kontrola skarbowa, kontrola podatkowa, a fleet manager · ministrowi właściwemu do spraw...
TRANSCRIPT
Kontrola skarbowa, kontrola podatkowa,
a fleet manager
Fiskus, był, jest i dalej będzie,
nawet jak podatników już nie będzie
Mariusz Gotowicz
Doradca Podatkowy
w e b i n a r i u m
kontrola doraźna,
kontrola okresowa.
powołanie audytora wewnętrznego lub zewnętrznego,
stały nadzór nad rozliczeniami podatkowymi przez podmiot
zewnętrzny,
poszerzenie zlecenia biegłemu rewidentowi.
Minimalizacja ryzyka oraz dodatkowa ocena zdarzeń i ich znaczenia
na podstawę opodatkowania.
Kontrola wewnętrzna
Przygotowanie podmiotu do kontroli
Przygotowanie do wizyty
kontrolujących
gdy organ wcześniej
powiadomił o dacie
rozpoczęcia kontroli i
jej zakresie,
gdy kontrola przyszła
bez zapowiedzi,
Przygotowanie podmiotu do kontroli
Czynności przygotowawczo-
sprawdzające
dokumenty
księgowe,
dokumenty
rejestrowe
dokumentacja
biznesowa
kompletność,
opis i akceptacja,
usunięcie
dokumentacji
innej niż
rachunkowa,
usunięcie
wszelkich
rozliczeń,
adnotacji, marż i
innych
aktualność i
zgodność z
zakresem
działalności,
kompletność,
książka
kontroli
umowy rachunku
bankowego
(zaświadczenie),
umowy najmu,
dzierżawy, leasingu,
umowy z
kooperantami i
kontrahentami,
dokumentacja
związana z
należnościami,
inna, pozostała
Reprezentacja w postępowaniu kontrolnym
Osoba
upoważniona Pełnomocnik
Pełnomocnik realizuje znacznie szerszy zakres czynności.
Powinien być traktowany tak samo jak kontrolowany!
Działa w imieniu i na rzecz podatnika.
Opłata skarbowa, a ważność pełnomocnictwa
osoba upoważniona, nie jest
pełnomocnikiem
Pełnomocnictwo, jak i upoważnienie bez opłaty skarbowej są
ważne!
Kontrola podatkowa
Uwaga:
kontrolę podatkową mogą prowadzić wyłącznie organy pierwszej instancji!
Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują
się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych przeprowadza kontrolę
podatkową, której celem jest sprawdzenie stosowania uznanej przez ten
organ metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami
powiązanymi.
Organy kontroli podatkowej
Organem podatkowym,
stosownie do swojej właściwości, jest:
naczelnik
urzędu
skarbowego
naczelnik
urzędu
celnego
wójt,
burmistrz
(prezydent
miasta)
starosta albo
marszałek
województwa
- jako organ
pierwszej
instancji
Organy kontroli podatkowej
1. organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji,
wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej
wygaśnięcia - z urzędu;
2. organ odwoławczy od decyzji wydanych w sprawach, o których mowa w pkt 1;
3. organ właściwy w sprawach porozumień dotyczących ustalenia cen
transakcyjnych;
4. organ właściwy w sprawach interpretacji przepisów prawa podatkowego,
5. organ właściwy w sprawach informacji przekazywanych przez banki i spółdzielcze
kasy oszczędnościowo-kredytowe o założonych i zlikwidowanych rachunkach
bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych
jest również organem podatkowym - jako:
Organami podatkowymi wyższego stopnia są również organy odwoławcze.
Inne organy kontroli podatkowej
Ciekawostka:
Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, nadać uprawnienia organów
podatkowych:
1) Szefowi Agencji Wywiadu,
2) Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
3) Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
4) Szefowi Służby Wywiadu Wojskowego,
5) Szefowi Służby Kontrwywiadu Wojskowego,
- jeżeli jest to uzasadnione ochroną tajemnicy państwowej i wymogami
bezpieczeństwa państwa.
Wymienione instytucje mogą więc przeprowadzić kontrolę podatkową!
