korniza afatmesme e shpenzimeve 2018-2020 - ballina · teknologjia informative institucionet jo...
TRANSCRIPT
Korniza Afatmesme e Shpenzimeve
2018-2020
Prill 2017
Republika e Kosovës
Republika Kosova- Republic of Kosovo
Qeveria- Vlada- Govenrment
Ministria e Financave
Ministarstvo za Finansije
Ministry of Finance
1
Lista e shkurtesave
AKP
ASK
ATK
BAKD
BB
BERZH
BP
BPV
BQK
BRE
DPEP
EU
EULEX
FAK
FIFA
FMN
FSK
IÇK
IFN
IHD
IPA
IT
IJPSHESH
KASH
KEK
KfW
KTD
LFPL
LMFPP
MASHT
MF
MPMS
MSA
NVM
OKB
RTK
SHBA
TVSH
USAID
WEO
Agjencia Kosovare e Privatizimit
Agjencia e Statistikave të Kosovës
Administrata Tatimore e Kosovës
Bruto të Ardhurat Kombëtare të Disponueshme
Banka Botërore
Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim
Bilanci i pagesave
Bruto Produkti Vendor
Banka Qendrore e Kosovës
Burimet e Ripërtëritshme të Energjisë
Departamenti i Politikave Ekonomike dhe Publike
Unioni Evropian
Misioni i Unionit Evropian për Sundimin e Ligjit
Forcat e Armatosura të Kosovës
Federata Ndërkombëtare e Asociacionit të Futbollit
Fondi Monetar Ndërkombëtar
Forca e Sigurisë së Kosovës
Indeksi i Çmimeve të Konsumit
Institucionet Financiare Ndërkombëtare
Investimet e Huaja Direkte
Koordinimi i Programit të Asistencës
Teknologjia Informative
Institucionet Jo Perfituese ne Sherbim te Ekon. Shtepiake
Korniza Afatmesme e Shpenzimeve
Korporata Energjetike e Kosovës
Kreditanstalt für Wiederaufbau
Korporatat Tjera Depozituese
Ligji i Financave të Pushtetit Lokal
Ligji i Menaxhimit të Financave Publike dhe Përgjegjësive
Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë
Ministria e Financave
Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale
Marrëveshja për Stabilizim Asociim
Ndërmarrjet e Vogla dhe të Mesme
Organizata e Kombeve të Bashkuara
Radio Televizioni i Kosovës
Shtetet e Bashkuara të Amerikës
Tatimi mbi Vlerën e Shtuar
United States Agency for International Development
World Economic Outlook
2
Përmbajtja
Hyrje ............................................................................................................................................ 4
PJESA E PARË .......................................................................................................................... 5
1. DEKLARATA E PRIORITETEVE AFATMESME 2018-2020 ...................................................... 5
1.1 Korniza e përgjithshme fiskale për prioritizim ................................................................. 6
1.2 Parimet themelore ................................................................................................................ 7
1.3. Fushat prioritare ................................................................................................................. 8
1.3.1 Arsimi dhe punësimi .......................................................................................................... 8
1.3.2 Qeverisja e mirë dhe sundimit i ligjit ............................................................................. 10
1.3.3 Industritë konkurruese .................................................................................................... 12
1.3.4 Infrastruktura .................................................................................................................. 13
1.3.5 Integrimi Evropian, politika e jashtme dhe cështjet e sigurisë .................................... 15
PJESA E DYTË ........................................................................................................................ 18
2. KORNIZA MAKROFISKALE ...................................................................................... 18
2.1 Ambienti i Jashtëm Ekonomik ....................................................................................... 18
2.2 Zhvillimet e Fundit Ekonomike në Kosovë ................................................................... 20
2.3 Perspektiva Afatmesme Makroekonomike.................................................................... 22
2.4 Korniza Fiskale ................................................................................................................ 26
2.4.1 Të Hyrat dhe Shpenzimet e Qeverisë ............................................................................. 27
2.4.1.1 Parashikimi i të hyrave buxhetore për periudhën 2018-2020 .............................. 27
2.4.1.2 Parashikimi i shpenzimeve buxhetore për periudhën 2018-2020 ........................ 30
2.4.1.3 Deficiti buxhetor dhe rregulla fiskale ..................................................................... 32
2.5 Potencialet zhvillimore dhe rreziqet fiskale për periudhën 2018-2020 ....................... 35
2.5.1 Potencialet zhvillimore .................................................................................................... 35
2.5.2 Rreziqet fiskale ................................................................................................................. 36
2.5.2.1 Rreziqet fiskale jashtë-buxhetore ............................................................................ 37
Shtojcë 1. Kornizes Makrofiskale 2018-2020 ......................................................................... 38
PJESA E TRETË ...................................................................................................................... 41
3 KORNIZA E SHPENZIMEVE SEKTORIALE 2018-2020 – QEVERIA QENDORE ... 41
3.1 SEKTORI I QEVERISJES SË PËRGJITHSHME ...................................................... 42
3.2 SEKTORI PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR ............................................. 44
3.3. SEKTORI I FINANCAVE PUBLIKE ........................................................................... 45
3.4 SEKTORI I MBROJTJES DHE SIGURISË PUBLIKE ............................................. 47
3.5 SEKTORI I DREJTËSISË ............................................................................................. 50
3
3.6 SEKTORI I INFRASTRUKTURËS DHE KONKURRUESHMËRISË .................... 51
3.7 SEKTORI I BUJQËSISË ................................................................................................ 53
3.8 SEKTORI I MJEDISIT .................................................................................................. 56
3.9 SEKTORI I KULTURËS ................................................................................................ 57
3.10 SEKTORI I ARSIMIT .................................................................................................... 59
3.11 SEKTORI I SHËNDETËSISË ....................................................................................... 60
3.12 SEKTORI PËR ÇËSHTJE SOCIALE .......................................................................... 62
PJESA E KATËRT .................................................................................................................. 65
4 Niveli Komunal ....................................................................................................................... 65
4.1 Hyrje.................................................................................................................................. 65
4.2 Burimet e Financimit Komunal për vitin 2018-2020 .................................................... 65
4.2.1 Granti i Përgjithshëm për vitin 2018 dhe parashikimet për 2019-2020 ........................ 65
4.2.2 Granti specifik për Arsim parauniversitar për vitin 2018-2020 ............................ 69
4.2.3 Granti specifik për shëndetësi primare për vitin 2018-2020 .................................. 72
4.3 Financimi për Shëndetësinë sekondare për vitin 2018 ............................................... 74
4.4 Financimi për Shërbimet rezidenciale për vitin 2018 ................................................. 74
4.5 Projeksionet e të Hyrave Vetanake Komunale për vitin 2018 dhe parashikimet
2019-2020 ................................................................................................................................... 75
4.6 Huamarrja ...................................................................................................................... 77
4.7 Financimi për Qendrën Historike të Prizrenit, Qendrën Kulturore të fshatit Zym
dhe Këshillin e Hoçës së Madhe për vitin 2018 ...................................................................... 78
4.8 Përmbledhje e financimit komunal për vitin 2018-2020............................................. 78
4.9 Struktura e shpenzimeve sipas kategorive ekonomike për komuna 2018-2020 ......... 81
4
Hyrje
Korniza Afatmesme e Shpenzimeve 2018-2020 (KASH 2018-2020) paraqet dokumentin kryesor mbi
bazën e të cilit do të hartohet Buxheti Vjetor për 2018. Qëllimi kryesor i KASH-it është që të ofrojë
një analizë të bazuar të mjedisit makroekonomik në vend, për të vendosur kështu bazën për
planifikimet buxhetore për vitet që vijnë në përputhje me prioritetet strategjike të Qeverisë.
Duke marr parasysh strukturën aktuale ekonomike të Kosovës dhe pengesat e shumta në rritje
ekonomike, është e nevojshme ndërmarrja e reformave ekonomike për të liruar dhe fuqizuar
potencialin ekonomik të vendit. Prioritetet e reformave ekonomike për periudhën afatmesme burojne
nga Strategjia Kombetare per Zhvillim dhe Programi për Reforma në Ekonomi 2017-2019, i cili rrjedh
nga procesi i dialogut për qeverisje ekonomike ndërmjet Kosovës dhe BE-së.
Qeveria vazhdon të ketë si objektiv kryesor forcimin e mëtutjeshëm të pozitës së saj fiskale dhe
menaxhimit të përgjegjshëm të financave publike. Në këtë kontekst, planifikimi dhe ekzekutimi i
buxhetit do të bëhet në linjë me rregullën fiskale të vendit që kufizon deficitin buxhetor në 2% të
BPV. Duke pasur parasysh se ky rregull paraqet një kufizim kur konsiderojmë nevojat e Kosovës për
projekte të mëdha zhvillimore, implementimi i ‘Klauzolës për Investime’ i mundëson Qeverisë të
financojë projekte kapitale me interes të gjerë publik, mbi deficitin prej 2% të BPV, me kusht që këto
projekte financohen nga Institucionet Financiare Ndërkombëtare dhe Agjencitë Zhvillimore.
KASH 2018-2020 përmbledh këto prioritete kyçe të qeverisë në Deklaratën e Prioriteteve Afatmesme
dhe pastaj në kapitujt përkatës, që mbulojnë të gjithë sektorët buxhetor, që përshkruan qasjen se si do
të sigurohen fondet për zbatimin e tyre nga buxheti i Kosovës dhe asistenca financiare ose huat nga
partnerët zhvillimor.
KASH 2018-2020 është e strukturuar në katër pjesë kryesore. Pjesa e parë përmban “Deklaratën
Afatmesme të Prioriteteve, e cila ofron një përmbledhje të gjerë të prioriteteve të Qeverisë në
përputhje me Programin Qeverisës, Strategjinë Kombëtare pë Zhvillim dhe Programin e Reformave
në Ekonomi. Në pjesën e dytë jepen Projeksionet makro-fiskale bazuar në parametrat e përgjithshëm
të zhvillimit ekonomik. Në pjesën e tretë dhe të katërt janë paraqitur parashikimet fiskale të cilat
përcaktojnë kufijtë e përgjithshëm të shpenzimeve mbi bazën e të cilave përgatitet më vonë Buxheti
Qendror dhe ai Komunal.
5
PJESA E PARË
1. DEKLARATA E PRIORITETEVE AFATMESME 2018-2020
Objekativat kryesore të Programit të Qeverisë të miratuar në janar 2015, janë ndërtimi i një qeverisjeje
efektive, kompetente dhe të përgjegjshme drejt një rritje ekonomike të qëndrueshme dhe
gjithëpërfshirëse dhe mirëqenie më të fuqishme sociale. Në mënyrë që orientimi i zhvillimit ekonomik
të bazohet në prioritete specifike Qeveria e Kosovës në janar 2016 ka miratuar Strategjinë Kombëtare
për Zhvillim 2016-2021 (SKZH). SKZH përcakton 34 masa të ndara në katër shtylla të cilat përbëjnë
prioritetet më të larta zhvillimore të vendit.
Ekonomia konkurruese është shtyllë kryesore e çfarëdo zhvillimi dhe krijimit të vendeve të punës.
Duke marr parasysh strukturën aktuale ekonomike të Kosovës dhe pengesat e shumta në rritje
ekonomike, është e nevojshme ndërmarrja e reformave ekonomike për të liruar dhe fuqizuar
potencialin ekonomik të vendit. Prioritetet e reformave ekonomik për periudhën afatmesme janë
paraqitur po ashtu në Programin për Reforma në Ekonomi 2017-2019, i cili rrjedh nga procesi i
dialogut për qeverisje ekonomike ndërmjet Kosovës dhe BE-së. Përzgjedhja e 20 masave prioritare të
reformës kryesisht është bazuar në SKZH, por ato gjithashtu reflektojnë rekomandimet e dialogut për
politika ekonomike ndërmjet Kosovës dhe BE-së.
Asociimi i Kosovës me Bashkimin Evropian nuk është i rëndësishëm vetëm për zhvillim ekonomik,
por gjithashtu për përmirësimin e qeverisjes dhe institucioneve të vendit, si dhe njohjen
ndërkombëtare dhe sigurisë së vendit. Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit (MSA) ndërmjet
Republikës së Kosovës dhe Bashkimit Evropian (BE), është kornizë kontraktuale e detyrueshme e
procesit të aderimit të Kosovës në BE. Në këtë drejtim, Programi Kombëtar për Zbatimin e
Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit vendos kornizën planifikuese afatmesme për përmbushjen e
detyrimeve të MSA-së. Për më tepër, Kosova përmes Dialogut të Nivelit të Lartë Kosovë –BE për
Prioritetet Kyçe, ka miratuar Agjendën për Reforma Evropiane, qëllimi i së cilës është që të fokusojë
vazhdimisht zbatimin e MSA-së në fusha prioritare. Zbatimi i agjendës Evropiane nuk do të
mbështesë vetëm përafrimin e Kosovës në BE, por gjithashtu arritjen e objektivave kryesore
kombëtare për zhvillim dhe përmirësim të konkurrueshmërisë ekonomike.
Korniza Afatmesme e Shpenzimeve 2018-2020, përmbledh këto prioritete kyçe të qeverisë në
Deklaratën e Prioriteteve Afatmesme dhe pastaj në kapitujt përkatës, që mbulojnë të gjithë sektorët
buxhetor, që përshkruan qasjen se si do të sigurohen fondet për zbatimin e tyre nga buxheti i Kosovës
dhe asistenca financiare ose huat nga partnerët zhvillimor.
Dy kapitujt e parë të Deklaratës për Prioritetet Afatmesme paraqesin kornizën e përgjithshme fiskale
për tri vitet e ardhshme dhe parimet themelore mbi të cilat bazohet. Kapitulli i tretë paraqet një
përmbledhje të prioriteteve të Qeverisë, bazuar në SKZH dhe ndjek strukturën e saj prej katër
shtyllave. Ndërlidhjet ndërmjet SKZH-së dhe dokumenteve tjera kryesore strategjike (PRE, ARE, dhe
PKZMSA) janë theksuar për secilën shtyllë. Katër shtyllat e SKZH-së janë të plotësuara me një
6
shtyllë të pestë prioritare që fokusohet në bashkëpunimin ndërkombëtar, procesin e integrimit
Evropian dhe sigurinë nacionale.
Prioritetet kryesore do të udhëzojnë të gjitha organizatat buxhetore në përgatitjen e propozimeve të
tyre buxhetore për vitin 2018. Sipas këtyre prioriteteve, organizatat buxhetore mund të përfshijnë
propozime për finalizimin ose racionalizimin e programeve ekzistuese në mënyrë që të mundësohen
fondet për programe me prioritet të lartë, duke përfshirë propozimet për politika të reja. Në raste të
veçanta, propozimet mund të përfshijnë kërkesa për financim shtesë nëse kërkesa të tilla demonstrojnë
ndikim të lartë në arritjen potenciale të objektivave dhe prioriteteve të Qeverisë.
1.1 Korniza e përgjithshme fiskale për prioritizim
Programi i Qeverisë 2015-2018, Strategjia Kombëtare për Zhvillim 2016-2021 dhe Programi për
Reforma në Ekonomi 2017, si dhe Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit ndërmjet Kosovës dhe BE-së
janë dokumentet kryesore që përcaktojnë orientimin dhe zhvillimin e politikave qeveritare dhe që
sigurojnë bazën për përcaktimin e prioriteteve të politikave në Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve
2018-2020.
Qeveria vazhdon të ketë si objektiv kryesor të strategjisë fiskale forcimin e mëtutjeshëm të pozitës së
saj fiskale dhe menaxhimit të përgjegjshëm të financave publike. Në këtë kontekst, planifikimi dhe
ekzekutimi i buxhetit do të bëhet në linjë me rregullën fiskale të vendit që kufizon deficitin buxhetor
në 2% të BPV. Meqenëse hapësira fiskale ekzistuese është e kufizuar, Qeveria synon që objektivat e
saj të përcaktuara në dokumentet strategjike t’i arrijë përmes ri-alokimeve brenda shpenzimeve
ekzistuese të përcaktuara me kornizë fiskale.
Megjithatë, pjesë e këtij dokumenti do të jetë edhe implementimi i klauzolës për investime, që i
mundëson Qeverisë të financoj projekte kapitale me interes të gjerë publik, mbi deficitin prej 2% të
BPV, me kusht që këto projekte financohen nga Institucionet Financiare Ndërkombëtare dhe
Agjencitë Zhvillimore. Qeveria ka miratuar një listë të projekteve specifike për t’u financuar përmes
kësaj klauzole, dhe një pjesë e këtyre projekteve do të zbatohen gjatë tri viteve të ardhshme që mbulon
ky dokument. Lista ne fjale azhurnohet ne vazhdimësi, me miratimin e Qeverisë. Është e rëndësishme
qe financimi i këtyre projekteve do të bëhet në linjë me qëndrueshmërinë afatgjate të borxhit publik
dhe financave publike.
Objektivat kryesore të strategjisë fiskale për periudhën 2018-2020 vazhdojnë të jenë:
Forcimi i financave publike – respektimi i rregullës fiskale e cila kufizon deficitin e
përgjithshëm në 2% të BPV duke ndërmarre masa për përmirësimin e strukturës së
shpenzimeve buxhetore përmes reduktimit të shpenzimeve rrjedhëse jo-produktive dhe
krijimin e hapësirës për projekte zhvillimore.
Qeveria është e përkushtuar të përcjellë një politikë të matur të punësimit dhe pagave,
politikë kjo të cilën synon ta rregullojë përmes vendosjes së një kornize ligjore (siç është Ligji
për Paga). Në këtë kontekst Qeveria është e përkushtuar të kufizojë punësimin në atë shkallë
që është e nevojshme për ofrimin e të mirave dhe shërbimeve publike në mënyrë efikase dhe
efektive. Për më shumë, Qeveria ka prezantuar edhe një mekanizëm të bazuar në rregulla ku
specifikohet se rritja e faturës së pagave të sektorit publik lidhet me rritjen e BPV nominale që
ka për qëllim ndërlidhjen më të mirë të rritjes së pagave të sektorit publik me produktivitetin.
7
Qeveria është gjithashtu e përkushtuar të zbatojë një politikë të qartë të mbrojtjes sociale në
mënyre që përmes saj jo vetëm të përkrahen shtresat më të ndjeshme të popullsisë, por edhe të
inkurajohet punësimi, të sigurohet qëndrueshmëri fiskale dhe të mundësohet administrim i
shpejtë dhe efikas i këtyre shpenzimeve. Kështu, Qeveria synon që të ruajë bazën e nxitësve të
domosdoshëm për rritje të qëndrueshme ekonomike dhe punësim.
Qeveria e Kosovës është po ashtu e përkushtuar që të përmbushë obligimet dhe planet
zhvillimore të organizatave buxhetore, me theks në masat që lidhen drejtpërdrejtë me
zhvillimin ekonomik të vendit. Duke marrë parasysh vështirësitë ekzistuese të larta strukturore
me të cilat përballet ekonomia, qeveria ka ndryshuar Ligjin për Menaxhimin e Financave
Publike dhe Përgjegjësitë (LMFPP) për të miratuar klauzolën e investimeve e cila lejon
shpenzimet shtesë (mbi deficitin prej 2% të përcaktuar me ligj) për projektet infrastrukturore
me ndikim në zhvillim ekonomik, me kusht që ato të financohen nga institucione financiare
ndërkombëtare. Në këtë linjë, qeveria është e angazhuar të zbatojë programin e reformave
strukturore të përcaktuara në dokumentet e saj strategjike.
Këto elemente trajtojnë të gjitha organizatat buxhetore në mënyrë të barabartë, prandaj është i
domosdoshëm avancimi i bashkëpunimit në nivel te Qeverisë në mënyre që të mund të përcillet
agjenda e zhvillimit ekonomik të vendit duke ruajtur stabilitetin makro-fiskal.
Në rastin e sektorëve të mjedisit, transportit dhe energjisë, vëmendje e veçantë duhet t'i kushtohet
kërkesave për bashkë-financim për projektet prioritare në kuadër të Listës së Projekteve Prioritare. Në
mënyrë të ngjashme, organizatat buxhetore që i takojnë sektorëve të mjedisit, transportit dhe energjisë
duhet të kujdesen që bashkë-financimi i mjaftueshëm të jetë i siguruar për projektet prioritare të
infrastrukturës që do të fillojnë ose do vazhdojnë në vitin 2018 e tutje.
Ngjashëm me udhëzimin e vitit te kaluar, organizatat buxhetore duhet të vlerësojnë mundësitë për
mbylljen e programeve dhe projekteve që nuk janë më prioritete kryesore të Qeverisë. Theksi
gjithashtu duhet të vihet në përmirësimin e efikasitetit dhe efektivitetit të shpenzimeve. Mundësitë për
të zgjeruar dhe për të përmirësuar performancën ekzistuese të programeve në masë të madhe do të
duhet të financohen brenda ndarjeve (alokimeve) ekzistuese. Për këtë arsye, organizatat buxhetore
duhet të identifikojnë burimet brenda skenarëve bazë të tyre nga ato fusha me performancë jo të mirë
ose që nuk janë në përputhje të mjaftueshme me prioritetet e nivelit të lartë të Qeverisë.
Aty ku është e nevojshme, Komisioni për Planifikim Strategjik dhe Qeveria mund të rekomandojnë
rialokimin e shpenzimeve në mes të grupeve të funksionit apo organizatave buxhetore, ose të marrë
masa të tjera për të financuar prioritetet urgjente, gjithnjë duke pasur si prioritet ruajtjen e
qëndrueshmërisë fiskale të vendit.
1.2 Parimet themelore
Procesi i përgatitjes së parashikimit të shpenzimeve për 2018-2020 udhëhiqet nga parimet e
mëposhtme, të cilat marrin parasysh vlerësimin e kërkesave buxhetore për financim gjatë procesit
buxhetor, ku parashikimi i shpenzimeve mbahet brenda kufirit agregat te parashikuar në kufijtë
indikativë të KASH 2017–2019 për 2018.
Rialokimi i fondeve ka pasur për qëllim:
8
Përputhjen më të madhe me politikat prioritare të Qeverisë të dhëna në Strategjinë Kombëtare
për Zhvillim (SKZH) 2016-2021, Programin e Reformave Ekonomike (ERP) 2017-2019,
Marrëveshjen për Stabilizim-Asociim ndërmjet Kosovës dhe BE-së, si dhe Programin e
Qeverisë 2015-2018. Udhëzimet për prioritetet specifike janë dhënë më poshtë;
Alokimin e shpenzimeve të cilat janë më efektive në realizimin e objektivave të politikave të
Qeverisë;
Arritjen e vlerës më të madhe për fondet e shpenzuara duke realizuar synimet specifike
prioritare, nëpërmjet zhvendosjes së fondeve drejt prioriteteve te nivelit të lartë;
Ndërlidhjen me financimin e jashtëm i ofruar përmes IPA dhe kanaleve të tjera;
1.3. Fushat prioritare
Komisioni për Planifikim Strategjik paraqet deklaratën e mëposhtme të prioriteteve në lidhje me
KASH 2018-2020. Prioritetet janë paraqitur në mënyrë specifike dhe rrjedhin nga Udhërrëfyesi për
Zbatimin e Strategjisë Kombëtare, duke i kushtuar vëmendje gjithashtu masave të paraqitura në
Programin për Reforma në Ekonomi, si dhe Programin Kombëtar për Zbatimin e MSA-së dhe
Agjendën për Reforma Evropian. Deklarata gjithashtu, bazohet në dokumente të tjera strategjike
sektoriale duke iu mundësuar organizatave buxhetore një masë të fleksibilitetit për të përcaktuar
strukturën më të përshtatshme dhe nivelet më adekuate të financimit për të arritur këto qëllime.
Gjatë përgatitjes dhe dorëzimit të kërkesave të tyre buxhetore për 2018 me parashikimet për periudhën
afatmesme (2018-2020), nga organizatat buxhetore pritet të tregojnë se si plani i tyre buxhetor i
përgjigjet prioriteteve të Qeverisë të paraqitura më poshtë. Kundrejt prioriteteve të dhëna, organizatat
buxhetore inkurajohen që të përmirësojnë efikasitetin në shpenzime përmes rialokimit brenda kufijve
ekzistues.
1.3.1 Arsimi dhe punësimi
Sektori buxhetor bartës: Arsimi
me sektorët përcjellës: Shëndetësia, Çështjet sociale
Ekonomia e një vendi bazohet në masë të madhe në kapitalin
njerëzor, prandaj edhe Qeveria e Kosovës ka vendosur si
prioritet të lartë mbështetjen e mëtutjeshme të politikave të
arsimit dhe punësimit. Në kontekst të adresimit të sfidave
aktuale dhe të ardhshme në sektorin e arsimit dhe punësimit,
prioritetet e Qeverisë për tri vitet e ardhshme do të fokusohen
si në vijim:
Duke synuar rritjen e pjesëmarrjes në arsimin parashkollor dhe parafillor gjatë periudhës së
ardhshme afatmesme politikat qeveritare do të fokusohen në përmirësimin e infrastrukturës përmes
ndërtimit të kopshteve të reja publike, si dhe licencimi i institucioneve private, duke përmirësuar
kornizën ligjore për licencimin e institucioneve të reja parashkollore, rilicencimin e institucioneve
ekzistuese si dhe krijimin e stimujve për zgjerimin e rrjetit të institucioneve private. Njëkohësisht me
këtë, do të punohet në adresimin e kapaciteteve të personelit mësimdhënës në sistemin parashkollor
dhe parafillor.
Programi për Reforma në Ekonomi: Ndërlidhja e arsimit me nevojat e
tregut të punës (Masa 17) dhe zbatimi
dhe përmirësimi i sistemit të karrierës
për mësimdhënës.
PRE e fuqizon këtë shtyllë përmes
masës 19 lidhur me përmirësimin e
shërbimeve të punësimit dhe masave
aktive të tregut të punës dhe masës 20
lidhur me përmirësimin e shërbimeve
sociale dhe shëndetësore
9
Përmirësimi i cilësisë së mësimdhënies në arsimin fillor dhe të mesëm, si një parakusht për
performancë më të mirë të sistemit të arsimit dhe rritja e aftësive të të rinjve për tregun e punës
synohen të arrihet nëpërmjet mbështetjes së procesit të zhvillimit profesional të mësimdhënësve duke
rishikuar programet për përgatitjen e mësimdhënësve dhe zbatimin e sistemit të gradimit në përputhje
me procesin e licencimit. Kjo do të ndihmojë në
përshpejtimin e procesit të zhvillimit profesional të
mësimdhënësve me fokus në arsimin dhe aftësimin
profesional. Optimizimi i numrit të mësimdhënësve
ekzistues duke e pasur për kriter cilësinë do të zbatohet
përmes plotësimit të bazës ligjore për zhvillimin
profesional të mësimdhënësve dhe ndërtimin e sistemit
për vlerësim të performancës i cili do të ndërlidhet me
sistemin e pagave, duke rritur llogaridhënien në asrim. Kjo
do të arrihet nëpërmjet vazhdimit të zgjerimit të
përdorimit të kurrikulës së re në të gjitha shkollat dhe
rishikimit të teksteve ekzistuese dhe hartimit të teksteve të
reja, sidomos teksteve bazë me fokus në arsimin dhe
aftësimin profesional.
Ndërlidhja më e mirë e sistemit arsimor dhe tregut të
punës do të mbështetet në procesin e zhvillimit të
standardeve profesionale si dhe rritjen e cilësisë së arsimit
dhe aftësimit profesional. Këto do të arrihen duke rritur
cilësinë e Qendrave për Këshillim dhe Orientim në Karrierë në Komuna dhe zbatimin e koncepteve
sipas Kurrikulës Bërthamë; hartimin e kurikulave të reja dhe rishikimin e të gjitha kurrikulave të
AAP-së; përmirësimin e cilësisë së shërbimeve të trajnimit që ofrohen në Qendra të Aftësimit
Profesional; zbatimin e sistemit pilot i kombinuar i AAP-së me elemente të mësimit të dyfishtë.
Ndërsa, sa i përket ndërlidhjes së punës hulumtuese në universitete me industrinë përmes qasjes së
specializimeve të mençura dhe investime për R&D, fokusi kryesor do të jetë në përmirësimin e
kornizës ligjore për inovacione dhe transfer të dijes dhe teknologjisë dhe për financimin e
veprimtarisë kërkimore shkencore.
Forcimi i mekanizmave të llogaridhënies dhe certifikimit në sistemin arsimor në mënyrë që shkollat
dhe mësimdhënësit të mbahen përgjegjës dhe të shpërblehen për cilësinë e punës së tyre, do të
ndihmojë në përmirësimin e cilësisë së arsimit. Kjo përfshinë rritjen e kapaciteteve të Këshillit
Kombëtar të Cilësisë dhe fuqizimin e Agjencisë së Akreditimit të Kosovës. Po ashtu do të mbështetet
fuqizimi dhe zbatimi i një sistemi më të besueshëm të provimit final për nxënës si dhe përmirësimi i
provimit final për profesionet e rregulluara. Zgjerimi dhe përmirësimi i sistemit të inspektimeve në
sistemin arsimor edhe aspekteve të vlerësimit të performancës së mësimdhënësve do të mbështetet
përmes miratimit të ligjit për inspektoratin e arsimit, përmirësimit të cilësisë së autonomisë dhe
llogaridhënies së institucioneve të akredituara si dhe zhvillimit të një sistemi të vlerësimit të
mësimdhënies.
Optimizimi i shpenzimeve në arsim nëpërmjet sistemeve të të dhënave të gradimit të
mësimdhënësve do të arrihet nëpërmjet ndërtimt të një master plani për rrjetin shkollave të AAP-së;
Prioritetet nga PKZMSA: - Përmirësimi i cilësisë së arsimit
parauniversitar dhe arsimit dhe aftësimit
profesional përmes:
a) rishikimit të kurrikulave dhe teksteve
shkollore,
b) krijimit të mekanizmave për
vlerësim, zhvillim të vazhdueshëm
profesional të mësimdhënësve dhe sigurim
të cilësisë; dhe
c) investimeve infrastrukturore
shkollore përfshirë arsimi parafillor dhe
parashkollor.
- Zhvillimi i kornizës ligjore, strategjike
dhe mekanizmave ndër-institucional në
fushën e inovacionit.
- Zbatimi i masave aktive të tregut të
punës duke targetuar punësimin e të rinjve
dhe grave, zhvillimi i shërbimeve të
punësimit,
- Funksionalizimi i fondit të sigurimeve
shëndetësore
10
krijimit të Sistemit të Menaxhimit të Informatave në Arsimin e Lartë (SMIAL) si dhe zhvillimi i
mëtutjeshëm i sistemeve të tjera informative lidhur me sistemin arsimor, tregun e punës dhe
ndërlidhjen mes tyre, rritjen e financimit për programet e arsimit profesional dhe arsimin e lartë. Kjo
do të bëhet duke e rishikuar formulën e tanishme të financimit dhe duke i riorientuar shpenzimet nga
fushat më pak prioritare në ato më prioritare. Pastaj synohet të ndërmerret edhe pilotimi i modelit të
PPP-së nëpërmjte rishikimit të kornizes ligjore për partneritetin publiko-privat me qëllim të gjetjen e
një modeli të përshtatshëm për adaptimit të tyre me sistemin e shkollave publike.
Me qëllim të zbatimit të politikave të punësimit dhe tregut të punës, Qeveria e Kosovës do të
fokusohet në funksionalizimin e Agjencisë për punësimin dhe zbatimin e masave aktive të tregut të
punës. Kjo fokusohet në reformën dhe modernizimin e shërbimeve publike për punësim nëpërmjet
funksionalizimit të Agjencisë së Punësimit dhe kapaciteteve të saj dhe planifikimit, hartimit, zbatimit
dhe monitorimit më efektiv të masave aktive të tregut të punës. Duke u mbështetur në prioritetet për
zhvillim ekonomik dhe obligimet në kuadër të procesit të integrimit Evropian, Qeveria e Kosovës do
të punoj në trajtimin e papunësisë së të rinjëve përmes Planit strategjik për trajtimin e papunësisë së
të rinjëve.
Qeveria i ka vënë prioritet po ashtu përmirësimit të shërbimeve sociale dhe shëndetësore, e cila do të
zbatohet përmes zbatimit të fondit për sigurime shëndetësore. Ky prioritet ka për qëllim fuqizimin e
sistemit të mbrojtjes sociale dhe shërbimeve sociale nëpërmjet përcaktimit të sistemit të qëndrueshëm
për financimin e shërbimeve sociale si dhe krijimin dhe zbatimit të fondit të sigurimeve shëndetësore.
1.3.2 Qeverisja e mirë dhe sundimit i ligjit
Sektori buxhetor bartës: Drejtësia, Qeverisja e përgjithshme
me sektorët përcjellës: Financat publike
Qeveria e Republikës së Kosovës është e përkushtuar drejt
krijimit të një ekonomie funksionale të tregut dhe për këtë
nevojitet të kemi siguri juridike dhe institucione efikase të
sundimit të ligjit dhe ofrimit të shërbimeve. Planet tona për
ndërtimin e një shteti efikas dhe efektiv në këtë mënyrë lidhen
në tërësi me programin e reformave tona sociale dhe
ekonomike, duke iu referuar prioriteteve të SKZH-së dhe
kornizës strategjike për Reformën e Administratës Publike si
në vijim:
Duke u bazuar në marrëveshjen financiare në kuadër të IPA
2016, përkatësisht treguesit e dakorduar me Komisionin Evropian për reformën e administratës
publike, Qeveria e Kosovës do të fokusohet përmirësimin e sistemit të planifikimit, duke fuqizuar
ndërlidhjen ndërmjet planifikimit të politikave dhe atij financiar, përmirësimin e konsultimit me
publikun dhe thjeshtëzimin e legjislacionit dhe sistemit rregullativ. Me qëllim të ngritjet së
efikasitetit të administratës publike do të punohet në fuqizimin e sistemit për zbatimin e parimeve të
etikës dhe integritetit në administratën publike, duke përfshirë edhe miratimin e ligjit të ri për paga me
qëllim të vendosjes së një kornizë ligjore unike për sistemin e pagave. Gjithashtu, do të punohet në
racionalizimin e administratës publike duke përmirësuar linjat e llogaridhënies, në veçanti përmes
PRE është e ndërlidhur
drejtpërdrejt më këtë shtyllë përmes
këtyre masave:
- Përmirësimi i prokurimit publik
nëpërmjet aplikimit të prokurimit
elektronik;
- Zhvillimi i politikave bazuar në të
dhëna
- Sigurimi i të drejtave pronësore duke
adresuar informalitetin në sektorin e
pronës së paluajtshme;
- Rritja e efikasitetit gjyqësor përmes
uljes së rasteve të grumbulluara
- Krijimi i një agjencie të vetme për
mbledhjen e të hyrave.
11
zbatimit të rekomandimeve për rishikimin e agjencive të pavarura dhe organeve qendrore të
administratës.
Do të vazhdohet me përmirësimin e mëtutjeshëm te ofrimit
të shërbimeve për bizneset dhe qytetarët nëpërmjet krijimit
të një sistemi të integruar informativ për shërbimet e
administratës publike. Gjithashtu, do të punohet në
zvogëlimin e pengesave administrative për leje dhe
licenca, duke u fokusuar në rishikimin dhe harmonizimin e
procedurave administrative në pajtueshmëri me ligjin për
procedurat e përgjithshme administrative. Kjo do të
përcjellet me vendosjen e një programi për thjeshtëzimin,
shkrirjen apo heqjen e lejeve dhe licencave, njëkohësisht
duke u fokusuar në reformat tjera në përmirësimin e
rankimit të Kosovës në raportin e Bankës Botërore të të
bërit biznes.
Me qëllim të rritjes së efikasitetit të sistemit të
inspektimeve, me mbështetjen e partnerëve zhvillimor do të
punohet në miratimin e një ligjit të harmonizuar lidhur me
inspektimet i cili do të vendos themelet e një qasjeje të
inspektimit të bazuar në rrezik dhe krijimin e një
mekanizmi koordinues mes trupave inspektuese në mënyrë
që të sigurohet koordinimi më i mirë i procedurave
inspektuese dhe një sistem me efektiv i mbikëqyrjes. Kjo
do të bazohet në një vlerësim të të gjitha inspektimeve, i pasuar me eliminimin e aktiviteteve të
panevojshme ose shkrirjen e aktiviteteve inspektuese aty ku ka hapësirë.
