khovd.gov.mnkhovd.gov.mn/home1/files/pdf/2016on/hshv/hshut-2015 on.pdfkhovd.gov.mn

1 Ховд аймгийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайлан-2015

ДОТООД ТОВЪЁОГ

1. Дотоод товъѐог...........................................................................................................1

2. Танилцуулга........................................................................................ .....................2-3

3. Ховд аймгийн Засаг дарга, Засаг даргын Тамгын газрын үйл ажиллагааны

үнэлгээний дүн................................................................................................................4

4. Ховд аймгийн 2015 оны онцлох 9 ажил.................................................................5-7

5. Мянганы хөгжлийн зорилтуудын шалгуур үзүүлэлтэнд суурилсан Засгийн газрын

болон аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилт.............8-21

6. Монгол улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрөөс Ховд аймагт

холбогдолтой хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний хэрэгжилтийн явцад

хийсэн үнэлгээний тайлан.......................................................................................22-27

7. Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг 2015 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн

төлөвлөгөөнд тусгагдсан зорилт, арга хэмжээний хэрэгжилтэд хийсэн үнэлгээний

тайлан.......................................................................................................................27-30

8. Аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх

төлөвлөгөөний хэрэгжилтийн явцад хийсэн үнэлгээний тайлан..........................30-38

9. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчаас төсвийн шууд захирагчтай байгуулсан үр

дүнгийн гэрээний биелэлтэнд хийсэн үнэлгээний тайлан....................................38-41

10. Гүйцэтгэл сайжруулах төлөвлөгөөний биелэлт..............................................42-44

11. Байгууллагын ил тод байдлын үнэлгээ............................................................45-51

12. Ховд аймгийн засаглалын болон эдийн засаг нийгмийн хөгжлийн үзүүлэлтийн

биелэлт.....................................................................................................................52-59

13. Хавсралт 1. Ховд аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн

биелэлт ..................................................................................................................60-127

14. Хавсралт 2. Төсвийн ерөнхийлөн захирагч, Ховд аймгийн Засаг даргаас аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргатай 2015 онд байгуулсан үр дүнгийн гэрээний биелэлт.................................................................................................128-202


ТАНИЛЦУУЛГА

Монгол улсын Засгийн газрын 2013 оны 322 дугаар тогтоолоор “Захиргааны

байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний нийтлэг журам” батлагдсанаар

хяналт-шинжилгээг илүү өргөн хүрээнд, үр дүнд суурилсан үнэлгээ хийх эрх зүйн

үндэс тавигдаж, сүүлийн 3 жилийн хугацаанд энэхүү журмын дагуу сум,

байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж байна.

Төрийн бүхий л шатны байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт-

шинжилгээ, үнэлгээ хийж, төсөв санхүү, худалдан авах ажиллагаа, Засаг даргын

захирамж зэрэг мэдээллүүдийг иргэдэд ил тод нээлттэй хүргэж, 7043-1111 утсаар

иргэдийн санал, хүсэлтийг хүлээн авч, орон нутгийн төсөв хуваарилах

хэлэлцүүлэгт иргэдийг оролцуулж, тэдний санал хүсэлтийг шуурхай шийдвэрлэж,

ажилдаа тусган ажилласнаар сайн засаглалыг хөгжүүлэх ажил бодитойгоор

хэрэгжиж байна.

Бүсчилсэн хөгжлийн төв болох үзэл баримтлалыг иш үндэс болгож, хөрш

зэргэлдээ орнуудын шууд харилцагч аймаг муж, гуравдагч орнуудтай харилцаагаа

сайжруулах, эдийн засаг, нийгмийн салбарт ойр дөт хамтарч ажиллах, хөрөнгө

оруулагчдыг татах, харилцан ашигтай байх зарчимд тулгуурласан гадаад бодлого

явуулж гэрээ хэлцэл байгуулж, хөгжлийн гарцаа тодорхойлон ажиллаж байна.

Мөн “Захиргааны байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний нийтлэг

журам”-д нийцүүлэн “Сумын Засаг даргын Тамгын газар, баг, төсвийн

байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шинжилгээ хийж, үнэлгээ өгөх журам”-

ыг боловсруулж, аймгийн Засаг даргын 2013 оны А/514 дүгээр захирамжаар

батлуулан хэрэгжүүлж байна.

“Төрийн байгууллагуудын үйлчилгээний чанар, хүртээмжид өгөх 2015 оны

хэрэглэгчийн үнэлгээ”-г “Хэвлэлийн хүрээлэн” баруун бүсийн төв төрийн бус

байгууллага гүйцэтгэж, үнэлгээ 69.75 хувьтай дүгнэгдэж, өмнөх оноос 1.1 хувиар

өссөн дүнтэй гарлаа.

Ховд аймгийн Засаг даргын Тамгын газраас 17 сумын Засаг даргын Тамгын

газар, 85 төсөвт байгууллага, аймгийн төвийн 34 албан байгууллагын үйл

ажиллагаанд явцын болон жилийн эцсийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг 2 удаа

хийж, зөвлөмж хүргүүлж ажиллав.

Улсын Их Хурлын тогтоол, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн зөвлөмж, Засгийн газрын тогтоол шийдвэрийн биелэлт, түүний хэрэгжилтийн явцад хийсэн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайланг 2015 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн 2/2645 тоот албан бичгээр Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын газарт хүргүүллээ.


Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний зорилго:

Үндэсний хөгжлийн бодлогын баримт бичгүүд, Засгийн газар, аймгаас

батлагдсан хөтөлбөр, эрхзүйн актуудын хэрэгжилтийн явцад хяналт-шинжилгээ,

үнэлгээ хийж, гүйцэтгэлийг тавьсан зорилтын хүрэх түвшинтэй нь харьцуулан

хэрэгжилтийг тооцож, Засгийн газрын 2013 оны 322 дугаар тогтоолын дагуу

үнэлгээ өгөх, тэдгээрийн зорилго, зорилтуудыг ханган хэрэгжүүлэхийн тулд орон

нутгийн төр захиргааны байгууллагын бодлого, төлөвлөлт, аймгийн Засаг даргын

мөрийн хөтөлбөртэй уялдуулах, салбарын болон байгууллага хоорондын хамтын

ажиллагааг сайжруулах замаар гүйцэтгэлийн үр дүнг нэмэгдүүлэхэд оршино.

Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний арга зүй:

Хяналтанд авсан бодлого, зорилт, арга хэмжээнүүдийн 2013 оны жилийн

эцсийн хэрэгжилтийн явцад хяналт-шинжилгээ, үр дүнгийн үнэлгээ хийхдээ

Засгийн газрын 2013 оны 322 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Захиргааны

байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний нийтлэг журам”-ыг баримтлан

ажиллав.

Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын

хэлтэс, тасаг, албан байгууллага, сумдаас ирүүлсэн жилийн ажлын

тайлан, Засгийн газрын болон аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны

хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн тайлан, сарын мэдээ, 2013 оны статистикийн

эмхэтгэл, Засаг даргын Тамгын газрын явцын хяналт-шинжилгээ,

үнэлгээнд үндэслэн тавьсан зорилтод хүрсэн эсэхэд үнэлгээ хийж

дүгнэлт гаргав.

Засгийн газар болон аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны

хөтөлбөрийн шалгуур үзүүлэлтийг Мянганы хөгжлийн зорилтод

суурилсан үндэсний хөгжлийн цогц бодлогын шалгуур үзүүлэлтүүдтэй

уялдуулан гаргаж, хэрэгжилтийг тооцлоо.

Үнэлгээг хийхдээ хөтөлбөрүүдийн биелэлтийг 4 жилд 100 хувь биелэх ѐстой

гэж үзэж тухайн жилд 70-75 хувь нь биелсэн байхаар өссөн дүнгээр тооцов.

Мөн аймгийн 2015 оны онцлох 9 ажлыг бүлэглэн оруулав.

Түүнчлэн “Захиргааны байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний нийтлэг

журам”-ын дагуу эрхзүйн баримт бичгүүдийн хэрэгжилтийн үнэлгээг тус бүрт

товчоолон, дүгнэлт хийж, хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний

биелэлтийг хавсралтаар орууллаа.

Хэрэглэгчийн үнэлгээний тайланг тусгайлан хүргүүлэв.


ХОВД АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГА, ЗАСАГ ДАРГЫН ТАМГЫН

ГАЗРЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ҮНЭЛГЭЭНИЙ ДҮН

(2015 оны үйл ажиллагааны үр дүн)

№ Үзүүлэлт

Үр дүнгийн

үнэлгээ

хувь оноо

1

Бодлогын зорилтын

хэрэгжилтийн үр

дүнгийн үнэлгээ

1.Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилт

79.8 (Өссөн

дүнгээр)

5

2.Монгол Улсын эдийн засаг,

нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн

биелэлт

89.8 4.49

3. Улсын Их Хурлын тогтоол,

Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Үндэсний

аюулгүй байдлын зөвлөлийн зөвлөмж,

Засгийн газрын тогтоол шийдвэрийн

биелэлт

91.7 4.58

4. Аймгийн Засаг даргын үйл

ажиллагааны хөтөлбөрийн биелэлт

79.4 (Өссөн

дүнгээр) 5

Үнэлгээний дундаж оноо 95.4 4.77

2

Байгууллагын чиг

үүргийн үзүүлэлтийн

үнэлгээ

2.1.Төсвийн ерөнхийлөн захирагчаас

төсвийн шууд захирагчтай байгуулсан

үр дүнгийн гэрээний биелэлт

94.0 4.7

2.2.Сайдаас аймгийн Засаг даргатай

байгуулсан үр дүнгийн

гэрээний биелэлт

92.3 4.6

2.3 Гүйцэтгэл сайжруулах

төлөвлөгөөний биелэлт 96.0 4.8


3

Байгууллагын

нээлттэй байдлын

үнэлгээ

3.1 Байгууллагын ил тод байдлын

үнэлгээ 100 5

3.2.Байгууллагын шударга байдлын

түвшний үнэлгээ

75.4 (Авлигатай

тэмцэх

газрын

үнэлгээ)

3.77


4

Үйл ажиллагааны үр

дагаврын үнэлгээ

1.Засаглалын болон эдийн засаг,

нийгмийн хөгжлийн үзүүлэлтийн

үнэлгээ

100 5

2.Хэрэглэгчийн үнэлгээ 69.75 3.48


Ерөнхий үнэлгээ 90.5 4.52


ХОВД АЙМГИЙН 2015 ОНЫ ОНЦЛОХ 9 АЖИЛ:

Нэг. Аймгийн хүн амын дундаж наслалт улсын дунджаас дээгүүр

байна.

Ховд аймгийн хүн ам 83385-д хүрч өмнөх

оны мөн үеэс 1906 хүнээр нэмэгдэж, эрүүл

мэндийн салбарын үндсэн үзүүлэлтийн гол

хэмжүүр болох аймгийн хүн амын дундаж

наслалт 71.7-д хүрч улсын дунджаас 1.2

үзүүлэлтээр дээгүүр болж, дунджаар

эрэгтэйчүүд 68.27, эмэгтэйчүүд 75.55 насалж

байна.

Хоёр. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 352,2 тэрбум төгрөгт хүрэв.

Аймгийн 2015 оны хүлээгдэж буй

гүйцэтгэлээр дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 352,2

тэрбум төгрөгт хүрч, нэг хүнд ноогдох ДНБ-ны

хэмжээ 4.3 сая төгрөг болж, сүүлийн жилүүдэд

тасралтгүй хурдацтайгаар өсөн нэмэгдэж байгаа

нь аймгийн эдийн засгийн гол салбар хөдөө аж

ахуйн салбар түүний дотор мал сүргийн өсөлт

нөлөөлсөн хэдий ч аймгийн аж үйлдвэрлэлийн

салбарын хөгжил шинэ шатанд гарч жилээс жилд тогтвортой өсч байгаагийн үр

дүн юм.

Гурав. Зам дагаж хөгжил айсуй

“Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто зам

төсөл”-ийн хүрээнд Бага улаан даваанаас Тэмээн

хүзүү чиглэлийн 110,8 км хатуу хучилттай авто

зам, Манхан-Бага улаан даваа чиглэлийн 103.3

км хатуу хучтилттай авто зам, Мянгадын гүүр Сар

хайрханы чиглэлийн 20 км авто замыг

ашиглалтанд хүлээн авч, аймгийн төвөөс

Шурагийн гүүр чиглэлийн 53,9 км, Шурагийн

гүүрнээс Хашаатын даваа хүртэлх 50 км хатуу хучилттай авто замын ажлыг

эхлүүлээд байна.

Эрдэнэбүрэн, Мянгад, Ховд, Манхан, Мөст, Чандмань сумдад тус бүр 0,8 км

бетон хучилттай авто зам болон гэрэлтүүлэг, явган хүний замын тохижилтын ажил

хийгдэж, Дарви сумын Байшин үзүүрээс Говь-Алтай чиглэлийн 263 км хатуу

1

2

3


хучилттай авто замын ажлыг концессын гэрээгээр 2017 онд ашиглалтад

оруулахаар ажиллаж байна.

Дөрөв. Орон сууц эрчимтэй баригдаж байна.

2016 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн

байдлаар 496 айлын орон сууц ашиглалтанд

орсноор аймагт нийтдээ 2433 (Улсын бүртгэлийн

хэлтсийн тоогоор) айлын орон сууц ашиглагдаж,

одоо 240 айлын орон сууц баригдаж байна.

“Төрийн орон сууцны корпораци”-ийн

санхүүжилтээр аймгийн төвд 480 айлын

хорооллын инженерийн шугам сүлжээний ажлын

зураг төсвийг хийж, эхний ээлжийн 120 айлын орон сууцны барилгыг “Ховдын

өргөө” ХХК, “Жаргалант луу” ХХК, “Электро инсталэйшн” ХХК-ууд барьж,

ашиглалтад орууллаа.

Тав. Малын тоо толгой таван төрөл дээрээ өсөв.

2015 оны жилийн эцсийн мал тооллогын

дүнгээр 2905441 толгой мал тоологдсноос тэмээ

21836, адуу 107594, үхэр 156096, хонь 1098929,

ямаа 1520986 байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үетэй

харьцуулахад мал сүрэг 5 төрөл дээрээ 10,7 хувь

буюу 279,8 мянган толгойгоор өссөн нь малчдын

уйгагүй хөдөлмөрийн үр дүн юм.

Зургаа. Шатахууны үнэ буурлаа.

Баруун бүсийн аймгуудын ард иргэд, иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, Засаг

дарга, УИХ-ын гишүүдийн удаа дараагийн хүсэлт, санал санаачилгыг Монгол

улсын Засгийн газраас дэмжиж бензин, шатахууны үнийг 1990 оноос хойш анх

удаа Улаанбаатар хоттой ойролцоо үнэтэй болголоо.

Ховд аймагт:

- А80 бензин 1760 -180₮ = 1580₮

- А92 бензин 2090 - 400₮ = 1690₮

- Дизель түлш 2090 - 270₮ = 1820₮ болж

Улаанбаатар хотын үнээс 30 төгрөгийн зөрүүтэй

боллоо.

4

5

6


Долоо. “Ховд аймгийн өдрүүд”-ийг Улаанбаатар хотод зохион

байгуулав.

Ховд аймгийн өдрүүд” арга хэмжээг 2015

оны 09 дүгээр сарын 10-15-ны өдрүүдэд

Улаанбаатар хотод зохион байгуулж, уг арга

хэмжээнд 16 сумын 800 гаруй ардын авьяастан,

баялаг бүтээгчид оролцлоо. Энэ үеэр нээлтийн

арга хэмжээ олон угсаатны бүлгүүдийн өв соѐл,

түүхийг харуулсан үндэсний хувцастай

жагсаалаар эхэлж, сум бүр өргөө цагаан гэрээ

барьж, сумынхаа онцлог, түүх, соѐлыг харуулсан үзмэр, үзэсгэлэн дэлгэж, зочлох

үйлийг бодит байдлаар үзүүлсэн бол Монголын урчуудын эвлэлийн “Арт галерей”-

д аймгийн гэрэл зураг сонирхогч 20-иод уран бүтээлчийн 140 гаруй гэрэл зураг,

Ховд аймгийн харьяат зураачдын зурсан уран зураг, хайчилбарууд, зохиолч,

эрдэмтдийн бичсэн ном, аймгийн Музейн үзмэрийн үзэсгэлэнг дэлгэн танилцуулж,

“Ховд аймаг-Монгол улсын хөгжлийн баруун үүд” шинэ гарц, шинэ боломж

хэлэлцүүлэг төрийн ордонд болж, Тусгаар тогтнолын талбайд “Ховдод

үйлдвэрлэв” үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулж, 100-аад аж ахуйн нэгж, бизнес

эрхлэгчдийн 120 гаруй нэр төрлийн 160 гаруй сая төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүн

худалдаалагдав.

Найм. Элсэлтийн шалгалтын дундаж оноо нэмэгдлээ.

2015-2016 оны хичээлийн жилд ерөнхий

боловсролын 24 сургуульд урьдчилсан

байдлаар 694 бүлэгт 18341 хүүхэд суралцаж,

суурь боловсролын хамран сургалт 97.16 хувьд

хүрч, Элсэлтийн ерөнхий шалгалтын дундаж

оноо 2014-2015 оны хичээлийн жилд 516.7-д

хүрч улсад 3 дугаар байр эзэлсэн амжилт

үзүүлэв.

Ес. Ховд аймгийн Хөгжимт драмын театрын уран бүтээлчид “Гран-

При” шагнал хүртлээ.

Хөгжимт драмын театрын уран бүтээлчид

Драмын урлагийн шилдэгүүдийг шалгаруулах

олон улсын “Гэгээн Муза-12” наадамд амжилттай

оролцож, Н.Сүхдоржийн зохиол “Галдан бошигт

хаан” туульсын дуулалт жүжгээр Гран-при

шагнал хүртсэн нь хөдөөгийн театруудаас

анхдагч боллоо.

7


МЯНГАНЫ ХӨГЖЛИЙН ЗОРИЛТУУДЫН ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТЭНД СУУРИЛСАН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН БОЛОН АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨРИЙН ХЭРЭГЖИЛТ

(Монгол улсын Засгийн газрын 2013 оны 322 дугаар тогтоолоор батлагдсан журмын дагуу 2014 оныг суурь он болгож харьцуулах замаар үр дүн, өсөлтийн хувийг тооцов)

Мянганы хөгжлийн

зорилт

Шалгуур үзүүлэлт

Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилт

Аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилт

2014 он 2015 он 2014 он 2015 он

Зорилго 1 Ядуурал, өлсгөлөнг бууруулах

Зорилт 1 Амьжиргаан

ы баталгаажих түвшингээс

доогуур орлоготой иргэдийн

тоог бууруулж, хүн амын хөдөлмөр

эрхлэлтийн түвшинг

дээшлүүлэх

1. Ажлын байр нэмэгдүүлэх 2. Нэн ядуу, ядуу өрхийн тоог бууруулах

Аймгийн хэмжээнд 2014 онд шинээр 1978 ажлын байр бий болж өмнөх оноос 46.9 хувиар өссөн дүнтэй байна.

Аймгийн хэмжээнд 2015 онд шинээр 999 ажлын байр бий болжээ.

Тайлант онд аймгийн хэмжээнд 1978 шинэ ажлын байр бий болсныг Засгийн газрын www.ejob.mn вейб сайтад бүртгэсний 1224 нь байнгын, 754 нь улирлын чанартай ажлын байр байна. Өрхийн амьжиргааг тодорхойлох судалгаагаар ядуурлын хамралтын хүрээ 18.9 хувь болж 2008 онтой харьцуулахад 2 дахин буурсан.

“Ажилтай, орлоготой Монгол хүн” үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд 2013-2015 онуудад 8 хөтөлбөр, төслийг хэрэгжүүлж өссөн дүнгээр шинэ ажлын байр 4674 бий болж, ажил, мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, зөвлөгөө өгөх, мэдээллээр хангах үйлчилгээг 5315 иргэнд хүргэж, мэргэжилтэй ажилчин бэлтгэх хөтөлбөр, төсөлд 754 иргэнийг хамруулан сургаж дөрвөлсөн гэрээ байгуулан ажиллаж, суралцагчдын онолын болон дадлагын хичээлийн явцад тогтмол хяналт тавьж, ажил олгогчидтой хамтран ажилласнаар нийт төгсөгчдийн 90 гаруй хувь нь ажлын байртай болов.

Зорилт 2 Хүн амын

3. Шилжин ирэгсэд ба

2014 онд 738 иргэн шилжин

2015 онд 666 иргэн шилжин

2014 онд 738 иргэн шилжин ирж, 1788 иргэн шилжин явсан

2015 онд 666 иргэн шилжин ирж, 1787 иргэн шилжин


төвлөрөл, шилжих

хөдөлгөөнтэй холбогдон

гарч буй сөрөг

үзэгдлийг багасгах, шилжин

суурьшигчдыг нийгмийн

суурь үйлчилгээнд хамруулах

явагсадын хөдөлгөөн 4. Төвийн ба хөдөөгийн хүн амын зохистой харьцааг бүрдүүлэх

ирж, 1788 иргэн шилжин явсан нь өмнөх оноос шилжин ирэлт 2.3 хувиар өсөж, шилжин явалт 7.7 хувиар буурсан эерэг үзүүлэлттэй байна.

ирж, 1787 иргэн шилжин явснаар өмнөх оноос шилжин ирэлт 52.6 хувиар, шилжин явалт 0.1 хувиар буурсан эерэг үзүүлэлттэй гарлаа.

нь өмнөх оноос шилжин ирэлт 51.3 функтаар өсөж, шилжин явалт 39.04 функтаар буурсан. Шилжин явагсадын 78.6 хувийг насанд хүрэгчид, 21.4 хувийг 16-аас доош насны хүүхэд, шилжин ирэгсдийн 70.6 хувийг насанд хүрэгчид, 29.4 хувийг 16-аас доош насны хүүхэд эзэлж байна. Мөн нийт хүн амд эзлэх хотын хүн ам 32.8 хувь, хөдөөгийн хүн ам 67.2 хувийг эзэлж байна.

явснаар өмнөх оноос шилжин ирэлт 52.6 хувиар, шилжин явалт 0.1 хувиар буурсан эерэг үзүүлэлттэй гарлаа

Зорилго 2 Бүх нийтээр анхан шатны боловсрол эзэмших

Зорилт 3 2015 он гэхэд бүх хүүхдэд

бага боловсрол

олгох

5. Бага боловсролын хамран сургалтын цэвэр жин

Бага боловсролын хамран сургалтын цэвэр жин 96,8 хувьд хүрэв.

Бага боловсролын хамран сургалтын цэвэр жин 98,1 хувьд хүрэв.

2014-2015 оны хичээлийн жилд 24 сургуулийн 682 бүлэгт 17842 хүүхэд суралцаж, суурь боловсролын хамран сургалт 94.1 хувь, бага боловсролын хамран сургалт 96.8 хувьд хүрлээ.

2015-2016 оны хичээлийн жилд 24 сургуулийн 694 бүлэгт 18341 хүүхэд суралцаж, суурь боловсролын хамран сургалт 97,16 хувь, бага боловсролын хамран сургалт 98,1 хувьд хүрлээ.

Зорилго 3 Жендерийн тэгш байдлыг дэмжин хөгжүүлж шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэх

Зорилт 4 2009 он гэхэд

бага болон дунд

боловсрол эзэмшигчдийн дунд, 2015 он гэхэд бүх

шатны боловсролы

5. Бага боловсрол эзэмшиж байгаа охид хөвгүүдийн харьцаа 6. Ерөнхий боловсрол эзэмшиж байгаа охид

5. 2014-2015 оны хичээлийн жилд бага боловсрол эзэмшиж 8215 хүүхэд суралцаж байгаагаас 4199 эрэгтэй, 4019 эмэгтэй сурагч суралцаж байна. 6. Ерөнхий

5. 2015-2016 оны хичээлийн жилд бага боловсрол эзэмшиж 8517 хүүхэд суралцаж байгаагаас 4407 эрэгтэй, 4110 эмэгтэй

2014-2015 оны хичээлийн жилд ерөнхий боловсролын сургуульд 994 багш ажиллаж байгаагийн 762 нь эмэгтэй, ерөнхий боловсролын сургуульд 17482 хүүхэд суралцаж байгаагийн 8921 нь эмэгтэй сурагч байна.

2015-2016 оны хичээлийн жилд ерөнхий боловсролын сургуульд 1012 багш ажиллаж байгаагийн 774 нь эмэгтэй, ерөнхий боловсролын сургуульд 18341 хүүхэд суралцаж байгаагийн 9211 нь эмэгтэй сурагч байна.


н байгууллагад суралцагчды

н хүйсийн зохистой харьцааг

хангах

хөвгүүдийн харьцаа

боловсрол эзэмшиж 17842 хүүхэд суралцаж байгаагийн 8921 нь эмэгтэй сурагч байна.

сурагч суралцаж байна. 6. Ерөнхий боловсрол эзэмшиж 18341 хүүхэд суралцаж байгаагийн 9211 нь эмэгтэй сурагч байна.

Зорилт 5 Цалинтай

ажил эрхэлж байгаа хүн

амын жендерийн

тэгш байдлыг хангах

7. Хөдөө аж ахуйгаас бусад салбарт цалинтай ажил эрхэлж байгаа хүн амын дотор эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь

2014 онд 5420 эмэгтэй төрийн албан хаагч ажиллаж байгаагаас удирдах албан тушаалд 309, гүйцэтгэх албан тушаалд 3046, туслах 1053, гэрээт 1012 байгаа нь нийт төрийн албан хаагчдын 62.8 хувийг эзэлж байна.

Ховд аймгийн хэмжээнд 2015 онд 5455 төрийн албан хаагч ажиллаж байгаагийн 3441 буюу 63.1 хувийг эмэгтэй төрийн албан хаагчид эзэлж байна.

Аймгийн хэмжээнд боловсрол, соѐлын салбарт 1443, мэргэжлийн үйлчилгээний албан тушаалд 127, удирдах албан тушаалд 59, эрүүл мэндийн салбарт 604, үйлчилгээний болон ерөнхий албан тушаалд 527, бусад салбарт 654 эмэгтэй ажиллаж байгаа нь нийт албан хаагчдын дийлэнх буюу 62.8 хувийг эзэлж байна.

Тайлант онд аймгийн хэмжээнд улс төрийн албан тушаалд 14, төрийн захиргааны албан тушаалд 336, төрийн тусгай албан тушаалд 38, төрийн үйлчилгээний албан тушаалд 3053 эмэгтэй ажиллаж, төрийн албан хаагчдийн 63.1 хувийг эзэлж байна.

Зорилт 6 Улс төр, шийдвэр

гаргах түвшинд

эмэгтэйчүүд

8. Аймгийн ИТХ-д сонгогдсон эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь

8. Аймгийн ИТХ-д сонгогдсон эмэгтэйчүүд нийт эмэгтэй төрийн албан хаагчдын 1.8 хувийг эзэлж

8. Аймгийн ИТХ-д сонгогдсон эмэгтэйчүүд нийт эмэгтэй төрийн албан

Аймгийн ЗДТГ-т хэлтэс, тасгийн дарга 2, ИТХ-ын ажлын албаны хэлтсийн дарга 1, Засаг даргын эрхлэх асуудлын хүрээний албан байгууллагын дарга 8, баруун бүсийн зөвлөлийн дарга

Аймгийн ЗДТГ-т хэлтэс, тасгийн дарга 2, ИТХ-ын ажлын албаны хэлтсийн дарга 1, Засаг даргын эрхлэх асуудлын хүрээний албан байгууллагын дарга 7, сумын ИТХ-ын дарга 2, сумын


ийн оролцоог

нэмэгдүүлэх

9. Шийдвэр гаргах түвшинд ажиллаж байгаа эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь

байна. 9. Шийдвэр гаргах түвшинд ажиллаж байгаа эмэгтэйчүүд нийт эмэгтэй төрийн албан хаагчдын 5.7 хувийг эзэлж байна.

хаагчдийн 1.8 хувийг эзэлж байна. 9. Шийдвэр гаргах түвшинд ажиллаж байгаа эмэгтэйчүүд нийт эмэгтэй төрийн албан хаагчдийн 4.7 хувийг эзэлж байна.

1, сумын ИТХ-ын дарга 2, сумын Засаг дарга 2, сумын Засаг даргын орлогч 2, ИТХ нарийн бичгийн дарга 7, сумын ЗДТГ-ын газрын дарга 5, аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгч 4, сумын ИТХ-ын төлөөлөгч 71, багийн Засаг дарга 10, сургууль, цэцэрлэгийн эрхлэгч 50, бүгд 165 эмэгтэй ИТХ болон шийдвэр гаргах түвшинд ажиллаж байна.

Засаг дарга 2, сумын Засаг даргын орлогч 2, ИТХ нарийн бичгийн дарга 7, сумын ЗДТГ-ын газрын дарга 5, аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгч 4, сумын ИТХ-ын төлөөлөгч 71, багийн Засаг дарга 10, сургууль, цэцэрлэгийн эрхлэгч 50, бүгд 163 эмэгтэй ИТХ болон шийдвэр гаргах түвшинд ажиллаж байна.

Зорилго 4 Хүүхдийн эндэгдэлийг бууруулах

Зорилт 7 5 хүртэлх

насны хүүхдийн

эндэгдэлийг 1990 онтой

харьцуулахад 2015 он гэхэд 4 дахин

бууруулах

10. 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэлийн түвшин /1000 амьд төрөлт тутамд/ 11. Нялхасын эндэгдлийн түвшин /100 амьд төрөлт тутамд/ 12. Улаан бурхны эсрэг вакцинжуулалтад хамрагдсан хүүхдийн хувь

10. Аймгийн хэмжээнд тав хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 1990 онд 1000 амьд төрөлтөнд 98 промил байсан бол, 2014 онд 24.1 промиль болж 4 дахин буурсан. 11. Нялхсын эндэгдэл 1990 онд 1000 амьд төрөлтөнд 74.2 промилл байсан бол 2014 онд 19.3 промиль болж 3.8 дахин буурсан

10. 2015 оны жилийн эцсийн байдлаар 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 1000 амьд төрөлтөнд 23.3 промиль байна. 11. 2015 оны жилийн эцсийн байдлаар 1 хүртлэх насны хүүхдийн эндэгдэл 48 тохиолдол буюу 1000 амьд төрөлтөд 20.7 промиль байна. 12.Улаан

10. 2014 оны жилийн эцсийн байдлаар 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 1000 амьд төрөлтөнд 24.1 промиль байна. 11. 2014 оны жилийн эцсийн байдлаар 1 хүртлэх насны хүүхдийн эндэгдэл 45 тохиолдол буюу 1000 амьд төрөлтөнд 19.3 промиль хүрсэн байна. 12. Улаан бурханы эсрэг вакцинжуулалтанд хамрагдах хүүхдийн 99.9 хувийг хамруулж, улаан бурхан өвчнийг устгасан орноор Монгол улс бүртгэгдлээ.

10.Аймгийн хэмжээнд тав хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 1990 онд 1000 амьд төрөлтөнд 98 промил байсан бол 2015 онд 23.3 промиль болж 4.2 дахин буурав. 11. Нялхсын эндэгдэл 1990 онд 1000 амьд төрөлтөнд 74.2 промилл байсан бол, 2015 онд 20.7 промиль болж 3.6 дахин буурлаа. 12. Улаан бурханы эсрэг вакцинжуулалтанд хамрагдах хүүхдийн 99.2 хувийг хамруулж, нэмэлт вакцинжуулалтыг товлолын дархлаажуулалтаас хоцорсон болон оюутан, зорилтот бүлгийн иргэдэд хийж,


байна. 12. Улаан бурхны эсрэг вакцинжуулалтын хамралт 99.9 хувьтай байна.

бурхны эсрэг вакцинжуулалтын хамралт 99.2 хувьтай байна.

2015 онд улаан бурханы өвчлөлийн тохиолдол 241 бүртгэгджээ.

Зорилго 5 Эхчүүдийн эрүүл мэндийг сайжруулах

Зорилт 8 Нөхөн

үржихүйн эрүүл

мэндийн шаардлагата

й тусламж үйлчилгээг

хүн бүрт хүргэж, эхийн

эндэгдлийг 1990 онтой

харьцуулахад 2015 он гэхэд 4 дахин

бууруулах

13. Эхийн эндэгдлийн түвшин /100000 амьд төрөлт тутамд/ 14. Эрүүл мэндийн мэргэжлийн ажилтан эх барьсан төрөлтийн хувь

13. Ховд аймагт эхийн эндэгдэл 1990 онд 100 000 амьд төрөлтөнд 366.7 промил байсан бол 2014 онд 86.7 промил болж 4 дахин буурсан. 14. Эрүүл мэндийн мэргэжлийн ажилтан эх барьсан төрөлт 99.7 хувьтай байна.

13. Ховд аймагт эхийн эндэгдэл 1990 онд 100 000 амьд төрөлтөнд 366.7 промил байсан бол 2014 онд 86.7 промил болж 4 дахин буурч, 2015 онд бүртгэгдээгүй байна. 14. Эрүүл мэндийн мэргэжлийн ажилтан эх барьсан төрөлт 99.8 хувьтай байна.

Эрүүл мэндийн салбарт орон нутгийн хөгжлийн сангаас 5 хөтөлбөр, төслийн арга хэмжээнд 140.6 сая төгрөгийн санхүүжилтээр бүх сумдыг ургийн доплер, пульсоксиметрээр хангаж, 9 суманд зүрхний цахилгаан бичлэгийн аппарат, 8 сумын эрүүл мэндийн төвийг гал тогооны цахилгаан иж бүрэн тоног төхөөрөмжөөр хангав. Аймгийн Нийгмийн хөгжлийн хэлтсээс санаачлан “Нийгмийн эрүүл мэндийн үзлэг, сургалт сурталчилгааны цогц арга хэмжээ”-г 8 сумын 16 багийн иргэдэд хүргэж, 5375 хүнд нарийн мэргэжлийн эмчийн үзлэг оношилгоо хийж, эрүүл мэндийн боловсрол олгох сургалтанд 2392 хүнийг хамруулсан нь эх хүүхдийн тусламж үйлчилгээг өргөжүүлэхэд үр дүнгээ өгч, хүндээ хүрсэн ээлтэй арга

Аймгийн хэмжээнд 2015 онд жирэмсний хяналтанд 13549 эх орж, 3002 эхийг шинээр хяналтанд авч 2229 эхийг шинжилгээнд хамруулж, ургийн бойжилт, гажгийг эрт үед нь оношлох эхо аппарат суурилуулж ажиллууллаа. Тайлант онд 0-5 насны нийт 88194 хүүхдийг жинлэж, хяналтанд хамруулснаас туранхай 135, тураалтай 210 хүүхэд бүртгэгдсэнийг эрүүлжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, “А” амин дэмийг 10456, “Д” амин дэмийг 21727 хүүхдэд тараан олгов. Ховд аймагт сүүлийн 10 жилийн хугацаанд эх, хүүхдийн эндэгдэл буурсаар 2015 онд 1000 амьд төрөлтөд нялхсын эндэгдэл 20.7, 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 23.3 болж эхийн эндэгдэлгүй ажиллав.


хэмжээ болов. Зорилго 6. БЗХӨ, сүрьеэтэй тэмцэх бусад өвчнийг бууруулах

Зорилт 9 Бэлгийн замын

халдварт өвчнийг эрт илрүүлэх, урьчилан сэргийлэх

15. БЗХӨ –ний тархалтыг бууруулах 16. 15-24 насны залуучуудын дундах халдварын тархалтын хувь

2014 онд аймгийн хэмжээнд халдварт өвчний 48.6 хувийг бэлгийн замын дамжих халдвар эзэлж, БЗДХ, ХДХВ/ДОХ-ын үзлэг шинжилгээнд 6178 хүнийг хамруулснаас урьдчилан сэргийлэх үзлэг 3694 буюу 59.7 хувийг эзэлж байна. Залуучуудын дундах халдварын тархалтыг тодорхойлох зорилгоор зам барилгын компанид ажиллаж буй гадаадын 819, 8 сумын 16 багийн 1088, ХоИС-ийн 1120 оюутнуудад урьдчилан

2015 онд аймгийн халдварт өвчний 30.1 хувийг бэлгийн замаар дамжих халдвар эзэлж байна. “Мария спопс” Төрийн бус байгууллагатай хамтран 120 оюутан залуучуудад БЗДХ ХДХВ, ДОХ-ын сургалт, мэдлэг хандлагыг өөрчлөх өртөөчилсөн арга хэмжээ зохион байгууллаа. Сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээний кабинетаар 620 залуучууд үйлчлүүлж, Хөшөөтийн уурхайн 167

Тайлант онд 567 халварт өвчний тохиолдол бүртгэгдэж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 256 тохиолдлоор буурч 10 000 хүн амд ноогдох халдварт өвчин 69.6 продецимиль болж улс аймгийн дунджаас доогуур байна. Аймгийн хэмжээнд НҮБ ХАС-ийн дэмжлэгээр УЗХ-оос залуучуудын дунд хэрэгжүүлж буй “ХДХВ/ДОХ-оос сэргийлэх” болон “100 хувь бэлгэвч” хөтөлбөр хэрэгжүүлж, 6 удаагийн сургалт зохион байгуулж, явуулын мэдээлэл сурталчилгаа хүргэх арга хэмжээг 12 удаа хийж, 367 хүнийг хамруулав. 2014 онд БЗДХ, ХДХВ/ДОХ-ын үзлэг шинжилгээнд 6178 хүнийг хамруулснаас урьдчилан сэргийлэх үзлэг 3694 буюу 59.7 хувийг эзэлж ДОХ, тэмбүүгийн шинжилгээнд 4815 хүнийг хамрагдаж, тэмбүүгийн өвчлөл 57 буюу 1.2 хувийг эзэлж байна. Зам барилгын компанид ажиллаж буй гадаадын 819, 8 сумын 16 багийн 1088, ХоИС-ийн 1120 оюутнуудад урьдчилан сэргийлэх үзлэг

Аймгийн хэмжээнд ХДХВ/ДОХ-ын халдварын тохиолдол бүртгэгдээгүй байна. Гэвч ХДХВ-ын халдвар авах эрсдлийг 15-20 хувиар нэмэгдүүлдэг БЗДХ нийт халдварт өвчний 30.1 хувийг эзэлж байна. ХДХВ/ДОХ-ын халдварыг хязгаарлах, урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Эрүүл мэндийн газрын дэргэд Нийгмийн эрүүл мэндийн хэлтэс ажиллуулж, БОЭТ-д Дэлхийн банкны 140 сая төгрөгийн санхүүжилтээр вирусологийн лаборатори байгуулж, Дэлхийн банк, Европын холбооны санхүүжилтээр “Шинэ болон дахин сэргэж буй халдварт өвчинтэй тэмцэх чадавхийг бэхжүүлэх” төсөл хэрэгжүүлж халдварт өвчний тандалтыг тогтмолжуулан ажиллаж байна. 2015 онд ХДХВ/ДОХ/ БЗДХӨ-ний үзлэгийг 5964 иргэдэд хийж, үүнээс урьдчилан сэргийлэх үзлэг 4201 буюу 70.4 хувийг эзэлж байна.


сэргийлэх үзлэг шинжилгээ хийж, сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээний кабинетаар 329 залуучууд сайн дураараа тусламж авсан байна.

ажилчдыг үзлэг шинжилгээнд хамруулж, ДОХ-той тэмцэх өдрөөр Хүүхэд залуучуудын төвтэй хамтарч “Эрт илрүүлж хамтдаа сэргийлье” сэдэвт сургалт, сурталчилгаа, мэдээллийн арга хэмжээг аймгийн хэмжээнд зохион байгуулж сурталчлав.

шинжилгээ хийж, сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээний кабинетаар 329 залуучууд тусламж авчээ.


сүрьеэ өвчний

тархалтыг бууруулах

17.Сүрьеэгээс шалтгаалсан нас баралт /100000 хүн тутамд/

18. Сүрьеэ өвчнийг эмчилсэн тохиолдолын хувь

2014 онд шинээр сүрьеэгийн өвчлөл 51 тохиолдол бүртгэгдэж, нас баралт 2 гарснаар 100 000 хүн амд ноогдох сүрьеэ өвчнөөс шалтгаалсан нас баралт 2.4 болж өмнөх оноос 0.9

2015 онд шинээр сүрьеэгийн өвчлөл 36 тохиолдол бүртгэгдэж, нас баралт гараагүй байна. Сүрьеэгийн тохиолдолыг 100 хувь хяналтанд авч эмчилж, эмчилгээний үр

Аймгийн хүн амын дунд сүрьеэ өвчний тархалт сүүлийн 5 жилийн байдлаар нэг түвшинд байгаа хэдий ч эмэнд дасалтай сүрьеэгийн тархалт нэмэгдэх хандлагатай байна. Сүрьеэ өвчнийг эрт илрүүлэх зорилгоор “Сорьц цуглуулан зөөвөрлөх” хөтөлбөр хэрэгжүүлж, анхан шатны нэгжүүдэд мэргэжилтэн сургаж, сорьц цуглуулах зөөвөрлөх хэрэгсэл, бусад шаардлагатай төхөөрөмжөөр хангав. 2014 од

2015 онд сүрьеэгийн кабинетээр 3454 хүнд үзлэг хийж, идэвхтэй хяналтанд 401 өвчтөн авч, урьдчилан сэргийлэх зорилгоор 2753 хүнд үзлэг, шинжилгээ хийсэн байна. Эрүүл мэнд, спортын сайдын 43 дугаар тушаалыг хэрэгжүүлж, Ховд аймгийн Засаг даргын захирамжаар халдварт өвчин судлалын төвийн сүрьеэгийн тандалт судалгааны багтай хамтран Жаргалант сумын Наран баг,


хувиар өсч, сүрьеэ өвчнийг эмчилсэн тохиолдлын хувь 96.1 байна.

дүн 89 хувьтай байна.

нийт 1475 хүнд үзлэг хийж, хяналтанд шинээр 30 өвчтөн бүртгэн эмчилж, сүрьеэгийн лабораторид 374 түрхэцийн шинжилгээ хийлээ. Иргэдэд гарын авлага боршюр /500ш/ тараан, сурталчилж, орон нутгийн FM радио, телевизээр сүрьеэ өвчний талаарх сурталчилгааны кино, асуулт хариултын уралдаан зарлан явууллаа.

Булган сумын 15-аас дээш насны 508 иргэдийн дунд сүрьеэ өвчний үзлэг шинжилгээ хийж, сэжигтэй 173 сорьцыг сүрьеэгийн төв лабораторид илгээв. 2015 оны байдлаар аймгийн хэмжээнд сүрьеэгийн 36 тохиолдол бүртгэгдсэн нь 2014 оноос 15 тохиолдлоор буурсан үзүүлэлттэй байна.

Зорилго 7 Байгаль орчны тогтвортой байдлыг хангах

Зорилт 11 Тогтвортой хөгжлийн зарчмыг аймгийн бодлого,

хөтөлбөрт тусган

хэрэгжүүлж, Ховд хотын

агаарыг цэвэршүүлэх

19. Ойн бүсийн эзлэх хувь 20. Тусгай хамгаалалтад авсан газар нутгийн эзлэх хувь 21. Ховд хотын агаар дахь азотын давхар ислийн өвлийн дундаж агууламж 22. Ховд хотын агаар дахь

19. Аймгийн нийт газар нутгийн 10.45 хувийг ойн сан эзэлж байна. 20. Аймгийн нийт газар нутгийн 23 хувийг тусгай хамгаалалттай газар нутаг эзэлж байна. 21. Ховд хотын агаар дахь азотын давхар ислийн өвлийн дундаж агуулга NO2 - 0.089 /мк/м3/ 22. Ховд хотын агаар дахь хүхэрлэг хийн дундаж агууламж

19. Аймгийн нийт газар нутгийн 10.45 хувийг ойн сан эзэлж байна. 20. Аймгийн нийт газар нутгийн 31,5 хувийг тусгай хамгаалалттай газар нутаг эзэлж байна. 21. Ховд хотын агаар дахь азотын давхар ислийн өвлийн дундаж агуулга NO2-0.073 /мк/м3/ 22. Ховд хотын

19. Аймгийн нийт газар нутгийн 10.45 хувийг ойн сан эзэлж байна. 20. Аймгийн нийт газар нутгийн 23 хувийг тусгай хамгаалалттай газар нутаг эзэлж байна. 21. Ховд хотын агаар дахь азотын давхар ислийн өвлийн дундаж агуулга NO2 - 0.089 /мк/м3/ 22. Ховд хотын агаар дахь хүхэрлэг хийн дундаж агууламж SO3 - 0.049 /мк/м3/

19. Аймгийн нийт газар нутгийн 10.45 хувийг ойн сан эзэлж байна. 20. Аймгийн нийт газар нутгийн 31,5 хувийг тусгай хамгаалалттай газар нутаг эзэлж байна. 21. Ховд хотын агаар дахь азотын давхар ислийн өвлийн дундаж агуулга NO2 - 0.073 /мк/м3/ 22. Ховд хотын агаар дахь хүхэрлэг хийн дундаж агууламж SO3 - 0.025 /мк/м3/ Жаргалант суманд 106 аж ахуйн нэгж байгууллага бага оврын уурын зуухтай байснаас 26 аж ахуйн нэгж цахилгаан халаалтын системд шилжиж, 48 аж ахуйн нэгж төвлөрсөн


хүхэрлэг хийн өвлийн дундаж агууламж/мк/м3/

SO3 - 0.049 /мк/м3/ агаар дахь хүхэрлэг хийн дундаж агууламж SO3 - 0.025 /мк/м3/

дулаанд холбогдож, үлдсэн 31 аж ахуйн нэгж, байгууллагын зуухыг үе шаттайгаар зогсоохоор ажиллаж байна. Айл өрхийн ахуйн хэрэглээний зуухны дулааныг удаан хугацаанд барих, түлш зарцуулалтыг багасгах зорилгоор “Гүүд шейринг” ХХК-тай хамтран ажиллах гэрээ байгуулж, “G-saver” дулаан баригчийг аймгийн хэмжээний 17 сумын айл өрхүүдэд 2734 ширхэгийг хөнгөлттэй үнээр борлуулснаар түлшийг 45 хувь бууруулж, 3690 тонн нүүрс хэмнээд байна.