Na co należy zwrócić uwagę
czas kontroli
treść
upoważnienia zakres kontroli
za jaki okres, jaki rok
prowadzona ma być
kontrola (lata)
podmiot objęty
kontrolą
okres objęty
kontrolą Szczególną uwagę należy zwrócić na:
• nazwa, dane osobowe,
• NIP, • osobowość
prawna
szczególnie rodzaj podatku
Przebieg kontroli podatkowej
Prawa kontrolowanego (obowiązki kontrolujących):
prawo do wylegitymowania kontrolujących,
prawo do zapoznania się z treścią upoważnienia,
prawo do wskazania daty faktycznego rozpoczęcia czynności,
prawo do powołania pełnomocnika lub osoby reprezentującej,
prawo do czynnego udziału w czynnościach,
prawo do składania wniosków dowodowych, składania wyjaśnień i oświadczeń, wskazywania czynności jakie powinny być wykonane przez kontrolujących,
prawo do zawieszenia kontroli w przypadku dłuższej nieobecności,
prawo szybkości i prostoty,
prawo do informowania o przepisach prawa podatkowego w zakresie czynności kontroli podatkowej,
prawo do zachowania zasady pisemności,
prawo do namysłu,
prawo do odmowy składania wyjaśnień.
Przebieg kontroli podatkowej
Czynny udział w
czynnościach
umożliwia
wpływ na
czynności
wiedzę o
zagadnieniach
spornych
uzyskanie
informacji o
stosowaniu
konkretnych
przepisów
prawa
podatkowego
wskazywanie
dokumentacji i
dowodów już
na wstępnym
etapie kontroli
Przebieg kontroli podatkowej
Prawa kontrolujących (obowiązki kontrolowanego)
Kontrolujący, są w szczególności uprawnieni do:
1) wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego;
2) wstępu do lokali mieszkalnych w przypadku;
3) żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin;
4) żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z
przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek,
wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej;
5) zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą;
6) zabezpieczania zebranych dowodów;
7) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla
potrzeb kontroli;
8) żądania przeprowadzenia spisu z natury;
9) przesłuchiwania świadków, kontrolowanego oraz innych osób;
10) zasięgania opinii biegłych.
Przebieg kontroli podatkowej
Kontrolujący może zażądać wydania, na czas trwania kontroli, za
pokwitowaniem:
1. próbek towarów;
2. akt, ksiąg i dokumentów,
a) w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że są one nierzetelne,
lub
b) gdy podatnik nie zapewnia kontrolującym warunków umożliwiających
wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem tej
dokumentacji, a w szczególności nie udostępnia kontrolującym
samodzielnego pomieszczenia i miejsca do przechowywania
dokumentów.
Przeglądanie akt postępowania przygotowawczego i sądowego, akt spraw
sądowych, a także dokumentów zawierających informacje stanowiące tajemnicę
państwową, służbową lub zawodową oraz sporządzanie z nich odpisów i notatek
następuje z zachowaniem właściwych przepisów.
Przebieg kontroli podatkowej
Kontrolowany, jest obowiązany umożliwić wykonywanie między innymi
następujących czynności:
1) umożliwić, nieodpłatnie, filmowanie, fotografowanie, dokonywanie nagrań
dźwiękowych oraz utrwalanie stanu faktycznego za pomocą innych nośników
informacji, jeżeli film, fotografia, nagranie lub informacja zapisana na innym
nośniku może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w
sprawie będącej przedmiotem kontroli;
2) przedstawić, na żądanie kontrolującego, tłumaczenie na język polski
sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących
przedmiotem kontroli.
Kontrolowany ma obowiązek w wyznaczonym terminie udzielać wszelkich wyjaśnień
dotyczących przedmiotu kontroli, dostarczać kontrolującemu żądane dokumenty oraz
zapewnić kontrolującemu warunki do pracy, a w tym w miarę możliwości udostępnić
samodzielne pomieszczenie i miejsce do przechowywania dokumentów.
Przebieg kontroli podatkowej
Osoby upoważnione do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego
spraw, pracownicy oraz osoby współdziałające z kontrolowanym są obowiązani
udzielić wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, w zakresie wynikającym z
wykonywanych czynności lub zadań.
