Il-Óadd 27 ta’ Ottubru, 2013ww

w.k

ullh

add.c

om

Óar©a Nru 1,059 Prezz ›0.80

GÓAL

HALLOWeen!

IkeL BnIn

Ara pa©na 5

Wara ˙afna snin, Malta rnexxielha ssemma’ le˙inha u tikseb rispett g˙all-mexxejtag˙ha mill-barranin.

Din il-©img˙a kul˙add seta’ jara li Malta g˙andha pjan çar dwar l-immigrazzjoni.Kif sar mag˙ruf li kien hemm reΩistenza kbira biex il-mexxejja Ewropej jiddiskutul-kwistjoni tal-immigrazzjoni illegali, bdew kuntatti bejn il-Gvern Malti u Gvernijieto˙ra.

Fil-fatt, tmiem il-©img˙a li g˙addiet kien ikkaratterizzat minn bosta telefonatibejn kapitali Ewropej, bil-Prim Ministru Joseph Muscat iwassal il-messa©© li humhux lest li jaççetta dan l-a©ir.

Fi Brussell kien hemm min beda jg˙id li din kienet inizjattiva iΩolata u li wie˙edma tantx kellu g˙alfejn jinkwieta min˙abba li Malta aktarx tispiçça wa˙edha, jewkwaΩi.

Ìara, iΩda, dak li burokratiçi fi Brussell ma bassrux li seta’ ji©ri, hekk kif it-Tnejnfilg˙odu wasal Malta g˙al g˙arrieda l-Prim Ministru Grieg, Antonis Samaras. Fil-laqg˙a ta’ bejniethom, Muscat u Samaras bdew i˙ejju strate©ija komuni u bdewifasslu dak li kellhom jipproponu flimkien lill-Ewropa. Samaras baqa’ sejjer l-Italja,fejn kompla b’dan it-tfassil mal-Prim Ministru Taljan, Enrico Letta, biex it-tlietpajjiΩi ffurmaw front komuni. Muscat u Letta g˙andhom ˙biberija personali li tin-bet mill-fatt li kienu Membri tal-Parlament Ewropew flimkien.

L-istrate©ija tal-Gvern kompliet billi, fil-Lussemburgu, id-Deputat Prim MinistruLouis Grech u l-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin George Vella ˙admu mal-kollegiTaljani u Griegi biex ji©bru aktar appo©©.

Tkompli f’pa©na 2

Ara pa©na 2

L-eks-Ministru Nazzjonalista, il-PeritMichael Falzon, qal lill-gazzetta KullÓaddli l-industrija tal-bini kienet qalg˙et daqqata’ ˙arta min˙abba aspettattivi mhux realili n˙olqu qabel ma Malta da˙let membrufl-Unjoni Ewropea. Il-Perit Falzon, lilbiera˙ indirizza konferenza stampa dwaril-proposti tal-MDA g˙all-Ba©it, qal ukollli l-Gvern preçedenti dam ma fehemx’kien hemm bΩonn isir fl-industrija tal-iΩvilupp, iΩda li l-Gvern preΩenti jidher lifehem mill-ewwel.

MALTA B’SAÓÓITHA

Ara pa©na 4

Anzjan ferrie˙i ta’ 79 sena li jg˙ix f’dartal-anzjani ilu sentejn mag˙luq ©ewwa, udan min˙abba li g˙andu bΩonn l-ossi©nul-˙in kollu. G˙alkemm jeΩisti apparatportable li jista’ jintuΩa g˙al dan il-g˙an,dan l-apparat huwa kemxejn g˙oli fil-prezz, u l-g˙ajnuna li l-anzjan ing˙ataming˙and il-Community Chest Fundmhix biΩΩejjed biex ikun jista’ jixtri dan l-apparat. “La nista’ no˙ro© nimxi ftit, ulanqas nista’ mmur niekol f’xi ristorantmal-familja. Ilni sentejn mag˙luq hawn©ew!” jg˙id l-anzjan.

X’kien li wassal biex fl-a˙˙arsnin l-industrija tal-bini tie˙udaqqa ta’ ˙arta? “Din l-indus-trija ˙adet majnata g˙aliex il-prezzij iet tal-bini g˙olewb’mod artifiçjali”. Dan sostniehl-eks-Ministru NazzjonalistaMichael Falzon f’kummenti lita lill-gazzetta KullÓadd. Ûiedjg˙id li dawn Ωdiedu g˙aliex“qabel ma d˙alna fl-UnjoniEwropea kien hawn ˙afnaaspettattivi g˙oljin illi se jkoll-na ˙afna barranin li se ji©u jix-tru l-proprjetà…il-prezzijietg˙olew, imma mhux g˙axkien hawn id-domanda g˙ali-hom”. In-nuqqas ta’ flus fl-idejn, skont il-Perit, kienetra©uni o˙ra li wasslet biex l-industri ja tie˙u daqqa ta’˙arta.Falzon kompla jtenni li “l-

Gvern preçedenti dam ˙afna

ma induna bl-iΩvol©iment tal-problema”. Ûied jg˙id li “fl-a˙˙ar, wara li g˙amilna ˙afnarappreΩentazzjonijiet, bedajifhem x’inhi l-problema.

Imma na˙seb li kien tardwisq”. Meta mqabbel mal-˙idma li qed issir preΩenta-ment, Falzon sostna li “dan il-Gvern qed jifhem mill-ewwelx’hemm bΩonn li jsir”.

First time buyers ma j˙allsuxit-taxxa tal-boll – MDA

“G˙andha ting˙atakonçessjoni ta’ darba g˙as-sena 2014 lil min m’g˙anduebda proprjetà u qed ja˙sebbiex jixtri g˙all-ewwel darbaf’˙ajtu biex ma j˙allasx ebdataxxa tal-boll.” Din hija wa˙damill-proposti ewlenin li qedtissu©©erixxi l-MaltaDevelopers Association lill-Gvern g˙all-Ba©it 2014.

It-telqa fil-qalba tal-ir˙ula, “liqed tiΩdied b’mod allarmanti”,wasslet lil din l-assoçjazzjoni

biex tissu©©errixxi diversimiΩuri li g˙andhom jittie˙dubiex ikun hemm ri©eneraz-zjoni u b’hekk l-investiturijit˙ajru jinvestu aktar f’dawniΩ-Ωoni. Fost l-o˙rajn qedjissu©©erixxu biex jitnaqqsub’mod sostanzjali t-tariffi tal-MEPA. Dan g˙andu jsir sabiex“ji©u rinovati djar u proprjeta-j iet f ’dawn l-in˙awi ankemeta dan jinvolvi twaqqig˙”.L-assoçjazzjoni qedtissu©©erixxi wkoll li titne˙˙al-Capital Gains Tax g˙altrasferiment ta’ proprjetàf’dawn il-lokalitajiet u tit˙allasbiss 15% taxxa fuq il-qlig˙wara li jkunu ppreΩentati l-irçevuti kollha fiskali li juru litkun t˙allset il-VAT. Intqalukoll li qed ji©i ssu©©erit li l-qalba tal-ir˙ula kollha g˙and-hom jing˙ataw il-benefiççji

f iskali kollha ta’ SpecialDesignated Areas.

L-MDA qed tissu©©erixxiwkoll li jing˙ataw inçentivig˙al iΩvilupp li jaqbeΩ ir-rek-wiΩiti minimi rigward il-mirital-ener©ija tal-bini mfasslamill-Unjoni Ewropea, kif ukollg˙al min jag˙mel dan f’binieΩistenti.

Il-Viçi Chairman tal-MDA,Sandro Chetcuti, sostna lidawn il-proposti u o˙rajn,ilhom ji©u ppreparati madwarsena. “Ninsab ottimist li ˙afnaminn dawn il-proposti, l iqeg˙din hemm biex jintla˙aqil-©id komuni, se jkunu qedjintlaqg˙u mill-Gvern. Dawnhuma proposti l i mhux sejkunu qed jg˙inu biss li l l-iΩviluppatur iΩda wkoll lil minqieg˙ed jixtri, speçjalmentg˙all-ewwel darba.”

02 A˙barijiet27.10.2013

Fi Brussell il-proposta Maltijabdiet tittie˙ed bis-serjetà g˙aliexg˙al prattikament l-ewweldarba, l-iΩg˙ar pajjiΩ tal-UnjoniEwropea irnexxielu ji©borappo©© sinjifikanti f' inizjattivapolitika qawwija.

Fil-fatt, minn tlieta, il-pajjiΩi lijappoggjaw din l-inizjattiva spic-caw disg˙a, g˙aliex ΩdieduFranza, Spanja, l-Islovenja, il-Kroazja, Çipru u l-Bulgarija.

Sadanittant, il-Gvern Maltibeda b' offensiva fuq il-mezzitax-xandir internazzjonali. Fispazju ta' ftit jiem, Sky News,Euronews u Rai intervistaw lilJoseph Muscat.

Madankollu, l-aktar intervistali ©ibdet attenzjoni internazzjon-ali kienet dik waqt il-programmAmanpour fuq CNN, li ixxandretmhux biss f' ˙in ewlieni fuq it-televiΩjoni Amerikana, iΩda ankifl-Ewropa.

L-g˙an kien qed jintla˙aq:Malta ma setg˙etx tibqa’ ti©iinjorata.

Diplomatiku fi Brussell qal liMalta kienet issorprendiet lil˙afna bl-istrate©ija u kunfidenzali kienet qed turi, bla ebda sensta’ inferjorità.

Kruçjali fi Brussell kienet il-laqg˙a tal-Prim Ministri tal-Partittas-Soçjalisti Ewropej, fejnJoseph Muscat ikkonvinça lill-Prim Ministri o˙ra Soçjalisti, fos-thom tal-Awstrija, Bel©ju u

Danimarka, biex jghinu l-inizjat-tiva Maltija.

Il-laqg˙a tal-Kunsill Ewropewkienet irrapurtata li kienetwa˙da iebsa, b' Malta, iΩda,ting˙ata daqqa ta' id kbira mill-President tal-ParlamentEwropew, Martin Schulz.

Sorsi diplomatiçi qalu li jekkis-Socjalisti jirb˙u l-elezzjonijiettal-Parlament Ewropej ta' Mejjuu Schulz jil˙aq President tal-Kummissjoni Ewropea, Maltajkollha alleat kbir li jg˙inha.Huwa fatt mag˙ruf li MartinSchulz u Joseph Muscat humaqrib ˙afna ta’ xulxin, b' Schulzsa˙ansitra kien ©ie Malta biexjappo©©ja lil Dr Muscat biex isirMexxej tal-Partit Laburista.

Matul il-laqg˙a, Joseph Muscatg˙amilha çara li jekk mhux setittie˙ed azzjoni, hu ma jista’jeskludi l-ebda azzjoni biex jid-defendi l-interess Nazzjonali.

Hekk kif l-iskop ta’ numru ta’pajjiΩi kien li jipposponu d-diskussjoni sas-sena d-die˙la, il-Prim Ministru nsista li saDiçembru jittie˙du d-deçiΩjoniji-et. Wara diskussjoni iebsa,g˙addiet tieg˙u.

Hu u ˙iere© mill-KunsillEwropew, il-Prim Ministru ta'Malta ©ie mistoqsi mill-istazzjonteleviΩiv ZDF jekk kienx sodis-fatt. Dr Muscat wie©eb li l-kliemjidher sabi˙, iΩda hu jkun sodis-fatt biss meta jara l-fatti.

ALLEAT F’ShULTz

FEJN SEJRA L-INDUSTRIJA TAL-BINI?minn MELVIC ZAMMIT

Il-Gvern preçe-denti dam ˙afnama nduna x’qed

ji©ri…danil-gvern qedjifhem mill-

ewwel x’hemmbΩonn li jsir.

Ritr

att:

JOE C

AM

EN

ZU

LI

“

“Perit Michael Falzon

03A˙barijiet 27.10.2013

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com

www.rocsholidays.com

For a full list of the ROCS travel terms and conditions please visit http://rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions

FROM

€289 PPThe Brand New London House HotelA STYLISH & AFFORDABLE LONDON HOTEL IN BAYSWATER.

The ROCS Travel London Escorted Tour: 28th - 02nd Jan Sold Out

Launching new London Escorted Tour: 19th - 26th December 7 nights package from €579pp

Excursions €139pp

Packages include: Return flights to London on Air Malta, Accommodation at the Brand New London House Hotel, Daily Breakfast, all taxes & charges

X’TGÓALLIMNA MILL-KAÛ TA’ DANIEL HOLMES?

Holmes ma aççettax l-akkuΩata’ kultivazzjoni bl-iskop ta’traffikar, imma ammetta li kienqieg˙ed ikabbar il-pjanti tal-kannabis g˙all-uΩu personalitieg˙u u ta’ Lee bit-tama li l-konfessjoni setg˙et twassalg˙al piena iktar ˙afifa.Madankollu, il-Qorti xortawa˙da g˙aΩlet li tuΩa l-id tal-˙adid mieg˙u u fl-2011 ikkun-dannatu g˙al g˙axar snin unofs ˙abs. Barry Lee, konxju likien qieg˙ed jiffaççja destinsimili, ne˙˙a ˙ajtu b’idejh fiç-çella tieg˙u.

Min-na˙a tieg˙u, DanielHolmes g˙aΩel li jappella d-deçiΩjoni tal-Qorti u ser jer©a’jidher fil-Qorti fil-31 ta’Ottubru biex jiddefendi l-argu-ment tieg˙u mill-©did. Gruppib˙all-Moviment Graffitti u Mid-Dlam g˙ad-Dawl qeg˙din jitta-maw li l-Qorti tie˙u poΩizzjoniinqas iebsa fil-konfront ta’Holmes hekk kif anke fiΩminijiet riçenti ng˙ataw kun-danni e˙fef g˙al atti kriminaliaktar gravi.

Linji gwida internazzjonali

Brendan Hughes, kelliemg˙all-European MonitoringCentre for Drugs and DrugAddiction (EMCDDA), qalilna lifil-konvenzjoni tal-ÌnusMag˙quda li titratta t-traffikarilleçitu tad-drogi narkotiçi usustanzi psikotropiçi tal-1988,li tiggverna l-li©ijiet nazzjonali,il-kultivazzjoni tal-kannabishija meqjusa b˙ala offiΩa serjaflimkien ma’ a©ir ie˙or marbutmat-traffikar tad-droga (Art.3(1)), imma l-kultivazzjoni ille-gali g˙all-uΩu personali huwarikonoxxut b˙ala att inqasserju (Art. 3(2)).

Madankollu, hija f’idejn pajjiΩiindividwali li jiddefinixxux’jifhmu b’konsum personali.Xi pajjiΩi Ewropej b˙all-Bel©ju,ir-Repubblika Çeka, id-Danimarka, u o˙rajn, g˙aΩlu lijistabbilixxu l-kultivazzjoni ta’ammonti Ωg˙ar ta’ dawn is-sus-tanzi b˙ala “uΩu personali” fil-

li©ijiet tag˙hom. Óafna pajjiΩijag˙Ωlu li jiddefinixxu l-limitubl-ammont ta’ pjanti, normal-ment bejn wie˙ed sa ˙amsa, lijinstabu fil-pussess tal-persunaming˙ajr referenza g˙al daqsjew piΩ.

L-eççezzjoni f’dan ir-rigwardhija d-Danimarka fejn il-linjigwida stabbiliti tal-prosekuzz-joni tal-2008 jistabblixxi li l-limitu aççettat biex l-akkuΩatibqa’ ta’ uΩu personali hija dikta’ 100g. Min-na˙a l-o˙ra, fir-Renju Unit il-linji gwida g˙as-sentenzi li g˙andhom x’jaqsmumal-kultivazzjoni tal-kannabisjissu©©erixxu limitu ta’ disa’pjanti biex il-fatt ji©i kkunsidratb˙ala operazzjoni domestika.

Riformi mhux fil-bog˙od

Tkellimt mas-SegretarjuParlamentari g˙all-ÌustizzjaOwen Bonnici li qalli illi l-Gvern b˙alissa qieg˙edja˙dem biex fil-futur ma jer©axikun hemm sitwazzjonijiet si-mili g˙al ta’ Holmes. Fil-fatt, il-Kummissjoni g˙ar-RiformaÓolistika fil-Qasam tal-Ìustizz-ja mmexxija mill-Im˙allefEmeritu Giovanni Bonello di©àtat parir sabiex ti©i kkunsidratal-possibbiltà li, fejn jid˙lu reatita’ droga mwettqin minn firsttime offenders, dawn ji©u

dekriminalizzati u jing˙atawattenzjoni soçjali iktar minnkull ˙a©a o˙ra. Hekk kif il-Kummissjoni Bonello tg˙addir-rapport finali tag˙ha fil-©img˙at li ©ejjin, il-Gvern serjibda immedjatament jie˙u d-deçiΩjonijiet tieg˙u.

Il-li©ijiet ta’ Malta di©à

jag˙mlu distinzjoni bejn kulti-vazzjoni u traffikar tad-droga.Il-Qrati bis-sa˙˙a tas-sentenzitag˙hom taw differenziçari u distinzjonijiet netti.Madankollu, il-li©ijiet applikab-bli huma ri©idi ˙afna f’dan ir-rigward, anke fejn m’g˙an-dhomx ikunu ri©idi wisq.

“Huwa tajjeb ˙afna li l-li©itkun ˙arxa bl-iktar mod pos-sibbli fejn jid˙lu t-traffikantitad-droga,” spjega Bonnici.“Jien l-ewwel wie˙ed kontrabl-iktar mod qawwi u b’sa˙˙tupossibbli kull min jittraffika d-droga biex jaqla’ l-flus minnhau jeqred il-˙ajjiet ta’ nies li jis-faw vittmi. Biss, bl-istess modg˙andha tit˙alla, nemmen jien,çerta flessibbiltà f’idejn il-Qratibiex fl-g˙aqal tag˙hom jag˙tupieni iktar adegwati ura©jonevoli f’kaΩijiet ta’ kulti-vazzjoni ta’ pjanti g˙all-uΩupersonali,” sostna Bonnici.

Is-Segretarju Parlamentarig˙all-Ìustizzja huwa tal-fehma li l-amministrazzjoniNazzjonalista naqset lill-popluMalti meta ma ˙aditx il-passime˙tie©a f’dan ir-rigward,minkejja l-fatt li l-bΩonn ta’riforma ilu jin˙ass g˙al snintwal. “Nemmen li l-Gvernpreçedenti kellu ˙afna sfidiquddiemu li ma kellux il-kura©© jiffaççja. Dan il-Gvernbi˙siebu jiffaççjahom.”

Ritr

att:

JOE C

AM

EN

ZU

LI

Il-kaΩ ta’ Daniel Holmes, ir-ra©el minn Wales li fl-2006 inqabad jikkultiva diversi pjanti tal-kannabis ©ewwa appartamentf’G˙awdex li kien jaqsam mal-˙abib tieg˙u Barry Lee, qieg˙ed iqanqal dibattitu kbir dwar il-pieni relatati ma dawn l-atti. DanirriΩulta mill-mod kif ing˙atatlu l-kundanna, li skont xi w˙ud kienet iebsa ferm ikkumparata ma’ o˙rajn li ˙elsuha ˙afif minkejja l-fatt li nstabu ˙atja ta’ krimini iktar serji. LIAM GAUCI ˙a l-kummenti tas-Segretarju Parlamentari g˙all-Ìustizzja Owen Bonnici u ta’Brendan Hughes, kelliem g˙all-European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, dwar xi tg˙id il-li©i f’dawn il-kaΩijiet.

04 A˙barijiet27.10.2013

Edgardo Gatt huwa anzjan fer-rie˙i ta’ 79 sena minn Bormla,li attwalment qed jg˙ix f’DarSant’Anna fl-Isla. Tista’ tg˙idli f’din id-Dar Edgardo jqatta’©urnata wara l-o˙ra minnfilg˙odu sa filg˙axija, u dang˙aliex m’g˙andux apparatmediku li jippermettilu lijo˙ro© barra.

Edgardo g˙andu problemita’ sa˙˙a li jaffettwawlu n-nifs,u jrid joqg˙od bl-ossi©nu l-˙inkollu. Min˙abba f’hekkEdgardo jg˙idilna li ilu sentejnma jo˙ro©, u jixref biss ’ilbarra mid-dar meta jkollu xiappuntament l-isptar. Fil-fatt,meta morna nΩuruh nhar il-Ìimg˙a waranofsinhar,Edgardo kien qed jistenna lilbintu biex tie˙du jag˙mel it-test tal-vista.

Staqsejtu, allura, x’inhi r-ra©uni li ma jistax jo˙ro©jag˙mel xi passi©©ata max-xatt. Edgardo pront spjegali libiex jo˙ro© g˙andu Ωew©g˙aΩliet: jew ikollu j©orrmieg˙u çilindru Ωg˙ir lijag˙tih ossi©nu biss g˙al tliet

sig˙at, inkella jo˙ro© b’çilin-dru kbir li huwa impossibblig˙alih jew g˙al bintu biexiqandluh.

Apparat li jiswa €4,800

“La nista’ no˙ro© nimxi ftit,u lanqas nista’ mmur niekolf’xi ristorant mal-familja. Ilnisentejn mag˙luq hawn ©ew!”qalilna Edgardo. G˙al din il-problema ta’ Edgardo teΩistisoluzzjoni, iΩda sfortunata-ment din hija wisq g˙aljag˙alih.

JeΩisti apparat li jintlibesb˙ala basket u li ja˙dem bil-batteriji, li wie˙ed jista’ jo˙ro©barra bih u jag˙tih ˙amessig˙at ta’ ossi©nu. Dan jissej-ja˙ portable concentrator, ujiswa €4,800.

Edgardo jg˙id li, g˙alkemmsab g˙ajnuna ming˙and il-Community Chest Fund, dawnma tawhx biΩΩejjed flus.Ming˙and il-CCF Edgardong˙ata biss €800, u b’€5,000fis-sena pensjoni, Edgardojg˙id li Ωgur m’g˙andux minn

“Free My Daddy” (E˙ilsu lilmissieri) – hekk kien jg˙id il-flokk ta’ tifla çkejkna li lbiera˙attendiet flimkien ma’ ommhau g˙exieren ta’ persuni o˙rag˙all-protesta biex jin˙elesDaniel Holmes, li ng˙ata sen-tenza ta’ g˙axar snin u nofs˙abs wara li nstab ˙ati li kkulti-va l-kannabis fir-residenzatieg˙u.

Din it-tifla çkejkna bl-isem ta’Rainbow s’issa ma kellhiex ix-xorti li titrabba ma’ missierha,g˙aliex Daniel kien ikkundan-nat g˙all-˙abs meta hi kienetg˙adha tarbija. Forsi din it-tifla

g˙adha wisq Ωg˙ira biex tifheml-implikazzjonijiet kollha ta’dak li g˙addej minnu missierhau l-familja tieg˙u. Taf biss limissierha huwa kostrett jg˙ix ’ilbog˙od minnha.

IΩda fejn hemm il-˙ajjahemm it-tama, jg˙id il-qawlMalti, u qabel ma jinqata’ l-appell il-©img˙a d-die˙la, il-familja ta’ Holmes jistg˙ujg˙ixu bit-tama li jer©g˙ujilqg˙uh fosthom fi Ωmien qasir.

Mhux l-istess jista’ jing˙adg˙all-familja ta’ Barry Lee. Leekien akkuΩat flimkien ma’Holmes. L-akkuΩa kienet dik ta’

traffikar, sempliçiment g˙aliexLee kien qasam il-kannabismal-˙abib tieg˙u Holmes. Leekkommetta suwiçidju waqt likien qed jinΩamm ta˙t arrest.Mhuwiex çar x’wassal lil Leebiex ine˙˙i ˙ajtu, iΩda l-persuniqrib tieg˙u jsostnu li Lee wet-taq dan l-att f’disprament metasar jaf bis-sentenza li kienqieg˙ed jiffaççja.

G˙exieren ta’ persuni lbiera˙imxew minn Bieb il-Belt sal-Qorti bl-g˙ajta kollettiva ta’“Free Free Daniel Holmes”.Jekk din l-g˙ajta hux se tasalg˙and l-awtoritajiet, inkununafu biss fil-jiem li ©ejjin.

“Irridu reviΩjonijiet tal-li©ijiet”Andrè Callus Moviment Graffitti

“Jien g˙alija, li hemm persunal-˙abs sempliçiment g˙ax kab-bar ftit pjanti g˙all-uΩu person-ali tieg˙u, thedded il-libertàtieg˙i. F’liema sens? Il-fatt lig˙andna ©ustizzja u li©ijiet lija˙dmu b’mod li, g˙al xi ˙a©adaqshekk Ωg˙ira, persuna tista’te˙el 11-il sena ˙abs, x’garanzi-ja g˙andi li g˙ada, jien mhuxser ji©rili xi ˙a©a simili? IrridureviΩjonijiet tal-li©ijiet. Ma jistaxikun li il-li©ijiet li jirregolaw il-kannabis ji©u interpretatib’mod daqshekk aΩΩurd, fejnpersuna li sempliçiment ikkulti-vat g˙all-uΩu personali tag˙ha,titqies ugwali daqslikieku l-per-suna ttraffikatha. Dan il-kaΩqajjem reazzjoni pjuttost politi-ka, però issa nittamaw li jkunhemm il-fatti.”

“eÓIlsu lIl mIssIerI” Ilu sentejn ma joÓroÌ minn RITIANNE AGIUS

Ritratt: Edgardo fil-kamra tieg˙u f’Dar Sant’Anna

fejn jo˙ro© il-kumplamentminn butu.

“Fejn stajt dejjem tajt donaz-zjoni,” jg˙id Edgardo.“Jiddispjaçini li llum ©ejtbΩonn jien iΩda ma nistax nin-qeda.”

Edgardo jappella g˙al xi˙add b’qalb tajba li lestjag˙tih donazzjoni ˙alli forsijirnexxilu jixtri l-apparat lig˙andu bΩonn. Edgardo jsos-tni li dan l-apparat Ωgur mhuxse juΩah huwa biss, g˙aliex laji©i nieqes, lest li j˙allih f’DarSant’Anna biex jintuΩa minndawk li jkollhom l-istess prob-lema tieg˙u.

Edgardo jag˙mel appellukoll lil dawk il-qraba ta’ xipersuna li kienet tuΩa dan il-portable concentrator, iΩda lillum m’g˙adhiex mag˙na.Jekk il-qraba ta’ din il-persunam’g˙adx g˙andhom uΩu g˙aldan l-apparat, Edgardo jap-prezza ˙afna jekk dan ji©imisluf lilu biex ikun jista’ jg˙ixf’dinjità u jgawdi lil uliedu.

Min jixtieq jg˙in lil Edgardob’xi mod, jista’ jag˙mel kuntatt mieg˙u permezz tat-telefown bin-numri 2703 1534,jew 7932 8117.

Ritr

atti:

JO

E C

AM

EN

ZU

LI

05A˙barijiet 27.10.2013

IR-RAbTA bEJN HALLowEEN u

L-QARGÓA ÓAMRA

Kitba ta’ VICTORIA CASSAR

F’pajjiΩi madwar id-dinja, fil-lejltal-31 ta’ Ottubru, ti©i ççelebratal-festa ta’ Halloween, jew kifinhi msej˙a wkoll All Hallows’Eve, li tfisser ‘lejlet il-festa tal-qaddisin kollha’. Il-festag˙andha ori©ini Çeltika li fil-Brittanja u l-Irlanda tal-qedemkienet tfakkar it-tmiem tas-sajf ulejlet il-bidu ta’ sena ©dida.Kienu jemmnu li f’dan il-lejljo˙or©u l-ispirti ˙Ωiena, u biex

iΩommuhom ’il bog˙od kienujixeg˙lu ˙©ejje© kbar u jilbsukostumi biex ma jintg˙arfux.Lejn nofs is-seklu dsatax ˙afnaIrlandiΩi emigraw lejn l-Amerikau ˙adu l-uΩanzi u ç-çelebraz-zjonijiet mag˙hom hemmhekk.

Fi Ωmienna din il-festa saretokkaΩjoni o˙ra biex jintlibsu l-kostumi u jsiru l-festini; it-tfaljo˙or©u jittallbu g˙all-˙elu, ujekk ma tag˙tihomx jag˙mlulek

xi çajta (trick or treat); u tal-˙wienet jarmaw il-vetrinib’affarijiet li jissimbolizzaw dinil-lejla. Simbolu komuni ta’Halloween hija l-Jack-o’-lantern– qarg˙a ˙amra m˙affra,b’forma ta’ wiçç ikrah ub’xemg˙a mixg˙ula ©ewwa.Din ori©inat minn le©©endaIrlandiΩa dwar ra©el sakranazzjismu Jack li kien mag˙ruf g˙aç-çajt goff li jag˙mel. Biex ipatti

ta’ emilu, meta Jack miet baqa’jivvja©©a, f’idu dejjem i©orr©idra m˙affra b’©amra tal-fa˙amtnemnem fiha. L-IrlandiΩi kell-hom l-uΩanza li jag˙mlu l-Jack-o’-lantern mill-©dur sakemmmarru l-Amerika u sabu li l-qarg˙a ˙amra kienet aktarkomuni u ratba aktar biext˙affirha.

Illum il-Óadd 27 ta’ Ottubruqed tittella’ festa tal-qara’ a˙mar

mill-Kooperattiva Rurali tal-Manikata fir-ra˙al kwiet tal-Manikata. Mill-10.00am ’il qud-diem ikunu armati posti b’ikeldifferenti li l-ingredjent prinçi-pali tieg˙u huwa l-qara’ a˙mar.Min fi ˙siebu jasal waslas’hemm u jakkwista xi qarg˙a˙amra biex minnha j˙affer Jack-o’-lantern, hawn issibu xi riçettibiex jintuΩa l-©ewwieni kollutag˙ha.

Ingredjenti

• 500g g˙a©ina sfiljurata jew tat-torti (short crust)

• 500g qarg˙a ˙amra• 2 bajdiet• Bott ˙alib mag˙qud• 1 kuççarina trab

tal-©in©er• ½ kuççarina noçemuskata

ma˙kuka• 1 kuççarina trab tal-kannella

Biex iΩΩejjen

• 200ml krema friska• 2 kuççarini zokkor

tal-©elu• 3 mg˙aref ©obon artab

ToRTA ÓELwA TAL-QARGÓA ÓAMRA

fARfALLE bIz-zALzA TAL-QARGÓA ÓAMRAG˙al 4 persuni

Ingredjenti

• 600g qarg˙a ˙amra

mqattg˙a f’dadi

• 1 basla mqattg˙a

• 150ml inbid abjad

• Klin frisk, imnaddaf u

mqatta’ fin

• 4 mg˙aref irkotta

• 30g butir

• 100g pançetta mqattg˙a

biççiet Ωg˙ar

• 400g g˙a©in friefet

• Ìobon Parmi©©an

• Mel˙, u bΩar mit˙un

frisk

Ingredjenti

• Ûerrieg˙a tal-qarg˙a ˙amra

• Ûejt taΩ-Ωebbu©a• Mel˙, u bΩar mit˙un

frisk• Paprika

ÛERRIEGÓATAL-QARGÓA ÓAMRA INKALJATA

RIÇETTI

Fittex il-metodu tar-riçetti fis-sit http://www.kullhadd.com/ jew fuq il-pa©na tag˙na ta’ Facebook. https://www.facebook.com/kullhadd

06 Kollezzjonisti u Dilettanti27.10.2013

AJRUPORTFID-DARKul˙add jaf li l-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta qieg˙ed il-Gudja, iΩda ftitjafu li f’Óal Qormi hemm riflessjoni çkejkna tieg˙u. Din tinsab proprju fid-dar ta’ Daniel Pullicino, Ωag˙Ωug˙ ta’ 22 sena minn Óal Qormi.

Daniel g˙andu minjatura tal-ajruport Malti, li huwa mΩejjen b’xejn inqasminn 60 mudell ta’ ajruplani kummerçjali. Is-sena li g˙addiet Daniel ing˙ataçertifikat ming˙and il-Malta Records g˙all-ikbar kollezzjoni ta’ mudelli ta’ajruplani kummerçjali fuq skala 1:200. Minn dak iΩ-Ωmien, il-kollezzjoni ta’Daniel kompliet tikber.

Idea li faqqset minn btala barra

Daniel ja˙dem b˙ala mould maker fl-in©inerija matul il-©urnata u fil-˙inliberu tieg˙u j˙obb jilg˙ab il-futbol, jiffilmja b˙ala dilettant, iqatta’ l-˙in fuqil-Flight Simulator, u ovvjament jikkollezzjoni u jie˙u ˙sieb il-mudelli.

Mistoqsi jekk hux minn dejjem kien i˙obb l-ajruplani, Daniel jistqarr li dinin-namra ilha fih sa minn meta kien Ωg˙ir. “Nista’ ng˙id li ©ejt hekk bis-sa˙˙a ta’ ommi u missieri, g˙ax sa minn meta kelli sena, konna spiss insiefruflimkien.” Jg˙id li maΩ-Ωmien beda jinteressa ru˙u fl-ajruplani sakemm spiççaj˙obbhom.

Jispjega li l-idea li jibda jikkollezzjona bdiet minn meta kien çkejken – metadarba kien fuq btala barra min Malta. “Morna f’post fejn fih kien hemm min-jatura tal-ajruport ta’ dak l-pajjiΩ, u min hemm faqqset l-idea. Biss, però, dakiΩ-Ωmien kont g˙adni Ωg˙ir ˙afna, u kien ˙ames snin ilu li bdejt il-kollezzjonitieg˙i.”

L-ewwel minjatura tal-ajruport ta’ Malta

Daniel jispjega li wara erba’ snin jikkollezzjona, irnexxielu jikseb çertifikatming˙and The Malta Records g˙all-ikbar kollezzjoni f’Malta ta’ mudelli ta’ajruplani kummerçjali fuq skala 1:200. Daniel jg˙id ukoll li huwa kien l-ewwel wie˙ed f’Malta li g˙amel mudell ta’ parti mill-Ajruport Internazzjonalita’ Malta, mag˙rufa b˙ala Apron9.

