lastige lieden leo gualthérie van weezel, psychiater/psychotherapeut met dank aan nathalie...
TRANSCRIPT
Lastige lieden
Leo Gualthérie van Weezel, psychiater/psychotherapeutmet dank aan
Nathalie Meijerink, Sietske de Vries, Peter Seerden
13-6-2013 oncologie in perspectief
Kanker en aanpassing
• Coping problemen: focus meestal– Angst– Depressie
• Attitude van behandelaars– Empathie– Emanciperen, samenwerken, faciliteren
• Vandaag focus op agressie
13-6-2013 oncologie in perspectief
‘Lastige Lieden’
• Typische softe titel– Begripvol– Vergevingsgezind
• waar wil je het over hebben?
13-6-2013 oncologie in perspectief
‘Mensen die je het leven zuur maken’
• Agressief gedrag van patiënten– van naasten– maatschappelijk: toenemende agressie
• AVL soms té aardig– daardoor kwetsbaar voor agressie
• Beleid , uitgangspunt– Hanteren verschillende vormen van agressie – Behoud van patiëntvriendelijkheid
13-6-2013 oncologie in perspectief
Ben u ook zo hufterig geworden?
• Verkeer• Voorbeeld van een ander• Ouwe zak, je rijdt te hard op je fietsie
• Elke calamiteit moet voorkomen worden• Wie is verantwoordelijk ? ik niet !• Koppen moeten rollen,regels aangescherpt
• Maakbaarheid • Vóór mij, dóór anderen
13-6-2013 oncologie in perspectief
Kanker en Maakbaarheid
• Kanker geeft controle verlies• Existentiële bedreiging
• Kanker Ziekenhuis maakt kanker beter• Daar krijgen ze veel geld voor• Ze beloven én kunnen dat tegenwoordig• Dan moeten die dokters ook hun ding doen !
• Kanker maakt afhankelijk • Kanker Ziekenhuis, medische wereld• Moeilijk om afhankelijk te zijn
13-6-2013 oncologie in perspectief
AVL al 100 jaar aardig
• Prettige sfeer in het ziekenhuis– Patiënt vriendelijk– Empatisch – Terwijl er verschrikkelijke behandelingen
worden gegeven!• Hoe behouden we die sfeer ?
– Schaalvergroting, Verzakelijking • ‘Big family ‘ of ‘efficiënte professionals’
– ‘Verhuftering’ 13-6-2013 oncologie in
perspectief
En dan valt er een klappatiënt (63)slaat psychiater (62)
• Delier: Psychose bij lichamelijke ontregeling• Hoofd-Hals tumor, • Beschadigd brein door chronisch alcohol gebruik• Infectie , interne ontregeling
• Geheel verantwoordelijkheid van ZH– Infectie bestrijden– Delirante symptomen bestrijden– Verpleegkundige maatregelen
• Eigen schuld: ga niet naast hem zitten !
13-6-2013 oncologie in perspectief
Veiligheid & Motivatie
• Personeel – Veilige werkplek– Gemotiveerd blijven
• ‘Ik heb oncologie gekozen, niet psychiatrie’• ‘Ik wil mijn vak in goede harmonie met patiënt en
naasten uitoefenen’
• Veiligheid– Patiënt & naasten & mede patiënten– Buiten bestek vandaag
13-6-2013 oncologie in perspectief
…en nog een klappatient slaat in AVL zijn broer neer
• Man (52)
– Komt voor eerste klinische chemotherapie– Broer op bezoek– ‘Gepest door mijn broer’
• RVB , afdeling, psychiater– Ferm standpunt
• Terug naar Huis• Nu géén chemo• Kan terugkomen indien veilig
13-6-2013 oncologie in perspectief
AVL 100 jaar té aardig?
• Splitsing in het team– Oncologische behandeling wordt onthouden– Die patiënt wel kort lontje, maar tegen ons
aardig– Moet die aso’s niet naar ander ZH?
• Al 100 jaar aardig in AVL– Té aardig ? Naief?
• Kwetsbaar voor agressie
13-6-2013 oncologie in perspectief
Strategische attitude
• Duidelijk maken wie de vragende partij is– U hebt deze kanker– AVL kan u deze behandeling geven– Kans op effect,maar ook:
• Kans op bijwerkingen
– Behandeling : graag of niet• Geen grote beloftes doen
– Aan die kanker ga je dood, wij kunnen proberen…– Wij maken kanker tot chronische ziekte !!! Niet handig
13-6-2013 oncologie in perspectief
Oncologie & Psychiatrie
• Psychi(atri)sche klachten bv agressie– 1.Door de ziekte en behandeling
• Delier, bijwerkingen van medicatie, locatie tumor – 2.Op basis van bestaande psychopathologie
• bv Anti-sociale persoonlijkheid• Angst, depressie , psychose
– 3.Op de ziekte: coping• Verwerking, aanpassing
• Taken– Diagnostiek: medisch,psychologisch,sociaal– Medebehandeling
13-6-2013 oncologie in perspectief
CopingWat kan een goede patiënt ?