Qeveria do të zbatoj sistemin e prokurimit elektronik me qëllim të rritjes së transparencës dhe
mbylljes së hapësirave për praktika korruptive në sistemin e prokurimit publik. Gjithashtu, do të
vazhdoj fuqizimin e politikave për luftimin e korrupsionit përmes përmirësimit të legjislacionit dhe
zbatimit të kornizës strategjike. Përmes zbatimit të Strategjisë për Reformën e Menaxhimit të
Financave Publike, Qeveria synon të siguroj një sistem modern të Menaxhimit të Financave Publike,
në harmoni me standardet dhe përvojat më të mira ndërkombëtare. Kjo përfshinë gjithashtu, krjimin e
në agjencia të vetme për mbledhjen e të hyrave që do të mundësojë menaxhim më efektiv, ulje të
kostove operative, ulje të nivelit të informalitetit dhe favorizim të bizneseve formale.
Përmes zbatimit të kornizës strategjike për të drejtat pronësore, Qeveria synon të ndërmerr një varg
reformash për përmirësimin e të drejtave pronësore. Keto reforma përfshijnë ndryshimet legjislative
duke synuar përcaktimin e qartë të të drejtave dhe kushteve për të drejta të tregtueshme të pronës,
promovimin e tregut të tokës që mundëson rritje ekonomike, fuqizimin e kapaciteteve dhe rolit të
gjykatave për njohjen, përcaktimin dhe fuqizimin e të drejtave pronësore. Gjithashtu, reformat do të
fokusohen në sigurimin e mbrojtjes së të drejtave përkatëse pronësore të pjesëtarëve të komuniteteve
jo shumicë, si dhe garantimi dhe fuqizimi i të drejtave pronësore për gratë.
Prioritetet nga PKZMSA:
Reforma në shërbim civil duke përfshirë:
ri-organizimit të ministrive dhe organeve
vartëse të tyre, finalizimit të procesit të
klasifikimit te vendeve të punës, zbatimi të
sistemit të ri të pagave dhe gradimeve.
Mbështetja në zbatimin e kornizës ligjore
për të drejtat themelore
Zhvillimi i kapaciteteve të sistemit
statistikor, në veçanti të disa statistikave
sektoriale kyçe për politikë-bërjen;
Zhvillimi dhe zbatimi i politikave që
ndikojnë në përmirësimin e ambientit të
biznesit
Ngritja dhe përmirësimi i kapaciteteve
institucionale dhe profesionale, përmes
rritjes së numrit të gjyqtarëve, prokurorëve
dhe bashkëpunëtorëve professional
Avancimi i sektorit të të drejtave pronësore,
përmes zbatimit efektiv të kornizës
strategjike për këte sector.
Përkrahje e vazhdueshme e politikave të
migrimit, përfshirë zbatimin e politikave të
riintegrimit të qëndrueshëm.
Luftimi i ekonomisë joformale përmes
zbatimit sistematik i Strategjisë për
Parandalimin dhe Luftimin e Ekonomisë
Joformale
12
Gjithashut, në këtë kuadër do të punohet në përmirësimin e efikasitetit të gjyqësorit në trajtimin e
kontesteve ekonomike duke, duke trajtuar kapacitetet në sistemin gjyqësor me qëllim të reduktimit të
rasteve të grumbulluara. Kjo do të përfshijë gjithashtu, vendosjen e sistemit për menaxhimin e lëndëve
në tërë sistemin gjyqësor dhe forcimin e kapaciteteve të Departamenteve për Çështje Ekonomike dhe
Adminstrative dhe Divizionin Fiskal në Gjykatën Themelore të Prishtinës.
1.3.3 Industritë konkurruese
Sektori buxhetor bartës: Infrastruktura dhe konkurrueshmëria
Me sektorët përcjellës: Bujqësia
Qeveria e Kosovës do të vazhdojë të përkrahë zhvillimin e
sektorit privat, ndërmarrësitë e rinjë si dhe promovimin e
investimeve të jashtme. Kjo do të përcillet me zbatimin e
reformave për të mundësuar një mjedis të favorshëm të të bërit
biznes, me theks të vecantë përmirësimin e qasjes në financa.
Gjatë periudhës afatmesme fokusi kryesor i politikave të
qeverisë do të jetë:
Përmirësimi i qasjes në financa të ndërmarrjeve Kosovare përmes Fondit Kosovar për
Garantimin e Kredive. Kjo përfshinë zgjerimin e garantimit të kredive dhe përmirësimin e
informatave rreth historisë kreditore të bizneseve dhe individëve duke mundësuar kështu
bizneseve qasje në financa dhe norma të ulëta të interesit. Po ashtu, do të punohet në integrimit e
bazës së të dhënave të sistemit të regjistrit të kredive me administratën tatimore, kompanitë
publike dhe me regjistrin e bizneseve, në mënyrë që të përmirësohen informatat përmes të cilave
vlerësohet risku i kredive. Sa i përket politikave industriale do të vazhdoj përkrahja e zhvillimit
të grupeve industriale (klasteret industrial), që do të ndihmojë në forcimin e lidhjeve ndërmjet
industrive, krijimin e ndërmarrjeve të reja të mbështetura mbi ato të vjetrat, si dhe inovacionin
përmes lidhjes me punën kërkimore.
Përmirësimi i standardeve të cilësisë dhe kalimi në aktivitete me vlerë më të lartë të shtuar, që
do të ndihmojë bizneset të prodhojnë produkte më të sofistikuara dhe më të shtrenjta, të
përshtatshme për eksport, duke i rritur të ardhurat si për vete po ashtu edhe për ekonominë. Në
kuadër të kësaj, gjatë periudhës së ardhshme do të punohet në zhvillimin e mëtutjeshëm të
infrastrukturës së cilësisë duke përafruar legjislacionin me atë të BE-së acquis dhe implementimin
e tij si bazë për fuqizimin e sistemit të koordinuar ndër-institucional.
Promovimi i investimeve të huaja direkte mbetet prioritet i larë i vendit, për të cilën fokusi
kryesor gjatë periudhës afatmesme do të jetë në ngritjen e kapaciteteve dhe përmirësimin e
organizimit të brendshëm të portofolit të Agjencisë për Promovimin e Investimeve dhe
Mbështetjen e Ndërmarrjeve, për të lejuar atë që të përmirësoj punën e saj për promovimin dhe
mbështetjen e investimeve, sektorit privat dhe zhvillimit të NVM-ve. Gjithashtu, do të punohet në
mbështetjen e investitorëve strategjik përmes plotësimit të kornizës ligjore për investime
strategjike. Përkrahja dhe mbrojtja e investitorëve nga diaspora gjithashtu do të jetë një prioritet
PRE është e ndërlidhur
drejtpërdrejt me këtë shtyllë
përmes këtyre masave:
konsolidimi i tokave bujqësore;
zhvillimi i klasterëve industrial;
përmirësimi i qasjes në financa;
PRE e fuqizon këtë fushë
përmes masave: zhvillimin e
sektorit të turizmit; hulumtimeve
dhe inovaconit; efikasiteti i
kostos në tregtinë e jashtme dhe
infrastruktura e cilësisë
13
i lartë gjatë periudhës afatmesme, duke rritur bashkëpunimin me rrjetet e biznesit të diasporës dhe
duke i përfshirë në kuadër të skemave aktuale të përkrahjes.
Zgjidhja e çështjes së tokave bujqësore të fragmentuara apo rregullimin e tokave bujqësore, që
do të rezultojë me rritjen e madhësisë mesatare të fermave dhe sipërfaqes së parcelave, si dhe
rritjen e prodhimtarisë bujqësore për shkak të ekonomisë së shkallës. Kjo do të përfshijë,
përgatitjen dhe financimin e projektit të rregullimit të tokës dhe integrimin në projektet e
zhvillimit rajonal si dhe ndërmarrjen e reformave strukturore me qëllim të krijimit të kushteve më
të mira për rritjen e prodhimtarisë bujqësore.
Shfrytëzimi i potencialit mineral të vendit në funksion të
zhvillimit ekonomik do të adresohet përmes krijimit të
modaliteteve institucionale për të mbështetur projekte të
reja strategjike në sektorin minerar. Në veçanti ky
prioritet do të mbështetet përmes përgatitjes dhe zbatimit
të planit për menaxhimin e resurseve minerale të
Kosovës, mbështetjes së programeve kërkimore
gjeologjike dhe minerare. Me qëllim të rivitalizimit të
plotë të Trepcës, duke u bazuar në analizën e fizibilitetit
dhe me qëllim të zbatimit të ligjit të për Trepcën do të
punohet në hartimin dhe miratimin e akteve nënligjore
përkatëse. Në anën tjetër, kjo do të përcjellet me
rregullimin e cështjeve rreth aseteve dhe bizneseve të
paqëndrueshme për rivitalizim, definimin e njësive
biznesore të Trepcës dhe mbështetja në rritjen e
afarizmit/prodhimit industrial të mëtejmë të Trepcës.
Qeverisje e mirë dhe performancë e kënaqshme e korporatave me aksione shtetërore - Përmes
kësaj synohet të rritet efektiviteti dhe kontributi i ndërmarrjeve në pronësi shtetërore në ekonomi,
rritja e vlerës së tyre dhe rritja e të ardhurave për buxhetin e shtetit. Ky prioritet kryesisht
përfshinë ndryshime legjislative, përkatësisht ndryshimin e kigjit për ndërmarrje publike dhe aktet
nënligjore përkatëse.
1.3.4 Infrastruktura
Sektori buxhetor bartës: Infrastruktura dhe konkurrueshmëria
Me sektorët përcjellës: Mjedisi, bujqësia
Qeveria është zotuar për të ofruar infrastrukturën publike të nevojshme për zhvillimin e
konkurrueshmërisë dhe krijimit të vendeve të punës. Investimet publike do të bazohen në, projektet
prioritare individuale të investimeve publike, në veçanti duke u bazuar raportin për zbatimin e
klauzolës së investimeve, në bazë të Listës Prioritare të Projekteve Infrastrukturore. Duhet të
gjithashtu të theksohet prioritizimi i zbatimit të të gjitha „masave të buta‟ në kuadër të agjendës së
konektivitetit dhe reformave përkatëse të politikave mbi transportin dhe energjinë. Për këtë fushë
prioritare fokusi do të jetë në këto prioritete:
Prioritetet nga PKZMSA:
Zbatimi i standardeve të sigurisë së ushqimit
përmes centralizimit të shërbimeve të
sigurisë së ushqimit
Zhvillimin e infrastrukturës së cilësisë dhe
mbikëqyrjes së tregut, duke përfshirë forcimi
i kapaciteteve njerëzore dhe investime në
infrastrukturë të cilësisë, plotësimi i
kërkesave të sigurisë së produkteve dhe
zhvillimi i standardeve te produkteve;
Ngritja e kapacitetit hulumtues të Autoritetit
të Konkurrencës, funksionalizimi dhe
kapacitetet për zbatimin e politikave të
ndihmës shtetërore.
Zbatimi i politikave të konkurrencës dhe
ndihmës shtetërore që janë në harmoni me
rregullat e BE-së. Bazuar në këto rregulla,
Kosova duhet në tregtinë me BE të zbatojë
politika që nuk parandalojnë, kufizojnë dhe
shtrembërojnë konkurrencën përfshirë edhe
ndihmën shtetërore.
14
Siguria e furnizimit me energji elektrike do të trajtohet përmes
rehabilitimit të kapaciteteve të vjetruara Kosova B, finalizimit
të marrëveshjeve me investitorin dhe fillimin e ndërtimit të
kapaciteteve të reja gjeneruese, Kosova e Re dhe
dekomisionimit e Termoncentralit Kosova A. Këtu përfshihen
gjithashtu, zbatimi i reformave strukturore në KEK,
përkatësisht ndarja ligjore e aktivitetit të gjenerimit nga
minierat dhe hapja e minierës së re të thëngjillit me qëllim të
rritjes së sigurisë së furnizimit me thëngjill të kapaciteteve
prodhuese. Njëkohësisht, krijimi i një tregu të hapur dhe konkurrues të energjisë elektrike si
prioritet synon integrimin e tregut të energjisë me tregun rajonal, në përputhje me zotimet e procesit të
Berlinit dhe me Direktivat e BE-së, duke përfshirë gjithashtu funksionalizimin e linjës transmetuese
400 kV Kosovë-Shqipëri, për të mundësuar tregun e përbashkët në sektorin e energjisë.
Ulja e konsumit të energjisë përmes masave të eficiencës do të vazhdoj të përkrahet përmes
ndryshimeve legjislative për të vendosur modalitetet për krijimin e mekanizmit për financimin e
eficiencës së energjisë dhe masave mjedisore në sektorin publik dhe atë të banimit si dhe promovimi i
përdormit të plotë të iniciativave ekzistuese, sic është Programi Rajonal për Eficiencë. Gjithashtu,
Qeveria do të vazhdoj zbatimin e masave të eficiencës së energjisë në sektorin publik me qëllim të
uljes së konsumit të energjisë, përmes zgjerimit të rrejtit të ngrohtores në Prishtinë si dhe ndërtimin e
ngrohëtores së re në Gjakovë duke synuar arritjen e caqeve të kursimit të energjisë prej 9% vitin 2018
– zbatimi i këtyre masave përfshinë mbështetjen përmes partnerëve zhvillimor, përkatësisht financimit
nga huamarrja nga Banka Botërore dhe Qeveria Gjermane përmes KfW.
Shfrytëzimi racional i burimeve të ripërtëritshme të
energjisë, do të zbatohet përmes miratimit të rregulloreve për
tarifat nxitëse për të gjitha llojet e burimeve të ripërtëritshme
dhe rishikimin e akteve nënligjore për sektorin e energjisë –
burimet e ripërtëritshme. Themelimi i pikws së vetme të
kontaktit (one-stop-shop) për burimet e ripërtëritshme synon
përmirësimin e shërbimeve për këtë sektorë, me qëllim të
zbatimit të projekteve që synojnë rritjen e kapaciteteve
gjeneruese. Kjo do të mundësojë përmbushjen e zotimeve
ndërkombëtare si dhe do të kontribuonte në sigurinë
energjetike në vend, e me këtë në përmirësimin e klimës së të
bërit biznes, në rritjen e investimeve dhe rritjen ekonomike.
Qeveria e Republikës se Kosovës mbetet e përkushtuar në
përmirësimin e mëtutjeshëm të infrastrukturës rrugore dhe
hekurudhore, duke u fokusuar në përfundimin e akseve kryesore ndërkombëtare, rrugwt R7 dhe R6
dhe rajonale rrugore M9, M2, si dhe linja ndërkombëtare hekurudhore, Linja 10 për të mundësuar
qarkullim më të shpejtë dhe më të lirë të qytetarëve dhe mallrave, duke ulur kostot dhe distancat e
transportit të njerëzve dhe mallrave brenda dhe jashtë Kosovës. Kjo do të lehtësojë për bizneset
plasimin e mallrave në tregjet lokale dhe ndërkombëtare, ndërsa modernizimi i rrjetit hekurudhor
ndërkombëtar do të ndihmojë sektorin e eksportit të minerareve dhe mallrave bujqësore.
PRE është e ndërlidhur
drejtpëdrejt me këtë shtyllë
përmes masave: Ulja e konsumit të energjisë përmes
masave të eficiencës; kapacitetet e
reja gjeneruese; zgjerimi i rrjetit të
infrastrukturës së TIK; infrastruktura
e bujqësosë për agropërpunim
Prioritetet nga PKZMSA:
Ngritja dhe përmirësimi i kapaciteteve
institucionale dhe profesionale, si dhe
investimet kapitale në ndërmarrjen e
masave për mbrojtje të mjedisit dhe
eficiencë te energjisë.
Ngritja e kapacitete profesionale dhe
teknike në Agjencinë për Shërbimet e
Navigacionit Ajror, përveç tjerash
lidhet ngushtë me procesin e
normalizimit të hapësirës së ultë ajrore
dhe përgatitjeve për marrjen e
kontrollit te hapësirës se larte ajrore
nga Hungracontrol, përkatësisht
ofrimin e shërbimeve të navigacionit
ajror nga ASHNA.
15
Gjithashtu, shtrirja e infrastrukturës së teknologjisë informative do të bëjë që të ulen kostot
operacionale të cilat do të mundësonin rritje të investimeve si dhe rritje të inovacionit. Kjo masë
synon krijimin e Këshillit Nacional për TI, mbështetjen e bizneseve kosovare të fushës së TI (përmes
Fondit për Punësim dhe Zhvillim) për të eksportuar shërbime jashtë vendit si dhe biznese të tjera për
të përparuar proceset e punës nëpërmjet përdorimit të TI. Qeveria e Republikës së Kosovës gjithashtu
synon edhe miratimin e standardeve ndërkombëtare përkatëse të TIK-ut për institucionet publike dhe
bizneset; zbatimin e Programit për Ekonominë Digjitale të Kosovës - KODE (përmes skemës për TIK
në Fondin për Punësimi dhe Zhvillim).
Përmirësimi i infrastrukturës bujqësore në funksion të agrobiznesit, do të fokusohet në vazhdimin e
mbështetjet së zgjerimit të mbulueshmërisë të sistemit të ujitjes, duke përfshirë gjithashtu negocimin e
marrëveshjeve me partnerë zhvillimor për investime në këtë fushë. Gjithashtu, do të vazhdohet
mbështetja për zgjerimin e fermave si dhe rritja e kapaciteteve përpunuese të industrisë ushqimore,
investimet rritjen e numrit të deponomit dhe magazinimit në rajonet kryesore të Kosovës, duke
përfshirë partneritetin publiko-privat.
Shfrytëzimi racional dhe rritja e kapacitetit të burimeve ujore, synohet të mbështetet përmes
investimeve në rrjetin e ujësjellësit në të gjitha kompanitë rajonale të ujësjellësit, duke adresuar
humbjet teknike dhe komerciale të kompanive rajonale të furnizimit me ujë. Është me rëndësi të
theksohet se me qëllim të ruajtjes së resurseve ujore dhe shfrytëzimit racional të tyre, fillimisht do të
punohet në realizimin e studimeve të fizibilitetit për lokacionet e mundshme për ndërtimin e
akumulimit të ujërave sipërfaqësore.
Shfrytëzimi dhe menaxhimin i qëndrueshëm i pyjeve të Kosovës që synon pyllëzimin e sipërfaqeve të
zhveshura dhe rimëkëmbja e pyjeve të dëmtuara nga zjarret që shkakton pasoja në ekosistem, si dhe
organizim më të mirë të tregut të drurit dhe mbetjeve malore që mundëson zhvillimin e industrisë së
druruit në Kosovë. Menaxhimi më i qëndrueshëm i mbeturinave, nënkupton që mbetjet prej
konsumit të mos e dëmtojnë mjedisin dhe të rikthehen për prodhim industrial, duke gjeneruar
ndërkohë punësim dhe ulje të kostove për industritë prodhuese.
1.3.5 Integrimi Evropian, politika e jashtme dhe cështjet e sigurisë
Sektori buxhetor bartës: Bashkëpunimi ndërkombëtar
me sektorët përcjellës: Mbrojtja dhe siguria publike
Integrimi Evropian, politika e jashtme dhe siguria nacionale mbeten prioritet i lartë i vendit. Në fakt
qasja e Qeverisë në raport më këto prioritete përcaktojnë edhe vizionin afatgjatë të Republikës së
Kosovës për integrimin në strukturat euro-atlantike.
Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit (MSA) ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Bashkimit
Evropian (BE), e cila ka hyrë në fuqi më 1 prill 2016, është kornizë kontraktuale e detyrueshme e
procesit të aderimit të Kosovës në BE e cila parasheh në radhë të parë krijimin gradual të një zone të
tregtisë së lirë me BE-në, të bazuar në një ekonomi të tregut të lirë, brenda së cilës tregu i Kosovës do
të mund të përballojë presionin e konkurrencës dhe forcat e tregut të brendshëm të BE-së. Ajo
gjithashtu kërkon funksionimin e shtetit ligjor dhe forcimin e stabilitetit politik me bazë në
institucione funksionale që do të jenë demokratike, përfaqësuese dhe efektive, në mënyrë që të jenë në
gjendje të marrin përsipër detyrimet e acquis-së në të gjithë 35 kapitujt e saj.
16
Prandaj, zbatimi i MSA-së dhe detyrimeve të tjera të procesit të integrimit evropian përbën njërën nga
shtyllat e Programit të Qeverisë 2014-2018, ndërsa përmes tij Qeveria gjithashtu ka përcaktuar si
synim strategjik kombëtar që brenda vitit të ardhshëm (2018) të aplikojë për statusin e vendit kandidat
për anëtarësim. Në këtë kontekst të ri, i cili kërkon dinamizmin e reformave dhe përkushtim politik
shumë më të madh në këtë drejtim, zbatimi i MSA-së zhvillohet në kuadër të tri kornizave ligjore dhe
planifikuese: MSA në vetvete, Programi për Zbatimin e MSA-së (PKZMSA) dhe Agjenda për
Reforma Evropiane (ERA).
Përmbushja e detyrimeve të MSA-së kërkon zbatimin e një numri të madh reformash të thella
juridike, politike, ekonomike dhe institucionale, me prioritet në kapitujt e theksuar më poshtë. Marrë
parasysh implikimet e këtyre reformave, përmbushja e detyrimeve të MSA-së në këto fusha kërkon
ngritjen e kapaciteteve, përfshirë atyre buxhetore, të institucioneve përgjegjëse, në mënyrë që
detyrimet kontraktuale të MSA-së të përmbushen me kohë dhe në mënyrë të duhur. Marrë parasysh
rëndësinë e tri kornizave të planifikimit dhe të strukturave vendimmarrëse që punojnë me to në
kontekstin e procesit të integrimit evropian, si pjesë e rishikimit të rregullt të PKZMSA-së, në fund të
vitit 2016, është vendosur identifikimi i prioriteteve afatmesme për financim Korniza Afatmesme e
Shpenzimeve (KASh) dhe buxheti i shtetit të reformave të kërkuara për përmbushjen e detyrimeve të
MSA-së. Përveç kësaj, marrë parasysh mangësitë e hasura deri më tani në zbatimin e PKZMSA-së
dhe ERA-s, nevojitet riorientimi me i mirë i planifikimit të buxhetit afatmesëm të shtetit, përmes
KASh-it, në mënyrë që vazhdimisht të sigurohet ndarja e buxhetit të mjaftueshëm për përmbushjen e
detyrimeve të MSA-së dhe të detyrimeve të tjera të procesit të integrimit evropian, bazuar në
prioritizim që del vazhdimisht nga kornizat planifikuese dhe ato institucionale të këtij procesi. Si
rrjedhojë, fushat prioritare për financim në kuadër të MSA-së, të cilat janë zbërthyer në Programin
Kombëtar për Zbatimin e MSA-së dhe Agjendën e Reformave Evropiane, përfshijnë këta kapituj:
1. Kapitulli 1 i acquis-së: Lëvizja e lirë e mallrave;
2. Kapitulli 3 i acquis-së: E drejta e themelimit të kompanive dhe liria e ofrimit të shërbimeve;
3. Kapitulli 5 i acquis-së: Prokurimi publik;
4. Kapitulli 6 i acquis-së: E drejta e kompanive;
5. Kapitulli 7 i acquis-së: E drejta e pronësisë intelektuale;
6. Kapitulli 8 i acquis-së: Politikat e konkurrencës;
7. Kapitulli 12 i acquis-së: Politikat e sigurisë ushqimore, veterinarisë dhe ato të fitosanitarisë;
8. Kapitulli 23 i acquis-së: Gjyqësori dhe të drejtat themelore; dhe
9. Kapitulli 24 i acquis-së: Drejtësia, liria dhe siguria
Të gjithë këta kapituj janë të ndërlidhur me prioriritetet e shprehura përmes katër fushave të
theksuara më lartë, dhe të dy kornizat planifikuese e plotësojnë njëra tjetrën duke kontribuar në
zhvillimin ekonomik dhe përmbushjen e kritereve për anëtarësim në Bashkimin Evropian.
Duke u bazuar në Rishikimin Strategjik të Sektorit të Sigurisë, Qeveria e Kosovës do të fokusohet në
zbatimin e reformave lidhur me krijimin e Forcave të Armatosura të Kosovës me mision të ruajtjes
së integritetit territorial të vendit, ofrimit të mbështetjes ushtarake autoriteteve civile në raste
fatkeqësie dhe pjesëmarrjen në operacione paqëruajtëse Kjo përfshinë gjithashtu tranzicionin e
Ministrisë së FSK-së në Ministri të Mbrojtjes me përgjegjësi të ofrimit të mbikqëqyrjes dhe
udhëzimeve për forcat e reja të armatosura të Kosovës.
17
Gjithashtu., do të vazhdoj me prioritet të lartë njohja e subjektivitetit ndërkombëtar të Kosovës, duke
përfshirë rritjen e numrit të njohjeve, arritjen e marrëveshjeve bilaterale me vende të ndryshme,
anëtarësimin në iniciativa dhe organizata duke u bazuar në një prioritizim të kujdesshëm.
Prioritizimi në procesin afatmesëm buxhetor
Përgjatë përgatitjes së planifikimeve buxhetore afatmesme kjo Deklaratë e Prioriteteve Afatmesme
shërben për të ofruar orientimin e financimit të iniciativave të reja dhe në përgjithësi shpërndarjes së
hapësirës fiskale (shpenzimeve të lejuara sipas parashikimeve të të hyrave dhe deficitit të lejuar
buxhetor sipas rregullës fiskale). Të gjitha iniciativat e reja duhet të inkorporohen brenda kufijve
ekzistues buxhetor.
Ndërlidhja në mes fushave prioritare dhe planifikimit buxhetor është bërë në pajtim me sektorët
buxhetor përkatës mbi të cilat bie barra e implementimit të fushave prioritare. Si rezultat, në rast të
zgjerimit apo ngushtimit eventual të hapësirës fiskale gjatë periudhës së ardhshme afatmesme,
prioritet duhet të u jepet sektorëve buxhetor në vijim:
1. Infrastruktura dhe konkurrueshmëria
2. Arsimi
3. Drejtësia / Qeverisja e përgjithshme
4. Bashkëpunimi Ndërkombëtar
18
PJESA E DYTË
2. KORNIZA MAKROFISKALE
2.1 Ambienti i Jashtëm Ekonomik
Rritja ekonomike në vitet e fundit nuk ka arritur të përmbushë pritjet si në ekonomitë e vendeve të
zhvilluara e as të atyre në zhvillim. Ekonomia globale gjatë vitit 2016 pati një rritje prej 3.1%, që
është pothuajse e njëjtë me normën e rritjes ekonomike të vitit 2015. Vendet e zhvilluara gjatë vitit
2016 patën një rritje prej 1.6%, normë kjo më e ulët krahasuar me atë të vitit paraprak (prej 2.1%).
Vendet në zhvillim mbajten ritmin e njejtë të rritjes sikurse në vitin 2015, prej 4.1%, me diferenca të
konsiderueshme në mes të vendeve.
Në shumë prej vendeve të zhvilluara të prekura nga kriza globale financiare, BPV-ja dhe investimet
janë mbi nivelin që e kishin para krizës, por akoma nën trendin që kishin para krizës. Në mesin e
vendeve të zhvilluara vlen të theksohet se SHBA-ja gjatë gjysmës së parë të vitit 2016 pati një rritje
ekonomike mjaft të dobët, ndërsa në gjysmën e dytë të vitit pa një ngritje të fuqishme, ku ekonomia
është afër një punësimi në masë të plotë.
Grafiku 1. Rritja ekonomike në grupet kryesore të shteteve
Burimi: ‘IMF WEO October Database’
Vendet në zhvillim patën një rritje më të lartë se sa që ishte parashikuar, ku mund të veçohet Kina e
cila gjatë vitit 2016 arriti ribalancimin ekonomik të munguar prej vitesh, e arritur me mbështetjen e
vazhdueshme të faktorit politik. Edhe ekonomia e Indisë ka vazhduar të ketë rritje të fuqishme duke
përfituar nga përmirësimet në kushtet e tregtisë. Vlen të përmendet se pas më shumë se katër vitesh
deflacioni, gjatë vitit 2016 në Kinë u shënua inflacioni i çmimeve. Me infrastrukturë të fortë dhe
investime në patundshmëri, si dhe me pritjet për lehtësi fiskale në SHBA, çmimet e metaleve bazë
janë rritur sërish. Normat reale dhe nominale të interesit kanë shënuar ngritje të dukshme që nga muaji
gusht, sidomos në Britaninë e Madhe dhe SHBA (BREX-it dhe zgjedhjet në SHBA). Parashikimet
tregojnë se gjatë viteve 2017 dhe 2018 ekonomia globale do te rritet me 3.4% dhe 3.6% respektivisht.
19
Grafiku 2. Inflacioni
Burimi: ‘IMF WEO October Database’
Grafiku 1 tregon dallime të konsiderueshme mes normave të inflacionit që mbretëruan gjatë viteve
2015 dhe 2016 në mes të grupeve të shteteve të ndryshme. Ky dallim projektohet të zbehet gradualisht
duke shkuar drejte fundit të periudhës së ardhshme afatmesme, ku ekonomitë e avancuara (si dhe
eurozona) vlerësohet se do të shohin norma të inflacionit rreth 2%.
Ekonomia evropiane u ka bërë ballë sfidave të vitit të kaluar, e përkrahur nga faktorë si rritja e
qëndrueshme, krijim i vendeve te reja te punës, nje politike monetare akomoduese, ulja e çmimeve te
mallrave si edhe përmirësimi i kushteve te tregut te punes. Por, viti që shkoi solli probleme te
pazakonta te sigurisë te cilat kane devijuar trajektoren pozitive te arritur para vitit 2016. Tregtia e
dobësuar boterore, sulmet terroriste ne disa shtete anetare dhe te atyre ne regjion, votimi i Britanise se
Madhe per te dale nga BE, nje kampanje mjaft e ashpër zgjedhore ne shtetet e Bashkuara te Amerikes,
janë vetëm disa nga shqetësimet me te cilat u përball bota.
Papunësia është parashikuar te bie në 9.1% në 2018 (nga 9.6% sa ishte ne 2016 ne eurozonë), që
paraqet njëkohësisht normën më të ulët qe nga maji 2009, e qe vjen kryesisht si pasoje e ekspansionit
te vazhdueshëm ekonomik. Sipas autoriteteve të Komisionit Evropian, çmimet e naftës pritet te jenë
shtytësi kryesor ne rritjen e inflacionit që pritet te shenojë 1.7% ne 2017 dhe 1.8% ne 2018. Deficiti i
pergjithshem qeveritar ne eurozonë pritet te bie nga 1.7% e BPV per vitin 2016 ne 1.4% në 2017 dhe,
nën supozimin se nuk do te kete ndonjë ndryshim ne politika, te mbetet tek 1.4 % në 2018. Kjo rënie
vjen si pasojë e uljes të shpenzimeve (si përqindje e BPV-se) ne transferet sociale, kryesisht si rezultat
i rimëkëmbjes së ekonomisë dhe uljes së papunësisë. Pas nje rritjeje ekonomike prej 1.7% te BPV-së
në euro zonë, këtë vit kjo normë pritet te jete 1.6% kurse ne vitin 2018 rreth 1.8%1. Konsumi privat
mbetet burimi kryesor i kësaj rritjeje, ndërkaq investimet vazhdojnë te mbesin te pakta; si përqindje e
BPV-se paraqesin 1.8 pika te përqindjes (me e ulte se mesatarja e periudhës se hershme ne vitin 2000)
duke qene kështu shkaktar kyç per një ritëm te ulet te rritjes ekonomike. Projeksionet per rritje te
investimeve ne euro zone janë 2.9% ne 2017 dhe 3.4% ne 2018.
1 Pritjet e Komisionit Evropian ndryshojnë nga ato të paraqitura në grafikët përkatës me burim FMN-në; KE vlerëson se
ekonomia ne eurozone do të rritet me norma më të larta se sa vlerësimet e FMN-së për rreth 0.1 dhe 0.2 pika të përqindjes,
ndërkaq me nga 0.6 dhe 0.5 pika të përqindjes dallim në normat e inflacionit për vitet 2017 dhe 2018 respektivisht
20
2.2 Zhvillimet e Fundit Ekonomike në Kosovë Ekonomia kosovare në vitin 2016 shënoi rritje krahasuar me vitin paraprak, ku konsumi dhe importi
vazhdojnë të jenë nxitësit kryesor të rritjes së BPV-së. Investimet gjithashtu u rritën, të shtyra
kryesisht nga rritja e investimeve publike. Eksporti po ashtu shënoi rritje në vitin 2016, i mbështetur
fuqishëm nga rritja e eksportit të shërbimeve2.
Norma e rritjes ekonomike ne vitin 2015 rezultoi te jetë 4.1%. Një bazë tashmë më e lartë në vitin
2015 bën që norma e rritjes reale për vitin 2016 të vlerësohet të jetë 3.6%, pra një normë nën atë të
2015-tës por mjaft e lartë krahasuar me shtetet e rajonit në këtë periudhë.
Grafiku 3. Kontributi i komponentëve ne rritjen reale të BPV-së
Burim: ASK dhe vlerësimet e Njësisë së Makroekonomisë
Grafiku 3 tregon strukturën e BPV-së për vitin 2016 dhe 2017, prej ku shohim se konsumi vazhdon të
jetë komponenti me ndikimin më të madh në BPV. Vlerësohet se në vitin 2017 konsumi do të shënojë
6.2 miliardë euro, për tu pasuar nga importi me afro 3 miliardë euro, ngjashëm me vitin paraprak.
Rritja e konsumit vlerësohet të jetë shtyrë nga konsumi privat, një vlerësim ky që merr parasysh
rritjen e vazhdueshme të kredive (konsumuese) gjatë këtij viti, e mbështetur nga rënia e normave të
interesit në kredi gjatë kësaj periudhe. Gjatë vitit 2016 pati rritje prej 16% ne stokun e kredive të
ekonomive familjare krahasuar me vitin paraprak, duke shënuar 796 milionë euro në fund të 2016-tës,
trend ky që kreditë familjare vazhdojnë ta mbajnë edhe gjatë muajve të parë të vitit 2017. Kreditë e
reja konsumuese të ekonomive familjare tregojnë trend të ngjashëm të rritjes, prej 18% në vitin 2016
krahasuar me atë paraprak.
Investimet pritet të shënojnë rritje të konsiderueshme të shtyra nga rritja në investime publike. Viti
2016 ishte viti gjatë të cilit u prezantua Klauzola e Investimeve3, e cila në kombinim me mjetet e
liruara nga procesi i likuidimit në AKP, vlerësohet se do të ushtrojnë ndikim të dukshëm në rritjen e
investimeve publike. Shpenzimi i mjeteve nga këto burime lidhet ekskluzivisht me projekte kapitale,
2 Duhet permendur avancimi i metodologjise se BQK per regjistrimin e pagesave ne fund te 2016-ites, qe solli disa
ndryshime ne strukture te perberesve te Bilancit te Pagesave ku rritje e theksuar u pa tek eksporti i sherbimeve,
nderkaq jane ulur remitancat (te cilat rezultuan te mbivleresuara lehte ne te kaluaren) 3 Më shumë detaje ofrohen në KASH 2017-2019 dhe Buxhet 2017-2019
21
iniciativa këto të ndërmarra me qëllim të adresimit të pengesave zhvillimore që ka Kosova, duke
ruajtur një pozitë të shëndetshme të financave publike. Planifikohet që ekzekutimi i projekteve të
lidhura me këto mjete të fillojë të manifestohet në masë më të përmbajtur gjatë vitit 2017, për t’u
zgjëruar në periudhën e ardhshme afatmesme. Sa i përket investimit privat, nëse shohim destinimin e
kredive totale në ekonominë kosovare, prej 1.4 miliardë milionë eurosh4 në total sa shënuan në fund të
2016-tës (një rritje prej 5.7% krahasuar me vitin paraprak), më së shumti kredi u dhanë për sektorin e
shërbimeve, prej të cilit më së shumti në ‘Tregtia me shumicë dhe pakicë’, duke përcjellë kështu
trendet e deritanishme.
Viti 2016 pa një rënie në eksportin e mallrave krahasuar me vitin paraprak, kryesisht për shkak se
situata e rënduar për operim e Ferronikelit filloi të përmirësohet vetëm duke shkuar nga fundi i vitit.
Megjithate, duhet theksuar se kjo rënie u kompensua dukshëm nga rritja e eksportit të shërbimeve
duke rezultuar në një rritje të eksportit total në vlera nominale krahasuar me vitin paraprak. Duke
pasur parasysh këto zhvillime, në vitin 2017 pritet që eksporti total të rritet, megjithëse baza e këtij
komponenti si kontribuues në rritjen e BPV-së vazhdon te mbetet relativisht e ulët.
