lesson ebook

1

Contents ÕÈ×ÝÝË 1 .............................................................................................................................................. 2

Style загвартай ажиллах .................................................................................................................... 2

Áариìтаíä тåêñийí áýлýí загвар ¿¿ñгýх ...................................................................................... 2 Áýлýí загвар á¿хий гар÷гийí форìатыг ººр÷лºх ........................................................................ 2 Õýрýглýг÷ийí шиíý загвар ¿¿ñгýх ................................................................................................. 3

Table of Contents - гар÷гийí жагñаалт ¿¿ñгýх ................................................................................... 4

Ãар÷гийí жагñаалтыг ¿¿ñгýх .......................................................................................................... 4 Table of Figures - оáüåêтийí гар÷гийí жагñаалт ¿¿ñгýх ................................................................... 5

Îáüåêтóóäыг гар÷иглаí äóгаарлах................................................................................................ 5 Îáüåêтóóäыí гар÷гийí жагñаалт ¿¿ñгýх ....................................................................................... 6 Õарилöах öоíхíы жагñаалт ........................................................................................................... 6

Õи÷ýýл 2 ................................................................................................................................................. 6

Hyperlink – холáооñ хийх ................................................................................................................... 6

Õо¸р файлыí хоороíä хóлгаíа ашиглаí гиïåрхолáооñ хийх .................................................... 7 Çавñрыí ñаíах ойг ашиглаí гиïåрхолáооñ хийх ......................................................................... 7 Ôайл áолоí вýá хóóäñóóäыí хоороíä гиïåрхолáолт ¿¿ñгýх ....................................................... 7 Áариìтыí ýлåìåíт¿¿äýýр гиïåрхолáолт ¿¿ñгýх .......................................................................... 8 Øиíý áариìттай гиïåрхолáолт ¿¿ñгýх ......................................................................................... 9 Ìýйл хаÿгтай гиïåрхолáолт ¿¿ñгýх ............................................................................................... 9

Áариìтыг äýлгýöýíä хÿлáар харах .................................................................................................. 9

Outline á¿тöийí гориìä тåêñттýй ажиллах ....................................................................................... 9

Áариìтаа á¿тöийí гориìä орóóлах ............................................................................................ 10 Õи÷ýýл 3 ............................................................................................................................................... 11

Àвтотåêñт ашиглах ........................................................................................................................... 11

Àвтотåêñтийí ñаíä тåêñт íýìýх ................................................................................................... 11 Àвтотåêñтийí ñаíгааñ тåêñт óñтгах ............................................................................................. 12

Àutocorrect ашиглах ......................................................................................................................... 13

Àíгли тåêñтийí ¿г ¿ñгийí алäаа шалгах......................................................................................... 14

Õи÷ýýл 4 ............................................................................................................................................... 16

Action button-¿йлäýл г¿йöýтгýх тов÷ ашиглах ................................................................................ 16

Pointer Options – ñлайäаä зааг÷ хýрýглýх ...................................................................................... 18

Õи÷ýýл 5 ............................................................................................................................................... 19

ªгºгäлийí ñаíтай ажиллах ............................................................................................................. 19

Form – той ажиллах ..................................................................................................................... 20 Õ¿ñíýãòèéí áè÷ëýã¿¿äèéã ýðýìáýëýõ ........................................................................................ 21 Õ¿ñíýãòèéí ìýäýýëëèéã ø¿¿õ .................................................................................................... 22

Ä¿íгийí х¿ñíýгт хийх ¿йлäлийí äараалал ........................................................................................ 26

Õи÷ýýл 6 ............................................................................................................................................... 28

Adobe Acrobat 9.0 р¿¿ хºрв¿¿лýх .................................................................................................... 28

2

ÕÈ×ÝÝË 1

Style загвартай ажиллах

Word ïрограìä ºìíº ¿¿ñгýí хаäгалñаí форìатóóä áóþó Style ашиглаí тåêñтийг хýвж¿¿лж

áолäог. ¯¿ñгýñýí Style áóþó хýв ìаÿгийг Word ïрограìä Normal.dot гýñýí template файлä

хаäгалäаг. Õýв ìаÿгийг äараах 2 тºрºлä хóвааäаг.

Òýìäýгтийí хýв ìаÿг

Ïараграфыí хýв ìаÿг

Òýìäýгтийí хýв ìаÿгт ¿ñгийí шрифт, хýìжýý, áóñаä åффåêт¿¿ä, áайрлал, тýìäýгт

хоороíäыí зай орíо. Õариí ïараграфыí хýв ìаÿгт ïараграф хоороíäыí зай, äóгаарлалт, х¿рýý,

äогол, ïараграфыг хýрхýí хóóäаñ äаìíóóлах áайрлóóлах гýх ìýт форìатóóä орíо.

Áàðèìòàíä òåêñèéí áýëýí çàãâàð ¿¿ñãýõ 1. Áариìтыí ýхýíä êóрñорыí áайрлалааñ =rand() тåêñтийг áи÷ýýä Enter тов÷ äарíа.

Èíгýхýä гóрваí з¿йл á¿хий аíгли тåêñт гар÷ ирíý. “ON”, “You”, ”To” ¿г á¿рийí арä

Enter тов÷ äараí ýäгýýр ¿г¿¿äийг гар÷гийí тåêñт áолгоíо.

2. “ON” ¿гийг ñоíгооä Home áагöыí Styles á¿лгýýñHeading 1, “You” ¿гийг ñоíгооä

Heading2, ”To” ¿гийг ñоíгооä Styles á¿лгийí загварыí хýрýгл¿¿р¿¿äийí áарóóí

талыí äоошоо ÷иглýлийí ñóìыг äарж Heading3 загварыг ñоíгоíо. Ãýх ìýт÷илýí

áариìтыí ººр ººр ¿г¿¿äийг Enter тов÷ äараí ìºр шилж¿¿лýí гар÷иг ¿¿ñгýíý.

Ãар÷гóóäаä áýлýí загварóóäааñ тохирóóлаí хýрýглýíý.

Áýëýí çàãâàð á¿õèé ãàð÷ãèéí фоðìàòыã ººð÷ëºõ 1. Ôорìатыг ººр÷лºх гар÷иг á¿хий тåêñтийг ñоíгоíо.

2. Home áагöыí Styles á¿лгýýñ ñтилийí íýрийг ñоíгоíо.

3. Õóлгаíыí áарóóí тов÷ äараí íýýгäýх öýñíýýñ Modify... êоìаíä ñоíгоíо.

çóðàã 1

4. Íýýгäýх харилöах öоíхоíä форìатыí ººр÷лºлтийг тохирóóлíа.

5. Ok êоìаíäыí тов÷ äарíа.

3

Хýðýãëýã÷èéí шèíý çàãâàð ¿¿ñãýõ 1. Øиíýýр загвар орóóлах тåêñтýý ñоíгоíо.

2. Home áагöыí Styles á¿лгийí íýрíий áарóóí талыí ñóìыг ñоíгоíо..

çóðàã 2

3. Íýýгäýх талáарааñ New Style хýрýгл¿¿рийг ñоíгоíо.

4. Èíгýхýä íýýгäýх харилöах öоíхíы Name талáарт шиíý загварыí íýрийг орóóлааä

тåêñтийí шрифт, хýìжýý, ºíгº зýргийг тохирóóлíа.

çóðàã 3

5. Ok êоìаíäыí тов÷ äарíа. Èíгýхýä хýрýглýг÷ийí ¿¿ñгýñýí загварыí íýр Home áагöыí

Styles á¿лгийí загварыí жагñаалтаíä íýìýгäýí орíо.

4

Table of Contents - гар÷гийí жагñаалт ¿¿ñгэх

Word ïрограì íü ¿¿ñгýñýí гар÷гийí жагñаалтаä áайрлах гар÷гóóäыí íýрýíä автоìатаар

гиïåрхолáолт ¿¿ñгýäýг. Õýрвýý áариìтыí гар÷гийí жагñаалтыí íýрñ¿¿ä Print Layout гориìä

áайвал хóóäаñíы äóгаартай, хариí Web Layout гориìä áайвал гиïåрхолáооñ áайäлаар

харагäаíа.

Ãàð÷ãèéí æàãñààëòыã ¿¿ñãýõ 1. Áариìтыí ýхíий хóóäñаíä êóрñороо áайрлóóлíа.

2. Insert áагöыí Pages á¿лгийí Blank Page хýрýгл¿¿рийг ñоíгоíо.

3. References áàãöûí Table of Content хýрýгл¿¿рийí íýрíий áарóóí талыí äоошоо

÷иглýлийí ñóìыг ñоíгож íýýгäýх талáарааñ гар÷гийí жагñаалтыí тохирóóлñаí

хýлáýр¿¿äýýñ ñоíгоíо.

4. Õýрвýý гар÷гийí жагñаалтыí тохиргоог ººр÷лºх áол Table of Content хýрýгл¿¿рийí

íýрíий áарóóí талыí äоошоо ÷иглýлийí ñóìыг ñоíгож íýýгäýх талáарааñ Insert Table of Content… êоìаíä ñоíгоíо.

