kita semua - · pdf fileptd merupakan perancangan strategik yang direncanakan oleh komuniti...

“kita semua berkehendakkan sesuatu yang baik dan kita hendaklah mengubah segala kekurangan serta mengganti segala yang mundur dan ketinggalan untuk menjadi lebih baik dan maju mengikut zaman”

“Pendekatan Baharu Memajukan Desa”

Hari ini, kehidupan masyarakat termasuklah di luar bandar adalah semakin mencabar.

Dari peranan membangunkan fizikal kampung, hinggalah memperkasakan modal insan telah menjadi keutamaan bagi memastikan usaha menggembleng sumber-sumber kekayaan baru yang terdapat di persekitaran desa dapat direalisasikan.

Usaha ini bukan mudah malah amat mencabar kerana memerlukan kekuatan minda dan daya inovasi serta tahap pengupayaan yang tinggi.

Berpegang kepada kepercayaan bahawa keupayaan dan kegigihan manusia (human factor) adalah penentu kejayaan, Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah menerusi INFRA telah membuat inovasi dalam pendekatan latihan kepada kumpulan sasarnya yang terdiri dari pemimpin, penggerak dan masyarakat kampung.

Ianya dilakukan melalui program latihan secara in-situ dan hands on untuk menghasilkan Pelan Tindakan Desa.

Manusia mempunyai sifat semulajadi untuk merancang kerana manusia dikurniakan akal serta daya usaha untuk bertindak.

Menurut Kamus Besar Bahasa Melayu Utusan, 1995, perkataan “rancang” dari segi bahasa bermaksud atur, susun, fikir, agak, kita, timbang dan cadang.

Merancang bolehlah diertikan sebagai “berfikir atau mengatur terlebih dahulu sebelum bertindak”.

Dalam Islam, usaha manusia untuk mengubah keadaan diri, keluarga, masyarakat dan persekitaran kepada lebih baik adalah digalakkan hasilnya terserah kepada ketentuan dan kehendak Allah Taala jua.

“Telah timbul berbagai-bagai kerosakan dan bala bencana di

darat dan di laut dengan sebab yang telah dilakukan oleh

tangan manusia; (timbulnya yang demikian) kerana Allah

hendak mereka merasakan sebahagian daripada balasan

perbuatan buruk yang telah mereka lakukan supaya mereka

kembali (insaf dan bertaubat)”. (Surah Ar-Rum, 30:41)

Oleh itu, perancangan ialah usaha yang baik daripada manusia untuk manusia bagi mencapai keredhaan pencipta (Allah Taala).

Usaha ini bertitik tolak daripada kehendak dan inspirasi manusia untuk mengubah situasi sedia ada kepada yang lebih baik dan mengelakkan keburukan yang timbul daripada tindakan yang tidak bertanggung jawab.

Menurut Oxford Dictionary of Current English, “pelan” bermaksud kaedah atau prosedur yang dirumuskan terlebih dahulu sebelum sesuatu perkara itu dilaksanakan.

Pelan juga bermaksud peta, lukisan, gambar rajah dan juga rancangan atau rencana.

Pelan merupakan hasil daripada perancangan. Perancangan ialah proses berfikir yang sistematik dan munasabah yang didasari ilmu bagi mengatur tindakan.

Pelan tindakan (PT) lazimnya dirangka untuk tindakan segera atau jangka pendek, fokus kepada kawasan kecil atau pada perkara yang spesifik.

Maka, PT perlu terperinci dalam menjelaskan cadangan tindakan tempoh perlaksanaan, pihak yang melaksana serta implikasi kos atau sumber lain.

PT satu dokumen yang mengandungi pernyataan tentang masalah dan potensi pembangunan sesuatu kawasan serta cadangan dalam bentuk program atau projek pembangunan jangk pendek (lazimnya).

PT mengandungi peta atau rajah tertentu yang menyokong atau menjelaskan suatu cadangan (kaedah, tempoh dan kos).

PTD merupakan perancangan strategik yang direncanakan oleh komuniti bagi kampung masing-masing.

