lib 1 7 - jain university · lib topic 1.7# 2 „˜ü¿¿¢¢˜¢²˜˜¢˜¼é jainuniversity.org...

www.jainuniversity.orgLib topic 1.7# 1

„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

1.7 si™ku™k Ä{o„whwyku y™u …kx…ht…hk1.7 si™ku™k Ä{o„whwyku y™u …kx…ht…hk1.7 si™ku™k Ä{o„whwyku y™u …kx…ht…hk1.7 si™ku™k Ä{o„whwyku y™u …kx…ht…hk1.7 si™ku™k Ä{o„whwyku y™u …kx…ht…hk

¼„ðk™ {nkðeh, yk fk¤[¢{kt ytrŒ{ [kuðeþ{kt ŒeÚkOfh ÚkÞk, rð¢{ ‚tðŒ …qðuo 430 ð»kuo r™ðkoý

…kBÞk, «Úk{ „ýÄh©e „kiŒ{ Mðk{e LkqíkLk ð»koLkk «Úk{ rËð‚u fuð÷¿kk™ …kBÞk, y™u ‚t…qýo þk‚™™e

sðkƒËkhe (fu¤ðýe -ò¤ðýe) …t[{ „ýÄh ©e ‚wÄ{ko Mðk{e™u ‚kU…ðk{kt ykðe ŒuÚke ©{ý ‚{wËkÞ y™u

[ŒwrðoÄ ©e ‚t½™k y„úýe {nkyk[kÞo ©e ‚wÄ{ko Mðk{e ƒLÞkt.

nk÷ ðŒo{k™ si™ Ä{o™k ‚½¤k ‚t«ËkÞku-„ýku-„åAku, y™u …tÚk-‚{wËkÞku™k …q.‚kÄw-MkkæðeSyku™k

‚t½™e þYykŒ ©e ‚wÄ{koMðk{eS™k ™k{Úke ÚkkÞ Au.

yk ÃkèÃkhtÃkhk{kt {kÚkwhe-ðÕ÷¼e ðk[Lkk yLkwMkkhu MÚkrðh¢{, ËuðŠÄøkrýLke økwYÃkhtÃkhk, ÃkÂÕ÷ðk÷

økåA, Ãkkiýor{f (ÃkqŠý{k) økåA, ¾híkhøkåA, yt[÷økåA, çk]nTËøkåA íkÚkk ¼økðkLk ÃkkïoLkkÚkLke ÃkhtÃkhk

çkíkkðLkkh Wfuþ økåA ðøkuhu ÃkhtÃkhkyku y®n “Ãkèkð÷e ÃkhkøkMktøkún”, “Ãkèkð÷e Mk{wå[Þ” ðøkuhu økútÚk{ktÚke

WÃk÷çÄ «{ký¼qík {krnrík ykÃkðkLkku «ÞíLk fÞkuo Au.

yk …kx …ht…hkLku ©e ‚t½™k ™kÞf…Ë™e sðkƒËkhe ©wŒÄhku-MÚkrðhku-‚qrhðhku-W…kæÞkÞku y™u

y™uf ßÞkurŒÄoh «¼kðf …whw»kkuyu ðn™ fhe Au. y™u rðrþüfkurx™k …qßÞ…whw»kku™e yuf y¾tz „whw…ht…hk

¼„ðk™ {nkðehÚke ðŒo{k™ ©{ý …wt„ðku ‚wÄe, ð]ûk™e þk¾k zk¤™e su{ ‚t…qýo ¼khŒ ð»ko{kt yíÞkh ‚wÄe

[k÷e ykðe Au. suykuyu si™ Ä{o™e þkMkLk …ht…hk y™u þk† …ht…hk™wt „kihð ðÄkÞwo Au. y™u Œuyku™wt …rðºk

™k{ M{hý fheyu íÞkhu Ä{o hûkf y™u þk‚™ þý„kh ©{ý …ht…hk™e ÞkË ŒkS ÚkkÞ Au.

«¼w {nkðehLke ÃkkxÃkhtÃkhk.«¼w {nkðehLke ÃkkxÃkhtÃkhk.«¼w {nkðehLke ÃkkxÃkhtÃkhk.«¼w {nkðehLke ÃkkxÃkhtÃkhk.«¼w {nkðehLke ÃkkxÃkhtÃkhk.

«¼w{nkðeh™k ‚ðo ‚kÄwyku r™„úoLÚk „åA™k nŒkt.«¼w{nkðeh™k ‚ðo ‚kÄwyku r™„úoLÚk „åA™k nŒkt.«¼w{nkðeh™k ‚ðo ‚kÄwyku r™„úoLÚk „åA™k nŒkt.«¼w{nkðeh™k ‚ðo ‚kÄwyku r™„úoLÚk „åA™k nŒkt.«¼w{nkðeh™k ‚ðo ‚kÄwyku r™„úoLÚk „åA™k nŒkt.

r™„úoLÚk „åAr™„úoLÚk „åAr™„úoLÚk „åAr™„úoLÚk „åAr™„úoLÚk „åA ðeh r™ðkoý ‚tðŒðeh r™ðkoý ‚tðŒðeh r™ðkoý ‚tðŒðeh r™ðkoý ‚tðŒðeh r™ðkoý ‚tðŒ

1) …t[{ „ýÄh ©e ‚wÄ{koMðk{eS {. 20

2) [h{ fuðr÷ ©e stƒqMðk{eS {. 64

3) ‚ðo «Úk{ ©wŒÄh ©e «¼ð Mðk{eS {. 75

4) [kiË {nkrðãk™k …kh„k{e ©e þGÞt¼ð‚qrhS {. 95

5) [kiË…qðeo ©e Þþku¼ÿ‚qrhS («Úk{) {. 145

6) ©wŒ fuð÷e ©e ‚t¼qrŒ rðßÞ (‚qrh) {. 156

ƒ) …qßÞ ©e ¼ÿƒknw Mðk{eS {.

7) yk„{h[™kfkh ÿrüðkË¿kkŒk ©e MÚkwr÷¼ÿS {. 215

ƒ) ©e rðþ¾{wr™ mkhk rË„tƒh …ht…hk™e …kx swËe ÚkÞu÷ Au.

8) ykÞo ©e {nkr„rhS. {. yÚkðk 245

‚t«rŒ hksðe™k «rŒƒkuÄf ykÞo ‚wnÂMŒ ‚qrhS {. 291


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

9) fkurxf„åA™k «kht¼fŒko ykÞo©e ‚wÂMÚkŒ‚qrhS {. 339

ŒÚkk ykÞo ©e ‚w«rŒƒj ‚qrhS {.

10) ‚ËT„wýku™k Mðk{e MÚkrðh ©e RLÿrËÒk‚qrhS {. 378

11) þk‚™ «¼kðf MÚkrðh ©e rËÒk‚qrhS {. 458

12) ¿kk™‚t…Òk MÚkrðh ©e ®‚nr„rh‚qrhS {. 523

13) ÷ÂçÄ «¼kðf MÚkrðh ©e ð@Mðk{eS {. 584

14) Ä{o «¼kðf MÚkrðh ©e ð@‚u™ ‚qrhS {. 620

[tÿ„åA[tÿ„åA[tÿ„åA[tÿ„åA[tÿ„åA 630630630630630

15) [tÿ„åA MÚkk…f MÚkrðh ©e [Lÿ‚qrhS {. 643

(ðeh ‚t. 609 {kt. …q. ©e rþð¼qrŒS mkhk rË„tƒh{Œ ‚t«ËkÞ Œhefu þY ÚkÞku. )

ðLkðkMke økåAðLkðkMke økåAðLkðkMke økåAðLkðkMke økåAðLkðkMke økåA

16) yk[kÞo ©e ‚{LŒ¼ÿ ‚qrhS ( ‚k{tŒ¼ÿk[kÞo) {. 653

17) yk[kÞo ©e ð]jËuð ‚qrhS {. 693

18) yk[kÞo ©e «ãkuŒ™ ‚qrhS {. 698

19) ÷½wþktrŒ fŒko yk[kÞo ©e {k™Ëuð‚qrhS {. ( «Úk{) 731

20) ¼õŒk{h MŒkuºkfŒko yk[kÞo ©e {k™Œwt„ ‚qrhS {. 758

21) yk[kÞo ©e ðeh (‚u™) ‚qrhS {. 793

22) yk[kÞo ©e sÞËuð ‚qrhS {. 833

23) yk[kÞo ©e Ëuðk™tË ‚qrhS {. 900

24) yk[kÞo ©e rð¢{‚qrhS {. 955

25) yk[kÞo ©e ™h®‚n ‚qrhS {. 1005

26) yk[kÞo ©e ‚{wÿ ‚qrhS {. 1032

27) yk[kÞo ©e {k™Ëuð ‚qrhS {. (ƒeò) 1080

28) yk[kÞo ©e rðƒwÄ«¼ ‚qrhS {. 1130

29) yk[kÞo ©e ßÞk™tË ‚qrhS {. 1169

30) yk[kÞo ©e hrð«¼‚qrhS {. 1245

31) yk[kÞo ©e ÞþkuËuð (Þþku¼ÿ) ‚qrhS {. 1320

(…q. ©e rs™uïh ‚qrhS {. ‚knuƒu ¾hŒh „åA™e MÚkk…™k fhŒkt Œu …ht…hk swËe Au.)

32) yk[kÞo ©e «ãwB™ ‚qrhS {. 1344


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

33) yk[kÞo ©e {k™ðËuð ‚qrhS {. (ºkeò) 1365

34) yk[kÞo ©e rð{÷[Lÿ ‚qrhS {. 1410

35) yk[kÞo ©e WãkuŒ™ ‚qrhS {. (ðz„åAfŒko) 1465

ðzøkåAðzøkåAðzøkåAðzøkåAðzøkåA

36) ðz„åA ¼q»ký yk. ©e ‚ðoËuð ‚qrhS {. 1525

37) yk[kÞo ©e Ëuð‚qrhS {. 1595

38) yk[kÞo ©e ‚ðoËuð ‚qrhS {. (ƒeò) 1607

39) yk[kÞo ©e Þþku¼ÿ ‚qrhS {. ( ƒeò) 1618

40) yk[kÞo ©e {wr™[Lÿ ‚qrhS {. 1648

41) yk[kÞo ©e yrsŒ[tÿ (Ëuð) ‚qrhS {. 1665

42) yk[kÞo ©e ®‚n ‚qrhS {. 1678

43) yk[kÞo ©e ‚ku{«¼ ‚qrhS {. ŒÚkk

yk[kÞo ©e {rýhí™ ‚qrhS {. ( «Úk{ ) 1711

Œ…k„åAŒ…k„åAŒ…k„åAŒ…k„åAŒ…k„åA

44) Œ…k„åA MÚkk…f Œ…Mðe neh÷k yk[kÞo ©e 1750

s„å[Lÿ‚qrhS {. 1755

45) f{o„útÚk h[rÞŒk yk. ©e ËuðuLÿ ‚qrhS {. 1797

46) …uÚkzþk «rŒƒkuÄf yk ©e Ä{o½ku»k ‚qrhS {. 1827

47) yk[kÞo ©e ‚ku{«¼ ‚qrhS {. (ƒeò) 11 yt„ ftXMÚk 1843

48) yk[kÞo ©e ‚ku{rŒ÷f ‚qrhS { . 1894

49) yk[kÞo ©e Ëuð‚wtËh ‚qrhS {. ({tºk - Œtºk - r™r{¥k¿kkŒk) 1938

50) yk[kÞo ©e ‚ku{‚wtËh ‚qrhS {. (hkýf…wh «rŒck¾khf) 1969

51) yk[kÞo ©e {wr™‚wtËh ‚qrhS {. (‚trŒfh MŒkuºkfkh) 1973

52) yk[kÞo ©e hí™þu¾h ‚qrhS {. (ƒk÷ ‚hMðŒe - ©kj rðrÄfŒko) 1987

(rð¢{ ‚t. 1531 (rðh ‚t. 1961) {kt ÷kufk„åA MÚkk™fðk‚e ‚t«ËkÞ Œhefu ÷kufkþknu MÚkk…™k fhe )

53) yk[kÞo ©e ÷û{e‚k„h ‚qrhS {. 2007

54) yk[kÞo ©e ‚w{rŒ (‚k„h) ‚kÄw ‚qrhS {. 2029

55) yk[kÞo ©e nu{rð{¤ ‚qrhS {. 2053


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

56) yk[kÞo ©e yk™tËrð{÷ ‚qrhS {. 2066

(Œ…k„åA™e …uxk þk¾k rð{¤ þk¾k 56 {e …kx …Ae 57 {e …kx Érmrð{¤S Úke þY ÚkR Au. )

57) yk[kÞo ©e Ëk™ ‚qrhS {. 2092

58) s„ËT„whw - yfƒh «rŒ ƒkuÄf yk. ©eneh‚qrhS {. 2112

(Œ…k„åA rðßÞ þk¾k {ktÚke, ‚k„h þk¾k W…k. ©e ‚ns ‚k„hS {. ‚k. mkhk ‚t. 1755 Úke þY

ÚkÞu÷ Au.)

59) yk[kÞo ©e rðßÞ‚u™ ‚qrhS {. 2142

60) Ëuð‚qh„åA ¼q»ký yk. ©e rðßÞ Ëuð‚qrhS {. 2173

61) yk[kÞo©e rðßÞ ®‚n (Ëuð) ‚qrhS {. (ƒeò) 2179

(ðeh ‚tðŒ 1708 {kt yk. ®‚n ‚qrhS {. ™k fk¤Ä{o …Ae 235 ð»ko ‚wÄe ðe. ‚. 1708 Úke ‚. 1943

‚wÄe rðßÞ þk¾k{kt fkuR yk[kÞo ¼„ðtŒ ÚkÞk ™ nŒkt.)

62) …tLÞk‚ ©e ‚íÞ rðßÞS „rý (r¢Þkumkhf) 2226

63) …tLÞk‚ ©e f…qoh rðßÞS „rý 2245

64) …tLÞk‚ ©e ûk{k rðßÞS „rý 2256

65) …tLÞk‚ ©e rs™ rðßÞS „rý 2269

66) …tLÞk‚ ©e W¥k{ rðßÞS „rý 2297

67) …tLÞk‚ ©e …ÈrðßÞS „rý 2332

68) …tLÞk‚ ©e Y… rðßÞS „rý 2375

69) …tLÞk‚ ©e ferŒo rðßÞS „rý 2385

70) …tLÞk‚ ©e y{e rðßÞS {.

(y) …q. ©e fMŒqh rðßÞS „rý 2390

71) …q. …t. ©e {rýrðßÞS „rý (ËkËk) 2405

72) …q. …t ©e ƒwrjrðßÞS (ƒwxuhkÞS) {. 2408

73) …qßÞ ©e ð]rj[tÿ rðßÞS {. 2419

74) þk‚™ ‚{úkxT yk. ©e rðßÞ ™ur{‚qheïhS {. 2475

(rðrÄ y™u Þku„kumn™ …qðof ÚkÞu÷k AuÕ÷k 235 ð»ko{kt ‚ðo «Úk{ yk[kÞo ¼„ðtŒ)


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

{kÚkwhe ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{{kÚkwhe ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{{kÚkwhe ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{{kÚkwhe ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{{kÚkwhe ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{

1. MkwÄ{ko 10. MkwnMíke 19. huðríkLkûkºk

2. sBçkq 11. çkr÷MMkn 20. çkúñîerÃkf®Mkn

3. «¼ð 12. Mðkrík 21. MfÂLË÷k[kÞo

4. þGÞB¼ð 13. ~Þk{kÞo 22. rn{ðLík

5. Þþku¼ÿ 14. þkÂÛzÕÞ 23. LkkøkkswoLk ðk[f

6. MkB¼qríkrðsÞ 15. Mk{wÿ 24. ¼qíkrËÒk

7. ¼ÿçkknw 16. {tøkq 25. ÷kirníÞ

8. MÚkq÷¼ÿ 17. LkÂLË÷ 26. Ëq»Þøkrý

9. {nkrøkrh 18. LkkøknMíke 27. ËuðŠØøkrý

ðÕ÷¼e ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{ðÕ÷¼e ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{ðÕ÷¼e ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{ðÕ÷¼e ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{ðÕ÷¼e ðk[LkkLkwMkkh MÚkrðh ¢{

1. MkwÄ{ko 10. MkwnMíke 19. ykÞo hrûkík

2. sBçkq 11. fk÷fk[kÞo 20. Ãkw»Þr{ºk

3. «¼ð 12. huðríkr{ºk 21. ð@MkuLk

4. þGÞB¼ð 13. ykÞo Mk{wÿ 22. LkkøknMíke

5. Þþku¼ÿ 14. ykÞo {tøkq 23. huðríkr{ºk

6. MkB¼qríkrðsÞ 15. ykÞo Ä{o 24. çkúñîerÃkf ®MknMkqrh

7. ¼ÿçkknw 16. ¼ÿøkwó 25. LkkøkksqoLk

8. MÚkq÷¼ÿ 17. ©eøkwó

9. {nkrøkrh 18. ykÞo ð@

ÃkÂÕ÷ðk÷ økåAÃkÂÕ÷ðk÷ økåAÃkÂÕ÷ðk÷ økåAÃkÂÕ÷ðk÷ økåAÃkÂÕ÷ðk÷ økåA

({kÚkwhe ðk[Lkk «{kýuLkk þkÂÛzÕÞ {.Mkk.Úke yk økåA y÷øk Ãkzu÷ Au.)

