küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · kamunun...

34
tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? Güven SAK İstanbul, Mayıs 2019

Upload: others

Post on 12-Jul-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım?

Güven SAK

İstanbul, Mayıs 2019

Page 2: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Türkiye dünyanın neresinde?

Türkiye, Rusya değil

Doğal kaynaklara dayalı değil, üretime dayalı büyüme

• Petrol dönemi bitince bizim bölge ne olur?

Türkiye, Çin değil

Tasarruf fazlası yok, tasarruf açığı var

• Makul bir hukukun üstünlüğü çerçevesi olmadan olmaz

Türkiye, orta büyüklükte bir ülke

Çin ve Rusya gibi G20’nin küresel pazarlık gücü yüksek ülkelerinden biri değil Türkiye

Türkiye’nin küresel pazarlık gücü, küresel rekabet gücü ile yakından alakalı

Slayt 2

Page 3: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Küresel rekabet gücümüz nasıl artar?

Neredeyiz?

Dün nasıl büyüdük?

• Kırdan kente göç ile büyümeden, dışarıdan borçlanarak ile büyümeyle zaman kaybettik

• Bugün neredeyiz? Sürdürülebilir olmayan sürdürülemiyor

Nereye gitmeliyiz?

Yeni ve sürdürülebilir bir büyüme stratejisi

• Kırdan kente göç ile gelen verimlilik artışlarından, tüm sektörlerde verimliliği artıracak bir teknolojik yenilenme sürecine nasıl geçilir?

Yeni teknolojik devrim, Türkiye gibi ülkeler için bir fırsat

Ne yapmalı?

Odaklanma önemli: Çarşaf listeyi unutun

Kamunun şeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ve şimdi

Hizmetler ve tarımda serbestleşme, sosyal yardımda konsolidasyon

Slayt 3

Page 4: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Amerika

Japonya

Almanya

İtalya Fransa İngiltere Kanada

Çin

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

1970

1974

1978

1982

1986

1990

1994

1998

2002

2006

2010

2014

TÜRKİYE SON 50 YILIN KAZANANLARI ARASINDA Toplam küresel imalat üretimi içerinde ülkelerin payları, %, 1970-2017

Kaynak: Baldwin (2012), UNSTAT

Slayt 4

Güney Kore

Hindistan

Endonezya

Tayland İrlanda

Türkiye

0,0%

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

1970

1974

1978

1982

1986

1990

1994

1998

2002

2006

2010

2014

G7+Çin Yükselen ülkeler

Page 5: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Sıra 1980 1990 2000 2010 2017

1 Amerika Amerika Amerika Çin Çin

2 Sovyetler Japonya Japonya Amerika Amerika

3 Japonya Almanya Almanya Japonya Japonya

4 Almanya İtalya Çin Almanya Almanya

5 Fransa Sovyetler İngiltere Güney Kore Güney Kore

6 İtalya Fransa İtalya İtalya Hindistan

7 İngiltere İngiltere Fransa Hindistan İtalya

8 Çin Çin Güney Kore Brezilya Fransa

9 Brezilya Rusya Meksika Fransa İngiltere

10 İspanya Brezilya Kanada İngiltere Brezilya

11 Kanada İspanya İspanya Rusya Endonezya

12 Meksika Kanada Brezilya İspanya Meksika

13 Hollanda Güney Kore Hindistan Kanada Rusya

14 Avustralya Meksika Hollanda Endonezya İspanya

15 Hindistan Hindistan İsveç Meksika Kanada

16 İsveç Hollanda Rusya Türkiye Türkiye

17 İsviçre Türkiye Türkiye İsviçre Tayland

18 Belçika İsviçre İsviçre Tayland İsviçre

19 Arjantin İsveç Avustralya Avustralya İrlanda

20 Yugoslavya Belçika Endonezya Hollanda Polonya

Sanayi 20: En büyük 20 üretici

Kaynak: UNSTAT, Mc Kinsey Global Institute, WDI, TEPAV hesaplamaları

Çin dünyanın en büyük ihracatçısı oldu, yakında en büyük ekonomisi olacak

Slayt 5

Page 6: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Türkiye’nin kişi başı geliri 2 bin dolardan 10 bin dolar seviyelerine yükseldi

