kİmyasallar yÖnetİmİ mevcut durum...kalıcı organik kirleticiler (koklar) • kalıcı organik...
TRANSCRIPT
![Page 1: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/1.jpg)
KİMYASALLAR YÖNETİMİMEVCUT DURUM
Bursev DOĞAN ARTUKOĞLU – Şb.Md.V.
![Page 2: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/2.jpg)
Sunum İçeriği
• Zararlı Kimyasallar / Etkileri
• Kimyasallara İlişkin Uluslararası Sözleşmeler / Mevzuat
• Kalıcı Organik Kirleticiler
• Yürütülen Çalışmalar
![Page 3: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/3.jpg)
Günlük Hayatta Kimyasallar
![Page 4: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/4.jpg)
Çevresel Zararların Etkileri
![Page 5: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/5.jpg)
Kimyasallar – Sözleşmeler / Mevzuat
Rotterdam Sözleşmesi Kabul Tarihi: 1998 Yürürlüğe giriş tarihi24 Şubat 2004 161 Taraf
Stockholm Sözleşmesi Kabul Tarihi: 2001 Yürürlüğe giriş tarihi17 Mayıs 2004 184 Taraf
Minamata Sözleşmesi Kabul Tarihi: 2013Yürürlüğe giriş tarihi16 Ağustos 2017116 TarafTürkiye
Taraf olma tarihi: 20 Aralık 2017
TürkiyeTaraf olma tarihi: 12 Ocak 2010
TürkiyeTaraf olma tarihi: -
Kapsam: Yasaklanmış veya ciddi şekilde kısıtlanmış kimyasallarHükümler:-İhracat / ithalat için ön bildirimli kabul prosedürü-Potansiyel olarak tehlikeli kimyasallar hakkında bilgi alışverişi
Kapsam: Kalıcı Organik Kirleticiler (KOK)Hükümler:-Azaltım-Kısıtlama-Azaltım ve Eliminasyon
Kapsam: Cıva / Bazı cıva bileşikleriHükümler:-Cıvalı ürün/atık-Emisyon ve salım-Altın madenciliği
Basel Sözleşmesi Kabul Tarihi: 1989 Yürürlüğe giriş tarihi5 Mayıs 1992 187 TarafTürkiyeTaraf olma tarihi: 20 Eylül 1994
Kapsam: Zararlı atıklar ve diğer atıklarHükümler:-Üretimin en aza indirilmesi-Çevreye duyarlı yönetimin teşvik edilmesi-Sınıraşan hareketleri kontrol etme koşulları ve prosedürü
![Page 6: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/6.jpg)
Sözleşmeler - Sinerji
![Page 7: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/7.jpg)
Rotterdam Sözleşmesi / İthalat-İhracat TüzüğüYürütülen Çalışmalar
Bazı Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Hakkında Yönetmelik Taslağı
![Page 8: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/8.jpg)
Minamata Sözleşmesi / Cıva TüzüğüYürütülen Çalışmalar
REGULATION (EU) 2017/852 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCILof 17 May 2017on mercury, and repealing Regulation (EC) No 1102/2008
https://civasizturkiye.com
Cıva Hakkında Yönetmelik Taslağı
![Page 9: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/9.jpg)
Stockholm Sözleşmesi / POPs TüzüğüYürütülen Çalışmalar
www.kalicikirleticiler.com
![Page 10: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/10.jpg)
Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar)
• Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar);
• Sınır-aşan taşınma,
• Kalıcılık,
• Biyobirikim, ve
• Toksik,
• özellik gösteren sentetik ve genellikle halkalı organik ve halojenli moleküllerdir.
Bu özelliklerin bir araya gelmesi KOKlarıküresel bir sorun haline getirmiştir.
![Page 11: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/11.jpg)
KOK’ların Doğada Taşınımı
KOK’lar antropojenik kimyasallardır. Yani, Doğada karşımıza çıkan KOKların tamamı insan ürünüdür.
![Page 12: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/12.jpg)
KOK’ların Sağlık Üzerine Etkileri
KOK bileşikleri üzerinde uzun yıllardırgerçekleştirilen in vivo ve in vitro toksisiteçalışmalarından elde edilen sonuçlara görebu bileşiklerin olumsuz sağlık etkilerini;
• Cilt toksisitesi (klorakne gibi), • Bağışıklık toksisitesi, • Üreme ve gelişme üzerine olumsuz
etkiler, • Teratojenik etki, • Endokrin yıkımı,• Kanserojen etki
şeklinde sıralamak mümkündür.
