kinh dịch trọn bộ - sachvui.com · hệ từ nói về đại thể, phàm lệ của kinh...
TRANSCRIPT
-
KINHDCHTRNB
NGTTT
(Dchvchgii)
NHXUTBNVNHC
Ebookminphti:www.Sachvui.Com
Ebookthchindnhchonhngbnchaciukinmuasch.
Nubnckhnnghymuaschgcnghtcgi,ngidchvNhXutBn
http://sachvui.com/ -
Mclc
NHNGIUNNBIT
TACATRNHDI
THUYTCACHUHY
DCHTHUYTCNGLNH
CHUDCHTHNGKINH
QUKIN
QUKHN
QUTRUN
QUMNG
QUNHU
QUTNG
QUS
QUT
QUTIUSC
QUL
QUTHI
QUB
QUNGNHN
QUIHU
QUKHIM
QUD
QUTY
QUC
QULM
QUQUN
QUPHHP
QUB
QUBC
QUPHC
QUVVNG
QUISC
-
QUDI
QUIQU
QUTPKHM
QULY
CHUDCHHKINH
QUHM
QUHNG
QUN
QUITRNG
QUTN
QUMINHDI
QUGIANHN
QUKHU
QUKIN
QUGII
QUTN
QUCH
QUQUI
QUCU
QUTY
QUTHNG
QUKHN
QUTNH
QUCCH
QUNH
QUCHN
QUCN
QUTIM
QUQUIMUI
QUPHONG
QUL
QUTN
QUOI
QUHON
-
QUTIT
QUTRUNGPHU
QUTIUQU
QUKT
QUVT
-
Trong lnhvckhocu,dch thut,NgTtT lngi cnhngcngtrnhnghimtc,nhbVitNamvnhc(TpI-L,TpII-Trn),ccbHongLnhtthngch,ngThi,LoT,McT,Kinhdchucngdchvchgiirrng.TrongKinhdchccyutduyvt,tinbcahcthuytMcch,cctritlnhnsinhtrongKinhdchcNgTtTtrnhbymtcchkhchquankhoahc.ngchorng,ylmtcunschltrongvnhcgiicanhnloi,lbschctrithcphngng.NhngKinhdchkhngnhKinhThi,KinhTh;nlthschnihtslvcng,vtncathinhisau,chmthaichlmtciol
Gii thiuKinhdch caNgTtT, chng timongcungcpmt cunschkhostgipbnchiuthmvvnhccTrungHoatthiPhcHytiXunThu,Hn,ngcngng thigipccnhnghincuHnNho,b schcxankhutbaonim trit lv tu, t, tr, bnhvcchxemhnhtng,chimonthamkho,ngmsuylhay.
-
NHNGIUNNBIT
(Lingidch)
1-LAILCHCAKINHDCH
CnhTinnho-tHnnhonMinhnho,nithKinhdchbturaitvuaPhcHy,mtngvuavithnthoitrongsTu,cnggiBoHy,khngbitcchymynghnhaymyvnnm.LcyHong
Hccon longm[1]hinhnh lngnckhoy thnhm, tmtnchn,vuaycoinhngkhoy,mhiuclbinhacavtr,miemlvchrathnhnt.utinvchmtntlin,tclvchllmphhiuchokhDng,vmtntt,tclvchchnlmphhiuchokhm.HaicivchgilhaiNghi.TrnmiNghithmmtntna,thnhrabncihaivch,gilbnTng.TrnmiTngli
vchthmmtvchna,thnhratmcibavch,giltmQu[2].Saucng,vuayliemQunchnglnQukia,inokhplt,thnhra
sumitcisuvch,gilsumitQu[3].TthiPhcHyncuinhThng,Kinhdchvnchlmtmvchlin,vcht,chac
tnhiuchnghagc[4].
SangunhChu(TrclchTyhnnghnnm),VnVngmiemnhngqucaPhcHymttngtnvdinthmlidimiqunivslnhdcacqu,nhch(Nguynhanhlitrinh) quKin, hay ch (nguynhanh li tnm chi trnh) quKhnv.vLivngilLiQu(quit)hayLiThon
(Thont)[5].
K,Cn,tcChuCng,contraithVnVng,litheosvchcaccqumchiamiquralmsuphn,miphngilmtho,vdi
-
mihoucthmmthocvicu,nivslnhdcatngho,nhcu::(SCu:timlongvtdng)haycu:(CuNhhinlongtiin),trongquKinvcu:(SLc l sng kin bng ch) hay cu: (LcTam:Hmchngkhtrinh) trongquKhnLivngiLiHo (HoT)vnphnnhiuucncvohnhtngcaccho,chonncng
gilLiTng(tngt)[6].
Tipn,KhngTlisonrasuthna,l:Thontruyn,Tngtruyn,Vnngn,Httruyn,Thuytqui,Tqui,Tpqui,Thontruynchaithin:ThngThonvHThon;Tngtruyn chai thin:ThngvHTng;Htcngchaithin:ThngHvHH;ttcmithin,TinnhogilThpdc(micnh).
SuthtuyutnchonghaKinhdchrngthm,nhngmithcmttnhcch.
Thon truyn thch li qu ca vuaVn, tc l nhng cu di ch LiThonnirng.
Tng truyn thch hnh tng ca cc qu v cc ho, tc l nhng cudichLiTngnirng;thchchungcqugiliTng,thchringtnghogilTiuTng.
VnngnchuynthchhiquKin,Khn.
Htnivith,phmlcaKinhdchvcngphucngnghatrongviclmKinhdchcaVnVngChuCng.
Thuytquinivcnghip,phptngvsbinhacatmqu.
Tquinivnhngctisaoqunylidiqukia.
-
Tpquinivnhngvnvtcaccqu.
Nhng thin caKhngT, trc vn tch ring, khng ph hn vo liqu, li ho caVnVngChuCng.niHn,PhiTrcmi emThontruyn,TngtruynvVnngnthucvquKinhpviKinhdchcaVnVngChuCng,thayvolichthch.Ri,TrnhHuynlispnhpntnhngcuVnngncaquKhnvThontruyn,Tngtruyncaccqukia.Tby thinThon truyn,Tng truyn,Vnngnmixenvo trongccqu.Cnba thinkia thph ringcuisch.TiiTng,ChuHylmschChuDchbnnghasptlinhc,nhngmngi takhng theo.Nhngbnc thnhhnh tronghigny,vnlthticabnPhTrc,TrnhHuyn.
NaynichnhvnKinhdch,tclgmc:vchqucaPhcHy,liqucaVnVng,lihocaChuCng,vThontruyn,Tngtruyn,Vnngn,Httruyn,Thuytqui,TquivTpquicaKhngT.
l theo licu truynca tinnhom thut ra,cgibitqua lailchKinhdchlvy.
2-KHILUTCAKINHDCH
Dsaomclng,Kinhdchvnlmtcunschltrongvnhcgiicanhnloi.Thtischnykhnggingmtcunschno.Bivcigccanchlmtntvchngang,domtntvchngang,oinxoayxathnhmtbsch,vymhuhtchitittrong,ucththngltlnhtnh,chkhng lnxn.Trckhic,phibitqua loanhng ththnglutly,thsaumidnhnhiu.Vynay,theoskcucaTinnho,nnquatiuquanhtrongnhngththnglutl,nhsau:
Qu. -Quchai th:Mt lqun, tc l tmqu:Kin,Khm,Cn,Chn,Tn,Ly,Khn,oi,miqucbantngang,ChuHygilquba
-
vch.Hailqukp,tclsumitqudotmqunpichngnhaumthnhra,nhquHm,quHng,quitrng,quGianhnccqunymiqucsuntngang,ChuHygilqusuvch.Chaith,trongschugilqu(Qui),thtra,tnhchtrtkhnggingnhau,qunlnhngyutlmnnqukp,mqukpthlhpthcahaiqunchngnhau.
Ho. -Hovvchngangcaqukp,miqusuvch, tc lsuho.Thtbtutdikln,dinhtlhou,nhoHai,nhoBa,nhoT,nhoNm,cuicnglhoTrn.Hocngchialmhaith:Nhng ho thuc nt ngang lin l hoDng; nhng ho thuc ntngangt, lhom.VnhquChun,dohaiquChn,Khmhplithnhmra,thhou,hoNmlDng,hoHai,hoBa,HoT,hoTrnlAm.liKinh,hoDnggilhoChn,homgilhoSu.VnhquChun:hougihoChnu(SCu),hoHaigilhoSuHai(LcNh)v.vSdgivy,-theoTinnho-lvkhDngsbyltr,schnlgi,khmstmltr,ssulgi,githbini,chtr thchabini,Kinhdchch trngsbini,chonnmilysChnlmtnhoDngvlysSulmtnhom.
Tnhcaccquvccho-Tmqun,miquuctnhring,ikhi,tnhKinthmnh,tnhKhnththun,tnhChnthng,tnhTnlnhn,tnhCnhayu,tnhoihayplng,tnhLyckhithsng,ckhiltrngrng,tnhKhmckhilhim,ckhildyc.Vyschny,nimnhlchvKin,nithunlchvKhn,ninglchvChn,ninhnlchvTn,ninglchvCn,niplnglchvoi,nisnghaytrngrnglchvLy,nihimhaydyclchvKhm-Cnho,thhoDngttnhincngmnhthchngvhayiln,homttnhinmmyuthchtnhvhayixung.Vyschny,nicnglchvhoDng,nimmlchvhom.
-
Tngcaquvho-Tmqunulmbiuhinchoccvtvtr,mi qu l hnh tng camt hocnhiuvt.V nhKin l tngtri,liltngconrng;Khnltngt,liltngcontru;Chnltng sm, li l tng ci cy; Khm l tng nc, li l tng my,tngma;Tn l tnggi,Ly l tng la;Cn l tngni;oi ltngchmlniqua,sauycnccqusthyrhn.Cnho, t n khng c tng ring, v khng chuyn hnh dung cho vt gi,nhngkhihpnhaulithnhqu,thcngckhictng.VnhhogiaquKhm l tngdyc, biv ho y lnt ngang lin, nggiahaintngangt,gingnhmtvtcgia;haynhhogiaquLyl tngtrngrngbntrong,bivhonylntngangt,nggiahaintnganglin,gingnhmtvtrngrutvy.
Spdngcahovqu-TrongKinhdchphncaVnVngChuCngchtrngsbiton,phncaKhngTchtrngcchtunhnxthcatngngi,liurtrrt.Dlvicbiton,dlcchtunhnxth,cnguphilynhnslmcnc,vvy,ngitamichiamiquralmbath:th,ngivngi.
Thlthik.Trongsumitqukp,miqulmtthik.VnhquThitclthikhanhthi,quBtclthikbtc,v.vTrongmiqu,houluthik,hoTrnlcuithik,cncchogia,c nhin l gia thi k. l ni v i khi, chnh ramt qu c khikhngchvmtthikmchvmtcngcuc,vnhquTn,ch,Ty,Tngv.vNhngvnghanyrtt.
Ngi lthtcaccho.Miqusuho,tclsungi.TheolichthchcaTinnho,nhtllichthchcaTrnhDivChuHy,thtrongmtqu,houlngi thdn,hoHai lngi tmc,hoBalngiquanKhanh,quaniphu,hoTlngii thn,hoNmlngivua,hoTrnlngiccvlothnh.ycnglniikhimthi,khng
-
phiccquungl.
Tt c ccngi,ucnhiuhng tngphnvinhau,vnhchnhvkhngchnh,giavkhnggia,cngvkhngng.HoDngmngil,tclngiu,ngiBa,ngiNm;hommngichntclngiHai,ngiT,ngiTrn,thlcchchnh;trili,nuhoDngmngichn,hommngilthlbtchnh.Trongmiqu,chchoHai,hoNmlgia,vmtqukpdohaiqunhpli,mhoHailgiaqu(n)di,hoNmthgiaqu(n)trn.Cncchokhculkhnggia.
nglhonngvihokia,nhlmngoivinchonhau.Trongmtqu(kp),houngvihoT,hoHaingvihoNm,hoBangvihoTrn,thnglnhth.NhngphimtholDng,mtholmmi lcng.Nuhaihocngmt loi,vnhhou lhoDng,hoTcnglhoDng,hoHailhom,hoNmcnglhomthkhngtngng.VynichnhgiacngtclhomngiHaimtrnngiNmlhoDng,hayhoDngngiNmmdingiHailhom.
Trnyllnhtnh.
Ngi lbn thnkxembi,ni rngra th lbn thnkavno,trongthikno,vnhhouquBtclthdntrongibtc,hoNmquThithngvuatrongihanhthiv.vNgichaidngquntvtiunhn,haylnngvnb.Tinnhochorng:HoDnglqun thaynng,homl tiunhnhaynb.HoDngngiDng,tclquntcngi,homngichn,tcltiunhnbitiu,trili,hoDngngichn,thlquntkhngngi,homngil,thltiunhncnby.Lnycnglthucvphnnhiu,khngphihtthynhth.
-
TngvChim-TheoChuHy,mthothnglmhaith,lTngvChim.Tnglhnhtng.Chimllion.VnhhoChnucaquKinccu: rng lnchdng, th rng ln l tng,vKin ltngconrng,mngiulchrtthp,tcltngcasln;chdnglChim,vnllikhuynbongita.Tngthtyqutyhomhnhdungra,khngcnhtnh.CnChimichialmhailoi,hayd.Vmthay,haynhtlnguynct(ctt)ncthanh(ttvhanhthng),nct(tt),nhanh(hanhthng),nli(livsgi),nvhi(khngnnn),nvcu(khngli);vmtd,dnhtlhung(d),nl(nguy),nvduli (khng livsg),n ln (ngthntic),nhucu(cli),nhuhi(cnnn).emtnhchtcaliChimmphntchra,ththaynngnhkhcnhaunhvy.Trongsutqu,batrmtmmitho,nhiuhocTngmkhngcChim,cngnhiuhomcChimmkhngcTng,khngphihonocngchaith.
3-VILIPHNGIIVVICDCH
1)Kinhdch lmtphoschrtctrongtrithcsng.TinhHnmi,ninhThanh,kchngtrmhcgichthch.Minhch thch ttnhinphicmtbsch ring.Hc thchphinhDchgi,cngbittncvichcb,lytrtngtngmon,sschchthchcaccnhDchhc,tracngphichngtrmb.NguynvnbnDchny lbChuDchi ton cabnHQungvKimuTvngmnhThnhtnhMinhmsonra,nidunggomgphukhpcclichgiicaTinnho.TrongccKinhdchluhnhttrcngi,bnyyhnht.iungniltrongbChuDchiton,songilyhaicunDchtruyncaTrnhDivChuDchbnnghacaChuHylmphnchnh,cn lichgiicacchcgikhcch lphnphmthi.HTrnhhChulhaicphchtrongTngnho,skhocucaccngykhngkhicchvonvkhincng,nhvy, thchy
-
trn kia, ch ni c v phn lng, khngni cv phn phm,nghalbschych lschdy,khngphi lschchgii thtng.Songthnolng?Thnolkhngng?ivichnhvnKinhdch,nhng cu hi , c l loi ngi tiu dit vn cha gii quyt. Th thmunbitKinhdchmtcchuynbc,thcChuDchitoncnhn.VvyDchgimichnbnymDch.
2)TrongbChuDchi ton,TrnhDi vChuHy l hai tay trngyutrong phn ch gii, nhngm khng phi ht thy t u n cui, haingiuchungmtvinhau.Trili,cchhTrnhbolthny,hChulicholthkia,cchhChucngnhinphnicahTrnhlkhc.Nhth,thvicphinDchkinhvncnghircri,lvkhngbittheoai,theohTrnhhaytheohChu?Gpnhngtrnghpy,Dchgiphittmtcil,llyvnphpchNholmbng,hlichuacaaihpvnphpchNhohnthliDchtheocany,btkcahChuhaycahTrnh.Cnchnohainhcgikhngngmmtnhcgikhclickinlhn, thcngtrchvolmLibncatinnhochorngrithm.Nhngdtheo,dkhngtheo,DchgichcncvnphpchNho,chkhnghchothnylng,thkialsai.
3)TrongbnDchny,nhngchDchcclikinh,nhiukhidngnhngtingc,vnhtingthatingchng,tinghay,tingkhv.vch no ngha y, nh li k ngha sch hc tr chNho ngy xa.cnhng ch y, c gi chc phi cho l gn.Dch gi cng t thy th lbng,c lnhngkkhnga, sdngch lmccngkchngiDchcngnn.SongDchgikhngphilkhngthtmctingtchocuvnDchcmtai.SdDchvy,lvmtlsauy:
Txannay,aiaicngtinKinhdch lmtbschkhhiu.Sthccngngnhth.NhngcikhhiucaKinhdch,khngtitsuxa,chtilivnchngchngrir,ngngntngt,gingnhlinica
-
bnngct,khnguui,khngmchlc,cchlikhngngvivnphpna.ucngvthmthngthngmtcucthhiuramyngha, rt livnkhng thbonghano lng,nghano l sai.Tinhthn caKinhdch,mt phn l ch .Naynu emnhngon vnchngchngrir,ngngntngtmDchranhnglitrichy,dnghe,dhiuthllmchocgiphitheokincamnh,lmttinhthncaKinhdch.Dchgikhngmunnhth.Vvy trongccchnhvnhtthyDchbngtingccata,cgilycitinhthnchngchngri r,ngngntngtcan,cgimunhiu thno thhiu,bngkhnghiuna,thclichgiicaTrnhDi,ChuHyDchtipdi,coiricngphihiu.
Ciunhngtingcy,lukhngaidngn,iviphnngngi,nghanhunhmt.Vyxinchuaquamytingdiy,cgikhimtthgitracu
Tha:Chthachaingha:Khinongtrnmtngt(verbe),thnthucvxngidanht(Pronompersonnel),gingnhch(s)chNho;nghal:a)cim,khinivvichayvt;b)km,khinivngi.Thd:Anhthalm,tclcimanhlm;khngtha li, tc lkhngcigm li;n thaght, tc lkmnghtv.vKhinong trnmt danh t (nom), th n thuc v ch thuc tnh t (adjectif possessif),gingnhch (k) chNho, c thdngcbangi, nhng thngthnghaydngvngithba,nghaln,haylngicanhaycangi.Th d: tha cngc y ai bng, tc l cngc y can, aibng.