Jg˙id li g˙all-bidu din kienet kbira madwar 2.4 x 1.25 metri, iΩda issa kab-barha g˙al 8 x 3 metri. Beda ja˙dem ukoll fuq it-terminal u, fil-fatt, bis-sa˙˙ata’ ˙afna g˙ajnuna ming˙and membru tal-familja, parti kbira tat-terminal, lihija ma˙duma fl-injam, di©à lesta.

“Kien hemm ˙afna interess g˙alih dan il-mudell, u issa aktar u aktar wara likabbartu. Din is-sena, b˙alma jsir ta’ kull sena, ser issir il-wirja annwali mill-g˙aqda Diecast & Scale Model Society, u l-ajruport se jkun esebit g˙all-ewwel darba bil-qisien il-©odda.”

“L-ispazju ma kienx problema sakemm l-ixkafef imtlew kollha!”

Meta ˙a r-rekord Daniel kellu 52 mudell fuq skala 1:200, iΩda llum il-mudellitelg˙u g˙al 60. Barra min hekk, mal-minjatura tal-ajruport, Daniel g˙anduwkoll madwar 300 mudell ta’ nies fuq skala 1:200, kif ukoll ˙afna vetturirelatati mal-ajruport, b˙al dawk tat-tara©, shuttles, tal-bagalji, u tal-ikel; kol-lox skala 1:200.

Il-mudelli li jikkollezzjoni Daniel huma tat-tip die cast. Dawn ikunu sprejjatilesti, u l-ma©©oranza tal-parts ikunu mag˙quda, u jkun jonqos biss li tarma l-a˙˙ar ftit parts biex il-mudell ikun komplut. Jg˙id li peress li l-mudelli humata’ çertu kobor, ji©uh ftit g˙oljin fil-prezz. “IΩda g˙alija huma imprezzabli,g˙ax napprezzahom ˙afna u kuntent ˙afna bihom,” jg˙id Daniel.

Dwar l-ispazju, Daniel jg˙idilna li dan ma kienx daqstant problemasakemm l-ixkafef imtlew kollha! Jammetti li b˙alissa m’g˙andux fejn iΩidaktar, u peress li l-iskala hija daqsxejn kbira, jie˙du ˙afna spazju.

Bid-da˙ka Daniel jg˙id li l-aktar li jkollu problemi ma’ tad-dar huwa metaji©i biex innaddaf il-mudelli. “G˙ax meta nnaddafhom, ikolli no˙ro©homkollha kemm huma fil-kuritur tad-dar, u min˙abba l-kobor u l-ammont,dawn jispiççaw jie˙du tliet kwarti tat-tul tal-kuritur prinçipali!”

Mistoqsi jekk iltaqax ma’ kolletturi o˙ra tal-ajruplani, Daniel iwie©eb fl-affermattiv. Jg˙id, però, li l-mudelli tag˙hom jew ikunu militari, inkella jkunukummerçjali fuq skala 1:400, li huma bid-doppju iΩg˙ar minn tieg˙u.“Kul˙add bil-gosti tieg˙u. Mhux hekk?,” itemm jg˙id Daniel.

07A˙barijiet 27.10.2013

Malta l-Ewwel. Din hija t-tema mag˙Ωula mill-Kandidattal -Part i t Laburista g˙al l -Elezzjonijiet tal-ParlamentEwropew ta ’ Mej ju 2014,Cyrus Engerer. Fit-tnedija tal-kampanja t ieg˙u lbiera˙,Engerer sostna li “dan hu l-mod li bih nixtieq na˙demfil-Parlament Ewropew, jekkil-poplu jag˙tini l-fiduçja”.Ûied jg˙id li “Malta l-Ewwelfl-azzjonijiet tieg˙i. Malta l-Ewwel f id-deçiΩ joni j iet l inie˙u”.

G˙al iex Malta l -ewwel?“Malta g˙andha bosta sfidiquddiemha u minn jirrapp-reΩentaha jrid i©ib l-interesstal-pajjiΩ l-ewwel. Ûied jg˙idli dan hu Ωmien fejn kul˙addirid ji©bed ˙abel wie˙ed fl-isfidi kollha li g˙andna qud-diemna, kemm jekk humasfidi ekonomiçi, soçjali, jewsfidi marbuta mal-immigrazz-joni irregolari.” B’referenza li g˙amel g˙as-

Summit Ewropew li ttratta l-kwistjoni tal-immigrazzjoni

irregolari, Cyrus Engerer sos-tna li “dak hu l-mod kif i©©ibMalta l-Ewwel”. Iddikkjara li

l-Prim Ministru Malti g˙amelsew li Ωamm sod quddiem il-kapijiet tal-gvernijiet Ewropej

biex jissalvagwardja l-inter-essi tal-Maltin u ta’ dawk liqed ja˙arbu mill-problemi u

gwerer fil-pajjiΩi tag˙hom. Engerer sostna li “Malta l-

Ewwel huwa l-frame of mindli bih g˙andu ja˙dem mem-bru parlamentari Ewropew,biex il-li©ijiet li jkollu qud-diemu jaddattahom g˙aç-çirkostanzi u r-realtajiet ta’pajjiΩna”. Cyrus Engerer qalli ma jaqbilx ma’ kandidatio˙ra tal-Partit Nazzjonalistal i f l-a˙˙ar j iem qalu l i sejkunu qed ja˙dmu biexMalta tattwa dak kollu li ji©ideçiΩ f i l -ParlamentEwropew. IΩid jg˙id l i x-xog˙ol tal -MembruParlamentari Ewropewg˙andu jkun li ja˙dem biexil-li©ijiet Ewropej, b’emendiproposti mill-Maltin, jirriflet-tu ç-çirkostanzi ta’ pajjiΩna.

Engerer temm jg˙id li “mill-Parlament Ewropew irriduna˙dmu biex il-li©ijiet ikunuaktar adattati g˙ar-realtajietMaltin, u ma nibqg˙ux ma’tal-a˙˙ar. Malta g˙andhatkun l-ewwel, l-aqwa fil-klas-sifiki Ewropej.

L-FÛL PROTAGONISTI INTERNAZZJONALIIl-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburistijilqa’ b’sodisfazzjon il-fatt li s-solidarjetà bejn l-istati mem-bri kollha tal-UnjoniEwropea, kif ukoll ir-reviΩjoni tal-politika Ewropeadwar l-immigrazzjoni irrego-lari, se jkunu fuq quddiemnett tal-a©enda taΩ-Ûg˙aΩag˙Soçjalisti Ewropej.

Dan wara li l-President tal-G˙aqda, Alex Saliba, ressaqproposta f ’dan ir-r igwardwaqt laqg˙a li saret il-©img˙ali g˙addiet fil-Litwanja bejn l-g˙aqdiet taΩ-Ûg˙aΩag˙Soçjalisti Ewropej.

Wa˙da mill-g˙axar propostiewlenin l i l-g˙aqdiet taΩ-Ûg˙aΩag˙ Soçjalisti Ewropejser jikkampanjaw g˙aliha setkun dwar solidarjetà konkre-ta fil-kwistjoni tal-immigraz-zjoni illegali, kif ukoll fuq

reviΩjoni tal-politika Ewropeatal-aΩil fosthom ir-revΩjonitas-sistema ta’ responsibilitysharing bejn il-pajjiΩi membri,kif wkoll pressjoni sabiex ti©iemendata d-Dublin 2Regulation.

Din il-proposta tal-FÛL ©ietapprovata b’vot qawwi waratlett ijiem ta’ diskussjoni fuqil-manifest elettorali bejn ir-rappreΩentanti Ωg˙aΩag˙ tal-Partiti Soçjalisti Ewropej koll-ha.

Fi Frar 2014, flimkien mad-disa’ proposti l-o˙ra, se ti©ippreΩentata l i l l -Parti t tas-Soçjalisti Ewropej sabiex ti©iinkluΩa wkoll f i l-manifestelettorali prinçipali tal-PartitiSoçjal ist i u SoçjalDemokratiçi Ewropej waqt il-kampanja g˙all-elezzjonijiettal-Parlament Ewropew.

Bust li huwa fula maqsuma mal-imma©ni ta’ Dom Mintoff. Id-dettall ta’ dan il-bust huwa xbihakwaΩi ˙ajja tal-Perit. Fir-ritratt, flimkien mad-Deputat Mexxej Toni Abela u Darren Zammit

Marmarà, jidher l-iskultur Mario Borg u l-mara tieg˙u. G˙alkemm Mario Borg tg˙allem l-iskulturawa˙du, il-kapaçitajiet u l-˙iliet artistiçi tieg˙u huma evidenti f’dan il-bust. Hemm il-˙sieb li dan il-

bust jinxtara mill-Fondazzjoni Dom Mintoff.

Cyrus Engerer“MALTA L-EWWEL”

08 A˙barijiet27.10.2013

Waqt li kien qieg˙ed jindiriz-za konferenza tal-a˙barijietorganizzata mill-AjruportInternazzjonali ta’ Malta (MIA)iktar kmieni din il-©img˙a, il-Ministru g˙at-TuriΩmuKarmenu Vella ˙abbar li s-sena 2013 mistennija tkunwa˙da rekord g˙al Malta. Danfid-dawl tal-fatt li sa dan ix-xahar huwa stmat li pajjiΩnadi©à la˙aq iç-çifra ta’ 3.5miljuni fejn jid˙lu movimentita’ passi©©ieri mill-MIA. Fl-is-tess ˙in irriΩulta wkoll lipajjiΩna kellu t-tieni l-a˙jarriΩultati minn fost il-pajjiΩi

Ewropej wara t-Turkija fejng˙andu x’jaqsam ma’ tkabbirfis-settur turistiku.

Fi kliem il-Ministru KarmenuVella, dawn is-suççessi miksu-ba mill-MIA jikkumplimentawis-suççessi li pajjiΩna kellu fl-industrija turistika.

Huwa kkwota figuri uffiçjalili juru kif bejn Jannar uAwwissu ta’ din is-sena pajjiΩ-na esperjenza Ωieda ta’ 9%f’dawk li huma wasliet ta’passi©©ieri u l-istess ammontf’Ωieda fid-d˙ul, filwaqt likienet irre©istrata Ωieda ta’ ftitaktar minn 9% fejn jid˙lu ljieli

li qattg˙u it-turisti f’Malta. Bl-istess mod ix-xhur ta’Settembru, Ottubru u ankeNovembru mistennija jibqg˙ub’sa˙˙ithom, bil-MinistruVella jiddeskrivi dan b˙alaturija ta’ kemm f’pajjiΩna qedtonqos id-diskrepanzasta©jonali bejn ix-xhur tas-sajfu dawk tax-xitwa.

Il-Ministru Vella kkwotawkoll statistika li turi kif matuldin is-sena pajjiΩna rre©istratkabbir fis-settur turistiku mis-swieq kollha ˙lief dakSpanjol. Ûidiet sinjifikattivi jin-kludu, fost o˙rajn, mill-

Awstrija (44%), mir-Russja(20%), mill-Italja (14%), mill-Irlanda (12%), mill-Bel©ju(9%), u mill-Olanda u l-IΩvezja (8%).

JirriΩulta li pajjiΩna rre©istraΩidiet kemm fl-ammont ta’turisti li Ωaru ’l Malta g˙all-ewwel darba kif ukoll f’dawkli g˙aΩlu ’l pajjiΩna b˙ala d-destinazzjoni tag˙hom g˙alaktar minn darba. JirriΩulta lifl-ewwel g˙axar xhur tas-senapajjiΩna esperjenza wkollΩieda ta’ 11% fl-ammont ta’turisti msej˙a ‘independenttravellers’ fejn jag˙mlu l-

arran©amenti g˙all-ivvja©©arwa˙edhom.

Il-Ministru g˙at-TuriΩmuKarmenu Vella tkellem ukollfuq il-˙idma li g˙addej biha l-Ministeru g˙at-TuriΩmuflimkien mal-Awtorità Maltijag˙at-TuriΩmu, l-MIA, l-AirMalta u l-MHRA sabiex ikunirre©istrat titjib fit-turiΩmu tax-xitwa. F’dan ir-rigward huwa˙abbar kif s’issa s-seat capaci-ty g˙ax-xitwa li ©ejja Ωdiedetb’5% fejn f’termini reali din sessarraf f’Ωieda ta’ 100,000 seataktar (2-way) li se jkunudisponibbli g˙al Malta.

Nhar il-Óamis li g˙adda l-Ministru g˙at-TuriΩmuKarmenu Vella u s-SegretarjuParlamentari g˙all-Kultura JoséHerrera inawguraw l-pro©etttat-Tempji tal-Ìgantija fix-Xag˙ra G˙awdex fil-preΩenzatal-E.T. il-President ta’ MaltaGeorge Abela. Dan il-pro©ett,li sar b’finanzjament ta’ ¤2.7miljun mill-Fond Ewropewg˙all-IΩvilupp Re©jonali, huwamistenni jsa˙˙a˙ il-prodott tu-ristiku f’G˙awdex billi joffri

esperjenza ©dida g˙al madwar200,000 viΩitatur li ta’ kullsena jΩuru dawn it-tempji.

F’diskors tal-okkaΩjoni, il-Ministru Karmenu Vellatkellem fuq l-importanza lig˙andhom it-Tempji tal-Ìgan-ti ja meqjusa mill-UNESCOb˙ala fost l-eqdem, hekk kifg˙andhom aktar minn 5,600sena. Semma kif dan il-parkarkeolo©iku joffri esperjenza©dida ta’ dan is-sit ta’ wirt dinjili tibda minn esibizzjoni li tir-

rappreΩenta diversi aspetti tal-˙ajja tan-nies f’dawk iΩ-Ωminijiet u l-wirt g˙ani lig˙andha l-lokalità tax-Xag˙ra.

Il-Ministru Vella sa˙aq liminkejja l-fatt li g˙andnansa˙˙u l-potenzjal turistiku ta’dan it-tip ta’ siti storiçi, huwawkoll id-dmir tag˙na b˙alapoplu li nirsistu biex ng˙addudan il-wirt kulturali lil min ©ejwarajna a˙jar milli sibnieh.

Is-Segretarju ParlamentariJosé Herrera qal li l-pro©ett

jag˙mel ©ustizzja mat-Tempjital-Ìgantija u sa˙aq li, bipro©etti b˙al dawn, HeritageMalta qed twettaq fil-prattika l-Istrate©ija g˙all-Wirt Kulturali.

Semma wkoll kif is-Segretarjat immexxi minnuqieg˙ed jistudja x’bidliethemm bΩonn li jsiru fil-Cultural Heritage Act, liemabidliet ser ikunu qed ji©u pro-posti wara numru ta’ konsul-tazzjonijiet ma’ individwi,a©enziji u organizzazzjonijiet

involuti fis-settur. José Herrerafisser kif il-bidliet f’din il-li©i, liser j it˙abbru dalwaqt, serikunu qed jirriflettu r-realtajietpreΩenti b˙all-bidla fir-respon-sabbiltà tad-Direttorat tar-Restawr. Din il-˙idmag˙andha twassal biex HeritageMalta u d-Direttorat tar-Restawr jibqg˙u awtonomi,imma ja˙dmu f’siner©ijawa˙da g˙all-pro©etti tal-futur.

Min-na˙a tieg˙u, iç-Chairman ta’ Heritage MaltaDr John Buttigieg fisser kifg˙all-ewwel darba fl-istorja, it-Tempji tal-Ìgantija saruaççessibbli g˙al kul˙add fil-waqt li ç-çentru tal-viΩitaturihuwa mg˙ammar ukoll bl-interpretazzjoni u façi-litajietedukattivi kollha sabiexwie˙ed jifhem l-importanza ta’dan il-wirt dinji.

F’din l-okkaΩjoni saru wkolldiskorsi qosra tal-Ministru g˙alG˙awdex Anton Refalo u s-Segretarju Parlamentari g˙all-Fondi Ewropej Ian Borg.

PreΩentament, Heritage Maltag˙addejja wkoll b’xog˙ol fuqpro©etti o˙ra b’finanzjamentmill-Unjoni Ewropea, fosthomfuq it-Tempji ta’ Óal Tarxien,il-Katakombi ta’ San Pawl u r-restawr estensiv tal-FortiSant’An©lu. Dan minbarraxog˙lijiet f ’Sant’Iermu fejnmistenni jinfeta˙ muΩew tal-istorja militari flimkien ma’ftu˙ ta’ ˙afna spazji minn dinil-forti biex ikunu jistg˙u jit-gawdew b’xejn mill-pubbliku.

SENA REKORD GÓAT-TURIÛMU

INAWGURAT IL-PROÌETT TAT-TEMPJI TAL-ÌGANTIJA

09A˙barijiet 27.10.2013

soLidarjetÀ soÇjaLi u drittijiet ÇiViLi

• Ìie mniedi l-ewwel abbozz tal-Istrate©ija Kontra l-Faqar u l-EskluΩjoni Soçjali mill-Ministru g˙as-Solidarjetà u l-Familja Marie-Louise Coleiro Preca.

• Il-Ministru Marie-Louise Coleiro Preca u l-Ministru Helena Dalli ppreΩentaw il-pro©ett Leap u dak taç-Çentri ta’ RiΩorsi g˙all-Familja li bihom il-Gvern ser jindirizza l-problemi soçjali illi jir-riΩultaw mill-faqar.

• Il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili ˙abbret il-pubblikazzjoni tal-abbozz ta’ li©i tal-Unjoni Çivili.

• Is-Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u l-Anzjanità Attiva Franco Mercieca ˙abbar it-twaqqif tal-Kumitat Azzjoni Lejn Soçjetà Ìusta.

iL-frott taL-ÓidMa taL-GVern MatuL L-aÓÓar ÌiMGÓat

saÓÓa

• Il-Ministeru tas-Sa˙˙a u s-settur privat jil˙aq ftehim dwar is-self ta’ apparat mediku.

• L-Onorevoli Chris Fearne ppreΩenta Private Member’s Bill fil-Parlament dwar il-mutilazzjoni ©enitali femminili, iΩ-Ωwie© sfurzat ul-isterilizzazzjoni imposta.

enerÌija u aMBjent

• Il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Leo Brincat ippreΩenta l-abboz tal-Pjan Nazzjonali g˙all-Immani©©jar tal-Iskart g˙as-Snin 2013-2020.

• Il-Ministru g˙all-Ener©ija Konrad Mizzi ˙abbar li ElectroGas Malta huwa l-konsorzju li ntg˙aΩel g˙all-Long Term Power Purchase u Gas Supply Agreement. Il-konsorzju ElectroGas Malta ntg˙aΩel wara diversi stadji ta’ evalwazzjoni rigoruΩi li fihom kien assigurat li l-kwalifiki tal-bidders kienu jil˙qu l-kriterji mitluba.

• Il-Ministru Konrad Mizzi, b’konsultazzjoni mal-Prim Ministru Joseph Muscat, ordna li ssir investigazzjoni dwar il-kwalità taΩ-Ωejt li qed jintuΩa fil-power stations.

turiÛMu u kuLtura

• Il-Ministeru g˙at-TuriΩmu b’kollaborazzjoni mal-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmu (MTA) u mal-Istitut Malti g˙all-Fotografija Professjonali (MIPP) nieda kompetizzjoni fotografika bl-isem ta’ MyMalta li g˙andha l-g˙an li sservi b˙ala mezz ta’ komunikazzjoni artistika biex tippromovi l-GΩejjer Maltin mill-aspett turistiku.

trasport u infrastruttura

• Il-Ministru g˙at-Trasport u Infrastruttura Joe Mizzi ˙abbar li tlestiet il-parti l-kbira tal-pro©ett tal-baçir numru wie˙ed.

• Tlesta x-xog˙ol li kien g˙addej fuq il-pont ta’ Triq Manwel Dimech f’Óal Qormi, b’rabta mal-pro©ett nazzjonali g˙at-taffijja tal-g˙arag˙ar lesta u it-triq re©g˙et infet˙et g˙at-traffiku.

• Il-Ministru g˙al-G˙awdex Anton Refalo re©a’ feta˙ g˙all-pubbliku l-Ìnien tat-Tliet G˙oljiet f’Marsalforn wara li l-bandli li ©ew installati ˙aΩin mill-amministrazzjoni preçedenti, fatt li wassal biex dawn jer©g˙u ji©u installati mill-©did.

edukazzjoni

• L-Awtorità Malitija g˙all-Komunikazzjoni flimkien mas-Segretarjat Parlamentari g˙all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku kif ukoll is-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva nedew skema ©dida g˙at-ta˙ri© informatiku g˙alpersuni minn 65 sena ’l fuq.

• L-Iskola Sekondarja tal-Bniet ta’ Pembroke, li tag˙mel parti mill-Kulle©© Santa Klara, tkun l-ewwel skola tal-Gvern bis-sistema tal-Koedukazzjoni hekk kif fet˙et il-bibien tag˙ha g˙as-sena skolastika l-©dida.

10 Opinjoni27.10.2013

Óudha f’idejk!Kul˙add jg˙addi minn xi bur-raxka fil-˙ajja! InkluΩ jien, il-Patri ! Forsi tg˙idli: “U intb˙alek minn xiex trid tg˙addi?Issib il-platt s˙un? G˙andek il-kontijiet im˙allsin u saqaf fuqrasek fejn tistrie˙? Xi trid iΩjed?Qisek il-baxà!

Iktar ma jg˙addu snin minnfuqi b˙ala ˙addiem fl-Isptariktar ninteba˙ kemm il-bnie-dem mhu xejn! Wisq iΩjedmo˙˙u! Mela dan l-a˙˙ar ©ratliwa˙da tinkiteb. Illum ming˙ajrl-internet ma tag˙mel xejn.Inutli li se tipprova tikkon-

vinçini li li jkollok l-internethu xi ˙a©a tas-sinjuri. Jekkjog˙©bok tinsultax lil pajjiΩi!Tkunx giddieb! Ming˙ajr l-internet ma tag˙mel xejn.Kollox minn fuqu ssib.Sa˙ansitra affarijiet xi jg˙idu l-politiçi u xi tg˙id il-Knisja! L-internet jag˙milna familjawa˙da. Taf li bl-internet il-Mulej jista’ jqaddsek? U melaejja a˙seb poΩittiv fuqu ussemmix il-˙aΩin biss! Ieqafparla fil-vojt!

B˙alma tafu l-Img˙allemg˙o©bu jΩejjinni bid-don tal-

kitba. Id-don tieg˙u u mhuxtieg˙i. Mela biΩΩejjed!M’hemmx fta˙ir! Dak Ìesù liqieg˙ed jikteb, mhux jien! L-internet huwa l-˙obΩna ta’kuljum ta’ min il-Mulej, fil-˙niena tieg˙u l-aktar kbira,inebb˙u biex jikteb xi versjew tnejn! L-artikli mhux bl-internet trid tibg˙athom? Issa©ara li fi l-kunvent fejnqieg˙ed, g˙odwa minnhomspiççalna s-servizz tal-internet.G˙all-ewwel ˙sibt li l-patrijiets˙abi wkoll messithom l-istessxorti kiefra b˙alma misset lili.

IΩda meta ççekkjajt mag˙hombdejt nibjad u ni˙mar. Il-prob-lema kienet f’kamarti biss!

Dak il-˙in id-dinja g˙amilthaba˙ar bit-tgergir li gergirt.“Mulej ja˙asra! Intant jien? Intma tafx li l-internet nuΩahg˙alik? Mela kif mar tieg˙ibiss?” Insomma. Bdejt is-solitakantaliena ta’ qrid li majispiçça qatt. Kemm ˙assejtnima˙ruq kull darba li ppruvajtnid˙ol fl-internet u bqajtb’xiber imnie˙er! Beda jxoqql-g˙araq g˙alija. Bdejt ni˙maru r-rabja tielg˙a. Biextg˙axxaqha tg˙idx kemmkienet s˙ana g˙aliex ix-xemx,˙elu ˙elu, telg˙et minn warakamarti u st˙ajjiltha qag˙detfer˙ana b˙all-qroqqa fuqkamarti! Ommi ma, xi s˙anakelli f’kamarti! St˙ajjiltha forn!

L-akbar ˙arqa li n˙raqt bihakienet li l-˙in beda g˙addej©mielu u jiena ˙assejtnimwa˙˙al fis-sitwazzjoni tieg˙i.La stajt ng˙id “si” u lanqas“no”! Imnalla li dakinhar il-Mulej ˙enn g˙alija u rqadtraqda tajba waranofsinhar!G˙aliex kieku nini nini kontinΩomm sod fil-lejl xog˙ol fl-Isptar li kien qieg˙ed jisten-nieni! Imma l-Mulej jaf x’inhujag˙mel. G˙all-erwie˙!

Wara li qomt minn dik ir-raqda tajba malajr kien sar il-˙in biex immur g˙ax-xog˙ol.G˙alhekk qomt. Qaxxart il-le˙ja. In˙silt u tirt ’il barra l-g˙aliex iddubbajt rikba u maridtx inkun tard. X˙in wasalt l-Isptar ©ie xi jg˙idli li f’dik il-©urnata kont bdejt b’falza stik-ka. Is-soltu, qabel inqaddes unitlob il-brevjar mal-patrijietinkun di©à tlabt il-ÓnienaDivina u r-RuΩarju. IΩdadakinnhar irqadtlu naqra iΩjedmis-soltu. U mhux g˙alhekk liqomt ma˙sud u m©ennen biexnasal fil-˙in g˙all-quddiesa ug˙all-kor x’kull wa˙da?!

Xi Ωball g˙amilt! Bdejt il-©urnata ming˙ajr it-talb tal-qalb! U ara xi ©rali! Ìie l-g˙aw© fuqi u sabni fuq sieqwa˙da. Dg˙ajjef. U xbin kinis-ni wa˙da Ωul minn hemm!Kien g˙alhekk li l-biçça tal-internet ˙adtha bi kbirag˙aliex ma tlabtx! Ilsieni ©erabija u l-kuxjenza tqalitli bil-bosta.

Imma meta wasalt l-Isptarmill-ewwel ©eddidt il-kon-sagrazzjoni tieg˙i li l l-Madonna. U s-s˙ab iswed tan-niket u t-tgergir beda jirtirabiex floku jid˙ol id-dawl tat-tama. U kif appena sebba˙,wara lejl xog˙ol mal-morda,tlabt bil-©iri l-Óniena Divina ur-RuΩarju. Óa©a tal-g˙a©eb, l-affari j iet issuktaw isolvuru˙hom wa˙edhom!

F’dan kollu ma stajtx manilma˙x il-qawwa tal-˙nienata’ Alla. Imma persuna litassew t˙obbni, g˙aliex©ibditli widnejja bil-pulit,qaltli: “Patri Mario, meta kol-lox jibda’ ©ej kontra ndur fuqÌesù u ng˙idlu: ‘Ìesù, din il-biçça xog˙ol ˙udha f’idejk!’”

Dak il-˙in il-belg˙a tal-kafèsammritni mas-si©©u. Din il-proxxmu kellha ra©un biextbig˙! G˙al darb’o˙ra ˙ej!Meta ˙a©a tkun ©ejja bin-nel˙mill-ewwel se nilqg˙alha ˙anibqa’ fil-paçi. “Mulej, ˙udhaf’idejk!”

Kitba ta’ Patri Mario attard

11Opinjoni 27.10.2013

L-istazzjonijiet iΩ-Ωg˙ar

Minn din ir-rokna dejjem sem-mejna l-istazzjonijiet lokaliprinçipali (TVM, One u Net)iΩda llum iddeçidejt li niktebfuq it-tliet stazzjonijiet l-o˙rajn:Smash, F living (Favourite) uXejk.

Ser nibda minn dan tal-a˙˙ar.Sa ftit ©ranet ilu kien jismuCalypso Music Television. G˙aldawk kollha li jarawh jafu li danhuwa stazzjon tal-muΩika. Jien,peress li nsegwi kollox, makontx niddejjaq narah, u ng˙idb’wiççi minn quddiem li d-diskili kien idoqq ma kontx nis-mag˙hom fuq l-ebda stazzjonteleviΩiv ie˙or b˙al VH1 jewMTV. G˙alkemm bidel ismu,dan baqa’ fuq l-istess stil.Nistqarr li ma nafx minn fejninstab l-isem Xejk, g˙ax aktarfakkarni f’xi miljunarju tal-Emirati.

Il-Favourite, li issa ©ie jismu Fliving, ˙assejt li kompla tilef is-sa˙˙a tieg˙u, g˙aliex Ωew© pro-grammi partikulari: Niskata uMitqlu Deheb, telqu ma’ stazz-jonijiet o˙ra. Jekk tara l-a˙bariji-et tieg˙u (apparti li majispiççaw qatt u twal aktar mil-litanija), minn jaqra ma’ tantxg˙andu esperjenza. Inzertajt˙afna drabi wkoll programmi ta’kull xorta ji©u preΩentati minnKarl u Romina Bonaci.

Smash TV huwa l-aktarwie˙ed antik minnhom it-tlieta,dan l-istazzjon qatt ma’ kiber udejjem baqa dilettantesk.Minkejja dan xorta huwa varjat,u apparti l-a˙barijiet, ikollu

wkoll programmi tat-tisjir,diskussjonijiet, muΩika, films uteleserje lokali (ripe-tizzjonijietfuq ripetizzjonijiet), programmdwar il-karozzi u t-tlielaq, upredikaturi jinterpretaw il-Bibbjakif jaqbel lilhom.

It-telebejg˙

Fuq kull stazzjon, inkluΩi l-kbar,wie˙ed jista’ jara l-famuΩi tele-bejg˙. Hawn tinduna bill-qrid ukemm huma dilettanti dawk lijkunu qeg˙din jippreΩentaw. Il-bejg˙ ivarja minn xugamani,g˙al si©ar tal-Milied, biççiet tal-art, bozoz iteptpu u mitt elf˙a©a o˙ra.

Importanti li waqt li tkunqieg˙ed tarahom iΩΩomm diz-

zjunarju tal-Malti g˙ax tinsab’liema lingwa jkunu qeg˙dinjitkellmu, imma g˙all-anqas it-telespettaturi kollha ˙biebtag˙hom. Iç-çirasa fuq il-kejktat-telebejg˙ jibqa’ dak tal-grimdal-babbux! (cream tal-bebbux).

Aktar bejg˙

Nidejjaq ˙afna meta dan ma’jiqafx, g˙ax filli qieg˙ed tara lilmin isajjar jew lit-tabib jitkellemjew lil min jag˙mel xi tip ta’kraft, u f’daqqa u l-˙in il-preΩentatur jintefag˙lek f’roknau jag˙mel xi minuta jitkellemfuq is-sapun tal-˙wejje© jew fuqxi borma jew ta©en.

Nifhem il-bΩonnijiet finanzjarjital-produzzjoni tal-programm,

iΩda dawn iridu jifhmu wkoll lil-udjenzi jridu jsegwu pro-gramm varjat aktar minn sem-pliçiment bejg˙.

Dissett

Óadt gost ˙afna li dan il-prog-ramm ta’ diskussjoni tkomplaanke matul din l-iskeda, appartiminn hekk tkompla mill-preΩentatur u ©urnalista veteranReno Bugeja. L-istil tieg˙ug˙andu jservi ta’ eΩempju g˙alo˙rajn billi jg˙idu l-veritàming˙ajr kantunieri, irrilevantilil min ikun qed jintervista.

Se nieqaf hawn illum, inkom-plu nqallbu u naraw fuq minnistg˙u ng˙idu kelma b˙al-lum©img˙a.

TiVi AwARds

MINNSALVUCANALE

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

Il-Gvern Malti jidher li qabadir-ritmu sew. Interessanti˙afna l-pjanijiet ekonomiçi liser jag˙tu stimolu qawwi lill-ekonomija tag˙na. Il-˙idmaimmedjata fuq drittijiet çiviliu soçjal i ©odda ser t ibqa’mnaqqxa fl-istorja ta’ pajjiΩ-na. Fil-kampanja elettoralismajna ˙afna bil-kelma roadmap. Fi ftit kliem il-PartitLaburista kien qieg˙ed jir-referi g˙all-pjan ta’ ˙idmag˙as-snin li ©ejjin. Din ir-road map jidher li qed ti©isegwita sew u pajjiΩna miexifit-triq it-tajba.

Madankollu ma jfissirx li l-Gvern g˙andu jag˙mel b˙aΩ-

Ωwiemel u j ibqa’ g˙addejdritt minn fuq kollox u fuqkul˙add, iΩda g˙andu jag˙tikas ta’ kul˙add, b’mod speç-jali dawk li f’dawn l-a˙˙arsnin sofrew in©ustizzji fil-konfront tag˙hom. It-triqmhix façli u se jkun hemm˙afna ostakli.

L-OppoΩizzjoni qed tippro-va tag˙mel minn kollox biextkun l-akbar ostaklu fit-triqtal-Gvern. Fl-opinjoni tieg˙i,bl-g˙a©ir tag˙ha l -OppoΩizz joni qieg˙dassa˙˙u lill-Gvern, u mhuxtkissru. Tant l-OppoΩizzjonimhix issib ma xiex taqbad, liaffarij iet normalissimi qedtipprova tpin©ihom b˙alaskandli. Dan fid-dawl li ta˙tGvern Nazzjonal is ta sarudiversi affarijiet ta’ naturagravi, bosta minnhom li qedjo˙or©u llum.

Óafna ˙asbu l i S imonBusuttil ser juΩa tattika dif-ferenti sabiex i©ib lura n-niesli tilef, iΩda g˙andi dubji serjikemm qed jirnexxilu, g˙aliexjidher biç-çar li qed jag˙melminn kollox biex itellef il-kredibbiltà tal-Gvern. B’U-turn fuq l-o˙ra u attakki lima jwasslu g˙al imkien, il-Partit Nazzjonalista qabad it-

t r iq g˙an-niΩla. Donnug˙adhom ma jistg˙ux jaççet-taw li m’g˙adx g˙andhom it-tmun tal-Gvern f’idejhom.