13. ykÞoøkwóMkqrh 20. Mkwhr«ÞMkqrh 27. ËkLkr«ÞMkqrh

14. ð]ØðkËeMkqrh 21. Ä{o½ku»kMkqrh 28. {wrLk[LÿMkqrh

15. Mkku{ËuðMkqrh 22. rLkð]or¥kMkqrh 29. ËÞkLkLËMkqrh

16. LkkøkrËÒkMkqrh 23. WrËíkMkqrh 30. ÄLkr{ºkMkqrh

17. LkhËuðMkqrh 24. [Lÿþu¾hMkqrh 31. Mkku{ËuðMkqrh

18. MkqhMkuLkMkqrh 25. Mkw½ku»kMkqrh 32. økwýLÄhMkqrh

19. Ä{ofeŠíkMkqrh 26. {neÄhMkqrh 33. {nkLkLËMkqrh


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

34. MkL{ríkMkqrh 45. Lkur{Mkqrh 56. rð{÷Mkqrh

35. ELÿËuðMkqrh 46. MkwðúíkMkqrh 57. Lkhku¥k{Mkqrh

36. ¼èMðk{e 47. rËLkuïhMkqrh 58. MðkríkMkqrh

37. rsLk«¼k[kÞo 48. {nuïhMkqrh 59. nu{Mkqrh

38. {kLkËuðk[kÞo 49. ËuðMkqrh 60. n»koMkqrh

39. Mkhðýk[kÞo 50. Lk(h?)ËuðMkqrh 61. f{÷[LÿMkqrh

40. Mkqhk[kÞo 51. f]»ýMkqrh 62. økwý{krýõÞMkqrh

41. ËuÕ÷{n¥khMkqrh 52. rð»ýwMkqrh 63. MkwLËh[LÿMkqrh

42. ËwøkoMðk{e, økøkko[kÞo 53. ©k{úËuðMkqrh 64. «¼w[LÿMkqrh

43. ©e»kuý, rMkØk[kÞo 54. Mkku{rík÷fMkqrh

44. Ä{o{ríkMkqrh 55. ¼e{ËuðMkqrh

Ãkkiýor{f (ÃkqŠý{k) økåAÃkkiýor{f (ÃkqŠý{k) økåAÃkkiýor{f (ÃkqŠý{k) økåAÃkkiýor{f (ÃkqŠý{k) økåAÃkkiýor{f (ÃkqŠý{k) økåA

yk økåALke þYykík [Lÿ«¼MkqrhÚke ÚkÞu÷ Au.

1. [Lÿ«¼Mkqrh 10. ©e nu{«¼Mkqrh

2. Ä{o½ku»kMkqrh 11. ©e híLkþu¾hMkqrh

3. ©e Ëuð¼ÿMkqrh 12. ©e híLkMkkøkhMkqrh

4. ©e rsLkË¥kMkqrh 13. økwýMkkøkhMkqrh

5. ©e þkÂLík¼ÿMkqrh 14. ©e økwýMk{wÿMkqrh

6. ©e ¼wðLkrík÷fMkqrh 15. ©e Mkw{rík«¼Mkqrh

7. ©e híLk«¼Mkqrh 16. ©e ÃkwÛÞhíLkMkqrh

8. ©e nu{rík÷fMkqrh 17. ©e Mkw{ríkhíLkMkqrh

9. ©e nu{híLkMkqrh

çk]nTË økåAçk]nTË økåAçk]nTË økåAçk]nTË økåAçk]nTË økåA

15. [LÿMkqrh 21. ðehMkqrh 27. {kLkËuðMkqrh

16. Mk{Lík¼ÿMkqrh(yhÛÞðkMke) 22. sÞËuðMkqrh 28. rðçkwÄ«¼Mkqrh

17. ð]ØËuðMkqrh 23. ËuðkLkLËMkqrh 29. sÞkLkLËMkqrh

18. «ãkuíkLkMkqrh 24. rð¢{Mkqrh 30. hrð«¼Mkqrh

19. {kLkËuðMkqrh 25. LkhrMknt Mkqrh 31. ÞþkuËuðMkqrh

20. {kLkíkwtøkMkqrh 26. Mk{wÿMkqrh 32. «ãwBLkMkqrh


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

33. {kLkËuðMkqrh 45. Lkur{[LÿMkqrh 58. Ãkw»Þ«¼Mkqrh

34. rð{÷[Lÿ 46. ©e {Þ[LÿMkqrh 59. MktÞ{hksMkqrh

35. WãkuíkLkMkqrh 47. {wrLkþu¾hMkqrh 60. ¼kðMkqrh

36. MkðoËuðMkqrh 48. rík÷fMkqrh 61. WËÞhksMkqrh

37. \ÃkËuðMkqrh 49. ¼ÿuïhMkqrh 62. ¼. þe÷ËuðMkqrh

38. MkðoËuðMkqrh 50. {wLkeïhMkw{rík - ¼èkhf 63. MkwhuLÿMkqrh

39. Þþku¼ÿMkqrh yÚkðk 51. híLk«¼Mkqrh 64. «¼kfhMkqrh

Lkur{[LÿMkqrh 52. {nuLÿMkqrh 65. {krýõÞËuðMkqrh

40. {wrLk[LÿMkqrh 53. híLkkfhMkqrh 66. Ëk{kuËhMkqrh

41. ðkËe ËuðMkqrh 54. {uÁ«¼Mkqrh 67. ËuðMkqrh

42. {kLkËuðMkqrh 55. hkshíLkMkqrh 68. LkhuLÿËuðMkqrh

43. nrh¼ÿMkqrh 56. {wrLkËuðMkqrh

44. Ãkqýo[LÿMkqrh 57. híLkþu¾hMkqrh

©e Wfuþ økåA Ãkèkð÷e©e Wfuþ økåA Ãkèkð÷e©e Wfuþ økåA Ãkèkð÷e©e Wfuþ økåA Ãkèkð÷e©e Wfuþ økåA Ãkèkð÷e

ÃkkïoLkkÚk rþ»ÞÃkkïoLkkÚk rþ»ÞÃkkïoLkkÚk rþ»ÞÃkkïoLkkÚk rþ»ÞÃkkïoLkkÚk rþ»Þ

1. økýÄh ©e þw¼Ë¥k 15. ËuðøkwóMkqrh 29. f¬ËuðMkqrh

2. ík. nrhË¥k 16. rMkØMkqrh 30. ËuðøkwóMkqrh

3. ykÞo Mk{wÿ 17. híLk«¼Mkqrh 31. rMkØMkqrh

4. ©e fuþe økýÄh 18. ÞûkËuðMkqrh 32. híLk«¼Mkqrh

5. MðÞB«¼Mkqrh 19. f¬Mkqrh 33. ÞûkËuðMkqrh

6. híLk«¼Mkqrh 20. ËuðøkwóMkqrh 34. ffwËËuðMkqrh

7. 21. rMkØMkqrh 35. ËuðøkwóMkqrh

8. ÞûkËuðk[kÞo 22. híLk«¼Mkqrh 36. rMkØMkqrh

9. f¬Mkqrh 23. ÞûkËuðMkqrh 37. f¬ËuðMkqrh

10. ËuðøkwóMkqrh 24. f¬Mkqrh 38. Ëuðøkwó

11. rMkØMkqrh 25. ËuðøkwóMkqrh 39. rMkØMkqrh

12. híLk«¼Mkqrh 26. rMkØMkqrh 40. f¬Mkqrh

13. ÞûkËuðMkqrh 27. híLk«¼Mkqrh 41. Ëuðøkwó

14. f¬Mkqrh 28. ÞûkËuðMkqrh 42. rMkØMkqrh

43. f¬Mkqrh 57. rMkØMkqrh 71. ËuðøkwÃíkMkqrh


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

44. ©eËuðøkwóMkqrh 58. f¬Mkqrh 72. rMkØMkqrh

45. rMkØMkqrh 59. ËuðøkwóMkqrh 73. f¬Mkqrh

46. f¬Mkqrh 60. rMkØMkqrh 74. ËuðøkwóMkqrh

47. ËuðøkwóMkqrh 61. f¬Mkqrh 75. rMkØMkqrh

48. rMkØMkqrh 62. ËuðøkwóMkqrh 76. f¬Mkqrh


50. ËuðøkwóMkqrh 64. f¬Mkqrh 78. ©e rMkØMkqrh

51. rMkØMkqrh 65. ËuðøkwóMkqrh 79. ©e f¬Mkqrh


53. ËuðøkwóMkqrh 67. f¬Mkqrh 81. rMkØMkqrh

54. rMkØMkqrh 68. ËuðøkwóMkqrh 82. ©e f¬Mkqrh

55. f¬Mkqrh 69. ©e rMkØMkqrh 83. ©e ËuðøkwóMkqrh

56. ËuðøkwóMkqrh 70. f¬Mkqrh 84. ©e rMkØMkqrh

(¼økðkLk {nkðehLke ÃkhtÃkhkLkk 1 Úke 31 {e Ãkkx MkwÄeLkk Ãkq. ÞþkuËuð (Þþku¼ÿ) Mkqrh {. Úke y÷øk

ÚkÞu÷ ¾híkh økåALkk Lkk{ku Lke[u «{kýu sýkÞ Au.)

¾híkh økåA¾híkh økåA¾híkh økåA¾híkh økåA¾híkh økåA

32) ©e rð{÷[tÿMkqrh {. 46) ©e Ä{koLkLËMkqrh {.

33) ©e Ëuð[tÿMkqheïhS {. 47) ©e hksMkkøkhMkqrh {.

34) ©e Lkur{[tÿMkqrh {. 48) ©e ÉrØMkkøkhMkqrh {.

35) ©e WãkuíkLkMkqrh {. 49) ©e økýLkkÞf Mkw¾MkkøkhS {.

36) ©e ðÄo{kLkMkqrh {. 50) ©e ¼økðkLk MkkøkhS {.

37) ©e rsLkuïhMkqrh {. 51) ©e AøkLk MkkøkhS {.

38) ©e rsLk[tÿMkqrh {. 52) ©e ºki÷kuõÞ MkkøkhS {.

39) ©e rsLkhíLkMkqrh {. 53) ©e nrhMkkøkh MkqrhS {.

40) ©e rsLk[LÿMkqrh {. 54) ©e ykLktËMkkøkh MkqrhS {.

41) ©e rsLkMkw¾Mkqrh {. 55) ©e fðeLÿMkkøkh MkqrhS {.

42) ©e rsLk ¼ÂõíkMkqrh {. 56) ©e økýkÄeþ nu{uLÿMkkøkhS {.

43) ©e «erík MkkøkhMkqrh {. 57) ©e WËÞMkkøkh MkqrhS {.

44) ©e y{]íkÄhMkqrh {. 58) ©e fkÂLíkMkkøkh MkqrhS {.

45) ©e ûk{kfÕÞkýkuÃkkæÞkÞ {. 59) ©e {nkuËÞMkkøkh MkqrhS {.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

(36LktçkhLkk yk[kÞo Úke Aqxe Ãkzíke yLku ©e {uÁíkwtøkMkqrhyu h[u÷e Ãkèkð÷eLkk ¢{ «{kýu yt[÷

økåALke ÃkhtÃkhk Lke[u «{kýu sýkÞ Au.)

yt[÷ økåAyt[÷ økåAyt[÷ økåAyt[÷ økåAyt[÷ økåA

37) ©e ÃkÈËuðMkqrhS {. 56) ©e {nUÿ«¼MkqrhS {.

38) ©e WËÞ«¼MkqrhS {. 57) ©e {uÁíkwtøkMkqrhS {.

39) ©e «¼kLktËMkqrhS {. 58) ©e sÞfeíkeoMkqrhS {.

40) ©e Ä{o[tÿMkqrhS {. 59) ©e sÞfuMkrhMkqrhS {.

41) ©e MkwrðLkÞ[tÿMkqrhS {. 60) ©e rMkØktíkMkkøkhMkqrhS {.

42) ©e økwýMk{wÿMkqrhS {. 61) ©e ¼kðMkkøkhMkqrhS {.

43) ©e rðsÞ«¼MkqrhS {. 62) ©e økwýrLkÄkLkMkqrhS {.

44) ©e Lkh[tÿMkqrhS {. 63) ©e Ä{o{qŠíkMkqrhS {.

45) ©e ðeh[tÿMkqrhS {. 64) ©e fÕÞkýMkqrhS {.

46) ©e sÞMkt½MkqrhS {. 65) ©e y{hMkkøkhMkqrhS {.

47) ©e ykÞohrûkíkMkqrhS {. 66) ©e rðãkMkkøkhMkqrhS {.

48) ©e sÞ®MknMkqrhS {. 67) ©e WËÞMkkøkhMkqrhS {.

49) ©e Ä{o½ku»kMkqrhS {. 68) ©e feŠíkMkkøkhMkqrhS {.

50) ©e {nUÿrMktnMkqrhS {. 69) ©e ÃkwÛÞMkkøkhMkqrhS {.

51) ©e ®Mkn«¼MkqrhS {. 70) ©e hksUÿMkkhøkMkqrhS {.

52) ©e yrsík«¼MkqrhS {. 71) ©e {wÂõíkMkkøkhMkqrhS {.

53) ©e ËuðUÿ®MknMkqrhS {. 72) ©e híLkMkkøkhMkqrhS {.

54) Ä{o«¼MkqrhS {. 73) ©e rððufMkkøkhMkqrhS {.

55) ®Mknrík÷fMkqrhS {. 74) ©e rsLkUÿMkkøkhMkqrhS {.

(©e WãkuíkLkMkqheïS(35)Lkk 84 rþ»ÞkuLkk Lkk{ yLku ©e WãkuíkLkMkqheïhS {. ytøkuLkku xtqfku EríknkMk

Lke[u «{kýu Au.)

yk ©e WãkuíkLkMkqrhS Mkðo {wrLkðhkuLku {kLkLkeÞ {nk«¼krðf Þwøk«ÄkLk yk[kÞo ÚkÞu÷k Au. yk ©e

WãkuíkLkMkqrhS {kxu ©e ¼kðMkkøkhMkqrhSyu ©e ðehðtþøkwðkoðr÷{kt fÌkwt Au fu -

rðçkwnÃknku sÞLktËku k hrðÃknMkqrhMkhku sMkkuËuðku kkrðçkwnÃknku sÞLktËku k hrðÃknMkqrhMkhku sMkkuËuðku kkrðçkwnÃknku sÞLktËku k hrðÃknMkqrhMkhku sMkkuËuðku kkrðçkwnÃknku sÞLktËku k hrðÃknMkqrhMkhku sMkkuËuðku kkrðçkwnÃknku sÞLktËku k hrðÃknMkqrhMkhku sMkkuËuðku kk

rMkrhrð{÷[tËMkqhe k ík¥kku WßòuÞýku MkwøkwÁ kk32kkrMkrhrð{÷[tËMkqhe k ík¥kku WßòuÞýku MkwøkwÁ kk32kkrMkrhrð{÷[tËMkqhe k ík¥kku WßòuÞýku MkwøkwÁ kk32kkrMkrhrð{÷[tËMkqhe k ík¥kku WßòuÞýku MkwøkwÁ kk32kkrMkrhrð{÷[tËMkqhe k ík¥kku WßòuÞýku MkwøkwÁ kk32kk

yÚko : rðçkwÄ«¼Mkqrh, sÞkLktËMkqrh,hrð«¼Mkqrh, ÞþkuËuðMkqrh, rð{÷[tÿMkqrh yLku íÞkhÃkAe

©eWãkuíkLkMkqrhLkk{u W¥k{ økwÁ ÚkÞk.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

yuf ð¾íku yk ©e WãkuíkLkMkqrhS rðnkh fhíkk Úkfk yLkw¢{u ÃkkuíkkLkk [kuÞkoMke rþ»ÞkuLkk ÃkrhðkhMkrník

Þkºkk fhðk {kxu ykçkwÃkðoíkÃkh ÃkÄkÞko. íÞkt Þkºkk fhe íku ÃkðoíkÃkhÚke WíkheLku ÃkrhðkhMkrník “xu÷e” Lkk{Lkk

økk{Lke LkSf{kt hnu÷k yuf rðþk¤ ð]ûkLke Lke[u {køkuo [k÷ðkÚke ÚkÞu÷k ©{Lku Ëqh fhðk{kxu çkuXk. yuðk{kt

ykfkþ{kt hnu÷e þkMkLkËuðeyu íku{Lku fÌkwt fu, nu ¼økðLkT ! ynªs òu ykÃk ykÃkLkk rþ»ÞkuLku MkqrhÃkË ykÃkþku,

íkku yk ðzLkk ð]ûkLke þk¾kykuLke ÃkuXu ykÃkLkk MktíkkLkkuLke ÃkhtÃkhk ð]rØ Ãkk{þu. íku Mkkt¼¤e ¾wþe Ãkk{u÷k ©e

WãkuíkLkMkqrhSyu íku Mk½¤k [kuÞkoMke rþ»ÞkuLku ÞkuøÞ òýeLku íku MkðuoLku rð¢{ Mktðík 723{kt íÞkt MkqrhÃkËku

(yk[kÞoÃkËku) ykÃÞkt. yu heíku ðzLkk ð]ûkLke Lke[u MkqrhÃkË ykÃkðkÚke íku{Lkk økåALkwt {wÏÞ ‘ðzøkåA’ Lkk{

«rMkØ ÚkÞwt. íku ©e WãkuíkLkMkqrhSyu ÃkkuíkkLkk su [kuÞkoMke rþ»ÞkuLku MkqrhÃkË ykÃÞkt, íku{Lkk Lkk{ku yuf yíÞtík

«k[eLk nMíkr÷r¾ík ÷u¾{kt Lke[u «{kýu ÷¾u÷kt Au. Ãký s{ýk Ãkz¾kLkku ¼køk SýoíkkLku ÷eÄu Lkü ÚkÞu÷ku Au,

íkuÚke fkuE fkuE Lkk{ku íku{kt MktÃkqýo {¤e þõÞkt Lknkuíkkt, Ãkhtíkw çkeS yuf Ãkèkð÷eLke «ík{ktÚke íku Lkk{ku {¤e

ykðíkkt íku MkkÚku {u¤ðeLku yk Lkk{ku ÷¾u÷kt Au, yLku íku{kt Ãký su su Lkk{ku{kt Vuh níkku, íku fkitMk{kt ykÃku÷kt Au.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

1. ©e MkðoËuðMkqrh 30. ©e ¼kLkwMkqrh 58. ©e rsLk®MknMkqrh

2. ©e «¼kLktËMkqrh 31. ©e ¼kLkw®Mk½Mkqrh 59. ©e ðeh[tÿMkqrh

3. ©e nrhÞkýtËMkqrh 32. ©e rðLkÞ«¼Mkqrh 60. ©e ð]ØËuðMkqrh

4. ©e rþðËuðMkqrh 33. ©e rðsÞkýtËMkqrh 61. ©e þe÷ËuðMkqrh

5. ©e rsLkUÿMkqrh 34. ©e ðÕ÷¼Mkqrh 62. ©e þktçkMkqrh

6. ©e ËÞkýtËMkqrh 34. ©e ðÕ÷¼Mkqrh 63. ©e r«ÞktøkMkqrh

7. ©e økwý«¼Mkqrh 35. ©e ËkLkËuðMkqrh 64. ©e ykþkýtËMkqrh

8. ©e ykýtËMkqrh 36. ©e {kLkhksMkqrh (©e ykMk[tÿMkqrh)

