishte shpërthyer një bombë që kishte shkaktuar një dëm të vogël material. 29. 07, Burgos: Nga shpërthimi i një mjeti të kurdisur në stacionin e policisë së qytetit Burgos (në veri të Spanjës), ishin plagosur 60 persona dhe ndërtesa 14 katëshe ishte shkatërruar tërësisht. 30. 07, Palma: Në automjetin e Guardia Civil të Palmanovës (pjesë e Komunës së Calvià në jugperëndim të Palmës) kishte shpërthyer një bombë e kurdisur që kishte shkaktuar vdekjen e dy policëve. 09. 08, Palma de Majorka: Në një restorant të qytetit Palma de Majorka kishin shpërthyer tri bomba që kishin shkaktuar vetëm dëme materiale.

TERRORIZMI PALESTINEZ

117 :.


1. Rrënjët historike

1.1. Lëvizja Sioniste dhe palestinezët

Antisemitizmi masiv i shfaqur në formë latente dhe periodike, pa dyshim

që kishte shkaktuar vështirësinë e integrimit të popullit izraelit në Evropën

Perëndimore dhe në atë Lindore222. Kjo dukuri kishte ndikuar që brenda lëvizjes

ndërkombëtare izraelite, që në shekullin XIX të formohej lëvizja politike e njohur

me emrin „Sionizëm“223. Duke u bazuar në përvojat e hidhura, udhëheqja sioniste

kishte marrë vendimin që populli izraelit i shpërndarë nëpër vendet e ndryshme të

botës224, të heqë dorë nga përpjekjet e veta për integrim në ato vende dhe në vend

të këtyre përpjekjeve të punojë në drejtim të themelimit të shtetit izraelit në terri-

torin e Palestinës Biblike225.

Mirëpo, territori i Palestinës ishte çdo gjë tjetër, por jo izraelit. Në realitet

edhe atje, si në shumicën e vendeve të tjera të botës, kishte jetuar një numër i

banorëve izraelitë, i cili në vitin 1888, sipas evidencës së bashkësisë së atëher-

shme izraelite nuk kishte pasur më tepër se 24.000 banorë. Mirëpo, në saje të

migrimeve të filluara izraelite, ky numër kishte filluar të rritej dukshëm. Kështu,

në fillim të shekullit XX, në territorin e Palestinës bashkësia izraelite kishte

70.000 banorë. Sipas të dhënave tjera, në vitin 1919 në ato territore kishin jetu-

Urrejtje për shkaqe fetare ose racore ndaj pjesëtarëve të popullit izraelit; qëndrim dhe veprim armiqësor kundër popullit, përkatësisht kulturës izraelite. Ky nocion ishte përdorur nga publicisti gjerman, W. Marr, në vitin 1879. 223Sionizmi e ka marrë emrin nga mali Sion, që gjendet në jug të Kudsit (Jerusalemit). Sipas botëkuptimeve izraelite, në këtë mal është një kështjellë, në të cilin jeton Perëndia David. Kështu Kështjella e Sionit, kishte filluar të quhet edhe “Qyteti i Davidit”. Sipas këtij botëkuptimi, Sionizmi, ishte interpretuar në kuptim të përkrahjes së kthimit të organizuar të judëve në atdheun e gjyshërve të tyre, që përfshin Kodrën e Sionit dhe rrethinën e saj. Hebrenjtë pretendojnë se Palestina, “Eretz Izrael” (dheu i Izraelit), është qendra e Izraelit dhe si e tillë është pika në drejtim të së cilës ata nga të gjitha pjesët e botës drejtohen gjatë lutjeve të tyre. 224Gjatë vitit 70 të epokës së re, pas pushtimit të Jerusalemit dhe dështimit të kryengritjes izraelite kundër forcave perandorake romake, populli izraelit kishte filluar të shpërndahej në tërë botën. Që nga ajo kohë, në kuptimin e shpërndarjes së popullit izraelit, kishte filluar të përdoret fjala „diasporë“. Në kuptimin bashkëkohor, fjala diasporë do të thotë shpërndar- je e popullit. 225Jochen Hippler/Andrea Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 29.

222


ar 58.000 izraelitë dhe 642.000 arabë226.

Bazuar në këtë shpërpjesëtim aq të padëshiruar që ekzistonte me popullsinë

vendase, Lëvizja Sioniste me qëllim të krijimit të kushteve për themelimin e shtetit

izraelit, kishte orientuar strategjinë e vet në këto drejtime:

Në përpjekjen për nxitjen e migrimeve të organizuara të pjesëtarëve të pop-

ullit izraelit në Palestinë, me qëllim të ndërrimit të raportit të popullsisë, në interes

të asaj izraelite, si parakusht për themelimin e shtetit;

Në përpjekjen për krijimin e një politike, e cila do ta pengonte çdo formë të

integrimit eventual të pjesëtarëve të popullsisë izraelite në jetën shoqërore arabe.

Ky qëllim i formuluar politik, nuk kishte të bënte vetëm me kërkesën për jetë të

ndarë, respektivisht për krijimin e vendbanimeve krejtësisht të ndara në mes të

këtyre dy grupacioneve gjithnjë e më të polarizuara etnike, por në organizimin e

jetës institucionale me elemente të qarta shtetërore izraelite. Chaim Weizmann, i

cili deri në vitet ‘30 kishte qenë udhëheqës politik i Lëvizjes Sioniste, kishte shp-

jeguar qëllimin sionist për „bërjen e Palestinës izraelite aq sa është Britania e

Madhe angleze“227.

Për realizimin e këtyre qëllimeve, që në fillim të shek. XIX ishte themelu-

ar „Fondi Kombëtar Izraelit“, që kishte për detyrë grumbullimin e mjeteve finan-

ciare, me qëllim të blerjes së tokave dhe shtëpive të pronarëve arabë, të cilat kurrë

më nuk guxonin të kalonin në pronësi joizraelite.

Me gjithë këtë qëllim të proklamuar, popullsia arabe në mënyra gjithnjë e

më të padëshiruara ishte dëbuar edhe me dhunë nga vatrat e veta. Pas kuptimit të

qëllimit sionist, për themelimin e shtetit izraelit në tokat arabe, populli palestinez

kishte filluar organizimin e protestave masive dhe kryengritjeve të armatosura.

Sidomos gjatë viteve 1920/21 dhe gjatë viteve 1936 - 1938 ishin organizuar disa

lëvizje kryengritëse palestineze kundër themelimit të shtetit izraelit228.

1.2. Themelimi i shtetit izraelit

Diskriminimi i përhershëm dhe ndjekjet dramatike të pjesëtarëve të popul-

lit izraelit, të shtuara sidomos pas ardhjes në pushtet të regjimit nazist në Gjermani,

kishin ndikuar që Sionizmi të bëhej ideologji mbizotëruese e popullit izraelit, i cili

menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore kishte shfrytëzuar mundësitë reale për

John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für Internationale Politik, Wien 1983, f. 17. 227John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für Internationale Politik, Wien 1983, f. 20. 228Jochen Hippler/A. Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 31.

226


119 :.

themelimin e shtetit të vet në territorin palestinez. Në këtë drejtim, në vitin 1949

edhe Organizata e Kombeve të Bashkuara kishte hartuar planin për ndarjen e ter-

ritorit të Palestinës në mes të dy shteteve të reja, në themelim: shtetit izraelit dhe

atij palestinez. Në atë kohë, në territorin e Palestinës jetonin 1,3 milionë arabë,

përkatësisht palestinezë dhe 590.000 izraelitë229.

Sipas planit të Kombeve të Bashkuara për ndarjen e territorit të Palestinës,

49% e banorëve që duhej t’i takonin shtetit të ri izraelit, ishin arabë, përkatësisht

palestinezë, ndërsa në territorin në të cilin parashihej themelimi i shtetit palestinez

nuk kishte, ose kishte fare pak pjesëtarë të popullit izraelit. Ngjarjet që kishin

pasuar më vonë, kishin ndikuar që struktura e popullsisë në territorin e shtetit të

porsaformuar izraelit, të ndërrojë deri në atë shkallë sa të mund të flitet për struk-

turë njënacionale izraelite, e cila kishte edhe elemente të minoritetit arab.

Rrethanat që kishin ndikuar në këtë ndryshim të shpejtë të strukturës nacionale

ishin:

- Dhuna e organizuar dhe sistematike kundër popullit palestinez. Kjo

dhunë ushtrohej nga grupet e ndryshme terroriste izraelite dhe kishte

për qëllim krijimin e rrethanave që do të ndikonin në largimin, përkatë-

sisht dëbimin e elementëve të padëshiruar

arabë nga Palestina. Njëri nga grupet e tilla

ishte edhe grupi „IRGUN“, i udhëhequr

nga kryeministri i mëvonshëm Izraelit,

Begin.

- Themelimi i shtetit izraelit. Menjëherë pas

themelimit të këtij shteti (në vitin 1948)

kishte pasuar lufta e parë arabo-izraelite.

Nga pasojat e zhvillimeve të ndryshme

luftarake, frikës dhe reprezaljeve të

ndryshme hakmarrëse, populli palestinez

me banim në territorin e shtetit të ri izraelit,

masivisht ishte larguar nga trojet e veta dhe

kishte kërkuar strehim në shtetet fqinje

arabe. Në këto rrethana, prej 900.000

banorëve të mëparshëm palestinezë,

përkatësisht arabë, që kishin jetuar në terri-

Ndarja sipas planit të OKBtorin e shtetit të sapoformuar izraelit, pas

të vitit 1947

229 John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für internationale Politik, Wien 1983, f. 63.


kësaj lufte kishin mbetur vetëm rreth 150.000230.

- Përvetësimi i pronave arabe. Pas themelimit të shtetitizraelit, ishte

zbatuar një politikë e „shtetëzimit“ të pasurive të pronarëve, të cilët nuk

kishin vendbanim në Izrael. Nga një pretekst i tillë, pasuria e shumë

pronarëve të dëbuar, të larguar ose të strehuar palestinezë në shtetet e

tjera, ishte konfiskuar. Sipas disa studimeve, 40% e patundshmërive të

pronarëve palestinezë, të cilët më parë kishin jetuar në territorin tashmë

të shndërruar izraelit, ishte konfiskuar në këtë mënyrë. Pas konfiskimit

të këtyre pasurive, ato kishin kaluar në pronësi të banorëve izraelitë231.

Pjesa tjetër e Palestinës, e cila me planin e OKB-së ishte paraparë për

themelimin e shtetit palestinez, gjatë fundit të viteve ‘40 (në marrëveshje me

Izraelin), ishte aneksuar nga Jordania. Në këtë mënyrë, tokat palestineze ishin

përvetësuar nga të huajt dhe popullit të saj nuk i kishte mbetur gjë tjetër përveç si

refugjatë ta vazhdojë jetën e vet në shtetet e huaja si Egjipt, Siri, Jordani, Liban etj.

1.3. Lindja e Organizatave Çlirimtare Palestineze

Pas disfatave të pësuara në luftë kundër Izraelit, të viteve 1948, 1956 dhe

1967, populli palestinez i kishte humbur të gjitha shpresat për përmirësimin e

gjendjes së tij dhe kthimit në territoret e veta me ndihmën e shteteve arabe. E vet-

mja shpresë që kishte mbetur dhe që mund të jepte sukses, ishte lufta çlirimtare

palestineze. Me qëllim të organizimit të Lëvizjes Çlirimtare Palestineze, që në vitet

‘60, ishin themeluar dy organizata çlirimtare: „Al-Fatah“ (Lëvizja për Çlirimin e

Palestinës) dhe „PLO“ (Organizata për Çlirimin e Palestinës).

Është me rëndësi të theksohet se formacionet e para të armatosura

palestineze, të themeluara nga organizatat e lartpërmendura, nuk kishin hasur në

përkrahjen e asnjë shteti arab. Ky realitet mund të kuptohet vetëm atëherë kur mer-

ret parasysh fakti se nga të gjitha shtetet arabe, vetëm Jordania e kishte pasur

mirësinë dhe iu kishte dhënë vëllezërve të tyre të dëbuar palestinezë të drejtat ele-

mentare qytetare. Kjo do të thotë se në fillim të organizimit të Lëvizjeve

Kryengritëse Palestineze, askush nuk e kishte dëshiruar themelimin e shtetit

palestinez.

230 231

Jochen Hippler/Andrea Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 32 - 33. John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für internationale Politik, Wien 1983, f. 75 - 80.


2. Organizata për Çlirimin e Palestinës

121 :.

Organizata për Çlirimin e PalestinësMunazz- Armat at-Tahr r al-Filast niyya, në gjuhën angleze Palestine Liberation

Organization), shkurt „OÇP“ nuk është (më) organizatë ter-

roriste, nga fakti se kjo organizatë dhe kryetari i saj Arafat,

gjatë dekadave të fundit janë distancuar haptas dhe i kanë

gjykuar të gjitha aksionet terroriste kundër personave të pafa-

jshëm232. Këtu flitet për Organizatën për Çlirimin e Palestinës

vetëm në kuptim të sqarimit të orientimeve politike dhe

raporteve që ekzistojnë në mes të kësaj organizate çlirimtare

dhe grupeve të ndryshme terroriste palestineze.

Organizata për Çlirimin e Palestinës është institucioni më i lartë palestinez

në të cilin përpjesëtimisht janë të përfaqësuara organizatat dhe grupimet e

ndryshme politike si „Al-Fatah“, „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“,

„Fronti Demokratik Popullor për Çlirimin e Palestinës“, „Fronti Popullor për Çlir-

imin e Palestinës - Komanda Gjenerale“ dhe „Al-Saika“ (Vetëtima)233 (vetëm orga-

nizata islamike Hamas nuk kishte qenë asnjëherë pjesë e OÇP-së). Qëllimi politik

i Organizatës për Çlirimin e Palestinës është çlirimi i trojeve të okupuara dhe kri-

jimi i shtetit palestinez. Si troje të okupuara kuptohen të gjitha territoret palestineze

që ekzistonin nën administrimin anglez, përfshirë këtu edhe tërë shtetin izraelit dhe

rajonet palestineze të aneksuara nga Jordania234.

Shpallja publike e themelimit të Organizatës për Çlirimin e Palestinës ishte

bërë në vitin 1964, gjatë kohës së takimit të shefave të shteteve arabe në Kajro235.

Pastaj me ndihmën e presidentit egjiptian, Gamal Abdul Nasser, ishin bërë përpjekje

për organizimin e këtij institucioni gjithëpalestinez sipas modelit të organizatës algje-

riane „Front de la Libération Nationale“, e cila dy vjet më parë, pas një lufte të suk-

sesshme tetëvjeçare i kishte dëbuar forcat koloniale franceze nga Algjeria. Kryetar i

kësaj organizate ishte zgjedhur Ahmed Shukeiry, i njohur më vonë me apelin politik

drejtuar botës arabe „t’i hedhim judejtë në det“236. Gjatë viteve të para, funksioni i

kryetarit të kësaj organizate ishte i kufizuar vetëm në çështje të propagandës.

Ferdinard Hurni, Terror im Kampf um Pälästina und Israel, në librin: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehnts des Terrorismus, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 105. 233(Dy organizatat e para kanë orientime të qarta majtiste, ndërsa ato të fundit janë të kontrolluara dhe të sponsoruara nga Siria). Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 273. 234Netanyahu Benjamin, Der neue Terror, Aus dem Englischen übertragen von Klaus Binder und Jemery Gaines, C. Bertelsmann, München 1995, f. 72. 235Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 251. 236Ferdinard Hurni, Terror im Kampf um Pälästina und Israel, në librin: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehnts des Terrorismus, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 100.

232


Pas të ashtuquajturës „luftë gjashtëditëshe“ të zhvilluar në mes të koali-

cionit të forcave të përbashkëta arabe dhe izraelite, gjegjësisht pas disfatës së plotë

që kishte pësuar Koalicioni Arab, ishte dobësuar dukshëm edhe pozicioni i

Shukeiry në Organizatën për Çlirimin e Palestinës. Kjo gradualisht kishte ndikuar

në largimin e tij dhe zgjedhjen e Jaser Arafatit si kryetar.

Që nga koha e zgjedhjes së Arafatit në krye të OÇP-së, ishte vërejtur edhe

tendenca për themelimin e një mekanizmi kombëtar palestinez, në formën e një

„Palestine National Assembly“, në të cilin përpjesëtimisht do të përfaqësoheshin

të gjitha grupacionet politike dhe ushtarake. Ky mekanizëm gjithëpalestinez kishte

për qëllim koordinimin e aktiviteteve çlirimtare në mes grupeve të ndryshme

palestineze si dhe krijimin e mundësive institucionale për kontrollimin legjitim të

punës së tyre. Në vitin 1969, Al-Fatahu, si grupim më i fortë politiko-ushtarak,

kishte marrë kontrollin në Organizatën për Çlirimin e Palestinës dhe që nga ajo

kohë kryetari i Al-Fatahut, Jaser Arafati, ishte njëkohësisht edhe kryetar i

Komitetit Ekzekutiv të Organizatës për Çlirimin e Palestinës.

Në kuadër të OÇP-së, në vitin 1964 ishte themeluar edhe „Ushtria Çlir-

imtare Palestineze“ (PLA), që përbëhej nga tri brigada: „Ayn Jalut“, që vepronte

në Egjipt, „Qadisiyyah“, e themeluar në Irak dhe që nga viti 1967 e vendosur në

Jordani dhe „Hattin“ e stacionuar në Siri. Në të vërtetë, themelimi i kësaj ushtrie

ishte bërë me ndihmën e qeverive të ndryshme arabe, të cilat e kishin njohur

Organizatën për Çlirimin e Palestinës. Ndihma e ofruar ushtarake kishte të bënte

me furnizimin me armë, stërvitjen ushtarake, financimin dhe ofrimin e kuadrit të

kualifikuar ushtarak në strukturat ushtarake udhëheqëse palestineze. Ç’është e

vërteta, këto ndihma të ofruara ushtarake kishin ndikuar vetëm në drejtim të varë-

sisë së „Ushtrisë Çlirimtare Palestineze“ ndaj shteteve të ndryshme arabe. Kështu

për një kohë të gjatë, formacionet e ndryshme të kësaj ushtrie, ishin konsideruar

vetëm si „kontingjente palestineze të armatave siriane, egjiptiane ose irakiane“237.

Në këto rrethana, Organizata për Çlirimin e Palestinës kishte mundur vetëm

deklarativisht të ushtronte mbikëqyrje ndaj formacioneve të veta ushtarake.

Përveç këtij problemi, „Ushtria Çlirimtare Palestineze“ që nga themelimi i

saj ishte ballafaquar me problemin e nivelit të ulët të arsimimit ushtarak të kuadrit

komandues si dhe trajnimit joprofesional të rekrutëve të rinj. Kështu, shumë kan-

didatë, të cilët i kishin mbaruar stërvitjet e tyre luftarake te oficerët islamikë ose te

ata komunistë, ishin ankuar për ligjëratat e gjata filozofiko-fetare ose politike dhe

për ushtrimet tejet të thjeshta praktike ushtarake. Ky nivel profesional i ushtarëve

të „Ushtrisë Çlirimtare Palestineze“, me gjithë numrin relativisht të madh të pjesë-

tarëve të saj, kishte bërë që ekspeditat e ndryshme ushtarake izraelite të mos bal-


123 :.

lafaqoheshin asnjëherë me ndonjë rezistencë serioze nga ana palestineze. Një

shembull konkret në këtë drejtim e ofron operacioni ushtarak izraelit „Paqe për

Galilenë“. Përderisa një numër i ushtarëve izraelitë ishte mahnitur me forcën

rezistuese të një numri të vogël të ushtarëve palestinezë, pjesa dërrmuese e tyre në

asnjë situatë nuk e kishte lënë përshtypjen e ndonjë njësiti të rregullt ushtarak, por

të bandave të çrregullta individuale. Sidomos në çështjet taktike luftarake dhe

teknike, që kishte të bënte me shfrytëzimin e sistemeve bashkëkohore të armatim-

it luftarak, strukturat komanduese palestineze kishin treguar pazotësi të plotë.

Shembull: njësitet tankiste palestineze kudo ishin shfrytëzuar vetëm si artileri e

pozicionuar në vendet e parapara më parë, pa manovruar me to si armë lëvizëse, të

cilat në rrethana të caktuara kohore dhe pozicionale mund t’u shkaktonin humbje

kapitale forcave izraelite238.

Pas vitit 1973, udhëheqja palestineze kishte filluar ta kuptonte faktin se

ushtria çlirimtare e saj, në gjendjen që ishte, nuk mund ta sillte lirinë. Nga ky

realitet, udhëheqja palestineze kishte filluar t’i orientonte gradualisht përpjekjet e

veta në drejtim të njohjes ndërkombëtare të problemit palestinez. Pjesëmarrja e

„Organizatës për Çlirimin e Palestinës“ në bisedime të drejtpërdrejta me Izraelin,

e kishte edhe kuptimin e relativizimit të Luftës Çlirimtare Palestineze, e cila gjith-

monë është kushtëzuar nga qëndrimet politike izraelite.

Kështu, në tetor të vitit 1974, gjatë një takimi të shefave të shteteve arabe,

që ishte zhvilluar në Rabat, ishte njohur „Organizata për Çlirimin e Palestinës“, si

përfaqësuese legjitime e popullit palestinez. Në nëntor të vitit 1974, OÇP–së i ishte

njohur statusi i vëzhguesit të përhershëm në Organizatën e Kombeve të Bashkuara.

Në këtë vit, kur gjatë një seance të OKB-së, e cila zhvillohej në East River të Nju

- Jorkut, ishte paraqitur kryetari i OÇP-së, ishte përshëndetur triumfalisht nga

pjesëmarrësit në konferencë. Në vitin 1976, OÇP ishte pranuar edhe si anëtare e

„Grupit 77“ të shteteve në zhvillim. Pas kësaj kohe, edhe pse OÇP nuk e kishte

themeluar qeverinë në emigrim, ajo ishte pranuar nga më se njëqind shtete anëtare

të Kombeve të Bashkuara, si përfaqësuese legjitime e popullit të vet239.

Mirëpo, përderisa udhëheqja palestineze nuk e kishte ndërruar qëndrimin e

vet të proklamuar në të ashtuquajturën „Kartë Nacionale“, e cila kishte paraparë

„çlirimin e tërë territorit të okupuar palestinez (duke përfshirë edhe territorin e njo-

Sipas të dhënave të Ministrisë së Mbrojtjes së Izraelit, pas përfundimit të operacionit ushtarak „Paqja për Galilenë“, në qershor të vitit 1982 ishin dëbuar të gjitha formacionet luftarake palestineze nga Libani dhe ishin konfiskuar 4670 tonelata armatim të llojeve të ndryshme (1077 automjete të ndryshme luftarake, në mesin e tyre 80 tanksa; 70 topa të rëndë, 88 armë tjera të rënda artilerike; 28304 armë të lehta; 1352 armë të ndryshme antitanks, në mesin e tyre 1099 RPG; 27 raketa antitanks; 22 lancues të raketave, 56 raketa kaçusha etj. Më gjërësisht: James Adams, Geld und Gewalt, Wer finanziert den internationalen Terror? Aus dem Englischen von Nikolaus Gatter, Frankfurt/Main 1990, f. 66 - 69, 72. 239Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 275.

238


hur shtetëror izraelit), përmes luftës së përbashkët të shteteve të bashkuara arabe“,

nuk ishte përkrahur çështja palestineze240. Vetëm pas njohjes së Rezolutës 181 të

Kombeve të Bashkuara nga ana e OÇP-së dhe kryetarit Arafat (në të cilën ishte

miratuar plani i vitit 1947 për ndarjen e territorit të Palestinës në mes shtetit izraelit

dhe atij palestinez), ishte mënjanuar argumenti kryesor, që kishte ndikuar në

mospërkrahjen ndërkombëtare ndaj çështjes palestineze. Tani me të drejtë rezulton

edhe argumenti „si mund të njihet shteti izraelit, në bazë të të drejtës ndërkom-

bëtare, e njëkohësisht t’i mohohet popullit palestinez e drejta për themelimin e

shtetit të tij?!“. Në këtë drejtim, duhet dëgjuar edhe shpjegimi i politikologut të njo-

hur izraelit, Schlomo Avineri, i cili thotë se „lëvizja çlirimtare e popullit izraelit nuk

ishte dhe as që duhet të jetë e orientuar në drejtim të robërimit të popujve të tjerë“241.

Që nga koha kur „Organizata për Çlirimin e Palestinës“ e kishte orientuar

aktivitetin e vet në drejtim të organizimit të një kryengritjeje specifike paqësore

dhe gjithëpopullore, të quajtur „Intifada“, e sidomos pas vrasjeve të

papërgjegjshme të një numri të madh të të rinjve të paarmatosur palestinezë nga

ana e forcave izraelite, kishte filluar humbja e mirëkuptimit dhe zbehja e simpatisë

për pushtetin izraelit. Skenat e përditshme televizive, në të cilat pasqyroheshin for-

mat e ndryshme të zbatimit të dhunës shpërpjesëtimore kundër popullit të paar-

matosur palestinez, e sidomos thirrjet gjithnjë e më të shpeshta për likuidimin fizik

të udhëheqjes palestineze, të bëra edhe nga udhëheqësit më të lartë shtetërorë

izraelitë (në mesin e tyre edhe ish-ministri i Mbrojtjes dhe kryeministri, Ariel

Sharon), kishin ndikuar në qarqet e caktuara perëndimore, që të kërkojnë vendos-

mërisht nga Izraeli fillimin e negociatave paqësore me përfaqësuesit e popullit

palestinez242. Kështu, në vitin 1989, ishte organizuar një takim konsultativ në mes

të „Organizatës për Çlirimin e Palestinës“ ShBA-së dhe Kanadasë. Ndërkaq, në

vitin 1991 ishte organizuar në Madrid një konferencë ndërkombëtare kushtuar

zgjidhjes paqësore të problemit palestinez. Dy vjet më vonë ishte arritur edhe e

ashtuquajtura „Marrëveshje e Oslos“ në të cilën OÇP-ja kishte njohur të drejtën e

ekzistencës së shtetit izraelit. Nga ana tjetër, edhe Izraeli e kishte njohur OÇP-në

si përfaqësuese legjitime të popullit palestinez. Në këtë marrëveshje ishte caktuar

viti 1999, si vit deri kur duheshin zgjidhur çështjet kontestuese si koha e shpalljes

së themelimit të shtetit palestinez, zgjidhja e problemit të Jerusalemit Lindor,

zgjidhja e problemit të vendbanimeve izraelite në territoret autonome palestineze,

Në maj të vitit 1964 ishte aprovuar „Karta Nacionale Palestineze“ e cila e parashtron qëllimin e themelimit të shtetit palestinez dhe shkatërrimin e Izraelit. Albert A. Stahel, Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, Allgemeine Schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 137. 241Alfred Ellinger, Terror und Terrorabwehr, Eisenstadt 1990, f. 43. 242Krahaso: Alfred Ellinger, Terror und Terrorabwehr, Eisenstadt 1990, f. 43.

240


125 :.

zgjidhja e problemit të refugjatëve palestinezë të vitit 1948, si dhe zgjidhja e kon-

testit rreth ujërave të përbashkëta. Mirëpo, ky afat i paraparë, për shkak të

mungesës së vullnetit të mirë, nuk është respektuar. Kështu, në vend të kontributit

paqësor, ishte kontribuar në acarimin e marrëdhënieve (edhe ashtu të armiqësuara) që

ekzistonin në mes të këtyre dy popujve. Madje, në një situatë të tillë kishte mjaftuar

vetëm një vizitë e shefit të atëhershëm të opozitës izraelite, Ariel Sharon në të ash-

tuquajturin „Tempulli i Shenjtë“ (shtator 2000, duke kaluar nëpër territorin ku gjendet

njëri prej simboleve më të shenjta fetare myslimane xhamia “Al-Aqsa“) dhe të fillojë

Al-Aqsa-Intifada Palestineze, e cila me tërë egërsinë dhe brutalitetin e vet ka vazhduar

deri në shkurt të vitit 2005, kur ishte arritur armëpushimi në mes Izraelit dhe OÇP-së243.

3. Lëvizja për Çlirimin e Palestinës

Al - Fatah ( )

Fjala „Fath,“ do të thotë fitore, ndërsa Al-Fatah

është shkurtesë e fjalës „Harakat Al-Tahir Al-Watani al

Filistimi“ që do të thotë „Lëvizja për Çlirimin e Palestinës“.

Al-Fatah është fraksioni më i fuqishëm i Organizatës për

Çlirimin e Palestinës. Kjo organizatë ishte njëherësh edhe

lëvizja më e vjetër palestineze, në krye të së cilës ishte Jaser

Arafati, i cili që nga viti 1969 ishte njëkohësisht edhe kryetar

i Komitetit Ekzekutiv të Organizatës për Çlirimin e Palestinës. Al-Fatah ishte

themeluar në vitin 1956 në Rripin e Gazës nga disa të rinj palestinezë. Pra, kjo orga-

nizatë ishte themeluar në të njëjtin vit, kur Rripi i Gazës ishte okupuar nga forcat

izraelite. Njëri ndër themeluesit e këtij grupimi politik kishte qenë edhe Jaser Arafati.

Arafati, i lindur në vitin 1929 në Jerusalem, gjatë vitit 1956 kishte qenë stu-

dent i Fakultetit të Inxhinierisë Mekanike në Universitetin e Kajros. Gjatë kohës

së studimeve, Arafati, duke qenë i inspiruar nga ideologjia djathtiste e propagand-

uar nga lëvizja panislamike „Vëllazëria Myslimane“, kishte vendosur kontakte me

aktivistët e kësaj lëvizjeje. Mirëpo, në fillim të vitit 1957, kur ishte ndaluar

aktiviteti propagandues i „Vëllazërisë Myslimane“, Arafati ishte detyruar t’i ndër-

priste studimet e filluara dhe të arratisej nga Egjipti. Në të njëjtin vit, ai ishte ven-

dosur në Kuvajt, ku kishte qëndruar deri në vitin 1964. Këtu Arafati, së bashku me

disa patriotë të shtresave të pasura palestineze, e kishte konsoliduar Al-Fatahun e

243 Që nga Marrëveshja e Oslos e deri në fillim të Intifadës së Dytë ishin vrarë 256 shtetas izraelitë nga sulmet e ndryshme palestineze, ndërsa vetëm nga fundi i shtatorit 2000 (fillimi i Intifadës) e deri në maj të vitit 2002 ishin vrarë 500 shtetas izraelitë. Më gjerësisht shiqo: Bilanci i konfiktit izraelito-palestinez.


vërtetë. Në vitin 1962, kjo organizatë çlirimtare kishte arritur konstituimin e vet në

nivel të përgjithshëm kombëtar. Në këtë drejtim, ajo së pari kishte vepruar si njësit

i përgjithshëm gueril, ndërsa një vit më vonë, në kuadër të saj, ishte themeluar edhe

krahu ushtarak i quajtur Al-Assifa244. Ndërkaq, pas vitit 1970, pra pas dështimit të

luftërave guerile palestineze kundër Jordanisë, Al-Fatahu kishte formuar edhe

shërbimin e vet sekret, të quajtur Dshihaz al - Rasad. Vetëm pas të ashtuquajturës „luftë

gjashtëditëshe“ të përfunduar me disfatë kapitale

ushtarake të armatave të bashkuara arabe në luftë

kundër Izraelit, udhëheqja e Al-Fatahut ishte

bindur në paaftësinë e shteteve arabe për t’i kon-

tribuar ushtarakisht zgjidhjes së problemit

palestinez. Kështu, Al-Fatahu kishte marrë

vendimin për veprim të pavarur politiko-ushtarak

nga shtetet arabe. Mirëpo, rrethanat e ndryshme

politike dhe ngjarjet e zhvilluara në rajon e kishin

detyruar udhëheqjen e Al-Fatahut për pranimin e

ndihmave të kushtëzuara nga shtetet e ndryshme

arabe. Kjo njëherëshs kishte ndikuar që vendimi i

marrë i Al-Fatahut për pavarësi të plotë nga

shtetet arabe, të mbetet vetëm dëshirë e shprehur e udhëheqjes politike të saj. Një

gjendje e tillë kishte vazhduar deri në mars të vitit 1968, kur Al-Assifa (formacion

ushtarak i Al-Fatahut), së bashku me një formacion ushtarak jordanez, gjatë një bete-

je të zhvilluar në Karameh, u kishin shkaktuar humbje të konsideruara forcave

izraelite. Ky sukses i përbashkët ushtarak palestinezo - jordanez, kishte ndikuar në

thyerjen e mitit mbi „pathyeshmërinë e ushtrisë izraelite“ dhe rritjen e besimit dhe

autoritetit politik të Al-Fatahut në botën palestineze dhe përgjithësisht arabe245. Pas

vdekjes së kryetarit Arafat me 11.11. 2004, formacioni ushtarak i Al-Fatahut, Al –

Assifa, ishte prezantuar me emër të ri „Brigadat Martire të Jaser Arafatit“ Orientimi ideologjik i organizatës Al-Fatah nuk është përcaktuar qartë.

Ndryshe nga grupet e tjera palestineze, Al - Fatahu mund të konsiderohet si lëviz-

je nacional - konservatore palestineze, e cila ka për qëllim çlirimin e territoreve të

okupuara palestineze dhe krijimin e shtetit palestinez246. Gjatë viteve të fundit, për

Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 253. Christian Tuschhoff, Die palästinensische Befreiungsorganisation (PLO) - Kampf an drei Fronten, Die neue Gesellschaft, Nr. 1/1989, f. 43. 246Al - Fatah është shkurtesë e fjalës Harakat Al - Tahir Al - Watani al Filistini (Levizja për Çlirimin e Palestinës) Rolf Tophoven, Palästinensische Kommandos - israelische Abwehr, Aspekte des Guerillakrieges und der Konterguerilla in Nahost; Rolf Tophoven (Hrsg) Politik durch Gewalt, Bonn 1976, f. 73.

244 245


127 :.

shkak të pjesëmarrjes në bisedime të drejtpërdrejta me Izraelin (Konferenca e

Gjenevës) dhe dështimit të rezultateve të pritura, Al-Fatahu e kishte humbur duk-

shëm prestigjin e fituar dekada me radhë dhe është ballafaquar me kundërshtime

të ashpra nga i ashtuquajturi „Fronti i Refuzimit“ i formuar brenda Organizatës për

Çlirimin e Palestinës.

Pas fillimit të Intifadës së Dytë247, në kuadër të Al-Fatahut dyshohet se është

formuar edhe një fraksion ushtarak, i prezantuar me emrin „Lëvizja Tanzim“.

Anëtarët e kësaj lëvizjeje janë kryesisht persona zyrtarë dhe policë

palestinezë të inkuadruar në Administratën Autonome

palestineze. Njëri nga udhëheqësit e „Lëvizjes Tanzim“ është

edhe zyrtari i lartë palestinez, Marwan Barguti (i burgosur në

prill të vitit 2002 në Ramallah dhe i dënuar në qershor të vitit

2004 nga një gjykatë izraelite, me pesë herë burgim të përjet-

shëm dhe 40 vjet burg). Lidhur me këtë lëvizje ekzistojnë

vetëm të dhënat që ofrohen nga shërbimet izraelite.

Pas vdekjes së Arafatit, me 9 janar të vitit 2005, ishte

zgjedhur Mahmud Abbas, kryetar i autoriteteve autonome

palestineze. Një muaj më vonë, në Sharm al-Sheichai, Abbas

dhe kryeministri Izraelit Ariel Sharon, e kishin nënshkruar

marrëveshjen për armëpushim që kishte ndikuar edhe në për- Jaser Arafat (1929-2004)

fundimin e Intifadës së Dytë. Nënshkrimi i kësaj marrëvesh-

jeje kishte ndikuar në rënien e autoritetit të kryetarit Mahmud Abbas dhe organizatës

së tij Al-Fatah. Kështu, në zgjedhjet e 25. 01. 2006, Al-Fatah për herë të parë e kishte

humbur dominimin e vet në parlamentin palestinez. Pas kësaj Fitore të Hamasit, në të

gjitha territoret autonome palestineze, kishte filluar një konflikt i armatosur në mes

fraksioneve të Al-Fatahut dhe Hamasit, që kishte zgjatur deri në qershor të vitit 2007,

kur ishte ndarë territori palestinez, në mes Hamasit që kontrollon Rripin e Gazës dhe

organizatës Al-Fatah që kontrollon Bregun Perëndimor të Lumit Jordan.

4.4. Fronti Popullor për Çlirimin e PalestinësFronti Popullor për Çlirimin

e Palestinës

al-Jabhah al-Sha`biyyah li- Ta r r Filas n

Georg Habash al Hakim, i lindur në vitin 1926 në

Lydda, përkatësisht në Lod dhe i rritur nën ndikimin e ten-

247 Intifada e Parë, e njohur me emrin „lufta me gurë“ kishte filluar në vitin 1987. Pas nënshkrimit të „Marrëveshjes së Oslos“ në gusht të vitit 1993, që kishte paraparë formimin e autoriteteve autonome palestineze, kishte përfunduar kjo Intifadë.


sioneve gjithnjë e më të ashpra ndërnacionale që ekzistonin në mes popullsisë

arabe dhe asaj izraelite, në vitin 1944 i kishte filluar studimit e mjekësisë në

Universitetin Amerikan të Bejrutit. Ashtu sikurse ishte formuar grupi politik i

Arafatit në Egjipt, me ndihmën e Sirisë ishte formuar „Grupi i Bejrutit“, i cili

udhëhiqej nga Dr. Georg Habash. Ky grup i quajtur Arab National Movement

(Lëvizja Kombëtare Arabe), në radhë të parë kishte synuar unitetin dhe bashkimin

e shteteve arabe. Për këtë qëllim, në të gjitha metropolet arabe si, Tunis, Damask,

Aden, Bagdat etj., ishin formuar degë të kësaj lëvizjeje - fillimisht panarabe.

Doktrina politike e parashtruar nga ky grup nuk kishte ndonjë program konkret, i

cili do të premtonte realizimin e këtij qëllimi abstrakt248.

Në qershor të vitit 1967, pra menjëherë pas disfatave të pësuara arabe në

luftë kundër Izraelit, Dr. Georg Habash kishte kaluar në ilegalitet, duke bërë kthesë

rrënjësore në kursin e tij politik. Pas paraqitjes së tij të sërishme në opinion,

Habash ishte prezantuar si udhëheqës i një organizate me emrin „Rinia

Gjakmarrëse“. Në vitin 1967, kjo „Rini Gjakmarrëse“, ishte bashkuar me „Frontin

Popullor Palestinez“, duke formuar organizatën e përbashkët, me emrin „Fronti

Popullor për Çlirimin e Palestinës“ në krye të së cilës ishte zgjedhur Dr. Georg

Habash.

Deri në këtë kohë „Fronti Popullor Palestinez“

(Popular Front for the Liberation of Palestine) kishte qenë

grup i pavarur politik, përkatësisht terrorist, i udhëhequr nga

Ahmed Jibril (ish oficer i lartë i armatës siriane, i diplomuar

në Akademinë Mbretërore Ushtarake të Sirisë në Sandhurst).

Dy vjet më vonë, pra në fund të vitit 1968 Dshibril me

grupin e tij, ishte ndarë nga „Fronti Popullor për Çlirimin e

Palestinës“ dhe kishte formuar „Frontin Popullor për Çlirim-

in e Palestinës - Komanda Gjenerale“ (Popular Front for the

Liberation of Palestine - General Command). Sipas Jibril,

arsyet e ndarjes së tij nga Habashi kishin të bënin me

Dr. Georg Habash„dëshirën për vazhdimin e pavarur të luftës së armatosur“249.

Ky grup, për shkak të brutalitetit të pashembullt të treguar

gjatë kryerjes së aksioneve të shumta terroriste dhe radikalitetit ekstrem ideologjik,

për shumë vjet me radhë ishte konsideruar si grupi më i rrezikshëm terrorist

ndërkombëtar. Ashtu sikurse „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“ edhe

„Komanda Gjenerale“ e saj konsiderohen si fraksione prosiriane.

248 249

Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 255. Rolf Tophoven, Palästinensische Kommandos - israelische Abwehr, Aspekte des Guerillakrieges und der Konterguerilla in Nahost, Rolf Tophoven (Hrsg) Politik durch Gewalt, Bonn 1976, f. 75.


129 :.

Në vitin 1969, për shkak të diferencave të ndryshme

ideologjike, nga Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës

ishte ndarë edhe „Fronti Popullor Demokratik për Çlirimin e

Palestinës“ (Popular Democratic Front for the Liberation of Palestine) i udhëhequr nga sekretari i përgjithshëm i FPÇP,

Nayef Hawatmeh250. Që nga viti 1974 kjo organizatë quhet me

emrin e ri „Fronti Demokratik për Çlirimin e Palestinës“. Pas

këtyre ndarjeve, në vitin 1972, përkatësisht 1973 kishin

pasuar edhe ndarje tjera si ajo e „Frontit Popullor

Revolucionar për Çlirimin e Palestinës“ (PRFLP) të udhëhe- Nderimi i martirizimit të

një anëtari të FPÇPqur nga Salim Darduna, komandant i forcave të

FPÇP në

Libanin Jugor dhe „Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës

– Grupi për Operacione Eksterne“ (PFLP-EO) që ishte komanduar nga Wadi

Haddad, i njohur me emrin „Abu Hani“.

Pavarësisht nga këto ndarje të paraqitura, të tëra këto grupime terroriste

kishin vepruar në bazë të ideologjisë së përbashkët marksiste-

leniniste. Këto organizata për shumë dekada me radhë e kishin

bojkotuar dhe kundërshtuar politikën paqësore të udhëhequr nga

OÇP-ja dhe kryetari Arafat. Nga këto parime ideologjike ishte

synuar „organizimi i luftës çlirimtare palestineze, e cila duhet të

ketë karakterin e një revolucioni gjithëpopullor, të zhvilluar

njëkohësisht në të gjitha shtetet arabe“251. Kjo doktrinë ide-

ologjike, për shumë dekada me radhë, ishte përfaqësuar nga Ahmed Jibril

palestinezi i krishterë, mjeku pediatër dhe marksisti, Dr. Georg

Habash.

Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës, përkatësisht

kryetari i saj, Dr. Georg Habash, konsiderohet si iniciator i parë

dhe strateg i rrëmbimit të aeroplanëve. Me zbatimin e një

strategjie të tillë terroriste, ishte ndikuar në bartjen e konfliktit

arabo- izraelit edhe jashtë kufijve të Lindjes së Afërt252. Prandaj,

Jihad Jibrilpër dallim nga qëndrimet politike të OÇP-së

dhe kryetarit Arafat,

Christian Tuschhoff, Die palästinensische Befreiungsorganisation (PLO) - Kampf an drei Fronten, Die neue Gesellschaft 1/1989, f. 41. 251Österreichische Militärische Zeitschrift, Nr. 1/82, f. 17, Krahaso: Christian Tuschhoff, Die palästinensische Befreiungsorganisation (PLO) - Kampf an drei Fronten, Die Neue Gesellschaft, Nr. 1/1989, f. 44. 252Me rrëmbimin e aeroplanit izraelit që fluturonte nga Roma për në Algjer, me 28.06. 1968 kishte filluar jo vetëm një fazë e re e luftës palestineze por edhe një formë e re e aktivitetit terrorist ndërkombëtar. Për herë të parë në historinë njerëzore, zëvëndësohet taktika guerile me atë terroriste me qëllim të involvimit në konflikt edhe të shteteve tjera. Sepp Binder Terrorismus, Herausforderung und Antwort, Bonn 1978, f. 38.

250


Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës e kishte trajtuar problemin palestinez si

konflikt ndër-rajonal. Kështu, OÇP-ja gjithmonë ishte përpjekur për mobilizimin e

botës arabe në luftën çlirimtare palestineze, ndërsa Fronti Popullor për Çlirimin e

Palestinës dhe kryetari i tij, Dr. Georg Habash, ishin përpjekur për mobilizimin e

të gjitha grupeve revolucionare ndërkombëtare (terroriste) në të gjitha pjesët e

botës, me qëllim të krijimit të një institucioni të përshtatshëm ndërkombëtar, i cili

do ta siguronte fitoren e komunizmit në botë. „Armiku ynë është Izraeli, është

sionizmi, është imperializmi dhe të gjitha forcat reaksionare në botën arabe“ -

kishte deklaruar Habashi253. Ndërkaq, me qëllim të luftimit të suksesshëm të këtij

armiku, zëvendësi i tij, gjeneral Dr. Wadi Hadad (një i krishterë ortodoks, i cili në

vjeshtën e vitit 1977 kishte vdekur në një spital në Berlinin Lindor)254 kishte

propozuar bashkimin dhe koordinimin e aktiviteteve terroriste me „Grupin e

Carlos“ dhe të gjitha grupet e tjera revolucionare, që vepronin në Korenë Veriore,

Japoni, Evropë dhe në Amerikën Latine.

Në vitin 1999, pas disa konflikteve të brendshme palestineze, Fronti

Popullor për Çlirimin e Palestinës, së bashku me Al-Fatahun, kishin bërë përpjek-

je për ripërtëritjen e OÇP-së. Që nga koha e fillimit të Intifadës së Dytë (viti 2000),

„Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“, përkatësisht krahu ushtarak i kësaj

organizate, „Abu-Ali-Mustafa-Brigaden“ (kata’ib abu ‘ali mustafa) me aksionet e

veta, sa spektakulare aq edhe brutale, ishte përpjekur që ta merrte përsëri flamurin

udhëheqës në luftë kundër Izraelit. Nga ky qëllim, në tetor të vitit 2001, nga një

pozicion krejtësisht i papritur, ishte vrarë ministri i turizmit në qeverinë e Sharonit,

Rechavam Zevi. Kjo vrasje pa dyshim që kishte ndikuar në shpërthimin dramatik

të dhunës politike në Lindjen e Afërt.

Deri në vitin 2000 „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“, ishte

udhëhequr nga Dr. Georg Habash. Pas këtij viti udhëheqja e kësaj organizate kishte

kaluar në duart e komandantit ushtarak Mustafa Ali al-Ali Zabri, i njohur si Abu

Ali Mustafa, që ishte likuiduar në gusht të vitit 2001, në zyrën e tij në Ramallah

nga forcat izraelite. Pastaj udhëheqës i Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës

ishte emëruar Ahmed Sadat, i njohur si Abu Ghassan.

Me 15 janar të vitit 2002, Ahmed Sadat ishte burgosur nga autoritetet

autonome palestineze. Pas gjykimit, ai ishte dërguar në vuajtje të dënimit në

Burgun Jericho, që është nën kontrollin e forcave amerikano-angleze. Më 14 mars

të vitit 2006, forcat speciale izraelite e kishin sulmuar këtë burg dhe pas rrënimit

253 Krahaso: Der Spiegel, Nr. 8/1970, f. 84; Rolf Tophoven, Palästinensische Kommandos - israelische Abwehr, Aspekte des Guerillakrieges und der Konterguerilla in Nahost; Rolf Tophoven (Botues/Autor) Politik durch Gewalt, Bonn 1976, f. 74. 254 Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 265.


131 :.

të tij, e kishin rrëmbyer Ahmed Sadat se bashku me pesë të burgosur të tjerë

palestinezë dhe 200 policë të Shërbimit Autonom Palestinez. Në mesin e person-

ave të rrëmbyer kishte qenë edhe Ahad Yusuf Musa Olma, komandant i sapo-

emëruar i „Brigadave Abu-Ali-Mustafa“. Me 25. 12. 2008, një gjykatë izraelite, e

kishte dënuar Ahmed Sadat me 30 vjet burgim.

Sipas vlerësimeve zyrtare, në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan, FPÇP

është njëra nga organizatat më të fuqishme palestineze. Krahu ushtarak i kësaj

organizate „Brigadat e Abu-Ali-Mustafës“ numëron rreth 800 pjesëtarë. Gjatë sul-

mit izraelit, të vitit 2007, kundër Gazës, „Brigadat e Abu-Ali-Mustafës“ kishin

marrë pjesë aktive në mbrojtje të saj.

4.1. Sulmet terroriste ndërkombëtare të „FPÇP“

1968 22.07, Algjer: FPÇP-ja kishte rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore izraelite “El Al” i cili fluturonte nga Roma për në Tel - Aviv duke e detyruar që të ulej në Algjer. 26.12, Athinë: FPÇP-ja e kishte sulmuar një aeroplan të kompanisë ajrore izraelite, “El Al” në Athinë, ku kishte ngelur një udhëtar i vrarë. 28.12, Bejrut: Forcat izraelite kishin ndërmarrë sulm hakmarrës në aeroportin e Bejrutit. Gjatë këtij sulmi ajror ishin shkatërruar 13 aeroplanë të Middle East Airlines. 1969 29.08, Damask: FPÇP-ja për herë të parë kishte rrëmbyer një aeroplan joizraelit, një TWA – Jet (amerikan), i cili fluturonte për në Damask. 1970 02.02, Cyrih: 15 minuta pas fluturimit kishte shpërthyer një bombë e montuar në një aeroplan Boeing 767 zviceran. Të gjithë (47) udhëtarët dhe anëtarët e ekuipazhit, në mesin e tyre gjashtë amerikanë dhe 14 izraelitë, kishin vdekur. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë FPÇP-ja. 06.09, Dawson´s Field / Kajro: FPÇP rrëmben tre aeroplanë. Dy prej tyre ishin detyruar të uleshin në Dawson´s Field në Jordani, ndërsa i treti në Kajro. Përpjekja për rrëmbimin edhe të një aeroplani të kompanisë ajrore izraelite, El Al, kishte dështuar. Me 09.09 ishte rrëmbyer edhe një aeroplan i kompanisë BOAC dhe ishte detyruar që ta ndërronte kursin e fluturimit dhe të ulej në Dawson’s Field. Këto rrëmbime kishin ndikuar në marrjen e vendimit për dëbimin e OÇP-së nga Jordania. 1972 22.02, Aden: FPÇP-ja kishte rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore gjermane “Lufthansa”, duke e detyruar të ulej në Aden. Pas pagesës së shumës së kërkuar prej pesë milionë dollarëve dhe një milion dollarë për administratën e Adenit, aeroplani i rrëmbyer dhe udhëtarët e tij ishin liruar. 08.05, Lod: Një komando terroriste e FPÇP, e përbërë nga dy meshkuj dhe dy femra kishin rrëmbyer një aeroplan të kompanisë “SABENA” në Lod të Izraelit. Pas disa orëve, forcat speciale izraelite e kishin sulmuar aeroplanin e rrëmbyer, duke i vrarë dy dhe burgosur të gjithë terroristët tjerë. Gjatë shkëmbimit të zjarrit, ishte vrarë edhe një udhëtar.


30.05, Tel - Aviv: Në emër të Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës, tre shtetas japonezë, anëtarë të „Armatës së Kuqe Japoneze“,kishin shkaktuar një masakër në aeroportin Lod të Tel - Avivit, duke vrarë me armë automatike 28 persona që ndodheshin rastësisht në aeroport. 08.07, Bejrut: Në qendër të Bejrutit, nga shpërthimi i një autobombe të montuar izraelite ishte vrarë një funksionar i lartë i FPÇP-së. 1973 28.06, Paris: Nga shpërthimi i një autobombe në Paris, ishte vrarë një përfaqësues i rëndë- sishëm i FPÇ-së në Evropë. 30.12, Paris: Terroristi i njohur Carlos, anëtar i FPÇP-së ishte përpjekur që të vriste kryetarin e ndërmarrjes Marks & Spencer, Joseph Sieff. 1974 11.04, Qiryat Shemona: Një komando e FPÇP-së - KGJ kishte depërtuar në Izrael. Pas zbulimit të saj gjatë ikjes, ishte strehuar në një ndërtesë në qytetin Qiryat Shemona. Gjatë përlesh- jeve me organet e sigurimit izraelit ishin vrarë të gjithë terroristët dhe 18 qytetarë izraelitë, si dhe ishin plagosur 16 të tjerë. 13.12, Paris: Në aeroportin e Parisit, Orli, terroristi Carlos kishte sulmuar me raketë një aeroplan të kompanisë ajrore izraelite El Al. Mirëpo, në vend të aeroplanit izraelit, ishte goditur një aeroplan jugosllav. 19.12, Paris: Terroristi Carlos së bashku me grupin e tij kishin hyrë sërish në aeroportin e Parisit, Orli. Pas zbulimit të tyre, kishte filluar shkëmbimi i zjarrit me policinë. Pas rrethimit të tyre, terroristët kishin rrëmbyer disa udhëtarë të rastit dhe së bashku me ta kishin hyrë në një aeroplan, të cilin e kishin detyruar të fluturonte në drejtim të Irakut. 1975 27.06, Paris: Policia e Parisit ishte përpjekur ta burgoste terroristin Carlos. Mirëpo, ai ishte larguar nga prita, duke vrarë dy policë dhe informatorin e tyre si dhe duke plagosur policin e tretë. 21.12, Vjenë: Një komando e përbërë nga anëtarë të „FPÇP“ dhe „Fraksioni i Armatës së Kuqe“ të komanduar nga terroristi Carlos, kishin sulmuar selinë e OPEC-ut në Vjenë, duke vrarë tre zyrtarë të punësuar dhe rrëmbyer 11 ministra të vendeve anëtare të OPEC-ut. Ministrat e rrëmbyer më vonë ishin liruar në Algjeri. 1976 13.10, Mogadishu: Një komando e përbërë nga anëtarë të „FPÇP“ dhe „Fraksioni i Armatës së Kuqe“, kishin rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore gjermane “Lufthansa” duke e detyruar që të ulej në Mogadisho të Somalisë. Forcat e njësisë speciale antiterroriste gjermane GSG-9, me një sulm të rrufeshëm kishin arritur që të lironin aeroplanin dhe udhëtarët e rrëmbyer. Gjatë këtij aksioni, ishin vrarë vetëm tre terroristë. 1982 16.02, Paris: Forcat policore franceze kishin arritur të burgosnin dy anëtarë të grupit të Carlosit. Pas kërcënimit të Carlosit për hakmarrje, me 30.03.1982 kishte shpërthyer një bombë e montuar në trenin Tuluz - Paris - Expres, duke vrarë gjashtë udhëtarë dhe plagosur 15 të tjerë. 1985 05.05, Tel - Aviv: Izraeli kishte pranuar këmbimin e 1.154 të burgosurve, ndër të cilët edhe anëtarin e Armatës së Kuqe Japoneze, që kishte mbijetuar nga masakra e Lodit, me tre qytetarë izraelitë, të burgosur nga FPÇP - KGJ.


133 :.

1988 09.12, Bejrut: Forcat ajrore izraelite kishin sulmuar ndërtesën e komandës së përgjithshme të FPÇP-së, e cila gjendej në afërsi të Bejrutit. Bilanci: 20 zyrtarë palestinezë të vrarë. 1993 31.12, Ramle: Një komando e Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës i kishte likuiduar në shtëpitë e tyre, Chaim Weizman dhe David Bizin. 1994 12.01, Rishon le Zion: Tre anëtarë të Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës, kishin likuiduar (në kopshtin e vet) Moshe Becker. 09.01, Jerusalem: Në stacionin e vjetër të autobusëve në Jerusalem kishte shpërthyer një bombë e montuar nga FPÇP-ja, e cila kishte plagosur 13 persona. 2001 Maj, Rripi i Gazës: Forcat izraelite kishin arritur sekuestrimin e një dërgese me armë, në të cilën kishte raketa Katjusha dhe raketa të tjera të tipit tokë - ajër të destinuara për „Komandën Gjenerale të Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës“. Gusht, Ramallah: Udhëheqësi i ri i Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës, Abu Ali Mustafa Sibiri, ishte vrarë në zyrën e tij nga një raketë e telekomanduar izraelite. Në ceremoninë e varrimit ishte paralajmëruar gjakmarrje të menjëhershme. 17.10, Jerusalem: Gjatë largimit nga Hoteli Hyatt, i cili gjendet në Jerusalemin Lindor, me tre plumba në kokë ishte vrarë ministri izraelit i Turizmit, Seevi. Kjo kishte qenë vrasja e parë e një ministri izraelit. Seevi kishte qenë i njohur për qëndrimet radikale antipalestineze. Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës, duke e marrë përgjegjësinë për vrasjen e tij, kishte paralajmëruar edhe vrasje tjera të personave publikë izraelitë. 2002 16.02, Karnei Shomron: Në këtë qytet izraelit ishte kryer aksioni i parë vetëvrasës nga Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës. Në qendrën tregtare të qytetit Karnei Shomron, i cili shtrihet në mes të qyteteve Kalkilja dhe Nablus, një palestinez i ri, e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trup. Së bashku me këtë martir palestinez kishin vdekur edhe dy shtetas izraelitë dhe plagosur 27 të tjerë. Prill, Tel - Aviv: Shërbimi Sekret Izraelit i kishte zbuluar përpjekjet e Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës për minimin e disa ndërtesave të larta në Tel - Aviv. Shpërthimi eventual i mjeteve në ato ndërtesa do të kishte shkaktuar pasoja katastrofale në njerëz dhe dëme kapitale materiale. 2003 24. 04, Kfar Save: Një aksion vetëvrasës në stacionin hekurudhor në Kfar Save, kishte shkaktuar vdekjen e një zyrtari të sigurimit izraelit dhe 13 persona tjerë ishin plagosur. 25.12. Geha: Katër izraelitë u vranë dhe mbi 20 të plagosur në një shpërthim vetëvrasës në një stacion autobusi në qytetin Geha, afër Tel Avivit. 2004 22.05, Bekaot: Një vetëvrasës palestinez, posa ishte afruar te postblloku policor në Bekaoz, kishte aktivizuar mjetin shpërthyes të fshehur në trupin e tij, duke shkaktuar kështu plagosjen e komandantit izraelit dhe të disa kalimtarëve palestinezë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë FPÇP. 01.11, Tel Aviv: Nga pasojat e një shpërthimi vetëvrasës, që kishte ndodhur në Tregun Karmel të Tel Avivit, kishin vdekur tre persona dhe ishin plagosur mbi 30 të tjerë.

.: 134

5. Vetëtima (Al-Saika)


Në kuadër të OÇP-së, fraksionin më të madh prosirian e paraqet organiza-

ta Al – Saika, e njohur edhe më emrat “As-Sa’iqa”, “Saeqa”, arabisht, që

do të thotë Vetëtimë. Ky grup terrorist, i themeluar në vitin 1967 nga ushtarët e

batalionit palestinez të armatës siriane, gjatë luftërave civile libaneze të viteve

1976/77 kishte luftuar në anën e forcave siriane kundër formacioneve të armato-

sura të OÇP-së. Al-Saika mbron pikëpamjet e vjetra sipas të cilave palestinezët

janë vetëm banorë të një province jugore siriane. Ç’është e vërteta, ky mendim i

përhapur në rajone të ndryshme palestineze dhe siriane, për shumë kohë me radhë

kishte qenë edhe qëndrim zyrtar i politikës siriane. Kështu, nga këto bindje të kri-

juara, në organizatën terroriste palestineze Al-Saika ishin inkuadruar më tepër

shtetas sirianë sesa pjesëtarë të popullit palestinez. Qëndrimin prosirian kjo orga-

nizatë e argumenton edhe me faktin se komanda gjenerale e Al-Saikës, së bashku

më të gjitha shërbimet e veta administrative dhe kampet për stërvitje luftarake, janë

të vendosura në Damask dhe në qytetet e tjera siriane.

Sipas qëndrimit politik të organizatës Al-Saika, roli i shteteve arabe në zgjid-

hjen e çështjes palestineze duhet të jetë vendimtar. Mirëpo, „Palestina e okupuar është

vetëm pjesë përbërëse e Sirisë dhe pas çlirimit të saj, ajo duhet t’i bashkohet shtetit

sirian“255. Ky qëndrim zyrtar i kësaj organizate palestineze, mund të kuptohet vetëm

atëherë kur të merret parasysh fakti se kryetari i „Al-Saika“, palestinezi i quajtur

Suheir Mosein, ishte oficer i lartë i armatës siriane dhe anëtar i të ashtuquajturës

„Komanda e Brendshme“ - organit më të lartë shtetëror dhe partiak (i Partisë BATH)

të Sirisë. Ky institucion ndihmës i kryetarit Asad, gjatë luftës qytetare libaneze ishte

shfrytëzuar me qëllim të dëmtimit të OÇP-së. Pra, me gjithë faktin se kryetari i Al-

Saika kishte qenë një palestinez, i cili sipas detyrës zyrtare kishte qenë edhe anëtar i

Komitetit Ekzekutiv të OÇP-së dhe sipas radhës edhe udhëheqës i Shërbimit për

Çështje Ushtarake të kësaj organizate gjithëpalestineze, gjatë luftës qytetare libaneze,

Suheir Mosein së bashku me organizatën e tij, Al-Saika, kishte luftuar kundër OÇP-

së 256. Ky konfrontim, por edhe bashkëpunim i njëkohësishëm me strukturat e OÇP-

së, i kishte mundësuar pushtetit sirian jo vetëm ushtrimin e influencës, por edhe mba-

jtjen e kontrollit të plotë mbi disa struktura dhe subjekte të caktuara të OÇP-së.

Organizata terroriste palestineze Al-Saika, aktivitetin e vet kryesor e kishte

orientuar në Lindjen e Afërt. Mirëpo, në disa raste kjo organizatë kishte ndërmar-

rë edhe sulme terroriste ndërkombëtare. Njëri prej sulmeve më të rëndësishme

Krahaso: Christian Tuschhoff, Die palästinensische Befreiungsorganisation (PLO) - Kampf an drei Fronten, Die Neue Gesellschaft 1/1989, f. 43. 256Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 254.

255


135 :.

kishte ndodhur vetëm tetë ditë para fillimit të luftës arabo-izraelite (tetor, 1973) në

Marchegg të Austrisë. Këtu ishte sulmuar një tren special i udhëtarëve, me të cilin

udhëtonin emigrantët izraelitë nga Bashkimi Sovjetik.

Që nga fillimi i viteve ‘90, kjo organizatë nuk ka kryer ndonjë sulm të

njohur terrorist. Për këtë arsye, Al-Saika nuk është regjistruar në listën e BE-së ose

të ShBA-së, si grup ose organizatë terroriste. Që nga viti 2007, Al-Saika udhëhiqet

nga Farhan Abu Al-Hayja. Ndërsa përfaqësues i saj në OÇP, është Muhammad al- Khalifa. Për fuqinë influencuese të kësaj organizate, flet edhe fakti se në vitin

1970, udhëheqës i sektorit ushtarak të Organizatës për Çlirimin e Palestinës, ishte

emëruar përfaqësuesi i Al-Saikës, Muhsin and al-Qadi.

6. Shtatori i Zi

Kjo organizatë e fshehtë palestineze ishte formuar gjatë luftës qytetare

libaneze të viteve 1970 dhe 1971. Themelimi i kësaj organizate, ishte i lidhur me

ngjarjen kur ushtria e Mbretit të Jordanisë, Husein, kishte ndërmarrë aksion të

gjerë me qëllim të shkatërrimit sistematik të çdo strukture të organizuar palestineze

në Jordani dhe dëbimit të përgjithshëm të OÇP-së nga Jordania. Që nga mesi i

viteve ‘60, territori shtetëror jordanez kishte filluar të shfrytëzohet si bazë kryesore

për stacionimin e formacioneve të ndryshme të armatosura palestineze. Pas disa

konflikteve të fuqishme politike, në shtator të vitit 1970, ushtria mbretërore jor-

daneze kishte filluar të kryente masakra sistematike mbi pjesëtarët e popullit

palestinez, të strehuar në kampe të ndryshme në Jordani. Masakrat më të njohura

në këtë drejtim janë ato të kryera në kampet Sabra dhe Shatila. Pas përfundimit të

fushatës ushtarake kundër OÇP-së „ishin evidentuar mbi 20.000 qytetarë të vrarë

palestinezë dhe ishte konstatuar shkatërrimi i plotë i të gjitha strukturave të orga-

nizuara politike palestineze në Jordani dhe dëbimi i OÇP-së nga ky shtet“257. Kjo

ekspeditë ushtarake duhet kuptuar vetëm në raport me aktivitetin terrorist të disa

grupeve dhe organizatave palestineze si dhe përpjekjeve të OÇP-së për vendosjen

e pushtetit të saj paralel në enklavat e shumta palestineze në Jordani.

Lidhur me fenomenin „Shtatori i Zi“ ekzistojnë informata të shumta.

Mirëpo, gjatë analizimit të tyre, shumë shpejt fitohet bindja se një pjesë e madhe

e tyre ka të bëjë vetëm me spekulime. Shumica absolute e këtyre burimeve, me të

drejtë e konstaton faktin se „Shtatori i Zi“ (në qoftë se me të vërtetë ishte organi-

zatë sekrete), përbëhej ekskluzivisht nga anëtarë të organizatës palestineze „Al-

257 Nachdem die „PLO“ 1970/71 aus Jordanien vertrieben worden war, hatte sie daher mit großer Energie versucht, zumindest im Libanon eine gut organisierte Ausgangslage auszubauen. Më gjërsisht: Jochen Hippler/Andrea Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 34, 36.


Fatah“ (anëtare e OÇP-së, kryetar i së cilave ishte Jaser Arafat). Nga ana tjetër,

ekzistojnë edhe informata, të cilat flasin se kjo organizatë nuk paraqet asgjë tjetër

përveç bashkimit të disa terroristëve të rebeluar ose të larguar nga grupet e

ndryshme palestineze258.

Sipas burimeve të verifikuara „Shtatori i Zi“ në kohën e kulmit të vet

kishte rreth 200 anëtarë të organizuar në disa njësi tejet sekrete dhe të përbëra

nga palestinezët më radikalë. Askush nga ata nuk informohej në mënyrë para-

prake me planifikimin ose përgatitjen e aksioneve terroriste dhe as që merrte

përgjegjësinë për kryerjen tyre. Çdo aksion i tillë, ishte „në shërbim të çështjes

madhore arabe“. Kjo vendosmëri e dëshmuar, jo vetëm në aspektin retorik, por

edhe me vepra konkrete, duke i „ndëshkuar dhe ekzekutuar tradhtarët e

ndryshëm arabë, të cilët kishin vepruar në kundërshtim me obligimin më të lartë

kombëtar (shkatërrimin e Izraelit), kishte ndikuar që kësaj organizate (nga qar-

qet e ndryshme arabe) t’i përshkruhet edhe epiteti i krenarisë dhe ndërgjegjes

mbarë arabe259.

Udhëheqës i parë i “Shtatorit të Zi” kishte qenë palestinezi katolik me

shtetësi libaneze, Fuad Shemali. Ky gjatë viteve të para të udhëheqjes, e kishte ori-

entuar organizatën e vet, kryesisht në drejtim të likuidimit të shtetasve të rëndë-

sishëm izraelitë ose rrëmbimit të tyre me qëllim të detyrimit të udhëheqjes izraelite

për koncesione të ndryshme. Më vonë kishte filluar edhe strategjia e zhvendosjes

së dhunës terroriste, respektivisht bartjes së konfliktit palestinez edhe jashtë kufi-

jve të Lindjes së Afërt. Kështu, fushëbeteja e “Shtatorit të Zi” ishte kudo, ku ishin

edhe armiqtë e popullit palestinez. Fuad Shemali si armiq i kishte trajtuar izraelitët

dhe të gjithë ata që u ndihmojnë atyre. Mirëpo, për dallim nga organizatat e tjera

palestineze, „Shtatori i Zi“, asnjëherë nuk e kishte praktikuar taktikën e rrëmbim-

it të aeroplanëve.

Më vonë, udhëheqës i “Shtatorit të Zi” ishte emëruar Khalil Al-Wazir, i njo-

hur me emrin Abu Jihad (ish-shef operativ i kryetarit Arafat dhe ish-bashkëpunë-

tori i tij më i ngushtë). Ky, njëherit, ishte identifikuar edhe si përgjegjës kryesor

për masakrën e Munihut të vitit 1972. Në të vërtetë, pas kësaj masakre kishte fil-

luar edhe lufta e përgjithshme në mes të Shërbimit Sekret Izraelit Mosad dhe struk-

turave të OÇP-së. Mosadi ishte përcaktuar për identifikimin dhe likuidimin e të

gjithë atyre që në çfarëdo aspekti kishin kontribuar në kryerjen e Masakrës së

Munihut. Mirëpo, nga një pretekst i tillë ishin sulmuar dhe likuiduar shumë funk-

sionarë të pafajshëm palestinezë. Rasti më flagrant kishte ndodhur në prill të vitit

258 259

Dieter Schröter, Terrorismus, Gewalt mit politischem Motiv, München 1986, f. 153. Carl E. Buchalla, Palästinensische Befreiungsorganisation, në librin: Friedrich Hacker, Terror, Mythos - Realität - Analyse, Wien 1973, f. 279.


137 :.

1973, kur një komando sekrete izraelite, kishte sulmuar selinë e OÇP-së në Bejrut.

Gjatë këtij sulmi, ishin likuiduar shumë udhëheqës të OÇP-së, në mesin e tyre edhe

shefi i Shtabit të Al-Fatahut, Mohammed Youssef.

Në kohën kur OÇP-ja dhe kryetari Arafat ishin orientuar në zgjidhjen diplo-

matike të problemit palestinez, disa organizata dhe grupe radikale palestineze me

emra ekzotikë, kishin refuzuar çdo nismë që nuk e parashikonte qartë dhe publik-

isht shkatërrimin e Izraelit. Në këtë drejtim edhe „Shtatori i Zi“ me qëllim që t’i

shkaktonte OÇP-së vështirësi diplomatike, kishte ndërmarrë aksione të fuqishme

terroriste ndërkombëtare.

Pas zgjedhjes së rrugës diplomatike, si rrugë që jepte shpresa për zgjidhjen

e drejtë të problemit palestinez, në nivel të OÇP-së ishte marrë vendimi që të mos

lejohej minimi i kësaj rruge me aksione të papërgjegjshme terroriste. Mirëpo, ky

qëndrim politik ishte kundërshtuar fuqishëm nga „Shtatori i Zi“. Kjo organizatë,

duke e konsideruar si kapitullues politikën e udhëhequr nga Jaser Arafati, kishte

vazhduar të ndërmerrte sulme komprometuese terroriste. Njëri prej këtyre sulmeve

kishte ndodhur më 05.09.1986 në Karaçi, kur një komando terroriste e Abu Jihad

kishte rrëmbyer një aeroplan amerikan. Ndërkaq, një ditë më vonë ishte kryer edhe

një masakër në Sinagogën Neve Shalom të Stambollit. Gjatë marrjes në pyetje të

terroristëve të mbijetuar në Karaçi si dhe gjatë vlerësimit të informatave lidhur me

gjakderdhjen e shkaktuar në Stamboll, ishte argumentuar kryerja e drejtpërdrejtë e

këtyre sulmeve nga Shtatori i Zi.

Këto sulme terroriste ishin gjykuar ashpër nga kryetari Arafat. Më vonë, ky

ishte distancuar edhe nga rrëmbimi i anijes luksoze italiane „Achille Lauro“, që

kishte ndodhur një vit më parë (7.10.1985), dhe së bashku me kryetarin e Frontit

Popullor për Çlirimin e Palestinës, Dr.Georg Habash, kishin publikuar vendimin

për ndërprerjen e çdo akti të dhunës politike jashtë territoreve të okupuara

palestineze. Një vendim i tillë ishte marrë nga bindja e krijuar se aksionet terror-

iste të ekzekutuara jashtë kufijve të Lindjes së Afërt, nuk ndikonin në sensibiliz-

imin e çështjes palestineze, por në humbjen e simpatisë dhe mirëkuptimit ndaj vua-

jtjeve të këtij populli.

6.1. Sulmet terroriste ndërkombëtare të „Shtatorit të Zi“

1971 20.07, Romë: „Shtatori i Zi”, kishte sulmuar zyrën e linjës ajrore jordaneze në Romë. 28.11, Kajro: Një komando e „Shtatorit të Zi“, kishte likuiduar në Kajro kryeministrin jordanez ,Wasfi Tal.


1972 06.02, Këln: Grupi terrorist „Shtatori i Zi“ kishte marrë përgjegjësinë për ekzekutimin e pesë punëtorëve jordanezë në Këln. 08.05, Vjenë: Pesë terroristë, anëtarë të organizatës „Shtatori i Zi“, kishin rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore “Sabena”, i cili fluturonte nga Vjena për në Athinë, duke e detyruar të ulej në Tel - Aviv. Për lirimin e aeroplanit dhe udhëtarëve të rrëmbyer, ishte kërkuar lirimi i 317 luftëtarëve palestinezë nga burgjet izraelite. Forcat speciale izraelite e kishin liruar aeroplanin e rrëmbyer, duke i likuiduar vetëm tre terroristë. 05.09, Munih: Disa minuta para orës pesë të mëngjesit, në hotelin luksoz ku ishte vendosur ekipi i sportistëve izraelitë, kishte depërtuar një komando terroriste, e përbërë nga tetë anëtarë të „Shtatorit të Zi“. Këta, me qëllim të demonstrimit të forcës dhe vendos- mërisë së tyre, menjëherë kishin vrarë dy sportistë izraelitë, ndërsa të tjerët i kishin rrëmbyer. Për lirimin e këtyre sportistëve, terroristët palestinezë kishin kërkuar lirimin e 236 palestinezëve nga burgjet izraelite dhe të Terroristët me 05.09.1972 në Munih pesë terroristëve gjermanë të dënuar në Gjermani. Gjatë negociatave me terroristët ishte arritur „mar- rëveshja“ për bartjen e terroristëve dhe sportistëve të rrëmbyer me dy helikopterë transportues deri në bazën e caktuar ushtarake, prej së cilës pastaj me aeroplanin e kërkuar do të fluturonin për në Egjipt, ku ishte paraparë këmbimi i sportistëve të rrëmbyer me të burgosurit e kërkuar (qeveria egjiptiane e kishte mohuar të drejtën e uljes së këtij aeroplani në territorin e vet). Mirëpo, ende pa hyrë të gjithë terroristët në aeroplan, mbi ta ishte hapur zjarr. Nga pasojat e shkëmbimit të zjarrit ishin vrarë 11 sportistë izraelitë dhe një polic gjerman. Ndërkaq, nga ana e terroristëve ishin vrarë katër dhe plagosur tre. Për fatin e njërit prej tyre nuk dihet. Pas një muaji këta tre terroristë të mbijetuar ishin liruar, duke u këmbyer me udhëtarët e një aeroplani të rrëmbyer gjerman. 1973 01.03, Khartum: Gjatë një aksioni të „Shtatorit të Zi“ për pushtimin e Ambasadës së Arabisë Saudite në Khartum, ishin vrarë dy diplomatë amerikanë dhe një belg. 10.04, Bejrut: Si reagim hakmarrës ndaj aktiviteteve terroriste të „Shtatorit të Zi“, një komando speciale izraelite e kishte sulmuar qendrën e OÇP-së në Bejrut. Pas likuidimit të tre udhëheqësve të lartë palestinezë dhe 13 zyrtarëve të tjerë, komandoja izraelite ishte tërhequr me helikopter nga Bejruti. 02.07, Lillehammer: Agjentët sekretë izraelitë e kishin likuiduar gabimisht një kamerier maroken në Lillehammer, duke menduar se ishte udhëheqësi i kërkuar i „Shtatorit të Zi“. Policia norvegjeze i kishte burgosur agjentët e lajthitur, ndaj të cilëve më vonë ishte shqiptuar edhe dëni- mi i merituar me burg. 1979 22.01, Bejrut: Shpërthimi i një autobombe të kurdisur në Bejrut e kishte shkaktuar vdekjen e ideologut të masakrës së Munihut, Ali Hassan Salameh. 1981 27.06, Varshavë: Në hotelin luksoz të Varshavës “VICTORIA”, me një breshëri plumbash ishte qëlluar njëri nga komandantët e „Shtatorit të Zi“ Abu Daoud, i cili edhe përkundër plagëve të rënda kishte shpëtuar.


139 :.

Të gjitha këto vrasje i kishte kryer njësiti special i Shërbimit Sekret Izraelit Mosad, i njohur me emrin “Caesarea”. Ky njësit i komanduar nga ish kryeministri izraelit Ehud Barak, i kishte identifikuar dhe në shtete të ndryshme të botës i kishte likuiduar 20 palestinezët e akuzuar për pjesëmarrje në “Masakrën e Munihut”.

7. NAYLP „Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“

Gjatë vitit 1973 në skenën terroriste palestineze ishte paraqitur edhe një

organizatë e re me emrin „Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“. Kjo

organizatë ishte themeluar dhe udhëhequr nga ish-funksionari i lartë i Al-Fatahut,

Ahmad Al - Ghafour, i njohur me emrin Abu Mahmud. Kjo organizatë e financuar

kryesisht nga Libia, për herë të parë ishte paraqitur më 05.08.1973, gjatë sulmit

kundër një aeroplani amerikan të kompanisë ajrore TWA, i cili sapo kishte aterru-

ar (nga Tel - Avivi) në Athinë. Gjatë këtij sulmi terrorist kishin vdekur pesë per-

sona dhe ishin plagosur 55 të tjerë.

Më 05.09.1973 ishin burgosur në Romë pesë palestinezë të identifikuar si

anëtarë të „Rinisë Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“. Ky grup kishte

qenë i armatosur me raketat e njohura sovjetike SAM-7. Me këto armë, që kishin

prejardhje nga Libia, ishte planifikuar sulmi kundër një aeroplani të kompanisë

ajrore izraelite El Al, i cili duhej të ulej në Romë. Pas këtij dështimi, më datën

17.12.1973 kishin ardhur përsëri në Romë terroristë të tjerë, anëtarë të organizatës

„Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“. Këta, me të arritur në aeroport,

e kishin sulmuar me bomba dore një aeroplan amerikan të kompanisë ajrore “Pan

Am”, duke shkaktuar një shpërthim të fuqishëm zjarri. Nga pasojat e shpërthimit

në aeroplan, kishin vdekur 32 udhëtarë. Pas këtij sulmi, terroristët kishin arritur të

rrëmbenin një aeroplan gjerman të kompanisë ajrore “Lufthansa”, dhe ta detyronin

kapitenin të fluturonte nga Roma.

Në shtator të vitit 1974, anëtarët e „Rinisë Kombëtare Arabe për Çlirimin e

Palestinës“, kishin montuar një bombë në një aeroplan amerikan të kompanisë

ajrore “TWA”, i cili duhej të fluturonte nga Tel - Avivi nëpër Athinë për në Nju-

Jork. Nga pasojat e shpërthimit të kësaj bombe ishin vrarë 88 udhëtarë dhe anëtarë

te ekuipazhit. Ky sulm terrorist ishte konsideruar i tepërt dhe joproduktiv nga

udhëheqja e lartë e OÇP-së dhe kryetari i saj Arafat. Katër ditë më vonë, Shërbimi

i Sigurimit të OÇP-së kishte burgosur Ahmad al - Ghafour, përkatësisht Abu

Mahmoud, të cilin një gjykatë e instaluar e Al-Fatahut e kishte dënuar me vdekje.

Ekzekutimi i Abu Mahmoud, i bërë më 12.09.1974, shënon edhe fundin e kësaj

organizate terroriste.

.: 140

8. Brigadat e Martirëve Al - Aqsa

Kata`ib Shuhada`Al – Aqsa


Në vitin 950 para epokës sonë, mbreti i tretë izraelit,

Salomon, e kishte realizuar dëshirën e babait të tij, Davidit, për

ndërtimin e një tempulli fetar në Kodrën Mario të Jerusalemit.

Ky objekt fetar, i quajtur me emrin „Tempulli Salomon”, ishte

shkatërruar nga babilonasit në vitin 586 para epokës sonë. Pas

70 vjetëve, nipi i mbretit të internuar izraelit (Jehonja nga Juda)

Serubbabel, kishte arritur rindërtimin e tempullit të shkatërruar

izraelit, i cili ishte quajtur me emrin e ri „Tempulli Serubbabel”. Në vitin 21 para

epokës sonë, ky tempull ishte rindërtuar sërish dhe ishte quajtur sipas emrit të mbretit

Horodosi i Madh „Tempulli i Horodesit”. Që nga ato kohëra „Kodra Mario” e

Jerusalemit ishte quajtur Kodra e Tempujve. Sipas botëkuptimit fetar izraelit „nga

dheu i kësaj kodre zoti e ka krijuar njeriun e parë, Adamin260.

Pas pushtimit të Palestinës nga forcat arabe, në vitin 644, në themelet e tem-

masjidpullit të shkatërruar izraelit, ishte ndërtuar

Xhamia Al-Aqsa ((

al-aqsâ ). Sipas traditës islame, kjo xhami e paraqet njërin nga tri objektet krye-

sore fetare ngase profeti Muhamet nga Kodra e Tempujve ku ishte ndërtuar

xhamia, kishte shkuar në qiell për ta pranuar Kuranin261.

Al-Haramal-Sharif, Xhamia Al-Aqsa dhe muret e tempullit të shkatërruar izraelit që shërbejnë për lutje fetare

260 261

Chronik der jüdischen Geschichte, http://www.juedisches-recht.de/Israel-Chronik.html Pas okupimit të Jerusalemit nga forcat arabe, që kishte ndodhur në shek.VII, në themelet e tepullit të shkatërruar izraelit ishte ndërtuar xhamia Al-Aqsa, www.uni-protokolle.de/Lexikon/Tempel_in_Jerusalem.html


141 :.

Pas “çlirimit” përkatësisht okupimit të Jerusalemit nga Izraeli, që kishte

ndodhur në vitin 1967, kishin filluar të parashtrohen edhe kërkesat për zhvendos-

jen e xhamisë Al-Aqsa në Mekë. Sidomos pas fillimit të fushatës zgjedhore të vitit

2000, kërkesat e tilla ishin bërë pjesë e fjalimeve zgjedhore të shumë funksion-

arëve të lartë izraelitë. Kërkesat e tilla natyrisht se i kishin provokuar edhe më

shumë ndjenjat e lënduara nacionale dhe fetare të popullit palestinez. Më

28.09.2000, shefi i atëhershëm i opozitës izraelite Ariel Sharon, i shoqëruar nga

1000 policë të armatosur rëndë, kishte vizituar mbeturinat e tempullit të shkatërru-

ar izraelit në „Kodrën e Tempujve”, ku ndodhet edhe xhamia Al-Aqsa. Në kontest

të zhvillimeve politike dhe fjalimeve zgjedhore, kjo vizitë e kuptuar si provokim

nacional, kishte shkaktuar protesta masive. Shuarja e përgjakshme e kësaj revolte

(katër palestinezë të vrarë dhe mbi 200 të plagosur), kishte ndikuar në acarimin e

raporteve edhe ashtu armiqësore në mes këtyre dy popujve. Që nga ajo ditë, kishte

filluar një valë e re e kryengritjes palestineze, e quajtur me emrin Al-Aqsa-Intifada

(intifadë do të thotë çlirim, heqje qafe)262.

Në emër të rreth 70 viktimave të rëna gjatë masakrës Al-Aqsa të 27.09.1996

dhe atyre të Intifadës së filluar palestineze, disa funksionarë të lartë të organizatës

Al- Fatah si Raed Karmi, Nasser Awais dhe Yasser Badavi, në vitin 2001 e kishin

themeluar njësitin gueril të quajtur „Brigadat e Martirëve Al-Aqsa”263. Me gjithë

faktin se grupi i Brigadave të Martirëve Al-Aqsa e mban emrin e një simboli fetar

dhe shërbehet me metoda të njëjta veprimi si organizata HAMAS dhe Xhihadi

Islamik Palestinez, ai nuk konsiderohet si grup terrorist islamik sepse ideologjia e

veprimit të tij nuk është fetare, por kombëtare. Qëllimi i Brigadave të Martirëve

Al-Aqsa është dëbimi i forcave izraelite nga trojet e okupuara palestineze gjatë

vitit 1967 me qëllim të themelimit të shtetit të lirë palestinez264.

Brigadat e Martirëve Al-Aqsa janë të përbëra nga një numër i madh i

njësiteve të vogla guerile, që operojnë në Bregun Perëndimor të lumit Jordan, në

Rripin e Gazës dhe në Jerusalem. Gjatë vitit 2001, në shënjestër të brigadierëve

palestinezë kishin qenë pozicionet ushtarake izraelite në territoret e okupuara, trad-

htarët palestinezë dhe banorët izraelitë të ardhur me qëllim të kolonizimit të tokave

palestineze. Ndërkaq, një vit më vonë, kishin filluar edhe sulmet e armatosura

brenda territorit shtetëror izraelit. Sipas disa të dhënave, deri në fund të vitit 2002,

nga sulmet e armatosura të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, kishin vdekur më

tepër izraelitë sesa nga sulmet e organizatës HAMAS265.

www.uni-protokolle.de/Lexikon/Al-Aqsa-Intifada.html The „al-Aqsa Intifada“ – An Engineered Tragedy, Don Radlauer, International Policy Institute for Counter Terrorism, Mai 2003. f. 8, 21. 264http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen/al-aqsa.htm 265Terrorism: Questions&Answers, www.cfrterrorism.org/groups/alaqsa.html

262 263


Duke e modifikuar strategjinë e veprimit terrorist, njëri nga udhëheqësit e

Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, Read Karmi kishte deklaruar: „ashtu sikurse

Hezb-Allahu me aksionet e veta vetëvrasëse që kishte dëbuar forcat izraelite nga

jugu i Libanit, ashtu do të dëbohen edhe izraelitët nga tokat e pushtuara

palestineze”266. Kështu, në janar të vitit 2002, udhëheqja e këtij grupi gueril e kishte

marrë përgjegjësinë për kryerjen e sulmit të parë vetëvrasës nga një femër

palestineze. Ndërkaq, në mars të vitit 2002, pas një aksioni vetëvrasës në

Jerusalem, Shtetet e Bashkuara të Amerikës i kishin regjistruar „Brigadat e

Martirëve Al-Aqsa” në listën e grupeve terroriste ndërkombëtare267.

Në gusht të vitit 2001, nga shpërthimi i një autobombe, ishte vrarë njëri nga

udhëheqësit kryesorë të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, Jaser Badavi (vëllai i

Naser Badavit). Më 14.02.2002, në mënyrë të ngjashme ishte likuiduar edhe Raed

Karmi. Dy muaj më vonë ishte burgosur udhëheqësi i tretë në hierarkinë koman-

duese të këtij grupi gueril, zyrtari i forcave të sigurimit nacional (National Security

Force) të kryetarit Arafat, Nasser Awais. Gjatë muajit prill dhe maj të vitit 2002,

një njësit i brigave palestineze kishte pushtuar Kishën e Lindjes së Krishtit në

Betlehem. Pas zgjidhjes paqësore të këtij rasti, të arritur me ndërmjetësimin diplo-

matik të Vatikanit, 13 rrëmbyes ishin dëbuar në Evropë. Pas këtij rasti, më

22.05.2002, ishte likuiduar edhe zëvendëskomandanti i Brigadave të Martirëve Al-

Aqsa, Mahmud Abdallah at-Titi. Me gjithë goditjet e pësuara, ekspertët vlerësojnë

se numri i Brigadave të Martirëve Al-Aqsa është në rritje e sipër. Për momentin

vlerësohet se kjo „brigadë” ka në dispozicion rreth 1000 aktivistë të organizuar në

qindra formacione luftarake.

Akuzat dhe kërcënimet që i bëheshin

kryetarit Arafat lidhur me aktivitetin e këtyre

„brigadave” kishin të bëjnë me dyshimin se

Brigadat e Martirëve Al-Aqsa ishin themelu-

ar nga Al-Fatahu me qëllim të shpëtimit të

autoritetit politik, që kishte filluar të humbet

pas fillimit të negociatave të dështuara dhe

komprometuese me Izraelin. Lidhur me këto

dyshime, disa udhëheqës të këtij grupi ter- Luftëtarët e Brigadave Al-Aqsa

rorist, kishin deklaruar se „janë pjesë për-

bërëse e Al Fatahut”(Maslama Thabet, etj.). Ndërsa të tjerët, si Naser Badavi, e

The al-Aqsa Martyrs Brigades – A Political Tool with an Edge, Yael Shahar, International Policy Institute for Counter Terrorism, 24. März 2002; Krahaso: The „al-Aqsa Intifada“ – An Engineered Tragedy, Don Radlauer, International Policy Institute for Counter Terrorism, 21. Maj 2003. 267U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism, www.state.gov/documents/organization/31912.pdf

266


143 :.

kishin mohuar autoritetin komandues të Jaser Arafatit. Nga ana tjetër, zyrtarët e

Administratës Autonome Palestineze kishin deklaruar se emrat e aktivistëve të

këtyre „brigadave”, figurojnë në listat e pagave të Pushtetit Autonom Palestinez, të

themeluar nga Al-Fatahu. Në prill të vitit 2002, Shërbimi Sekret Izraelit e kishte

publikuar një dokument të nënshkruar nga kryetari Arafat për financimin e

aktiviteteve të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa. Bazuar në origjinalitetin e këtij

dokumenti, ShBA-të dy muaj më vonë kishin marrë vendimin për ndërprerjen e

përkrahjes politike ndaj kryetarit Arafat268.

Në nëntor të vitit 2003, nga gazetarët e BBC-së ishte publikuar një

dokument që dëshmonte pagesën prej 50.000$ në muaj, që paguante rregullisht Al-

Fatahu për Brigadat e Martirëve Al-Aqsa269. Lidhur me këtë çështje, në qershor të

vitit 2004, kryeministri palestinez Ahmed Qurei kishte deklaruar: “Ne kemi

deklaruar qartë se dëshmorët e Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, janë pjesë e

Fatahut“. Ne jemi të angazhuar për ta dhe Fatahu mban përgjegjësi të plotë për

veprimet e këtij grupi.” Ndërsa një muaj më vonë, sërish kishte deklaruar

“Brigadat e Martirëve Al-Aqsa janë krahu ushtarak i lëvizjes Al-Fatah”.270

Më 14.07. 2007, Zakaria Zubeidi, komandanti i Brigadave të Martirëve Al-

Aqsa për Jenin dhe Bregun Perëndimor të Lumit Jordan, kishte deklaruar se do ta

ndërpresë luftën kundër Izraelit pasi që kryeministri izraelit Ehud Olmert, kishte

bërë faljen e kushtëzuar të 178 terroristëve palestinezë. Që nga ajo kohë vërehet

rënia intensive e sulmeve terroriste të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa.

8.1. Kronikë e sulmeve terroriste të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa

2002 Janar, Palestinë: Me një raketë të telekomanduar ishte likuiduar udhëheqësi i Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa, Raed Karmi, së bashku me gruan dhe fëmijët e tij. 17.01, Hadera: Në qytetin izraelit, Hadera, në orët e mbrëmjes, një anëtar i Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa ishte përpjekur të depërtonte në një sallë vallëzimi. Kur ishte ndaluar nga sigurimi izraelit, ai e kishte nxjerrë revolen dhe kishte hapur zjarr. Pastaj kishte filluar të hidhte granata dore edhe në drejtim të personave të pranishëm në sallë. Pas likuidimit të atentatorit, ishin konstatuar edhe gjashtë izraelitë të vrarë dhe 33 të plagosur. 22.01, Jerusalem: Në rrugën Jaffa - Street, e cila gjendet në qendër të Jerusalemit, një anëtare e Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa, kishte filluar të zbrazte breshëri plumbash kundër qytetarëve të rastësishëm. Ajo para se të likuidohej kishte vrarë dy gra izraelite dhe plagosur 29 shtetas të tjerë izraelitë. Ky kishte qenë sulmi i parë vetëvrasës i një femre palestineze. 06.02, Hamara: Dy anëtarë të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, të mbrojtur nga errësira

U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism, www.state.gov/documents/organization/31912.pdf http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3243071.stm 270http://www.eufunding.org/accountability/AbuToameh_Fatah_AksaMartyrs.html

268 269


kishin sulmuar një vendbanim të ri izraelit të ndërtuar në luginën e Lumit Jordan, në afërsi të qytetit Hamara. Gjatë këtij sulmi të befasishëm ishte vrarë një ushtar dhe dy banorë izraelitë. Banorët e mobilizuar kishin arritur likuidimin e sulmuesve. 25.02, Jerusalem: Dy anëtarë të Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa, kishin hapur zjarr në drejtim të udhëtarëve të një stacioni të autobusëve në veri të Jerusalemit. Nga plagët e marra kishte vdekur një polic dhe ishin plagosur 10 izraelitë të tjerë. Forcat izraelite kishin arritur likuidimin e atentatorëve. Shkurt: Shtetet e Bashkuara të Amerikës e kishin regjistruar organizatën e Brigadave të Martirëve Al-Aqsa në listën e organizatave dhe grupeve terroriste ndërkombëtare. 02.03, Beit: Një anëtar i Brigadave të Martirëve të Al -Aqsa, i veshur me rroba tradicionale izraelite, kishte hyrë në një sinagogë dhe në mesin e besimtarëve izraelitë kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trup. Nga ky sulm vetëvrasës kishin vdekur nëntë besimtarë izraelitë dhe ishin plagosur 57 të tjerë. 03.03, Ofra: Një snajperist i Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa kishte vrarë shtatë ushtarë dhe tre qytetarë izraelitë, si dhe kishte plagosur 15 të tjerë. Në të njëjtën kohë, nga pasojat e shpërthimit të një bombe të montuar në Rripin e Gazës, ishte vrarë një ushtar izraelit dhe ishin plagosur disa të tjerë. 09.03, Netanjah: Në orët e mbrëmjes, në një rrugë të qytetit Netanjah, dy anëtarë të Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa, kishin hapur zjarr në drejtim të kalimtarëve të rastit, duke vrarë dy dhe plagosur 40 persona. 25.04, Kfar: Në qytetin izraelit Kfar, ishte kryer një sulm vetëvrasës. Së bashku me atentatorin, ishte vrarë edhe një polic izraelit dhe ishin plagosur edhe 10 qytetarë të tjerë. Nëntor: Gjatë një sulmi të armatosur të Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa të kryer në veri të Izraelit, ishin vrarë pesë dhe plagosur shtatë banorë izraelitë. Në mesin e personave të vrarë kishin qenë edhe tre fëmijë. 2003 05.01, Tel-Aviv: Brigadat e Martirëve të Al-Aqsa e kishin ndërmarrë sulmin më të përg- jakshëm vetëvrasës. Në qendër të Tel-Avivit, ishin vrarë 23 dhe plagosur mbi 100 shtetas izraelitë. 24.04, Kfar Sava: Në stacionin e trenave në Kvar Sava, ishte kryer një aksion vetëvrasës që kishte shkaktuar vdekjen edhe të një qytetari izraelit dhe plagosjen e 13 të tjerëve. 30.04, Tel-Aviv: Një shtetas anglez me origjinë pakistaneze, e kishte kryer një aksion vetëvrasës në Tel-Aviv duke shkaktuar vdekjen edhe të tre izraelitëve. 2004 29.01, Jerusalem: Një atentator vetëvrasës, 24-vjeçari Ali Jusuf Jaara, e kishte aktivizuar mjetin shpërthyes të fshehur në trupin e tij, duke shkaktuar edhe vdekjen e 11 dhe plagosjen e 50 udhëtarëve të një autobusi që qarkullonte nga Rehavia në drejtim të Jerusalemit. 22.02, Jerusalem: Në autobusin lokal “14a”, që qarkullonte afër parkut të qytetit Liberty Bell, kishte shpërthyer një bombë që kishte shkaktuar vdekjen e tetë personave dhe plagosjen e 60 të tjerëve, 11 prej të cilëve nxënës të një shkolle. 14.03, Ashdod: Në portin detar Ashdid, dy palestinezë kishin kryer aksione të koordinuara vetëvrasëse duke shkaktuar vdekjen e 10 personave. 22.09, Jerusalem: Një palestineze që udhëtonte me makinën e vet në një rrugë të Jerusalemit ishte përplasur në grupin e njerëzve, duke shtypur për vdekje dy policë dhe plagosur 13 qytetarë izraelitë.


145 :.

2005 13.01, Gaza: Disa minuta para mbylljes së vendkalimit kufitar “Karni”, në anën palestineze të kufirit, ishte aktivizuar një mjet shpërthyes që kishte shkaktuar vdekjen e gjashtë personave. Gjatë shkëmbimit të zjarrit, ishin vrarë tre palestinezë dhe plagosur pesë të tjerë. Në mesin e të vrarëve ishin identifikuar dy atentatorët, njëri pjesëtar i Hamasit e tjetri anëtar i Brigadave Al- Aqsa. 25.02, Tel-Aviv: Në shëtitoren afër Klubit “Stage”, një atentator palestinez e kishte aktivizuar një mjet shpërthyes që kishte shkaktuar vdekjen e pesë personave dhe plagosjen e 50 të tjerëve. 28.08, Beer Sheva: Në qendrën tregtare Beer-Sheba, kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm që kishte plagosur dy rojet e objektit dhe mbi 50 vizitorë. 2006 30.03, Kdumim: Një terrorist palestinez, i veshur me rroba tradicionale izraelite, e kishte aktivizuar mjetin shpërthyes në makinën e tij të parkuar në Kdumin, që kishte shkaktuar vdekjen e atentatorit dhe katër personave tjerë. 17.04, Tel-Aviv: Njëmbëdhjetë të vrarë dhe mbi 60 të plagosur ishte bilanci i një shpërthi- mi vetëvrasës që kishte ndodhur gjatë festës së Pashkëve afër stacionit të vjetër të autobusëve në Tel-Aviv. 2008 06.03, Jerusalem: Një terrorist i armatosur me Kallashnikov kishte hyrë në bibliotekën e Universitetit Yeshiva Harav Mercaz dhe kishte hapur zjarr. Pas plagosjes së 11 studentëve, atentatori ishte vrarë nga një oficer i sigurimit. 02.07, Jerusalem: Një atentator e kishte ngarë me shpejtësi një buldozer në rrugën Jaffa Road që gjendet në mes Qendrës së Biznesit dhe tregut Yehuda Mahane, duke shtypur disa makina dhe dy autobusë të udhëtarëve me nga 50 pasagjerë. Gjatë këtij aksioni terrorist kishin humbur jetën tre persona dhe ishin plagosur 50 të tjerë.

9. Grupi i Abu Nidalit

Ky grup terrorist i udhëhequr nga Sabri Chalil al-

Banna, i njohur me emrin Abu Nidal (Babë i Luftës), fillim-

isht ishte paraqitur si fraksion politik në kuadër të organiza-

tës palestineze „Al-Fatah“. Nga fundi i vitit 1973, ky frak-

sion ishte ndarë nga Al-Fatahu, duke u paraqitur në vitin

1974 si subjekt i pavarur politik palestinez. Që nga ajo

kohë, grupi i Abu Nidalit e kishte filluar luftën „në emër të

një revolucioni të filluar panarab“ kundër Izraelit, trad-

htarëve arabë dhe armiqve të tij kudo në botë. Në saje të

këtij fronti terrorist të zhvilluar në pjesë të ndryshme të

botës, gjatë viteve ‘80, grupi i Abu Nidalit ishte konsideru-

ar si grupi më i rrezikshëm terrorist në botë. Abu Nidal


Menjëherë pas pavarësimit të vet nga Al-Fatahu, grupi i Abu Nidalit e kishte

vendosur komandën e vet të përgjithshme në Irak. Këtu Abu Nidali dhe shtabi i tij

qendror kishin qëndruar deri nga mesi i viteve ‘80, kur nga pasojat e një konflikti të

shkaktuar me udhëheqjen irakiane, ishin detyruar të largoheshin nga Iraku. Pas këtij

dëbimi nga Bagdadi, Komanda Qendrore e Grupit të Abu Nidalit ishte vendosur në

Damask dhe në të njëjtën kohë ishte hapur edhe një përfaqësi në Libi. Këto të dhëna

dëshmojnë se bazat e këtij grupi terrorist gjithmonë kishin qenë të vendosura në ato

shtete, të cilat Kombet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe ShBA-ja që nga viti

1979, i kishin regjistruar si shtete përkrahëse të terrorizmit ndërkombëtar.

Edhe pse Grupi i Abu Nidalit kishte gëzuar, vërtet, përkrahjen e qarqeve të

ndryshme arabe, asnjëherë nuk kishte arritur të shndërrohej në një organizatë

masive. Madje edhe në kohën e kulmit të zhvillimit të vet, grupi i Abu Nidalit nuk

kishte më tepër se disa qindra anëtarë të rekrutuar kryesisht nga rrethi i ngushtë

familjar dhe shoqëror i Abu Nidalit. Kështu, atentatin kundër ambasadorit izraelit

në Londër, Shlomo Argov e kishte kryer Marwan al Banna, i prezantuar si nip

(djalë i vëllait) i Sabri Al - Bannas, gjegjësisht Abu Nidalit.

Veçori karakteristike e grupit të Abu Nidalit ishte prezantimi i tij me emra

të zgjedhur varësisht nga qëllimi i aksionit terrorist ose efekti i dëshiruar politik.

Kështu, përgjegjësinë për kryerjen e shumë sulmeve terroriste, ky grup e kishte

marrë edhe në emër të:271

- Këshillit Revolucionar të Al-Fatahut. Me këtë emër ishte marrë

përgjegjësia për kryerjen e shumë sulmeve terroriste kundër pëfaqë-

suesve „të moderuar“ të OÇP-së dhe interesave të Izraelit në Evropë;

- Qershori i Zi. Ky emër ishte përdorur sidomos gjatë viteve ‘70, kur

Grupi i Abu Nidalit kudo në Lindjen e Afërt, i kishte sulmuar interesat

e Sirisë;

- Brigadat Revolucionare Arabe. Grupi i Abu Nidalit e kishin përdorur

këtë emër, gjatë sulmeve terroriste kundër Jordanisë dhe shteteve të tjera

të moderuara arabe;

- Shtatori i Zi. Pas dhjetorit të vitit 1984, grupi i Abu Nidalit ishte prezan-

tuar me këtë emër të huaj gjatë kryerjes së disa aksioneve terroriste

kundër Jordanisë dhe zyrtarëve të moderuar të OÇP-së;

- Organizata Revolucionare e Myslimanëve Socialistë. Me këtë emër ishte

marrë përgjegjësia për kryerjen e disa aksioneve terroriste kundër intere-

save angleze në rajon;

271 A. Stahel, Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, Allgemeine Schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 140 - 141.


147 :.

- Njësitet Guerile Arabe. Ky emër, ishte përdorur nga Grupi i Abu Nidalit,

gjatë kryerjes së aksioneve terroriste të 27 dhjetorit të vitit 1985, në

Vjenë dhe Romë.

Abu Nidali, kishte qenë njëri nga themeluesit dhe luftëtarët e parë të orga-

nizatës palestineze „Al-Fatah“, i cili së bashku me Abu Dautin272 - njërin nga

komandantët e „Shtatorit të Zi“, ishin shkolluar në Korenë e Veriut dhe në Kinë.

Sipas një artikulli të botuar në vitin 1987, Abu Nidali ishte përshkruar si 40 vjeç

dhe i lindur në vitin 1937 në Xhaffa273. Që në moshën 15 vjeçare, Sabri al Bana

kishte mërguar në Arabinë Saudite dhe atje ishte inkuadruar në organizatat rinore

antimonarkiste. Pas dëbimit nga Arabia Saudite, Sabri al Bana ishte vendosur në

Irak. Gjatë kësaj kohe ai ishte emëruar edhe si përfaqësues i përgjithshëm i Al-

Fatahut e më vonë edhe i OÇP- së në Irak. Që nga ajo kohë, Sabri al Bana, kishte

filluar organizimin e sulmeve të ndryshme terroriste, duke vepruar me emrin e

luftës „Abu Nidal“. Askush nuk posedon fotografi autentike të Abu Nidalit.

Gjithashtu, edhe vendqëndrimet e mëvonshme të tij, janë mbajtur tejet sekrete. Në

lidhje me të dhënat e veta personale, Sabri al Bana (Abu Nidali), gjithmonë ishte

kujdesur që ato të zhduken ose të mbesin përgjithmonë enigmë. Është me rëndësi

të theksohet se, disa motra dhe vëllezër të tij, ende jetojnë në territoret e okupuara

palestineze. Njëri ndër vëllezërit e Sabriut ishte tregtar i suksesshëm në Nablus

(djali i të cilit e kishte kryer një atentat kundër ambasadorit izraelit në Londër), dhe

si i tillë nuk ishte sulmuar ndonjëherë nga autoritetet izraelite ose ato rivale poli-

tike palestineze.

Shërbimet informative perëndimore, posedojnë disa informacione të veri-

fikuara lidhur me vendosjen e kontakteve dhe formave konkrete të bashkëpunimit

në mes të grupit të Abu Nidalit dhe disa organizatave terroriste në Evropë si me

„Aksionin Direkt“ francez, me organizatën „CCC“ (Celulat Komuniste Luftarake)

belge, me „Brigadat e Kuqe“ italiane, me „Armatën Republikane Irlandeze“, me

organizatën „ETA“, si dhe me „Fraksionin e Armatës së Kuqe“ gjermane.

Grupi i Abu Nidalit, për shumë vjet me radhë e kishte shfrytëzuar krye-

qytetin polak Varshavën, si qendër të veten financiare. Atje, Abu Nidali personal-

isht kishte themeluar një ndërmarrje të fuqishme për tregti me armë. Sipas të dhë-

nave perëndimore, në vitin 1988 pasuria e përgjithshme e grupit të Abu Nidalit,

ishte vlerësuar në rreth 400 milionë dollarë, të fituara kryesisht nga „terrorizmi i

Në vitin 1981 Abu Nidali ishte përpjekur që ta likuidonte ish-shokun e tij të luftës dhe të shkollës, Abu Dautin, të cilin e akuzonte për tradhti. Në të njëjtën kohë, Dauti akuzohej edhe nga Izraeli për përgatitjen dhe ekzekutimin e Masakrës së Munihut. 273Neue Zürcher Zeitung, 4.1.1988, Johen Hippler/Andreas Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Darstellung und Dokumente, Köln 1987, f. 145 - 161.

272


paguar“ dhe tregtia ndërkombëtare me armë. Mirëpo, përveç aktiviteteve ilegale,

ky grup terrorist kishte fituar para të shumta edhe nga spekulimet e ndryshme

financiare dhe shitblerjet e patundshmërisë. Nga ky këndvështrim duhet kuptuar

dëshirën e Abu Nidalit, për udhëheqjen e resorit të financave në grupin e vet. Në

një rast, në Poloni ishte bërë edhe përpjekja për likuidimin e zëvendësit të kryetar-

it Arafat (shokut të studimeve të Abu Nidalit) dhe njërit nga udhëheqësit e

„Shtatorit të Zi“, Abu Dautit. Gjithashtu edhe armët më të preferuara nga grupi i

Abu Nidalit kishin qenë ato të prodhimit polak.

Numri më i madh i viktimave të shkaktuara nga grupi i Abu Nidalit kishin

qenë arabë, përkatësisht palestinezë. Kjo nuk do të thotë se krahas luftës kundër

„armikut të brendshëm“, nuk ishte zhvilluar luftë edhe kundër Izraelit. Në realitet,

sulmet terroriste të orientuara kundër interesave izraelite, në krahasim me ato të

kryera kundër pjesëtarëve të popullit arab, përkatësisht palestinez, kishin qenë më

të pakta.

Më 03.06.1982, një komando terroriste e grupit Abu Nidal, e udhëhequr nga

Marvan al Bana (djali i vëllait të Abu Nidalit nga Nablusi) me një plumb në kokë

e kishte plagosur ambasadorin Izraelit në Londër, Shlomo Argov274. Mirëpo, ende

pa u larguar nga vendi i ngjarjes, ishte burgosur i tërë grupi terrorist. Që nga kjo

kohë, Britania e Madhe ishte shndërruar në objektiv të sulmeve të fuqishme terror-

iste të grupit të Abu Nidalit, me qëllim të detyrimit të qeverisë angleze për lirimin

e terroristëve të burgosur. Në realitet, ky zemërim ndaj Anglisë, vinte edhe nga

shkaku se qeveria e saj ishte angazhuar në procesin e filluar paqësor për zgjidhjen

e problemit palestinez. Nga këto arsye, gjithmonë kur kishte filluar ndonjë dialog

në mes të përfaqësuesve palestinezë dhe atyre anglezë, ose kur në territorin anglez

ishin zhvilluar bisedime izraelito-palestineze, grupi i Abu Nidalit kishte sulmuar

kudo zyrtarët e reformuar të OÇP-së dhe interesat angleze275.

Sipas një pohimi të Abu Nidalit, ai e kishte planifikuar edhe vrasjen e ish-

kryetarit egjiptian Anvar el - Sadat gjatë kohës së vizitës së tij në Austri. Lidhur

me planifikimin e këtij atentati, kryetari Arafat e kishte njoftuar me kohë kryemi-

nistrin e atëhershëm austriak, Kreisky dhe kryetarin egjiptian, Sadat. Pas këtij rasti,

ishin armiqësuar edhe më tepër raportet në mes Abu Nidalit dhe Jaser Arafatit.

Këto kishin qenë arsyet që grupi i Abu Nidalit e kishte shpallur tradhtar dhe e

kishte dënuar me vdekje Jaser Arafatin dhe të gjithë ata që e favorizonin zgjidhjen

paqësore të problemit palestinez. Nga një qëndrim i tillë politik, ishin likuiduar

edhe përfaqësuesit e OÇP-së në Gjermani, Greqi, Portugali dhe Liban. Mirëpo,

274 275

Die Welt, 30.12.1985, f. 4 Gayle Rivers, Taktik gegen Terror, Zürich 1987, f. 80.


149 :.

lista e personave të dënuar me vdekje nga Abu Nidali, ishte zgjeruar edhe me emrat

e Mbretit të Jordanisë Husein, kryetarit egjiptian Mubarak, ish-kryetarit të ShBA-

së Regan, ish-kryeministres angleze Theçer si dhe me emrin e Papës në Romë. Të

gjitha këto personalitete politike, grupi i Abu Nidalit i kishte konsideruar si agjen-

të sionistë. Pas shumë goditjeve të përjetuara, më në fund edhe OÇP-ja nga ana e

vet, e kishte gjykuar qëndrimin politik të grupit të Abu Nidalit që ishte në kundër-

shtim me interesat palestineze dhe e dënoi Abu Nidalin me vdekje276.

Grupi i Abu Nidalit, sulmet kryesore terroriste ndërkombëtare i kishte

kryer në Austri, Itali dhe Francë. Padyshim se këto sulme kishin të bënin me fak-

tin se qeveritë e këtyre shteteve kishin vendosur kontakte zyrtare me OÇP-në dhe

i kishin ofruar kryetarit të saj, shërbime të mira në drejtim të vendosjes, përkatë-

sisht të vazhdimit të dialogut për zgjidhjen paqësore të konfliktit arabo - izraelit.

Ky grup terrorist, gjatë të kaluarës së vet, në më se 20 shtete të botës, kishte

shkaktuar vdekjen e rreth 300 personave dhe plagosjen e mbi 600 të tjerëve.

Mirëpo, në tetor të vitit 1988, kishte filluar një konflikt i brendshëm i karakterizuar

me tendencën e shpartallimit serioz të këtij grupi. Vetë Abu Nidali i kishte vrarë

gjashtë funksionarë të lartë të grupit të vet, ndër të cilët edhe zëvendësin e tij,

Mustafa Murad, të njohur me emrin Abu Nizar. Në të njëjtin vit, ishin vrarë edhe

150 anëtarë të grupit të tij në Liban. Dy disidentë të Abu Nidalit, Atef Abu Bakr

dhe Abderrahman Issa, anëtarë të lartë të byrosë politike, e kishin përshkruar

shefin e tyre si vrasës psikopat, të cilit nuk i intereson çështja palestineze277. Që nga

dhjetori i vitit 1998 Abu Nidali së bashku me një numër të vogël të grupit të vet

ishte vendosur përsëri në Irak. Pjesa tjetër e grupit (gjithnjë e më i vogël dhe më i

demoralizuar), kishte mbetur e stacionuar në Luginën Beka të Libanit dhe në një

kamp palestinez në Liban.

Më 16 gusht të vitit 2002, në një banesë në qendër të Bagdadit, ishte gjetur

trupi i pajetë i Abu Nidalit. Sipas informacioneve zyrtare, Nidali kishte vuajtur nga

sëmundja e pashëruar e leukemisë. Mirëpo, shkaku i vdekjes së tij nuk kishte qenë

sëmundja e pashërueshme, por plaga vdekjeprurëse e shkaktuar nga depërtimi i një

plumbi në kokën e tij. Lidhur me këtë vrasje ekzistojnë spekulime të ndryshme, të

cilat shtrihen që nga versioni i vetëvrasjes e deri te ai i likuidimit të tij nga pjesë-

tarët e Shërbimit të Sigurimit Irakian.

Sipas një raporti të Njësisë Speciale të Inteligjencës Irakiane “M4”, të pub-

likuar në tetor të vitit 2008, shpjegohet fakti se regjimi irakian, kishte dyshuar se

Abu Nidal ishte një spiun i autoriteteve të Kuvajtit dhe Egjiptit, që ishte angazhuar

Gerd Linde, Libyen - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstitutes für ostwissenschaftliche und internationale Studien, Köln 1986, f. 23. 277Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 661.

276


për gjetjen e lidhjeve midis regjimit të Sadam Huseinit dhe Al´Qa´idës. Kështu,

disa orë para marrjes së tij në pyetje, ai kishte bërë vetëvrasje. Sipas një vendimi

të Gjykatës së Lartë të Vjenës, në një bankë austriake janë të deponuara tetë mil-

ionë dollarë, në emër të grupit Abu Nidal. Lidhur me pronësinë e këtyre parave, në

vitin 2009, ishte zhvilluar edhe një proces gjyqësor në Austri.

9.1. Sulmet kryesore terroriste ndërkombëtare të grupit të Abu Nidalit

1973 17.12, Romë: Gjatë një kontrolli rutinor, kur policia e aeroportit Fiomicino, në çantën e një „udhëtari“ arab kishte zbuluar armë, katër arabë të tjerë nga pozicione të ndryshme në aeroport kishin filluar të zbraznin breshëri plumbash në drejtim të çdo personi që lëvizte. Pastaj terror- istët kishin rrëmbyer disa persona të pranishëm, të cilët duke i shfrytëzuar si mburojë, kishin arritur të shkonin në drejtim të një aeroplani amerikan (Pan - Am), i cili kishte qenë në start të fluturimit për në Bejrut. Nga kërcënimi me armë, personeli ishte detyruar ta hapë derën e aeroplanit. Mirëpo, në vend se të hynin në aeroplan, ata i kishin hedhur disa granata dore mbi udhëtarët e pafajshëm, duke lënë pas vetes 29 viktima, kurse vetë ishin larguar. Pas kësaj masakre, terroristët e mbrojtur nga muri i personave të rrëmbyer, kishin shkuar në drejtim të një aeroplani të afërt gjerman, duke e detyruar atë që të fluturonte menjëherë për në Kuvajt. Identiteti i këtyre terroristëve deri më tash nuk është zbuluar. 1978 04.01, Londër: Një komando vrasëse e Abu Nidalit, kishte likuiduar përfaqësuesin e OÇP- së në Londër, Said Hammami. Ky ishte akuzuar nga qarqet e ndryshme arabe për vendosjen e kontakteve personale me strukturat e caktuara liberale izraelite. 18.02, Qipro: Dy anëtarë të grupit të Abu Nidalit, pasi kishin likuiduar më parë një botues egjiptian në Qipro, kishin tentuar të largoheshin nga atje, duke e rrëmbyer një aeroplan qipriot. Pas ndërhyrjes së njësisë speciale qipriote, ishte konstatuar vrasja e dy terroristëve dhe 15 anë- tarëve të gardës kombëtare qipriote. 15.06, Kuvajt: Grupi i Abu Nidalit kishte marrë përgjegjësinë për vrasjen e përfaqësuesit të OÇP-së në Kuvajt. 31.07, Paris: Disa anëtarë të organizatës palestineze Al-Fatah, në shenjë proteste kundër përkrahjes zyrtare irakiane ndaj grupit të Abu Nidalit, e kishin sulmuar ambasadën irakiane në Paris. Gjatë këtij sulmi të armatosur ishte vrarë një polic francez dhe një përfaqësues diplomatik irakian. 03.08, Paris: Grupi i Abu Nidalit ishte akuzuar për vrasjen e përfaqësuesit të OÇP-së në Paris. 1981 01.05, Vjenë: Një komando terroriste e grupit të Abu Nidalit kishte kryer një atentat kundër funksionarit të lartë shtetëror austriak dhe Kryetarit të Shoqatës për Miqësi Austriako- Izraelite, Nittel. 16.06, Bruksel: Grupi i Abu Nidalit kishte ekzekutuar përfaqësuesin e OÇP-së në Bruksel, Naim Khader. 29.08, Vjenë: Një komando e grupit të Abu Nidalit kishte kryer një sulm terrorist kundër


151 :.

Qendrës së Bashkësisë Izraelite në Vjenë. Gjatë këtij sulmi, ishin vrarë dy dhe ishin plagosur 23 persona, në mesin e të cilëve edhe dy zyrtarë të policisë austriake. Organet shtetërore austriake kishin arritur identifikimin dhe burgosjen e atentatorëve, të cilët më vonë ishin dënuar me burgim të përjetshëm. 1982 03.06, Londër: Në shenjë hakmarrjeje kundër invazionit izraelit në Liban, ishte plagosur rëndë ambasadori izraelit në Londër, Schlomo Argov. Ky sulm terrorist ishte komanduar nga nipi i Abu Nidalit, Marwan al Bana. 09.09, Paris: Dy terroristë të prezantuar si „Qershori i Zi”, kishin hedhur një granatë dore në një restorant izraelit dhe në çastin kur ajo kishte shpërthyer, mbi vizitorët e tmerruar dhe mbi shumë qytetarë të tjerë të tubuar pranë një Sinagoge, e cila gjendej aty afër, kishin zbrazur breshëri plumbash. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë gjashtë persona. Shtator, Bruksel: Grupi i Abu Nidalit kishte sulmuar me armë të ndryshme zjarri një diplomat kuvajtian në Madrid dhe një sinagoge në Bruksel. Tetor, Romë: Gjatë një sulmi të armatosur të grupit të Abu Nidalit kundër një sinagoge në Romë, ishte vrarë një fëmijë dhe ishin plagosur 10 persona të tjerë. 1983 10.04, Lisbonë: Issam Sartawi, funksionar i lartë palestinez dhe këshilltar i kryetarit Arafat, ishte vrarë gjatë pjesëmarrjes së tij në një kongres të organizuar nga „Internacionalja Socialiste“ në Albufeira të Portugalisë. Përgjegjësinë për kryerjen e kësaj vrasjeje e kishte marrë grupi i Abu Nidalit. 23.09, Abu Dabi: Mbi qytetin Abu Dabi kishte shpërthyer një bombë e vendosur në një aeroplan. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi terrorist, që kishte shkaktuar 111 viktima, e kishte marrë grupi i Abu Nidalit. Tetor, Delhi / Romë: Grupi i Abu Nidalit kishte vrarë ambasadorët e Jordanisë në Delhi dhe Romë. Në dhjetor ishte kryer edhe një atentat kundër ambasadorit të Jordanisë në Madrid. 1984 Mars, Athinë: Grupi i Abu Nidalit e kishte sulmuar me armë zjarri ambasadorin anglez në Athinë. Mars, Aman: Gjatë vizitës së mbretëreshës angleze Elizabetës II në Aman, në “Hotelin Interkontinental” ku ishte vendosur suita e saj, grupi i Abu Nidalit kishte bërë përpjekje për vendosjen e disa mjeteve shpërthyese. Nëntor, Bejrut: Grupi i Abu Nidalit kishte sulmuar përfaqësinë e “British Airways” në Bejrut. 04.12, Bukuresht: Në kryeqytetin rumun ishte likuiduar një diplomat jordanez. 1985 Prill, Athinë / Romë: Me një raketë të prodhimit sovjetik ishte sulmuar një aeroplan jordanez, i cili përgatitej të fluturonte nga aeroporti i Athinës. Disa ditë më vonë me një raketë të ngjashme, ishte sulmuar edhe ambasadori jordanez në Romë. Qershor, Madrid: Gjatë një sulmi të armatosur kundër përfaqësisë së “British Airways” dhe asaj jordaneze “ALIA” në Madrid, ishte vrarë një dhe ishin plagosur 29 persona. 23.11, Athinë: Gjatë fluturimit nga Athina për në Kajro, ishte rrëmbyer një aeroplan egjiptian, i cili ishte detyruar të ulej në Maltë. Këtu rrëmbyesit kishin filluar t’i vrisnin udhëtarët izraelitë dhe shtetasit e zgjedhur perëndimorë. Pas disa vrasjeve, njësiti special egjiptian ishte për- pjekur për lirimin me dhunë të aeroplanit të rrëmbyer. Gjatë këtij aksioni ishin vrarë 95 persona.