Tkellimna ˙afna fuq il-me-ritokrazija u j ikkrit ikawna˙afna fuq hekk. Kultantwie˙ed ikollu jikkonkludi lig˙all-PN meritokrazija tfisserli xi ˙add kapaçi Laburist,jew b’konnessjonijiet famil-jari, g˙andu jitpo©©a fuq l-ixkaffa. Ti©ini f ’mo˙˙i l-kwist joni tas-Sinjura SaiMizzi . Mara gradwata, bl-esperjenza fin-negozju, taftitkellem biç-ÇiniΩ u tolqotil-kwalitajiet kollha li kell-hom bΩonn i l -MaltaEnterprise g˙all-post perma-nenti fl-Asja. Is-Sinjura Mizzikienet anke tag˙ti s-servizzitag˙ha lill-Gvern preçedenti.Allura issa x’hemm differenti?Forsi g˙ax ir-ra©el tag˙hahuwa fost l-aktar ministri liqed jikseb riΩultati, u jixtiequjfix-kluh?

KaΩ ie˙or qam dil-©img˙afuq i l -mara tal -MembruParlamentari Laburista SilvioSchembri . Is-SinjuraSchembri hi ja mara o˙ra˙abrieka fl-istudji tag˙-ha. Uxorta wa˙da qabdu mag˙hag˙ax qieg˙da f’bord fil-korp.

Dan minkejja li hija persunakkwali f ikata u x-xog˙oltag˙ha m’g˙andux x’jaqsammax-xog˙ol tar-ra©el tag˙ha.Imma l-PN lin-nisa tal-familjatal-ministri u l-membri parla-mentari qed jg˙idulhom indi-rettament biex jibqg˙u d-dar,irrispettivament mill-kapaçi-tajiet tag˙hom, u jg˙ixu fid-del l ta l - i r©iel tag˙hom.Ag˙ar minn hekk bilkemmma jipretendux li g˙ax tkunLaburist u jkollok kariga jewxog˙ol tajjeb, dan g˙andubilfors ikun sar bi preferenzau mhux g˙ax tkun kapaçi ukkwalifikat!

L-OppoΩizzjoni qed tippro-va tkun popolis ta kemmjista’ jkun, daqqa b’xi dramali postha f’xi teatru u mhuxfi l -Par lament, jew inkel lab’U-turns inspjegabbli. Fil-©ranet li g˙addew rajna U-turn evidentissima, fejn il-Kap tal-OppoΩizzjoni – warali kien ilu jikkritika lill-Gverng˙all-poΩizzjoni iebsa li qedjie˙u fil-konfront tal-UnjoniEwropea f i r - r igward tal -immigrazzjoni illegali, u fil-waqt l i dej jem insis ta l ipaj j iΩna g˙andu l-ewweli˙ares l-interessi tal-˙ajjiet –qabad stranament jattakka

l i l l -Gvern wara l i salvanumru kbir ta’ immigrantimilli jeg˙rqu. Donnu qedjag˙mel minn kollox biex majaqbel xejn mal-poΩizzjonijietli jie˙u l-Gvern.

G˙amel minn kollox biexikkonvinça lill-partit tieg˙usabiex jo˙ro© favur il-li©i tal-unjoni çivili, meta deher evi-denti li kellu diversi membriparlamentari, kunsill ieri upart i tar j i l i kienu kontra.Mossa li tqajjem mistoqsijietkbar, aktar u aktar metawie˙ed j ikkonsidra l i serjipp-reΩentaw xi emendi g˙aldan l-abbozz ta’ li©i, emendili wisq probabbli ser ikunuqed jillimitaw id-drittijiet lill-persuni kkonçernati.

Nappella lill-Gvern sabiexiΩomm iffukat u ma j˙allixdawn l-azzjonijiet negattivijtellfuh mill-˙idma. Il-poplujinsab sodisfatt bir-riΩultatimiksuba f’dawn l-ewwel ftitxhur u bla dubju hemm sten-nija kbira g˙all-ba©it li jmiss,li m’g˙andix dubju li se jkunba©it responsabbli, li filwaqtli ser jkompli l-˙idma sabiexjinqata’ d-defiçit, ser ikunhemm ukoll inçentivi ©oddag˙all-faxex kollha tas-soç-jetà.

Jikteb MAX ZAMMIT, SINDKU TA’ TA’ XBIEX

NEGATTIVITÀ U INÇERTEZZI

12 Opinjoni27.10.2013

ÌORÌ BORG

Osservatur

Stalla li trid titnaddaf

Ftit ©ranet ilu kellna l-a˙bartal-a˙˙ar sfre©ju. Numru ta’binjiet fin-Naxxar, li jaqblumal-estetika ta’ ra˙al tradizz-jonali u li w˙ud minnhomg˙andhom çertu Ωmien, serj i twaqqg˙u biex f lokhomji t i lg˙u binj iet moderni .Bosta mir-residenti lmentawdwar id-deçiΩ joni . U danmhux kaΩ iΩolat. Fir-ra˙al ta’Óal G˙arg˙ur, qr ib tan-Naxxar, deçiΩjoni simili dwarpermessi fi Triq Kromb il-Ba˙ar wasslet g˙al tgergirsimili mir-residenti.

G˙al darb’o˙ra, iΩda, l-awtoritaj iet urew li kliemb˙al ‘©id komuni’ u ‘m˙abbale jn l -ambjent ’ ma j f issruxejn. Jew almenu, il-qlig˙ ur-reg˙ba huma aktar impor-tant i . Óadd ma staqsax’nag˙mlu b’aktar bini metahawn tant vojt. L-interessital-f t i t b’sa˙˙ithom reb˙ufuq tal-kotra.

F’Marzu li g˙adda bostaminna vvutaw biex dankollu jispiçça. Bosta vvutawbiex Malta tkun tal-kotra umhux tal-ftit. Fil-qasam tal-bini u l-ippjanar kien wie˙edminn dawk fejn kien eviden-ti li l-interess tal-kotra qedj i twarrab. I l -konsegwenziqeg˙din inbatuhom a˙na user jiffaççjaw aktar uliedna.

Joseph Muscat mill-ewwelwera li jrid jaqbad il-barrita l -MEPA minn qrunu.Madankollu, s’issa donnu lil-enfasi hi fuq li titnaqqas il-burokrazija g˙al min irid jir-ran©a xi binja jew jibni ©did(inkluΩi, allura, il-qtates il-kbar). Donnu m’hemmx l-is-tess rieda biex tid˙ol aktarserjetà rigward il-˙arsien tal-ambjent. Donnu m’hemmxrieda li ninawguraw politika

©dida, imma sempliçement lin˙addmu a˙jar dik li di©àteΩis t i . Donnu m’hemmxrieda li din l-istalla li tintenseba’ pesti titnaddaf.

L-effetti ta’ din il-politika˙aΩina mhumiex biss fuq l-ambjent. Dwar l-ambjent u l-estetika tal-pajjiΩ, l-iΩviluppselva©© li tiela’ ser jag˙meldak l i sebg˙in sena i lum’g˙amlux in-NaΩisti. Dawnma rnexxilhomx ikissru ’l-Malta billi jwaqqg˙u l-bini likien hawn. A˙na aktarxjirnexxilna nkissru l-pajjiΩbilli l-bini nΩiduh bla ebdaraΩan.

Kif g˙edt, iΩda, il-konseg-wenzi ta’ dan mhumiex bissfuq l -ambjent . Hu fat tmag˙ruf li l-qerda tan-natu-ra, tal-kampanja u ta’ binisabi˙ biex floku jitla’ ie˙orbla sura, g˙andha effet tpsikolo©iku ˙aΩin fuq is-ser˙an u s-serenità tal-mo˙˙.Dan ovvjament iΩid ir-riskjuta’ dipressjoni u kundizz-joni j iet o˙ra l i aktar majg˙addi Ωmien aktar ser jaf-fet twaw nies. Dan i f isseraktar pressjoni fuq is-servizzimediçi.

L-aktar argument komunifavur l-iΩvilupp hu li l-indus-tr i ja ta l -bini ddawwar l -ekonomija. Madankol lu,anke hawn jeΩistu ˙afna mitiu ˙rejjef li meta tag˙sarhomissib l i r - rota ekonomikainkwistjoni ddur g˙all-kbiraktar milli g˙aΩ-Ωg˙ir. LiΩ-Ωg˙ir din spiss tg˙addi minnfuqu u tis˙qu.

Vera li l-industrija tal-binitinvolvi x-xog˙ol ta’ ˙afnanies. Hemm dawk li jibnu –g˙alkemm g˙andi dubji fuqil-kundizzjonijiet ta’ xog˙olu ˙las ta’ ˙afna milli jag˙mlu

x-xog˙ol ibies u l i spisshuma immigranti barranin.O˙rajn b˙al nies fil-qasamtal-g˙amara, plumbing uxog˙ol marbut mal-elettriku,min iqieg˙ed il-madum, bar-r ier i , per i t i u l -uff içç j itag˙hom, u o˙rajn, igawduminn din l - industr i ja .Mandakol lu, f ’dik l i hiekonomija hemm il-wiçç l-ie˙or tal-munita. Minkejja Ω-Ωieda fil-kwantità ta’ bini, il-prezz ta’ dan ma naqasx,kuntrarju g˙al dik li supposthi l-lo©ika tas-suq li tg˙idlekli jekk id-domanda tibqa’ lihi – kif fil-fatt ftit jew wisqbaqg˙et fil-qasam tal-bini –u l-offerta ta’ prodott fis-suqtiΩdied, il-prezz tal-prodottjonqos. G˙al familja normali,i l -bini u s-sel f l i j involvihuma maΩΩra li jridu j©orrufl-aqwa ta’ ˙ajjithom. Danbil-kontra ta’ dak iΩ-Ωmienfejn ma kienx hawn çikkula-ta ta’ barra, imma li fih il-gvern kien jag˙tik dar hu,jew jag˙tik l-art u l-g˙ajnunabiex tibniha, jew stajt tixtriproprjetà bi prezz li ˙dejntal-lum ma kien g˙oli xejn.

Biex ma nsemmux il-fatt lijekk naraw x’©ara barra, dintal-bini tista’ tkun buΩΩieqa liqed tintefa˙ b’mod artifiçjaliu l i xi draba ser t infaqa’b’konsegwenzi tra©içi. Il-binili qed jitla’ minn xi mkienqed ji©i ffinanzjat. Jekk bostaminnu ser jibqa’ fis-suq u majinxtarax, l-investimenti lijkunu saru f ih aktarx sejmorru l-ba˙ar.

Hawn wie˙ed jista’ jg˙id lid-deçiΩ joni l i ˙a l -Gvernriçenetement, li jippermetti libarranin jixtru ç-çittadinanzaMaltija, tista’ ssolvi xi ftit dinil-problema. Madankollu, din

tista’ to˙loq problemi o˙ramarbuta mas-settur. Ng˙idua˙na, jekk fis-suq ser jid˙lunies li jifil˙u j˙allsu sew –kif inhu l-g˙an tal-Gvern ukif trid tkun biex tixtri çitta-dinanza – aktarx li l-prezztal-bini ser ikompli jog˙la. L-is forzi l i famil j i normal ijkunu j r idu jag˙mlu biexj iksbu dar aktarx serjiΩdiedu. Id-dar issir maΩΩraaktar milli hi.

Ovvjament, façli tikkritika,u diffiçli tg˙id x’g˙andu jsir.Personalment ma g˙andix il-˙i la l i nippreΩenta pjanikonkret i ta ’ azz joni .Madankollu, fuq livell ©ene-ral i , wie˙ed j is ta ’jissu©©erixxi li, ng˙idu a˙na,jing˙ataw inçentivi biex binili di©à jeΩisti jitran©a flokjitla’ ie˙or ©did minfloku. Il-Gvern g˙andu jfittex bidlafil-li©ijiet u fit-tassazzjoni liqed iΩΩomm mil l iwie˙ed inaqqas il-prezz tal-bini.

Il-Gvern g˙andu jfittex lij© ib invest iment labourintensive (li j˙addem ˙afnanies) kuntrarju g˙all-gvernta’ qablu li bil-fta˙ir kollu©ab ftit li xejn min dan it-tipta’ investiment. B’hekk majkunx hemm g˙alfe jn l -industrija tal-bini tibqa’ ti©ippumpjata b’mod artifiçjalibiex iddawwar ir-rota hi .Jalla l-ftehim maç-Çina rig-ward il-pannelli fotovoltajçikien pass f’din id-direzzjoni

Min jaf ukol l , kiekuf’eΩerçizzju ta’ lateral think-ing, il-Gvern ta’ Dr Muscatjivvinta inçentivi biex dak lijkun ikollu interess iwaqqa’bini l i te la ’ dan l -a˙˙ar,f lok ikompli jΩ id ma l ihemm?

Sa minn qabel ©ewil-Karta©iniΩi, Maltadejjem kellha

poΩizzjoni importanti fil-Meditterran. Il-Ba˙ar l-Abjadg˙all-G˙arab u Mare Nostrumg˙ar-Rumani. G˙all-alleatikienet the unsinkable aircraftcarrier u g˙al dawk li kienuj˙obbu l-kultura Taljanakienet Malta fior del mondo.Malta hija xi ˙a©a g˙alkul˙add.

Malta dejjem kellha l-mis-sjoni li, mhux taggredixxi lil˙addie˙or, iΩda li tiddefendililha nnifisha u lil ˙addie˙ormill-aggressjoni ta’˙addie˙or. Dejjem kellha l-missjoni li tirrestawra, b˙almeta kienet iç-çentru ta’tiswijiet ta’ vapuri u opri tal-ba˙ar, kemm merkantili u kifukoll militari. Kellha u g˙adg˙andha l-missjoni li tfejjaq.

Li nie˙du kura unimmedikaw lil ˙addie˙orhija tradizzjoni li writna mill-Ordni Ospitallier ta’ SanÌwann. Tradizzjoni li eΩerçi-tajna anke fil-gwerra tal-Krimea u kif ukoll l-EwwelGwerra Dinjija, tant li Maltakienet mag˙rufa b˙ala l-infer-

miera tal-Mediterran. Eluf ta’suldati u çittadini midrubaf’dawn il-gwerer salvathomMalta, jew a˙jar niesna, li qattma naqsu mill-im˙abba lejnil-proxxmu.

Din hi l-missjoni tag˙na.Illum qeg˙din naqduhab’mod differenti. Il-missjonipaçifisita tag˙na wrejniehawaqt il-kriΩi Libjana. Wie˙edmill-mumenti mhux daqstantkomuni bejn iΩ-Ωew© partiti,fejn po©©ejna l-Isptar MaterDei g˙ad-dispoΩizzjoni ta’dawk li ndarbu fil-gwerraçivili li kienet g˙adejja faççatatag˙na.

Irridu nammettu li dan kienwie˙ed mill-mumenti fejnpajjiΩna mexa b’mod mill-aktar dinjituΩ biex jirrispettad-dinjità ta’ ˙addie˙or. Il-par-titi ma qag˙dux jikkalkulawkemm ©ejja tiswiena. Metamitluba biex infejqu u nikku-raw g˙edna “iva” ming˙ajrtlaqliq u riservi. Kburin lia˙na ma nesportawx il-mewtiΩda nikkuraw il-˙ajja!

Issa g˙andna sej˙a o˙ra.Sej˙a unikamentMediterranja. G˙andna arma-ta li hija l-an©lu kustodju ta’

dawk l-eluf ta’ nisa, tfal ubnedmin li jekk ma nid˙luxg˙alihom a˙na jispiççaw mid-funin f’dan iç-çimiterju ta’ilma. L-armata tag˙na tag˙-milna kburin mad-dinja koll-ha meta tid˙ol g˙al dawk lijsibu rwie˙hom f’˙alq il-mewt.

Din il-gazzetta ma tistaxissib kliem biex tirringrazzjalill-membri tal-Forzi Armati, lig˙alkemm ma g˙andhomx xisalarju straordinarju, jissog-raw ˙ajjithom g˙al˙addie˙or. Meta f’jum ta’ ri˙u maltemp a˙na nkunu fil-kumdità ta’ soddtna, xi mkienhemm barra, fil-mew© li jibla’kollox, hemm il-membri tal-armata tag˙na, minn fuq il-ba˙ar u mill-ajru, qeg˙dinjag˙mluha ta’ an©li kustodjijsalvaw l-erwie˙.

Ma nistg˙ux ma nammirawxix-xog˙ol kbir li qeg˙dinjag˙mlu dawn is-suldati, lij©ibu l-interess ta’ ˙addie˙orqabel tag˙hom: kwalità lisaret rari ˙afna. Jinsew lill-familji tag˙hom sabiexf’çirkostanzi ta’ periklu jsal-vaw il-familji ta’ ˙addie˙or.Ritratti ta’ tfal Ωg˙ar imqabb-

din ma ommijiethom neΩlinminn fuq il-patrol boats, ir©ieljg˙annqu lil marthom uo˙rajn jibku bil-fer˙ humaxog˙ol dawn l-an©li kustodjital-Mediterran.

Eluf ta’ nies ©ew salvatimill-armata tag˙na. Fosthomnies li llum kibru, g˙amlufamilja u anke g˙andhomkarriera xi mkien fl-Ewropa.L-armata salvat kull xorta ta’bnedmin, fosthom tobba,in©iniera u avukati, li llumqeg˙din jaqdu lis-soçjetà. Minjaf kemm eluf ta’ nies fl-Ewropa jg˙idu “li ma kienxg˙all-armata Maltija jienmhux qieg˙ed hawn”.

Il-Prim Ministru ddiskrivi-hom b˙ala eroj. Deskrizzjonili tixirqilhom u tag˙mlilnaunur. Jista’ jkun li l-armatatag˙na hija Ωg˙ira, iΩdag˙andha qalb kbira. Jista’jkun li hija militarment limita-ta, iΩda l-armata tag˙na arma-ta b’˙a©a rari ˙afna: ir-rispettli g˙andha lejn id-dinjità tal-bniedem, hu min hu u ©ejminn fejn ©ej.

F’isem il-popluMalti: GRAZZIMINN QALBNA!

Ìurnalisti: 2090 1410/13 ritianne@kullhadd.com | Reklami: 2090 1520 sales@kullhadd.com | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com

www.kullhadd.comKullÓadd, ÇNL, Triq Mile End

IL-Óamrun

“

”

Daniel Micallef

President tal-Partit Laburista

daniel.micallef@partitlaburista.org

13Editorjal 27.10.2013

Kienu ˙afna s-su©©etti li ddom-inaw l-a˙barijiet fl-a˙˙ar jiem.Bla dubju, is-summit Ewropewiddomina l-a˙bari-jiet, hekk kifrajna g˙all-ewwel darba sforzdenju minn pajjiΩna sabiex il-kwistjoni tal-immigrazzjoni titla’fuq l-a©enda, u ti©i mittie˙dabis-serjetà.

Nitkellem g˙alija, il-prijoritàassoluta hi li ma jintilfux aktar˙ajjiet. Wie˙ed jittama li x-xenili rajna fl-a˙˙ar ©img˙at maner©g˙ux nesperjenzawhom.Wie˙ed jittama wkoll li l-komunità internazzjonali titrattal-˙ajjiet umani tal-inqas bl-ist-ess importanza li tittratta l-flusu l-ekonomija.

Ûmien il-paroli spiçça.G˙alkemm wie˙ed irid ikunkawt u jara kif se jkunu l-iΩviluppi fil-©img˙at li ©ejjin,huwa evidenti li fl-a˙˙ar pajjiΩ-na g˙andu Gvern immexximinn Prim Ministru determinatli j©ib ir-riΩultati. Prevedibbli˙afna kienet ir-reazzjoni tal-Partit Nazzjonalista, li wara tantsnin fil-Gvern ming˙ajr ebdariΩultat tan©ibbli ˙are© jg˙id lil-konkluΩjonijiet tas-summitkienu pass lura, u mhux ’il

quddiem. Ovvjament, il-kon-kluΩjonijiet g˙amluhom intom.

Kaçça

Dan kien su©©ett ie˙or liddomina l-a˙barijiet g˙al ftitra©unijiet poΩittivi u bostao˙rajn negattivi. Wie˙ed majistax ma jinnottax li g˙all-ewwel darba kien hemm qbilbejn l-FKNK u l-Birdlife dwarir-regolamenti l-©odda tal-kaççau nsib im˙abbra mill-Gvern.Min-na˙a l-o˙ra, il-kaççaturi©enwini li g˙andhom veramentg˙al qalbhom id-delizzju, iridujkunu huma stess lijipprote©uh.

Jiena, kaççatur m’iniex, iΩdanaf numru kbir ta’ kaççaturi lijipprattikaw id-delizzjutag˙hom billi josservaw il-li©ijiet kollha. Hemm ftito˙rajn, imbag˙ad, li jisirqu x-xena b’atti illegali, u limag˙hom je˙el kul˙add,b’konsegwenza li mal-˙aΩinje˙el ukoll it-tajjeb. Jienam’g˙andi xejn kontra kaçça unsib legali, anzi bil-maqlub;iΩda jridu jkunu l-istess kaçça-turi li jipprote©u l-futur tad-

delizzju tag˙hom li qed ji©imtappan mill-istupidità tal-ftit.

L-im˙abba

Su©©ett kumpless. L-im˙abbahija parti min-natura tal-bnie-dem. G˙al xi ra©uni jew o˙ra,xi darba ilu ˙afna, il-bniedemiddeçieda li jag˙ti monopoljulil ftit bnedmin o˙ra b˙alusabiex jg˙idulu huma x’inhumoralment aççettabbli ux’mhuwiex. Fost l-o˙rajniddeçieda li çertu relazzjonijiethuma aççettabbli, filwaqt lio˙rajn mhumiex.

Nammetti li tu©ag˙ni rasi naraçertu argumenti dwar il-li©i liser tirrikonoxxi relazzjoni ta’m˙abba bejn persuni tal-istesssess. Ma nistax nifhem kif tista’tinda˙al kif jg˙ix ˙addie˙or.Ma nifhimx kif u˙ud ma jir-realizzawx li wliedhom jistg˙ujkunu omosesswali, jew lisetg˙u twieldu huma stessomosesswali. L-omosesswalitàmhux xi kunçett ©did. Ma ©iex‘ivvintat’ ilbiera˙. Mhuwiex xitrend tal-mument.

Jiena kburi ng˙id li kontwie˙ed mill-eluf li tajt mandat

lill-Gvern ta’ pajjiΩi sabiexjille©iΩla g˙all-ugwaljanzaf’pajjiΩi. Meta ta˙seb fuqha,qed nag˙mlu biss dak li messuilu li sar; dak li ˙addie˙or, biexjissodisfa l-forzi konservattivi,beΩa’ jitkellem dwaru. G˙adin˙arsu lura u nkunu kburinb’dak li qed nag˙mlu llum, fil-waqt li ˙addie˙or jist˙i lioppona d-drittijiet ta’˙addie˙or.

Ba©it

L-ewwel Ba©it ta’ GvernLaburista ser jit˙abbar b˙alg˙ada gimg˙a. Fi kliem il-PrimMinistru, f’dan il-Bagit sernaraw it-twettiq tal-ewwel partital-manifest li vvota g˙alih il-poplu Malti. Ma rridux ninsewli dan il-Gvern, kif wieg˙edg˙all-©id tal-istabbiltà ta’ pajjiΩ-na, approva l-Ba©it imfassalmill-Gvern preçedenti, u kelluja˙dem bih. M’g˙andix dubju lijkolli ç-çans naqsam ˙sibijietidwar il-Ba©it mag˙kom, wara lijkun ippreΩentat, fl-artiklu lijmiss.

Il-Óadd it-tajjeb.

ÛmIEn IL-pAROLI spIÇÇA

L-AnÌLI kusTODJI TAL-mEDITERRAn

DITORJALE

14 Ittri27.10.2013

ÇentRU laBURIsta maRsaXlOKK

Il-Kumitat Laburista ta’ Marsaxlokk jixtieq javΩa li qieg˙edjilqa’ offerti g˙all-kiri tal-Bar taç-Çentru Laburista

ta’ Marsaxlokk bejn it-28 ta’ Ottubru sas-6 ta’ Novembru 2013bejn l-10.00am u 12.00pm u bejn is-6.00pm u s-7.30pm.

Il-formoli tat-tenders jin©abru ming˙and is-segretarju tal-KaΩin jew billi ççempel fuq in-numri

9813 4401 jew 9813 4402Trid tit˙allas is-somma ta’ €25 ma’ kull tender li tittie˙ed.

Il-Kumitat flimkien mal-Partit Laburista jΩomm id-dritt li jirrifjuta kull offerta, anke l-aktar wa˙da vanta©©juΩa

Sur Editur,

Ippermettili nirrispondi l-kitbata’ ‘Wiçç Wie˙ed’, fil-gazzettaKullÓadd tat-13/10/13. Peress lidan ma kellux il-kura©© juriismu ma’ kontx bi˙siebninwie©bu, però mbag˙ad ˙sibt lipersuni b˙al dawn jixirqilhom lijkun mikxufa g˙ax huma vavi lijibku jekk wie˙ed majag˙tihomx iç-çejça.

Nixtieq l-ewwel nirringrazzjahg˙at-titlu ta’ ‘Gwardjan tal-Festatal-Patrun fil-Óamrun’ –g˙o©obni u s˙abi kollha qalulili “jixraqlek (modestà apparti)g˙ax int ilek g˙omrok uΩmienek ta˙dem g˙all-Óam-run”. It-tieni jidher li ˙adha bikbira wisq li jiena ma semmej-tux meta xtaq ˙afna li jissem-ma, g˙ax milli jidher g˙alhekkjag˙ti sehmu fil-festa.It-tielet, x’inhu affarih jekk jien

g˙andix xi problema mat-tmexxija tal-knisja? Però, kum-ment b˙al dan j©eg˙ilni nifhem˙afna affarijiet, forsi dan ©iem©ieg˙el jikteb hekk allura? Ug˙aliex ˙adha daqshekk bikbira li jien ikkummentajt fuq l-irfig˙ tal-vara? Fid-dag˙dig˙a likellu g˙ax ma semmejtux wasalbiex t˙awwad u dak li g˙edtfuq ir-reffieg˙a qalbu ta’ ta˙tfuq. Tg˙id mhux ser iΩommnimilli nkompli nikteb, anzi serinkompli nist˙arre© dwar l-irfig˙ tal-vara biex inΩid mal-infor-mazzjoni li di©à g˙andi. User nistinka wkoll biex l-ideat liktibt fuqhom, fosthom fratellan-za g˙al dawk li g˙andhomx’jaqsmu mal-vara ji©u attwati .

Tant dan l-anonimu beΩΩieg˙intilef fid-dag˙dig˙a li kellu

g˙ax ma semmejtux, li anke l-passi©©ata li nag˙mel bil-kelba(g˙ax dik kelba mhux kelb, SurWiçç Wie˙ed) tag˙tu f’g˙ajnu;ara x’g˙andha x’taqsam dinmal-festa. Imma ˙a nisserja ftitu nurih kemm mhux tal-affaritieg˙u. Sur Anonimu, ma tafx lig˙adha kif mititli l-mara u l-kelba sservini ta’ kumpanijasinçiera. U dwar il-basket li takf’g˙ajnejk ukoll, mhix affaritieg˙ek g˙alfejn nuΩah, immanassigurak li ma jkollix fihaffarijiet ta’ ˙dura.

U mbag˙ad semma t-tixmir il-kmiem. Mela, g˙al dan l-injo-rant, ix-xog˙ol tal-mo˙˙ u tal-pinna ma huwiex impenn, jewdan wie˙ed li jaf jikkmandabiss? Ma jafx li jien ili g˙alΩmien twil involut ma’ dak lig˙andu x’jaqsam mal-Óamrun?Ma tantx in˙obb nifta˙ar b’rixi,kif jidher li j˙obb jag˙mel WiççWie˙ed, tant li hu ossessjonat lig˙andu ji©i mfa˙˙ar u llawdat.Imma g˙all-verità tal-fatti u biexin©eddidlu l-memorja nfakkru likont imda˙˙al ma’ ˙afnag˙aqdiet tal-Óamrun.

PereΩempju kont president ta’wa˙da mill-baned tal-Óamrun;kofundatur tal-magaΩin Il-Óam-run; kofundatur tal-HYIA li per-mezz ta’ pro©ett li din ˙olqotwasslet lill-Kunsill Lokali biexji©i ppremjat bil-Golden StarAward tal-Unjoni Ewropea, ko-fundatur tal-Fondazzjoni DunNerik Cordina Perez, eçç. Kontinvolut fil-Kunsill Parrokkjali,kont membru tal-kumitat li ˙a˙sieb il-festi çentinarji, kontmembru g˙al Ωmien twil fil-Kummissjoni Festa u domtnie˙u ˙sieb wa˙di l-ktieb tal-

festa (volum o˙xon, mhux kifqed isir illum – biçça pitazz)g˙al iktar minn sbatax-il sena.U dan barra l-kitbiet numeruΩiu li qatt ma ©ew ikkritikati bil-mod ma˙mu©, banali u blasens li kkritikani Wiçç Wie˙ed.

Il-fatt li m’iniex fil-Kummissjoni Festa mhux torttieg˙i. It-tmexxija ©dida tal-knisja bag˙tet g˙al tista’ tg˙iddawk kollha li kienu involuti,imma g˙alija ma bag˙titx u sal-lum g˙adni ma’ nafx x’inhi r-ra©uni, imma milli jidher WiççWie˙ed jaf u din forsi tfisser˙afna g˙at-tip ta’ ittra li kiteb. Ufuq kollox dan l-anonimu missujist˙i jg˙id lili, bniedem bil-karta anzjan, biex inxammar una˙dem. U jekk, kif ta wie˙edx’jifhem, hu mid˙la tat-tmexxijatal-knisja, ma tantx qedjag˙mlilha unur b’dan l-atte©©jament. U n˙oss li t-tmexxija tal-knisja fil-Óamrung˙andha tindaga sew din il-biçça u tne˙˙ih mill-kariga lijidher li g˙andu ˙alli ma t˙alli-hx jag˙mlilha iΩjed g˙ajb.

Dan l-anonimu ta wie˙edx’jifhem li lanqas fuq iz-zuntierma g˙andi nkun g˙al dak li,skont hu, hu ritratt tal-okkaΩjoni. Jien ma nafx b’danir-ritratt tal-okkaΩjoni. Jienimmur fuq iz-zuntier biexnag˙ti daqqa t’id jekk ikunhemm bΩonn, mill-a˙jar linista’. U kieku stess hemm minjoqg˙od g˙ar-ritratti l-purçis-sjoni kollha mar-reffieg˙a, jientajtu f’g˙ajnu. Ikber ftit SurWiçç Wie˙ed.

JOE C. CORDINA,IL-ÓAMRUN

Il-gWaRdjan ta’ VeRU tal-festa tal-PatRUn fIl-ÓamRUn

Sur Editur,

Minn hu responsabbli biex jie˙u ˙sieb dikit-triq li tag˙ti bejn Óa©ar Qim u G˙ar Lapsi?Possibbli ˙add mill-ministri jew mis-sindkima jg˙addi minn din it-triq ewlenija? Il-vilihi li t-tarmak kien ing˙ata minn Wied iΩ-Ûurrieq sa ˙dejn it-Tempji ta’ Óa©ar Qim u l-

kumplament tat-triq intesa. Garanzija likarozza tiΩΩarmalek. Ir-ra©uni hi li ‘t-turistijaslu biss sat-tempji. Il-bqija ç-çittadini˙˙allas it-taxxi u l-flus jintefqu f’affarijiet blabΩonn.

TAX PAYERBL-EMAIL

It-trIq lI tagÓtI gÓal gÓar lapsI

tRIq ImfaRRKa

Sur Editur,

Bi gratitudni nixtieq nirringrazzja lis-Sur Mario Aquilina u l-istudenti tieg˙u tal-In©inerija, sezzjoni mekkanika, fl-Istituttal-MCAST ta’ Ra˙al Ìdid g˙ax-xog˙ol siewi li humag˙amlu fuq il-karrozza tieg˙i. Il-problema serja li kelli ˙addma sab tarfha, g˙alkemm ˙adtha g˙and diversi mekkanisti,imma sab tarfa s-Sur Aquilina fi ftit ©ranet.

JOE CASSAR, MARSASKALA

RIngRazzjament

IsqfIjIet IdealIstI?

Il-©img˙a li g˙addiet mastaj tx ma niftakarx f iΩ-Ωmien li l-Perit Mintoff, dakiΩ-Ωmien Prim Ministru,iddeçieda l i jne˙˙i l-omosesswalità minn reatkriminali . Kemm kienhemm min ˙abbat fuq sidruu g˙ajjat li kienet waslet l-a˙˙ar tad-dinja! Kemm kienhemm min beΩΩa’ bl-infern!Illum nafu min kellu ra©un.Illum lanqas biss tg˙addilnaminn mo˙˙na l i ˙utna,uliedna, jew il-˙biebtag˙na, jistg˙u jispiççaw il-˙abs, sempliçiment g˙axi˙obbu lil xi ˙add.

U fl-a˙˙ar ©ranet er©ajnarajna xi ˙a©a simili. Il-PNg˙araf l-iΩbalji ta’ qabel uddeçieda li jo˙ro© favur l-unjoni çivili. Prosit. Immaallura ma nistax manistaqsix g˙alfejn, jekk il-PN kien favur dan il-pass,qatt ma ˙adu wara kwartta’ seklu jiggverna? Kellug˙alfejn i˙alli daqstant niesibatu g˙al dawk is-sninkollha?

Jekk xejn, g˙al darba l-PNjidher li nqata’ mil-linja tal-Knisja Kattolika, li bil-pulitqed tg˙id li ma taqbel xejnmal-idea li koppja omosess-

wali jrabbu t-tfal. Fi stqarri-ja l-Isqfij iet qalu li t-tfalg˙andhom jibqg˙u jitrab-bew mill-©enituri tag˙homli jkunu mara u ra©el, fil-waqt li kkwotaw partijietminn diskors tal-PapaFran©isku.

Fl-opinjoni t ieg˙i, l -Isqfijiet Maltin ikkwotawbiss dak li g˙o©ob lilhom.Il-Papa Fran©isku g˙adu kifqal ukoll li l-Kattoliçi kell-hom bΩonn li je˙ilsu mill-ossessjoni tag˙hom fuq l-omosesswalità, fost affarijieto˙ra. Ftit wara qal ukoll lil-Kattoliçi idealisti kienuqed jag˙mlu l-˙sara l i l l-Knisja.