Inflacioni vlerësohet se do të arrij në vitin 2017 në rreth 1.5% në krahasim me 0.3% sa shënoi në vitin
2016. Kujtojmë se inflacioni pritet të jetë mes 1.6% dhe 1.7% në shtetet e Evropës gjatë këtij viti. Kjo
reflekton lëvizjet në çmimet globale të produkteve ushqimore (të cilat përcaktojnë pjesën më të madhe
të lëvizjes së çmimeve në Kosovë), por edhe naftës e derivateve.
Duke pasur parasysh këto që u thanë më sipër, vlerësohet se rritja reale e BPV-së për vitin 2017 do të
shënojë 4.1%, e nxitur nga konsumi dhe importet, dhe me një ndikim gjithmonë e në rritje të
komponentës së investimeve.
Vlerësimet për vitin 2017 marrin parasysh ndikimin e ndryshimeve legjislative ne sistemin tatimor që
ka për qëllim nxitjen e prodhimit vendor duke ofruar lehtësira për bizneset. Këto ndryshime janë më
tepër manifestim i vazhdimësisë së inciativës së nisur në 2015 dhe janë përgjigje e drejpërdrejtë për
uljen e pengesave të bizneseve kosovare, reflektim ky i bashkëpunimit të vazhdueshëm me odat,
shoqatat dhe bizneset. Kemi të bëjmë me zgjërimin e lirimeve për linjat e prodhimit, lirimet për
inputin në procesin e prodhimit, lirimet në pajisjet e TI-së, zgjërimin e skemës së TVSH-së me 8% në
kulturë, art, sport, e turizëm, etj. Detaje më të hollësishme lidhur me këtë pako fiskale janë ofruar në
Kutinë 1. Përvoja me ndryshimet tatimore të nisura në vitin 2015 ka treguar se agjentëve ekonomik u
nevojitet kohë që të shfrytëzojnë potencialin e plote qe ofrojne ndryshimet e bëra në sistemin tatimor,
prandaj në vitin 2017 është projektuar një ndikim me konzervativ i këtyre ndryshimeve, për t’u
zgjëruar nga viti 2018 e më tutje.
4 ‘Kreditë e KTD-ve sipas aktivitetit’, BQK
22
2.3 Perspektiva Afatmesme Makroekonomike
Sektori Real
Edhe për periudhën 2018-2020 indikatorët kryesor makroekonomik të projektuar tregojnë se rritja e
BPV-së është nxitur gjërësisht nga të njejtët shtytës (konsumi privat, importi), mirëpo për këtë
periudhë vlen të përmendet rritja e ndikimit të komponentës së investimeve në rritjen e BPV-së.
Instrumentalizimi i ‘Klauzoles se Investimeve’ dhe mjeteve te liruara nga procesi i likuidimit ne AKP
ka rritur projeksionet per shpenzimet kapitale (te lidhura me projekte zhvillimore), duke ndikuar
kështu ne rritjen e konsiderueshme te komponentës se investimit në BPV. Deficiti tregtar mbetet sfide
e ekonomisë kosovare prandaj Qeveria ka inicuar disa ndryshime tatimore për nxitjen e prodhimit
vendor dhe diversifikimin e eksportit te cilat janë përfshire, në masë të matur, në projeksionet për
rritjen e BVP.
Niveli i lartë i konsumit në BPV përbëhet kryesisht nga ai privat, i mbështetur nga remitancat dhe
rritja e kredive konsumuese (si rezultat i normave më të ulëta në kredi). Në anën tjetër, për shkak të
një qasjeje më të kujdesshme ndaj shpenzimeve qeveritare dhe masave të kursimit të ndërmarra
përgjatë viteve të fundit, konsumi publik nuk vlerësohet të karakterizohet nga ndonjë rritje e theksuar
për periudhën në vijim. Konsumi privat pritet të jetë shtytësi kryesor i konsumit total, ku ky i fundit
pritet të rritet me 3.4% në terma realë dhe te kontribuoje me 3.3 pika të përqindjes në rritjen e
projektuar të BPV-së në mesatare përgjatë periudhës 2018-2020.
‘Klauzola e Investimeve’, tashmë në fuqi, pritet që të shfaqë rezultatet e para përgjatë gjysmës së dytë
të vitit 2017. Ka disa projekte ekzekutimi i të cilave pritet të fillojë këtë vit, megjithëse në masë më të
përmbajtur duke qenë se bëhet fjalë për vitin e parë të funksionimit të kësaj iniciative. Efektet më të
mëdha pritet të transmetohen përgjatë periudhës së ardhshme afatmesme, e mund të jene te nje
intensiteti me te shtuar apo te ngadalte, varësisht nga stadi negocimit të projekteve. Përvec mjeteve të
parapara me projektet e Klauzolës (afro 100 milionë euro në vit), ndikim të ngjashëm do të ketë edhe
shfrytëzimi i mjeteve të liruara nga likuidimi në AKP, që kalojnë në buxhetin e shtetit dhe destinohen
ekskluzivisht në projektet kapitale, konform kritereve ligjore për shfrytëzimin e tyre5.
5 Ligji për Menaxhimin e Financave Publike dhe Përgjegjësive
Kutia 1. Pako Fiskale 2.0
Në mungesë të politikave monetare si rezultat i përdorimit të euros si valutë zyrtare, politikat fiskale mbeten mjeti i vetëm në dispozicion të politik-bërësve për krijimin e insentivave investuese në sektorin privat. Në këtë kontekst, në procesin e ndryshimeve tatimore në harmoni me programin qeverisës, Qeveria e Republikës së Kosovës do të vazhdoje me zbatimin dhe ruajtjen e kësaj thjeshtësie tatimore duke u fokusuar në dizajnimin e politikave fiskale të orientuara drejt nxitjes së investimeve dhe prodhimit të brendshëm dhe gjithashtu drejtë krijimit të një ambienti atraktiv për investimet e huaja. Si mjet i vetëm i ndikimit ne ekonomi, ndryshimet ne politika fiskale kane për objektive garantimin e stabilitetit makro-fiskal dhe njëkohësisht përbrenda kësaj hapësire të krijojmë mbështetje dhe lehtësira për aktivitetin e sektorit privat. Ne këtë kontekst, Ministria e Financave ka dizajnuar reformën e dyte fiskale e cila – njëlloj sikurse reforma e pare fiskale gjate vitit 2015 – është ndërtuar ne baze te dialogut me komunitetin e bizneseve. Megjithatë, për dallim nga reforma e pare fiskale, pako
23
6 Me vendim të Qeverisë së Republikës së Kosovës të datës 24.03.2015 është vendosur norma e akcizës në masë prej 0.25 euro/litër për vajin për
ngrohje (mazut). Gjithashtu, sipas nenit 7 të po këtij vendimi, kompanitë të cilat i shfrytëzojnë këto të mira në procesin e prodhimit mund të aplikojnë për rimbursim (kthim) të pagesës së akcizës.
e dyte fiskale përmban një numër me te gjere te masave dhe rrjedhimisht, ka për qëllim ofrimin e stimujve fiskal nder-sektorial. Me specifikisht, pako e dyte fiskale përmban:
Lirimin nga tatimi doganor për të gjitha produktet që konsiderohen si lëndë e parë për
prodhim. Si vazhdimësi e përpjekjeve ne politike-bërje për ngritjen e prodhimit vendor i cili
do te reflektoj ne zëvendësimin e importit, rrjedhimisht ngushtimin e deficitit tregëtar si dhe
ngritjen e vendeve te reja te punës, është paraparë që të lirohen të gjitha produktet që
konsiderohen si lëndë e parë për prodhim nga tatimi doganor. Përmes kësaj mase synohet te
përmbushet cikli i lirimeve për pjesën e prodhimit ku pas lirimit për linjën e prodhimit (pako
e pare fiskale) me lirimin e lendes se pare, ndërmarrjet prodhuese u mundësohet një shume
me e larte e likuiditetit e cila pritet te reflektoj ne zgjerim te aktivitetit te tyre investiv dhe
rrjedhimisht, shtimin e aktivitetit te përgjithshëm ekonomik ne vend.
Heqja e normës se akcizës në vajra të renda (mazut) për ndërmarrjet prodhuese . Si rezultat
i vështirësive te shfaqura nga ndërmarrjet prodhuese nga ngarkese me akcize ne mazut, me
pakon e dyte fiskale parashihet lejimi i importit për mazut nga ndërmarrjet prodhuese pa
ngarkese me akcize.6 Përmes kësaj mase synohet qe përmes politikave fiskale te ndikohet
direkt ne ngritjen e likuiditetit te ndërmarrjeve prodhuese dhe eliminimin e procedurave
burokratike.
Ndryshim/plotësimi i listës së produkteve që i nënshtrohen normës së reduktuar të TVSH-
së. Pas ndryshimeve ligjore ne ligjin mbi TVSH i cili ka mundësuar diferencimin e normës se
TVSH-se (përmes pakos se pare fiskale) qe kishte për qellim një shpërndarjes më të barabartë
të të ardhurave, ne pakon e dyte fiskale parashihet zgjerimi i listës me produkte/shërbime te
cilat do te ju nënshtrohen normës se reduktuar (8%) te TVSH-se. Ulja e normës se TVSH-se
për produkte dhe shërbime te caktuara pritet te ndikoj ne ngritjen e konkurueshmerise se
sektorëve te targetuara si dhe rritjen e konsumimit te atyre produkteve/shërbimeve si
rezultat i uljes se çmimeve ne mase te uljes se TVSH-se. Gjithashtu, e gjithë kjo pritet te
kontribuoj tutje ne formalizmin e produkteve/shërbimeve përfituese. Lista e
produkteve/shërbimeve shtese qe pritet ti nënshtrohen normës se reduktuar pritet te
përmbajnë dhe jo te limituara ne produkte/shërbime me karakter kulturor, sportiv dhe
turistik.
Implementimi i bazës ligjore qe rregullon ofrimin e pushimeve tatimore për sektor me
interes te veçantë. Ne përputhje me programin Qeveritar, pako e dyte fiskale përmban
gjithashtu mekanizëm i cili ofron pushime tatimore për një periudhe te caktuar kohore për
sektor te veçantë, përfitues te cilët do te kushtëzohen ne baze te investimeve te tyre dhe
numrit te të punësuarve. Ofrimi i incentivave për lirime nga tatimet ka për qellim te shërbej si
incentive në ngritje te investimeve private dhe hapjen e vendeve te reja te punës. Duke u
bazuar ne potencialin zhvillimor te sektorëve ne ekonominë vendore, vlerësohet se sektorët
përfitues te kësaj skeme te lirimeve tatimore mund te jene sektori i bujqësisë (agro-procesim),
turizmi si dhe sektori i teknologjisë informative (TI).
Për me shume, pako e dyte fiskale përmban edhe një sërë masash tjera ne rregullime administrative
24
Këto dy iniciativa (krahas buxhetit të rregullt që destinohet për shpenzime kapitale) është e
kuptueshme se do të tejkalojnë në masë të konsiderueshme ndikimin e investimeve private,
dhe incentiva te ndryshme qe priten te kontribuojnë ne formalizmin e sektorëve te ndryshim si dhe ofrojnë mbështetje për bizneset. Me specifikisht parashihen:
Nxjerrja e akteve të nevojshme legjislative për kushtet e veçanta të evidentimit, kontrollit dhe
shënjimit të miellit i cili vendoset në qarkullim të lirë në tregun e Republikës së Kosovës.
Nxjerrja e akteve të nevojshme legjislative për kushtet e caktuara nën të cilat pranohen (njihen)
humbjet nga prishja, avullimi apo humbja e peshës së naftës dhe produkteve të saj dhe shqyrtimi i
mundësisë së njohjes së humbjeve në peshë edhe për produktet tjera.
Krijimi i kodeve të reja doganore për disa produkte, sipas praktikave të BE-së.
Krijimi i listës së rejtingut të kompanive.
Licencat-krijimi i një portali të transparencës.
Avancimi i sistemit të fiskalizimit përmes aplikimit të një platforme të re të Teknologjisë
Informative, me qëllim të përmirësimit të mëtutjeshëm të këtij sistemi dhe krijimit të një baze më
të fortë që siguron kushte të barabarta të të bërit biznes.
Plotësim-ndryshimi i Ligjit për Lojërat e Fatit.
Nxjerrja e procedurave për lëshimin e autorizimit për prodhuesit vendor, të cilët mund të
përfitojnë të gjitha lirimet për inputet dhe makineritë që përdoren në procesin e prodhimit.
Ndryshim plotësimi i Ligjit për të Ardhurat e Korporatave dhe Ligjit për të Ardhurat Personale
për të adresuar: i) tatimimin e kompanive të sigurimit dhe ii) rishikimin e tatimit të mbajtur në
burim për grumbulluesit e produkteve bujqësore.
Ndryshim/plotësimi i Ligjit të TVSH-së për të adresuar formën e i) tatimimin për aktivitetet e
transportit rrugor ndërkombëtar të pasagjerëve dhe ii) trajtimin e skemave të veçanta për arin e
Investueshëm.
Trajtimi i importit të telefonave mobil.
Rregullimi i tregut të shitjeve on-line.
Ulja e akcizës në pije të gazuara dhe jo të gazuara.
Trajtimi i importit të pajisjeve prodhuese në formë parciale.
Ndryshimet e nevojshme legjislative per rregullimin e akcizës në alkoolin etilik për përdorim në
mjekësi.
Trajtimi i mostrave me rastin e zhdoganimit.
Nxjerrja e Udhëzimit Administrativ Skemën e Veçantë për Arin e Investueshëm
Ruajtja e konkurrencës së drejtë përmes shqyrtimit të monopoleve potenciale në treg
25
veçanërisht kur kemi të bëjmë me një bazë të ulët siç është BPV-ja kosovare. Megjithatë, investimet
private pritet të rriten në masë të moderuar bazuar në trendin e deritanishëm, e që së bashku me
investime publike do të çojnë në një rritje reale prej 6.1% të kompontentës së investimit total përgjatë
periudhës së ardhshme afatmesme; një kontribut prej 2 pika të përqindjes në rritjen reale të BPV-së
mesatarisht per kete periudhe.
Një problem i vazhdueshëm i ekonomisë kosovare është pjesëmarrja e lartë e produkteve të konsumit
në importin në Kosovë. Qeveria po bën përpjekje të vazhdueshme për të ndihmuar prodhuesit vendor
të zgjerojnë linjat, të rrisin prodhimin, e të stimulohet eksporti, sidomos duke pasur parasysh se
periudha në vijim është e një rëndësie të vecantë për shkak të zbatimit të MSA-së7. Lehtësirat tatimore
që Ministria e Financave ka hartuar në bashkëpunim me odat dhe shoqatat e bizneseve kanë për qëllim
final ngritjen e aftësisë konkurruese të vendit në mënyrë që Kosova të mund shfrytëzojë potencialet që
ofron MSA, e të minimizojë ndikimin negativ (rënien e të hyrave nga taksa doganore) që sjellë kjo
marrëveshje. Bilanci tregtar negativ vazhdon të jetë sfidë për ekonominë e Kosovës. Viti 2016 pa një
rënie ë eksportit të mallrave, kjo për shkak të vështirësive në operim për ‘Ferronikelin’8 si pasojë e
rënies së çmimeve globale të metaleve (kujtojmë se metalet përbëjnë më se gjysmën e eksportit).
Grafiku 4. Pjesëmarrja e komponentëve në rritjen e BPV-së
Burimi: ASK dhe parashikimet e njësisë së Makroekonomisë
Storje si kjo e Ferronikelit gjatë periudhës 2015-2016 e ilustrojnë qartë nevojën për zëvendësim të
importit dhe diversifikim të eksporteve kosovare, gjë për të cilën Qeveria po angazhohet në
vazhdimësi, me ndihmën e komunitetit të biznesit. Megjithatë, kemi të bëjmë me ndryshme për të cilat
nevojitet kohë. Duke pasur parasysh kyçjen në tregun evropian si pjesë e agjendës tonë integruese,
produktet kosovare duhet t’u nënshtrohen standardeve më të larta të cilësisë, ndërkaq pritet rritje e
plasimit të produkteve evropiane në tregun tonë. Një kontekst i tillë kërkon projeksion të matur të
rritjes së eksportit total, i cili pritet të shënojë rritje prej 2.5% në mesatare për periudhën 2018-2020.
7 ‘Marrëveshja per Stabilizim Ascociim’, njëri ndër qëllimet e së cilët është ulja/heqja e barierave tatimore në tregti
(taksa doganore) me qëllim të krijimit të tregut të përbashkët me BE-në 8 Detaje më të hollësishme për situatën e tregut të metaleve në periudhën 2015-2016 dhe ndikimin tek operimi i
Ferronikelit janë ofruar në KASH 2017-2019 dhe Buxhet 2017-2019
26
Importi vazhdon të mbajë trendët e deritanishme, ku projektohet të rritet me rreth 3% në mesatare në
vlera reale për periudhën e ardshme, ndërkaq do të kontribuojë me -1.5 pika të përqindjes në rritjen e
BPV-së. Kjo kategori si zakonisht dominohet nga importi i mallrave, ndërkaq importi i shërbimeve
vlerësohet se do të mbajë nivele të ngjashme me ato aktuale.
Fundi i vitit 2016 dhe fillimi i vitit 2017 në Kosovë panë ndryshime drastike në nivelin e cmimeve.
Përderisa pjesa më e madhe e 2016-tës mbajti nivel pothuajse neutral çmimesh, vetëm tre muajt e
fundit e ngriten normën e inflacionit për vitin 2016 në 0.3%. Gjykuar nga muajt e parë të 2017-tës, por
edhe duke parë parashikimet per inflacionin global e në vecanti atë të BE-së, pritet që inflacioni për
periudhën e ardhshmë afatmesme në Kosovë të shënojë 1.0% në mesatare.
2.4 Korniza Fiskale
Zhvillimet pozitive ekonomike gjatë viteve të fundit në vend kanë dëshmuar se veprimet e ndërmara
në politikën fiskale kanë pasur efekte pozitive, duke rezultuar njëkohësisht në një rritje të
vazhdueshme të të hyrave në përgjithësi. Andaj, krahas reformave fiskale të ndërmara me qëllim të
stimulimit të prodhimtarisë vendore dhe rritjen e konkurrueshmërisë së vendit, Qeveria e Kosovës
është fokusuar edhe në ruajtjen e vazhdueshme të stabilitetit makroekonomik.
Qeveria e Kosovës është e përkushtuar në ruajtjen e një sistemi të mirëfilltë për menaxhimin e
financave publike. Në këtë kontekst, është hartuar Strategjia për Menaxhimin e Financave Publike për
periudhën 2016-2020, që ka për qëllim avansimin e kapaciteteve parashikuese të indikatorëve
makroekonomik dhe të hyrave në përgjithësi, përforcimin dhe avansimin e proceseve të buxhetimit
dhe ekzekutimit, përmirësimin e procesit të prokurimit, si dhe përforcimin e proceseve të kontrollit.
Strategjia në fjalë është e përqendruar në 4 shtylla kryesore (me 12 prioritete), të listuara më poshtë:
Disiplina fiskale
Efikasiteti alokues
Efikasiteti operacional
Çështjet e ndërlidhura me Menaxhimin e Financave Publike
Nën shtyllën e parë që ndërlidhet me disiplinën fiskale, në projektimin e të hyrave dhe shpenzimeve
për qëllime strategjike, Qeveria e Kosovës vazhdon të ketë për bazë rregullën fiskale të përcaktuar
sipas LMFPP, me qëllim të orientimit të nivelit të borxhit publik drejt një trajektoreje nën kufirin e
përcaktuar me ligj (40% e BPV-së).
Programi 22-muaj Stand-By (SBA) i negociuar me FMN-në për mbështetje financiare në vlerë prej
184 milionë euro i filluar në vitin 2015 është duke u përmbyllur me sukses në vitin 2017 me inkasimin
e transhit të fundit të mbështetjes financiare nga FMN në vlerë rreth 100 milion euro.
Në kuadër të këtij programi, duke marrë parasysh pengesat e larta strukturore me të cilat është duke u
përballë ekonomia kosovare, Qeveria e Kosovës ka ndryshuar LMFPP-në për të funksionalizuar
Klauzolën e Investimeve me qëllim të ofrimit të mundësive për investime në projekte infrastrukturore
me karakter zhvillimor përmes marrëveshjeve me IFN-të dhe donatorët tjerë partnerë si Banka
Botërore, KfW, BERZH, Qeveria Austriake, Qeveria e Frances, Hungarisë, etj. Projektet për të cilat
27
bëhet fjalë dervojnë drejtpërdrejtë nga dokumentet kyçe strategjike të Qeverisë si Strategjia
Kombëtare për Zhvillim dhe Programi i Reformave në Ekonomi.
Qeveria gjithashtu ka prezantuar edhe rregullin e pagave të bazuar në ligj, mekanizëm ky i cili kufizon
rritjen e pagave të sektorit publik me rritjen e BPV-së nominale, e që ka për qëllim ndërlidhjen më të
mirë të rritjes së pagave të sektorit publik me produktivitetin në ekonomi. Qeveria ka përfunduar
aktivitetin e reformave në lidhje me zbatimin e prokurimit të centralizuar si dhe prokurimin
elektronik, një hap shumë i rëndësishëm në kontekstin e ngritjes së efikasitetit dhe transparencës.
Veprimet e ndërmara deri më tani në reformimin e politikës fiskale dhe buxhetimin e shpenzimeve
kanë rezultuar të jenë produktive duke pasur parasysh që përgjatë dy viteve të fundit Kosova nuk ka
tejkaluar kufirin e rregullës fiskal prej 2%, gjë që dëshmon për një politike të kujdesshme të
projektimit të hyrave dhe shpenzimeve. Ky model i menaxhimit të financave publike pritet të
vazhdojë edhe më tutje konform premtimeve qeveritare për rritje të qëndrueshme ekonomike dhe rritje
të produktivitetit vendor.
2.4.1 Të Hyrat dhe Shpenzimet e Qeverisë
2.4.1.1 Parashikimi i të hyrave buxhetore për periudhën 2018-2020
Të hyrat e përgjithshme buxhetore për periudhën 2018-2020 parashihet të rriten me një normë prej
rreth 9% në mesatare, për të arritur në vlerën prej 2,257 milionë euro në fund të periudhës. Kjo rritje
vjen kryesisht nga rritja e të hyrave tatimore të cilat përcjellin trendin e parashikuar të rritjes
ekonomike, por reflektojnë edhe efektin e masave në të hyra (ndryshimeve në legjislacionin tatimor)
të ndërmarra përgjatë viteve, si dhe ngushtimin e hendekut tatimor. Në këto projeksione janë përfshirë
ndikimet e faktorëve si efekti i plote i reformave nga pakot fiskale, lirimet doganore, akcizës,
udhëzimeve administrative me ndikim në sistemin tatimor, si dhe nga marrëveshja e MSA-se.
Tabela 1. Struktura e të hyrave buxhetore, në miliona euro
Përshkrimi 2016 2017
Buxheti
2018
Proj.
2019
Proj.
2020
Proj.
1. GJITHSEJ TE HYRAT 1,608 1,725 1,898 2,067 2,257
1.1 TE HYRAT TATIMORE 1,421 1,512 1,676 1,843 2,029
Tatimet direkte 232 253 358 453 551
Borxhet tatimore 2 1 1 1
Tatimi në të ardhurat e korporatave 81 84 136 181 227
Tatimi në të ardhurat personale 124 135 184 232 280
Tatimi në prone 25 25 30 33 36
nga i cili: tatimi ne toke 0 3 3
Tatime tjera direkte 2 7 7 7 7
Tatimet indirekte 1,227 1,303 1,373 1,449 1,539
Borxhet tatimore 11 5 5 5
Tatimi mbi vleren e shtuar (TVSH) 694 748 792 846 919
E mbledhur ne vend: 179 184 219 244 290
E mbledhur ne kufi: 515 564 573 602 630
Detyrimi doganor 130 116 127 125 122
Akcizat 403 422 443 466 487
Tatime tjera indirekte 0.4 6 6 6 6
Kthimet tatimore -38 -44 -44 -46 -48
1.2 TE HYRAT JO-TATIMORE 175 201 203 207 211
Taksa, ngarkesa, dhe tjera nga OB-te e Qeverise Qendrore 92 100 102 103 104
Taksa, ngarkesa, dhe tjera nga Qeveria Lokale 45 54 52 52 52
nga te cilat: te hyrat e dedikuara per taksen ne mbeturina - - 7 7 7
28
Taksa koncesionare 8 9 10 12 14
Renta Minerare 31 33 34 35 36
Te hyrat nga liberalizimi i tregut te telefonise mobile 0 0 0 0 0
Te hyrat nga dividenda 0 5 5 5 5
Burimi: Thesari dhe parashikimet e njësisë së Makroekonomisë
Parashikimi i të hyrave direkte
Të hyrat direkte përfshijnë të hyrat që arkëtohen nga tatimi në të ardhura dhe pasuri; përkatësisht këto
të hyra përfshijnë të hyrat nga tatimi në korporata, tatimi i mbajtur në burim dhe tatimi në pronë.
Krahas faktorëve kryesor mbi të cilët bazohet parashikimi i të hyrave direkte (baza tatimore dhe
norma efektive përkatëse), ndikim të konsiderueshëm në rritjen e të hyrave pritet të kenë aktivitetet
për rritjen e efikasitetit në mbledhjen e të hyrave buxhetore.
Vecanërisht tatimi në të ardhurat e korporatave dhe ai ne të ardhurat personale vlerësohet se kanë
hapësirë të konsiderueshme për ngushtim të hendekut tatimor, plotësimi i së cilës do të rezultonte në
një nivel të hyrash ashtu siç paraqiten në tabelën më sipër. Shohim se të hyrat direkte parashihet të
kapin vlerën prej 551 milionë euro në fund të periudhës së parashikimit apo 7.4% të BPV-së së
projektuar (shih grafikun 5)9. Të hyrat direkte parashihet të arrijnë në 27% të të hyrave tatimore në
vitin 2020, nga një raport prej rreth 17% sa janë aktualisht.
Grafiku 5. Struktura e tatimeve direkte si % e BPV-së
Burimi: Thesari dhe parashikimet e njësisë së Makroekonomisë
Të hyrat nga tatimi në pronë parashihet të rriten nga 25 milion euro sa janë parashikuar në vitin 2017
deri në 36 milionë euro në fund te periudhës se parashikimit duke reflektuar fillimin e implementimit
te tatimit në tokë. Për këtë të fundit është projektuar një rritje e matur, prej 3 milion euro ne vit, duke
pasur parasysh se kemi të bëjmë me periudhën fillestare të aplikimit të këtij lloj tatimi.
9 Si bazë tatimore për parashikimin e këtyre të hyrave përdoret BPV të cilës i hiqen tatimet indirekte dhe i shtohen
subvencionet dhe transferet sociale e që jepen nga shteti.
29
Parashikimi i të hyrave indirekte
Të hyrat indirekte përcjellin ngushtë trendin e importit, megjithatë korrelacioni i TVSH-së së arkëtuar
në vend vazhdon të jetë më i lartë në raport me konsumin e përgjithshëm. Andaj, parashikimi i kësaj
kategorie të të hyrave merr për bazë parashikimin për lëvizjen e importit të mallrave dhe trendin e të
ardhurave të disponueshme të sektorit privat.
Të hyrat indirekte parashihet të rriten me një normë mesatare prej 5.7% përgjatë periudhës 2018-2020,
për të arritur në afro 21% të BPV-së në fund të periudhës. Si zakonisht, të hyrat nga TVSH pritet të
japin kontributin më të madh në rritjen e të hyrave indirekte. Në këto projeksione është përfshirë
ndikimi i implementimit të MSA-së (përmes zvogëlimit të bazës tatimore- nga ulja graduale e normës
së detyrimit doganor për produkte të caktuara) si dhe efektet e ndryshimeve në sistemin tatimor,
vecanërisht ato në TVSH (përshkallëzimi, lirimet për prodhuesit, etj.)
Grafiku 6. Struktura e tatimeve indirekte si % e BPV-së
Burimi: Thesari dhe parashikimet e njësisë së Makroekonomisë
Rritje pritet të ketë edhe tek të hyrat e arkëtuara nga importi i produkteve me akcizë përderisa të hyrat
nga detyrimi doganor parashihet të bien me një normë të lehtë prej 2% në mesatare, duke reflektuar
implementimin e MSA-së me një ndikim më të madh duke shkuar nga fundi i periudhës së ardhshme
afatmesme. Të hyrat nga akciza reflektojnë edhe efektin e parashikuar në të hyra si rezultat i aplikimit
të kalendarit të akcizës në duhan përgjatë periudhës së ardhshme afat-mesme. Andaj, të hyrat nga
taksa e akcizës pritet të mbajnë nivelin prej rreth 6.6% të BPV-së përderisa të hyrat nga detyrimi
doganor parashihet të jenë afro 1.6% të BPV-së në fund të periudhës së parashikimit.
Parashikimi i të hyrave tjera buxhetore
Të hyrat buxhetore të inkasuara nga organizatat buxhetore të nivelit qendror parashihet të përcjellin
trendin e viteve të kaluara në raport me BPV-në. Rrjedhimisht, të hyrat e nivelit qendror pritet të
arrijnë në 104 milionë euro në vitin 2020 apo rreth 1.4% të BPV-së përgjatë periudhës së ardhshme
afatmesme.
Në kuadër të të hyrave jo-tatimore, të hyrat nga tantiema pritet të arkëtohen në vlerë prej 35 milionë
euro ne mesatare, e që kryesisht reflekton të hyrat nga eksploatimi i linjitit nga Korporata Energjetike
30
e Kosovës dhe kompanitë tjera shfrytëzuese të resurseve natyrore. Taksa koncesionare pritet të
arkëtohet me një rritje pothuajse konstante, me 14 milionë euro të projektuara për vitin 2020. Të hyrat
vetanake të komunave pritet të përcjellin nivel të përmbajtur te rritjes; 52 milionë euro apo 0.7% e
BPV-së.
2.4.1.2 Parashikimi i shpenzimeve buxhetore për periudhën 2018-2020
Si rezultat i zbatimit të politikave të kujdesshme fiskale dhe konsolidimit të vazhdueshëm të
shpenzimeve publike, shpenzimet rrjedhëse parashikohet të mbajnë një pjesëmarrje prej rreth 19% të
BPV-së gjatë periudhës 2018-2020. Ndërkaq, shpenzimet kapitale do të përbëjnë afro 13.5% të BPV-
së deri në vitin 2020.
Hapësira shtesë (e përjashtuar nga kufiri prej 2% të BPV-së) për rritjen e shpenzimeve kapitale është
bërë në harmoni me FMN si rezultat i programit SBA në fuqi, për të akomoduar nevojat zhvillimore të
ekonomisë kosovare. Kjo hapësirë shtesë i mundëson Qeverisë të financojë projekte me interes publik
e që ndikojnë në uljen e pengesave zhvillimore (infrastrukturore) të vendit, përmes marrëveshjeve me
IFN.
Shpenzimet për periudhën 2018-2020 parashikohen të rriten në vazhdimësi, duke arritur 2,485 milion
euro në vitin 2020; një ngritje prej rreth 7% në mesatare. Duhet theksuar se kjo rritje vjen kryesisht
nga rritja në shpenzimet kapitale, të cilat parashihen të rriten në masën prej 14% në mesatare për
periudhën e ardhshme afatmesme. Rregulli për pagat në sektorin publik, i aprovuar në fillim të vitit
2016 nga Kuvendi përmes ndryshimit të Ligjin për Menaxhimin e Financave Publike dhe
Përgjegjësitë dhe menaxhim të kujdesshëm të punësimit në sektorin publik janë masa që pritet të
kontribuojnë në reduktimin e shpenzimeve rrjedhëse dhe suksesin e konsolidimit fiskal. Këto
ndryshime shërbejnë si garanci e disiplinës e cila siguron stabilitetit makro-fiskal, duke mos rrezikuar
ofrimin adekuat të shërbimeve publike dhe mbështetjen e duhur financiare për çështjet sociale.
Bazuar në këto shtylla të planifikimit të kujdesshëm, shpenzimet e përgjithshme qeveritare
projektohen të jenë rreth 33% e BPV-së në fund të periudhës planifikuese. Siç mund të shihet nga
tabela e mëposhtme, përkundër një rritjeje të konsiderueshme të shpenzimeve të përgjithshme
qeveritare duke shkuar nga fundi i periudhës, duhet theksuar se shpenzimet rrjedhëse tregojnë një
ritëm të përmbajtur të rritjes (prej 3.6% në mesatare). Megjithatë, është zgjeruar përkrahja sociale si
dhe është siguruar një përkrahje më e lartë financiare për shtresat sociale. Përmes racionalizimit në
shpenzime (kryesisht në shtesa, transfere, etj.) si dhe performancës gjithnjë e më të mire në arkëtimin
e të hyrave, por dhe përmirësimet në menaxhimin e financave publike, është bërë i mundur
implementimi i një numri masash shtesë në përmirësimin e mirëqenies sociale, të tilla si:
- Rritja deri në 50% e pensioneve kontributdhënëse
- Është rritur ndjeshëm vlera e subvencioneve për sektorin e bujqësisë
- Ngritja e nivelit të investimeve në sektorin e bujqësisë
- Përmirësimi i infrastrukturës fizike në sektorin e drejtësisë
- Përmirësimi i mirëqenies sociale dhe ruajtja e kohezionit social
- Rritja e mbështetjes financiare për prokurorinë dhe gjyqësorin
31
Në tabelën e mëposhtme është paraqitur struktura e shpenzimeve të përgjithshme qeveritare përgjatë
periudhës afat-mesme e cila është e planifikuara si në vijim:
Tabela 2. Struktura e shpenzimeve, ne miliona euro
Pershkrimi 2016 2017
Buxhet
2018
Proj.
2019
Proj.
2020
Proj.
2. GJITHSEJ SHPENZIMET 1,669 2,001 2,192 2,335 2,485
Nga te cilat: shpenzime nga të hyrat e dedikuara 9 11 11 11 11 Shpenzimet nga te hyrat vetanake te bartura 17 0 0 0 0
2.1 SHPENZIMET RRJEDHESE 1,221 1,275 1,345 1,382 1,417
Paga dhe mëditje 544 572 595 613 630 Mallra dhe shërbime 203 225 256 267 278
Subvencione dhe transfere 475 473 484 492 499
Rezerva rrjedhëse 0 5 10 10 10
2.2 SHPENZIMET KAPITALE 444 726 850 955 1,070
prej tyre financimi nga: Buxheti i rregullt 444 530 650 745 860
Rezerva Kapitale 4 5 5 5 Klauzola e investimeve 105 105 105 105
AKP 87 90 100 100
2.3 KREDIDHËNIA PËR NP -7 -11 -15 -14 -15
Nga te cilat: kredite per NP 0 0 0 0 0
Nga te cilat: kthimet nga NP -7 -11 -15 -14 -15
Burimi: Thesari dhe parashikimet e njësisë së Makroekonomisë
Pagat dhe mëditjet - kategoria e shpenzimeve për paga dhe mëditje planifikohet të vazhdojë të
përfaqësojë pjesën më të madhe të shpenzimeve rrjedhëse edhe gjatë periudhës 2018-2020. Përgjatë
periudhës planifikuese, kjo kategori pritet të ngritët gradualisht, e ndikuar kryesisht nga alokimi i
mjeteve për implementimin e skemës së sigurimeve shëndetësore, implementimi i kontratës kolektive
që ndërlidhet me përvojën e punës, si dhe rritja e faturës së pagave në sektorit publik e cila lidhet me
rritjen e BPV-së nominale10. Rritja në këtë kategori të shpenzimeve është planifikuar të mbajë një
mesatare prej rreth 3.3% përgjatë periudhës së ardhshme afat-mesme, përderisa pjesëmarrja e
përgjithshme e kësaj kategorie në BPV parashikohet të ketë rënie të lehtë duke shkuar nga fundi i
periudhës raportuese.
Mallra dhe shërbime - shpenzimet për mallra dhe shërbime në tri vitet e fundit kanë shënuar rënie me
një mesatare prej 1%. Në periudhën 2018-2020 është parashikuar që këto shpenzime do të ngriten me
një mesatare prej 7.4%, si rezultat i implemintimit të ndryshimeve ligjore të cilat bartin me vete kosto
shtesë. Ngritja më e lartë për kategori të shpenzimeve parashihet të jetë në vitin 2018, ndërkaq
përgjatë dy viteve të fundit të periudhës së ardhshme afatmese projektohet të rriten me një normë prej
afro 4%. Përkundër kësaj rritjeje shpenzimet për mallra dhe shërbime do të vazhdojnë ta ruajnë
pjesëmarrjen e njejtë në BPV me vitet paraprake, një mesatare prej afro 3.7%.
