kimya yüksek mühendisi

Kimya Yüksek Mühendisi

Atık Yönetimi Genel EsaslarınaAtık Yönetimi Genel Esaslarınaİlişkin Yönetmelik veİlişkin Yönetmelik ve

Atık Sınıflandırma ÇalışmalarıAtık Sınıflandırma Çalışmaları

Oğuzhan AKINÇ

Çevre ve Orman BakanlığıÇevre Yönetimi Genel MüdürlüğüAtık Yönetimi Dairesi Başkanlığı

Kimyager

Arzu NURAY

İÇERİK

• Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik

• Atık Listesi

• Atık Sınıflandırma Kılavuzu

• Atık Sınıflandırma Hiyerarşisi

• Sınıflandırma Yöntemleri

Atığın

– toplanması,– taşınması,– geri kazanılması,– bertaraf edilmesi,– bertaraf sahalarının kapatılma sonrası bakımı ve– bu tür faaliyetlerin gözetim, denetim ve izlenmesi

işlemlerini kapsayan bir faaliyetler bütünüdür.

ATIK YÖNETİMİ

Muhtelif “ATIK” tanımları

Çevre KanunuAtık: Herhangi bir faaliyet sonucu oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü madde

Katı Atıkların Kontrolü YönetmeliğiKatı atık: ………………………………Evsel katı atık: ……………………….İri katı atık: …………………………....

Tehlikeli Atıkların Kontrolü YönetmeliğiTehlikeli atık: ………………………………

Tıbbi Atıkların Kontrolü YönetmeliğiTıbbi atık: ………………………………

Vs…Vs…Vs…

XXATIK TANIMLARI

Atık Listesinin Oluşturulmasına DairAtık Listesinin Oluşturulmasına DairKomisyon KararıKomisyon Kararı

(2000/532/EC, 03/05/2000)

Atık Çerçeve DirektifiAtık Çerçeve Direktifi(75/442/EEC,15/07/1975)

Atık DirektifiAtık Direktifi(2006/12/EC, 05/04/2006)

ATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİKATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete

YÖNETMELİK

• Amaç

Atıkların oluşumlarından bertaraflarına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetimlerinin sağlanmasına yönelik genel esasların belirlenmesi

ATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

AtıkAtık :: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan EK-1’de yer alan sınıflardaki herhangi bir madde,

EK IATIK SINIFLARI

Q1 Aşağıda başka şekilde belirtilmemiş üretim veya tüketim artıkları,Q2 Standart dışı ürünler,Q3 Son kullanım süresi geçmiş olan ürünler,Q4 Dökülmüş, niteliği bozulmuş ya da yanlış kullanıma maruz kalmış olan maddeler (örneğin, kaza sonucu kontamine olmuş maddeler ve benzeri), Q5 Aktiviteler sonucu kontamine olmuş ya da kirlenmiş maddeler (örneğin, temizleme işlemi atıkları, ambalaj malzemeleri, konteynırlar ve benzeri), Q6 Kullanılmayan kısımlar (örneğin, bozuk piller ve bitik katalizörler ve benzeri)Q7 Yararlı performans gösteremeyen maddeler (örneğin, kontamine olmuş asitler, kontamine olmuş

çözücüler, bitik yüzey işlem tuzları ve benzeri),Q8 Endüstriyel işlem kalıntıları (örneğin, cüruflar, dip tortusu ve benzeri),Q9 Kirliliğin önlenmesi işlemlerinden kaynaklanan kalıntılar (örneğin, yıkama çamurları,

filtre tozları, kullanılmış filtreler ve benzeri),Q10 Makine/yüzey işlemleri kalıntıları (örneğin, torna atıkları, frezeleme kırıntıları ve benzeri),Q11 Hammadde çıkarılması ve işlenmesinden kaynaklanan kalıntılar (örneğin, petrol

sahası slopları, madencilik atıkları ve benzeri),Q12 Saflığı bozulmuş materyaller (örneğin, PCB'lerle kontamine olmuş yağlar vb),Q13 Yasa ile kullanımı yasaklanmış olan ürün, madde ve materyaller,Q14 Sahibi tarafından artık kullanılmayan ürünler (örneğin, tarımsal, evsel, ofis, ticari ve

market kalıntıları ve benzeri),Q15 Arazi ıslahı ve iyileştirilmesi faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan kontamine olmuş

madde, materyal ve ürünler,Q16 Yukarıdaki kategorilerde yer almayan herhangi madde, materyal ve ürünler.


BertarafBertaraf :: EK-II A’da yer alan işlemlerden herhangi birisi,

EK II-ABERTARAF YÖNTEMLERİ

D1 Toprağın altında veya üstünde düzenli depolama (ör, düzenli depolama vb), D2 Arazi ıslahı (ör, sıvı veya çamur atıkların toprakta biyolojik bozulmaya uğraması vb), D3 Derine enjeksiyon (ör, pompalanabilir atıkların kuyulara, tuz kayalarına veya doğal

olarak bulunan boşluklara enjeksiyonu vb)D4 Yüzey doldurma (ör, sıvı ya da çamur atıkların kovuklara, havuzlara ve lagünlere

doldurulması vb), D5 Özel mühendislik gerektiren düzenli depolama (çevreden ve herbiri ayrı olarak izole

edilmiş ve örtülmüş hücresel depolama vb)D6 Deniz/okyanus hariç bir su kütlesine boşaltımD7 Deniz yatakları dahil deniz/okyanuslara boşaltımD8 D1 ile D7 ve D9 ile D12 arasında verilen işlemlerden herhangi biri yoluyla atılan nihai

bileşiklerin veya karışımların oluşmasına neden olan ve bu ekin başka bir yerinde ifade edilmeyen biyolojik işlemler,

D9 D1 ile D8 ve D10 ile D12 arasında verilen işlemlerden herhangi biri yoluyla atılan nihai bileşiklerin veya karışımların oluşmasına neden olan fiziksel-kimyasal işlemler (örneğin, buharlaştırma, kurutma, kalsinasyon vb),

D1 0 Yakma (Karada)D11 Yakma (Deniz üstünde) D12 Sürekli depolama (bir madende konteynerların yerleştirilmesi vb)D13 D1 ila D12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutulmadan önce

harmanlama veya karıştırma, D14 D1 ila D13 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutulmadan önce

yeniden ambalajlama,D15 D1 ila D14 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar

depolama (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç)


Geri kazanım : EK-II B’de yer alan işlemlerden herhangi birisi,

EK II-BGERİ KAZANIM İŞLEMLERİ

R1 Enerji üretimi amacıyla başlıca yakıt olarak veya başka şekillerde kullanma R2 Solvent (çözücü) ıslahı/yeniden üretimi, R3 Solvent olarak kullanılmayan organik maddelerin ıslahı/geri dönüşümü (kompost

ve diğer biyolojik dönüşüm prosesleri dahil) R4 Metallerin ve metal bileşiklerinin ıslahı/geri dönüşümü,R5 Diğer anorganik malzemelerin ıslahı/geri dönüşümü,R6 Asitlerin veya bazların yeniden üretimi,R7 Kirliliğin azaltılması için kullanılan parçaların (bileşenlerin) geri kazanımı,R8 Katalizör parçalarının (bileşenlerinin) geri kazanımı, R9 Yağların yeniden rafine edilmesi veya diğer tekrar kullanımları, R10 Ekolojik iyileştirme veya tarımcılık yararına sonuç verecek arazi ıslahı, R11 R1 ila R10 arasındaki işlemlerden elde edilecek atıkların kullanımı, R12 Atıkların R1 ila R11 arasındaki işlemlerden herhangi birine tabi tutulmak üzere

değişimi, R13 R1 ila R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar

atıkların depolanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç)


Atık listesi: EK-IV’de verilen listeyi,Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,Bertaraf: EK-II A’da yer alan işlemlerden herhangi birisini,Geri kazanım: EK-II B’de yer alan işlemlerden herhangi birisini,Sahip: Atık üreticisini veya atığı fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişiyi,Toplama: Taşıma amaçlı olarak atığın biriktirilmesi, ayrıştırılması ve/veya karıştırılmasını,Üretici: Faaliyetleri sonucu atık oluşumuna neden olan kişi ve/veya atığın bileşiminde veya yapısında bir değişikliğe neden olacak ön işleme, karıştırma veya diğer işlemleri yapan herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi, Yönetim: Atığın toplanması, taşınması, geri kazanılması, bertaraf edilmesi, bertaraf sahalarının kapatılma sonrası bakımı ve bu tür faaliyetlerin gözetim, denetim ve izlenmesini,ifade eder.