9. ©e Ä{koýMkqrh 37. ©e hksËuðMkqrh 65. ©e hk{Mkqrh

10. ©e hkòýtËMkqrh 38. ©e òuøkkýtËMkqrh (©e y{hhíLkMkqrh)

11. ©e Mkki¼køÞ[tÿMkqrh 39. ©e ¼e{hksMkqrh 66. ©e hrð«¼Mkqrh

12. ©e ËuðutÿMkqrh 40. ©e ¼kus«¼Mkqrh 67. ©e «¼kMkuLkMkqrh

13. ©e ÄLkuïhMkqrh 41. ©e f]»ýMkqrh 68. ©e ykýtËhksMkqrh

14. ©e «¿kkýtËMkqrh 42. ©e økkuðÄoLkMkqrh 69. ©e «¿kk«¼Mkqrh

15. ©e MkðkoýtËMkqrh 43. ©e ÃkÈkýtËMkqrh 70. ©e çkúñMkqrh

16. ©e Mkt½kýtËMkqrh 44. ©e LkkhkÞýMkqrh 71. ©e híLkhksMkqrh

(©e sÞ«¼Mkqrh) 45. ©e f{o[tËMkqrh 72. ©e Mkwrh«¼Mkqrh

17. ©e Mkku{khkSýtËMkqrh 46. ©e ¼kðËuðMkqrh 73. ©e fýo«¼Mkqrh

18. ©e ÞûkkÞýMkqrh 47. ©e ËuðhíLkMkqrh 74. ©e {u½kýtËMkqrh

(©e rsLkhíLkMkqrh) 48. ©e LkkEÕ÷Mkqrh 75. ©e «¼whksMkqrh

19. ©e þk®÷økMkqrh 49. ©e LkøkhksMkqrh 76. ©e Mkk®høkMkqrh

20. ©e Mkk{tíkMkqrh (©e LkkøkkswoLkMkqrh) 77. ©e htøk«¼Mkqrh

21. ©e rþð«¼Mkqrh 50. ©e ÃkktzwMkqrh 78. ©e ©eÃkk÷Mkqrh

22. ©e WËÞøksMkqrh 51. ©e Ãkw»f÷Mkqrh 79. ©e økkufýoMkqrh

23. ©e ËuðhksMkqrh 52. ©e zkuzMkqrh (©e økwýMkkøkhMkqrh)

24. ©e økktøkuÞMkqrh (©e zkt{hMkqrh) 80. ©e ®MknËuðMkqrh

25. ©e økku«¼Mkqrh 53. ©e ¾e{hksMkqrh 81. ©e ¼kðMkt½Mkqrh

26. ©e Ä{o®Mk½Mkqrh 54. ©e ÞkËðMkqrh 82. ©e çkknzMkqrh

27. ©e Mkt½MkuLkMkqrh 55. ©e ðehMkqrh 83. ©e ÷kzýMkqrh

28. ©e Mkku{rík÷fMkqrh 56. ©e {ÚkwhkMkqrh 84. ©e sÞhksMkqrh

29. ©e [krhºkMkqrh 57. ©e {tøk÷Mkqrh


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

nðu íku WÃkh sýkðu÷k [kuÞkoMke yk[kÞkuo økwÁ{nkhks ©e «ãkuíkLkMkqrhSLke yk¿kkÚke íÞktÚke rðnkh fhe

r¼Òk r¼Òk Lkøkhku yLku økk{ku{kt [kíkw{koMk hÌkk, yLku íku íku Lkøkhku íkÚkk íku íku økk{kuLkk Lkk{kuÚke íkuykuLkkt økåAkuLkkt

Lkk{ku «rMkØ ÚkÞkt. yLku yu heíku íÞkhÚke {ktzeLku siLkþkMkLk{kt íku íku yk[kÞkuoLkk ÃkrhðkhYÃk [kuÞkoMke økåAkuLke

WíÃkr¥k ÚkE, yu{ Mkt¼ðu Au. íku ð¾íkLkk íku íku [kuÞkoMke økåAkuLkkt fÞkt fÞkt Lkk{ku níkkt? íku MktçktrÄ òu fu

¾kíkhe÷kÞf [ku¬Mk Lkk{ku nswMkwrÄ {¤e þõÞkt LkÚke. Ãkhtíkw «rMkØ ÚkÞu÷k rþ÷k÷u¾ku, ÄkíkwLke «rík{kykuÃkhLkk

÷u¾ku íkÚkk fux÷kf økútÚkkurðøkuhuLke «þÂMíkyku íkÚkk Ãkèkð÷eyku rðøkuhu{ktÚke Lke[u sýkðu÷kt økåAkuLkkt Lkk{ku {¤e

ykðu Au.

1. rLkøkúOÚk 22. ¾híkh 43. rÃkÃÃk÷f 64. r¼Òk{k÷

2. fkurxf 23. ykøkr{f 44. Mkkøkh 65. Ä{o½ku»k

3. ðLkðkMke 24. MíkðÃkûk 45. «&™ðknLk 66. ËuðLktrËík

4. WÃkfuþ 25. rððtËLkef 46. þt¾uïh 67. ðuøkz

5. ð@þk¾k 26. ShkW÷k 47. þu»kwh 68. hk÷ÿk

6. Lkkrøk÷ 27. ®LkçkSÞ 48. fqðz 69. © e

MkeËk½xeÞ 7. »ktrzÕ÷ 28. nMíkfwtze 49. nwtçkz 70.

©e ÃkÕ÷eÞ

8. [iºk 29. hksøkåA 50. suhtz 71. fåAku÷eðk÷

9. çkúñîeÃk 30. YÿÃkÕ÷eÞ 51. rAíkhkðk÷ 72. nkhes

10. n»koÃkwheÞ 31. ðkÞxeÞ 52. fík÷f÷þ 73. MkiØktríkf

11. {Õ÷Äkhe 32. Wfuþ 53. fíkfÃkhk 74. nehkÃkÕ÷eÞ

12. Mkktzuh 33. ÃkwLk{eÞk 54. ÃkkÞ[tË 75. òíÞkuØkh

13. ðzøkåA 34. íkÃkk 55. fkMkÿk 76. fkþáËeÞ

14. fkuhtx 35. rðþkð÷ 56. þhðk÷ 77. {Äwfh

15. fwå[ÃkwheÞ 36. ÚkkhkÃkÿeÞ 57. çkúñký 78. MkeÿkLke

16. [iíÞðkMke 37. f]»ýhksŠ»k 58. LkkýfeÞ 79. ò¾zeÞk

17. Lkkýkð÷ 38. ÃkwhtËh 59. rÃkÃÃk÷eÞk 80. rºk¼rðÞk

18. r[ºkðk÷ 39. f{÷k 60. ¼kðzkh 81. híLkkfh

19. rðrÄÃkûk(y[÷økåA) 40. [ktÿ 61. ¼kðznuh 82. rLkøk{

20. òtøkuz 41. rðãkÄh 62. [iºkðk÷ 83. Ãkki»kkr÷f

21. MkkÄoÃkqŠý{k 42. rLkð]orík 63. ðkøkz 84. Lkkøkh

yk [kuÞkoMke økåAku rMkðkÞLkk fux÷kf Ãkuxk økåAku Ãký ÷u¾ku ðøkuhu{kt òuðk{kt ykðu Au.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

©e ¼ÿƒknwMðk{e©e ¼ÿƒknwMðk{e©e ¼ÿƒknwMðk{e©e ¼ÿƒknwMðk{e©e ¼ÿƒknwMðk{e

rs™ þk‚™™u ‚V¤ ™uŒ]íð Œu{s ©wŒ¿kk™™e y{qÕÞ ‚t…r¥k y…o™kh ©wŒfuð÷e ©e ¼ÿƒknwMðk{e,

¼„ðk™ {nkðeh™k ‚kŒ{kt …è½h nŒk, ÞþMðe yk[kÞo Þþku¼ÿ™k yk rþ»Þ [kiË …qðkuo™k ¿kkŒk nŒk.

yu{™ku sL{ ðeh r™ðkoý ‚tðŒ 94{kt ÚkÞku, r…MŒk¤e‚ ð»ko™e ðÞu ‚tÞ{ ÷eÄku y™u yk[kÞo ‚t¼qrŒrðßÞS

…Ae ðeh. r™. ‚t. 156{kt yu{™u yk[kÞo …ËðeÚke y÷tf]Œ fhðk{kt ykÔÞk. [kiË ð»ko ‚wÄe rs™þk‚™™k

Þw„«Äk™…Ë™u yu{ýu ‚t¼kéÞwt y™u þku¼kÔÞwt. ©wŒfuð÷e yk[kÞo©e ¼ÿƒknwMðk{e ðeh. r™. ‚t. 17 {kt

76 ð»ko™e ðÞu fk¤Ä{o …kBÞk. yÚkoðk[™k™e ÿrüyu yk[kÞo ¼ÿƒknw™e ‚kÚku ©wŒfuð÷e™ku rðåAuË ÚkÞku.

©e ¼ÿƒknwMðk{e™ku sL{ «rŒck™…wh ™„h{kt ÚkÞku nŒku. ðhknr{rnh y™u ¼ÿƒknw yu ƒt™u

¼kRyku [kh ðuË y™u [kiË rðãk{kt …kht„Œ nŒk. ©wŒfuð÷e ©e Þþku¼ÿ‚qrhS™ku {u¤k… ÚkŒkt ƒt™uyu

Ëeûkk ÷eÄe rftŒw [kiË 5qðo™wt ¿kk™ y™u yk[kÞo…Ë y…oý fhðk{kt ¼ÿƒknw rðþu»k ÞkuøÞ ÷k„Œkt „whwyu

Œu{™u W¥khkrÄfkhe ƒ™kÔÞk. ykÚke AtAuzkÞu÷k ðhknr{rnhu „wM‚u ÚkR™u Ëeûkk Akuze ËeÄe. yk ‚{Þu

hkò™u íÞkt …wºk sL{™ku «‚t„ ykðŒkt ƒk¤f yuf ‚ku ð»ko™ku Úkþu yuðwt ðhknr{rnhu ¼rð»Þ ¼kÏÞwt. ßÞkhu

yu s ™„h{kt hnu÷k ‚t½™kÞf ¼ÿƒknwMðk{e ðÄk{ýe yk…ðk ykÔÞk ™®n. ŒuÚke Œf Íz…e™u ðhknr{rnhu

hkò y™u «ò™k ¼ÿƒknwMðk{e™e rðhwj{kt fk™ ¼t¼uÞko. yk yt„u ¼ÿƒknwMðk{eyu fÌkwt fu yksÚke

‚kŒ{k rËð‚u ƒk¤f™wt rƒ÷kze™k fkhýu yð‚k™ Úkðk™wt Au, íÞkhu hkò™u ‚ktíð™ yk…ðk sRþ.

ðhknr{rnh™k ¼rð»ÞfÚk™{kt rðïk‚ nkuðk AŒkt hkòyu Œ{k{ rƒ÷kzeyku™u …fze …fze™u ™„h ƒnkh

st„÷{kt nktfe fkZe. ƒk¤fw{kh™e yk‚…k‚ [kufe - …nuhku „kuXÔÞku. ƒLÞwt yuðwt fu rƒ÷kze™k {nkuhkðk¤ku

yk„¤ku ƒk¤f™k {kÚkk …h …zŒkt ƒk¤f™wt {]íÞw ÚkÞwt. yk yk½kŒs™f «‚t„u ¼ÿƒknwMðk{e yk&ðk‚™

yk…ðk „Þk íÞkhu hkòyu Œu{™u yËfuhwt {k™wt ykÃÞwt. …kuŒk™e [k÷{kt r™»V¤ sŒkt ¢kuÄ y™u mu»kÚke

½uhkÞu÷ku ðhknr{rnh …Ae™k sL{u ÔÞtŒhËuð ƒLÞku y™u …kuŒk™k ¿kk™Úke …qðosL{ òýŒkt s si™ ‚t½

ŒhV mu»k™e yk„ ¼¼qfe WXe. yuýu ©e‚t½{kt ‘{nk{khe’™ku W…ÿð Vu÷kÔÞku y™u y‚tÏÞ ÷kufku x…kux…

{hðk ÷køÞk. ©e ‚t½u ¼ÿƒknwMðk{e™u rð™tŒe fhŒkt Œu{ýu ©wŒ¿kk™Úke ‚½¤e nfefŒ òýe y™u W…ÿð

xk¤ðk {kxu ‘‘Wð‚ø„nht MŒkuºk’’ ™e h[™k fhe. yk {nk™ MŒkuºk™e þÂõŒ™k «¼kðu ÔÞtŒh™e þÂõŒ

ûkeý ÚkR „R, fÕ…‚qºk ™k ™k{Úke yrŒ «r‚j …Þwo»ký fÕ…‚qºk ™e yk[kÞo©e ¼ÿƒknwMðk{eyu h[™kfhe,

yuf {kLÞŒk y™w‚kh yu{ýu Ë‚ ‚qºkku …h r™ÞworõŒ ÷¾e. yk heŒu rs™þk‚™™k yk {nk™ «¼kðf

yk[kÞuo þk‚™™ku y™u ©wŒ™ku yu{ ƒt™u™ku y…kh {rn{k fÞkuo.

yk[kÞo ¼ÿƒknwMðk{eyu Ëþk©wŒMftÄ, fÕ…, ÔÞðnkh y™u r™þeÚk yu{ [kh AuË‚qºkku™e h[™k

fhe {w{wûkw ‚kÄfku …h {nk™ W…fkh fÞkuo. yk[khkt„, ‚qºkf]Œkt„, ykð~Þf, Ëþðifkr÷f, W¥khkæÞÞ™,

Ëþk©wŒMfLÄ, fÕ…, ÔÞðnkh, ‚qÞo«¿kró y™u Ér»k¼kr»kŒ ðøkuhu yk Ë‚ ‚qºkku™k r™ÞwoÂõŒfkh Œhefu

«r‚j yk[kÞo ¼ÿƒknwyu ¼ÿƒknw ‚trnŒk ŒÚkk ‚ðk ÷k¾ …Ë ÄhkðŒwt ‘ð‚wËuð[rhŒ’ ™k{™ku „útÚk ÷ÏÞku

y™u yu s heŒu yu{ýu ykÞo MÚkq÷¼ÿ™u …qðkuo™wt ¿kk™ yk…e™u yu {nk™ ðkh‚k™u ™»x ÚkŒku ƒ[kÔÞku nŒku.

Œuykuyu ‚ŒŒ ƒkh ð»ko ‚wÄe {nk«ký æÞk™™e Wífx Þku„ ‚kÄ™k fhðk™e rðh÷ W…÷ÂçÄ {u¤ðe nŒe.

¼khŒ™kt rðr¼Òk ûkuºkku{kt rð[hý fhe™u rs™þk‚™™ku «‚kh y™u Wíf»ko fh™kh ¼ÿƒknwMðk{e™u

ïuŒktƒh y™u rË„tƒh ƒt™u …ht…hk …kt[{kt y™u ytrŒ{ ©wŒfuð÷e Œhefu ykËh…qðof ‚L{k™u Au.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

©e ð@Mðk{e©e ð@Mðk{e©e ð@Mðk{e©e ð@Mðk{e©e ð@Mðk{e

sL{òŒ Þku„e, ytrŒ{ Ë‚ …qðoÄh {nr»ko ©e ð@Mðk{eS™wt Sð™ ‚tÞ{…k÷™, ykhkÄ™k y™u

Ä{o«¼kð™k™k y…qðo rºkðuýe‚t„{ Y… nŒwt. yu{™k Sð™™e ‚kiÚke {kuxe rðþu»kŒk yu Au fu Œuyku™u sL{

‚kÚku òrŒM{hý ¿kk™ «kó ÚkÞwt. y™u yk …]Úðe …h …nu÷ku «fkþ òuÞku Œu sL{rËð‚Úke s ‚t‚kh Úke

ðihkøÞ Äkhý fhe™u yUþe ð»ko ‚wÄe ykSð™ rðþwj ‚kÄwSð™™wt …k÷™ fÞwO. yðtrŒ «Ëuþ™e ŒwBƒð™

™„he™k r™ðk‚e Ä™r„rh y™u ‚w™tËk™k ÷„À Œku ÚkÞkt, rfLŒw, ‚w™tËk, …rŒ™e ykí{fÕÞký™k ‚kÄ™k…Úk™e

Ít¾™k™u ‚w…uhu òýeŒe nŒe. ‚w™tËk™u „¼o‚q[f þw¼MðÃ™ ykðŒkt ½™r„rhyu fÌkwt fu Œ™u Úkkuzk s

‚{Þ{kt …wºk™ku ykÄkh ‚kt…zþu, Œku nðu Œkhe y™w{rŒ nkuÞ Œku {khe Ëeûkk ÷R™u ykí{fÕÞký ‚kÄðk™e

¼kð™k Au. ykËþo ykÞo™khe™e …uXu ‚w™tËkyu ½™r„rh™u y™w{rŒ yk…e. ðe. r™. ‚t. 496{kt ‚w™tËkyu

…wºk™u sL{ ykÃÞku. yk ‚{Þu ‚w™tËk™e ‚rnÞhku y™u …rhðkhs™kuyu n»kkuoÕ÷k‚¼uh …wºk sL{™e Wsðýe

fhe. yk™tË™k yk yð‚hu fkuRyu yu{ fÌkwt fu òu yk ƒk¤f™k r…Œk ½™r„rhyu Ëeûkk ÷eÄe ™ nkuŒ

y™u ynª nksh nkuŒ, Œku yk sL{kuí‚ð™e Wsðýe ykuh Ëe…e WXŒ.

yk ðkõÞ ™ðòŒ rþþw™u fk™ yÚkzkŒkt s yu™u …qðosL{™k ‚tMfkh™u ÷eÄu òrŒM{hý ¿kk™ ÚkÞwt.