Chng:Chchngchaingha,uthucvgiit(prposition),vudnglmchotingnlinlcvitingkia.
Khinongucu, thngingnhch(chi)chNho,chlmcholnnghacitingngdin.Thdchngkipnhnsinh
-
tha.Nhngnghanytdnglm.Khinongdimtngt,thngingnhch ()ch(vu)chNhongha l.Thd:ichngng,tcling;ngchngnh,tclngnh.
Hay:Ckhilbit,thd:Chnghaynngninao,tclchngbitnngnino;ckhilc.Thd:chnghaygi,tclchnggic.
Kh:ckhilcth,thd:Vicnykhlm,tclvicnycthlm;ckhilng,thd:chuynkhtic,tclchuynngtic.
Trli,ulnhngiucnphinicgibitrtrckhicbndchny.CnkincadchgiiviKinhdchrasao,cuischsxinnik.
DCHGI
Chthch:
[1]Mtconthtrongthnthoi,sclichuadi.
[2]Tclqun.
[3]Tclqukp.Cnginirng:PhcHychtratmqun,cnsumitqukplcaVnVngtra.
[4]Cnginirng:PhcHycttnchosumitqukp.
[5] Ch c lm vi Li Thon ca Khng T. Trong bn dch ny, LiThoncaVnVngngayuccqu,trnnkhngcgna.CnLiThoncaKhngTtclThontruynthilindiLiThoncaVnVngvbtubngbnchLiThonnirng.
-
[6]ChlmviLiTngcaKhngT.Trongbndchny,LiTngcaKhngT,tclTngtruyn,ubibngchLiTngnirng,cnLiTngcaChuCngthngayuccho,trnnchcnhngchsmc.
-
TACATRNHDI
Dchlbini, tcltythibinitheoo.Nlthschrng
lny,huthuntheoltnhmnh[1],thngtcuminh[2],hiuhttnhtrngmunvtmbonhngcchmmangccvt,lmthnhccvic.Thnhnhnlochoisaunhth,cthgilttbc.
Naycchicchaxa,schsthycn,nhngbctinnhothbtruynLi,khuhcthcLimquyn,Dchthttruyntlu.
Tasaunghnnm,oybvilp,munchongisaucththeodngmtmngun,chonnmilmTruynny.
Dchcbniuthucvocathnhnhn:NithchungLi,HnhngthchungsBini,chcthchungHmhtng,
BitonthchungliChimoncan.Cillnh,d,tiu,ln[3],ciotin,lui,cn,mt,cLi.SuyLixtQu,cthbitsBini,thsChimontnhinngtrong.
QuntkhiynthcoiHnhtngvgmLilcan,khihnhngthcoisBinimgmlisuyoncan.HiuLimkhngtcanthc,chchacaikhnghiuLimthngccanbaogi.
Rthuyn vi lL, rt t r lTng, th cht v cngdng vn lmt
ngun,huynvivtrkhnghcchnhau[4],xemshithng[5],thi
hnhinl[6]can,thLi,khngccigkhng.Chonn,kkhohcDch,tmkimvLi,phitchgntrc.NumkhinhrchgnthkhngphilkbitniKinhdch.CnsdoLimbitcthctngi.
-
NgyCanh thn, thngGingnmKMo, tcnmthhaihiuNguynphnhTng.
HNamTrnhDi-ChnhThcT.
Chthch:
[1]TheoKhngDnht,tnhlchtcatrisinh,vnhcng,mm,lanh,chm,mnhlcimngitabmth,vnhsang,hn,th,yuVychtnhmnhnychvsinhmng.
[2]Mtivsngsa.
[3]Tiuivlnln.
[4]ChuHy chua rng:Theo lmni, th d l th cht, nhng c cngdngvnbntrong,thchtvcngdngmtngun,lnghanhth.TheoTngmni,thdlrrty,nhngcihuynvicngkhngthrabnngoi.Rrtvhuynvikhnghcchnhaulnghanhth.
[5]ChuHychuarng:Phmccsvt,nntheochnhchthicanmsuy,tmmtconngthimi.Hithnglnghanhth.
[6]ChuHychuarng:inlchlvicthng.
-
THUYTCACHUHY
H t truyn ni: Sng H hin , sng Lc hin th, thnh nhn bt
-
chccc th; liniTrimtthai, tribatbn, trinmtsu, tribyt tm, trichntmi.Sca tri lnm,scat lnm.Nginmtngcvinhaumsnolicshihpcasy,thscatrilnmminhm,scatlbami.Cngcscatritlnmminhm.llmthnhsbinhamthnghnhviquthn.ylscaH.Lcthththeohnhtngcaconra,nnscan:ibngchn,dmlnmt,phatba,phahuby,haivbnlvai,suvtmlchn.SiNguynnhnirng:TngcaH,LcthtKhngAnQuc,LuHmnhHn,QuangLngnhNgy,KhangTitThiutinsinhnhTng,ubonhth.nLuMcmiichaitn,rithccnhnhntheokiu.Chonnnaykhiphcli,htthytheongnhc.
LIBNCATINNHO
KhngAnQucnirng:HlkhihPhcHy[1]lmvuathinh,cconlongmhinsngH,hybnbtchccivncanvchra
tmqu.LcthlkhivuaV[2]chacnclt,cconrathnivn, trn lngcs tichn,vuaVbnnhnmxp th t thnh rachnloi.
LuHmnirng:hPhcHynitrilmvua,nhnsngHmvchrant,ltmqu.VuaVchacnclt,tribanchothsngLc,vuaybtchcthxpthnhtngloi.lchnhch.
QuanLngnirng:NtcaH:bytrc,susau,tmt,chnhu.NtcaLcth:chntrc,mtsau,bat,byhu,bnphatngtrc, hai pha hung trc, tmpha t ng sau, su pha hungsau.
Thin Ung ni rng: Trn l hnh sao, s ca lch k[3] c l gy t
-
chng?Vunglhnht,nhngcchchiachu[4]ttnh[5]clphngtheochng?
BivtrnlscaH,vunglntcaLcth,chonnvuaHy,vua
Vn[6],nhnmlmKinhdch,vuaV,ngC[7], theomlmrathinHngphm.
ChuHynirng:Trongkhongtrit,chcmtvtlkh;chiaralmhai, th lm,dng;nmhnhgydng,munvt trcsau,ubcai
qun.ChonnngicaH,mtvsucngtng[8],mvBc,haivbylmbnmvNam,bavtmngomvng,bn
vi chn thnh lam v Ty, nm vmi[9] gi ln cho nhaumchnhgia.Ngha lci scan, chngquachcmtm,mtdng,mtl,mtchn,lmgpinmhnhmthi.
Giltri,tclkhdngnhtrong,ngibntrn;gilt,tclkhmnngc,ngiphadi.Sdngl,chonnmt,ba,nm,by,chnuthucvtri,lscatricnm.Smchn,chonnhai,bn,su,tm,mi,uthucvt,lscatcnm.Scatrivscat,ngnotheoloingy,mcngtmnhau.NgiNmtngcvinhaulth.
TrilysmtmsinhhnhThy,tlyssumlmchothnh[10];tlyshaimsinhhnhHa,trilysbymlmchothnh;trilysbamsinhhnhMc,tlystmmlmchothnh,trilysnmmsinhhnh Th, t ly smim lm cho thnh. l cc s u c hpnhau.
Chtnmslthnhrahainhm,chtnmschnthnhrabami.Hpchaisthnhnmminhm,tcltonscasngH.lcaPhutvthuytcachnho.
-
nnhLcth,tuylPhutchatngniti,nhngTngvThuytcanctrny.
Cngihi rng:TisaongivscaHLc th likhnggingnhau?
prng:HdngnmsSinh[11]tmnmsThnh[12]cngmtphng,ylnucitonhnhbongitamnivthcasthng.Lcthdngnmsltmbnschn,msnoringchcasy,lchvdngtmmmgycidngcasbin.
Lihi:TisaoHLcthuchosnmgia?
prng:Ccslcu,chlmtmdngmthi.TngcaDngtrn, trn thngknhmtphn,chuvibaphn; tngcamvung,vungthngknhmtphn,chuvibnphn.Chuvibaphnthlys
mt lmmt[13], chonnnhnvimtDngm thnh ra ba.Chuvi
bnphnthlyshailmmt[14]chonnnhnvimtmmthnhrahai.lnhnbavitri,nhnhaivitvy.Haivbahpli,ththnhranm,vvyHLcthulysnmlmgia.NhngmHthlyssinhlmch,chonngiaphinm,chotngcanmssinh;mtchmdiltngsmtcatri,mtchmtrntngshaicuat,mtchmphatltngsbacatri,mtchmphahultngsbncat,mtchmchnhgialtngsnmcatri.Lcththlysllmch,chonngiaphinm,chocctngcanmsl:mtchmdi,cngtngsmtcatri,mtchmphatcngtngsbacatri,mtchmchnhgiacngtngsnmcatri,mtchmphahultngsbycatri,mtchmtrnthtngschncatri.Svngicahaithbachgingnhau,haichkhcnhau,lvDngkhngthimmthcthi,sthnhtuythucvDng,nhngcnglmcassinhvy.
-
Lihi:Nmchnhgia,nhltngcanms,ththciscanrasao?
prng:Nivs,thsuttrongmtucnhngstchthccthghichp,nhngmt,hai,ba,bncaH,ubnngoiphngchncanmtng,vsu,by,tm,chnthlinhncsnmmcciscanphbnngoisSinh;mt,ba,by,chncaLcthcnguphangoiphngchncanmtng,mhai,bn,su,tm,lisnonhnloisyphvocnhsl.Bivtronglchmngoilkhch,gialvua,mcnhlti,ucngnhngn,khngthtriln.
Lihi:Bnnhiu,bntlclmsao?
prng:Hchvhonton,nnccngccnsmi,mngilngichncanuxtvstchthc,thsaumithychnthamlthiu.Lcthchvbini,nnncngccnschnmngivvthcchtcan,ulthamchnthiu1.tutrngchgiarisauscamDngmiuhaimi.
Lihi:Thtcankhnggingnhausao?
prng:Hnivthtsinhra, thbtutdi lntrn,nt,nhu,vogia,rilibtutdi;nivthtvnhnh,thbtutng,nNam,ngia,nTy,nBc theopha tmxoaymtvng, ribtu tng; trongccssinh trong;sDngdivphat,smtrnvphahu,trongccsThnhngoi:smdivphat,sDngtrnvphahu:ThtcaLcththsDngbtutTyNam,nngNam,nTyBc,nngBc;hplimnithbtutBcnTyNam,nng,nngBc,cuicngNam.Cnsvnhnhcan, thThykhcHa,HakhcKim,KimkhcMc,MckhcTh,theophahumxoaymtvng,riThlikhc
-
Thy.Haithucthuytc.
Lihi:Ti saonhng sby, tm, chn, sucahai th likhnggingnhau?
prng:Ccssu,by,tm,chn,caHphngoisSinhri,ylphnchnhcamDng,gi,tr,tin,lui,tha,thiu.Schncantclmysmt,ba,nmtrongsSinhtchlimthnhra,chonnnphitBcsangng,tngsangTy,lmchothnhphangoicasbn;ssucantclhaishai,bntrongsSinhtchlimthnhra,chonnnphitNamsangTy,tTysangBclmchothnhphangoicasmt;sbytclschntTysangNam,stmtclssutBcsangng.lsbinicaccsmDng,gi,tr,p
inhcanhau[16];Lcthngangdcmilm,mby,tm,chn,supitiu,ln,btrngsnm,chia,ssmi,msmtngmschn,shaingmstm,sbangmsby,sbnngmssu,thnm,
balngp, tiucnggpshp[17],vvymbinhavcngmithnhrasmunhim.
Lihi:ThthThnhnhnbtchchaicihnhyrasao?
p rng:H thb trnggia,Lc th th tm thc tng:Hbtrngsnmvsmi,lThicc;slhaimi,schnhaimi,y l hai Nghi, ly mt, hai, ba, bn, lm nm, su, by, tm l bnTng; chia s hp cabnphng lmKin,Khn,Ly,Khm,b
chtrngcabngclmoi,Chn,Tn,Cn,ltmqu[18].
ThctngcaLcthth:mtlNghnh,hailNgt,balBtchnh,bnlNgk,nmlHongcc,sulTamc,bylKnghi, tml
Thtrng,chnlPhccc[19].Ngvscancngrrtlm.
-
Lihi:Lcthmnubtrngsnmgia,thtccnghaimi,cnglhaiNghi;chiunganglThicc:l,chnuchiudc,umilm,c th p i lm ra by, tm, chn, su cng l bn tng, bn phngchnhlmKin,Khn,Ly,Khm,bngctrolmoi,Chn,Tn,Cn thcng tc l tmqu.Hmt,su lThy:hai,by lHa;ba,tmlMc;bn,chnlKim;nmmilTh, thvnlnmHnhcathin Hng phm, m s nm mi nhm li l mc con ca chn
ch[20].ThthLcthvncthlmraKinhdch,mHcngcthlmHngphm,bitukhnglth,thkhngl?
prng:Thiituyctrcsau,smctuycnhiut,nhnglcanthchcmt.CiuKinhdch,lvuaPhcHycHtrc,khngcninLcth,thinHngphmthdovuaiVcringLcthkhngcnkholiH.Vli,emHbtrngsmi,tclsbnnhmcaLcth,btrngsnmtclsnmmicaphpi
din[21],cngnmvimi,lsngangdcmilmcaLcth,emnmnhnmi,emminhnnm,liulscaphpidin,Lcth th nm li t ngmnm, th cmi, cng thngnhauvi s caphpidin,cngnmvimi,thcmilm,cngthngnhauviscaH.Nurl,thdngang,tro,cong,thngkhngcchnokhngthng.HviLcthhctrc,sau,kia,nkhcnhau?
ChoHLcthlkhngtin,tnguDng[22]trli lic
thuyty.NhngthinCmnh[23],thinHtvschLunngucnithc,vcistronghaicaChnhotruynli,tuycnangingnhau,nhngkhngsaitrivinhau,tnhxui,suyngc,ngangdc,congthng,ucphptcrrng,khngthphbic.CngnhHtsmtcatri,nsmicathplithnhsnmnhmcatritthKinhdchchnhdomra;Lcthtthmtnthchnhplimscachnth,ththinHngphmvndomra.ThinH
-
ttuykhngnirvuaPhcHynhnHlmKinhdch,nhngmcninhngvicngaxem,cixt,nghimgn,nghimxa,thbiturngHkhngphimtvic trongccvic?inguyndochtccathnhnhn,khngphichcmtiu,songcikhunkhcaphptng,chcphicchrtquanh.Nhihngmng,khonggiatrit,khcamDngduuctng,nhngmchatngcs.nkhiHhinra, risaucisnmnhm,hoc l,hocchn,hocsinh,hocthnh,rrngcthtrngthy,ci,lmmangtrringcathnhnhn,khngthemvvinhngkhtngmnhmang.Vvy,thnhnhn nga lnmxem, ci xungmxt, gnnghimmnh, xanghimvttimsaunhngsmDngchnlcahaiNghi,bnTng, tmQuc thni rc.ThinH tnivnguyndo thnhnhnlmraKinhdch,tuylkhngphimtiu,nhngbonhcHrisauviclmKinhdchmiquytcngkhnghig.
Cnhn lm raKinhdch kho lo khng th ni xit c. S caThiDnglchn,scaThiumltm,scaThiuDnglby,scaThi m l su, lc trc khng bit nhng ci s y, lm sao li th!Nguynlttcchcmis,ThiDngngimt,triscabnthn, thcnchns,Thiumngihai, triscabn thn, thcntms,Thiumngiba,triscabnthnthcnbys;ngiba,triscabnthnthbys.Thimngibn,triscabnthnthcntms;ThiuDngngiba,triscabnthnthcnbys.Thimngibn,triscabnthn,thcnsus.Chtxachaainhnthy.
ThinHtnirng:DchcThicc,sinhrahaiNghi,haiNghisinhra
bnTng,bnTngsinhratmqu.ThinT[24]chuarng:Mtchialmhai,haichialmbn,bnchialmtm
THTTMQUCAPHCHY
-
ChuynThuytquini:Dchtclcchtnhngc.ThiuTchuarng:Kinmt,oihai,Lyba,Chnbn,Tnnm,Khmsu,Cnby,Khntm,ucnhngquchasinh,nhkngcthtcabnmavy.
Sauy l sumi tqu cng theo l.Nhngduen trngy,khngphilphpchimon.Munchodhiu,hylmnhthngthi.Thtsumitqusaunycngvy.
LIBNCATINNHO
ChuHynirng:ThiccltncabuTngschahnhhinmllc,vlmccamhnhkh,mllkhngcchtmmnh.HLcth,nultngtrngrnggia.
Thicctchra,misinhmtl,mtchn;thnhrahaicimtvch:yl
-
haiNghi,scanthmmt,mDnghai,HLcth,lchnvil.Pha trnhaiNghi,ming li sinh thmramtchnvmt lna,thnh rabncihaivchy lbnTng,ngican l:ThiDngmt, Thiu m hai, Thiu Dng ba, Thi m bn; s ca n th: ThiDngchn,Thiumtm,ThiuDngby,Thimsu;nivH,thsulsmtcsnm,sbylshaicsnm,tmlsbacsnm,chnlsbncsnm;nivLcthth:chnlsthacamitrmt,tmlsthacamitrhai,bylsthacamitrba,sulsthacamitrbn.Phatrnbntng,mithlisinhthm mt chn v mt l na, thnh ra tm ci ba vch, th l ba
Ti[25]tm,mccitntmQu;ngicanl:Kinmt,oihai,Ly ba, Chn bn, Tn nm,Khm su, Cn by, Khn tm; H th
Kin,Khn,Ly,Khmbnchthc[26].oi,Chn,Tn,Cnbnch
h[27]; Lc th th Kin, Khn, Ly, Khm gia bn phng; oi,Chn,Tn,Cnrabngc.
