Postnatal Exercises (Mga Ehersisyo para sa mga Inahan Pagkahuman Pagpanganak)

1. Pelvic Tilt Higda sa imong katre o salog dayon butangi ug unlan ubos sa

imong ulo. Isaka ang imong tuhod padulong sa imong sabakan. Butangi ug igong kusog dapit sa ubos nga bahin sa imong likod

dayon ihiyak ang ubos nga bahin sa imong tiyan ayha ipahiluna ang ubos nga bahin sa imong likod sa katre o salog. Pugngi kani nga posisyon sa sulod sa tulo (3) ka segundo ayha iarko ang ubos nga bahin sa imong likod palayo sa katre o salog nga imo gihigdaan. Pagahimoa kani mga napulo (10) ka higayon. Ayaw pugngi ang imong pagginhawa samtang nagabuhat ka niini.

2. Upper Back Exercise Pag-ingkod ug tarong dayon ibutang ang imong mga kamot dapit

sa imong dughan. Ilihok ang imong lawas padulong sa too dayon sa wala. Pagahimoa kani sa sulod sa napulo (10) ka higayon.

Pagkahuman, ikab-it ang imong mga kamot sa imong liog dayon tan-aw sa too ug sa wala sa sulod sa napulo (10) ka higayon.

Pagakahuman, ibutang ang imong mga kamot dapit sa imong sabakan dayon ipataas ang imong mga kamot lapas sa imong ulo. Pugngi kani nga posisyon sa sulod sa tulo (3) ka segundo ayha iubos balik ang imong mga kamot.

Unsaon pag-atiman sa Umbilical Cord sa bata sa balay

(Pagkahuman ug puli sa diaper) Una, mag-andam ug gapas ug butngan kini ug igo-igo lang na alcohol Sugdan ug trapo sa cord gikan sa pinaka-ubos paingon sa taas, ayuhon kini

pag-limpyo para dili kini pagapuyoan sa mikrobyo na magahimong sanhi sa mga komplikasyon.

Para sa pas-pas na pag-uga sa cord, pwede kining ipa-expose sa hangin.

= kini buhaton 1-2 sa isa ka-adlaw

Capitol UniversityCorrales ext./Osmeña sts.

Cagayan de Oro City

College Of Nursing

“My baby and I, Today and Tomorrow”

May 21, 2010Puntod Health Center

Brgy. Puntod Cagayan De Oro City

“Ang Mga Pamaagi sa Pag-alibyu sa mga Balatian Samtang Nagmabdos”

(dili gamitan ug tambal)Counter PressureKini usa ka paagi sa pagpawala o pag-alibyo sa sakit sa likod o sa lain pang bahin sa lawas kung magbusog ang nagmabdos babaye. Kini pagahimuon sa pagbutang ug kusog sa atong kamot sa lugar kung asa nay sakit.Usa ka posisyon nga ang dagway sa bata kay ngatalikod sa spine. Isa kini sa hinungdan nga madout ang dagway sa bata padulong sa bukog sa pelvis tungod nga ulo sa bata kay wala naayo ug dungo para makaagi ang tibook ulo sa bata.

Ang Kahapsay sa Palibot (Environmental Conditions )Ang pagpanganak kay gakaapektuhan pinaagi sa atong pandungog, paminaw, panan-aw, ika-istorya, ug atong pagkaon. Mao kini ang kasagaran nga atong makita sa palibot ug makatabang kung ang nagsabak nga ginikanan kay nagsakit ang tiyan.Pananglitan sa masimhutan kada adlaw, ang aromatheraphy ug kini makatabang para maayo ang pamati sa inahan.

Teknik sa Pag ginhawa(Breathing Techniques)Usa ka paagi sa pag ginhawa nga ang manganakay nga inahan kay naghatag ug atensyon sa iyang panghunahuna. Pagatawagon ang isa sa mga teknik kay sleep breathing. Ug kini pagahimoun sa upat ka ihap sa ginhawa ug lalom ug walo ka ihap pud sa ginhawa pagawas. Isa usab kini sa makatabang para mapagawas ang ang bata sa tiyan sa iyang inahan.