Subvencionet dhe transferet – si pjesëmarrësi i dytë më i lartë në kategorinë e shpenzimeve rrjedhëse,
kjo komponentë planifikohet të shfaqë një rritje më të ulët në periudhën e ardhme në krahasim me
periudhat paraprake. Rrjedhimisht, shpenzimet për këtë kategori planifikohen të arrijnë në 499 milion
euro në fund të vitit 2020, shifër kjo e cila përfaqëson rritje prej rreth 5.6% nëse krahasohet me vitin
2017, me një pjesëmarrje të ulët në BPV. Duhet theksuar se përkrahja për ndërmarrjet publike
planifikohet të bie gradualisht gjatë periudhës planifikuese.
10 Këtu kemi të bëjmë me ndryshimet në LMFPP ku është caktuar tavani i rritjes së pagave të sektorit publik, i
ndërlidhur me rritjen e BPV-së si indikator i produktivitetit të vendit
32
Shpenzimet kapitale - planifikohet të paraqesin përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të shpenzimeve
totale qeveritare në raport me të kaluarën. Shpenzimet kapitale përgjatë periudhës afatmesme pritet të
përfaqësojnë rreth 41% të shpenzimeve totale apo një mesatare prej rreth 14% të BPV-së për
periudhën 2018-2020. Gjatë periudhës së ardhshme afatmesme, është i rëndësishëm implementimi i
projekteve kapitale i bazuar në një listë prioritare që përmban projekte me ndikim në përmirësimin e
rrjetit të transportit, përmirësimin e rrjetit të energjisë elektrike si dhe investimet në infrastrukturën e
shërbimeve për përmirësimin e kushteve në arsim, sistemin social dhe atë shëndetësor. Përparësi në
financim do të kenë pojektet që janë në vazhdim si dhe ato të cilat janë në harmoni të plotë me
prioritetet e qeverisë. Kjo listë e prioriteteve, e cila është ende ne fazën e përpunimit, përfshinë:
Rehabilitimi i Rrugës Hekurudhore 10
Ndërtimi dhe modernizimi i linjës hekurudhore Prishtinë – Fushë Kosovë – Aeroporti i Prishtinës
“Adem Jashari”
Rehabilitimi i Ibër-Lepencit
Rehabilitimi i rrugëve rajonale
Ndërtimi i rrugës N9 Prishtinë - Pejë (SEETO Rruga 6 A) pjesa nga Kijevë -Klinë deri në Zahaq
Rehabilitimi i përgjithshëm i linjës hekurudhore lindore dhe jugore (kufiri me Serbinë – Podujevë –
Fushë Kosovë, Klinë – Prizren)
Zgjerimi i sistemit të ujitjes së Kompanisë “Radoniqi”- faza e II-të
Ndërtimi i Autostradës së re Prishtinë-Gjilan-Dheu i Bardhë
Përmirësimi i rrjetit të transmisionit, faza VI-VII
Konkurueshmëria dhe gatishmëria për eksport
Ndërtimi i kolektorit kryesor për ujëra të zeza në komunën e Podujevës si dhe përmirësimet e sistemit të
kanalizimeve në komunën e Gjilanit
Mbrojtja e Liqenit të Batllavës nga ujërat e zeza(Trajtimi i ujërave të ndotura në akumulimin e
Batllavës)
Trajtimi i iujërave të zeza në Prishtinë(ndërtimi i fabrikës për trajtimin e ujërave të ndotura në rajonin
e Prishtinës)
Shtrirja e infrastrukturës telekomunikuese brezgjerë
Qendra Kombëtare sportive
Përmirësimi i pajisjeve mjekësore për Qendrën Klinike Universitare të Kosovës
Ndërrimi i rrjetit të ujësjellësit për Graqanicën dhe Llapnasellë, Kishnicë, Badovc dhe Shushicë
Ndërtimi i kolektorëve dhe impiantit kryesor për trajtimin e ujërave të zeza në komunën e Shtimës
2.4.1.3 Deficiti buxhetor dhe rregulla fiskale
Deficiti i përgjithshëm afatmesëm, siç parashikohet në kornizën fiskale është planifikuar të financohet
nga huamarrja e brendshme, huamarrja e jashtme dhe të hyrat e njëhershme përfshirë këtu të hyrat e
lira nga likuidimi i ndërmarrjeve shoqërore. Borxhi i jashtëm është planifikuar për qëllime të
financimit të projekteve që tashmë janë përfshirë në kornizën ekzistuese buxhetore si dhe projekteve
në huadhënie për organizatat për të cilat qeveria vepron si garantues.
Duke shkuar nga fundi i periudhës planifikuese tabela e financimit përfshinë pagesën e principalit të
borxhit (ku pjesa më e madhe ka të bëj me kthimin e borxhit ndaj FMN), siç mund të shohim më
detajisht edhe nga tabela numër 4 në shtojcën e bashkangjitur. Nevoja per financim e Qeverisë është
33
bërë mbi bazën e një planifkimi të rregullt për borxhin e brendshëm dhe atë të jashtëm, duke e mbajtur
në nivele të arsyeshme (duke pasur parasysh se Kosova vazhdon të mbajë një nivel relativisht të ulët
të borxhit).
Tabela 3. Deficiti i përgjithshëm buxhetor
Pershkrimi 2015 2016 2017
Buxhet
2018
Proj.
2019
Proj.
2020
Proj.
BILANCI BUXHETOR PRIMAR -94 -64 -276 -295 -268 -228
Pagesa e Interesit -17 -19 -23 -31 -33 -34
BILANCI I PERGJITHSHEM BUXHETOR (Nevoja per Financim) -111 -83 -300 -326 -301 -262
1.1. Neto financimi nga burimet e jashtme për vitin 38 8 237 116 84 36
1.2 Neto financimi nga burimet e brendshme për vitin 172 86 180 188 231 259
NDRYSHIMI NË BILANCIN BANKAR (Të Pashpërndarë) 99 11 117 -21 13 33
NETO BILANCI BANKAR NE FUNDVIT 201 212 329 308 321 354
Nga te cilat: ELA 46 46 46 46 46 46
Neto Bilanci Bankar ne Fundvit (si % e BPV-se) 3.5% 3.5% 5.2% 4.6% 4.5% 4.8%
BRUTO BILANCI BANKAR NE FUNDVIT 257 270 387 366 380 412
Shpenzimet e perjashtuara nga kalkulimi i rregulles fiskale:
Shpenzimet nga te hyrat e dedikuara 9 11 11 11 11
Shpenzimet nga te hyrat vetanake te bartura 17 0 0 0 0
Shpenzimet e financuara nga klauzola e investimeve dhe AKP 192 195 205 205
BILANCI BUXHETOR SIPAS RREGULLES FISKALE -78 -54 -97 -120 -85 -46
Shënime shtesë: BPV 5,807 6,051 6,380 6,726 7,080 7,424
Deficiti si % e BPV -1.3% -0.9% -1.5% -1.8% -1.2% -0.6%
Burimi: Departamenti i thesarit dhe kalkulimet e Njësisë së Makroekonomisë
Bilanci bankar mbahet mbi 4.5% e BPV-së nominale ne mesatare, sipas kritereve të LMFPP për
shfrytëzimin e mjeteve të AKP-së. Deficiti po ashtu mbahet në nivelet e përcaktuara përmes rregullës
fiskale; nën 2% të BPV-së.
Niveli i borxhit shtetëror, zhvillimet dhe perspektiva për vitet në vijim11
Historikisht, niveli i Borxhit të Përgjithshëm i Qeverisë së Kosovës ka qenë relativisht i ulët. Siç edhe
mund të vërehet nga grafiku më poshtë, borxhi i Kosovës ka shënuar një trend të ngritjes graduale.
Nga të dhënat e mëposhtme, mund të vërehet se ngritja më e lartë e borxhit të përgjithshëm pritet të
shënohet gjatë vitit aktual (2017). Kjo do të ndodhë kryesisht për shkak të disbursimit të njëhershëm
të fondeve nga Marrëveshja me Fondin Monetar Ndërkombëtar. Borxhi i Përgjithshëm në fund të vitit
2017 parashihet të jetë 1,151 milion euro ose 18.64%12 e BPV-së. Deri më tani, me përkrahjen e
Ministrisë së Financave (MF), është nënshkruar vetëm një marrëveshje për borxhe komunale e cila
arrin vlerën 2.5 milion euro. Gjithashtu, portofoli i borxhit shtetëror të Kosovës përmban dy garanci
shtetërore në vlerë 22 milion Euro të emetuar në vitin 2014 dhe 2016. Ndërsa gjatë vitit 2017
planifikohet të lëshohet edhe një garanci në vlerë 24 milion euro.
Për herë të parë në historikun e portofolit të borxhit, në fund të muajit dhjetor 2015, shuma e Letrave
me Vlerë (LV) të emetuara në tregun e brendshëm si përqindje e borxhit total ka tejkaluar huazimet
nga kreditor të jashtëm për 0.44%. Një trend i tillë ngritës në favor të borxhit të brendshëm, ka
vazhduar edhe gjatë vitit 2016, ku në fund të vitit 2016 raporti borxhi i brendshëm/borxh total ishte
56%. Kjo pjesë e portofolit të borxhit të Kosovës përbëhet nga instrumente të borxhit me maturitet
prej 3 muaj deri në 5 vite. MF që nga fillimi i emetimit të LV-ve (viti 2012) është përqendruar në
11 Ky seksion është hartuar nga Njësia e Borxhit (Thesar, MF) 12 Borxhi si % ndaj BPV përfshinë edhe garancitë në vlerë 44 milion Euro (aktuale dhe të parashikuara për vitin 2017).
34
financimin e buxhetit kryesisht nga tregu i brendshëm, duke kontribuar në zhvillimin e tregut. Përmes
letrave me vlerë, Qeveria e Kosovës ka huazuar fonde me kushte të favorshme si dhe ka kontribuar në
zhvillimin e tregut të Letrave me Vlerë. Deri në fund të vitit 2017, parashihet që borxhi i brendshëm të
arrij në 579 milion euro ose 9.03% e BPV-së.
Grafiku 7. Stoku i Borxhit të Përgjithshëm (ne milionë euro, boshti i majtë) dhe si përqindje e
BPV-së (në përqindje, boshti i djathtë)
Burimi: Njësia për Menaxhimin e Borxheve, Thesar MF
Gjysma e mbetur e borxhit shtetëror të Kosovës është borxhi i jashtëm i cili përbëhet nga programet13
me Fondin Monetar Ndërkombëtar (FMN), huazimet nga Banka Botërore (BB), Banka Gjermane për
Zhvillim (KfW), Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) dhe kreditorë tjerë me
pjesëmarrje të vogël. Përjashtuar programet me FMN, të gjitha huazimet tjera janë të lidhura më
financimin e projekteve specifike në sektorë të ndryshëm. Deri në fund të vitit 2017, stoku i borxhit të
jashtëm shtetëror parashihet të arrij në 572 milion euro ose 8.92% e Bruto Produktit Vendor (BPV).
Për shkak të kushteve të favorshme për huazim, në periudhën afat-mesëm, Qeveria synon të orientohet
lehtësisht drejt huamarrjes ndërkombëtare. Në këtë drejtim, do të rritet bashkëpunimi dhe komunikimi
me institucionet financiare ndërkombëtare, në veçanti me ato zhvillimore, për të prezantuar projektet
me prioritet për ekonominë e vendit dhe rrjedhimisht, për t’i financuar këto projekte përmes kredive
me kushte preferenciale nga këto institucione. Për më tepër, Ministria e Financave synon të zhvilloje
edhe më tej tregun e brendshëm të Letrave me Vlerë duke stimuluar dhe përkrahur zgjerimin e bazës
së investitorëve. Zgjerimi i bazës së investitorëve planifikohet të bëhet duke emetuar instrumente të
reja të borxhit të cilat në disa raste do të targetojnë grupe të reja në treg me potencial të madh
investues. Financimi i deficitit të buxhetit të Kosovës do të bëhet gjithnjë në konsistencë të plotë me
nivelin e deficitit të paraqitur në Ligjin e Buxhetit si dhe nevojën për financimin e bilancit bankar. Në
çdo rast, MF do të sigurohet që shuma e cila huazohet për nevojat e Qeverisë do të jetë me koston më
të ulët të mundshme dhe gjithnjë brenda kufijve të pranueshëm të ekspozimit ndaj rreziqeve të tregut.
Për të garantuar menaxhim të mirëfilltë dhe strategjik të borxhit, MF përgatitë çdo vit Programin
Afatmesëm të Borxhit Shtetëror i cili do t’i bashkëngjitet Kornizës Afatmesme të Shpenzimeve.
13Stand By Arrangement 2013 dhe 2015
35
2.5 Potencialet zhvillimore dhe rreziqet fiskale për periudhën 2018-2020
Korniza bazë e paraqitur në KASH përcillet, si çdo vit, me potenciale dhe rreziqe të cilat mund ta
ndryshojnë pasqyrën makrofiskale pozitivisht apo negativisht, varësisht nga probabiliteti i
materializimit dhe intensiteti me të cilin realizohen. Për hir të planifikimit të kujdesshëm dhe në
interes të transparencës, pjesë e Kornizës Makrofiskale do të jenë edhe këto konsiderime, detajet për
të cilat ofrohen në vijim. Duke qenë se KASH hartohet në baza vjetore, nuk ka ndryshime të mëdha në
këtë listë nga viti në vit (kur kemi të bëjmë me pengesa strukturore të trashëguara), ndërkaq nëse
identifikohen të reja ato i shtohen kësaj liste.
Ngjashëm me vitin e kaluar, një vlerësim i kuantifikuar i potencialeve zhvillimore dhe rreziqeve
fiskale për periudhën afatmesme përmes skenarëve alternativ është hartuar në janar 2017 si pjesë
Programit për Reforma në Ekonomi 2017-2019.
2.5.1 Potencialet zhvillimore
Adresimi i pengesave zhvillimore përmes Klauzolës për Investime dhe mjeteve të liruara nga
procesi i likuidimit në AKP – Detaje lidhur me Klauzolën e Investimeve janë ofruar në KASH
2017-2019 por edhe në Buxhet 2017-2019, ndërkaq e një natyre të ngjashme është edhe shfrytëzimi i
mjeteve nga procesi i likuidimit. Bëhet fjalë për projekte infrastrukturore për zgjërimin dhe avancimin
e infrastrukturës (rrugë, hekurudha), avancim të sistemeve të ujitjes, trajtimit të ujërave të zeza,
përmirësimin e rrjetit të transmisionit, përmirësime në infrastrukturën shëndetësore, sport, etj. me
ndikime direkte (në buxhet) por edhe indirekte (në tregti, bërje biznes, mirqenie, etj.) në ekonomi.
Megjithë vështirësitë në negociim dhe realizim të projekteve që janë pjesë e Klauzolës, natyra e tyre
dhe vlerat për të cilat bëhet fjalë bëjnë që këto të njihen si potenciale me ndikim të konsiderueshëm
makrofiskal. Realizimi i plotë i të dy këtyre masave do të gjeneronte investime shtesë prej 3% të
BPV-së në mesatare në periudhën e ardhshme afatmesme.
Zhvillimi i Kapaciteteve të Reja për Prodhim të Energjisë – Komunikimet e fundit të autoriteteve
të Qeverisë së Kosovës me Bankën Botërore sinjalizojnë se marrëveshja për ndërtimin e
termocentralit ‘Kosova e Re’ është shumë pranë nënshkrimit. Supozimet per realizimin e ketij projekti
janë ato të një shpërndarjeje të ngjashme me atë që kanë shfaqur projektet e mëdha kapitale deri sot,
ku ekzekutimi i projektit (është supozuar një investim prej 1 miliardë eurosh për 5 vite) përqendrohet
në mesin e periudhës dhe në përfundim të saj. Duke marrë për bazë këto supozime, vlerësohet se ky
projekt do të gjeneronte investime shtesë prej 3% - 4% të BPV-së mesatarisht për periudhën e
ardhshme afatmesme, gjë që do të rezultonte në nje kontribut të komponentës së investimit prej rreth 3
pika të përqindjes në rritjen reale të BPV-së së projektuar për periudhën e ardhshme afatmesme.
Megjithatë, duhet theksuar se këto mbesin supozime në shërbim të përfshirjës së kësaj mase si
potencial në këtë KASH, ku ndikimi faktik i këtij projekti në kornizë makrofiskale varet drejtpërdrejtë
nga detajet e marrëveshjes, që mbesin për t’u përcaktuar.
Efektet Ekonomike të Marrëveshjes për Stabilizim dhe Asocijim (MSA) – Një pasqyrë e
përgjithshme e efekteve të kësaj marrëveshjeje u trajtua në seksionin e parë të kësaj kornize. Kemi të
bëjmë me një marrëveshje që bartë me vete ndikim të konsiderueshëm buxhetor. Është vlerësuar se
humbjet në të hyrat nga kufiri do të jenë mesatarisht rreth 25 milionë euro në vit. Skenari makro-fiskal
36
i paraqitur ne kete KASH nuk përfshinë efektet e transferimit të kesaj vlere tek të hyrat e
disponueshme të sektorit privat. Si rrjedhojë, efektet ekonomike të MSA-së kanë potencial për të
prodhuar rritje më të lartë ekonomike se sa parashikimet e skenarit bazë marko-fiskal. Duhet theksuar
po ashtu se MSA në vetvete paraqet potencial të konsiderueshëm për një ekonomi te vogël e të hapur
e me agjendë të qartë integruese drejtë Bashkimit Evropian siç është Kosova
Efektet nga hyrja në fuqi e Ligjit për Investimet Strategjike – Ky ligj pritet të kontribuojë në
investime, hapje të vendeve të reja të punës, ofrimin e teknologjive të reja për të rritur
konkurrueshmërinë dhe efektivitetin e investimeve, si dhe rritjen e nivelit dhe cilësisë së jetës së
qytetarëve dhe mbrojtjen e mjedisit dhe konsumatorit. Matja e ketyre efekteve ne kontekst te Kornizes
Makrofiskale ne kete kohe eshte e veshtire per shkak te natyres se ndryshme te projekteve dhe faktit
qe nuk ka zhvillime konkrete ne negociimin e tyre. Disa nga projektet qe jane duke u permendur nga
AKP si potenciale per t’u trajtuar permes ketij ligji jane miniera e Goleshit, ajo e Strezovcit (minera e
vetme ne vend prej te ciles mund te nxirret magnez), Boksitet e Kosoves, si dhe Hoteli Grand dhe
rezorti turistik ne Brezovice. Përmes kësaj iniciative pritet që të eliminohen barrierat potenciale në
thithjen dhe realizmin e investimeve të huaja siç janë burokracia e tepërt, mungesa e transparencës,
infrastruktura ligjore jo e favorshme.
2.5.2 Rreziqet fiskale
- Rreziqet sistematike (makroekonomike)
Varësia nga Remitancat - Që nga viti 2013 dërgesat e diasporës në Kosovë kanë shënuar rritje prej
afro 50 milionë euro nga viti në vit. Viti 2016 sheh një rritje sa gjysma e trendit të sipërpërmendur;
vetëm 25 milionë euro më shumë janë pranuar si remitanca në vitin 2016 krahasuar me vitin paraprak.
Ky është një indikator që ndërlidhet me trendet demografike dhe ndryshimet në sjellje (pra, të natyrës
afatgjate), mirëpo duke qenë se vazhdon të jetë burim kryesor i konsumit dhe investimeve të
ekonomive shtëpiake në Kosovë, duhet përmendur si faktor që mund të ketë ndikim negativ në
pasqyrën fiskale mbi të cilën bazohen projeksionet afatmesme. Ky risk eshte edhe më i afert kur kemi
paraysh revidimin e fundit te metodologjise nga BQK qe rezultoi ne ndryshime ne strukturen e
Bilancit te Pagesave, ku remitancat rezultuan te kene qene te mbivleresuara ne te kaluaren, gje qe coi
ne nje ulje te lehte te tyre.14
Diversifikimi i Ulët i Eksporteve – Diskutimi mbi deficitin tregtar tek pjesa e pare e këtij dokumenti
qartëson më detajisht nevojën për diversifikim të eksporit kosovar, qe do të çonte në rritje edhe të
vlerës së këtij komponenti të BPV-së. Zëvendësimi i importit (sidomos kur kemi paraysh se një pjesë
e madhe e importit kosovar janë produkte të konsumit) dhe rritja e eksporteve mund të vijnë vetëm si
pasojë e rritjes së prodhimit vendor. Qeveria e Kosoves bën përpjekje të vazhdueshme në nxitjen e
këtij të fundit, por në planin afatmesëm deficiti tregtar vazhdon të risk i vazhdueshëm i skenarit bazë
makro-fiskal.
Kapacitetet e Vjetërsuara për Prodhim të Energjisë – njihen si të tilla edhe për periudhën e
ardhshme afatmesme meqenëse marrëveshja për ndërtimin e kapaciteteve të reja ‘Kosova e Re’ nuk
14 Revidimi ne fjale eshte aplikuar edhe ne te dhena historike te Bilancit te Pagesave nga BQK; deri ne vitin 2011
37
është nënshkruar zyrtarisht. Tronditjet e mundshme në prodhimin e energjisë (veçanërisht në
periudhat e ndjeshme siç është stina e dimrit) shkaktojnë rritje të kostos së energjisë dhe kanë ndikim
si në konsumin e energjisë ashtu edhe në ofertën e sektorëve tjerë ekonomik, gjë sjellë edhe nevojën
për asistencë buxhetore për këtë sektor. Ky risk që ndërlidhet me problemet e trashëguara strukturore
të ekonomisë Kosovare pritet të adresohet përmes ndërtimit të kapaciteteve të reja energjetike.
- Rreziqet specifike
Ngushtimi i Hendekut Tatimor – ashtu si në periudhat paraprake, parashikimi i të hyrave bazohet jo
vetëm në rritjen e të hyrave si rezultat i rritjës së aktivitetit ekonomik në vend, por edhe në ngushtimin
e hendekut tatimor. Prandaj, hapësira e parashikuar fiskale mbi të cilën bazohet ky KASH është e
varur edhe nga suksesi i politikave administrative dhe stimuluese për ngushtimin e hendekut tatimor.
Mos-realizimi i projekteve kapitale të lidhura me Klauzolen e Investimeve dhe mjetet e
likuidimit të AKP-së - përderisa Klauzola e Investimeve dhe shfrytëzimi i mjeteve nga procesi i
likuidimit në AKP njihen si potenciale shtesë ndaj pritjeve baze të paraqitura në këtë KASH, duhet
njohur edhe anën tjetër të medaljes, e që është mos-realizimi i shpenzimeve kapitale të lidhura me
këto masa. Norma e ekzekutimit të projekteve në ‘Klauzolë’ varet nga stadet e ndryshme të
negocimit/realizimit në të cilat gjenden projektet, ndërkaq ekzekutimi i shpenzimeve që lidhen me
mjetet e liruara nga procesi i likuidimit në AKP varet nga procesi i zgjidhjes së lëndëve gjyqësore me
të cilat janë të lidhura këto mjete.
Rreziqet fiskale si pasojë e obligimeve ligjore ndaj palëve – Obligimet që mund të lindin si pasojë
e kontratave ekzistuese mes Qeverise dhe palëve tjera duhet njohur si faktorë që mund të rrisin
shpenzimet e Qeverisë. Varësisht nga gjendja e marrëveshjes dhe verdikti që jepet për çështjen, mund
të lindin obligime financiare për buxhetin e shtetit.
2.5.2.1 Rreziqet fiskale jashtë-buxhetore
Rreziqet e Ndërlidhura me Pronësinë e Ndërmarrjeve Publike15 - Qeveria e Republikës së
Kosovës në vitin 2016 ka pasur në pronësi 17 ndërmarrje publike. Pronësia e ndërmarrjeve publike në
krahasim me vitin paraprak ka ndryshuar përmes ligjeve specifike ku një ndërmarrje ka kaluar nën
mbikëqyrje të Kuvendit të Republikës së Kosovës (KOSTT), ndërsa një ndërmarrje tjetër është shtuar
në portofolin e ndërmarrjeve publike në pronësi të Qeverisë së Republikës së Kosovës. Në kuptimin
afatmesëm, rreziku ka të bëj me mungesën e likuiditetit të tyre dhe nevojën për kontribut të aksionarit
në kapitalin punues (subvencionim) përkundër financimeve afatgjata përmes kredive. Në përgjithësi,
përqendrimi më i mirë në vetëqëndrueshmërinë e korporatave në pronësi të Qeverisë Qendrore përmes
menaxhimit të duhur do të evitonte rreziqet me të cilat mund të përballet buxheti i Republikës së
Kosovës në sigurimin e kapitalit punues të korporatave.
15 Ky seksion eshte hartuar nga Njesia per Menaxhimin e NP-ve, MZHE
38
Shtojcë 1. Kornizes Makrofiskale 2018-2020
Tabela 1. Agregatet kryesor makroekonomik
Përshkrimi 2015 2016
Vler.
2017
Proj.
2018
Proj.
2019
Proj.
2020
Proj.
Normat reale te rritjes (ne për qind)
BPV 4.1% 3.6% 4.1% 4.3% 4.3% 4.0%
BPV per koke banori 3.9% 3.4% 3.9% 4.1% 4.1% 3.8%
Konsumi 0.6% 3.2% 2.2% 3.4% 3.6% 3.0%
Investimet 11.3% 7.8% 8.5% 7.1% 5.9% 5.3%
Eksporti 16.8% 6.2% 1.3% 2.5% 2.6% 2.4%
Importi 6.2% 6.3% 1.4% 3.5% 3.1% 2.1%
Ndryshimet e çmimeve (ne për qind)
ICK -0.5% 0.3% 1.5% 1.1% 0.9% 0.9%
Deflatori 0.2% 0.6% 1.3% 1.2% 0.9% 0.8%
Cmimet e Importit -1.0% -2.5% 3.8% 1.5% 1.5% 1.5%
Bilanci i kursimeve/investimeve (ne % te BPV-se)
Neto te ardhurat paresore nga jashtë 1.3% 1.1% 1.5% 1.6% 1.7% 1.6%
Neto te ardhurat dytesore nga jashtë 18.3% 17.8% 17.5% 17.1% 16.8% 16.5%
prej te cilave: remitancat 11.5% 11.4% 11.1% 10.9% 10.6% 10.4%
Investimet 27.6% 27.9% 29.6% 30.4% 31.0% 31.8%
Bilanci i llogarise rrjedhese -8.8% -9.4% -9.3% -9.8% -10.2% -10.5%
Bilanci tregtar -36.3% -37.9% -37.8% -37.9% -38.0% -37.8%
Bruto kursimet kombetare 18.8% 18.6% 20.3% 20.6% 20.8% 21.3%
Kursimet private 15.3% 13.5% 15.3% 15.0% 14.7% 14.5%
Agregatët kryesor (në miliona euro)
BPV 5,807 6,051 6,380 6,726 7,080 7,424
BAKD 6,947 7,197 7,593 7,989 8,389 8,778
PBV per capita (ne euro) 3,211 3,339 3,513 3,697 3,884 4,064
BAKD per capita (ne euro) 3,622 3,757 3,957 4,159 4,362 4,557
Remitancat e punetoreve 665 691 710 730 751 772
Popullsia (ne mijera) 1,809 1,812 1,816 1,819 1,823 1,827
Burimi: ASK dhe parashikimet e Njësisë së Makroekonomisë
Tabela 2. BPV nominal dhe komponentët e tij
Përshkrimi 2015 2016
Vler.
2017
Proj.
2018
Proj.
2019
Proj.
2020
Proj.
Ne miliona euro
Konsumi 5,858 6,074 6,301 6,602 6,915 7,183 Konsumi privat 4,942 5,150 5,348 5,626 5,910 6,182 Konsumi publik 894 905 932 956 984 979
Qeveria e përgjithshme 772 795 828 857 890 890 Sektori i donatoreve 122 110 104 99 94 89
IJPSHESH 22 20 20 20 21 21
Investimet 1,602 1,689 1,888 2,045 2,198 2,360 Investimet private 1,197 1,245 1,298 1,368 1,443 1,534 Investimet publike 404 444 590 677 756 826
Neto eksportet e mallrave dhe shërbimeve -1,652 -1,712 -1,809 -1,920 -2,033 -2,119 Eksportet 1,274 1,346 1,398 1,450 1,502 1,553
Eksportet e mallrave 322 308 328 340 352 363 Eksportet e shërbimeve 952 1,038 1,070 1,110 1,150 1,190
Importet 2,926 3,058 3,207 3,371 3,535 3,672 Importet e mallrave 2,432 2,599 2,742 2,890 3,040 3,166 Importet e shërbimeve 494 460 465 481 496 506
BPV 5,807 6,051 6,380 6,726 7,080 7,424
BAKD 6,947 7,197 7,593 7,989 8,389 8,778 Indikatorë tjerë:
Te ardhurat e disponueshme te sektorit privat (mil. euro) 5,773 5,956 6,243 6,572 6,901 7,212
Konsumi privat për koke banori (ne euro) 2,733 2,842 2,945 3,092 3,242 3,384
Konsumi privat ne raport me BPV-ne 85% 85% 84% 84% 83% 83%
Investimet private ne raport me BPV-ne 21% 21% 20% 20% 20% 21%
Eksportet ne raport me BPV-ne 22% 22% 22% 22% 21% 21%
Importet ne raport me BPV-ne 50% 51% 50% 50% 50% 49%
Burimi: ASK dhe parashikimet e Njësisë së Makroekonomisë
39
Tabela 3. Te hyrat dhe shpenzimet e përgjithshme buxhetore
Pershkrimi 2015 2016 2017
Buxhet
2018
Proj.
2019
Proj.
2020
Proj.
në milionë euro
1. GJITHSEJ TE HYRAT 1,470 1,608 1,725 1,898 2,067 2,257
1.1 TE HYRAT TATIMORE 1,269 1,421 1,512 1,676 1,843 2,029
nga te cilat, te hyra te njehershme:
Borxhet Tatimore (perfshire Ndermarrjet Shoqerore) - - 13 6 6 6
Ngushtimi i Hendekut Tatimor - - - 80 77 100
Efekti i pakos fiskale 2.0 - - - -12 -12 -13
Tatimet direkte 198 232 253 358 453 551
Borxhet tatimore 2 1 1 1
Tatimi në të ardhurat e korporatave 68 81 84 136 181 227
Tatimi në të ardhurat personale 109 124 135 184 232 280
Tatimi në prone 20 25 25 30 33 36
nga i cili: tatimi ne toke 0 3 3
Tatime tjera direkte 2 2 7 7 7 7
Tatimet indirekte 1,107 1,227 1,303 1,373 1,449 1,539
Borxhet tatimore 11 5 5 5
Tatimi mbi vleren e shtuar (TVSH) 611 694 748 792 846 919
E mbledhur ne vend: 155 179 184 219 244 290
E mbledhur ne kufi: 457 515 564 573 602 630
Detyrimi doganor 131 130 116 127 125 122
Akcizat 361 403 422 443 466 487
Tatime tjera indirekte 3 0.4 6 6 6 6
Kthimet tatimore -36 -38 -44 -44 -46 -48
1.2 TE HYRAT JO-TATIMORE 188 175 201 203 207 211
Taksa, ngarkesa, dhe tjera nga OB-te e Qeverise Qendrore 84 92 100 102 103 104
Taksa, ngarkesa, dhe tjera nga Qeveria Lokale 38 45 54 52 52 52
nga te cilat: te hyrat e dedikuara per taksen ne mbeturina - - - 7 7 7
Taksa koncesionare 7 8 9 10 12 14
Renta Minerare 30 31 33 34 35 36
Te hyrat nga liberalizimi i tregut te telefonise mobile 15 0 0 0 0 0
Te hyrat nga dividenda 15 0 5 5 5 5
1.3 MBESHTETJA BUXHETORE DHE GRANTET 0 0 0 7 5 5
1.4 GRANTET E PERCAKTUARA TE DONATOREVE 13 12 12 12 12 12
2. GJITHSEJ SHPENZIMET 1,564 1,672 2,001 2,192 2,335 2,485
Nga te cilat: shpenzime nga të hyrat e dedikuara 6 9 11 11 11 11
Shpenzimet nga te hyrat vetanake te bartura 28 17 0 0 0 0
2.1 SHPENZIMET RRJEDHESE 1,149 1,221 1,275 1,345 1,382 1,417
Paga dhe mëditje 525 544 572 595 613 630
Mallra dhe shërbime 205 203 225 256 267 278
Subvencione dhe transfere 418 475 473 484 492 499
Rezerva rrjedhëse 0 0 5 10 10 10
2.2 SHPENZIMET KAPITALE 404 444 726 850 955 1,070
prej tyre financimi nga: Buxheti i rregullt 404 444 530 650 745 860
Rezerva Kapitale 4 5 5 5
Klauzola e investimeve 105 105 105 105
AKP 87 90 100 100
2.3 KREDIDHËNIA PËR NP -2 -7 -11 -15 -14 -15
Nga te cilat: kredite per NP 0 0 0 0 0 0
Nga te cilat: kthimet nga NP -2 -7 -11 -15 -14 -15
2.4 GRANTET E PERCAKTUARA TE DONATOREVE 13 15 12 12 12 12
3. BILANCI PRIMAR -94 -64 -276 -295 -268 -228
Pagesa e interesit -17 -19 -23 -31 -33 -34
4. BILANCI I PERGJITHSHEM -111 -83 -300 -326 -301 -262
5. Shpenzimet e perjashtuara nga rregulla fiskale:
Shpenzimet nga te hyrat e dedikuara 9 11 11 11 11
Shpenzimet nga te hyrat vetanake te bartura 17 0 0 0 0
Shpenzimet e financuara nga klauzola e investimeve dhe AKP 192 195 205 205
4. Bilanci i pergjithshem (sipas rregulles fiskale) -78 -54 -97 -120 -85 -46
Shënime shtesë:
Te hyrat vendore 333 386 412 548 665 804
Te hyrat doganore 952 1048 1119 1154 1204 1250
BPV 5,807 6,051 6,380 6,726 7,080 7,424
Deficiti si % e BPV -1.3% -0.9% -1.5% -1.8% -1.2% -0.6%
Burimi: Thesari dhe parashikimet e Njësisë së Makroekonomisë
40
Tabela 4. Tabela e Financimit
2015 2016 2017 2018 2019 2020
NEVOJA PËR FINANCIM -111 -83 -300 -326 -301 -262
1.1. Neto financimi nga burimet e jashtme për vitin 38 8 237 116 84 36
Hyrjet: 66 69 261 141 144 144
FMN 36 36 116 0 0 0
Nen-huazimet 22 24 15 10.3 8.0 10.0 IFN sipas klauzoles se investimeve 0 0 105 105 105 105
IFN projekt kreditë 8 9 24 26 31 29
Daljet: 28 61 25 24 60 109
Pagesa e principalit te borxhit 28 61 25 24 60 109
1.2 Neto financimi nga burimet e brendshme për vitin 172 86 180 188 231 259
Hyrjet: 457 434 534 532 547 562 Huazimi i brendshem-emetimet e reja 121 101 100 100 110 120
Huazimi i brendshem-ri-financimi 257 321 335 330 305 290
Financimi i njehereshem (AKP) 67 0 87 90 120 140 Hyrje nga fondet me qellime specifike 13 12 12 12 12 12
Daljet: 285 348 354 344 317 304
Ri-financimi i borxhit te brendshem 257 321 335 330 305 290
Nen-huazimi 22 24 15 10 8 10
Dalje ne fondet me qellime specifike 6 4 4 4 4 4
NDRYSHIMI NË BILANCIN BANKAR (Të Pashpërndarë) 99 11 117 -21 13 33
7. NETO BILANCI BANKAR FUNDVIT 201 212 329 308 321 354
Nga te cilat: ELA 46 46 46 46 46 46
Neto Bilanci Bankar si % e BPV-së 3.5% 3.5% 5.2% 4.6% 4.5% 4.8%
FONDET ME QELLIME SPECIFIKE 56 58.4 58.4 58.4 58.4 58.4
Të përcaktuara nga donatorët 12 7.3 7 7 7 7
Të hyrat vetanake të bartura 22 27 27 27 27 27
Fondi zhvillimor në mirëbesim 8.5 10.1 10 10 10 10 Të hyrat e dedikuara 1 1 1 1 1 1
Të tjera 13 13 13 13 13 13
7. BRUTO BILANCI BANKAR NE FUNDVIT 257 270 387 366 380 412
Burimi: Njesia per Menaxhimin e Borxhit, Thesar, MF
41
PJESA E TRETË
3 KORNIZA E SHPENZIMEVE SEKTORIALE 2018-2020 – QEVERIA QENDORE
Në pjesën e tretë është paraqitur gjendja aktuale dhe objektivat sipas sektorëve të nivelit qendror.