U din l-idea stretta ta’familja mag˙mula bilforsminn mara, ra©el u tfalmhix wa˙da idealista, skontl-Isqfijiet tag˙na? Xi ng˙idug˙ar-romol li jrabbu t-tfal,g˙all-©enituri single, g˙at-tfal li jitrabbew mas-sorijietu l-patrijiet g˙ax il-©enituritag˙hom (li huma mara ura©el) mhumiex kapaçijie˙du ˙siebhom?

Tg˙id idealisti?

JOSEPH FARRUGIA,IL-MOSTA

Ibg˙atilna l-ittri tieg˙ek fuq l-email editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Mile End, Óamrun

MID-DJARJU TAL-PRIM MINISTRU

15Ittri 27.10.2013

Ritratti: DOI

Il-PM f’laqg˙a mal-Quartet, li qed jimmedja l-proçess ta’ paçi bejn il-Palestina u l-IΩrael

Il-PM jiltaqa’ ma’ uffiçjali g˙olja tal-armata Palestinjana li tawh mer˙ba

Il-PM jiltaqa’ mal-President IΩraeljan Shimon Peres Il-PM Joseph Muscat iΩur iç-Çentru tas-Sa˙˙a ta’ Haddasah, fl-IΩrael

Il-PM Joseph Muscat jiltaqa’ mal-Prim Ministru Palestinjan

Il-PM jΩur skola f’kamp tar-refu©jati f’BetlemIl-PM Malti jindirizza konferenza flimkien mal-PM Palestinjan Rami Hamdallah

Il-PM u martu jΩuru l-qabar tal-eks-Mexxej Palestinjan Yasser Arafat

16 Ta’ Barra27.10.2013

Din ma kini tx sena façl ig˙al l -President Obama.Barra l - fat t l i l -KungressAmerikan rabatlu jdejh g˙alxhur twal mil-lat finanzjarju,hekk kif ma setax j instabqbil dwar i l -ba©i t , issag˙andu wkoll kwistjonijietserji fuq livell diplomatiku.Jidher li l-effett negattiv li˙allew ir-rivelazzjonijiet ta’Snowden g˙adu ma jr idxjg˙addi hekk kif ˙er©in det-ta l j i ©odda kwaΩi kul jumdwar kaΩijiet ta’ spjuna©©illegali.

B’riΩultat ta’ dawn il-fatti,Obama qed jidher, f’g˙ajnejni l -poplu Amerikan, b˙alamexxej dg˙ajjef li mhuwiexkapaçi j imponi r-r iedatieg˙u, la f’pajjiΩu u wisqinqas lil hinn minnu. Din is-sitwazzjoni qieg˙da t˙all itog˙ma qarsa f ’˙alq l -Amerikani li huma mdorrijinl i jaraw i l -president itag˙hom jiddettaw l-a©endapolit ika u ekonomika tal-kantunieri kollha tad-dinja.

Birda interna

I l lum i l -©urnata ˙afnaAmerikani j˙arsu b’modçiniku lejn it-terminu “theland of the free” biex jid-deskrivi pajjiΩhom, hekk kifil-Gvern qed ji©bor ammontikbar ta’ informazzjoni dwariç-çi t tadini minn waradaharhom ming˙ajr ma jis-pjega g˙alfejn eΩatt. Din is-sitwazzjoni qieg˙da twassalbiex l-Amerikani jistaqsu lil-hom infushom x’inhi vera-ment id-dif ferenza bejnObama u l -kandidat iRepubblikani, li bl-idea vagata’ ‘sigurtà nazzjonali’ bdewjispijjaw fuq nieshom stessiktar milli jag˙mlu fuq popliostili lejhom.

Fl-2012, meta Obama ©iekkonfermat b˙ala president,di©à deher çar li r-relazzjonimal-poplu ma baqg˙etx likienet. Fil-fatt, matul l-a˙˙arkampanja elettoral i ˙afna©urnalisti kkummentaw dwarkif l-entuΩjaΩmu waqt ir-ral-lies politiçi tieg˙u kien ferminqas minn dak li deher fl-

2008. Obama jidher li tilef˙afna mill-popolarità maç-çittadini Amerikani, l-alleatiprinçipali li kellu matul il-presidenza tieg˙u, illi matul-ha ©ie bΩonnhom biexjg˙eleb ir-reΩistenza politikali sab ma’ wiççu.

Dan l-iΩvilupp ta’ kura©©kbir l i l l -avversar j iRepubblikani tieg˙u li fil-passat qag˙du attenti kif jis-fidawh fil-miftu˙ min˙abbali kien igawdi l-fiduçja ta’˙afna mil l -kost i twentitag˙hom. L-affarijiet inbidlu˙afna l lum meta l -Part i tRepubblikan fil-Kungress us-Senat kwaΩi rnexxielu jΩar-ma r-riforma prinçipali tal-ewwel presidenza ta ’Obama, dik fis-sa˙˙a, hekkkif irrifjutaw g˙al xhur twalli jivvutaw il-fondi g˙aliha.

Tensjoni esterna

Il-problemi ta’ Obama mawaqfux fuq i l - f runt ieraAmerikana. Diversi Ωviluppiwasslu biex l-Amerika tmissi l -qieg˙ tal -popolar i tàtag˙ha. Fost il-kwistjonijiet linqalg˙u kien hemm ir-rive-lazzjoni j iet sensi t t iv i ta ’Edward Snowden l i kixfusistema internazzjonali ta’spjuna©© li kienet issegwimil l -viç in l i l l -a l leat i ta l -Amerika.

Din l-informazzjoni wrietb’mod çar l i Obamam’g˙amel l-ebda tentatt ivbiex iΩomm idejn is-servizzisigrieti tieg˙u, anzi komplatahom iktar riΩorsi milli kell-hom f’idejhom di©à. B’riΩul-tat ta’ dan il-fatt, pajjiΩi b˙ar-Renju Unit, Franza u l-Ìer-manja, l i i lhom snin twalja˙dmu spal la ma’ spal lamal-Amerika, tilfu l-fiduçja likellhom f’din l-alleanza.

Min˙abba f ’hekk, is-Segretarju tal-Istat Amerikan,dak l i a˙na ng˙idulu l -Ministru g˙al l -Affar i j ietBarranin, John Kerry, ˙ela˙afna Ωmien prezzjuΩ idurmad-dinja biex j ipprovajikkalma r-rabja tal-alleatiwaqt li diversi re©juni kienuqeg˙din jidde©eneraw f’kaos

s˙i˙. Sadanittant, Assad re©a’impona ru˙u fuq is-Sirja u l-armata E©izzjana re©©g˙etlura l-arlo©© g˙aΩ-Ωminijietmudlama ta’ Hosni Mubarak.

Problemi ©odda fil-LvantNofsani

Fil-jiem li g˙addew inqaletbiçça o˙ra importanti mill-istruttura diplomatika li l-Amerikani tant ˙admu fuqhamit-Tieni Gwerra ’l hawn.Wara ˙afna snin ta’ relazz-jonijiet amikevoli mal-ArabjaSawdita, jidher li l-politikainçerta tal -Amerikani f i l -Lvant Nofsani fl-a˙˙ar xellfetdin il-˙biberija antika. Dan˙are© çar hekk kif l-ArabjaSawdita rrifjutat l-opportu-nità li tkun fuq il-Kunsill ta’Sigurtà tal-Ìnus Mag˙qudamatul is-sentejn li ©ejjin.

Is-Sawditi ma tantx qag˙dujduru mal-lewΩa u g˙amluhaçara li mhumiex interessati lijkollhom sehem attiv f’orga-nizzazzjoni li qieg˙da t˙allili d-deçiΩjonijiet tag˙ha qedji©u ddettati miç-Çina u r-Russja. Din kienet krit ikaçara g˙all-fatt l i dawn iΩ-Ωew© pajjiΩi rnexxielhomjorbtu idejn l-Amerika u l-al leat i tag˙ha kemm-i ldarba matul i l -kwist joniSir jana, sitwazzjoni l i tatçans lil Assad illi jorganiz-za l-forzi tieg˙u biex i©ibir-ribelljoni g˙arkupptej-ha.

Barra minn hekk,l -Arabja Sawditama apprezzatx il-mod kif l -Amerikani fet˙udjalogu kordjalimal-Iran f i l -©img˙at l ig˙addew: pajjiΩ lis-Sawdit i jqisub˙ala tg˙eddidaprinçipal i g˙as-sigurtà fir-re©jun.

Hawnhekk ukoll,Kerry re©a’ sabru˙u j i©r i g˙andwie˙ed mill-alleatita’ pajjiΩu biex jipp-rova jsewwi l-˙sara liqed t˙al l i l -pol i t ika

internazzjonali Amerikana.F’laqg˙a mal-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin Sawdit, il-Princep Saud al-Faisal, Kerryg˙amel sforzi kbar biexjikkonfinçih li huwa fl-inte-ress tag˙hom li jkunu fil-Kunsi l l ta ’ S igurtà u l i l -Amerika g˙andha g˙al qalbal-˙biberija tag˙hom.

G˙adu mhux çar l-effett ta’din i l - laqg˙a, imma minnrapporti li dehru fil-medjainternazzjonali j idher li l-Arabja Sawdita mhux l-unikapaj j iΩ tal-Lvant Nofsani l ig˙andu l-problemi mal-Amerika. Fil-fatt, j idher lilanqas il-Kuwajt, il-Ìordan ul-Ba˙rejn mhuma komdi bil-mod kif l-Amerika qieg˙dat˙alli s-sitwazzjoni ©ewwa l-E©ittu u s-Sirja tidde©eneraming˙ajr ma tintervieni.

IΩolat

Diffiçli biex wie˙ed jg˙idf ’dan l- is tadju jekk i l -President Obama qeg˙edxjie˙u lil pajjiΩu fid-direzzjonit-tajba. Huwa g˙ad baqag˙lutliet snin biex jipprova j©ib l-istabbiltà kemm fl-Amerikakif ukoll l i l hinn minnxtutha. Madankollu, s’issama jidhirx li l-affarijiet sejmorru g˙all-a˙jar fiΩ-Ωmienli ©ej.

F’pajjiΩu, l-avversarji poli-t iç i t ieg˙u rnexxielhomiΩommuh milli jkompli bir-riformi fejn jid˙lu kwistjoni-jiet delikati b˙as-sa˙˙a u l-immigrazzjoni: sitwazzjoni litellfit lu l-fiduçja ta’ ˙afnamiç-çi t tadini . Min-na˙a l-o˙ra, fil-Ìnus Mag˙quda l-Amerika sabet ru˙ha b’idejhamarbutin min˙abba l-oppoΩizzjoni taç-Çina u r-Russja. Hawnhekk l-alleatit ieg˙u wkoll naqsu fermwara li nstamtu mill-iskandli

ta’ Manning u Snowden.B’hekk, fost dawn l-

inçertezzi kollha, ˙a©abiss hija çerta: BarackObama qatt ma kiendaqshekk wa˙du.

Ûmien DiffiÇli GÓal Obama

Matul dawn l-a˙˙ar xhur, waqt li Obamakien qieg˙ed jipprova jsib tarf

tal-kwistjonijiet interni ta’ pajjiΩu,problemi o˙rajn bdew jitfaççaw barraminn xtutu. Dan ©ara hekk kif diversifatturi ˙admu f’daqqa kontrih biex fi

Ωmien qasir ir-relazzjonijiet tal-Amerikamal-alleati tag˙ha marru lura

b’rata mg˙a©©la. LIAM GAUCI jag˙ti iktar dettalji.

It-tmexxija ta’ Juncker fil-periklu

Il-Prim Ministru tal-Lussemburgu Jean-ClaudeJuncker qieg˙ed jiffaççja kriΩi politika hekk kifir-reb˙a tal-partit tieg˙u, il-Christian SocialWorker’s Party (CSWP), fl-elezzjoni ©enerali tal-Óadd li g˙adda ma kinitx biΩΩejjed biex tig-garantilu ma©©oranza fil-Parlament. Din hijaw©ig˙ ta’ ras kbira g˙al Juncker li kellu jg˙ajjatdin l-elezzjoni hekk kif wie˙ed mill-alleati tieg˙uabbanduna lis-CSWP wara li fe©© skandlu relatatmal-abbuΩ tal-poter. L-avversarji tas-CSWP ma˙lewx ˙in u di©à bdew diskussjonijiet bej-niethom biex jippruvaw jiffurmaw gvern li j˙allibarra lill-partit ta’ Juncker. Jekk din il-mossatirnexxi, Juncker ser jara l-mandat tieg˙u jin-temm wara 19-il sena fil-poter.

Ter©a’ tfe©© il-kwistjoni Kurda

Il-Partit tal-Óaddiema Kurdi (PKK), grupp mili-tanti li ©ie ffurmat fl-1984 biex ji©©ieled g˙all-˙olqien ta’ stat Kurd, qieg˙ed jg˙edded lill-Gvern Tork illi l-membri tag˙hom huma lesti lijer©g˙u jid˙lu fil-pajjiΩ. Din it-deçiΩjoni, skont il-PKK, ittie˙det wara li t-Turkija tat l-appo©©tag˙ha lil xi gruppi Sirjani li huma ostili lejn il-Kurdi, akkuΩa li t-Torok m’aççettawx. Jekk il-PKK iΩomm kelmtu, il-proçess ta’ paçi bejn it-Torok u l-Kurdi, li din is-sena deher li beda jir-ranka, jista’ jieqaf zopptu. Il-ftehim bejn iΩ-Ωew©na˙at kien wassal biex iktar kmieni din is-senal-PKK bdew jabbandunaw it-territorju Tork u jir-tiraw lejn is-Sirja u l-Iraq. S’issa din it-tensjonikienet l-iktar sinjal b’sa˙˙tu li l-konflitt Sirjanjista’ jaqsam il-fruntiera Torka, possibbiltà li ilhatinkwieta lill-Gvern ta’ dan il-pajjiΩ.

Nirien kbar fl-Awstralja

Nirien qawwijja li laqtu r-re©jun ta’ New SouthWales, li jinsab fix-Xlokk tal-Awstralja, qeg˙dinjag˙mlu ˙sara kbira madwar diversi bliet u r˙ulataΩ-Ωona. L-awtoritajiet qeg˙din isibuha diffiçlibiex jikkontrollaw il-firxa ta’ dawn in-nirienmin˙abba t-temperaturi g˙oljin u r-ri˙ qawwi li˙akmu r-re©jun. S’issa dan id-diΩastru affettwaΩona ta’ elf mil u qered mijiet ta’ djar. L-ikbarbiΩa’ tal-uffiçjali tat-tifi tan-nar hija li dawn in-nirien, li s’issa huma diversi u fuq skala ridotta,jistg˙u jing˙aqdu f’nar kbir li jag˙milha diffiçli˙afna g˙all-awtoritajiet biex jikkontrollawhom.Fortunatement, in-numru ta’ vittmi kien baxxs’issa imma, jekk in-nirien iΩ-Ωg˙ar jing˙aqduf’o˙rajn ikbar, l-awtoritajiet jista’ jkollhom bΩonnjevakwaw diversi çentri urbani b˙al Sydney uCanberra.

Diversi kaΩijiet ta’ tfal misruqa fl-Ewropa

Il-pulizija Griega ˙adet fil-kustodja tag˙ha tifla likienet f’idejn koppja hekk imsej˙a ‘Roma’, mino-ranza nomada li probabbilment ori©inat mill-Indja mijiet ta’ snin ilu. Il-pulizija g˙amlu dan il-pass hekk kif issuspettaw li din it-tifla ma’ kinitxtal-koppja min˙abba li kienet bjonda u ta’karna©un bajdani ˙afna, filwaqt li huma kellhomkarna©un skur. Is-suspetti tal-awtoritajiet kom-plew Ωdiedu wara li nstab illi ç-çertifikat tat-twelid kien falz. Il-pulizija Griega qieg˙da tik-koordina mal-Interpol biex tipprova ssib il-©eni-turi naturali tat-tifla wara li ma rnexxilhomxjistabbilixxu l-identità reali tat-tifla.

Dan il-kaΩ mill-©did ˙oloq dibattitu ja˙raqdwar ir-Roma g˙aliex din mhix l-ewwel darba limembri ta’ din il-komunità ©iet akkuΩati bis-serqta’ minuri. Il-kaΩ Grieg wassal biex diversi koppjiminn madwar id-dinja li nsterqulhom it-tfalmatul is-snin g˙amlu kuntatt mal-Interpol bit-tama li t-tifla tkun tag˙hom.

17Ta’ Barra 27.10.2013

pUnti eWlenin ta’ Barra minn liaM GaUCi

€15,000 fuq banju u€350,000 fi gwardarobbi

Il-Kattoliçi fil-Ìermanja rrabb-jaw mhux ˙aΩin meta saru jafuli l-Isqof tag˙hom kien nefaq€31 miljun biex jirran©a r-resi-denza tieg˙u. L-Isqof i©©ustifi-ka din in-nefqa billi qal li kienhemm 10 pro©etti differenti uli l-ispiΩa kienet telg˙etdaqshekk min˙abba l-miΩati lij©orru mag˙hom ir-regoli dwaril-kostruzzjoni fuq binjietstoriçi.

IΩda din il-©ustifikazzjoni maniΩlitx taj jeb mal-PapaFran©isku, u lanqas mal-kon-gregazzjoni ta’ Limburg: id-djoçesi li tag˙ha kien IsqofElst, fejn saru protesti qud-diem ir-residenza lussuΩa likien joqg˙od fiha Elst. L-24miljun Kattoliku fil-Ìermanjag˙an-dhom iktar g˙axjoqog˙du attenti g˙all-infiq tal-Knisja tag˙hom, u dan peressli bejn 8% u 9% tat-taxxitag˙hom imorru g˙and il-Knisja.

Ir-rabja tal-Kattoliçi Ìer-maniΩi kompliet tiΩdied metasar mag˙ruf li Elst kien nefaqxejn inqas minn €15,000 fuqbanju u €350,000 fuq kmamar-

gwardarobbi, mag˙rufa bl-IngliΩ b˙ala walk-in war-dorbes. Il-politika ta’ awsteritàta’ Gvern Lemini fil-Ìermanjakompliet tag˙milha iktar dif-fiçli biex il-Kattoliçi ÌermaniΩijaççettaw l-infiq ta’ dawn is-

somom eΩorbitanti.I˙ott il-˙idma ta’ Benedittu

Kelliem g˙all-Vatikan qal li l-Papa Fran©isku kien infurmatbis-sitwazzjoni, liema sitwazz-joni ma tippermettix lil Elst

biex ikompli jaqdi dmiru b˙alaIsqof. “G˙alhekk is-Santa Sedet˙oss li huwa f’loku perijoduta’ frank mid-djoçesi.”

Id-deçiΩjoni tal-PapaFran©isku li jissospendi lil Elsthija iktar minn sempliçi

azzjoni dixxiplinarja ma’ isqofkwalunkwe. L-Isqof Elst kienintg˙aΩel g˙all-kariga mill-Papa Benedittu fl-2008, hekkkif intqal li dan tal-a˙˙ar kieni˙oss affinità mieg˙u b˙alateologu konservattiv.G˙alhekk is-sospensjoni ta’Elst qieg˙da wkoll indiretta-ment t˙ott il-˙idma ta’Benedittu.

Jidher li Fran©isku mhux bissqed jag˙mel dak li m’g˙amilxil-predeçessur tieg˙u, immaqed imur fid-direzzjoni oppos-ta. Fejn il-˙idma tal-predeçes-suri tieg˙u qed tkun ta’ ostak-lu g˙ad-direzzjoni li fihaFran©isku jrid jie˙u l-Knisja,dan qieg˙ed sempliçimentiwarrabha min-nofs.

Din ma kinitx l-ewwelazzjoni ta’ Fran©isku li biha taxhieda li jrid jibdel il-Knisja.Mill-bidu nett Fran©isku rrifjutali jg˙ix fil-palazz Papali, uminflok qed jg˙ix f’Dar SantaMarta, li tintuΩa g˙all-viΩitaturi.Ftit ilu qal li l-Kattoliçi kienuwisq ossessjonati bl-omosess-walità, il-kontraçezzjoni u l-abort. Huma ˙afna dawk liqed jistennew bil-˙erqa biexjaraw x’se tkun il-mossa lijmiss tal-Papa Fran©isku.

is-sospensjoni tal-isqof Óali

Xi tfisser?Din il-©img˙a l-Papa Fran©isku ssospenda lill-Isqof ÌermaniΩ Franz-Peter Tebartz-van Elst, wara li dan tal-a˙˙ar nefaq €31 miljunfuq ir-restawr tad-dar tieg˙u. Is-sospensjoni ta’ Elst g˙andha sinjifikat qawwi mhux biss g˙aliex hija sinjal ie˙or li l-Papa attwalidonnu li jrid i©ib il-bidla fil-Knisja Kattolika, iΩda wkoll g˙aliex hija bidla li tikkontrasta, u anke t˙ott, il-˙idma tal-Papa preçedenti.RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn dan il-kaΩ, kif ukoll lejn id-direzzjoni li l-Papa Fran©isku jidher li qed jag˙Ωel g˙all-KnisjaKattolika, li fil-pajjiΩi tal-Punent kienet qabdet sew it-triq tan-niΩla.

18 Mill-Misra˙27.10.2013

Jesmond Mizzi Financial Advisors se jkunu r-rap-preΩentanti lokali g˙all-˙ames fondi ©odda mnedijaf’Malta minn Legg Mason Global Asset Management.

Jesmond Mizzi Financial Advisors jinsabu poΩittivi˙afna dwar il-fatt li se jkunu jistg˙u joffru lill-investi-turi lokali l-possibbiltà li jgawdu mill-kompetenzaesperta tas-sussidjarji tal-Legg Mason responsabblimit-t˙addim tal-fondi Brandywine Global, ClearBridgeInvestments u Western Asset.

Il-fondi mag˙Ωula fil-faΩi inizjali tar-re©istrazzjoni jko-pru kemm id-d˙ul fiss kif ukoll l-ishma fl-Istati Uniti:

• Legg Mason Brandywine Global IncomeOptimiser Fund• Legg Mason Brandywine Global FixedIncome Fund• Legg Mason ClearBridge US Equity IncomeFund• Legg Mason Western Asset Global MultiStrategy Fund• Legg Mason Western Asset Global High YieldBond Fund

Il-fondi kollha tal-Legg Mason huma disponibbli fid-dollaru Amerikan u huma ˙˙e©©jati mal-muniti kollhaewlenin inkluΩ l-ewro u l-isterlina.

“Ninsabu kuntenti ˙afna li issa l-fondi tag˙na huma

rre©istrati f’Malta u n˙ossu li g˙andna firxa b’sa˙˙ithata’ prodotti li tipprovdi soluzzjonijiet g˙al dak li qedifittxu l-investituri Maltin, b’mod partikolari ffukati fuqprodotti li ji©©eneraw l-introjtu,” qalet Colette

Camiller, il-Mani©er tal-IΩvilupp Kummerçjali g˙alLegg Mason f’Malta.

Legg Mason hija ditta globali tat-t˙addim tal-assi, bl-assi li t˙addem kienu jla˙˙qu s-$656 biljun fit-30 ta’Settembru 2013. Il-kumpanija tipprovdi t˙addim attivtal-assi f’˙afna çentri tal-investiment ewlenin madwarid-dinja. Il-kwartieri ©enerali tal-Legg Mason jinsabuf’Baltimore, Maryland, u l-ishma tag˙ha humakkwotati fuq il-BorΩa ta’ New York.

Jesmond Mizzi, id-Direttur Mani©erjali ta’ JesmondMizzi Financial Advisors, qal: “Din hija spinta kbiralis-settur tal-investiment f’Malta li jkollok mani©er tal-assi globali ewlieni b˙al Legg Mason jirre©istra diversifondi ewlenin tieg˙u f’pajjiΩna. Ninsabu kuntenti˙afna li ©ejna appuntati b˙ala r-rappreΩentanti lokalitag˙hom u n˙arsu ’l quddiem lejn l-opportunitajiet©odda ta’ introjtu u l-potenzjal ta’ tkabbir kapitali lidawn il-fondi joffru lill-investituri.”

Jesmond Mizzi Financial Advisors Limited hija liçen-zjata biex toffri servizzi ta’ investiment mill-Awtoritàg˙as-Servizzi Finanzjarji ta’ Malta. Legg MasonInvestments (Europe) Limited hija awtorizzata u rre-golata mill-Awtorità g˙all-Kondotta Finanzjarja. Il-Fond qed ji©i promoss f’Malta skont ir-Regolamentital-Att dwar Servizzi ta’ Investiment (Marketing ofUCITS). L-investituri g˙andhom jinnotaw li l-valur tal-investimenti jista’ jinΩel kif ukoll jitla’. Il-prestazzjonital-passat mhix garanzija g˙all-prestazzjoni tal-futur.

jeSMond Mizzi finanCial adviSorS appuntati BÓala r-rappreÛentanti lokali gÓall-fondi l-Ìoddatal-legg MaSon

Iktar minn 77% tas-soqfa tal-ferg˙at tal-HSBC Malta tbajdubojod b˙ala parti minn inizjat-tiva sempliçi iΩda effettiva biexjitnaqqas l-uΩu tal-ener©ija ujkompli jitnaqqas il-karbonju liji©©enera l-bank.

Soqfa bojod inaqqsu l-assor-biment tar-ra©©i tax-xemx mill-bini, u b’hekk jitnaqqas l-uΩutal-air conditioning. G˙aldaq-stant jitnaqqas l-uΩu tal-ener©ija u l-emissjonijiet tal-gassijiet tal-effett serra. Soqfabojod jg˙inu wkoll g˙ax jirriflettu r-ra©©i tax-xemx lura lejnl-ispazju. Esperti ewlenin jisp-

jegaw li dan hu kruçjalimin˙abba t-tnaqqis kontinwutas-sil© polari riflettiv fil-ba˙ar.Hekk kif jitnaqqas is-sil©, ir-ra©©i tax-xemx li qabel kienuriflessi lura lejn l-ispazju mis-sil© abjad, issa qed ikunuassorbiti mill-ba˙ar minflok.Dan isa˙˙an il-ba˙ar, li jkom-pli jdewweb iktar sil©.

“Permezz ta’ din l-inizjattiva,l-HSBC Ωebag˙ bl-abjad aktarminn 7,100 metru kwadru ta’soqfa – ji©ifieri daqs grawndkbir tal-futbol. Sa çertu punt,dan jirreplika l-funzjoni impor-tanti tas-sil© abjad u b’hekk

inkunu qed nag˙mlu kemxejntajjeb g˙at-telf tar-rifless natu-rali tas-sil©. B’azzjoni b˙al din,id-dinja tkun tista’ tirrifletti lurar-ra©©i tax-xemx lura lejn l-ispazju,” qal Ranjit Gokarn,Chief Operating Officer tal-HSBC.

Ba˙ar li hu mg˙otti bis-sil©jirrifletti 85% tax-xemx, filwaqtli l-ba˙ar jirrifleti biss 7%. Mill-banda l-o˙ra, soqfa miksija bil-membrane jassorbu sa 90% tas-s˙ana tax-xemx, filwaqt li testi-jiet juru li soqfa bojod jirriflettulura sa 90% tas-s˙ana tax-xemxu radjazzjoni perikoluΩa.

Soqfa tal-HSBC Malta MiÛBugÓin Bojod Biex jonqoS l-uÛu tal-enerÌija

Iktar tag˙rif dwar inizjattivita’ sostennibbiltà korporattivatal-HSBC Bank Malta jinsab fit-

taqsima ‘Sustainability’tas-sit elettroniku tal-bankwww.hsbcmalta.com.mt

’Il fuq minn 77% tas-soqfa tal-ferg˙at tal-HSBC Malta issanΩebg˙u bojod ˙alli jnaqqsu l-bidla fil-klima

KAROZZI

IL-KAROzzI TAR-ROCK STARS

Michael Attard Ltd. – National Road, Blata l-Bajda – T: 2123 8854 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelattard.com

Combined consumption (l/100 km): from 3.8 to 5.9. CO2 emissions (g/km): from 98 to 135.

www.peugeot.com.mt

LIGHTIN A DIFFERENTSEE THE CITY

NEW CROSSOVER PEUGEOT 2008 EQUIPPED WITH E-HDI AND E-VTI TECHNOLOGIES FOR LOW CO2 EMISSIONS.

Join Peugeot Malta on Facebook: www.facebook.com/peugeotmalta(This model also qualifies for the government scrappage scheme)

Minn PHILIP SCHEMBRI

Minn st˙arri© li g˙amilt ftit ilu ltqajt ma’ artikli interessanti dwar kantanti u muΩiçisti famuΩi u l-kollezzjoni li dawn g˙andhom.D˙alna fil-garaxx tag˙hom u skoprejna x’tip ta’ karozzi u muturi dawn isuqu. Diffiçli tag˙Ωel liema l-a˙jar jew l-isba˙ karozza; li tista’ΩΩid ma’ din l-istorja hu l-qawl Malti li jg˙id: “Min g˙andu l-bΩar ˙allih ˙a jroxxu!”

Sa ftit ilu konna narawh b˙alawie˙ed mill-©urija f’AmericanIdol, Urban huwa ukollkollezzjonista tal-karozzi.Huwa jammetti li mhux dilet-tant tal-ispeed iΩda jie˙upjaçir isuq b’veloçità li tag˙tihpjaçir.Bl-ewwel çekk o˙xon lirçieva minn meta sar famuΩmar xtara Chevrolet Impalab’magna V8 5.7 liter. Xtraha$21,000 iΩda kienet g˙all-bejg˙ b’$23,000. Kellu jin-negozzja mal-bejjieg˙ b’patt ukundizzjoni li meta jsib çansimur lura fix-showroom.Urban Ωamm kelmtu u wara libieg˙ erba’ miljun album mar©urnata fix-showroom fejnkien xtara l-Impala, u g˙amel©urnata jiffirma u jie˙u r-ritrat-ti mas-segwaçi tieg˙u.Karozza o˙ra favorita tieg˙uhija Lincoln tal-1965, liflimkien ma’ martu jsuq minnbelt g˙all-o˙ra fl-Istati Uniti.

Il-grupp Van Halen kellu bostasuççessi fis-snin tal-passat, l-aktarpopolari u l-aktar tal-widna kienetJump, F’dan l-artiklu ser naraw lilMichael Anthony, il-bassista tal-grupp li l-a˙˙ar akkwist fil-garaxxtieg˙u hija Ford Raodster tal-1933.Din iddisinjaha u mmodifikahaChip Foose li huwa isem sinon-imu mal-programmi tad-Discovery Channel. IΩda din il-karozza mhix l-unika wa˙dag˙alih; fil-fatt Michael Anthonyg˙andu 11-il karozza, fosthomChevy Nomad, 1969 ShelbyGT500 u Ωew© Ferrari. Huwajg˙id li l-karozzi kollhajΩommhom f’kundizzjoni tajbag˙aliex juΩahom b’mod regolari.

Lil dan nafuh b˙ala l-kitarrist prinçipali tal-gruppAmerikan Aerosmith. Brad Whitford kien jg˙id li l-os-sessjoni tieg˙u hija kitarri u karozzi. Fl-1973 kien xtaraPorsche 911, li g˙adha g˙andu sal-lum, iΩda mmodi-fikaha xi ftit b’magna 2.7. Din tant hi g˙al qalbu lijg˙id li qatt mhu ser ibig˙ha. Karozzi o˙rajn humaFerrari Daytona li kien xtraha $22,000, u MustangBoss 302. Il-Ferrari kien xtraha meta Enzo Ferrari kieng˙adu ˙aj, meta l-prezzijiet tag˙hom kienu g˙adhomg˙oljin ˙afna, filwaqt li l-Mustang hija ffirmata minnParnelli Jones.

Fleetwood huwa l-fundatutur u l-batterista tal-gruppFleetwood Mac. Fis-snin sebg˙in flimkien ma’ EricClapton telaq l-Istati Uniti f’mawriet muΩikali. Óallawarajh il-karozza, li kellu tant g˙al qalbu, Austin 7.Wara 16-il sena ftakar f’din il-karozza, irrestawrha uflimkien ma’ ommu jie˙u gost isuqha fil-gΩejjer tal-Hawaj fejn hu jg˙ix. Karozzi o˙ra li Fleetwoodg˙andu huma Ferrari 275 GTB u Porshe Turbo.Fleetwood jg˙id li j˙ossu dilettant ˙afna tal-karozzi ujg˙id ukoll li hija normali li muΩiçisti jkunu dilettantital-erba’ roti lussuΩi.

Mr Piano Man jew, ismu proprja, Billy Joel, kelludiversi suççessi fil-karriera tieg˙u, Joel huwa ffissatfuq il-muturi, fejn g˙andu kollezzjoni ta’ muturi rari˙afna u o˙rajn immodifikati. Apparti muturi anitkig˙andu Harley Davidson u Kawasaki W650, lijqishom b˙ala l-favoriti tieg˙u. Ftit snin ilu Billy Joelkien qieg˙ed isuq Harley Davidson FLH; huwa kienwieqaf fuq stop sign meta mara da˙let fih uwe©©g˙atu serjament f’idu u fil-polz. Minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn kellu jivvinta mod kif dan idoqq il-pjanu min˙abba l-kundizzjoni li jinsab fiha.

FLEETWOOD BRAD WHITFORD BILLY JOEL

MICHAEL ANTHONY

KEITH URBAN

20 Karozzi27.10.2013

x’hemm wara l-logo ?minn PhiliP Schembri

Kull pajjiΩ fid-dinja g˙andu l-bandiera sabiex biha jing˙araf, kull familja g˙andha l-emblema tal-kunjom u kull ˙a©a o˙ra li teΩistifid-dinja li mag˙ha ©©or logo sabiex ti©i identifikata. Illum ser niktbu dwar il-logo ta’ diversi ditti ta’ karozzi.