Lidhur me këtë masakër, kryeministri egjiptian Mubarak, kishte akuzuar presidentin e Libisë, kolonel Gadafin dhe grupin e Abu Nidalit. 27.12, Vjenë: Tre terroristë të armatosur rëndë, kishin hedhur granata dore dhe kishin zbrazur breshëri plumbash në turmën e udhëtarëve të tubuar pranë sportelit izraelit El Al, që gjendej në aeroportin e Vjenës, Schwechat. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë katët persona dhe plagosur 30 të tjerë. Gjatë shkëmbimit të zjarrit me policinë, ishte vrarë edhe një terrorist dhe dy të tjerë ishin plagosur. Pas rrethimit të tyre në afërsi të Schwadorfit, terroristët e plagosur ishin dorëzuar. 27.12, Romë: Përafërsisht në të njëjtën kohë kur ishte filluar sulmi në Vjenë, pesë anëtarë të grupit të Abu Nidalit e kishin sulmuar edhe aeroportin e Romës „Leonardo da Vinçi“. Edhe këtu sulmi kishte filluar pasi ishin hedhur dy granata dore në drejtim të sportelit izraelit, El Al dhe ishte vazhduar me hedhjen edhe një granate tjetër në lokalet e një kafeneje që ndodhej aty pranë dhe me zbrazjen e shumë plumbave në drejtim të çdo personi që kishte lëvizur në aeroport. Bilanci i këtij sulmi kishte qenë shumë më tragjik se sa ai i Vjenës: 14 persona të vrarë dhe më se 70 të plagosur. 1986 30.03, Athinë: Gjatë fluturimit të një aeroplani të kompanisë ajrore amerikane TWA kishte shpërthyer një bombë. Nëpërmjet vrimës së krijuar nga ky shpërthim dhe presionit të ajrit, ishin nxjerrë nga aeroplani katër qytetarë amerikanë. Mirëpo, në saje të shkathtësisë së pilotit, aeroplani i dëmtuar kishte arritur të ulej me sukses në Athinë. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë grupi i Abu Nidalit. 05.09, Karaçi: Disa anëtarë të grupit të Abu Nidalit, gjatë fluturimit mbi territorin e Indisë për në Karaçi (Pakistan), kishin rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore amerikane, Pan Am, në të cilin gjendeshin 389 udhëtarë. Kur për një çast ishte ndalur drita në aeroplan, rrëmbyesit duke menduar se ishin sulmuar, i kishin vrarë 22 udhëtarë. 06.09, Stamboll: Një komando terroriste e grupit të Abu Nidalit e kishte sulmuar një Sinagogë në Stamboll, duke vrarë me armë zjarri 22 persona. Pas rrethimit të tyre dhe humbjes së shpresave për shpëtim, terroristët kishin bërë vetëvrasje. 1988 13.02, Qipro: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe, kishin vdekur tre funksionarë të lartë të OÇP-së në Qipro. Ky sulm nuk është ndriçuar tërësisht. Motiv për kryerjen e këtyre vrasjeve kishte si grupi i Abu Nidalit, ashtu edhe Shërbimi Sekret Izraelit. 12.05, Nikozi: Vetëm 200 metra larg ndërtesës së Ambasadës Izraelite në Nikozi kishte shpërthyer një autobombë. Në bazë të disa provave materiale, dyshohet se kryes i kësaj vepre, kishte qenë grupi i Abu Nidalit. 11.07, Athinë: Gjatë montimit të një autobombe në Athinë, nga pakujdesia ishin vrarë dy pjesëtarë të grupit të Abu Nidalit. Njëri prej tyre supozohet të ketë qenë Hejab Jeballah, i njohur me emrin Samir Kaddar. Në të njëjtën ditë, anëtarët e tjerë të këtij grupi terrorist, kishin sulmuar anijen luksoze „City of Poros“. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë nëntë persona dhe ishin plagosur mbi 90 të tjerë. Të gjitha armët e përdorura nga terroristët kishin prejardhje nga Libia. 1989 29.03, Bruksel: Pjesëtarët e grupit të Abu Nidalit kishin vrarë udhëheqësin e një institucioni mysliman në Belgjikë, Scheich Abdullah Ahdal dhe njërin asistent të tij. 1991 14.01, Tunis: Grupi i Abu Nidalit kishte marrë përgjegjësinë për vrasjen e shefit të sigurimit të OÇP-së, Abu Iyyad dhe funksionarit të lartë palestinez, Abu Hol.


153 :.

1994 29.01, Bejrut: Atentatorët e grupit të Abu Nidalit e kishin vrarë diplomatin e vjetër jordanez, Naeb Imran Maaytah. Atentatorët ishin burgosur dhe dënuar sipas ligjit. 1998 Dhjetor, Bagdad: Komanda e grupit të Abu Nidalit ishte vendosur sërish në Irak. 1999 Kajro, Tripoli: Organet shtetërore të Egjiptit dhe ato të Libisë i kishin mbyllur përfaqësitë dhe i kishin ndaluar të gjitha aktivitetet dhe format e mundshme të përfaqësimit të grupit të Abu Nidalit në shtetet e tyre. 2002 Gusht, Bagdad: Në një banesë në qendër të Bagdadit ishte gjetur trupi i pajetë i Sabri al Banes (Abu Nidalit). Sipas versionit zyrtar, shkaku i vdekjes ishte vetëvrasja.

10. Grupet aktuale politike dhe formacionet e armatosura palestineze

Në Gazë dhe në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan jetojnë 2.65 milionë

banorë. Në këtë territor veprojnë në mënyrë gjysmëlegale të ashtuquajturat „Forcat

Qeveritare Palestineze“ së bashku me formacionet e tyre të armatosura, dhe ato

opozitare, që veprojnë në mënyrë krejtësisht ilegale.

Forcat qeveritare palestineze janë:

- OÇP, e udhëhequr nga ish-kryetari Arafat;

- Al-Fatah, fraksion politik i OÇP-së;

- Armata Çlirimtare Palestineze, krahu ushtarak i OÇP-së;

- Fronti Çlirimtar Arab: 600 pjesëtarë;

- Fronti Demokratik për Çlirimin e Palestinës: 600 anëtarë;

- Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës: 800 anëtarë;

- Fronti Çlirimtar Palestinez: 700 anëtarë;

- Fronti Popullor i Luftës: 700 anëtarë.

Ndërkaq, organet e sigurimit të pushtetit autonom palestinez janë:

- Roja Presidenciale „Force 17“ (Amn al-Ri’asah), që numëron 3000 pjesë-

tarë;

- Policia “Amn al-mujtama”. Në këtë formacion policor janë të punësuar

13.000 policë, në Gazë 6000, ndërsa në Bregun Perëndimor të Lumit

Jordan 7000;

- Policia Civile “Al-Shurta”. Në territorin e Gazës, janë të punësuar 4000

policë, ndërsa në Bregun Perëndimor të lumit Jordan, 6000;

- Policia Kujdestare “Al-amn al-wiqa’i”, Në territorin e Gazës, janë të

punësuar 1500, ndërsa në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan 1850

policë;


- Shërbimi Sekret “Mukhabarat Salamah” që numëron 3200 anëtarë;

- Shërbimi Sekret Ushtarak, që posedon 450 anëtarë.

Sipas të dhënave të shërbimeve të ndryshme sekrete perëndimore, grupimet

politike opozitare palestineze janë278:

- Disidentët e Fatahut (Grupi i Abu Musës): 1000 anëtarë aktivë;

- Këshilli Revolucionar i Al-Fatahut: 400 anëtarë aktivë;

- HAMAS: Aktualisht numëron rreth 8000 anëtarë, prej të cilëve rreth

3000 janë militantë të kësaj organizate;

- Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës – Komanda Gjenerale, që

posedon rreth 700 anëtarë aktivë;

- Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës – Komanda Speciale, numëron rreth 100 anëtarë;

- Xhihadi Islamik Palestinez: 400 anëtarë aktivë dhe mijëra simpatizues;

- Ushtria Çlirimtare Palestineze: 4500 anëtarë;

- Fronti Çlirimtar Palestinez, Abd al-Fatah Ghanim, dhe Al–Saika, pose-

dojnë rreth 1000 anëtarë.

11. Strategjia e operacioneve terroriste ndërkombëtare palestineze

Në grupet dhe organizatat e ndryshme palestineze, kishin ndikuar fak-

torë të ndryshëm në marrjen e vendimit për kryerjen e operacioneve terroriste

jashtë zonës luftarake me Izraelin. Përderisa një konfrontim i drejtpërdrejtë me

forcat izraelite nuk ishte preferuar, që në vitet ’60, ideologët e lëvizjeve të

ndryshme palestineze e kishin diskutuar përparësinë eventuale dhe arsyesh-

mërinë e kryerjes së sulmeve terroriste ndërkombëtare. Aspekte të tilla ishin

analizuar edhe në revistën palestineze „Filastinuna“279. Këtu, përveç të tjerash,

ishin analizuar efektet eventuale, që do të kishin sulmet terroriste të ndërmar-

ra kundër interesave „sioniste“ jashtë territorit të Izraelit. Në këtë revistë, në

variante të ndryshme, ishte spekuluar me skenarë të mundshëm të ndërprerjes

së furnizimit me naftë të shteteve të ndryshme perëndimore dhe përgjithësisht

kishte rezultuar se operacionet e tilla eventuale luftarake që do të ndërmerren

jashtë zonës luftarake me Izraelin, duhet të ishin në shërbim dhe ta ndihmonin

luftën e popujve të bashkuar arabë për çlirimin e Palestinës e kurrsesi ta

zëvendësonin atë. Krahas këtij qëllimi, me ndihmën e sulmeve të tilla terror-

Numri i anëtarëve të grupeve dhe organizatave te ndryshme palestineze nuk është konstant dhe ndryshon varësisht nga rrethanat politike në vend. 279Krahaso: John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für internationale Politik, Wien 1983, f. 23.

278


155 :.

iste duheshin detyruar edhe qeveritë e ndryshme arabe që të merrnin pjesë

aktive në luftën e filluar kundër Izraelit.

Organizata e parë palestineze, e cila e kishte praktikuar dhe zhvilluar

strategjinë e sulmeve terroriste ndërkombëtare, kishte qenë „Fronti Popullor

për Çlirimin e Palestinës“ i udhëhequr nga Dr. Georg Habash. Kjo organizatë,

me sulmet e veta terroriste ishte përpjekur për sensibilizimin e opinionit

ndërkombëtar ndaj pasojave katastrofale, që kishte sjellë për popullin

palestinez lufta gjashtëditëshe me Izraelin. Sipas udhëheqësit të kësaj organi-

zate, Dr. Georg Habash „përderisa armiku ynë mbështetet dhe përkrahet nga

një lëvizje botërore sioniste, atëherë edhe revolucionarët palestinezë kanë të

drejtë legjitime që ta godasin armikun e tyre kudo në botë, pra edhe jashtë

tokës së Palestinës“280.

Një raketë primitive palestineze e tipit Kassam, që mund të drejtohet vetëm

në një drejtim. Megjithëse disponojnë armë të lehta dhe moderne, të siguruara me

lehtësi nga shtetet fqinje, autoritetet palestineze janë të vendosura në perfeksion-

imin e kësaj arme vetanake e cila, varësisht nga tipi (Kassam 1 deri 4), mund ta

godasë cakun në një largësi prej 4.4 deri në 20 km.

Mirëpo, përderisa „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“, me aksionet

e veta terroriste kishte dëshiruar në radhë të parë që të sensibilizonte opinionin

botëror lidhur me problemet e krijuara palestineze, sulmet e organizatave të tjera

terroriste, si ato të grupit të Abu Nidalit ose „Shtatorit të Zi“, kishin mision të qartë

kërcënues ndaj opinioneve të caktuara ndërkombëtare në qoftë se nuk përm-

busheshin kërkesat e parashtruara.

Deri në vitin 1973, në pjesë të ndryshme të botës, kishin kryer sulme të

ndryshme terroriste edhe disa subjekte politike, që kishin vepruar në kuadër të

OÇP-së. Pas këtij viti udhëheqja zyrtare e Al-Fatahut dhe ajo e „Frontit Popullor

për Çlirimin e Palestinës“, e kishin publikuar vendimin e përbashkët për ndër-

prerjen e sulmeve terroriste ndërkombëtare, duke i argumentuar ato si kundër-

produktive. Në të njëjtin vit, një vendim i tillë ishte aprovuar edhe në kuadër të

OÇP-së. Në realitet, pas këtij viti, kjo organizatë çlirimtare palestineze i kishte

orientuar përpjekjet e veta, kryesisht në gjetjen e rrugëve diplomatike për zgjid-

hjen e problemit palestinez. Disidentët palestinezë, si Abu Nidali dhe Ahmad Al

- Ghafour, të cilët kishin vazhduar praktikimin e përhapjes së konfliktit

palestinez edhe jashtë territoreve të përfshira në të, ishin dënuar jo vetëm poli-

tikisht nga OÇP-ja.

280 Po aty, f. 24.


12. Sulmet e grupeve të tjera terroriste ndërkombëtare palestineze

Një numër i madh i atentateve, rrëmbimeve dhe veprave të tjera të rënda penale ndërkom- bëtare, ishin kryer nga individët ose grupet e panjohura, ose shumë pak të njohura terroriste palestineze. Me gjithë indiciet e caktuara, veprat e tilla nuk duhen t’i vishen asnjë grupi të njohur terrorist palestinez. Nga burime të ndryshme është zgjedhur kjo kronikë e sulmeve terroriste të kryera nga individët ose grupet e tjera të panjohura terroriste palestineze. 1969 02.02, Cyrih - Kloten: Gjatë sulmit kundër një aeroplani të kompanisë ajrore izraelite “El Al”, ishte vrarë zëvendëspiloti dhe një terrorist palestinez. 07.02, Londër: Sulmohet me bomba dore fabrika për prodhimin e armëve “Marks & Spencer” në Londër. Dyshohet se sulmuesit mund të kenë qenë terroristë palestinezë. 1971 14.03, Roterdam: Një komando terroriste palestineze e kishte shkaktuar ndezjen e një rez- ervuari të naftës në Roterdam. 28.07, Hagë: Një vajzë holandeze, pa dijen e saj, e kishte sjellë një bombë në aeroplanin izraelit të kompanisë ajrore “El Al”. Mirëpo, bomba e fshehur ishte zbuluar në bagazhin e vajzës naive. Terroristët palestinezë e kishin përsëritur këtë metodë në mënyrë identike edhe më 01.09.1971 në Londër. 1972 09.09, Jerusalem: Për herë të parë nga një „letër - bombë“ ishteVendet e sulmeve terroriste palestineze gjatë viteve 2000-2004 dhe plani i hartuar për mbrojtjevrarë një shtetas izraelit. Kjo taktikë ishte përdorur më vonë edhe nga shërbimet e caktuara izraelite dhe nga„ArmataRepublikane Irlandeze“. 1973 01.07, Uashington: Nga sulmues palestinezë ishte vrarë përfaqë- suesi ushtarak izraelit në ShBA, Yosef Alon. 28.09, Marzeg: Në Marzeg të Austrisë Jugore ishin rrëmbyer tre emigrantë izraelitë nga Bashkimi Sovjetik. 1974 31.01,Roterdam:Një komando terroriste e përbërë nga dy terroristë palestinezë dhe dy anëtarë të „Armatës së Kuqe Japoneze“, Vijat e zeza - kufiri shtetëror; Vijat e kuqe - muret mbrojtëse të vendosura deri në vitin 2004; Vijat e verdha - muret mbrojtëse që duhetkishte sulmuar Rafinerinë e Naftës vendosur sipas planit të vitit 2004; Vijat e gjelbërta - ndërtimi iShell në Roterdam, duke rrëmbyer Jerusalemit, dhe me ngjyrë të hirtë - rrafshnalta e Golanit. Burimi:pesë punëtorë.

Ministria e Punëve të Jashtme e Izraelit


157 :.

1976 27.06, Entebe: Një komando e përbashkët terroriste palestinezo - gjermane e kishte rrëm- byer një aeroplan francez të kompanisë “Air France” në Entebe të Ugandës. Njësiti Special Izraelit e kishte liruar aeroplanin dhe të gjithë udhëtarët e rrëmbyer, duke i likuiduar pesë terroristë. 1985 25.09, Qipro: Një grup terroristësh palestinezë kishte sulmuar një jaht në ujërat detare të Qipros, duke vrarë tre turistë izraelitë. Në shenjë hakmarrjeje, më 01.10.1985, forcat speciale izraelite, kishin sulmuar përfaqësinë e OÇP-së në Tunis. Gjatë këtij sulmi ishin shkaktuar 80 viktima palestineze. 07.10, Kajro: Katër terroristë palestinezë, kishin rrëmbyer anijen luksoze italiane “Achille Lauro”, e cila lundronte në ujërat detare të Egjiptit. Para se të dorëzoheshin, terroristët e kishin likuiduar qytetarin amerikan Klinghofer. Organizatori i këtij akti, Mohamed Abu Abas, ishte burgosur në vitin 2003 në Bagdad. Një vit më vonë ishte njoftuar për vdekjen e tij në një burg amerikan. 1987 22.07, Londër: Në një rrugë të Londrës ishte sulmuar gazetari palestinez, Ali Naji Al - Adhami. Nga plagët e marra, Adhami kishte vdekur më 29.09.1987. 25.11, Tel-Aviv: Gjatë një sulmi të armatosur kundër një baze ushtarake, ishin vrarë gjashtë ushtarë izraelitë. 1988 17.04, Tunis: Agjentët sekretë izraelitë, kishin vrarë udhëheqësin e lartë të OÇP-së në Tunis, Kjhalid Wazi, të njohur me emrin Abu Jihad. 06.07, Jerusalem: Një shofer palestinez, kishte drejtuar autobusin e mbushur me udhëtarë izraelitë në një humnerë, që kishte shkaktuar vdekjen e 15 udhëtarëve.

13. Bilanci i konfliktit izraelito-palestinez

Që nga viti 1967 e deri në fund të vitit 2003, në tërë territorin e kontrollu-

ar shtetëror izraelit (përfshirë edhe territoret e okupuara arabe), janë ndërmarrë

2136 sulme të ndryshme terroriste, që kishin shkaktuar vdekjen e 1919 personave.

Konkretisht, që nga viti 1967 e deri në shtator të vitit 2000, nga pasojat e sulmeve

të ndryshme palestineze, kishin vdekur 1004 persona (52% nga numri i

përgjithshëm i personave që ishin vrarë gjatë periudhës 1967-2004). Ndërkaq, që

nga fundi i vitit 2000, kur kishte filluar Intifada e Dytë palestineze, e deri në fund

të vitit 2003, nga pasojat e sulmeve të tilla palestineze, kishin vdekur 915 persona,

kryesisht shtetas izraelitë (48%). Gjatë të njëjtës periudhë kohore, nga sulmet

palestineze ishin plagosur edhe rreth 8000 persona, 52 % e tyre ose 4166 persona

ishin plagosur pas fillimit të Intifadës së Dytë palestineze.

Që nga fillimi i kësaj Intifade, e deri më 28.09.2004, në territoret e

okupuara arabe, janë vrarë 3334 palestinezë. Sipas të dhënave të UNICEF-it, në

mesin e personave të vrarë nga forcat e ndryshme izraelite janë edhe 29 fëmijë deri


në moshën 14 vjeçare dhe 23 gra. Gjatë kësaj periudhe kohore, janë vrarë edhe 475

persona të mitur deri në moshën 19 vjeçare (19%), si dhe janë plagosur mbi 41.000

palestinezë. Në mesin e palestinezëve të plagosur janë evidentuar edhe rreth 7000

fëmijë, prej të cilëve 2500 kanë mbetur me pasoja të përjetshme fizike ose psikike.

Gjatë Intifadës së Dytë palestineze, janë vrarë 12 reporterë, ndër të cilët 10

palestinezë, një italian dhe një anglez, si dhe janë plagosur 295 të tjerë. Gjatë kësaj

periudhe kohore janë burgosur 7366 palestinezë dhe rrënuar 3700 shtëpi palestineze.

Duke i arsyetuar masat e aplikuara represive, qeveria izraelite e kishte publikuar edhe

faktin se gjatë gjysmës së parë të vitit 2004, në tërë territorin shtetëror izraelit ishin

ndërmarrë vetëm 18 sulme terroriste, që kishin shkaktuar vdekjen e 26 personave.

Ndërkaq, gjatë të njëjtës periudhë kohore ishin evidentuar 67 sulme të ndryshme ter-

roriste palestineze që kishin shkaktuar vdekjen e 86 personave.

Gjatë sulmeve ofensive të forcave izraelite në Gazë, që kishte ndodhur gjatë

muajve dhjetor 2008 dhe janar 2009, ishin vrarë mbi 1300 qytetarë palestinezë dhe

ishin dëmtuar rreth 20.000 objekte të ndryshme banimi. Njëri prej dëmeve më të

mëdha materiale ishte shkatërrimi i ujësjellësit kryesor, që furnizonte mbi 40.000

banorë në Gazë 281.

Sulmet vetëvrasëse kundër interesave izraelite gjatë viteve 2000-2007

Burimi: Ministria e Punëve të Brendshme e Izraelit

281 “Scale of Gaza destruction emerges” BBC News, January 19, 2009.

TERRORIZMI ARMEN

159 :.

TERRORIZMI ARMEN

Gjatë Luftës së Parë Botërore, në mes disa shteteve të armiqësuara dhe pop-

ujve të ndryshëm të Lindjes së Afërt ishin zhvilluar një varg konfliktesh të armato-

sura. Njëri prej tyre kishte qenë edhe lufta e përgjithshme e zhvilluar në mes pop-

ullit armen dhe Turqisë. Gjurmët e përgjakura të kësaj lufte janë të njoma dhe shtri-

hen në të gjitha kontinentet e rruzullit tokësor. Gjatë kësaj lufte kishte lindur edhe

lëvizja terroriste gjakmarrëse armene. Në realitet, rrënjët e kësaj lëvizjeje shtrihen

në masakrat sistematike turke kundër popullit armen. Kjo tragjedi kishte ndodhur

në fillim të vitit 1915, kur qeveria turke kishte urdhëruar shpërnguljen me dhunë

të popullit armen nga të gjitha territoret shtetërore turke.

Që nga shekulli XVI, Perandoria Osmane i kishte pushtuar të gjitha territoret

e banuara me armenë282. Gjatë sundimit shekullor turk, populli armen, edhe pse mizor-

isht i robëruar, nuk iu ishte nënshtruar dhunës dhe stimulimeve të armikut për ndër-

rimin e gjuhës, fesë, kulturës dhe zakoneve të veta, por gjithmonë në rrethana të volit-

shme historike kishte rezistuar me kryengritje të armatosura. Mirëpo, të gjitha lëviz-

jet çlirimtare të këtij populli ishin shuar me gjak dhe pas shuarjeve të tyre, pushteti

osman zakonisht kishte ndërmarrë ekspedita shfarosëse kundër popullit armen.

Kështu, pas kryengritjes së vitit 1895 / 96 ishin likuiduar rreth 300.000 armenë, ndër-

sa prej vitit 1914 e deri në vitin 1918 ishin likuiduar rreth 600.000 armenë (sipas të

dhënave turke), përkatësisht 1,5 milion armenë (sipas të dhënave të tjera)283.

Që nga viti 1890, në të gjitha territoret e banuara me popullsi armene, ishte

formuar një lëvizje e fuqishme revolucionare, e cila me dekada të tëra e kishte

organizuar kryengritjen e armatosur të popullit armen284. Pas shuarjes së përgjak-

Në vitin 1461 (pra vetëm tetë vjet pas pushtimit të Konstantinopojës (Stambollit) Sulltan Mehmeti i Dytë Pushtuesi, kishte urdhëruar bartjen e selisë së Kishës Ortodokse Armene (Patriarkanës) nga Anatolia Perëndimore në Stamboll. Sipas dekretit të Sulltanit, patriarku armen kishte pushtet të plotë (të ngjashëm me pushtetin mbretëror), mbi të gjithë banorët e krishterë, që jetonin në Perandorinë Osmane dhe të cilët nuk ishin në kompetencë të kishës greko-ortodokse. Madje, pushteti i këtij patriarku shtrihej edhe mbi jakobinët e Sirisë, koptët e Egjiptit dhe gregorianët e vendeve të ndryshme afrikane. Më gjerësisht: Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen und Hintergründe, Edition Zeitgeschichte Freilassing - Salzburg 1986, f. 13 - 47. 283Krahaso: Gürün, Kamuran: Ermeni Dosyasi, TTK Basimevi, Ankara, 1983, f. 210 - 211. http://www.teror.gen.tr/deutsch/auslandischen/asala/asala_ekiego/stand/jcag.html 284Lëvizja kryengritëse armene udhëhiqej nga Komiteti Revolucionar i Hintshakut, Lëvizja Tashnak, Lëvizja Ramgavar, Bashkimi për Armeninë, Lidhja e Rinisë Armene dhe Lëvizja e Kryqit të Zi. Më gjerësisht: Ermeni Tehcirine Dair Gercekler (1915), TTK Publikuar në Ankara, 2001. Krahaso edhe: http://www.teror.gen.tr/ deutsch/auslandischen/asala/asala_ekiego/stand/jcag.html

282


shme të kryengritjes së vitit 1895 / 96, e sidomos pas kryengritjeve masive të mar-

sit të vitit 1915, të filluara në rajonet Mus dhe Van dhe të përhapura në të gjitha

territoret e banuara me popullsi armene, qeveria osmane kishte marrë vendim për

të shpërngulur me dhunë popullin armen nga të gjitha territoret e veta shtetërore

me arsyetim se „populli armen është një popull i rrezikshëm dhe kërcënues, i cili

duhej shpërngulur nga të gjitha territoret e shtetit turk“285.

Ky vendim i qeverisë

turke, natyrisht që ishte kundër-

shtuar me zjarr nga ana e pop-

ullit armen. Sidomos popullsia

e rajoneve Van dhe Urfa ishte

mbrojtur aq gjatë nga sulmet

ushtarake turke, derisa atyre u

kishte ardhur në ndihmë ushtria

ruse. Pas ndërhyrjes ushtarake

ruse të vitit 1915, në territoret

turke të banuara me popullsi

armene, disa herë kishin depër-

tuar dhe sërish ishin tërhequr

Territoret shtetërore dhe etnike armene gjatë historisë; Burimi:forcat ruse dhe ato turke.

Gjatë Armenian National Institute; www.armenian-genocide.org/

këtyre ekspeditave ushtarake,

të cilat kishin zgjatur rreth tri

vjet, forcat ushtarake turke dhe ato ruse gjatë tërheqjeve të tyre gjithmonë e kishin

marrë me vete edhe pjesën e popullsisë, e cila ishte identifikuar me ta. Këto zhvil-

lime dramatike të ngjarjeve jo vetëm që kishin ndikuar në dyndjen e vazhdueshme

të popullsisë, por kishin shkaktuar edhe viktima masive.

Sipas praktikave të njohura turke, paralelisht me ekspeditat e ndërmarra

ushtarake, ishte mobilizuar edhe popullsia me shumicë myslimane në luftë kundër

minoritetit të krishterë armen. Në baza të tilla fetare, ishin zhvilluar konflikte të

përgjithshme në mes popullsisë së krishterë dhe asaj myslimane në rajon. Gjatë

këtyre konflikteve, nga ana e banorëve myslimanë ishin vrarë mijëra banorë të

krishterë dhe anasjelltas. Këtë gjendje tragjike të popullit armen, një historian i

kohës e kishte përshkruar si vijon: „në fund të korrikut të vitit 1915, në provincat

lindore turke nuk kishte mbetur më asnjë banor i krishterë. Vetëm disa muaj më

parë, në ato territore kishin jetuar mbi 1.7 milion armenë. Prej këtij numri, vetëm

285 Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen und Hintergründe, Edition Zeitgeschichte Freilassing - Salzburg 1986, f. 44

TERRORIZMI ARMEN

161 :.

rreth 300.000 armenë kishin arritur të strehohen në Rusi, ndërsa më pak se 100.000

të tjerë ishin strehuar në vende të tjera të rajonit. E tërë pjesa tjetër e popullit armen

ishte masakruar nga forcat turke“286. Ndërkaq, sipas të dhënave turke, gjatë këtyre

konflikteve në tërë territorin turk ishin vrarë rreth 600.000 armenë dhe 2.5 milionë

banorë myslimanë, shumica absolute e të cilëve kishte qenë e nacionalitetit turk287.

Edhe shumë kohë para fillimit të masakrave sistematike turke kundër popullit

armen, në disa vende të botës, si në Rusi, Iran, Liban, Francë dhe ShBA, ishte formuar

një diasporë armene, e cila kishte luajtur rol të rëndësishëm në organizimin e luftërave

çlirimtare kundër robërisë turke288. Ndërsa, gjatë viteve ‘70 të shekullit XX, kjo dias-

porë kishte luajtur rol vendimtar në organizimin e aksioneve gjakmarrëse kundër

Turqisë. Gjenocidi turk kundër popullit armen, së bashku me legjendat e krijuara gjatë

luftërave çlirimtare, e sidomos miti rreth okupimit dhe shkatërrimit të kryeqytetit Ani,

kishin qenë motive kryesore dhe inspirime të fuqishme për veprimin terrorist. Nga kjo

mund të thuhet se shkaku kryesor, që kishte ndikuar në ripërtëritjen e lëvizjes gjak-

marrëse armene, kishte qenë e kaluara e përgjakshme e këtij populli.

Lëvizja terroriste armene është e karakterizuar me vrasjen e personaliteteve

të ndryshme të shtetit turk, që kishin filluar në vitin 1905, kur ishte ndërmarrë një

atentat i dështuar kundër Sulltan Abdylhamidit. Pastaj ishte vazhduar me vrasjen e

përgjegjësve për kryerjen e masakrave të ndryshme kundër popullit armen. Kështu,

më 15.03.1921, ishte vrarë në Berlin përgjegjësi kryesor për kryerjen e masakrave

turke të vitit 1915, ish ministri i Punëve të Brendshme dhe ministri i Luftës në qev-

erinë turke, Talat Beu. Ndërsa, pas ripërtëritjes së lëvizjes terroriste armene, që

kishte filluar në vitet ‘70 të shekullit XX e deri në vitin 1994, në 21 shtete të botës,

ishin vrarë mbi 42 personalitete të ndryshme të shtetit turk. Qëllimi i këtyre vras-

jeve kishte qenë detyrimi i qeverisë turke për pranimin e përgjegjësisë historike për

kryerjen e gjenocidit ndaj popullit armen, kompensimin e dëmit të shkaktuar mate-

rial dhe krijimi i kushteve për kthimin e popullit armen në tokat e tij, me qëllim të

bashkimit të atyre rajoneve me Republikën Sovjetike të Armenisë në një shtet të

pavarur dhe demokratik armen289.

Yves Ternon, Tabu Armenien, Frankfurt/Berlin 1981, f. 9 - 13, zit. nach: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 288 - 289. 287Krahaso: Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen und Hintergründe, Edition Zeitgeschichte Freilassing - Salzburg 1986, f. 47 - 55. 288Pas Revolucionit të Tetorit të vitit 1918, në territoret ruse të banuara me popullsi armene ishte formuar Republika e Armenisë, tani shtet i pavarur. 289Ashtu si Rusia, që kishte interesa për zgjerimin e kufijve të vet jugperëndimorë (në drejtim të Turqisë), edhe Bashkimi Sovjetik gjithmonë kishte qenë i interesuar për zgjerimin e kufijve të Republikës Sovjetike të Armenisë në ato drejtime. Mirëpo, një zgjerim të tillë të kufijve gjithmonë e kishin kundërshtuar forcat politike të Republikës Sovjetike të Armenisë, me arsyetimin se pas Luftës së Parë Botërore në territoret e mëparshme etnike armene, nuk figuron më asnjë element me të cilat mund të dëshmohej përkatësia nacionale, kulturore ose gjeografike e atyre territoreve, si territore armene.

286


Ky qëllim i proklamuar mund të jetë i drejtë, por nuk është real nga fakti se

në ato territore shtetërore turke të banuara deri në vitin 1915 me popullsi armene,

nuk ekziston asnjë element i tillë nacional. Nga ana tjetër, do të ishte iluzion të

mendohet se armenët e integruar në vendet e ndryshme të botës perëndimore ose

edhe ata të Republikës Armene (edhe sikur të largoheshin kolonët turq nga tokat e

tyre dhe të krijoheshin rrethanat e volitshme politike për kthimin e tyre në atdhe-

un e mëparshëm), do ta pranonin një kthim me qëllim të rifillimit të një jete të re290.

Ekstremistët politikë armenë duhet ta kenë të qartë faktin se çdo përpjekje për

kopjimin e dukurive shoqërore në kohëra dhe rrethana të ndryshme, është utopike.

Në këtë kuptim, as diaspora armene nuk jeton në rrethana të tilla shoqërore me të

cilat kishte jetuar më parë diaspora izraelite dhe as që është Republika e Armenisë

në nivel të shtetit izraelit, i cili në të gjitha aspektet shoqërore nacionale dhe

ndërkombëtare i kishte krijuar rrethanat stimuluese për kthimin e organizuar të

popullit të vet në tokat e të parëve të tyre.

1. Grupet terroriste armene

Në vitin 1972, në diasporën armene, Partia e

Dashnakistit e kishte themeluar grupin e parë terrorist,

të quajtur „Komandoja e Drejtësisë për Gjenocidin

Armen“ (JCAG / Justice Commandos of the Armenian

Genocide). Ky grup, ishte organizuar nga elementet më

konservatorë armenë, të cilët ishin të specializuar për kryerjen e aksioneve të

rrufeshme terroriste kundër përfaqësuesve diplomatikë të shtetit turk kudo në botë291.

Udhëheqja e këtij grupi i kishte arsyetuar sulmet e veta terroriste me gjenocidin turk

të vitit 1915 kundër popullit armen. Pas sulmit terrorist kundër Ambasadës Turke në

Lisbonë, të vitit 1982, ky grup kishte filluar të vepronte edhe me emrin „Armata

Revolucionare e Armenisë“. Pas shumë goditjeve të pësuara dhe përçarjeve të brend-

shme, në vitin 1985 kishte pushuar aktiviteti terrorist i këtij grupi.

Banorë të rinj në territoret armene kishin qenë edhe shqiptarët e shpërngulur me dhunë nga Kosova dhe nga vendbanimet e tjera shqiptare në Serbi dhe nga republikat e tjera ish-jugosllave. Në vitin 1926, ishte arritur marrëveshja në mes qeverisë turke dhe asaj jugosllave për shpërnguljen më dhunë mbi 400.000 shqiptarëve nga territoret e ndryshme jugosllave me qëllim të riatdhesimit të tyre në Turqi. Qeveria turke kishte qenë e vendosur dhe shprehimisht kishte kërkuar që emigrantët e rinj nga territoret e ndryshme jugosllave të ishin eskluzivisht familje të shqiptarëve të besimit musliman. Në kuadër të kësaj marrëveshjeje, deri në vitin 1929 nga territoret e Kosovës ishin shpërngulur rreth 130.000 shqiptarë. Një pjesë e madhe e këtyre të shpërngulurve ishte vendosur jo vetëm në afërsi të „territoreve kurde“, por edhe në territoret e përgjakura dhe të braktisura armene. Krahaso: Kolë Krasniqi, Die Rolle der Religion in der Erhaltung der nationalen Identität und Harmonie bei den Albanern, Wien - Prizren 1996, Drita 1996, f. 89. 291Sakarya, Em. Tümg. (Majorgjeneral i pensionuar) Ihsan, Belgelerle Ermeni Sorunu, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Baþkanlýðý Askeri Tarih Yayýnlarý (Shtabi Gjeneral i Ushtrisë Turke, shërbimi për studime strategjike), Genelkurmay Basýmevi, Ankara, 1984, 2. Baský, f. 76 - 87

290

TERRORIZMI ARMEN

163 :.

Si rezultat i pakënaqësive të shfaqura ndaj pasivizimit të përgjithshëm të

aktivitetit politik, në vitin 1975 ishte themeluar edhe një grup tjetër terrorist, i njo-

hur me emrin Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA / Armenian Secret

Army for the Liberation af Armenia). Themelues të këtij grupi kishin qenë Hagop

Agopjan, Hargop Tarakschijan (Harutiun Tagushian), Monte Melkonian dhe

Bedros Havanassja, i njohur më emrin “Mihran Mihranian” dhe “Hagop

Hagopjan”. Hagop Hagopian ishte i lindur në Liban dhe që në fillim të luftës

qytetare libaneze e kishte themeluar një formacion të armatosur me qëllim të

mbrojtjes së fshatrave të banuara me popullsi armene. Është interesant të thekso-

het, se me gjithë faktin se armiku kryesor i tij ishte islamizmi dhe Turqia,

Hagopian kishte qenë luftëtar i denjë i çështjes palestineze. Madje, ai së bashku me

„Factions armées des révolutionnaires libanais“ të udhëhequr nga i krishteri

libanez, George Abdallach, gjithmonë kishin qëndruar në anën e OÇP-së, përkatë-

sisht „Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës“ (të udhëhequr nga i krishteri dhe

mjeku palestinez, Dr. Georg Habash)292. Pas themelimit të Armatës Sekrete për

Çlirimin e Armenisë (ASALA), autoriteti i Hagop Hagopian kishte ndikuar që në

këtë grup të inkuadroheshin edhe personalitetet, si Alex Jenikomshian dhe Monte

Melkijan dhe grupet e vogla terroriste armene, si „Organizata e Re e Rezistencës

Armene“ nga Franca, „Azad Hay“ nga Kanadaja dhe „Gaitzer“ nga Britania e

Madhe.

Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA) ishte grup terrorist, i cili

kishte luftuar me qëllim të detyrimit të qeverisë turke për pranimin e përgjegjësisë

historike për kryerjen e gjenocidit kundër popullit armen, kompensimin e dëmit të

shkaktuar si dhe çlirimin e territoreve të mëparshme etnike armene nga pushtimi

turk dhe bashkimin e tyre me Republikën Socialiste Sovjetike të Armenisë në një

shtet të ri komunist293. Prandaj, qëllimi politik i këtij grupi e kishte përcaktuar edhe

orientimin e tij ideologjik. Si qëllimi nacionalist ashtu edhe orientimi ideologjik

komunist i këtij grupi terrorist, ishin propaganduar me krenari nga organi i

Armatës Sekrete për Çlirimin e Armenisë „HAYASTAN“, nga revistat e influen-

cuara të saj „Hay - Baydar“, „Armenia“ dhe „Kaytzer“ (të publikuar në Londër) si

dhe nga Radiotelevizioni „Zëri i Armenëve në Liban“.

Më 16.02.1976, në Bejrut ishte vrarë sekretari i parë i Ambasadës Turke në

Liban,Oktay Cerit. Ky aksion i parë terrorist i Armatës Sekrete për Çlirimin e

Armenisë (ASALA) ishte udhëhequr nga themeluesi i saj, Agop Tarakdshian. Që

nga ajo kohë e deri në vitin 1991, Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë kishte

„FARL“ arbeitete eng mit der armenischen „ASALA“ zusammen, die ebenfalls im Dienst des syrischen Geheimdienstes operierte. Më gjërsisht: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 683. 293Krahaso: Uras Esat, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, Belee Yayýnlarý, Istanbul, 1987, f. 432 - 442.

292


ndërmarrë sulme të ngjashme terroriste edhe në Francë,

ShBA, Kanada, Greqi, Qipro, Siri, dhe Iran. Në një rast

madje, ishte sulmuar edhe Pazari i Stambollit. Ndërsa sulmi

më i përgjakshëm terrorist i këtij grupi ishte ndërmarrë me

15.07.1983 në aeroportin Orly të Parisit. Nga shpërthimi i një

bombe të montuar pranë zyrës „Turkish Airlines“ kishin

vdekur tetë persona dhe ishin plagosur 56 të tjerë.

Pas invadimit të vitit 1982 të forcave izraelite në

Liban, Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA) së bashku me grupet dhe

organizatat e tjera palestineze, ishin detyruar të largoheshin nga Libani. Një vit më

vonë, ky grup i fuqishëm terrorist ishte ndarë në dy pjesë: në grupin e lëvizshëm

të udhëhequr nga Agop Agopjani, i cili ishte stacionuar kryesisht në Greqi dhe në

disa shtete të Lindjes së Afërt, dhe në grupin tjetër „Lëvizja Çlirimtare e Armatës

Sekrete për Çlirimin e Armenisë“, të udhëhequr nga Monte Melkojan dhe Ara

Toranjan.

Pas disa aksioneve të përbashkëta, ky grup i shpërndarë nëpër shtetet e

ndryshme perëndimore sërish ishte ndarë në dy pjesë: në „Lëvizjen Nacionale të

Armenisë“, e cila udhëhiqej nga Ara Toranjan dhe „Armata Sekrete për Çlirimin e

Armenisë - Lëvizja Çlirimtare“ e udhëhequr nga Monte Melkonjan294. Në kuadër

të këtij grupi kishte vepruar edhe fraksioni relativisht i pavarur „SASSON“, i cili

e kishte marrë përgjegjësinë për sulmin e datës 19.12.1991, kundër Ambasadës

Turke në Budapest.

Përveç grupeve të lartpërmendura, në skenën terroriste armene kishte

vepruar edhe „Armata Revolucionare e Armenisë“ (Armenian Revolutionary

Army). Ky grup, i themeluar në vitin 1975 në Francë, më 22.10.1975, e kishte

marrë përgjegjësinë për vrasjen e ambasadorit turk në Vjenë, Tunaligil. Me gjithë

paraqitjet e grupeve të reja terroriste, si „Front Demokratik i Lëvizjes Popullore

për Çlirimin e Armenisë“ (DFPMLA / Democratic Front of the Popular Movement

for the Liberation of Armenia), mund të thuhet se pas vrasjes enigmatike të Agop

Agopian, që kishte ndodhur më 28.12.1998 në Athinë, ishte shuar edhe lëvizja e

ripërtërirë gjakmarrëse terroriste armene.

Grupet terroriste armene, me aksionet e tyre spektakulare, kishin dësh-

muar mundësinë e operimit të tyre në të gjitha pjesët e botës. Këto grupe, që

kishin manifestuar elemente të shumta të organizatës terroriste, kishin

bashkëpunuar me grupet dhe organizatat e ndryshme terroriste palestineze si dhe

294 Melkonjan ishte vrarë në vitin 1993, gjatë luftërave të zhvilluara kundër azerbejxhanasve rreth territorit të ashtuquajtur „Bregu i Karabagut“.

TERRORIZMI ARMEN

165 :.

me ato ekstremiste kurde295. Gjatë shumë vjetëve me radhë, grupet e ndryshme

terroriste armene e kishin fituar mikpritjen dhe e gëzonin përkrahjen e fuqishme

të organizatave dhe grupeve të shumta terroriste islamike shiite dhe atyre

palestineze në Liban. Këto forma të përkrahjes dhe bashkëpunimit ishin dësh-

muar edhe nga shumë terroristë armenë të burgosur nëpër vende të ndryshme të

botës. Madje, ata kishin ofruar edhe dëshmi mbi kontaktet me disa personalitete

zyrtare të shtetit sirian, të vendosura me ndihmën e „Frontit Popullor për Çlirim-

in e Palestinës“. Në të vërtetë, kjo organizatë terroriste palestineze gjithmonë ua

kishte ofruar mundësinë kolegëve të tyre armenë për stërvitje luftarake në njërin

nga kampet ushtarake palestineze në Liban ose në Jemenin Jugor296.

2. Strategjia e sulmeve terroriste armene

Problemet politike, me të cilat ishte preokupuar Lëvizja Terroriste Armene,

kishin qenë të natyrës historike. Ato, si të tilla, kishin të bënin me faktin se popul-

li armen kishte qenë një minoritet i okupuar, që për shekuj me radhë kishte jetuar

përballë një pushteti të fuqishëm gjakatar dhe të një populli gjithnjë e më të

islamizuar dhe të disponuar armiqësisht kundër tyre. Këto probleme gjithnjë e më

të theksuara dhe të acaruara politike, në fund të shekullit XIX kishin arritur për-

masa të tilla sa që ishte parashtruar kërkesa për organizimin e një kryengritjeje të

armatosur. Mirëpo, kërkesat e tilla, të parashtruara sidomos nga diaspora armene,

ishin kundërshtuar nga disa udhëheqës dhe nga kleri armen, me argumentin se

duhet përgatitur me kohë dhe kujdes kryengritja e armatosur, dhe nuk duhej fillu-

ar ajo derisa shtetet arabe, Kreta ose ndonjë shtet evropian të fillojë luftën kundër

Perandorisë Osmane.

Me gjithë këtë qëndrim, ekspeditat e shumta ushtarake turke, të shoqëruara

me konflikte gjithnjë e më të acaruara ndërnacionale, e kishin shpejtuar fillimin e

kryengritjes së armatosur. Mirëpo, nga pamundësia e organizimit të operacioneve

kryengritëse në nivel të gjerë territorial, kryengritësit armenë kishin filluar

strategjinë e aksioneve provokative. Me zbatimin e një strategjie të tillë ishte

besuar se pushteti osman do të provokohej aq rëndë sa do të ndërmarrë reprezalje

Ekstemisët politikë armenë ishin përpjekur për themelimin e një fronti të përbashkët antiturk me forcat e rrebeluara kurde. Është iluzion të mendohet në suksesin e një koalicioni të tillë, kur të merret parasysh armiqësia e egër dhe e kaluara e përgjakshme që ekzistonte në mes të këtyre dy popujve. Është e njohur masakra e forcave të mobilizuara kurde kundër popullit armen në Sasun. Gjatë vitit 1915, ushtria turke e kishte armatosur popullsinë kurde me qëllim të dëbimit, vrasjes dhe plaçkitjes së popullit armen, që jetonte në pjesën lindore të shtetit turk. Gjatë atij viti, bandat kurde i kishin likuiduar mbi 50.000 armenë. Më gjerësisht: Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen und Hintergründe, Edition Zeitgeschichte Freilassing - Salzburg 1986, f. 68. 296Claire Sterling, Das internationale Terror - Netz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokraten, Scherz, Përkthyër nga gjuha angleze në atë gjermane nga: Hans Tomas, München 1981, f. 256.

295


masive, të cilat do të rezultojnë me revolucionarizimin e popullit armen. Nga ana

tjetër, ishte shpresuar edhe në përkrahjen e fuqive perëndimore dhe Rusisë, të cilat

si në rastin e mëparshëm të Bullgarisë, do të reagonin energjikisht kundër

masakrave turke dhe kështu do të detyrohej pushteti osman të tërhiqej njëherë e

përgjithmonë nga territoret armene. Në këtë drejtim, kishte edhe të tillë që kishin

shpresuar se më nxitjen e kryengritjeve të armatosura edhe në pjesë të tjera të

Perandorisë Osmane. Sipas tyre, shembullin armen do ta ndiqnin edhe popujt e

tjerë, të cilët me luftërat e tyre çlirimtare do ta lehtësonin zhvillimin e kryengritjes

armene297.

Në bazë të një strategjie të tillë provokative, në muajin gusht të vitit 1896

ishte ndërmarrë aksioni i parë spektakular për pushtimin e Bankës Qendrore

Otomane në Stamboll. Mirëpo, pasojat e këtij aksioni kishin qenë të tmerrshme.

Për tri ditë me radhë ishin masakruar qindra mijëra armenë. Përballë këtyre eks-

peditave shfarosëse, popullsisë armene nuk i kishte mbetur hapësirë për revolu-

cionarizimin e saj. Nga ana tjetër, me gjithë masakrat aq masive dhe brutale hak-

marrëse turke, nuk ishte evidentuar ndonjë reagim i shpresuar nga shtetet evropi-

ane. Një ithtar i çështjes armene e kishte përshkruar situatën e krijuar, si vijon: „në

qoftë se Henhakistët dhe Drojakistët tanë i vazhdojnë përpjekjet e tyre të paar-

matosura, atëherë një ditë në Turqi do të ketë fare pak qytetarë armenë. Ky popull

mund të përfitojë vetëm nga reformat e synuara turke“298.

Shembulli armen tregon qartë për vështirësitë me të cilat mund të bal-

lafaqohet një minoritet, në qoftë se i papërgatitur dhe në rrethana të papërshtat-

shme ndërkombëtare provokon luftën. Kur në vitin 1866 armeni Karakosov, e

kishte kryer një atentat të pasuksesshëm kundër Sulltanit, ishte kapur nga kalim-

tarët e rastit. Klithjet e tij „o të marrë unë e qëllova atë katil edhe për ju“, nuk e

kishin ndihmuar atentatorin e krishterë, ngase masa popullore turke dhe

përgjithësisht ajo myslimane, që jetonte në Turqi, ishte besnike ndaj Sulltanit.

Ndërsa, pyetja publike e Sulltanit drejtuar atentatorit „a je ti polak?!“ kishte të

bënte me forcimin e bindjes së krijuar në popull se të gjitha minoritetet e

krishtera, që jetonin në Perandorinë Osmane, janë armiq të islamit, agjentë të

huaj dhe tradhtarë. Bazuar në mentalitetin e krijuar dhe në përmasat e urrejtjeve

të tilla fetare, nuk ishte vështirë të mobilizohej populli dhe forcat e armatosura

osmane për ndërprerjen e ekspeditave shfarosëse kundër armiqve të shtetit dhe

fesë turke.299

Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen und Hintergründe, Edition Zeitgeschichte Freilassing - Salzburg 1986, f. 59 - 77. 298Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 59. 299Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 59 - 60.

297

TERRORIZMI ARMEN

167 :.

Kryengritja popullore armene, e organizuar në fund të shekullit XIX, kishte

zgjatur vetëm disa vjet dhe ishte shuar me gjak. Në mënyrë edhe me shfarosëse

ishte shuar përpjekja e këtij populli, e vitit 1915, për të qëndruar me forcë në vatrat

e veta. Që nga ajo kohë më nuk ishte evidentuar ndonjë reagim i armatosur i pop-

ullit armen kundër pushtetit turk, por ishte krijuar një lëvizje gjakmarrëse, e cila

prej vitit 1918 e deri në vitin 1921 kishte arritur likuidimin e të gjithë përgjegjësve

zyrtarë për kryerjen e masakrave turke kundër popullit armen. Ky aktivitet gjak-

marrës, me intensitet të ndryshëm dhe në mënyrë sporadike është bartur deri në

dekadën e fundit. Pas vitit 1970 kishte filluar një valë e re e terrorizmit gjakmar-

rës armen, e karakterizuar me vrasjen e një numri të konsideruar të përfaqësuesve

diplomatikë të shtetit turk. Kjo lëvizje e ripërtërirë terroriste ishte shuar pas dy

dekadave të veprimit të suksesshëm të saj.

3. Metoda dhe taktika e sulmeve terroriste

Në fillim të aktivitetit të tyre, terroristët armenë kishin vepruar me kujdes.

Ata nuk i kishin rrëmbyer aeroplanët dhe nuk kishin montuar bomba në vende të

ndryshme publike, por kudo në botë i kishin kërkuar dhe vrarë përfaqësuesit diplo-

matikë të shtetit turk. Kështu, prej vitit 1973, në 38 qytete të 21 shteteve të botës,

terroristët armenë kishin ndërmarrë 110 sulme të ndryshme terroriste, prej të cilave

39 kishin qenë sulme me armë zjarri, 70 montime të mjeteve të ndryshme

eksplozive dhe një okupim i ambasadës.300 Gjatë këtyre sulmeve, ishin vrarë 42

përfaqësues të lartë diplomatikë të shtetit turk, një numër relativisht i madh shteta-

sish të huaj, si dhe ishin plagosur qindra persona të tjerë301.

Gjatë kryerjes së sulmeve të tilla terroriste, zakonisht ishte zbatuar e njëjta

taktikë: diplomati i kërkuar turk ishte vrarë në makinën e tij kur ajo qëndronte e

ndaluar para dritës së kuqe të semaforit. Kështu, nga 21 përfaqësues të ndryshëm

diplomatikë të shtetit turk, të vrarë gjatë periudhës 1975 - 1982, 14 prej tyre ishin

vrarë sipas kësaj taktike. Është interesant të theksohet fakti se të gjitha ato vrasje

ishin ekzekutuar me pistoletë të kalibrit 9mm. Terroristët armenë, me qëllim të

vrasjes së viktimave të tyre të zgjedhura, në disa raste të rralla, kishin depërtuar me

dhunë në ndërtesat e ambasadave ose përfaqësive të tjera shtetërore turke. Ndërsa,

në disa raste të tjera, përfaqësuesit e ndryshëm të shtetit turk ishin likuiduar me

taktikën e montimit të mjetit eksploziv në makinat e tyre.

300 301

Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 683. Halacoglu, Yusus: Ermeni Tehcirine Dair Gercekler (1915), TTK Publikime, Ankara, 2001.


Një numër relativisht i madh

i terroristëve armenë ishte stërvitur

në kampet e ndryshme luftarake

palestineze dhe në ato siriane në

Liban302. Këto stërvitje pa dyshim që

kishin ndikuar në ndryshimin grad-

ual të strategjisë së veprimit terror-

ist. Kështu, që nga fillimi i viteve

‘80, terroristët armenë kishin filluar

edhe kryerjen e sulmeve terroriste

Një grup i terroristëve të ASLA, Liban1987kundër objektivave të ndryshme

civile në disa shtete perëndimore.

Ky ndërrim i strategjisë së veprimit terrorist ishte shpjeguar me „përgjegjësinë e

tërthortë“, të disa shteteve evropiane ndaj fatkeqësisë së popullit armen. Këto

shtete ishin akuzuar se kishin pasur raporte të caktuara me Turqinë ose e kishin

ndihmuar atë duke e toleruar të bënte gjenocid kundër popullit armen. Kështu, më

04.02.1986 anëtarët e Armatës Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA) e kishin

montuar një bombë në majën e Kullës së Ajfelit në Paris, e cila në minutën e fun-

dit para shpërthimit të saj, ishte zbuluar dhe çmontuar nga njësiti special i forcave

policore franceze (në realitet montimi i kësaj bombe ishte shpjeguar edhe me qël-

limin e ushtrimit të presionit ndaj qeverisë franceze për lirimin e një palestinezi të

burgosur dhe të një anëtari të dënuar të ASALA)303. Madje në një rast, kur policia

zvicerane i kishte burgosur dy terroristë armenë, Armata Sekrete për Çlirimin e

Armenisë (ASALA) e kishte akuzuar edhe Zvicrën (edhe pse ajo nga asnjë aspekt

nuk mund të fajësohet për fatkeqësinë e popullit armen), për fatin e popullit armen

dhe e kishte kërcënuar qeverinë zvicerane me pasoja të tmerrshme304.

4. Sulmet gjakmarrëse të grupeve terroriste armene

1973 27.01, Santa Barbara: Një emigrant armen, i prezantuar si turk, i kishte ftuar në një hotel konsullin e përgjithshëm turk në Los Anxhelos, Mehmet Baydar dhe konsullin turk në Santa

Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Akteure und Hintergründe - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Köln, Nr. 13/87, f. 40. 303Ky sulm ishte rezultat i marrëveshjes për bashkëpunim në mes të „ASALA“ dhe „Al-Assifa“. Ky bashkëpunim ishte realizuar me presionin e qeverisë siriane në dhjetor të vitit 1985. Këto dy organizata e kishin nënshkruar marrëveshjen në Damask për ndërmarrjen e operacioneve të përbashkëta në Evropë. Kjo marrëveshje ishte nënshkruar me ndërmjetësimin e gjeneral Muhamed al Khouli, i cili ishte shef i sigurimit të fshehtë të aviacionit sirian dhe përgjegjës për raportet e shtetit të Sirisë me lëvizjet e ndryshme miqësore çlirimtare. Më gjerësisht: Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Akteure und Hintergrunde - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Köln, Nr. 13/87, f. 41. 304Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 291.

302

TERRORIZMI ARMEN

169 :.

Barbara të Kalifornisë, Bahadir Demir. Në çastin e hyrjes së tyre në hotel, ishin qëlluar me plumba. Vrasësi 78 vjeç ishte dënuar me burgim të përjetshëm. 04.04, Paris: Para ndërtesës së Konsullatës Turke dhe përfaqësisë së „Turkish Airlines“ në Paris kishin shpërthyer disa mjete të fuqishme eksplozive. 1975 22.10, Vjenë: Tre anëtarë të ASALA kishin depërtuar me dhunë në ndërtesën e Ambasadës Turke në Vjenë dhe në zyrën e tij, e kishin vrarë ambasadorin turk, Danis Tunaligil. 24.10, Paris: Një komando e përbashkët e ASALA dhe JCAG e kishte vrarë ambasadorin turk në Paris, Ismail Erezin dhe shoferin e tij, Talip Yener. 1976 16.02, Bejrut: Në një restorant të Bejrutit ishte vrarë sekretari i parë i Ambasadës Turke në Liban, Oktay Cirit. Përgjegjësinë për këtë vrasje e kishte marrë ASALA. 17.05, Frankfurt: Në të njëjtën kohë kur në Konsullatën Turke në Frankfurt kishte shpërthyer një bombë e montuar, me bomba dore ishin sulmuar edhe konsullatat turke në Essen dhe Köln. 1977 29.05, Stamboll: Nga shpërthimi i një bombe të montuar në aeroportin e Stambollit, kishin vdekur pesë qytetarë. 09.06, Romë: Në një rrugë të Romës ishte vrarë ambasadori turk në Vatikan, Taha Carim, dhe një shoqërues i tij. Përgjegjësinë për këto vrasje e kishte marrë JCAG. 1978 02.06, Madrid: Nga breshëritë e plumbave të zbrazur mbi makinën zyrtare të ambasadorit turk në Madrid, ishte vrarë ambasadori Zeki Kuneralp, gruaja e tij, Necela Kunerlap, dhe ambasadori turk në pension, Besir Balciogu. Pas disa ditësh, nga plagët e marra kishte vdekur edhe shoferi i tyre spanjoll. Përgjegjësinë për këto vrasje e kishin marrë ASALA dhe JCAG. 18.06, Paris: Në kryeqytetin francez, në zyrën e përfaqësisë së firmës turke të aviacionit “THY”, në zyrën e atasheut turk si dhe në një agjenci turistike turke kishin shpërthyer disa bomba të kurdisura. Ndërkaq, sulmi i katërt i drejtuar kundër përfaqësuesit turk në OECD ishte zbuluar dhe penguar me kohë. Këto sulme ishin kryer nga JCAG. 1979 12.10, Hagë: Terroristët armenë kishin identifikuar dhe vrarë Ahmet Benler, djalin e ambasadorit turk në Holandë, Özdemin Benler. 22.12, Paris: Gjatë shëtitjes në Champs Elysées të Parisit, një anëtar i ASALA e kishte vrarë atasheun për Çështje të Turizmit në Ambasadën Tturke në Paris, Yilmaz Çolpan. 23.12, Romë: Para zyrës së përfaqësisë së “Air France” dhe “TWA”, kishin ndodhur tri shpërthime të fuqishme. ASALA kishte shpjeguar se këto sulme ishin pjesë e reagimit ndaj repre- sionit të qeverisë franceze kundër pjesëtarëve të popullit armen, që jetonin në Francë. 1980 10.03, Romë: Nga pasojat e dy shpërthimeve të fuqishme, që kishin ndodhur në Piazza Della Repubblica, kishin vdekur dy persona dhe ishte shkatërruar tërësisht zyra e Turkish Airlines. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë ASALA. 21.04, Romë: Në një pusi ishte plagosur rëndë ambasadori turk në Vatikan, Vecdi Türel, dhe shoferi i tij. Ky sulm ishte kryer nga njësiti i JCAG. 31.07, Athinë: Një zyrtar i lartë i Ambasadës Turke në Athinë, Galip Özmen, gjatë udhë- timit me familjen e tij, ishte sulmuar nga disa terroristë të armatosur armenë. Zyrtari turk, Özmen,


së bashku me vajzën e tij 14 vjeçe kishin vdekur në vend, ndërsa gruaja dhe djali i tij gjashtë vjeç kishin marrë plagë të rënda trupore. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë ASALA. 05.08, Lion: Një komando terroriste e ASALA, kishte sulmuar Konsullatën Turke në Lion. Nga breshëritë e plumbave të zbrazur në drejtim të qytetarëve dhe zyrtarëve të pranishëm në kon- sullatë, ishin vrarë dy dhe ishin plagosur shumë persona. 26.09, Paris: Një atentator i ASALA e kishte qëlluar me armë zjarri këshilltarin për shtyp të Ambasadës Turke në Paris, Selçuk Bakkalbasi. 03.10, Gjenevë: Dy terroristë armenë në dhomën e hotelit të tyre në Gjenevë ishin plagosur rëndë nga shpërthimi i parakohshëm i bombës së tyre. 17.12, Sidnei: Një atentator armen kishte vrarë konsullin gjeneral turk në Sidnei, Sarik Ariyak, dhe dy truprojat e tij. 1981 14.01, Paris: Në makinën e këshilltarit të Ambasadës Turke në Paris, Ahmet Erbeyli, kishte shpërthyer një bombë. Shoferi Ahmet Erbeyli kishte shpëtuar, ndërsa makina e tij ishte shkatërru- ar tërësisht. Kjo bombë kishte qenë e montuar nga atentatorët e ASALA. 04.03, Paris: Dy terroristë të ASALA kishin qëlluar me armë zjarri makinën në të cilën ndodheshin atasheu për Çështje Pune i Ambasadës Turke në Paris, R. Morali, atasheu për Çësht- je Fetare i kësaj ambasade, T. Ari dhe përfaqësuesi i Anadolu Bankasi I. Karakoc. Nga plagët e marra kishin vdekur R. Morali dhe Tecelli Ari. Ndërkaq, Karakoci kishte shpëtuar pa u goditur nga asnjëri prej qindra plumbave të zbrazur në drejtim të tij. 12.03, Teheran: Një komando terroriste e ASALA ishte përpjekur të pushtonte Ambasadën Turke në Teheran. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë dy zyrtarë të sigurimit të ambasadës. Më vonë, dy sulmues të ambasadës ishin identifikuar dhe ekzekutuar nga organet iraniane. 09.06, Gjenevë: Në Gjenevë të Zvicrës ishte vrarë zyrtari i lartë i Konsullatës Turke, F. Yerguz. Burgosja e një anëtari të ASALA kishte sjellë si rrjedhim zbulimin e një grupi të ri terror- istësh armenë, që kishte filluar të vepronte me emrin „9 Qershori“. 24.09, Paris: Një grup i përbërë nga katër terroristë armenë e kishte pushtuar Konsullatën Turke në Paris. Gjatë depërtimit të tyre të dhunshëm në ndërtesë, ata e kishin vrarë atasheun turk të Çështjes së Sigurimit, Cemal Özen, ndërsa kishin plagosur konsullin e përgjithshëm turk, Kaya Inal. Gjatë këtij aksioni ishin rrëmbyer edhe 56 persona të pranishëm. 1982 28.01, Los Anxhelos: Dy terroristë armenë kishin vrarë konsullin e përgjithshëm turk në Los Anxhelos, Kemal Arikan. 08.04, Otavë: Në garazhin e makinës së vet ishte plagosur rëndë atasheu për Çështje Ekonomike i Ambasadës Turke në Otavë, Kani Güngör. 04.05, Boston: Terroristët armenë kishin vrarë konsullin turk në Boston, Orhan Gündüz. 07.07, Lisbonë: Në prag të shtëpisë së vet, terroristët e JCAG e kishin vrarë Erkut Akbary, atashe për Çështje Administrative i Ambasadës Turke në Lisbonë dhe gruan e tij, Nadide Akbary. 21.07, Paris: Në sheshin Place Saint - Severin të Parisit kishte shpërthyer një bombë, e cila e kishte shkaktuar plagosjen e 16 personave. Lidhur me këtë rast, në komunikatën e lëshuar nga ARA ishte shpjeguar se Franca, në kundërshtim me rregullat ndërkombëtare, luftëtarët armenë po i trajton si kriminelë të zakonshëm e jo si të burgosur politikë. 07.08, Ankara: Dy terroristë armenë kishin sulmuar aeroportin e Ankarasë. Nga pasojat e shpërthimit të dhjetëra granatave të dorës dhe breshëritë e plumbave të zbrazur nga automatikët e tyre, ishin vrarë nëntë dhe ishin plagosur 82 persona.

TERRORIZMI ARMEN

171 :.

27.08, Otavë: Gjatë një udhëtimi me makinën e tij, në një rrugë të Otavës ishte vrarë kolonel Atilla Altikat, atashe turk për Çështje Ushtarake në Otavë. 09.09, Burgas: Në Burgas të Bullgarisë, nga një atentator i ASALA, ishte vrarë Bora Süelkan, këshilltar administrativ i Konsullatës Turke. 1983 28.02, Paris: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të montuar nga ASALA në zyrën e Marmara Travel Agency, kishte vdekur një punonjëse e kësaj agjencie. 09.03, Beograd: Në qendër të Beogradit ishte vrarë ambasadori turk në Jugosllavi, Galip Balkar. Gjatë shkëmbimit të zjarrit në mes terroristëve armenë dhe policisë jugosllave, ishin plagosur pesë qytetarë dhe një sulmues armen. 16.06, Stamboll: Gjatë një sulmi terrorist të „ASALA“, në qendrën tregtare „Basar“ të Stambollit ishin vrarë dy dhe plagosur 21 persona. 14.07, Bruksel: Nga një komando sekrete e terroristëve armenë ishte vrarë diplomati turk, Dursun Aksoy. 15.07, Paris: Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëm të një bombe të montuar në sportelin e firmës turke të aviacionit THY, e cila gjendej në aeroportin e Parisit “Orli”, kishin humbur jetën tetë persona dhe ishin plagosur 60 të tjerë. Atentatori armen, Varadjian Garbidjian, kishte shpjeguar se bomba e montuar ishte planifikuar të shpërthente në aeroplanin turk e jo në zyrën e për- faqësisë së saj në Orli. 14.07, Bruksel: Një komando terroriste e JCAG, kishte depërtuar me dhunë në lokalet e ambasadës turke në Bruksel dhe kishte vrarë përfaqësuesin e lartë diplomatik turk, Dursun Aksoy. 27.07, Lisbonë: Një komando e përbërë nga pesë terroristë armenë kishte pushtuar ambasadën turke në Lisbonë. Gjatë aksionit të policisë portugeze për lirimin e Ambasadës Turke, ishin vrarë të gjithë sulmuesit, një polic portugez dhe gruaja e një diplomati turk. 1984 28.04, Teheran: Në një rrugë të Teheranit, nga dy terroristë të motorizuar të ASALA, ishte plagosur sekretari i parë i Ambasadës Turke në Teheran, H. Yönder dhe gruaja e tij, Ibyk Yönder. 20.06, Vjenë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të montuar nga ARA, në makinën e tij kishte vdekur Erdogan Özen, atashe për Punë dhe Çështje Sociale i Ambasadës Turke në Vjenë, dhe ishin plagosur pesë persona të tjerë. 19.11, Vjenë: Gjatë udhëtimit me makinë në një rrugë të Vjenës ishte vrarë ambasadori turk në Kombet e Bashkuara, Enver Ergun. Mbi trupin e ambasadorit të vrarë ishte hedhur një letër e shkruar „ARA“. 1985 12.03, Otavë: Një grup i përbërë nga tre terroristë armenë e kishte sulmuar Ambasadën Turke në Otavë. Që në hyrje të ndërtesës, terroristët kishin vrarë një zyrtar të sigurimit turk, i cili para vdekjes së vet kishte arritur ta mbyllte derën e dytë të hyrjes në ambasadë. Pas minimit të kësaj dere, terroristët kishin hyrë brenda dhe kishin filluar ta kërkonin ambasadorin. Duke e parë rrezikun që e kanoste, ambasadori turk Coskun Kirca nga një dalje tjetër kishte arritur të largohej nga ndërtesa. Mirëpo, gjatë ikjes në një rrugë ai ishte plagosur rëndë. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë „ARA“. 1986 23.11, Melburn: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të kurdisur para ndërtesës së Konsullatës Gjenerale Turke në Melburn të Australisë, kishte vdekur një person dhe një tjetër ishte plagosur.


1991 07.10, Athinë: Në një rrugë të Athinës, nga një terrorist armen, ishte vrarë atasheu turk për Çështje të Mediave, Çetin Görgü. 1993 11.12, Bagdat: Në një rrugë të Bagdadit, terroristët armenë kishin vrarë atasheun turk për Çështje Administrative, Çadlar Yücel. 1994 04.07, Athinë: Para Ambasadës Turke në Athinë, ishte vrarë këshilltari i Ambasadës Turke, Haluk Sypahyodlu.

TERRORIZMI ISLAMIK

173 :.

TERRORIZMI ISLAMIK

1. Kontekstet mbi ekzistencën e terrorizmit islamik

A ekziston terrorizmi islamik? A janë të bazuara lëvizjet e ndryshme terroriste

në ideologjinë fetare islamike? A është feja islame, një fe e dhunës dhe e terrorit? Këto

dhe pyetje të ngjashme kishin filluar të parashtroheshin që nga koha kur grupi i stu-

dentëve militantë iranianë kishte sulmuar dhe 14 muaj e mbajti të pushtuar

Ambasadën Amerikane në Teheran305. Përgjigjet e këtyre pyetjeve janë të ndryshme

dhe varen kryesisht nga orientimi ideologjik i autorëve. Në këtë kontekst, politikanët

dhe intelektualët e ndryshëm myslimanë e kanë parashtruar edhe idenë e një diskuti-

mi të përbashkët lidhur me raportin e fesë islame me terrorizmin. Sipas tyre, konsta-

timi i njëanshëm i ekzistimit të terrorizmit islamik, ashtu si praktikohet nga disa ide-

ologë perëndimorë, për botën islame është jo vetëm i papranuar, por edhe i tepruar,

tendencioz dhe fyes. Nga ana tjetër, autorët e ndryshëm perëndimorë e sidomos ata

izraelitë, me shkrimet dhe diskutimet e tyre të shumta, janë përpjekur ta „argumento-

jnë” lidhjen e terrorizmit me kulturën dhe fenë islame. Në këtë drejtim ata duke ofru-

ar edhe shembuj të ndryshëm praktikë, kanë konstatuar se çdo politikë e bazuar në

ideologjinë fetare islamike detyrimisht do të rezultojë me dhunë fizike dhe terror.

Këtu nuk synoj të polemizoj me asnjërin nga këto qëndrime të polarizuara,

por si përgjigje ndaj tyre ofroj një „shkrim të shenjtë”, të profetit më të madh islam

të shekullit XX, Ajatollah Ruhollah Homeini. Ky shkrim i titulluar „Feja islame

nuk është religjion për pacifistë”, ishte botuar në revistën “Kaschf al – Asrar”

(Çelësi i Fshehtësirave) në vitin 1942 në Qom dhe ishte ribotuar më 1980 dhe më

1983 në Teheran306.

Me 04.11.1979 grupi i studentëve militantë islamikë e kishte sulmuar dhe pushtuar Ambasadën Amerikane në Teheran. Ishte rrëmbyer edhe personeli i punësuar në ambasadë. Të gjitha përpjekjet diplomatike për lirimin e këtij personeli kishin dështuar. Pas afër 14 muajsh, kur në ShBA vinte në pushtet presidenti Regan (i cili gjatë fushatës zgjedhore kishte premtuar lirimin, në rast nevoje edhe me dhunë, të personelit diplomatik amerikan), qeveria iraniane „kishte ndërmjetësuar” me sukses në lirimin e këtij personeli të rrëmbyer diplomatik. 306Feja Islame i njeh dy lloje luftërash. E para, është Xhihadi (përpjekja - lufta e shenjtë), e cila zhvillohet në kushte të caktuara për okupimin e shteteve të tjera, ndërsa e dyta, është lufta për ruajtjen e pavarësisë së shteteve islame dhe mbrojtja e tyre nga armiku. Zhvillimi i Xhihadit ose i luftës së shenjtë për okupimin e vendeve të tjera është i domosdoshëm dhe duhet të fillojë menjëherë pas themelimit të shtetit islamik. Në krye të këtij shteti duhet të jetë imami ose personi civil nën komandën e tij.... Pas themelimit të shtetit islamik, islami duhet t’i mobilizojë të gjithë burrat e aftë për luftë me qëllim të fillimit të okupimit të vendeve të tjera. Vetëm në këtë mënyrë mund të ndikohet në pranimin dhe respektimin e fesë islame në tërë botën.

305


Si në shkencën, ashtu edhe në praktikën bashkëkohore kriminalistike

mbretëron bindja se disa grupe dhe organizata terroriste janë të bazuara në ide-

ologjinë fetare islamike dhe veprojnë në emër të dogmave fetare të saja. Kjo mund

të argumentohet edhe me faktin se mekanizmat e tillë terroristë, jo vetëm theme-

limin, por edhe arsyetimin e veprave të tyre kriminale, e bëjnë kryesisht duke inter-

pretuar mësimet e ndryshme të Kuranit. Me gjithë argumentet e ofruara, këto

„bindje perëndimore”, refuzohen kategorikisht nga politikanët dhe shkencëtarët e

botës islame. Në këtë kontekst, ata parashtrojnë edhe pyetjen: „Përse atëherë në

botën perëndimore nuk përdoret nocioni „terrorizëm katolik“ kur është fjala për

„Armatën Republikane Irlandeze“ ose për disa organizata të tjera terroriste, që

veprojnë në Amerikën Latine, të cilat kanë anëtarësi të pastër katolike dhe vrasin

ekskluzivisht qytetarë të përkatësive të tjera fetare?!

Këtu përgjigjja është e qartë: jo vetëm Armata Republikane Irlandeze ose

Shtegu i Ndriçuar në Peru, por asnjë organizatë tjetër terroriste, me anëtarësi të

pastër katolike, nuk vepron në emër të katolicizmit! Ato janë organizata terroriste,

të cilat veprojnë në bazë të ideologjive të ndryshme politike, e jo fetare të cilat e

zbatojnë dhunën terroriste si mjet strategjik për arritjen e qëllimeve të caktuara

politike ose nacionale! Në këtë drejtim qëllimi i Armatës Republikane Irlandeze,

ishte ribashkimi i Irlandës, ndërsa ai i Shtegut të Ndriçuar, është ndërrimi i sistemit

shtetëror kapitalist në Peru, në një sistem socialist.

Me gjithë këto qëllime, organizatat e ndryshme terroriste islamike si,

p.sh., Xhihadi Islamik (Përpjekja Islamike), Hezb - Allah (Partia e Allahut),

HAMAS (Lëvizja e Kryengritjes Islamike), etj., i rekrutojnë anëtarët e tyre jo

në emër të çështjes së tyre nacionale, por në emër të fesë islame. Udhëheqësit e

këtyre organizatave terroriste janë kryesisht edhe udhëheqës fetarë, të cilët duke

e akuzuar dhe fajësuar botën perëndimore për çdo gjë të keqe që ekziston në

botën islame, e propagandojnë edhe qëllimin e tyre të fundit „përhapjen e fesë

Opinioni botëror duhet ta ketë të qartë se okupuesit islamikë nuk kanë asgjë të përbashkët me okupuesit e tjerë joislamikë. Këta të fundit, dëshirojnë ta okupojnë botën vetëm me qëllim të shkatërrimit të fesë islame, e cila realisht u shërben interesave të njerëzimit.... okupuesit joislamë, nëpërmjet pushtimit të botës dëshirojnë përhapjen e padrejtësive të liga, me qël- lim të shfrytëzimit të lirë të epsheve të tyre jonormale seksuale. Ndërkaq, Islami dëshiron ta okupojë botën me një qëllim krejtësisht tjetër. Qëllim i Islamit është përhapja e vlerave të vërteta shpirtërore dhe krijimi i një drejtësie të tillë njerëzore, në të cilën do të përgatitet rruga për ardhjen e pushtetit të vërtetë të Allahut... Pra lufta e shenjtë ilamike është një luftë kundër të pafeve, është një luftë kundër perverzioneve seksuale, është një luftë kundër shfrytëzimit të njeriut dhe kundër shkeljes së të drejtave dhe vlerave morale të tij, etj. Opinioni botëror duhet ta dijë gjithashtu se të gjitha vendet, të cilat ende nuk janë okupuar nga islami, janë të zgjedhura për dritën e përjetshme, e cila do ta ndriçojë jetën e popujve të tyre me ligjet e Allahut.... Ata që nuk kanë kuptuar gjë nga Islami, thonë se feja islame predikon paqen. Mirëpo, ata janë frikacakë! Feja islame thotë: „Vritni të pafetë, ashtu si do t’ju kishin vrarë ata juve“. ...Feja islame thotë: „Çdo gjë që është e mirë ekziston vetëm përmes shpatës dhe hijes së saj. Njerëzit, vetëm me përdorimin e shpatës, mund t’i bësh të dëgjueshëm. Shpata është çelësi i xhehenetit, pa të cilën nuk mund të zhvillohet Xhihadi. Më gjerësisht: Amir Tacheri, Morden für Allah, Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Aus dem Englischen von Agnes Beck, München 1993, f. 329 - 331.

TERRORIZMI ISLAMIK

175 :.

islame në tërë botën, në rast nevoje edhe me luftë”!

Si lëvizje, organizata ose grupe terroriste islamike nuk duhet kuptuar të

gjitha lëvizjet, organizatat ose grupet terroriste me anëtarësi të pastër myslimane,

por vetëm ato që janë të organizuara dhe që veprojnë në emër të „interpretimeve

të ndryshme të mësimeve të Islamit”. Të gjithë këta subjekt terrorist islamikë,

duhen dalluar qartë nga organizatat, grupet dhe lëvizjet e ndryshme militante që

veprojnë edhe në vetë botën islame. Kriteri themelor për dallimin e tyre është qël-

limi politik. Në bazë të këtij qëllimi mund të thuhet se Partia Komuniste e

Kurdistanit, me gjithë faktin se ka një anëtarësi relativisht të pastër islame, nuk

konsiderohet si organizatë islamike, por si lëvizje nacionale, e cila është e orga-

nizuar dhe vepron në bazë të ideologjisë komuniste me qëllim të çlirimit dhe

themelimit të shtetit të pavarur të Kurdistanit. I njëjti parim vlen edhe për

Organizatën për Çlirimin e Palestinës. Askush në botën perëndimore, madje as

Izraeli zyrtar, asnjëherë deri tash nuk e ka trajtuar Organizatën për Çlirimin e

Palestinës si organizatë islamike, jo nga fakti se shumë udhëheqës të saj, respek-

tivisht shumë udhëheqës eminentë të organizatave dhe grupeve të ndryshme terror-

iste që veprojnë në kuadër të saj (si, p.sh., Dr. Georg Habash, kryetar i Frontit

Popullor Palestinez, Gjeneral Dr.Vadi Hadad, kryetar i Komandos Direkte të

Frontit Popullor Palestinez, Fuad Shemaili themelues i Shtatorit të Zi, etj.) ishin të

krishterë, por nga fakti se qëllimi politik i Organizatës për Çlirimin e Palestinës,

kishte të bënte me zgjidhjen e çështjes kombëtare arabe, përkatësisht asaj

palestineze.

2. Rrënjët e terrorizmit islamik

Me qëllim që të kuptohet më mirë rreziku që paraqet terrorizmi islamik për

botën joislamike dhe rendin juridik ndërkombëtar, së pari duhen sqaruar rrënjët

historike të urrejtjes ekstremiste islamike ndaj botës perëndimore. Shumë pak

qytetarë të Evropës janë të informuar lidhur me ngjarjet vendimtare që kanë

ndikuar në tensionimin e përhershëm të raporteve në mes botës islame dhe asaj

perëndimore.

Në vitin 630, profeti Muhamet përmes propagandimit të një besimi luftarak,

kishte arritur t’i bashkonte fiset e ndryshme arabe në një popull, i cili me fjalën e

Allahut do ta vendoste pushtetin e vet islamik në tërë botën. Në bazë të një propa-

gande të tillë, profeti Muhamet dhe pasardhësit e tij, vetëm brenda një shekulli

kishin arritur t’i bënin arabët e islamizuar sundues të një perandorie të madhe, e

cila shtrihej në tërë territorin e Lindjes së Afërt, Persi, Indi, Afrikën Veriore dhe në


Azinë Jugore. Më vonë ishte pushtuar edhe Italia Jugore dhe Spanja, nga kishte fil-

luar edhe marshimi nëpërmes Pirinejeve në drejtim të Francës. Sikur në vitin 732,

afër Poitiers, e cila gjendet vetëm 200 kilometra larg Parisit, të mos kishte arritur

Karl Martell t’i shpartallonte forcat arabe, tash me siguri që e tërë Evropa do të

ishte një kontinent mysliman. Kjo ngjarje historike e harruar në Evropë, është

pjesë elementare e kulturës myslimane, e cila asnjëherë deri tash nuk është shlyer

nga kujtesa.

Pas kësaj disfate, në kulturën ekstremiste islamike është evidentuar edhe

viti 905 si vit i luftës për mbrojtjen e „tokave myslimane“, në mesin e të tjerave

edhe Izraelit, Spanjës dhe Italisë Jugore (të pushtuara më parë), nga sulmet e for-

cave të krishtera. Në këtë kohë te rrezikut permanent dhe disfatave të shumta

arabe, bota islamike kishte qenë në kërkim të gjetjes së një udhëheqësi të ri, të një

Kalifi të aftë, i cili do të ishte në gjendje t’i korrigjonte gabimet historike ndaj

botës islame dhe kësaj t’i jepte një forcë të re me të cilën do të riktheheshin tokat

e humbura dhe do të pushtohej Evropa. Kështu, që nga ajo kohë e deri më tash,

ideologjia radikale islamike në të gjitha periudhat e ngritjeve të shteteve të

ndryshme myslimane, e kishte aktualizuar ëndrrën për pushtimin e Evropës. Në

bazë të një ëndrre të tillë, në vitin 1638 në drejtim të Evropës kishin marshuar edhe

forcat turke. Në kulturën ekstremiste të qarqeve të ndryshme islamike, kjo ngjarje

është shënuar si depërtim i dytë i forcave myslimane në Evropë.

Shkatërrimi i Perandorisë Osmane, që kishte filluar paralelisht me ngritjen

e fuqive të ndryshme evropiane, për kulturën ekstremiste islamike ishte shumë i

mundimshëm. Në vitin 1798, Napoleoni pa ndonjë vështirësi usharake kishte arrit-

ur pushtimin e tërë Egjiptit. Në vitin 1830, Algjeria ishte shndërruar në koloni të

Francës, ndërsa Anglia i kishte vendosur nën kontroll të gjitha ujërat detare në

Lindje të Afërt dhe bregdetin arab. Kështu, vetëm brenda disa dekadave, shtetet e

krishtera, si Italia, Franca dhe Britania e Madhe, kishin arritur pushtimin dhe ndar-

jen e tërë rajonit të Gjirit Persik dhe Afrikës Veriore. Në këtë mënyrë ishin push-

tuar dhe ndarë edhe shumë pjesë të Perandorisë Osmane. Të gjitha këto territore të

okupuara arabe, përkatësisht myslimane, ishin vendosur nën administrimin e

shteteve të ndryshme evropiane, me ndihmën e udhëheqësve të ndryshëm lokalë

myslimanë, të cilët që nga ajo kohë kishin filluar të shpërblehen me tituj tradi-

cionalë evropianë, si „mbretër“ ose „princa“. Këta udhëheqës të rinj myslimanë,

falë statusit të tyre të privilegjuar shumë shpejt kishin arritur të pasurohen.

Sidomos pas zbulimit të naftës, pasuria e tyre kishte arritur përmasa përrallore.

Edhe më vonë, kur ishin krijuar mundësi të tjera të vendosjes, kjo klasë e pasur dhe

sunduese myslimane, kishte vazhduar bashkëpunimin e vet me botën perëndimore.

TERRORIZMI ISLAMIK

177 :.

Në këtë mënyrë vazhdimisht ishin krijuar forma dhe mundësi të reja për vazhdimin

e influencës së gjithanshme të botës perëndimore mbi atë islame.

Shtetet e banuara me popullsi myslimane

Burimi: Prof. Dr. Rainer Tetzlaff, Unser Bild vom Islam, Jacobs University Bremen, Bremen 2009, f.2.

Krahaso: Bundesamt für Verfasungsschutz, Islamismus, Entstehung und Erscheiungsformen, Köln 2006, f. 11: - Prej numrit të përgjithshëm të popullsisë myslimane (1.2 miliardë), Indonezia është shteti me numrin më të madh në botë, me 188 milionë banorë myslimanë. Pas saj vjen India me 142, Pakistani 141, Bangladeshi 120, Turqia 70, Irani 66, Nigeria 61, Egjipti 57, Algjeria 31, Etiopia 30, Maroku 29, Afganistani 28, Iraku 23, Sudani 23, Arabia Saudite 22 milionë banorë, etj. Shumica e besimtarëve myslimanë i takojnë ritit fetar Sunit, ndërsa Shiitët janë shumicë vetëm në Irak dhe Iran. - Numri më i madh i popullsisë myslimane në Evropë, është në Rusi, ku jetojnë rreth 19 milionë myslimanë. Ndërsa shteti me shumicën më të madhe të popullsisë myslimane në Evropë është Kosova me rreth 85 %, pastaj Shqipëria me rreth 65%, Bosnja dhe Hercegovina me 40% dhe Maqedonia me 25%.


- Në Bashkimin Evropian jetojnë rreth 10 milionë myslimanë. Prej tyre në Francë jeto- jnë rreth pesë milionë, në Britani të Madhe rreth 1.6 milionë, në Gjermani rreth 3.2 milionë (kryesisht turq, 2.1 milion), etj .

Pas një të kaluare të tillë historike, në të cilën kishte humbje dhe fitore, e

sidomos pas vendosjes së protektorateve evropiane mbi shtetet e ndryshme mysli-

mane, në tërë botën myslimane ishin paraqitur dy rryma politike, të cilat propagan-

donin kundër gjendjes së mjerë dhe poshtëruese në të cilën ishte katandisur popul-

li arab dhe përgjithësisht ai mysliman:

- Rryma e parë e përfaqësonte idenë e nacionalizmit panarab dhe propa-

gandonte bashkimin e të gjithë popujve arabë në një shtet të ri dhe mod-

ern. Kjo ide ishte propaganduar sidomos nga ish-kryetari i Egjiptit Naser

dhe nga disa qarqe zyrtare siriane dhe irakiane.

- Rryma e dytë ishte propaganduar nga Vëllazërimi Mysliman dhe disa

organizata të tjera fundamentaliste islamike, të cilat e kishin refuzuar

idenë panarabe madje edhe duke i akuzuar përfaqësuesit e saj si heretikë

dhe në vend të saj kishin propaganduar mitin dhe ëndrrat e vjetra mys-

limane për bashkimin e të gjitha tokave të tyre në një shtet, i cili do të

organizohet sipas parimeve fetare.

Këto rryma politike në të gjitha shtetet myslimane kishin filluar të zhvil-

lonin një propagandë të fuqishme kundër familjeve mbretërore arabe dhe shahut të

Iranit, të cilat akuzoheshin për ligësi e tradhti kombëtare dhe fetare. Pastaj fajëso-

heshin Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe fuqitë e ndryshme evropiane për

përçarjen e botës myslimane me qëllim të varfërimit, ndarjes politike, shkatërrim-

it kulturor dhe përgjithësisht poshtërimit të tyre. Me qëllim të mënjanimit të një

gjendjeje të tillë, sipas rregullave të xhihadit (të propaganduara sidomos nga

“Vëllazërimi Mysliman”, së pari duhet goditur armiku i afërt, në këtë rast familjet

mbretërore arabe e pastaj katili i largët). Nga këto parime kudo në botën mysli-

mane kishin filluar aksionet terroriste kundër pushteteve mbretërore, të cilat në

disa raste si Egjipt, Irak, Siri, Libi dhe Iran kishin marrë përmasa të revolucioneve

që kishin sjellë ndërrimin e pushteteve mbretërore properëndimore me regjime të

ndryshme ushtarake dhe diktatoriale.

3. Nocionet e ndryshme fetare në kontekst të terrorizmit islamik

Islami është një fe dhe besimtarët e tij quhen myslimanë. Fenë Islame, si

komunitet konfeksional, mund ta përfaqësojnë vetëm përfaqësuesit e saj

shpirtërorë, të cilët varësisht nga riti fetar quhen imamë (prijës të lutjeve), mulla

(të diturit), shkencëtarët e fesë islame dhe shkencëtarët e drejtësisë islamike. Me

TERRORIZMI ISLAMIK

179 :.

nocionin „udhëheqës ose aktivist politik islamik” kuptohen përfaqësuesit e një

lëvizjeje politike, e cila është e bazuar në parimet fetare islamike. Në të gjitha sis-

temet politike të karakterizuara me lëvizje të tilla fetare-politike, ndarja e fesë nga

shteti është i padukshëm.

Për dallim nga këto kuptime, islamizmi nuk është fe, por është ideologji

politike, e cila bazohet kryesisht në interpretimet e ndryshme të parimeve fetare.

Islamistët kërkojnë rregullimin e të gjitha sferave të jetës shoqërore sipas ligjeve

fetare. Islamizmi, si ideologji politike, kuptohet edhe si lëvizje protestuese kundër

qeverive dhe rregullimeve shtetërore të shteteve të ndryshme islamike, të cilat

kudo sipas zhanrit të njëjtë propagandues, akuzohen si tirane ose tradhtare dhe

fajësohen për problemet e shumta shoqërore. Në kuadër të lëvizjeve të tilla është

paraqitur e ashtuquajtura ideologji fundamentaliste. Në bazë të kësaj ideologjie,

feja islame dhe besimtarët e saj janë në rrezik dhe shpëtimi i tyre mund të arrihet

vetëm nga zbatimi i drejtë i parimeve fundamentale islamike në jetën shoqërore.

Në këtë kontekst, çështje kryesore paraqitet e ashtuquajtura Suna e Profetit (Legjenda e Muhamedit), në bazë të së cilës është e bazuar “E drejta Islame”. Pikërisht këtu paraqitet edhe problemi kryesor ngaqë Sheriati nuk është e drejtë e

pandryshuar, por është një kod i normave të përmbledhura, të sistemuara dhe të

interpretuara gjatë shekujve307.

Për dallim nga këto kuptime, xhihadi kudo në botën islame e ka kuptimin e

parimit etik të mobilizimit shpirtëror dhe të përpjekjeve për arritjen e një qëllimi

të mirë dhe pozitiv. Në këtë kuptim, edhe përpjekja ime për përfundimin e këtij

studimi mund të interpretohet si xhihad (mundim, përpjekje në rrugën e Zotit). Çdo

person, i cili e praktikon xhihadin quhet muxhahid (luftëtar i zotit). Ndërsa personi

i kundërt, quhet Qa´idin (ai që ikën nga puna dhe jeton si parazit në shtëpi).

Sipas mësimeve të Islamit ekzistojnë dy lloje të xhihadit: xhihadi i vogël dhe

xhihadi i madh. Në kuptimin e xhihadit të vogël bën pjesë edhe lufta e armatosur

„në rast se besimtari lufton për lirinë e vet fetare”. Ndërsa, me fjalën xhihad i madh

(djihad bi-n-nafs) kuptohet aspekti shpirtëror i njohjes dhe i zotërimit të vetvetes.

Sipas bindjeve të shumicës myslimane, me fjalën xhihad, në radhë të parë, kupto-

het njohja dhe zotërimi i vetvetes e pastaj zhvillimi i luftës për lirinë fetare.

Me gjithë këto kuptime tradicionale, në vitet ‘70 të shekullit XX, studenti

egjiptian, Sheik Umar Abd al-Rahman, në temën e tij të doktoraturës, të mbrojtur

në universitetin autoritativ islamik Azhar, me 2000 faqe, e kishte argumentuar

307 Në të vërtetë kjo çështje është parashtruar që nga vdekja e profetit Muhamed. Në kontekstin e parashtruar rreth emërimit të Kalifit „pasardhësit” (të Muhamedit) dhe „zëvendësit” (të Allahut), ishin ndarë myslimanët në Shiit dhe Sunit. Shiitët mendonin se pozicioni i Kalifit iu takon atyre si të afërm, më të afërt me Muhamedin, ndërsa sunitët mendonin se Kalifi duhej zgjedhur nga rrethi i gjerë i fisit të Muhamedit.


„kuptimin e vërtetë” të nocioneve islamike. Sipas tij nuk ekzistojnë dy lloje të xhi-

hadeve dhe as që ka shpjeguar ndonjëherë profeti Muhamed kalimin nga xhihadi i

vogël në të madhin. „Xhihad do të thotë vetëm marrja e shpatës në dorë me qëllim

të detyrimit të pafeve (në këtë kuptim të krishterëve dhe izraelitëve), për pranimin

e fesë së vërtetë ose për dorëzimin e pakusht të tyre”. Para vdekjes së vet, profeti

Muhamed kishte urdhëruar: „largoni shërbëtorët e Zotit nga tokat arabe”308. Kjo

kishte qenë mënyra më e suksesshme e përhapjes së fesë islame në botë.” Sipas

interpretimeve radikale të urdhrit të fundit të profetit Muhamed, xhihadi islamik ka

të bëjë ekskluzivisht me „luftën për përhapjen e fesë së vërtetë dhe nënshtrimit të

pafeve”309. Nga një kuptim i tillë, është stilizuar edhe aspekti shpirtëror i „xhiha-

dit” si bindje vullnetare dhe detyrim shpirtëror për vetëflijim në shërbim të Zotit.

Në të vërtetë, në Suren 4 të Vers 33 të Kuranit thuhet „mos bëj vetëvrasje”!

Mirëpo, terroristët islamikë e argumentojnë këtë me Vers 76, në të cilin thuhet

„lufto në anën e Zotit edhe në qoftë se jeta juaj do të ndërrohet”. Në këtë kuptim

edhe xhihadizmi është shpjeguar si luftë e armatosur kundër të gjitha forcave, të

cilat e pengojnë krijimin e shtetit islamik. Në vende dhe struktura të ndryshme

shoqërore me fjalën xhihadizëm kuptohen jo vetëm disponimet ose aktivitetet e

ndryshme antiperëndimore, por edhe kundërshtimi i stilit perëndimor të jetës.

4. Karakteristikat themelore të terrorizmit islamik

Terrorizmi islamik mund të dallohet nga të gjitha format e tjera të veprimit

terrorist, kryesisht në bazë të tri elementeve specifike ideologjike:

- Terrorizmi islamik kategorikisht i refuzon të gjitha ideologjitë e tjera

bashkëkohore. Ai, si i tillë, veten e konsideron të pashembullt dhe krejtë-

sisht të veçantë nga të tjerët, të cilit nuk i ka mbetur gjë tjetër përveç arrit-

jes së qëllimit të vet ose „vdekjes me shpatë në dorë”310. Qëllimi themelor

i terrorizmit islamik është rilindja islamike, e cila duhet të sjellë jo vetëm

lirimin e të gjitha territoreve myslimane nga ndikimet perëndimore, por

edhe pushtimin e tërë rruzullit tokësor nga besimtarët e vërtetë të

Si shërbëtorë të Zotit ishin quajtur besimtarët katolikë. Deri para vdekjes së profetit Muhamed, në Mekë kishin jetuar rreth 60.000 katolikë. Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 32-46 309„Ne do ta vazhdojmë rrugën e përhapjes së Islamit dhe në qoftë se dikush e pengon qëllimin tonë, atëherë do të ketë xhihad”, kishte shpjeguar Sheik Omar Abdel-Rahman gjatë një qëndrimi të tij në ShBA. Më gjerësisht: Mihael Pophly/ Khalid Durán; Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 42 310„Bota e sotme është ashtu si e kanë krijuar të pafetë. Prandaj ne, si bij të Muhamedit, nuk na ka mbetur alernativë tjetër: ose ta pranojmë atë ashtu si është, e kjo do të thotë zhdukje e islamit, ose ta shkatërrojmë atë në mënyrë që ta krijojmë një botë të re, ashtu si e kërkon islami”. Cituar sipas: Ajatollah Baqer al - Sadr, Sarcheschmeh Qodrat dar Hokumat Eslami, Teheran 1980, f. 37.

308

TERRORIZMI ISLAMIK

181 :.

Muhamedit. Për realizimin e këtij qëllimi hyjnor, nuk duhet zgjedhur

mjetet. Në të vërtetë, terrorizmi këtu e ka kuptimin e mjetit të përshtat-

shëm praktik, me të cilin vihet në lëvizje fundamentalizmi islamik si

parakusht i rilindjes islamike, e cila do të ndikonte në krijimin e botës uni-

versale islame311.

- Karakteristikë tjetër e terrorizmit islamik është prezantimi i tij si formë e

luftës së shenjtë, e cila detyrimisht do të kurorëzohet me fitoren e plotë.

Në këtë drejtim, nuk bëhet dallimi në mes aktivitetit terrorist dhe formave

të tjera të zhvillimeve luftarake312.

- Elementi i tretë karakteristik i terrorizmit islamik është krijimi i rregullave

të detyrueshme të sjelljes islame. Sipas këtyre rregullave, detyrë e çdo

besimtari, qoftë si individ ose komunitet islam, është vrasja e armiqve të

Zotit “armiqtë tanë duhet të vriten, ndërsa të pafetë duhet ta zgjedhin

vdekjen ose kthimin e tyre të detyrueshëm në fenë islame”313.

5. Taktika e sulmeve vetëvrasëse

Nuk është i bazuar mendimi se sulmet vetëvrasëse janë produkt i ide-

ologjisë së caktuar islamike ose vepra ekskluzive të autorëve islamikë. Në rrethana

të caktuara të jetës shoqërore, në të gjitha komunitetet njerëzore, janë paraqitur

persona të gatshëm për kryerjen e sulmeve vetëvrasëse. Madje edhe në të kaluarën

shqiptare kishte shumë raste heroike të vdekjeve martire si, p.sh., rasti i Maro

Kontit, Nora Kelmendit, Marash Palit, Oso Kukës, etj.

Sulmet vetëvrasëse janë vepra terroriste të kryera kundër personave ose të

Mustafa Chamran, njëri nga udhëheqësit islamikë në Liban kishte deklaruar: „me fjalën armik në terminologjinë islamike nuk kuptohen vetëm të pafetë (të krishterët dhe izraelitët), por edhe e tërë bota lindore dhe ajo perëndimore.... Pra të gjithë ata janë armiq.... Në këtë kuptim, edhe komunizmi është po aq armik sa edhe liberalizmi dhe demokracia. Yadnameh, Teheran 1985, f.8 - 9. Më gjerësisht: Amir Tacheri, Morden für Allah, Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Përkthyer nga anglishtja në gjermanisht nga Agnes Beck, München 1993, f. 32 - 33. 312Husein Musavi, njëri nga udhëheqësit shpirtërorë të fundamentalizmit islamik në Liban, kishte deklaruar: „Ne nuk luftojmë me qëllim që të na njohë ose të na ofrojë diçka armiku, por luftojmë më qëllim që ta pastrojmë rrugën tonë nga ai. Ne nuk do të shkojmë rrugës së turpit dhe nuk do të kemi mëshirë ndaj armikut. Kjo do të thotë se nuk do të mjaftojë vetëm kapitullimi i pakusht i armikut, por zhdukja e përgjithshme e tij! (Me thënien „nuk do të shkojmë rrugës së turpit” ishte menduar për OÇP-në dhe shtetet e ndryshme arabe, të cilat kishin filluar bisedimet paqësore me Izraelin.Tacheri, Morden für Allah, Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Përkthyer nga anglishtja në gjermanisht nga Agnes Beck, München 1993, f. 32 - 33. 313„Besimtari, që sheh se si shkelet dhe përbuzet Islami e nuk ndërmerr asgjë për shpëtimin e tij, do të shkojë në shtresën e shtatë të ferrit. Ai besimtar që e merr pushkën në dorë, shpatën, thikën ose sipas mundësisë së tij edhe gurin më të vogël me qëllim të shpëtimit të nderit të islamit dhe vrasjes së armiqve të tij, do të shkojë në parajsë. Shteti islamik duhet të përbëhet nga shumë besimtarë të tillë. Ai duhet të jetë shtet i luftëtarëve, të cilët do ta bartin dritën e besimit të vërtetë, derisa ky besim të shihet, të kuptohet dhe të pranohet në tërë botën. Më gjerësisht: Amir Tacheri, Morden für Allah, Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Nga anglishtja përkthyer në gjuhën gjermane nga Agnes Beck, München 1993, f. 32 - 33; Krahaso revistën javore „BAZAAR“; Komentari i Ajatollahut, München 30. März 1985.

311


mirave të tyre materiale me vetëdijen dhe gatishmërinë e sulmuesit për të sakri-

fikuar jetën e vet. Në kuptimin bashkëkohor, taktika e sulmeve vetëvrasëse, për

herë të parë ishte zbatuar në vitin 1944 nga shërbimi special i aviacionit japonez,

Tokubetkögekitai, i njohur me emrin Tokkötai. Gjatë atij viti, kur kishte filluar

marshimi i forcave amerikane në drejtim të Japonisë, Marina Perandorake

Japoneze kishte marrë vendimin për themelimin e një shërbimi special luftarak, i

cili sipas parimit „një aeroplan një anije”, do ta frenonte pushtimin e Japonisë nga

forcat amerikane. Ky shërbim ishte emëruar Shimpü Tokkötai (Forcat Speciale Zot

i Stuhisë). Mirëpo, gjatë deshifrimit të këtij emri, shërbimi i kundërzbulimit

amerikan kishte gabuar duke e lexuar atë gabimisht dhe nga ana e kundërt si

Kamikaz. Në të vërtetë, emri Shimpü Tokkötai sipas alfabetit japonez, shkruhet me

shkronja të njëjta si fjala Kamikaz. Kështu, elita kryesore e forcave ajrore peran-

dorake japoneze Shimpü Tokkötai, ishte popullarizuar në tërë botën me emrin e

gabuar, Kamikaz314. Pas Luftës së Dytë Botërore, taktika e sulmeve vetëvrasëse për herë të parë

kishte filluar të zbatohej nga Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës, i udhëhe-

qur nga palestinezi i krishterë, Dr. Georg Habash. Më 30.05.1972 tre anëtarë të

Armatës së Kuqe Japoneze, në shenjë bashkëpunimi me FPÇP-në dhe solidariteti

me popullin palestinez, me armë zjarri dhe granata dore kishin sulmuar personat e

pranishëm në aeroportin izraelit, Lod. Gjatë këtij sulmi solidar vetëvrasës, kishin

vdekur 28 persona dhe ishin plagosur 69 të tjerë. Pas këtij aksioni të parë

vetëvrasës, taktikën e sulmeve vetëvrasëse kishte filluar ta përdorte edhe Fronti

Popullor për Çlirimin e Palestinës - Komanda Gjenerale, e udhëhequr nga Ahmad

Dxhibril. Gjatë asaj kohe, personat që e kishin flijuar jetën e tyre gjatë sulmeve të

ndryshme vetëvrasëse kundër Izraelit, ishin quajtur Fedayin. Gjatë viteve ’70, taktikën e sulmeve vetëvrasëse kishin filluar ta përdornin

edhe Armata Republikane Irlandeze dhe Tigrat Tamilë të Sri-Lankës. Gjithashtu,

edhe disa udhëheqës të Fraksionit të Armatës së Kuqe gjermane, e kishin zbatuar

vetëvrasjen, si mjet të veprimit të tyre politik. Ndërkaq, gjatë dekadës pasuese,

udhëheqësi fetar dhe shtetëror iranian, Homeini, në baza fetare kishte arritur të

mobilizonte qindra mijëra vullnetarë, në mesin e të cilëve edhe shumë fëmijë, për

marshime vetëvrasëse kundër pozicioneve ushtarake irakiane dhe fushave të min-

uara të saj. Në të njëjtat baza ideologjike dhe fetare ishte themeluar edhe organiza-

ta terroriste islamike Hezb-Allah, e cila në vitin 1983, kryesisht me sulme

314 Në të njëjtën kohë edhe Shtabi i Komandës së Përgjithshme Gjermane e kishte themeluar njësitin më pak të njohur ushtarak Vetëflijimi. Anëtarë të këtij njësiti special ishin kryesisht oficerët e aviacionit gjerman, të cilët përgatiteshin për të ndërmarrë aksione vetëvrasëse kundër pozicioneve të caktuara ushtarake të forcave aleate. http://www.uni- protokolle.de/Lexikon/Selbstmordattentat.html.

TERRORIZMI ISLAMIK

183 :.

vetëvrasëse, kishte arritur t’i dëbonte bazat ushtarake amerikane dhe ato franceze

nga Libani. Më vonë nga presioni i sulmeve vetëvrasëse të pjesëtarëve të kësaj

organizate, ishin detyruar edhe forcat izraelite që të tërhiqeshin nga (zona e sig-

urisë) jugu i Libanit.

Prej vitit 1980 e deri në shkurt të vitin 2000, ishin evidentuar rreth 300 sulme

vetëvrasëse të kryera në pjesë të ndryshme të Lindjes së Afërt, Azi, Amerikë Latine

dhe në Evropë. Nga ky numër i përgjithshëm, 168 sulme të tilla ishin kryer nga

Tigrat Çlirimtarë të Tamilit-Elam në Sri-Lankë dhe Indi, 52 nga organizata Hezb-

Allah dhe disa grupe të tjera të vogla islamike në Liban, Kuvajt dhe Argjentinë

(kundër interesave izraelite), 22 nga organizata HAMAS në Palestinë dhe Izrael, 15

nga PKK (Partia Punëtore e Kurdistanit) në Turqi, tetë nga organizata e Xhihadit

Islamik Palestinez në Izrael, dy nga organizata Al Qa’ida në Afrikën Lindore, dy

nga organizata e Xhihadit Islamik (Egjiptian) në Kroaci dhe Pakistan, një nga grupi

Babar Khalsa International (BKI) në Indi, një nga organizata terroriste islamike

egjiptiane Gamaat al-Islamia në Palestinë dhe një nga Grupi i Armatosur Islamik

(GIA) në Algjeri315. Nga numri i përgjithshëm i sulmeve vetëvrasëse, 30 sulme të

tilla nuk kishte qenë e mundur t’i përshkruhen ndonjë grupi ose organizate të cak-

tuar terroriste. Në bazë të këtyre të dhënave, mund të konkludohet se sulmet

vetëvrasëse nuk janë të bazuara në ideologjinë politike ose përkatësinë fetare të sul-

muesit, por në natyrën dhe intensitetin e konflikteve politike.

5.1. Autorët e sulmeve vetëvrasëse

Sipas vrojtimeve të shumta dhe rezultateve të studimeve të ndryshme

ndërkombëtare, mosha mesatare e aktorëve potencialë për kryerjen e sulmeve

vetëvrasëse varion nga 12 deri në 20 vjeç. Në numrin absolut të rasteve, persona

të tillë e kanë një të afërm të tyre të dënuar politik, të plagosur ose të vrarë nga

armiku dhe personalisht nuk kanë marrë pjesë në kryerjen e ndonjë aksion të

armatosur. Pikërisht ky pasivitet politik i personave të emocionuar dhe sensibël, në

rrethanat e caktuara shoqërore, ndikon lehtë në krijimin e ndjenjave të mosvlerës

dhe turpit si dhe bindjes së fuqishme për mundësinë e pastrimit të vlerave të tilla

negative vetëm nëpërmjet vetëflijimit për çështjen madhore. Nga ana tjetër edhe

rrethanat objektive, si bindja e krijuar fetare, se vdekja martire shpërblehet me

shkuarje të drejtpërdrejtë në parajsë - pa kaluar nëpërmes procedurës së rregullt

hyjnore të marrjes në pyetje për mëkatet e bëra, e sidomos respekti i lartë ndaj mar-

tirëve dhe familjeve të tyre, ndikojnë në marrjen e vendimit për vdekje martire.

315 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das Geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 121-123.


Në të vërtetë, glorifikimi i martirëve palestinezë po ndikon në vazhdimës-

inë e sulmeve vetëvrasëse. Në të gjitha komunitetet fetare, rrymat politike dhe

shtresat shoqërore të popullit palestinez, martirët gëzojnë statusin e heronjve kom-

bëtarë. Kështu, më 12.04.2002, për revistën arabe „Sayidati” kishte deklaruar edhe

gruaja e kryetarit Arafat, Suha (një palestineze e krishterë, e cila jeton në Paris).

Sipas saj, sulmet vetëvrasëse janë mjete dhe metoda legjitime të rezistencës kom-

bëtare palestineze kundër okupatorit Izraelit316. Kështu, sipas analizave të shumta

lokale, gjatë viteve ‘90, shumë pak të rinj palestinezë kishin qenë të gatshëm të

vdesin për çështjen e tyre kombëtare, ndërsa tash kjo gatishmëri është shtuar në

mbi 70%.317

Në marrjen e vendimit për kryerjen e aksioneve vetëvrasëse pa dyshim se

ndikon edhe baza materiale. Sipas praktikës së organizatës islamike libaneze

Hezb-Allah edhe ajo palestineze HAMAS, u kishte ofruar familjeve të martirëve

palestinezë ndihma të rregullta materiale me vlerë 1000$ në muaj. Përveç kësaj

ndihme të rregullt financiare, familjet e martirëve palestinezë marrin edhe ndihma

të tjera të rregullta për ushqim, shkollim dhe veshmbathje. Ndërkaq, pas vitit 2000,

kur kishte filluar intensifikimi i sulmeve vetëvrasëse palestineze, ish diktatori

irakian, Sadam Husein, e kishte rritur kontributin e vet për familjet e martirëve

palestinezë prej 10.000$ (ndihmë e menjëhershme) në 20.000$.318

Procedura sekrete për rekrutimin e kandidatëve për martirë fillon zakonisht

në shkolla, xhami dhe në qendra të tjera rinore. Sipas praktikës palestineze, per-

soni i autorizuar për hulumtimin e kandidatëve potencialë për martirë së pari e

identifikon rrethin e personave të rinj që manifestojnë elemente të dukshme emo-

cionale dhe rrjedhin nga familjet e personave të persekutuar. Pastaj me këta per-

sona, në mënyrë të lirë, spontane, të rastësishme dhe të paobliguar, fillohen

bisedimet individuale lidhur me çështjet e ndryshme politike, qëllimet e armikut

dhe efektet e sulmeve vetëvrasëse. Gjatë zhvillimit të këtyre bisedave duhej anal-

izuar me kujdes të gjitha reagimet e bashkëbiseduesit. Pas përfundimit të bisedave

të para, personi, i cili tregon interesim për vazhdimin e kontakteve dhe bisedave të

tilla, hyn në rrethin e ngushtë të kandidatëve potencialë për martirë. Tash në këtë

fazë të procedurës rekrutuese, veprohet me shumë kujdes. Në qoftë se kandidati

gjatë bisedave pasuese e lartëson vdekjen martire, ai parimisht duhet të këshillohet

për t’u përmbajtur nga aksionet e tilla. Mirëpo, në qoftë se ai edhe pasi të jetë

këshilluar vazhdon të këmbëngulë në vdekjen e vet martire, zgjidhet për misione

http://www.rrz.uni-hamburg.de/Ibahrine/saudi.htm. Islamic Palestine or Liberated Palestine? The Relationship between the Palestinian Authority and HAMAS, Reuven Paz, në librin: Peacewatch, 19. Juli 2001, Washington Institute for Near East Policy. 318Naomi Bubis, NZZ am Sontag, Terrorismus; www. forum.hagalil.com.

316 317

TERRORIZMI ISLAMIK

185 :.

të tilla. Menjëherë pas kësaj zgjedhje fillon faza e përgatitjes së kandidatit për

vdekje martire. Gjatë kësaj faze të shkurtër përgatitore ftohen në ndihmë edhe

mësuesit e ndryshëm fetarë, të cilët me shpjegimet e tyre duhet ta stimulojnë edhe

më tepër dhe ta çelikosin vendimin e marrë të kandidatit për kryerjen e një sulmi

vetëvrasës319.

Sipas praktikave të disa organizatave terroriste, para dërgimit të kandidatit

në aksion vetëvrasës, zakonisht bëhet testimi përfundimtar i tij. Në të vërtetë,

nëpërmjet kryerjes së një aksioni të lehtë kundër armikut, praktikisht argumento-

het besnikëria dhe vendosmëria e kandidatit si dhe ushtrohet aftësia e tij për ruajt-

jen e gjakftohtësisë gjatë aksionit në rrethana të ndërlikuara. Në rast kalimi të suk-

sesshëm të kësaj prove gjenerale, kandidati largohet nga rrethi i tij familjar dhe

ditët e fundit të jetës së vet i kalon në shoqëri me disa persona të zgjedhur të tij.

Në fund, bëhet ceremonia përcjellëse dhe zakonisht pas përfundimit të kësaj cere-

monie kandidatit i shpjegohet mënyra e kryerjes së aksionit vetëvrasës320.

Elementi kryesor, që ndikon në mosparaqitjen e shenjave të dukshme të

frikës ose nervozitetit, gjatë kryerjes së aksioneve vetëvrasëse, është vendosmëria

e kandidatit për vdekje martire. Kështu, sipas dëshmitarëve izraelitë, sulmuesit e

ndryshëm palestinezë gjatë kryerjes së aksioneve të tyre vetëvrasëse, në numrin

më të madh të rasteve kishin qenë të veshur me rroba tradicionale izraelite, me uni-

forma të ndryshme policore ose me ato të ushtarëve izraelitë. Në këtë mënyrë,

atentatorët palestinezë, duke e fshehur identitetin e tyre me pamje të jashtme, sjell-

je, dhe shprehje izraelite, kishin arritur të depërtonin deri në vendet e dëshiruara

dhe atje në mënyrë të papritur t’i kryenin sulmet e tyre vetëvrasëse.

5.2. Taktikat tjera të veprimit të terroristëve islamikë

Terrorizmi islamik, publicitetin e vet e kishte arritur falë zbatimit karakter-

istik të sulmeve vetëvrasëse, rrëmbimit të aeroplanëve, montimit të autobombave

dhe përdorimit të sasive të mëdha të mjeteve shpërthyese. Sidomos, zbatimi i tak-

tikës së sulmeve vetëvrasëse, kishte shënuar kthesë radikale në publicitetin e ter-

roristëve islamikë. Shumë të rinj myslimanë, djem dhe vajza, të dehur nga urrejtja

Das Märtyrertum im Islam, Ministria e Punëve të Brenshme e Nordrhein-Westfalen, Sherbimi i Mbrojtjës së Rëndit Kushtetuës, Düsseldorf, 2004, f.4. 320Për dallim nga përgatitjet tjera luftarake, kandidatit për martir i shpjegohet mënyra e kryerjes së sulmit vetëvrasës vetëm disaorëparakryerjessëaktit.Mëgjerësisht:http://www.praesidia.de/Anbieter_von_ , Selbstmordanschläge -

Personenschutz_P/Presse_und_Publikationen_zu_Te/presse_und_publikationen_zu_te.html Kamikazeangriffe islamischer Terroristen. Autori PM ishte një zyrtar i lartë i policisë, i cili kishte specializuar „Terrorizmin dhe format e tjera të dhunën politike” në një universitet amerikan. Tani ai është i angazhuar në ndërmarrjen PRAESIDIA DEFENCE në München.

319


kundër armikut dhe bindjet e krijuara fetare, se vendi i tyre në parajsë mund të fito-

het vetëm në rast vetëflijimi për çështjen fetare, e kishin pranuar kryerjen e sul-

meve të ndryshme vetëvrasëse. Në këtë mënyrë, kishin filluar sulmet terroriste

kundër objektivave të ndryshme perëndimore në Lindje të Afërt, ishin sulmuar

vlerat më të çmuara njerëzore në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe po sulmo-

het çdo ndjenjë e sigurisë së shtetit izraelit.

Në vitin 1983, grupe të ndryshme terroriste islamike kishin filluar zbatimin

e taktikës së rrëmbimit të aeroplanëve. Një vit më vonë, grupi terrorist, i prezantu-

ar si Xhihadi Islamik, kishte rrëmbyer një aeroplan francez, i cili fluturonte nga

Frankfurti për në Paris. Aeroplani i rrëmbyer ishte detyruar ta ndërronte kursin e

fluturimit dhe të ulej në Teheran. Si kusht për lirimin e udhëtarëve të rrëmbyer, ter-

roristët kishin kërkuar lirimin nga burgu të ekstremistëve islamikë, që ishin përp-

jekur ta vrisnin ish-kryeministrin iranian, Shapour Bakhtiarit si dhe të gjithë të bur-

gosurit e tjerë politikë iranianë nga burgjet franceze. Mirëpo, autoritetet franceze,

ndonëse kishin pësuar dy viktima në aeroplan, nuk kishin pranuar ndonjë dialog

me rrëmbyesit ose ndonjë zgjidhje kompromisi të rastit. Kështu, kjo ngjarje, sipas

versionit zyrtar iranian kishte përfunduar, me largimin „vullnetar” të rrëmbyesve

nga aeroplani dhe dorëzimin e tyre. Me gjithë kërkesat e përsëritura, autoritetet ira-

niane nuk kanë njoftuar asgjë lidhur me konsekuencat eventuale ligjore dhe iden-

titetin personal të rrëmbyesve.

Në dhjetor të vitit 1984, një grup tjetër terrorist, i prezantuar gjithashtu si

Xhihadi Islamik, kishte rrëmbyer në Teheran një aeroplan kuvajtian dhe si kusht për

lirimin e tij kishte kërkuar lirimin e 17 anëtarëve të grupit terrorist Al-Dawa, të bur-

gosur në Kuvajt. Në shenjë vendosmërie për realizimin e qëllimit të tyre, rrëmbye-

sit menjëherë i kishin vrarë dy ekonomistë amerikanë, që ndodheshin në mesin e

udhëtarëve në aeroplan. Mirëpo, me gjithë këto viktima dhe kërcënime të përsërit-

ura, autoritetet kuvajtiane kategorikisht i kishin refuzuar kërkesat e terroristëve. Pas

gjashtë ditësh, policia iraniane kishte deklaruar se ishte liruar aeroplani i rrëmbyer

kuvajtian. Sipas vrojtuesve të ndryshëm, aksioni i publikuar policor iranian për lir-

imin e aeroplanit, kishte qenë vetëm manovrim taktik për fshehjen e realitetit se ky

grup kishte vepruar me kërkesë të qarqeve të caktuara zyrtare iraniane.

Më 14.06.1985, një aeroplani i TWA-së me 150 udhëtarë, i cili fluturonte

nga Athina për në Paris, gjatë fluturimit mbi Romë, ishte rrëmbyer nga dy anëtarë

të organizatës Hesb-Allah. Në të vërtetë, ky rrëmbim e paraqet aksionin më dra-

matik të shënuar në historinë e rrëmbimit të aeroplanëve. Së pari, aeroplani ishte

detyruar të fluturonte për Bejrut. Pas një kohe të qëndrimit në Bejrut, aeroplani

ishte detyruar të fluturonte në drejtim të Algjerit. Pastaj nga Algjeri aeroplani ishte

TERRORIZMI ISLAMIK

187 :.

kthyer përsëri në Bejrut. Këtu ishte hedhur trupi i pajetë i ushtarit të vrarë

amerikan, Robert Stethem dhe aeroplani ishte kthyer përsëri në Algjer. Pas këtij

rasti kishte pasuar kërkesa ultimative e ShBA, drejtuar kryetarit sirian, Asad. Me

qëllim të mënjanimit të një konflikti të padëshiruar me ShBA, presidenti sirian,

Asad kishte kërkuar nga organizata Hesb-Allah lirimin e menjëhershëm dhe të

pakusht të aeroplanit dhe udhëtarëve të rrëmbyer. Në të kundërtën, autoritetet siri-

ane kishin kërcënuar se do ta dëbonin organizatën Hesb-Allah nga Lugina Beka në

Jug të Libanit, e cila edhe tash kontrollohet nga forcat siriane. Në këtë mënyrë, pas

17 ditësh kishte përfunduar odiseja e këtij aeroplani të rrëmbyer amerikan. Në

janar të vitit 1987, Mohammed Ali Hammedei gjatë një udhëtimi të tij ilegal në

Gjermani, ishte identifikuar si njëri nga rrëmbyesit e këtij aeroplani dhe për veprën

e kryer ishte dënuar me burgim të përjetshëm.

Taktika e rrëmbimit të aeroplanëve, me qëllim të detyrimit të ShBA-së për

të liruar nga burgu njërin prej sulmuesve të parë të World Trade Center, ideologun

islamik, Sheik Umar Abd al-Rahman, ishte zbatuar edhe më 15.08.1993. Mirëpo,

vetëm disa orë pas rrëmbimit të aeroplanit holandez, Boeing 737, shërbimi special

gjerman GSG9, pa shkaktuar asnjë viktimë, kishte arritur të lironte aeroplanin dhe

udhëtarët e rrëmbyer. Më 24.12.1999, aktorët islamikë kishin rrëmbyer edhe një

airbus indian. Mirëpo, kësaj radhe qeveria indiane, me qëllim të shpëtimit të jetës

së 155 udhëtarëve të rrëmbyer, e kishte plotësuar njërën nga disa kërkesat e

parashtruara të rrëmbyesve, duke i liruar nga burgu tre të burgosur politikë.

Përveç rasteve të lartpërmendura, në historinë e rrëmbimit të aeroplanëve

nga autorët islamikë janë evidentuar edhe rrëmbimet e shtatorit të vitit 2001, kur

katër aeroplanët e rrëmbyer amerikanë ishin shfrytëzuar si torpeda vetëvrasëse

kundër vlerave më vitale të ShBA-së. Gjatë këtyre sulmeve kishin vdekur mbi

3000 persona. Në të vërtetë, taktika e përdorimit të sasive të mëdha të mjeteve

shpërthyese gjatë kryerjes së sulmeve vetëvrasëse ishte përdorur edhe shumë kohë

më parë nga aktorët islamikë. Kështu, në vitin 1983, gjatë një sulmi vetëvrasës

kundër Ambasadës Amerikane në Bejrut, ishte përdorur makina e mbushur me

rreth 1000 kilogramë eksplozivë. Në tetor të të njëjtit vit, gjatë sulmit kundër

komandës ushtarake amerikane në Bejrut, ishte përdorur kamioni i mbushur me

rreth gjashtë tonelata eksplozivë. Ndërkaq, dy muaj më vonë, gjatë një sulmi tjetër

vetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Kuvajt, ishte përdorur makina e

mbushur me rreth 2000 kilogramë eksplozivë. Gjithashtu, edhe në mars të vitit

1993, gjatë një sulmi vetëvrasës në Bombei, nga pasojat e shpërthimit të një sasie

të madhe eksplozivi, kishin vdekur rreth 300 dhe ishin plagosur mbi 1200 persona.