Cngihirng:DchcThicc,sinhrahaiNghi,haiNghisinhrabnTng,bnTngsinhratmQui.Thlthno?
prng:ChThicclnivsvchqu[28].Trckhicnchavchqu.Thiccchlcinghamtbuhnn,trongbaohmccthm,Dng,mm,cng,l,chn,khngcgkhngc.Tikhivchramtlmtchn,ylsinhrahaiNghi.Ritrnvchl,thmmtvchl,lDngtrongDng;trnvchlthmmtvchchn,lmtrongDng;trnvchchnthmmtvchl,Dngtrongm,ylbnTng.Trnmt tng chaiQui:miTng li thmmt lmtchn,thltmQu.
Cngini:Mtvch lNghi,haivch lTng,bavch lQu,BnTngnhXun,H,Thu,ng;Kim,Mc,Thy,Ha,Th;ng,Ty,
-
Nam,Bc,khnggmkhngthsuyra.
PHNGVTMQUICAPHCHY
TruynThuytQuini:Tritnhngi,nichmthngkh,smgixt nhau, nc la khng bn nhau, tm qui mi nhau. K ci i ri lthun,bitcisptilnghch.Thiutnirng:Kinnam,Khnbc,Lyng,Khmty,Chnngbc,oingnam,Tntynam,Cntybc;tChnnKinlthun,tTnnKhnlnghch.Phngvcasutqusauycngtheol.
LIBNCATINNHO
-
ThiuTnirng:Kiukhndcmsucon[29]ngang,lgccaKinhdch.Lini:ChnmigiaommDngsinh,TnmitiuDngm
msinh[30].oi l trngDng,Cn l trngcam;Cn,oi, lmtri;Tn,CnlDngt,chonnChn,oitrnmmdiDng,Tn,CntrnDngmdim.Trilnivsbtusinhra,chonnmtrnmDngdi,ylcinghagiaothi.tlnivsthnh,chonnDngtrnmmdi,ylcingitn
ty[31],KinKhnnhngitrndi,KhmLyhaycathu.lcichtritkhpng,nhtnguytravo,maXunmaH,maThu,ma
ng,tunhi[32],tunsc[33],tunhuyn[34],tunvng[35],ngym
dingn,ngidirt[36],ggcngbi[37].Lini:Titnynir tmquicaPhcHy.Tmquiminhaungha l tmquimi lnvonhaumthnhrasutqu.Ksirilthunvnhitheovitri,tclxoayvphat,ulnhngqusinh,chonngilkciiri.Bitcisptilnghch,vnhingcvitri,tclivphahu,ulnhngquchasinh,chonngilbitcispti.i,scaDchdocchxoayngcmra,chonntitnygiithngcahnhv.
THTSUMITQUCAPHCHY
-
Hnhvthttmqutrny,tcnhtrongHttruynnirng:Tmquithnhhng,hnhnynhnmchngthmln,chonnbavchdi,tcltmqucahnhvtrc,bavchtrnthutheongthtcanmchngthmln,vnhngqudicngudinralmtm.
Nu theo tngho[38]m sinhdndn, th tcnh liThiuTni:Tmchialmmisu,misuchialmbahai,bahaichialmsutvy.CoicnthysmunhimcaphpTngtnhinvy.
LIBNCATINNHO
ChuHy ni rng: Dch cThi cc sinh haiNghi, haiNghi sinh ra bnTng,bnTngsinhra tmQu titchnh lKhngTphtminhhnh th th t tnhin trongvicvchqucaPhcHy, rt thityu.Nhngnhgii thuytxanay,chchaingKhangTit,Minhohiuc,chonnKhangTitnirng:Mtchialmhai,haichialmbn,bnchialmmisu,misuchialmbahai,bahaichialmsut,cngnhrthcgc,gcthccnh,cnhlncngt,cnhnhcngnhiu;mngMinhothchonlmtcchgiabi.Haingphtminhlica
-
KhngT,licthgilthityuvy.BivnulyHLcThmni,thThiccltngbtrnggia,haiNghiltngm,Dng,l,chn,bnTngtclHmthpvisu,haihpviby,bahpvitm,bnhpvichn.Lcthmtngmchn,haingmtm,bangmby,bnngmsu; tmqu lbns thc,bnshcaH,vbnngichnh,bnngigccaLcthvy.Lyqumni,thThiccltonthcabuTngscharahnh,haiNghithlDngmlm,sDngmtmsmhai;bnTngl:trnvchDngsinhthmmtvchdngna thnh gi lThiDng, sinh thmmt vch mnathnh gilThium,vtrnmvchsinhthmmtvchDngthnh gilThiuDng,sinhthmmtvchmnacngthnhgilThim.BnTngdng,thThiDngngimtngmschn,Thiumngihaimngmstm,ThiuDngngibamngmsby,Thimngisbnmngmssu,nhngssu,by,tm,chndomnhra.Tmqu,tcltrnThiDngsinhthmmtvchdngnathnh,mgilKin,sinhthmmtvchmnathnhmgiloi;trnThiumsinhthmmtvchDngnathnhgilLy,sinh thmmtvchmnathnhmgi lChn; trnThiuDngsinhthmmtvchdngnathnhgilTn,sinhthmmtvchmnathnhgilKhm,trnThimsinhthmmtvchDngnathnhm gi lCn, sinh thmmt vchmna thnhm gi lKhn.ThuyttinthincaThiuKhangTitnirng:Kinmt,oihai,Lyba,Chnbn,Tnnm,Khmsu,Cnby,Khntm,tclth.nnh:trntmqu,liusinhthmmtmmtDngthnhmisucibnvch,trongkinhtuykhngnir,nhngThiuTni:bnchialmmisu,lchv.RicccibnvchmicilithmmtmvmtDngna, thnhbahaici nmvch,ThiuTbomisuchialmbahailvy.Vtrncccinmvch,micilithmmtmvmtDngna,thnhsutcisuvch.Tmquchnglnlnnhau,liucnhngtht:Kinmt,oihai,Lyba,Chnbn,Tn
-
nm,Khmsu,Cnby,Khntm,coihnhvtrncththyr.
Trongkhong trit,gcng lsmunhimcaThiccmDng,Thnhnhnngaxemcixt,nghimxanghimgn,chchiungmmtcchcaotttronglng.ChonntthuhaiNghichachia,mmtmtbuThicc,nhnglhaiNghi,bnTng,sumitqucngrrngtrong.ThiccchiarahaiNghithThiccvnlThicc,haiNghivnlhaiNghi; haiNghi chia bnTng, th haiNghi li l Thi cc,m bnTnglilhaiNghi.Theomsuy:bnritm,tmrimisu,misuribamihai,bamihairisut,chontrm,nghn,vn,cvcng,tuylhinhnhvch,nhccitrccisauldonhnvimra,nhngmcihnhnhsn,ciththnhsnthvnctrongmhnnhin,khngcnnghngitcvimtmychtnotrongc.
PHNGVSUMITQUCAPHCHY
-
Cc thuyt v bn hnh v trn y, u do hThiu[39] v ra. l hThiuhcccaL(chiti)nhChi,nhChihcccaMc(Tu)BTrng,BTrnghcccangHyDiTrn(on)NamHaSn,vngimnhcTinthin.
Tronghnhvny,chxpxungl:Kinhtgiang,Khnhtgiat,Lyhtgiamo,Khmhtgiadu,Dngsinhtrongt,trttrongng,msinhtrongng,trttrongt,DngvNam,mvBc;chxpvungl:KinbtuTyBc,KhncngtnngNam,DngvBc,mvNam.Haicchxpt,tclsmDnginhau,
-
trnmngoilDng,vungmtronglm;trnthngmltri,vungthtnhmlt.
LIBNCATINNHO
ThiuTnirng:Thiccchia,haiNghidngri[40]Dnggiaoln
vim,mgiaoxungviDng,mbnTngsinhra[41];Dnggiaovi m, m giao vi Dng sinh ra bn Tng ca tri; cng giao vi
mm,mmgiaovicng,sinhrabnTngcat[42].
Tmqucnhaumsaumunvtmisinhra.
Chonnmtchialmhai,haichialmbn,bnchialmtm,tmchialmmisu,misuchialmbahai,bahaichialmsut,nhrcgc,gcccnh,cnglncngt,cngnhcngnhiu.ChonnKindngchia,Khndnghp,Chndng lmcho ln ln,Tndng lmcho tiu i. Ln th phi chia, chia th phi tiu, tiu th phi hp. Kin,Khn lnginhtnh,Chn,Tn lgiaohp thnht;oi,Ly,Khm,Cn lcucgiaohp thhai.ChonnChnDng tmmcnnhiu;TnmtmDngcnnhiu;oi,LyDngnhiuhnKhm,Cnmnhiuhn.
Lini:TrckhiVcc,m trongDng:saukhicTng,Dngtchvim,mlmcaDng,Dnglchacam,chonnmchacon trai thnh ra qu Phc, cha sinh con gi c thnh ra quCn; v vyDngkhiquPhc,mkhiquCn.
Lini:Dngtrongm,ingc,mtrongDngingc,Dng
litrongDng,mtrongm,thuixui[43].llchntht
cngtt,theohnhvtrnmxt,cththyc[44].
Li ni: T qu Phc n qu Kin, tt c mt trm mi hai ho
-
Dng;tquCnnquKhnttctmmihoDng:tquCnnquKhnttcmttrmmihaihom;tquPhcnquKin,
ttctmmihom[45].
Lini:KhmLylgiihncamDng,chonnLyngangvoDn.Khm ngang vo Thn, m s ca n vn thng vt qua. l m
Dngthara,nhngcidngsthchnghqumcgia[46].
ChuTnirng:Hnhvtrn,KinphngNam,KhnphngBc;hnhvvung,KhnphngNam,KinphngBc.NgiKinhpnhiuvchdng,ngiKhnhpnhiuvchdng,ngiKhnhpnhiuvchm.lmDngtheoloimt,ucphpTngtnhin.
Lini:Hnhvtrngingtri,mtngxuivmtngngc,trongcucluhnhvncncngi.NhtmqucungChnivitmqucungTnv.vHnhvvunggingt,cngngckhngcngxui.Trongnginhtnhcngcngi,-bngcinhau-NhtmqucungKinivi tmqu cungKhnv.v l skhcnhaucahnhvvungvhnhvtrn.
Hnhvtrngingtri,nghalTritrnmxoay,baobcngoit.Hnhvvunggingt,nghaltvungmngim,bnhttrongtri.Hnhvtrnlotri,cmcDng;hnhvvunglot,ccngcmm.Chn,Ly,oi,KinlphnDngcatriphncngcat.Tn,Khm,Cn,Khnlphnmcatriphnmmcat.otphitheootri,emcicngmmcat,ngvimDngcatri,vncngmt l.Ciu, tri thmtngxui,mtngngc,khcaccqunhmvnhnh;tchcngngc,vchcaccqunhmlmnn,ththi.
CngihiTriuTni:CihcTinthintcltmphp[47].Hnhv
-
ubtutgia.Munha[48],munvicudobngsinhra,nhthlnghalmsao?
prng:tronghnhv,chtrnglThicc,bahaiqum,bahaiquDnglhaiNghi;misuqum,misuquDnglbnTng,tmqumltmquDngltmQui.Lini:Munvtmunha
uttrongtrira.ltmphpbtutgia[49].
Lihi:Hnhvdkhngcch,tanisutngycngvnkhnglancuylthno?
p rng: HnhvTin thin nay v ra l ni v cuc vn hnhmtnm.Nulnra,mihaivnchnnghnsutrmnmcackimchlcivngy,mnhli,mihaigitrongmtngycngchlcivngy,ulquPhctnhiNivmtthng,thtKhnnChn,ltrngmimc,tngymngba;noiltrngthnghuyn,tcngymngtm;tinKinltrngtunvng,tcngymilm;nTnltrngmikhuyt,tcngymitm;nCn,ltrnghhuyn,tcngyhaiba;nKhn,ltrngtunhi,tcngybamiMtngycvnmtngy,mtnmcvnmt nm.Ln th u trt ca tri t, nh th sng thc cangivvt,xathcucthayicaixainay,ukhngrangoivnhyvchllyvi,tiu,lnmthi.
ChDchchualbinilichalgiaoi,lcinghatruyni,ccoihnhvTinthinththy:MtvchmphangthivimtvchDngphaTy.BivcmtphangvnulDng,cmtphaTyvnulm;vchmphangnguynuphaTysang,vchDngphaTynguynuphangli;quCnphaTylnmvchDngtphangsang;quPhcphanglnmvchmphaTyli, truynilnnhaumthnhsbinicaDch.Tuycnhiucch,nhnglcucbinithnht
-
TrongDngcm, trongmcDng,ngTygiaoDch,michu c i nhau. Tht ra, khng phi l ci ny i m ci kia li, ch lTngnnhth.Thnhnhnlcucngkhngnghtnhnhvy,chlvchmtntm,vchmtntDng,micilisinhrahaicina:trnmtvchDnglisinhramtvchDngvmtvchm,trnmtvchmlisinhramtvchmvmtvchDng.Chcnhthmi,tmtrahai;hairabn,bnratm,tmramisu,misurabahai,bahairasut, thnhri, th linchnhtnhth.ulnhngsmunhimbnnhincatrit,chmnquataythnhnhnvchra
LikhipDipVnhKhanh,ChuHycni:Theothuyttinthin,trchtnnemsumitqulmhnhvngang,thChn,Tn,Phc,Cnvachnhgia.TrchytChnvPhcilinKin,rilitTnvCnixuinKhnththnhhnhtrn,mXun,H,Thu,ng,hi,sc,huyn,vng,ngy,m,sm, ti,uc th t, licaviclmrahnhv.
Lina:MttrmchnmihaihophatuthucvDng;mttrmchnmihaihophahuuthucvm,ylvsivng,truynivinhaumthnhhnhy.Nukhngbtutgiairahaiu,mchtunui,thnhngloiyukhngththng.Thdngmsuy,tnhinthyr.
HnhvTinthinvncaPhcHy,khngphiKhangTitchra.Tuynkhngc li lgc,nhngmcaiqut rt rng, trongKinhdch ngynay,khngcmtchhaymtnghanomkhngdotrira.
THTTMQUCAVNVNG
-
HnhvtrnythyThuytqui
LIBNCATINNHO
ThiuT ni rng:Khn tm Kin, c hoChnu[50] ca nmthnhraChn,chonnnirng:Tmmtlnmccontrai.Kintm
Khn,chosuu[51]canmthnhraTn,chonnnirng:Timmtlnmccongi.Khntmnlnthhai,choChnHaicaKinm thnhraKhm,chonnni rng:Tmhai lnmccontrai.Kintmnlnthhai,choSuHaicaKhnmthnhraLy,chonnnirng:Tmhailnmccongi.Khntmnlnthba,choChnBacaKinmthnhraCn,chonnnirng:Baln
-
tmccontrai.Kintmnlnthba,choSuBacaKhnm
thnhraoi,chonnnirng:Balntmmccongi[52].Lini:KintmKhnmccongi,KhntmKinmccontrai.Lcuvchqukhngphinhth.
Chilsaukhivchqu,ththycnhngTngy.
PHNGVTMQUCAVNVNG
HnhvtrnythyThuytquiThiuTnirng:yltmqucaVnVng,tclcingiivochdngvlcihchuthin.
-
LIBNCATINNHO
Thin tni rng:Cng tt thay,vic lmKinhdch caVnVng!Ncsdngcatritchng?ChonnKin,KhngiaonhauvthnhquThi,Khm,LygiaonhaumthnhquKt,KinsinhT,KhnsinhNg,KhmtrtDn,LytrtThn,ngvithgicatri;tKinTyBc,luiKhnvTyNam,trailnlmvicmgilnthaym,KhmLycngimoiCnsnhi,ngviphnghngca
t,phpcavnggiht[53].
Lini:DchtclmtmmtDng.Chnoilcucbtugiaonhau,chonnnnhmvongismti.Khmlylcucgiaonhautrtcho nn n nhm vo ngi T Ng. Tn Cn khng giao nhau, m mDnghycnlnln,chonnnihilchtrongchdng,KinKhnththunmthunDng,chonnnnhmvongibtdng.
Li ni:oi, Ly, Tn c phnDng nhiu,Cn,Khm,Chn, cphnmnhiu,chonnmilchdngcatrit.KinlccDng,Khnlccm,chonnkhngcchdng.
Li ni: Chn oi ngang m su qu na th dc, n l ch dng ca
Dch[54].
HNHVSBINICACCQU
-
TrlncchnhnhvKinhdch,cKinhdchcaPhcHy,cKinhdchcaVnVng,ChuCng, cKinhdch caKhngT.TPhcHy vtrcukhngcch,chcntv,rtnnxemk,thcththycirgctinhvicaviclmraKinhdch.TVnVngtrxungmicvnt, tcschChuDchngynay,nhngmkccngnnxemtheoccbnvnsuyngm,khngthnhnthuytcaKhngTlmthuytcaVnVng.
LIBNCATINNHO
ChuHynirng:ThicchaiNghi,bnTng,tmQulphpvchqucaPhcHy.TrongthinthuytQui,tcu:(Thinanhv)ncu (Khndtngh) lthyngitmQucaPhcHyvchra;tcu(xuthChn)trxunglliVnVngtatheonhngqucaPhcHylmthnhmsuychorngnghaloican.Nhthuytcngli,mmtincngltatheosaukhiccquthnh,dnggii ra,chorqunydoqukiamra,khngphichthttrccqukiamsaumicquy.LichuaixanilquBdoquThim ra, tinnhoccngkch, cho rng:KinKhnhpnhauththnhquThi,hlicquThibinithnhraquB?Nhngkhngbit rng:NubnvvicvchqucaPhcHythsu tqutrongmtlc,dunKinKhncngkhngclsinhraccqu;cnnutheothuytcaVnVng,KhngTthdc,ngang,cong,thng,sinhi,sinh li, thnokhngc?Ctxemchotbt,khngcun, th
khngcigkhngthng[55].
PHPBIBNGCTHI
Chncht sch lmnhchac thi,cangonhvNam.Gianhkmtchicging.
(Chicgingchiudichngnmthc,chiurngchngbathc.ng
-
gnbcvchqu).
Cthinmchccy,bcbnglamunht,ngtrongchictimuen,chovohp,tphabcchicging.