TANIMLAMALAR

Yıl Kanun1981 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu

1983 - (2006) 2872 sayılı Çevre Kanunu

2003 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Kuruluş Kanunu

2004 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu

2004 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu

2005 5393 sayılı Belediye Kanunu

Yıl Uluslar arası sözleşme1994 Basel Sözleşmesi

YASAL ÇERÇEVE

Yıl Yönetmelik1991 Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

1993-(2005) Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

1995-(2005) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

2004 Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği

2004 Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği

2004-(2007) Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği

2004-(2008) Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği

2005 Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği

2006 Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği

2007 Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik

2008 EEE’de Tehlikeli Maddelerin Azaltımı Yönetmeliği

2008 Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik

2009 Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik

YASAL ÇERÇEVE

Yıl Tebliğ

2005 Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ

2009 Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği

2009 Pil ve Akümülatörlerin İthalat Denetimlerine Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (2009/15)

2009 Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (2009/3)

2009 Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Metal Hurdalara İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (2009/23)

2010 Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Metal Hurdalara İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği(2010/23)

YASAL ÇERÇEVE

AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATINA UYUM PLANI

Taslak Yönetmelik AdıYürürlüğe giriş için

planlanan (yıl/çeyrek)

Düzenli Depolama Yönetmeliği 2009/4

Yakma Yönetmeliği 2009/4

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (revizyon) 04.09.2009Atıkların Taşınımı Yönetmeliği 2009/4

Atık Elektrik-Elektronik Ekipmanlara İlişkin Yönetmelik 2009/4

Maden Atıklarına İlişkin Yönetmelik 2009/4

önleme

tekrar kullanım

azaltma

geri dönüşüm

enerji geri kazanımı

bertaraf

En öncelikli seçenek

En son seçenek

ATIK YÖNETİMİ HİYERARŞİSİ

HEDEFLENEN ATIK YÖNETİMİ HİYERARŞİSİ

• Bazı atıkların geri kazanımı ya da işlenmesi konusunda izin bulunmamaktadır. Atığın zorunlu olarak bertaraf edilmesi (yok edilmesi) gerekir.

Örnek: Kalıcı organik kirleticiler (POPs).

• Bazı atıklar için mevcut koşullar altında geri kazanıma yönelik bir olanak bulunmamaktadır. Atıkların geri kazanımı teknolojinin gelişimine bağlıdır.

Örnek: Asbest

HİYERARŞİ İSTİSNALARI

• Atık üretiminin ve atığın zararlılığının önlenmesi ve azaltılması• Atığın geri kazanılması veya enerji kaynağı olarak kullanılması• Çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek yöntem ve proseslerin

kullanılması• Atıkların kaynağında ayrı toplanması• Atıkların taşıma lisanslı araçlar ile taşınması• Atıkların lisanslı bir tesis tarafından bertaraf edilmesi veya geri kazanılması• Atıkların en yakın ve en uygun tesiste bertaraf edilmesi• Atıkların yetkisiz kişi, kurum/kuruluşlar tarafından toplanmaması• Çevre ile uyumlu teknolojilerin kullanılması• Atıklardan kaynaklanan zararlardan dolayı müteselsil sorumluluk

GENEL İLKELER

Kapsam İstisnalar

EK-IV’de listesi verilen atıklar

• Atmosfere salınan gaz atıklar,• Radyoaktif atıklar,• Taş ocağı faaliyetleri ile mineral

kaynakların aranması, çıkarılması, işlenmesi ve depolanması sonucu oluşan atıklar,

• Hayvan kadavraları ile tarımsal atıklar,• Sıvı haldeki atıklar hariç atık sular,• Kullanım ömürleri bitmiş patlayıcılar

ve atıkları

KAPSAM VE İSTİSNALAR

Atık? Hayır

Neden?

Maden ocaklarından ve araştırmalardan (yer altından) kaynaklanan atıklarda atık çerçeve direktifi geçerli değildir.

Atık?

Eğer doğal su kaynağına boşaltma yapıldıysa ön işlemden geçirildiği düşünülebilir. HAYIR

Eğer su arıtma tesisinde bir ara depolama olarak havuz, tank vs bekletiliyorsa arıtma henüz yapılmamıştır. EVET

Atık?

Hayvan kadavraları

Bütün ise HAYIR

Parçalanmış ise EVET

KAPSAM VE İSTİSNALAR

Kirletme yasağı

• Atıkların izin verilen tesisler dışında geri kazanılması, bertaraf edilmesi ve/veya ettirilmesi; toprağa, denizlere, göllere, akarsulara ve benzeri alıcı ortamlara dökülmesi, dolgu yapılması ve depolanması suretiyle çevrenin kirletilmesi yasaktır.

İthalat yasağı

• Tehlikeli atıkların, serbest bölgeler dahil Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine girişi yasaktır.

YASAKLAR

Yükümlülük Muafiyet

Lisans alma

•Atık bertarafı ve geri kazanımı yapan gerçek ve tüzel kişiler Bakanlıktan lisans almakla yükümlüdürler.

Taşıma lisansı

•Atık toplama ve/veya taşıma işlerini yapan kişi, kurum veya kuruluşlar İl Çevre ve Orman Müdürlüklerinden taşıma lisansı almakla yükümlüdürler

Lisans alma

• Atığın üretildiği yerde kendi atıklarının geri kazanımını yapan ve piyasaya sürmemek üzere geri kazanılan ürünlerin tamamını aynı tesis içerisinde tekrar kullanan tesis veya kuruluşlar

Taşıma lisansı

• Evsel atıklar• Tehlikesiz atıklar• Ambalaj atıkları

YÜKÜMLÜLÜKLER


yok

Kayıt tutma

Atık üreten tesis ve işletmeler ile bertaraf ve geri kazanım işlemlerini yapan kişi, kurum ve kuruluşlar kayıt tutmakla yükümlüdürler.

