1

การถายแบบงานและเครื่องมือถายแบบLAY OUT AND TOOLS

การถายแบบเปนการเขียนเสน วงกลม สวนโคง หรือจุด ลงบนผิวหนาโลหะผิวเรียบ เพื่อแสดงตําแหนง ขอบเขต ในการตัด เจาะ งานโลหะนั้นออกเปนรูปรางตามแบบ โดยอาศัยเครื่องมือ แบงไดเปน

--เครื่องมือใชเขียนเสนบนผิวหนาโลหะ--เครื่องมือทําตําแหนง--เครื่องมือวัด--เครื่องมือจับประกอบชิ้นงาน

2

เครื่องมือใชเขียนเสนบนผิวหนาโลหะ1. เหล็กขีด (Scriber) ใชสําหรับขีดรอย ลากเสนบนโลหะแผน มีปลายแหลมทําจากเหล็กแข็ง

2. วงเวียน (Divider) ปลายแหลมทั้งสองขางใชวัดถายขนาด เขียนสวนโคง หามุม มีส่ีชนิด

• วงเวียนขาตาย ( Wing divider ) ขากางไดกวางปรับขาหาขนาดไดยาก จึงใชหาขนาดอยางหยาบๆ

• วงเวียนขาเปน ( Spring divider ) ปรับระยะขาไดดวยสกรูไดขนาดที่ละเอียดเที่ยงตรง แตขากางไดระยะจํากัด

3

• วงเวียนแขน ( Trammel ) ใชสําหรับเขียนสวนโคงหรือวัดถายขนาดที่ยาวมากๆ ตอขาได ปรับระยะละเอียดได

• ว ง เ วี ยนขา เดี ย ว (He rmaph rod i t e caliper) ใชหาศูนยกลางของวงกลม ขี ด เ ส นขนานกั บขอบงาน

3. เหล็กตั้งขีด (Surface gage) ใชถายขนาดขีดเสนขนานในแนวนอน โดยมีระนาบโตะเปนฐานอางอิง

4

4. เวอรเนียวัดความสูง (Vernier height gage) นอกจากใชวัดความสูง ยังใชเชนเดียวกับเหล็กตั้งขีดขีดเสนขนานในแนวนอน

เครื่องมือทําตําแหนง (Marking)1. เหล็กตอก ( Punch ) เหล็กปลายแหลมหัวแข็งใชตอกจุดกําหนดตําแหนงบนโลหะมีสองชนิด

• เหล็กตอกรางแบบ ( Prick punch )ปลายแหลมมุม 30 – 60 องศา ใชตอกเบาลอกลายเสนบนโลหะเพื่อความแมนยําของจุด

5

• เหล็กนําศูนย ( Center punch)ปลายแหลมมุม 60 – 90 องศา ใชตอกหนักขยายจุดตําแหนง ( mark )จุดศูนยกลาง

เครื่องมือวัด (Measurement tools)1. บรรทัดเหล็ก (Steel rule) ขนาด 12 นิ้ว จะนิยม

ใชมากที่สุด อางอิงขนาดถายดวยวงเวียน และเหล็กตั้งขีด

2. ชุดฉากผสม (Combination set) เปนชุดเครื่องมือวัด หามุม หาศูนยกลางงานกลม ประกอบดวยชิ้นสวน 4 ชิ้น

6

• หัวฉาก (Square head) ใชประกอบกับบรรทัดเหล็ก จะใชเปนฉากเลื่อนใชวัด และหามุม 90 องศา 45 องศา ตัวหัวฉากเองจะมีระดับ

น้ําใชจับระดับงานได• หัวหาศูนย (Center head) ใชประกบดาน

ฉากงานเพื่อขีดเสนระดับเดียวกัน ประกอบกับบรรทัดเหล็กแลวจะใชสําหรับหาศูนยกลางงานกลม

• หัวหาองศา (Bevel protractor) มีระดับน้ําแบงสเกลองศาสําหรับหาความเอียงจากแนวร ะ ดั บ ข อ ง ง า น ไ ด ประกอบกั บบร รทั ดเหล็กแลว ใชวัดหามุม