5. Èíгýхýä Table of Content харилöах öоíх íýýгäýíý.

çóðàã 4

6. Ãар÷гийí жагñаалт ¿¿ñгýх форìатаа äараах áайäлаар ñоíгоíо.

Show page numbers хÿíалтыí тов÷ íü Print Layout гориìä áайх ¿åä хóóäаñíы

äóгаарыг гаргах ýñýхийг тохирóóлíа.

Right align page numbers хÿíалтыí тов÷ íü хóóäаñíы äóгаарыг áарóóí талä íü

гаргах ýñýхийг тохирóóлíа.

Tab leader талáарт гар÷иг áолоí хóóäаñíы äóгаарыí хоороíä ÿìар тýìäýгт

гаргахыг тохирóóлíа.

General á¿лгийí format жагñаалтыí талáарт гар÷гийí форìатыí ñоíголтóóä

áайíа. Õýрýв жагñаалтааñ template-ийг ñоíгоñоí áол Modify тов÷ийг ñоíгож

гар÷гийí форìатыг ººр÷илж áолíо.

Show levels талáарт гар÷гийí жагñаалт ¿¿ñгýх äýä гар÷гóóäыí т¿вшиíг тогтооíо.

7. ÎÊ êоìаíäыí тов÷ийг äарíа.

5

Table of Figures - îáüåêтийí гар÷гийí жагñаалт ¿¿ñгэх

Îáüåêòóóäыã ãàð÷èãëàí äóãààðëàõ 1. Ãар÷иглаí äóгаарлах оáüåêтыí /х¿ñíýгт, зóраг, тоñú¸о гýх ìýт/äоор тýìäýгтийí êóрñор

áайрлóóлíа.

2. References áагöыí Insert Caption хýрýгл¿¿рийг ñоíгоíо.

3. Íýýгäýх харилöах öоíхоíä зохих тохирóóлга хийíý. ¯¿íä:

çóðàã 5

- Caption оáüåêтийí íýр áайрлаíа.

- Label оáüåêтóóäыí íýрийí жагñаалт

- Position оáüåêтийí гар÷гийг áайрлóóлах ñоíголтыí жагñаалт

- Exclude label from caption гар÷гийí íýрг¿йгýýр äóгаарыг харóóлах ýñýх

- New Label жагñаалтаíä áайхг¿й оáüåêтийí íýрийг шиíýýр орóóлах

- Delete Label ñоíгоñоí оáüåêтийí íýрийг óñтгах

- Numbering оáüåêтийí äóгаарлалтыí форìатыг ººр÷лºх

4. Æишýý íü ýíý хи÷ýýлä хýрýглýгäñýí харилöах öоíхíóóäыг äóгаарлаÿ. ¯¿íий тóлä

äóгаарлах оáüåêтийí íýрийг шиíýýр ¿¿ñгýíý. ªºрººр хýлáýл Caption харилöах öоíхíы

New Label... êоìаíäыí тов÷ äарíа.

çóðàã 6

5. Èíгýхýä гýр÷ ирýх харилöах öоíхоíä оáüåêтийí íýрýý орóóлааä Ok êоìаíäыí тов÷

äарíа.

6. Èíгýхýä Caption харилöах öоíхíы Label талáарт оáüåêтийí íýр тоäорхойлогäñоí

áайíа.

6

çóðàã 7

7. Ok êоìаíäыí тов÷ äарíа. Äýýрх алхаìыг 1-7 х¿ртýл äавтаí хийж áариìтаí äахü

оáüåêт¿¿äийг äýñ äараалаí äóгаарлах áолíо.

Îáüåêòóóäыí ãàð÷ãèéí æàãñààëò ¿¿ñãýõ 1. Îáüåêтóóäыí гар÷гийí жагñаалт гаргах хýñýгт êóрñороо áайрлóóлíа.

2. References áагöыí Insert Table of Figures хýрýгл¿¿рийг ñоíгоíо.

3. Íýýгäýх харилöах öоíхоíä зохих тохирóóлга хийíý. ¯¿íä:

çóðàã 8

- Show page numbers оáüåêтийí гар÷гийí íýрийг хóóäаñíы äóгаартай харóóлах ýñýх

- Right align page numbers оáüåêтийí гар÷гийí íýрíий хóóäаñíы äóгаарыг áарóóí

талä гаргах ýñýх

- Formats гар÷гийí íýрíий жагñаалтийí загварóóäааñ ñоíгох

- Caption Label оáüåêтийí гар÷гийí íýрийг жагñаалтааñ ñоíгох

- Use hyperlinks instead of page numbers оáüåêтийí áайрлаж áóй хóóäаñ рóó

лиíêýýр шилжих

- Include label and number гар÷гийí íýрíий жагñаалтыг оáüåêтийí íýрг¿йгýýр

харóóлах

Хàðèëöàõ öоíõíы æàãñààëò

Õè÷ýýë 2

Hyperlink – хîлáîîñ хийх Ãиïåрхолáолт íü хо¸р ººр áариìт, ýñвýл áариìтыí хо¸р ººр хýñýгт холáолт хийäýг. Ýíý

íü ихýв÷лýí иíтåрíåт ñайтаä хýрýглýгääýг. Ìºí áóñаä áариìтаíä ашиглаñаí ¿åä оíлайí

áариìт шиг харагäóóлäаг. Ãиïåрхолáооñ äýýр хóлгаíы зааг÷ийг áайрлóóлаí íýг äарахаä íýг

áариìтаíä áайгаа ººр ººр хýñг¿¿äýä, ÿлгаатай файлóóäаä, вýá хóóäаñíы хаÿгóóäаä ÷ шилжилт

хийäýг.

7

Ãиïåрхолáооñ íü ¿ñгийí фоíäооñ ººр ºíгººр äоогóóраа зóрааñтай харагääаг.

Ãиïåрхолáооñ íü ñтаíäарт ¿åäýý äýлгýöýíä öýíхýр ºíгººр харагääаг áºгººä ¿¿í äýýр íýг

äарахаä ÿгааí ºíгºтýй áолíо.

Çºâëºìæ: Áариìтаíä ìýйл áолоí вýá хóóäаñíы хаÿгийг шивýхýä Word автоìатаар

гиïåрхолáооñ ¿¿ñгýäýг. Õýрвýý ýäгýýр хаÿгóóä íü гиïåрхолáооñ ìýт харагäахг¿й áайвал:

1. Office button-¿íäñýí öýñийг íýýí áарóóí äооä áóлаíä áайрлах Word Option

êоìаíä ñоíгоíо.

2. Íýýгäýх харилöах öоíхíы Proofing êоìаíä ñоíгоíо.

3. Autocorrect Options á¿лгийí Autocorrect Options… êоìаíäыí тов÷ äарíа.

4. Èíгýхýä íýýгäýх Autocorrect харилöах öоíхíы Autoformat As You Type хóóäаñíы

Replace as you type á¿лгийí Internet and network paths with hyperlink хÿíалтыí

тов÷ийг иäýвхж¿¿лíý.

Хо¸ð фàéëыí õооðоíä õóëãàíà àшèãëàí ãèïåðõоëáооñ õèéõ 1. Teêñт, оáúåêт агóóлñаí áолоí холáолт хийх файлóóäаа íýýíý.

2. Íýýлттýй файлóóä íü 2-óóл äýлгýöýíä харагäаж áайх ¸ñтой.

3. Ãиïåрхолáолт хийх тåêñт, ýñвýл оáúåêтоо иäýвхж¿¿лíý.

4. Èäýвхж¿¿¿лñýí тåêñт, ýñвýл оáúåêтоí äýýрýý хóлгаíы заагóóрыг áайрлóóлаí áарóóí

тов÷ийг äарж ÷ирñýýр íºгºº áариìтыí холáолт хийх áайрлалä ирýýä хóлгаíы áарóóí

тов÷ооñ гараа ÷ºлººлíº.

5. Èíгýхýä íýýгäýх хóрааíгóй öýñýýñ Create Hyperlink Here êоìаíäыг ñоíгоíо.

Õýрвýý холáолт хийх хо¸р файл íü хо¸óл Word файл áол View áагöыí Window á¿лгийí

Arrange All êоìаíäыг ñоíгоí файлóóäыг хýвтýý тýíхлýгийí хóвüä жагñааí áайрлóóлíа. Õýрвýý

ººр ïрограìыí файлóóä áол ïрограìóóäыí öоíхыг жижигр¿¿лýí хо¸р файлыг хо¸óлаíг íü

äýлгýöýíä харóóлж хоороíä íü хóлгаíы зааг÷ийг ÷ºлººтýй г¿йлгýх áолоìжийг олгоíо.

Çàâñðыí ñàíàõ оéã àшèãëàí ãèïåðõоëáооñ õèéõ 1. Ãиïåрхолáолт хийх тåêñт, ýñвýл оáúåêтоо иäýвхж¿¿лíý.

2. Çавñрыí ñаíах ойä хóóлах êоìаíä ºгíº.

3. Íºгºº áариìтыí гиïåрхолáолт хийх хýñýгт êóрñороо áайрлóóлíа.