Janë paraqitur gjithsejt 12 sektorë ku secili sektor ka të prezantuar edhe trendin e financimit 2016-
2017 dhe vlerësimet buxhetore për periudhën e ardhshme trevjeçare 2018-2020. Në kuadër të
secilit sektor janë të paraqitura edhe organizatat buxhetore sipas sektorëve përkatës. Tabelat e
mëposhtme paraqesin projeksionet për vitet 2018-2020 për buxhetin e përgjithshëm të Kosovës,
në nivel qendror dhe sipas sektorëve. Kurse, në pjesën e katërt është paraqitur financimi komunal.
Tabela 1: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 për Buxhetin e
Përgjithshëm të Kosovës Totali i Përgjithshem i
Buxhetit të Kosovës
Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total* 1,645,043,503 2,001,020,477
2,194,720,000
2,337,080,000
2,487,220,000
Numri i punëtorëve 77,792 83,304
83,545
83,964
84,293
Paga dhe mëditje 543,659,459 572,275,399
595,000,000
613,080,000
630,420,000
Mallra dhe shërbime 176,739,334 198,059,823
227,560,548
237,688,174
247,311,476
Shpenzime komunale 23,101,904 26,697,745
28,029,452
29,451,826
30,218,524
Subvencione dhe
transfere 474,152,167 473,332,564
484,380,000
491,860,000
499,270,000
Shpenzime kapitale 427,390,639 725,714,946
850,000,000
955,000,000
1,070,000,000
Rezerva - 4,940,000
9,750,000
10,000,000
10,000,000
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare 1,568,648,894 1,773,385,964
1,962,677,715
2,096,609,555
2,245,192,542
Të hyrat vetanake 67,480,603 99,433,008
101,546,122
104,706,605
107,736,755
Financimet nga
Huamarrjet 8,914,005 128,201,505
130,496,163
135,763,840
134,290,703
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04 8,914,005 23,201,505
25,496,163
30,763,840
29,290,703
Financimi nga Klauzola
e investimeve -06 - 105,000,000
105,000,000
105,000,000
105,000,000
Grantet nga Donatorët 3,171,193 1,204,877
1,174,597
1,174,597 - * Në krahasim me tabelen 3. Te hyrat dhe shpenzimet e përgjithshme buxhetore (faqe 43 ), shpenzimet e paraqitura ne kete tabele
perfshijne vetem shpenzimet e pergjithshme te organizatave buxhetore. Kjo perjashton shpenzimet nga Grantet e Percaktuara te
Donatoreve, dhe nuk i zbret kthimet nga neto kredidhenia per Ndermarrjet Publike.
Tabela 2: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 për Nivelin Qendror
42
Totali i Përgjithshem i
Nivelit Qendror
Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 1,256,589,847 1,560,789,611
1,712,318,988
1,820,053,233 1,937,710,373
Numri i punëtorëve 37,068 39,407
39,648
40,067 40,396
Paga dhe mëditje 297,091,112 321,574,524
338,500,000
353,080,000 367,420,000
Mallra dhe shërbime 139,534,007 157,805,157
168,641,943
176,567,179 190,470,376
Shpenzime komunale 14,181,886 17,008,845
18,340,552
19,762,926 20,529,624
Subvencione dhe transfere 465,838,398 464,584,256
475,631,692
482,860,000 490,070,000
Shpenzime kapitale 339,944,444 594,876,829
701,454,801
777,783,127 859,220,373
Rezerva - 4,940,000
9,750,000
10,000,000 10,000,000
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare 1,228,798,089 1,413,305,098
1,565,967,143
1,670,343,878 1,783,682,915
Të hyrat vetanake 18,877,752 20,433,008
19,546,122
19,706,605 19,736,755
Financimet nga
Huamarrjet 8,914,005 127,051,505
126,805,723
130,002,750 134,290,703
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04 8,914,005 22,051,505
21,805,723
25,002,750 29,290,703
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06 - 105,000,000
105,000,000
105,000,000 105,000,000
Grantet nga Donatorët 3,171,193 1,204,877
1,174,597
1,174,597 -
3.1 SEKTORI I QEVERISJES SË PËRGJITHSHME
Në kuadër të këtij sektori synohet avancimi i infrastrukturës ligjore dhe zbatimit të ligjit për të
nxitur investimet e brendshme dhe të jashtme dhe për të përkrahur zhvillimin e qëndrueshëm
ekonomik si dhe ofrimin e shërbimeve më të mira për qytetarët e Republikës së Kosovës. Në
periudhën e deritanishme janë miratuar një mori ligjesh që kanë luajtur një rol të rëndësishëm në
integrimin e vendit në institucione të ndryshme ndërkombëtare dhe në përmbushjen e obligimeve
për liberalizimin e vizave dhe detyrimeve tjera në lidhje me Marrëveshjen e Stabilizimit dhe
Asociimit.
Me qëllim të ngritjet së efikasitetit të administratës publike është duke u punuar në fuqizimin e
sistemit për zbatimin e parimeve të etikës dhe integritetit në administratën publike, duke përfshirë
edhe miratimin e ligjit të ri për paga me qëllim të vendosjes së një kornize ligjore unike për
sistemin e pagave. Gjithashtu, do të punohet në racionalizimin e administratës publike duke
përmirësuar linjat e llogaridhënies, në veçanti përmes zbatimit të rekomandimeve për rishikimin e
43
agjencive të pavarura dhe organeve qendrore të administratës. Qeveria po ashtu do të zbatoj
sistemin e prokurimit elektronik me qëllim të rritjes së transparencës dhe mbylljes së hapësirave
për praktika korruptive në sistemin e prokurimit publik. Gjithashtu, do të vazhdoj fuqizimin e
politikave për luftimin e korrupsionit përmes përmirësimit të legjislacionit dhe zbatimit të
kornizës strategjike.
Përmes zbatimit të kornizës strategjike për të drejtat pronësore, Qeveria synon të ndërmerr një
varg reformash për përmirësimin e të drejtave pronësore. Këto reforma përfshijnë ndryshimet
legjislative duke synuar përcaktimin e qartë të të drejtave dhe kushteve për të drejta të
tregtueshme të pronës, promovimin e tregut të tokës që mundëson rritje ekonomike, fuqizimin e
kapaciteteve dhe rolit të gjykatave për njohjen, përcaktimin dhe fuqizimin e të drejtave pronësore.
Gjithashtu, reformat do të fokusohen në sigurimin e mbrojtjes së të drejtave përkatëse pronësore
të pjesëtarëve të komuniteteve jo shumicë, si dhe garantimi dhe fuqizimi i të drejtave pronësore
për gratë.
Është vazhduar me krijimin e kushteve më të mira të punës për administratën publike për të ofruar
shërbime sa më të mira për publikun dhe institucionet përmes zgjidhjeve që ofron teknologjia e
informacionit. Gjithashtu janë zhvilluar mekanizma administrativ për monitorimin e zbatimit të
ligjshmërisë, transparencës, llogaridhënies dhe vlerësimit të cilësisë së shërbimeve të ofruara.
Qeveria është e përkushtuar të zbatoj obligimet e MSA me qëllim të zhvillimit të përshpejtuar
socio-ekonomik.
Objektivat kryesore në kuadër të sektorit të qeverisjes së përgjithshme për periudhën e ardhshme
trevjeçare 2018-2020, varësisht kompetencave ligjore të institucioneve përkatëse janë:
Zhvillimi i një procesi ligjvënës efikas dhe garantimi i funksionimit kushtetues të
institucioneve të Republikës së Kosovës,
Avancimi i shërbimeve të administratës publike, reforma në shërbimin civil (ri-organizimi
i ministrive dhe organeve vartëse të tyre, finalizimi i procesit të klasifikimit të vendeve të
punës, zbatimi i sistemit të ri të pagave dhe gradimeve), respektimi i të drejtave të njeriut
sipas standardeve ndërkombëtare, siguria e ushqimit dhe mbrojtja e shëndetit publik,
zhvillimi i sistemit statistikor,
Avancimi i sistemit të prokurimit publik, rritja e qasjes në informacione lidhur me tenderët
publik, krijimi i një kornize institucionale moderne dhe transparente të Ligjit të Prokurimit
Publik (mirëmbajtja e platformës së prokurimit elektronik),
Avancimi i sistemit të drejtave pronësore.
Organizatat buxhetore të cilat bëjnë pjesë në Sektorin e Qeverisjes së Përgjithshme janë:
Kuvendi i Kosovës, Zyra e Presidentit, Zyra e Kryeministrit, Ministria e Administratës Publike,
Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal, Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik,
Agjencioni Kundër Korrupsionit, Organi Shqyrtues i Prokurimit, Gjykata Kushtetuese e Kosovës,
Paneli Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa, Agjencioni Shtetëror për Mbrojtjen e të Dhënave
Personale, Zyra e Auditorit të Përgjithshëm, Komisioni Qendror Zgjedhor, Instituti i Avokatit të
Popullit, Agjencia Kosovare për Krahasimin dhe Verifikimin e Pronës.
Tabela 3: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 - Sektori i Qeverisjes së
Përgjithshme
44
Sektori i Qeverisjes së
Përgjithshme
Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 56,660,350 70,969,969 76,543,800 72,965,278 71,096,827
Numri i punëtorëve 2,133 2,207 2,211 2,211 2,211
Paga dhe mëditje 20,279,402 20,863,525 21,884,148 22,372,332 21,578,151
Mallra dhe shërbime 13,394,208 20,537,169 21,619,401 16,357,695 16,227,695
Shpenzime komunale 2,687,176 3,184,132 3,635,432 4,135,432 4,135,432
Subvencione dhe
transfere 6,049,295 6,093,649 6,103,649 6,108,649 6,113,649
Shpenzime kapitale 14,250,269 20,291,494 23,301,170 23,991,170 23,041,900
Rezerva
Burimet e Financimit - - -
Grantet qeveritare 56,660,350 70,647,425 76,221,256 72,642,734 70,774,283
Të hyrat vetanake 322,544 322,544 322,544 322,544
Financimet nga
huamarrjet - - - - -
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06
Grantet nga Donatorët
3.2 SEKTORI PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR
Në kuadër të këtij sektori synohet avancimi i pozitës ndërkombëtare të vendit tonë dhe zhvillimi i
diasporës sonë. Dialogu politik dhe teknik në kuadër të implementimit të Marrëveshjes së
Stabilizimit dhe Asociimit në mes të Kosovës dhe Bashkimit Evropian si dhe plotësimi i kushteve
lidhur me liberalizimin e vizave për qytetaret e Kosovës të cilët dëshirojnë të lëvizin në zonën
Shengen. Gjithashtu ka patur përparime në anëtarësimin e Kosovës në organizata të ndryshme
ndërkombëtare si dhe në shtimin e njohjeve të Republikës së Kosovës nga vende tjera, si dhe
është punuar në regjistrimin e pjesëtarëve të diasporës dhe mërgatës, prezantimine e bizneseve në
vendet e mërgatës duke promovuar mundësitë e investimeve në ekonominë e Kosovës.
Objektivat kryesore në kuadër të sektorit për bashkëpunim ndërkombëtar për periudhën e
ardhshme trevjeçare 2018-2020, varësisht kompetencave ligjore të institucioneve përkatëse janë:
Konsolidimi i subjektivitetit ndërkombëtar të Republikës së Kosovës, anëtarësimi i
Republikës së Kosovës në Organizata Ndërkombëtare dhe avancimi i bashkëpunimit
ndërkombëtar;
Zhvillimi i dialogut të rregullt teknik Kosovë-BE në kuadër të kornizës së zbatimit të
Marrëveshjes së Stabilizimim Asociimit;
45
Aplikimi për statusin e shtetit kandidat për anëtarësimin në BE, vazhdimi i përafrimit të
legjislacionit të vendit me legjislacionin e BE si dhe rritja e kapaciteteve të institucioneve
publike për absorbimin e fondeve të BE dhe donatorëve tjerë;
Ruajtja e identitetit dhe fuqizimi i lidhjeve me vendin, promovimi dhe avancimi i të
drejtave politike dhe sociale të diasporës, inkurajimi i diasporës për investime në Kosovë;
Ratifikimi i marrëveshjës kornizë për qasjën e Kosovës në programet e BE-së;
Organizatat buxhetore të cilat bëjnë pjesë në Sektorin e Bashkëpunimit Ndërkombëtar janë:
Ministria e Punëve të Jashtme, Ministria për Integrime Evropiane dhe Ministria e Diasporës.
Tabela 4: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 - Sektori për
Bashkëpunim Ndërkombëtar
Sektori për Bashkëpunim
Ndërkombëtar
Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total
22,447,703
24,265,518
34,216,030
34,798,025
34,881,944
Numri i punëtorëve
396
447
447
447
447
Pagat dhe Mëditjet
6,819,591
6,682,880
8,094,876
8,128,625
8,162,544
Mallrat dhe Shërbimet
13,966,314
14,466,823
15,992,103
17,425,349
17,425,349
Shpenzimet Komunale
396,303
574,051
774,051
774,051
774,051
Subvencionet dhe Transferet
645,197
480,000
730,000
730,000
780,000
Shpenzimet Kapitale
620,298
2,061,764
8,625,000
7,740,000
7,740,000
Rezerva
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare
22,447,703
24,265,518
34,216,030
34,798,025
34,881,944
Të hyrat vetanake
- -
-
-
-
Financimet nga huamarrjet
- -
-
-
-
Financimi nga deficiti buxhetor (2%)
- 04
Financimi nga Klauzola e investimeve
-06
- -
-
-
-
Grantet nga donatorët
-
30,280
-
-
-
3.3. SEKTORI I FINANCAVE PUBLIKE
Në kuadër të këtij sektori synohet menaxhimi sa më i përgjegjshëm, i drejtë dhe transparent i
fondeve publike. Zhvillimi dhe zbatimi i politikave të shëndosha makro-ekonomike do të
vazhdoj në bashkëveprim me Kuvendin e Kosovës, Ministritë e linjës, Institucionet
Ndërkombëtare Financiare dhe Donatorët.
46
Ka vazhduar me sukses implementimi i pakos fiskale si dhe emetimi i letrave me vlerë i cili është
karakterizuar në secilin ankand me kërkesë më të lartë se sa oferta, si dhe me norma të ulëta të
interesit. Ministria e Financave shqyrton dhe ofron komente mbi të gjitha marrëveshjet
ekonomike financiare ndërkomebetare dhe aktivitetet të tjera në fushën financiare të Qeverisë së
Kosovës, në bazë të kësaj Ministri i Financave në emër të Republikës së Kosovës ka nënshkruar
marrëveshjen kornizë të bashkëpunimit me Banken Investive Evropiane, ku është realizuar edhe
projekti i parë nga EIB (Banka Investive Evropiane) në mbështetje të sektorit privat financiar.
Me qëllim të ruajtjes së stabilitetit makro-financiar, MF ka rolin kryesor në mbledhjen e
qëndrueshme të të hyrave buxhetore, dhe në bazë të kësaj është formuar grupi punues për
integrimin e Doganave të Kosovës dhe Administratës Tatimore të Kosovës në Agjencinë e të
Hyrave, ku do të bëhet kalimi prej tatimit në kufi drejt tatimit brenda në Kosove, dhe me ç’rast do
të mundësohet menaxhim më efektiv dhe efikas si dhe ulje e nivelit të informalitetit.
Në kuadër të reformave të parapara në kuadër të Reformës për Administratë Publike (RAP)
Kosova synon të siguroj një sistem të Menaxhimit të Financave Publike (MFP) modern, në
harmoni me standardet dhe përvojat më të mira ndërkombëtare, ku në bazë të kësaj është aprovuar
nga Qeveria Strategjia e Menaxhimit të Financave Publike, ku me këtë strategji mundësohet
funksionimin efikas dhe efektiv të të gjitha fazave të Menaxhimit të Financave Publike. Po ashtu,
MF ka përgadit Strategjinë për Kontroll të Brendshëm të Financave Publike, e cila ka për qëllim
forcimin e kontrolleve të brendshme përkatësisht funksionimin më të mië të kontrollës së
brendshme.
Objektivat kryesore në kuadër të sektorit të financave publike për periudhën e ardhshme
trevjeçare 2018-2020, janë:
Ruajtja e qëndrueshmërisë makro-fiskale përmes hartimit të politikave të qëndrueshme
fiskale;
Zvogëlimi i ekonomisë joformale përmes zbatimit të programit qeveritar dhe planit të
veprimit për parandalimin e ekonomisë joformale në Kosovë;
Zhvillimi dhe përsosja e sistemit të vjeljes dhe administrimit të të hyrave tatimore dhe
doganore;
Ngritja e cilësisë së menaxhimit të shpenzimeve publike përmes menaxhimit efikas dhe
transparent të financave publike, këtu rol jetik luan ndërlidhja e politikave prioritare,
reformave strukturore dhe ligjeve të propozuara me planifikim të matur të shpenzimeve
publike dhe përmbushja e obligimeve të dala nga marrëveshja me FMN dhe Institucionet
tjera Financiare Ndërkombëtare dhe
Rregullimi i sistemit të kontrollit të brendshëm të financave publike, që përfshin
menaxhimin financiar dhe kontrollin, auditimin e brendshëm, si dhe harmonizimin e tyre në
pajtim me standardet ndërkombëtare.
Sektori i Financave Publike përbëhet nga Ministria e Financave dhe Shpenzimet e
Paparashikuara.
47
Tabela 5: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 - Sektori i Financave
Publike
Sektori i Financave
Publike
Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 21,588,129 138,267,899 203,740,173 250,532,883 302,336,131
Numri i punëtorëve 1,648 1,828 1,833 1,833 1,833
Paga dhe mëditje 14,659,710 32,307,238 18,018,774 28,943,819 40,839,887
Mallra dhe shërbime 5,326,432 5,151,366 7,085,251 15,931,773 21,862,042
Shpenzime komunale 316,892 488,592 743,840 1,555,249 2,311,286
Subvencione dhe
transfere 288,757 226,000 291,973 226,000 9,002,104
Shpenzime kapitale* 996,338 95,154,703 167,850,335 193,876,042 218,320,812
Rezerva - 4,940,000 9,750,000 10,000,000 10,000,000
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare 21,588,129 59,467,899 127,840,173 172,988,375 228,769,369
Të hyrat vetanake
Financimet nga
huamarrjet - 78,800,000 75,900,000 77,544,508 73,566,762
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06 78,800,000 75,900,000 77,544,508 73,566,762
Grantet nga Donatorët
*Në kuadër të sektorit të financave publike, në shpenzime kapitale është përfshirë financimi nga klauzola e investimeve, si dhe të hyrat nga AKP-
ja. Gjithashtu është paraparë një kontigjencë për të neutralizuar efektet negative të risqeve të mundshme makrofiskale.
3.4 SEKTORI I MBROJTJES DHE SIGURISË PUBLIKE
Sektori i Mbrojtjes dhe Sigurisë Publike ka për qëllim ndërtimin, ruajtjen dhe ofrimin e sigurisë
për të gjithë qytetarët, mbikëqyrjen dhe sigurimin e sundimit të ligjit, mbrojtjen e jetës, pasurisë
dhe lirisë së lëvizjes për të gjithë qytetarët. Duke u mbështetur në vlerat profesionale dhe humane,
ofron qasje moderne, profesionalizëm, transparencë, respektim të drejtave të njeriut, duke ofruar
mundësi të barabarta për të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës. Për më tepër, ky sektor ka
për qëllim hartimin dhe zbatimin e politikave në nivel strategjik të sigurisë së vendit si dhe të
ushtroje funksionet dhe kompetencat në përputhje me Strategjinë e Sigurisë se Kosovës.
Ministria e Forcës së Sigurisë dhe Ministria e Punëve të Brendshme kanë ngritur kapacitetet e saj
në të gjitha fushat për ofrimin e rendit dhe sigurisë publike. Kjo periudhë karakterizohet me
progres në fusha të ndryshme, si: thellimin e bashkëpunimit bilateral i cili ka rezultuar me
pjesëmarrje të shumta në iniciativa, ushtrime dhe stërvitje rajonale të bashkëpunimit me shtetet
partnere; zhvillimin dhe avancimin e kapaciteteve, aftësive dhe gatishmërisë operacionale;
fuqizimin e partneritetit me NATO-n. Ky sektor vazhdon të shquhet me qasje profesioniste,
apolitike, kompetente, të disiplinuar dhe shumë etnike.
Bazuar në rezultatin final të procesit të Rishikimit Strategjik të Sektorit te Sigurisë (RSSS)
respektivisht rekomandimeve të dala nga analiza e këtij procesi të cilat definuan nevojën e
48
transformimit të Ministrisë për Forcën e Sigurisë së Kosovës në Ministri të Mbrojtjes ky
institucion ka përgatitur draftet e dokumenteve strategjike të cilat do ti paraprijnë këtij procesi.
Janë nënshkruar marrëveshje në fushën e ripranimit të personave të riatdhesuar, bashkëpunimin
rajonal dhe ndërkombëtar në fushën e migrimit, si dhe luftimin e krimit të organizuar.
Në fushën e parandalimit të ekstremizmit të dhunshëm dhe radikalizmit, është themeluar
Strategjia Kombëtare për këtë qëllim dhe e njëjta, bashkë me Planin e Veprimit, janë aprovuar
nga Qeveria në Shtator 2015.
Objektivat kryesore për të përmbushur qëllimet e sektorit të rendit dhe sigurisë publike janë:
Transformimi i Ministrisë për Forcën e Sigurisë së Kosovës në Ministri te Mbrojtjes dhe
Forcës së Sigurisë së Kosovës në Forca të Armatosura të Kosovës;
Zhvillimi dhe kompletimi i infrastrukturës, dokumenteve strategjike dhe atyre
planifikuese;
Avancimi i sistemit të menaxhimit të burimeve njerëzore, inteligjencës dhe sigurisë,
mbështetjes logjistike, komunikim, mbështetjet mjekësore dhe kapaciteteve
infrastrukturore për punë, jetë dhe mësim;
Vazhdimi i angazhimit për të arritur anëtarësimin në programin e Partneritetit për Paqe të
NATO-s dhe mekanizma tjerë Euro-Atlantik;
Zbatimi i rekomandimeve nga rishikimi i sektorit të sigurisë (RSS);
Parandalimi dhe luftimi i krimit, radikalizmit dhe ekstremizmit të dhunshëm, luftimi i
terrorizmit dhe ofrimi i sigurisë publike;
Furnizimi dhe mirëmbajtja e pajisjeve si dhe zgjerimi i infrastrukturës për sektorin e
Mbrojtjes dhe sigurisë Publike;
Procesi i rekrutimit, ngritja e njësive dhe zhvillimi i programeve trajnuese për Forcat e
Armatosura të Kosovës;
Ngritja e nivelit profesional të strukturave kërkimore dhe avancimi në nivelin e metodave,
teknikave dhe pajisjeve teknologjike të cilat do të shfrytëzohen gjatë veprimtarisë
operative të Inteligjencës;
Reformat në Agjencitë e Sigurisë Publike;
Zgjerimi i ofrimit të shërbimeve të dokumenteve civile;
Objektivat e mësipërme të sektorit të rendit dhe sigurisë publike do të realizohen përmes këtyre
aktiviteteve:
- Kompletimi i pakos së akteve kryesore ligjore dhe nënligjore (Ligji i Mbrojtjes, Ligji
për Forcat e Armatosura të Kosovës etj.);
- Kompletimi i pakos së dokumenteve kryesore strategjike dhe planifikuese ( Strategjia
e Mbrojtjes, Doktrina e Përgjithshme Ushtarake në përputhje me RSS-në, si dhe
Strategjinë e Sigurisë Kombëtare);
- Kompletimi i pakos së dokumenteve kryesore planifikuese (Plani Afatgjatë i
Zhvillimit A+10, Plani afatmesëm A3, Direktiva vjetore e mbrojtjes);
- Ngritja e sistemit të integruar unik me mundësi të zgjerimit të kapaciteteve sipas
nevojave operacionale të forcave për të mbështetur edhe platforma tjera të Komandës
dhe Kontrollit;
- Finalizimin e pakos së legjislacionit primar dhe sekondar që nënkupton hartimin e
ligjeve të reja dhe plotësimin dhe ndryshimin e ligjeve që kanë të bëjnë me Forcat e
49
Armatosura të Kosovës që determinon edhe plotësim/ndryshimin dhe hartimin e
akteve të reja nënligjore;
- Furnizim me pajisje për luftimin e terrorizmit global dhe Krimit në Kibernetikë,
- Menaxhimin e integruar të kufirit;
- Trajnimet të cilat zhvillohen brenda MFSK-së dhe trajnimet e ofruara nga partneret
tanë strategjik që mbështesin zhvillimin e forcave tona sipas standardeve
ndërkombëtare;
- Zgjerimi i fushave të ekspertizës në Agjencinë e Forenzikës;
- Finalizimi i Ligjit për pensionimin e parakohshem të pjesëtarëve policor;
- Ngritja e kapaciteteve të Policisë së Kosovës në menaxhimin e turmave dhe protestave
të dhunshme, themelimin e qendrës operative për menaxhimin e situatave emergjente,
ngritja e aftësisë vepruese dhe kompletimi i sistemit të emergjencave, menaxhimi i
materieve të rrezikshme dhe operacionalizimi i njësisë së helikopterëve;
- Digjitalizimi i regjistrave civile dhe pajisja e qytetarëve me dokumente personale të
cilësisë së lartë të sigurisë, sipas standardeve të BE-së, duke siguruar pasaporta
biometrike;
- Vazhdimi i negocimit dhe hartimit të marrëveshjeve bilaterale për ri-pranim;
- Vazhdimi dhe avancimi i bashkëpunimit bilateral me vendet mike si dhe angazhimi në
iniciativat dhe stërvitjet rajonale;
Organizatat buxhetore të cilat bëjnë pjesë në Sektorin e Mbrojtjes dhe Sigurisë Publike janë:
Ministria e Forcës dhe Sigurisë se Kosovës, Ministria e Punëve të Brendshme dhe Agjensioni
Kosovar i Inteligjencës.
Tabela 6: Trendet e financimit 2016-2017 dhe Vlerësimet 2018-2020 - Sektori i Mbrojtjes
dhe Sigurisë Publike
Sektori i Mbrojtjes dhe
Sigurisë Publike
Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 154,439,706 172,304,671 184,112,282 195,467,852 200,444,371
Numri i punëtorëve 13,458 13,801 14,037 14,456 14,785
Pagat dhe Mëditjet 99,366,392 98,670,847 104,720,643 107,437,755 109,721,459
Mallrat dhe Shërbimet 27,600,167 31,317,357 34,782,233 38,251,230 40,940,230
Shpenzimet Komunale 2,596,314 3,021,000 3,071,000 3,171,000 3,171,000
Subvencionet dhe Transferet 2,454,492 3,021,867 3,108,406 3,117,267 3,121,082
Shpenzimet Kapitale 22,422,341 36,273,600 38,430,000 43,490,600 43,490,600
Rezerva
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare 153,694,323 171,413,542 183,221,153 194,576,723 199,553,242
Të hyrat vetanake 745,383 891,129 891,129 891,129 891,129
Financimet nga huamarrjet - - - - -
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06
Grantet nga donatorët - - - - -
50
3.5 SEKTORI I DREJTËSISË
Sektori i Drejtësisë ka për qellim që të zhvilloj dhe hartojë legjislacionin dhe politikat në fushën e
drejtësisë, të vendos një sistem të avancuar ligjor në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe
praktikat më të mira evropiane. Për më tepër, ky sektor ka për qellim krijimin e një gjyqësie dhe
prokurorie të pavarur e unike për të siguruar sundimin e ligjit, mbrojtjen e të drejtave, lirive dhe
pronës së qytetarëve të Kosovës.
Ministria e Drejtësisë si bartëse kryesore e Sektorit të Drejtësisë është zotuar të udhëheq dhe
zbatojë reforma në lëmin e sundimit të ligjit. Në këtë drejtim kjo ministria ka zbatuar një varg
masash në mënyrë që të bëhet më efektive, llogaridhënëse dhe gjithëpërfshirëse në përgjigje të
nevojave dhe prioriteteve të qytetarëve në lëminë e sundimit të ligjit. Ministria është e
përkushtuar të përmbush obligimet që rrjedhin nga disa dokumente strategjike dhe të planifikimit,
përfshirë: Planin e Veprimit për Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit (MSA); Planin e Veprimit
për Udhërrëfyesin për Liberalizim të Vizave; dhe Programi Legjislativ për Vitin 2016-2017.
Objektivat kryesore për të përmbushur qëllimet e sektorit të drejtësisë janë:
Vazhdimi i reformës në drejtësi me qëllim të krijimit te paanshëm dhe të pavarur të
sistemit gjyqësor dhe prokurorial,
Rritja e efikasitetit të gjykatave për zgjidhjen e rasteve,
Administrimi më efikas i sistemit të ekzekutimit të sanksioneve penale,
Fuqizimi i kapaciteteve të mjekësisë ligjore dhe hulumtimi i krimeve të luftës, krimit të
organizuar, dhe veprave penale që rrënojnë bazat e ekonomisë së vendit
Avancimi i sistemit të Ndihmës dhe Bashkëpunimit Juridike Ndërkombëtar;
Promovimi i vazhdueshëm i ngritjes profesionale të gjyqtarëve dhe prokurorëve,
Objektivat e mësipërme të sektorit të drejtësisë do të realizohen përmes këtyre aktiviteteve:
- Avancimi i infrastrukturës ligjore dhe institucionale të sistemit të drejtësisë,
- Ndryshimi i kornizës ligjore në atë mënyrë qe sistemi gjyqësor do te merret me
kundërvajtjet vetëm nëse sanksionet janë kontestuar nga palët.
- Funksionalizimi i plotë i Qendrave Edukuese Korrektuese dhe të Paraburgimit
- Finalizimi Marrëveshjeve për Bashkëpunim Juridik Ndërkombëtar në Çështjet Penale
apo Civile.
- Ngritja e kapaciteteve mjeko – ligjore (antropolog, arkeolog, toksikolog mjeko-ligjor)
- Trajnimi i gjyqtareve dhe prokuroreve nga ana e Institutit Gjyqësor te Kosovës
- Ofrimi i ndihmës juridike falas për të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës
- Marrja e vendimeve për ankesat e nëpunësve civil kundër vendimeve të organit të
punësimit në të gjitha institucionet e Shërbimit Civil
Organizatat buxhetore të cilat bëjnë pjese ne Sektorin e Drejtësisë janë: Ministria e Drejtësisë,
Këshilli Gjyqësor i Kosovës, Këshilli Prokurorial i Kosovës, Instituti Gjyqësor i Kosovës,
Agjencia për Ndihme Juridike Falas dhe Këshilli i Pavarur Mbikëqyrës për Shërbimin Civil të
Kosovës.
51
Tabela 7: Trendet e financimit 2016-2017 dhe Vlerësimet 2018-2020 - Sektori i Drejtësisë
Sektori i Drejtësisë Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 46,429,465 53,506,478 55,539,043 56,461,352 56,610,043
Numri i punëtorëve 4,308 4,951 4,951 4,951 4,951
Paga dhe mëditje 32,462,214 36,379,363 37,238,662 37,422,434 37,607,125
Mallra dhe shërbime 10,579,561 10,562,574 11,055,840 11,466,877 11,466,877
Shpenzime komunale 1,469,688 1,607,041 1,827,041 1,827,041 1,827,041
Subvencione dhe
transfere 378,112 1,750,000 2,150,000 2,150,000 2,150,000
Shpenzime kapitale 1,539,890 3,207,500 3,267,500 3,595,000 3,559,000
Rezerva - - - -
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare 45,721,704 52,222,420 54,250,483 55,172,129 55,320,820
Të hyrat vetanake 707,761 1,284,058 1,288,560 1,289,223 1,289,223
Financimet nga
huamarrjet - - - - -
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06
Grantet nga Donatorët
3.6 SEKTORI I INFRASTRUKTURËS DHE KONKURRUESHMËRISË
Infrastruktura dhe konkurueshmëria janë faktorët kyç për zhvillimin ekonomik të një vendi. Ndër
këta faktorë bën pjesë infrastruktura fizike e shtetit, disponueshmëria e kapitalit, kushtet
rregullative e po ashtu edhe vet mjedisi biznisor, si dhe cilësia e përgjithshme e jetës. Një biznes
dhe një komunitet nuk mund te ketë sukses nëse nuk ka furnizim të rregullt me energji apo rrugë
të një standardi të lartë përmes të cilave mund të plasohen mallrat në treg. Zhvillimi i ekonomisë
është i ndikuar nga një mori faktorësh dhe kushtesh si për zhvillim ashtu edhe për nxitjen e
investimeve nga jashtë. Roli i shtetit është i pashmangshëm për ti stimuluar krijimin e
ndërmarrjeve konkurruese me sektorët me vlerë të lartë te shtuar. Zhvillimi i mëtutjeshëm i këtij
sektori do të mundësonte inkurajimin, krijimin, qëndrueshmërinë dhe rritjen e produktivitetit të
ndërmarrjeve private si dhe tërheqja e investimeve të huaja.
Kosova gjatë viteve të fundit ka arritur rezultate të konsiderueshme në përmirësimin e
infrastrukturës rrugore sidomos të lidhjeve ndërkombëtare. Sfidë me e madhe mbetet sigurimi i
furnizimit të qëndrueshme dhe të lirë me energji elektrike, teksa kapacitete ekzistuese per
gjenerim janë vjetërsuar dhe mungesa e diversitetit për import ndikon dukshëm në rritjen e
çmimeve. Në anën tjetër teknologjia informative është ber mjet i përditshëm për përdorim
shtëpiak në Kosovë por jo edhe per përmirësimin e proceseve operative në sektorin privat ,
institucione publike apo institucione arsimore.
52
Hekurudhat si mjet transporti ende nuk janë duke u përdorur në nivelin e duhur për transportimin
e njerëzve dhe mallrave. Ne ketë drejtim pritet të ketë investime në infrastrukturën hekurudhore te
cilat investime do të mundësojnë modernizimin e rrjetit hekurudhor të Kosovës.
Është e domosdoshme një qasje e re dhe inovative në ndërhyrjen e shtetit të cilat do të i
mundësonin bizneseve të zhvillohen në mënyrë më solide dhe me qasje më të mirë në financa.
Objektivat kryesore për përmbushjen e qëllimeve të sektorit të infrastrukturës dhe
konkurueshmerisë janë:
Ndërtimi dhe mirëmbajta e infrastrukturës së transportit rrugor e cila do të mundëson qarkullim
më te lirë te njerëzve dhe mallrave si dhe qasje më të lehtë në korridoret Pan- Evropiane;
Ngritja e nivelit të sigurisë në komunikacion;
Krijimi i një klime të favorshme për investime dhe mbështetjen e zhvillimit të ndërmarrjeve të
vogla dhe të mesme;
Krijimi i politikave dhe infrastrukturës ligjore me qellim te Sigurimit te furnizimit me Energji;
Hartimi i politikave strategjike për zhvillim të qëndrueshëm të sektorit minerar; dhe
Hartimi i politikave dhe kornizës ligjore për NP-të.
Objektivat e mësipërme të sektorit të Infrastrukturës dhe konkurueshmërisë do të realizohen
përmes këtyre aktiviteteve:
Përfundimi i ndërtimit të segmenteve të Autostradës Prishtinë-Hani i Elezit, për tu
lidhur me korridorin VIII dhe X të Evropës Juglindore,
Ndërtimi i segmenteve të autostradës Prishtinë- Gjilan-Konqul,
Vazhdimi i ndërtimit te rrugëve nacionale Prishtinë-Pejë (M9) dhe Prishtinë-
Mitrovicë (M2),
Sinjalizimi vertikal dhe horizontal i rrjetit rrugor,
Hartimi i broshurave dhe zhvillimi i fushatave te kampanjave qe kanë për qellim
senzibilizimin e opinionit ne lidhje me sigurinë ne komunikacion,
Krijimi i zonave ekonomike,
Siguria e produkteve, duke nënkuptuar mbikëqyrjen e tregut, mbrojtjen e
konsumatorit, dhe rregullimin e tregut
Ndërtimi i kapaciteteve të reja energjetike dhe rehabilitimi i atyre ekzistuese;
Zbatimi i masave të efiçencës dhe diversifikimi i burimeve të gjenerimit të
energjisë;
Zhvillimi i projekteve promovuese në fushën e EE dhe BRE....
