lengua castellana - colegiobelen.es · según la intensidad con la que pronunciamos una sílaba la...
TRANSCRIPT
LENGUA CASTELLANA
RESUMEN DE GRAMAacuteTICA
1- LA LETRA Y LA SIacuteLABA Una letra es la representacioacuten escrita de un sonido El alfabeto o abecedario es el conjunto de letras de un idioma ordenadas de la A a la Z Con las letras formamos siacutelabas Cuando pronunciamos uno o varios sonidos en un solo golpe de voz estamos pronunciando una siacutelaba Seguacuten la intensidad con la que pronunciamos una siacutelaba la podemos clasificar en
- Siacutelaba toacutenica Es la siacutelaba que pronunciamos con mas fuerza en una palabra - Siacutelaba aacutetona Son el resto de siacutelabas de una palabra
Por ejemplo TRABAJO TRA - BA ndash JO TRA Silaba aacutetona BA Siacutelaba toacutenica es esta siacutelaba la que pronunciamos con mas fuerza JO Siacutelaba aacutetona Las palabras pueden estar formadas por una o varias siacutelabas Seguacuten el nuacutemero de siacutelabas que tengan son
- Monosiacutelabas si tienen una sola siacutelaba como sol - Bisiacutelabas si tienen dos siacutelabas como gafas - Trisiacutelabas si tienen tres siacutelabas como camisa - Polisiacutelabas si tienen mas de tres siacutelabas como chocolate
2- NORMAS DE ACENTUACIOacuteN Seguacuten la colocacioacuten de la siacutelaba toacutenica las palabras se clasifican en
- AGUDAS Las palabras agudas son las que tienen la siacutelaba toacutenica en el uacuteltimo lugar Las palabras agudas se acentuacutean cuando terminan en n s o vocal (cafeacute capitaacuten camioacuten cantoacute comiacute)
- LLANAS Las palabras llanas son las que tienen la siacutelaba toacutenica en el penuacuteltimo lugar Las palabras llanas se acentuacutean cuando no terminan ni en n ni en s ni en vocal ( aacuterbol maacutestil Rodriacuteguez )
- ESDRUacuteJULAS Las palabras esdruacutejulas son las que tienen la siacutelaba toacutenica en el antepenuacuteltimo lugar Las palabras esdruacutejulas se acentuacutean siempre ( uacuteltimo fantaacutestico sateacutelite)
3- EL NOMBRE O SUSTANTIVO El sustantivo o nombre es la palabra que nombra a personas animales lugares cosas o sentimientos Por ejemplo Luiacutes gato Ferrol mesa y amor Los nombres pueden ser de varios tipos
- Nombres comunes o propios o Nombres comunes son los que nombran a cualquier cosa animal o
persona (mesa gato o nintildea) o Nombres propios son los que sirven para identificar a las cosas animales
o personas y poder asiacute diferenciarlas de los demaacutes (Mariacutea Ferrol Pariacutes)
- Nombres individuales o colectivos o Nombres individuales son los que en singular nombran a una sola
persona animal o cosa (pino paacutejaro) o Nombres colectivos son los que en singular nombran a un conjunto de
seres u objetos (bandada pinar) 4- LOS DETERMINANTES Los determinantes son las palabras que concretan o determinan a los sustantivos Los determinantes siempre van delante del sustantivo Existen varias clases de determinantes
- El artiacuteculo - El demostrativo - Los posesivos - Los numerales - Indefinidos
41- EL ARTIacuteCULO El artiacuteculo es un determinante que anuncia la presencia de un sustantivo y que indica el geacutenero y el nuacutemero de eacuteste Por ejemplo el l aacuterbol y las casas Existen dos tipos de artiacuteculos
ARTIacuteCULOS DETERMINADOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
El La Los Las
ARTIacuteCULOS INDETERMINADOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Un Una Unos Unas El artiacuteculo va siempre delante del nombre o sustantivo y tiene su mismo geacutenero y nuacutemero
ARTIacuteCULOS CONTRACTOS
a + el al de + el del
42- LOS DEMOSTRATIVOS Los demostrativos son las palabras que indican la distancia a la que estaacuten los objetos o los seres respecto del que habla Por ejemplo
- Esta mesa es amarilla (la mesa estaacute cerca) - Esa mesa es amarilla (la mesa estaacute a una distancia media) - Aquella mesa es amarilla (la mesa estaacute lejos)
DEMOSTRATIVOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Indican Cercaniacutea
Este Esta Estos Estas
Distancia media
Ese Esa Esos Esas
Indican Lejaniacutea
Aquel Aquella Aquellos Aquellas
43- LOS POSESIVOS Los posesivos son las palabras que expresan la pertenencia de una o varias cosas a una o varias personas llamadas poseedores
LOS POSESIVOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
1ordm persona Mi - Miacuteo Mi - Miacutea Mis - Miacuteos Mis - Miacuteas 2ordm persona Tu - Tuyo Tu - Tuya Tus - Tuyos Tus - Tuyas
Un
poseedor 3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 1ordm persona Nuestro Nuestra Nuestros Nuestras 2ordm persona Vuestro Vuestra Vuestros Vuestras
Varios poseedores
3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 44- LOS NUMERALES Son las palabras que expresan el nuacutemero exacto o el de orden de las cosas Pueden ser cardinales y ordinales
- Numerales cardinales Expresan el nuacutemero exacto como por ejemplo Una goma tres laacutepices y cuatro boliacutegrafos
- Numerales ordinales Expresan el lugar que ocupan en un grupo ordenado como por ejemplo Primer piso o seacuteptima planta
45- INDEFINIDOS Son palabras que expresan cantidad o existencia de manera imprecisa
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Alguacuten alguno Ninguacuten ninguno
Poco Mucho
Demasiado Todo
Alguna Ninguna
Poca Mucha
Demasiada Toda
Algunos Ningunos
Pocos Muchos
Demasiados Todos
Algunas Ningunas
Pocas Muchas
Demasiadas Todas
5- EL ADJETIVO Los adjetivos son las palabras que expresan cualidades y estados del sustantivo o nombre al que se refiere Los adjetivos concuerdan siempre en geacutenero y nuacutemero con el sustantivo al que acompantildean
- La actriz famosa o La artiacuteculo o Actriz Sustantivo o Famosa Adjetivo
-
- El coche verde o El artiacuteculo o Coche Sustantivo o Verde adjetivo
51- GRADOS DEL ADJETIVO Los grados del adjetivo son tres
- Grados del adjetivo o Positivo Ella es alta o Comparativo
De inferioridad Menos hellipque (Ella es menos alta que Julia) De igualdad Tan hellip como (Ella es tan alta como Julia) De superioridad Maacutes hellipque (Ella es maacutes alta que Julia)
o Superlativo El mashellip ( Ella es la maacutes alta) Tambieacuten se le puede antildeadir -isimoa ( Ella es altiacutesima)
6- LOS PRONOMBRES PERSONALES Los pronombres personales son las palabras que sirven para nombrar seres u objetos sin utilizar el nombre o se ponen en lugar de el como por ejemplo
- Nosotros compramos una mesa amarilla o Nosotros Pronombre personal o Compramos verbo o Una Artiacuteculo indeterminado femenino singular o Mesa Nombre comuacuten femenino singular o Amarilla Adjetivo femenino singular
FORMAS DE LOS PRONOMBRES PERSONALES
SINGULAR
Primera persona Segunda persona Tercera persona Yo Me
Mi conmigo
Tuacute usted Te
Ti contigo
Eacutel ella Se lo la le Siacute consigo
PLURAL Nosotros nosotras nos Vosotros vosotras
Ustedes os Ellos ellas
Se los las les Siacute consigo
7- EL VERBO Los verbos son palabras que expresan acciones y las situacutean en el tiempo Cada verbo tiene diferentes formas verbales La conjugacioacuten es el conjunto de estas formas Las formas verbales pueden ser simples o compuestas Todas las formas verbales tienen raiacutez y desinencia Hay tres modelos de conjugacioacuten
- Primera conjugacioacuten hellip-ar (Cantar) - Segunda conjugacioacutenhellip-er (Comer) - Tercera conjugacioacutenhellip-ir (Partir)
71- TIEMPOS VERBALES El tiempo verbal es el conjunto de formas verbales que expresan que la accioacuten se ha realizado se realiza o se realizaraacute en un tiempo determinado Los tiempos verbales pueden ser simples o compuestos
Modos Tiempos simples Tiempos compuestos Indicativo Presente (compro)
Preteacuterito imperfecto (compraba) Preteacuterito perfecto simple (compreacute) Futuro (comprareacute) Condicional (comprariacutea)
Preteacuterito perfecto compuesto (he comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (habiacutea comprado) Preteacuterito anterior (hube comprado) Futuro perfecto (habreacute comprado) Condicional perfecto (habriacutea comprado)
Subjuntivo Presente (compre) Preteacuterito imperfecto (comprara o comprase) Futuro (comprare)
Preteacuterito perfecto (haya comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (hubiera o hubiese comprado) Futuro perfecto (hubiere comprado)
Imperativo Presente (compra)
72- FORMAS NO PERSONALES
bull Infinitivo Cantar bull Gerundio Cantando bull Participio Cantado
73- CLASES DE VERBOS Existen dos clases de verbos regulares e irregulares Los regulares son los que mantienen la raiacutez igual en todas sus formas y la desinencia del verbo modelo (Amar amo ameacute amaba amareacute) Los verbos irregulares son los que variacutean algunas formas de la raiacutez o de las desinencias del verbo modelo (Caber quepo cabes cabreacute) Existen otros verbos regulares que tienen variaciones ortograacuteficas(llegar llegoacute y llegueacute o buscar buscoacute y busqueacute) Para saber si un verbo es regular o irregular basta con conjugar los siguientes tiempos presente de indicativo preteacuterito perfecto simple y futuro de indicativo
1 AMAR Verbo modelo de la 1ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
amo
amas (amaacutes)
ama
amamos
amaacuteis
aman
amaba
amabas
amaba
amaacutebamos
amabais
amaban
ameacute