Kontrolujący są uprawnieni do wstępu na teren jednostki kontrolowanej oraz
poruszania się po tym terenie na podstawie legitymacji służbowej bez potrzeby
uzyskiwania przepustki oraz nie podlegają rewizji osobistej przewidzianej w
regulaminie wewnętrznym tej jednostki; podlegają natomiast przepisom o
bezpieczeństwie i higienie pracy obowiązującym w kontrolowanej jednostce.
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej
Upoważnienie, do kontrolo zawiera co najmniej:
1) wskazanie podstawy prawnej;
2) oznaczenie organu kontroli;
3) datę i miejsce wystawienia;
4) imię i nazwisko pracownika organu kontroli uprawnionego do wykonania kontroli oraz
numer jego legitymacji służbowej;
5) firmę przedsiębiorcy objętego kontrolą;
6) określenie zakresu przedmiotowego kontroli;
7) wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia kontroli;
8) podpis osoby udzielającej upoważnienia z podaniem zajmowanego stanowiska lub
funkcji;
9) pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego przedsiębiorcy.
Zmiana osób upoważnionych do wykonania kontroli wymaga każdorazowo
wydania odrębnego upoważnienia. Zmiana ta nie może prowadzić do
wydłużenia ustalonego wcześniej terminu zakończenia kontroli.
WAŻNE:
Zakres kontroli nie może wykraczać poza zakres wskazany w upoważnieniu.
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej
Miejsce kontroli
Art. 80a ust. 1
Kontrolę przeprowadza się w siedzibie kontrolowanego lub w miejscu
wykonywania działalności gospodarczej oraz w godzinach pracy lub w
czasie faktycznego wykonywania działalności gospodarczej przez
kontrolowanego.
2. Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne, za zgodą
kontrolowanego, mogą być przeprowadzane również w siedzibie
organu kontroli, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli.
Miejsce kontroli - ciąg dalszy
A co mówi na temat miejsca kontroli Ordynacja podatkowa?
Art. 285a. § 1. Czynności kontrolne prowadzone są w siedzibie kontrolowanego, w
innym miejscu przechowywania dokumentacji oraz w miejscach związanych z
prowadzoną przez niego działalnością i w godzinach jej prowadzenia, a w przypadku
skrócenia w toku kontroli czasu prowadzenia działalności - czynności kontrolne mogą
być prowadzone przez 8 godzin dziennie. W przypadku gdy księgi podatkowe są
prowadzone lub przechowywane poza siedzibą kontrolowanego, kontrolowany na
żądanie kontrolującego obowiązany jest zapewnić dostęp do ksiąg w swojej siedzibie
albo w miejscu ich prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie ich w
siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić prowadzenie przez kontrolowanego
bieżącej działalności.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się również w przypadku, gdy kontrolowany prowadzi
działalność w lokalu mieszkalnym.
Miejsce kontroli - ciąg dalszy
Czynności kontrolne w siedzibie organu podatkowego
Art. 285b. Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne za zgodą
kontrolowanego mogą być przeprowadzane również w siedzibie organu
podatkowego, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli lub
kontrolowany zrezygnował z uczestniczenia w czynnościach kontrolnych
Dokumentacja z czynności kontrolnych
W toku trwającej kontroli podatkowej tak kontrolujący, jak i
kontrolowany podatnik generują różne dokumenty.
Najważniejsze z nich to:
wystąpienia (zobowiązania) kontrolujących,
odpowiedzi kontrolowanego,
oświadczenia,
pisma organu i kontrolowanego,
protokoły z czynności dowodowych w tym z oględzin, przesłuchań Strony
lub świadków,
protokół końcowy,
załączniki do protokołu.
Dokumentacja z czynności kontrolnych
UWAGA:
Dokumentacja (całościowa) z przebiegu kontroli ma duże
znaczenie w trakcie redagowania zastrzeżeń i wyjaśnień do
protokołu z kontroli!
Bez znajomości różnych faktów, argumentów i dowodów
można łatwo popełnić błąd w trakcie redagowania zastrzeżeń i
wyjaśnień.
