lamrim dai luan toat yeu-dalailama

Upload: nguyenngoc

Post on 18-Jul-2015

150 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

c alai Lama thuyt ging Hng Nh chuyn Vit ng LAMRIM CHENMO SYNOPSIS LAMRIM I LUN TOT YU Trnh T ng Tu Gic Ng Kha Ging Dharamsala Xun 2005 n Tng 2010

SCH N TNG KHNG BN Ty nghi ph binvi iu kin gi nguyn ni dung v khng bn. Mun in sch n tng, xin vui lng lin lc v [email protected] Translated from the English transcript of the DVD: Lamrim Synopsis, published by Namgyal Audio Visual Archive. PO Mc Leod Ganj, Distt Kangra, Dharamsala 17219, Himachal Pradest, India English Version Namgyal Monastery,All right reserved, unauthorised copying, reproduction prohibited. Vietnamese Version Hong Nhu Thubten Munsel 2009 Vietnamesetranslationpublishedforfreedistributionwithpermissionfrom the Office of His Holiness the Dalai Lama. BndchVitngxutbnntngvischpthuncaVnPhngc alai Lama. LI NGI DCH VIT NG VokhagingmaXunnm2005,t24/02n09/03, calaiLamabankhutruyntrnbiLunvTrnhT ngTuGicNg[cngilLamrimiLun]caLama TngKhchBa[1357-1419],stdngGelug,tiThekchen Choeling Temple, Dharamsala, min Bc n .Trcmithitruynphp,calaiLamadnhtthi gianthuytgingvtinhtycaPhtphp,vchramiim thenchtcangtugicng,khitbcuchontn quvPht,gingrtinhtycacbacxe,Thanhvntha, i tha hin tng v i tha mt tng. Vi cch trnh by cc k cht ch c ng, lun gii ca c alai Lama mang trn ct ty Pht php.LamrimiLunTotYuthchhpvimingi,mi tngphi,miphpmn.CbndngGelug,Sakya,Kagyu, Nyingma,chinphi,mtphi,haycngikhngtngio tn ngng cng s u c nhiu li ch t bi php ny.BigingthuthnhDVD,disuting.calaiLama gingtingTngkmphtingAnh,nguynvnAnhng cinragiy,khnghiunh.tHngNhThubten Munsel vng li Geshe Thubten Dawa chuyn Vit ng t bn in Anh ng ni trn. Nguynnngvobndchny,ngicnhnctrn vnnng lc giatrti ho, v chng sinh m mau chng thnh tu qu v thng b . Hng Nh (Thubten Munsel), Sydney 2009 MC LC NGY 1 [Gi tr ca Pht gio] ................................................. 7 NGY 2 [S v i ca Lama Tng Khch Ba]....................... 21 NGY 3 [S v i ca gio php Lamrim]............................. 28 NGY 4 [V thng v ci cht]............................................. 33 NGY 5 [S cn: tm cu sinh thin o] ............................... 36 NGY 6 [Trung cn: tm chn kh sinh t] ............................ 41 NGY 7 [Thng cn: pht tm b ] ................................... 48 NGY 8 [Tm b : tinh ty ng tu gic ng]................... 58 NGY 9 [Ni dung php hnh]................................................ 64 NGY 10[C cu ng tu] .................................................... 66 NGY 11[Thm nhp chn tnh thc ti]................................ 71 NGY 12[Duyn sinh v tnh khng] ..................................... 84 NGY 13[Ch v qun]............................................................ 97 NGY 14[Tinh yu mt tha]................................................ 107 Ta tng ngy do dch gi ting Vit thm vo. i li v ngha ch Lamrim ChnhVnGio phpLamrim ldongi Atisa son tc. Ting VitdchlnSoingGicNg,HnVitlBo ng Lun. Bi php ny tr thnh nn tng ca Pht Gio Ty Tng, ca c bn dng phi Gelug, Kagyu, Sakya, Nyingma. Tri qua nhiu th k, cc bc chn tu ca c bn dng son tc nhiu b lun gii thch ngha chnh vn Lamrim ca ngi Atisa,trongcbabluncaLamaTngKhchBa,st dng Gelug: Lamrim i Lun, Lamrim Trung Lun, v Lamrim TiuLun.LamrimtrongtrnghpnycgilTrnhT ngTuGicNg,tingHnVitgilBoTh Lun. Li c nhiu b lun gii thch ngha cc b lun gii ni trn, gomthnhcmtbinlunvnphongph,baogm lun gii, lungiicalungii,staytuhcvlungii...,ttcu thuc h Lamrim. BigingycacalaiLamallungiitmlctinh yu ca b Lamrim i Lun ca Lama Tng Khch Ba. [dch gi ghi ch] Lama Tng Khch Ba[Lama Tsong Khapa] NGY 1 [Gi tr ca Pht gio] Trong hai tun sp ti, chng ta s ni v Pht php, s cng nhau xem bi php Lamrim i Lun ca thy Tng Khch Ba. y l mt bi php tuyt ho, dy mi im tinh yu trn ng tu, xc nh thc ti chn tht ca s vt; mt bi php tuyt vi, cchhcgitrntrng,ynnglcgiatr.Mcdhiu bit khng nhiu, ti cng xin tn lc gii thch v bi php ny.Vphnquv,xinngnghephpnhnghechuyni xa,chuynlchs,xincng ng nghe php v mun trau di kinthc.Ccloinhimtmnhtham,snhaylsi,clin lin to tc c nghip phin no, t pht sinh loi kh au v sau. y l chuyn xy ra hng ngy. Vy khi hc v bi php ny,quvphixtttrongmnh,ngvonitmcaquv. S tht l chng ta ai cng mong hnh phc, khng ai mun kh au.Vymcmikh.Nimanvuimungichochai mibntingnghcnggikhngni,ngnign ngun an lc vnh cu. Thnh thong c c cht an vui, nhng chngmychcnimvui b xo trn. Nguyn nhn gyxo trn v bin php ha gii s c ni n trong bi php ny. V vyquantrngnhtlkhinghephpphingngayvotm mnh,tduysuyngh,ichiuvihnhvicchcachnh mnh. Cn dng tm nh vy, phn tch, lm quen vi gio php nymchuynhatm.ngthiquvcngcnphi 8 c alai Lama thuyt ging hng tm v i tng qui y m thnh nguyn. Lm nh vy s to c y mi thun duyn n t bn ngoi, gip cho tm qu v hng v Chnh Php, hng v ng tu, ng thi cngsgipquvphmichngngi,thnhtuvinmn con ng tu tp ca mnh. Theo nh thng l, trc khi bt u php hi Lamrim ny chng ta hy cng nhau tng li thnh nguyn ch o s truyn tha dng gio php Lamrim, bt u t c Pht Thch Ca Mu Ni, truyn xung nhiu i t s tip ni. Hy hng tm v ch v thnh lc gia tr.Cng theo thng l, trc khi tng li thnh nguyn o s, hy cng nhau tng Bt Nh Tm Kinh. Qu v cng bit, h kinh BtNhlhgiophpPhnttrngyucaPht.Trongh kinhBtNhnycmtbikinhngntnlHaiMiLm CuTng,cncgilBtNhTmKinh,rtquenthuc vi chng ta. Pht t Trung Hoa, Nht Bn, Vit Nam, i Hn u thng c tng kinh ny. C ting Pali cng c.TrckhictngBtNhTmKinh,chngtahyc tng bi Tnh Tm Tam Php1. Bi ny c tng bng ting Pali TchLan,ThiLan,Mininv.v...chltikhngrni dung c ging nh bi tng ting Ty Tng hay khng.Vy by gi chng ta hy lm nh th ny: Sau Bt Nh Tm Kinh,chngtaccuxngtn[cPht]nmtrongblun Hin Qun Trang Nghim2 ca ngi Di Lc v Trung Qun Lun ca ngi Long Th. Sau l bi thnh nguyn ch o s truyn thagiophpLamrim,tngtheomiucaTuVin Chusang. m tng kinh ny pht xut t Tu Vin Dhakpo, nghe ni do chnh c alai Lama i th hai (Gedun Gyatso) dy khi 1 Anh: Three Practices for Purifying the Mind 2 Phn: Abhisamaya Alamkara Lamrim i Lun Tot Yu 9 ngi cn tr. Tu Vin Ngari c thnh lp vo nhng nm cui icangiGedunGyatso,bygingilntui,hith ngn, v vy li tng ca Tu Vin Ngari cui cu nghe khng r. Cn Tu vin Dharkpo hc theo li tng khi ngi cn tr. m iu tng kinh ny n t truyn thng c o, chan cha lc gia tr. V vy bithnh nguyn o s truyn tha Lamrim m u v ktthcphphisuctngtheomiutngkinhca Tu vin Dhakpo. ThyLongTh,cPhtthhaicathiiny,cni rng:numunbnthnvmingitqugicng,phi bit gc r nm tm b nh ni, tm i bi v lng, v tr tu vt thot lnh vc i i.TheoPhtgiothmctiutihucachngtaltrton gic.yltrngthihontontdo,bithtkhpc,ton thnh mc tiu t li v li tha.avtongicnycclnhhnhtrphptuhai nhnh: tu tm b da vo i t i bi v tu tr tu chng tnh khng. Nh pht huy, hon thin v phi hp tm b cng tr tu, chng ta t n qu v ton gic. ng tu y trn vn ny c trong Pht gio Ty Tng, bao gm ton b mi h thng tu tp trong Pht gio i tha, Tiu tha v Mt tha. H thng Hinayana [Tiu tha] l ng tu ph thng, l php tu s khi m vo i tha. Theo ng tu ph thng ny th phi dp b mi tm l chp bm vo i sng hin ti v cc kip ti sinh tng lai, pht khi tm nguyn kin quytmunabnthnthotkhicnhsinhtlunhi.i tha ch yu nhm vo vic tu tm i t i bi pht tm b . Tm b chnh l con ng a n Pht qu. Tip theo l Mt tha, l mt phn ca gio php i tha.10 c alai Lama thuyt ging Nitmli,nhiucxenhvychngquachlpht tmb.Ccxelngtuskhiachngtavovi kinhnghimvtmb,liccxenhMtthadng honthin tmb.TonbPht php bao gm y php s khi tu tm b , ngay chnh php tu tm b v gii lut tu tm b . Ngun gio php trong sng ny ca Pht gio Ty Tngthtbaolasuthm.Chodthgianccmtgio php tuyt vi nh vy, nu qu v khng gp khng tu th cng chng lm g. Chng ta phi trn qu gio php su rng ny, vi tm vc cc k v i cho chng ta qun st tm t. Qun st cgucthngngayvochnhmnhiuphctm thc, nh t c nim an lc trc mt v lu di. C c khnngtduyvgiophpcckquhim,csinhra mt ni gp c gio php ny, ni cho cng, chng ta nh vy l c c kipngi tuyt ho, cho chng ta y c hi bc theo con ng dn n tr ton gic. Trongctayhmnaycnhngngibnnt phng Ty, ni m Pht gio trc y khng my thnh hnh. Mcdykhngphiltngiotruynthngcaquv, nhng nh phng tin truyn thng hin i, ngy nay qu v c c cht quan tm i vi Pht gio. Qu v t xa n y, vt mikhkhnthamdphphiny.Lnlntrongtruyn thng tn gio ring ca mnh, l ra qu v nn gi o ca mnh mi phi. Nhng mi ngi u c cn c s thch khc nhau, c ngi li thch vn dng l tr m t duy suy ngh. C l qu vtmnviPhtgiochnhvPhtgiokhuynkhchiu ny. Hm nay qu v c mt y v c lng a thch Pht gio.TisthuytgingvLamrimiLun. [...] Ti thy hnh nhycngcmtsngithucsctcMngC,nh Lamrim i Lun Tot Yu 11 Kalmuks,vmtsngiNga.Mcdngnngkhcnhau nhng nc qu v, Tng ng vn l ngn ng ca Pht php, v vy qu v nghe php s cm thy d hiu hn. Ti s ni php bng ting Tng min Trung th, nu qu v nghe khng hiu th quan trng nht l phi kim ngi thng dch. Gn y c nhiu vthytuMngctuhccctuvinTyTng,hiuc Tngng,vvyxinccvhyquantmgipnging hng nghe php.c bit y cn c nhng ngi n t Ty Tng, [...] Qu v phi chu nhiu s hy sinh ln lao m n y hm nay.ychngtacLadakhis,cbitlcngiChoephel Sopa-la. Nghe ni ngi gp tai nn? By gi bnh phc cha? Ngi Sopa-la l bn thn ca ti.Ngoi ra, ti tin chc y c nhiu ngi n t Kinnaur v cc vng Hy M Lp Sn khc, tng tu tp theo Pht php t thi ng cha, ging nh ngi Ty Tng chng ti. Bn thn ti thdiuphptccvlamaqucntvngKinnauri, thyTenzinGyaltsenvRigzinTenpa,sauticngth php t Rizong Rinpoche, l mt bc lama vng Ladakh. Ti v cngbitnttcccthy.Trongcuctranhuchotdo Ty Tng, ngi x Ladakh v cc vng Hy M Lp Sn khng nhng by t tnh tng tr m cn chn thnh nng chnh nghaTyTngquaphongtro"Xung-ng-v-Ha-Bnh" v.v..Tivcngbitn.Khicctuvinlncachngti khngcnngituhcthccvxutgiatrtuitLadakh, KinnaurvLahual-Spitin,cbitlTuvinGomang. Ccvxutgiatrtuinygnhlytrchnhimgign chnh php nhng thi im kh khn y. Ti v cng trn qu nhng g qu v lm. Trong s nhng ngi ni trn, c nhiu v hin din y hm nay. Nhiu v xut gia n t vng Nam 12 c alai Lama thuyt ging n. y hm nay tri rt lnh. Mc d ni n chn gp nhiu kh khn nhng qu v n y vi trn lng nao nc.Chng ta v cng may mn c sinh vo mt ni c th t nhingpctonbgiophpitha,gmcKimcang tha. Nhng ch da vo s may mn ny m cm thy tha mn th khng c. Chng li ch g c. Bt c tn gio no cng c nhngtntchorngmnhmaymnctutheotngio camnh.PhtgioTyTngcngic trn vn gio php Pht dy, chng ta cn phi bit v hiu r Pht php l nh th no.CbitrvPhtphpmithuhiukipngiquv ang c y qu him n no. V vy nht nh phi tm hiu v Pht php. Khi ging php ti thng chia bi ging thnh hai phn: u tin gii thiu v Pht gio, sau ni v phng php hnh tr. Ti thy lm nh vy rt quan trng. Trc y Ty Tng, t th h ny sang th h khc, chng ta u l Pht t thun thnh, khngbitnnhnghthngtngiotritlkhc,trphi dngcngnghincu.ChngtaxemPhtgiollng nhin.Trongmitrngnhvy,phngphpgingdy Lamrim [php tu tun t gic ng] hay Lo-jong [php tu chuyn tm]ulhngvngisnclngtinniPhtphp.Cc nh lun s Pht gio n khi son tc phi i din vi nhiu loi truyn thng trit l khc nhau nn phng php ging dy caccvchikhchnsovicchthuytphpcangi Ty Tng. Tnh trng trong nc Ty Tng hin nay nh th no? Cng ng Ty Tng lu vong c tip cn vi nhiu truyn thng trit l tn gio khc, tip cn vi khoa hc hin i v tinh thn khoa hc thc nghim, th nghim xt xem s vic c ng tin Lamrim i Lun Tot Yu 13 haykhng,sosnhvikinhnghimcnhn.Vicgphhp viktquthcnghimthchpnhn,nuchachngminh cthgitrngthitrungtnh.Ngcli,cnhngsvic hinnhinkhngthchici,khngthphntchthnghim mphixtbngphng php khc. Hon cnh hin ti l nh vy.NgiTngKhchBacni,chodquanhtacngitu theoPhtgiohaykhng,tmthccachngtacngvnch mangnhiuchngtvngtmntcciqukh,vvy m phi pht huy nim tin c l tr. "KhngphitixemPhtlcao,khngphitixem thngKapilacngccbcthyngoiPhtgio.Bt k l ai ni ng l phi, ti s xem ngi y l o s". Phinnvn dngl tr sosnh gia cc h phi