lassen van hoge rekgrens staalsoorten - · pdf fileunion k 52 (s) union k 52 ni union moni...
TRANSCRIPT
10/22/2015
1
voestalpine Böhler Weldingwww.voestalpine.com/welding
voestalpine Böhler Welding
Lassen van hoge rekgrensstaalsoorten
S.Mueller
voestalpine Böhler Welding
1. Wat is hoge rekgrens staal + toepassingen2. Verschillende soorten en vervaardiging3. Lassen
1. Invloed van lassen 2. Lastoevoegmateriaal3. Voorwarmen t.b.v. voorkomen van waterstofscheuren4. Mechanische eigenschappen las en WBZ5. Praktische tips
4. Conclusie
Onderwerpen
voestalpine Böhler Welding
1. Wat is hoge rekgrens staal + toepassingen2. Verschillende soorten en vervaardiging3. Lassen
1. Invloed van lassen 2. Lastoevoegmateriaal3. Voorwarmen t.b.v. voorkomen van waterstofscheuren4. Mechanische eigenschappen las en WBZ5. Praktische tips
4. Conclusie
Onderwerpen
10/22/2015
2
voestalpine Böhler Welding
“Hogerekgrens staal”
Indien ……………….
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
de rekgrens (MSYS) > 355 MPa, dus vanaf 420MPa
MSYS = “Minimum Specified Yield Strength“ “Yield Strength” = rekgrens = Re, Rp0,2
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
3
voestalpine Böhler Welding
Rp0,2zonder vloeigedrag
Reh (<500MPa)met vloeigedrag
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Gebruikte benamingen op de markt
Groep 1 Hoge rekgrens staalsoorten Staalsoorten met verhoogde rekgrens Staalsoorten met verhoogde sterkte
Groep 2 Fijnkorrel staalsoorten Genormaliseerde staalsoorten QT- staalsoorten TM- staalsoorten
Distributor training implementation plan 05.20158
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Typische eigenschappen van hoge rekgrens staalsoorten;
Hoge rekgrens en treksterkte Word verkregen door Fijne korrelstructuur Toegevoegde legeringselementen Vervaardigings methode
Goede taaiheid Goede lasbaarheid
Distributor training implementation plan 05.20159
10/22/2015
4
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Voordeel
Functionele aspecten sterkte/gewicht verhouding (mobiele kranen) Economische aspecten Gewicht reductie Lagere transportkosten Minder materiaal Reductie van fabricage kosten
Lasnaad inhoud
Let op: Om de economische voordelen te kunnen incasseren, dient ontwerp en verwerking correct te geschieden.
Distributor training implementation plan 05.201510
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
22.10.2015 Welding of high strength steels11
Hoe hoger de sterkte van het basis- en lasmetaal hoe meer de beproefde procedure moet worden gevolgd
NadeelHoe hoger de sterkte van het materiaal hoe hoger het risico voor
“koud”scheuren hoe gevoeliger het
materiaal is voor afwijkende warmte inbreng
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Economische aspecten
Kostprijs lasconstructie mobiele kraan
10/22/2015
5
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Toepassingen Mobiele werktuigen
Draagvermoger 800 tonHefhoogte 134 mtrReikwijdte 104 mtr
Draagvermoger 1200 tonHefhoogte 100 mtrIncl Jib 191 mtr
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Toepassingen
Mobiele werktuigen Hydraulische graafmachine Voertuig voor grondtransport
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Toepassingen
Civiele constructies Erasmusbrug Millau Frankrijk
10/22/2015
6
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Toepassingen
Vrachtwagen kranen
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Toepassingen
Water turbine
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Toepassingen
Offshore
10/22/2015
7
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Toepassingen
Some World Records
LIEBHERR LR 13000
Height: 270 m
Max. Load: 3000 ton
voestalpine Böhler Welding