amaste
amoacute
amamos
amasteis
amaron
amareacute
amaraacutes
amaraacute
amaremos
amareacuteis
amaraacuten
amariacutea
amariacuteas
amariacutea
amariacuteamos
amariacuteais
amariacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he amado
has amado
ha amado
hemos amado
habeacuteis amado
han amado
habiacutea amado
habiacuteas amado
habiacutea amado
habiacuteamos amado
habiacuteais amado
habiacutean amado
hube amado
hubiste amado
hubo amado
hubimos amado
hubisteis amado
hubieron amado
habreacute amado
habraacutes amado
habraacute amado
habremos amado
habreacuteis amado
habraacuten amado
habriacutea amado
habriacuteas amado
habriacutea amado
habriacuteamos amado
habriacuteais amado
habriacutean amado
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
1- LA LETRA Y LA SIacuteLABA Una letra es la representacioacuten escrita de un sonido El alfabeto o abecedario es el conjunto de letras de un idioma ordenadas de la A a la Z Con las letras formamos siacutelabas Cuando pronunciamos uno o varios sonidos en un solo golpe de voz estamos pronunciando una siacutelaba Seguacuten la intensidad con la que pronunciamos una siacutelaba la podemos clasificar en
- Siacutelaba toacutenica Es la siacutelaba que pronunciamos con mas fuerza en una palabra - Siacutelaba aacutetona Son el resto de siacutelabas de una palabra
Por ejemplo TRABAJO TRA - BA ndash JO TRA Silaba aacutetona BA Siacutelaba toacutenica es esta siacutelaba la que pronunciamos con mas fuerza JO Siacutelaba aacutetona Las palabras pueden estar formadas por una o varias siacutelabas Seguacuten el nuacutemero de siacutelabas que tengan son
- Monosiacutelabas si tienen una sola siacutelaba como sol - Bisiacutelabas si tienen dos siacutelabas como gafas - Trisiacutelabas si tienen tres siacutelabas como camisa - Polisiacutelabas si tienen mas de tres siacutelabas como chocolate
2- NORMAS DE ACENTUACIOacuteN Seguacuten la colocacioacuten de la siacutelaba toacutenica las palabras se clasifican en
- AGUDAS Las palabras agudas son las que tienen la siacutelaba toacutenica en el uacuteltimo lugar Las palabras agudas se acentuacutean cuando terminan en n s o vocal (cafeacute capitaacuten camioacuten cantoacute comiacute)
- LLANAS Las palabras llanas son las que tienen la siacutelaba toacutenica en el penuacuteltimo lugar Las palabras llanas se acentuacutean cuando no terminan ni en n ni en s ni en vocal ( aacuterbol maacutestil Rodriacuteguez )
- ESDRUacuteJULAS Las palabras esdruacutejulas son las que tienen la siacutelaba toacutenica en el antepenuacuteltimo lugar Las palabras esdruacutejulas se acentuacutean siempre ( uacuteltimo fantaacutestico sateacutelite)
3- EL NOMBRE O SUSTANTIVO El sustantivo o nombre es la palabra que nombra a personas animales lugares cosas o sentimientos Por ejemplo Luiacutes gato Ferrol mesa y amor Los nombres pueden ser de varios tipos
- Nombres comunes o propios o Nombres comunes son los que nombran a cualquier cosa animal o
persona (mesa gato o nintildea) o Nombres propios son los que sirven para identificar a las cosas animales
o personas y poder asiacute diferenciarlas de los demaacutes (Mariacutea Ferrol Pariacutes)
- Nombres individuales o colectivos o Nombres individuales son los que en singular nombran a una sola
persona animal o cosa (pino paacutejaro) o Nombres colectivos son los que en singular nombran a un conjunto de
seres u objetos (bandada pinar) 4- LOS DETERMINANTES Los determinantes son las palabras que concretan o determinan a los sustantivos Los determinantes siempre van delante del sustantivo Existen varias clases de determinantes
- El artiacuteculo - El demostrativo - Los posesivos - Los numerales - Indefinidos
41- EL ARTIacuteCULO El artiacuteculo es un determinante que anuncia la presencia de un sustantivo y que indica el geacutenero y el nuacutemero de eacuteste Por ejemplo el l aacuterbol y las casas Existen dos tipos de artiacuteculos
ARTIacuteCULOS DETERMINADOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
El La Los Las
ARTIacuteCULOS INDETERMINADOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Un Una Unos Unas El artiacuteculo va siempre delante del nombre o sustantivo y tiene su mismo geacutenero y nuacutemero
ARTIacuteCULOS CONTRACTOS
a + el al de + el del
42- LOS DEMOSTRATIVOS Los demostrativos son las palabras que indican la distancia a la que estaacuten los objetos o los seres respecto del que habla Por ejemplo
- Esta mesa es amarilla (la mesa estaacute cerca) - Esa mesa es amarilla (la mesa estaacute a una distancia media) - Aquella mesa es amarilla (la mesa estaacute lejos)
DEMOSTRATIVOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Indican Cercaniacutea
Este Esta Estos Estas
Distancia media
Ese Esa Esos Esas
Indican Lejaniacutea
Aquel Aquella Aquellos Aquellas
43- LOS POSESIVOS Los posesivos son las palabras que expresan la pertenencia de una o varias cosas a una o varias personas llamadas poseedores
LOS POSESIVOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
1ordm persona Mi - Miacuteo Mi - Miacutea Mis - Miacuteos Mis - Miacuteas 2ordm persona Tu - Tuyo Tu - Tuya Tus - Tuyos Tus - Tuyas
Un
poseedor 3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 1ordm persona Nuestro Nuestra Nuestros Nuestras 2ordm persona Vuestro Vuestra Vuestros Vuestras
Varios poseedores
3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 44- LOS NUMERALES Son las palabras que expresan el nuacutemero exacto o el de orden de las cosas Pueden ser cardinales y ordinales
- Numerales cardinales Expresan el nuacutemero exacto como por ejemplo Una goma tres laacutepices y cuatro boliacutegrafos
- Numerales ordinales Expresan el lugar que ocupan en un grupo ordenado como por ejemplo Primer piso o seacuteptima planta
45- INDEFINIDOS Son palabras que expresan cantidad o existencia de manera imprecisa
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Alguacuten alguno Ninguacuten ninguno
Poco Mucho
Demasiado Todo
Alguna Ninguna
Poca Mucha
Demasiada Toda
Algunos Ningunos
Pocos Muchos
Demasiados Todos
Algunas Ningunas
Pocas Muchas
Demasiadas Todas
5- EL ADJETIVO Los adjetivos son las palabras que expresan cualidades y estados del sustantivo o nombre al que se refiere Los adjetivos concuerdan siempre en geacutenero y nuacutemero con el sustantivo al que acompantildean
- La actriz famosa o La artiacuteculo o Actriz Sustantivo o Famosa Adjetivo
-
- El coche verde o El artiacuteculo o Coche Sustantivo o Verde adjetivo
51- GRADOS DEL ADJETIVO Los grados del adjetivo son tres
- Grados del adjetivo o Positivo Ella es alta o Comparativo
De inferioridad Menos hellipque (Ella es menos alta que Julia) De igualdad Tan hellip como (Ella es tan alta como Julia) De superioridad Maacutes hellipque (Ella es maacutes alta que Julia)
o Superlativo El mashellip ( Ella es la maacutes alta) Tambieacuten se le puede antildeadir -isimoa ( Ella es altiacutesima)
6- LOS PRONOMBRES PERSONALES Los pronombres personales son las palabras que sirven para nombrar seres u objetos sin utilizar el nombre o se ponen en lugar de el como por ejemplo
- Nosotros compramos una mesa amarilla o Nosotros Pronombre personal o Compramos verbo o Una Artiacuteculo indeterminado femenino singular o Mesa Nombre comuacuten femenino singular o Amarilla Adjetivo femenino singular
FORMAS DE LOS PRONOMBRES PERSONALES
SINGULAR
Primera persona Segunda persona Tercera persona Yo Me
Mi conmigo
Tuacute usted Te
Ti contigo
Eacutel ella Se lo la le Siacute consigo
PLURAL Nosotros nosotras nos Vosotros vosotras
Ustedes os Ellos ellas
Se los las les Siacute consigo
7- EL VERBO Los verbos son palabras que expresan acciones y las situacutean en el tiempo Cada verbo tiene diferentes formas verbales La conjugacioacuten es el conjunto de estas formas Las formas verbales pueden ser simples o compuestas Todas las formas verbales tienen raiacutez y desinencia Hay tres modelos de conjugacioacuten
- Primera conjugacioacuten hellip-ar (Cantar) - Segunda conjugacioacutenhellip-er (Comer) - Tercera conjugacioacutenhellip-ir (Partir)
71- TIEMPOS VERBALES El tiempo verbal es el conjunto de formas verbales que expresan que la accioacuten se ha realizado se realiza o se realizaraacute en un tiempo determinado Los tiempos verbales pueden ser simples o compuestos
Modos Tiempos simples Tiempos compuestos Indicativo Presente (compro)
Preteacuterito imperfecto (compraba) Preteacuterito perfecto simple (compreacute) Futuro (comprareacute) Condicional (comprariacutea)
Preteacuterito perfecto compuesto (he comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (habiacutea comprado) Preteacuterito anterior (hube comprado) Futuro perfecto (habreacute comprado) Condicional perfecto (habriacutea comprado)
Subjuntivo Presente (compre) Preteacuterito imperfecto (comprara o comprase) Futuro (comprare)
Preteacuterito perfecto (haya comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (hubiera o hubiese comprado) Futuro perfecto (hubiere comprado)
Imperativo Presente (compra)
72- FORMAS NO PERSONALES
bull Infinitivo Cantar bull Gerundio Cantando bull Participio Cantado