trit l trongngoiPhtgio,sosnhgiaithavTiutha.Nu nh t m c c nim tin xc quyt th nim tin ny c xydngtrnnntnglunlvngchc.Cnnuchtinmt cch khi khi, tin kiu nh vy ging nh nc lng: yn th trong,ngnlcngu.Quvsddngsinhtmnghi hoc.Hn na, nh vy cng kh m tin b. Nhm mt m tin th chng lm sao c c thnh tu tm linh chn chnh. Thnh tu chnchnhchntschuynhatmthc,datrnkinh nghim chnh xc v nim tin xc quyt, chng th c c nh nim tin m qung.Vy qu v nht nh phi thy r u l nn tng, u l tinh tycaPhtgio.Trongtnglai,khingiTyTngtrong ncvngoincontu,lcytncTyTngs khngcnnhxa,slmtncTyTngtntin,khng phigingnhcithimdnlmrungchbitlmrung, dn du c ch bit du c. Chng ta s khng cn b gii hn trong 14 c alai Lama thuyt ging mi trng sng hn hp ca mnh m s phi m rng ra vi th giibnngoi,phibitrnhnggangxyrakhpnitrn thgii.KhiyphickhnngbotnPhtphp,khng thnolc,ngkhng?Cuicngchngtacc c hi vn m cho mi ngi thy s thm su vi diu ca Pht gio, ti ngh nh vy rt tt. Ty Tng ni no cng c Pht gio nhng phn ln Pht t ch cn bit tng cu qui y trn u mi. Hi Pht, Php, Tng l g cng chng bit. Ch bit tin sung, thy ng nhin phi l nh vy. Qu v c th ngh rng Pht l pho tng Pht Thch Canmtrongcha,licmthylsaoPhtcmilngthinh. Chng ta phi bit r ngha ca ha thn nhim mu ca Pht. V cc th h tng lai, phi hiu r Pht php Ty Tng l nh th no.Th gii ny c hai loi ngi: c tn ngng v khng c tn ngng. Qu v cn hiu r cch suy ngh ca h, phn tch l l hiu lm nh h th c li ch g. Cn xt k v li ch c tnngnghaykhngtnngng.Ngictnngnglic th chia hai loi: tin c ng sng to hay khng tin c ng sng to. Hai loi tn ngng ny khc nhau ra sao? V sao li tin nh vy? Tin nh vy th s nh th no?Nhng ngi khng tin c ng sng to, ti sao li c ngi chpnhnc"ng",cngikhng?Lisuynghcahra sao?Khcnhaunhthno?Dctnngnghaykhng,ai cngmunchnhphcanlclubn.Vvyphihiur mi loi tn ngng s mang n cho chng ta li ch g. Chng tacnphihiurvcctruynthngtngio,iunyrt quan trng. Trong qu kh, Ty Tng ch c Pht gio nn phng php thuytgingphhpvimitrngny.ncnhiu Lamrim i Lun Tot Yu 15 truynthngtngiokhcnhau,lunthchthclnnhau,cho nncchgingphpkhcviTyTng.NhpBHnh Lun,nivd,lmtbiphpdyphngphphnhtr,tuy vy hai chng Nhn v Tu vn nu ra nhiu cch phn tch l lun ca cc truyn thng trit l khc, li c nhiu on chng minh i tha l do chnh Pht dy v.v... Ngy nay vn cn phi chng minh iu ny. Cc s gia hin i cho rng i tha pht trinsauthiPhttithchlsnphmdoccnhhcgi Phnngchra.Nhngonlunvnxangnnm,chng minhithadochnhPhtdy,vncnthitchothkhai mi mt ny. Lamrim vit cho ngi tu i tha nn khng cn bovitha,cngkhnghdnglunlchngminh thuyt ti sinh, ngoi tr mt vi ch him hoi trong bi php. Nhngb lunnhTrungQunTm Lun Tng3 v Lng ThchHc4lnhngbiphpchngminhthuyttisinh.Cn phimngvoPhtphpmaisauphchivhong dng Pht php Ty Tng, hung chi l by gi hy cn sng luvong.MunhnhtrtheoPhtphpthcnhiurntc th ca Pht php, hiu r nhng im tinh yu trong Pht php. Hnhtrcnglvilngtinmqung,bygiquthi. Gingvthuyttisinh,vithavchorngyliu hinnhinaicng phi ng , by gi li ging ny khng cnthchhpna.NgiTngKhchBasontcphpLamrim chongihcquavh kinh Bt nh v Trung qun.Ngi GyaltsabJekhigingvtrtubtnhtrongNgcTmLun5 thngvntrchdnLamrim.NgiTngKhchBatrongVin Ton Vn Mnh6 c ni rng ngi nh Lamrim m thm nhp 3Phn: Madhyamikahridya 4 Phn: Pramanavrttika 5Anh: Jewel Heart 6Anh: Destiny Fulfilled 16 c alai Lama thuyt ging c tu bt nh. Lamrim r rng l li khai th ca h kinh Bt Nh.MunhiuLamrim,phitulnghc,trungqun,lut tngvATtMa.osJamyangShepacnirngh kinh Bt Nh bao gm cnm mn hc chnh. Chng tanht nh phi tinh thng nhng b kinh in ny. Ninhvykhngphichlnichotng ni.ng ngh rng Pht t ti gia khng cn hc, ngh nh vy l sai lm lc hu v cng. Hn na, trong Pht gio, phi dng tr tu m pht tm i bi, pht tn tm. Khng th ch da vo li Pht ni. Tr tu quantrnghngu.Nitheochinay,chngtavndng b c m chuyn tm.ChPhp[Dharma]tingTnggilchos,cnghal "chuynhavthayitm".Chuyntmkhngcnghal thayitrnphngdinnhnthc.Chcnngnhnthcca tmtnkhngcvn,khngthondt,vcngchng cn on dt. Tm thc khng th ngng. Chn tnh ca tm th phi vt cht, bt kh on dit.H tm thc cn th nhn thc v cm xc cn. y l iu khng th trnh. Vy th phi on dit cigy?Thuntmnghalg?Thayigtrongtm? ngnhinlchngtacnhngkinhnghimcmxc,nhn biticnh;tuyvy,cmgicbthnhmcmxcvnhn thc mang n, chnh liu chng ta mun loi b c hnh phc.Chngtakhngthngithinloibnhittrong khngkh,vdnhcilnhnyy.iunykhlnglm c. Ha may lc trong thin nh v ni ha, tot m hi ra th ht lnh. Bng khng, tri ang lnh m tng tng l nng th cngchngcg.Tthnnnkimommcvo.Khng thtuthinmdpbgirtquanhy.Cnhiuloikh Lamrim i Lun Tot Yu 17 th xc dng vt cht xoa du th tt hn. Vt cht bn ngoi hu dng trong nhng trng hp nh vy.Quantrnghnc,lchngtagpiutthayxuu tycchsuynghcachngta.Tphtsinhhnhng. Nu cch suy ngh, thi ca chng ta khng tt, t a n li hnh x gy bt hnh cho mnh cho ngi thn, tn hi ngi khc,mangnnimnhn.Mivnunttmbt thunthiuklutcachngta,yliucnphithayi. Thi v li t duy ca chng ta cn c chuyn ha cho tt hn.Vsao?Ldortngin:chngtaaicngmunc hnhphc,khngaimunkh au. Phn ln kh au un t li t duy suy ngh ca chng ta. V vy cn phi chuyn ha trng thi tm thc to kh au ny. Kh au thn xc l qu sinh t c nghip gieo. c nghip ny cn c ha gii ngay t gc r, bng cch nm gi ngay t ni tm. Khng phm c nghip l trnh kh trong tng lai. Vychuyntmcnghalthayitduyvthi.Bng cch no? Khng th cng p m c. [...] Tm thc con ngi khng th dng bo lc m thay i.nnhscvtcngkhngthdngbolchun luyn, hung chi con ngi, ch c th thun luyn bng tnh yu thngchmsc.Vdkhihunluyndth,trctinphi kholochochngn,chmscchochng,cnhvychng mi bit tin ni ngi. Cn nu nui s t cp bo m tn nhn nh p, chng s tn cng li ngi nui. Phi dng lng yu thngchmsc,kmmtchtnhmng,dthmibit ngheli.Munthunscvtcngphikhinchochngva lng, tn bo nh p l khng c. Chng ti l ngi ! lm sao c th dng bo lc khut phc. y l iu khng th. 18 c alai Lama thuyt ging Vymunchuyntmthphilmsao?Phitinchc "chuyn tm nh vy l nn, l tt", khi y, qu trnh chuyn tm s bt u. Mun tin chc nh vy th phi lm sao? Phi hiu r l do v sao. V d nh tn tm. Phi vn dng l tr xt v i tngcatntm,bngcchlintctduysuyngh.Mi u cm thy t m, ri tin, ri thay i.Munphttmibi,chngincmthytinghip ngi khc l khng . Cn thy r l do v tm quan trng ca tm i bi bng cch ly chnh mnh ra m xt cm thy chn ghtnikhchungcacchngsinh.Cthngxuynqun xt nh vy, t t s thy tm i bi lun mang li n cho mnh, cntmsnhncthlilungyhichomnh.Dngltr mxtnhvy,ttsthymunphthuyibivtntm, dp b sn hn. Pht gio chuyn tm bng l tr, khng phi ch nginni"lliPht",cngkhngni"nukhngsi a ngc", qu v hiu cha? Phi chuyn tm bng t duy suy ngh.Munlmcnhvy,chngtacnbitrnidungca lnh vc ti cn t duy suy ngh. Lnh vc t duy cng phong phthkhnngtduylicngmrng.Ritkhnngt duy ln rng ny s pht sinh mt loi nhn thc mi, mt nim tin, mt thc mi, khin tm khng th no khng thay i. V vyhchivnidunggiophpPhtdyliuquantrng hng u. ivingiTyphngcngvy,quvphihcPht php. Hon tt ba nm nhp tht m tm khng cht thay i th liu c ch g ngoi cht t lc gia tr nhn c. Qu v rt thch ngithin,nhngtuthinkhngphichnginlngiyn. Thhaychimchngcngcthngirtyn.Delhi,bn ngoicaskhchsnvo ma ng,ti thng thy chim b Lamrim i Lun Tot Yu 19 cuchngngirtyn.Chclangngithin!Khikhngc nguy him g cnh bn, chng thng x lng lim dim mt ngi thin. Ngi thin kiu ny, rt li vn khng th gim c t teo no ca lng sn hn, ganh ghen, tt , tham lam, kiu mn, th thin lm g! Ngc li, nh suy xt m thy c s tai hi calngkiumnsnhn,chngsckhnngthayi. Gpnghchcnh,chngtasbtgin,btkiu,bttham,bt ganh. y mi l cng phu hnh tr chn chnh.Cngikhocmmooxngquig,nhnnhngi in,tht l l bch. Vy m t xng mnh l "Php Vng", l "Php S". Thc ra ch lm tr l lng. Nhng c nhng k ngu xun li tn sng nhng tr l lng nh vy. Ti tht khng hiu! y l hu qu ca s khng bit r v chnh php. Ngy nay Ty Tng c nhiu ngi Ty Tng lm tr la o ny. H cn ntnTrungQuc,iLoan,vidngbtchnh,hngth vi vic nhn phong b . Ti nghi my ci phong b by gi mnghntrc,tikinhtiLoananghikhkhn.By gingitahcthuccmtiu:myLamaTyTng thch "phong b ". Tht l iu ng s nhc. Nu khng , Pht php s b li dng. Gn y, c l nm ngoi, ti gp mt v ngi Hoa t trong nc n gp ti ni rng by gi Trung HoacnhiungiTyTnggimolmthytu,txngl Php Vng. Ngi Hoa v khng bit nn tin tng h. Thy tu gimonylidngtn,ckhicnlidngtnhdc,lm nhng vic ti bi ng s nhc. V ngi Hoa y hi ti c th lm g c ngn chn nhng trng hp gi mo ny. Ti tr li:"tikhngthlmgcc".iuquantrnglPhtt phibitrvnhngphmhnhmoscnphic,nh trongiThaTrangNghimKinhLunnir,riphisuy ngh xem k-gi-l-thy kia c hi tiu chun hay khng. tiu chun th chp nhn, khng th phi vt b. T pha ca 20 c alai Lama thuyt ging t phi bit r bc o s chn chnh cn phi c nhng phm hnhno,theomquanstmyngLamaTyTng.Phi nnnhvy.Ngoiratichngthgipcg.Hcvhiu Pht php l iu quan trng v cng. NGY 2 [S v i ca Lama Tng Khch Ba] Ting nhim mu ca Pht / l tam tng kinh in Li hun d dnh cho / c ba loi chng sinh. Ht vng qu gi ny / ca truyn thng Kadam, Ai ngi tht ln s / ton thnh mi c nguyn yllicangiDromtonpa,tsdngKadampa.Ngi nirngnguynnhnkhinchngtabhyhoivnnmsn trong ta. l ba cht c vng tm phin no. y chnh l ci r ca mi vic lm sai quy. Ngi Dromtonpa gii thch r hn ulnhnduynphtsinhtam c, u l thuc ha gii tam c.Trchtlunnhvngtmphinnolcingunca khau;sautngcngbinphphagiiondit phin no, siu thot kh au, t qu nit bn; sau cng l on dit ton b tp kh ca phin no, t qu v Pht. Tr ton gic v phng php vin thnh Pht qu l ng tu Gii nh Tu nmtrntrong"tingnhimmucaPht",cgil"Tam Tng Kinh in". Gio php ny nhim mu, phi thng, tuyt diu, tc thnh mimctiungnhnvmctiucucnhcachngsinh. Tuyn thuyt gio php thm diu ny l hng dn ngi tu khi i t bc u tin, bc qua trn con ng tu theo trnh trrng,trongmtthitathin,ngvicnccabc thngcn,trungcnvscn.ThyAtishathuytging 22 c alai Lama thuyt ging phngphptudnhchobaloicnctrnngtutunt gic ng, l "li hun d dnh cho c ba loi chng sinh"."Htvngquginy/catruynthngKadam",lbin lunvntiho,vnhnhnghtvng.Ccosdng Kadam theo hnh tr,bt c chng sinh thuc loi cn cnocngucthnhvotonthnhmic nguynngnhnvdihnmtcchddng.Nhvinngc nh , ton thnh mi c nguyn cho chng sinh. Ht vng qu gi ny / ca truyn thng Kadam, Ai ngi tht ln s / ton thnh mi c nguyn isAtishasonlun"nSoingGicNg",vc nhiuitnhttmtutheobiphpny,tmthnh dngKadampa.Theothigian,phptuchuyntmcadng Kadampa dnh cho ba loi chng sinh i vo h thng tu ca phicudchNyingmavbaphitndch,Kagyu,Sakyav Gelug, mi ni dng ch khc nhau gii thch. C ni ni n "bn phng php xoay lng vi sinh t lun hi". Ni khc li nil"ngtutuntgicngdnhchobaloichngsinh cangiAtisha",v.v...Cnhngkhcbitnhvytrongthut ngvvnphonghngdnt.GiophpdngKadampa vo thi gian u c mt bi php Lamrim ca ngi Sharawa, ti chatngcc,nhngcnghethyKyabjeTrijang RinpochenirngngiSharawamubiphpbngcch gingvPhttnh.TrongTrangNghimGiiThotLun,bc thyvsongDakpoLhaje,cnctnlGampopa,liniv "lunhivnitbn"ngaytubiphp,ritrongphn ng tu gii thot, ngi bt u ging v Pht tnh, theo m hngdnt.Cnhiuskhcbitnhonhnhvytrong phng cch hng dn t bc khi u.Lamrim i Lun Tot Yu 23 Li c mt v thy dng Kadampa hng dn t bng cch bt u bng mi hai chi duyn khi. Ngi gii thch rng do v minhkhnghiunhnqunntchlycnghip,vcnghip m a sinh ci d. l da vo mi hai duyn khi gii thch v ng tu ca bc s cn. Tip theo, ngi ni rng do v minh khng bit chn tng ca thc ti nn tch ly nghip, v nghipmtrilntrongsinhtlunhi,nhltophc nghiphaybtngnghipththsinhthino.Ngidng nghipnivsinhtlunhi,giithchngtucabc trungcnquaduynkhi.Ngoiracnmtbiphpkhc,ti cha c c, hng dn t qua T .Nitmli,saukhingiAtishasonlunnSoing GicNg,nirvphngphptutycncquaconng tuntdnhchobaloichngsinh,saudavobiphp ny,cctruynthngPhtgioTyTngNyingma,Kagyu, SakyavGelug,kctngioBon,ttcumangcngmt hthngtuchuyntm ca ngi Atisha, lc by gi angc phbinrngri. Vicm Lama Tng Khch Ba lm, l mrngphptucaccbcthydngKadampatruyn li, v cng c th l tm gn li nhiu li khai th, ln cng nh b, v trnh t ng tu gic ng. Thm vo , ring v phn tri kin, vo thi Lama Tng Khch Ba c Lama Rendawa, l bc thy v ithucdngSakya,thyRendawarttinvotrikinTrung