Il-fundatur ta’ dawn il-karozzi lussuΩi u veloçi kien Enzo Ferrari. Din tinkludi fiha Ωiemel iswed maqtug˙ minn Ωew© saqajnfuq sfond isfar u l-kuluri tal-Italja fil-parti ta’ isfel. It-Taljani jg˙idulha l-Cavallino Rampante. Jg˙idu li Enzo Ferrari ©ab dan is-simbolu tal-emblema ming˙and il-Konti Franceso Baracca li kien fil-forzi tal-ajru Taljani u li g˙amel isem g˙al pajjiΩu fl-EwwelGwerra Dinjija. G˙ajdut ie˙or jg˙id li Ω-Ωiemel iswed kien impin©i fuq ajruplan li waqa’ fil-gwerra, u li dan kien minn Stutgart,u li Ω-Ωiemel jidher fl-emblema tal-Porsche, iΩda l-entuΩjaΩti tal-Ferrari dan jinnegawh. G˙ajdut ie˙or, li huwa l-aktarkredibbli,huwa li l-familja ta’ Enzo Ferrari kellhom ˙afna Ωwiemel u li g˙alih Ωiemel jissimbolizza qawwa. Li huwa çert Ωgur hu li fil-logo stess hemm il-bandiera Taljana: il-pajjiΩ minn fejn ori©inaw.

ferrari

Dawn il-karozzi llum jinsabu mag˙qudin mal-Fiat, u huma simbolu Taljan. Il-logo tag˙hom inbidlet diversi drabimatul s-snin iΩda l-elementi prinçipali baqg˙u l-istess. Tajjeb insemmu li l-isem ori©inali huwa Anonima LombardaFabbrica Automobili u l-ewwel logo tpin©a fl-1910 minn çertu Romano Cattaneo. Dan kien da˙˙al fih serp tal-˙axixb’ra©el fix-xedaq. Ispira ru˙u mill-emblema tal-familja Savoia li f’dawk iΩ-Ωminijiet kienu jirrenjaw fl-Italja. Mag˙homidda˙let il-bandiera ta’ Milan: salib a˙mar fuq sfond abjad. Matul iΩ-Ωmien sarulha xi tibdlilet u tne˙˙iet il-kelma‘Milano’ minn ta˙t.

alfa romeo

Din hija karozza mmanifatturata fl-Istati Uniti u hija parti mill-General Motors. G˙al ˙afna l-Buick hija s-simbolu tal-Amerika. Din ©iet imwaqqfa fl-1903 minn David Dunbar Buick. Matul is-snin kellha diversi tibdiliet fil-logo. L-ewwelwa˙da kienet tissimbolizza l-kunjom tal-fundatur u damet tintuΩa g˙al diversi snin. Fil-bidu tas-snin sittin din inbidletg˙al wa˙da aktar sempliçi li kienet çirku tond bi tliet tarki, li kienu jirrappreΩentaw it-tliet mudelli ewlenin li kienuLeSabre, Invicta u Electra. Fl-1975 inbidlet; din id-darba saret l-isem BUICK u seqer fuqha li ntuΩat l-ewwel fil-verΩjonijiet Skyhawk series. F’nofs is-snin tmenin re©g˙et inbidlet g˙al dik tat-tliet tarki fejn g˙adha hekk sal-lum.

buicK

M’g˙andniex xi ng˙idu li l-logo tkun imqabbla mal-isemtal-karozza. L-arma tag˙ha hijaJaguar maqtug˙a minn Ωew©saqajn u qieg˙da fil-parti ta’fuq tal-bonnet. Kul˙add jaf li t-tigra Jaguar huwa annimalmill-aktar veloçi u b’hekki©ieg˙lek tirrealizza l-veloçità lidin il-karozza kapaçi ttella’.

Jaguar

Dawn minn dejjem offrew karozzimill-aktar veloçi fid-dinja. Il-fundaturtag˙hom kien Ferrucio Lamborghini.Il-logo ta’ dawn il-karozzi tinkludifiha barri li ntg˙aΩel min˙abba s-sin-jal tas-sinjal Ωodijaku Taurus, li huwas-sinjal tal-fundatutur innifsu.Minkejja li dawn huma karozziTaljani fil-logo tag˙hom qatt ma’da˙ lu l-kuluri Taljani.

lamborghini

L-arma tag˙hom hija çirkutond bi vle©©a ˙ier©a minnuu l-isem Volvo miktuba fiç-çentru. Din tissimbolizza l-˙adid, u mal-˙adid wie˙edja˙seb fis-sigurtà. Kul˙add jafi l -kwal i tà ta jba l i humamag˙mulin biha dawn i l -karozzi, u li is-sigurtà kienetminn dejjem garanzija.

volvo

Dawn ori©inaw minn Franza,bill-fundatur ikun AndreCitroën. Din hija wa˙da minndawk il-logos li qatt manbidlet, hija logo mill-aktarsempliçi li tinkorpora fihaΩew© Vs bil-maqlub u fuqxulxin.

citroËn

21Karozzi 27.10.2013

Y A R I S

Featured model is Yaris Trend. Offer valid until stocks last. Terms and conditions apply.

– 15” Alloy wheels – Bluetooth – 7 Airbags – 6 Speaker in-car entertainment system– Leather steering wheel and gear knob – Remote central locking– Rear parking camera... and more.

For more information contact:Michael Debono LimitedMdina Road, ZebbugTel: 2269 4000sales@toyota.com.mtwww.toyota.com.mt

Toyota Gozo ShowroomMgarr Road, Xewkija XWK 9015 - GozoTel: 2156 1122 / 2156 1117ggs@toyota.com.mt

Toyota Malta

DEBONOFINANCE

ONLY5.5%VARIABLE RATEOVER 6 YEARS

NOW ONLY €13,800TR 1.33 5-DOOR

Malta

ggs@toyota.com.mt

yotaoTTo

Tel: 2156 1122 / 2156 1117Xewkija XWK 9015 - GozoMgarr Road, Toyota Gozo Showroom

www.toyota.com.mtsales@toyota.com.mtTel: 2269 4000Mdina Road, ZebbugMichael Debono Limited

For more information contact:

ggs@toyota.com.mtTel: 2156 1122 / 2156 1117Xewkija XWK 9015 - GozoMgarr Road, Toyota Gozo Showroom

Niftakar meta soqt l-ewwel Aurisfl-2007 ma tantx ˙ri©t sodisfatt,jista jag˙ti l-kaΩ ukoll li kont drajtbil-Corolla, allura l-Auris ma sta-jtx inniΩΩilha. Niftakar li kontgergirt xi ftit dwarha iΩda Ωgurma’ kinitx karozza li fiha wisq xitmaqdar. MaΩ-Ωmien drajtha un˙oss li kienet pedament sodg˙at-tieni ©enerazzjoni tal-Auris.

Fil-bidu ta’ din is-sena waslet l-Auris, it-tieni ©enerazzjoni, ukont pront mort nippruvahamal-ewwel. Il-mudell inbidelkompletament minn dak it-tondg˙ax issa l-Auris ©iet aktarkwadrata. Meta soqtha ˙ri©t sod-isfatt immens g˙ax toffri rikbakomda, spazjuΩa, lussuΩa ub’˙afna aççessorji. Fil-©ranet lig˙addew waslet il-verΩjoniHybrid u, ng˙id il-verita, er©ajtt˙ajjart ne˙odha dawra tajba.

T˙ajjart anke g˙ar-ra©uni liToyota n˙osshom li huma fost l-aqwa karozzi u huma fost il-favoriti tieg˙i. Din l-Auris lippruvajt hija identika g˙all-o˙raiΩda, kif di©à g˙edt, hija l-verΩjoni Hybrid, ji©ifieri ta˙demkemm bil-petrol kif ukoll bill-batterija. Meta tistartja u tibdassuq, il-karozza tibda ta˙demb’mutur li ja˙dem bil-batterija,iΩda meta ΩΩid fil-veloçità l-karozza awtomatikament taqlebfuq il-petrol. It-tajjeb tag˙ha hu liwaqt li tkun qieg˙ed issuq fuqil-petrol il-batteriji jkunu qeg˙dinjing˙ataw charge. EΩatt kiftnaqqas fil-veloçità meta ssib it-traffiku, iddur xi kantuniera jewtg˙addi minn toroq dojoq, mal-ewwel ter©a’ tibda ta˙dem il-bat-terija.

Interessanti li waqt is-sewqantkun qed tigi avΩat bl-iΩviluppkollu tal-proçess g˙ax ikollokindikazzjoni ta’ dak kollu li jkunqieg˙ed ji©ri kemm fuq LCDΩg˙ir quddiemek kif ukoll fid-display tal-istereo. Is-sistemahybrid dejjem qieg˙da ΩΩid fil-popolarità tag˙ha. Dan g˙aliexdan it-tip ta’ magni, li Toyotaminn dejjem kienu pijunierifihom, i˙arsu lejn l-ambjent

minn Ωew© aspetti: il-konsumtal-petrol kif ukoll tnaqqis tat-tni©©iΩ fl-arja. Óafna forsijimma©inaw li dan it-tip ta’karozza timxi bil-mod jew forsim’g˙andekx sa˙˙a fil-magna,imma dan ma hux il-kaΩ g˙axfil-fatt l-Auris li kelli jien tag˙mel136bhp, u dawn jin˙assu sewmeta taqbeΩ xi karozza jewinkella tag˙fas il-pedala.

Normalment, meta nipprovakarozza, in˙obb insib triq tajba unag˙fasha ftit. B’din ©rali bil-maqlub meta ntfajt fin-na˙a ta’©ewwa u bdejt insuq bis-60 kilo-metru. G˙amilt hekk g˙aliex tant˙adt pjacir insuq, u nsuqkomdu, li apprezzajt il-karozzabis-sistema economy aktar millibl-ispeed.

L-spazju, kemm g˙all-passi©ierikif ukoll fil-luggage boot, huwasodisfaçenti u ng˙id li wa˙damill-aqwa fil-kategorija tag˙ha.L-istess jista’ jing˙ad g˙as-sis-tema tas-sigurtà li hija fost l-aqwa. Jekk int xi wie˙ed lijog˙©buk karozzi li fihomammont ta’ buttuni, dettalji, lussuu kumdità, Ωgur li titpaxxassuqha.

Id-dashboard elaborat sew ufih ˙afna buttuni u aççessorji.Interessanti Ωew© dettalji: wie˙edli din ma fihiex rev-counter iΩdagauge li jurik il-mod kif tkunqieg˙da ta˙dem il-hybrid, u l-ie˙or is-sistema tan-navigazzjoni,speçjalmet meta tre©©a’ lurameta fid-display tal-istereo tinx-teg˙el il-kamera u grazzi g˙alihama jkollokx g˙alfejn t˙ares lurawaqt li tkun qieg˙ed tipparkja.

L-aktar fattur importanti li fuquhija mibnija din il-karozza bil-magna hybrid huwa li bid-dawratajba li dort bl-airconditionmixg˙ul, il-gauge tal-petrol mat˙arrikx u baqa’ fejn kien. Il-kon-sum tag˙ha huwa 74.3 mil kullgallun.

L-Auris hybrid tinsab g˙all-bejg˙ ÓaΩ-Ûebbu© fix-show-room tat-Toyota, hybrid o˙rajnjinsbau hemm ukoll, b˙all-Priusu l-Yaris.

ToyoTa auRiS

hybRid

Road test minn PhiliP SchembRi

22 Kun Af27.10.2013

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM Saviour Mamo

Is-Sibt 30 ta’ Ottubru 1948, il-vapur ta’ G˙awdex MV Bançinukien salpa mill-Port tal-Im©arrbiex jag˙mel il-vja©© tas-soltu tas-sieg˙a ta’ waranofsinhar lejn il-Marfa. Peress li r-ri˙ mil-Lbiçkien qawwi ˙afna u l-ba˙ar kienimqalleb sew, il-Bançinu kellujid˙ol San Pawl il-Ba˙ar. Il-vja©© tal-4.30 kien t˙assarmin˙abba d-dewmin u diffikulta-jiet li sab biex iniΩΩel il-passi©©ieri peress li ma setax jor-bot mal-moll.

Kien impossibbli li jsir vja©©ie˙or bejn iΩ-Ωew© gΩejjer. Dawnkienu jsiru darbtejn kuljum.Inzerta li t-Tnejn ta’ wara kienetfesta pubblika, it-Tlieta l-Qaddisinkollha, u l-Erbg˙a tal-Erwie˙.Min˙abba li dawn il-festinzertaw wara xul-xin, xiG˙awdxin li kienu ja˙dmu Maltakienu se jinqabdu l-Marfa.

Ji©ri x’ji©ri dawn riedu jmorrulejn G˙awdex igawdu l-familjitag˙hom. Dan kien il-˙siebewlieni tag˙hom u mhux bil-periklu li jistg˙u jeg˙rqu. Rawkif g˙amlu u krew luzzu minnG˙awdex biex ji©i g˙alihom.G˙al dan ir-riskju nda˙al çertuSalvu Refalo ta’ Óarbat. B’kolloxkienu 27, fosthom wie˙ed tal-MuΩew miΩ-Ûurrieq, li kellu jmuril-Qala l-Óadd filg˙odu biexjag˙mel diskors lis-Soçji.

Webbsu rashom

Il-luzzu kien Ωg˙ir biex jg˙abbi-hom kollha, imma tgezzu kemmsetg˙u, g˙ax ˙add ma ried jibqa’l-art u salpaw mill-Marfa fid-dlam.B’diffikultà liema b˙ala ˙ar©u ’lbarra, tilg˙in u niΩlin ma’ dak il-

mew© qalil. Salvu ©ibed g˙all-kenn tal-GΩejjer ta’ Kemmuna.

Appena kixef il-pruwa lejnÓondoq ir-Rummien, il-ba˙artqawwa ©mielu. Dan g˙aliex il-flie©u bejn Kemmuna uG˙awdex hu idjaq minn dak ta’bejn Kemmuna u Malta. Meta r-ri˙ jonfoq bil-qawwa mill-Punent-Lbiç il-ba˙ar jitqawwa ujibda j˙abbat bil-qilla mas-sies ta’Óondoq ir-Rummien. Kif rahekk, il-kaptan Salvu ©ibed lejnid-da˙la ta’ Óondoq.

Inqala’ argument bejn il-passi©©ieri, g˙ax bdew igergru lihuma kienu ˙allsu biex il-vja©©

ikun sal-Im©arr u jekk jinΩluÓondoq, minn hemm ˙adt maji©borhom f’dak id-dlam.G˙alhekk Salvu, kontra qalbu,dawwar ir-rotta lejn l-Im©arr biexforsi jaslu. Il-ba˙ar kompla jurisnienu u l-mew© beda jirkeb l-ist-ess luzzu. Sie˙eb Salvu,Karmnu ta’ Óariru mill-Qala, mala˙˙aqx battal l-ilma miç-çan bl-ammonti kbar li beda jibla’ l-luzzu.

Jg˙ib ta˙t l-ilma

Hekk kif il-luzzu wasal ta˙t il-Ìebla tal-Óalfa, mew©a kbira

g˙attiet il-luzzu u ma deherxaktar. Kul˙add sab ru˙u fil-ba˙ar in©azzat fid-dlam fosttwerΩieq, g˙ajjat u biki. Dakkien id-destin tag˙hom, li jmutumg˙arrqa.

Fost is-27 li kienu ba˙˙ru,erbg˙a biss irnexxielhom jg˙umusal-blat. It-23 l-o˙ra saburu˙hom quddiem Alla. Kienetxena tal-biΩa’. Mhux façli li titla’ma dak is-sies, a˙seb u ara jekkikun hemm dak il-mew© isabbatmal-blat. Fost dawk l-erbg˙a lisalvaw kien hemm Ωag˙Ωug˙ ta’16-il sena’ mill-Qala. Dan kienjaf sew il-post u malajr mar

jag˙mel rapport l-G˙assa. Metamarru xi nies biex jag˙tu l-g˙ajnuna, sabu lil çertu PawluZammit, mag˙ruf b˙ala ta’ Mira,mix-Xag˙ra, iggranfat mal- blat,imdawwar bil-ba˙ar.

Kienet operazzjoni diffiçili g˙al˙utu Salvu u Dun Ìusepp metatefg˙ulu xi ˙bula biex jitla’mag˙hom. Xi w˙ud mill-katavrikienu damu ma nstabu, u metakien jinstab xi wie˙ed g˙ax kienjintnefa˙ u jitla’ fil-wiçç, kien ji©imarbut u mi©bud b’˙abel lejn il-Port tal-Im©arr. Wara li kien ji©iidentifikat, kien isir il-funeral.

Dieqa kullimkien

G˙awdex g˙amel Ωmien f’luttu,tant li xi sajjieda ma kinux ibig˙ul-qabda tal-˙ut g˙ax ˙add makien jo˙ro© jixtri ˙lief g˙al xibΩonnijiet. Kienet saret tfittxijag˙al-luzzu u meta nstab ©ie mtel-la’ u m˙olli fuq ir-ramel ˙dejn il-magna tal-ilma. Peress li makienx hawn radju jew mezz ie˙orta’ komunikazzjoni, il-Óaddfilg˙odu kul˙add bi ˙©aru xtaral-gazzetta biex jaqra l-istorja ta’dik id-diΩgrazzja hekk kerha.

G˙addew 65 sena u din it-tra©edja ma tintesa qatt, speçjal-ment minn ˙utna l-G˙awdxin.Ódejn l-G˙assa tax-Xatt,imwa˙˙la mal-˙ajt, wie˙ed isibtifkira fuq ir˙ama tal-vittmi,b’isimhom u mnejn kienu. Fil-Bajja tal-Óawlija hemm ukollmafkar fejn kull sena ssir qud-diesa b˙ala tifkira, u çerimonjaΩg˙ira. Fl-in˙awi fejn se˙˙et dinit-tra©edja, ta’ kull sena jmorru xidg˙ajjes u jwaddbu l-fjuri fil-ba˙ar b˙ala sinjal ta’ rispett.

IT-TRAÌEDJA TA’ ÓONDOQ IR-RUMMIEN

L-MV Bançinu li ma kienx g˙amel l-a˙˙ar vja©©

Il-mafkar tat-23 vittma fiΩ-Ûewwieqa, l-Im©arr G˙awdex

www.ramonaportelli.com

ramonaportelli@hotmail.com

23Personalità 27.10.2013

ramona portellitintervista lil iVan mallia

Dan l-a˙˙ar sirt naf bi drawwa ©dida, g˙al hawn Malta biex ng˙id hekk, li waqt it-ti©ijiet l-g˙arajjesjinkludu ftit minuti jew sig˙at ta’ ma©ija g˙all-mistednin tag˙hom. Barra minn Malta din id-drawwaqabdet ©mielha, lokalment g˙adha qed tindara bil-mod il-mod. Sirt naf b’magician Malti li fil-fattmhux l-ewwel darba jew tnejn li g˙amel ma©ija waqt ti©ijiet hawn Malta. Qed nirreferi g˙al IvanMallia. Iltqajt mieg˙u l-Mosta, fejn iddiskutejt aktar is-su©©ett fid-dettall.

Ivan g˙andu wie˙ed u tletin sena, joqg˙od il-Gudja u proprjament huwa g˙alliem tal-Matematika.L-hena tieg˙u jag˙mel il-ma©ija, kif ukoll i˙obb il-log˙ob tal-kompjuter, films, u meta jkollu çansi˙obb jaqra. Jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala çajtier u anke mist˙i. Hija ftit stramba li magician ikunmist˙i, iΩda Ivan malajr ikkonfermali li jibqa’ hekk sakemm jidra.

Jixtieq idaÓÓal il-maÌiJa f’postiJiet li mhux imdorriJin bihom malta

Ivan fissirli li l-ma©ija tista’tkun imfissra b˙ala arti frus-tranti. Dan g˙aliex wie˙edjista’ jara r-riΩultat biss tal-ma©ija, iΩda kif issir le, allurab’hekk imqabbla b˙ala artifrustranti. “Il-ma©ija mhixqieg˙da hemm biex tqarraqbin-nies, iΩda biex to˙loqmument ta’ stag˙©ib fuq˙addie˙or. Magician tajjebmhux biss irid ikun jaf kifjag˙mel trick, iΩda jrid ikunattur ukoll,” fissirli Ivan.

Beda jg˙idli li meta kellutlettax-il sena beda jinteressaru˙u fil-ma©ija. Kien proprjumill-Museum li kien jattendili t˙ajjar jaqbad din il-linja.“Niftakar is-superjur kienurina tr ick Ωg˙ira u bqajtaffaxxinat. Sa ma kelli sittax-il sena kont naqra xi kotbadwar il-ma©ija u nitg˙allemxi ˙a©a wa˙di. Meta bdejtnattendi l-Junior College kontkellimt lil Vanni Pulè fejnkien jg˙allem l-IngliΩ, u wrej-tu bl-interess tieg˙i fil-ma©ija.

Darba fi l -©img˙a kontnag˙mel sessjoni tal-ma©ijamieg˙u fejn kien jg˙addilisu©©erimenti u ankeda˙˙alni fil-klabb tal-ma©ijalokali. Minn hemm komplejtwa˙di, inΩid kollezzjoni ta’DVDs u kotba sabiex jigg-widawni aktar. G˙ali jaVanni Pulè kien l-ewwel sorsg˙ax, ng˙iduha kif inhi,wa˙dek ma tasal imkien.Sal-lum stess g˙adni nirreferig˙al xi kotba tal-ma©ija,”beda jg˙idli dwar il-bidu tal-karriera tieg˙u Ivan.

Tip ta’ divertiment rari

Ivan i˙ares lejn i l-ma©ijab˙ala tip ta’ divertiment rari,mhux b˙all-kant, issibu ta’spiss. Fi kliemu stess hawnmin i˙ares lejn i l-ma©ijab˙ala mog˙dija taΩ-Ωmien,pjaçir jew xi biçça puzzlebiex tissolva. “Personalment,per-mezz tal-ma©ija, tg˙allimtli fil-˙ajja xejn mhu impos-sibbli. Il-ma©ija fiha nnifishahija att fejn qed turi l-impos-sibbli jse˙˙. Nafu li fil-veritàl-bniedem ma jistax itir, iΩdabil-ma©ija jista’ jkun hemmilluΩjoni ta’ dan kollu.B’hekk bis-sa˙˙a tal-ma©ijan˙ares lejn il-˙ajja bla manaqta’ qalbi,” fissirli Ivan.

Kompla j infurmani l ig˙alkemm il-ma©ija kollha

j˙obbha, l-aktar li tog˙©buhija l-ma©ija tal-qrib,mag˙rufa aktar b˙ala close-up magic. Fil-fatt, jikkunsid-raha b˙ala ma©ija intima, fis-sens li meta tkun qed issir, il-magician irid ikun viçin tal-udjenza tieg˙u u b’hekk ikol-lu aktar rispons. “Minn fuqpalk in-nies içapçulek, iΩdameta tkun viçin tag˙hom,aktar ser t ie˙u ‘ l- feel ’tag˙hom fi l-pront. Mhuxhekk biss, iΩda tkun tista’tuΩa affarijiet li ssibhom fuql-udjenza stess b˙al f lus,lapes u affari j iet komunio˙ra.”

Óafna ja˙sbu li l-ma©ijahija g˙all-©enerazzjoni Ω-Ωg˙ira biss

Ma’ Ivan tkellimt dwar id-dif-fikultajiet li jiltaqa’ mag˙homhawn Malta. “L-aktarΩvanta©© li hawn Malta huwali l-ma©ija g˙adha ftit lura, ug˙aldaqstant ma tantx hawnopportunitajiet g˙all-magi-cians lokali. Il-ma©ija g˙at-tfal hija storja o˙ra, g˙ax dinqed ti©i inkluΩa f’parties, iΩda

ma©ija g˙all-kbar g˙adhaqed tindara ftit ftit,” spjegaliIvan.

Kompla jg˙idli l i g˙alxog˙ol ta’ ma©ija jrid ifittexhu stess. Kien g˙amel tlietsnin s˙a˙ f’ristorant lokalifejn f i l -weekends kienjag˙mel il-ma©ija g˙all-klijen-ti sakemm jistennew l-ikeljasal fuq il-mejda. Matuldawn l-a˙˙ar t l iet sninirnexxielu ja˙dem fi tnax-iltie©. G˙al Ivan dawn humakollha opportunitajiet li jmurifittex hu stess.

“Nixtieq l i nda˙˙al id-drawwa msej˙a bar magichawn Malta, fejn dawk lijkunu qeg˙din jisservew mal-bar ikunu j istg˙u jgawduminn ma©ija minn wara l-barstess. Dawn huma kollhaaffari j iet l i ssibhom barraminn Malta, imma sfortunata-ment hawn Malta jdumu majid˙lu u jindraw. Ma n˙ossxli hija façli hawn Malta biexta˙dem bi close-up magic, ul-ma©ija aktar assoçjata mat-tfal, però dejjem emmint lima tistax toqg˙od b’idejk fuqΩaqqek tistenna, sostna Ivan.

Meta tkellem dwar ma©ijawaqt it-ti©ijiet, Ivan sostna lidin to˙loq kurΩità kbira fostil-koppji stess u anke l-mist-ednin. Lil Ivan jinteressah˙afna ir-rakkont tal-istejjer, liil-ma©ija, li j ista’ j intrabatukoll mal-ma©ija. Metastaqsejtu g˙aliex din il-kon-nessjoni ta’ bejniethom, Ivanfissirli li l-ma©ija fiha nnifishati©i isba˙ u aktar interessantimeta jkollha element ta’ xirakkont jew storja abbinataqabel ma jitwettaq it-trick.

Sabiex iΩomm ru˙ua©©ornat dwar il-ma©ija, Ivanta’ spiss jattendi g˙al xi kon-vensjonjiet barra minn Malta.S’ issa attenda l-Amerika,Blackpool, Amsterdam u l-IΩvezja. Matulhom jiltaqa’ma’ magicians minn madwarid-dinja kollha, fejn ankejsegwi xi shows ta’ xi w˙udminnhom, u anke jattendilectures. Barra minn hekkikunu jistg˙u jixtru xi affariji-et konnessi mal-ma©ijawkoll.

Peress li Ivan jg˙allem il-Matematika fi skola lokali,staqsejtu jekk ida˙˙alx xi

element ta’ ma©ija fis-su©©ett.“Waqt il-lezzjoni le, imman˙obb nindriga lit-tfal b’affar-ijiet mhux tas-soltu peress lis-sillabu huwa vast ˙afna.Matul is-sena skolastika nuΩal-ma©ija b˙ala element ta’gost b˙al pereΩempju waqti l-prize day u festini tal-Milied fl-istess skola.”

Mistoqsi kemm-il darba jip-prattika l-ma©ija wa˙du ub’liema mod, Ivan spjegali lir-rutina ddejqu. Biex jipprat-tika g˙al sig˙at s˙a˙ jarhomfrustratni. “Il-prattika tieg˙i©eneralment tkun: nibda,nieqaf u ner©a’ ni©i g˙aliha.Ìieli , waqt l i nkun qedinsegwi t-televiΩjoni, fl-istess˙in nipprova xi biçça ma©ija©dida.”

Fl-a˙˙ar nett Ivan g˙addamessa©© l i l l -qarrej ja tal-gazzeta KullÓadd. “Nixtieq lin-nies jibdew jie˙du l-ma©ijabis-serjetà aktar u j˙arsulejha bl-istess mod li j˙arsulejn it-teatru. Nixtieq ninko-ra©©ixxi element Ωag˙Ωug˙©did, speçjalment nisa, biexjibdew jie˙du din il-linja bis-serjetà,” temm jg˙idli Ivan.

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

kalejdoskopju24 KurΩitajiet27.10.2013

St˙arri© li g˙adu kif sar juri li t-tfal li jqattg˙u ©ranet s˙a˙f’çentri tal-kura ma’ nies lijie˙du ˙siebhom, aktar ibatuminn problemi ta’ m©iba, fos-thom imqarbezza Ωejda (iperat-tività).

Esperti mill-Università ta’Oxford bdew jistudjaw it-tipidifferenti ta’ influwenza fil-kura tat-tfal, fid-dawl taΩ-Ωiedadrammatika fin-numru ta’ommijiet li qed jo˙or©uja˙dmu, fl-a˙˙ar snin.

Huma sabu li l-a˙jar u l-aktarinfluwenzi b’sa˙˙ithom u kon-sistenti fuq l-im©iba tat-tfal©ew mill-ambjent tad-dar umill-kura mog˙tija mill-ommi-jiet.IΩda huma sabu xejriet differ-

enti g˙at-tfal mog˙tija kuraminn nies o˙ra barra mid-dar.

Irrappurtaw li meta t-tfaliqattg˙u perijodi twal fiç-çentrig˙alihom ta’ matul il-jum, jibdajkollhom numru ta’ problemi.

L-istudju j©ib il-firma tal-Professur Alan Stein, mid-Dipartiment tal-Psikjatrija tat-Tfal u Adolexxenti.

L-istudju, li kien ippubblikatfil-magaΩin Child: Care,Health and Development,st˙arre© 991 familja li bag˙tulit-tfal tag˙hom f’kura barranijasa minn meta kellhom tlietxhur. L-ommijiet kienu lkollfuq is-16-il sena meta welldu,bl-età medja tkun ta’ 30 sena.

Tfal o˙ra bi problemi fl-im©iba tag˙hom kienu dawk lijinsabu f’familji fi stat soçjode-mografiku baxx, kura nieqsamin-na˙a tal-omm, u g˙ejamill-©enituri.

Kopja ta’ mappa ta’ 600 sena ilu,li nstabet f’˙anut li jbig˙ l-o©©ettiuΩati, hi prova ewlenija li kienuç-ÇiniΩi u mhux KristofruKolombu, li sabu d-Dinja l-Ìdidal-ewwel. Dan jistqarru storikukontroversjali Britanniku ta’ 76sena.

Id-dokument, tas-seklu tmintax,hu kopja ta’ mappa tal-1418 lisaret mill-Ammirall ÇiniΩ ZhengHe, u turi f’xi dettal id-Dinja l-Ìdida.

Minn dak li jing˙ad, jirriΩulta liba˙ri ÇiniΩ g˙amel mappa tal-Emisfera tal-Punent aktar minnsebg˙in sena qabel ma humag˙ruf li Kristofru Kolombukien sab l-Amerika. Issa, l-awturGavin Menzies g˙adu kif ˙are©

it-teΩi tieg˙u fil-ktieb bl-isemWho Discovered America? Il-pubblikazzjoni tieg˙u ta˙bat eΩattftit qabel il-vaganza mag˙rufab˙ala Jum Kristofru Kolombu.

Menzies isostni li l-ewwel abi-tanti fl-Amerika kienu ba˙rinÇiniΩi, li qasmu l-Oçean Paçifiku40,000 sena ilu. Jikteb ukoll limid-DNA jista’ ji©i ppruvat li l-Indjani Amerikani u nies nativio˙ra kienu d-dixxendenti ta’bosta AΩjatiçi li kienu marrujoqog˙du hemm.

Fil-ktieb tieg˙u, Menzies spissjirreferi g˙al Kolombu, g˙axiddedika g˙oxrin sena minn ˙ajtujfittex u jsib xhieda li Kolombumhux biss ma kienx l-ewwelwie˙ed li sab l-Amerika, iΩda

g˙amel dan 40,000 sena wara ç-ÇiniΩi.

Menzies jemmen li, fil-fatt,Kolombu kellu l-mappa tad-dinjali tfasslet mill-Ammirall ÇiniΩZheng He, li ˙oloqha metaba˙˙ar g˙ad-Dinja l-Ìdida fl-1421, aktar minn 70 sena qabelKolombu.

Il-mappa li qanqlet kollox insta-bet fil-˙anut li jbig˙ l-o©©etti uΩatiminn Liu Gang, avukat minBeijing. Fiha jintwerew sew ix-xmajjar u l-kosti fl-Amerika ta’Fuq kif ukoll il-kontinent tal-Amerika t’Isfel.

Din mhix l-ewwel darba liMenzies kiteb fuq dak li ja˙seb.Fil-fatt, l-ewwel darba li kiteb fuqil-mappa kien fl-2002.

Dan hu si©©u li jippermetti lix-xabbaturi joqog˙dubilqieg˙da fuqu, jirrilassaw ujammiraw il-veduta ta’ mad-warhom. Naturalment, g˙aldawk ix-xabbaturi li jkunuxxabbtu g˙al mijiet ta’ piedi uli jkunu kura©©uΩi biex jafdawru˙hom f’dan is-si©©u tal-˙abel.

Dallin Smith, minn Provof’Utah, g˙amel dan is-si©©umill-˙bula li m’g˙adux juΩameta jixxabbat.

Hekk kif tinΩel ix-xemx,Dallin imur hu stess f’dan is-si©©u marbut sew mal-©enbtal-muntanja u joqg˙od i˙areslejn il-veduta mill-isba˙ ta’quddiemu.

Dallin, disinjatur industrijali,sab il-post perfett u wa˙˙al is-si©©u f’g˙oli ta’ 350 pied ’ilfuq mill-art f’Rock Canyon.

Il-provi tas-si©©u saru minnDallin innifsu u t-tfajla tieg˙uChelsea Katseanes, li hi wkollxabbatura.

Min kien li sab l-aMerika: ÇiniÛ jew kristofru koloMbu?

l-iMqarbezza fit-tfal ÛGÓar

Veduta Mill-isbaÓMinn Muntanja

Miet eroj tal-Gwerra ÌerManiÛaWie˙ed mill-a˙˙ar ftit pri©unierital-gwerra f’kamp ÌermaniΩ, liimmortalizza l-film The GreatEscape, g˙adu kif miet fl-età ta’91 sena.

Frank Stone minn Derbyshire,gunner mar-Royal Air Force kienittie˙ed fi Stalag Luft III f’Zagan fl-adolexxenza tieg˙u, matul it-Tieni Gwerra Dinjija, wara li l-bomber tieg˙u ikkraxxjaf’Mannheim fl-1940.

Kien fl-g˙arix bin-nurmu 104,id-dar g˙al 76 bniedem tal-ajru lippruvaw ja˙arbu minn mina ta’348 pied fl-1944. IΩda la˙aqing˙ata l-allarm qabel ma FrankStone, li kien ˙affer ukoll fil-˙amrija, seta’ jing˙aqad ma’

˙biebu.Min-nies li wettqu l-attentat tal-

˙arba mill-mina li ng˙atat l-isemta’ ‘Harry’ 50 re©g˙u nqabdu u©ew fuçillati, waqt li tlieta bissirnexxielhom ja˙arbu b’suççess.