73- CLASES DE VERBOS Existen dos clases de verbos regulares e irregulares Los regulares son los que mantienen la raiacutez igual en todas sus formas y la desinencia del verbo modelo (Amar amo ameacute amaba amareacute) Los verbos irregulares son los que variacutean algunas formas de la raiacutez o de las desinencias del verbo modelo (Caber quepo cabes cabreacute) Existen otros verbos regulares que tienen variaciones ortograacuteficas(llegar llegoacute y llegueacute o buscar buscoacute y busqueacute) Para saber si un verbo es regular o irregular basta con conjugar los siguientes tiempos presente de indicativo preteacuterito perfecto simple y futuro de indicativo
1 AMAR Verbo modelo de la 1ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
amo
amas (amaacutes)
ama
amamos
amaacuteis
aman
amaba
amabas
amaba
amaacutebamos
amabais
amaban
ameacute
amaste
amoacute
amamos
amasteis
amaron
amareacute
amaraacutes
amaraacute
amaremos
amareacuteis
amaraacuten
amariacutea
amariacuteas
amariacutea
amariacuteamos
amariacuteais
amariacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he amado
has amado
ha amado
hemos amado
habeacuteis amado
han amado
habiacutea amado
habiacuteas amado
habiacutea amado
habiacuteamos amado
habiacuteais amado
habiacutean amado
hube amado
hubiste amado
hubo amado
hubimos amado
hubisteis amado
hubieron amado
habreacute amado
habraacutes amado
habraacute amado
habremos amado
habreacuteis amado
habraacuten amado
habriacutea amado
habriacuteas amado
habriacutea amado
habriacuteamos amado
habriacuteais amado
habriacutean amado
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
3- EL NOMBRE O SUSTANTIVO El sustantivo o nombre es la palabra que nombra a personas animales lugares cosas o sentimientos Por ejemplo Luiacutes gato Ferrol mesa y amor Los nombres pueden ser de varios tipos
- Nombres comunes o propios o Nombres comunes son los que nombran a cualquier cosa animal o
persona (mesa gato o nintildea) o Nombres propios son los que sirven para identificar a las cosas animales
o personas y poder asiacute diferenciarlas de los demaacutes (Mariacutea Ferrol Pariacutes)
- Nombres individuales o colectivos o Nombres individuales son los que en singular nombran a una sola
persona animal o cosa (pino paacutejaro) o Nombres colectivos son los que en singular nombran a un conjunto de
seres u objetos (bandada pinar) 4- LOS DETERMINANTES Los determinantes son las palabras que concretan o determinan a los sustantivos Los determinantes siempre van delante del sustantivo Existen varias clases de determinantes
- El artiacuteculo - El demostrativo - Los posesivos - Los numerales - Indefinidos
41- EL ARTIacuteCULO El artiacuteculo es un determinante que anuncia la presencia de un sustantivo y que indica el geacutenero y el nuacutemero de eacuteste Por ejemplo el l aacuterbol y las casas Existen dos tipos de artiacuteculos
ARTIacuteCULOS DETERMINADOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
El La Los Las
ARTIacuteCULOS INDETERMINADOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Un Una Unos Unas El artiacuteculo va siempre delante del nombre o sustantivo y tiene su mismo geacutenero y nuacutemero
ARTIacuteCULOS CONTRACTOS
a + el al de + el del
42- LOS DEMOSTRATIVOS Los demostrativos son las palabras que indican la distancia a la que estaacuten los objetos o los seres respecto del que habla Por ejemplo
- Esta mesa es amarilla (la mesa estaacute cerca) - Esa mesa es amarilla (la mesa estaacute a una distancia media) - Aquella mesa es amarilla (la mesa estaacute lejos)
DEMOSTRATIVOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Indican Cercaniacutea
Este Esta Estos Estas
Distancia media
Ese Esa Esos Esas
Indican Lejaniacutea
Aquel Aquella Aquellos Aquellas
43- LOS POSESIVOS Los posesivos son las palabras que expresan la pertenencia de una o varias cosas a una o varias personas llamadas poseedores
LOS POSESIVOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
1ordm persona Mi - Miacuteo Mi - Miacutea Mis - Miacuteos Mis - Miacuteas 2ordm persona Tu - Tuyo Tu - Tuya Tus - Tuyos Tus - Tuyas
Un
poseedor 3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 1ordm persona Nuestro Nuestra Nuestros Nuestras 2ordm persona Vuestro Vuestra Vuestros Vuestras
Varios poseedores
3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 44- LOS NUMERALES Son las palabras que expresan el nuacutemero exacto o el de orden de las cosas Pueden ser cardinales y ordinales
- Numerales cardinales Expresan el nuacutemero exacto como por ejemplo Una goma tres laacutepices y cuatro boliacutegrafos
- Numerales ordinales Expresan el lugar que ocupan en un grupo ordenado como por ejemplo Primer piso o seacuteptima planta
45- INDEFINIDOS Son palabras que expresan cantidad o existencia de manera imprecisa
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Alguacuten alguno Ninguacuten ninguno
Poco Mucho
Demasiado Todo
Alguna Ninguna
Poca Mucha
Demasiada Toda
Algunos Ningunos
Pocos Muchos
Demasiados Todos
Algunas Ningunas
Pocas Muchas
Demasiadas Todas
5- EL ADJETIVO Los adjetivos son las palabras que expresan cualidades y estados del sustantivo o nombre al que se refiere Los adjetivos concuerdan siempre en geacutenero y nuacutemero con el sustantivo al que acompantildean
- La actriz famosa o La artiacuteculo o Actriz Sustantivo o Famosa Adjetivo
-
- El coche verde o El artiacuteculo o Coche Sustantivo o Verde adjetivo
51- GRADOS DEL ADJETIVO Los grados del adjetivo son tres
- Grados del adjetivo o Positivo Ella es alta o Comparativo
De inferioridad Menos hellipque (Ella es menos alta que Julia) De igualdad Tan hellip como (Ella es tan alta como Julia) De superioridad Maacutes hellipque (Ella es maacutes alta que Julia)
o Superlativo El mashellip ( Ella es la maacutes alta) Tambieacuten se le puede antildeadir -isimoa ( Ella es altiacutesima)
6- LOS PRONOMBRES PERSONALES Los pronombres personales son las palabras que sirven para nombrar seres u objetos sin utilizar el nombre o se ponen en lugar de el como por ejemplo
- Nosotros compramos una mesa amarilla o Nosotros Pronombre personal o Compramos verbo o Una Artiacuteculo indeterminado femenino singular o Mesa Nombre comuacuten femenino singular o Amarilla Adjetivo femenino singular
FORMAS DE LOS PRONOMBRES PERSONALES
SINGULAR
Primera persona Segunda persona Tercera persona Yo Me
Mi conmigo
Tuacute usted Te
Ti contigo
Eacutel ella Se lo la le Siacute consigo
PLURAL Nosotros nosotras nos Vosotros vosotras
Ustedes os Ellos ellas
Se los las les Siacute consigo
7- EL VERBO Los verbos son palabras que expresan acciones y las situacutean en el tiempo Cada verbo tiene diferentes formas verbales La conjugacioacuten es el conjunto de estas formas Las formas verbales pueden ser simples o compuestas Todas las formas verbales tienen raiacutez y desinencia Hay tres modelos de conjugacioacuten
- Primera conjugacioacuten hellip-ar (Cantar) - Segunda conjugacioacutenhellip-er (Comer) - Tercera conjugacioacutenhellip-ir (Partir)
71- TIEMPOS VERBALES El tiempo verbal es el conjunto de formas verbales que expresan que la accioacuten se ha realizado se realiza o se realizaraacute en un tiempo determinado Los tiempos verbales pueden ser simples o compuestos
Modos Tiempos simples Tiempos compuestos Indicativo Presente (compro)
Preteacuterito imperfecto (compraba) Preteacuterito perfecto simple (compreacute) Futuro (comprareacute) Condicional (comprariacutea)
Preteacuterito perfecto compuesto (he comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (habiacutea comprado) Preteacuterito anterior (hube comprado) Futuro perfecto (habreacute comprado) Condicional perfecto (habriacutea comprado)
Subjuntivo Presente (compre) Preteacuterito imperfecto (comprara o comprase) Futuro (comprare)
Preteacuterito perfecto (haya comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (hubiera o hubiese comprado) Futuro perfecto (hubiere comprado)
Imperativo Presente (compra)
72- FORMAS NO PERSONALES
bull Infinitivo Cantar bull Gerundio Cantando bull Participio Cantado
73- CLASES DE VERBOS Existen dos clases de verbos regulares e irregulares Los regulares son los que mantienen la raiacutez igual en todas sus formas y la desinencia del verbo modelo (Amar amo ameacute amaba amareacute) Los verbos irregulares son los que variacutean algunas formas de la raiacutez o de las desinencias del verbo modelo (Caber quepo cabes cabreacute) Existen otros verbos regulares que tienen variaciones ortograacuteficas(llegar llegoacute y llegueacute o buscar buscoacute y busqueacute) Para saber si un verbo es regular o irregular basta con conjugar los siguientes tiempos presente de indicativo preteacuterito perfecto simple y futuro de indicativo
1 AMAR Verbo modelo de la 1ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
amo
amas (amaacutes)
ama
amamos
amaacuteis
aman
amaba
amabas
amaba
amaacutebamos
amabais
amaban
ameacute
amaste
amoacute
amamos
amasteis
amaron
amareacute
amaraacutes
amaraacute
amaremos
amareacuteis
amaraacuten
amariacutea
amariacuteas
amariacutea
amariacuteamos
amariacuteais
amariacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he amado
has amado
ha amado
hemos amado
habeacuteis amado
han amado
habiacutea amado
habiacuteas amado
habiacutea amado
habiacuteamos amado
habiacuteais amado
habiacutean amado
hube amado
hubiste amado
hubo amado
hubimos amado
hubisteis amado
hubieron amado
habreacute amado
habraacutes amado
habraacute amado
habremos amado
habreacuteis amado
habraacuten amado
habriacutea amado
habriacuteas amado
habriacutea amado
habriacuteamos amado