(Hpbngngtre,hocbnggrn,hayvisn,hnhtrn,ngknhbatc,chiudibngchiudicthi,mtnalmy,mtnalmnp,dihpchmlmgi,chokhilnnghing).
tchickhaygcphanamcihp,dvphabcciginghaiphn.
(Khay bng vn g, b caomt thc, b di va sut ci ging, trongkhaychialmhailn,ncchkiamtthc,phatylnlmbanh,micchnhaunmtc,dikhaycchnngang,tnghing trnmtchicn).
tmtlhngphanamchickhay,mthphngphanamcil,hngngythphngcungknh,spbithphiqutralauchi:mtchicnghinrasch,crtnc,mtcybt,mtthoimc,mtmingvnsnvngphanglhng.Trnphang,ngibitraikhit,immco,ngnhmtvbc,rataythngcngl.
(Nusaingikhcbih,thchnhnthngxongriluixungmtcht,ngngnhvbc,kbi tin ln trcgingnghidv ty,ngnhmtvnam,nhnlyvicbi.Chnhnthutthngvicmnhnhxem,kbivngli.Chnhnquayvphahu,ngngnhvty,kbicngquayvphahu,ngngnhvbc).
Haitaybnglynphp,txungphanamcikhay,phabclhng.Lycthitronghpra,thoti,cibc,tphangchichp.Ttcnmchccy,cmbnghaitay,htrnlhng,khnrng:,! (i,,,,,
-
GinhThiphhuthng,ginhThiphhuthng!M(quantnhdanh) kimdm sv tri kh ph, vin cht s ngh vu thn vu linh, cthung c tht, hi ln u ngu, duy nh hu thn, thng minh co chi.(Mnmy bi ln tnh khng thay i.M (quan tc - hoc chcnghip-hvtn)vvic(ch)chabitnnchng,phiemiunghingyhing thn linh.Lnhhayd,chaymt,hi tichay los,ngicthinghybochor).
Ridngtayphinhtlymtth(tclmtsicthi)trlitronghp.
Rilyhaitaychiaibnmichnth,vohaichiclnthucikhay.
(yldinhthnht.Nghilbolchiaralmhai,hnhdunghaiNghi)
Ritaytricmlynhngthchiclnphat,tayphinhtlymtthchiclnphahucivokhengntayttaytri.
(yldinhthhai,Nghilbol:treomtthhnhdungtamti).
Ridngtayphimbnchicmtnhngthcmtaytri.
(yldinhthba,Nghilgilmbngsbnhnhdungtthi).
Ritrlinhngthcntha,hocmt,hochai,hocba,hocbn,vkp
nvokhengnvdanhtaytri[56].
(y lnadinh th t.Nghi lbo l ra s lv chkphnhdungthngnhun).
Ridngtayphitrlinhngthmvochiclnphatcikhay,cm lynhngchic thchic lnphahucikhayvdng tay trimbnchicmt.
-
(ylnadinhthba)
Rilitrnhngthcnthanhtrcvgitvokhengngiataytri.
(ylnadinhtht.Nghilbolgitlnthhaihnhdunghailnnhun.Nhngthcnthatronglnbinithnht,taytmtthtayhuphiba, tay thai th tayhucnghai, tay tba, tayhuphimt, tay tbn,tayhucngbn.Ksutcmtlncikhngnmththchnth.Nmthcmtlnbnlsl,chnthchailnbnlschn.Lthbamchnthmt).
Ridngtayphitrlinhngthmvochiclnphahu,vnhpnhngthtrongmtlncihailnkpbntaytrilmmt,tlnnhthnhttrongcikhay.
(Thtnhktchicphangtri).
ylmtlnbin.Lidnghaitaynhpnhngcthihailnthulmmt.
(Bygicn44thhoc40th).
Lilmbndinhnhnghithclnbinthnht,vtnhngthcikpvonhthhaitrongcikhay.ylhailnbin.
(Nhngthcnthatronglnbinthhai:taytmttayhuphiba;taythai,tayhuphimt;taytba,tayhuphibn,taytbn,tayhuphiba.Ksutsthtrongmtlnci,khngbnthtm.Bncmtlnbnlsl,tmchailnbnlschn.Lchnucshaitrongsbn).
Rililynhngcthihailnthunhplilmmt.
(Bygicn40thhoc36thhay32th)
-
Lilmbndinhnhnghithclnbinthhai,vnhngthcikpvochicnhthbatrongchickhay.llnbinthba.
(Sthcnthacalnbinthbacngnhlnbinthhai).
Xongbalnbin,micoisthcikpvsthmquacamilnmvchtnghovomnhvn.
Sthcikp,nmvbnll,chnv,tmlchn.Cikplbasl,ht13th,thsmquacn26th,lhoLoDng,nhdubng()vngiltrng.Cikphailmtchn,cng17th,thsmquacn32th,lhoThium,nhdubng()vngiltrit.Cikphaichnmt l, cng21 th th smqua cn28 th l hoThiuDng,nhdubng()vngilo.Cikplbaschn,cng25th,ths m qua cn 24 th, l ho Lo m, nh du bng (X), vn gi lgiao.
Nhth,cbalnthbinthnhmtho.
(Thnht, th t, thby, thmi, thmi ba, thmi su, su lnbingingnhau,ciutlnthbatrithkhngkhnna,chdng49sichcthimthi.Cclnthnm,thtm,thmimt,thmibnvthmibyugingnhlnthhai,cclnthsu,thchn,thmihai,thmilm,thmitm,thgingnhlnthba).
Ttcmi tmlnbinth thnhmtqu.Xtsbini trongqu,xemvicdhaylnh.
Bixong,libccthi,ngvoti,chovohp,ynpli,thuxpbt,nghin,mc,vn,rilithphngcngllnna.
Nunhngibih,thchnhnthphng,vikbigiprilui[57].
-
Chthch:
[1]TheosTu,PhcHylmtngvuancTutrongthi thngc,hinkhng thbitngvuaycchxangynaymynghnhaymyvnnm.
[2]VuaunhH,trclchtyhnhainghnnm.TheosTu,trongivuaNghiu,ncTubltnchnnmlun.VuaVosng,khaingi,chacnny.
[3]Tcllchnhngythng.
[4]Chvchnchu.SaukhivuaVchacnclt,linchiancTuralmchnkhu,mikhugilmtchu.
[5]Chvcckhutnhin.TheoschMnhT,iChuchiatchodncycyutheohnhvung,mikhulchntrmmu,giihngingnhchitdh(tnh),trmmuchnhgialrungcng,cntmtrmmuchungquanhcpchotmnh.lphpTnhin.
[6]VnvngnhChu.
[7] Tc ngCT, ngi din li chn ch, v em truyn choVvngnhChu.
[8]Nhsmtdisnmthcssu,shaibncnhsnmthcsby,v.v.coihnhLcthtrnsr.
[9]ChuHychuarng:Sinhscatrit,chcnnmlht.Nmimt,hai,ba,bn, th thnhsu,by, tm,chn, cuicng liivinmthnhmi.
-
[10]HongMinTraichuarng:Tmtnmi,chnivsnhiutcas l,schn,khngphiniv tht.Trics l lmranc,chonnnirng:smtsinhrahnhThy.Smtcngccththnhsba,chonnnirng:sbasinhhnhMc.tcschnmlmrala,chonnnirng:shaisinhrahnhHa.Shaicngccththnhrasbn,chonnnirng:SbnsinhraKim,saolinhvy?Lvdngmtcnhmvnchotrn,ththnhbacnh,thlsmtcngccththnhsba;dnghaicnhmbchovungththnhbncnh,thlshaicngccththnhsbnSsuhonthnhhnhThycnggingnhtngquKhm(=-=);mthoDnggia,tclsmtcatrisinhrahnhThy;ssucatbaobcngoi.Dngt,mnhiu, thThymithnh.SbyhonthnhhnhHacnggingnhtngquLy(=),mthomgia,tclshaicatsinhrahnhHa,sbycatribaobcngoi,mtDngnhiuthHamithnh.KhmthucvDng,Ly thucvm, trong lcisinh,ngoi lci lmchothnh.
[11]Ssinhsn.
[12]Shonthnh.
[13]Haichmtgialnv(unit).
[14]Haichmtgialnv(unit).
[15]H chn tham l thiu, tc l s tri hai nhm (nmnhn vinm),stbami(nmnhnvisu).Lcthlthamchnthiu,tclstrihainhm(nmnhnvinm),sthaimi(nmnhnvibn).Htrngsmilmgia.Lcthtrngsnmgia,thsmDngunghaimi,ChuHychuavy.
-
[16] Chu Hy ni rng: Ngi ca Lo Dng (s Dng gi tc l ThiDng)smt,ngicaLom(smgi tclThim)sbnnayHschncaLoDngngoisbn,mssucLomthlingoismt,lLomLoDnglnnhnhau.NgicaThium(smnon)shai,ngicaThiuDng(sDngnon)sbam H s tm ca Thiu m ngoi s ba, s by ca ThiuDngthlingoishai,lThiumThiuDnglnnhnhau.
[17]HNgcTraichuarng:Lcthtuylngangdccsmilmthtra,ulnhngsby,tm,chn,su,pitiuln:Smtcnmthnhsu,mpitiulnvischnphngNam;sbncnmthnhchn,mpitiulnvissuTyBc;sbacnmthnhtm,mpitiulnvisbyphngTy;shaicnmthnhbympitiulnvistmngBc.Nhngstinlnlln,luiiltiu,slnluithphitiui,stiutinthphilnln.Sutinlnchnthchnlnmsutiu,chnluilmsuthchntiumsuliln,bytinlnlmtm,thtmlnmbytiu;tmluilmbythtmtiumbyliln.Btrngsnm,chiasschn,nghalemsnmgiamtrviccsngoithccbngang,bdcuchcnmi;emsmichiasi,th:chnlsthacamttrmi,tmlsthacahaitrmi,bylsthacabatrmi,sulsthacabntrmi.Thlbanmlngp,tiucnggpshp.
[18]ChuHuychuarng:emhnhttngmxem,thThidngngimtmslchn,Kincsy,oicngiy,chonnKinlchnmoilmt;Thiumngihai,msltm,LycsymChncngiy,chonnLyltm,mChnlhai;Thiudngngibamslby,Khmcsy,Tncngiy,chonnKhmlby,mTnlba;Thimngibn,mslsu.Khncngiy.Tncsy,chonnKhnlsu,mTnlbn.Naychiashpcasu,by,
-
tm,chnlmKin,Khn,Ly,Khmmvobnngichnh,theothtcamt,hai,ba,bnlmChn,oi,Tn,Cnbvochtrngcabngc.
[19]TnchnmctrongthinHngphmkinhThtclchnch(chnloi)vkhngdnhnKinhDch,chonnkhngcnchuar.
[20]TclchnmcnitrncathinHngphm.
[21]Tc l phpbiDchbng c thi (dngnmchc si c thi gieoqu).
[22]TcuDngTu,mtnhhcgiiTng.
[23]MtthintrongKinhth.
[24]TclThiuUng,mthcgiiTng.
[25]TclTri,tvNgi.
[26]Chcduchm.
[27]Chtrngkhng.
[28]Tclvchratmqu.
[29]TclsuquCn,Chn,Tn,Ly,Khm,oi.
[30]ChuHychuarng:iunynivhnhvtrn.ChntipviKhn,ylChnmigiaommmtDngsinh.TntipviKin,ylTnmitiuDngmmtmsinh.
-
[31]TTinTrainirng:Mtkhichyvng,tquPhcnquKinlDng,tclcucucassinhraccvtchonnChn,oi,mtrnmDng di. l ci ngha gio thi.y l ni v s ng, cngdngcaThiccdomvnhnh.TquCnnquKhnlm,tclcuctrtcaslmthnhccvt,chonnTn,Cn,Dngtrnmmdi.lcinghatnty.ylnivstnh,thchtcaThiccdomngvng.
[32]Ngybamicamithng.
[33]Ngymngmtcamithng.
[34]Tunthnghuynvtunhuyncamithng.
[35]Tunrmcamithng.
[36]Diravrti.
[37]ngTTrainirng:Molcacamttri,ThiDngmra.Dulcacamttrng.Thimmra.Chngnhngmttrimttrngravoni,lnra,thncngvictritmraccvttuyuDnmtiMocacngmcngrng;cngvictritngkhpccvttuyuTutmtiDuthcakhpcht.MtnmthXun,H,Thu,ng,mtthngthhi,sc,huyn,vng,mtngythngyvm,iuphidoca.yltchocngcccicngdngcaKhmvLylnlaonvy.
ChuHynirng:Theohnhvngang(tclhnhvthttmqucaPhHy)mxemth:cKinmtmicoihai,coihaimicLyba,cLybami cChnbn,m riTnnm,Khmsu,Cnby,Khn tmcngtheothtmsinhra.lKinhDchsdthnhra.Mhnhv
-
trn(tclhnhvphngvtmqucaPhcHy),thphngttuChn lngch,ngiaLy,KhmlXunphn,ncuiKin lHch,utinlnmcnhngqusinh,cngnhtngynaymkliccngytrcvy,chonnnirng:KciirilthunphnghucanthtuTnlHch,ngiaKhmCnlThuphn,choncuiKhnthgiaovingch,u l tin lnmcnhngquchasinh, cng nh t ngy naym k ngc n ngy cha ti, cho nn nirng:Bitcisptilnghch.NhngnunitheotngccichKinhDchsddngnn th trcsau,u, trt,cannhhnhvngangvnhngchvphahucahnhtrnmthi,chonnnirng:Dchlkngc.
[38]Mivchtrongmtqulho.
[39]TcThiuUng.
[40]ChuHynirng:onnynivhothnht.MtholbntlDng,mthochnbnhulm,vngihaiNghi.
[41]ChuHynirng:onnynivhothnhtsinhhothhai.NahoDngdi giao ln vi na hom trn, th sinh ramt l vmtchnvhothhaitrongphnm,thnhraThiudngThim;nahomtrngiaoxungvinahoDngdi,thsinhramtlmtchn,vho thhai trongphnDng, thnhraThiDngThium,gi lhaiNghisinhrabnTng.
[42]ChuHynirng:onnynivhothhaisinhhothba:DnglThiDng,mlThim,cnglThiuDng,mmlThium.NaThiDngdigiaovinaThimtrnthsinhramtlmtchnvhothbatrongphnThim,thnhraquCn,quKhn;naThimtrngiaovinaThiDngdithsinhramtlmtchnvho
-
th ba trong phn Thi Dng thnh ra qu Kin, qu oi, na ThiuDngtrngiaovinaThiumdithsinhramtlmtchnvhothbatrongphnThiumthnhraquLy,quChn,naThiumdigiaovinaThiuDng trn th sinh ramt lmt chnvho thbatrongphnThiuDngthnhraquTnquKhm.lbnTngsinhratmQu.Kin,oi,Cn,KhndoThiDngThimsinhra,chonngilbnTngcatri;Ly,Chn,Tn,KhmdoThiumThiuDngsinhra,chonngilbnTngcat.
[43]ChuHynirng:TronghnhvnyphatthucvDng,phahuthucvm.TChnmthoDng,Ly,oihaihoDng,KinbahoDng lDng trongDng,ixui; tTnmthom,KhmCn hai hom,Khn ba hom, trongm i xui,Khn khng cDng,CnKhmmthoDng,TnhaihoDng,lDngtrongm,ingc;Kinkhngcm,oiLymthom,ChnhaihomlmtrongDng,ingc.
[44]ngTTrainirng:HnhTinthintrn,phatlDng,phahulm.HaimiquphahulDng,btuthoChnuquPhc,binmisulnnhaihoDnglquLm;libin tmlnnbahoDng l qu Thi, li bin bn ln n bn hoDng l qu itrng,libinmtlnnnmhoDnglquQui,cquKinlmchcho nhng qu y. S tin ca khDng, trc thong thm sau nhanhchng,n tindndn, th lDng trongDngixui.KhDngchvbcln,tdilntrn,chonnlxui.TquPhcnquVvngbamihoDng, tquMinhinqungnhnba tmhoDng,tquLmnquLy,cngtmhoDng,tquKinnquThibasuhoDng.BamilDngcnnh,haitmlDngto,misu thDngrt thnh.KhiDngBc thnh,ng th to,Nam th thnh, th cng l xui,Dng xuim ngc, khng ni cngbit.NhnghoDnghaiquphahuthtrihnth.Vthmini:
-
Cilchnthtcngttxttheohnhv,cthbitc.
[45]HNgcTrainirng:TquPhcnquKinvphathnhv,l phngDng, cho nnDng nhiumm t. T quCn n quKhnvphahuhnhv,lphngm,chonnmnhiumDngt.MtvchDngbnt,iVimtvchmbnhu;mtvchmbntivimtvchDngbnhu.inhaudngnnth,mDngucmtna.Theomxt,thtrongkhongtrit,mDnguchimmtna,vnkhngcltitnhinlDng,titnhinlm.CiutohaquDngrm.ThnhnhnphDngnnm,chonntrongkhi tiu ln,skhcnhaucathngay(Dng) thgian(m)khngthkhngphnbitchok.
[46]HNgcTrainirng:Khm,LylgiihncamDng.ltheongiDnThnmni.NivbnmathXunlDng,btutthngDn,ylLyngangvoDnmlgiihncakhDng;Thulm,btutthngThn,ylKhmngangvoThnmgiihncakhm.Sthngvtquanghal:LytuyngangvoviDnmgiaMomi ht,Khm tuy ngang vo viThnm n giaDumi ht. lvtquagiihnDn,Thn,mmDngthara.Dngskhngqumcgia,nghallyDnThnkhnglyMoDu.Biv,ngiTtuyDngsinh,nhngcharakhit,nDnkhmnngmilmvic;ngiNg,tuymsinhnhngchalmhichoDng,nThnkhgirtmilmvic.ThldngskhngquDnThnlchchnhgia.
[47]Nhngiuthytrtruyntraochonhau,khngctrongkinhin,giltmphp.
[48]Chvccsbinha.