Kaynak: TÜİK, TEPAV görselleştirmesi

Kişi başı gelir, bin $, 1980-2018

0

2

4

6

8

10

12

14

19

80

19

82

19

84

19

86

19

88

19

90

19

92

19

94

19

96

19

98

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

20

10

20

12

20

14

20

16

20

18

Slayt 6

Page 7: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Daha yakından bakınca da değişim görünüyordu

1992

2013

Kaynak: ABD Savunma Meteoroloji Uydu Programı, TEPAV analizleri

Slayt 7

Page 8: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

En çok ihraç edilen ürünler (1980, % pay)

Kaynak: TÜİK (SITC Rev. 3 278, 334 ve hariç ihracatın ürün dağılımı)

En çok ihraç edilen ürünler (2018, % pay)

7,9

7,4

6,2

Türkiye, tarım ülkesinden orta teknolojili bir sanayi ülkesine dönüştü Pamuk satan bir ülkeden, araba satan bir ülkeye…

5,1

7,4

8,6

12,1

26,4

0 10 20 30

2,9

3,4

3,5

3,7

7,8

0 5 10

Slayt 8

Page 9: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

1990’ların ortasında zaten bölgenin önemli bir sanayi ülkesi olmuştuk…

15

70 40 0

20

30 0 80 90

10

20 10

30

50 100

5

60

25

Kazakistan

Malta

Türkiye

Moldova

Hırvatistan

Fas

Romanya

Arnavutluk

Bulgaristan

Cezayir

İsrail

Katar

Kıbrıs

Macaristan

Makedonya

Mısır

Polonya

Rusya

S.Arabistan

Tunus

Gürcistan

Umman Yunanistan

1996

lge

nin

to

pla

m im

ala

t sa

na

yi

ihra

ca

için

de

ülk

en

in a

ldığ

ı p

ay (

%)

Ülkenin ihracatı içinde imalat sanayi payı (%)

Kaynak: Birleşmiş Milletler Comtrade, TEPAV hesaplamaları Not: Daire büyüklükleri 1996 imalat sanayi ihracatını hacmini temsil etmektedir.

Slayt 9

Page 10: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Gümrük Birliği sonrası Türkiye yerine yerleşti

20

20

30 90 80 0 60 10

10

15

100 40 50 70 0

25

5

30

Rusya

Umman Tunus Arnavutluk

Makedonya

Polonya

Bulgaristan

Kıbrıs

S.Arabistan

Fas Gürcistan

İsrail

Malta Hırvatistan

Macaristan

Katar

Kazakistan

Cezayir

Mısır

Romanya

Türkiye

Yunanistan

2017

lge

nin

to

pla

m im

ala

t sa

na

yi

ihra

ca

için

de

ülk

en

in a

ldığ

ı p

ay (

%)

Ülkenin ihracatı içinde imalat sanayi payı (%)

Kaynak: Birleşmiş Milletler Comtrade, TEPAV hesaplamaları Not: Daire büyüklükleri 2017 imalat sanayi ihracatını hacmini temsil etmektedir. Not: Katar, Malta ve S.Arabistan için 2017 yılı verileri mevcut olmadığından 2016 yılı verileri kullanılmıştır.

Slayt 10

Page 11: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

-1,0

-0,8

-0,6

-0,4

-0,2

0,0

0,2

0,4

0,6

1964

1966

1968

1970

1972

1974

1976

1978

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

2014

2016

Türkiye’nin küresel rekabet gücü devleti şeffaflıkla terbiye ettikçe artıyor

Türkiye’nin ihracat sofistikasyonunun gelişimi, 1964-2016

Kaynak: MIT The Observation of Economic Complexity

İhracat sofistikasyonu, ihraç edilen ürünlerin bilgi yoğunluğu anlamına gelmektedir.