Зорилт 12 Гол горхины усны эхийг хамгаалж,

нөхөн сэргээх замаар

ширгэлтийг багасгах

23. Хамгаалалтад авсан гол мөрний усны урсац бүрэлдэх ундаргын эхийн эзлэх хувь 24. Хамгаалалт барьж тохижуулсан усны эх үүсвэр булаг шандны

23. 2014 онд Булган гол-Их онгогийн БЦГ-ын хилийн цэсийг өргөтгөж Булган голын эх орчмын газар нутгийг хамгаалалтад авах талаар аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын 2014 оны 4 дүгээр тогтоолоор дэмжин БОНХАЖЯ-нд

23. Аймгийн ИТХ-ын 2015 оны 03 дугаар тогтоолоор Дарви сумын Сутай уулыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар улсын тусгай хамгаалалтад авах саналыг дэмжиж Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал

23. 2014 онд Булган гол Их онгогийн БЦГ-ын хилийн цэсийг өргөтгөж, Булган голын эх орчмын газар нутгийг хамгаалалтад авах аймгийн ИТХ-ын тогтоолыг БОНХАЖЯ-нд уламжлав. 24. Байгаль хамгаалах сангийн 2.0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр Жаргалант сумын Улаан богочийн рашаан, Цэцэг сумын нутагт орших “Баян худаг”-ийн булгийг Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн 3.0 сая төгрөгийн хөрөнгөөр тохижуулав.

23. Аймгийн нийт газар нутгийн 31,5 хувь буюу 2398642 га газрыг улсын тусгай хамгаалалтад, 381396,27 га газрыг орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авч 2013 онд ГИДЦГ-ын “Б” хэсгийг өргөтгөхөөр Булган сумаас 444364 га, Үенч сумаас 269196 га, Алтай сумаас 183689 га газар нутаг буюу нийт 897249 га, Булган гол-Их онгогын өргөтгөөр Булган сумаас 123370 га, 2015 онд Дарви сумын Сутай уулыг улсын тусгай хамгаалалтанд шинээр


эхийн тоо хүсэлт уламжлав. 24. 2014 онд 2 булгийн эхийг 5.0 сая төгрөгөөр тохижуулав.

жуулчлалын яаманд хүргүүллээ. 24. 2015 онд 1 булгийн эхийг 3.0 сая төгрөгөөр тохижуулав.

36117 га газрыг авах саналыг аймгийн ИТХ-аар дэмжиж, БОНХАЖЯ-нд хүргүүлэв. Улсын болон орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авсан болон шинээр авахаар санал хүргүүлсэн газрын хэмжээ 3836744,27 га буюу аймгийн нийт газар нутгийн 50,4 хувийг хувийг эзэлж байна. 24. 2015 онд 1 булгийн эхийг 3.0 сая төгрөгөөр тохижуулав.


хүн амын орон сууцны

нөхцөлийг сайжруулах

25. Инженерийн шугам сүлжээтэй орон сууцанд амьдарч байгаа хүн амын эзлэх хувь

Аймгийн нийт хүн амын 8.86 хувь инженерийн шугам сүлжээтэй орон сууцанд амьдарч өмнөх оноос 1.36 хувиар өссөн дүнтэй байна.

Аймгийн нийт хүн амын 10.9 хувь буюу 2433 өрх инженерийн шугам сүлжээтэй орон сууцанд амьдарч өмнөх оноос 3.4 хувиар буюу 496-аар айлын орон сууцаар өссөн дүнтэй байна.

Аймгийн нийт хүн амын 7.5 хувь буюу 1809 өрх инженерийн шугам сүлжээтэй орон сууцанд амьдарч өмнөх оны мөн үеэс 286-аар өссөн дүнтэй байна.

Аймгийн нийт хүн амын 10.9 хувь буюу 2433 өрх инженерийн шугам сүлжээтэй орон сууцанд амьдарч өмнөх оноос 3.4 хувиар буюу 496-аар айлын орон сууцаар өссөн дүнтэй байна. Жаргалант сумын хэмжээнд нийт айл өрхийн 30.4 хувь нь инженерийн шугам сүлжээтэй орон сууцанд амьдарч байна. Мөн 2016 онд ашиглалтанд оруулах 240 айлын орон сууц баригдаж байна.

Зорилго 8 Хөгжлийн төлөө дэлхий нийтийн түншлэлийг хөгжүүлэх

Зорилт 14 ХАА-н

үйлдвэрлэлийг

нэмэгдүүлэх, хөгжлийг

26. Нийт малын тоо 27. Тариалсан талбай 28. Хураасан

26. 2014 оны жилийн эцсээр 2625578 толгой мал тоологдож өмнөх оноос 17.1 хувиар өссөн.

26. 2015 оны жилийн эцсийн мал тооллогоор 2905441 толгой мал тоологдож, өмнөх оноос

2014 оны жилийн эцсээр 2625578 толгой мал тоологдсоноос адуу 96262, тэмээ 20628, үхэр 138155, хонь 995053, ямаа 1375480 болж,

2015 оны жилийн эцсийн мал тооллогоор 2905441 толгой мал тоологдсноос тэмээ 21836, адуу 107594, үхэр 156096, хонь 1098929, ямаа 1520986 байгаа нь өнгөрсөн үеийн мөн үетэй


эрчимжүүлэх ургац 29. худаг усан хангамж

27. 2014 онд аймгийн хэмжээнд 2554.3 га талбайд тариалалт хийсэн. 28. Тайлант онд 24726.7 тн ургац хураан авсан дүнтэй байна. 29. Аймгийн хэмжээнд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалттай 13 худаг, сумдын орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар 5 гаргав.

10,7 хувиар өссөн дүнтэй байна. 27. 2015 онд аймгийн хэмжээнд 2204 га талбайд тариалалт хийв. 28. Тайлант онд 20812.5 тн ургац хураан авлаа. 29. 2015 онд Дарви суманд 2, Зэрэг суманд 1, Манхан суманд 1, нийт инженерийн хийцтэй 4 худаг шинээр барьж байгууллаа.

мал сүрэг 5 төрөл дээрээ өмнөх оноос 380000 толгойгоор өссөн дүнтэй байна. Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийн хувьд 2014 онд аймгийн хэмжээнд нийт 2554.3 га талбайд тариалалт хийснээс 798.6 га-д төмс, 1186.0 га-д хүнсний ногоо, 158.5 га-д үр тариа, 411.2 га-д малын тэжээлийн ургамал тариалснаас ургац хураалтын явц 100 хувь буюу төмс 8350.2 тн, хүнсний ногоо 14373.4, малын тэжээл 3155 тн, үр тариа 268.7 тн нийт 26147.1 тн ургац хураан авлаа. Аймгийн хэмжээнд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалттай 13 худаг, сумдын орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар 5 худаг гаргасан байна.

харьцуулахад мал сүрэг 5 төрөл дээрээ 10,7 хувь буюу 279.8 мянган толгойгоор өссөн дүнтэй байна. Тайлант онд үр тариа 126.8 га, төмс 777.31 га, хүнсний ногоо 766.49 га, тэжээлийн ургамал 534.1 га, нийт 2204 га талбайд тариалалт хийж, үр тариа 113.9 тн, төмс 9959.7 тн, хүнсний ногоо 8616.1 тн, тэжээлийн ургамал 2122.8 тн, нийт 20812.5 тн ургац хураан авлаа. Буудай 6,4 га, хөх тариа 96,2 га талбайд тариалж, 6,4 тн буудай, 88,4 тн хөх тариа хураан авсан дүнтэй байна. Бэлчээрийн усан хангамжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор 2015 онд Дарви суманд 2, Зэрэг суманд 1, Манхан суманд 1, нийт инженерийн хийцтэй 4 худаг шинээр барьж байгууллаа.

Зорилт 15 Мэдээлэл холбооны

шинэ технологийг хөгжүүлэх,

“Цахим аймаг” болох

30. Суурин утасны цэгийн тоо/1000 хүн тутамд/** 31. Интернет байнгын хэрэглэгчдийн тоо /1000

30.Суурин утасны цэгийн тоо 14.1 /1000 хүн тутамд/** 31. Интернет байнгын хэрэглэгчдийн тоо 193.3 /1000 хүн

30. Суурин утасны цэгийн тоо 14.1 /1000 хүн тутамд/** 31. Интернет байнгын хэрэглэгчдийн тоо 466,3 /1000

30. Суурин утасны цэгийн тоо тайлант онд 1152 болж өмнөх оноос 1.2 хувиар өслөө. 31. Интернет байнга хэрэглэгчдийн тоо 15750 болж өмнөх оноос 17.5 хувиар буурсан дүнтэй байна. 32. Үүрэн телефон хэрэглэгчдийн тоо 66000 болов.

30. Суурин утасны цэгийн тоо тайлант онд 1156 болж өмнөх оноос 0.3 хувиар өсөв. 31. Интернет байнга хэрэглэгчдийн тоо 38238 болж өмнөх оноос 46.6 хувиар өссөн дүнтэй байна. 32. Үүрэн телефон хэрэглэгчдийн тоо 74300 болов.


хүн тутамд/** 32. Үүрэн телефон хэрэглэгчийн тоо /1000 хүн тутамд/**

тутамд/** 32. Үүрэн телефон хэрэглэгчийн тоо 66000 болж өмнөх оноос 39.3 хувиар өссөн дүнтэй байна.

хүн тутамд/** 32. Үүрэн телефон хэрэглэгчийн тоо 74300 болж өмнөх оноос 11.2 хувиар өссөн дүнтэй байна.

Зорилго 9 Хүний эрхийг баталгаажуулах, ардчилсан засаглалыг хөгжүүлэх

Зорилт 16 Төрийн үйл ажиллагааг

иргэдэд нээлттэй ил тод болгож, мэдээллийг

чөлөөтэй олж авах боломж олгох

33. Төсөв түүний зарцуулалтын тайланг веб хуудаснаа тогтмол байрлуулдаг төрийн байгууллагын тоо 34. Иргэд, аж ахуйн нэгж болон бусад байгууллаг-аас ирүүлсэн санал, хүсэлт, гомдлыг барагдуулсан тоо

33. Төсөв санхүүгийн ил тод байдлыг ханган ажиллахын зэрэгцээ мэдээллийн самбарууд ажиллуулж иргэдэд мэдээллийг хүргэж байна. 34. Тайлант онд иргэдээс 19983 өргөдөл гомдол ирүүлсний 97.3 хувь болох 19434 өргөдлийг судлан шийдвэрлэж хариу өгсөн бөгөөд 2.7 хувь буюу 549 өргөдөл шийдвэрлэгдэх шатандаа байна.

33. Төсөв санхүүгийн ил тод байдлыг хангаж, орон нутгийн хөрөнгө оруулалт, орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр сумдад хийгдсэн бүтээн байгуулалтын ажлын талаар “Ховдын мэдээ” сониноор дамжуулан ил тод, нээлттэй мэдээлж, төсөв санхүүтэй холбоотой мэдээллийг www.khovd.gov.

33. 2013 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайланг Аудитын байгууллагаар баталгаажуулж, 160 байгууллагын 70 хувь буюу 112 байгууллагын тайлан “Зөрчилгүй санал дүгнэлт”, 30 хувь буюу 48 байгууллагын тайлан “Хязгаарлалтай санал дүгнэлт” авсаныг www.sankhuu.kho.gov.mn, www.khovd.gov.mn сайтууд, нийтийн номын сан дээр байрлах мэдээллийн самбарт байрлуулах зэргээр 1683 иргэнд мэдээлэл хүргэлээ. 34. “Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлүүлэх тухай” хуулийн хүрээнд 17 сумын 116 байгууллага, 91 баг, аймгийн төвийн 38 төсөвт байгууллагаас өргөдөл

33. 2014 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайланг Аудитын байгууллагаар баталгаажуулж, 205 байгууллагын 56 хувь буюу 140 байгууллагын тайлан “Зөрчилгүй санал дүгнэлт”, 29 хувь буюу 60 байгууллагын тайлан “Хязгаарлалтай санал дүгнэлт” 0,4 хувь буюу 1 байгууллагын тайлан аудит хийхээс татгалсан дүгнэлт, 2,0 хувь буюу 4 байгууллагын тайлан “Сөрөг” дүгнэлт авсныг www.khovd.gov.mn, www.shilendans.gov.mn сайт болон байгуулага тус бүрт байрлах төсөв санхүүгийн мэдээллийн самбарт байрлуулах зэргээр 1852 иргэнд мэдээлэл хүргэлээ. 34. “Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл,

http://www.khovd.gov.mn/

http://www.sankhuu.kho.gov.mn/



http://www.shilendans.gov.mn/


mn, www.shilendans.gov.mn сайт болон байгууллагын мэдээллийн самбарт байршуулж ажиллав. 34. Аймгийн хэмжээнд 18737 өргөдөл гомдол хүлээн авснаас шийдвэрлэлт 95.8 хувьтай байна.

гомдлын мэдээг авч нэгтгэхэд 19983 өргөдөл гомдол хүлээн авснаас амаар 2516, бичгээр 16078, 11-11 төвөөр 43, цахим хэлбэрээр 27, утсаар 1319 өргөдөл, гомдол хүлээн авч, 18903 өргөдлийг хугацаанд нь шийдвэрлэж, 531 өргөдлийг холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд шийдвэрлүүлэхээр шилжүүлж, 549 өргөдлийн шийдвэрлэлтийн хугацаа хүлээгдэж байна.

гомдлыг шийдвэрлүүлэх тухай” хуулийн хүрээнд 17 сумын 102 байгууллага, 91 баг, аймгийн төвийн 38 төсөвт байгууллага, аймгийн Засаг дарга, Засгийн газрын 11-11 төв, Иргэдийн санал хүсэлт хүлээн авах 7043-1111 төвд ирсэн өргөдөл гомдлын мэдээг нэгтгэхэд аймгийн хэмжээнд 18737 өргөдөл гомдол хүлээн авснаас биечлэн уулзсан 2580, бичгээр 15384, Засгийн газрын 11-11 төвөөр 55, цахим хэлбэрээр 10, утсаар хандсан 708 өргөдөл, гомдол, санал хүлээн авч, 17026 өргөдлийг хугацаанд нь шийдвэрлэж, 926 өргөдлийг холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд шийдвэрлүүлэхээр уламжилж, 785 өргөдлийн хугацаа болоогүй шийдвэрлэлтийн шатандаа хүлээгдэж байна. Өргөдөл гомдлын шийдвэрлэлт 95.8 хувьтай байна.

Зорилт 17 Ардчиллын

үндсэн зарчим хэв

маягийг амьдралд хэвшүүлэх

35.Орон нутгийн төсвийг батлах зарцуулах хэлэлцүүлэгт хамрагдсан

35. Орон нутгийн хөрөнгө оруулалт, орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хийгдэх ажлын талаар аймгийн хэмжээнд

35. Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хийгдэх ажлын саналыг

Орон нутгийн 2015 оны төсвийн төслийг боловсруулахад сум, байгууллагуудад удирдамж хүргүүлэн зорилго, зорилт, үйл ажиллагааг хөтөлбөр, арга хэмжээгээр тодорхойлон гаргаж, түүнд ногдох төсвийн

35. Орон нутгийн 2016 оны төсвийн төслийг боловсруулахад сум, байгууллагуудад удирдамж хүргүүлэн зорилго, зорилт, үйл ажиллагааг хөтөлбөр, арга хэмжээгээр тодорхойлон





иргэдийн тоо 36. Шийдвэр гаргах, бодлого боловсруулахад иргэний нийгмийн оролцооны хувь

22 удаагийн санал асуулгаар 14882 хүний санал авч холбогдох ажлуудыг хийлгэлээ. 36. Аймгийн Засаг даргын Зөвлөлд иргэний нийгмийн байгууллагын төлөөллийг оролцуулан ажиллаж байна.

аймгийн хэмжээнд 20 удаагийн санал асуулгаар 16581 хүний хамруулав 36. Аймгийн Засаг даргын Зөвлөлд иргэний нийгмийн байгууллагын төлөөллийг оролцуулан ажиллаж байна.

зардлыг төлөвлөж, төсвийг 26 хөтөлбөр, 35 арга хэмжээний хүрээнд 55090,3 сая төгрөгөөр батлуулан хэрэгжүүлсэн. Орон нутгийн 2015 оны төсвийн төслийг боловсруулахад сум, байгууллагуудад удирдамж хүргүүлэн зорилго, зорилт, үйл ажиллагааг хөтөлбөр, арга хэмжээгээр тодорхойлон гаргаж, түүнд ногдох төсвийн зардлыг төлөвлөлөө.

гаргаж, түүнд ногдох төсвийн зардлыг төлөвлөж, төсвийг 22 хөтөлбөр, 65 арга хэмжээний хүрээнд 59214.4 сая төгрөгөөр батлуулан хэрэгжүүллээ. Орон нутгийн 2016 оны төсвийн төслийг боловсруулахад сум, байгууллагуудад удирдамж хүргүүлэн зорилго, зорилт, үйл ажиллагааг хөтөлбөр, арга хэмжээгээр тодорхойлон гаргаж, түүнд ногдох төсвийн зардлыг төлөвлөв. 36. Аймгийн төрийн байгууллагуудын үйлчилгээний чанар хүртээмид өгөх хэрэглэгчийн үнэлгээг 3 дахь жилдээ төрийн бус байгууллагаар гүйцэтгүүллээ.

Зорилт 18 Авлигыг үл тэвчих уур амьсгалыг нийгмийн

бүх хүрээнд бий болгон хэвшүүлэх

37. Авлигын индекс

- - -

Авлигын эсрэг хуулийн 18 дугаар зүйлийн 1.3-д зааснаар 2 жилд 1 удаа судалгаа хийж, авлигын индексийг тогтоодог. 2013 онд авлигын индексийг тогтоосон ба 2016 онд шинэчлэн гаргана.


Засгийн газрын 2013 оны 322 дугаар тогтоолоор баталсан журмын дагуу

Нэг. БОДЛОГЫН ЗОРИЛТЫН ХЭРЭГЖИЛТИЙН ҮР ДҮНГИЙН ҮНЭЛГЭЭ

1. МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨРӨӨС ХОВД АЙМАГТ ХОЛБОГДОЛТОЙ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ

АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ ХЭРЭГЖИЛТИЙН ЯВЦАД ХИЙСЭН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН

Монгол улсын шинэчлэлийн Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл

ажиллагааны хөтөлбөрийн зорилтыг бүрэн дүүрэн хэрэгжүүлэхэд 2015 он

шийдвэрлэх жил болох учир аймгийн Засаг дарга, түүний Тамгын газар, эрхлэх

хүрээний агентлаг, сумдын төр захиргааны байгууллагууд онцгой ач холбогдол

өгч, аймгийн эдийн засаг нийгмийн хөгжлийг хурдасгах, дэд бүтцийн салбар,

ногоон хөгжлийг бий болгож, ард түмний сайн сайхан, ая тухтай амьдрах орчин

бий болгох зорилтоо амжилттай хэрэгжүүлж ажиллалаа.

Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр, түүнийг хэрэгжүүлэх ажлын

хүрээнд батлагдсан томоохон төсөл арга хэмжээг тооцож төлөвлөхдөө, аймаг орон

нутгийнхаа газар зүйн байршил, олон ястан ард иргэдийнхээ өв соѐл, ѐс заншлын

онцлогт тохируулах, улс аймгийн төсөв хөрөнгө, бололцоонд тулгуурлан хөгжилд

нөлөөлөх хүчин зүйл, баруун бүс нутгийн хөгжилд оруулах чадамжийг судалж,

аймаг, сумдын Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөр, аймгийн эдийн засаг,

нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл зэрэгтэй нягт холбож өгсөн байна.

Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрөөс аймагтай холбоотой аливаа

ажил асуудлыг төлөвлөн хэрэгжүүлэхдээ ард иргэдийн оролцоонд нэн тэргүүнд

тулгуурлахаас гадна төрийн яамдтай байнгын холбоотой ажиллаж, өөрийн

аймгийн тойргоос сонгогдсон УИХ-ын гишүүдийн дэмжлэгийг авч ажиллаж байгаа

нь үр дүнгээ өгч байна.

Бүсчилсэн хөгжлийн төв болох үзэл баримтлалыг иш үндэс болгож, хөрш

зэргэлдээ орнуудын шууд харилцагч аймаг муж, гуравдагч орнуудтай харилцаагаа

сайжруулах, эдийн засаг, нийгмийн салбарт ойр дөт хамтарч ажиллах, хөрөнгө

оруулагчдыг татах, харилцан ашигтай байх зарчимд тулгуурласан гадаад бодлого

явуулж гэрээ хэлцэл байгуулж, хөгжлийн гарцаа тодорхойлох алхамаа зөв

эхлүүлжээ.

Аймаг орон нутгийн удирдлагууд бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэхдээ

дэвшүүлсэн зорилт, хүрэх үр дүн, ололт амжилтыг тооцон, тодорхойлж ажиллаж

байгаа нь хөтөлбөрийн хэрэгжилт хүрэх түвшингөөсөө даруй 4.8 хувиар нэмэгдэж

79.8 хувьтай гарч “хангалттай сайн” тооцогдлоо.


Монгол улсын Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрөөс Ховд аймагт холбогдолтой хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний хэрэгжилтийн үнэлгээний дүн хөтөлбөр, заалт тус бүрээр.

График-1

Монгол улсын Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангах төлөвлөгөөний биелэлтийн

явцад өгсөн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний дүн (Бодлого, зорилт, арга хэмжээ тус бүрээр 2015 оны жилийн эцсийн байдлаар)

Хүснэгт 1

Д/д Салбар Зорилт

Ар

га

хэм

жээ Б и е л э л т и й н х у в ь Нийт

хувь

Үнэлгээ

0 10 30 50 70 90 100

1 Ажилтай орлоготой Монгол хүн

9 6 3 690 76,66

1. Үйлдвэржүүлэх чиглэлээр хэрэгжүүлэх бодлого

2 1 1 160 80

3. Уламжлалт мал аж ахуй, мах, сүүний чиглэлээр хэрэгжүүлэх бодлого

9 1 3 5 710 78,88

4. Аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх чиглэлээр хэрэгжүүлэх бодлого

5 1 2 2 370 74,0

6. Импортыг орлох экспортын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих бодлого

1 1

7. Үйлчилгээний бизнесийг дэмжих чиглэлээр хэрэгжүүлэх бодлого.

22 2 9 3 8 1800 81,81

Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлого

9 3 6 540 83,33

Нийгмийн хамгааллын бодлого

5 1 1 3 390 78,0

Дүн 62 5 25 24 8 4960 80,0

2 Эрүүл чийрэг Монгол хүн

Дүн 2 2 180 90,0

3 Эрдэм боловсрол-той Монгол

Дүн 3 3 270 90,0


хүн

4 Аюулгүй орчинтой Монгол хүн

13 1 10 1 1 940 72,3

Нийгмийн аюулгүй байдал

5 4 1 380 76,0

Дүн 18 1 14 1 2 1320 73,3

5 Эрх чөлөөтэй Монгол хүн

Дүн 9 2 7 770 85,5

ДҮН 94 6 41 37 10 7500 79,8

Хөтөлбөрт тусгагдсан 94 арга хэмжээний хэрэгжилтийн явцыг салбар тус

бүрээр нь товч танилцуулъя.

- Ажилтай орлоготой Монгол хүн бодлогын хүрээнд хэрэгжүүлэх 62 арга

хэмжээнээс бүрэн хэрэгжсэн 8, 50 хувийн биелэлттэй 5, 70 хувийн биелэлттэй 25,

90 хувийн биелэлттэй 24 арга хэмжээ, дунджаар 80.0 хувийн хэрэгжилттэй байна.

- Эрүүл чийрэг Монгол хүн бодлогын хүрээнд хэрэгжүүлэх 2 арга хэмжээ 90

хувийн хэрэгжилттэй байна.

- Эрдэм боловсролтой Монгол хүн бодлогын хүрээнд хэрэгжүүлэх 3 арга

хэмжээ 90.0 хувийн биелэлттэй гарч байгаа нь бусад салбараас өндөр хувьтай

байна.

- Аюулгүй орчинтой Монгол хүн бодлогын хүрээнд хэрэгжүүлэх 18 арга

хэмжээнээс 50 хувийн биелэлттэй 1, 70 хувийн биелэлттэй 14, 90 хувийн

биелэлттэй 1 арга хэмжээ, бүрэн хэрэгжсэн 2 арга хэмжээ, дунджаар 73.3 хувьтай

хэрэгжсэн.

- Эрх чөлөөтэй Монгол хүн бодлогын хүрээнд хэрэгжүүлэх 9 арга

хэмжээнээс 70 хувийн биелэлттэй 2, 90 хувийн биелэлттэй 7 арга хэмжээ,

дунджаар 85.5 хувийн хэрэгжилттэй байна.

Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд хийж, хэрэгжүүлсэн

томоохон ажлуудаас товч танилцуулъя:

Дэд бүтцийн чиглэлээр:

- Ховд аймагт 2013 онд 153, 2014 онд 286, 2015 онд 496 айлын орон сууц

ашиглалтанд орж, жилийн эцсийн байдлаар нийтдээ 2433 айлын орон сууц

ашиглагдаж, 2016 онд ашиглалтанд оруулахаар 240 айлын 4 орон сууц баригдаж

байгаа, “Төрийн орон сууцны корпораци”-ийн санхүүжилтээр аймгийн төвд 1000

айлын орон сууцны хороолол барихаар төлөвлөснөөс эхний ээлжийн 480 айлын

хорооллын инженерийн шугам сүлжээний ажлын зураг төсвийг хийж, эхний

ээлжийн 120 айлын орон сууцны барилгыг “Ховдын өргөө”, “Жаргалант луу”,

“Электро инсталэйшн” ХХК-ууд ашиглалтад оруулсан,

- Улсын төсөвт 6 тэрбум төгрөг суулгаж, цементийн үйлдвэр барих газрыг

аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлаар батлуулан, газрыг олгож, 2015 онд


“Hebei xuanhua xian jianxing tie kuang shi jia gong you xiang” компаний захирал Ховд

аймагт Цементийн үйлдвэр барих, ашиглах, хөрөнгө оруулалт хийх, Чоно

харайхын гол дээр төмөр бетон гүүр барих, Буянт голын их, бага хоѐр гүүрийг

засварлах ажлын гэрээнд, Шинжааны Алтай аймгийн Худалдаа, аж үйлдвэрийн

танхимын төлөөлөгчид аймгийн Худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимтай хамтран

ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурж, зарим ажлуудыг хэрэгжүүлж эхлээд

байгаа,

- “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто зам төсөл”-ийн хүрээнд Бага улаан

даваанаас Тэмээн хүзүү чиглэлийн 110,8 км хатуу хучилттай авто зам, Манхан-

Бага улаан даваа чиглэлийн 103.3 км хатуу хучилттай авто зам, Мянгадын гүүр

Сар хайрханы чиглэлийн 20 км авто замыг ашиглалтанд хүлээн авч, аймгийн

төвөөс Шурагийн гүүр чиглэлийн 53,9 км, Шурагийн гүүрнээс Хашаатын даваа

хүртэлх 50 км хатуу хучилттай авто замын ажлыг эхлүүлсэн;

Нийгмийн салбарын чиглэлээр:

- Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд ээлтэй орчин бүрдүүлсэн 55 байгууллага,

аж ахуй нэгж бий болсноор тусгай хэрэгцээ шаардлагатай иргэд нийгмийн болон

худалдаа үйлчилгээний байгууллагуудаар саадгүй үйлчлүүлэх боломж бүрдсэн,

- Дэлхийн банкны 140 сая төгрөгийн санхүүжилтээр аймгуудаас анх удаа

Ховд аймагт Вирусологийн лаборатори байгуулсан,

- “Багш”, “Ном”, “Авьяас” хөтөлбөрүүд амжилттай хэрэгжүүлж, ерөнхий

боловсролын сургуулиудыг цахимжуулах аяны хүрээнд Зэрэг, Мөст, Жаргалант

сумын 7, Цаст-Алтай бүрэн дунд сургуулиуд “Эрдмийн түлхүүр” системийг

нэвтрүүлсэн,

- Хөгжимт драмын театрын уран бүтээлчид Н.Сүхдоржийн зохиол “Галдан

бошигт хаан” дуулалт жүжгээр тэргүүн байр эзэлж, Гран-при хүртсэн,

- Цамбагарав уулын авиралтын УАШТ, Үндэсний сурын багийн УАШТ,

Ахмад волейболчдын УАШТ, Жүдо бөхийн насанд хүрэгчдийн хүнд жингийн

УАШТ-ийг өөрийн аймагтаа амжилттай зохион байгуулсан, Дэлхийн аварга

шалгаруулах тэмцээнд оролцохоор 3 тамирчин, Ази тивийн аварга шалгаруулах

тэмцээнд оролцохоор 4 тамирчин эрх авснаас Таеквондогийн дэлхийн аваргаас 2

тамирчин алт, мөнгөн медаль хүртсэн амжилт үзүүлсэн.

Хууль эрхзүйн чиглэлээр:

- Аймгийн хэмжээнд нийтийн эзэмшлийн гудамж, талбайд 26 гэрэлтүүлэг,

гэр хороололд 112 гэрэлтүүлэг шинээр хийж, “Цахим Ховд” хөтөлбөрийн хүрээнд

Жаргалант сумын хөдөлгөөний нягтрал ихтэй гудамж, талбай, уулзвар, гарц,

тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хяналтанд авах зорилгоор 2014-2015 онд 95.3

сая төгрөгөөр 20 камер суурилуулж, үйл ажиллагаандаа ашиглаж байгаа, энэ

ажлын үр дүнд 2014 онд үйлдэгдэх үедээ эзэн холбогдогч нь тогтоогдоогүй байсан

62 хэргээс 28-ыг, 2015 онд үйлдэгдсэн 84 хэргээс 51 хэргийг нөхөн илрүүлсэн,

- Архигүй, тамхигүй Ховдчууд” хөтөлбөр, “Архидан согтуурахтай тэмцэх

сангийн журам”-ыг шинээр батлуулж, ажилласнаар аймгийн хэмжээнд архины хэт

хамааралтай 83 иргэн бүртгэлд авагдаж, архины хамаарлаас ангижуурлахад


чиглэсэн ажлыг “Цагаан амьдрал” төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион

байгуулснаар архи байнга хэрэглэдэг 8 иргэнийг эмийн бус аргаар архинаас

гаргаж, амьдралын зөв хэвшилд оруулсан байна.

Хөдөө аж ахуй, байгаль орчны чиглэлээр:

- Ус, цаг уур орчны шинжилгээний албанаас Мөнххайрхан суманд хур

тунадас нэмэгдүүлэх зорилгоор газрын генератор суурилуулж, Дуут, Чандмань,

Мөнххайрхан сумдад хур тунадас нэмэгдүүлэх зорилгоор газрын генераторыг 16

удаа ажиллуулж, 42 ширхэг түлш шатаан ажиллаж, 2015 онд цаг агаарт зориудаар

нөлөөлөх үйл ажиллагааг орон нутгийн хөгжлийн сангийн 30,0 сая төгрөгөөр

санхүүжүүлж, 30 удаагийн гаралтаар 51 пуужин харваж, хур тундасны хэмжээг 71

хувиар нэмэгдүүлсэн,

- Аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 17 дугаар

тогтоолоор “Хог хаягдлын цуглуулах, тээвэрлэх, устгах журам”, “Хог хаягдлыг

цуглуулах, тээвэрлэх үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх журам“-ыг батлуулж, 2015 онд

орон нутаг хөгжүүлэх сангийн 12,8 сая төгрөгөөр Ховд, Буянт, Мөст сумд хогийн

төвлөрсөн цэгээ ландфиллийн арга буюу булшлах аргаар төвлөрсөн хогийн цэгээ

цэвэрлэж, аймгийн төвийн төвлөрсөн хогийн цэг дэх хогийг Байгаль хамгаалах

сангаас 19 сая төгрөг зарцуулж, БНХАУ-ын Эйч Кэй Би ХХК-ны техник

хэрэгслүүдийг ашиглаж, 55 га талбайг цэвэрлүүлж, аймгийн хэмжээнд тайлант онд

хог хаягдал цэвэрлэх аяныг 15 удаа зохион байгуулж, нийт 120 гаруй тонн хогийг

цэвэрлэж хогийн нэгдсэн цэгт хүргэсэн,

- Монгол улсын Засгийн газрын тогтоолоор Ховд аймгийн Дарви сумын нутаг

дэвсгэрт 105,2 мянган га бэлчээрийн газар нутгийг баруун бүсийн аймаг дундын

отрын бэлчээрийн зориулалтаар улсын тусгай хэрэгцээнд авч, отрын бэлчээр

нутгийг “Баян нуруу” хэмээн нэрлэж, хилийн цэсийг тогтоож өгсний дагуу аймаг

дундын бүсийн орон тооны бус зөвлөлийн хурлыг 11 дүгээр сард байгуулж, отрын

бүс нутагт өвөлжих, хаваржих айл, өрхийн судалгаа гаргаж, 2015-2016 оны өвөл

тус бүс нутагт Говь-Алтай аймгийн Хөх морьт сумын 22 малчин өрхийн 25,0

мянган толгой мал, Дарви сумын 13 малчин өрхийн 15,0 мянган толгой мал

өвөлжиж бэлчээрийн даац хүрэлцээтэй болсон,

- 2015 онд царцааны гаралт, тархалтын судалгааг 2076 км-ын маршрутаар

Мөст, Мөнххайрхан, Манхан, Цэцэг, Зэрэг, Дуут, Чандмань сумдын нутагт хийж,

30.0 мянган га талбайд бэлчээрийн хортон царцаатай тэмцэх арга хэмжээ зохион

байгуулж, 98 хувьтай гүйцэтгэлээ. Энэхүү арга хэмжээг жил бүр зохион байгуулж

ажилласнаар тархалтын талбайн хэмжээ багасаж царцааны гаралт буурч,

бэлчээрт үзүүлэх царцааны хөнөөл багасаж, ашиглагдах талбайн хэмжээ

нэмэгдэж, нутгийн ард иргэд, малчдын амьдралд эерэгээр нөлөөлж байгаа,

- 2015 оны 3 дугаар сард Ховд аймгийн Булган, Үенч сумдад мал амьтадын

гоц халдварт олон улсын худалдааны хорио цээрт шүлхий өвчин гарсныг

голомтын бүсэд нь богино хугацаанд устгаж, давхардсан тоогоор Үенч, Булган,

Алтай сумдын 691843 толгой малыг вакцинжуулалтад хамруулж, халдварт

өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд 184,7 мянган толгой бод, 1822,0

мянган толгой бог, нийт 2006,7 мянган толгой мал хамруулж, урьдчилан сэргийлэх

арга хэмжээ 99.3 хувьтай хийгдсэн, малын халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх


арга хэмжээ, ариутгал халдваргүйжүүлэлтийн арга хэмжээг технологийн хугацаанд

нь чанартай зохион байгуулж, гүйцэтгэлийг хангаснаар халдварт өвчний гаралт

өмнөх оныхоос 2,5 дахин буурсан,

- Хүнс, хөдөө аж ахуйн газрын даргын 2015 оны А/39 дүгээр тушаалаар мал

сүргийг бруцеллѐз өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх вакцинжуулалтанд 848,6 мянган

толгой мал буюу 99,1 хувьтай хамруулсан, Аймгийн хэмжээгээр 60,4 мянган тн

байгалийн хадлан бэлтгэхээс 55,4 мянган тн байгалийн хадлан бэлтгэсэн,

- Аймгийн өвс тэжээлийн аюулгүйн нөөцөд 9200 боодол өвс буюу 184 тн өвс

хадгалагдаж, сумын аюулгүйн нөөцөд 850 тн өвс бэлтгэхээс 503,3 тн, давс хужир

6,9 тн-ийг бэлтгэхээс 6,4 тн, гар тэжээл 4,0 тн бэлтгэхээс 3,1 тонныг бэлтгээд

байгаа,

- Аймгийн хэмжээнд нийт мал сүрэгт цэвэр эрлийз мал 8.3 хувийг эзэлж,

аймаг сумын байгаль цаг уурын нөхцөлд тохирсон “Торгууд”, “Сутай”, “Баяд” хонь

“Өлгийн улаан”, “Алтайн улаан ямаа”, “Бумбатын улаан ямаа”-г сайжруулагчаар

ашиглаж байгаа зэрэг олон ажлуудыг дурдаж болохоор байна.

Аймаг орон нутагт улсын чанартай бодлого, зохион байгуулалт,

төлөвлөлтийн шинжтэй олон ажил, арга хэмжээ амжилттай хэрэгжиж байгаа

талаар дэлгэрэнгүй танилцуулгад оруулсан болно.

2015 оны жилийн эцсийн байдлаар www.unelgee.gov.mn сайтад Монгол

улсын Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн биелэлтийг

хугацаанд нь шивж баталгаажуулан, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийсэн тайлан,

аймгийн Засаг даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн хурлын тэмдэглэлийн

хамт 2016 оны 01 дүгээр сарын 22-ний өдрийн 2/164 тоот албан бичгээр ЗГХЭГ-ын

Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын газарт хүргүүлэв.

2. МОНГОЛ УЛСЫН ЭДИЙН ЗАСАГ, НИЙГМИЙГ 2015 ОНД ХӨГЖҮҮЛЭХ

ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛИЙН ТӨЛӨВЛӨГӨӨНД ТУСГАГДСАН ЗОРИЛТ, АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ХЭРЭГЖИЛТЭД ХИЙСЭН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тасаг

нь тайлант хугацаанд Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг 2015 онд хөгжүүлэх

үндсэн чиглэлийн үнэлгээг гаргахдаа аймгийн Засаг даргаас өгөгдсөн үүрэг

чиглэлийг баримталж, төрийн байгууллага, ажилтнуудаас үндсэн чиглэлийн

хэрэгжилтийг хангуулах талаар хийж байгаа бодит ажил, зохион байгуулалтын

чиглэлээр авсан арга хэмжээ, ажлын үр дүнд хяналт шинжилгээ хийж, зөвлөмж өгч

ажиллалаа.

Үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэх цаг хугацааны хүрээ, бодлогын зорилт, үр

өгөөж агуулга, удирдлагын заалтын дагуу хяналтанд авч холбогдох албан

тушаалтан, газар, хэлтэст хугацаанд нь хүргүүлж, үндсэн чиглэлийн хэрэгжилтийг

хангах талаар аймаг орон нутгийн хэмжээнд ямар ажил хийхээр, ямар бодлого

боловсруулж, төлөвлөж байгаа талаар тодорхой мэдээ мэдээлэл авч харилцан

уялдаатай зохион байгуулав.

http://www.unelgee.gov.mn/


Энэхүү танилцуулгыг Монгол улсын Засгийн газрын 2013 оны 322 дугаар

тогтоолоор батлагдсан журмын дагуу, заалт тус бүрийн хэрэгжилтийн явцын

байдалд тодорхой хувь өгч тооцож гаргахад үндсэн чиглэлийн хэрэгжилт 2015 оны

жилийн эцсийн байдлаар 89.6 хувьтай “хангалттай сайн” гэсэн үнэлэлттэй гарч

байна.

Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг 2015 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлд 5 бодлогын хүрээнд аймагтай холбоотой хэрэгжүүлэх 19 зорилтын 55 заалтаар дэвшүүлсэн ажлыг аймгийн эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл, аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын жилийн ажлын төлөвлөгөөнд тусган хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулсан байна.

Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг 2015 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн хэрэгжилтийн явц:

График-2

Төлөвлөсөн нийт арга хэмжээнээс 0 хувийн биелэлттэй 1, 50 хувийн биелэлттэй 1, 70 хувийн биелэлттэй 1, 90 хувийн биелэлттэй 39, 13 заалт бүрэн хэрэгжсэн байна. Аймагтай холбогдолтой хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөнд

тусгагдсан нийт арга хэмжээний 94,5 хувь буюу 52 арга хэмжээ 90 дээш хувийн

хэрэгжилттэй байгаа нь Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг 2015 онд хөгжүүлэх

үндсэн чиглэлийн биелэлт “хангалттай сайн” түвшинд хэрэгжсэн гэж үзэж байна.

Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг 2015 онд хөгжүүлэх үндсэн

чиглэлийгхэрэгжүүлэх төлөвлөгөөнд тусгагдсан зорилт, арга хэмжээний хэрэгжилтэд хийсэн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний дүн

(2015 оны жилийн эцсийн байдлаар) Хүснэгт 2

Д/д

Бодлого

Зорилт

Ар

га

хэм

жээ Б и е л э л т и й н х у в ь Нийт

хувь

Үн

эл

гээ

(Хуви

ар

)

0 10 30 50 70 90 100

1

Ма

кро

эд

ий

н

засги

йн

бо

дл

ого

Зорилт 1. Эдийн засгийн өсөлтийг эрчимжүүлэх бодлого баримтална

2 2 200 100

Зорилт 2. Хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх замаар ажилгүйдлийн түвшинг бууруулах бодлогыг хэрэгжүүлнэ

2 1 1 140 70.0

Зорилт 3. Төсвийн тогтвортой, тэнцвэрт байдлыг хангах бодлого баримтлахын зэрэгцээ, санхүүгийн зах зээлийг хөгжүүлнэ

4 3 1 370 92.5

Дүн 8 1 4 3 710 88.7


2

Эд

ий

н

засги

йн

ө

сө

лти

йг

дэм

жи

х

са

лб

ар

-

ууд

ын

бо

дл

ого

Зорилт 5. Уламжлалт мал аж ахуй, эрчимжсэн мал аж ахуйг дэмжсэн бодлого хэрэгжүүлнэ

8 4 4 760 95.0

Зорилт 6. Эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих эрчим хүчний салбарын бодлогыг хэрэгжүүлнэ

3 3 270 90.0

Зорилт 7. Аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх чиглэлээр бодлого, стратеги, хөтөлбөр боловсруулна

2 2 180 90.0

Зорилт 8. Тээврийн салбарыг хөгжүүлэх бодлогын хүрээнд эдийн засгийн өндөр өсөлтийг дэмжсэн, өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх чиглэл баримтална

1 1 90 90.0

Зорилт 9. Уул уурхайн салбарыг дэмжих чиглэлээр бодлого боловсруулан хэрэгжүүлнэ

1 1 100 100

Зорилт 10. Бодит салбарын хөгжлийг дэмжсэн шинжлэх ухаан, технологийн хөгжлийн бодлого баримтална

3 2 1 280 93.3

Дүн 18 12 6 1680 93.3

3

Бүс

нутг

ий

н

хө

гжи

л,

ба

йга

ль о

рчн

ы б

од

ло

го

Зорилт 11. Хүн амын нутагшилт, суурьшил, бүс нутгийн зохистой тогтолцоонд тулгуурлан хот, сууринг хөгжүүлж, газар ашиглалтыг сайжруулна

2 1 1 190 95.0

Зорилт 12. Хүн амын орон сууцны хангамж, дэд бүтцийг сайжруулж, хөдөөгийн хөгжлийг эрчимжүүлнэ

2 1 1 190 95.0

Зорилт 14. Гамшгийн эрсдэлийг үнэлэх, бууруулах, эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх чиглэлээр ажиллана

3 1 1 1 190 63.3

Дүн 7 1 3 3 570 81.4

4

Хүн

ий

хө

гжи

л,

ни

йгм

ий

г хө

гжүүл

эх

бо

дл

ого

Зорилт 15. Хүүхэд, сурагч, багш, оюутан нэг бүрийг хөгжүүлэх бодлого хэрэгжүүлж, боловсролын тогтолцоог шинэчилнэ

6 5 1 550 91.7

Зорилт 16. Эрүүл мэндийн салбарт орчин үеийн техник, технологийг ашиглахыг дэмжинэ

2 2 180 90.0

Зорилт 17. Соѐл, урлаг, биеийн тамир, спортыг тогтвортой хөгжүүлэх бодлогыг баримтална

1 1 90 90.0

Зорилт 18. Нийгмийн хамгааллын салбарт хийх шинэчлэлийн бодлогыг үргэлжлүүлнэ

3 3 270 90.0

Зорилт 19.Хүн амын амьжиргааны түвшинг сайжруулах, ядуурлыг бууруулах бодлого, арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ

4 4 360 90.0

Дүн 16 15 1 1450 90.6

5

Засагл

ал

, эрхзү

йн

шинэчл

эл

, га

даа

д

бод

лого

, б

атл

ан

хам

гаал

ах

сал

бары

н

бод

лого

Зорилт 20. Хууль тогтоомж, эрх зүйн шинэчлэл, нийгмийн хэв журмыг сахиулах, гэмт хэргийг бууруулах бодлого боловсруулж, хэрэгжүүлнэ

2 2 180 90.0

Зорилт 24. Батлан хамгаалах, хил хамгаалалт, иргэний хамгаалалтын салбарын чиглэлээр бодлого хэрэгжүүлнэ

4 1 3 340 85.0

Дүн 6 1 5 520 86.6

Нэгдсэн дүн 55 1 1 1 39 13 4930 89.6


2015 оны жилийн эцсийн байдлаар www.unelgee.gov.mn сайтад Монгол

улсын эдийн засаг, нийгмийг 2015 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн биелэлтийг

оруулж, аймгийн Засаг даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн хурлын

тэмдэглэлийн хамт 2016 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 2/190 тоот албан

бичгээр Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газарт хүргүүлсэн болно.

3. АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ

ХӨТӨЛБӨРИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ

ХЭРЭГЖИЛТИЙН ЯВЦАД ХИЙСЭН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН

Аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг боловсруулан

хэрэгжүүлж ажиллахдаа Монгол улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны

хөтөлбөртэй уялдуулан “Хүн амьдрах таатай орчинтой, үйлдвэрлэл, бизнест

ээлтэй, ногоон хөгжлийн загвар аймаг” болох эрхэм зорилгыг тодорхойлж 5 бүлэг,

16 дэд бүлэг, 454 заалттай төлөвлөгөө гаргаж, биелэлтийг хангуулах зохион

байгуулалтын арга хэмжээ авч ажилласан байна.

Аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн явцын

дундаж хувь өмнөх оны мөн үеийнхээс 20.5 хувиар өсч, 2015 оны жилийн эцсийн

байдлаар 79.4 хувьтай, “хангалттай сайн” хэрэгжсэн гэсэн үнэлгээтэй дүгнэгдлээ.

Энэ нь тухайн жилийн нийгэм, эдийн засгийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл,

тухайн жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөлт, хөтөлбөрийн зорилтын хүрээнд аймаг

орон нутгийн нөөц бололцоог дайчлан, бодит нөхцөл байдалд тулгуурлан, хүрэх үр

дүнг тооцож, ажилласны үр дүн гэж үзлээ.

Төлөвлөгдсөн нийт арга хэмжээнээс 2015 оны жилийн эцсийн байдлаар

хугацаа болоогүй 15, бүрэн хэрэгжсэн 143, 90 хувийн биелэлттэй 97, 70 хувийн

биелэлттэй 134, 50 хувийн биелэлттэй 36, 30 хувийн биелэлттэй 19, 10 хувийн

биелэлттэй 8, тасарсан 2 арга хэмжээний хэрэгжилт 79.4 хувьтай дүнэгдсэн нь

улс, аймгийн хөрөнгө оруулалтыг зохистой зарцуулсан, төр захиргааны

байгууллагуудын идэвхитэй үйл ажиллагаа, ард иргэдийн оролцооны үр дүн юм.