ตางได 180 องศา

7

• บรรทัดเหล็ก (Blade) สเกลแบงละเอียด 32

1 นิ้ว ใชวัดและชวยขีดเสนตรง จะใชประกอบเขากับชิ้นสวนอื่น

3. ฉากสองดาน (Double square) ประกอบดวยหัว

ฉากที่เรียบทั้งสองดาน และบรรทัดเหล็กที่สวมประกอบเลื่อนได ใชวัดทดสอบฉากงาน

4. ฉากแทง (Solid steel square) ดามและใบฉากจะยึดติดตายตัว ไมมีสเกล ใชทดสอบฉากงาน

ทดสอบความเปนระนาบงาน

8

เครื่องมือจับประกอบชิ้นงาน (Accessory)1. แทนราบ (Surface plate) โตะหรือแผนเหล็กผิว

หนาราบเปนระนาบเรียบ ใชเปนพื้นที่ที่วาง

งานสําหรับถายแบบ โดยพื้นผิวราบจะเปนผิวอางอิง ซึ่งถาไมราบเรียบจะทําใหงานลอยจากระนาบผิวอางอิงจะทําใหขนาดแบบที่ถายผิดพลาด จึงควรระวังผิวหนาแทนจะตองไมเปนรอย สําหรับงานวัดละเอียดขนาดที่ใชในหองปฏิบัติการจะเปนแทนหินออน

2. คอน (Hammer) มีทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ

9

ใชประกอบกับเหล็กตอก สําหรับตอกเบา หรือตอกหนัก เหมาะกับงานถายแบบมีขนาด 2—6 ออนซ หัวคอนเปนเหล็กแข็งมีรูปรางเพื่อใหเหมาะกับการใชงาน โดยมีหนาคอนแบนราบ

3. เหล็กมุมฉาก (Angle plate) เปนรูปตัว L ทําจากเหล็กหลอหรือเหล็กเหนียว ผิวเจียรนัย

เรียบสองดานฉาก ใชประกบงานบางเพื่อไมใหเอียงไปมาเวลาถายแบบ

4. เหล็กวี-บล็อก (V-block) แทงเหล็กเหล่ียมตัดรองบากกลางเปนฉากผิวเจียรนัยเรียบ ใชสําหรับวางรองงานกลม อาจจะมีปากกาจับงานประกอบเพื่อใหงานยึดแนน

10

5. สีทาผิว (Layout dye) เปนน้ํายาหรือสีทาบนผิวหนาโลหะเพื่อใหเห็นรอยขีดไดชัดเจน

หลักการถายแบบ มีหลักในการถายแบบอยู 2 วิธี ข้ึนอยูกับรูปรางของงานเปนหลัก ดังนี้

1. ยึดดานขางชิ้นงานเปนดานอางอิง (datum face)2. ยึดเสนผานศูนยกลางเพื่อใชอางอิง(1.) การถายแบบโดยยึดดานขางงานเพื่อใชอางอิง

เหมาะกับงานสี่เหลี่ยมที่มีดานขางประชิดเปนมุมฉากและหนาเรียบเปนเสนตรง การบอกร ะ ย ะ ยึ ด ลั ก ษณะแบบเดี ยวกั บการบอกพิ กั ด แกนตั้ งแกนนอน(coordinate x,y) ในลักษณะนี้

11

งานจําเปนจะตองเตรียมดานอางอิงใหเรียบตรง และไดมุมฉาก เพื่อวางไดระนาบกับแทนราบ(Surface plate)

(2.) การถายแบบโดยยึดเสนผานศูนยกลางเพื่อใชอางอิง จะเหมาะกับงานที่ไมมีขอบหรือดานงานเปนเสนตรง นั่นคือวางราบบนแทนราบไมได โดยเริ่มจากจุดศูนยกลางเปนหลัก

เริ่มตนเทคนิคในการถายแบบ

ใชวงเวียนในการเขียนวงกลม แบงเสนตรงออกเปนสวนเทาๆกัน โดยวัดเทียบขนาดจากบรรทัด

12

ขาปลายแหลมของวงเ วี ยนให จิ กลงในร อ งสเกลบรรทัด จะทําใหไดขนาดเทียบที่เที่ยงตรง

13

14

การใชหัวหาศูนยเขียนมุม

การใชฉากเลื่อนวัดฉาก

15

การใชฉากแทงทดสอบฉากงาน

ก า ร ใ ช ฉ า ก เ ลื่ อ น เป นระดับอางอิงถายความสูงดวยเหล็กตั้งขีด