Slayt 11

Dünya ortalamasından yüksek

Dünya ortalamasının altında

Page 12: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Küresel rekabet gücümüzü artırma gündemi neden önemli? Bakın onlar nerede?

Türkiye ve diğer ülkelerin ihracat sofistikasyonunun gelişimi, 1964-2016

Kaynak: MIT The Observation of Economic Complexity

Slayt 12

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

19

64

19

66

19

68

19

70

19

72

19

74

19

76

19

78

19

80

19

82

19

84

19

86

19

88

19

90

19

92

19

94

19

96

19

98

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

20

10

20

12

20

14

20

16

Türkiye

Çin

Polonya İsrail Macaristan

G. Kore Singapur

Almanya

Page 13: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Yerli ama evrensel: Heybenizde satacak pamuğunuz var mı? Küresel değer zincirlerine ne kadar entegre?

Slayt 13

Kaynak: OECD TIVA 2018 Edition, TEPAV hesaplamaları

Geri bağlantı

Geri bağlantı bir ülkenin ihracatındaki ithalat içeriğini ölçer

İleri bağlantı bir ülkenin ihraç ettiği malların ne kadarının diğer ülkelerin üretim zincirlerinde girdi olarak yer aldığını ölçer

0

10

20

30

40

50

60

Arj

ant…

Suu

di…

Ru

sya

Per

uA

mer

i…Ja

po

n…

Bre

zily

aEn

do

…Ç

inTü

rkiy

eG

20İn

gilt

…A

lma…

İsra

ilH

ind

is…

No

rveç

İsve

çİt

alya

Fran

saR

om

a…İr

lan

da

Po

lon

…A

vust

…G

ün

e…Sl

ove

…H

olla

…M

alez

…Ç

ek C

.M

aca…

Slo

va…

2015 2005

İleri bağlantı

0

5

10

15

20

25

30

35

İrla

nd

aH

ind

is…

Arj

anti

nİs

rail

Mac

ari…

Türk

iye

İngi

lter

eİt

alya

Ho

llan

…G

20 Çin

İsve

çFr

ansa

Mal

ezya

Bre

zily

aSl

ova

k…Ç

ek C

.Sl

ove

n…

Ro

ma…

Am

erik

aG

ün

ey…

Alm

an…

Avu

stu

…P

olo

nya

Jap

on

yaEn

do

n…

No

rveç

Ru

sya

Per

uSu

ud

i…

2015 2005

Page 14: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Kaynak: Birleşmiş Milletler COMTRADE, Lall (2000), TEPAV hesaplamaları Not: 2017 yılı yılı verileri mevcut olmadığı için, Kamboçya, Lao PDR ve Tayland için 2016 yılı verileri baz alınmıştır.

Ülkelerin ihraç edilen mallarının teknoloji dağılımı, 2017

9% 5% 9% 12%

16%

12% 13% 8% 22%

17% 20%

35%

13% 10%

31% 7%

14%

15%

36%

49%

43%

25%

24%

39% 19%

5%

21% 32% 33%

46%

20%

34%

Düşük teknoloji

Çin

Orta teknoloji

Almanya Türkiye

2% 2% 3%

Kore Singapur OECD ASEAN

İleri teknoloji

Doğal kaynağa dayalı

Basit ürünler

Slayt 14

Page 15: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Bazı ülkeler bu işi başardı

G20 ülkelerinde ileri teknoloji ihracatı, toplam imalat sanayi ihracatı içindeki payı, %, 1992 ve 2017