4. Home áагöйí Clipboard á¿лгийí Paste хýрýгл¿¿рийí äоошоо ÷иглýñýí ñóìтай тов÷ийг

ñоíгож íýýгäýх талáарааñ Paste Hyperlink êоìаíäыг ñоíгоíо.

Íýгýíт хийñýí гиïåрхолáолт äýýр хóлгаíы зааг÷ийг áайрлóóлахаä äýлгýöýí äýýр файлыí

холáолтыí заìыí талаарх ìýäýýлýл гар÷ ирíý. Ìºí хóлгаíы зааг÷ийг áайрлóóлаí гиïåрхолáолт

хийñýí тåêñтýý заñварлаж áолíо.

Ôàéë áоëоí âýá õóóäñóóäыí õооðоíä ãèïåðõоëáоëò ¿¿ñãýõ Õýрвýý Office2007 ïрограìыí áагöыí хýрýгл¿¿рийí ìºрºíä áайхг¿й áайгаа êоìаíäыг íýìж

орóóлах áол äараах алхаìыг г¿йöýтгýíý. ¯¿íä:



8

2. Íýýгäýх харилöах öоíхíы Customize êоìаíä ñоíгоíо.

3. Èíгýхýä íýýгäýх талáарыí Choose commands from жагñаалтыí хýñгýýñ íýìж орóóлах

êоìаíäыí хýрýгл¿¿рийí íýрийг ñоíгооä Add êоìаíäыí тов÷ äарíа.

4. Èíгýхýä Custimaze Quick Access Toolbar õýñýãò íýìýãäýæ оðíо. Æèшýý íü: Insert Hyperlink êоìàíäыí õýðýãë¿¿ðèéã íýìæ оðóóëíà.

5. Ãиïåрхолáолт хийх газраа êóрñороо áайрлóóлааä ïрограìыí öоíхíы Quick Access

Toolbar- Øóóä õàíäàõ êоìàíäыí õýðýãë¿¿ðèéí ìºðºí äýõ хýрýгл¿¿рийг, ýñвýл

гарааñ Ctrl+K тов÷íы хоñлолыг äарíа.

çóðàã 9

6. Íýýгäýх харилöах öоíхíы Link to талáарааñ Existing File or Web Page-ийг ñоíгоíо.

7. Ãиïåрхолáолт хийх файл áолоí вýá хóóäаñíы áайрлах заìыг тоäорхойлíо. Æагñаалтыí

талáарааñ Current Folder ñоíголтыг хийхýä Look in талáар íýìýгäýх áºгººä ýíä

холáолт хийх файлыí заìыг тоäорхойлíо. Íýýгäýх жагñаалтааñ холáолт хийх файлыí

íýрийг ñоíгоíо. Address талáарт вýá хóóäаñíы хаÿг, ýñвýл файлыí заì áа íýр гар÷

ирíý.

8. Address жагñаалтыí талáарт áайгаа ìýäýýлýл íü Text To Display талáарт гар÷ ирíý.

Ýíý талáарт áайгаа ìýäýýлýл íü óг áариìтаíä гиïåрхолáолт хийñýí тåêñтийí тайлáар

áºгººä ýíý íü äýлгýöийí ìýäýýлýл /Screen Tip/ áолäог.

9. Õýрвýý äýлгýöийí ìýäýýллийг ººр÷лºх áол Screen Tip êоìаíäыí тов÷ийг ñоíгоí íýýгäýх

öоíхíы тåêñт талáарт äýлгýöýíä гаргах ìýäýýллýý орóóлíа.

10. ÎÊ êоìаíäыí тов÷ийг äарахаä áариìтаíä гиïåрхолáооñ ¿¿ññýí áайíа.

Áàðèìòыí ýëåìåíò¿¿äýýð ãèïåðõоëáоëò ¿¿ñãýõ 1. Place in This Document: Íýýгäýх Select place in this document жагñаалтыí талáарт гарах

жагñаалтааñ гиïåрхолáолт ¿¿ñгýхийг х¿ññýí з¿йлýý ñоíгоíо.

Top of document – Áариìтыí ýхýíä шилжих гиïåрхолáолт хийíý.

Heading – Ñтилü загвар орóóлñаí тåêñт¿¿äýä гиïåрхолáолт хийíý.

Bookmarks – Áариìтаíä орóóлñаí хав÷óóргаä гиïåрхолáолт хийíý.

9

Øèíý áàðèìòòàé ãèïåðõоëáоëò ¿¿ñãýõ 1. Link in талáарааñ Create New Document-ийг ñоíгоíо.

2. Íýýгäýх харилöах öоíхíы Name of new document тåêñт талáарт шиíýýр ¿¿ñгýх

áариìтыí íýрийг орóóлíа.

3. Change êоìаíäаар íýýгäýх харилöах öоíхоíä шиíýýр ¿¿ñгýх áариìтыí áайрлах заìыг

тоäорхойлíо.

4. When to edit á¿лýгт шиíýýр гиïåрхолáолт хийí ¿¿¿ñгýж áайгаа áариìтаíä шóóä шилжих

áол Edit the new document now ñоíголтыг, äараа шилжих áол Edit the new document

later ñоíголтыг хийíý.

Ìýéë õàÿãòàé ãèïåðõоëáоëò ¿¿ñãýõ 1. Link in талáарааñ E-mail address-ийг ñоíгоíо.

2. E-mail address тåêñт талáарт гиïåрхолáолт хийх ìýйл хаÿгийí íýрийг орóóлíа.

3. Subject талáарт тов÷ агóóлгыг áи÷íý.

4. Recently used e-mail addresses жагñаалтыí талáарт хаíäñаí ìýйл хаÿгийí

жагñаалтóóä гарах áºгººä ýíäýýñ ñоíголт хийж áолíо.

5. ÎÊ êоìаíäыí тов÷ийг äарíа.

Áариìтûг äэлгэöэíä хÿлáар харах

E book хýлáýрýýр áýлтгýñýí áариìтыг á¿тöийí жагñаалттай íü гаргаí хÿлáар шилжих,

заñварлах áолоìжтой. ¯¿íий тóлä:

1. View áагöыí Document Map хýрýгл¿¿рийг ñоíгож иäýвхж¿¿лíý

2. Èíгýхýä ажлыí талáарыí з¿¿í талä áариìтыí á¿тöийí жагñаалт ìоä хýлáýрýýр гарж

ирíý. ªìíºº íýìýх тýìäýгтýй íü äотроо äýä á¿тöийг агóóлж áайгааг илтгýíý.

Ìºí холáооñ хийгäñýí оáüåêт á¿р äýýр хóлгаíыí зааг÷ийг áайрлóóлахаä холáооñ хийх

ìýäýýлýл гарж ирäýг áа холáооñ á¿хий оáüåêтоä хóлгаíыí зааг÷ийг áайрлóóлахаä Online гориì

шиг хóлгаíыí зааг÷ гарыí тýìäýгтýýр ººр÷лºгäºí шóóä шилжäýг áайхаар тохирóóлах

áолоìжтой. ¯¿íий тóлä:



4. Íýýгäýх харилöах öоíхíы Advanced êоìаíä ñоíгоíо.

5. Èíгýхýä íýýгäýх талáарыí Editing options á¿лгийí -

хÿíалтийí тов÷ийг иäýвхг¿й áолгоíо.


Outline á¿тöийí гîриìä тåêñттэй ажиллах

Èх хýìжýýíий áариìттай ажиллах ¿åä гар÷гóóäыг хóóäаñ хóóäñаар г¿йлгýí харах íü ихýýхýí

тºвºгтýй áайäаг áилýý. Èйìä ñтилü орóóлñаí áариìтыг Outline гориìä ìоä á¿тöýýр харах íü

ил¿¿ тохироìжтой áайäаг. Ýíý гориìä гар÷гóóäыг хóраах áолоí äýлгýр¿¿лýх заìаар

шаарäлагатай ìýäýýлýлä хóрäаí х¿рýх, хýвлýх áолоìжтой.

10

Áàðèìòàà á¿òöèéí ãоðèìä оðóóëàõ 1. Áариìтаа á¿тöийí гориìä шилж¿¿лíý. ¯¿íä:

a. Status bar – áайäлыí ìºрíий áарóóí талä áайрлах ä¿рñийг ñоíгоíо. Õýрвýý

áариìтыг äýлгýöýíä харóóлах гориìыí тов÷íóóä áайäлыí ìºрºíä харагäахг¿й áайвал

áайäлыí ìºрºí äýýр хóлгаíыí зааг÷ áайрлóóлаí áарыíí тов÷ äараí íýýгäýх талáарааñ

êоìаíäыг иäýхж¿¿лíý.

b. View áагöыí Outline хýрýгл¿¿рийг ñоíгоíо. Èíгýхýä Outlining áагöыí êоìаíäыí

хýрýгл¿¿рийí ìºр гар÷ ирíý. ¯¿íä:

Tools хýрýгñл¿¿ä á¿лгийí

- Promote гар÷гийí т¿вшиíг äýýшл¿¿лíý.

- Demote гар÷гийí т¿вшиíг áóóрóóлíа.