•atık türü,•atığın kod numarası,•atık miktarı,•atığın kaynağı,•gönderildiği tesis,•taşıma şekli,•atığın EK-II A ve EK-II B’de belirtilen yöntemlere göre tabi tutulduğu işlemler

YÜKÜMLÜLÜKLER


Tehlikeli atık dışındaki diğer atık türleri

Mali sorumluluk sigortası

Tehlikeli atıkların toplanması, taşınması, geçici ve ara depolanması, geri kazanımı, yeniden kullanılması ve bertarafı faaliyetlerinde bulunanlar, faaliyetleri nedeniyle oluşacak bir kaza dolayısıyla üçüncü şahıslara ve çevreye verebilecekleri zararlara karşı tehlikeli atık malî sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadırlar

YÜKÜMLÜLÜKLER

ATIK LİSTESİ

Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik

(05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete)

Ek-IV Atık Listesi

• Sınıflandırma Türü: Atıkların kaynağı, oluşumları ve

özelliklerine göre

• 20 Bölüm

• 839 Atık Kodu

– 405 Tehlikeli Atık

– 434 Tehlikesiz Atık

Atık kodu 20 bölümden oluşur

• Bölüm 1 - 12, 17 - 19 kaynağa dayanır (endüstriyel işyeri branşı)

• Bölüm 6 - 7 işleme dayalı

• Bölüm 13 - 15 madde ve malzemeye dayalı

• Bölüm 20 Evsel atıklar

• Bölüm 16 Listede başka türlü tanımlanmayan atıklar

ATIK LİSTESİ

(01) Madenlerin aranması, çıkarılması, işletilmesi, fiziki ve kimyasal işleme tabi tutulması sırasında ortaya çıkan atıklar,

(02) Tarım, bahçıvanlık, su kültürü, ormancılık, avcılık ve balıkçılık, gıda üretimi ve işlemesi sonucu ortaya çıkan atıklar,

(03) Ahşap işleme ve kağıt, karton, kağıt hamuru, panel (sunta) ve mobilya üretiminden kaynaklanan atıklar,

(04) Deri, kürk ve tekstil endüstrilerinden kaynaklanan atıklar,(05) Petrol rafinasyonu, doğal gaz saflaştırma ve kömürün pirolitik

işlenmesinden kaynaklanan atıklar, (06) Anorganik kimyasal işlemlerden kaynaklanan atıklar,(07) Organik kimyasal işlemlerden kaynaklanan atıklar, (08) Astarlar (boyalar, vernikler ve vitrifiye emayeler), yapışkanlar,

yalıtıcılar ve baskı mürekkeplerinin imalat, formülasyon tedarik ve kullanımından (İFTK) kaynaklanan atıklar,

(09) Fotoğraf endüstrisinden kaynaklanan atıklar,(10) Isıl işlemlerden kaynaklanan atıklar,

ATIK LİSTESİ BÖLÜMLERİ

(11) Metal ve diğer malzemelerin kimyasal yüzey işlemi ve kaplanması işlemlerinden kaynaklanan atıklar; demir dışı hidrometalurji,

(12) Metallerin ve plastiklerin fiziki ve mekanik yüzey işlemlerinden ve şekillendirilmesinden kaynaklanan atıklar,

(13) Yağ atıkları ve sıvı yakıt atıkları (yenilebilir yağlar, 05 ve 12 hariç),(14) Atık organik çözücüler, soğutucular ve itici gazlar (07 ve 08 hariç),(15) Atık ambalajlar; başka bir şekilde belirtilmemiş emiciler, silme bezleri,

filtre malzemeleri ve koruyucu giysiler,(16) Listede başka bir şekilde belirtilmemiş atıklar,(17) İnşaat ve yıkım atıkları (kirlenmiş alanlardan çıkartılan hafriyat dahil),(18) İnsan ve hayvan sağlığı ve/veya bu konulardaki araştırmalardan

kaynaklanan atıklar (doğrudan sağlığa ilişkin olmayan mutfak ve restoran atıkları hariç)

(19) Atık yönetim tesislerinden, tesis dışı atık su arıtma tesislerinden ve insan tüketimi ve endüstriyel kullanım için su hazırlama tesislerinden kaynaklanan atıklar,

(20) Ayrı toplanmış fraksiyonlar dahil belediye atıkları (evsel atıklar ve benzer ticari, endüstriyel ve kurumsal atıklar).

ATIK LİSTESİ BÖLÜMLERİ

ATIK LİSTESİ

839 Atık

232 + + 261

405Tehlikeli Atık

434Tehlikesiz Atık

173173

Muallaklı Atıklar

ATIK LİSTESİ

Altı haneli atık kodu : xx yy zz(*)

Atıklar, altı haneli kodlar ve ilgili iki haneli ile dört haneli bölüm başlıkları ile tanımlanmışlardır.

Atık Kategorisi Atık Tanımı

XX YY ZZ Atık A XX Bölüm (01’den 20’ye kadar) YY Alt bölüm (01’den en fazla 14’e kadar) ZZ Listeleme (01’den en fazla 41 ve 99’a kadar) * Tehlikelilik işareti

Atıklar ile ilgili yapılacak bütün çalışmalarda, atığın tanımına karşılık gelen altı haneli atık kodunun tam olarak kullanılması zorunludur.

KODLAMA SİSTEMİ

Atık üzerine bir örnek

10 03 05 atık alüminyum oksit

Burada

10 Bölüm 10 termik süreçlerden kaynaklanan atıkları ifade etmektedir

03 10 03 Alt bölümü alüminyum termik metalürjiden kaynaklanan atıkları ifade etmektedir

05 Atık alüminyum oksit

ATIK LİSTESİ

01 MADENLERİN ARANMASI, ÇIKARILMASI, İŞLETİLMESİ, FİZİKİ VE KİMYASAL İŞLEME TABİ TUTULMASI SIRASINDA ORTAYA ÇIKAN ATIKLAR

01 01 Maden kazılarından kaynaklanan atıklar

01 01 01 Metalik maden kazılarından kaynaklanan atıklar

01 01 02 Metalik olmayan maden kazılarından kaynaklanan atıklar

01 03 Metalik Minerallerin Fiziki ve Kimyasal Olarak İşlenmesinden Kaynaklanan Atıklar

01 03 04* Sülfürlü cevherlerin işlenmesinden kaynaklanan asit üretici maden atıkları A

01 03 05* Tehlikeli madde içeren diğer maden atıkları M

01 03 06 01 03 04 ve 01 03 05 dışındaki diğer maden atıkları

01 03 07* Metalik minerallerin fiziki ve kimyasal işlenmesinden kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren diğer atıklar

M

01 03 08 01 03 07 dışındaki diğer tozumsu ve pudramsı atıklar

01 03 09 01 03 07 dışındaki alüminyum oksit üretiminden çıkan kırmızı çamur

01 03 99 Başka bir şekilde tanımlanmamış atıklar

ATIK LİSTESİ

• Tüm geri kazanım ve bertaraf tesisleri• Atık taşımacılığı• Atıkla ilgili işlem yapan tesislerin lisanslandırılması ve kontrolü• Atık üreten işlemlerin ve tesislerin lisanslandırılması ve kontrolü• Ulusal ve uluslar arası notifikasyonlar• Yıllık raporlamalar için atıkların sınıflandırılması• İlgili tarafların atıklarla ilgili konsept ve programları• İstatistikler ve raporlar ile ilgili yasalardan kaynaklanan diğer

görevler

ATIK KODLARININ KULLANIM ALANLARI

Atık listesinde atık kodunun belirlenmesi

01’den 12’ye ya da 17’den 20’ye kadar olan bölümlerde atığın kaynağı ve bu atığa uygun altı haneli atık kodu belirlenir.

Atığın kodunun belirlenmesi için, 01’den 12’ye ya da 17’den 20’ye kadar

olan bölümlerde uygun bir atık kodu bulunamaz ise 13, 14 ve 15 inci bölümler incelenir.

Bu bölümlerde de uygun bir atık kodu bulunamaz ise atık, 16 ncı bölüme göre değerlendirilir.

Eğer atık, 16 ncı bölüme de uyarlanamıyorsa, Atık Listesindeki ana faaliyet kodlarına uygun olan ve sonu 99-başka türlü tanımlanamayan atıklar ile biten uygun atık kodu Bakanlığın onayı ile kullanılır.