Tubig (Water)Ang ebidensiya nga nagaingon ang pagsunop sa tubig ug ang pagpanganak pinaagi sa tubig kay makatabang. Gikan sa teorya nga ang bata gikan sa tubig nga ipagawas pinaagi sa tubig para maanad ang bata.Sa lain bahin ang nagsabak kay pwede maligo sa shower o ipasubay sa parteng nagsakit. Maktabang pud kin sa komportable nga posisyon nagsabak.

Paningog (Vocalization)Isa ka pinakakusgan mga makatabang kung ang inahan kay nagsakit ang tiyan. Pananglitan ang pagkanta ug agad-ad. Kinahanglan nga mosonod siya sa iyang lawas kay kini natural lang na para sa iya. Makapalig-on pud kini sa namabdos taas nga bahin sa lawas.

Masahe Para sa mga nagsabak (Therapuetic Massage)

Ang masahe para sa mga mapdos kay lahi sa kumon nga masahe. Ang masahe para sa mga mabdos kay usa ka trinig aron ang nagsabak kay luwas sa pamaagi sa pagmasahe

>(PKU)Phenylketonuria- sakit nga makuha sa mga kaliwat (genetic disorder). Ang bata ay kuwangan o mugbo ang level sa iyang enzyme phenylalanine hydroxylase(PAH). Kung dili matambalan mag resulta kini sa mental retardation. Tambal-hangtud-sa- hangtod nga pag bawas ug protina o protein sa pagkaon.(a lifelong,special reduced-protein diet)

>G6PD Deficiency- usa ka kondisyon o sakit nga makuha sa kaliwat;sa nanay o sa tatay sa lolo o sa lola, sa ante o sa ankol nga characterized by hemolytic anemia (kaw na bahala ani bakekang). Tambal-Paglikay sa mga tambal ug pagkaon nga makapa-resulta sa hemolysis. Ang blood transfusion ay kinahanglan himuon para sa pag tangtang sa pagremate(spleen).

CONCLUSION:Kini siya nga test ay dili para matambalan ang mga pwede mahibaw.an

nga sakit sa kini nga pamaagi kon dili makatabang sa sayo nga panahon sa pag dipara sa mga sakit nga maka resulta sa mental retardation o ang pinakasamot, pagkamatay.Ang mga resulta sa new born screening ay makuha na sulod lamang sa tulo ka semana human pagdawat sa laboratory ug pag testing sa mga sample.

PAGPASUSOP-agmahalA-ng gatas nga libreG-atas nga para gyud sa bataP-agpabalik sa posisyon sa matresA-lang sa kahimsug sa bataS-al-ang sa pagbuntisU-nang tulo sa colustrumS-aktong pagtubo sa huna-huna

Mga dapat mahibaw-an sa Pagpasuso

Pwede makapasuso ang inahan nga gihilantan og gi-hepa

Dili pwede magpapasuo ang inahan nga nay TB

Dili dapat maggamit og alcohol sa paglimpyo sa nipple.

Mas insakto ang nutrisyon nga naa sa gatas sa inahan

Mas dali ra mahilis ang gatas sa inahan (muobos ang tsansa nga magkalibanga ang bata.

O-ras og kwarta makadaginot

3. hunahunaa nga naglingkod ka sa bath tub nga naay tubig unya hunahunaa nga imong ipasulod ang tubig sa imong kinatawo. Pugngi sa sulod sa 3 segundo. Balikbalika kini sulod sa 10 ka beses sa isa ka session. Buhata kini bisan kanus.a ug dapat buhaton 75-100 beses sa isa ka adlaw.