- Demote to Body text гар÷гийг ¿íäñýí тåêñт хýлáýрт шилж¿¿лíý.

- Promote to Heading 1 ¿íäñýí тåêñтийг гар÷иг áолгоíо.

- Expand áариìтыí á¿х тåêñтийг харíа

- Collapse áариìтыí тåêñт áолоí äýä гар÷гóóäаа хóрааíгóйлж харíа.

- Move Up, Move Down Á¿тýöлýгäñýí áариìтыí гар÷гийí äарааллыг ººр÷лºíº.

- Show Level á¿тöийí гориìä харах т¿вшиíг тоäорхойлох

- Show text Formatting áариìтыí тåêñтийг форìаттай, ýñвýл форìатг¿йгýýр äýлгýöýíä

харóóлах ýñýхийг тоäорхойлíо.

- Show First Line Only ïараграфóóäыí зºвхºí ýхíий ìºр äýлгýöýíä харагäах áºгººä

ìºрийí тºгñгºлä 3 öýг ä¿рñлýгäñýí áайäаг.

Master document áариìтыг ìаñтåр áайäлаар харах á¿лгийí

- Show documents äýä áариìттай ажиллах хýрýгл¿¿р¿¿äийг гаргах ýñýх

Create Subdocuments äýä áариìт ¿¿ñгýх

Insert Subdocuments äýä áариìт орóóлж ирýх

Unlink äýä áариìтыг óñтгах

Merge äýä áариìтóóäыг íýгтгýх

Split äýä áариìтыг хóваах

Lock Document äýä áариìтóóä íýýлттýй ¿åä öоожтой харагäаíа.

- Collapse Subdocuments äýä áариìтóóäыг хóрааíгóйлж заìтай íü харíа.

Close хаах á¿лгийí

11

- Close Outline View á¿тöийí гориìооñ гарж ºìíºх гориì рóó шилжих

2. Áариìтыí гар÷гóóäыí íýрийг ñоíгоí иäýвхж¿¿лж Collapse êоìаíäыí хýрýгñлийí

тов÷оор тåêñтийг хóрааíгóй хýлáýрт орóóлíа.

3. Ãар÷гийí ºìíº áайрлах á¿тöийí тýìäýг íü íýìýх тýìäýг áайвал óг гар÷иг äор хаÿж íýг

äýä гар÷игтай гýñýí ¿г þì. Õариí хаñах тýìäýг íü äýä гар÷игг¿й áолохыг илтгýíý.

Õè÷ýýë 3

Àвтîтåêñт аøиглах

Áайíга äавтагääаг, áóрóó áи÷игääýг áолоí тов÷илñоí ¿гийг автоìат тåêñтийí ñаíä орóóлж

áариìтаíä äóóäаí орóóлж áолäог. Àвтотåêñтийí тåêñт íü хÿзгаарг¿й тýìäýгтýýñ á¿тäýг. ¯¿íä

äóрыí тýìäýгт, гарыí ¿ñýг, зóраг, лого, х¿ñíýгтийí форìат, тоìú¸о зýргийг орóóлж áолíо. ¯¿íий

тóлä Quick Access Toolbar – шóóä хаíäах хýрýгл¿¿рийí ìºрºíä AutoText êоìаíäыí

хýрýгл¿¿рийг íýìж орóóлах шаарäлагатай. ¯¿íий тóлä:

1. Microsoft Office Button ¿íäñýí тов÷ийг íýýí Word Options êоìаíä ñоíгоíо.

2. Íýýгäýх харилöах öоíхíооñ Customize êоìаíä ñоíгоíо.

3. Choose commands from - êоìаíäыí тºрлийí жагñаалтааñ All Commands íýрийг

ñоíгоíо.

4. Èíгýхýä á¿х êоìаíäóóäыí хýрýгл¿¿рийí жагñаалт гар÷ ирýх ýíäýýñ AutoText

хýрýгл¿¿рийí íýрийг ñоíгооä Add êоìаíäыí тов÷ äарíа. ¯¿íий äараа AutoText êоìаíäыí хýрýгл¿¿р Quick Access Toolbar-шóóä хаíäах хýрýгл¿¿рийí ìºрºíä

íýìýгäýж орñоí áайíа.

Àâòоòåêñòèéí ñàíä òåêñò íýìýõ 1. Àвтотåêñтийí ñаíä орóóлах тåêñтýý иäýвхж¿¿лíý.

12

2. Quick Access Toolbar-шóóä хаíäах хýрýгл¿¿рийí ìºрíººñ Autotext хýрýгл¿¿рийг

ñоíгоíо.

3. Íýýгäýх талáарааñ Save Selection to AutoText Gallery êоìаíä ñоíгоíо.

4. Èíгýхýä Create New Building Block харилöах öоíх íýýгäýíý: ¯¿íä:

Name – автотåêñтийí ñаíä орóóлах ¿г тоäорхойлогäñоí áайíа.

Gallery – иäýвхж¿¿лñýí з¿йлийí тºрлийí íýрийг ñоíгоíо.

Category - иäýвхж¿¿лñýí з¿йл автотåêñтийí ñаíгийí åрºíхий хавтаñä

хаäгалагäах áа шаарäлагатай áол ýíý талáарыí жагñаалтааñ create a new

category êоìаíäаар шиíýýр хавтаñ ¿¿ñгýх хаäгалах áолоìжтой

Description - автотåêñтийí ñаíä орóóлах з¿йлä тайлáар орóóлíа.

Save in – иäýвхж¿¿лñýí з¿йлийг автотåêñтийí ñаíä хаäгалíа.


Àâòоòåêñòèéí ñàíãààñ òåêñò óñòãàõ 1. Quick Access Toolbar-шóóä хаíäах хýрýгл¿¿рийí ìºрíººñ Autotext хýрýгл¿¿рийг

ñоíгоíо.

2. Íýýгäýх талáарааñ óñтгах тåêñтийí íýрýí äýýр хóлгаíыí зааг÷ áайрлóóлаí áарóóí

тов÷ийг äарíа. Èíгýхýä гар÷ ирýх хóрааíгóй öýñíýýñ Organize and Delete… êоìаíä

ñоíгоíо.

3. Èíгýхýä íýýгäýх Building Blocks Organizer харилöах öоíхíооñ óñтгах ¿гийг ñоíгоíо.

13

4. Close êоìаíäыí тов÷ äарíа.

Àutocorrect аøиглах

Àutocorrect-ийí ¿íäñýí ¿¿рýг íü алäааг заñварлах ÿвäал þì. Æишýý íü: Õýрвýý аíгли тåêñт

áи÷их ÿвöäаа “teh” гýж áи÷ñýí áол “the” гýж заñах áºгººä ººр áолоìжит хóвилáарóóäыг

жагñаалтаар ¿з¿¿лíý. Ýíý íü алäаа заñахааñ гаäíа áайíга алäаатай áи÷äýг ¿гí¿¿äийг

автозаñаг÷иä íýìж орóóлж áолäог. Æишýý íü: AutoCorrect-ийí жагñаалтаä “ÓÁ”-г “Óлааíáаатар”

áолгоí заñварлахаар íýìж áолíо. Ìºí автозаñаг÷ааñ шаарäлагг¿й гýж ¿звýл óñтгаж áолíо.


2. Íýýгäýх харилöах öоíхíооñ Proofing êоìаíä ñоíгоíо.

3. Èíгýхýä íýýгäýх талáарыí áарóóí талыí AutoCorrect Options á¿лгийí AutoCorrect

Options... êоìаíäыí тов÷ äарíа.

4. Íýýгäýх харилöах öоíхíооñ шаарäлагтай ñоíголтыг хийíý. ¯¿íä:

14

Correct Two Initial Capitals - ¯гийí ýхíий хо¸р ¿ñгийг тоìоор áи÷ñýí áол хо¸р äахü

¿ñгийг жижиг áолгоíо.

Capitalize first letter of sentences - ªг¿¿лáýр á¿рийí ýхíий ¿ñгийг тоìоор áи÷íý.

Capitalize names of days - Ãаригийí íýрийг тоìоор ýхлýí áи÷íý.

Correct accidental usage of CAPSLOCK KEY - Caps Lock тов÷лóóр иäýвхтýй áайгааг

ìýäýýг¿йí óлìааñ гарñаí алäааг заñíа.

Replace text as you type – Ò¿гýýìýл хýрýглýгääýг ¿гí¿¿ä, тýäгýýрийг áи÷ихýä гарäаг

т¿гýýìýл алäааíóóä áолоí тов÷илñоí ¿гí¿¿ä, тýäгýýрийí äýлгýрýíг¿й íýр жагñаалтаä

орóóлж áолäог áºгººä тóхайí ¿гí¿¿äийг áóрóó áи÷вýл зºв áолгох, тов÷илñоí íýрийг

орóóлахаä äýлгýрýíг¿й íýрийг автоìатаар ñолüж гаргаíа. Æагñаалтаä шиíýýр ¿г

íýìýх áол Replace талáарт тов÷ ¿г áóþó алäаатай áи÷иж áолзошг¿й ¿гийг, With

талáарт ñолих ¿гýý áи÷íý. Add êоìаíäыг ñоíгоíо. Õариí жагñаалтааñ óñтгах áол ¿гýý

ñоíгооä Delete êоìаíäыг ñоíгоíо.