Frank, li rnexxielu jikseb il-li-bertà lejn l-a˙˙ar tal-gwerra, irri-torna mill-©did fil-kamp Pollakkfl-2009. IΩda fi Ωmienu, dak kienterritorju ÌermaniΩ u fih kienhemm madwar 10,000 ekwipa©©tal-RAF.

Fost il-50 li ppruvaw ja˙arbu unqatlu kien hemm Roger Bushell,il-mo˙˙ wara l-pjan li ttama lijsalva ’l fuq minn 200 ra©el.

26 mis-76 li ppruvaw ja˙arbure©g˙u dda˙˙lu fil-kamp, waqt li

t-tlieta l-o˙ra ˙arbu lejn il-GranBittanja. Minn dak iΩ-Ωmien, id-29persuna mietu. Kien fadal bissFrank Stone, li g˙en lill-kumitattal-˙arba jpin©i mill-©did il-pjanital-mina.

Skont il-pjan ori©inali kellu jkunhemm tliet mini, bl-ismijiet ta’Tom, Dick u Harry. IΩda l-˙siebta’ Tom inqabad qabel ma bedax-xog˙ol, waqt li Dick servietbiex jin˙aΩen il-materjal imbattalminn Harry.

Frank irrakkonta li dakinhar tal-˙arba, speçjalment billejl, it-ten-sjoni kienet elettrifikanti. U metamas-sbi˙ sema’ sparatura u l-inbi˙ tal-klieb, induna li s-suççessma ntla˙aqx.

Frank juri kif kienet se tkun il-˙arba mill-kamp tag˙hom

25Kultura 27.10.2013

TWEÌIBIET: 1. Kittieb; 2. Andrew Lloyd Webber; 3. Monarkija b’kunsill ta’ ministri; 4. Ftehim bejn il-Papa (Belt tal-Vatikan) u xi sovran (stat jew gvern) fuq kwistjonijiet reli©juΩi; 5. Falza(Xog˙ol ta’ g. Puccini); 6. Ferdinand von Hompesch(1797-1798); 7. Tumbrell (˙ut) – l-o rajn frott; 8. Montague (Romeo), Capulet (Ìuljetta); 9. Fjuri Selva©©i; 10. San Nikola.

MILL-ARKIVJI TA’ CHARLES CLEWSMELA AQTA’ DIN…1. Jean Baptiste Moliere l-aktar li jibqa’ mag˙ruf huwa b˙ala; (1) ekonomista; (2) organista; (3) kit-

tieb; jew (4) skultur?2. Min huwa l-kompoΩitur tal-muΩikali Cats? 3. L-Arabja Sawdita x’tip ta’ gvern g˙andha? 4. Xi nfissru meta ng˙idu ‘konkordat’?5. Veru li l-opra Tosca hija kompoΩizzjoni ta’ Giuseppe Verdi?6. Semmi l-uniku granmastru ÌermaniΩ li kien serva hawn Malta.7. Minn dawn imsemmija liema hija barra minn lokha: (1) g˙ajnbaqar; (2) nuçiprisk; (3) berquq; (4)

tumbrell?8. Ag˙ti l-ismijiet tal-familji ta’ Romeo u Ìuljetta tal-famuΩ dramm Shakespearejan.9. Budebbus huma (1) fjuri selva©©i; (2) karti kkuluriti g˙at-tiΩjin; (3) jew figurini ta’ stil Çiniz.10. San Filep, San Nikola jew San Gejtanu jiççelebraw il-festa tieg˙u s-Si©©iewi.

Ara t-twe©ibiet f’qieg˙ il-pa©na

ÛiguΩajg, il-festival internazzjo-nali tal-arti ta’ Malta g˙at-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙, jirritorna l-BeltValletta bi premieres dinjija ta’produzzjonijiet Made-in-Malta ug˙aΩla eçitanti ta’ produzzjonijietminn madwar id-dinja.

Bi programm artistiku b’sa˙˙tuu varjat li hu aççessibbliming˙ajr ˙las g˙all-etajiet koll-ha, ÛiguΩajg joffri aktar minn150 produzzjoni u avvenimentippreΩentati minn 100 artist.

Din is-sena, il-festival jiffokafuq xog˙ol kontemporanju fl-isfond Barokk tal-Belt Valletta.Minn teatru f’sit speçifikuf’ma˙Ωen tas-seklu sittax g˙all-arti kontemporanja ta’ çirku fit-Teatru Manoel tas-seklu tmintax,

ÛiguΩajg jistiednek tara l-BeltValletta, il-monumenti u l-binitag˙ha b˙ala belt mibdula mill-poteri ma©içi tal-arti.

L-organizzazzjoni tal-festivalhuwa f’idejn il-FondazzjoniÇentru g˙all-Kreattività. Il-festi-val ma kienx ikun possibbliming˙ajr l-g˙ajnuna tal-Gvern ta’Malta, kif ukoll il-Bank ofValletta, Mackintosh Foundation,MSV Life, WasteServ, MaltaTourism Authority, il-Kummissjoni Ewropea, u GrandHotel Excelsior.

L-organizzaturi wkoll jixtiequjirringrazzjaw lill-A©enzijaÛg˙aΩag˙, il-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta, il-Gozo Cultureand Information Office, Malta

Council for Culture and the Arts,Embassy Cinemas, MaltaPhilharmonic Orchestra,Heritage Malta, V 18, St John’sCathedral, St Michael’sFoundation, MCAST, TeatruManoel, Università ta’ Malta,Fondazzjoni g˙al ServizziEdukattivi, G˙aqda KaΩini tal-Baned, British Council, l-Ambaxxata tar-Republika tal-Ìermanja, EDAAV, StatensKunstrad, u l-Ambaxxata tar-Renju OlandiΩ.

ÛiguΩajg iwieg˙ed festivalie˙or ispiranti u mimli diverti-ment g˙all-udjenzi Ωg˙ar, il-familji u l-˙bieb tag˙hom.

Iktar informazzjoni fuqwww.ziguzajg.org

ÛIgUÛAJg

ÇPAR…NOVELLI ÌODDA TA’ ALFRED SANTÇpar – Aktar rakkonti u diverti-menti huwa ©abra ta’ stejjer mik-tubin minn Alfred Sant li se ji©uppubblikati waqt il-Fiera tal-Ktieb li se ssir bejn it-12 u s-17ta’ Novembru f’Dar il-Mediterran, il-Belt Valletta.Dawn l-istejjer huma bbaΩati fuqrealtajiet li ng˙ixu f’Malta jew lilhinn minnha. B’kollox se jkunhemm g˙axar novelli li fihom il-qarrejja se jkunu qeg˙din jarawkarattri li jag˙rfu fil-˙ajja reali. FiÇpar insibu aktar stejjer mister-juΩi, minn dawk li Alfred Santisej˙ilhom “rakkonti u diverti-menti”. Dwarhom il-qarrejja sejibqg˙u jistaqsu: Imma min ˙alll-iskorfini tal-bawΩer li nqalebg˙al fuq l-anzjana u qatilha?G˙aliex g˙amel hekk?

Il-qarrejja se jkunu jistg˙ujaqraw 10 novelli li j˙alluk bil-kurΩità sal-a˙˙ar. Min ˙all ir-rotatal-bawΩer li kkraxxja u qatelmara? G˙aliex g˙amel hekk?…Kemm hi vera l-le©©enda litg˙idlna kif Sara˙a u Ra˙imiltaqg˙u ma’ Ìmiel, il-fer˙ ta’bag˙al tal-i©bla?… Il-pjan hu lijinsaq trakk minn fuq bastjung˙al fuq il-bajja fejn qedjixxemxu il-mijiet… Paula tilfet l-impjieg tajjeb li kellha mal-eks

Kummissarju Monterro – t˙osshaf’salib it-toroq… Il-bnedminilhom il-millenji jg˙ixu fil-Pjanetatad-Dell u g˙adhom ma kixfuxil-misterji tag˙ha… Carabott jit-laq wa˙du g˙al vaganza fil-Bajjal-Bajda fejn ˙add ma g˙adu jer-saq… Joyce tintervista lil Klaradwar ˙ajjitha imma dak li trid tafming˙andha jibqa’ mistur…Wara s-suççess li kisbu bil-festital-75 anniversarju, fil-KaΩin ta’Santa Chiara min qed jonsob lilmin?… Waqt li g˙addejjadimostrazzjoni enormi, fir-ris-torant jin©abru grupp ta’ r©iel lidonnhom suldati mwarrba…X’wassal g˙all-mewt stramba tal-img˙allem Tumas meta kienriesaq g˙all-qofol tal-aqwaxog˙ol tieg˙u?…

Çpa r se jkompli fejn ˙allaPupu fil-Ba˙ar li g˙adu popolarisal-lum. Fil-fatt, ˙afna g˙adhomjistaqsu jekk il-pupu fil-ba˙arkienx pupu jew kienx ra©el ta’veru.

G˙alkemm l-SKS g˙adhom manidewx il-pubbliçità g˙al Çpar,di©à bdew jintalbu kopji tal-ktieb li mistenni li jissupera l-interess li qanqal Pupu fil-ba˙arerba’ snin ilu.

L-G˙aqda Fi lantropikaTalent Mosti bi pjaçir tip-preΩenta ‘Colour & Form’,wir ja ar t i s t ika minnEmmanuel Caruana.

Fiç-Çentru ta ’ Kul turaNazzjonali, fir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone, TriqWied i l -G˙asel , i l -Mosta ,bejn l-20 ta’ Ottubru u t-2 ta’Novembru 2013.

Emmanuel Caruana huwaartist ta’ 38 sena li qieg˙edjesebixxi g˙at-tieni darba x-xog˙ol tieg˙u. Studja l-artifl-Iskola tal-Arti f’Malta ta˙tnumru ta’ artisti mag˙rufab˙all-mibki Joseph Casha.Kompla bl - is tudju t ieg˙ug˙and Al f red Br i f fa fe jnΩviluppa fid-disinn tal-figuraumana.

Emmanuel imur spissjiskeççja u jpin©i n-naturata l -kampanja Mal t i ja ma’numru ta’ artist i , fosthommal-˙abib t ieg˙u, l -ar t i s tJoseph Casapinta , l i qedjinawguralu din l-esibizzjoni.G˙al din l -es ibizz joniEmmanuel qed juri tnejn ug˙oxrin biçça xoghol ta’ arti

li, f’g˙ajn minn qieg˙ed jara-hom, huma kemxejn astratti.L-artist, f ’din l-esibzzjoni,i r id jur i forom di f fer t ib’numru ta’ kuluri. Wie˙edj is ta ’ josserva numru ta ’xog˙l i j ie t fuq i t - t i la jewxkora ma˙duma b’kuluri fuqxulxin u b’materjali differen-ti b˙al ramel, tafal, kartun ukarti. B’hekk ir-riΩultat finalihuwa mqabbeΩ. Wie˙edjosserva wkol l numru ta ’xog˙lijiet fuq il-karta, b’pal-let t l imitat u f l - is tess ˙ininsibu karti mwa˙˙lin u linjisuwed b’daqqiet ta’ pinzel-lati b’sa˙˙ithom ©ejjin mis-sa˙˙a ta’ id l-artist.

Il-wirja tkun miftu˙a mit-Tnejn sas-Sibt mill-5.30pmsat-8.00pm Ódud: mill-10.00am sa nof-sinhar u bejn il-5.30pm u t-8.00pm.

D˙ul bla ˙las. G˙al aktartag˙r i f s ibuna fuq:w w w . t a l e n t m o s t i . c o m<http://www.talentmosti.com>

Din l-attività g˙andha l-kollaborazzjoni s˙i˙a tal-

Kunsill Skolastiku tal-IskolaSekondarja Bniet fi ˙dan il-Kulle©© Maria Re©ina.

WIRJA MINN EMMANUEL CARUANA 

MIÇ-ÇINEMA jikteb CARMELO BONNICI

26 Çinema27.10.2013

EÛILERANTITHE WORLD’S END

Atturi Ewlenin: Simon Pegg, Nick Frost, Paddy Considine, MartinFreeman, Eddie Marsan, Rosamund Pike, Pierce Brosnan.Direttur: Edgar Wright. Óin: 109 min. Distributur: UNIVERSAL. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15.

KUMMIEDJA SFRENATA BLA BREJKIJIET

Simon Pegg, wie˙ed mill-aktarkummidjanti popolari Brittaniçital-preΩent, li kwaΩi dejjem jip-pro©etta personalità ta’ wie˙edba˙bu˙ minkejja li jag˙melaffarijiet ta’ natura infantili,i˙obb ja˙dem partijiet ta’wie˙ed dejjem fi Ωvanta©©.Però, l-a˙jar kummiedji tieg˙uhuma dawk li ˙adem mad-direttur Edgar Wright u mal-aqwa ˙abib tieg˙u, Nick Frost.Dawn huma, Shaun Of TheDead (2004), fejn g˙adda pas-sata fina bil-films taΩ-zombiesu Hot Fuzz (2007), fi rwol ta’pulizija ˙erqan iΩΩejjed fuqxog˙lu. Flimkien ma’ sie˙buFrost u d-direttur Wright, dawnimbarkaw fuq farsa o˙ra li,minkejja li fil-wiçç tidher pju-tost banali, fiha wie˙ed jilma˙referenzi ta’ nostal©ija, solidar-jetà bejn il-˙bieb wara nuqqaskbir ta’ snin u apprezzamentg˙all-umanità.

Il-vuçi ta’ Gary King (Pegg)tinstema’ fil-bidu ta’ TheWorld’s End tlissen li l-a˙jar©urnata fil-˙ajja tieg˙u u tal-erba’ s˙abu l-o˙ra kienet nharit-22 ta’Ìunju, 1990. Dinkienet l-a˙˙ar ©urnata skolasti-ka u dawn il-˙ames Ωg˙aΩag˙fl-aqwa ta’ tfulithom iççele-braw dan il-jum billi ppruvawil-©irja ta’ The Golden Mile.

Fis-subborg fejn kienu jg˙ixu,fi Newton Haven,Buckinghamshire, ippruvawjixorbu pinta birra, mill-inqas,fit-tnax-il pub ta’ dan il-lokal.Imma, ma rnexxilhomx jaslusal-a˙˙ar wie˙ed li jismu TheWorld’s End.

Dan kollu jistqarru Garyf’laqg˙a tal-AlcoholicsAnonymous u jsostni bil-qawwa kollha li jrid jer©a’ jip-pruvaha ma’ ˙biebu, issa aktarminn g˙oxrin sena wara. L-oppost tieg˙u, ˙biebu humakollha impjegati u bil-familja.B’˙afna diskors ˙elu u ta’inkorra©©iment hu jipperswadilil Andy Knig˙tley (Frost),Steven Prince (Considine),Oliver Chamberlain (Freeman,il-protagonist ta’ The Hobbit:An Unexpected Journey) uPeter Page (Marsan) g˙al repe-tizzjoni ta’ din l-odissea.

Kollox imur sewwa g˙all-bidu g˙alkemm Gary, dejjemil-perçimes u l-mexxej, jinnerv-ja jara lil Andy jixrob biss ilma,u jg˙idlu: “What are youdrinking? Rain?” Fil-post tasalukoll Sam (Pike), o˙t Oliver, lidarba kienet il-ma˙buba ta’Gary, u ting˙aqad mag˙hom.Kif dawn jippruvaw jitkellmufuq il-passat u l-preΩent, jinno-taw li d-dinja ta’ madwarhom

saret wa˙da tal-©enn u jkoll-hom diversi inkontriperikuoluΩi ma’ persuni likienu jafuhom qabel.

L-isfida tag˙hom issa hi liji©©ieldu g˙all-eΩistenza tal-umanità u li jaslu f’The World’sEnd m’g˙adhiex daqshekk˙tie©a. The World’s End hijakummiedja verament sfrenata,movimentata sewwa, kultant

brillanti, iΩda b’toni serji. Manixtieqx niΩvela minn xiexjg˙addu l-˙bieb tag˙na biexma ntellfilkomx il-gost.

Dan ix-xog˙ol jg˙addi passa-ta b’films b˙al The Damned,Invasion Of The BodySnatchers u bl-atmosfera mor-bida ta’ The Stepford Wives. Il-muΩika tikkumplimenta l-anda-ment b’kanzunetti popolari.

ATTRAENTITurBO

bejn is-16 u l-20 ta’ Ottubru

L-AQWA GÓAXAr FILMS

1. Captanin Phillips2. Rush3. Diana4. We’re The Millers5. Pacific Rim6. Romeo & Juliet7. The Frozen Ground8. The Mortal Instruments: City Of Bones9. Grown Ups 210. The Smurfs 2

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jismu propja il-bebbuxu mag˙ruf b˙ala ‘Turbo’?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil:Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet:M.TALIANA,37, Triq ÌuΩè Bonnici, l-Iklin, IKL 1360.

Kompetizzjoni Empire Cinema

Atturi Ewlenin: Douglas Booth, Hailee Steinsfeld, Ed Westerwick,Christian Clarke, Paul Giammatti, Lesley Manville. Direttur: Carlo Carlei. Óin : 118 min.Distributur: ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12 A.

27Çinema 27.10.2013

BeBBuXu ÓAFIF IÛÛeJJeD

IL-KOnSeGWenZI WArA L-LOGÓOB TAL-AZZArD OnLIne

MIMLI INTRIÇÇIrunner runner

Atturi Ewlenin : Justin Timberlake, Ben Affleck, Gemma Arterton,Anthony Mackie, John Heard, Bob Gunton. Direttur: Brad Furman. Óin: 91 min.Distributur: 20th CENTURY FOX.Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15.

Denis Lehane, awtur ta’kotba b˙al Mystic River,Gone Baby Gone u ShutterIsland li n˙admu g˙aç-çine-ma f’xog˙lijiet eçitanti, huwkoll il-kittieb ta’ RunnerRunner. Din in-novella li hitotalment differenti mit-tlietal-o˙ra, tiffoka fuq ossessjonipjuttost moderna – il-log˙obtal-azzard minn fuq il-kom-pjuter.

Richie Furst (Timberlake),student mill-Università ta’Princeton jispiçça fixxa metajitlef flusu kollha jilg˙ab il-powker online. Mill-ewweljissuspetta xi ingann u jivv-ja©©a g˙al Costa Rica biex jif-faççja lil Ivan Black (Affleck),negozjant qawwi li sar sinjurminn fuq il-log˙ob bil-kom-pjuter. Meta Black jofri luçans l i js ir sinjur, j ibdaja˙dem mieg˙u u anke jil˙aql-id il-leminija tieg˙u. Warajsir jaf il-verità disturbantikollha tal-benefattur tieg˙u.L-FBI jsusu warajh permezz

tal-a©ent tag˙hom Shavers(Mackie), l i j ipperswadihjg˙inhom biex jaq-bdu li lBlack l i ma j istax j id˙ol˙ieles fl-lstati Uniti. Hawnti˙rax sewwa log˙ba tal-azzard mod ie˙or, metaRichie jipprova jiskappa lildawn iΩ-Ωew© forzi l iqeg˙din jag˙fsu fuqu sewwa.

Runner Runner hu thrilleradegwat, mhux dejjem movi-mentat u kredibbli, b’anda-ment f’xi waqtiet nieqes mit-trasparenza. Il-lat romantikujid˙ol permezz ta’ RebeccaShafran (Arterton), it-tfajla ta’Black li taqbad ukoll ma’Richie, u l i j idher l i qedtilg˙ab log˙ba doppja.

Film passabbli ˙afna. It-titlutal-f i lm j irreferi (hawnretorikament) g˙all-espressjoni uΩata fil-log˙batal-powker li tindika id reb-bie˙a permezz tal-a˙˙arΩew© karti me˙uda mill-mazz.

Ming˙and i l -kumpani jaDreamWorks S.K.G. jasal filmie˙or animat, forsi mhux tal-kalibru tal-prodott tag˙homta’ qabel, iΩda b’andament lig˙andu jferra˙ bil-kbir liΩ-Ωg˙ar.

Il-protagonist ta’ Turbo hubebbuxu jismu Theo, però

jsibu˙ b˙ala Turbo, li hu ffis-sat sewwa fuq il-karozzi tal-©iri. Dan l-annimal çkejkendejjem jo˙lom u jimma©inaaffarijiet kbar. L-akbar xewqal i g˙andu Turbo (vuçi ta ’Reynolds) hi li jakkwista l-˙effa. Kull filg˙axija jittrejnjafuq riga bi l-qisien u anke

jifra˙ ˙afna meta jibda jaraprogress. Kieku jista’ jixtieq lijikkompeti fl-akbar ti©rija dif-f iç l i f id-dinja: l - lndy 500.Chet (Giamatti), ˙uh, jie˙u˙siebu sewwa u dej jemjg˙idlu biex joqg˙od attent uma jkomplix bil-˙sieb tieg˙u.Ta’ stinat li hu, dan il-beb-buxu jitlaq mill-©nien u j˙alliwarajh it-tadam li tanti˙obb biex jivvja©©a ujil˙aq it-tir ta’ mo˙˙u.

Min˙abba waqg˙a, hu jim-bala ’ ©o valv ta l -ar ja ta ’karozza. O˙ro© il-g˙a©eb, il-

©isem t ieg˙u j inbidel ujakkwista dak li dejjem xtaq:˙effa tremenda ta’ madwarmite jn mil f is -s ieg˙a.Fortunatament, hu u ˙uh jin-qabdu minn Ti to (Pena),ra©el Messikan ta’ gabbanabit-taco. Il-passatemp ta’ danhu li jtellaq il-bebbux u metajara l-abbiltà unika tieg˙u jid-deçiedu li jik-tbu fit-tellieqata’ Indianapolis 500. Turboissa jrid itir bil-fer˙ g˙ax sejiltaqa’ mal-idolu tieg˙u, GuyGagne (Hader) , l -aktarsewwieq mag˙ruf u popolari.

Turbo, l i hu bi t -3D u f ’x iwaqtiet jeççella f’dan il-for-mat , j ippreΩenta aspettkomuni ˙afna: xi ˙add ordi-narju li jistinka u jakkwistadak li dejjem ˙olom bih uqatt ma basar li jista’ jse˙˙.

Il-karattri kwaΩi kollha ta’din il-produzzjoni huma sim-patiçi, dejjem lesti li ja˙dmuu jg˙inu lil xulxin. Tassew˙elwin huma r-Racing Snailsta’ Tito, grupp ta’ ˙ames beb-buxiet li jtellqu bejniethom,bil-qoxra tag˙hom tixbah lill-karozzi Ωg˙ar tat-ti©rija.

07.55 Omnibus09.45 Film: Noi Siamo Angeli11.30 Cuore D’Africa13.30 Tg La 714.40 Film: Il Giovane Toscanini16.30 The District18.15 Il Commissario Cordier20.00 Tg La 720.30 Miss Italia

07.20 LA Grande Vallata08.15 Film: Le Fatiche Di Recole09.55 New York New York10.45 Telecamere Salute11.10 Tgr Estovest11.30 Tgr Regioneuropa12.00 Tg312.25 TGR Mediterraneo12.55 Prima Della Prima13.25 Passepartout14.00 TG Regione14.30 In 1/2 ora15.05 Kilimangiaro18.55 Meteo 320.00 Blob20.10 Che Tempo Fa

06.30 Real School09.30 Inside The World10.00 La Prima E L’Abete11.30 Mezzogiorno In Famiglia13.00 Tg213.30 Tg2 Motori13.45 Quelli Che Aspettano15.40 Quelli Che Il Calcio17.05 Tg217.10 Stadio Sprint18.10 90° Minuto19.35 Squadra Speciale Cobra 1120.30 Tg221.00 Ncis22.40 La Domenica Sportiva

06.30 Uno Mattina In Famiglia07.00 Tg110.00 A Sua Immagine10.25 Santa Messa12.00 Recita Dell’Angelus12.20 Linea Verde13.30 Tg114.00 L’Arena15.15 Pole Position15.25 G.P India17.15 Che Tempo Fa17.25 Domeinca In18.50 L’Eredità20.00 Tg120.40 Affari Tuoi21.30 Un Passo Del Cielo 2

07.00 L-G˙odwa t-Tajba07.30 Extraordinary Animals08.00 Pellikola08.30 Dot EU09.00 G˙awdex Illum09.30 Tuffi˙at Migduma10.00 Mattia10.30 Malta u Lil Hinn Minnha12.00 A˙barijiet12.10 Óadd G˙alik14.00 A˙barijiet14.05 Óadd G˙alik…ikompli15.30 Gadgets16.00 A˙barijiet16.05 The Wedding Battle (R)17.10 Malta u lil hinn minnha 17.30 Pellikola18.00 A˙barijiet18.10 Madwarna18.40 Venere19.15 Mixage20.00 A˙barijiet20.45 X-Factor

07.00 NET NEWS08.30 Telebejg˙11.30 Nis©a Maltija12.00 Accordo (r)13.30 Premier (r)14.00 NET NEWS14.05 (ikompli) Premier14.30 Mitqlu Deheb (r)16.30 Iswed fuq l-Abjad (r)18.00 NET NEWS18.05 Flusek (r)18.40 Wheelspin19.30 NET NEWS20.15 G˙alik fl-Ewropa20.30 Déjà Vu21.30 NET News21.35 Replay23.15 NET NEWS

08.30 Breakfast News Weekend09.30 Aroma Kitchen (r)11.00 Aqrali Storja (r)12.00 Popcorn (r)12.30 ONE NEWS12.35 Dak li Jg˙odd (r)13.50 Love Birds14.30 In D House (r)15.30 Saturday Xpress (r)17.00 Teleshopping17.30 ONE NEWS17.40 L-Argument19.30 ONE NEWS20.15 Joe’s Kitchen20.45 It-Tfal21.50 Conquest (r)22.50 Pezza Kustjoni23.30 ONE NEWS

06.25 American Chopper: Pilot Pen Bike and Ducati Bike

07.15 American Guns: Guts and Glory08.10 MythBusters: Revenge of the

Myth 09.05 Through the Wormhole with

Morgan Freeman: Is There Life After Death?

09.55 World’s Toughest Drive: Race to the Pole

10.50 Greatest Tank Battles: The Battleof Stalingrad

11.40 Greatest Tank Battles: Tank Ace:Ludwig Bauer

12.35 Auction Kings: Sports Cards; Botello Painting

13.05 Auction Kings: Wacky Taxi; Oliver North Sword

13.30 Baggage Battles: Knightwalkers14.00 Baggage Battles: Crate

Expectations

06.00 Everyday Italian 07.40 Aarti Party 09.20 Symon’s Suppers 11.00 Charly’s Cake Angels 11.50 Barefoot Contessa: Back to

Basics 12.40 Barefoot Contessa 13.05 The Big Cheese 13.55 Kid in a Candy Store 14.45 Chopped 15.35 Barefoot Contessa 16.00 Good Eats 16.25 Amazing Wedding Cakes 17.15 Red, Hot and Yummy 17.40 Guy’s Big Bite 18.05 Charly’s Cake Angels18.35 Staten Island Cakes 19.25 Chopped 21.00 Food Network Challenge 21.50 Amazing Wedding Cakes 22.40 Diners, Drive-Ins and Dives 23.30 Recipes that Rock 2

06.00 Obsessive Compulsive Cleaners06.50 Say Yes to the Dress 07.40 Happily Ever Laughter 08.30 Say Yes to the Dress:

Bridesmaids 11.50 Here Comes Honey Boo Boo12.40 Craft Wars 13.30 Cake Boss 16.00 Extreme Cheapskates 17.40 Obsessive Compulsive Cleaners18.30 Here Comes Honey Boo Boo19.20 Breaking Amish: Brave New

World 20.35 Say Yes to the Dress 21.00 Happily Ever Laughter21.50 Long Island Medium 22.40 Sex Hospital 23.30 Emergency: Life in the ER

08.30 FIS World Cup Alpine Skiing09.30 Live: World Cup, Alpine Skiing:

Soelden, Austria: Men’s Giant Slalom, 1st Run (Live])(N)

10.30 ISU Grand Prix, Figure Skating12.00 FIS World Cup Alpine Skiing12.45 Live: FIS World Cup Alpine

Skiing: Soelden, Austria: Men’s Giant Slalom, 2nd Run (Live)(N)

13.45 Live: World Championship Weightlifting: Warsaw: Men’s 105kg (Live) (N)

15.00 World Championship Weightlifting

16.00 Live: World Championship Weightlifting: Warsaw: Men’s Plus 105kg (Live) (N)

18.00 Live: ITTF World Cup Table Tennis: Belgium (Live) (N)

20.00 International Championship Snooker

22.00 Live: Equestrian (Live) (N)

06.55 Nuzzle and Scratch 07.15 Me Too! 07.35 Teletubbies 08.00 3rd & Bird 08.10 Nuzzle and Scratch 08.30 Robin Hood 09.15 Little Britain 09.45 Lead Balloon 10.15 The Weakest Link 11.00 Gavin and Stacey 11.30 Doctor Who 12.25 Gates 12.50 Kidnapped 13.40 The Weakest Link 14.25 Robin Hood 15.10 Doctors 17.40 Kidnapped 18.30 Doctor Who 19.30 Roger and Val Have Just Got In20.00 Gates 20.30 My Family 21.00 Mistresses

06.50 Pilates: From the Inside Out07.40 Naturally Delicious 08.05 Chasing the Yum 08.30 Offbeat America 09.00 House Hunters International09.25 Selling New York 09.50 Superscapes 10.15 Junk Gypsies 10.40 Divine Design 11.10 State of Style: 2013 Fall/Winter11.35 Masters of Luxury 12.00 Fashion Avenue 12.25 Behind the Label 12.50 Reservations Required 13.15 Eating Art 13.45 House Hunters International14.10 Selling New York 14.35 Candice Tells All 15.00 Chef Abroad 15.25 Platinum Weddings 15.50 State of Style: 2013 Fall/Winter

28 TeleviΩjoni27.10.2013

07.25 Super Partes08.15 Vita Da Strega09.20 Viaggio A...10.00 Santa Messa10.50 Pianeta Mare11.30 Tg413.00 I Viaggi Di Life14.00 Tg4 Telegiornale14.40 Donnavventura15.30 FIlm: Quo Vadis?18.55 Tg4 Telegiornale19.35 Film: Il Comandante Florent21.30 Tempesta D'amore

06.00 Prima Pagina07.55 Traffico08.00 Tg508.50 Le Frontiere Dello Spirito10.00 Elisa Di Rivobrosa11.30 Le Storie Di Melaverde12.00 Melaverde13.00 Tg513.40 L’Arca Di Noè14.00 Domenica Live18.50 Avanti Un Altro20.00 Tg5 Telegiornale20.40 Paperissima Sprint 21.30 Io Canto

07.00 Fuori Giri07.50 Hannah Montana08.35 Film: Mostly Ghostly10.35 Film: R.I Stines’s I Racconti Del

Brivido12.25 Studio Aperto13.00 Sports Mediaset13.40 G.P Della Malesia14.00 G.P Del Giappone15.00 Film: Jack E Il Fagiolo magico18.30 Studio Aperto19.00 Così Fan Tutte19.25 Film: Da Ladro A Poliziotto21.15 Lucignolo 2.0

ONE NIGHT STANDIt-Tlieta fl-21.45, fuq ONE

Ner©g˙u lura fuq ONE bit-talk show favorit tag˙komnhar it-Tlieta li ©ej fil-21.45,meta Owen j ist ieden t l ietnisa intr igant i f is -salot ttieg˙u biex insiru nafuhomftit a˙jar! Petra, Jade Cini –Miss Malta 2013, u SarahAquilina – it-tfajla ta’ LudwigGalea, aççetaw l- is tedinag˙al One Night Stand ma’Owen. Imma x’domandita˙sbu li jista’ jistaqsihomissa?

THE MENTALISTL-Erbg˙a fid-21.10, fuq Rete 4

Patric u Teresa jinvestigawil-mewt ta’ Elise Vogelson.Is-suspettati priçipali human-neputi tag˙ha u t- tabibpersonali tag˙ha. Imma partimil l -edivenza ma t ibdiexidoqqilhom

CSI: NEW YORKIL-Óamis fid-21.10, fuq l-Italia 1

Waqt li l-iskwadra ta’ Mactkun qieg˙da tinvestiga l-qtilta’ Ethan Grohl isibu r-ritrattta ’ t fa j la l i t idher mej ta .Huma j iskopru l i r - r i t rat tittie˙ed f’San Fransisco u li t-t fa j la hi ja Mary Port ico l i˙arbet mid-dar biex tkunmal-ma˙bub tag˙ha…

29TeleviΩjoni 27.10.2013

ILLUM27 TA’ OTTUBRU

JOURNEY TO THE MYSTERIOUS ISLAND

FILM – FANTASIJA

Guvnott ta’ 17-il sena, Sean Anderson, jirçievi sinjal ko-difikat. Missieru tar-rispett, Hank, jg˙inu sabiex jid-deçifraw il-messa©©. Huma jiskopru li n-nannu ta’ Sean,Alexander Anderson, ikun sab il-gΩira misterjuΩa fil-Paçifiku b˙alma tkun deskritta minn Jules Verne u Ωew©kittieba o˙ra fir-rumanzi tag˙hom. Sean ikun irid jivja©©a lejn dik il-gΩira u Hank jiddeçie-

di li jixtri l-biljetti tal-ajru sabiex it-tnejn jivja©©awflimkien fuq gΩira o˙ra viçin il-gΩira ta’ fejn iridu jmorru.

Sean u Hank jikru ˙elikopter, proprjetà ta’ Gabato ubintu Kailani. Il-grupp jitilqu g˙al vja©© lejn il-gΩira mis-terjuΩa. Fi triqithom jiltaqg˙u ma’ maltempata ujispiççaw fuq gΩira o˙ra, sabi˙a u perikoluΩa, b’foresti,vulkani b’lava tad-deheb, u kreaturi differenti.

Sadanittant jiltaqg˙u man-nannu ta’ Sean, Alexander.Hank jiskopri li l-gΩira tkun qed teg˙req. L-uniku mezzbiex isalvaw hija billi jsibu l-le©©endarju Nautilus.