ƒk¤fu {™ku{™ rð[kÞwO fu {kŒk ðkí‚ÕÞÚke ðªxk¤e Ëu ™nª Œu {kxu yuýu Œífk¤ hzðk™wt þY fÞwO. …qhk

A {rn™k ‚wÄe hkŒ-rËð‚™k yu™k hwË™Úke {kŒk ‚w™tËk nuhk™…huþk™ ÚkR „R y™u yuf rËð‚

yf¤kR™u {wr™ ½™r„rh™u yk ‚ŒŒ hzŒku ƒk¤f s ðnkuhkðe ËeÄku. ƒk¤f r…Œk {wr™™u …ÄhkðŒkt s

þktŒ ÚkR „Þku. {wr™ Ä™r„rh Íku¤e{kt ÷R™u „whw ykÞo®‚nr„rh …k‚u úykÔÞk íÞkhu „whwyu ðs™Ëkh

Íku¤e™u òuR™u fÌkwt fu yk Œku ð@ ‚{k™ yíÞtŒ ¼khÞwõŒ Au. „whwyu Íku¤e ¾ku÷e™u òuÞwt Œku yu{ktÚke

ƒk¤f ™eféÞku. „whwyu yu™wt ™k{ ‘ð@’ hkÏÞwt yk ƒk¤f™ku ‚kæðeS y™u ©krðfkyku mkhk WAuh ÚkŒku „Þku.

ºkýuf ð»ko ƒkË …wºk «íÞu™wt ðkí‚ÕÞ …w™: ò„]Œ ÚkŒkt ‚w™tËkyu …wºk™e {k„ýe fhe. ðkŒ Auf

hksËhƒkh ‚wÄe …nkU[e, Auðxu ™¬e ÚkÞwt fu ƒk¤f su™k «íÞu ykfr»koŒ ÚkkÞ Œu™e …k‚u yu™u hk¾ðku.

‚w™tËkyu ¼kŒ¼kŒ™kt ‚wtËh h{fzkt, {Äwh MðkrËü {eXkRyku y™u nkÚk ÷tƒkðe™u ðkí‚ÕÞ¼he [uükyku

mkhk ƒk¤f™u …kuŒk™e …k‚u ƒku÷kÔÞku, …htŒw ƒk¤f yuf Œ‚w …ý nkÕÞku [kÕÞku ™nª. yu …Ae ƒk¤f™k

r…Œk Ä™r„rhyu …kuŒk™wt hòunhý WXkðe™u fÌkwt fu òu Œwt Œíð™u òý™khku nkuÞ y™u ‚tÞ{™u „úný fhðk

{kxu Wí‚wf nkuÞ Œku f{oƒtÄ™™u V„kðe Ëuðk {kxu yk hòunhý™ku Mðefkh fh. {wr™ Ä™r„rh™wt ðkõÞ

…whwt ÚkkÞ yu …nu÷k ƒk¤f ð@ …kuŒk™k MÚkk™Úke Vhe™u yu{™k ¾ku¤k{kt ƒu‚e „Þku y™u nkÚk{kt hòunhý

÷R™u [k{h™e {kVf Zku¤ðk ÷køÞku. yk òuR™u yk¾ku hksËhƒkh MŒçÄ ƒ™e „Þku. ‚w™tËk Ÿzk

rð[kh{kt zqƒe „R. …kuŒk™k …rŒ, ¼kR y™u …wºk ºkýuyu Ëeûkk ÷eÄe nŒe. yuýu …ý yu s ‚tÞ{ …tÚku «Þký

fhðk™ku r™Äkoh fÞkuo. ƒk¤{wr™ ð@Mðk{e™u st„÷{kt {kÞk h[e™u ƒu ð¾Œ Ëuðkuyu yknkh yk…ðk™ku

™¬e fÞkuo, …htŒw …kuŒk™k ƒwrjƒ¤u Œuyku Ëuð{kÞk™u f¤e „Þk y™u yknkh™ku yMðefkh fÞkuo. ŒuÚke

Ëuðkuyu yu{™u ðir¢Þ÷rçÄ y™u ykfkþ„kr{™e rðãk yk…e, yk rðãkÚke yufðkh ð@Mðk{eyu ¼khŒ™k

W¥kh ¼k„{kt ¼e»ký Ëwfk¤ …zâku nŒku íÞkhu ykfkþ„kr{™e rðãk mkhk ‚{„ú ‚t½™u {knuïhe …whe{kt

{kuf÷e ykÃÞku. ynª Vq÷ku y«kÃÞ nŒkt íÞkhu {tºkƒ¤u ðe‚ ÷k¾ …w»…ku rð{k™ mkhk ÷R ykÔÞk. yk heŒu

‚kÄwŒk y™u ‚k{ÚÞo™e …kð™ {qrŒo ‚{k yk[kÞo ð@Mðk{e ðeh r™. ‚t. 584 {kt fk¤Ä{o …kBÞk. ykðk

{nk™ yk[kÞo™k Mð„o„{™™e ‚kÚku s Ë‚{ku …qðo y™u [ŒwÚko ‚tn™Lk(Mkt½Þýçk¤)™ku rðåAuË ÚkR „Þku.

ykðk yk[kÞo™e M{]rŒ™u r[hMÚkkÞe ƒ™kððk {kxu yu{™k Mð„o„{™ …Ae ðßSþk¾k™e MÚkk…™k ÚkR.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

©e nrh¼ÿ‚qrh©e nrh¼ÿ‚qrh©e nrh¼ÿ‚qrh©e nrh¼ÿ‚qrh©e nrh¼ÿ‚qrhsi™ ½{o™k {nk™ „útÚkfkh y™u {nk«¼kðf yk[kÞo ©e nrh¼ÿ‚qrhSyu ‚tMf]Œ y™u «kf]Œ

¼k»kk{kt rð…w÷ ‚krníÞ‚so™ fÞwO. «fktz rðm¥kk, y…qðo ¿kk™«rŒ¼k, ÔÞk…f ‚{¼kð, r™»…ûk rððu[™þÂõŒy™u rðh÷ ¼k»kk «¼wíð™u fkhýu Œuyku ‚{„ú ¼khŒeÞ ‚krníÞ{kt rðrþü MÚkk™ Ähkðu Au, yu{ýu h[u÷k„ýkŒk 1444 „útÚkku yu rs™þk‚™™ku y™w…{ ¿kk™ði¼ð Au. Œuyku yk„r{f ‚krníÞ™k ‚ðo«Úk{ xefkfkhnŒk y™u yu{™k „útÚkku mkhk yu{ýu Þku„™k rð»kÞ{kt ™ðe fuzeyku ftzkhe yk…e.

Œuyku r[¥kkuz™k hkò rsŒkrh™k ‘…whkurnŒ’ nŒk. ðuËþk† y™u Ëþo™þk† ð„uhu™k òýfkh yuðk14 rðãk™k …kh„k{e nŒk. yu ‚{Þu ¼khŒ ð»ko{kt ðkË rððkË{kt yu{™u …hkrsŒ fh™khwt fkuR ™nkuŒwt.rðãk™wt yr¼{k™ yux÷wt fu ÷kufku{kt yu{ fnuðkŒwt fu yk …trzŒ nrh¼ÿ …uxu ‚ku™k™ku …èku, nkÚk{kt fkuËk¤e,ƒ„÷{kt ò¤ y™u ¾¼u r™‚hýe hk¾e™u Xuh Xuh ¼ú{ý fhu Au y™u Azu [kuf …zfkh VUfu Au. «[tz¿kk™™k ykVhkÚke Vw÷e™u …ux Vkxe ™ òÞ Œu {kxu …ux …h ‚ku™k™ku yu{™u SŒðk™e RåAkðk¤ku fkuR ðkËe…]Úðe…x Akuze™u ÄhŒe{kt …u‚e „Þku nþu Œku fkuËk¤eÚke ÄhŒe™u ¾kuËe™u nwt yu™u ƒnkh fkZe™u …hk¼ðyk…eþ. ‚k„h™k …uxk¤{kt Aw…kÞku nþu Œku yk ò¤Úke {kA÷kt™e {kVf ƒnkh ¾U[e ykýeþ. òu yuykfkþu [ze „Þku nþu Œku yu™u r™‚hýeÚke …fze™u ÷kðe™u …hkrsŒ fhe ¼kUÞ ¼u„ku fheþ. fr¤Þw„{kt…kuŒk™u ‚ðo¿k {k™™khk …trzŒ nrh¼ÿu «rŒ¿kk fhe nŒe fu yk …]Úðe …h yuðku fkuR ¿kk™e nkuÞ fu su™wtð[™ {khk suðku ‚ðo þk†ku™ku ¿kkŒk ‚{S ™ þfu, Œku yu™ku nwt rþ»Þ ƒ™e sRþ.

yuf ð¾Œ …trzŒhks nrh¼ÿ …k÷¾e{kt ƒu‚e™u sŒk nŒk íÞkhu yu{ýu yuf Ä{ko„kh …k‚uÚke «þktŒ{Äwh ftX{ktÚke ðnuŒe „kÚkk ‚kt¼¤e, …trzŒ nrh¼ÿu yu™ku yÚko Wfu÷ðk ½ýku «Þí™ku fÞkuo, …htŒw yu™ku¼uË Wf÷Œku ™nkuŒku. [kh ðuËku, Œ{k{ W…r™»kËku yZkhu …whký y™u ‚ðo rðãk{kt …kht„Œ yuðk yu‚{Þ™k ©uc rðmk™ nrh¼ÿ™k ¿kk™™k „ðo™ku rn{k÷Þ yku„¤ðk {ktzâku. Œuyku ™{ú¼kðu „kÚkk ƒku÷™khk‚kæðeS …k‚u „Þk y™u fÌkwt fu yk…™e yk „kÚkk™ku yÚko ‚{òðku.

‚kæðe {n¥khk Þkrf™eyu fÌkwt fu Œ{khu „kÚkk™ku yÚko ‚{ßðku nkuÞ Œku y{khk yk[kh {wsƒ fk÷uy{khk „whwËuð ykðu íÞkhu sYh …Äkhòu. Œuyku yk…™u sYh yu™ku {{o ‚{òðþu. ƒesu rËð‚u yk[kÞors™Ë¥k‚qrh …ÄkÞko y™u yu{ýu nrh¼ÿ™u yk „kÚkk™ku {{o ‚{òÔÞku. nrh¼ÿ yu{™k rþ»Þ ƒLÞk y™u‚{Þ sŒkt yu …trzŒ nrh¼ÿ yk[kÞo nrh¼ÿ‚qrh ƒLÞk. Œuyku …kuŒk™k …h yðýo™eÞ W…fkh fh™khy™u ¿kk™- ykhkÄ™k™e ™ðe rûkrŒòu ƒŒkð™kh ‚kæðe Þkrf™e {n¥khk™u …kuŒk™e {kŒk „ýŒk nŒk. nðu‘fr÷fk÷™k‚ðo¿k’ suðkt rðþu»kýkuÚke yku¤¾kðwt yu{™u „{Œwt ™nkuŒwt. su{ su{ si™ þk†ku™wt ¿kk™ ðÄŒwt„Þwt, Œu{ Œu{ ‚{Þ sŒkt ytŒu …kuŒk™e òŒ™u yÕ…{rŒ Œhefu yku¤¾kðŒk nŒk y™u Mðhr[Œ „útÚkku™k‚{k…™{kt Œuyku f]Œ¿kŒk…qðof ‚kæðe Þkrf™e {n¥khk™wt M{hý fhe™u ytŒu Þkrf™e {n¥khk Ä{o‚q™wyÚkkoŒ Þkrf™e {n¥khk™k Ä{o…wºk Œhefu Œuyku …kuŒk™ku …rh[Þ yk÷u¾Œk nŒk.

yuf ‚{Þu si™ Ä{o «íÞu™k mu»k™u fkhýu nrh¼ÿ yu{ fnuŒk nŒk fu „ktzk nkÚke™k …„ ™e[uf[zkR™u {hðwt ‚khwt, …htŒw rs™{trËh{kt fËeÞu sðwt ™nª. yu s nrh¼ÿ™u yuf ðkh WL{¥k nkÚkeÚke òŒ™uƒ[kððk rs™{trËh™ku ykþhku ÷uðku …zâku. yu ‚{Þu ðeŒhk„™e {qrŒo òuR™u yu{ýu {òf …ý fhe nŒe fu, Œkhwtþheh s r{ükÒk ¼kus™™e M…ü ‚kûke …qhu Au, fu{ fu ƒ¾ku÷{kt yr„À nkuÞ Œku Íkz ÷e÷wtA{ hnu ¾hwt?

…htŒw fwËhŒ™e ƒr÷nkhe yu fu ‚{Þ sŒkt Œuyku™u si™ Ä{o y™u rs™ {trËh™e {n¥kk™ku y™w¼ðÚkÞku y™u …kuŒk™k þçËku y™u rð[khku ƒË÷e ™kÏÞk. yu{ fnuðkÞ Au fu ÷rÕ÷„ þuXu yk…u÷k hí™™k«fkþ{kt yk[kÞo nrh¼ÿ‚qrhS hkºku „útÚk h[™k fhŒk nŒk ykðk {nk™ yk[kÞo™ku Sð™fk¤ ðehr™ðkoý ‚t. 1227 Úke 1297 ( rð. ‚t. 757 Úke 827) ‚wÄe™ku {k™ðk{kt ykðu Au.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

©e nehrðßÞ‚qrh ©e nehrðßÞ‚qrh ©e nehrðßÞ‚qrh ©e nehrðßÞ‚qrh ©e nehrðßÞ‚qrhyuf rËð‚ þnu™þkn yfƒh VŒun…whr‚r¢™k þkne {nu÷™k ÍY¾k{kt ƒu‚e™u hks{k„o ŒhV

™sh fhŒku nŒku. yuðk{kt yuýu yuf {kuxku ðh½kuzku òuÞku, su{kt ‚wËh ð†ku …rhÄk™ fhe™u [t…k ™k{™e©krðfk rƒhks{k™ nŒe. ƒkËþknu Œ…k‚ fhŒkt òÛÞwt fu yk ©krðfkyu A {rn™k™k W…ðk‚ fÞko Au.yk W…ðk‚{kt {kºk rËð‚u s „h{ fhu÷wt (Wfk¤u÷wt) …kýe ÷eÄwt Au. ƒeS fþe [es {ku{kt ™k¾e ™Úke. yknfefŒ òýŒkt {ku„÷ ƒkËþkn™k ykùÞo™ku …kh ™ hÌkku. yu{ýu ©krðfk™u …qATÞwt. Œku òÛÞwt fu yk Œku„whw nehrðßÞ‚qrhS suðk Ä{o„whwyku™e ‚wf]…k™wt V¤ Au. yfƒh ƒkËþkn™u ©e nehrðßÞ‚qrh™ktËþo™™e RåAk ò„e. yu{ýu y{ËkðkË™k ‚qƒuËkh þnkƒwve™ y{nË¾kt …h yk yt„u Vh{k™…ºk{kufÕÞku. ‚qƒuËkh y™u yLÞ si™ ©kðfkuyu ©e nehrðßÞ‚qrhS™u Ä{o«¼kð™k y™u Ä{kuo…Ëuþ yÚkuo yfƒh…k‚u sðk rð™tŒe fhe.

rð.‚t. 1638™k {k„‚h ‚wË 7 ™u rËð‚u „tÄkh ƒtËhuÚke ©e nehrðßÞ‚qrhyu «Þký fÞwO. hMŒk{ktykðŒk ‚hkuŒh „k{{kt yswo™ Xkfkuh ™k{™k ƒnkhðrxÞk™u Ä{kuo…Ëuþ yk…e™u fwÔÞ‚™ku™ku íÞk„ fhkÔÞku.rð. ‚t. 1639™k suX ðË 13™u þw¢ðkhu ©e nehrðßÞ‚qrhS VŒun…wh …nkutåÞk. þnu™þkn yfƒhu‚qrhS™u ykðŒk òuR™u ®‚nk‚™uÚke QŒhe™u ‚k{u [k÷e™u «ýk{ fÞko. þu¾ ‚÷e{, {whkË y™u Är™Þk÷- yu yfƒh™k ºkýu hksfw{khkuyu …ý ™{Mfkh fÞko. yk ‚{Þu VŒun…whr‚¢e™k þkne {nu÷{kt fe{Œe„k÷e[k rƒAkðu÷k nŒk. ‚qrhSyu Œu™k …h [k÷ðk™e ™k …kze. yfƒh™u ykùÞo ÚkÞwt. nehrðßÞ‚qrhyufÌkwt fu ð†Úke Zktfu÷e s{e™ …h …„ {qfðk™ku si™ {wr™yku {kxu r™»kuÄ Au. fkhý fu fËk[ yu™e ™e[ufeze fu fkuR SðstŒw nkuÞ Œku Œu f[zkR òÞ. yfƒhu „k÷e[ku W…zkÔÞku Œku ™e[ut ‚ufzku feze- {tfkuzknŒkt. ƒkËþknu òÛÞwt fu ‚qrhS ykx÷e {kuxe ðÞu …kËrðnkh fhe™u ykÔÞk Au, ŒuÚke rðþu»k ykùÞo ÚkÞwt.