Adım1

Adım2

Adım3

Adım4

ATIK KODU BELİRLEME HİYERARŞİSİ

07 02 01* - Su bazlı yıkama sıvıları ve ana çözeltiler15 01 10* - Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da

tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar16 01 19 - Plastik10 01 99 - Başka bir şekilde tanımlanmamış atıklar

SINIFLANDIRMA HİYERARŞİSİ ÖRNEK

• ( * ) işaretli olanlar tehlikeli atıktır,

• Tehlikeli atıklar, EK-III A’daki özelliklerden bir veya daha fazlasına sahiptirler,

• Atık Listesinde (A) işaretli atıklar, EK-III B’de yer alan tehlikeli atık konsantrasyonuna bakılmaksızın tehlikeli atık sınıfına girer.

• Atık Listesinde (M) işaretleri atıklar tehlikeli olma olasılığı bulunan atıklardır. Değerlendirme EK-III A ve EK-III B’ye göre yapılır.

TEHLİKELİ ATIKLAR

• Genel olarak muallaklı atıklar bir işaret ile tehlikeli maddeler olarak karakterize edilirler

xx yy zz* atık W, tehlikeli maddeler içerirxx yy zz+1 atık W xx yy zz’de belirtilenlerin dışında

– Bazı durumlarda muallaklı atıklar, bazı özel tehlikeli atıkları karakterize ederler, örneğin10 12 11* Ağır metaller içeren sırlama atıkları10 12 1210 12 11 dışındaki sırlama atıkları

– Bazı durumlarda ilgili tehlikelilik özelliği atık kodu içerisinde tanımlanmaktadır.10 05 10* Suyla temas halinde tehlikeli miktarlarda alevlenebilir gazlar çıkaran yanıcı veya yayılabilir cüruf ve köpükler10 05 1110 05 10 dışındaki cüruf ve köpükler

ATIK LİSTESİ

EK-III ATEHLİKELİ KABUL EDİLEN ATIKLARIN ÖZELLİKLERİ

H1 PatlayıcıH2 OksitleyiciH3-A Yüksek oranda TutuşabilenlerH3-B TutuşabilenH4 Tahriş ediciH5 ZararlıH6 ToksikH7 KanserojenH8 KorozifH9 Enfeksiyon yapıcıH10 Üreme yetisini azaltıcıH11 MutajenikH12 Havayla, suyla veya asitle temasında toksik veya

aşırı toksik gazları üreten maddelerH13 Atıldığında veya başka bir madde üretirken, örnek

olarak süzüntü suyu, yukardaki özelliklerden birinigösteren madde ve preparatlar

H14 Ekotoksik


EK-III BTEHLİKELİ ATIK EŞİK KONSANTRASYONLARI

a) Parlama noktası ≤ 55 0C,b) Yüksek seviyede zehirli olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam

konsantrasyonun ≥ %0,1 olması,c) Zehirli olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %3

olması,ç) Zararlı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %25

olması,d) R35’e göre aşındırıcı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam

konsantrasyonun ≥ %1 olması,e) R34’e göre aşındırıcı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam

konsantrasyonun ≥ %5 olması,f) R41’e göre tahriş edici olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam

konsantrasyonun ≥ %10 olması,g) R36, R37 ve R38’e göre tahriş edici olarak sınıflandırılan bir veya daha fazla maddedeki toplam

konsantrasyonun ≥ %20 olması,ğ) Kategori 1 ya da 2’de kanserojen etkisinin olduğu bilinen bir maddelerdeki toplam

konsantrasyonun ≥ %0,1 olması,h) Kategori 3’de kanserojen etkisinin olduğu bilinen bir maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %1

olması,ı) R60 ya da R61’e göre üreme yetisini azaltıcı olarak sınıflandırılan Kategori 1 ya da 2

maddesindeki konsantrasyonun ≥%0,5 olması, i) R62 ya da R63’e göre üreme yetisini azalttığı özelliği ile sınıflandırılan kategori 3 maddesindeki

konsantrasyonun ≥ %5 olmasıj) R46’ya göre kalıtımsal değişikliklere yol açıcı olarak sınıflandırılan Kategori 1 ya da 2

maddesindeki konsantrasyonun ≥ 0,1 olması, k) R40’a göre kalıtımsal değişikliklere yol açıcı olarak sınıflandırılan Kategori 3 maddesindeki

konsantrasyonun ≥ 1 de olması


EK-III/B Analizleri - TEHLİKELİ ATIK EŞİK KONSANTRASYONLARI

H3 yanma noktası ≤ 55 °C,H6 toplam konsantrasyonun ≥ % 0,1 olduğu durumda bir veya daha fazla madde çok toksik

olarak sınıflandırılmıştır,H6 toplam konsantrasyonun ≥%3 olması durumunda bir veya daha fazla madde toksik olarak

sınıflandırılmıştır,H5 toplam konsantrasyonun ≥%25 olması durumunda bir veya daha fazla madde zararlı

olarak sınıflandırılmıştır,H8 toplam konsantrasyonun ≥ %1 olması durumunda bir veya daha fazla korozif madde R35

olarak sınıflandırılmıştır,H8 toplam konsantrasyonun ≥ %5 olması durumunda bir veya daha fazla korozif madde R34

olarak sınıflandırılmıştır,H4 toplam konsantrasyonun ≥ %10 olması durumunda bir veya daha fazla tahriş edici madde

R41 olarak sınıflandırılmıştır,H4 toplam konsantrasyonun ≥ %20 olması durumunda bir veya daha fazla tahriş edici madde

R36, R37, R38 olarak sınıflandırılmıştır,H7 konsantrasyonun ≥ %0,1 olan, kategori 1 veya 2’ye ait kanserojen olarak bilinen bir

madde H7 konsantrasyonun ≥ %1 olan, kategori 3’e ait kanserojen olarak bilinen bir madde H10 konsantrasyonun ≥ %0,5 olan R60, R61 olarak sınıflandırılmış olan 1. veya 2.

kategorilerden üreme için toksik madde, H10 konsantrasyonu ≥ %0,5 olan R62, R63 olarak sınıflandırılmış olan 3. kategoride üreme

için toksik maddeH11 Konsantrasyonu ≥ %0,1 olan, R46 olarak sınıflandırılmış 1. veya 2. kategoriden

mutajenik maddeH11 Konsantrasyonu ≥ %1 olan, R40 olarak sınıflandırılmış 3. kategoriden mutajenik madde

ATIK SINIFLANDIRMA HİYERARŞİSİ

Önceden yapılmış analiz var mı?

Atığa ve içindeki maddelere ilişkin bilimsel veri var mı

(MSDS gibi)?

Fiziksel-Kimyasal Analiz

Biyolojik Analiz

Tehlikeli mi?

Evet

Evet

Evet

Hayır

Hayır

Hayır

Atık Sınıflandırma Kılavuzu;

- Atık Listesi

- Sınıflandırma Yöntemleri

- Sınıflandırma Hiyerarşisi

- Analizler

- Atık Bilgi Formları

- Sınıflandırmalar arası değişim tabloları

Atık Sınıflandırma Kılavuzu

ATIK BİLGİ FORMU

Tehlikeli Atık Kodu:

Mutlak TehlikeliMuhtemel Atık Diğer ayrım gereksinmeleri

Genel açıklamalar

Diğer mevzuatlara göre gereksinmeler

Kod ile ifade edilen atık türleri

Ürün atığı:Toplam durum:Katı içeriği:Dönüştürme katsayısı:

Atığın içerdiği tipik bileşenler

Atıkların neden olduğu tipik zararlar

Ayrım ve tanımlama için tavsiyeler

R-D kodlarına göre tanımlama ve açıklama

İlişkin yeşil ve sarı liste kodları

İlişkin EWCStat kategorileri

Diğer ilgili kategoriler

Açıklamalar

İlgili tehlikeli atık kodunun açıklaması ait olduğu atık grubunun açıklamasını da kapsayacak şekilde

verilir.

