landnotkun skógræktar
DESCRIPTION
Rannsóknastöð skógræktar. Landnotkun skógræktar. Björn Traustason Rannsóknastöð skógræktar, Mógilsá Haustráðstefna FL 27. október 2011. Rannsóknastöð skógræktar. Landnotkun skógræktar. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Landnotkun skógræktar
Björn TraustasonRannsóknastöð skógræktar, MógilsáHaustráðstefna FL 27. október 2011
Rannsóknastöð skógræktar
Landnotkun skógræktar• Skógrækt fremur ný landnotkun hér á landi. Þó hún eigi sér yfir 100 ára
gamla sögu þá er stærstur hluti skógræktar innan við 20 ára• Með skógrækt er oft verið að breyta landi yfir í afar verðmætt land til
lengri tíma litið, land sem gefur af sér timburafurðir eða til annarra nytja t.d. útivistar
• Ísland er afar fátækt af ræktuðum skógum, mikilvægt að byggja upp sjálfbæra skógarauðlind sem nægilega stór til að þjóna innanlandsmarkaði um viðarafurðir til framtíðar
• Til þess þarf lágmarksstærð af skóglendi. Ekki rétt að nota tölu byggða á hæðarlínu heldur gera greiningu á hversu stór þessi skógarauðlind þarf að vera til að þjóna sínu hlutverki.
• Þegar slík vinna fer fram þarf að fá alla að borðinu og skipuleggja skógrækt á heildstæðan hátt
Rannsóknastöð skógræktar
Landnotkun skógræktar
4.400 ha11%
4.600 ha11%
2.500 ha6%
2.100 ha5%
1.200 ha3%
3.600 ha9%
22.900 ha55%
GraslendiMólendiBirkilendiRæktað landMosiHálfdeigja/VotlendiHálfgróið/lítt gróið
Landnotkun skógræktar á Íslandi frá upphafi skógræktar til dagsins í dag.
Rannsóknastöð skógræktar
Landnotkun skógræktar
3.200 ha28%
400 ha4%
300 ha3%
600 ha5%
4.900 ha43%
1.500 ha13%
400 ha4%
GraslendiMólendiBirkilendiRæktað landMosiHálfdeigja/VotlendiHálfgróið/lítt gróið
Landnotkun skógræktar frá upphafi skógræktar fram til ársins 2000.
Rannsóknastöð skógræktar
Landnotkun skógræktar
18.000 ha61%
400 ha1%
800 ha3%
1.800 ha6%
1.900 ha6%
4.000 ha13%
3.000 ha10%
GraslendiMólendiBirkilendiRæktað landMosiHálfdeigja/VotlendiHálfgróið/lítt gróið
Landnotkun skógræktar frá árinu 2000 til dagsins í dag.Rannsóknastöð
skógræktar
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Skógrækt neðan 200 m hæðar Skógrækt ofan 200 m hæðar
Landnotkun skógræktar
92% skógræktar neðan 200 m hæðar
8% skógræktar ofan 200 m hæðar
Rannsóknastöð skógræktar
Skóggræðsla (“nýskógrækt”) í milljónum gróðursettra trjáplantna
1940-2007
• 75% skóggræðslu hefur átt sér stað frá árinu 1990.
Rannsóknastöð skógræktar
Tegundir gróðursettar (2000-2005)
Sitka spruce 14,92%
Lodgepole pine 14,92%
Siberian larch 33,72%
Birch 26,34%
White spruce 1,03% Rowan 0,20%
Norway spruce 0,04%Willow 1,62%
Engelmann spruce 2,59%
Black cottonwood 4,61%
Síberíu- og rússalerki (34%)
Stafafura (15%)
Sitkagreni (15%) alaskaösp (5%)
birki (26%)
Rannsóknastöð skógræktar
% Aukning (minnkun) skógarþekju í 46 Evrópulöndum (1990-2005) Skógar Íslands stækkuðu um 21,000 ha á þessu tímabili
(um 95% á 15 árum).