1. Wat is hoge rekgrens staal + toepassingen2. Verschillende soorten en vervaardiging3. Lassen
1. Invloed van lassen 2. Lastoevoegmateriaal3. Voorwarmen t.b.v. voorkomen van waterstofscheuren4. Mechanische eigenschappen las en WBZ5. Praktische tips
4. Conclusie
Onderwerpen
voestalpine Böhler Welding
Belangrijkste productie/vervaardigingsmethode;
1. Normaalgloeien2. Q&T staalsoorten 3. TMCP
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
8
voestalpine Böhler Welding
Walsprocessen en warmtevoering1. Normaalgegloeid fijnkorrelstaalsoorten Krijgen hun sterkte d.m.v. chemische analyse in
combinatie met normaal gloeiingof normaliserend gewalst
EN 10025-3Normaalgegloeid met Re 275 en 460 Mpa
S275 - S355 = gespecificeerd als ongelegeerdkwaliteitsstaal
S420 - S460 = gespecificeerd als gelegeerd speciaalstaal Kwaliteit N – kerfslagarbeid bij – 20°C Kwaliteit NL – Kerfslagarbeid bij - 50°C
Dikte tot +/- 300mm (is afhankelijk van type en productie methode, normaal gegloeid of normaliserend gewalst)
Hoge rekgrens staalsoorten
Microstuctuur fijne ferriet + fijne perliet
voestalpine Böhler Welding
Walsprocessen en warmtevoering2. Gehard en ontlaten fijnkorrelstaalsoorten Quenced and Tempered (Q&T)
Re 460 - 1100 Mpa Afschrikken in water
fijnste korrel martensitisch / bainitisch
Ontlaten 450-650°C hardheid daalt taaiheid stijgt sterkte daalt iets
sterkte te regelen met deontlaattemperatuur
EN 10025-6Q&T staalsoorten met Re = 460 – 960 MPa Kwaliteit Q – kerfslagarbeid bij – 20°CKwaliteit QL – Kerfslagarbeid bij - 40°CKwaliteit QL1 – Kerfslagarbeid bij - 60°C
Hoge rekgrens staalsoorten
Microstuctuur, bainiet en/of martensiet
voestalpine Böhler Welding
Walsprocessen en warmtevoering3. TMCP (t< 150 mm – afhankelijk van kwaliteit)
Thermo-Mechanically rolled Controlled Processing (TM)
Warmte behandeling tijdens walsproces Nauwkeurige temperatuurvoering Walsproces: lagere starttemperatuur
(austenietkorrelgrootte te beperken) Hoge walskrachten Toevoeging van o.a. Ti en Nb vertraagd de
rekristallisatie Wordt gekenmerkt door
Laag C- gehalte Fijne korrel structuur Goede lasbaarheid
EN 10025-4TMCP fijnkorrelstaal met Re 275 en 460 Mpa S275 – S460 = gespecificeerd als gelegeerd
speciaalstaal Kwaliteit M – kerfslagarbeid bij – 20°C Kwaliteit ML – Kerfslagarbeid bij - 50°C
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
9
voestalpine Böhler Welding
Warmband-variant tot ca.15 mm
Re = 355 – 1100MPa
Laag koolstof %
Laag gehalte aan legerings elementen
Uitstekende koudvervormbaarheid
Goede lasbaarheid
EN 10149Normaalgegloeid en TMCP (warmband) staal met hoge rekgrens bedoeld voor koudvervorming`: Normaalgegloeide typen met Re = 260 – 420 Mpa (NC) TMCP typen met Re = 315 – 700 Mpa (MC)
Walsprocessen en warmtevoering
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Ontwikkeling verschillende soorten
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Effect van korrelgrootte op mechanische eigenschappen
Hall–Petch – relatie: dkiy
Hoe meer korrelgrenzen per mm3
des te sterker en taaier het materiaal:
WalsenChemische
samenstelling
Warmtevoering
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
10
voestalpine Böhler Welding
1. Wat is hoge rekgrens staal + toepassingen2. Verschillende soorten en vervaardiging3. Lassen
1. Invloed van lassen2. Lastoevoegmateriaal3. Voorwarmen t.b.v. voorkomen van waterstofscheuren4. Mechanische eigenschappen las en WBZ5. Praktische tips
4. Conclusie
Onderwerpen
voestalpine Böhler Welding
Basismateriaal is fijnkorrelig (mede) door zorgvuldig uitgevoerde
warmte- walsbehandeling
Lassen = afwijkende warmtebehandeling = verstoort basismateriaal => WBZ. lasmetaal bezit afwijkende samenstelling
Giet structuur
Invloed van het lassen
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