Atık Bilgi Formları

İlgili tehlikeli atık türü açıklanmıştır. Eğer muhtemel atık ya da diğer atık türleri varsa buna ilişkin ilgili tehlikesiz atık kodları

belirtilmiştir.

Bu alanda ilgili atık kodunun kullanımına ilişkin bazı özelliklere dair (benzer kodlardan ayırmak üzere) bazı öneriler verilmiştir.

Bu alan geri kazanım ya da bertaraf durumlarında göz önünde

bulundurulması gereken mevcut yasal düzenlemeler ile ilgili bilgileri

içerir

Genel olarak ilgili atık kodu ile tanımlanması gereken tipik atıkları tanımlar. Esas olarak bu bilgi atık kodu kesin olarak belirlenmemişse

verilir.

Ürün atıklarının tanımlanması:• “X” ile işaretli atıklar sınrlı

yorum yapılan ürün atıklarıdır;• “(X)” ile işaretli atıklar geniş

yorum yapılan ürün atıklardır;• Çamurlar, süspansiyonlar,

emülsiyonlar ve benzer atıklar ürün atığı olarak değerlendirilmezler;

“Katı içeriği” için ayrılan alan özelikle çamurlarda atığın içerdiği nem miktarını tanımlamak için kullanılır.

Dönüştürme katsayısı:İlgili katsayı atığın metreküpünü ton cinsinden ifade etmek için gerekli olan katsayıdır

İlgili tehlikeli atık kodu, bir atığı tehlikeli yapan muhtemel organik ve inorganik bileşenler belirtilirTehlikeli atık kodu ile ilgili olarak;

atığın içerdiği ya da oluştuğu tehlikeli bileşenler H1den H14 e

kadar muhtemel zararlar the açıklanmıştır

Hiyerarşiyi takip eden kriterler• Tehlikeli maddelerin sistematiği• Uygulama tecrübelerinin yanı

sıra atık üreten prosesler• AnalizlerBu atığa doğru kodun tahsis

edilmesi için kullanılmalıdır

R- ve D-kodları yalnızca ilişkin tehlikeli atık kodunu kapsar.D13-D15 arası işlemler ve R-12 ve R13 işlemleri bu alana dahil edilmemiştir çünkü bu işlemler nihai bir işlemden önce yapılacak ön arıtım veya depolama gibi geçici geri kazanım veya bertaraf işlemleridir.Bu alan; tanımlama, özel arıtım gereksinmesi gibi ek bilgiler verir.Parantez içinde verilen ifadeler yalnızca ikincil olasılıkları belirtir.

Diğer yönetmeliklerdeki ilgili atık tanımlama kodları burada

belirtilmektedir.Özellikle sınırlarötesi taşıma, atık

istatistikleri ve diğer sınıflandırmalar

Bu alan söz konusu atık kodu için gelecekte olabilecek tanımlamaları,

detaylı açıklamalar ve ek bilgiler (kılavuz bilgileri gibi) içermektedir

ATIK BİLGİ FORMU

Tehlikeli Atık Kodu: 03 02 05*Tehlikeli maddeler içeren diğer ahşap koruyucuları 03 02 Ahşap Koruma Atıkları

Diğer ayrım gereksinmeleri 03 02 99Başka bir şekilde tanımlanmamış ahşap koruyucuları

Genel açıklamalar Tehlikeli madde 67/548/EEC direktifinde tehlikeli olarak tanımlanmış ya da tanımlanacak maddedir Atık kodu 03 02 01* halojensiz organik ahşap koruyucuları, 03 02 02* organoklorlu ahşap koruyucular, 03 02 03* organometal ahşap koruyucular ve 03 02 04* inorganik ahşap koruyucular muallaklı atık olarak değil ama kesinlikle tehlikeli atık olarak değerlendirilebilir çünkü bunlar atığın bileşenleri olan ya da içinde bulunan özel içeriğe atıfta bulunurlar;03 02 05*, 03 02 01* to 03 02 04* no’lu kodlarla belirtilen tüm tehlikeli maddeleri kapsar

Diğer mevzuatlara göre gereksinmeler

03 02 02* atık kodu için:olası POP-içeren ya da üreten

Kod ile ifade edilen atık türleri Çoğu ahşap koruyucu 03 02 01* to 03 02 04* kodları altındaki kesin kayıtların kapsamına girer; Pestisit ve fungisit gibi geniş çeşitlilikteki biositler

Ürün atığı:Toplam durum:Katı içeriği:Dönüştürme katsayısı:

XSıvı

03 02 04* 1,2 için 0,76

Atığın içerdiği tipik bileşenler Muhtemel florokarbon ve bromokarbon içerikli koruyucular.

Atıkların neden olduğu tipik zararlar

Ahşap koruyucuların çoğu zararlı H5 ve zehirli H6, ya da tahriş edici H4 ve aşındırıcı H8 olarak sınıflandırılmıştır;Pek çoğunun ekotoksik olma olasılığı vardır H14. İlgili zararlar H3B - H8 ve H12 - H14 yi içerebilir.

Ayrım ve tanımlama için tavsiyeler

Tehlikeli atıklara ilişkin kanundan yararlanılarak tehlikeli özelliklerin doğrudan test edilmesi (bkz. Bölüm 4.3.1.)Atığın kimyasal içeriği bilinmiyorsa, test edilene kadar tehlikeli olarak muamele edilmelidir (Bölüm 4.3.1.)

R-D kodlarına göre tanımlama ve açıklama

D10 Yalnızca tehlikeli atıklar için(D1, D4, D5) Yalnızca tehlikeli atıklar içinD3, D12

İlişkin yeşil ve sarı liste kodları A4040 Ahşap koruyucu kimyasalların üretimi, formülizasyonu ve kullanımından kaynaklanan atıklar (Bu giriş ahşap koruyucu kimyasallarla muamele görmüş ahşap malzemeyi içermemektedir)

İlişkin EWCStat kategorileri 02.141 TehlikeliDiğer kimyasal hazırlama atıkları02.140 Tehlikeli değilDiğer kimyasal hazırlama atıkları

Diğer ilgili kategoriler

Açıklamalar 25 Şubat 2005 tarihli, kalıcı organik kirleticiler (Persistant Ogranic Pollutans, POP) den oluşan bunları içeren ya da bulaşmış atıkların çevreye uyumlu yönetimi için genel teknik kılavuzlar; Poliklorbifeniller (PCB), poliklor terfeniller (PCT) ve ya polibrom bifeniller (PBB)den oluşan bunları içeren ya da bulaşmış atıkların çevreye uyumlu yönetimi için genel teknik kılavuzlar; 03 02 05 nolu kod genel tanımlayıcı bir atık kodu olduğu için daha özel bir 03 02 99 koduna ihtiyaç yoktur; bu kod iptal edilebilir;

Aksi takdirde, 03 02 bölümündeki ahşap korumadan kaynaklanan atık kodlarının her biri, ahşap koruyucuların Tehlikeli Atıklar Direktifi EkIA.da listelenmesi nedeniyle tehlikeli olduğu için bu kod

da tehlikeli atık olarak değerlendirilmelidir.