Аймгийн Засаг даргын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үнэлгээний дүн салбар тус бүрээр:

График-3.

http://www.unelgee.gov.mn/


Аймгийн Засаг даргын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөний хэрэгжилтийн явцад хийсэн хяналт- шинжилгээ, үнэлгээний дүн (2015 оны жилийн эцсийн байдлаар)

Хүснэгт 3

Д/д Бодлого, зорилт

Ар

га

хэм

жээ

Хуга

ца

а

бо

ло

огү

й Биелэлтийн хувь

Ни

йт

хувь

Үнэл

гээ

0 10 30 50 70 90 100

1. Төрийн байгуулалт, эрх зүй, батлан хамгаалах, гадаад бодлогын хүрээнд:

1.1 Төрийн байгуулалтын чиглэлээр

18 2 - - - - 6 4 6 1380 86.3

1.2 Батлан хамгаалах чиглэлээр

9 - - 1 - - 3 - 5 720 80.0

1.3 Эрх зүйн чиглэлээр 32 - - 2 - 2 11 7 10 2520 78.8

1.4 Гадаад бодлогын чиглэлээр

16 - - - 1 - 11 - 4 1200 75.0

Салбарын дүнгээр 75 2 - 3 1 2 31 11 25 5820 79.7

2. Нийгмийн цогц үйлчилгээ, иргэдийн оролцоо, боловсрол, соёл, аялал жуулчлал, биеийн тамир, спортын бодлогын хүрээнд:

2.1 Боловсрол, шинжлэх ухаан

44 6 2 1 3 6 6 12 8 2700 71.1

2.2 Соѐл, биеийн тамир, спорт, аялал жуулчлал

38 - - - 4 3 6 13 12 3060 80.5

2.3 Эрүүл мэндийн чиглэлээр 43 4 - 2 - 7 7 7 16 3090 79.2

2.4 Нийгмийн хамгааллын чиглэлээр

16 - - - - 1 1 4 10 1480 92.5

2.5 Салбарын дүнгээр 141 10 2 3 7 17 20 36 46 10330 78.9

3 3. Эдийн засгийн бодлогын хүрээнд:

27 1 - - 1 - 14 10 1 2010 77.3

4. Дэд бүтэц, газрын шинэтгэл, барилга хот байгуулалтын бодлогын хүрээнд:

4.1 Дэд бүтцийн чиглэлээр 42 2 - - 5 6 7 9 13 3050 76.3

4.2 Газрын шинэтгэлийн чиглэлээр

11 - - - - 1 5 1 4 890 80.9

4.3 Салбарын дүнгээр 53 2 - - 5 7 12 10 17 3940 77.3

5. Хөдөлмөр эрхлэлт, үйлдвэрлэл, хөдөө аж ахуй, байгаль орчны бодлогын хүрээнд:

5.1 Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих чиглэлд

10 - - - - - 1 5 4 920 92.0

5.2 Үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээний чиглэлд

69 - - 1 4 6 18 8 32 5610 81.3

5.3 Мал аж ахуйг хөгжүүлэх чиглэлд

29 - - - - - 13 8 8 2430 83.8

5.4 Газар тариаланг хөгжүүлэх чиглэлд

16 - - 1 - 1 5 4 5 1270 79.4

5.5 Байгаль орчны чиглэлээр 34 - - - 1 3 20 5 5 2530 74.4

Салбарын дүнгээр 158 - - 2 5 10 57 30 54 12760 80.8

ДҮН 454 15 2 8 19 36 134 97 143 34860 79.4

Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд салбар тус бүрд хийгдсэн

томоохон ажлуудаас товч дурдья:

Нэг:Төрийн байгуулалт, эрх зүй, батлан хамгаалах, гадаад бодлогын

хүрээнд:

Төрийн байгуулалтын чиглэлээр бүх шатанд сайн Засаглалыг хэрэгжүүлж,

“Цахим засаглал” хөтөлбөрийн хүрээнд аймгийн албан ѐсны /www.khovd.gov.mn/

вэб сайт ажиллуулж, “Шилэн дансны тухай хууль”, “Төсөв санхүүгийн ил тод

байдал”, “Худалдан авах ажиллагааны ил тод байдал”-ыг, мөн аймгийн төсөв,

санхүүгийн нэгдсэн сайт, худалдан авах ажиллагааны цахим сайт ажиллуулан

аймгийн Засаг даргын захирамжууд, төсөв санхүү, худалдан авах ажиллагаа, сум

хөгжүүлэх сан, тендерийн урилга, төлөвлөгөө, тайлан, үр дүн, шалгарсан


шалгараагүй үндэслэл зэрэг мэдээллүүдийг дээрх сайтуудад тухай бүр нь

байршуулан олон нийтэд тогтмол мэдээлж хэвшлээ.

Гадаад харилцааны чиглэлээр хөрш

орнуудын уламжлалт харилцаатай аймаг,

мужтай хоѐр талын уулзалт, айлчлалыг

амжилттай зохион байгуулж, гэрээ хэлцэл

байгуулсны үр дүнд мал аж ахуйн бүтээгдэхүүн

боловсруулах, уул уурхайн олборлолт,

Цементийн үйлдвэр барих, ашиглахад хамтран

ажиллаж, Чоно харайхын гол дээр шинээр төмөр

бетон гүүр барих, Буянт голын их, бага хоѐр гүүрийг засварлахад зохих хөрөнгө

оруулалт хийж, зарим ажлыг эхлүүлэв.

Жаргалант сумын хөдөлгөөний нягтрал

ихтэй гудамж талбай, уулзвар, гарцын тээврийн

хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хяналтанд авах

зорилгоор “Цахим Ховд” хөтөлбөрийн хүрээнд

2014-2015 онд 95.3 сая төгрөгийн өртөг бүхий 20

хяналтын камер суурилуулж ажилласнаар замын

хөдөлгөөний аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг,

зөрчил мэдэгдэхүйц буурлаа.

“Архигүй, тамхигүй Ховдчууд” хөтөлбөр, “Архидан согтуурахтай тэмцэх

сангийн журам”-ыг шинээр батлан, хэрэгжилтийг ханган ажилласны үр дүнд

2015 оны байдлаар согтуугаар үйлдэгдсэн гэмт хэрэг 36 гарсан нь урьд оны мөн

үетэй харьцуулбал 2.7 хувиар, архидан согтуурсаны улмаас саатуулагдсан иргэд

1948 байгаа нь 17 хувиар тус тус буурсан үзүүлэлттэй байна.

Хоёр. Нийгмийн цогц үйлчилгээ, иргэдийн оролцоо, боловсрол, соёл,

аялал жуулчлал, биеийн тамир, спортын бодлогын хүрээнд:

2015-2016 оны хичээлийн жилд ерөнхий

боловсролын 24 сургуульд урьдчилсан байдлаар

694 бүлэгт 18341 хүүхэд суралцаж, суурь

боловсролын хамран сургалт 97,2 хувь хүрч,

элсэлтийн ерөнхий шалгалтын хичээлийн дундаж

оноо 2014-2015 оны хичээлийн жилд 516.7-д хүрч

улсад 3 дугаар байр эзэлсэн амжилт үзүүллээ.

2015 онд “Авьяас”, ”Ном”, ”Багшийн хөгжил” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд

аймгийн Орон нутаг хөгжүүлэх сангаас 35,0 сая төгрөг зарцуулж, хүүхэд бүрийн

авьяас чадварыг хөгжүүлэх 366 төрлийн сонгон дугуйланд давхардсан тоогоор

21047 сурагчийг хамруулж, боловсролын чанарын шинэчлэлийн хүрээнд хүүхэд

нэг бүрийг хөгжүүлэх сургалтын арга зүйг түгээн дэлгэрүүлэх 78 чиглэлийн

Хяналтын камер суурилуулав

ОХУ-ын СУИС-ийн төлөөлөгчид

Ховд аймагт ажиллав.


сургалтанд 7895 багш, ажилтнууд хамрагдан мэргэжил, арга зүй, ур чадвараа

дээшлүүллээ.

Боловсролын байгууллагын материаллаг

баазыг бэхжүүлэх, суралцагсдын суралцах,

хөгжих таатай орчинг бүрдүүлэхэд анхаарч

улсын болон олон улсын байгууллагын хөрөнгө

оруулалтаар 4.2 тэрбум төгрөгийн барилга

байгууламж шинээр барьж, 2.0 тэрбум төгрөгийн

их засвар, тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл хийв.

“Алтан өв” хөтөлбөрийн хүрээнд сумдын

соѐлын өдрүүд, яруу найраг, богино

өгүүллэгийн наадам, “Морин хуур-2014”,

“Шилдэг өв тээгчид” бий биелгээний уралдаан,

туулийн наадам, цуурын улсын анхдугаар

үзлэгийг амжилттай зохион байгуулж, драмын

олон улсын “Гэгээн Муза-12” театр урлагийн

наадамд аймгийн Хөгжимт драмын театрын

уран бүтээлчид Н.Сүхдоржийн зохиол “Галдан бошигт хаан” дуулалт жүжгээр

Гран-при шагнал хүртсэн нь хөдөөгийн аймгуудын театруудаас анхдагч нь боллоо.

Аймгийн нийтийн номын сан нь “Цахим номын сан”-тай болж, номын фондыг

100 хувь цахим каталогт шилжүүлэн, музейн тооллогыг 10 суманд явуулж, 7089

ширхэг соѐлын үл хөдлөх дурсгалыг бүртгэлжүүлэв.

Эрүүл мэндийн салбарт 2015 онд 2,8 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтын

ажил хийгдэж, Бүсийн оношилгоо эмчилгээний төвийн гадна талбайн тохижилт,

Бүсийн оношилгоо эмчилгээний төв, Зооноз өвчин судлалын төвд дуудлагын 3

авто машин, багийн эмч нарт 40 мотоцикл шинээр олгож, сум дундын Эрүүл

мэндийн төв, өрхийн эмнэлэгийн өргөтгөлийн ажлыг хийж, Жүдо бөхийн

бэлтгэлийн ордныг Японы “Өвсний үндэс” хөтөлбөрийн 375 сая төгрөгөөр барьж

ашиглалтанд орууллаа.

Мөн Бүсийн оношилгоо эмчилгээний төвийн 190 ор бүхий шинэ эмнэлгийн

барилгыг БНХАУ-ын буцалтгүй тусламжаар барихаар шав тавилаа.

Зэрэг суманд хүүхэд

хөгжлийн төв баригдав.

Туулийн наадмын үеэр

БОЭТ-ийн гадна талбайн тохижилт

Жүдо бөхийн бэлтгэлийн ордонтой болов.


Эрүүл мэндийн салбарын үндсэн үзүүлэлтийн гол хэмжүүр болох аймгийн

хүн амын дундаж наслалт 71.7-д хүрч улсын дунджаас 1.2 пунктээр дээгүүр болж,

эрэгтэйчүүд дунджаар 68.27, эмэгтэйчүүд 75.55 насалж байна.

Өндөр Уулын авиралтын улсын аварга,

Үндэсний сурын холимог баг, Ахмад

волейболчид, Жүдо бөхийн үнэмлэхүй

жингийн улсын аварга шалгаруулах

тэмцээнүүдийг аймагтаа амжилттай зохион

байгуулж, олон улсын болон улсын, бүсийн

тэмцээнд оролцох тамирчдад 20.5 сая төгрөг

зарцуулсан байна.

Дээрх байдлаар аймгийнхаа тамирчдыг уралдаан тэмцээнд оролцож,

амжилт гаргахад бодит дэмжлэг үзүүлснээр тив, дэлхий, олон улс, улс, бүсийн

аваргуудад оролцох шилдэг тамирчдын тоо нэмэгдэж, 2014 онд 302 медаль авч

медалийн тоо өмнөх онуудаас 40 хувиар өссөн дүнтэй байсан бол, 2015 онд 315

медаль авч амжилтаа ахиулж, дэлхийн аваргын тэмцээнд 3, Азийн аваргын

тэмцээнд 4 тамирчин оролцох эрх аваад байна.

Нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмж, хөнгөлөлт тусламжийн чиглэлээр

22137 иргэнд 5,7 тэрбум төгрөг зарцуулж, 269 ахмад настанг амраан сувилж, 2998

ахмадад 454,5 сая төгрөгийн тусламж, зорилтот бүлгийн амьжиргааны

баталгаажих түвшнээс доогуур орлоготой 93 иргэнд ажлын байртай болоход нь

29,9 сая төгрөг, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сургалт, сувиллын төвийн үйл

ажиллагаанд 16,0 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлж 40 гаруй хүүхдийг нөхөн сэргээх,

тусламж үйлчилгээнд тогтмол хамруулах боломжийг бүрдүүллээ.

Хүнс тэжээлийн хомсдолтой 659 өрхийн 4124 иргэнийг хүнс тэжээлийн

хөтөлбөрт хамруулж, 274,1 сая төгрөгийн хүнсний талон олгож, хүнсний эрхийн

бичгийн үйлчилгээнд хамрагдахыг хүссэн нийт 1410 өргөдөл гомдол хүлээн авч

шийдвэрлэсэн байна.

2015 онд сум, байгууллагуудын дарга нартай байгуулсан үр дүнгийн гэрээнд

нэг байгууллага хөгжлийн бэрхшээлтэй нэг иргэн, амьжиргааг нь дэмжих

шаардлагатай нэг өрхөд дэмжлэг үзүүлж хамтран ажиллахаар тусган,

хэрэгжилтэнд нь хяналт тавьж ажилласны үр дүнд 83 өрхийн 185 иргэнд 49.9 сая

төгрөгийн эд материал, хоол хүнсний тусламж олгож, 27 иргэнийг ажлын байраар

хангасны 16 нь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд орсон байна.

Гурав. Эдийн засгийн бодлогын хүрээнд:

2015 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 24.8 гаруй тэрбум төгрөг,

ОНХС-аар 5.2 тэрбум төгрөг, Төрийн орон сууцны корпорацийн төслийн хүрээнд

6.2 орчим тэрбум төгрөг, олон улсын байгууллагуудын хамтын ажиллагааны

хүрээнд 1.35 гаруй тэрбум төгрөг, олон улсын зэрэглэлийн босоо тэнхлэгийн

Цамбагарав уулын авиралтын улсын

аварга “Ховд 2015” УАШТ-ний үеэр


автозамын хөрөнгө оруулалтаар 100 гаруй тэрбум төгрөг, төр хувийн хэвшлийн

түншлэл, концессын гэрээгээр 120.0 орчим тэрбум төгрөг, дотоод, гадаадын

хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтаар 350.0 орчим тэрбум төгрөгийн хөрөнгө

оруулалт, бүтээн байгуулалтын ажлуудыг хийж гүйцэтгэлээ.

Аймгийн 2015 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр дотоодын нийт бүтээгдэхүүн

352,2 тэрбум төгрөгт хүрч, нэг хүнд ноогдох ДНБ-ны хэмжээ 4.3 сая төгрөг болж

сүүлийн жилүүдэд тасралтгүй маш хурдацтайгаар өсөн нэмэгдэж байна. Үүнд

аймгийн эдийн засгийн гол салбар хөдөө аж ахуйн салбар түүний дотор мал

сүргийн өсөлт нөлөөлсөн хэдий ч аймгийн аж үйлдвэрлэлийн салбарын хөгжил

шинэ шатанд гарч жилээс жилд тогтвортой өсч байгаагийн үр дүн гэж үзэж байна.

Хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр орон нутгийн хөрөнгө оруулалтанд 806,2 сая

төгрөгийн санхүүжилт олгосон нь 93 хувийн, замын сангаар хэрэгжүүлэх хөрөнгө

оруулалтанд 287,5 сая төгрөг санхүүжилт олгосон нь 95,8 хувийн гүйцэтгэлтэй

байна.

Дөрөв: Дэд бүтэц, газрын шинэтгэл, барилга хот байгуулалтын

бодлогын хүрээнд:

“Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто

зам төсөл”-ийн хүрээнд Бага улаан даваанаас

Тэмээн хүзүү чиглэлийн 110,8 км хатуу

хучилттай авто зам, Манхан-Бага улаан даваа

чиглэлийн 103.3 км хатуу хучтилттай авто зам,

Мянгадын гүүр Сар хайрханы чиглэлийн 20 км

авто зам ашиглалтанд хүлээн авч, аймгийн

төвөөс Шурагийн гүүр чиглэлийн 53,9 км,

Шурагийн гүүрнээс Хашаатын даваа хүртэлх 50 км хатуу хучилттай авто замын

ажлыг эхлүүлээд байна.

2015 онд замын сангийн 270.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар Ховд-

Улаангом чиглэлийн, Хөх булангийн хөтлөөс Буянт сумын хооронд 10 км замын

засвар болон зогсоолын ажил, 15 км замын засвар, Жаргалант сумын доторх авто

машин, автобусны зогсоол зэрэг зам, засварын ажлуудыг хийж гүйцэтгэлээ.

Мөн Жаргалант сумын Бугат, Цамбагарав, Жаргалан, Бичигт,

Баатархайрхан багийн нутагт барьж буй 5,1 км хатуу хучилттай авто замын ажил

болон Эрдэнэбүрэн, Мянгад, Ховд, Манхан, Мөст, Чандмань сумын төвүүдэд тус

бүр 0,8 км цемент бетон хучилттай авто зам, замын тохижилтын ажил хийж, 50-80

хувийн гүйцэтгэлтэй байна.

Орон сууцны эрэлт нийлүүлэлтийн нэгдсэн судалгааг хийж, мэдээллийн сан

байгуулан ажиллаж байна. 2015 онд 496 айлын орон сууц ашиглалтанд орсноор

аймагт нийтдээ 2433 айлын орон сууц ашиглагдаж, одоо 240 айлын орон сууц

баригдаж байна.

Аймгийн төвөөс Шурагийн гүүр

чиглэлийн 53,9 км замын нээлтийн үеэр


Орон нутгийн сум, суурин газруудыг усан хангамж, ариутгах татуургын

нэгдсэн системд холбох ажлуудыг шат дараатай хэрэгжүүлсний үр дүнд Алтай,

Мянгад, Зэрэг сумдын системийг ашиглалтанд оруулан цэцэрлэг, сургууль,

эмнэлэг, нийтийн үйлчилгээний газруудыг холбов.

Ховд аймгийн төвийн цэвэрлэх байгууламжийн өргөтгөл шинэчлэлтийн

ажлыг 2012 оноос эхлэн “Ховдын тулга” ХХК гүйцэтгэж, цэвэрлэх байгууламжийн

блок ѐмкостийн цутгалтын ажил, гүний худаг, манаачийн байр, зуух, технологийн

шугамын ажлууд, үйлдвэрийн барилга, сараалжин барилгуудын засвар дуусч,

тоног төхөөрөмжийн угсралт бүрэн хийгдээгүй байна.

“Дөргөний нарны цахилгаан станц” ХХК, Японы “SHARP” компанитай

хамтран Мянгад сумын цахилгаан түгээх дэд станцыг түшиглэн “Мянгадын 10 мега

вт-ын хүчин чадалтай нарны цахилгаан станц” төсөл хэрэгжүүлж, ТЭЗҮ хийлгэж

Эрчим хүчний зохицуулах зөвлөлөөс тусгай зөвшөөрөл авч, барилгын ажлыг 2016

оны 4 дүгээр сараас барьж, 2016 ондоо багтаан ашиглалтанд хүлээлгэн өгөхөөр

боллоо.

Тав: Хөдөлмөр эрхлэлт, үйлдвэрлэл, хөдөө аж ахуй, байгаль орчны

бодлогын хүрээнд:

Жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхэлж ажлын

байр бий болгох, өрхийн орлогоо нэмэгдүүлэх

иргэдийн санал санаачилгыг Сум хөгжүүлэх

сан, Жижиг дунд үйлдвэрлэл хөгжүүлэх

сангийн хөнгөлөлттэй зээлийн бодлогоор

дэмжиж ажилласны үр дүнд Ховд аймагт

2013-2015 онд 91 өрх шинээр жижиг дунд

үйлдвэр байгуулан үйл ажиллагаагаа

эхлүүлсэн байна.

Тайлант онд аймгийн хэмжээнд нийт 28 гутал үйлдвэрлэх цех ажиллаж,

өрхийн аж ахуй жилдээ 1900 орчим хос гутал үйлдвэрлэж байгаа бол, тоосгоны

үйлдвэрүүд жилдээ 2.5 сая ширхэг тоосго үйлдвэрлэж, ”Ховд таван бадрал”,

”Эрчист говь” компаниуд үйлдвэрлэлээ өргөтгөж, бүтээгдэхүүнээ Герман, БНХАУ-д

худалдаалж байна.

ТОСК-ын эхний ээлжийн 120 айлын орон сууц

Хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтаар

баригдсан 24 айлын орон сууц

Вакум цонхны үйлдвэр


Хөшөөтийн нүүрсний уурхайд 4,3 сая метр куб хөрс хуулалт хийж, нийт 1,2

сая тн нүүрс олборлосноос 2015 онд 367,0 мянган тн нүүрсийг экспортод гаргаж,

сумдын хэрэгцээнд 11,9 мянган тн бүхэл нүүрс, дулааны 2 дугаар станцад 2,9

мянган тонн нүүрс тус тус нийлүүлээд байна.

Аймгийн хэмжээнд 2015 онд үр тариа 126,8 га, төмс 777,31 га, хүнсний ногоо

766,49 га, тэжээлийн ургамал 534,1 га, нийт 2204 га талбайд тариалалт хийж, үр

тариа 113,9 тн, төмс 9959,7 тн, хүнсний ногоо 8616,1 тн, тэжээлийн ургамал 2122,8

тн, нийт 20812,5 тн ургац хураан авсан байна. Буудай 6,4 га, хөх тариа 96,2 га

талбайд тариалж, 6,4 тн буудай, 88,4 тн хөх тариа хураан авсан дүнтэй байна.

Ингэснээр хүнсний ногооны дотоодын хэрэгцээг бүрэн хангаж байна.

2015 оны жилийн эцсийн мал

тооллогоор 2905441 толгой мал

тоологдсноос тэмээ 21836, адуу 107594,

үхэр 156096, хонь 1098929, ямаа 1106000

байгаа нь өнгөрсөн үеийн мөн үетэй

харьцуулахад мал сүрэг 5 төрөл дээрээ

10,7 хувь буюу 279,8 мянган толгойгоор

өссөн дүнтэй байна.

Мөн зохион байгуулалт, бодлого төлөвлөлтийн шинжтэй олон олон ажил,

арга хэмжээ амжилттай хэрэгжиж байгаа талаар аймгийн Засаг даргын үйл

ажиллагааны хөтөлбөрийн биелэлтэд тодорхой тусгаж өгсөн болно.

Аймгийн Засаг даргын 2012-2016 онд хэрэгжүүлж ажиллах үйл

ажиллагааны хөтөлбөр нь эдийн засгийн өсөлтийг дэд бүтэц, үйлдвэрлэл, бүтээн

байгуулалттай, нийгмийн салбарыг хүний хөгжил, эрүүл аж төрөх хэв маягийг

түлхүү хөгжүүлэхтэй, хүүхэд багачуудын авъяас чадварыг багаас нь нээхэд

бодлогын зорилт, төсөл хөтөлбөрүүд зэрэг бодлогын чанартай томоохон ажил

асуудлыг шийдэхэд чиглүүлж ажилласан нь цаг үеэ олж, аймгийн нийгэм эдийн

засгийн болон хүний хөгжилд бодитой хувь нэмэр оруулсан байна гэж дүгнэлээ.

Үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг боловсруулж, төлөвлөхдөө иргэдийн

оролцоо, эрдэмтэн мэргэдийн судалгаа шинжилгээнд тулгуурлан, салбарын

онцлогуудыг өргөн хүрээтэй тусгаж, хэрэгжилтийг хангуулахад бүх шатны төрийн

байгууллага, төрийн албан хаагч, ард иргэд, төрийн бус байгууллагын идэвх

санаачлагыг өрнүүлэн зорилго, зорилт арга хэмжээний агуулга ач холбогдол,

хүрэх үр дүнг урьдчилан харж чадсанаараа биелэлт, үр дүн нь өмнөх

жилүүдийнхээс өссөн өндөр хувь, үнэлэлттэй гарсан байна.

Сум суурин газрын төвийн тохижилтонд оновчтой хөрөнгө зарцуулж, шинэ

хороо, хороолол орон сууцыг нилээд олон тоогоор барьж байгуулсан, улс, аймаг,

сумдыг хатуу хучилттай замаар холбоход онцгой анхаарч ард иргэдийн амгалан

тайван ая тухтай амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлж, хүүхэд залуучуудын сурч

боловсрох орчин сайжирсан байна. Өнөөдөр аймгийн хүн амын дундаж наслалт


бүс улсын дунджаас 1.2 жилээр илүү байгаа нь хүн амын эрүүл мэндэд тавьж

байгаа олон талт ажлын ололт гэж үзэж байна.

Ингэснээр Засгийн газар, яам, Тамгын газрын өмнө хүлээсэн үүрэг нь

хангалттай сайн тооцогдсон байна.

Хоёр. БАЙГУУЛЛАГЫН ЧИГ ҮҮРГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТИЙН ҮНЭЛГЭЭ

ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙЛӨН ЗАХИРАГЧААС ТӨСВИЙН ШУУД ЗАХИРАГЧТАЙ БАЙГУУЛСАН ҮР ДҮНГИЙН ГЭРЭЭНИЙ

БИЕЛЭЛТЭД ХИЙСЭН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН

1.Төсвийн ерөнхийлөн захирагч, Ховд аймгийн Засаг даргаас аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргатай 2015 онд байгуулсан үр дүнгийн гэрээний биелэлтэд хийсэн хяналт үнэлгээ

Аймгийн Засаг дарга бөгөөд төсвийн ерөнхийлөн захирагчаас Засаг даргын

Тамгын газрын дарга бөгөөд төсвийн шууд захирагчтай байгуулсан 2015 оны үр

дүнгийн гэрээнд манлайллын 35 зорилт, гэрээний хавсралт болох “Засаг даргын

Тамгын газрын үйл ажиллагааны 2015 оны төлөвлөгөө”-нд 347 арга хэмжээ

тусгагдсанаас нийт арга хэмжээ нь 331, тусгай арга хэмжээ нь 16 заалттай байна.

Гэрээний биелэлтэд үнэлгээ өгсөн төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн

үнэлгээнээс харахад нийт арга хэмжээний биелэлт 28 хувь, тусгай арга хэмжээний

биелэлт 38 хувь, манлайллын зорилтын биелэлт 28 хувь, нийт 94 хувийн

биелэлттэй буюу “А” үнэлгээтэй дүгнэгджээ.

Энэ нь өмнөх оны үр дүнгийн гэрээний биелэлтээс даруй 2 хувиар ахисан

дүнтэй байна.

Аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргын 2015 оны гэрээний үнэлгээ

Хүснэгт 5

Үр дүнгийн гэрээний үзүүлэлт Төлөвлөсөн ажлын тоо

Өгвөл зохих оноо

Гэрээний биелэлтэд өгсөн оноо

1.Нийт бүтээгдхүүн/ тусгай захиалгат бүтээгдхүүнээс бусад/ -ний нийлүүлэлт

331 0-30 28

2.Тусгай захиалгат бүтээгхүүний нийлүүлэлт 16 0-40 38

3.Манлайллыг хэрэгжүүлэх зорилтын биелэлт

35 0-30 28

Дүн 347 0-100 94

Төсвийн ерөнхийлөн захирагчаас төсвийн шууд захирагчийн 2015 оны үр

дүнгийн гэрээний биелэлтэд 94 хувьтай буюу “А” үнэлгээ өгсөн дүгнэлтэнд “Засаг

даргын Тамгын газрын үйл ажиллагааны үр дүнд аймгийн Засаг даргын үйл

ажиллагааны хөтөлбөрийн гол зорилтууд амжилттай хэрэгжиж байна.

Мөн архив, албан хэрэг хөтлөлтийн улсын үзлэгт 95,7 хувьтай дүгнэгдэж,

улсад 4 дүгээр байр эзэлсэн байна.


2.Төсвийн ерөнхийлөн захирагчаас байгууллагуудын төсвийн шууд

захирагч нартай байгуулсан гэрээний биелэлтэд хийсэн хяналт үнэлгээ

Аймгийн Засаг дарга эрхлэх асуудлын хүрээний 23 байгууллагын төсвийн

шууд захирагч нартай Төсвийн тухай Монгол улсын хуулийн 40 дүгээр зүйлийн

40,1, 40,2 дахь заалт, Төрийн албаны зөвлөлийн 2012 оны 134 дүгээр тогтоолоор

баталсан журмын дагуу аймгийн хэмжээнд 1279 арга хэмжээ, тусгай захиалгат

арга хэмжээ 248, манлайллын зорилт 256, нийт 1783 хөтөлбөр, арга хэмжээ

хэрэгжүүлэхээр үр дүнгийн гэрээ байгуулж, хэрэгжилтэнд нь хяналт тавьж

ажиллав.

Байгууллагын дарга нартай байгуулсан гэрээний биелэлтийг хагас, бүтэн

жилээр тооцож, Төрийн албаны зөвлөлийн 2012 оны 134 дүгээр тогтоолын 1

дүгээр хавсралтаар баталсан “Төсвийн шууд захирагчийн үйл ажиллагааны үр дүн,

мэргэжлийн түвшинг үнэлж, дүгнэх журам”-ын дагуу аймгийн төсвийн ерөнхийлөн

захирагч, Засаг дарга үнэлгээ хийж баталгаажууллаа.

“Ерөнхий менежер”-ийн 2015 оны гэрээний биелэлтийн үнэлгээ

Хүснэгт 4

Үр дүнгийн гэрээний үзүүлэлт Төлөвлөсөн ажлын тоо

Өгвөл зохих оноо

Гэрээний биелэлтэд өгсөн оноо

1.Нийт бүтээгдхүүн/ тусгай захиалгат бүтээгдхүүнээс бусад/-ний нийлүүлэлт

1279 0-30 27.05

2.Тусгай захиалгат бүтээгхүүний нийлүүлэлт 248 0-40 36.03

3.Манлайллыг хэрэгжүүлэх зорилтын биелэлт 256 0-30 29.25

ДҮН 1783 0-100 91,42

Аймгийн Засаг даргаас байгууллагуудын төсвийн шууд захирагч нартай

байгуулсан үр дүнгийн гэрээний биелэлтийг тооцож үзэхэд нийт арга хэмжээний

биелэлт дунджаар 27,05 хувь, тусгай арга хэмжээний биелэлт 36,03 хувь,

манлайллын зорилт 29,25 хувьтай аймгийн хэмжээнд дунджаар 91,42 хувийн

биелэлттэй 4,62 оноотой, “А” үнэлгээтэй биелсэн нь өмнөх оны үнэлгээнээс 0.04

оноогоор ахисан байна.

Байгууллагуудын төсвийн шууд захирагч нарын 2015 оны гэрээг дүгнэхэд 22

байгууллагаас 16 байгууллагын дарга нарын үр дүнгийн гэрээний биелэлт 90-ээс

дээш хувьтай буюу “А” үнэлгээтэй, 6 байгууллагын даргын үр дүнгийн гэрээний

биелэлт “В” үнэлгээтэй үнэлэгдлээ.

Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх алба 98,3, Нийгмийн халамж үйлчилгээний

хэлтэс 97,1, Шүүхийн шинжилгээний алба 97,1, Онцгой байдлын газар 97,0 хувь

буюу хамгийн өндөр үнэлгээтэй дүгнэгдсэн бол Стандартчилал хэмжилзүйн хэлтэс

85,1, Мэргэжлийн хяналтын газар 85,5, Хөдөлмөрийн хэлтэс 85,8 хувь буюу

хамгийн бага үнэлгээ авсан байна.


Байгууллагуудын төсвийн шууд захирагч нараас ирүүлсэн үр дүнгийн

гэрээний биелэлтийг нэгтгэн дүгнэхэд аймгийн төрийн байгууллагууд иргэдэд

төрийн үйлчилгээг ил тод, шуурхай, тасралтгүй, жигд хүргэх зорилгоо бүрэн

хэрэгжүүлж, Төрийн албаны тухай, Төсвийн тухай, Шилэн дансны тухай болон

бусад хууль тогтоомжуудыг үйл ажиллагаандаа чанд мөрдөж, хэрэгжилтийг ханган

ажилласан байна.

Мөн байгууллагуудын дарга, эрхлэгч нар аймгийн Засаг даргын 2012-2016

оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт өөрийн байгууллагатай холбоотой тусгагдсан

заалтуудыг хэрэгжүүлж ажиллахаас гадна аймийн Засаг дарга болон бусад

удирдах ажилтнуудаас өгсөн үүрэг даалгавар, бүх шатны захирамжийн

шийдвэрийг хугацаанд нь хэрэгжүүлж, тайлан мэдээг аймгийн Засаг даргын

Тамгын газарт ирүүлсэн байна.

3. Аймгийн төсвийн ерөнхийлөн захирагчаас сумдын Засаг дарга

нартай байгуулсан “Засгийн газрын зарим чиг үүргийг орон нутагт

төлөөлөн хэрэгжүүлэх гэрээ”-ний биелэлт, үнэлгээ

Аймгийн Засаг дарга 17 сумын Засаг даргатай Төсвийн тухай Монгол улсын

хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.2 дахь хэсэг, 39 дүгээр зүйлийн 39.2, 39.3 дахь

заалт, 66 дугаар зүйлийн 66.1.3 заалтуудыг үндэслэн “Засгийн газрын болон

аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн зорилтын хүрээнд

хэрэгжүүлэх арга хэмжээнүүд”, “Засгийн газрын зарим чиг үүргийг орон нутагт

төлөөлөн хэрэгжүүлэх хөтөлбөр, арга хэмжээнүүд”, “Аймгийн Засаг даргаас

нэмэлтээр үүрэг болгож буй арга хэмжээнүүд” гэсэн 3 хавсралт 119 заалт бүхий

“Засгийн газрын зарим чиг үүргийг орон нутагт төлөөлөн хэрэгжүүлэх гэрээ”

байгуулан ажилласан байна.

Гэрээний биелэлтийг хагас, бүтэн жилээр хүлээн авч, хэрэгжилтэнд нь

хяналт тавьж ажилласны үр дүнд гэрээний биелэлтийг тооцож үзэхэд Засгийн

газрын болон аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн зорилтын

хүрээнд хэрэгжүүлэх 15 арга хэмжээний хэрэгжилт 88.0 хувь, Засгийн газрын

зарим чиг үүргийг орон нутагт төлөөлөн хэрэгжүүлэх 69 хөтөлбөр, арга хэмжээний

хэрэгжилт 92.0 хувьтай, аймгийн Засаг даргаас нэмэлтээр үүрэг болгосон 35 арга

хэмжээний хэрэгжилт 91.7 хувьтай буюу аймгийн хэмжээнд дунджаар 90.6 хувьтай,

4.53 оноотой, “A” үнэлгээтэй дүгнэгдсэн байна.


Аймгийн Засаг дарга сумдын Засаг дарга

нартай байгуулсан гэрээний үнэлгээ Хүснэгт 5

Д/Д Гэрээний хавсралтын нэр Төлөвлөсөн

хөтөлбөр, арга хэмжээний тоо

Биелэлт /хувиар/

1

Засгийн газрын болон аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн зорилтын хүрээнд хэрэгжүүлэх арга хэмжээнүүд

15 88.0

2 Засгийн газрын зарим чиг үүргийг орон нутагт төлөөлөн хэрэгжүүлэх хөтөлбөр, арга хэмжээнүүд

69 92.0

3 Аймгийн Засаг даргаас нэмэлтээр үүрэг болгож буй арга хэмжээнүүд

35 91.7

Үнэлгээнээс харахад бүх сумдын Засаг дарга нар аймгийн Засаг даргын

өмнө гэрээгээр хүлээсэн үүргээ дунджаар “хангалттай сайн” биелүүлсэн байна.

Аймгийн Засаг даргаас сумдын Засаг дарга нартай 2015 онд байгуулсан

Засгийн газрын зарим чиг үүргийг орон нутагт төлөөлөн хэрэгжүүлэх гэрээний

биелэлт өмнөх 2014 оны гэрээний биелэлттэй харьцуулахад 2.2 хувиар өссөн

байна. Энэ нь хэдийгээр 2015 онд улс, орон нутгийн эдийн засгийн чадамж

сульдаж, төсөвт хүндрэл учирсан хэдий ч аймаг, сумын хэмжээнд орон нутгийн

төсвийн орлогыг бүрдүүлэх, төсвийн хэмнэлтийн горимыг хэрэгжүүлэхэд анхаарч,

шат шатандаа сахилга хариуцлагыг сайжруулж ажилласантай холбоотой юм.

Улс, орон нутгийн эдийн засгийн чадамж суларсны уршгаар сум, орон нутагт

нэлээдгүй хүндрэл учирсан хэдий ч сумдын төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар

дотоод нөөц бололцоогоо дайчлан ажилласны үр дүнд Жаргалант, Алтай, Булган,

Дарви, Зэрэг, Манхан, Үенч, Цэцэг, Чандмань, Эрдэнэбүрэн сумын Засаг дарга нар

гэрээгээ 90,7-95,0 хувийн биелэлттэй “А” үнэлгээтэй “Маш сайн”, Буянт, Дуут,

Дөргөн, Мөст, Мөнххайрхан, Мянгад, Ховд сум, сумын Засаг дарга нар 87-89,7

хувийн биелэлттэй, “В” үнэлгээтэй “Сайн” үнэлгээтэй “Хангалттай” биелүүлсэн

байна.

Гэрээний биелэлтийн илтгэх хуудаснаас үзэхэд нийт сумдад Орон нутгийн

хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтыг орон нутагтаа үр дүнтэй зарцуулж, жижиг

дунд үйлдвэрийг байгуулах, хөгжүүлэх, ажлын байр нэмэгдүүлэх ажлыг амжилттай

сайн зохион байгуулж, хууль эрх зүйн сургалт сурталчилгааг иргэд, аж ахуйн нэгж,

албан байгууллагад сурталчлах, түүний хэрэгжилтэд хяналт тавих, санхүүгийн

сахилга, хариуцлагыг дээшлүүлэх, иргэнээ сонсдог, тэдний санал санаачилгыг

дэмждэг, хамтран ажилладаг төрийн тогтолцоог бүрдүүлэхэд анхааран ажиллаж,

төрийн байгууллагын ил тод, нээлттэй байдлыг ханган, иргэдэд төрийн үйлчилгээг

түргэн шуурхай, хүртээмжтэй хүргэн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ хангалттай сайн

биелүүлсэн байна.


ГҮЙЦЭТГЭЛ САЙЖРУУЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ БИЕЛЭЛТ

(2015 онд Авлигатай тэмцэх газраас ажил сайжруулах талаар ирүүлсэн албан тоот, зөвлөмжийн мөрөөр хийсэн ажил)

д/д Сум,

байгууллагын нэр

Гаргасан шийдвэр, дүгнэлт, зөвлөмж,

акт төлбөр

Заалт Хэрэгжилт Гарсан үр дүн, үр

дагавар

Үн

эл

гээ

1 Авлигатай тэмцэх газар

Хуулийн хэрэгжилт-ийн талаар

1. Аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргын 2015 оны Б/06 дугаар тушаалаар Б.Должинжавыг Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн ерөнхий нягтлан бодогчоор томилсон нь Төсвийн тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.4 дэх заалтыг зөрчсөн байх тул хүчингүй болгуулах

Аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргын 2015 оны Б/06 дугаар тушаалыг хүчингүй болгов.

Гаргасан алдаагаа дахин давтахгүй ажиллав.

100

2. Санхүү, төрийн сангийн хэлтсийн мэргэжилтнээр ажиллаж байгаа Г.Өөдэй, Б.Саранчимэг нар нь хоорондоо төрөл садны холбоотой, төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн ерөнхий нягтлан бодогч Б.Должинжавын шууд удирдлаган доор түүний нэг ангид хамт сурч төгссөн Ө.Саранчимэг нь ажиллаж байгаа нь мөн хууль зөрчсөн байх тул зөрчлөө арилгах

Ө.Саранчимэгийг аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргын 2015 оны Б/09 дүгээр тушаалаар ажлаас чөлөөлөв.

Гаргасан алдаандаа дүгнэлт хийж дахин дутагдал гаргаагүй.

100

2 Авлигатай тэмцэх газар

Холбогдох арга хэмжээ авах тухай

1. Төсвийн хөрөнгийг зориулалтын бусаар зарцуулсан Зэрэг сумын Засаг даргад арга хэмжээ тооцох

Төсвийн хөрөнгийг зориулалтын бусаар зарцуулсан Зэрэг сумын Засаг даргад аймгийн Засаг даргын 2015 оны А/350 дугаар захирамжаар албан тушаалын үндсэн цалинг 3 сарын хугацаатай 30 хувиар бууруулах арга хэмжээ авлаа.

100

2. Аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргын 2014 оны А/61 дугаар тушаалыг хүчингүй болгох

Тушаалыг аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргын 2015 оны А/44 дүгээр тушаалаар хүчингүй болгов.

100


3 Авлигатай

тэмцэх газар

Мөрдөн байцаагчийн мэдэгдэл

1. Хууль тогтоомжийг сурталчлах

Мэдэгдлийг хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөө боловсруулж, аймгийн Засаг даргаар батлуулсан удирдамжийн дагуу 30 байгууллагын 385 албан хаагчид “Авлигын тухай ойлголт”, “Мэдэх эрх”, “Хууль дээдлэх нь”, “Давхар ажил эрхлэлтийн талаарх ойлголт” сэдвүүдээр сургалт зохион байгуулж, авлигад эрсдэлтэй албан тушаалтны судалгаа авч, Засаг даргаас гаргасан авлигын эсрэг уриалгыг танилцуулан, дэмжиж гарын үсэг зуруулав. Мөн сумдын эрх бүхий албан тушаалтнуудад сургалтын материалуудаа хүргүүлж, 16 сумын 517 иргэн, албан тушаалтанд сургалт зохион байгуулсан тайлан, мэдээг нотлох баримтын хамт хүлээн авлаа.

Холбогдох хууль тогтоомжийн талаар тодорхой мэдлэг, чадвар, дадал эзэмшсэн.

90

2. Аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2013 оны 35 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийг хангаж ажиллах

Аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2013 оны 35 дугаар тогтоолыг сумдын Засаг дарга нарт албан бичгээр хүргүүлж, хэрэгжилтийг хангуулж ажиллах талаар үүрэг чиглэл өгч ажиллалаа.

Тогтоолын талаар мэдээлэлтэй болсон.

90



Гэрээ хянан үзсэн тухай

МоЭнКо ХХК-тай байгуулсан гэрээний 14 дүгээр зүйлийн 14.11-д “...сангийн ажиллах журмыг аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэн батлуулж мөрдүүлнэ” гэсэн заалтыг хүчингүй болгох

Хүчингүй болгоогүй бөгөөд учир нь Монгол улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.1-д “Аймаг, нийслэлийн хурал нь харьяалах нутаг дэвсгэртээ энэ хуулийн 18 дугаар зүйлд зааснаас гадна дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ” гэж заасан нь аймгийн ИТХ тухайн хуулийн 18 дугаар зүйлд заасан эрхийг хэрэгжүүлэх эрхтэй гэсэн ойлголт болно.

Хууль тогтоомжийн талаар нэгдсэн нэг ойлголттой болсон.

90


Аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчид сан байгуулах эрх байхгүй учир уг заалтыг хүчингүй болгох

Гэрээндээ “...Тэргүүлэгчдээр...” гэснийг хасаж өөрчлөлт оруулав.

Гэрээний заалтад өөрчлөлт оруулснаар хэрэгжүүлэхэд хялбар болсон.

100



Гомдлын мөрөөр холбогдох арга хэмжээ авах тухай

Шилэн данс болон аймгийн албан ѐсны цахим хуудсанд 10 мэдээлэл байршуулаагүй байх тул холбогдох арга хэмжээг авах

Мэдээллүүдийг зохих ѐсоор байршуулсан бөгөөд уг үйл ажиллагааг хугацаанд нь хэрэгжүүлээгүй Санхүү, төрийн сангийн хэлтсийн 3 мэргэжилтэнд сануулах арга хэмжээ тооцов.

Мэдээлийг байршуулснаар сонирхсон иргэд, албан тушаалтнуудад мэдээлэл авах боломжоор бүрэн хангагдсан.

100



Мөрдөн байцаагчийн мэдэгдэл

Гэмт хэрэг гарахад нөлөөлсөн шалтгааныг арилгуулах, сумдын Засаг дарга нарын үүрэг хариуцлагыг дээшлүүлэх, тэдэнд гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, бусад хууль тогтоомжийг сурталчлах, мэдээлэх, сургалт зохион байгуулах, сумдын Засаг даргын Тамгын газрын ажилтнуудыг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, дахин энэ төрлийн болон бусад төрлийн гэмт хэргээс сэргийлэх, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд заасны дагуу ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх талаар байгууллагын хүлээх нийтлэг үүргийг хэрэгжүүлж ажиллах зэрэг тодорхой ажлуудыг зохион байгуулж, хуульд заасан хугацаанд хариу ирүүлэх

Мөрдөн байцаагчийн мэдэгдлийн дагуу үүрэг, чиглэлийг хэрэгжүүлж ажиллан хариу мэдэгдэх талаар сумдын Засаг дарга нарт албан бичиг хүргүүлж биелэлтийг тооцов. Мөн сумдын Засаг дарга нараас Авлигын тухай, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулиудын талаар хэр мэдээлэлтэй байгааг тогтоох зорилгоор 15 асуулт бүхий тест авч түвшинг нь тогтоож, сургалт зохион байгуулав. Хариуг хугацаанд нь Авлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах тасагт хүргүүлэв.

Сумдын Засаг дарга нарт сургалт зохион байгуулж, хугацаатай албан бичиг хүргүүлснээр хуулийн тодорхой мэдлэгтэй, гаргасан алдаагаа дахин давтахгүй байх мэдээлэлтэй болсон.

90

ДҮН 96.0


Гурав. БАЙГУУЛЛАГЫН НЭЭЛТТЭЙ БАЙДЛЫН ҮНЭЛГЭЭ

БАЙГУУЛЛАГЫН ИЛ ТОД БАЙДЛЫН ҮНЭЛГЭЭ

2015 оны жилийн эцсийн байдлаар

№

Ша

лгу

ур

үзү

үл

эл

т

Хийгдэх ажлууд Хэрэгжилт

Үн

эл

гээ

1

Үй

л а

жи

лл

ага

ан

ы и

л т

од

нээл

ттэй

ба

йд

ал

1.1. Дараахь зүйлсийг байгууллагын цахим хуудас болон мэдээллийн самбарт ойлгомжтой байдлаар байрлуулан тогтмол шинэчилж байх: - байгууллагын эрхэм зорилго, үйл ажиллагааны стратегийн зорилт, зорилго, тэргүүлэх чиглэл болон тэдгээрийн хүрээнд авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ, түүний үр дүн; - албан хаагчийн ѐс зүйн дүрэм; - төрийн үйлчилгээ, захидал харилцааны асуудал хариуцсан албан хаагчийн овог, нэр, албан тушаал, хариуцсан ажил, ажиллах журам, харилцах утас, иргэдийг хүлээн авч уулзах цагийн хуваарь; - төрийн үйлчилгээ авахтай холбоотой материалын жагсаалт; - байгууллагын үйл ажиллагаанд дагаж мөрдөж байгаа хууль тогтоомж, дүрэм, журам, заавар.