yfƒhu …kuŒk™e fwtz¤e y™u ¼rð»Þ rðþu …qATÞwt íÞkhu ‚qrhSyu fÌkwt, ykðku V¤kËuþ „]nMÚkku yk…u.yu{™u ykSrðfk h¤ðk™e nkuÞ Au. y{u Œku {kºk {kuûk{k„o™k ¿kk™™e yr¼÷k»kk hk¾eyu Aeyu. yk «‚t„uyfƒhu W…fkh™ku ¼kh n¤ðku fhðk ‚ku™w - [ktËe Mðefkhðk™e ðkŒ fhe, íÞkhu {wr™ {nkhksu fÌkwt, fuŒuyku ykðwt fþwt Mðefkhe þfu ™nª. yu{ AŒkt òu yk…ðwt s nkuÞ Œku …ktshk{kt …qhu÷kt …þw - …t¾e™u {wõŒfhku. zkƒh ™k{™k ƒkh fkuþ™k rðþk¤ Œ¤kð{kt nòhku ò¤ku ™k¾e™u {kAe{khe ƒtÄ fhkðku. …Þwo»ký…ðo™k rËð‚ku{kt fkuR …ý {k™ðe fkuR …ý «fkh™e ®n‚k ™ fhu Œuðwt Vh{k™ fhku. ð»kkuoÚke fuË{kt …zu÷kfuËeyku™u {wõŒ fhku. þnu™þkn yfƒhu ‚qrhS™e yk¿kk «{kýu fÞwO. Œu{kt …ý …ðkorÄhks …Þwoyki»ký…ðo™k ykX rËð‚{kt ƒkËþknu …kuŒk™k ŒhVÚke ðÄw [kh rËð‚ku W{uhe™u ƒkh rËð‚ {kxu SððÄ ƒtÄfhðk™ku nwf{ ykÃÞku. ð¤e „wshkŒ, {k¤ðk, ys{uh, rËÕne - VŒun…wh, ÷knkuh y™u {w÷Œk™ ‚wÄe™k…kuŒk™k ‚k{úkßÞ{kt yk Vh{k™ {kuf÷e ykÃÞkt. yu s heŒu r„h™kh, Œkht„k, þºkwtßÞ, fu‚rhÞkS, ykƒw,hks„]ne y™u ‚{uŒrþ¾hS suðkt ŒeÚkkuo{kt yk‚…k‚ fkuRyu Sð®n‚k fhðe ™®n yuðwt Vh{k™ fÞwO. rð.‚t. 1640{kt ©e nehrðßÞ‚qrh™u s„ËT„whw™e …Ëðe yk…e. yu ‚{Þu yk„úk, øðkr÷Þh, yLÞ MÚkk™ku{ktrðnkh fhe™u ©e nehrðßÞ‚qrhyu si™ Ä{o™e ¾qƒ «¼kð™k fhe. nòhku ®nËwyku y™u {w‚÷{k™kuyu{kt‚knkh y™u {rËhk™ku íÞk„ fÞkuo.

rð.‚t. 1583{kt ykuþðk¤ …rhðkh{kt s …k÷™…wh{kt sL{u÷k nehrðßÞ‚qrh rð. ‚t. 1610{kt yk[kÞoƒLÞk. yu{ýu þnu™þkn yfƒh™u «rŒƒkuÄ ykÃÞk ƒkË ‚kX ð»ko™e ô{hu rðnkh fÞkuo. yu ‚{Þu ©e þtºkwßÞ{nkŒeÚko{kt Ëhuf Þkºkk¤w …k‚u {wtzfkðuhku ÷uðkŒku nŒku. õÞkhuf yuf-yuf ‚ku™k{nkuh yk…ðk AŒkt Þkºkk¤w™uyu{™e ¼kð™k «{kýu Þkºkk fhðk Ëuðk{kt ykðŒe ™nkuŒe. ykðku {wtzfkðuhku {kV fhðk™wt ‚qrhS™k ‚q[™Úkeþnu™þkn yfƒhu Vh{k™ fÞwto. ‚kihküÙ™k Q™k „k{{kt rð.‚t. 1652™k ¼kËhðk ðË 11™k rËð‚u yk[kÞo©eMð„oðk‚ …kBÞk. yk MÚk¤u yu{™k yr„À‚tMfkh {kxu yfƒhu yuf‚ku rð½k s{e™ yk…e nŒe. y™u yfk¤u yufhkºke{kt ƒÄk yktƒk™k Íkz W…h fuheyku W„e nŒe yLku fnuðkÞ Au fu yk MkqrhËuð «Úk{ Ëuð÷kuf{kt ËuðÃkýuWíÃkÒk ÚkÞkt.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

©e ykLktË rð{÷MkqheïhS ©e ykLktË rð{÷MkqheïhS ©e ykLktË rð{÷MkqheïhS ©e ykLktË rð{÷MkqheïhS ©e ykLktË rð{÷MkqheïhS

yksÚke [khMkku ð»ko Ãkqðuo yk Ãk]ÚðeLku Ãkrðºk WÃkËuþÚke ÃkkðLk fhLkkh, þºkwtsÞíkeÚkoLkk AuÕ÷k WØkhf,MkkÄw Mk{ksLkku r¢ÞkuØkh fhLkkh yLku rðþeýo Úkíkk siLk«¼kðLku ÃkwLk: «fkþ{Þ çkLkkðLkkh «kík:M{hýeÞ©e ykLktËrð{÷MkqheS siLk EríknkMkLke yuf Wßsð÷ feŠíkYÃk níkk.

íkuyku©eLkku sL{ Ezh Lkøkh{kt rð. Mkt. 1547{kt ðeþk ykuMkðk÷ økkuºk{kt ÚkÞku níkku. íkuyku©eLkkrÃkíkkLkwt Lkk{ {u½kS yLku {kíkkLkwt Lkk{ {kýuf níkwt. íku{Lkwt Lkk{ ðk½S níkwt. yrík©Økðtík {kíkkrÃkíkkLkkÃkwºkðk½S fwtðhLku LkkLkÃkýÚke s ðihkøÞ-¼kðLkk sL{e níke. íkuðk{kt íkÃkkøkåAkrÄÃkrík ©e{ËT nu{rð{÷MkqheïS{nkhksLkku MkwÞkuøk «kó ÚkÞkuu. íku{ýu çkk¤f ðk½S{kt fkuE ysh yá~Þ þÂõík rLknk¤e yLku yk þkMkLkMíkt¼ Úkþu, yu{ ¼rð»Þðkýe ¼k¾e íku{Lkk {kíkkrÃkíkkLku Mk{òðe ðk½S fwtðhLku rð.Mkt. 1552{kt ËeûkkykÃke yLku y{]ík{uÁ Lkk{ hkÏÞwt.

y{]ík{uÁLkwt íkus òuíkòuíkk{kt Í¤n¤e WXÞwt. A ËþoLkLkk ¿kkíkk yLku rMkØktík Ãkkhøkk{e Úkíkkt økwÁ©eyuíku{Lku ÷k÷Ãkwh{kt Mkt. 1568{kt WÃkkæÞkÞ ÃkË ykÃÞwt yLku çku ð»ko çkkË {nkuíMkð Ãkqðof íku{Lku yk[kÞoÃkËykÃke siLkk[kÞo ©e ykLktËrð{÷MkqrhS íkhefu ònuhfÞko íkuyku©e 56 {e Ãkkxu rçkhkßÞk.

rð. Mkt. 1200{kt íkÃkkøkåALkk WØkh ÃkAe yk ºkýMkku ð»ko{kt MkkÄw MktMÚkk{kt yrík rþrÚk÷k[kh «ðuþfhe økÞku níkku. ÃkqßÞ økwÁËuðLke yk¿kk {u¤ðe ©e ykLktËrð{¤MkqrhSyu 500 MkkÄwykuLku ÷E Mkt. 1582{kt[kýM{k ÃkkMku ykðu÷k ðzkð÷e økk{{kt r¢ÞkuØkh fÞkuo. yk ÃkAe økwÁðÞuo íkuyku©eLku Mkt. 1583{kt økåALkkÞfÃkËu MÚkkÃkLk fÞko. Mkt. 1584{kt yk[kÞoËuð ©e nu{rð{÷MkqheïhS fk÷Ä{o ÃkkBÞk.

yk ÃkAe íkuyku©e {k¤ðk{kt økÞk. ynª {kýuf[tÿ Lkk{Lkku ©kðf íku{Lkku Ãkh{¼õík çkLÞku. yufðu¤k þºkwtsÞ {nkíBÞ Mkkt¼¤e íku Þkºkk fhðk [kÕÞku yLku ËþoLk fÞko ðøkh yÒkÃkkýe Lk ÷uðkLke «rík¿kkfhe. Mkkík{u Ënkzu rMkØÃkwh ÃkkMku {økhðkzk{kt r¼Õ÷ ÷kufkuyu nw{÷ku fÞkuo yLku yk{kt íkuyku þºkwtsÞLkkæÞkLk{kt {]íÞw ÃkkBÞk. yneÚke {rý¼ÿðehLke WíÃkr¥k ÚkE. yk þkMkLkhûkf ðehLku íku{ýu Ëhuf {trËh yLkuWÃkk©Þ{kt MÚkkÃkLk fÞko. yLku íkÃkkøkåA þkMkLkLkk hûkf çkLkkÔÞk.

MkqrhSyu {k¤ðk, {uðkz, {ÁÄh, økwsoh, ¾t¼kík, Mkkuhz, Ë{ý, {uËÃkkx ðøkuhu Ëuþ{kt rðnkh fheMkËTÄ{oLke «\Ãkýk fhe, yLkuf fwíkeÚkeoykuLku nhkÔÞk yLku 64 fw{íkeykuLkku ÃkhksÞ fhe 64 rsLk«kMkkËkuW½zkÔÞk íku{s rð.Mkt. 1587{kt þºkwtsÞ røkrh Ãkh ÃkÄkhíkkt. íkuLke Sýo yðMÚkk rLknk¤e íku ð¾íku Þkºkkfhðk ykðu÷ r[¥kkuzøkZLkk hnuðkMke ykuMkðk÷ fw÷Lkk çkkYýk fwxwtçkLkk Ëkuþe f{koþkLku WÃkËuþ ykÃÞku, Lkuíku{Lke ÃkkMku AuÕ÷k WØkh fhkÔÞku.

íkuyku©eyu SðLk{kt ¾qçk Wøkú íkÃkùÞko fÞko fhe níke. íkuykuLke yk¿kk Lke[u 1800 MkkÄwyku rð[híkkníkk, íkuykuyu 500 MkkÄwykuLku Ëerûkík fÞko níkk. yk ÃkAe rðnkh fhíkk íkuyku©e y{ËkðkË ykÔÞk. íku{Lku÷køÞwt fu {khku ytrík{ Mk{Þ LkSf Au, yux÷u yLkþLk Äkhý fÞwO. yk «{kýu Lkð{u WÃkðkMku y{ËkðkË{ktykðu÷ rLkò{Ãkwhk{kt rð.Mkt. 1596{kt [iºke MkwËe Mkkík{kLkk «¼kík Mk{Þu íkuyku MðøkoÄk{ MkeÄkÔÞk.

íku{Lkku Lkïh Ëun [kÕÞku økÞku, Ãký íku{Lke yûkÞ feŠík Ëþu rËþkLku ysðk¤e hne Au. yksu yu«fkþ{kt yLkuf ¼ÔÞSðku ÃkkuíkkLkwt fÕÞký MkkÄe hÌkk Au. r[htSð yu Þþku{qŠík «íÞuf ÞwøkLke ðtËLkk nkuòu.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

©e {rýrðsÞS ËkËk©e {rýrðsÞS ËkËk©e {rýrðsÞS ËkËk©e {rýrðsÞS ËkËk©e {rýrðsÞS ËkËk

ËkËkLkk Lkk{Úke Mkw«rMkØ yksLkk 680 sux÷k Mktðuøke MkkÄwyku{ktíkÚke 350 sux÷k MkkÄwykuLkk ykãsLkfyLku siLk Mk{ksLkk yLkuf «¾h «íkkÃke Mkqrhðhku íkÚkk {wrLkðhkuLkk økwÁðÞo ©e {rýrðsÞS ËkËk MktðuøkeMkkÄwíkkLkk EríknkMkLkk yã«ýuíkk Au.

íkuyku©eyku sL{ ¼kuÞýe íkeÚko ÃkkMku ykÄkh økk{{kt ðeþk©e{k¤e ¿kkríkLkk SðLkËMk þuXLku ½huøkw÷kçkçkkELke fwt¾u rð. Mkt. 1852Lkk ¼kËhðk {rnLkkLkk þwõ÷Ãkûk{kt ÚkÞku níkku. íku{Lkwt MktMkkhe Lkk{{kuíke[tË níkwt. {kuíke[tË ÔÞðnkrhf ¿kkLk «kó fÞko ÃkAe rÃkíkkLkk ÄtÄk{kt òuzkÞk. yk ðu¤k rÃkíkk©efk{ÄtÄkLkk ytøku ¾uzk rsÕ÷kLkk Ãkux÷e økk{{kt ykðeLku hÌkk.

yufðu¤k íkuyku Mktðuøke MkkÄw rþhku{rý ©e feŠíkrðsÞS {nkhksLkk Ãkrh[Þ{kt ykÔÞkLku yÃkqðo Ä{o«rík ÚkE {wrLkSyu {kuíke[tËLku Ãkheûkk {kxu Úkkuzku Mk{Þ ÃkkuíkkLke ÃkkMku hk¾e Ãkk÷e økk{{kt Ëeûkk ykÃke{rýrðsÞS Lkk{ hkÏÞwt. økwÁ{nkhksLke yÃkqðo ©ØkÚke Mkuðk fhíkk {rýrðsÞS ¾qçk íkÃkùÞko fhíkk.{kMk-çku {kMkLkkt WÃkðkMk, ykÞtrçk÷ [k÷wt s nkuÞ. ÷øk¼øk yufkþLk íkku rLkÞr{ík íku Xk{ [kurðnkh fhu!SðLkLku yktíkh yLku çkkÌk íkÃkùÞkoÚke rLk{o¤ çkLkkÔÞwt. yk rLk{o¤íkkÚke ykf»kkoE yLkuf «íkkÃke Sðkuíku{Lkk rþ»Þ çkLÞk.

rð. Mkt. 1922Lkk suX MkwË 13Lkk rËðMku íku{Lku ÃktLÞkMkÃkË ykÃÞwt Lku þkMkLkLke yÃkqðo Mkuðk fheíkuyku©e hksLkøkh ¾kíku rð. Mkt. 1935Lkk ykMkku ðË 8(ykX{)Lkk rËðMku MðøkoðkMke ÚkÞk. siLkMk{ksLkku©{ý ðøkoLkku «íkkÃke EríknkMk yu ÃkwÛÞÃkwY»kLku yk¼khe nkuðkÚke «íÞuf siLk çkå[ku íku{Lku hkus yr¼ðtËu Au.

©e çkwrØrðsÞS {nkhks (©e çkwxuhkÞS {nkhks)©e çkwrØrðsÞS {nkhks (©e çkwxuhkÞS {nkhks)©e çkwrØrðsÞS {nkhks (©e çkwxuhkÞS {nkhks)©e çkwrØrðsÞS {nkhks (©e çkwxuhkÞS {nkhks)©e çkwrØrðsÞS {nkhks (©e çkwxuhkÞS {nkhks)

yksLke Mktðuøke MkkÄwíkkLkk ykrË «[khf, MkíÞðeh ©e çkwxuhkÞS {nkhksLkku sL{ E.Mkt. 1863{ktÃktòçk{kt ÷wrÄÞkLkk LkSf Ëw÷ðk økk{{kt ÚkÞku níkku íku{Lkk rÃkíkkLkwt Lkk{ xuf®Mkn yLku {kíkkLkwt Lkk{ f{koËuníkwt. yzøk Ä{oðehíkk {kxu ÃktfkÞu÷ þe¾ fku{{kt sL{u÷ yk çkk¤fLkwt Lkk{ çkxu÷rMktn níkwt.

¼khík{kt hks¢ktríkLkku ¼zfku ÚkELku çkwÍkE økÞku níkku Ãký Ä{o¢ktríkLkkt çke çkÄu ððkE økÞkt níkkt.çkxu÷®MknLku LkkLkÃkýÚke Ä{o íkhV ykf»koý níkwt yLku yuf rËðMk {kíkkLkkt yktMkwyku ðå[u íku{ýu MkkÄw Úkðk{kxu øk]níÞkøk fÞkuou. çkxu÷®Mkn økwÁ {kxu Xuh Xuh ¼xfe MktLÞkMke. çkkðk Lku yðÄqíkkuLkku Ãkrh[Þ MkkæÞku.Ãký íku{kt rLk»V¤íkk {¤e. rLkhkþ ÚkE Lku ÃkkAk VÞko.

Ãktòçk{kt yk ðu¤k ÞríkykuLkwt yLku MÚkkLkfðkMke MkkÄwykuLkwt Ãkrhçk¤ níkwt Ãký Þríkðøko ft[Lk yLkufkr{LkeLkku ÷ku¼e Úkíkku síkku nkuðkÚke MÚkkLkfðkMke MkkÄwyku íkhV ÷kufkuLke ¼Âõík ò{íke níkeu çkxu÷®MknLkuÃký yu ykf»koý ÚkÞwt Lku Mkt. 1888{kt Ãk[eMk ð»koLke íkYý ðÞu MÚkkLkfðkMke Ëeûkk ÷eÄe. Lkk{ çkwxuhkÞShkÏÞwt. MkíÞLke þkuÄ {kxu Lkef¤u÷k çkwxuhkÞSyu rsLkkøk{ yLku rsLkðkýeLkku yÇÞkMk fÞkuo Ãký yu{ktÚkeíku{Lku Lkðk s ¿kkLkLke «kró ÚkE. íku{Lku ÷køÞwt fu y{kÁt ðíkoLk rsLkkøk{ {wsçk LkÚke. yk [kuðeMku f÷kf{wnÃkr¥k çkktÄðe íku yLku {qŠíkÃkqòLkku rðhkuÄ rsLkkøk{ {wsçk LkÚke. yk [kuðeMku f÷kf {wnÃkr¥k çkktÄðe íkuyLku {qŠíkÃkqòLkku rðhkuÄ þk†eÞ LkÚke. çkMk, ynªÚke íkuykuLkwt {tÚkLk þY ÚkÞwt. MÚkkLkfðkMke Mk{ks{kt ßÞkhuyk rð[khku «MkÞko íÞkhu ÄhíkeftÃk suðe ÷køkýeyku sL{e, çkwxuhkÞSLku Lkü¼ú»x fhðkLke Ä{fe yÃkkE.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

Mkt. 1902{kt {nk«íkkÃke {q÷[tËS {nkhksu íku{Lke ÃkkMku Ëeûkk ÷eÄe. yLku yuf ð»ko çkkË s çkÒku økwÁrþ»Þu {wnÃkr¥k íkkuze Lkk¾e. yLkuf Ä{feyku ðå[u Ãktòçk{kt çkÒkuyu MkíÞkuÃkËuþ fhíkk ½q{ðk {ktzâwt Mkt.1908{kt ©e ð]rØ[tÿS Ëerûkík ÚkÞk. yk {nk«íkkÃke rºkÃkwxe Ãktòçk Akuze, {khðkz ðªÄe økwshkík{ktMkËTÄ{o «ÁÃkýk {kxu ykðe. rMkØk[÷SLke Þkºkk fhe 1911{kt ¼kðLkøkh [kíkw{koMk fÞwO. Mkt. 1912{kty{ËkðkË{kt ©e {rýrðsÞS ËkËk ÃkkMku íkuykuyu Mktðuøke Ëeûkk Mðefkhe. ©e {q÷[tËS yLku ð]rØ[tÿSíku{Lkk rþ»Þ çkLÞk. økwshkík{kt ÞríkykuLkwt Mkk{úkßÞ níkwt. íku{Lkk rþrÚk÷k[kh Mkk{u Mkkiyu sunkË çkku÷kðe.yk ÃkAe ÃkwLk: Ãktòçk{kt økÞk íÞkt A ð»ko MkíÞÄ{oLkku «[kh fÞkuo. Mkt. 1929{kt økwshkík ÃkÄkÞko.