Kaynak: Dünya Bankası Not: 1992 yılına ait veriler eksik olduğundan, Rusya için 1996 yılı verileri kullanılmıştır. Not: 2017 yılına ait veriler eksik olduğundan, Saudi Arabia için 2016 yılı verileri kullanılmıştır

0

5

10

15

20

25

30

35

Çin

Fra

nsa

İngilt

ere

Meksi

ka

G.K

ore

ABD

Japonya

Alm

anya

Kanada

Avust

raly

a

Bre

zily

a

Rusy

a

Arj

antin

Hin

dis

tan

İtaly

a

Endonezy

a

G.A

frik

a

S.A

rabis

tan

Türk

iye

2017 1992

Slayt 15

Page 16: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

İçinden küresel değer zinciri geçen ülke oldukça, yüksek teknolojili ihracatın payı artıyor

Slayt 16

ARG

AUS

AUT

BEL

BRA

BRN

BGR

KHM

CAN

CHL

CHN

COL

CRI HRV

CYP

CZE

DNK

EST

FIN

FRA

DEU

GRC

HKG HUN

ISL

IDN

IRL

ISR

ITA

JPN

KAZ

KOR

LVA

LTU

LUX

MYS

MLT

MEX

TWN

MAR

NLD

NZL

NOR

PER PHL

POL

PRT

ROU

GBR

SAU

IND

SGP

SVK

VNM

SVN

ZAF

ESP

SWE CHE

THA

TUN

TUR

USA

1

2

3

4

5

2 3 4 5 6

Yüksek Teknolojili Brüt İhracat log(Yüksek teknolojili ihracat, milyon ABD $)

İhracatta ileri bağlantı: Yerel Ekonomiden Küresel Değer Zincirine Katkı

Log (Yabancıların toplam ihracatında yerli katma değer, milyon ABD $)

Kaynak: OECD TIVA 2018 Edition, UN Comtrade, Lall (2000) TEPAV hesaplamaları

İhracatta ileri bağlantı ve yüksek teknoloji, 2015

Page 17: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Slayt 17

ARG

AUS

AUT BEL

BRA

BRN

BGR

KHM

CAN

CHL

CHN

COL

CRI

HRV

CYP

CZE

DNK

EST

FIN

FRA

DEU

GRC

HKG

HUN

ISL

IDN

IRL

ISR

ITA

JPN

KAZ

KOR

LVA

LTU

LUX

MYS

MLT

MEX

TWN

MAR

NLD

NZL

NOR

PER

PHL

POL

PRT

ROU

GBR

SAU

IND

SGP

SVK VNM

SVN

ZAF

ESP

SWE

CHE THA

TUN

TUR

USA

1

2

3

4

5

4 5 6

FDI Stoku log(FDI stoku, milyon ABD $)

Doğrudan yabancı yatırım, küresel değer zincirlerine entegrasyonu sağlıyor

Kaynak: FdiMarkets, OECD TIVA 2018 Edition, TEPAV hesaplamaları

İhracatta İleri Bağlantı (2015) ve FDI Stoku (2003-2015)

İhracatta ileri bağlantı: Yerel Ekonomiden Küresel Değer Zincirine Katkı Log (Yabancıların toplam ihracatında yerli katma değer, milyon ABD $)

Page 18: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Dün bitti 1: Türkiye kırdan kente göçle büyüdü

Slayt 18

18,8

22,7

9,1 8,9 9,5 8,0

9,8

13,1

1,1

1988-1997 2004-2013 2014-2018

Çalışan başına üretimdeki değişim İç değişim Yapısal değişim

Kaynak: TÜİK, Rodrik, D. (2010), TEPAV hesaplamaları

Kaynaklarına göre çalışan başına üretimdeki değişim, %

Page 19: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Dün bitti 1: İç göçle gelen verimlilik artışı bitti