Riaftësimi dhe hapja e vend-punishteve të reja në minierën “Trepça”;
Vlerësimi i potencialeve të resurseve minerale përmes hulumtimit;
Vlerësimi i potencialit mineralmbajtës për krom, bakër, platinë dhe perspektiva e
tyre në zonën ndërmjet Shqipërisë dhe Kosovës;
Përpilimi i Hartave ( plansheteve gjeologjike ) në shkallë 1: 25000 për territorin e
Republikës së Kosovës;
Vlerësimi i potencialit mineralmbajtës dhe para përgatitja e pakos investuese për
11 zonat e interesit, të shpallura nga Qeveria e Republikës së Kosovës....
Organizatat buxhetore që përbëjnë sektorin e infrastrukturës dhe konkurueshmërisë janë:
Ministria e Infrastrukturës, Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Ministria e Tregtisë dhe Industrisë,
53
Agjencia Kosovare e Privatizimit, Autoriteti Rregullativ i Komunikimeve Elektronike, Komisioni
Kosovar i Konkurrencës, Komisioni i Pavarur për Miniera dhe Minerale, Autoriteti i Aviacionit
Civil, Autoriteti Rregullativ i Hekurudhave, Agjencioni për Shërbimin e Navigimit Ajror, Zyra
Rregullative e Energjisë.
Tabela 8: Trendet e financimit 2016-2017 dhe Vlerësimet 2018-2020 - Sektori i
Infrastrukturës dhe Konkurrueshmërisë
Sektori i
Infrastrukturës dhe
Konkurrueshmërisë
Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 259,720,591 355,100,127 368,456,239 386,966,572 445,025,779
Numri i punëtorëve 1,298 1,344 1,339 1,339 1,339
Paga dhe mëditje 13,263,568 13,684,937 13,862,235 13,931,341 14,000,793
Mallra dhe shërbime 13,484,909 16,859,906 17,679,406 17,747,437 17,859,446
Shpenzime komunale 412,867 787,618 787,618 787,618 787,618
Subvencione dhe
transfere 12,988,984 7,975,860 8,467,684 8,467,684 8,467,684
Shpenzime kapitale 219,570,264 315,791,806 272,659,296 286,032,492 293,910,238
Kontigjenca per
Infrastruktur dhe
Konkurueshmërisë - - 55,000,000 60,000,000 110,000,000
Rezerva
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare 250,678,734 303,961,259 316,450,777 335,493,730 385,180,654
Të hyrat vetanake 9,041,857 10,979,779 9,984,399 10,039,677 10,051,315
Financimet nga
huamarrjet - 40,159,090 42,021,063 41,433,165 49,793,810
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04 - 13,959,090 15,821,063 16,877,673 18,360,572
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06 - 26,200,000 26,200,000 24,555,492 31,433,238
Grantet nga Donatorët
3.7 SEKTORI I BUJQËSISË
Qëllimi i Sektorit të Bujqësisë është krijimi dhe zbatimi i politikave dhe programeve, të cilat kanë
një ndikim të drejtpërdrejt në mirëqenien e zonave rurale të Kosovës. Qëllimi i përgjithshëm është
orientimi dhe sigurimi i një zhvillimi të qëndrueshëm të bimëve bujqësore, fondit blegtoral dhe
rritjen e sipërfaqeve pyjore, me qëllim të rritjes optimale të prodhimit për plotësimin sa më mirë
të nevojave të vendit, minimizimin e importit dhe rritjen e mundësive për eksport, si dhe
mbështetjen dhe menaxhimin e këtij zhvillimi. Bujqësia luan rol të rëndësishëm për ekonominë e
Kosovës për shkak të shtrirjes rurale të popullsisë dhe mundësive që krijon për gjenerimin e të
ardhurave.
Shprehur në përqindje, në bujqësi janë të punësuar 26.7%, në raport me numrin e përgjithshëm të
të punësuarave në Kosovë dhe përbën rreth 17.6% të vlerës së eksportit total. Sektori i bujqësisë,
54
si i tillë, do të luaj një rol të rëndësishëm për ofrimin e mundësive për punësim dhe për krijimin e
të ardhurave për njerëzit që jetojnë në zonat rurale. Zhvillimi i sektorit të bujqësisë ka rëndësi të
veçantë, si në aspektin e përmirësimit të bilancit tregtar, uljes së papunësisë, sigurisë së
produkteve ushqimore, mbrojtjes së ambientit dhe përmirësimit të jetës së qytetarëve në
përgjithësi. Si rezultat i mbështetjes se këtij sektori, vetëm ne vitin e fundit të ardhurat neto në
fermë janë rrit për 12.2%. Prandaj, Qeveria duhet të vazhdojë ta mbështesë sektorin e bujqësisë
edhe në periudhën e ardhshme afatmesme.
Si një sektor kyç i ekonomisë së Kosovës, bujqësia është e mbushur me sfida sistematike dhe
strukturore që do të duhet të adresohen për të shfrytëzuar potencialet konkurruese dhe të rritjes.
Aktualisht, bujqësia karakterizohet me produktivitet të dobët, kryesisht për shkak të: (i) pronave
të fragmentuara me mesatarisht 2 hektarë; (ii) teknologjive të vjetruara të fermave dhe mungesa e
njohurive/aftësive bashkëkohore bujqësore midis fermerëve dhe agro-përpunuesve; (iii) mungesa
e diversifikimit të produkteve bujqësore dhe (iv) mungesa e investimeve në ujitje.
Sektori i Bujqësisë, përmes politikave dhe strategjive të zhvillimit do të jetë edhe në të ardhmen e
orientuar në mbështetjen e faktorëve të prodhimit, në stimulimin e fermerëve dhe krijimin e një
ambienti më të favorshëm zhvillimor.
Këto politika dhe strategji janë duke krijuar mundësi për të arritur zhvillim të qëndrueshëm dhe
një përdorim më efikas të burimeve natyrore.
Objektivat kryesore për të përmbushur qëllimet e sektorit të bujqësisë janë:
Rritja e zhvillimit të qëndrueshëm të sektorit të bujqësisë dhe sigurimi i nivelit të duhur të
të ardhurave të prodhuesve bujqësorë, si dhe prodhimi i qëndrueshëm i ushqimit cilësor
dhe mbrojtja e mjedisit;
Rritja e aftësisë konkurruese në bujqësi, veçanërisht në sektorin agro-ushqimor,
promovimi i zhvillimit dhe mundësive të punësimit, si dhe përmirësimi i cilësisë së jetesës
në zonat rurale;
Rritja e potencialit prodhues të fermave që mundëson rritjen e prodhimit vendor dhe uljen
e importit të produkteve bujqësore;
Përmirësimi i zhvillimit të qëndrueshëm tё pyjeve dhe tё gjitha funksioneve tё tyre
ekologjike, ekonomike dhe sociale, duke përfshirë ruajtjen e biodiversitetit;
Menaxhimi dhe zhvillimi cilësor i sektorit të bujqësisë, përfshirë zhvillimin e politikave
dhe avancimin e kornizës legjislative e normative.
Objektivat e mësipërme të sektorit të bujqësisë do të realizohen përmes këtyre aktiviteteve:
- Investime në ngritjen e kapaciteteve prodhuese dhe përmirësimin e kushteve higjienike në
ferma blegtorale, rritjen e sipërfaqeve me pemë dhe perime, si në plantacione të hapura e
po ashtu edhe në serra, rritjen e sipërfaqeve me vreshta, ruajtjen dhe deponimin e
prodhimeve primare dhe përmirësimin e furnizimit të tregut me mish të freskët të viçave
dhe zogjve;
- Investime ne teknologjitë e reja dhe rritjen e kapaciteteve përpunuese të agro-industrisë
ushqimore, si: mishit, qumështit, pemëve, perimeve dhe rrushit;
- Investime në aktivitete biznesore dhe shërbyese në zonat rurale dhe malore ( turizëm rural,
bimë aromatike dhe fruta të malit);
- Investimet ne burimet e energjisë së ripertritshme;
55
- Investime në modernizimin dhe zgjerimin e sistemeve ekzistuese dhe të reja të ujitjes në
nivel të fermës dhe aktivitete të tjera që parashihen në kornizën e zbatimit të PBZHR
2014-2020;
- Pyllëzimit i sipërfaqeve të zhveshura pyjore, rimëkëmbja e pyjeve të dëmtuara nga zjarri
dhe ndërmarrja e masave parandaluese të dëmtimit përmes trajtimit me preparate
entomologjike.
Organizata buxhetore e cila bëjnë pjesë në Sektorin e Bujqësisë është Ministria e Bujqësisë,
Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural.
Tabela 9: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 - Sektori i Bujqësisë
Sektori i Bujqësisë Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total
50,817,594
57,596,233
59,141,461
59,636,711
56,817,460
Nr. i punëtorëve
354
392
392
392
392
Pagat dhe Mëditjet
2,173,944
2,319,194
2,431,990
2,443,702
2,455,473
Mallrat dhe Shërbimet
3,566,038
2,981,681
3,363,681
3,375,219
3,375,219
Shpenzimet Komunale
99,571
118,768
118,768
118,768
118,768
Subvencionet dhe Transferet
43,869,949
47,203,922
47,477,022
47,599,022
47,668,000
Shpenzimet Kapitale
1,108,092
4,972,668
5,750,000
6,100,000
3,200,000
Rezerva
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare
47,719,240
54,392,718
52,382,846
52,878,096
52,958,845
Të hyrat vetanake
170,769
183,515
183,515
183,515
183,515
Financimet nga huamarrjet
2,927,585
3,020,000
6,575,100
6,575,100
3,675,100
Financimi nga deficiti buxhetor
(2%) - 04
2,927,585
3,020,000
3,675,100
3,675,100
3,675,100
Financimi nga klauzola e
investimeve - 06
2,900,000
2,900,000
Grantet nga donatorët
39,972
-
-
-
-
56
3.8 SEKTORI I MJEDISIT
Në sektorin e mjedisit synohet zhvillimi i balancuar dhe qëndrueshëm duke siguruar mbrojtjen e
mjedisit dhe zhvillimin e planifikimit të mirëfilltë hapësinor. Mbështetja në zhvillimin e
qëndrueshëm ka për qëllim përmirësimin e cilësisë së jetës së qytetarëve të Kosovës, dhe brezave
që do të vijnë. Realizimi i kësaj politike zhvillimore do të bëhet përmes integrimit të strategjisë
mjedisore me strategjitë sektoriale dhe përmes monitorimit, informimit dhe raportimit mjedisor.
E gjithë kjo do të mundësoj administrimin e integruar dhe të qëndrueshëm të mjedisit. Kualiteti i
mjedisit në Kosovë duhet përmirësuar. Kosova ballafaqohet me probleme sa i përket menaxhimit
të ujit, menaxhimit të mbeturinave dhe ndotjes së ajrit dhe tokës. Probleme tjera të mjedisit
shkaktohen nga zhvillimet e paplanifikuara hapësinore dhe ndërtimet pa leje të cilat dëmtojnë
hapësirën dhe ulin mundësitë për zhvillimin e ardhshëm të vendit.
Objektivat kryesore në kuadër të sektorit mjedisor për periudhën e ardhshme trevjeçare 2018-
2020, varësisht kompetencave ligjore të institucioneve përkatëse, janë:
- Kompletimi i infrastrukturës ligjore në fushë veprimtarinë e mjedisit dhe harmonizimi i
tyre me legjislacionin e BE dhe zbatimi i saj;
- Përmirësimi i gjendjes së mjedisit dhe monitorimi i gjendjes së tij;
- Administrimi dhe menaxhimi më i mirë i resurseve ujore dhe rehabilitimi i shtretërve të
Lumenjve;
- Hartimi i Hartës Zonale te Kosovës dhe Hartave Zonale të Komunave dhe E-lejet;
- Fuqizimi i Inspektoratit Mjedisor, Ujërave, Natyrës, Planifikimit Hapësinor, Ndërtimit dhe
Banimit;
- Shfrytëzimi racional dhe rritja e kapaciteteve të burimeve ujore;
- Menaxhimi i qëndrueshëm i mbeturinave;
- Ngritja e Standardeve të Ofruesve të shërbimit të ujit;
- Avancimi i monitorimit dhe raportimit të performancës së ofruesve të shërbimeve të ujit.
Organizatat buxhetore të cilat bëjnë pjesë në Sektorin e Mjedisit janë: Ministria e Mjedisit
dhe Planifikimit Hapësinor dhe Autoriteti Rregullator për Shërbimet e Ujit.
Tabela 10: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 - Sektori i Mjedisit
Sektori i Mjedisit Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 37,182,453 49,480,168 51,931,208 55,205,366 58,217,769
Numri i punëtorëve 352 356 356 356 356
Paga dhe mëditje 2,164,127 2,313,557 2,336,750 2,348,434 2,360,176
Mallra dhe shërbime 1,037,649 1,252,576 1,252,576 1,264,085 1,264,085
Shpenzime komunale 44,973 89,723 91,882 92,847 93,508
Subvencione dhe
transfere - - - - -
Shpenzime kapitale 33,935,704 45,824,312 48,250,000 51,500,000 54,500,000
Rezerva
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare 36,462,377 49,480,168 51,931,208 55,205,366 58,217,769
Të hyrat vetanake
57
Financimet nga
huamarrjet 720,076 - - - -
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04 720,076
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06
Grantet nga Donatorët 1,294,549
3.9 SEKTORI I KULTURËS
Misioni i sektorit të kulturës është krijimi dhe zhvillimi i politikave, ambientit dhe mekanizmave
të përshtatshëm për promovimin e aktiviteteve të kulturës, vlerësimin dhe mbrojtjen e
trashëgimisë kulturore, fuqizimin dhe pjesëmarrjen e rinisë në qeverisje dhe krijimtari, zhvillimin
dhe afirmimin e sportit kosovar në vend dhe në arenën ndërkombëtare si dhe promovimin dhe
mbrojtjen e të drejtës së autorit.
Sektori është angazhuar në mbështetje, orientim, koordinim dhe ndjekje në ecurinë e zbatimit të
projekteve të diversitetit kulturorë të ideuar dhe zbatuar nga profesionistet. Kosova është
promovuar denjësisht në ngjarjet e mëdha të kulturës dhe sportit në botë, vlen të përmenden të
arriturat në arenën ndërkombëtare të medaljes së artë në lojërat olimpike në Rio-Brazil 2016,
nominimet për çmimet “OSCAR”, si dhe pjesëmarrja në ekspozitën ndërkombëtare të arkitekturës
në Bienalen e Venedikut. Sektori i kulturës është ambasadori më i mirë, i paraqitjes se identitetit
dhe vlerave të vendit në arenën ndërkombëtare.
Përkujdesja ndaj trashëgimisë kulturore është përgjegjësi e të gjithëve dhe faktor i rëndësishëm në
zhvillim të qëndrueshëm urban, shoqëror, ekonomik dhe kulturor të vendit, sfidë e veçantë për
Kosovën mbetet koordinimi ndërinstitucional dhe gjithëpërfshirja në studimin dhe interpretimin
objektiv dhe inkluziv i identifikimit, vlerësimit dhe mbrojtjen e vlerave sociale-kulturore të
trashëgimisë kulturore në vend.
Objektivat kryesore për të përmbushur qëllimet në kuadër të sektorit të kulturës janë:
Mbështetje, masivizim, zhvillim i sportit cilësor dhe ngritje e infrastrukturës sportive sipas
standardeve ndërkombëtare,
Qasje e integruar në mbrojtjen e trashëgimisë kulturore drejt zhvillimit të qëndrueshëm,
edukimit, aftësimit dhe pjesëmarrje aktive e të gjithëve në vlerësime, mbrojtje dhe
parandalimin e dëmtimit të trashëgimisë kulturore,
Përkrahja në ngritjen e kulturës së pavarur, si dhe avancimi i diplomacisë kulturore,
Fuqizimi i rinisë në procese zhvillimore, kujdes për shëndetin dhe sigurinë e të rinjve,
ofrimin e edukimit jo-formal dhe krijimin e mundësive për punësim,
Përcjellja e procesit të digjitalizimit në tërë kompleksitetin e vet dhe zhvillimi i pluralizmit
medial që u shërben gjithë qytetarëve të Kosovës.
Planifikimi, projektimi, menaxhimi dhe mirëmbajtja e komplekseve memoriale me rëndësi
të veçantë.
Objektivat e mësipërme të sektorit për kulture do të realizohen përmes këtyre aktiviteteve:
58
- Avancimi i infrastrukturës sportive dhe kulturore, me qëllim të krijimit të kushteve
adekuate hapësinore, teknike dhe profesionale për zhvillim të aktiviteteve sipas
standardeve evropiane;
- Stimulimin e sportistëve në ciklin olimpik që të jenë aktiv në sport dhe të punojnë në
avancimin e mëtejmë të sportit dhe përformances;
- Hartimi i planeve të menaxhimit dhe caktimi i njësive menaxhuese për lokalitetet madhore
të trashëgimisë kulturore;
- Rritja e numrit të botimeve, guidave, mediumeve virtuale, etj. dhe shpërndarja sistematike
në vend dhe në rrafshin ndërkombëtar lidhur me sektorin e kulturës;
- Ngritja e aftësive profesionale për të rinjtë që të përgatiten në përputhje me nevojat
aktuale të tregut të punës, përmes trajnimeve në punë dhe zgjerimi i gamës së shërbimeve
rinore në Qendra Rinore;
- Mbështetja e Librit dhe bibliotekave;
- Koordinimin me shtetet fqinje për planin frekuencor digjitale;
- Hartimi i planit dhe i elaborateve të shpronësimit të menaxhimit të komplekseve
memorialë.
Organizatat buxhetore që përbëjnë sektorin e Kulturës janë: Ministria e Kulturës, Rinisë dhe
Sportit, Këshilli i Kosovës për Trashëgimi Kulturore, Komisioni i Pavarur i Mediave, Radio
Televizioni i Kosovës dhe Agjensioni për Menaxhimin e Komplekseve Memorialë.
Tabela 11: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 - Sektori i Kulturës
Sektori i Kulturës Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 29,447,774 49,862,893 52,470,417 64,474,373 64,538,071
Numri i punëtorëve 695 832 832 832 832
Paga dhe mëditje 4,011,798 4,671,942 4,769,150 4,792,729 4,816,427
Mallra dhe shërbime 1,495,074 1,524,259 1,659,259 1,749,636 1,749,636
Shpenzime komunale 356,369 422,458 475,458 485,458 495,458
Subvencione dhe
transfere 17,016,765 18,206,550 17,206,550 17,226,550 17,256,550
Shpenzime kapitale 6,567,768 25,037,684 28,360,000 40,220,000 40,220,000
Rezerva
Burimet e Financimit
Grantet qeveritare 29,394,583 49,792,390 52,399,945 64,403,901 64,467,599
Të hyrat vetanake 53,191 70,503 70,472 70,472 70,472
Financimet nga
huamarrjet - - - - -
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06
Grantet nga Donatorët
59
3.10 SEKTORI I ARSIMIT
Në sektorin e arsimit synohet zhvillimi i shoqërisë bazuar në dije dhe shkathtësi konkurruese, e
cila është e integruar në rrjedhat ndërkombëtare, me mundësi të barabarta për avancimin e secilit
individ që të jetë i gatshëm të kontribuoj në zhvillimin e qëndrueshëm socio-ekonomik të vendit.
Sektori i arsimit ka përgjegjësi shtetërore dhe qytetare në edukimin e mirëfilltë të të rinjve të
Republikës së Kosovës për t’i përgatitur si qytetarë të denjë dhe të dobishëm për vendin. Roli i
sektorit është një burim i intelektit dhe i ndryshimeve politike, ekonomike, dhe shoqërore në
përparim të vendit dhe shoqërisë kosovare.
Sektori i arsimit në Republikën e Kosovës është duke kaluar nëpër një proces reformues që ka për
objektiv rritjen e pjesëmarrjes dhe përmirësimin e cilësisë së arsimit. Është punuar në hartim të
legjislacionit dhe janë miratuar akte të shumta ligjore e nënligjore, janë ndërtuar, renovuar shumë
objekte arsimore dhe janë themeluar institucione të shumta të reja. Është punuar në përmirësimin
e kurrikulave dhe në hartimin e sigurimin e teksteve të reja shkollore, të cilat duhet të mbështeten
nga praktika të reja të mësimdhënies e të mësimnxënies. Gjithashtu synohet mbështja e kërkimeve
shkencore dhe pjesëmarrja në të gjitha aktivitetet e arsimit në nivel kombëtar, rajonal dhe
ndërkombëtar, për të arritur standardet evropiane.
Qasja në përfitim të dijes, hulumtimeve shkencore dhe të përfitimit të shkathtësive, janë në
funksion zhvillimit të përshpejtuar të shoqërisë sonë dhe aftësive konkurruese brenda dhe jashtë
Kosovës në përputhje me standardet ndërkombëtare.
Objektivat kryesore për të përmbushur qëllimet e sektorit të arsimit janë:
Rritja e përfshirjes dhe parandalimi i braktisjes në arsimin parauniversitar. Ky objektiv ka
të bëj me rrritjen e përfshirjes dhe edukimit cilësor në fëmijërinë e hershme,
Menaxhimi cilësor dhe efikas i sistemit të arsimit, i bazuar në transparencë dhe në
llogaridhënie. Ky objektiv ka të bëjë me ngritjen e kapaciteteve menaxhuese në nivelin
qendror, komunal dhe në shkollë,
Zhvillimi i një sistemi funksional për sigurimin e cilësisë, në përputhje me standardet
ndërkombëtare. Ky objektiv ka të bëjë me ngritjen e kapaciteteve për sigurimin e cilësisë
në të gjitha nivelet,
Ngritja e cilësisë së mësimdhënies përmes sistemit të qëndrueshëm për përgatitjen dhe
zhvillimin profesional të mësimdhënësve. Ky objektiv ka të bëjë me zhvillimin
profesional të vazhdueshëm të mësimdhënësve,
Avancimi i të nxënit përmes mësimdhënies cilësore, duke zbatuar kurrikulën e bazuar në
kompetenca dhe duke shfrytëzuar resurse mësimore të cilësisë së lartë. Ky objektiv ka të
bëjë me zbatimin e kurrikulës së re në të gjitha shkollat,
Arsimi dhe aftësimi profesional në përputhje me kërkesat e tregut të punës në vend. Ky
objektiv arrihet duke rritur cilësinë e Qendrave për Këshillim dhe Orientim në Karrierë në
Komuna dhe zbatimin e koncepteve sipas Kurrikulës Bërthamë; hartimin e kurikulave të
reja dhe rishikimin e të gjitha kurrikulave të AAP-së; përmirësimin e cilësisë së
shërbimeve të trajnimit që ofrohen në Qendra të Aftësimit Profesional, dhe
Ngritja e cilësisë dhe konkurrueshmërisë së arsimit të lartë përmes nxitjes së përsosmërisë
në mësimdhënie, kërkimit shkencor, inovacionit dhe ndërkombëtarizimit,
60
Organizatat buxhetore që e përbëjnë sektorin e arsimit janë: Ministria e Arsimit, Shkencës dhe
Teknologjisë, Akademia e Shkencës dhe e Arteve e Kosovës, Universiteti i Prishtinës.
Tabela 12: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 - Sektori i Arsimit
Sektori i Arsimit Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 75,165,543 79,165,038 84,905,306 92,208,031 92,400,024
Numri i punëtorëve 3,797 4,201 4,202 4,202 4,202
Paga dhe mëditje 37,086,931 37,450,470 39,440,411 39,129,541 39,319,616
Mallra dhe shërbime 10,563,197 12,266,460 13,267,207 14,097,302 14,099,220
Shpenzime komunale 1,905,833 2,490,259 2,590,259 2,590,259 2,590,259
Subvencione dhe
transfere 4,262,101 5,120,929 5,120,929 5,120,929 5,120,929
Shpenzime kapitale 21,347,481 21,836,920 24,486,500 31,270,000 31,270,000
Rezerva
Burimet e Financimit - - - - -
Grantet qeveritare 67,689,690 69,816,158 76,890,243 82,898,040 85,471,467
Të hyrat vetanake 5,932,854 6,701,480 6,805,503 6,910,045 6,928,557
Financimet nga
huamarrjet 1,543,000 2,647,400 1,209,560 2,399,946 -
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04 1,543,000 2,647,400 1,209,560 2,399,946
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06 - - -
Grantet nga Donatorët 662,075 -
3.11 SEKTORI I SHËNDETËSISË
Në sektorin e shëndetësisë synohet përmirësimi i shëndetit të popullatës nëpërmjet promovimit të
mënyrave të shëndetshme të jetesës dhe sigurimit të shërbimeve cilësore shëndetësore me qasje të
lehtë dhe të barabartë e me kosto-efektive.
Situata aktuale në sektorin e shëndetësisë cilësohet me arritje në fusha të ndryshme por edhe me
vështirësi të theksuara për sigurimin e vëllimit dhe cilësisë së duhur të shërbimeve shëndetësore.
Me Ligjin për sigurime shëndetësore parashihet themelimi i skemës së obliguar publike të
sigurimit shëndetësor që parasheh pagesën e premiumit të sigurimit shëndetësor. Shfrytëzimi i
kapaciteteve shëndetësore është i ulët, ndërkaq cilësia e shërbimeve shëndetësore ende nuk është e
kënaqshme, sidomos sa u përket infeksioneve spitalore, përdorimit të udhërrëfyesve dhe
protokolleve klinike si dhe mënyrës së trajtimit ku pacienti duhet të jetë në qendër të vëmendjes
dhe t’i kushtohet kohë e mjaftueshme për ekzaminimet klinike.
Kujdesi dytësor dhe tretësor shëndetësor ofron shërbimet spitalore, jashtë-spitalore, diagnostike,
terapeutike, rehabilituese, transporti emergjent, kujdesi dentar, si dhe shërbimet e regjionalizuara
të shëndetësisë publike për pacientet që trajtohen në njësitë organizative të Shërbimit Spitalor
61
Klinik Univerzitar i Kosovës.Përveç ofrimit të shërbimeve shëndetësore, ofrojnë edhe edukimin
bazik, pasdiplomik si dhe pjesëmarrjen në kërkime shkencore relevante në bashkëpunim me
Fakultetin e Mjekësisë.
Shëndetësia kosovare disponon me kapacitete relativisht të mjaftueshme infrastrukturore dhe me
mbulim të mirë me rrjet te institucioneve shëndetësore për ofrim të shërbimeve për popullatën me
përjashtim të kapaciteteve për shërbime emergjente në Shërbimin Spitalor dhe Klinik Universitar
të Kosovës të cilat përmbushin minimumin e duhur.
Objektivat kryesore për të përmbushur qëllimet e sektorit të shëndetësisë janë:
Mbrojtja e shëndetit dhe përmirësimi i cilësisë së shërbimeve të ofruara shëndetësore,
Riorganizimi i financimit të sektorit shëndetësor me qëllim të ofrimit të shërbimeve të
arritshme dhe të barabarta,
Shërbimet e integruara efikase dhe efektive shëndetësore, zbatimi i metodave të reja në
diagnostikim dhe terapi,
Infrastruktura funksionale shëndetësore.
Funksionalizimi i Fondit të Sigurimeve Shëndetësore (FSSH), dhe
Zhvillimi i Sistemit të Informimit Shëndetësor (SISH) dhe funksional në të gjitha
institucionet shëndetësore.
Objektivat e mësipërme të sektorit të shëndetësisë do të realizohen përmes këtyre aktiviteteve:
- Ofrimi dhe përmirësimi i ofrimit të shërbimeve shëndetësore të arritshme dhe të barabarta;
- Përmirësimi i shëndetit të nënës dhe fëmijës;
- Parandalimi dhe kontrolli i gjendjeve kronike si dhe kronike jo ngjitëse;
- Fushata e zbulimit të hershëm të kancerit të; gjirit, të kancerit të qafës së mitrës dhe
kancerit kolo-rektal, si dhe malformacionneve gjenetike fatale;
- Funksionalizimi i Klinikës së Kardiokirurgjisë dhe shërbimeve të kardiologjisë invazive;
- Zhvillimi i Sistemit të Informimit Shëndetësorë(SISH) dhe funksional në të gjitha
institucionet shëndetësore;
- Mbledhja e premiumeve, nënshkrimi i kontratave vjetore me ofruesit e shërbimeve
shëndetësore sipas pakos bazike;
- Vendosja e sistemit të pagesave që do të promovojë risitë dhe do të shpërblejë
performancën, cilësinë dhe efektivitetin, si dhe që do të sigurojë blerjen e shërbimeve
shëndetësore;
- Përmirësimi i vazhdueshëm i cilësisë në mjekësin familjare; dhe
- Ndërtimi i Qendrës Emergjente Shëndetësore.
Organizatat buxhetore të cilat bëjnë pjesë në Sektorin e Shëndetësisë janë: Ministria e
Shëndetësisë ( MSH) dhe Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitarë i Kosovës (SHSKUK).
62
Tabela 13: Trendët e financimit 2016- 2017 dhe vlerësimet 2018-2020 - Sektori i
Shëndetësisë
Sektori i Shëndetsisë Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 118,605,043 126,663,627 147,789,814 150,589,754 156,489,756
Numri i punëtorëve 7,703 8,084 8,084 8,084 8,084
Paga dhe mëditje* 59,202,835 60,504,684 79,902,249 80,300,260 80,700,262
Mallra dhe shërbime 35,186,115 38,736,796 38,736,796 36,723,902 42,023,902
Shpenzime komunale 3,535,238 3,821,964 3,821,964 3,821,964 3,821,964
Subvencione dhe
transfere 9,841,961 7,013,805 7,213,805 7,413,805 7,613,805
Shpenzime kapitale 10,838,894 16,586,378 18,115,000 22,329,823 22,329,823
Rezerva
Burimet e Financimit - - - - -
Grantet qeveritare 112,655,761 124,238,612 146,689,814 148,539,723 149,234,725
Të hyrat vetanake 2,225,937 - - - -
Financimet nga
huamarrjet 3,723,345 2,425,015 1,100,000 2,050,031 7,255,031
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04 3,723,345 2,425,015 1,100,000 2,050,031 7,255,031
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06 - - - - -
Grantet nga Donatorët 1,174,597 1,174,597 1,174,597 1,174,597 -
*Në kuadër të Ministrisë së Shëndetësisë, kategorisë ekonomike të pagave dhe meditjeve, janë të përfshirë nga 18.5 mil. euro për çdo vit për periudhën 2018-2020 për sigurimin shëndetësor. .
3.12 SEKTORI PËR ÇËSHTJE SOCIALE
Sektori për çështje sociale ka për qellim zhvillimin, zbatimin dhe koordinimin e politikave,
ligjeve dhe instrumenteve tjera për të siguruar mbrojtje, kthim të qëndrueshëm dhe përfshirje
sociale, krijimin e infrastrukturës për punësim dhe aftësim profesional, shkathtësi dhe mundësin e
ofrimit të shërbimeve për të gjithë qytetarët e Kosovës.
Përkrahja për kategoritë sociale përmes skemave të mbrojtjes sociale dhe atyre pensionale për të
gjithë qytetaret e Kosovës do të vazhdon edhe viteve në vijim. Në funksion të kësaj, është bërë
rishikimi i infrastrukturës ligjore për të ofruar shërbime, përmes programeve të cilat janë
dizajnuar që të ndihmojnë pjesën më nevojtare të popullatës: të moshuarit, të varfëritë, personat
me aftësi të kufizuara, personat e zhvendosur, të papunësuarit dhe të tjerët që kanë më së shumë
nevojë për ndihmë nga qeveria.
Do të punohet në të gjitha drejtimet me reformën ligjore për përkrahjen e politikave të punës dhe
punësimit, shëndetësisë si dhe edukimit më të mire sidomos të minoriteteve që jetojnë në Kosovë.
Çështje urgjente për tu adresuar është papunësia e të rinjve që përballen me normë të papunësisë
afër dy herë më të lartë se sa popullsia aktive në përgjithësi. Ndërlidhur me këtë, analizat dhe
anketat raportojnë që niveli i shkathtësive të fuqisë punëtore dhe mospërputhja këtyre
shkathtësive me kërkesat e tregut.
63
Organizimi dhe funksionimi i Aftesimin Profesional duhet të jetë në harmoni me infrastrukturën
ligjore të Republikës së Kosovës dhe i ngjashëm me atë evropiane. Shërbimet moderne të
punësimit menaxhohen në bazë të objektivave, ky orientim duket se është i qartë për Agjencinë e
ardhshme të Punësimit të Kosovës.
Objektivat kryesore për të përmbushur qëllimet e sektorit për çështje sociale janë:
Zbatimi i masave aktive të tregut të punës, rritja e punësimit, zhvillimi i shkathtësive dhe
funksionimi më i mirë i tregut të punës për të gjithë qytetaret që jetojnë në Kosovë.
Rritja e mirëqenies sociale përmes zgjerimit dhe ngritjes së cilësisë se ofrimit të shërbimeve
sociale dhe familjare, me fokus të veçantë në grupet e cenueshme.
Stabilizimi i komuniteteve, kthimi, integrimi në Kosovë dhe mirëqenie më të mirë.
Zhvillimi i sistemit të qëndrueshëm pensional dhe ngritjes së kapaciteteve institucionale për
realizimin e të drejtave për përfitime dhe shërbime më të mira për të gjitha komunitetet.
Fuqizimi i rolit të partnerëve social në zhvillimin e politikave socio-ekonomike të vendit,
përmirësimi i kushteve të punës të punëtorëve dhe zvogëlimi i punësimit informal.
Objektivat e mësipërme të sektorit për çështje sociale do të realizohen përmes këtyre
aktiviteteve:
Reformimi dhe modernizimi i shërbimeve publike të punësimit (SHPP) që i përgjigjet nevojave të
tregut të punës.
Zgjerimi i masave aktive të tregut të punës duke u fokusuar në personat që kanë vështirësi në
tregun e punës.
Ofrimi i shërbimeve cilësore të aftësimit profesional në përputhje me nevojat e tregut të punës.
Zhvillimi i standardeve dhe formave alternative/inovative për ofrimin e shërbimeve të mbrojtjes
sociale dhe promovimin e përfshirjes sociale.
Ndërtimi i shtëpive, ndërtesave kolektive, shkollave, qendrave shëndetësorë për një mirëqenie me
të mire të komuniteteve.
Ndërtimi i infrastrukturës rrugore objekteve sportivë për lehtësimin e jetesës se komuniteteve dhe
gjithë qytetareve të Kosovës.
Krijimi i bazës ligjore për një shoqëri demokratike, rritja e besueshmërisë dhe bashkëpunimi me
institucionet vendore dhe ndërkombëtare.
Ngritja e cilësisë së shërbimeve përmes riorganizimet të subjekteve pensionale në nivel të
agjencinë për zbatimin e skemave pensionale.
Avancimi dhe koordinimi i sigurimeve sociale, përmes arritjes së marrëveshjeve bilaterale për
realizimin e të drejtave dhe krijimin e mundësive për lëvizje të fuqisë punëtore.
Zhvillimi dhe përforcimi i dialogut me partnerët social, në veçanti, dialogu me organizatat e
punëdhënësve dhe të punëmarrësve nëpërmjet zhvillimit të kapaciteteve të strukturave si dhe
sistemit të punës të KES-it.
Përmirësimi i të drejtave të punëtoreve dhe garantimi i minimumit të standardeve të sigurisë dhe
shëndetit në punë, sipas standardeve ndërkombëtare nëpërmjet avancimit të kornizës ligjore,
ngritjes së vetëdijes dhe monitorimit më të mirë dhe zbatimi i kornizës ligjore.
Përforcimi i mekanizmave dhe bashkërendimi ndërinstitucionale në zvogëlimin e punësimit
informal.
64
Organizatat buxhetore që e përbëjnë sektorin për çështje sociale janë: Ministria e Punës dhe
Mirëqenies Sociale dhe Ministria për Komunitet dhe Kthim.