Na etapie postępowania podatkowego istotne argumenty
mogą być poruszane, ale często organy jak i Sądy wskazują
na zdarzenia z okresu kontroli (stwierdzenia, oświadczenia,
dowody)!
Protokół - bardzo ważny dokument
Protokół kontroli zawiera w szczególności:
1) wskazanie kontrolowanego;
2) wskazanie osób kontrolujących;
3) określenie przedmiotu i zakresu kontroli;
4) określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli;
5) opis dokonanych ustaleń faktycznych;
6) dokumentację dotyczącą przeprowadzonych dowodów;
6a) ocenę prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli;
7) pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień oraz prawie
złożenia korekty deklaracji.
Przebieg kontroli kontrolujący dokumentuje w protokole. Stan faktyczny może być
ponadto utrwalony za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk lub na
informatycznych nośnikach danych.
Konsekwencje prawne kontroli podatkowej – wybrane zagadnienia
Kontrola podatkowa wywiera
szereg skutków prawnych dla
kontrolowanego, jak również
dla organu, w tym
szczególnie:
ustalenie stanu
faktycznego
ustalenie
faktycznej
podstawa
opodatkowania
uprawnienie do
dokonania
oszacowania
związanie
wynikiem
postępowania
ocena rzetelności
ksiąg
ocena faktyczna i
prawna
wykładnia prawa
podatkowego
Konsekwencje prawne kontroli podatkowej – wybrane zagadnienia
Protokół kontroli bez względu na jego treść stanowi istotny dokument,
który należy zachować, gdyż zawiera wskazuje co zostało skontrolowane i
jakie jest w tym zakresie stanowisko organu.
Protokół z kontroli może stanowić swoistą interpretację prawa
podatkowego i daje wskazówki co do stosownych rozwiązań, jak też
stanowi bardzo istotny argument do obrony swoich racji w przypadku
kolejnej kontroli podatkowej lub skarbowej.
Kontrola skarbowa
Kontroli skarbowej podlegają:
zobowiązani do świadczeń pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa lub państwowych funduszy
celowych;
wydatkujący, przekazujący i otrzymujący środki publiczne oraz środki pochodzące z Unii
Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych
zobowiązani do wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków wymienionych
powyżej,
władający i zarządzający mieniem państwowym;
jednostki wykorzystujące mienie przekazane przez Skarb Państwa w celu realizacji zadań
publicznych oraz sprywatyzowane mienie Skarbu Państwa;
beneficjenci poręczeń i gwarancji udzielonych przez Skarb Państwa oraz podmioty, za które
Skarb Państwa poręczył lub gwarantował;
osoby zatrudnione lub pełniące służbę w jednostkach organizacyjnych administracji celnej,
podatkowej oraz kontroli skarbowej podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów
publicznych, w tym w urzędzie obsługującym tego ministra, zobowiązane do składania
oświadczeń o stanie majątkowym;
jednostki organizacyjne administracji celnej, podatkowej oraz kontroli skarbowej podległe
ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w tym urząd obsługujący tego ministra.
Przedmiot i podmiot zakresu kontroli organów kontroli skarbowej
Wybrane prawa inspektora kontroli skarbowej
Inspektorzy i pracownicy wykonujący czynności związane z realizacją zadań
ustawowych, mają prawo do:
legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;
zatrzymywania i przeszukiwania osób oraz przeszukiwania pomieszczeń, bagażu i
ładunku w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania
karnego i Kodeksu karnego skarbowego;
zatrzymywania pojazdów i innych środków przewozowych w celu
przeprowadzenia kontroli przewożonych towarów lub dokumentów przewozowych
dotyczących tych towarów, a także badania towarów i pobierania ich próbek, oraz
przeprowadzenia kontroli rodzaju używanego paliwa przez pobranie próbek
paliwa ze zbiornika pojazdu mechanicznego;
zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek organizacyjnych,
przedsiębiorców i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych
wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach
obowiązujących przepisów prawa.