Në gusht të vitit 1998, gjatë dy sulmeve vetëvrasëse kundër ambasadave


amerikane në Kenia dhe Tanzani, kishin vdekur 257 persona dhe ishin plagosur

mbi 5000 të tjerë.

6. Shfaqja e terrorizmit bashkëkohor islamik

Gjatë viteve ‘60 në Irak, paralelisht me rilindjen e filluar fetare, ishte

shfaqur lëvizja e parë terroriste islamike. Në qytetin e shenjtë shiit Naxhaf, ishte

shfaqur një lëvizje islamike shiite e quajtur Al-Dawa (Zëri i Islamit), e cila ishte

udhëhequr nga Ajatollah Sayyid Mohammed Baqir al-Sadr. Pas vitit 1980, kur me

urdhër të Sadam Huseinit ishte likuiduar udhëheqësi i kësaj organizate al-Sadr,

praktikisht kishte pushuar edhe aktivitetit politik i lëvizjes islamike “Zëri i

Islamit”.

Në të njëjtën kohë, kur në Irak ishte shfaqur organizata Al-Dawa, edhe në

qytetin e shenjtë iranian, Ghom doli në skenë një lëvizje tjetër islamike e udhëhe-

qur nga mësuesi i atëhershëm i qendrës teologjike dhe udhëheqësi i mëvonshëm i

Revolucionit Islamik, Homeini. Reformat e filluara politike në Iran, të cilat e

kishin paraparë barazimin e të drejtave të gruas me ato të burrit si dhe ato që kishin

paraparë barazimin e të drejtave të shtetasve iranianë jomuhamedanë me ata mys-

limanë, ishin trajtuar nga Homeini si „sulme kundër Kuranit dhe fesë Islame”. Në

këto baza ideologjike, të propaganduara kryesisht nga Homeini, ishte mobilizuar

një pjesë e madhe e të rinjve revolucionarë iranianë, për t’i kundërshtuar me dhunë

reformat e filluara. Pas konflikteve të përgjakshme të vitit 1962, që kishte përfun-

duar me rreth 200 (kryesisht) studentë teologë të vrarë dhe pas dy burgosjeve të

mëparshme të Homeinit, në vitin 1964 ishte marrë vendimi për dëbimin e tij nga

Irani. Pas qëndrimit të shkurtër në Turqi, Homeini ishte vendosur në qytetin shiit

irakian, Naxhaf, nga ku i kishte vazhduar sulmet e veta kundër pushtetit të shahut

në Iran. Në të vërtetë, këtu kishte filluar ngritja e shpejtë e lëvizjes politike të

udhëhequr nga Homeini, e cila i kishte influencuar edhe minoritetet e ndryshme

shiite të Lindjes së Afërt, e sidomos ata të Libanit.

Nën ndikimin e ideve të Homeinit, gjatë viteve ’70 në Liban ishte paraqitur

organizata militante islamike shiite Al-Amal, e cila udhëhiqej nga themeluesi i saj,

imami, Musa Sadr. Në fillim të themelimit të saj, organizata Al-Amal ishte quajtur

Harakat al Mahrumim (Lëvizja e të Mjerëve). Zgjedhja e këtij emri nuk ishte kre-

jtësisht e rastësishme, kur merret parasysh fakti se popullsia shiite në Liban dhe në

shtetet e tjera arabe, jetonte në varfëri shpërpjesëtimore ekonomike. Gjithashtu

edhe në aspektin politik, popullsia shiite ishte komunitet i papërfillur. Udhëheqësi

i kësaj organizate, Musa Sadr ishte zhdukur në vitin 1978 gjatë një misioni të tij

TERRORIZMI ISLAMIK

189 :.

politik në Libi. Pas ardhjes së Nabib Berrit në krye të organizatës islamike Al-

Amal, popullsia shiite kishte krijuar një forcë ekonomike dhe pozicion të ri politik

në Liban. Ky kishte arritur mobilizimin e numrit më të madh të intelektualëve shi-

itë, duke iu ofruar atyre pozicione udhëheqëse në organizatë. Këta intelektualë të

diplomuar kryesisht në qendra të ndryshme islame shiite në Iran dhe Irak, kishin

kontribuar sidomos në drejtim të studimit të efekteve eventuale të sulmeve

vetëvrasëse321.

Në vitin 1982, nga organizata islamike Al-Amal ishin ndarë fraksionet

radikale, të prezantuara si Al Jihad al Islami dhe Hezb-Allah. Me gjithë këto ndar-

je, organizata Al Amal kishte vazhduar të mbetet subjekt i fuqishëm politik në Liban

dhe si i tillë të gëzonte përkrahjen e Iranit dhe Sirisë zyrtare322. Pas pavarësimit të

vet, grupi Hezb-Allah ishte masivizuar aq shpejt sa brenda një kohe të shkurtër ishte

shndërruar në organizatën më të fuqishme terroriste në Liban. Publiciteti i kësaj

organizate, kishte filluar të rritej sidomos pas marsit të vitit 1983, kur ishin sulmuar

bazat ushtarake amerikane dhe ato franceze në Bejrut si dhe ishte goditur ndërtesa

e Komandës Ushtarake Izraelite në Tyre. Disa muaj më vonë, organizata Hezb-

Allah, kishte sulmuar edhe disa objektiva perëndimore në Kuvajt323.

Vetëm pas këtyre sulmeve vetëvrasëse, ishte arritur zbulimi i identitetit të

udhëheqësve kryesorë të organizatës Hezb-Allah, Hussein Mussawi dhe Sheik

Fadlallah. Gjithashtu ishte njoftuar edhe mbi ekzistencën e një komande qendrore,

të vendosur në Baalbek dhe Zabdani. Pastaj shërbimet sekrete izraelite i kishin

zbuluar edhe dy qendra për rekrutim dhe stërvitje terroriste në Ras al Ain dhe Janta

si dhe i kishin sqaruar raportet reale që ekzistonin në mes organizatave terroriste

shiite në Liban, Al-Amal, Al Jihad al Islami dhe asaj Hezb-Allah. Sigurimi i këtyre

informacioneve kishte rëndësi të veçantë nga fakti se organizata Hezb-Allah që

nga themelimi i saj, kishte manifestuar profesionalitet të rrallë në organizimin dhe

veprimin e saj konspirativ.

7. Irani dhe terrorizmi islamik

Irani është qendër e ritit shiit të fesë Islame dhe si e tillë gjithmonë ka luftu-

ar kundër mbizotërimit fetar të ritit rival, sunit. Shiitët besojnë se dhëndri i

Muhametit, Aliu, ishte kalifi i parë i vërtetë dhe në këtë mënyrë i mohojnë tre

kalifët e tjerë, të cilët konsiderohen nga ortodokset myslimanë sunitë si trashëgim-

Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 294. Në sigurimin e këtyre përkrahjeve, rol të rëndësishëm kishte luajtur edhe ambasadori iranian në Siri, Ali Akhbar Mohtashami. Më gjerësisht shih: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 665-677. 323Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 673.

321 322


tarë të vërtetë të Muhametit324. Për botën e krishterë, dallimi që ekziston në mes të

këtyre dy sekteve fetare myslimane është i pakuptueshëm dhe i parëndësishëm. Në

të njëjtën masë, për botën myslimane është i pakuptueshëm dhe i parëndësishëm

edhe dallimi që ekziston në mes të ritit protestant dhe atij katolik.

Ashtu sikurse në botën e krishterë, që kishte tensione dhe luftëra fetare,

edhe në botën myslimane ishin zhvilluar shumë luftëra në mes pjesëtarëve fanatikë

të sektit shiit dhe atij sunit. Dallimi në mes ritit fetar shiit dhe atij sunit, në njëfarë

mënyre kishte qenë edhe shkak i luftës së fundit irako-iraniane, gjatë së cilës

Homeini si shiit, vazhdimisht e kishte akuzuar sunitin Sadam Huseinin si heretik.

Shiitët besojnë se janë të diskriminuar nga shumica sunite, e cila mbi-

zotëron në vende të ndryshme të Lindjes së Afërt. Pas ardhjes në pushtet të

Homeinit në Iran, shiitët besonin se kishte ardhur koha e tyre për t’u hakmarrë ndaj

padrejtësive të bëra historike. Kështu në Iran kishte filluar një luftë e egër kundër

sunitëve dhe kundër çdo grupi tjetër heretik, të ndarë nga feja e vërtetë islame. Në

të njëjtën masë ishin luftuar edhe ndikimet kulturore të botës perëndimore në Iran.

Zhvillimi i suksesshëm i këtyre luftërave kishte qenë i mundur vetëm falë inkor-

porimit të dogmës së caktuar fetare islame me dhunën politike dhe nacionalizmin

iranian325. Në baza të tilla ideologjike, në fillim të vitit 1979, në tërë territorin e

Lindjes së Afërt ishin organizuar protesta masive shiite.

Në mars të vitit 1982 në Teheran ishin ftuar 380 misionarë dhe udhëheqës

të grupeve të ndryshme revolucionare shiite nga të gjitha shtetet arabe dhe nga

Evropa. Gjatë kësaj konference, ishte kërkuar nga qeveria islamike në Iran që të

angazhohet fuqishëm „për përhapjen e mësimeve të vërteta të Islamit edhe te trad-

htarët e Islamit dhe te popujt e pafe”. Me qëllim të mënjanimit të pengesave even-

tuale, të cilat do të paraqiteshin gjatë realizimit të këtij projekti, ishte kërkuar leja

për hapjen e llogoreve të ndryshme për stërvitje luftarake. Pastaj ishte themeluar

edhe e ashtuquajtura Konto e Luftës, në të cilën ishin deponuar 100 milionë dol-

larë. Këto mjete financiare u ishin dedikuar grupeve të ndryshme revolucionare

islamike ndërkombëtare. Ndërkaq, si burimi i përhershëm i këtij fondi ishte para-

parë vlera e 50 milionë dollarëve, nga të cilat mund të financoheshin vetëm

aktivitetet e posaçme luftarake326.

Nga këto mjete financiare kishin përfituar grupet e reja terroriste në Liban,

ishin financuar disa sulme brutale terroriste në Kuvajt, ishte financuar përhapja e

lëvizjeve fundamentaliste islamike në Azinë Juglindore si dhe ishte financuar kry-

erja e disa aksioneve terroriste në Evropë. Në shfrytëzimin e këtyre mjeteve ishin

Kalif do të thot „trashigimtarë i profetit Muhamed dhe përfaqësues i zotit në tokë. Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 674. 326James Adams, Geld und Gewalt, Wer finanziert den internationalen Terror, Frankfurt/Main 1990, f. 99 - 108.

324 325

TERRORIZMI ISLAMIK

191 :.

favorizuar sidomos projektet që kishin paraparë krijimin e një rrjeti global të

bashkësive islame, të cilat duhet të udhëhiqeshin nga mësuesit fetarë, të cilët do ta

mbanin edhe përgjegjësinë e rekrutimit të assasinëve të viteve të ardhshme.

Qarqet zyrtare iraniane e përkrahën dhe stimuluan fanatizmin islamik.

Orientimi zyrtar iranian ishte bazuar në doktrinën mesjetare të sektit fetar, të

themeluar në vitin 1094 nga Hassan Ibn al-Sabbah: nga kështjella e vet në Alamut

(një bjeshkë në Persi), al-Sabbah i kishte dërguar luftëtarët e vet në aksione të

ndryshme luftarake. Mirëpo, gjithmonë para marshimit të tyre, ata kishin shijuar

„parajsën qiellore” në tokë, duke marrë sasi të konsiderueshme të drogës. Në këtë

mënyrë ata ishin bindur se vendi i tyre në rast vdekjeje është i garantuar në para-

jsë. Nga emri i drogës së konsumuar hashish rrjedh edhe emri assassin327. Trashëgimtarët e sektit të al-Sabbah, respektivisht një komando assassine e

Homeinit në vitin 1980, ishte përpjekur që ta vriste kryeministrin e fundit të shahut

iranian, Shapour Bakhtiar, i cili jetonte i strehuar në Paris. Katër vjet më vonë ishin

likuiduar në Paris tre anëtarë të qeverisë së Bakhtiarit dhe ishin plagosur 18 per-

sona të tjerë. Në vitin 1984, në një zyrë të Madridit, e cila ishte shfrytëzuar

bashkërisht nga British Airways dhe TWA, kishte shpërthyer një bombë, e cila

kishte shkaktuar vdekjen e një personi. Në qershor të vitit 1985 në të njëjtën kohë

kishin shpërthyer disa bomba të kurdisura në aeroportin e Frankfurtit. Një sulm i

ngjashëm ishte kryer edhe në Romë, ndërsa në Londër ishte zbuluar me kohë

eksplozivi i vendosur para Ambasadës Irakiane. Në vitin 1985 në Romë ishte bur-

327 Sabbah ishte udhëheqës i grupit „Muslim Ismaili“, i cili menjëherë pas paraqitjes së vet në shekullin XI në Iran, ishte ndarë nga sekti shiit. Duke pasur parasysh kohën dhe rrethanat, ku kishte jetuar Sabbah, kishte qenë i zgjuar dhe i arsimuar. Ai kishte udhëtuar nëpër vendet e ndryshme të Lindjes së Afërt dhe kudo e kishte predikuar Kuranin sipas versionit të vet. Në moshën e vet 40 vjeçare, përafërsisht gjatë vitit 1090, Sabbah e kishte ndërtuar një kështjellë në një rrafshnaltë afër Alamutit, e cila shtrihet në veri të Iranit. Lidhur me personalitetin e tij ishte krijuar edhe legjenda e „plakut nga bjeshka”. Sabbah ishte përpjekur që ta bindte popullin për pranimin e filozofisë së tij fetare. Mirëpo, kur oratoria e tij nuk kishte sukses ai e kishte praktikuar dhunën. Sabbah kishte rekrutuar një numër të madh të luftëtarëve, të cilët besonin verbërisht në predikimet fetare të udhëheqësit të tyre. Me qëllim të sigurimit të lojalitetit të ushtarëve të vet, Sabbah kishte mbjell një kopsht të madh me lule, në të cilin kishte ujë, pemë të llojllojshme, peshq dhe ujëvare. Gjithmonë pas dhënies së hashishit, Sabbahu i kishte ftuar luftëtarët në kopshtin e vet, ku servoheshin ushqime të mira dhe vajza të bukura. Në këtë mënyrë ata praktikisht e kishin shijuar parajsën e predikuar fetare dhe gjithmonë pas shijimit dyditor të kësaj mrekullie qiellore të krijuar në tokë, ithtarët e tij ishin kthyer përsëri në kasollat e tyre. Një ditë më vonë ata duhej të paraqiteshin te prijësi i tyre, Sabbah, i cili kishte shpjeguar se Allahu i kishte zgjedhur pikërisht ata për shijimin e versionit të parajsës qiellore në mënyrë që të mos frikësohen nga vdekja gjatë kryerjes së misionit të tyre të rrezikshën. Kështu, në rast vdekjeje ata ishin bindur se vendi i tyre ishte i garantuar në parajsë. Metodat e indoktrinimit të Sabbahut kishin qenë aq të suksesshme sa që në vitin 1124 (viti i vdekjes së tij), perandoria e Sabbahut ishte shtrirë nga Gjiri Persik e deri në Detin Mesdhe. Taktika e dhënies së hashishit e kishte shtuar pa masë trimërinë e luftëtarëve të quajtur në bazë të hashishit të konsumuar, assassin. Këta luftëtarë ishin të njohur për dhunën e tyre në popull. Gjatë atyre kohërave askush në Lindje të Afërt nuk ishte i sigurt nga thikat e assassinëve. Askush nuk guxonte të udhëtonte në rajon, pa përcjellje të madhe ushtarake. Sabbahu i kishte quajtur luftëtarët e vet si fedai ose fedayeen (avanturier) ose si thonë palestinezët „njerëz të viktimave“. Më gjerësisht: James Adams, Geld und Gewalt, Wer finanziert den internationalen Terror? Nga anglishtja përkthyer në gjuhën gjermane nga Nikolaus Gatter, Frankfurt/Main 1990, f. 99 - 108.


gosur një grup i terroristëve islamikë, i cili kishte planifikuar sulmin kundër

Ambasadës Amerikane në Romë, etj.

Përgjegjësinë për kryerjen e disa aksioneve të tilla terroriste e kishte marrë

organizata Al-Dawa, e cila sipas dëshmive të deponuara, dirigjohej nga Shërbimi

Informativ dhe i Sigurimit Kombëtar Iranian (SAVAK). Gjithashtu ishin argumen-

tuar lidhjet e caktuara në mes Hezb-Allahut dhe të „Xhihadit Islamik” me qarqet e

caktuara zyrtare iraniane328.

328 Krahaso: Netanyahu Benjamin, Der neue Terror, Nga anglishtja përkthyer në gjuhën gjermane nga Klaus Binder und Jemery Gaines, C. Bertelsmann, München 1995, f. 96 - 102.

ORGANIZATAT TERRORISTE ISLAMIKE

193 :.


1. Afwaj al-muqawama al-lubananiya (Al - Amal)

Njësitet e Rezistencës Libaneze (Shpresa)

Amal është shkurtesë e emrit Afwaj al-muqawama al- lubananiya (Njësitet e Rezistencës Libaneze), që në gjuhën

arabe ka kuptimin e shpresës. Organizata islamike shiite Al-

Amal, ishte themeluar në vitin 1975 nga imam Musa Sadr

dhe deri në vitin 1978 kjo organizatë kishte vepruar me emrin

Harakat al Mahrumim (Lëvizja e të nënshtruarve)329. Pas vitit

1978, kur ishte themeluar krahu ushtarak, kishte vepruar me emrin Al-Amal,

Afwaj al-muqawama al-lubananiya (Njësitet e Rezistencës Libaneze).

Themeluesi dhe udhëheqësi i parë i organizatës Al-Amal, imam Musa Sadr, ishte

zhdukur në vitin 1978 gjatë një vizite zyrtare në Libi. Dyshohet se kjo zhdukje ishte bërë

me urdhër personal të kolonel Gadafit330. Që nga viti 1980 udhëheqës politik i organiza-

tës islamike Al-Amal ishte emëruar avokati Nabih Berri. Një vit më vonë, ai ishte emëru-

ar edhe komandant i krahut ushtarak, i cili kishte rreth 8000 luftëtarë. Në fillim të viteve

‘80, lëvizja islamike shiite Al-Amal, kishte fituar popullaritet të lartë politik. Mirëpo, pas

vitit 1982, nga kjo organizatë ishin shkëputur grupet radikale të njohura me emrin al Jihad al Islami dhe Hezb-Allah. Kjo ndarje kishte ndikuar në zbehjen e popullaritetit dhe

autoritetit të fituar politik. Në të vërtetë, si kjo ndarje, ashtu edhe rënia e autoritetit poli-

tik të organizatës Al-Amal, ishte shkaktuar nga fakti se kjo organizatë gjatë luftës civile

në Liban kishte luftuar, si në anën palestineze, ashtu edhe kundër tyre331. Madje, në fillim

Shiitët dhe Sunitët janë dy sekte Islame. 90% e besimtarëve myslimanë janë sunitë. Shiitët janë shumicë vetëm në Iran dhe Irak. Dhe kudo tjetër në botë, janë pakicë. Më gjerësisht: Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 359 330Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 294. 331Lufta e dytë civile në Liban kishte filluar me 13 prill të vitit 1973, kur ishin masakruar 25 palestinezë, të cilët udhëtonin nëpërmes një vendbanimi të krishterë. Në shenjë hakmarrjeje OÇP-ja, në të gjitha pjesët e Libanit i kishte sulmuar vendbanimet e krishtera. Kështu kishte filluar edhe polarizimi i konfesioneve fetare në Bejrut, i cili brenda disa muajve e kishte kapluar tërë Libanin. Një polarizim i tillë kishte ndikuar edhe në ndarjen e ushtrisë libaneze në formacione të krishtera dhe në ato myslimane. Pasojat e kësaj lufte civile kishin qenë katastrofale: 176.000 persona të vrarë dhe pastrimi fetar i vendbanimeve të tëra. Më gjerësisht: Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f.360

329


të asaj lufte e deri në kohën e invadimit të forcave izraelite në Libanin Jugor, organizata

Al-Amal kishte vijuar një politikë neutrale edhe ndaj Izraelit.

Lëvizja islamike shiite “Al-Amal” kishte pranuar ndihma të rregullta poli-

tike, financiare dhe ushtarake si nga Irani, ashtu edhe nga Siria332. Mirëpo, pavarë-

sisht nga ndihmat e pranuara, lëvizja Al-Amal e kishte ruajtur autonominë e vet.

Qëllimi politik i kësaj organizate ishte mënjanimi i të gjitha diskriminimeve poli-

tike, ekonomike, kulturore, fetare etj., ndaj popullsisë shiite, që jeton në Liban333.

Që nga viti 1989, organizata politike Al-Amal është e përfaqësuar në parlamentin

libanez. Në të njëjtin vit edhe udhëheqja politike e kësaj organizate, kishte kalu-

ar në Bejrut. Ndërsa në shtator të vitit 1991, sipas Marrëveshjes së Paqes, 2800

pjesëtarë të forcave të armatosura të Al-Amal, integrohen në ushtrinë libaneze.

Raporti në mes organizatës Al-Amal dhe organizatave të tjera islamike në

Liban, përfshirë këtu edhe organizatën konkurrente Hezb-Allah, ishte ambivalent.

Në këtë drejtim janë evidentuar konflikte dhe diferenca të fuqishme politike, por

edhe unitete në qëndrime dhe veprime, kur ishte fjala për luftimin e armikut të për-

bashkët - Izraelin.

Organizata Al-Amal e mbështet praninë e forcave siriane në Liban. Pas

vrasjes së ish-kryeministrit libanez Rafik Hariri, që kishte ndodhur me 14.02.2005,

Al-Amal e kishte kundërshtuar tërheqjen e forcave siriane nga Libani. Që nga viti

1990, Al-Amal ka qenë vazhdimisht e përfaqësuar në parlamentin dhe qeverinë

libaneze. Kryetari i kësaj organizate Nabih Berri, ishte zgjedhur kryetar i parla-

mentit libanez në vitin 1992, 1996, 2000, 2005 dhe 2009. Aktualisht, Al-Amal ka

13 përfaqësues (nga 128 vende) në parlamentin libanez.

2. Hezb - Allah (Partia e Allahut) 2. Hezb - Allah (Partia e Allahut)

Në vitit 1982, pas pushtimit të papenguar të forcave

izraelite në Liban, nga organizata shiite Al-Amal, ishin ndarë

grupet radikale islamike, të njohura me emrat Al Jihad al

332 333

O´Ballance, Edgar, Islamic fundamentalist terrorism, 1979-96. The Iranian connection, Basingstoke 1997, f. 15. Në prag të Luftës së Dytë Botërore, si reagim ndaj ndikimit islamik në Liban, që si shtet arab tradicionalisht ishte udhëhequr nga të krishterët, ishte paraqitur falanga e krishterë. Kjo falangë, e njohur edhe me emrin “Formacioni i krishterë” ishte e përbërë nga disa mijëra ushtarë të armatosur dhe të financuar mirë, të cilët i përkrahte Izraeli. Kjo përkrahje kishte të bënte me interesin politik të Izraelit për posedimin e një dore të zgjatur në vendin ku më së shumti ishte e përqendruar OÇP-ja. Kështu, gjatë dy luftërave qytetare në Liban, falangistët kishin luftuar kundër formacioneve të OÇP-së dhe gjithmonë e kishin përshëndetur ndërhyrjen ushtarake izraelite në Liban. Kryetari i Libanit, Amin Gemayel, kishte qenë njëri nga udhëheqësit e falangistëve të krishterë. Krahaso: Die Unruche der Welt, Libanon, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 349- 381.


195 :.

Islami dhe Hezb-Allah334. Gjatë asaj kohe, qeveria islamike e Iranit, e brengosur

për fatin e bashkëfetarëve të vet, kishte dërguar disa „roje revolucionare”, në jug

të Libanit me qëllim të ofrimit të ndihmës profesionale në mbrojtjen dhe organiz-

imin politik të besimtarëve shiitë në Liban. Duke përfituar edhe nga një ndihmë e

tillë, grupi radikal Hezb-Allah, brenda një kohe të shkurtër kishte arritur të shndër-

rohet në lëvizjen më të fuqishme politike në Liban.

Organi më i lartë i organizatës Hezb-Allah, është Këshilli “Majlis al-

Shura”, që përbëhet nga tetë anëtarë. Ky këshill i konstituuar për herë të parë në

vitin 1986, përgjigjet para udhëheqësit fetar, Sheik Muhamad Husein Fadlallah.

Anëtarët e „Majlis al-Shura”, zgjidhen çdo dy vjet nga përfaqësuesit autoritativë të

popullit shiit në Liban. Në kompetenca të këtij këshilli janë të gjitha çështjet poli-

tike, ushtarake, fetare, ekonomike, kulturore, etj. Organ ekzekutiv i këtij këshilli

është „Sekretari i Përgjithshëm”, i cili zgjidhet në mënyrë të pavarur nga “Majlis

al-Shura”. Deri në vitin 1992, sekretar i këshillit të Hezb-Allah-ut ishte Sheik

Abbas Al-Musawi. Pas vrasjes së tij nga një raketë izraelite, sekretar i ri i kësaj

organizate ishte zgjedhur

Sheik Hassan Nasrallah, ndërsa zëvendës i tij, Sheik Naim Kassem335.

Në kuadër të komisionit ushtarak të “Majlis al-Shura”, fuksionon edhe i ash-

tuquajturi „Aparat i Përgjithshëm i Sigurimit Special”, i cili është i përbërë nga shër-

bime të ndryshme. Udhëheqës i shërbimit për përgatitjen e sulmeve terroriste ndërkom-

bëtare ishte Imad Mughniya, ndërsa zëvendësi i tij quhej Abdul Hadi Hamadi336.

Mughniya deri para invadimit izraelit në Liban kishte qenë oficer i Formacionit 17 të

organizatës palestineze Al-Fatah337. Krahu ushtarak i Hezb-Allahut, Al Muqawama al

Islamia (Kryengritja Islamike) krahas njësive të rregullta posedon edhe një njësit spe-

cial, i cili është kompetent për përgatitjen e aksioneve vetëvrasëse.

Bazat kryesore të Hezb-Allahut janë të vendo-

sura në disa paralagje të Bejrutit Perëndimor dhe në

Luginën Beka të Libanit Jugor, e cila kontrollohet nga

forcat siriane. Kjo organizatë islamike gjatë kohës së

luftës civile në Liban kishte përfaqësuar idenë e kri-

jimit të një Republike Islamike Libaneze, e cila duhej

të formohej sipas modelit iranian. Sipas Hezb-

Sheik Hassan Nasrallah

Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 294. Yoram Yoffee, Hezb-Allah on the Defensive, botuar në: Policy Watch, Washington, Institute for Near East Policy f. 755 6. Mai 2003. 336Blanford, Nicholas: Hizbullah prepares to open up front along the Israeli border, në librin: Jane´s Intelligence Review, 14 (2002), Nr. 4, f. 26-28 (f. 28). 337Mughniya i shfrytëzon kontaktet e veta me Iranin edhe për zhvillimin e kontrabandave të ndryshme me armë në Lindje të Afërt. Më gjerësisht: Schirra, Bruno: Krieger und ihre Gönner, në: Die Zeit 5.12.2002, f. 8.

334 335


Allahut, në republikën e dëshiruar islamike do të rregullohen të gjitha raportet

ndërnjerëzore, sipas parimeve të Kuranit dhe ligjeve të Sheriatit. Gjatë luftës civile

në Liban, qëllimi themelor i kësaj organizate kishte qenë pastrimi i elementëve

joislamikë nga Libani, shkatërrimi i shtetit të Izraelit dhe dëmtimi i interesave

amerikane në rajon338.

Që nga viti 1983, organizata Hezb-Allah është përgjegjëse për kryerjen e

disa sulmeve terroriste kundër interesave amerikane, franceze dhe atyre izraelite

në Liban. Kjo organizatë, në vitin 1983, e kishte sulmuar Ambasadën Amerikane

në Bejrut, duke shkaktuar 57 viktima. Më vonë kishte marrë edhe përgjegjësinë për

sulmet vetëvrasëse kundër bazave ushtarake amerikane dhe atyre franceze në

Bejrut, që kishin shkaktuar vdekjen e 241 ushtarëve amerikanë dhe 58

parashutistëve francezë. Organizata Hezb-Allah është përgjegjëse edhe për numrin

më të madh të rrëmbimit të aeroplanëve dhe qytetarëve të huaj në Liban gjatë

viteve të tetëdhjeta. Madje, një herë kjo organizatë kishte gabuar duke e rrëmbyer

edhe një diplomat rus. Në realitet, diplomati i rrëmbyer rus ishte liruar menjëherë

dhe që nga ajo kohë nuk ishte evidentuar ndonjë sulm tjetër i Hezb-Allahut kundër

diplomatëve të huaj në Liban339. Në këtë mënyrë ishte vazhduar me sulmet terror-

iste kundër rendit juridik

ndërkombëtar. Kështu, në vitin

1988, me ndihmën e Hezb-

Allahut, mbi Lockeribe të

Skocisë ishte rrëzuar një aero-

plan amerikan me 258 udhëtarë

dhe anëtarë të ekuipazhit. Në

vitin 1992 dhe 1994 ishin sul-

muar në Buenos Aires interesat

e ndryshme izraelite. Në sul-

min e parë kishin vdekur 29

persona, ndërsa gjatë sulmit të

dytë ishin masakruar 96 qyte- Ambasada Amerikane, Bejrut 18.04.1983

tarë340.

Bundesamt für Verfassungsschutz (Hg.): Extremistisch-islamische Bestrebungen in der Bundesrepublik Deutschland, Köln 1999, f. 30; Landesamt für Verfassungsschutz Niedersachsen: http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de 339Pas këtij rasti, Shërbimi Sekret Rus, e kishte rrëmbyer një udhëheqës të lartë të Hezb-Allahut. Pasi që e kishte rrahur dhe kastruar, e kishte njoftuar atë lidhur me të gjitha informacionet në dispozicion që kishin të bënin me sekretet më të larta të Hezb-Allahut. Pastaj udhëheqësi i kastruar ishte kthyer përsëri në Luginën Beka me kërcënimin „në qoftë se diplomati rus nuk lirohet brenda 24 orëve, atëherë informacionet në dispozicion do t’u ofrohen forcave izraelite dhe të gjithë udhëheqësit e Hezb-Allahut do të kastrohen“. Më gjerësisht: Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 164. 340Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 295.

338


197 :.

Gjatë 20 vjetëve të kaluara, organizata „Hezb-Allah“ është furnizuar rreg-

ullisht me armë nga Irani341. Sipas disa burimeve, vlera e përgjithshme e armatim-

it të sjellë nga Irani është mbi 100 milionë dollarë. Në këtë arsenal luftarak bën

pjesë edhe artileria e përbërë prej 8000 deri në 10.000 raketave 122 milimetra të

tipit Katjusha, si dhe disa raketa iraniane me rreze të shkurtra veprimi. Në arma-

timin e Hezb-Allahut janë të evidentuara edhe disa raketa antitanke ruse të tipit

Fagot dhe ato amerikane të tipit TOW. Gjatë vitit 2000, forcat e Hezb-Allah-ut

janë armatosur edhe me raketa kundërajrore të kalibrit 23 dhe 49 milimetra, me të

cilat mund të goditen edhe avionët specialë izraelitë342. Ky armatim, të cilin e pose-

don organizata „Hezb-Allah“ është shumë më i begatshëm sesa armatimi i

përgjithshëm luftarak, që kishte poseduar ndonjëherë Al-Qa´ida. Pa dyshim se

nëpërmjet fuqizimit të organizatës Hezb-Allah, Irani ishte përpjekur t’i forconte

pozitat e veta në rajon343. Sipas disa të dhënave, vlera e përgjithshme e ndihmave

të ndryshme iraniane për organizatën „Hezb-Allah“ është rreth 100 milionë dollarë

në vit344.

Mirëpo, pavarësisht nga kjo begati ushtarake dhe nga prania e mijëra pjesë-

tarëve të motivuar me ideologji radikale islamike dhe të stërvitur nga oficerët e

rregullt të ushtrisë iraniane, gjatë zhvillimeve të ndryshme politike të 20 vjetëve të

kaluara në Liban, nuk ishte dëshmuar ndonjë nivel i lartë ushtarak i Hezb-Allahut.

Për dallim nga aspekti i rregullt ushtarak, organizata Hezb-Allah kishte dëshmuar

profesionalitet të lartë në zbatimin e formave dhe metodave të ndryshme të

veprimit terrorist. Deri në vitin 2000 (kur ishte tërhequr Izraeli nga Jugu i Libanit)

organizata terroriste „Hezb-Allah“ e kishte zbatuar me sukses taktikën e sulmeve

vetëvrasëse, si formë të zhvillimit të luftës guerile. Gatishmëria për vetëflijim dhe

sulmet befasuese kundër banorëve dhe bazave të ndryshme izraelite në Liban, e

kishin shtuar pa masë autoritetin politik të Hezb-Allahut, madje edhe në komu-

nitetet e tjera fetare.

Pas përfundimit të luftës civile në Liban, kishte ndërruar edhe qëndrimi

politik i organizatës Hezb-Allah. Gjatë viteve të para të pasluftës, nuk ishte zhvil-

luar një politikë e konfrontimit të hapur me shtetin libanez dhe ishte flakur kërke-

sa radikale për themelimin e një republike islamike sipas modelit iranian në Liban.

Sipas të dhënave amerikane, Irani gjatë dekadave të fundit e kishte furnizuar Hezb-Allahun me armë në vlerë të 100 mil- ionë dollarëve. Më gjerësisht: Leader, Stefan; Wiencek, David: Drug money: the fuel for global terrorism, në: Jane´s Intelligence Review, 12 (2000), Nr. 2, f. 49-54 (f. 52). 342Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 163 343Blanford, Nicholas: Waiting Game, në librin: Jane´s Defence Weekly, 30. Oktober 2002, f. 19. Blanford: Hezb-Allah prepares, f. 29. 344Yves Dubitzky: Finanzierung des islamistischen Terrorismus, Forschungsarbeit, GRIN Verlag, München-Ravensburg 2008, f.35

341


Sipas këtyre qëndrimeve të moderuara politike, ishin ndërtuar disa qendra sociale,

si ajo e Hezb-Allah Ableger Jihad al-Binaa (Lufta për Rindërtimin), të cilat u

kishin ofruar ndihma humanitare edhe pjesëtarëve të komuniteteve të tjera fetare345.

Që nga viti 1992, orga-

nizata “Hezb-Allah”, ishte inte-

gruar në jetën politike, dhe

kishte marrë pjesë në zgjedhjet

parlamentare në Liban. Mirëpo

ajo nuk ishte demilitarizuar dhe

kishte vazhduar furnizimin e

rregullt të saj me armë ruse,

kineze dhe iraniane, të cilat

ishin përdorur gjatë luftës së

vitit 2006 në Liban. Forcat

luftarake të Hezb-Allahut janë

Baza ushtarake amerikane në Bejrut më 23.10.1983të përqendruara kryesisht në

Luginën Beka dhe në Bejrutin

jugor. Sipas të dhënave libaneze, organizata Hezb-Allah posedon 300 deri në 400

ushtarë aktivë të komanduar nga një udhëheqës fetarë. Ndërsa sipas të dhënave

perëndimore, organizata “Hezb-Allah” posedon 3500 deri në 5000 ushtarë aktivë

dhe rreth 20.000 rezervistë, të cilët zakonisht rekrutohen nga udhëheqësit fetarë të

„Hezb-Allahut“ të ardhur nga Irani346.

Shërbimi Federal i Informimit Gjerman, duke i shfrytëzuar kontaktet e mira

me Iranin, kishte ofruar shërbimin e vet duke ndërmjetësuar në lirimin, përkatë-

sisht ndërrimin e ish-oficerit izraelit, Tennenbaum që ishte burgosur nga Hezb-

Allahu, me qindra të burgosur politikë arabë, të cilët mbaheshin në burgjet

izraelite. Pas bisedimeve të filluara në vitin 2002 në Berlin dhe të vazhduara në

Liban, në vitin 2003 ishte arritur marrëveshja e dëshiruar.

Trendle, Giles: Hezb-Allah: Pragmatism and Popular Standing, në librin: Hollis, Rosemary; Shehadi, Nadim (Hg.): Lebanon on Hold. Implications for Middle East Peace, London 1996, f. 63-67 (f. 65). 341Sipas të dhënave amerikane, Irani gjatë dekadave të fundit e kishte furnizuar Hezb-Allahun me armë në vlerë të 100 mil- ionë dollarëve. Më gjerësisht: Leader, Stefan; Wiencek, David: Drug money: the fuel for global terrorism, në: Jane´s Intelligence Review, 12 (2000), Nr. 2, f. 49-54 (f. 52). 342Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 163 343Blanford, Nicholas: Waiting Game, në librin: Jane´s Defence Weekly, 30. Oktober 2002, f. 19. Blanford: Hezb-Allah prepares, f. 29. 344Yves Dubitzky: Finanzierung des islamistischen Terrorismus, Forschungsarbeit, GRIN Verlag, München-Ravensburg 2008, f.35 345Trendle, Giles: Hezb-Allah: Pragmatism and Popular Standing, në librin: Hollis, Rosemary; Shehadi, Nadim (Hg.): Lebanon on Hold. Implications for Middle East Peace, London 1996, f. 63-67 (f. 65). 346Erich Schmidt-Eenboom: BND: Der deutsche Geheimdienst im Nahen Osten: geheime Hintergründe und Fakten”, Herbig Verlag, München 2007, f. 210

345


199 :.

Sipas të dhënave të “Amnesty International“, më 12.07.2006, një grup i

armatosur i organizatës Hezb-Allah kishte depërtuar me mjete të blinduara në ter-

ritorin izraelit dhe kishte vrarë dy dhe rrëmbyer një ushtar izraelit347. Këtë incident

të papritur kufitar, Izraeli e kishte kuptuar si sulm ushtarak dhe kishte reaguar me

një operacion të gjerë luftarak kundër Libanit. Gjatë zhvillimit të këtij operacioni

të quajtur „Mbajtja e Premtimit“, ishin vrarë rreth 500 pjesëtarë të organizatës

“Hezb-Allah”, 1191 banorë dhe ushtarë libanezë si dhe 120 ushtarë izraelitë.

Ndërsa numri i personave të plagosur ishte mbi 5000. Gjatë zhvillimit të këtyre

luftimeve ishin zhvendosur edhe rreth një milion banorë të Libanit. Ky sulm

ushtarak ishte ndërprerë me 14.08.2006, sipas Rezolutës 1701 të Këshillit të

Sigurimit të KB348.

Pas vrasjes së ish-kryeministrit të Libanit, Rafik Hariris (më 14.02.2005), e

posaçërisht pas Luftës së fundit në Liban, Përkatësia fetare e popullit libanez

organizata “Hezb-Allah” ishte përpjekur

për rritjen e ndikimit të vet në jetën poli-

tike të vendit. Kështu, kjo organizatë

kishte mobilizuar edhe popullsisë shiite,

për ushtrim të dhunës kundër Druzëve, që

kishin organizuar protesta kundër dhunës

politike në vend dhe kishin kërkuar

largimin e forcave siriane nga Libani. Këto

forma të ushtrimit të dhunës, kishin

ndikuar në tensionimin afatgjatë të situatës

politike në Liban, që kishte eskaluar më

07, 11 dhe 12 maj të vitit 2008, kur ishin

zhvilluar konflikte të armatosura në mes

popullsisë shiite, sunite dhe druze, në

qytete të ndryshme të vendit349.Përkatësia fetare e popullit libanez. Sipas “marrëvesh-

Organizata “Hezb-Allah” është evi- jes kombëtare” të vitit 1943, ndarja e funksioneve

shtetërore dhe punësimi në administratën publikedentuar në listën e organizatave

dhe gru- bëhet sipas përkatësisë fetare të popullit libanez:

peve terroriste të ShBA-së. Mirëpo disawww.muz-online.de/middleeast/libanon.htm

shtete të Bashkimit Evropian këtë organi-

zatë nuk e konsiderojnë më si terroriste, por si një subjekt radikal politik, të një

shteti parlamentar, që përfaqësohet me 14 deputetë në parlamentin libanez350.

Amnesty International: AI: Hisbollah hat in Israel Kriegsverbrechen begangen, 14. September 2006 Yves Dubitzky: Finanzierung des islamistischen Terrorismus, München-Ravensburg 2008, f, 35 349Erich Schmidt-Eenboom: BND: Der deutsche Geheimdienst im Nahen Osten: geheime Hintergründe und Fakten”, Herbig Verlag, München 2007, f. 214 350UN-Liste der Individuen und Organisationen, welche den Taleban oder al-Qaida nahe stehen 29. Juli 2006

347 348


Padyshim se kjo organizatë e gëzon përkrahjen e një pjese të madhe të popullsisë

shiite, që është një e treta e popullsisë së Libanit351.

2.1. Kronikë e raporteve ndërmjet organizatave Al-Amal dhe Hezb-Allah

1984 Shkurt, Bejrut: Formacionet luftarake të Al-Amalit kishin pushtuar Bejrutin Perëndimor, të banuar kryesisht me popullsi myslimane shiite. 1985 08.03, Bejrut: Para selisë së Komandës Qendrore të Hezb-Allahut në Bejrutin Perëndimor, ishte ndërmarrë një aksion vetëvrasës me qëllim të likuidimit të udhëheqësit shpirtëror të organi- zatës Hezb-Allah, Mohammed Hussein Faldallah. Nga pasojat e shpërthimit të autobombës ishin vrarë 80 persona dhe ishin plagosur mbi 200 të tjerë. Maj, Bejrut: Formacionet e armatosura të organizatës “Al-Amal” i kishin rrethuar bazat palestineze në Bejrut. Gjatë një sulmi në kampet palestineze Sabra dhe Shatila, ishin vrarë qindra persona kryesisht të paarmatosur. Ky rrethim i forcave palestineze kishte zgjatur tri vjet. 1986 Dhjetor, Liban: Formacionet luftarake të organizatës “Al-Amal” kishin filluar një ofensivë të fuqishme kundër bazave të ndryshme palestineze në Liban, të cilat ishin dëmtuar rëndë, por nuk ishin pushtuar. 1987 Shkurt, Bejrut: Forcat e armatosura siriane kishin sulmuar pozicionet e Hezb-Allahut në jug të Bejrutit. 01.06, Bejrut: Vritet kryeministri libanez, Rashid Karami. 1988 Janar, Liban: Formacionet e armatosura të organizatës Al-Amal, në shenjë përkrahjeje ndaj kryengritjes së filluar palestineze kundër Izraelit, kishin ndërprerë rrethimin e bazave palestineze në Liban. Prill, Jugu i Libanit: Në mes formacioneve të armatosura të organizatës Al-Amal dhe atyre të Hezb-Allahut, kishte filluar një luftë e armatosur. Një muaj më vonë, forcat izraelite i kishin sulmuar pozicionet e Hezb-Allahut në Jug të Libanit. Ndërkaq, në Jug të Bejrutit forcat e Hezb- Allahut, të përkrahura nga OÇP-ja, kishin shënuar fitore kundër formacioneve të organizatës Al- Amal. Pas shpërthimit dramatik të kësaj lufte, kishin ndërhyrë edhe forcat siriane me qëllim të ndërprerjes së saj. Dhjetor, Liban: Përsëri kishte shpërthyer një konflikt i përgjithshëm në mes të organizatave kryesore fundamentaliste islamike shiite në Liban: Al Amal dhe asaj Hezb-Allah. 1989 16 Maj, Bejrut: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe ishte vrarë udhëheqësi fetar sunit në Liban, Sheik Hasan Khaled. 28.06, Jugu i Libanit: Një komando speciale izraelite, kishte rrëmbyer udhëheqësin e orga-

351 Amal Saad-Ghorayeb, profesoreshë e shkencave politike në Universitetin Amerikan në Bejrut, deklaron se të gjitha armët që mund të shkatërrohen dhe montohen përsëri, i dërgohen organizatës Hezb-Allah, përmes territorit sirian. Më gjërësisht Gilbert Achcar/Michel Warschawski: “Der 33 Tage-Krieg. Israels Krieg gegen Hisbollah im Libanon und seine Konsequenzen” Edition Nautilus, Hamburg 2007, f. 22.


201 :.

nizatës Hezb-Allah për Jugun e Libanit, Sheik Abdul Karim Obaid. 24.10, Taif, Arabia Saudite: Delegatët e zgjedhur të parlamentit libanez, ishin takuar në qytetin Taif të Arabisë Saudite. Ky takim i organizuar nga Liga Arabe kishte për qëllim aprovimin e ndërrimit të Kushtetutës libaneze, e cila kishte paraparë reduktimin e pozicioneve udhëheqëse të komunitetit të krishterë në Liban. 05.11, Bejrut: Konstituohet parlamenti libanez dhe kryetari i shtetit zgjedhet i krishteri Rene Moawad. 24.11, Bejrut: Vritet kryetari i porsazgjedhur libanez, Rene Moawad. 22.12, Jugu i Libanit: Shpërthen konflikt i përmasave të gjera në mes të formacioneve të armatosura Al-Amal dhe atyre Hezb-Allah. Më 8 janar 1990 arrihet marrëveshja për ndërprerjen e armiqësive. Në këtë vit kishte përfunduar lufta civile 13 vjeçare në Liban. 2006 Dhjetorë 2006/Janar 2007: Al-Amal së bashku me Hezb-Allah, organizojnë demonstrata të përbashkëta kundër qeverisë libaneze. 2008 07.05, Liban: Në shumë qytete të Libanit shpërthejnë konflikte të armatosura në mes anë- tarëve të organizatës Al-Amal dhe atyre Hezb-Allah. Gjatë këtyre konflikteve kishin humbur jetën rreth 50 persona.

2.2. Kronikë e sulmeve terroriste të organizatave Al Amal dhe Hezb-Allah

1983 10.04, Bejrut: Gjatë një sulmi vetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Bejrut kishin vdekur 57 persona dhe ishin plagosur 120 të tjerë. 23.04, Bejrut: Përsëri bëhet sulm vetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Bejrutin Perëndimor, dhe si pasojë vdesin 49 persona. 27.08, Vjenë: Rrëmbehet një aeroplan i kompanisë ajrore “Air France”, i cili fluturonte nga Vjena për në Teheran. Rrëmbyesit e paraqitur si „Luftëtarët për Çlirimin e Islamit” sipas versionit zyrtar „ishin burgosur“, në Teheran. 23.10, Bejrut: Gjatë dy sulmeve vetëvrasëse kundër bazave ushtarake amerikane dhe atyre franceze në Bejrut, kishin vdekur 241 marinsa amerikane dhe 58 parashutistë francezë. 12.12, Kuvajt: Gjatë sulmeve kundër Ambasadës Amerikane dhe asaj franceze në Kuvajt, ishin vrarë katër persona, ndërkaq ishin plagosur 60 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtyre sulmeve e kishte marrë Al-Dawa. 1984 Mars, Bejrut: Njësitet speciale Hezb-Allah e kishin rrëmbyer reporterin amerikan të CNN- it, Jeremy Levin, të cilin e kishin liruar pas 11 muajve. 20.09, Bejrut: Përsëri bëhet sulm vetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Bejrut, dhe për pasojë pati 14 të vrarë dhe mbi 30 persona të plagosur. 1985 05.03, Bejrut: Gjatë një sulmi vetëvrasës kundër udhëheqësit shpirtëror të Hezb-Allahut, Mohammed Hussein Faldallah kishin vdekur 80 dhe ishin plagosur mbi 200 persona. Sulmi ishte kryer para ndërtesës së komandës qendrore të Hezb-Allahut. 11.06, Bejrut: Terroristët islamikë shiitë, të udhëhequr nga Fawaz Younis kishin rrëmbyer aeroplanin jordanez, i cili fluturonte nga Bejruti për në Kajro. Të gjithë personat e rrëmbyer ishin


liruar. Më 13.09.1985, njëri nga rrëmbyesit Younis gjatë lundrimit të tij me një jaht luksoze në ujërat e Qipros, ishte rrëmbyer nga agjentët amerikanë dhe ishte dërguar në ShBA. 1992 16.02, Bejrut: Nga pasojat e një sulmi raketor izraelit, vritet Husein Musavi, udhëheqësi i organizatës Hezb-Allah në Liban. Gjatë këtij sulmi ishte vrarë edhe gruaja, djali dhe katër truprojat e tij. 17.10.1992, Berlin: Në një restorant të Berlinit vritet udhëheqësi i Partisë Demokratike Kurde (në Iran) Sadiq Sharafkindi dhe tre bashkëpunëtorët e tij. Autorët e veprës, anëtarë të Hezb- Allahut, kishin pranuar se kishin vepruar me kërkesë të Iranit. 1994 18. 06, Buenos Aires: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në Qendrën Kulturore të komunitetit çifut në Buenos Aires, kishin humbur jetën 85 persona dhe rreth 200 ishin plagosur. Pas hetimeve disavjeçare, autoritetet argjentinase e kishin akuzuar organizatën Hezb-Allah dhe komandantin e grupit “Quds” të Gardës Revolucionare të Iranit, Ahmad Vahidi, për planifikimin dhe kryerjen e këtij atentati. 1996 25.6, Dahran: Në një kompleks të banesave amerikane në Dahran të Arabisë Saudite, kishte shpërthyer një autocisternë e mbushur me eksploziv, që kishte shkaktuar vdekjen e 19 ushtarëve amerikanë dhe plagosjen e 240 bashkatdhetarëve të tyre. Për kryerjen e këtij sulmi ishte fajësuar organizata Hezb-Allah. 2000 Maj, Liban: Tërheqjen e forcave izraelite nga jugu i Libanit, Hezb-Allah e kishte festuar si fitore të luftës së saj kundër Izraelit. 2005 14.02, Bejrut: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe, kishte humbur jetën ish-kryeministri dhe industrialisti Rafik Hariri. Kjo vrasje kishte ndikuar në tërheqjen e 14.000 forcave siriane nga Libani, të stacionuara para 30 vjetëve. 12.12, Bejrut: Nga shpërthimi i një bombe ishte vrarë Gebrane Tueni, deputet i parlamentit dhe kryeredaktor i gazetës “An-Nahar”. 2006 21.11, Bejrut: Nga shpërthimi i një autokolone kishte humbur jetën ministri i Industrisë, Amin Gemayel. 2007 13.02, Bejrut: Një dit para përvjetorit të vrasjes së kryeministrit Hariri, në një autobus të qytetit kishte shpërthyer një bombë që kishte shkaktuar vdekjen e tre personave. 13.06, Bejrut: Nga shpërthimi i një autobombe, kishte humbur jetën deputeti antisirian, Walid Eido dhe nëntë persona të tjerë. 19.06, Bejrut: Sërish atentat kundër një deputeti antisirian. Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe e kishin humbur jetën Antonie Ghanem dhe pesë shoqëruesit e tij. 12. 12, Bejrut: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në Bejrutin Lindor, të banuar kryesisht me popullsi të krishterë, kishte humbur jetën gjenerali libanez Francois al-Hadsch, që kishte komanduar gjatë muajve të verës një ofensivë ushtarake kundër njësitit “Fatah al-Islam“ që kishin qenë të barrikaduar në një kamp palestinez në veri të Libanit. 2008 08.05, Bejrut. Kryetari i organizatës Hezb-Allah gjatë një fjalimi të tij e kishte akuzuar


203 :.

qeverinë libaneze se po zhvillon luftë kundër popullsisë shiite. 2009 08.07, Bejrut: Nga shpërthimi i një autobombe, kishte humbur jetën hetuesi Wissam Eid, një oficer i Shërbimit Sekret të Libanit dhe katër persona të tjerë.

3. Harakat Al - Muquawama Al - Islamiya

Lëvizja Kryengritëse Islamike (HAMAS)

HAMAS është shkurtesë e emrit Harakat al -

Muqawamah al – Islamiyah (Lëvizja e Kryengritjes

Islamike), e cila në gjuhën arabe () do të thotë entuzi-

azëm, vrull, ndërsa në atë hebreje ( ) dhunë. Lëvizja

Kryengritëse Islamike (HAMAS) ishte themeluar më

15.12.1987 nga udhëheqësi i qendrës islamike në Gazë,

Imam Sheik Ahmad Ibrahim Jassin352. Ky imam i entuziaz-

muar nga ideologjia panislame e Vëllazërisë Myslimane,

ishte përpjekur të formonte një forcë kryengritëse islamike, e cila do të ishte e aftë

t’i çlironte të gjitha territoret e okupuara dhe ato të aneksuara palestineze me qël-

lim të krijimit të një shteti islamik palestinez, i cili do t’i përfshinte të gjitha trojet

etnike dhe historike të tij353. Si troje palestineze, organizata HAMAS kupton tërë

Sheik Ahmad Ibrahim Jassin lindi në vitin 1936 në një fshat afër Askalonit, i cili gjendet në Bregun Negev. Nga pasojat e Luftës së Parë Arabo-Izraelite të zhvilluar në vitin 1948, familja e tij ishte detyruar të shpërngulej në Gazë. Gjatë studimeve teologjike në Universitetin al-Azhar të Kajros, Jassin ishte bërë anëtar i lëvizjes „Vëllazërimi Mysliman“. Pas fillimit të Intifadës palestineze të vitit 1987, Imam Jassin me ndihmën e disa anëtarëve të tjerë të Vëllazërimit Mysliman e kishte themeluar Lëvizjen e kryengritjes islamike, të regjistruar si organizatë humanitare me emrin Hamas (vrull, entuziazëm). Që nga themelimi i kësaj organizate, Imam Jassin ishte eksponuar me kërkesat e veta për likuidimin e kolaboracionistëve palestinezë dhe zhvillimin e kryengritjes së armatosur kundër Izraelit. Në vitin 1989, Jassin i hendikepuar që nga mosha e vet rinore (nga një fatëkeqësi sportive), ishte akuzuar për nxitje të vrasjes së disa kolaboracionistëve palestinezë dhe dy ushtarëve izraelitë. Në vitin 1991 një gjykatë izraelite e kishte dënuar Imam Jassin me burgim të përjetshën. Mirëpo, me ndërmjetësimin e mbretit të Jordanisë, Husein, në vitin 1997 ai ishte liruar nga burgu. Në të vërtetë, ky lirim ishte pjesë e marrëveshjes për ndërrimin e Immam Jassin me dy agjentë të Mosadit izraelit, që ishin burgosur në Jordani, pas përpjekjes për të vrarë udhëheqësin e lartë të Hamasit, Khaled Mishal. Pas lirimit të tij nga burgu, Jassin jo vetëm që nuk e kishte ndalur propagandën e vet kundërizraelite, por e kishte intensifikuar atë duke kërkuar vazhdimin e sulmeve vetëvrasëse kundër të gjitha objektivave izraelite. Nga shkaku i kërkesave të tilla publike, në vitin 2000 dhe 2001, pushteti automon palestinez i kishte shqiptuar Imam Jassinit masën preventive të paraburgimit shtëpiak. Mirëpo, nga presioni i fuqishëm popullor, këto masa të shqiptuara ishin pezulluar. Në shtator të vitit 2003, Shërbimi Sekret Izraelit ishte përpjekur ta vriste Sheik Ahmad Ibrahim Jassin (në të vërtetë ishte testuar reagimi popullor ndaj një vrasjeje të tillë eventuale). Kundër këtij atentati, që kishte shkaktuar vetëm plagosjen e lehtë të Jassinit, organizata Hamas ishte betuar për t’u hakmarrë. Mirëpo, në mëngjesin e datës 22.03.2004, pas lutjes së mëngjesit dhe dal- jes nga xhamia, nga një sulm i teledirigjuar raketor ishte goditur konvoi përcjellës i Sheik Ahmad Ibrahim Jassin, duke e shkaktuar vrasjen e Imamit dhe tetë truprojave të tij. 353Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 392.

352


territorin shtetëror izraelit dhe territoret palestineze të aneksuara nga Jordania354.

Në drejtim të realizimit të kësaj ëndrre politike, organizata HAMAS bashkëpunon

me disa organizata terroriste islamike në rajon, e sidomos me Al Qa’idën. Kështu,

në një rast Bin Ladeni kishte deklaruar: „Përpjekjet palestineze nuk duhet të

mbesin të vetmuara, por e tërë bota myslimane duhet ta ofrojë ndihmën e vet për

të themeluar shtete islamike kudo në botë”355.

Që nga themelimi i saj, organizata HAMAS

kishte kundërshtuar procesin e filluar paqësor për

zgjidhjen politike të problemit palestinez. Gjithashtu,

ajo e kishte kundërshtuar edhe përpjekjen e OÇP-së

për ruajtjen e monopolit të vet politik, si përfaqësuese

e vetme dhe legjitime e popullit palestinez. Konfliktet Flamuri i Hamasit

gjithnjë e më të acaruara politike në mes organizatës

islamike HAMAS dhe asaj palestineze Al- Fatah, në vitin 1988 ishin shndërruar

në përleshje të armatosura. Pas këtyre konflikteve të përgjakshme, organizata

HAMAS ishte larguar nga OÇP-ja dhe që nga ajo kohë vepron në mënyrë të

pavarur. Sheik Ahmad Ibrahim Jassin e kishte kundërshtuar edhe marrëveshjen e

vitit 1993, e cila e kishte paraparë themelimin e autoriteteve autonome

palestineze në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan dhe Gazë. Mirëpo, nga ndiki-

mi i presioneve të ndryshme nacionale dhe ndërkombëtare në qershor të vitit

2003 kjo organizatë e kishte aprovuar „Planin Paqësor për Lindjen e Afërt”, të

hartuar nga Bashkimi Evropian, Rusia dhe ShBA-ja356.

Me qëllim të përgatitjes së rrethanave për ardhjen e saj

në pushtet, organizata HAMAS që nga themelimi i saj, në ter-

ritore të ndryshme palestineze kishte filluar ndërtimin e një

infrastrukture të fuqishme shëndetësore, arsimore, kulturore

dhe sociale, duke ndërtuar qindra shkolla, çerdhe të fëmijëve,

spitale, xhami dhe ndërmarrje të vogla357. Pastaj ishte themelu-

ar edhe një fond i fuqishëm humanitar, nga i cili kishin përfi-

tuar të gjitha familjet e rrezikuara e sidomos ato të martirëve

palestinezë. Ky përkushtim i përgjithshëm social, e sidomos

kujdesi i lartë ndaj familjeve të martirëve palestinezë, kishte Abd al-Aziz Rantisi

ndikuar në shtimin e besimit dhe autoritetit politik të kësaj(1947-2004)

http://www.uni-protokolle.de/Lexikon/Hamas.html. Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 166. 356http://de.wikipedia.org/wiki/HAMAS. 357Analysen, How HAMAS became the Key to the Roadmap, Toni Karon, TIME Online edition, Juni 2003. 358Raport vjetor i Ministrisë së Punëve të Jashtme të ShBA-së, Patterns of Global Terrorism 2003 Report, http://globalsecu- rity.org/security/library/report/2004/pgt_2003/, i datës 29.04.2004.

354 355


205 :.

organizate. Kështu, në momentin aktual llogaritet se organizata HAMAS është

subjekti më i fuqishëm politik opozitar palestinez, i cili e gëzon simpatinë e rreth

40 % të popullit që jeton në territoret autonome358.

Të ardhurat buxhetore të organizatës HAMAS llogariten në 70 milionë dol-

larë, të realizuara nga kontributet e ndryshme vullnetare dhe ndihmat financiare

nga Irani, Siria, Arabia Saudite dhe nga disa shtete të tjera arabe. Në vitin 1989,

kjo organizatë kishte pranuar një ndihmë materiale nga Kuvajti në vlerë të 60 mil-

ionë dollarëve359.

Gjatë Intifadës së vitit 1991, HAMAS kishte themeluar Shërbimin e

Brendshëm Informativ dhe njësitin ushtarak “Brigadat e Izz-ad-Din al-Qassam”.

Në kuadër të këtyre brigadave veprojnë edhe grupet islamike, si “Studentët

Ayyash”, “Grupi i studentëve të inxhinier Jahya Ayyash”360, “Batalionet e Izz-ad-

Din al-Qassam” dhe “Forcat e e Izz-ad-Din al-Qassam”361.

Në dhjetor të vitit 1992, si

reagim ndaj vrasjes së dy

ushtarëve të vet, pushteti izraelit

kishte deportuar në jug të Libanit

415 të burgosur politikë, në

mesin e tyre edhe dy udhëheqës

kryesorë të organizatës HAMAS,

mjekun e fëmijëve, Abd al-Aziz

al-Rantisi, dhe kirurgun, Mahmut

al-Zahhar. Mirëpo, këta human-

Aktivistët e Hamasit në Gazë, Shkurt 2002istë gjatë qëndrimit të tyre në

Liban, kishin studiuar efektet e sulmeve vetëvrasëse të praktikuara nga organizata

terroriste islamike Hezb-Allah dhe mundësitë e zbatimit të një taktike të tillë në

rrethanat palestineze. Një vit më vonë, Rantisi kishte deklaruar: „Bota do të ndër-

rojë, por jo në të mirë të Izraelit”362.

Kështu kishte filluar intensifikimi i sulmeve vetëvrasëse kundër interesave

izraelite. Vetëm gjatë vitit 1996, nga sulmet e tilla vetëvrasëse, kishin vdekur 61

Publikim i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Izraelit, i datës 30.07.2003, www.mfa.gov.il/mfa/mfaarchive/ 2000_2009/2003/7/the+financial+sources+of+the+hamas+terror+organiza.htm. 360Jahya Ayyash ishte ekspert për montimin e bombave dhe komandant i brigadave Qassam. Më 05.01.1996, pikërisht në moshën e tij 30 vjeçare ishte likuiduar nga Shërbimi Sekret Izraelit, që aktivizoi shpërthimin e dëgjueses së telefonit në një kabinë publike në çastin kur Ayyash ishte duke zhvilluar një bisedë telefonike. Në varrimin e trupit të copëtuar të komandant Ayyash kishin marrë pjesë mbi 100.000 palestinezë.361Të emëruara në shenjë ideali ndaj Sheik Izz-ad-Din al-Qassam, themeluesit të grupeve të para terroriste islamike „Djalëria Myslimane”. Ky grup palestinez ishte themeluar në vitin 1928, ndërsa Qassam ishte likuiduar nga forcat angleze në vitin 1935. 362Islamic Palestine or Liberated Palestine? The Relationship between the Palestinian Authority and HAMAS, Reuven Paz, në librin: Peacewatch, 19. Juli 2001, Washington Institute for Near East Policy, Krahaso: Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 167.

359


qytetarë izraelitë. Ndërsa, gjatë tërë Intifadës së parë palestineze (1987-1993),

kishin vdekur rreth 200 dhe ishin plagosur mbi 1500 qytetarë izraelitë.

Pas një serie të fuqishme të sulmeve vetëvrasëse, në vitin 1997, dy anëtarë

të Shërbimit Sekret Izraelit, Mosad, nëpërmjet një gjilpëre milimetrike e kishin

helmuar me substanca të panjohura përfaqësuesin e organizatës HAMAS në

Jordani, Khalid Mishaal, i cili akuzohej për organizimin e këtyre sulmeve. Mirëpo

për fat të tij, dy atentatorët izraelitë ishin identifikuar dhe burgosur nga policia jor-

daneze. Përderisa fjala ishte për një aksion spektakular, për të cilin nuk kishte

zgjidhje mjekësia jordaneze, në interes të shpëtimit të jetës së këtij aktivisti islamik

palestinez, kishte ndërhyrë personalisht mbreti i Jordanisë, Husein. Falë mar-

rëveshjes së arritur me Izraelin, ishte dhënë medikamenti shërues për të helmuar-

in Khalid Mishaal dhe ishte liruar nga vuajtja e mëtejme e dënimit me burg, Sheik

Ahmad Jassin. Nga ana tjetër, ishin liruar edhe dy oficerët operativë të Shërbimit

Sekret Izraelit.

Mirëpo, pas disa aktiviteteve të palejuara politike dhe pas pretendimeve të

hapura territoriale ndaj Jordanisë, në vitin 1999, autoritetet e këtij shteti e kishin

mbyllur përfaqësinë e organizatës HAMAS në Aman dhe i kishin burgosur

udhëheqësit më të lartë të organizatës HAMAS, si Mishaal, Marzuq, Ghosheh, Izz

al-Rashq, Sami Khatir dhe Nazzal. Madje disa prej tyre (Mishaal, Ghosheh, al-

Rashq, Khatir) ndonëse kishin shtetësi jordaneze, ishin dëbuar nga Jordania363.

Pas lirimit të Sheik Ahmad Jassin nga burgu, edhe zëvendësi i tij, al-Rantisi

ishte përpjekur të kthehet në Palestinë. Mirëpo, ky përsëri ishte burgosur. Pas dy

vjetësh qëndrimi në burg, al-Rantisi që nga shtatori i vitit 2000 (kur kishte filluar

Intifada e dytë palestineze) kishte vepruar në liri si zëvendës, përkatësisht udhëhe-

qës i mirëfilltë i organizatës HAMAS364. Ky, edhe pse nuk ishte teolog i arsimuar,

gjithmonë i kishte arsyetuar dhe shpjeguar sulmet vetëvrasëse si „detyrë të rinisë

myslimane dhe vullnet i Allahut për shkatërrimin e Izraelit”365. Kështu, ky intelek-

tual islamik, duke e inkorporuar nacionalizmin palestinez me idetë emocional-

izuese të fundamentalizmit islamik, kishte arritur mobilizimin e qindra simpa-

tizuesve për kryerjen e aksioneve të ndryshme vetëvrasëse kundër Izraelit. Kështu

që, nga viti 1994 e deri në fund të vitit 2003, nga atentatorët islamikë (edhe anë-

tarë të Xhihadit Islamik Palestinez), janë ndërmarrë rreth 80 sulme vetëvrasëse, të

cilat e kanë shkaktuar vdekjen e 377 qytetarëve palestinezë.

www.terrorismanswers.org/groups/Hamas.html Abd al-Aziz al-Rantisi kishte qëndruar gjithsej 9 vite në burg. Dy vite edhe në burgun e administratës autonome palestineze. 365http://www.uni-protokolle.de/Lexikon/Hamas.html

363 364


207 :.

Pas intensifikimit të sulmeve

vetëvrasëse kundër popullsisë

izraelite, më 06.09.2003, ShBA-të e

kishinevidentuarLëvizjen

Kryengritëse Islamike HAMAS në

listën e grupeve dhe organizatave

terroriste ndërkombëtare. Disa ditë

më vonë edhe Bashkimi Evropian

dhe OKB-ja e kishin evidentuar këtë

organizatë si terroriste.Autobusi izraelit pas sulmit vetëvrasës në Haifa me 02.12.2001

dhe në Jerusalem më 18.08.2003Në shtator të vitit 2003, for-

cat izraelite ishin përpjekur ta vris-

nin Sheik Ahmad Ibrahim Jassin. Pas kësaj plagosjeje të lehtë trupore, Imam Jassin

dhe organizata e tij terroriste ishin betuar për t’u hakmarrë. Mirëpo, më 22 mars

2004, pas lutjes së mëngjesit dhe duke dalë nga xhamia, ishte vrarë Sheik Ahmad

Ibrahim Jassin dhe tetë truprojat e tij. Dy ditë më vonë, komandant gjeneral i orga-

nizatës HAMAS ishte emëruar Abd al-Aziz al-Rantisi. Edhe përkundër jetës ile-

gale dhe aktivitetit konspirativ, më 17.04.2004, ishte identifikuar pozicioni i Abd

al-Aziz al-Rantisit dhe me një sulm të telekomanduar raketor ishte shuar jeta e tij.

Një ditë më vonë, udhëheqja e mbetur e organizatës HAMAS kishte vendosur ta

mbante sekret emrin e udhëheqësit të ri të kësaj organizate366. Me këto vrasje, for-

cat izraelite dëshironin ta shkatërronin strukturën udhëheqëse të organizatës

HAMAS. Besohet se Shërbimi Sekret Izraelit ka depërtuar deri në strukturat më të

larta komanduese të kësaj organizate. Si udhëheqës potencial i organizatës

HAMAS, është Khalid Mishaal, i lindur në vitin 1956 afër qytezës Ramallah, njëri

nga themeluesit dhe kryetar i këshillit të përgjithshëm politik të Hamasit, që nga

viti 1966. Në evidencën e udhëheqësve potencialë të kësaj organizate figurojnë

edhe emrat e Mahmud al-Zahhar, Musa Abu Marzuq, Muhammad Nazzal dhe

Imad al-Alami.

Nga shtatori i vitit 2000 e deri në maj të vitit 2003, janë ndërmarrë 27 sulme

vetëvrasëse kryesisht kundër popullsisë civile izraelite, që kanë shkaktuar vdekjen

e rreth 200 personave367.

Në vitin 2004, sipas Planit Paqësor për Lindje të Afërt, ishte arritur një

armëpushim më mes autoriteteve autonome palestineze dhe Izraelit. Pas këtij

armëpushimi, kishte ndodhur edhe një sulm vetëvrasës në Jerusalem. Mirëpo me

366 367

www.aljazeera.net/news/arabic/2004/4/4-18-20.htm http://www.mfa.gov.il/MFA/Terrorism-+Obstacle+to+Peace/Terror+Groups/Hamas+terror+attacks+22-Mar-2004.htm


08.02.2005, ishte arritur përsëri një armëpushim dhe që nga ajo kohë HAMAS nuk

kishte qëndruar prapa ndonjë sulmi terrorist, por e kishte kritikuar ashpër kryetarin

palestinez për nënshkrimin e Marrëveshjes Paqësore me Izraelin. Në zgjedhjet e

25. 01. 2006, Al-Fatah e kishte humbur dominimin e vet në parlamentin palestinez.

Pas kësaj fitore të Hamasit, në të gjitha territoret autonome palestineze, kishte fil-

luar një konflikt i armatosur në mes fraksioneve të Al- Fatahut dhe Hamasit. Me

qëllim të pengimit të këtyre konflikteve, në shtator të vitit 2006, ishte themeluar

„Qeveria e Unitetit Nacional“, në krye të së cilës ishte emëruar zyrtari i lartë i orga-

nizatës HAMAS, Ismail Haniya. Pas nëntë muajve, për shkak të eskalimit të

dhunës politike në Gazë, ishte shpërndarë kabineti qeveritar. Pas disa përleshjeve

të armatosura, me 12.06.2007, njësitet e armatosura të HAMAS e kishin pushtuar

edhe selinë e organizatës Fatah në Gazë dhe që nga ajo kohë territorit palestinez

është ndarë në mes Hamasit që kontrollon Rripin e Gazës dhe Al-Fatah që kontrol-

lon Bregun Perëndimor të Lumit Jordan.

Sipas burimeve palestineze, gjatë zhvillimit të këtyre konflikteve organiza-

ta Hamas i kishte përdorur edhe automjetet shëndetësore dhe ato të mjeteve

informative për qëllime luftarake. Ndërsa sipas „Amnesty International“ gjatë

këtyre luftimeve kishte ardhur deri te burgosjet e shpeshta arbitrare, vrasjet dhe

torturimet e kundërshtarëve politikë.368

Sipas autoriteteve të ShBA-së, Hamas është një organizatë e korruptuar që

përhap idetë e „Vëllazërisë Myslimane“. Pas fillimit të luftës kundër Irakut, autoritetet

udhëheqëse të Hamas disa herë kishin bërë thirrje të gjithë myslimanëve në botë për

kryerjen e sulmeve terroriste kundër „agresorëve të krishterë dhe tiranë“369.

Në verën e vitit 2008, me ndërmjetësimin e qev-

erisë egjiptiane ishte arritur ndërprerja gjashtëmujore e

armiqësisë në mes fraksioneve të konfrontuara

palestineze. Këtë marrëveshje kryetari i organizatës

Hamas, Chalid Mashal, e kishte shpjeguar si „marrëvesh-

je taktike“ në luftë kundër Izraelit.

Gjatë vitit 2005, forcat e Hamasit kishin gjuajtur

190 raketa të tipit Kassam në drejtim të Izraelit. Një vit më

vonë, territori izraelit ishte goditur me 1190 raketaKhalid Mishaal

Kassam. Ndërsa në vitin 2007, vendbanimet e ndryshme

izraelite ishin atakuar me 1115 raketa Kassam dhe 1435 predha tjera artilerike.

Sulmet e tilla kishin vazhduar edhe në vitin 2008, duke gjuajtur 1500 raketa Kassam

368 369

Joseph Croitoru: Hamas. Der islamische Kampf um Palästina. Beck, München 2007, f. 49 Khaled Abu Toameh: Beloved Saddam, strike Tel Aviv,’ Palestinians chant in West Bank rallies, in: Jerusalem Post Online, 19. Januar 2003; Krahaso: Hamas to Muslims: Attack US targets, The Jerusalem Post, 8. November 2006


209 :.

Sulmet raketore të Hamasit kundër qyteteve izraelitedhe 1600 predha të ndryshme

artilerie në drejtim të

territorit izraelit. Si reagim

ndaj këtyre sulmeve, më 27

dhjetor 2008, forcat izraelite

kishin filluar operacionin

“CastLead”kundër

pozicioneve të Hamasit në

Gazë.Ky operacionin

ushtarak që kishte filluar me

një bombardim intensiv të

Rripit të Gazës dhe kishte

përfunduar më 18 janar

2009, kishte shkaktuar 13

izraelitëdhe1300

palestinezë të vrarë dhe rreth

20.000 shtëpi të dëmtuara370. Burimi: Cordesman, The Gaza War, A Strategic Analysis, CSIS, 2-2009, Washington, f. 14

Këto shkatërrime kishin

nxitur reagimin e grupeve të

ndryshme ndërkombëtare për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut që kishin

akuzuar Hamasin dhe Izraelin për kryerjen e krimeve të luftës dhe kishin bërë thirrje

për ndalimin e furnizimit të tyre me armë371.

3.1. Kronikë e përmbledhur e sulmeve terroriste të Hamasit

1987 Dhjetor, Palestinë: Fillon Intifada e parë palestineze. 1989 Shkurt, Palestinë: Një komando e Hamasit kishte rrëmbyer dhe pas disa ditësh e kishte vrarë ushtarin izraelit, Avi Sasportas. Maj, Palestinë: Përsëri një komando e Hamasit e kishte rrëmbyer dhe vrarë një ushtar izraelit. 1990 Korrik, Tel-Aviv: Gjatë një sulmi terrorist në plazhin e Tel-Avivit, ishte vrarë turistja kanadeze, Marnie Kimelman. 14.12, Xhaffa: Një grup i armatosur i anëtarëve të Hamasit i kishte vrarë tre punëtorë izraelitë, të punësuar në një fabrikë të metaleve në Xhaffa.

370 371

Anthony H. Cordesman, The Gaza War, A Strategic Analysis, CSIS, 2-2009, Washingtn, f. 13 ”Scale of Gaza destruction emerges” BBC News, January 19, 2009.


1991 Tetor, Izrael: Një komando e Hamasit kishte vrarë ushtarët izraelitë, Aaron Agmon Klijami dhe Shumel Michaeli. 1992 17.05, Bet Leheja: Disa atentatorë të Hamasit e kishin vrarë David Cohen, banor i fshatit Moshav Te´ashur. 24.05, Bat Jam: Një aktivist i organizatës Hamas, kishte therur me thikë vajzën izraelite 15 vjeçe, Helena Rapp nga Bat Jam. 27.05, Gush Katif: Një anëtar i organizatës Hamas, që kishte ardhur nga Dir el-Balah, kishte therur me thikë Rabinin e fshatit Darom të Gazës, Shimon Biran. 12.12, Jerusalem: Një komando e Hamasit e kishte rrëmbyer nënoficerin Nissim Toledano nga Lod dhe si kusht për lirimin e tij kishte kërkuar lirimin nga burgu të udhëheqësit të Hamas, Ahmed Jassin. Tri ditë më vonë ishte gjetur trupi i copëtuar i Toledanos. 1993 01.07, Jerusalem: Një aktivist i Hamasit kishte plagosur një djalë dhe kishte therur tri gra izraelite. 24.09, Basra: Në një plantacion të pemëve afër fshatit Basra, Brigadat Iz a-Din al Kassam, kishin vrarë Yigal Vaknin. 09.10, Vadi Kelt: Në shkretëtirën Vadi Kelt ishin gjetur trupat e vdekur të Dror Forer dhe Aran Bachar. Përgjegjësinë për vrasjen e tyre e kishte marrë organizata Hamas dhe Xhihadi Islamik Palestinez. 21.10, Gaza: Dy aktivistë të maskuar të organizatës Hamas e kishin vrarë udhëheqësin lokal të OÇP-së Assad Saftawi (mik personal i Jassir Arafatit). 07.11, Hebron: Një aktivist i organizatës Hamas, kishte vrarë Efraim Ayubi, shofer personal i Rabin Chaim Druckman, nga Kfar Darom. 01.12, El Bireh: Gjatë pritjes së ndihmës së kërkuar teknike për riparimin e një defekti në veturë, në një rrugë afër El Bireh ishin vrarë Shalva Ozana dhe Yitzhak Weinstock. Përgjegjësinë për këto vrasje gjakmarrëse e kishin marrë Brigadat Iz a-Din al Kassam. Disa ditë më parë forcat izraelite e kishin vrarë udhëheqësin lokal të Hamasit, Imad Akel. 06.12, Hebron: Në afërsi të Hebronit, një komando e Hamasit e kishte vrarë Mordechai Lapid dhe djalin e tij. 18.12, Gazë: Në një pritë të befasishme vritet komandanti i Njësive Speciale Izraelite (Izraeli Defense Forces) Lojtnan Kolonel Meir Mintz. 22.12, Ramallah: Organizata Hamas kishte marrë përgjegjësinë për vrasjen e Eliahu Levin dhe Meir Mendelovitch. 1994 14.01, Erez: Në zonën industriale të Erezit, një aktivist i Hamasit e kishte therur me thikë Grigory Ivanovin. 19.02, Samaria: Gjatë vozitjes në autostradën Samaria, nga vetura e një aktivisti të Hamasit ishte vrarë shtetasi izraelit, Zipora Sasson. 06.04, Afula: Në qytetin Afula, afër një autobusi përplot me udhëtarë, kishte shpërthyer një autobombë. Nga pasojat e këtij shpërthimi të fuqishëm kishin vdekur nëntë udhëtarë dhe ishin plagosur 51 të tjerë. Sipas një komunikate të organizatës Hamas, ky sulm vetëvrasës kishte qenë reagim hakmarrës ndaj masakrës së 25.02.1994, kur një ekstremist izraelit kishte vrarë 29 besim- tarë myslimanë gjatë lutjeve të tyre fetare në Xhaminë e Ibrahimit, në Hebron.


211 :.

7.04, Ashdod: Gjatë pritjes së autobusit në Ashdod ishte vrarë Yishai Gadassi. Kalimtarët e rastit e kishin identifikuar dhe e kishin vrarë atentatorin. 13.04, Hadera: Sulm vetëvrasës në qytetin Hadera. Në një autobus lokal izraelit, ishte aktivizuar eksplozivi i fshehur në trupin e një aktivisti të organizatës Hamas: gjashtë persona të vrarë dhe 25 të plagosur. 20.04, Beit Hanina: Një atentator i Hamasit, i veshur me rroba fetare izraelite, kishte vrarë ushtarin izraelit, Shachar Simani. 14.08, Kissufim: Në një pusi afër Kissufim, ishte vrarë Ron Soval. 09.10, Jerusalem: Në Nahalat Shiva´a (lagje tregtare e Jerusalemit), dy anëtarë të Hamasit kishin hapur zjarr kundër kalimtarëve të rastit, duke vrarë dy persona dhe duke plagosur 14 të tjerë. Njëri atentator vritet, ndërsa tjetri burgoset. 19.10, Tel-Aviv: Në autobusin e linjës rrugore Nr.5, kishte shpërthyer eksplozivi i fshehur në trupin e një martiri të organizatës Hamas: 22 udhëtarë të vrarë dhe 48 të plagosur. 25.12, Jerusalem: Në stacionin e autobusëve afër International Convention Centers të Jerusalemit, një aktivist i Hamasit kishte aktivizuar bombën e fshehur në trupin e tij, nga shpërthi- mi i së cilës ishin plagosur 13 persona. 1995 24.07, Tel-Aviv: Në autobusin lokal, i cili qarkullonte në drejtim të Ramat Gan, afër Tel- Avivit, ishte aktivizuar një bombë e fshehur në trupin e një aktivisti të Hamasit, nga e cila u vranë shtatë persona, kurse 12 të tjerë u plagosën. 21.08, Jerusalem: Në një autobus të mbushur plot me udhëtarë, i cili qarkullonte në zonën qendrore të Jerusalemit, kishte shpërthyer një bombë e fshehur gjithashtu në trupin e një aktivisti të Hamasit: pesë persona të vrarë dhe mbi 100 të plagosur. 1996 Janar: Shërbimi Sekret Izraelit kishte likuiduar komandantin dhe ekspertin e mjeteve eksplozive të Hamasit, Yahya Ayyash. Në një telefon publik ishin montuar rreth 60 gramë eksploziv plastik dhe në çastin kur komandanti Ayyash kishte thirrur një numër të telefonit, kishte shpërthy- er dëgjuesja, duke i copëtuar kokën. 25.02, Jerusalem, Ashkelon: Në qendër të Jerusalemit, në autobusin e linjës lokale Nr. 18, kishte shpërthyer një bombë e fshehur në trupin e një aktivisti të Hamasit: 23 persona të vrarë dhe 50 të plagosur. Në të njëjtën kohë, në stacionin e autobusëve në Aschkalon, një aktivist tjetër i Hamasit, i veshur me rroba fetare izraelite kishte aktivizuar një sasi të madhe eksplozivi të fshehur në trupin e tij: tre persona të vdekur dhe 31 të plagosur. 03.03, Jerusalem: Një aktivist i Hamasit e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij, duke shkaktuar vdekjen e 19 udhëtarëve të një autobusi lokal izraelit ( ndër të cilët tre ushtarë izraelitë, një turist nga Etiopia dhe gjashtë punëtorë nga Rumunia) dhe plagosjen e 10 të tjerëve. 04.03, Tel-Aviv: Në qendrën tregtare të Jerusalemit Dizengoff, një aktivist i Hamasit kishte aktivizuar eksplozivin në bagazhin e tij, duke shkaktuar vdekjen e 13 personave dhe plagosjen e mbi 100 të tjerëve. Pas këtij sulmi, organizata Hamas kishte treguar gatishmëri për të biseduar me Izraelin. 13.05, Beth El: Disa persona, të veshur me rroba tradicionale arabe, kishin hapur zjarr kundër një autobusi të studentëve izraelitë, duke shkaktuar vrasjen e David Boim dhe plagosjen e tre të tjerëve. Për kryerjen e këtij sulmi terrorist ishte akuzuar Hamasi. 1997 21.03, Tel-Aviv: Një aktivist i Hamasit kishte hyrë në kafenenë Apropos të mbushur plot


me vizitorë dhe e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij: katër persona të vdekur, dhe mbi 50 të plagosur. 30.07, Jerusalem: Në tregun Mehani-Yehuda, i cili gjendet në perëndim të Jerusalemit, dy atentatorë palestinezë në të njëjtën kohë kishin bërë vetëvrasje, duke shkaktuar vdekjen edhe të 15 personave dhe plagosjen e rreth 160 të tjerëve. Për kryerjen e këtij sulmi ishte akuzuar Hamasi. 04.09, Jerusalem: Në një shëtitore të Jerusalemit, tre aktivistë të Hamasit, në të njëjtën kohë i kishin aktivizuar bombat e fshehura në trupat e tyre, duke shkaktuar vdekjen e tetë personave dhe plagosjen e mbi 200 të tjerëve. 1998 5.08, Yitzhar: Një komando e Hamasit i kishte vrarë dy banorë të qytezës Yitzhar, Harel Bin-Nun e Shlomo Leibman. 20.08, Tel Rumeiyda: Një aktivist i Hamasit kishte vrarë Rabinin Shlomo Raanan. Tetor, Izrael: Lirohet nga burgu themeluesi dhe udhëheqësi i Hamasit, Sheik Ahmad Ibrahim Jassin. 19.10, Beersheva: Gjatë kohës së zhvillimit të bisedimeve paqësore në mes palës izraelite dhe asaj palestineze në Wye Plantation, një aktivist i Hamasit kishte hedhur disa granata dore kundër disa banorëve të qytetit Beersheva, që kishin shkaktuar plagosjen e 65 personave. 29.10, Kfar Darom: Në vendbanimin izraelit, Kfar Darom, një aktivist i Hamasit kishte aktivizuar bombën e fshehur në trupin e tij në çastin kur afër tij ishte ndalur një autobus me nxënës izraelitë: një person i vrarë dhe tre të plagosur. 1999 10.08, Nahshon: Një aktivist i Hamasit, e kishte ngarë me shpejtësi të madhe veturën e tij, Fiat Uno në drejtim të udhëtarëve izraelitë, që pritnin autobusin në një stacion afër qytetit Nahshon. Vritet atentatori dhe plagosen gjashtë persona kryesisht ushtarakë. 05.09, Tiberias: Gabimisht ishte aktivizuar eksplozivi i fshehur në trupat e tre aktivistëve të Hamasit, duke shkaktuar vdekjen e tyre dhe plagosjen e katër personave të tjerë. 07.11, Netanjah: Një ditë para rifillimit të bisedimeve paqësore palestinezo-izraelite, në hyrje të një banke në Netanjah, kishin shpërthyer tri bomba, të cilat kishin shkaktuar plagosjen e 33 personave. 2001 04.03, Netanjah: Një aktivist i Hamasit, i cili udhëtonte me autobusin e mëngjesit, afër tregut të qytetit Netanjah, kishte aktivizuar bombën e fshehur në bagazhin e vet: tre persona të vrarë dhe 66 të plagosur. 22.04, Kfar Saba: Në lagjen Kfar Saba, e cila gjendet në veri të Tel-Avivit, një aktivist i Hamasit kishte hyrë në mesin e udhëtarëve, që pritnin autobusin e parë të mëngjesit dhe e kishte aktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij. Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëm kishte vdekur një mjek dhe ishin plagosur 39 persona. 18.05, Netanjah: Në hyrje të qendrës tregtare të qytetit Netanjah, një atentator vetëvrasës i Hamasit kishte aktivizuar eksplozivin plastik të fshehur në trupin e tij: gjashtë persona të vrarë dhe mbi 100 të plagosur. Pas këtij sulmi kishte pasuar një aksion hakmarrës i ushtrisë izraelite në Ramallah, Tulkarem dhe Nablus. 09.08, Jerusalem: Në kohën e drekës, një aktivist i Hamasit kishte hyrë në Picerinë “Sbarro”, e cila gjendet në rrugën Jaffa të Jerusalemit dhe e kishte aktivizuar eksplozivin plastik të fshehur në trupin e tij: 15 persona të vrarë e mbi 90 të plagosur. Vetëm disa ditë më parë ishte penguar një sulm vetëvrasës kundër vizitorëve të këtij lokali.


213 :.

02.12, Haifa: Në qytetin bregdetar izraelit, Haifa, një aktivist i Hamasit kishte hyrë në një autobus izraelit dhe në çastin kur kishte paguar biletën e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij: 15 persona të vrarë dhe mbi 40 të plagosur. Në të njëjtën ditë, në qytetin e Gazës ishte vrarë një banor izraelit dhe ishin plagosur pesë të tjerë. 09.12, Haifa: Në një rrugë të frekuentuar të qytetit Haifa, një aktivist i Hamasit kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij: 26 persona të plagosur. 12.12, Emanuel: Në një rrugë afër qytezës Emanuel, e cila gjendet afër qytetit Nablus, një komando e Hamasit e kishte ndalur autobusin izraelit me 52 udhëtarë. Në çastin kur udhëtarët e paarmatosur kishin filluar të iknin në mënyrë të organizuar, ishte hapur zjarr në drejtim të tyre: 10 persona të vdekur dhe 31 të plagosur. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishin marrë edhe martirët “Al- Aksa”. Në të njëjtën ditë ishin kryer edhe dy sulme vetëvrasëse në Gazë, duke plagosur katër persona. Pas këtyre sulmeve, kishte filluar një ofensivë e madhe e forcave izraelite kundër pozicioneve palestineze në Gazë dhe Bregun Perëndimor të Lumit Jordan. 2002 25.01, Tel-Aviv: Në stacionin e vjetër të autobusëve të Tel-Avivit, kishte shpërthyer eksplozivi i fshehur në trupin dhe motoçikletën e një atentatori të Hamasit, duke plagosur edhe 25 izraelitë. Në mbrëmje ishte likuiduar një udhëheqës lokal i Hamasit. 27.01, Jerusalem: Në qendër të Jerusalemit perëndimor, para picerisë “Sbarro”, një atentator vetëvrasës i Hamasit kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij, duke vrarë një person dhe duke plagosur 99 të tjerë. 06.02, Hamra: Dy anëtarë të Hamasit, duke shfrytëzuar errësirën, kishin sulmuar vendbanimin izraelit, Hamra, duke vrarë dy gra dhe një burrë izraelit. 07.03, Atzmona: Një terrorist i Hamasit kishte vrarë pesë nxënës 18 vjeç, të një klase të gjimnazit ushtarak të Atzmona në Gush Katif dhe kishte plagosur 23 të tjerë. 09.03, Jerusalem, Netanjah: Në kafenenë Moment, e cila gjendet afër rezidencës së kryeministrit izraelit, Sharon, kishte ndodhur një sulm i fuqishëm vetëvrasës. Krahas atentatorit palestinez, kishin vdekur edhe 11 qytetarë izraelitë dhe ishin plagosur 54 të tjerë. Në të njëjtën kohë, në një qendër tregtare të qytetit Matanja, dy atentatorë të Hamasit kishin hapur zjarr kundër kalimtarëve të rastit, duke vrarë 10 persona dhe plagosur 40 të tjerë. 27.03, Netanjah: Gjatë një sulmi vetëvrasës në Hotel Parkun e qytetit Netanjah, kishin vdekur 30 persona dhe ishin plagosur 150 të tjerë. 28.03, Alon Moreh: Një komando terroriste e Hamasit kishte sulmuar vendbanimin izraelit, Alon Moreh, duke vrarë katër anëtarë të një familjeje izraelite dhe duke plagosur tre fqin- jë të tyre. 31.03, Haifa: Në orën 14:45, në një restorant izraelit të mbushur plotë me mysafirë, kishte shpërthyer eksplozivi i fshehur në trupin e një anëtari të Hamasit, duke vrarë 15 persona dhe duke plagosur 35 të tjerë. 10.04, Yagur Junction: Në një autobus, i cili qarkullonte nga qyteti Haifa në drejtim të Yagur Junction, kishte shpërthyer një bombë e fshehur në çantën e një atentatori vetëvrasës, duke shkaktuar vdekjen e tetë personave dhe plagosjen e 22 të tjerëve. 27.04, Adora: Dy aktivistë të Hamasit, të veshur me rroba ushtarake izraelite, kishin hyrë në vendbanimin izraelit Adora, i cili gjendet afër qytetit Hebron dhe kishin vrarë katër banorë izraelitë dhe kishin plagosur shtatë të tjerë. 07.05, Rishon Le Zion: Në hallën sportive “Sheffield Club”, e cila gjendet në lagjen jugore të Tel-Avivit, Rishon Le Zion, gjatë një manifestimi sportiv ishte kryer një sulm vetëvrasës, i cili e


kishte shkaktuar vdekjen e 15 personave dhe plagosjen e mbi 60 të tjerëve. 19.05, Netanjah: Një aktivist i Hamasit, në një qendër tregtare të qytetit Netanjah, kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në çantën e tij, duke shkaktuar vdekjen e tre personave dhe plagosjen e 59 të tjerëve. 08.06, Karmei Tzur: Tre anëtarë të Hamasit i kishin vrarë katër shtetas izraelitë dhe i kishin plagosur pesë të tjerë. 18.06, Patt Intersection – Jerusalem: Sulm vetëvrasës në një autobus izraelit: 19 persona të vrarë dhe 52 të plagosur. 16.07, Emmanuel: Përsëri sulm vetëvrasës kundër udhëtarëve të një autobusi izraelit: nëntë persona të vrarë dhe 17 të plagosur. Korrik, Gazë: Nga një sulm i telekomanduar raketor (lëshuar nga një aeroplan luftarak F- 16) ishte vrarë njëri nga udhëheqësit e Hamasit, Sheuh Salah Shehada dhe 14 bashkëpunëtorë të tij. Pas kësaj vrasjeje, udhëheqësi i Hamasit, Sheik Ibrahim Jassin, ishte betuar për t’u hakmarrë. 31.07, Mount Scopus, Jerusalem: Në lokalet e ndryshme të universitetit izraelit kishin shpërthyer bomba të montuara, duke vrarë nëntë persona (kryesisht studentë) dhe duke plagosur 86 të tjerë. 04.08, Meron Junction: Në orën 08.45 në autobusin Nr. 361, i cili qarkullonte në relacionin Haifa-Meron, kishte shpërthyer eksplozivi i fshehur në trupin e një aktivisti të Hamasit, duke vrarë nëntë udhëtarë dhe duke plagosur 40 të tjerë. 19.09, Tel-Aviv: Përsëri sulm vetëvrasës kundër udhëtarëve të pafajshëm të një autobusi izraelit: gjashtë persona të vrarë dhe 59 të plagosur. 10.10, Bar Ilan Junction, Ramat Gan: Bilanci i një sulmi vetëvrasës kundër udhëtarëve të një autobusi në Bar Ilan Junction afër Ramat Gan, ishte: një person i vrarë dhe 16 të plagosur. 21.11, Jerusalem: Sulm vetëvrasës kundër udhëtarëve të një autobusi në Jerusalem: 11 persona të vrarë dhe mbi 50 të plagosur. 2003 05.03, Haifa: Një aktivist i Hamasit kishte aktivizuar bombën e fshehur në trupin e tij, duke vrarë 17 udhëtarë të një autobusi izraelit dhe duke plagosur 40 të tjerë. 07.03, Kirjat Arba: Dy aktivistë të Hamasit, të veshur me rroba fetare izraelite, kishin sulmuar banorët e tubuar të fshatit izraelit, Kirjat Arba, duke vrarë dy dhe duke plagosur gjashtë të tjerë. Nga forcat izraelite ishin likuiduar edhe atentatorët. 15.04, Karni crossing: Një atentator palestinez, i identifikuar si anëtar i Hamasit, kishte shtënë me armë zjarri në drejtim të qytetarëve izraelitë në Karni crossing, duke vrarë dy dhe duke plagosur shtatë të tjerë. Atentatori palestinez ishte likuiduar nga forcat policore izraelite. 16.05, Hebron: Nethanel Azouri, 33 vjeç, anëtar i organizatës Hamas, në orën 07.30, në një lagje të Hebronit me revolen e tij M-16, kishte vrarë një qytetar izraelit dhe kishte plagosur tre të tjerë. Edhe kësaj radhe, atentatori palestinez ishte likuiduar nga forcat policore izraelite. 17.05, Hebron: Aktivisti i Hamasit, studenti 21 vjeç, Fuad Qawasmeh, kishte vrarë veten dhe dy qytetarë izraelitë. 18.05, Jerusalem: Në orën gjashtë të mëngjesit, kishte shpërthyer një bombë e fshehur në trupin e një aktivisti të Hamasit, duke vrarë shtatë dhe duke plagosur 21 udhëtarë të një autobusi. 25.05, Netzarim, Gazë: Një palestinez kishte hedhur një granatë dore në një autobus izraelit. Nga shpërthimi i saj ishin plagosur nëntë udhëtarë. 11.06, Jerusalem: Abdel Madi Shabneh, 18 vjeç nga Hebroni, në një autobus izraelit, kishte aktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij: 17 persona të vrarë dhe mbi 50 të plagosur.


215 :.

12.08, Ariel: Një atentator vetëvrasës 18 vjeç, në çastin kur afër Arielit kishte kërkuar të zbriste nga autobusi, kishte aktivizuar një bombë, e cila e kishte shkaktuar vdekjen e dy udhëtarëve izraelitë dhe plagosjen e katër të tjerëve. 19.08, Jerusalem: Në orën 21, në një autobus lokal, i cili qarkullonte në drejtim të qendrës së Jerusalemit, kishte shpërthyer një bombë e Hamasit. Së bashku me atentatorin vetëvrasës, kishin vdekur edhe 24 qytetarë izraelitë dhe ishin plagosur 102 të tjerë. 08.09, Jerusalem: Në një kafene të Jerusalemit ishte kryer një sulm vetëvrasës: tetë persona të vrarë dhe 31 të plagosur. 2004 14.03, Ashdod: Nga shpërthimi i eksplozivit në portin izraelit Ashdod, kishin humbur jetën dhjetë persona dhe ishin plagosur 16 të tjerë. 21.03, Gazë: Nga një sulm i telekomanduar raketor ishte vrarë themeluesi dhe udhëheqësi i organizatës Hamas, Sheik Ibrahim Jassin. 17.04, Gazë: Vritet komandanti i porsazgjedhur i Hamasit, Abdel Aziz Rantisi së bashku me djalin dhe një truprojë të tij. 31.08, Beer-Sheba: Nga shpërthimet e bombave të fshehura në trupat e dy „udhëtarëve“ që udhëtonin me autobusin Nr. 6 dhe Nr. 12, në rrugët kryesore të qytetit Beer-Sheba dhe Rager Blvd kishin humbur jetën 16 persona dhe plagosur rreth 100. 07.12, Corssing Karni: Nga shpërthimi i një bombe në qytetin Corssing Karni të Gazës, ishte vrarë një person së bashku me qenin e tij dhe ishin plagosur katër ushtarë izraelitë. 2005 18.01, Katif: Nga shpërthimi i një bombe të fshehur në trupin e një atentatori, kishte humbur jetën një oficer izraelit dhe ishin plagosur tre të tjerë. 13.05, Karni: Disa minuta para mbylljes se vendkalimit kufitar në Karni, në anën palestineze të kufirit, ishte aktivizuar një mjet shpërthyes që kishte shkaktuar vdekjen e gjashtë izraelitëve dhe tre palestinezëve. 28.08, Beer-Sheba: Para hyrjes në stacionin e autobusëve, ishte aktivizuar mjeti shpërthyes që ishte fshehur në trupin e një palestinezi. Nga pasojat e këtij shpërthimi ishin plagosur rreth 50 persona. 2008 04.02, Dimona. Në qendrën tregtare në Dimona ishte kryer një aksion vetëvrasës që kishte shkaktuar vdekjen e një personi dhe plagosjen e 38 të tjerëve. Para aktivizimit të bombës së dytë, policia e kishte likuiduar atentatorin. 14.05, Askalonin: Nga shpërthimi i një rakete iraniane që ishte lansuar nga rripi i Gazës, ishin plagosur 14 persona. Autoritetet izraelite ishin kërcënuar me hakmarrje.

4.Xhihadi Islamik Palestinez

4. Xhihadi Islamik Palestinez

Harakat al-Jihad al-Islami al-Filastini

Xhihadi Islamik Palestinez fillimisht ishte paraqitur si lëvizje e studentëve

palestinezë, që studionin në Egjipt. Disa studentë palestinezë gjatë studimeve të


tyre në Egjipt, kishin rënë në kontakt me ideologjinë dhe me aktivistë të organiza-

tës radikale islamike, „Vëllazëria Myslimane“. Të entuziazmuar nga ideologjia e

tillë dhe të inspiruar nga propaganda e fuqishme e aktivistëve të saj, në vitin 1979,

një grup intelektualësh të rinj palestinezë, të udhëhequr nga Fathi al-Shiqaqi, Abd

al-Aziz Auda dhe Bashir Musa, ishin kthyer në atdhe dhe kishin formuar Xhihadin

Islamik Palestinez, sipas modelit të atij egjiptian, të themeluar në vitin 1970.

Që në vitet e para të themelimit, Xhihadi Islamik Palestinez i kishte formuar

bazat e veta në të gjitha territoret e okupuara palestineze. Mirëpo, masivizimi i

shpejtë i këtij grupi terrorist ishte frenuar në vitin 1988, kur autoritetet izraelite

kishin dëbuar në Liban disa udhëheqës të lartë të Xhihadit Islamik Palestinez, në

mesin e tyre edhe Abd al-Aziz Auda dhe Bashir Musan. Pastaj në vitin 1995, ishte

likuiduar në Maltë edhe komandanti i përgjithshëm i Xhihadit Islamik Palestinez,

mjeku Fathi al-Shiqaqi (1951-1995). Në të njëjtin vit, komandant i ri i këtij grupi

terrorist ishte emëruar 43 vjeçari, Dr. Ramadan Abdallah Shalah (i punësuar më

parë në University of South Florida)372. Ndërsa, si udhëheqës të tjerë të Xhihadit

Islamik Palestinez, ishin identifikuar: zëvendëskomandant Ziad Nehaleh

(Komandant Shalah jeton në Damask), udhëheqës ideologjik Abd al-Aziz Auda,

anëtar i shtabit komandues Abdallah al-Shami (i cili njëkohësisht është edhe

komandant i grupit në Gazë), Bashir Musa (njëri nga themeluesit) dhe Basheer

Nafi (anëtar i këshillit themelues, i punësuar më parë në institutet islame të

Londrës dhe Virgjinias (ShBA)373.

Sipas të dhënave izraelite, qendra e Xhihadit Islamik Palestinez është në

qytetin Jenin, i cili shtrihet në veri të Bregut Perëndimor të Lumit Jordan, ndërsa

selia e tij është në Damask (atje jeton komandanti i përgjithshëm i Xhihadit Islamik

Palestinez, Dr. Ramadan Abdallah Shalah). Përveç kësaj për-

faqësie, Xhihadi Islamik Palestinez posedon edhe disa për-

faqësi të veta në Bejrut, Teheran dhe Khartum374.

Në fillim të Intifadës së parë palestineze (1987),

Xhihadi Islamik kishte rreth 250 anëtarë. Mirëpo, gjatë viteve

‘90 ishte rritur masivisht numri i tyre. Mendohet se tani ky

grup posedon mijëra simpatizues dhe disa qindra aktivistë të

organizuar në grupe të vogla e të pavarura nga njëra-tjetra375. Fathi al-Shaqaqi

Për dallim nga organizata HAMAS, Xhihadi Islamik (1951-1995)

Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 166 Qendra izraelite për studimin e terrorizmit, www.ict.org.il/inter_ter/orgdet.cfm?orgid=28 374Ministria e Punëve të Jashme e Izraelit: www.mfa.gov.il/MFA/MFAArchive/1990_1999/1995/1/THE+ ISLAMIC+JIHAD+MOVEMENT+-+Jan-95.htm. 375US-Terrorist Projects, www.cdi.org/terrorism/pij.cfm

372 373


217 :.

Palestinez nuk posedon infrastrukturë shoqërore. Kjo do të thotë se ky grup tërë-

sisht është i varur nga ndihma e jashtme financiare, e cila pranohet kryesisht nga

simpatizuesit e vet dhe Irani376. Vlerësohet se ky grup radikal islamik gëzon

përkrahjen e 3-4% të popullit palestinez, që jeton në territoret e okupuara377.

Sipas komunikatave të publikuara, rivaliteti politik i filluar me organizatën

HAMAS është tejkaluar dhe raportet aktuale në mes këtyre dy subjekteve radikale

politike, karakterizohen me bashkëpunim të gjithanshëm378. Xhihadi Islamik

Palestinez bashkëpunon me organizatat terroriste egjiptiane Xhihadi Islamik dhe

Jamaa al-Islamyya. Lidhur me bashkëpunimin eventual të xhihadistëve me

autoritetet autonome palestineze, nuk ekzistojnë prova konkrete.

Njësitet e armatosura të Xhihadit Islamik Palestinez janë Kompanitë e

Jerusalemit, Batalioni Aqsa i Xhihadit Islamik (MunazzArmat al-Jihad al-Islami -

Kata’ib al-Aqsa), Tempulli i Xhihadit Islamik (al-Jihad al-Islami - Bait al-Maqdas)

dhe Trupat e Xhihadit Islamik (Tanzim al-Jihad al-Islami).

Sipas të dhënave izraelite, i tërë potenciali njerëzor i Xhihadit Islamik

Palestinez është i përqendruar në aktivitete terroriste, të cilat kishin filluar edhe

para Intifadës së parë palestineze të vitit 1987. Në shënjestër të këtij grupi janë

www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2003/31638.htm www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Terrorism/PIJ.html 378http://qudsway.com

376 377


rivalët politikë palestinezë, kolaboracionistët, pjesëtarët e popullit izraelit, institu-

cionet shtetërore dhe bazat ushtarake izraelite379.

Që nga shfaqja e parë publike, në vitin 1984, e deri në fund të vitit 1999,

Xhihadi Islamik Palestinez kishte marrë përgjegjësinë për kryerjen e 196 sulmeve

të armatosura në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan, në Gazë, në Liban dhe në

Izrael380. Nga pasojat e këtyre sulmeve, kishin vdekur rreth 200 persona. Pas vitit

2000, numri i sulmeve terroriste kundër popullsisë civile izraelite, përgjithësisht

ishte intensifikuar381. Gjatë kësaj periudhe ishte ndërmarrë edhe sulmi vetëvrasës i

një vajze palestineze, (aktiviste e Xhihadit Islamik Palestinez), e cila më

04.10.2003, në një restorant të qytetit Haifa, kishte shkaktuar vdekjen e 21 shte-

tasve izraelitë dhe plagosjen e 50 të tjerëve.

Që nga ajo kohë, Xhihadi Islamik Palestinez kishte vazhduar me rekrutimin

intensiv të të rinjve palestinezë për kryerjen e sulmeve vetëvrasëse. Kështu, vetëm

gjatë sulmeve vetëvrasëse të vitit 2005 në qytete të ndryshme të Izraelit, kishin

vdekur rreth 20 persona dhe ishin plagosur dhjetëra të tjerë. Me 19. 01.2006, në

qendër te Tel Avivit një student 20 vjeçar kishte kryer edhe një aksion vetëvrasës që

kishte shkaktuar plagosjen e 31 personave382. Pas këtyre sulmeve kishin filluar

burgosjet dhe vrasjet serike të udhëheqësve të kësaj organizate, e cila edhe

përkundër goditjeve të përjetuara, nuk e ka ndalur luftën e vet kundër Izraelit, por

gjithnjë e ka përshtatur strategjinë e vet, rrethanave të reja. Kështu, Xhihadi Islamik

Palestinez, në shkurt të vitit 2006, e kishte testuar raketën “Al-Quds”, e ngjashme

me raketën e konstruktuar nga ekspertët e organizatës “Hamas”, “Qassam”. Gjatë

vitit 2007, forcat e Xhihadit Islamik Palestinez, kishin lansuar dhjetëra raketa të tilla

në drejtim të territorit izraelit. Mirëpo, pas fillimit të bisedimeve të vitit 2008, për

zgjidhjen e problemit palestinez, vërehet rënia e intensitetit të sulmeve terroriste të

kësaj organizate. Në realitet, pas 26.03.2009, kur ishin burgosur dy udhëheqës të

Xhihadit Islamik, që kishin montuar bomba në disa lodra të importuara fëmijësh

dhe ishin përpjekur që t’i shesin ato në qytete të ndryshme të Izraelit, ishin paraqitur

edhe mendime lidhur me ndryshimin e taktikës së veprimit të Xhihadit Islamik.

4.1. Kronikë e sulmeve terroriste të Xhihadit Islamik Palestinez

1989 16.01, Londër: Në adresë të Ambasadës Izraelite në Londër, ishte dërguar një letër-bombë e nënshkruar nga Xhihadi Islamik Palestinez.

Terrorism Project, www.cdi.org/terrorism/pij.cfm www.qudsway.com 381www. state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2003/31638.htm 382Ministria e Punëve të Brenshme e NRW; www.im.nrw.de/sch/573.htm

379 380


219 :.

1990 04.02, Kajro: Në mes të qytetit Rafah dhe Kajro, gjatë një sulmi terrorist kundër një autobusi turistësh, kishin vdekur 11 persona (ndër të cilët nëntë shtetas izraelitë) dhe ishin plagosur 17 të tjerë. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë Xhihadi Islamik Palestinez. 1991 28.10, Palestinë: Në një autobus të mbushur me imigrantë izraelitë ishte hapur zjarr: dy persona të vrarë dhe tre të plagosur. 1993 12.09, Sheikh Ajlun, Gazë: Një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez, e kishte ngarë me shpejtësi të madhe makinën e tij të mbushur me eksploziv në drejtim të një autobusi ushtarak izraelit. Edhe pse makina ishte përplasur fuqishëm, nuk ishte aktivizuar eksplozivi dhe kishte vdekur vetëm atentatori. 04.10, Izrael: Në afërsi të një autobusi izraelit kishte shpërthyer një autobombë e Xhihadit Islamik Palestinez, duke shkaktuar plagosjen e 30 personave. 1994 09.02, Jerusalem: Gjatë rrugës për në shtëpi, ishte rrëmbyer dhe, në një pjesë tjetër të qytetit, ishte vrarë shoferi i një ndërmarrjeje izraelite, Ilian Sudri. 12.09, Nesarim: Një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez, kishte mbushur biçikletën e tij me eksploziv dhe ishte nisur në drejtim të një grupi të ushtarëve izraelitë. Kur kishte arritur afër tyre, e kishte aktivizuar eksplozivin, duke shkaktuar vrasjen e katër personave dhe plagosjen e 11 të tjerëve. 1995 22.01, Netanjah: Në një stacion autobusësh në Netanjah, dy aktivistë të Xhihadit Islamik Palestinez, kishin aktivizuar dy mekanizma shpërthyes, duke vrarë 18 persona dhe duke plagosur rreth 69 të tjerë. 09.04, Kfar: Në një autobus afër vendbanimit Kfar Darom në Gazë, dy aktivistë të Xhihadit Islamik, kishin aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupat e tyre, duke vrarë shtatë ushtarë izraelitë dhe një studente amerikane. 25.06, Neve Dekalim: Në çastin kur pranë makinës së një aktivisti të Xhihadit Islamik Palestinez, kishte kaluar një makinë ushtarake izraelite, kishte ndodhur një shpërthim i fuqishëm, i cili kishte shkaktuar vdekjen e atentatorit vetëvrasës dhe plagosjen e tre ushtarëve izraelitë. 1998 06.11, Jerusalem: Një makinë e mbushur me eksploziv ishte përplasur në murin e një dyqani të Mehani-Jehuda-Markt të Jerusalemit. Vdesin dy udhëtarët e makinës, aktivistë të Xhihadit Islamik Palestinez dhe plagosen 25 shtetas izraelitë. 2000 02.11, Jerusalem: Në një rrugë anësore të Mehani-Jehuda-Markt të Jerusalemit, kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e dy kalimtarëve të rastit dhe plagosjen e 11 personave të tjerë. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë Xhihadi Islamik Palestinez. 2001 01.06, Tel-Aviv: Para diskotekës „Pasha“ në Tel-Aviv, ishte kryer një sulm vetëvrasës. Atentatori kishte sjellë një mekanizëm shpërthyes të mbushur me copa të ndryshme të metaleve dhe në çastin kur të rinjtë izraelitë ishin tubuar në një vallëzim, e kishte aktivizuar atë duke shkaktuar vdekjen e 23 personave dhe plagosjen e 120 të tjerëve.


16.06, Binjamina: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në një autobus afër fshatit Binjamina të Netanjahut, kishte vdekur atentatori vetëvrasës, dy ushtarë izraelitë, si dhe ishin plagosur 11 persona të tjerë. 09.09, Naharia: Afër qytetit Xheriko ishte sulmuar me armë zjarri autobusi i një shkolle, duke vrarë dy mësues dhe duke plagosur tre të tjerë. Disa minuta më vonë, në stacionin hekurudhor të qytetit verior izraelit, Naharia, ishte kryer një sulm vetëvrasës, gjatë të cilit ishin vrarë tre persona dhe ishin plagosur 90 të tjerë. Në të njëjtën kohë, në një udhëkryq të qytetit Beit Lid ishte hedhur një bombë, e cila kishte plagosur tre këmbësorë. 28.10, Hadera: Dy aktivistë të Xhihadit Islamik Palestinez nga makina e tyre kishin hedhur granata dore dhe kishin zbrazur breshëri plumbash në drejtim të udhëtarëve të një rruge në Hadera, duke vrarë katër gra dhe duke plagosur 28 persona. Pas vrasjes së atentatorëve ishte konstatuar se ata kohë më parë e kishin vrarë edhe një banor izraelit në fshatin Kiriat Metzer. 04.11, Jerusalem: Në lagjen French Hill të Jerusalemit, një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez kishte zbrazur një karikator në drejtim të udhëtarëve të një autobusi. Me atë rast ishin vrarë tre persona dhe ishin plagosur rreth 50 të tjerë. 27.11, Afula: Dy aktivistë të Xhihadit Islamik Palestinez me armë automatike kishin sulmuar udhëtarët që prisnin në stacionin e autobusëve në Afula. Aty ishin vrarë dy persona dhe ishin plagosur 35 të tjerë. Atentatorët ishin likuiduar gjatë përpjekjeve të tyre për t’u larguar nga vendi i ngjarjes. 29.11, Pardes Chana: Një atentator vetëvrasës, aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez, në një autobus izraelit, i cili udhëtonte nga qyteti Afula në drejtim të Haderas, kishte aktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij, e cila e kishte shkaktuar vrasjen e tre personave dhe plagosjen e nëntë të tjerëve. 01.12, Jerusalem: Në shëtitoren “Ben-Jehuda”, dy xhihadistë palestinezë në distancën prej 30 metrash, kishin aktivizuar një sasi të madhe eksplozivi të mbushur me copa të metaleve të ndryshme, duke shkaktuar vdekjen e 10 personave dhe plagosjen e 170 të tjerëve. 2002 05.03, Afula: Në një pjesë të qytetit Afula, kishte shpërthyer një bombë e fshehur në trupin e një xhihadisti vetëvrasës, duke shkaktuar vrasjen e një personi dhe plagosjen e 18 të tjerëve. 20.03, Umm el Fahem: Në një autobus izraelit, i cili qarkullonte në relacionin Tel-Aviv – Nazaret, një xhihadist kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij, duke shkaktuar vdekjen e shtatë personave dhe plagosjen e 30 të tjerëve. 12.04, Erez, Gazë: Një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez kishte zbrazur breshëri plumbash në drejtim të postës kufitare në Erez, ku çdo ditë kalojnë rreth 3000 palestinezë të punë- suar në plantacionet e ndryshme izraelite. Pas likuidimit të atentatorit, ishin konstatuar dy persona të vrarë e shtatë të plagosur, prej të cilëve katër shtetas izraelitë dhe tre palestinezë. 05.06, Megiddo: Në orën 07.15, afër një autobusi izraelit kishte shpërthyer një autobom- bë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 17 personave dhe plagosjen e 50 të tjerëve. 04.11, Kvar Saba: Në qendrën tregtare të qytetit Kvar Saba, një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez, e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në çantë, duke shkaktuar vdekjen e dy personave dhe plagosjen e 69 të tjerëve. 27.12, Otniel: Dy palestinezë të armatosur kishin sulmuar një shkollë izraelite në Otniel, duke vrarë katër persona dhe duke plagosur nëntë të tjerë.


221 :.

2003 04.10, Haifa: Në restorantin „Maksim”, një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez, kishte aktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij, duke vrarë 22 persona dhe duke plagosur 60 të tjerë. 19.10, Liban: Në kampin e refugjatëve palestinezë, Ein el-Hilweh, gjatë shkëmbimit të zjarrit në mes të pjesëtarëve të Al-Fatahut dhe atyre të Grupit Islamik El Nur, ishin vrarë nëntë palestinezë dhe ishin plagosur 29 të tjerë. Pas kësaj ngjarjeje janë shënuar vetëm disa aktivitete simbolike të Xhihadit Islamik Palestinez. 2004 06.03, Erez: Gjatë një sulmi terrorist mbi vendkalimin kufitar Erez, në Gazën veriore janë vrarë dy policë palestinezë. 2005 05.01. Erez: Një terroriste kishte hyrë në vendkalimin kufitar në Erez dhe kishte aktivizuar një mjet shpërthyes duke plagosur disa policë. 12.01, Morag: Një civil izraelit ishte vrarë dhe tre ushtarë ishin plagosur kur një bombë kishte shpërthyer afër një makine ushtarake që udhëtonte afër një rruge pranë Morag në jug të Rripit të Gazës. 12.07, Netanjah: Pesë persona ishin vranë dhe rreth 90 ishin plagosur në Netanya, kur një person e kishte aktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij. Atentatori ishte identifikuar si Ahmed Abu Khalil, 18 vjeç, nga fshati Atil i Bregut Perëndimor. 26.10, Hadera: Një person kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij, në tregun Hadera, duke vrarë shtatë dhe plagosur 54 persona. 05.12, Netanjah: Një person, kur ishte ndaluar nga policia, kishte aktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij duke shkaktuar vdekjen e pesë personave dhe plagosjen e 13 të tjerëve. 2006 19.01, Tel-Aviv: 31 persona ishin plagosur nga një sulm vetëvrasës në një restorant afër stacionit të vjetër autobusëve në Tel-Avivin qendror. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Batalioni Jerusalem” i Xhihadit Islamik Palestinez. 2007 29.01, Eilat: Tre punonjës të një furre në qytetin jugor Eilat kishin humbur jetën nga shpërthimi i një bombe të fshehur në trupin e një personi, që kishte blerë bukë. 2008 14.05, Askalonin: Një nënë 24 vjeçare dhe foshnja e saj kishin humbur jetën, kur një raketë e lansuar nga Rripi i Gazës kishte shpërthyer në qendrën tregtare në Askalonin qendror. Gjatë këtij sulmi raketor ishin plagosur edhe 90 persona.

5. Al - Qa´ida

“Al - Qa´ida” ishte themeluar në vitin 1988

në Afganistan. Sipas themeluesit të saj, Osama bin

Laden, qëllimi i kësaj organizate, ishte ofrimi i ndih-

mave ndaj mijëra vullnetarëve të vendeve të

ndryshme islamike, të cilët kishin ardhur në


Afganistan me qëllim të integrimit të tyre në luftë kundër forcave okupuese sov-

jetike383. Në evidencat e ndryshme ndërkombëtare, “Al-Qaída” është e regjistruar

edhe me emrat “Al Qaeda”, “El Kaida”, “al Kaida”, “Qaídat al-Jihad”, “The

Base”, etj. Të gjitha këto emërtime ose shqiptime të ndryshme, e kanë kuptimin e

njëjtë, i cili në gjuhën shqipe mund të përkthehet si bazë, themel ose mbështetje. Ky emërtim rrjedh nga thirrja publike e teologut Abdullah Azam, që ishte

publikuar në prill të vitit 1988, për ndërtimin e një “baze solide” (al-Qaida al- sulba) të përkrahjes së luftës në Afganistan, duke dërguar ndihma të ndryshme për

luftëtarët Muxhahedin, kryesisht nga territori Pakistanez. Për këtë qëllim, në vitin

1989, “Al-Qaída” kishte blerë disa shtëpi, depo të mallrave dhe troje të përshtat-

shme për ndërtimin e qendrave të ndryshme terroriste në Afganistan, Pakistan,

Sudan, Somali dhe Kenia384. Gjithashtu, në këto shtete ishin themeluar edhe disa

ndërmarrje të reja ekonomike, të cilat, varësisht nga rrethanat politike, ishin shfry-

tëzuar për transaksione të ndryshme financiare dhe shitblerje të armëve385.

Lidhur me numrin e anëtarëve të “Al-

Qaídas” ekzistojnë informacione të ndryshme.

Sipas disa të dhënave, deri në fillim të vitit

2001, kjo organizatë kishte pasur rreth 2500

luftëtarë. Ndërkaq, sipas disa burimeve të tjera,

“Al-Qa’ida” deri në fillim të ndërhyrjes

ushtarake amerikane në Afganistan, kishte

përafërsisht - 6000 deri në - 8000 anëtarë386.

Sikurse me numrin e luftëtarëve, ashtu edhe me

llojin dhe sasinë e armatimit të kësaj organizate,

qarkullojnë informacione të ndryshme. Në këtë

drejtim, numri më i madh i shërbimeve sekrete, Al-Zavahiri Ayman dhe Usama Bin Laden

flet për përpjekjet e vazhdueshme të kësaj orga-

nizate për sigurimin e armatimit të caktuar nuklear, si dhe për testimin e llojeve të

ndryshme të helmeve kimike dhe biologjike387.