• H1 'Patlayıcı’: alev etkisiyle patlayabilecek ya da şoklara ve sürtünmeye dinitrobenzenden daha hassas olan maddeler ve preparatlar

• H2 'Oksitleyici`: Diğer maddelerle, özellikle de yanıcı maddelerle temas halinde iken büyük oranda egzotermik reaksiyonlar gösteren maddeler ve preparatlar

• H3-A 'Yüksek oranda alev alıcı `:• - 21 ºC’nin altında bir alev alma noktasına sahip sıvı maddeler ve preparatlar

(aşırı alev alıcı sıvılar dahil), ya da• -dışardan enerji verilmeksizin ortam sıcaklığındaki hava ile temas ettiğinde

ısınabilen ve sonunda alev alan maddeler ve preparatlar , ya da• - Bir ateşleme kaynağı ile kısa temastan sonra alev alabilen ve yanmaya devam

eden ya da ateşleme kaynağının kaldırılmasıyla tükenen katı maddeler ve preparatlar , ya da

• - normal basınçta, havada yanıcı olan gaz maddeler ve preparatlar, ya da• - su ile ya da nemli hava ile temas ettiğinde, çoğunlukla tehlikeli miktarlarda

yanıcı gazlara dönüşen maddeler ve preparatlar.• H3-B 'Yanıcı`: 21 ºC’ye eşit ya da daha büyük ve 55 ºC’ye eşit ya da daha küçük

tutuşma sıcaklığı olan sıvı maddeler ve preparatlar.

Sınıflandırma YöntemleriTehlikeli Kabul Edilen Özellikler

• H4 'Tahriş edici`: Deri ile ya da mukus tabakası ile ani, uzun süreli yada tekrar eden temaslar halinde yanığa sebebiyet verebilen, aşındırıcı olmayan maddeler ve preparatlar.

• H5 'Zararlı`: içine çekilir veya yutulursa ya da deriden nüfuz ederse belirli bir sağlık riski içerebilen maddeler ve preparatlar.

• H6 ‘Toksik’: Solunduğunda, yutulduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde, ciddi akut veya kronik sağlık problemlerine ve hatta ölüme sebebiyet verebilecek madde ve preparatlar.

• H7 ‘Kanserojen’: Solunduğunda, yutulduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde, kansere yol açan veya kansere yakalanma riskini artıran madde veya karışımlardır.

• H8 ‘Aşındırıcı’: Temas ettiğinde canlı dokuları tahrip edebilecek madde ve preparatlar.

• H9 ‘Enfeksiyon yapıcı’: İnsan veya diğer canlılarda hastalık yaptığı bilinen veya geçerli nedenler dolayısıyla inanılan canlı organizmalar taşıyan maddelerdir.

• H10 ‘Teratojenik’: Solunduğunda, yutulduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde, doğuştan gelen kalıtımsal olmayan sakatlıklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve preparatlar.


• H11 ‘Mutajenik’: Solunduğunda, yutulduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde, kalıtsal genetik bozukluklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve preparatlar

• H12 Havayla, suyla veya asitle temasında toksik veya aşırı toksik gazları üreten maddeler.

• H13 Atıldığında veya başka bir madde üretirken, örnek olarak süzüntü suyu, yukardaki özelliklerden birini gösteren madde ve preparatlar.

• H14 ‘Ekotoksik’: Doğanın bir veya birkaç bölümü için hasar verebilen veya bu hasarları hemen yada daha sonra verme riski taşıyan madde ve preparatlar.


H13 H15

Yeni

H13 – Hasaslaştırıcı: Solunduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde hiper hassalaştırma reaksiyonuna sebep olabilecek ve maddeye veya preparata daha fazla maruz kalındığı takdirde karakteristik ters etkiler yaratabilecek;

19.11.2008 tarih 2008/98/EC Directive

• Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik

• Tehlikeli maddeler ve preparatlarının karakteristikleri aşağıdaki gibidir:– a) Patlayıcı maddeler ve preparatlar (H1 HWD)

Alev etkisi altında patlayabilen yada dinitrobenzenden daha fazla şekilde şoklara ve sürtünmeye hassas olan maddeler ve preparatlar, kendi başına kimyasal reaksiyon yolu ile belli bir sıcaklık ve basınçta hızla gaz oluşmasına neden olabilecek madde veya preparatlar

– b) Oksitleyici maddeler ve preparatlar : (H2 HWD)Diğer maddelerle, özellikle de yanıcı maddelerle temas halinde iken yüksek oranda egzotermik reaksiyonlar gösteren maddeler ve preparatlar

– c) Aşırı parlayıcı maddeler ve preparatları: (H3-A HWD)Çok düşük parlama ve kaynama noktası olan sıvı maddeler ile preparatları ve ortam sıcaklığı ve basıncında hava ile temas durumunda alev alıcı gaz formdaki maddeler ve preparatları;

– d) Yüksek oranda alev alıcı maddeler ve preparatlar : (H3-A HWD)• Dışardan enerji verilmeksizin ortam sıcaklığındaki hava ile temas ettiğinde ısınabilen ve

sonunda alev alan maddeler ve preparatlar, veya• Bir ateşleme kaynağı ile kısa temastan sonra alev alabilen ve yanmaya devam eden ya da

ateşleme kaynağının kaldırılmasıyla tükenen katı maddeler ve preparatlar , ya da• Çok düşük alev alma noktasına sahip olan sıvı maddeler ve preparatlar, veya • su ile ya da nemli hava ile temas ettiğinde, çoğunlukla tehlikeli miktarlarda yanıcı gazlara

dönüşen maddeler ve preparatlar.

Sınıflandırma YöntemleriTehlikeli Maddeler ve Preparatlar

• e) Alev alıcı maddeler ve preparatlar : (H3-B HWD)Düşük parlama noktasına sahip sıvı maddeler ve preparatları;

• f) Çok toksik maddeler ve preparatlar: (H6 HWD)Çok az miktarlarda solunduğunda, yutulduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde, ciddi akut veya kronik sağlık problemlerine ve hatta ölüme sebebiyet verebilecek madde ve preparatlar.

• g) Toksik maddeler ve preparatlar: (H6 HWD)Az miktarlarda solunduğunda, yutulduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde, ciddi akut veya kronik sağlık problemlerine ve hatta ölüme sebebiyet verebilecek madde ve preparatlar.

• h) Zararlı maddeler ve preparatlar : (H5 HWD)İçine çekilir veya yutulursa ya da deriden nüfuz ederse belirli bir sağlık riski içerebilen maddeler ve preparatlar.

• i) Aşındırıcı maddeler ve preparatlar: (H8 HWD)Temas ettiğinde canlı dokuları tahrip edebilecek madde ve preparatlar.

• j) Tahriş edici maddeler ve preparatlar: (H4 HWD)Deri ile ya da mukus tabakası ile ani, uzun süreli yada tekrar eden temaslar halinde yanığa sebebiyet verebilen, aşındırıcı olmayan maddeler ve preparatlar.


• k) Hassaslaştırıcı maddeler ve preparatlar: (H4 HWD)Solunduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde hiper hassalaştırma reaksiyonuna sebep olabilecek ve maddeye veya preparata daha fazla maruz kalındığı takdirdekarakteristik ters etkiler yaratabilecek;

• l) Kanserojen maddeler ve preparatlar: (H7 HWD)Solunduğunda, yutulduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde, kansere yol açan veya kansere yakalanma riskini artıran madde veya karışımlardır.

• m) Mutajen maddeler ve preparatlar: (H11 HWD)Solunduğunda, yutulduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde, kalıtsal genetik bozukluklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve preparatlar;

• n) Üreme için toksik olan maddeler ve preparatlar: (H10 HWD) Solunduğunda, yutulduğunda veya deriden nüfuz ettiğinde, üremede kalıtsal olmayan ters etkilere veya kadın ya da erkek üreme fonksiyonunu veya kapasitesini etkileyebilecek meddeler ve preparatlar;(not: daha önce kullanılan “teratojenik” terimi bir düzeltmeyle “ üreme için toksik” ifadesi ile yer değiştirmiştir)

• o) Ekotoksik maddeler ve preparatlar: (H14 HWD)Doğanın bir veya birkaç bölümü için hasar verebilen veya bu hasarları hemen ya da daha sonra verme riski taşıyan madde ve preparatlar.