5. Automatically use suggestions from the spelling checker хÿíалтыí тов÷ иäýвхтýй áайвал

аíгли тåêñтийí ¿г ¿ñгийí алäааг автоìатаар заñíа.

6. OK êоìаíäыí тов÷ äарíа.

Àíгли тåêñтийí ¿г ¿ñгийí алäаа øалгах

Word ïрограìì íü хýä хýäýí аргаар тåêñтийí ¿ñ ¿ñгийí алäааг шалгаäаг áа автоìатаар

заñах áолоìжтой. Ãýхäýý ìоíгол тåêñттýй ажиллах ÿвöаä аíгли тåêñтийí алäааг заñварлах

гориìыí äоогóóраа óлааí äолгиоíтой зóрааñыг гаргахг¿й áайх тохиргоо хийхийг х¿ñвýл äараах

алхаìыг г¿йöýтгýíý.


2. Íýýгäýх харилöах öоíхíооñ Proofing êоìаíä ñоíгоíо.

3. Èíгýхýä íýýгäýх талáарыí When correcting spelling and grammer in Word á¿лгийí

хÿíалтыí тов÷ á¿хий ñоíголтóóäыг иäýвхг¿й áолгоíо.

15


Äоогóóраа óлааí äолгиоíтой зóрааñтай ¿гñ íü аíгли тåêñтийí ä¿рìийí алäаатайг

тоäорхойлäог áºгººä алäааг заñахаä хýä хýäýí аргыг хýрýглýж áолíо.

Àðãà 1 Àлäаатай áóþó äоогóóраа óлааí зóрааñ á¿хий ¿гийг ñоíгооä хóлгаíы áарóóí тов÷лóóрыг

äарахаä íýýгäýх жагñаалтааñ зºв хóвилáарыг ñоíгож áолíо.

Çóраг 10. Àлäаатай ¿гийг ººр ¿гýýр ñолих хóрааíгóй öýñ

Àðãà 2

1. Review áагöыí хýрýгл¿¿рýýñ Spelling and Grammar êоìаíäыí хýрýгл¿¿рийг ñоíгоíо.

Òàéëáàð: Word 2007 ïрограìыí êоìаíäыí хýрýгл¿¿р äýýр хóлгаíыí зааг÷ийг áайрлóóлахаä

(Æишýý íü: Spelling and Grammar хýрýгл¿¿р ) тóхайí

êоìаíäыí ¿¿рýг áолоí äóгóй хаалтаíä óг êоìаíäыг тов÷лóóрт гарааñ ºгºх тов÷, тов÷íы

хоñлол á¿хий жижиг талáар гар÷ ирäýг.

16

2. Íýýгäñýí харилöах öоíхíы Suggestion жагñаалтааñ талáарааñ зºв ¿гийг ñоíгож áарóóí

талä áайрлах äараах êоìаíäыí тов÷íóóäааñ тохирохыг íü ñоíгоíо.

Çóраг 11. ¯гий, ä¿рìийí алäаа заñах Spelling and Grammer харилöах öоíх

Ignore Once—Òóхайí алäаатай гýж тоäорхойлогäñоí ¿гийг алгаñíа.

Ignore All—Áариìтаíä áайгаа алäаатай гýж тоäорхойлогäñоí á¿х ижил ¿гийг

алгаñíа.

Add to Dictionary—Òóхайí ¿гийг толü áи÷игт íýìж орóóлíа.

Changer—Óг алäаатай гýж тоäорхойлогäñоí ¿гийг зºв ¿гýýр ñолиíо.

Change all—Óг алäаатай гýж тоäорхойлогäñоí á¿х ижил ¿гийг зºв ¿гýýр

ñолиíо.

Àutocorrects—Àлäааг автозаñаг÷ийí жагñаалтаíä орóóлíа.

Check grammar хÿíалтыí тов÷ийг иäýвхж¿¿лáýл ä¿рìийí алäааг шалгаíа.

Options êоìаíäаар ÿìар загвар áолоí á¿тýöтýй тåêñтийí ä¿рìийг шалгахыг

тоäорхойлíо.

3. Àлäаатай íýг ¿г, ýñвýл áариìтаí äахü á¿х алäаатай ¿гийг шалгаж заñааä Close

êоìаíäыí тов÷ äарíа.

Õè÷ýýë 4

Action button-¿йлäэл г¿йöэтгэх тîв÷ аøиглах

1. MicroSoft PowerPoint ïрограìыí öоíх íýýíý.

2. ¯з¿¿лýíгийí файл áýлтгýýä хаäгалíа.

3. ¯йлäýл г¿йöýтгýх тов÷ áайрлóóлах ñлайäыг ñоíгоíо.

4. Insert áагöыí Illustrations á¿лгийí Shapes хýрýгл¿¿рийí äоошоо ÷иглýлийí ñóìийг

ñоíгож íýýгäýх талáарыí Action button хýñгýýñ ашиглах тов÷ийг ñоíгоíо.

5. Õóлгаíыí зааг÷ + хýлáýртýй áолñоí ¿åä ñлайä äýýр тов÷оо зóрж ¿¿ñгýíý.

17

6. Èíгýхýä íýýгäýх харилöах öоíхоíä äараах тохирóóлгóóäыг хийíý. ¯¿íä:

- Mouse Click – хóлгаíыí з¿¿í тов÷ийг íýг äараí холáооñ хийñýí хýñýг р¿¿ шилжилт

хийх

• None – холáооñ хийхг¿й

• Hyperlink to – жагñаалтыí талáарааñ холáооñ хийх íýрийг ñоíгоíо.

- Next Slide – äараагийí ñлайä рóó шилжих

- Previous Slide - ºìíºх ñлайä рóó шилжих

- First Slide – ýхíий ñлайä рóó шилжих

- Last Slide – ñ¿¿лийí ñлайä рóó шилжих

- End Show – äýлгýöýíä харóóлах гориìооñ гарах

- Slide…ñоíгоñоí ñлайä рóó шилжих

- Other File…áóñаä ïрограìыí файлыг äóóäах

• Run program – жагñаалтыí талáарааñ холáооñ хийх ïрограìыг ñоíгох

- Browse – холáооñ ïрограìыí заìыг тоäорхойлох

• Play sound – холáооñ хийхýä ашиглах äóó авиаг ñоíгох

- Mouse Over – хóлгаíыí зааг÷ийг áайрлóóлахаä холáооñ хийñýí хýñýг р¿¿ шилжилт

хийх

Ýíý алхаìä ¿йлäýл г¿йöýтгýх тов÷ийг ñоíгож Insert áагöыí Links á¿лгийí Action êоìаíäыí

хýрýгл¿¿рийг ñоíгож Hyperlink to – жагñаалтыí талáарааñ Other File… -ийг ñоíгож íýýгäýх

18

харилöах öоíхíооñ Word ïрограìыí файлыí íýрийг ñоíгож холáолт хийñýí. Èíгýж ¿йлäýл

г¿йöýтгýх тов÷íы хийх ¿йлäлийг Action Settings харилöах öоíхыг íýýí ººр÷лºх áолоìжтой.


Pointer Options – ñлайäаä зааг÷ хэрэглэх

Áýлтгýñýí ¿з¿¿лýíгийí файлыг äýлгýöýíä тоглóóлж харóóлахäаа ñлайäыí зариì íýг

хýñýгт тоäрóóлга хийх, оíöлох шаарäлага гарäаг. ¯¿íий тóлä тýрх¿¿ хýñýг äýýр хóлгаíыí

зааг÷ийг ººр÷лºí тºрºл á¿рийí хýлáýр á¿хий ºíгººр тоäотгох áолоìжтой áайäаг. ¯¿íий тóлä:

1. Áýлтгýñýí ¿з¿¿лýíгийí файлыг íýýíý.

6. View áагöыí Presentation Views á¿лгийí Slide Show êоìаíäыí хýрýгл¿¿рийг

ñоíгоíо.

7. Èíгýхýä ñлайä äýлгýö ä¿¿рýí гар÷ ирýх áа хóлгаíыí áарóóí тов÷ äараí íýýгäýх

хóрааíгóй öýñíий Pointer Options êоìаíäыí äýä êоìаíäóóäааñ хóлгаíыí зааг÷

ñóìíы хýлáýр¿¿äýýñ тохирохийг ñоíгоíо. ¯¿íä:

8. Ñлайäыг äýлгýöýíä ¿з¿¿лýхýä ¿зýгíий хошóó áа тоäрóóлаг÷ хýрýглýñíий äараа

ýíý гориìооñ гарахаä äараах ìýäýýллийí öоíх гар÷ ирíý. Õýрýв ñлайäаí äýýрх

¿зýгíий тýìäýглýгýýг хýвýýр ¿лäýýж ýíý гориìооñ гарах áол Keep-хаäгалах

êоìаíäыí тов÷ äарíа. Õариí ¿зýгíий тýìäýглýгýýг¿йгýýр ýíý гориìооñ гарах

áол Discard-хýрýгг¿й êоìаíäыí тов÷ äарíа.