-20
0
20
40
60
80
100
Ísla
ndÍrl
and
Spán
nPo
rtúga
lÍta
líaG
rikkl
and
Danm
örk
Búlg
aría
Lith
auga
land
Stór
a-Br
etla
ndEi
stla
ndKý
pur
Hvítr
ússl
and
Lettl
and
Frak
klan
dSl
óven
íaLi
echt
enst
ein
Svis
sTy
rkla
ndPó
lland
Úkra
ína
Mol
dóví
aÞý
skal
and
Holla
ndNo
regu
rAu
stur
ríki
Svíþ
jóð
Lúxe
mbo
rgUn
gver
jala
ndKr
óatía
Geo
rgía
Tékk
land
Slóv
akía
Rúm
enía
Ando
rra
Vatík
anið
Mal
taM
ónak
óSv
artfj
alla
land
Mak
edón
íaRú
ssla
ndFi
nnla
ndBe
lgía
Alba
nía
Bosn
ía o
g He
rseg
óvín
aSe
rbía
Á árabilinu 1990-2005 jókst flatarmál skóglendis um 6,3% ár ári
Rannsóknastöð skógræktar
Hlutfall skóg- og kjarrlendis af heildarflatarmáli lands (%) í 46 Evrópulöndum
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Finn
land
Svíþ
jóð
Slóv
enía
Spán
nEi
stla
ndRú
ssla
ndBo
snía
og
Her
segó
vína
Svar
tfja
llala
ndG
rikkl
and
Lett
land
Aust
urrík
iLi
echt
enst
ein
Króa
tíaG
eorg
íaH
vítr
ússl
and
Port
úgal
Kýpu
rSl
óvak
íaNo
regu
rM
aked
ónía
Alba
nía
Ítal
íaLi
thau
gala
ndTé
kkla
ndLú
xem
borg
Ando
rra
Búlg
aría
Svis
sÞý
skal
and
Frak
klan
dPó
lland
Rúm
enía
Tyrk
land
Belg
íaSe
rbía
Ung
verja
land
Úkr
aína
Danm
örk
Stór
a-Br
etla
ndM
oldó
vía
Hol
land
Írla
ndÍs
land
Mal
taVa
tíkan
iðM
ónak
ó
(1,5%)
Enn er landið samt að mestu skóglaust
Rannsóknastöð skógræktar
Flatarmál skóga á Íslandiræktaðir skógar – 34.450 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Landnotkun skógræktar til framtíðar
• Þegar skógrækt er ákveðin er verið að taka land undir skóg í a.m.k. 100 ár sem er algeng lengd ræktunarlotu.
• Þegar landnýting er ákveðin til svo langrar framtíðar þarf að hafa víðtækt samráð– Við almenning– Við hagsmunaaðila– Við samtök, fyrirtæki og stofnanir– Við stjórnmálamenn
• Vekja þarf stjórnmálamenn til umhugsunar að Ísland verði sjálfbært með viðarafurðir til framtíðar
• Til þess verði að skipuleggja skógrækt í miklu stærra samhengi heldur en hingað til hefur verið gert
• Skógrækt þarf að skipuleggja á stórum svæðum sem falla vel að landslagi, taka frekar heilan dal eða fjörð undir skógrækt heldur en jörð hér og þar
Rannsóknastöð skógræktar
Breytt landnýting vegna hlýnunar
• Loftslag hefur hlýnað töluvert frá því að skógrækt hófst í byrjun 20. aldar.
• Hækkun meðalhita á Íslandi í vaxtarmánuðum trjágróðurs er um 1°C frá árinu 2000
• Spár gera ráð fyrir nokkurri hlýnun þegar líður á öldina.