Para vitit 1988, numri i vullnetarëve islamikë, të ardhur në Afganistan, ishte shumë i vogël. Pas paralajmërimit sovjetik për t’u tërhequr nga Afganistani, numri i tyre ishte rritur masivisht. Kështu, në fillim të vitit 1990, në të dy anët e kufirit afgano-pakistanez ishin regjistruar 20.000 vullnetarë, që kishin ardhur nga vende të ndryshme islamike. Krahaso Schweizer, Yoram/Shai, Shaul: The „Afghan Alumni” Terrorism, www.ict.org.il 384Rolf Tophoven, Fundamentalistisch begründeter Terrorismus; Usama bin Ladin als neuer Typ des Terroristen, në: Kai Hirschman/Peter Gerhard (Hg), a.a.O., f. 122. 385Emrat e ndërmarrjeve të themeluara nga Osama bin Ladeni ishin Wadi Al Aqiq, ndërmarrja ndërtimore Al Hijra, ndërmarrja bujqësore Al Themar Al Mubaraka dhe ndërmarrjet financiare Ladin International dhe Taba Investmentf. Më gjerësisht: Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 237 386Anthony Davis, UF in crisis over Massoud, Jane´s Defence Weekly 19.09.2001, f. 33. 387Jürgen Roth, Netwerke des Terrors, Hamburg 2001, f. 21.

383


223 :.

Sa i përket praktikës së zakonshme të shërbimeve sekrete amerikane dhe

të atyre izraelite për infiltrimin e tyre në këtë organizatë, nuk ekzistojnë informa-

cione konkrete. Në këtë drejtim është i njohur vetëm rasti i “L´Housaine

Kherchtou”. Mirëpo, në saje të disa burgosjeve të udhëheqësve të lartë të “Al-

Qa´idas”, si dhe „informacioneve shkencore”, të katër shërbimeve kryesore

sekrete perëndimore,388 janë siguruar informacione të mjaftueshme lidhur me

strukturën organizative, bashkëpunimin me grupet e tjera, qëllimin politik,

strategjinë e veprimeve terroriste, numrin e anëtarëve të mundshëm aktivë, llojin

dhe sasinë e armatimit, etj389.

“Al-Qa´ida” udhëhiqet nga një këshill qendror panislamik, në krye të së

cilit është Osama bin Laden. Në bazë të autorizimeve statutare, kryetari emëron

anëtarët e këshillit qendror dhe udhëheqësit e shërbimeve të larta. Disa anëtarë të

këtij këshilli janë, përkatësisht ishin:

- Dr. Ayman Al-Zavahiri, 1951, shtetas egjiptian, mjek, kryetari i Xhihadit

Islamik, zëvendëskryetar i Këshillit Qendror të “Al-Qa’idas”, këshilltar

ideologjik i Osama bin Ladenit, i dënuar me vdekje nga një gjykatë

egjiptiane (edhe për pjesëmarrje në komplotin për vrasjen e kryetarit

egjiptian, Sadat);

- Muhamad Atef, i njohur si Abu Hafiz (al-Masri), 1950, shtetas

egjiptian, ish oficer i policisë egjiptiane, komandant i forcave të

armatosura të Al-Qaidës, i vrarë më 14.11.2001 afër qytetit

Xhalalabad (një vajzë e tij është e martuar me Muhammedin, djalin

e Osama bin Ladenit); - Sheik Muhammed Khalid, 37 vjeç, shtetas i Kuvajtit, shef i shërbimit

për organizimin e sulmeve terroriste ndërkombëtare, dyshohet se ishte

ideologu kryesor i sulmit të 11.09.2001 kundër ShBA-së, anëtar i grupit

të Shawqi Istambuli (vëllait të vrasësit të presidentit Sadat), nip i të

dënuarit, Ramzi Yousefi,390 i burgosur më 01.03.2003, në Rawalpindi, në

Pakistan;

- Muhammad Ibrahim al-Makkawi, i njohur si Saif al-Adl, shtetas

egjiptian, ish-kolonel i ushtrisë egjiptiane, shef i shërbimit të sig-

Që nga viti 1993, në katër shërbimet kryesore sekrete perëndimore janë punësuar mbi 1000 punëtorë shkencorë, me qëllim të analizimit të gjithanshëm të fenomenit Bin Laden dhe „Al-Qa’ida“. Detyrë kryesore e tyre është analizimi i hollësishëm i protokoleve të marrjeve të ndryshme në pyetje, deshifrimi i bisedave të përgjuara telefonike si dhe vlerësimi i informatave të siguruara nga aktivitetet e ndryshme operative. 389Hans-Joachim Heuntze, Völkerrecht und Terrorizmus, në: Kai Hirschmann/Peter Gerhard (Botues), Terrorismus als welteites Phänomen, Berlin 2000, f. 218. 390Ramzi Yousef ishte dënuar me burgim të përjetshëm për shkak të kryerjes së sulmit terrorist kundër World Trade Center, në vitin 1993.

388


urimit të “Al Qa’idas”, besohet se është emëruar udhëheqës i shër-

bimit të Atefit;

- Zain al-Abdeddin Muhammad Hassan, i njohur si Abu Zabaydah 1971,

palestinez nga Arabia Saudite, zëvendëskomandant i forcave të armato-

sura të “Al-Qa’idas”, i burgosur në mars të vitit 2002 nga një shërbim

special ushtarak amerikan në Pakistan;

- Sulejman Abu Gheith, shtetas i Kuvajtit, përfaqësues për shtyp i “Al-

Qa’idas” (ish-absolvent i Universitetit të Kuvajtit); - Taufiq al-Atasch, i njohur me emrin “Challad”, shtetas saudit, shef i

shërbimit të sigurimit personal të Osama bin Ladenit. (Challad e ka

njërën këmbë të prerë nga një bombë amerikane);

- Jassir el Dshasin, shtetas i Marokut, koordinator i “Al-Qa’idas” me gru-

pet e tjera terroriste, i burgosur në vitin 2003;

- Abu Subair al-Haili, shtetas saudit, koordinator i “Al-Qa’idas”, i burgo-

sur në qershor të vitit 2002 në Marok;

- Muhammad Odeh, 1965, palestinez, shtetas saudit, organizator i sul-

meve terroriste në Nairobi dhe Dar es-Salam;

- Hawsawi Mustafa Ahmed, ministër i financave të “Al-Qa’idas”, i bur-

gosur në vitin 2003 në Pakistan, etj.

Sipas disa burimeve, anëtarë të Këshillit Themelues të “Al-Qa’idas”, ishin

edhe ideologu i rezistencës afgane, palestinezi, Abdallah Azzam dhe kryetari i ver-

bër i organizatës islamike egjiptiane Gama´a Islamiya, sheiku, Omar Abdur

Rahman391.

Që nga viti 1991 e deri në vitin 1996, Këshilli Qendror i “Al-Qa’idas” ishte

vendosur në Sudan. Në vitin 1996, nga presionet e fuqishme amerikane, Al-Qa’ida

ishte detyruar të kthehej përsëri në bazat e veta të mëparshme në Afganistan. Pas

ndërhyrjes ushtarake amerikane në Afganistan, “Al - Qa´ida” ishte shpartalluar dhe,

sipas disa burimeve informative, një pjesë e saj përsëri është bashkuar dhe lëvizë në

rajonet malore të Afganistanit, që shtrihen përgjatë kufirit verior të Pakistanit392.

Besohet se Al-Qa’ida është e pranishme në rreth 60 shtete të ndryshme të

botës, në mesin e të cilave edhe në ShBA, Francë, Itali, Spanjë, Gjermani,

Omar Abdul Rahman, gjatë tërë kohës së qëndrimit të tij në Afganistan, ishte kujdesur për të ruajtur forcat vullnetare egjiptiane dhe për t’i kthyer ato sa më shpejt në atdhe me qëllim të fillimit të kryengritjes së armatosur kundër pushtetit të Mubarakut. Rahman është dënuar me burgim të përjetshëm në ShBA për arsye se ka marrë pjesë në sulmin e vitit 1993 kundër World Trade Center. Anëtarë të Al-Qa’idas janë edhe tre djemtë e sheikut Rahman. Njëri prej tyre ishte udhëhe- qës i kampit të njohur „Assadalah Abdul Rahman“ që bënte pjesë në Kompleksin terrorist të Daruntës afër Dzhalalabadit, të bombarduar nga forcat amerikane më 07.10.2001. Më gjerësisht: Anthony Davis, UF in crisis over Massoud, Jane´s Defence Weekly 19.09.2001, f.44. Krahaso edhe: http://www.ict.org.il/articles/articledet.cfm?arti- cleid=388 392U.S.Department of State, www.state.gov.; http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml (al-Qaida)

391


225 :.

Shqipëri, etj393. Në këto shtete Al-

Qa’ida kishte depërtuar kryesisht

përmes shoqatave të ndryshme

humanitare,ndërmarrjeve

ekonomike, refugjatëve politikë, stu-

dentëve dhe depërtimeve të formave

të tjera. Aktivistët e Al-Qa’idas, të

infiltruar në shtetet e ndryshme Manifesti kundër izraelitëve dhe të krishterëve

demokratike, zakonisht zhvillojnë

jetë normale, deri në çastin e marrjes

së urdhrit të tyre për veprim të caktuar terrorist. Ndërkaq, në shtetet me popullsi

myslimane, “Al-Qa’ida” kishte depërtuar kryesisht me ndihmën e shoqatave të

ndryshme humanitare fetare dhe ish luftëtarëve të Afganistanit394.

Me qëllim të vendosjes së bashkëpunimit institucional me organizatat e

tjera terroriste islamike, si dhe të bashkërendimit sa më të mirë të xhihadit të fillu-

ar islamik, më 23.02.1998 në qytetin afgan, Khost, ishte themeluar “Fronti

Ndërkombëtar Islamik i Luftës Kundër Izraelitëve dhe Kryqëzatave”395. Në bazë të

ideologjive të përbashkëta politike, në kuadër të këtij „fronti”, deri tash janë

bashkuar: Xhihadi Islamik (Egjipt), Gama´a Islamiya (Egjipt), Grupi i Luftëtarëve

Islamikë të Libisë, Armata Islame nga Adeni (Jemeni), Lashkar-e-Taiba dhe Jaish-

e-Muhamad (Kashmir), Lëvizja Islamike nga Uzbekistani, Grupi i Abu Sayyaf

(Filipine dhe Malajzi) si dhe Grupi i Salafistëve dhe ai i Armatosur Islamik - GIA

(Algjeri)396.

Sipas shërbimit sekret gjerman, pas intervenimit ushtarak amerikan në Afganistan, Al-Qa’ida ishte përpjekur të strehonte rreth 1000 anëtarë të saj në shtetet e ndryshme të Ballkanit. Në këtë drejtim, ajo e kishte siguruar edhe përkrahjen e Shërbimit Sekret Iranian, i cili u kishte ndihmuar anëtarëve të Al-Qa’idas kalimin nëpër territorin iranian me qëllim të shkuarjes së tyre në Libanin Jugor. Atje, ata furnizoheshin me dokumente të përshtatshme për udhëtim dhe me ndihmën e “Hesb Allahut” kishin filluar të strehohen nëpër vendet e ndryshme të Ballkanit. Në bazë të disa dëshmive të caktuara, Ministria e Mbrojtjes e Izraelit e kishte akuzuar Bosnjën dhe Hercegovinën si „satelit iranian”. Më gjerësisht: Rolf Tophoven, Fundamentalistisch begründeter Terrorismus: Usama bin Ladin als neuer Typ des Terroristen, në Kai Hirschman/Peter Gerhard (botues) dhe të tjerët, f. 183-189. Krahaso edhe Fears That Hezb-Allah May Target Jews And Israelis Overseas, The Jerusalem Report, 29.7.2002, f. 7. 394Sipas revistës ushtarake angleze „Jane´s International Defense Review”, pas tërheqjes së forcave sovjetike nga Afganistani, atje kishin mbetur 14.000 luftëtarë nga regjionet e ndryshme vullnetare islamike. Prej tyre 5000 kishin qenë shtetas sauditë, 3000 shtetas jemenë, 2800 algjerianë, 2000 egjiptianë, 400 tunizianë, 370 irakianë, 200 libianë dhe disa dhjetëra jordanezë. Pas përfundimit të luftës në Afganistan, vetëm një pjesë e vogël e këtyre vullnetarëve ishte kthyer në shtëpitë e tyre. Një pjesë tjetër kishte migruar në shtetet e ndryshme perëndimore. Ndërsa, gjatë 15 vjetëve të kaluara, një pjesë e madhe e këtyre luftëtarëve ishte paraqitur në frontet e ndryshme luftarake, si në Algjeri, Uzbekistan, Indi, Çeçeni, Bosnje, Irak, etj. Krahaso edhe: STRATFOR, Hot Spots in the War on Terror, 01.10.2001. 395Ekstremistët islamikë e interpretojnë politikën ndërkombëtare të shteteve të ndryshme perëndimore si vazhdim i moderuar i kryqëzatave mesjetare kundër botës islame. 396http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml, Terrorist Profiles, Al Qaida.

393


Udhëheqësi karizmatik i “Al-Qa’idas” dhe organizatat e bashkuara terroriste

në „Frontin e Përbashkët Islamik kundër Izraelitëve dhe Kryqëzatave” mendojnë se

është detyrë imperative e tyre lufta kundër Shteteve të Bashkuara të Amerikës,

avangardës së saj Izraelit dhe qeverive joislamike të shteteve të ndryshme mysli-

mane me qëllim të “themelimit të një kalifati panislamik që do të bashkonte të gjithë

myslimanët”397. Sipas Abdullah Azam (njërit prej themeluesve të Al-Qa´idës), “kjo

detyrë imperative nuk do të përmbushet vetëm me çlirimin e Afganistanit ngaqë

xhihadi është detyrë e çdo myslimani dhe detyra e tyre do të përmbushet vetëm

atëherë kur të sundojë Islami në të gjitha shtetet e mëparshme myslimane”

Në mënyrë të ngjashme, kishte deklaruar edhe Osama bin Ladeni që në

vitin e parë të themelimit të Al-Qa’idas: „Myslimanët, kudo në botë, vuajnë nga

agresioni, padrejtësia dhe diskriminimi, të cilat i shkakton koalicioni antiislam i

përbërë nga të krishterët, sionistët dhe pushtetet joislamike të shteteve të ndryshme

myslimane”398. Me qëllim të mënjanimit të këtyre vuajtjeve, ai kishte thirrur botën

islame që të bashkohej me xhihadin e filluar kundër armikut të përbashkët. Sipas

tij „detyrë fetare e çdo myslimani është që të vrasë amerikanë - kudo që i takon

ata... Të gjithë banorët e ShBA-së janë armiq, pavarësisht nga forma e integrimit

të tyre në luftë kundër myslimanëve, si luftëtarë ose pagues të tatimit për shtetin

amerikan”399. Në disa deklarata të veta, Osama bin Ladeni kishte shpjeguar:

„Xhihadi i filluar islamik do të vazhdojë deri sa të çlirohet Xhamia e Al Aqsa dhe

të tërhiqen ushtritë e krishtera nga të gjitha tokat e shenjta myslimane”400. Ndërkaq,

nëpërmjet një deklarate të publikuar në vitin 1998 nga qendra televizive arabe Al

Xhazira, Osama bin Laden e kishte vlerësuar sulmin e parë terrorist kundër World

Trade Center, si shembull madhor, i cili duhet ndjekur nga çdo „besimtar i vërtetë

i Allahut”401.

Gjatë viteve 1992 dhe 1993, komandanti i forcave të armatosura të Al-

Qa’idas Muhamad Atef, i shoqëruar nga bashkëpunëtori i tij, Saif al Adel, kishin

qëndruar disa herë në Somali me qëllim të përgatitjes së sulmeve terroriste kundër

bazave ushtarake amerikane, që vepronin në Somali, në kuadër të misionit Restore

Hope të Kombeve të Bashkuara. Më 03.10.1993, ishte goditur me raketë, një

helikopter transportues ushtarak amerikan, i cili fluturonte mbi Mogadishu.

Ndërkaq, një ditë më vonë ishte sulmuar edhe një patrullë ushtarake amerikane.

Lawrence Wright, Der Tod wird euch finde, DVA Sachbuch; Mynih 2007, f. 91-92 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 235. 399Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 237. 400U.S.Department of State, Patterns of Global Terrorism; http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml. 401Lidhur me sulmin e parë të vitit 1993 kundër World Trade Center (gjashtë persona të vrarë), ishte akuzuar dhe dënuar me burg të përjetshëm edhe kryetari i organizatës islamike egjiptiane, Gama´a-Islamya Sheiku Omar Abdul Rahman. Në shkurt të vitit 1995, në një qytet pakistanez ishte burgosur (dhe ekstraduar në ShBA) edhe atentatori kryesor i këtij sulmi terrorist, Ramzi Youssef.

397 398


227 :.

Gjatë këtyre sulmeve, të komanduara nga instruktorët e Al-Qa’idas, ishin vrarë 18

ushtarë dhe shtetas amerikanë.

Ambasadat Amerikane në Dar- es- Salam, Tanzani dhe në Najrobi, Kenia më 07.08.1998

Në vitin 1993, Al-Qa’ida kishte themeluar dy ndërmarrje ekonomike në

Najrobi (Asma Ltd dhe Tanzanite King), të cilat ishin vizituar disa herë nga

komandanti i forcave të saj të armatosura, Muhamad Atef dhe bashkëpunëtori i tij,

Abu Ubaida el Banshiri. Gjatë fundit të vitit 1993, grupi terrorist i anëtarëve të Al-

Qa’idas në Kenia, kishte vendosur të ndërmerrte sulme kundër një ambasade

amerikane në rajon, në shenjë hakmarrjeje kundër misionit “Restore Hope” të

Kombeve të Bashkuara në Somali. Në këtë drejtim ishte angazhuar shtetasi

amerikan – ish-anëtari i formacionit Green Berets, Ali Mohammed (instruktor i mëvonshëm ushtarak i Al-Qa’idas), për skicimin, fotografimin dhe sigurimin e

planit të ndërtesës së Ambasadës Amerikane në Najrobi (Kenia). Pesë vjet më

vonë, respektivisht në qershor të vitit 1998, Fahid Muhammed Ali Msalam dhe

Sheikh Ahmed Salim Swedan kishin blerë një automjet transportues të markës

Toyota, të cilin e kishin mbushur me eksploziv, dhe më 07.08.1998 ua kishin

dorëzuar shtetasve sauditë, Assam dhe Mohammad Rashed Daoud Al Owali me

qëllim që të kryenin sulmin vetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Najrobi.

Shofer i autobombës ishte emëruar anëtari i thjeshtë i Al-Qa’idas, Assam, ndërsa

Mohammad Rashed Daoud Al Owali, i cili ishte specializuar në taktikën e rrëm-

bimit të aeroplanëve dhe përdorimin e mjeteve shpërthyese, ishte emëruar ndihmës

i tij. Në çastin kur autobomba i ishte afruar ambasadës, Al Owali e kishte hedhur

një bombë verbuese në drejtim të rojës dhe kishte kërcyer nga autobomba, ndërsa

Assami kishte drejtuar me shpejtësi makinën deri në përplasjen e fuqishme të saj

me ndërtesën e ambasadës. Në ato çaste kishte shpërthyer autobomba, që kishte

shkaktuar vdekjen e 213 personave dhe plagosjen e rreth 4500 të tjerëve si dhe


shkatërrimin e të gjitha objekteve në afërsi. Si duket planifikuesit e këtij aksioni

nuk e kishin paraparë mundësinë e shpëtimit të ndonjërit prej ekzekutorëve të këtij

aksioni terrorist dhe ishin larguar nga Najrobi. Disa orë më vonë, Mohammad

Rashed Daoud Al Owali, kishte telefonuar në Jemen dhe nga bashkëbiseduesi

kishte kërkuar të holla dhe një dokument udhëtimi me qëllim që të largohej sa më

shpejt nga vendi i ngjarjes. Po ai numër telefoni në Jemen, ishte thirrur më vonë

edhe nga telefoni ajror i Osama bin Ladenit. Lidhur me këtë sulm terrorist ishte

burgosur Mohammad Sadeek Odeh, i cili më vonë i kishte identifikuar atentatorët

kryesorë si anëtarë të Al-Qa’idas dhe të Xhihadit Islamik.

Në të njëjtën ditë dhe me të njëjtën

metodë veprimi ishte kryer edhe një sulm tjetër

terrorist kundër Ambasadës Amerikane në Dar-

es-Salam (Tanzani). Edhe këtu, sikurse në

Najrobi, Ahmed Khfaklan Ghailani dhe Sheik

Ahmed Salim Swedan, kishin blerë një makinë

që ishte përdorur si autobombë kundër

Ambasadës Amerikane. Nga shpërthimi i auto-

bombës në oborrin e ndërtesës së kësaj

ambasade kishin vdekur 11 persona, në mesin e

U.S.S. Cole, Aden, Jemen, 12.10. 2000tyre edhe atentatori kryesor,

Mustafa

Muhammed Fadhil, ndërsa ndihmësi i tij,

Khaflan Khamis Mohammed kishte marrë plagë të rënda trupore dhe ishte burgosur.

Duke i komentuar këto sulme terroriste, Osama bin Ladeni për revistën

amerikane „Time Magazine”, të datës 22.12.1998, kishte deklaruar: „Fronti

Ndërkombëtar i Xhihadit Islamik kundër amerikanëve dhe izraelitëve, me ndih-

mën e Allahut e kishte kryer një mrekulli”. Ndërkaq, pyetjes, nëse i njihte person-

alisht atentatorët, ai i ishte përgjigjur: „Çdo mysliman, i cili e rrezikon jetën e vet

për të mirën e Allahut, është burrë i vërtetë. Ata (atentatorët) e kanë liruar popullin

tonë nga turpi dhe si të tillë e gëzojnë respektin tonë”.

Me një fanatizëm të tillë, “Al-Qa´ida”, kishte vazhduar me sulmet e veta

terroriste. Kështu, më 03.01.2000, anëtarët saj në Aden, kishin mbushur një barkë

me eksploziv dhe me një shpejtësi të madhe kishin lundruar në drejtim të një ani-

jeje luftarake amerikane. Mirëpo, në çastin kur ajo e kishte kaluar zonën e sigurisë,

ishte fundosur. Dhjetë muaj më vonë, ishte përsëritur e njëjta taktikë: më

12.10.2000, luftanija amerikane U.S.S.Cole, kishte qëndruar në portin e hapur

detar të Adenit për tu furnizuar me karburante. Befasisht njëra nga disa barkat e

motorizuara, që lundronin në afërsi, „e kishte humbur orientimin” dhe ishte përpla-


229 :.

sur me anijen luftarake amerikane. Nga pasojat e shpërthimit të eksplozivit të

ngarkuar në barkë, kishin vdekur 17 marinarë amerikanë dhe ishin plagosur 39 të

tjerë. Pas këtij sulmi terrorist, dy nga atentatorët vetëvrasës ishin identifikuar si

shtetas sauditë, ndërsa i treti kishte qenë shtetas i Jemenit. Që të tre këta kamikazë

kishin shërbyer në kampet e “Al-Qa’idas“ në Afganistan. Madje, njëri prej tyre

kishte marrë pjesë edhe në përgatitjen e sulmit kundër Ambasadës Amerikane në

Najrobi.

Ndërkaq, më 11 shtator të vitit 2001, në serinë e sulmeve kundër institu-

cioneve më vitale të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, ishte kryer edhe sulmi më

i fuqishëm dhe më i njohur terrorist në historinë njerëzore: në orën 08:45 minuta,

aeroplani i rrëmbyer amerikan „Boeing 767” i kompanisë American Airlines me 92

udhëtarë, ishte përplasur për gradaçelën veriore të World Trade Center në Nju-

Jork. 18 minuta më vonë, aeroplani tjetër „Boeing 767”, po ashtu i rrëmbyer, i

kompanisë United Airlines me 65 udhëtarë, ishte përplasur për gradaçelën tjetër,

atë jugore të World Trade Center. Një orë më vonë, aeroplani i tretë, gjithashtu i

rrëmbyer amerikan „Boeing 757” i kompanisë „American Airlines“ me 58 udhë-

tarë ishte përplasur mbi kompleksin e ndërtesave të Ministrisë së Mbrojtjes

Amerikane (Pentagon) në Uashington. Ndërsa, aeroplani i katërt, gjithashtu i tipit

„Boeing 757” i rrëmbyer në Nju-Jork me 45 udhëtarë, i cili sipas disa

parashikimeve duhej ta sulmonte Shtëpinë e Bardhë, ishte rrëzuar nga konflikti i

udhëtarëve me rrëmbyesit, në një fushë afër Shanksville në Pensilvani. Këto sulme

të kryera nga 19 terroristë402, kishin shkaktuar vdekjen ose zhdukjen e rreth 3000

personave dhe pasoja të ndryshme ndërkombëtare403.

Edhe pas këtij sulmi, Al-Qa’ida e kishte vazhduar aktivitetin e vet terrorist.

Më 11.04.2002, ajo e kishte sulmuar edhe një sinagogë izraelite në Tunizi. Nga

shpërthimi i bombave të montuara në oborrin e sinagogës, kishin vdekur 19 per-

sona (prej tyre 14 turistë gjermanë) dhe ishin plagosur 22 të tjerë. Al-Qa’ida është

Udhëheqës të këtij grupi terrorist kishin qenë shtetasi egjiptian, Muhammad Atta, shtetasi i Emirateve të Bashkuara Arabe, Marwan al-Shehhi dhe shtetasi libanez, Zian Jarrah. Roli dhe pozicioni i Hani Hanjour në këtë aksion ende nuk është ndriçuar. Ndërkaq, 15 atentatorët e tjerë, të gjithë shtetas sauditë, gjatë kryerjes së këtij aksioni nuk kishin pasur ndonjë autorizim komandues. Ndërkaq, një anëtar i grupit nuk është identifikuar. Më gjerësisht shih: Steinberg, Guido: Usama bin Ladin und Saudi Arabien. Hintergründe der Terroranschläge des 11. September, në KAS-Auslandsinformationen, Nr.11/2001, f.18-23. 403Kapiteni i aviacionit afgan Rasul Pervez (pseudonim), kishte shpjeguar se si i kishte stërvitur 14 kandidatë vetëvrasës në Afganistan. Ai dhe dy pilotë të tjerë të flotës afgane, “Ariana“, në vitin 1999 ishin urdhëruar të ushtronin një grup vullnetarësh islamikë se si drejtohen aeroplanët. Një vit më vonë kishin përfunduar stërvitjet përkatëse dhe që nga ajo kohë asnjëri nga instruktorët nuk i kishte takuar dhe as që kishte dëgjuar ndonjë gjë për ish-nxënësit e vet. Në të vërtetë „që në fillim ishim informuar se u ndalohej të interesoheshin për të mësuar çfarëdo qoftë për identitetin ose për të dhëna të tjera personale të këtyre kandidatëve. Ne vetëm e dinim se fjala ishte për fanatikë fetarë”. Sipas prezantimeve të tyre, ata kishin qenë arabë dhe pakistanezë, të cilët kishin siguruar pasaporta evropiane. Në stërvitjen e tyre kishte marrë pjesë edhe gjenerali i pensionuar pakistanez, Aslam Khan. Më gjerësisht, shih: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 55-56

402


përgjegjëse edhe për atentatin e 08.10.2002 kundër një ushtari amerikan në Kuvajt

dhe sulmin e fuqishëm terrorist, të datës 12.10.2002, kundër qendrës turistike Bali,

nga pasojat e të cilit kishin vdekur 180 persona.

Më 01.03.2003, në lagjen veriore,

Rawalindi të Islamabadit, Njësiti Special i

Policisë Federale Amerikane, FBI, kishte bur-

gosur shefin e operacioneve terroriste

ndërkombëtare të Al-Qa’idas dhe ideologun e

sulmit të 11.09.2001, Khalid Sheikh

Mohammad404. Burgosja e tij kishte ndihmuar

të zbuloheshin dhe të burgoseshin edhe të 11

funksionarët e tjerë të lartë të Al-Qa’idas, në

mesin e të cilëve edhe marokeni, Jassir el

Dshasin, i cili ishte përgjegjës për komu-

nikimin dhe bashkëpunimin e Al-Qa’idas me

grupet e tjera terroriste. Khalid Sheikh

Mohammad gjatë marrjes së tij në pyetje,

kishte deklaruar se në nëntor të vitit 2002 në

provincën malore Pakistaneze Belushistan,

New York, World Trade Center 11.09.2001ishte takuar me Osama bin

Ladenin. Që nga

ajo kohë e deri më tash, ky territor dhe disa të

tjera janë nën observimin e përgjithshëm satelitor dhe veprimin operativ të

njësiteve elite antiterroriste amerikano-britanike me qëllim të burgosjes ose

likuidimit të fenomenit Osama bin Laden. Kështu që nga fillimi i luftës ndërkom-

bëtare kundër Al-Qa’idas, në pjesë të ndryshme të botës, janë burgosur mbi 2700

aktivistë të saj dhe janë likuiduar rreth 2000 të tjerë, në mesin e të cilëve edhe 10

funksionarë të lartë. Sipas Institutit për Studime Strategjike të Londrës, Al-Qa’ida

aktualisht posedon rreth 20 udhëheqës të ndryshëm dhe 18.000 terroristë të mund-

shëm. Ç’është e vërteta, me këtë shifër është kalkuluar në bazë të numrit të

përgjithshëm të aktivistëve islamikë nga shtetet e ndryshme të botës, të cilët me

ndërmjetësimin e Al-Qa’idas ishin ushtruar në kampet e ndryshme për stërvitje ter-

roriste në Afganistan ose Pakistan.

Me gjithë goditjet e pësuara, “Al-Qa’ida” vlerësohet si organizatë shumë e

fuqishme transnacionale, e cila mund të jetojë me gjenerata. Në rrethanat e ndjek-

jeve të përhershme, ajo nuk synon organizimin e ndonjë rezistence të armatosur

404 Në kuadër të gotitjeve të pësuara, duhet parë edhe likuidimi i një formacioni të tërë të Al-Qa’idas, më 30.03.2003 në Sanaa të Jemenit, nga një njësit antiterrorist amerikan. Në mesin e të vrarëve ishte identifikuar edhe shefi i degës së kësaj organizate për Jemenin, Kaed Sinan el Harthi.


231 :.

ose krijimin e bazave ushtarake.

Aktualisht të gjitha përpjekjet e veta

duket se “Al-Qa’ida” i ka orientuar në

drejtim të kthimit të anëtarëve të vet,

në shtetet e mëparshme të tyre, me

qëllim të rekrutimit të anëtarëve të

rinj, për përgatitjen e kryengritjeve të

armatosura. Kështu disa anëtarë të

“Al-Qa’idas”,ishin kthyer në

Arabinë Saudite, Irak, Sudan, Kenia,Sulmi terrorist në Spanjë Madrid, 11.03.2004

Jordani, Turqi, etj., duke i formuar në

këto shtete edhe grupet e veta terroriste. Ndërkaq, dy udhëheqësit kryesorë Osama

bin Laden dhe Al-Zavahiri Ayman, përpiqen vetëm për strehimin e sigurt të tyre

dhe daljen e kohëpaskohshme në internet me qëllim të koordinimit të aktiviteteve

të grupeve të tyre terroriste, të shpërndara nëpër vende të ndryshme të botës.

Përveç veprave të kryera, janë interesante edhe disa përpjekje të dështuara

terroriste të Al - Qa´idas, si ajo për vrasjen e Papës Gjon Palit të Dytë gjatë vizitës

së tij në Manilë në vitin 1994. Plani për vrasjen e Hosni Mubarakut gjatë vizitës së

tij në Adis-Abebë në vitin 1995 dhe ai për vrasjen e Bill Klintonit gjatë vizitës së

tij të paralajmëruar në Filipine, gjithashtu në vitin 1995.

Në kontekst të përpjekjeve të dështuara të “Al-Qa’idas”, duhen parë edhe

disa përgatitje të sulmeve masive kundër pranisë së shtetasve të huaj në Jordani.

Rasti më karakteristik ishte ai i muajit prill të vitit 2004, i cili kishte qenë i orien-

tuar në drejtim të shkatërrimit të kryeqytetit dhe mënjanimit komplet të udhëheq-

jes shtetërore jordaneze. Pranë disa ndërtesave shtetërore dhe qendrave turistike në

Aman ishin pozicionuar disa kamionë të mbushur me eksploziv dhe helme kimike.

Mirëpo, në çastin e fundit kur pritej urdhri për veprim, Shërbimi Sekret Jordanez,

i ndihmuar nga disa shërbime perëndimore, e kishte penguar katastrofën e plani-

fikuar. Edhe ky sulm i dështuar terrorist, e sqaron qëllimin politik të Al-Qa’idas:

mënjanimin e pushteteve joislamike të shteteve islame dhe dëbimin e elementeve

të tjera fetare nga tokat myslimane.

Në fund të muajit maj të vitit 2007, shtetasi egjiptian Mustafa Ahmad Abu

al-Yazid, në një intervistë dhënë mediave „as-Sahab“ ishte prezantuar si udhëhe-

qës i degës së „Al-Qai´dës“ në Afghanistan. Përmes kësaj interviste, Al-Yazid i

kishte bërë apel të gjitha forcave myslimane për ofrimin e përkrahjes së tyre ndaj

„Talebanëve“. Gjatë kësaj interviste ai kishte shpjeguar edhe kuptimin e xhihadit

islamik që po zhvillohet në Afghanistan.

.: 232

5.1. Degët e Al-Qaídës


Al-Qa’ida në Irak. Në vitin 2004, jor-

danezi Ahmad Fadil Nazal al-Khalaila i njohur

si “Abu Mus’ab al-Zarqawi”, e kishte themelu-

ar grupin terrorist “Al-Qaída në Irak”. Në janar

të vitit 2006, ai e kishte themeluar edhe

“Këshillin e Muxhahedinëve në Irak” („Majlis

Shura al-Mujahidin fil-Iraq“), që kishte për qël-

lim bashkimin e të gjitha forcave kryengritëse

sunite në Irak. Gjatë vitit 2006, në kuadër të Al-Zarqawi

këtij këshilli kishin vepruar “Al-Qaída në Irak”

dhe shtatë grupe të tjera kryengritëse.

Pas vrasjes së Al-Zarqawit më 07.07.2006 nga forcat ajrore amerikane,

udhëheqës i grupit “Al-Qaída në Irak” ishte emëruar shtetasi egjiptian Ayyub al-

Masri, i njohur me nofkën “Abu Hamza al-Muhajir”. Sipas shembullit të paraard-

hësit të vet, edhe Ayyub al-Masri (Abu Hamza al-Muhajir), e kishte themeluar

organizatën „Ndihmë al-Mutayyabin“, me qëllim të bashkimit të “Këshillit të

Muxhahedinëve në Irak” dhe të gjitha grupeve të tjera xhihadiste, si dhe disa fiseve

kryengritëse sunite në Irak, në luftë kundër shtetit të ri irakian dhe aleatëve të tij

perëndimorë. Disa muaj pas themelimit të “Këshillit të Muxhahedinëve në Irak”,

kryetari i tij Ayyub al-Masri (Abu Hamza al-Muhajir), në verën e vitit 2006, duke

u prezantuar si “Emir i Irakut”, kishte shpallur organizatën e tij “Shteti Islamik i

Irakut”. Gjatë prezantimeve të mëvonshme, Ayyub al-Masri kishte deklaruar se

shtetin e tij islamik të Irakut, e ushtron edhe funksionin e “Ministrit të Luftës në

Irak” dhe si i tillë është komandant i “Ushtrisë së Shtetit Islamik të Irakut” të qua-

jtur „Al-Siddiq-Brigade“405.

Ayyub al-Masri është i njohur për sulmet brutale kundër popullsisë civile në

Irak. Sipas shumë vrojtimeve, pikërisht ky gabim strategjik, kishte ndikuar në

rënien e shpejtë të besueshmërisë dhe përkrahjes së forcave të „Al-Siddiq-

Brigade“ nga populli dhe forcat e tjera kryengritëse irakiane dhe ato xhihadiste

ndërkombëtare në Irak406.

Si reagim ndaj dhunës terroriste që ushtronte “Ushtria e Shtetit Islamik të

Irakut” kundër popullit irakian, në shtator të vitit 2007, në kuadër të “Këshillave

Sahwa” ishin themeluar edhe dy grupe militante proqeveritare „Fronti për

405 406

Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2008, Der Verfassungsschutzbericht 2007, f. 188 - 189 Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, Der Verfassungsschutzbericht 2008, f. 213


233 :.

Ndryshim dhe Xhihad“ Sulmet terroriste vetëm në Irak dhe sulmet terroriste në pjesët tjera të botës

dhe„Brigadate

Revolucionit të vitit

1920“. Që në ditët e

para të themelimit të

tyre, këto brigada pro-

qeveritare u kishin

shkaktuar humbje kapi-

tale formacioneve të

“Al-Qa´idës në Irak”

dhe forcave të „Al-

Siddiq-Brigade“. Pas

këtyre humbjeve, forcat

e shtetit islamik tëBurimi: National Counterterrorism Center, 2008 Report on Terrorism ,

Washington 2009Irakut ishin tërhequr

nga territoret Al-Anbar

dhe Bagdat dhe kishin synuar vendosjen e tyre në krahinat e Mosulit, Ninives dhe

të Diyalës. Pas këtyre luftimeve, në vitin 2007, për herë të parë (që nga fillimi i

Zhvillimi i dhunës politike në Irak nga viti 2004 deri në fund të vitit 2008

Burimi: infidelsarecool.com


luftës), kishin shënuar rënie sulmet terroriste në Irak. Padyshim se suksesi i luftës

kundër “Al-Qaídës në Irak” dhe kundër forcave të „Al-Siddiq-Brigade“, ishte

arritur edhe përmes krijimit të disa formacioneve të armatosura sunite, si “Anbar

Awakening”, “Sahwa-Raete” dhe „Sons of Iraq“407.

Në drejtim të çlirimit të Irakut dhe ndërtimit të një shteti islamik në Irak,

“Al-Qaída në Irak” përpiqet për mobilizimin e të gjitha forcave “islamike” në botë,

me qëllim të zhvillimit të një “xhihadi të përbashkët” në Irak408. Kjo dëshmohet edhe

përmes gjetjes së të dhënave personale të qindra muxhahedinëve të ardhur gjatë

viteve 2006 dhe 2007 nga pjesët e ndryshme të botës (dhe viset Ballkanike) në Irak.

Në këtë drejtim, edhe Osama bin Laden me 29.12.2007 kishte apeluar për

bashkimin e të gjitha forcave “muxhahedine” me “Shtetin Islamik të Irakut”409.

Mirëpo, më datën 24.09.2008, “Emiri i Irakut” Ayyub al-Masri, me rastin e

përvjetorit të dytë të “Al-Qaídës në Irak”, kishte deklaruar se për “Shtetin Islamik

të Irakut” më mirë është “vrasja e një renegati se vrasja e 100 të krishterëve”410.

Sipas këtij qëllimi, gjatë viteve të fundit, janë kryer shumë më tepër sulme terror-

iste (kryesisht kundër popullsisë civile) në Irak, sesa në të gjitha pjesët e tjera të

botës. Sipas shërbimeve të ndryshme informative, që nga fillimi i luftës e deri në

mars të vitit 2009, në Irak janë vrarë 4577 ushtarë të koalicionit dhe rreth 100.000

shtetas irakianë.

Al-Qaída në Jemen: Disa vjet para themelimit të „Al-Qaídës në Irak“,

ishte themeluar grupi terrorist „Al-Qaída në Jemen“. Në vitin 2002, ishte paraqi-

tur edhe krahu ushtarak i këtij grupi terrorist me emrin „Jund al-Jemen Brigaden“

(JaJB). Sipas vlerësimit të ShBA-së, në vendlindjen e babait të Osama bin Ladenit

“Al-Qaída kontakton me rreth 1000 persona”411.

Pas sulmit terrorist më 12.10.2000, kundër luftanijes amerikane

U.S.S.Cole, „Al-Qaída në Jemen“ ishte orientuar kryesisht kundër industrisë së

naftës dhe institucioneve shtetërore në Jemen. Kështu më 30.05.2008, ishte sul-

muar Rafineria e Naftës në Aden, ndërsa me 25.07.2008, ishte kryer një sulm

vetëvrasës kundër një stacioni policor në Sayun, etj. Mirëpo, sulmi kundër

Ambasadës Amerikane në Sanaa, i datës 17.09.2008, kishte dëshmuar se në shën-

jestër të këtij grupi terrorist janë edhe interesat perëndimore në Jemen. Pas këtij

„Sons of Iraq“ numëron rreth 70.000 persona të armatosura. Që nga fillimi i vitit 2008 pjesëtarët e „Sons of Iraq“, sipas përkatësisë së tyre fisnore, kishin filluar integrimin e tyre gradual në njësitet e rregullta policore, gardën kombëtare dhe ushtrinë irakiane. Nga nëntori i vitit 2008, pjesëtarët e këtij formacioni, nuk paguhen më nga forcat aleate, por i marrin pagat e tyre nga qeveria irakiane. Më gjerësisht: Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, Der Verfassungsschutzbericht 2008, f. 214. 408Më gjërësisht: Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2008, Der Verfassungsschutzbericht 2007, f. 189 409Po aty, f. 195 410Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, Der Verfassungsschutzbericht 2008, f. 214 411http://www.antimilitarismus-information.de/ausgaben/2002/2-02_4.pdf

407


235 :.

sulmi, në vjeshtën e vitit 2008, kishte pasuar një operacion i gjerë policor, që kishte

rezultuar me burgosjen e disa personave të kërkuar. Që nga ajo kohë, aktiviteti i

këtij grupi terrorist është në rënie e sipër.

Al-Qaída në Siujdhesën Arabe: Në fillim të vitit 2003, në Arabinë

Saudite ishte themeluar „Al-Qaída në Siujdhesën Arabe“412. Në shënjestër të këtij

grupi terrorist janë shteti saudit, industria e naftës dhe interesat perëndimore në

Arabinë Saudite.

Kështu, në maj të vitit 2004, që qytetin Chobar ishte kryer një sulm i

fuqishëm terrorist që kishte shkaktuar vdekjen e 22 personave dhe ishin rrëmbyer

në intervale të ndryshme kohore, rreth 250 shtetas të huaj. Në Arabinë Saudite,

janë të punësuar rreth 250.000 shtetas amerikanë dhe anglezë kryesisht në indus-

trinë e naftës saudite, të cilët trajtohen nga forcat ekstremiste si pushtues.

Në janar të vitit 2006, ishte penguar shpërthimi i eksplozivit të vendosur në

një rafineri të naftës në Siujdhesën Arabe. Gjatë këtij aksioni, ishin likuiduar dy

terroristë që ishin nisur në drejtim të rafinerisë me makinat e tyre të mbushura me

eksploziv.

Pas disa veprimeve të ngjashme terroriste, në prill të vitit 2007, ishin bur-

gosur 172 anëtar të grupit „Al-Qaída në Siujdhesën Arabe“, të cilët kishin plan-

ifikuar sulme të ndryshme terroriste kundër industrisë së naftës në Arabinë

Saudite. Pas kësaj goditje, në shtator të vitit 2009 „Al-Qaída në Siujdhesën

Arabe“, kishte tentuar përsëri kryerjen e një aksioni vetëvrasës kundër një

ndërtese të industrisë së naftës saudite. Gjithashtu edhe kësaj here, forcat qever-

itare kishin likuiduar dy femra të ngarkuara me eksploziv që kishin tentuar

përmes sharmit të tyre, të hyjnë në ndërtesën e rafinerisë. Në fund duhet theksuar

faktin se atdheu i Osama bin Ladenit, Arabia Saudite, është e njohur për poten-

cialin e vet terrorist, ngaqë në sulmin e 11.09.2001, kundër Shteteve të Bashkuara

të Amerikës, kishin marrë pjesë 15 shtetas të Arabisë Saudite, nga gjithsej 19 sul-

muesit vetëvrasës.

“Al-Qaída në Maghrebin Islamik”: Ky grup terrorist vepron në pjesë të

ndryshme të Afrikës Veriore dhe Shkretëtirës së Saharës. Sipas vlerësimeve

zyrtare, në vitin 2005, ky grup terrorist kishte rreth 800 anëtarë aktivë, ndërsa në

vitin 2006, rreth 500 anëtarë. Sipas disa publikimeve, aktualisht ky grup terrorist

posedon rreth 300 deri 400 anëtarë aktivë dhe vepron kryesisht në drejtim të rrëm-

bimit dha shantazhimit të shtetasve të huaj që vizitojnë shkretëtirat e Saharës413.

412 413

Guido Steinberg, Al-Qaida, Bundeszentrale für Politische Bildung, www.bpb.de/themen/OS150Q,1,0,Al Qaida.html. Dr. Arndt Freiherr Freytag von Loringhoven, Vizepräsident des Bundesnachrichtdienst, 7 Jahre nach 9/11 – wo stehen wir mit al-Qa’ida? Sicherheitskonferenz Bahn 2008, am 18. November 2008, f. 4. Krahaso: http://www.n-tv.de/politik/Suche- nach-Attentaetern-in-Algier-article222268.html

.: 236

5.2. Kush është Osama bin Ladeni?


Osama bin Laden, lindi në vitin 1955 në

qytetin saudit Dshilda. Babai i tij, Muhamad bin

Laden kishte prejardhje nga rrethina e Hadramaut

të Jemenit dhe ishte njëri nga ndërmarrësit më të

suksesshëm sauditë414. Ai kishte raporte miqësore

edhe me familjen mbretërore dhe si i tillë kishte

arritur ta fitonte besimin për projektimin dhe zgjer-

imin e kompleksit të Xhamisë në Mekë (qendrës

Osama bin Ladinifetare të Islamit). Sidomos ky besim e kishte

avan-

cuar familjen “Bin Laden” në nivelin e familjeve më të respektuara saudite të kohës415.

Në saje të autoritetit dhe pasurisë që kishte (rreth pesë miliardë dollarë),

familja “Bin Laden” kishte arritur të vendoste raporte të ndryshme edhe me person-

alitete të tjera eminente botërore, në mesin e tyre edhe me familjen amerikane Bush:

në Ndërmarrjen Amerikane të Armatimit “Carlyle Group”, kishin investuar babë e

bir, pikërisht dy kryetarët e mëparshëm të ShBA-së - Xhorxh Bush. Në të njëjtën

ndërmarrje amerikane, familja “Bin Laden”, kishte investuar dy milionë dollarë416.

Në mes këtyre dy familjeve, gjatë viteve 1976 - 1988, ishte vendosur një raport edhe

më konkret afarist: Ndërmarrja “Saudi Binladin Group”, e cila udhëhiqej nga Salem

bin Laden, kishte investuar në formë të blerjes së aksioneve, në firmën e naftës

Arbusto Energy, e cila ishte pronë e ish-kryetarit amerikan, Xhorxh Bush417.

Emri Osama bin Laden, i shkruar në gjuhën arabe është i qartë. Mirëpo,

ndryshon shqiptimi i tij në dialektet e ndryshme arabe. Kështu, edhe autorët e

ndryshëm perëndimorë, duke u përpjekur që ta shkruajnë emrin e tij në mënyrë sa

më autentike, duket se ishin bazuar së tepërmi në shqiptimet e ndryshme arabe. Në

këtë mënyrë emrin “Bin Laden” në evidencat dhe literaturat e ndryshme e gjejmë

të shkruar edhe si Ben Laden, Bin Laden, bin Laden, etj. Ndërkaq, emri Osama nga

amerikanët shqiptohet lehtë si Yusama. Nga ky shqiptim është praktikuar edhe

shkrimi i emrit të tij si Osama418.

Sipas traditës arabe, Muhamad bin Laden ishte martuar me dhjetë gra, me

të cilat kishte 57 fëmijë. Sipas po asaj tradite edhe djali i 17-të i tij, Osama (nëna

e të cilit ishte një palestineze), ishte martuar në moshën 17 vjeçe (me një vajzë siri-

Krahaso: Roland Jacquard, Die Akte Usama bin Ladin, München 2001, f. 12-31 Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 31. 416Më gjerësisht shih: Daniel Golden (u.a.) Bin Laden Family could profit from a jump in Defense Spending, Wall Street Journal 27.09.2001. 417Rick Wiles, Bush´s Former Oil Company Linked to Bin Laden Family, Amerikan Freedom,News 03.10.2001. 418Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 233-255.

414 415


237 :.

ane) dhe tash jeton në bashkësi martesore me katër gra. Djali i parë i Osamas, e

kishte përtërirë emrin e gjyshit të vet dhe ishte pagëzuar Muhamad. Nga kjo pikë-

pamje, Osama bin Laden sipas zakonit arab quhet edhe Abu Muhamad (babai i

Muhametit). Sipas këtyre rregullave, emri i plotë i Osama bin Ladenit është Abu

Muhamad Osama bin Muhamad bin Laden.

Osama bin Laden ishte rritur në një familje të pasur dhe autoritative arabe

dhe si i tillë nuk kishte përjetuar ndonjë vështirësi ose brengë rinore. Madje, as në

rrethin e tij shoqëror nuk ishte evidentuar ndonjë disponim i rëndësishëm

antiperëndimor. Kjo argumentohet edhe me faktin se disa nga vëllezërit e tij kishin

studiuar në ShBA. Madje, një vëlla i tij, i quajtur Tariq bin Laden, jeton ende dhe

punon atje si drejtor i një fondacioni humanitar arab419.

Që në moshën rinore, Osama bin Laden, në forma të ndryshme kishte filluar

të punonte në ndërmarrjen ndërtimore të babait të tij. Gjatë asaj kohe ai kishte filluar

të lexonte shkrime të shumta fetare, të cilat referonin për të kaluarën fetare të popujve

të ndryshëm arabë. Pa dyshim që shkrimet e tilla kishin ndikuar në shtimin e dëshirës

për përkushtim fetar. Nga ana tjetër, ishte vërejtur edhe një zbehje e aspiratave rinore

për studime të larta universitare. Pavarësisht nga këto ndikime, më 1979 Osama bin

Laden kishte arritur të diplomojë në Fakultetin Ekonomik të Universitetit Mbretëror

„Abdel-al-Asis” në Xhedah420. Në të njëjtin vit ishte refuzuar kërkesa (dëshira e

parashtruar) e tij për punësim në policinë saudite „Mutawwa”„me qëllim të detyrim-

it të popullit për t’u falur pesë herë në ditë dhe për të shkuar rregullisht në xhami”421.

Në vitin 1980, pra një vit pas pushtimit sovjetik në Afganistan, Osama bin

Laden kishte udhëtuar në qytetin verior pakistanez, Lahore, me qëllim të informim-

it lidhur me kryengritjen e filluar afgane dhe ofrimit të disa ndihmave422. Nikoqire e

Më gjerësisht shih: Daniel Golden (u.a.) Bin Laden Family could profit from a jump in Defense Spending, Wall Street Journal 27.09.2001. 420Sipas disa të dhënave autobiografike ai kishte studiuar Fakultetin Ekonomik në Jiddah. Roland Jacquard, Die Akte Usama bin Ladin, München 2001, f. 77. 421www.discoveri.com. Krahaso edhe: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 24-36. 422Deri në maj të vitit 1985 kryengritja afgane zhvillohej nga shtatë organizata të pavarura politike sunite dhe tri shiite të bashkuara me ndërmjetësimin iranian. Pas këtij viti, sipas marrëveshjes së arritur në qytetin pakistanez, Peshavar, përfaqësuesit e Partisë së Allahut, të kryesuar nga Gulbuddin Hekmatiar, Partisë tjetër të Allahut të kryesuar nga Yunis Khalis, Bashkësisë Islame, Aleancës Islame për Çlirimin e Afganistanit, Frontit Kombëtar Islamik, Frontit Nacionalçlirimtar dhe Lëvizjes Revolucionare Islamike, kishin themeluar formacionin e përbashkët kryengritës të quajtur „Islami-Itehad-Afganistan Mudjaheddin“ (Bashkimin e Luftëtarëve Islamikë të Afganistanit). Në bazë të këtij formacioni të bashkuar kryengritës, luftëtarët e Afganistanit quheshin muxhahedinë. Qeveria Pakistaneze e udhëhequr nga gjenerali Zia ul-Haq, nuk i kishte përkrahur forcat kombëtare, por vetëm ato fetare afgane. Në këtë mënyrë, vetëm kryengritësit muxhahedinë kishin pranuar ndihmën ndërkombëtare, e cila kalonte kryesisht nëpër territorin pakistanez. Kjo kishte ndikuar edhe në krijimin e bindjes se lufta afgane ishte një luftë fetare, e cila zhvillohej në mes të komunistëve dhe islamistëve. Nga një bindje e tillë, kishin vepruar edhe ideologët islamikë në drejtim të krijimit të rrethanave për themelimin e një shteti islamik në Afganistan. Sidomos pas paralajmërimit sovjetik për tërheqje nga Afganistani, ishte paraqitur një vërshim masiv i vullnetarëve islamikë në Pakistan dhe Afganistan me qëllim të themelimit të një baze për veprim edhe në shtetet e tjera islame. Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Afganistan, Darmstadt 1990, f. 141-146

419


tij kishte qenë Partia Islame e Pakistanit (Jamaár-e Islami), e cila atëherë kon-

siderohej si degë e organizatës terroriste egjiptiane, Gamaá Islamya. Gjatë vizitave

të mëvonshme, Osama bin Ladeni ishte njohur me palestinezin, Abdullah Ázzam

(njërin nga ideologët e organizatës islamike palestineze HAMAS), i cili gjatë asaj

kohe ligjëronte në Universitetin Ndërkombëtar Islamik në Islamabad423. Nga ndjen-

jat e krijuara solidare dhe ndikimi autoritativ i profesorit, Osama bin Ladeni kishte

vendosur që të integrohej në lëvizjen kryengritëse afgane. Gjatë kësaj lufte çlir-

imtare, ai kishte vepruar me emrin „Abu Abdullah” dhe së bashku me udhëheqësin

e Xhihadit Islamik egjiptian, Aliman Az-Zawahiri kishin punuar në drejtim të

formimit të „Brigadave Vullnetare Islamike”, financimi i të cilave ishte bërë krye-

sisht nga Arabia Saudite, ndërsa armatimi i tyre në vlerë prej tre miliardë dollarëve,

ishte bërë në mënyrë të tërthortë nga Shërbimi Sekret Amerikan CIA - nëpërmjet

Shërbimit Sekret Pakistanez, ISI. Nga ky realitet, shumë politologë bashkëkohorë,

në mesin e tyre edhe kryetari egjiptian, Mubarak, më 14.09.2001, kishte deklaruar:

„Sikurse brigadat vullnetare muxhahedine, ashtu edhe trashëgimtarja e tyre Al-

Qaída dhe ideologu Osama bin Laden, nuk janë asgjë tjetër përveç produkte të

veprimeve të caktuara politike amerikane”424.

Në vitin 1968, kishte vdekur në mënyrë tragjike (nga rrëzimi i helikopterit)

Muhamad bin Laden. Që nga ajo kohë, djali i tij Osama, 13 vjeç, kishte trashëguar

rreth 80 milionë dollarë. Ndërkaq, pjesa e përgjithshme e pasurisë familjare, e cila

i kishte takuar, ishte vlerësuar në rreth 300 milionë dollarë. Zotërimi i një pasurie

të tillë, pa dyshim që i kishte mundësuar Osama bin Ladenit sponsorimin e gru-

peve të ndryshme terroriste (disa banka afrikane dhe arabe, sipas rregullave të

tyre afariste nuk i kanë pezulluar depozitimet financiare dhe llogaritë e ndryshme

rrjedhëse të Osama bin Ladenit, talebanëve dhe personave të tjerë të sank- sionuar425). Në bazë të dëshmive në dispozicion , ministri egjiptian i Punëve të

Brendshme, Gjeneral Habin Al-Ádli, në vitin 1999, kishte deklaruar: „Osama bin

Ladeni është sponsoruesi kryesor i xhihadistëve në Nil”. Raporte të tilla të

ngjashme zyrtare, kishin ofruar edhe shtetet e tjera me popullsi myslimane426.

Fighel, Yoni, Shekih Abdullah Azzam, Bin Laden´s Spiritual Mentor, zituar sipas www.ict.org.il. Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 32. 425Probleme të një natyre tjetër ishin paraqitur edhe në Amerikë, Angli, Gjermani, Francë dhe Austri. Duke i krahasuar emrat e pronarëve të llogarive dhe deponimeve të ndryshme financiare me emrat e personave të evidentuar në listën e zezë (anëtarët e grupeve të ndryshme terroriste dhe të pushtetit Taleban), bankat e këtyre vendeve kishin hasur në vështirësi të papritura: në Gjermani ishin evidentuar rreth 100.000 afganë dhe tre milionë myslimanë, të cilët kishin emra të ngjashëm me emrat e regjistruar në listën e personave të sanksionuar, lëvizjet financiare të të cilëve duheshin kontrolluar, mbikëqyrur ose pezulluar. Shërbimi Sekret dhe policia austriake edhe para 11 shtatorit 2001, i kishte pezulluar disa depozitime financiare të personave ose shoqatave të ndryshme islamike, të cilat nuk kishin arritur që ta argumentonin prejardhjen e mjeteve të tyre financiare. 426S.Tasríhátí, Rúzu i-Yúsuf, Nr.3686, 1.2., 1999, f.12. Cituar sipas Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 33.

423 424


239 :.

Në vitin 1984, në afërsi të qytetit Peshavar, i cili gjendet në afërsi të kufir-

it verior me Pakistanin, Abdullah Ázzam (një palestinez nga Jordania), kishte

hapur një zyrë të shërbimeve të përgjithshme për muxhahedinët arabë me emrin

Maktabu l-khidamt. Ndërsa, dy vjet më vonë, në të njëjtin rajon kufitar me

Pakistanin, Osama bin Laden, kishte ndërtuar një kamp për ushtrime luftarake të

njohur me emrin „Masadda“ (Kështjella e Luanëve), në të cilin rekrutoheshin

kryesisht vullnetarët islamikë të ardhur nga Egjipti, Algjeria, Arabia Saudite dhe

Jemeni. Rreth këtij kampi luftarak dhe katër kampeve të tjera të themeluara më

vonë, ishin ndërtuar pozicione të shumta mbrojtëse dhe strehimore sekrete të lid-

hura me kanale nëntokësore, të cilat kishin dalje të ndryshme në rrugë malore.

Flota e makinave të rënda ndërtimore, e sjellë me helikopter ushtarak saudit, nuk

ishte shfrytëzuar vetëm për interesa të formacioneve luftarake të Osama bin

Ladenit. Ky, me shpenzimet e veta, kishte ndërtuar edhe disa rrugë malore, spitale

publike dhe baza të ndryshme ushtarake për kryengritësit e tjerë afganë.

Në vitin 1988, Osama bin Ladeni së bashku me mikun e tij, Abdullah

Ázzam, kishin themeluar organizatën terroriste të njohur me emrin “Al-Qa’ida”,

me qëllim që t’u jepte përkrahje vullnetarëve të ardhur nga vende të ndryshme

islamike në Afganistan, me qëllim të integrimit të tyre në luftë kundër forcave

okupuese sovjetike. Mirëpo, një vit më vonë trupat sovjetike ishin tërhequr nga

Afganistani dhe Osama bin Ladeni ishte kthyer në Arabinë Saudite me qëllim të

vazhdimit të jetës dhe punës së vet në ndërmarrjen e përbashkët familjare. Vetëm

disa ditë pas kthimit të tij në vendlindje, në qytetin afgan, Peshawar, ishte vrarë

miku dhe zëvendësi i tij, Abdullah Ázzam, i cili gjatë asaj kohe kishte filluar të

akuzohej nga qarqe të ndryshme, për dezertimin e luftës palestineze në interes të

asaj afgane.

Gjatë fundit të vitit 1990 dhe fillimit të vitit 1991, në rajonet e ndryshme të

Lindjes së Afërt ishin stacionuar forcat ushtarake të Aleancës Veriatlantike, me qël-

lim të çlirimit të Kuvajtit nga okupimi irakian. Në kuadër të këtij misioni ishin sta-

cionuar edhe 5000 ushtarë amerikanë në qytetet saudite, Mekë dhe Medinë. Një

stacionim i tillë i „të pafeve” në qytetet e shenjta myslimane, ishte gjykuar nga gru-

pet e ndryshme islamike dhe nga Osama bin Ladeni „si provokim brutal ndaj vler-

ave morale të Islamit”. Pas disa eksponimeve të dhunshme politike dhe akuzave

poshtëruese kundër mbretit Fahd, në vitin 1991 policia saudite kishte dhënë

urdhrin për burgosjen e Osama bin Ladenit427. Me qëllim të shmangies nga

427 Edhe pse regjimi diktatorial i Sadam Huseinit gjithmonë i kishte luftuar grupet e ndryshme islamike, këto e kishin përkrahur Irakun në luftë kundër ShBA-ve. Duke e propaganduar sulmin amerikan kundër Irakut „si sulm kundër botës Islame” kudo në botë ishin organizuar aksione dhe protesta të ndryshme kundëramerikane. Steinberg, Guido: Usama bin Ladin und Saudi Arabien. Hintergründe der Terroranschläge des 11. September, në KAS-Auslandsinformationen, Nr.11/2001, f.4-24.


përgjegjësia gjyqësore, ai ishte larguar nga Arabia Saudite dhe pas disa muajve të

qëndrimit në Jemen, së bashku me Këshillin Qendror të Al-Qa’idas ishte vendosur

në Sudan, ku kishte filluar një karrierë të vërtetë terroriste dhe financiare. Në të

vërtetë, qysh para largimit të vet nga vendlindja, Osama bin Ladeni kishte deklaru-

ar: „Të gjitha pozicionet ushtarake amerikane në Arabinë Saudite, Jemen dhe në

pjesët e tjera afrikane do të jenë në shënjestër të sulmeve të Xhihadit Islamik”428.

Në këtë kohë kishte ndodhur edhe ndërrimi i raporteve të forcave politike

në Afganistan. Forcat ushtarake të Hekmatiarit (mikut të vjetër të Osama bin

Ladenit), duke e humbur përkrahjen e Pakistanit, ishin shpartalluar në luftë kundër

talebanëve (seminaristëve, nxënësve të fesë) dhe udhëheqësi i tyre ishte strehuar

në Iran (Hekmatiar më vonë kishte kaluar në anën e Irakut)429. Pas kësaj ngjarjeje,

formacionet ushtarake të Al-Qa’idas, gjithmonë kishin luftuar në anën e forcave

talebane kundër Aleancës Veriore.

Pas dëshmive dhe akuzave të shumta lidhur me pjesëmarrjen e Osama bin

Ladenit në aktivitete të ndryshme terroriste, e sidomos pas eksponimeve agresive

kundër mbretit Fahd, në vitin 1994 Osama bin Ladeni ishte përjashtuar nga

shtetësia saudite. Në të njëjtin vit, ai ishte përjashtuar edhe nga bashkësia e vet

familjare. Si reagim ndaj këtyre akteve ofenduese, më 13.11.1995 në kryeqytetin

saudit, Riad, ishin vrarë pesë shtetas amerikanë.

Nga presionet e fuqishme të ShBA-së, në vitin 1996, qeveria islamike në

Khartum kishte marrë vendimin për largimin e Osama bin Ladenit nga territori

sudanez. Pas këtij dëbimi, ai dhe shtabi komandues i Al-Qa’idas ishin kthyer

përsëri në qytetin afgan, Xhalalabad. Disa javë më vonë, në qytetin saudit, Dahran,

ishin vrarë 19 ushtarë amerikanë. Gjatë këtij viti, Al-Qa’ida kishte ndihmuar edhe

forcat talebane në Afganistan (të cilat kishin rreth 25.000 luftëtarë), gjatë përpjek-

jeve për instalimin e pushtetit të tyre në pjesë të ndryshme të territorit afgan.

Më 23.02.1998, Osama bin Laden, ishte emëruar kryetar i Frontit

Ndërkombëtar të Luftës kundër Izraelitëve dhe Kryqëzatave430. Në kuadër të kësaj

organizate panislamike, ishin bashkërenduar sulmet terroriste kundër ambasadave

amerikane në Najrobi (Kenia) dhe Dar-es-Salam (Tanzani). Pas dëshmive të shum-

ta lidhur me involvimin e Osama bin Ladenit në këto dhe në 16 sulme të tjera ter-

roriste, ShBA-të kishin publikuar shpërblimin prej pesë milionë dollarëve „për atë

Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 67. Krahaso edhe Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 41-45. 429Politika pakistaneze ndaj Afganistanit përcaktohej nga gjeneral Hamid Gul, i cili ishte edhe këshilltar i udhëheqësit të talebanëve, Mullah Omar. Pas sulmit amerikan kundër Afganistanit, gjeneral Gul së bashku me kolegun e tij, gjeneral Mirza Aslam Beg – ish-komandant i forcave pakistaneze, disa herë kishin organizuar protesta kundëramerikane në Pakistan. 430U.S.Department of State, Patterns of Global Terrorism; http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml

428


241 :.

që kontribuon në drejtim të burgosjes ose likuidimit të tij”. Në të njëjtën kohë ishin

raketuar bazat e Al-Qa’idas në Afganistan dhe Sudan si dhe ishte kërkuar nga qev-

eria afgane dorëzimi ose largimi i Osama bin Ladenit nga Afganistani. Këto kërke-

sa amerikane ishin refuzuar nga udhëheqësi i talebanëve, Mullah Mohamed Omar

(i martuar me një vajzë të Osama bin Ladenit dhe dy gra të tjera), me arsyetimin

se nuk ekzistojnë argumente bindëse për involvimin e Osama bin Ladenit në këto

sulme terroriste.

Më 10.09.2001, në mënyrë tejet profesionale ishte vrarë veterani i luftës

afgane dhe njëri nga komandantët e Aleancës Veriore, Ahmad Shah Masoud: dy

anëtarë të Al-Qa’idas, të maskuar si gazetarë dhe shtetas belgë, kishin arritur të

marrin lejen për zhvillimin e një interviste me komandantin legjendar afgan,

Masoud. Në çastin kur njëri nga „reporterët”, kishte marrë pozitën e dëshiruar për

fotografim, kishte shpërthyer kamera. Sasia e vogël, por tejet eksplozive e materi-

alit shpërthyes, i kishte copëtuar trupat e atentatorëve dhe i kishte shkaktuar plagë

vdekjeprurëse Ahmad Shah Masoud431.

Një ditë më vonë ishte kryer sulmi më i fuqishëm terrorist kundër Shteteve

të Bashkuara të Amerikës. Lidhur me këtë sulm shkatërrues, Osama bin Ladeni

kishte deklaruar: „Allahu e ka bekuar një grup të udhëheqësve myslimanë,

kryesinë e Islamit, me qëllim të shkatërrimit të Amerikës”432. Pas këtij sulmi ishte

parashtruar kërkesa ultimative ndaj qeverisë talebane për dorëzimin e Osama bin

Ladenit. Mirëpo, www.taleban.com, në përgjigjen e vet të firmosur nga Mullah

Omar, kishte shpjeguar se „Osama bin Ladeni është një trim i rrallë mysliman, i

cili e kundërshton skllavërinë amerikano-sioniste”. Në vazhdim, shefi i shtetit

afgan kishte kërkuar argumente për akuzat e parashtruara kundër Osama bin

Ladenit dhe kishte njoftuar për gatishmërinë e qeverisë së tij për luftimin e terror-

izmit ndërkombëtar. Në këtë drejtim, Mullah Omar e kishte theksuar „gatishmërinë

e shtetit afgan për mbrojtjen e Osama bin Ladenit nga ndonjë sulm eventual terror-

ist ndërkombëtar”. Ndërkaq, lidhur me kërkesën amerikane për dorëzimin ose

largimin e tij nga Afganistani, Omar kishte deklaruar: „Sheriati (Sharia) e ndalon

dorëzimin e një myslimani te një Kafir (të pafe)”.

Pas një muaji, pikërisht më 07.11.2001, kishte filluar sulmi ushtarak

amerikan kundër Afganistanit. Që nga ajo kohë, Osama bin Ladeni lëviz në zonat

malore të Afganistanit dhe Pakistanit, i ndjekur hap pas hapi nga njësitet speciale

antiterroriste amerikane dhe britanike. Pas shumë goditjeve të pësuara, në korrik të

Ahmad Shah Masoud ishte komandanti legjendar afgan, kundër të cilit çdo vit fillonin ofensivat masive sovjetike. Falë veprimeve të suksesshme taktike luftarake të komandant Masoud, ishte formuar edhe miti i luftëtarëve afganë. Që nga viti 1977 komandant Masoud kishte filluar të luftonte edhe kundër forcave talebane. Më gjerësisht shih: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 67. 432www.al-jazeera.com. Videofilmi i publikuar më 17.10.2001 nga Al Jazeera dhe nga qendrat e tjera botërore televizive.

431


vitit 2002, Osama bin Laden ia kishte dorëzuar djalit të vet, Saad Osama bin Laden,

udhëheqjen e organizatës Al-Qa’ida dhe duke u frikësuar se do të vritej, kishte

shfaqur gatishmërinë e vet për vdekje si martir433. Më 13.03.2003, zëvendëskryetari

i Partisë Islamike të Pakistanit (Awami-Tahrik) Murtaza Poya, kishte njoftuar se

„Shërbimi Sekret Amerikan e kishte burgosur Osama bin Ladenin në Pakistan”.

Ndërkaq që në vitin 2002, ishte publikuar edhe lajmi se Osama bin Ladeni kishte

vdekur gjatë një sulmi raketor. Mirëpo paraqitjet audiovizuele të tij në vitin 2004,

2007 dhe 2009, i kishin përgënjeshtruar këto lajme.

Lajmi më intesant këtë drejtim, ishte publikuar në shkurt të vitit 2004, kur

mediat pakistaneze kishin njoftuar se Osama bin Laden ishte rrethuar në verilindje të

Pakistanit së bashku me rreth 50 luftëtarët e tij. Në këtë drejtim, me 20.06.2005 edhe

shefi i Shërbimit Informativ Amerikan, Porter Goss, kishte deklaruar se ai e di se ku

ndodhet Osama bin Laden. Sipas tij, ky terrorist është nën mbrojtjen e një shteti aleat

islamik i cili nuk pranon dorëzimin e tij për shkak të problemeve të brendshme poli-

tike. Në mënyrë të ngjashme kishte deklaruar edhe Garry Berntsen, zyrtar i lartë i

CIA-s. Madje ky e kishte përshkruar edhe vendin e ndodhjes së Osama bin Ladenit.

Me 13.06.2007, Senati i ShBA-së kishte miratuar vendimin për shpërblim, në vlerë

prej 50 milionë dollarëve, për informacion që do të sillte burgosjen e Osama bin

Ladenit.434 Ndaj këtij vendimi, Osama bin Laden ishte përgjigjur me thirrjen drejtu-

ar popullit amerikan për kalim në fenë Islame435. Në dhjetor të vitit 2009, autoritetet

e administratës së re amerikane kishin deklaruar se nuk posedojnë më ndonjë infor-

macion lidhur me vendqëndrimin e Osama bin Ladenit.

Sipas të dhënave të Shërbimit Sekret Gjerman, praktikisht Al-Qa’ida nuk

mund të udhëhiqet nga Osama bin Ladeni ose zëvendësi i tij Al-Zavahiri Ayman,

për shkak të ndjekjeve të tyre intensive policore. Në rrethana të tilla, Al-Qa’ida

është shndërruar në një organizatë virtuale ku ata japin vetëm impulse për veprim

terrorist436. Në mënyrë të ngjashme kishin konstatuar edhe shërbimet tjera perëndi-

more. Sipas tyre, Al-Qa’ida aktualisht funksionon vetëm si organizatë e imagjin-

uar, në emër të së cilës veprojnë disa grupe të pavarura terroriste, të cilat kanë

vetëm ideologji të njëjta dhe si të tilla nuk janë të organizuara sipas ndonjë zinx-

hiri komandues”437.

Njoftim i publikuar në revistën „Asharq Al Awsat” më 30.07. 2002 dhe i verifikuar nga disa funksionarë të burgosur të Al-Qa’idas. 434Der Spiegel: 50 Millionen Dollar für Bin Laden – tot oder lebendig 13. Juli 2007 http://www.spiegel.de /politik/ausland/0,1518,494365,00.html 435Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2008, Der Verfassungsschutzbericht 2007, f. 194 436Lawrence Wright, Der Tod wird euch finde, DVA Sachbuch; Mynich 2007, f. 92 437Transcript of “Usamah Bin-Ladin, the Destruction of the Base”, Interview with Usamah Bin-Ladin, e dates 10.06.1999, web.archive.org/web/20021113111503/http://www.terrorism.com/terrorism/BinLadinTranscript.shtml

433


5.2. Sulmet terroriste që mund t’i përshkruhen Al-Qa’idas

243 :.

1993 26.02, Nju-Jork: Në orën 12:08, në garazhin nëntokësor të World Trade Center kishte shpërthyer një autobombë e mbushur me 540 kilogramë dinamit, e cila kishte shkaktuar vdekjen e gjashtë personave dhe plagosjen e rreth 1000 të tjerëve. Gjithashtu, edhe dëmet materiale ishin vlerësuar në disa dhjetëra miliona dollarë. Pas hetimeve intensive, autoritetet amerikane kishin burgosur mbi 20 shtetas të ndryshëm arabë, të dyshimtë për kryerjen e këtij sulmi terrorist, në mesin e të cilëve edhe themeluesin e Al Gamaat al – Islamija, Sheik Umar Abd al-Rahman (grupi i të cilit i kishte kryer disa sulme terroriste kundër shtetasve të huaj në Egjipt). Gjatë procesit të parë gjyqësor, Rahmani ishte dënuar me burgim të përjetshëm. Ndërkaq, në vitin 1998 ishte burgosur në Pakistan dhe ekstraduar në ShBA edhe udhëheqësi i grupit atentator, Ramzi Ahmed Youssef, i dënuar gjithashtu me burgim të përjetshëm. 1995 13.11, Riad: Para ndërtesës së Gardës Kombëtare të Arabisë Saudite kishte shpërthyer një autobombë, e cila e kishte shkaktuar vdekjen e shtatë personave, ndër të cilët edhe të pesë shtetasve amerikanë. Në këtë ndërtesë kishin qenë të punësuar disa ekspertë ushtarakë amerikanë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishin marrë disa organizata terroriste, të cilat kishin publikuar edhe qël- limin e tyre: dëbimin e trupave amerikane nga tokat arabe. Pas hetimeve të zhvilluara ishte dyshuar me të drejtë në Osama bin Laden. Në prill të vitit 1996, autoritetet saudite kishin prezantuar publikisht gjashtë terroristë të burgosur, të cilët kishin pranuar se kishin vepruar në bazë të kërkesës së një organizate të huaj islamike. Dy muaj më vonë, ata ishin ekzekutuar me prerje të kokës. 1996 25.06, Daran/Arabia Saudite: Para ndërtesës së banimit të ushtarëve amerikanë në Daran, dy terroristë islamikë kishin sjellë një cisternë të mbushur me benzinë dhe e kishin ndezur. Nga flaka e madhe dhe rrokullisjet e cisternës, kishin vdekur 19 ushtarë amerikanë dhe ishin plagosur mbi 240 të tjerë. Shoferi vetëvrasës i cisternës kishte qenë një shtetas iranian. Pas hetimeve të zhvilluara, ishin burgosur 40 persona të dyshimtë, disa prej të cilëve kishin dëshmuar lidhjet në mes atentatorit dhe Osama bin Ladenit. Për kryerjen e këtij sulmi, kishte bashkëpunuar me organizatën Hezb-Allah. 1998 07.08, Kenia/Tanzani: Gjatë sulmeve terroriste kundër ambasadave amerikane në Najrobi (Kenia) dhe Dar-es-Salam (Tanzani), të kryera në të njëjtën kohë, kishin vdekur 258 persona dhe ishin plagosur rreth 5000 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtyre sulmeve e kishte marrë grupi terrorist i inspiruar nga Osama bin Ladeni „Ushtria Islamike për Çlirimin e Tokave të Shenjta”. 13 ditë më vonë ishin bombarduar pozicionet e Al Qa’idas në Afganistan dhe Sudan. 2000 12.10, Aden: Dy atentatorë vetëvrasës kishin drejtuar një barkë të motorizuar dhe të mbushur me eksploziv në drejtim të fregatës amerikane USS Cole, e cila qëndronte e parkuar në limanin e Adenit në Jemen. Nga shpërthimi i fuqishëm, kishin vdekur 17 ushtarakë të ndryshëm amerikanë dhe ishin plagosur 39 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë Armata e Muhametit. Sipas shërbimeve amerikane në këtë sulm kishte gisht vetë Osama bin Ladeni. 2001 11.09, Nju-Jork, Uashington: Në orën 08:45 një aeroplan i rrëmbyer amerikan Boeing 767 i linjës ajrore 011 me 92 udhëtarë ishte përplasur për gradaçilën veriore të World Trade Center. 18 minuta më vonë, një aeroplan tjetër i rrëmbyer amerikan, i linjës ajrore 175, me 65 udhëtarë ishte


përplasur për gradaçelën jugore të World Trade Center. Në orën 09:43, aeroplani i tretë amerikan „Boeing 767”, me 58 udhëtarë, ishte rrëzuar mbi pjesën perëndimore të ndërtesës së Pentagonit (Ministria e Mbrojtjes) në Uashington. Ndërkaq, aeroplani i katërt, që ishte rrëmbyer në çastin e fluturimit nga Newark, ishte rrëzuar afër maleve në Pittsburgh, si pasojë e konfliktit të zhvilluar fizik në mes rrëmbyesve dhe udhëtarëve. Gjatë këtyre sulmeve terroriste kishin vdekur 2990 persona. 13.09, Paris: Pengohet plani për sulm terrorist kundër Ambasadës Amerikane në Paris. 2002 23.01, Karaçi: Një grup ekstremistësh islamikë kishin rrëmbyer gazetarin e revistës „Wall Street Journal“, shtetasin amerikan, Daniel Pearl dhe ishin kërcënuar ta vrasin atë në qoftë se nuk liroheshin menjëherë anëtarët e burgosur të Al Qa’idas në Guantanamo. Më 21 shkurt ishte publikuar lajmi mbi vrasjen e gazetarit dhe ishin paralajmëruar vrasje dhe rrëmbime të tjera. 17.03, Islamabad: Dy aktivistë të Al Qa’idas, kishin hedhur disa granata dore në masën e besimtarëve të tubuar në një kishë protestante në Islamabad, duke vrarë pesë persona, ndër të cilët edhe dy shtetas amerikanë, dhe duke plagosur 46 të tjerë. 11.04, Xhebra (Tunizi): Para ndërtesës se sinagogës Al-Ghriba në Xhebra, kishte shpërthyer një cisternë e mbushur me material të lëngët shpërthyes. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin vdekur 19 persona, ndër të cilët 14 shtetas gjermanë dhe ishin plagosur 20 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij „operacioni” e kishte marrë Al Qa’ida. 08.05, Karaçi (Pakistan): Një komando terroriste e Al Qa’idas kishte hedhur disa bomba dore kundër një autobusi luksoz në Karaçi, duke vrarë 14 persona, ndër të cilët 10 inxhinierë francezë dhe duke plagosur rëndë disa persona të tjerë. 14.06, Karaçi: Para ndërtesës së Konsullatës Amerikane në Karaçi kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 12 personave dhe plagosjen e 45 të tjerëve. 05.09, Kabul: Në qendër të kryeqytetit afgan, Kabul kishte shpërthyer një autobombë, e cila e kishte shuar jetën e 26 personave. Disa minuta më vonë në qytetin tjetër afgan, Kandahar, kishte dështuar komploti për vrasjen e presidentit afgan, Hamid Karzai. 06.10, Jemen: Në limanin bregdetar, Mukalla të Jemenit, një barkë e motorizuar dhe e mbushur me eksploziv ishte përplasur për anijen franceze transportuese të naftës „Limbourg”. Nga shpërthimi i fuqishëm, kishte vdekur një marinar bullgar dhe ishin derdhur në det 90.000 barelë naftë të papërpunuar. 12.10, Bali (Indonezi): Dy shpërthime të fuqishme në Paddy’s Bar në Kuta dhe para diskotekës Sari Club në Bali, kishin shkaktuar vdekjen e 202 personave nga 21 shtete të botës, ndër të cilët 88 ishin identifikuar si shtetas të Australisë, 38 shtetas të Indonezisë, 22 shtetas të Britanisë së Madhe, shtatë shtetas amerikanë, gjashtë shtetas gjermanë, etj. Numri i të plagosurve ishte mbi 300 veta. Ky ishte sulmi më i fuqishëm terrorist në historinë e njerëzimit, pas 11.09.2001. Kryerja e këtij sulmi ishte bërë në bashkëveprim me grupin terrorist “Jemmaah Islamiyah”. 28.10. Aman (Jordani): Para shtëpisë së tij në Aman ishte vrarë një shtetas amerikan i angazhuar në projektin e zhvillimit ekonomik të Jordanisë. 28.11, Kenia: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe të fuqishme para hotelit bregdetar Paradise në Kikambala afër qytetit Mombasas, kishin vdekur 16 turistë izraelitë dhe ishin plagosur rreth 60 të tjerë. Në të njëjtën kohë, afër aeroportit të Mombasas, tre terroristë e kishin lëshuar nga xhipi i tyre një raketë ruse të tipit “SAM 7 Strela” në drejtim të aeroplanit Boeing 757 të ndërmarrjes izraelite “Arkia”, në të cilin ndodheshin 261 persona. Për fat, raketa e lëshuar nga një distancë aq e afërt, nuk e kishte goditur aeroplanin. 30.12, Dshibla (Jemen): Në spitalin amerikan të qytetit Dshibla, që gjendet në jug të


245 :.

Jemenit, një aktivist i Al Qa’idas, kishte vrarë drejtorin dhe dy mjeke të tjera amerikane, si dhe kishte plagosur një mjek tjetër, po ashtu amerikan. 2003 12.05, Riad: Vetëm disa orë para ardhjes së Kolin Pauellit, kishin ndodhur disa atentate vetëvrasëse në Riad. Në shënjestër të këtyre sulmeve kishin qenë lagjet e banuara me shtetas të huaj, si ajo Ghornata, Ashbilia dhe Janadria. Nga pasojat e këtyre sulmeve kishin vdekur 35 shtetas të huaj, ndër të cilët tetë shtetas amerikanë. Aty kishin vdekur edhe nëntë atentatorët, si dhe ishin plagosur mbi 200 persona. Edhe në selinë e ndërmarrjes së përbashkët amerikano-saudite “Syianco” ishte aktivizuar një mjet i fuqishëm shpërthyes, i cili kishte shkaktuar vetëm dëme materiale. 14.05, Jemen: Në ndërtesën e Gjykatës Penale në Jemen kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e katër personave. 16.05, Marok: Gjatë tubimit festiv të qindra-mijëra qytetarëve, të organizuar me rastin e lindjes së trashëgimtarit të mbretit Muhamed IV, në pjesë të ndryshme të qytetit ishin ndërmarrë pesë sulme vetëvrasëse. Vetëm në Qendrën Kulturore Spanjolle “Casa de Espana” kishin vdekur tre atentatorët vetëvrasës dhe 20 qytetarë të tjerë. Ndërkaq, gjatë sulmeve të tjera vetëvrasëse, si ato në hotelin luksoz “Safir”, në një restorant italian, në Qendrën Sociale të Bashkësisë Izraelite dhe në një varrezë izraelite, gjatë një ceremonie mortore, kishin vdekur edhe 23 persona dhe ishin plagosur mbi 100 të tjerë. 07.06, Afganistan: Sipas ministrit gjerman të Mbrojtjes, Peter Struck, sulmi vetëvrasës kundër një autobusi ushtarak gjerman, që udhëtonte nga kryeqyteti Kabul në drejtim të aeroportit, ishte kryer nga një komando e Al Qa’idas. Gjatë këtij sulmi terrorist kishin vdekur katër ushtarë gjermanë dhe ishin plagosur 29 të tjerë. 05.08, Xhakartë: Para hyrjes në hotelin amerikan “Marriott”, që ishte i njohur për takime të personaliteteve të ndryshme kombëtare indoneziane dhe atyre ndërkombëtare, kishte shpërthyer një automjet i mbushur me eksploziv. Ky sulm terrorist, që kishte qenë vazhdim i serisë së sulmeve të filluara në Bali, kishte shkaktuar vdekjen e 12 personave dhe plagosjen e rreth 150 të tjerëve. Sipas rezultateve të hetimeve, kryerja e këtij sulmi ishte bërë në bashkëpunim me grupin terrorist “Jemmaah Islamiyah”. 08.11, Riad: Në orët e vona të natës së 08.11.2003, në kompleksin e ndërtesave “Al- Muhayya”, në të cilin banojnë kryesisht shtetasit e huaj arabë, si egjiptianë, libanezë dhe sudanezë, kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 18 personave dhe plagosjen e rreth 120 të tjerëve. Sipas rezultateve të hetimeve, atentatori vetëvrasës kishte qenë aktivist i Al Qa’idas. 15.11, Stamboll: Gjatë dy sulmeve vetëvrasëse kundër dy sinagogave në Stamboll, kishin vdekur 57 persona. Autoritetet turke kishin arritur ta burgosnin udhëheqësin e grupit terrorist, i cili kishte deklaruar se i takon „njerëzve të Osama bin Ladenit”. Edhe pse përgjegjësinë për këtë sulm e morën dy grupe të tjera terroriste, autoritetet turke vlerësojnë se atë e kishte kryer nga Al Qa’ida. 2004 11.03, Madrid: Tri ditë para zgjedhjeve parlamentare në Spanjë, në katër trena të udhë- tarëve, me të cilin udhëtonin punëtorët për në Madrid, kishin shpërthyer 10 bomba, të cilat kishin shkaktuar vdekjen e 191 personave dhe plagosjen e 1247 të tjerëve. Sipas të dhënave të policisë, çdonjëra nga bombat e shpërthyera kishte fuqi sa mund ta shkatërronte tërë stacionin e trenave të udhëtarëve në Madrid. Ishin zbuluar edhe tri bomba të pashpërthyera, të cilat kishin qenë të pro- gramuara të shpërthenin në çastin e arritjes së ekipeve shpëtimtare dhe policisë. Policia spanjolle, në bashkëpunim me shërbimet e ndryshme ndërkombëtare, ka arritur likuidimin ose burgosjen e


atentatorëve kryesorë të këtij sulmi. 07.10, Taba: Në ora 21:50, një terroriste kishte sulmuar me një autobombë Hotelin “Hilton Taba”. Nga pasojat e shpërthimit kishin vdekur 34 persona në mesin e tyre edhe 12 izraelitë. 25 minuta më vonë, në kampin Moon Island Village në Ras Shitan, kishte shpërthyer edhe një auto- bombë që kishte shkaktuar vdekjen e tre personave. 2005 07.07, Londër: Në mëngjesin e 7 korrikut të vitit 2005, në tre trena të metrosë dhe në një autobus të Londrës, kishin shpërthyer katër bomba që kishin shkaktuar vdekjen e 56 personave dhe plagosjen e rreth 70 të tjerëve. Bombat ishin sjellë me çanta dhe ishin aktivizuar nga atentatorët vetëvrasës. 23.07, Sharm El-Sheich: Në qytetin egjiptian Sharm El-Sheich dhe në vendbanimin e afërt Naama Bay kishin shpërthyer tri autobomba që kishin shkaktuar vdekjen e 88 personave, kryesisht turistë perëndimorë. Sipas të dhënave të ministrit egjiptian të Shëndetësisë, Mohammed Awad Tag Eddin, numri i të lënduarve ishte rreth 200. 19. 08, Irak - Izrael: „Brigadat e Abdallah Azzam“ dhe udhëheqësi i Al-Qaídës në Irak, Abu Musa al-Sarkavi, përmes kësaj komunikate, e kishin marrë përgjegjësinë për sulmin raketor kundër një anije luftarake amerikane në Gjirin Akaba dhe kundër qytetit izraelit Eilat. 28.08, Filipine: Në jug të Filipineve ishte kryer një sulm terrorist kundër një anije të udhë- tarëve që kishte shkaktuar plagosjen e rreth 30 personave. 09.11, Aman: Nga shpërthimi i disa bombave në pjesë të ndryshme të kryeqytetit të Jordanisë, kishin vdekur 67 persona dhe ishin plagosur rreth 300 të tjerë. Menjëherë pas këtij shpërthimi, në pjesë të ndryshme të Irakut, nga grupet e ndryshme shiite ishin organizuar demonstrata kundër shtetit jordanez me arsyetim se ky shtet arab i përkrah Komunikata e Abu Musa al-Sarkavit lidhur me sulmingrupet e ndryshme sunite në Irak. raketor të 19.08.2005 2007 27. 12, Islamabad: Atentat kundër udhëheqjes së opozitës Benazir Buto në Pakistan. Sipas kryetarit shumëvjeçar pakistanez, Pervez Musharraf, përgjegjësinë për vrasjen e Benazir Butos e mban Al – Qaída. 2008 10.07, Stamboll: Gjatë një sulmi terrorist kundër Konsullatës Amerikane në Stamboll, kishin vdekur tre terroristë dhe tre policë turq. Pas këtij sulmi, ishin burgosur edhe katër persona të dyshimtë për ofrimin e ndihmës, pjesëmarrje në planifikim ose kryerje të sulmit.

Nga pasojat e sulmeve terroriste, të kryera nga grupet e ndryshme të Al -

Qaídës, deri tash kanë vdekur rreth 4200 persona438. Sipas Shërbimit Federal të

Policisë Kriminale (Bundeskriminalamt) të Gjermanisë, në kampet e ndryshme të

Al-Qaídës, deri tash kanë kryer kurse të ndryshme luftarake rreth 70.000 persona

nga pjesët e ndryshme të botës.

438 Këtu nuk janë llogaritur viktimat e dhunës terroriste në Irak dhe Afganistan, por vetëm viktimat e shkaktuara nga sulmet terroriste ndërkombëtare.


247 :.

Sulmet terroriste në emër të organizatës "Al-Qa´ida"

6. Vëllazërimi Mysliman

Jami`yat al-ihwan al-muslimun

Vëllazërimi Mysliman është themeluar në vitin

1928 në qytetin Ismailia të Egjiptit nga një grup i vogël i

aktivistëve të udhëhequr nga mësuesi i shkollës fillore,

Hasan al-Bana. Në fillim të veprimtarisë së vet, ky grup

aktivistësh islamikë ishte prezantuar si Bashkësi e

Vëllezërve Myslimanë, ndërsa anëtarët e tij si Vëllezër në

Shërbim të Islamit. Që nga ajo kohë e deri më tash, ide-

ologjia e Vëllazërimit Mysliman kishte shërbyer si udhërrëfyese për themelimin e

numrit më të madh të lëvizjeve terroriste islamike në tërë botën439.

Udhëheqësi i kësaj organizate të strukturuar në mënyrë hierarkike, kishte

kërkuar nga anëtarët e vet përfillje rigoroze të rregullave të përcaktuara organiza-

tive. Kjo harmoni funksionale kishte ndikuar në masivizimin e shpejtë të kësaj

organizate. Kështu, vetëm brenda një kohe të shkurtër ishin themeluar strukturat e

ndryshme organizative në të gjitha shtetet e botës të banuara me shumicë sunite

myslimane. Kjo organizatë kudo në botën arabe kishte ndërtuar shkolla, xhami,

439 Krahaso: Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 392.


fabrika dhe spitale. Në vitin 1933 ishte themeluar edhe „Shërbimi i Grave të

Vëllezërve Myslimanë” (al-akhawat al-muslimat), i cili deri në vitin 1939 kishte

ndikuar në themelimin e mbi 500 degëve të kësaj organizate në Egjipt440. Gjatë

mesit të viteve ‘40, numri i anëtarëve të kësaj organizate ishte shtuar afërsisht në

rreth një milion441.

Që nga themelimi i organizatës Vëllazërimi Mysliman, element përcjellës

dhe karakteristik i saj kishte qenë Xhihadi Islamik (Lufta e Shenjtë Islamike), që

duhej të zhvillohej kundër të gjitha fuqive koloniale në tërë botën myslimane442.

Një xhihad i tillë është i simbolizuar edhe në emblemën e kësaj organizate: Kurani

në mes të dy shpatave të kryqëzuara. Sipas themeluesit Hasan al- Bana „feja islame

është një dogmë fetare në shërbim të Allahut, është atdhe dhe popull, është fe dhe

shtet, është shpirt dhe vepër, është laps dhe shpatë. Nga ky realitet, Islami në

mënyrë të amshuar duhet t’i përcaktojë rregullat e zhvillimit të jetës së të gjithë

popujve të botës”443.

Programi i Vëllazërimit Mysliman, që ishte publikuar në vitin 1936, në

mënyrë të përgjithshme kishte përshkruar rregullat e detyrueshme të jetës politike,

ekonomike, kulturore dhe përgjithësisht shoqërore myslimane444. Sipas këtij pro-

grami, në bazë të parimeve fetare, duhet arritur uniteti politik i tërë botës mysli-

mane, duhet ndërruar sistemet aktuale politike me ato islamike, duhet ndaluar plu-

ralizmi politik, sistemi i karmatave, marrja e provizioneve dhe të gjitha format e

tjera të profiteve financiare me qëllim të krijimit të kushteve për ndarjen e kapital-

it të përgjithshëm shoqëror, sipas nevojës sociale. Për këto arsye, duhet zbatuar

ligji islamik i Sheriatit (Sharisë), censura kulturore dhe të bëhet sa më i theksuar

prezantimi publik i vlerave morale të Islamit445. Në të vërtetë, ky program specifik

duhet shikuar si në kontekst të përpjekjeve të botës myslimane për çlirim kolonial,

ashtu edhe në konfrontimin gjithnjë e më agresiv në mes rregullave tradicionale të

jetës myslimane dhe ndikimeve të përgjithshme kulturore perëndimore446.

Pas vendimit të vitit 1947 të Kombeve të Bashkuara për ndarjen e

Palestinës, “Vëllazërimi Mysliman” kishte mobilizuar rreth 700 anëtarë të vet nga

Egjipti, Siria dhe Jordania në formacionet vullnetare të Ligës Arabe, që luftonin

www.uni-protokolle.de/Lexikon/Muslimbruderschaft.html www.verfassungsschutz.niedersachsen.de, > Home > Extremismus > Ausländerextremismus > Islamistische Organisationen > Muslimbruderschaft (MB). 442www.de.wikipedia.org/wiki/Hasan_al-Bana, Nga Wikipedia, Enzyklopedie e lirë. 443Krahaso: Stefan Krekeler, Webmaster der Seite www.libyen-news.de. Die Muslimbruderschaft in Ägypten. 444Jürgen Endres, Militanter Islamismus in Algerien und Ägypten, http://www.uni-muenster.de/PeaCon/wuf/wf- 97/9730207m.htm 445Guido Dr. Steinberg, Bashkëpunëtorë shkencorë në Institutin e Shkencave Islame të Universitetit të Berlinit, Muslimbruderschat, Shkurt 2004, f. 3. 446www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C806292_N808071_L20_D0_I541.html

440 441


249 :.

kundër formacioneve izraelite (shteti i Izraelit ishte themeluar një vit më vonë, me

14.05.1948)447. Njëri nga rekrutët e parë palestinezë të kësaj ideologjie kishte qenë

edhe Jaser Arafati - kryetar i mëvonshëm i Al - Fatahut dhe OÇP-së, si dhe

zëvendësi i tij, ish komandanti i forcave të armatosura të OÇP-së, Khalid Wazir, i

cili ishte vrarë nga një komando izraelite në vitin 1988.

Me qëllim të realizimit të programit të vet politik,

“Vëllazërimi Mysliman” kishte zbatuar metoda terroriste.

Kështu, në vitin 1942 ishte themeluar shërbimi sekret i

kësaj organizate, i njohur me emrin „al-gihaz as-sirri”. Një

aktivist i këtij shërbimi, më 28.12.1948, e kishte vrarë

kryeministrin egjiptian, Fahmi al-Nuqrashi Pasha. Në

shenjë hakmarrjeje ndaj kësaj vrasjeje, më 12.02.1949,

policia egjiptiane kishte vrarë udhëheqësin e “Vëllazërimit

Mysliman”, Hasan al-Banna. Raportet në mes kësaj orga-

nizate dhe shtetit egjiptian ishin acaruar sidomos pas datës Hassan Abd al-Rahman

26.10.1954, kur ishte tentuar të vritej kryetari Naser. Pasal-Banna (1906-1949)

këtij rasti, udhëheqja shtetërore egjiptiane kishte urdhëru-

ar burgosjen masive të aktivistëve radikalë të “Vëllazërimit Mysliman”448. Në vitin

1966, me akuzën e përgatitjes së atentatit të dështuar kundër kryetarit të shtetit,

ishte dënuar me vdekje dhe ishte ekzekutuar udhëheqësi i ri i kësaj organizate,

Sayyid Qutb, së bashku me tre bashkëpunëtorët e tij449. Në këto rrethana kishte

pasuar edhe dekreti i kryetarit Naser, me të cilin ishte ndaluar aktiviteti i organiza-

tës „radikale dhe panislamike” Vëllazërimi Mysliman.450 Që nga kjo kohë udhëhe-

qësit e mbijetuar të kësaj organizate kishin kaluar në emigracion, duke vazhduar

propagandimin e ideve fundamentaliste islamike dhe atyre panislamike.

Sikurse në Egjipt, ashtu edhe në shtetet e tjera arabe, aktiviteti i

Vëllazërimit Mysliman kishte qenë më së paku parlamentar dhe paqësor. Kështu,

vetëm në Siri, që nga viti 1960 e deri në vitin 1980 ishin regjistruar rreth 400 vras-

je politike, të kryera nga aktivistë të ndryshëm të Vëllazërimit Mysliman451.

Guido Steinberg, Islamismus und islamistischer Terrorismus im Nahen und Mittleren Osten, Ursachen der Anschläge vom 11. September 2001, Sankt Augustin, Februar 2002, Redaktionelle Betreuung: Andreas Jacobs, Monika Grade ISBN 3- 933714-28-1, f.11. 448Rashid, Ahmed: Taleban. Islam, Oil and the New Great Game in Central, Asia, London/New York: Tauris 2000, f. 88-90. 449Qutb ishte një zyrtar egjiptian, i cili kishte jetuar edhe në ShBA. Ai ishte i bindur se bota perëndimore është armike e islamit dhe si e tillë është tërësisht dekadente. Sipas tij, të gjitha pozicionet e perëndimit së shpejti do t’i marrë islami, i cili do ta sundojë botën. Për realizimin e këtij qëllimi, së pari duhet shkatërruar Izraeli, si avangardë perëndimore. Më gjerësisht: Yehuda Bauer, Der dritte Totalitarizmus, Die Zeit, 32/2003, krahaso: http://www.zeit.de/archiv/1997/48/ agypten.txt.19971121.xml. 450http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C806292_N808071_L20_D0_I541.html 451Krahaso: Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 392, Krahaso: Shinar, P./Ende, Werner: Salafiyya, në: Encyclopedia of Islam, 2 Edition, Bd. XIII, f. 900-909.

447


Financimi i aktiviteteve të kësaj organizate bëhet kryesisht nga kontributet

vullnetare dhe pagesat mujore të anëtarësisë, të cilat, varësisht nga degët dhe shteti,

sillen prej 3 deri në 5% të të ardhurave mujore të anëtarëve452. Në Egjipt, organiza-

ta e Vëllazërimit Mysliman udhëhiqet nga një këshill i përbërë nga 80 anëtarë, i

cili posedon edhe organin e tij ekzekutiv, të përbërë nga 13 anëtarë453. Kryetari i

shtatë me radhë i këshillit është Mohammed Mahdi Akef, i lindur në vitin 1928,

ndërsa zëvendës i tij është Mohammed Hadeeb. Ky i fundit konsiderohet si për-

faqësues i fraksionit liberal dhe i gjeneratave të reja në organizatë. Që nga viti

1976 “Vëllazërimi Mysliman” posedonte edhe gazetën ”Al Dawa”. Mirëpo, në

vitin 1995 me një dekret të qeverisë egjiptiane ishte ndaluar publikimi i mëtejmë i

kësaj gazete454.

Vlerësohet se Vëllazërimi Mysliman posedon rreth dy milionë anëtarë të

shpërndarë në rreth 70 shtete të botës. Disa nga degët e themeluara në shtetet e

ndryshme veprojnë me emra të tjerë, si organizata islamike “Hamas” në Palestinë,

“NIF” në Sudan, etj455. Në shumicën e këtyre shteteve nuk është i lejuar aktiviteti

politik i kësaj lëvizjeje dhe aktivistët e saj zakonisht veprojnë në mënyrë të fshe-

htë dhe konspirative. Mirëpo, pas ardhjes së kryetarit Sadat në pushtet, kishte fil-

luar tolerimi gradual i aktiviteteve sociale, por jo edhe i atyre politike të kësaj orga-

nizate. Kështu, deri tash, kundër aktivistëve politikë të kësaj organizate kishin

pasuar disa fushata masive të burgosjeve, si ato të viteve 1970, 1993, 1995 dhe

2004456. Me gjithë programin e njohur politik, që vijohet në Siri dhe Egjipt, kjo

lëvizje politike në Jordani është besnike ndaj pushtetit mbretëror dhe ka 20 man-

date në parlament457. Ndërsa në Egjipt, ideologët e ndryshëm të Vëllazërimit

Mysliman, në zgjedhjet parlamentare të vitit 2000 dhe 2005, ishin paraqitur si kan-

didat të pavarur” dhe kishin fituar 17, përkatësisht 88 mandate.

Në vitin 1986, udhëheqës i “Vëllazërisë Myslimane” ishte zgjedhur Hamid

Abu Nasr. Pas vdekjes së tij në vitin 1996, kryetar i kësaj organizate ishte zgjed-

hur Mustafa Mashhur. Gjatë viteve 2002-2004, Vëllazërimi Mysliman ishte

udhëhequr nga Mamun al-Hudaibi Banna, ndërsa që nga viti 2004, kjo organizatë

udhëhiqet nga Muhammad Mahdi Akif.

Mendimi i shtresave intelektuale arabe, lidhur me këtë lëvizje është afër-

sisht i njëjtë me atë të profesorit të Universitetit të Damaskut, Sadik al-Azm:

„Vëllazërimi Mysliman gjatë 50 vjetëve të kaluara në realitet nuk ka arritur asgjë.

Der Islam und die Moderne, http://www.eurozine.com/article/2000-07-11-kristianasen-de.html Kairo News der Konrad Adenauer Stiftung, www.kas.de/db_files/dokumente/7_dokument_dok_pdf_4185_1 454Islamic Ekstremist, Al Da’wa, http://atheism.about.com/library/FAQs/islam/blfaq_islam_dawa.htm 455http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C806292_N808071_L20_D0_I541.html 456http://www.middle-east-online.com/english/egypt/?id=10012 457http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C806292_N808071_L20_D0_I541.html

452 453


251 :.

Kjo lëvizje nuk e kishte, të paktën, një udhëheqës autoritativ. Zakonisht pas vdek-

jes së shefit të saj 85 vjeç, si udhëheqës i ri zgjidhet zëvendësi i tij 83 vjeç, e kësh-

tu me radhë. Kjo praktikë e udhëheqjes ka ndikuar që gjendja në lëvizje të jetë

qesharake.

Pavarësisht nga format e organizimit të Vëllazërimit Mysliman, planet

strategjike të saj, nuk duhet nënçmuar. Sipas një dokumenti sekret të zbuluar në

vitin 2001 në Zvicër dhe të një dokumenti tjetër gjithashtu sekret të zbuluar në

vitin 2005 në ShBA, “anëtarët e kësaj organizate duhet të mbajnë sekret anëtarësim

e tyre dhe gjithmonë të jenë të gatshëm për Xhihadin e Madh, që duhet filluar

përmes minimit gradual, nga brenda të ShBA dhe botës tjetër perëndimore derisa

edhe në ato shtete të ngadhënjejë Feja Islame”458.

7. Al-Gama’a al-Islamiyya

Grupi Islamik

Pas vdekjes së kryetarit Nasser në vitin 1970, administrata e re shtetërore e

udhëhequr nga kryetari Sadat, jo vetëm që e kishte ndërruar kursin e mëparshëm

politik të „socializmit arab”, por kishte filluar edhe procesin e „ent-nasserizimit”

të përgjithshëm të jetës shoqërore459. Me qëllim të balancimit të forcave politike

dhe konsolidimit të pushtetit të ri shtetëror, respektivisht me qëllim të sigurimit të

përkrahjes politike nga ana e forcave islamike, ishin liruar nga burgu një numër i

madh i ekstremistëve islamikë, ishte toleruar aktiviteti i Vëllazërimit Mysliman

dhe ishte përkrahur aktiviteti i organizatës së studentëve islamikë, e njohur me

emrin Al-Gama’a al-Islamiyya (Grupi Islamik)460.

Kjo organizatë e studentëve islamikë ishte themeluar në fillim të viteve ‘70

në universitetet e Kajros dhe Aleksandrisë, si reaksion ndaj ideologjive nasseriste

dhe majtiste, të cilat dominonin në jetën intelektuale të Egjiptit461. Që nga viti 1972,

udhëheqës i Al-Gama’a al-Islamiyya ishte konsideruar bashkëpunëtori i kryetarit

Sadat, avokati Muhammad ‘Uthman Isma’il, i emëruar në vitin 1973 guvernator i

Asyut. Sipas të dhënave zyrtare, deri në vitin 1975 në mënyrë institucionale dhe

Krahaso: “General Strategic goal for North America”, original with translated memorandum, dhe “Analyses of Muslim Brotherhood’s General Strategic Goals for North America Memorandum”, by Stephen Coughlin September 7, 2007; http://www.investigativeproject.org/documents/misc/20.pdf 459Thomas Schmidinger: Islamischer Integralismus in Ägypten, http://home.pages.at/lobotnic/oekoli/content_ texte_islamintegralismusaegypten.html#_ftnref48 460http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/gama_islamiya.html 461http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen/gamaa.htm

458


me të gjitha mjetet ishte përkrahur lufta e Grupit Islamik (Al-Gama’a al-

Islamiyya), kundër ideologjive kundërislame, nasseriste dhe komuniste462.

Qëllimi politik i Al-Gama’a al-Islamiyya, është

themelimi i shtetit islamik sipas ideve të propaganduara në

librin „Gurët e çmuar” të udhëheqësit të vrarë të

Vëllazërimit Mysliman, Sayyid Qutb. Megjithëse në

Kushtetutën e Egjiptit qëndron Preambula „rregullimi

shtetëror është i bazuar në parimet e së drejtës islame”, më

18.04.1974, anëtarët e Hizb at-Tahrir al-Islamit, e kishin

sulmuar Akademinë Ushtarake në Heliopolis afër Kajros

me qëllim të rrëzimit nga pushteti të kryetarit Sadat dheUmar Abd al-Rahman

463shpalljes së Republikës Islamike .

Pas këtij aksioni të parë dhe të befasishëm terrorist kishte filluar acarimi

gradual i raporteve në mes Al-Gama’a al-Islamiyya dhe autoriteteve shtetërore.

Ndërsa, pas ndërrimit të kursit politik dhe udhëtimit të befasishëm të kryetarit

Sadat në Jerusalem (nëntor 1977), kishte filluar konflikti i hapur në mes të opoz-

itës politike - tashmë të udhëhequr nga Al-Gama’a al-Islamiyya dhe autoriteteve

shtetërore egjiptiane. Gjatë zhvillimit të këtyre konflikteve, në qendrat veriore të

shtetit Minya dhe Karam Zohdi nga radhët e organizatës së studentëve Al-Gama’a

al-Islamiyya ishte formuar një grup terrorist i udhëhequr nga Mustafa Shukri464.

Që nga themelimi i këtij grupi, që kishte vazhduar të mbajë emrin Al-Gama’a

al-Islamiyya, në kuadër të tij kishin vepruar edhe fraksionet relativisht të pavarura Al-

Takfir w-al-Hijra dhe Al Najun min al-Nar. Ndërsa, në vitin 1979, në saje të fuqisë

oratorike të predikuesit të verbër, Sheik Umar Abd al-Rahman, ishte arritur bashkimi

edhe me grupin e njohur terrorist Al-Xhihad. Në të vërtetë, bashkimi formal në mes

këtyre grupeve ishte arritur nga udhëheqësi i Al Gamaat al - Islamia në Universitetin

e Assiut, Mohamed Shawki El-Islambouli (vëllait të vrasësit të kryetarit Sadat)465. Në

vitin 1980, udhëheqës i përbashkët i këtyre dy grupeve u zgjodh njëzëri Sheik Umar

Abd al-Rahman. Më 03.09.1981, pra një muaj para vrasjes së kryetarit Sadat

(06.10.1981), ishte ndaluar aktiviteti publik i Al-Gama’a al-Islamiyya466.

http://www.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html Thomas Schmidinger: Islamischer Integralismus in Ägypten http://home.pages.at/lobotnic/oekoli/content_ texte_islamintegralismusaegypten.html#_ftnref48 464Qendra izraelite për studime antiterroriste, http://www.ict.org.il 465Hisham Mubarak: http://www.cairotimes.com/content/issues/Islists/puzzle23.html. 466Sheik Omar Abdel-Rahman ishte burgosur në vitin 1981 me akuzën e pjesëmarrjes në vrasjen e kryetarit Sadat. Në vitin 1984, në mungesë të provave, ishte liruar nga burgu. Si shpërblim për kontributin e dhënë luftës në Afganistan, Sheik Umar Abd al-Rahman, me ndërmjetësimin e zyrtarëve të CIA-s, kishte siguruar një vizë amerikane dhe jetonte legalisht në ShBA. Në vitin 1994, nga një gjykatë e ShBA-ve është dënuar me burgim të përjetshëm për shkak të involvimit në sulmin e parë të vitit 1993 kundër World Trade Center. Sipas disa burimeve, dy djemtë e Sheik Omar Abdel-Rahman janë zyrtarë të lartë të Al-Qa’idas. Krahaso: US-Ministerium: http://www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2000/2450.htm.

462 463


253 :.

Njëri prej aksioneve më të rëndë-

sishme, të kryera në mënyrë të përbashkët,

kishte qenë vrasja e kryetarit Sadat në vitin

1981, që ishte akuzuar për tradhti ndaj fesë,

popullit dhe ndaj shtetit të Egjiptit. Mirëpo,

pas masakrës së Asyut, kur gjatë faljes në

disa xhami ishin masakruar dhjetëra policë

të thjeshtë, udhëheqja e grupit Al-Xhihad e

kishte gjykuar këtë masakër të Al Gamaat al

- Islamia si vepër joislame. Që nga ajo kohë, Vrasja e kryetarit egjiptian Sadat nga ushtarët e vet

Al-Xhihad kishte filluar ta kontestonte aftës-gjatë një parade ushtarake me 06.10.1981

inë udhëheqëse te Sheik Umar Abd al-

Rahman. Nga shkaku i diferencave gjithnjë e më të theksuara ideologjike, në vitin

1984, grupi “Al-Xhihad” ishte larguar përfundimisht nga unioni terrorist467. Pas kësaj

ndarjeje, udhëheqja e grupit gjithnjë e më të dobësuar islamik (Al-Gama’a al-

Islamiyya), kishte deklaruar se në shënjestër të aktivistëve të tyre do të jenë vetëm

oficerët e lartë të policisë, turistët e huaj dhe minoriteti i krishterë, Kopt në Egjipt468.

Organizata terroriste Al-Gama’a al-Islamiyya, udhëhiqet nga një këshill i

përbërë nga gjashtë anëtarë. Udhëheqës i pakontestuar shpirtëror është Sheik Umar

Abd al-Rahman. Ndërkaq, kryetar i këshillit që nga viti 1995, është Mustafa

Hamza, i njohur me emrin Abu Hamza. Lidhur me vendqëndrimin e këtij personi,

të dënuar tri herë me vdekje, nuk ka të dhëna konkrete. Pas vendimit të Al-Gama’a

al-Islamiyya për bashkim me organizatën Al Qa’ida, dyshohet se ai ka kaluar në

Afganistan. Sa i përket identitetit të anëtarëve të tjerë të këshillit udhëheqës, ekzis-

tojnë informacione të ndryshme. Sipas disa burimeve ata janë: Rifa’i Ahmad Taha,

1950, udhëheqës i resorit ushtarak; Karam Zuhdi, anëtar i Këshillit Themelues;

Rifa’i Taha Musa i fshehur në Afganistan; Osama Rushdi i strehuar në Holandë

dhe Yasser el-Sirri, ish-drejtor i Qendrës Islamike në Londër, i dënuar me vdekje

nga një gjykatë egjiptiane dhe i burgosur në Londër në vitin 2001469. Mirëpo, ekzis-

tojnë edhe burime, të cilat dëshmojnë se anëtarë të Këshillit Komandues të Al-

Gama’a al-Islamiyya janë, përkatësisht ishin: Rifa’i Ahmed Taha, Mustafa Hamza,

Mohamed Shawki El-Islambouli, Osama Rushdi dhe Osman El-Samman470.

Al-Gama’a al-Islamiyya është organizata më e fuqishme terroriste në

Egjipt, e cila ka shtrirje edhe ndërkombëtare. Sipas disa burimeve, kjo organizatë

http://www.adl.org/terror/focus/12_focus.html http://www.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html 469www.defence-net.de 470http://web.archive.org/web/20020602234231/http://www.ahram.org.eg/weekly/1998/389/fr3.htm

467 468


pranon ndihma të rregullta financiare nga Irani dhe ka disa qendra për stërvitje ter-

roriste në Sudan471. Aktivistët e këtij grupi terrorist, dallojnë nga ekstremistët e tjerë

islamikë, ngase mbajnë mustaqe të shkurtra dhe mjekra të gjata (Jallabiya)472.

Më 02.09.1990, në një rrugë të qytetit të Kajros

ishte vrarë përfaqësuesi për shtyp i Al-Gama’a al-

Islamiyya, Dr. Ála´ Mohy al-Din Áshour. Në shenjë hak-

marrjeje, më 12.10.1990, një komando terroriste e kishte

vrarë kryetarin e parlamentit të Egjiptit, Rifát al-

Mahgoub, dhe pesë truprojat e tij. Dy vjet më vonë, me

vrasjen e shkrimtarit, Faraq Foda, organizata terroriste Al-

Gama’a al-Islamiyya i kishte shpallur luftë Egjiptit. Pas

valës së re të sulmeve terroriste kundër funksionarëve Mustafa Hamza

shtetërorë, turistëve të huaj dhe kundër minoritetit të

krishterë në Egjipt, ministri i Punëve të Brendshme, Zaki

Bedr, kishte dhënë autorizime për vrasje në rrugë, burgosje masive dhe torturime

në burgje të aktivistëve të Grupit Islamik. Deri në vitin 2000 ishin dhënë 75 dën-

ime me vdekje kundër aktivistëve të ndryshëm të Al-Gama’a al-Islamiyya. Ndërsa

„shërbimi për arsimimin e imamëve”, që ishte themeluar në kuadër të Ministrisë

së Çështjeve Fetare, kishte vendosur mbikëqyrjen shtetërore ndaj rreth 40.000

objekteve të ndryshme private fetare dhe qindra imamëve të dyshimtë ua kishte

ndaluar të drejtën për ushtrimin e detyrës473.

Nga ana tjetër, edhe Al-Gama’a al-Islamiyya i kishte intensifikuar sulmet e

veta terroriste. Kështu, më 15.07.1992, ishte sulmuar një autobus i turistëve në

Luksor, ndërsa më 20.04.1993, ishin bërë përpjekje të vritej ministri egjiptian i

Informacionit, Safwat al-Sharif. Një vit më vonë, ishte sulmuar një tren i udhëtarëve

në Asyut, duke plagosur gjashtë turistë të huaj dhe pesë vendas. Më 04.03.1994,

ishte raketuar një anije turistike në Nil. Më 14.10 1994, ishte vrarë fituesi i çmimit

Nobël për letërsi, Nagib Machfuss. Më 26.06.1995, me ndihmën logjistike dhe

financiare të Al Qa’idas, ishin bërë përpjekje të vritej kryetari Mubarak në Adis-

Abebë. Katër muaj më vonë ishte sulmuar një stacion i policisë në Rjekë, duke vrarë

një person dhe duke plagosur 26 persona të tjerë. Po ashtu, një muaj më vonë, ishte

sulmuar edhe Ambasada Egjiptiane në Islamabad, duke vrarë 17 diplomatë dhe

duke plagosur 60 persona. Ndërkaq, në vitin 1997, në kompleksin e piramidave në

Luksor ishin masakruar 68 turistë të huaj dhe ishin plagosur mbi 80 të tjerë.

http://www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2000/2450.htm Qendra Izraelite e Studimeve Kundërterroriste, http://www.ict.org.il 473Thomas Schmidinger: Islamischer Integralismus in Ägypten, http://home.pages.at/lobotnic/oekoli/content_ texte_islamintegralismusaegypten.html#_ftnref48

471 472


255 :.

Me strategjinë e sulmeve terroriste kundër turistëve të huaj, ishte synuar

shkatërrimi i burimit kryesor financiar të shtetit egjiptian, si parakusht për organiz-

imin më të lehtë të kryengritjes popullore. Ndërsa, me sulmet e përhershme terror-

iste kundër minoritetit të krishterë, ishte shpresuar në shtimin gradual të fanatizmit

fetar, si parakusht për mobilizimin verbal të forcave islamike në luftë kundër qev-

erisë joislamike të Mubarakut. Mirëpo, sulmet e tilla terroriste deri më tash, nuk

kanë sjellë ndonjë sukses. Përkundrazi, autoriteti politik i Al-Gama’a al-Islamiyya,

është në rënie e sipër. Kështu, nga qindra mijëra simpatizues, të cilët kjo organiza-

të i kishte gjatë viteve ‘80, tash mund t’i mobilizojë vetëm disa qindra të tillë474.

Në verën e vitit 1997, Amud az-Zummur, në emër të disa udhëheqësve të

burgosur dhe të dënuar me vdekje të Al-Gama’a al-Islamiyya, kishte bërë thirrje

për t’i ndërprerë armiqësitë politike në Egjipt. Një vit më vonë, Grupi Islamik

kishte njoftuar për bashkimin e tij me “Frontin e luftës botërore islamike kundër

izraelitëve dhe forcave të krishtera”. Në vitin 1999, pas 1200 viktimave të shkak-

tuara, ishte shpallur ndërprerja e njëanshme e aksioneve luftarake në Egjipt me qël-

lim të përqendrimit të xhihadit kundër Izraelit dhe Amerikës475. Mirëpo, pas

masakrimit të dhjetë policëve në Minja në qershor të vitit 2000, Umar Abd al-

Rahman, në cilësinë e udhëheqësit shpirtëror të Al-Gama’a al-Islamiyya, nga qelia

e tij në burgun Minnesota kishte deklaruar se „duhet vazhduar sulmet terroriste

kundër turistëve të huaj ngaqë ata janë të pamoralshëm dhe sjellin sëmundje të

ndryshme si SIDA në vend”476. Kjo deklaratë, së bashku me rrethanat e ndryshme

politike në Egjipt, kishit ndikuar në fillimin e një vale të re të dhunës terroriste, e

cila kishte vazhduar deri në fund të shekullit XX.

Mirëpo pas burgosjeve masive të anëtarëve të Al-Gama’a al-Islamiyya dhe

dënimeve të tyre drakonike, disa prej tyre kishin filluar të distancohen gradualisht

nga dhuna politike. Në mesin e tyre kishte edhe të tillë që shkruanin për ish presi-

dentin e vrarë egjiptian Sadat, si për dëshmorin më të lartë egjiptian. Këto

“pendime” ishin kurorëzuar me apelin e vitit 2003 për ndërprerjen e gjakderdhjes

në Egjipt, që kishte ndikuar drejtpërdrejt në lirimin e parakohshëm të rreth 1000

aktivistëve të kësaj organizate nga burgjet e ndryshme egjiptiane.477 Në vitin 2006

ishin liruar edhe rreth 1200 anëtarë tjerë të Al-Gama’a al-Islamiyya, në mesin e

tyre edhe udhëheqësit e saj Karam Zuhdi dhe Najeh Ibrahim.

Në ndryshimin kaq radikal të qëndrimeve politike të Al-Gama’a al-

Islamiyya kishin ndikuar masave adekuate të luftës kundër terrorizmit dhe reagim-

http://www.defence-net.de/info/index.php?al-gama Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 47; Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 49. 476Qëndra Izraelite për Studime Antiterroriste, http://www.ict.org.il 477http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4901758.stm

474 475


it negativ të popullit egjiptian ndaj dhunës terroriste kundër shtetit egjiptian dhe

turistëve të huaj. Është interesant të theksohet fakti se pas lirimeve aq masive të

anëtarëve të Al-Gama’a al-Islamiyya, vetëm dy persona pas lirimit të tyre nga

burgu ishin angazhuar përsëri në skenën terroriste478.

Shuarja graduale e dhunës terroriste në Egjipt, kishte ndikuar në reagimin e

udhëheqësit të dytë të Al Qaídës, Aiman al-Zavahiri, i cili në verën e vitit 2006,

kishte deklaruar “Organizata Al-Gama’a al-Islamiyya dhe udhëheqësit e saj, si

Muhammad al-Hukaima, Rifa’i Taha dhe Muhammad Shauqi Islambuli (vëllai i

vogël i Chalid Islambuli, vrasësit të kryetarit Sadat), janë bashkuar me organiza-

tën Al-Qaída.