Mkt. 1932{kt MÚkkLkfðkMke Mk{wËkÞ{ktÚke çknkh rLkf¤e Mkk[k Ä{oLke «YÃkýk fhíkk ykí{khk{S 18MkkÄwyku MkkÚku økwshkík{kt ykÔÞk. {q÷[tËS {nkhksLkk nkÚku Mktðuøke Ëeûkk ÷E íkuyku çkwxuhkÞS {nkhksLkkrþ»Þ ÚkÞk.

yk MkkÄwMk{wËkÞu økwshkík çkhkçkh ¾uze LkktÏÞwt ©e çkwxuhkÞSLku nðu Ãktòçk ÞkË ykðíkwt níkwt íkuÚkeíku{ýu {q÷[tËS {nkhksLku økwshkík ¼¤kÔÞwt. fkrXÞkðkZ ð]rØ[tÿS {nkhksLku MkkuÃÞwt. ©e ykí{khk{S{nkhksLku Ãktòçk ¾uzðk yk¿kk fheLku LkeríkrðsÞS {nkhksLku Mkwhík íkhV {kufÕÞk. rþ»Þkuyu økwÁ-yk¿kkLku ÃkrhÃkqýo fhe Mkðoºk siLk Ä{oLkku ztfku ðøkkzâku.

y÷kirff Ä{o«u{, yMke{ ykí{©Øk rLk:MðkÚkoíkkÚke ykuÃkíkk yk çkk÷çkúñ[khe ©e çkwxuhkÞS {nkhksyksLke MkkÄwMktMÚkkLkk ykrË sLkf fnuðkÞ íkuðe yu{Lke rLk:MÃk]níkk ysçk níke. Mk{Mík SðLk{kt yu{ýusiLk Mk{ksLkku ztfku ðøkzkððk çkLkíkwt çkÄwt fÞwO yLku ÃkkuíkkLke ÃkkA¤ Wßsð¤ rþ»Þ {tz¤eLku {wfíkk økÞkt,su{Lkk Lkk{u yksu Ãký MkkÄw Mk{ks sÞðtíkku Au. íku{Lkk rþ»Þku 35 (ÃkktºkeMk) níkk Lku yksu íku{LkkMk{wËkÞ{kt ÷øk¼øk 400 ([khMkku) MkkÄwyku Au.

ykðk MkíÞðeh çkwxuhkÞS {nkhksLkku MðøkoðkMk Mkt. 1938{kt ÚkÞku ðtËLk nku yu MkíÞðehLke MkkÄwíkkLku!

©e {wÂõíkrðsÞS økrý (©e {q÷[tËS {nkhks)©e {wÂõíkrðsÞS økrý (©e {q÷[tËS {nkhks)©e {wÂõíkrðsÞS økrý (©e {q÷[tËS {nkhks)©e {wÂõíkrðsÞS økrý (©e {q÷[tËS {nkhks)©e {wÂõíkrðsÞS økrý (©e {q÷[tËS {nkhks)

suyku siLkMkt½YÃke ykfkþ{kt MkqÞo Au yLku su siLkYÃke hkßÞ{kt MkðoMk¥kkÄeþ Au. yuðk íku {wrLkïhLke({q÷[tËS {nkhksLke)Míkwrík fhðk {kxu {khe ÃkkMku nòh S¼ LkÚke íkuLkwt {Lku Ëw:¾ Au.

ðíko{kLkLkk ÷øk¼øk ºkýMkkuÚke MkkzkºkýMkku MkkÄwMk{wËkÞLkk ykãsLkf íkÃkøkåAkrÄÃkrík ©e {q÷[tËS{nkhkòLkwt MÚkkLk ykÄwrLkf ©{ýkuLkk EríknkMk{kt yLkuhe heíku «fkþe hÌkwt Au. SðLk¼h þkMkLkMkuðkfhLkkh, yLku MkkÄwMk{wËkÞLke ð]rØLku rðfkMk fhLkkh ©e {q÷[tËS {nkhks {kxu ©e{ËT rðsÞkLktËMkqrhS(ykí{khk{S {nkhks) Ãký ÃkkuíkkLke Ãkqò{kt íkuyku©eLku ‘Mkt«rík{wÂõíkøkrýhkòMkt«rík{wÂõíkøkrýhkòMkt«rík{wÂõíkøkrýhkòMkt«rík{wÂõíkøkrýhkòMkt«rík{wÂõíkøkrýhkò’ fneLku rçkÁËkðu Au.

íkuyku©eLkku sL{ Ãktòçk ¾kíku þeÞk÷fkux Lkøkh{kt Mkt. 1886{kt ykuMkðk÷ ¿kkrík{kt ÚkÞku níkku. íku{LkkrÃkíkkLkwt Lkk{ Mkw¾þk yLku {kíkkLkwt Lkk{ çkfkuhçkkE níkwt. íkuyku©eLkwt Lkk{ {q÷[tË níkwt. {kíkkrÃkíkkrË ZwtZf{íkLkkyLkwÞkÞe nkuðkÚke íku{s LkkLkÃkýÚke MÚkkLkf{køkeo MkkÄwLkk MktMkøko{kt ykððkÚke íku{Lke EåAk ðihkøÞ ÄkhýfhðkLke ÚkE. [kiË ð»ko MkwÄe ÔÞkðnkrhf ¿kkLk {u¤ÔÞk ÃkAe íkuykuyu Ëeûkk ÷uðkLkku ÃkkuíkkLkku rð[kh ònuhfÞkuo. ©e çkwxuhkÞS {nkhksLke feŠík [kuíkhV «Mkhu÷e níke. rð.Mkt. 1902{kt íku{ýu íku{Lke ÃkkMku ËeûkkÄkhý fhe. ©e çkwxuhkÞS {nkhksLku MLkkf{køkeo Ä{o ÃkhÚke ©Øk WXe økE níke. íkuÚke íku{ýu rþ»Þ ©e{q÷[tËS {nkhks MkkÚku Mktðuøke Ëeûkk Äkhý fhe yk ÃkAe ykX ð»ko MkwÄe Ãktòçk{kt MkËTÄ{oLkku «[kh fhe


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

íkuyku økwshkík{kt ykÔÞkt. Mkt. 1912{kt ©e {rýrðsÞS ËkËk ÃkkMku çkhkçkh þwØ Ëeûkk ÷eÄe. çkwxuhkÞS{nkhks ©e {rýrðsÞS ËkËkLkk rþ»Þ çkLÞk, yLku {q÷[tËS {nkhks {wÂõíkrðsÞS Lkk{ Äkhý fheíku{Lkk rþ»Þ çkLÞk.

Mkt. 1912Lkwt [kíkw{koMk y{ËkðkË{kt fÞwO. yk ðu¤k LkøkhþuX «u{k¼kELkwt ík{k{ fwxwtçk íku{Lkwt hkøkeçkLÞwt. íku{s LkøkhþuX nu{k¼kELkkt çknuLk Ws{çknuLku ÔÞkÏÞkLkðkýe {kxu ÃkkuíkkLkk {fkLkLku rðþk¤ fheWÃkk©Þ íkhefu ykÃÞwt. ©e çkwxuhkÞS {nkhksLke ðwØkðMÚkk nkuðkÚke íkuyku y{ËkðkË{kt s hnuðk ÷køÞk,ynª s íku{ýu økwÁ{nkhksLkk Lkk{Úke ð]rØ[tÿS, ykí{khk{S íkÚkk çkeò ðeMk MkkÄwykuLku Ëeûkk ykÃke.òuíkòuíkk{kt ÷øk¼øk Ãkkuýku Mkku MkkÄwLkku Mk{wËkÞ ðÄe økÞku Ãký íku{ýu sux÷e Ëeûkkyku ykÃke íku çkeòLkkLkk{Úke s ykÃke. Ãkkuíku rþ»Þ{kun{kt fËe Lk VMkkÞk.

íku{Lke yÃkqðo «rík{k yLku rðî¥kk rLknk¤e ËÞkrðsÞS {nkhksu Mkt. 1923{kt ÞkuøkkuînLk fhkðeøkýe ÃkË ykÃÞwt. yLku ykÚke çkÄk MkkÄwykuLku ðzeËeûkk Ãký íkuykus ykÃkíkk yk ð¾íku yk¾k Mk{wËkÞ{ktøkýe ÃkË Ãkh íkuyku yuf÷k s níkk Lku íkuykuLke yk¿kk Lke[u ð]rØ[tÿS, ©e ykí{khk{S, ©e ÍðuhMkkøkhSðøkuhu hnuíkk.

Mkt. 1921{kt {wnÃkr¥k {kxu [[ko Lkef¤e. {q÷[tËS {nkhksu þuX Ë÷Ãkík¼kE ¼økw¼kE ÃkkMku Mk¼k¼hkðe íku ÃkûkLku nhkÔÞku. yk ðu¤k þktríkMkkøkhSyu [[ko WÃkkze Lku íkuLku Ãký þkMkLk {kxu yrníkfíkko Mk{SLkøkhþuX «u{k¼kE îkhk Ëçkkðe ËeÄe. økwÁ{nkhksLkk MðøkoðkMk ÃkAe íku{ýu Mk{wËkÞLkwt MkwfkLk yÃkqðoçkwrØ{¥kkÚke ò¤ðe hkÏÞwt níkwt. íku{Lke ykýk ÷kuÃkðkLke fkuE Mð¡u Ãký fÕÃkLkk Lk fhíkwt. íkuyku©e yu LkuðwtsýkLku Ëeûkk ykÃke, Ãký ÃkkuíkkLkk rþ»Þ íkku Ãkkt[ s çkLkkÔÞk. ykðe íkku rLkhkr¼{kLkíkk? ÞríkðøkoLkeyrLkü Mk¥kkLku Ãký íku{ýu yÃkqðo «rík¼kÚke íkkuze Lkkt¾e níke, þkMkLkLkk íkuyku yøkúýe {Lkkíkk yLku çkÄuíku{Lke yuf AºkAkÞk ÃkÚkhkE hnuíke níke.

økwÁðÞo ©e çkwxuhkÞS {nkhks yríkð]Ø ÚkðkÚke íku{Lke MkkÚku íkuyku çkkh ð»ko y{ËkðkË{kt hÌkkníkk. yk{ Ëeûkk ÃkÞkoÞLkk íkutºkeMk (33) [kíkw{koMk{ktÚke Mk¥kkðeMk (27) [kíkw{koMk íkku íku{ýu y{ËkðkË{kt søkkéÞkt. Mkt. 1944{kt íku{Lkk Ãkøku ÔÞkÄe WÃkzâku. yu ÔÞkrÄ ðÄíkku s økÞku. íku{Lku y{ËkðkËÚke {uLkk{kt¼kðLkøkh ÷E sðk{kt ykÔÞk. Ãký ftE MkwÄkhku Lk ÚkÞku, Lku þkMkLkLkku Mkk[ku Mkeíkkhku ¼kðLkøkh ¾kíku Mkt.1945Lkk {køkþh ðË Aê (6)Lkk rËðMku Mk{krÄÃkqðof ykÚk{e økÞku.

{kLkðeLkku Ëun ûký¼tøkwh Au. Ãký SðLk{kt Mkwf]íÞkuLke Mkkih¼ y{h MkòoÞu÷e Au. MktMkkh{kt ßÞkt MkwÄeßÞkurík «fkþíke hnuþu íÞkt MkwÄe {q÷[tËS {nkhks MkËkÞ y{h yLku yûkÞ hnuþu. yu{Lkkt feŠíkøkkLkMkËk økðkíkkt hnuþu.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

{wrLkhks ©e ð]rØ[tÿS {nkhks{wrLkhks ©e ð]rØ[tÿS {nkhks{wrLkhks ©e ð]rØ[tÿS {nkhks{wrLkhks ©e ð]rØ[tÿS {nkhks{wrLkhks ©e ð]rØ[tÿS {nkhks

yksLkk íku{s økE fk÷Lkk fux÷kÞ «¾h yk[kÞkuo íku{s {wrLkðhkuLkwt økwÁÃkË nktMk÷ fhLkkh, Ãkh{ «íkkÃkeð]rØ[tÿS {nkhks íku{Lke r¢Þk íkíÃkhíkk, þkÂLíkr«Þíkk yLku rLkhkr¼{kLkíkkÚke siLk Mk{ks{kt òýeíkk Au.

íkuyku©eLkku sL{ ÃktòçkËuþ{kt ÷knkuh rsÕ÷kLkk hk{Lkøkh þnuh{kt rð.Mkt. 1890Lkk Ãkku»kMkwËe 11LkkrËðMku ÚkÞku níkku. rÃkíkkLkwt Lkk{ Ä{osþ yLku {kíkkLkwt Lkk{ f]»ýkËuðe níkwt. ¿kkíku íkuyku ykuMkðk¤ níkk.íkuyku©eLkwt MktMkkhe Lkk{ f]Ãkkhk{ níkwt.

økk{Xe rLkþk¤{kt yÇÞkMk fhe [kiËð»koLke ô{hu íkuyku ËwfkLku çkuXk. yk ðu¤k Ãktòçk{kt ZqtZf{íkLkwt«kçkÕÞ níkwt. Ä{oð]r¥kðk¤k f]Ãkkhk{ Ãký íku {íkLke r¢Þkyku fhðk ÷køÞk. f]Ãkkhk{Lkwt ðuðeþk¤ fhðk{ktykÔÞwt níkwt. Ãký fkuE fkhýMkh íku íkqxâwt. çkesu Xufkýu ðkík [÷kíke níke. Ãký íku {w÷íkðe hne. yk ð¾íkuMkt. 1903{kt çkwxuhkÞS {nkhksu, {wrLk {q¤[tËS íkÚkk ©e «u{[tËS MkkÚku ZqtZf {íkLkku íÞkøk fÞkuo.

f]Ãkkhk{Síkk ÓËÞ{kt ðihkøÞ ¼kðLkk òøke níke. Mkt. 1905{kt íku{ýu Ëeûkk ÷uðkLkku rð[kh fÞkuo Ãkýíku{ Lk ÚkE þõÞwt. Ãký çkwxuhkÞS {nkhksu Mkt. 1908Lkk y»kkz MkwËe íkuhMkLkk ËeðMku ËeÕne{kt Ëeûkk ykÃke,Lku íku{Lkwt Lkk{ ð]rØ[tÿS hkÏÞwt ð]rØ[tÿS {nkhksu Ëeûkk ÃkAe yÇÞkMk yLku ¼Âõík{kt ¾qçk æÞkLk ykÃÞwt.yk ÃkAe íkuyku økwshkík{kt ykÔÞk ynª íkuyku©eLke ÃkwÛÞ«rík{k ¾qçk rðMíkhe.

Mkt. 1912{kt y{ËkðkË{kt çkwxuhkÞS {nkhks {q÷[tËS {nkhks íkÚkk ð]rØ[tÿS ðze Ëeûkk Ãkt.{rýrðsÞS (ËkËk) ÃkkMku ÚkE ð]rØ[tÿSLkwt Lkk{ {wrLkhks ©e ð]rØrðsÞS hkÏÞwt. yk ÃkAe íkuykuyuøkúk{kLkwøkúk{ rðnkMk fhe Ä{kuoÃkËuþ ykÃkðk {ktzâku. íku{s þkMkLkrník {kxu yLkuf fkÞo fhðk {ktzâkt íku{Lkeðkýe yíkeð {Äwh Lku «íkkÃke níke. yLku Aíkkt íkuyku yux÷k Lk{ú níkk fu fkuE Ãký Mkk{u shk Ãký fzf ðíkoLkLk Ëk¾ðíkk. ©e çkwxuhkÞS {nkhksLkk MðøkoðkMk ÃkAe íku{ýu ÃkkuíkkLkk økwÁ¼kE {q÷[tËS {nkhksLku ðze÷{kLÞkLku íku{Lke ¼Âõík-rðLkÞ{kt ÃkkuíkkLke {n¥kk Mk{S þºkwtsÞLkk Íøkzk{kt íku{ýu çknw fk{ fÞwO íku{s¼kðLkøkh{kt [k÷íkk ÍøkzkLku þktík fÞkuo. ‘siLkÄ{o «fkþ’ {krMkf Ãký íkuykuLke Mkt{ríkLkwt V¤ níkwt.

{nkhksLke Ëeûkk ÃkAe Ãktòçk{kt ºký ð»ko hÌkkt. Mkt. 1911{kt økwshkík{kt ykÔÞk íku ÃkAe Ãktòçk økÞks LkÚke. økwshkíkLkk 38 (ykzºkeMk) [ku{kMkk{kt yzÄku yzÄ ¼kðLkøkh{kt s fÞko. íku{ýu SðLk{kt AuÕ÷e½ze MkwÄe siLkrðãkþk¤k íku{s ÃkkXþk¤k {kxu Vefh fÞko fhe. Ãký Mkt. 1949{kt ÔÞkrÄyu òuh fÞwO Lkuyrhntík, rMkØ, MkkÄwLkk æÞkLk{kt ðiþk¾ MkwËe Mkkík{Lkk MkkzkLkð f÷kfu ËunkuíMkøko fÞkuo.