- хóлгаíыí зааг÷ ñóìаар ñлайäыг óäирäах

- ¿зýгíий íарийí хошóóгаар тýìäýглýх

- ¿зýгíий ºргºí хошóóгаар тýìäýглýх

- тоäрóóлаг÷аар тýìäýглýх

-¿зýгíий хошóóíы ºíгийг ñоíгох

-ñлайä äýýрх ¿зýгíий тýìäýглýýг арилгах

-¿зýгíий тýìäýглýýг á¿гäийг арилгах

- хóлгаíыí зааг÷ ñóìыг íóóх ýñýх

19

9. Òýìäýглýгýýг хаäгалааä äýлгýöýíä ¿з¿¿лýх гориìооñ гарахä ñлайä äараах

áайäалтай áолñоí áайíа.

Õè÷ýýë 5

ªгºгäлийí ñаíтай ажиллах ªгºгäлийí ñаí íü х¿ñíýгтýí ìýäýýллýýñ á¿рäýíý. ¯¿íä х¿ñíýгтýí ìýäýýллийí ìºр¿¿äийг

áи÷лýг, áагаíóóäыг талáар, áагаíыí гар÷гийг талáарыí íýр гýж íýрлýäýг. Ãýхäýý х¿ñíýгтýí

ìýäýýлýл á¿р íü ºгºгäлийí ñаí áолж ÷аäахг¿й. ªгºгäлийí ñаí áолох х¿ñíýгтýí ìýäýýлýл íü

äараах ÷аíарыг хаíгаñаí áайíа. ¯¿íä:

- Áагаíыí гар÷гийг х¿ñíýгтийí ýхíий ìºрºíä áóñаä ìºр¿¿äýýñ ÿлгаатайгаар форìатлах

- Áоловñрóóлалт хийх х¿ñíýгтýíä íýгтгýгäñýí í¿ä áайж áолохг¿й.

- ªгºгäºл орóóлахäаа ñóл зайгаар ýхýлж áолохг¿й.

ªгºгäлийí ñаíгийí талáарыí íýрíий ìºр таíигäñаí тохиолäолä áи÷лýг¿¿äийг ýрýìáýлýх,

áи÷лýг íýìýх, хаñах, ºгºгäºл хайх зýрýг áолоñрóóлалт хийх áолоìжтой áолíо. Excel ïрограì íü

х¿ñíýгтýí ìýäýýллийí 1, 2-р ìºрийí харгалзах í¿äí¿¿äийí ºгºгäл¿¿äийí тºрл¿¿äийг харüöóóлж,

ÿлгаатай тºрºл ÿäаж íýг олäвол ýхíий ìºрийг талáарыí íýрíий ìºр гýж таíüäаг. Æишýý íü:

ä/ä Íýр Òºрñºí огíоо Òºрñºí гариг Õ¿йñ Íаñ

1 Áатхаíä 7/20/1973 Áааñаí Ýìýгтýй 25 2 Áаттóлга 10/30/1974 Ëхагва Ýрýгтýй 24

20

3 Òºрáат 6/1/1946 Áÿìáа Ýрýгтýй 52 4 ßíжìаа 1/8/1949 Áааñаí Ýìýгтýй 49

Form – òоé àæèëëàõ Õ¿ñíýгтýí ìýäýýлýл á¿хий ºгºгäлийí ñаíä áи÷лýг íýìýх, óñтгах, ººр÷лºх зýрýг ¿йлäлийг

г¿йöýтгýхäýý Form êоìаíäыг ашиглаíа. ¯¿íий тóлä:

1. Microsoft Office Button ¿íäñýí тов÷ийг íýýí Excel Options êоìаíä ñоíгоíо.

2. Íýýгäýх харилöах öоíхíооñ Customize êоìаíä ñоíгоíо.

3. Choose commands from - êоìаíäыí тºрлийí жагñаалтааñ All Commands íýрийг

ñоíгоíо.

4. Èíгýхýä á¿х êоìаíäóóäыí хýрýгл¿¿рийí жагñаалт гар÷ ирýх ýíäýýñ Form

хýрýгл¿¿рийí íýрийг ñоíгооä Add êоìаíäыí тов÷ äарíа. ¯¿íий äараа Form

êоìаíäыí хýрýгл¿¿р Quick Access Toolbar-шóóä хаíäах хýрýгл¿¿рийí ìºрºíä

íýìýгäýж орñоí áайíа.

5. Quick Access Toolbar-шóóä хаíäах хýрýгл¿¿рийí ìºрíººñ Form êоìаíäыí хýрýгл¿¿рийг

ñоíгоíо.

6. Èíгýхýä íýýгäýх харилöах öоíхоíä х¿ñíýгтийí талáарóóäыí íýрýýр áи÷лýг¿¿ä харгалзаí

áайрлаñаí áайíа. ¯¿íä:

21

o 1 of 8 – íийт 8 áи÷лýгýýñ 1-р áи÷лýгийí харгалзñаí талáар äахü ºгºгäл¿¿ä

харагäаíа.

o New – шиíýýр áи÷лýг íýìýх. Ýíý êоìаíäыí тов÷оор талáарыí íýр á¿рýýр

шиíý áи÷лýг íýìж орóóлах гориìä шилжиíý.

o Delete – иäýвхтýй áи÷лýгийг óñтгах. Ýíý êоìаíäыí тов÷оор иäýвхтýй

áи÷лýгийг óñтгахаä “Displayed record will be permanently deleted” áи÷лýгийг

äахиí ñýргýýгäýх áолоìжг¿йгýýр óñтгах гýñýí ìýäýýллийí öоíх гар÷ ирýх áа

óñтгах тохиолäолä Ok, ¿г¿й áол Cancel êоìаíäыí тов÷ийг тóñ тóñ äарíа.

o Restore – иäýвхтýй áи÷лýгийí ºгºгäл¿¿äýä хийñýí ººр÷лºлтийг áóöаах

o Find Prev – иäýвхтýй áи÷лýгийí ºìíºх áи÷лýг р¿¿ шилжих, талáарыí алü íýг

íýрýýр тоäорхойлñоí ºгºгäлººр ºìíºх áи÷лýгýýñ хайх

o Find Next - иäýвхтýй áи÷лýгийí äараагийí áи÷лýг р¿¿ шилжих, талáарыí алü

íýг íýрýýр тоäорхойлñоí ºгºгäлººр äараагийí áи÷лýгýýñ хайх

o Criteria – хайлт хийх талáарыí íýрийг орóóлах. Òалáарыí íýрýýр хайлт хийх

áи÷лýгийг орóóлахäаа * - äóрыí тýìäýгт¿¿äийг орлох, ? – äóрыí íýг

тýìäýгтийг орлох, > - тооí óтгааñ их, < тооí óтгааñ áага, <> - тооí óтгааñ

ÿлгаатай гýх ìýт тýìäýгт¿¿äийг ашиглаж áолíо.

o Close – харилöах öоíхыг хаах

Õ¿ñíýãòèéí áè÷ëýã¿¿äèéã ýðýìáýëýõ 1. Ýрýìáýлýх ºгºгäºл á¿хий х¿ñíýгтийí алü íýг í¿äийг иäýвхтýй áолгоíо.

2. Data áагöыí Sort & Filter á¿лгýýñ äараах ýрýìáýлýх тºрлººñ ñоíгоíо. ¯¿íä:

a. Sort Smallest to Largest - ºñºх äарааллаар ýрýìáýлýх.

b. Sort Largest to Smallest – áóóрах äарааллаар ýрýìáýлýх

c. Sort dialog box – ýрýìáýлýлт хийх тохиргоо á¿хий харилöах

öоíхыг íýýх

3. Íýýгäýх Sort харилöах öоíхоíä ýрýìлýх тохиргоог хийíý. ¯¿íä:

o Add Level – äýä ýрýìáýлýлт íýìýх

22

o Delete Level – äýä ýрýìáýлýлтýýñ хаñах

o Copy level - o Options... êоìаíäыí тов÷оор íýýгäýх харилöах öоíхоíä ýрýìáлýлт хийх

íýìýлт тохиргоог хийíý. ¯¿íä:

o My data has headers - гар÷игтай тохиолäолä гар÷гийг ýрýìáлýлтýíä орóóлах

ýñýхийг тохирóóлíа

o Column – ¿íäñýí áа äýä ýрýìáýлýлт хийх талáарóóäыí á¿лýг

- Sort by – жагñаалтыí талáарааñ ¿íäñýí ýрýìáýлýлт хийх áагаíыí

íýрийг ñоíгоíо.

- Then bó - жагñаалтыí талáарааñ ºìíºх ýрýìáийг хийгäñíий äараах

äýä ýрýìáийг хийх áагаíы íýрийг ñоíгоíо.

o Sort On – á¿лгийí жагñаалтыí талáарааñ ýрýìáýлýлт хийх тºрлийг ñоíгоíо.

o Order – á¿лгийí жагñаалтыí талáарааñ ýрýìáýлýлт хийх äарааллыг ñоíгоíо

Õ¿ñíýãòèéí ìýäýýëëèéã ø¿¿õ 1. Ýрýìáýлýх ºгºгäºл á¿хий х¿ñíýгтийí алü íýг í¿äийг иäýвхтýй áолгоíо.

