lasgroep zuid limburg metaalkunde lastechniek
TRANSCRIPT
1
H. Schrijen – CCM, 1Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Metaalkunde in de Lastechniek
Lasgroep Zuid Limburg
H. Schrijen – CCM, 2Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
vermijden
Koudscheuren
Belangrijkste scheurvorm die optreedt bij Fabricage
Voorwarm temperatuur
2
H. Schrijen – CCM, 3Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
H. Schrijen – CCM, 4Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Invloed Voorwarmen
3
H. Schrijen – CCM, 5Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Werd vroeger gebruikt
H. Schrijen – CCM, 6Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
4
H. Schrijen – CCM, 7Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Opmenging
H. Schrijen – CCM, 8Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Opmenging van belang bij :
Ongelijksoortige materiaal combinaties zwart/wit wit/wit
Bufferlagen
Gecladde vaten
Corrosievaste oplassingen
5
H. Schrijen – CCM, 9Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
De gemiddelde plaatsamenstelling
De samenstelling van de draad (elektrode)
De toe - of afbrand
De opmenging
Samenstelling lasmetaal is afhankelijk van :
H. Schrijen – CCM, 10Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Opmenging
2.5 mm 10 %
3.2 mm 15 %
4.0 mm 20 %
5.0 mm 25 %
6
H. Schrijen – CCM, 11Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Als gevolg van het verschil in fysische eigenschappen
van twee metalen is het smeltbad asymmetrisch van vorm.
H. Schrijen – CCM, 12Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Schaeffler - Diagram
7
H. Schrijen – CCM, 13Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Maurer Schaeffler-De Long
Basis metaal Las metaal
H. Schrijen – CCM, 14Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
8
H. Schrijen – CCM, 15Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Voorbeelden
Zwart aan Wit zonder lastoevoegmateriaal
Staal aan AISI 304 L
0.2 C 0.02 C
1.0 Mn 1.5 Mn
0.3 Si 19Cr Ni. eq = 11.3510 Ni Cr. eq. = 20.5
1.0 Si
Cr. eq. = 0.45
Ni. eq. = 6.5
H. Schrijen – CCM, 16Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
9
H. Schrijen – CCM, 17Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
304309 Mo
50% 30 %
H. Schrijen – CCM, 18Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Duplex
309
4462
10
H. Schrijen – CCM, 19Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lasfouten Uitvoering
H. Schrijen – CCM, 20Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lasfouten
Metallurgisch
11
H. Schrijen – CCM, 21Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Warmscheuren
H. Schrijen – CCM, 22Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Oorzaak
Las krimpt tijdens stolling
Las krimpt tijdens afkoeling
Indien de toevoer van vloeibaar lasmetaal onvoldoende is ontstaater een vast-vloeistof grensvlak waardoor bij krimp spanning scheuren ontstaan.
.
12
H. Schrijen – CCM, 23Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Scheur temperatuur : 200 – 300 ºC onder T smelt
Segregaties zijn niet te vermijden tijdens stollen waardoor er“ontmenging” ontstaat bij het begin van de stolling..
S – O - B - C – Ti – N – H -P
Meest gevaarlijk
H. Schrijen – CCM, 24Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Vloeistof films
Fe S 1190 ºC
FeS – FeO 940 ºC
Ni – Ni3S2 645 ºC
MnS – MnO 1300 ºC
MnS 1600 ºC
(CrFe)3P 1000 ºC
13
H. Schrijen – CCM, 25Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Warmscheuren
Vorm faktor voor OP lassen :
a) W > d kan aanleiding geven tot oppervlakte scheurtjesb) W < d kan aanleiding geven tot scheuren in het hart van de lasc) W/d ongeveer 1.5 geeft goede lassen
H. Schrijen – CCM, 26Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Voorkomen
- Schoon werken laskanten, plaat/pijp, draad, handschoenen enz.