E: Patlayıcı O: Oksitleyici F: Yanıcı F+: Çok yanıcı T: Toksik

T+: Çok toksik C: Aşındırıcı Xn: Tehlikeli Xi: Tahriş edici N: Çevre için tehlikeli


Avrupa atık listesi, tehlikeli karakteristiklerin yanısıra bazı kimyasal risk ibarelerine atıfta bulunur

R 1 Kuru halde patlayıcı özellikte H1R 2 Şok, sürtünme, yangın veya diğer tutuşma kaynaklarıyla teması halinde patlama riskine sahip H1R 3 Şok, sürtünme, yangın veya diğer tutuşma kaynaklarıyla teması H1 halinde yüksek oranda patlama riskine sahipR 4 Aşırı duyarlı patlayıcı metalik bileşikler oluşturan H1R 5 Isınma halinde patlamaya neden olabilen H1R 6 Hava ile temas halindeyken veya temas halinde olmaksızın patlayıcı H1R 7 Yangına neden olabilen H2R 8 Yanıcı maddelerle teması halinde yangına neden olabilen H2R 9 Yanıcı maddelerle karıştığı takdirde patlayıcı H1R 10 Tutuşabilen(Parlayıcı) H3-BR 11 Yüksek oranda yanıcı H3-AR 12 Aşırı derecede yanıcı H3-AR 14 Su ile şiddetle tepkimeye girebilme özelliğine sahip H13R 15 Su ile temas etmesi sonucunda aşırı yanıcı gazlar açığa çıkarma özelliğine sahip H13R 16 Oksitleyici maddelerle karıştığında patlayıcı H1R 17 Havada kendiliğinden yanıcı özellikte H3-AR 18 Kullanıldığı takdirde, yanıcı/patlayıcı buhar-hava karışımları oluşturabilen H1R 19 Patlayıcı peroksitler oluşturabilen H13R 20 Solunduğunda zararlı H5

Sınıflandırma YöntemleriKimyasal Risk İbareleri

R 21R 21 Deri ile temas ettiği takdirde zararlıDeri ile temas ettiği takdirde zararlı H5H5R 22R 22 Yutulduğu takdirde zararlıYutulduğu takdirde zararlı H5H5R 23R 23 Solunumla alındığı takdirde toksikSolunumla alındığı takdirde toksik H6H6R 24R 24 Deri ile temas ettiği takdirde toksikDeri ile temas ettiği takdirde toksik H6H6R 25R 25 Yutulduğu takdirde toksikYutulduğu takdirde toksik H6H6R 26R 26 Solunduğunda çok toksikSolunduğunda çok toksik H6H6R 27R 27 Deri ile temas ettiği takdirde çok toksikDeri ile temas ettiği takdirde çok toksik H6H6R 28R 28 Yutulduğu takdirde çok toksikYutulduğu takdirde çok toksik H6H6R 29R 29 Su ile temas etmesi sonucu toksik gazlar açığa çıkarma özelliğine sahipSu ile temas etmesi sonucu toksik gazlar açığa çıkarma özelliğine sahip H12H12R 30R 30 Kullanılması durumunda yüksek oranda yanıcı hale gelebilme özelliğine sahipKullanılması durumunda yüksek oranda yanıcı hale gelebilme özelliğine sahip H3-AH3-AR 31R 31 Asit ile temas etmesi sonucu toksik gazlar açığa çıkarma özelliğine sahipAsit ile temas etmesi sonucu toksik gazlar açığa çıkarma özelliğine sahip H12H12R 32R 32 Asit ile temas etmesi sonucu çok toksik gazlar açığa çıkarma özelliğine sahipAsit ile temas etmesi sonucu çok toksik gazlar açığa çıkarma özelliğine sahip H12H12R 33R 33 Birikmiş etkilerin gözlemlenmesi tehlikesiBirikmiş etkilerin gözlemlenmesi tehlikesi - -R 34R 34 Yanığa neden olucu özelliğe sahipYanığa neden olucu özelliğe sahip H8H8R 35R 35 Ciddi yanıklara neden olucu özelliğe sahipCiddi yanıklara neden olucu özelliğe sahip H8H8R 36R 36 Gözleri tahriş edici özelliğe sahipGözleri tahriş edici özelliğe sahip H4H4R 37R 37 Solunum sistemini tahriş edici özelliğe sahipSolunum sistemini tahriş edici özelliğe sahip H4H4R 38R 38 Deriyi tahriş edici özelliğe sahipDeriyi tahriş edici özelliğe sahip H4H4R 39R 39 Çok ciddi geri dönüşü olmayan etkilerin gözlemlenme tehlikesiÇok ciddi geri dönüşü olmayan etkilerin gözlemlenme tehlikesi H5H5R 40R 40 Kanserojen etkiye yönelik sınırlı kanıta sahipKanserojen etkiye yönelik sınırlı kanıta sahip H7H7R 41R 41 Gözlere yönelik ciddi hasar riskiGözlere yönelik ciddi hasar riski H4H4R 42R 42 Solunumla alındığı takdirde duyarlılaştırmaya neden olabilici özelliğe sahipSolunumla alındığı takdirde duyarlılaştırmaya neden olabilici özelliğe sahip H5H5R 43R 43 Deri ile temas ettiği takdirde duyarlılaştırmaya neden olabilici özelliğe sahipDeri ile temas ettiği takdirde duyarlılaştırmaya neden olabilici özelliğe sahip H5H5R 44R 44 Kapalı şartlarda ısıtıldığı takdirde patlama riskine sahipKapalı şartlarda ısıtıldığı takdirde patlama riskine sahip H1H1


R 45R 45 Kansere neden olabilenKansere neden olabilen H7 H7R 46R 46 Kalıtsal genetik hasarlara yola açabilici özelliğe sahipKalıtsal genetik hasarlara yola açabilici özelliğe sahip H11 H11R 48R 48 Uzun süreli maruz kalındığı takdirde sağlığa ciddi hasar verme tehlikesine sahipUzun süreli maruz kalındığı takdirde sağlığa ciddi hasar verme tehlikesine sahip H5 H5R 49R 49 Solunum yoluyla alındığında kansere neden olabilenSolunum yoluyla alındığında kansere neden olabilen H7 H7R 50R 50 Suda yaşayan organizmalar için çok toksikSuda yaşayan organizmalar için çok toksik H14 H14R 51R 51 Suda yaşayan organizmalar için toksik Suda yaşayan organizmalar için toksik H14 H14R 52R 52 Suda yaşayan organizmalar için zararlı Suda yaşayan organizmalar için zararlı H14 H14R 53R 53 Sulu ortamlarda uzun süreli karşıt etkilere neden olabilenSulu ortamlarda uzun süreli karşıt etkilere neden olabilen H14 H14R 54R 54 Flora için toksikFlora için toksik H14 H14R 55R 55 Fauna için toksikFauna için toksik H14 H14R 56R 56 Toprakta yaşayan organizmalar için toksikToprakta yaşayan organizmalar için toksik H14 H14R 57R 57 Arılar için toksik Arılar için toksik H14 H14R 58R 58 Uzun süreli elverişsiz çevresel etkilere neden olabilenUzun süreli elverişsiz çevresel etkilere neden olabilen H14 H14R 59R 59 Ozon tabakası için tehlikeli Ozon tabakası için tehlikeli H14 H14R 60R 60 Kısırlığa yol açabilenKısırlığa yol açabilen H10 H10R 61R 61 Doğmamış bebeklerde zarara neden olabilenDoğmamış bebeklerde zarara neden olabilen H10 H10R 62R 62 Doğurganlığın yitirilmesine sebebiyet verecek olağan riske sahipDoğurganlığın yitirilmesine sebebiyet verecek olağan riske sahip H10 H10R 63R 63 Doğmamış bebeğe zarar verecek olası riske sahipDoğmamış bebeğe zarar verecek olası riske sahip H10 H10R 64R 64 Anne sütüyle beslenen bebeklerde zarara neden olabilenAnne sütüyle beslenen bebeklerde zarara neden olabilen H5 H5R 65R 65 Zararlı: yutulması halinde akciğerlere zarar verebilirZararlı: yutulması halinde akciğerlere zarar verebilir H5 H5R 66R 66 Temasın tekrarı halinde deri kuruluğuna veya çatlamalarına neden olabilirTemasın tekrarı halinde deri kuruluğuna veya çatlamalarına neden olabilir H4 H4R 67R 67 Buharları uykuya ve baş dönmesine neden olabilici özellikteBuharları uykuya ve baş dönmesine neden olabilici özellikte H4 H4R 68R 68 Geri dönüşü olmayan etkilerin gözlemlenmesi riskine sahipGeri dönüşü olmayan etkilerin gözlemlenmesi riskine sahip H11 H11