18

50

18

90

18

60

19

10

20

20

18

70

18

80

19

00

19

20

19

80

19

30

19

40

19

50

70

19

60

19

70

19

90

20

00

80

60

20

10

0

10

20

30

40

50

Almanya

Türkiye

Mısır

Çin

Türkiye, Almanya, Çin ve Mısır’ın şehirleşme oranları, %, 1850-2017

Kaynak: Hoffmann, Walter G. 1965. Das Wachstum der deutschen Wirtschafr seir der Mitte des 19. Jahrhunderts. Berlin: Springer. in Sophia Twarog. 1997. Heights and Living Standards in Germany, 1850-1939: The Case of Wurttemberg, University of Chicago Press. World Urbanization Prospects, the 2014 revision, United Nations, Department of Economic and Social Affairs. Growth of the world's urban and rural population, 1920 – 2000, United Nations, 1969, p.105-106. Ruşen Keleş (1996) Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi as cited in Zekeriya Çalışkan (2006) Türkiye’de Şehirleşme ve Gecekondulaşma, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, Dünya Bankası Kalkınma Göstergeleri

Slayt 19

Page 20: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

19

75

19

77

19

79

19

81

19

83

19

85

19

87

19

89

19

91

19

93

19

95

19

97

19

99

20

01

20

03

20

05

20

07

20

09

20

11

20

13

20

15

20

17

Cari işlemler dengesi/GSYH, %

Dün bitti 2: Borcu çok artırdık ama verimlilik ve büyüme artmadı

Kaynak: Strateji ve Bütçe Başkanlığı, TCMB, TEPAV hesaplamaları

Türkiye’nin cari işlemler dengesi, GSYH’ye oranı, %, 1975-2017

1975-1998 ortalama: % - 1,8

2003-2018 ortalama: % - 4,8

Slayt 20

Page 21: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Borç alan büyüyor ama arada…

0

100

200

300

400

500

1989_Ç4

1990_Ç4

1991_Ç4

1992_Ç4

1993_Ç4

1994_Ç4

1995_Ç4

1996_Ç4

1997_Ç4

1998_Ç4

1999_Ç4

2000_Ç4

2001_Ç4

2002_Ç4

2003_Ç4

2004_Ç4

2005_Ç4

2006_Ç4

2007_Ç4

2008_Ç4

2009_Ç4

2010_Ç4

2011_Ç4

2012_Ç4

2013_Ç4

2014_Ç4

2015_Ç4

2016_Ç4

2017_Ç4

2018_Ç4

Bankacılık dışı özel sektör Özel bankalar

Genel yönetim Kamu bankaları

TCMB KİT'ler ve diğer finansal olmayan kuruluşlar

AB'ye tam üyelik için

müzakerelerin başlaması Parasal

gevşeme

’’Taper tantrum’’ başladı

Parasal sıkılaştırma

Mily

ar

dola

r

Sektörlere göre Türkiye’nin brüt dış borç stoku, 1989-2018

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, TEPAV hesaplamaları

Slayt 21

Page 22: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Kaynak: TÜİK, TEPAV hesaplamaları Not: Büyüme oranları bir önceki yılın aynı çeyreğine göre hesaplanmıştır.

Yatırım kalemlerinde büyüme, ortalama, yeni seri, 2010-2018

Yatırımları doğru alanlara kanalize etmemiz gerekecek

Slayt 22

11,1

6,1

8,8

-1,7

6,7

4,6

2010-2018 2016-2018

İnşaat Makine ve teçhizat Diğer

Page 23: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Kaynak: TÜİK, TEPAV hesaplamaları Not: Büyüme oranları bir önceki yılın aynı çeyreğine göre hesaplanmıştır.

Yatırım kaleminin büyümeye katkı puanı, ortalama, yeni seri, 2010-2018

Yatırımları doğru alanlara kanalize etmemiz gerekecek

Slayt 23

1,7

1,1 1,0

-0,1

0,2 0,1

2010-2018 2016-2018

İnşaat Makine ve teçhizat Diğer

Page 24: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Avrupa’nın yanı başında yüksek teknolojili ihracatımız neden artmıyor?