Zehirlenme öncesi 3 ay sonra 4 yıl sonra
![Page 13: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/13.jpg)
KOK’lara İlişkin Yürütülen Projeler
Mevcut KOK Stoklarının Ortadan Kaldırılması ve İstenmeden Yapılan Salınımlarının Azaltılması Projesi Proje Hazırlama Hibesi(2013-2014)
2014-2016
KOK Stoklarının Ortadan Kaldırılması ve KOK’ların İstenmeden Yapılan Salınımlarının Azaltılması Projesi (2015-2020) (UNIDO –UNDP)
2016-2019
HBCDD Projesi (EPS ve XPS köpüğü üreten endüstrilerde çevre performansının geliştirilmesine yönelik bir ön değerlendirme projesi) (UNIDO) (2019-2023)
2019-2021
Kalıcı Organik Kirleticilere ilişkin AB Tüzüğü’nün Uygulanması Projesi (2013-2015)
Kalıcı Organik Kirleticilerle (KOK) Kirlenmiş Sahaların Tespiti ve İyileştirilmesi Projesi(2019-2021)
![Page 14: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/14.jpg)
KOK Stoklarının Ortadan Kaldırılması ve KOK’ların İstenmeden Yapılan Salımlarının Azaltılması
Projesi https://kalicikirleticiler.com
Destek
GEF
Proje Dönemi
( 2015 – 2019 )
Uygulayıcı
TC
UNIDO
UNDP
Bileşen 1: Mevcut
KOK
Stoklarının
ve
Atıklarının
Bertaraf
Edilmesi
Bileşen 2: PCB
Stoklarının
Çevreyle
Uyumlu
Etkin
Yönetimi için
Planlama
Yapılması
Bileşen 3: İstenmeden
Üretilen KOK
Salımlarının
Azaltılması
Bileşen 4: KOK’larla
Kontamine
Olmuş
Sahaların
Yönetimi
Bileşen 5: KOK’lar ve
Çevreyle Uyumlu
Kimyasal
Yönetimi için
Kurumsal ve
Düzenleyici
Kapasitenin
Güçlendirilmesi
UNDP UNDPUNIDO
![Page 15: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/18.jpg)
KOK Stoklarının Ortadan Kaldırılması ve KOK’ların İstenmeden Yapılan Salımlarının Azaltılması
Projesi https://kalicikirleticiler.com
Destek
GEF
Proje Dönemi
( 2015 – 2019 )
Uygulayıcı
TC
UNIDO
UNDP
Bileşen 1: Mevcut
KOK
Stoklarının
ve
Atıklarının
Bertaraf
Edilmesi
Bileşen 2: PCB
Stoklarının
Çevreyle
Uyumlu
Etkin
Yönetimi için
Planlama
Yapılması
Bileşen 3: İstenmeden
Üretilen KOK
Salımlarının
Azaltılması
Bileşen 4: KOK’larla
Kontamine
Olmuş
Sahaların
Yönetimi
Bileşen 5: KOK’lar ve
Çevreyle Uyumlu
Kimyasal
Yönetimi için
Kurumsal ve
Düzenleyici
Kapasitenin
Güçlendirilmesi
UNDP UNDPUNIDO
![Page 19: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/19.jpg)
Kalıcı Organik Kirleticilerle (KOK) Kirlenmiş Sahaların Tespiti ve İyileştirilmesi Projesi
Destek
EU
TC
Proje Dönemi
( 2019 – 2022 )
Uygulayıcı
IPA
UNDP
Bileşen 1:
KOK’larla kirlenmiş sahaların yönetimine ilişkin kurumsal kapasitenin artırılması
Bileşen 2:
KOKlarla kirlenmiş sahaların tespiti, sınıflandırılması ve Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sisteminin (KSBS) KOKları izleyecek şekilde güncellenmesi
Bileşen 3:
Kirlenmiş Sahaların iyileştirilmesiyle ilgili uygulamaya yönelik ulusal kapasitenin güçlendirilmesi (Pilot uygulama ve Yardım Masası kurulumu)
UNDP AB
![Page 20: KİMYASALLAR YÖNETİMİ MEVCUT DURUM...Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) • Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar); • Sınır-aşan taşınma, • Kalıcılık, • Biyobirikim,](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041808/5e5633e70c3b392f84122eab/html5/thumbnails/20.jpg)
Çevre Yönetimi Genel MüdürlüğüKimyasallar Yönetimi Dai. Bşk.Öncelikli Kimyasalların Yönetimi Ş[email protected]