[49]ChnyTrnTnAncgiithmrng:TrongcuCihctinthin
-
tcltmphp,hnhvubtutgia.Chulclmsao?ylnigmttchnhvunghnhtrn.Tritnhngi,lhnhtrnbtutgiaSm(chvquChn)dnglmchong,gi,(chvquTn)dng lmcho tan, lhnhvungbt u tgia.Gia lngicanmvmikng.ChonnhnhtrnkhixoayvtbtutKhn,khixoayvhubtutKin,lchgiakhiunginhtnhcatrit.Hnhvungchgiaonhaucatybcvngnam,btutChnvTn;chgiaonhaucangbcvtynambtutHngvchchng;chgpnhaucaNamvBcbtutHngChnvTnch;chgpnhaucangvTybtutChnchHngTn:lcigiakhiu sng, tancasmvgi.Theombn, th trn lhnhng,lynginhtnhlmbnth;vunglhnhtnh,lysngtanlmcngdng,chonnngmkhngng,tnhmkhngtnh.ltmphpcamnhctinthinychng?iukhngthkhngtmctronghnhv.
[50]Ccquutnhtdilntrn,chonnnhngntdinhtcamiquugilhou.HoDng(tcnhnggchlin)thgilChn,hom(tcnhnggcht)thgilSu.Ricoidiysr.
NghalquKhnlymthoucaquKinththnhraChn.Nhngcuditheomsuy,shiu.
[51]Ccquutnhtdilntrn,chonnnhngntdinhtcamiquugilhou.HoDng(tcnhnggchlin)thgilChn,hom(tcnhnggcht)thgilSu.Ricoidiysr.
NghalquKhnlymthoucaquKinththnhraChn.Nhngcuditheomsuy,shiu.
[52]HNgcTraini rng:bacon trai (tcCn,Khm,Chn) lDng
-
gingKin,m liquychoKhn timmic;bacongi (tcTn,Ly,oi)lm,gingKhn,mliquychoKintmmic,lsao?Bivba con trai vn l thKhn,mi con cmt hoDng caKinmthnhra,lDnggcm,chonnphiquychoKhn;bacongivnlthKin,miconcmthomcaKhnmthnhra,lmgcDng,chonnphiquychoKin.ThiuTbo:mchicontrailnmthnhquPhc,chasinhracongimthnhquCn,cinghamDngcnclnnhaucoicththyr.
[53]ChuHychuarng:ynivVnVngthayihnhvccqucaPhcHy.BivtKinNamKhnBcgiaolivinhauthhaKinBcKhnNammthnhquThi;tLyngKhmTygiaolivinhauthhaLyTyKhmngmthnhraquKt.KinKhngiaonhautchthnhratrlichsinhra,chonnbinilnna,thKinluivTyBc,KhnluivTynam;KhmLybinithphngngttinlnmsangphngTy,phngTytluixungmsangphngng,chonn,KinkhnluithycngiKinmKhmcngikhn.Chnlmviclnphtsinhphngng.TnthaymlntrngdngngNam.
HNgcTrainirng:KinNam,KhnBc,Lyng,KhmTy,lngiqu tin thin.KinKhndochiuNamBcgiaonhau:KhnNam,KinBcthykhntrn,Kindi,chonnhainggiaonhauthnhraquThi,LyKhmdochiungTygiaonhau:Lyng,KhmTy,thKhmtrn,Lydi,chonnhainggiaonhaumthnhraquKt.TrongquTinthin,KinngiNgmyliniKinsinhT,lvKinlDng,btusinhquPhc,quphcchnhlgiaT:KhnngiTmylilKhnsinhNglvKhnlm,btusinhquCn, quCn l giaNg,Ng l chmKin thanh, nay li luixungmgiaoviKhnT,ltrlichsinh,chonnnkhiimtlnmthnhraquhuthinthKinluivTyBc,Khnluiv
-
TyNam.TrongquTinthinLynhmngiDn,myliniLytrtThn,lvThnlngicaKhm.LygiaoviKhmmtrtthn.KhmnhmngithnmylilniKhmtrtDn,lviDnlngicaLy,KhmgiaoviLymtrtDn.nglbnvcaly,nbinii,thgiaoviKhmmngonhsangTy,ylngttinlnmsangTy.Ty l bn v caKhm, n bin i i, th giao viLym ngonh sangng, y l Ty t lui xungm sangng, cho nn bin i ln nathnhquhuthin,thytinlnmcngicaKin,Khmluixungmcngi caKhn.Chn thay cha, bt u lmvicmpht sinhphngng;TnthaymktiplmvicmtrngdngngNam.TinthinchvsgiaonhaucaKinKhnKhmLy.Khigiaonhauthnbini,khngcnhv,lthgicatrivcng,chonnnilngvi tri.Hu thinchvsgiaonhaucaKhm,Ly,Chn,oi,khigiaonhaunkhngbinimcnhv,lphnghngcatcthng,chonnnilngvit
[54]ChuHyni rng:Tngxt v hnh v nymgii thm rng:Chnng,oiTy,tclDngchtinln,chonnphilyconln(Chn)lmtrcmt;mchluixung,chonnphi lyconnh(oi)lmqumhu;KhmBctclkhonggiacaslui,contraiBcmcongiNam,yllnnhnhau.Bnquyungichnhcabnphngmlqudngvovic,nhngChn,oitrcmKhmLysaulChnoikhinhmKhmLytrng.KinTyBc,KhnTyNamlchamgimluivchbtdng,nhngmththnmchathtn,chonnKhncncviclmmKinthhontonbtdng;CnngBc,TnngNamlcontrainh(Cn)saucuctinmcongi ln (Tn) trccuc lui chonncngubtdng;nhngcon traichanthyhc,congispilychng,chonnTnhoiquayvchlmvic,Cn thhon tonchadnggc.Bnqunyubngc,nhng ng (Tn Cn) th cha lm vic, m Ty (Kin Khn) thkhnglmvicna,chonnchngdi(cathinThuytqui)nikhp
-
ltsuconmkhngknKinKhn.nnhcucgpnhaucanc(Khm), la(Ly),sm(Chn),gi(Tn),ni (Cn),chm(oi) thdngqucaPhcHy.ngLongSnnirng:Lylmttri;mtJmcng,chonntrongqutinthin,Lyvng:mttrisoithngNg,lqunggiangy,chonntrongquhuthin,LyvNam,Khmlmttrng;mttrngmcTy,chonntrongquTinthin,KhmvTy,mt trngsoi thngT, lqungnam,chonntrongquHuthin,KhmvBc.Trongvngtinthinccquy-vchsinh,trongvnghuthin,ccquyvochvng.ChngnhngngiquhuthincaKhmvLyutheothtsinhvngmChnThyvngMo,oiKimvngDn,Ththvngtrungng,chonnKhnvnggiaqungKimHa,CnnggiaqungThyMc,oilmKim,KinlDngKim,chonnKintipvioivTyBc,ChnlDngMc,TnlmMc,chonnTntipviChnvngNam,utheothtsinhvngcanmhnh.lchdngcaKinhdch.
[55]HSongHnirng:SqubinicabiBnnghatrongThontthchcmichnqu.Tng,Thi,B,Ty,c,Phhp,B,Vvng,ixc,Hm,Hng,Tn,Khu,Kin,Gii,Thng,nh,Tim,Honmthi.Vlinhngquthch,trrahaiquTng,Tngingnhhnhv,cnccqukhcukhnghpc.VnhquTyvntccquKhnvPhhp,Kt,Vtili,mtheohnhvthnlithaiquB,Thiiliv.vLvhnhvtytheoThontruynlmra,msccqubini,th khng cch no khng thng, khlg th cu chp bng s nht nh.Tng xt v s bin i trong hnh v ny u do hai qu sinh ra. PhmnhnghoDngbinrahom,hbinthDngtphadilnngim,mtphatrnxungngiDng,nhquPhcbinraquS,houquPhc, ln lmhohaiquS,hoHaiQuphcxung lmhouquSv.vPhmnhnghombinrahoDng.hbinthhomtphadi lnngiDng,hoDng tpha trnxungngim,nhquCnbinraqungnhn,houquCnlnlmhohai
-
qungnhn,hoHaiquCnxunglmhouqungnhnv.v
[56]Thd:sthcmtayl19,mbnchicmt,cbnln,ht16chic,cnthabachic.Haylsthcmtayl24chic,mbnchicmt,cnmln-vbaogicngphiramtslinhd-ht20chic,cnthabnchic.Skhctheomsuy.
[57]HSongHnirng:ChuTtngboKinhDchchlmnschbiton,vnkhngphidngdyi.Nhngnayhcmtqumtho,linthycngnhbic.CoiTngngmli,coisbiningmlichimonmlidtmciltisaomthmilkhoc.VvychonnccquKin,Khnnnbitciphnvuati,chacon;ccquHm,Hng,nnbitsphnbitgiavvchng;ccquChn,Khm,Cn,Tn,Ly,oinnbit thtngilnnginh;cuLtrchoinnbitsgingtpcabbn;chonnhngviccnthnsninng,ddtsnung,phiccquDi;ngniutcgin,chaiuhammun,theoiuthin,iiuli,phiccquTn,ch;khngnnhht,khngkhinhnhn,cnthnsgiaotcabctrnbcdi,lmciotonthn,phiccichuyn.Cthmsuy,cuth thudngy.ltinhvivstheotrungtheohiucangqunt.Tuyrngcmthmbi,nhngcirgccngkhngcghnth.
-
DCHTHUYTCNGLNH
TRNHDInirng:Viccangthngthin,khngtingkhnghi,cithcangilDch,cilcangilo,cidngcanthgilThn.
mDngkhpngtclDch,mtkhpmtnggilbin.
GilDchmicl,nunhxptnhtnhthclg?Cucbinicatrit,mDngcngnhhaithtcixay,lnxung,yvi,cngmm,chatngdngngh.Dngthngy,mthngthiu,chonnmi khng u nhau. V nh ci xay quay, rng n phi khng bngnhau;khngbngnhauthssinhhngvnsbini.
TrongKinhDchchnivlgiogi,ili,lnxung.
LmKinhDchtrtrittisng,choncycsubnhnht,khnggkhnghp.
TrngHonhTrunghi:CphinghacaKinhDchvnkhiShaykhng?prng:BonghakhiratSthsai.CLrimicTng,cTngrimicS.KinhDch nhnTngbitS,hhiucnghacan,thSsbntrong.AimunxtchocngccstinhvicaTng,bitchohttnghohtcaS,ltmdngtheongn,cchchcnhngnhthutsvnchung,khngphilvicmknhoginncn.NlcihccabnQunL,QuchPhcvy.
Lini:Lvvtvhnh,chonnnhnTngtL,LhinLi,thcthdoLimbitTng.Vvynirng:Hiucnghacan,thSsbntrong.
XemDch cn phi bit thi. Tt c su ho ai ai cng c th dng, ng
-
thnhcchdngcangthnh,nghincchdngcanghin,ngithngcchdngcangithng,khccchdngcakhc,vuacchdngcavua,ticchdngcati,khngukhngthng.
XemDchhyxemnnthi,rimixemnticatngho.Trongmthothngcbaohmmy,thnhnhnthngthchnhngtrnghnmlmrali;ciugmtrongKinhDchninnhiu,thlynhngiuchatngnin,cngkhngcn,phivictrng;licngckhichnivthi,khngnivticcho.Nhngiuy,unnlmthithamkho.Phitrcxemqu,rimixemclih.
ChuHynirng:LcuthnhnhnlmDchchlngaxemcixt,thyrng:ykhongtrit,khngcigkhngphillmtmmtDng;c l y th cTng y, cTng th S ca n t bn trong.ChngnhngH,Lcthnhth,mcigilSkia,chlnhngchchiahn,chngmcckhi;cDngthl,cmthchn,ccvtuth.H,Lcthlthkhohn,rhnmthi.Vvy,thnhnhnnhn m vch ra Qu. Lc mi ch l vch mt vch l hnh dung khDng,vchmtvchchn,hnhdungkhmmthi.Nhnghchaith lin cbn,h cbn th lin c tm, li theomgphai ln linthnhmisu.ltrongmngcmmnh,msvcng;khngixptmthvnkhngththi.Quvchlp,linclnhd,vlmDngiligiaothctrong.Thicanthctiui,lnlnkhcnhau:ci lnlnlch,ci tiui lkhch;viccanhoccnnchngkhcnhau,cinnlthin,cichnglc.Theochchkhchthincmphnbitthslnh,dsr.Vvynirng:TmQunhslnhd.Slnhdquytnhkhngsai,thdngndngccvic,nghiplnstsinhra.lthnhnhnlmraKinhDch,dydnxembi,mcingucathinh,nhcichcathinh,lmnnccviccathinh,lth.CiutPhcHyvtrcchcsuvch,chacvnttruync;rinVnVngChuCngmiothmli,cho
-
nnnirng:Thnhnhntquixemtng,olivotlnhd. l khiQu chavch, nhnxemphp tng t nhin ca tri tmvchra;n lcQuvchri, thQunoringcTngcaquy.Tngnghalcchgingging,chonnthnhnhnmitheoTngmtratn.Nivstinluicaho,thnhquBc,quPhcv.vnivshtgingcahnh,thnhqunhquTnhv.vylPhcHy theo ch hon ton ca hnh th cc qum lp ci tn nh th.VnVngcoihnhtngcaquithmlmThont.ChuCngcoisbinicaquiho,mlmHot,citngcaslnhdlicngrrt.
iotronggmtrichlthincmthi.Ciucingicangitaphikhcnhau,cithicangitagpphikhnggingnhau,mciccanrtnh,chvngitrongthinhkhngthhiuthu,chonnthnhnhndngphpbitondyngi,khinchongitalcbnhcthxemTngngmli,lchnhngthxemsbinimngmlichim on, khng bmmui trong ng phi tri cmt.Bi vy,schnynhH,nhThng,nhChuudng.Cunitrongsch-cacci-tuykhnggingnhau,linitrongsch-cacci-tuykhngthyht,nhngudoquanThibccoigidngvovicbiton.CoinhhTchp, licngcth thychcnhndngDch.BivgilTngchlmnnhngvtmmingicngbit,hnhdunglcaccvic,khinchongitabitsnnb,nnlymthi.ChonntPhcHynVnVngChuCng,tuyldoslcntngtn,mcigilcngdngcavicxembivncmt.Nghaltrongcchxembikiavnccildngxtrvicny.Chonnphngphpcandngnhth thin,nhng theoshinnguca tngngi, thyugpcchdng.BivVnVngtuylctngnhtnh,clinhtnh,nhngcngu lni trngchnyphixnh th,khnghgnchtvoccvt.Chonnmiqumihoubaobcnhngvicvcng,khngthchlymtvicchnh.
-
tronghoqucngcchchmtvic,nhlikinhu,lidngtt,v.v..ngoiraukhngchvmtvicmni.Vvy,mithycngdngcaKinhDchkhnggkhngcaiqut,khnggkhnglankhp,chxemngitadngnrasaomthi.
nngPhuT[1]mithuntheolmni,tuyrngvttlbncavuaHyvuaVn,nhngmtheovicnil,cnglnhth.CiukhngthlythuytcaPhuTlmthuytcaVnVng.
Trongkhongtritcnccig?ChlhaichmDngmthi.Btkvicg,ukhngthnolan.Hycoitrongthnthmnh:hmmtra,chngmthDng,khtkhttrong,khngthbmcvtkhc.Chng lnhn th lngha,chng lcng th lmm.Tmnhmun lmthnglnlDng,hmthulilililm;thnglDng,himlm.Chacncoinskhc,chtrongmtcingvmtciimcnglmDngri.PhcHynhnmivchraQubongita.
NhngnuchnimtmmtDng,lichacaiqutmil.Vvymixoayxalmsutqu,batrmtmmitho.Lcuchlrtnhiuqu,ho,vsauthnhnhnliothmrtnhiulidi.Nhschkhc,thphinguyncvicy,miniraly,KinhDch th lchacvicy,trcmnsnnitrong.
Lini:mDnglkh,hckhythcly,hclythckhy.Munvicmunvtgmtri,cigkhnglymra?CigkhngmDngmra?
DchchlmDngxoayxa,giaoithayi.TrangTboDchni v mDng khng phi khng c s kin. V nh l, chn, cngmm,chlmDngmracucthayi.
-
DchlmDngcdui,tythibini.Ckimvnccuckhpngln,cuckhpngnh,NhngngingynaynivKinhDchukhngcchr,r.Thnhnhnththeosumitqumthayii,choncichsdlmmDng,lmckim,cnglly.
DngQuSnnnhThimQuLHongnh,QuLhvKinhDch,QuSnlytgiyvcivngtrn,dngmcbienmtnavni:tclDch.
Curthay.DchchlmtmmtDnglmrartnhiukiu.
Cngihirng:LidiqulliThon,TtruyncholmliDolclmsao?
prng:chlliThon,chonnKhngTcni:Bctrgixemtrong li Thon, th ngh c qu na. V nh: (nguynhanhlitrnh)llicaVnVngodiqubitslnhdcamtqu.TrongschmngcahLcgilkinhThon.Tch(itaikinnguyn)trxungllicaKhngTthchkinh,cnggilThon,vvnbolThontruyn.Cnnhnglidihonhcu(Timlongvtdng),thllicaChuCngovoonslnhdcamtho;nhngcu(Thinhnhkinquntdtcngbttc)vngiltruynitng;nhngcu (Timlong,vtdng.Dngtihd)vngi l truyntiutng,ullicaKhngTlmra.Tcu(Thintnaty)trxungltruyncaHtcaKhngTthutra,bngpvnhngith,phmlcaccunDch,nkhngphvo likinhmtchia lmThngh,Hh.Tthgi l liDo.Ch(do) theoch (h)ngrngcnglnivHtHtnghaldiqucolivo.
Kinh Dch c Tng, ly nhng Tng y phi co ch theo. Tuy nhngTngy,chcchdng,khngphicuthtrangngn,nhngcc
-
nhNho tronghaiiHn[2] cmunxt cng ch theo can, lvngmckhngthng;ritVngBttri,nhngmunsuyhtchdngcan,lithnhslcmkhngccnc.Chaiiuulcilichthinmtb,khngbitchachnghing.Hylymtmtmbn,thKinlnga,Khnltru,thinThuytquicnir:ngalgingmnh,trulgingthun,trongloivtvnclthng;nnhtheovntrchqu,nhquChuncninngamkhngchnhKin,quLycnintrumkhngchnhKhn,risurngtrongquKin,ulskhngthhiuc.ChonnHnnhotmthuytquikhngc,thbncngnhautranhngthhthbinqui,nhngphpnghnhnpgiiphiphc,vlylmmaykhicthynngunhinnghp. Thuyt ca h tuy l tng tn, nhng m ch khng thng vnkhngththng,cnchthngcthlaiphhixuyntc,khngccivtnhin;durngcmthaichvadng,khngcnphiinikho,nhng n, trn th khng quan h n ngun gc ca ngha l, di thkhnggipgchosrndyvnhns,ththcngliphikhlngnhcscctmchoc!