82 80 79

18 20 21

1980 2009 1995

Mal Hizmet

69 61 57

31 39 43

1980 1995 2009

Küresel ihracatın ne kadarı mal ne kadarı hizmet ticaretinden oluşuyor?, %

Katma değeri göz önünde bulundurursak mal ve hizmet ticareti

dağılımı ne olurdu?, %

Kaynak: Heuser and Mattoo (2017), Johnsan ve Noguera (2016), Haven ve Van Der Marel (2018)

Slayt 24

Page 25: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Gülen yüz: Hizmetlerin üretim sürecinde ağırlığı artmaktadır

Slayt 25

Kaynak: Bertelsmann Stiftung

Page 26: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Slayt 26

Genel sıralama

İşe başlama

İnşaat izni

alınması

Elektrik bağlanması

Mülk kaydı

Kredi alınması

Yatırımcıların korunması

Vergilerin ödenmesi

Sınır dışı ticaret

Sözleşmelerin uygulanması

İflas durumunun çözülmesi

Türkiye 43 78 59 60 39 32 26 80 42 19 109

Arjantin 119 128 174 103 119 85 57 169 125 107 104

Avustralya 18 7 9 52 50 8 64 26 103 5 20

Brezilya 109 140 175 40 137 99 48 184 106 48 77

Kanada 22 3 63 121 34 12 11 19 50 96 13

Çin 46 28 121 14 27 73 64 114 65 6 61

Fransa 32 30 19 14 96 99 38 55 1 12 28

Almanya 24 114 24 5 78 44 72 43 40 26 4

Hindistan 77 137 52 24 166 22 7 121 80 163 108

Endonezya 73 134 112 33 100 44 51 112 116 146 36

İtalya 51 67 104 37 23 112 72 118 1 111 22

Japonya 39 93 44 22 48 85 64 97 56 52 1

G. Kore 5 11 10 2 40 60 23 24 33 2 11

Meksika 54 94 93 99 103 8 72 116 66 43 32

Rusya 31 32 48 12 12 22 57 53 99 18 55

S. Arab. 92 141 36 64 24 112 7 78 158 59 168

G. Afrika 82 134 96 109 106 73 23 46 143 115 66

B. Krallık 9 19 17 7 42 32 15 23 30 32 14

ABD 8 53 26 54 38 3 50 37 36 16 3

İş Yapma Kolaylığı Endeksi, sıralamalar, 2019

Kaynak: Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Endeksi 2019, TEPAV görselleştirmeleri

Türkiye’den daha iyi performans Türkiye’den daha kötü performans

*190 ülke içerisinde

Page 27: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Dünya Yönetişim Göstergeleri, sıralamalar, 2017

Kaynak: Dünya Yönetişim Göstergeleri 2018, TEPAV görselleştirmeleri

Slayt27

Halkın söz sahibi olması ve hesap

verilebilirlik

Siyasi istikrar olması/şiddet ve terör olaylarının

yaşanmaması

Hükümetin etkinliği

Yönetim kalitesi

Hukukun üstünlüğü

Yolsuzlukla mücadele

Türkiye 148 196 94 90 115 106

Arjantin 71 99 85 123 113 110

Avustralya 12 48 17 5 15 16

Brezilya 79 145 122 102 118 134

Kanada 9 25 7 6 10 10

Çin 188 134 67 108 116 112

Almanya 10 71 13 11 19 13

Fransa 30 97 26 35 23 27

B. Krallık 15 92 20 13 16 12

Endonezya 101 150 95 101 124 109

Hindistan 82 175 91 121 99 108

İtalya 36 94 64 53 79 81

Japonya 41 24 15 22 22 21

G. Kore 59 88 38 38 31 68

Meksika 117 162 100 81 143 175

Rusya 166 166 104 141 163 173

S. Arabistan 192 161 79 95 90 72

ABD 37 87 16 16 18 24

G. Afrika 64 136 73 79 100 91

Toplam ülke sayısı

204 ülke 211 ülke 209 ülke 209 ülke 209 ülke 209 ülke

Türkiye’den daha iyi performans Türkiye’den daha kötü performans

Page 28: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Türkiye nerede duracağına karar vermeli