“dat de lasverbinding sterkte en taaiheidseigenschappen bezit die overeenkomenmet het basismateriaal
Eigenschappen WBZ en las zijn afhankelijk van: Basismateriaal (samenstelling, vervaardigingsmethode en structuur) Lastoevoegmateriaal (samenstelling) Lasprocedure (temperatuur-cyclus, laagdikte,
opmenging)
Doel:
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
11
voestalpine Böhler Welding
Typische waarden Re0,2 en Rm S690QL
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Parent Composition
Weld Design
Welding Parameters
Wire Composition
Dilution
Micro Structure
mech. PropertiesToughness
Freedom of Imperfections
Shielding Gas Composition
Welding Parameters
Composition of Pure Weld Metal
Cooling Rate t ½
Annealing
Plate Thickness
Welding Process
Heat Input
Interlayer Temperature
Welding CurrentArc Voltage
Welding SpeedTorch Positioning
Skilled WeldersWeld Design
Welding ParametersFeeding Properties
Quality of Weld Seam
85
Weld Bead Composition
Invloed op laskwaliteit van MAG lassenHoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
1. Wat is hoge rekgrens staal + toepassingen2. Verschillende soorten en vervaardiging3. Lassen
1. Invloed van lassen 2. Lastoevoegmateriaal3. Voorwarmen t.b.v. voorkomen van waterstofscheuren4. Mechanische eigenschappen las en WBZ5. Praktische tips
4. Conclusie
Onderwerpen
10/22/2015
12
voestalpine Böhler Welding
De meeste toegepaste lasprocessen: MAG met massieve draad (GMAW) MAG met gevulde draad (FCAW) Beklede Elektrode (BMBE, SMAW) Onder Poederdek (OP, SAW)NB: TIG bezit grote spreiding in opmenging enwarmte-inbreng
Lasprocessen
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Legerings concept voor toevoegmaterialen HRS
Minimum rekgrensMPa
Legerings concept
< 460 Mn (1,4 %) oder Mn (1,4 %) + Mo (0,4 %)
460 - 500 Mn (1,4 %), Ni (1 %)
550 Mn (1,4 %), Mo (0,4 %), Ni (1,7 %)
620 - 690 Mn (1,6 %), Cr (0,4 %), Mo (0,4 %), Ni (1,8 %)
890 Mn (1,4 %), Cr (0,8 %), Mo (0,5 %), Ni (2,2 %)
960 Mn (1,9 %), Cr (0,4 %), Mo (0,55 %), Ni (2,35 %)
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Keuze lastoevoeg-materiaal
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
13
voestalpine Böhler Welding
43
Datasheets lastoevoegmateriaal
Datasheets => puur lasmetaal
gemiddelde lasparameters,
testplaat in PA
Praktijk => opmenging met basismateriaal
praktische parameters, position
Constructie (spanning)
Laagdikte, temperatuur, HI
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Normering van massieve draad voor hoge rekgrens
NEN EN-ISO 16834 – G 69 6 M Mn4Ni1,5CrMo
G = Gas metal arc welding
69 = Yield strength and elongation;690 MPa min. yield strength
6 = Fracture toughness; min. 47 J at –60 °C)
M = Shielding gas; mixed gas
Mn4Ni1,5CrMo = code for chemical composition
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
1. Wat is hoge rekgrens staal + toepassingen2. Verschillende soorten en vervaardiging3. Lassen
1. Invloed van lassen 2. Lastoevoegmateriaal3. Voorwarmen t.b.v. voorkomen van waterstofscheuren4. Mechanische eigenschappen las en WBZ5. Praktische tips
4. Conclusie
Onderwerpen
10/22/2015
14
voestalpine Böhler Welding
1. Aanwezigheid van waterstof Bekleding / poeder Kerndraad / lasdraad Atmosfeer Basismateriaal incl. oppervlakte vervuiling
2. Scheurgevoelige structuur Warmte-beinvloede zone (WBZ) Lasmetaal (LM) Door: Hoger C% en legeringselementen (CET) Snelle afkoeling van de las (T8/5 / harding)
3. Spanningen Hoge krimpkrachten (krimpverhindering) > dikte
Waterstofscheuren
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
4. Temperatuur <150°C Krimp en spanning Waterstof-oplosbaarheid neemt af Scheurvorming in scheurgevoelige structuur
Komen voor Mogelijk tot 3 dagen na het lassen Meestal in warmte-beïnvloede zone Kan ook in lasmetaal