Pavarësisht nga vërtetësia e kësaj deklarate, “Al-Gama’a al-Islamiyya” që

nga gushti i vitit 1998, nuk ka kryer ndonjë sulm shqetësues terrorist. Kjo nuk do

të thotë se kjo organizatë është shuar tërësisht, nga fakti se gjatë disa muajve të

fundit janë paraqitur disa grupe të tilla në Egjipt, Sudan, dhe Jemen, të cilat e gëzo-

jnë përkrahen e Al-Qaídës, Iranit dhe disa organizatave islamike joqeveritare në

rajon.

7.1. Kronikë e sulmeve terroriste të Grupit Islamik

1990 Dhjetor, Kajro: Terroristët e “Al-Gama’a al-Islamiyya”, kishin vrarë shkrimtarin e njohur egjiptian, Faraq Foda. 1992 15.07, Luksor: Tre aktivistë të Grupit Islamik (Al-Gama’a al-Islamiyya), kishin sulmuar me armë zjarri një autobus turistik në Luksor, duke plagosur katër persona. 1993 04.02, Kajro: Aktivistët e “Al-Gama’a al-Islamiyya”, kishin hedhur një koktej molotovi në një autobus të Koresë Jugore, duke shkaktuar panik dhe dëme materiale. 26.02, Kajro: Në një kafene në qendër të qytetit ishte hedhur një bombë, nga shpërthimi i së cilës kishte vdekur një shtetas suedez, një shtetas turk dhe një shtetas egjiptian, si dhe ishin plagosur 18 shtetas amerikanë, francezë dhe kanadezë. 20.04, Kajro: Terroristët e Al-Gama’a al-Islamiyya ishin përpjekur ta vrisnin ministrin egjiptian të Informacionit, Safwat al-Sharif. Kundër automjetit dhe kolonës përcjellëse të ministrit ishte hapur zjarr. Nga disa shpërthime dhe goditje të predhave ishte plagosur ministri dhe një truprojë e tij. 08.06, Gizeh: Terroristët e Grupit Islamik, kishin aktivizuar një bombë të fshehur në rrugë, në momentin kur mbi të kishte kaluar një autobus turistik, që udhëtonte në drejtim të piramidave në Gizeh. Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëm kishin vdekur dy shtetas egjiptianë dhe ishin plagosur 21 turistë të huaj.

478 http://www.cnn.com/2006/WORLD/meast/08/05/zawahiri.tape/index.html


257 :.

1994 19.02, Asyut: Aktivistët e “Al-Gama’a al-Islamiyya”, kishin zbrazur breshëri plumbash në drejtim të një treni të udhëtarëve afër Asyut, duke plagosur katër udhëtarë. 23.02, Asyut: Në një tren të udhëtarëve në Asyut kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte plagosur dy gjermanë, dy holandezë, dy shtetas të Zelandës së Re, dy australian dhe pesë shtetas të Egjiptit. 04.03, Sohag: Kundër udhëtarëve të një anijeje turistike, që lundronte në ujërat e Nilit, ishte hapur zjarr, duke plagosur vetëm një turist gjerman. 27.09, Hurghada: Një anëtar i “Al-Gama’a al-Islamiyya”, kishte zbrazur breshëri plumbash në drejtim të turistëve të ardhur në qytetin bregdetar Hurghada, duke shkaktuar vdekjen e dy shtetasve egjiptianë, të një shtetasi gjerman dhe duke plagosur dy turistë të tjerë. 14.10, Kajro: Një anëtar i Al-Gama’a al-Islamiyya kishte vrarë fituesin e çmimit Nobël për letërsi, Nagib Machfuss. 23.10, Luksor: Afër tempujve në Luksor ishte sulmuar me armë zjarri një autobus turistik, duke vrarë një shtetas britanik dhe duke plagosur dy turistë të tjerë. 1995 12.01, Kajro: Aktivistët e Al-Gama’a al-Islamiyya kishin sulmuar një tren të udhëtarëve, duke plagosur gjashtë persona, ndër të cilët edhe dy shtetas të Argjentinës. 26.06, Adis-Abebë: Në kryeqytetin e Etiopisë kishte dështuar atentati i përgatitur kundër kryetarit të Egjiptit, Hosni Mubarak. Gjatë një vizite zyrtare, duke udhëtuar nga aeroporti në drejtim të qytetit Adis-Abebë, ishte ndalur vetura e parë e ministrit të Punëve të Jashtme, Amr Mussa dhe nga të dy anët e rrugës ishte sulmuar vetura e blinduar e kryetarit Mubarak. Gjatë shkëmbim- it të zjarrit ishin vrarë disa persona, ndër të cilët edhe dy atentatorë. Më 01.07.1995, gjatë një sulmi të njësisë speciale në periferi të qytetit Adis-Abebë ishin likuiduar edhe tre atentatorë të tjerë. Sipas versionit zyrtar, ky atentat kishte qenë i përgatitur nga disa qarqe fundamentaliste islamike, të përkrahura nga Sudani. 20.10, Rjekë: Para ndërtesës së Sekretariatit të Punëve të Brendshme në Rjekë, kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vrasjen e një personi dhe plagosjen e 29 të tjerëve. Pas këtij sulmi ishte publikuar një komunikatë e “Al-Gama’a al-Islamiyya”, me të cilën ishte kërkuar lirimi nga burgu i Tala´at Fuad Kassem. 08.11, Assuan: Në mes kryeqytetit Kajro dhe qytetit Assuan ishte sulmuar një tren udhë- tarësh duke plagosur një holandez, një francez dhe një shtetas egjiptian. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë Al-Gama’a al-Islamiyya. 19.11, Islamabad: Një atentator vetëvrasës e kishte drejtuar makinën e tij të mbushur me eksploziv kundër ndërtesës së Ambasadës së Egjiptit. Nga përplasja e fuqishme ishte aktivizuar eksplozivi që kishte shkaktuar vdekjen e 17 personave dhe plagosjen e mbi 60 të tjerëve. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi, në mënyrë të përbashkët, e kishin marrë “Al-Gama’a al- Islamiyya” dhe “Al-Jihad”. 1996 18.04, Kajro: Në shenjë hakmarrjeje kundër sulmeve izraelite në Liban, aktivistët e Al- Gama’a al-Islamiyya, kishin sulmuar një grup të turistëve të vendosur në një hotel afër Gizeh. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë 18 turistë grekë dhe ishin plagosur 20 të tjerë. Sipas të dhënave izraelite, terroristët kishin gabuar. Në vend të grupit të turistëve izraelitë ishin sulmuar turistët grekë.


1997 17.11, Luksor: Terroristët e Al-Gama’a al-Islamiyya me orë të tëra i kishin sulmuar tur- istët, që ndodheshin në kompleksin e tempujve në Luksor. Gjatë këtij sulmi kishin vdekur 68 persona të nacionaliteteve të ndryshme dhe ishin plagosur 80 të tjerë. Në mesin e të vrarëve ishin identifikuar 34 shtetas zviceranë, tetë shtetas japonezë, pesë shtetas gjermanë, katër shtetas britanikë, një shtetas francez, një shtetas i Kolumbisë dhe një shtetas bullgar. Disa ditë pas kryerjes së kësaj masakre, ishte publikuar një komunikatë e terroristëve me të cilën ishte kërkuar lirimi nga burgu i udhëheqësit shpirtëror të Al-Gama’a al-Islamiyya, Sheik Umar Abd al-Rahman.

8. Al - Jihad Al Islami

Lufta e Shenjtë Islamike

Gjatë viteve ‘70, nën ndikimin e ideve të udhëhe-

qësit të likuiduar të Vëllazërimit Mysliman, Sayyid Qutb,

në disa qendra urbane të Egjiptit ishin formuar shumë

grupe radikale islamike. Njëri prej tyre kishte qenë edhe

grupi i udhëhequr nga Abdessalam Farag, i cili e quante

veten Xhihadi Islamik në kuptimin e Luftës së Shenjtë

Islamike479. Sipas Farag „është detyrë e çdo myslimani që

të luftojë kundër qeverisë egjiptiane, e cila duke i shkelur Xhihadi Islamik

parimet e islamit, e sundon popullin e tij,… aq sa është

obligative lutja e përditshme, dhënia e lëmoshës dhe

agjërimi duhet të jetë e detyrueshme edhe lufta e armatosur kundër këtij regji-

mi”480. Me qëllim të fillimit të xhihadit të tillë islamik, që nga vitin 1979, Farag

kishte filluar mobilizimin e disa oficerëve dhe intelektualëve të rinj, si Dr.

Ayman Rabi´az-Zawahiri dhe majorit të Shërbimit të Spiunazhit, Amud az-

Zumur481.

Gjatë vitit 1980 dhe fillimit të vitit 1981, kur pushteti shtetëror ishte orien-

tuar të luftonte grupin “Al-Gama’a al-Islamiyya”, grupi “Al-Xhihad Al Islami”

kishte arritur të shndërrohej në forcën kryesore terroriste në Egjipt. Sipas disa të

dhënave, gjatë atyre viteve, 64% e anëtarëve të këtij grupi, që kishte vepruar në

koalicion me Al-Gama’a al-Islamiyya, kishin qenë intelektualë dhe studentë482.

Dallimi në mes të shqiptimit ose shkrimit të ndryshëm të të njëjtit emër, Al-Gihad, El-Gihad, Al Xhihad, El Jihad etj., ka të bëjë vetëm me shprehinë popullore egjiptiane për dallimin e „xhihadit” të tyre nga „xhihadët” e popujve të tjerë myslimanë. Më gjerësisht: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 45-46. 480http://www.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html 481http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/gama_islamiya.html 482KEPEL, Gilles: Der Prophet und der Pharao, Das Beispiel Ägypten: Die Entwicklung des muslimischen Extremismus; München, Zürich 1995: f. 211.

479


259 :.

Vrasja e kryetarit Sadat paraqet aksionin më spektakular terrorist në Egjipt.

Më 3 shtator të vitit 1981, oficeri i Armatës së Egjiptit, Khalid al-Istambulli, i kishte

bërë një vizitë familjes së vet. Fëmijët e njoftojnë për burgosjen brutale të vëllait të

tij, Muhammadit, që ishte udhëheqës i Al-Gama’a al-Islamiyya në Universitetin e

Assiut. Gjatë asaj kohe, me urdhër të presidentit Sadat ishin burgosur rreth 1500

ekstremistë islamikë në Egjipt. Nga zemërimi për burgosjen brutale të vëllait të tij

dhe urrejtja ndaj presidentit Sadat, disa ditë para paradës ushtarake Khalid al-

Istambulli ishte bërë anëtar i Al-Xhihad Al Islami dhe e kishte njoftuar kryetarin

Abdessalam Farag për planin e vrasjes së presidentit Sadat. Khalid ishte komandant

i një njësiti tankist, që merrte pjesë në paradën ushtarake të organizuar me rastin e

festës shtetërore më 06.10.1981. Në vend të tre ushtarëve të tij, ai kishte marrë tre

shokë nga grupi Al-Xhihad Al Islami. Kur makina e tij i ishte afruar vendit, ku qën-

dronte presidenti Sadat dhe qeveria e tij, Khalid e kishte frenuar automjetin e blind-

uar dhe së bashku me tre shokët e tij kishte hedhur granata dore dhe kishte zbrazur

breshëri plumbash kundër kryetarit, që ishte vrarë para kamerave televizive483. Pas

kësaj vrasjeje, kishte pasuar një valë agresive e burgosjeve politike në Egjipt. Më

15.04.1982 ishte ekzekutuar dënimi me vdekje ndaj komandantit të grupit

Abdessalam Farag, Khalid al-Istambullit dhe ndaj tre atentatorëve të tjerë484.

Deri në vitin 1984 udhëheqës i grupit Al-Xhihad Al Islami ishte konsideru-

ar profesori i verbër i Universitetit të Azhar, Sheik Umar Abd al-Rahman. Pas

ndarjes së grupit Al-Xhihad Al Islami nga Al-Gama’a al-Islamiyya, udhëheqja

kolektive e grupit Al-Xhihad Al Islami e kishte publikuar vendimin se një

predikues i verbër, si Omar Adbel Rahman, mund të jetë udhëheqës shpirtëror, por

jo edhe kryetar i një lëvizjeje revolucionare islamike485. Udhëheqës të tjerë të këtij

grupi janë, përkatësisht ishin:

- Amud az-Zumur, ish oficer i lartë, i burgosur në Egjipt;

- Ahmad Salamah Mabruk, i dënuar me burgim të përjetshëm;

- Adel Abd al-Bari, përfaqësues i grupit Al-Xhihad Al Islami në Britani të

Madhe, i dënuar me vdekje në Egjipt, në vitin 1998 i burgosur dhe i

ekstraduar në ShBA;

- Adel Abd al-Quddus, i dënuar me vdekje në Egjipt lidhur me atentatin e

vitit 1993 kundër kryeministrit Atif Sidqi, i strehuar politik në Austri;

- Muhammad al-Islambuli, anëtar i Këshillit Konsultativ, i dënuar me

vdekje në Egjipt, vëllai i Khaled al-Islambuli, vrasësit të kryetarit Sadat.

Po aty, f. 222. BERGMANN, Kristina: Das Nahziel ist der Sturz der Regierung Mubarak, Sayyed Qutb und die Terrorgruppen Jihad und Jamaa; në librin: NZZ-Fokus (Ein Schwerpunkt-Dossier der Neuen Zürcher Zeitung): Islamismus Nr. 4, Juni 1998: f. 32-33 485Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 46.

483 484


Në kuadër të grupit terrorist Al-Xhihad Al Islami vepron fraksioni Talaaál-

Fateh (Pararoja e Fitores), kryetar i të cilit është Ayman Rabi’ az-Zawahiri

(bashkëpunëtor i Osama bin Ladenit), ndërsa sekretar i përgjithshëm është Ahmad

Husayn Agiza, i njohur me emrin Abdallah Mansour. Udhëheqës të tjerë të këtij

fraksioni janë Mohammed Mohammed Rabi’ az-Zawahiri, vëllai i Aymanit, i

dënuar në Egjipt me vdekje; Mohammed Ibrahim Makkawi, i njohur me emrin

Sayf al-Adl, deri në vitin 1987 gjeneral në armatën e Egjiptit, bashkëpunëtor i

Aymanit në Afganistan; Tharwat Salah Shihatah, i dënuar dy herë me vdekje në

Egjipt, bashkëpunëtor i Aymanit në Afganistan dhe Murgan Mustafa Salim, orga-

nizator i trajnimeve terroriste të aktivistëve të grupit Al-Xhihad Al Islami në

Afganistan. Në vitin 1988, ky fraksion ishte bashkuar me organizatën Al Qa’ida486.

Pas këtij bashkimi, kryetari i këtij fraksioni dhe njëkohësisht sekretar gjen-

eral i Al-Xhihad Al Islami, mjeku egjiptian Ayman Rabiáz-Zawahiri ishte avan-

cuar në shkallën e bashkëpunëtorit më të ngushtë të Bin Ladenit. Përpos tij, në

strukturat më të larta komanduese të Al Qa’idas ishin integruar edhe xhihadistët e

tjerë egjiptianë, si Mohammed Rabi’ az-Zawahiri (vëllai i Aymanit) dhe koman-

danti i ardhshëm i forcave të armatosura të Al-Qa’idas, Muhamad Atef (ish oficer

i policisë egjiptiane, i vrarë në shtator të vitit 2001 në Afganistan)487. Avancimi i

Ayman Rabiáz-Zawahiri në organizatën Al Qa’ida, konsiderohej se ishte bërë në

dëm të udhëheqësit të Al-Gama’a al-Islamiyya, Sheik Umar Abd al-Rahman488.

Aktiviteti kryesor terrorist i grupit “Al-Xhihad Al Islami” është i përqen-

druar në Kajro dhe në provincën e Asyut. Në bazë të vlerësimeve zyrtare, degët e

këtij grupi në Britani të Madhe dhe në ShBA, janë të shkatërruara. Sipas rezultat-

eve të hetimeve, burim kryesor financiar i grupit Al-Xhihad Al Islami kanë qenë:

Irani, Sudani dhe disa qarqe islamike joqeveritare në rajon489. Ky grup i shfrytëzon

disa qendra për stërvitje terroriste në Sudan, Afganistan dhe Pakistan. Ndërsa, lid-

hur me numrin e anëtarëve të këtij grupi terrorist, nuk ka të dhëna zyrtare. Sipas

vlerësimeve të ekspertëve, grupi terrorist Al-Xhihad Al Islami posedon disa qindra

aktivistë të shpërndarë në disa njësite të përbëra nga 15 deri në 30 terroristë490.

Al-Xhihadi Al Islami është përgjegjës për vrasjen e qindra qytetarëve të

pafajshëm. Për dallim nga Al-Gama’a al-Islamiyya që sulmonte qytetarë dhe zyr-

tarë të thjeshtë shtetërorë, ky grup terrorist ishte specializuar për vrasjen e përfaqë-

http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/al_jihad.html Krahaso: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 47. Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f.47 488Sheik Umar Abd al-Rahman, si shpërblim për kontributin e tij dhënë luftës në Afganistan, me ndërmjetësimin e zyrtarëve të CIA-s, e kishte siguruar një vizë amerikane dhe jetonte legalisht në ShBA. Shih referimet e procesit gjyqësor. 489U.S.Department of State: www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2000/index.cfm?docid=2450 490http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml, Terrorist Profiles, Al Jihad (Egyptian Islamic Jihad)

486 487


261 :.

suesve të lartë të pushtetit shtetëror. Kështu, pas vrasjes së kryetarit Sadat, në gusht

të vitit 1993 ishin bërë përpjekje të vritej edhe ministri i Punëve të Brendshme,

Hassan al-Alfi. Ndërkaq, tre muaj më vonë ishte bërë një tentim vrasje kundër

kryeministrit egjiptian, Dr. Atef Sedky dhe ishte bashkëpunuar në drejtim të për-

gatitjes së atentatit kundër presidentit Mubarak në Adis-Abebë491.

Sipas të dhënave zyrtare, që nga viti 1981 e deri në vitin 1998 grupi terrorist

Al-Xhihad Al Islami, mban përgjegjësinë për vrasjen e rreth 1300 qytetarëve

egjiptianë. Përballë këtij rreziku permanent, që paraqiste grupi Al-Xhihad Al

Islami, ishin ndërmarrë edhe masat e duhura për shkatërrimin e tij. Kështu që nga

viti 1992 e deri në vitin 1997 nga gjykatat e ndryshme penale në Egjipt ishin

shqiptuar 25 dënime me vdekje kundër aktivistëve të ndryshëm të Al-Xhihad Al

Islami492. Mirëpo, me gjithë masat e tilla represive, nuk është arritur asgjësimi i

infrastrukturës së këtij grupi terrorist, por është arritur frenimi i dhunës terroriste

në Egjipt. Kështu që nga viti 1995, nuk është evidentuar ndonjë sulm i ri kundër

funksionarëve të lartë shtetërorë në Egjipt493. Në vitin 1998 ishte planifikuar edhe

një sulm kundër Ambasadës Amerikane në Tiranë, i cili ishte penguar me

burgosjen e të dyshuarve në Shqipëri dhe kthimin e tyre për gjykim në Egjipt.

8.1. Kronikë e përmbledhur e sulmeve terroriste të Al-Xhihad Al Islami

1984 16.03, Bejrut: Një komando e “Al-Xhihad Al Islami” e kishte rrëmbyer dhe pastaj e kishte vrarë oficerin amerikan, William Buckley. 1993 18.08, Kajro: Një bombë e montuar në një motoçikletë kishte shpërthyer në çastin kur pranë saj kalonte vetura zyrtare e ministrit egjiptian të Policisë, Hassan al-Alfi. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin vdekur pesë persona dhe ishin plagosur 15 të tjerë. 25.11, Kajro: Afër kolonës së automjeteve të kryeministrit Atif Sedki kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e një vajze dhe plagosjen e 18 personave të tjerë. Disa ditë më vonë, Al-Xhihad Al Islami e kishte marrë përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi. 1995 19.11, Islamabad: Një atentator vetëvrasës e kishte drejtuar makinën e tij të mbushur me eksploziv kundër ndërtesës së Ambasadës së Egjiptit në Islamabad. Nga përplasja e fuqishme ishte aktivizuar eksplozivi, që kishte shkaktuar vdekjen e 17 personave dhe plagosjen e mbi 60 të tjerëve. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishin marrë bashkërisht “Al-Gama’a al-Islamiyya” dhe “Al-Xhihad Al Islami”. 1996 17.11, Stamboll: Nga shpërthimi i zjarrit në Hotel “Tozbey” të Stambollit kishin vdekur 22

http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen/al-jihad.htm Middle East Times, 1997: http://metimes.com/cens/jihad.htm 493http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/al_jihad.html

491 492


persona dhe në forma të ndryshme ishin lënduar 40 të tjerë. Sipas versionit zyrtar, kjo fatkeqësi ishte shkaktuar nga një defekt teknik. Mirëpo më vonë përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi, e kishte marrë “Al-Xhihad Al Islami”. 1997 18.09, Kajro: Dy vëllezër të deklaruar si aktivistë të Al-Xhihad Al Islami, kishin hedhur disa granata dore para një autobusi të turistëve gjermanë, duke vrarë 10 turistë gjermanë dhe duke plagosur 18 të tjerë. 1998 29.12, Abyan (Jemen): Anëtarët e Al-Xhihad al Islami, në jug të Jemenit kishin rrëmbyer 16 turistë të ardhur nga shtetet e ndryshme perëndimore dhe kishin kërkuar ndaljen e sulmeve ajrore amerikane kundër Irakut. Ky grup i kishte takuar fraksionit të Ayman Rabi´az-Zawahiri, që bashkëpunonte me Al Qa’idan.

9. Procesi gjyqësor kundër „të dëbuarve nga Shqipëria”

Që nga viti 1992, Shqipëria duke shpresuar

për ndihma ekonomike, ishte anëtarësuar në

Organizatën e Konferencës Islamike (OIC). Ky

orientim politik i Shqipërisë ishte shfrytëzuar nga

qarqet e caktuara terroriste islamike për depërtimin

e tyre të lehtë në Shqipëri. Kështu, në prill të vitit

1994, me ftesë të qarqeve të caktuara, kishte qën-

Flamuri i përbashkët i anëtarëve tëdruar në Tiranë edhe Osama bin

Laden. Gjatë kësaj Organizatës së Konferencës Islamike

vizite ai ishte takuar edhe me disa zyrtarë të lartë

shtetërorë. Sipas të dhënave të shërbimeve të cak-

tuara sekrete perëndimore, Osama bin Laden dhe disa qarqe të tjera terroriste

islamike i kishin themeluar ose kishin qenë bashkëthemelues të disa projekteve

“ekonomike” ose “humanitare” në Shqipëri, si: përfaqësisë së Bankës Arabe-

Islamike në Tiranë, degën e Organizatës Humanitare “Al-Haramen” etj., të cilat

kishin vepruar në mënyrë konspirative në drejtim të nxitjes së aktiviteteve funda-

mentaliste islamike në Shqipëri494.

Në vitin 1999, në kazermën ushtarake në Häkstep, e cila gjendet në afërsi

të Kajros, ishte zhvilluar një proces gjyqësor kundër 107 personave të akuzuar për

terrorizëm, shumica e të cilëve kishin qenë anëtarë të Al-Gama’a al-Islamiyya dhe

Al-Xhihad Al Islami. Në mjetet e informimit publik, ky proces gjyqësor ishte

prezantuar si „proces kundër të dëbuarve nga Shqipëria”. Në vitin 1988, autoritetet

shqiptare, me kërkesë të ShBA-së, kishin burgosur dhe ekstraduar 14 shtetas egjip-

tianë të kërkuar me fletë-arrest ndërkombëtar. Numri tjetër i të burgosurve ishte

494 Që nga viti 1992, udhëheqja politike shqiptare e kishte anëtarësuar Shqipërinë në Organizatën e Konferencës Islamike (OIC).


263 :.

ekstraduar nga Azerbejxhani, Bullgaria, Ekuadori, Kanadaja, Pakistani, Afrika e

Jugut, Uruguai, ShBA, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe nga disa shtete të tjera

arabe, të cilat për shkaqe sigurie kishin kërkuar të mos u publikoheshin emrat. Në

këtë proces gjyqësor ishte zhvilluar procedura edhe kundër pesë shtetasve egjip-

tianë, të burgosur në Angli, dhe kundër një tjetri të burgosur në Austri. Kundër 61

shtetasve të tjerë ishte zhvilluar procedura në mungesë, ngaqë qeveritë e

Afganistanit dhe Jemenit nuk kishin pranuar ekstradimin e personave të kërkuar.

Kryesisht, të gjithë këta të akuzuar kishte qëndruar më parë në vende të ndryshme

të Ballkanit, si Shqipëri, Bosnje dhe Bullgari. Për dallim nga mediet publike, të

cilat raportonin për „procesin kundër të dëbuarve nga Shqipëria”, gjykata e lartë

penale e kishte emërtuar këtë „proces kundër arabëve të Ballkanit”.

I akuzuari i parë në këtë proces, Ibrahim An-Nadjar, kishte deklaruar: „unë

kam gisht në sulmin në Najrobi...; Ambasada Amerikane në Najrobi ishte shndër-

ruar në qendër për spiunimin e aktiviteteve të lëvizjeve të ndryshme islame në

rajon. Unë jam mysliman dhe si i tillë luftoj kundër izraelitëve. Qëndroj përkrah

Osama bin Ladenit dhe mbështes çdo vepër të tij. Në luftë kundër Amerikës nuk

duhet ta lëmë të vetmuar Zawahirin,… dhe i tërë populli mysliman duhet t’i

bashkohet luftës së tij”495.

Ashtu sikurse i akuzuari i parë, edhe të akuzuarit e tjerë e kishin fajësuar

Shërbimin Sekret Amerikan CIA për çdo të keqe në botën islame. Shërbimet

amerikane ishin akuzuar edhe për rrëmbimin dhe burgosjen e tyre, si dhe për pjesë-

marrje të kundërligjshme në hetuesi. Madje edhe për dhunën e pësuar gjatë hetue-

sisë nga organet egjiptiane, ishin akuzuar amerikanët. Shteti amerikan ishte

akuzuar edhe për likuidimin e një grupi të vullnetarëve të Al-Gama’a al-Islamiyya

dhe Al-Xhihad Al Islami nga forcat serbe në Kosovë, ngaqë kishin ndikuar te

kryengritësit shqiptarë të mos bashkëpunonin me vëllezërit e tyre myslimanë496.

Edhe pse të gjitha fazat procedurale ishin zhvilluar nga organet e drejtësisë

egjiptiane, urrejtja e të akuzuarve nuk ishte manifestuar kundër Egjiptit ose

kundër ndonjë shteti tjetër mysliman, por kundër „satanit të madh”, duke bro-

horitur parulla „revolucion me Kuran kundër katilit amerikan”, „Klinton vrasës i

mallkuar i popullit mysliman”, „revolucione islamike kundër kryqëzatave kato-

like” etj. Me propagandimin e parullave të tilla ishte tentuar shndërrimi i këtij

procesi gjyqësor në mjet për propagandimin e ideve të ndryshme terroriste

islamike497.

495 Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 50. 496 Po aty, f. 40-55. 497 Muhammad Saláh, Al-ahkám fí qadíyati `l-`á`idún min albániya´, Al-Hayat, 19.04.1999, f.5. Krahaso: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, München 2001, f. 51.


Shtetet anëtare (e gjelbër e mbyllur) dhe shtetet vëzhguese të Konferencës Islamike. Kjo organizatë e 57 shteteve islamike, përfaqëson vetëm botën myslimane. Sipas deklaratës themeluese të 25.09.1969, Konferenca Islamike ka për qëllim çlirimin e Jerusalemit dhe të Xhamisë Al-Aqsa nga pushtimi izraelit. Selia e përkohshme e Konferencës Islamike „derisa të çlirohet Jerusalemi” është Dshidba e Arabisë Saudite.

Gjatë zhvillimit të këtij procesi gjyqësor ishte dëshmuar fakti se jo

Shqipëria ose ndonjë vend tjetër i Ballkanit, por edhe Malajzia kishte shërbyer si

qendër e aktiviteteve të grupeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare islamike.

Në këtë proces edhe njëherë ishte shqiptuar dënimi me vdekje në mungesë kundër

zëvendësit të Osama bin Ladenit, Al Zawahirit.

Aktivistët e grupeve Al-Gama’a al-Islamiyya dhe Al-Xhihad Al Islami, të

përkrahura nga Al Qa’ida dhe nga qarqet e tjera terroriste ndërkombëtare, duke

zhvilluar formalisht aktivitete humanitare, ishin përpjekur të infiltroheshin në

strukturat e ndryshme të popujve të Ballkanit me qëllim të nxitjes së urrejtjes dhe

përgatitjes së konflikteve ndërfetare në rajon498.

10. Front Islamique du Salut (FIS)

Al-Jabha al-islamiya li-l-Inqaz

Organizata terroriste algjeriane „Front Islamique du

Salut” (Fronti i Shenjtë Islamik), ishte themeluar gjatë viteve

‘60 të shek. XX, si degë e Vëllazërimit Mysliman. Pas protes-

498 Po aty, f. 49-52.


265 :.

tave masive (të organizuara edhe në Algjeri), kundër ekzekutimit të dënimit me

vdekje ndaj themeluesit të Vëllazërimit Mysliman, Sayyid Qutb, që ishte bërë në

Egjipt, në vitin 1966, qeveria algjeriane e kishte ndaluar aktivitetin politik të kësaj

organizate islamike, që kishte vepruar me emrin „Al-Qiyam al-Islamiya”499.

Në vitin 1989, nga disa grupe dhe fraksione të ndryshme islamike ishte

riaktivizuar partia politike e njohur me emrin „Front Islamique du Salut” (FIS)

“Fronti i Shenjtë Islamik”. Pas zgjedhjeve lokale të vitit 1990, kjo parti kishte fitu-

ar pushtetin në 55% të komunave dhe në 32 bashkësi administrative (nga 48 që

ishin gjithsej). Ndërsa, në raundin e parë të zgjedhjeve parlamentare të vitit 1991,

kjo parti kishte fituar 47 % të votave. Pas kësaj fitoreje të bindshme politike, arma-

ta algjeriane i kishte anuluar zgjedhjet, e kishte shpërndarë parlamentin si dhe

larguar kryetarin Chedl Benjedid nga pushteti500. Në këto rrethana luftarake kishte

filluar edhe burgosja masive e aktivistëve të „Frontit të Shenjtë Islamik”. Gjatë

këtij viti ishin dënuar me nga 12 vjet burg edhe udhëheqësit kryesorë të kësaj par-

tie, Cheikh Abassi Madani dhe Ali Benhadj501.

Gjatë kohës së veprimit të lirë politik, Front Islamique du Salut (FIS / Fronti

i Shenjtë Islamik) kishte numëruar 500.000 deri në një milion anëtarë. Udhëheqës

të kësaj organizate terroriste, përkatësisht partie politike ishin:

- Abassi Madani, 1931, i dënuar politik në vitin 1954, profesor në

Universitetin e Algjerit, sërish i dënuar me burg në vitin 1991 dhe i liru-

ar në vitin 1997.

- Ali Benhadj, predikues fetar, i burgosur nga viti 1991 deri në vitin 1999,

dyshohet se mban lidhje me udhëheqjen e Grupit të Armatosur Islamik

(GIA), dhe,

- Abdelkader Hachani, inxhinier, i dënuar politik nga viti 1992 deri në

vitin 1997, i vrarë më 22.11.1999502.

Pas valës masive të burgosjeve të vitit 1992, një vit më vonë ishte themelu-

ar krahu i armatosur i “Front Islamique du Salut”, i quajtur me emrin Armée

Islamique du Salut (AIS) – Armata e Shenjtë Islamike, e cila udhëhiqej nga

Madani Mezrag dhe Ahmed Benaicha. Në të vërtetë, ky formacion i armatosur

ishte formuar nga Policia Islamike, të cilën e kishte themeluar Front Islamique du

Salut (FIS) Fronti i Shenjtë Islamik që nga viti 1989. Në përbërje të këtyre forma-

cioneve kishin qenë ish-vullnetarët e luftës afgane dhe mbeturinat e grupit terror-

ist Mouvement Islamique Armé(MIA) që kishte qenë aktive gjatë viteve të tetëd-

FIS, emëruar sipas evidencës franceze „Front Islamique du Salut”,www.algeria-watch.de/artikel/ini/ini2.htm www.fisalgeria.org. 501http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen, Front Islamique du Salut (FIS) 502Biografia: http://www.algeria-interface.com/new/article.php?article_id=432&lng=e

499 500


hjeta dhe ishte amnistuar në vitin 1989503. Në vitin 1997, Armée Islamique du

Salut (AIS) Armata e Shenjtë Islamike me një komunikatë publike ishte distan-

cuar nga lufta e armatosur. Ndërkaq, më 11.01.2000, komandant Madani Mezragu

kishte nënshkruar dekretin për shkatërrimin e kësaj armate504.

Qëllimi politik i Front Islamique du Salut (FIS), ishte rrëzimi i qeverisë së

udhëhequr nga Bouteflika dhe themelimi i shtetit islamik të bazuar në parimet e së

drejtës islamike. Për realizimin e këtij qëllimi, Front Islamique du Salut (FIS)

“Fronti i Shenjtë Islamik” kishte ndërmarrë aksione terroriste kundër pjesëtarëve

të ushtrisë dhe kundër pushtetit algjerian. Më vonë sulmet e “Armée Islamique du

Salut” kishin qenë të drejtuara edhe kundër Grupeve të Armatosura Islamike

(GIA)505. Sipas të dhënave të ndryshme, kjo organizatë ishte financuar nga burime

të ndryshme kriminale dhe nga ndihmat e ndryshme vullnetare, të ardhura sidomos

nga Arabia Saudite.

“Groupe Islamique Armé” (Grupet e Armatosura Islamike), ishin themelu-

ar në prill të vitit 1992 nga disa aktivistë militantë të Front Islamique du Salut ( të

Frontit të Shenjtë Islamik). Qëllimi kryesor i themelimit të këtij grupi terrorist

kishte qenë zbatimi i rregullave të Sharias (Sheriatit) në të gjitha sferat e jetës

shoqërore dhe themelimi i shtetit islamik. Që nga viti 1994, Groupe Islamique

Armé (GIA) vepron në mënyrë të pavarur.

Sipas vlerësimeve, ky grup terrorist ka në dispozi-

cion rreth 1500 anëtarë506. Themelues dhe udhëheqës i këtij

grupi ishte Mansour Meliani, i likuiduar në vitin 1993. Që

nga viti 1996 komandant i Grupeve të Armatosura

Islamike ishte zgjedhur Antar Zouabri, i vrarë nga forcat

policore më 09.02.2002 në Boufarik afër Algjerit507. GIA

nuk i kishte sulmuar vetëm përfaqësuesit e ndryshëm Simboli i GIA

shtetërorë algjerianë, por edhe objektivat e ndryshme

ndërkombëtare dhe popullsinë e pafajshme algjeriane. Në këtë drejtim, ishin para-

pëlqyer sulmet kundër femrave të veshura me rroba antiislame dhe familjeve të

tyre. Nga pretekste të tilla, në mbrëmjen e 27.12.1997, ishin masakruar mbi 400

banorë të një fshati në jug të kryeqytetit Algjer. Në dhjetor të vitit 1994, një koman-

do terroriste e GIA, kishte rrëmbyer një aeroplan të “Air France”, të cilin ishte për-

pjekur ta drejtonte drejt Kullës së Aifelit. Dy vjet më vonë (dhjetor 1996) ishte

http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/fis.html. http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen, Front Islamique du Salut (FIS) 505GIA, emëruar sipas evidencës franceze Groupe Islamique Armé, artikull në «Le Monde» 10.02.02: www.lemonde.fr/article/0,5987,3212—262200-,00.html 506http://www.algeria-interface.com/index.htm 507Publikim anonim: www.netspace.net.au/~rod/alg/dawa.htm

503 504


267 :.

montuar edhe një mjet shpërthyes në metronë e Parisit, nga shpërthimi i së cilës

kishin vdekur katër qytetarë francezë. “Groupe Islamique Armé” (GIA), akuzohet

edhe për vrasjen e rreth 100 shtetasve të huaj në Algjeri. Mirëpo kjo ushtri

islamike, tmerret më të shumta ia kishte shkaktuar popullit të vet: mbi 100.000 vik-

tima508.

Në kuadër të Groupe Islamique Armé (GIA), deri tash janë evidentuar disa

konfrontime dhe përçarje të brendshme, që kishin rezultuar me ndarje të fraksion-

eve të ndryshme si “Groupe salafiste pour la prédication et le combat“ (GSPC), të

udhëhequr nga Hassan Hattab. Ky fraksion terrorist udhëhiqet kryesisht nga ish-

luftëtarët e Afganistanit dhe lufton me qëllim të realizimit të një revolucioni

botëror islamik509.

Sipas të dhënave zyrtare, numri më i madh i aktivistëve radikalë të

Groupe Islamique Armé (GIA) është burgosur ose likuiduar. Numri i

përgjithshëm i forcave terroriste të këtij grupi, nuk është më i madh se disa qin-

dra anëtarë. Pas goditjeve të pësuara gjatë viteve të fundit, Groupe Islamique

Armé (GIA), nuk funksionon më si grup terrorist i organizuar në mënyrë hier-

arkike, por është ndarë në katër klane familjare, që veprojnë në veri të

Algjerisë510. Dyshohet se ky grup terrorist ka gisht në rrëmbimin e dhjetëra tur-

istëve gjermanë në vitin 2003, që ishin liruar pas pagimit të dhjetëra milionë dol-

larëve të kërkuar.

Më 11.09.2006, “Groupe salafiste pour la prédication et le combat“

(GSPC), ishte bashkuar me “Al-Qaídën“, me arsyetimin se Al-Qaída është orga-

nizata e vetme e cila ka mundësi për bashkimin e të gjithë “muxhahedinëve“ dhe

reprezentimin e Umma (Bashkësisë së Besimtarëve Myslimanë). Pas këtij bashki-

mi, në janar të vitit 2007, “Salafiyist Group for Preaching and Combat“ ishte

paraqitur më emrin „Al-Qaída në Maghrebin Mysliman“. Sipas të dhënave të

Ministrisë së Punëve të Brendshme të Algjerisë, numri i këtij grupi terrorist është

gjithnjë në rënie. Kështu, në vitin 2005, „Al-Qaída në Maghrebin Mysliman“,

kishte rreth 800 anëtarë, ndërsa në vitin 2006 rreth 500 anëtarë. Sipas vlerësimeve

të reja numri i këtij grupi terrorist është 300 deri në 400 anëtarë. Shkaku kryesor

i rënies së numrit të anëtarëve aktivë të këtij grupi terrorist është burgosja ose

likuidimi i udhëheqësve të saj. Udhëheqës aktual i këtij grupi është Abdelmalek

Droukdel i njohur si „Abdelwadoud“511.

Po aty, f. 24. Guido Steinberg, Islamismus und islamistischer Terrorismus im Nahen und Mittleren Osten, Ursachen der Anschläge vom 11. September 2001, Sankt Augustin, Februar 2002, Redaktionelle Betreuung: Andreas Jacobs, Monika Grade ISBN 3- 933714-28-1, f.14. 510Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 170. 511Die Zeit: Terror in Algier, 11. Dezember 2007

508 509


Me 11. 04. 2007, „Al-Qa´ida në Maghrebin Mysliman“, kishte kryer një

sulm terrorist kundër selisë së kryeministrit algjerian dhe komisariatit të Policisë

në Algjer. Gjatë këtyre sulmeve vetëvrasëse kishin humbur jetën rreth 32 persona

dhe ishin plagosur 222 të tjerë. Tetë muaj më vonë ishte kryer një sulm i ngjashëm

edhe kundër ndërtesës së UNHCR, në të cilën kishin humbur jetën 26 persona.

Sulmet e tilla terroriste kishin vazhduar edhe në vitin 2008. Kështu vetëm gjatë

muajit gusht ishin ndërmarrë rreth 20 sulme të ndryshme terroriste që kishin

shkaktuar vdekjen e rreth 120 personave512.

11. Mujahedeen-e Khalq (MEK)

“Mujahedeen-e Khalq“ është grupi më i fuqishëm mil-

itant, i cili lufton kundër pushtetit islamik në Iran. Kjo organi-

zatë e njohur edhe me emrin “Organizata e Muxhahedinëve

Iranianë“513 udhëhiqet nga çifti bashkëshortor Massoud dhe

Maryam Rajavi. Në vitin 1997, “Mujahedeen-e Khalq“ ishte

evidentuar në Listën e Grupeve dhe Organizatave Terroriste

Ndërkombëtare të hartuara nga ShBA. Në vitin 2002 edheMujahedeen-e Khalq

Bashkësia Evropiane e kishte evidentuar emrin e kësaj organi-

zate në listën e subjekteve terroriste ndërkombëtare, me arsyetim se kohëve të fun-

dit, ky grupacion militant kishte filluar sulmet e pakontrolluara terroriste edhe

kundër popullsinë civile iraniane514.

“Mujahedeen-e Khalq“ ishte themeluar gjatë viteve ’60 të shek. XX në Iran

nga një grup i intelektualëve të rinj me qëllim të kundërshtimit aktiv të politikës prop-

erëndimore, që udhëhiqej nga shahu i atëhershëm i Iranit, Mohamad Reza Pahlavi.

Gjatë zhvillimeve revolucionare të viteve 1978/79 në Iran, Mujahedeen-e Khalq

kishte marrë pjesë aktive në anën e forcave revolucionare islamike. Kjo organizatë

kishte dhënë kontribut të çmuar në pushtimin e Ambasadës Amerikane në Teheran515.

Mirëpo më vonë, pas konstituimit të pushtetit islamik në Iran, ideologjia e

Mujahedeen-e Khalq e karakterizuar me elemente të përziera komuniste dhe islamike,

nuk ishte pranuar nga udhëheqja islamike. Kështu, pas ndalimit të aktivitetit politik të

kësaj organizate, udhëheqja e saj ishte detyruar të kërkonte strehim politik në Paris516.

Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, Der Verfassungsschutzbericht 2008, f. 211 Mudjahedin; luftëtar i Allahut 514http://www.cdi.org/terrorism/mek.cfm 515Në nëntor të vitit 1979, një grup i studentëve revolucionarë islamikë e kishte pushtuar Ambasadën Amerikane në Teheran dhe pas 444 ditëve, i kishin liruar 52 anëtarë të personelit të rrëmbyer diplomatik amerikan. Lirimi ishte arritur (në prag të ndërrimit të administratës Karter me atë të Reganit në ShBA), falë një marrëveshjeje të arritur me ndërmjetësimin e Algjerisë. Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 305. 516http://www.weltpolitik.net

512 513


269 :.

Aktivitetipolitiki

Mujahedeen-e Khalq është i karak-

terizuar me zhvillimin e propa-

gandës aktive kundër pushtetit

islamik në Iran dhe kryerjen e sul-

meve terroriste kundër përfaqë-

suesvetëkëtijpushteti.

Mujahedeen-e Khalq (MEK), është

përgjegjëse për vrasjen e qytetarëve

të ndryshëm amerikanë të

angazhuar gjatë viteve ’70 të shek.

XX, në projekte të ndryshme

ekonomike dhe ushtarake në Iran.

Më 28.06.1981, MEK, kishte sul-

muar selinë e Partisë Republikane

Islamike në Teheran dhe zyrën e Ekzekutimet masive me vdekje në Iran independent.co.uk,

4.07.2009kryeministrit iranian. Gjatë këtyre

sulmeve ishin vrarë mbi 70 funk-

sionarë të lartë shtetërorë dhe fetarë islamikë, ndër të cilët edhe kryetari i Gjykatës

Supreme, Ayatollah Mohamad Beheshti. Tre muaj më vonë, pra më 30.09.1981,

ishte vrarë edhe kryetari i shtetit iranian, Mohammad-Ali Rajaei, i emëruar në bazë

të detyrës zyrtare (ish-Kryeministër), pas strehimit të kryetarit iranian Bani-Sadr

në Paris517. Disa ditë më vonë, Mujahedeen-e Khalq (MEK) kishte arritur ta vriste

edhe kryeministrin e porsaemëruar iranian, Mohammad-Javad Bahnonar, shefin e

policisë iraniane dhe prokurorin e përgjithshëm publik iranian. Gjatë këtyre trazi-

rave politike, që kishin filluar paralelisht me instalimin e pushtetit të ri islamik në

Iran, kishin vdekur mbi 10.000 qytetarë iranianë518.

Gjatë luftës irako-iraniane të viteve 1980-1988, qeveria e Bagdadit e kishte

financuar dhe furnizuar me armë Mujahedeen-e Khalq. Në vitin 1991, formacionet

luftarake të MEK-ut, kishin marrë pjesë aktive në shuarjen e kryengritjeve kurde

dhe të atyre shiite në Veri dhe në Jug të Irakut. Që nga ato vite e deri në vitin 2003,

organizata Mujahedeen-e Khalq, kishte kryer disa detyra me interes të veçantë për

Kryetari i shtetit iranian Bani-Sadr kishte kërkuar strehim politik në Francë së bashku me udhëheqësin e Mujahedeen-e Khalq Massoud Rajavi. Në vitin 1986, nga presioni i fuqishëm i Iranit, autoritetet franceze e kishin dëbuar Rajavin nga Franca. Që nga ajo kohë ai ishte vendosur në Bagdad dhe nga atje i zhvillonte operacionet e ndryshme luftarake kundër Iranit. Më gjerësisht shih: Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 307. 518Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 304.

517


sigurinë nacionale të Irakut. Kështu, në prill të vitit

1992, Mujahedeen-e Khalq kishte sulmuar 13 për-

faqësi të ndryshme diplomatike iraniane të akredituara

në shtete të ndryshme të botës. Gjatë këtyre sulmeve

ishte dëshmuar aftësia operative e kësaj organizate ter-

roriste për veprim terrorist në arenën ndërkombëtare519.

Që nga përfundimi i Revolucionit Islamik,

Mujahedeen-e Khalq kishte paraqitur rrezik serioz për

sigurinë e udhëheqjes shtetërore dhe fetare të Iranit.

Krahas sulmeve të ndryshme kundër pozicioneve

ushtarake dhe policore iraniane në vitin 2000 ishte sul-

muar edhe kompleksi i ndërtesave të udhëheqjes

shtetërore iraniane në të cilën ndodhej zyra e udhëhe-Komandanti Massoud Rajavi,

Teheran 1996qësit të revolucionit islamik dhe kryetarit të shtetit,

Mohammad Khatami. Gjatë këtij sulmi ishte vrarë

shefi i shtabit gjeneral iranian, Ali Sayyad Shirazi.

Mujahedeen-e Khalq posedon rreth 10.000 anëtarë të organizuar në forma-

cionin luftarak, të njohur me emrin “Ushtria Çlirimtare Kombëtare e Iranit”. Deri

në vitin 2003, kur ishte shkatërruar pushteti i Sadam Huseinit në Irak, Ushtria Çlir-

imtare Kombëtare e Iranit kishte poseduar edhe automjete të blinduara, tanksa dhe

artileri të rëndë. Pas invadimit ushtarak amerikan në Irak, bazat e Ushtrisë Çlir-

imtare Kombëtare të Iranit të stacionuara përgjatë tërë kufirit shtetëror me Iranin,

ishin shkatërruar. Që nga viti 2003, kur është ndërprerë ndihma zyrtare e Irakut,

Mujahedeen-e Khalq, financohet vetëm nga ndihmat e ndryshme vullnetare. Në

korrik të vitit 2003 ishte ndërmarrë një operacion i përbashkët në mes forcave

aleate dhe organeve franceze, që ishte kurorëzuar me identifikimin dhe burgosjen

e mbi 160 udhëheqësve të lartë të Mujahedeen-e Khalq, në mesin e të cilëve edhe

të komandantit, Maryam Rajavi.

Mujahedeen-e Khalq është në listën e organizatave terroriste të ShBA-së.

Ndërsa Bashkimi Evropian në janar të vitit 2009 e kishte hequr këtë organizatë nga

lista e organizatave terroriste, që kishte figuruar prej vitit 2002.

12. Muxhahedinët arabë

Pas okupimit gati dhjetëvjeçar, në vitin 1988, Bashkimi Sovjetik kishte fil-

luar të përgatitej për t’u tërhequr ushtarakisht nga Afganistani. Duke justifikuar një

vendim të tillë, kryetari Gorbaçov në një rast kishte deklaruar: „Vendimi për

519 Amirpur, Katajun: Iran: das Beispiel der Volksmojahedin. - Hamburg: Deutsches Orient-Institut, 2002, f. 15.


271 :.

okupimin e Afganistanit, i aprovuar në vitin 1979, kishte qenë spontan dhe i

gabuar..., ndoshta udhëheqësit e atëhershëm shtetërorë, të cilët nuk jetojnë më, e

kishin marrë një vendim të tillë në gjendje të dehur“520.

Më 27.12.1979, Babrak Karmal, gjatë një fjalimi të transmetuar nga një

radio afgane, kishte kërkuar ndihmën vëllazërore sovjetike. Disa ditë më vonë

kishte filluar marshimi i armatës sovjetike në drejtim të Afganistanit. Sipas

sqarimeve zyrtare, ndërhyrja ushtarake e Bashkimit Sovjetik në Afganistan, ishte

vetëm ofrim i ndihmës së kërkuar ndërkombëtare nga qeveria afgane521.

Që në vitet e para të okupimit sovjetik, në Afganistan ishin formuar

shtatë grupe kryesore të rezistencës: Hizb-i-Islami (Partia Islame), e udhëhequr

nga Yunis Khalis; Hizb-i-Islami (Partia Islame), parti tjetër Islame, e udhëhequr

nga Guldbuddin Hekmatyar; Jamiat Islami (Shoqëria Islame); Itehad-i-Islam-

Baray Azadi Afganistan (Aleanca Islamike për Çlirimin e Afganistanit); Islami

Melli Mahaz (Fronti Kombëtar Islamik); Jabahai-yi-Nijat Melli (Fronti Çlirim-

tar Kombëtar) dhe Harakat-i-Inqelab-i-Islami (Lëvizja Revolucionare

Islamike)522.

Në maj të vitit 1985 ishte marrë vendimi për takimin e përfaqësuesve të

këtyre grupeve në Peshawar me qëllim të themelimit të një formacioni të për-

bashkët kryengritës me emrin Islami-Itehad-Afganistan Mudjaheddin (Bashkimi i

Luftëtarëve Islamë të Afganistanit), i njohur edhe me emrin “Uniteti”. Sipas mar-

rëveshjes së arritur, komanda e këtij formacioni të përbashkët kryengritës duhej

ndërruar sipas parimit të rotacionit çdo tre muaj. Paralelisht me fillimin e

kryengritjes së armatosur në Afganistan, në disa shtete myslimane kishte filluar

rekrutimi i vullnetarëve të ashtuquajtur Mu hid (shumës: Mu hidun ose – n).

Fjala “muxhahid”, ka kuptimin e personit „i cili përpiqet ta mbrojë veten, duke

zbatuar rregullat e Islamit ose duke përhapur Islamin”523.

Në formimin e këtyre brigadave vullnetare islamike, kontribut të veçantë

kishin dhënë disa shtete perëndimore. Kështu, administrata e Karterit (ShBA),

kishte filluar t’i furnizonte me armë formacionet muxhahedine në Afganistan.

Ndërkaq, pas ardhjes së Reganit në pushtet, ndihma e filluar ushtarake amerikane,

destinuar kryengritësve afganë, ishte shumëfishuar. Sipas të dhënave të publikuara,

ShBA-të u kishin ofruar lëvizjeve të ndryshme kryengritëse në Afganistan, ndih-

ma të ndryshme ushtarake në vlerë prej tre miliardë dollarësh, ndërsa Arabia

Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 141. 521http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C807141_N808086_L20_D0_I541.html 522Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 139/44. 523http://www.uni-protokolle.de/Lexikon/Mudjahedin.html

520


Saudite, Kina dhe shtetet e tjera të interesuara, u kishin ofruar ndihma në vlerë prej

gjithsej një miliard dollarësh amerikanë524.

Sipas të dhënave të shërbimeve të ndryshme informative, gjatë luftës

dhjetëvjeçare në Afganistan, kishin ardhur rreth 35.000 muxhahedinë nga 40 shtete

të ndryshme të botës. Para integrimit të tyre në luftë, ata kishin absolvuar kurse të

ndryshme luftarake në ndonjërin nga kampet e shumta ushtarake në Pakistan dhe

Afganistan. Kështu ishte formuar edhe një rrjet i tërë i raporteve në mes ekstrem-

istëve të ndryshëm islamikë të vendeve të ndryshme të botës. Në këtë drejtim, kon-

tribut të veçantë kishte dhënë posaçërisht Osama bin Ladeni525.

Pas vitit 1989, kur kishte filluar tërheqja e forcave sovjetike nga Afganistani,

struktura e krijuar e muxhahedinëve arabë kishte filluar të shpërndahej në tri drej-

time kryesore. Një pjesë e tyre, afërsisht prej 5000 luftëtarësh, ishin integruar në

organizatën terroriste Al Qa’ida, që ishte themeluar në vitin 1988. Pjesa tjetër ishte

kthyer në atdheun e vet, duke filluar një jetë të re ose ishte integruar në grupet e

ndryshme fetare ose nacionaliste terroriste. Ndërsa, kategoria e tretë vepron në

nivele të paeksponuara lokale ose është angazhuar në aktivitete mafioze526.

13. Grupet terroriste islamike pakistaneze

Njëri prej grupeve kryesore terroriste, që vepron në kufirin në mes Indisë

dhe Pakistanit është Harakat ul-Mujahedeen (Grupi i Luftëtarëve të Lirisë

Islamike). Ky grup terrorist lufton me qëllim të ndarjes së territorit të Kashmirit,

të banuar kryesisht me popullsi myslimane, dhe bashkimit të tij me Pakistanin ose

themelimin e shtetit të pavarur Islam të Kashmirit. Lidhur me këtë problem kom-

pleks territorial, gjatë viteve 1947, 1965 dhe 1971, ishin zhvilluar luftëra të përg-

jakshme në mes të Indisë dhe Pakistanit. Që nga viti 1990 e deri më fund të vitit

2003, nga pasojat e aktiviteteve të ndryshme terroriste dhe luftarake të zhvilluara

në këtë rajon, kanë humbur jetën rreth 35.000 persona. Pas 11.09.2001, adminis-

trata e Pakistanit e ka ndaluar aktivitetin publik të këtij grupi terrorist. Mirëpo, me

gjithë këtë ndalesë të tillë, duket se është shtuar aktiviteti dhe prania ilegale e këtij

grupi terrorist në rajon527.

Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 143/45. 525Krahaso: www.miprox.de/USA_speziell/Die_Vereinigten_Staaten_und_der_Terrorismus_in_Nahost.html 526www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/ master/C807141_N808086_L20_D0_I541.html - 30k - 527Harakat ul-Mujahedeen është emër i ri me të cilin vepron organizata Harakat ul-Ansar. Kjo organizatë ishte evidentuar në listën e grupeve dhe organizatave terroriste të ShBA-së dhe me qëllim të shmangies së sanksioneve të vendosura nga ajo si dhe konfrontimeve të padëshiruara me autoritetet e pushtetit pakistanez, në fund të viteve ‘90 të shek. XX., ishte marrë vendimi për veprim me emër të ri: “Harakat ul-Mujahedeen”. http://www.trend.infopartisan.net/trd1001/t241001.html

524


273 :.

Me gjithë faktin se qëllimi politik i Harakat ul-Mujahedeen është nacional

(pavarësimi i Kashmirit nga shteti i Indisë), në shkurt të vitit 1998, udhëheqësi i

këtij grupi, Fazlur Rahman Khalil, kishte nënshkruar bashkimin e Harakat ul-

Mujahedeen me të ashtuquajturin “Front të Xhihadit Botëror Islamik kundër

Izraelitëve dhe të Krishterëve”528. Aktualisht, Fazlur Rahman Khalil, është sekre-

tari i përgjithshëm Harakat ul-Mujahedeen, ndërsa komandant, që nga muaji shkurt

i vitit 2000 është emëruar Faruq529.

Sulmet kryesore terroriste ndërkombëtare, të kryera nga ky grup, janë rrëm-

bimi i pesë turistëve nga Evropa në vitin 1995 dhe rrëmbimi i një aeroplani të kom-

panisë ajrore indiane në dhjetor të vitit 1999.

Në shkurt të vitit 2000, nga Harakat ul-Mujahedeen, ishte ndarë formacioni i

udhëhequr nga Masood Azhar me emrin Jaish-e-Mohammed, që do të thotë “Ushtria

e Muhamedit”. Gjithashtu edhe ky grup terrorist e ka nënshkruar anëtarësimin e vet

në Frontin e Xhihadit Botëror Islamik kundër Izraelitëve dhe të Krishterëve”. Sipas të

dhënave amerikane, ky grup terrorist financohet kryesisht nga Osama bin Ladeni530.

Përveç grupeve të lartshënuara, në Pakistan vepron edhe grupi terrorist, i

njohur me emrin Lashkar-e-Tayyaba (Ushtria e të Pastërve). Në të vërtetë, ky grup

posedon të gjitha elementet e një formacioni të armatosur ushtarak. Njëri prej qël-

limeve kryesore të këtij grupi është bashkimi i territorit të Kashmirit me

Pakistanin. Regrutimi i anëtarëve të Lashkar-e-Tayyaba, bëhet kryesisht në insti-

tutin misionar mysliman “Qendra për Vijimin e Rrugës së Drejtë Islamike”.

Ndërsa, komandant i këtij grupi është profesori klerik, Hafiz Mohammed Saeed531.

Viteve të fundit, në Pakistan, janë paraqitur edhe tri grupe të reja terroriste:

Lashka-e-Jhangvi, i njohur për sulmet e veta kundër shtetasve amerikanë në rajon;

Harkat al-Jihad al-Islami (Lëvizja e Xhihadit Islamik) dhe Hizb-al Mudjahedeen

(Partia e Muxhahedinëve). Të gjitha këto grupe bashkëpunojnë në forma të

ndryshme me rrjetin terrorist të Osama bin Ladenit dhe luftojnë me qëllim të

bashkimit të Kashmirit me Pakistanin532.

14. Jemaah Islamiyah (JI)

Bashkësia Islame

Jemaah Islamiyah (Bashkësia Islame), është organizatë terroriste, e

themeluar nga Abdullah Sungkar dhe Abu Bakar Bashir gjatë viteve ‘90 të shek.

Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 171. IAP-Analyse, Der Kaschmir-Konflikt, http://www.sipotec.net/IAP_Aktuell/IAP_07_2002/S_07_02_06.html 530IAP-Analyse, Der Kaschmir-Konflikt http://www.sipotec.net/IAP_Aktuell/IAP_07_2002/S_07_02_06.html 531Helmut Reifeld, Der Islam in Indien nach dem 11. September, www.kas.de/wf/doc/kas_251-544-1-30.pdf 532IAP-Analyse, Der Kaschmir-Konflikt, http://www.sipotec.net/IAP_Aktuell/IAP_07_2002/S_07_02_06.html

528 529


XX në Malajzi. Pas largimit nga pushteti të diktatorit indonezian, Suharto, në vitin

1998, Sungkar dhe Bashir së bashku me grupin e tyre politik ishin kthyer në atdhe.

Një vit më vonë Sungkar kishte vdekur, ndërsa Abu Bakar Bashir, duke vepruar

sipas ideologjisë radikale të lëvizjes islamike “Islam Darul” kishte themeluar

Këshillin e Muxhahedinëve të Indonezisë. Në këtë organ konsultativ ishin

inkuadruar personat dhe grupet e ndryshme radikale islamike, që luftonin për

themelimin e një shteti islamik, i cili do t’i përfshinte territoret e Indonezisë,

Malajzisë, Singaporit, pjesën jugore të Filipineve dhe Tajlandën Jugore533.

Jemaah Islamiyah është përgjegjëse për kryerjen e disa sulmeve terroriste

në Indonezi dhe në pjesë të tjera të Azisë Juglindore. Kështu, gjatë Krishtlindjeve

të vitit 2000 Bashkësia Islame (Jemaah Islamiyah), kishte sulmuar mbi 30 kisha

dhe objekte të tjera fetare katolike në 11 qytete të gjashtë provincave lokale në

Indonezi. Në të njëjtën kohë, ishin kryer sulme të ngjashme terroriste edhe në disa

pjesë jugore të Filipineve. Gjatë këtyre sulmeve terroriste kishin vdekur 19 per-

sona dhe ishin plagosur 120 të tjerë534.

Në dhjetor të vitit 2001, Shërbimi Sekret i Singaporit kishte zbuluar planin

e përgatitur nga „qarqet e bashkuara ekstremiste islamike”, për kryerjen e sulmeve

533 534

U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism; www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2002/html/19991.htm PeterSymonds,PolitischeWurzelnundPerspektivenvonJemaahIslamiyah,14.01.2004, www.wsws.org/de/2004/jan2004/jem1-j14.shtml


275 :.

terroriste kundër përfaqësive diplomatike amerikane, izraelite, angleze dhe atyre

australiane në Singapor. Sipas rezultateve më të reja të hetimeve, Jemaah

Islamiyah është përgjegjëse edhe për kryerjen e sulmit terrorist të datës

12.10.2002, në qendrën turistike Bali, që kishte shkaktuar vdekjen e 202 person-

ave dhe plagosjen e mbi 300 të tjerëve535.

Ky sulm kishte qenë rezultat i marrëveshjes së arritur në mes udhëheqësve

të disa grupeve radikale islamike, për fillimin e aksioneve të përbashkëta terroriste

kundër qendrave turistike në rajon. Jemaah Islamiyah akuzohet edhe për kryerjen

e sulmit terrorist të datës 05.08.2003 në Xhakartë. Gjatë këtij sulmi të kryer para

hotelit “J.W. Marriot” kishin vdekur 12 persona536. Pastaj Jemaah Islamiyah ishte

akuzuar edhe për kryerjen e sulmit terrorist të vitit 2004 kundër Ambasadës

Australiane në Xhakarta, për sulmin terrorist të vitit 2005 në Bali dhe për përfshir-

jen e drejtpërdrejtë ose indirekte në dhjetëra sulme terroriste në Filipine.

Sipas vlerësimit të ekspertëve, Jemaah Islamiyah posedon rreth 5000 anë-

tarë të organizuar në grupe të vogla operative dhe të shpërndara nëpër vende të

ndryshme të Azisë Juglindore. Ky grup financohet kryesisht nga Al-Qa’ida, ndih-

mat e ndryshme vullnetare dhe nga disa burime të dyshimta nga Lindja e Mesme

dhe Azia Jugore537. Sipas rezultateve të hetimeve, Jemaah Islamiyah është në kon-

takt të përhershëm dhe bashkëpunon me Al-Qa’idan. Kështu, tre nga katër autorët,

që kishin marrë pjesë në kryerjen e sulmeve terroriste në Bali, kishin dëshmuar për

qëndrimet e tyre të gjata në kampet e ndryshme terroriste në Afganistan (Muhlias

alias Ali Gufron që nga viti 1986; Ali Imron në vitin 1990 deri në vitin 1991 dhe

Abdul Aziz alias Imam Samudra në vitin 1991) dhe kontaktet që kishin me struk-

turat komanduese të Jemaah Islamiyah538.

Në prill të vitit 2007, hetuesit indonezianë kishin zbuluar krijimin e një

skuadre për vrasjen e udhëheqësve të lartë shtetërorë, zyrtarëve të policisë,

prokurorëve dhe gjykatësve të angazhuar për procedimin e veprave penale

terroriste539. Në qershor të vitit 2007, autoritetet në Xhakartë kishin arrestuar

udhëheqësin e krahut ushtarak të organizatës Jemaah Islamiyah, Ebu Duxhane

dhe shtatë bashkëpunëtorët e tij, tre prej të cilëve ishin dënuar me vdekje për

kryerjen edhe të sulmit terroriste në Bali (të vitit 2002), dhe në vitin 2008 ishin

ekzekutuar.

Pas kryerjes së këtij sulmi terrorist, Jemaah Islamiyah ishte regjistruar në listën e Organizatave dhe Grupeve terroriste të ShBA-së. 536U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism; www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2002/html/19991.htm 537Po aty. 538PeterSymonds,PolitischeWurzelnundPerspektivenvonJemaahIslamiyah,14.01.2004, www.wsws.org/de/2004/jan2004/jem1-j14.shtml 539“JI forms new shoot-to-kill hit squad in Indonesia”. The Straits Times. 16 April 2007.

535

.: 276

15. Grupi Abu Sayyaf


Në vitin 1986, prof. Abdul

Rasul Abu Sayyaf kishte themeluar

një brigadë muxhahedine në

Afganistan. Pas përfundimit të

luftës, një anëtar i kësaj brigade, i

quajturAbdurajakAbubakar

Janjalani, ishte kthyer në atdhe, në

qytetin Zamboanga të Filipineve, ku

kishte themeluar një grup militant,

Komandanti i Grupit Abu Sayaf, A.Janjalanitë cilin e kishte quajtur sipas emrit (i dyti nga e majta)

të ish-komandantit të tij “Abu

Sayyaf”, që do të thotë Shpata e

Zotit. Në vitin 1990, ky grup i ri terrorist ishte integruar në lëvizjen Moro National

Liberation Front / Fronti Nacionalçlirimtar Moro/ (MNLF). Ndërsa një vit më

vonë, pas paraqitjes së disa konflikteve të brendshme politike, grupi Abu Sayyaf

ishte larguar nga organizata “Moro” dhe që nga ajo kohë vepron në mënyrë

autonome540.

Gjatë viteve 1993-1996 ishin zhvilluar bisedime në mes qeverisë Ramos të

Filipineve dhe përfaqësuesve të Frontit Nacionalçlirimtar Moro, me qëllim të

zgjidhjes paqësore të konflikteve nacionale. Gjatë kësaj kohe, grupi Abu Sayyaf në

mënyrë intensive ishte përpjekur të sabotonte iniciativën e filluar paqësore dhe

thellimin e konflikteve politike në Filipine. Me gjithë aktivitetin e tillë destruktiv,

në vitin 1996 ishte arritur marrëveshja në mes qeverisë filipinase dhe përfaqë-

suesve të Frontit Nacionalçlirimtar Moro. Sipas kësaj marrëveshjeje, 7500 luftë-

tarët e mëparshëm të organizatës Moro ishin integruar në forcat ushtarake dhe ato

policore të Filipines541.

Grupi Abu Sayyaf nuk është ndonjë grup i vogël dhe i parëndësishëm ter-

rorist, por është një organizatë e fuqishme militante, e cila posedon disa qendra për

stërvitje terroriste në jug të Filipineve. Kështu grupi terrorist, i cili në vitin 1990

kishte pasur rreth 20 anëtarë, gjatë mesit të viteve ‘90 të shek. XX, kishte arritur të

mobilizonte rreth 600 terroristë. Ndërkaq, gjatë viteve 2000/2001, grupi Abu

Sayyaf numëronte mbi 2000 anëtarë542.

Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrorf. në: Zeitschrift “Wissenschaft & Frieden”, 3/2000, www.iwif.de/wf300-51.htm 541http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen.html?/~farao/gruppen/sayyaf.htm 542www.ict.org.il, International Terrorism/Terrorist Organizations/Abu Sayyaf Group. Okt. 2004

540


277 :.

Udhëheqësit kryesorë të grupit Abu Sayyaf kanë qenë:

- Abdurajak Abubakar Janjalani, themelues dhe komandant i grupit, i

vrarë me 18.12.1998 nga forcat policore filipinase;

- Khadaffy Janjalani, vëllai i komandant Abdurajakut dhe ish-oficer në

Policinë Nacionale të Filipineve. Pas vrasjes së Abdurajakut, komandant

i përgjithshëm i grupit Abu Sayyaf ishte emëruar Khadaffy. Në vitin

2000 ishte njoftuar për „vendosjen e Khadaffy Janjalani nën mbikëqyr-

jen policore” në “Camp Crame” të Manilës. Nuk ka të dhëna lidhur me

fatin e mëtejshëm të tij.

- Edwin Angeles, agjent i forcave të sigurimit. Pas konvertimit të tij në

fenë myslimane, ishte anëtarësuar në grupin “Abu Sayyaf”, ku brenda

një kohe të shkurtër kishte arritur të depërtonte deri në strukturat më të

larta komanduese. Pas paraqitjes së dyshimeve të caktuara, në vitin

1995, ishte përpjekur të largohej nga grupi Abu Sayyaf. Një muaj pas

vrasjes së Abdurajak Abubakar Janjalanit ishte gjetur edhe trupi i vrarë

i Edwin Angeles543.

Aktualisht në strukturat komanduese të grupit Abu Sayyaf janë angazhuar

Abdul Ashmad - shef i shërbimit të zbulimit, Galip Andang alias Komandant

Roboti - përgjegjës për rrëmbimin e turistëve të huaj në vitin 2000 dhe komandan-

tët e tjerë lokalë, si Mujib Agga Susukan, Said Suaib, Abu Pula Jumdail, etj544.

Qëllimi politik i këtij grupi terrorist është zhdukja e simboleve të krishtera

nga tokat e banuara me popullsi myslimane në Filipine, ndalimi i të drejtës së të

tjerëve për peshkim në ujërat bregdetare të Basilan dhe Sulu si dhe angazhimi i

përfaqësuesve fetarë myslimanë në bisedime për zgjidhjen politike të problemeve

ndërfetare në Filipine. Në të vërtetë prapa këtyre qëllimeve të proklamuara poli-

tike, fshihet përpjekja e grupit të Abu Sayyafit për t’i pavarësuar territoret e ban-

uara me popullsi myslimane me qëllim të themelimit të një shteti islam në Jug të

Filipineve ose bashkimit të atij territori me një shtet të përbashkët mysliman, që do

të themelohet në rajon545.

Në vitin 1992, grupi Abu Sayyaf kishte rrëmbyer një turist të moshuar dhe

nipin e tij pesë vjeç (Luis „Ton Ton” Biel). Dy vjet më vonë, në një ujdhesë filip-

inase ishte rrëmbyer një misionar katolik nga ShBA-ja. Pas këtyre rasteve, grupi

Abu Sayyaf kishte filluar të rrëmbente masivisht shtetasit e huaj. Kështu në prill të

vitit 2000, në ujdhesën Jolo ishte rrëmbyer grupi prej 21 turistëve, të cilët ishin

Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrors, http://www.iwif.de/wf300-51.htm Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrorf. në: Zeitschrift “Wissenschaft & Frieden”, 3/2000, www.iwif.de/wf300-51.htm 545US-Außenministerium: Patterns of Global Terrorism, www.state.gov/documents/organization/31912.pdf

543 544


liruar vetëm pas ndërmjetësimit të Libisë dhe pranimit të shumës së kërkuar të par-

ave. Katër muaj më vonë, ishte kërkuar ndërrimi i shtetasit të rrëmbyer amerikan

Jeffrey Schilling, me autorët e sulmit të parë terrorist kundër World Trade Center,

Sheikun Umar Abd al-Rahman dhe Ramzi Yosef546. Ndërkaq, pas ndërhyrjes

ushtarake amerikane në Afganistan, duket se ishin likuiduar të gjithë turistët e

rrëmbyer më 27.05.2001 në ujdhesën Palawan.

Përveç rrëmbimit të personave, grupi Abu Sayyaf kishte zbatuar edhe forma

të tjera të veprimit terrorist. Kështu, në vitin 1995 ishin masakruar 50 banorë të

fshatit Ipil në Mindanano të Filipineve. Pastaj gjatë Krishtlindjeve të vitin 1998,

ishin hedhur disa granata dore kundër besimtarëve të një kishe katolike të qytetit

Zamboanga. Ndërsa, më 05.03.2003 në aeroportin e qytetit Davao, ishin aktivizuar

disa bomba të montuara, duke vrarë 21 dhe duke plagosur mbi 150 persona547.

Pas kryerjes së shumë sulmeve terroriste dhe rrëmbimit të disa shtetasve të

huaj, në mars të vitit 2000, me urdhër të kryetarit Estrada kishte filluar një opera-

cion i gjerë luftarak kundër grupit Abu Sayyaf. Në mënyrë të ngjashme ishte

reaguar edhe në nëntor të vitit 2002, kur ishin burgosur mbi 30 udhëheqës të Grupit

Abu Sayyaf në mesin e të cilëve edhe rrëmbyesit e Jolos. Më 20.02.2003 njësiti

operativ i Counter-Terrorist Force (CTF), kishte likuiduar shtatë udhëheqës të

grupit Abu Sayyaf. Ndërkaq, më 04.07.2003, gjatë një sulmi policor në jug të

Filipineve ishin vrarë edhe pesë terroristë të tjerë. Në të vërtetë, këto suksese të

shërbimeve kundërterroriste filipinase ishin rezultat i bashkëpunimit me forcat

amerikane. Që nga viti 1951 ekziston marrëveshja në mes Filipineve dhe ShBA-së

për bashkëpunim të gjithanshëm në lëmin e sigurisë. Ndërkaq, pas intervenimit

ushtarak amerikan në Afganistan, Filipinet u kishin ofruar ShBA-së dy baza

ushtarake548.

Grupi i Abu Sayyaf në të gjitha sferat e veprimit terrorist bashkëpunon me

organizatën Al Qa’ida. Në jug të Filipineve deri në vitin 1995 kishte vepruar orga-

nizata humanitare International Islamic Relief Organisation, e udhëhequr nga

dhëndri i Osama bin Ladenit, Mohamed Jamal Khalifa. Sipas dëshmive të pub-

likuara, kjo organizatë e maskuar me petkun e aktivitetit humanitar, kishte finan-

cuar disa projekte terroriste në rajon, si grupin Abu Sayyaf dhe xhihadistët Laskar

Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrors, http://www.iwif.de/wf300-51.htm Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrorf. në: Zeitschrift “Wissenschaft & Frieden”, 3/2000, www.iwif.de/wf300-51.htm 545US-Außenministerium: Patterns of Global Terrorism, www.state.gov/documents/organization/31912.pdf 546Krahaso: U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism, http://www.state.gov; http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml, 547US-Außenministerium: Patterns of Global Terrorism, (29.04.2004), www.state.gov/documents/organization/31912.pdf 548Militärkooperation USA – Philippinen, Berliner Zeitung, 01.02.2002, http://www.berlinonline.de/berlinerzeitung/archiv/.bin/dump.fcgi/2002/0201/politik/0150/index.html

543 544


279 :.

të Indonezisë. Nga ana tjetër, kur në vitin 2000 ishte shkatërruar struktura materi-

ale dhe ajo komanduese e Grupit të Abu Sayyaf, Osama bin Laden, i martuar edhe

me një grua myslimane nga Filipinet, nga kapitali privat i kishte ofruar tre milionë

dollarë për riorganizimin e këtij grupi terrorist549. Edhe sipas disa të dhënave ruse,

numri më i madh i luftëtarëve të grupit Abu Sayyaf kishte qëndruar në njërin nga

kampet për stërvitje terroriste në Afganistan550.

Në shtator të vitit 2006, ishte vrarë komandanti i Grupit Abu Sayyaf,

Khadaffy Janjalani, (vëllai i ish-komandantit Abdurajak Abubakar Janjalanit, që

ishte vrarë në vitin 1995). Në shenjë hakmarrjeje, në prill të vitit 2007, Grupi i Abu

Sayyaf u kishte prerë kokën shtatë banorëve të një fshati të krishterë në jug të

Filipineve dhe i kishin detyruar fshatarët e tjerë për dorëzimin e kokave të prera në

stacionet e afërta policore.

Në qershor të vitit 2007, udhëheqës i ri i grupit terrorist Abu Sayyaf ishte

caktuar Jaser Igasan. Në korrik të vitit 2009, një zëdhënës i forcave të armatosura

të Filipineve kishte deklaruar se qeveria po planifikon një ofensivë vendimtare

kundër Grupit Abu Sayyaf me qëllim të likuidimit të saj dhe zgjidhjes së çështjes

së varfërisë në Filipinet jugore, që është baza kryesore e lëvizjeve terroriste në

Filipine. Kështu, në shtator të vitit 2009, ushtria filipinase i kishte pushtuar të

gjitha bazat e Grupit Abu Sayyaf duke vrarë rreth 24 terroristë. Si reagim

hakmarrës pjesëtarët e Grupit Abu Sayyaf, më 29.09.2009 kishin sulmuar një bazë

ushtarake duke vrarë dy ushtarë. Pastaj, më 09.11.2009, ishte dorëzuar edhe koka

e prerë e drejtorit të një shkolle fillore, që ishte rrëmbyer më 18.10.2009, në afërsi

të fshatit Patikul në ishullin Jolo.

16. Ushtria Islamike nga Adeni

Gjatë viteve ‘90 të shek. XX, ishin parashtruar disa kërkesa ultimative të

firmosura me emrin Ushtria Islamike nga Adeni për suspendimin e sanksioneve të

Kombeve të Bashkuara ndaj Irakut dhe tërheqjen e anijeve luftarake amerikane

nga ujërat e Jemenit. Sa i përket sulmit të datës 12.10.2000 kundër anijes luftarake

amerikane U.S.S. Cole në portin e Adenit, Shërbimi Sekret Amerikan mendon se

ky sulm, që kishte shkaktuar vdekjen e 17 marinarëve amerikanë, nuk ishte kryer

nga një grup i veçantë terrorist, por ishte rezultat i bashkërendimit të aktiviteteve

të përbashkëta në mes disa grupeve terroriste në rajon, të komanduara nga “Al

Qa’ida”.

549 550

www.terrorismfiles.org/organisations/abu_sayyaf_group.html, Okt. 2004 www.time.com/time/asia/magazine/article/0,13673,501040830-686107,00.html.


Ushtria Islamike nga Adeni për herë të parë ishte paraqitur më 29.12.1998

në Abyan të Jemenit, kur ishin rrëmbyer 16 turistë të huaj. Disa ditë pas kryerjes

së këtij aksioni brutal ishte thyer bindja se ky grup terrorist është njëri nga grupet

më sekrete islamike në rajon. Policia jemenase i kishte zbuluar të gjitha çerdhet

terroriste në vend dhe kishte ndërmarrë aksion të rrufeshëm për lirimin e turistëve

të rrëmbyer. Gjatë këtij aksioni ishin likuiduar dy terroristë dhe ishin vrarë katër

persona të rrëmbyer (tre shtetas britanikë dhe një australian). Pas këtij aksioni, rel-

ativisht të suksesshëm, policia jemenase kishte arritur të burgoste tërë kuadrin

komandues të Ushtrisë Islamike nga Adeni, përfshirë këtu edhe komandantin Zein

al-Abidine al-Midhar të njohur me emrin Abu Hassan. Një vit më vonë, Gjykata

Penale e Jemenit kishte dhënë dënimin me vdekje kundër Abu Hassanit dhe dy

„ushtarëve” të tij.

Pas këtij rasti, në mars të vitit 1999, kishte pasuar edhe një urdhëresë e

Ushtrisë Islamike nga Adeni, që ishte firmosur nga komandanti i saj Abu Hasan,

për largimin e menjëhershëm të Ambasadës Amerikane dhe asaj britanike nga

Jemeni. Mirëpo, policia jemenase kishte demantuar arsyet për shqetësim, duke

sqaruar faktin se “Ushtria Islamike nga Adeni, edhe për një kohë të gjatë, do të jetë

e detyruar që t’i reduktojë aksionet e veta vetëm duke shkruar letra dhe duke shpre-

suar në organizimin e ndonjë proteste antiamerikane ose edhe në kryerjen e ndon-

jë sulmi lokal terrorist”551.

17. Sulmet e grupeve të tjera terroriste islamike

1973 05.08, Athinë: Dy terroristë, të cilët i takonin grupit “Ahman Abd-Al Ghaffur”, kishin shtënë me armë në drejtim të udhëtarëve që pritnin para sportelit të TWA-së, në aeroportin e Athinës, duke vrarë tre persona. 1978 18.02, Larnaka: Terroristët islamikë kishin rrëmbyer një aeroplan egjiptian në aeroportin Larnaka të Qipros. Njësitë speciale qipriote kishin intervenuar, duke vrarë 15 shtetas egjiptianë. Pas këtij rasti Egjipti i kishte ndërprerë marrëdhëniet diplomatike me Qipron. 1979 04.11, Teheran: Rreth 400 iranianë, shumica e të cilëve studentë, kishin pushtuar Ambasadën Amerikane në Teheran duke rrëmbyer 70 shtetas amerikanë dhe si kusht për lirimin e tyre ishte kërkuar dorëzimi i Shahut të Iranit, Reza Pahlewi, i cili mjekohej nga sëmundja e kancerit në një spital amerikan në Nju-Jork. Ky aksion ishte përkrahur edhe nga udhëheqësi fetar dhe njëkohësisht shtetëror, Ajatollah Homeini. Pas 444 ditëve, respektivisht pas fitores së kryetarit Regan dhe kërcënimit të tij për ndërhyrje ushtarake ishin liruar të gjitha pengjet amerikane.

551 www.opus.bsz-bw.de/hdms/volltexte/2004/423/pdf/jabe_2002.pdf


281 :.

21.11, Mekë: Rreth 250 ekstremistë shiitë e kishin pushtuar Qabën dhe Xhaminë e Madhe në qytetin e shenjtë Meka, duke i rrëmbyer rreth 100 persona. Forcat speciale saudite e kishin rrethuar xhaminë dhe më 25.11., kishin sulmuar duke i eliminuar disa rrëmbyes dhe duke liruar një numër të personave të rrëmbyer. Pastaj ishin tërhequr. Më 04.12, forcat speciale saudite kishin sulmuar përsëri, duke i eliminuar të gjithë rrëmbyesit dhe liruar personat e rrëmbyer. Sipas të dhë- nave zyrtare, gjatë këtyre aksioneve kishin vdekur 75 rrëmbyes, 60 pjesëtarë të forcave ushtarake dhe 26 besimtarë. Lidhur me identitetin e rrëmbyesve, pos spekulimeve të ndryshme, deri tash nuk është dhënë ndonjë informacion zyrtar. 1981 28.06, Teheran: Në kontekst të konfliktit në mes të ithtarëve të Banisadrit dhe kundër- shtarëve të tij, në selinë e Partisë Republikane Islamike ishte vendosur një bombë që kishte shkaktuar vdekjen e mbi 70 udhëheqësve të lartë shtetërorë, ndër të cilët edhe vdekjen e kryetarit të Këshillit të Drejtësisë (gjyqtarit më të lartë) Ajatollah Beheschti, katër ministrave dhe gjashtë zëvendësministrave. 30.08, Teheran: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në lokalet e qeverisë iraniane ishte vrarë kryetari i shtetit, Mohammed Ali Rajai dhe ai i qeverisë, Mohammad Javad Bahonar. 1984 31.07, Paris: Një aeroplan i kompanisë “Air France” ishte rrëmbyer nga aktorët islamikë dhe ishte detyruar të fluturon në drejtim të Teheranit. Gjatë rrëmbimit ishin vrarë dy persona. 20.09, Bejrut: Para Ambasadës Amerikane në Bejrut, kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 23 personave dhe plagosjen e ambasadorit dhe të shumë personave të tjerë. 04.12, Teheran: Katër rrëmbyes islamikë, kishin rrëmbyer një aeroplan kuvajtian, që ishte duke fluturuar në drejtim të Pakistanit duke e detyruar ta ndërronte kursin dhe të fluturonte për Teheran. Me të zbarkuar, rrëmbyesit kishin vrarë dy pasagjerë, e pastaj kishin kërkuar lirimin e disa ekstremistëve islamikë nga burgjet e Kuvajtit, që ishin dënuar një vit më parë. 1985 14.06, Bejrut: Një aeroplan i kompanisë ajrore amerikane TWA, me 150 udhëtarë, që fluturonte nga Athina për në Romë, ishte rrëmbyer nga dy terroristë islamikë libanezë. Gjatë rrëm- bimit të aeroplanit ishte vrarë ushtari i marinës amerikane Robert Stethem. Pas 17 dite ishin liruar personat e rrëmbyer. 30.09, Bejrut: Në kryeqytetin libanez, anëtarët e “Xhihadit Islamik”, kishin vrarë një dhe kishin rrëmbyer katër pjesëtarë të Ambasadës Ruse. 24.11, La Valletta: Një aeroplan “Boeing 737” i kompanisë Egypt Air me 98 udhëtarë, që fluturonte nga Athina në Kairo ishte rrëmbyer nga tre terroristë të armatosur. Gjatë këtij aksioni, një pjesëtar i forcave policore egjiptiane kishte reaguar, duke e vrarë njërin nga rrëmbyesit. Pastaj kishte filluar shkëmbimi i zjarrit në aeroplan. Në këtë situatë kaotike aeroplani kishte zbarkuar në La Valetta të Maltës, ku kishte qëndruar pesë ditë. Në aeroplan gradualisht kishte filluar të acaro- hej situata dhe terroristët kishin filluar të likuidonin udhëtarët. Kështu një formacion policor egjiptian, që kishte ardhur në ndihmë ishte detyruar të intervenonte. Gjatë këtij aksioni ishin vrarë 57 persona. 1986 16-17.09, Paris: Gjatë një serie të sulmeve terroriste në Paris, kishin vdekur 13 persona dhe ishin plagosur 250 të tjerë. Qëllimi i këtyre sulmeve kishte qenë detyrimi i qeverisë franceze për lirimin nga burgu të disa terroristëve islamikë.


1989 03.10, Bruksel: Në Bruksel ishte vrarë udhëheqësi i Bashkësisë Hebraike në Belgjikë, Joseph Wybran. Përgjegjësinë për kryerjen e kësaj vrasjeje e kishin marrë “Ushtarët e Drejtësisë Islamike”. 1990 27.09, Paris: Prej një makine në lëvizje ishin hedhur disa granata dore në drejtim të një restoranti në Paris, që kishin shkaktuar vdekjen e një personi dhe plagosjen e 15 të tjerëve. Në të njëjtën kohë, në Cafe l´Historil, ishte hedhur edhe një granatë dore, e cila nuk kishte shpërthyer. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë një grup i panjohur terroristësh islamikë. 05.11, Nju-Jork: Një arab me prejardhje nga Egjipti kishte vrarë udhëheqësin e lëvizjes izraelite Kach, Rabbi Meir Kahane. 1991 28.03, Jubial: Vriten tre ushtarë amerikanë në afërsi të Camp Three të qytetit saudit, Jubial. 19.04, Paris: Një udhëheqës i një grupi disident iranian, nga atentatorë të panjohur ishte vrarë në një apartament të Parisit. 27.07, Srinagar: Tetë turistë ndër të cilët shtatë izraelitë, ishin rrëmbyer nga grupi “Pasdaran-e-Inquillabi Islam”. Gjatë udhëtimit me një barkë, terroristët ishin sulmuar nga forcat izraelite. Gjatë përleshjes me rrëmbyesit ishin vrarë dy terroristë dhe një turist izraelit. 06.08, Paris: Ish kryeministri iranian, Shapur Bakhtiar, së bashku me një bashkëpunëtor të tij ishte vrarë në Paris. Pas kësaj vrasjeje kishte qëndruar Shërbimi Sekret Iranian. 03.07, Mailand: Përkthyesi italian i veprës së Salman Rushdi “Verset e Satanit” ishte vrarë nga një shtetas iranian. 12.07, Tokio: Përkthyesi japonez i veprës së Salman Rushdi “Verset e Satanit” ishte vrarë me thikë nga një atentator i panjohur në Tokio. 1992 29.06, Annaba: Kryetari i Këshillit të Shtetit Mohamed Boudiaf, ishte vrarë gjatë një ceremonie festive në qytetin Annaba, që shtrihet afër kufirit me Tunizinë. Atentatori kishte qenë i veshur me uniformë të pjesëtarëve të Shërbimit Special të Policisë Algjeriane. Sipas të dhënave të gazetës “La Nation”, atentatori kishte qenë pjesëtar i Frontit të Shenjtë Islamik. 04.08, Bon: Nga atentatorë të panjohur ishte vrarë në Bon një shkrimtar dhe disident politik iranian. 26.08, Algjer: Në afërsi të sportelit të Air France, në aeroportin e Algjerit “Houari Boumedienne” kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 12 personave dhe plagosjen e 128 të tjerëve. 17.09, Berlin: Në restorantin “Mykonos” të Berlinit, disa persona të armatosur kishin shtënë me armë në drejtim të një udhëheqësi të opozitës politike iraniane. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë katër persona. Gjatë procedurës gjyqësore të zhvilluar në vitin 1996, në bazë të provave të siguruara, gjykata gjermane kishte konstatuar se sulmi ishte kryer me kërkesë të udhëheqjes së Sigurimit Shtetëror Iranian. Pas këtij rasti ishin pezulluar marrëdhëniet në mes Bashkësisë Evropiane dhe Iranit. 29.12, Aden: Nga shpërthimi i një bombe në “Hotel Gold Mihor” të qytetit Aden, kishte vdekur një shtetas austriak dhe gruaja e tij ishte plagosur. Gjatë asaj kohe, rreth 100 ushtarë amerikanë kishin qenë të angazhuar në Misionin-Somalia, disa prej të cilëve kishin qenë të vendosur në këtë hotel.


283 :.

24.01, Ankara: Gazetari turk, Ugur Muncu, i njohur me shkrimet e tij antifundamentaliste ishte vrarë para shtëpisë së tij në Ankara. 25.01, Langley (Virginia): Shtetasi pakistanez, Mir Aimal Kansi, kishte shtënë me armë automatike kundër personave të punësuar në shërbimin e Policisë Federale Amerikane të qytetit, duke vrarë dy persona dhe duke plagosur dy të tjerë. Atentatori ishte burgosur dhe ishte dënuar me vdekje në vitin 1997. 1993 12.03, Bombei: Nga shpërthimi i disa bombave të montuara në pjesë të ndryshme të qytetit, kishin vdekur mbi 300 persona, ndërsa ishin plagosur rreth 1200 të tjerë. Më 17.03, kishte shpërthyer një autobombë në Kalkutë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 66 personave. Të gjitha këto autobomba kishin shpërthyer para ndërtesave të shërbimeve të ndryshme publike indiane. Pas zhvillimit intensiv të hetimeve, ishte krijuar dyshimi i bazuar se autor të këtyre sulmeve kishin qenë dy myslimanë ekstremistë, të cilët kishin arritur të largohen nga India. 16.03, Romë: Dy terroristë islamikë kishin vrarë një disident politik iranian në Romë. 25.08, Kiursehir-Boztep: Katër terroristë të veshur me rroba të sigurimit e kishin rrëmby- er dhe pas disa ditëve e kishin vrarë disidentin iranian, Mohammad Khaderi. Më 04.09, në afërsi të Kiursehir-Boztep, ishte gjetur trupi i tij i vdekur. 11.10, Oslo: Botuesi norvegjez, William Nygaard, i cili në vitin 1989 kishte botuar veprën “Verset e Satanit”, ishte plagosur nga një atentator i panjohur. 24.10, Algjer: Para ndërtesës zyrtare ishin rrëmbyer tre diplomatë francezë. Polici, që kishte tentuar të ndërhynte, ishte vrarë. Pas disa ditëve, pa ndonjë kërkesë të parashtruar, ishin liruar diplomatët e rrëmbyer. 11.12, Kajro: Disidenti dhe ish-ministri i Punëve të Jashtme të Libisë, Mansour Kikhia, ishte rrëmbyer nga hoteli i tij në Kajro dhe zhdukur pa gjurmë. 1994 04.01, Corum: Në qytetin turk Corum, agjentët iranianë kishin vrarë një anëtar të Komitetit Qendror të Partisë Demokratike Kurde. 18.07, Buenos-Aires: Një autobombë kishte shkatërruar një ndërtesë izraelite në kryeqytetin e Argjentinës, duke shkaktuar edhe 95 persona të vrarë dhe mbi 200 të plagosur. 26.12, Marsejë: Një shërbim special i policisë franceze kishte sulmuar një aeroplan të rrëmbyer nga terroristë islamikë, duke i vrarë të gjithë rrëmbyesit dhe liruar 167 udhëtarët e mbijetuar. Para ndërhyrjes policore, rrëmbyesit kishin vrarë tre udhëtarë dhe kishin kërcënuar me shpërthimin e aeroplanit të minuar mbi Paris. Për këtë qëllim kishin vendosur 20 shufra dinamit në pjesë të ndryshme të aeroplanit. 1995 30.01, Algjer: Nga shpërthimi i një bombe në Algjer, kishin vdekur 42 persona dhe ishin plagosur 280 të tjerë. Ndër personat e vdekur kishte qenë edhe atentatori islamik. 24.02, Aman: Në kryeqytetin jordanez, një person i armatosur kishte vrarë një diplomat francez. 25.02, Karaçi: Në kryeqytetin pakistanez Karaçi, ishin sulmuar dy xhami dhe ishin vrarë 20 besimtarë shiitë. Pastaj shiitët i kishin sulmuar disa qendra fetare të sunitëve dhe kishte filluar një përleshje masive në rrugët e qytetit. 4.07, Kashmir (Indi/Pakistan): Në afërsi të Srinagar, nga terroristët islamikë, anëtarë të grupit “al Faran”, ishin rrëmbyer pesë turistë nga shtetet e ndryshme perëndimore. Menjëherë pas rrëmbimit, terroristët kishin parashtruar kërkesën ultimative për lirimin nga burgjet indiane të të


gjithë ekstremistëve islamikë. Pas refuzimit të kësaj kërkese, dyshohet se ishin ekzekutuar të gjithë turistët. 11.07, Paris: Udhëheqësi islamik, Imam Abdelbaki Sahraoui, që kishte qenë bashkëthemelues i Frontit të Shenjtë Islamik, ishte vrarë në Paris. Më vonë, si atentatorë ishin identifikuar Karim Koussa dhe Khaled Kelkal, që ishte gjetur i vrarë pas atentatit. 25.07, Paris: Terroristët islamikë nga Algjeria kishin vendosur një bombë tre kilogramësh nën ulësen e një treni nëntokësor në Paris dhe në afërsi të stacionit Saint-Michel e kishin aktivizuar me telekomandë, duke shkaktuar vdekjen e shtatë personave dhe plagosjen e qindra udhëtarëve të tjerë. 13.11, Riad: Para ndërtesës së Gardës Kombëtare Saudite, kishte shpërthyer një autobom- bë, që kishte shkaktuar vdekjen e shtatë personave, ndër të cilët edhe të pesë ushtarakëve amerikanë, që punonin si instruktorë në Gardën Kombëtare Saudite. Qëllimi i këtij sulmi kishte qenë dëbimi i forcave ushtarake amerikane nga vendi. Qeveria saudite i kishte prezantuar publikisht katër persona, që kishin pranuar se kishin vepruar me kërkesë të islamistëve të huaj. Në maj të vitit 1996, kundër tyre ishte ekzekutuar dënimi me prerje të kokës. 21.11, Delhi: Një shpërthim i fuqishëm kishte rrafshuar për tokë një restorant në “Connaught Place Shopping Gegend” të Delhit. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë grupi “Jammu” dhe “Kashmir Islamic Front”. 1996 11.02, Algjer: Nga shpërthimi i një bombe në kryeqytetin algjerian, kishin gjetur vdekjen 18 veta dhe ishin plagosur 52 të tjerë. Për kryerjen e këtij sulmi, qeveria kishte akuzuar qarqet e caktuara islamike algjeriane. 11.02, Manama: Në kryeqytetin e Bahreinit, Manama, kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar vdekjen e një anglezi dhe dy zyrtarëve shtetërorë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Islamic Front for the Liberation of Bahrain”. 28.05, Paris: Nga persona të panjohur, ishte vrarë në Paris ish-ministri i Arsimit të Iranit në qeverinë e Shahut. 08.07, Adis-Abebë: Dy shtetas të Somalisë kishin hapur zjarr kundër ministrit etiopian të Transportit, duke e vrarë atë, dy truprojat e tij dhe një kalimtar të rastit. 01.08, Oran: Para shtëpisë se kardinalit francez në Oran të Algjerisë, kishte shpërthyer një bombë, e cila e kishte shkaktuar vdekjen e kardinalit dhe shoferit të tij. Prapa këtij sulmi kishte qën- druar GIA. 03.12, Paris: Nga shpërthimi i një bombe në stacionin Port-Royal të metrosë së Parisit, kishin vdekur katër persona dhe ishin plagosur 91 të tjerë. Sipas rezultatit të hetimeve, kjo bombë 13 kilogramësh e mbushur me metale te ndryshme, ishte vendosur nga terroristët islamikë algjeri- anë. 1997 02.01, Londër: Në zyrat e Al Hayat në Uashington, Nju-Jork, Londër dhe Riad kishin arritur letra-bombë, të cilat ishin dorëzuar në një postë në Aleksandri. Gjatë hapjes së një letre, ishin plagosur dy punëtorë të sigurimit anglez në Londër. 20.02, Islamabad: Nga persona të panjohur ishte vrarë drejtori i qendrës iraniane në Islamabad dhe gjashtë punëtorë të tij. 12.11, Karaçi: Gjatë largimit të tyre nga hoteli Sheraton, nga atentatorë të panjohur ishin vrarë pesë zyrtarë të ndërmarrjes Union Texas Petroleum. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Islamic Revolutionary Council” dhe “Aimal Khufia Action Committee”.


285 :.

10.01, Madras: Para ndërtesës së Konsullatës Amerikane në qytetit indian, Madras, kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar plagosjen e katër personave. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Islamic Defense Force”. 1998 01.02, Koimbatore: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe të lëvizjes islamike “Al- Umma” (Indi) kishin vdekur 50 persona. 14.02, Koimbatore: Nga shpërthimi i disa bombave në qytetin indian, Koimbatore kishin vdekur 43 persona dhe ishin plagosur mbi 100 të tjerë. Pas këtij sulmi kishin qëndruar ekstremistë islamikë, që luftonin për ndarjen e Kashmirit nga India. 20.07, Tavildara: Nga një grup i armatosur islamik ishin vrarë katër zyrtarë të Kombeve të Bashkuara në Taxhikistan. 25.08, Kapstadt: Ekstremistët islamikë kishin hedhur një bombë në hyrje të restorantit amerikan Planet Hollywood. Nga shpërthimi i bombës kishin vdekur dy turistë dhe 28 të tjerë ishin plagosur. Ky aksion kishte qëllim hakmarrës kundër intervenimit ushtarak amerikan në Sudan dhe Afganistan. 31.08, Algjer: Në një shesh në qendër të Algjerit kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 17 personave dhe plagosjen e 60 të tjerëve. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë një grup terrorist islamik nga Algjeria. 01.09, Algjer: Në qendër të Algjerisë kishte shpërthyer sërish një bombë, e cila kishte shkaktuar 25 viktima. 1999 19.03, Vladikavkas: Në një treg të qytetit Vladikavkas, kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 62 personave dhe plagosjen e mbi 100 të tjerëve. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë një organizatë e panjohur terroriste islamike. 21.10, Ankara: Në makinën e profesorit dhe intelektualit të njohur turk, Ahmet Taner Kislali, kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e tij. Përgjegjësinë për kryerjen e kësaj vrasje e kishte marrë “Islamic Great East Raiders Front”. 28.11, Kapstadt: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në një rrugë qendrore të qytetit Kapstadt ishin plagosur 46 persona. Kjo bombë kishte qenë e ngjashme me atë që kishte shpërthy- er një vit më parë në restorantin “Planet Hollywood”. Pas këtij sulmi terrorist kishte qëndruar grupi islamik “People Against Gangsters and Drugs”. 24.12, Katmandu: Një Airbus i “Indian Airlines”, që fluturonte nga Katmandu për në Delhi, ishte rrëmbyer nga një grup i armatosur islamik dhe ishte detyruar të zbarkonte në një qytet indian, pastaj në një qytet pakistanez dhe së fundi në Kandahar të Emirateve të Bashkuara Arabe. 27 persona të rrëmbyer ishin liruar në Abu Dabi, ndërsa njëri ishte therur me thikë menjëherë pas zbritjes. Pas tetë ditësh të bisedimeve të mundimshme, qeveria indiane kishte liruar nga burgu Maulana Masoud Azhar, anëtar i “Islamic Harakat ul-Mujahedin” (HUM) dhe tre terroristë të tjerë. 2000 01.08, Xhakartë: Para ndërtesës së Ambasadës Filipinase në Xhakartë kishte shpërthyer një autobombë, që kishte shkaktuar vdekjen e tre personave dhe plagosjen e 23 të tjerëve. Pas këtij sulmi terrorist kishte qëndruar një grup ekstremist islamik. 14.10, Bagdad: Rrëmbimi i aeroplanit “Boeing 777” i kompanisë “Saudia Arabian Airlines” me 111 udhëtarë kishte përfunduar pa pasoja. Pesë rrëmbyesit islamikë në shenjë proteste kundër pranisë ushtarake amerikane në rajon, e kishin rrëmbyer aeroplanin menjëherë


pas fluturimit të tij nga qyteti saudit, Dshiddah. Pas zbarkimit të aeroplanit në Bagdad, rrëmbye- sit i kishin liruar të gjithë personat e rrëmbyer dhe ishin dorëzuar. 17.11, Riad: Nga persona të panjohur ishte hedhur një mjet i fuqishëm shpërthyes në mak- inën e një çifti anglez, që kishte shkaktuar vdekjen e menjëhershme të burrit dhe plagosjen rëndë të gruas. 19.11, Aman: Zëvendëskonsulli izraelit në Jordani ishte vrarë nga persona të panjohur gjatë udhëtimit të tij për në vendin e punës. Përgjegjësinë për kryerjen e kësaj vrasjeje e kishte marrë “Lëvizja e Rezistencës Luftarake e Myslimanëve Jordanez”. 23.11, Riad: Në çastin kur makina e tre shtetasve anglezë kishte hyrë në rrugën „Mbreti- Abdul-Asis“, kundër tyre ishin hedhur granata dore. Nga shpërthimet e tyre ishin plagosur të gjithë udhëtarët e makinës. 05.12, Aman: Në kryeqytetin jordanez ishte plagosur me armë zjarri një diplomat izraelit në çastin kur ky ishte duke u larguar nga një dyqan. Atentatori dhe grupi i tij islamik kishin kërkuar ndërprerjen e marrëdhënieve diplomatike me Izraelin. 24.12, Xhakartë: Pas meshës së mesnatës së Krishtlindjeve, në shumë kisha katolike të Xhakartës kishin shpërthyer disa bomba, që kishin shkaktuar vdekjen e 13 personave dhe plagosjen e shumë të tjerëve. 30.12, Manila: Në të njëjtën kohë dhe në pjesë të ndryshme të kryeqytetit filipinas si në një autobus lokal, para Ambasadës Amerikane, në një pompë të benzinës, në një bankë, në një ndër- marrje tregtare dhe në aeroport, kishin shpërthyer bomba të ndryshme, që kishin shkaktuar vdekjen e 14 personave dhe plagosjen e mbi 100 të tjerëve. Sipas rezultatit të hetimeve, këto sulme ishin kryer nga një grup terroristësh, që vepronte në organizatën „Abu Sayyaf“. 2001 27.05, Palawan (Filipine): Në ujdhesën Palawan, disa terroristë islamikë të paraqitur si „Grupi Abu Sayyaf“,kishin rrëmbyer 23 persona, ndër të cilët edhe tre shtetas amerikanë. Më 11.06, një anëtar i grupit kishte deklaruar se turisti amerikan ,Guillermo Sobrero, ishte ekzekutuar. 28.10, Bahawalpur: Disa persona të maskuar dhe të armatosur me armë automatike, kishin sulmuar një kishë katolike në jug të Pakistanit, duke vrarë 16 besimtarë dhe duke plagosur pesë të tjerë. 2002 22.01, Kalkutë: Katër persona të armatosur kishin hapur zjarr kundër Shtëpisë së Kulturës Amerikane në Kalkutë, duke vrarë pesë roja indiane dhe duke plagosur 21 shtetas të tjerë indianë. Pas këtij sulmi kishte qëndruar grupi terrorist islamik “Harkat-ul-Jehat-Islami”. 23.01, Karachi: Gazetari amerikan, Daniel Pearl, që raportonte për Wall Street Journal, ishte rrëmbyer në Karaçi. Rrëmbyesit islamikë ishin kërcënuar me vrasjen e gazetarit në qoftë se nuk liroheshin menjëherë të gjithë anëtarët e Al-Qa´idas, që mbaheshin në burgun e Guantanamos. Më 21.02, qeveria amerikane kishte siguruar një video, ku ishte incizuar ekzekutimi i Pearlit. 30.01, Manila: Gjatë rrugës për në vullkanin Pinatubo, ekstremistët islamikë kishin vrarë një turist gjerman dhe një tjetër amerikan. 16.02, Jolo: Nga shpërthimi i një granate në një treg të ujdhesës jugore filipinase, Jolo, kishin vdekur katër persona dhe ishin plagosur 45 të tjerë. Sipas policisë lokale, atentator i mund- shëm kishte qenë një anëtar i grupit Abu Sayyaf. 27.02, Godra: Në një tren të mbushur me udhëtarë hindusë, ekstremistët islamikë kishin


287 :.

hedhur mjete ndezëse, duke shkaktuar kështu vdekjen e 58 personave dhe plagosjen e mbi 500 të tjerëve. 17.03, Islamabad: Në një kishë protestante në Islamabad, gjatë meshës, ishin hedhur disa granata, që kishin shkaktuar vdekjen e pesë personave (ndër të cilët dhe dy shtetas amerikanë), dhe plagosjen e 46 të tjerëve. Në vendin e ngjarjes, atentatorët kishin lënë gjurmë, të cilat dëshmonin qartë identitetin e tyre islamik.

Sulmet e grupeve terroriste islamike 1998 - 2008

2003 Shkurt/Gusht, Algjeri: Në jug të Algjerisë ishin rrëmbyer 32 turistë evropianë që vizitonin Shkretëtirën e Saharës, prej të cilëve 16 kishin qenë shtetas gjermanë. Një numër prej 17 turistëve ishte liruar pas një operacioni ushtarak. Gjatë shkëmbimit të zjarrit ishte vrarë një turist. Turistët e tjerë ishin liruar në gusht. 04. 03, Filipine: Në aeroportin ndërkombëtar të qytetit filipinas Davao, kishte shpërthyer një bombë e kurdisur që kishte shkaktuar vdekjen e 20 dhe plagosjen e 144 personave. 10.05, Filipine: Në tregun e ishullit Mindanao, kishte shpërthyer një bombë që kishte shkaktuar vdekjen e 13 personave dhe plagosjen e 25 të tjerëve. 12.05, Grozni/Moskë: Një kamionetë e ngarkuar me pesë tonelata eksploziv ishte përpla- sur për kompleksin e ndërtesave administrative të qytetit Snamenskoje të Çeçenisë, rreth 60 kilometra në verilindje të Groznit. Nga pasojat e shpërthimit aq të fuqishëm kishin vdekur 59 persona dhe ishin plagosur 200 të tjerë.


12.05, Riad: Nga shpërthimet serike të bombave të kurdisura në ndërtesat e shtetasve të huaj, kishin vdekur 35 persona dhe ishin lënduar rreth 200 të tjerë. 14.05, Grozni: Një grua e “ve e veshur me të zeza”, kishte kryer një aksion vetëvrasës gjatë një feste myslimane në qytetin Ilaschan-Jurt, në lindje të Groznit, duke shkaktuar vdekjen e 18 personave dhe plagosjen e rreth 150 të tjerëve. 16.05, Marok: Vetëvrasje simultante gjatë kremtimit të lindjes së mbretit Mohammed VI. Në pjesë të ndryshme të qytetit, kishin shpërthyer autobomba që kishin shkaktuar vdekjen e 43 personave dhe plagosjen e rreth 100 të tjerëve. 05.06, Grozni: Nga një aksion vetëvrasës i “një gruaje të ve e të veshura me të zeza” kishin vdekur 13 ushtarë të forcave ruse dhe ishin plagosur 18 të tjerë. 20.06, Grozni: Nga shpërthimi i një autobombe në kryeqytetin Çeçen, Grozni, kishin vdekur tetë persona dhe ishin plagosur 35 të tjerë. 04.07, Pakistan: Një besimtar sunit, kishte kryer një aksion vetëvrasës në një xhami shiite në Quetta duke zbrazur breshëri plumbash dhe hedhur granata në mesin e besimtarëve. Pas vrasjes së atentatorit ishin numëruar edhe 60 persona tjerë të vrarë dhe po aq të plagosur. 05.07, Moskë: Para ndërtesës ku mbahej një koncert i rok-muzikës, dy gra kishin kryer vetëvrasje duke aktivizuar bombat e fshehura në trupin e tyre. Nga pasojat e shpërthimeve kishin vdekur edhe 12 persona të tjerë dhe 48 plagosur. 07.07, Kabul: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe në Kabul, kishin vdekur katër ushtarë gjermanë dhe ishin plagosur 29 të tjerë. 01.08, Grozni: Nga pasojat e shpërthimit të një tonelate eksploziv, ishte shkatërruar tërë- sisht spitali i qytetit Mosdok, ku kishin vdekur 50 persona dhe ishin plagosur 80 të tjerë. 05.08, Indonezi: Nga shpërthimi i një autobombe në autoparkun e hotelit “Marriot”, kishin vdekur 12 persona dhe ishin lënduar 150 të tjerë. 19.08, Bagdad: Nga një shpërthim vetëvrasës në ndërtesën e OKB-së në Bagdad, kishin vdekur 23 persona. Ky sulm e kishte detyruar përfaqësuesin e OKB-së që të tërhiqet nga Iraku. 27.10. Irak: Nga seria e shpërthimeve në kryeqytetin irakian Bagdad, ishte shkatërruar edhe selia e Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq. Gjatë këtyre shpërthimeve kishin vdekur 35 persona dhe ishin plagosur 230 të tjerë. 08.11, Riad: Nga pasojat e tri shpërthimeve në një kompleks të ndërtesave në Riad, kishin vdekur 17 persona dhe ishin plagosur rreth 120 të tjerë. 15.11, Stamboll: Para dy sinagogave në Stamboll, kishin shpërthyer dy autobomba që kishin shkaktuar 23 të vdekur dhe rreth 300 të plagosur. 20.11, Stamboll: Para një banke dhe konsultës së Mbretërisë së Bashkuar në Stamboll, kishin shpërthyer dy autobomba duke shkaktuar 27 persona të vdekur dhe rreth 450 të plagosur. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Fronti për Lindjen e Madhe Islame”. 2004 29 dhe 31.05, Riad: Një grup terroristësh kishin sulmuar zyrat e kompanisë së naftës në Khobar të Arabisë Saudite dhe kishin marrë peng disa punëtorë të huaj, të punësuar kryesisht në industrinë e naftës. Gjatë rrëmbimit të këtyre punëtorëve kishin vdekur 22 persona, në mesin e tyre edhe një amerikan. 11/19. 06, Riad: Nga sulmet terroriste ishte vrarë shtetasi amerikan Paul Johnson. Disa ditë më vonë ishte vrarë edhe një shtetas tjetër amerikan dhe një kameraman i BBC-së. 06.12, Jeddah: Nga një sulm terrorist ishin vrarë pesë punonjës të Konsullatës Amerikane. Gjatë shkëmbimit të zjarrit, nga forcat e sigurimit saudit ishin vrarë edhe katër terroristë.


289 :.

2005 09.11, Aman, Jordan: Nga sulmet vetëvrasëse kundër tri hoteleve amerikane, Radisson, Grand Hyatt, dhe Days Inn, kishin vdekur 57 persona. 2006 13.09, Damask: Forcat siriane të sigurimit kishin penguar një sulm të përgatitur terrorist kundër Ambasadës Amerikane. 2007 12.01, Athinë: Një raketë anti-tank e kishte goditur objektin e Ambasadës së ShBA-ve duke shkaktuar vetëm dëme materiale. 11.12, Algjeri: Nga pasojat e shpërthimit të dy autobombave pranë përfaqësisë së Kombeve të Bashkuara dhe Gjykatës Kushtetuese, kishin vdekur rreth 60 persona, prej tyre 11 anëtarë të stafit të Kombeve të Bashkuara. 2008 26.05, Irak: Në një aksion vetëvrasës kishin vdekur gjashtë ushtarë amerikanë dhe 18 të tjerë ishin plagosur. 24.06, Irak: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të fshehur në trupin e një atentatori vetëvrasës, kishin vdekur 20 persona, në mesin e të cilëve edhe tre ushtarë amerikanë. 12.06, Afganistan: Katër ushtarakë amerikanë kanë humbur jetën kur afër makinës së tyre kishte shpërthyer një autobombë. 13.07, Afganistan: Nga pasojat e një sulmi terrorist kishin vdekur nëntë ushtarë amerikanë dhe 15 ushtarë të tjerë të forcave aleate. Sulmi kishte ndodhur në Krahinën Kunar e cila kufizohet me Pakistanin. 16.09, Jemen: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe dhe sulmit raketor kundër Ambasadës Amerikane në Jemen, kishin vdekur 16 persona. Pas disa dite ishin arrestuar 25 mili- tantë islamikë të dyshuar për pjesëmarrje në planifikim ose kryerje të sulmit. 26.11, Indi: Nga shpërthimet e disa bombave të vendosura në pjesë të ndryshme të qytetit Mumbai, si, në dy hotele me pesë yje, në një spital, në një stacion treni, dhe në një kinema, kishin vdekur rreth 190 persona dhe ishin plagosur rreth 300 të tjerë. 2009 09.02, Irak: Një aksion vetëvrasës kishte shkaktuar vdekjen e katër ushtarëve amerikanë dhe përkthyesit të tyre irakian. 10.04, Irak: Një atentator vetëvrasës kishte shkaktuar vdekjen e pesë ushtarëve amerikanë dhe dy policëve irakianë.


TERRORIZMI DJATHTIST

1. Kuptimi i ekstremizmit djathtist

Fjala “ekstremizëm”, rrjedh nga fjala latine “extremus“, që do të thotë “i

skajshëm”.552. Sipas këtij kuptimi, fjala “ekstremizëm”, për herë të parë është për-

dorur gjatë vitit 1789, në Kuvendin Kombëtar të Francës, kur kërkesat politike të

disa deputetëve, kishin filluar të vlerësohen si “majtiste” ose “djathtiste”, varësisht

nga pozicioni i tyre ndaj qëndrimeve politike të shumicës, që konsiderohej “mesi

shoqëror”553.

Në kuptimin politik fjala “ekstremizëm”, shpjegohet si kundërshtim i nor-

mave, parimeve dhe përgjithësisht rregullimit demokratik të një shteti.

Ekstremistët djathtistë, përmes trajtimit të problemeve të ndryshme shoqërore,

ekonomike dhe politike, vetëm në kontest të një faktori, i sulmojnë vlerat

themelore të shtetit demokratik, si parimin e ligjshmërisë, parimin e pluralizmit,

parimin e tolerancës, parimin e humanitetit, etj.

Në këtë kuptim, me nocionin “ekstremizëm djathtist”, duhet kuptuar përp-

jekjet politike të bazuara ne ideologji të ndryshme djathtiste, me qëllim të

ndryshimit të rendit demokratik të një shteti, përmes orientimeve politike të partive

parlamentare, qëndrimeve intelektuale ose veprimeve të ndryshme aksionare. Sipas këtij kuptimi, fjala “ekstremizëm” dallohet qartë nga fjala “radikalizëm”.

Sipas qëndrimeve zyrtare të RF Gjermane “ekstremizmi” është veprim aktiv

kundërkushtetues ndërsa “radikalizmi” manifestohet si kritikë legjitime ndaj një

rregullimi shtetëror.554

Sipas këtyre kuptimeve, me fjalën ekstremizëm djathtist kuptohen

fenomenet e ndryshme politike, të cilat nuk mund t’i përshkruhen vetëm një vepri-

mi të caktuar, një ideologjie homogjene ose një force të caktuar politike. Pra

Në gjuhën gjermane, kjo fjalë përkthehet edhe në kuptimin “më i largmi”, “i zemëruari”, etj.Krahaso: Joseph Maria Stowasser „Stowassers Lateinwörterbuch“, Wien - München 1998, fjalori latinisht – gjermanisht; fjala extremus: „das Äußerste, das Entfernste, das Ärgste,. 553Gabriele Nandlinger, Wann spricht man von Rechtsextremismus, Rechtsradikalismus oder Neonazismus, Bundeszentrale für politische Bildung, 25.07. 2008 554Ky vlersim është bërë nga Shërbimi Federal për Mbrojtje të Rëndit Kushtetuës. Më gjërsisht: Brigitte Bailer-Galanda: Zum Begriff des Rechtsextremismus; Krahaso: Helmut Reinalter/Franko Petri/Rüdiger Kaufmann, Das Weltbild des Rechtsextremismus, Die Strukturen der Entsolidarisierung, Innsbruck 1998, f. 42 -60

552


291 :.

nocioni ekstremizëm djathtist, përfshin sjelljet, veprimet, qëndrimet dhe raportet e

caktuara politike të bazuara në ideologjinë ekstreme djathtiste. Nga ky konstatim

mund të thuhet se me petkun e ekstremizmit djathtist nuk janë të veshura vetëm

partitë e caktuara politike, por edhe shoqatat e ndryshme kulturore. Si ekstremizëm

djathtist nuk kuptohen vetëm rrymat politike ultranacionaliste, por edhe ato kon-

servative, nacionalsocialiste dhe nacionalrevolucionare. Si ekstremizëm djathtist, nuk trajtohet vetëm dhuna e zbatuar nga motive të tilla politike ngase ekstremizmi

djathtist mund të manifestohet edhe në rrugë parlamentare. Pra, nuk ekzistojnë

vetëm persona të cilët nën ndikimin e emocioneve të ndryshme politike, alkoolit

ose pasioneve të tjera, veprojnë me agresivitet ose brohorisin parulla të zhanrit

ekstrem djathtist, por ekzistojnë edhe kryesit intelektualë, të cilët i arsyetojnë

veprimet e tilla, dhe në rrugë institucionale përpiqen t’i mbrojnë dhe t’i legalizo-

jnë ideologjitë dhe qëndrimet e ndryshme ekstremiste djathtiste555.

Disa të tjerë luftojnë për legalizimin e ideologjive të tilla përmes skenave

huligane. Kështu, në disa shtete të zhvilluara industriale, janë formuar grupe dhe

shoqata të ndryshme të cilat i kultivojnë idetë e tyre ekstremiste djathtiste, përmes

sjelljeve huligane gjatë lojërave të ndryshme sportive (në vitin 2008 për herë të

parë ishte ndaluar aktiviteti huligan i një grupi ekstremist djathtist), përmes shfaq-

jeve të ndryshme muzikore, si p.sh., “roku djathtist”, “RAC” (Rock Against

Communism) në Angli, përmes esoterikës, respektivisht shprehjes së mendimeve,

ideve dhe qëndrimeve ekstremiste djathtiste, si “Esoteric Nazism”, “Nazi

Mysticim”, ose “Mysticizme Nazi”, përmes aktiviteteve të shoqatave të ndryshme

nacionale, kulturore, shëndetësore, medieve, etj556.

Në bazë të këtyre kuptimeve mund të konstatojmë se elementi kryesor i

ekstremizmit djathtist është karakteri homogjen i tij dhe sulmet e preferuara

kundër rregullimit demokratik të jetës shoqërore, të cilat arsyetohen me elementet tradicionale të ideologjive ekstreme djathtiste557.

2. Elementet ideologjike të ekstremizmit djathtist

“Ekstremizmi djathtist”, është emërtim i përbashkët i kuptimeve dhe

veprimeve të ndryshme kundër demokratike të karakterizuara me elementet e saj

tradicionale ideologjike, që janë: nacionalizmi (kombi dhe vlerat e ndryshme kom-

bëtare trajtohen si vlerat më të larta shoqërore “kombi mbi të gjitha”), autoritariz-

Konrad Löw, Terror und Extremismus in Deutschland, Ursachen, Erscheinungsformen, Wege zur Überwindung, Hamburg 1994, f. 65 - 66. 556SINUS-Studie zum Rechtsextremismus; http://lexikon.freenet.de/SINUS-Studie_zum_Rechtsextremismus 557SINUS-Studie zum Rechtsextremismus; http://lexikon.freenet.de/SINUS-Studie_zum_Rechtsextremismus

555


mi (e trajton shtetin si vlerën më të lartë shoqërore, e jo si instrument shoqëror),

antipluralizmi (e mohon pluralizmin politik si element themelor të sistemit

demokratik. Pluralizmi prezantohet si element destruktiv dhe glorifikohet moniz-

mi politik i karakterizuar me përpjekjet për identifikimin e qeverisë dhe shtetit me

popullin), racizmi (i karakterizuar me trajtime të pabarabarta dhe diskriminime të

personave në bazë të përkatësive të ndryshme), antisemitizmi (i karakterizuar me

nxitje të urrejtjes dhe disponimit kundër izraelitëve). Nga këto kuptime mund të

thuhet se me fjalën ekstremizëm djathtist përfshihen manifestimet e caktuara poli-

tike, të cilat mbështeten në elemente të ndryshme ideologjike.