Байгууллагын өргөдөл гомдол хариуцсан албан тушаалтны өрөөний номер, хаалганы хаягыг хийж, вэб сайтад өргөдөл гомдлын шийдвэрлэлтийн мэдээ тайлан, иргэдтэй уулзах цагийн хуваарийг байршуулж, иргэдэд мэдээ мэдээллийг нээлттэй хүргэж ажиллав. Иргэд төрийн үйлчилгээ авахтай холбоотой материалын жагсаалтыг www.khovd.gov.mn цахим хуудасны “Ил тод байдал”-“үйлчилгээ үзүүлэх”- “мөрдөгдөж буй дүрэм журам, үйлчилгээ авахад бүрдүүлэх материал” гэсэн цэсэнд байршууллаа. Байгууллагаас гаргасан дүрэм журам, мөн дагаж мөрдөх хууль тогтоомжуудыг сайтын “Нутгийн удирдлага”-“Аймгийн ЗДТГ”- “Дүрэм, журам, стандарт” цэсэнд байрлуулж, байгууллагын мэдээллийн самбарт давхар байршуулав.

100

1.2. Тухайн байгууллагаас үзүүлж байгаа төрийн үйлчилгээний арга хэлбэрийг боловсронгуй болгох чиглэлээр зохион байгуулалтын арга хэмжээ авч хэрэгжүүлсэн байх;

Аймгийн Засаг даргын Зөвлөлийн өргөтгөсөн хуралдаанаар төрийн байгууллагуудын 2015 оны ажлын ололт, дутагдлыг сонсож, цаашид төрийн үйлчилгээг иргэдэд ил тод, нээлттэй хүргэж ажиллах талаар үүрэг чиглэл өгч ажиллалаа. Мөн төрийн үйлчилгээний чанар хүртээмжийн талаар иргэд үнэлэлт өгөх санал асуулгын хуудас боловсруулж, хэрэглэгчийн үнэлгээг төрийн бус байгууллагаар гүйцэтгүүлж байна.

100

1.3. Байгууллагын үйл ажиллагаатай холбоотой хуулиар хориглоогүй аливаа мэдээллийг иргэдэд үнэ төлбөргүй, хүндрэл чирэгдэлгүй өгөх зохион байгуулалтын арга хэмжээ авч хэрэгжүүлсэн байх;

Байгууллагын үйл ажиллагаатай холбоотой аливаа мэдээллүүдийг www.khovd.gov.mn цахим сайтад ил тод, нээлттэй байршуулж, мэдээллийг татаж авах боломжийг бүрдүүлж, хууль журмаар хориглосноос бусад тохиолдолд иргэд хүссэн мэдээллийг баримтжуулан авах боломжтой ба хүндрэл чирэгдэлгүй үйлчлэх нөхцөл боломжийг бүрдүүлэн ажиллаж байна.

100

1.4. Нийтээр дагаж мөрдүүлэхээр гаргасан шийдвэрээ тухай бүр Хууль зүй, дотоод хэргийн яамаар хянуулан, улсын нэгдсэн бүртгэлд бүртгүүлж,

Нийтээр дагаж мөрдүүлэхээр гаргасан шийдвэрүүдийг тухай бүр нь www.khovd.gov.mn цахим сайтын “Захирамж” цэсэнд аймгийн Засаг даргын захирамж, “Тушаал” цэсэнд аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргын А, Б

100





байгууллагын цахим хуудас болон мэдээллийн самбарт ойлгомжтой байдлаар байрлуулан мэдээлсэн байх;

тушаалуудыг байрлуулж, иргэдэд мэдээлж байна.

1.5. Төрийн бодлогын баримт бичиг болон нийтээр дагаж мөрдөх хэм хэмжээ тогтоосон шийдвэрийн төслийг боловсруулахдаа холбогдох төрийн ба төрийн бус байгууллага, мэргэжлийн шинжээч, эрдэмтэн, иргэдийн саналыг авч, үндэслэлтэй гэж үзвэл төсөлд тусгадаг байх;

Аймгийн Засаг даргын захирамжийг 2013 оноос эхлүүлэн www.khovd.gov.mn цахим хуудсанд байршуулж, иргэд сонирхогч этгээдийг танилцах боломжоор бүрэн хангаж, 2015 онд 604 захирамж сайтад байршуулав. Аймгийн Засаг даргын захирамжийн хууль зүйн үндэслэлийг төслийн шатанд нь нэг бүрчлэн хянаж виз олгож хэвшлээ.

100

1.6. Санал, хүсэлт, өргөдөл, гомдол, мэдээлэл хүлээн авах утас буюу хайрцаг /дэвтэр/ ажиллуулан, түүний мөрөөр тодорхой арга хэмжээ авч хэрэгжүүлсэн байх;

Иргэдийн санал хүсэлт, гомдол, шүүмжлэл, талархал, өргөдөл нэг бүрийг 7043-1111 төвийн мэдээллийн 7 сувагны 6 сувгаар хүлээн авч холбогдох байгууллагад нь шилжүүлэн, шуурхай шийдвэрлэх, шийдвэрлэсэн талаархи мэдээллийг эргэж мэдээлэх, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих, иргэдийн санаа бодлыг төр захиргааны үйл ажиллагаанд тусгаж, төр захиргааны байгууллага болон иргэдийн хоорондын харилцааг шуурхай болгоход чиглүүлэн ажиллалаа. Тус төвд ирсэн 757 санал хүсэлтээс дуудлагаар 672, биечлэн 75, фэйсбүүкээр 3, вэйб сайтаар 4, скайп 1, и-мэйлээр 2 ирснээс талархал 8, шүүмжлэл 10, санал хүсэлт 62, гомдол 677 тус тус хүлээн авч холбогдох байгууллагад шилжүүлэн, нийт 757 санал хүсэлт ирсэнээс 741 санал хүсэлтийг шийдвэрлэн хариу өгч, 16 санал хүсэлт хүлээгдэж, шийдвэрлэлт 97.9 хувьтай байна. Нийт санал хүсэлтийг авч үзвэл боловсролын салбарын талаар 122, хууль эрх зүйн талаар 40, эрүүл мэнд чиглэлээр 52, цахилгаан эрчим хүчний талаар 63, Орчны эрүүл ахуйн талаар 68, халаалт дулаан 100, бусад асуудлаар 312 санал хүсэлт тус тус ирүүлжээ. Иргэдээс Монгол улсын Их хурал, түүний өргөдлийн байнгын хороонд хандан гаргасан өргөдлийг хүлээн авах саналын хайрцагны нууцлалыг ханган битүүмжлэн лацдаж аймгийн Иргэний танхимд 2015 оны 02 дугаар сарын 12-ны өдөр байрлуулж, саналын хайрцгийг Төрийн захиргаа, удирдлагын хэлтсийн эрэлт хүсэлт хариуцсан мэргэжилтэн хариуцууллаа. Иргэдээс Монгол улсын Их хурал, түүний өргөдлийн байнгын хороонд хандан гаргасан өргөдлийг хүлээн авах саналын хайрцагны нууцлалыг ханган битүүмжлэн лацдаж аймгийн Иргэний танхимд 2015 оны 02 дугаар сарын 12-ны өдөр байрлуулж, “Саналын хайрцгаар өргөдөл хүлээн авах журам”-ын талаар иргэдэд орон нутгийн сонин, телевизүүд, албан ѐсны вэйб сайт www.khovd.gov.mn, www.tsahim-toli.mn, www.montsame.gov.mn-уудад мэдээлэл, танилцуулга хийж, сум байгууллагын дарга нарыг иргэдэд танилцуулга, мэдээлэл хийхийг зөвлөж албан бичиг хүргүүлж, хамтран ажиллалаа. Саналын хайрцгийг Иргэний танхимд байрлуулж цугларсан өргөдлийг 14 хоног

100



http://www.tsahim-toli.mn/

http://www.montsame.gov.mn/


тутамд санал хүсэлтийг шалган Улсын Их Хурлын Өргөдлийн байнгын хороонд шуудангийн хаягаар хугацаанд нь 24 удаа албан бичгээр хариу хүргүүлэ, энэ хугацаанд 1 өргөдөл ирснийг дугтуйны хаягаар бүртгэн уламжлав. Мөн аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын 1 давхар, Нэг цонхны үйлчилгээний танхимд санал хүсэлтийн хайрцаг байрлуулсан боловч энэ онд санал хүсэлт, гомдол ирээгүй болно.

1.7. Өргөдөл, гомдлыг хуульд заасан хугацаанд шийдвэрлэж, хариуг өгч хэвшсэн байх.

“Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлүүлэх тухай” хуулийн хүрээнд 17 сумын 102 байгууллага, 91 баг, аймгийн төвийн 38 төсөвт байгууллага, аймгийн Засаг дарга, Засгийн газрын 11-11 төв, Иргэдийн санал хүсэлт хүлээн авах 7043-1111 төвд ирсэн өргөдөл гомдлын мэдээг нэгтгэхэд аймгийн хэмжээнд 18737 өргөдөл гомдол хүлээн авснаас биечлэн уулзсан 2580, бичгээр 15384, Засгийн газрын 11-11 төвөөр 55, цахим хэлбэрээр 10, утсаар хандсан 708 өргөдөл, гомдол, санал хүлээн авч, 17026 өргөдлийг хугацаанд нь шийдвэрлэж, 926 өргөдлийг холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд шийдвэрлүүлэхээр уламжилж, 785 өргөдлийн хугацаа болоогүй шийдвэрлэлтийн шатандаа хүлээгдэж байна. Өргөдөл гомдлын шийдвэрлэлт 95.8 хувьтай байна. Иргэдээс төрийн байгууллага албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хуулийн хүрээнд аймгийн Засаг дарга 7 хоног бүрийн Пүрэв гарагийн иргэд хүлээн авч уулзах 28 удаагийн уулзалтаар 265 иргэн амаар биечлэн гаргасан өргөдөл гомдлыг хүлээн авч шийдвэрлэжээ. Амаар биечлэн гаргасан өргөдөл гомдлыг авч үзвэл талархал 3, ажил хүссэн 49, гэр хүссэн 8, тусламж хүссэн 27, газрын асуудлаар 50, халамжийн асуудлаар 3, орон сууцны асуудлаар 2, түлшний хөнгөлөлт хүссэн 7, бусад асуудлаар 116 иргэн тус тус уулзжээ. Энэ онд аймгийн Засаг даргад амаар 265, бичгээр 373 өргөдөл гомдлыг хүлээн авч хуулийн хугацаанд нь 484 өргөдлийг шийдвэрлэн хариу өгч, 146 өргөдлийг шийдвэрлүүлэхээр уламжилж шийдвэрлүүлэн, 8 өргөдөл шийдвэрлэх шатандаа хүлээгдэж байна. Өргөдөл гомдлын шийдвэрлэлт 98.7 хувьтай байна.Аймгийн Засаг даргын Тамгын газарт 37 өргөдөл гомдлыг хүлээн авч 36 өргөдлийг хуулийн хугацаанд нь шийдвэрлэн хариу өгч, 1 өргөдөл шийдвэрлэх шатандаа хүлээгдэж байна. Өргөдлийн шийдвэрлэлт 97.3 хувьтай байна.Аймаг дахь Төрийн албаны зөвлөлийн салбар зөвлөлд 21 өргөдөл гомдлыг хүлээн авч хуулийн хугацаанд нь шийдвэрлэн хариу өгч шийдвэрлэлт 100 хувьтай байна.

100

2

Хүн

ий

нө

өц

ийн

бо

дл

огы

н

ил

то

д

ба

йд

ал

2.1. Хүний нөөцийн стратеги, түүний хэрэгжилтийг хянаж, үнэлэх журам боловсруулан хэрэгжүүлсэн байх;

Хүний нөөцийн стратеги, төрийн албаны шинэтгэлийн бодлого, хуулийн хэрэгжилтийн мониторинг, үнэлгээ, хяналт шалгалтын чиглэлээр төрийн албаны шинэтгэлийн бодлого, стратеги хүний нөөцийн бодлогын хэрэгжилтийн явц, үр дүн, төрийн албанд баримтлах стандарт, хууль журмын хэрэгжилт, тогтоол шийдвэр, хөтөлбөр, албан даалгаврын биелэлт, маргаан хянан шийдвэрлэх,

100


ажлын байрны тодорхойлолт боловсруулсан байдал, үр дүнгийн гэрээ байгуулах, дүгнэх, хувийн хэргийн бүрдүүлэлт, баяжилтын талаар 2015 оны 04 дүгээр сард аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын хяналт шинжилгээ, үнэлгээний тасгаас байгууллагын дотооддоо хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж, үүний дагуу зөвлөмж боловсруулан хэлтэс тасгуудад хүргүүлж, зөвлөмжийн мөрөөр хийж хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөө гаргаж ажиллав. Байгууллагын үйл ажиллагаа болон түүнтэй холбогдох мэдээллийг цахим хуудаст тогтмол байршуулан шинэчилж байна.

2.2. Байгууллагын хүний нөөцийн удирдлагын ил тод, нээлттэй байдлыг хангах арга замыг хүний нөөцийн стратегид тусгасан байх;

Байгууллагын үйл ажиллагааны жилийн төлөвлөгөөнд хүний нөөцийн удирдлагын ил тод байдал болон хүний нөөцийн стратеги, түүний хэрэгжилтийг хянаж үнэлэх чиглэлээр тусган ажиллаж байна. Төрийн албаны шинэтгэлийн бодлого, стратегийн төлөвлөлт болон гүйцэтгэлийн удирдлагын чиглэлээр төсвийн шууд захирагчийн, менежерийн, төрийн албан хаагчийн үр дүнгийн гэрээг журмын дагуу байгуулж, ажлын байрны тодорхойлолтыг журмын дагуу боловсруулж, шаардлагатай тохиолдолд шинэчлэх, төрийн албан хаагчийг чадавхжуулах, боловсон хүчний хэрэгцээ, нөхөн хангалт, хүний нөөцийн төлөвлөлт хийх, хууль журам, төрийн албаны стандартыг хангахад тусламж дэмжлэг үзүүлэх арга хэмжээ авч ажиллав. Төрийн албаны хүний нөөцийн хөгжлийн бодлогын төлөвлөлт хэрэгжилтийн чиглэлээр хүний нөөцийн удирдлагын тогтолцоог хөгжүүлэх, байгууллагын дотоод шийдвэр ил тод байх зарчмыг хангах, дүрэм журам, заавар боловсруулж мөрдөх, төрийн албаны мэргэшлийн шалгалт, нөөц бүрдүүлэлтийг зохих журмын дагуу хийж гүйцэтгэлээ. Төрийн албан хаагчийн ажиллах нөхцөл, нийгмийн баталгааг хангах хөтөлбөр болон сургалтын хөтөлбөрүүдийн хүрээнд жилийн төлөвлөгөө гарган баталж, хэрэгжилтийг ханган ажиллав. Төрийн захиргааны хөгжлийн бодлого, удирдлага, мэдээллийн тогтолцооны чиглэлээр төрийн жинхэнэ болон үйлчилгээний албаны удирдах ажилтны сонгон шалгаруулалтыг зохих журмын дагуу зохион байгуулан, удирдах албан тушаалтны нөөцийн судалгааг хөтөлж, удирдах ажилтны манлайлах ур чадварыг хөгжүүлэх талаар сургалтын төлөвлөгөөнд тусгаж, менежерийн үр дүнгийн гэрээг журмын дагуу байгуулж хэвшсэн.

100

2.3. Хүний нөөцийн стратегийн хэрэгжилтийг үнэлэх, шинэчлэх үйл ажиллагаанд албан хаагчдын оролцох боломжийг бүрдүүлсэн байх;

Байгууллагын хэмжээнд шийдэгдэх асуудлыг хамт олны хурлаар хэлэлцэн шийдвэрлэж хэвшсэн. Хүний нөөцтэй холбоотой аливаа асуудал, ажилтнуудыг үнэлэх, дүгнэх зэрэг асуудлуудыг хамт олны болон хэлтсийн хуралдаанаар шийдвэрлэж, биелэлтийг ханган ажиллаж, хамт олны санал, хүсэлтийг байгууллагын “Дотоод журам”-д шинэчлэн тусгах, өөрчлөх боломжийг бүрдүүлэн ажиллаж байна.

100

2.4. Байгууллагын соѐл, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны нээлттэй байдлын талаархи сэтгэл

Хамт олны буюу аппаратын хуралдаанаар байгууллага дахь хамт олны соѐл, үйл ажиллагааны талаар нээлттэй ярилцаж, санал бодлоо солилцох боломжийг

100


ханамжийн судалгааг албан хаагчдаас жил бүр авч, дүнг ил тод танилцуулан, түүний мөрөөр шаардлагатай арга хэмжээ авсан байх;

бүрдүүлж, ажилтнуудын санал, санаачилга, шийдвэрийг үйл ажиллагаандаа тусган хэрэгжүүлэн ажиллаж байна.

2.5. Сул орон тооны зарыг олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр нээлттэй зарласан байх;

Төрийн жинхэнэ албаны сул орон тооны захиалгыг шалгалт зохион байгуулахаас 21 хоногийн өмнө хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд ил тод нээлттэй зарлаж хэвшсэн. Орон нутгийн телевизүүд болон Ховдын толь, Ховдын мэдээ сонин, Төрийн албаны зөвлөлийн цахим сайт, аймгийн цахим хуудсанд тогтмол байршуулан ажиллаж байна.

100

2.6. Албан хаагчдын ажлын гүйцэтгэлийг үнэлэх үйл ажиллагааг үнэн зөв, шударга болгох чиглэлээр байгууллагын дотоод журамд өөрчлөлт оруулж, хэрэгжилтийг зохион байгуулсан байх.

Байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журамд ажилтнуудын ажлын гүйцэтгэлийг үнэлэх, дүгнэх ажиллагааг зөв шударга болгох чиглэлээр 6 дугаар зүйлийн 6.3, 6.6, 8 дугаар зүйл заалтыг орууллаа. Мөн үр дүнгийн гэрээг дүгнэхдээ зохих журмын дагуу хагас, бүтэн жилээр дүгнэж, үр дүнгээр нь урамшуулал олгож байна.

100

3

Тө

сө

в с

ан

хүүги

йн

ил

то

д б

ай

дал

3.1. Төсвийн төслийг боловсруулахдаа байгууллагын эрхэм зорилго, үйл ажиллагааны зорилт, зорилго, тэргүүлэх чиглэлтэй нягт уялдуулсан байх;

Орон нутгийн төсвийн төслийг боловсруулахдаа байгууллагын эрхэм зорилго, үйл ажиллагааны зорилго, зорилт, тэргүүлэх чиглэлтэй нягт уялдуулан тооцоо судалгааг гаргаж, тайлангийн хамт Сангийн яаманд хүргүүлэв.

100

3.2. Үндэсний аюулгүй байдал болон төрийн нууцтай холбоотойгоос бусад байгууллагын тухайн жилийн төсөв, урьд оны төсвийн гүйцэтгэл, дараа оны төсвийн төслийг Монгол Улсын төсвийн ил тод байдал /www.iltod.gov.mn/ цахим хуудсаар болон бусад хэлбэрээр олон нийтэд мэдээлж, мэдээллийг иргэд, байгууллага чөлөөтэй авах нөхцөлийг бүрдүүлсэн байх;

Төсөв санхүүгийн ил тод байдлыг хангаж, орон нутгийн хөрөнгө оруулалт, орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр сумдад хийгдсэн бүтээн байгуулалтын ажлын талаар “Ховдын мэдээ” сониноор дамжуулан ил тод, нээлттэй мэдээлж, төсөв санхүүтэй холбоотой мэдээллийг www.khovd.gov.mn,

www.shilendans.gov.mn сайт болон байгууллагын мэдээллийн самбарт байршуулан ажиллав.

100

3.3. Төсвийн гүйцэтгэлийн биелэлт болон хагас, бүтэн жилийн санхүүгийн тайланг байгууллагын цахим хуудас болон мэдээллийн самбарт ойлгомжтой байдлаар байрлуулан мэдээлж, иргэд, иргэний нийгмийн зүгээс төсвийн зарцуулалтад хяналт тавих боломжийг хангасан байх;

Аймгийн төсвийн гүйцэтгэл, хагас, бүтэн жилийн санхүүгийн тайлан, Аудитын дүгнэлтийг www.shilendans.gov.mn сайт болон сум, байгууллагууд мэдээллийн самбараар дамжуулан иргэдэд мэдээлж байна.

100

3.4. Байгууллагын санхүүгийн тайланд хийсэн аудитын дүгнэлтийг бүрэн эхээр нь байгууллагын цахим хуудас болон мэдээллийн самбарт ойлгомжтой байдлаар байрлуулан мэдээлсэн байх;

Байгууллагын санхүүгийн тайланд хийсэн аудитын дүгнэлтийг бүрэн эхээр нь сум, байгууллагууд www.shilendans.gov.mn сайт болон мэдээллийн самбараар дамжуулан иргэдэд мэдээлж байна.

100

3.5. Тухайн жилийн батлагдсан төсөвт нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан тохиолдолд энэ тухай цахим хуудсаар болон бусад хэлбэрээр олон нийтэд мэдээлж, мэдээллийг иргэд, байгууллага чөлөөтэй авах нөхцөлөөр хангасан байх;

Орон нутгийн төсөвт 2 удаа тодотгол хийгдсэнийг мэдээллийн самбар болон www.khovd.gov.mn сайтад тухай бүр нь байршуулав.

100







3.6. Зөвхөн хууль тогтоомжид заасан төлбөр, хураамжийг үйлчлүүлэгчээс авч, түүний хэмжээний тухай цахим хуудсаар болон бусад хэлбэрээр олон нийтэд мэдээлсэн байх;

Хууль тогтоомжид заасан төлбөр хураамжийн талаар 2015 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдрийн аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын төлбөрийг хэмжээг өөрчлөн батлуулж, www.khovd.gov.mn сайтад байршуулав.

100

3.7. Үйлчилгээний хөлс болон төлбөр, хураамж авах хэлбэрийг боловсронгуй болгох чиглэлээр тодорхой арга хэмжээ авч хэрэгжүүлсэн байх.

Төрийн үйлчилгээний цахим машинаас /ТҮЦ/ 7019 иргэн лавлагаа авснаас төрсний бүртгэлийн лавлагаа 130, иргэний үнэмлэхний лавлагаа 4462, оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт 633, үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагаа 937, гэрлэлт бүртгэлтэй тухай лавлагаа 154, гэрлэлт бүртгэлгүй тухай лавлагаа 195, иргэний үнэмлэхний захиалга 479, гэрлэлт цуцлалтын бүртгэлийн лавлагаа 3, хуулийн этгээдийн бүртгэлийн лавлагаа 8, хуулийн этгээд бүртгэлгүй лавлагаа 5, иргэний үнэмлэхний баримт авах 8, төрийн үйлчилгээний цахим системд нэвтрэх эрх авах 13, гаалийн байгууллагад өртэй эсэх лавлагаа 1 тус тус авч, 17601700 төгрөгийн үйлчилгээ авсан байна.

100

4

Ба

ра

а а

жи

лүй

лчи

лгэ

э х

уд

ал

дан

ава

х а

жи

лл

ага

ан

ы и

л т

од

ба

йд

ал

4.1. Ил тод, шударга, үр ашигтай, хэмнэлттэй, хариуцлагатай байх зарчимд суурилсан худалдан авах ажиллагааны бодлого баримтлан, байгууллагын дотор мөрдөх журмыг батлан, энэ талаар олон нийтэд мэдээлсэн байх;

Байгууллагын дотоод журмыг боловсруулан батлуулж, үйл ажиллагаандаа мөрдөн ажиллаж байна. Худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөө, урилгыг цаг тухайд бүрд нь Засгийн газрын Худалдан авах ажиллагааны цахим хуудас, Сангийн яамны худалдан авах ажиллагааны цахим хуудас www.e-procurement.mn сайтад нийтэлж байна.

100

4.2. Тендерийн баримт бичиг, тендер шалгаруулалтыг явуулах журам болон тендерийн урилгыг хуульд заасны дагуу хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр нийтэд мэдээлж, цахим хуудас /www.e-procurement.mn/-т байршуулан, тогтмол шинэчилж байх;

Аймгийн төвд хийхээр төлөвлөсөн 33 төсөл хөтөлбөрийн тендерийн урилгыг цахим хуудсаар дамжуулан мэдээлж, нээлттэй тендер шалгаруулалтын 13 урилгыг өдөр тутмын Зууны мэдээ сонинд нийтлүүллээ. Харьцуулалтын аргаар зарласан 12 тендерийн урилгыг орон нутгийн NEX-т телевизээр 3 өдөр зарлуулан олон нийтэд хүргэж, оролцогчдыг тендерт оролцох тэгш боломжоор ханган ажиллаж байна. Урилгыг www.khovd.gov.mn, www.khovd-tender.mn, www.e-procurement.mof.gov.mn), сайтуудаар дамжуулан мэдээлж байна.

100

4.3. Үнэлгээний хороонд тухайн салбарын 2-оос доошгүй төрийн бус байгууллагын төлөөлөл /ашиг сонирхлын зөрчилгүй болохыг мэдэгдсэн бол/-ийг оролцуулсан байх;

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.4 д заасны дагуу хувийн хэвшлийн болон иргэний төлөөлөл, төрийн бус байгууллагын төлөөлөлүүдийг тухай бүр үнэлгээний хороонд 2 хүнийг оролцуулан ажиллаж хэвшлээ. Оролцсон гишүүн бүрээр ашиг сонирхлын зөрчилгүй гэсэн мэдүүлгийг гаргуулан авч, 2015 онд давхардсан тоогоор 70 иргэн, төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшлийн төлөөлөл үнэлгээний хороонд ажилласан байна.

100

4.4. Тендерт оролцохыг сонирхогчдод тавих шалгуур үзүүлэлт болон гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулсан үндэслэлийг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу ил тод мэдээлсэн байх;

Үнэлгээний хороог аймгийн Засаг даргын захирамжаар байгуулж, тендерийн бичиг баримт боловсруулахдаа өрсөлдөөнийг хязгаарласан ямар нэгэн шалгуур үзүүлэлтийг оруулдаггүй бөгөөд хууль журмын дагуу өрсөлдөх тэгш боломжоор хангаж, хуулийн хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулахдаа боловсруулсан тендерийн бичиг баримт болон холбогдох хууль тогтоомжийг чанд мөрдөн ажиллаж байна. Мөн тендер

100


http://www.e-procurement.mn/

http://www.e-procurement.mn/


http://www.khovd-tender.mn/

http://www.e-procurement.mof.gov.mn/


шалгаруулалтын үр дүн, гүйцэтгэгчийн шалгарсан болон шалгараагүй үндэслэлийг нээлттэй ил тод www.khovd.gov.mn, www.khovd-tender.mn,

www.meps.gov.mn, www.e-procurement.mof.gov.mn), www.shilendans.gov.mn

сайтуудаар дамжуулан мэдээлэж байна. Мөн системүүдээр дамжуулан худалдан авах ажиллагааны үр дүн, шалгарсан болон шалгараагүй үндэслэл зэргийг иргэд чөлөөтэй нэвтэрч мэдээлэл авах боломж нээлттэй боллоо.

4.5. Тендерт шалгарсан болон шалгараагүй оролцогчийн талаархи товч мэдээллийг байгууллагын цахим хуудаст байршуулан, шалгарсан болон шалгарч чадаагүй шалтгаан нөхцөл, хуулийн үндэслэлийн талаар тодорхой танилцуулсан байх;

2015 оны жилийн эцсийн байдлаар нийт зарлагдсан худалдан авах ажиллагаанд шалгарсан мэдэгдлийг давхардсан тоогоор 36, шалгараагүй мэдэгдэл 95-ыг аж ахуйн нэгжид хүргүүллээ.

100

4.6. Худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний тайланг тухай бүр байгууллагын цахим хуудаст байршуулж хэвшсэн байх;

Худалдан авах ажиллагааны тайланг тухай бүр www.khovd.gov.mn, www.khovd-tender.mn, сайтуудад байршуулж хэвшлээ.

100

4.7. Тендер шалгаруулах явцад илэрсэн зөрчлийн талаар тухай бүр холбогдох байгууллагад мэдээлсэн байх;

Тендер шалгаруулалттай холбоотой гомдол хуулийн дагуу захиалагч болон Сангийн яам, Шүүх-д гаргадаг бөгөөд гомдлыг хянан шийдвэрлэсэн шийдвэрийн дагуу захиалагч гэрээ байгуулан ажиллаж байна.

100

4.8. Худалдан авах ажиллагааны чиглэлээр холбогдох албан хаагчдыг мэргэшүүлсэн байх;

2013-2015 онд 5 удаагийн 380 орчим хүний цугларалттай мэргэшсэн ажилтан бэлтгэх сургалт зохион байгууж, давхардсан тоогоор 200 хүн А/3 сертификаттай болж үнэлгээний хороонд ажиллах боломжтой боллоо. Иргэд, хувийн хэвшил, төрийн бус байгууллагын төлөөлөлүүд үнэлгээний хороонд ажиллах эрхтэй болж иргэдийн дунд хэвшил болсон тендерийн талаарх буруу зөрүү ойлголтууд үгүй болж, үнэлгээний хороонд ажиллах иргэдийн оролцоо нэмэгдэж, хуулийн хэрэгжилт бүрэн хангагдах дэвшилтэт талууд бий боллоо.

100

4.9. Худалдан авах ажиллагаанд хийсэн аудитын тайлан, дүгнэлт болон бусад хяналт, шалгалтын дүнг байгууллагын цахим хуудас болон мэдээллийн самбарт байрлуулан, түүнтэй танилцах боломжийг бүрдүүлсэн байх;

2015 онд хийгдсэн худалдан авах ажиллагаанд аудит хийгдээгүй байна. -

4.10. Худалдан авах ажиллагаатай холбоотой өргөдөл, гомдлын тоо, тэдгээрийн товч агуулга, шийдвэрлэсэн байдлыг байгууллагын цахим хуудас болон мэдээллийн самбарт байрлуулан мэдээлсэн байх.

Худалдан авах ажиллагаатай холбоотой ирсэн өргөдөл, гомдлын шийдвэрлэлтийн талаар мэдээллийг самбарт байршуулж, тайланд дэлгэрэнгүй тусган ажиллаж байна. 2015 онд худалдан авах ажилагаатай холбоотой 4 гомдол гарснаас 3 нь тендер шалгаруулалтыг үргэлжлүүлэн зохион байгуулах тухай шийдвэрлэлээ.

100

ЕРӨНХИЙ ДҮН 100



http://www.e-procurement.mof.gov.mn/






Дөрөв. ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ҮР ДАГАВРЫН ҮНЭЛГЭЭ

ХОВД АЙМГИЙН ЗАСАГЛАЛЫН БОЛОН ЭДИЙН ЗАСАГ НИЙГМИЙН ХӨГЖЛИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТИЙН БИЕЛЭЛТ

(2015 жилийн эцсийн байдлаар)

№ Шалгуур үзүүлэлт Суурь үзүүлэлт (2011, 2012,

2013 оны байдлаар)

Зорилтот түвшин Үнэлгээ

2014 оны гүйцэтгэл 2015 оны гүйцэтгэл Өөрчлөлт Хувь

ЗАСАГЛАЛЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ ( Авилга, хүнд сурталтай тэмцэх чиглэлээр )

1 Орон нутгийн өмчит ААН, байгууллагын ашиг, орлогын зорилтот түвшиний гүйцэтгэл (хувь)

17259,3 23040,0 0 - 0

2 Иргэний шилжилт хөдөлгөөний цэвэр коэффициент

- -4,7 -13,6 -8,9 -

3

Засгийн газрын 2013 оны 370 дугаар тогтоолд заасан Нийгмийн түншлэлийн талаар хэрэгжүүлсэн ажлын гүйцэтгэл (хувь)

Засаг даргын дэргэдэх зөвлөлийн гишүүдэд иргэний нийгмийн төлөөллүүд болох ахмад, залуучууд, үйлдвэрчний эвлэлийн төлөөллүүдийг оролцуулан нийт 15 хүний бүрэлдэхүүнтэй болсон.

Аймгийн Засаг дарга, аймгийн Ажил олгогч эздийн холбоо, Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбоо 2014 онд хамтарч ажиллах 3 талт гэрээ байгуулж, төлөвлөгөө 75 хувийн хэрэгжилттэй байна.

Аймгийн хөдөлмөр, нийгмийн түншлэлийн 2014-2016 онд хэрэгжүүлэх 3 талт гэрээнд 5 асуудлын хүрээнд 26 арга хэмжээ тусгагдсаны хэрэгжилт 88.0 хувьтай байна.

13 117.3

4

Худалдан авалтын (ХА) ил тод байдал: 4.1. Төлөвлөсөн ХА-ын ажиллагааны гүйцэтгэл (бодит гүйцэтгэлийн хувь хэмжээ)

2011 онд нийт 57 худалдан авах ажиллагаа

ХТШ-21, ХАА-33, ШГБ-3 2012 онд 72 худалдан авах

ажиллагаа ХТШ-46, ХАА-17, ШГБ-9

2013 онд 41, НТШ-24, ХА-10, ХТШ-4, ШГБ-3

2014 онд 53, НТШ-26, ХА-18, ШГБ-6, ЗҮ-1,

ОНОХАА-2 Цахимаар-14

100%

Аймаг болон сумдын хэмжээнд нийт 157 ажил зохион байгуулсан байна. Үүнээс Нээлттэй тендер шалгаруулах-18 Харьцуулалтын аргаар-33 Шууд гэрээ байгуулах-5 Шууд худалдан авалт-83 Хязгаарлагдмал тендер шалгаруулалт-1 олон нийтийн оролцоотой-17

4 92.9


4.2. Нийт ХА-д төлбөр тооцоог батлагдсан хувиарт багтаан төлсөн ХА-ын хувь хэмжээ

100% 100% - 100

4.3. Уугуул иргэдийн нөхөрлөл, хоршоо болон оршин суугчдын оролцоотой ХА-ын үйл ажиллагаа\ гэрээгээр гүйцэтгэх ажлын бодит гүйцэтгэл (сая.төг)

92.8 сая 29.9 сая 62.9 32.2

5

Төсвийн ил тод байдлын шалгуур үзүүлэлтийг хангасан байдал: 5.1. “Орон нутгийн хөгжлийн сан”-гийн зарцуулалт (хувь)

0 8147,7 /73,3%/

4338,4 /82,9%/

2813.3 /9.6%/

113.1

5.2.“Хөдөлмөр эрхлэлт дэмжих сан”-ийн зарцуулалт (сая.төг)

1014,5 768,8 1374,7 605,9 178,8

5.3. “ЖДҮ дэмжих сан”-гаас олгосон зээл (сая.төг)

1348,0 400,0 355.0 45 88.7

5.4.“Сум хөгжүүлэх сан”-гаас олгосон зээл (сая.төг)

1477,9 805,4 1469.5 664.1 182.5

6

Аймаг, нийслэлийн удирдлагын бодлого шийдвэрийн үр нөлөө: 6.1. Зохицуулалт хийсэн эрх зүйн акт нь аж ахуй эрхлэхэд үзүүлсэн дэмжлэг (нийт шийдвэрээс хуулийн шаардлагаас давсан нэмэлт төлбөр, шат дамжлага, зөвшөөрөл шаардсан шийдвэрийн эзлэх хувь)

Хуулийн шаардлагаас давсан нэмэлт төлбөр, шат дамжлага, зөвшөөрөл шаардсан шийдвэр гаргаагүй байна.

Аймгийн ИТХ-аар “Ховд аймгийн хөрөнгө оруулалтын талаар баримтлах бодлого”-ыг баталлаа.

Хуулийн шаардлагаас давсан нэмэлт төлбөр, шат дамжлага, зөвшөөрөл шаардсан шийдвэр гаргаагүй байна.

- -

6.2. Иргэд, олон нийтийн оролцоотой буюу төсвийн төсөлд иргэдийн өгсөн саналыг тусгасан шийдвэрийн эзлэх хувь (Хүүхэд, эцэг эхийн саналыг шийдвэртээ тусгасан иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын тогтоол, Засаг даргын шийдвэрийг тусгайлан зааж тооцно)

Жаргалант сум 2451, хөдөөгийн сумд 12431

санал тусгагдсан байна. 16581 1699 111.4

6.3. Иргэд, ААН болон харилцагч бусад байгууллагаас гаргасан нийт хүсэлт, гомдлыг хуулийн хугацаанд бодитой шийдвэрлэсэн асуудлын эзлэх хувь

99.4% 95.8% 3.6 96.4


6.4. Шүүх дээр байгаа өргөдөл болон дээд шатны байгууллагаас хүчингүй болгосон тушаал шийдвэрийн тоо

Засаг дарга, Тамгын газарт холбогдуулан шүүхэд гаргасан 10 нэхэмжлэлийн 8 нь манай талд шийдвэр гарав. Хууль зүйн яамнаас ирүүлсэн дүгнэлтийн дагуу 2 захирамж хүчингүй болголоо.

Засаг дарга болон ЗДТГ шүүхэд хариуцагчаар 12 удаа татагдаж, бүх шийдвэр манай талд гарлаа.

- -

7

Хүйсийн тэгш байдлыг хангах тухай хуулийн шаардлагын хэрэгжилт: (хувь)

- 92,8 94,0 1,2 101.3

7.1. Хариуцсан алба хаагчтай эсэх, төлөвлөгөөт арга хэмжээний биелэлтийн хувь

- 91,2 93,5 2,3 102.5

7.2. Бүх шатны захиргааны удирдах албан тушаал дахь хүйсийн зохистой харьцаа хангагдсан эсэх (хувь)

-

УТАТ, ТЗАТ, ТҮАТ, Сургууль, цэцэрлэгүүдийн захирал, эрхлэгч нарыг оруулаад 75 удирдах албан тушаалд эмэгтэйчүүд ажиллаж байна.

61 14 81.3

8 Гэмт хэргийн

илрүүлэлт (хувь) 77,5 % \2011\, 68,7 % \2012\

70,3 % \2013\ 70,6% 68.7 1.9 97.3

улмаас учирсан хохирлын барагдуулалт (хувь)

62.8 % буюу 185.7 сая төгрөг\2011\ 68 % \2012\

77,4% \2013\

/587,4-394,3/

67,1% 68.3 1.2 101.8

9

Бизнесийн үр ашиг: 9.1. 5 хоногийн дотор шинээр бүртгэгдсэн ААН (тоо)

230

154 76 66.9

9.2 Нийт иргэдийн тоонд газар анх удаа хувьчилж авсан иргэдийн эзлэх хувь

11.11% 13,8% 13,4% 0.4 97.1

НИЙГМИЙН ХӨГЖЛИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ (Ард иргэдийн ахуй амьдралын чанар)

10 Гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртсөн хүмүүст үйлчилгээ үзүүлэх төв (тоо)

2

Аймгийн Хүүхэд гэр бүлийн хөгжлийн хэлтсийн дэргэд Залуучуудын хөгжлийн

Хүүхэд, гэр бүлийн хөгжлийн хэлтсийн дэргэдэх “Гэр бүлд зөвлөгөө өгөх төв” 2015

50 308.3


төв байгуулж, гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртсөн 24 иргэнд сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа.

онд 74 иргэнд сэтгэл зүйн болон бусад төрлийн зөвлөгөө өгч, эрсдлийн түвшинг тодорхойлж, дундаас дээш түвшний эрсдэлтэй үйлчлүүлэгчдэд кейс үүсгэн, хамтарсан багаар зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэв.

11 Нийт малчдын өрхөөс эрчимжсэн мал аж ахуй эрхэлдэг (фермер, нөхөрлөл, бүлэг) нэгж

11 23 36 13 156.5

12 Түрээс, халамжийн орон сууцанд хамрагдсан өрх (тоо)

60 \2011\ 180 \2012\ халамжийн

гэр олголт

Орон нутгийн хөгжлийн сангаас 300,0 сая төгрөгийн өртөг бүхий 5 байр /3 өрөөтэй 1, 2 өрөөтэй 2, 1 өрөөтэй 1/ худалдан авч орон нутагт чухал шаардлагатай, нарийн мэргэжлийн өндөр ур чадвартай эмч, багш, инженер, технологич, хүчний байгууллагын удирдлагуудад зориулан ашиглаж байна.

“Түрээсийн орон сууц” хөтөлбөр 2016 оны 3 дугаар сарын 1-ээс хэрэгжиж эхэлнэ. ТОСК-ын хөрөнгө оруулалтаар баригдсан 120 айлын орон сууцны 1 орцыг түрээслүүлэхээр болоод байна.

- -

13 Шилжин суурьшигчдийн бүртгэлийг сайжруулж, нийгмийн суурь үйлчилгээнд хамруулах (тоо)

378 738 666 72 90.2

14

Архи согтууруулах ундаа хэрэглэдэггүй орчныг бүрдүүлсэн архидалтын эсрэг үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллагыг дэмжсэн байдал (сая төг.)

ИТХТэргүүлэгчдийн хурлаар “Архигүй

тамхигүй Ховдчууд” хөтөлбөр батлуулан сум,

байгууллагуудад хүргүүлэв. /2014 оны 12

дугаар сард/

3.0 - 100


15 Малын хулгайтай тэмцэх асуудлын хүрээнд байгуулагдсан цахим сүлжээ, лавлах утас (тоо)

70432146 дугаарын утас ажиллуулахаас гадна

Цагдаагийн шинээр жи-мобайлын 50 ш үүрэн

холбооны утас авч өгөв.

Сум бүрт малын бүртгэл мэдээллийн сан байгуулж, алдагдсан мал бүрийг тухайн санд бүртгэх ажлыг сумын мал эмнэлэг, үржлийн газрын мэргэжилтэн, хэсгийн төлөөлөгч нар хариуцан ажиллаж байна. Мал хулгайлах гэмт хэргийн талаар мэдээ, мэдээлэл авах зорилгоор 7043-2146 дугаарын утас ажиллуулж, 52 мэдээлэл хүлээн авч, шийдвэрлэв.

- -

16 Сүрьеэ өвчний тархалт(хувь) 7.8 6.3 6.2 0.1 98.4

17 Хүнд нөхцөлд байгаа хүүхдэд үзүүлсэн тусламж, үйлчилгээ (тоо)

47 236 145 91 61.4

18 Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сургуульд хамрагдалтын хувь

30,8 45,8 32.3 13.5 70.5

19 Дүйцсэн хөтөлбөрт 15 хүртэлх насны хүүхдийн хамрагдалтийн эзлэх хувь (хувь)

80,0 87.6 82.1 5.5 93.7

20

20.1. Ажилгүйдлийн түвшин (хувь) 20.2. Хөдөлмөрийн зах зээлд шилжиж буй залуучуудын ажилгүйдлийн түвшин (хувь)

8,6 2,5

6.3 1.3

8.2 1.5

1.9 0.2

130.1 115.4

21 Амьжиргааны түвшингээс доогуур орлоготой иргэдийн эзлэх хувь

40,1 18.1 18.1 - 100

23 Шинээр ашиглалтанд орсон сургууль, цэцэрлэгийн цогцолбор (тоо)

2 сургууль, 2 цэцэрлэг 1 цэцэрлэг, 2 сургууль, 1

спорт заал 2 дотуур байр, 3

цэцэрлэг, 2 сургууль 3 233.3

24 Үндэсний хөтөлбөрт сургалтад хамрагдсан хүүхдийн тоо (Хөтөлбөр тус бүрээр)

74,5 86,0 90.0 4 104.6

25 Цэцэрлэг, сургуулийн шугамаар эрүүл мэндийн болон шүдний үзлэг

65% 85% 92.8%/14294 7.8 109.2


үйлчилгээнд хамрагдсан хүүхэд (тоо)

26 Хүүхдийн хөгжил, хамгаалалд зориулсан нийт хөрөнгө оруулалт (сая төг.)

00 156.4 10.0 146.4 6.4

ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨГЖЛИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ(Бүтээн байгуулалтын чиглэлээр)

27 Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн тухайн оны төсвийн багцын зарцуулалтын гүйцэтгэл (хувь)

99,7 96,5 94,8 1,7 98,2

28 Импорт орлуулсан 11765905.7 14548000.0 16652000.0 2104000.0 114.5

29

Иргэдэд олгох бичил зээлийн сан болон ЖДҮ хөгжүүлэх зэрэг сангаас зээл авсанаар бий болгосон шинэ ажлын байр (тоо)

843

1864 999 865 53.6

30

ХАА салбарын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх талаарх сангуудын хөрөнгө оруулалтын үр өгөөж (тоо): 33.1. Хураан авсан үр тариа (мян.тн)

450 га-аас 500 тн \2011он\ 339,2 га-аас 400,1 тн /2012/

111 га-аас 172,8 тн /2013/

158,5 га-аас 268,7 тн 126.8 га-аас 113.9 тн 154.8 42.4

33.2.Хураасан малын тэжээл, бусад таримал (мян.тн)

520 га-аас 1540 тн \2011\ 543,5 га-аас 1619 тн

/2012/ 479,5 га-аас 1114тн

/2013/

411,2 га-аас 1155 тн 534.1 га-аас 2122.8 тн 967.8 183.8

33.3. Хураан авсан хүнсний ногооны зоорьд хадгалах боломж бүрдсэн хувь хэмжээ (мян.тн)

30% ( 3300 тн төмс, 4227 тн хүнсний ногоо)

30% (6817 тн төмс, хүнсний ногоо)

30% (5272.7 тн төмс, хүнсний ногоо)

1544.3 77.3

Төмс 1062 га-аас 14469 тн 798,6 га-аас 8350,2 тн 777.3 га-аас 9959.7 тн 1609.5 119.3

Хүнсний ногоо 887,9 га-аас 11134тн

\2012\ 1186 га-аас 14373,4

тн 766.4 га-аас 8616.1 тн 5757.3 59.9

31 Шинээр байгуулсан болон сэргээн засварласан уст цэг, усан сан, худаг (тоо)

71 70 17 53 24.3

32 Хамгаалалт барьж тохижуулсан усны эх үүсвэр, булаг шандны эх (тоо)

21 12 3 9 25.0

33 Цэцэрлэгт хүрээлэн, ногоон байгууламжийн талбай (га)

82.8 га 176,8 га 182.6 5.8 103.3

34 Гэрэлтүүлгийн арчилгаанд зарцуулсан санхүүжилт (сая төг)

3.0 106.0 90 16 84.9

35 Нийт хүн амаас сайжруулсан ариун 6,6 9,01 10.9 1.89 120.9


цэврийн байгууламжид хамрагдсан хүн амын эзлэх хувь

36 Шинээр ашиглалтанд орсон авто зам дахь гэр хорооллын замын эзлэх хувь хэмжээ (км)

Аймгийн төвд нийт 26,3км замтай байсан.

