Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin

Dominika Sowa

Szczecin, 8 maj 2014

Program prezentacji:

1. Definicja substancji i mieszanin chemicznych wg Ustawy o

substancjach chemicznych i ich mieszaninach z dnia 25.02.2011r.

2.

• Klasyfikacja– wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie

kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich

mieszanin z dnia 10.08.2012 oraz

• oznakowanie mieszanin Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie

oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin

niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin z dnia 20.04.2012.

3. Klasyfikacja i oznakowanie substancji wg CLP

Substancja to pierwiastek chemiczny lub jego związki w stanie, w jakim

występują w przyrodzie, lub zostaną uzyskane za pomocą procesu

produkcyjnego z wszelkimi dodatkami niezbędnymi do zachowania ich

trwałości, z zanieczyszczeniami powstałymi w procesie, ale z wyłączeniem

rozpuszczalników.

Mieszanina to mieszanina lub roztwór co najmniej dwóch substancji

chemicznych.

Klasyfikacji substancji dokonuje się w celu określenia zagrożenia, jakie mogą

stwarzać podczas normalnego ich używania. Poddaje się analizie wszystkie

rodzaje zagrożeń, tj.: toksyczność, właściwości fizykochemiczne oraz

ekotoksyczne.

Podstawą klasyfikacji substancji są szczegółowe badania substancji, zebrane w

dossier substancji, które przedstawia się Europejskiej Agencji Chemikaliów,

podczas rejestracji substancji.

Klasyfikacji mieszanin chemicznych dokonuje się poprzez analizę ich

właściwości, bądź na podstawie zawartości substancji niebezpiecznych w

mieszaninie. Szczegółowe wytyczne podaje Rozporządzenia Ministra Zdrowia w

sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin

z dnia 10.08.2012.

Po 1 czerwca 2015 klasyfikacja mieszanin będzie przeprowadzana na podstawie

wytycznych Rozporządzenia CLP.

SUBSTANCJE I MIESZANINY

NIEBEZPIECZNE

WYBUCHOWE

SKRAJNIE ŁATWOPALNE WYSOCE ŁATWOPALNE ŁATWOPALNE

UTLENIAJĄCE

BARDZO TOKSYCZNE TOKSYCZNE SZKODLIWE

ŻRĄCE

MUTAGENNE

NIEBEZPIECZNE DLA

ŚRODOWISKA

RAKOTWÓRCZE UCZULAJĄCE

SZKODLIWE NA ROZRODCZOŚĆ

Substancje i mieszaniny są niebezpieczne, kiedy zaklasyfikowano je do co

najmniej jednej z poniższych kategorii:

1. Wybuchowe

2. Utleniające – ich reakcje z innymi substancjami są wysoce

egzotermiczne

3. Skrajnie łatwopalne – ciecze, o wyjątkowo niskiej temperaturze wrzenia

(<35°)i zapłonu (0°), gazy, które w kontakcie z powietrzem palą się w

normalnych warunkach

4. Wysoce łatwopalne – w kontakcie z powietrzem mogą się nagrzewać i

zapalić bez dostarczania energii, o bardzo niskiej temperaturze

zapłonu(<21°), w kontakcie z wodą wydzielają łatwopalne gazy

5. Łatwopalne – ciecze, które mają niską temperaturę zapłonu (21-55°)

6. Bardzo toksyczne – połknięcie, wchłonięcie drogą oddechową, kontakt

ze skórą bardzo małych ilości może powodować zgon lub ostre,

przewlekłe niekorzystne skutki zdrowotne

7. Toksyczne – małe ilości

8. Szkodliwe

9. Żrące – w kontakcie z tkankami mogą powodować ich zniszczenie

10.Drażniące – krótkotrwały, długotrwały lub powtarzający się kontakt ze

skóra lub błona śluzową może powodować ich stany zapalne

11.Uczulające – wchłonięcie przez wdychanie lub kontakt ze skórą może

powodować stan nadwrażliwości i niekorzystny wpływ na zdrowie

12.Rakotwórcze – mogą powodować raka lub przyczynić się do wzrostu

częstości jego występowania

Opakowania substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych

wprowadzanych do obrotu muszą być odpowiednio oznakowane w celu

zapewnienia jak najwyższej ochrony zdrowia ludzi i środowiska naturalnego.