CINEMA ENERGY, 21.15

GÓADA28 TA’ OTTUBRU

BATTLESHIP

FILM – AZZJONIFlotta ta’ aljeni tirrispondi g˙al sinjal li tkunbag˙tet in-NASA ˙afna snin qabel. Vettura spazjalita˙bat ma’ satellita orbitali u taqa’ f’Hong Kong,filwaqt li ˙amsa o˙ra jinΩlu fl-ib˙ra viçin il-Hawaj.

L-aljeni jo˙olqu force field kbira madwar il-gΩej-jer fejn jaqbdu numru ta’ vapuri tal-gwerraAmerikani u Ìappunizi, inkluΩ il-vapur John PaulJones li fuqu jkun hemm Alex Hopper. AlexHopper ikun im©ieg˙el minn ˙uh Stone sabiexjissie˙eb man-Navy.

L-attakki tal-aljeni jeqirdu l-vapuri ta’ Nagata uStone. Il-kmandanti ta’ Hopper jinqatlu, u t-tmexxija tal-vapur tit˙alla f’idejn Hopper. Hopperjipprova jwaqqaf lill-aljeni milli jibag˙tu messa©©lura lejn il-pjaneta tag˙hom biex i©iebu l-g˙ajnunau jkomplu jattakkaw.

PREMIUM CINEMA, 21.15

IT-TLIETA29 TA’ OTTUBRU

FILM – DRAMMATIKU

Koppja – l-g˙alliem tal-IngliΩ Will Gerard flimkien mal-mara tieg˙u Laura, muΩiçista – jg˙ixu fi New Orleans. Lejla wa˙da, wara prova ta’ lezzjoni tal-muΩika, Laura

ti©i aggredita u tittie˙ed l-isptar. Sadanittant Will ikunqed jilg˙ab log˙ba çess mal-˙abib tieg˙u Jimmy u kiftasallu l-a˙bar ta’ dak li ©ara jmur ˙dejn martu l-isptar.

Waqt li jkun hemm persuna stran©iera bl-isem ta’Simon tavviçina lil Will. Jg˙idlu li huwa membru ta’organizzazzjoni ta’ merçenarji li joperaw lil hinn mil-li©i, u joffrilu li jelimina lill-aggressur ta’ martu. G˙aldan, l-organizzazzjoni titlob favur ming˙and Will. Willjaççetta…u l-agressur jinqatel.

Sitt xhur wara Simon jitlob dan il-favur ming˙andWill. Simon iqabbad lil Will sabiex joqtol lil Alan Marshu Will jag˙mel dak li jkun mitlub minnu. Wara jsir jaf liMarsh kien ©urnalist li kien qed jinvestiga lil din l-orga-nizzazzjoni.

CANALE 5, 21.10

L-ERBGÓA30 TA’ OTTUBRU

FILM – FANTASIJA

Charlie Bucket, tfajjel fqir, jaspira li jsib il-biljetttad-deheb sabiex ikollu ç-çans li jid˙ol fil-fabbrikataç-çikkulata mmexxija minn Willy Wonka.

Ix-xorti titbissimlu u Charlie jsib l-a˙˙ar biljetttad-deheb. Hu jmur g˙al din l-avventura flimkienman-nannu tieg˙u, Joe.

Fost ir-rebbie˙a hemm Veruca Salt, tifla sinjura;Augustus Gloop, tfajjel li j˙obb jiekol ˙afna ˙elu;Violet Beuragarde, rebbie˙a tat-trofew tal-gumchewer; u Mike Teavee, tifel li mo˙˙u biex jara t-televizjoni u jilg˙ab il-log˙ob.

Willy Wonka jdawwar lit-tfal mal-fabbrika. Waqtit-tour it-tfal jiltaqg˙u mal-˙addiema mag˙rufinb˙ala Oommpa Loompas – nies Ωg˙ar b’©ildaoran©jo u xag˙ar a˙dar, li jkantaw kontinwamentwaqt il-˙idma tag˙hom.

ITALIA 1, 21.10

IL-ÓAMIS31 TA’ OTTUBRU

FILM – TAL-BIÛA’

Ir-residenti ta’ Haddonfield ma jafux x’inhu ©ej fir-ra˙al tag˙hom.

Sittax-il sena qabel, tfajjel ta’ g˙axar snin bl-isemta’ Michael Mayers joqtol brutalment lil missierutar-rispett, lil o˙tu u anke lill-ma˙bub ta’ o˙tu.Sittax-il sena wara, il-guvni ja˙rab mill-istitut men-tali u jmur lura lejn ir-ra˙al fejn kien trabba, bl-intenzjoni li joqtol b’mog˙od vjolenti. Il-©uvnijkun sewgwit minn Dr Sam Loomis, li huwa t-tabib ta’ Michael, u li hu l-unika persuna li jaf bil-˙aΩen tieg˙u.

Teenager mist˙ija bl-isem ta’ Laurie Strode tkunqed tie˙u ˙sieb xi tfal meta Michael jirritorna.Tg˙id hija koinçidenza li Laurie u s˙abha qed ji©usegwiti?

CIELO, 21.10

IL-ÌIMGÓA01 TA’ NOVEMBRU

FILM – AZZJONI

It-twelid ta’ le©©enda. Wara l-mewt tar-re Richard fiFranza, Robin Longstride flimkien ma’ Will Scarlet,Alan-a-Dale u Little John jirritornaw lura l-Ingilterra.Huma jiltaqg˙u ma’ Robert ta’ Locksley – kavallier lijkun qed imut wara li l-grupp tieg˙u jkun ©ieattakkat mit-traditur Godfrey. Godfrey jkun qed jif-façilita l-invaΩjoni ta’ Franza fl-Ingilterra.

Robin iwieg˙ed lill-kavallier li ser jirritorna x-xablalura g˙and missieru Walter f’Nottingham. Hawn,Walter jinkora©©ixxi lil Robin sabiex jie˙u r-rwoltal-kavallier Robert, sabiex jipprevieni l-art milli ti©ikkonfiskata mil-kuruna.

Godfrey jid˙ol fis-servizz tar-re b˙ala Earl Mashaltal-Ingilterra u jinvadi l-ir˙ula brutalment sabiexji©bor it-taxxi rjali. Tg˙id Robin jirnexxilu jinnavigafil-politika tal-baruni, nies irjali, tradituri, u l-FrançiΩi?

ITALIA 1, 21.10

SEEKING JUSTICE

CHARLIE & THE CHOCOLATE FACTORY HALLOWEEN: THE BEGINNING ROBIN HOOD

MIMDUDIN:

1 Bettija, 5 Stella, 8 Mkebbeb,14 Speçi, 15 Rubini, 17Niggez, 19 R˙isa, 20 Kowt, 21Rota, 23 Ûbokk, 25 u 28Issikkati, 29 u 30 Porvli, 31Mewt, 33 Gwerraçivili, 39Óela, 41 u 42 Qraset, 43Rima, 45 Jason, 46 Benit, 47Tari, 50 Dmir, 53 u 54Ntesew, 56 Bajda, 58 Mis˙un,60 Sassla, 62 Adura, 64 Tapit,67 Imbatt, 69 Gabuba, 70Ibra©, 72 u 73 Nemnem, 75Mrar, 77 Mixi, 79 Monti, 80 u82 Gwatemala, 84 u 85Skular, 87 Enne, 88Donnukartell, 93 Cisk, 94 u95 Marida, 96 u 98 Ljunfanta,100 u 101 Anatomija, 105Denb, 108 Witta, 109 Bdabad,110 u 111 Affaxxinati, 112Sturdut, 113 Ksu˙at, 114Paçikka.

WEQFIN:

2 Elett, 3 Tqil, 4 Jara, 6 Trikk,7 Lenti, 9 KaΩa, 10 u 11Birrerija, 12 Estremi, 13Kapital, 16 Babaw, 18 Grill,22 Boqqa, 24 u 26 Korsiv, 27Platt, 32 Werrej, 33 u 34 Elsa,35 Randan, 36 Imbras, 37Innu, 38 u 40 IsteriΩmu, 44Mona, 48 A˙wa, 49 u 51Xemxlimassa˙˙anx, 52Abbati, 55 Pari©©, 57 Dari, 59Óa©a, 61 Serb, 63 Dnub, 65Pulmun, 66 Tnax, 68 Timidu,69 Gerger, 70 u 71 Imparzjali,74 Bnin, 76 Kafe, 78 Ismar, 79u 81 Mudell, 82 Mradd, 83 ÌellewΩ, 86 Akkanit, 89 sama,90 u 91 NItten, 92 Lotta, 97Urtat, 99 u 100 Addisababa,102 IΩakk, 103 u 104Warrablu, 106 Axxa, 107 Vili.

Rebbie˙ ta’ €25:

JOSEPHINE THEUMA,21, Theuma House,

Triq is-Snajja’,L-Imsida, MSD 1112

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Ibg˙at it-tisliba tieg˙eklil:

Tisliba KullÓadd,

Çentru Nazzjonali Laburista,Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:

Indirizz:

Nru tat-telefown:

KUPUN TISLIBA

286Irba˙ €25 fi flus

Mimdudin

1 Annullat, revokat, maqtug˙ barra (7)5 M’g˙andekx taqsam it-triq bl-......! (6)8 Imsammar fuq salib (7)14 Bniedem ©enwin u leali, iΩda xi ftit

ba˙nan ukoll (5)15 PajjiΩ kbir fil-Lvant Imbieg˙ed (6)17 Akille, Erkole u ...... fil-mitolo©ija Griega

(6)19 Il-premju presti©©juΩ kull sena mill-IΩvezja (5)20 Erfa’ u .... g˙al meta ti©i bΩonn (4)21 .... Ωaqqi kemm ksu˙at! (4)23 B’dawn l-organi fil-grieΩem ikollna

le˙en qawwi (5)25 u 28 Xi ˙add li rabba fih kankru (9)29 u 30 G˙adha ssir fl-ir˙ula l-g˙ada

tal-festa? (6)31 Tliet numri flimkien fil-lottu (4)33 ..... ...-.... jinqabad b’gamblu jinten

(5,3-4)39 Aktar minn urna wa˙da (4)41 u 42 Dan ir-rikors tag˙mlu f’nofs

kappella jew fil-qorti? (6)43 Ma kienx jidher iΩda .... g˙al g˙arrieda

(4)45 Wie˙ed mit-teatri kbar ta’ G˙awdex (5)46 Jag˙tihulna Ω-Ωmien (5)47 Min ifittex .... (4)50 Dawn nies Ωg˙ar (4)53 u 54 Meqrud g˙al kollox (6)56 Ûmien ta’ niket wara mewt fil-familja (5)58 Alla jag˙tih il-...... tal-©enna! (6)60 Din hija l-ewwel dawl qabel titla’

x-xemx (6)62 Dan isir tlett ijiem qabel il-festa (5)64 ..... Sacco kien ©urnalist sportiv, u

politiku wkoll (5)67 Xejn mhu sabi˙ meta jag˙ti fil-qalb (6)69 Akkwistat bil-flus, iΩda mxa˙˙am u

korrott (6)70 Tassew ˙aqqek qatta ..... (5)

72 u 73 Tfal u bhejjem g˙ali ...... (6)75 A˙jar .... inkella qatt (4) 77 Metodiku ˙afna fil-.... ta’ dmirijietu (4) 79 Kien ..... qam jipprotesta (5) 80 Din ta’ Aladin kienet tas-s˙a˙ar (5)82 L-attur Pitt ta’ Hollywood (4)84 u 85 17 (6)87 Kelma li ©©ib lil .... (4)88 Ng˙iduha lil xi anzjan li jippretendiha

(.. ..... .....) (2,5 5)93 L-istatwa l-kbira (4)94 u 95 Aktar minn vapur wie˙ed (6)96 G˙andu paçenzja ta’ .... (4)98 Satal jew barmil (5)100 u 101 Dan iΩg˙ar minn tanbur (9)105 Din strument sabi˙ tad-daqq bis-swaba’

(4)108 Óaxixa mill-aktar stupida (5)109 Bilfors li jrid isir qabel xi ikla ejwan (6)110 Xi bniedem wiççu ˙amrani jew mixg˙ul

(6)111 Paola baqg˙et tissejja˙ ..... Ìdid (5)112 Óabsi jew pri©unier (7) 113 Wie˙ed mill-imsieken (6)114 Il-lista ta’ nies li jikkontribwixxu xi flus,

g˙all-festa tar-ra˙al (7)

Weqfin

2 G˙amel hekk bi snienu (5)3 u 4 Xi mara feroçi, donnha

mill-©ungla (8)6 u 7 Il-kanoniçi ta’ xi katidral (10)9 u 10 Lira IngliΩa (8)11 Wa˙da mill-a˙barijiet (5)12 Ma laqatnix, xejn .......! (7)13 Platt çkejken (7)16 Il-Bambin ta’ ..... (5)18 Ringo ..... tal-Beatles (5)22 Titla’ fuqhom g˙al fuq (5)24 G˙aksa jew fus fil-©isem (3)26 u 27 Valletta l-belt ........ tag˙na (8)32 Dan ifisser li qieg˙ed tg˙id le (6)

33 u 34 Sploduti minn xi kanun jew rivolver(7)

35 Drawwa jew moda (6)36 Blata ta’ qabar b’isem il-midfun (6)37 Aktar minn opra wa˙da (4)38 u 40 Li jkexkex, li jwerwer, li jqabbad

il-bard (9)44 Kelb Ωg˙ir tat-twelid (4)48 Wie˙ed mis-settijiet (4)49 Sing imserrep, jew kull ˙a©a mg˙aw©a

li tie˙u ’l hemm u ’l hawn (8)51 Stat fejn kul˙add jag˙mel li jrid (8)52 ......! Ag˙mel pass u er©a’ lura! (6)55 Fuq min ti©i jkun ...... (6) 57 Artab u frisk, nofsu militari (4) 59 Mhijiex mart ir-ri˙ imma xxommha (4)61 Dan ifisser bexx jew tixrib jew rassa ta’

nies (4)63 Kontra ta’ spiss (4)65 Óalq l-g˙asafar u t-tjur (6)66 Kontra qadim (4)68 Kabbar u Ωied (6)69 Kontra mimli dawl (6)70 Óaditu x-xemx u ˙a fil-kannella (4)71 Fiha ssib Westminster Abbey (6) 74 Dan hu l-bokka tal-˙alq (4)76 .... tajjeb jinbieg˙ f’pajjiΩu (4)78 Aktar sabi˙ (5)79 u 81 Biha jag˙tuk daqqa t’id (6)82 Din l-istess b˙al 11 wieqfa (5)83 Il-log˙ba tal-˙a©a ....... (7)86 Kemm huma tajbin mimlijin krema! (7) 89 Ktieb bil-mapep tad-dinja kollha (5)90 u 91 Kien kontra (6)92 Ittanta lil xi ˙add (5)97 Din tfisser taqliba u g˙aΩla ©dida (5)99 u 100 Membri ta’ partit partikolari (10)102 Daqqa tmissna l-g˙adma u daqqa

l-.....(5)103 u 104 Tintlibes bejn is-sieq u

Ω-Ωarbun (8)106 u 107 Kumpens jew ˙las b˙ala

©ie˙ jew titlu (8)

30 Log˙ob27.10.2013

94

TISLIBA BIN-NUMRI

KOMPETIZZJONI WELLA,KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Mile End, il-Óamrun.

Rebbie˙a: ANNA CAUCHI, ‘Fairfield’, Triq G. Lebrun, is-Swieqi, SWQ 2085

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella

Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:.........................................................................................

.....................................................................................................

Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Kompetizzjoni Centro Casalinga

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

017109140166339357413436486698752770777785794811

Po©©i n-numri f’posthom

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:..............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

3

31Log˙ob 27.10.2013

B’4 numriBi 3 numri B’6 numriB’5 numri

02500358061217181786203121402769311532283466365838023971403740824398450747644889511352315687610965867271806181838599869088918954

935594549509965897489807

00816061870835019056215412908129868305293119870393707847219673855745367669378276794057959387196883109181495294

315748748020852646854564

Bi 8 numri

04552995643995828988722394565582

32 AvviΩi27.10.2013

'.6;''!#!6;"6,.-6%!)!6) 6!$);';#3 (%)%-.,.%;)6/%' %)#66%)6(*/-6

;,, %);6%''6;'66986 89666 896966 $, (-.! /(.

#"%#""%$! $#"$!

**'%).-6(/-.6$0!667,-.6 !#,!!6;,6)6**,;*,%.!6,!;#)%4! 6*,;"!--%;)'6+/'%7.%;)) 6.6'!-.6.$,!!6963!,-6!2*!,%!)!6%)6*,;&!.6 (%)%-.,.%;)6) 6()#!(!).6;,6%)6*,;&!.6,!'.! 6*;-%.%;)62*!,%!)!6%)66"/) 6()#!(!).61%''6!6;)-% !,! 6)6--!.%#$!,6 !(%6+/'%7.%;)-61%''6'-;6!6;)-% !,! 6)6--!.';-%)#6 .!6

*!,.%;)'6,;#,((!6656;$!-%;)6;'%36889&&&&&&

,;&!.6*,.7))! 636.$!6/,;*!)6)%;)6/,;*!)6;%'6/) 6

;7))%)#6,.!6:<66/) -6:<6.%;)'6/) -

- Provision of a Two Factor Authentication Solution – T025/13

Data ta’ ħruġ: 18 ta’ Ottubru 2013 / Data ta’ għeluq: 29 ta’ Novembru 2013

Operaturi Ekonomiċi li huma interessati sabiex jipparteċipaw f’dawn is-sejħiet għall-offerti huma mħeġġa jieħdu nota għall-workshop li sejjer jiġi organizzat fis-Centre for Development Research and Training (CDRT), It-Telgha Ta’ Sa Maison, Il-Furjana, nhar il-Ġimgħa l-1 ta’ Novembru fid-9.00 ta’ filogħdu (CET). F’dawn il-workshops, Operaturi Ekonomiċi sejrin ikollhom l-opportunita sabiex jsiru jafu aħjar kif għandhom jikkompilaw u jissottomettu l-offerti tagħhom online. Iktar informazzjoni tinsab fid-dokument tal-offerta.

2123 4710www.mita.gov.mt

Sejħa għall-OFFERTIIL-MITA TIXTIEQ TAVŻA LI QEGĦDIN JINTLAQGĦU OFFERTI GĦAL:

Għal aktar informazzjoni, kkuntattja lill-Contracts Management Department

Dawn is-sejħiet għall-oerti jistgħu jinkisbu mis-Sistema Elettronika għas-Sejħiet Pubbliċi (www.etenders.gov.mt)

mazzjoni, orGħal aktar infttja lill-taunkk ts acontrC

tmenteparManagement D

erooerwn is-sejħiet għall-Dawubbliċi (wejħiet Pgħas-S

2123 4710t.mv.mita.gowww

mazzjoni,

tment

onikema Elettrisbu mis-Sistgħu jinkti jistert).mvv.m.goenders.etww

aonik

PROPRJETÀ

SIÌÌIEWI: House of characterspazjuΩa u arjuΩa, bil-bejt u l-arja tag˙ha, fiç-çentru tar-ra˙al. Ideali b˙ala residenzajew g˙al skop ta’ negozju. Blaçens. Prezz ideali. Çempel2146 46 64.

ÓAL TARXIEN: Blokka kbirata’ 120 pied tul, li tikkonsistif’garaxxijiet semi-basement,maisonette, Ωew© appartamen-ti u penthouse. Bil-komun u l-lift lesti minn kollox. Ta’ minwie˙ed jarahom g˙ax mibnijakbar. Çempel sabiex tiksebaktar dettalji fuq 9982 6927.

ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Terracedhouse kantuniera. Kbira uspazjuΩa, fiha salott, intrata,TV room, kamra tal-ikel,kçina, Ωew© kmamar tal-banjuu erba’ kmamar tas-sodda, ter-azzin kbir. Bejt bl-arja kollha.Ìnien quddiem kbir bid-drive-in, bir u garaxx ta’ 3karozzi. Prezz negozjabbli.Çemplu 7993 8270.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩlakbira ta’ appartamenti f’kullΩona ta’ Malta. Jinbieg˙uming˙ajr depoΩitu u n˙all-sulek il-kuntratt. Offerta speç-jali. Çempel g˙al aktar dettaljifuq 9992 4999. Ming˙ajra©enti jekk jog˙©bok.

VALLETTA: Óanut li jinsabf’14, Old Theatre Street.Jikkonsisti f’kamra ta’ 23metru kwadru, store Ωg˙ir u

toilet. Il-permess hu Class 4 ujista’ jitla’ g˙al klassi differenti.Ming˙ajr çens u lest minn kol-lox g˙all-investiment. Prezztajjeb ˙afna ta’ €75,000.Çempel lis-sid fuq 7909 4499.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI

XAGÓJRA: Garaxx livell mat-triq, joqog˙du 3 karozzi, €2.60kuljum. Çemplu fuq 79473621.ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Garaxx uQORMI: Óanut jew uffiçju.Scaffolder twil sa 3 sulari bit-tavluni b’kollox, çimi tal-pontb’kundizzjoni tajba. Jigger©did fjamant. Roti racer umountain bikes. Mixer tad-dawl f’kundizzjoni tajba.Çemplu g˙al aktar informaz-zjoni fuq 9946 7500, 27464394.

KAROZZI GÓALL-BEJGÓ

Mercedes E Class, magna 270diΩil tas-sena 2004. Semi auto-matic, 4 bibien, fiha 70,000mil, impurtata mill-Ingilterra.Full extras. Mercedes BenzSaloon tal-1987. IΩ-Ωew©karozzi huma f’kundizzjonitajba u miΩmuma fil-garaxx.Çempel g˙al aktar informaz-zjoni fuq 9961 5083 jew 27461496.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Ûew© inkwatri kbar taç-ÇiniΩi.Twal tliet piedi u wisg˙inpied. Prezz tat-tnejn 60€.Çemplu fuq 9900 0453, 21697066 jew 9926 3632.

33AvviΩi 27.10.2013

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Kupun AvviΩi Klassifikati

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Milend, il-ÓamrunÓMR 1717

Offerta 1:

©img˙a wa˙da – €3.50

Offerta 2:

5 ©img˙at – €14

Offerta 3:

13-il ©img˙a – €30

Offerta 4:

26 ©img˙a – €56

Offerta 5:

52 ©img˙a – €93

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.Se lezz joni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemmdi©itali, jew ana logs, varjetàkbira ta’ alarm clo cks, kemmCitizen, Seiko ‘Du gena’ tal-marka Pierre Car din. Var jetàsabi˙a ta’ cuckoos li ja˙d mukemm bil-˙abel u bil-bat terija,bi prezzijiet tajbin. Nag˙m luwkoll tiswijiet ta’ ar lo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt ugrandfather clocks. Nag˙mluwkoll testing bil-pressure testmachine, sistema ta’ testingg˙al kull tip ta’ ar lo© ©i biexjintuΩaw g˙all-ilma (vacuumtest u pressurised test) waqt liqieg˙ed tistenna g˙alih. Tis -wi ja bil-ga ran zija – 110 Triqil-Kung ress Ew ka ris tiku, il-Mos ta. Çempel fuq 21417235 jew 9982 5389.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijietmoderati , tpart i t aççettat.Ikollna wkoll salotti secondhand. Çempel 2137 4823 jewinkella 9982 4139. Sander,kalibratur, Ωew© piedi wisa’,kundizzjoni mill-aqwa. Çineggrit 60 u 120 biex imorrumag˙ha. Çempel ghal aktarinformazzjoni fuq 7961 7945.

AGR AUTO JAPANESE PARTSGÓALL-KAROZZI

Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’karozzi ÌappuniΩi u Koreani,fosthom Kia, Toyota, Isuzu,Daewoo, Mitsubishi, Honda,Subaru. Huma wkoll importa-turi ta’ Ωjut u air filters, shockabsorbers, brake pads, clutch-es, eçç. Parts ©enwini. Çempelg˙al aktar informazzjoni fuq2144 6839 jew 9947 4505. Fax:2147 0295. Email: alex@agrautoparts.com

PARTS TAL-KAROZZI

Toyota, Honda, Daihatsu, FunCargo, Toyota Corsa, Glanza,

Starlet, Integra, Civic, Terios,Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8,Micra 2001, Polo 1994,Discovery 3 2005, Opel Corsa2002, Freelander u ˙afna partso˙ra. Triangle Truck tyres©odda. Irrikorri g˙and SalvuCassar, G˙awdex. Çempel g˙alaktar informazzjoni fuq 21556674, 9947 5746 jew 99288699.

TAGÓLIM

Korsi j iet f ’ l ivell Ordinarjuf ’diversi su©©ett i b˙all-Matematika, IngliΩ, Malt i ,FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffruwkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz€35 kull module. Noffru wkollkorsijiet baΩiçi fil-kompjuter,€50. Çempel g˙al aktar dettaljifuq 2166 2241 jew 7766 2241jew Ωur is-si t elettronikuwww.tudorinstitute.com

PRIVAT

IngliΩ, Taljan, FrançiΩ fl-O-level, A-level, Intermediate uConversation. TELT Mont bdg˙all-beginers. Mr C. Dowling(Qual. Tech.) Çempel 99283974 u 2133 5032. Dati huma:15, 22, 29 ta’ Settembru u 5 ta’Ottubru.

TAGÓLIM TAS-SEWQAN

Tewmi Group g˙al lezzjonijiettal-karozzi kemm manual u kifikoll automatic. Cab service ukarozzi g˙all-kiri bi prezzijietra©onevoli . Ûur is-si twww.tewmi.com jew çempel9942 2422.

BÛONN TA’ PIZZAR

BΩonn ta’ pizzar fuq baΩi part-time bl-esperjenza, b’kundiz-zjonijiet tajbin fi stabbilimentf’BirΩebbu©a. Çempel 99824349.

DAR GÓALL-ANZJANI

Villa Robinich – dar g˙all-anz-jani b’atmosfera familjari fil-Fgura. Noffru kull g˙ajnunalill-anzjani u dak kollu li jkoll-hom bΩonn b’dedikazzjonikbira minn carers professjon-ali . Ikel j issaj jar mill-kçinatag˙na stess u skont il-bΩonnta’ kull individwu. Çempelsabiex ting˙ata aktar infor-mazz-joni fuq 2166 6142 jew7966 6142 jew ibg˙at email lilrobinich@go.net.mt

DAR GÓALL-ANZJANI

Medina Home for The Elderly,106 Labour Ave, ir-Rabat. Darg˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku mditaj iet kollha. Staffikkwalifikat. Nur ses u carewor kers 24 sieg˙a. Prez zi jietra©onevoli li jibdew minn €23kull persuna. Naç çettawrespite u bed ridden. Çempeldawn in-numri: 21454908, 2145 4858 jew 79454908

KISI, TIBJID U TIKÓIL

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’tibjid u tik˙il, kisi normali, fuqil-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato.Kiri ta’ cherry picker (towerladder). Çempel 9945 4235jew 2180 5811.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relaz-zjonijiet o˙ra. DNA testijietforensiçi, tfal ma˙tufa minnMalta, kaΩijiet çivili, kaΩijieto˙ra f i l -qort i . Problemi ta’kumpanni j i jew negozju.Nag˙tu xhieda f i l -Qort i .Na˙dmu f’Malta u kif ukollbarra. Çempel 7959 0000 jewwww.pr iva te inves t iga t ion-malta.com

MUSIC LINK

Issibilna kull tip ta’ strumentimuΩikali, fosthom drums kemmakustiçi u elettriçi, cymbals, per-cussion, pjanijiet di©itali, babygrand pianos, sound mixers usound cards. Apparat ta’ DJ,sound systems, kitarri klassiçi uakustiçi, bass guitars, strumentitar-ram, wood winds, vjolini,spare parts u aççessorji o˙ra.G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur MusicLink, 262, Triq Fleur-de-Lys ,B’Kara. Çempel 2148 2796.

WATERPROOF MEMBRANE

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi,jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’waterproof membra ne, dampproofing u rub be rised paint. 25sena esperjenza. Stimi b’xejn uprezz moderat. Çempel 21488972, 2143 8326, 9944 5527 jew9949 3840, jew id˙ol fis-sitelettroniku: www.wpMalta.com

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

Vin Aluminium. Nag˙mlu bibi-en, twieqi, insect screens, eçç.Nag˙mlu wkoll xog˙ol ta’ tiswi-jiet. Sabiex tikseb aktar infor-mazzjoni çempel 2189 8999 jew9946 5666.

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

G˙al kull xog˙ol ta’ aluminiumshutters, g˙ad-djar jew garaxxiji-et. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters,g˙at-twieqi u bibien, roller uceiling systems. Issibilna bibienli jifil˙u n-nar, aluminium b’ther-mal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa,u ma jag˙mlux condensation.Stimi b’xejn. Horvin Ltd, A42Industrial Estate, il-Marsa.Çempel 2122 6320, 2122 7196jew 9989 1800. Email:horvin@waldonet.net.mt jew

www.horvin.eu

XOGÓOL TAL-ÌEBEL

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanalital-ilma, çangatura qadima jew©dida, kantun qadim, lavur ta’kull tip. Biex tikseb aktar infor-mazzjoni çempel lil Jason g˙alaktar informazzjoni fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

DARREN WATER PROOFING

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuqfaççata, bjut, appo©©i, gallarijieteçç. Membrane jew liquidmembrane. Mela pprote©i l-pro-prjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xitau çempel issa g˙al stima b’xejnbin-numru 7905 8883 jew id˙olfuq is-sitwww.darrendoitall.com

WATERPROOFINGU MEMBRANE

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?G˙andek problema ta’ moffa?Kenda Ltd issolvilek il-problema.Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’waterproofing u membrane b’10snin garanzija. Xog˙ol pro-fessjonali bl-aqwa materjal ISOpool. G˙al stima bla obbliguçemplu 7972 9967 jew Ωur is-sitwww.kendawaterproofing.com

CLOSING DOWN SALE

Ro˙s ta’ 50% fuq l-istokk kolluta’ stationary, cards, toys, gifts uo©©etti o˙ra b˙al equipment tal-˙anut. G˙al aktar informazzjonitista’ ççempel 9942 8403 jew7920 8644.

KLIEB

Klieb German Shepherd ta’razza pura g˙all-bejg˙. G˙alaktar informazzjoni çempel7953 1191.

Ritratt mill-antik

Bieb il-Belt fl-1931

It-Tnejn It-Tlieta L-Erbg˙a

Il-Óamis Il-Ìimg˙a Is-Sibt

HI 25°C

LO 18°C

25°C

17°C

24°C

17°C

HI 24°C

LO 17°C

22°C

16°C

19°C

16°C

IT-TEMP GÓAL-LUM

TWISSIJIET: Xejn

L-OGÓLA TEMPERATURA: 26°C

L-INQAS TEMPERATURA: 18°C

UV INDEX: 4

TEMP: Xemxi

VIÛIBBILTÀ: Tajba

RIÓ: Óafif mil-Lvant li jsir ˙afif u varjabbli

BAÓAR: Óafif

IMBATT: Ftit li xejn

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 24°C

34 Almanakk27.10.2013

Wirja ta’ Statwi Titulari

L-G˙aqda Wirjiet San ÌuΩepp Óaddiem ta’ Birkirkara ser tkunqed tipparteçipa fl-attività Birkirkara u l-Fu˙˙ar, organizzatamill-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara bis-sehem tal-g˙aqdietKarkariΩi.

Is-sehem tal-g˙aqda se jkun jinkludi l-organizzazzjoni ta’wirja ta’ statwi titulari. Din ser issir fl-eks-PortlandIronmongery, fi Triq il-Kbira, Birkirkara. Fl-istess ˙in, l-G˙aqda tal-Armar San ÌuΩepp Óaddiem ser tkun qed tbig˙ikel u xorb fi Pjazza Sant’Elena, ˙dejn il-palk prinçipali.

L-attività Birkirkara u l-Fu˙˙ar, se tittella’ nhar is-Sibt 2 ta’Novembru mis-6.30pm ’il quddiem fi Triq il-Kbira u PjazzaSant’Elena. Fost l-o˙rajn ser ikun hemm ikel, xorb, divertiment,log˙ob g˙at-tfal, arti©©janat, g˙ana tradizzjonali Malti, talent,re-enactments u wirjiet.

In˙e©©u lil kul˙add biex jattendi g˙al din l-attività u jΩur il-wirja li ser torganizza l-g˙aqda tag˙na.

Wirja ta’ Arti

Josette Fenech hija artista promettenti fix-xena tal-arti lokali.Fl-a˙˙ar snin hija wriet interess fl-arti speçjalment fil-formaastratta. Hija ˙adet sehem f’diversi esibizzjonijiet u attivitajietkemm lokali kif ukoll barra minn xtutna. Josette ˙adet diversikorsijiet ta’ ta˙rig fl-arti u pparteçipat f’esibizzjonijiet kollettivi.

L-ewwel parteçipazzjoni tag˙ha f’wirja kollettiva kienet mal-Community of Maltese Artists ©ewwa G˙awdex fl-2012.Josette ˙adet sehem f’avvenimenti b˙al Iljieli Melli˙in fl-2012 ufl-2013, u wirjiet b’g˙an filantropiku. F’din l-ewwel esibizzjonita’ pittura, Josette ser tkun qed tippreΩenta xog˙lijiet li sarudawn l-a˙˙ar snin. Il-wirja tinkludi xog˙lijiet ta’ xeni ta’ ba˙aru paesa©©i, kif ukoll arti figurattiva u arti astratta.