qun,iunyclthnhnguncmhngcaLamaTng KhchBa.BnthnLamaTngKhchBanhiuitin tng su xa vo tri kin tnh khng ton ho ny. Lc by gi, lun vn ca ngi Nguyt Xng rt thnh hnh Ty Tng. n thingiSharawathngiPatshabNyimaDrakvamidch xong b Trung Qun Lun Thch7 ca ngi Nguyt Xng ra ting 7 Phn: Madhyamika Avatara 24 c alai Lama thuyt ging Ty Tng. Tht ra trc c bn dch ca Nagtso Lotsawa; bndchcangiPatsabnsau.Vothi,lunvnvtri kin ca ngi Nguyt Xng c ph bin rng ri, nhiu ngi tuhctheotrikinny.NgiAtishacnirngngiNguyt XngltcaThnhLongTh,chngtaphibctheo ngi ha may mi c th hiu c tri kin tnh khng cc k vi t ca ngi Long Th. y c l l l do v sao tri kin ca ngi Nguyt Xng c ph bin rng ri. Ti c c qua bi php k rngngiRendawachuyntmtutptheotrikinTrungqun, n ni thi c cu chm ngn ni rng "khi ngi, ngi vi tri kin Trung qun; khi i, i vi tri kin Trung qun; khi t duy, t duyvitrikinTrungqun;khini,nivitrikinTrung qun". Qu tng c mt thi nh th !LamaTngKhchBaxuthinvothiimy,miiu kintrongngoiuthuntin.Bcthyvinytuhc tng tn, phn tch cn k tri kin Trung qun thm su. Trong ccblunLamrimcangi,LamaTngKhchBanurtri kincachaibctinphonglngiLongThvngiV Trc.Khinivngtuqungi,ngichyuthun theo kinhluncangiVTrc.Khinintrikinthmthm trungo,mcdcnhiubcosthuytgingvtrikin TrungquncacLongTh,nhngnukhodnglunl phn tch c th thy c loi tri kin chnh xc nht vn l tri kin ca bc i ct tng Nguyt Xng. Tri kin ny thot mi mu thun: khi ni v chn vn thy c tc mt cch d dng; khi ni v tc , vn nhn din c chn khng cht kh khn. Ni cch khc, y l tri kin vi t nht v s bt nh gia tnh khng v tng hin, gia chn v tc , l tri kin chinh phc c tri tim ca cc bc tr gi. Lamrim ch tht l gio php trn bo do cc v s ph ca ngiAtishatruynli:ngiSerlingpa,vRegpaiKhujug Lamrim i Lun Tot Yu 25 (Vidaykokila),nhngbcthytinhthngchaihthngLong Th v V Trc. Vy chng ta c mt bn l trnh t ng tu qung i do ngi V Trc gi gn v hong dng, mt bn l trikinTrungqunthmsutruynxungquangiLongTh c minh gii nh lun ca ngi Nguyt Xng. C hai phi hp thnh mt bi php tuyt ho, l lun Lamrim ca Lama Tng KhchBa.ykhngphichuynixa.Blunnyhin ang nm y, ngay trc mt ca chng ta. Chng ta c th cm c c! Lama Tng Khch Ba son tc tt c l mi tm b lun. Nivslngthbynhiukhngphilnhiu.Buton Rinpochevitcnhiuhn.CnhiuvthyTyTngvit rtnhiubsch,haimib,bamib,bnmib,nm mi b... Nh Bodong Chokley Namgyal, chng hn, hnh nh vit ra hn trm b lun. Nhiu hc gi cng vit rt nhiu sch. NhnlilchsTyTng,tinghingdnTyTngknh ngng cc thy vit nhiu sch m chng cn bit l vit nhng g, thm ch cn da vo s lng sch vit ra tng danh hiu "TonGic":BcTonGicny,BcTonGickia.,vnvn vvnvn.Thtra,cxngvidanhhiuyhaykhngphi lychtlngmxt,chngthxttheoslng.Nivs lng th Lama Tng Khch Ba ch vit c 18 b lun. S lng khngnhiunhngchtlngthtsiuphm.Trongsch c mt vi cun ni v nghi l thng thng dnh cho Pht t ti gia,vd"MahabalaTriuMa",cngmtvitaschkhng ng k. Lama Tng Khch Ba c bit c kh nng chn la v trnh by nhng im hc ba ca c hai h thng qung i v thm su. Trong b lun Tinh Ty Chn Hng Bin8, ngibnh lunvtrikincahaitngDuythcvTrungqun.Trong 8 Anh: Essence of True Eloquence 26 c alai Lama thuyt ging phn ni v Duy thc, ngi trch cc b lun ca ngi V Trc nh B Tt Thp a9, i Tha Tp Lun10, A T t Ma Tp Lun11v.v...VdnhlunBTtThpacchaitrm quyn,vymngiTngKhchBalichnnhngonhc banht.HaynhbiThaTpLun,nivrtnhiu ti, ngi Tng Khch Ba cng li trch nhng cu kh nht. Khi trchlunTung12,haylunTrungQunTmQuangMinh Bin Lun13 ca ngi Thanh Bin, ngi lun chn nhng cu kh hiunht.Cnlun Minh C14 ca ngi Nguyt Xng th Lama Tng Khch Ba li chn phn phc tp bn v "nhn thc ng n"v"lluntrnglp"15.Vldony,tcphmcaLama Tng Khch Ba s lng tuy khng nhiu, nhng cht lng tht siuphm,minhgiinhngimmngibnhthngcm thy m m mu thun, khng th l gii. Lama Tng Khch Ba cbitmxnhngimhcbany,phntchcnk,gii thch r rng.TyTngtrongqukhcbabcthycxeml"hin thncacMnTh".XptheothtlchsthcSakya Pandita,LongchenRabjampavLamaTngKhchBa.Bav c xem l hin thn ca c Mn Th, ti ngh iu ny chnh xc v cng. V d ngi Sakya Pandita l mt bc hc gi thng tu v Nhn Thc Lun16. Ti khng bit ngi c vit g nhiu v Trung qun hay khng, nhng tc phm v Nhn Thc Lun ca ngithtkhngthtngtngni.Ngituhcvisphl 9 Phn: Bodhisattva Bhumi 10 Anh: Condensation 11 Anh: Compendium of Knowledge 12 Anh: Lamp of Wisdom 13 Anh: A Blaze of Reasoning 14 Phn: Prasanapada 15 Anh: valid cognition and logical redundancy 16Anh: Epistemology Lamrim i Lun Tot Yu 27 Panchen Sakya Shri, cng l bc thy tinh thng Phn t. C c th b Rig-ter, s thy tr thng tu ca ngi v Nhn Thc Lun, thtngkinhngc.Ngitinhthngcnmkhoahc[ng minh].CnngiLongchenRabjampathtinhthngkinhin, bitrnhmitruynthngtutp.CuicnglLamaTng Khch Ba, nh ti c ni, l bc hc gi thng tu phi thng. C ba v u xng vi danh hiu "hin thn ca c Mn Th". Trong s 18 b lun do Lama Tng Khch Ba trc tc c b LamrimiLundnhchohinphp,NgarimiLun,dnh cho mt php, v Tinh Ty Chn Hng Bin l bi php tinh yu cho c hai b lun ni trn. NGY 3 [S v i ca gio php Lamrim] Lama Tng Khch Ba trong Chng o Ca c ni nh sau: Php ny thu gn / tinh ty chnh phpca li Pht dy / v vy d ch, / c nghe mt lncng s c c / v vn cng cnh l tu tp / ton b chnh php. Gio php chng ta sp sa tu hc y da vo bi php n SoingGicNgcangiAtisa,davolungiicabi php ny cng nh lun gii ca lun gii, v s tay tu hc. Tt cuchothytinhtycatonbPhtphphinmtcng lungiicaccbcthyxnucthxplithnhmt ng tu nht qun, dnh cho mt ngi, tu trong mt i, theo mttrnhttuchngnhtnh.Vvy,tuhcLamrimlng phvitrnvntmvnbnngnphpmncaPht,cng ging nh l tu hc trn vn tm vn bn ngn php mn. Lama TngKhchBanirngctnghaylngnghephpLamrim ny, d ch mt ln, cng c tch t tng ng vi cng c thuyt ging lng nghe ton b chnh php ca Pht. Ngy hm naychngtacmtrongtaylunLamrimnyltuhctrn vn tinh ty ca 84000 php mn Pht dy. c bit b Lamrim iLunnylidoLamaTngKhchBahonttvilcgia trnhimmucachPht,chbtt.ngnhliLama Tng Khch Ba ni,Lamrim i Lun Tot Yu 29 "nh nng lc gia tr ca ch Pht v cc bc trng tti hon tt Trnh T ng Tu Gic Ng.Nguyn iu ny to s nhim mu trong tm ngi cu gii thot, vnh vin tip ni vic lm ca Pht." BLamrimiLundoLamaTngKhchBasontcti RadengMonastery.Khini"tosnhimmuntrongtm ngicugiithot",iunycnghalkhidynguntr tu,chuyn tm v k lut thnh tm thun du, lp tc an nh v nh vy ngi tu t nhin cng lc cng t phm li, tr thnh bn hin ca tt c chng sinh trong i ny, k c cc loi kin su... C th l hi kh lm bn vi loi rn y, qu v thy sao? Nhtlkhichngchmnhngsaymcn...Cloimui cng vy... chng bit x tt vi chng c c chng thng li haykhng.Ccloiscvtkhc,hmnhthngchngth chng thng li. Nhng loi mui chc khng c kh nng ny.Vythngoitrmtstra,cnliivittcchng sinh,hymangtritimthngyuratng,ttcstrthnh bn hin, thn thit vi mnh. Nh chng ta s thot c ni shi bt an khi gp ngi khc. V d trong x hi Ty Tng, btklhiubitnhiuhaytv Pht php, ngi c ctn tmchodbcmt,bhnhhnhiunm,thmchbgit cht, cng u tng li cho ngi hnh h mnh li nguyn bnh an.CcuchuynxyraTuVinTashiKyilbnTyTng nh sau: c mt thy Geshe thng tu b cm t, sau b x t. Ngay trc lc hnh hnh, thy c cu k ny: 30 c alai Lama thuyt ging Nguyn o s h nim / cho con gnh tt cc nghip cng kh nn / ca tt c chng sinh.Nguyn hnh phc cng c, / tng ht cho chng sinhc hnh phc an lc. Sauthybhnhhnh.Cngngcnhinhaykhng? Khitmcachngtaannh,tnhinisngcngshnh phc vui v hn. y l l ng nhin. Ha bnh v hnh phc trongichntbntrong,khngthtmbnngoi.V vy,phptuchuyntmlliithmdiunhtdnnmin hnh phc.Phn ln chng ta u ngh rng mun hnh phc th phi c tinti,danhvng,quynlc,gianh,nhngyllisuy nghthincn,khngkhcgcmth.Loithchcnng trong n, c c xanh, nc ung, khng b him nguy rnh rp, l chng cm thy an n yn vui. Nu lm ngi m li cho rng hnhphcnmphngtinvtcht,nhlnhca,tisn, danh vng, gia nh, th so vi th vt khng khc, tht nng cn lm. Phi bit cch lm sao gi tm an nh trong cnh bt hnh, y mi l c im ca loi ngi, y mi l du hiu ca tr thng minh. Th vt gp nguy him th chy trn, nh con nai b sntrongcuchuyncangiMilarepa,hthongchyqung nngcangi,tonthntmmhi.Nuchngta khng gnh ni nghch cnh bn trong v bn ngoi, nh vy so viscvtnockhcg?Chuynkhausinhlobnht, bin nghch cnh thnh sc mnh, mi l thng minh. Khng phisinhvtnocngckhnnglmcnhvy,chc loingi,nhtrthngminhvtbc.Gpphi nghch cnh, thayvloushi,chngtahynncanmttn,trcdin iu.Ngitutheocctngiokhcthchthnhcu nguynThinCha,cunguynthnlinhchechchomnh Lamrim i Lun Tot Yu 31 thotnis.CnPhtgiocbitdychochngtanhiu phng php gi tm an nh. Khng nhng vy, li cn ch ngchpnhntaing,thmchcncumonggnhnhiu thm vo.LamaThoyon,cllngiMngC,khivittcphm tuyntpgiophpdngKadampa,nphnhihngcui sch, ngi pht nguyn vnh vin sinh vo ci d, vnh vin gnh ht kh au ca chng sinh, chng bao gi thnh Pht. Tht ng kinh ngc ! Ti tht chng bao gi c c ngh nh vy, mc d vn hiu c loi tm b gi l "tm b v nh ngi a thuyn". Li nguyn ny li nhiu n tng trong tm ti, cho thy lng can m khng t vt ca ngi Thoyon.Bi php Cng Dng o S ni rng: Nguynvmi chng sinh / m i vo a ngc / trong mt thi gian di. " tonthnhhnhtinhtntrnng tu v thng b, ngiThoyonnguynkhngthnhPhtqu,vchngsinhm vnh vin sng trong ci d, lng can m ca ngi tht l vt bc. Nh tu chuyn tm, chng ta c th chuyn bt hnh thnh thun duyn trn ng tu gic ng. c nh vy s chng bao gi cn l do g cm thy n au kh s. Nh trong cu k trch t Nhp B Hnh Lun m ti vn thng nhc n: Ci nga b / du hnh cnh vui Ai ngi c tr / li khng tinh tn? Bao gi khng gian cn Chng sinh cn Nguyn ti cn li Xua tan kh nn ci th gian 32 c alai Lama thuyt ging C c lng can m, thy r mc tiu ca i sng ny viclmnocngumanglichnchongikhc,c nh vy, nim hnh phc vnh cu s m chi ny n trong ta. TrongLamrimiLun,LamaTngKhchBanguynrng Lamrims"tosnhimmutrongtim"ngitu,ngitu c th "vnh vin tip ni vic lm ca Pht". Ngi tu phi dng trtuhiuPhtphp,ritinhtntuhnh,risanskinh nghim tt p ca mnh vi ngi khc. Tu sao cho chnh mnh trthnhtmgngchongikhcnoitheo,aPhtphp truyntthhnysangthhkhc.Chonnmicli nguyncuischLamrimiLunnhtivatrchdnbn trn.ChngtacnhcLamrimiLuntrongkhahcma xun nm nay, cn c gng chu ton tm nguyn ca Lama Tng Khch Ba. Chng ta khng n y cho qua thi gi, cng chng phi v khng c vic g khc tt hn lm. Chng ta n y l v mt l do quan trng, lin quan n mi ngi trong chng ta, cho i ny v mi i v sau. Tu Pht php phi theo ng Pht php; tu i tha phi theo ng nguyn tc ca i tha. V l do ny, thnh chng v ging s u phi gi tm mnh cho tht ng cch trong sut php hi. NGY 4 [V thng v ci cht] o s Gungthang Tenpe Donme ni rng: Ti sinh lm ngi, c mt ln ny,l sng vi nguy c sng lng ph,khng t n c vi mc tiu ca kip ngi.Xin hy gi cht li khuyn khn thit ny! Chng ta ly nm hp th, hoc ly tm ca mnh, m cm nhnv"citi".Chngtaluntnhincmthy"timun vui, ti khng mun kh", nhng li c mi chy theo hnh phc v kh au trc mt, lm ln cho rng y l hnh phc kh au vnhcu,vvymchbittheouihnhphccainy, nhtlloihnhphcvtcht.Rtlimiiumongcuu khngtht,cphiidinvikhautrngip.Vtm bt thun m pht sinh vng tng, t khin mnh kh au trin minvhn.Naychngtatmcconngchdn phng php cht b gc r kh au, t ngun an lc vnh vin, vycntndngchihimhoiquginy,khngph ung. Mc d chng ta phn ln u mun tu theo Pht php, c cchttntm,nhngvgiiibinglinnchnln sau ny hng tu. Cuc i c vy tri qua trong li bing. Khi cn tr th bn rn vi chuyn trong i, lo eo ui s nghip, chorngchuyntuhnhlchuyncangigi.Cvymt nmthongchcxong.Tngngy,tngtun,tngthng, cuc i tri qua trong pht giy! Khi n n vo nm 1959, 34 c alai Lama thuyt ging chngtanuithtnhiuhyvng,nghrngslmcnhiu vic trc nm 2000. Nm 2000 qua. By gi l cui thng 02nm2005.Vithngtrc,chngtahohcchiphp hiLamrimny.Bygivongytht.Thigiancth mtri,thmthotntuivchiu.Trnhkhngcnc nh xa, hi hn sao thi tr khng lo tu. Ri than vn sao tr c by gi khng cn kh nng suy ngh, ch cn bit hng v o svTamBocunguynchokipsau.nkhichtmi thy bn thn khng ht lng tu theo Pht php, ph ung thi gianchonhngphptuhiht,bmn,chcnmongsaukhi laicngikhchnimgipcho.Thtquvvng! Trckhicht,hygngtuchokho.Ngitugiilngi