2,9 км 100%

5.1 км 100%

2.2 175.9

Гэр хорооллын айл өрхөд нийлүүлсэн эрчим хүчний хэмнэлттэй зуух (тоо)

Жаргалант суманд 106 аж ахуйн нэгж байгууллага бага оврын уурын зуухтай байснаас 26 аж ахуйн нэгж цахилгаан халаалтын системд шилжиж, 48 аж ахуйн нэгж төвлөрсөн дулаан хангамжид холбогдож, үлдсэн 31 аж ахуйн нэгж, байгууллагын зуухыг үе шаттайгаар зогсоохоор ажиллаж байна. Айл өрхийн ахуйн хэрэглээний зуухны дулааныг удаан хугацаанд барих, түлш зарцуулалтыг багасгах зорилгоор “Гүүд шейринг” ХХК-тай хамтран ажиллах гэрээ байгуулж, “G-saver” дулаан баригчийг аймгийн хэмжээний 17 сумын айл өрхүүдэд 2734 ширхэгийг хөнгөлттэй үнээр борлуулснаар түлшийг 45 хувь бууруулж, 3690 тонн нүүрс хэмнээд байна. 2015 онд “Роял өүшин” ХХК нь Ховд аймгийн Жаргалант сумын “Өрлөг” барилгын материалын дэлгүүртэй хамтран ажиллах гэрээ байгуулж, “Дөл зуух”-ыг тус дэлгүүрээр хямдралтай үнээр ард иргэдэд худалдаалж байна. Агаарын бохирдлыг бууруулах үндэсний хорооны хуралдаанаар Ховд аймагт 1500 ширхэг зуух нийлүүлж, үнийн дүнгийн 30 хувийг БОНХАЖЯ-аас олгохоор шийдвэрлэж, худалдан авах үйл ажиллагааг зарлахаар бэлдэж байна.

-

38 Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн дагуу гэр хороололд шинээр баригдсан орон сууц (м.кв)

3186 м2 18026 м

2 24904 м

2 6878 138.2

39 Орон сууцны хороолол дахь шинээр ашиглалтанд орсон болон өргөтгөсөн инженерийн шугам сүлжээ (км)

0.75 км 6,2 км 26.1 км 19.9 420.9

40 Шинээр байгуулагдсан инженерийн шугам сүлжээнд холбогдсон гэр хорооллын өрхийн эзлэх хувь (тоо)

0,89% \10 айл\ 1,16 % 5.7 % 4.54 491.4

41 Шинээр цахилгаан эрчим хүчээр хангагдсан, хүчдэлийг нь сайжруулсан айл өрх(тоо)

238 620 1230 610 198.4

42 Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтөөр хэрэгжүүлэх дэд бүтцийн барилга байгууламж, шугам сүлжээ(тоо)

-

- Дулааны II станц - Цэвэр усны насосны станцын өргөтгөл - Дулааны 6,2 км хос шугам - Цэвэр усны 17 км шугам - Бохир усны 6,7 км

- Цэвэр усны 18.6 км шугам - Бохир усны 7.4 км шугам - Дулааны 2 ш ЦТП зэрэг байгууламжуудыг 2015 онд ашиглалтанд орууллаа.

1,6 0,7 4

109.0 110,4 33.3


ДАРГА Б.БАТМӨНХ

шугам - Дулааны 6 ш ЦТП зэрэг байгууламжуудыг 2014 онд ашиглалтанд орууллаа.

43 Үйлдвэрийн аргаар дахин боловсруулсан хог хаягдлын хэмжээ (м/3)

- 65,0 м/3 0 - 0

Дүн 100

/115.9/


Хавсралт 1

Аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 2015

оны...........дугаар тогтоолын хавсралт

АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН 2012-2016 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨРИЙГ

ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ БИЕЛЭЛТ

/ 2015 оны 11 дүгээр сарын 25-ны байдлаар/

Заал-тын дугаар

Д/Д

Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээ

Хугацаа /оноор/

Хариуцах эзэн

Биелэлт

Хувь

2013

2014

2015

2016

Нэг:Төрийн байгуулалт, эрх зүй, батлан хамгаалах, гадаад бодлогын хүрээнд:

1.1. Төрийн байгуулалтын чиглэлээр: Төр захиргааны байгууллагын удирдлага, албан хаагчдын үүрэг хариуцлагыг өндөржүүлж, ил тод, шуурхай, хариуцлагатай байдлыг хангаж, авлига, шударга бус байдал, хүнд суртлыг халж, нэг цонхны үйлчилгээг өргөтгөн иргэд, олон нийтийн оролцоог хангасан сайн засаглалыг хэрэгжүүлж, иргэндээ хүртээмжтэй үйлчилдэг нийтийн албыг бий болгоно.

1.1.1.

1

Аймгийн Засаг даргын зөвлөлийн гишүүдийн 1/3-ээс доошгүй хувьд нь иргэд, иргэний нийгмийн болон мэргэжлийн байгууллагын төлөөллийг оролцуулж, шийдвэр гаргахад иргэдийн оролцоо, хяналтыг бий болгоно. Гарсан шийдвэрүүдийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, цахим сувгуудаар ард иргэддээ тогтмол мэдээлж ажиллана.

+

+

+

+

ЗДТГТЗУХ

Аймгийн Засаг даргын зөвлөлийн гишүүдэд Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбоо, Ахмадын хороо, Залуучуудын холбооны төлөөллийг оролцуулж, шийдвэр гаргахад иргэд, иргэний нийгмийн оролцоо, хяналтыг бий болгов. Аймгийн Засаг даргын зөвлөл 2013 онд 30 удаа хуралдаж 91 асуудал хэлэлцэж, 31 асуудлыг шийдвэрлүүлэхээр аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдэд уламжилсан бол 2014 онд 19 удаа хуралдаж, 73 асуудал хэлэлцэж, 37 асуудлыг аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн хурлаар хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн байна. Аймгийн Засаг даргын зөвлөл 2015 онд 12 удаа хуралдаж, 77 асуудал хэлэлцэж, 22 асуудлыг аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн хурлаар хэлэлцүүлэхээр уламжлав. Зөвлөлийн хурлын мэдээллийг тухай бүр нь аймгийн вэб сайт, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр иргэд, олон нийтэд байнга мэдээлэхээс гадна аймгийн Засаг даргын 2015 оны 543 захирамжийг веб сайтад байршуулж, Ховд телевизээр олон нийтэд танилцуулсан байна.

90

1.1.2.

2

Иргэдийн оролцоо-шууд ардчиллын хэлбэрийг хэрэгжүүлж, сум бүрд “Иргэний танхим” байгуулан, төрийн байгууллага, иргэнийг холбосон олон нийттэй харилцах арга хэмжээг тогтмол болгож, сар бүр 1 өдрийг “Иргэдийн өдөр” болгон зохион байгуулж, иргэдийн санал гомдол, эрэлт хүсэлтийг хүлээн авч, үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлнэ.

+

+

+

+

ЗДТГ

Сум бүр “Иргэний танхим” ажиллуулан, аймгийн ИТХ-ын ажлын алба, төрийн болон ТББ, аймгийн ИТХ-ын Төлөөлөгч, иргэдийн санаачлагаар Иргэний танхимд нийт 40 гаруй удаагийн хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, давхардсан тоогоор 1200 гаруй иргэн, төрийн албан хаагчид оролцсон байна. “Нээлттэй хаалга”-ны өдрийг сум, байгууллагууд төлөвлөгөөний дагуу зохион байгуулж хэвшлээ. 2013 онд 78, 2014 онд 397, 2015 онд 254 нээлттэй хаалганы өдөр зохион байгуулснаас гадна сар бүр 1 өдрийг “Иргэдийн өдөр” болгон 331 удаа зохион байгуулж, төрийн байгууллагын үйл ажиллагааг олон нийтэд мэдээлэл хүргэх, товхимол сурталчилгааны материал тараах, санал асуулгын судалгаа авах, саналын хайрцаг ажиллуулах зэрэг ажлуудыг хийж, нийт 4252 иргэдээс санал хүсэлт хүлээн авч 4061 санал хүсэлтэнд хариу өгч, 191 санал хүсэлт шийдвэрлэх шатандаа хүлээгдэж байна. Аймгийн Засаг дарга 7 хоног бүрийн Пүрэв гарагийн 24 удаагийн уулзалтаар 224 иргэний амаар биечлэн гаргасан өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч хариу өгөв. Хүлээн авсан асуудлыг ангилан авч үзвэл талархал 3, ажил хүссэн 41, гэр хүссэн 7, тусламж хүссэн 21, газрын асуудлаар 49, халамжийн асуудлаар 3, орон сууцны асуудлаар 2, бусад асуудал 98 байна.

70

1.1.3.

”Цахим засаглал” хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ. Төрийн байгууллагаас гаргасан шийдвэрүүдийг цахим мэдээллийн хэрэгсэл болон цаасан хэлбэрээр иргэдэд хүргэх, олон нийтийн зарын самбарт байрлуулдаг болно.

+

+

+

+

Аймгийн албан ѐсны www.khovd.gov.mn вэб сайтыг байнгын ажиллагаатай болгож, мэдээллийг тухай бүр баяжуулан ажиллаж байна. Уг сайтад өдөрт дундажаар 200-300 хэрэглэгч хандаж, давхардсан тоогоор 2013 онд 35692, 2014 онд 71336, 2015 онд эхний 11 сарын байдлаар 131826 гаруй хэрэглэгч хандсан нь бүртгэгдсэн байна. Цахим Ховд хөтөлбөрийн хүрээнд “Цахилгаан холбоо сүлжээ” ХХК-наас сарын 10 МВ урсгал түрээслэн авч төрийн 13 байгууллагад түгээхээс гадна утасгүй интернэтийн



3

Иргэд өргөдөл гомдол, санал хүсэлтээ чөлөөтэй илэрхийлэх үйл ажиллагааг бүх талаар бүрдүүлж, хариугаа цахим хэлбэрээр авах нөхцөл бүрдүүлнэ.

ЗДТГТЗУХ

антенийг 11 цэгт байршуулж гэр хорооллын 400 гаруй айл өрх интернэтийн сүлжээнд холбогдох боломжтой болж, утасгүй интернетийн wifi картыг давтагдсан тоогоор 230 гаруй хүн ашиглаж байна. Аймгийн Засаг даргын 2013 оны 531, 2014 оны 554, 2015 оны 543 захирамжийг вэб сайтад байршуулан, Ховд телевизээр иргэдэд нээлттэй хүргэв. Иргэдийн санал хүсэлт хүлээн авах 7043-1111 төв нь иргэдийн санал хүсэлт, гомдол, шүүмжлэл, талархал нэг бүрийг мэдээллийн 7 сувагны 6 сувгаар хүлээн авч холбогдох байгууллагад нь шилжүүлэн, шуурхай шийдвэрлэх, шийдвэрлэсэн тухай мэдээллийг эргэж мэдээлэх, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих, иргэдийн санаа бодлыг төр захиргааны үйл ажиллагаанд тусгаж, төр захиргааны байгууллага болон иргэдийн хоорондын харилцааг шуурхай болгон ажиллаж байна. Тус төвд энэ онд 666 санал хүсэлт ирснээс дуудлагаар 597, биечлэн 59, вэб сайтаар 4, фэйсбүүкээр 3, и-мэйлээр 2, скайпаар 1 хүлээн авсан. Үүнээс талархал 5, шүүмжлэл 10, санал хүсэлт 56, гомдол 595 хүлээн авч холбогдох байгууллагад шилжүүлэн, 636 санал хүсэлтийг шийдвэрлэн хариу өгч, 30 санал хүсэлт шийдвэрлэх шатандаа хүлээгдэж, шийдвэрлэлт 95.5 хувьтай байна. Ирүүлсэн нийт санал хүсэлтийг авч үзвэл боловсролын салбарын талаар 109, хууль эрх зүйн талаар 38, эрүүл мэнд талаар 48, орчны эрүүл ахуй талаар 61, халаалт дулааны талаар 81, цахилгаан эрчим хүчний талаар 56, бусад асуудлаар 273 санал хүсэлт ирүүлжээ. Засгийн газрын 11-11 төвд иргэдээс 47 санал хүсэлт ирсэн. Үүнд дуудлагаар 44, месежээр 2, биечлэн 1 ирснээс гомдол 16, шүүмжлэл 2, санал хүсэлт 29 хүлээн авч 47 санал хүсэлтийг шийдвэрлэн хаалт хийж, шийдвэрлэлт 100 хувь байна. Төрийн үйлчилгээний цахим машинаас /ТҮЦ/ нийт 7019 иргэн лавлагаа авснаас төрсний бүртгэлийн лавлагаа 130, иргэний үнэмлэхний лавлагаа 4454, иргэний үнэмлэхний баримт авах 8, оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт 633, үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагаа 937, гэрлэлт бүртгэлтэй тухай лавлагаа 154, гэрлэлт бүртгэлгүй тухай лавлагаа 194, иргэний үнэмлэхний захиалга 479, гэрлэлт цуцлалтын лавлагаа 3, хуулийн этгээдийн бүртгэлийн лавлагаа 8, хуулийн этгээд бүртгэлгүй лавлагаа 5, гаалийн байгууллагад өртэй эсэх лавлагаа 1, төрийн үйлчилгээний цахим системд нэвтрэх эрх авах 13 авч 17,6 сая төгрөгийн үйлчилгээ авсан байна.

90

1.1.4.

4

Мянганы хөгжлийн зорилт, жендерийн тэгш байдлын хуулийг хэрэгжүүлж шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэх бодлого баримтална.

+

+

+

+

ЗДТГ Жендерийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хуулийг хэрэгжүүлэхэд жендерийн салбар хороо зарим зүйлүүдийг санаачлан ажиллаж байна. “Гэр бүлийн цаг” нэвтрүүлгийг тогтмолжуулж, нэвтрүүлгийн хуваарийг аймгийн салбар хорооны даргаар батлуулан холбогдох байгууллагуудад хүргүүлэн, хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Дуут, Дөргөн сумдын ИТХ-ын дарга/2/, Алтай, Зэрэг сумдын Засаг дарга/2/, Алтай, Дарви сумдын Засаг даргын орлогч/2/, Зэрэг, Мөст, Мөнххайрхан, Жаргалант, Мянгад сумдын Засаг даргын Тамгын газрын дарга /5/, аймгийн ЗДТГ-ын ТЗУХ-ийн дарга/1/, ХШҮТ-ийн дарга/1/, ИТХ-ын ажлын албаны хэлтсийн дарга/1/, Засаг даргын эрхлэх асуудлын хүрээний агентлаг, байгууллагын дарга/8/, сургуулийн өмнөх боловсрол, цэцэрлэгүүдийн эрхлэгч нар 37-37/, ерөнхий боловсролын сургуулийн захирлууд /24-өөс 13/, нийт 73 эмэгтэйчүүд шийдвэр гаргах түвшинд манлайлан ажиллаж байна. Мөн “Жендерийн эрх тэгш байдал-Монголд” сэдвээр аймгийн ЗДТГ, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг, giz-ийн “Эрчим хүчний үр ашиг” төсөл, Ховд, Завхан аймгуудын Төрийн болон Төрийн бус байгууллагын удирдах албан тушаалтнуудыг оролцуулсан уулзалт семинарийг Ховд аймагт 2014 оны 11 дүгээр сард зохион байгуулж, жендерийн эрх тэгш байдлыг бодлогын баримт бичигт хэрхэн тусгах, улмаар жендерийн мэдрэмжтэй үйл ажиллагаа явуулах талаар мэдээллээр өгсөн бол тайлант хугацаанд аймгийн жендэрийн салбар хорооны дарга, нарийн бичгийн дарга нар аймгийн ИТХ-ын эмэгтэй төлөөлөгчдөд хандан, аймгийн ИТХ-ын ажлын албатай хамтран төрийн байгууллагуудын бүх эмэгтэйчүүдтэй 5 удаагийн уулзалт зохион байгуулж, нийт 1200 гаруй эмэгтэйчүүдэд мэдээлэл хийлээ. 2015 оны 5 дугаар сард “ЖЭТБХТХ хэрэгжилтийг сайжруулах арга замууд” сэдэвт хэлэлцүүлгийг Ховд аймагт үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн болон төрийн бус байгууллагууд, олон улсын байгууллагуудын төлөөллүүдийг оролцуулан үйл ажиллагаагаа хэрхэн уялдуулах, жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хуулийн хэрэгжилтийг орон нутагт хангахад хамтран ажиллах талаар харилцан тохиролцож, санал солилцож, Завхан аймагт болсон “Жендэрийн эрх тэгшийн асуудлаар талууд харилцан судлах нь” хэлэлцүүлэгт аймгийн жендэрийн салбар хорооны гишүүд болон орон нутгийн холбогдох албан тушаалтнуудыг оролцуулж

90


мэдээллээр хангав.

1.1.5.

5

Нутгийн удирдлага, засаг захиргааны байгууллагаас дэвшүүлсэн хөтөлбөр зорилтыг хэрэгжүүлэхэд иргэний нийгмийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагаас гаргасан бодит санал санаачлага, төсөл хөтөлбөрийг дэмжиж хамтран ажиллана.

+

+

+

+

ТЗУХ “Ховд аймагт ажиллаж амьдарч байгаа Хөдөлмөрийн баатар, Ардын болон гавъяат цолтнуудын өдөр”-ийг “Хөдөлмөрлөхийн бахархал” ТББ-аас санаачлан аймгийн ИТХ, ЗДТГ, холбогдох байгууллагуудтай хамтран 2014 оны 6 дугаар сарын 18-20-ний өдрүүдэд тэмдэглэсэн бөгөөд дээрх үйл ажиллагааны үр дүнд алдар, цолтой ахмад хүмүүсийн ажлын арга барил, туршлагаас хуваалцаж, тэдний санал бодлыг сонсож, үйл ажиллагаандаа тусгах санаа олж авлаа. 2014 оны 11 дүгээр 05-нд аймгийн ЗДТГ, АНУ-ын Азийн сан, ШХА-ын “Нэг цонхны үйлчилгээ” төсөлтэй хамтран “Нэг цонхны үйлчилгээг сайжруулах арга замууд” сэдэвт хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж, Жаргалант сумын иргэдийн төлөөлөл, нэг цонхны төвийн мэргэжилтнүүд, харьяа байгууллагын удирдлагууд, аймгийн шийдвэр гаргах эрх бүхий удирдах албан тушаалтнууд оролцож зөвлөмж гаргаж, хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын захиалгаар “Мэргэшсэн удирдлагын менежментийн хүрээлэн” НҮТББ-аас 2015 оны 01 дүгээр сард “Төрийн албан хаагчийг чадавхжуулах” сургалтыг сумдын Засаг дарга, Засаг даргын дэргэдэх агентлагуудын дарга, аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын мэргэжилтнүүдийн дунд 12 сая төгрөгийн төсөвт өртөгтэйгөөр зохион байгууллаа. Нэг цонхны үйлчилгээний төвийн ажилчдыг ажлын байран дээр нь харилцаа, ѐс зүйн чиглэлээр дахин сургаж дадлагажуулах ажлыг ТББ-аар гүйцэтгүүллээ. “Алтан өв” хөтөлбөрийн хүрээнд ахмадуудын санаачлагаар үүсгэн байгуулагдсан “Алтан өв” хамтлагийн язгуур урлагийн тоглолтын үйл ажиллагаанд 1,0 сая төгрөг, Ховд телевизэд өв соѐлын бичлэг хийхэд 5,0 сая төгрөг, Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн мэдээллийн төвийг тогтмолжуулахад 5,0 сая төгрөгийн дэмжлэгийг үзүүлсэн байна.

70

1.1.6.

1. 6

Төсвийн хөрөнгөөр хийгдэх тендер, бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах үйл ажиллагааг онлайн хэлбэрт шилжүүлж, иргэд олон нийтийн хяналт, оролцоонд тулгуурлан тендерийн будлиан, чанаргүй гүйцэтгэл, авлига, хээл хахуулийг таслан зогсооно. Тендер шалгаруулах, хүлээн авах үйл ажиллагаанд тухайн орон нутгийн иргэд, иргэний нийгмийн байгууллагын төлөөллүүдийг оролцуулдаг болно.

+

+

+

+

ТЗУХ

Үнэлгээний хорооны бүрэлдэхүүнд төрийн бус, иргэний нийгмийн байгууллага, хувийн хэвшил, мэргэжлийн холбоод, иргэдийн 2-оос доошгүй төлөөллийг оролцуулж, нийт 7 хүртэл гишүүнтэйгээр байгуулж байна. Худалдан авах ажиллагааны www.khovd-tender.mn албан ѐсны вэб сайт ажиллуулж худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөө, тайлан, тендерийн урилга, тендерт шалгарсан мэдэгдэл, шалгараагүй үндэслэл зэрэг мэдээллийг иргэд олон нийтэд мэдээлж байна. 2014 онд аймгийн Засаг даргын 01 дүгээр албан даалгавар гаргаж сумдын Засаг даргын тамгын газарт Худалдан авах ажиллагааг хариуцсан мэргэжилтэн ажиллуулж, уг мэргэжилтэн Худалдан авах ажиллагааны хэлтэстэй ажлын нягт уялдаатай, хуулийн хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Аймагт зохион байгуулж буй Худалдан авах ажиллагааг 100 цахим хэлбэрээр зохион байгуулж хэвшлээ. Жаргалант сумын ЗДТГазар бүх худалдан авах ажиллагаагаа цахим хэлбэрээр зохион байгуулж байгаа бол интернетийн орчин сайтай Зэрэг, Дарви сумдын ЗДТГ-ыг Засгийн газрын цахим худалдан авах ажиллагааны www.meps.gov.mn системд бүртгүүлж цахим тендер шалгаруулалт явуулах боломжийг бүрдүүлэв. Жаргалант сумын баг бүрт Мэрси кор олон улсын байгууллага, Худалдан авах ажиллагааны хэлтэстэй хамтран түншлэлийн зөвлөл байгуулан ажилласнаар иргэдийн төсвийн хөрөнгөөр хийгдэж байгаа ажилд иргэдийн хяналт сайжирсан. Сумдад 20 сая хүртэлх төгрөгийн төсөвт өртөгтэй ажлыг хуулийн дагуу олон нийтийн оролцоотой худалдан авах ажиллагааны журмаар зохион байгуулж иргэдийн бүлэг тендер шалгаруулалтад оролцох боломжийг бүрдүүлж, өдөр тутмын хяналтыг тухайн орон нутгийн харьяалалтай иргэд гүйцэтгэж байна.

90

1.1.7. 2. 7

Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын аймаг дахь салбар зөвлөлийн үйл ажиллагааг дэмжиж ажиллана.

+

+

+

+

ЗДТГ Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын даргын 2015 оны 158 дугаар тушаалаар Ховд аймаг дахь улсын байцаагчаар аймгийн ЗДТГ-ын Хууль зүйн хэлтсийн даргыг томилж, ажлын төлөвлөгөөг батлуулан, орон нутагт хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангуулан ажиллаж байна.

70

1.1.8. 3. 8

Улаанбаатар хотод аймгийн төлөөлөгчийн газар ажиллуулна.

+

+

+

+

ЗДТГ 2013 онд орон нутгийн хөгжлийн санд 125 сая төгрөг тусгаж, тендэрийг 3 удаа цахимаар зарласан боловч оролцогч байхгүй тул цуцлагдаж 2013 оны орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалт дутуу ирсэнтэй холбоотой хэрэгжээгүй төсөл, хөтөлбөрийн жагсаалтанд орж хасагдсан. Засгийн газраас аймгуудыг Төлөөлөгчийн газар ажиллуулахыг хориглосон шийдвэр гаргасан тул хэрэгжүүлэх боломжгүй болсон.

-

1.1.9. 9

Аймгийн Засаг даргын дэргэд инженер, техникийн зөвлөл ажиллуулна.

+

+

+

+

ТЗУХ Аймгийн Засаг даргын дэргэдэх инженер, техникийн зөвлөлийн журам, бүрэлдэхүүнийг Засаг даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, Засаг даргын 2013 оны А/160 дугаар захирамжаар баталсан. Уг

100



зөвлөл 17 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажиллаж, холбогдох асуудлуудыг тухай бүр нь хэлэлцэн шийдвэрлэж байна.

1.1.10

4. 10 Мөнххайрхан, Цэцэг, Дуут сумын Нутгийн удирдлагын ордны барилгыг ашиглалтад оруулна. +

ТЗУХ Цэцэг, Дуут, Мөнххайрхан сумын Нутгийн удирдлагын ордны барилгыг барьж ашиглалтад хүлээн авав.

100

5. 11 Чандмань, Эрдэнэбүрэн сумдад Нутгийн удирдлагын ордон шинээр барина.

+

+

ТЗУХ Хугацаа болоогүй. -

6. 12 Сумдаас ирүүлсэн санал, судалгааг үндэслэн багийн төвүүдийг шинээр барина.

+

+

+

+

ТЗУХ 2013 онд сумын хэмжээнд орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар 7 багийн төвийг шинээр барьж, 2014 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Дуут сумын Цагаанбургас багийн төв барих ажлыг 100,0 сая төгрөгөөр, ОНХС-ийн хөрөнгө оруулалтаар 5 багийн төв барих, 4 багийн төвийн барилга засварлах ажлыг 404,5 сая төгрөгөөр хийж гүйцэтгэлээ. 2015 онд ОНХС-ийн 151.3 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар 22 багийн төвийг барих, засварлах, тохижуулах ажлыг хийж гүйцэтгэлээ.

70

7. 13 Сумдаас ирүүлсэн санал, судалгааг үндэслэн сумдын ЗДТГ-ын автомашин, техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийг шинэчлэх, багийн дарга нарыг унаажуулах асуудлыг шийдвэрлэнэ.

+

+

+

+

ЗДТГТЗУХ

Сумдаас ирүүлсан саналын дагуу 2014 онд Үенч, Чандмань, Дарви, Ховд, Эрдэнэбүрэн, Мөст, Алтай сумын ЗДТГ-ын автомашин худалдан авах зардалд 144,0 сая төгрөг, хөдөөгийн 62 багийн дарга нарт ОНХС-ийн хөрөнгө оруулалтаар 39,7 сая төгрөг, багийн Засаг дарга нараас 42,6 сая төгрөг гаргаж мотоциклтой болгох асуудлыг шийдвэрлэв. 2015 онд Манхан, Буянт, Мянгад, Дөргөн, Жаргалант сумын ЗДТГ-ын автомашин худалдан авах зардалд 140,0 сая төгрөг зарцуулав.

70

1.1.12.

8. 14 Төр-иргэд-ИНБ-хувийн хэвшлийн түншлэлийн гэрээг сайжруулж, бүх шатанд сайн засаглалыг буй болгоно.

+

+

+

+

ЗДТГ “Ховд аймагт ажиллаж амьдарч байгаа Хөдөлмөрийн баатар, Ардын болон гавъяат цолтнуудын өдөр”-ийг “Хөдөлмөрлөхийн бахархал” ТББ-аас санаачлан аймгийн ИТХ, ЗДТГ, холбогдох байгууллагуудтай хамтран 2014 оны 6 дугаар сард тэмдэглэсэн бөгөөд дээрх үйл ажиллагааны үр дүнд алдар, цолтой ахмад хүмүүсийн ажлын арга барил, туршлагаас хуваалцаж, тэдний санал бодлыг сонслоо. 2015 онд Иргэний нийгмийн байгууллага болон Төрийн бус байгууллагын төлөөллүүдтэй 2 удаагийн уулзалт зохион байгуулж, хамтран ажиллах талаар санал солилцож, төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагаар гэрээлэн гүйцэтгүүлэх талаар харилцан ярилцлаа.

70

1.1.13.

9. 15 Төрийн тахилгат Алтан хөхий уулын тахилга зохион байгуулна.

+

ИТХ, ЗДТГ,Мян гад сум

Алтан Хөхий уулын тэнгэрийг тайх, Өндөр Хөхийн овооны Төрийн тахилгыг 2013 оны 7 дугаар сарын 02-ны өдөр холбогдох журмын дагуу ѐслол төгөлдөр зохион байгуулав.

100

10. 16 Баруун бүсийн морин эрдэнэ даншиг наадам зохион байгуулна.

+

ЗДТГ, ССАЖГ

2014 оны 7 дугаар сарын 24-27-ны өдрүүдэд Монголын төр, шашин, цэргийн нэрт зүтгэлтэн Галдан бошигт хааны мэндэлсний 370 жилийн ойн баяр наадамтай хамтатган ѐслол төгөлдөр, өргөн дэлгэр тэмдэглэн өнгөрүүлэв.

100

11. 17 Ховд хотын 330 жилийн ойг олон үндэстэн, ястны эв нэгдлийн баяр болгон тэмдэглэнэ.

+

ИТХ, ЗДТГ

Ховд хотын түүхт 330 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх хороо, салбар хороодыг байгуулж, 2015 оны 7 дугаар сарын 10-11-ны өдрүүдэд аймгийн Үндэсний их баяр наадамтай хамтатган ѐслол төгөлдөр тэмдэглэн өнгөрүүлэв.

100

12. 18 XVII зууны үеийн Монголын төр, шашны нэрт зүтгэлтэн Ойрадын Галдан бошгот хааны мэндэлсний 370 жилийн ойн баяр наадмыг зохион байгуулна.

+

ИТХ, ЗДТГ

Монголын төр, шашин, цэргийн нэрт зүтгэлтэн Галдан бошгот хааны мэндэлсний 370 жилийн ойг 2014 оны 7 дугаар сарын 22-27-ны өдрүүдэд ѐслол төгөлдөр, өргөн дэлгэр тэмдэглэн өнгөрүүлж, Олон улсын хөөмийн наадам, Галдан судлалын олон улсын эрдэм шинжилгээний бага хурал, Баруун бүсийн даншиг наадам зэрэг арга хэмжээнүүд зохион байгууллаа. Аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн тогтоолоор Галдан хааны нэрэмжит аймгийн дээд шагналтай болж, Ховд хотын төв гудамжийг түүний нэрэмжит болгов.

100

1.2. Батлан хамгаалах, онцгой байдлын чиглэлээр:

1.2.1.

13. 19 Аймаг, сумдын удирдлага, цэргийн штабын албан тушаалтнуудыг цэрэг стратегийн сургалтанд үе шаттай хамруулж, ард иргэдийг гамшгийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах аргад сургаж дадлагажуулах зорилгоор жил бүр нэг суманд гамшгаас

+

+

+

+

ЗДТГ, ЦШ, ОБГ

Орон даяар зохион байгуулдаг гамшгийн зарлан мэдээллийн дохиогоор ажиллах сургалтыг жил бүрийн 4 дүгээр сард зохион байгуулж байна. 2013 онд Эрдэнэбүрэн, Зэрэг суманд команд штабын, Дарви суманд иж бүрэн сургалт зохион байгуулж, нийт 8100 хүн хамрагдав. 2014 оны 6 дугаар сард аймгийн улсын дайчилгааны төлөвлөгөө хариуцсан ажилтан П.Амгаланбаатар 2 хоног, 6 дугаар сард ЗДТГ-ын дарга Б.Батмөнх цэрэг стратегийн сургалтанд хамрагдлаа. Аймгийн Засаг даргын Монгол улсын шадар сайдтай байгуулсан хамтран ажиллах гэрээний дагуу 2014 оны 09 дүгээр сард

70


хамгаалах дадлага сургууль зохион байгуулж хэвшинэ.

Гамшгаас хамгаалах Иж бүрэн дадлага сургуулийг зохион байгуулж, нийт давхардсан тоогоор 2914 хүн, 293 текник хэрэгсэл хамрагдаж, Ховд сумыг нүүлгэн шилжүүлэхэд 283 иргэн, сургуулийн насны 35 хүүхэд, цэцэрлэгийн насны 20 хүүхэд, жагсаалын нэгдсэн үзлэгт 423 хүн, 28 тусгай зориулалтын текник хэрэгсэл, хээрийн мал эмнэлэг дэлгэх ажиллагаанд 42 хүн, 9 текник хэрэгсэл, хээрийн хүн, мал эмнэлэг дэлгэхэд 52 хүн, 6 текник хэрэгсэл, аврах ажиллагааны сургалтанд 16 мэргэжлийн ангийн 140 хүн, тусгай зориулалтын 48 текник хэрэгсэл оролцсон байна.

1.2.2.

14. 20 Батлан хамгаалах болон Зэвсэгт хүчний үйл ажиллагааг сурталчилна.

+

+

+

+

+

+

ЦШ Батлан хамгаалах бодлого, Зэвсэгт хүчний үйл ажиллагааг байнга сурталчилж, “Монгол цэргийн өдөр”, “Энхийг сахиулагчидын өдөр”-ийг ѐслол төгөлдөр тэмдэглэн өнгөрүүлж байна. “Монгол цэрэг–дэлхийн цэрэг” лекцийг Жаргалант сумын сургуулийн ахлах ангийн 832 сурагчдад уншиж эх оронч үзэл төлөвшүүллээ. 2014 оны 11 дүгээр сард тус аймагт Батлан хамгаалах үйл ажиллагааг сурталчилж Монгол цэргийн музейн үзэсгэлэнг дэлгэн иргэдийн хүсэлтээр архивын лавлагаа гаргаж өгч, эмнэлгийн үзлэг, оношилгоогоор үнэ төлбөргүй үйлчилж, ЦДБЭЧ уран бүтээлчид ая дуугаа өргөж, Зэвсэгт хүчний 123 дугаар ангийн жагсаалын болон гардан тулааны үзүүлэх тоглолт, үлээвэр найрал хөгжимчдийн мэндчилгээ хүргэж, бие бүрэлдэхүүний ѐслолын жагсаал явуулав. 2015 оны 3 дугаар сард Ховд, Эрдэнэбүрэн сумдад Батлан хамгаалах хууль тогтоомж, Зэвсэгт хүчний шинчлэлийн бодлого, Засаг даргын үйл ажиллагааы биелэлтийн сурталчлах өдөрлөг зохион байгуулж, Зэвсэгт хүчний 123 дугаар ангийн урлагийн хэсэгчилсэн тоглолт, Жаргалант сумын Ерөнхий боловсролын 12 жилийн сургиулуудын ахлах ангийн сурагчдын дунд цэрэгжилт–спортын “Дөл” тоглолтыг зохион байгуулж, “Энхийг сахиулагчдын өдөр”-ийг угтаж “Монгол цэрэг–дэлхийн цэрэг” лекцийг Жаргалант сумын сургуулийн ахлах ангийн 934 сурагчдад уншиж эх оронч үзэл төлөвшүүллээ. ОХУ-аас Монгол Улсад сугаа онц бөгөөд бүрэн эрхт элчин сайдын зөвлөх В.В. Горячев Ховд, Баян-Өлгий аймгаас 1939, 1945 оны чөлөөлөл дайнд оролцсон ахмад дайчдад Аугаа эх орны дайн “Ялалтын 70 жилийн ойн медаль” гардуулж хүндэтгэл үзүүлэв.

70

15. 21 Цэрэг иргэний хамгаалалтын сургалтын танхим шинээр байгуулна. +

ЦШ 2016 онд тохижуулахаар бэлтгэл ажлыг хангаж байна. 10

16. 22 Цэргийн штабын нууцын өрөөг стандартын дагуу тохижуулна.

+

ЦШ Өрөөг стандартын дагуу тохижуулж, хяналтын камер, дохиоллын систем суурилуулж, Батлан хамгаалах яамны нууцын болон Батлан хамгаалахын төв архивын шалгалтаар 89 оноотой В үнэлгээ авав.

100

1.2.3.

17. 23 Зэвсэгт хүчний 123 дугаар ангийн Соѐл, спортын барилга байгууламжийг шинээр барина.

+

ЗДТГ, ЦШ

2014 оны 11 дүгээр сарын 24-нд Зэвсэгт хүчний 123 дугаар ангийн “Соѐл спорт”-ын төвийн нээлтийг хийж Батлан хамгаалахын дэд сайд А.Баттөр хүлээлгэн өгөв. Зэвсэгт хүчний 123 дугаар ангийн шалган нэвтэрүүлэх байрнаас аймгийн төв зам хүртэлх авто болон явган зорчигчийн зам тавихад 5300000 төгрөгийн дэмжлэг үзүүлж, ашиглалтанд оруулав.

100

18. 24 Зэвсэгт хүчний 123 дугаар ангийн хээрийн сургуулилалтын талбайг сэргээн тохижуулна.

+

ЗДТГ, ЦШ

Зэвсэгт хүчний 123 дугаар ангийн хээрийн сургуулилалтын талбайг сэргээн тохижуулахад 1187500 төгрөгийн дэмжлэг үзүүлж, баруун бүсийн шинэ цэргийн болон дайчилгааны 1 дүгээр зэргийн бэлтгэл үүрэгтний сургалтыг амжилттай зохион байгууллаа. 2014 онд Зэвсэгт хүчний хэмжээнд явуулдаг марш тактик тусгай бэлтгэлийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцох бие бүрэлдэхүүний шатахууны зардалд 4 500 000 төгрөгийн дэмжлэг үзүүлж амжилттай оролцов. 2015 оны сургалтын материаллаг баазыг бэхжүүлэхэд зориулж 2014 оны цэргийн дүйцүүлэх албан мөнгөн төлбөрийн орон нутагт зарцуулах зардлаас 1057330 төгрөг олгов.

100

1.2.4.

19. 25 Гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээллийг бүх нийтэд шуурхай хүргэх, иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг дохиогоор ажиллах арга ажиллагаанд сургах, дадлагажуулна.

+

+

+

+ ОБГ Гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээллийг бүх нийтэд шуурхай хүргэх, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг

дохиогоор ажиллах арга ажиллагаанд сургах төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлж байна. Жаргалант суманд дадлагажуулах сургалт зохион байгуулсан. Газар хөдлөлтийн мэдээллийг шуурхай дамжуулах төвийг станц дээр байгуулав.

70

20. 26 “Дуут дохио” суурилуулна. +

ОБГ Аймгийн Засаг даргын нөөц хөрөнгийн Гамшгаас хамгаалах сангийн 26,3 сая төгрөгөөр Жаргалант сумын 3 газарт дуут дохио суурилууллаа.

100

1.2.5. 21. 27 Улсын нөөцийн салбарын хүнсний агуулахын барилгын их засвар хийнэ. +

ТЗУХ Улсын нөөцийн салбарын хүнсний агуулахын засварын ажлыг 2013 онд 85,0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр хийж гүйцэтгэв.

100

1.3. Эрх зүй, нийгмийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр:


1.3.1.

22. 28 Шинэ төрлийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх чадавхи бүрдүүлэх чиглэлээр цагдаагийн ажилтнуудыг гадаад оронд туршлага судлуулах, сургалтанд хамруулна.

+ + + + ЗДТГ 2013 онд ОХУ-ын Горный Алтайд болсон хамтарсан сургалт, сургуулилтад 14 хүний бүрэлдэхүүнтэй баг, БНХАУ-д зохион байгуулагдсан цагдаагийн ажилтнуудын мэргэжил дээшлүүлэх сургалтанд 1 алба хаагчийг, 2014 онд Цагдаагийн ерөнхий газарт санал хүргүүлснээр Цагдаагийн газрын 1 албан хаагч Катар улсад 3 сарын сургалтанд, 2015 онд БНХАУ-д зохион байгуулагдсан сургалтанд 2 удирдах албан тушаалтан, 1 алба хаагчийг оролцууллаа.

100

23. 29 Цагдаа, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын ажилд дүн шинжилгээ хийж, дүнг жилд 1 удаа аймгийн Засаг даргын дэргэдэх зөвлөлөөр хэлэлцэн чиглэл өгч хэвшинэ.

+ + + + ХЗХ

Цагдаагийн газар, ШШГАлба, Шүүхийн шинжилгээний албаны үндсэн чиг үүргийн хэрэгжилтийн байдалд хийх хяналт үнэлгээний ажлыг 3 удаа хийсэн ба тухайн байгууллагуудын ажлын явц үр дүнгийн талаарх мэдээ мэдээллийг сар бүр авч нэгтгэн дүгнэлт хийж Засаг даргад болон ЗГХЭГ-т танилцуулж хэвшсэн.

70

24. 30 Холбогдох байгууллагуудтай хамтран бүсийн нэгдсэн хорих анги байгуулна.

+ + ХЗХ

Шинэчлэлийн Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн заалт, зорилттой уялдуулж хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан Хууль зүйн яамнаас ирүүлсэн чиглэлийн дагуу санал хүргэгдсэн боловч Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга хэлэлцэгдэж байгаа учраас энэхүү асуудал хүлээгдэж байна.

10

25. 31 Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийгмийн дэг журам хангах, хил хамгаалах үйл ажиллагаанд орчин үеийн тоног төхөөрөмж нэвтрүүлэх ажлыг холбогдох байгууллагуудтай хамтран зохион байгуулна.

+ + + ХЗХ,

Булган сумын Цагдаагийн хэлтэст согтолтын зэргийг тодорхойлох багаж, аймгийн ГХУСАЗСЗ-ийн хөрөнгөөс Цагдаагийн газрын алба хаагч нарт Жи-Мобайлын 50 ширхэг /GOAT буюу станцтай/ 1 жилийн эрхтэй дугаар бүхий гар утсаар хангалаа.

70

1.3.2.

26. 32 Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, терроризмтэй тэмцэх салбар зөвлөлүүдийг чадавхижуулж, үйл ажиллагааны зардлыг нь жил бүрийн орон нутгийн төсөвт суулган, дэмжиж ажиллана. +

+

+

+

ЗДТГ ХЗХ

Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд зарцуулахаар 47 сая төгрөгийг аймгийн Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх салбар зөвлөлөөс төсөвлөснөөс 23 сая төгрөгийг, Терроризмтэй тэмцэх салбар зөвлөлүүдийн гишүүдийг чадавхижуулах болон бусад арга хэмжээнд 28 сая 400 мянган төгрөг зарцууллаа. Терроризмтэй тэмцэх салбар зөвлөлийн дэргэдэх орон тооны бус тусгай хэсгийн үйл ажиллагаанд зориулж 2.970.000 төгрөгийн өртөг бүхий техник, төхөөрөмж олгов.

70

27. 33 Шүүх, прокурор, цагдаагийн байгууллагаас шүүн таслах, төрийн хяналт хэрэгжүүлэх, байцаан шийтгэх ажиллагааг хараат бусаар явуулахад дэмжлэг үзүүлж ажиллана. +

+

+

+

ХЗХ Шүүх, прокурорын байгууллагын шинэ байр барих зориулалтаар газар олгож, шинээр байгуулагдсан давж заалдах шатны 6 дугаар тойргийн шүүхийн байрны асуудлыг шийдвэрлэж, 114 сая төгрөгийн засвар хийж үйл ажиллагаа нь жигдэрсэн ба Тахарын албыг байртай, машинтай болгож үйл ажиллагааг нь жигдэрүүлсэн.

100

28. 34 Тагнуул, хил хамгаалах, ГИХАЭА, Улсын бүртгэл, ШШБ албаны үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлнэ.

+

+

+

+

ХЗХ Иргэний харъяалал, шилжилт хөдөлгөөний баруун бүс дэх газарын байрны тасалгаагаар хангаж, хил орчмын нутаг дэвсгэрт байдаг хөшөө дурсгалыг 4 сая төгрөгөөр сэргээн засварлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албаны алба хаагчдын нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх хүрээнд 24 айлын орон сууц барих газрыг олгон барилгыг ашиглалтанд оруулсан. ИХШХЕГ-ын Баруун бүс дэх газар нь Увс, Баян-Өлгий, Ховд аймгуудыг хариуцсан баруун бүсийн алба болон өргөжсөн тул аймгийн төвд байрлах газрын албыг өрөө тасалгаа, байраар хангаж хэвийн үйл ажиллагаа явуулах нөхцөл бүрдүүллээ. Мөн авто машины засварт 20 сая төгрөг орон нутгийн төсвөөс зарцуулав. Тагнуулын газрын хилийн тасгийн байранд нам даралтын зуухны тогоо авч суурилуулахад 3 сая, ВСАТ системийн төхөөрмж авахад 4421000 төгрөг тус тус зарцуулж хил хамгаалах үйл ажиллагааны хэвийн байдлыг хангахад дэмжлэг үзүүллээ.

90

29. 35 Аймгийн хэмжээнд өмгөөллийн үйл ажиллагаа явуулж буй хуульчдыг албаны байраар хангаж, үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүлнэ.

+

+

ХЗХ Аймагт Монголын өмгөөлөгчдийн холбооны гишүүн 10 өмгөөлөгч иргэдээс өмгөөллийн хөлс авч ажилладаг бөгөөд бүгд ажлын өрөө тасалгаатай. Орон нутгийн удирдлагад хандаж ажлын байрны талаар санал, хүсэлт ирүүлээгүй байна. Хууль зүйн яамны харьяа Хууль зүйн туслалцааны төвийн салбар шинээр бий болсонтой холбогдуулан тус төвийн улсын өмгөөлөгчийг ажил үүргээ гүйцэтгэх албан өрөөтэй болгож ажиллах нөхцлөөр хангав.

90

1.3.3.

30. 36 Жаргалант сумын нутаг дэвсгэрт хүн ам төвлөрсөн, гэмт хэрэг, зөрчил их үйлдэгддэг цэгүүдийг теле-камерын системд холбох замаар иргэдийн зөрчигдсөн эрхийг хамгаалах, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх нөхцөл бүрдүүлнэ.

+

+

+

+

ЗДТГ ХЗХ

Аймгийн хэмжээнд гудамж, талбайд 26 гэрэлтүүлэг, гэр хороололд 112 гэрэлтүүлэг шинээр хийж, “Цахим Ховд” хөтөлбөрийн хүрээнд телекамержуулах газруудад судалгаа хийхэд 35 сая төгрөг зарцуулж, Жаргалант сумын хөдөлгөөний нягтрал ихтэй гудамж, талбай, уулзвар, гарц, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хяналтанд авах зорилгоор 2014 онд 15.274.800 төгрөгөөр 8 камер, 2015 онд 2 дахь ээлжийн 80 сая төгрөгийн өртөг бүхий 12 камер суурилуулж нийт 20 хяналтын камерыг үйл ажиллагаандаа ашиглаж байна.

100


1.3.4.

31. 37 Олон нийт, цагдаагийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлж, гэмт хэрэг урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр ард иргэд, байгууллага хамт олны дунд бүх нийтийн хөдөлгөөн өрнүүлэн иргэдээс гарсан санал санаачлагыг дэмжиж ажиллана.