ChonnVngBtnirng:Nghacannucngvismnh,thcgKinmi l nga?Hocannu chpvi s thun th cgKhnmi l tru?TrnhTcngni: L lmtvtvhnh,nnphimnTnglmchorngha.PhcilicchpvvncaTinnhommphng php ngm Li ngm Chim cho hu hc, nh th lcngttri.Nhngmxemhaingi,thligingnhiuchoslytgcaKinhDch,khngphitumra,chnhlithngcaKinhThivcchdcaMnhTmthi.ThthThuytquilmra,lkhngdnhgnKinhDch,mcugnnghimmnhmnh,xanghimloivtcngllitha.
V vy, ng cc thuyt ni cha ht , nhn trm bn rng: S lyTngvnphi l tchno,mnhngthuytycquanThi
-
bc,ciubygikhngthkcucna,thnhhybthiumchtheoTngtronglitmlytrongTng,khincholmdyrnvquytnhslnhdnhlihVng,thyTrnhvschBnnghacatani,cngc,khngcnctmchoccichTngura,nhngcngkhngthtragithitmviqunhnch.
PhcHyvchtmQu,chcmynt,baoquthtlmunvtgmtri.KhchiucLithnng,hiucTngthsu.VngPhTvTrnhYXuynukhngtinTng,nhngnaykhngdmnith,chnikhngctrngthyci.HyctheoTngmni,thkhixuyntc.
TngcaDchhnhnhcngcbath:Cthdontcantnhinsnc,nhntlltngkhDng,ntchnltngkhmCthchthcbtchchnhtngccvt,nhKinKhnvsuconlytri,t,sm,gilmTngv.vCthchlthnhnhntlycihnhnytnghakia,nhngatrngccnh,chqumtxev.v
CoiDchnntachcvoTngmcoithnhiuv,nuchcoinbngcchtrngkhng,thchngctg.
nhrngniccilcan,thTng,Ssbntrong,nhngtheogingmcoi,phithyTng,Schngutrc,thkhiniLmikhichychch.Nukhngth,vicmkhngcthcchng,thciLsungdsai.
TrongthiThngc,lngdntitm,khngbitlnhdu,chonnthnhnhnlmDch,dyhbiton,lnhthlm,dthtrnh,lcilimmangccvic.Htnithngchthinh,nhnghipthinh,onsnghingcathinh,lchch.
LcuchcChim[3]mkhngcch,gingnhphpnHachu
-
lm(?)ngynay,chdnghomkhngdngli-bitcnhnxembi,khngphiilimsaumibitlnhd.nKhngTlisngitakhngbittisaomth,chonnphilntheotnghomgiiHohaysdlnh,vntrungchnh,hokiasdd,vnkhngngngi,Hirnhthchongitadhiumthi.nnhVnngn,thlitheo
bntrnphtminhraccol,nphibnthnhnhn[4]nhth.Hbitch,thmicthhcDch.
ThnhnhntrongmtsbDch,ulmntruynhkhngtra.Vcccngdngtrongthinh,nunithngthchdngcmtvicmthi,chccchnibngTng,thlcbiton,baonhiuvicthin,cthngvocc.
Dchvnlschbiton,ngisucholnchdngctrongvicbiton.nVngBtmidngthuytcaLoT,TrangTmgii,vsaungitalicholschnil,khngcholschbiton,nhvycngsai.TngrngtrongkhiPhcHybtuvchQu,ngunhinnhnthymtlDng, hai lm, bn theo m vch phng ra, trong khi ch lDngthlnh,mthd,khngcchnghaght;SauVnVngthy thkhng thhiuc, chonnmi lm liThon; rihocckxemnhmciho,khngthhiuc,chonnChuCngmilmliho
mvnkhngthhiuc,KhngTmiphilmrathpc[5]ugiicclcu.Ngynayngitakhngxemhoqu,mchxemliH,cngnhkhngcoischlutmchcoinhngtlcaschlutvy,hiulmsaoc?Ngynayphinhnn lsch,bi tonmcoimic.Nukhngth,thkhngthcoiKinhDch.
KinhDchchlv,vicbitonmtra,chonnschChuLminirrngquanThibcgiba thDch, tc schLinSn, schQui tngvschChuDch,cnhnvquanbitonlprattcmyngi.NhTncchicchaxa,nnschChuDchnhvbitonmkhngbt.
-
NhngngiinyhniDchlthschbiton,thchollmnhcKinhDch;thyPhuTnirtnhiuol,lichoDchlschol.H
khngbitrng:Khinilnhdhiln[6],ulcl,cimdyngi,khngukhngc.Ngynaysdkh lhi lvmtciphpbiton.NhquanThi bc coi vphpbaKinhDch, tc lLin Sn,Quitng,ChuDch,lvnringcphplhiChuDch;naychthychaithinThngkinh,Hkinhvuthykhngcmyniphp.Vivymikhlhi.Ngynayngitalibothnhnhnnil,mtrongnhnthcthuytbiton,saukhithnhnhnnil,cnnivicbitonlmg?
KinhDchchchongi tabi tonquytnhsnghihoc.Nutheoolnnlm,vnlclm;nutheoolmkhngnnlm,tnhinkhngthlmc;ththcngmcnphixem?Lvckhicngtrongmtvicmhocllnhhocld,haylcthxtrhaicchkhcnhau.Bivykhngthkhngxem.
HcgingynaykingniKinhDchvsbitonlmra,cnninvnghalmlmra,Nuquvnghamlmra,thsaokhngnilunbngvnt,nhccschihc,Trungdungnivnghaldyngi,cnvtmqulmg?
HoDngphnnhiulnh,homphnnhiud,lixemngichcan ra sao.TrongKinhDch, i khiDng th lnhmm th d,GinhoccngcDngdmmlnhlticg?Bivcvicnnlm,cngcvickhngnn lm,nunn lmmkhng lm,khngnnlmmclm,dDngcnghung.
TrongKinh Dch, ch c trinh ct, cha c ch no khng trinh mct,chnilitrinh,chatngnilibttrinh.VnhxemcquKin, vn l tt lm, nhngm di li ni li trinh. Ngha l ngaythngchnhnh th li,khngngay thngchnhnh thikhng li.Bc
-
ucachl,chgiocathnhnhn,ngtrong.inlthschvhngquntmlmra,khngphilcambntiunhntrmgiccthlytrmmdng.TrngHongCni:KinhDchchmutnhchoqunt,khngmutnhchotiunhn,philm.
Chli trongKinhDch, phnnhiuv ngi xemmt ra.Nh lisangsngln, tc l lichovici thuyn;licsi, tc l lichoviclnng;livtt,livhngt,lbiviccngctt;sn c ba con co, sn c ba bc l bi vic sn bn c tt;cng dng hng ca thin t l ni vic triu cn c tt; li dngtchulbiviclpvuactt;livdinclbivicthinctt;livxmpht,lbivicxmphmcttv.v
NgynaycDch,nnchialmbabcmcoi.DchcaPhcHy,chacrtnhiucunicaThon,Tng,Vnngn,micththybncaDchchctdngvvicbi.PhcHyvchQuuc rtnhiuvn tngnng?ChlQuythcTngy,nhKincrtnhiuvntngnng?ChlQuythcTngy,nhKincTngcaKin,KhncTngcaKhnmthi.NgynayngitanivKinhDch,ckhichahiuTngcaKinKhn,niLcaKinKhn,vvymhnimtcchkhngctnhlght.nVnVng,ChuCngchialmsutqu, thm vo nhng ch Kin nguyn hanh li trinh, Khn nguyn
hanh li tn m chi trinh[7] khng phi ca Phc Hy, l VnVngChuCngtnimttholri,nhngcngcnltheochcangitaxemmni,nhxemcquKinlrthanhthngmlicho
kngaythngchnhnhththi.RinKhngThDch[8]lmraccthinThonTngVnngn, th cho nguyn, hanh, li, trinh l bn ctnhcaKin,likhnglDchcaVnVngna.
TrmnghoquKinhDchvn lchvngibions lnhd,mtrongcnhnglidyrn.nkhiccthinThon,Tng,Vnngn
-
lmra,minhncilnhddyrn,suychorngthmmnivmtnghalcan,chocrra.NgiisauchthynhngphnnghalcaKhngTni,mkhngsuytmbncaVnVng,ChuCngnhnmichobitonlmtvicngb,khngchuniti,mcicahnilicngxavisthcthngdngtronghngngy,iulggp,quanhco,lchvmtmt,khngcnnhngcimunhimcasbaohm,caiqun,lankhpcckhc,thnghtcccnhna;nuchnhth,ththnhnhncthlmhnmtcunschkhc,nirnghaldyisau,cngphimnquitngmlmnhnglihimsuntiychi?Chonnnaymun:hcqunohono,cngnhxemqubimcquy,hoy,phigisaocholngmnhtrngkhng,ctmchobitcingha lichvcig,mquytnhnhngli lnhdnnchng;risauxtnciTngcantisaomth,tmciltisaomth,vem suy ra vic lm; khin cho trn t cc ng vng cng, di nnhngkdnth,trongvicsamnhtrnc,ucthdng.Trmnghctmnhth,hnhnhmicstcabavthnhnhn.
KinhDch caKhngT,khngphi lKinhDch caVnVng,KinhDchcaVnVngkhngphilKinhDchcaPhcHy,DchtruyncaYXuyn,tnhinphilKinhDchcahTrnh,chonnkhcphitheothtcaKnhDchixa,trchthycbnvn,thdthyrbnchcan.
CoiDchphicoikhichavchQuvtrc,hnhdngthno,ri theotrong m xem, bao nhiu qu ho tng s ca n khng phi bngkhngbara,mulphinhth.KhichavchQuvtrc,nvnimlngkhngng,gingnhcitrung,trongkhimng,gin,thng,vuichapht,ch lmtvtrtrngrt tnhmthi.Htnhintrongchrtrngrttnh,licciTng,minirartnhiuolvnhngTng,Slnhd,chonnKinhLnirng:Khit tnhtinhvi, lgiohacaKinhDch.BivDchlthschdoshkhnglmra.KinhThthtc
-
chnhsmumymilmraschy;KinhThithtcnhntnh,phongtcymilmrathy;cnKinhDchthkhngcvicquay,chldoshkhngmlmra.Trckhichachovch,KinhDchthlmtlhnnhin,ngitatcltmlngimlngnht;nkhichovch,mithyhoylthno,hokial thno,nhngmvnltheotrongnhngcirtrngrttnh,lmrartnhiuTngs,vvynmilinhthing.
KinhDchphixembngcchxoayxa,victrongthinh,gcngdomra.Thin,c,phi,tri,c,li,chonco,dui,tiu,ln,thnh,suy,khngcigkhngbi.TrciPhcHychabitxemxtrasao;nkhiPhcHyemhaicimDngvchrathnhQubongita,khinchongitaxemxtlnh,d,ha,phc,mtvchlDng,haivchlm,mt vch l chn, hai vch l l, bn thnh tmqu, li xoay xathmlmsutqu,batrmtmmitho,VnVnglilmliThon thch rnghacan,cng lci lmDng tiu ln, thnhsuy,coduimthi.Thnhnhnsdvnhc,lhcch.
KinhDchrtkhxem.Nlthschrngln,y,baohmmunl,khngg khngc.K thcn ch l schbi ton, bt tt ch ni v l,tngscngcthni,khngnncunmtmt.Gny,tixemKinhDch,thyrngthnhnhnkhngphivtvbaonhiu,chvisaumtmctthmbt,munlmmtthuyt,gngthngvinghacan,vvynghacaschthnhnhncngthykhngr.
VlichgiiKinhDch,chthmchh[9]ntlc.Ngynayngi tachgiiKinhDch, li thmnhngch thcvo, lmnnnimnhri;liscncthuytkhccthphthuytcamnh,hbnthm tht ramt thuyt na t bnhvc, ni nghn, ni vn, viKinhDch,hontonkhngnthuag.
Schnyvnlmtvtkhxem,khngthnibngcchtiuxo,cng
-
khngnibngcutoln.
KinhDchkhxemkhngnhschkhc.KinhDchnivvtno,khngphithtlvty,nhnirng,khngphithtlconrng.Schkhcthnithnolthtthy,hiuthlhiu,nhnthlnhn.
TrongKinhDchnhiuchkhngsaohiuc.
KinhDchkhxem,khngngnngnocthhnhdungrac.Bivlihochlcibngtng,mtrong,khnggkhngc.
XemKinhDchphibnngyxemmtqu-mtngyxemliquvliThonliTng,haingyxemsuho;vmtngyxemgmttc-mitinhtng.
HaTnhhcKinhDch,mingychxemmtho.Nhng,svtktthnhmtmnh,hngthngcmnh,xemringtnghosaoc?
TrchtphitheohaiquKinKhnxemlybnci,thngsauucngthng.
KinhDchikhimunchongi ta shi tu tnh.NayhcKinhDch,khngphiikhigpvicmxemmicrns.Chctnhnglcbnhc,ngmnhngolcanni,soviavcamnhng, thnnthno.Chonnnirng:LcynthxemTngmngmLican, lc hnh ng th xem s bin im ngm li chimon ca n.KhngTgirnghcDchchnhlnhnglcbnhc,thngthnghclun.Nhvy,cthtngthyscDchcathnhnhn,khcviscDchcangithng,vcthtngthytronglngthnhnhnlnvLcaDch,khngbche lpmymay,vvyminic thkhngcliln.
Hirng:KinhDchnncthno?
-
prng:Chnngicholngmnhtrngrng[10],tmnghacan,khngnngikinringcamnh.cccschkhccngvy.
Hirng:cDchchacngmnghatrnkhp,lsao?
prng:Chcnphigicho lngmnh trngrng,sngsa,m,ynlng,tnhinolluthng,mibaoqutcrtnhiunghal.VDchkhngnhKinhThi,KnhTh;nlthschnihtslvcng,vtncathinhisau,chmthaichlmtciol.Lina,ngi ta cnphi tng tri rt nhiu sbinigm tri, th cKinhDchmibitmichucmtltinhvingaythng.Naychatngtriht,nunhtronglngkhngthctrngrng,sngsa,mynlngth cn hiu lm sao c?Ci tmnhkhng th khnggngNaycha tng trinhiuvic,gomgpo lcanchac,cKinhDch,rtlivnkhngcchthdngcan.KhngTvgimthchKinhDch,rtlivnkhngcchthdngcan.KhngTvgimthchKinhDch,thyschny,rtlichathlhi.
Hirng:SchChuDchBnnghasaolichuynlybitonlmch?
prng:Hynnckchnhvn,ngxemchgii.BivKinhDchixa,cc thinThon,Tng,Vnngn,mi thringmtni,nVngBtmihplmmt.Ccnhnhoisau,khngdmthayi,naykhctrn.Hynnckchnhvn,luritnhinshiu.
c Dch trc ht, xem sch Bn ngha ca m[11], ri coi Trnh
truyn[12]cngthamkho.Nunhchacschkhc,mcoithuytcam trc, th li d hiu, v rng cha b thuyt khch lm cho chmm.
Chthch:
-
[1]ChcKhngT.
[2]TyHn,ngHn.
[3]Tclssuyonlnhd.
[4]Vlvicbtcdmphilm.
[5]TclnhngthinThuytqui,Vnngn,Ht.
[6]Tclnivsbi.
[7]CoiligiinghahaiquKinKhndiy.
[8]ChXhcnghalbuc,ltreo,lo.HDchXXnghalothmlinivocchoqucaKinhDch.(chXschbm)
[9]Nhngththucvdanht(nom),tnht(adjectif)schTugilchthc,cnccloikhculchh.
[10]Tclbhtthnhkin,ngvoavkhchquan.
[11]ChuHytxng.
[12]TruyncaTrnhDi.
-
CHUDCHTHNGKINH
GIINGHA
ChuDch-Chul tntriui,Dchl tnsch.NhngQucandoPhcHyvchra,cnghagiaoDch,binDch,chonnmigi lDch.CnlicanldoVnVng,ChuCngovo,chonnmitchChutrn.Binginmu,trngi,chonnchialmhaithinThng,H.Kinh lvchcaPhcHy, licaVnVng,vimi thin truyncaKhngTlmra,ttcmihaithin.itrunggian,schnybchnho lm lon,nigny,hTriumicha li,nhngmchacht thyhpvicvn,hL li sa li, lmhaicunKinh,micuntruyn,bnkhiphccciccahKhng.
-
QUKIN
Kintrn;Kindi
LIKINH
.
Dchm.-Kinnguynhanhlitrinh
Dchngha.-Kin:uc,hanhthng,litt,chnhbn.
GIINGHA
Truyn caTrnhDi i Thng c thnh nhn bt vch ra tmQu,ocabaTiri,nhnlitrngiplnchohtccsbinica gm tri. Cho nn, su vch thnhmt qu, hai hnhKin th l quKin.Kintcltri,chtrichvhnhthcatri,chkinchvtnhtnhcatri.Kinnghalmnh,mnhmkhngnghgilKin.i!Trigp li, lo,cimtricngkhng thsai trivy;nunitchra,thvphnhnhthgilTri,vphnchtgil,vphncngdnggilQuthn,vphndiudnggilThn,vphntnhtnhgilKin.Kinlumunvt,chonnltri,lDng,lcha,lvua.Nguyn,hanh,li,trnhlbnctnh:nguynlmunvtbtu,hanhlmunvtlnln,lilmunvtctha,trinhlmunvtthnh.ChKinvKhncbnctnhy,cnQukhcthntyvicmthayii.Chonnnguynlchuynlmnhngiuthinln;li thchvnhngschnhbn; thcahanh, trinh,vicnoxng vivicy.nghacabnctnhrngln,lntht.