chtvitmanlchnhphc.Ngitukhlngichtvi lngttin.Ngitutrungbnhlngichtkhnghitic. Nutrcthmcat,quvcclngttnnivithn nhn rng khi la i qu v khng cn ai h nim v bit tn lc tu hnh, chng phi tt lm sao? Phn ln chng ta u cht trongnuitic,lou,hnlon.Cnhngngingythng hayhunhhoang,nkhichthinrnguynhnh,chngbit s phn mnh ri s ra sao. H cht vi tm hi li trn tr.Vychng tacnphi lng nghe li khuyn ca Gungthang Rinpochenhnilcny.Cichtngnhinsn, nhng bao gi ci cht n, tht chng ai c th ni trc. Chng ta lun cho rng cha cht ngay u, sc khe cn tt th ny, li c mi iu kin sinh tn. Tuy vy, chng ai c th bo m chcchn100%rngmnhskhngcht.Cnhiuvictrong ngoicthbtngxyra,chngaicthontrc!Vy, chtlngnhin,nhngkhngbitbaogicht.nkhi cht, ch c cng phu hnh tr mi gip c ta. Qu v cn phi hchi,tduy,tutp(vntvtu)khicntr,trnynha sng, trn y sc khe. V mun tu tp hnh thin th bt buc Lamrim i Lun Tot Yu 35 phicnimtinxcquytniphptu,vvycnphinghe php. Nghe ri phi bit t duy suy ngh, phn tch ti lui nhiu ln k lng ch ng nhm mt vi tin. n khi c c lng tin xc quyt ni php tu, hy bin tng ngy sng tr thnh tng ngy trn y ngha bng cch tp cho quen vi php tu, hun tp trong php tu. C nh vy, trn cuc i cn li mi tht s c ngha, bt k l cn li nm nm, mi nm hay nm mi nm. Nu tp cho mnh thi quen vn t v tu ngay khi cn tr, cnhvynlctuigisvnckhnngsuynghmch lcsngsut.Khngaibtbucquv phi c lng tin. Quv cngcthichngngcunumun.Nhngnuc lng tin ni Pht php, bit quan tm ti th gii tinh thn th iu quan trng nht l phi hc. Phi tu ngay by gi, ngay hm nay. Tinh ty ca Pht php l tm b , l thng lo cho ngi khc hn c bn thn. Phi c gng pht huy v tng cng tm bnycthvchngsinhmthnhPhtNitmli, chng ta cn hy vng v n lc bc bc chn u tin trn con ngthnhtuPhtqu,ngaybygi,ngaytrongkiphin tin. NGY 5 [S cn: tm cu sinh thin o] Lama Tng Khch Ba trong Chng o Ca ni rng: Khi vo ci cht / khng th bit chcmnh s khng ri / vo ci c oCh c Tam Bo / l kh nngche ch cho ti / thot cn s hi.V vy phi gng / gi tm qui ycho tht vng chc, / ng s stph hnh qui y. / Mun c nh vyphi hiu nghip qu / sng thun chnh phplm mi thin hnh / trnh mi c php.Thy l hnh gi / tu nh vy.Cc con ai ngi / ang cu gii thothy t thun dng / ng theo li ny. Chngtasinhvomtcithotnhnthyrtthoimian lc, l ci ngi. Chng ta hin ang sng rt bnh an, nhng i sng tri qua trong th gii y trc tr ny, kt thc bng cicht.yltnhchtcassinhra:csinhthct.Bao gi dng tm thc ny chm dt? Tht kh ni. Tht ra, iu ny s khng bao gi xy ra, dng tm thc s mi ni di. Kip sau sivocilnhhaycid, chng ta hon ton khng c kh nng chn la. V d by gi l bui sng, chng ta hy vng n chiuvnsbnhanvs,nhnglikhngckhnngch ng. Nu vic bt hnh thnh lnh xy ra, ph tan hnh phc ca mnh,chngtacngchngbitlmsao.Svicchtyvo nhn duyn trong hin ti hay trong qu kh m xy ra. Lamrim i Lun Tot Yu 37 Tngtnhvy,sngkhisaucngtyninghip bo,chngtakhngcquynchnla.Baogickhnng iu khin tm mnh, gi tm an nh ni thin php, dng nng lc thnh tu tm linh chuyn tm, n lc s c kh nng chnkiptisinh,iukhintnglai,nhngvicnytrong hin ti chng ta cha lm c. n khi trt hi th cui cng, cnhanlnhcaisnghintichmdt,nhnlithysao tm mnh qu quen thuc vi nhim tm c hnh, chng c th bit chc i sau s phi a sinh ci d. Kinh Bn Lut ca c Pht ni rng: Chngsinhtcilnhvocid,nhiunhvitrn trong ci th. Chng sinh t ci d vo ci lnh, t nh bi trn u mng tay. S lng loi ngi ng nhin l t hn loi sc sinh. Nu c nh vy m cht i, chng ta c nhiu hy vng sinh vo ci d. Lc s phi chu kh au ci a ngc, ng qu, sc sinh, ko di khng dt.Hin gi chng ta khng trc tip thy c ci a ngc v ngqu,nhngcththycloiscsinh.Vcngti nghip, chng th t gip mnh, c chu kh au bnh tt, u lo honght.Chngtanaycsinhlmnginhnglikhng bit t mnh vo v tr ca sc sinh, ch bit nhn bng i mt bng quan, nh xem ht, xem tranh. Tht ra, chng ta phi xt t kinhnghimcnhnhiurngkhauloiscsinhtht s vtquscchungcamnh.Bnthnchngtacnhiu nguycasinhvoni,vymuntrnhthphilmsao? Phitrnhmicnghip,lnguynnhnsinhvocid,v phi lm thin nghip. Chng ta cn hun dng mi nhn t tt lnh ngay trong i ny kip sau c th sinh vo ci lnh.38 c alai Lama thuyt ging Tchlynhnlnh,cnhvynhtnhssinhvoci lnh. Lut nhn qu s bo m iu ny cho chng ta. Nhn no sinhquny,khngnhnthcngkhngqu.Chniumi chnglichg.ylltnhincaduynsinh.Nugieo nhnthshiqu.ynhnduynvkhngcchng ngi,chcchnstcmctiumongcu.Chngtacn hundngynhnduyncnthitsinhvocilnh. Vy chn qui y chn tht chnh l tm ca mnh. Tm bt thun s gy kh no, tm thun s mang li nim an lc hnh phc. Do Pht ni: 'tm bt thun l kh, tm thun l an lc.' c Pht cn ni : chng ta lm ch chnh mnh. Mun c an vui th phi sng cn trng. tm cu th, hnh phcchngthn.Phttkhngntmmnh,cng chngcgngthunphctmmnh,chbitcukhnos, cukhnTamBo,nghrnglmvyscchche,thtl lmln.Khngtlothkhngaicthlochomnh.Nhn duyn bn ngoi ch c th gip ch i cht. Quan trng nht l phi t mnh hng phc tm mnh.Bng cch no? Ni qui y tht s, chnh l qu gii thot, l trng thi tn dit nhim tm nh p dng bin php ha gii. Vyulphphnhtngngviniquiyny?nglm vic c. Ngng mi hnh vi sai tri th tm thi dt c vic c. Mcdychaphiltnditmicnghip,nhngdtb viccthncvitrngthi tmthi tn dit. Trc mt hy tm xem y lm ni chn qui y ca mnh. Thy c s tai hi ca vic c, bit rng lm c s th sinh c o, t n lc Lamrim i Lun Tot Yu 39 pdngchnhnimdtbmivicc,lmcnhvy nht nh s khng th sinh ci d.Nichung,munlmlnhlnhcthphihiumitng quangianhnvqu.cbitphihiumingchnh ng u gieo thnh ci nhn, t tr qu vui bun sng kh m chng ta thng gi l nghip.Pht l bc thy dy v nhn qu, hng dn chnh xc u l iu cn phi lm: thin nghip; v iu cn t b: c nghip.PhplphngphpPhtdy, chc tht khng sai lm, ch cch mun sinh ci lnh th phi lm sao, mun trnh ci d th phi lm sao. Tnglnhngngi bno chn chnh tu theo Pht php, tr thnh tm gng sng cho chng ta noi theo. Nh lc gia tr caPht,Php,Tngmchngtancvitrngthigii thot rt ro chn tht.NivlichludithPht,Php,Tnglniquiycu cnh ca ngi cu gii thot, l bc cu chn chnh. Ni v lichtrcmtthPht,Php,Tngbom kip ti sinh tt p,khngrico.MunnhnlcgiatrcaTamBoth phiquiyTamBo,phigigiihnhquiy,cbitlphi hnhtrthuntheonhnqu.Nhvynhnclcgiatr, thot c ni s hi trc mt v lu di v sau. V vy m qui y Tam Bo, gi gii qui y, thm tn nhn qu, c gng thot cnh c o. Lama Tng Khch Ba ni rng: Tam Bo chc chn s gn gi cho ti, v.v. Muntuthphibitcchtu.Munbitcchtu,trctin phi nghe php. Khng nhng vy, phi l php tu trn vn y , khng sai lm thiu st, d dng thc hin. Php Lamrim i 40 c alai Lama thuyt ging Lun hi tt c mi iu kin thit yu ny. V vy qu v phi lng nghe mt php tu nh vy. NGY 6 [Trung cn: tm chn kh sinh t] Hi nhng ngi khng tham cu lc th th gian N lc tn dng thn ngi y thun tin Bc theo con ng lm p d Nh Lai Hikthinduyn,xinhylngnghevitmtrong sng Trong hin ti chng ta ang hng th mi lc th tuyt vi trongcilunhi.Thngthng,thnthkhngaun,sc khe tt, gia nh m m, ngi thn tt lnh, c vy th gi l hnhphc.Sng trongi,nu mi nhu cu vt cht u c thchngtaxemylmtisnghnhphc.Dnhiny cng l hnh phc, nhng l th hnh phc khng bn. Cao sang ri cng sa st. Hnh ng kt thc trong bit ly. i sng chm dt trong ci cht. Bt c iu g trong ci lun hi ny ri cng snlcchmtri.Khemnh,giusang,nhiuthnnhn bng hu, i sng c yn n thun tin n u chng na, ch cn cht vic cn con cng khin tm xo trn. i sng ny s lun l nh vy, tr phi chng ta bit t duy cho ng n.Th ngh xem, nu lc th ci lun hi l bn vng th trong s su t ngi sng trn ci a cu ny, t ra cng phi c vi ngi sng vui, khng lo u vng bn. Nhng thc t l khng ai c nh vy c. K giu sang quyn qu s v nhng g mnh c m vng bn u lo. Ngho kh cng l nguyn do khin con ngi au kh.Ngay c ming n thc ung hng ngy cng l 42 c alai Lama thuyt ging nguynnhngykhau.Cngihimmunvkhngcon, khsthanvniu.Cngilikhvqungcon, mun hn ch sinh nhng li lo lng v l do o c. D c danhvng,dkhngdanhvng,dnhiuthnnhnbnghu, dnchicmtmnh,khaulcnocngcmt.Trphi chngtabitcchdngtmmnhmtcchngn,bng khng lm g cng s gp vn .Chng ta khng h mun vic bt hnh, bt tng, bt nh , cxyracuncunnhsngnhi th kia. T hi "phi chng tnhchtcakhaulnhvy?Phichngkhaulunc nh,khngbaogithayi?"Suynghchotntngsthy khausinhrattmnhimbtthun.Lihi"phichng tm vn bt thun nh vy?" Chc chn l khng phi. C nhng nguynnhn,nhngyutkhintmtrnnbtthun.Kinh inncvkinhinPht giogiyu t ny l "nhim tm phin no". Pht gio c bit ni rng nhim tm phin no ny c rt nhiu loi, i t th n t. Ni cho cng, chnh ci tm chp ng, chp vo ci ti, c nhndinlnhimtm,lvngtm,baogmnhiuloichp ngthtkhcnhau.Tmbtthunbtrtnhimtmphin no, cn nhim tm phin no th bt r t tm chp ng.Xt k s thy tm chp ng l tm nhn bit s vt qua ci nhn sai lch mo m. Mi vn trong cuc sng u bt r t y.Chtlagcr,cytnhinsho.Ngnsuitngun, suitnhinscn.Tngtnhvy,chttgcrnhim tm phin no th kh au s on dit.c tiu s ca c Milarepa c th thy c iu ny. c Milarepa b ngoi trng ging k bn cng, nhng bn trong c c nim an vui hnh phc bao la khng gii hn.Lamrim i Lun Tot Yu 43 ThinaychngtacthnhGandhihayngiVinobabhave. TicctrctipdinkinngiVinobabhave.Trngging mthnhkht,nhnglngictmnhnlnrng,gnhvc is,hontonkhnglolngchonhucuvtchtcachnh mnh,khcvichngtalunlolngqunhiuchobnthn.TikhngcchigpmtthnhGandhinhngtngdng ca ngi xem cng ging k n xin, ng khng? Tuy vy, ngi lngicckcanmvthngminh,bitsngthiudctri tc, pht huy lng v y. Nhng c tnh ny ch c th c c nhlngttn,ququytvsngsut.Nucccinhn sng sut th s thiu dc tri tc. Da vo hon cnh vt cht bn ngoi tm tha mn th s tha mn ny rt tm b, ging nh loi cm th, chng c g ng ni.Hn na, nh ni, c sinh th c t, chng l do g li vui vissinhra.Phtgiogiyl'khvsinh'.Ttrongthai m kh, d by gi khng cn nh. Ri khi cho i li cng khstrmvn.Ticnghekmtcuchuyn,khngrc ngsththaykhng.Chngtaubitthainhikhngbit th,phichnkhicho i, tr s sinh ht mt hi di l phi m ra. Nghe ni lc ngi ta nm chn dc ngc tr s sinh, pht vo lng cho tr bt khc hp mnh khng kh vo cho l phi n ra. Mtikrngkhivamichoitimtbinho nhot. R rng thnthny ngay t lc bt u l mt im hung.Nhnlisthytkhisinhrachoncuicucsng, chng ta c lin tc sng trong nhng im hung. V sao li nh vy? L v c thn ny v tm ny cho nn nghip v vng tm mi pht sinh. By gi chng ta cn phi xt xem c cch no on dt i sng vi ci thn v tm nh vy hay khng. Chng ta ngh 44 c alai Lama thuyt ging rngyliucthlmc,tuyvncnchthoinghi, nhngckhuynhhngtinlchuyncthlmc.Dlc mi u chng ta cha th khng nh iu ny bng nhn thc ng n, nhng c c khuynh hng tin y l iu kh thi. Baogicccmgic"yliucththchinc", chng c th on la s lin tc ca i sng nghip bo ny. Ri phi dn thn vo ng tu. Vic th tc cho d khng bit chc,chngtacngvnlm.ngthtlnhvy.Chngta khng th mu k sinh nhai nu ch chn lm nhng vic chc n trmphntrm.Chngtachcthnhmchngliuvic, sngtngngy,tngthng,tngnmvinhngiukhng chcchn.Khngthnichctrmphntrmvicnysa n kt qu no. Khng ai c th bit trc c, t bc nguyn th quc gia cho n bc cha m trong gia nh, hay l hc sinh, sinhvin.KinhPhpCcni,ngisngtrongcithgian theo ui nhng vic lm t h khng bit r hu qu.Nu l nh vy, ci kh th sinh cng ng cho chng ta n lc tn dit, d vn cn hoi nghi cha bit chc c lm c hay khng.Chu kh suy ngh v hai mt qung thm ca gio php Pht dysthykipnyrrnglchngtaangsngvui,btk kipsaurasao.Nimvuinycthtmnhcmnhnc. Sckhett,cthlmbnvimingi.Miiubthnh ukhngngknuchngtacckhnngchuynbt hnhthnhngtu.Thtra,nuthycrngiubt hnhsmmungcngsn,tnhintmstrnyngh lc, chng bao gi tuyt vng t st. Thnhthongbunbxungtinhthn,chcnnhlicu nguynnhl:khnggiancn,chngsinhcn...,haylcu: nht,nhnc,la,gi...nguynticnglmmunvn Lamrim i Lun Tot Yu 45 chtliunuisngvlngchngsinh.Tckhcs cm thy ani,thoimi.ykhngphivnguxunmunhsc mnhcatrtu.Suynghkhongtrngrinhvy,nht nhscnhiulilc.Khngphivinkhng,mtn, haytuytvng.Thngthngkhibcngthng,ngitahay ungthucanthn,nhnglmnhvychkhinchotmmt bn nhy. Tc dng ca thuc an thn l cho tm l, mt tr nh,nhvyccht th gin. Cng c nhiu ngi ln tui thchidulchgitthigian.Thtthmthng,langthang niny,chnn,nichocngvnchlbiuhincalng tuyt vng. nh khng thy vui nn tm n chn l trn ni lo.Tmxaolngchytheocnhmi,qunmtlolngbun phin. Nh vy m cm thy thoi mi.Cch tm qun nh vy tht qu tuyt vng. Khi gp vn , phidngtrtugiiquyt.Thmvo,nubitcch chuynnghchcnhthnhyuttchcc,phivymithtl thngminh.Sthtlcngtutpsuynghvccgiophp qung v thm ca c Pht s cng thm an n, trn y t tn v ngh lc. V vy m c cu k nh va ni. Lc th trong ci th gian ny tht s chng ng g. Hi nhng ngi khng tham cu lc th th gian... Hy nhm n loi hnh phc lu bn ln rng hn. Hy n lc c gng sao cho kip ngi ny tht s c ngha. Nh kip nginy,chngtamicthtndngtimnngcatm mnh. Nu sinh ra khng c lm ngi th chng th suy ngh. Mcdlunhicthtndit,nhngnukhngclm ngi th ngay chnh iu ny chng th ngh ti. Th nhn loi scsinhmxem,chngnhnhaurtgii,nuiconcngrt gii. Loi no cng y nhim tm phin no, tuy khng gii t himnhvhingibngloingi.Nichungchccon 46 c alai Lama thuyt ging ngi mi c kh nng ngh n ci r ca lun hi v s tn dit ca kh au. Ngay c trong loi ngi, ch nhng ai c y hon cnh t ti v thun tin mi c kh nng suy ngh. V vy phi n lc lm sao cho kip ngi ca chng ta y tr nn c ngha. Nu bnthnkhngcgng,chbittrngmongcunguynni Tam Bo v o s, liu c ch g? Vi thi nh vy, gp vic bt hnh th li trch mc ni chn qui y ca mnh, ngh rng "ti cu nguyn thit tha nh th m chng c g c, Tam Bo chc khngctht".Nnglcgiatrchcthphtxuttbn trong,ngchiscmnhbnngoi.Khini"nlc", ch ny c ngha l bn thn ca qu v phi c gng chuyn tm tinh tn, bt k mi nghch cnh bn ngoi. Cu tip theo Bc theo con ng lm p d Nh Lai Khi dn sc vo mt php tu c h thng, y , khng sai lm, v nhn t y chnh xc nh vy cho nn kt qu cng s ng nh mong i. Nu tu theo ng tu sai lm th ph cng mchngcg.Nututheongtukhngsailmnhng khngythcngchngththnhtu,cngshoicng. Tu theo php tu chnh xc nhng th t o ngc th kh lng t mc tiu mong cu. V vy "con ng lm p d Nh Lai" l trn vn h thng ng tu qung thm, nh ng tu ny m cPhtthnho.Bctheongtunythcgil "bc theo con ng lm p d Nh Lai". Lama Tng Khch Ba ni rng ngi tu nh vy cn chuyn tm lng nghe: Hikthinduyn,xinhylngnghevitmtrong sng Lamrim i Lun Tot Yu 47 NhlithchitrnycaLamaTngKhchBa,quv hy t xt xem mnh c hi nhng iu kin tin quyt ni trnhaycha,ctrthnhbctchnchnhhaycha. Nu ri, nn cm thy vui; nu cha , hy n lc tm cho . ri th thnh bc t m Lama Tng Khch Ba gi l "k thin duyn", l ngi bc vo ng tu chn chnh, mi bc mi gn hn vi tr ton gic, sm mun g cng s t qu gic ng. Cn ti, o s ngi trc mt ca qu v y, ti tnlccgngtrthnhkthinduyn.Bygivo tui 70. Ti khng bit chc mnh c c nh vy hay cha, vn cn c ao c tr thnh k thin duyn, nh k ngi cui hng ngng m ngi ngi hng u, hy vng ri s c nh vy. Qu v hy cng ti c gng.o S Gungthang ni rng "i sng nhn nh c bao gi a n qu gii thot.". Ni rt ng. Nu tu ch gii tr cho qua th gi, lm nh vy chng i n u. Tu tp mt cch th ,mongddngthnhchnhqu,ylchuynkhngtng. Nn nh rng c Pht phi n lc trong sut ba thi k v s tchtvlngcngc.ctrongMtphpKimcang tha thy ni ch cn mt i, hay ba nm, l c th thnh Pht, chng ta nhiu khi c khuynh hng suy ngh thin cn, ch i thnhtuxyrangaytcth.nkhisvickhngnhmnh mong i th d dng mt lng tin, t nh rng: "ni ci g m ba nm ba thng nhp tht!". V vy ngay t u chng ta phi nh cu chuyn ca c Pht, phi tu nhiu ln v lng kip mi thnh chnh qu, nh rng trong nhiu b kinh in c Pht c niphiiquanmchngo,miabtt.Naychngta bc theo ng tu ny, cn c ngh lc v quyt tm tri qua nhiu i, nhiu i kip, kin tr tu tp. NGY 7 [Thng cn: pht tm b ] Ngi Tch Thin l v b tt ni ting nht trn i. Tc phm NhpBHnhLuncangilcircaphptuchuyn tm (lo-jong). Php chuyn tm ch yu nhm vo vic pht tm b.NichungmiphptutrongPhtgioulluyn tm vchuyn tm, nhng ch chuyn tm y c bit c dngtrongmtphmvinhtnh,ngvovisdngcng on dit tm i ng bng cch tu tm b v thun dng tm nguynvthavlng.ylnidungbiphpNhpB Hnh Lun ca ngi Tch Thin. Nhc n php tu Lamrim (trnh t ng tu gic ng) v Lojong (php tu chuyn tm), phi ni rng gc ca Lamrim l b lun Ngn n Soi ng Gic Ng ca ngi Atisha; v lun ny ly gc t h kinh Bt Nh cng cc b Bo Hnh Vng Chnh Lun17v Kinh Tp Lun18 ca ngi LongTh,cngviTpBTtHcLun19cangiTch Thin.Cn php tu Lojong ch yu ly gc t Ph Diu Kinh20, mt trong nhng b lun v kinh ny l Nhp B Hnh Lun cangiTchThin.VvytrongbluncangiTchThin c cu ni rng: 17 Phn: Ratnavali 18 Phn: Sutra Samucchaya19 Phn: Shiksha Samucchaya 20 Phn: Lalita Vistara Sutra Lamrim i Lun Tot Yu 49 Ti xin nh l / ngi c tm ny Thnh knh qui y / ci ngun hnh phcNgi bit thng yu / c k hi mnh Nhng hng ny trch t chng "Li ch Tm B ". iu g qu nht th gian, qu nht trn ton ba ci? Nht nh phi l tnhthng.ivisvtbnngoi,cngithyp,c ngi li ch xu. iu g loi ngi thy p, loi vt cha chc thch.Tngtnhvy,iugloingithyp,cha chc ch Thin a. Ch c tnh thng yu l thun nht, bt k mt ai, ch thin, loi ngi, th vt, chng sinh ci a ngc hay bt c ci khc, ai ai cng u thy p. Ni v tri kin tnh khng,hinhukhngttnh,crtnhiungikhngchp nhn,kcPhtt.Nhnglngvtha,tnhthngyu,tm lngtbibci,nhngiunybtktruynthngtngio nocngucao.Ngaycngikhngtngiocngxem trngtnhthngyu.Ngaycngichybnglahncng vncmthyvuikhicaithngyuchmscchoh.Hs khng bt mn vi ngi lo cho h.Ti ngh tnh thng yu l iu m ai ai cng u qu. Vy mun m lng thng yu th phi lm sao? Lin trc mt, khi thy ngi khc au n kh s, chng ta cm thy xt thng. iu ny rt tt,nhng vn gii hn. Cng vi ni kh hin hin trc mt [kh kh], chng sinh hy cn phi chu kh v s bin chuyn [hoi kh], chu kh v hin hu trong ci lun hi [hnh kh]. Cc loi kh ny u bt r t nhim tm phin no v tp kh ca phin no. Chng sinh lun b nhng iu ny chi phi. Tm v tha mun chng sinh thot kh, thot c nguyn nhn to kh, y chnh l tm i t, l tnh thng khng g c th snh, ci ngun ca tt c mi thin c.50 c alai Lama thuyt ging Lmcchnotmitibilisinhrathinc?Khi khi tm i bi, tm ny s khin chng ta pht sinh ngun ngh lc mun gnh kh cho chng sinh, t pht ch nguyn mun tuthnhPht.VchngsinhmnguyntuthnhPht,chonn cui cng s t Pht qu. Pht tm i bi l nh thc ht ging i tha. Tm ny rng ngi ti ho. Ch cn hiu c tm ny l c c cm gic mng vui su thm tn y lng. Ngi ctmbkhngnhnglunthngyumongmichng sinhthot kh,mtnhthng nycnc tr tu h tr, nh vymtmnguyn binthnh thc ti, ngi tu tht s c kh nng tn dit kh au. Ngi nh vy s hnh tr su hnh ba la mt, thnh v b tt min mt tu phng tin v tr tu. Ch cn nhn thy mt v b tt nh vy l c c v lng li ch. Nh cu k ni rng: Ti xin nh l / ngi c tm ny Chcnnhnthy,haynghenivmtnginhvy,bt k ngh sao, cng u c li ch. L v ct ty php tu ca b tt l tnh thng yu v lng, l tm i t i bi, cho nn bt kanglmg,nig,nghg,bttcnguchanchayu thng.Vvychcnnhnthy,ngheni,nghv,haychm vomtvbtt,chngtaucvvnlich,chodc tn knh hay khng. Nh ngi Tch Thin ni: Ngi bit thng yu / c k hi mnh Hingictmbmcdstomicduynvi ngiy,nhngrtlivnsclichnhscmnhca tnh thng, ca nguyn lc v chn l ca bc b tt y. Thnh knh qui y / ci ngun hnh phcNgi bit thng yu / c k hi mnh Lamrim i Lun Tot Yu 51 Ni tm li, d trong ba ci sinh t lun hi, hay trn ng tuTiutha,hayi tha, k c i tha mt tng, hay lc thnhPht,btkanggiaionno,tmvthalunlnn tng. Chng ta c i cht hnh phc th gian, tt c c c lnhlngvthabitthngyungikhc.Khicntuhc, chng ta v t bi m gi mnh khng hi ngi. Ri tm t bi dn ln mnh, chng ta ch cn bit lm iu li ch cho ngi khc. Nh tm v tha m mau chng c c y mi iu kin tonthnhcnguynchochngsinh,cctmhuyno nh nhim hay tm huyn o thanh tnh ca b tt, ri cui cng tcPhtqu,tnditmihvng,thnhtumithin c, bao gm hai mi by thin hnh ca Pht. nh sng thin hnh ca Pht vnh vin chiu soi khp chng sinh, u l v tm i bi. Nn ngi Nguyt Xng trongNhp Trung Lun Thch ni rng: Hoa mu ca Pht / c c l nh / ni tm i bi cng nh nh nc / m ht tr mm tt ti tru ht / th dng di lu nn ngay t u / thnh tm u / knh l i bi. Cu k ny cho thy tm i bi quan trng on u, on giavoncht.Chngtavcngmaymnccmt phng php hnh tr ng qu nh vy, ch lm iu li ch cho ngikhc,khngbaogigyhichoai.Ccduynlnh nghe gio php ny, cm thy a thch, tin tng trn qu, khng ngi kh khn, lun tn sc hng tm v tm i bi, c nh vythycngccachngtartln.Naytilmos gingphp,ccchinivtmb,thtlmtthin duyn rt ln. t nghe php cng vy, v cng may mn mi ccchinghegingvtmb, v tm v tha trn qu ngikhchncbnthn.Phtkhictmnguynvtha 52 c alai Lama thuyt ging nylbcvoconnghnhphcchnchnh.Chngtaai cngmongcuhnhphc,khngaimunkhau.Munt nim an lc chn chnh, khng g tt hn t duy v tm b . yliutivnthngngh,vthngnira,khic cu tng trong Lama Choepa [Cng Dng o S]: L o s, bn tn / l thin thn, h php; chn qui y duy nht / ca con t by gi cho n khi thnh Pht;/ xin m tm t bi h nim gi gn con / i ny, ci trung m, v mi kip v sau; / gip con thot s hi ci lun hi, an lc; / ban cho mi thnh tu; Vnh vin lm bn hin / ph tan mi chng ngi. Ttcnhngiunitrnultmb,liuckh nng gip chng ta trong i ny, v c trong ci trung m [thi gian sau khi cht v trc khi ti sinh]. Nu gi c tm b thiimmngchungthchcchnstisinhvocitt lnh. V sao? Sinh vo ci d ch v c nghip, m tm b li c kh nng thanh tnh c mi c nghip. Sinh vo ci lnh l nh cng c; khng cng c no ln hn cng c tm b . Xin m tm t bi / h nim gi gn coni ny, ci trung m, / v mi kip v sau. Tm b s gip chng ta thot sinh t lun hi. Bng cch no? Chng ta lun cho tm chp ng hy hoi chnh mnh, hyhoingikhc,vvymtrilntrongsinhtlunhi. B tt nh c tr tu, thy r c iu ny, v vy chng th tip tcathchtmchpng,chngthtiptctmchpng iungchiphibnthn.Vychnhtmbliugip chngtathotsinhtlunhi.Mcdtnitbngiithot Lamrim i Lun Tot Yu 53 khng phi l mc tiu chnh ca tm b , nhng khi tu tm b th tuy khng cu m t nhin vn c c.Ch c tm b mi c th a chng ta thot khi nit bn anlccnhn21.Khngngtunokhcckhnnglm c vic ny. Ni "ban cho mi thnh tu", l v tm b c khnngtonthnhmimctiucnguyncachngta, trong i ny, kip sau, trc mt hay l rt ro cu cnh.Ngay c nhng nhu cu nh nht thng nht nh gic ng, ctmbcngs c ynhn. C tm b th tinh thn vuiv,cthkhemnh,gicngynlnh,nungngon ming,aiaicnguthnhbn,kcthvt,chimmung. Chng vui lm sao! S sng tht lu, khng gi trc tui, cng s khng cht non. Vi tm b , vi tri tim tt lnh nh vy, khicntrssnghahpvimingi;lctrungnins khnggyphinphcchoai,lungipngikhc.Ckhi giyucngscannh.Bngkhng,mnhtrthnh ngi gi kh chu th con chu s cn nhn. T hn na, chng cthnghrng"Thitlphin!Myngbginycncha chucht!"Trconcngvy,anodthngthngc choqu;anothchnhlnhayddnccvnhayb mt phn, chng ai mun cho qu, cng chng my ai quan tm.Cctmlngtithluncanvui,khitr,khi trung nin, lc tui gi, i ny hay kip sau vn u lun hnh phc. Tri tim t i l phm vt cng dng khin ch Pht hoan h. Hy pht trin tm ny lm vui lng ch Pht, ch b tt. Vtritimticamnhslunlbncamnh.Nhtrong cu tng Lama Choepa c ni: "vnh vin lm bn hin".Vcngchnhtmtiliuckhnng"phtanmi chngngi".Titngniquaiuny:chonnay,ti 21 Nit bn an lc c nhn l qu A La Hn ca ng tu Thanh vn tha. 54 c alai Lama thuyt ging cha gp ngi no mun hi ti c. Nu gp ngi nh vy, ti khngrmnhcmtm b ra vih hay khng. Tuy vy, khi th th ti thng nghrng: "K th ca ti l ai? ang u?Tithtcmthythngxtchoh."Ttcchngsinh ul"bn"camnh.Chngtakhngbaoginnloibk th,nhngngigykhkhnchngngichomnh,hayl nhngngihungc.Vinhngnginhvylicngcn phi ri tm t bi, thng yu chm sc cho h. Khng nn loi b ai c. Nh vy chng phi tm b l iu c kh nng "ph mi chng ngi" hay sao?Chngtacththitthakhncuoscamnhlv trongtimosctmb.Ngoitmbnyra,os u c g c bit. Cng ch l ngi nh chng ta thi. Tuy vy, v mt bc thy c nhng thin c bn trong rt xng ng, cho nn chng ta mi gi thy "l o s, l bn tn, l thin thn, h php".Vythenchtnmchvthyyctmbhay khng. Phi c tm b mi xng vi li xng tn trn y.Nichocng,dcntrongsinhtlunhi,dangbc trn ng tu hay thnh Pht, rt li ngi bn chn chnh ca chng ta, vin ngc nh ca chng ta, nht nh ch c mt, l tm b , l tinh thn v tha v ng. Qu v hiu cha? V vy ngi Thnh Thin ni rng: Ti xin nh l / ngi c tm ny Thnh knh qui y / ci ngun hnh phcNgi bit thng yu / c k hi mnh V ngi A Ti Sa ni rng: Tm b ny / nh vng nht, nguyt Nlcphttm/dnhiuikip/cngchngph cng. Lamrim i Lun Tot Yu 55 iu ngi Atisha mun ni, l khng c bin php chuyn tm no hu hiu hn tm b , nn d phi tn nhiu i kip phttmbthcngrtxngng.Thtlk diu. Vy ngyhmnaychngtaphicmthymnhthtmaymnc c c hi tham d bui thuyt php i tha ny. Nhng by nhiu cha . Cn phi hnh tr, cn