TAILOR SITTING·        Kini pagabuhaton aron mainat ang unod sa perineyum nga dili dapat magbara ang dugo sa atong  ubos nga legs·        Dili dapat ipatong sa babaye ang iyang isa ka tikod sa isa, ang dapat iyang ibutang ang iyang isa ka legs atubangan sa isa.·        Kung makaplastar na siya ug tarong, iyang hinayhinayon ug duo tang iyang mga tuhod padulong sa salog hangtud mabati na nimo nga nainat na imong perinyum.·        Mayo kini nga mga plastar kung ikaw magtan.aw ug TV, magbasa,ug makig.istorya sa mga amiga.·        Maayong plano ang pagbuhat ani, 15 minutos sa isa ka adlaw.·        Pagkahuman sa pagburos, dapat mohumok na ang perineyum sa babaye, dapat hapit na mosangyad sa salug ang iyang tuhod kung iduot.

Mga angay andamon sa dili pa manganak

Mga butang nga kinahanglanun Diaper (para sa mama) Baby blanket Disposable diaper (para sa bata) Toothbrush (para sa mama) Bottled water Bath robe sa mama

1. Siguraduha ug timaan ug dala always sa numero sa hospital ug numero sa imong health provider, sugod sa duha ka simana before manganak.

2. hiposa daan ug ibutang sa bag ang mga kinahanglanun nga para manganak.

3. siguraduha nga intact tanan nga documento sa prenatal check up nimo.

4. kung gaplano kamo nga sa balay manganak i-double check ang mga kinahanglanon. Make sure nga available ang midwife ug dali ra makontak.

5. siguraduha dan pagpili sa pangalan sa bata nga ganahan nimo. 6. pag prepara daan ug kwarta sa mga gasto.7. planuha daan kung unsa nga birth plan ang gamiton (CS or normal)8. Pagsecure daan sa mga supplies nga naka-ready pag-uli sa balay

sama sa lampin, botilya sa gatas ug extra diaper.

Mga Butang nga Angay Likayan kung ikaw Buros1. Ilimnong Makahubog- Usa sa hinungdan nga makadaot sa utok og panglawas sa bata

2. Iligal nga Droga- Ang paggamit niini maka-resulta sa pagpanganak nga wala sa bulan,

hinay nga pagtubo sa bata og maka-apekto sa iyang panghunahuna og pamatasan.

3. Nicotine- Usa ka kemikal nga makuha sa sigarilyo

- Kung ikaw buros nga ga-sigarilyo, maka-resulta kini pagpanganak nga wala sa bulan, kulang sa timbang, ma-hubakon ang bata og mamahimu nga hinungdan nga mamatay ang bata sa sulod sa tiyan.

4. Caffeine - Usa ka substance nga makuha kung ikaw mag-inom og kape, tea og

softdrinks sama sa coca cola.- Ang paggamit niini mamahimong hinungdan nga makuhaan ang

nagsabak.5. Mga tambal nga pwede ra mapalit sa botika nga wala’y resita sa doctor.- Example: Levofloxacin

- Bisan pa nga kining mga tambala wala na nanginahanglan og resita sa doctor og nailhan na dili makadaot apan kung buros kinahanglan nga magpakunsolta sa pinakaduol nga Health Center aron makabalo kung dili ba kini makadaot sa imo’ng pagsabak.

Newborn Screening-usa kini siya nga pamaagi sa pag susi sa bag-ong natawong bata aron mahibal-an ug matambalan sa sayo nga panahon ang mga posibleng sakit nga pwede makuha sa mga nanay ug tatay o bisan sa mga kaliwat, pareha sa diabetes, metabolic, sakit sa dugo ug uban pa nga atong pagahisgutan kron.

Kanus.a man magpa-NEW BORN SCREENING?>Sulod sa 48 ka oras o duha ka adlaw human panganak>kung naa sa ICU ang baby, 3 ka adlaw human panganak.

Unsa nga mga sakit na pwede nato mahibal.an pamaagi sa new born screening?>(CH) Congenital hypothyroidism – kung kini siya dili matambalan sa pipila ka bulan nga milabay sukad sa pagpanganak sa bata,pag mugrabe ang congenital hypothyroidism maka resulta niini sa pag undang ug dako sa bata and permanent retardation(kaw na bhala ani bakekang) Tambal –kanunay nga pag inom ug thyroid hormone na ginatawag nga THYROXINE.