• Zich verstandig aanpassen aan • steeds weer veranderende knelpunten • Van de verschillende fasen van de ziekte
– Existentiële bedreiging , angst, dood– Afhankelijkheid van medische wereld
• Vertrouwen hebben in die mensen die je ook zo ziek kunnen maken
• Groot wonder dat zoveel mensen dat wel goed kunnen
palliatieve zorg 21-3-201313-6-2013 oncologie in perspectief
palliatieve zorg 21-3-2013
Curatief
Palliatieftumorgericht symptoomgerichttumorgericht
symptomen+ +++
diagnose overlijden
controle
Coping Emotionele ontregeling bij overgang naar volgende fase van ziekte
13-6-2013 oncologie in perspectief
‘Window of tolerance’Ogden & Minton, 2000
Redelijkheid & Emotiesin evenwicht
Vluchten, Vechten
Bevriezen
AROUSAL
TIJD13-6-2013 oncologie in perspectief
• Aanpassingsproblemen :• depressieve klachten• angst/spanningsklachten
• agressie• gedragsproblemen• slaap/eetproblemen• lichamelijke klachten• relatieproblemen • problemen met medisch
steunsysteem
vechtenvluchtenbevriezen
13-6-2013 oncologie in perspectief
‘Window of tolerance’Ogden & Minton, 2000
AROUSAL
TIJD
Wat bepaalt de ‘bandbreedte’ en ‘rek’van iemands ‘window of tolerance’?
13-6-2013 oncologie in perspectief
bandbreedte
• Persoonlijkheidskenmerken– Persoonlijkheidsstoornissen/ trekken– Bv Anti-sociale
• Onder druk van ziekte verstrakt en vernauwt ons ‘window of tolerance’
13-6-2013 oncologie in perspectief
palliatieve zorg 21-3-2013
DEFINITIE PS (PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS)(DSM IV)
• ‘Duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedrag die binnen de heersende cultuur afwijken van de verwachtingen.
• Dit patroon wordt zichtbaar in cognities, affecten, interpersoonlijke relaties en beheersing van impulsen.
• Het patroon is star, uit zich op een breed terrein van persoonlijke en sociale relaties.
• Het veroorzaakt een significant mate van lijden en beperkingen in sociale en maatschappelijke situaties
13-6-2013 oncologie in perspectief
palliatieve zorg 21-3-2013
PS en ziekte
• 10 % patiënten persoonlijkheidsstoornis(?)
• Groter aantal mensen specifieke persoonlijkheidstrekken.
• Stress van ziekte vergroten ps.trekken”hypertrofie van
persoonlijkheidskenmerken”
13-6-2013 oncologie in perspectief
palliatieve zorg 21-3-2013
Gevaren van agressie & persoonlijkheidsproblemen
• Bedreiging voor relatie met behandelaars– Angstig overbetrokken / afhouden– Ingepalmd worden – Splitsing teams – Ziekteverzuim behandelaars
• Beïnvloeden omgaan met de klachten en de behandeling– patiënt delay , non-compliance , dwingend , eisend
Attitude de patiënt blijft ‘probleem eigenaar’
13-6-2013 oncologie in perspectief
En nog een klap..
• De anti-sociale patiënt krijgt onbegrepen, slecht behandelbare complicaties – Langdurige opname, veel onzekerheid– Verantwoordelijkheidsgevoel behandelaars
• Uit comfort zone : patiënt vragende partij
• Patient agressie tov medewerkers– Verbaal, fysiek, psychisch– Op basis van frustratie, persoonlijkheid,
veranderd bewustzijn
13-6-2013 oncologie in perspectief
deze klap : groot dilemma
• Verpleging afgebrand– patiënt moet weg, afdeling gaat kapot
• Personeelsbelang • Veiligheid en werkklimaat• RODE KAART!
• Medische verantwoordelijkheid• Dood zieke patiënt• Behandelovereenkomst
• Patiëntenbelang13-6-2013 oncologie in
perspectief
Uit het dilemma komen
• Vraagt heldere afweging, afstemming en beslissingsbevoegdheid – Huidige richtlijnen saneren
• Agressie in 7 verschillende documenten• Helderheid in protocollen, terminologie
– Belang voor personeelsbeleid• Alle partijen moeten zich gehoord weten• 50% arbeidsgebonden ziekteverzuim:
psychosociale belasting, wo agressie en geweld
13-6-2013 oncologie in perspectief
Heldere diagnose en analyse van situatie
mijn achtergrond :
Alles begrijpen is, alles kunnen vergeven
beter:
Alles begrijpen is tot meest verstandige aanpak komen.
13-6-2013 oncologie in perspectief
Variabelen
• Positie van agressor– Patiënt– Naaste / familie/ partner
• Soort agressie• Soort geweld• Fase/ beloop van ziekte• Persoonlijkheid van de agressor• Interactie van slachtoffer/ team
13-6-2013 oncologie in perspectief
Soorten agressie en geweld
• Verbaal geweld• Fysiek geweld• Psychisch geweld
• Frustratie agressie• Onwillekeurige agressie• Instrumentele agressie
13-6-2013 oncologie in perspectief
No-nonsens
• stop met dat softe gepraat over
‘lastige lieden’
noem het beestje bij de naam:
‘agressie op de werkvloer’
13-6-2013 oncologie in perspectief