habriacuteais amado
habriacutean amado
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
41- EL ARTIacuteCULO El artiacuteculo es un determinante que anuncia la presencia de un sustantivo y que indica el geacutenero y el nuacutemero de eacuteste Por ejemplo el l aacuterbol y las casas Existen dos tipos de artiacuteculos
ARTIacuteCULOS DETERMINADOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
El La Los Las
ARTIacuteCULOS INDETERMINADOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Un Una Unos Unas El artiacuteculo va siempre delante del nombre o sustantivo y tiene su mismo geacutenero y nuacutemero
ARTIacuteCULOS CONTRACTOS
a + el al de + el del
42- LOS DEMOSTRATIVOS Los demostrativos son las palabras que indican la distancia a la que estaacuten los objetos o los seres respecto del que habla Por ejemplo
- Esta mesa es amarilla (la mesa estaacute cerca) - Esa mesa es amarilla (la mesa estaacute a una distancia media) - Aquella mesa es amarilla (la mesa estaacute lejos)
DEMOSTRATIVOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Indican Cercaniacutea
Este Esta Estos Estas
Distancia media
Ese Esa Esos Esas
Indican Lejaniacutea
Aquel Aquella Aquellos Aquellas
43- LOS POSESIVOS Los posesivos son las palabras que expresan la pertenencia de una o varias cosas a una o varias personas llamadas poseedores
LOS POSESIVOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
1ordm persona Mi - Miacuteo Mi - Miacutea Mis - Miacuteos Mis - Miacuteas 2ordm persona Tu - Tuyo Tu - Tuya Tus - Tuyos Tus - Tuyas
Un
poseedor 3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 1ordm persona Nuestro Nuestra Nuestros Nuestras 2ordm persona Vuestro Vuestra Vuestros Vuestras
Varios poseedores
3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 44- LOS NUMERALES Son las palabras que expresan el nuacutemero exacto o el de orden de las cosas Pueden ser cardinales y ordinales
- Numerales cardinales Expresan el nuacutemero exacto como por ejemplo Una goma tres laacutepices y cuatro boliacutegrafos
- Numerales ordinales Expresan el lugar que ocupan en un grupo ordenado como por ejemplo Primer piso o seacuteptima planta
45- INDEFINIDOS Son palabras que expresan cantidad o existencia de manera imprecisa
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Alguacuten alguno Ninguacuten ninguno
Poco Mucho
Demasiado Todo
Alguna Ninguna
Poca Mucha
Demasiada Toda
Algunos Ningunos
Pocos Muchos
Demasiados Todos
Algunas Ningunas
Pocas Muchas
Demasiadas Todas
5- EL ADJETIVO Los adjetivos son las palabras que expresan cualidades y estados del sustantivo o nombre al que se refiere Los adjetivos concuerdan siempre en geacutenero y nuacutemero con el sustantivo al que acompantildean
- La actriz famosa o La artiacuteculo o Actriz Sustantivo o Famosa Adjetivo
-
- El coche verde o El artiacuteculo o Coche Sustantivo o Verde adjetivo
51- GRADOS DEL ADJETIVO Los grados del adjetivo son tres
- Grados del adjetivo o Positivo Ella es alta o Comparativo
De inferioridad Menos hellipque (Ella es menos alta que Julia) De igualdad Tan hellip como (Ella es tan alta como Julia) De superioridad Maacutes hellipque (Ella es maacutes alta que Julia)
o Superlativo El mashellip ( Ella es la maacutes alta) Tambieacuten se le puede antildeadir -isimoa ( Ella es altiacutesima)
6- LOS PRONOMBRES PERSONALES Los pronombres personales son las palabras que sirven para nombrar seres u objetos sin utilizar el nombre o se ponen en lugar de el como por ejemplo
- Nosotros compramos una mesa amarilla o Nosotros Pronombre personal o Compramos verbo o Una Artiacuteculo indeterminado femenino singular o Mesa Nombre comuacuten femenino singular o Amarilla Adjetivo femenino singular
FORMAS DE LOS PRONOMBRES PERSONALES
SINGULAR
Primera persona Segunda persona Tercera persona Yo Me
Mi conmigo
Tuacute usted Te
Ti contigo
Eacutel ella Se lo la le Siacute consigo
PLURAL Nosotros nosotras nos Vosotros vosotras
Ustedes os Ellos ellas
Se los las les Siacute consigo
7- EL VERBO Los verbos son palabras que expresan acciones y las situacutean en el tiempo Cada verbo tiene diferentes formas verbales La conjugacioacuten es el conjunto de estas formas Las formas verbales pueden ser simples o compuestas Todas las formas verbales tienen raiacutez y desinencia Hay tres modelos de conjugacioacuten
- Primera conjugacioacuten hellip-ar (Cantar) - Segunda conjugacioacutenhellip-er (Comer) - Tercera conjugacioacutenhellip-ir (Partir)
71- TIEMPOS VERBALES El tiempo verbal es el conjunto de formas verbales que expresan que la accioacuten se ha realizado se realiza o se realizaraacute en un tiempo determinado Los tiempos verbales pueden ser simples o compuestos
Modos Tiempos simples Tiempos compuestos Indicativo Presente (compro)
Preteacuterito imperfecto (compraba) Preteacuterito perfecto simple (compreacute) Futuro (comprareacute) Condicional (comprariacutea)
Preteacuterito perfecto compuesto (he comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (habiacutea comprado) Preteacuterito anterior (hube comprado) Futuro perfecto (habreacute comprado) Condicional perfecto (habriacutea comprado)
Subjuntivo Presente (compre) Preteacuterito imperfecto (comprara o comprase) Futuro (comprare)
Preteacuterito perfecto (haya comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (hubiera o hubiese comprado) Futuro perfecto (hubiere comprado)
Imperativo Presente (compra)
72- FORMAS NO PERSONALES
bull Infinitivo Cantar bull Gerundio Cantando bull Participio Cantado
73- CLASES DE VERBOS Existen dos clases de verbos regulares e irregulares Los regulares son los que mantienen la raiacutez igual en todas sus formas y la desinencia del verbo modelo (Amar amo ameacute amaba amareacute) Los verbos irregulares son los que variacutean algunas formas de la raiacutez o de las desinencias del verbo modelo (Caber quepo cabes cabreacute) Existen otros verbos regulares que tienen variaciones ortograacuteficas(llegar llegoacute y llegueacute o buscar buscoacute y busqueacute) Para saber si un verbo es regular o irregular basta con conjugar los siguientes tiempos presente de indicativo preteacuterito perfecto simple y futuro de indicativo
1 AMAR Verbo modelo de la 1ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
amo
amas (amaacutes)
ama
amamos
amaacuteis
aman
amaba
amabas
amaba
amaacutebamos
amabais
amaban
ameacute
amaste
amoacute
amamos
amasteis
amaron
amareacute
amaraacutes
amaraacute
amaremos
amareacuteis
amaraacuten
amariacutea
amariacuteas
amariacutea
amariacuteamos
amariacuteais
amariacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he amado
has amado
ha amado
hemos amado
habeacuteis amado
han amado
habiacutea amado
habiacuteas amado
habiacutea amado
habiacuteamos amado
habiacuteais amado
habiacutean amado
hube amado
hubiste amado
hubo amado
hubimos amado
hubisteis amado
hubieron amado
habreacute amado
habraacutes amado
habraacute amado
habremos amado
habreacuteis amado
habraacuten amado
habriacutea amado
habriacuteas amado
habriacutea amado
habriacuteamos amado
habriacuteais amado
habriacutean amado
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
43- LOS POSESIVOS Los posesivos son las palabras que expresan la pertenencia de una o varias cosas a una o varias personas llamadas poseedores
LOS POSESIVOS
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
1ordm persona Mi - Miacuteo Mi - Miacutea Mis - Miacuteos Mis - Miacuteas 2ordm persona Tu - Tuyo Tu - Tuya Tus - Tuyos Tus - Tuyas
Un
poseedor 3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 1ordm persona Nuestro Nuestra Nuestros Nuestras 2ordm persona Vuestro Vuestra Vuestros Vuestras
Varios poseedores
3ordm persona Su - Suyo Su - Suya Sus - Suyos Sus - Suyas 44- LOS NUMERALES Son las palabras que expresan el nuacutemero exacto o el de orden de las cosas Pueden ser cardinales y ordinales
- Numerales cardinales Expresan el nuacutemero exacto como por ejemplo Una goma tres laacutepices y cuatro boliacutegrafos
- Numerales ordinales Expresan el lugar que ocupan en un grupo ordenado como por ejemplo Primer piso o seacuteptima planta
45- INDEFINIDOS Son palabras que expresan cantidad o existencia de manera imprecisa
Singular Plural Masculino Femenino Masculino Femenino
Alguacuten alguno Ninguacuten ninguno
Poco Mucho
Demasiado Todo
Alguna Ninguna
Poca Mucha
Demasiada Toda
Algunos Ningunos
Pocos Muchos
Demasiados Todos
Algunas Ningunas
Pocas Muchas
Demasiadas Todas
5- EL ADJETIVO Los adjetivos son las palabras que expresan cualidades y estados del sustantivo o nombre al que se refiere Los adjetivos concuerdan siempre en geacutenero y nuacutemero con el sustantivo al que acompantildean
- La actriz famosa o La artiacuteculo o Actriz Sustantivo o Famosa Adjetivo
-
- El coche verde o El artiacuteculo o Coche Sustantivo o Verde adjetivo
51- GRADOS DEL ADJETIVO Los grados del adjetivo son tres
- Grados del adjetivo o Positivo Ella es alta o Comparativo
De inferioridad Menos hellipque (Ella es menos alta que Julia) De igualdad Tan hellip como (Ella es tan alta como Julia) De superioridad Maacutes hellipque (Ella es maacutes alta que Julia)
o Superlativo El mashellip ( Ella es la maacutes alta) Tambieacuten se le puede antildeadir -isimoa ( Ella es altiacutesima)
6- LOS PRONOMBRES PERSONALES Los pronombres personales son las palabras que sirven para nombrar seres u objetos sin utilizar el nombre o se ponen en lugar de el como por ejemplo