>(CAH) Congenital adrenal hyperplasia – sobraan o kuwangan sa paghatag o pagpagawas sa sex steroids and can alter development of primary or secondary sex characteristics in some affected infants. Kuwangan sa 21-hydroxylase. Mag resulta ni sa pagkamatay tungod sa pagkawala sa asin nga gikan sa atong kidney. Tambal- pag-ilis ug hormone, ilisan ang usa o ang pareha nga hormone nga nawala, nga naay Cortef ug Florinef nga tambal.Treatment – hormone replacement, replacing one or both of the hormones missing, generally with Cortef and Florinef.

>(GAL) Galactosemia – ang sobra nga paghatag o pagpagawas ug galactose sa atong dugo tungod kay naay nawala nga enzyme na ginatawag nga GALT nga ga-awhag o ga usab sa galactose aron mahimong glucose. This accumulation of galactose ay mag

resulta sa pagka lason sa lawas ug maghatod ug mas seryoso nga komplikasyon. Kung kini dili matambalan diretso, naay 75 ka porsyento nga ang mga bag-ong natawong bata ay mamatay, ug ang mga pipila nga mahitabo ay naa sa ubos: *Dako nga atay(enlarged liver) *Pagkabuta *Pagkaguba sa utok *Kidney Failure

Tambal-Pagpugong ug kaon sa mga pagkaon nga nay lactose ug galactose.

Suporta sa Pang-Emosyonal (Emotional Support)Ang mga pagtuon nagaingon nga ang mga mabdos nga ginasuportahan sa ubang mga babaye, apil na ang mga maalamong kaubanan, makasinati sa positibo, mas maayo, ug minos sa komplikasyon sa pagpanganak. Usab, aduana silay mas paspas nga pagkaayo.Kung ang mabdos gapanganak na, siya nagkinahanglan ug usa katao nga magsilbing iyang tingog. Siya pud nagkinahanglan ug maakbuan alang sa iyang pisikal ug mental nga panginahanglanon.

Pagmata-mata (Visualization)Ang pangutok nga panghunahuna kay usa ka pamaagi nga hilabihan kaepektibo sa pagkontrol sa gabation nga sakit. Kini mao ang kanunay nga ginagamit sa mga propesyonal nga mga atleta aron mga mas mapaayo ang ilang kahanas. Ang usa kamabdos mahimong mogamit sa pareho nga pamaagi aron makita niya ang iyang kaugalingon nga nagaagi sa nagkalain-laing bahin sa pagburos---ang iyang pagresponde sa lahi-lahi nga kabag-ohan ug hagit nga iyang maatubang. Kung sa iyang imahinasyon sa mga mahitabo sa iyang pagburos nga gusto niyang masinati, siya mismo ang gapangandam sa iyang kaugalingon nga mobuhat sa saktong pagahimuon bahin sa sitwasyon. Kini nga pamaagi nagapaminos sa kabalaka nga ginabati sa nagsabak.Ang manganakay mahimong mata-matahon ang pagbuka sa tangkugo sa iyang matris;o ang pagkanaog sa iyang puya sa iyang bisong.

Mga Ehersisyo sa Angayan sa Babaing Mabdus

KEGEL’S EXERCISE OR PELVIC FLOOR CONTRACTIONSAng pinakaimportante nga ehersisyo para sa pagmabdus , Kegels

nagpapakusog sa pelvic floor. Mao ni siya nga musle nga mupugong sa imung ihi og imu ni siya maehersisyo sa pagpugong-pugong sa imu ihi.  Pagabuhaton kini katulo sa isa ka adlaw. Kung maglingkod salingkuranan or magtrabaho sulod sa balay,

makapakusog ang babaye sa unod sa perineyumsa pagbuhat aning Kegel’s exercise. 

Mao kini ang pagabuhaton: 

1. Pugngi ang imong ihi sulod sa 3 segundo. Relax. Balikbalika kini sulod sa 10 ka beses.

2. Icontract ug irelax ang unod palibot sa imong kinatawo 10-25 kda session. Pulipuliha ang paghugot ug pagrelax sa unod sa imong perineyum.