3. Terrorizmi djathtist në Evropë

Gjatë dekadave të fundit të shekullit XX, terrorizmi ndërkombëtar kryesisht

ishte i karakterizuar me veprime të grupeve të ndryshme marksiste dhe atyre

anarkiste. Mirëpo, kjo nuk do të thotë se fenomeni terrorist ishte i inspiruar vetëm

nga ideologji të tilla, ngaqë sulmet më të fuqishme terroriste, që kishin shkaktuar

viktima më të shumta në Evropë si, atentati gjatë festave të tetorit të vitit 1980 në

Munih, shpërthimi në stacionin hekurudhor të Bolonjës në vitin 1980 si dhe mon-

timi i bombave në trenin Napoli-Milano-Ekspres të vitit 1984, ishin kryer nga gru-

pet e ndryshme terroriste djathtiste. Ç’është e vërteta, pas Luftës së Dytë Botërore,

numri më i madh i grupeve terroriste në Evropë, Indi dhe Japoni, kishin qenë të

bazuara në ideologjitë e ndryshme ekstreme djathtiste558. Mirëpo, kontinuiteti

kohor, intensiteti i aktiviteteve sistematike terroriste dhe numri i anëtarëve të gru-

peve dhe organizatave të tilla, kishte qenë shumë më i vogël sesa ai i terroristëve

majtistë, anarkistë ose i atyre islamikë.

Terrorizmi djathtist në Evropë është i karakterizuar me veprimin e grupeve

të vogla, të cilat e trajtojnë veten si trashëgimtare të drejtpërdrejta të partive

fashiste dhe atyre nacionalsocialiste, që kishin vepruar gjatë viteve ‘30 të shekul-

lit XX. Mirëpo, këto grupe, për dallim nga paraardhëset e tyre, deri tash, në asnjë

rast nuk kanë arritur mobilizimin e masave popullore. Gjithashtu edhe nga aspek-

ti parlamentar askund në Evropë nuk është arritur ndonjë sukses i tyre eventual

zgjedhor. Të vetëdijshëm për pozitën e tyre reale shoqërore, grupet e ndryshme

ekstremiste djathtiste, përpiqen që t’i krijojnë rrethanat dhe raportet e ndryshme

kaotike shoqërore duke tentuar paralizimin e sektorëve të ndryshëm ekonomikë

(bllokadat e ndryshme në rrugë ose para korporatave të ndryshme ekonomike), me

qëllim të nxitjes së pakënaqësive të ndryshme popullore, si parakusht të ardhjes në

558 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 333.


293 :.

pushtet të një qeverie të re autoritare. Me qëllim të arritjes së këtyre synimeve, zba-

tohet dhuna terroriste si strategji e vetme e një orientimi të tillë politik.

Grupet dhe organizatat terroriste,

të motivuara me ideologji të ndryshme

ekstreme djathtiste, janë paraqitur në

shumë vende, si: në Gjermani, Itali,

Francë, Belgjikë, Suedi dhe në shtete të

tjera evropiane. Këto grupe dhe organiza-

ta terroriste janë të karakterizuara me kon-

flikte të brendshme dhe me një numër rel-

ativisht të vogël anëtarësh. Në këtë drej-

tim, grupi më i njohur ekstremist djathtist

Paragjykimet e zakonshme ndaj te huajveështëorganizataWehrsportgruppe

Hoffman (Grupi Sportiv Ushtarak

Hoffman). Disa aktivistë të kësaj organi-

zate, sikurse terroristët e ndryshëm majtistë, kishin kryer kurse luftarake në disa

kampe palestineze në Liban. Terroristët djathtistë disa herë i kishin sulmuar trupat

ushtarake amerikane dhe institucionet e ndryshme të NATO-s në Gjermani. Është

interesant, se me gjithë promovimet e tyre antikomuniste, asnjëherë nuk është evi-

dentuar ndonjë sulm kundër interesave të ish- Bashkimit Sovjetik ose shteteve të

tjera të atëhershme komuniste.

Sipas disa burimeve, në disa grupe të djathta ekstreme italiane dhe franceze

janë inkuadruar edhe disa kuadra policore. Në qoftë se kjo është e vërtetë, atëherë

ky realitet nuk e sqaron vetëm shkallën e lartë të profesionalizmit të manifestuar

gjatë kryerjes së shumë veprave kriminale, por edhe moszbulimin e autorëve të

tyre, përkatësisht mbetjen enigmë të disa aksioneve të kryera terroriste në Evropë.

Paralelisht me rënien e intensitetit të aktiviteteve të terrorizmit majtist në

Evropë, ishte shënuar një ngritje e aktiviteteve nacionalsocialiste dhe manifestime

të shumta fashiste, të karakterizuara me sjellje brutale ndaj qytetarëve. Kështu

p.sh., vetëm gjatë periudhës 1980 - 1985, në Francë ishin regjistruar 130 vrasje të

motivuara me ideologji raciste.559 Si pasojë e këtyre aktiviteteve në të gjitha shtetet

e Evropës ishin burgosur qindra aktivistë të skenës ekstreme djathtiste. Në kuadër

të luftës kundër ekstremizmit djathtist, vetëm në Austri, gjatë vitit 1994 ishin ngrit-

ur mbi 600 akuza dhe ishin burgosur dhe dënuar të gjithë anëtarët udhëheqës të

organizatës “Volkstreuen Außerparlamentarischen Opposition” (VAPO/ Opozita

Jashtëparlamentare e Besnikëve të Popullit)560.

559 560

Bernhard Schmid, Die Rechten in Frankreich, Berlin 1998, f. 181 Krahaso: Erwin Kemper, Verrat an Österreich, Zeitschriftenbuch, Wien 1966, f. 103.


Mirëpo gjatë viteve të fundit, janë paraqitur disa orga-

nizata ekstremiste djathtiste të cilat janë përpjekur të vepro-

jnë në nivele të ndryshme ndërkombëtare. Këtu duhet për-

mendur tentimin për krijimin e një fraksioni ekstremist

djathtist në Parlamentin Evropian përmes grupit politik

“Identitet, Traditë dhe Sovranitet” që kishte vepruar deri në

nëntor të vitit 2007. Ndërsa në ShBA ishte themeluar Shoqata

“Hamerskins” e cila kishte themeluar degët e veta edhe në

shtetet tjera si: Kanada, Francë, Itali, Gjermani, Holandë, “Hamerskins”

Hungari, Portugali, Spanjë, Suedi, Zelandë e Re dhe Australi.

Në mënyrë të ngjashme kishin vepruar edhe “Partia Naziste Amerikane”, “Aleanca

Nacionale” dhe “Ku-Klux-Klan”. Në këtë drejtim, posaçërisht “Rrjeti Blood and

Honour” ishte përpjekur për përhapjen e ideologjisë ekstremiste djathtiste përmes

rok-muzikës. Madje ky rrjet ekstremist e kishte themeluar edhe “krahun e armato-

sur” të quajtur “Combat 18”561.

Në bazë të logjikës raciste të ekstremistëve djathtistë, sulmohen pjesëtarët

e pakicave të ndryshme nacionale ose fetare, të huajt, qytetarët dhe institucionet e

ndryshme nacionale dhe ndërkombëtare, të cilat angazhohen jo vetëm për respek-

timin e të drejtave të minoriteteve dhe të shtetasve të huaj, por edhe ata që

angazhohen për barazi të qytetarëve para ligjit.

4. Eurofashizmi

Vetëm gjatë tri sulmeve terroriste të ekstremistëve djathtistë, të kryera bren-

da dy muajve në Evropë, kishin vdekur mbi 100 persona. Gjatë sulmit të parë, të

kryer më 02.09.1980, në stacionin hekurudhor në Bolonjë, kishin vdekur 84 per-

sona dhe ishin plagosur 260 të tjerë. Indicet e zbuluara në vendin e ngjarjes kishin

dëshmuar për autorin me pikëpamje fashiste të kësaj vepre terroriste. Ndërkaq, në

sulmin e dytë në Munih, të datës 26.09.1980, në të ashtuquajturën Festë të Tetorit,

kishin vdekur 13 persona dhe ishin plagosur 312 të tjerë. Personi, i cili e kishte

montuar bombën (nuk kishte arritur të largohej dhe kishte vdekur nga shpërthimi i

saj), ishte identifikuar si „studenti”, që kishte ushtruar në grupin Wehrsportgruppe

Hoffman (Grupi Sportiv Ushtarak Hoffman). Edhe sulmin e datës 02.10.1980,

kundër një sinagoge në Paris e kishte kryer organizata terroriste djathtiste, e njo-

hur me emrin “Fédération d’Action Nationale et Européenne” (FANE).

Që nga koha e kryerjes së këtyre sulmeve terroriste në Evropë, aktivitetet e

561 http://www.adl.org/learn/extremism_in_america_updates/groups/hammerskin_nation/Hammerskin_up.htm


295 :.

bashkërenduara në mes të grupeve të ndryshme djathtiste kishin filluar të emëro-

hen si „eurofashizëm”. Ideologët e një lëvizje të tillë terroriste, e kishin analizuar

edhe mundësinë e vendosjes së lidhjeve të fshehta në mes grupeve të ndryshme ter-

roriste gjermane, italiane dhe franceze të cilat, sipas modeleve të terroristëve të

mëparshëm majtistë ose të atyre palestinezë, në mënyrë të koordinuar do të fillonin

organizimin e veprimit të tyre konspirativ në drejtim të zbatimit të sulmeve frikë-

suese terroriste në Evropë.

Eurofashizmi dhe Internacionalja e Zezë janë dy kuptime të rrjetit militant

nazist, të shpërndara kryesisht në shtetet e ndryshme të Evropës dhe në ato të

Amerikës. Tri sulmet e lartpërmendura janë vetëm dëshmi e aksioneve të për-

bashkëta dhe të planifikuara terroriste nga një qendër ekstremiste dhe e bashkuar

djathtiste, e cila vepron në të gjitha metropolet evropiane. Në rrethana të tilla, ish-

kryeministri izraelit, Mechanem Begin në vitin 1980, kishte deklaruar: „Një egër-

sirë e vdekur po ngjallet përsëri”. Ndërkaq, lidhur me ekspansionin e filluar të ter-

rorizmit djathtist, ish ministri i Drejtësisë i shtetit të Luksemburgut, Robert Krieps

i kishte akuzuar të gjitha qeveritë evropiane për nënçmimin e rrezikut real, që

parashtronin forcat ekstremiste djathtiste në Evropë”562.

Për dallim nga terroristët majtistë, grupet dhe organizatat e ndryshme euro-

fashiste janë të përbëra nga një numër shumë më i vogël i anëtarëve dhe si të tilla

nuk posedojnë ndonjë koncept të qartë dhe të caktuar ideologjik. Ata zakonisht

motivohen nga propagandat raciste, nacionaliste, antisemitiste dhe propagandat e

ndryshme kundër të huajve. Kjo gjithashtu do të thotë se, çdo shtet dhe popull

evropian posedon modalitetin e vet ekstremist djathtist. Kështu, për shembull,

veçori karakteristike e aktiviteteve ekstremiste djathtiste në Britaninë e Madhe, në

radhë të parë është urrejtja ndaj të huajve. Ndërsa në Itali është karakteristike glo-

rifikimi i fashizmit. Në Gjermani shquhet solidariteti me të kaluarën nacionalso-

cialiste. Në Francë është e theksuar urrejtja racore, ndërsa në Belgjikë politizimi

gjuhësor, etj.

Bashkëpunimi ndërmjet grupeve ekstremiste djathtiste në Evropë është i

karakterizuar me vendosjen e bashkëpunimit dhe kontakteve të ndryshme kryesisht

në nivele personale, si dhe me organizimin e manifestimeve të përbashkëta pub-

like. Në këtë drejtim nuk është argumentuar ndonjë strukturë e përbashkët organi-

zative ose institucion qendror me autorizime të gjera komanduese.

562 Dietrich Strothmann, Nazis aller Länder, në librin: Gewalt von rechts, Beiträge aus Wissenschaft und Publizistik, Bonn 1982, f. 259 - 261.


SULMET E GRUPEVE TË TJERA TERRORISTE

Kronikë e përmbledhur

1969 07.02, Londër: Në ndërmarrjen Marks & Spencer të Londrës ishte aktivizuar një bombë, e cila kishte shkaktuar dëme të mëdha materiale. 09.09, Brazil:Në kryeqytetin e Brazilit ishte rrëmbyer ambasadori amerikan, Charles Elbrick. Si kusht për lirimin e këtij diplomati autoritativ ishte kërkuar lirimi nga burgu i 15 terror- istëve brazilianë. Ky ishte rasti i parë i rrëmbimit të një diplomati amerikan. 1970 03.03, Pjangjang: Shtatë terroristë të Armatës së Kuqe Japoneze, të armatosur me shpata Samuraj e kishin rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore JAL. 31.07, Montevideo:Një komando e lëvizjes Tupamaros kishte rrëmbyer dy diplo- matë amerikanë, njërin prej të cilëve (Dan Mitrione), e kishte ekzekutuar. 10.09, Bon: Kundër Dr. Branko Jeliçit, shef i organizatës „Komiteti Nacional Kroat“ ishte kryer një sulm terrorist. Kundër këtij mjeku kroat ishin organizuar disa sulme terroriste, pas të cilave dyshohej se fshihej Shërbimi Sekret Jugosllav. Gjatë periudhës prej vitit 1946 deri në vitin 1990, janë vrarë 67 emigrantë kroatë. Prapa këtyre vrasjeve, 23 tentimvrasjeve, katër rrëmbime, dy tentimrrëmbime dhe katër zhdukje të emigrantëve politikë kroatë, dyshohet që të ketë qëndruar Shërbimi Sekret Jugosllav. 05.10, Kebek: Në Kebek të Kanadasë ishte rrëmbyer përfaqësuesi tregtar anglez, James Cross. Më 10.10. ishte rrëmbyer edhe ministri i Punës në qeverinë e Kebekut, Pierre Laporte. Më 3 dhjetor ishte liruar Cross, ndërsa Laporte ishte ekzekutuar. 1971 08.01, Uruguai: Një grup terrorist i organizatës Tupamaros kishte rrëmbyer ambasadorin anglez në Uruguai, Geoffrey Jackson, të cilin për tetë muaj me radhë e kishin mbajtur të mbyllur në një kafaz. Si kusht për lirimin e tij ishte kërkuar lirimi nga burgu i 150 të burgosurve politikë në Uruguai. Pas lirimit të 106 të burgosurve, ishte liruar edhe diplomati Jackson. 10.02, Goteborg: Dy anëtarë të organizatës kroate „Ustaši“, kishin pushtuar Ambasadën Jugosllave në Goteborg. Pas barrikadimit të tyre, ata kishin kërkuar lirimin nga burgu të M. Hrcak, të dënuar për aktivitet armiqësor në Jugosllavi dhe dëmshpërblimin prej 100.000 dollarëve. 07.04, Stokholm: Një komando terroriste kroate, kishte vrarë ambasadorin jugosllav në Stokholm, Vladimir Roloviçin dhe dy zyrtarë të tjerë të punësuar në ambasadë. 05.05, Stamboll: Një grup i terroristëve turq, e kishte vrarë konsullin e përgjithshëm të Izraelit në Stamboll. 1972 15.03, Milano: Botuesi radikal italian dhe themeluesi i Brigadave të Kuqe kishte vdekur


297 :.

gjatë përpjekjeve për minimin e një largpërçuesi të rrymës elektrike në Itali. 31.05, Lod: Tre anëtarë të Armatës së Kuqe Japoneze kishin ndërmarrë sulm vetëvrasës në aeroportin izraelit në Lod, duke vrarë edhe 28 persona. 15.09, Stokholm: Një grup i armatosur i terroristëve ustashë kishte rrëmbyer një aeroplan DC-9 të kompanisë SAS që fluturonte nga Goteborgu në Stokholm, duke e detyruar pilotin të ulej në Malmo. Këtu ishte kërkuar lirimi i atentatorëve të diplomatit jugosllav Roloviç dhe i grupit tjetër kroat të burgosur në Suedi, të cilët në janar e kishin montuar një bombë në një aeroplan jugosllav, që fluturonte nga Stokholmi në Beograd. Qeveria suedeze i kishte plotësuar kërkesat e rrëmbyesve. 1973 Korrik 1973, Amsterdam: Gjatë fluturimit mbi territorin e Holandës, një aktivist i Armatës së Kuqe Japoneze e kishte rrëmbyer një aeroplan të kompanisë Japan-Airlines, duke e detyruar me dhunë kapitenin që të ulej në Libi. Pas largimit të udhëtarëve, aeroplani ishte minuar. 18.10, Bejrut: Pesë anëtarë të “Lebanese Socialist Revolutionary Organization’ kishin pushtuar ndërtesën e “Bank of America”, duke rrëmbyer 39 persona. Rrëmbyesit kishin kërkuar 10 milionë dollarë për financimin e luftës kundër Izraelit dhe lirimin e të gjithë palestinezëve nga burgjet e Libanit. Kur qeveria libaneze kishte komunikuar vendimin për mospërmbushjen e kërke- save të terroristëve, ishte likuiduar një shtetas amerikan. 1974 Mars 1974, Lion: Në Lion të Francës me dhjetë plumba ishte vrarë zëvendëskonsulli jugosllav. Sipas rezultatit të hetimeve, dyshohej se vrasës kishte qenë Carlosi. 17.05, Los Anxhelos: Gjatë një konflikti me policinë ishin likuiduar gjashtë terroristë amerikanë të organizatës “Symbionese Liberation Army”. 04.08, Romë:Fashistët italianë e kishin montuar një bombë në një tren të udhëtarëve, që qarkullonte nga Roma për Milano. Nga pasojat e shpërthimit, kishin vdekur 12 persona dhe ishin plagosur 48 të tjerë. 08.09, Deti Jon: Piloti i një aeroplani të TWA, i cili fluturonte nga Tel-Avivi për në Nju- Jork, ishte përpjekur të njoftonte për një problem teknik në aeroplan. Mirëpo, aeroplani me 88 udhëtarët ishte rrëzuar në det. Një muaj më vonë ishte dëshmuar shpërthimi i një bombe në aeroplan. 13.09 Hagë: Armata e Kuqe Japoneze kishte pushtuar Ambasadën Franceze në Hagë dhe si kusht për lirimin e objektit dhe personelit ishte kërkuar lirimi nga burgjet franceze të anëtarëve të kësaj organizate. Në shenjë përkrahjeje kishte sulmuar edhe terroristi Carlos, duke i vrarë në Le Drugstore dy qytetarë. Qeveria franceze kishte liruar terroristët e kërkuar japonezë. 19.12, Paris: Në një autoparking nëntokësor në Paris, me gjashtë plumba në trup ishte vrarë atasheu ushtarak i Uruguait, Ramón Trabal. Edhe kësaj here ishte dyshuar se vrasës kishte qenë Carlosi. 24.12, Nju-Jork: Një grup i terroristëve portorikanë, kishin hedhur një bombë në Francës Tavern, duke shkaktuar vdekjen e dy personave dhe plagosjen e 21 të tjerëve. 1975 05.09, Sakramento: Në çastin kur kryetari amerikan, Gerald Ford ishte duke u larguar nga ndërtesa e një hoteli të Sakramentos, 26 vjeçari, Lynette Fromme, kishte drejtuar pistolen në drejtim të tij. Lynette Fromme kishte qenë anëtar i grupit Charles-Manson, i cili ishte dënuar në vitin 1971 për disa vrasje masive. Më 22.09, ishin bërë përpjekje sërish të vritej kryetari Ford. Një grua 45 vjeçare, nga largësia prej 13 metrash, nuk kishte arritur ta qëllonte kryetarin. 02.12, Amsterdam: Ekstremistët e një pakice nacionale prej rreth 35.000 banorëve, që


jetojnë në Holandë, të quajtur Ambonesen (Molukerit e Jugut), e kishin rrëmbyer një tren të udhë- tarëve në Beilen. Dy ditë më vonë një grup i ngjashëm ekstremist e kishte pushtuar Konsullatën e Indonezisë në Amsterdam, duke rrëmbyer 25 persona. Gjatë pushtimit të ndërtesës ishin vrarë katër zyrtarë të konsullatës. Si rrëmbyesit e trenit, ashtu edhe ata të konsullatës, si kusht për lirimin e personave dhe objekteve të rrëmbyera, kishin kërkuar lirimin nga burgu të të gjithë të burgosurve Ambonesen. Pas vendimit të qeverisë holandeze për mospërmbushjen e kërkesave, terroristët ishin dorëzuar. 23.12, Athinë: Organizata terroriste greke “17 Nëntori”, kishte vrarë një diplomat amerikan, në prag të shtëpisë së tij. 1976 22.05, Zamboanga: Gjashtë persona të armatosur kishin rrëmbyer një aeroplan DC-9 të kompanisë Philippine Airlines. Pas 48 orëve, njësiti special i armatës filipinase kishte arritur lirimin e aeroplanit, duke vrarë tre terroristë dhe duke burgosur tre të tjerë. Gjatë këtij aksioni kishin humbur jetën edhe 10 udhëtarë dhe ishin plagosur 22 të tjerë. 16.06, Bejrut: Në një rrugë të Bejrutit, nga persona të panjohur, ishte vrarë ambasadori amerikan dhe atasheu i tij për çështje ekonomike. 21.07, Dublin: Nga persona të panjohur ishte vrarë ambasadori anglez në Dublin, Christopher Ewart-Biggs. 21.09, Uashington:Nga shpërthimi i një autobombe kishte vdekur ish-ministri i Kilit, Orlando Letelier, si dhe sekretari i tij. 06.10, Karibik: Organizata kubaneze në mërgim “El Condor”, kishte vendosur një bombë në një aeroplan të Cubana Airlines. 73 udhëtarët dhe anëtarët e ekuipazhit kishin vdekur gjatë rrëzimit të aeroplanit mbi Karibik. 1977 23.05, Groningen: Në qytetin holandez, Groningen, nacionalistët molukë, kishin pushtuar një shkollë dhe një tren të udhëtarëve duke rrëmbyer mbi 200 persona. Si kusht për lirimin e tyre kishin kërkuar lirimin nga burgu të 21 ekstremistëve molukë të dënuar. Më 10.06., njësitë speciale holandeze kishin arritur lirimin e personave të rrëmbyer. Gjatë këtij aksioni kishin vdekur gjashtë persona. 28.09, Nju-Delhi: Gjatë fluturimit të një aeroplani të “Japan-Airlines” mbi territorin e Indisë, pesë anëtarë të Armatës së Kuqe Japoneze e kishin rrëmbyer atë dhe e kishin detyruar kapitenin të ulej në Daka të Bangladeshit. Japonia i kishte plotësuar kërkesat e terroristëve, duke i liruar gjashtë personat e kërkuar dhe duke paguar shumën prej gjashtë milionë dollarësh. Pastaj terroristët kishin fluturuar në Algjeri. 31.12, Londër: Dy anëtarë të Shërbimit Sekret Sirian, të maskuar si diplomatë, kishin vdekur nga shpërthimi i bombës së tyre. 1978 09.05, Romë: Në një automobil francez, që ishte parkuar në një rrugë të Romës, ishte gjetur trupi i pajetë i kryetarit të Partisë Demokristiane dhe ish-kryeministrit italian, Aldo Moro, që ishte rrëmbyer më 16.03. Si kusht për lirimin e tij, Brigadat e Kuqe kishin kërkuar lirimin e të gjithë të burgosurve komunistë në Itali. Një kërkesë e tillë ishte refuzuar nga qeveria italiane, e cila i kishte angazhuar mbi 50.000 policë për ta gjetur Moron. 24.06, Aden: Vritet kryetari i Republikës Arabe të Jemenit, Hussein al-Ghashmi. 26.06, Paris: Nga pasojat e një shpërthimi të fuqishëm ishte dëmtuar një mur në Kalanë e Versajës.


299 :.

13.08, Bejrut: Nga shpërthimi i një bombe, të montuar në një ndërtesë shumëkatëshe të Bejrutit, kishin vdekur 175 persona. 19.08, Abadan: Në një kinema të qytetit iranian, Abadan, kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 430 personave. 23.08, Managua: Fronti Çlirimtar Sandinist e kishte pushtuar Pallatin Kombëtar (Parlamentin) e Nikaraguas, duke rrëmbyer 600 persona. Qeveria i kishte plotësuar kërkesat e rrëmbyesve, duke i liruar personat e kërkuar nga burgu dhe duke paguar shumën e caktuar të parave. 07.09, Londër: Agjentët sekretë bullgarë, me një çadër të helmuar e kishin vrarë ish-moderatorin e radios, Georgi Markow, i cili kishte kërkuar strehim politik në Angli. 1979 05.12, Bozen: Ekstremistët e pakicës nacionale austriake i kishin minuar gjashtë objekte turistike (ashensorë) në Tirolin Jugor. 1980 17-19.02, Bogota: Një grup terroristësh kishte pushtuar ndërtesën e Ambasadës së Republikës Domenikane në Bogota duke rrëmbyer 80 persona të ftuar, ndër të cilët edhe ambasadorin amerikan dhe 12 ambasadorë të shteteve të tjera. Pas 21 ditëve ishin liruar personat e rrëmbyer, ndërkaq terroristëve u ishte mundësuar fluturimi në Kubë. 27.02, Bogota: Në kryeqytetin e Kolumbisë ishin rrëmbyer 57 persona, 16 prej të cilëve kishin qenë ambasadorë të shteteve të ndryshme. Pas pagimit të shumës së kërkuar të parave, ishin liruar personat e rrëmbyer dhe terroristëve u ishte mundësuar fluturimi në Kubë. 30.04, Londër: Disa agjentë sekretë të Irakut kishin pushtuar Ambasadën Iraniane në Londër. Më 05.05. Shërbimi Antiterrorist Anglez, SAS, e kishte liruar ndërtesën dhe i kishte burgosur rrëmbyesit. 18.07, Paris: Agjentët sekretë iranianë ishin përpjekur të vrisnin ish-kryeministrin iranian, Shahpour Bakhtiar. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë dy persona. 02.08, Bolonjë: Në këtë ditë kishte ndodhur sulmi më i përgjakshëm pas Luftës së Dytë Botërore në Evropë. Në stacionin e trenit në Bolonjë kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm, i cili kishte shkaktuar vdekjen e 83 personave dhe plagosjen e mbi 200 të tjerëve. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë organizata radikale djathtiste, Njësitet e Armatosura Sulmuese. Këtë ditë ishte ngritur aktakuza kundër një grupi të ekstremistëve djathtistë, të burgosur në pjesë të ndryshme të Italisë. 22.08, Hamburg: Për herë të dytë brenda një jave ishte sulmuar ndërtesa, ku ishin vendosur disa dhjetëra shtetas të huaj. Gjatë këtij sulmi të dytë kishin vdekur dy vietnamezë. 26.09, Munih: Në mbrëmjen e festës tradicionale të qytetit kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 13 personave dhe plagosjen e rreth 200 të tjerëve. Sipas rezultateve të hetimeve, atentator kishte qenë 21 vjeçari, Gundolf Köhler, i cili kishte vdekur gjatë sulmit. Ky kishte qenë anëtar i grupit neonazist, Wehrsportgruppe Hoffmann. 02.10, Paris: Gjatë një sulmi kundër një sinagoge në Paris kishin vdekur katër persona dhe shumë të tjerë ishin plagosur. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë një organiza- të ekstremiste djathtiste. 21.12, Erlangen: Nga atentatorë të panjohur ishte vrarë botuesi izraelit, Shlomo Levin dhe gruaja e tij. 1981 21.02, Munih: Grupi terrorist i Carlosit kishte sulmuar ndërtesën e Radiostacionit


“Evropa e Lirë”. Nga shpërthimi i disa bombave ishin plagosur katër persona dhe ishte shkaktuar dëm i kosideruar material. 30.03, Uashington: Në çastin kur kryetari, Ronald Regan ishte larguar nga ndërtesa e një hoteli në Uashington, ku e kishte mbajtur një fjalim, ishte qëlluar nga një plumb në kraharor. Atentatori 25 vjeç, John Hinckley, me gjashtë plumba të tjerë e kishte plagosur edhe përfaqësuesin për shtyp të Shtëpisë së Bardhë, Jim Brady dhe dy punëtorë të sigurimit amerikan. Sipas rezultateve të hetimeve, pas këtij sulmi nuk kishte qëndruar ndonjë organizatë terroriste. 08.04, Këln: Gjatë shpërthimit të njëkohshëm të disa bombave në një stacion të metrosë në Këln ishin plagosur shtatë persona dhe ishte shkaktuar dëm i madh material. 17.04, Ajacio: Disa minuta pas ardhjes së presidentit francez, Valéry Giscard d´Estaing, në aeroportin e Ajacio në Korsikë, kishte shpërthyer një bombë, e cila e kishte shkaktuar vdekjen e një turisti. 13.05, Romë: Në çastin kur Papa Gjon Pali II ishte paraqitur në Sheshin e Shën Pjetrit në Romë, ku gjatë kësaj audience e pritnin mbi 20.000 besimtarë, ishin zbrazur disa plumba në drejtim të tij, tre prej të cilëve e kishin goditur. Atentatori turk, 23 vjeçari Ali Agca, kishte qenë aktivist i një lëvizjeje terroriste turke, i cili për veprën e kryer ishte dënuar me burgim të përjetshëm. 23.05, Barcelonë: Në ndërtesën e një banke në Barcelonë ishin rrëmbyer mbi 200 persona, për lirimin e të cilëve ishte kërkuar lirimi nga burgu i personave, të cilët më 02.05., ishin përpjekur të bënin grushtshtet. Një ditë më vonë, rrëmbyesit ishin burgosur. 21.07, Lozanë: Nga shpërthimi i një bombe, të vendosur në një qendër tregtare, ishin plagosur mbi 20 persona. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë grupi “9 Qershori”. 14.09, Bejrut: Një grup terroristësh prosirianë kishin vrarë kandidatin për zgjedhje presidenciale, Bashir Gemayel. 1982 17.01, Untergruppenbach/Heilbronn: Disa metra pas largimit nga garazhi, në makinën e tyre ishin vrarë vëllezërit Jusuf dhe Bardhosh Gërvalla si dhe i ftuari i tyre, Kadri Zeka. Para vdekjes së tij, Jusuf Gërvalla kishte akuzuar Shërbimin Sekret Serb për kryerjen e këtij atentati. Këta tre heronj kombëtarë kishin qenë udhëheqës të “Lëvizjes për Çlirimin e Kosovës”, të “Njësiteve Revolucionare për Çlirimin e Kosovës - Adem Demaçi”, të “Zërit të Kosovës” dhe “Frontit të Kuq”. Sipas të dhënave gjermane, këto grupe politike kishin vendosur kontakte dhe kishin pranuar ndihma të ndryshme edhe nga Shqipëria. 15.01, Berlin: Në orën 20:35. në restorantin izraelit, Mifgasch kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e një vajze dhe plagosjen e 35 personave të tjerë. 18.01, Paris: Para banesës së tij ishte vrarë zëvendësi i atasheut ushtarak i Ambasadës Amerikane në Francë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Lebanese Armed Revolutionary Faction” (LARF). 29.03, Tulon: Një komando terroriste e Carlosit kishte sulmuar trenin “Euroexpress”, i cili udhëtonte nga Parisi për në Tulon. Në çastin kur treni ishte duke udhëtuar me shpejtësi 160 km në orë, në vagonin e rezervuar për Zhak Shirakun kishte shpërthyer një bombë. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin vdekur gjashtë persona dhe ishin plagosur 27 të tjerë. Për fat, edhe pse vagoni i parë ishte shkatërruar tërësisht, treni nuk kishte dalë nga binarët dhe 400 udhëtarët e vagonëve të tjerë kishin shpëtuar. 03.04, Paris: Një komando terroriste e Carlosit kishte vrarë diplomatin izraelit, Jakov Barsimantov.


301 :.

11.04, Jerusalem: Një rezervist i ushtrisë izraelite, që kishte ardhur nga ShBA-ja, kishte vrarë në Kodrën e Shenjtë dy arabë dhe kishte plagosur 148 palestinezë të tjerë. 16.04, Bejrut: Në banesën e tyre në Bejrutin Perëndimor ishte vrarë diplomati francez, Guy Cavallot dhe gruaja e tij, Caroline. Vrasësi (anëtar i grupit të Carlosit), kishte hyrë në ndërtesë, duke e fshehur revolen në buqetën e luleve. 22.04, Bejrut: Në zyrën e agjencisë France-Press të Bejrutit kishte shpërthyer një bombë e montuar nga grupi terrorist i Carlosit. 22.04, Paris: Disa minuta para fillimit të seancës kundër anëtarëve të grupit të Carlosit, Magdalena Kopp dhe Bruno Breguet, kishte shpërthyer një autobombë para ndërtesës së gazetës „Al Watan al Arabi“, që gjendej në Rue Marbeuf të Parisit. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishte vdekur një grua dhe ishin plagosur mbi 60 persona të tjerë. 24.05, Bejrut: Para ndërtesës së Ambasadës Franceze në Bejrut kishte shpërthyer një auto- bombë, që kishte shkaktuar vdekjen e 11 personave dhe plagosjen e 27 të tjerëve. Ky sulm terrorist kishte qenë reagim hakmarrës kundër dënimit të dy anëtarëve të grupit të Carlosit në Paris. 1983 01.10, Paris: Nga shpërthimi i bombave të kurdisura në panairin e tregtisë në Marsejë ishin shkatërruar repartet e ShBA-së, BRSS-së dhe Algjerisë. Nga pasojat e shpërthimeve të fuqishme kishte vdekur një person dhe ishin plagosur 26 të tjerë. 09.10, Rangun: Një grup i terroristëve të Koresë së Veriut ishte përpjekur të vriste presidentin e Koresë Jugore në Rangun. Gjatë këtij sulmi kishin vdekur 21 persona. 15.11, Athinë: Grupi terrorist “17 Nëntori” e kishte vrarë atasheun ushtarak amerikan, George Tsantes. 31.12, Marsejë: Në trenin e udhëtarëve, që qarkullonte në drejtim Marsejë - Paris, kishte shpërthyer një bombë e fshehur në një valixhe, e cila kishte shkaktuar vdekjen e dy udhëtarëve. 25 minuta më vonë, në stacionin e sapokaluar “St. Charles”, kishte shpërthyer gjithashtu një bombë e fshehur në valixhe. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin vdekur tre udhëtarë dhe ishin plagosur mbi 50 të tjerë. 1984 01.01, Tripoli: Në Qendrën Kulturore Franceze kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar dëme të mëdha materiale. 10.03, Londër: Shërbimi Sekret Libian, kishte kryer një sulm kundër disidentëve politikë të strehuar në Angli. Në një klub kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar plagosjen e 27 personave. 17.04, Londër: Para ndërtesës së Ambasadës së Libisë në Londër, nga disidentët libianë ishin organizuar tubime protestuese. Nga një dritare e ambasadës ishte qëlluar me armë, duke e plagosur zyrtaren e policisë angleze, Yvonne Fletcher. 08.07, Londër: Në një rrugë të Londrës ishte gjetur trupi i vrarë i një agjenti sekret libian, i cili kishte marrë pjesë në sulmin e marsit kundër disidentëve libianë në Angli. 31.10, Nju-Delhi: Nga dy truprojat e veta, ishte vrarë kryeministrja e Indisë, Indira Gandi (67). Kjo vrasje kishte qenë hakmarrje kundër sulmit të ushtrisë indiane të ndërmarrë më 05.06., kundër tempullit të artë, Shik në Amritsar.563

563 Tempulli i artë Shikh në Amritsar është objekti më i shenjtë i fesë Sikh (Panjabi:????, sikhi) që është paraqitur si fe nëe shekullin XV në Indi. Kjo fe (në gjuhën gjermane quhet edhe si „Sikhismus“) bazohet në shkrimet e Guru Nanak dhe është lindur dhe përhapur kryesisht në rajonin Punjab të Indisë veriore. Aktualisht kjo është feja më e re moniste që ka rreth 20 milionë besimtarë.


23.12, Bolonjë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe, të kurdisur në një tren të udhë- tarëve, kishin vdekur 15 persona dhe 117 ishin plagosur. Bomba kishte shpërthyer në tunelin Apennin, i gjatë 19 km, i cili gjendet në mes Vernio dhe San Benedetto Val di Sambro. Dyshohet se ky sulm ishte kryer nga ekstremistët djathtistë. 1985 26.03, Sofje: Një bombë e vendosur nga terroristët turq, kishte shkaktuar vdekjen e shtatë udhëtarëve të një treni bullgar. 23.06, Cork: Një Jumbo-Jet i kompanisë “Air India”, i cili fluturonte në relacionin Toronto - Montreal - London - Bombay, ishte rrëzuar në jugperëndim të Irlandës. 329 udhëtarët dhe anëtarët e ekuipazhit e kishin humbur jetën. Shkaku i rrëzimit të aeroplanit kishte qenë vendosja e një mjeti shpërthyes nga ekstremistët fetarë “shikë”. Përafërsisht në të njëjtën kohë kishte shpërthyer edhe një bombë në një valixhe në aeroportin e Tokios Narita, ku kishin vdekur dy persona. Gjithashtu edhe kjo bombë kishte qenë e planifikuar të shpërthente në një aeroplan të “Air Indisë”. 10.07, Okland: Në limanin Okland të Zelandës së Re, agjentët francezë e kishin fundosur anijen “Rainbow Warrior”. Gjatë këtij aksioni kishte humbur jetën një fotograf portugez. 19.06, Frankfurt/Main: Në repartin B të aeroportit të Frankfurtit, kishte shpërthyer një bombë e fshehur në një kosh të mbeturinave. Nga pasojat e këtij shpërthimi të fuqishëm kishin vdekur tre persona dhe ishin plagosur 42 të tjerë. Përgjegjësinë për këtë sulm terrorist e kishin marrë disa organizata terroriste ndërkombëtare. 24.11, Frankfurt/Main: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në një qendër tregtare të forcave amerikane, ishin plagosur 38 persona. 1986 02.04, Athinë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në një aeroplan të kompanisë “TWA”, i cili fluturonte nga Roma për në Athinë, kishin vdekur katër shtetas amerikanë, ndër të cilët edhe një foshnjë. Për kryerjen e këtij sulmi ishte akuzuar një grup terrorist nga Siria. 05.04, Berlin: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në diskotekën “La Bella” kishte vdekur një ushtar amerikan dhe një grua turke. Ky aksion ishte komanduar nga Siria, ishte ekzekutuar nga atentatorë libanezë dhe gjermanë dhe ishte financuar nga Libia. Ky atentat kishte qenë shkak i sulmit ushtarak amerikan kundër Libisë. Si reaksion hakmarrës ndaj këtij sulmi, më 17 prill atentatorët libianë kishin rrëmbyer dhe ekzekutuar në Liban dy shtetas britanikë dhe një amerikan. 5.09.1986, Karaçi (Pakistan): Katër terroristë e kishin rrëmbyer një aeroplan “Boeing 747” të kompanisë “PanAm” me 389 udhëtarë dhe anëtarë të ekuipazhit. Në çastin kur në aeroplan ishte fikur drita, terroristët kishin menduar se ishin sulmuar dhe kishin shtënë mbi udhëtarët, duke vrarë 22 persona. 1988 01.04, Paris: Fronti Kombëtar Çlirimtar Kurd, kishte marrë përgjegjësinë për vrasjen e një diplomati gjerman në Paris. Ky grup politik është degë e Partisë së Punës së Kurdistanit (PKK). 14.04, Nepal: Para klubit “UFO” në Nepal kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e katër ushtarëve amerikanë dhe plagosjen e 15 personave të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Armata e Kuqe Japoneze”. 23.04, Tripoli: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe në Tripoli, kishin vdekur 66 persona. 19.05, Tiroli Jugor: Irredentistët proaustriakë kishin ndërmarrë një seri të sulmeve terroriste në Tirolin Jugor.


Greqi.

303 :.

28.06, Athinë: Grupi terrorist “17 Nëntori”, e kishte vrarë atasheun ushtarak amerikan në

05.06, Seul: Në aeroportin e Tokios ishte burgosur udhëheqësi i organizatës terroriste, Armata e Kuqe Japoneze. Ky, së bashku me Shërbimin Sekret të Koresë Veriore, kishte planifikuar një sulm terrorist gjatë lojërave olimpike në Seul. Dy vjet më parë, gjatë lojërave aziatike, në aeroportin e Seulit kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e pesë udhëtarëve dhe plagosjen e 31 të tjerëve. 17.08, Islamabad: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe ishte rrëzuar aeroplani zyrtar i shefit të shtetit pakistanez. Përveç kryetarit, Mohammad Zia ul-Haq, ndër 29 personat e vdekur ishin evidentuar edhe shefi i Shtabit Gjeneral Akhtar Abdul Rahman dhe ambasadori amerikan Arnold Raphael. Sipas të dhënave zyrtare, dihet shkaku i rrëzimit të aeroplanit, por jo edhe atentatori. 21.12, Lokerbi: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe ishte rrëzuar aeroplani i kom- panisë Pan Am, i cili fluturonte nga Londra për në Nju-Jork. Mbi territorin Lokerbi të Skocisë ishin gjetur trupat e 270 viktimave. 1989 13.07, Vjenë: Nga autorë të panjohur ishte vrarë udhëheqësi në mërgim i një lëvizjeje politike kurde. 19.07, Niger: Në një aeroplan të kompanisë franceze “UTA”, në kohën kur po fluturonte mbi Shkretëtirën e Saharës, kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar rrëzimin e avionit dhe vdekjen e 170 udhëtarëve. Sipas rezultateve të hetimeve bomba, ishte vendosur në aeroplan nga Shërbimi Sekret Libian. Më vonë Libia, sipas tarifës zyrtare, kishte paguar dëmshpërblimin e aeroplanit dhe 60 milionë marka gjermane për familjet e viktimave. 26.09, Athinë: Grupi terrorist “17 Nëntori” kishte vrarë delegatin konservator grek, Pavlos Bakojannis. 22.11, Bejrut: 17 ditë pas fitores presidenciale, ishte vrarë kryetari libanez, Rene Mouawad. Në një rrugë të sektorit lindor të Bejrutit, kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm, i cili e kishte copëtuar makinën e blinduar të kryetarit 64 vjeçar libanez duke shkaktuar vdekjen edhe të 23 personave të tjerë. 25.11, Ankara: Gjatë sulmi të një grupi të ekstremistëve kurdë, kishin vdekur 21 banorë të një fshati turk. 1990 25.02, Bruksel: Një dorë kriminale kishte vrarë në Bruksel aktivistin e njohur shqiptar, Enver Hadrin. Autoritetet belge dyshonin se pas këtij sulmi terrorist qëndronte Shërbimi Sekret Jugosllav. Në vitin 1972 Enver Hadri kishte kërkuar strehim politik në Bruksel, ndërsa që nga viti 1975 kishte filluar të merrej me aktivitete konkrete politike me qëllim të realizimit të të drejtave kombëtare të popullit shqiptar në Jugosllavi. 1991 16.02, Medellin: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në metropolin e drogës kolumbiane Medellin kishin vdekur 22 persona. 12.03, Athinë: Grupi terrorist grek “17 Nëntori” e kishte vrarë oficerin e aviacionit amerikan, Ronald Odell Stewart. 21.05.1991, Sriperumbudur: Gjatë fushatës zgjedhore në Indi ishte vrarë ish-kryeministri Rajiv Gandi. Sipas të dhënave të policisë, një grua e kishte fshehur eksplozivin në trupin e saj dhe pas një fjalimi të kryetarit 46 vjeçar të Partisë së Kongresit Gandi kishte shkuar dhe e kishte përqa-


fuar atë. Në atë çast ishte aktivizuar eksplozivi, që kishte shkaktuar vdekjen e atentatores Gandit dhe të16 personave të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij atentati, sipas qeverisë indiane, e kishte organizata tamile, Tamil Eelam (LTTE). 16.06, Punjab: Militantët shikë kishin sulmuar një tren në Punjab, që shtrihet në veri të Indisë, duke vrarë 126 hindus. 12.07, Lima: Grupi terrorist „Shtegu i Ndriçuar“, kishte rrëmbyer dhe ekzekutuar tre ekspertë të bujqësisë, të ardhur nga Japonia. 01.08, Bitlis: Në kampin turistik afër liqenit të vullkanit Nemrut, ishin rrëmbyer 10 turistë gjermanë. Ky aksion i Armatës Çlirimtare të Kurdistanit ishte ndërmarrë me qëllim të sensibilizimit të opinionit ndërkombëtar ndaj pozitës kurde në Turqi. Tetë ditë më vonë ishin liruar të gjithë personat e rrëmbyer. 7.10, Athinë: Përfaqësuesi për shtyp i Ambasadës Turke në Athinë ishte vrarë nga grupi militant “17 Nëntori”. 1992 11.02, Limë: Para ndërtesës së Ambasadës Amerikane kishte shpërthyer një bombë e montuar nga Shtegu i Ndriçuar, duke shkaktuar vdekjen e tre policëve dhe plagosjen e tre qytetarëve të tjerë. 23.05, Palermo: Eksperti më i suksesshëm për luftimin e mafies, gjyqtari Giovanni Falcone ishte vrarë nga mafia italiane. Në autostradën në mes aeroportit Punta Raisi dhe Palermos, një mjet i fuqishëm shpërthyes, i aktivizuar me telekomandë, e kishte shkaktuar një krater me thellësi tetë metra dhe gjerësi 30 metra, duke copëtuar makinën e Falcone dhe disa automjete të tjera. Së bashku me gjyqtarin Falcone kishte vdekur edhe gruaja e tij, tre policë dhe shtatë persona të rastit. 19.07, Palermo: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe para shtëpisë së nënës së tij ishte vrarë prokurori publik, Paolo Borsellino dhe pesë truprojat e tij. 23.10, Magdalena: Organizata terroriste kolumbiane, FARC, kishte rrëmbyer dhe ekzekutuar afaristin e njohur anglez, Arthur Kessler. 28.12, Limë: Nga pasojat e shpërthimit të mjeteve të fuqishme, të vendosura nga njësiti gueril „Shtegu i Ndriçuar”, ishin shkatërruar ndërtesat e ambasadave të Kinës dhe Japonisë, dhe mbi 60 objekte tjera. 1993 10.04, Johanesburg: Dy terroristë (të bardhë), nga motive raciste, e kishin vrarë kryetarin e Kongresit Kombëtar Afrikan (ANC), Chris Hani. 15.04, Bogotá: Nga shpërthimi i një bombe në qendër të kryeqytetit kolumbian kishin vdekur 15 persona dhe ishin plagosur mbi 100 të tjerë. 19.04, Waco: Pas 51 ditë rrethimi, Policia Federale Amerikane FBI, kishte sulmuar me gaz lotsjellës fermën e Sektit Davidian në Texas. Sipas të dhënave të policisë, nga përhapja e shpejtë e zjarrit, kishin vdekur rreth 80 anëtarë të këtij sekti. 01.05, Kolombo: Një atentator, me një mjet shpërthyes, kishte vrarë kryetarin e Sri- Lankës, Ranasinghe Premadasa. Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëm, kishin vdekur edhe 22 persona të tjerë. Vetëm një javë më parë, pikërisht më 23 prill, ishte vrarë udhëheqësi i opozitës, Lalith Athulathmudali. Për këtë vrasje, udhëheqja e Democratic United National Front (DUNF), kishte akuzuar Shërbimin Sekret Shtetëror. Ndërkaq, për vrasjen e kryetarit Premadasa ishte akuzuar lëvizja terroriste tamile LTTE. 14.05, Romë: Në Romë kishte shpërthyer një autobombë e mafies, e cila kishte shkaktuar plagosjen e 30 personave.


305 :.

24.05, Ankara: Në një rajon malor në lindje të Turqisë, njësitet e lëvizjes guerile PKK, kishin ndaluar një autobus me rekrutë ushtarakë turq duke i detyruar ata të zbrisnin nga autobusi dhe aty skaj rrugës i kishin pushkatuar. 27.05, Firence: Në qendër të Firences kishte shpërthyer një autobombë e mafies, duke shkaktuar vdekjen e gjashtë personave dhe plagosjen e mbi 30 të tjerëve. Gjithashtu ishte dëmtuar rëndë edhe monumenti kulturor historik, Ufficcien, restaurimi i të cilës kishte zgjatur disa vjet me radhë. 16.06, Mardin: Njësitet guerile të Lëvizjes Çlirimtare Kurde „PKK“, kishin masakruar gjashtë banorë të fshatit turk, Yaylacik. 24.06, Munih: Një grup prej 13 ekstremistëve kurdë kishte pushtuar Konsullatën Turke në Munih duke rrëmbyer 23 persona. Ky aksion kishte përfunduar pa gjakderdhje dhe kishte pasur për qëllim sensibilizimin e opinionit ndërkombëtar për pozitën e rëndë të popullit kurd në Turqi. 04.08, Bitlis: Në Distrikt Mutki, që shtrihet në afërsi të Bitlisit, një grup i armatosur i aktivistëve të PKK-së, kishte ndalur një minibus dhe kishte pushkatuar 19 udhëtarët e tij. 17.09, Diyarbakir: Një komando e Lëvizjes Separatiste Kurde „PKK“, kishte sulmuar një shoqatë të mësuesve në Distrikt Egin afër Diyarbakir duke vrarë gjashtë persona. 12.10, Siirt: Formacionet kryengritëse të Lëvizjes Separatiste Kurde PKK e kishin sulmuar fshatin Derince afër Siirt, që gjendet në lindje të Turqisë, duke masakruar 22 banorë. 16.10, Killeen: Një person i marrë dhe i armatosur me armë automatike, kishte hyrë në një kafene në qytetin teksan Killeen dhe kishte vrarë 22 persona. 25.10, Niamei: Katër anëtarë të një grupi ekstremist nigerian, kishin rrëmbyer një Airbus A-310 të Nigerian Airways me150 udhëtarë dhe anëtarë të ekuipazhit. Njësitet antiterroriste të Nigerisë e kishin sulmuar aeroplanin e rrëmbyer dhe e kishin vrarë njërin nga rrëmbyesit. Të tjerët ishin dorëzuar. Pas përfundimit të aksionit ishte evidentuar edhe një viktimë nga radhët e anëtarëve të ekuipazhit. 25.10, Javi: Në qytetin Javi (Distrikt Cat), që shtrihet në provincën Erzurum të Turqisë, njësitet e PKK-së kishin masakruar 38 persona. 04.11, Paris: Njësitet ekstremiste kurde të PKK-së, kishin filluar një fushatë kundër për- faqësive diplomatike turke në Evropë. Gjatë gjashtë sulmeve në vende të ndryshme ishte vrarë një person dhe ishin plagosur 20 të tjerë. 12.12., Adijaman: Njësitet e PKK-së kishin sulmuar fshatin turk, Agackonak në provincën Adijaman duke vrarë 13 banorë. 1994 02.01, Dijarbakir: Në një rrugë në mes qytetit Dijarbakir dhe Elazig, anëtarët e armatosur të PKK-së kishin sulmuar një autobus, duke vrarë tetë udhëtarë. 22.01, Mardin: Njësitet e PKK-së kishin sulmuar fshatrat Akyurek dhe Ormancik në provincën Mardin dhe kishin vrarë 20 persona. 24.03, Stamboll: Në Pazarin e Stambollit kishte shpërthyer një bombë e PKK-së, që kishte shkaktuar vdekjen e katër personave. 27.03, Stamboll: Në oborrin e xhamisë Aja Sofia kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte plagosur tre turistë. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë organizata kurde, PKK. 02.04, Stamboll: Në kompleksin e Basarit në Stamboll kishte shpërthyer një bombë, e cila e kishte shkaktuar vdekjen e një spanjolli dhe të një belgu si dhe plagosjen e 17 personave. Përgjegjësinë, edhe në këtë rast, e kishte marrë organizata kurde PKK. 13.04, Bejrut: Pesë shtetas irakianë kishin vrarë aktivistin e opozitës politike irakiane, Shaykh Talib al-Suhayhl.


27.04, Johanesburg: Nga shpërthimi i një bombe në Jan Smuts Airport të Johanesburgut, ishin plagosur 16 persona. Ky sulm terrorist ishte kryer nga një grup i ekstremistëve racistë (të bardhë), me qëllim të sabotimit të zgjedhjeve të lira në Afrikën Jugore. 27.06, Matsumoto: Para shtëpisë së një gjyqtari, aktivistët e sektit Aum kishin liruar gazin Sarin dhe në këtë mënyrë kishin shkaktuar vdekjen e shtatë personave dhe plagosjen e 58 të tjerëve. Ky sulm ishte bërë me qëllim të testimit të efektit të këtij gazi nervor, që ishte përdorur në mars të vitit 1995, gjatë sulmit terrorist kundër metrosë në Tokio. 04.07, Athinë: Njësiti terrorist “Theofilos Georgiadis”, i grupit terrorist grek “17 Nëntori” e kishte vrarë diplomatin turk, Omer Sipahioglu. 19.07, Santa Rita: Gjatë fluturimit mbi Santa Rita të Panamasë kishte shpërthyer një bombë, e cila e kishte shkatërruar aeroplanin dhe kishte shkaktuar vdekjen e 22 udhëtarëve, kryesisht izraelitë. 20.07, Erzurum: Në një rrugë ndërmjet qyteteve Bingol dhe Erzurum, njësitet e PKK-së i kishin ndaluar dhe bastisur automjetet e ndryshme duke vrarë 11 persona të dyshimtë. 24.08, Klagenfurt: Gjatë kontrollimit të një pakoje të dyshimtë, që ishte vendosur para derës së një shkolle të minoritetit slloven, kishte shpërthyer një bombë e fshehur duke prerë dy duart e një polici. 11.12, Manila: Në një aeroplan të “Phlippine Airlines”, kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar vdekjen e një udhëtari japonez dhe plagosjen e 11 udhëtarëve të tjerë. Dyshohej se ky sulm terrorist ishte kryer nga grupi Abu Sayyaf. 1995 04.02, Obervart: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të kurdisur kishin vdekur katër romë austriakë. Në vendin e ngjarjes, atentatori kishte lënë shkresën „Romë kthehuni në Indi!”. Për shkak të këtij sulmi dhe të disa të tjerëve, ekstremisti djathtist, Franz Fuchs, para vetëvrasjes, ishte dënuar me burgim të përjetshëm. 14.02, Islamabad: Tre persona të armatosur kishin vrarë një gjeneralbrigade të ushtrisë afgane në Pakistan. 01.03, Moskë: Një atentator i paidentifikuar kishte vrarë udhëheqësin e Radiotelevizionit Rus, Wladislaw Listjew. 20.03, Tokio: Në gjashtë vagonë të trenave nëntokësorë, që qarkullonin në linjat Hibiya, Chiyoda dhe Marunouchi, aktivistët e sektit “Aum Shinri Kyo”, kishin vendosur pako të mbushura me gaz nervor të llojit Sarin. Gjatë lirimit të papritur të këtij gazi, kishin vdekur 12 persona dhe në shkallë të ndryshme ishin helmuar mbi 5000 të tjerë. Sulme të ngjashme terroriste ishin ndërmar- rë edhe gjatë muajve pasues. Më 19 prill, në qytetin Jokohama, nga pasojat e lirimit të gazit Sarin, kishin kërkuar ndihmë shëndetësore mbi 500 qytetarë. Më pesë maj në një tualet të metrosë së qytetit Shinjuku, ishte zbuluar një bashkëdyzim i helmeve të tjera kimike, ndërsa më pesë korrik në çastin e fundit ishte penguar shpërthimi i një bombe të mbushur me helmin kimik, cianur. 19.04, Oklahoma City: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe para ndërtesës nën- tëkatëshe Alfred P. Murrah Federal Building të Oklahoma City, kishin vdekur 168 persona dhe ishin plagosur mbi 500 të tjerë. Autoritetet amerikane rastësisht e kishin identifikuar dhe burgosur atentatorin djathtist, Timothy McVeigh. 19.04, Trincomalee: Me një sulm të dyfishtë kundër anijeve ushtarake (12 ushtarë të vdekur), Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam (LTTE), në mënyrë të njëanshme, kishin ndërprerë armë- pushimin me pushtetin e Sri-Lankës. 22.04, Hagë: Në një kafene të kryeqytetit holandez, ishin vrarë dy shtetas turq. Si atenta-


307 :.

torë të mundshëm, ishin burgosur katër simpatizues të PKK-së. 03.05, Frankfurt/M: Nga shpërthimi i një bombe-paketë, kishte vdekur një postier. Paketa kishte qenë e adresuar në emrin e një turku, që jetonte në Rheinland-Pfalz. 31.05, Saragozë: Në një minierë ari në Saragozë, terroristët kishin rrëmbyer tre shtetas kolumbianë dhe një amerikan. Gjatë përpjekjeve për lirimin e tyre, kishte vdekur një person i rrëm- byer dhe dy terroristë. 15.06, Budjonovsk: Në qytetin Budjonovsk që shtrihet në jug të Rusisë, kryengritësit çeçenë kishin rrëmbyer 1500 pacientë dhe anëtarë të personelit mjekësor të një spitali. Pas dy ditësh, njësitë speciale ruse, kishin ndërmarrë një aksion të dështuar për lirimin e personave të rrëmbyer. Gjatë këtij aksioni kishin vdekur 112 persona të rrëmbyer. Pas dështimit të këtij aksioni ishte arritur marrëveshja për largimin e sigurt të rrëmbyesve së bashku me 150 persona të rrëm- byer, me një autobus rus, në drejtim të Çeçenisë. Pas këtij aksioni kishin filluar bisedimet për zgjidhjen paqësore të konfliktit çeçen. 04.11, Tel-Aviv: Gjatë një manifestimi paqësor, ku ishin tubuar rreth 100.000 persona, atentatori radikal djathtist dhe studenti i drejtësisë, Yigal Amir, e kishte vrarë kryeministrin izraelit, Jitzhak Rabin. 1996 09.01, Kisljar: Në qytetin Kisljar të Dagistanit, kryengritësit çeçenë përsëri kishin sulmuar një spital duke rrëmbyer mbi 3000 persona. Pas disa orëve, njësitë kryengritëse ishin larguar nga spitali dhe ishin barrikaduar në fshatin Perwomaj. Pas përfundimit të operacionit rus, që kishte sjellë lirimin e personave të rrëmbyer, ishin konstatuar rreth 150 viktima. 31.01, Kolombo: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe 200 kilogramësh kishin vdekur mbi 80 persona dhe ishin plagosur rreth 1400 të tjerë. Për kryerjen e këtij sulmi, qeveria e Sri- Lankës, kishte akuzuar organizatën Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam“ (LTTE). 08.03, Nikozi: Në shenjë proteste kundër pushtimit rus në Çeçeni, një shtetas turk 20 vjeç kishte rrëmbyer një aeroplan “Boeing 727” të “Turkish Airlines” me 109 udhëtarë, që fluturonte nga Nikozia për në Stamboll. Pas zbarkimit në Sofje, aeroplani kishte fluturuar për Munih, ku ishte burgosur rrëmbyesi. 24.07, Kolombo: Në një tren, të mbushur me udhëtarë, kishin shpërthyer disa mjete shpërthyese, të vendosura nga Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam (LTTE). Nga pasojat e këtyre shpërthimeve kishin vdekur 78 persona dhe ishin plagosur 450 të tjerë. 01.08, Paris: Nga atentatorë të panjohur ishte vrarë udhëheqësi lokal i Kurdistan Democratic Party. 26.10, Paris: Nga atentatorë të panjohur ishte vrarë shefi i financave të organizatës Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam“ (LTTE). Disa ditë para vrasjes, viktima ishte akuzuar nga bashkëpunë- torët e vet për keqpërdorim të parave. 23.11, Moroni: Gjatë zbarkimit të një aeroplani të rrëmbyer, kishin vdekur 127 nga 178 udhëtarët e një Boeingu 767 të Ethiopian Airlines. Ndër personat fatkeq, kishin qenë edhe rrëm- byesit ekstremistë të opozitës etiopiane. 12.12, Bagdad: Një grup opozitar, me një plumb në kokë, e kishte plagosur Uday Husein, djalin e madh të ish-kryetarit irakian, Sadam Husein. 17.12, Limë: Gjatë ceremonisë festive me rastin e ditëlindjes së perandorit japonez Akihito, 20 anëtarë të Tupac Amaru (MRTA), kishin hyrë me dhunë në ndërtesën e Ambasadës Japoneze në Limë duke rrëmbyer 490 persona të pranishëm, ndër të cilët edhe ministrin e Punëve të Jashtme të Perusë, Francisco Tudela. Rrëmbyesit kishin kërkuar lirimin nga burgu të 400 terror-


istëve. Pas disa ditëve, një shërbim special kishte ndërmarrë një aksion spektakular, duke vrarë të gjithë rrëmbyesit. 1997 23.02, Nju-Jork: Një palestinez i armatosur me armë automatike, nga ndërtesa e Empire State Building, kishte zbrazur breshëri plumbash kundër një grupi turistësh, duke vrarë një danez dhe duke plagosur 12 të tjerë. 04.09, Havanë: Në hotel Copacabana kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar vdekjen e një turisti italian. Disa minuta më vonë, kishin shpërthyer edhe dy bomba të tjera të montuara në pjesë të ndryshme të hotelit. Pas disa ditëve ishte identifikuar dhe ishte burgosur atentatori salvadorian. 13.10, Ankara: Një komando e lëvizjes separatiste kurde “PKK”, kishte rrëmbyer dy inx- hinierë bullgarë dhe një turk. Pas disa ditësh ishte gjetur trupi i vrarë i inxhinierit turk. 15.10, Kolombo: Para hotelit “Hilton” në Kolombo, kishte shpërthyer një bombë e vendosur nga Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam (LTTE), e cila kishte shkaktuar vdekjen e 20 personave dhe plagosjen e 110 të tjerëve. 1998 17.01, Aman: Në një shtëpi luksoze të Amanit ishin gjetur kufomat e tetë personave, të cilët kishin vdekur nga pasojat e prerjes së venave. Ndër personat e vrarë ishte edhe zëvendësam- basadori irakian, Hikmet Al-Hajou dhe milioneri i njohur irakian, Namir Ochi. 25.01, Kandi: Dy atentatorë vetëvrasës, ishin përplasur me makinat e tyre të mbushura me eksploziv, për ndërtesën e një tempulli të shenjtë në qytetin Kandi të Sri-Lankës. Nga pasojat e këtyre shpërthimeve të bashkërenduara, kishin vdekur 15 persona dhe ishin plagosur 34 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë organizata terroriste Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam“ (LTTE). 06.02, Kolombo: Një atentator vetëvrasës tamil, kishte hyrë në ndërtesën e Shtabit të Air Force në Kolombo dhe, duke aktivizuar eksplozivin e fshehur në trup, kishte vrarë 10 persona. 23.07, Grozni: Në një rrugë të Groznit kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar plagosjen e kryetarit çeçen, Mashadov, dhe vrasjen e bashkëpunëtorëve të tij. Sipas të dhënave zyrtare, pas këtij sulmi fshihej Shërbimi Sekret Rus. Nga ana tjetër ishin siguruar edhe informacione për mundësinë e përfshirjes së atentatorëve islamikë në këtë ngjarje. 11.09, Jaffna: Në ndërtesën e qeverisë së qytetit tamil, Jaffna, kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 12 personave (ndër të cilët edhe të kryetarit të qytetit) dhe plagosjen e 12 të tjerëve. Pas këtij sulmi qëndronin Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam (LTTE). 18.10.1998, Maçuca: National Liberation Army-Colombia kishte vendosur disa mjete shpërthyese në Departement Antioquia të Ocensa Pipeline. Nga pasojat e këtyre shpërthimeve kishin vdekur 71 persona dhe ishin plagosur mbi 100 të tjerë. 30.10, Adana: Një aeroplan i Turkish Airlines me 40 udhëtarë ishte rrëmbyer nga një anë- tar i Lëvizjes Separatiste Kurde PKK. Pas zbarkimit të aeroplanit në Ankara, rrëmbyesi ishte vrarë nga Shërbimi Policor Turk. 07.11, Jalah: Gjatë një manifestimi hindus, disa rebelë Bodo, kishin sulmuar me armë automatike, duke shkaktuar vrasjen e shtatë personave dhe plagosjen e 25 të tjerëve. 17.11, Juksekova: Në shenjë proteste kundër burgosjes së shefit të PKK-së, Öcalan, një simpatizues i tij kishte ndërmarrë aksion vetëvrasës kundër një stacioni policor turk, duke aktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij. Nga pasojat e këtij shpërthimi ishin plagosur gjashtë policë.


309 :.

24.11, Sana: Para ndërtesës së Ambasadës Gjermane në kryeqytetin jemen, Sana kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar vdekjen e tre qytetarëve dhe plagosjen e katër të tjerëve. 01.12, Lice: Në një ndërmarrje tregtare, të vizituar kryesisht nga ushtarët turq, një atentator kurd kishte bërë vetëvrasje, duke shkaktuar edhe plagosjen e 14 personave të tjerë. 18.12, Dispur: Në afërsi të ndërtesës qeveritare të provincës Assam, kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar vrasjen e shtatë personave dhe plagosjen e 40 të tjerëve. 24.12, Van: Në qytetin turk Van, një grua kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e saj, duke shkaktuar (edhe) vdekjen e një personi dhe plagosjen e 22 të tjerëve. 26.12, Nallur: Udhëheqësi i Tamil United Liberation Front (TULF), Ponnathurai Mathimugarajah, ishte vrarë në rajonin Nallur nga “Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam“. 1999 28.01, Kapstadt: Para ndërtesës së një stacioni policor në Kapstadt kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar plagosjen e 11 personave. 25.02, Bogota: Tre punëtorë amerikanë (Terence Freitas, Ingrid Inawatuk dhe Gay Laheenae) ishin rrëmbyer në rajonin U´wa Indianer dhe më 04.03., në një fushë të Venezuelës ishin vrarë nga kryengritësit komunistë. 01.03, Bvindi National Park (Uganda): Në një park nacional, kryengritësit Interahamve kishin rrëmbyer një numër të madh turistëve nga ShBA-ja, Evropa dhe Zelanda e Re. Nga motive politike ishin vrarë katër turistë anglezë, dy shtetas amerikanë dhe dy të tjerë nga Zelanda e Re. 05.03.1999, Çankiri: Në qendër të Anatolisë kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e guvernatorit dhe tre personave të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë Lëvizja Çlirimtare e Fshatarëve dhe e Punëtorëve” - TIKKO. 10.03, Stamboll: Para një ndërmarrje tregtare të Stambollit kishte shpërthyer një auto- bombë e PKK-së, e cila kishte shkaktuar vdekjen e një personi dhe plagosjen e tetë të tjerëve. Autoritetet turke kishin vlerësuar se ky sulm ishte bërë në kontekst të burgosjes së shefit të PKK- së, Abdullah Öcalan. 13.03.1999, Stamboll: Disa terroristë të prezantuar si “Grupi i Shqiponjave Hakmarrëse Apo”, kishte hedhur disa mjete ndezëse në hyrje të një shtëpie tregtare të Stambollit. Nga tymi dhe flaka (e shpërthyer) kishin vdekur 13 persona dhe ishin plagosur gjashtë të tjerë. 18.03, Kolombo: Një atentator vetëvrasës tamil, kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trup, në çastin kur afër tij ishte duke kaluar vetura e shefit të shërbimit për luftimin e terrorizmit, Mohammed Nilabdeen. Nga shpërthimi i fuqishëm kishin vdekur edhe dy zyrtarë të policisë dhe ishte plagosur një oficer i lartë. 28.03, Moskë: Në shenjë proteste kundër intervenimit ushtarak amerikan në luftën e Kosovës, një atentator i panjohur e kishte sulmuar me granata dore dhe armë automatike Ambasadën Amerikane në Moskë. Pos dëmeve të shkaktuara materiale nuk ishte evidentuar ndon- jë viktimë. 04.04, Moskë: Para zyrës së Federal Security Service që gjendet në qendër të Moskës kishte shpërthyer një bombë, nga e cila ishin plagosur tre persona. Pas këtij sulmi qëndronte grupi, i cili kishte sulmuar më parë Ambasadën Amerikane. 11.04, Teheran: Oficeri më i lartë ushtarak iranian ishte vrarë nga anëtarët e Mujahedeen e-Khalq në çastin kur po e përcillte djalin e vet për në shkollë. 24.04, Londër: Një grup i ri terrorist i prezantuar si “Combat 18”, kishte montuar një bombë në një shtëpi të banuar kryesisht me shtetas të Bangladeshit. Nga shpërthimi i kësaj bombe ishin plagosur shtatë persona.


28.04, Athinë: Nga shpërthimi i një bombe në Hotel Intercontinental të Athinës kishte vdekur një person. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë grupi terrorist “Celulat Revolucionare”. Sipas rezultateve të hetimeve, ky sulm ishte kryer në kontekst të përfshirjes së bashkësisë ndërkombëtare në luftën që zhvillohej në Kosovë. 30.04, Londër: Grupi terrorist “Ujqit e Bardhë”, kishte vendosur një mjet shpërthyes para ndërtesës së klubit të homoseksualëve Admiral Duncan, i cili gjendet në lagjen Soho të Londrës. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin vdekur tre persona dhe ishin plagosur mbi 70 të tjerë. Pas disa ditëve, policia kishte arritur identifikimin dhe burgosjen e atentatorit ekstremist. 13.05, Moskë: Vetëm disa minuta pas largimit të besimtarëve nga sinagoga Marina Rosha në Moskë, kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar dëme të mëdha materiale dhe plagosjen e tre personave. Sipas të dhënave të policisë, për fatin e besimtarëve të tubuar me rastin e fes- tës izraelite Lag B’omer, bomba kishte shpërthyer me vonesë. 20.05, Romë: Grupi terrorist “Phalanx”, i Brigadave të Kuqe, kishte vrarë para shtëpisë së tij këshilltarin e ministrit italian për Punë, Massimo D´Antona. 22.06, Jalpaiguri: Nga shpërthimi i një bombe të fshehur në një valixhe, në stacionin hekurudhor të qytetit indian, Jalpaiguri, kishin vdekur 10 qytetarë dhe ishin plagosur 59 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “United Liberation Front of Assam”. 03.07, Çikago: Një racist amerikan në rrethin e qytetit të Çikagos kishte vrarë një zezak dhe kishte plagosur gjashtë ortodoksë izraelitë. Në shënjestër të tij kishte qenë edhe një çift nga Azia. 13.07, Moskë: Studenti rus, Nikita Krivchun kishte plagosur me thikë delegatin (judë) të Parlamentit të Moskës, Leopold Kaimovsly. Sipas deklaratave të tij “çdo e keqe në botë rrjedh nga izraelitët”. 20.07, Çaglajan: Në qytetin turk, Çaglajan, një grup i armatosur i Organizatës Separatiste Kurde, PKK, kishte hapur zjarr mbi vizitorët e Open-Air-Restaurant, duke vrarë një person dhe duke plagosur shtatë të tjerë. 29.07, Kolombo: Neelan Tiruchelvam, një anëtar prominent i minoritetit tamil, kishte vdekur dhe pesë të tjerë ishin plagosur në çastin kur mbi makinën e Tiruchelvam kishte kërcyer një atentator vetëvrasës i Tigrave Çlirimtarë Tamilë Eelam“ (LTTE). 04.08, Vavunija: Nga shpërthimi i një bombe të fshehur në trupin e një ekstremisti tamil, kishin vdekur nëntë anëtarë të një shërbimi special të policisë dhe një civil, si dhe ishin plagosur 18 të tjerë. 11.08, Los-Anxhelos: Një atentator, i cili kishte kontakte me një organizatë neonaziste, kishte shtënë me armë në drejtim të çerdhes së fëmijëve izraelitë “North Valley Jewish Community Center” në Granada Hills, duke vrarë një postier dhe plagosur pesë persona të tjerë. 31.08, Moskë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në afërsi të Kremlinit, ishin plagosur 41 persona. Bomba kishte qenë e fshehur në një automat bixhozi të një ndërtese tregtare. 05.09, Bujnaksk: Një autobombë, e cila kishte shpërthyer para një ndërtese ushtarake, kishte shkaktuar vdekjen e 64 ushtarëve rusë dhe plagosjen e mbi 100 të tjerëve. 08.09, Moskë: Një bombë, që kishte shpërthyer në hyrje të një ndërtese shumëkatëshe, kishte shkaktuar vdekjen e 100 personave dhe plagosjen e mbi 200 të tjerëve. Sipas një thirrjeje anonime në interfax, ky sulm ishte akt hakmarrës kundër ofensivës ruse në Kaukaz. 13.09, Moskë: Përsëri kishin shpërthyer mbi 100 kg eksploziv të llojit TNT në hyrje të një ndërtese shumëkatëshe në Moskë. Nga gërmadhat ishin nxjerrë trupat e 120 personave, prej (gjithsej) 129 banorëve të ndërtesës.


311 :.

16.09, Volgodonsk: Në qytetin jugor rus, Volgodonsk, para një ndërtese shumëkatëshe kishte shpërthyer një transporter i mbushur me eksploziv, i cili kishte shkaktuar vdekjen e 8 personave dhe plagosjen e 117 të tjerëve. 28.09, Fushë Kosovë: Nga shpërthimi i disa mjeteve të hedhura në tregun e Fushë Kosovës kishin vdekur dy serbë dhe ishin plagosur mbi 40 të tjerë. 01.10, Bangkok: Dhjetë persona të armatosur, kishin sulmuar Ambasadën e Birmanisë në Bangkok duke rrëmbyer 38 persona. Si kusht për lirimin e tyre, rrëmbyesit kishin kërkuar lirimin nga burgu të një numri personash të dënuar politikë. Kur policia u kishte premtuar largim të lirë, rrëmbyesit i kishin liruar të gjithë personat e rrëmbyer dhe ishin larguar me helikopter nga ambasada. 12.11, Islamabad: Në afërsi të Ambasadës Amerikane kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar plagosjen e dhjetë personave. Ky sulm kishte të bënte me sanksionet e vendosura nga OKB-ja kundër Afganistanit. 21.11, Madu: Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam“ (LTTE), kishin bombarduar një kishë katolike 450 vjeçare, duke vrarë edhe 45 besimtarë dhe duke plagosur mbi 60 të tjerë. 18.12, Kolombo: Gjatë një manifestimi zgjedhor, një aktivist i Tigrave Çlirimtarë Tamilë Eelam (LTTE), kishte aktivizuar një bombë, duke vrarë 12 aktivistë të partisë në pushtet dhe duke plagosur 142 të tjerë. Ndër personat e plagosur kishte qenë edhe kryetari, Kumaratunga. Paralelisht me këtë sulm vetëvrasës ishte ndërmarrë edhe një tjetër në qytetin Jaela, duke shkaktuar vdekjen e tetë anëtarëve të një partie opozitare. 2000 05.01, Kolombo: Një atentatore vetëvrasëse kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e saj para hyrjes së ndërtesës presidenciale në Kolombo. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin vdekur 19 persona dhe ishin plagosur 26 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë organizata kryengritëse tamile, LTTE. 24.01, Ratçaburi: Rebelët e minoritetit Karen në Myanmar, kishin pushtuar një spital në Ratchaburi dhe kishin rrëmbyer 700 persona. Rrëmbyesit kishin kërkuar trajtim mjekësor për rebelët e plagosur dhe ndërprerjen e sulmeve tajlandeze kundër kampeve të minoritetit Karer. Gjatë aksionit të policisë ishin vrarë të gjithë rrëmbyesit. 27.01, Vavunija (Sri-Lankë): Në postën kryesore të qytetit Vavunija kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 10 personave dhe plagosjen e rreth 70 të tjerëve. 10.03, Kolombo: Nga shpërthimi i një autobombe afër ndërtesës së parlamentit në Kolombo kishin vdekur 21 persona. Pas këtij shpërthimi, në pjesë të ndryshme të qendrës së qytetit, kishin filluar të shtënat e terroristëve kundër forcave policore. 08.06, Athinë: Në qendër të qytetit aktivistët e organizatës “17 Nëntori” nga motoçikletat e tyre kishin shtënë me armë automatike kundër automjetit diplomatik anglez, duke vrarë atasheun ushtarak pranë Ambasadës Angleze, Stephen Saunders. 28.06, Bagdad: Një irakian i armatosur me armë automatike kishte depërtuar me dhunë, duke vrarë dy persona në ndërtesën e përfaqësisë së Organizatës Botërore të Ushqimit FAO në Bagdad. Atentatori kishte kërkuar ndërprerjen e sanksioneve të OKB-së kundër Irakut. 03.07, Gudermes: Brenda disa minutave kishin shpërthyer disa automjete, të mbushura me mjete shpërthyese, të cilat kishin qenë të parkuara para ndërtesave të ndryshme ushtarake ruse në qytetet Gudermes, Argun, Urus-Martan dhe Nowogrosnenski. Gjatë këtyre sulmeve kishin vdekur të paktën 44 ushtarë rusë dhe ishin plagosur rreth 120 civilë. 09.07, Wladikawkas: Nga shpërthimi i një bombe të montuar në tregun e qytetit


Wladikawkas kishin vdekur pesë persona dhe ishin plagosur 17 të tjerë. Në të njëjtën ditë, në një ndërtesë shumëkatëshe të qytetit Rostow, ishte aktivizuar edhe një mjet tjetër shpërthyes, që kishte shkaktuar dy viktima. 08.08, Moskë: Në hyrje të metrosë, e cila gjendet në sheshin „Pushkin“ të Moskës, kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e tetë personave dhe plagosjen e 53 të tjerëve. 13.09, Xhakartë: Në autoparkingun nëntokësor të Bursës në Xhakartë, kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar një zjarr të fuqishëm. Nga pasojat e shpërthimit, tymit dhe zjarrit të shkaktuar, kishin vdekur 15 persona dhe ishin plagosur shumë të tjerë. Në këtë ndërtesë ishte edhe zyra e Bankës Botërore. Atentatori deri tash nuk është identifikuar. 02.10, Muttur: Një atentator vetëvrasës i Tigrave Çlirimtarë Tamilë, LTTE, kishte hyrë në një manifestim politik mysliman dhe kishte aktivizuar bombën e fshehur në trupin e tij, duke vrarë edhe 20 persona të tjerë. 06.10, Stavropol: Tri sulme të bashkërenduara terroriste në qytetet Pjatigorsk, Stavropol dhe Nevinnominsk, kishin shkaktuar dy të vdekur dhe 20 të plagosur. 11.12, Stamboll: Në perëndim të Stambollit ishte shtënë me armë automatike kundër një autobusi të policisë, duke vrarë dy policë dhe duke plagosur 11 të tjerë. Sipas të dhënave zyrtare, pas këtij sulmi fshihej një grup ekstremist majtist turk. 25.12, Srinagar: Një atentator vetëvrasës, para hyrjes në ndërtesën e garnizonit ushtarak indian në Srinagar, kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij, duke vrarë nëntë persona. Një ditë më vonë, në Nju-Delhi, ishin vrarë tri roje ushtarake. 2001 16.02, Podujevë: Një bombë e telekomanduar kishte shkatërruar një autobus serb në afër- si të qytetit shqiptar, Podujevë. Gjatë këtij shpërthimi kishin vdekur 10 serbë dhe ishin plagosur 40 të tjerë. Për kryerjen e këtij sulmi, KFOR-i i kishte akuzuar ekstremistët shqiptarë. 15.03, Stamboll: Disa çeçenë kishin rrëmbyer aeroplanin rus “Tupolev-154”, të Wnukowo Airlines, i cili fluturonte nga Stambolli për në Moskë. Pas zbarkimit të tij në Medinë të Arabisë Saudite, rrëmbyesit kishin liruar 40 gra dhe fëmijë dhe kishin kërkuar fundin e luftës në Çeçeni. Një ditë më vonë, njësiti special i policisë saudite kishte sulmuar aeroplanin duke vrarë një rrëmbyes. Gjatë shkëmbimit të zjarrit ishte vrarë edhe një stjuardesë dhe një udhëtar. 18.04, Prishtinë: Para një ndërtese të qeverisë serbe në Prishtinë kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e një personi dhe plagosjen e pesë të tjerëve. 23.04, Stamboll:Disa ekstremistë çeçenë kishin pushtuar ndërtesën e “Swissotel” në Stamboll dhe kishin rrëmbyer rreth 60 persona. Pas disa orëve, rrëmbyesit i kishin liruar të gjithë personat e rrëmbyer, kurse vetë ishin dorëzuar. 05.05, Cali, Kolumbi: Para një ndërtese banimi dhe një kompleksi të një hoteli në Cali, kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e katër personave dhe plagosjen e 24 të tjerëve. 18.05, Medelin: Në orët e hershme të mëngjesit kishte shpërthyer një autobombë në sheshin Lleras të qytetit, e cila kishte shkaktuar vdekjen e shtatë personave dhe plagosjen e 138 të tjerëve. 24.07, Kolombo: Tigrat Çlirimtarë Tamilë, LTTE, kishin sulmuar aeroportin ndërkombë- tar në Kolombo. Gjatë këtij dhe sulmeve të tjera vetëvrasëse kishin vdekur 22 persona dhe ishte shkaktuar një dëm material, që ishte vlerësuar rreth 300 milionë USD. 31.07, Mineralnje Vody: Në afërsi të qytetit rus, Mineralnje Vody, dy çeçenë kishin rrëm-


313 :.

byer një autobus me 40 udhëtarë dhe kishin kërkuar lirimin nga burgjet ruse të çeçenëve të burgosur. Gjatë sulmit të policisë ishte vrarë njëri rrëmbyes, ndërsa tjetri ishte plagosur. 09.09, Masar-i-Sharif: Dy atentatorë vetëvrasës të maskuar si reporterë, gjatë një interviste të improvizuar, kishin vrarë udhëheqësin e opozitës afgane, Massud dhe disa truproja të tij. 10.09. 2001, Stamboll: Një atentatore vetëvrasëse, kishte hyrë në mesin e një grupi të policëve të stacionuar para ndërtesës së Konsullatës Gjermane në Stamboll dhe kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e saj. Nga ky shpërthim ishin vrarë katër persona dhe ishin plagosur 21 të tjerë. Pas këtij sulmi terrorist fshihej një organizatë ekstremiste majtiste turke. 01.10, Srinagar: Para ndërtesës së qeverisë në Srinagar kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 42 personave. Pas këtij shpërthimi, disa persona të armatosur me armë të ndryshme automatike kishin sulmuar ndërtesën e qeverisë dhe sërish ishin tërhequr. Përgjegjësinë për kryerjen e këtyre sulmeve e kishte grupi islamik, Jaish-e-Mohammed. 10.10, Kuvajt: Në mes të ditës, persona të panjohur kishin vrarë një inxhinier kanadez, i cili kishte punuar për një ndërmarrje amerikane. 13.12, Delhi: Pesë atentatorë të armatosur ishin përpjekur të pushtonin ndërtesën e parlamentit indian në Delhi. Gjatë zhvillimit të konfliktit të armatosur, që kishte zgjatur rreth 40 minuta, kishin vdekur të gjithë sulmuesit, gjashtë policë dhe një qytetar i pafajshëm, si dhe ishin plagosur 25 persona të tjerë. 16.12, Xi´an: Një atentator vetëvrasës, kishte aktivizuar një bombë në ndërtesën “McDonald”, duke shkaktuar plagosjen e 27 personave. 22.12, Paris: Një pasagjer, i cili fluturonte me një aeroplan të American Airlines nga Parisi për në Majami, ishte përpjekur ta aktivizonte mjetin shpërthyes të fshehur në këpucë. Ky shtetas britanik dhe anëtar i organizatës Al Qa´ida, ishte penguar nga pasagjerët e kujdesshëm në kryerjen e këtij aksioni vetëvrasës dhe ishte burgosur.

Sulmet terroriste ndërkombëtare gjatë viteve 1982 - 2003

Burimi: U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism


2002 24.01, Bejrut: Nga shpërthimi i një autobombe në Bejrut, kishte vdekur ish-udhëheqësi i Falangës së Krishterë Libaneze dhe ministri aktual libanez, Elie Hobeika, së bashku me pesë bashkëpunëtorë të tij, si dhe ishin plagosur dhjetëra persona të tjerë. Sipas qeverisë libaneze, pas këtij sulmi fshihej Shërbimi Sekret Izraelit, i cili ishte përpjekur ta pengonte dëshminë e Hobeika për përgjegjësinë e kryeministrit të atëhershëm izraelit, Sharon, lidhur me masakrat e vitit 1982 në kampet palestineze në Sabra dhe Shatila. 20.02, Bogota: Një aeroplan kolumbian i udhëtarëve ishte rrëmbyer nga kryengritësit e FARC-ut (Fuerzas Revolucionarias de Columbia-Ejército del Pueblo) dhe ishte detyruar të zbarkonte në një rrugë të asfaltuar, që ishte nën kontrollin e kryengritësve. Pastaj ishte rrëmbyer një senator liberal, ndërsa udhëtarët e tjerë ishin liruar. Sulmet terroriste ndërkombëtare gjatë viteve 1996 – 2003 sipas rajon- 24.02,Bogota: eve gjeografike KryengritësiteFuerzas Revolucionarias de Columbia (FARC), kishin rrëmbyer kan- didatenpresidenciale, Betancourt, e cila, me gjithë kërcënimet e kryengritësve gjatë fushatës zgjedhore, kishte shkuar në rajonet e kontrolluara nga ata. FARC kishte kërkuar ndërrimin e saj me disa të burgosur politikë në Kolumbi. 17.03, Cali, Kolumbi: Nga persona të panjohur ishte vrarë kardinali i qytetit Cali, Duarte Cancino. Sipas të dhë- nave të policisë, kjo vrasje ishte kryer nga atentatorët komunistë. 19.03,Bolonjë: Këshilltari i ministrit për Punë dhe eksperti italian i së Drejtës së Punës, Biagi, ishte vrarë para shtëpisë së tij në Bolonjë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë organizata “Brigadat e Kuqe”. Kjo ishte vrasja e parë politike në Itali, që ishte kryer me të njëjtën armë që kishte vrarë Massimo D´Antona në vitin 1999.Burimi: U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism


Shkallët e rrezikshmërisë dhe grupet terroriste në Azi

315 :.

Burimi: atlantic-community.org/

Sipas raporteve vjetore të Ministrisë së Punëve të Jashtme të ShBA-së lid-

hur me terrorizmin, gjatë vitit 2008 numri i përgjithshëm i sulmeve terroriste ishte

11.770. Ndërsa gjatë vitit 2007, në të gjitha pjesët e botës ishin regjistruar 14.506

sulme terroriste. Sipas këtyre të dhënave, numri i përgjithshëm i sulmeve terroriste

gjatë vitit 2008, kishte shënuar rënie rreth 18% në krahasim me vitin paraprak.


Gjithashtu edhe në Irak, gjatë vitit 2008, sulmet terroriste kishin shënuar rënie

(3260 sulme). Ndërsa në Pakistan dhe Afganistan, ato ishin dyfishuar (1.840 sulme

terroriste).

Numri Numri i sulmeve terroriste dhe i viktimave gjatë viteve 1996 – 2006 në botë në botëi sulmeve terroriste dhe i viktimave gjatë viteve 1996 – 2006

Viti Numri i sulmeve

Numri i të vrarëve

Numri i të plagosurve

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

238

184

1.286

1.171

1.151

1.732

2.648

1.897

2.646

4.976

6.639

571

259

2.172

864

783

4.571

2.763

2.346

5.066

8.192

12.065

3.068

944

8.202

2.534

2.570

6.403

7.349

6.200

10.860

15.262

20.969

Burimi: Memorial Institute the Prevention Terrorism (http://www.mipt.org)Burimi: Memorial Institute for for the Prevention ofof Terrorism (http://www.mipt.org)

Gjatë vitit 2007, nga pasojat e sulmeve të ndryshme terroriste të kryera në

pjesë të ndryshme të botës kishin humbur jetën 22.508 persona, ndërsa gjatë vitit

2008, nga pasojat e tilla, kishin vdekur 15.765 persona.

SULMET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE NË AUSTRI

317 :.

SULMET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE NË

AUSTRISULMET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE

NË AUSTRI

Që nga Lufta e Dytë Botërore nuk është evidentuar ndonjë grup terrorist

austriak, i cili kishte vepruar ose kishte qenë i motivuar të vepronte në arenën

ndërkombëtare. Megjithatë, personat, grupet dhe organizatat e huaja terroriste, të

motivuara nga ideologjitë e ndryshme majtiste ose djathtiste, si dhe organizatat e

ndryshme palestineze, armene dhe ato islamike, që nga viti 1973 e deri në vitin

2009, në 35 raste i kishin sulmuar viktimat e tyre të zgjedhura në territorin austri-

ak (tabela 5). Nga ky numër, gjashtë sulme terroriste ishin ndërmarrë nga organi-

zatat e ndryshme palestineze. Tri sulme terroriste ishin kryer nga autorët e

ndryshëm armenë. Katër nga ata islamikë dhe në katër raste përkatësisht në pesë

raste i kishin sulmuar viktimat e tyre nëTabela Nr. 5 ekstremistët e ndryshëmAustri edhe

majtistë dhe djathtistë, të ardhur kryesisht nga Gjermania. 1973 -numri iNga 1987Sulmet terroriste

ndërkombëtare në Austri gjatë viteve

përgjithshëm i sulmeve të huaja terroriste në Austri, 13 nuk mund t’i mvishen asnjë

aktori të caktuar terrorist.

S u lm e t ë t je r a t e rr o r is t e

T e rr o r is t ë t d j ath ti stë

T e rr o r is t ë t m a j t is t ë

T e rr o r is t ë t is la m i k ë

T e rr o r is t ë t a rm e n a s

T e r r o ri s t ë t p a le s t i n e z ë

0 2 4 6 8 10 12 14

Tabela Nr. 5 Sulmet terroriste ndërkombëtare në Austri gjatë viteve 1973 - 1987


Sulmet më të përgjakshme terroriste në territorin austriak kishin qenë të

motivuara nga konfliktet e ndryshme politike në Lindjen e Afërt. Këtu, në radhë të

parë, mendohet për sulmet terroriste të kryera nga grupet e ndryshme palestineze,

të cilat i kishin lënë gjurmët më të përgjakshme në Austri. Shkaqet e këtyre sul-

meve aq brutale, që kishin shkaktuar numrin më të madh të vrasjeve dhe të plagos-

jeve, duhet kërkuar në konfliktin izraelito-palestinez.

SULMET TERRORISTE PALESTINEZE NË AUSTRI

319 :.


Në kohën kur lëvizjen terroriste palestineze e kishte përfaqësuar Fronti

Popullor për Çlirimin e Palestinës, Shtatori i Zi dhe Grupi i Abu Nidalit, objekt i

sulmeve terroriste palestineze në Austri kishin qenë kryesisht interesat izraelite

(rrëmbimi i personave në Marchegg) dhe ato të përbashkëta austriako-izraelite. Në

kategorinë e fundit bëjnë pjesë sulmet e kryera nga grupi i Abu Nidalit si, vrasja e

Nittelit, sulmi kundër një sinagoge në Vjenë dhe sulmi terrorist në aeroportin e

Vjenës në Schwechat. Në një rast, Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës, kishte

sulmuar edhe interesat e shteteve arabe dhe ato të partnerëve të tyre ndërkombë-

tarë (sulmi në selinë e OPEC-ut).

1. Rrëmbimi i emigrantëve në Marchegg

Seria e sulmeve terroriste palestineze në Austri, kishte filluar me rrëmbimin

e disa emigrantëve izraelitë në një tren afër kufirit me Çekosllovakinë. Më

28.09.1973, dy terroristë palestinezë, Mahmoud Yousef Scheich Khaldi dhe Akiz

Mustafa Soueidan, anëtarë të grupit „Shqiponjat e Revolucionit Palestinez“ (emër

me të cilin prezantohej Al-Saika, organizatë terroriste e financuar nga Siria), kishin

hyrë në trenin e ndalur në qytezën kufitare me Çekosllovakinë Marchegg dhe

kishin rrëmbyer një doganier austriak dhe pesë emigrantë izraelitë që ishin duke

ardhur nga Bashkimi Sovjetik. Gjatë depërtimit të tyre në një vagon të trenit, ter-

roristët e kishin plagosur edhe një roje të kufirit çekosllovak.

Sipas planit të zbuluar më vonë, ky sulm terrorist ishte kryer me qëllim të

detyrimit të autoriteteve austriake për marrjen e vendimit për mbylljen e kampit

transit të emigrantëve izraelitë në Schönau564. Sipas këtij plani, pas rrëmbimit të një

numri sa më të madh të emigrantëve izraelitë, duhej kushtëzuar lirimi i tyre me

premtimin zyrtarë për mbylljen e kampeve të themeluara transite izraelite në Austri

564 Në vitin 1964, agjencia cioniste Jewish e kishte huazuar një kështjellë në Schönau (NÖ) me qëllim të shndërrimit të saj në një qendër për pranimin e organizuar të emigrantëve izraelitë, që vinin kryesisht nga Bashkimi Sovjetik dhe vendet e tjera të Evropës Lindore, me qëllim të përgatitjes së tyre për atdhesim të ri në Izrael. Deri në vitin 1973, nëpërmes territorit austriak kishin kaluar 164.638 persona të tillë, të ardhur kryesisht nga Evropa Lindore. Nga Bashkimi Sovjetik: 72.078 emigrantë izraelitë, ndërsa të tjerët kishin qenë nga Polonia, Rumania dhe Çekosllovakia. Prej numrit të përgjithshëm të tyre 70.000 emigrantë izraelitë nga kampi i Schönau ishin përgatitur për të filluar jetë të re në Izrael.


dhe largimin e lirë të terroristëve nga Austria, me një aeroplan që do të ofrohej në

dispozicion565.

Mirëpo terroristët, duke manifestuar bindshëm gatishmërinë e tyre për

vdekje, kishin parashtruar edhe kërkesën për lirimin e pakusht të disa

palestinezëve nga burgjet izraelite. Pas zhvillimit të bisedës së parë të ndërmjetë-

suar nga një ambasador arab, rrëmbyesit i kishin refuzuar bisedimet „e kota dhe të

pafrytshme“ me organet e pushtetit austriak. Mirëpo, më vonë ata ishin bindur në

pamundësinë e ndikimit të autoriteteve austriake në pushtetin izraelit për lirimin e

personave të kërkuar dhe kishin pranuar lirimin e personave të rrëmbyer vetëm me

kusht të largimit të tyre të lirë nga Austria.

Me qëllim të shpëtimit të jetës së personave të rrëmbyer, autoritetet austri-

ake kishin dhënë premtimin për largimin e lirë të rrëmbyesve nga Austria. Pas hyr-

jes në aeroplan, terroristët kishin kërkuar fluturimin “për Izrael”. Pastaj ishte kup-

tuar gabimi dhe ishte kërkuar fluturimi në drejtim të „një vendi tjetër arab e jo në

Izrael“. Kështu pa shkaktimin e ndonjë pasoje të padëshiruar kishte përfunduar

rrëmbimi i personave në Marchegg.

Tri vjet më vonë, Soueidan ishte burgosur në Itali dhe atje ishte përgjigjur

edhe për veprën penale të kryer në Marchegg dhe ishte dënuar me tetë vjet burgim.

Sulmi terrorist në Marchegg ishte konsideruar si relativisht i suksesshëm për ter-

roristët ndërkombëtarë ngaqë ishte përmbushur një kërkesë e terroristëve dhe ishte

mundësuar largimi i tyre nga Austria. Pa dyshim se një përfundim i tillë i ngjarjes,

kishte qenë inspirim për veprime më të tmerrshme dhe më dramatike terroriste në

Austri.

2. Sulmi kundër selisë së OPEC-ut në Vjenë

Më 21.12.1975, një komando terroriste, e përbërë nga dy terroristë

palestinezë (Yussef dhe Khaled), dy anëtarë të Fraksionit të Armatës së Kuqe

(Gabriele Kröcher - Tiedmann dhe Hans Joachim Klein), një terrorist i paidenti-

fikuar dhe komandanti i tyre Ilich Ramirez Sanchez, i njohur me emrin Carlos566,

565 566

Sipas dëshmive të deponuara në aktet gjyqësore. „Carlos“ ishte i biri i një avokati dhe një stalinisti të pasur nga Venezuela, i cili e kishte krijuar pasurinë e vet me spekulime të ndryshme financiare. Ai tre djemtë e vet i kishte emëruar si Vladimir, Iliç dhe Lenin. Ilitsch Ramirez Sanchez ishte lindur në vitin 1949 dhe që nga mosha e vet rinore nga një roman e kishte zgjedhur pseudonimin dhe emrin e vet të mëvonshëm të luftës „Carlos“. Si i ri „Carlos“ i kishte studiuar format e ndryshme të dhunës politike që praktikoheshin në Amerikën Jugore dhe me qëllim të përsosjes së këtyre njohurive kishte shkuar në Kubë. Atje gjatë stërvitjeve luftarake në kampin e Matanzas të udhëhequr nga kolonel Viktor Simenov, kishte rënë në kontakt edhe me oficërët e tjerë të KGB -së. Më vonë Carlos kishte studiuar edhe në Londër dhe Moskë. Nga Bashkimi Sovjetik „Carlosi“ kishte udhëtuar për në Jordani, ku e kishte vizituar një kamp ushtarak të udhëhequr nga „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“. Atje, duke qenë i inspiruar nga rrethanat, Carlosi kishte vendosur t’i përkushtohej çështjes palestineze.


321 :.

kishin hyrë në selinë qendrore të OPEC-ut në Vjenë dhe me përdorimin e pashem-

bullt të dhunës fizike, kishin rrëmbyer 62 persona të pranishëm në ndërtesë, ndër

të cilët edhe 11 ministra të qeverive të shteteve anëtare të OPEC-ut567.

Që në hyrje të ndërtesës, komandoja terroriste e kishte vrarë një polic aus-

triak. Ky sulm i papritur terrorist kishte shkaktuar reagimin e armatosur të policëve

të tjerë të autorizuar për sigurimin e objektit. Gjatë shkëmbimit të zjarrit që kishte

zgjatur vetëm disa minuta, ishte plagosur një polic austriak dhe terroristi gjerman,

Hans Joachim Klein. Pas tërheqjes së komanduar të forcave policore nga ndërtesa,

me një agresivitet dhe vrazhdësi të paparë kishte filluar depërtimi i terroristëve në

të gjitha lokalet e ndërtesës. Si reagim hakmarrës ndaj plagosjes së shokut të vet,

Gabriele Kröcher - Tiedemann (anëtare e Fraksionit të Armatës së Kuqe) kishte

vrarë një zyrtar të paarmatosur të sigurimit irakian në çastin kur ky ishte përpjekur

të largohej fshehurazi nga ndërtesa. Në rrethana të tilla ishte vrarë edhe një anëtar

Gjatë masakrave të „Shtatorit të Zi“ „Carlos“ kishte qëndruar në Jordani dhe atje kishte luftuar në anën palestineze. Më vonë „Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës“ e kishte emëruar „Carlosin“ si përfaqësuesin e vet më të lartë në Londër dhe Parif. Me urdhër të Wadi Hadatit dhe me paratë irakiane, „Carlos“ i kishte financuar grupet e ndryshme terroriste në Evropë. Ai ishte komunist i vendosur dhe si i tillë mund të ketë punuar edhe për KGB-në. Gjatë fundit të viteve ’70 „Carlos“ kishte jetuar në Libi dhe atje në vitin 1981 ishte takuar edhe me kryetarin Gadaf. Më vonë ishte vendosur në Siri, ku në mënyrë aktive kishte punuar për kryetarin Asad. Në këtë drejtim ai i kishte shfrytëzuar kontaktet e shumta me qarqet e caktuara terroriste në Evropë në drejtim të mënjanimit të armiqve politikë të Sirisë. „Carlos“ akuzohet për vrasjen e gjithsej 83 personave. Këto vrasje ai i kishte kryer kryesisht gjatë viteve ’70 dhe ’80. Në fund të karierës së vet terroriste „Revolucionari Profesionalist“ në vitin 1994 ishte rrëmbyer në Sudan: „me një gjilpërë më kanë vënë nën narkozë dhe ashtu pa vetëdije më kanë mbyllur në një karton të paketuar dhe më kanë sjellë në Francë“. Në shtator të vitit 1997, për veprat e kryera penale Gjykata Penale e Parisit i shqipton „Carlosit“ dënimin e merituar me burg të përjetshëm. 567Organisation of Petroleum Exporting Countries - ishte themeluar në shtatortë vitit 1960. Ky sulm duhet shikuar në kontekst të luftës arabo-izraelite, të njohur me emrin „Lufta e Tetorit“ dhe pasojave të shkaktuara nga ajo. Ndërsa shkak i drejtpërdrejtë i këtij sulmi kishte qenë ulja e çmimit të naftës së papërpunuar nga koncernet e ndryshme ndërkombëtare. Me gjithë bashkimin institucional të vendeve kryesore, eksportuese të naftës, organizata e OPEC-ut deri në fillim të viteve ‘70 nuk ishte edhe gjithaq efektive. Ky pasivitet i saj kishte ndikuar në paraqitjen e parregullsive të shumta, të karakterizuara me oferta masive joformale me çmime tejet të ulëta të naftës së papërpunuar nga disa prodhues. Mirëpo, menjëherë pas luftës arabo-izraelite të tetorit kjo situatë kishte ndryshuar në mënyrë drArmatike. Ndërprerja e eksportimit të naftës arabe dhe ngritja e njëanshme e çmimit të saj nga anëtarët e OPEC-ut (1973) kishin ndikuar në fitime të mëdha financiare të korporatave të ndryshme të naftës të shpërndara kudo në botë që nga koha e tregut të pakontrolluar. Nga kjo rritje e çmimit të naftës, që kishte pasuar në janar të vitit 1974, kishin përfituar edhe qeveritë anëtare të shteteve të OPEC-ut, të cilat në përpjesëtim me ato rritje të çmimeve e kishin rritur edhe pjesën e tyre të fitimit (në formë të tatimit nga 2 në 9 dollarë amerikanë për barel). Nga kjo rritje e çmimit të naftës dhe tatimit përpjesëtimor të saj, kishin përfituar edhe shtetet anëtare të OPEC-ut në aspektin e participimit të tregut botëror. Megjithëse shpresohej, lufta e tetorit nuk e kishte sjellë revolucionarizim e botës arabe, i cili do të përfundonte me një konfrontim të plotë me „imperializmin amerikan“ dhe Izraelin. Përkundrazi, në qershor të vitit 1974 „Këshilli Kombëtar Palestinez“ e kishte shfaqur gatishmërinë e vet për pjesëmarrje në çdo forum ndërkombëtar, në të cilin do të diskutohej zgjidhja e problemit palestinez dhe e themelimit të shtetit të tyre në një pjesë të Palestinës. Në tetor të vitit 1974 në një konferencë të shefave të shteteve arabe në Rabat, OÇP-ja ishte njohur si përfaqësuese legjitime e popullit palestinez. Kjo kishte ndikuar në formimin e një „fronti refuzues“ nga lëvizjet e ndryshme palestineze. Ky front gjatë një kohe ishte udhëhequr nga „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“, i cili i kishte bazat e veta në Irak, Libi, Jemenin Jugor, Algjeri, në Liban si dhe në disa territore të pushtuara palestineze. Në vitin 1972 kjo organizatë e kishte vendosur pezullimin e operacioneve luftarake jashtë territoreve të pushtuara palestineze. Mirëpo, në kuadër të saj ishte themeluar një fraksion i udhëhequr nga Wadi Haddad, i cili kishte vendosur (deri në vitin 1976) t’i vazhdonte në mënyrë të pavarur operacionet luftarake. Ky fraksion e kishte organizuar këtë sulm në Vjenë. Më gjerësisht shih: John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Nahost - Terror und Österreich, Die Zeit 19. 10. 1973, ÖIIP, Laxemburg 1991, f. 20.


i delegacionit të Libisë. Pas pushtimit të ndërtesës dhe rrëmbimit të 62 personave,

ndër të cilët edhe 11 ministra të shteteve të ndryshme dhe disa zyrtarë të lartë

ndërkombëtarë, terroristët kishin kërkuar një aeroplan, me qëllim të largimit të për-

bashkët të tyre (së bashku me personat e rrëmbyer) nga Austria. Ata gjithashtu

kishin kërkuar detyrimisht leximin në intervale të caktuara kohore të një komu-

nikate në radio dhe në mjetet e tjera të informimit publik austriak.

Detajet e zhvillimit të këtij aksioni janë të përshkruara hollësisht në aktet

gjyqësore. Në to janë përshkruar edhe kontaktet dhe format e tjera të bashkëpunim-

it të vendosur në mes Fraksionit të Armatës së Kuqe gjermane dhe fraksionit të

udhëhequr nga Wadi Haddad të Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës. Sipas

provave në dispozicion, terroristi Carlos i deklaruar si anëtar i Frontit Popullor për

Çlirimin e Palestinës, kishte komanduar grupin terrorist, të quajtur „Ushtria e

Revolucionit Arab“ gjatë kryerjes së aksionit në Vjenë. Qëllimi kryesor i këtij

sulmi kishte qenë sensibilizimi i shteteve eksportuese të naftës ndaj gjendjes së

mjerë të popullit palestinez568.

Sipas planit të paraparë, duheshin rrëmbyer të gjithë ministrat e pranishëm në

ndërtesë dhe sa më shumë zyrtarë ndërkombëtarë me qëllim të ndikimit më të lehtë

të tyre për largim të papenguar nga Austria. Një largim i tillë duhej bërë vetëm me

një aeroplan, i cili do të ofrohej në dispozicion. Ministrat e rrëmbyer pastaj mund të

liroheshin vetëm në rast të shprehjes publike të qëndrimit zyrtar propalestinez, nga

ana e qeverive të tyre. Një qëndrim i tillë politik, ishte kërkuar që të publikohej në

mënyrë të përsëritur në mjetet e informimit publik. Sipas këtij plani dhe deklarimit

të terroristëve, ministrat e Naftës të qeverive të Arabisë Saudite dhe Iranit, për shkak

të qëndrimeve properëndimore të shteteve të tyre, duheshin likuiduar menjëherë.

Mirëpo plani për vrasjen e ministrave të Arabisë Saudite dhe Iranit nuk

ishte realizuar. Si duket ky plan, ishte ndërprerë menjëherë pas uljes së aeroplanit

në Algjer. Carlosi kishte urdhëruar kursimin e jetës së ministrave në fjalë për arsye

financiare. Në një dokument të papublikuar të kryeministrit austriak thuhet Carlosi

për lirimin e ministrave në fjalë kishte kërkuar nga 10 milionë dollarë569. Dy muaj

më vonë, i ati i Carlosit, në një intervistë dhënë televizionit francez kishte shp-

jeguar se aksioni kundër OPEC-ut në Vjenë ishte bërë me kërkesën e kryetarit të

Algjerisë, Boumedienne, i cili e kishte financuar këtë aksion me 50 milionë dol-

larë „me qëllim të pengimit të kërkesës së Arabisë Saudite për zvogëlimin e çmim-

it të naftës“570.

John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Nahost - Terror und Österreich, Österreichisches Institut für internationale Politik (ÖIIP), Laxenburg 1991, f. 55. 569Kreisky - Archiv, Box 872, Krahaso: John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Nahost - Terror und Österreich, Österreichisches Institut für internationale Politik (ÖIIP), Laxenburg 1991, f. 46 - 5. 570Harald Irnberg. Die Terrormultis, Jugend und Volk, München 1976, f. 118 - 119.

568


323 :.

Menjëherë pas pushtimit të ndërtesës, terroristët e kishin caktuar ministrin

algjerian të Naftës si ndërmjetësues në bisedime me autoritetet austriake. Kërkesat

e parashtruara nëpërmjet këtij ndërmjetësuesi kishin qenë përafërsisht të njëjta me

planin e zbuluar paralelisht me fillimin e sulmit terrorist:

- Në mjetet e informimit publik, e sidomos në Radion Austriake, të lexo-

het çdo dy orë komunikata e shkruar në gjuhën frënge571;

- Ofrimin e një autobusi me qëllim të udhëtimit deri në aeroportin e

Vjenës, në Schwechat;

- Ofrimi i një aeroplani të tipit DC-9, në pozicion startues572.

Me qëllim të shpëtimit të jetës së personave të rrëmby-

er, autoritetet austriake në bashkëpunim me subjektet tjera

ndërkombëtare, kishin ofruar një aeroplan me qëllim të

largimit të personave të rrëmbyer, të cilët mbaheshin si peng-

je dhe rrëmbyesve të tyre nga Austria. Si kusht për largimin e

tyre, ishte kërkuar shmangia e gjakderdhjes nga ana e terror-

istëve dhe lirimi i pakusht i të gjithë personave të rrëmbyer,

pra jo vetëm i shtetasve austriakë, të cilët e dëshmojnë vend-

Legjenda e terrorizmitbanimin e tyre në Austri. Në këtë

mënyrë, nga 62 persona të

rrëmbyer, 29 prej tyre ishin liruar menjëherë. Ndërkaq, 33 per- ndërkombëtar CARLOS

571 Komunikata e përsëritur çdo të dytën orë nga Radioja Austriake ishte: - Të gjitha shtetet arabe duhen marrë vendim për njohjen e tri vendimeve të konferencës së shefave të shteteve arabe në Khartum: nuk ka bisedime, nuk ka marrëdhënie dhe nuk ka njohje te „shtetit agresor cionist të Izraelit“. - Në mënyrë publike duhet të dënohet çdo qëndrim, vëndim ose planifikim për veprim të kundërt dhe dyfytyrësh me vendimet e marra në Khartum. - Marrëveshja tradhtare e Sinait dhe vendimi për rihapjen e kKanalit të Suezit duhen të anulohen. Në këtë mënyrë, armatës heroike arabe të Egjiptit duhet ofruar sërish mundësinë për vazhdimin e fitoreve të arritura gjatë luftës së tetorit dhe si e tillë krah për krah me armatat e tjera arabe ta vazhdojë luftën totale çlirimtare. - Të gjitha përpjekjet për sjelljen e shteteve arabe dhe popullit palestinez në tryezën e bisedimeve me armikun duhet ndaluar. - Uniteti i shteteve arabe duhet të vazhdojë i papenguar drejtë bashkimit të tyre të plotë. Kështu, sikurse Iraku dhe Siria, ashtu Libia, Tunizia dhe Algjeria duhet të bashkohen në një shtet. Pastaj, shtetet arabe të Gjirit duhet të bashkohen me Jemenin Verior dhe atë Jugor, Egjipti me Sudanin etj. - - Në aspektin e pasurisë së naftës duhet të proklamohet vendimi mbi respektimin e parimit të pavarësisë së plotë të shteteve prodhuese të naftës mbi pasuritë e tyre natyrore dhe resurset financiare. Kjo duhej të bëhej paralelisht me shtetëzimin e monopoleve të naftës dhe zhvillimin e një politike të tillë që do t’u mundësonte popujve arabë shfrytëzimin e mjeteve të realizuara nga shitja e naftës për zhvillimin dhe forcimin e pavarësisë së tyre. Në këtë mënyrë, mund t’u ndihmohet edhe shteteve të botës së tretë që t’i tejkalojnë vështirësitë e tyre ekonomike. Mirëpo, këto ndihma duhet kushtëzuar me përkrahjen e rezistencës palestineze dhe frontit të përbashkët arab. - Lidhur me konfliktin në Liban, duhet të merret një qëndrim i qartë dhe të gjykohet komploti fetar i organizuar nga forcat reaksionare cioniste dhe ato amerikane. Në Liban duhet përkrahur forcat kombëtare arabe dhe ato palestineze të vendosura atje. The Arm of the Arab Revolution Vienna, 21/XII/75

Profil, 23. 12. 1975, f. 12, John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Nahost - Terror und Österreich, ÖIIP, Laxenburger internationale Studien, Laxenburg 1991, f. 55.

572


sona të tillë, së bashku me grupin terrorist, kishin fluturuar në drejtim të

Algjerisë573. Pas uljes së aeroplanit në Algjer, ishin liruar disa persona të rrëmbyer

dhe ishte dërguar në një spital terroristi i plagosur gjerman. Pastaj aeroplani kishte

fluturuar në drejtim të Libisë. Në Tripoli ishte liruar edhe një numër tjetër i person-

ave të rrëmbyer, në mesin e të cilëve edhe ministri algjerian i Naftës dhe ai i Libisë.

Pas qëndrimit disaorësh në Tripoli, në mëngjesin e datës 23.12.1975, aeroplani

ishte kthyer përsëri në Algjer. Sipas versionit zyrtar, pas premtimeve për largimin

e lirë të terroristëve nga Algjeria, ata i kishin liruar të gjithë personat e rrëmbyer,

ndër të cilët edhe ministrin e Arabisë Saudite dhe atë të Iranit574.

Shtetet anëtare të OPEC-ut: Algjeria, Indonezia, Irani, Iraku, Kuvajti, Libia, Nigeria, Katari, Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Venezuela. Që nga themelimi i saj më 14 Dhjetor 1960 në Bagdad, OPEC e ka selinë e vet në Vjenë

Edhe pse autorët e kësaj vepre spektakulare terroriste gjatë të gjitha fazave

të tyre aksionare kishin manifestuar kërkesa të qarta politike, prapëseprapë mund

të thuhet se në këtë rast, motivi qendror për veprim terrorist kishte qenë i natyrës

financiare. Sipas dëshmive të depozituara, si shpërblim për kryerjen e suksesshme

të këtij aksioni (dhe lirimin e ministrave) nga Arabia Saudite, Irani dhe Algjeria

terroristët kishin pranuar shumën prej 50 milionë dollarëve. Sipas disa versioneve

të tjera, ata kishin marrë madje 200 milionë dollarë575.

Komunikata e datës 21. 12. 1975 e Qeverisë Austriake Pas zbritjes nga aeroplani, grupi terrorist ishte dërguar në një pallat. Autoritetet arabe i kishin injoruar kërkesat austriake për dorëzimin e grupit terrorist. Më 31 dhjetor ata ishin larguar në drejtim të Libisë. Akti OPEC, Gjykata Penale, Vjenë. 575Harald Irnberg. Die Terrormultis, Jugend und Volk, München 1976, f. 118 - 119.

573 574


3. Sulmi kundër një sinagoge në Vjenë

325 :.

Më datën 22.03.1979, në orën 21:58, në oborrin e një sinagoge, afër qen-

drës së qytetit të Vjenës, kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm. Sipas rezultateve

të hetimeve, mjeti shpërthyes kishte qenë i përbërë nga 500 gramë eksploziv plas-

tik që ishte aktivizuar me një mekanizëm të kurdisur kohor. Ky mjet shpërthyes

ishte sjellë nga autorë të panjohur dhe ishte fshehur pas një dërrase të vjetër, e cila

gjendej në oborrin e një sinagoge në Vjenë. Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëm

nuk ishte dëmtuar asnjëri nga 50 banorët e ndërtesës së sulmuar. Ky sulm terrorist

kishte prishur qetësinë e natës dhe kishte shkaktuar vetëm dëme të vogla materi-

ale. Njëzet minuta më vonë, në një agjenci të lajmeve franceze kishte telefonuar

një person, i cili në emër të „Shqiponjave të Revolucionit Arab“ kishte marrë

përgjegjësinë për sulmin e kryer terrorist në Vjenë.

4. Atentati kundër Heinz Nittel

Më 01.05.1981, një komando e Këshillit Revolucionar të Al-Fatahut (emër

i përdorur nga grupi i Abu Nidalit), kishte kryer një atentat kundër Heinz Nittel, i

cili ishte Kryetar i Shoqatës për Miqësi Austro-Izraelite dhe njëkohësisht Kryetar

i Këshillit të Qytetit të Vjenës. Disa minuta pas kryerjes së vrasjes, Ambasada

Austriake në Paris kishte pranuar një shkresë në të cilën ishte akuzuar viktima si

„agjent sionist“, që kishte shërbyer si urë lidhëse në mes Arafatit, qeverisë austri-

ake dhe shtetit sionist. Në vazhdim të asaj shkrese „Këshilli Revolucionar i Al-

Fatahut“, kishte kërkuar nga qeveria austriake ndërprerjen e përzierjes së saj në

çështjet e popullit palestinez. Në fund ishte bërë thirrje për ndërprerje të menjëher-

shme të kontakteve në mes qytetarëve arabë dhe armiqve të tyre sionistë.

Pas zhvillimit të gjithanshëm të hetimeve, autoritetet austriake kishin bur-

gosur dy palestinezë, Hisham Mohamed Rajeh dhe Bahij Younis. Rajeh ishte

akuzuar për kryerjen e vrasjes së Heinz Nittel dhe për sulmin e armatosur kundër

besimtarëve të një sinagoge në Vjenë. Për veprat e kryera penale, Rajeh ishte

dënuar me burg të përjetshëm, ndërsa Bahij Younis ishte dënuar në cilësinë e

bashkautorit të veprës penale me 20 vjet burgim.

5. Sulmi i dytë kundër një sinagoge në Vjenë

Më 29.08.1981, dy terroristë palestinezë e kishin sulmuar një sinagoge në

Vjenë, duke hedhur granata dore dhe duke zbrazur breshëri plumbash në drejtim

të besimtarëve të saj. Gjatë këtij sulmi, ishin vrarë dy qytetarë dhe ishin plagosur


23 të tjerë, ndër të cilët edhe dy zyrtarë të policisë. Pas përfundimit të këtij sulmi,

në lokalet e Ambasadës Austriake në Paris, sërish ishte paraqitur një komunikatë e

nënshkruar nga „Palestine National Liberation Movement Al - Fath /

Revolutionary Council“ (prezantim karakteristik i Grupit të Abu Nidalit), me të

cilën ishte marrë përgjegjësia për sulmin e përgjakshëm në Vjenë.

Lidhur me këtë ngjarje, organet e hetuesisë austriake posedojnë edhe një

dokument, respektivisht një analizë politike, e cila e kishte sqaruar hollësisht qël-

limin politik të këtij sulmi. Ky sulm kishte për qëllim destabilizimin politik të

Austrisë, detyrimin e kryeministrit austriak, Kreisky, për ndërprerjen e përpjekjeve

të filluara në drejtim të gjetjes së rrugës paqësore për zgjidhjen e problemit

palestinez si dhe diskreditimin ndërkombëtar të Organizatës për Çlirimin e

Palestinës. Autorët e kësaj vepre penale, Marvan Hasan i njohur me emrin Jusef

Ali, dhe Hisham Mohamed Rajeh (të akuzuar edhe për vrasjen e Kryetarit të

Këshillit të Qytetit të Vjenës, Heinz Nittel) ishin zbuluar, burgosur dhe dënuar në

mënyrë të merituar.

6. Sulmi terrorist në aeroportin e Vjenës

Tri ditë para Vitit të Ri 1985, aeroporti i Vjenës në Schwechat, kishte qenë

objekt i një sulmi të fuqishëm terrorist. Më 27.12, në orën 09:07 minuta, një

komando terroriste palestineze nga pozicione të ndryshme në aeroport, kishte hed-

hur katër granata dore në turmën e udhëtarëve të tubuar para sportelit të agjencisë

izraelite të fluturimit El Al. Pas rrëmujës së shkaktuar, ata kishin ndezur edhe një

bombë mjegulluese dhe në drejtim të personave të tmerruar, kishin filluar t’i

zbraznin automatikët e tyre. Bilanci i këtij sulmi tragjik kishte qenë: katër qytetarë

të vrarë dhe 45 të plagosur, ndër të cilët edhe tre policë. Gjatë shkëmbimit të zjar-

rit me policinë, ishte vrarë edhe një terrorist (Abdel - Aziz Merzoughi) dhe dy të

tjerë ishin plagosur. Këta terroristë, të quajtur Mongi Ben Abdallah Saadaoui dhe

Ben Ahmed Chaoval, kishin pranuar se janë anëtarë të grupit të Abu Nidalit. Më

21.05.1987 Gjykata Penale e Vjenës atyre u kishte shqiptuar dënimin me burg të

përjetshëm.

Ky aksion terrorist paraqet edhe fundin e sulmeve terroriste të kryera nga

grupet palestineze në territorin austriak. Në të njëjtën kohë, kur ishte kryer sulmi

terrorist në Schwechat, me të njëjtën taktikë ishte sulmuar edhe aeroporti i Romës.

Mirëpo atje bilanci kishte qenë shumë më tragjik: 13 persona të vrarë. Zgjedhja e

këtyre kryeqyteteve për sulme terroriste kishte të bënte me faktin se qeveritë e

këtyre dy shteteve kishin vendosur kontakte me udhëheqjen e OÇP-së dhe kishin


327 :.

punuar në drejtim të integrimit të kësaj organizate palestineze në konferencat e

ndryshme ndërkombëtare, që zhvilloheshin me qëllim të gjetjes së zgjidhjes paqë-

sore të konfliktit arabo-izraelit.

Si organet austriake, ashtu edhe ato italiane gjatë zhvillimit të hetimeve të

tyre kishin zbuluar edhe disa të dhëna, të cilat tregonin për mundësinë e përzierjes

së Libisë në këto sulme terroriste. Agjencia e Lajmeve të Libisë „Jana“ i kishte fes-

tuar vrasjet në Vjenë dhe Romë si „vepra të martirëve nga Sabra dhe Shatila“.

Pastaj pasaportat, me të cilat ishin shërbyer terroristët në Vjenë, kishin qenë të dy

punëtorëve tunizianë, të punësuar përkohësisht në Libi. Në bazë të këtyre dësh-

mive, më 07.01.1986 ShBA-të kishin marrë vendimin për izolimin e plotë të

Libisë. Sipas presidentit të atëhershëm të ShBA-së, Regan „vrasjet në Vjenë dhe

Romë, janë vrasjet e fundit të një serie brutale terroriste, të kryera me ndihmën e

Gadafit“576.

7. Taktika e sulmeve terroriste palestineze në Austri

Krahas sulmeve individuale kundër personave të caktuar publikë (Nittelit),

terroristët palestinezë kishin ndërmarrë edhe sulme në grup kundër numrit të madh

të personave (në aeroportin e Vjenës) si dhe ishte praktikuar taktika e rrëmbimit të

personave. Këtu është fjala për përpjekjet për rrëmbimin e disa personave në një

sinagogë të Vjenës (1981) dhe rrëmbimin masiv të personave, që kishte ndodhur

në vitin 1975 në selinë e OPEC-ut në Vjenë.