Dalam kata lain, PTD ini adalah umpama Rancangan Lima Tahun Malaysia yang menjadi asas kepada perancangan jangka panjang setiap kampung.

PTD disediakan menurut proses perancangan yang sedia diterimapakai dan disandarkan kepada kajian-kajian teoritikal dan pengalaman praktis di luar negara termasuk di negara-negara maju.

Proses perancangan ini kemudiannya disesuaikan dengan keadaan setempat setelah diuji dalam projek perintis di beberapa kampung di Semenanjung Malaysia, Sabah dan Sarawak pada tahun 2007.

Penyediaan PTD berpaksikan pendekatan “participative‟ atau penglibatan turut serta masyarakat setempat.

Masyarakat diberkan peluang dan kuasa yang seluas-luasnya untuk menentukan program di kampung masing-masing di samping berpeluang mengemukakan alternatif penyelesaian masalah-masalah yang dikenal pasti di kampung mereka.

Adalah berasaskan pendekatan pengupayaan menerusi bengkel atau sesi “sumbang saran”.

Mereka yang terlibat terdiri daripada pentadbir kampung (JKKK), wakil kumpulan belia, petani, peniaga, pengusaha, guru, profesional, agensi terlibat.

Sebaiknya jumlah peserta tidak melebihi 20 orang.

Penghasilan PTD adalah berpandukan “sistem bestari”, disusuli proses mengenal pasti masalah dan potensi kampung, merumuskan wawasan dan objektif pembangunan, menentukan cadangan pembangunan, membina sistem pengurusan pembangunan dan perlaksanaan serta pemantauan.

SISTEM BESTARI

Kenal pasti masalah dan potensi

Wawasan dan objektif pembangunan

Cadangan Pembangunan

Perancangan kemajuan Penyelesaian masalah

Pengurusan pembangunan Pembangunan dan pemantauan

Sumber: Ibrahim Ngah (2003:54)

SISTEM BESTARI (SB)

Elemen penting dalam SB:

i. Maklumat asas keadaan kampung (maklumat fizikal, sosial, ekonomi termasuk kegiatan atau projek sedia ada yang dilaksanakan penduduk.

ii. Peta menunjukkan lokasi kampung, gunatanah, topografi, dan saliran.

iii. Dasar dan strategi pembangunan daerah, negeri dan negara yang berkaitan dengan pembangunan kampung.

iv. Agensi yang terlibat dalam pembangunan kampung (kerajaan/swasta, peranan dan nama pegawai bertanggungjawab).

v. Ilmu yang diperlukan untuk menghasilkan cadangan (hasil penyelidikan, Al-Qur’an, etc.)


Contoh pernyataan masalah: Kampung Melayu Raya, Pontian

(Ibrahim Ngah, 2003:57)

Aspek Ekonomi i. Sumber kewangan yang terhad ii. Kekurangan tenaga kerja kerana kurangnya penglibatan

golongan muda dalam perlaksanaan program pembangunan kampung

iii. Sikap golongan muda yang tidak proaktif dan tidak tunjuk minat untuk bersama-sama memajukan kampung

iv. Kurangnya komitmen agensi kerajaan dalam membantu memajukan kampung

v. Masalah pemasaran hasil pertanian kerana nilai harga yang rendah serta persaingan dengan kawasan luar


Contoh pernyataan masalah: Kampung Melayu Raya, Pontian


Aspek Sosial dan Kemanusiaan i. Perpecahan hingga mewujudkan golongan yang bersikap

anti pembangunan dan tidak memberi komitmen akibat perbezaan fahaman politik

ii. Kekurangan pakar tempatan yang boleh bertindak untuk merangka kertas kerja perlaksanaan program menjadikan apa yang berlaku tidak tersusun

iii. Ancaman dari luar terutama masalah sosial golongan muda seperti penagihan dadah, maksiat, mencuri motor, merokok dan sebagainya


Contoh pernyataan potensi: Kampung Melayu Raya, Pontian


i. Prospek pelancongan tani dengan keadaan kampung kaya dengan keluaran produk pertanian dan dusun seperti durian, rambutan dan dokong dan lain-lain

ii. Tanah pertanian yang subur iii. Kedudukan yang strategik iaitu hampir dengan pusat

pelancongan dan rekreasi Gunung Pulai iv. Perusahaan kecil dan sederhana (IKS) yang berasaskan

makanan v. Perusahaan penternakan ikan air tawar disokong oleh

kewujudan kawasan berair dan tasik dan anak sungai

Dalam mengenalpasti masalah dan potensi kampung, pandangan dan penglibatan daripada pelbagai kumpulan masyarakat dalam kampung amatlah diperlukan.