Tabela 14: Trendët e financimit 2016-2017 dhe vlerësimet 2018-2020 - Sektori i Çështjeve
Sociale
Sektori i Çështjeve
Sociale
Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total 384,085,495 383,606,990 393,473,215 400,747,036 398,852,200
Numri i punëtorëve 926 964 964 964 964
Paga dhe mëditje 5,600,600 5,725,887 5,800,112 5,829,028 5,858,089
Mallra dhe shërbime 3,334,343 2,148,190 2,148,190 2,176,675 2,176,675
Shpenzime komunale 360,662 403,239 403,239 403,239 403,239
Subvencione dhe
transfere 368,042,785 367,491,674 377,761,674 384,700,094 382,776,197
Shpenzime kapitale 6,747,105 7,838,000 7,360,000 7,638,000 7,638,000
Rezerva
Burimet e Financimit - - - - -
Grantet qeveritare 384,085,495 383,606,990 393,473,215 400,747,036 398,852,200
Të hyrat vetanake - - -
Financimet nga
huamarrjet - - - - -
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04 -
Financimi nga Klauzola e
investimeve -06 - - -
Grantet nga Donatorët -
65
PJESA E KATËRT
4 Niveli Komunal
4.1 Hyrje
Korniza Afatmesme e Shpenzimeve 2018-2020 për nivelin komunal përcakton grantet qeveritare
për financimin e komunave për vitin 2018 dhe orientimet për vitet 2019-2020, bazuar në
prioritetet strategjike të Qeverisë në fushën e marrëdhënieve fiskale ndërqeveritare. Po ashtu, ky
dokument përcakton nivelin e të hyrave vetanake të komunave për vitin fiskal 2018 si dhe
parashikimin afatmesëm 2019-2020.
Parimet, kriteret dhe formulat e zbatuara për ndarjen e granteve qeveritare për financimin e
komunave për vitin 2018 bazohen në Ligjin për Financat e Pushtetit Lokal (LFPL) dhe Tabelën 1
të projeksioneve makro-fiskale, të përgatitur nga Ministria e Financave siç specifikohet në Ligjin
për Menaxhimin e Financave Publike dhe Përgjegjësitë (LMFPP).
Procesi i buxhetit komunal merr parasysh këto aspekte:
Buxhetimi në nivel të programeve dhe nën-programeve, në përputhje me strukturën
ekzistuese të planit kontabël,
Përmirësimet në qasjen e buxhetimit të orientuar drejt rezultateve dhe performancës,
Zbatimi i konceptit shumëvjeçar mbi planifikimin e projekteve kapitale, si dhe
Percaktimi i strukturës së shpenzimeve sipas kategorive ekonomike.
Projektet kapitale shumëvjeçare duhet të raportohen në sistemin e Projekteve të Investimeve
Publike (PIP) bazuar në performancë. Si rrjedhojë, nga komunat kërkohet të hartojnë strategjinë
kornizë bazuar në synimet dhe objektivat të orientuara në rezultate.
4.2 Burimet e Financimit Komunal për vitin 2018-2020
4.2.1 Granti i Përgjithshëm për vitin 2018 dhe parashikimet për 2019-2020
Bazuar në Tabelën 1 të paraqitur në vijim, të përgatitur nga Departamenti i Politikave
Makroekonomike dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar Financiar të Ministrisë së Financave në
përputhje me LFPL, Komisioni i Granteve në takimin e datës 04 prill 2017 ka aprovuar Grantin e
Përgjithshëm për komuna për vitin 2018 në shumë prej 173.6 milion euro.
Kjo ndarje bazohet në formulën e përcaktuar në nenin 24 të LFPL. Sipas këtij neni, 10% e të
hyrave totale të buxhetuara të Qeverisë qendrore iu ndahen komunave, duke përjashtuar: të hyrat
vetanake të nivelit qendror, mbështetjen buxhetore dhe grantet, të hyrat nga tatimi në pronë, të
hyrat nga dividenta, grantet e përcaktuara të donatorëve, efekti i të hyrave të njëhershme nga
borxhi tatimor si dhe taksat dhe ngarkesat dhe të tjera nga qeveria lokale.
Siç paraqitet në tabelën në vijim, të hyrat e përgjithshme qeveritare për vitin 2018 pritet të jenë
66
1,898 milion euro. Nga kjo shumë, zbriten ato të hyra siç specifikohet në nenin 24 të LFPL dhe
vijmë tek baza për ndarjen e grantit të përgjithshëm për komuna, i cili grant për vitin 2018 është
në shumë prej 173.6 milion euro.
Tabela 1: Përcaktimi i vlerës së Grantit të Përgjithshëm për komuna 2018-2020 (mil. Euro)
Përshkrimi 2017*
KASH*
2018 2019 2020
A. Të hyrat e përgjithshme të Qeverisë 1,644 1,898 2,067 2,257
Zbriten:
Të hyrat vetanake të niveli Qendror -45 -52 -52 -53
Mbeshtetja buxhetore dhe grante -1 -5 -5 -5
Tatimi në pronë -25 -30 -33 -36
Të hyrat nga dividenda -15 -5 -5 -5
Grantet e përcaktuara të donatorve -12 -12 -12 -12
Taksa ngarkesa dhe të tjera nga Qeveria
Lokale
-54 -52 -52 -52
Efekti i të hyrave të njëhershme nga Borxhi
tatimor
-0 -6 -6 -6
B. Baza për llogaritjen e grantit të përgjithshëm
për komuna
1,492 1,736 1,903 2,088
C. Granti i përgjithshëm për komuna (10% e B) 149.2 173.6 190.3 208.8
208.8 *përllogartija e Grantit të Përgjithshëm për vitin 2017 është bërë sipas projeksioneve të KASH 2017-2019.
Me amendamentin e fundit të LFPL, të aprovuar në Kuvendin e Kosovës më datë 14 korrik 2016,
është bërë korrektimi i formulës së grantit të përgjithshëm. Pjesa prej 2.7% e grantit të
përgjithshëm shpërndahet për 14 komunat që kanë numër të popullsisë nën 22,000 banorë. Nga
kjo shumë, gjysma ndahet për këto 14 komuna bazuar në numrin e banorëve që kanë dhe gjysma
tjetër ndahet si shumë fikse e njëjtë për secilën nga këto komuna.
Me qëllim të nivelizimit të kapacitetit të ulët të të hyrave vetanake të komunave më të vogla,
bazuar në LFPL, secila komunë do të pranojë për çdo vit një shumë të përgjithshme fikse prej
140,000 euro, duke zbritur nga 1 euro për kokë banori ose 0 euro për komunat me popullsi të
barabartë ose më të madhe se 140,000 banorë. Pas kësaj, shpërndarja e bërë nëpër komuna
bazohet në formulën për alokimin e grantit të përgjithshëm në komuna sipas LFPL: (i) numri i
popullsisë llogaritet me tetëdhjetë e nëntë përqind (89%); (ii) përmasat gjeografike të komunës
me gjashtë përqind (6%); (iii) numri i popullsisë pakicë në komunë tre përqind (3%); (iv)
komunat ku shumica e popullsisë së të cilave përbëhet nga pakicat kombëtare me dy përqind
(2%).
67
Tabela 2: Struktura e Grantit të Përgjithshëm për 2018-2020 sipas LFPL (mil. Euro)
Faktorët 2017 2018 2019 2020
Vlerësimi Vlerësimi Vlerësimi Vlerësimi
Granti i përgjithshëm 149.2 173.6 190.3 208.8
Kontigjenca për korrektim të formulës 4 4.7 5.1
Shuma Fikse 3.6 3.6 3.6 3.6
Popullsia (banorë) 1,780,021 1,780,021 1,780,021 1,780,021
Buxheti: 89% e shumës agregate 125.99 147.1 161.6 182.6
Zona komunale (km2) 10,901 10,901 10,901 10,901
Buxheti: 6% e shumës agregate 8.5 9.92 10.89 12.30
Komunitetet pakicë në komunë 107,926 107,926 107,926 107,926
Buxheti: 3% e shumës agregate 4.3 5.0 5.4 6.2
Popullsia e komunave pakicë 62,031 62,031 62,031 62,031
Buxheti: 2% e shumës agregate 2.8 3.3 3.6 4.1 Tabela 3: në vijim paraqet shpërndarjen e Grantit të Përgjithshëm nëpër komuna sipas formulës të
paraparë në LFPL.
Tabela 3: Shpërndarja e Grantit të Përgjithshëm nëpër komuna 2018-2020
68
Viti 2
01
8V
iti 20
19
Viti 2
02
0
1,7
36
.0
1,9
03
.0
2,0
88
.0
10
%1
73
,60
0,0
00
1
90
,30
0,0
00
2
08
,80
0,0
00
2.7
%4
,68
7,2
00
5
,13
8,1
00
16
8,9
12
,80
0
18
5,1
61
,90
0
Sh
um
a F
ikëse
14
0,0
00
3
,63
6,6
57
3
,63
6,6
57
3
,63
6,6
57
Gjith
sej
16
5,2
76
,14
3
18
1,5
25
,24
3
20
5,1
63
,34
3
89
%147,0
95,7
67
161,5
57,4
66
182,5
95,3
75
6%
9,9
16,5
69
10,8
91,5
15
12,3
09,8
01
3%
4,9
58,2
84
5,4
45,7
57
6,1
54,9
00
Ko
mu
na
t me
Po
pu
llsi P
ak
icë
2%
3,3
05,5
23
3,6
30,5
05
4,1
03,2
67
Po
pu
llsia
8
9%
Mad
hë
sia
gje
og
rafik
e6
%
Po
pu
llsia
Pak
icë
në
Ko
mu
na
3%
Ko
mu
nat
me
po
pu
llsi
pak
icë
2%
Sh
um
a fik
se
për 1
4
kom
un
a
Pro
po
rcion
alis
ht sip
as
po
pu
llsisë p
ër
14
ko
mu
na
Gjith
ësej
1D
eçan
40,0
19
2.2
5%
297
2.7
2%
551
0.5
1%
0.0
0%
-
-
99,9
81
3,3
07,0
54
270,2
01
25,3
14
-
3
,70
2,5
50
4
,05
6,7
36
4
,57
1,9
82
2D
ragash
33,9
97
1.9
1%
430
3.9
4%
13,5
59
12.5
6%
0.0
0%
-
-
106,0
03
2,8
09,4
13
391,1
95
622,9
21
-
3
,92
9,5
32
4
,30
5,4
42
4
,85
2,2
90
3F
eriza
j108,6
10
6.1
0%
345
3.1
7%
4,1
93
3.8
9%
0.0
0%
-
-
31,3
90
8,9
75,2
15
313,8
68
192,6
33
-
9
,51
3,1
06
1
0,4
45
,29
9
11
,80
1,3
92
4F
ush
ë K
oso
vë
34,8
27
1.9
6%
83
0.7
6%
4,5
11
4.1
8%
0.0
0%
-
-
105,1
73
2,8
78,0
02
75,6
26
207,2
42
-
3
,26
6,0
43
3
,57
6,8
03
4
,02
8,8
77
5G
jakovë
94,5
56
5.3
1%
587
5.3
9%
6,6
79
6.1
9%
0.0
0%
-
-
45,4
44
7,8
13,8
33
534,1
28
306,8
43
-
8
,70
0,2
49
9
,55
1,1
45
1
0,7
88
,97
1
6G
jilan
90,1
78
5.0
7%
392
3.6
0%
2,2
64
2.1
0%
0.0
0%
-
-
49,8
22
7,4
52,0
48
356,7
32
104,0
12
-
7
,96
2,6
13
8
,74
0,5
58
9
,87
2,2
60
7G
llogoc
58,5
31
3.2
9%
276
2.5
3%
45
0.0
4%
0.0
0%
-
-
81,4
69
4,8
36,8
32
251,2
03
2,0
67
-
5
,17
1,5
71
5
,67
2,0
04
6
,40
0,0
00
8H
ani i E
lezit
9,4
03
0.5
3%
83
0.7
6%
44
0.0
4%
0.0
0%
167,4
00
191,1
25
358,5
25
130,5
97
777,0
37
75,6
26
2,0
21
-
1
,34
3,8
05
1
,46
2,3
23
1
,19
1,5
47
9Isto
g39,2
89
2.2
1%
454
4.1
7%
3,0
85
2.8
6%
0.0
0%
-
-
100,7
11
3,2
46,7
29
413,1
35
141,7
30
-
3
,90
2,3
04
4
,27
6,0
57
4
,81
9,7
68
10
Junik
6,0
84
0.3
4%
74
0.6
8%
4
0.0
0%
0.0
0%
167,4
00
123,6
63
291,0
63
133,9
16
502,7
64
67,4
38
184
-
9
95
,36
5
1,0
79
,44
2
84
1,9
57
11
Kaçanik
33,4
09
1.8
8%
211
1.9
4%
36
0.0
3%
0.0
0%
-
-
106,5
91
2,7
60,8
23
192,0
71
1,6
54
-
3
,06
1,1
38
3
,35
1,6
14
3
,77
4,1
79
12
Kam
enic
ë36,0
85
2.0
3%
424
3.8
9%
1,8
64
1.7
3%
0.0
0%
-
-
103,9
15
2,9
81,9
60
385,8
43
85,6
35
-
3
,55
7,3
52
3
,89
6,8
77
4
,39
0,7
94
13
Klin
ë38,4
96
2.1
6%
309
2.8
4%
1,2
41
1.1
5%
0.0
0%
-
-
101,5
04
3,1
81,1
98
281,2
24
57,0
13
-
3
,62
0,9
39
3
,96
6,9
52
4
,47
0,3
08
14
Leposa
viq
13,7
73
0.7
7%
539
4.9
5%
323
0.3
0%
13,7
73
22.2
0%
167,4
00
279,9
49
447,3
49
126,2
27
1,1
38,1
61
490,4
62
14,8
39
733,9
39
2
,95
0,9
76
3
,22
7,7
44
3
,07
7,3
81
15
Lip
jan
57,6
05
3.2
4%
338
3.1
0%
3,1
07
2.8
8%
0.0
0%
-
-
82,3
95
4,7
60,3
10
307,6
06
142,7
40
-
5
,29
3,0
51
5
,80
5,3
36
6
,55
0,5
74
16
Malish
evë
54,6
13
3.0
7%
306
2.8
1%
54
0.0
5%
0.0
0%
-
-
85,3
87
4,5
13,0
60
278,4
95
2,4
81
-
4
,87
9,4
23
5
,35
0,7
47
6
,03
6,3
99
17
Mam
ush
a
5,5
07
0.3
1%
32
0.2
9%
379
0.3
5%
5,5
07
8.8
8%
167,4
00
111,9
35
279,3
35
134,4
93
455,0
82
29,2
30
17,4
12
293,4
58
1
,20
9,0
10
1
,31
4,0
60
1
,12
1,5
82
18
Mitro
vic
ë71,9
09
4.0
4%
331
3.0
4%
2,1
99
2.0
4%
0.0
0%
-
-
68,0
91
5,9
42,3
51
301,2
38
101,0
25
-
6
,41
2,7
06
7
,03
6,4
75
7
,94
3,8
94
19
Novo B
ërd
ë6,7
29
0.3
8%
204
1.8
7%
3,2
02
2.9
7%
0.0
0%
167,4
00
136,7
73
304,1
73
133,2
71
556,0
65
185,7
03
147,1
05
-
1
,32
6,3
17
1
,44
2,9
67
1
,23
6,6
61
20
Obiliq
21,5
49
1.2
1%
105
0.9
6%
1,6
55
1.5
3%
0.0
0%
167,4
00
438,0
03
605,4
03
118,4
51
1,7
80,7
47
95,6
40
76,0
33
-
2
,67
6,2
74
2
,92
6,4
65
2
,54
2,0
61
21
Pejë
96,4
50
5.4
2%
603
5.5
3%
8,3
34
7.7
2%
0.0
0%
-
-
43,5
50
7,9
70,3
48
548,6
84
382,8
77
-
8
,94
5,4
59
9
,82
0,6
49
1
1,0
93
,81
6
22
Poduje
vë
88,4
99
4.9
7%
633
5.8
1%
849
0.7
9%
0.0
0%
-
-
51,5
01
7,3
13,3
00
575,9
76
39,0
04
-
7
,97
9,7
82
8
,75
9,2
49
9
,89
3,1
67
23
Prish
tinë
198,8
97
11.1
7%
514
4.7
2%
4,1
46
3.8
4%
0.0
0%
-
-
16,4
36,2
71
467,7
18
190,4
74
-
1
7,0
94
,46
2
18
,77
5,1
02
2
1,2
19
,98
4
24
Prizre
n177,7
81
9.9
9%
603
5.5
3%
31,6
82
29.3
6%
0.0
0%
-
-
14,6
91,3
06
548,6
84
1,4
55,5
19
-
1
6,6
95
,50
9
18
,33
6,9
25
2
0,7
24
,74
8
25
Rahovec
56,2
08
3.1
6%
278
2.5
5%
944
0.8
7%
0.0
0%
-
-
83,7
92
4,6
44,8
66
253,0
23
43,3
69
-
5
,02
5,0
49
5
,51
0,8
48
6
,21
7,5
56
26
Shtë
rpcë
6,9
49
0.3
9%
248
2.2
8%
3,1
82
2.9
5%
0.0
0%
167,4
00
141,2
45
308,6
45
133,0
51
574,2
45
225,7
31
146,1
86
-
1
,38
7,8
58
1
,51
0,5
71
1
,30
7,5
56
27
Shtim
e27,3
24
1.5
4%
134
1.2
3%
858
0.7
9%
0.0
0%
-
-
112,6
76
2,2
57,9
76
122,0
22
39,4
18
-
2
,53
2,0
92
2
,76
9,9
56
3
,11
5,9
85
28
Skendera
j50,8
58
2.8
6%
374
3.4
3%
109
0.1
0%
0.0
0%
-
-
89,1
42
4,2
02,7
57
340,3
56
5,0
08
-
4
,63
7,2
64
5
,08
4,4
11
5
,73
4,8
92
29
Suhare
kë
59,7
22
3.3
6%
361
3.3
1%
575
0.5
3%
0.0
0%
-
-
80,2
78
4,9
35,2
53
328,5
30
26,4
16
-
5
,37
0,4
77
5
,89
0,5
82
6
,64
7,1
96
30
Viti
46,9
87
2.6
4%
270
2.4
8%
258
0.2
4%
0.0
0%
-
-
93,0
13
3,8
82,8
69
245,7
45
11,8
53
-
4
,23
3,4
80
4
,64
0,5
49
5
,23
2,7
27
31
Vush
trri69,8
70
3.9
3%
345
3.1
7%
960
0.8
9%
0.0
0%
-
-
70,1
30
5,7
73,8
54
313,9
74
44,1
04
-
6
,20
2,0
62
6
,80
4,9
22
7
,68
1,9
22
32
Zubin
Poto
k6,6
16
0.3
7%
333
3.0
6%
995
0.9
2%
6,6
16
10.6
7%
167,4
00
134,4
76
301,8
76
133,3
84
546,7
27
303,0
58
45,7
12
352,5
55
1
,68
3,3
12
1
,83
5,0
54
1
,68
2,6
36
33
Zveçan
7,4
81
0.4
2%
123
1.1
3%
386
0.3
6%
7,4
81
12.0
6%
167,4
00
152,0
58
319,4
58
132,5
19
618,2
08
112,0
15
17,7
33
398,6
49
1
,59
8,5
83
1
,74
2,0
43
1
,55
5,8
43
34
Gra
canic
ë10,6
75
0.6
0%
131
1.2
0%
3,4
23
3.1
7%
10,6
75
17.2
1%
167,4
00
216,9
79
384,3
79
129,3
25
882,1
51
119,2
93
157,2
58
568,8
52
2
,24
1,2
58
2
,44
8,0
78
2
,27
3,8
00
35
Kllo
kot
2,5
56
0.1
4%
23
0.2
1%
1,1
93
1.1
1%
0.0
0%
167,4
00
51,9
53
219,3
53
137,4
44
211,2
20
21,0
42
54,8
08
-
6
43
,86
8
69
3,1
92
4
93
,79
5
36
Mitro
vic
a v
erio
re
12,3
26
0.6
9%
5
0.0
5%
867
0.8
0%
12,3
26
19.8
7%
167,4
00
250,5
37
417,9
37
127,6
74
1,0
18,5
85
4,6
67
39,8
31
656,8
31
2
,26
5,5
25
2
,47
4,8
23
2
,26
2,6
66
37
Parte
sh1,7
87
0.1
0%
29
0.2
7%
2
0.0
0%
1,7
87
2.8
8%
167,4
00
36,3
22
203,7
22
138,2
13
147,6
72
26,5
00
92
95,2
26
6
11
,42
6
65
7,5
19
4
72
,74
2
38
Ranillu
g3,8
66
0.2
2%
69
0.6
3%
168
0.1
6%
3,8
66
6.2
3%
167,4
00
78,5
80
245,9
80
136,1
34
319,4
75
62,8
89
7,7
18
206,0
12
9
78
,20
9
1,0
60
,47
7
87
6,0
89
1,7
80
,02
1
10
0%
10
,90
1
10
0%
10
7,9
26
1
00
%6
2,0
31
1
00
%2
,34
3,6
00
2
,34
3,6
00
4,6
87
,20
0
3,6
36
,65
7
14
7,0
95
,76
7
9,9
16
,56
9
4,9
58
,28
4
3,3
05
,52
3
17
3,6
00
,00
0
19
0,3
00
,00
0
20
8,8
00
,00
0
TO
TA
L
Ko
mu
na
tS
hu
ma p
ër
mad
hë
si
gje
og
rafik
e
(6%
)
Sh
um
a p
ër
po
pu
llsi
pak
ic n
ë
ko
mu
na
(3%
)
Po
pu
llsia
Mad
hë
sia
gje
og
rafik
e
Madh
ësia
gje
og
rafik
e
Popu
llsia
Pak
icë
Sh
um
a p
ër
Po
pu
llsi
(89
%)
To
tal G
ran
ti i
pë
rgjith
sh
ëm
20
19
Ko
ntig
jen
ca p
ër k
orre
ktim
të
form
ulë
sP
op
ulls
ia P
ak
icë
K
om
un
at m
e p
opu
llsi
pak
icë
Sh
um
a
Fik
se
(14
0,0
00
-
1€
)
To
tal G
ran
ti i
pë
rgjith
sh
ëm
20
20
Krite
ret p
ër n
darje
n e
Gran
tit të P
ërg
jithsh
ëm
(sipas L
FP
L)
Gran
ti i Përg
jithsh
ëm
për v
itin 2
01
8
Sh
um
a p
ër
Ko
mu
nat
me
po
pu
llsi
pak
ic (2
%)
Gra
nti i
pë
rgjith
sh
ëm
20
18
Krite
ret
Të
hyra
t e B
ux
he
tuara
në
Bu
xh
etin
e K
oso
vë
s (m
€)
Gra
nti i P
ërg
jithsh
ëm
(10
%)
Popu
llsia
Fo
rm
ula
e n
da
rjë
s së G
ra
ntit të
Përgjith
shëm
për v
itin 2
01
8-2
02
0
Ko
ntig
jen
ca
pë
r k
orre
ktim
të fo
rm
ulë
s
Gra
nti i P
ërg
jithsh
ëm
69
Financimi i shërbimeve sociale si kompetencë e transferuar nga MPMS në komuna përfshihet në
kuadër të grantit të përgjithshëm të komunës.
Të punësuarit në administratën e Drejtorive Komunale për Arsim parauniversitar financohen nga
granti i përgjithshëm në komuna. Gjithashtu, të punësuarit në administratën e Drejtorive
Komunale për Shëndetësi primare financohen nga granti i përgjithshëm në komuna.
Po ashtu, nga granti i përgjithshëm do të plotësohen edhe grantet specifike për arsim dhe
shëndetësi kur është e nevojshme.
4.2.2 Granti specifik për Arsim parauniversitar për vitin 2018-2020
Granti specifik për arsim parauniversitar për vitin 2018 është aprovuar nga Komisioni i Granteve
në shumë prej 170.2 milion euro. Po ashtu, për vitin 2018 krahasuar me vitin 2017, sipas MASHT
është raportuar numri për 8,600 nxënës më pak në arsim parauniversitar. Në llogaritjen e grantit
për arsim, kjo rënie në numrin e nxënësve nënkupton rreth 430 norma mësimore më pak. Të
gjitha këto norma do të mbahen në arsim në cilësinë e koordinatorëve të cilësisë në shkolla.
Granti Specifik për Arsim sipas LFPL, bazohet në sistem të hapur të financimit, duke marrë
parasysh kriteret në formulën e arsimit parauniversitar të MASHT për vitin 2018. Formula trajton
nivelin e arsimit parafillor, fillor dhe të mesëm, duke marrë parasysh këto elemente:
a) Numri i nxënësve të regjistruar për vitin 2016/2017;
b) Raporti nxënës-mësimdhënës për arsimin fillor dhe të mesëm për nxënësit shumicë 1:21.3;
c) Raporti nxënës-mësimdhënës për arsimin fillor dhe të mesëm për nxënësit pakicë 1:14.2;
d) Raporti nxënës-mësimdhënës për arsimin parashkollor 1:12;
e) Raporti nxënës-mësimdhënës për arsimin e mesëm profesional për nxënësit shumicë
1:17.2, dhe për nxënësit pakicë 1:11.5;
f) Raporti nxënës-mësimdhënës për zonat malore 1:14.2;
g) Kalkulimi për stafin mësimdhënës të gjuhës angleze për klasën I dhe II;
h) Kalkulimi për stafin teknik administrativ për 630 nxënës 1 staf në arsimin para fillor dhe
fillor (bazuar në Udhëzimin administrativ nr.18/2009 të MASHT);
i) Kalkulimi për stafin teknik administrativ për 470 nxënës 1 staf në arsimin e mesëm
(bazuar sipas Udhëzimin administrativ nr.18/2009 të MASHT);
j) Kalkulimi për stafin mësimdhënës në lehoni është paraparë 3% (bazë stafi mësimdhënës);
k) Kalkulimi për stafin ndihmës për 170 nxënës 1 staf (pastrues) si dhe 1 staf për shkollë
(roje) bazuar në Udhëzimin administrativ nr.18/2009 të MASHT;
l) Shërbimi profesional 80 pedagogë (bazuar sipas Udhëzimin administrativ nr.18/2009 të
MASHT);
m) Koordinatorët e cilësisë;
n) Pagat janë kalkuluar duke u bazuar në pagën mesatare sipas niveleve;
o) Përvoja e punës është kalkuluar duke marrë mesataren prej 15 vite;
70
Tabela 4: Shpërndarja e grantit specifik për Arsim parauniversitar për 2018-2020
30
0,2
64
9
2,2
49
3
92
,51
3
73
4
2
,87
8
98
1
0,1
91
3
42
4
,94
9
7
16
7
3,5
78
3
05
5
60
2
3,1
51
1
,23
6
34
5
80
3
,58
8
28
,40
0
1D
eçan
4,9
58
1,3
28
6,2
86
1
0
54
2
203
7
68
2
-
6
10
352
26
5
2
60
444
2D
ragash
4,5
68
-
4,5
68
-
-
8
0
-
-
-
-
315
7
5
335
19
1
2
63
420
3F
eriz
aj
19,9
32
6,7
85
26,7
17
11
0
219
7
575
19
362
12
349
18
30
1,6
03
72
22
2
218
1,9
18
4F
ushë K
oso
vë
6,4
57
1,6
03
8,0
60
-
-
31
1
288
10
85
3
-
5
13
435
20
6
2
65
529
5G
jako
vë
14,6
38
4,3
51
18,9
89
9
0
131
4
580
19
233
8
45
15
35
1,0
79
65
15
2
179
1,3
40
6G
jilan
14,8
29
5,6
34
20,4
63
7
0
164
6
411
14
306
10
296
16
33
1,2
62
57
22
4
182
1,5
27
7G
llogo
c10,6
60
3,0
31
13,6
91
2
0
113
4
282
10
160
5
231
10
25
842
49
8
2
118
1,0
19
8H
ani i E
lezit
1,6
00
343
1,9
43
-
-
16
1
66
2
16
1
1
1
4
108
6
2
2
18
135
9Is
tog
6,6
89
1,6
70
8,3
59
2
0
72
3
216
7
86
3
90
6
10
495
27
6
2
83
612
10
Junik
652
220
872
1
0
7
0
26
1
10
0
-
1
2
49
2
1
2
7
62
11
Kaçanik
5,1
55
1,5
26
6,6
81
2
0
32
1
196
7
80
3
41
6
15
382
22
5
2
66
477
12
Kam
enic
ë4,5
01
1,6
33
6,1
34
2
0
39
1
181
6
93
3
36
7
20
388
32
7
2
83
512
13
Klin
ë6,8
24
1,8
14
8,6
38
2
0
47
2
240
8
96
3
79
7
20
505
30
6
2
80
622
14
Lep
osaviq
1,8
94
451
2,3
45
1
0
43
2
63
2
25
1
2
2
2
143
9
4
2
37
195
15
Lip
jan
10,8
16
3,1
91
14,0
07
2
0
106
4
317
11
160
7
5
198
11
15
836
43
10
2
140
1,0
32
16
Malis
hevë
11,6
34
3,3
12
14,9
46
2
0
122
4
341
11
169
6
204
12
15
886
54
10
2
129
1,0
81
17
Mam
usha
773
221
994
1
0
1
0
34
1
10
0
4
1
3
56
3
1
2
9
71
18
Mitro
vic
ë
12,7
62
4,4
51
17,2
13
2
0
124
4
481
16
240
8
72
12
25
984
49
14
4
145
1,1
97
19
No
vo
Bërd
ë1,1
12
226
1,3
38
-
-
6
0
37
1
15
1
24
3
5
91
10
3
2
33
140
20
Ob
iliq4,4
22
854
5,2
76
4
0
47
2
140
5
49
2
77
4
10
340
18
6
2
55
421
21
Pejë
15,1
60
5,0
18
20,1
78
2
0
159
5
602
20
278
9
46
14
25
1,1
61
54
17
2
165
1,3
98
22
Po
duje
vë
15,8
98
4,5
60
20,4
58
3
0
143
5
517
17
246
8
222
15
25
1,2
01
63
13
2
182
1,4
62
23
Pris
htin
ë35,2
53
11,1
41
46,3
94
5
0
412
14
1,3
76
46
590
20
75
29
40
2,6
07
107
38
4
353
3,1
08
24
Priz
ren
25,2
75
7,7
63
33,0
38
4
0
161
5
937
31
439
15
297
28
40
1,9
56
93
25
4
277
2,3
55
25
Raho
vec
9,1
33
2,4
75
11,6
08
2
0
83
3
322
11
122
4
93
10
25
674
44
10
2
110
841
26
Shtë
rpcë
1,8
92
742
2,6
34
-
-
13
1
56
2
39
1
39
4
5
160
12
5
2
31
210
27
Shtim
e4,9
55
1,5
38
6,4
93
1
0
46
2
137
5
80
3
105
5
5
387
16
4
2
57
467
28
Skend
era
j9,1
63
2,6
41
11,8
04
3
0
86
3
228
8
144
5
231
9
22
738
41
10
2
111
902
29
Suhare
kë
9,8
80
3,1
93
13,0
73
2
0
82
3
242
8
171
6
263
10
20
806
45
10
2
122
984
30
Viti
7,4
38
2,4
64
9,9
02
2
0
64
2
290
10
126
4
35
9
15
556
31
8
2
99
697
31
Vushtrri
11,7
39
3,5
20
15,2
59
1
0
84
3
439
15
191
6
109
12
20
881
58
11
2
147
1,0
99
32
Zub
in P
oto
k1,0
04
270
1,2
74
-
-
1
0
49
2
16
1
-
1
2
72
6
4
2
14
97
33
Zveçan
886
254
1,1
40
-
-
-
-
43
2
15
1
-
1
2
63
6
2
2
13
85
34
Kllo
ko
t477
151
628
-
-
4
0
23
1
9
0
-
1
3
41
5
1
2
9
58
35
Mitro
vic
a v
erio
re2,7
28
2,3
11
5,0
39
-
-
69
2
89
3
131
4
-
3
5
307
16
12
-
49
384
36
Parte
sh
631
371
1,0
02
0
0
5
0
27
1
21
1
-
1
2
58
5
7
-
17
87
37
Ranillu
g954
390
1,3
44
-
-
32
1
27
1
23
1
-
1
2
88
5
3
2
17
114
38
Gra
çanic
ë2,9
25
803
3,7
28
1
0
54
2
110
4
46
2
-
4
5
228
17
11
2
43
300
TO
TA
L
Total numri i nxënësve
Numri i mësimdhënësve në
arsimin special
Numri i mësimdhënësve në
arsimin special në pushim
mjekesor dhe të lehonise
Numri i mësimdhënësve
parafillor
Nu
mri i n
xën
ësv
eS
taf M
ësim
dh
ën
ës
Sta
f pro
fesio
na
l ad
min
istr
ativ
dh
e n
dih
mës
Numri i nxënësve parafillor
dhe fillor
Numri i nxënësve të sh.