Në tërësi janë ndriçuar qëllimet dhe përkatësia ideologjike e autorëve

palestinezë të sulmeve terroriste në Austri. Mirëpo, nuk është arritur burgosja e të

gjithë autorëve të sulmeve të tilla në Austri. Autoritetet austriake kishin arritur të

burgosnin vrasësit e Kryetarit të Këshillit të Qytetit të Vjenës, Nittelit, sulmuesit e

Sinagogës në Vjenë dhe ata të aeroportit të Vjenës.

Gjatë kryerjes së disa sulmeve terroriste në Austri, kishin marrë pjesë edhe

disa terroristë jopalestinezë. Kështu, sulmin kundër selisë së OPEC-ut në Vjenë, e

kishte planifikuar Vadi Hadat (udhëheqës i një fraksioni të Frontit Popullor për

Çlirimin e Palestinës), ndërsa komandant i aksionit kishte qenë legjenda terroriste,

Carlos. Në kryerjen e këtij sulmi multietnik terrorist, që kishte vepruar në interes

të FOÇP-së, kishin marrë pjesë edhe disa terroristë gjermanë.

576 Hippler J./Lueg A. Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Köln 1987, f. 93.


SULMET E TERRORISTËVE ARMENË NË AUSTRI

Në territorin austriak, terroristët armenë kishin sulmuar vetëm përfaqësue-

sit diplomatikë të shtetit turk. Këto sulme dëshmojnë për urrejtjen dhe egërsinë e

konfliktit historik, që ekzistonte në mes popullit armen dhe shtetit turk. Më

22.10.1975, terroristët armenë e kishin vrarë ambasadorin turk në Austri, Danip

Tunaligyl. Pastaj, më 20.06.1984, në Vjenë ishte vrarë edhe një përfaqësues i lartë

diplomatik i shtetit turk, ndërsa pesë muaj më vonë, me vrasjen e ambasadorit turk

në Kombet e Bashkuara, kishin përfunduar sulmet e terroristëve armenë në Austri.

1. Vrasja e ambasadorit Tunligyl

Të mërkurën, më 22.10.1975, në orën 11:50, para Ambasadës Turke në

Vjenë, e cila gjendet në rrugën „Prinz Eugen“ ishte ndalur një veturë e tipit

Mercedes. Nga ajo kishin dalë tre persona, të cilët me rrëmbim kishin shkuar drejt

derës hyrëse të Ambasadës Turke. Me të hyrë në ambasadë, terroristët e kishin çar-

matosur zyrtarin turk të sigurimit dhe në bazë të udhëzimit të tij kishin arritur deri

te zyra e ambasadorit turk në Austri, Danip Tunaligyl. Ky, si duket, kishte qenë i

alarmuar, por nga pamundësia e tij që të largohej ishte përpjekur të shpëtonte, duke

u fshehur pas një tryezë të punës. Mirëpo, terroristët e pamëshirshëm e kishin gje-

tur ambasadorin e fshehur nën tryezë dhe në kokën e tij kishin zbrazur disa plum-

ba nga një revole e kalibrit 9-mm. Pastaj terroristët ishin larguar nga ndërtesa dhe

duke ikur, jo larg vendit të ngjarjes, i kishin hedhur tri pistoletat. Njëra prej tyre

kishte qenë ajo me të cilën ishte kryer vrasja e ambasadorit, ndërsa dy të tjerat

kishin qenë revole të reja automatike. Disa metra më larg, në zonën e parkut të njo-

hur Belvedere, ishin hedhur edhe disa pjesë të veshmbathjes, në të cilat ishin zbu-

luar gjurmët e gjakut të ambasadorit dhe barutit.

Një ditë më vonë, gazeta austriake „Kronen Zeitung“ kishte njoftuar për

vrasjen e parë politike në Austri që nga viti 1934. Menjëherë pas kësaj vrasjeje në

Vjenë, atentatorët armenë kishin vrarë edhe ambasadorin turk në Paris. Spekulimet

e filluara lidhur me autorët e mundshëm të këtyre atentateve, ose ato lidhur me

motivin, gjegjësisht qëllimin e tyre politik, ishin ndërprerë pas paraqitjes në Nju-


329 :.

Jork të një komunikate të “Komandos së Drejtësisë për Gjenocidin e Armenisë”

(JCAG - Justice Commandos of Armenien Genocide), me të cilën ishte marrë

përgjegjësia për vrasjen e ambasadorit turk në Vjenë, Tunaligyl. Edhe përkundër

marrjes së përgjegjësisë për këtë vrasje, identiteti i atentatorëve deri tash ende nuk

është zbuluar.

Në kontekst të kësaj vrasjeje, është me rëndësi të përmendet edhe fakti se

diplomati turk, Oktay Cirit, i cili deri në kohën e vrasjes së ambasadorit Tunaligyl

kishte punuar në Ambasadën Turke në Vjenë, ishte vrarë katër muaj më vonë (më

16.02.1976), në Bejrut.

2. Sulmi kundër Erdogan Özen

Më 20.06.1884 (përsëri ditë e mërkurë) para orës tetë të mëngjesit, atasheu

turk për Punë dhe Çështje Sociale, Erdogan Özen, ishte nisur nga banesa e vet me

veturën zyrtare të tipit “Honda Accort” për në vendin e tij të punës. Nga fakti se

personeli diplomatik turk ishte bërë objekt i sulmeve të ndryshme terroriste, për

shkaqe sigurie ishte vendosur shfrytëzimi i makinave zyrtare pa shenjën dalluese

diplomatike, ashtu si duhet vepruar në rrethana normale, sipas të drejtës ndërkom-

bëtare.

Si zakonisht edhe këtë ditë, Erdogan Özen, 50 vjeç, që ishte emëruar në një

detyrë të re dhe së shpejti duhet të kthehej në Turqi, kishte marrë në shërbim

veturën zyrtare, e cila në dukje të jashtme ishte krejtësisht private dhe kishte këto

tabela normale të regjistrimit “W-339.259”. Në orën 08:30, Özen kishte arritur

para ndërtesës së Ambasadës Turke në Vjenë dhe si zakonisht e kishte parkuar

veturën e vet në vendparkimin e zakonshëm, që gjendej në rrugën

„Theresianumgasse“. Me qëllim të mundësimit të parkimit të papenguar të veturës,

roja policore e ambasadës, Leopold F., që ishte njëherit edhe polic i Njësisë

Speciale Austriake, i kishte ndaluar dy makina të rastësishme, të cilat ishin duke

kaluar në atë drejtim. Në çastin kur Erdogan Özen kishte parkuar makinën e tij,

kishte ndodhur një shpërthim i tmerrshëm. Makina e Erdogan Özen ishte hedhur

në ajër dhe tërësisht e shkatërruar kishte rënë përsëri në tokë. Pas shuarjes së zjar-

rit, zyrtarët e kishin konstatuar identitetin e trupit të djegur të atasheut turk, mbi të

cilin ishte gjetur edhe një pistoletë e kalibrit 6,35 mm. Roja policore e ambasadës,

polici austriak, Leopold F. 62 vjeç, ishte gjetur i shtrirë në rrugë dhe pa ndjenja.

Rrobat dhe një pjesë e lëkurës së këtij polici kishin pësuar djegie të një shkalle të

lartë. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin pësuar plagë të lehta trupore edhe pesë

kalimtarë të rastit dhe ishin thyer xhamat e të gjitha ndërtesave dhe makinave të


parkuara në afërsi. Përgjegjësinë për këtë sulm terrorist e kishte marrë Armata

Revolucionare e Armenisë (ARA). Nuk ekzistojnë informacione lidhur me iden-

titetin personal të autorëve të këtij sulmi terrorist.

Pas zhvillimit intensiv të hetimeve, ishte verifikuar fakti se bomba që kishte

shpërthyer në veturë kishte qenë e montuar disa kohë para shpërthimit të saj. Vendi

i mundshëm i montimit të saj kishte qenë autoparku para banesës së Erdogan

Özenit. Sipas rezultatit të hetimeve, ky „diplomat turk“, në realitet kishte qenë

zëvendës i shefit të Sigurimit Sekret Turk „MIT“ (Milli Istiibarat Tescilati), i cili

kishte qenë i angazhuar për luftimin e kontrabandës së armëve nga territori austri-

ak.

3. Atentati kundër Enver Ergun

Më 19.11.1984, gjatë udhëtimit me veturë për në vendin e tij të punës, nga

persona të panjohur ishte vrarë Enver Ergun, ambasador i Turqisë në Kombet e

Bashkuara dhe zëvendësdrejtor i Shërbimit për Çështje të Zhvillimit Ekonomik në

organizatën ndërkombëtare UNIDO. Si çdo ditë tjetër edhe këtë të hënë, Ergun

Enver kishte ecur me makinë në rrugën e zakonshme, e cila shpinte deri te selia e

Kombeve të Bashkuara në Vjenë. Mirëpo, këtë ditë ai kishte qenë i mbikëqyrur në

çdo çast nga vrasësit e tij.

Në orën 09:21 minuta, vetura e diplomatit turk kishte arritur deri në afërsi

të udhëkryqit Schottenkreuzung. Kur këtu kishte filluar të mbyllej semafori, edhe

diplomati turk e kishte ndalur veturën e tij. Pas kësaj veture të shërbimit diplomatik

me numër „WD 8.001“, në të cilën ishte vetëm shoferi i saj, diplomati Enver

Ergun, ishte ndalur edhe një makinë tjetër nga e cila kishte zbritur një person, i cili

me gjakftohtësi ishte afruar afër makinës së diplomatit turk dhe para syve të shumë

dëshmitarëve kishte nxjerrë një pistoletë nga brezi dhe kishte zbrazur gjashtë

plumba në kokën e diplomatit turk, Enver Ergun. Pastaj vrasësi mbi trupin e përg-

jakur të viktimës së tij e kishte hedhur një letër në të cilën shkruante „A.R.A.“ dhe

me nxitim ishte kthyer në makinë me të cilën ishte larguar nga vendi i ngjarjes.

Sipas të dhënave autopsisë, secili nga plumbat e zbrazur në kokën e diplo-

matit turk kishte qenë vdekjeprurës. Kjo, njëherit kishte qenë edhe një dëshmi

reale, e cila tregonte për nivelin profesional të vrasësit. Mirëpo, çuditërisht asnjëri

nga shumë dëshmitarët e rastit nuk kishte qenë në gjendje ta përshkruante vrasësin

ose makinën me të cilën ai ishte larguar.

Pas vrasjes së Erdogan Özen, që kishte ndodhur në Vjenë, vetëm gjashtë

muaj më parë, sipas këshillave të shërbimit të sigurimit, Enver Ergun gjatë shkuar-


331 :.

jes dhe ardhjes së tij nga puna kishte filluar ta praktikonte shfrytëzimin e rrugëve

të ndryshme. Mirëpo, makina dhe regjistrimi i saj, me gjithë këshillat e përsëritu-

ra, nuk ishin ndërruar. Kjo moskujdesje mund të ketë qenë fatale për jetën e

ambasadorit, Enver Ergun. Lidhur me autorin e kësaj vepre kriminale nuk ekzisto-

jnë të dhëna të tjera.


SULMET TERRORISTE ISLAMIKE NË AUSTRI

Deri tani, në territorin austriak nga aktorë të ndryshëm islamikë janë kryer

katër sulme terroriste. Gjatë dy sulmeve të para ishin minuar përfaqësitë e

ndryshme franceze në Vjenë, ndërsa sulmi i tretë ishte kryer, duke e rrëmbyer një

aeroplan francez, i cili kishte fluturuar nga Vjena (Schwechati) në drejtim të

Teheranit. Sulmi i katërt, është vrasja e tre udhëheqësve kurdë në Vjenë.

1. Sulmi kundër përfaqësive franceze në Vjenë

Më 19.04.1982 ishte kryer sulmi i parë terrorist islamik në Austri. Në orën

00:30 minuta në pjesë të ndryshme të kryeqytetit austriak kishin shpërthyer dy

bomba. Njëra kishte qenë e montuar para ndërtesës së Ambasadës Franceze në

Vjenë, ndërsa tjetra kishte shpërthyer afër zyrës së përfaqësisë „Air France“,

gjithashtu në Vjenë.

Shpërthimi i parë kishte ndodhur afër zyrës së përfaqësisë „Air France“ në

Kärtner Strasse. Nga pasojat e detonimit të fuqishëm ishin thyer xhamat e shumë

ndërtesave përreth. Në çastin kur në vendin e ngjarjes kishin arritur ekipet e para

policore ishte dhënë alarmi për sulmin tjetër terrorist. Në rrugën Technikerstrasse,

e cila gjendet afër sheshit Schwarzenberg, para hyrjes në ndërtesën e Ambasadës

Franceze kishte shpërthyer një mjet edhe më i fuqishëm. Në asnjërin nga këto

vende të ngjarjes nuk ishte evidentuar ndonjë gjurmë, e cila do të kishte sjellë iden-

tifikimin e aktorëve të dëmeve të shkaktuara materiale. Madje as roja e angazhuar

policore dhe sigurimi i brendshëm i Ambasadës Franceze nuk kishin vërejtur ndon-

jë gjë të dyshimtë deri në çastin e shpërthimit të bombave.

Në të njëjtën ditë, me një thirrje anonime telefonike, ishte njoftuar redaksia

e gazetës së përditshme austriake „Kurier” dhe Ambasada Franceze në Vjenë, për

sulmet e kryera „në emër të të vdekurve myslimanë”.

2. Një sulm i pasqaruar terrorist

Më 21.04.1982, gjatë kryerjes së detyrës zyrtare ishte sulmuar polici austri-

ak i angazhuar në sigurimin e zyrës së atasheut ushtarak francez në Vjenë. Një per-

SULMET TERRORISTE ISLAMIKE NË AUSTRI

333 :.

son i paidentifikuar, duke i shqiptuar disa fjalë arabe, me një mjet të fortë e kishte

goditur në kokë policin dhe ishte larguar pa gjurmë nga vendi i ngjarjes. Në kon-

tekst të ngjarjeve dhe rrethanave të kohës, mendohet se ky sulm ishte kryer nga

autorët islamikë. Mirëpo, me asnjë provë nuk është sqaruar motivi ose qëllimi i

këtij sulmi terrorist.

3. Rrëmbimi i një aeroplani të kompanisë “Air France”

Më 27.08.1983, në orën 13:40 minuta, nga aeroporti i Vjenës në

Schwechat, sipas orarit të rregullt, kishte fluturuar në drejtim të Parisit aeroplani

“Boeing 727” i kompanisë ajrore “Air France”. Në këtë aeroplan ndodheshin 106

udhëtarë, shumica e të cilëve kishin qenë shtetas austriakë dhe tetë anëtarë të

ekuipazhit. Aty rreth orës 15:00, katër persona të armatosur, duke kërcënuar me

armë dhe duke zbatuar forma të tjera dhune, i kishin rrëmbyer udhëtarët dhe e

kishin detyruar kapitenin e aeroplanit që ta ndërronte kursin e fluturimit. Pas disa

minutash, aeroplani kishte aterruar në Gjenevë (Zvicër) pastaj në Katani (Itali),

ku ishte liruar një numër i udhëtarëve. Pas furnizimit me karburante, aeroplani

kishte fluturuar në drejtim të Damaskut (Siri). Pas një qëndrimi të shkurtër, aero-

plani kishte fluturuar në drejtim të Teheranit (Iran). Sipas të dhënave të mjeteve

të ndryshme të informimit, më 31.08.1983 në aeroportin e Teheranit ishin liruar

të gjithë udhëtarët e rrëmbyer dhe ekuipazhi i aeroplanit. Sipas dëshmive të udhë-

tarëve, dy nga rrëmbyesit gjatë tërë kohës e kishin mbajtur nga një granatë dore,

ndërsa një femër kishte qenë e armatosur edhe me një revolver. Ata mbi një ulëse

në aeroplan kishin vendosur një çantë, e cila vazhdimisht ruhej nga një terrorist

tjetër, në të cilën ndodheshin 30 deri në 40 granata. Lidhur me mundësinë e depër-

timit të kësaj sasie të armatimit në aeroplan, ekzistojnë vetëm disa versione të

paargumentuara. Rrëmbyesit e prezantuar si “Luftëtarë për Çlirimin e Islamit”,

duket se ishin burgosur në Teheran. Kërkesat e përsëritura zyrtare austriake dhe

ato franceze për njohjen e identitetit të rrëmbyesve, gjithmonë kishin mbetur pa

përgjigje. Sipas disa informacioneve, ky grup terrorist e kishte siguruar strehimin

e vet politik në Iran.

4. Vrasja e tre kurdëve në Vjenë

Me 13. 07. 1989, në katin e tretë të një banese private në rrugën „Linkën

Bahngasse“ të Vjenës ishin vrarë Sekretari Gjeneral i Partisë Demokratike Kurde

të Iranit Abdul Rahman Ghassemlou, zëvendësi i tij, Abdullah Ghaderi-Azar dhe

shtetasi austriak me prejardhje kurde, Fadel Raso.


Sipas disa publikimeve, përfaqësuesit e shtetit iranian kishin ardhur ilegal-

isht në Austri për të biseduar me përfaqësuesit kurdë lidhur me kërkesat e tyre për

autonomi politike në shtetin iranian. Pas dy takimeve të zhvilluara në një banesë

private, përfaqësuesit kurdë kishin shkuar nga hoteli “Hilton” në takimin e tretë

dhe atje ishin ekzekutuar me breshëri plumbash nga revolet “Beretta” dhe “Llame”

të kalibrit 7,65mm dhe “Beretta” të kalibrit 9mm Parabellum.

Pas vrasjes, ekzekutorët kishin shkuar në Ambasadën Iraniane në Vjenë.

Pas disa ditëve policia austriake ishte urdhëruar lejimin e largimit të personave të

dyshimtë nga (Ambasada Iraniane në Vjenë) Austria. Kështu, njëri prej komandan-

tëve të Gardës Revolucionare të Iranit, Pasdaran, ishte shoqëruar me përcjellje

policore deri në aeroport. Dyshohet se udhëheqësit kurdë ishin ekzekutuar nga

komandoja e përbërë nga Nasser Taghipoor, Ali Reza Asgari dhe Mahmood

Ahmadi Nejad - kryetari i tashëm i Iranit.

SULMET E EKSTREMISTËVE MAJTISTË NË AUSTRI

335 :.


Nuk ekzistojnë informacione lidhur me kontaktet ose format e tjera të

bashkëpunimit eventual në mes grupeve radikale majtiste austriake dhe atyre të

huaja terroriste. Madje skena radikale majtiste austriake, me gjithë ideologjinë e

përbashkët, nuk kishte treguar ndonjëherë simpati ose solidaritet me problemet e

grupeve ose organizatave të huaja terroriste. Nga ana tjetër, as këto të fundit nuk

kishin shfaqur ndonjë interesim të veçantë për themelimin e ndonjë kuadri terror-

ist në Austri.

Pavarësisht nga qëndrimet e tilla, grupet e ndryshme terroriste gjermane e

kishin trajtuar Austrinë si vend të përshtatshëm për strehim (zbulimi i disa bane-

save konspirative) dhe të preferuara për furnizim. Nga një parapëlqim i tillë ishte

sulmuar Administrata Komunale në Landeck të Tirolit me qëllim të sigurimit të

dokumenteve të ndryshme personale. Pastaj ishte plaçkitur një bankë në Vjenë dhe

ishte rrëmbyer industrialisti i njohur austriak, Palmer (i liruar pas pagimit të

shumës së kërkuar të parave). Ky aksion ishte kryer edhe me ndihmën e disa shte-

tasve austriakë.

1. Plaçkitja në Landek

Më 12 nëntor 1976 ishte plaçkitur Administrata Komunale në Landek të

Tirolit. Tre plaçkitës, të maskuar dhe të armatosur mirë, kishin hyrë në ndërtesën

e Administratës Komunale dhe, duke kërcënuar me armë, i kishin detyruar të punë-

suarit t’i dorëzonin të gjitha pasaportat „blanko” dhe vulat zyrtare. Pastaj plaçk-

itësit ishin larguar. Dyshimi se kjo vepër është kryer nga terroristët e mundshëm

gjermanë, është bazuar në faktin se disa pasaporta të vjedhur në Landek, ishin

shfrytëzuar nga disa anëtarë të organizatës terroriste gjermane Fraksioni i Armatës

së Kuqe.

2. Plaçkitja e një banke në Vjenë

Me qëllim të financimit të jetës konspirative dhe sigurimit të mjeteve për

mbrojtjen juridike të disa terroristëve të burgosur, më 13 dhjetor 1976 dy terroristë


të armatosur gjermanë e kishin plaçkitur një përfaqësi të Bankës së Austrisë, e cila

gjendej në rrugën Kärtner Straße të Vjenës. Pas marrjes së 350.000 shilingave, ter-

roristët ishin përpjekur të largoheshin nga banka. Mirëpo, vetëm disa hapa pas

largimit të tyre, ata ishin rrethuar nga forcat policore. Kështu kishte filluar një

shkëmbim i fuqishëm zjarri. Gjatë përpjekjes për të shpërthyer rrethimin, anëtarja

e Fraksionit të Armatës së Kuqe, Waltraud Boock, ishte shtypur nga një veturë

„Taxi” dhe menjëherë ishte arrestuar. Ndërkaq, terroristi i dytë, për të cilin

dyshohej se ishte bashkëshorti i zonjës Boock, kishte ikur duke e hedhur një pjesë

të parave të plaçkitura.

3. Sulmi kundër Drejtorisë së Policisë Federale të Vjenës

Me qëllim të ndikimit në lirimin e terroristes së burgosur Waltraud Boock, në

lokalet e Shërbimit të Komunikacionit të Drejtorisë së Policisë të Austrisë, që gjen-

det në Rossauer Kaserne të Vjenës, ishte vendosur një mjet shpërthyes. Mirëpo,

bomba e shpërthyer më 17.12.1976 kishte shkaktuar vetëm disa dëme të vogla mate-

riale dhe nuk kishte ndikuar në zhvillimin e procedurës penale kundër Waltraud

Boock. Më 10.10.1977, terroristja gjermane, Waltraud Boock, ishte dënuar me 12

vjet e 6 muaj burgim. Pas vuajtjes dhjetëvjeçare të dënimit, më 13.05.1987 ishte

marrë vendimi për lirimin e parakohshëm dhe dëbimin e saj nga Austria.

4. Rrëmbimi i Palmersit

Më 09.11.1977, një komando e Lëvizjes “2 Qershori”, e kishte rrëmbyer në

Vjenë industrialistin e njohur austriak, Walter Michael Palmers. Pas përfundimit të

punës në orën 19:00, Palmersi e kishte vozitur një bashkëpunëtor të tij deri në

Triester Straße dhe menjëherë ishte kthyer rrugës për në shtëpi në lagjen Währing

të Vjenës. Para shtëpisë së vet, Palmersi e kishte parkuar makinën dhe në çastin

kur kishte zbritur nga Golfi i zi ishte rrëmbyer nga dy persona të maskuar dhe të

armatosur. Pas vozitjes agresive disaminutëshe, industrialisti Palmers me sy të

mbyllur dhe duar të lidhura ishte vendosur në një automobil tjetër dhe pas një ecje

të shkurtër ishte nxjerrë me dhunë nga makina dhe ishte vendosur në qelinë e

improvizuar të tij.

Në ultimatumin e parashtruar, terroristët kishin kërkuar nga familja Palmers

„deri të dielën e datës 12 nëntor, 50 milionë shilinga në devizë (valutë)”. Kjo

shumë aq e madhe e parave nuk kishte qenë e mundur të sigurohet brenda një kohe

aq të shkurtër. Mirëpo, terroristët kishin pranuar ndërrimin e Palmersit edhe me

shumën e ofruar prej 32 milionëve.


337 :.

Te dielën rreth orës 20, djali i Palmersit e kishte pranuar një letër urgjente,

të dërguar me postë nga Westbahnhofi, në të cilën ishin përshkruar modalitetet e

ndërrimit të parave me Palmers ishin:

- djali i Palmersit duhej t’i vendoste paratë në një çantë të thjeshtë dhe më

të vogël se 61 centimetra dhe të shkonte në kafenenë Landtman, e cila

gjendet afër Qendrës Universitare në Ring. Pas ardhjes në këtë kafene,

ai ishte udhëzuar me telefon që të shkonte urgjentisht në një lokal në

Lerchenfelder Gürtel, ku prapë nëpërmes telefonit ishte udhëzuar që të

shkonte këmbë deri te automati i bombonave në qoshe të rrugës, ku ishte

vendosur një letër. Me anë të asaj letre ishte urdhëruar djali i Palmersit

që të udhëtonte me tramvaj deri në qendër të qytetit në Rotenturmstraße,

ku në një lokal do ta pranonte udhëzimin e ri. Stacioni tjetër i këtij

djaloshi, të brengosur për fatin e babait të vet, kishte qenë kafene Aida

në Wollzeile të qendrës së qytetit.

Me të ardhur në këtë kafene, sërish nëpërmes një thirrjeje telefonike ishte

urdhëruar djaloshi „shko në veturën Taxi që po pret në rrugë”. Shoferi i këtij

automjeti të huazuar kishte qenë një person i maskuar, i cili i kishte dhënë djaloshit

një letër në të cilën shkruante: „Gjatë vozitjes ndërroje çantën, babai juaj do t´ju

lajmërohet në Hotel Hilton”. Pas dorëzimit të parave dhe ardhjes në hotel, ishte

lajmëruar Walter Michael Palmers. Ky ishte liruar dhe ishte urdhëruar që të tele-

fononte nga Hotel Arabella në Hotel Hilton.

Vetëm dhjetë ditë pas lirimit të Palmersit, ishin burgosur dy rrëmbyesit e tij.

Këta duke vozitur me dy makina kishin tentuar të hynin në Zvicër. Mirëpo, me të

arritur në Chiasso, Shërbimi Doganor Zviceran e kishte vërejtur një element të

dyshimtë në njërën makinë me regjistrim të Vjenës dhe gjatë kontrollit sipërfaqë-

sor ishte zbuluar një revole e fshehur nën ulësen e shoferit. Kjo dhe shqetësimi i

tepruar i shoferit, kishin qenë arsye për kontrollimin e detajuar të makinës, në të

cilën ishte zbuluar edhe një revole tjetër. Pastaj ishte kontrolluar edhe makina e

dytë, në të cilën ishin zbuluar dy pasaporta origjinale dhe një zarf me 130.000 fran-

ga zvicerane dhe 70.000 dollarë amerikanë. Këto para kishin qenë të destinuara

lëvizjes terroriste franceze (gjatë një bastisjeje të mëvonshme në një banesë kon-

spirative në Paris, ishte zbuluar edhe një sasi tjetër e parave të Palmersit).

Personi, në makinën e të cilit ishin zbuluar paratë, kishte qenë shtetasi aus-

triak Thomas Gratt. Zëri i këtij studenti 21 vjeç të shkencave të teatrit nga

Bregenci, ishte incizuar gjatë thirrjes së parë telefonike në shtëpinë e Palmersit.

Më 12.02.1979 Gratt ishte dënuar me 14 vjet, 11 muaj dhe 15 ditë burg. Në prill të

vitit 1990, ishte liruar me kusht nga vuajtja e mëtejme e dënimit.


Personi i dytë, pasaporta e të cilit ishte zbuluar në makinën e Thomas Gratt,

kishte qenë Othmar Keplinger. Edhe ky djalosh 20 vjeç nga Hollerberg (Austria

Veriore) kishte qenë student i shkencave të teatrit. Gjatë disa tubimeve të protes-

tave në Vjenë, Keplinger ishte eksponuar si simpatizues i lëvizjeve terroriste gjer-

mane dhe ishte burgosur. Mirëpo, pas qëndrimit disa orësh në burg, përsëri ishte

liruar. Ky terrorist, që i kishte mbajtur dy revole në makinë, disa muaj më parë e

kishte refuzuar shërbimin ushtarak me arsyetimin se „nuk mund të mbajë pushkë

në dorë”. Në rrëmbimin e Palmersit, Keplingeri kishte luajtur rol ndihmës. Më

12.02.1979 për veprën e kryer penale ai ishte dënuar me pesë vjet burg. Pas vuajt-

jes së dy të tretave të dënimit, më 23.11.1981 ishte liruar me kusht nga vuajtja e

mëtejme e dënimit.

Lidhur me këtë vepër penale, më 28 nëntor 1977, ishte burgosur edhe per-

soni i tretë, Reinhard Pitsch, 23 vjeç, i cili për ndihmën e ofruar gjatë rrëmbimit të

Palmersit, ishte dënuar me 6 vjet e 6 muaj burg (me 31.07.1981, i liruar me kusht

pas vuajtjes së dy të tretave të dënimit të shqiptuar). Sipas rezultatit të hetimeve në

rrëmbimin e Palmersit kishin marrë pjesë edhe gjashtë ose shtatë terroristë gjer-

manë, roli dhe identiteti i të cilëve ende nuk është zbuluar.

SULMET TERRORISTE DJATHTISTE NË AUSTRI

339 :.


Një ekstremist djathtist gjerman gjatë vitit 1982 kishte kryer disa sulme ter-

roriste kundër personave me prejardhje izraelite dhe ndërmarrjeve të tyre. Pas disa

sulmeve të kryera, ai ishte burgosur dhe dënuar sipas ligjit. Në kryerjen e veprave

të tilla penale kishin marrë pjesë edhe disa shtetas austriakë. Me përjashtim të këtij

rasti, nuk ishte zbuluar ndonjë bashkëpunim tjetër në mes veprimtarëve të skenës

ekstremiste djathtiste të Austrisë me grupet ose organizatat e huaja ekstremiste

djathtiste.

1. Montimi i bombës në shtëpinë e Simon Wiesenthalit

Më 11.06.1982, në orën 22.35, kishte ndodhur një detonim i fuqishëm në

lagjen Meindling të Vjenës. Para shtëpisë së Ing. Simon Wiesenthal, kishte

shpërthyer një gyp i metalit Kelomat, që ishte mbushur me 500 deri në 1000 gramë

eksploziv të llojit barut i zi. Nga pasojat e këtij shpërthimi të fuqishëm ishte shkak-

tuar dëm i madh material dhe ishin thyer xhamat e të gjitha dritareve në afërsi prej

100 metrave nga vendi i ngjarjes. Përveç dëmeve të shkaktuara materiale dhe

shqetësimit të banorëve të lagjes Meidling, nuk kishte pësuar ndonjë qytetar.

Ky sulm kishte ndodhur tri ditë pas kthimit të udhëheqësit të Qendrës

Dokumentare Izraelite, ing. Simon Wiesenthal nga Shtetet e Bashkuara të

Amerikës dhe një ditë para udhëtimit të tij për Izrael. Disa javë më parë, në adresë

të Wiesenthalit kishin arritur disa letra kërcënuese.

2. Montimi i një bombe në shtëpinë e prof. Alexander Giese

Dy javë më vonë, pikërisht më 25.06.1982 kishte ndodhur një sulm i

ngjashëm terrorist. Para hyrjes në shtëpinë e prof. Alexander Giese, që ishte mod-

erator në Televizionin Austriak, ishte vendosur një mjet i ngjashëm shpërthyes,

“një gyp nga metali Kelomat i mbushur me 1200 gramë barut të zi”, i ngjashëm

me eksplozivin e përdorur më parë kundër shtëpisë së Wiesenthalit. Ky

mekanizëm shpërthyes ishte aktivizuar me anën e një mekanizmi të montuar

kohor, që kishte shkaktuar një dëm të konsiderueshëm material. Për fat, prof. Giese


dhe gruaja e tij, që i takon besimit fetar çifut, gjatë kohës së sulmit terrorist nuk

kishin ndodhur në shtëpi.

3. Sulmi kundër firmës Schöps në Salzburg

Më datën 28.07.1982, vetëm disa minuta pas mesnate, aktorët djathtistë,

duke përdorur taktikë të njëjtë (një gyp nga metali të mbushur me barut) kishin sul-

muar një përfaqësi të firmës Schöps në Salzburg. Pastaj kudo në afërsi të saj ishin

shpërndarë letra ofenduese kundër pronarit Böhm dhe ishin shkruar parulla anti-

semitiste si „mos bleni te judejtë”, „gjermani nuk hyn këtu”, „këtu shet një thi

çifut” etj. Nga shpërthimi i bombës së montuar ishte shkaktuar një dëm i kon-

sideruar material.

4. Sulmi kundër firmës Schöps në Vjenë

Tri ditë më vonë, saktësisht më 31.07.1982, ishte sulmuar një përfaqësi e

firmës Schöps në Vjenë. Te dielën, menjëherë pas mesnate, kishte shpërthyer

përsëri një bombë (gyp nga metali i mbushur me barut), e cila ishte vendosur në

hyrje të kësaj përfaqësie të kompanisë së tekstilit Schöps në Ottakring të Vjenës.

Kësaj here dëmi i shkaktuar kishte qenë shumë i madh. Nga pasojat e shpërthimit

të fuqishëm ishin thyer xhamat e të gjithë dritareve të ndërtesave të afërta dhe nga

ndezja e barotit nëpërmes rrobave dhe tekstileve të ndryshme ishte shpërndarë

flaka edhe në pjesë të tjera të ndërtesës. Përveç dëmit të shkaktuar material, as këtu

nuk ishte evidentuar ndonjë person i plagosur.

Pas zhvillimit intensiv të hetimeve, ishte identifikuar 33 vjeçari, Ekkerhard

Weil si autor i mundshëm i këtyre sulmeve terroriste. Para burgosjes së këtij shte-

tasi dhe ekstremisti të njohur djathtist gjerman, i cili jetonte në Austrinë Jugore,

Ekkerhard Weil ishte përleshur me një qytetar austriak, i cili kishte kërkuar ndih-

më nga policia. Më 02.04.1984 Weil ishte dënuar me pesë vjet burg. Pas vuajtjes

së dy të tretave të dënimit, më 12.08.1987 ai ishte liruar me kusht dhe ishte dëbuar

në Gjermani.

5. Sulmi kundër Qendrës Dokumentare Izraelite

Afër zyrës së Qendrës Dokumentare të Lidhjes së Izraelitëve të ndjekur nga

regjimi nazist në Rudolfsplatz të Vjenës, e cila udhëhiqej nga ing. Simon

Wiesenthal, ishte zbuluar një mekanizëm i njohur shpërthyes (gypi i metaltë i

mbushur me barut), i cili nuk kishte shpërthyer: në orët e mbrëmjes së 06.08.1982


341 :.

një kalimtar i rastit e kishte vërejtur këtë bombë të improvizuar dhe e kishte njof-

tuar policinë.

Menjëherë pas kësaj përpjekjeje terroriste ishte burgosur 23 vjeçari A. I.

Bajtsy nga Salzburgu, i cili kishte pranuar se një natë më parë i kishte ndihmuar

një kolegu gjatë shpërndarjes së disa parullave në qytet (të gjetura në afërsi të fir-

mës Schöps). Pastaj kishte treguar vendin, ku fshiheshin 50 kilogramë eksploziv,

të llojit barut i zi, një pjesë e të cilit ishte përdorur gjatë sulmeve të mëparshme në

disa qytete të Austrisë. Kjo paketë e rrezikshme kishte qenë e fshehur në banesën

e shoqes së Beitsys në Salzburg.

Lidhur me kryerjen e këtyre sulmeve terroriste ishin burgosur edhe disa

ekstremistë të tjerë djathtistë, si A. Baar 33 vjeç, K. Dworak 31 vjeç, dhe E.

Baumgarten 60 vjeç. Pastaj ishin zbuluar edhe 125 kilogramë eksplozivë të fshe-

hur në këmbën e një ure në afërsi të Salzburgut. Sipas Bajtsy ura kishte shërbyer

vetëm si depo për fshehjen dhe ruajtjen e eksplozivit, e jo edhe për minimin e saj.

Pas disa bastisjeve, në një banesë në Ottakring ishte zbuluar aparati, i cili kishte

shërbyer për mbylljen e gypave të metalit që përdoreshin si bomba gjatë kryerjes

së sulmeve terroriste. Pronari i kësaj banese, Dr. H. Plessl 32 vjeç, para burgosjes

së tij kishte kaluar në ilegalitet.


SULMET TJERA TERRORISTE NË AUSTRI

Një numër i caktuar i sulmeve, atentateve dhe i aktiviteteve të tjera terror-

iste ndërkombëtare në Austri ishte kryer nga autorë të panjohur dhe nga motive të

pasqaruara deri më tash. Kështu, në vitin 1984 një grup pakistanez kishte plani-

fikuar rrëmbimin e disa personave në Austri me qëllim të ndërrimit të tyre me të

burgosurit e caktuar politikë në Pakistan. Pastaj ishin evidentuar edhe disa sulme

terroriste kundër Ambasadës Angleze në Vjenë, kundër përfaqësisë El-Al, kundër

një instituti bankar hungarez në Austri, si dhe ishte kryer një atentat kundër për-

faqësisë së Saudi Arabian Airways dhe Kuwait Airlines në Vjenë. Këtu janë përf-

shirë edhe dy sulme terroriste kundër ish-ambasadorit të Libisë në Austri.

1. Sulmi kundër përfaqësisë spanjolle të fluturimeve Iberia

Më 19.09.1976, në orën 19:25 minuta, një autor i panjohur e kishte hedhur një

koktej të mollotovit në drejtim të derës hyrëse të përfaqësisë së zyrës spanjolle të flu-

turimeve Iberia. Nga flaka e përhapur ishte shkaktuar dëm i konsiderueshëm materi-

al. Pas disa minutave, pikërisht në orën 20:15 minuara, redaktori lokal i gazetës aus-

triake „Kurier” kishte marrë një thirrje anonime telefonike me anë të së cilës ishte

marrë përgjegjësia për vënien e zjarrit. Mirëpo, deklarata ishte dhënë shumë shpejt

dhe në mënyrë të paqartë, kështu që redaktori nuk kishte mundur ta kuptonte emrin e

organizatës, e cila e kishte marrë përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi terrorist.

2. Vendosja e zjarrit në Ambasadën e Afrikës Jugore

Më 27.01.1977, për disa minuta ishte larguar sigurimi i Ambasadës së

Afrikës Jugore nga pozicioni i tij. Këtë mungesë e kishte shfrytëzuar një terrorist

i paidentifikuar, që kishte hyrë në lokalet e ambasadës, që gjendej në Renngasse,

dhe para derës së hyrjes në zyrën e ambasadorit e kishte vendosur një kantë me

benzinë dhe mekanizmin për ndezjen e saj. Ndonëse ishte shkaktuar një zjarr i

fuqishëm, nuk ishte shkaktuar ndonjë dëm i madh material. Atentatori kishte arrit-

ur të largohej nga vendi i ngjarjes pa lënë ndonjë gjurmë, që do të çonte në identi-

fikimin dhe burgosjen e tij.


3. Sulmi kundër përfaqësive irakiane në Vjenë

343 :.

Më 20.09.1982 në orën 23:40 para derës së hyrjes anësore në ndërtesën e

Ambasadës Irakiane, e cila gjendej në rrugën Lothringerstrasse afër qendrës së

qytetit të Vjenës, kishte shpërthyer një bombë shumë e fuqishme. Të gjitha dyert

dhe dritaret e banesave të afërta ishin shkulur nga muri, ndërsa e tërë pjesa e murit

të afërt me vendin e shpërthimit ishte hedhur në erë. Madje edhe fletët e të gjitha

pemëve të mbjella në oborr të ambasadës, kishin rënë në tokë.

Vetëm disa minuta më vonë ishte sulmuar edhe përfaqësia e zyrës Iraqi Air,

e cila gjendej në Opernring të Vjenës. Edhe këtu asnjëri nga tre policët e punësuar

nuk kishte vërejtur ndonjë element të dyshimtë deri në çastin e shpërthimit. Nga

pasojat e këtij shpërthimi, ishte shkatërruar i tërë objekti, ku ndodhej zyra e Iraqi

Air. Madje, edhe lokalet e një përfaqësie të afërt ekonomike, ishin dëmtuar rëndë.

Për fat vetëm dhjetë minuta më parë ishte larguar vizitori i fundit nga një restorant

i afërt. Ndërsa kamarieri, që e kishte mbyllur restorantin, në çastin e detonimit

kishte qenë vetëm disa hapa larg vendit të shpërthimit. Për kryerjen e këtyre sul-

meve terroriste ishte përdorur nga një kilogram eksploziv i llojit TNT.

Sipas rezultateve të hetimeve, këto sulme ishin kryer në kontekst të luftës

irako-iraniane. Disa ditë më parë, duke e shënuar përvjetorin e dytë të kësaj lufte,

Ambasada Irakiane në Vjenë i kishte ftuar shumë mysafirë dhe i kishte prezantuar

disa dokumente dhe fotografi nga fronti i luftës me Iranin. Këto paraqitje të suk-

sesshme luftarake, me siguri se ishin trajtuar si provokim dhe kishin nxitur për

aksion hakmarrës. Sipas një njoftimi të dërguar në gazetën e përditshme austriake

„Kurier”, përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi terrorist e kishte marrë Fronti

Demokratik Irakian. Ky grup opozitar, i njohur edhe me emrin Fronti Progresiv

Nacional Demokratik ishte themeluar si parti ilegale politike në vitin 1980 në Irak.

Mirëpo, selia e kësaj partie ishte vendosur në Damask. Në Frontin Progresiv

Nacional Demokratik ishin inkuadruar forcat kryesore opozitare të pakënaqura me

kryetarin dhe udhëheqjen politike të Irakut. Ky koalicion opozitar e kishte kundër-

shtuar edhe luftën e panevojshme, që zhvillohej kundër Iranit.

4. Përpjekja për kryerjen e një sulmi terrorist në Vjenë

Më 05.06.1984 një shërbim i autorizuar zyrtar i kishte kontrolluar në

mënyrë rutinore emrat e mysafirëve të një hoteli në Komunën (Bezirkun) e 6-të të

Vjenës. Gjatë këtij kontrolli, një person i punësuar në hotel kishte treguar për sjell-

jet e pazakonshme të gjashtë personave të huaj. Ata gjithmonë kishin qëndruar së

bashku në një dhomë dhe nuk kishin dalë në qytet. Nëse ndonjëri prej tyre ishte


larguar për disa minuta nga hoteli, të tjerët përherë kishin qëndruar në dhomë. Në

bazë të këtyre sjelljeve të pazakonshme të mysafirëve „britanikë” ishte marrë

vendimi për identifikimin dhe verifikimin e tyre. Sipas rezultateve të para të het-

imeve, asnjëri nga këta persona me pasaporta britanike nuk kishte qenë i eviden-

tuar në ndonjërën nga kartotekat policore.

Pavarësisht nga kjo, Sigurimi Shtetëror Austriak kishte marrë vendim për

bastisjen rutinore të këtij grupi të “turistëve anglezë” në hotel. Më 06.08.1984 në orët

e hershme të mëngjesit, pesë zyrtarë të shërbimit shtetëror, të përkrahur nga forcat

policore, kishin hyrë në hotel. Nga përvoja ishte marrë vendimi për hyrje të armatosur

në dhomat e personave të dyshimtë. Pas trokitjes së fortë në derë dhe hapjes së saj me

dhunë pesë personat e befasuar ishin shtanguar nga frika. Pas kontrollit të sërishëm

policor ishte zbuluar se pasaportat e tyre kishin qenë të falsifikuara. Gjatë bastisjes,

ishte zbuluar një valixhe e fshehur nën shtrat, i mbushur me armë të ndryshme

automatike, revolverë dhe disa granate dore. Në një çantë tjetër ishte zbuluar edhe një

kilogram eksploziv i llojit Nitropenta. Mirëpo prejardhja e armëve, që kishin qenë pa

numra dhe shenja dalluese të prodhuesit, nuk ishte mundur të sqarohej.

Që në fillim të marrjes në pyetje, zyrtarët ishin ballafaquar edhe me një

problem tjetër. Asnjëri nga personat e pajisur me pasaporta angleze, nuk e kishte

zotëruar gjuhën angleze. Vetëm njëri prej tyre kishte arritur të shpjegonte se të

gjithë ata janë shtetas pakistanezë, të cilët jetojnë në Indi si emigrantë politikë.

Personat e tjerë dinin vetëm gjuhët rajonale pakistaneze Urdu ose Pashtu dhe

gjuhën zyrtare pakistaneze.

Në shenjë identifikimi, çdo anëtar i grupit e kishte mbajtur nga një trakë të

kuqe në kokë. Nga fakti se ishin burgosur pesë terroristë dhe ishin zbuluar tetë traka

të kuqe, pastaj sasia e armatimit kishte mjaftuar për tetë persona, ishte marrë vendi-

mi për zhvillimin intensiv të hetimeve plotësuese. Në një hotel në Komunën e 7-të

të Vjenës ishin zbuluar edhe dy turistë të tjerë britanikë, të cilët nuk e dinin gjuhën

angleze. Në dhomën e tyre ishin zbuluar disa dëshmi dhe komunikata të përgatitu-

ra për sulmin e ardhshëm terrorist. Pas arrestimit të këtyre personave ishte bastisur

edhe një hotel tjetër në Komunën (Bezirkun) e 15-të të Vjenës. Kështu zyrtarët ishin

bindur se të gjithë anëtarët e mundshëm të këtij grupi terrorist ishin burgosur.

Këta aktivistë të Pakistan Peoples Party, dhe ithtarë të Zulfikar Ali Butto

ishin përgjegjës për kryerjen e disa sulmeve të përgjakshme terroriste në

Pakistan577. Nga Nju-Delhi kishin ardhur në Vjenë të shpërndarë në tri grupe. Pas

577 Kjo parti i kishte fituar zgjedhjet e marsit të vitit 1977. Mirëpo, partia opozitare, e përkrahur nga marshalli i aviacionit, Mohammed Asghar Chan, e kishte akuzuar fituesin për manipulim dhe mashtrim. Në këtë mënyrë kishin filluar trazirat politike, që kishin përfunduar në korrik të vitit 1977 me grushtshtet ushtarak. Pas marrjes së pushtetit nga gjenerali Zia ul – Haq, Zulfikar Ali Butto ishte burgosur dhe ishte ekzekutuar në vitin 1979. Të njëjtin fat e kishin pësuar edhe shumë ithtarë të tij.


345 :.

qëndrimit të tyre në Romë, ata e kishin marrë urdhrin për të udhëtuar për në Vjenë.

Edhe gjatë kësaj rruge, ata kishin udhëtuar të shpërndarë në tri grupe. Çdo grup i

nisur nga Roma i kishte marrë armët me vete. Udhëheqësi i këtij grupi kishte qën-

druar në Damask dhe nga atje nëpërmjet telefonit kishte dhënë instruksione për

kryerjen e një sulmi terrorist në Evropë. Me këtë udhëheqës kishte kontaktuar

vetëm komandanti i grupit, i quajtur Dr. Cann, i cili nuk kishte qëndruar në një

hotel me terroristët e tjerë. Sipas planit të paraparë, ky grup i burgosur duhej ta sul-

monte konferencën e organizuar nga „Ford - Company” në hotelin Imperial dhe t’i

rrëmbente pjesëmarrësit e asaj konference, të ardhur nga të gjitha kontinentet e

botës, me qëllim të ndërrimit të tyre me 200 të burgosur politikë në Pakistan. Pas

hyrjes së armatosur në hotel, ishte paraparë marrja e komandës nga Dr. Cann dhe

si shenjë për njohjen e tij kishte qenë një lule e kuqe e vendosur në xhepin e epërm

të xhaketës (setrës) së tij. Së bashku me komunikatën e shkruar ishte zbuluar edhe

një instruksion lidhur me zgjedhjen e viktimave eventuale. Në atë listë kishin fig-

uruar emrat e disa shtetasve amerikanë dhe ata anglezë.

Menaxherët e „Ford-Company” kishin pasur fat ngaqë vetëm katër ditë

para burgosjes së grupit terrorist, ata kishin hyrë të armatosur në hotelin

Imperial, mirëpo për shkak të problemeve gjuhësore dhe ndërlikueshmërisë

arkitektonike të hotelit luksoz, nuk e kishin gjetur sallën e konferencës dhe nuk

ishin takuar me komandantin e tyre që duhej të mbante një „lule të kuqe në

xhep”. Kështu ishte ndërprerë aksioni i filluar dhe terroristët e zemëruar ishin

larguar nga hoteli. Ky aksion e paraqet veprimin më të suksesshëm preventiv të

ndërmarrë nga organet e sigurimit austriak në luftë kundër terrorizmit ndërkom-

bëtar.

5. Sulmi kundër Ambasadës Angleze dhe përfaqësisë izraelite EL - AL

Më 12.11.1984, brenda një ore kishin ndodhur dy sulme terroriste: Njëra

kishte qenë e drejtuar kundër Ambasadës Britanike në Vjenë, ndërsa tjetra kundër

zyrës së përfaqësisë izraelite të fluturimeve EL-AL. Në orën 11:00, para ndërtesës

së Ambasadës Angleze, e cila gjendej në rrugën Reisnerstraße të Komunës

(Bezirkut) 3 të Vjenës kishte shpërthyer një bombë e montuar. Përafërsisht një orë

më vonë, kishte shpërthyer një mjet i ngjashëm edhe para zyrës së përfaqësisë

izraelite të fluturimeve EL-AL.

Në orën 10:55 minuta, një person i paidentifikuar me një çantë plastike në

dorë kishte hyrë në lokalet e Konsulatës Angleze në Vjenë që gjendet në kom-

pleksin e ndërtesave të Ambasadës Angleze. Pas disa minutave ky person ishte

larguar nga ndërtesa. Disa minuta më vonë kishte shpërthyer një bombë e kon-


struktuar nga një gyp i metalit të mbushur me 4,5kg eksploziv klasik, që ishte

aktivizuar nga një mekanizëm kohor.

Pas afërsisht një ore kishte shpërthyer edhe bomba tjetër e vendosur në

hyrje të zyrës së përfaqësisë izraelite të fluturimeve EL-AL. Edhe këtu ishte për-

dorur mjeti i njëjtë shpërthyes dhe mekanizmi identik kohor për aktivizimin e saj.

Gjithashtu edhe çanta e plastikës, me të cilën ishte bartur bomba, kishte qenë iden-

tike. Si në rastin e mëparshëm, ashtu edhe këtu, nuk ishte zbuluar ndonjë gjurmë e

cila do të kishte sjellë identifikimin dhe burgosjen e autorit të këtyre veprave krim-

inale.

6. Përpjekja e parë për vrasjen e Al Ghadansit

Më 28.02.1985 “një komando terroriste” kishte arritur para shtëpisë së ish-

ambasadorit të Libisë në Austri, Ezzedin Al Ghadansi. Rreth orës 18:10 minuta,

kur ish-diplomati libian e kishte hapur derën e kopshtit, njëri nga atentatorët ishte

hedhur mbi të dhe ashtu gjatë përleshjes e kishte nxjerrë një revole nga brezi dhe

kishte zbrazur shtatë plumba në drejtim të ish-diplomatit të Libisë. Pesë plumba të

zbrazur nga revolja e kalibrit 7,65mm e kishin goditur trupin e Ghadansit, duke i

shkaktuar plagë të rënda trupore. Ezzedin Ghadansi kishte qenë pesë vjet

ambasador i Libisë në Austri dhe me një dekret të kryetarit Gadaf ishte shkarkuar

nga detyra. Që nga ajo kohë Al Ghadansi ishte konsideruar si kundërshtar serioz i

pushtetit libias. Pas kryerjes së këtij atentati, mediat e ndryshme kishin raportuar

për një „hakmarrje të Gadafit”.

Al Ghadamsi kishte qenë i persekutuar nga ish-mbreti libian dhe gjatë vitit

1969 kishte qenë njëri nga oficerët e Gadafit, që kishte luftuar kundër monarkisë.

Me gjithë të kaluarën dhe aktivitetet politike të viktimës, nuk ishte përjashtuar as

mundësia e ndonjë motivi privat për vrasjen e tij. Kjo alternativë policore ishte

argumentuar me faktin e përdorimit të pazakonshëm të një pistolete të kalibrit

7,65mm gjatë një aksioni terrorist. Disa ditë më vonë vetëm 200 metra larg vendit

të ngjarjes, ishte gjetur edhe kjo revole.

Një javë para kryerjes së atentatit, një person, që kishte marrë pjesë në kry-

erjen e një atentati të ngjashëm në Bon, kishte kërkuar takim me Ezzedin Al

Ghadansin. Lidhur me këtë element interesant, ish-ambasadori kishte deklaruar se

nuk i kujtohet asgjë. Pas dy vjetëve ishte argumentuar fakti se ky sulm nuk kishte

qenë ndonjë „hakmarrje” e Gadafit.


7. Bombardimi i një institucioni financiar hungarez në Vjenë

347 :.

Një sulm „pa motiv” kishte ndodhur të enjten e datës 24.09.1985 në rrugën

Kärntner Straße të Vjenës. 45 minuta pas mesnate kishte shpërthyer një bombë e

vendosur në lokalet e përfaqësisë së „Bankës Qendrore të Kursimeve dhe

Qarkullimit Devizor AG”. Mekanizmi shpërthyes ishte përbërë nga një sasi e

materialit eksploziv të tipit TNT dhe Hexogen që ishte përdorur si material ndezës,

i cili ishte aktivizuar me një mekanizëm kohor elektronik. Këtu ishte fjala për një

material eksploziv ushtarak, i cili përdorej nga ushtria austriake për mbushjen e

granatave të llojeve të ndryshme. Nga detonimi i fuqishëm ishte shkatërruar i tërë

objekti ku gjendej banka. Madje edhe në trafikën e afërt, e cila gjendej në rrugën

Krugerstraße, kishin mbetur vetëm fragmentet e metalit dhe themelet e saj. Nga

pasojat e këtij shpërthimi aq të fuqishëm ishin plagosur 11 persona. Fuqia e

shpërthimit ishin incizuar nga një kamerë mbikëqyrëse e diskotekës „Jack

Daniels”. Me gjithë pasojat e shkaktuara dhe hetimet e zhvilluara, deri më tash nuk

është arritur zbulimi i atentatorëve dhe i motivit të tyre.

Sipas një versioni zyrtar, këtu mund të kenë gabuar terroristët ngase vetëm

100 metra larg vendit të ngjarjes ishte zyra e përfaqësisë franceze të fluturimeve

„Air France” dhe asaj amerikane „American Express”.

8. Sulmi kundër Saudi - Arabien Airlinies në Vjenë

Sipas një kallëzimi penal të datës 28.04.1986, të bërë nga zyra e Sigurimit

Shtetëror të Policisë Austriake, më 25.04.1986 në orën 17:15 , nga kryes të panjo-

hur ishte hedhur një granatë dore në lokalin e zyrës „Saudi-Arabien Airlines”, e

cila gjendej në katin e shtatë të një ndërtese afariste në Ring të Vjenës. Nga paso-

jat e këtij shpërthimi ishin plagosur dy zyrtarë dhe një pastruese.

Vetëm një minutë pas shpërthimit, shefi i zyrës së agjencisë kuvajtiane të

fluturimeve „Kuwait Airways”, e cila gjendej një kat më poshtë, kishte gjetur një

mjet të ngjashëm shpërthyes. Edhe në këtë rast fjala ishte për një granatë dore të

prodhuar gjatë viteve ‘50 në ShBA dhe të hequr nga përdorimi. Identiteti dhe

motivi i aktorit si dhe mënyra se si ishin sjellë këto armë në Austri, kishin mbetur

enigmë.

Vetëm një orë më parë, ministri austriak i Punëve të Brendshme, Karl

Blecha i kishte paraqitur kolegut të vet saudit, Njësitin Special Antiterrorist

Austriak „Kobra”.

.: 348

9. Ardhja e një letre të Allahut në Vjenë


Në mëngjesin e datës 07.03.1987, redaksia e gazetës së përditshme austriake

„Kurier” e kishte pranuar një shkresë me përmbajtje të pazakonshme dhe befasuese:

„Në emër të Allahut zemërmirë! Firma „Grill und Großmann” ka marrë përgjegjësi të madhe duke e

përkrahur mëkatarin Sadam Husein. Në këtë mënyrë ajo duke i shitur helme të

ndryshme Irakut, po kontribuon në përgjakjen e kombit islam. Sipas Kuranit, ai që

e derdh gjakun e pastër islam, do ta pastrojë me gjakun e vet dhe të familjes së vet. Në këtë drejtim, ajo që kemi ndërmarrë sot kundër drejtorit të firmës „Grill und

Großmann” është vetëm fillimi. Nëse ajo vazhdon aktivitetin djallëzor të saj, duke

e furnizuar Irakun me helme luftarake, do të shpallet armike e islamit dhe gjith- monë do të jetë në shënjestër të luftëtarëve të islamit. – Djemtë e Imam El Hussein

Ben Ali”578. Menjëherë pas leximit të kësaj shkrese, gazetarët e kishin njoftuar drejtorin

e kërcënuar të firmës. Ai, me gjithë akuzat e shkruara në letër, nuk kishte shitur

helme të luftës në Irak, por kishte eksportuar çelik të përpunuar në disa shtete të

Lindjes së Afërt. Në këtë mënyrë ishin përgatitur zyrtarët e firmës kur kishte arrit-

ur letra bombë e adresuar në emër të udhëheqësit të firmës „Grill und Großmann”.

Njësiti për çmontimin e bombave e kishte zbuluar një mekanizëm të rafinuar

ndezës, i cili me hapjen e letrës do ta aktivizonte 100 gramë Hexogen (eksploziv

plastik ushtarak) të vendosur në letër. Me gjithë faktin se firma dhe drejtori i saj

nuk kishin kontraktuar ndonjëherë me Irakun zyrtar, kishin marrë vendimin për

pezullimin e çdo forme afariste me Lindjen e Afërt. Lidhur me autorin e mund-

shëm të kësaj vepre nuk ekzistojnë informacione konkrete.

10. Përpjekja e dytë për vrasjen e Al Ghadansi

Në muzgun e mbrëmjes së datës 20.05.19087, sërish ishte bërë përpjekje

për vrasjen e ish-ambasadorit të Libisë në Austri, Ezzedin Al Ghadansi. Ky së

bashku me gruan dhe djalin e tij, ishin përgatitur të shkonin në picerinë e rezervuar.

Mirëpo, në dalje të ndërtesës së tij, e cila gjendej në Bizirkun e Parë të Vjenës, „një

lypës” i panjohur e kishte lutur t’i falte ca para. Në çastin kur ky e kishte nxjerrë

kuletën nga xhepi, terroristi i maskuar si lypës e kishte nxjerrë një revole nga brezi

dhe e kishte zbrazur një plumb në drejtim të Ghadansit. Për fat, ky nuk ishte godi-

tur nga plumbi, por ishte plagosur gjatë përleshjes me sulmuesin.

578 Staatsanwaltakt, Wien Nr.: 15 St. 25862/86, ON - 22.


349 :.

Pas humbjes së revoles, atentatori, gjithashtu i plagosur lehtë, kishte arritur

të largohej nga vendi i ngjarjes dhe të strehohej në „Zyrën Popullore të Libisë”, që

gjendej në Hernals të Vjenës. Kësaj here organet e sigurimit austriak kishin arrit-

ur identifikimin e tij. Fjala ishte për 30 vjeçarin, Mohammed El Hag, që kishte ard-

hur nga Libia, nëpërmes Pragës, në Austri. Roja policore austriake, e angazhuar

për sigurimin e Ambasadës së Libisë në Vjenë, e kishte parë Mohammed El Hag,

duke hyrë në ndërtesë dhe e kishte identifikuar atë nëpërmes një fotografie. Ndërsa

ndihmësi i tij, që ishte identifikuar si Mohammed F. Abdulla, ishte burgosur gjatë

darkës në një hotel në Hernals të Vjenës. Pas disa ditë qëndrimi në ambasadë, me

kërkesën e autoriteteve zyrtare, por edhe nga bindja e krijuar në pamundësinë e

ikjes nga Austria, ishte dorëzuar Mohammed El Hag. Si motiv për tentimin e vras-

jes së Ghadansit kishte qenë një ofendimi i rëndë, të cilin ky i kishte bërë El Hagës

para shumë vjetëve. Lidhur me këtë vepër penale, ai ishte dënuar me 10 vjet burg.

Pas vuajtjes së plotë të dënimit, El Hag ishte dëbuar nga Austria.

11 Sulmi terrorist kundër Ambasadës së Perusë në Vjenë

Më 18.06.1987, objekt sulmi terrorist kishte qenë edhe Ambasada e Perusë

në Vjenë. Disa minuta pas mesnate një autor i panjohur e kishte hedhur një koktej

të mollotovit në drejtim të portës së Ambasadës së Perusë, e cila gjendej në rrugën

Gottfried Kellergasse të (Bezirkut) Komunës 3 të Vjenës. Flaka nuk kishte arritur

të shpërndahej edhe në pjesët e tjera të ndërtesës dhe pas shuarjes së saj ishte kon-

statuar vetëm një dëm relativisht i vogël material. Në vendin e ngjarjes ishte gje-

tur një letër në cilën shkruante „TKP/ML” (Partia Komuniste Turke /Marksiste-

Leniniste) –„Protestë kundër vrasjes së 400 luftëtarëve të PCP-së (Partisë

Komuniste Peruane) në burgjet e Perusë më 17 dhe 18.06.1986”. Edhe autori i

kësaj vepre penale deri më tash ka mbetur i pazbuluar.

12. Vendosja e zjarrit në përfaqësinë e një zyre turke

Sulmi i fundit kundër interesave turke në Vjenë ishte regjistruar më

10.09.1987, kur rreth orës 21:25 minuta, nga autorë të panjohur ishin hedhur dy

koktej të mollotovit kundër dritareve të përfaqësisë së zyrës Türkisch-Airways, e

cila gjendej në Opernringhof të Vjenës. Për fat të mirë, flaka e shpërndarë ishte

shuar shpejt falë ndërhyrës energjike dhe profesionale të kujdestarit të shtëpisë.

Në vendin e ngjarjes ishte zbuluar një pllakat, në të cilin shkruante: „Ne e

gjykojmë përvjetorin e shtatë të grushtshtetit ushtarak në Turqi! Partia Komuniste

Turke, Marksiste/Leniniste - TKP/ML”. Pas disa ditësh, kryerja e këtij atentati


ishte shpjeguar në këtë mënyrë: “natën kritike afër vendit të ngjarjes ishte vërejtur

një golf i bardhë me regjistrim të Vjenës. Sipas dëshmitarëve nga ajo makinë

kishin zbritur dy vetë, të cilët kishin shkuar në drejtim të Opernringhof. Pas iden-

tifikimit të pronarit të makinës, ishin zbuluar edhe gjurmët e gishtërinjve të tij në

pllakatin e gjetur në vendin e ngjarjes. Në këtë mënyrë ishte zbuluar edhe autori i

dytë i këtij sulmi terrorist. Fjala ishte për 19 vjeçarin, C. Zilci dhe dhëndrin e tij 26

vjeç, H. Önal, të cilët ishin burgosur dhe dënuar për veprën e kryer.

13. Vrasja e Umar Israilov në Vjenë

Me 13 janar të vitit 2009, nga persona të panjohur ishte vrarë në Vjenë 27

vjeçari Umar Israilov, dëshmitar i mbrojtur në procesin që zhvillohej në European

Center for Constitutional and Human Right (ECCHR) në Berlin. Umar Israilov

kishte dëshmuar për torturat dhe vrasjet politike që ushtroheshin kundër kundër-

shtarëve politikë të Presidentit të Republikës Çeçene Ramazan Kadyrow.

Umar Israilov ishte burgosur në prill të vitit 2003 dhe ishte mbajtur në

kampin Tsentoroi ku ishte torturuar personalisht edhe nga presidenti Kadyrow.

Gjatë kësaj kohe Umar Israilov, me qëllim të shpëtimit të jetës së tij, kishte pranuar

bashkëpunimin me Shërbimin e Sigurimit Çeçen, Mirëpo në prezencë të tij ishin

pushkatuar ose kishin vdekur nga torturat disa kryengritës çeçenë. Pas lirimit të tij

nga burgu, Umar Israilov kishte ikur në Austri dhe kishte kërkuar strehim politik.

Me 13. 06. 2008 ECCHR sipas konventave ndërkombëtare kishte ngritur

padi për ushtrimin e torturës kundër Presidentit të Republikës së Çeçenisë

Ramazan Kadyrow. Pas fillimit të procedurës në Gjykatës Ndërkombëtare për të

Drejtat e Njeriut, me 13.01.2006, në kohën kur Umar Israilov kishte blerë disa

gjëra ushqimore dhe kthehej në banesën e tij, disa hapa para arritjes, në rrugën

Leopoldauer Strasse të Vjenës, nga persona të panjohur ishin zbrazur breshëri

plumbash në drejtim të Umar Israilov. Edhe përkundër katër plagëve të marra ai

kishte arritur të largohej në drejtim të rrugicës Ostmarkgasse. Mirëpo atje e kishin

arritur vrasësit të cilët me dy plumba në kokë e kishte vrarë Umar Israilov.

ANALIZË E PËRGJITHSHME E SULMEVE TË HUAJA TERRORRISTE NË AUSTRI

351 :.

ANALIZË E PËRGJITHSHME E SULMEVE TË

HUAJA TERRORRISTE NË AUSTRI

Një analizë e përgjithshme e sulmeve të huaja terroriste në Austri, mund të

rezultojë me këto përfundime:

1. Koha e kryerjes

ANALIZË E PËRGJITHSHME E SULMEVE TË HUAJA

Në numrin absolut të rasteve, koha e kryerjes së sulmeve të huaja terroristeTERRORRISTE NË

AUSTRI

në Austri ishte kushtëzuar nga zhvillimet e ndryshme politike ndërkombëtare. Këto

zhvillime kishin të bënin me ngjarje dhe rrethana të caktuara, të cilat kishin

ndikuar nëekonfliktin e caktuar ndërkombëtar (migrimi i organizuar i judëve nga1.Kohakryerjes

vendet socialiste dhe qëndrimet e ndryshme politike në kontekst të krizës së

naftës), në bartjen e konflikteve nacionale në arenën ndërkombëtare (konfliktet

ndërpalestineze) dhe bartjen e konflikteve ndërnacionale në arenën ndërkombëtare

(lufta irako-iraniane dhe ajo arabo-izraelite).

Sulmet

Tabela 6 6Tabela Sulmet e huaja terroriste nëAustri- sipas autorit dhe viktimësviktimës (1973Austri - sipas autorit dhe

(1973 - 1987)e huaja terroriste në SULMET E GRUPEVE TERRORISTE

- 1987)

VIKTIMA

Personeli diplomatik Aeroplanët, dhe agjencitë e fluturimeve Aktivistët politikë Interesat izraelito- austriake Institucionet shtetërore Institutet financiare Ndërmarrjet ekonomike

Palestinez e Ar men e Is la mike Majt ist e Djat ht ist e Të t j era GJI THSEJ 1

1

3 1

2

6

3

11

6

1

3

1

5

1

1

3

9

2

1

1

1

1

2

2

2

GJITHSEJ

PASOJAT

Vrasje

Plagosje

Rrëmbime

6 3 4 4 5 13 35

10

70

68

3

6

3

2

114 1

1

15

17

93

183


2. Bartja e konflikteve nacionale në arenën ndërkombëtare

2. Këtu ishte shtruar pyetja, në cilën kategori duhet renditur disa sulme terroriste

të kryera nga grupet e ndryshme terroriste gjermane? Përderisa fjala ishte për persona

ose grupe terroriste nga një shtet tjetër, atëherë natyrisht se edhe sulmet e tyre në Austri

ishin vlerësuar si bartje të konfliktit të caktuar nacional në arenën ndërkombëtare.

Në këtë kategori, pos tjerash janë radhitur edhe disa sulme terroriste të kry-

era nga grupet e ndryshme palestineze. Në këto raste nuk ishte fjala për sulme të

qarta kundër interesave izraelite, e as për konflikte në mes personaliteteve,

përkatësisht grupeve të ndryshme rivale rajonale ose për ndonjë „luftë për

pushtet”. Këtu shumë më tepër ishte fjala për përpjekjet e qarta në drejtim të

imponimit të dhunshëm të qëllimit të caktuar politik ose të politikës së caktuar.

Nga këto pozicione, grupi i Abu Nidalit në disa raste i kishte sulmuar njëkohësisht

interesat izraelite në Austri dhe politikën paqësore (“tradhtare“) të OÇP-së.

3. Rekrutimi ii terroristëve ndërkombëtarëRekrutimi terroristëve ndërkombëtarë Varësisht nga përmasat ndërkombëtare të konflikteve, ose natyrës politike

të tyre, ishte bërë edhe rekrutimi i terroristëve nga radhët e aktivistëve nacionalë

ose nga terroristët e huaj (shih: Terrorizmi palestinez) me qëllim të kryerjes së sul-

meve të ndryshme terroriste në Austri.

Tabela 7 Tabela 7 TaktikatTaktikat e sulmeve terroriste në Austri (1973 - 1987)- 1987)e sulmeve

terroriste në Austri (1973 AKTET TERRORISTE

1973 1975 1976 1977 1979 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1989 2009 Gjithsej

Bartja e konflikteve nacionale në arenën ndërkombëtare

3.

Vrasjet dhe atentatet Rrëmbimi i aeroplanëve Rrëmbimet e personave Minimi i objekteve

Vënia e zjarrit

Plaçkitjet

Letrat bombë

Gjithsej PASOJAT

Vrasje

Plagosje Rrëmbimet e personave

1 1

1

2 2 1 1 1 9

1

1 1

1

1

2

1

1

1

1

8

1

1

1

1

2

6

12

4

2

1 1

1

3

1 2

1

1

35 Gjithsej

1 2

4

4 2 1 2

3

8 1 4

2

5

3

4

57

1 4

17

93 183

1 6

2 62

2 1

23 11 4

4. Zgjedhja e objektit të sulmit terrorist


4. Zgjedhja e objektit të sulmit terrorist

353 :.

Organizatat e huaja terroriste kishin treguar kujdes të veçantë gjatë zgjed-

hjes së objekteve të sulmeve të tyre në Austri. Gjithashtu edhe viktimat e tyre nuk

kishin qenë të rastësishme. Zgjedhja e objekteve të caktuara për sulm terrorist, në

numrin absolut të rasteve e kishte përmbajtur edhe mesazhin e dëshiruar nga grupi

terrorist (tabela 6).

Varësisht nga objekti i sulmit ishte bërë edhe zgjedhja e taktikës për sulm

terrorist. Në të vërtetë, përcaktimi i taktikës konkrete të veprimit ishte kushtëzuar

edhe nga rrethanat dhe rastësitë e imagjinuara. Kështu, gjatë kryerjes së sulmeve

të ndryshme terroriste në Austri, në numrin më të madh të rasteve ishte zbatuar tak-

tika e vendosjes së mjeteve të ndryshme shpërthyese në objektet e zgjedhura, ishte

bërë rrëmbimi i personave të zgjedhur dhe ishin sulmuar personat, përkatësisht

kategoria e caktuar e personave të zgjedhur (tabela 7).

5. Vrasjet

Të gjitha vrasjet e shkaktuara nga kryerja e sulmeve të ndryshme terroriste

në Austri, mund të kategorizohen, si vijon:

- Vrasjet e rastësishme të personave, duke mos e praktikuar kriterin e

zgjedhjes së tyre. Në këtë mënyrë ishin shkaktuar disa vrasje tërësisht të

rastësishme të personave të pafajshëm nga sulmet e organizatës Abu

Nidalit në Austri.

- Vrasjet e personave të zgjedhur. Në tri raste, terroristët e ndryshëm

armenë, në një rast, grupi i Abu Nidalit (vrasja e Nittelit) dhe terroristët

islamikë (vrasja e tre kurdëve) i kishin ekzekutuar viktimat e tyre të

zgjedhura në Austri.

Në të gjitha rastet e zgjedhjes së viktimave ishte praktikuar parimi i vlerës

së tyre në kontekst të qëllimit të dëshiruar politik. Në të gjitha rastet zgjedhja e vik-

timave të caktuara ishte bërë me qëllim për të ndikuar rrjedhën e ngjarjes ose

dukurisë së caktuar politike.

6. Rrëmbimet e personave

Gjatë të gjitha kohëve të kaluara janë evidentuar rrëmbime të ndryshme të

personave me qëllim të caktuar politik ose me motive të ndryshme shantazhi. Në

Austri gjatë periudhës së studiuar nuk ishin rrëmbyer vetëm personalitetet politike

(OPEC), por edhe ato afariste (Palmers). Madje në një rast ishin rrëmbyer person-


at krejtësisht të thjeshtë, burra dhe gra, të cilët me gjithë dëshirën, nga asnjë aspekt

nuk mund të llogariteshin si prominentë (Marchegg). Në disa raste rrëmbyesit nuk

kishin kërkuar para për lirimin e pengjeve të tyre, por vetëm koncesione politike

(Marchegg). Grupi pakistanez kishte tentuar pa sukses rrëmbimin e një numri të

personave në Austri me qëllim të ndërrimit të tyre me disa të burgosur politikë në

Pakistan. Në një rast terroristët kishin kërkuar para për lirimin e viktimës së tyre

(rasti i Palmersit). Ndërsa në rastin e OPEC-ut, terroristët, me gjithë publicitetin e

tyre që gëzonin, nuk kishin parashtruar kërkesa konkrete dhe të qarta politike, por

kishin vepruar nga motive të fshehta dhe të përziera financiare dhe politike.

7. Vënia e mjeteve eksplozive

Përderisa numri i rrëmbime të personave dhe ai i vrasjeve ishte në rënie të

vazhdueshme, numri i minimit të objekteve të zgjedhura në Austri ishte në rritje e

sipër. Taktika e vendosjes së mjeteve të ndryshme shpërthyese ishte zbatuar sido-

mos gjatë sulmeve kundër përfaqësive të ndryshme diplomatike dhe agjencive të

fluturimeve. Numri më i madh i sulmeve të tilla terroriste ishte shënuar në vitin

1982, kur terroristët e ndryshëm gjermanë, të motivuar nga ideologjitë djathtiste, i

kishin sulmuar disa persona me prejardhje izraelite, respektivisht kishin vënë

mjete të ndryshme shpërthyese në pronat e tyre. Në një rast në vitin 1984, terror-

istët armenë e kishte praktikuar taktikën e ashtuquajtur „autobombë”, që kishte

paraqitur njërin ndër rastet më spektakulare terroriste ndërkombëtare.

Vënia e mjeteve eksplozive në të ashtuquajturën „letër-bombë” (letër ose

paketë e minuar), në krahasim me vrasjet ose rrëmbimet e personave paraqet më

pak rrezik. Nga kjo bindje, terroristët islamikë kishin vepruar me qëllim të trish-

timit të personelit dhe sabotimit të aktiviteteve afariste të një ndërmarrjeje

ekonomike në Vjenë.

8. Bilanci i sulmeve terroriste

Sulmet e huaja terroriste në Austri kishin shkaktuar vdekjen e 17 personave,

ndër të cilët gjashtë kishin qenë shtetas të huaj, prej të cilëve tre diplomatë, dy zyr-

tarë të Shërbimit Policor Austriakë dhe nëntë shtetas austriakë, të vrarë në mënyrë

të rastësishme. Gjatë sulmeve terroriste ndërkombëtare në Austri ishin plagosur 93

persona, ndër të cilët shtatë policë austriakë kishin marrë plagë të rënda trupore.

Numri i përgjithshëm i personave të rrëmbyer nga terroristët palestinezë, gjermanë

dhe ata islamikë kishte qenë 183. Qëllimi kryesor i këtyre rrëmbimeve kishte qenë

detyrimi i qeverive të caktuara për koncesione të natyrave të ndryshme.


9. Motivet e sulmeve terroriste

355 :.

- Numri më i madh i sulmeve të huaja terroriste në Austri ishte kryer për

motive, që nuk kishin të bënin fare me Austrinë. Motivet e tilla ishin:

- Aksionet terroriste të kryera me qëllim të shantazhit kundër një shteti të

huaj (sulmi kundër OPEC-ut).

- Aksionet terroriste të kryera me qëllim të shantazhit kundër shtetit aus-

triak (sulmi në Marchegg dhe vënia e bombës në një ndërtesë të policisë

në Vjenë).

- Aksionet terroriste të kryera më qëllim të sigurimit të parave ose

mjeteve të tjera materiale (sulmi në Landeck, plaçkitja e bankës në

Vjenë dhe rrëmbimi i Palmersit).

- Sulmet terroriste me motive të qarta politike (sulmet kundër sinagogave

në Vjenë, sulmi në Schwechat, vrasjet e personelit diplomatik turk etj.).

Në dy raste shteti austriak, respektivisht organet e tij kompetente, ishin

detyruar për koncesione konkrete ndaj terroristëve. Në rastin e parë (sulmi në

Marchegg) ishte pranuar kërkesa për mbylljen e kampit në Schönau. Ndërsa në të

dytin ishin ofruar mjetet dhe ishin siguruar mundësitë për largimin e terroristëve

(së bashku me pengjet e tyre) nga Austria. Në këto raste motivi për sulm terrorist

kishte të bënte edhe me aspekte të caktuara austriake. Gjithashtu edhe vënia e një

bombe në një ndërtesë të Shërbimit pPolicor në Vjenë, kishte për qëllim influ-

encimin e autoriteteve shtetërore austriake (me qëllim të lirimit të terroristes W.

Boock). Në të gjitha rastet e tjera, motivi për sulm terrorist në territorin austriak

kishte të bënte me rrethana të caktuara ose me dukuri politike ndërkombëtare, në

të cilat nuk ishte e involvuar Austria. Në Nr. 8 rrethana Austria kishte qëndruarkëto Tabela

rastësisht në mes konflikteve të ndryshme ndërkombëtare.

Autorët e njohur dhe ata të panjohur të sulmeve terroriste ndërkombëtare në Austri Tabela Nr. 8 Autorët e njohur dhe ata të panjohur të sulmeve terroriste ndërkombëtare në Austri

P ranimi i veprës nga a utorë të pa njohur

9

Autorët e njohur 14

Autorët e panjohur 13

0 2 4 6 8 10 12 14

.: 356

10. Sqarimi dhe reagimi


Në përgjithësi sqarimi i veprave penale ndërkombëtare është shumë i

vështirë. Sidomos kur është fjala për veprime terroriste ndërkombëtare, nga shkaku

i kryerjes profesionale të tyre dhe gërshetimit të elementeve të shumta, sqarimi i

tyre bëhet edhe më i vështirë.

Edhe përkundër ndërmarrjes së të gjitha masave të mundshme, nga 34 sulmet

e kryera terroriste ndërkombëtare në Austri, autorët e 20 prej tyre kishin mbetur të

pazbuluar (tabela 8 dhe 9). Në nëntë raste nga grupi ose organizata terroriste ishte

pranuar përgjegjësia për veprën e kryer, mirëpo autori i tyre nuk ishte zbuluar.

Gjatë përpjekjeve të tyre për ndriçimin e sulmeve terroriste, organet

shtetërore austriake kishin arritur të sqaronin disa raste spektakulare dhe të burgos-

nin një numër të caktuar të atentatorësh, të cilët ishin dënuar në mënyrë të meritu-

ar nga gjykatat kompetente. Deri në vitin 1998 (kur janë studiuar këto rate), në

institucionet ndëshkimore austriake qëndronin 15 terroristë ndërkombëtarë, ndër të

cilët pesë pakistanezë, pesë anëtarë të organizatës së Abu Nidal dhe një ekstremist

majtist. Një atentator libian ende nuk ishte dënuar me gjykim të plotfuqishëm,

ndërkaq, kundër dy shtetasve turq zhvillohej procedura hetimore. Pas qëndrimeve

të gjata në burg, dy terroristë të huaj ishin liruar me kusht nga vuajtja e mëtejme e

dënimit dhe ishin dëbuar nga Austria.

Organet kompetente austriake gjatë zhvillimit të procedurave të ndryshme,

kishin treguar qëndrim tejet konsekuent ndaj terroristëve të huaj. Deri më tash nuk

është evidentuar ndonjë rast i „bashkëpunimit të detyruar”, që kishte ndikuar në

gjykimin, përkatësisht lirimin e parakohshëm të terroristëve ose për koncesione Tabela 9

konkrete ndaj tyre.

Aktorët e njohur dhe ata të panjohur të sulmeve terroriste (sipas aktorëve) Tabela 9 Aktorët e njohur dhe ata të panjohur të sulmeve terroriste (sipas aktorëve)

S u lm e t e a ktor ë ve të tj er ë ter ro ris të

Te rr or iz m i dj ath tist

T er ro riz m i m a jtis t

T er ro riz m i isl am ik

Te rr or iz m i a rm en 0

Te r ror iz m i p ale s tine z

0

2

5

2

4

3

5

2 4

1

6

2

12

Akto rë t e njo hur Akto rë t e pa njoh ur

8 10 12 14


357 :.

Sipas të dhënave të paraqitura, autoritetet austriake kishin arritur suksese të

larta në luftë kundër terrorizmit ndërkombëtar. Ndërkaq, masat e ndërmarra paran-

daluese krahas politikës së zhvilluar konstruktive dhe parimore ndërkombëtare,

paraqesin kontributin më të çmuar në drejtim të pengimit të kryerjes së sulmeve të

reja terroriste në Austri.


PERSONALITETI I TERRORISTIT

NDËRKOMBËTAR

Studimi i personalitetit të terroristit ndërkombëtar është një çështje tejet e

ndërlikuar. Sipas rezultateve të studimeve, mund të thuhet se nuk ekziston një

emërues i përbashkët i të gjithë terroristëve të të gjitha kohëve, vendeve, kulturave

ose orientimeve të tyre ideologjike. Kështu terroristët gjermanë ishin shumë pak të

ngjashëm me ata irlandezë, ndërsa këta të fundit nuk kishin asgjë të përbashkët me

terroristët islamikë ose me ata armenë. Shumica e terroristëve ishin fëmijë të patri-

otëve ose revolucionarëve të njohur, mirëpo kishte edhe të tillë si Gavriloviç (anë-

tar i grupit që kishte kryer atentatin ndaj Franc Ferdinandit) që ishin bij të etërve

„spiunë”.

Të gjitha aspektet, që kanë të bëjnë me aktorët e sulmeve terroriste, mund

të kategorizohen sipas veçorive karakteristike të subjektit të personalitetit terrorist

dhe strukturave specifike organizative të tyre.

1. Elementet subjektive

Një analizë e hollësishme e personalitetit të terroristit ndërkombëtar, rezul-

ton me konstatimin se ashtu si nuk ekzistojnë dy lëvizje identike terroriste, nuk

ekzistojnë as dy terroristë identikë ndërkombëtarë. Mirëpo, kjo nuk do të thotë se

midis dukurive, përkatësisht personaliteteve të tilla nuk ekzistojnë ngjashmëri.

Shumë terroristë, në bazë të pamjes së tyre, stilit gjuhësor ose ndonjë

veçorie tjetër karakteristike, nuk dalloheshin dot nga qytetarët e rëndomtë. Kjo

argumentohet edhe me faktin se pas sulmeve të ndryshme terroriste, kur ishin pub-

likuar emrat ose fotografitë e tyre, shpeshherë ishin dëgjuar zërat „sa i urtë, i qetë

dhe i sjellshëm ishte ai djalosh!”

Terroristët janë kryesisht persona të moshës rinore. Ky realitet e paraqet

edhe elementin më karakteristik dhe të përbashkët në mes organizatave të

ndryshme terroriste. Numri më i madh i terroristëve të evidentuar ndërkombëtarë

është kryesisht rreth moshës njëzetvjeçare. Ndërkaq, te grupet e ndryshme terror-

iste islamike vërehet edhe tendenca e rekrutimit të fëmijëve të moshës 14 dhe 15

PERSONALITETI I TERRORISTIT NDËRKOMBËTAR

359 :.

vjeç. Në realitet nuk është i vogël as numri i fëmijëve të moshës më të re se 14 vjeç

që rekrutohen për kryerjen e misioneve të ndërlikuara terroriste, ngaqë këta, sipas

praktikave më të reja islamike dhe atyre palestineze, shumë rrallë i refuzojnë ose i

kontestojnë urdhrat e marrë. Nga ana tjetër prania e tyre në radhët e armikut nuk

paraqet ndonjë dyshim.

Mirëpo, edhe këtu ka përjashtime. Në mesin e terroristëve armenë, të cilët

kishin vrarë diplomatë të ndryshëm nga Turqia, kishte qenë edhe një 73 vjeçar, i

cili jetonte në Kaliforni. Udhëheqësit e organizatave të ndryshme terroriste si

Georg Habash, Abu Nidal ose Carlos ishin po ashtu të moshës gjashtëdhjetëv-

jeçare. Gjithashtu, Osama bin Ladeni dhe udhëheqësit e ndryshëm të organizatave

terroriste islamike janë të moshës mbi 50 vjeç. Në këtë aspekt, pozicioni në orga-

nizatë nuk paraqet ndonjë rëndësi të veçantë.

Me përjashtim të faktit se terroristët ndërkombëtarë kryesisht i takojnë

moshës së njëjtë, është shumë vështirë të konstatohen elemente të tjera të për-

bashkëta. Kështu disa terroristë ndërkombëtarë kishin fëmijëri të lumtur, ndërsa të

tjerët ishin rritur me shumë peripeci. Disa kuadro terroriste gjermane të viteve ‘70

ishin rritur me shumë peripeci. Një numër i kuadrove terroriste gjermane të viteve

’70 ishin rritur pa babë (Baader, Meinhof, Raspe, Mahler), të tjerët e kishin urryer

atë (Klein) ose kishin qenë fëmijë të prindërve të shkurorëzuar (Astrid, Proll) dhe

si të tillë ishin rritur me ndjenjën e mungesës se vlerave familjare. Ndërsa të tjerët,

si Gudrun, Ensslin etj., ishin rritur në familje të qëndrueshme dhe autoritative.

Mirëpo, ajo që vlen për numrin më të madh të terroristëve gjermanë, nuk do të thotë

se u përgjigjet edhe terroristëve italianë, belgë, francezë etj. Sa i përket të dhënave

personale të anëtarëve të grupeve të tjera terroriste, ato janë shumë të pakta.

Prejardhja sociale e kuadrit udhëheqës të grupeve terroriste është shumë

interesante. Shumica e grupeve terroriste me orientim ideologjik majtist ishin

themeluar dhe udhëhequr nga studentët. Këta gjithashtu e kishin parapëlqyer

rekrutimin e anëtarëve të rinj nga radhët e kolegëve të tyre, akademikëve ose fëmi-

jëve të tyre. Kështu, p.sh., prindërit e Ulrike Meinhof kishin qenë profesorë të his-

torisë së artit dhe kulturës dhe ajo ishte rritur dhe edukuar nga një shkencëtare

autoritare e historisë dhe njëkohësisht udhëheqëse e një lëvizjeje paqësore.

Ndërkaq, prindërit e Gudruns Ensslins kishin qenë priftërinj evangjelistë. Babai i

Holger Meins kishte qenë tregtar i njohur në Hamburg etj. Ndërsa prindërit e

kuadrove të mëvonshme të organizatave terroriste majtiste gjermane kishin qenë

edhe profesorë universiteti, shkrimtarë, artistë etj.

Ndërkaq, te grupet terroriste me orientime të qarta nacionaliste ose sepa-

ratiste, elementi familjar ose prejardhja sociale nuk kishte luajtur ndonjë rol të


rëndësishëm. Në këto lëvizje zakonisht angazhohen personat e moshës rinore ngaqë

atje janë „shokët nga shkolla, puna ose të afërmit e tyre”. Anëtarësia e gjerë dhe

kuadri komandues i lëvizjeve të ndryshme nacionaliste dhe islamike, kryesisht

rrjedh nga shtresat e ulëta dhe ato të mesme shoqërore. Shembull konkret në këtë

drejtim jep si Armata Republikane Irlandeze, ETA në Spanjë, organizatat e

ndryshme islamike dhe ato palestineze. Kështu, anëtarët dhe udhëheqësit e Armatës

Republikane Irlandeze, në numrin absolut të rasteve ishin persona të shtresave të

ulëta shoqërore. Mirëpo në përgjithësi anëtarësia e gjerë dhe kuadri udhëheqës i

organizatave terroriste islamike dhe i atyre nacionaliste, rrjedhë kryesisht nga

intelektualët ose zyrtarët e shtresave të mesme shoqërore. Mirëpo, edhe këtu ekzis-

tojnë përjashtime (Osama bin Ladeni dhe disa terroristë të tjerë të njohur islamikë).

Edhe pse femra si terroriste për një kohë të gjatë kishte qenë e paimagjin-

uar prapëseprapë ajo kishte qenë aktive në të gjitha lëvizjet terroriste. Prania e saj

ishte argumentuar si te organizatat e ndryshme terroriste gjermane, irlandeze,

baske franceze etj., ashtu edhe te ato palestineze, armene dhe islamike. Sidomos

kohëve të fundit raporti i saj në raport me meshkujt është në rritje e sipër. Mirëpo,

në këtë çështje ekziston edhe një veçori karakteristike: grupet e ndryshme terror-

iste gjermane dhe ato amerikane kishin më tepër femra sesa meshkuj. Në vitin

1981 nga 14 terroristët më të kërkuar gjermanë 10 kishin qenë femra. Sipas shumë

studiuesve të terrorizmit gjerman, sikur mos të kishte qenë qëndrueshmëria, ven-

dosmëria dhe motivimi aq i pranishëm i femrës në Fraksionin e Armatës së Kuqe,

ajo organizatë do të ishte shkatërruar shumë shpejt.

Gjithashtu, edhe motivet e personave për veprim terrorist janë shumë të

ndryshme. Në këtë drejtim dallohen qartë motivet e atyre që luftojnë kundër

robëruesit nacional ose pushtetit diktatorial nga motivet e atyre që luftojnë kundër

një pushteti të zgjedhur demokratik. Në të gjitha rrethanat dhe situatat ndjenjat

patriotike, idealiste, fetare, vetëdija sociale dhe urrejtja janë impulse të fuqishme,

të cilat ndikojnë në krijimin e motiveve të tilla. Në të vërtetë, elementet e tilla në

të njëjtën masë mund të ndikojnë edhe te anarkistët, sidomos në drejtim të

motivimit të tyre për veprim aksionar dhe jetë dinamike.

2. Formimi i organizatave terroriste

Formimi i organizatave të ndryshme terroriste zakonisht është i kushtëzuar

nga përdorimi i dhunës politike. Kjo do të thotë se çdo përpjekje për organizimin

e mekanizmave të ndryshëm terroristë jashtë rrethanave shoqërore të karakter-

izuara me konflikte të acaruara politike, gjithmonë ka përfunduar në mënyrë


361 :.

tragjike ose me rezultate qesharake. Nga kjo mund të thuhet se organizatat e

ndryshme terroriste gjithmonë janë paraqitur në rrethanat e tilla shoqërore, kur

lëvizjet e eksponuara politike e arrijnë kulmin e veprimtarive të tyre dhe aparati

shtetëror, nga ana tjetër, vepron për dobësimin ose shkatërrimin e lëvizjeve të tilla.

Në numrin absolut të lëvizjeve të dhëna politike ishin paraqitur forca

ekstremiste, të cilat kishin synuar përdorimin e dhunës politike. Në disa raste

paraqitja e tyre ishte e karakterizuar edhe me formimin e organizatave të ndryshme

terroriste. Mirëpo, sipas shembujve të shumtë ndërkombëtarë, në qoftë se disa nga

kërkesat e lëvizjeve të paraqitura politike ishin pranuar ose edhe kushtimisht ishin

plotësuar, atëherë kështu, në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe efikase ishte ndikuar në

absorbimin gradual të fuqisë politike të lëvizjes terroriste dhe në dobësimin e saj. Në rrethana të tilla, kur arrihet zgjidhja e problemeve me mjete politike, ndikohet

edhe në rritjen e besueshmërisë dhe autoritetit të organeve dhe institucioneve

shtetërore. Mirëpo, pikërisht në këto rrethana zakonisht janë paraqitur grupet e

vogla ekstremiste politike, të cilat nuk e kishin pranuar situatën e re dhe nëpërmes

radikalizmit të kërkesave dhe zbatimit të fuqishëm të dhunës politike ishin përp-

jekur të ndikojnë në krijimin e një alternative të re politike.

Zakonisht formimi i organizatave të ndryshme terroriste është paraqitur në

kohën kur kishte përfunduar mundësia për organizimin e protestave të reja publike

(si mjete të presionit politik) respektivisht, kur kishin përfunduar protestat e orga-

nizuara publike ose kur kishte filluar realizimi institucional i një pjese të kërkesave

të parashtruara, përkatësisht të drejtave të fituara. Në këto rrethana shoqërore të

karakterizuara me frustrimet e ndryshme të popullsisë dhe tendenca të qarta mili-

tante, ende nuk ishte kuptuar arsyeja e formimit të organizatave terroriste.

2.1. Numri i anëtarëve të organizatave terroriste

Për dallim nga njësitë guerile, numri i anëtarëve të organizatës terroriste

nuk shtohet dukshëm. Zakonisht ajo është e përbërë nga grupet e ndryshme të për-

bëra nga tre deri në 10 persona. Madje edhe disa „ushtri” të paraqitura terroriste si

„Fraksioni i Armatës së Kuqe” gjermane, „Aksioni Direkt” francez ose „Celulat

Komuniste Luftarake” belge, në kohën e lulëzimeve të tyre nuk kishin më tepër se

disa dhjetëra anëtarë. Ndërsa organizatat terroriste islamike si HAMAS, Xhihadi

Islamik, Al - Qa´ida etj., dhe ato nacionaliste si „IRA”, „ETA”, organizatat e

ndryshme palestineze etj., kishin, përkatësisht kanë mijëra persona të anëtarësuar,

mirëpo vetëm një numër i vogël i tyre është i përgatitur për luftë respektivisht për

kryerjen e aksioneve të ndryshme terroriste.

.: 362

2.2. Elementet kriminale në organizatat terroriste


Shumë organizata terroriste në radhët e tyre i kanë përfshirë elementet e

ndryshme kriminele. Nga ana tjetër, edhe këta elementë kishin pranuar infiltrimin

e tyre në grupet e ndryshme terroriste zakonisht në kohët e trazirave të

përgjithshme, pra në kohët e përshtatshme për plaçkitje dhe për kryerjen e veprave

të tjera kriminale. Madje në disa raste ndikimi i tyre ishte rritur aq shumë sa që

kishin ndikuar deri në ndërrimin e kursit politik dhe në shndërrimin e organizatës

terroriste në një organizatë klasike kriminale. Mirëpo, ekzistojnë edhe raste (mafia

italiane) kur organizata terroriste që nga fillimi i veprimtarisë së vet kishte mani-

festuar tendenca të qarta kriminale dhe politike.

Në të vërtetë, kufiri i ndarjes në mes veprimeve ose qëllimit politik ndaj atij

kriminal, në shumicën absolute të rasteve nuk kishte qenë i qartë. Në realitet,

vetëm në raste të rralla kishte arritur ndonjë kriminel të dëshmohet si patriot i

vërtetë, revolucionar ose varësisht nga qëllimi politik edhe si reaksionar i vendo-

sur. Shembuj shumë konkretë në këtë pikëpamje japin „Brigadat e Kuqe” italiane.

Në burgjet e ndryshme italiane, aktivistët e “Brigadave të Kuqe” në shumë raste

kishin bërë përpjekje për rekrutimin e elementeve të ndryshme kriminale në orga-

nizatë. Mirëpo, pikërisht prania e tyre jo vetëm që kishte shkaktuar probleme të

përhershme disiplinore, por kishte ndikuar edhe në paraqitjen e konflikteve të

ndryshme, korrupsionit dhe pakënaqësive masive në organizatë.

2.3. Ndarja e organizatave terroriste

Është shumë vështirë të emërohet një organizatë terroriste, e cila gjatë të

kaluarës së vet nuk ka pasur përçarje dhe ndarje të ndryshme. Në rastet më të

shpeshta ndarjet e organizatave terroriste janë paraqitur si rezultat i konfrontimeve

të brendshme në mes fraksionit të shfaqur dhe qëndrimeve „të vjetra”. Pas një kohe

të funksionimit harmonik, në të gjitha organizatat terroriste janë paraqitur frak-

sione, të cilat kishin menduar se ishte ardhur koha për një armëpushim, për pezul-

limin e plotë të aktiviteteve terroriste ose për ndërrimin e strategjisë së veprimit në

drejtim të radikalizmit të aktiviteteve terroriste.

Shkaqet themelore që kishin ndikuar në ndarjet e organizatave të ndryshme

terroriste kishin qenë kundërthëniet parimore. Mirëpo, në këtë pikëpamje rol

shumë të rëndësishëm kishin luajtur edhe ambiciet e ndryshme personale, të cilat

më tepër se çdo mendim i kundërt politik, kishin ndikuar jo vetëm në ndarjen e

organizatës, por edhe në shfaqjen e konflikteve të ndryshme (në shumë raste edhe

të armatosura) në organizatë.


363 :.

Shembuj konkretë në këtë drejtim ofrojnë disa vrasje (“Vrasjet e Borës”) në

mes figurave të ndryshme rivale brenda Armatës së Kuqe japoneze, disa konflikte

të paraqitura në mes të forcave të ndryshme rivale brenda Armatës Republikane

Irlandeze dhe disa likuidime fizike nga ETA në Spanjë. Konfrontime të tilla ishin

evidentuar thuajse në të gjitha organizatat terroriste ndërkombëtare. Shembujt më

të përgjakshëm në këtë drejtim i ofrojnë konfrontimet në mes klaneve të ndryshme

brenda disa grupeve terroriste palestineze. Mirëpo, kur është fjala për organizatat

nacionaliste, atëherë duhet theksuar se këto organizata më tepër se të tjerat, kishin

arritur tejkalimin e konfrontimeve të brendshme. Rreziku permanent kishte

ndikuar në shtimin e ndjenjave për bashkim dhe tolerancë.

3. Komandimi i organizatës terroriste

Organizatat kryesore terroriste ndërkombëtare zakonisht komandohen nga

një këshill komandues i stilizuar me emrin „Shtab i Përgjithshëm”, i cili në realitet

shpeshherë ka manifestuar edhe profesionalitet dhe efektivitet të lartë veprues.

Mirëpo, nuk janë të rralla edhe rastet e veprimeve krejtësisht amatore dhe kon-

traproduktive. Pra vendimet kryesore në kuadër të organizatës terroriste merren në

kuadër të këshillit kompetent. Mirëpo, ky sistem organizativ kohëve e fundit është

treguar si joefektiv, ngaqë organizatat terroriste shpeshherë janë sjellë në situata të

tilla kur është dashur marrja e shpejtë dhe e menjëhershme e vendimeve kapitale.

Kjo pa dyshim se ka ndikuar në tendencën e rritur të parimit individual komandues.

Gjatë praktikave të shumta të veprimit terrorist ndërkombëtar „shtabet gjen-

erale” në të shumtën e rasteve kanë vepruar nga emigracioni. Në këtë drejtim, në

disa raste Libani, Libia, Siria, Franca, ShBA, Zvicra etj., kishin shërbyer si vend-

strehim i udhëheqësve të lëvizjeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare.

Përparësia e veprimit nga emigracioni kishte të bënte me mundësinë e veprimit të

lirë dhe zhvillimit të jetës pa ndjenjën e frikës nga burgosja ose likuidimi fizik.

Nga ana tjetër kjo dukuri i kishte edhe anët e veta negative: sa më larg që ishte

komanda qendrore nga vendi i veprimit, aq më i vogël ishte ndikimi i saj autorita-

tiv dhe kontakti me bazën.

Te numri më i madh i organizatave terroriste ndërkombëtare, ekziston një

udhëheqje e fortë qendrore, e cila vendos lidhur me çështjet kryesore politike,

organizative dhe të veprimit strategjik. Marrja e vendimeve të tilla zakonisht bëhet

shumë larg vendit të zbatimit të tyre. Kështu, udhëheqësit e organizatave jo vetëm

që vendosin për të kryerjen e aksioneve të caktuara terroriste, por në disa raste i

përpilojnë edhe planet e kryerjes së tyre. Në realitet, edhe përkundër ofrimit të

planeve të tilla, mënyra dhe metoda e ekzekutimit të këtyre sulmeve, gjithmonë


ishte mbetur në kompetencë të grupit ekzekutues (të zgjedhur) për veprim. Këto

grupe lokale, në të shumtën e rasteve, nuk posedonin mjete dhe mundësi të

mjaftueshme për kryerje të pavarur të aksioneve të kërkuara terroriste ndërkom-

bëtare. Edhe nga kjo pikëpamje (varësia financiare) duhet shikuar në besnikërinë

ndaj “shtabeve të përgjithshme” të tyre.

4. Planifikimi i operacioneve terroriste ndërkombëtare

Kryerja e suksesshme e operacioneve terroriste ndërkombëtare në masë të

madhe varet edhe nga planifikimi cilësor i saj. Të gjitha rrethanat dhe situatat e

mundshme duhet analizuar me saktësinë më të lartë ushtarake. Së pari viktima e

zgjedhur në shtetin e huaj duhet përcjellë me kujdes, në mënyrë që të njihen shpre-

hitë dhe sjelljet e saj. Pra, vetëm pas njohjes së të gjitha rrethanave subjektive dhe

objektive mund të caktohet koha, vendi dhe rrethanat e përshtatshme për sulm.

Pavarësisht nga niveli profesional dhe planifikimet e kujdesshme, praktikisht është

i pamundur parashikimi i të gjitha rrethanave dhe situatave të mundshme, përkatë-

sisht parashikimi i rrjedhës së ngjarjeve dhe zhvillimeve të situatave gjatë kryerjes

së operacioneve terroriste. Nga ky realitet, terroristët duhet përgatitur edhe me ele-

mentin shumë të rëndësishëm të improvizimit të situatave. Ata duhet ta dinë se

moskujdesi ndaj këtij elementi mund të sjellë pasoja të padëshirueshme për ta. Nga

ana tjetër ekzistojnë edhe raste, si ai i terroristëve pakistanezë në Vjenë (1984) që

kishin dështuar vetëm nga shkaku i mosrespektimit të kohës së planifikuar për sulm.

Disa sulme spektakulare të viteve të fundit, ishin kryer me një precizitet

tejet të lartë ushtarak, që tregonin për planifikimin e shkëlqyeshëm, dhe njohjen e

rrethanave të përgjithshme në vendin e operimit. Shembuj konkretë në këtë drej-

tim janë sulmi kundër OPEC-ut në Vjenë, rrëmbimi i Hans Martin Schleyer në

Gjermani, sulmi terrorist në aeroportin e Vjenës dhe Romës, sulmi kundër World

State Center në Amerikë, sulmi kundër trenave të udhëtarëve në Spanjë etj.

Në rastet kur viktima nuk kishte poseduar me roje personale ose nuk ishte

treguar i kujdesshëm (kishte refuzuar truprojën ose nuk i kishte respektuar masat

e shtuara të sigurisë), kishte mjaftuar vetëm një përcjellje e thjeshtë dhe disaditëshe

e tij, nga një ose më së shumti dy persona, për të siguruar informatat e nevojshme

për përgatitjen e planit, kohës dhe rrethanave për sulmin kundër tij (vrasja e disa

diplomatëve turq në Evropë).

Në të gjitha rastet e tjera ishte kërkuar një planifikim i kujdesshëm nga një

këshill komandues. Në rrethana të ndërlikuara nuk kishte mjaftuar vetëm njohja e

lëvizjeve të mundshme të viktimës, por ishin analizuar me precizitet të lartë jo

vetëm të gjitha hyrjet dhe daljet e mundshme nga objekti i planifikuar për sulm,


365 :.

por edhe pusitë dhe befasitë eventuale, me qëllim të përcaktimit të të gjitha alter-

nativave të mundshme për shpëtim (sulmi kundër OPEK-ut në Vjenë).

Në shumicën e rasteve përcjellja (e fshehtë ose e maskuar) e viktimës dhe

njohja, gjegjësisht inspektimi i terrenit, ishte bërë me metoda tradicionale, duke

shëtitur këmbë ose me biçikletë, me makinë etj. (vrasja e Nittelit në Vjenë). Këtu

edhe mjetet moderne elektronike të komunikimit kishin luajtur një rol të rëndë-

sishëm. Në shumë raste pajisjet e përgjithshme teknike si dhe armatimi i terror-

istëve ishte shumë më i mirë dhe më cilësor sesa ai i shërbimeve më të special-

izuara antiterroriste.

5. Burimet financiare të terroristëve ndërkombëtarë

Për kryerjen e aksioneve të ndryshme, terroristët ndërkombëtarë nuk kanë

nevojë vetëm për mjete të transportit dhe armë. Me qëllim të udhëtimit të tyre të sig-

urt deri në vendin e planifikuar të ngjarjes dhe kthimit nga atje, terroristët kanë nevo-

jë edhe për sigurimin e dokumenteve të falsifikuara, sigurimin e banesave konspira-

tive, sigurimin e automjeteve të ndryshme, sigurimin e armatimit adekuat dhe efek-

tiv etj. Kjo do të thotë se ata kanë nevojë për mjete të shumta financiare, të cilat për-

doren edhe për korruptimin e zyrtarëve të ndryshëm lokalë dhe atyre ndërkombëtarë.

Pa dyshim se burimet financiare e përcaktojnë edhe karakterin e grupit ter-

rorist. Organizatat e ndryshme terroriste financohen zakonisht nga këto burime:

- Organizatat terroriste të tipit nacionalist, si p.sh. Armata Republikane

Irlandeze dhe ETA, janë financuar rregullisht nga kontributet e

ndryshme vullnetare të simpatizuesve të vendit dhe të atyre në emigra-

cion. Armata Republikane Irlandeze posedonte edhe disa ndërmarrje

legale (si firma „Taxi“ në Belfast etj.) dhe në tërë territorin e Irlandës

Veriore të banuar popullsi katolike, ishte vendosur tatimi vullnetar në

qarkullin „nga çdo birrë - një Peny për IRA“. Përveç këtyre burimeve

financiare, organizatat terroriste të tipit nacionalist, në rrethana dhe raste

të caktuara, kishin kryer edhe aksione me karakter të qartë plaçkitës

(plaçkitjet e bankave, rrëmbimet e personave, shantazhet e ndryshme

etj.). Mirëpo, në përgjithësi mund të thuhet se këto forma të financimit

nuk ishin dukuri karakteristike e as qëllim i terroristëve nacionalistë.

- Për dallim nga organizatat terroriste të tipit nacionalist, financimi i orga-

nizatave dhe lëvizjeve të ndryshme palestineze është enigmë. Në „Fondin

Kombëtar Palestinez“ vlerësohet të jenë përafërsisht 1,6 miliardë dollarë.

Prej këtyre, Organizata për Çlirimin e Palestinës i ka shpenzuar rreth 300

milionë dollarë në vit (nga të cilët një e treta ishte destinuar për organi-


zatën Al-Fatah). Sipas disa vlerësimeve, organizata Al-Fatah posedonte

edhe një fond tjetër prej shtatë deri në tetë miliardë dollarë.

- Në nëntor të vitit 1978, në Bagdad ishin takuar udhëheqësit e dhjetë

shteteve arabe. Në këtë takim ishte formuar fondi prej 3,5 miliardë dol-

larësh „me qëllim të përkrahjes së kundërshtarëve të Izraelit, si:

Jordanisë, Sirisë, Libanit dhe Organizatës për Çlirimin e Palestinës“. Ky

fond ishte financuar nga Arabia Saudite, Libia, Kuvajti, Iraku, Emiratet

e Bashkuara Arabe, Algjeria dhe Katari. Nga ky fond kishte përfituar më

së shumti Siria, pastaj Jordania 800 milionë dollarë dhe Organizata për

Çlirimin e Palestinës 250 milionë dollarë etj. Nga këto mjete, rreth 150

milionë dollarë ishin financuar institucionet e ndryshme, që kishin

vepruar në territoret e okupuara palestineze.

- Nga 250 milionë dollarët e pranuar, Organizata për Çlirimin e Palestinës

i kishte kursyer rreth 50 milionë, 10 milionë i kishte dorëzuar në

„Fondin e Martirëve“ dhe 50 milionë tjerë ishin destinuar për mbulimin

e shpenzimeve. Sasia tjetër e mbetur prej 140 milionë dollarëve, ishte

ndarë sipas këtij kriteri: 58 % e shumës i kishte takuar organizatës Al-

Fatah, 10% asaj „Al-Saika“, nga 7% organizatave „DFLP“, „PFLP“,

„PFLP - GC“ dhe Frontit Çlirimtar Arab (ALF) si dhe nga 2% u kishin

takuar „PFL“ dhe Frontit të Luftës Popullore (PSF)579.

- Përveç këtij burimi, në disa vende arabe ishte vendosur edhe tatimi i

drejtpërdrejtë ose indirekt i palestinezëve që jetonin atje. Kështu,

palestinezët në disa qytete arabe gjatë vizitave të tyre në kinema dhe në

ndërtesa të tjera publike, ishin të detyruar të paguanin tatim të veçantë.

Të gjitha këto burime financiare, të cilat i zotëronin lëvizjet e mirëfillta

çlirimtare dhe ato terroriste palestineze, ishin shumë më të larta se pro-

dukti i përgjithshëm shoqëror i disa shteteve të mëdha afrikane si, p.sh.,

Tanzanisë ose Kenisë, respektivisht ishin dy herë më të larta sesa pro-

dukti i përgjithshëm shoqëror i Jordanisë.

- Për dallim nga grupet ose organizatat terroriste të tipit nacionalist, ato

me orientim radikal majtist, nuk kishin zotëruar ndonjë burim të sigurt

dhe afatgjatë financiar. Nga kjo arsye, këto organizata terroriste me qël-

lim të sigurimit të mjeteve të nevojshme financiare shpeshherë kishin

përdorur metoda gangstere, duke plaçkitur banka ose rrëmbyer persona

të pasur me qëllim të këmbimit të tyre të mëvonshëm me mjete të shum-

579 James Adams, Geld und Gewalt, Wer finanziert den internationalen Terror? Aus dem Englischen von Nikolaus Gatter, Frankfurt/Main 1990, f. 65, 71 - 72.


367 :.

ta financiare. Kështu, për shembull, vetëm brenda disa muajve, gjatë

vitit 1971, Fraksioni i Armatës së Kuqe kishte plaçkitur mbi një milion

marka gjermane: në një bankë në Kasel ishin plaçkitur 115.000 DM, në

Munih 158.000 DM, në Hanover 19.000 DM, në Këln 237.000 DM, në

Kaiserslautern 134.000 DM dhe në Berlin 315.000 DM580.

- Për shumë grupe terroriste, që veprojnë në Amerikën Latine, Lindje të

Largët si dhe në atë të Mesmen, kontrabanda me drogë paraqet burimin

më të fuqishëm dhe më të preferuar financiar. Në saje të përfitimeve të

tilla financiare, shumë grupe dhe organizata terroriste nga të gjitha kon-

tinentet e botës, tash mund t’i realizojnë me lehtësi projektet e ëndërru-

ara terroriste. Me fjalë të tjera, falë alternativës së sigurt financiare që

paraqet kontrabanda me drogë, tash asnjë grup terrorist në botë nuk e

pezullon aktivitetin e vet për shkak të mungesës së mjeteve financiare.

Tabela 4

Të ardhurat financiare të grupeve dhe t organizatave të ndryshme terroristeTabela 4

VITI

1933

1975

1975

1975

VENDI

Kroaci

Lindje e Afërt

Lindje e Afërt

Irlandë

GRUPI TERRORIST

Ustash

Al - Fatah

PFLP, PDFLP, Al - Saika

IRA - Provisional

TË ARDHURAT NË BURIMI DOLLARË

1 - 2 milionë

150 - 200 milionë

20 - 30 milionë

1 - 3 milionë

Itali, Hungari

Vende Arabe

Libi, Siri, Irak

Kontribute vullnetare, plaçkitje, shantazhe, aktivitete legjitime ekonomike

Kontribute vullnetare, plaçkitje

Plaçkitje, shantazhe, kidnapime

Libi, Siri

Libi, Siri

Droga, terrorizmi

Droga, terrorizmi

1980

1980

1985

1985

1985

1985

Spanjë

Itali

Lindje e Afërt

Lindje e Afërt

Kolumbi

Kolumbi

ETA

Brigadat e Kuqe

Abu Mussa

Abu Nidal

FARZ

M 19

1 - 2 milionë

5 - 10 milionë

10 - 20 milionë

30 - 40 milionë

50 - 150 milionë

50 - 150 milionë

1985 Peru Sandero 50 - 150 milionë Droga, terrorizmi

Burimi: Walter Laqueur, Terrorismus 1987,Të ardhurat financiare të grupeve dhe të organizatave të F.130 - 131ndryshme terroriste Burimi: Walter Laqueur, Terrorismus 1987, F.130 - 131

7. Armatimi i terroristëve ndërkombëtarë

Terroristët e ndryshëm ndërkombëtarë zakonisht e parapëlqejnë armatimin e

lehtë dhe klasik, të përbërë nga armët e dorës (revolverët, përkatësisht pistoletat e

580 Krahaso: Walter Laqueur, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 126 - 128.


kalibrave të ndryshëm), nga mjetet e ndryshme shpërthyese (bombat e dorës, dina-

miti dhe minat e ndryshme) si dhe nga armët e lehta automatike. Mirëpo gjatë kry-

erjes së aksioneve të ndërlikuara terroriste, ata nuk ngurrojnë të përdorin edhe armët

e rënda dhe moderne ushtarake.

Grupet e ndryshme terror-

iste gjatë vendosjes së tyre për

tipin ose llojin e armatimit per-

sonal, në masë të kon-

siderueshme ishin bazuar në ori-Simboli i IRA, automatiku amerikan „AR 18“

entimin e tyre ideologjik, simpa-

tia dhe elementet e tjera subjektive. Kështu, gjatë disa dekadave të fundit, pushka

automatike standarde e Paktit të Varshavës, e njohur me emrin “Kallashnikov”

(kalibër 7,62 mm, magazinë: 30 plumba), ishte bërë simbol i shumë organizatave

marksiste terroriste, që kishin vepruar në kontinente të ndryshme të botës. Nga ana

tjetër, disa grupe terroriste me orientime nacionaliste (p.sh. Armata Republikane

Irlandeze), kishin zgjedhur pushkën automatike amerikane “AR 18”, si simbol të

luftës së vet çlirimtare.

Konstruktimi kompakt i automatikut kallashnikov, që ofron mundësinë rel-

ativisht të lehtë për fshehjen e tij së bashku me elementet e tjera karakteristike

luftarake, që kanë të bëjnë me shpejtësinë, largësinë dhe fuqinë optimale goditëse,

kishin bërë që kjo armë të këshillohet dhe të përdoret më së shumti gjatë kryerjes

së aksioneve të ndryshme guerile dhe atyre terroriste ndërkombëtare581.

Pas kallashnikovit, grupet e ndryshme terroriste ndërkombëtare kishin para-

pëlqyer edhe këto dy armë të vogla automatike: automatikun e njohur çekosllovak, me

emrin „Skorpion“ VZ 61 (kalibër 7.65 mm, magazinë me 10 ose 20 plumba), i cili pa

kondak (që mund të paloset) është i gjatë vetëm 27cm., që do të thotë se madhësia e

kësaj arme është aq sa e një revole e rëndë, por për dallim nga ajo, ka një fuqi goditëse

të njëjtë me atë të kallashnikovit. Një armë tjetër, shumë e parapëlqyer për aksione ter-

roriste, ishte edhe pistoleta automatike polake „W - 63“, me kalibër 9mm. Kjo armë

ishte përdorur pjesërisht edhe nga policia e ish-Republikës Demokratike Gjermane.

Të gjitha këto armë të lartpërmendura, ishin përdorur gjatë rrëmbimit të Hans Martin

Schleyer (1977), gjatë atentatit mbi një Sinagoge në Vjenë (1981), gjatë sulmit në

Schwechat dhe Romë (1985) dhe në shumë sulme të tjera terroriste ndërkombëtare.

Përveç këtyre armëve klasike, në arsenalin terrorist shpeshherë ishin gjetur

edhe armët e prodhuara me një teknologji të lartë ushtarake. Këtu bëjnë pjesë sido-

mos raketat kundërtankiste, të përdorura në shumë raste për shkatërrimin e autom-

581 Krahaso: J. Bogere, Nur ein paar „Sportgewehre“, Integral, Nr. 7 - 8/1981, f. 18.


369 :.

jeteve dhe ndërtesave të ndryshme. Fuqia goditëse mesatare e këtyre armëve është

mbi 900 metra. Një armë e tillë sovjetike, me emrin RPG-7, ishte përdorur për herë

të parë në vitin 1975, nga një grup i terroristëve ndërkombëtarë gjatë sulmit të tyre

kundër aeroportit të Parisit, Orli. Fuqia goditëse e kësaj rakete kishte qenë vetëm

320 metra. Në realitet edhe më parë, terroristët e ndryshëm palestinezë e kishin

përdorur raketën kundërajrore sovjetike të tipit SA-7 (Romë, 1973). Këto armë,

relativisht të vogla, janë të gjata deri në një metër dhe mund të lançohen nga çdo

rimorkio, që do të thotë se janë shumë praktike për aksione të ndryshme terroriste.

Ndërkaq, arma më efektive e përdorur nga grupet e ndryshme terroriste

gjatë viteve ’70 dhe atyre ‘80 ishte autobomba. Kjo bombë përbëhet zakonisht nga

disa qindra gramë, e më së shumti 2,5 kg. dinamit, të cilat montohen në pjesën e

rezervuarit të benzinës ose edhe në gomën rezervë. Këto mjete të thjeshta

shpërthyese aktivizohen me kontakt elektrik (në momentin kur shoferi e ndez

motorin), me telekomandim (mekanizëm elektronik) ose edhe me mekanizëm

kohor. Në këto raste fuqia e dinamitit së bashku me atë të benzinës, e shkaktojnë

një shpërthim shumë të fuqishëm.

Në rastet kur terroristët nuk kishin mundësi të depërtonin deri te automjeti

i viktimës (me qëllim të montimit të bombës), ata kishin përdorur edhe minat e

ndryshme magnetike, të cilat me shpejtësi të rrufeshme i kishin ngjitur në pjesët e

padukshme të karroserisë së automjetit dhe në kohën, përkatësisht vendin e

dëshiruar, i kishin aktivizuar me telekomandë. Në këtë mënyrë, në vitin 1984 ishte

vrarë funksionari i Ambasadës Turke në Vjenë, Özen Erdogan.

Autobomba, si torpedë speciale, për herë të parë ishte përdorur nga Armata

Republikane Irlandeze në Irlandën Veriore. Pastaj kishte filluar përdorimi i saj

edhe në Palestinë dhe ishte zhvilluar si mjet tejet efektiv luftarak në Liban. Në këtë

mënyrë, në prill të vitit 1983, gjatë sulmit kundër Ambasadës Amerikane në Bejrut,

ishte përdorur një automjet i ngarkuar me një tonelatë eksploziv. Ndërsa në dhje-

tor të të të njëjtit vit, gjatë sulmit kundër Ambasadës Amerikane në Kuvajt, ishin

përdorur mbi dy tonelata eksploziv. Sulmin më të fuqishëm me autobombë e

paraqet ai i tetorit të vitit 1983, kundër ndërtesës së Komandës Ushtarake

Amerikane në Bejrut. Gjatë këtij sulmi ishin përdorur gjashtë tonelata eksploziv,

që ishin ngarkuar në kamion të cilët kishin depërtuar deri në afërsi të objekteve

ushtarake dhe në pozicionet e dëshiruara ishin aktivizuar autobombat, të cilat

kishin shkaktuar pasoja tejet shkatërrimtare. Në disa raste të tjera, si në Kuvajt,

Arabi Saudite, Jordani etj., kamionët e ngarkuar me mjete shpërthyese, për shkaqe

të ndryshme ishin ndalur në vende të padëshiruara ose ishin aktivizuar mekaniz-

mat shpërthyes pa arritur deri te objekti i dëshiruar. Në një rast (Kuvajt) nuk ishte

aktivizuar sasia e eksplozivit të ngarkuar, edhe pse ishte me cilësi të lartë.


PËRKRAHJA E TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR

Pas viteve ’60, përkrahja e terrorizmit ndërkombëtar ishte bërë pjesë inte-

grale e politikës së jashtme të shteteve të caktuara, si: Libisë, Algjerisë, Sirisë,

Jemenit Jugor, Koresë Veriore, Sudanit dhe Kubës. Këto shtete, duke i furnizuar

grupet e ndryshme terroriste me mjete financiare dhe armë, si dhe duke u mundë-

suar atyre stërvitjen në territorin e vet, në mënyrë të drejtpërdrejtë kishin përkrahur

terrorizmin ndërkombëtar. Kjo, natyrisht, kishte ndikuar në paraqitjen e një

dukurie të re në politikën dhe përgjithësisht në raportet ndërkombëtare, që karak-

terizohej me raporte të shumta sekrete, interesa kriminale dhe intriga të ndryshme

politike.