Untuk mendapat perancangan yang berkesan, masalah yang wujud di kampung serta puncanya perlu dikemukakan dengan jelas, terperinci dan penuh kejujuran.

Sebarang usaha untuk menyembunyikan masalah yang dihadapi akan hanya menjauhkan usaha daripada penyelesaiannya.


Wawasan pembangunan ialah situasi ideal yang hendak dicapai pada masa hadapan.

Suatu bentuk pernyataan umum tentang arah tuju perubahan atau pembangunan yang dikehendaki kampung.

Objektif pula merupakan penjelasan lebih terperinci tentang aspek pembangunan yang hendak dicapai dan sebaiknya mempunyai pernyataan yang membolehkan kita mengukur pencapaiannya.

Wawasan lazimnya dibuat dalam 1 ayat sahaja manakala objektif boleh merangkumi sehingga 5 atau 6 pernyataan.


Contoh Pernyataan Wawasan Pembangunan Kg. Melayu Raya, Pontian (Ngah, 2003:60)

Mewujudkan masyarakat yang bersatu padu, maju dan persekitaran yang indah bagi mencapai kejayaan dunia dan akhirat

Contoh Pernyataan Objektif Pembangunan Kg. Melayu Raya, Pontian (Ngah, 2003:60)

a. Mempelbagaikan kegiatan ekonomi berasaskan potensi sumber sedia ada di kampung

b. Melahirkan insan, keluarga dan masyarakat yang bertaqwa supaya berupaya menghadapi cabaran pembangunan semasa dan akan datang

c. Memenangi anugerah kampung terbaik pada peringkat nasional menjelang 2005

d. Mewujudkan suasana persekitaran yang indah dan mapan

Cadangan pembangunan

Cadangan pembangunan

Di dalam PT, sebahagian besar cadangan adalah berbentuk projek atau program jangka pendek / untuk tindakan segera terutama untuk menyelesaikan masalah yang dihadapi penduduk.

Cadangan dibahagikan kepada 2 iaitu: i. Cadangan projek, program atau peraturan

bagi menyelesaikan masalah semasa (jangka masa pendek/segera).

ii. Cadangan bagi meningkatkan kemajuan kampung berasaskan potensi yang telah dikenalpasti dan juga wawasan kampung (dinamakan perancangan kemajuan jangka masa panjang).

Penyelesaian masalah

Cadangan dalam kategori ini adalah berpandukan masalah yang dihadapi. Untuk menghasilkan cadangan yang baik, situasi masalah perlu dikenalpasti dan difahami dengan terperinci (ciri masalah dan puncanya)

Kaedah penyelesaian dikenalpasti sama ada berpandukan pengalaman sendiri di masa lalu ataupun menurut kaedah penyelesaian yang pernah dijalankan di tempat lain.

Perancangan Kemajuan

Contoh cadangan pembangunan. Kampung Melayu Raya (Ngah, 2003:61)

Cadangan program pembangunan kampung

Rasional cadangan

Ekonomi • Penubuhan koperasi kampung yang diuruskan di bawah JKKK

• Masalah kewangan yang terhad

• Mewujudkan organisasi yang bertindak untuk mengurus atau mengendalikan pelancongan tani serta menjalinkan kerjasama dengan agensi awam/swasta • Mempromosi kampung sebagai pusat pelancongan tani melalui pelbagai media massa dan kemudahan ICT

• potensi sebagai pusat pelancongan tani




Rasional cadangan

Sosial dan Kemanusiaan • Mengadakan program pembangunan insan dengan sasaran utama adalah terhadap golongan remaja kampung sebagai persediaan menghadapi ancaman luar terutama dalam kes-kes masalah sosial