+

+

+

+

ХЗХ Хууль сахиулах байгууллагууд ажлын тайлангаа жил бүр хэлэлцүүлж, аймгийн төвийн 58 байгууллага, аж ахуйн нэгжийн 442 хүнд, сумдад 2364 иргэнд, 2014 онд олон нийт цагдаагийн хамтын ажиллагааг сайжруулах зорилгоор аймгийн Засаг даргын захирамжаар баталсан хуваарийн дагуу давхардсан тоогоор 41 байгууллагын 63 ажилтан цагдаагийн алба хаагчидтай хамтран нийтийн эргүүл хийсэн ба Цагдаагийн ажилтны үйл ажиллагааны талаар 25 албан байгууллагад “Санал хүсэлтийн хайрцаг” аялуулж, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэхэд чиглэсэн хэсэгчилсэн болон нэгдсэн арга хэмжээнүүдийг 8 удаа, олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр 21 удаа, аян 2 удаа, сургалт, сурталчилгаа танин мэдэхүйн уралдаан, тэмцээнийг сар бүр зохион байгуулж, санамж, сэрэмжлүүлэг, зөвлөмж тарааж байна. Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны сургалтыг 3 удаа, “Олон нийт-цагдаагийн хамтын ажиллагааны өдөрлөг”-ийг 1 удаа зохион байгуулж, иргэдэд цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг сурталчлан, зөвлөмж, гарын авлага материал тараан, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хийж байгаа ажлын мэдээлэл хийв. Мөн иргэдийн дунд “Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг хэн сайн мэдэх вэ” АХА тэмцээнийг зохион байгуулж, хүүхэд залуучуудад хууль эрх зүйг сурталчлан таниулж, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд идэвх санаачлагатай оролцон, хамтран ажиллаж байгаа иргэдийг урамшууллаа.

90

32. 38 “Архи, тамхигүй-Ховд хүн” хөтөлбөр хэрэгжүүлж, гэмт хэрэг, хэв журмын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх нөхцөл бүрдүүлнэ.

+

+

+

+

ХЗХ “Архигүй тамхигүй Ховдчууд” хөтөлбөр, “Архидан согтуурахтай тэмцэх сангийн журам”-ыг батлуулсан. Мөн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх 2015 оны ажлын төлөвлөгөөг аймгийн ИТХ-ын дарга, аймгийн Засаг дарга нараар батлуулж, хөтөлбөр төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх үүрэг чиглэлийг бүх сум, байгууллагуудад хүргүүлэн хэрэгжилтийн явц, цаашид анхаарах асуудлаар бүх сум, байгууллагуудыг оролцуулан нэгдсэн хэлэлцүүлэг зохион байгуулж гарсан санал дүгнэлтийг үндэслэн архигүй, тамхигүй орчин бүрдүүлэх тухай аймгийн Засаг даргын албан даалгавар гаргаад байна. Зарим сумын Засаг дарга санаачилга гарган архины хамааралтай иргэдээ архинаас гаргах талаар Улаанбаатар хотоос холбогдох мэргэжлийн хүмүүсийг урьж сумандаа ажиллуулав. Сум бүр дэд хөтөлбөр батлан хөтөлбөрийн зорилго зорилтыг хангах ажлууд хийж байна. Сургалт сурталчилгаа зохион байгуулсны үр дүнд архинд донтох өвчтэй 11 иргэн сайн дураар архинаас гаргах эмчилгээнд хамрагдсан байна. Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж зөрчил гаргаж 1211 хүн саатуулагдсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 12.3 хувиар буурсан байна. Холбогдох хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлээгүй 17 аж ахуйн нэгж, 9 иргэнд 2,8 сая төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч, зах, алслагдсан гэр хороололд гар дээрээс согтууруулах ундаа зарж борлуулдаг 9 иргэний судалгааг шинэчлэн гаргаж, тэдэнд чиглэсэн хяналтыг тавьж, холбогдох хуулийн заалтаар арга хэмжээ авч, журмын дагуу шийдвэрлэлээ. 2015 оны 10 дугаар сарын 01-ний байдлаар Цагдаагийн газрын Албадан саатуулах байранд согтууруулах ундаа хэрэглэж саатуулагдсан 1211, шүүгчийн захирамжаар баривчлагдсан 158 хүнд үйлчилгээ үзүүлж, үйлчилгээний хураамж болох 1,9 сая төгрөгийг Төрийн сангийн дансанд төвлөрүүлээд байна. Цагдаагийн газрын Албадан саатуулах байранд захиргааны зөрчлийн улмаас баривчлагдсан болон зөрчил гарган ирж саатуулагдсан иргэдэд сургалт, сурталчилгаа явуулах зорилгоор 2 ширхэг чанга яригч байрлуулж, архины хор уршиг, мөн архидалын улмаас үйлдэгдэн гарсан гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар тогтмол мэдээлэл өгөн ажиллаж байна.

70

1.3.5.

33. 39 Төрийн байгууллагын ажилтнуудын хүний эрхийн мэдлэг хандлага, ѐс зүйг дээшлүүлэх арга хэмжээ авч хэрэгжүүлнэ.

+

+

+

+

ЗДТГ ЦГ

Хүний эрхийг хэрэгжүүлэх, байгууллага иргэдийн мэдлэгийг дээшлүүлэх хөтөлбөрийг аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2013 оны 23 дугаар тогтоолоор батлуулж хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Хүний эрх, ѐс зүйн сургалтуудыг төрийн албан хаагчдад хийж, Хүний эрхийн үндэсний комисстой хамтран хүний эрхийн нээлттэй өдрүүд арга хэмжээг зохион байгуулж иргэдэд зөвлөгөө өгөх, төрийн албан хаагчдад сургалт хийж мэдээлэл өгөх ажлууд хийлээ. Хүний эрхийн мэдлэг олгох сургалтын хэрэгцээ шаардлагын талаар судалгаа гарган Хүний эрхийн үндэсний комисст хүргүүлсэн ба аймгийн асрамжийн газарт амьдарч байгаа иргэдийн эрхийг хангуулах, хурдан морь унаач хүүхдийн эрхийг хамгаалах асуудлаар хяналт шалгалт хийж, холбогдох байгууллага албан тушаалтнуудад үүрэг чиглэл хүргүүллээ.

70

34. 40 Цагдаагийн байгууллагын холбогдох өрөөнүүдийг телекамертай болгоно.

+

ЗДТГ ЦГ

Цагдаагийн газрын албадан саатуулах байр, байгууллагын 1, 2 дугаар давхарыг телекамерын системд бүрэн холбов. Цагдаагийн газрын “Хүүхэд, гэр бүл, эмэгтэйчүүдэд зөвлөгөө өгөх, хамгаалах” төвд хохирогч, гэрч, сэжигтэнг тусгаарлан таниулах үйл ажиллагааг зохион байгуулахаар дүрс

100


бичлэгийн камер байрлуулав. Харуулын постонд үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч нарт телекамерын хяналтын системтэй болгов. Албадан саатуулах байранд саатуулах 3 өрөө, баривчлах 2 өрөө, коридор, албадан саатуулагдаж байгаа хүнийг хүлээн авах өрөөнд хяналтын 8 телекамер суурилуулав.

35. 41 Эрх бүхий байгууллагууд өөрсдийн оруулсан торгуулийн хураамжийн орлогоо үйл ажиллагаандаа зарцуулдаг байдлыг зогсоож, тусгай дансанд төвлөрүүлж, орон нутгийн төсөвт оруулдаг болно.

+

+

+

+

ЗДТГ СТСХ

Захиргааны зөрчил гаргаж арга хэмжээ авагдсан иргэдийн торгуулийн орлогыг тухай бүрт нь орон нутгийн төсөвт төвлөрүүлж хэвшиж, 2013 онд 35,958.600 төгрөг, 2014 онд 55,8 сая төгрөг, 2015 оны эхний 10 сарын байдлаар 79,1 сая төгрөгийн торгуулийн орлого, мөн эрүүлжүүлэх, журмын хашааны орлого 12,2 сая төгрөг, нийт 91,3 сая төгрөгийн орлогыг төсөвт төвлөрүүлээд байна.

100

36. 42 Хяналтын байгууллагуудын ажлын уялдаа холбоог сайжруулж, хяналт шалгалтыг нэгдсэн графикийн дагуу явуулж, давхардсан хяналт шалгалтыг арилгана.

+

+

+

+

ЗДТГ

Хяналт шалгалтын нэгдсэн удирдамжийн дагуу эрх бүхий байгууллага албан тушаалтнууд хяналт шалгалтыг хийж тухай бүр үр дүнг тооцож, цаашид авах арга хэмжээний талаар зөвлөмж өгч хэвшсэн.

100

37. 43 Цагдаа, Мэргэжлийн хяналтын газрын захиргааны үйл ажиллагаанд хяналт үнэлгээ хийх ажлыг жилд хоѐроос доошгүй удаа зохион байгуулж үйл ажиллагааны үр дүнг аймгийн Засаг даргын дэргэдэх зөвлөл, иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн хурлаар хэлэлцэж үүрэг даалгавар, чиглэлийг байнга өгч ажиллана. +

+

+

+

ХЗХ ХБХ

Аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын ажлын хэсэг Цагдаагийн газар, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн алба, Шүүхийн шинжилгээний албаны үйл ажиллагаатай танилцаж, дүгнэлт өглөө. Тус газруудын ажил хэвийн түвшинд явагдаж байгаа хэдий ч цаашид анхаарах асуудлууд болон аймгийн Засаг даргын дэмжлэгтэйгээр шийдвэрлэх бусад асуудлаар зөвлөгөө өгч хэвшлээ.

90

1.3.6.

38. 44 Буянт, Мөнххайрхан суманд цагдаагийн кабон барьж ашиглалтад оруулна. +

ХЗХ, ЦГ

2013 онд Буянт, Мөнххайрхан суманд цагдаагийн кабон барьж ашиглалтанд оруулав. 100

39. 45 Ховд, Манхан, Зэрэг суманд цагдаагийн кабон барьж ашиглалтад оруулна.

+

+

+

ХЗХ, ЦГ

Ховд сум дахь Цагдаагийн кабоныг 2014 онд барьж ашиглалтанд оруулсан. 2007 онд Манхан, Зэрэг сумдын кабоны барилгыг шаардлага стандарт хангахгүй барьсан “Турлиахт” ХХК-ийг аймгийн Ииргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд дахин бариулахаар гомдол гаргасан боловч хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан гэх үндэслэлээр уг хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн.

70

40. 46 Сумдад ажиллаж байгаа цагдаагийн хэсгийн төлөөлөгч нарыг тоног төхөөрөмж, япон мотоцикль, автомашинаар хангана.

+

+

+

+

ХЗХ, ЦГ

Мянгад, Зэрэг сумдын хэсгийн төлөөлөгч, цагдаа нарыг УАЗ-31512 маркийн шинэ авто машинаар хангав. 50

1.3.7.

41. 47 Мянгад суман дахь мал хулгайлах гэмт хэрэгтэй тэмцэх цагдаагийн тасгийн байрыг сум хөгжүүлэх сангийн хөрөнгөөр засварлана.

+

+

ХЗХ, ЦГ

Мянгад сум дахь Цагдаагийн тасгийн байрыг Цагдаагийн ерөнхий газарт хүсэлт тавьсны дагуу 60 сая төгрөгөөр засвар хийгдсэн ба аймгийн ИТХ-аас халаалт дулааны засварт 20 сая төгрөгийг шийдвэрлүүлж засварыг бүрэн хийж дуусган, алба хаагч нар ажил үүргээ хэвийн гүйцэтгэж байна.

100

42. 48 Цэцэг суманд цагдаагийн тасаг байгуулна.

+

+

ХЗХ, ЦГ

Цэцэг суманд Цагдаагийн тасаг байгуулах талаар судалгаа, дүгнэлт гарган Цагдаагийн ерөнхий газарт уламжилсан бөгөөд төсөв хөрөнгийн асуудлаас болж шийдвэрлэгдээгүй. Хөшөөтийн уурхай дээр хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах 4 алба хаагчдыг томилон хөдөлгөөнт эргүүл зохион байгуулж байна.

50

43. 49 Цахим сүлжээ, лавлах утас ажиллуулна.

+

+

+

+

ХЗХ, ЦГ

Малын бүртгэл мэдээллийн санг сум бүрт оруулж алдагдсан мал бүрийг тухайн санд бүртгэх ажлыг сумын Мал эмнэлэг, үржлийн газрын ажилтан, хэсгийн төлөөлөгч нар хамтран зохион байгуулж байна. Хэсгийн төлөөлөгч нарын нэгдсэн цугларалтын үеэр Мал эмнэлэг, үржлийн газар дээр тус сангийн талаар сургалтанд хамруулсан. Мал хулгайлах гэмт хэргийн талаар мэдээ, мэдээлэл авах зорилгоор 7043 2146 дугаарын утсыг эрүүгийн ахлах төлөөлөгчийн өрөөнд байрлуулж, уг утсаар мэдээлэл хүлээн авах талаар орон нутгийн телевизүүдээр ард иргэдэд мэдээлэл өгч, иргэдээс ирүүлсэн малын хулгайн гэмт хэргийн 52 мэдээллийг шалган шийдвэрлэж байна.

70

1.3.8.

44. 50 Хил хамгаалах сайн дурын туслах хүчний үйл ажиллагааг тогтворжуулж, залуучуудад эх оронч сэтгэлгээг төлөвшүүлнэ. +

+

+

+

ХЗХ ХЦ

Хил хамгаалахад туслах хүчний орон тооны бус зөвлөлийг шинэчлэн байгуулж, хуралдуулан ажлын мэдээлэл солилцон, нэгдсэн төлөвлөгөөтэй ажиллуулж байна. Хилийн 3 сумаас тайлан мэдээг авч үйл ажиллагаанд нь хяналт тавин хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, үүрэг чиглэл өглөө.

70

1.3.9. 45. 51 Булган суманд Цагдаагийн тасаг, ШШГА, ГИХАЭА, ШШАлбыг нэгдсэн байртай болгоно.

+

+

+

+

ЗДТГ Булган суманд Гаалийн ашиглагдахгүй байгаа барилгыг ИТХТ-ийн тогтоолоор шилжүүлж авсан бөгөөд их засвар хийлгэх, журмын хашаатай болгохоор 300 сая төгрөгийг 2016 оны улсын төсөвт

90


суулгуулж, холбогдох газруудад хүсэлт тавьж шийдвэрлүүлэв.

1.3.10

46. 52 Баруун бүсийн давж заалдах шатны болон захиргааны хэргийн шүүх, аймгийн прокурорын байрыг шинээр барьж, хараат бусаар үйл ажиллагаа явуулах нөхцлийг бүрдүүлнэ.

+

+

+

+

ХЗХ

Шүүхийн багц хууль хэрэгжиж эхэлсэнтэй холбогдуулан давж заалдах шатны шүүхийг байртай болгож, Шүүхийн болон Прокурорын барилга барих газрын асуудлыг шийдвэрлэлээ.

70

1.3.11

47. 53 Эрх зүйн сургалт сурталчилгаа, туслалцаа үзүүлэх ажлыг сумдын иргэний танхимаар дамжуулж цахим сургалт явуулах нөхцөл бүрдүүлнэ. +

+

+

ХЗХ Аймгийн ИТХ-ын тогтоолоор сумын ИТХ-д шилжсэн сумдын ЗДТГ-ын эрх зүйн ажилтнуудыг буцаан шилжүүлснээр сумын иргэний танхимыг хариуцан ажиллуулж эрх зүйн сургалт, сурталчилгаа, “Хууль дүрэм бодит амьдралд аяныг үр дүнтэй зохион байгуулж байна.

90

1.3.12

48. 54 Авлига, хүнд сурталтай тэмцэх асуудлыг шинэ түвшинд гаргаж, авилга өгсөн талыг хариуцлагаас чөлөөлөх эрх зүйн зохицуулалт хийх саналыг УИХ, Засгийн газарт гаргана.

+

+

+

ХЗХ Авлигын эсрэг хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан Засаг даргын албан даалгавар гарган, сайн засаглалыг бэхжүүлэх нэгдсэн төлөвлөгөө батлан сум, байгууллагуудад хүргүүлж, хууль зөрчсөн тухай АТГ-аас ирсэн дүгнэлтийн дагуу зөрчил гаргасан 6 байгууллагын даргад зохих хариуцлага тооцож, авлигын эсрэг хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх эрх бүхий албан тушаалтнуудад зориулсан сургалтыг 2 удаа зохион байгуулсан. Авлигатай тэмцэх асуудлаар УИХ, Засгийн газарт холбогдох хуульд өөрчлөлт оруулах талаар санал хүргэв. 4 сумын сургуулийн захирал, 2 цэцэрлэгийн эрхлэгчид зөрчлийн тухай мэдэгдэл тайлбараа гаргаж хянуулаагүй шалтгаанаар арга хэмжээ тооцож захирамжийг хүргүүлсэн. 20 тендерийн хорооны 109 дарга, гишүүдээс ашиг сонирхлын зөрчлийн мэдэгдлийг хүлээн авч цахим программд болон цаасан хэлбэрээр бүртгэсэн. Шинээр томилогдсон 5 албан тушаалтны урьдчилсан мэдүүлгийг Авлигатай тэмцэх газар хянуулж 30 хоногийн дотор ХАСХОМ-ийг цахим программд шивэв. Аймгийн хэмжээнд нийт 267 төрийн албан хаагчаас 2014 оны ХАСХОМ-ыг хүлээн авч баталгаажуулан цахимд программд шивлээ. Аймгийн Засаг даргаар батлуулсан удирдамжийн дагуу нийт 61 байгууллагад сургалт зохион байгуулахаас 30 байгууллагын 385 албан хаагчид “Авлигын тухай ойлголт”, “Мэдэх эрх”, “Хууль дээдлэх нь”, “Давхар ажил эрхлэлтийн талаарх ойлголт” сэдвүүдээр сургалт зохион байгуулж авлигад эрсдэлтэй албан тушаалтны судалгааг авч, аймгийн Засаг даргаас гаргасан уриалгыг танилцуулан, дэмжиж гарын үсэг зуруулав. Мөн сумдад дээрх сэдвүүдээр сургалт зохион байгуулж 517 иргэн, албан тушаалтан оролцсон.

90

1.3.13

49. 55 Хууль сурталчлах арга хэмжээг улирал бүр, “Хууль дүрэм–бодит амьдралд” аяныг бусад талуудтай хамтран зохион байгуулж, иргэдийн хуулийн мэдлэгийг нэмэгдүүлж, хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулна.

+

+

+

+

ХЗХ 2013 онд аймгийн хэмжээнд нийт 18016 хүнд мэдээлэл өгч, сумдад сайн туршлага болохуйц ололттой ажлуудыг олон нийтэд сурталчиллаа. 2014 онд “Хууль дүрэм бодит амьдралд-2” аяныг үргэлжлүүлэн зохион байгуулж, аяны сэдвээр илтгэлийн уралдаан зарлан шалгаруулж, сургалт, хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, тэргүүлсэн 5 сумын сайн туршлагыг бусдад түгээлээ. “Хууль дүрэм бодит амьдралд-2” аяны хүрээнд 35 мянга орчим иргэн эрх зүйн сургалт сурталчилгаанд хамрагдан мэдээлэл авч, 540 төрийн албан хаагч “Би авлига авахгүй бас өгөхгүй” гэсэн амлалтын хуудсанд гарын үсгээ үлдээсэн байна. “Гэр бүлийн харилцаа-хүүхэд хамгаалал сэдэвт 2 сарын аяныг бүх сум, байгууллагыг хамруулан зохион байгууллаа. “Эрх зүйн мэдээллийг иргэн бүрт” сэдвийн дор сум, байгууллагууд эрх зүйн сургалт сурталчилгааны ажлыг зохион байгуулж дүн мэдээг сар бүр ирүүлж байна. Хууль зүйн мэдлэг, мэдээлэл өгөх зорилгоор телевизийн ярилцлага, иргэд, төрийн албан хаагчдын дунд шинэ хуулийн болон төслийн танилцуулга, хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, сумдын удирдлагуудад хууль тогтоомж, аймгийн ИТХ, Засаг даргын шийдвэрийг олон нийтэд хүргэж, сурталчлах ажлыг эрчимжүүлэх асуудлаар 2 удаа үүрэг чиглэл өгөв. Хөдөөгийн иргэдэд хууль тогтоомж төр засгийн бодлого, шийдвэр, тэдгээрийн хэрэгжилтийн талаар мэдээлэл хүргэх ажлыг график төлөвлөгөөний дагуу хийж хэвшлээ.

70

1.3.14

50. 56 Аймгийн архивыг цахим хэлбэрт бүрэн шилжүүлж, архивын лавлагаа магадлагаа олгодог болно.

+

+

+

ЗДТГ ХЗХ

Төрийн архивын эрэлт ихтэй 101 хөмрөгийн 1947-2011 оны байнгын ашиглалттай 4213 хадгаламжийн нэгжийг цахимжуулах төлөвлөгөөтэй ажиллаж, 2014 онд 2465 ширхэг баримт буюу 58 хувийг, 2015 онд 291 ширхэг хадгаламжийн нэгж цахим хэлбэрт оруулж, нийт дүнгээр 2756 хадгаламжийн нэгж буюу 16122 хуудсыг цахим хэлбэрт оруулж, 65 хувьтай хэрэгжиж байна.

70


51. 57 16 байгууллагад архивын программ суулгах, 17 сумын Засаг даргын Тамгын газар, 28 байгууллагад албан хэрэг хөтлөлтийн программ шинээр суулгаж, архив, албан хэрэг хөтлөлтийг нэгдсэн сүлжээтэй болгоно.

+

+

+

+

ЗДТГ ХЗХ

“Гурусофт” ХХК-тай хамран 17 сумын Засаг даргын Тамгын газар, аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, аймгийн Засаг даргын Тамгын газар, аймгийн Засаг даргын эрхлэх хүрээний 17 байгууллага, төрийн болон орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн 3, Ховд нисэх буудал, Зургаадугаар тойрогийн Тахарын алба, Ховд их сургууль, Хөгжил полтехник коллеж, Баруун бүсийн оношилгоо эмчилгээний төв нийтдээ 44 байгууллагад архив, албан хэрэг хөтлөлтийн нэгдсэн “AMS” программ суулгаж, сум, албан байгууллагууд архив, албан хэрэг хөтлөлтийн ажлыг цахим хэлбэрээр гүйцэтгэж байгаа бөгөөд архивын баримтыг 2011-2014 он хүртэл байнга хадгалах баримт болох захирамж, тушаал бүхий нийтдээ 1680 хадгаламжийн нэгж буюу 114945 хуудсыг данс бүртгэлийн хамт цахим хэлбэрт шилжүүллээ.

100

1.3.15

52. 58 Аймгийн архивын барилгыг барьж ашиглалтанд оруулна.

+

+

ЗДТГ ХЗХ

Архивын албаны барилгын газрыг аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2014 оны 05/14 дүгээр тогтоолоор газрын байршлыг өөрчилсөн.

10

1.3.16

53. 59 Дотоодын цэргийн салбар байгуулж, онцгой объектуудыг хамгаалалтанд авна.

+

+

+

+

ЗДТГ Дотоодын цэргийн салбар анги байгуулж онцгой обьектуудыг хамгаалалтанд бүрэн авлаа. 100

1.4. Гадаад бодлогын чиглэлээр:

1.4.1.

54. 60 Гадаад бодлогын нэгдмэл байдал, залгамж чанарыг хадгалан, ОХУ, БНХАУ болон бусад улстай найрсаг хөрш, олон улсын холбоод түншлэлийн харилцааг бататган бэхжүүлж, соѐл, урлаг, спорт, шинжлэх ухаан, эдийн засаг, аялал жуулчлал, нийгмийн салбарын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн, бүс нутгийн хамтын ажиллагаанд идэвхтэй оролцоно.

+

+

+

+

+

+

ЗДТГ ТЗУХ

Худалдаа эдийн засгийн хамтын ажиллагааны хүрээнд ОХУ-д 600 гаруй тн төмс экспортолж, Алтайн хязгаарын ХАА, ССАЖ-ын газруудтай өндөр ашигтай, эрчимжсэн, сайн үүлдрийн бод мал худалдаж авах анхны хэлэлцээр хийв. Хами аймгийн Засаг даргын орлогч тэргүүтэй төлөөлөгчдийн айлчлалын явцад хоѐр талын бизнес эрхлэгчдийн уулзалтыг зохион байгуулж, чулууны үйлдвэрийг өргөтгөх, хамтарсан модон эдлэлийн үйлдвэр байгуулахаар хэлэлцэн тохиролцов. Шинжааны нийслэл Үрэмч хотод болсон «КИТАЙ-ЭКСПО-2014» олон улсын үзэсгэлэн худалдаанд холбогдох хэлтэс, бизнес эрхлэгчдийн төлөөллийг оролцуулав. 2015 онд БНХАУ-ын Хэбэй муж, Үрэмч хот, Алтай аймаг, Бейтун хотын төлөөлөлтэй хоѐр талын айлчлал, уулзалт, хэлэлцээр хийж, Алтай аймгийн төлөөлөгчид чулуу, арьс шир, ноос ноолуур боловсруулах үйлдвэр, хэл соѐлын чиглэлээр хамтарч ажиллах талаар санал солилцов. Аймгийн холбогдох төлөөллүүд ОХУ-ын Алтайн хязгаарын хязгаарын Хурлын байгууллага, Алтайн БНУлсын Их Хурал-Эл Курултайн урилгаар албан ѐсны айлчлал хийж, БНХАУ-ын Шинжаан нийслэл Үрэмч хотод болсон CAREC буюу Төв Азийн Бүс Нутгийн Эдийн Засгийн Хамтын Ажиллагааны анхдугаар хурал, «Visit altai» олон улсын аялал жуулчлалын чуулганд оролцов.

70

1.4.2.

55. 61 НҮБ болон олон улсын байгууллагуудтай байгуулсан хамтын ажиллагааны санамж бичгийн хүрээнд байгаль орчин, эрүүл мэнд, нийгэм, эдийн засгийн салбарт хамтран ажиллана.

+

+

+

+

ЗДТГ Хариуцлагатай засаглал, төрийн худалдан авах ажиллагааны нээлттэй, ил тод тогтолцоог бэхжүүлэх, хүүхдийн эрх, эрүүл мэнд, усан хангамж ариун цэврийн байгууламжийг сайжруулах зэрэг 15 төсөл хэрэгжиж, орон нутгийн хөгжил, ард иргэдийн амьдралд 5 гаруй тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулаад байна. 2015 онд Босоо тэнхлэгийн замын бүтээн байгуулалт, боловсрол, эрүүл мэндийн салбарт хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх асуудлаар Азийн Хөгжлийн Банкны Зүүн хойд Азийн бүсийн захирал Аюуми Кониши, тус Банкны БНХАУ-д суугаа суурин төлөөлөгч Намид Шираф нар аймагт ажилласан бол “Хот суурин газрын тогтвортой ирээдүй” сэдэвт Дэлхийн конгресст аймгийн Засаг дарга тэргүүтэй төлөөлөгчид оролцлоо. БНЧех улсын Хөгжлийн Агентлагийн санхүүжилтээр Мөнхайрхан, Манхан, Зэрэг сумын (топографийн зургууд L-46-28В, L-46-28Г, L-46-29В, L-46-29Г, L-46-30В) нутаг дэвсгэрийг хамарсан 1:50 000 масштабтай геологийн болон геохимийн зураглал хийж байна.

70

1.4.3. 56. 62 Дотоод, гадаадын хөрөнгө оруулагчидтай хамтран үйлдвэр байгуулах, ажлын байр нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авна.

+

+

+

+

ЗДТГ ХБХ

2013 онд бетон зуурмагийн үйлдвэр, вакуум цонхны 2 үйлдвэр, гадна талбайн даацын хавтангийн, ноос ноолуурын, хөнгөн бетоны, эсгийний, оѐдлын зэрэг 10 гаруй үйлдвэр байгуулагдсан бол 2014 онд хөрөнгө оруулагчдын олон улсын чуулга уулзалт, 4 удаагийн үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулж, хүнсний ногоо, төмс боловсруулах үйлдвэр, барилгын дулаалгын хөөсөнцөрийн үйлдвэр, кемчины үйлдвэр, зуурмаг, вакуум цонх, хайрга, талбайн даацын хавтан, хөөсөн блок, чулууны үйлдвэр зэрэг барилгын материалын үйлдвэр, гутлын үйлдвэрүүд шинээр байгуулагдаж үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулж байна. 2015 онд “Hebei xuanhua xian jianxing tie kuang shi jia gong you xiang” компаний захирал Ховд аймагт Цементийн үйлдвэр барих, ашиглах, хөрөнгө оруулалт хийх, Чоно харайхын гол дээр төмөр бетон гүүр барих, Буянт голын их, бага хоѐр гүүрийг засварлах ажлын гэрээнд, Шинжааны Алтай аймгийн ХАҮТанхимын төлөөлөгчид аймгийн ХАҮТанхимтай хамтран

70


ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурж, зарим ажлуудыг хэрэгжүүлж эхлээд байна.

57. 63 “Ховдод хөрөнгө оруулагчдын чуулган” зохион байгуулна.

+

+

ЗДТГ, ХБХ

“Баруун бүсэд хөрөнгө оруулагчдын олон улсын чуулга уулзалт”-ыг Монгол улсын Ерөнхий сайдын ивээл дор зохион байгуулж, Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Засгийн газар, Яам, агентлагууд, баруун бүсийн аймгууд, Азийн хөгжлийн банк, Дэлхийн зөн зэрэг олон улсын байгууллагууд, Казакстан улсын элчин сайдын яам, ОХУ, БНХАУ-ын төлөөлөл, Ховд аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгчид, бизнесийн төлөөлөл нийт 200 гаруй хүн оролцсон томоохон арга хэмжээ боллоо. Энэхүү арга хэмжээний үеэр Баруун бүс, түүний дотор Ховд аймагт хэрэгжих боломжтой, эдийн засгийн өндөр өгөөжтэй томоохон төслүүд болон аймгийн бизнес эрхлэгчид, аж ахуйн нэгжүүдийн боловсруулсан 110 гаруй төслийг танилцуулж, хамтран ажиллах талаар яриа хэлэлцээр хийсний үр дүнд хөрөнгө оруулагчдын чуулга уулзалтанд оролцогч талуудтай Ховд аймгийн Засаг дарга нийт 300.0 гаруй тэрбум төгрөгийн үнийн дүн бүхий хамтран ажиллах 13 санамж бичиг, хөрөнгө оруулалтын 1 гэрээнд гарын үсэг зурав.

100

1.4.4.

58. 64 Монгол улс, БНХАУ-ын хилийн уулзалтуудыг тогтмолжуулна.

+

+

+

+

ЗДТГ БНХАУ-ын ШУӨЗО-ны Алтай, Цонж аймгийн болон Алтай аймгийн Чингэл сумын удирдлагуудтай Хятадын талд 1 удаа, Монголын талд 2 удаа уулзаж хил гааль, татвар хураамжийн асуудлаар зөвшилцөлд хүрлээ. 2015 онд Алтай аймгийн Шүүх, Прокурорын байгууллагатай хамтран ажилласны үр дүнд өнгөрсөн оны 9 дүгээр сард Такешкен боомтод саатуулагдсан Булган сумын Алаг толгой багийн иргэн Э-гийн хэргийн талаар уулзалт, хэлэлцээрийг амжилттай хийж, 7 жилийн ялын хугацааг 9 сар болгон хөнгөлж 2015 оны 6 дугаар сард чөлөөлөгдөн Такешикен боомтод дээр хүлээн авч, ар гэрт нь хүргэж өгөв.

70

59. 65 Ярантын боомтын өргөтгөл хийнэ.

+

+

+

ЗДТГ Боомтод 8 айлын орон сууцны барилга барьж, интернетийн сүлжээ оруулсан. Мөн хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөө хийлээ.

30

60. 66 Булганы боомтын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг боловсруулж батлуулна.

+

+

ЗДТГ, ТЗУХ

2011-2012 онд Булган боомтын ерөнхий төлөвлөгөөг боловсруулан батлуулж, Мэргэжлийн хяналтын газраас төслийн план зураг дээр 5 обьектын санал оруулсан.

70

61. 67 Хилийн худалдааг хөнгөвчлөх, зорчигчид, бизнес эрхлэгчдэд учирдаг хүндрэл бэрхшээлийг багасгах арга хэмжээ авна.

+

+

+

+

ЗДТГ Хилийн мэргэжлийн хяналтын хэлтэс нь иргэд, зорчигчдод сурталчилгаа, мэдээлэл өгөх зорилгоор жил бүр 2 удаа нээлттэй хаалганы өдөр, 1 удаа сарын аян зохион байгуулж иргэдийн санал, гомдлыг хүлээн авч ажиллаж байна. Гадаад бодлогын хүрээнд Такашкент боомтын үйл ажиллагаатай холбогдолтой гомдол мэдээлэл, боомтын цаашдын гадаад харилцааны асуудлыг Булган боомтод болсон уулзалтаар Гадаад харилцааны дэд сайд, Монгол улсаас Бээжинд суугаа элчин сайд нарт танилцуулж, санал хүргүүлсэн. Монголын автомашин Алтай аймаг хүртэл зорчих боломжтой болсон. 2015 онд БНХАУ-ын ШУӨЗО-ны Алтай аймгийн Худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимын орлогч дарга Жан Юнган, Хэрэглэгчдийн нийгэмлэгийн Тэргүүлэгчдийн дарга н.Нурболат тэргүүтэй төлөөлөгчид Ховд аймагт ажиллаж аймгийн Засаг дарга Д.Цэвээнравдан, Засаг даргын орлогч М.Амарсанаа, ТЗУХ-ийн дарга Д.Дэлгэрбаяр, ХБХ-ийн дарга Б.Бат-Очир, Хэрэглэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах нийгэмлэгийн нарийн бичгийн дарга Б.Бурмаа, тэргүүлэгч гишүүн Х.Алтантуяа нартай уулзан санал солилцож хамтран ажиллах гэрээ байгууллаа. Энэхүү гэрээ нь хоѐр талын хэрэглэгчдийн хууль ѐсны эрх ашгийг хамгаалах, хамтын ажиллагааны механизмыг байгуулах, мэдээлэл солилцох, хил дамнасан худалдааны маргааныг зохицуулах, бүс нутгийн эдийн засгийн хөгжлийг ахиулахаар зорилт болгож, хоѐр тал хэрэглэгчдийн эрхийг хамгаалах, хамтын ажилллагааг гүнзгийрүүлэн, аюулгүй найдвартай хэрэглэгчдийн орчинг бий болгож, ялангуяа хил дамнасан аялал жуулчлал, худалдаа эрхлэлт, өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн худалдан авах асуудлаар хоѐр тал хамтын ажиллагааг сайжруулна.

70

1.4.5

62. 68 ОХУ, БНХАУ, Казакстан зэрэг орнуудын холбогдох мужуудтай гэрээ байгуулж, багш, оюутан сургах, солилцоог өргөжүүлнэ.

+

+

+

+

ЗДТГ 2013-2014 оны хичээлийн жилд 5 оюутан ОХУ-ын Халимаг улсын Их сургуулийн бэлтгэл ангид өөрийн зардлаар, 2014-2015 оны хичээлийн жилд Алтайн хязгаарын ХАА, барилга, багшийн коллежид 6 оюутан тус хязгаарын тэтгэлгээр, 2015-2016 оны хичээлийн жилд нэг оюутан ур чадварын шалгалтаа амжилттай өгч ОХУ-ын Алтайн Соѐл, урлагийн Академид суралцаж байна. Япон, ОХУ, БНХАУлсын Засгийн газрын тэтгэлгээр 2 багш магистрантур, аспирантурт суралцаж, Швейцарь, Тайвань зэрэг оронд төрийн албан хаагчид мэргэжил дээшлүүлэв. Оросын холбооны БНТува улсын нийслэл Кызыл хотод болсон «Үндэсний спортын төрөл болон тоглоом наадмын хөгжлийн өнөөгийн байдал, хэтийн төлөв» сэдэвт олон улсын эрдэм шинжилгээний хуралд Булган, Ховд сумын болон

70


аймгийн төвийн ЕБСургуулиудын биеийн тамирын багш нарын төлөөллийг оролцуулж, үндэсний спортын төрөл, тоглоом наадмын хөгжлийн ололт амжилтын талаар багш нар илтгэл тавив. Баруун бүсээс ОХУ-ын Алтайн Соѐл, урлагийн Академид Оросын Засгийн газрын тэтгэлэгт хөтөлбөрт оюутан хамруулах хэлэлцээр хийж 5 оюутан ур чадварын шалгалтаа өгч тэнцэв. Цаст Алтай цогцолбор сургууль, Прогресс сургууль, 12 жилийн II дунд сургуулийн багш, хамт олон БНКУлс, ОХУ-ын Алтайн хязгаарт туршлага судлах аялал хийв.

63. 69 “Алтай-бидний нийтийн орон гэр” олон улсын зохицуулах зөвлөлийн үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцоно.

+

+

+

+

ЗДТГ, ТЗУХ

Аймгийн Засаг даргаар ахлуулсан ажлын хэсэг «Алтай-бидний нийтийн гэр» олон улсын зохицуулах зөвлөлийн 10 жилийн ойн арга хэмжээнд оролцож, ОХУ-ын бүс нутгуудын болон гадаадын 1500 гаруй залуучууд оролцсон «Алтай-Хөгжил, дэвшлийн цэг» олон улсын залуучуудын 5 дугаар форумд Засаг дарга Д.Цэвээнравдан аймгийн гадаад хамтын ажиллагааны зорилтын талаар үг хэлэв. ШУӨЗ Орны Цонж аймгийн Читай, Жимсайр суманд туршлага судлах аялал зохион байгуулж, шилмүүс модны суулгац худалдан авч ногоон байгууламжийг өргөтгөлөө. 2014 онд тус зөвлөлийн ээлжит хуралдаанд Засаг даргын орлогч М.Амарсанаа тэргүүтэй төлөөлөгчид оролцож, 2015 оны ажлын төлөвлөгөөг батлав. Чуулганы шийдвэрийн дагуу ээлжит хуралдааныг 2016 онд Ховд хотод зохион байгуулах шийдвэр гарлаа. 2015 оны 8 дугаар сарын 6-14-ний өдрүүдэд БНХАУ-ын Шинжааны Алтай аймгийн Хөх тохой суманд болсон олон улсын спорт, аялал, жуулчлалын хоѐрдугаар их наадамд манай аймгийн баг тамирчид амжилттай оролцов.

70

64. 70 “Зүүн хойд Азийн бүс нутгийн орнуудын засаг захиргааны байгууллагууд”-тай хамтран ажиллана.

+

+

+

+

ЗДТГ, ТЗУХ

NEAR Холбооны гишүүн байгууллагуудын гадаад харилцааны мэргэжилтнүүдийн хуралд ТЗУХ-ийн дарга, Засаг даргын зөвлөх нар оролцлоо.

70

1.4.6.

65. 71 БНХАУ-ын ШУӨЗО, ӨМӨЗО болон бусад мужуудад технологи, тоног төхөөрөмж, бизнес санаа олох, бизнесийн түнш, хөрөнгө оруулагч татах аялал хийнэ.

+

+

ЗДТГ, ТЗУХ

БНХАУ-ын ШУӨЗО-ны Алтай аймагт Засаг дарга айлчилж, олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал, Үрэмчийн “Китай-Экспо-2014” үзэсгэлэн худалдаанд аймгийн төр, хувийн хэвшлийн төлөөлөл, бизнес эрхлэгчдийн хамт оролцов. БНХАУ-ын ШУӨЗОрны Алтай аймагт зохион байгуулсан ХАА-н үзэсгэлэн худалдаанд цагаан идээ, чацарганаас гаргаж авсан бүтээгдэхүүн, био бордоо, эсгий урлал зэрэг бүтээгдэхүүнээр оролцлоо. Алтай аймгийн Хөх тохой суманд зохион байгуулсан олон улсын үзэсгэлэн худалдаанд 30 гаруй бизнес эрхлэгчид хоѐр удаа оролцон 30 гаруй сая төгрөгийн борлуулалт хийв.

100

66. 72 ОХУ-ын Алтайн хязгаар болон бусад мужуудад технологи, тоног төхөөрөмж, бизнес санаа олох, бизнесийн түнш, хөрөнгө оруулагч татах аялал хийнэ.

+

+

ЗДТГ, ТЗУХ

ОХУ-ын Алтайн хязгаарт техник технологийн дэвшлийг ашигласан барилгын болон өргөн хэрэглээний мод, модон материал, био түлш, аялал жуулчлалын үйлдвэрлэлийн ололт амжилттай танилцаж, “Ногоон соѐл иргэншилтэй загвар аймаг” хөтөлбөрийн хүрээнд аймагт хэд хэдэн газар, талбайд ОХУ-д үйлдвэрлэсэн био бордоог ногоон байгууламжийн ажилд туршаад байна.

100

67. 73 Бусад оронд технологи, тоног төхөөрөмж, бизнес санаа олох, бизнесийн түнш, хөрөнгө оруулагч татах аялал хийнэ.

+

+

ЗДТГ, ТЗУХ

АНУ, Солонгос улсад технологи, тоног төхөөрөмж, бизнес санаа олох, бизнесийн түнш, хөрөнгө оруулагч татах эхний аялалыг ИТХ-тай хамтран зохион байгууллаа. Аймгийн Засаг дарга АНУ-д туршлага судлах ажлын хүрээнд Харрисонбург хоттой хамтран ажиллах эхлэлийг тавив. ОХУ, БНХАУ, АНУ, Солонгос, Герман, Вьетнам зэрэг оронд технологи, тоног төхөөрөмж, бизнес санаа олох, бизнесийн түнш, хөрөнгө оруулагч татах аялалыг зохион байгуулав.

100

1.4.7. 68. 74 Олон үндэстэн, ястны өв уламжлал, урлаг, соѐлыг хөрш зэргэлдээ орнууд болон дэлхий нийтэд сурталчлан таниулах айлчлан тоглолт, фото үзэсгэлэн, музейн үзмэр зохион байгуулж, «Алтайн Алтан үүд» аялал жуучлалын олон улсын их наадам зохион байгуулна.

+

+

+

+

ЗДТГ, ТЗУХ

Монгол, ОХУ, БНХАУ, БНКУ-ын тамирчид оролцсон “Их Алтай” спорт-аялал жуулчлалын олон улсын их наадмыг анх удаа амжилттай зохион байгуулав. Их наадамд 200 гаруй тамирчин, 2000 гаруй үзэгчдийг хамрууллаа. Барнаул хотод зохион байгуулагдсан “Хөх шувуухай” олон улсын хүүхдийн урлагийн их наадамд амжилттай оролцож Гран-при шагнал хүртлээ. Нүүдэлчдийн соѐлын өвийг хадгалах, хойч үедээ өвлүүлэн үлдээх, гар урлал, бэлэг дурсгалын зүйлийг хөгжүүлэх зорилгоор зохион байгуулсан эсгий, эсгий урлалын мастеруудын олон улсын семинарт Говь-Алтай аймаг, ОХУ-ын Алтайн БНУлс, БНТыва улсын мастерууд оролцож, ноосыг хэрхэн цагаан алт болгон хувиргах талаар туршлага солилцон дараагийн семинарыг Алтайн БНУ-д зохион байгуулав.

70

1.4.8. 69. 75 Их Алтайн шинжлэх ухаан-техникийн фонд, технопарк байгуулах ажлын хэсэгтэй хамтран ажиллана.

+

+

+

+

ЗДТГ, ТЗУХ

“Алтай бидний нийтийн гэр” ОУЗЗ-ийн хүрээнд Их Алтайн шинжлэх ухаан-техникийн фонд, технопарк байгуулах ажлын хэсгийн гишүүдтэй уулзалт хийж, ХОИС-ийн инноваци технологийн парк хамтран ажиллаж байна. “Ногоон соѐл иргэншилтэй загвар аймаг” хөтөлбөрийн хүрээнд аймагт ОХУ-д үйлдвэрлэсэн био бордоог ногоон байгууламжийн ажилд туршив.

70

Хоѐр. Нийгмийн цогц үйлчилгээ, иргэдийн оролцоо, боловсрол, соѐл, аялал жуулчлал, биеийн тамир, спортын бодлогын хүрээнд:


2.1 Боловсрол, шинжлэх ухааны чиглэлээр: Орон нутгийн онцлог бүхий олон улсын стандартад нийцсэн боловсролыг эх нутагтаа олж авах, эзэмшсэн мэдлэг, мэргэжлээрээ ажил, хөдөлмөр эрхлэх боломжтой болох, эх орны хөгжлийн ирээдүй монгол хүнээ сургаж бэлтгэнэ.

2.1.1

70. 76 ЕБС-д суралцагчдад хүртээмжтэй, чанартай, хэрэгцээнд нь нийцсэн боловсрол эзэмших тэгш боломжийг бүрдүүлж, суурь боловсролын хамран сургалтыг 98,0 хувьд хүргэнэ.

+ + + + НХХ, БСГ

Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгүүдийн хамран сургалтыг бодит болгох, 2-14 насны хүүхдийг бүртгэлжүүлэх зорилгоор хүн амын тоо, Засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн хуваарь, хүчин чадлыг харгалзан сургууль, цэцэрлэгүүдийн хамран сургах тойргийг шинэчлэн тогтоолоо. Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагч, ажилтан нэг бүрийг онлайн мэдээллийн сантай болгосноор бүртгэлийг давхардалгүй болгох боломж бүрдүүллээ. 2014-2015 оны хичээлийн жилд 24 сургуулийн 682 бүлэгт 17842 хүүхэд суралцаж, суурь боловсролын хамран сургалт 94,2 хувьд хүрсэн бол 2015-2016 оны хичээлийн жилд 24 сургуулийн 694 бүлэгт 18341 хүүхэд суралцаж, суурь боловсролын хамран сургалт 97,16 хувьд хүрлээ.

90

71. 77 Хөдөөгийн багуудад гэр цэцэрлэгүүдийг байгуулж, үйл ажиллагааг нь тогтмолжуулан, сургуулийн өмнөх боловсролын хамран сургалтыг 85,0 хувьдхүргэнэ.

+ + + + 2015-2016 оны хичээлийн жилд төрийн өмчийн 29, хувийн өмчийн 14, нийт 43, Булган сумын 1 баг, Үенч, Цэцэг сумын Хөшөөтийн уурхайд нийт 3 багийн цэцэрлэг байнгын ажиллаж байна. Хувилбарт сургалтаар аймгийн 17 сумын 91 багийн хүүхэд багачуудад СӨБ-ын үйлчилгээ үзүүлж, сургуулийн өмнөх боловсролд 2014-2015 оны хичээлийн жилд 6493 хүүхэд хамрагдаж, хамран сургалт 86,9 хувь хүрсэн бол 2015-2016 оны хичээлийн жилд 6995 хүүхэд хамрагдаж, хамран сургалт 87,4 хувь хүрлээ.