- Nosotros compramos una mesa amarilla o Nosotros Pronombre personal o Compramos verbo o Una Artiacuteculo indeterminado femenino singular o Mesa Nombre comuacuten femenino singular o Amarilla Adjetivo femenino singular
FORMAS DE LOS PRONOMBRES PERSONALES
SINGULAR
Primera persona Segunda persona Tercera persona Yo Me
Mi conmigo
Tuacute usted Te
Ti contigo
Eacutel ella Se lo la le Siacute consigo
PLURAL Nosotros nosotras nos Vosotros vosotras
Ustedes os Ellos ellas
Se los las les Siacute consigo
7- EL VERBO Los verbos son palabras que expresan acciones y las situacutean en el tiempo Cada verbo tiene diferentes formas verbales La conjugacioacuten es el conjunto de estas formas Las formas verbales pueden ser simples o compuestas Todas las formas verbales tienen raiacutez y desinencia Hay tres modelos de conjugacioacuten
- Primera conjugacioacuten hellip-ar (Cantar) - Segunda conjugacioacutenhellip-er (Comer) - Tercera conjugacioacutenhellip-ir (Partir)
71- TIEMPOS VERBALES El tiempo verbal es el conjunto de formas verbales que expresan que la accioacuten se ha realizado se realiza o se realizaraacute en un tiempo determinado Los tiempos verbales pueden ser simples o compuestos
Modos Tiempos simples Tiempos compuestos Indicativo Presente (compro)
Preteacuterito imperfecto (compraba) Preteacuterito perfecto simple (compreacute) Futuro (comprareacute) Condicional (comprariacutea)
Preteacuterito perfecto compuesto (he comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (habiacutea comprado) Preteacuterito anterior (hube comprado) Futuro perfecto (habreacute comprado) Condicional perfecto (habriacutea comprado)
Subjuntivo Presente (compre) Preteacuterito imperfecto (comprara o comprase) Futuro (comprare)
Preteacuterito perfecto (haya comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (hubiera o hubiese comprado) Futuro perfecto (hubiere comprado)
Imperativo Presente (compra)
72- FORMAS NO PERSONALES
bull Infinitivo Cantar bull Gerundio Cantando bull Participio Cantado
73- CLASES DE VERBOS Existen dos clases de verbos regulares e irregulares Los regulares son los que mantienen la raiacutez igual en todas sus formas y la desinencia del verbo modelo (Amar amo ameacute amaba amareacute) Los verbos irregulares son los que variacutean algunas formas de la raiacutez o de las desinencias del verbo modelo (Caber quepo cabes cabreacute) Existen otros verbos regulares que tienen variaciones ortograacuteficas(llegar llegoacute y llegueacute o buscar buscoacute y busqueacute) Para saber si un verbo es regular o irregular basta con conjugar los siguientes tiempos presente de indicativo preteacuterito perfecto simple y futuro de indicativo
1 AMAR Verbo modelo de la 1ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
amo
amas (amaacutes)
ama
amamos
amaacuteis
aman
amaba
amabas
amaba
amaacutebamos
amabais
amaban
ameacute
amaste
amoacute
amamos
amasteis
amaron
amareacute
amaraacutes
amaraacute
amaremos
amareacuteis
amaraacuten
amariacutea
amariacuteas
amariacutea
amariacuteamos
amariacuteais
amariacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he amado
has amado
ha amado
hemos amado
habeacuteis amado
han amado
habiacutea amado
habiacuteas amado
habiacutea amado
habiacuteamos amado
habiacuteais amado
habiacutean amado
hube amado
hubiste amado
hubo amado
hubimos amado
hubisteis amado
hubieron amado
habreacute amado
habraacutes amado
habraacute amado
habremos amado
habreacuteis amado
habraacuten amado
habriacutea amado
habriacuteas amado
habriacutea amado
habriacuteamos amado
habriacuteais amado
habriacutean amado
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
5- EL ADJETIVO Los adjetivos son las palabras que expresan cualidades y estados del sustantivo o nombre al que se refiere Los adjetivos concuerdan siempre en geacutenero y nuacutemero con el sustantivo al que acompantildean
- La actriz famosa o La artiacuteculo o Actriz Sustantivo o Famosa Adjetivo
-
- El coche verde o El artiacuteculo o Coche Sustantivo o Verde adjetivo
51- GRADOS DEL ADJETIVO Los grados del adjetivo son tres
- Grados del adjetivo o Positivo Ella es alta o Comparativo
De inferioridad Menos hellipque (Ella es menos alta que Julia) De igualdad Tan hellip como (Ella es tan alta como Julia) De superioridad Maacutes hellipque (Ella es maacutes alta que Julia)
o Superlativo El mashellip ( Ella es la maacutes alta) Tambieacuten se le puede antildeadir -isimoa ( Ella es altiacutesima)
6- LOS PRONOMBRES PERSONALES Los pronombres personales son las palabras que sirven para nombrar seres u objetos sin utilizar el nombre o se ponen en lugar de el como por ejemplo
- Nosotros compramos una mesa amarilla o Nosotros Pronombre personal o Compramos verbo o Una Artiacuteculo indeterminado femenino singular o Mesa Nombre comuacuten femenino singular o Amarilla Adjetivo femenino singular
FORMAS DE LOS PRONOMBRES PERSONALES
SINGULAR
Primera persona Segunda persona Tercera persona Yo Me
Mi conmigo
Tuacute usted Te
Ti contigo
Eacutel ella Se lo la le Siacute consigo
PLURAL Nosotros nosotras nos Vosotros vosotras
Ustedes os Ellos ellas
Se los las les Siacute consigo
7- EL VERBO Los verbos son palabras que expresan acciones y las situacutean en el tiempo Cada verbo tiene diferentes formas verbales La conjugacioacuten es el conjunto de estas formas Las formas verbales pueden ser simples o compuestas Todas las formas verbales tienen raiacutez y desinencia Hay tres modelos de conjugacioacuten
- Primera conjugacioacuten hellip-ar (Cantar) - Segunda conjugacioacutenhellip-er (Comer) - Tercera conjugacioacutenhellip-ir (Partir)
71- TIEMPOS VERBALES El tiempo verbal es el conjunto de formas verbales que expresan que la accioacuten se ha realizado se realiza o se realizaraacute en un tiempo determinado Los tiempos verbales pueden ser simples o compuestos
Modos Tiempos simples Tiempos compuestos Indicativo Presente (compro)
Preteacuterito imperfecto (compraba) Preteacuterito perfecto simple (compreacute) Futuro (comprareacute) Condicional (comprariacutea)
Preteacuterito perfecto compuesto (he comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (habiacutea comprado) Preteacuterito anterior (hube comprado) Futuro perfecto (habreacute comprado) Condicional perfecto (habriacutea comprado)
Subjuntivo Presente (compre) Preteacuterito imperfecto (comprara o comprase) Futuro (comprare)
Preteacuterito perfecto (haya comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (hubiera o hubiese comprado) Futuro perfecto (hubiere comprado)
Imperativo Presente (compra)
72- FORMAS NO PERSONALES
bull Infinitivo Cantar bull Gerundio Cantando bull Participio Cantado
73- CLASES DE VERBOS Existen dos clases de verbos regulares e irregulares Los regulares son los que mantienen la raiacutez igual en todas sus formas y la desinencia del verbo modelo (Amar amo ameacute amaba amareacute) Los verbos irregulares son los que variacutean algunas formas de la raiacutez o de las desinencias del verbo modelo (Caber quepo cabes cabreacute) Existen otros verbos regulares que tienen variaciones ortograacuteficas(llegar llegoacute y llegueacute o buscar buscoacute y busqueacute) Para saber si un verbo es regular o irregular basta con conjugar los siguientes tiempos presente de indicativo preteacuterito perfecto simple y futuro de indicativo
1 AMAR Verbo modelo de la 1ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
amo
amas (amaacutes)
ama
amamos
amaacuteis
aman
amaba
amabas
amaba
amaacutebamos
amabais
amaban
ameacute
amaste
amoacute
amamos
amasteis
amaron
amareacute
amaraacutes
amaraacute
amaremos
amareacuteis
amaraacuten
amariacutea
amariacuteas
amariacutea
amariacuteamos
amariacuteais
amariacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he amado
has amado
ha amado
hemos amado
habeacuteis amado
han amado
habiacutea amado
habiacuteas amado
habiacutea amado
habiacuteamos amado
habiacuteais amado
habiacutean amado
hube amado
hubiste amado
hubo amado
hubimos amado
hubisteis amado
hubieron amado
habreacute amado
habraacutes amado
habraacute amado
habremos amado
habreacuteis amado
habraacuten amado
habriacutea amado
habriacuteas amado
habriacutea amado
habriacuteamos amado
habriacuteais amado
habriacutean amado
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
7- EL VERBO Los verbos son palabras que expresan acciones y las situacutean en el tiempo Cada verbo tiene diferentes formas verbales La conjugacioacuten es el conjunto de estas formas Las formas verbales pueden ser simples o compuestas Todas las formas verbales tienen raiacutez y desinencia Hay tres modelos de conjugacioacuten
- Primera conjugacioacuten hellip-ar (Cantar) - Segunda conjugacioacutenhellip-er (Comer) - Tercera conjugacioacutenhellip-ir (Partir)
71- TIEMPOS VERBALES El tiempo verbal es el conjunto de formas verbales que expresan que la accioacuten se ha realizado se realiza o se realizaraacute en un tiempo determinado Los tiempos verbales pueden ser simples o compuestos
Modos Tiempos simples Tiempos compuestos Indicativo Presente (compro)
Preteacuterito imperfecto (compraba) Preteacuterito perfecto simple (compreacute) Futuro (comprareacute) Condicional (comprariacutea)