íku{Lkk Lkk{u Ëerûkík fw÷ ËMk MkkÄwyku níkk, su{kt fux÷kf «¾h «íkkÃke {wrLkðhku Lku MkqrhðhkuLkkuMk{kðuþ ÚkkÞ Au. yksu Ãký íku{Lkk Ãkrðºk Lkk{ ÃkkA¤ 125-150 MkkÄwrþ»ÞkuLke MktÏÞk Au.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

þk‚™‚{úkx ©e rðßÞ™ur{‚qrhþk‚™‚{úkx ©e rðßÞ™ur{‚qrhþk‚™‚{úkx ©e rðßÞ™ur{‚qrhþk‚™‚{úkx ©e rðßÞ™ur{‚qrhþk‚™‚{úkx ©e rðßÞ™ur{‚qrh™iircf ƒúñ[Þo, ŒusMðe Œ…kuƒ¤, «ƒ¤ ykí{ƒ¤, ™i‚r„of ƒwrj- «rŒ¼k y™u ‚kÂíðf

«¼kðþe÷Œk ÄhkðŒk yk[kÞo©e rðßÞ™ur{‚qrhïhS ðe‚{e ‚Ëe™k ‚kiÚke ‚{Úko ‚qrh[¢ [¢ðŒeo™wtrƒhwË …kBÞk nŒk. yk Þw„‚sof yk[kÞo©eyu ‚tÞ{Sð™™k «kht¼u s Sð™æÞuÞku ™¬e fÞko nŒkt.Œuyku™wt «Úk{ Sð™æÞuÞ nŒwt, ¿kk™ð]rj y™u ¿kk™kuØkh. Ä{oþk†ku™wt „útÚk‚thûký, „útÚk÷u¾™ y™u «fkþ™™e‚kÚkku ‚kÚk yu{ýu y{qÕÞ Ä{o„útÚkku ÄhkðŒk ¿kk™ ¼tzkhku™e ò¤ðýe yt„u {k„oËþo™ ykÃÞwt, Œuyku™e«uhýkÚke si™ ‚{wËkÞ{kt ‚ðo«Úk{ si™ ‚krníÞ™k «fkþ™™ku …wr™Œ «kht¼ …ý rðþu»kY…u ÚkÞku. yu{™wtƒeswt æÞuÞ nŒwt. ¿kk™ y™u „wý‚t…Òk ŒusMðe rþ»Þ …ht…hk ‚soðk™wt, …rhýk{u Œuykuyu y™uf ƒnw©wŒyk[kÞkuo y™u rðmk™ {wr™ðhku™e ¼ÔÞ …ht…hk þk‚™™u ‚{…eo nŒe. nòhku {kR÷™ku rðnkh fhe™u«ký™e …ý …hðk fÞko rð™k ®n‚f {k™‚ ÄhkðŒk {kAe{khku y™u yLÞ òrŒ™k ÷kufku™u ‚Ëw…ËuþykÃÞku. yufðkh Œuyku™k W…ËuþÚke ËkXk „k{{kt {kAe{khkuyu {kA÷kt {khðk™e nòhku ò¤™e nku¤efhe™u Sð™¼h {kAe{khe™ku íÞk„ fÞkuo nŒku. Ëuð-Ëuðeyku™u {qt„k …þwyku™ku ¼ku„ [zkððk™e «Úkk ƒtÄfhkðe y™u …ktshk…ku¤™e «ð]r¥k{kt «ký …qÞkuo. rð. ‚t. 1983{kt „wshkŒ{kt s¤«÷Þ ÚkÞku íÞkhu ©kðfku™u«uhýk yk…e™u Ëw:¾e y™u …erzŒku™u fksu rðþk¤ Vtz fhkÔÞwt. ð¤e Ëw»fk¤, s¤«÷Þ y™u hku„ku™kW…ÿð ‚k{u ŒÚkk ©kðfûkuºk™k Wjkh {kxu yÒkËk™ y™u „wóËk™ y…kððk™e yu{™e þÂõŒ yòuz nŒe.yu{™wt yuf ÷ûk {kŒh, hkýf…wh, MÚkt¼ŒeÚko suðkt y™uf ŒeÚkkuo y™u fux÷ktÞ „k{ku™k Sýo rs™k÷Þku™kuSýkuojkh fhkÔÞku. ð¤e ©e r„h™kh ŒeÚko yt„u sq™k„Z™k ™ðkƒ ‚k{u [k÷e hnu÷k yËk÷Œe fu‚{ktŒuykuyu ŒeÚkohûkk fksu yðýo™eÞ snu{Œ WXkðe nŒe. ©e ‚{uŒ rþ¾hS ŒeÚko, ©e Œkht„k ŒeÚko, ©eytŒheûkS ŒeÚko suðkt ŒeÚkkuo™e rðõx ‚{MÞk Wfu÷ðk {kxu yu{ýu ‚{„ú ‚{ks™u rððufÿrü, Ÿze ‚qÍy™u sYh …zu ‚kn‚™ku ‚Ëw…Ëuþ ykÃÞk nŒk. yu ‚{Þ™k ¼kð™„h hkßÞ™k {wí‚Æe Ëeðk™ ‚h«¼kþtfh …èýeyu, …kuŒk™k …wºk y™u y™w„k{e Ëeðk™ ©e y™tŒhkÞ …èýe™u yu{ fÌkwt nŒwt fu, ‘‘Œ{™ußÞkhu yuðwt ÷k„u fu yk fkÞo yx…xw Au, ƒ™ðwt {w~fu÷ Au íÞkhu Œ{u ftËƒr„rhðk¤k {khk ËkZeðk¤k „whwS…k‚u …nkU[e sòu y™u yu{™k ykþeðkoË {u¤ðe ÷uòu.”

yk ËkZeðk¤k „whw yux÷u þk‚™‚{úkx ©e rðßÞ™ur{‚qrhïhS yu{™k „n™ þk†¿kk™, «¼kðfÔÞkÏÞk™ þi÷e, fXkuh Ä{o[Þko y™u SðtŒ ÿrü™u fkhýu Œuyku si™ y™u si™uŒh-yu{ ‚{„ú «ò‚{qn{ktykËhýeÞ ƒLÞk nŒk. Ëuþ™k «¾h …trzŒ yuðk ©e {Ë™{kun™ {k÷rðÞkS …ý yu{™ku ‚í‚t„ fhe™uÄLÞŒk y™w¼ðŒk nŒk. hkò,{nkhkòyku y™u ©uceyku yu{™e ÔÞkÏÞk™þi÷eÚke y™u yu{™k «[tzÔÞÂõŒíðÚke «¼krðŒ ÚkÞk nŒk. ykx÷e ƒÄe ferŒo ‚kt…ze nkuðk AŒkt Œuyku ytŒhÚke r™:M…]n y™uykí{÷e™ nŒk.

rð. ‚t. 1929, ™e fkhŒf ‚wË 1 ™k hkus {nwðk{kt Œuyku™ku sL{ ÚkÞku y™u rð. ‚t. 2006 ™krËðk¤eLkk rËðMku s {nwðk{kt s ytrŒ{ rðËkÞ ÷eÄe. þr™ðkhu sL{ y™u þr™ðkhu …qýo Ëunrð÷Þ! 20½ze 12 …¤u sL{ y™u ƒhkƒh yus ‚{Þu …qýorð÷Þ 77 ð»ko™k Sð™fk¤{kt Œuykuyu yuðkt fkÞkuo fÞkofu yu ‚{Þ„k¤k™u “þk‚™‚{úkx ™ur{‚qrhÞw„” Œhefu yku¤¾ðk{kt ykðu Au.

þk‚™™k ®‚n Œhefu rðÏÞkŒ yuðk ©e rðßÞ™ur{‚qrhS™k ykX …è rþ»Þku swËe swËe ¿kk™þk¾kyku™k«fktz y™u ‚t½{kLÞ rðmk™ yk[kÞkuo nŒk. Œuykuyu {kºk si™ ‚{ks™e s ™nª, ƒÕfu ¼khŒeÞ ‚{ksy™u ‚tMf]rŒ™e ‚uðk fhe ykæÞkÂí{f y™u ™irŒf {qÕÞku™kt …w™: MÚkk…™{kt y{qÕÞ «Ëk™ fh™khkyk[kÞo Œhefu Œuyku yr„ú{ …tÂõŒ{kt rƒhksu Au.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

©e rðsÞkLktËMkqrhS (ykí{khk{S)©e rðsÞkLktËMkqrhS (ykí{khk{S)©e rðsÞkLktËMkqrhS (ykí{khk{S)©e rðsÞkLktËMkqrhS (ykí{khk{S)©e rðsÞkLktËMkqrhS (ykí{khk{S)

‘{nkLkw¼kðku! þktík Úkkyku! ÄiÞo Ähku, ÃktòçkLkkt ÃkwÛÞ òøkþu, íÞkhu {khk fhíkktÞ ðÄw «íkkÃke LkuÃktrzík ÃkwÁ»k ík{Lku {¤e hnuþu!’ íkÃkku{qŠík çkwxuhkÞS {nkhksLkk yk Mk{Þu þçËkuLkku Mkkûkkífkh íku ©erðsÞkLktËMkqrhS -«rMkØ Lkk{ ykí{khk{S.

çknw©wíkíkkLke çk]nËTøktøkk siLk Mk{ks{kt ðnuðzkðLkkh yu Mk{Úko {wrLkÃkwtøkðLkku sL{ Ãktòçk{kt su÷{LkËeLkk rfLkkhu f÷þ Lkk{Lkk økk{{kt økwshkíke rð.Mkt. 1892Lkk [iºk MkwË yuf{ Lku økwÁðkhLkk hkus ÚkÞkuníkku. rÃkíkk økýuþ[tÿ rMkÃkknerøkrh {kxu Ãktfkíkk V÷þòríkLkk MkhËkhku{kt ËeðkLkfw¤Lkk yZeÄhk fÃkqohçkúñûkrºkÞ níkk. {kíkkLkwt Lkk{ ÁÃkkËuðe níkwt. þe¾Ä{o{kt {kLkLkkhkt ÃkríkÃkíLkeyu ÃkwºksL{kuíMkð Ãký yu heíkuWsðu÷ku.

rÃkíkk økýuþ[tÿLke hksMke {níðkfktûkkyu çknw rðþk¤ níke. Ãký LkMkeçku Þkhe Lk ykÃke. MkhfkheLkkufhe{ktÚke yu çknkhðxu [Zâk, íÞktÚke ykøkúkLkk rfÕ÷k{kt fuË ÚkÞk Lku yuf Ënkzku yuf økku¤eLkwt íkuykurLkþkLk çkLÞk.

{kíkk YÃkkËuðe ÃkkuíkkLkk LkkLkk-çkesLkk [tÿ suðk YÃkk¤k ÃkwºkLku ÷E ÃkríkLkk r{ºk òuÄ{÷ ykuMkðk÷LkuíÞkt Shkøkk{u økE. òuÄ{k÷u yk©Þ ykÃke rË¥kkLku ¼ýkððk {ktzâku.

òuÄ{÷ siLk níkku Lku íkuLku íÞkt MÚkkLkf{køkeo MkkÄwykuLkku ykðhku òðhku hnuíkku. rË¥kku MkkÄwykuLkkÃkrh[Þ{kt ykÔÞku. ÄkŠ{f MktMfkhkuyu «çk¤ «¼kð ÃkkzâkuLku òuÄ{÷Lke ½ýeÞ ði¼ðe ÷k÷[kuLku y¤økefhe rð.Mk. 1910{kt ÃktòçkLkk {k÷uhfkuxzk{kt íkuýu MÚkkLkfðkMke Ëeûkk økúný fhe ynª íku{Lkwt Lkk{ykí{khk{S h¾kÞwt.

ykí{khk{SLke yÇÞkMkþÂõík yÃkqðo níke. hkusLkk 300&÷kuf ftXMÚk fhðk íkku h{íkðkíku. MÚkkLkf{køkeoMk{ksLke ík{k{ þk†MktÃkr¥k íku{ýu {u¤ðe ÷eÄe. Ãký íku{Lkku ¿kkLk¼qÏÞku ykí{k ðÄw {køkíkku níkkuu yu{ýuMkt«ËkÞLke ËwnkELke Ãkhðk Lk fhíkkt ykøk¤ yÇÞkMk [÷kÔÞku. Ãký yuLkwt Ãkrhýk{ rð÷ûký ykÔÞwt.MÚkkLkfðkMke Mkt«ËkÞ ÃkhÚke íku{Lke ©Øk nxe økE yLkuf ykÃkr¥kyku Mkk{u ÚkE íkuyku rð. Mkt. 1931{kt 20MkkÄwyku MkkÚku Mkt«ËkÞÚke swËk Ãkzâk Lku Ãktòçk{kt MkËTÄ{oLke «YÃkýk fhðk ÷køÞk.

rsLk{qŠík, rsLk{trËhLku þk†Lke Mkk[e «YÃkýk fhíkk MkkÄwykuLke EåAk þºkwtsÞrøkhLkkh ðøkuhu íkeÚkkuoLkefhðkLke ÚkE yLku E.Mkt. 1932{kt økwshkík {kxu «Þký ykËÞwO. y{ËkðkË{kt íku ð¾íku Ãkh{ «íkkÃkeçkwxuhkÞS {nkhksLke nkf ðkøkíke. ykí{khk{S {nkhksLkwt y{ËkðkËu y¼qíkÃkqðo Mðkøkík fÞwO. ÞríkðøkoyLku çkeò WíMkqºk «YÃkfku Mkk{u ykí{khk{Syu sçkhe sunkË søkðe. rð.Mkt. 1932{kt íkuykuyu ©eçkwxuhkÞS {nkhks ÃkkMku Mktðuøke Ëeûkk Mðefkhe. MkkÚkuLkk ÃktËh MkkÄwyku íku{Lkk rþ»Þ ÚkÞk.

rð.Mkt. 1933Lkwt [kíkw{koMk ¼kðLkøkh{kt fhe íkuyku ÃkwLk: Ãktòçk íkhV økÞk. Mkt. 1937Lkwt [kíkw{koMkøkwshkLkðk¤k{kt fÞwO. ynª íku{ýu ‘siLkík¥ðkËþo’ Lkk{f MkwtËh økútÚkLke h[Lkk fhe. Xuh Xuh Lkðk siLkkuçkLkkÔÞk, Lkðkt rsLk{trËhku MÚkkÃÞkt yLkuf þk†kÚkkuo fhe Ãkh{íkðkrËykuLku ÃkhkMík fÞko. yk{ Ãkkt[ ð»ko MkwÄeÃktòçkLku ¾uze íkuyku ÃkwLk: Mkt. 1940{kt økwshkík íkhV ÃkkAk ðéÞk, yLku íku [ku{kMkwt çkefkLkuh{kt fÞwO.økwshkík{kt ykðeLku LkøkhþuX «u{k¼kE yLku þuX Ë÷Ãkík¼kELkk Ãkqýo MknfkhÚke 150 sux÷k MkwtËh rsLk®çkçkkuÃktòçk{kt {kufÕÞkt.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

Ãkk÷eíkkýkLke Þkºkk fheLku ÃkkAk Vhíkkt ¾t¼kíkLkk «k[eLk ¼tzkhkuyu yu{Lkk rðãkÔÞkMktøke rË÷Lku ¾qçkykf»ÞwO. ynª yuf {kMkLke ÂMÚkhíkk fhe. y¿kkíkríkr{h¼kMfh Lkk{Lkku {níðLkku økútÚk yk ð¾íku h[kÞku.ynªÚke íkuyku Mkwhík økÞk Lku [kíkw{koMk Ãký íÞkt fÞwO. Mkwhík{kt ©e{k¤eLku Mkt½{kt ÷uðkLke íku{ýu rn÷[k÷WÃkkze íku{s çkeò yLkuf fkÞkuo fÞko.

[kíkw{koMk Ãkqýo Úkíkkt íkuyku ¼Y[ ðzkuËhk, W{uxk, çkkuhMkËLkk hMíku ÚkE y{ËkðkË ykÔÞk {wtçkEÃkÄkhðkLkku ¾qçk ykøkún níkku, Ãký ûkuºkMÃkþoLkk s Lknkuíke yk ðu¤k Ãkk÷eíkkýkLkk Í½zkLkwt Mk{kÄkLk ÚkðkÚkeíkuyku©e Ãkk÷eíkkýk ÃkÄkÞko yLku íÞkt s [kíkw{koMk fÞwO. siLkMk{ks{k íku{Lkku þkMkLk«u{ yLku rðî¥kk ònuhÚkE økÞk níkkt. suLkk Ãkrhýk{u Ãkk÷eíkkýk{kt s íku{Lku ¾qçk {kuxk XkX{kXÚke yk[kÞoLke ÃkËðe yÃkkE.Mktðuøke ËeûkkLkwt Lkk{ ykLktËrðsÞS níkwt yux÷u rðsÞkLktËMkqrh íkhefu yku¤¾kÞk Mkt. 1944 Lkwt [kíkw{koMk22 (çkkðeMk) MkkÄwyku MkkÚku hkÄLkÃkwh{kt fÞwO Lku yºku ÃktòçkfuMkhe ©e rðsÞðÕ÷¼MkqrhSLku Ëeûkk ykÃke.

M. 1945Lkk {nuMkkýkLkk [kíkw{koMk{kt íku{ýu ½ýkt MkwtËh fkÞkuo fÞko. yºku ‘siLk«&™ku¥kh’ Lkk{f MkwtËhøkútÚkLke h[Lkk fhe íku{s ÞwhkuÃkeÞLk rðîkLk zku. nkuLko÷ MkkÚku ÃkºkÔÞðnkh þY fÞkuo. ynªÚke òuÄÃkwh{ktyuf [kíkw{koMk fhe íkuyku ÃkwLk:Ãktòçk ÃkÄkÞko.

nðu íku{ýu Ãktòçk{kt rsLk{trËhku MÚkkÃkLk fhðkLkwt fkÞo òuMk¼uh WÃkkzâwt «Úk{ «ríkck {k÷uhfkuxzk{ktÚkE. çkeS y{]íkMkh{kt ÚkE. yk ðu¤k íku{ýu fux÷kf ¾[ko¤ rhðkòu ykuAk fhkÔÞk. Äe{u Äe{u íku{Lke feŠíkçkÄu «Mkhíke síke níke. yk ð¾íku r[fkøkku þnuh{kt ¼hkíke ‘rðïÄ{o Ãkrh»kË’{kt íku{Lku ÃkÄkhðkLkwt rLk{tºký{éÞwt. MkkÄwykuLkk fzf yk[kh-rð[kh {wsçk íku{Lkwt sðwt yþõÞ nkuðkÚke siLk økúußÞwyux ©eÞwíkT ðeh[tËhk½ðSLku íÞkt {kuf÷ðk {kxu íkiÞkh fÞko yLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku hk¾e siLkík¥ðkuLkku Ãkqhku yÇÞkMk fhkðhkÔÞku,íku{s ‘r[fkøkku«&™ku¥kh’ Lkk{f ÃkwMíkf íkiÞkh fÞwO. ©e ðeh[tË hk½ðS økktÄeyu Ãkhe»kË{kt sE MkqrhS¼kðLkkLku MkV¤ fhe.