sng trong tm b , bng chnh kinh nghim ca mnh, cn c gng ht sc chuyn ci tm bt thun ny thnh thin tm, thnh tm b v tha. Phi lunthckhngbaogictnhgythngtnkhaucho bt c mt ai. Li ti ni, qu v nghe r cha?Loi tm t bi ny ln mnh nh vo rt nhiu nguyn nhn v hon cnh [nhn duyn], nhng yu t quan trng nht vn l tri kin tnh khng. Ch thanh vn v duyn gic phi mang tnh khng v lm php hnh chnh yu gii thot lun hi. Cn b tt nu lc mi pht tm b m c c tri kin tnh khng h tr th tm b li cng thm mnh lit.Tmb pht xut t tm ibi, da trn nn tng khng ththiucatrtutnhkhng,cvytmbsvng vngmnhlit.Bngkhng,schllngtbicakphm phu, chng c cht tr tu. Tm b ca ngi c tr lun c tr tu chng tnh khng h tr. Tht l k diu!Con ng tinh yu ca tr tu v t bi l con ng lun c trn qu, tin yu, chan cha ngun cm hng.CcbcosdngKadampatrongqukhmangtm b v lm trng tm ca php tu gic ng tun t. Ngi Atisa trongbiphpngnNgnnSoingGicNgcnhiu cukvtmb.Crtnhiucuknivphngphp pht b tm nguyn. Tm b li cng l trng tm ca php tuLo-jong(chuyntm),lphptuchnhyucaccbco sdngCuKadam.HcxongphpLamrim,vinidung 56 c alai Lama thuyt ging chnhxcy,ngtrnhtngtu,saustnhin bc vo php tu Lojong. Min mt chuyn tm, gi b Nhp B HnhLuncangiTchThinngaybnginm.Ccv Kadampa, t chn truyn ca ngi Atisa, u thanh tnh trong sngttrongrangoi,rtngtincy.Nhtlccv"hcgi Kadampa",licnglilcphithng.Chng ta cn noi gng ccngi,ghinh tm quan trng ca chnh php. C c nh vymikhngungcngchcaotngn,nhSuBo TrangvHaiTnGi,vitrabitbaokinhlun.Khngth kinh sch ch trn bn th, thp n m cng. Cn nu mun tmnhtrthnhhcgiKadampathcnschnymtu. KhokinhlunKagyurvTengyurldoccdchgiTyTng khcngdchthut,licccthnhginnghim cnchunduyt,rabitbaonhiucngsckinhlun khngcnchtsaist.Cngkhcacc v s khng ph ung nuchngtachukhnoitheotruynthngcacchcgi Kadampa, tn dng ngun kinh lun ny.C mt s lch s gia ni rng i Phng Trng Thin Hi Tch H n Ty Tng khi ngoi 70. Mc d tui cao, sau khi n Ty Tng ngi vn n lc hc Tng ng. Ngi l mt hc gi li lc ca cu hc vin Nalanda, ni ting uyn thm c hai mn trung lun v lng hc. Nhng khi hc Tng ng, ngi gp rtnhiu kh khn, bt u l mu t ting Tng. Ti lun thc mc khng bit ngi lm sao m pht m cho ng. Ngy nay c nhiu ngi n ni ting Tng vi ging ni tht bun ci. TrongqukhTyTng,cthuvngGyantse,c mt anh chng ngi Anh hc ting Ty Tng, thy gio li dy qung.Mthmanhtabchcamtnhqutccn.Khi mch li vi nh qu tc, anh chng ngi Anh kia li dng qu ng gi chn ca mnh l "shab" v gi rng con ch l "tsem" ! NitingTyTnggiiquphikhng?CthlngiThin Lamrim i Lun Tot Yu 57 Hi Tch H cng vng li lm tng t khi dng qu ng ting Tng.Bitungilichngdngch"kang-pa"thayvch "shab" ni n chn ca quc vng King Trisong Detsen!Chng ta cn tu hc cc bn kinh lun c in m cc hc gi Kadampatngtuhc,vbtkltuhciugcngu phi hnh tr m chuyn tm. NGY 8 [Tm b : tinh ty ng tu gic ng] Lama Tng Khch Ba ni rng: Tm b chnh l / rng ct ca i tha L cn bn, nn tng / ca php tu v i Thuc ha sc thnh vng / ca phc c tr tu L kho tng cng c / ca mun vn thin hnh V bit r nh vy / ch b tt gi gnTm b su kn / trong lng mi php hnh Nh hm qua [ngy 7] ni, tm b l iu v cng mu nhim thing ling. Ngc nh c tht hay khng ti khng r, nhngtritimtichcchnsmanglingunanlcttn, chngtascmthythoimingaylptc,cvluvdi cng vy, u c li ch ln lao. Trong tt c cc loi tm l v tha th tm b l rt ro nht. y l tm nguyn ca k c tr, rngvlngvbin.Loitmvthactrtuhtrny cgilrngct ca ng tuitha, chng ta nh vo m t c tr ton gic. ng tu tr tu v phng tin ca i tha vi tt c nhng php hnh qung v thm cn phi tu qua nhiu i kip da trn cn bn v nn tng ca tm b . Tm b chnh l / rng ct ca i tha L cn bn, nn tng / ca php tu v i Php tu ca b tt hnh tr su hnh ba la mt v bn nhip php thnh thc tm mnh v tm ngi l php tu v lng Lamrim i Lun Tot Yu 59 vtrangoinhnthccakphmphunhchngta.Ttc miphptuca btt u khi ngnh tm b , thnh tu nhtmb.Vvymnitmblcnbnvlnn tng ca tt c mi php hnh ca b tt. Thuc ha sc thnh vng / ca phc c tr tu Tr ton gic c c l nh tch t y hai kho phc tr. Hnhphctrcmt,dchlchthnhphcbnhcamt ngy sng, cng ch c th c c nh vo cng c. Ni tm li, mi ngun hnh phc d tm thi hay min vin u n t cng c.Trongttcccloicngcthcngcphttmb ththnghnc,phttmnguynvthamunlichchng sinhbngcchachngsinhnquvPht.iviquv gii thot v thnh tu rt ro nht nh vy, chng ta khng nn gicinhnthincn,khngthchitktqungaytc khc,phiphttmkintrtheouitmnguynnychon cng tn khng gian v thi gian. C c ngun ngh lc v tha phithngnhvyrithmipht,migiychngcndng cngcngutchtcvlngphcc.Phngphp tch t phc c hu hiu nht chnh l tm b . Nh tm ny chngtatchtcslngphcckhngthnghbn, ngthicngthnhtuckhotrtugipchngtattr phpthncaPht.Ttcucclnhtmbch khng phi ch vi chng ng tnh khng m c th t c tr php thn. V vy m ni: Thuc ha sc thnh vng / ca phc c tr tu L kho tng cng c / ca mun vn thin hnh 60 c alai Lama thuyt ging NhtrongBoHnhVngChnhLuncni,tmb dchtrongphtgiycngvinthnhchaibtlng phc tu mt cch d dng nh vo "bn yu t v lng". V bit r nh vy / ch b tt gi gnTm b su kn / trong lng mi php hnh Nhngiuvani v tmb l hon ton ng nh s tht,chbttphntchnhvy bng ci tm khng thnh kin,chPhtgingdynhvybngcitmkhngthnh kin,hontonngvinhnggPhtchngbitvthcti. V vy [Nhp B Hnh Lun] c cu ni rng: Qua nhiu i kip / Pht thy ra rngCh c iu ny / tht s li ch ChbttnoitheogtchnPhtcngthytmnyth thngbcnht.ylphngtinthmsunht,mauchng nht, gip chng ta thnh tu mc tiu cu cnh cho bn thn v chottc.CcbnphngTylunmuniugnhanhnht, tt nht! Vy hy nn tu tm b . Mun iu tt nht, thm su nht,chngvnhnht,hytutmb!Trnichngcg hn c tm ny! V bit r nh vy / ch b tt gi gn Tm b su kn / trong lng mi php hnh Bitriunynnccng"ihng"bnbtheoui mctiulmlichongi,likholothnhtulichcho bnthn.Tinghchbttlunbitcchtonthnhlich ca chnh mnh [t li] mc d cng khng bao gi t b li ch ca chng sinh [li tha].Li ch cho bn thn th khng g bng thnh tu Php thn, ylmctiutli.Chbttbitrphngphpthtl Lamrim i Lun Tot Yu 61 chnh xc v y m thnh tu Php Thn. Mc d cc bc thanhvnmunchnhphcvthoimi,thnhngv khng tu hnh b tt nn khng th t qu v Pht. V vy ch b tt v cng thng minh kho lo. Ti thng hay ni a rng nu qu v mun ch k th phi ch k cho khn kho mt cht. chkmt cch ngu xun, hp hi, thin cn th ch thua l m thi. Sng trong i cho d khng c tn ngng cng phi nn cgngchnthnhsngvngikhc,cvyscnhiu bn,khigpnghchcnhchcchnscngicugip.Nu chbitquantmnlichcnhnxemthnglichca ngikhcthkhisngsphisngcnmtmnh,db ngichci,khinhkhi,nixu.Rtlichngcnaicnh bn,khngbn,khngngithnchotatintng,nng da. Nhn qua bn phi li ngh "ngi ny chng ng tin"; nhn qua bn tri, "ngi ny chc s hi ti, v ti tng hi n ". Nhn raphatrclingh,"nginychng th trng cy vo." C nh vy, chng c ai cho mnh tin tng. y, ti ang ni n i sng x hi chung chung, khng lin quan g n tn gio.Tm b c kh nng gip chng ta lm li cho chnh mnh v cho ngi khc mt cch d dng. Ngi no tu tm b th gil"bttihng",lngi"gigntmbsukn tronglngmiphphnh".Tmbchacthbttpht huy,tmbcthbtttngcng,mangtmbv lm nn mng ca php tu ca mnh. Nu chng ta c th mang php tu thin tnh khng, thin bn tn, thin hai giai on lng danh ca Kim cang tha thm su kn mt v lm chi nhnh ca php tu tm b , c nh vy mi l tu theo chnh php, mi l tu theo mt php Kim cang tha v i tha.Mt tha ph bin rt rng ri vng X Tuyt [Ty Tng]. Khixa,ccosngignmtphpmtcchknmt vcng,ngiTyTngliphbinqurng.Vychngta 62 c alai Lama thuyt ging by gi phi lm sao cho s m rng ny tr nn xng ng, ko khng li mt i nng lc hnh tr kn mt. Trong lch s Ty Tng, ti ngh c v i o s dng Sakya tn Junga Nyingpo ca dng h Khon, ngi ni rng mt php Ty Tng lc by gi suy i, nn phi a dng mt php rt knmttinvoliTyTng.Vringinhnc mt php t cc bc o s n nh ngi Birwapa.NgiTyTngchngtaiquxatrongvicphbin mt php, vn cn c tu tp mt cch kn o thm mt. Nay th lan rng khp ni. Tuy vy, tu tp theo mt tha ch c nghanuccmiquantmvchtkinhnghimthc chng v tm b . Khng bit g v tm b v tri kin tnh khng th cho d c nhn mt php qun nh, c o s dn dt, nhp tht nhiu nm trong chi tranh vch t cng chng lm g. Kh lm thay! Kh lm thay! Trong i sng x hi cng vy, c gii thch cho ngi khc bit v tm b th nh vy mithtllmiulichchohvchoxhinichung. Chng nn i quanh ni vi thin h rng nu khng cng dng o s th s a a ngc.Ti thng hay k cu chuyn sau y: Xa kia c mt v s trngsngtivngKhamTyTng.Mthmcngin cukin,hithmthythgixemStrngangnino. Thythgicinhorng"thytiangrangoihda ng b gi!" Ti ngh thy th gi ni nh vy mt phn v thn thit vistrng,nhngythtslmtlikhuynrn.Ccv o s thm thung ti sn cng dng, c mang cnh a ngc rahdangikhc,ythtsllidngPhtphpbc lt Pht t. L mt v thy th phi nui dng lng tin ni tm b,nitmlngtrnqungikhchncbnthn,phi hngvtmbmcunguyn,phinivtmbcho Lamrim i Lun Tot Yu 63 ngikhcnghe.Clmnhvymigipchxhi,mang hnhphcnchobnthnvchongikhc.Sngtrnmt i khng c , khng hi ai, chc chn kip sau s c li ch. Chodkhngtinckipsaucngvncsinhvocitt lnhnhnnglchuntpthintm.Vvychngtaunn thch th n lc thun dng thin tm ny, y chnh l tinh ty ca ng tu. Hy lun ghi nh iu ny. NGY 9 [Ni dung php hnh] Hmquachngtacbuilphtbtmnguynvsau ltruynbttgii.Phttmbrithphitutpth gii,hnhtrsuhnhbalamt.Phihiurngsuhnhbala mt tng kt ton b mi php hnh b tt o, ngi tu du hnh trnconngnybngcch phi hp thun nht phng tin v tr tu, khng tch la trong php tu. Nh cng c ny, nguyn khp chng sinh,tch t y phc c tr tunh thnh tu hai thn cu cnh. Ngi Long Th vitnh vy trong cu k hi hng ca Su Mi Thi Tng Lun L [Lc Thp Tng Nh L Lun]. Pht qu bao gm hai thn cu cnh l php thn [Dharmakaya] v sc thn [Rupakaya] t li v li tha. Mun t hai thn ny, ngi tu cn tch t y mi nhn duyn tng ng.Tnhchtcaphpthnltchditmitnghin.iu mangcngtnhchtvistchditnychnhltmsiuvit mi phm vi i i, trc chng tnh khng, sung mn mi chc nngthnhtuquphpthn.Scthnthtytheonhucus thchcachngsinhmthhin.Chngsinhcngiohath no, sc thn Pht s hin ra th y. Nhn duyn a n qu sc thnchnhlthntngcatm[mentalbody]mangmi tng ho chnh ph ca bc gic ng, cn c gi l thn vi t. Lamrim i Lun Tot Yu 65 Hinthanirngmuntctngtnghomt,btt phitnavtuchngcao,tchtvlngcngc. Ngun nng lng tch cc c c nh hnh tr v lng thin phngtinnycgiltlngphcc.trongthc ticatnhkhng,ttcmihin tng u ng mt mi v, trtuthunhipvotrongthctiycngvittcmihin tng, ng nht mt v, vt thot mi hnh tng phn bit i i,iunycgiltlngtrtu.Haikhobtlng phc c v tr tu ny cn i chung vi nhau, ngang bng nh nhau,huhiunhnhau,cvymitchaithnPht tng ng. thc hin c iu ny, ngi tu cn hiu r v bn th [nntngcathcti],lnh.Vsao?Vnhthcc tng hin duyn sinh khng sai chy ca bn th, ngi tu hiu c tnh nhn qu. Nhn lnh sinh qu lnh. Mun t tnh c cabctongicthphihinhnduyntngng.Vy mun tch t t lng phc c th ngi tu phi hnh tr vi l tr v nim tin xc quyt v phi c kh nng d dng nhn nh qu trnh tu chng. Tt c mi php hnh ny, c phi u c thit lp t chn ? Khng phi. Khng c php hnh no c dng ln t th ng c lp c. Hiu c thc cht ca s vt, hiu c s vt vn khng hin hu c lp, ch do duyn sinh m c nn khng th c t tnh. Ni tm li, cn hiu rng s vt vnchhinhuquadanhtvkhinim,dokhnghin hu mt cch c lp. Bit c chn tnh ca s vt, bit s vt vn l nh th no, hin hu cch ra sao, y phi l ci bit ca tr tu. Vy chng ta phi c kh nng d dng nhn nh chn vtc.Tutheohthngcnbnnythsncvitr ton gic.n y ti xin ngng phn n tp bi ging ngy hm trc. NGY 10[C cu ng tu] Lama Tng Khch Ba trong Chng o Ca ni rng: C nh thiu Tu / chng kh nngCht t gc r / rng buc lun hi. C Tu thiu nh / th d qun stmin mt n u / cng khng th notch la phin no. / V vy cc bco s lun ly / mt Tu thm nhp vo chn thc ti / m tr vng vngtrn lng nga nh, / ri dng v khcc k bn nhn / ca lun Trung o, thot mi cc oan, / ph hy nn tng / chp thng chp on / chp bm cc oan,nh vy Khng tu / dn dn khai m. Thy l hnh gi / tu nh vy.Cc con ai ngi / ang cu gii thothy t thun dng / ng theo li ny. Nh ni y, kip ngi ny mang n y mi c hi tu tp theo Pht php, kip ngi him hoi duy nht ny, by gi chng ta c c ri, li c c c hi hnh tr mt cch nghimmt.Nuvolcnymcchytheothiquentutp hi ht hi ht nghe, hi ht tu, thnh thong nghe php, nhn qun nh, thnh thong nhp