2. Data áагöыí Sort & Filter á¿лгýýñ êоìаíäыí хýрýгл¿¿рийг ñоíгоíо.

Èíгýхýä х¿ñíýгтýí ìýäýýллийí ýхíий ìºрíий í¿ä á¿рä ñóì áайрлаíа. Ñóìаар íýýгäýх

жагñаалтаíä äараах ñоíголтóóä áолоí тóхайí áагаíыí ÿлгаатай ºгºгäл¿¿ä áайрлаíа. ¯¿íä:

-Case sensitive – тоì áа жижиг ¿ñгýýр ÿлгаж ýрýìáýлýх

-Sort top to bottom – áагаíы äагóó áи÷лýг¿¿äийг ýрýìáýлýх

-Sort left to rigth – ìºрийí äагóó талáарóóäыг ýрýìáýлýх

23

- Sort A to Z - ºñºхººр ýрýìáýлýх

- Sort Z to A - áóóрахаар ýрýìáýлýх

- Sort by Color – í¿äíий ºíгº, тåêñтийí ºíгººр ýрýìáýлýх

- Clear Filter From “ “ – ш¿¿лтийг áóöааж ºгºгäлийг á¿гäийг харóóлах

- Filter by Color - í¿äíий ºíгº, тåêñтийí ºíгººр ш¿¿лт хийх

- Text Filters – тåêñтýí ºгºгäºлä ш¿¿лт хийх íýìýлт тохиргоог хийх

- Number Filters - тооí ºгºгäºлä ш¿¿лт хийх íýìýлт тохиргоог хийх

o Equals – тýíö¿¿

o Does Not Equal – тýíö¿¿ áиш

o Begins With– äараах тýìäýгтýýр ýхýлñýí

o Ends With– äараах тýìäýгтýýр ýхлýýг¿й

o Contains – äараах ºгºгäºлтýй

o Does Not Contain – äараах ºгºгäºлг¿й

o Greater Than – их

o Greater Than Or Qqual To – их áóþó тýíö¿¿

o Less Than – áага

o Less Than Or Equal To – áага áóþó тýíö¿¿

o Between – хоороíäох óтга

o Top 10 - хаìгийí их, хаìгийí áага óтгаар ш¿¿гäýх. Top 10... ñоíголтоор

ш¿¿лтийг хийхäýý тооí ºгºгäºлтýй áагаíаä хийíý. ¯¿íä:

Show á¿лгийí ýхíий талáарт

o Top - хаìгийí их óтгóóäыг ш¿¿х

o Bottom - хаìгийí áага óтгóóäыг ш¿¿х

24

Show á¿лгийí хо¸рäóгаар талáарт ш¿¿х óтгóóäыí тоог тоäорхойлох

Õаìгийí их 2 óтгаар ш¿¿хýä ¿р ä¿í íü äараах х¿ñíýгт гарíа.

Show á¿лгийí гóравäóгаар талáарт

o Items - ш¿¿х óтгóóäыг тоогоор илýрхийлýх

o Percent - ш¿¿х óтгóóäыг хóвиар илýрхийлýх

o Above Average – тооí ºгºгäлийí хаìгийí их óтгóóäыг ш¿¿ж харах

o Below Average - тооí ºгºгäлийí хаìгийí áага óтгóóäыг ш¿¿ж харах

o Custom Filter –äараах öоíхоíä íýг áа хо¸р íºхöлººр тоäорхойлñоí

ºгºгäл¿¿äийг ш¿¿íý. ¯¿íä:

- Show rows where á¿лгийí ýхíий жагñаалтыí талáарааñ ºгºгäºлтýй жиших

жишилтийí ñоíголтóóäааñ ñоíгоíо. ¯¿íä:

o equals – тýíö¿¿

o does not equal – тýíö¿¿ áиш

o is qeater than – их

o is qeater than or equal to – их áóþó тýíö¿¿

o is less than – áага

o is less than or equal to – áага áóþó тýíö¿¿

o begins with – äараах тýìäýгтýýр ýхýлñýí

o does not begin with – äараах тýìäýгтýýр ýхлýýг¿й

o ends with – äараах тýìäýгтýýр тºгññºí

o does not end with – äараах тýìäýгтýýр тºгñººг¿й

o contains – äараах ºгºгäºлтýй

o does not contain – äараах ºгºгäºлг¿й

- Show rows where á¿лгийí äараагийí жагñаалтыí талáарааñ íºхöлийí óтгóóäыг

тоäорхойлж ºгíº. Ìºí жагñаалтааñ ñоíгох áолоìжтой.

25

- And ñоíголтыí тов÷ хо¸р íºхöºл тоäорхойлñоí ¿åä хо¸р íºхöлийг зýрýг хаíгаñаí

ºгºгäлийг ш¿¿íý.

- Or ñоíголтыí тов÷ хо¸р íºхöºл тоäорхойлñоí ¿åä алü íýгийг íü хаíгаñаí ºгºгäлийг

ш¿¿íý.

- Òохирох ñоíголт, íºхöºл¿¿äийг орóóлааä Ok êоìаíäыí тов÷ äарíа.

- Òоäорхой ñоíголтоор ш¿¿лт хийñíий äараа ш¿¿гäñýí талáарыí ìºрийí äóгаар áолоí

ш¿¿лтийí ñóì öýíхýр ºíгºтýй áолñоí áайíа.

Æишýý á¿хий íºхöºлººр а-аар тºгññºí äóрыí 5 тýìäýгтýýñ тогтñоí гарийг íýр á¿хий

áи÷лýг¿¿äийг ш¿¿ж áайíа.

26

Ä¿íãèéí õ¿ñíýãò õèéõ ¿éëäëèéí äàðààëàë 1. Start/Programs/Microsoft Office/ Microsoft Office Excel 2007 êоìаíä ñоíгоíо.

2. Àжлыí талáарыí á¿х í¿äийг ñоíгоí иäýвхж¿¿лýýä Home áагöыí хýрýгñлийí ìºрººñ

Arial Mon фоíäыг ñоíгоíо.

3. Õ¿ñíýгтийí ìóжаа тоäорхойлооä ñоíгоí иäýвхж¿¿лíý. ªºрººр хýлáýл A2:V6 ìóж.

4. Home áагöыí Font á¿лгийí íýрíий

áарóóí талыí ñóìыг ñоíгооä íýýгäýх харилöах öоíхíы Border хóóäаñíааñ

х¿ñíýгтýíä гаäíа áолоí äотор х¿рýý шóгаì хийíý.

5. Õ¿ñíýгтýíä орóóлах ºгºгäºлäºº тохирóóлж áагаíыí ºргºíийг ººр÷илíº. ¯¿íä: A

áагаíа-3.14, B áагаíа-13.57, C áагаíа-6.86, D áагаíа-6.57, E:S áагаíа-3.86, T,U

áагаíа-8.86, V áагаíа-8.00

6. ªгºгäлºº í¿ä í¿äýýр орóóлíа. A1 í¿äýíä “COM155 хи÷ýýлийí I óлирлыí ä¿í”, A2

í¿äýíä “ä/ä”, B2 í¿äýíä “Íýр”, C2 í¿äýíä “Àíги”, D2 í¿äýíä “Èрö”, D3 í¿äýíä “ирñýí

íü”, E3 í¿äýíä “оíоо”, F2 í¿äýíä “ßвöыí шалгалт”, F3 í¿äýíä “I”, G3 í¿äýíä “II”, H3

í¿äýíä “III”, I3 í¿äýíä “Ä¿í”, J2 í¿äýíä “Ëаá_ажил”, J3 í¿äýíä “I”, K3 í¿äýíä “II”, L3

í¿äýíä “III”, M3 í¿äýíä “IV”, N3 í¿äýíä “Ä¿í”, O2 í¿äýíä “Áиå äаалт”, O3 í¿äýíä “I”,

P3 í¿äýíä “II”, Q3 í¿äýíä “III”, R3 í¿äýíä “IV”, S3 í¿äýíä “Ä¿í”, T2 í¿äýíä “70 оíооíы

ä¿í”, U2 í¿äýíä “30 оíооíы ä¿í”, V2 í¿äýíä “¯ñýгт ¿íýлгýý”.

7. A1:V1 í¿äí¿¿äийг ñоíгооä Home áагöыí Font á¿лгийí íýрíий áарóóí талыí ñóìыг

ñоíгооä íýýгäýх харилöах öоíхíооñ Alignment хóóäñыг ñоíгоíо. Horizontal

талáарааñ -ñоíгоñоí í¿äí¿¿äýä ºгºгäлийг голлóóлахыг

ñоíгоíо.

27

8. A2:V6 ìóжийг ñоíгоí иäýвхж¿¿лýýä Home áагöыí Font á¿лгийí íýрíий áарóóí

талыí ñóìыг ñоíгооä íýýгäýх харилöах öоíхíооñ Alignment хóóäñыг ñоíгоíо.