Preteacuterito perfecto compuesto (he comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (habiacutea comprado) Preteacuterito anterior (hube comprado) Futuro perfecto (habreacute comprado) Condicional perfecto (habriacutea comprado)
Subjuntivo Presente (compre) Preteacuterito imperfecto (comprara o comprase) Futuro (comprare)
Preteacuterito perfecto (haya comprado) Preteacuterito pluscuamperfecto (hubiera o hubiese comprado) Futuro perfecto (hubiere comprado)
Imperativo Presente (compra)
72- FORMAS NO PERSONALES
bull Infinitivo Cantar bull Gerundio Cantando bull Participio Cantado
73- CLASES DE VERBOS Existen dos clases de verbos regulares e irregulares Los regulares son los que mantienen la raiacutez igual en todas sus formas y la desinencia del verbo modelo (Amar amo ameacute amaba amareacute) Los verbos irregulares son los que variacutean algunas formas de la raiacutez o de las desinencias del verbo modelo (Caber quepo cabes cabreacute) Existen otros verbos regulares que tienen variaciones ortograacuteficas(llegar llegoacute y llegueacute o buscar buscoacute y busqueacute) Para saber si un verbo es regular o irregular basta con conjugar los siguientes tiempos presente de indicativo preteacuterito perfecto simple y futuro de indicativo
1 AMAR Verbo modelo de la 1ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
amo
amas (amaacutes)
ama
amamos
amaacuteis
aman
amaba
amabas
amaba
amaacutebamos
amabais
amaban
ameacute
amaste
amoacute
amamos
amasteis
amaron
amareacute
amaraacutes
amaraacute
amaremos
amareacuteis
amaraacuten
amariacutea
amariacuteas
amariacutea
amariacuteamos
amariacuteais
amariacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he amado
has amado
ha amado
hemos amado
habeacuteis amado
han amado
habiacutea amado
habiacuteas amado
habiacutea amado
habiacuteamos amado
habiacuteais amado
habiacutean amado
hube amado
hubiste amado
hubo amado
hubimos amado
hubisteis amado
hubieron amado
habreacute amado
habraacutes amado
habraacute amado
habremos amado
habreacuteis amado
habraacuten amado
habriacutea amado
habriacuteas amado
habriacutea amado
habriacuteamos amado
habriacuteais amado
habriacutean amado
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
72- FORMAS NO PERSONALES
bull Infinitivo Cantar bull Gerundio Cantando bull Participio Cantado
73- CLASES DE VERBOS Existen dos clases de verbos regulares e irregulares Los regulares son los que mantienen la raiacutez igual en todas sus formas y la desinencia del verbo modelo (Amar amo ameacute amaba amareacute) Los verbos irregulares son los que variacutean algunas formas de la raiacutez o de las desinencias del verbo modelo (Caber quepo cabes cabreacute) Existen otros verbos regulares que tienen variaciones ortograacuteficas(llegar llegoacute y llegueacute o buscar buscoacute y busqueacute) Para saber si un verbo es regular o irregular basta con conjugar los siguientes tiempos presente de indicativo preteacuterito perfecto simple y futuro de indicativo
1 AMAR Verbo modelo de la 1ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
amo
amas (amaacutes)
ama
amamos
amaacuteis
aman
amaba
amabas
amaba
amaacutebamos
amabais
amaban
ameacute
amaste
amoacute
amamos
amasteis
amaron
amareacute
amaraacutes
amaraacute
amaremos
amareacuteis
amaraacuten
amariacutea
amariacuteas
amariacutea
amariacuteamos
amariacuteais
amariacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he amado
has amado
ha amado
hemos amado
habeacuteis amado
han amado
habiacutea amado
habiacuteas amado
habiacutea amado
habiacuteamos amado
habiacuteais amado
habiacutean amado
hube amado
hubiste amado
hubo amado
hubimos amado
hubisteis amado
hubieron amado
habreacute amado
habraacutes amado
habraacute amado
habremos amado
habreacuteis amado
habraacuten amado
habriacutea amado
habriacuteas amado
habriacutea amado
habriacuteamos amado
habriacuteais amado
habriacutean amado
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
1 AMAR Verbo modelo de la 1ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
amo
amas (amaacutes)
ama
amamos
amaacuteis
aman
amaba
amabas
amaba
amaacutebamos
amabais
amaban
ameacute
amaste
amoacute
amamos
amasteis
amaron
amareacute
amaraacutes
amaraacute
amaremos
amareacuteis
amaraacuten
amariacutea
amariacuteas
amariacutea
amariacuteamos
amariacuteais
amariacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he amado
has amado
ha amado
hemos amado
habeacuteis amado
han amado
habiacutea amado
habiacuteas amado
habiacutea amado
habiacuteamos amado
habiacuteais amado
habiacutean amado
hube amado
hubiste amado
hubo amado
hubimos amado
hubisteis amado
hubieron amado
habreacute amado
habraacutes amado
habraacute amado
habremos amado
habreacuteis amado
habraacuten amado
habriacutea amado
habriacuteas amado
habriacutea amado
habriacuteamos amado
habriacuteais amado
habriacutean amado
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
ame
ames
ame
amemos
ameacuteis
amen
amara o amase
amaras o amases
amara o amase
amaacuteramos o amaacutesemos
amarais o amaseis
amaran o amasen
amare
amares
amare
amaacuteremos
amareis
amaren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya amado
hayas amado
haya amado
hayamos amado
hayaacuteis amado
hayan amado
hubiera o hubiese amado
hubieras o hubieses amado
hubiera o hubiese amado
hubieacuteramos o hubieacutesemos amado
hubierais o hubieseis amado
hubieran o hubiesen amado
hubiere amado
hubieres amado
hubiere amado
hubieacuteremos amado
hubiereis amado
hubieren amado
IMPERATIVO
ama (amaacute) amad
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
amar haber amado amado
amando habiendo amado
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
2 TEMER Verbo modelo de la 2ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
temo
temes (temeacutes)
teme
tememos
temeacuteis
temen
temiacutea
temiacuteas
temiacutea
temiacuteamos
temiacuteais
temiacutean
temiacute
temiste
temioacute
temimos
temisteis
temieron
temereacute
temeraacutes
temeraacute
temeremos
temereacuteis
temeraacuten
temeriacutea
temeriacuteas
temeriacutea
temeriacuteamos
temeriacuteais
temeriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he temido
has temido
ha temido
hemos temido
habeacuteis temido
han temido
habiacutea temido
habiacuteas temido
habiacutea temido
habiacuteamos temido
habiacuteais temido
habiacutean temido
hube temido
hubiste temido
hubo temido
hubimos temido
hubisteis temido
hubieron temido
habreacute temido
habraacutes temido
habraacute temido
habremos temido
habreacuteis temido
habraacuten temido
habriacutea temido
habriacuteas temido
habriacutea temido
habriacuteamos temido
habriacuteais temido
habriacutean temido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
tema
temas
tema
temamos
temaacuteis
teman
temiera o temiese
temieras o temieses
temiera o temiese
temieacuteramos o temieacutesemos
temierais o temieseis
temieran o temiesen
temiere
temieres
temiere
temieacuteremos
temiereis
temieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya temido
hayas temido
haya temido
hayamos temido
hayaacuteis temido
hayan temido
hubiera o hubiese temido
hubieras o hubieses temido
hubiera o hubiese temido
hubieacuteramos o hubieacutesemos temido
hubierais o hubieseis temido
hubieran o hubiesen temido
hubiere temido
hubieres temido
hubiere temido
hubieacuteremos temido
hubiereis temido
hubieren temido
IMPERATIVO
teme (temeacute) temed
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
temer haber temido temido
temiendo habiendo temido
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
3 PARTIR Verbo modelo de la 3ordf conjugacioacuten
INDICATIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto copreteacuterito
pret perfectosimple preteacuterito
futuro simple futuro
condicional simple
pospreteacuterito
parto
partes (partiacutes)
parte
partimos
partiacutes
parten
partiacutea
partiacuteas
partiacutea
partiacuteamos
partiacuteais
partiacutean
partiacute
partiste
partioacute
partimos
partisteis
partieron
partireacute
partiraacutes
partiraacute
partiremos
partireacuteis
partiraacuten
partiriacutea
partiriacuteas
partiriacutea
partiriacuteamos
partiriacuteais
partiriacutean
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antecopreteacuterito
pret anterior antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
condicional compuesto
antepospreteacuterito
he partido
has partido
ha partido
hemos partido
habeacuteis partido
han partido
habiacutea partido
habiacuteas partido
habiacutea partido
habiacuteamos partido
habiacuteais partido
habiacutean partido
hube partido
hubiste partido
hubo partido
hubimos partido
hubisteis partido
hubieron partido
habreacute partido
habraacutes partido
habraacute partido
habremos partido
habreacuteis partido
habraacuten partido
habriacutea partido
habriacuteas partido
habriacutea partido
habriacuteamos partido
habriacuteais partido
habriacutean partido
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
SUBJUNTIVO
TIEMPOS SIMPLES
presente pret imperfecto preteacuterito futuro simple futuro
parta
partas
parta
partamos
partaacuteis
partan
partiera o partiese
partieras o partieses
partiera o partiese
partieacuteramos o partieacutesemos
partierais o partieseis
partieran o partiesen
partiere
partieres
partiere
partieacuteremos
partiereis
partieren
TIEMPOS COMPUESTOS
pret perfecto compuesto antepresente
pret pluscuamperfecto antepreteacuterito
futuro compuesto antefuturo
haya partido
hayas partido
haya partido
hayamos partido