- Lage heat input 10 – 15 KJ/cm
- Niet voorwarmen
- Interpass Temp. < 120-150 °C
- Snoeren trekken
- Niet zwaaien
- Uittrek lengte SMAW Diam 2.5 > 10 cm
Diam 3.25 > 13 cm
Diam 4 > 20 cm
- Slijp start / stop
14
H. Schrijen – CCM, 27Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Koud-scheuren
Waterstof -Scheurvorming
80 % van alle lasfouten tijdens fabrikage
H. Schrijen – CCM, 28Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
koudscheuren
15
H. Schrijen – CCM, 29Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Fish eyes
H. Schrijen – CCM, 30Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Waterstof
16
H. Schrijen – CCM, 31Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
preheat temperature interpass temperaturethicknesswelding proceschemical compositionatmospheric condition
mechanical propertiesweld preparationheat inputmaterial thicknesspreheat temperatureinterpass temperature
chemical compositionwelding procesheat inputmaterial thicknesspreheat temperatureinterpass temperature
Stresses Microstructure
Hydrogen
H. Schrijen – CCM, 32Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Parameters
scheuren
[H]
S
Hv
WaterstofSpanning Hardheid
17
H. Schrijen – CCM, 33Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
t kritisch
Samenstelling C - Ceq.
Waterstof Δ t ( 300-100 )
Microstructuur Δ t ( 800-500 )
Lasspanning K
t werkelijk
Lasproces
Heat input Q
Voorwarmen To
Geometrie lasconstructie
><
Scheuren
Oke
H. Schrijen – CCM, 34Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Koudscheuren
18
H. Schrijen – CCM, 35Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Koudscheuren
Voorkomen
Minimaliseer waterstof aanbodlaag waterstof lastoevoegmateriaal / proceszorg dat alles droog ispas voorwarmen toe verhoog interpass tiid
Limiteer sterkte lasmetaal
Keuze lastoevoegmateriaal
Goede fit-up
H. Schrijen – CCM, 36Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Voorwarmen
Vermijden scheurvorming
19
H. Schrijen – CCM, 37Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Reheat cracking
Scheuren in Heat Affected Zone
tijdens
Spannings-arm gloeien
H. Schrijen – CCM, 38Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Reheat Cracks H.A.Z
Interkristallijn
20
H. Schrijen – CCM, 39Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Post Weld Heat Treatment 500 °C – 650°C
Mechanisme
Precipitatiein de korrels
Temperatuur
Kritisch gebied
Taaiheid
Reheat cracks
H. Schrijen – CCM, 40Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Reheat cracks
5 Cr – 1 Mo Weinig risico
2.25Cr - 1 Mo
1 Cr – 0.5 Mo
0.5Mo- B
0.5Cr - 0.5Mo - 0.25V Hoog risico
10mm
21
H. Schrijen – CCM, 41Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Reheat cracks
PWHT procedure
• Om scheurvorming te vermijden extreem snel opwarmen en
temperatuur verschillen vermijden.
• Zorg dat las vrij is van spannings - concentraties
H. Schrijen – CCM, 42Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Temper Bead Lastechniek
22
H. Schrijen – CCM, 43Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
H. Schrijen – CCM, 44Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lamellar Tearing
23
H. Schrijen – CCM, 45Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lamellar Tearing
BP Forties platform lamellar tears were produced when attempting the repair of lack of root penetration in a brace weld
H. Schrijen – CCM, 46Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
24
H. Schrijen – CCM, 47Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lamellar Tearing
Lamellar tearing ontstaat als gevoelig materiaal wordt belast in dikte-richting.
Het scheur fenomeen kont voor bij gewalste materalen.
De ‘trap-vormige ' scheurvorming is aanwezig in het basis materiaalonder de HAZ en loopt evenwijdig aan de smeltlijn.
Het risico neemt toe met hogere residuele waterstof frakties.
H. Schrijen – CCM, 48Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Anti-lamellar kwaliteiten
Z15 : moderate stresses
Z25 : severe stresses
Z35 : stressed and restraint
35 (minimum)Z35
25 (minimum)Z25
15 (minimum)Z15
Insnoering in dikte richting%)
Kwaliteit
25
H. Schrijen – CCM, 49Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lamellar Tearing
H. Schrijen – CCM, 50Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lamellar Tearing
Buttering with lage sterkte lasmetaal
26
H. Schrijen – CCM, 51Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
RVS
H. Schrijen – CCM, 52Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Austeniet
Austeniet vormers
Ferriet vormers
27
H. Schrijen – CCM, 53Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Austeniet vormers
CNi MnN
Ferriet vormersCrMoSiWAl.