100

2.1.2 72. 78 Багшийн мэргэжил, арга зүйн хөгжил, ѐс зүй, нийгмийн хамгааллын асуудлыг нь шийдвэрлэх зорилгоор “Багшийн хөгжил” дэд хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ, БСГ

Боловсролын салбарыг 2013-2016 онд хөгжүүлэх хөгжлийн хөтөлбөр, “Багшийн хөгжил” хөтөлбөрийг орон нутагт хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг 4 жилээр боловсруулан, аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн хурлаар батлуулан хэрэгжүүлж, орон нутгийн хөгжлийн сангаас 2013 онд 37.1 сая, 2014 онд 30.0 сая, 2015 онд 10,0 сая, нийт 77,1 сая төгрөгийн санхүүжилтийг олголоо. 2012-2015 онуудад 176 төрлийн сургалтанд 14002 багш, ажилтан, удирдлага хамрагдаж, 249,6 сая төгрөг, 13 төслөөс 169,6 сая төгрөгийн санхүүжилтыг авч зарцууллаа. “Зөв Монгол хүүхэд” үндэсний хөтөлбөр, “Бага дунд боловсролын чанарын шинэчлэл” дэд хөтөлбөрийг орон нутагт хэрэгжүүлэх, хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэгч багш нарын арга зүй, бүтээлч туршлагуудыг хуваалцах, түгээн дэлгэрүүлэх, хот хөдөөгийн сургалтын үйл ажиллагааны ололт дутагдлыг харьцуулах, хамтран ажиллах зорилгоор “Багш солилцоо-1, 2” арга хэмжээг зохион байгуулж, Жаргалант сумын 2, 3, 7-р сургуулийн 10 багшийг Улаанбаатар хотын Чингэлтэй дүүргийн 23 дугаар сургуулийн 10 багшийг тус тус хамрууллаа. Жаргалант сумын 9 дүгээр цэцэрлэгийн Монтессорийн арга зүйгээр хүүхэд хөгжүүлэх үйл ажиллагааг түгээн дэлгэрүүлэх зорилгоор 6, 8, 10-р цэцэрлэгийн багш нарыг солилцуулан ажиллуулж, БНСУ-д 2 багшийг солилцооны хөтөлбөрт хамрууллаа. Аймгийн ерөнхий боловсролын сургуулиудын захирал, сургалтын менежер, нийгмийн ажилтан нарт туршлага судлуулах, түгээн дэлгэрүүлэх зорилгоор Нийслэлийн Улсын тэргүүний 84 дүгээр сургуулийн сургалтын менежер, Монгол улсын зөвлөх багш Ё.Лхагвацэрэнг багш солилцоогоор авч 3 өдрийн сургалтыг зохион байгууллаа. Жаргалант сумын 7 дугаар цэцэрлэгийн багш, ажилчид нарыг Завхан аймгийн Улсын тэргүүний 1 дүгээр цэцэрлэгийн үйл ажиллагаатай танилцуулж, туршлага судлуулаа. 2013-2014 оны хичээлийн жилд боловсролын салбарт онцгойлон амжилт гаргасан, элсэлтийн ерөнхий шалгалтанд бэлтгэсэн шавь нар нь 800 оноо авсан 11 багш, элсэлтийн ерөнхий шалгалтын дундаж онооны үзүүлэлтээр аймгийн Засаг даргатай байгуулсан гэрээний зорилтоо биелүүлсэн 8 сургуулийн удирдлага, “Багшийн хөгжлийг түүчээлэгч” багшаар шалгарсан 6 багш, 2013-2014 оны хичээлийн жилд ЭЕШ-д аймагтаа тэргүүлсэн 10 багш, мэргэжлийн хичээлийн олимпиадад медальт байранд шалгарсан 4 багш, багш нарын ур чадварын “Цахим уралдаанд” улсад амжилттай оролцсон 18 багш, “Хөдөөгийн бага боловсролын чанарыг сайжруулахад мэдээлэл харилцааны технологийг оновчтой ашиглах нь” сэдэвт улсын уралдаанд түрүүлсэн 6 багш нарыг нийт 18.9 сая төгрөгийн мөнгөн шагналаар шагнасан бол 2014-2015 оны хичээлийн жилд элсэлтийн ерөнхий шалгалт, олимпиад, бага боловсролын чанарыг сайжруулах улсын уралдаанд тэргүүн байр эзэлсэн болон багш сонгон, багийн хичээлийн уралдаанд амжилт гаргасан багш нарын урамшуулалд 8.5 сая төгрөг зарцууллаа.

90

73. 79 Багш-хүүхэд-эцэг, эх хөгжих боломж бүхий баруун бүсийн “Багшийн хөгжлийн ордон”

+ + НХХ, БСГ

Хугацаа болоогүй. /Багшийн хөгжлийн ордны барилгын төсвийг 2016 оны төсөвт тусгуулах саналыг БСШУЯ- нд хүргүүлсэн/

-


байгуулна.

2.1.3 74. 80 Хүүхдийн авъяас, билгийг багаас нь нээж, хөгжүүлэх зорилгоор ”Авъяас” дэд хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ, БСГ

Авьяас хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг 4 жилээр гаргаж, нийт 17 зорилтыг хэрэгжүүлэхээр аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдээр батлуулан ажиллаж байна. 2012-2013 оны хичээлийн жилд 24 сургуульд нийт 683 дугуйлан хичээллэж, давхардсан тоогоор 17739 сурагч хамрагдан, 658 багш, 55 иргэд, ардын авьяастнууд хичээл зааж, БШУЯ-аас 12960 цагийн хөлс буюу 49,7 сая төгрөгийн санхүүжилтийг олгосон бол 2013-2014 оны хичээлийн жилд 519 дугуйлан хичээллэж, давхардсан тоогоор 17365 сурагч хамрагдан, 538 багш хичээл зааж, БШУЯ-аас цагийн хөлс 58,0 сая төгрөгийн санхүүжилтийг олголоо. Мөн Галдан бошигт хааны мэндэлсний 370 жилийн ой, баруун бүсийн их хурд наадмын хүрээнд Угсаатны бүлгүүдийн их наадмыг зохион байгуулж, уран нугаралтын чуулбар, домборын чуулга, 700 сурагчийн найрал дуу, 100 хүүхдийн хөөмий, ардын язгуур урлагийн 1805 хүүхдийн тоглолтуудыг бэлтгэн ард иргэддээ тоглон сурталчиллаа. 2014-2015 оны хичээлийн жилд нийт 366 төрлийн сонгон дугуйланд давхардсан тоогоор 21047 сурагч хичээллэж, 364 багш сонгон дугуйланг зохион байгууллаа. Тус хөтөлбөрт аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангаас 2013 онд 53.1, 2014 онд 21.8 сая, 2015 онд 15,0 сая төгрөгийг тус тус зарцууллаа. Тус хөтөлбөрт сумдын орон нутгийн хөгжлийн сангаас 2014 онд 147,0, 2015 онд 76,0 сая төгрөгийг тус тус зарцууллаа.

90

75. 81 Хүүхдийн авъяас, билгийг багаас нь нээж, хөгжүүлэх зорилгоор “Ном” дэд хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ, БСГ

Ном хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх 13 зорилт бүхий үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдээр батлуулан, хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Иргэдийг хүүхдийн ном бүтээх бүтээлч үйл ажиллагаанд татан оролцуулах, хүүхдэд зориулсан бүтээлийн сантай болгох зорилгоор ном зохиох уралдаан, “Ном миний хөгжлийн гарц” сэдэвт эссе бичлэгийн уралдаан, “Ухаан далай номоос эхтэй” сургалт сурталчилгааг зохион байгуулж, Хүүхдүүдийг номонд дур сонирхолтой болгох зорилгоор Монгол улсын шилдэг зохиолч, яруу найрагчдын 2 удаагийн уулзалтаар 14 зохиолчдыг урин, 17 сумын Ерөнхий боловсролын 24 сургуулийн сурагчидтай уулзалт, ярилцлага зохион байгуулж, Ховд телевиз, Утга зохиол сонин, Монголын үндэсний радиогийн 2 удаагийн нэвтрүүлгийг хийж иргэдэд хүргэлээ. 2014-2015 оны хичээлийн жилд аймгийн хэмжээнд 24 сргууль, 29 цэцэрлэгт давхардсан тоогоор ном унших арга зүйг 2453 багш, 11667 эцэг эх, 28852 сурагч, хүүхэд эзэмшиж, 90 гаруй телевизийн ярилцлага, бэлтгэн явуулж, төсөв болон хандив тусламжаар 76,0 сая төгрөгийг зарцуулсан байна. Тус хөтөлбөрийн үйл ажиллагаанд аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангаас 2013 онд 43.1 сая төгрөг, 2014 онд 18.8 сая төгрөгийг зарцуулж, 2015 онд 10.0 сая төгрөгийг зарцуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна.

90

76. 82 Монгол ухаан, зан заншил, үлгэр, туульсийн гэр өргөө ажиллуулна.

+ + + + НХХ, БСГ

Ерөнхий боловсролын сургуулийг түшиглэн Дуут суманд цуурь, тууль, Чандмань суманд хөөмий, Цэцэг суманд уран нугаралт, Ховд суманд домборын танхимуудыг бий болгож, сумдын ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгт өөрийн онцлог зан заншил, бие биелэгээ, уртын дуу, шатрын дугуйланг амжилттай хичээллүүлж байна. Монгол улсын төрийн соѐрхолт туульч Б.Авирмэдийн нэрэмжит туулийн наадам, цуурийн үзлэгийг 2015 оны 6 дугаар сарын 26-30-ны өдрүүдэд зохион байгууллаа. Мөн Ховд хотын төвд “Хан алтайн дуулал” цогцолбор төслийн хүрээнд Монголын биет бус соѐлын томоохон өв бүхий баруун Алтайн бахархал сүлд болох “Алтайн магтаал”-ын хүрэл хөшөө дурсгалыг босгох ажлыг эхлүүлээд байна.

90

2.1.4 77. 83 “Оюунлиг-Ховд” хөтөлбөрийг бусад хөтөлбөрүүдтэй уялдуулж, олон нийтийн оролцоонд тулгуурлан хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ, БСГ

2012-2015 оны хичээлийн жилд Жаргалант сумын сургууль, цэцэрлэгүүдийн дунд “Амны хөндийн эрүүл мэнд” 3 сарын аян хэрэгжүүлж, ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн 28 эмчийг сургалтанд хамруулж, ерөнхий боловсролын 24 сургуулийн шилдэг 100 хүүхдийг шалгаруулж, батламж, хичээлийн иж бүрэн хэрэглэгдэхүүн, компьютер, олон улсын Найрамдал зусланд амрах эрхийн бичгээр шагнаж урамшуулсан бол Боловсролын салбарт онцгойлон амжилт гаргасан багш нарт 2014-2015 оны хичээлийн жилд 18.9 сая төгрөг, 2015-2016 хичээлийн жилд 8.5 сая төгрөгийг зарцуулаад байна.

90

2.1.5 78. 84 Үндэсний лаборатори сургуулийн үйл ажиллагааг бэхжүүлж, сургалтын дэвшилтэд технологийг орон нутгийн онцлогтой

+ + + + НХХ, БСГ

Лаборатори 1 дүгээр сургуулийн захирал, эрхлэгч, ахлах, бага ангийн багш нарыг шинэ технологи нэвтрүүлэх сургалтанд хамруулж, сан удирдах ажилтны уулзалт, семинар, хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэх сургалтын арга зүй,технологи сургалтанд салбарын байгууллагын холбогдох

90


уялдуулан нэвтрүүлнэ. удирдлагуудыг оролцуулан, “Явцын үнэлгээ-1, 2,” баруун бүсийн семинар зохион байгуулж, “Хүүхэд өөрөө чиглүүлэгч” сургалтын түгээн дэлгэрүүлэлтэд 1 дүгээр сургуулийн 76 багшийг хамруулав. Аймгийн төвийн 6, хөдөө сумдын 18 нийт 23 сургуулийн анхан шатны боловсролын багш нар, сургуулийн захирал, сургалтын менежер нийт 364 хүн оролцсон сургалтыг лаборатори сургууль дээр зохион байгууллаа. БШУЯ-н мониторингийн багтай хамтран ажиллаж лаборатори сургуулийн гарааны үнэлгээ хийх, багшийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулах чиглэлээр мэргэжил арга зүйн зөвөлгөө өгч, Койко ОУ-ын байгууллагаас 30,000$, Аймгийн Засаг даргын Тамгын газраас 60,0 сая төгрөгийн хиймэл зүлгийг сурагчдын авъяас хөгжүүлэхэд зориулан олгов. 2014- 2015 оны хичээлийн жилд бага ангийн цөм хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд 20 сургууль дээр очиж зөвлөн туслах үйлчилгээг үзүүлж, Дунд ангийн 728 багшид суурь боловсролын шинэчилсэн хөтөлбөрийн сургалтанд хамруулж, сайн хичээлийн зөвлөгөөнийг 5 бүсэд зохион байгуулж, шалгарсан сайн хичээлийн туршлага солилцох нэгдсэн зөвлөгөөнийг аймгийн төвд зохион байгууллаа. Боловсролын чанарын шинэчлэлийн хүрээнд бага, суурь боловсролын цөм хөтөлбөрийг үндэсний хэмжээнд туршиж, түүний тохироцыг хөтөлбөр тус бүрээр БСШУЯ-нд хүргүүлж үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлэхэд Лаборатори 1 дүгээр сургууль амжилттай ажиллаж, энэ хүрээнд ахлах сургуулийн цөм хөтөлбөрийг өөрийн сургууль дээрээ туршиж, үр дүнг БСГ-тай хамтран гаргаж, БСШУЯ-нд хүргүүлэн ажиллаж байна.

2.1.6 79. 85 Албан бус боловсролын үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг дээшлүүлж, иргэдэд амьдрах ухааны боловсрол олгох гэгээрэл төвүүдийн үйл ажиллагааг тогтмолжуулна.

+ + + + НХХ, БСГ

Шинэчлэлийн Засгийн газрын зорилтын хүрээнд аймаг, сумдын албан бус боловсролын гэгээрэл төвүүдийг “Насан туршийн боловсролын төв” болгон шинэчлэн байгуулж, үйл ажиллагааг нь өргөжүүлэн, байрыг нь 30,0 сая төгрөгөөр засварлан үйл ажиллагааг явуулж байна. 2012-2013 онд албан бус боловсролын дүйцсэн хөтөлбөрийн сургалтанд 913 хүүхэд залуус хамрагдаж, бага боловсролд 400, суурь боловсролд 299, бүрэн дунд боловсролд 214 хүүхэд залуус хамрагдсанаас бага боловсролыг 281, суурь боловсролыг 93, бүрэн дунд боловсролыг 93 хүүхэд залуус эзэмшиж дараагийн шатны сургууль, МСҮТ-д элсэн суралцсан. 2013-2014 оны хичээлийн жилд насанд хүрэгчдийн ерөнхий боловсролыг дээшлүүлэх сургалтанд 326, амьдрах ухааны сургалтанд нийт 246 хүүхэд залуус хамрагдаж, энэ хичээлийн жилд албан бус боловсролын дүйцсэн хөтөлбөрийн сургалтанд 828 хүүхэд залуус хамрагдсанаас 260 суралцагчдад суурь болон бүрэн дунд боловсрол эзэмшүүллээ. 2014-2015 оны хичээлийн жилд насанд хүрэгчдийн ерөнхий боловсролыг дээшлүүлэх сургалтанд 1359, амьдрах ухааны сургалтанд нийт 704 иргэд, залуус хамрагдаж, энэ хичээлийн жилд албан бус боловсролын дүйцсэн хөтөлбөрийн сургалтанд нийт 837 суралцагч суралцсанаас 253 суралцагч бага боловсрол, 327 суралцагч суурь боловсрол, 257 суралцагч бүрэн дунд боловсролын түвшний сургалтанд хамрагдаж, суурь боловсролыг 134, бүрэн дунд боловсролыг 132 суралцагч амжилттай төгслөө. Мөн Швейцарийн хөгжлийн агентлаг, Люксембургийн засгийн газар, НҮБ-ын хүн амын сангийн дэмжлэгтэйгээр амьдрах ухааны боловсролын танхимыг тохижуулаад байна.

90

2.1.7 80. 86 Хувийн өмчийн сургууль, цэцэрлэг байгуулах, хүүхэд харах, асрах үйлчилгээ нээж ажиллуулахыг дэмжинэ.

+

+

+

+

НХХ, БСГ

“Хүүхэд харах үйлчилгээ” нээлттэй хэлэлцүүлгийг 200 иргэдийн дунд зохион байгуулж, гарсан саналыг БШУЯ-нд хүргүүллээ. 2013-2014 оны хичээлийн жилд “Хатан бүүвэй”, “Симба” “Жаргалант Энхж-од”, 2014-2015 оны хичээлийн жилд “Нарны хаан хүүхдүүд”, “Ээж гэр” “Хөх хулганы орон”, “Жаргалант -24”,“ Гэрэлтэх –Оч”, ”Гэрэлт наран-Өөд”, Багачуудын ордон”, “Багачуудын ертөнц”, Хөөрхөн жаалууд”, 2015-2016 оны хичээлийн жилд Бялзуухай, Бэмби цэцэрлэгүүд шинээр байгуулагдаж, нийт 14 хувийн цэцэрлэгт намрын статистик тоогоор 533 хүүхэд бүртгүүлснээс 11 дүгээр сарын 20-ны хүүхэд өдрийн гүйцэтгэлээр 300 гаруй хүүхэд СӨБ-ийн үйлчилгээг хүртэж байна.

90

2.1.8 81. 87 Цэцэрлэг, сургууль төвт хөгжлийн менежментийг боловсронгуй болгож, сургууль, цэцэрлэгийн нөөцөд суурилсан өрсөлдөөнийг дэмжиж, хэв шинж, байршлын зураглалыг шинэчлэн мөрдөнө.

+

+

+

+

НХХ, БСГ

Сургууль, цэцэрлэгийн нөөцөд суурилсан өрсөлдөөнийг дэмжиж, хэв шинжийг бий болгох зорилгоор “Минжит Булган” цогцолбор сургуулийг байгуулан, Жаргалант сумын ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгүүдийн хамран сургах тойргийг шинэчлэн тогтоож мөрдүүлэн ажиллаж байна. 100

2.1.9 82. 88 Сургууль, цэцэрлэг, соѐлын байгууллагын мэдээлэл харилцааны технологийн тоног төхөөрөмжийн хангамжийг нэмэгдүүлж, интернетэд холбоно.

+

+

+

+

НХХ, БСГ

Ерөнхий боловсролын сургуулиудыг цахимжуулах аяны хүрээнд Зэрэг, Мөст, Жаргалант сумын 7, Цаст-Алтай сургуулиуд “Эрдмийн түлхүүр” системийг нэвтрүүлэн ажиллаж байна. Аймгийн хэмжээний 24 сургууль, 28 цэцэрлэгийн багш нарт цахим хичээл бэлтгэх сургалтыг “Мэдээлэл технологийн чадамжийг дээшлүүлэх үндэсний төв”-тэй хамтран зохион байгуулж, нийт 645 багш хамрагдаж, цахим

90


хичээл бэлтгэх чадвар эзэмшлээ. Аймгийн хэмжээнд 33 сургууль, цэцэрлэгийг үнэ төлбөргүйгээр цахим хаягтай болгож, багш нарыг 2 удаагийн сургалтанд хамруулснаар бүх сургууль, аймгийн төвийн цэцэрлэгүүд онлайнаар холбогдох боломж бүрдлээ. Боловсрол, соѐл шинжлэх ухааны яамны “Шинэ зууны боловсрол” төслийн хүрээнд аймгийн Ерөнхий боловсролын сургуулийн 1021 багш, 390 сурагчдад зөөврийн компьютер олгов.

2.1.10

83. 89 Булган сумын I, Дөргөн, Үенч, Чандмань, Жаргалант сумын I, Цаст-Алтай цогцолбор сургуулиудын барилгыг шинээр барина.

+ + НХХ, БСГ

Булган сумын I, Дөргөн, Чандмань, Үенч, Жаргалант сумын I сургуулийн барилгыг ашиглалтанд авч, Цаст-Алтай цогцолбор сургуулийн “Б” байрны хичээлийн байрны өргөтгөлийг Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагын 100000 долларын санхүүжилтээр барьж ашиглалтанд авч, “А” байрны барилгын засварыг Японы Засгийн газрын Өвсний үндэс хөтөлбөрийн 166,9 сая төгрөгийн санхүүжилтээр хийлээ.

100

84. 90 Ховд, Мөнххайрхан сумын сургуулийн барилгыг шинээр барина.

+ + НХХ, БСГ

Тасарсан. /Барилгыг шинээр барих саналыг яаманд хүргүүлсэн/ 0

85. 91 Дуут сумын сургуулийн барилгыг шинээр барина.

+ + НХХ, БСГ

Хугацаа болоогүй. -

86. 92 Булган сумын I, Мөст, Жаргалант сумдын сургуулийн дотуур байрны барилгыг шинээр барина.

+ НХХ, БСГ

Мөст сумын сургуулийн 100 хүүхдийн дотуур байрны барилгыг ашиглалтанд авч, Булган сумын I, Жаргалант сумын сургуулийн дотуур байрны барилгыг шинээр барих саналыг 2016 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэлд хүргүүлэв.

30

87. 93 Дуут сумын сургуулийн дотуур байрны барилгыг шинээр барина.

+ + НХХ, БСГ

Тасарсан. / Барилгыг шинээр барих саналыг яаманд хүргүүлсэн/ 0

88. 94 Дөргөн, Мөнххайрхан, Чандмань сумдын сургуулийн дотуур байрны барилгыг шинээр барина.

+ + НХХ, БСГ

Чандмань сумын сургуулийн дотуур байрны барилгын ажил 1 тэрбум төгрөгний төсөвт өртөгтэйгээр гүйцэтгэж, ашиглалтанд орууллаа. Бусад сумын хувьд хугацаа болоогүй байна. 30

89. 95 Дарви, Мянгад сумдын сургуулийн дотуур байрны барилгыг шинээр барина.

+ НХХ, БСГ


90. 96 Жаргалант сумын IV, XIII, Мөст сумын цэцэрлэгийн барилгыг шинээр барина.

+ НХХ, БСГ

2014 онд Жаргалант сумын-4, 2015 онд Мөст, Жаргалант-13 цэцэрлэгүүдийн барилгыг шинээр барьж ашиглалтанд орууллаа.

100

91. 97 Булган, Цэцэг, Жаргалант I цэцэрлэгийн барилгыг шинээр барина.

+ НХХ, БСГ

Булган сумын 150 ортой хүүхдийн цэцэрлэгийн барилгын нийт төсөвт өртөг 1,436 тэрбум төгрөгөөс 2014 онд 800,0 сая төгрөг батлагдаж, гүйцэтгэл 10 хувьтай байна. Жаргалант сумын 1 дүгээр цэцэрлэгийн барилгыг 2016 онд концеессын гэрээгээр барихаар, Цэцэг сумын цэцэрлэгийн барилгыг улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар барихаар төлөвлөн ажиллаж байна.

10

92. 98 Жаргалант сумын II, Үенч,Чандмань сумдын цэцэрлэгийн барилгуудыг шинээр барина.

+ НХХ, БСГ

Үенч сумын цэцэрлэгийн барилгын их засвар, өргөтгөлийг улсын төсвийн 180,0 сая, сумын орон нутгийн хөгжлийн сангийн 70 сая нийт 250,0 сая төгрөгөөр хийж, ашиглалтанд орууллаа. Жаргалант II, Чандмань сумдын цэцэрлэгийн барилгын өргөтгөлийн зураг төслийг боловсруулж байна.

30

93. 99 Зэрэг сумын цэцэрлэгийн барилгыг шинээр барина.

+ НХХ, БСГ

Зэрэг сумын цэцэрлэгийн барилгыг 1126,0 сая төгрөгөөр Алтай буйлаас ХХК гүйцэтгэж, ашиглалтанд хүлээж авлаа.

100

94. 100 Булган сумын спорт заалны барилгыг шинээр барина.

+ НХХ, БСГ


95. 101 Ховд сумын спорт заалны барилгыг ашиглалтанд оруулна.

+ НХХ, БСГ

Ховд сумын спорт заалны барилгыг нийт 944.4 сая төгрөгийн төсөвт өртөгтэйгөөр хийж гүйцэтгэлээ. 100

96. 102 Булган сумын II, Буянт, Мөст, Үенч сумдын сургуулийн барилгуудыг шинэчилж барина.

+ НХХ, БСГ

Булган сумын 2-р сургуулийн хичээлийн байрны барилгын засварыг 80,0 сая төгрөгөөр хийж, Үенч сумын сургуулийн барилгыг ашиглалтанд хүлээж авлаа. Буянт, Мөст сумын сургуулийн барилгын их засварыг 2016 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар засварлахаар санал хүргүүлээд байна.

50

97. 103 Жаргалант сумын II, Дөргөн, Дуут, Цэцэг сумдын сургуулийн барилгуудыгшинэчилж барина.

+ + НХХ, БСГ

Жаргалант сумын 2-р сургуулийн хичээлийн байрны барилгын засварыг 2013 онд 80,0 сая төгрөгөөр, 2015 онд Германы хамтын ажиллагааны нийгэмлэгийн Дулааны алдагдлыг бууруулах төслөөс 680.0 сая төгрөгөөр тус тус хийж, Дөргөн сумын хичээлийн байрны их засварыг 182,6 сая төгрөгөөр хийж, сумын орон нутгийн хөгжлийн сангаас Цэцэг сумын сургуулийн урсгал засварт 15 сая төгрөгийг дэмжлэг үзүүлж, Дуут сумын сургуулийн барилгын шинэчлэлийн ажлыг улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар засварлахаар санал хүргүүлээд байна.

70

98. 104 Жаргалант сумын I, Цаст Алтай цогцолбор, + + НХХ, Жаргалант сумын I сургуулийн 320 хүүхдийн хичээлийн барилгын өргөтгөлийг ашиглалтанд оруулж, 50


Зэрэг, Мөнххайрхан сумын сургуулийн барилгуудыг шинэчилж барина.

БСГ Цаст Алтай цогцолбор сургуулийн “А” байрны барилгын засварыг Японы Засгийн газрын Өвсний үндэс хөтөлбөрийн 166,9 сая төгрөгийн санхүүжилтээр хийж, ашиглалтанд авлаа.

99. 105 Жаргалант сумын III, Булган сумын I, Дарви, Манхан сумдын сургуулийн барилгуудыг шинэчилж барина.

+ НХХ, БСГ

Хугацаа болоогүй. /Жаргалант сумын гуравдугаар сургуулийн барилгын их засварыг 200,0 сая төгрөгөөр “Ланз” ХХК гүйцэтгэж ашиглалтанд хүлээж авлаа. Булган суманд сургуулийн 320 хүүхдийн өргөтгөлийн барилгыг барьж ашиглалтад орууллаа./

50

106 Жаргалант III, XI, XII, Зэрэг сумын цэцэрлэгийн барилгуудыгшинэчилж барина.

+ НХХ, БСГ

Жаргалант сумын 3-р цэцэрлэгийн барилгын их засварыг 86,8 сая төгрөг, 12 дугаар цэцэрлэгийн барилгын засварыг 80,0 сая төгрөгийн өртөгтэйгээр хийж, Зэрэг сумын цэцэрлэгийн барилгыг ашиглалтанд оруулж, Жаргалантын 11 дүгээр цэцэрлэгийн барилгын их засварыг 2016 онд хийлгүүлэхээр саналаа хүргүүлээд байна.

70

107 Жаргалант сумын IV, Мөнххайрхан, Мянгад, Үенч сумдын цэцэрлэгийн барилгуудыг шинэчилж барина.

+ НХХ, БСГ

Жаргалант сумын дөрөвдүгээр цэцэрлэгийн барилгыг шинээр барьж, Үенч сумын цэцэрлэгийн барилгыг 180,0 сая төгрөгийн өртөгтэйгөөр их засварын ажил хийгдэв. Мөнххайрхан, Мянгад сумын цэцэрлэгийн барилгын засварын ажлыг 2016 оны хөрөнгө оруулалтын төсвийн төсөлд санал хүргүүлсэн.

50

108 Жаргалант сумын V, VIII, X, Цэцэг сумын цэцэрлэгийн барилгуудыг шинэчилж барина.

+ НХХ, БСГ

Жаргалант сумын 5 дугаар цэцэрлэгийн барилгын дээврийн засварыг 2012 онд 50,0 сая төгрөгөөр, 2014 онд Германы хамтын ажиллагааны нийгэмлэгийн Дулааны алдагдлыг бууруулах төслөөс 250,0 сая төгрөгөөр их засвар хийж, ашиглалтанд оруулав. Жаргалант сумын 8 дугаар цэцэрлэгт орон нутгийн хөгжлийн сангаас гадна тохижилтыг 20.0 сая төгрөгөөр хийлээ.

50

109 Жаргалант сумын VI, VII, Мянгад, Ховд, Булган, Эрдэнэбүрэн сумдын цэцэрлэгийн барилгуудыгшинэчилж барина.

+ НХХ, БСГ

Хугацаа болоогүй. /Булган сумын цэцэрлэгийн барилгын их засварыг 80,0 сая төгрөгөөр хийж, Булган суманд 150 ортой хүүхдийн цэцэрлэгийн барилгын нийт төсөвт өртөг 1,436 тэрбум төгрөгөөр батлагдаж, гүйцэтгэл 30 хувьтай байна. Бусад цэцэрлэгийн барилгын засвар хийх хугацаа болоогүй/

-

110 Жаргалант сумын IX цэцэрлэгийн барилгад өргөтгөл хийнэ.

+ НХХ, БСГ


2.1.11

111 Дотуур байрны орчин нөхцлийг сайжруулж, хүүхэд хамгаалал, хүүхдийн оролцооны байгууллагуудын үйл ажиллагааг дэмжиж ажиллана.

+ + + + НХХ, БСГ

Дотуур байрны орчин нөхцлийг сайжруулахад Норвегийн тусламжийн байгууллагын Хүүхдийн эрх төслөөс сүүлийн 5 жил 320,0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг хийсэн байна. Төслийн хүрээнд дотуур байрны багш, сургуулийн нийгмийн ажилтан нарыг чадавхжуулах сургалтыг 12 удаагийн, дотуур байрны тогооч нарын ур чадвар дээшлүүлэх сургалтыг 2 удаа, нярав, нягтлан нарын сургалтыг 2 удаа, сурагчдын өөрөө удирдах байгууллагын сургалтыг 3 удаа тус тус зохион байгуулж багш ажилчдыг чадавхжуулав. Улсын төсвөөр 11 сургуулийн гал зуухны төнөг төхөөрөмж, хатуу зөөлөн эдлэлийн шинэчлэлийг хийж, Монгол улсын хэмжээнд анх удаа “Дотуур байр, хүүхэд хөгжлийн орчин” баруун бүсийн зөвлөгөөнийг амжилттай зохион байгууллаа. 2013-2014 оны хичээлийн жилд “Хүүхэд хамгааллын бодлогын баримт бичгийг хэрэгжүүлэх тухай” Аймгийн Засаг даргын 2014 оны 01 сарын А/01 дүгээр захирамж гарч, сумдын дотуур байрны хүүхэд хамгааллын бодлогыг хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөг Норвегийн тусламжийн байгууллагын “Хүүхдийн эрх хөгжил 2” төсөлтэй хамтран боловсруулж, Хүүхдийн эрх, хүүхэд хамгааллын талаар мэргэжилтнүүдийг /Дотуур байрын багш, сургуулийн эмч, нийгмийн ажилтнуудыг/ чадваржуулах сургалтанд хамруулж, сургалт үйл ажиллагаанд нийт 64 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг хийлээ. Баян Өлгий аймгийн дотуур байрын багш сургуулийн захирал боловсролын арга зүйч нийт 26 хүний бүрэлдэхүүнтэй баг Дуут, Дарви, Зэрэг сумдын дотуур байрын үйл ажиллагааны талаар туршлага судалж, хүүхдийн эрх хөгжил төсөлтэй хамтран хэрэгжүүлсэн дотуур байрын өөрийн үнэлгээний аргачлалыг сургууль бүр хэвшүүллээ. 2014-2015 оны хичээлийн жилд нийт 17 дотуур байранд 1897 хүүхэд хамрагдаж, “Хүүхдийн эрх, хөгжил-2” төслийн дэмжлэгтэйгээр аймгийн дотуур байрны нэгдсэн тайлан болон дотуур байрын орчин нөхцөлийн сайжруулах зөвлөлдөх уулзалтыг БСШУЯ болон Хүүхдийн төлөө үндэсний газартай хамтран зохион байгууллаа. Зэрэг, Дөргөн, Эрдэнэбүрэн сумын дотуур байрын багш захирал нарыг ОХУ-ын Горно-Алтайск мужийн халамжийн сургууль болон ЕБС-ийн дотуур байрын үйл ажиллагаатай туршлага судлуулж, Буянт, Цэцэг, Эрдэнэбүрэн, Үенч, Булган-1 сумдын дотуур байрны “Хүүхэд хөгжлийн төвд” тус бүрд нь 980000 төгрөгийн тоглоом, ном, гарын авлага зэрэг хөрөнгө оруулалт хийлээ. Мөн 17 дотуур байрны 1897 хүүхдийн зөөлөн эдлэлийг шинэчилж сайжруулав.

90


2.1.12

112 Орон нутагт чухал шаардлагатай, нарийн мэргэжлийн өндөр ур чадвартай эмч, багш, инженер, технологич нарт зориулсан орон сууц барина.

+ + + + НХХ, БСГ, ЭМГ, ХоИС, ХПК

2013 онд орон нутгийн хөгжлийн сангаас 300,0 сая төгрөгийн өртөг бүхий 5 байр /3 өрөөтэй 1, 2 өрөөтэй 2, 1 өрөөтэй 1 / худалдан авсан.

70

2.1.13

113 Ховд их сургууль, Хөгжил Политехник коллежийн түшиглэн инноваци технологийн инкубатор төвийг байгуулна.

+ + + НХХ “Инноваци, инкубатор төв байгуулж, 4 үе шаттай хэрэгжүүлэхээр хөгжлийн хөтөлбөрийн төслийг боловсруулж, инноваци технологийн чиглэлээр хэрэгжүүлэх төслүүд, бизнес төлөвлөгөө зэрэг 10 гаруй үйлдвэрийн судалгаа, боломжит бүтээгдэхүүн технологи, эрдэм шинжилгээний ажлын судалгаануудыг хийлээ. 2014 онд Био бордооны үйлдвэр байгуулахаар тоног төхөөрөмжийг суурилуулаад байна. 2015 оны 1-р улирлаас бордоог баруун 3 аймагт танилцуулж, борлуулах үйл ажиллагааг эхлүүлж, хэрэглэгчид туршин үзэж байна. 2015 онд зохион байгуулсан “Төр-Их сургууль-Хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа ба түншлэл” сэдэвт форумын үеэр бордоо, төрөл бүрийн жимсний жүүс, ус, чипс зэргийг сурталчлав. Үйлдвэрүүдийн бүтээгдэхүүн гарсан боловч борлуулалтанд гараагүй байна. Хөгжил политехник коллеж төгсөгчдийг чадваржуулан бойжуулах бизнес инкубатор төвийг модон хийцийн мужаан, оѐдол-эсгүүр, гэр ахуйн цахилгаан тоног төхөөрөмжийн засварчин, талх нарийн боов үйлдвэрлэлийн ажилтны мэргэжлүүдээр Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагатай хамтран ажиллаж, мэргэжлийн тоног төхөөрөмжүүдийг нийлүүлээд байна. Сургууль өөрийн хөрөнгө, нөөц бололцоогоор БИТөвийн барилгыг барьж ашиглалтанд оруулахад бэлэн болоод байна.

70

114 Их, дээд сургуулиудын хотхон байгуулах ажлын эхлэлийг тавина.

+ + НХХ Буянт сумын ЗДТГ, Ховд их сургууль харилцан тохиролцож “Их сургуулиудын хотхон” барих газрыг тогтоож, гэрээг энэ оны 6 дугаар сард байгуулж, хотхон барих урьдчилсан судалгааг хийж дуусгав.

50

2.1.14

115 “Хөгжил” политехник коллежийн техник технологийн шинэчлэл хийж, сургалтын хөтөлбөрийг нь хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлттэй нийцүүлэн шинэчилж, түншлэлийг өргөжүүлнэ.

+ + + + НХХ “Хөгжил” политехник коллеж техник технологийн шинэчлэлийн чиглэлээр Щвейцарийн хөгжлийн агентлагтай хамтран баруун бүсийн мэргэжлийн боловсролын сургуулийн төслийн хүрээнд жимс жимсгэнэ, хүнсний ногоо, самар боловсруулан даршлагч үйлдвэрлэлийн технологийн ажилтан мэргэжлийн хөтөлбөр боловсрууллаа. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд байрны засварын ажлыг хийж, 120183$ (209611170 төгрөг)-ийн тоног төхөөрөмж суурилуулан дадлагын сургалт явуулж, тухайн мэргэжлээр 30 хүн элсэн суралцаж байна. Мал эмнэлгийн 162.973.700 төгрөгийн эхо, рентген бүхий иж бүрэн лабораторийг захиалгын дагуу Хөдөлмөрийн яамны санхүүжилтээр нийлүүлж “Малын бага эмч”-ийн мэргэжлийн анги сургалт, туршилт, үзлэгийн дадлагын газартай болж сургалтын орчин сайжирлаа. Германы хамтын ажиллагааны нийгэмлэгийн “Ашигт малтмалын салбар дахь түншлэлд суурилсан мэргэжлийн боловсрол, сургалт” төслийн хүрээнд барилгын мэргэжлийн дадлагын сургалтанд ашиглагдах жижиг багаж хэрэгсэлүүд нийлүүлэх боллоо. Германы хамтын ажиллагааны нийгэмлэгийн “Ашигт малтмалын салбар дахь түншлэлд суурилсан мэргэжлийн боловсрол, сургалт” төслийн хүрээнд барилгын мэргэжлийн дадлагын сургалтанд ашиглах багаж хэрэгслийг нийлүүлж байна. Барилгын сантехникийн 209.000.000 төгрөгийн иж бүрэн лаборатори, тоног төхөөрөмжийг 2015 оны 10 дугаар сард Хөдөлмөрийн яамны санхүүжилтээр нийлүүлж сантехникийн мэргэжлийн анги, сургалт, туршилт явуулах дадлагын газартай болж сургалтын орчин сайжирч, Германы хамтын ажиллагааны нийгэмлэгийн "Ашигт малтмалын салбар дахь түншлэлд суурилсан мэргэжлийн боловсрол, сургалт" төслийн хүрээнд барилгын мэргэжлийн дадлагын сургалтанд ашиглагдах 100 гаруй сая төгрөгийн сантехникийн гар багаж, гагнуурын аппарат нийлүүлэгдлээ. Германы хамтын ажиллагааны нийгэмлэгийн төслийн хүрээнд түр сургалтын хөтөлбөрүүд боловсрууллаа. МУ-ын Хөдөлмөрийн яам, НҮБ-ын хүн амын сангийн санхүүжилтээр суралцагчдад амьдрах ухааны боловсрол олгох, амьдрах ухаанд суурилсан эрүүл мэндийн боловсрол олгох зорилготой "Амьдрах ухааны боловсролын танхим"-тай боллоо.

90

116 Хөдөлмөрийн зах зээлийн нарийвчилсан судалгаа хийнэ.

+ НХХ, ХХ

Хөдөөгийн 16 суманд ерөнхий боловсролын 9, 11 дүгээр анги, насанд хүрэгчид, залуучууд, ажил олгогчдын гэсэн 3 төрлийн судалгааг бүрэн хийхэд барилгын үйлдвэрлэл үйлчилгээний чиглэлээр зах зээлд шаардлагатай байгаа дүн мэдээ гарч байна. Мөн төгсөгчдийн ажил эрхлэлтийн судалгааг 3 сард тутамд явуулж байна. 2014-2015 оны хичээлийн жилд сурталчилгаа, хэлэлцүүлэг, судалгаанд 9-р анги төгсөгчдөөс 698 сурагч, 11-р анги төгсөгчдөөс 586 сурагч, ажилгүй иргэдээс 603, ажил олгогч

100


145 хүн хамрагдсан байна. Дэлхийн зөн ОУБ -тай хамтран "Ховд аймагт бизнес эрхлэн боломж, чиглэл, бизнес-хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэхэд орон нутгийн захиргааны бодлогын хэрэгжилт, цаашид авах арга хэмжээ сэдвээр түншлэгч байгууллагуудтай хамтран хэлэлцүүлгийг 2015 оны 11 дүгээр сард зохион байгуулж түншлэгчид, ажил олгогчдоос санал, зөвлөмж авч хамтран ажиллаж байна.

2.1.15

117 ХоИС-д сургуулийн өмнөх боловсролын багш, соѐл, инженер техникийн мэргэжилтэн бэлтгэх ангиудыг шинээр нээж, ерөнхий боловсролын сургуулийн багш нарын мэргэжил дээшлүүлэх сургалтыг өргөжүүлнэ.

+ + + + НХХ ХоИС-д сургуулийн өмнөх боловсролын багшийн ангийг шинээр нээж, сүүлийн хоѐр жил бакалаврын 5 мэргэжлээр 175 оюутан, докторын шатны сургалтанд 2 мэргэжлээр 6 суралцагч суралцаж байна. Мөн 2015 оноос Нутгийн удирдлагын магистрын, Боловсрол судлалын ухаанаар докторын сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг аваад байна. Инженерийн чиглэлээр “Ойн аж ахуйн инженер”-ийн бакалаврын түвшний хөтөлбөрийг нээлээ.

70

2.1.16

118 Бүс нутгийн байгалийн баялаг, хүн ардын түүх, соѐлд холбогдох суурь судалгааны ажлыг өргөжүүлж “Баруун Монголын түүх соѐл, байгалийн нөхцөл, нөөц ашиглалт” сэдэвт олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал зохион байгуулна.

+ + НХХ “Баруун Монгол, түүний хил залгаа нутгийн байгалийн нөхцөл, нөөц, ард түмний хэл, түүх соѐл” сэдэвт олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлыг 11 дэх удаа Ховд их сургууль дээр амжилттай зохион байгуулж, Орос, Хятад, Японы их дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллагаас 38 эрдэмтэн судлаачид, Америк, Солонгос, Норвеги, Швейцарь орны шинжлэх ухаан боловсрол, хүмүүнлэгийн байгууллага, МУИС, МҮИС, СУИС зэрэг монголын тэргүүлэх их, дээд сургууль, ШУА-ийн эрдэмтдийн 20 гаруй төлөөлөл, ХИС-ийн болон Эрдэнэт, Улаангом, Улиастай, Өлгий хотуудын эрдэмтэн багш, судлаачид оролцлоо. Баруун Монгол, түүний хил залгаа нутгийн байгаль хамгаалал, ашиглалт, экологи, түүх, археологи, угсаатны соѐл, хэл аялгуу, бүс нутгийн хөгжлийн тулгамдсан асуудал, дэлхийн хэмжээний асуудлыг хөндсөн 200 гаруй илтгэлийг 2 нэгдсэн хуралдаан, 9 салбар хуралдаанд хэлэлцүүлж, судалгааг цогц, системтэй болгох нэгдсэн хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх, online хэлбэрээр явуулах зэргээр зохион байгуулалтыг илүү боловсронгуй болгох, судалгаа явуулдаг эрдэмтдийн оролцоог нэмэгдүүлэх зэрэг олон чухал шийдвэр гаргалаа. 2015 онд Баруун Монгол, түүний хил залгаа нутгийн байгаль хамгаалал, ашиглалт, экологи, түүх, археологи, угсаатны соѐл, хэл аялгуу, бүс нутгийн хөгжлийн тулгамдсан асуудал, дэлхийн хэмжээний асуудлыг хөндсөн 170 гаруй илтгэлийг 2 нэгдсэн хуралдаан, 6 салбар хуралдаанд хэлэлцүүлж, байгаль, нийгэм гэсэн 2 эмхэтгэл хэвлүүлж, судалгааг цогц, системтэй болгох нэгдсэн хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх, судалгаа явуулдаг эрдэмтдийн оролцоог нэмэгдүүлэх зэрэг олон чухал шийдвэр гаргалаа.

100

2.1.17

119 Аймаг, бүсийн түвшинд хэрэгжүүлж буй хөгжлийн бүтээн байгуулалт, хөрөнгө оруулалтын төслүүдтэй холбоотой хэрэглээний болон бодлогын судалгааг хэрэгжүүлж, орон нутгийн чадавхийг бүрдүүлнэ.

+ + + + НХХ, БСГ

ШУТС-ийн санхүүгийн дэмжлэгтэй хийж буй суурь болон захиалгат судалгааны төсөл 2, дотоод эх үүсвэрээс санхүүжсэн судалгааны ажил 5, хамтарсан судалгааны ажил 7, нийт 14 төсөл хэрэгжиж байна. Хөгжил политехник коллежээс Залуучууд, мэргэжлийн боловсрол сургалтын байгууллагын төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөрийн хүрээнд 2013, 2014, 2015 оны төгсөгчдөөс нийт 9 бүлгийн төслийг бичүүлж, аймгийн хөдөлмөрийн хэлтэст хүргүүлсэн. Үүнд: Гялбаа- үсчин гоо сайхан, Best-үсчин гоо сайхан, Эрүүл хүнс-жимс жимсгэнэ, хүнсний ногоо нөөшлөх, Үйлчин-оѐдол, Уран үйл-оѐдол, Уран гар- мужаан, Өнгөт хавтан- бетон, барилгын материалын үйлдвэрлэл, Амтат хоол- хоол үйлдвэрлэл, Нийтийн хоол-хоол үйлдвэрлэл гэсэн 9 бүлэгт 45 төгсөгч хамрагдаж, өөрөө өөртөө ажлын байр бий болгож байна. Энэ хүрээнд бүлэг тус бүрт 10 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж, нийт 100 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж нийлүүлэхээр боллоо.

70

2.2 Соѐл, биеийн тамир, спорт, аялал жуулчлалын чиглэлээр: Олон үндэстэн, ястны өвөрмөц зан заншил, өв соѐлыг байгалийн аялал жуулчлалтай холбон хөгжүүлэх бодлого баримталж, Ховд аймгаас ирээдүйн соѐл урлаг, спортын алдартнууд төрж гарах нөхцлийг бүрдүүлнэ.