BnnghacaChuHy.SuvchlQucaPhcHyvchra,ntll,scakhDng,chKinlmnh,tnhcakhDng.ChKin,trong
-
bnchltnQubant(qun)dilqutrong,trnlqungoi.ChKin trongKinhvn l tnqusunt (qukp).PhcHyngaxem,cixt,thymDngcslchn,chonnvchmtntlhnhdungkhDng,vchmtntchnhnhdungkhm;thymtmmtDngliccitngsinhramtmvmtDngna,chonntdikln,gphailnna,mlmbant,chothnhtmQu;thytnhcakhDngthmnh,mthnhcihnhlnnhtlTri,nnnhngqucbantl,ttnlKinmsnhviTri.Bantri,tmQuthnhri,ligpthmbalnnachothnhsunt,mtrntmQu,miQuli thmvotmQuna,chothnhsumitqu.Qunysuntul,trndiuKin, th lDng n thun ty,mnh n cng tt, cho nn ci tn lKin,citngltri,ukhngthi.Nguyn,hanh,li,trinhllicaVnVngovo,on s lnhdcamtqu,vngi liThon.Nguyn ngha l c, hanh ngha l thng, li ngha l nn, trinh ngha lchnhnhmbnvng.VnVngchorng:oKinc thngmrtchnhnh,chotannkhibi,hcquymcsuhokhngbin,thschimscc thngmt livngchnhnhbnvng,micthgictrnvnvsau.lmtcitinhcathnhnhnsdlmraKinhDchdyngitabiton,mlicthmmangccvt,lmnnccvic.Qukhccngtheonhthmsuy.
LibncaTinNho.-HVnPhongnirng:SchLinsncanhHbt u bng qu Cn, sch Qui tng ca nh Thng bt u bng quKhn,KinhDchcavuaVnVngthbtubngquKin.KinhDchv snn rphnc (phnvvua ti)m lm ra,xemhnhTin thinvngang,Kinsmtmhnhtinthinvtrn.Kinmttrc,thKinhDchcaPhcHycngthri.SchBnnghanirng:Nt-ll,scakhDng,ltheoTngmni;Kinnghalmnh;tnhcakhDngltheoLmni.TrnhTnirng:Rtnhll,rtrlTng.ChuT li theoSvTnhmphtminh thm.TrongiPhcHy, cnt quKin, cha cnhng ch nguyn, hanh, li, trinh tng
-
rnglcynginoxemcquny,theoTngcasuntkiamxtcngtbitclnguyn,hanh,li,trinhri.
Lirng:Bnchnguyn,hnh,li,trinh,ccnhugiilmbnctnh,ringschBnnghachollichim,chonnbicqunymc su ho khng bin th ly cu m on. Xt nh trong schKhimng,thchngnhngsuhokhngbin,mionnhth,quKinbinibaho,haylbahoqukhcbinsangquKin,cnglycumon.Cthngvrtchnh,ylgccatrit.Nhngcthngmlitphichnhbn,yllngnhincanhns.KinlquthnhttrongKinhDch,bicquytuylvicvncthng,nhngnumkhngchnhnhbnvng,thcngkhngthgictrnvnvsau,hungchiqukhc.ChonnliThontrongsutquKinhDch,thbtqucnintrinhThthkhngtrinhvnkhngcthxembi.
HSongHnirng:SumitquulKin,thhailKhn,yltheongitrit,byrciphnvuati,trndi,lmgingmichoongi.Naycoinhngchlitrinh,antrinhcttrongccliThoncahaiquKin,KhncththyrcilngVnVng.RtliliThonth l nhng li quyt on ca vic xembi, phn nhiu cng theo hnhtngvsbinicaccquiulnhnlichimngvcdyi.Nhnilitrinhkhngnilibttrinh,vitrinhctkhngni bt trinh ct v.vPhp ca thnh nhn tuy c bn, gio ca thnhnhnchcmt.Mtlg?Tcltrinhvy.
LIKINH
:.
Dchm.-Scu:Timlongvtdng.
Dchngha.-HoChnu:Rnglnchdng.
-
GIINGHA
TruyncaTrnhDi -Hodi lu,Chn lsDng thnh,chonn dng t tn ho Dng. L vn l vt v hnh, nn phi mnTng lm cho r ngha. Kin ly con rng lm Tng, rng l loi vtthinglingbinhakhngthlngc,chonndnghnhdungsbinhacaoKin,s tiu tccakhDngvs tin luica thnhnhn.HoChnudimtqu,luccvt,khDngngsinh,thnhnhncntronghnvi,cngnhrngcnlnhp,chathtralmvic,phinuknchthi.
Bn ngha caChuHy. - Chn u l tn ho Dng di mt qu.Phmlcvchraccqu,uphitdilntrn,chonnlyhoditlmhou.SDngchnlgi,mbyltr,githbini,trkhngbini, chonnmigihoDng lchn. Rng lnchdng l liChuCngovoonsttxucamtqu,vnginl liHo.Lntclnp,rngtclvtthucDng.KhDngutincnbcdi,chaththithvicg,chonnTngnlconrngln,lichimca n th l ch dng. Phm gp qu Kinm ho ny bin, th xemTngmngmvolichimkia.Cchotheomsuy.
LibncaTinNhoChuHynirng:KinhDchcngnhcigng,vtgncngsoic.Nhnirng,lnchlccitngy,tthintnthnhn,nginoncngxc.KhngTbo:ccconrngmcnnnp,khngidi,khngnndanh, tc lch thitvovicmni.Nhngkbitxem,thduthuytcaKhngTcngvnlinhhot,vvnkhngukhng thng;kkhngbitxemthd thuytcaVnChuCngcngllicht.
HoChnucaquKin,chlhnhtngKhDngnnpvliChimchathphtdngmthi.NunhngaymtngiKhngi di, khng nn danh, nm cha hin, lmm cha nn; ngi vo
-
trong,thllichtmtri.Bngnhhiucbnquny,dgpthiy,ngiy,lmngiy,cngkhnghig.
LIKINH
:,
Dchm.-CuNh:Hinlongtiin,likininhn.
Dchngha.HoChnHai;Rnghinrung,livsthyngiln.
GIINGHA
TruyncaTrnhDiRungllptrnmtt,xuthintrnmtt,thtct,livscthyngvuacclnthihnhothutcamnh;ngvuachacunglivscthybticclnlmthnhcngnghipcamnh;ngi trongthinh th livsthyngic ln,ginhucah.ngvuac ln tcHoChnnm.KinKhn l qu thun ty, khngphnbit cngmm,m ly ci cging
nhaungvinhau[1].
BnnghacaChuHy.Hai lk tdi ln,nhmhothhai,sau
y theomsuy.HoChnHainycngmnh trungchnh[2], rakhichln,lakhichn,nhulantingita,ngitacthylli.Chonntngnlconrnghinrung,lichimcanthllivs
thyngiln.HoChnHaituychacngi[3]mciccangilnt,ngithngkhngthngni,chonnkhibigphonybinchllivsthyngiy.Nghalcngchvohngngilnngidivy;ldnghovlichimcnglmchkhchcanhau,ylmtcilring.
NumccrnghinthllivsthyngilnhoChnNm
-
trn.
LibncaTinNho.-ChHynirng:TrongquKin,Hokhc,kxem c th coi l chnh mnh, ring ho Chn Hai v ho Chn Nm th
khngthcholnivmnh.Haiculivsthyngi ln[4] trcgingitaugiikhngthng.HoChnHaichnhbngg?Saolibtthyngiln?Xtra,hxemchaihoythcththyngiln.Ngi lnkhngcnchvvuacha,kxemkhngngnirnghinrngbay,thkxemlkhch,livsthyngilny.Ngilntclrnghin,rngbay,ngicccahoChnHaivhoChnNmvy.
Cnchrngln[5]vchqunt[6]thkxemtmnhngly.
LIKINH
:,
Dchm.-CuTam:Quntchungnhtkinkin,tchDchnhc!L,vcu.
Dchngha.-HoChnBa:ngqunttrnngysngsc[7],tidngrngrn.Nguy!Khngli.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi,-HoChnBatuylngicangi[8]nhng
trnthdi[9],chalakhibcdimctnhin.Sutngynti,khngdmtrnimvnnmnplos,thdchhimnghocng
khngc li.Kngidimc lmvua r[10], thinh sp satheov, thy l ng lo s.Tuy l ni v vic thnhnhn, nhngnukhngtrarnd,thcnlyglmsdyngi?lcinghalmraKinhDch.
-
BnnghacaChuHy.ChnlhoDng,BalngiDng,hailn
cng[11], likhngchnhgia,bcdi, y lchhimngho.Nhngtnhncngmnh,ccihnhtngcthsngscsgng,chonnlichimcannhth.Chquntchvkm.ni:nubitlosnhththdchhimnghocngkhngcli.
LibncaTinNho.ChuHynirng:Hirng:HoChnBakhngnitnglclmsao?prng:ChnBalhoDng,tnhcngkhngcchnhngha, trnbcdi, ccihnh tng scmnhnhckh,khngthnibngconrng,chonnchnisngsc,rngrn.Nghalnchnhtngsngscsgngvy.
HVngnirng:Phmnikhngli,ulnglcli,xcphicchthkhngcli.
LIKINH
,
Dchm.CuT:Hocdctiuyn,vcu.
Dchngha.HoChnT:Hcnhyvc,khngli.
GIINGHA
TruyncaTrnhDiVclchcarng.Hocltingcnnghing,nghalkhnghn.Nhyhaykhngnhy,chctkpthitichynn.Thnhnhnhnhng,khngvicgmkhngphithi.
BnnghacaChuHy.Hoc l tingnghingchanhhn;nhy lkhngbmvoumtuythnvit,ciuchabaymthi;vclni trn trng di rng, su ti khng lng.Con rng dng nhthphn rung,nhngnunhyvvtdy, th lngonh ln tri ri.
-
ChnlhoDng,thT[12]lngim,diqutrn,tclgialcthayi,giakhitinluichanh,conntngnnhth,mChimcanthltythitinluiskhngcli.
LibncaTinNho.DchSnTrainirng:HoChnTlakhithdi,chonngilnhy,nhngcndithtrn,chonnnilvc.Vcthphnrung,rungltbng,vcthtrngctrndi.HoHainirung,honylinivc,lvvclchcarng,khngthvnhrung,rungthkhngthbinhamvc thccchbinha.
KhuKinAnnirng:ChnlDng,Dnglng,chonnninhy,ThTlm,mthtrngkhng,chonnnilvc.Hoclhycnnghing.TInlnthnhy,luixungthtrongvc,xutxnhth,cthkhngcli.
LIKINH
:,.
Dchm.CuNg:Longphitithin,likininhn.
Dchngha.HoChnNm:Rngbaytri,livsthyngiln.
GIINGHA
TruyncaTrnhDiyltinlnngitriThnhnhncngitri,thlivsthyngiclndi,cngmnhlmvictrong
thinh,thinhcnglivscthyngvuacln[13].
Bnngha caChyHy. Ho ny cngmnh, trung chnh ngi cao,gingnhlycthnhnhnngithnhnhn,chonnTngnnhthmChim thcngnhhoChnHai,ciucingihony thym
-
clilhngngilntrnmthi.NunhccingiythngithymclililhngngilndicahoChnHai.
LibncaTinNho.DngThnhTrainirng:Chnlccatri,ltngconrng;Nmlngitri,tclcitngbaymtri.
LIKINH
:.
Dchm.ThngCu:Khnglonghuhi.
Dchngha.HoChnTrn:Rngqucccnnn.
GIINGHA
TruyncaTrnhDiChnNmlngicng tt, trungchnh lscthicngtt,quthlqucc.HoChnTrntichqucc,chonncsnnn.Clithcnnn,chcthnhnhnbitltin,lui,cn,mtmkhngcli,chonnkhngnnnn.
BnnghacaChuHy.Trnltnmthotrncng.Quccllnqumkhngthxung.KhDngcctrn,hhingcathnscsnnn,chonnTngnnhth.
LibncaTinNho.TrngBDngnirng:ocatrit,lysukhDnglnltili,sinhravlmthnhmunvtmkhngcngtn.KhDngnyccthnh,khmspsasinhramxyi,nukhngtrluixungditheosbin, th lqucc,khngphi l lilumkhngcng.
HLnirng:KinlvtthucvDng,tiu,tc,yvicthi,rnglloithucvDng,ln,hin,nhy,baycngcthi;thnhnhncccaloirng,lnxung,tin,luicngcthi.Thtcchocththyr.
-
LIKINH
:,.
Dchm.DngCu:Kinqunlongvth,ct.
Dchngha.HodngChn:Thynrngkhngu,tt!
GIINGHA
TruyncaTrnhDiHoDngChn lcchchKincng.LhoDng, thKin, y l thun nhng tnh cng.Cngmm gip lnnhaumilvaphi,ylthunnhngtnhcng,tclqucng.ThynrngtclxemcchoDng,khnglmuthtt.emtnhcnglmkitrcthinhlhung.
Bn ngha ca Chu Hy. Dng Chn m ni php bi ton c hoDngudngschnkhngdngsby. l thng lcamt trmchnmihaihotrongccqu,vqunythunlDngmngayucho nn pht ra y.Thnh nhn nhn th o thm li vo, khin chonhngngibicqunymsuhoubinthctheomon.VsuhoDngubin,thlcngmbinmm,ylcchtt,chonnmilTngnrngkhngu,mChimlnhththtt.
LibncaTinNho.Cngihirng:HaiquKinKhnringniDngChn,DngSu l sao?ChuHyp rng:Haiquy thunDngthunmmliuccqu,chonntramtly.phmphpxembiudnghobinmxem.ChonnhxemchoDng,udngsChnkhngdngsBy,xemchoudngsSumkhngdngsTm.BivsBylDngtr,sChnlDnggi,sSulmgi,sTmlmtr,gibinim tr thkhngbini.Phmvicxembi,dngsChn,dngsSuldnghobinmxem.GpquKinmsuhoubin,lm,gpquKhnmsuhoubin,lDng.
-
HQungnirng:Lihotuyphtminhvlcaquthtrachdngvbiton,chonndngsChnvsSumttnho,lctlychdngcan.Lihongthdng,khngngthkhngdng,liqubtlunnghaykhngngudng,ciukhngngthxembngliThoncaqugc,mngthphihpcliThoncaqugcqubinmxem.VnhsuhoquKinbincthharaquKhn,suhoquKhnbincthharaquKin.ThuytcaTinnhocholbincthbqugcxemqubin;nhngKin,Khnlnghalncatrit,quKinbin sangquKhn, cha thdng ton li caquKhn;quKhn tuybinsangquKin,chathdngtonlicaquKin,chonndngringraho.DngChn,DngSu lmphpchimkhihayquybin c.Thuyt cng phi. Ly l m xt, th phm cc qu, tuy l bin ccngkhngclbhnqugcmkhngxem,chngringhayquKinKhnnhth.Chonnhpqugcqubinmxemthphi.NhthquKinbinsangquKhnthxemcliquKinvliquKhn,quKhnbinsangquKinthxemcliquKhnvliquKin.CiutquKinbinsangquKhnthlcinghaDnggcm,tquKhnbinsangquKin;thlcinghamnhmththun.Hpxemliqu,nnbitchonnliDngChnDngSuphtra.
LIKINH
:,,.
Dchm. Thon vit: i tai Kin nguyn, vn vt t thy, ni thngthin.
Dchngha. Thon truyn ni rng: Ln thay ci c u c caKin,munvtnhkhiu,bntmvictri.
GIINGHA
-
BnnghacaChuHy.ThonllicaVnVngovo.Truynlli ca Khng T dng thch ngha Kinh Dch. Sau y ch no nitruyn, u th.y chuyn dng o tri t ngha quKin, li chianguyn,hanh,li,trinhlmbnctnhnirllithanth,nguynlcln,lmiu,kinnguynlphnclnmiutrongctnhcatri,chonnmunvtsinhrauphinhnlmkhiu.Nlilucabnctnhmthngsutcuchtctnhcatri,chonnniltmvictri.
LibncaTinNho.ChuHynirng:Kinnguynchlctnhcatri,khngphihaivichayhaivt.Cngnhtinhthnngita,hcthningilngi,tinhthnltinhthn?
HSongHnirng:ThontruynlcaKhngTtntngliqucaVnVng,nhngchttmnhgiiqucaPhcHy,khngphihtthygingnhVnVng.NhliquKin,VnVngchllichim,KhngTlicholbnctnh,vtrongnhiuchnivqubin,qunytqukiasang,utKhng
T pht minh, Vn Vng gin hoc cng c, nhng khng nhiu bngKhngT.
LannhThynirng:Kin,nguynlkhnhtnguyntrongphnDngcatri,cngnhngitacnguynkhvy.Nhiungichbitmunvtsinhrat,mkhngbitrngtrilykhKinnguynalfmcuckhiuchon,cngnhngitasinhram,mkhngbitrngnhkhi u nguyn kh ca cha.Khi u t trc khi cha sinh, sinh ranhmsaukhiccuckhiu.
LIKINH
-
,.
Dchm.Vnhnhvth,phmvtluhnh.
Dchngha.Myimati,sptccvt,luchuyncchnh.
GIINGHA
BnnghacaChuHy.ythchchanhcaKin.
LibncaTinNho.TrnhDinirng:Myimati, lchhanhthngcaKin.
DngThnhTrainirng:Thontruynninguynlitrinhmkhngnihanh, l vmy ima ti l ci hanh ca phn kh, sp t cc vt, luchuyncchnh,tclcihanhcaphnhnhri.
LIKINH
,,
Dchm.iminhchungthy,lcvththnh,ththalclongdngthin.
Dchngha.Crchtu,sunginhmthmnn,lunluncisuconrngngngtri.
GIINGHA
BnnghacaChuHy.utclnguyn,cht tc l trinh.Khngccht th khng c u, chng trinh th chng c g lm nguyn. y nithnhnhnlmchothttttcphnuchtcaoKin,th thysungitrongqu,uctheothmnn,vci
-
suhoDngingtri,ylnguynhanhcathnhnhn.