Mesme
Total stafi mësimdhënës
Numri i personelit
administrativ për sh. Fillore
Numri i personelit
administrativ për sh. të
mesme
Numri i mësimdhënësve ne
sh. parafillor në pushim
mjekesor dhe të lehonise
Numri i mësimdhënësve fillor
Numri i mësimdhënësve ne
sh. Fillore në pushim
mjekesor dhe të lehonise
Numri i mësimdhënësve të
sh. Mesme
Mësimdhënës në Qendren
Korrektuese në Lipjan
Mësimdhënësit e sh. Mesme
në pushim mjekesor dhe të
lehonise
Shërbimi Profesional
Pedagogjik/ Psikologjik
Numri i personelit ndihmës
për nxënës
Total stafi Mësimdhënës,
profesional, administrativ
dhe ndihmës
Ko
mu
na
Nr
Mësimdhënësit shtesë për
zonat malore
Numri I mesimdhënësve të
gjuhës angleze
Numri i kordinatorëve të
cilësis
71
10
3,8
90
,47
0
3,2
33
,31
8
19
,79
5,9
89
4
73
,28
0
1,6
88
,36
6
7,5
68
,40
3
13
,00
2,5
39
1
1,2
27
,27
2
16
0,8
79
,63
8
8,2
13
,27
6
1,1
77
,53
8
17
0,2
70
,45
1
17
8,2
73
,16
3
18
8,0
78
,18
7
1
Deç
an
1,8
54
,91
0
58
,34
4
-
11
,83
2
32
,08
6
14
6,9
71
2
17
,36
0
17
4,1
65
2
,49
5,6
67
1
32
,30
8
18
,85
8.7
5
2,6
46
,83
4
2,7
71
,23
5
2,9
23
,65
3
2
Drag
ash
69
,80
4
1,5
91
1
,74
2,5
80
1
1,8
32
3
6,5
11
9
6,9
61
2
27
,84
3
16
4,0
83
2
,35
1,2
05
1
33
,21
6
13
,70
4.0
0
2,4
98
,12
5
2,6
15
,53
7
2,7
59
,39
2
3
Ferizaj
6,6
65
,37
1
20
6,8
56
1
,93
0,7
46
1
1,8
32
9
9,5
76
4
50
,42
9
79
0,6
13
7
61
,88
4
10
,91
7,3
07
5
16
,17
9
80
,15
1.7
5
11
,51
3,6
38
1
2,0
54
,77
9
12
,71
7,7
92
4
Fush
ë Ko
sovë
2,3
27
,80
8
72
,66
5
-
11
,83
2
25
,44
7
12
7,6
45
2
37
,04
7
21
0,2
46
3
,01
2,6
90
1
53
,33
8
24
,17
9.2
5
3,1
90
,20
8
3,3
40
,14
8
3,5
23
,85
6
5
Gjak
ovë
5,4
98
,70
0
16
9,1
98
2
51
,27
7
11
,83
2
80
,76
7
38
5,3
94
6
47
,59
8
52
8,5
15
7
,57
3,2
81
4
02
,39
8
56
,96
5.5
0
8,0
32
,64
4
8,4
10
,17
8
8,8
72
,73
8
6
Gjilan
5
,13
9,7
25
1
58
,05
9
1,6
35
,83
6
23
,66
4
87
,40
6
37
5,9
81
6
60
,91
6
60
6,3
00
8
,68
7,8
87
4
26
,98
3
61
,38
9.7
5
9,1
76
,25
9
9,6
07
,54
3
10
,13
5,9
58
7
Gllo
go
c
3,2
37
,21
8
99
,71
5
1,2
75
,47
7
11
,83
2
54
,21
4
27
4,6
82
4
25
,93
7
40
3,5
51
5
,78
2,6
26
2
70
,90
6
41
,07
1.5
0
6,0
94
,60
3
6,3
81
,04
9
6,7
32
,00
7
8
Han
i i Elezit
56
4,6
61
1
8,5
64
3
,89
6
11
,83
2
6,6
38
3
4,8
08
6
6,7
94
5
3,0
55
7
60
,24
8
41
,44
3
5,8
29
.75
8
07
,52
1
84
5,4
74
8
91
,97
5
9
Istog
2,1
32
,46
7
67
,36
1
49
9,0
49
1
1,8
32
3
4,2
98
1
54
,02
9
30
1,4
00
2
40
,10
4
3,4
40
,54
0
18
4,4
84
2
5,0
75
.50
3
,65
0,0
99
3
,82
1,6
54
4
,03
1,8
45
10
Ju
nik
2
58
,93
1
9,0
17
-
1
1,8
32
4
,42
6
16
,76
9
25
,82
6
24
,51
7
35
1,3
18
1
7,8
23
2
,61
4.5
0
37
1,7
55
3
89
,22
7
41
0,6
35
11
K
açan
ik
1,8
18
,00
4
55
,69
2
22
5,1
76
1
1,8
32
3
0,9
79
1
31
,33
2
24
0,2
71
1
88
,55
3
2,7
01
,83
8
14
5,3
71
2
0,0
43
.00
2
,86
7,2
52
3
,00
2,0
13
3
,16
7,1
24
12
K
amen
icë
1,8
74
,46
4
56
,22
2
19
8,2
95
1
1,8
32
3
6,5
11
1
89
,69
7
30
1,0
96
2
00
,16
8
2,8
68
,28
6
17
4,4
00
1
8,4
02
.75
3
,06
1,0
88
3
,20
4,9
59
3
,38
1,2
32
13
K
linë
2,2
66
,50
4
69
,48
2
43
6,3
27
1
1,8
32
3
8,7
24
1
70
,89
0
28
9,2
38
2
46
,29
8
3,5
29
,29
5
17
8,8
10
2
5,9
14
.00
3
,73
4,0
19
3
,90
9,5
18
4
,12
4,5
41
14
L
epo
saviq
7
33
,55
3
24
,39
8
11
,29
8
11
,83
2
12
,17
0
62
,08
1
13
3,3
42
7
4,1
73
1
,06
2,8
47
7
8,4
83
7
,03
5.0
0
1,1
48
,36
5
1,2
02
,33
8
1,2
68
,46
6
15
L
ipjan
3
,37
5,4
80
1
04
,48
9
1,0
97
,44
0
11
,83
2
61
,95
8
25
2,6
97
5
08
,79
4
40
6,0
73
5
,81
8,7
62
3
11
,78
3
42
,02
1.7
5
6,1
72
,56
7
6,4
62
,67
7
6,8
18
,12
5
16
M
alishev
ë 3
,59
8,8
31
1
12
,97
5
1,1
27
,43
7
11
,83
2
64
,17
1
30
8,8
87
4
67
,18
7
42
6,9
76
6
,11
8,2
97
2
96
,72
1
44
,83
6.5
0
6,4
59
,85
4
6,7
63
,46
7
7,1
35
,45
7
17
M
amush
a 2
76
,32
0
9,5
47
2
1,8
16
1
1,8
32
4
,42
6
22
,49
2
32
,06
7
28
,39
6
40
6,8
97
2
1,3
70
2
,98
2.7
5
43
1,2
49
4
51
,51
8
47
6,3
51
18
M
itrovic
ë 4
,85
8,9
44
1
50
,63
4
40
0,0
96
2
3,6
64
6
4,1
71
3
05
,12
8
52
6,4
02
4
74
,81
9
6,8
03
,85
9
33
5,1
01
5
1,6
39
.75
7
,19
0,5
99
7
,52
8,5
57
7
,94
2,6
28
19
N
ovo
Bërd
ë 3
52
,37
9
11
,13
8
13
2,0
67
1
1,8
32
1
4,3
83
6
3,4
20
1
19
,11
8
52
,84
1
75
7,1
77
6
3,9
92
4
,01
3.2
5
82
5,1
83
8
63
,96
7
91
1,4
85
20
O
biliq
1
,38
6,1
38
4
3,4
93
4
27
,75
6
11
,83
2
22
,12
8
11
4,1
25
1
99
,44
3
16
5,4
18
2
,37
0,3
33
1
25
,67
8
15
,82
7.2
5
2,5
11
,83
8
2,6
29
,89
4
2,7
74
,53
9
21
P
ejë 5
,93
2,1
39
1
84
,57
9
25
4,3
94
1
1,8
32
7
9,6
61
3
38
,70
0
59
6,8
41
5
55
,02
6
7,9
53
,17
2
38
4,9
71
6
0,5
32
.50
8
,39
8,6
75
8
,79
3,4
12
9
,27
7,0
50
22
P
od
ujev
ë 5
,19
6,3
04
1
61
,24
2
1,2
29
,11
7
11
,83
2
84
,08
6
36
3,5
88
6
60
,81
0
57
8,1
96
8
,28
5,1
74
4
13
,18
4
61
,37
4.7
5
8,7
59
,73
3
9,1
71
,44
0
9,6
75
,87
0
23
P
rishtin
ë 1
3,4
36
,92
0
42
2,1
98
4
16
,84
8
23
,66
4
16
0,4
28
6
92
,63
5
1,2
78
,92
0
1,2
32
,73
8
17
,66
4,3
51
8
43
,15
1
13
9,1
80
.50
1
8,6
46
,68
2
19
,52
3,0
76
2
0,5
96
,84
6
24
P
rizren
8,8
42
,10
3
27
3,6
86
1
,64
1,6
79
2
3,6
64
1
52
,68
3
56
3,2
41
1
,00
5,0
84
9
37
,94
0
13
,44
0,0
82
6
58
,73
2
99
,11
4.0
0
14
,19
7,9
28
1
4,8
65
,23
0
15
,68
2,8
18
25
R
aho
vec
3
,07
8,6
05
9
4,4
11
5
13
,46
3
11
,83
2
55
,32
0
26
2,2
02
3
99
,65
8
33
1,2
61
4
,74
6,7
52
2
48
,71
2
34
,82
3.2
5
5,0
30
,28
7
5,2
66
,71
1
5,5
56
,38
0
26
S
htërp
cë
63
3,6
53
2
0,1
55
2
16
,99
5
11
,83
2
22
,12
8
79
,39
4
11
4,1
35
8
2,3
96
1
,18
0,6
88
7
0,2
38
7
,90
2.0
0
1,2
58
,82
8
1,3
17
,99
3
1,3
90
,48
2
27
S
htim
e 1
,49
4,2
62
4
7,7
36
5
80
,47
0
11
,83
2
27
,66
0
96
,42
0
20
7,2
77
1
84
,97
9
2,6
50
,63
6
13
0,6
33
1
9,4
79
.75
2
,80
0,7
49
2
,93
2,3
84
3
,09
3,6
65
28
S
ken
deraj
2,6
91
,84
4
82
,21
2
1,2
75
,86
6
11
,83
2
50
,89
4
24
0,1
83
4
03
,84
2
35
6,8
57
5
,11
3,5
30
2
53
,79
6
35
,41
2.0
0
5,4
02
,73
8
5,6
56
,66
6
5,9
67
,78
3
29
S
uharek
ë 2
,88
6,7
20
8
8,5
77
1
,45
2,7
34
1
1,8
32
5
6,4
26
2
60
,83
0
44
1,7
60
3
90
,03
2
5,5
88
,91
2
27
6,3
01
3
9,2
18
.25
5
,90
4,4
31
6
,18
1,9
40
6
,52
1,9
46
30
V
iti 2
,76
8,2
25
8
6,4
55
1
93
,62
0
11
,83
2
47
,57
5
18
6,9
62
3
59
,66
1
27
4,1
56
3
,92
8,4
87
2
16
,32
1
29
,70
4.5
0
4,1
74
,51
2
4,3
70
,71
4
4,6
11
,10
3
31
V
ush
trri 4
,10
6,1
17
1
27
,29
6
60
4,2
35
1
1,8
32
6
7,4
90
3
30
,95
6
53
1,8
43
4
33
,61
2
6,2
13
,38
1
32
5,4
36
4
5,7
75
.50
6
,58
4,5
92
6
,89
4,0
67
7
,27
3,2
41
32
Z
ub
in P
oto
k
38
1,9
16
1
2,7
30
-
1
1,8
32
6
,63
8
43
,89
7
52
,52
7
38
,22
7
54
7,7
66
3
5,1
00
3
,82
2.0
0
58
6,6
88
6
14
,26
2
64
8,0
47
33
Z
veç
an
33
7,2
65
1
0,6
08
-
1
1,8
32
5
,53
2
38
,04
9
46
,04
6
33
,71
0
48
3,0
42
2
7,9
66
3
,42
0.0
0
51
4,4
28
5
38
,60
6
56
8,2
29
34
K
lloko
t 2
17
,76
0
6,8
95
-
1
1,8
32
4
,42
6
29
,10
0
31
,49
7
22
,62
0
32
4,1
30
1
8,9
35
1
,88
2.5
0
34
4,9
47
3
61
,15
9
38
1,0
23
35
M
itrovic
a verio
re 1
,64
5,6
55
5
1,4
49
-
-
1
8,8
09
1
35
,24
7
17
6,2
76
1
52
,10
3
2,1
79
,53
8
11
6,3
35
1
5,1
17
.00
2
,31
0,9
90
2
,41
9,6
07
2
,55
2,6
85
36
P
artesh
30
9,4
08
1
0,0
78
-
-
6
,63
8
56
,45
5
61
,22
4
33
,29
5
47
7,0
99
4
2,0
30
3
,00
6.0
0
52
2,1
35
5
46
,67
5
57
6,7
42
37
R
anillu
g
45
5,3
80
1
4,8
51
-
1
1,8
32
6
,63
8
35
,16
5
61
,27
2
43
,89
8
62
9,0
37
3
7,1
64
4
,03
2.7
5
67
0,2
34
7
01
,73
5
74
0,3
30
38
G
raçan
icë
1,1
85
,98
6
38
,71
9
-
11
,83
2
24
,34
1
13
0,9
58
1
55
,57
6
11
6,0
91
1
,66
3,5
03
1
03
,49
0
11
,18
4.0
0
1,7
78
,17
7
1,8
61
,75
2
1,9
64
,14
8
Gra
nti
specifik
për
arsim
për
vitin
20
18
To
tal m
allra
dh
e
shërb
ime
Pag
a për G
juhë
Angleze k
l. e I +
II
Pag
at për
perso
nelin
adm
inistrativ
TO
TA
L
Gra
nti sp
ecifik
për a
rsim p
ër
vitin
20
19
Gra
nti
specifik
për
arsim
për v
itin
20
20
Pag
at e
mësim
dhën
ësve
Pag
at për
mësim
dhën
ësit
në p
ush
im
mjek
esor d
he të
leho
nise
Pag
at për
mësim
dhën
ësit
në zo
na m
alore
Pag
at per
Perso
nelin
Ped
ago
gjik
o/
Psik
olo
gjik
To
tal
shp
en
zim
e
ka
pita
le
Pag
at për
perso
nelin
nd
ihm
es
Përv
oja e
punës (1
5 v
jet)
Pa
ga
dh
e m
ed
itje
To
tal P
ag
a
dh
e m
ed
itje
Ko
mu
na
Nr
72
4.2.3 Granti specifik për shëndetësi primare për vitin 2018-2020
Granti specifik për shëndetësi primare për vitin 2018 është aprovuar nga Komisioni i Granteve në
shumë prej 48.5 milion euro. Shpërndarja e grantit specifik për Shëndetësi primare bazohet në
sistem të hapur në përputhje me LFPL. Granti specifik për shëndetësi primare për vitin 2018 është
përgatitur në harmoni me prioritet e qeverisë si dhe në pajtim me rekomandimet e Komisionit të
Granteve të dala nga raporti vjetor mbi Vlerësimin e Përshtatshmërisë së Sistemit të Financimit
Komunal për vitin 2016.
Tabela 5: Granti specifik për Shëndetësi primare për vitin 2018-2020
73
Nr. Komuna Popullsia
Total 2018
(bazuar në numrin
e popullsisë)
Total 2019 (bazuar
në numrin e
popullsisë)
Total 2020
(bazuar në numrin
e popullsisë)
1 Deçan 40,019 1,090,247 1,199,272 1,355,177
2 Dragash 33,997 926,188 1,018,807 1,151,252
3 Ferizaj 108,610 2,958,888 3,254,777 3,677,898
4 Fushë Kosovë 34,827 948,800 1,043,680 1,179,359
5 Gjakovë 94,556 2,576,012 2,833,613 3,201,983
6 Gjilan 90,178 2,456,741 2,702,415 3,053,729
7 Gllogovc 58,531 1,594,574 1,754,032 1,982,056
8 Hani i Elezit 9,403 256,168 281,785 318,417
9 Istog 39,289 1,070,360 1,177,396 1,330,457
10 Junik 6,084 183,994 202,393 228,704
11 Kaçanik 33,409 910,169 1,001,186 1,131,341
12 Kamenicë 36,085 983,072 1,081,380 1,221,959
13 Klinë 38,496 1,048,756 1,153,631 1,303,603
14 Leposavic 13,773 375,221 412,743 466,400
15 Lipjan 57,605 1,569,347 1,726,282 1,950,698
16 Malishevë 54,613 1,487,835 1,636,619 1,849,379
17 Mamushë 5,507 150,029 165,031 186,485
18 Mitrovicë 71,909 1,959,034 2,154,938 2,435,080
19 Novobërdë 6,729 183,320 201,652 227,866
20 Obiliq 21,549 587,065 645,771 729,721
21 Pejë 96,450 2,627,611 2,890,372 3,266,120
22 Podujevë 88,499 2,411,000 2,652,100 2,996,872
23 Prishtinë 198,897 5,418,599 5,960,459 6,735,318
24 Prizren 177,781 4,843,331 5,327,664 6,020,260
25 Rahovec 56,208 1,531,288 1,684,417 1,903,391
26 Shtërpcë 6,949 189,313 208,245 235,316
27 Shtime 27,324 744,394 818,834 925,282
28 Skenderaj 50,858 1,385,537 1,524,090 1,722,222
29 Suharekë 59,722 1,627,021 1,789,723 2,022,387
30 Viti 46,987 1,280,078 1,408,086 1,591,137
31 Vushtrri 69,870 1,903,485 2,093,834 2,366,032
32 Zubin Potok 6,616 180,241 198,265 224,040
33 Zveçan 7,481 203,807 224,187 253,332
34 Graçanicë 10,675 290,822 319,904 361,491
35 Kllokot 2,556 69,634 76,597 86,555
36 Mitrovica Veriore 12,326 335,800 369,380 417,400
37 Partesh 1,787 60,847 66,932 75,633
38 Ranillug 3,866 105,322 115,855 130,916
1,780,021 48,523,950 53,376,345 60,315,270 Total
74
4.3 Financimi për Shëndetësinë sekondare për vitin 2018
Financimi për shëndetësinë sekondare për vitin 2018 është aprovuar nga Komisioni i Granteve në
shumë prej 2,603,077 euro sipas prioriteve të qeverisë, projeksionet në KASH dhe propozimit nga
MSH, për tri komunat minoritare, si vijon:
Komuna e Shtërpcës, në shumë prej 522,371 euro,
Komuna e Mitrovicës së veriut, në shumë prej 989,935 euro, dhe
Komuna e Graçanicës, në shumë prej 1,090,771 euro.
4.4 Financimi për Shërbimet rezidenciale për vitin 2018
Financimi i shërbimeve rezidenciale për shtëpitë e komunitetit për komunat e cekura si në tabelë
sipas MPMS për vitin 2018 është aprovuar nga Komisioni i Granteve në shumë prej 1,650,000
euro.
Tabela 6: Financimi për shërbime rezidenciale për vitin 2018
Nr. Komunat Paga dhe
mëditje
Mallra
dhe
shërbime
Shpenzime
komunale
Shpenzime
kapitale Total
1 Skenderaj 80,000 85,000
10,000 5,000 180,000
2 Graçanicë 140,000
130,000
20,000 15,000 305,000
3 Istog 80,000 85,000
10,000 10,000 185,000
4 Deçan 70,000 75,000
10,000 10,000 165,000
5 Ferizaj 70,000 75,000
10,000 10,000 165,000
6 Kamenicë 70,000 75,000
10,000 10,000 165,000
7 Vushtrri 70,000 75,000
10,000 10,000 165,000
8 Shtime 70,000 75,000
10,000 5,000 160,000
9 Lipjan 70,000 75,000
10,000 5,000 160,000
Total 720,000 750,000 100,000 80,000 1,650,000
75
4.5 Projeksionet e të Hyrave Vetanake Komunale për vitin 2018 dhe parashikimet 2019-
2020
Projeksionet e të hyrave vetanake komunale për vitin 2018 bazuar, në vlerësimet makro-fiskale,
janë në shumë prej 82 milion euro. Këto të hyra i shtohen financimit komunal krahas granteve
komunale.
Projeksioni i të hyrave vetanake për secilën komunë është bazuar në rekomandimet e komisionit
të granteve, të përfshirë në raportin e “Vlerësimit të Përshtatshmërisë së Financimit të Komunave
për vitin 2016”, i cili është aprovuar në Qeveri me vendimin nr.04/131 të datës 15.02.2017.
Në këtë projeksion merret parasysh realizimi i të hyrave vetanake komunale në tri vitet e kaluara,
duke përjashtuar të hyrat e njëhershme dhe duke vendosur një objektiv real të rritjes si dhe duke
marrë parasysh Ligjin për Faljen e Borxheve, me qëllim të sigurimit të qëndrueshmërisë të
financimit të komunave. Gjithashtu për komunat Mitrovicë, Prizren, Rahovec, Vushtrri dhe
Prishtinë janë parashikuar të hyrat nga taksa komunale për mbeturina për vitet 2018-2020. Përveç
kësaj, për të gjitha komunat, për vitet 2019 dhe 2020, janë parashikuar të hyrat për tatimin në tokë
që pritet të rezultojë nga ligji i ri i tatimit në pronën e paluajtshme.
Tabela 7: Projeksionet e të hyrave vetanake komunale për vitin 2018-2020
76
1 Deçan 434,348 616,304 673,488 1,309,444 695,527 720,973 746,419
2 Dragash 374,716 349,061 418,143 751,675 460,657 477,510 494,363
3 Ferizaj 3,575,463 3,512,010 4,199,493 4,472,188 4,553,220 4,719,802 4,886,383
4 Fushë Kosovë 2,288,351 2,034,210 2,427,935 3,035,973 2,723,185 2,822,814 2,922,442
5 Gjakovë 2,713,494 2,581,209 3,204,552 3,616,260 3,428,643 3,554,081 3,679,520
6 Gjilan 3,698,330 3,527,190 3,447,020 4,599,390 4,305,358 4,462,871 4,620,384
7 Gllogoc 1,013,627 893,350 985,094 1,474,005 1,166,676 1,209,360 1,252,043
8 Hani i Elezit 277,233 223,521 251,831 239,854 303,597 314,704 325,811
9 Istog 924,959 941,133 1,061,276 1,226,695 1,180,915 1,224,119 1,267,324
10 Junik 83,865 77,579 83,989 141,987 99,009 102,631 106,254
11 Kaçanik 533,685 556,372 632,566 861,014 694,915 720,339 745,763
12 Kamenicë 749,986 759,595 830,470 899,181 943,989 978,525 1,013,061
13 Klinë 916,415 790,640 841,112 1,030,521 1,027,944 1,065,552 1,103,159
14 Leposaviq 14,764 19,874 22,380 198,013 23,001 23,843 24,684
15 Lipjan 1,607,253 1,438,166 1,755,215 2,108,547 1,936,600 2,007,452 2,078,303
16 Malishevë 706,544 586,364 739,284 1,097,142 819,797 849,790 879,782
17 Mamusha 62,498 52,763 56,244 105,826 69,186 71,717 74,249
18 Mitrovicë 1,645,634 1,517,743 2,099,819 2,436,932 2,445,366 2,534,831 2,624,295
19 Novobërdë 166,321 187,189 237,259 218,829 238,319 247,038 255,757
20 Obiliq 700,068 744,952 728,299 1,044,713 876,728 908,804 940,879
21 Pejë 3,271,418 3,337,519 3,470,909 4,429,046 4,066,262 4,215,027 4,363,793
22 Podujevë 1,199,576 1,180,319 1,481,270 1,847,800 1,557,614 1,614,600 1,671,586
23 Prishtinë 19,904,415 18,035,992 24,243,686 24,607,375 29,574,132 30,656,113 31,738,093
24 Prizren 5,346,359 5,272,577 6,290,328 6,102,106 8,121,284 8,418,404 8,715,524
25 Rahovec 1,011,497 969,696 1,009,927 1,247,732 1,650,027 1,710,394 1,770,761
26 Shtërpcë 259,587 231,679 260,405 446,914 303,228 314,322 325,415
27 Shtime 350,677 334,729 393,391 573,460 435,192 451,114 467,036
28 Skenderaj 768,566 702,249 844,363 1,187,875 933,955 968,124 1,002,293
29 Suharekë 1,632,168 1,533,148 1,764,872 1,934,756 1,988,863 2,061,627 2,134,390
30 Viti 876,595 769,569 949,253 1,106,695 1,047,005 1,085,310 1,123,615
31 Vushtrri 1,369,708 1,400,925 1,327,677 2,316,735 2,275,368 2,358,613 2,441,859
32 Zubin Potok 8,680 6,531 9,128 90,486 9,818 10,177 10,537
33 Zveçan 16,454 10,603 11,566 102,771 15,581 16,151 16,721
34 Graçanicë 1,033,849 1,699,488 1,365,429 1,700,483 1,653,463 1,713,956 1,774,448
35 Kllokot 116,032 91,726 118,120 104,297 131,461 136,270 141,080
36 Mitrovica veriore 20,532 27,400 44,005 177,463 37,088 38,445 39,802
37 Partesh 30,655 41,486 67,676 42,483 56,403 58,466 60,530
38 Ranillug 115,973 112,337 145,069 113,334 150,623 156,134 161,644
59,820,296 57,167,197 68,492,545 79,000,000 82,000,000 85,000,000 88,000,000
Projeksionet
për vitin 2019
Projeksionet
për vitin 2020
Projeksionet
për vitin 2018
Planifikimi
për vitin 2017
Total
Realizimi i
THV në vitin
2014
Realizimi i
THV në vitin
2016
Nr. Komunat
Realizimi i
THV në vitin
2015
77
4.6 Huamarrja
Fondet e ndara nga huamarrja në MASHT në nën-programet “Administrata qendrore dhe
Investimet kapitale në Arsimin Parauniversitar”, në kuadër të projektit “Reforma në arsim”
(Komponenta 1.3 e Ligjit për ratifikimin e kësaj marrëveshje të huasë), transferohen në komuna
për vitin 2018 në shumë prej 790,440 euro, si dhe për vitin 2019 në shumë prej 461,090 euro (për
aq sa janë të parapara këto fonde nga huamarrja). Transferet e tilla nuk janë subjekt i limitimeve
të Grantit Specifik për Arsimin Parauniversitar.
Tabela 8: Financimi i arsimit nga huamarrja për 2018-2019
Numri i
shkollave
për
komuna
Mallra dhe
Sherbime
(min. 60%)
Shpenzime
Kapitale
(max. 40%)
Total
Financimi
për vitin
2018
Mallra dhe
Sherbime
(min. 60%)
Shpenzime
Kapitale
(max. 40%)
Total
Financimi për
vitin 2019
1 Deçan 6 19,715 13,144 32,859 11,501 7,667 19,168
2 Dragash 3 9,961 6,641 16,602 5,811 3,874 9,685
3 Ferizaj 3 9,882 6,588 16,470 5,765 3,843 9,608
4 Gjakovë 11 36,411 24,274 60,685 21,240 14,160 35,400
5 Gllogoc 4 14,176 9,451 23,627 8,270 5,513 13,783
6 Hani i Elezit 1 3,304 2,202 5,506 1,927 1,285 3,212
7 Kaçanik 5 17,847 11,898 29,745 10,411 6,940 17,351
8 Kamenicë 1 3,191 2,127 5,318 1,861 1,241 3,102
9 Klinë 10 34,227 22,818 57,045 19,966 13,311 33,276
10 Lipjan 8 27,813 18,542 46,355 16,224 10,816 27,040
11 Malishevë 8 26,897 17,931 44,828 15,690 10,460 26,150
12 Mitrovicë 5 16,648 11,099 27,747 9,711 6,474 16,185
13 Novo Bërdë 1 3,298 2,199 5,497 1,924 1,283 3,206
14 Obiliq 2 8,230 5,487 13,717 4,801 3,201 8,001
15 Pejë 6 20,040 13,360 33,400 11,690 7,793 19,483
16 Podujevë 6 19,637 13,092 32,729 11,455 7,637 19,092
17 Prishtinë 2 6,811 4,541 11,352 3,973 2,649 6,622
18 Prizren 13 43,492 28,995 72,487 25,370 16,914 42,284
19 Rahovec 9 30,345 20,230 50,575 17,701 11,801 29,502
20 Shtërpcë 2 6,715 4,476 11,191 3,917 2,611 6,528
21 Shtime 1 5,120 3,413 8,533 2,986 1,991 4,977
22 Skenderaj 15 50,012 33,342 83,354 29,174 19,449 48,623
23 Suharekë 5 16,599 11,066 27,665 9,683 6,455 16,138
24 Vushtrri 13 43,893 29,262 73,154 25,604 17,069 42,673
140 474,264 316,176 790,440 276,654 184,436 461,090 Total
Nr Komuna
Financimet nga huamarrjet për vitin 2018 Financimet nga huamarrjet për vitin
2019
78
Shkollat do të vendosin për shpenzimin e mjeteve për projektet e parapara sipas “Planit
Zhvillimor të Shkollës”. Këto projekte do të aprovohen nga MASHT-i paraprakisht. Shfrytëzimi i
fondeve do të koncentrohet në përmirësimin e cilësisë në shkolla dhe deri në 40% të alokimit do
të mund t’i shpenzojnë për shpenzime kapitale (blerje të pajisjeve të ndryshme për mësimdhënie
dhe nxënie).
Për alokimin e fondeve për secilën komune do të aplikohet formula e paraparë me “Doracakun e
Granteve për Zhvillimin e Shkollave”, që është nxjerrë nga MASHT.
Fondet e ndara nga huamarrja prej 8.5 milionë euro, në kuadër të MSH-së në nën programin
“Shërbimet Përkatëse Farmaceutike”, transferohen në komuna për vitin 2018 në shumë prej 2.9
milionë euro dhe për vitin 2019 në shumë prej 5.3 milionë euro. Shpërndarja dhe shuma e alokuar
për secilën komunë në baza vjetore do të jete subjekt i vlerësimit të Ministrisë së Shëndetësisë për
arritjen e kritereve të përcaktuara me Marrëveshje të nënshkruar paraprakisht në mes të komunës
dhe MSH-së. Shumat përkatëse për komuna do të përcaktohen në marrëveshjen e MSH-së me
komunat përkatëse dhe do të rregullohen me ligjin e buxhetit për 2018.
4.7 Financimi për Qendrën Historike të Prizrenit, Qendrën Kulturore të fshatit Zym dhe
Këshillin e Hoçës së Madhe për vitin 2018
Me hyrjen në fuqi të Ligjit Nr.04/L-066 për Qendrën Historike të Prizrenit, Ligjit Nr.04/L-196 për
Qendrën Kulturore Historike të Fshatit Zym dhe Ligjit Nr. 04/L-62 për Fshatin Hoçë e Madhe, me
planifikimin e buxhetit për vitin 2018 ndahen mjete financiare në shumë prej 63,093 euro, për dy
komunat si vijon:
Komuna e Prizrenit, në shumë prej 40,350 euro, dhe
Komuna e Rahovecit, në shumë prej 22,743 euro.
4.8 Përmbledhje e financimit komunal për vitin 2018-2020
Komisioni i Granteve në takimin e datës 04 prill 2017 ka aprovuar grantet qeveritare për
financimin e komunave përfshirë financimin nga huamarrja dhe projeksionet e të hyrave vetanake
komunale për vitin 2018, ku total burimet e financimit komunal janë aprovuar në shumën prej
482.41 milion euro (tabela 9).
Për ndarjen e granteve qeveritare sipas komunave për vitin 2018 janë zbatuar kriteret dhe formulat
bazë të përcaktuara në Ligjin për Financat e Pushtetit Lokal dhe ligjet e tjera relevante, si dhe
bazuar në projeksionet makro-fiskale dhe të dhënave nga ministritë e linjës:
Granti i Përgjithshëm për vitin 2018 krahasuar me vitin 2017 ka një rritje prej 24.4 milion
euro si rezultat i rritjes së të hyrave të përgjithshme.
Granti specifik për arsim parauniversitar për vitin 2018 është në shumë prej 170.3 milion
euro, krahasuar me vitin 2017 ka një rritje prej 7 milion euro, me gjithë zvogëlimin e
numrit të nxënësve të raportuar nga MASHT për vitin 2018.
79
Granti specifik për shëndetësi primare për vitin 2018 është në shumë prej 48.5 milion euro
dhe krahasuar me vitin 2017 ka një rritje prej 4.5 milion euro.
Financimi për shëndetësinë sekondare për vitin 2017 është në nivel të njëjtë me vitin
paraprak.
Financimi për shërbimet rezidenciale për vitin 2018 ka një rritje të lehtë krahasuar me
vitin 2017.
Financimi për Qendrën historike të Prizrenit, Qendrën Kulturore Historike të Fshatit Zym
dhe Këshillin e Hoçës së Madhe në Rahovec për vitin 2018 është në shumë prej 63,093
euro.
Projeksionet e të hyrave vetanake komunale për vitin 2018 ka një rritje prej 3.0 milion
euro krahasuar me vitin 2017.
Tabela 9: Përmbledhje e financimit komunal për vitin 2018-2020 (mil. euro)
Përshkrimi Viti 2017 Viti 2018 Viti 2019 Viti 2020
1. Grantet qeveritare 356.74 392.40 421.90 457.20
Granti i përgjithshëm 149.20 173.60 190.30 208.80
Granti i përgjithshëm 145.20 168.92 185.17
Kontigjenca për korrektim të formulës 4.00 4.68 5.13
Granti specifik për shëndetësi 44.11 48.50 53.30 60.30
Granti specifik për arsim 163.43 170.30 178.30 188.10
2. Grantet për kompetencat e shtuara 2.60 2.60 2.60 2.60
Kujdesi shëndetësor dytësor 2.60 2.60 2.60 2.60
3. Financimi i Shërbimeve rezidenciale 1.62 1.65 1.65 1.65
4. Financimi për QHP, QKHFZ dhe KHM 0.06 0.06 0.06 0.06
5. Të hyrat vetanake komunale 79.00 82.00 85.00 88.00
6. Financimi nga Huamarrja 3.70 5.80
Total Financimi Komunal 440.02 482.41 517.01 549.51
80
Tabela 10: Përmbledhje e financimit komunal për vitin 2018-2020
Nr. Komuna Granti i
Përgjithshëm
Granti specifik
për Arsim
Granti
specifik për
Shëndetësi
Financimi
për
Shëndetësin
ë Sekondare
Financimi për
Shërbimet
Rezidenciale
Financimi për
Qendrën
historike të
Prizrenit,
Qendrën
kulturore të
fshatit Zym dhe
Keshillin e
Hoçës së
madhe
Të hyrat
Vetanake
Komunale
Huamarrja
në Arsim
Total Financimi
Komunal për
vitin 2018
1 Deçan 3,702,550 2,646,834 1,090,247
165,000 695,527 32,859 8,333,017
2 Dragash 3,929,532 2,498,125 926,188
460,657 16,602 7,831,105
3 Ferizaj 9,513,106 11,513,638 2,958,888
165,000 4,553,220 16,470 28,720,322
4 Fushë Kosovë 3,266,043 3,190,208 948,800
2,723,185 10,128,236
5 Gjakovë 8,700,249 8,032,644 2,576,012
3,428,643 60,685 22,798,233
6 Gjilan 7,962,613 9,176,259 2,456,741
4,305,358 23,900,971
7 Gllogovc 5,171,571 6,094,603 1,594,574
1,166,676 23,627 14,051,051
8 Hani i Elezit 1,343,805 807,521 256,168
303,597 5,506 2,716,597
9 Istog 3,902,304 3,650,099 1,070,360
185,000 1,180,915 9,988,678
10 Junik 995,365 371,755 183,994
99,009 1,650,123
11 Kaçanik 3,061,138 2,867,252 910,169
694,915 29,745 7,563,220
12 Kamenicë 3,557,352 3,061,088 983,072
165,000 943,989 5,318 8,715,820
13 Klinë 3,620,939 3,734,019 1,048,756
1,027,944 57,045 9,488,703
14 Leposavic 2,950,976 1,148,365 375,221
23,001 4,497,564
15 Lipjan 5,293,051 6,172,567 1,569,347
160,000 1,936,600 46,355 15,177,920
16 Malishevë 4,879,423 6,459,854 1,487,835
819,797 44,828 13,691,736
17 Mamushë 1,209,010 431,249 150,029
69,186 1,859,474
18 Mitrovicë 6,412,706 7,190,599 1,959,034
2,445,366 27,747 18,035,452
19 Novobërdë 1,326,317 825,183 183,320
238,319 5,497 2,578,635
20 Obiliq 2,676,274 2,511,838 587,065
876,728 13,717 6,665,622
21 Pejë 8,945,459 8,398,675 2,627,611
4,066,262 33,400 24,071,406
22 Podujevë 7,979,782 8,759,733 2,411,000
1,557,614 32,729 20,740,857
23 Prishtinë 17,094,462 18,646,682 5,418,599
29,574,132 11,352 70,745,228
24 Prizren 16,695,509 14,197,928 4,843,331
40,350 8,121,284 72,487 43,970,888
25 Rahovec 5,025,049 5,030,287 1,531,288
22,743 1,650,027 50,575 13,309,970
26 Shtërpcë 1,387,858 1,258,828 189,313 522,371
303,228 11,191 3,672,789
27 Shtime 2,532,092 2,800,749 744,394
160,000 435,192 8,533 6,680,960
28 Skenderaj 4,637,264 5,402,738 1,385,537
180,000 933,955 83,354 12,622,847
29 Suharekë 5,370,477 5,904,431 1,627,021
1,988,863 27,665 14,918,457
30 Viti 4,233,480 4,174,512 1,280,078
1,047,005 10,735,075
31 Vushtrri 6,202,062 6,584,592 1,903,485
165,000 2,275,368 73,154 17,203,661
32 Zubin Potok 1,683,312 586,688 180,241
9,818 2,460,059
33 Zveçan 1,598,583 514,428 203,807
15,581 2,332,398
34 Graçanicë 2,241,258 1,778,177 290,822 1,090,771
305,000 1,653,463 7,359,491
35 Kllokot 643,868 344,947 69,634
131,461 1,189,909
36 Mitrovica Veriore 2,265,525 2,310,990 335,800 989,935
37,088 5,939,339
37 Partesh 611,426 522,135 60,847
56,403 1,250,811
38 Ranillug 978,209 670,234 105,322
150,623 1,904,388
173,600,000 170,270,451 48,523,950 2,603,077 1,650,000 63,093 82,000,000 790,440 479,501,012
2,900,000
482,401,012
Total
Huamarrja në Shëndetësi
Total Financimi Komunal për vitin 2018
81
4.9 Struktura e shpenzimeve sipas kategorive ekonomike për komuna 2018-2020
Në tabelën e mëposhtme është paraqitur struktura e shpenzimeve komunale për periudhën e
ardhshme trevjeçare 2018-2020.
Tabela 11: Struktura e shpenzimeve për buxhetin komunal gjatë viteve 2018-2020 (mil.euro)
Totali i Përgjithshem
i Nivelit Komunal
Viti 2016
Shpenzimi
Viti 2017
Buxhetuar
Viti 2018
Vlerësuar
Viti 2019
Vlerësuar
Viti 2020
Vlerësuar
Total
388,453,656
440,230,866
482,401,012
517,026,768
549,509,627
Numri i punëtorëve
40,724
43,897
43,897
43,897
43,897
Paga dhe mëditje
246,568,347
250,700,875
256,500,000
260,000,000
263,000,000
Mallra dhe shërbime
37,205,327
40,254,666
58,918,605
61,120,995
56,841,100
Shpenzime komunale
8,920,018
9,688,900
9,688,900
9,688,900
9,688,900
Subvencione dhe
transfere
8,313,769
8,748,308
8,748,308
9,000,000
9,200,000
Shpenzime kapitale
87,446,195
130,838,117
148,545,199
177,216,873
210,779,627
Rezerva
-
- -
Burimet e Financimit
388,453,656
440,230,866
482,401,012
517,026,768
549,509,627
Grantet qeveritare
339,850,805
360,080,866
396,710,572
426,265,678
461,509,627
Të hyrat vetanake
48,602,851
79,000,000
82,000,000
85,000,000
88,000,000
Financimet nga
Huamarrjet -
1,150,000
3,690,440
5,761,090 -
Financimi nga deficiti
buxhetor (2%) - 04
1,150,000
3,690,440
5,761,090
Financimi nga Klauzola
e investimeve -06
Grantet nga Donatorët