Open Day

Din l-attività se ssir illum 27 ta’ Ottubru bejn il-11.00 ta’filg˙odu u l-4.00 ta’ waranofsinhar fil-Funny Farm, HorseRescue Association (NGO), Triq tal-Milord, il-Bidnija. Prezz: €2g˙all-adulti (li jinkludi drink b’xejn) u €4 g˙at-tfal li jinkludidrink b’xejn, horse ride, face painting u divertiment ma’Mickey u Minnie. G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit elettronikufunnyfarm.malta fuq facebook

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

Empire Pharmacy (Branch), 46 Triq Melita, il-Belt VallettaNational Pharmacy, 17, Triq Santa Marija, il-ÓamrunFatima Pharmacy, Triq iz-Zonqor, Santa VeneraThe Local Dispensary, Triq Kan. K. Pirotta, BirkirkaraO’Hea Pharmacy, 128, Triq Manoel, il-GΩiraMedical Plaza Dispensing Chemists, Cass-i-Mall Buildings, Vjal ir-Rihan, San ÌwannMrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat, Tas-Sliema Balzan Pharmacy, 70, Triq San Fran©isk, Óal BalzanBrown’s Chemists, Triq San Pawl, in-NaxxarVillage Pharmacy, Main Street, il-Mellie˙aMaddalen Pharmacy, Shop 2, Binja tal-Faqqani, Dawret it-Torri, Santa LuçijaSan Filippi Pharmacy, 155, Triq il-Vitorja, l-IslaPolymer, Triq ix-Xg˙ajra, ÓaΩ-ÛabbarMedicaid Pharmacy, 62, Vjal it-Torri, il-GudjaÛurrieq Dispensary, 68, Triq il-Kbira, iΩ-ÛurrieqSanta Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu©Central Pharmacy, Triq G˙ajn Kajjet, ir-Rabat, Malta

G˙awdex

Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, ir-Rabat, G˙awdexSt Joseph Pharmacy, 28, Pjazza San ÌuΩepp, il-Qala, G˙awdex

Lottu Super 5 31 1 13 29 15

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

26.10.2001 – L-Istati Uniti tal-Amerika tg˙addiil-USA Patriot Act

27.10.1947 – Il-PL jirba˙ l-elezzjoni ©enerali b’59.89% tal-voti

29.10.1916 – Twieldet Evelyn Bonaci, deputat Laburista u wa˙da mill-pijunieri nisa fi ˙dan il-PL

27.10.1952 – Jitwieled Roberto Benigni, attur udirettur Taljan

40 86 83 84 64 37 18 01

REÌÌA’ L-ARLOÌÌ SIEGÓA LURA

36 Sports27.10.2013

fOrMUla 1 vettel Pass ’il BOgÓOD Mit-titlUSebastian Vettelg˙eleb l-isfida ta’ NicoRosberg fuq il-Mercedes biex ˙ajibda fl-ewwel poΩiz-zjoni llum fil-GP tal-Indja, fejn jista’ jsirchampion.

Is-sewwieq tar-RedBull, li tul il-©img˙akollha kien f’formaeççellenti, kien 0.752sekonda a˙jar minnRosberg li min-na˙a

tieg˙u kien 0.07sekonda a˙jar minnsie˙bu LewisHamilton.

Is-sewwieq l-ie˙ortar-Red Bull, MarkWebber, se jibda mit-tieni filliera ˙dejnHamilton meta spiççabir-raba’ l-a˙jar ˙in. L-Ispanjol Alonso huwal-uniku sewwieq limatematikament jista’jΩomm lil Vettel milli

jsir champion illumg˙ar-raba’ darba kon-sekuttiva – madankol-lu din hija possibbiltàremota. Kollox juri liVettel se jkun inku-runat champion tal-Formula Wie˙ed illumfiç-çirkwit tal-Indja.Vettel irid biss jispiççafil-˙ames post biex majkunx jista’ jintla˙aq fil-klassifika dinjija.

Ta’ min isemmi

hawnhekk li Vettel dej-jem beda fil-pole posi-tion f’dan iç-çirkwit tal-Indja minn meta danbeda jintuΩa fil-Formula Wie˙ed fl-2011.

Fit-tellieqa tal-lumFelipe Massa tal-Ferrarijibda l-˙ames u KimiRaikkonen tal-Lotuswarajh. Fis-seba’ postikun hemm NicoHulkenberg tas-Sauber.L-akbar interess ikun l-uΩu tat-tyres, is-sewwieqa li g˙aΩlu lijibdew bil-mediumsikunu aktar veloçi u jis-peraw li jibqg˙u fuqquddiem meta s-sewwieqa l-o˙ra juΩawdawn it-tyres.Madankollu s-sewwieqa kollha jridujuΩaw iΩ-Ωew© tipi ta’tyres.

MOtO gP

lOrenzO fil-POle POsitiOn

Jorge Lorenzo reba˙ id-drittli jibda fuq quddiem nett fiç-çirkwit ta’ Motegi fil-GP tal-Ìappun meta kellu ˙in a˙jarmil-leader tal-klassifika tal-MotoGP Marc Marquez, udan g˙at-tieni ©img˙a warao˙ra.

L-Ispanjol kellu ˙in ta’ min-uta 53.471 sekonda biexg˙eleb lill-Ispanjol l-ie˙orMarquez f ’ jum l i l -provikienu fil-periklu li jit˙assrumin˙abba ç-çpar. Marquezjista’ jkun iddikjarat champi-on illum jekk huwa jg˙addilil Lorenzo bi tmien punti.Marquez, li g˙andu 20 sena,qed j ie˙u sehemf’dan i l -kampjonat dinj ita l -muturi g˙al l -ewweldarba.

Infakkru li Lorenzo reba˙fl-Awstralja l-©img˙a l-o˙rabiex Ωamm it-tamiet tieg˙u lijkun hu li jsir champion uissa Ωamm i l - forma ta jbatieg˙u din il-©img˙a wkoll.Is-sewwieq tal-Yamaha kienl-aktar veloçi mill-bidu biexseta ’ j i rba˙ ir -raba’ poletieg˙u tal-ista©un.

Nicky Hayden tad-Ducatikellu t-tielet l-a˙jar ˙in u l-a˙jar poΩizzjoni tieg˙u matull-ista©un.

Fit-tieni filliera jibdew DaniPedrosa tal -Honda,Valentino Rossi tal-Yamahau Andrea Doviziozo tad-Ducati li kiseb is-sitt l-a˙jar˙in.

Tliet atleti Maltin tal-weightlift-ing, Martin Pisani, Ryan Agiusu Jovan Reljici g˙amlu l-a˙˙art˙ejjijiet ta˙t il-kowç CharlesDegiorgio biex issa qeg˙din fiTramelan fl-IΩvizzera jirrapp-reΩentaw lil Malta f’turnamentinternazzjonali presti©©juΩ tal-weightlifting.

Fit-turnament qed jie˙dusehem ukoll timijiet mill-Awstrija, id-Danimarka, Franza,u dawk li se jospitaw: l-IΩvizzera.

Jakkumpanja t-tim Malti fl-IΩvizzera hemm l-uffiçjalJesmond Vassallo.

Weightlifting

WeightliftersMaltin

fl-iÛvizzera

37Sports 27.10.2013

MuturI u KaroZZI

The Ministry for Health is considering the installation of photovoltaic (PV) shading struc-tures at Mater Dei Hospital and consequently invites Expressions of Interest from partiesinterested in designing; supplying; installing; and maintaining PV panel arrays overlying five(5) surface car-parks at Mater Dei Hospital. Three of the open parking spaces are at roadlevel and overly a frame-structure underground parking located parallel to the BirkirkaraBypass. These open parking spaces lie level with the internal ring-road encircling the hospi-tal. The fourth and fifth open parking spaces are located outside the OutpatientsDepartment; and the Accident & Emergency Department respectively. Both the OutpatientsDepartment and the Accident & Emergency Department parking spaces overly patient andother hospital facilities and are protected with specialised waterproofing systems. Solutionsfor these two areas requiring deep surface-penetration are not recommended.

Interested firms or qualified individuals / professionals are to submit their proposals by notlater than Monday 11th November 2013, 1200 noon. Interested firms or qualified individuals/ professionals are informed that no information of a financial nature is to be provided atthis point. Short-listed submissions will be asked to provide the relevant financial informa-tion.

Submissions are to be addressed to the Chief Executive Officer, Procurement & Suppliesand deposited by hand in the Purple Box at the Central Procurement and Supplies Unit, StLuke’s Square, G’Mangia.

exPressIon of Interest desIgn, suPPly, InstallatIon, and MaIntenance of

a PhotovoltaIc Panel (Pv) array at Mater deI hosPItal

Il-PresIdent IÛur attIvItÀ tal-asMK f’ta’ QalIIllum l-Assoçjazzjoni SportMuturi u Karozzi (ASMK)tkompli bl-attivitajiet mill-kam-pjonat ASMK Pasta Poiatti2013/14. Din se tkun it-tieniattività g˙al karozzi autocross ul-ewwel wa˙da g˙al muturimotocross iΩda dawn se jkunufuq ti©rija fun race. Il-programmtal-lum jibda f’nofsinhar. G˙all-˙abta tas-1pm l-E.T. Dr GeorgeAbela, President ta’ Malta,g˙andu jattendi fil-korsa f’Ta’Qali.

Intant, nhar il-Óadd li g˙addal-Assoçjazzjoni organizzat l-ewwel attività tal-ista©un tal-Moto Enduro 2013/14. F’din l-ewwel attività rre©istraw 35mutur ta’ diversi çilindrata ug˙amla. Dawn kellhomjikkompetu kontra l-˙in fuqΩewg kilometri tul. Il-korsa lintramat apposta, b’ostaklib’tyres, zkuk tas-si©ar, kif ukoll60,000 litru ta’ ilma li ntefa fil-korsa qabel bdiet l-attvità. L-attrazzjoni kienet wa˙da spet-takolari minn dak li mdorrijinnaraw fil-korsa. Il-korsa kienetindukrata minn marshalsb’esperjenza li kienu attentig˙all kull eventwalità.

L-attività bdiet b’ti©rija poleposition biex tistabbilixxi l-istarting list tas-sewwieqa koll-ha u fl-istess ˙in jag˙mlu l-ewwel dawra b˙ala prattikaqabel jibdew iΩ-Ωew© heats tal-©urnata kontra l-˙in. Tul din il-pole run James Zahra fuqYamaha 250cc kellu l-a˙jar ˙inta’ 4 minuti 31.30 sekonda,b’Paul Muscat fuq KTM 250ccbit-tieni l-a˙jar ˙in ta’ 4 minuti32.93 sekonda. Edward Ciantarfuq KTM 300cc 2T irre©istra ˙inta’ 4 minuti 34.32 sekonda.Minkejja li dawn il-˙inijiet majg˙oddux g˙all-klassifika finalimill-ewwel dehru l-indikazz-jonijiet min se jkunu l-a˙jarsewwieqa.

Zahra, fl-ewwel ˙in uffiççjali˙alla lis-sewwieqa j˙arsu lejn l-arlo©© tieg˙u meta rre©istra ˙inta’ 4 minuti 2.39 sekondi. It-tieni l-a˙jar ˙in kien ta’ ClaytonCamilleri, b’4 minuti 13.09sekonda segwit minn MatthewGauci fuq KTM 300cc b’˙in ta’4 minuti 15.64 sekonda. RiΩultatfinali overall u indipendentimiç-çilindrata tal-mutur spiççarebbie˙ Zahra segwit minnCamilleri u Gauci rispettiva-ment.

Óarsa lejn il-klassijiet fejnb’kollox kienu maqsuma f’4klassijiet: Klassi A li ©abret il-muturi minn 125cc sa 250cckienu 10 kompetituri. F’din il-klassi James Zahra fuq Yamaha250cc kien iddikjarat rebbie˙b’˙in ta’ 4 minuti 2.39 sekondi,segwit minn Clayton Camillerib’˙in ta’ 4 minuti 13.09 sekon-da, u Paul Muscat it-tielet b’˙inta’ 4 minuti 27.52 sekonda.Camilleri u Muscat kienu qedjikkompetu fuq muturi KTM250cc.

Fi Klassi B, li ©abret il-muturiminn 251cc sa 530cc, kellha 11-il kompetitur b’Matthew Gaucifuq KTM 300cc jispiçça rebbie˙b’˙in ta’ 4 minuti 15.64 sekon-da, it-tieni Matthew Salamone

fuq KTM 530cc b’˙in ta’ 4minuti 21.64 sekonda. Fit-tieletpost spiçça Edward Ciantar fuqKTM 300cc li rre©istra ˙in ta’ 4minuti 35.83 sekonda.

Fi Klassi C, g˙all muturi trials,kien hemm seba’ kompetituri

fejn iddomina Damon Bonellofuq Gas Gas 280cc b’˙in ta’ 4minuti 33.95 sekonda, segwitminn Rowen Bonello fuq Beta125cc li kellu ˙in ta’ 5 minuti2.09 sekondi. It-tielet post ˙aduTheo Said fuq Gas Gas 280cc

b’˙in ta’ 5 minuti 17.50 sekon-da.

Fi Klassi D kien hemm il-muturi kollha misjuqa minnsewwieqa juniors. Din kellhaerba’ kompetituri fejn fl-ewwelpost spiçça Carl Micallef fuq

Honda 250cc b’˙in ta’ 4 minuti54.11 sekonda, b’Kyle Camillerifuq Suzuki 85cc b’˙in ta’ 5minuti 30.37 sekonda. Fit-tieletpost spiçça Daniel Caruana fuqHonda 250cc b’˙in 7 minuti48.78 sekondas.

James Zahra, rebbie˙ overall

RItra

tti:

FRA

NS

DEG

UA

RA

u IA

N N

OEL

PA

CE

38 Sports27.10.2013

BundesliGa

riÛultati

BAYER L V AUGSBURG 2 - 1

BAYERN M V HERTHA BERLIN 3 - 2

HANNOVER 96 V HOFFENIHEIM 1 - 4

MAINZ 05 V BRAUNSCHWEIG 2 - 0

SCHALKE 04 V BORUSSIA D 1 - 3

WOLFSBURG V WERDER BREMEN 3 - 0

loGÓoB GÓal-lum

FREIBURG V HAMBURGER SV 16.30

BORUSSIA M V E FRANKFURT 18.30

KlassifiKa

TIM L R D T F K P

Bayern Munich 10 8 2 0 22 6 26Borussia Dortmund 10 8 1 1 25 8 25Bayer Leverkusen 10 8 1 1 22 10 25Hertha Berlin 10 4 3 3 17 12 15Wolfsburg 10 5 0 5 14 12 15Schalke 04 10 4 2 4 18 22 14VfB Stuttgart 10 3 4 3 20 14 13Borussia Monchengladbach 9 4 1 4 19 14 13Hoffenheim 10 3 4 3 25 23 13Hannover 96 10 4 1 5 12 16 13Mainz 05 10 4 1 5 15 21 13Werder Bremen 10 3 3 4 9 15 12Eintracht Frankfurt 9 2 4 3 12 14 10Augsburg 10 3 1 6 11 19 10Hamburger SV 9 2 3 4 20 22 9Nurnberg 10 0 7 3 11 19 7Freiburg 9 0 5 4 9 18 5Braunschweig 10 1 1 8 7 23 4

Premier inGliÛ

riÛultati

CRYSTAL PALACE V ARSENA L 0 - 2

ASTON VILLA V EVERTON 0 - 2

LIVERPOOL V WEST BROM 4 - 1

MANCHESTER UTD V STOKE 3 - 2

NORWICH V CARDIFF 0 - 0

SOUTHAMPTON V FULHAM 2 - 0

loGÓoB GÓal-lum u GÓada

SUNDERLAND V NEWCASTLE 15.30

CHELSEA V MANCHESTER C 18.00

SWANSEA V WEST HAM 18.00

TOTTENHAM V HULL C 18.00

KlassifiKaTIM L R D T F K P

Arsenal 9 7 1 1 20 9 22Liverpool 9 6 2 1 17 8 20Southampton 9 5 3 1 10 3 18Everton 9 5 3 1 14 10 18Chelsea 8 5 2 1 14 5 17Manchester City 8 5 1 2 20 9 16Tottenham Hotspur 8 5 1 2 8 5 16Manchester United 9 4 2 3 14 12 14Hull City 8 3 2 3 7 9 11Newcastle United 8 3 2 3 11 14 11Swansea City 8 3 1 4 12 11 10West Bromwich Albion 9 2 4 3 8 10 10Aston Villa 9 3 1 5 9 12 10Fulham 9 3 1 5 9 12 10Cardiff City 9 2 3 4 8 13 9West Ham United 8 2 2 4 8 8 8Stoke City 9 2 2 5 6 10 8Norwich City 9 2 2 5 6 13 8Crystal Palace 9 1 0 8 6 19 3Sunderland 8 0 1 7 5 20 1

serie a

riÛultati

SAMPDORIA V ATALANTA 1 - 0

INTER V VERONA TARD

loGÓoB GÓal-lum u GÓada

NAPOLI V TORINO 13.30

BOLOGNA V LIVORNO 16.00

CATANIA V SASSUOLO 16.00

CHIEVO V FIORENTINA 16.00

JUVENTUS V GENOA 16.00

PARMA V MILAN 16.00

UDINESE V ROMA 16.00

LAZIO V CAGLIARI 21.45

KlassifiKa

Ti©rija 1

Ti©rija 2

Ti©rija 3

Ti©rija 4

Ti©rija 5

Ti©rija 6

Ti©rija 7

Ti©rija 8

ÛWiemel

Óames condition races ta’ attrazzjoni llum fil-marsaIllum fil-korsa tal-Marsa jkollna l-40 Laqg˙a tal-ista©un bitmien ti©rijiet li ˙amsa minnhom huma condition races. G˙aldawn it-ti©rijiet ikkwalifikaw fil-˙mistax li g˙addew Ωwiemelmill-klassijiet Gold, Silver, Bronze u Copper. Il-programm tal-lum jibda fis-13.45 bl-ewwel condition race tkun fis-14.35.

Klassi Copper fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fis-13.45

Klassi Silver fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fis-14.10.

Klassi Copper fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fis-14.35, finali tal-condition race.

Klassi Bronze fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fit-15.00, finali tal-condition race.

Klassi Silver B fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fit-15.25, finali tal-condition race.

Klassi Silver A fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fl-15.50, finali tal-condition race.

Klassi Gold fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fl-16.15,finali tal-condition race.

Klassi Silver fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fil-16.40.

Manchester United ˙allew g˙all-a˙˙ar biex g˙elbu lil Stoke bl-iskor ta’ 3-2. Hernandez(ritratt) skurja il-gowl deçisiv fit-80 minuta log˙ob. Il-United dawru telfa f’reb˙a hekk kif fl-

ewwel taqsima da˙lu jistrie˙u minn ta˙t. Peter Crouch po©©a lit-tim ta’ Stoke fil-vanta©© wara biss 4 minuti log˙ob. Robin Van Persie

kiseb il-gowl tad-draw però ftit tal-˙in wara, minn free-kick, Marko Arnautovic ma falliex. Il-˙in kien qed jag˙fas. Fuq wiçç Moyes kien qed jinbet wiçç ta’ deluΩjoni g˙ax it-tim tieg˙ukien se jer©a’ jg˙addi minn falliment ie˙or f’Old Trafford. Però fl-a˙˙ar tnax-il minuta, ir-

Red Devils g˙amlu rimonta tajba, hekk kif fit-tnax-il minuta qabel it-tmiem, Rooney kiseb il-gowl tad-draw u ftit tal-minuti wara, Hernandez skurja l-gowl tar-reb˙a.

Liverppol komplew iΩommu l-pass ma’ Arsenal wara li g˙addew minn fuq West Brom. LuisSuarez, il-protagonista ta’ din il-partita, skurja hat-trick. Sturridge skurja l-a˙˙ar gowl g˙al

Liverpool. F’din il-partita, West Brom ma setg˙ux jaqbdu kaptu taΩ-Ωew© attakkanti ta’Liverpool.

Minkejja li t-tim ta’ Arsenal g˙amlu kwaΩi nofs sieg˙a jilg˙abu b’ra©el inqas, irnexxielhomjiksbu tliet punti o˙ra askapitu ta’ Crystal Palace. Dawn tal-a˙˙ar b˙alissa jinsabu ming˙ajr

kowç wara li Ian Holloway, f’nofs din il-©img˙a ˙alla l-klabb. Din kienet is-seba’ reb˙a g˙alArsenal f’dan l-ista©un.

TIM L R D T F K P

Roma 8 8 0 0 22 1 24SSC Napoli 8 6 1 1 18 6 19Juventus 8 6 1 1 16 10 19Hellas Verona 8 5 1 2 16 12 16Inter 8 4 3 1 19 9 15Fiorentina 8 4 3 1 17 10 15Atalanta 9 4 0 5 11 12 12AC Milan 8 3 2 3 14 13 11Lazio 8 3 2 3 12 12 11Torino 8 2 4 2 13 13 10Udinese 8 3 1 4 9 9 10Cagliari 8 2 4 2 10 12 10Parma 8 2 3 3 13 15 9Sampdoria 9 2 3 4 9 14 9Livorno 8 2 2 4 9 12 8Genoa 8 2 2 4 8 12 8Catania 8 1 2 5 6 13 5Sassuolo 8 1 2 5 7 22 5ChievoVerona 8 1 1 6 6 15 4Bologna 8 0 3 5 9 22 3

39Sports 27.10.2013

IL-pREMIER LEAGuE MALTI

KLASSIFIKA

L R D T F K +/- PtiHibernians 8 7 1 0 22 8 +14 22 Valletta 9 7 0 2 18 7 +11 21 Birkirkara 9 6 2 1 12 6 +6 20 Sliema Wanderers 9 5 3 1 16 9 +7 18 Naxxar Lions 9 4 1 4 13 12 +1 13 Mosta 8 4 0 4 15 12 +3 12 Tarxien Rainbows 9 2 2 5 13 19 -6 8 Balzan 9 2 2 5 9 15 -6 8 Vittoriosa Stars 9 2 2 5 10 17 -7 8 Floriana 8 3 2 3 10 9 +1 5 Qormi 8 1 1 6 10 17 -7 4 Rabat Ajax 9 1 0 8 5 22 -17 3

* Floriana tnaqqsulhom 6 punti min˙abba dixxiplina

LOGÓOB LI jMISS

Illum

Grawnd Victor Tedesco

Mosta vs Qormi 16.00Hibernians vs Floriana 18.15

NAXXAR L., B’KARA, SLIEMA W. u VALLETTA KOLLHA jIEÓdu T-TLIET puNTIBALZAN Y 0 - 3 NAXXAR L (HT 0 - 1)

Naxxar Lions komplew l-ewwel sta©un tag˙hom fil-Premier b’aktar suççessi, dinid-darba b’reb˙a ta jba umist˙oqqa ta’ 3-0 fuq BalzanYouths. G˙al l -BalzaniΩidonnu ma seta’ ji©i xejn taj-jeb f’din il-partita, g˙alkemmid-diΩastru proprju wasal fid-39 minuta meta tkeççilhomil-gowler Falzon g˙al fawlprofessjonali. Mil-penaltyGILMAR RIBEIRO DA SILVApo©©a l in-Naxxarin f i l -vanta©©. Minn hawn ’l qud-diem it-telg˙a g˙al Youthsaktar kienet iebsa u humaftit dehru li setg˙u jirkuprawil-gowl Ωvanta©©.Il-Lions min-na˙a tag˙homkienu jafu l i bi f t i t s forzsetg˙u jserr˙u mo˙˙hommit-tliet punti ˙afna qabeltmiem i l -part i ta , u fors i

nistg˙u ng˙idu li fl-64 minu-ta l-kowç Winston Muscat ˙ad-deçiΩ joni l i ta t dan is-ser˙an il-mo˙˙ lit-tim metadan da˙˙al j i lg˙ab l i lFalzon. Kwarta wara l ida˙al jilg˙ab, ji©ifieri fid-79minuta, DAREN FALZONΩied gowl biex letteralmentne˙˙a kull tama li seta’ kieng˙ad fadal l i l Balzan,g˙alkemm dawn Ωew© minu-t i qabel kel lhom tkeççi jao˙ra, dik ta’ Justin Griolig˙at- t ieni karta safra.B’hekk fid-79 minuta t-timta’ Jesmond Zerafa sab ru˙umhux biss b’Ωew© plejersinqas imma wkoll b’Ωew©gowls minn ta˙t. DARENFALZON inkuruna l-ftit inqasminn nofs sieg˙a li lag˙abf’din il-partita, b’gowl ie˙orfid-90 minuta biex g˙amel li

skor finali 3-0.

BALZAN Y: Falzon, Grima,Sciberras, Negrin (Darmanin55), Vignarol i, Bezzina,Spiteri (Dos Reis Santos 71),Calabretta (Cipriot t 41) ,Agius, Scicluna,Gr ioli .KOWÇ: JesmondZerafaNAXXAR L: : Azzopardi ,Bellia (Falzon 64), Briffa (DelNegro 27) , Buhagiar(Debono 86), Lopez deSouza, Ribeiro, Cassar, Doffo,Si lva Dos Santos, Zongo,Ani.KOWÇ: Winston MuscatSKURJAW: Gilmar Ribeiro daSilva (N) pen 41 min, DarenFalzon (N) 79 min u 90 min.PLEJER TAL-LOGÓBA: GilmarRibeiro da Si lva, NaxxarLions.REFEREE: Alan Mario Sant

Sliema Wanderes ˙adu reb˙akomda ta’ 2-0 fuq VittoriosaStars b’Ωew© gowls fit-tieni taqsi-ma, wie˙ed minnhom kmieni, libih qatg˙u xi ftit lil ©irbin mil-log˙ob. Matul l-ewwel taqsimaΩ-Ωew© timijiet kienu ugwali u r-riΩultat ta’ draw kien wie˙ed©ust. IΩ-Ωew© timijiet kellhomiç-çansijiet tag˙hom u VittoriosaStars xejn ma kienu jidhru infer-juri g˙all-avversarji aktar illustriminnhom.Kif g˙idna appena bdiet it-tieni

taqsima, fil-50 minuta l-aqwaskorer tal-Premier, in-Ni©erjanSTANLEY OHAWUCHI po©©a lilWanderers fuq quddiem, minnpass tas-sostitut Cilia. Wara danil-gowl Sliema ftit li xejn dehru lisetg˙u ifallu milli jie˙du t-tlietpunti.

Fil-71 minuta Sliema rduppjawpermezz ta’ MATTIAS MUCHAR-DI b’xutt bid-dawra minn ©ol-kaxxa wara li kellu assist sabi˙ming˙and Bello Osagie. Minutaminn tmiem il-partita Sliemasetg˙u g˙amluhom tlieta meta s-sostitut attakkant SenegaliΩ,Gueye da˙al bil-©irja g˙al ballunfil-kaxxa, wara mossa tajba bejnBello Osagie u Cilia, iΩda l-gowler sostitut tal-Birgu, Cinisalva s-sitwazzjoni.

SLIEMA W: Bonello, Woods

(Muscat 33), Barbetti, Muscat,Ohawuchi (Gueye 56),Muchardi, Bianciardi, GattBaldacchino, Mintoff, BelloOsagie, Borg (Cilia 46). KOWÇ:Alfonso GrecoVITTORIOSA S: Vella (Cini 67),Spiteri (Mifsud 64), Pereira, DosSantos, Camilleri, Siraj Arab(Barbara 58), Samir Arab,Teruel, Aguiar Caldeira,Guerrero, Brincat. KOWÇ:Oliver SpiteriSKURJAW: Stanley Ohawuchi(S) 50 min, Mattias Muchardi (S)71 min.PLEJER TAL-LOG˙BA: AbubakerBello Osagie.REFEREE: Marco Borg.

Partita ta’ ftit storja. Vallettajiskurjaw tliet darbiet fit-tienitaqsima wara li fl-ewwel wa˙dakien irnexxielhom biss jiskurjawdarba g˙al reb˙a ta’ 4-1 fuq it-tim tal-qieg˙ tal-klassifika, RabatAjax. Wara 12-il minuta DENNIDOS SANTOS feta˙ li skor metaxxuttja mill-ewwel kross ta’Nafti. Fit-63 minuta l-istessDENNI DOS SANTOS irdoppjab’xutt mil-bog˙od li ssorprendalil gowler Velimirovic.

Fis-76 minuta pass ta’ Bajadamil-lemin u l-plejer SpanjolMOISES AVILA PEREZirnexxielu jg˙eleb lil Cini fil-lasta

Beltija. Cini g˙al ftit ma tqar-raqx ftit wara meta xutt ta’ Smeirkien imblukkat minn Briffa bil-ballun imur f’direzzjoni lejn ix-xibka iΩda Cini rnexxielujdawwar f’korner.

Fit-83 minuta EDMONDAGIUS ˙a pass ming˙andMifsud Triganza, dar ma difen-sur u b’xutt b’sa˙˙tu g˙eleb lilVelimirovic. Fil-˙in miΩjudValletta ssi©illaw ir-reb˙a bir-raba gowl minn ABDELKARIMNAFTI wara li dan irçieva passmil-lemin mis-sostitut Zammit.RABAT A: Velimirovic, S Gauci,Smeir, Falzon, Carapic, CarrilloPendas (Licari 74), Azzopardi,Pelaez Bellido (Tanti 83), CGauci, Bajada (Azzopardi 86),Avila Perez. KOWÇ: SteveD’AmatoVALLETTA: Cini, Agius, Dimech,Briffa, Fenech, Barry (MifsudTriganza 26), Bajada (Cremona86), Nafti, Nyang Aziz (Zammit84), Dos Santos, Caruana.KOWÇ: Mark MillerSKURJAW: Denni Dos Santos(V) 12 min u 63 min, MoisesAvila Perez (R) 76 min, EdmondAgius (V) 83 min, AbdelkarimNafti (V) 90 min.PLEJER TAL-LOG˙BA: Dennidos Santos, Valletta.REFEREE: Fyodor Zammit.

BIRKIRKARA 1 - 0 TARXIEN R (HT 1 - 0)

Ritr

atti:

STEPH

EN

GA

TT

G˙alkemm wie˙ed j is ta ’jg˙id li Birkirkara ddominawdin il-partita minkejja l-iskorbaxx ta’ 1-0, g˙al dak li hulog˙ob fl-ewwel taqsima danfih Tarxien Rainbows madehrux. B’Kara attakkawdiversi drabi imma rnexxiel-hom biss jiskurjaw darba fis-36 minuta meta JOSEPHZERAFA rçieva kross ta ’Herrera u mil-qrib g˙eleb lilgowler tar-Rainbows Vella.

Wara l-mistrie˙ il-KarkariΩikomplew jattakkaw bla majirnexxielhom jer©g˙u jsibux-xibka avversar ja . Min-na˙a ta’ Tarxien ftit kellhomattakki . Fi l - fat t f ’a t takktag˙hom denju ta ’ notawasal biss ˙ames minutiminn tmiem il-partita meta s-sostitut Pulo pprova krossxott li l-gowler tan-nazzjonalHaber salva parzjalment bil-ballun jispiçça korner.

Ftit qabel Tarxien kellhomattakk ie˙or ta j jeb metaCalheira niΩΩel ballun g˙alSantos Silva bix-xutt ta’ dantal-a˙˙ar minn barra l-kaxxajg˙addi j˙akkek mal-lasta.

BIRKIRKARA: Haber, JZerafa, Mendoza, Temile(Camenzul i 68), Biss i daSilva, R Muscat, Scicluna,Shodiya, Z Muscat, Johnathan(Toure 83), Herrera (DZerafa 80). KOWÇ: PaulZammitTARXIEN R: Vella, Mifsud,Ciantar (Pulo 67)6, SantosSilva, Potezica, Mar inel l i,Agius, Sadowski (Bonnici79), Sammut, Souza Santos,Calheira Skala. KOWÇ: CliveMizzi SKURJAW: Joseph Zerafa (B)36 min.PLEJER TAL-LOG˙BA:Edward Herrera, Birkirkara.

SLIEMA W 2 - 0 VITTORIOSA S (HT 0 - 0)

RABAT A 1 - 4 VALLETTA (HT 0 - 1)

40 A˙barijiet27.10.2013

Minn statistika miksubaming˙and il-Pulizija rriΩulta limill-2010 ’l hawn il-Forzi tal-Ordni rçevew 712-il rapportrelatat ma’ vjolenza jewabbuΩ fuq persuni ta˙t it-tmintax-il sena. Fost dawn ir-rapporti hemm 401 dwarabbuΩ fiΩiku, 204 ta’ vjolenzadomestika u 107 li jirrigwar-daw abbuΩ sesswali.

Barra minn hekk, matul is-sena li g˙addiet in-numru ta’

kaΩijiet li ˙adem mag˙homis-Servizz g˙all-Óarsien tat-Tfal fi ˙dan l-A©enzijaAppo©© kien ta’ 1,377.

Dan is-servizz ivarja minnxog˙ol biex it-tfal, kif inhu d-dritt tag˙hom, jg˙ixu f’am-bjent li jg˙inhom jikbru ujiΩviluppaw ’il bog˙od minnkull tip ta’ abbuΩ kif ukoll˙idma mal-familji biex, jekkikun hemm abbuΩ g˙addej,dan jieqaf minnufih.

KaΩijiet b˙al dawn jaslug˙and din l-a©enzija permezzta’ rapporti li jaslulha minndiversi sorsi fosthomSupportline 179, servizzi o˙ratal-A©enzija, skejjel, Pulizija,qraba, tobba, qrati u pro-fessjonisti o˙ra. Ir-rapportiji©u wkoll investigati mis-Servizz g˙all-Óarsien tat-Tfall i hu mag˙mul minn pro-fessjonisti m˙arr©a fil-qasamspeçjalizzat tal-protezzjoni tat-

tfal.F’Ìunju li g˙adda l-Gvern

onora l-impenn elettoralit ieg˙u bill i waqqaf il-Kummissjoni Nazzjonali g˙all-IΩvilupp ta’ Strate©ija u Policyg˙at-Tfal, li hija responsabblimill-iΩvilupp ta’ li©i kompren-siva dwar id-drittijiet tat-tfal,mag˙rufa wkoll b˙ala ç-Children’s Act. Fil-qafas ta’din il-li©i se jidda˙˙al charterg˙ad-drittijiet tat-tfal.

Fost l-objettivi ta’ din il-Kummissjoni hemm ukoll dakli t i©i Ωviluppata Polit ikaNazzjonali g˙at-Tfal u tassigu-ra li kull le©iΩlazzjoni u poli-cy marbuta mat-tfal t i©ia©©ornata kontinwament.

Din il-gazzetta g˙amletukoll kuntatt maç-Child SafetyServices rigward din it-temaimma r-risposti tag˙hom mala˙qux waslu sal-˙in tal-istampa.

’IL FUQ MINN 700 RAPPORT TA’ ABBUÛ FUQ IL-MINURI