Horizontal талáарааñ -ºгºгäлийг хýвтýý тýíхлýгийí голä,

Vertical талáарааñ -ºгºгäлийг áоñоо тýíхлýгийí äагóó голä

áайрлóóлахыг ñоíгоíо.

9. A2:A3 í¿äийг ñоíгооä Home áагöыí Font á¿лгийí íýрíий áарóóí талыí ñóìыг

ñоíгооä íýýгäýх харилöах öоíхíооñ Alignment хóóäñыг ñоíгоíо. Text control

á¿лгýýñ , Orientation á¿лгýýñ тåêñтийг áоñоо áи÷их ÷иглýлийг ñоíгоíо.

10. (B2:B3), (C2:C3), (D2:E2), (F2:I2), (O2:S2) í¿äí¿¿äийг тóñ тóñ ñоíгооä -

íýгтгýíý.

11. (T2:T3), (U2:U3), (V2:V3) í¿äí¿¿äийг тóñ тóñ ñоíгооä -íýгтгýíý,

- íýгтгýñýí í¿äýíä ºгºгäлийг íóгалж áагтааí áайрлóóлíа.

12. Èрöыí оíоог тоìú¸огоор áоäож гаргаíа. ¯¿íий тóлä:

1. E4 í¿äýíä иäýвхтýй í¿äíий êóрñор áайрлóóлааä гарíы гориìыг áолгоíо.

2. =d4*10/24 тоìú¸ог áи÷íý.

3. Enter тов÷ äарíа.

13. ßвöыí шалгалтыí ä¿íг тоìú¸огоор áоäож гаргаíа. Ýхлýýä шалгалтыí ä¿íг¿¿äийí

äóíäаж ä¿íг áоäооä äараа íü 20 гýñýí оíоотой ïроïорöолж гаргаíа. ¯¿íий тóлä:

1. I4 í¿äýíä иäýвхтýй í¿äíий êóрñор áайрлóóлíа.

2. =average(F4:H4)*20/100 тоìú¸ог áи÷íý.


14. Ëаá_ажлыí ä¿íг тоìú¸огоор áоäож гаргаíа. Ýхлýýä лаá_ажлыí ä¿íг¿¿äийí äóíäаж

ä¿íг áоäооä äараа íü 20 гýñýí оíоотой ïроïорöолж гаргаíа. ¯¿íий тóлä:

1. N4 í¿äýíä иäýвхтýй í¿äíий êóрñор áайрлóóлíа.

2. =average(J4:M4)*20/100 тоìú¸ог áи÷íý.


15. Áиå äаалтыí ä¿íг тоìú¸огоор áоäож гаргаíа. Ýхлýýä áиå äаалтыí ä¿íг¿¿äийí

äóíäаж ä¿íг áоäооä äараа íü 20 гýñýí оíоотой ïроïорöолж гаргаíа. ¯¿íий тóлä:

1. S4 í¿äýíä иäýвхтýй í¿äíий êóрñор áайрлóóлíа.

2. =average(O4:R4)*20/100 тоìú¸ог áи÷íý.


16. 70 оíооíы ä¿íг гаргахäаа ирöыí оíоо, ÿвöыí шалгалтыí ä¿í, лаá_ажлыí ä¿í, áиå

äаалтыí ä¿íг¿¿äийг хоороíä íü íýìýýä áóтархай тоотой гарñíыг á¿хýл тоо рóó

шилж¿¿лýí 10-тыí ороíгоор тойìлоí гаргаíа. ¯¿íий тóлä:

1. T4 í¿äýíä иäýвхтýй í¿äíий êóрñор áайрлóóлíа.

2. =round((E4+I4+N4+S4),0)


28

17. U4 í¿äýíä 70 оíооíы ä¿í äýýр áатлах шалгалтыí 30 оíооíы ä¿íг íýìýýä

рåйтиíгийí оíоог гаргаíа. ¯¿íий тóлä:

1. U4 í¿äýíä иäýвхтýй í¿äíий êóрñор áайрлóóлíа.

2. =T4+30


18. V4 í¿äýíä рåйтиíгийí оíооíä харгалзах ¿ñýгт ¿íýлгýýг áоäож гаргаíа. ¯¿íий тóлä:

1. V4 í¿äýíä иäýвхтýй í¿äíий êóрñор áайрлóóлíа.

2. =IF(U4>=90,"A",IF(U4>=80,"B",IF(U4>=70,"C",IF(U4>=60,"D","F"))))


19. 4-р ìºрºíä áи÷игäñýí тоìú¸оíóóäыг äоош íü харгалзах ìºр¿¿äýä хóóлíа. ¯¿íий

тóлä: Òоìú¸отой í¿äýíä иäýвхтýй í¿äíий êóрñор áайрлóóлааä áºглºх залóóр äýýр

хóлгаíыí зааг÷ áайрлóóлааä хóлгаíыí зааг÷ ñóì + ийì хýлáýртýй áолñоí ¿åä

äоошоо хóлгаíыí ÷ирýх ¿йлäлýýр хóóлíа. 20. COUNTIF фóíêöийг ашиглаí ¿ñýгт ¿íýлгýýíий тоог гаргаíа. ¯¿íä:

- Í¿äýíä êóрñор áайрлóóлаí =countif(V4:V6;"=a") тоìú¸ог орóóлíа.

21. Áариìтаа хаäгалíа. ¯¿íий тóлä: 1. Office Button öýñийг íýýх Save as êоìаíä ñоíгоíо.

2. Ãар÷ ирýх харилöах öоíхíы Save in талáарааñ áариìтаа хаäгалах äиñê

тºхººрºìжийí íýрийг ñоíгоíо.

3. ªºрийí íýртýй хавтñаа ñоíгооä íýýíý. Õýрвýý áайхг¿й áол Create New Folder êоìаíäыí хýрýгñлýýр ººрийí аíгийí íýртýй шиíý хавтаñ ¿¿ñгýíý.

4. Õýрвýý áариìтаа íóóö ¿гтýй хаäгалах áол Save As харилöах öоíхíы

Tools/General Options… êоìаíä ñоíгоíо.

5. Ãар÷ ирýх харилöах öоíхíы Password ro Open талáарт áариìтаа íýýх íóóö ¿гýý

орóóлааä Ok êоìаíäыí тов÷ äарíа.

6. Ãар÷ ирýх жижиг харилöах öоíхоíä íóóö ¿гýý äахиí орóóлж áаталгаажóóлааä Ok

тов÷ äарíа.

7. File name талáарт áариìтаíäаа íýр ºгººä Save êоìаíäыí тов÷ äарíа.

Õè÷ýýë 6

Adobe Acrobat 9.0 р¿¿ хºрв¿¿лэх 1. Word 2007 ïрограìыг íýýí хºрв¿¿лýх áариìтаа áýлýí áолгоíо. ¯¿íä:

- Ãар÷гийí жагñаалт ¿¿ñгýх

- Õóóäаñíы тохиргоо хийх

- Çóраг, х¿ñíýгт орóóлах

- Çóраг, х¿ñíýгтýý äóгаарлах гýх ìýт

- Áариìтаа íýр ºг÷ хаäгалах

29

2. Acrobat áагöыí íýрийг ñоíгооä íýýгäýх êоìаíäыí хýрýгл¿¿рийí ìºрийí Create Adobe

PDF á¿лгийí шиíýýр PDF ºргºтгºлтýй файл ¿¿ñгýх êоìаíäыí хýрýгл¿¿рийг

ñоíгоíо.

3. Èíгýхýä PDF ºргºтгºлтýй файлыг хаäгалах тохиргоо á¿хий Save as харилöах öоíх

íýýгäýíý. ¯¿íä:

- Save in талáарааñ äиñê тºхººрºìж áа хавтаñíы íýрийг ñоíгоíо.

- File name талáарт хаäгалах файлыí íýрийг орóóлíа.

- Save êоìаíäыí тов÷ äарíа.

4. Adobe Acrobat ïрограìыí öоíх íýýгäýх áа ¿¿ñгýñýí файлäаа хаìгаалалт хийх áол

äараах алхаìыг г¿йöýтгýíý. ¯¿íä:

1. Adobe Acrobat ïрограìыí öоíх íýýíý.

2. Íýр ºг÷ хаäгалñаí Acrobat ïрограìыí файлаа íýýíý. /File/Open…/

3. Advanced öýñíий Security êоìаíäыí äýä êоìаíäóóäыí талáарааñ Encrypt with Password êоìаíäыг ñоíгоíо.

4. Èíгýхýä äараах харилöах öоíх íýýгäýх áа

- Document Open Password: талáарт íýýхýýñ хаìгаалñаí íóóö ¿г орóóлах

- Change Permissions Password: зºвшººрºл ºгºх íóóö ¿г орóóлах

• Printing Allowed – хýвлýх зºвшººрºл олгох ýñýх

• Changes Allowed - ººр÷лºлт хийх зºвшººрºл олгох ýñýх


lesson ebook

Education