Përderisa Bashkimi Sovjetik kishte ofruar ndihmën e vet vetëm në pikë-

pamje të armatimit, Libia më tepër se çdo shtet tjetër në botë i kishte financuar gru-

pet e ndryshme terroriste582. Në këtë drejtim, as roli i Sirisë dhe ai i Iranit nuk

kishin qenë më pak të rëndësishëm. Mirëpo, për dallim nga Libia, numri i sulmeve

terroriste të financuara nga Siria dhe Irani kishte qenë më i vogël583. Gjithashtu,

edhe në aspekte të tjera të ofrimit të ndihmave, këto dy shtete kishin treguar kujdes

më selektiv dhe cilësor. Përfshirja e tyre në aktivitete terroriste, nuk dëshmohet

vetëm më nivelin e lartë profesional të treguar gjatë kryerjes së disa sulmeve ter-

roriste ndërkombëtare. Mirëpo pikërisht kryerja profesionale e tyre dëshmon për

mundësinë reale të angazhimit të oficerëve të rregullt ushtarakë sirianë dhe irani-

anë në përgatitjen e kuadrove të tyre terroriste. Siria gjatë dekadave të fundit kishte

sulmuar kryesisht shtetet rivale arabe dhe pozicionet izraelite në rajon, ndërsa në

shënjestër të sulmeve terroriste iraniane kishin qenë të gjitha ato shtete myslimane,

të cilat gjatë luftës me Irakun, kishin marrë qëndrime antiiraniane. Irani i kishte

sulmuar edhe interesat e ndryshme franceze dhe amerikane në rajon si dhe opoz-

itën iraniane në emigracion. Këtu duhet përmendur edhe dënimin me vdekje

(14.02.1989), kundër shkrimtarit të njohur iranian me origjinë pakistaneze, Salman

Rushdie. Ndërkaq, Jemeni vazhdon të japë ndihmesën e vet në drejtim të strehim-

it të terroristëve të ndryshëm ndërkombëtarë.

582 583

Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 352 - 353. Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 341 - 342.


371 :.

Aktualisht në listën e shteteve përkrahëse të terrorizmit janë Kuba (që nga

viti 1982), Irani (që nga viti 1984), Sudani (që nga viti 1993), dhe Siria (që nga viti

1979). Në vitin 2007 ishte shqyrtuar edhe mundësia e evidentimit të Eritreas si

shtet përkrahës i terrorizmit ngaqë iu kishte ofruar përkrahje forcave ekstremiste

islamike në Somali584.

Shtetet përkrahëse të terrorizmit quhen edhe „shtete të papërgjegjshme”585.

Sipas qëndrimit zyrtar të ShBA-së, si shtete të tilla vlerësohen ato shtete që

angazhohen për posedimin e armëve për shkatërrim masovik, që mbajnë qëndrim

agresiv ndaj vendeve tjera, që veprojnë në drejtim të prishjes së stabilitetit politik

të shteteve tjera dhe shtetet që refuzojnë pjesëmarrjen në organizatat ndërkom-

bëtare ose i kundërshtojnë vendimet e tyre 586. Një shtet i tillë ishte Libia që nga

viti 1979 e deri në vitin 2006; Pastaj Iraku që nga viti 1979 deri në vitin 1982 dhe

nga viti 1990 deri në vitin 2003; Koreja e Veriut, nga viti 1988 deri në vitin 2008,

kur ishte arritur marrëveshja për pezullimin e programit të saj bërthamor; dhe

Jemeni Jugor, që nga viti 1979 e deri kur ishte bashkuar me Jemenin Verior. Këtu

duhet theksuar se Afganistani asnjëherë nuk ishte në listën e shteteve përkrahëse të

terrorizmit ngase ShBA-të nuk e kishin njohur pushtetin taleban ose shtetin e tyre

„Emiratin Islamik të Afganistanit“.

1. Irani

Republika Islamike e Iranit kishte përkrahur lëvizjet dhe grupet e ndryshme

terroriste islamike në Afrikë, Azi dhe në vende të tjera të botës. Në këtë drejtim, për-

parësi kishin gëzuar grupet militante shiite në Liban, ato islamike, palestineze, si

dhe disa grupe komuniste kurde nga Turqia, të cilat kishin orientime të qarta sepa-

ratiste. Në kuadër të këtyre ndihmave duhet pasur parasysh edhe ndërtimin e dy

„qendrave për stërvitje revolucionare“, në të cilat kuadrot potenciale terroriste

ndërkombëtare islamike e kishin studiuar edhe taktikën e rrëmbimit të aeroplanëve.

Njëra prej qendrave të tilla kishte qenë e rezervuar ekskluzivisht për femra587.

Irani është njëri nga përkrahësit kryesorë të grupeve terroriste që luftojnë

kundër zgjidhjes paqësore të problemeve politike në Lindjen e Mesme. Nga ky

Eritrea është shtet afrikan që kufizohet me Sudanin, Etiopinë dhe Gjibutin. Kjo listë ishte emruar sipas filozofit amerikan John Rawls, i cili në librin e vet “E drejta e popujve”, i kishte quajtur shtetet që kanë qëndrim armiqësor ndaj bashkësisë ndërkombëtare, i shtypin të drejtat e njeriut dhe ato të minoriteteve në shtetin e tyre dhe angjazhohen për destabilizimin e shteteve të tjera, si “shtete të papërgjegjshme” 586US Department of State: State Sponsors of Terrorism 587Qendra për stërvitjen e kuadrove të huaja revolucionare islamike ishin ndërtuar në Vakilabad dhe në Behestija. Kjo e dyta kishe qenë e rezervuar vetëm për femra. Më gjerësisht shih: International Terrorism, Insurgency, and Drug Trafficking: Present Trends in Terrorist Activity. Raport i datës 13 - 15 maj 1985 para Komisionit të Drejtësisë dhe atij të Punëve të Jashtme të Senatit Amerikan, Uashington 1986, f. 39 - 71.

584 585


qëllim, Irani i furnizon me armë dhe i trajnon luftëtarët Hamasit dhe terroristët e

grupeve të tjera palestineze, si p.sh., Xhihadit Islamik Palestinez dhe Frontit

Popullor për Çlirimin e Palestinës - Komanda Gjenerale. Në vitin 2006 Irani jo

vetëm që e kishte financuar Hamasin gjatë zgjedhjeve palestineze por edhe e kishte

armatosur atë më armë moderne që mund të godasin Izraelin. Gjatë vitit 2008,

Irani i kishte dhënë rreth 200 milionë dollarë ndihma të ndryshme financiare Hezb-

Allahut dhe i kishte trajnuar mbi 3.000 terroristë nga Libani në kampet e ndryshme

ushtarake në Iran.

Mekanizmi kryesor i regjimit iranian për mbështetje të terrorizmit

ndërkombëtar është njësiti elitë i Trupave të Gardës Revolucionare Islamike

(IRGC), i njohur me emrin “Forca Qods”. Kjo forcë iraniane padyshim se i

ndihmon, ushtron dhe armatosë grupet e ndryshme terroriste nga Lindja e Afërt,

Iraku dhe Afganistani. Ndërsa nga viti 2006, përmes kanaleve të ndryshme Irani i

furnizon me armë dhe municion të ndryshëm luftarak (madje edhe me raketa tokë

ajër, mortaja 107mm dhe eksplozivë plastikë) edhe luftëtarët Talebanë.

Gjatë viteve të fundit “Forca Qods” është e angazhuar edhe në Irak. Kështu

ajo në bashkëpunim me organizatën Hezb - Allah, u ofron trajnime brenda dhe

jashtë Irakut kryengritësve irakianë, me qëllim të aftësimit të tyre për përdorimin

e teknologjisë së sofistikuar dhe armëve moderne të Iranit, si të raketave tokë-ajër,

snajperëve modernë, eksplozivit plastik dhe armëve të lehta artilerike. Kështu

Teherani mbanë përgjegjësin për kryerjen e sulmeve të ndryshme terroriste me

mjete shpërthyese të tipit IEDs dhe EFPs kundër objekteve të ndryshme civile dhe

atyre ushtarake në Irak.

Sipas publikimeve austriake, “Forca Qods” (dhe personalisht kryetari

aktual i shtetit iranian) janë përgjegjës edhe për vrasjen e tre udhëheqësve kurdë

në Vjenë, që kishte ndodhur në vitin 1989. Ndërkaq Prokurori i Shtetit të

Argjentinës e ishte akuzuar “Forcën Qods” edhe për pjesëmarrje në sulmin

terrorist të 18. 06. 1994, kundër një qendre kulturore çifute në Buenos Aires, në të

cilin kishin vdekur 85 persona dhe ishin plagosur rreth 200 të tjerë.

Kështu Irani ishte dhe mbetet sponsori kryesor i terrorizmit ndërkombëtar.

Padyshim se përkrahja e terrorizmit ndërkombëtar nga Irani që ofrohet përmes

planifikimit ose financimit të drejtpërdrejtë të sulmeve të ndryshme terroriste në

Lindjen e Mesme, Evropë dhe Azinë Qendrore, është pengesa kryesore e

përpjekjeve të bashkësisë ndërkombëtare për promovimin e paqes, mirëqenies

ekonomike dhe prosperitetit demokratik në këto pjesë të botës.


2. Kuba

373 :.

Një qëndrim tejet përkrahës ndaj terrorizmit

ndërkombëtar kishte Kuba. Mirëpo, që nga viti 1998 ajo

ishte përpjekur për fshirjen e emrit të saj nga lista e shteteve

përkrahëse të terrorizmit. Kështu, në vitin 1998 qeveria

kubaneze e kishte miratuar kërkesën spanjolle për

ekstradimin e 20 anëtarëve të organizatës terroriste, ETA.

Sipas të dhënave të argumentuara, Kuba që nga viti 1991 jo

vetëm që kishte ndërprerë furnizimin me armë ndaj grupeve

të ndryshme revolucionare që kishin vepruar në AmerikënFidel Castro

Jugore, por atyre iu ishte mohuar edhe e drejta për hapjen e

ndonjë përfaqësie në Kubë. Në vitin 2001 kryetari i Kubës, Fidel Kastro, kishte viz-

ituar Iranin, Libinë dhe Sirinë, mirëpo pas këtyre vizitave nuk kishte qëndruar ndon-

jë aleancë e tyre e fshehtë politike ose kriminale. Menjëherë pas sulmit të 11.09.

2001, presidenti kubanez u kishte ofruar ShBA-ve ndihma humanitare dhe shërbime

të caktuara shëndetësore, duke iu mundësuar aeroplanëve të ndryshëm joluftarakë

fluturimin e lirë mbi territorin kubanez. Në të njëjtin vit, Kuba i kishte ratifikuar 12

konventa kundërterroriste të hartuara nga komisionet e Kombeve të Bashkuara. Ky

ndërrim rrënjësor i qëndrimeve kubaneze kishte të bënte vetëm me çështjet e terror-

izmit, ndërsa në të gjitha aspektet e tjera politike, Kuba kishte mbetur ajo që ishte.

Kështu, me stilin e vjetër propagandues, qeveria kubaneze kishte

kundërshtuar ndërhyrjen ushtarake amerikane në Afganistan dhe Irak. Pastaj kishte

vazhduar t’i përkrahë formacionet kryengritëse të organizatës FARC (Fuerzas


Armadas Revolucionarias de Colombia) në Kolumbi dhe ELN (Ejército de

Liberación Nacional/Ushtria Nacionalçlirimtare) në Bolivi si dhe disa lëvizje të

tjera kryengritëse në Amerikën Latine. Në anën tjetër, më 6 korrik 2008, ish-

presidenti kuban Fidel Castro i kishte dënuar keqtrajtimet e organizatës FARC ndaj

personave të rrëmbyer dhe kishte kërkuar lirimin e pakusht të tyre588.

Edhe përkundër figurimit të emrit të Kubës në listën e shteteve përkrahëse

të terrorizmit, ajo që nga viti 2006 nuk ka financuar ndonjë aktivitet terrorist ose

strehuar ndonjë terrorist të kërkuar në shtetin kubanez.

3. Sudani

Nga viti 1991 e deri në vitin 1996, Sudani i kishte ofruar mikpritje Bin

Ladenit dhe organizatës së tij terroriste Al -

Qa´da589. Gjatë tri dekadave të fundit, Sudani u

kishte ofruar strehim të sigurt anëtarëve të

ndryshëm të grupit të Abu Nidalit, Xhihadit

Islamik Egjiptian, Xhihadit Islamik Palestinez,

organizatës Hamas, anëtarëve të Hezb - Allahut

etj. Gjatë të gjitha konflikteve të armatosura,

Sudani kishte qëndruar në anën e shteteve

islamike të përfshira në konflikt dhe si reaksion

hakmarrës ndaj sulmeve të ndryshme izraelite

ose amerikane, forcat radikale islamike në

Sudan kishin sulmuar minoritetet katolike në

vend. Në vitin 1995, grupi islamik egjiptian Al

Gamaat al - Islamia, kishte përgatitur planin për vrasjen e kryetarit egjiptian,

Mubarak gjatë qëndrimit të tij në Adis Abebë. Ky plan ishte përgatitur në territorin

sudanez dhe me një aeroplan shtetëror sudanez ishin bartur armët e destinuara për

vrasjen e kryetarit egjiptian. Territori sudanez ishte shfrytëzuar edhe për sulmet

terroriste të vitit 1998 kundër ambasadave amerikane në Daressalam (Tanzani) dhe

Nairobi (Keni). Gjatë këtyre sulmeve të koordinuara nga Al - Qa´da kishin vdekur

258 persona, në mesin e të cilëve edhe 12 shtetas amerikanë. Dy javë më vonë, for-

cat ajrore të ShBA-ve kishin bombarduar bazat e Al Qaidës në Afganistan dhe një

fabrikë për prodhimin e gazit nervor në Sudan.

588 589

US Department of State: State Sponsors of Terrorism U.S. Department of State, http://www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2002/html/19988.htm


375 :.

Pas goditjeve të pësuara, ishte vërejtur një ndërrim gradual i qëndrimeve

sudaneze në raport me terrorizmin ndërkombëtar. Kështu Sudani përveç pjesë-

tarëve të Hamasit, të cilët i konsideron “luftëtarë të lirisë”, nuk iu kishte ofruar

strehim grupeve tjera terroriste. Pastaj gjatë viteve 2007 dhe 2008 i kishte penguar

disa grupe të huaja “muxhahedine” për shfrytëzimin e territorit sudanez si bazë

logjistike dhe pikënisje në drejtim të Irakut. Kështu Sudani gradualisht ishte përp-

jekur të bëhet edhe partnere e ShBA-së në luftë kundër terrorizmit. Në këtë drej-

tim ishin shkëmbyer edhe disa informacione të çmuara me ShBA-në.

Me 14. 07. 2008 Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë kishte

ngritur padi penale kundër kryetarit sudanez Omar al-Bashir për kryerjen e

krimeve të luftës dhe gjenocidit gjatë viteve 2003-2008 ndaj popullsisë civile në

Darfur. Pas urdhër-arrestit të lëshuar nga kjo gjykatë me 04.03.2009, grupe të

ndryshme ekstremiste kishin kërcënuar me sulme terroriste kundër interesave

perëndimore në Sudan.

4. Siria

Ka disa dekada me radhë që shteti sirian praktikon vrasjen dhe format e

tjera të dhunës politike. Në të vërtetë, edhe shumë kohë para ardhjes së Asadit në

pushtet (29.08.1960), Shërbimi Sekret Sirian kishte montuar në zyrën e kryemi-

nistrit të Jordanisë, Hazza al Majali, një mjet të fuqishëm shpërthyes, nga shpërthi-

mi i të cilit ishte vrarë kryeministri jordanez. Bomba kishte shpërthyer pikërisht në

kohën kur në zyrën e kryeministrit duhej të kishte ardhur edhe mbreti Husein,

mirëpo për fat ai ishte vonuar për disa minuta, kështu që kishte shpëtuar. Lidhur

me këtë sulm terrorist, Jordania e kishte fajësuar Sirinë duke nisur edhe mobiliz-

imin e përgjithshëm ushtarak me qëllim të shpalljes së luftës. Mirëpo, me ndërm-

jetësimin e shteteve të ndryshme arabe, lufta u mënjanua. Pas këtij sulmi terrorist,

pushteti sirian kishte përgatitur edhe disa atentate të tjera kundër mbretit të

Jordanisë, Huseinit590.

Ashtu si kishte vepruar shumë kohë më parë Stalini me Trockin në vitin

1980, edhe kryetari sirian, Asadi, kishte urdhëruar vrasjen e themeluesit të Sirisë

moderne, Salah Al - Din Al - Bitar. Në nëntor të vitit 1986, gazetat zyrtare

amerikane „U. F. News“ dhe „World Report“ në titujt kryesorë të tyre „Gjaku në

duart e Sirisë“, i kishin pasqyruar 11 sulme terroriste të kryera në mes të viteve

1982 - 1986 me pjesëmarrjen ose përgjegjësinë e drejtpërdrejtë të Sirisë. Tri nga

këto sulme ishin kryer nga grupi i Abu Nidalit, kurse një tjetër me ndihmën e Sirisë

590 Jochen Hippler/Andrea Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 57


nga Grupi i Xhihadit Islamik. Në shtatë rastet e tjera, Siria ishte akuzuar si autore

e drejtpërdrejtë e sulmeve terroriste ndërkombëtare591.

Akuzat kundër Sirisë kishin të bënin me sa vijon:

- Abu Nidali, së bashku me grupin e tij, pas tërheqjes nga Iraku, ishte ven-

dosur në Siri. Në këtë shtet ishin vendosur edhe disa qendra komanduese

dhe përfaqësi të grupeve të ndryshme terroriste palestineze dhe kurde.

- Në Luginën Beka (territor libanez i kontrolluar nga Siria) ishin të sta-

cionuara grupet e ndryshme terroriste palestineze dhe ato islamike shi-

ite, të cilat e praktikonin zbatimin e dhunës politike, si mjet për zgjid-

hjen e problemeve të tyre politike ose nacionale. Nëpërmes Luginës

Beka bëhej furnizimi me armë i disa grupeve terroriste ndërkombëtare.

Atje janë themeluar dhe funksionojnë disa qendra për stërvitje terroriste.

- Përfshirja e drejtpërdrejtë të shërbimeve siriane në dy sulme terroriste. I

pari kishte ndodhur në prill të vitit 1986, kur në Londër ishte bërë përp-

jekja e dështuar për montimin e një bombe në aeroplanin e kompanisë

izraelite EL-AL, i cili duhej të fluturonte për në Izrael. Ndërsa, në rastin

e dytë, me ndihmën e Shërbimit Sekret Sirian ishte sulmuar Shoqata

Arabo - Gjermane në Berlinin Perëndimor.

Pas argumentimit të përfshirjes siriane në

sulmin e dështuar kundër aeroplanit të kompanisë

izraelite EL - AL, në tetor të vitit 1986 Britania e

Madhe i kishte ndërprerë të gjitha marrëdhëniet

diplomatike me Sirinë. Ishte argumentuar fakti se

“turisti” jordanez i pajisur me pasaportë siriane

kishte vepruar me kërkesën e Shërbimit Sekret

Sirian. Ky “turist” ishte njohur me një vajzë irlan-

deze dhe pas disa kohësh qëllimisht e kishte lënë

shtatzënë. Pas disa muajve, turisti jordanez me

Kryetari sirian Al Asadkushtëzime dhe kërcënime të ndryshme, e

kishte

detyruar „të dashurën e vet“, që të fluturonte për në

Izrael. Në bagazhin e gruas shtatzënë, turisti jordanez e kishte montuar një bombë

me mekanizëm të saktë kohor. Mirëpo, Shërbimi Sekret Izraelit e kishte zbuluar

dhe, në çastin e reagimit të tyre, terroristi i frikësuar në rrëmujën e krijuar kishte

arritur të largohej nga aeroporti dhe të strehohej në Ambasadën Siriane.

Siria, në mënyrën e vet, e kishte përcaktuar kuptimin e terrorizmit, që dal-

lohej qartë nga lëvizjet çlirimtare. Në këtë mënyrë ajo, sipas vlerësimeve të veta, i

591 Jochen Hippler/Andrea Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 108.


377 :.

kishte përkrahur disa „grupe dhe organizata çlirimtare“, të cilat në botën perëndi-

more ishin vlerësuar si terroriste. Nga ndihma ushtarake, financiare ose politike

siriane, kishin përfituar: Organizata Islamike Libaneze, Hezb-Allah, ajo

palestineze Hamas, Xhihadi Islamik Palestinez, Fronti Popullor për Çlirimin e

Palestinës, Grupi i Abu Nidalit, Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë, Partia

Punëtore Kurde (e cila që nga viti 1980 e kishte selinë e vet në Siri) etj.

Në prill të vitit 2002, presidenti i ShBA-së Bush kishte deklaruar se „ka ard-

hur koha që Siria të deklarohet për pozicionin që ka në luftën e filluar kundër ter-

rorizmit ndërkombëtar“. Që nga ajo kohë Siria kishte deklaruar se nuk i ofron

përkrahje terrorizmit ndërkombëtar. Pavarësisht nga këto deklarata kishte vazhd-

uar ofrimin e përkrahjes materiale dhe politike ndaj organizatës islamike libaneze

Hezb - Allah. Ndërsa anëtarëve të Xhihadit Islamik Palestinez (PIJ), Frontit

Popullor për Çlirimin e Palestinës (PLFP), Frontit Popullor për Çlirimin e

Palestinës-Komanda Gjenerale (PFLP-GC) dhe Hamasit iu kishte mundësuar

absolvimin e stërvitjeve ushtarake në kampin Aiyn Tzahab (Ein Saheeb)592. Madje

udhëheqësit të Hamasit Khalid Meshal i kishte ofruar edhe strehim politik dhe

mbrojtje policore.

Siria që nga vitet ’80 lejonte kalimin nëpër territorin e saj të ndihmave të

ndryshme materiale dhe ushtarake të Iranit dedikuar organizatave të ndryshme ter-

roriste. Pas vrasjes së kryeministrit libanez Rafik Hariris, me 14.02.2005, ShBA-

të e kishin akuzuar Sirinë për pjesëmarrje në vrasje dhe që nga ajo kohë e kishte

tërhequr ambasadën e vet nga Damasku. Pas vrasjes së udhëheqësit të Shërbimit

Sekret të Hezb-Allahut Imad Mugniyah (i akuzuar edhe për sulme terroriste

kundër Bazës Ushtarake Franceze dhe Ambasadës Amerikane në Bejrut me 1984),

me 12.02.2008, në afërsi të Shërbimit Informativ Ushtarak të Sirisë në Damask,

ishin vërtetuar dyshimet se Siria vazhdon si më parë ofrimin e strehimit dhe

përkrahjes ndaj terrorizmit ndërkombëtar. Kjo ngjarje kishte ndikuar edhe në

vendimin e kryetarit të ShBA-së, Barack Obama për vazhdimin e sanksioneve

diplomatike dhe ekonomike ndaj shtetit sirian. Me gjithë këto akuza të shumta

joformale, ende nuk është ofruar ndonjë argument bindës, i cili do ta arsyetonte

konfrontimin eventual të koalicionit global antiterrorist me Sirinë.

5. Libia

Libia është një shtet i vogël afrikan me rreth tre milionë banorë. Një pjesë

e madhe e këtyre banorëve janë beduinë, të cilët ende nuk kanë arritur të integro-

592 Die Rolle Syriens im Nahostkonflikt, http://berlin.mfa.gov.il/mfm/Web/main/Print.asp?DocumentID=39892


hen në jetën shoqërore dhe politike të vendit. Mirëpo, gjatë viteve ’70, nga shitja

e naftës Libia kishte realizuar të ardhura të shumta financiare, një pjesë e të cilave

edhe ishte shfrytëzuar nga kolonel Gadafi (si oficer i ri, i ardhur në pushtet në vitin

1969, pas një grushtshteti të suksesshëm kundër mbretit libian) për afirmim

ndërkombëtar të pushtetit dhe të personalitetit të vet. Kështu ai, sidomos, si blerës

dhe sponsorues i kontratave të ndryshme me armë kishte arritur të bënte emër593.

Nga ana tjetër, Gadafi me ndihmën e propagandës, terrorizmit dhe korruptimit të

personaliteteve të ndryshme ndërkombëtare, gjithnjë e më tepër kishte arritur të

bëhej personalitet me ndikim. Madje, te disa lëvizje terroriste ndërkombëtare,

kishte arritur të krijonte edhe kultin e fuqishëm të personalitetit të tij.

Është e qartë se Gadafi në disa raste kishte dërguar edhe komandot e veta

vrasëse në emigracion, me qëllim të likuidimit të kundërshtarëve të ndryshëm per-

sonalë dhe politikë. Në këtë mënyrë, ishte vrarë edhe i strehuari politik në Kajro,

ish-kryeministri i Libisë, Mohammed Bakhush. Sidomos pas vitit 1976, dukuria e

likuidimit ose e rrëmbimit të „qenve të shpërndarë“ në Britani të Madhe, Itali,

Gjermani, Qipro, Greqi, Egjipt dhe në vende të tjera, kishte marrë përpjesëtime të

dukshme. Është karakteristike se numri më i madh i aksioneve të tilla ishte ekzeku-

tuar sipas skenarit të ngjashëm: nëse ndonjë ekip vrasës zbulohej ose burgosej nga

shërbimet e sigurimit të shteteve të huaja, Gadafi lejonte rrëmbimin e një numri të

madh të shtetasve të huaj në territorin e vet, të cilët ishin të punësuar ose e vizitonin

Libinë dhe në këtë mënyrë qeveria angleze, gjermane, italiane ose ajo greke, shtrën-

gohej që të lironte nga burgu agjentët libianë (komandot e saj) ende pa filluar gjyki-

mi i tyre594. Pos kësaj dukurie, disa grupe terroriste, të përkrahura nga Libia, kishin

bërë përpjekje edhe për vrasjen e kryetarit egjiptian, Sadat, (Libia e kishte publikuar

ofertën prej një milion dollarëve për „atë që ishte i aftë dhe kishte nderin dhe gatish-

mërinë ta vriste Sadatin), Mbretit të Jordanisë, Husein (duke e gjuajtur aeroplanin e

tij me një raketë të tipit SA-7), kryetarin palestinez, Arafat dhe disa udhëheqës të

tjerë të moderuar të OÇP-së, si dhe mbretin e Marokos595.

Pas blerjes së disa dhjetëra aeroplanëve ushtarakë francezë „Mirage“ dhe tanksave gjermane „Leopard“, Libia kishte kontraktuar armë më vlerë 12 Miliardë USD edhe nga Bashkimi Sovjetik. Gjatë fundit të viteve ‘70 dhe fillimit të viteve ‘80, ishin blerë 2800 tanksa moderne sovjetike, 7000 automjete tjera të blinduara, disa qindra aeroplanë MIG-23, MIG- 25 dhe MIG-27, disa bombardues Tupolew - B-23 dhe sisteme të tëra raketore, në mesin e të cilave edhe ato Scoud etj. Pas modernizimit të armatës libiane me armë konvencionale, Gadafi kishte synuar blerjen edhe të një bombe bërthamore. Për këtë qëllim, në vitin 1970 ishte biseduar edhe me kryetarin e Kinës Mao Tse - Tung. Në vitin 1980 Gadafi i kishte ofruar një ekipi të shkencëtarëve pakistanezë në Chasma, 100 milionë dollarë për prodhimin e një bombe bërthamore (e cila një vit më vonë duhej dorëzuar atij). Krahaso: Claire Sterling, Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokraten, Übersetzung aus dem Amerikanischen von Hans Thomas, München 1981, f. 271 - 283. 594Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 360. 595Krahaso: Claire Sterling, Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokraten, Übersetzung aus dem Amerikanischen von Hans Thomas, München 1981, f. 272 - 73; Walter Laqueur, Terrorismus, Die Globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 362.

593


379 :.

Është i pakontestuar fakti se Libia në forma të ndryshme i kishte përkrahur

aktivitetet e lëvizjeve të ndryshme terroriste në afro 40 vende të botës596. Përkrahjet

e ofruara kishin të bënin me ndihma financiare, shërbime logjistike, trajnime ter-

roriste, furnizime me armë, si dhe ofrimin e strehimeve të shumta politike. Këto

përkrahje të ofruara dhe të argumentuara asnjëherë nuk ishin mohuar nga kolonel

Gadafi597. Sipas tij, Libia zyrtarisht ishte e obliguar të qëndronte në anën e të gjitha

grupeve, që luftonin për lirinë nacionale, në anën e atyre grupeve të cilat mund të

legjitimoheshin si revolucionare ose t’i argumentonin pretendimet e tilla.

Aktivitetet e këtyre grupeve ishin me interes politik edhe për Libinë. Për këtë qël-

lim, në vitin 1976, Gadafi kishte vënë në dispozicion „Fondin Revolucionar“ prej

580 milionë dollarësh598. Nga ky fond kishin përfituar organizatat e ndryshme ter-

roriste në Bangladesh, Afrikën Jugore, Filipine, Kaledoninë e Re, Irlandën e

Veriut, Spanjë, Zvicër, Francë, Gjermani, Itali dhe në Shtetet e Bashkuara të

Amerikës. Zakonisht, Libia, në mënyrë të drejtpërdrejtë ose tërthorazi, kishte

përkrahur më shumë se një lëvizje terroriste brenda një shteti. Për kolonel Gadafin

ishte krejtësisht i parëndësishëm orientimi politik i grupit terrorist. Në këtë

mënyrë, paralelisht ishin përkrahur në Turqi, Spanjë dhe Itali grupet ekstreme ter-

roriste majtiste dhe ato djathtiste599.

Libia kishte ofruar rreth 20 qendra për stërvit-

jen e terroristëve të ndryshëm ndërkombëtarë. Në

këto qendra „përgatitjet luftarake“ zgjatnin përafër-

sisht gjashtë muaj. Mirëpo, pas kryerjes së këtyre

kurseve të përgjithshme, kandidatët kishin mundësi

të vazhdonin kurse të specializuara, në të cilat ofro-

hej mundësia për specializim në lëmin e përdorimit

të mjeteve të ndryshme shpërthyese, raketave, si dhe

zbatimin e formave të ndryshme të veprimit profe-

sional gjatë kryerjes së aksioneve diversante. Disa Aeroplani i rrëzuar në Lockerbi

nga qendrat e tilla ishin relativisht të vogla, ndërsa të

tjerat gjendeshin në kuadër të zonave të ndryshme ushtarake. Zakonisht, rekrutët të

ardhur nga vendet e ndryshme, ishin zgjedhur sipas përkatësisë së tyre nacionale.

Kontrollimi dhe inspektimi i këtyre qendrave bëhej nga tri institucione: Shtabi

Gerd Linde, Lybien - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstitutes für ostwissenschaftliche und internationale Studien, Köln 1986, f. 15 - 19. 597Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 362. 598Krahaso: Claire Sterling, Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokratien, Übersetzung aus dem Amerikanischen von Hans Thomas, München 1981, f. 273. 599Krahaso: Claire Sterling, Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokratien, Übersetzung aus dem Amerikanischen von Hans Thomas, München 1981, f. 272 - 273.

596


Revolucionar (i udhëhequr personalisht nga Gadafi), Byroja Arabe (e cila kishte të

bënte vetëm me aktivitetet me interes ndërarab) dhe Byroja për Kontakte

Ndërkombëtare. Ky shërbim kishte të bënte me koordinimin e aktiviteteve dhe for-

mave të ndryshme të bashkëpunimit në mes grupeve të ndryshme terroriste

ndërkombëtare. Është me interes të theksohet fakti se nga numri i përgjithshëm i

instruktorëve të punësuar në këto qendra terroriste, vetëm një numër relativisht i

vogël i tyre kishin qenë shtetas të ndryshëm arabë ose nga Libia. Ndërkaq, shumi-

ca e tyre kishin qenë shtetas të Republikës Demokratike Gjermane, Kubës dhe disa

ish agjentë të CIA-s dhe të shërbimeve të tjera sekrete amerikane600.

Libia i kishte përkrahur dhe financuar paralelisht institucionet politike të

udhëhequra nga Arafati dhe ato të kundërshtarëve të tij palestinezë601. Kështu Gadafi,

për një kohë të gjatë, i kishte mbuluar të gjitha shpenzimet e aksioneve terroriste të

ndërmarra nga organizata palestineze „Shtatori i Zi“ (e cila kishte shkaktuar gjakderd-

hjen gjatë Lojërave Olimpike në Munih) dhe asaj „PFLP“ (e cila e kishte sulmuar qen-

drën e OPEC-ut në Vjenë). Libia, gjithashtu, e kishte përkrahur grupin terrorist të Abu

Nidalit, i cili njëkohësisht kontrollohej edhe nga Shërbimi Sekret Irakian. Gjatë luftës

irako-iraniane, me qëllim të thellimit të bashkëpunimit me këtë organizatë terroriste,

ishte hapur në Tripoli edhe e ashtuquajtura „Byro e Abu Nidalit“. Madje në shtator të

vitit 1985, Abu Nidali ishte ftuar në një takim me Gadafin dhe zëvendësin e tij,

Dschallud. Sipas disa burimeve, grupi terrorist i Abu Nidalit kishte pranuar ndihma të

rregullta financiare nga Libia në vlerë prej 12 milionë dollarësh në vit. Ndërsa, në të

gjitha rastet e kryerjes së aksioneve specifike, pra me interes të posaçëm, kjo organi-

zatë ishte shpërblyer me pagesa të veçanta dhe pa llogari602.

Më 05.04.1986, Shërbimi Sekret i Libisë e

kishte montuar një bombë në diskotekën „La Bella“,

e cila gjendej në Berlinin Perëndimor. Nga pasojat e

shpërthimit të kësaj bombe, kishin vdekur dy ushtarë

amerikanë, një grua turke dhe ishin plagosur rreth

230 persona, prej të cilëve 50 kishin qenë ushtarë

amerikanë. Ky aksion brutal është evidentuar si

aksioni i fundit terrorist i ekzekutuar me urdhrin per-

sonal të kolonel Gadafit. Menjëherë pas këtij sulmi Kryetari sirian Al Asad

terrorist, respektivisht më 15.04.1986 kishte pasuar

Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 363. Sipas Marrëveshjes së Bagdadit të vitit 1978, Libia e financon OÇP-në me 40 milionë USD në vit. Pos kësaj ndihme financiare formacionet e ndryshme luftarake palestineze kishin pranuar ndihma të rregullta ushtarake nga Libia. Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 361. 602Gerd Linde, Libyen - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstitutes für ostwissenschaftliche und internationale Studien, Köln 1986, f. 17.

600 601


381 :.

edhe leksioni i nevojshëm hakmarrës ushtarak amerikan kundër Libisë. Nga ana

tjetër, edhe Shërbimi Sekret Libian, në dhjetor të vitit 1988, kishte montuar një

bombë në një aeroplan të kompanisë amerikane PanAm, i cili fluturonte nga

Londra për në Nju-Jork. Shpërthimi i kësaj bombe, gjatë fluturimit të aeroplanit

mbi Lockerbie të Skocisë, kishte shkaktuar vdekjen e 270 udhëtarëve dhe anë-

tarëve të ekuipazhit. Në shtator të vitit 1989 ishte montuar edhe një bombë në aero-

planin e linjës ajrore franceze UTA. Shpërthimi i kësaj bombe kishte shkaktuar

vdekjen e 171 personave. Lidhur me këto aktivitete të sqaruara terroriste ndërkom-

bëtare, Libia kishte pranuar kompensimin e dëmit të shkaktuar material dhe ofrim-

in e dëmshpërblimit të kërkuar për familjet e viktimave. Në vitin 1999 Libia kishte

ekstraduar dy persona të kërkuar lidhur me rastin Lokerbi, njëri prej të cilëve nga

gjykata kompetente holandeze ishte dënuar me burgim të përjetshëm. Pas shtatorit

të vitit 2001, kolonel Gadafi e kishte ofruar bashkëpunimin e vet në luftë kundër

Al-Qa´idës dhe strukturave të tjera terroriste ndërkombëtare. Ky ndryshim rrënjë-

sor i qëndrimeve zyrtare libiane duhet kuptuar në kontekst të efekteve të

përgjithshme të shkaktuara nga sanksionet afatgjata ekonomike dhe izolimi poli-

tik. Nga ana tjetër, edhe përpjekja e një grupi islamik libian për vrasjen e Gadafit

(në vitin 1998) kishte ndikuar në ndryshimin e kursit politik të tij. Sipas Shërbimit

të Sigurimit Libian, kjo përpjekje ishte bërë me kërkesën e udhëheqjes së Al-

Qa´idas603. Kryetari i Libisë Gadafi, në vitin 2003 kishte deklaruar se shteti i tij do

të heq dorë nga të gjitha programet për blerjen ose prodhimin e armëve për

shkatërrim masovik dhe do të paguajë dëmshpërblimin për viktimat e shkaktuar

nga rrëzimi i aeroplanit në Lockerbie. Pas këtij ndryshimi të kursit politik, në vitin

2004 ishin vendosur përsëri marrëdhëniet diplomatike në nivel të zyrave ndërlid-

hëse në mes të Libisë dhe ShBA-së. Ndërsa në vitin 2006, pra pas 25 vjetëve është

hequr edhe emri i Libisë nga lista e shteteve përkrahëse të terrorizmit dhe Libia

kishte vendosur përsëri marrëdhënie diplomatike dhe bashkëpunim ekonomik me

ShBA-në dhe shtetet tjera perëndimore.

6. Iraku

Ndër shtetet kryesore përkrahëse të terrorizmit ndërkombëtar është eviden-

tuar edhe Iraku. Është interesant se edhe pas një viti të rrëzimit të pushtetit të

Sadam Huseinit, emri i këtij shteti nuk është shlyer nga evidencat e shteteve

përkrahëse të terrorizmit. Sipas të dhënave amerikane, gjatë viteve të fundit ofi-

cerët e shërbimeve sekrete irakiane disa herë kishin kontaktuar me anëtarë të

603 Departamenti iShtetit, i ShBA-së, http://www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2002/html/19988.htm.


ndryshëm të Al Qaídës në Pakistan. Në një takim të

tillë të vitit 2001 kishte marrë pjesë edhe ish-

ambasadori irakian në Pakistan, Faruk Hijazi, i cili

ishte njëkohësisht edhe udhëheqës i lartë i një

Shërbimi Sekret Irakian.

Në vitin 1993, pra menjëherë pas sulmit të

parë terrorist kundër World Trade Center, njëri nga të

dyshuarit kryesor, Abdul Rahman Jasin, ishte larguar

nga ShBA-ja dhe ishte strehuar në Irak. Ndërsa, lid-

hur me sulmin e dytë të 11 Shtatorit 2001, njëri nga

udhëheqësit e grupit vetëvrasës, Muhammed Atta,

disa herë më parë ishte takuar në Pragë me agjentin

irakian, Faruk Hajazi. Kontaktet në mes organizatës

Ish-kryetari i Irakut Sadam Huseinterroriste Al Qaída dhe shtetit

irakian ishin argu-

mentuar edhe me faktin se ish-kryetari Sadam

Husein e kishte lejuar armatimin e një formacioni të Al Qaídës të komanduar nga

Abu Abdul Rahmani, i cili si shpërblim i kishte masakruar 36 kurdë në veri të

Irakut. Sipas gazetës amerikane „Washington Post“, gjatë viteve të fundit, në një

kamp që gjendej në periferi të Bagdadit, disa anëtarë të Al Qaídës gjatë trajnimeve

të tyre speciale terroriste, e kishin ushtruar edhe taktikën e rrëmbimit të aero-

planëve të tipit Boeing 707. Në bazë të këtyre informatave, me të cilat posedonin

shërbimet sekrete amerikane, ishte parashtruar dilema mbi arsyeshmërinë e sulmit

ushtarak amerikan kundër Irakut.

Pas paraqitjes së sulmeve seriale me Antrax, ishte publikuar fakti se ShBA-të

gjatë viteve 1985 dhe 1989 e kishin furnizuar Bagdadin (i cili atëherë konsiderohej si

aleat amerikan) me 21 anije të mbushura me kultura të papërpunuara të Antraksit dhe

rreth 50 dërgesa të tjera të kulturave, si E. Coli, Salmonella Chilerasius, Clostridium

Botulinum, Brucella Meliteusis dhe Clostridium Perfingers, me të cilat mund të prod-

hoheshin armë të ndryshme biologjike. Përpos këtyre dërgesave amerikane, Iraku

kishte importuar kultura të tilla edhe nga Gjermania, Franca dhe Japonia. Vetë fakti i

zotërimit të kulturave të tilla, dhe kryerjes së disa sulmeve kimike kundër forcave ira-

niane dhe popullsisë kurde në Irak, kishte ndikuar në krijimin e bindjes për mundës-

inë që Iraku të zotëronte armë kimike dhe biologjike për shkatërrim në masë. Kështu

ishte krijuar edhe dyshimi për mundësinë e qëndrimit të Irakut pas sulmeve të viteve

të fundit me Antraks kundër prominentëve të caktuar në ShBA.

Që nga viti 1979 deri në vitin 1982, Iraku ishte trajtuar si përkrahëse e ter-

rorizmit. Në vitin 1982 ishin hequr sanksionet kundër Irakut për shkak të ndërrim-


383 :.

it të kursit politik dhe luftës së filluar kundër Iranit604. Pas atentatit të dështuar

kundër Sadam Huseinit, policia irakiane i kishte pushkatuar 148 banorë të qytetit

Dudshail. Më 1988 ushtria irakiane kishte filluar operacionin “Anfall” kundër pop-

ullsisë kurde në veri të Irakut. Gjatë këtyre luftimeve ishte përdorur helmi ushtarak

kundër popullsisë në Helepçe që kishte shkaktuar vdekjen e 180.000 kurdëve

irakianë. Pas kësaj masakre ishin acaruar marrëdhëniet e Irakut me bashkësinë

ndërkombëtare. Kështu që pas marshimit të ushtrisë irakiane në Kuvajt605, në gusht

të vitit 1990, sërish ishin vendosur sanksionet e hekurta ekonomike dhe diplo-

matike kundër Irakut.

Bashkësia ndërkombëtare kishte kërkuar nga Iraku dorëzimin e armëve për

shkatërrim masovik. Pas disa konflikteve politike, në mars të vitit 2003 forcat

aleate sërish e kishin pushtuar Irakun. Pas instalimit të qeverisë se re në Irak, në

vitin 2003 ishte shlyer emri i tij nga lista e shteteve përkrahëse të terrorizmit.

Pas disa konflikteve ushtarake, Kryetari Irakian Sadam Husein me 22.09.1980 e kishte urdhëruar ushtinë e tij për sulm kundër Iranit. Kështu 9 prej gjithsej 12 divizioneve irakiane e kishin sulmuar Iranin. Pas disa sukseseve fillestare ushtarake, në vitin 1988 ushtria irakiane ishte detyruar të tërhiqet nga Irani. Gjatë disa betejave të kësaj lufte, ushtria irakiane kishte përdorur edhe helme të luftës. 605Pas gjashtë muajve, konkretisht në gusht të vitit 1991, trupat aleate të komanduara nga ShBA-ja e kishte çliruar Kuvajtin. Pasojat e kësaj lufte kishin qenë të tmerrshme për Irakun. Si pasojë e izolimit ekonomik të Irakut dhe shkatërrimit të sistemit të furnizimit më ujë dhe sistemit shëndetësor, deri në vitin 2005 kishin vdekur 500.000 deri në 1.5 milionë fëmijë deri në moshën 14 vjeçare, nga sëmundjet e ndryshme, leukemia, kolera, mungesa e vitaminave, ushqimi i dobët etj.

604


GRUPET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE

Afganistan:

Afrika Jugore:

Algjeri:

Armeni:

Al-Qaida (Azi, Afrikë, Evropë) People Against Gangsterism and Drugs (PAGAD) (Luftëtarët kundër Gangsterve dhe Drogës) The Salafist Group for Call and Combat (GSPC) (Grupi Salafist për Predikim dhe Luftë) Grupi i Armatosur Islamik GIA Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia (Greqi, Evropë) Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA) The Orly Group National Liberation Army (ELN) - Bolivia Nestor Paz Zamora Commission (CNPZ) (Bolivi, Peru) Tupac Katari Guerrilla Army (EGTK) Al-Gama’a al-Islamiyya Islamic Jihad Sol Rojo Puka Inti (Sol Rojo, Red Sun) Abu Sayyaf Group (ASG) Communist Party of Philippines (CPP/NPA) New People’s Army (NPA) Alex Boncayao Brigade (ABB) Armata Corsa National Liberation Front of Corsica Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) Organizata Revolucionare “17 Nëntori” Revolutionary Nuclei Revolutionary People’s Struggle (ELA) (Lufta e Njerëzve Revolucionarë) Morazanist Patriotic Front (FPM) Al Ummah

Terroristët shikh

Bolivi:

Egjipt:

Ekuador:

Filipine:

Francë:

Gjermani: Greqi:

Honduras: Indi: Indi, Evropë, Amerikë

Indonezi, Malayzi, Brunei,

GRUPET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE

Singapor: Irak:

Iran:

Irlanda Veriore:

Jemaah Islamiya (JI) Ansar Al - Islam (AL) Partisans of Islam The Mujahedin-e Khalq Organization (MEK ose MKO) The National Liberation Army of Iran Irish Republican Army (IRA) Real IRA (RIRA) Continuity Army Council Continuity Irish Republican Army (CIRA) Loyalist Volunteer Force (LVF) Orange Volunteers (OV) Provisional Irish Republican Army (PIRA) Red Hand Defenders (RHD) Red Brigades (BR) Kach and Kahane Chai Japanese Red Army (JRA) Anti-Imperialist International Brigade (AIIB) Aum Supreme Truth (Aum) Aum Shinrikyo Chukaku-Ha (Nucleus or Middle Core Faction) The Party of Democratic Kampuchea (Khmer Rouge) Lashkar-e-Tayyiba (LT) (Army of the Righteous) Jaish-e-Mohammed (JEM) (Army of Mohammed) National Liberation Army (ELN) Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC) United Self-Defense Forces/Group of Colombia (AUC) Army for the Liberation of Rwanda (ALIR) Former Armed Forces (ex-FAR) Interahamwe Kurdistan Workers Party (PKK) ‘Asbat al-Ansar Hezb-Allah (Party of God) Lashkar I Jhangvi (LJ) Jamaat ul-Fuqra Harakat ul-Mujahidin (HUM)

385 :.

Itali: Izrael: Japoni:

Kamboxha: Kashmir:

Kolumbi:

Kongo, Zaire:

Kurdistan: Liban:

Pakistan:

Pakistan, Indi, Palestinë: Abu Nidal Organization (ANO)

Al-Aqsa Martyrs Brigade HAMAS (Islamic Resistance Movement) Islamic Jihad for the Liberation of Palestine Palestine Islamic Jihad (PIJ) Palestine Liberation Front (PLF) Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP) Popular Front for the Liberation of Palestine-General Command (PFLP- GC)


Popular Front for the Liberation of Palestine-Special Operations Group (PFLP-SOG)

Bagdad, Azi, Afrikë, Evropë: 15 May Organization

Popular Struggle Front (PSF) Al-’Asifa Democratic Front for the Liberation of Palestine (DFLP) Force 17 Ansar Al - Islam (AL) Sendero Luminoso (Shining Path, SL) Tupac Amaru Revolutionary Movement (MRTA) Dev Sol (Fronti i Luftës Çlirimtare Revolucionare) Lautaro Youth Movement (MJL) Lautaro Popular Rebel Forces (FRPL) United Popular Action Movement (MAPU/L) Manuel Rodriguez Patriotic Front (FPMR)

Peru:

Kili:

Sierra Leone Liberia, Guinea: Revolutionary United Front (RUF) Spanjë:First of October Antifascist Resistance Group (GRAPO) ETA „ Euzkadi Ta Askatasuna“ Sri Lank:The Liberation Tigers of Tamil Eelam (LTTE) Ellalan Force Federation of Associations of Canadian Tamils (FACT) Sangillan Force World Tamil Movement (WTM) World Tamil Association (WTA) Turqi:Revolutionary People’s Liberation Party/Front (DHKP/C) Uzbekistan:Islamic Movement of Uzbekistan (IMU)

RESUME 387 :.

RESUME

Politically violence directed at objects of international legal protection is

hardly a new phenomenon. There have been international terrorist attacks in all

times and probably in all parts of the world. Only recently have they taken on a

new dimension and come to represent a global political and legal problem. The

international dimensions and the real danger of this political violence is evident in

the terrorist acts that are particularly brutal and have serious repercussions, not just

disrupting the political life of one state but that of several states and also severely

damaging the international legal order as well as relations between individual

states. An attack in Sarajevo triggered off World War 1, and one single car bomb

that killed 241 US soldiers in Beirut in 1983 forced US troops to withdraw. The

bomb attack on a discotheque in West Berlin in 1986 claimed not only two lives

but also prompted a US air attack on Libya whom the US government accused of

having been implicated in the attack. Several bomb attacks on apartment buildings

in Russia were used to justify the occupation of Chechnya. The coordinated sui-

cide attacks of September 11, 2001 against the United States of America not only

triggered off a global recession but also several international political crises and

conflicts. Several bomb attacks on trains that took place simultaneously in Madrid

on March 11, 2004 in Madrid claimed not only 200 lives and wounded 1300. These

attacks also led to a political reshuffling in Spain’s government and to the with-

drawal of Spanish soldiers from Iraq, etc.

For me, this phenomenon represents a most extreme form of violent crime.

It has always appeared in history when radical individuals or terrorist groups who

are dissatisfied with the existing political, national or international conditions, are

unable to find a peaceful way to achieve their unrealistic political and revolution-

ary goals and often indiscriminately kill an indeterminate number of victims.

Liberation movements that are politically, nationalistically or religiously motivat-

ed as well as dictatorships all over the world use international terrorism to achieve

what they see as legitimate goals and rights. For the one side violence is a legiti-

mate means for forcing others to recognize denied basic rights and for the other it

is only a means for achieving certain domestic and foreign goals – structured on


the basis of a political platform such as “aggressive politics to the outside as a

means of integration on the inside” – at the expense of others and at the expense

of general security. This includes the assassination of oppositional figures abroad

– a measure intended to serve as a warning to others.

International terrorism as a millennia old phenomenon emerged at the end

of the 1960s following a wave of international political violence which was very

different from the previous one. Given its trans-national character international ter-

rorism was able to develop its own dynamic which proved to be a unique political

and social phenomenon, showing that national manifestations of terrorism were

but a special case of a worldwide process.

Especially in recent decades international terrorism has become an institu-

tion. It must also be seen in a more long-term perspective given the fact that we can

continue to expect violent events. As such it knows neither boundaries nor front

lines. Thousands of kilometres can separate the place where supplies come from and

the place where an act of terror takes place. Modern means of transportation and

communication enabling one to reach any point on the globe in a very short time

make it possible to carry out terrorist actions with greatest mobility and optimum

publicity. Modern international terrorism signals that “everyone” is threatened “any-

where, any time”, irrespective of his/her status and innocence. No one is spared.

The large number of terrorist bands and their many victims, the politically

complex character, in which criminal aspects play a subordinate role, as well as the

various different conceptions of international terrorism, which depending on polit-

ical orientation see the terrorist either as a hero and freedom fighter or as a politi-

cal criminal, all require precise definition and resolute condemnation by the entire

world community. The goal should be to see the international combating of terror-

ism and the elimination of terrorism as a common task.

Ideologically, most international terrorist organizations have stood under

the sway of Marxism and Leninism. In their actions these organizations have

increasingly adhered to the concept of cadre guerrilla since the end of the 1970s.

As opposed to extreme leftist terror organizations the extreme rightist terrorists

refrain from working together with the masses. Here “individual terrorism” has

priority over organized terrorism.

Whereas leftist terrorists have specific targets, the rightist terrorists carry

out their attacks indiscriminately, without considering the impact on innocent peo-

ple. In keeping with their political orientation – overthrowing a regime and con-

quering power – leftist terrorists direct their attacks against individuals, and are

thus not interested in hitting the innocent. By contrast, the right-wing extremist ter-

RESUME 389 :.

ror ideologues lack these inhibitions because of their goals and motives. They seek

to influence the political process through mass violence and terror.

In addition to the left-wing and right-wing terrorism, the civilized world is

increasingly confronted with Islamic terrorist organizations. Whereas in the last

century, the site of Islamic attacks on “infidels” was limited to the Near and Middle

East, a growing expansion of their operation area can now be expected. The prob-

lem with Islamic terrorists lies first and foremost in the terrorist planning of targets.

As a result of their hatred for the West its population, economy and society, which

is fuelled by their frustration with technology and western society, they carry out

their attacks in an indiscriminate, blind way. Mass annihilation is the main goal.

This manifestation of Islamic terrorism which is committed to fulfilling the

religious “commandment”, i.e., the “holy duty” to carry out terrorist acts, was fur-

ther developed by Islamic authors from one generation to the next, and ultimately

put into practice by Osama bin Laden and other Islamic terrorists. Its main focus

are the suicide attacks of Islamic terrorists. Many Islamists see these heroic acts

not as being suicidal but as “fulfilling a religious duty.”

There is a real danger of terrorist attacks or other violent acts by foreign ter-

rorists in Europe or against European interests. This is mainly determined by the

conflict and crisis situation in the respective home countries of the terrorists. The

political, religious, ethnic, etc. conflicts are carried out also in Europe, either by

“phantom” terrorists or by foreign terror groups or “political organizations”

already active in Europe. Part of them belong to the extreme left as well as the

extreme right, while other groups are aspiring to autonomy in their home country

or even pursue separatist goals. A further very large group is struggling to bring

about a political-religious restructuring of an entire region (Islamic terrorists).

The “political organizations” of the conflicting parties represented in

Europe are reacting swiftly and increasingly violently to incidents in their home

countries (Iraq, Iran, Kurdistan, Afghanistan, etc.) Until now almost only the other

conflicting parties, preferably foreign interests, were attacked. However, it is to be

feared that given the new foreign policy and economic ties with Europe, this could

be seen by one or the other conflicting party as taking sides with another party,

European targets could increasingly become interesting for international terrorist

groups, in particular Islamic terrorists.

For these reasons the European security authorities have no other choice

than to reinforce the protection and safety measures to prevent foreign terrorists

from infiltrating Europe and, in the event of an attack, to strike back forcefully

against the terrorist core.


In my opinion making concessions to terrorists could solve a concrete prob-

lem but to what avail? Symbolic concessions hardly help solve problems, while

concessions, e.g., the release of hostages, could actually provoke new demands,

especially since compromise negotiations have always been seen as a sign of a

government’s weakness and thus taken advantage of.

Another possibility would be to adopt a basic human rights policy to use

negotiations with certain organizations that enjoy mass support to solve ethnic or

social conflicts.

One always finds criminal terrorist regimes that provide international ter-

rorists moral and material support without which they wouldn’t dare attack demo-

cratic societies. The support by friendly regimes and the passivity of others is the

most significant factor for the operations of international terrorism. The only rea-

son why certain regimes team up with terrorists is to wage a war without risk. The

western alliance can take effective action against such states on an international

level and combat international terrorism efficiently in three ways:

- Political pressure: This ranges from international ostracism to breaking

off all diplomatic ties. This could also force other states to take a stance

or at least limit their support for this group. In breaking off diplomatic

ties closing embassies can serve as an additional sanction. Terrorists

would not be able to sustain a concerted campaign in western countries

if they could not seek refuge in embassies or take advantage of diplomat-

ic channels for transporting money, weapons and information (all of this

was often provided by people under the cover of diplomatic immunity.)

- Economic pressure: Most backers of state terror urgently need various

western products. Economic pressure can consist of a combination of

boycott and embargo. If the western countries would exercise only part

of their enormous economic power, some terror-friendly regimes would

be forced to carefully think over their activities. As in the case of Libya

where a strict trade embargo against Iranian oil would certainly prompt

Tehran to rethink the expediency of indirect terrorist tactics.

- Military action: Sporadic responses to individual international acts of

terror are not enough. A resolute reaction could first trigger off retalia-

tion attempts. But seen in the long term it is the only way to stop regimes

from sending out terrorist killers. Where military action was taken in a

consistent way against Libya and Iraq, there were tangible successes.

Both of these regimes deliberately distanced themselves from actively

supporting international terrorism, which was characteristic of their

RESUME 391 :.

behaviour in the 1970s and 1980s.

Generally speaking, such measures should be adopted incrementally, begin-

ning with political isolation, followed by trade embargos and finally, if this is not

sufficient, military actions can be considered.

For the combating of international terrorism by the civilized world to be

successful, the facts have to be clearly identified and addressed accordingly. Each

strategy of combating terrorism must be geared to cutting off the cooperation and

support of international terrorism by some states. An important prerequisite is, first

and foremost, that the western allies take a resolute, courageous stance against

these states.

In effectively combating international terrorism the following principles

must be applied:

- International terrorism must be condemned worldwide

- International terrorists must either be extradited or brought before court

in the land where they are arrested

- As many states as possible must be willing to work together effectively

to combat terrorism.

The subject matter that I have studied is so complex that it can hardly be

dealt with in such limited space. I was thus forced to limit myself to the main

issues and aspects. The complexity of international terrorism is reflected in its

many manifestations, which have not just been explored in more recent specialized

literature but also at various political, national and international congresses. The

objective of this study can be summed up in the following hypothesis:

International terrorism includes a national manifestation as a main

explanatory factor and as such it is more than the result of national, conflict-specific or system-related phenomena. The structure of this study is relatively straightforward. Methodically, there is

first an introduction to the topic in which the phenomenon of terrorism is delineated

from other forms of political violence. Subsequently, the various manifestations of ter-

rorism are discussed. First, it should be made clear what is meant by “terrorism” in gen-

eral and by “international terrorism” in particular. Then the various characteristics of

international terrorism are studied. In the final chapter the conditions in which interna-

tional terrorist organizations emerge will be studied by focusing on the causes that have

led up to the formation of several terrorist movements. Against this backdrop the case

studies were arranged to enable a better understanding of the material according to the

following aspects: “Significance”, “Actors”, and “Attacks in Austria”. Needless to say,

overlaps were inevitable in dealing with some of the aspects.


SH K U R T E S A T

AD AIS ALF AMAL ANC ANO ARA ASALA

BR CCC CDU DFLP DFLP DFPMLA DOCOM EL AL ERP ETA FA FARC FARL FARN FATAH

FIS FLB FLNC FLNC FLQ FMLN FP 25

Action Directe, Francë Armée Islamique du Salut (Armata e Shenjtë Islamike), Algjeri Fronti Çlirimtar Arab, Palestinë Afwaj al-muqawama al-lubananiya, Liban African National Congress Abu Nidal Organisation Armenian Revolutionary Army Armenian Secret Army for the Liberation af Armenia (Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë) Brigate Rosse (Brigadat e Kuqe), Itali Cellules Communistes Combattantes (Celulat Komuniste Luftarake) Christlich Demokratische Union, Gjermani Democratic Front for the Libertation of Palestine Fronti Demokratik për Çlirimin e Palestinës Democratic Front of the Popular Movement for the Liberation of Armenia Documentation Communiste , (në lartësi), Israel Airlines Armata Revolucionare Popullore, Argjentinë Euskadi Ta Askatasuna Fronti Antiimperialist Fuerzas Armadas Revolucionarias Columbias. Libanesische bewaffnete revolutionäre Fraktion, Libanon. Bewaffnete Revolutionsarmee Nicaraguas. Harahat at - tahrir Al - watani Al - filastini (Lëvizja e Frontit Patriotik për Çlirimin e Palestinës) Front Islamique du Salut (Fronti i Shenjtë Islamik), Algjeri Front de Libération de la Bretagne (Fronti Çlirimtarë i Bretonisë) Front de Libération Nationale Congolais, Zaire, Kongola Frontu di Liberazione Naziunalista Corsu, Korsikë Front de Libération du Quebek Frente Farabundo Martí para la Liberación Nacional, Salvador Forcas Populares do 25 Abril, Portugal.

SHKURTESAT

FSLN GAP GARI GIA GRAPO

GSG - 9 GSPC

HAMAS

IATA INLA

IRA IRGUN JAL JCAG

JCR JRA KGB

M 19 MIA MIT MK MNR Montoneros NAPAP

NATO NAYLP NORAID

NORAID OÇP OECD OKB OPEC PDFLP

PFL PFLP PFLP- GC

393 :.

Frente Sandinista de Liberación Nacional, Nikaragua Gruppi di Azione Partigiana (Grupi i Aksioneve Partizane) Grupit për aksione revolucionare Groupe Islamique Armé (Grupet e Armatosura Islamike) Grupos de Resistencia Antifascista Primero de Octubre (Grupi i Rezistencës Antifashiste Një Tetori) Njësia speciale antiterroriste për mbrojtjen e kufijve gjermanë Salafiyist Group for Preaching and Combat / Groupe salafiste pour la prédication et le combat, Algjeri Harakat al - Muqawamah al – Islamijah (Lëvizja e Kryengritjes Islamike) Organizata ndërkombëtare për komunikacion civil ajror Irish National Liberation Army (Ushtria Kombëtare për Çlirimin e Irlandës) Irish National Liberation Army (Armata Nacionalçlirimtare Irlandeze) Irgun Zuai Leumi, Israel Japan Airlines Justice Commandos of the Armenian Genocide (Komandoja e Drejtësisë për Gjenocidin Armen) Jeunesse Communiste Révolutionnaire, Francë Japanese Red Army (Armata e Kuqe Japoneye) (Komiteti për Sigurimin e Shtetit), BRSS Movimiento 19 de abril, Kolumbi Mouvement Islamique Armé, Algjeri Milli Istiibarat Tescilati (Shërbimi Sekret Informativ Kombëtar Turk) Mujahedeen-e Khalq, Iran Lëvizja Kombëtare Kryengritëse e Mozambikut Movimiento Peronista Montonero (Lëvizja Peroniste e Montoneros) Noyaux armés pour l`autonomie populaire (Ushtria revolucionare për autonominë popullore), Francë North Atlantic Treaty Organisation. Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës Irish Northern Aid Committee (Komiteti për ndihmën e Irlandës Veriore), ShBA Irish Northern Aid Committee Organizata për Çlirimin e Palestinës Organisation for Economic Co-operation and Development Organizata e Kombeve të Bashkuara Organisation of Petroleum Exporting Countries Popular Democratic Front for the Liberation of Palestine (Fronti Popullor Demokratik për Çlirimin e Palestinës) Popular Front for the Liberation (Fronti Popullor Palestinez) Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës Popular Front for the Liberation of Palestine - General Command

.: 394

PIRA PKK PLF PLO

PNLA PSF PSF RAF RZ „RZ“ SAS SAVAK

SDLP ShBA SWAPO

TKP/ML TNT Tupamaros TWA UDA

UN UNIDO USD USTAŠI VMRO

XHIP


Provisional IRA, shiqo: IRA Kurdische Kommunistische Partei. Fronti Çlirimtar Palestinez Palestine Liberation Organitation (OÇP / Organizata për Çlirimin e Palestinës) Armata Çlirimtare Palestineze, krahu ushtarak i OÇP-së Popular Struggle Front (Die Front des Volkskrieges) Jordani, Palestinë Fronti Popullor i Luftës, Palestinë Rote Armee Fraksion (Fraksioni i Armatës së Kuqe) Revolutionären Zellen (Celulat Revolucionare) Revolutionärer Zorn (Zemërimi Revolucionar) Njësia speciale antiterroriste angleze Sazman Amniat va Attelaat Keshvar Iran (Shërbimi Sekret Informativ dhe ai i Sigurimit Kombëtar Iranian) Sozial Democratic Labour Party Shtetet e Bashkuara të Amerikës South - West African People´s Organitation (Organizata e Popujve të Afrikës Jugperëndimore) Partia Komuniste Turke, Marksiste/Leniniste Trinitrotoluol, mjet shpërthyes i përbërë nga C7H5N3O6 Lëvizja Kryengritëse e Uruguait Trans World Airlines, ShBA Ulster Defense Association (Bashkimi për Mbrojtjen e Ulsterit, Organizatë terroriste protestante irlandeze) United Nations. United National Industrial Development Organitation Dollarë, mjet monetar i ShBA-së Organizata Kryengritëse Revolucionare Kroate Vnatrešno-Makedonska Revoluciona Organizacija, Organizata e Brendshme Revolucionare Maqedone Xhihadi Islamik Palestinez

LITERATURA 395 :.

LITERATURA

ACHCAR, Gilbert /WARSCHAWSKI, Michel: “Der 33 Tage-Krieg. Israels Krieg gegen Hisbollah im Libanon und seine Konsequenzen” Edition Nautilus, Hamburg 2007. ADAMS, James: Geld und Gewalt, Wer finanziert den internationalen Terror? Aus dem Englischen von Nikolaus Gatter, Gustav Lübbe Verlag, Frankfurt am Main 1990 AHMED, Attia: Der Nahostkonflikt, Aussichten für Krieg und Frieden, Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik, Europa Archiv, Folge 6, Jhrg. 30, S.184 - 211, Bonn 1975 AJATOLLAH Baqer al – Sadr: Sarcheschmeh Qodrat dar Hokumat Eslami, Teheran 1980 ALLEMANN, Fritz René: Macht und Ohnmacht der Guerilla, Piper Verlag, München 1974 ALLEMANN, Fritz-René: Terrorismus in Lateinamerika, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 ALTHAMMER, Walter: Gegen den Terror, Texte-Dokumente, Bonn und Aktuell Verlag, München 1978 AMIRPUR, Katajun: Iran: das Beispiel der Volksmojahedin. - Hamburg: Deutsches Orient-Institut, 2002 ANDERS, Günther: Gewalt - ja oder nein, Eine notwendige Diskussion, Knaur Verlag, München 1987 ANTHONY, H. Cordesman: The Gaza War, A Strategic Analysis, CSIS, 2-2009, Washingtn. ARENDT, Hannah: Elemente und Ursprünge totaler Herrschaft, Heinz Wiesbrock Verlag, Frankfurt/M.1955 AUGENSTEIN, Josef: Anwälte und Terroristen, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976 AURIN, Kurt: Zur psychologischen Problematik des Mutes im Bereich politischen Verhaltens und Handelns, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIE BACKES, Uwe: Politischer Extremismus in demokratischen Verfassungsstaaten, Westdeutscher Verlag, Opladen 1989 BAEYR-KATTE, Wanda von: Angst unter Terrorwirkung, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIE BASTEN, Thomas: Von der Reform des politischen Strafrechts bis zu den Anti-Terror-Gesetzen, Hochschulschriften 134, Pahl-Rugenstein Verlag, Köln 1983 BAUER,Yehuda:DerdritteTotalitarizmus,DieZeit,32/2003, http://zeus.zeit.de/text/2003/32/Essay_Bauer BECKMANN, Rainer: Auswirkungen der Reform von § 129a StGB und § 120 Abs. 2 GVG, Zeeb- Druck, Tübingen 1988 BENDA, Richard/ GABRIEL, Ingrid: Terror, rot/weiss/rot, Presdok Verlag, Zürich 1989 BENSELER, Frank: Zur Geschichte des Terrorismus, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976 BERGH, Hendrik va: Staatsfeinde, Aus den Akten der Geheimdienste, Trümmer Verlag, Berg 1987 BERGMANN, Kristina: Das Nahziel ist der Sturz der Regierung Mubarak, Sayyed Qutb und die Terrorgruppen Jihad und Jamaa; ne: NZZ-Fokus (Ein Schwerpunkt-Dossier der Neuen Zürcher Zeitung): Islamismus Nr. 4, Juni 1998


BERICHTE UND NACHRICHTEN: Internationaler Terrorismus, ne librin: Die Polizei, Zentralorgan für das Sicherheits- und Ordnungswesen mit Beiträgen aus der Polizei- Führungsakademie, Heft 10, S. 323 - 327, Carl Heymanns Verlag, Köln 1981. BERICHTE UND NACHRICHTEN: Zusammenarbeit bei der Terrorismusbekämp-fung, ne librin: Die Polizei, Zentralorgan für das Sicherheits- und Ordnungswesen mit Beiträgen aus der Polizei-Führungsakademie, Heft 3, S. 96 - 100, Carl Heymanns Verlag, Köln 1983 BERNHEIM, Roger: Morden für die Einheit Irlands, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT BEYME, Klaus von: Politischer Extremismus im Lichte sozialwissenschaftlicher Radikalismusforschung, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976. BINDER, Sepp: Terrorismus, Herausforderung und Antwort, Neue Gesellschaft Verlag, Bonn 1978 BITTER, Wilhelm: Angst und Schrecken in theologischer und psychotherapeutischer Sicht, Seewald Verlag, Stuttgart 1959 BITTNER, G: Die Erziehung und die Angst, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIE BLANFORD, Nicholas: Hizbullah prepares to open up front along the Israeli border, Jane´s Intelligence Review, 14 (2002), Nr. 4, F. 26-28, jir.janes.com; www.observerindia.com/chapters/doc040713.htm BLASIUS, Drick: Geschichte der politischen Kriminalität in Deutschland 1800-1980, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1983 BLATH, Richard/ HÖBE, Konrad: Linker Terrorismus und Strafrechtspflege, Deutsche Forschung zur Kriminalitätsentstehung und Kriminalitätskontrolle, Teilband Nr. 6/2, S.1361 - 1379, Carl Heymanns Verlag, Köln 1989 BLUTSPUR DER GEWALT: Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Zürcher Zeitung, Zürich 1980 BOEDEN, Gerhard: Aktueller Stand terroristischer Bewegungen in der Bundesrepublik Deutschland, in dem Buch: DER TERRORISMUS, Bonn 1985 BOEDEN, Gerhard: Entwicklung und Erscheinungsformen des Terrorismus, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 BOEDEN, Gerhard: Wirksame Bekämpfung des Terrorismus durch die Polizei, ne librin: BÖHME (Botues) 1978 BÖGE, Heinrich: Neue Entwicklung des Terrorismus, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 2, S. 587 - 792, Heidelberg 1985 BÖHME, Wolfgang: Wieviel Zwang ist nötig? In seinem Buch: TERRORISMUS UND FREIHEIT, Kriminalistik Verlag, Heidelberg 1978. BORGER, J.: Nur ein paar “Sportgewehre“, Integral Nr. 7 - 8, S. 4 - 22, Wien 1981 BOSSLE, Lothar: Politischer Terror und Manipulation der Angst, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIE BRACHER, Karl Dietrich: Terrorismus und Totalitarismus, ne librin: GEISSLER (Hrsg) 1978 BRADLEY, Dermot: Die historischen Wurzeln der Guerilla und des Terrorismus in Nordirland, ne librin: TOPHOVEN (Botues) 1976 BRESLER, Fenton: INTERPOL, Der Kampf gegen das internationale Verbrechen von den Anfängen bis heute, Aus dem Englischen von Christoph Arndt, Bertelsmann Verlag, München 1993 BRUNNER, Erwne librin: Informelle Verbindungen des europäischen Rechtsextremismus, in dem Buch: Gewalt von rechts, Bundesministerium des Inneren, Bonn 1982

LITERATURA 397 :.

BRUNO, Bertl: Österreich: kein “hausgemachter“ Terrorismus, Öffentliche Sicherheit, Das Magazin des Innenministeriums, Nr. 3, S. 3 - 4, Wien 1989 BUCHALLA, Carl E.: Palästinensische Befreiungsorganisation, ne librin: HACKER (Botues) 1973 BUCHEIM, Hans: Der linksradikale Terrorismus, Politische Meinung, Monatsschrift für Fragen der Zeit, Nr.170, Jahrgang 22, S. 750 - 757, St. Augustin 1977 BUNDESGESETZBLATT: Europäisches Übereinkommen zur Bekämpfung des Terrorismus, Nr: 149/1978, S. 2791 - 2800 BUNDESKRIMINALAMT: Internationale Verbrechensbekämpfung - Europäische Perspektiven, Wiesbaden 1984 BUNDESKRIMINALAMT: Internationale Verbrechensbekämpfung, Wiesbaden 1960 BUNDESKRIMINALAMT: Kriminalitätsbekampfung als gesamtgesellschaftliche Aufgabe, Wiesbaden 1988 BUNDESKRIMINALAMT: Organisierte Kriminalität - wie groß ist die Gefahr? Forschungsreihe, Wiesbaden 1990 BUNDESKRIMINALAMT: Organisiertes Verbrechen, Wiesbaden 1975 BUNDESKRIMINALAMT: Standortbestimmung und Perspektiven der polizeilichen Verbrechensbekämpfung, Band 38, Wiesbaden 1993 BUNDESKRIMINALAMT: Verbrechensbekämpfung in europäischer Dimension, Band 37, Wiesbaden 1992 BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Band 1, Ideologien und Strategien, Westdeutscher Verlag, Opladen 1981 BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Band 2, Lebenslaufanalysen, Westdeutscher Verlag, Opladen 1981 BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Band 3, Gruppenprognose, Westdeutscher Verlag, Opladen 1982 BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Gewalt und Legitimität, Band 4/1, Westdeutscher Verlag, Opladen 1983 BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Protest und Reaktion, Band 4/2, Westdeutscher Verlag, Opladen 1984. BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Gewalt von rechts, Öffentlichkeitsarbeit gegen Terrorismus, Beiträge aus Wissenschaft und Publizistik, Brenecker - Melsungen Verlag, Bonn 1982 BUNZL, John: Gewalt ohne Grenzen, Nahost - Terror und Österreich, Österreichisches Institut für Internationale Politik, Wien 1991 BUNZL, John: Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für internationale Politik, Wien 1983 BURGSTALLER, Manfred: Das Europäische Auslieferungsübereinkommen und seine Anwendungen in Österreich, Zeitschrift für Rechtsvergleichung, Beiheft z. Jhrg.1970, Wien 1970 BUSCH, Heiner/ FUNK, A.: Die Polizei in der Bundesrepublik, Campus Verlag, Frankfurt am Main 1986 BÜTLER, Hugo: Umrisse und Perspektiven eines Gewaltphänomens, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT CATTANI, Alfred: Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, in dem Buch: BLUT- SPUR DER GEWALT


CHIMELLI, Rudolf: Die Action Directe schreckt Frankreich, ne librin: SCHRÖDER (Botues) 1986 CHLADEK, Tilmann: Die westlichen Demokratien im Kampf gegen den internationalen Terrorismus, ne librin: Europa Archiv, S. 570 - 581, Folge 20, 1987 CLAESSENS, Dieter: Über gesellschaftlichen Druck, Angst und Furcht, in dem Buch: POLITIS- CHE PSYCHOLOGIE CLUTTERBUCK, Richard: Terrorismus ohne Chance, Analyse und Bekämpfung eines internationalen Phänomens, Seewald Verlag, Stuttgart 1975 CROITORU, Joseph: Hamas. Der islamische Kampf um Palästina. Beck, München 2007, f. 49 DAETWYLER, George: Terrorismus und das internationale Strafrecht (Doktorarbeit), Rechts- und Staatswissenschaftliche Fakultät, Zürich 1981 DAVIS, Anthony: US in crisis over Massoud, Jane´s Defence Weekly 19.09.2001, http://jdw.janes.com de BOOR, Wolfgang: Terrorismus: Der “Wahn“ der Gesunden, ne librin: SCHWIND (Botues) 1978 DIETER, Lutz: Globalisierung und nationale Souverenität, Festschrift für Wilfried Röhricht, Baden - Baden: Nomos 2000. DIETZ, Heinz Müller: Terrorismus und Strafrechtspflege, Zeitschrift für Strafvollzug und Straffälligenhilfe, Nr. 2, S. 84 - 91, Frankfurt 1989 DOEBEL, Peter: Die Prozesse gegen Extremisten, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976 DUBITZKY, Yves: Finanzierung des islamistischen Terrorismus, München-Ravensburg 2008: ECKERT, Roland: Terrorismus als Karriere, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 EITNER, Franz: Menschenführung im militärischen Bereich, Österreichische Militärische Zeitschrift, Nr. 4, S. 271 - 278, Wien 1976 ELLINGER, Alfred: “Der Kronzeuge“ - Wunderwaffe im Kampf gegen den Terror oder Symbol der Hilflosigkeit? Österreichische Richterzeitung, Heft 3, S. 67 - 69, Wien 1987 ELLINGER, Alfred: Die Abwehrchance liegt im Präventivbereich, Der Kriminalbeamte, Vereinigung der Bundeskriminalbeamten Österreichs, S. 7 - 15, Wien -September 1987 ELLINGER, Alfred: Terror und Terrorabwehr, Edition Roetzer, Eisenstadt 1990 ENDRES, Jürgen: Militanter Islamismus in Algerien und Ägypten, http://www.uni-muenster.de ERICH, Schmidt-Eenboom: BND: Der deutsche Geheimdienst im Nahen Osten: geheime Hintergründe und Fakten”, Herbig Verlag, München 2007. ESAT, Uras: Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, Belee Yayýnlarý, Istanbul, 1987 FEIGL, Erich: Ein Mythos des Terrors, Armenischer Extremismus, Edition Zeitgeschichte, Freilassing 1986 FETSCHER, Iring: Geistige Wurzeln des Terrorismus, Gewerkschaftliche Monatshefte, Zeitschrift für Soziale Theorie und Praxis, Nr. 6, S. 221 - 227, Köln 1987 FETSCHER, Iring:Terrorismus und Reaktion, Europäische Verlagsanstalt, Frankfurt am Main 1977 FIGHEL, Yoni: Shekih Abdullah Azzam, Bin Laden´s Spiritual Mentor, www.ict.org.il FORD, Franklne librin: Reflexionen über den politischen Mord in Europa im 19. und 20. Jahrhundert, ne librin: MOMMSEN/ HIRSCHFELD (Botues) 1982 FREI, Daniel: Sicherheit - Grundfrage der Weltpolitik, Mainz Verlag, Stuttgart 1977 FRIEDRICH, Carl: Pathologie der Politik, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 FRÖHLICH, Werner: Angst im Lichte der Motivationsforschung, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIE FROMKLIN, David: Die Strategie des Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977

LITERATURA 399 :.

FUNKE, Manfred: Internationaler Terrorismus, Westeuropa ist gefordert, Politische Meinung, Monatsschrift für Fragen der Zeit, Nr.1, S. 41 - 45, St. Augustin 1986 FUNKE, Manfred: Untersuchungen zur Struktur und Strategie revolutionärer Gewaltpolitik, in seinem Buch: TERRORISMUS, Athenäum Verlag, Düsseldorf 1977 GARDOCKI, Lech: Über den Begriff des internationalen Strafrechts, Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft, Jahrgang 36, S. 702 - 719, De Gruyter Verlag, Berlin 1986. GEISSLER, Heiner: Terrorismus als geistige und politische Herausforderung, in seinem Buch: DER WEG IN DIE GEWALT, Günter Olzog Verlag, München - Wien 1978 GETRUD, Brücher: Postmoderner Terrorismus, Barbara Budrich Verlag, Opladen 2004. GILLER,Joachim:DemokratieundWehrpflicht,StudienundBerichte Landesverteidigungsakademie, S. 45 - 129, Wien - Juli 1992 GOLDBERG, Gerhard Wolfgang: Die Heiligsprechung der doppelten Moral - Terrorismus und Staatsnotstand, ne librin: Freiheitlich - Konservative Monatsschrift EPOCHE, Nr.104, S.11 - 18, Karl Ludvig Bayer, München 1987 GOLDEN, Daniel (u.a.): Bin Laden Family could profit from a jump in Defense Spending, Wall StreetJournal27.09.2001.prisonplanet.com/bush_senior_ in_business_with_bin_laden.html; www.wsj.com GÖSSNER Rolf: Das Anti - Terror - System, Politische Justiz im präventiven Sicherheitsstaat, VSA-Verlag, Hamburg 1991 GREBING, Helga: Arbeiterbewegung und Gewalt, Gewerkschaftliche Monatshefte, Zeitschrift für Soziale Theorie und Praxis, Nr. 2, S.114 - 122, Köln 1978 GUGGENBERGER, Bernd: Guerilla in Deutschland, Politische Meinung, Monatsschrift für Fragen des Zeit, 21 Jahrgang, Heft Nr.166, S. 4 - 17, St. Augustin 1976 GÜRÜN,Kamuran:ErmeniDosyasi,TTKBasimevi,Ankara,1983, http://www.teror.gen.tr/deutsch/ auslandischen/asala/asala_ekiego/stand/jcag.html HACKER, Friedrich: Aggression, Die Brutalisierung der modernen Welt, Fritz Molden Verlag, Wien 1971 HACKER, Friedrich: Terror, Mythos - Realität - Analyse, Fritz Molden Verlag, Wien 1973 HAESLER, Walter: Politische Kriminalität und Wirtschaftskriminalität, Schweizerische Arbeitsgruppe für Kriminologie, Rüegger Verlag, Diessenhofen 1978 HÄFNER, H./ RANABAUER, W.: Angst, Terror und ihre Folgen in medizinischer Sicht, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIE HAHLWEG, Werner: Moderner Guerillakrieg und Terrorismus, ne librin: FUNKE (Hrsg) 1977 HAHLWEG, Werner: Theoretische Grundlagen der modernen Guerilla und des Terrorismus, ne librin: TOPHOVEN (Botues) 1976 HAILBRONNER, Kay: Rechtsfragen der Internationalen Terrorismusbekämpfung, Schweizerisches Jahrbuch für Internationales Recht, Nr.1, S.11 - 31, Zürich 1990 HALACOGLU, Yusus: Ermeni Tehcirine Dair Gercekler (1915), TTK Publikime, Ankara, 2001 HAMMEL, Eckhard/ HEINZ, Rudolf/ BAUDRILLARD, Jean: Der reine Terror, Gewalt von rechts, Heft 9, Passagen Verlag, Wien 1993 HARNISCHMACHER, Robert, u. a.: Die Medien und der Terrorismus, Der Kriminalbeamte, Vereinigung der Bundeskriminalbeamten Österreichs, S. 27 - 29, Wien - Mai 1988 HARNISCHMACHER, Robert: Die teuflische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Polizeiwissenschaftliche Abhandlungen, Band 1, Verlag für polizeiliches Fachschrifttum, Lübeck 1990


HÄTTICH, Manfred: Radikale Kritik an der Demokratie, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 HEIGERT, Hans: Die Baader-Meinhof-Bande, ne librin: SCHRÖDER (Botues) 1986 HENNIG, Eike: Neonazistische Militanz und Terrorismus, ne librin: GEWALT VON RECHTS, Bundesministerium des Inneren, Bonn 1982 HERZOG, Roman: Die geistige Befestigung des freiheitlichen Rechtsstaates, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978. HESS, Henner: “Terrorismus und Terrorismus-Diskurs“, Edition Suhrkamp, Band 490, Frankfurt am Main 1988 HEUNTZE,Hans-Joachim: Völkerrecht und Terrorizmus, Kai Hirschmann/Peter Gerhard (Botues), Terrorismus als welteites Phänomen, Berlin 2000 HIPPLER, Jochen/ LUEG, Andrea: Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Darstellung und Dokumente, Pahl - Rugenstein Verlag, Köln 1987 HOBE, Konrad: Zur ideologischen Begründung des Terrorismus - Ein Beitrag zur Auseineindersetzung der Gesellschaftskritik und der Revolutionstheorie des Terrorismus, Europäische Verlagsanstalt, Bonn 1979 HÖFNER, Benedikt: Zusammenarbeit von Polizei und Justiz auf dem Gebiet des Terrorismus, Neue Juristische Wochenschrift, Heft 13, S. 59 - 63, Frankfurt 1987 HOFSTÄTTER, Peter: Wie Gewalt entsteht und wohin sie führen kann, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 HOHN, Hansjosef: Geiselhaftung, Ein Beitrag zum Terrorismus in Geschichte und Gegenwart, B. Kühlen Verlag, Mönchengladbach 1982 HORCHEM, Hans Josef: Die innere Sicherheit der Bundesrepublik Deutschland, ne librin: FUNKE (Botues) 1977. HORCHEM, Hans Josef: Stadtguerilla in Deutschland - Wurzeln und Chancen, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976 HORCHEM, Hans Josef: Terror in Europa, Akteure und Hintergründe - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr.13, S. 37 - 49, Markus Verlag, Köln 1987 HORCHEM, Hans Josef: Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland 1985, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr.1, S. 2 - 13, Markus Verlag, Kölnn 1986 HOTTINGER, Arnold: Die Auflehnung der Basken, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT HOTTINGER, Arnold: Die Wurzeln des Terrorismus in der Türkei, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT HURNI, Ferdinand: Terror im Kampf um Palästina und Israel, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT IRNBERGER, Harald: Die Terrormultis, Jugend und Volk Verlag, Wien 1976 JACQUARD, Roland: Die Akte Usama bin Ladin, München 2001 JÄGER, Claus: Terrorismus - Gefahr für die Menschenrechte, in dem Buch: DER TERRORIS- MUS, Bonn 1985 JANSSEN, Helmut: Sind “die Terroristen“ politisch motivierte Straftäter oder Terroristen? Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Nr.1, S.17-19, Heidelberg 1984 JASCHKE, Hans - Gerd: Zur Analyse und Bekämpfung des Rechtsextremismus, Die Neue Gesellschaft, Nr.1, S.113 - 117, Bonn 1989 JENKINS, Brian: International Terrorism: A New Mode of Conflict, Crescent Publications, California, Los Angeles 1975

LITERATURA 401 :.

JOACHIM, Hans/ MÜLLER, Borchert: Guerilla in der Bundesrepublik, ne librin: TOPHOVEN (Botues) 1976 JOHNSON, Paul: Die sieben Todsünden des Terrorismus, ne librin: Die Polizei, Zentralorgan für das Sicherheits - und Ordnungswesen mit Beiträgen aus der Polizei -Führungsakademie, Heft 4, S. 97 - 100, Carl Heymanns Verlag, Köln 1981 JUBELIUS, Werner: Frauen und Terror, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 6, S. 247 - 255, Heidelberg 1981 KAOURAS, Georgios: Terrorismus. Historische und politische Komponenten des terroristischen Phänomens, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main 1991 KARL, Werner: Akteure und Aktionen während der Formationsphase des Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 KARON, Toni: Analysen, How HAMAS became the Key to the Roadmap, TIME Online edition, Juni 2003, www.weltpolitik.net/.../ KASCH, Wilhelm: Terror - Bestandteil einer Gesellschaft ohne Gott? Ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 KEMPER, Erwne librin: Verrat an Österreich, Zeitschriftenbuch, Wien 1996 KEPEL, Gilles: Der Prophet und der Pharao, Das Beispiel Ägypten: Die Entwicklung des muslimischen Extremismus; München, Zürich 1995 KIELMANSEGG, Peter Graf: Politikwissenschaft und Gewaltproblematik, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 KITSON, Frank: Im Vorfeld des Krieges, Abwehr von Subversion und Aufruhr, Aus dem Engl. von K. Jeager und F. Rödiger, Sewald Verlag, Degerloch 1974 KLEIN, Kurt: Die geistigen und die politisch - sozialen Ursachen des deutschen Terrorismus, in dem Buch: DER TERRORISMUS, Bonn 1985 KLINK, Manfred: Phänomene des internationalen Terrorismus, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 12, S. 763 - 769, Heidelberg 1991. KOHL, Helmut: Über die politische Verantwortlichkeit der Intellektuellen, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 KOLLER, Peter: Die Globale Frage. Empirische Befunde und ethische Herausforderungen, Passagen Verlag, Wien 2006. KORTAN, Barbara: Terrorismus - Medien (Diplomarbeit). Grund- und Integrativ-wissenschaftliche Fakultät, Wien 1984 KOZAK, Heinz: Subversion, Österreichische Militärische Zeitschrift, Heft 4, S. 303 - 311, Wien 1976 KRAUSE, Hanskristian: Flugunfälle und kriminelle Eingriffe in den Luftverkehr, Band 57, Bundeskriminalamt, Wiesbaden 1990 KRAUSHAAR, Wolfgang: Die RAF und der linke Terrorismus. Band 2, Edition Hamburg, Hamburg 2006. KREIS, Karl Markus/ KAISER, Karl: Der internationale Terrorismus, Schriften des Forschungsinstituts der deutschen Gesellschaft für auswärtige Politik, Reihe: Rüstungsbeschränkung und Sicherheit, Europa Union Verlag, Bonn 1979 KREIS, Karl Markus: Der internationale Terrorismus, Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik, Europa Archiv, Folge 11, S. 367 - 375, Bonn 1976 KREIS, Karl Markus: Der internationale Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977


KREIS, Karl Markus: Zum Verhältnis von Sicherheit und Wandel, Sicherheitspolitik vor neuen Aufgaben, Schriften des Forschungsinstituts der Deutschen Gesellschaft für Auswärtige Politik, Reihe: Rüstungsbeschränkung und Sicherheit, Europa Union Verlag, Bonn 1977 KREISSL, Reinhard: Die Studien zum Terrorismus, Kritische Justiz, Vierteljahresschrift, Jahrgang 16, Nr.1, S. 311 - 323, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 1983 KRUMM, Karl - Heinz: Probleme der Organisation und Koordination bei der Terrorismusbekämpfung in der Bundesrepublik, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 KRUMPACH, Robert: Terrorismus in Nordirland - Ein Überblick, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 KÜHNE, Hans Heiner: Kriminalitätsbekämpfung durch innereuropäische Grenzkontrollen? Schriften zum Europäischen Recht, Band 8, Duncker und Humblot Verlag, Berlin 1991 KUNERT, Karl Heinz/ BERNSMANN, Klaus: Neue Sicherheitsgesetze - mehr Rechtssicherheit? Neue Zeitschrift für Strafrecht, Heft 10, S. 449 - 461, Beck Verlag, München 1989 KÜNZLER, Erhard: Angst und Angstabwehr in der menschlichen Gemeinschaft, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIE KÜPER, Wilfried: Darf sich der Staat erpressen lassen, Zur Problematik des rechtfertigenden Nötigungsnotstandes, Juristischer Verlag, Heidelberg 1986 LACOSTE, Ilse: Die europäische Terrorismus - Konvention, Schweizer Studien zum Internationalen Recht, Schulthess Polygraphischer Verlag, Zürich 1982 LAGONI, Rainer: Die Vereinten Nationen und der internationale Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 LAMBERG, Robert: Argentinien - Pandämonium des Terrors, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT LAMEYER, Johannes: Streitbare Demokratie contra Terrorismus, Zeitschrift für Rechtspolitik, Heft 3, S. 49 - 51, Frankfurt 1978 LAMMER, Drik: Terrorbekämpfung durch Kronzeugen, Zeitschrift für Rechtspolitik, Heft 7, S. 248 - 252, Frankfurt 1989 LAQUEUR, Walter: Der Terrorismus kann sich nur dort entfalten, wo er keinerlei Existenz-berech- tigung hat, ne librin: Freiheitlich - Konservative Monatsschrift EPOCHE, 11 Jahrgang, Ausgabe 104, S.19 - 29, Karl Ludwig Bayer Verlag, München 1987 LAQUEUR, Walter: Interpretationen des Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 LAQUEUR, Walter: Terrorismus, Aus dem Englischen übersetzt von Rudolf Wichmann, Athenäum, Kronberg 1977 LAQUEUR, Walter: Terrorismus, Die globale Herausforderung, ins Deutsche übertragen von Albert Knierim und Sonny Krauspe, Ullstein Verlag, Frankfurt 1987 LEADER, Stefan/WINCEK, David: Drug money: the fuel for global terrorism, Jane´s Intelligence Review, 12 (2000), Nr. 2. LEBER, Stefan: Freiheit durch Gewalt? Zum Phänomen des Terrorismus, Freies Geistesleben Verlag, Stuttgart 1987 LENHARD, Karl Heinz: Es ist fünf vor zwölf, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 4, S.194 - 204, Heidelberg 1989 LEYHAUSEN, Paul: Zur Naturgeschichte der Angst, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIE LIFTON, Robert J., Destroying the World to Save It: Aum Shinrikyo, Apocalyptic Violence, and the New Global Terrorism, New York 1999 LINDE, Gerd: Libyen - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstituts für ostwissenschaftliche und internationale Studien, Nr. 25, Köln 1986

LITERATURA 403 :.

LINDE, Gerd: Mittelost - Terrorismus: Indigen oder ferngesteuert? Berichte des Bundesinstituts für ostwissenschaftliche und internationale Studien, Nr. 25, Köln 1989 LINKE, Robert: Das Europäische Übereinkommen zur Bekämpfung des Terrorismus, Österreichis- che Juristenzeitung, S. 232 - 238, Wien - Jänner 1977 LINKE, Robert: Internationaler Terrorismus als Rechtsproblem, Österreichische Juristenzeitung, S. 230 - 235, Wien - September 1976 LÖSCHE, Peter: Terrorismus und Anarchismus - Internationale und historische Aspekte, Gewerkschaftliche Monatshefte, Zeitschrift für Soziale Theorie und Praxis, Nr. 6, S.15 - 22, Köln 1978 LÖW, Konrad: Terror und Extremismus in Deutschland. Ursachen, Erscheinungsformen, Wege zur Überwindung. Duncker und Humblot Verlag, Berlin 1994 LÖW, Konrad: Terror, Theorie und Praxis im Marxismus, Blaue Aktuelle Reihe, Band 19, Asendorf 1991 LÜBBE, Hermann: Endstation Terror, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 LUDWIG, Martin: Was kann die Justiz zur Bekämpfung des Terrorismus tun? In BÖHME (Botues) 1978 MANFRED, Mols/Hans – Joachim Lauth/Christian Wagner (Hrgs.): Politikwisenschaft: Eine Einführung. Paderborn-München-Wien-Zürich, 2001. MARJANOVIC, Vladislav: Das Attentat von Marseille und die internationale Bekämpfung des Terrorismus, Institut für Zeitgeschichte der Universität Wien, Band 13, Wien 1986 MAYERS ENZYKLOPÄDISCHES LEXIKON: Band 14, Bibliographisches Institut, Wien 1987 MEIER, Erich: Bilanz des Terrors in der Schweiz, Terror zwischen Himmel und Erde, Kampf gegen die unheimlichste Form der Gewaltverbrechen, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT MENSING, Wilhelm: Zum “Offensivkonzept zur Bekämpfung des anarchistischen Terrorismus“ aus der CDU/ CSU, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976 MEVES, Christa: Psychologische Voraussetzungen des Terrorismus, ne librin: Wolfgang de Boor u.a. (Botues) 1978 MIDDENDORFF, Wolf: Der Fall David Frankfurter, Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft LXXXIX, De Gruyter Verlag, Berlin 1977 MIDDENDORFF, Wolf: Der politische Mord, Schriftreihe des Bundeskriminalamtes, Nr.1, Wiesbaden 1968 MIDDENDORFF, Wolf: Die Persönlichkeit des Terroristen in historischer und kriminologischer Sicht, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 MIDDENDORFF, Wolf: Kriminologie der Tötungsdelikte, Richard Boorberg Verlag, Stuttgart 1983 MIDDENDORFF, Wolf: Menschenraub - Flugzeugentführungen - Geiselnahme - Kidnapping. Historische und moderne Erscheinungsformen, Ernst und Werner Verlag, Bielefeld 1972 MIDDENDORFF, Wolf: Soldat und Verbrechen, Gesellschaft für die gesamte Kriminologie, Monatsschrift für Kriminologie und Strafrechtsreform, Nr.1, S. 30 - 47, Köln 1971 MOMMSEN, W. J./HIRSCHFELD, G.: Sozialer Protest - Gewalt - Terror, Gewaltanwendung durch politische und gesellschaftliche Randgruppen im 19. und 20. Jahrhundert, Klett-Cotta Verlag, Stuttgard 1982. MORSTEN, Manfred: Der Pate des Terrors, Die mörderische Verbindung von Terrorismus, Rauschgift und Waffenhandel, Piper Verlag, München 1989


MÜHLEMANN, Christoph: Die einfallsreichen Terroristen von Montevideo, in dem Buch: BLUT- SPUR DER GEWALT MÜHLEMANN, Christoph: Lateinamerikanische Wurzeln des Terrorismus, in dem Buch: BLUT- SPUR DER GEWALT MÜLLER, Christian: Japans linksradikale Ronin, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT MÜNKLER, Herfrid: Die neuen Kriege, Reinbeck bei Hamburg 2004. MÜNKLER, Herfried: Guerillakrieg und Terrorismus, Begriffliche Unklarheit mit politischen Folgen, Neue Politische Literatur, Berichte über die internationalen Schriften, Nr. 25, S. 304 - 311, Steiner Verlag, Wiesbaden 1980 Muslimbruderschat, Instituti i Shkencave Islame, Universiteti i Berlinit, 2004 NANDLINGER, Gabriele Wann spricht man von Rechtsextremismus, Rechtsradikalismus oder Neonazismus, Bundeszentrale für politische Bildung, Berlin; 25.07. 2008 NARR, Wolf - Dieter: Terror breitgewalzt, Leviathan, Zeitschrift füt Sozialwissenschaft, Nr.1, Westdeutsche Verlag, Wiesbaden 1989 NEIDHARDT, Friedhelm: Linker und rechter Terrorismus, in dem Buch: GEWALT VON RECHTS, Beiträge aus Wissenschaft und Publizistik, Bundesministerium des Inneren, Bonn 1982 NETANYAHU, Benjamne librin: Terrorism, How the west can win, New York. Aus dem Englischen übertragen von: Klaus Binder und Jemery Gaines C., Der neue Terror, Bertelsmann Verlag, München 1996 NOLLAU, Günther: Politischer Terrorismus und innere Sicherheit, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 O´BALLANCE, Edgar: Islamic fundamentalist terrorism, 1979-96. The Iranian connection, Basingstoke 1997 ORTH, Andrea: Terrorismus, am Beispiel des OPEC - Überfalls 1975 in Wien (Diplomarbeit), Grund- und Integrativwissenschaftliche Fakultät, Wien 1991 PAPCKE, Sven: Progressive Gewalt, Studien zum sozialen Widerstandsrecht, Frankfurt am Main 1973 PATRICK, Brogan: Die Unruhe der Welt, Die Enzyklopädie der Krisen und Konflikte unserer Zeit, Aus dem Englischen von Reinhard Deutsch, Zsolnay Verlag, Darmstadt 1990 PESCH, Ulrike: Aspekte des internationalen Terrorismus als transnationales Problem (Doktorarbeit), Philosophische Fakultät, Bonn 1977 PESCH, Ulrike: Diplomatenentführungen als terroristisches Kampfmittel, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 PETERS, Butz: RAF, Terrorismus in Deutschland, Deutsche Verlagsanstalt, Stuttgart 1991 PFETSCH, Frank/ BILLING, Peter: Datenhandbuch nationaler und internationaler Konflikte, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden - Baden 1994 PISA, Karl: Protest und Gewalt, Der Konflikt zwischen der Welt als Wirklichkeit und Vorstellung, Wiener Preßverein, Wien 1978 POLITISCHE PSYCHOLOGIE: Die politische und gesellschaftliche Rolle der Angst, Heinz Wiesbrock Verlag, Frankfurt am Main 1967 POPHLY, Mihael/KHALID Durán: Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, München, Ullstein 2001 RAMMING, Hans: Aggressive Südmolukker in den Niederlanden, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT

LITERATURA 405 :.

RASENHORN, Theo: Jenseits des Rechtsstaats, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976 RASHID, Ahmed: Taleban. Islam, Oil and the New Great Game in Central, Asia, London/New York: Tauris 2000, www.middleeastuk.com/culture/books REBMANN, Kurt: Probleme und Möglichkeiten der Bekämpfung des internationalen Terrorismus, Neue Juristische Wochenschrift, Heft 30, S.1731 - 1739, Frankfurt 1985 REBMANN, Kurt: Strafverfolgung im Bereich terroristischer Publikationen, Neue Zeitschrift für Strafrecht, Heft 3, S. 97 - 102, Beck Verlag, München 1989 REDDING, Melanie: Analysen des transnationalen Terrorismus: soziologische Perspektiven, VS Verlag für Sozialwiesenschaften, Düseldorf 2007. REDELS, Valdis: Partisanenkrieg, Entstehung und Bekämpfung der Partisanen- und Untergrundbewegung im Mittelabschnitt der Ostfront 1941 bis 1943, Kurt Vowinckel Verlag, Heidelberg 1958 REICHARDT, Rolf/ SCHMITT, Eberhard: Handbuch politisch-sozialer Grundbegriffe in Frankreich 1680-1820, Heft 3, R. Oldenburg Verlag, München 1985 REIF, Adelbert: Terrorismus als Delirium der Philosophie - Geistige Wurzeln des Terrorismus, ne librin: Freiheitlich - Konservative Monatsschrift EPOCHE, Nr. 78, Karl Ludvig Bayer, München 1989 REINERS, Carola: Erscheinungsformen und Ursachen organisierter Kriminalität in Italien, den USA und der Bundesrepublik Deutschland, Peter Verlag, Frankfurt am Main 1987 REUVEN, Paz: Islamic Palestine or Liberated Palestine? The Relationship between the Palestinian Authority and HAMAS, Peacewatch, 19. Juli 2001, The Washington Institute for Near East Policy, www.washingtoninstitute.org/ RIVERS, Gayle: Der Spezialist, Geheimaktionen gegen den Terrorismus, Aus dem Englischen von Monika Seeger, Ehrenwirth Verlag, München 1987 RIVERS, Gayle: Taktik gegen Terror, Aus dem Englischen von Heiner Kober, Orell Fussli, Zürich 1987 ROCK, Martin: Anarchismus und Terror, Ursprünge und Strategien, Spee Verlag, Trier 1977 ROHMOSER, Günter: Terroristische Gewalt oder das Ende des Dialogs, Der Staat, Zeitschrift für Strafrechtslehre, öffentliches Recht und Verfassungsgeschichte, Nr. 3, S. 320 - 336, Duncker und Humblot Verlag, Berlin 1984 ROTH, Jürgen/ ENDER, Berndt: Dunkelmänner der Macht, Politische Geheimzirkel und organisiertes Verbrechen, Lamuv Verlag, Göttingen 1984 ROTH, Jürgen: Netwerke des Terrors, Hamburg 2001, F.21 ROUDOLPH, Chimelli: Die “Action Directe“ schreckt Frankreich, ne librin: SCHRÖDER (Botues) 1986 RUDER, Robert: “Terrorismus“, Eine Herausforderung für die innere Sicherheit und Menschenrechte der Bürger, in dem Buch: DER TERRORISMUS, Bonn 1985 RUDOLPHI, Hans Joachim: Die Gesetzgebung zur Bekämpfung des Terrorismus, Juristische Arbeitsblätter, Heft 1, Jahrgang 11, S.1 - 9, Köln 1979 RUDOLPHI, Hans Joachim: Notwendigkeit und Grenzen einer Vorverlagerung des Strafrechtsschutzes im Kampf gegen den Terrorismus, Zeitschrift für Rechtspolitik, Nr. 9, S. 214 - 221, Frankfurt 197 RUPPRECHT, Reinhard: Terror in Europa, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 12, S. 769 - 773, Heidelberg 1991 SAKARAYA, Em.Tümg. (Majorgjeneral i pensionuar) IHSAN, Belgelerle Ermeni Sorunu,


Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Baþkanlýðý Askeri Tarih Yayýnlarý (Shtabi Gjeneral i Ushtrisë Turke, Shërbimi për Studime Strategjike), Genelkurmay Basýmevi, Ankara, 1984, 2. Baský SCHAEFER, Kurt: Internationale Verbrechensbekämpfung, Bundeskriminalamt - Schriftenreihe, Band 44 , Wiesbaden 1977 SCHEER, Hermann: Europa und der islamische “Fundamentalismus“, Leviathan, Zeitschrift für Sozialwissenschaft, Nr.1, S. 21 - 30, Westdeutscher Verlag, Wiesbaden 1981 SCHEERER, Sebastian: Ein theoretisches Modell zur Erklärung sozialrevolutionärer Gewalt, “Die ausgebürgerte Linke“, ne librin: EDITION SUHRKAMP, Band 490, Frankfurt am Main 1988 SCHIRRA, Bruno: Krieger und ihre Gönner, Die Zeit 5.12.2002, http://www.zeit.de SCHMIDINGER,Thomas:IslamischerIntegralismusinÄgypten http://home.pages.at/lobotnic/oekoli/content_texte_islamintegralismusaegypten. html#_ftnref48 SCHMIDTCHEN, Gerhard: Bewaffnete Heilslehren, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 SCHMITT, Andreas: Die revolutionären Zellen, ne librin: Die Polizei, Zentralorgan für das Sicherheits - und Ordnungswesen mit Beiträgen aus der Polizei-Führungsakademie, Heft Nr. 9, S. 287 - 290, Carl Heymanns Verlag KG, Köln 1983 SCHNECKER, Ulrich: Netzwerke des Terrors. Charakter und Strukturen des transnationalen terrorizmus. Stiftunf Wissenschaft und Politik, Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit, 2002, Berlin SCHNEIDER, Hans Joachim: Kriminologie, Walter de Gruyter Verlag, Berlin 1987 SCHOECK, Helmut: Psychologische Wurzeln des Terrorismus, In Freiheitlich - Konservative Monatsschrift EPOCHE, Januar-Heft, S. 61 - 67, Karl Ludwig Bayer Verlag, München 1983 SCHREIBER, Manfred, u.a.: Zwischen Sicherheit und Freiheit, Knaur Verlag, München 1977 SCHRÖDER, Dieter: Der fanatische Nationalismus der “IRA“, in seinem Buch: TERRORISMUS - Gewalt mit politischem Motiv, List Verlag, München 1986 SCHROERS, Rolf: Der Partisan, Ein Beitrag zur Politischen Anthropologie, Kiepenhauer und Witsch Verlag, Köln 1961 SCHUBERT, Alex: Stadtguerilla, Tumparos in Uruguay-FAF in BR (Rotbuch 26). Wagenbuch, Berlin 1971 SCHWEIZER, Yoram/Shai, Shaul: The „Afghan Alumni“ Terrorism, www.ict.org.il SCHWEPPE, Reinhard: FBI und BKA, Ferdinand Enke Verlag, Stuttgart 1974 SCHWIND, Hans - Dieter/ ROLINSKI, Klaus/ EIBESFELD, Irenäus: Gewalt in unserer Gesellschaft, Duncker und HumblotVerlag, Berlin 1990 SCHWIND, Hans - Dieter: Ursachen des Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland, Walter de Gryter Verlag, Berlin 1978 SEALE, Patrick: Abu Nidal - Der Händler des Todes, Aus dem Englischen von Gaby Burkhardt, Andrea Galler und Reinhard Tiffert, C. Bertelsmann Verlag, München 1990 SEMERAK, Arved/ KRATZ, Günter: Die Polizeien in Westeuropa, Richard Boorberg Verlag, Stuttgart 1989 SHINAR, P./Ende, Werner: Salafiyya, Encyclopedia of Islam, 2 Edition, Bd. XIII, www.mus- limphiloso-phy.com /ei/default.htm SIMAKOW, Wladimir: Internationaler Terrorismus Wahrheit und Lüge, APN-Verlag, Moskau 1992

LITERATURA 407 :.

STAHEL, Albert: Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, Allgemeine Schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987 STEIN, Torsten: Terrorismusbekämpfung in der europäischen Gemeinschaft, Zeitschrift für Ausländisches Öffentliches Recht und Völkerrecht, Max Plack - Institut, Band 40, S. 311 - 321, Berlin 1980 STEINBERG, Guido: Usama bin Ladin und Saudi Arabien. Hintergründe der Terroranschläge des 11. September, në KAS-Auslandsinformationen, Nr.11/2001 STEINERT, Heinz: Erinnerung an den “linken Terrorismus“, ne librin: EDITION SUHRKAMP, Band 490, Frankfurt am Main 1988 STEINKE, Wolfgang: Internationale Zusammenarbeit von Polizei und Justiz, Bundeskriminalamt, S. 39 - 45, Wiesbaden 1987 STERLING, Claire: Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokraten, Scherz Verlag, Bern 1981 STOWASSER, Joseph Maria: „Stowassers Lateinwörterbuch“, Wien - München 1998. STREITHOFEN, Heinrich Basilius: Macht und Moral in der Politik, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 STRICK, Hans: Belgiens kämpfende kommunistische Zellen, ne librin: SCHRÖDER (Botues) 1986 STROTHMANN Dietrich: Nazis aller Länder, ne librin: GEWALT VON RECHTS, Beiträge aus Wissenschaft und Publizistik, Bonn 1982 STURM, Richard: Zur Bekämpfung terroristischer Vereinigungen, Monatsschrift für deutsches Recht, Nr.1, S. 6 - 10, Bonn 1977 SUTER, Daniel: Rechtsauflösung durch Angst und Schecken, Duncker und Humblot, Berlin 1983 SYMONDS, Peter: Politische Wurzeln und Perspektiven von Jemaah Islamiyah, 14.01.2004, www.wswF.org/de/2004/jan2004/jem1-j14.shtml TAHERI, Amir: Morden für Allah, Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Aus dem Englischen von Agnes Beck, Sphere Books Verlag, London 1993 TERRORISMUS: Eine akute Bedrohung der Menschenrechte, Europäische Konferenz für Menschenrechte und Selbstbestimmung, Deutsche Sektion, Peter Wegener Verlag, Bonn 1985 THIERRY, Buchs; Girardin, Luc und Hervé Sanglard, „Visuelle Konfliktanalyse – Ein Visualisierungswerkzeug für multidimensionale Konfliktanalyse“ Die Allgemeine Schweizerische Militärzeitschrift, 200, Vol.11. TOPHOVEN, Rolf: Aspekte des Guerillakrieges und der Konterguerilla in Nahost, in seinem Buch: POLITIK DURCH GEWALT, Bonn 1976 TOPHOVEN, Rolf: Der internationale Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 TOPHOVEN, Rolf: Der schiitische Terrorismus und seine Ziele, in dem Buch: DER TERRORIS- MUS, Bonn 1985 TOPHOVEN, Rolf: Die neue Qualität des internationalen Terrorismus seit dem Krieg im Libanon 1982, in dem Buch: DER TERRORISMUS, Bonn 1985 TOPHOVEN, Rolf: Die Palästinenser und das Netz des internationalen Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 TOPHOVEN, Rolf: Palästinensische Kommandos - israelische Abwehr, in seinem Buch: POLITIK DURCH GEWALT - Guerilla und Terrorismus Heute, Wehr und Wissen Verlagsgesellschaft, Bonn 1976


TOPITSCH, Ernst: Die Masken des Bösen, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 TRENDLE, Giles: Hezb-Allah: Pragmatism and Popular Standing, Hollis, Rosemary, Shehadi, Nadim (Hg.): Lebanon on Hold. Implications for Middle East Peace, London 1996 TRIFFTERER, Otto: Die völkerrechtlichen Verbrechen und das staatliche Strafrecht, Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft, Nr. 63, S. 816 - 822, De Gruyter Verlag, Berlin 1989 TROZKI, Leo: Terrorismus und Kommunismus, Nach der ersten Auflage - Hamburg 1920, Dietz Verlag, Berlin 1992 TUFFNER, Martin: Öffentlichkeitsfahndung nach Terroristen, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 7, S. 443 - 446, Heidelberg 1991 TUSCHHOFF, Christian: Die palästinensische Befreiungsorganisation (PLO) - Kampf an drei Fronten, Die Neue Gesellschaft, Nr. 6, S. 38 - 53, Neue Gesellschaft Verlag, Bonn 1989 ULBER, Gerhard: Europa - Paradies für Kriminelle? Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 2, S. 81 - 86, Heidelberg 1992 ULFKOTTE,Udo: Propheten des Terrors, Das Geheime Netzwerk der Islamisten, Goldmann, München 2001 VLASTOS, Michael: Metropolenguerilla in Griechenland (Doktorarbeit), Geisteswissenschaftliche Fakultät, Wien 1993 Waiting Game, Jane´s Defence Weekly, 30. Oktober 2002, Blanford: Hezb-Allah prepares, www.weltpolitik.net/sachgebiete/ zukunft/article/1536.html WALDMANN, Peter - Klaus: Stärkung des Sicherheitsgefühls statt Schutz der Sicherheit? Die Neue Gesellschaft, Nr. 9, S. 359 - 376, Bonn 1989 WANDRUSZKA, Mario: Was weiß die Sprache von der Angst? Ne librin: BITTER (Botues) 1959 WASSERMANN, Rudolf: Sicherung oder Aushöhlung des Rechtsstaats, in seinem Buch: TER- RORISMUS CONTRA RECHTSSTAAT, Luchterhand Verlag, Darmstadt 1976 WASSERMANN, Rudolf: Terrorismus und Rechtsstaat, Gewerkschaftliche Monatshefte, Zeitschrift für soziale Theorie und Praxis, Nr. 6, S. 74 - 91, Köln 1978 WATRIN, Christian: Kapitalismuskritik und soziale Marktwirtschaft, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 WEBHOFER,Klaus:LinksterrorismusderBrigateRosse(Diplomarbeit), Geisteswissenschaftliche Fakultät, Wien 1994 WERNING, Rainer: Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrors, Zeitschrift „Wissenschaft & Frieden“, 3/2000, www.iwif.de/wf300-51.htm WEWER, Göttrik: Die geheimen Nachrichtendienste im politischen System der Bundesrepublik Deutschland, Institut für Politische Wissenschaft, Neue Politische Literatur, S.114 - 127, Hamburg 1986. WIDMANN, Carlos: Italiens Rotbrigadisten, ne librin: SCHRÖDER (Botues) 1986 WIESER, Theodor: Der Fall Moro, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALT WILES, Rick: Bush´s Former Oil Company Linked to Bin Laden Family, Amerikan Freedom News 03.10.2001, http://fi.oneworld.net/article/country/372/20 WILLIKSON, Paul: Political Terrorism, Macmillan Press, London 1974 WILLIKSON, Paul: Terrorism and the liberal state, Macmillan Education, Second Edition, Houndmils - Basingstoke 1987 WINTERFELD, Achim von: Terrorismus - “Reform“ ohne Ende, Zeitschrift für Rechtspolitik, Nr.11, Frankfurt 1977

LITERATURA 409 :.

WITTKE, Thomas: Terrorismusbekämpfung als rationale politische Entscheidung, Die Fallstudie Bundesrepublik, Europäische Hochschulschriften, Reihe XXXI, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main 1983 WÖDERMANN, Franz: Terrorismus, Motive - Täter - Strategien, R. Piper Verlag, München 1977 WÖRDERMANN, Werner: Mobilität, Technik und Kommunikation als Strukturelemente des Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977 WRIGHT, Lawrence: Der Tod wird euch finde, DVA Sachbuch; Mynih 2007. YOFFEE, Yoram: Hezb-Allah on the Defensive, Policy Watch, Washington, Institute for Near East Policy F. 755 6. Mai 2003, www.thedoylereport.com/policy_watch ZACHERT, Hans Ludwig: Europol, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 4, S. 7 - 11, Heidelberg 1992

PUBLIKIME ELEKTRONIKE

Amnesty International: AI: Hisbollah hat in Israel Kriegsverbrechen begangen, 14. September 2006: Anti-DefArmation Forum, Forschungs-, Kommunikations- und Aktionzentrum, http://www.adf- berlin.de/html_docs/organisationen/gama_islamiya.html BBC News, January 19, 2009.. BBC News: “Scale of Gaza destruction emerges”, January 19, 2009. Blätter für deutsche und internationale Politik. 10/2007: BUCHS, Thierry: Girardin, Luc und Hervé Sanglard, 2001 „Visuelle Konfliktanalyse - Ein Visualisierungswerkzeug für multidimensionale Konfliktanalyse“ ASMZ, Vol. 11. Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, Der Verfassungsschutzbericht 2008. CENTER FOR DEFENSE INFORMATION, 1779 Massachusetts Ave, NW, Washington, DC Terrorism Project, www.cdi.org/terrorism DeutscheGesellschaftfürAuswärtigePolitik, http://www.weltpolitik.net/Sachgebiete/Internationale Die Adresse für Ausbildung, Studium und Beruf, Mainz / Germany, http://www.uni- protokolle.de/Lexikon/Hamas.html Die Zeit: Terror in Algier, 11. Dezember 2007 Enciklopedia e lirë, www.de.wikipedia.org FOCUS.DE: 9. August 2009 Frankfurter Allgemeine: Eta erklärt Waffenruhe für beendet, Webedition vom 5. Juni 2007. Globaldefence.net, 34121 Kassel, Pfeifferstraße 47, Deutschland / Germany, www.globaldefence.net/index.htm/nahost/palaesina/palaestina.htm Instituti amerikano-izraelit: Jewish Virtual Library, www.jewishvirtuallibrary.org/ Instituti Izraelit, Anti-DefArmation League, http://www.adl.org/terror/focus/12_focus.html International Policy Institute for Counter Terrorism, Jerusalem, www.ict.org.il International Terrorism, Insurgency, and Drug Trafficking: Present Trends in Terrorist Activity, Georgetown University Library’s Guide to Research, Terrorism and Insurgency, http://www.library.georgetown.edu/guides/terrorism/terrorism.htm International Terrorism/Terrorist Organizations/Abu Sayyaf Group. Okt. 2004. Islamic Ekstremist, Al Da’wa, http://atheism.about.com/library/FAQs/islam/ blfaq_islam_dawa.htm


Kaschmir-Konflikt http://www.sipotec.net/IAP_Aktuell/IAP_07_2002/S_07_ 02_06.html Konrad Adenauer Stiftung, http://www.kas.de/db_files/dokumente/7_dokument_ dok_pdf_4185_1 MERIA’s Resource Guide to Websites of Middle Eastern Biographies, www.cairotimes.com/content/issues/Islists/puzzle23.html Middle East Times, http://metimes.com/cens/jihad.htm MilitärkooperationUSA–Philippinen,BerlinerZeitung,01.02.2002, http://www.berlinonline.de/berliner-zeitung/archiv/.bin/dump.fcgi/2002/ 0201/politik/0150/index.html Ministria e Punëve të Brendshme e Spanjës 2003: ETA’s current structure and activities, Madrid El Mundo, 25. prill 2001, përkthyer në gjuhën angleze nga: FBIS bei Federation of American Scientists ETA - Murder as Argument Report about ETA: Ministria e Punëve të Brendshme e Niedersachsen, Shërbimi i Mbrojtjes së Rendit Kushtetues Landesamt für Verfassungsschutz: http://www.verfassungsschutz. niedersachsen.de Ministria e Punëve të Brednshme e Nordrhein-Westfalen, Landesamt für Verfassungsschutz: www.im.nrw.de/verfassungsschutz/ Ministria e Punëve të Jashme e Izraelit: www.mfa.gov.il/mfa Murdoch University, Perth Western Australia, Defining International Terrorism, Rz.12, http://www.murdoch.edu.au/elaw/issues/v6n1/obote-odora61_text.html#unt Naval Postgraduate School, terrorismus, library.nps.navy.mil/home/terrorism.htm Neue Zürcher Zeitung (NZZ) am Sontag, Terrorismus, www.nzzamsonntag.ch/ dossiers/ 2003/terrorismus Neue Zürcher Zeitung, http://www.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html Praesidia Defence, Specialized in security consulting, close protection, law enforcement and exec- utive protection training, http://www.praesidia.de/ Radio Televizioni Al Jazeera, www.aljazeera.net/news/arabic/2004/4/4-18-20.htm Regionale Rechenzentrum der Universität Hamburg (RRZ), http://www.rrz.uni-hamburg.de SCHMIDT; Artur P.: Der postmoderne Krieg ist am Ende, www.wissensnavigator.com/download/postmoderner_krieg.pdf STRATFOR, Hot Spots in the War on Terror, 01.10.2001, www.stratfor.org/ Studimeshkencore,Munich-TelAviv,http://forum.hagalil.com/board- a/messages/279/13661.html?1061742134 Tagesspiegel14.2.2007,http://www.tagesspiegel.de/politik/international/Italien- Terrorismus;art123, 1878428 Terrorism: Questions&Answers, Council on Foreign Relations, www.cfrterrorism.org/groups/ Terrorismus und Terrorismusbekämpfung, http://www.defence-net.de/info/index.php Terrorist Group, www.cairotimes.com/content/issues/Islists/puzzle23.html The Jerusalem Post, 8. November 2006 The Straits Times. 16 April 2007. U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism; http://www.terrorism.com/ analysis/index.shtml U.S. Department of State, Washington, www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2003/31638.htm Unabhängiger Informationen und Hintergrunddienst, Sicherheitspolitik, IAP-Analyse, Der Universität Frankfurt an Main, Jüdisches Recht, Chronik der jüdischen Geschichte, http://www.juedisches-recht.de/Israel-Chronik.html Universität Leipzig, http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen/

LITERATURA 411 :.

UN-Liste der Individuen und Organisationen, welche den Taleban oder al-Qaida nahe stehen 29. Juli 2006 US-Außenministerium: Patterns of Global Terrorism. www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/gama_islamiya.html www.algeria-interface.com/english/politics/index.htm www.algeria-watch.de/artikel/ini/ini2.htm www.fisalgeria.org www.news.bbc.co.uk www.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html www.qudsway.com www.terrorismfiles.org/ organisations/abu_sayyaf_group.html - 31k - 13. Okt. 2004 www.time.com/time/asia/magazine/ article/0,13673,501040830-686107,00.html - 68k www.wissensnavigator.com/download/postmoderner_krieg.pdf. www.zeit.de/2004/18/sadik_lang


TERRORIZMI NDËRKOMBËTAR Botim i dytë

Prishtinë

2010

Shtypi:

“Lena grafik”

Prishtinë

Katalogimi në botim - (CIP)

Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës

323.285(4/9)

Krasniqi, Kolë

Terrorizmi ndërkombëtar / Kolë Krasniqi. - Botimi i dytë. - Prishtinë: Fama,

2009. - 411 f.; 24 cm.

Vorwort = Parathënie / Franz Császár: f. 12-15. - Resume: f. 387-391. -

Shkurtesat: f. 392-394. - Literatura: f. 395-411.

ISBN 978-9951-8737-5-8