Wybrane prawa inspektora kontroli skarbowej
Inspektorzy i pracownicy mogą stosować środki przymusu bezpośredniego
wobec osób niepodporządkowujących się ich poleceniom wydanym w celu
realizacji ustawowych zadań
Uprawnia się inspektorów i pracowników do stosowania następujących
środków przymusu bezpośredniego:
1) siły fizycznej;
2) indywidualnych technicznych i chemicznych środków lub urządzeń
przeznaczonych do obezwładniania i konwojowania osób albo do
zatrzymywania oraz unieruchamiania pojazdów mechanicznych i innych
środków przewozowych.
Wybrane prawa inspektora kontroli skarbowej
Jeżeli środki przymusu bezpośredniego okazały się
niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności
danego zdarzenia nie jest możliwe, inspektor i pracownik ma
prawo użycia broni palnej!
Ponadto inspektorom kontroli skarbowej przysługują
wszelkie prawa wynikające z przepisów Ordynacji
podatkowej!
Czas trwania kontroli
Do postępowań kontrolnych prowadzonych przez kontrolę
skarbową nie stosuje się przepisów ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej!
Dokumentacja z kontroli skarbowej
W toku trwającej kontroli skarbowej powstają różne dokumenty.
Najważniejsze z nich to:
wystąpienia (zobowiązania) kontrolujących,
odpowiedzi kontrolowanego,
oświadczenia,
pisma organu i kontrolowanego,
protokoły z czynności dowodowych w tym z oględzin, przesłuchań Strony
lub świadków,
protokół końcowy,
w tym załączniki do protokołu
decyzja, wynik kontroli, postanowienie.
Zachowanie podatnika w trakcie kontroli podatkowej i skarbowej
Kontrolowany, pełnomocnik, czy osoba upoważniona?
Udział w czynnościach kontrolnych najlepiej powierzyć
pełnomocnikowi, gdyż posiada identyczne uprawnienia, jak
kontrolowany.
Pełnomocnik nie jest obciążony wszystkimi rygorami, gdyż z racji
pełnionej funkcji zawsze musi liczyć się ze zdaniem mocodawcy!
Kontrolowany, pełnomocnik, czy osoba upoważniona?
Pełnomocnik nie musi:
wiedzieć o
wszystkich
aspektach
prowadzonej
działalności
reagować
niezwłocznie na
żądania
kontrolujących
składać
oświadczeń
Kontrolowany, pełnomocnik, czy osoba upoważniona?
Pełnomocnik zawsze musi być
informowany o:
planowanych
czynnościach
oględzinach,
wizjach i
przesłuchaniach
terminach,
żądaniach,
zobowiązaniach
Kontrolowany, pełnomocnik, czy osoba upoważniona?
Pełnomocnik może:
zasłaniać się
brakiem
informacji i
koniecznością
sprawdzenia
brakiem wolnego
czasu w danym dniu
(profesjonalny
pełnomocnik, czyli
doradca podatkowy,
radca prawny,
adwokat, biegły
rewident),
stosować inne
formalne i
proceduralne
działania
zmierzające do
ochrony
swojego
mandanta
Kontrolowany, pełnomocnik, czy osoba upoważniona?
Pełnomocnik jest buforem pomiędzy kontrolowanym, a
przedstawicielami fiskusa!
Takiej przewagi nie daje samodzielny udział w kontroli
lub poprzez osobę upoważnioną!
Zachowanie podatnika w trakcie kontroli podatkowej i skarbowej – część II
Najważniejsze zagadnienia
pilnowanie dat, terminów i czasu kontroli,
strategia działania,
zasada pisemności,
zasada ostrożności,
czynny udział kontrolowanego,
inicjatywa dowodowa,
uzyskiwanie bieżącej informacji,
śledzenie zabezpieczanych dokumentów i dowodów.
Zachowanie podatnika w trakcie kontroli podatkowej i skarbowej – część II
O ile nie uznajemy stanowiska kontrolujących, to zawsze należy
zakwestionować poczynione ustalenia poprzez złożenie zastrzeżeń i
wyjaśnień do protokołu z kontroli.
Po zakończeniu kontroli
zapoznanie się z protokołem,
decyzja o korekcie deklaracji
o podjęciu sporu z organem
podatkowym.
lub