Cr equivalent = (Cr) + 2(Si) + 1.5(Mo) + 5(V) + 5.5(Al) +1.75(Nb) + 1.5(Ti) + 0.75(W)
Meest belangrijk
Meest belangrijk
Ni equivalent = (Ni) + (Co) + 0.5(Mn) + 0.3(Cu) + 25(N) + 30(C)
H. Schrijen – CCM, 54Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
RVS
• Ferriet
• Martensiet
• Austeniet
• Ferriet-Austeniet
Microstructuur bij kamer temperatuur
28
H. Schrijen – CCM, 55Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Typische microstruur van Ferritisch Chroomstaal
H. Schrijen – CCM, 56Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Typische microstructuur van Austenitisch CrNi staal
29
H. Schrijen – CCM, 57Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Microstructuur van Duplex staal
H. Schrijen – CCM, 58Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
30
H. Schrijen – CCM, 59Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Ferritisch
Chroom - Staal
H. Schrijen – CCM, 60Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
C,N
31
H. Schrijen – CCM, 61Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Austeniet
1400 ºC
900 ºC
Austeniet
Ferriet
Ferriet
Korrelgroei
+
H. Schrijen – CCM, 62Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Austeniet
1400 ºC
900 ºC
Austenite
Ferriet
C - N
Lokale Martensiet
Ferriet
Korrelgroei
32
H. Schrijen – CCM, 63Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
• Doorgaans alleen Cr als legeringselement met Fe
• Ferritsch bij alle temperaturen.
• Kunnen bros zijn bij kamer temperatuur.
• Kunnen niet gehard worden door warmte behandelingen en gevoelig voorkorrelgroei boven 950ºC
• Varatie Cr gehalte tussen 12 en 18%, maar met laag C en ferro-magnetisch.
H. Schrijen – CCM, 64Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Problemen bij het lassen
• Korrelgroei in de HAZ
• Lokaal Martensiet vorming op de korrelgrenzen
33
H. Schrijen – CCM, 65Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
• Taai naar Bros overgang en niet geschikt voor lage temperatuurtoepassing
• Vervormingsmogelijkheden slechter dan Austenitisch CrNi
• Slechts beperkt toegepast in de apparatenbouw
H. Schrijen – CCM, 66Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Las-probleem HAZ
Voor Na het lassen
34
H. Schrijen – CCM, 67Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Austenitisch
Cr Ni staal
H. Schrijen – CCM, 68Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
+ Ni + Ni
Ferriet Ferriet - Austeniet Austeniet
35
H. Schrijen – CCM, 69Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
309 H (1.4828)X15 CrNiSi 20 12
310 H (1.4848)X40 CrNiSi 25 20
310 (1.4841)X15 CrNiSi 25 20
304 H (1.4948)X6 CrNi 18 11
304 ELX1 CrNi 19 11
304 (1.4301)X5 CrNi 18 10
304 L (1.4306)X2 CrNi 19 11
1.4465X2 CrNiMoN 25 25 2
347 (1.4550)X6 CrNiNb 18 10
321 (1.4541)X6 CrNiTi 18 10
304 Si (1.4361)X1 CrNiSi 18 15
310 L (1.4335)X1 CrNi 25 21
+ 2 – 2,5% Mo
1.4362 /UNS 32304X2 CrNiN 23 4
304 LN (1.4311)X2 CrNiN 18 10
H. Schrijen – CCM, 70Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
• Toepassing waar ferro-magnetisme is niet toegestaan.
• Ferromagnetisme kan optreden door kouddeformatie.
• Toepassing van lage tot hoge temperaturen.
• Hoge uitzettingscoefficient.
• Slechte warmtegeleiding
• Hoge rek
36
H. Schrijen – CCM, 71Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
H. Schrijen – CCM, 72Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lassen van Austenitisch CrNi-staal
Gevoeligheid voor warmscheuren en liquation scheuren.
Verschillende orientaties :
• centerline cracks• transverse cracks• micro scheurtjes in onderliggend lasmetaal of HAZ
Aanwezigheid van Ferriet vermindert warmscheurvorming omdatin Ferriet P, S, Nb, Si beter oplossen dan in Austeniet.
3-8 % ferriet is meestal voldoende !!!
37
H. Schrijen – CCM, 73Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
• De austenitische CrNi staalsoorten zijn over het algemeengoed te lassen.
• De thermische geleiding is de helft van de ferritschelegeringen, derhalve warmte-inbreng om zelfde penetratie tekrijgen is lager.