hayaacuteis partido
hayan partido
hubiera o hubiese partido
hubieras o hubieses partido
hubiera o hubiese partido
hubieacuteramos o hubieacutesemos partido
hubierais o hubieseis partido
hubieran o hubiesen partido
hubiere partido
hubieres partido
hubiere partido
hubieacuteremos partido
hubiereis partido
hubieren partido
IMPERATIVO
parte (partiacute) partid
FORMAS NO PERSONALES
infinitivo participio gerundio
SIMPLE COMPUESTO SIMPLE COMPUESTO
partir haber partido partido
partiendo habiendo partido
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
CONJUGACIOacuteN DE VERBOS IRREGULARES
El verbo ANDARFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO andar INFINITIVO haber andado GERUNDIO andando GERUNDIO habiendo andado PARTICIPIO andado El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ando tuacute andas eacutel anda nosotros andamos vosotros andaacuteis ellos andan
yo he andado tuacute has andado eacutel ha andado nosotros hemos andado vosotros habeacuteis andado ellos han andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTOyo andaba tuacute andabas eacutel andaba nosotros andaacutebamos vosotros andabais ellos andaban
yo habiacutea andado tuacute habiacuteas andado eacutel habiacutea andado nosotros habiacuteamos andado vosotros habiacuteais andado ellos habiacutean andado
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR yo anduve tuacute anduviste eacutel anduvo nosotros anduvimos vosotros anduvisteis ellos anduvieron
yo hube andado tuacute hubiste andado eacutel hubo andado nosotros hubimos andado vosotros hubisteis andado ellos hubieron andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo andareacute tuacute andaraacutes eacutel andaraacute nosotros andaremos vosotros andareacuteis ellos andaraacuten
yo habreacute andado tuacute habraacutes andado eacutel habraacute andado nosotros habremos andado vosotros habreacuteis andado ellos habraacuten andado
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo andariacutea tuacute andariacuteas eacutel andariacutea nosotros andariacuteamos
yo habriacutea andado tuacute habriacuteas andado eacutel habriacutea andado nosotros habriacuteamos andado
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
vosotros andariacuteais ellos andariacutean
vosotros habriacuteais andado ellos habriacutean andado
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo ande tuacute andes eacutel ande nosotros andemos vosotros andeacuteis ellos anden
yo haya andado tuacute hayas andado eacutel haya andado nosotros hayamos andado vosotros hayaacuteis andado ellos hayan andado
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo anduviera o anduviese tuacute anduvieras o anduvieses eacutel anduviera o anduviese nosotros anduvieacuteramos o anduvieacutesemos vosotros anduvierais o anduvieseis ellos anduvieran o anduviesen
yo hubiera o hubiese andado tuacute hubieras o hubieses andado eacutel hubiera o hubiese andado nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos andado vosotros hubierais o hubieseis andado ellos hubieran o hubiesen andado
FUTURO FUTURO PERFECTO yo anduviere tuacute anduvieres eacutel anduviere nosotros anduvieacuteremos vosotros anduviereis ellos anduvieren
yo hubiere andado tuacute hubieres andado eacutel hubiere andado nosotros hubieacuteremos andado vosotros hubiereis andado ellos hubieren andado
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
anda tuacute ande usted andemos nosotros andad vosotros anden ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
El verbo CABERFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO caber INFINITIVO haber cabido GERUNDIO cabiendo GERUNDIO habiendo cabido PARTICIPIO cabido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepo tuacute cabes eacutel cabe nosotros cabemos vosotros cabeacuteis ellos caben
yo he cabido tuacute has cabido eacutel ha cabido nosotros hemos cabido vosotros habeacuteis cabido ellos han cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cabiacutea tuacute cabiacuteas eacutel cabiacutea nosotros cabiacuteamos vosotros cabiacuteais ellos cabiacutean
yo habiacutea cabido tuacute habiacuteas cabido eacutel habiacutea cabido nosotros habiacuteamos cabido vosotros habiacuteais cabido ellos habiacutean cabido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo cupe tuacute cupiste eacutel cupo nosotros cupimos vosotros cupisteis ellos cupieron
yo hube cabido tuacute hubiste cabido eacutel hubo cabido nosotros hubimos cabido vosotros hubisteis cabido ellos hubieron cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cabreacute tuacute cabraacutes eacutel cabraacute nosotros cabremos vosotros cabreacuteis ellos cabraacuten
yo habreacute cabido tuacute habraacutes cabido eacutel habraacute cabido nosotros habremos cabido vosotros habreacuteis cabido ellos habraacuten cabido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo cabriacutea yo habriacutea cabido
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
tuacute cabriacuteas eacutel cabriacutea nosotros cabriacuteamos vosotros cabriacuteais ellos cabriacutean
tuacute habriacuteas cabido eacutel habriacutea cabido nosotros habriacuteamos cabido vosotros habriacuteais cabido ellos habriacutean cabido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo quepa tuacute quepas eacutel quepa nosotros quepamos vosotros quepaacuteis ellos quepan
yo haya cabido tuacute hayas cabido eacutel haya cabido nosotros hayamos cabido vosotros hayaacuteis cabido ellos hayan cabido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo cupiera o cupiese tuacute cupieras o cupieses eacutel cupiera o cupiese nosotros cupieacuteramos o cupieacutesemos vosotros cupierais o cupieseis ellos cupieran o cupiesen
yo hubiera o hubiese cabido tuacute hubieras o hubieses cabido eacutel hubiera o hubiese cabido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos cabidovosotros hubierais o hubieseis cabido ellos hubieran o hubiesen cabido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo cupiere tuacute cupieres eacutel cupiere nosotros cupieacuteremos vosotros cupiereis ellos cupieren
yo hubiere cabido tuacute hubieres cabido eacutel hubiere cabido nosotros hubieacuteremos cabido vosotros hubiereis cabido ellos hubieren cabido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
cabe tuacute quepa usted quepamos nosotros cabed vosotros quepan ustedes
NO TIENE
Andar - Caber - Conducir - Colgar - Elegir - Estar - Hacer - Ir - Mover Oiacuter - Oler - Pedir - Poder - Querer - Saber - Sentir - Tener - Traer - Ver
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
El verbo CONDUCIRFORMAS NO PERSONALES
Formas simples ---- Formas compuestas
INFINITIVO conducir INFINITIVO haber conducido GERUNDIO conduciendo GERUNDIO habiendo conducido PARTICIPIO conducido El participio no tiene
Modo indicativoFORMAS PERSONALES
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzco tuacute conduces eacutel conduce nosotros conducimos vosotros conduciacutes ellos conducen
yo he conducido tuacute has conducido eacutel ha conducido nosotros hemos conducido vosotros habeacuteis conducido ellos han conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo conduciacutea tuacute conduciacuteas eacutel conduciacutea nosotros conduciacuteamos vosotros conduciacuteais ellos conduciacutean
yo habiacutea conducido tuacute habiacuteas conducido eacutel habiacutea conducido nosotros habiacuteamos conducido vosotros habiacuteais conducido ellos habiacutean conducido
PRETEacuteRITO PERFECTO SIMPLE PRETEacuteRITO ANTERIOR
yo conduje tuacute condujiste eacutel condujo nosotros condujimos vosotros condujisteis ellos condujeron
yo hube conducido tuacute hubiste conducido eacutel hubo conducido nosotros hubimos conducido vosotros hubisteis conducido ellos hubieron conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo conducireacute tuacute conduciraacutes eacutel conduciraacute nosotros conduciremos
yo habreacute conducido tuacute habraacutes conducido eacutel habraacute conducido nosotros habremos conducido
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
vosotros conducireacuteis ellos conduciraacuten
vosotros habreacuteis conducido ellos habraacuten conducido
CONDICIONAL CONDICIONAL PERFECTO yo conduciriacutea tuacute conduciriacuteas eacutel conduciriacutea nosotros conduciriacuteamos vosotros conduciriacuteais ellos conduciriacutean
yo habriacutea conducido tuacute habriacuteas conducido eacutel habriacutea conducido nosotros habriacuteamos conducido vosotros habriacuteais conducido ellos habriacutean conducido
Modo subjuntivo
Tiempos simples Tiempos compuestos
PRESENTE PRETEacuteRITO PERFECTO COMPUESTO
yo conduzca tuacute conduzcas eacutel conduzca nosotros conduzcamos vosotros conduzcaacuteis ellos conduzcan
yo haya conducido tuacute hayas conducido eacutel haya conducido nosotros hayamos conducido vosotros hayaacuteis conducido ellos hayan conducido
PRETEacuteRITO IMPERFECTO PRETEacuteRITO PLUSCUAMPERFECTO yo condujera o condujese tuacute condujeras o condujeses eacutel condujera o condujese nosotros condujeacuteramos o condujeacutesemos vosotros condujerais o condujeseis ellos condujeran o condujesen
yo hubiera o hubiese conducido tuacute hubieras o hubieses conducido eacutel hubiera o hubiese conducido nosotros hubieacuteramos o hubieacutesemos conducido vosotros hubierais o hubieseis conducido ellos hubieran o hubiesen conducido