ÖRNEK

Avrupa Birliği’nin 25 Kasım 2002 tarihli ve L 332 numaralı Resmi Gazetesi ile yürürlüğe giren 2150/2002 sayılı yönetmelik

EUROSTAT (Avrupa İstatistik Ofisi)’ne yapılacak olan atık miktarlarına ilişkin raporlama için kullanılır.

Yönetmeliğin Ek-3’ünde Avrupa Atık Listesindeki kodların EWCStat kodlamasına uyumlaştırılması tablosu mevcuttur.

Sınıflandırma YöntemleriAtık İstatistikleri

NEDEN 2 FARKLI KODLAMA SİSTEMİ VAR?

EWCSTAT Avrupa Atık Listesi

Atıkların istatistiksel olarak

değerlendirilmesine yönelik olarak hazırlanmıştır.

Malzeme odaklıdır

Atıkların kontrolü ve izlenmesi için

kullanılmaktadır.

Sektör veya kaynak odaklıdır.


Atıkların tanımlaması Avrupa Atık Listesine göre yapılır.

EUROSTAT’a bildirim yapılacağı zaman Yönetmeliği Ek-3’ünde yer alan uyumlaştırma tablosuna göre AAL’ye göre tanımlanmış olan atık kodlarının EWCStat’a göre çevrimi gerçekleştirilir.


Avrupa Mevzuat Numarası No 3037/90 NACE Listesi

20 Aralık 2006 (RG No L 393, s. 1) tarihinde revizyona uğrayarak NACE 2 listesi oluşturuldu.1 Ocak 2008’den itibaren yürürlükte.

Avrupa Birliği içerisinde uyumlu ve genel bir istatistik için kullanılmakta.


EWCStat AAL Tanım Dahil olanlar Dahil olmayanlar NACE kaynağı

01.4 kullanılmış kimyasal katalizörler

Atık türü:Kimyasal reaksiyonları hızlandıran ama kendisi reaksiyon sonunda bozunmadan kalan maddeler Katı katalizörler baca gazı ve eksoz gazı temizlenmesinde, sıvı ve sulu katalizörler kimya ve petrol endüstrisinde kullanılır. Kaynak:Eksoz ve baca gazı temizlenmesi, kimyasal reaksiyonların hızlandırılmasıTehlikeli:Değerli metaller dışında ağır metal, fosforik asit ve diğer tehlikeli maddeleri içerdikleri durumda tehlikeli.

Katı ve sıvı katalizörler

Bio-kimyasal katalizörler

19.20 Rafine petrol ürünleri imalatı20.13 Diğer inorganik bazik kimyasalların imalatı20.14 Diğer temel organik kimyasalların imalatı 45.20 Motorlu taşıtların bakımı ve tamiri 46.77 Atık ve kırıntıların toptan satışı38.32 Ayıklanmış maddelerin geri kazanımı

01.410 tehlikesiz kullanılmış kimyasal katalizörler

16 08 0116 08 0316 08 04

01.411 tehlikeli kullanılmış kimyasal katalizörler

16 08 02*16 08 05*16 08 06*16 08 07*


ADR

Tehlikeli Malzemelerin karayolu ile Uluslararası Taşınması

Accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route

Sınıflandırma YöntemleriTehlikeli Maddelerin Taşınması

Uluslararası Karayollarında Tehlikeli Maddelerin Taşınmasına Dair Avrupa Anlaşması

Madde 2’de, Ek-A ve Ek-B’deki düzenlemelerin karşılanması halinde bazı tehlikeli maddeler dışındaki diğer zararlı ve tehlikeli maddelerin uluslararası taşınmasına izin verilmektedir.

Ek-A malzemelerin özellikle paketleme ve işaretlemelerini düzenlerEk-B inşaat ekipmanları ve inşaat malzemeleri ve tehlikeli malzemelerin taşınmasında kullanılan araçlarla ilgili düzenlemeleri içerir

Patlayıcılar

Tutuşabilir gazlar

Sınıf 1Sınıf 1

Sınıf 2Sınıf 2

Tutuşamaz gazlar

Toksik gazlar


Tutuşabilir sıvılar

Sınıf 3Sınıf 3

Sınıf 4Sınıf 4

Suyla temasında yanabilen gazlar

Tutuşabilir katılar

Kendiliğinden yanabilen

Sınıf 5Sınıf 5

Oksitleyici

Organik peroksitler

Sınıf 6Sınıf 6

Toksik maddeler

Bulaşıcı (enfeksiyon) maddeler


Sınıf 7Sınıf 7

Radyoaktif

Diğer tehlikeli maddeler

Sınıf 8Sınıf 8

Korozif (aşındırıcı)

Sınıf 9Sınıf 9

Sınıfların dışında taşıma yapacak olan araçlarda içerisindeki malzemeyi belirtilen UN-Numarasının da ilave edilmesi gereklidir.

Sınıf 1’de yer alan malzemeler ve diğer tehlikeli maddeler için kullanılmasına gerek yoktur.

Bu sınıflandırma listesi ADR’nin 3. bölümünde yer almaktadır. Liste malzemeler 4 grupta yer alır:

-Net bir şekilde tanımlaması yapılmış tek tür maddeler-Net bir şekilde tanımlaması yapılmış malzeme grubu-Kimyasal veya doğal olarak bulunan ve belirli bir grubu temsil eden başka şekilde tanımlanmamış maddeler-Genel bir grubu temsil eden başka şekilde tanımlanmamış maddeler


Net bir şekilde tanımlaması yapılmış tek tür maddeler • 1090 Aseton• 1194 Etil nitrit çözeltisi

Net bir şekilde tanımlaması yapılmış malzeme grubu• 1133 Katkı maddeleri• 1266 Parfümeri ürünleri• 3101 Organik peroksitler

Kimyasal veya doğal olarak bulunan ve belirli bir grubu temsil eden başka şekilde tanımlanmamış maddeler

• 1477 Nitratlar, inorganikler• 1987 Alkoller

Genel bir grubu temsil eden başka şekilde tanımlanmamış maddeler• 1325 Tutuşabilen katılar, organikler• 1993 Tutuşabilen sıvılar


İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER

Detaylı ve Güncel Bilgi:www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr

Oğuzhan AKINÇ Arzu NURAYUzman Yrd. Kimyager0-312-207-6453 [email protected] [email protected]

kimya yüksek mühendisi

Documents