tht tu thin, dng cng chng bao nhiumlimongthnhchnhqu,thtkhlngtoinguyn. Lamrim i Lun Tot Yu 67 HynhnxemcucicangiMilarepa.Ngimtithnh Pht,xbmistrongisng,tinhtn min mt ngy m tuhnh.NgiGyalwaEnsapavs phli thnh tu gi Choe Dorje cng vy. Li c ngi Khedup Norsang Gyatso, tiu s ni rng ngi sng 40 nm n tu trn ni. Tiu s ca Gedun Gyatso,calaiLamaithhai,cngcghirngcngi NorsangGyatsotuthnhPhtqusauvithnghnhtrmt php Guhyasamaja. Xng vi cu tng nim "Hi c Norbusang! bc thnh tu ba thn [Pht]." Ngilngirtnitingvothi.yltmgng sngcanhngngidctmtutpchnhphp.Ngcli chngtalunckhuynhhngtutphihtssi,cht trn an. Ngi Gungthang Rinpoche tng ni: i sng nhn nh c bao gi a n qu gii thot.. n lc la i, ngh n cng phu tu tp ca mnh, cm thy trong lng chng c cht t tin. Tt nht hy tu cho thnhchnhqungaytrongisngny.Chod khngc,cnghynncgngmangPhtphp khc su vo tm thc. Ni v cng phu tu tp, Lama Tng Khch Ba dy rng tm bung x, tm b v tr tu tnh khng l ba iu c bn.Muntutmbungxcnqunnimvkhautrongci sinhtny.Khiqunnimvkh,chngtacnccnim cmnhnsuxarnghcnchusthaotngcaphinno, cn cha thot sinh t lun hi th vn cn phi sng trong cnh btan.Hiuciunytnhinquvsthikhngcn dung tng phin no na.T suy ra hon cnh ca chng sinh nhiu nh khng gian v tn, thy chng sinh cng kh nh mnh nn sinh nim ng 68 c alai Lama thuyt ging cm.Khaunybnthnmnhkhamkhngni,nnthng xtchngsinhcngangbphinnokhngch.DlAla hn, hay c b tt t a th tm cho n a thanh tnh th mi cng vn cn b tp kh phin no ngn ngi, cha th thy bit htmis.Ccvthanhvnduyngicth li ri vo nit bn mtchiu, hy xt thng h cha dng mnh. C nh vy, nguyn khp chng sinh nh khng gian v tn t c tr ton gic ca Pht, thot tt c phin no cng tp kh ca phin no, hy dng mnh pht tm a h n .T u ch cui, php tu tht s ca chng ta phi l tm b , l tm v tha, thng ngi hn c bn thn, v vy m pht tmnguynmuntuthnhPht.Tmnygmhaich nguyn. Tu tm b khng nht thit phi ngi thng lng mt ch.Quvcthtumini,trongmitnhhung.Tupht tm b th u lc no cng tu c, k c khi i ng nm ngi.Muntuphpbntndugi,ngymphiginimt tnnhimmuvstrongsnglinhhotcangbntn,do ngithnglngsqunthyrrnghn.Cntutmb th i ng nm ngi g cng u c th tu c. Nu qu v c th tu c th y chnh l php hnh quan trng nht. Ni tm li, mun pht tm b cho ng ngha th phi c shtrcatrikintnhkhng.Khitu,chngtacnchuyn tmvotrtuhiutnhkhngtnkinhnghimtrc chngtnhkhng.Chngngnysonditmichpbm vo hin hu chc tht ca "ci ti".Mun c nh vy, chng ta cn c nh. nh l yu t h tr chnh yu ca tu. Chng ta cu nguyn nhiu, tu tp cng nhiu,nhngchathnhtucbaonhiu,chngquachv thiunh.Tunhivingilntuithtqukhkhn. Nginocntr,phinnnlctunh.LamaTngKhch Lamrim i Lun Tot Yu 69 Banirngcnhlckhnngthchnhthinphphu hiu hn. V d thin v v thng, v ng, kh, pht tm b hay bt c php hnh no khc, ch cn cht t nh tm cng s huhiuhn.Dnhinlkhiqunvthinphpthnhcng suscngdchuyntmhn.Tuchot nh liu ticn thit.Tuyvy,nuchorngphptunhlctty,lmctiu ca ng tu, ch c tu nh mi tht s quan trng, ni nh vy khng ng. Lama Tng Khch Ba dy rng c nh thiu tu s chng lm sao cht t gc r lun hi. Cho d c t c nh khngvbinx,thcvbinx,vshuxhaylphi tng phi phi tng x, vng tm chp ng vn chy song song, nh ny chng th dit c tm chp ng.iu khng th i chung vi vng tm chp ng l tu chng v ng. V vy, nh ti va ni, c tu thiu nh th qun chiu cnocngkhnglmsaochttcphinno.Chngta cn phi hp nh v tu. t nh trc, pht tu sau. Trc khi t nh, phi luyn cho tm mnh quen vi tri kin tnh khng, cng quen thuc cng tt. Phi lm sao cho mi khi ngh rng s vtvn khnghinhu ct tnh, ngay lp tc trong tmpht sinh cm nhn su xa, tm bin chuyn, thay i, khc i. Cn n lcsaochotmccbinchuynnhvy.Hiusung ngha l khng , cn phi suy ngh ti lui, ng vo ni mnh chonnglchuntpkhintmxcngmnhlitmikhi ngheninskhng-c-t-tnhcasvt.Cngphuqun chiu v tri kin tnh khng l iu v cng trng yu. Trongmyngyvaqua,tigiithchvccungtu gii thot v kh nng tn dit phin no. Khng thch phin no nhng nu khng bit rng mnh c kh nng dit phin no th 70 c alai Lama thuyt ging cng chng ch g. Ngc li, nu bit phin no c th tn dit c,cngkhngthchlicnghnghinlc,cngthmt tnpdngyuthagiiphinno,sthyccigi l gii thotlunhi,chnhmnhcnglmc.Cnhvyris thymnhckhnngtTTnhPhpThn,siuthotton din mi phin no v mi vt hn do phin no lu li [tp kh phin no]. C c m hnh ny r rng trong tm, t nhin s pht sinh nguyn vng mun thnh tu tr ton gic. Qu v thy cha, quan trng bit bao! Vyquvnhtnhphihiuichtvtnhkhng,da vo m xydngtm b cngtri kin tnh khng. Tu ch v qun chng bit chn thc ti, nh tin dn trn cc chngo,ccabtt.Munbctheongtuny,phi bit r nguyn tc php tu. Cn thy r trn vn ng tu, k t bcnhpmnchonlcttrtongic,nhrtunt ngtu,tnhchtrasao,baonhiugiaion.ngnhin phixutphtngaytniquvangng,nhngnuthy c trnh t nhng bc tip theo th s khng i lc, ngc li cm thy rt thoi mi t tin, v c c bn chnh xc trong tm. Qu v nht nh phi tp lm quen vi trn vn h thng tu. V l do ny m qu v phi nn lng nghe li ging v gio php trn vn m ti ang ni y, qua php Lamrim ny. NGY 11[Thm nhp chn tnh thc ti] i o s Long Th trong Trung Qun Lun ni nh sau: Dt nghip, phin no / th t gii thot Nghip v phin no / sinh t vng kin Vng kin th li / sinh t nim khi Nim khi tch dit / nh vo tnh khng. Chngta aicngmun hnh phc, khng mun kh au d ch trong m. Mc d khng mun nhng vn c kh, thy s vicciukhngn.Ticniquatrongphn12duyn khi: gc r ca sinh t lun hi chnh l v minh ng l ci tn chng my ct tng! V minh ny nhn s vt mt cch sai lch, t kh au c p n.C cch g thot kh c khng? Khng nh l c. V sao? Vnhni,tmmbitsaithchc chn phi c yu ti nghchhagii.Vngtmltmkhngbitchnhxcvthc ti,cithycavngtmlcithytringcvistht.V vng tm khng ph hp vi s tht cho nn t n vn c yu t i nghch ha gii. S tht vn lun l s tht, khng bao gi thay i. Vng tm nhn bit i cnh qua lng knh mo m, t n chng c l l g c, khng ph hp vi thc ti ng nh s tht.Cithysailchluncyutinghch,lcithy ngnhstht.Cithyngnhsthtlunphhpvi 72 c alai Lama thuyt ging thc ti, v vy h cng nhn su th thc ti ny li cng hin ra r rng hn. Ci thy ng nh s tht ny c da trn c s nn tng rt vng chc, y chnh l yu t ha gii vng tm rt huhiu.Mc dvngtmchp ngcng l yu t i nghch vi tr tu chng v ng, nhng vng tm khng c kh nng ha giitrtuvvngtmkhngcchtcsnntngnoc. Ngc li, tr tu chng v ng l ci nhn ng vi s tht, lun cdatrnnntngvngchccalunl,cnnglcha gii vng tm rt mnh lit. V c yu t ha gii mnh lit nh vy cho nn phin no l iu c th tn dit. Tn dit phin no bng cch no? Cu k ni rng: Dt nghip, phin no / th t gii thot Tn dit nghip v phin no bng cch vn dng yu t ha gii tng ng, c bit l phi ha gii phin no sao cho khng cnchtnghipphinnonocncthdyln.Nhvys khngtonghipmi.Cnlimnghipctotrongqu kh, l ra tr qu kh au sinh t, nhng nay khng cn c ti tm nui dng nn tr thnh v hiu ha. C nh vy m tnditnghipvphinno,thnhtugiithot.Tisao? Chngtatrilntrongsinhtlunhichngquavnghip. Sinh ci lnh hay ci d u l v nghip lnh hay nghip d do phin no tc ng m c. Phin no ny ch yu c ba loi, gi ltamc[tham,sn,si].Baloiphin-no-cn-bnnypht xut t tm v minh chp t tnh. V minh khng phi ch l m h khng bit r v thc tnh ca s vt, m bit nhng li bit sai. Nu hi thc tnh ca s vt l g, ni chung thc tnh ny c nhiu mc , th lu v vi t. Tuy vy khi ni n chn tnh ca s vt th phi l thc ti rt ro ca s vt. y l iu c nintrongTrungQunLunvylthtcaPhtkhi Lamrim i Lun Tot Yu 73 thuythkinhBtNh.TrongBtNhTmKinhccuni rng: phithyrngnguncngkhnghinhuct tnh. Tt c s vt, bao gm c nm hp th [ng un], lc chng qunchiutruytmthhinhuquatnghin.Nunhc cngqunchiuxemsvtthtshinhunhthno,li chng th tm thy. S vt ch n thun l danh t v khi nim, ngoicitnrachngcchtthcthnokhc,khngphi ging nh chng ta lm thy. Vy tnh cht chn tht ca s vic chnhltnhkhng,khngthcth,khngttnh.Mcds tht l nh vy, nhng v minh th li thy s vt hin hu c t tnh. Loi vng tm ny khng nhng l khng bit v chn tnh ca s vt m li cn chp dnh vo ci bit sai lch. V vy m gi l v minh. V minh ny c gi l "v minh chp ng ", v tnh cht ca v minh l chp bm vo hin hu c t tnh. T v minh ny pht sinh ra tham v sn nh chng ta c dp ni qua. V vy cu k ni rng Dt nghip, phin no / th t gii thot Nghip v phin no / sinh t vng kin Ni chung, ch "vng kin" cng c th ng vo vi v minh chp t tnh, nhng "vng kin" ni y l ci thy sai lch v svt,ntvminhchpcttnh.Vvminhchpct tnhnnmicinhnvicnhubphngi.Vyvng kin y c ngha l ci thy sai lnh. Vng kin ny pht sinh tnimkhi.Nicchkhc,nhngkhinimsailchnydo ng nim chp hin hu c t tnh m c. Vy gc r ca sinh t lun hi nm nim khi chp t tnh. 74 c alai Lama thuyt ging Vyuliuckh nng ditb nim khi? Cu k ni rng Nim khi tch dit / nh vo tnh khng. Hiursvtvnkhngcttnh,hontontrivici thy ca v minh, ri thun dng tr tu ny bng nim tin xc quytvbngkinhnghimthinchqun,ttvminhchp ng s tn dit. Nim khi tch dit nh vo tnh khng. ngha ca cu ny c ngi Thnh Thin, t chn truyn ca ngi Long Th, gii thch trong T Bch Qun Lun Tng nh sau: Cng nh thn gic / trm khp thn th V minh trn ngp / mi th phin no Dit c v minh / l phin no dit. Cc gic quan nh th gic, thnh gic v.v... khng bao trm khpthnth.Ngclithngicbaotrmtonbmigic quankhc.Tngtnhvy,ccloiphinnocthnh tham hay sn khng bao trm cc loi phin no khc. Mi loi phin no u c nn tng ring, cng ging nh con mt ch lm nntngchothgic[khngphilnntngcathnhgic, khu gic v.v..]Cc loi phin no nh tham, sn, mn v nghi, ci no c ring lnh vc ca ci ny, ch ring v minh chp t tnhlbaotrmtonbmiphinnokhc,cnggingnh thn gic bao trm mi gic quan. Cng nh thn gic / trm khp thn th V minh trn ngp / mi th phin no Vminhniylvminhchpttnh,TBchQun Lun Tng c ni r trong cu k trc , rng v minh l iu phng i thnh hin hu c t tnh Lamrim i Lun Tot Yu 75 Vyloivminhphngithctinylunlitrongmi th phin no khc. V vy m ni rng: Dit c v minh / l phin no dit. Cu ny cho thy nu p dng yu t ha gii tn dit v minh th mi phin no khc do v minh sinh ra u s tn dit. Cuhitiptheollmsaotnditvminh?Cukni rng: Chng duyn sinh th / v minh chng sinh Nn ti tn lc / gii thch iu ny. "Duyn sinh" khng phi ch l mi tng quan gia nhn v qu.Chngtaphihiuduynsinhquanghakhinimlp danh.Svthinhuquatngivkhinim,hiucnh vy s thy s vt khng hin hu mt cch khch quan, ch do tmhnhmc.Hiucnghaduynsinhvitny,thy c tnh cht ty thuc ca s vt s vt hin hu qua tn gi lkhinimlpdanh[gidanh],khiyscthhiurngs vt khng hin hu khch quan. V vy m ni: Chng duyn sinh th / v minh chng sinh Nn ti tn lc / gii thch iu ny. Chng ta cn hiu r l duyn sinh ca s vt. T Bch Qun LunTngcnni...tikhngcnnhnguynvn...ngha nhsau:ltythucthkhngthlclp...ngri, nguyn vn nh vy: l duyn sinh th khng t tnhTt c u khng hin hu c lp Do s vt vn khng c ng 76 c alai Lama thuyt ging Btkhintngno,htythucvoiugkhcth khngthcmtcchclpcchbit."lduynsinh..."Bt c iu g, ty thuc vo yu t khc m sinh ra, m hin hu th chng th c mt cch c lp khng ty thuc vo iu gkhc.Nnnirng"...thkhngttnh".Tiptheo,"Ttc ukhnghinhuclp".Ch"ttc"yngvovi nhnthc v"ng", v ci ti ch th trong th gii qui c, l ngitonhnvchuqu.Ly"citi"[ng]lmimta, ch "tt c" cn ng vovi c khi nim v "ca ti": mt ca ti, thn ca ti, ngi thn ca ti, mc tiu Pht qu ca ti, s phcati,tnngngcativ.v..."Ti"hay"cati",ging nhau ch u ty thuc vo khi nim lp danh, khng h hin hu mt cch c lp c nh. "Tt c u khng hin hu c lp" ylnghartrocagiophpny.Ttcul khng, u l v ng. Ni tm li, cu: "s vt u khng c t tnh", c ngha l nh vy. Chng ta phi bit rng s vt vn l nh vy, vn l khng, l khng c ng. Tt c mi s u khng c t tnh, u ch thun l khi nim lp danh [gi danh]. Chn tnh khng phi do nghip m c, cng khng do Pht gia tr m c. Kinh Pht c cu ni rng Pht d c mt trn ci thgianhaykhng,chntnhcasvtcngvnlnhvy. Vynucmtnntngbaogmccthuctnhthnntng nytnhindonhnduynmc.Chngtakhngthyng nh s tht, li bm dnh vo thc ti h vng, v vy m c ci thy sai lm, t sinh ra tham v sn, ri c th m kh. l l do v sao tnh khng v cng quan trng. Trong Lamrim i Lun,LamaTngKhchBagiithchsurngvtnhkhng trongchng"Tu Qun".Chngny nm trong phn tri kin thanhtnhca tmb,dyrng chngta cn t ch, sau Lamrim i Lun Tot Yu 77 