13. Mutagenne – mogą być przyczyną wad genetycznych lub wzrostu częstości

ich występowania

14.Działające szkodliwie na rozrodczość – mogą powodować szkodliwe skutki u

potomstwa lub uszkadzać funkcje rozrodcze

15.Niebezpieczne dla środowiska – mogą natychmiast lub z opóźnieniem

powodować zagrożenie dla co najmniej jednego składnika środowiska

Elementy, które muszą znaleźć się na opakowaniu substancji lub mieszaniny niebezpiecznej

1. Nazwę, która pozwoli na jednoznaczne określenie substancji lub mieszaniny 2. Nazwę, adres siedziby i numer telefonu przedsiębiorcy lub osoby fizycznej, która

wprowadza substancję lub mieszaninę do obrotu 3. W przypadku mieszanin niebezpiecznych – nazwy substancji powodujących

klasyfikację, obecne w mieszaninie w ilości większej lub równej wartości granicznej. Powinno wystarczyć maksymalnie 4 substancje, do odpowiedniego zidentyfikowania zagrożenia

4. Znak lub znaki ostrzegawcze i napisy określające zagrożenie 5. Zwrot lub zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (zwroty R), w przypadku środków

ochrony roślin dodatkowe zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia 6. Zwrot lub zwroty bezpiecznego stosowania (zwroty S), w przypadku środków

ochrony roślin dodatkowe zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia. Powinno znaleźć się maksymalnie 6 zwrotów.

7. Nominalna ilość mieszaniny musi znajdować się na opakowaniu. 8. Rozmiar oznakowania (czcionka, wielkość znaku ostrzegawczego) ma wymiary

zależne od pojemności opakowania. 9. Opakowanie substancji lub mieszaniny niebezpiecznej wprowadzanej do obrotu

na terytorium Polski, powinno być sporządzone w języku polskim. 10. Numer WE, jeśli jest przypisany do substancji, oraz wyrazy „Numer WE”

11. Nie wolno:

• umieszczać oznaczeń wskazujących, że substancja lub mieszanina nie są

niebezpieczne.

• stosować opakowań, które kształtem lub kolorem mogą przyciągać uwagę

dzieci lub wprowadzać konsumenta w błąd

• stosować opakowań wyglądających jak opakowanie produktu spożywczego

lub paszowego.

Znak ostrzegawczy Symbol Znaczenie znaku ostrzegawczego

T+ bardzo toksyczny

T toksyczny

Xn szkodliwy

C żrący

Xi drażniący

N Niebezpieczny dla środowiska

E wybuchowy

O utleniający

F+ Skrajnie łatwopalny

F Wysoce łatwopalny

Piktogram i symbol zagrożenia

Określenie zagrożenia Nazwy substancji niebezpiecznych

Jednoznaczna nazwa mieszaniny

Zwroty R

Zwroty S

Dane przedsiębiorstwa

Ilość nominalna

W celu ujednolicenia przepisów w Unii Europejskiej wprowadza się

Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów GHS, poprzez

Rozporządzenie w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i

mieszanin z dnia 16 grudnia 2008 - CLP

Międzynarodowe, ujednolicone podejście do oznakowania, klasyfikowania i

przekazywania informacji w postaci etykiet i kart charakterystyki ułatwi swobodny

handel międzynarodowy obniżając ryzyko dla zdrowia i środowiska naturalnego.

Rozporządzenie CLP wprowadza się poprzez kolejne etapy.

Od 1 grudnia 2010 roku substancje chemiczne są klasyfikowane i pakowane

według zasad CLP.

Mieszaniny do 1 czerwca 2015 roku są klasyfikowane i pakowane wg starych

zasad.

Substancje są oznakowane wg CLP, jednak w karcie charakterystyki widnieje

podwójna klasyfikacja – ze względu na konieczność klasyfikacji mieszanin.

CLP ustanawia wykaz substancji wraz ze zharmonizowaną na poziomie

wspólnoty klasyfikacją i oznakowaniem.

Zwroty R ryzyka = Zwroty H zagrożenia

Zwroty S wskazujące środki ostrożności= zwroty P

Zwroty P są podzielone na grupy: ogólne, zapobiegania, reagowanie,

przechowywania, usuwanie

Hasło ostrzegawcze: uwaga lub niebezpieczeństwo (wg Tabeli)

Powinno zmieścić się maksymalnie 6 zwrotów środków ostrożności

Znak ostrzegawczy Znaczenie znaku ostrzegawczego

Wybuchowe, samoreaktywne, nadtlenki organiczne

Łatwopalne, samoreaktywne, nadtlenki organiczne, samonagrzewające się, substancje, mieszaniny, które w kontakcie z wodą uwalniają palne gazy

utleniające

Gazy pod ciśnieniem

Powodujące korozję metali, żrące, powodujące poważne uszkodzenie oczu

Znak ostrzegawczy Znaczenie znaku ostrzegawczego

toksyczna

Toksyczność ostra kat 4., działanie drażniące na skórę, uczulające na skórę, drażniące na oczy, toksyczne działanie na narządy krytyczne przy narażeniu jednorazowym kat. 3

Powoduje zagrożenie dla zdrowia (mutagenny, rakotwórczy, narażenie spowodowane aspiracją, uczulające układ oddechowy)

Zagrożenie dla środowiska naturalnego

piktogram

Hasło ostrzegawcze

Zwroty P

Zwroty H

Dane przedsiębiorstwa

Nazwa i numer substancji

Ilość nominalna