Waterstofscheuren
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
1. Voorkom aanwezigheid van waterstof Voldoende voorverwarmen Laag waterstof lastoevoegmaterialen
Vacuum verpakking herdrogen
Geen vocht en roest in lasnaad Geen water in beschermgas Schone lasvoorbereiding (vet, krijt, primer) Gebruik aanbevolen warmte inbreng Eventueel soaken
Waterstofscheuren
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
15
voestalpine Böhler Welding
Voorwarmtemperatuur is gerelateerd aan Chemische samenstelling basismateriaal Type basismateriaal Waterstofgehalte lastoevoegmateriaal Dikte basismateriaal Chemische samenstelling lastoevoegmateriaal Warmte inbreng
Voorwarmen
Hoge rekgrens staalsoorten
Voorwarmtemperatuurvolgens EN 1011-2
voestalpine Böhler Welding
Doel is om eventueel aanwezige waterstof uit te drijven (diffunderen), zodathet gevaar voor het optreden van waterstof geïnduceerde scheuren (koud) afneemt. Deze behandeling wordt aansluitend aan het lassen doorgevoerd op een temperatuur van 200 tot 250 ºC. De tijd dat deze temperatuur wordt aangehouden is ca. 2 uur. Door het toevoeren van de warmte zal de diffusiesnelheid van het waterstof toenemen, zodat deze gemakkelijker kan ontwijken uit het materiaal.
Waterstofarm gloeien (Soaking)
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Diffusiesnelheidwaterstof
Voorwarmen op 120°C geeft 100x hogere
diffusiesnelheid (tov 20°C)
Diff
usie
snel
heid
ml/s
ec
Temperatuur °C
100x
20→120°C
10/22/2015
16
voestalpine Böhler Welding
2. Voorkom scheurgevoelige structuur Basismateriaal met laag koolstof equivalent Gecontroleerde ∆t8/5 afhankelijk van:
Plaatdikte Voorwarm temperatuur Warmte inbreng Koolstof equivalent (CEV, CET)
Waterstof scheuren
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Koolstofequivalent(en)
CEV= CE = C + Mn/6 + (Cr + Mo + V)/5 + (Ni + Cu)/15 is een maat voor de hardbaarheid (EN 1011, methode A)
CET = C + (Mn + Mo) / 10 + (Cr + Cu) / 20 + Ni / 40 IIW-Doc. IX-1630-91, EN 1011 (Methode B) is een maat voor de koudscheurgevoeligheid is afgeleid van koudscheurproeven geldigheidsgebied CET 0.18 to 0.45 %
C Si Mn Cr Cu Mo Nb Ni Ti V B
Min
Max
0.05
0.32
0
0.8
0.5
1.9
0
1.5
0
0.7
0
0.75
0
0.06
0
2.5
0
0.12
0
0.18
0
0.005
Hoge rekgrens staalsoorten
Tekkentest
voestalpine Böhler Welding
Massieve draad: CE / CET ( typisch )
Shieldinggas: EN 439-M21
MAG-massieve draad
EN ISO 21952/14341/16834 CE CET
Union K 52 (S)
Union K 52 Ni
Union MoNi
Union NiMoCr
Union X 85
Union X 90
Union X 96
G 42 4 M G 3 Si 1
G 3 Ni1
G 62 5 M Mn3Ni1Mo
G 69 6 M Mn4Ni1,5CrMo
G 79 5 M Mn4Ni1,5CrMo
G 89 6 M Mn4Ni2CrMo
G 89 5 M Mn4Ni2,5CrMo
0.31
0.34
0.42
0.57
0.62
0.67
0.72
0.21
0.23
0.26
0.33
0.35
0.38
0.41
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
17
voestalpine Böhler Welding
3. Voorkom te hoge spanningen Beperk vooropening < 4 mm (minder spanningen) Gebruik lasmateriaal met lagere treksterkte voor hechten en grondlagen
(undermatching) Hechtlassen minimaal 50 mm lang Juiste las volgorde (vermijd waar
mogelijk starts en stops in hoeken)
Waterstof scheuren
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
1. Wat is hoge rekgrens staal + toepassingen2. Verschillende soorten en vervaardiging3. Lassen
1. Invloed van lassen 2. Lastoevoegmateriaal3. Voorwarmen t.b.v. voorkomen van waterstofscheuren4. Mechanische eigenschappen las en WBZ5. Praktische tips
4. Conclusie
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Mechanische eigenschappen
Sterkte (Rp0,2 & Rm Mpa)
Rek A %
Taaiheid (KCV J)
Hardheid (HV)
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
18
voestalpine Böhler Welding
Mechanische eigenschappen zoals taaiheid, sterkte en hardheid worden beïnvloed door de warmte inbreng.