Pas op met doorbranden van de grondlaag
Uitzetting is groot grote krimp
H. Schrijen – CCM, 74Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Geen problemen
Warmscheuren
38
H. Schrijen – CCM, 75Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Heat Input !! Interpass !!
H. Schrijen – CCM, 76Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
39
H. Schrijen – CCM, 77Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Duplex
Stainless Steel
H. Schrijen – CCM, 78Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Microstructuurliquidvloeistof
Walsen + Warmtebehandelen
α
α α
αα
αα
α
40
H. Schrijen – CCM, 79Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Microstructuur
H. Schrijen – CCM, 80Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Stainless Steel Family
Carbon Steel
Chromium Stainless 18-8 Stainless
High Alloy Ferritics Low Alloy Duplex 316
22-5 Duplex High Alloy
Super Feritics Super duplex Super Aust.
Safurex Nickel Alloys
Ferritcs Duplex Austenitics
41
H. Schrijen – CCM, 81Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Duplex staal
H. Schrijen – CCM, 82Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Duplex staal
• Duplex heeft een twee – fase structuur met ongeveer 50 / 50 Ferriet en Austeniet
• De samenstelling ligt in de range van 22-26% Cr, 4-7% Ni ,
0-3% Mo en Stikstof (0.1-0.3%)
• Duplex heeft grotere sterkte dan Austenitisch RVS en verbeterde corrosie eigenschappen
42
H. Schrijen – CCM, 83Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Eisen
Basis materiaal 40 – 60 % Ferriet
Las 30 – 70 % Ferriet
H.A.Z 30 – 70 % Ferriet
H. Schrijen – CCM, 84Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
43
H. Schrijen – CCM, 85Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Weld Spatter Arc Strike
H. Schrijen – CCM, 86Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Vuistregels SMAW
• DC neg. voor grondnaad
• DC pos. voor vullen en sluiten
• Laselektroden met aangepaste analyse: 8-9% Nikkel
• Liever kleinere diameters dan grotere (1-stap terug t.o.v. CrNi )
• Controleer elektroden op beschadigingen
• Conditioneer elektroden , geopende pakken bakken op
225º -250 ºC / 1,5 – 2 uur (of advies fabrikant)
44
H. Schrijen – CCM, 87Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
• Interpass temperatuur < 150 º C , meestal wordt 120 ºC gehanteerd
• Start op flank en niet op oppervlak
• Maak geen arc-strikes
• Gebruik juiste aardklem
• Las in snoeren
• Las met korte boog • Pas op met turbulentie
• Zwaaien max. 3 x diameter draad
• Las in meerdere lagen
• Las in dunne lagen i.v.m. ontgassing smeltbad
H. Schrijen – CCM, 88Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
• Hechten controleren en evt. verwijderen, hebben doorgaans te hoog ferriet en kans op scheurtjes
Hecht met aangepast lastoevoegmateriaalIn vergelijking met CrNi moeten de hechten langer zijn en met een korter interval.
Volg je de hecht-regels van CrNi heb je kans dat je scheurtjes krijgt door de hogere lasspanning bij Duplex.
• Stopplaatsen en kraters uitslijpen, bezitten vrijwel altijd porositeit en scheurtjes onder 45º
• Verwijder spatten
• Verwijder slakresten
• Bij pijpen eerste twee lagen GTAW, backing handhaven tot lasdikte > 7mm
45
H. Schrijen – CCM, 89Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Diameter elektrode mm Stroom A Spanning V Uittreklengte mm
2 35-60 22-28 50-70
2.5 40-75 22-28 80-120
3.25 70-110 22-28 150-200
4 110-140 22-28 200-250
Lasparameters 8 KJ/cm ≤ Warmte-inbreng ≤ 15 KJ/cm
• Niet voorwarmen
• Geen warmtebehandelingen na het lassen
H. Schrijen – CCM, 90Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Vuistregels GTAW
• Lastoevoegmateriaal heeft 8 - 9 % Nikkel
• Beschermgas Argon ( Argon + 1- 2 % Stikstof )
• Gebruik gaslens
• Maak de naden dicht
• Géén arc – strikes
46
H. Schrijen – CCM, 91Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
• Dikke grondnaad en cold pass afh. van type Duplex
• Interpass temp. < 150 ºC , doorgaans max. 120 ºC
• DC neg. op toorts
• Meet Zuurstof in backing
• Zuurstof in backing < 50 ppm
Daling CPT bij 100 ppm ca. 10 ºC
• Backing met Ar , Ar+N2 , N2
H. Schrijen – CCM, 92Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
• Uitstekende toorts max. 2-3 maal diameter (N-opname)
• Warmte-inbreng 8-15 KJ/cm
Daling CPT bij warmte-inbreng > 18 KJ/cm
• Pas op met turbulentie
• Korte boog
• Start op naadvoorbewerking
• Las in snoeren, zwaaien < 3 x draad diam.