• Masalah sosial golongan remaja

• Mengadakan program/kursus ke arah mengubah pemikiran penduduk serta mencuba aplikasi teknologi moden yang sesuai dalam pertanian dan penternakan

• masalah kurang pendedahan luar dan sikap pasif terhadap pembangunan




Rasional cadangan

Persekitaran • Mengadakan gotong-royong untuk memperindah persekitaran kampung

• potensi sebagai pusat pelancongan tani

Pentadbiran • Memperkemas jentera pentadbiran kampung, wujudkan jawatankuasa penyelaras kegiatan baharu yang dicadangkan.

• organisasi JKKK yang kukuh dan berkebolehan

Contoh: Cadangan Program Pembangunan Insan

Nama Program Elemen program

Sasaran Pelaksana/ penganjur dan punca modal

Program pembangunan insan

• Program/ kursus motivasi • Kursus latihan kemahiran • Ceramah agama • Pertadingan mambaca Qur’an dan sebagainya

Golongan remaja • Pihak JKKK • Badan luar (swasta) • Agensi kerajaan

Contoh: Cadangan masa dan kos perlaksanaan

Program Masa perlaksanaan

Tempat Kos

• Program/ kursus motivasi • Kursus latihan kemahiran • Ceramah agama • Pertadingan mambaca Qur’an dan sebagainya

•2 kali / tahun •1 kali / 6 bulan •Mingguan •1 kali / 3 bulan

Balai raya Balai raya Masjid / padang sekolah Masjid

• RM250 / kali •RM250 / kali •RM50 / kali •RM200 / kali

Pengurusan pembangunan

Menentukan sistem pengurusan dan organisasi, peranan dan tanggungjawab pihak terlibat, keperluan logistik (ruang, peralatan, perhubungan, etc).

Secara dasarnya JKKK adalah badan yang bertanggungjawab dalam pengurusan perlaksanaan PTD.

Pelan yang dihasilkan perlu dibentang semula dalam mesyuarat JKKK untuk persetujuan.

Strategi perlaksanaan dan pembahagian tugas perlu diputuskan oleh mesyuarat JKKK dan diminitkan. Dengan itu, perlaksanaan PTD menjadi agenda penting yang dibangkitkan dalam mesyuarat JKKK.

Pengurusan pembangunan

Pihak JKKK perlu mewujudkan Jawatankuasa Khas berkaitan perancangan dan pelaksanaan PTD. Pemilihan ahli dan AJK perlulah mereka yang berilmu dan berkemahiran sesuai dengan bantuan pakar dari luar.

AJK berperanan mengatur strategi perlaksanaan PT, memantau perlaksanaan, membina sistem bistari dan semakan semula PT.

Setiap cadangan yang dihasilkan Jkhas PTD perlu dikemukakan kepada mesyuarat JKKK untuk persetujuan.

Pembentukan JKKecil bagi mengurus dan memantau perlaksanaan di peringkat projek/aktiviti.

Pembangunan dan pemantauan

Perlaksanaan projek perlu dipantau secara berterusan oleh individu / AJKKecil yang ditugaskan. Antara perkara yang perlu dipantau adalah: a. Projek/program dilaksanakan mengikut jadual b. Mendapatkan punca atau sebab jika projek itu tidak

dilaksanakan mengikut jadual c. Mengenalpasti masalah perlaksanaan projek d. Membuat tindakan susulan bagi melancarkan

perlaksanaan projek / menyelesai masalah yang timbul e. Melaporkan kepada Jkhas PTD tentang pemantauan dan

tindakan yang telah diambil

Kemudahan asas, infrastruktur dan

ameniti cukup dan lengkap

Pembasmian kemiskinan (tiada berpendapatan

<RM600)

Pendidikan minima (SPM)

Kadar jenayah rendah

Masyarakat berdikari dan bersatu padu

Tiada pengangguran ketara

Tiada tanah terbiar

kita semua - · pdf fileptd merupakan perancangan strategik yang direncanakan oleh komuniti...

Documents