Warmte-inbreng (heat-input HI) =
Invloed op
Warmte beïnvloede zone basismateriaal
Basismateriaal is fijnkorrelig (mede) door zorgvuldig uitgevoerde warmtebehandeling in
de staalfabriek
Lassen is een verstorende warmte-behandeling tpv WBZ
Lasmetaal
Let op het verschil tussen “verbindingslas” en “overdund lasmetaal” door:
Opmenging met basismateriaal
Afhankelijk van temperatuur-cyclus tijdens het lassen
Hoge rekgrens staalsoorten
V x I x 60Q = x ------------ (kJ/cm)
v x 100
voestalpine Böhler Welding
Steel producersComparison of materials
HAZ properties: maximum hardening
alform 700M vs. S690Q alform 900 x-treme vs. S890Q
Q
M
Q
M
voestalpine Böhler Welding
Hardness profile comparisionfirst run on the second side
Balanced hardnessprofile across all areasof the welding joint
Balanced hardnessprofile across all areasof the welding joint
fusi
onlin
e
fusionline
10/22/2015
19
voestalpine Böhler Welding
Steel producersComparison of materials
voestalpine Böhler Welding
Processing companiesNon-harmonized welding consumable
Weld metal softening during welding of alform 700M dependent on t8/5 time
voestalpine Böhler Welding
Systematic weld seam designHarmonized welding consumable
10/22/2015
20
voestalpine Böhler Welding
Wat te voorkomen
Te lage sterkte
Te lage taaiheid
Te hoge hardheid
Hoe?
d.m.v.gecontroleerde ∆t8/5
Mechanische eigenschappen
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Distributor training implementation plan 05.201577
Hoge rekgrens staalsoorten
t8/5 is afkoelsnelheid van 800 naar 500ºC
voestalpine Böhler Welding
Afhankelijk van: Voorwarm temperatuur Warmte inbreng (Q = * 60 * U * I / (v * 100) ) Geometrie
Lasnaadvorm Dikte
Afkoelsnelheid van de las (t8/5)
Hoge rekgrens staalsoorten
Proces-nummer Proces Thermisch rendement (zie EN 1011-1)
121 OP 1,0
111 Beklede elektrode 0,8
131 MIG massief 0,8
135 MAG massief 0,8
114 Gasloze draad 0,8
136 MAG gevuld 0,8
138 MAG metaalgevuld 0,8
141 TIG-lassen 0,6
15 Plasma-lassen 0,6
10/22/2015
21
voestalpine Böhler Welding
Afhankelijk van: Voorwarm temperatuur Warmte inbreng (Q = * 60 * U * I / (v * 100) ) Geometrie
Lasnaadvorm Dikte
Afkoeltijd van de las (t8/5)
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Afhankelijk van: Voorwarm temperatuur Warmte inbreng (Q = * 60 * U * I / (v * 100) ) Geometrie
Lasnaadvorm Dikte
Afkoeltijd van de las (t8/5)
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Invloed warmte inbreng
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
22
voestalpine Böhler Welding
Invloed warmte inbreng
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Invloed warmte inbreng
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Invloed warmte inbreng
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
23
voestalpine Böhler Welding
Afhankelijk van: Voorwarm temperatuur Warmte inbreng (Q = * 60 * U * I / (v * 100) ) Geometrie
Lasnaadvorm Dikte
Afkoeltijd van de las (t8/5)
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Invloed van lassnelheid op afkoelsnelheid bijtwee dimensionale afkoeling
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Invloed van lassnelheid op afkoelsnelheid bijdrie dimensionale afkoeling
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
24
voestalpine Böhler Welding
Invloed van afkoeltijd op mechanischeeigenschappen
Higher hardness
Lower hardness
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Invloed van afkoeltijd op mechanischeeigenschappen
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Invloed afkoelsnelheid t8/5 op S690QL1
lasmetaal:
Re, Rm en rek
Hardheid
Kerfslagwaarde
WBZ
Hardheid, sterkte
Kerfslagwaarde
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
25
voestalpine Böhler Welding
t8/5 : te meten en te berekenen
Hoge rekgrens staalsoorten
= achteraf
voestalpine Böhler Welding
Bepaling van de afkoelsnelheid t8/5
SEW 088
EN 1011-2
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Berekenen
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
26
voestalpine Böhler Welding
Berekenen
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Werkgebied bepalen
VariabelenWarmte-inbreng (vert)Voorwarmtemperatuur (hor)
Criteriamax t8/5 ivm korrelgroei (15 s)min t8/5 ivm hardheid voorkomen koudscheurenmax interpass-temperatuur.