LibncaTinNho.ChuHynirng:TrongbnctnhcaKin,nguyn quan trng nht, th na n trinh cng quan trng. Khng cnguyn th khng c g sinh, khng c trinh th khng c g lm cht,khngcchtthkhngcglmu,khngcuthkhngthnhcht,xoayquanhkhngbaogicng.Thlcrucht.
Lirng:uchttclbnctnh,ulnguynmchtltrinh.Bivkhngcchtthkhnglyglmu,khngctrinhthkhnglyglmnguyn,ngicasuhodomlpnn.Theothmnnnghalhonohonyu theo thvnm thnhra,vnh ln,hin,bay,nhyutheotngth,nhngulcucluhnhcabnctnh.HoChnuvnahoChnHailnguyn:nahoChnHaivnahoChnBalhanh;hoChnTvnhoChnNmlli;nahoChntrnltrinh.lthnhnhnlmchothttphnuphnchtcaoKin,chonncthysungiutheothvnmthnhra,nhncithcavncasuhodngvovivntri,mbnctnhvvymicuichtrilibtu,ngbinkhngbaogicng.
Lirng:Trivingichcmtl,shnhngcangilvncatri.Nutheoringcamnhmhnhng,thlngirikhngphitrina.Chcln,hin,bay,nhy,unhmthvn,thllyngimngvitri.
LIKINH
,,,.
Dchm.Kinobinha,ccchnhtnhmnh,baohpthiha,nilitrinh.
Dchngha.oKinbinha,vtnocngtnhmnhcavty,
-
gihpckhthiha,mihayttvchnhbn.
GIINGHA
BnnghacaChuHy.Bin lhadndn,ha lbin thnh.Cicaccvtbmthltnh,cicatriphcholmnh.ThihatclkhdunghadomDnghihpmra.Ccchnhnghalnhnctkhimisinh,bohpthlgictrnvnsaukhisinh.ynioKinbinha,khnggkhngli,mtrongmunvt,vtnonhnngtnhmnhcavtytton.lthchnghahaichlitrinh.
LibncaTinNho.ChuHynirng:oKinbinha,vtnoctnhmnhcavty,ch lmtci l.Lchnrnkhpccch.Vnhhtthcmcthnhcyla,lanyrahoa,hoaktthnhqu,lilhtthc,trlihnhccan.Mtgilactrmhtthc,htnocnghonton;emtrmhtmgieo,mihtlithnhtrmht;lcuchlmthtchiara.Vtnoclcavty,tmlivnchlmtcil.
LIKINH
,
Dchm.-Thxutthvt,vnquchmninh.
Dchngha.-Vtumivt,munncuyn.
GIINGHA
BnnghacaChuHy.-Thnhnhntrnvtcaohnhtmivt,cngnhoKinbinha,khptrongmunnc,ncnocnichncancymuynn,cngnhccvtuctnhmnhcanmgitrnkhThiha.ylnivlitrinhcathnhnhn.
LibncaTinNho.-TrnhDinirng:LidiqulThon.Phu
-
Ttheomthch,cnggilThon[14].Thonlnivnghamtqu,chonnbctrgicxemliThonthnghcquna.LnthayKinnguynlkhenslnlaotrongvickhiumunvtcaoKin.Nguyn trong bn c tnh cng nh nhn trong nmo thng,niringthlmtvic,nirngthnbaohmttcbnth.Munvtnhnkhiu,bntmvictrilnivnguyn.HaichKinnguynlnigmcotri.otrikhiumunvt,munvtnhskhiucatri.Myimati,sptccvt,luchuyncchnhlnivhanh,nghalotrivnhnh,sinhnuittcccvt.Lmchocruchtcaotri,ththysungitrongquutheothvncanmthnh.uchtcaqu,tcluchtcaotri.Nhnthvncasuhoy,tclthvncatri.ngngtritclngvootri.oKinbinhasinhnuimunvt,lnnhcaothp,vtnotheoloivty,luctnhmnh;cicatricholmnh,cicaccvtnhncltnh.GihpkhThihabnlitrinh:gillmchocnlun,hpl
1ylTrnhDihngptchThonvittrxung.
lmchohalun,vagivahpckhThiha,chonnmi li vtrinh.ocatritthnglukhngthi,lgivhpkhThiha.Tri l tmunvt,vual tngmunnc,otrivtuccvtmmunvnghanhthng,ovuatrnngitri,mbnbinphitheo,ngvnggiththeotri,thmincuyn.
ChuHynirng:Nguynlloivtmisinh,hanhlloivttitt,lilnispsacqutrinhlquthnhri,quthnhricungnrirng,cthli trngchomc.Bnctnhsdxoaynhvngtrnmkhngcucnggingnhth.Nhngmtrongbnth,sinhkhvnthng luhnh,khngbginonchno.Bivycnguynmibaohmttcmythmtmotri.Naylythnhnhnmni th
-
KhngTchorng:Qunytcllichimcavthnhnhncngitri, thchino trimemnmt cuc thi bnh.Tuy lvnnghakhnggingciccaVnVng,nhngkc,ainylymtm,thliKhngTvliVnVngvnivinhaumkhngtrinhau.QuKhncngvy.
LIKINH
:,.
Dchm.-Tngvit:Thinhnhkin,quntdtcngbt
tc.
Dchngha. -LiTngnirng:Triirnnh,quntcoitcngkhngngh.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-LiTngdiqugiivtngcamtqu,liTngdihogiiv tngcamtho.Ccquu lyhnh tnglmphp,oKin lcihnh tngchechchnnuirt ln,phi thnhnhnkhngthththeo.Vmunmingicthbtchc,chonnchlycitnhimnhmthi.V,haichrtmnhcngthyotri.Quntcoitcngkhngnghylbtchcsimnhcatri.
BnnghacaChuHy.-TngylliChuCngovodihaihnhtngtrndicaquvsuhocahaitng.
TrilhnhtngcaquKin.Phmnhngqutrng[15]utheonghatrng,ringvqunykhngth,lvtrichcmtmthi.Chnitrii,ththyngynaymtvng,ngymailimtvng,gingnhhnhtng
-
trngphc,phicmtscrtmnh,khngthnhth.Quntbtchcchkhng thnhndchinscngmnhcac tri thphi tcngkhngthi.
LIKINH
,.
Dchm.-Timlongvtdng,Dngtihd.
Dchngha.-Rnglnchdng,Dngdivy.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-KhDngdi,quntcnhhnvi,chathlmvic.
BndchcaChuHy.-DngchvhoChn,dichvsln,
LIKINH
Dchm.-Hinlongtiin,cphthd.
Dchngha.-Rnghinrung,clanrngvy.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-Hintrnt,tclchalanti
ccvt,sthinrng.,
LibncangBnGin -HoChnhHaihaycndim liniclanrnglv:cngnhmttringln,tuylchatigiatri,nhngmnhsngcankhngukhngti.
-
LIKINH
,.
Dchm.-Chungnhtkinkin,phnphcod.
Dchngha.-Sutngysngsc,tritrliviovy.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-Tcltin,lui,ng,ngh,phinhmvio.
LibncaDuQungBnh. -Thchvci lctrnngysngsc lmvicmlini:tritrliviolsao?Lvquntlmvictuylkinkitauu,nhngmcilgindvnkhngphtchcxari,chngqualmvicmtcchvsmthi.HoChnBatrnthdi,splakhingimntri,chonnchnhtngtritrlivio.
LIKINH
,.
Dchm.-Hocdctiyn,tinvcud.
Dchngha.-Hocnhyvc,tinlnkhnglivy.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-Cnnhcthycthtinmtin,tincnhmth,thkhngcli.
BnnghacaChuHy.-Cthtinmthi,btttphitin.
LIKINH
-
,.
Dchm.-Longphitithin,inhntod.
Dchngha.-Rngbaytri,vicngilnvy.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-Viccangiln,tclviccathnhnhn.
BnnghacaChuHy.-Tonghallm
LIKINH
,.
Dchm.-Khnglonghuhi,doanhbtkhcud
Dchngha.-Rngqucccnnn,sykhngthluvy.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-ythbini,lcnnn.
LibncaTTinTrai.ylDngqucc,khngthludi lm sinh ra.Dng ch y thch ch qu cc dng chkhngthluthchchcnnn.Ngitabitlkhngthlumphngtkhicnchaqucc,skhngnnn.
LIKINH
,.
Dchm.-Dngcu,thincbtkhvithd[16].
Dchngha.-DngChn:ctrikhnglmuvy.
-
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-DngChntclctri.ctrivnlDngcng,nulidngscngcngmthchi trcngita, th lququt.
BnnghacaChuHy.-yniDngcngkhngthlmungita,chonnsuhobincthtt.
LIKINH
.,,,.
Dchm.-Vnngnvit:Nguyngithinchitrngd,hanhgigiachihid,liginghachhad,trinhgischicnd.
Dchngha.-Vnngnnirng:Nguynltrrngcaiuthin,hanhlsttthp,liliunghahahp,trinhlgccavic.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi -Ccqukhcchc liThon lTngm thi,ring v quKin quKhn li t ra bi vn ngn, ni cho r nghathm,vsuyrngoKin,emramlmvicngi.Bncnguyn,hanh,li, trinh caKin, loi ngi thnguyn l u ca cc iu thin,hanh l cuc t hp ca cc sp, li l hahpvngha, trinh l chdnglmvic.
Bnngha caChuHy. - Thin ny ni li ca Thon truyn, Tngtruyn,chohtduncahaiquKinKhn,mthuytcaccqukhccththeomsuy.
Nguynlkhiucasinhvt,ccatrit,khngccigtrcn,bnmalXun,ngitalnhnmltrmtrngcacciuthin.
-
Hanhlsthngtcaccsinhvt,ccvtti,vtnocngtt,chonnvbnmalH,ngitall,mlcucthicacciuhay.Lilsthathucaccsinhvt,vtnoccisnghicavty,chonnbnma lThu,ngi ta lnghamc shahpca tngphn.Trinh ls thnhcngcasinhvt, thc lyn,uuchonnbnmalng,ngitaltr,vlgccaccsvic;gclthncaloicy,cnhlutavomng.
LIKINH
,,,,,:.
Dchm.-Quntthnhntcdtrngnhn,giahitcdhpl,livttcdhangha,trinhcoitcdcns.Qunthnhthtcgi,cvit:Kinnguynhanhlitrinh.
Dchngha.-ngquntththeoiunhnlmtrmngita;ttshihphp l; lmlikkhchahpiungha;chnhnhvngbnlmgcccvic.ngquntthchnhbncy,chonnnirng:Kinnguynhanhlitrinh.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-BtchciunhncaKin,locangquntrng, lm trm ngi ta; th theo iu nhn. tc l th theo cnguyn;sosnhmbtchcn,gilth.cshithngttp,mi hp l th khngphi l, h c l tt?Khngphi l u c hanhthng?Havinghathmicthlmlikkhc.Vcchnhnhvngbn,chonnmi lmcvic.Thchnhbnc tnhymihpviquKin.
BnnghacaChuHy.-Lyiunhnlth,thkhngmtvtnom
-
khngtrongyuthng,chonncthlmtrmngita.Ttshihpthkhngiugmkhnghpl.Khinchoccvtuccilican,thnghacngkhngha?Chnhbnnghalbitcschnhnhumgichovng,nhni:bitmkhngbvychonnlmgccaccvic.Khngphilbcquntrtmnh,khngththchnhccciuy,chonnnilKinnguynhanhlitrinh.
Tit ny n li ca Thon truyn, Li l khng khc nhng cuMcKhng, ni trong truynXun thu.Ng rngi xa cmy cu,McKhngnhc li,mcPhuTcng lyvoy,chonnchngdimithaichTvitnuchorlicaKhngT.lkchpThontruynmuntchngnyllicvy.
LIKINH
:,:,,,i,,,.
Dchm.-Scuvit:Timlongvtdnghvd?Tvit:Longcnhingid.BtDchhth,btthnhhdanh,nthvmun,btkinthnhivmun,lctchnhchi,utcvinchi,xchkbtkhbt, timlongd.
Dchngha. -HoChnuni rng:Rng lnchdng lngha lmsao? Thy ni: l c con rngm cn n np, khng i theo i,khngnivting, trnikhngbun,vui th lm,, l th lnhxa,vngchckhngthlaynh,ylrngln.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-TytrxungnivcngdngcaKin,tclcchdngchnvy.HoChnulDngcnnh,
-
ylcrngnnp,cngnhthnhhintrongthuhnvi,chctgiocamnh,khngh theoi thayi, vuint camnhkhngcnaibit,ttintvui,thycthlmthlm,bitlkhlmthtrnh.Sthaothvngchckhngthcpni.lccarngln.
Bnngha caChuHy. -c rng tc l c ca thnh nhn, v cndinnphinnp.ilthayisthaothcamnh.inhngLiVnngntrongsuhoquKin,ulythnhnhngiichorngha,chcchknchh,khngcchnngchsu.
LIKINH
:,?
:,,,,.
:,,.
Dchm.-Cunhvit:Hinlongtiin,likininhn,hvd?Tvit:Longcnhichnhtrunggid.Dungngnchitn,dunghnhchicn,nhn t tn k thnh, thin th nhi bt pht, c bc nhi ha.Dch vit:Hinlongtiin,li.kininhnquncd.
Dchngha.-HoChnHaini:Rnghinrung,livsthyngilnlnghalmsao?Thyni:lcrngmctrungchnh.Nithngnhmng,nt thngcn thn,ngniu t,giiu thnhtht,lmhay cho im khng cy cng, c rngm ha c ngi.KinhDchni:Rnghinrung,livsthyngiln,lccangvua.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-Lcrngmchnhgia,vochnhgiaqu
-
di l c ci ngha chnh gia. Thng tin thng cn, trong lc vivngcngphivo.chkhngc li, ch ctngniu t.iutngn,thiuthnhthtscn.Lmhaychoimkhngcycng,tclkhngnhniuhaycamnh.crngmhacngi,tc l lm chomnh c ngay thng, ngi ta s phi ngay thng. Bynhiukhonu lviccangi ln, tuykhngphingivua,nhng lccangilmvua.
BnnghacaChuHy. -Chnhgia l lckhnglnmchanhy,nithngcngnhmng,ntthngcngcnthn,lthnhccngtt.Ngniut,giiuthnhthc,tclcidkhngchnnncngphigign trongKinhThi.Nicngvua l thch rngi ln lHoChnHai.
LibncaTinNho.-ChuHynirng:Tchcrngchnhgiatrxung,ulccangvua.nidkhngngivua,nhngcccangvua,chonnmilngiln.YXuynligingcingilnthnhhaikiu.
LIKINH
:,,,:,,,,,,,.
Dchm.-CuTamvit:Quntchungnhtkinkin,tchDchnhc,lvcu,hvd?Tvit:Qunttinctunghip;trungtnsdtincd, tutlpkthnh,sdcnghipd; trichchchi,khdcd; trichungchungchi,khdtnnghad.Thccthngvnhibtkiu,ti
-
hvnhibtu,ckinkin,phnkthnhiDch,tuynguy,vcuh.
Dchngha.-HoChnBani:Qunttrnngysngsc,tidngrngrnvy,nguykhnglilnghalmsao?Thyni:Qunttincsanghip; trung tn l tinc; sa lini, dngiu thnh thc lnghip;bitchcngtt,thlmchoccngtt,ngicthchungvic c vi, bit ch cui cht th gi cho n cui cht, ngi c thchungvicgingha.Thchonn,ngitrnkhngkiucng,ngidikhnglolng,chonnsngsc,himnghocngkhngcli.
GIINGHA
TruyncaTrnhDi-HoBatrnngidi,mclmvuat,thslmg?Chctincsanghipmthi.Lngchatrungtnltinc.La li ni, dc tm tr l nghip.Bit ch cng tt, lmccngtt,ylchitr;tmchcngttcasbitrimilmchocngtt,vlsbittrc,chonncthchungviccvi,cngnh-MnhT-nirng:iulphnulviccabctr.Bitchcuicht,thgichoncuicht,yllchnh;bitgichcuichtu,thgngsc tin lnmgichoncuicht,v lgimtsau,chonnc thchungvicgingha,cngnh-MnhT-nirng:iulphnsaulviccabc thnh.luchtcavichc.Shccaquntnhth, cho nn bit cch trn di,mkhngkiu cng, khng lo lng,khngtrnimshi,dchhimnghomkhngcli.
BnnghacaChuHy.-Trungtnlcichtronglng,khngmtiunghnokhngthc.Salinilcihinrangoivic,khngmtcuninokhngthc.Bitchcngtt,lmccngttlvicvmttinc.Bit chcuicht,gincuicht, lvicvmtnghip.Sd trnngysngsc,tncnloslvc.Cthtrn,cthdi,khngkiucng,khnglou,thgilkhngcli.
-
LibncaTinNho. -ChuHyni rng:Cngihi rng:vicdngiuthnhthc,khngnivcchsant,linivcchsali,lclmsao?prng:ChkhngthnhthccangitaphnnhiulliniNgitathngcoilinilkhngquantrng,nnminiramtcchddng.Nunhmicumicnphithc,thlrttrungtn.Tincthycnhiunghaltrongvicsalinidngiuthnhthc.Salini,dngiuthnhthclctlpcitrungtn.Nummingkhngla li, gp vic l ni, th ci trung tn cng b chm m tri dt, ngkhngthvng.
Trung tn lbitnchchn thccng tt.Sa linidngiu thnhthc l lmnchchn thccng tt.Nukhngbitnchn thc thtincig?Trcmttiomtinlmsaoc?Nubitmkhngchnthclmi,ciolkiachltreolngtri,khngchynu,thcigiltrungtn,cnglhohuynmthi.
Trungtnvsalini,dngiuthnhthclnhngti liu;mtdi,bitchcngtt,bitchcuicht,chcthcriminhthc.Vnhgieoging,philthcchtgingmigieoxungtrongbn,micthngyngythynmcln;nuembkhngvtxung, thmcsaoc?Dcholciolhohuynina,cngphithcthy,nuchtainghequa,dngmingniquathlmgc?Trungtnsdcnphithc,cngnhhiuphithchiu,chiumimingymttin;lphithtl,clmimingymttin;numkhngtht,ylnkhngcgc,tinlmsaoc?Ngynaybitcnhth,ngymaicththucdn;ngymaimit