FUTURO FUTURO PERFECTO yo condujere tuacute condujeres eacutel condujere nosotros condujeacuteremos vosotros condujereis ellos condujeren
yo hubiere conducido tuacute hubieres conducido eacutel hubiere conducido nosotros hubieacuteremos conducido vosotros hubiereis conducido ellos hubieren conducido
Modo imperativo
Tiempos simples Tiempos compuestos PRESENTE
conduce tuacute conduzca usted conduzcamos nosotros conducid vosotros conduzcan ustedes
NO TIENE
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
8- LA PREPOSICIOacuteN La preposicioacuten es la palabra invariable que se utiliza para introducir un complemento en una oracioacuten La lista tradicional de preposiciones del idioma espantildeol es
Preposicioacuten Ejemplo Notas
a Visitoacute a la tiacutea Antonia por su cumpleantildeos
ante dijo ante todos que era cierto
bajo Escondioacute la carta bajo los libros
cabe aceptado por el DRAE aunque indica que estaacute en desuso
con El cafeacute con leche ya estaba friacuteo cuando llegaste
contra Las olas chocan contra las rocas del espigoacuten
de Comproacute un kilo de limones
desde Desde octubre no habiacutea vuelto a ver a su padre
durante Durante su visita al museo Juan se maravilloacute de la belleza de las pinturas
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
exhibidas
en Entroacute en la caacutercel por traacutefico de drogas
entre Dijo que el secreto deberiacutea quedar entre nosotros
hacia Embarcoacute en el vuelo hacia Cochabamba
hasta La fiesta duroacute hasta las ocho
mediante Resolvioacute el enigma mediante la ayuda de su mejor amigo
Intercambiable con la preposicioacuten con en la mayoriacutea de los casos
para Tengo un libro para Juan
por Tengo un libro firmado por el autor
seguacuten Cocinoacute la carne seguacuten las indicaciones de su abuela
sin Llegamos a una calle sin salida
so Volvioacute a su paiacutes so pena de ser arrestado
sobre Juan puso la manzana sobre el escritorio
tras Lo enterroacute en el aacuterbol que se encuentra tras el edificio
viacutea Voloacute de Texas hasta Australia viacutea Londres
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
excepto Ella conoce toda Europa excepto Rumania
9- ADVERBIOS
El adverbio es una palabra invariable que modifica o antildeade informacioacuten al verbo y en ocasiones a toda la oracioacuten Tradicionalmente los adverbios se han dividido en las siguientes categoriacuteas
bull Adverbios de ubicacioacuten en tiempo y espacio o Adverbios de lugar aquiacute alliacute ahiacute allaacute arriba abajo cerca lejos
delante detraacutes encima debajo enfrente alrededor etc o Adverbios de tiempo pronto tarde temprano todaviacutea auacuten ya ayer
hoy mantildeana siempre nunca jamaacutes proacuteximamente enseguida ahora mientras antes despueacutes posteriormente primero respectivamente
o Adverbios de modo bien mal regular despacio deprisa asiacute tal como peor mejor estupendamente faacutecilmente - todas las que se formen con las terminaciones mente
o Adverbios de cantidad muy poco muy poco mucho bastante maacutes menos algo demasiado casi soacutelo solamente tan tanto todo nada aproximadamente
o Adverbios de afirmacioacuten siacute tambieacuten cierto ciertamente efectivamente claro exacto verdaderamente
o Adverbios de negacioacuten no jamaacutes nunca tampoco negativamente etc o Adverbios de duda o dubitativos quizaacute(s) acaso probablemente
posiblemente seguramente tal vez sin duda puede puede ser a lo mejor quieacuten sabe
10- LA CONJUNCIOacuteN
La conjuncioacuten es una parte invariable de la lengua que se utiliza para enlazar oraciones y establecer relaciones de jerarquiacutea entre ellas Conjunciones copulativas Son y e ni que Y es la conjuncioacuten maacutes usada en la lengua coloquial Sergio y Daniel pasean Conjunciones disyuntivas Son o u ya bien sea Lo haraacute uno u otro Conjunciones adversativas Son mas pero aunque sino sin embargo Te lo compreacute pero no puedo daacutertelo
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
11- LA ORACIOacuteN
La oracioacuten es un conjunto de palabras ordenadas que expresan una idea con un sentido completo En toda oracioacuten hay por lo menos un verbo Partes de la oracioacuten
bull Sujeto El sujeto es la persona animal o cosa que realiza la accioacuten del verbo El sujeto puede ser leacutexico o gramatical Es leacutexico cuando estaacute formado por las palabras que tiene en la oracioacuten por ejemplo La nintildea come El sujeto gramatical o eliacuteptico no estaacute presente en la oracioacuten por ejemplo Comes manzanas (Tuacute) El nuacutecleo del sujeto suele ser el sustantivo
bull Predicado El predicado es el conjunto de palabras que expresan lo que se dice
del sujeto La palabra maacutes importante del predicado es el verbo El verbo es el nuacutecleo del predicado El predicado puede ser
bull Predicado nominal Contiene los verbos ser estar o parecer que son verbos copulativos Las oraciones con predicado nominal se llaman oraciones copulativas El predicado nominal estaacute formado por dos elementos verbo copulativo y atributo El atributo es el que nombra una cualidad o estado del sujeto como por ejemplo Juan es listo Ademaacutes del atributo pueden aparecer otros complementoshellip
bull Predicado verbal tienen como nuacutecleo un verbo distinto a ser estar o parecer El nuacutecleo es siempre el verbo y se llaman oraciones predicativas El predicado verbal puede aparecer acompantildeado de grupos de palabras que funcionan como complementos ( complemento directo indirecto y circunstancial)
o Complemento directo (CD) Nombra a la persona o cosa sobre la que recae la accioacuten del verbo por ejemplo Mariacutea come una manzana Tambieacuten pueden funcionar como CD los pronombres me te lo la nos os los las y se Lo vi ayer
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
o El complemento indirecto (CI) Nombra al destinatario de la accioacuten expresada por el verbo Por ejemplo Ella entregoacute el paquete a Ana La funcioacuten de CI la desempentildea un grupo nominal que suele ir introducido por la preposicioacuten a y se puede sustituir por los pronombres le les me te nos os y se Por ejemplo Nos lo dio
o Complemento circunstancial (CC) Expresa la circunstancia de la
accioacuten del verbo La funcioacuten del CC la puede desempentildear un grupo nominal o un adverbio Los tipos de complementos circunstanciales pueden ser
Complemento circunstancial de lugar (CCL) Aquiacute alliacute
cercahellip Complemento circunstancial de tiempo (CCT) Hoy ayer
mantildeanahellip Complemento circunstancial de modo (CCM) Bien mal
tranquilamentehellip Complemento circunstancial de cantidad (CCC) Mucho
poco bastantehellip Complemento circunstancial de causa (CCCausa) Por la
lluviahellip Complemento circunstancial de instrumento (CCI) Con
pincelhellip Complemento circunstancial de compantildeiacutea (CCCompantildeiacutea)
Contigo conmigohellip
El tuquito del maestro iquestCoacutemo buscar cada una de las partes de la oracioacuten 1ordm buscar el verbo 2ordm preguntar al verbo iquestquieacuten y responde el sujeto3ordm preguntar al verbo iquestQueacute o queacute cosa y responde el CD 4ordm preguntar al verbo iquesta quieacuten o para quieacuten y responde el CI 5ordm preguntar al verbo iquestCuaacutendo Y responde el CCT6ordm preguntar al verbo iquestDoacutende Y responde el CCL7ordm preguntar al verbo iquestCoacutemo Y responde el CCM8ordm preguntar al verbo iquestCuaacutento Y responde el CCCantidad9ordm preguntar al verbo iquestPor queacute Y responde el CCCausa10ordm preguntar al verbo iquestCon queacute y responde el CCI11ordm preguntar al verbo iquestCon quieacuten Y responde el CCCompantildeiacutea
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida
CLASES DE ORACIONES
bull Enunciativas Son las que usamos para informar sobre hechos o ideas Mariacutea come manzanas
bull Interrogativas Son las que usamos para preguntar iquestQuieres una manzana bull Exclamativas Son las que usamos para expresar sorpresa alegriacutea admiracioacuten y
tristeza iexclMe ha tocado la loteriacutea bull Exhortativas Son las que usamos para dar oacuterdenes o para prohibir Debes
llegar temprano bull Optativas Son las que usamos para formular deseos Ojalaacute llegues pronto bull Dubitativas Son las que usamos para expresar duda Quizaacute llegue a tiempo bull De posibilidad Son las que usamos para hablar de un hecho probable Ya habraacute
acabado la funcioacuten VOZ PASIVA
La voz pasiva se forma conjugando el verbo ser con el participio del verbo que queremos conjugar Por ejemplo La manzana fue comida por los nintildeos iquestCoacutemo pasar de activa a pasiva
bull Pedro pintoacute un cuadro (activa) o El complemento directo pasa a ser sujeto de la pasiva (un cuadro) o Conjugamos el verbo ser (fue) o El verbo en participio (pintado) o El sujeto pasa a ser complemento (por Pedro)
bull El cuadro fue pintado por Pedro (pasiva) El verbo ser tiene que ir siempre en el mismo tiempo que el verbo de la oracioacuten activa
TIPOS DE ORACIONES
bull Oraciones simples son las que tienen una sola forma verbal Mariacutea ha llegado tarde
bull Oraciones compuestas son las que tienen mas de una forma verbal Mariacutea ha llegado tarde porque su madre se quedoacute dormida