tqunvchnthcti.Chacchthchathtqun chngthcti.Tuyvy,vncthdnglunlthitlpchn tnhcathcti,hiuvthctitnhkhng.Nicchkhc, nh vn t tu m hiu ngha tnh khng, c c cht cm nhn v tnh khng. Khng nn ch t ch ri mi bt u tu hc v tnh khng, phi bt u ngay t bc khi hnh. Ngay c ngi ngoiPhtgio,nutuhctmhiu v ngha ca tnh khng cng s c nhiu li lc. Tm hiu v tnh khng chnh l tm hiuvthctingnhstht,ngkhng?Vvymni rng " ti thm mt / do c Pht thuyt Khin cho tm ngi / pht sinh lng nghi Khi dy gio php / ni v tnh khng Ch c iu ny / ng c tuyn thuyt. TrongTBchQunLunTngcngccunirngnu nghi ng gio php ca Pht, nht l phn gio php ni v hin tngtithmmt,khngphihintnghinnhin...cth i ny cng lc cng nhiu ngi hoi nghi c nhng vic hin nhin...nichungthkhiiviphpPhtdymphtsinh nghingthphinh,phiqunchiuvtnhkhngvduyn khi. Khng ch tnh khng m thi. Mun hiu tnh khng phi hiuvduynkhiquakhinimtythuclpdanh.Vvy nhtnhphiluntnhkhngtrckhibctheoPht gio. Rt cn thit.Nuquvlngitrtuscbn,tthnnntmhiu nghin cu v tnh khng trc khi bc vo Pht gio. Nu theoPht gio, mun tr thnh Phtt chn chnh th phi hiu r v T , m nu mun hiu r v dit th phi thu sut l duynsinh.McdtngphiTBSaLunBcngnin duyn sinh, nhng cha phi l thu sut ngha duyn sinh. Ngay 78 c alai Lama thuyt ging t lc mi nhp mn, chng ta nht nh phi t duy suy ngh v cc bi php Trung qun thm su. Tri kin tnh khng l ngi bn ng hnh khng th thiu ca tm b , tm bung x v tm qui y. Qu v thy , v cng quan trng. Lama Tng Khch Ba gii thch tnh khng trong phn cui bLamrimChenmo,nhngchngtacntduyvtnhkhng ngay bc khi u. Ti c ni vi mt s bn ca ti rng tt nht l bt u ging v Lamrim Chenmo t chng ni v "Tu Qun V i", ti thy cn phi nh vy. Lc ny ti c ni nn i gi ung tr gii lao tr hn mt chtvcnhiungihmquantr.Nhngbygii kh lu. C th qu v cm thy i, nht l nu ch n y n sng! C khi qu v chng nghe c g, trong u mi suy ngh"chaungtr,chacungtr".Tiyucudigi giilaolivtinsmnating,vngikhcckhin tr.Bygi th hi tr,quchngi ri. Ni tm li tri kin tnh khng v cng quan trng. Lama Tng Khch Ba ni trong Thnh Ch T M Cnh Ca ng Tu Ti Thng22 nh sau c ipmkara,ngi chp tr c hai h tin phong Kho chng bit l ty thuc thm su V c Tonpa tn qu,ngi thp sng ng tu ti ho i trc hai v, l ngc bu trang hong ci thCon xin nh l Hai v c gi l "ngc bu trang hong ci th". Rt chnh xc.Ttcnhngaisngtrongcith,dkhngphiPhtt, d khng c tn ngng, cng vn v tm chp ng m phi chu 22 Anh: Lineage Prayer For Opening the Door of the Supreme Path Lamrim i Lun Tot Yu 79 kh au. Ni cho cng, chng cn phi l Pht t, chng cn c lng tin, ch cn hiu v tnh cht ty thuc ca s vt, t nhin ssng tthn.Ngi kinh doanh kho bit kinh doanh, ni v d vy, v khng ch nhn s vic trc mt m c c tm nhn ln rng bao trm c th gian. S th l nh vy. V d nh hm nay tri nng m, u phi ch v nhng thay i xy ra ngay ti Dharamsala ny, m cn ty thuc vo s thay i thi tit trong my ngy qua nhng ni chn xa xi, nh l x Rp, i dng... khin thi tit ti Dharamsala thay i. Gi, nng, m,ukhinthititDharamsalathayi,nhngkhngphi ch ring g Dharamsala. V vy khi ni n duyn sinh, n tnh cht ty thuc, mi s u c mi tng quan mt thit vi nhau. Mis xyraquanhy, ngaytrong lc ny, chng qua ch do nhn duyn hi t m c.Tnh cht tng quan rt quan trng trn lnh vc kinh t, v cng quan trng trn lnh vc mi sinh, lnh vc ha bnh, hnh phccaxhi.Ngayctrnghpthinht,nutochin tranhmhiucltythucthcngslmtthn.Khi nimduynsinhlunngvaitrrtlntrongmilnhvc, mithnhtu.Thyclduynsinhsgipchngtanhn ng thc ti. Bt c l lm vic g, phi theo ng thc ti mi mongcktqutt.Bngkhngchcchnsphmsailm trong cng vic, d l bun bn kinh doanh, lm chnh tr, hay c chuyngychintranh.Phhpvithcti,khngbtcp, khng thi qu, nh vy s t c mc tiu mong cu. V vy ton th gii ny u cn bit r v duyn sinh. Th mi ni cc bc o s thuyt v duyn sinh rt xng ng c gi l "ngc bu trang hong ci th". Nn mi c cu ni rng: itrchaiv,lngcbutranghongcith,con xin nh l. 80 c alai Lama thuyt ging Trikinduynsinhcc k thm su ny l thc ti m mi ngi u phi bit, phi hiu, bt k c tn ngng hay khng. Munthinqunvtnhkhnghaykhngutyniquyn chnlacatngngi.Phttthinvtnhkhnglha gii phin no. Cn i vi ngi khng phi l Pht t, d sao bit v thc ti ng nh s tht vn l iu ti cn thit. Mun tu hc hay khng l ty mi ngi, nhng d mun d khng, l duyn sinh vn cn thit cho tt c, bt k l ai. S vic vn l nh vy.By gi nu mun hiu thc ti duyn sinh ng nh s tht, mcdnhni,ngiVTrccgiithchthctiduyn sinh l: " thc ti ngu nhin ty thuc" nhng ni vy khng r ngha. Trn vn ngha ca duyn sinh cvnmtrongluninTrungqun.,khngnhng duyn sinh c gii thch qua mi tng quan nhn-qu m cn cgiithchquangha"tngquan","tngi",v"ty thuc" ty thuc vo cc thnh phn cu to. "Tng quan", l mitngquangianhnvqu,TrungQunLungiithch rng ht ging gn vi php dit, chi non gn vi php sinh, c hai ng lot hin hnh, v vy s on dit ca ht ging v s khi sinh ca chi non xy ra cng mt lc. L vy . Khi ni n"tng i", ngha rng hn vy nhiu. Tng i l ng vovisvthnhthnhtccthnhphncuto.Svtdo vo cc thnh phn cu to m c, nh vy khng ch l ni n cc php hu vi [do yu t kt hp m thnh], m cn bao gm c cc php v vi [khng do yu t kt hp m c], vn ty thuc vo cc thnh phn cu to.Suyxttm,bt k l suy xt iu g, nu cm thy khng vavitnghin,cgngtruytmthcthcan,chng Lamrim i Lun Tot Yu 81 mychcsthyrarngmnhkhngtmra c g c. S vt vnc,nhngkhngphilcmtcchkhchquan,vvy nht nh l phi l c qua qui c ch quan. S vt ch t khi nimlpdanhmc,nthunldanhtvkhinim.Ch "n thun" y khng c ngha l ngoi ci tn ra, s vt vn khnghinhu,mhmrngnumuntmxemcitnkia thtrangvoiug,sthychcthnhnbitsvtqua danh t v tn gi, khng c cch no khc. Nn khng lm sao c th khng nh tnh cht khch quan c nh ca s vt, ngay ctrnlnhvctnghincacnhgiiquic[tc].Chng ta c nhu cu mun khng nh s vt, chng qua ch lvkhicmthykhngthamnvitnghin,chngtali tin rng ch cn truy tm l s thy c thc th ca s vt, mt ch th khch quan. V vy m khng nh rng trong cnh gii catnghin[tc],svtnhtnhphilmtthcth khchquan.Tuyvy,nusuynghchothttntng,chnh kinhnghimtrctipcachngtaschngminhiungc li.Svtchdotngivkhinimmc.ylttng chnh xc do ngi Long Th tuyn thuyt, ngi Pht H lun gii, cngiNguytXngminhgiibnglunlchtchphong ph.LungiicangiNguytXngchnhlnigiithchr rng nht v kin gii ny. Vy chng ta cn phi hiu r thc ti duyn sinh qua lun in ca ngi Nguyt Xng.Mun tu th phi theo nhng lun in gii thch chnh xc v tnhkhng,vthctiduynsinhmtduy,mtuthin. Lunincngcnphichnchong.Hmnaychngtac c c duyn nghe bi php tuyt ho ny, l chng "Tu QunVi",chyudavolunincahaingiPhtH v Nguyt Xng. Ti s hng dn ngn gn c th v bi php ny.ylmtphncaLamrimChenmo.giithchbi php ny, chng ta c sn truyn thng Pht php ca cc bc 82 c alai Lama thuyt ging thnh nhn tu theo hai h thng ca hai bc tin phong l thnh Long Th v thnh V Trc, cng li ging tm huyt ca hai bcthyvsonglngiAtisavLamaTngKhchBa,siu phm vi Bn s V i v Ba c Tnh Phi Thng. Trnh T ngTuGicNgcbnphn.Chngtahingiang chng "Tu Qun". Ni v "ch" [xa-ma-ta], chng c g gii thch thm. Ha chng ch c cu ny: Ngng mi tn tm / chy theo vng cnh Qun xt tn tng / tri kin ton ho Nguyn c gia tr / cho ti mau chng Thnh tu con ng / phi hp ch qun. Phingngmixaolng,dlnghthinhaynghc,gi tm chuyn nht ni mc tu thin. Cn bit r tm mnh ang u, c ang chuyn nht hay khng. Cho d khng tn, vn cn t ni mc, vn phi tnh gic canh chng khng tm rivotrngthivitcaschmmhayquyng[hn trm tro c vi t]. H cn nguy c b chm m, quy ng th phirascpdng binphpha gii. Nh sc mnh ca thi quen, n khi t tn rng mi trng thi chm m, quy ng vi t u khng cn, khi y t nhin khng ra sc p dng bin php ha gii, kho lo a tm nhp nh. Nh vy l bit cch t nh. tu nh, cn i qua chn giai on.[Saukhi]triquachngiaionny,ngituttmnhu nhuyn trc, tip theo l thn nhu nhuyn. Sau t ti trng thihlcntthnnhunhuyn,ritrngthihlcnt tm nhu nhuyn.Khicctrngthihlcnynnhthngituvoti trngthi"nhunhuynkhnglayng",tcnglntm Lamrim i Lun Tot Yu 83 chuynnhtcanhch,bcvogiaiontipcnutin ca s thin [ci thin th nht]. Dng ch [xa-ma-ta] tu nh th gian th phi t "su tnh gic tinh t" nh l c tnh, tn, thng gii, h lc v.v... nh vo c s thin.Licnhngngtuxthlyanlc,tuntivonh thin,tamthin,tthin,ngthin...icht?[saolic]ng thin???[ci]Lnuhpmtccnhlnhotmlinhti Dharamsala, c mt v phng trng ru trng n t Tu Vin SeraJe,khinhcn gigichc tp Buxar thi xa, ng ta ni rng "mi, mi mt, mi hai, mi ba, mi bn...". Ti cngnhvy,thmvocithinthnm.Thtrachcbn tng thin. Cnhvychngtaphthuyngtunhthgian,tm thi dp b phin no ca cc ci k t phi tng phi phi tng xtr xung,cmtthi gian. y l ng tu th gian, b thchnlc.Numuntutheophpqunxutththphi chngbitvchntnhcathcti.Vmcchnym chng "Tu Qun V i" c vit ra. NGY 12[Duyn sinh v tnh khng] Lama Tng Khch Ba trong Ba im Tinh Yu ni rng: Ai ngi thy c / nhn qu khng sai Ca khp mi s / lun hi, nit bn Dit mi vng chp / thc ti khch quanL ngi vo / con ng khin cho / ch Pht hoan h. TritlTrungquntngphnhnsvtcttnh,kc trn phng din tng hin. Duyn sinh y mang ngha rt c o. c th chnh xc hiu c tnh cht duyn sinh ca svt,phithyrngbtkcnhbnngoinhnirng,nh ph,haycnhbntrongnhthnth,tmthc,cnhnocng u lin tc thay i. Kinh nghim c nhn cho thy thay i nh vy u do nguyn nhn v hon cnh tc ng [nhn v duyn]. Xt k mt cht s thy tt c mi s u nm di s chi phi canhnduyn.Trnthct,svtkhnghinhumtcch c lp, v vy phi chu s nh hng ca nhn v duyn.Nu s vt hin hu c lp khng ty thuc vo yu t bn ngoi nh chng ta lm tng, nht nh s khng v nhn duyn tc ng m thay i. Ly v d, mt hm qu v ni gin vi mt ngi, gin gh lm, ngay lc qu v s thy ngi kia xu xa vcng.Ngyhmsaungheningi kia khen ngi mnh ht li, qu v s cm thy kinh ngc khng tin ngi kia c th ni Lamrim i Lun Tot Yu 85 li tt lnh nh vy. V sao? V hm trc ni gin, thy ngi kia l k th, xu xa cay c, mt cch c nh c lp v c th, richpdnhvo,sinhranhkinmomphngiv ngikia.Chngtatinrngngikiasmixuxanhvy, nnkhithycsthay i th sngst ngc nhin. Nu svt hinhuginghtnhchngtathy,mtcchclpchc tht, th ci gi l ty thuc vo nhn duyn chng th xy ra.Chng ta t mnh cng thy, s vt lun thay i. y l tnh cht ty thuc nhn duyn, l s tht khng th chi ci. C suy nghnhvychngtasthy mi s, bt k iu g, h ty thuc nhn duyn th khng th c mt cch c lp khch quan. Cligingnotuytvihnligingnyhaykhng?Rt chnh xc. Suy ngh nh vy v tnh khng thm su s thy s vtkhngcttnhlvsvttythucvonhnduyn chkhngphichnthunvsvtkhngthtmthykhi truy tm. Khi ni rng s vt "ty thuc vo iu khc", nh vy mcnhinkhngnhsvtchinhu.Nukhngcg hin hu c, ly g "ty thuc vo iu khc"? Chnh v s vt ty thuc vo iu khc nn mi ni rng s vt khng hin hu c nh c t tnh. Vy l do chnh v sao s vt li khng hin hu c lp, ch l v s vt vn hin hu ty thuc vo nhn duyn. Chu kh suy ngh mt thi gian, nht nh s thy ng l nh vy. Nn mi ni rng: Ai ngi thy c / nhn qu khng sai Ca khp mi s / lun hi, nit bn Tt c mi s trong cnh lun hi hay trn ng tu, trn cc h thng tu chng, hay l qu gic ng, tt c u ty thuc vo nhnduyn mthay i. c bitl mi s, k t sc php [s vt c hnh sc] cho n tm ton gic ca Pht, khi khng qun xttruytmththynhtchlavimithkhc,vdnh 86 c alai Lama thuyt ging hnhnh,mthanh,mivv.v...Scphpcnhnghal "iu c kh nng t xc nh bng hnh sc". Mi sc php u cnguynnhn,ctnh,chcnngvhiuquring.Ttc khngthnhvn,nuchngtanthunchpnhn,khng suyxt.Nhngkhiqunxttruytmxemthcchtcasvt vn l nh th no, chc chn s khng tm ra iu g c. V vy mcdchngtactnglcthcth,nhngsvtthtra chng c thc th no c. Chng ta c tng rng s vt vn c thtrrac,itscphpchontmtongiccaPht, nhngnuthtsciugtrra,vyth,cngnhngi LongThnitrongBoHnhVngChnhLun,nuonh thtslnc,cngngnlraphicngthyrhn.Nu tht s l nc, cng n gn, nc s hin ra r hn. Tng t nh vy, nu s vt tht s hin hu mt cch khch quan, tch la khi mi iu khc, t ni nn tng lp danh m hin hu mt cchclp,vykhidngtmqunchiu,lracnglcphi cngthyrhn.Nhngthctkhngphilnhvy.iu nycngtngtnhthuytlngthini.Rtrrng. Ngoiscphpra,tmphpcngvy.Suyngh cht t s thy chng th no tr ra c ci g gi l tm thc. Haynhtmb,thtkhmtrrachoc.Tmny bin chuyn tng pht giy, t thi im trc tri n thi im sau,ngoirachngcgkhc.Vymsvtlilunhi