Slayt 28

Kaynak: Dünya Yönetişim Göstergeleri, TEPAV hesaplamaları (Ağırlıklandırılmamış ortalama) Not: Dıştaki halkalar ülkelerin/ülke gruplarının daha iyi sıralamalara sahip olduğunu göstermektedir.

Dünya Yönetişim Göstergeleri, yüzdelik sıralama, AB-28, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ve Türkiye, 2017

Halkın söz sahibi olması vehesap verilebilirlik

Siyasi istikrarolması/şiddet ve terör

olaylarının yaşanmaması

Hükümetin etkinliği

Yönetim kalitesi

Hukukun üstünlüğü

Yolsuzlukla mücadele

Türkiye Orta Doğu ve Kuzey Afrika AB-28

Page 29: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

İleri teknolojili yatırım için, Türkiye söz konusu olduğunda, hukukun üstünlüğü gereklidir

Slayt 29

Hukukun Üstünlüğü Endeksi, skor, Türkiye, 2012 & 2019

Hukukun Üstünlüğü Endeksi Alt Başlıklar

Sıralama, 2019

Hükümetin Gücünün Sınırlandırılması

123/126

Yolsuzlukla Mücadele 57/126

Şeffaflık 94/126

Temel Haklar 122/126

Kişilerin Can ve Mal Güvenliği

96/126

Hukuki ve İdari Düzenlemelerin Uygulanması

106/126

Vatandaşların Adalete Erişebilirliği

96/126

Cezai Adalet 85/126

Kaynak: Dünya Adalet Projesi, TEPAV hesaplamaları Not: Dıştaki halkalar daha yüksek skorları göstermektedir.

Hükümetin GücününSınırlandırılması

YolsuzluklaMücadele

Şeffaflık

Temel Haklar

Kişilerin Can ve MalGüvenliği

Hukuki ve İdariDüzenlemelerinUygulanması

VatandaşlarınAdalete Erişebilirliği

Cezai Adalet

Türkiye 2019 İsveç 2019 Türkiye 2012-2013

Page 30: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Uygun bir ekosistem nasıl yaratılır? Küresel İnovasyon Endeksi, sıralamalar, 2018

Global Innov. Index

Kurum ve kuruluşlar

İnsan kaynağı ve araştırma

Altyapı Pazar

gelişmişliği İş gelişmişliği

Bilgi ve teknoloji çıktıları

Yenilikçi çıktılar

Türkiye 50 96 49 52 55 72 52 39

Arjantin 80 88 51 68 108 59 87 82

Avustralya 20 12 3 16 7 28 38 22

Brezilya 64 82 52 64 82 38 64 78

Kanada 18 5 18 20 3 24 22 30

Çin 17 70 23 29 25 9 5 21

Fransa 16 21 11 10 11 19 19 12

Almanya 9 16 10 19 19 13 10 7

Hindistan 57 80 56 77 36 64 43 75

Endonezya 85 97 94 82 59 89 86 71

İtalya 31 32 32 18 44 34 24 38

Japonya 13 8 16 9 10 11 12 31

G. Kore 12 26 2 13 14 20 9 17

Meksika 56 63 54 56 58 69 60 62

Rusya 46 74 22 63 56 33 47 72

S. Arabistan 61 94 24 51 41 52 73 83

G. Afrika 58 53 64 84 23 47 55 76

B. Krallık 4 14 8 7 5 12 13 4

ABD 6 13 21 24 1 8 6 14

Kaynak: Küresel İnovasyon Endeksi, 2018, TEPAV görselleştirmeleri

Türkiye’den daha iyi performans Türkiye’den daha kötü performans

Slayt 30

*126 ülke arasında

Page 31: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Reform gündeminin odağında ne olmalı? -1-

Kamu eliyle seçilmiş ulusal şampiyonlar döneminde miyiz?