47
H. Schrijen – CCM, 93Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
• Meerlagig lassen
• Pas op met Waterstof mengsels in backing
• Lassen zonder lastoevoegmateriaal, cosmetisch lassen of
dressing is verboden
• Handhaaf backing tot > 7 mm lasdikte
• Niet voorwarmen
• Geen warmtebehandelingen na het lassen
H. Schrijen – CCM, 94Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
GTAW
Zonder lastoevoegmateriaal Met lastoevoegmateriaal
48
H. Schrijen – CCM, 95Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Cold Pass Technique
Cold Pass Technique Transformation Zones.
Lincoln
H. Schrijen – CCM, 96Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Gietijzer
49
H. Schrijen – CCM, 97Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
H. Schrijen – CCM, 98Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Zwavel Magnesium
Lamellair Nodulair
50
H. Schrijen – CCM, 99Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Typen Gietijzer
• Grijs (lamellar) gietijzer meest toegepast
• Ductiel (nodulair) gietijzer
• Wit gietijzer
• Smeedbaar gietijzer
H. Schrijen – CCM, 100Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Ferritisch grijs gietijzer Perlitisch grijs gietijzer Ferritsch nodulair gietijzer
Wit gietijzer
51
H. Schrijen – CCM, 101Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Afkoelsnelheid
Hoog onderdrukt grafietvorming wit
Groot verschil in wanddikte
dikkere secties grijs
dunne secties wit
H. Schrijen – CCM, 102Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Snelle afkoeling + Fe3C Wit gietijzer
Langzame afkoeling + Grafiet Grijs gietijzer
+ Fe3C + Grafiet
Perlitisch grijsgietijzer Ferritisch grijsgietijzer
52
H. Schrijen – CCM, 103Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Het gaat meestal om reparaties
Porositeit
Zandinsluitingen Nieuw werk
Scheuren
Scheuren
Slijtageplekken Gebruikte
Afgebroken stukken
H. Schrijen – CCM, 104Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lasbaarheid Gietijzer
- Wit gietijzer niet lasbaar , zeer bros
- Grijs gietijzer minder bros
- Vervuild oud gietijzer geeft extra problemen
53
H. Schrijen – CCM, 105Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Lassen
Problematiek
Hoog Koolstofgehalte Witstolling en Martensiet
Stollingskrimp
Lage taaiheid
H. Schrijen – CCM, 106Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Dus
- Witstolling voorkomen
- Martensiet voorkomen
- Vrije laten krimp
- Warmrekken
54
H. Schrijen – CCM, 107Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Voorwarmen Koudlassen
of
H. Schrijen – CCM, 108Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Voorbereiding Basismateriaal
55
H. Schrijen – CCM, 109Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Afboren scheureinde
Afboren scheureinde
H. Schrijen – CCM, 110Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Warm Lassen ca. 600 ºC
- Tegen gaan van ledeburiet vorming
- Geen martensiet vorming
- Minder krimp
- Toevoegmateriaal Si gietijzer
56
H. Schrijen – CCM, 111Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
- Beperken ledeburiet vorming
- Toevoegmateriaal Ni of NiFe
H. Schrijen – CCM, 112Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Koud lassen < 300 ºC
- Goed reinigen
- Afgeronde naadvorm
- Scheuren afboren
- Slecht lasbaar evt. lasnaadversterking toepassen
- Symmetrische lasvolgorde
- Zo laag mogelijke warmte inbreng
- Niet zwaaien
- Interpass < 60 C
- Rupslengte ca. 10 x elektrode diameter
- Warme lasmetaal hameren
- Ontsteek op vorige rups
- Kritische toepassingen butteren
57
H. Schrijen – CCM, 113Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen
Metallocking
H. Schrijen – CCM, 114Harry. Schrijen Lasgroep Zuid Limburg - 2010Harry Schrijen