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
1. Wat is hoge rekgrens staal + toepassingen2. Verschillende soorten en vervaardiging3. Lassen
1. Invloed van lassen 2. Lastoevoegmateriaal3. Voorwarmen t.b.v. voorkomen van waterstofscheuren4. Mechanische eigenschappen las en WBZ5. Praktische tips
4. Conclusie
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
27
voestalpine Böhler Welding
Schoon werken, bij hoeklassen primer verwijderen
Lasnaadvoorbereiding zoals bij C-staal maar
beperk naadinhoud/vooropening
Controleren naadflanken (visueel, PT, MT)
Slijpen: niet te hard duwen, vermijd verkleuring
Hoge rekgrens staalsoorten
Voorbereiding
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Invloed van type vooropening
voestalpine Böhler Welding
Hoge rekgrens staalsoorten
Lastoevoegmaterialen
Volg richtlijnen opslag en herdrogen van fabrikant Gebruik alleen laagwaterstof toevoegmaterialen Na opening beperkt bruikbaar
10/22/2015
28
voestalpine Böhler Welding
Hechtlassen (voorwarmen) minimaal 50 mm lang dikte > 25 mm eventueel eerste twee lagen lassen met “undermatching”
toevoegmateriaal
Bij vullagen en meerlaagse hoeklassen geen tussentijdse afkoeling bij lasdikte < 0,33 * dikte
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Meten voorwarmtemperatuur (EN-ISO 13916)
Hoge rekgrens staalsoorten
t ≤ 50 mm: A = 4 x t, max. 50 mm
t > 50 mm: A = min. 75 mm
voestalpine Böhler Welding
Meten tussenlaagtemperatuur (EN-ISO 13916)
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
29
voestalpine Böhler Welding
Aanbevelingen ter voorkomingscheurvorming
Temperbead ca 1-2 mmvan basismateriaal.
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
vermijd kerfwerking in ontwerp en uitvoering
(geen vloeigedrag)
“Arc-strikes” verboden. Slijpen + lassen
Aanbevelingen ter voorkoming scheurvorming
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Laagdikte
Dunne lagen
2-3 mm
Dunne lagen geven hogere taaiheid en sterkte
Vermijdt bolle rupsen => “licht zwaaien”
Hoge rekgrens staalsoorten
10/22/2015
30
voestalpine Böhler Welding
Invloed zwaaien of snoeren
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
vermijd lassen op de zwaarstbelaste lokaties
Aanbevelingen ter voorkoming scheurvorming
Afb: RuschAfb: RuschKraantechniek BV
Hoge rekgrens staalsoorten
voestalpine Böhler Welding
Onderwerpen
1. Toepasgebied en wat is hoge rekgrens staal2. Verschillende soorten en vervaardiging3. Lassen
1. Invloed van lassen 2. Lastoevoegmateriaal3. Voorwarmen t.b.v. voorkomen van waterstofscheuren4. Mechanische eigenschappen las en WBZ5. Praktische tips
4. Conclusie
10/22/2015
31
voestalpine Böhler Welding
Conclusie
voestalpine Böhler Welding
Conclusie
voestalpine Böhler Welding
Literatuur
- SSAB- ThyssenKrupp Steel- EN 10025, 10027, 10149, EN1011- VM 125- voestalpine (www.voestalpine.com)