Almanya’nın 2030 Sanayi Stratejisi dokümanı-Çin gibi yapmak mümkün mü?

Türkiye için Çin gibi yapmak mümkün mü?

Özel sektörün ayağındaki bağları çözüp, kamunun karar alma sürecine müdahale etmesini engellemeli miyiz?

Yeni bir serbestleştirme gündemi mi tasarlamalıyız?

Slayt 31

Page 32: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Reform gündeminin odağında ne olmalı? -2-

İmalat sanayiini sıçratmak için, öncelikle hizmetler sektörünü serbestleştirmek gerekiyor.

Yeni teknolojilerle nasıl bir dönüşüm bekleyebiliriz?

Şehirlerde yaşamı ucuzlatmak için tarımda bir serbestleştirme programına ihtiyaç var.

Yeni teknolojilerle nasıl bir dönüşüm bekleyebiliriz?

Teknolojik dönüşümün ve yaşlanan nüfusun yerel eşitsizliklere katkısını bertaraf edebilmek için sosyal yardım sisteminin konsolidasyonu gereği var.

Yeni teknolojilerle nasıl bir dönüşüm bekleyebiliriz?

Slayt 32

Page 33: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Reform gündeminin odağında ne olmalı? -3- Sektörlerden teknolojilere değil, teknolojilerden sektörlere doğru

gitmekte fayda var.

Türkiye mevcut kapasitesi ile hangi teknolojilere odaklanabilir?

Araştırma uzayı ile ürün uzayı nasıl karşılaştırılır?

Start-uplar için ne yapılabilir?

Yeni teknolojiler, Türkiye’nin geleneksel sektörlerini nasıl dönüştürebilir?

Teşvik sistemi nasıl tasarlanmalı? İnovasyon ekosisteminde, vergi teşviği kadar kurumsal gelişmeyi teşvik—mesela yatırım bankacılığı ve ara yüz eksikliği

Yeni teknolojiler, hangi mekanda, hangi altyapı ile ne tür sonuçlara yol açabilir?

Yeni şehirleşme politikası ve bölgesel kalkınma gündemi

Mekânsal planlama gündemi

Slayt 33

Page 34: Küresel rekabet gücümüzü artırmak için ne yapmak lazım? · 2019-05-06 · Kamunun úeffaflıkla yeniden terbiye edilmesi gerekiyor: 1980, 2001 ... 334 ve hariç ihracatın

Yalnızca ekonomi değil, çok yönlü bir dönüşüm programı

Makro ve finansal istikrarı tesis etmek

Güçlü para ve maliye politikaları

Banka bilançolarını temizlemek

Hukukun üstünlüğünü yeniden ihya etmek

OHAL alışkanlıklarını değiştirmek/ Hukukun normalleşmesi

AYM kararları-yargı reformu hazırlıkları

Kamu idaresi reformunu tamamlamak

Cumhurbaşkanlığı sistemini işler hale getirmek

Yeni büyüme stratejisi ve yapısal reform programı

Dikey bir sanayi politikası çerçevesi ile yatay bir serbestleşme süreci

Yeni Türkiye hikayesi ve lobi faaliyetleri

Türkiye’nin küresel ve bölgesel dönüşüm sürecinde oynamakta olduğu ve oynayacağı rol açıklıkla ortaya konulmalı

• Zor bir coğrafyada, güçlü bir sanayi ülkesi

Türkiye’nin ortak bir hedef etrafında yeniden birleştirilmesi olmazsa olmaz

• Bölünmüş bir toplum reform yapabilir mi?

Slayt 34