MkqrhS y{]íkMkhÚke Shk ÃkÄkÞko. ynª fux÷eÞ «rík{kykuLku ytsLkþ÷kfk fhe, ynªÚke íkuykunkUrþÞkhÃkwh økÞk yLku Mkwðýo rsLk{trËhLke MÚkkÃkLkk fhe. ½ýe «ríkckyku{kt MkkiÚke AuÕ÷e «ríkck íku{ýuMkLk¾íkhkLke fhe.

MkqrhSLkk SðLk{kt zøk÷u Lku Ãkøk÷u ¼ð¼eYíkk òuðkíke. ÃkkuíkkLke fkuE ¼q÷ ÚkkÞ íkku íkhík ¾{kðe ÷uíkk.¢kuÄLke Ãk¤ ykðu íÞkhu þktrík Äkhý fhíkk. suðku íku{Lkku Mkþõík Ëun níkku. ykí{k Ãký íkuðku Mkþõík níkku,ðkËþÂõík «[tz níke {wÂõík yLku Ë÷e÷kuLkk íkku íkuyku ¼tzkh níkk. ykÞoMk{ks MÚkkÃkf Mðk{e ËÞkLktË MkkÚkuÃký íku{ýu þk†kÚko fhðkLkwt Lk¬e fÞwO níkwt. Ãký Mðk{e ËÞkLktËLkwt {]íÞwt Úkíkkt þk†kÞo Lk çkLke þõÞku. íkuykuy«ríkçkæÄ rðnkhe níkk. yufe MkkÚku çku [kíkw{koMk fÞktÞ Lk fhíkk, íku{s rðnkh{kt ÃkkuíkkLkk ðkt[Lk-{LkLkMkkÚku rþ»ÞkuLku Ãký ¼ýkðíkk.

ÃkkùkíÞ rðîkLkku Ãkh íku{Lke ysçk AkÃk Ãkze níke. zku.yu. yuV.YzkuÕV nkuLko÷u MkBÃkkrËík fhu÷WÃkkMkf Ëþktøk’Lke «MíkkðLkk{kt MkqrhS {kxu su þçËku ÷ÏÞk Au, yu íku ðkíkLke Ãkqhe «íkerík fhkðu Au. íku{LkeMkkrníÞ Mkuðk Ãký rðþk¤ Au. siLk Mk{ks{kt çknw©wíkíkkLke øktøkk ðnuðzkððkLkwt «Úk{ {kLk íku{Lku s ½xu Au.íku{ýu ík¥ðrLkýoÞ«kMkkË, siLkík¥ðkËþo, y¿kkLkríkr{h¼kMfh, r[fkøkku «&™ku¥kh MkBÞfTíðþÕÞkuîkh, siLk«&™ku¥kh, Lkðík¥ðMktøkún, ykí{rð÷kMk, ykí{çkkðLke siLk{íkð]ûk, [íkwÚko Míkwrík ykrË økúLÚkkuLke h[Lkkfhe Au.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

MkqrhSLkwt MktÃkqýo SðLk ¢kÂLíkfkhe Lku Ä{o-«u{Úke ¼hÃkqh Au. yk Lku yk ÷økLke{kt MkLk¾íkhkLke«ríkck ÃkAe íku{Lke íkrçkÞík ÷Úkze. íku{kt Ãký yuf ð¾ík ÃkkýeLk {¤íkkt AkþÚke [÷kððwt Ãkzâwt. yk fwÃkÚÞÚkÞwt Lku hkuøk ðÄe økÞku.

Mkt. 1953Lkk suX MkwËe ykX{Lke MkktsLkwt íku{Lkwt «rík¢{ý AuÕ÷wt «rík¢{ý çkLÞwt. {Ähkíku òøkúík ÚkEþki[ sE ykðe nkÚk Ãkøk ÄkuE ykMkLk Ãkh çkuMke økÞk. ynoLkT ynoLkT þçË íku{Lkk {w¾{ktÚke Mkhe hÌkk níkk.rþ»Þ Mk{wËkÞ ðøkuhu ykMkÃkkMk ðªx¤kE ðéÞku níkku. Úkkuze ðkhu íkuykuyu fÌkwt, ‘¼kE, yçk n{ [÷íku nit,Mkçkfku ¾{kíku ni.’ yk ÃkAe Úkkuzeðkh ynoLkTLke ÄqLk{kt hÌkkt Lku íku s þçËku çkku÷íkkt MðøkoÄk{ MkªÄkðeøkÞk. MkËTËuð, MkËTøkwÁ Lku MkËTÄ{oLke «\ÃkýkLku SðLk-fíkoÔÞ Mk{sLkkh þkMkLkLkku Mkk[ku rMkíkkhku yá~ÞÚkÞku.

©e rðsÞf{÷MkqheïhS (økwshkíke)©e rðsÞf{÷MkqheïhS (økwshkíke)©e rðsÞf{÷MkqheïhS (økwshkíke)©e rðsÞf{÷MkqheïhS (økwshkíke)©e rðsÞf{÷MkqheïhS (økwshkíke)

Mktðuøke MkkÄwíkkLkk Ãkk÷f ðzkuËhk {wrLkMkt{u÷LkLkk ykã «uhf yLku «{w¾ ©e rðsÞf{÷MkqheïhSsiLk Mk{ks{kt yLkuf heíku rðÏÞkík Au. yu{Lkku þk†kÇÞkMk, MkkÄwyku ÃkhLkku yrîíkeÞ «¼kð yLku þkMkLk-rníkir»kíkk yksu r[htSð Au.

ykðk MkkÄwðÞoLkku sL{{q¤ hkÄLkÃkwhLkk Ãký ð»kkuoÚke Ãkk÷eíkkýk{kt ðMkíkk fkuhzeÞk fwxwtçk{kt ÚkÞkuníkku. íku{Lkk rÃkíkkLkwt Lkk{ ©e Ëu÷[tË Lku{[tË níkwt Lku {kíkkLkwt Lkk{ {u½çkkE níkwt. ykðkt ykçkYËkh,hks{kLÞLku øk¼o©e{tík {kíkkrÃkíkkLku ½uh Mkt. 1913Lkk [iºk MkwË çkes Lku Mkku{ðkhu [kuÚkk Ãkwºk íkhefu fÕÞký[tËLkkusL{ ÚkÞku.

fÕÞký[tËLkku yÇÞkMk ¼kðLkøkh{kt ÚkÞku rð.Mkt. 1927Lkk suX ðË Ãkkt[{Lkk rËðMku rÃkíkkLkku MðøkoðkMkÚkÞku. ÃkkuíkkLkk ¼kELkk «uÞko fÕÞký[tËLkku «u{ Ä{o Ãkh áZ Úkðk ÷køÞku. íkux÷k{kt ÃkkuíkkLkk ¼kE ¼k¼eykuLkkËw:¾Ë MðøkoðkMk ÚkÞku. íkux÷k{kt ÃkkuíkkLkk ¼kE ¼k¼eykuLkk Ëw:¾Ë MðøkoðkMku íku{kt ðÄkhku fÞkuo yLku íku{Lkkuykík{k ðihkøÞ áZ ÚkÞku. yk¾hu y{ËkðkË ÃkkMkuLkk økk{zk{kt rð.Mkt. 1936Lkk ðiþk¾ðË 8Lkk rËðMkuíkuykuyu Ëeûkk økúný fhe. íku{Lkwt Lkk{ f{÷rðsÞS hk¾ðk{kt ykÔÞwt. yLku íkÃkøkåAkrÄÃkrík {q÷[tËS{nkhksLkk rþ»Þ íkhefu ònuh ÚkÞk. ðze Ëeûkk y{ËkðkË{kt Mkt. 1937Lkk fkŠíkf ðËe çkkhMkLkk rËðMkuÚkE.

{wrLkSyu ÃkkuíkkLkk Mk{Úko økwÁðÞo ÃkkMku hne þk†kuLkku yÇÞkMk þY fÞkuo yk ÃkAe íkuykuyu yuf Þkçkeò MkkÄwyku ÃkkMku ÔÞkfhý LÞkÞ, fku»kkrËLkku yÇÞkMk fhðk {ktzâku. MkqºkrMkØktíkLkk òýfkh©eÍðuhMkkøkhS ÃkkMku ykøk{ku Ãký ¼ýe ÷eÄkt rð.Mkt. 1945{kt ©e {q÷[tËS {nkhksLkwt yðMkkLk ÚkíkktMk{wËkÞLke yøkðz Mkk[ððk ÞkuøkkuînLk fhe íkuyku Mkt. 1947Lkk suX MkwÄe íkuhMkLku rËðMku ÃktLÞkMk çkLÞk.Ãký íku{Lke r¢Þkþe÷íkk Lku rðî¥kkÚke siLkMkt½ {wøÄ ÚkÞku níkku. íkuykuLku y{ËkðkË{kt ËMk Úke çkkh nòhLke{kLkð{uËLke ðå[u Mkt. 1973Lkk {nk MkwË AêLku hrððkhLkk hkus yk[kÞo, ÃkËðe ykÃkðk{kt ykðe.

yk ÃkAe Xuh Xuh rðnkh fhíkk íkuyku WÃkËuþ ykÃkðk ÷køÞk. fux÷kf XufkýuÚke fwMkwtÃk Ëqh fhkÔÞku.íkuyku rðãkÔÞkMktøk yLku r¢ÞkLke yr¼Ár[ðk¤k níkk. Mk{ksLke þktrík {kxu íku{Lku Ãkqhe ÷køkýe níke.íkuyku©eyu Ãkkt[ [kíkw{koMk y{ËkðkË{kt, A Ãkk÷eíkkýk{kt, Ãkkt[ Mkwhík{kt, ºký ðzkuËhk{kt, çku Ãkkxý{kt,çku fÃkzðts{kt, íku{s ÄkuhkS, {nuMkkýk, [kýM{k, ŸÍk, ÷e{ze, ðZðkýfuBÃk, ÃkkËhk, {wtçkE, ÃkwLkk,yuð÷k, çkwhkLkÃkwhk, z¼kuE, çkeòÃkwh, ¾uzk ðøkuhu þnuhku{kt yuf yuf [kíkw{koMk fÞwO níkwt. ðzkuËhk{kt¼hkÞu÷ {wrLkMkt{u÷LkLkk «{w¾ÃkËu rçkhkS MkkÄwMk{ksLke yÃkqðoþwrØ s¤ðkÞ íkuðk Xhkðku fÞko níkk.


„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é„�ü ¿¢¢�¢² �¢�¼é

jainuniversity.org

Mkt. 1974Lkk ðiþk¾ MkwË ËMk{Lkk íkuykuyu MðnMíku Mkwhík{kt Ãkt. ykýtËMkkøkhSLku yk[kÞo ÃkË ykÃÞwt.ynªÚke íkuyku©e rðnkh fhíkk çkkhzku÷e ÃkÄkÞko Ãký ykMkku MkwË [kuÚkLkk ELVÕÞwyuLò Lkk{Lkk íkkðu íku{LkkËun Ãkh fçòu s{kÔÞku, yLku ykMkku MkwË ËMk{Lkk hkus «rík¢{ý fhíkkt fkÞkuíMkøko fhíkkt íkuyku MðøkoMkeÄkÔÞk. MkqrhSLku ÃkkuíkkLkk ¼kðeLkku ÏÞk÷ «Úk{Úke s ykðu÷ku nkuðkÚke íkuyku ÃkkuíkkLke LkkutÄÃkkuÚke{kt çkÄeMkq[Lkk fhíkk økÞk níkk yuðk Ëe½oËþeo {nkí{kykuLkkt Lkk{ yksu Ãký Mk{ks{kt yLkuf heíku Í¤n¤e hÌkktAu.

©e{ËT rðsÞf{÷MkqheïhS (Ãktòçke)©e{ËT rðsÞf{÷MkqheïhS (Ãktòçke)©e{ËT rðsÞf{÷MkqheïhS (Ãktòçke)©e{ËT rðsÞf{÷MkqheïhS (Ãktòçke)©e{ËT rðsÞf{÷MkqheïhS (Ãktòçke)

yLkuf {ktMkknkheykuLku rLkhk{e»kknkhe çkLkkðLkkh, «rMkØ íkeÚkkuoLkk WØkhf, íkxMÚkíkkLke {qŠík©e{ËT rðsÞf{÷MkqheïhS {nkhks {n¥kkLkk yÃkqðo yðíkkh níkk.

íkuyku©eLkku sL{ rð.Mkt. 1908{kt ÃktòçkLke ÃkwÛÞ Ähk Ãkh MkhMkk økk{{kt økkizçkúkñý fw÷{kt ÚkÞkuníkku. íku{Lkk rÃkíkkLkwt Lkk{ \Ãk[tË yLku {kíkkLkwt Lkk{ SíkkçkkE níkwt. íkuyku©eLkwt Lkk{ hk{÷k÷ níkwt.

hk{k÷k÷Lku çkk÷ÃkýÚke s ðihkøÞ íkhV ysçk ykf»koý níkwt. íkuðk{kt feþkuh[tË Lkk{Lkk ÞríkLkkMktMkMkøko{kt ykÔÞk Lku íkuyku rð.Mkt.1920{kt Þrík çkLÞk. MkkÄwSðLk íkku MkðoíÞkøk{Þ nkuðwt òuEyu yu¼kðLkk{kt Shk økk{{kt MÚkkLkf{køkeo Mkt«ËkÞLkk MkkÄw ©e rð»ýw[tÿSLkk (suyku MÚkkLkf{køkeo Ëþk{kt Ãký{qŠík Ãkqò{kt ©Økðk¤k níkk) MktMkøko{kt ykÔÞ. Mkt. 1929{kt ÞríkSðLk íkS íkuyku rð»ýw[tÿSLkk rþ»ÞçkLÞk.

©e rð»ýw[tÿSyu Ãkq. ykí{khk{S {nkhksLkk Lkuík]íð Lke[u Mkt. 1932{kt ÃkqßÞ çkwxuhkÞS {nkhks(çkwrØrðsÞS) ÃkkMku Mktðuøke Ëeûkk ÷eÄe, ©e rð»ýw[tÿSLkwt Lkk{ ©e ÷û{erðsÞS hk¾ðk{kt ykÔÞwt.hk{÷k÷ Ãký íku{Lkk rþ»Þ íkhefu Mktðuøke Ëeûkk ÷E ©e f{÷rðsÞS íkhefu yku¤ÏÞk. ©e f{÷rðsÞS{nkhksLke yÃkqðo ÞkuøÞíkkyu yk¾k Mk{ks{kt {kLk ÃkuËk fÞwO. íkuðk{kt ©e{ËT ykí{khk{S {nkhksLkkuMðøkoðkMk ÚkÞku. yk ÃkAe f{÷rðsÞS {nkhksLke ÞkuøÞíkk rLknk¤e Mkt. 1957{kt Ãkkxý {wfk{u íkuyku©eLkuyk[kÞo çkLkkÔÞk. yLku ©e rðsÞf{÷MkqheïhS (Ãktòçke) íkhefu yku¤¾kÞk.

íkuyku©eLkwt þk†eÞ ¿kkLk yÃkqðo níkwt. yæÞkí{Lkk fux÷kf økútÚkku ftXMÚk níkk. Ãktòçk, hksÃkqíkkLkk{khðkz, çktøkk¤, {k¤ðk, økwshkík, fkrXÞkðkz ykrË Wøkú Ëuþku{kt Wøkú rðnkh fhe Ä{o «¼kðLkk fhe,íku{s Ãktòçke nehkMkªøk suðk {nkLkT rþfkheLku Ä{oçkkuÄ Ãk{kzâku. EzhLkk {nkhkò fw{khÃkk¤Lkk Mk{ÞLkkçkkðLk rsLkk÷ÞLkku WØkh fÞkuo. íku{s «k[eLk siLk ÃkwMíkfkuØkh Vtz MkeËkíkk ©kðfkuLkwt MknkÞf Vtz íkÚkkyLkuf {wrÿík økútÚkku {kxu nòhku YrÃkÞk yufXk fhkðhkÔÞk íku{Lkk WÃkËuþLkk «íkkÃku Ëunðý, Ëkðz, W{uxk,{kuøkh ðøkuhuLkk hkòykuyu SðËÞkLkkt Vh{kLk Vu÷kÔÞk. çku çku ðkh ©e ðzkuËhk Lkhuþ ©e{tík {nkhkòMkÞkShkðu íku{Lkku WÃkËuþ Mkkt¼éÞku.

ð]ØkðMÚkkLku ÃknkU[ðk Aíkkt Mð yLku ÃkhLkwt fÕÞký fhðk{kt íku{ýu fËe ÃkkAe ÃkkLke Lk fhe. rð.Mkt.1981{kt Akýe {wfk{u íkuyku©eyu ÃkkuíkkLkk Mkwrþ»Þ ©e ÷ÂçÄrðsÞS {nkhksLku íkÚkk, WÃkk. ©e ðehrðsÞS{nkhksLkk Mkwrþ»Þ ©e ËkLkrðsÞS {nkhksLku ¾qçk Äk{Äq{ Ãkqðof yk[kÞo ÃkËðe ykÃke, yLku ©erðsÞËkLkMkqrh yLku ©e rðsÞ÷ÂçÄMkqrhS íkhefu ònuh fÞko yk «{kýu þkMkLk «¼kðLkkLkkt yLkuf fkÞofhíkk íkuyku©e LkðMkkhe ÃkkMku s÷k÷Ãkkuh økk{u rð.Mkt. 1983Lkk {kn ðË AêLkk hkus MðøkoðkMke ÚkÞk yksuíkuyku©eLkku rðþk¤ Ãkrhðkh íkuyku©eLke y¾tz feŠíkLku Wßs÷ fhe hÌkku Au.

lib 1 7 - jain university · lib topic 1.7# 2 „˜ü¿¿¢¢˜¢²˜˜¢˜¼é jainuniversity.org...

Documents