• Gerð var greining á áhrifum hækkandi hitastigs á rauðgreni og birki
Rannsóknastöð skógræktar
Rannsóknastöð skógræktar
Möguleg útbreiðsla rauðgrenis á Íslandi
Rannsóknastöð skógræktar
Rauðgrenimörk 9,7°CKlóríðstyrkur < 10 ppmVindálag < 8 m/s
Möguleg útbreiðsla rauðgrenis á Íslandi 1823 - 1900
Flatarmál: 43.000 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Rauðgrenimörk 9,7°CKlóríðstyrkur < 10 ppmVindálag < 8 m/s
Möguleg útbreiðsla rauðgrenis á Íslandi 1961 - 2006
Flatarmál: 150.000 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Rauðgrenimörk 9,7°CKlóríðstyrkur < 10 ppmVindálag < 8 m/s
Möguleg útbreiðsla rauðgrenis á Íslandi árið 2008
Flatarmál: 1.300.000 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Möguleg útbreiðsla rauðgrenis árið 2050 miðað við -0,4°C kólnun frá árinu 2008
Flatarmál: 900.000 ha
Rauðgrenimörk 9,7°CKlóríðstyrkur < 10 ppmVindálag < 8 m/s
Rannsóknastöð skógræktar
Möguleg útbreiðsla rauðgrenis árið 2050 miðað við 1,5°C hlýnun frá árinu 2008
Flatarmál: 3.500.000 ha
Rauðgrenimörk 9,7°CKlóríðstyrkur < 10 ppmVindálag < 8 m/s
Rannsóknastöð skógræktar
Möguleg útbreiðsla rauðgrenis árið 2095 miðað við sama meðalhita og árið 2008
Flatarmál: 1.300.000 ha
Rauðgrenimörk 9,7°CKlóríðstyrkur < 10 ppmVindálag < 8 m/s
Rannsóknastöð skógræktar
Möguleg útbreiðsla rauðgrenis árið 2095 miðað við 2,7°C hlýnun frá árinu 2008
Flatarmál: 5.000.000 ha
Rauðgrenimörk 9,7°CKlóríðstyrkur < 10 ppmVindálag < 8 m/s
Rannsóknastöð skógræktar
Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi
Rannsóknastöð skógræktar
Birkimörk 7,6°C
Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi 1823 - 1900
Flatarmál: 2.700.000 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Birkimörk 7,6°C
Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi 1961-2006
Flatarmál: 3.300.000 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Birkimörk 7,6°C
Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2008
Flatarmál: 7.100.000 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Birkimörk 7,6°C
Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2050 miðað við -0,4°C kólnun frá árinu 2008
Flatarmál: 6.300.000 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Birkimörk 7,6°C
Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2050 miðað við 1,5°C hlýnun frá árinu 2008
Flatarmál: 8.900.000 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Birkimörk 7,6°C
Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2095 miðað við sama meðalhita og árið 2008
Flatarmál: 7.100.000 ha
Rannsóknastöð skógræktar
Birkimörk 7,6°C
Möguleg útbreiðsla birkis á Íslandi árið 2095 miðað við 2,7°C hlýnun frá árinu 2008
Flatarmál: 9.500.000 ha
Sitkagrenisvæðin
• Einnig var gerð greining á bestu svæðum til sitkagreniræktunar með teknu tilliti til umhverfisaðstæðna:– Sitkalús– Frosthætta– Meðalhiti
• Sitkagreni er mjög saltþolin tegund ólíkt rauðgreni og hentar því mun betur út við ströndina
Rannsóknastöð skógræktar
Rannsóknastöð skógræktar
Möguleg útbreiðsla rauðgrenis og sitkagrenis á Íslandi á 21. öld
Rannsóknastöð skógræktar
Samantekt• Skóga landsins þarf að byggja markvisst upp og á bestu svæðum
landsins m.t.t. umhverfisþátta.• Skógrækt á Íslandi þarf að hugsa heilstætt og í stað þess að
skipuleggja skógrækt eftir litlum jarðabútum á frekar að taka stór samfelld svæði á borð við dali og firði undir samfellda skógrækt. Fljótsdalur gott dæmi um vel heppnaða skógrækt. Um leið er tekið tillit til sjónarmiða um útsýni og reiti í landslagi.
• Til að þetta sé mögulegt þarf að fá alla að borðinu og skipuleggja Ísland með þetta í huga. Þar þarf fyrst og fremst að koma til vilji stjórnvalda til að setja fjármagn í stórauknar gróðursetningar til að búa í haginn fyrir komandi kynslóðir.
Rannsóknastöð skógræktar
Takk fyrir!
Skógarhögg á Mógilsá