2.2.1 120 Музейн барилгыг шинээр барина. + + НХХ “Алтайн газрын хүч” ХХК-иар зураг төсвийг 1,7 тэрбум төгрөгийн төсөвтэйгээр шинэчлэн хийлгэж улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар шийдвэрлүүлэхээр саналаа хүргүүлээд байна.

30

121 Хөгжимт драмын театрын барилгыг шинээр барина.

+ + + НХХ ХДТ-ын шинэ барилгын зураг, газрыг шийдвэрлүүлэн, барилгын даалгавар, хөрсний геологийн шинжилгээ хийлгэж, ажлын зураг гарган, экспертизээр батлуулан холбогдох газруудад хүргүүлэв.

30

122 Аймгийн музейд Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн танхим байгуулна.

+ + НХХ Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын хөрөнгө оруулалтаар аймгийн музейд Ерөнхийлөгчийн танхимыг тохижуулан ажиллуулж нийт 5102 үйлчлүүлэгчид үйлчлээд байна.

100

123 Сумдын орон нутаг судлах танхимын үйл ажиллагааг тогтмолжуулна.

+ + + НХХ 13 сумын орон нутаг судлах танхимын 777 дэсийн 1574 үзмэр, аймгийн музейн 892 дэсийн 2977 ширхэг үзмэрийг тоон мэпээллийг цахим хэлбэрт шилжүүлж Сумдын “Алтан өв” урлагийн өдрүүдээр

90


орон нутаг судлах үзмэрийг ард иргэдэд сурталчилж байна. 2015 онд Соѐлын салбарын удирдах ажилтны зөвлөгөөн зохион байгуулж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Мөн Ховд аймгийн Буянт, Ховд, Эрдэнэбүрэн Мөнххайрхан, Дуут, Цэцэг, Булган,Үенч, Алтай ,Мөст сумдын үл хөдлөх дурсгалыг хариуцан ажилладаг ажилчдыг үл хөдлөх дурсгалын тооллогод хамруулж, үл хөдлөх дурсгалыг хэрхэн бүртгэн баримтжуулах талаар онол, практик дадлагыг явуулж, 8 сумын соѐлын төвийн 12 ажилтан хамрагдлаа.

2.2.2 124 Соѐлын 19 байгууллагын хөгжим, техник хэрэгслийн шинэчлэлт, хангалтыг үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ 2013 онд ССАЖЯ-ны хөрөнгө оруулалтаар музейд 27 сая төгрөгийн Пургон автомашин, 2014 онд Соѐлын 19 байгууллагын материаллаг баазыг сайжруулах, ажиллах таатай орчин нөхцлийг бүрдүүлэхэд ССАЖЯ-ны хөрөнгө оруулалтаар 5 сумын соѐлын төвд “Мини кинотеатр”, зөөврийн аппаратур техник, тоног төхөөрөмж 124 сая, 8 соѐлын төвд оффисийн ширээ, аймгийн нийтийн номын сан болон сумдын Соѐлын төвийн номын санд нийт 54,6 сая төгрөгийн номын сангийн стандарт тавиур, Музейд камер, дохиололын систем, сан хөмрөгийн хадгалалт хамгаалалтыг сайжруулах зорилгоор 11,9 сая төгрөгийн сейф, тавилга, иж бүрэн компьютер олголоо. Өв соѐлын хүрээлэнгийн үйл ажиллагааг дэмжих зорилгоор “Алтан өв” хөтөлбөрөөс 41,1 сая төгрөгийн, музейн дотоод урсгал засварт ОНХС-аас 3 сая төгрөг, ХДТеатрт ССАЖЯ-ны Соѐл урлагийг дэмжих сангаас 66 сая төгрөг, ОНХС-гаас 95 сая төгрөг, Жаргалант сумын ОНХС-гаас 15 сая төгрөгний хөрөнгө оруулалт тус тус хийгдлээ.

90

2.2.3 125 Нийтийн номын санг их засварт оруулж өргөтгөлийг барьж ашиглалтад оруулна.

+ + + НХХ 2014 онд Их засварыг 141,2 сая төгрөгөөр “ХАН-ОРД” ХХК гүйцэтгэж, ашиглалтанд хүлээн авлаа. 100

126 Цахим болон нүүдлийн номын сан байгуулж, фондыг баяжуулна.

+ + + + НХХ “Цахим номын сан” байгуулах төслийн төслөөс 15,729 сая төгрөгийн 11 ширхэг компьютер бүхий цахим номын сантай болж 511 ширхэг номыг цахимд оруулж бүх тасаг танхимын номын санчид 413,200 төгрөгийн 5 ширхэг бар код уншигчтай болж номын санг бүрэн камержууллаа. Цахим хэлбэрт шилжих эхний алхан болох фондын номыг электрон каталогт шивэх ажил бүрэн дуусгаж, байнгын уншигчийг бүртгэж ном унших цахим карт олгож уншигч үйлчлүүлэгчиин үйлчилгээг электрон хэлбэрт шилжүүлэн ажиллаж байна.Фондын ном электрон каталогт бүрэн орсоноор хэрэглэгчид номын сангийн вэб сайтын хаягаар орж хэрэгцээтэй номоо авч ашиглаж байна.

70

2.2.4 127 “Алтан өв” хөтөлбөрийг боловсруулж, хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ Аймгийн ИТХ-ийн Тэргүүлэгчдийн 2013 оны 04 сарын 17 өдрийн 51 тоот тогтоолоор аймгийн “Алтан өв” хөтөлбөрийг боловсруулан хэрэгжүүлж 17 сумын “Алтан өв” соѐл урлагийн өдрүүдийг зохион байгуулж, тус бүр нэг сая төгрөгний дэмжлэг үзүүлэн, “Алтайн дуулал” яруу найраг, богино өгүүллэгийн наадам, хөгжмийн зохиолчдын “Морин хуур-2014”, МУГЖ Б.Дугараагийн нэрэмжит “Шилдэг өв тээгчид” бие биелгээний уралдаан, УИХ-ын гишүүн Д.Дэмбэрэлийн санаачилагаар “Ихэлийн эгшиглэн” 10 дугаар наадам, БСШУЯ-тай хамтран Б.Авирмэдийн нэрэмжит туулийн наадам, П.Наранцогтын нэрэмжит цуурын улсын анхдугаар үзлэгийг амжилттай зохион байгуулж, Драмын урлагийн шилдэгүүдийг шалгаруулах олон улсын “Гэгээн Муза-12” наадамд Хөгжимт драмын театрын уран бүтээлчид Н.Сүхдоржийн зохиол “Галдан бошигт хаан” дуулалт жүжгээр тэргүүн байр эзэлж, Гран-при шагнал хүртлээ.

90

128 Морин хуур, уртын дуу, бий биелгээ, яруу найраг, айтыс уралдаан наадмыг тусгай хөтөлбөрөөр зохион байгуулна.

+ + + + НХХ “Алтайн дуулал” яруу найраг, богино өгүүллэгийн наадам, Айтыс тэмцээн, Үг, ая, бийрээр урлаачдын аймгийн анхдугаар зөвөлгөөнийг зохион байгуулж, УИХ-ын гишүүн Д.Дэмбэрэлийн санаачлага ивээлээр жил бүр “Морин хуурын наадмыг Манхан суманд зохион байгуулж, 10 дахь наадамд ЗДТГ хамтран ажиллаа. Мөн Б.Дугараагийн нэрэмжит “Шилдэг өв тээгчид” бие биелгээний уралдааныг амжилттай зохион байгууллаа.

90

129 Монгол хөөмийн наадмыг зохион байгуулна. + + НХХ Олон улсын хөөмийн наадам зохион байгуулах ажлын хэсгийг аймгийн Засаг даргын А/415 Захирамжаар байгуулж, төлөвлөгөө гарган ажиллаж 2014 оны 07 сарын 22-24-ний хооронд Чандмань сум, аймгийн төвд тусгай хөтөлбөрөөр зохион байгуулж, эрдэм шинжилгээний хурал, гоцлол, хамтлаг төрлөөр өргөжүүлэн зохион байгууллаа.

100

130 “Авъяаслаг Ховдчууд” наадмыг тусгай хөтөлбөрөөр зохион байгуулна.

+ + + + НХХ Уг наадмын хүрээнд 2014 онд Үенч сумын 100 бийч, 100 морин хуурчын тоглолт, Угсаатны бүлгүүдийн өв соѐлын наадмаар 800 ардын аяьяастан 1805 хүүхдийн урлагийн тоглолт, Морин хуурын 10-р наадам, олон улсын хөөмийн наадам, Баруун бүсийн хүүхдүүд нэгдсэн чуулган, ардын язгуур урлагийн наадамуудыг тус тус амжилттай зохион байгууллаа. 2013-2015 онд сумдын соѐлын

90


өдрийн тоглолтыг зохион байгуулж, сум бүр өөрсдийн угсаатны онцлогийг харуулсан тоглолт үзүүллээ. Мөн Төгөлдөр хуурын дугуйлангийн сурагчид өсвөрийн төгөлдөр хуурчдын улсын уралдаанд түрүүлэн Монгол улсыг төлөөлөн Испани улсад болох өсвөрийн төгөлдөр хуурчдын уралдаанд оролцох эрх авсан амжилт гаргалаа. Улаанбаатар хотод зохион байгуулсан “Ховд аймгийн өдрүүд” арга хэмжээний хүрээнд Чингисийн талбайд “Угсаатны бүлгийн өв соѐл”-ын нээлтийг хийж, бүтэн өдрийн соѐл урлагийн арга хэмжээ, тоглолтыг зохион байгуулан, ХДТ-ын “Галдан бошигт хаан” туулсын дуулалт жүжиг, “Алтайн эгшиглэн” сонгодог концерт, ардын авьяастнуудын “Цаст алтайн домог” концертуудыг нийслэлчүүддээ өргөн барьж, олон угсаатны бүлгүүдийн өв соѐлоороо бахархлаа.

2.2.5

131 Буянт, Манхан, Ховд, Мөнххайрхан, Эрдэнэбүрэн сумдын соѐл, урлагийн өдрийг зохион байгуулна.

+ НХХ Эрдэнэбүрэн, Мөнхайрхан, Манхан, Буянт, Ховд сумдын “Алтан өв” соѐл урлагийн өдрүүдийг удирдамжийн дагуу зохион байгуулж, Эрдэнэбүрэн сум Өөлд угсаатны нүүдэл, дуу хуур түүх соѐл, Манхан сум захчин түмний түүх соѐл, дуу хуур, Буянт сум олон үндэстэн угсаатны өв соѐлыг харуулсан тоглолт, үзэсгэлэн, Ховд сум казак үндэстний дуу хуур, тоглоом наадмыг харуулсан үзүүлбэр, тоглолтуудыг тус тус тоглов.

100

132 Зэрэг, Мянгад, Дөргөн, Дарви, Булган, Дуут сумдын соѐл, урлагийн өдрийг зохион байгуулна.

+ НХХ Зэрэг, Дөргөн, Дарви, Булган, Дуут сумдын соѐл, урлагийн өдрүүдийг хуваарийн дагуу амжилттай зохион байгуулж, сум бүр өөрсдийн угсаатны онцлогийг харуулсан урлагийн тоглолтыг үзүүлэн, музейн болон фото зургийн үзэсгэлэн гаргаж, сум орон нутаг, угсаатнаа сурталчилсан арга хэмжээ боллоо.

100

133 Жаргалант, Чандмань, Алтай, Үенч, Цэцэг, Мөст сумдын соѐл, урлагийн өдрийг зохион байгуулна.

+ НХХ 2014 онд Алтай, Үенч сумд 2015 онд Жаргалант, Цэцэг, Мөст, Чандмань сумдын соѐл, урлагийн өдрийг амжилттай зохион байгууллаа. Жаргалант сум олон угсаатны бүлгийн тоглолтыг үзүүлсэн бол Цэцэг сум уран нугаралт, Чандмань сум Хөөмийн гайхамшгийг харуулсан тоглолт зохион байгууллаа.

100

134 Улаанбаатар хотод Ховд аймгийн соѐлын өдрүүдийг зохион байгуулна.

+ ЗДТГ, НХХ

Аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2015 оны 21 тоот тогтоолоор “Улаанбаатар хотод Ховд аймгийн өдрүүд”-ийг зохион байгуулах ажлын хэсгийн 3 салбар хороо байгуулагдан ажиллаж, Чингисийн талбайд угсаатны бүлгүүдийн өв соѐлын тоглолтоор нээлт хийж, “Өндөр алтайн аялгуут дуулал цэнгүүн зохион байгуулан, уран зураг, гэрэл зураг, ном, музейн үзмэрийн үзэсгэлэн гарган, ХДТ-ын “Галдан бошигт хаан туульсын дуулалт жүжиг”, “Алтайн эгшиглэн” концерт, Ардын авьяастны “Цаст алтайн домог” тоглолтыг Нийслэлчүүддээ өргөн барьж, “Ховдод үйлдвэрлэв” үзэсгэлэн худалдаа, “Ховд аймаг-монгол улсын хөгжлийн баруун үүд” шинэ гарц, шинэ боломж хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа.

100

2.2.6 135 Соѐлын байгууллагын ажилтнуудыг чадавхжуулах сургалтыг тусгай хөтөлбөрөөр зохион байгуулна.

+ + + + НХХ Соѐлын байгууллагуудын удирдах ажилтны сургалт 2015 оны 5 дугаар сард зохион байгуулж 13 соѐлын төвийн эрхлэгч, музей, нийтийн номын сангийн эрхлэгч нийт 19 байгууллагын 20 удирдах ажилтан хамрагдлаа. Сургалтаар төрөөс баримтлах соѐлын бодлого, соѐлын салбарт хэрэгжиж буй хөтөлбөрүүд, Засгийн газар, аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн зорилтууд, харьяа яамны тушаал шийдвэрийг нэгж дээр хэрэгжүүлэх, соѐлын үйлчилгээний хүртээмж, чанар, үр ашгийг нэмэгдүүлэх, дэвшүүлсэн зорилтын тайлан мэдээг зохих журмын дагуу бүрэн гүйцэт, үнэн зөв, бодитой, цаг хугацаанд нь гаргах хариуцлагыг өндөржүүлэн, салбарын байгууллагууд цахим хуудастай болж, нээлттэй ил тод болох, түүх соѐлын үл хөдлөх дурсгалын үзлэг тооллого зохион байгуулах бэлтгэл ажлыг хангуулах чиглэлийн мэдээллүүдийг өглөө. Мөн соѐлын байгууллагуудыг вейб сайттай болгох сургалтыг зохион байгуулж сумдын соѐлын төвүүд вэбсайттай болж түүнийг хэрхэн ашиглах талаар суралцлаа. ХДТ-ын уран бүтээлчид болон ажилчдад доктор, профессор На.Сүхбаатар” Уламжлалт ѐс заншил”, доктор, профессор Баяндалайг урьж лекц, сургалт, МУГЖ Чаминчулуун “Тайзны яриа, сэтгэл зүй, үзэгчдийг татах чадвар, яриагаа хэрхэн үзэгчдэд бүрэн гүйцэт хүргэх” сургалтыг тус тус зохион байгууллаа.

70

136 Соѐл урлагийн их сургуульд оюутан элсүүлэн суралцуулах ажлыг өргөжүүлнэ.

+ + + + НХХ Мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэх зорилгоор Соѐл урлагийн их сургуультай сүүлийн 3 жил дараалан хамтран ажиллаж, элсэлтийг зохион байгуулж одоогийн байдлаар манай аймгаас дуулаач, хөгжим, бүжиг, жүжиг, концертмейстр, соѐлын менежмент зэрэг ангиудад 50 гаруй оюутан суралцан төгслөө. 2013-2014 оны хичээлийн жилд Соѐл, урлагийн их сургуульд концертмейстер, найрал дуу, хөгжмийн багш, менежмент зэрэг ангиудад 11 хүүхдийг, 2014 нийт 9 мэргэжлээр 11 оюутан тус тус элсүүлэн суралцуулж байна. 2015 онд СУИС-д 25 оюутан элсэн суралцаж байна.

90


137 Соѐлын байгууллагын мэргэжилтэй боловсон хүчний хангалтыг 70 хувьд хүргэнэ.

+ + + + НХХ Соѐлын байгууллагын мэргэжилтэй боловсон хүчний хангалт диплом болон бакалаврын дипломтой ажилтан 73,9 хувийг эзэлж байгаа бол бакалавртай боловсон хүчин 34.7 хувийг эзэлж байна. Мэргэжлийн урлагийн сургуульд манай аймгаас 102 хүүхэд суралцаж байна. БСШУЯ-ны шийдвэрийг үндэслэн ОХУ-ын Алтайн хязгаар Ховд аймгийн хооронд хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд, 5 оюутан ур чадварын шалгалтанд тэнцэн, 1 оюутан ОХУ-ын Алтайн СУ-ийн академид элсэн суралцаж байна. Цаашид хамтран ажиллаж, оюутан солилцох, ОХУ-ын засгийн газрын тэтгэлэгт хамруулах талаар уулзалт зохион байгуулахаар бэлтгэл ханган ажиллаж байна.

70

2.2.7 138 Өв соѐлын хүрээлэнгийн үйл ажиллагааг тогтмолжуулж үзмэр худалдан авалт хийж тохижуулна.

+ + + + НХХ Өв соѐлын хүрээлэнгийн үйл ажиллагааг тогтмолжуулах зорилгоор 2012 онд 11,5 сая төгрөг, 2013 онд 26,6 сая төгрөг, 2014 онд 26,4 сая төгрөг, 2015 онд 18,5 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийн, мөн 4 ширхэг үзмэрийг хандиваар авч, ард иргэдээс 36 дэсийн 53 ширхэг үзмэрийг худалдан авах судалгаа гаргалаа. 2015 онд Өв соѐлын хүрээлэнд Үндэсний өв соѐл, тоглоом наадгайгаа өвлүүлэн үлдээх зорилгоор ЕБС-ийн сургуулиудын сурагчдад оюуны тоглоом, “Монголчуудын уламжлалт өв соѐл”, “Монгол угсаатны эдийн соѐл” зэрэг сургалтыг зохион байгууллаа. Мөн Дэлхийн Зөн Монгол Олон улсын байгууллагаас зохион байгуулсан “Хорт муу зуршлаас татгалзъя” арга хэмжээний хүрээнд Жаргалант сумын 12 багийн иргэдийн хөгжлийн бэрхшээлтэй болон эмзэг бүлгийн 100 хүүхдэд өв соѐлын хүрээлэнг үзүүлж, Монголын уламжлалт шагайн наадмын төрлүүдээс заалаа. Монгол зоог 2 төслийн кино группийн баг болон Соѐн гэгээрүүлэгч ТВ-тэй хамтран “Олон угсаатны өв соѐл” ,”Гайхамшигт үзмэрүүд” сэдвээр Өв соѐлын хүрээлэнд нэвтрүүлэг бэлтгэн, “I love Mongolia” түншлэлийн хүрээнд Өв соѐлын хүрээлэнд угсаатны чиглэлийн үзэсгэлэн дэглэж гаргасан.

90

139 “Өв соѐлоороо гоѐцгооѐ” уралдааныг зохион байгуулна.

+ + НХХ “Өв соѐлоороо гоѐцгооѐ” уралдааныг Галдан бошигт хааны 370 жилийн ой, “Их хурд” наадмын хүрээнд Өв соѐлын наадам болгон өргөжүүлж, 16 сумын авьяастнуудын урлаг соѐлын тоглолт, угсаатны хувцас, эдлэлийн уралдааныг явууллаа. Тус уралдаанд 30 гаруй иргэд угсаатны хувцас, эдлэл хэрэгслээр гоѐж оролцлоо.

100

140 Соѐл, урлагийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн болон төрийн бус байгууллага, дэмжигч аж ахуйн нэгж, иргэдийг урамшуулах журам гаргана.

+ + + + НХХ Алтан өв хөтөлбөрийн хүрээнд журмын төслийн хэлэлцүүлэг зохион байгуулан, журмын төслийг боловсруулах шатандаа байна.

70

2.2.8 141

Түүх соѐлын үл хөдлөх дурсгалын фото болон цахим бүртгэлийн сан бүрдүүлж, хадгалалт хамгаалалтыг сайжруулна.

+ + + + НХХ Аймгийн хэмжээнд 6700 гаруй түүх соѐлын дурсгалууд байгаагийн 500 дурсгалыг цахим бүртгэлд оруулж, 56 дурсгалыг хаягжуулан, нүдлэн хамгаалуулж, улсын хамгаалалтанд оруулах шаардлагтай 5 дурсгал, аймгийн хамгаалалтанд оруулах шаардлагатай 8 дусгалын үндэслэл саналыг ССАЖЯ-нд хүргүүлж, Манхан сумын Ботгон багийн нутаг Эхэн тохойн дэн хэмээх газарт замын трассд орсон хиргисүүрт авран хамгаалах малтлага хийж, гарсан эд өлгийн зүйлсийг /Мал, хүний яс/ Архелогийн хүрээлэнгийн судалгааны лабораторид хүлээлгэн өгөв. Мөн Манхан сумын Таван овоон хөтлийн 3 ш буган хөшөө, хиргисүүр, Мөст сумын Баян зүрхийн буган хөшөөд, Урт амны хиргисүүр булшнуудыг дүрс бичлэг хийн, фото зургаар баримтжуулж цахим бүртгэлд орууллаа. 2015 оны 5 дугаар сарын 06-нд Ховд аймгийн Мянгад сумын нутаг “Улаан үнээт” ууланд ухагдан тоногдсон түргийн үеийн хадны оршуулгын эд зүйлсийг Үндэсний түүхийн музейн Эрдэм шинжилгээний төвд 17 төрлийн 55 ширхэг эд өлгийн зүйлсийг хүлээлгэн өгч судалгааны иргэлтэд орууллаа. Мөн 02 дугаар сарын 17-нд Ховд аймгийн Дөргөн сумын төвөөс зүүн хойш Явар багийн нутаг Төгийд 3 метрийн өндөр эргэнд шигдэн цухуйсан эртний амьтны чулуужсан сүүжний яс /N48

036’39.99” E93

010’21.80”/, далайн

түвшинээс 1256 метрийн өндөрт байрлаж байгаа бөгөөд ясны ил гарсан хэсгийн өндөр нь 64см, өргөн нь 54 см байгааг солиболцол байршлыг нь тогтоолоо, дурсгалыг цахим бүртгэлд орууллаа. Түүх, соѐлын үл хөдлөх дурсгалын тооллого явуулахаар ажлын хэсэг байгуулан, бэлтгэл ажлыг ханган ажиллаж байна. 2015 оны 06 дугаар сард соѐлын үл хөдлөх дурсгалыг бүртгэн баримтжуулах ажил эхэлсэнтэй холбогдуулан БСШУЯ-ны хөрөнгө оруулалтын хүрээнд аймгийн Музейн хээрийн судалгааны баг Ховд аймгийн Буянт сумын Цагаан-Эрэг, Наранхайрхан Эрдэнэбүрэн сумын Шурга, Хонгио, Баянгол, Харгант, Намаржин багийн нутаг болон Ховд сумын нутгаар үл хөдлөх дурсгалын тооллогын ажил зохион байгуулав. Тооллогын явцад 167 дурсгалт газрын дурсгал болох Хиргисүүр 781 ширхэг, Хадны зураг 4604,Тахилын байгууламж 90, Хөшөө чулуу 37, Хүн чулуу 15, Тамгатай

90


хөшөө чулуу 8 ширхэгийг бүртгэн баримтжуулаад байна. 2015 оны 4 дүгээр улиралд “Орон нутаг хөгжүүлэх сан”-ийн хөрөнгө оруулалтын хүрээнд /2 сая 500 мянган/ Мөнххайрхан, Дуут, Цэцэг, Булган,Үенч, Алтай ,Мөст сумуудын нутгаар судалгаа явуулж дараах дурсгалуудыг бүртгэж, цахим бүртгэлийн санд орууллаа.Үүнд: Хүн чулуу 21, Хиригсүүр 1386, Тахилын байгууламж 69, Хөшөө чулуу17, Буган хөшөө 17, Хадны зураг 22, Эртний бичээс 1, Төвд бичээс 7, Хадны оршуулга 1, Ариктектурын дурсгал 6, Түүхэн газар 5, Палеонтологийн олдворт газар 1 ширхэгийг бүртгэн баримтжуулаад байна.

142 Соѐлын биет бус өвийн цахим сан бүрдүүлнэ.

+ + + + НХХ Ховд аймгийн 248 өв тээгчийг шинээр бүртгэж, биет бус соѐлын өвийн өвлөн уламжлагч 11 хүнийг улсын билиг авьяастны бүртгэлд оруулах саналыг ССАЖЯ-ны харъяа соѐлын өвийн төвд уламжлав. Мөн улсын билиг авьяастны жагсаалтад нэн тэргүүнд орох шаардлагатай лимбэний битүү амьсгааг өвлөн уламжлагч Ч.Вашагийн тодорхойлолтыг бүрдүүлэн улсын Соѐлын өвийн төвд хүргүүллээ. Соѐлын өвийн шинэчилсэн бүртгэлийг 17 сумын хүрээнд хийж маягтын дагуу цахимжууллаа. 2015 оны 3 дугаар улиралд Ховд аймгийн төвд зохион байгуулагдсан Монгол улсын төрийн соѐрхолт туульч Б.Авирмэдийн туулийн наадам, Нэрт цуурч П.Наранцогтын нэрэмжит цуурийн улсын анхдугаар үзлэгт оролцсон онцлох ардын авъяастануудын бичлэгийг цахим бүртгэлд бүртгэв. “Алтан өв” хөтөлбөрийн хүрээнд Дарви, Дуут, Мөст сумын соѐлын өдөрт оролцсон ардын авъяастнуудын бичлэгийг хийж, цахим санд хадгалав.

90

2.2.9 143 Аймгийн аялал, жуулчлалын хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ Орон нутагтаа аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх зорилгоор ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 2014 оны 5 дугаар сарын 28-ны 69 дугаар тогтоолоор “Ховд аймгийн аялал жуулчлалын дэд хөтөлбөр”-ийг батлуулaн ажиллаж байна. Хөтөлбөрт аялал жуулчлалын нөөц бүтээгдэхүүнийг сурталчлах, аялал жуулчлалын мэдээллийн төв байгуулах, ажиллагсдыг чадавхжуулах, аяллын төрлүүдийг хөгжүүлэх зэрэг томоохон ажлуудыг тусган хэрэгжүүлж байна.

100

144 Хар-Ус нуурын бүсэд аялал жуулчлалын цогцолбор байгуулна.

+ + + НХХ Судалгаа хийж, хөрөнгө оруулагч нарыг татах танилцуулга бэлтгэж байна. Хар ус нуурын жуулчны баазад хөнгөлөлттэй зээл олгож үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүллээ.

50

145 Жуулчны баазуудыг түшиглэсэн угсаатны зүйн болон зан үйлийн үзүүлбэр, үйлчилгээг өргөжүүлж, аялалын төрлүүдийг нэмэгдүүлнэ.

+ + + + НХХ 2014 онд Их Алтай олон улсын аялал жуулчлал-спортын анхдугаар их наадмын үйл ажиллагаанд 5 жуулчны бааз ажиллаж нийт 4 улсын 400 гаруй тамирчид урлаг, спортын арга хэмжээнд оролцож харилцан туршлага судалж, баруун Монголын олон угсаатны бүлгийн урлагийн тоглолт, хувцасны үзүүлбэрээс толилууллаа. 2015 оны 08 дугаар сарын 6-14-ний өдрүүдэд БНХАУ-ын ШУӨЗО-ны Алтай аймаг, Фунь–Хөх тохой суманд “Их Алтай Хятад–2015” олон улсын спорт, аялал жуулчлалын наадам зохион байгуулагдаж, манай аймгаас төлөөлөгчид оролцлоо. Аялал жуулчлалын салбарын хөгжлийг эрчимжүүлэх, үйлчилгээний чанарыг олон улсын жишигт хүргэж сайжруулах, төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, түншлэлийг дэмжих, мэргэжлийн холбоодын үйл ажиллагаа, орон нутгуудад зохион байгуулагдах эвэнт арга хэмжээнүүдийг танилцуулах, Монгол улсад аялал жуулчлалын салбарт бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагуудыг нэг цэгээс хэрэглэгчидтэй уулзуулах зорилгоор зохион байгуулдаг “ITM”, “Монголын Үндэсний Аялал жуулчлалын үзэсгэлэн, ОХУ-ын Барнаул хотод зохион байгуулдаг аялал жуулчлалын олон улсын үзэсгэлэнгүүдэд байнга оролцож жуулчдад зориулсан сурталчилгаа хийж хэвшив.

70

2.2.10

146 Жаргалант, Үенч сумдын спорт, соѐл урлагийн цогцолборыг барьж ашиглалтад оруулна.

+ НХХ Жаргалант сумын соѐлын спортын төвийн барилгын зураг төсвийн гарган холбогдох газруудад хүргүүлэн, Үенч сумын урлаг спортын цогцолборын барилгыг 1,6 тэр бум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар “Хан орд ХХК” гүйцэтгэгчээр шалгарч барилгын ажлыг хийж гүйцэтгэн хүлээлгэн өглөө.

70

147 Дөргөн, Буянт сумдын соѐлын төвийн барилгыг шинээр барина.

+ НХХ Соѐлын төвүүдийн техник эдийн засгийн үндэслэлийг бэлэн болгож, ССАЖЯ-ны жишиг зургаар хийхээр төлөвлөн, 2015 оны төсөвт суулгахаар яамдад санал хүргүүлсэн байна.

30

148 Булган, Дарви сумын соѐлын төвийн барилгуудад засвар хийнэ.

+ + НХХ Дарви сумын Соѐлын төвийн барилгын засварын ажлыг 2014 онд орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр “Пүүжий Алтай” ХХК гүйцэтгэлээ. Булган сумын Соѐлын төвийн засварын зураг төслийг хйиж байна.

50

149 Дуут, Ховд сумын соѐлын төвийн барилгуудад засвар хийнэ.

+ + + НХХ Дуут сумын соѐлын төвийг жишиг зургаар шинээр барих, Ховд сумын соѐлын төвийн засварын зураг төсвийг хийж, төсөвт суулгуулхаар яамдад хүргүүлсэн. 30


2.2.11

150 Булган сумын соѐлын төвийг соѐлын ордон болгож өргөжүүлнэ.

+ НХХ, БСГ

Булган сумын ИТХ, Засаг дарга, Соѐлын төвийн санал, БСШУЯ-ны 1а/1456 тоот албан тоотыг үндэслэн 2015 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдрийн 65 тоот тогтоолоор Соѐлын ордон болголоо. Соѐлын ордон болгосонтой холбоотой төсвийг боловсруулан 2016 оны төсөвт суулгахаар санал хүргэсэн.

100

2.2.12

151 “Хөдөлгөөн эрүүл мэнд” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ “Хөдөлгөөн эрүүл мэнд” хөтөлбөрийн хүрээнд Ховд аймгийн Жаргалант сумын Бугат үзүүрийн чиглэл, Эрдэнэбүрэн сумын чиглэл, Манхан сумын Цаст хайрханы чиглэлд нийт 253 хүн явган аялалд хамрагдаж, “Амьдралын зөв алхам энгийн зүйлээс эхэлнэ” өглөөний алхалт-өглөөний цай нэгдсэн арга хэмжээг зохион байгуулж, 48 албан байгууллага, аж ахуйн нэгжийн 2000 гаруй хүн хамрагдлаа. “Эртэч Ховд” арга хэмжээг аймгийн ЗДТГ, ЭМГ, ССАЖГазар болон “Сүүн сэтгэл” холбоотой хамтран зохион байгуулж, ахмадуудад хийн дасгалын сургалтыг тогтмол явуулж, Жаргалант сумын 12 багийн дунд уралдаан тэмцээн зохион байгуулж 1300-аад тамирчид өрсөлдлөө. Хөдөлгөөн эрүүл мэнд аяны хүрээнд Ерөнхий боловсролын сургуулийн 3-р цагийн завсарлагаанаар 16, 32, 64 тоот дасгалуудыг багш, ажилчид, сурагчдаар тогтмол хийлгэж хэвшүүлж, намар, хаврын спартакиадын хөтөлбөрт явган аяллыг оруулж 12 жилийн 7 сургуулийн багш, ажилчид, сурагчдын 1000 хүний аяллыг зохион байгууллаа. Мөн ахмадууд, хүүхдийн баяр, тамирчдын баяраар олон нийтийг хамарсан кросс гүйлтийн тэмцээнийг зохион байгуулж, албан байгууллагуудыг хамруулсан тэмцээн уралдаан 23 зохион байгуулсан байна.

90

152 Иргэдийн биеийн тамир, спортоор идэвхтэй хичээллэх орчин бүрдүүлсэн төрийн болон төрийн бус байгууллага, иргэдийг дэмжиж урамшуулах журам гаргаж хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ Аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдын 2013 оны 129 дүгээр тогтоолоор урамшуулах журмыг батлуулан, хэрэгжүүлэн ажиллаж амжилт гаргасан тамирчдад нийт 10.7 сая төгрөгийн, шинээр улсын харцага цол хүртсэн Н.Батзаяад 4 сая төгрөгийн урамшуулал олгов.

90

2.2.13

153 Хүүхэд, залуучуудын спортын авъяас, ур чадварыг нь нээж хөгжүүлэх, Ховдчуудын өндөр амжилт үзүүлэх спортын төрлөөр дэлхийн болон олимпийн аварга тамирчдыг бэлтгэх зорилгоор “Аваргууд”хөтөлбөр боловсруулж, хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ Аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 2013 оны 128 дугаар тогтоолоор “Аварга” хөтөлбөрийг батлуулан хэрэгжүүлж, спортын 8 төрлийг сонгон хичээллүүлснээр Тив, дэлхий, олон улс, улсын аварга, бүсийн аваргуудад оролцох шилдэг тамирчдын тоо нэмэгдэж, 2014 онд 302 медаль авч байсан бол сан нь өмнөх онуудаас 40 хувиар өссөн дүнтэй байсан бол 2015 онд 315 медаль авсан амжилт үзүүлээд байна.

90

2.2.14

154 .Аймгийн шигшээ багийн тамирчдын бэлтгэл хийх орчин, нөхцлийг сайжруулж, жил бүр улсын болон олон улс, бүсийн тэмцээнийг 2-иос доошгүй төрлөөр зохион байгуулна.

+ + + + НХХ Тамирчдын бэлтгэл сургуулилт хийх орчин нөхцөлийг бүрдүүлэхэд анхаарч Спортын ордны гадна дотно засварыг 324.1 сая төгрөгөөр засварлан тохижуулж, *Ховд аймагт Өндөр Уулын авиралтын улсын аварга, Үндэсний сурын холимог багийн улсын аварга, Ахмад волейболчдын улсын аварга, Жүдо бөхийн үнэмлэхүй жингийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнийг орон нутагтаа өндөр хэмжээнд зохион байгуулав.

90

2.2.15

155 Манхан сумын спортын төвийн барилгыг ашиглалтанд оруулна.

+ НХХ Манхан сумын спорт цогцолборын барилгын гүйцэтгэгчээр “Жаргалант луу” ХХК шалгарч барилга угсралтын ажил 50 хувьтай байна.

50

156 Спортын ордны барилгад их засвар хийнэ. + + НХХ Спортын ордны барилгын дээврийн засварын гүйцэтгэгчээр “Ирмүүн Арганаг” ХХК 169.1 сая төгрөг, Спортын ордны заал танхимын засварыг “Ундрах Алтай” ХХК 155 сая төгрөгийн төсөвт өртөгтэйгөөр тус тус хийж гүйцэтгэлээ.

100

157 Төв цэнгэлдэх хүрээлэнгийн барилга, байгууламжийг шинэчлэн засварлана.

+ + НХХ Төв цэнгэлдэх хүрээлэнгийн засварын ажлыг “Есүй ордон” ХХК 290 сая төгрөгийн төсөвт өртөгтэйгөөр гүйцэтгэв.

100

2.3 Эрүүл мэндийн чиглэлээр: “Эрүүл чийрэг Монгол хүн” хөтөлбөр хэрэгжүүлж, Мянганы хөгжлийн зорилтын хэрэгжилтийг хангасан байна. Аймгийн эрүүл мэндийн бодлого нь эрүүл мэндийн эрсдэлт хүчин зүйл, өвчлөл эндэгдлийг тууштай бууруулан, хүн амын цэвэр өсөлтийг хангаж, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг тэгш, хүртээмжтэй, чанартай үзүүлж, стандартад нийцсэн оношлогоо, эмчилгээ, үйлчилгээ авах боломжийг иргэн бүрд олгоход чиглэнэ.

2.3.1 158 Засгийн газрын үндэсний хөтөлбөрүүдийн заалтуудыг хяналтанд авч хэрэгжилтийг тооцож ажиллана.

+ + + + НХХ. ЭМГ

Засгийн газрын тогтоолоор батлагдсан Эрүүл мэндийн яамнаас хэрэгжүүлэх 10, бусад яамтай хамтран хэрэгжүүлэх 2, нийт 12 үндэсний хөтөлбөрийн 32 заалтыг хяналтандаа авч хэрэгжилтийг хангуулан ажиллаж байна. Хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийг сайжруулах зорилгоор Эрүүл мэндийн газрын бүтцэд Нийгмийн эрүүл мэндийн хэлтсийг шинээр байгуулан ажиллуулж байна.

90

159 “Эрүүл хот, сум, баг, ажлын байр, байгууллага, сургууль” хөтөлбөрийг

+ + + + НХХ. ЭМГ

“Эрүүл хот, сум, баг, ажлын байр, байгууллага, сургууль” бий болгох аймгийн дэд хөтөлбөрийг боловсруулж, аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 83 дугаар тогтоолоор батлуулан хэрэгжүүлж байна.


батлуулж хэрэгжүүлнэ. Эрүүл ажлын байр бий болгох санаачилгыг сум, байгууллагуудад сурталчлан ажилласнаар аймгийн хэмжээнд 21 сум, өрхийн эрүүл мэндийн төв, 24 ерөнхий боловсролын сургууль, 36 төрийн болон төрийн бус байгууллагууд ажилчдын алжаал тайлах болон чийрэгжилтийн өрөөг тохижуулав. 2015 оны байдлаар эрүүл мэндийг дэмжигч байгууллага 74, өрх 63 байна. Алтай сумыг Эрүүл мэндийг дэмжигч загвар сум, Жаргалант сумын VII сургуулийг “Амны хөндийн эрүүл мэндийн загвар” сургууль болгон хөгжүүлж, 7-р сургууль БСШУЯ-наас зарласан болзлыг биелүүлж Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль боллоо.

90

2.3.2 160 Эрүүл хүүхэд аян, амны хөндийн эрүүл мэнд хөтөлбөр хэрэгжүүлж, өсвөр насны хүүхдийн шүдний өвчлөлийг 15 хувиар бууруулна.

+ + + + НХХ. ЭМГ

Аймгийн ЕБС, цэцэрлэгүүдийн өсвөр насны хүүхдүүдийн дунд “Амны хөндийн эрүүл мэнд”-ийн аяныг жил бүр хамтрагч байгууллагуудын оролцоотойгоор хэрэгжүүлж цэцэрлэг сургуулийн хүүхдүүдийн 85 хувийг үзлэгт хамруулж, шүдийг фторжуулах, сиалант тавьж, цоорлоос урьдчилан сэргийлснээр хүүхдийн шүдний өвчлөлийн хувь 65.4 хувьтай байна. Хүүхдийн амны хөндийн өвчлөлийн сургалтанд нийт сургуулийн захирал, арга зүйч эмч нарыг хамруулж чадавхжуулсан бөгөөд “Амны хөндийн Эрүүл мэнд” хөтөлбөр төсөлд 2013-2015 онуудад орон нутгийн хөгжлийн сангаас 25 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлжээ. Хөтөлбөрийн хүрээнд сумдад, (Дуут, Зэрэг, Мянгад, Манхан, Булган, Үенч, Алтай, Дарви , Буянт) шүдний эмчийг жил бүр томилолтоор ажиллуулж 1500 хүүхдийн амны хөндийг эрүүлжүүлсэн байна. 2015 онд орон нутгийн хөгжлийн сангийн 2.5 сая төгрөгийн хөрөнгөөр хүүхдийн шүдний өвчлөлийн түвшин тогтоох судалгаа хийж байна.

90

2.3.3 161 Халдварт өвчнөөс сэргийлэх тогтолцоог бий болгож, тандалт, судалгааны алба байгуулна.

+ + + + НХХ. ЭМГ

Дэлхийн банк, Европын холбооны санхүүжилтээр “Шинэ болон дахин сэргэж буй халдварт өвчинтэй тэмцэх чадавхийг бэхжүүлэх” төслийг хэрэгжүүлж Зооноз өвчин судлалын төвд 2-р зэрэглэлийн лабораторын тоног төхөөрөмж олгож, Вирусологийн лаборатори шинээр байгуулж вирусологийн эмч, лаборант нарыг сургаж, 123 сая төгрөгний багаж тоног төхөөрөмжийг нийлүүлж, 1.5 сая төгрөгний үнэ бүхий суурин компьютерийг халдварт өвчний алба дээр байрлуулан, IRIS программын сургалтанд халдвар судлаач бага эмч, сүлжээний мэргэжилтэн нарыг сургаж чадавхжууллаа. Уг төслөөс халдварт өвчнөөс сэргийлэх тандалт судалгааг өргөжүүлж сум бүрээс 7 хоног бүр халдварт өвчний мэдээллийг нэгтгэн Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвд мэдээлж тандалтыг зохих түвшинд явуулж байна. Малаас хүнд халдварлах болон халдварт өвчний эрсдэл, гамшигийн үеийн мэдлэг хандлага, дадлын бэлэн байдлыг хангах зорилгоор Алтай, Булган Үенч сумдад мэргэжлийн анги, агентлагуудын 150 гаруй хүнийг оролцуулсан үзүүлэх сургуулийг зохион байгуулж чадавхжуулах арга хэмжээг авав. Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвөөс вирусологийн лабораторийн тоног төхөөрөмжийн засвар үйлчилгээг хийж, мэргэжилтнүүдийг ажлын байрны сургалтанд хамруулж, БОЭТ, Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн эмч, мэргэжилтэнг томуугийн сорьц авах аргад сургаж, Улаанбурханы нэмэлт дархлаажуулалтаар сумын өрхийн Эрүүл мэндийн төвийн эрхлэгч эмч, дархлаажуулалтын сувилагч нарыг сургалтанд хамруулж, дархлаажуулалт 96,9 хувьтай хийв.

100

2.3.4 162 Хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллага, амралт, сувиллын төв байгуулах санаачлага, үйл ажиллагааг дэмжиж ажиллана.

+ + + + НХХ. ЭМГ

Орон нутгийн хэмжээнд эрүүл мэндийн байгууллагын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг олгох салбар зөвлөлийг аймгийн Засаг даргын захирамжаар шинэчлэн батлуулан ажиллаж байна. Аймгийн хэмжээнд хувийн ортой эмнэлэг 5, үүдэн эмнэлэг 17, хувийн эмийн сан 17, эмийн бөөний төвүүд 6 ажилласнаар төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн харилцаа өргөжиж байна. Мөнх цохилохуй Дотор- зүрх судасны эмнэлэг лабораторийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл шинээр авч үйл ажиллагаагаа өргөжүүллээ.

70

2.3.5 163 Сумдын эмнэлэгт лабораторийн анализатор болон нэн шаардлагатай тоногтөхөөрөмжийг нийлүүлэн, мэргэжилтнийг бэлтгэж, оношилгоо, шинжилгээний нэр төрлийг нэмэгдүүлж, чанарыг сайжруулна.

+ + + + НХХ. ЭМГ

Сумдын эрүүл мэндийн төвүүдийг 17 параметрийн үзүүлэлтээр оношлох хуурай аргын биохимийн анализатор, Зүрхний цахилгаан бичлэг, Эхо аппарат, хүчил төрөгч өтгөрүүлэгч, пульсоксиметр, ургийн доплер зэрэг нэн шаардлагатай лабораторын багаж, тоног төхөөрөмжөөр хангаж, эмч мэргэжилтнүүдийг сургаснаар орон нутагтаа нотолгоонд тулгуурласан оношилгоо, шинжилгээ, эмчилгээ авах боломж дээшилж, эмчилгээ, оношилгооны хүртээмж нэмэгдлээ.

100

2.3.6 164 Манхан сумын Эрүүл мэндийн төвийн хашаа, мооргийн барилгыг шинээр барина.

+ НХХ. ЭМГ

Манхан сумын Эрүүл мэндийн төвийн хашаа, мооргийн барилгыг шинээр барих ажлыг “Мөнх Алтайн уянга” ХХК 100 сая төгрөгийн төсөвтэйгөөр амжилттай гүйцэтгэв.

100

165 Буянт, Дуут сумын эрүүл мэндийн төвийн барилгыг барина.

+ + НХХ. ЭМГ

Буянт сумын Эрүүл мэндийн төвийн барилгыг 223.2 сая төгрөгөөр засварлаж, Дуут сумын Эрүүл мэндийн төвийн засварыг ГОУХАН-ийн “Эрчим хүчний үр ашиг” төсөл болон орон нутгийн нийт 180 сая төгрөгийн төсвөөр хийж гүйцэтгэлээ.

100


2.3.7 166 Жаргалант сумын “Жаргалант” өрхийн эрүүл мэндийн төвийн барилгыг шинээр барина.

+ НХХ. ЭМГ

Жаргалант сумын “Жаргалант” өрхийн эрүүл мэндийн төвийн барилгыг “Алтайн өргөө” ХХК орон нутгийн төсвийн 145 сая төгрөгийн төсөвтэйгөөр гүйцэтгэв.

100

167 “Баатархайрхан” өрхийн эрүүл мэндийн төвийн барилгыг өргөтгөж шинэчилнэ.

+ НХХ. ЭМГ

Аймгийн концессийн зүйл ангийн жагсаалтаар Дабль сэрвис ХХК шалгарч барилгын ажлын гүйцэтгэл 70 хувьтай байна.

70

168 “Бугат” өрхийн эрүүл мэндийн төвийн барилгыг өргөтгөж шинэчилнэ.

+ НХХ. ЭМГ

Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн барилгын зураг төсвийг хийлгэж бэлэн болгов. 10

169 Булган сумын өрхийн эрүүл мэндийн төвийн барилгыг өргөтгөн шинэчилнэ.

+ + НХХ. ЭМГ

Хугацаа болоогүй /Зураг төсвийг хийлгэж байна./ -

170 Жаргалант сумын шинэ суурьшлын бүсүүд болон талын хашааны чиглэлд эрүүл мэндийн үйлчилгээг бий болгож, тоног төхөөрөмжийн хангамжийг нэмэгдүүлнэ.

+ + НХХ. ЭМГ

Жаргалант сумын шинэ суурьшлын бүсүүд болон талын хашааны чиглэлд эрүүл мэндийн үйлчилгээг хүргэх зорилгоор 10 мянгат, Бичигт багийн чиглэлд хувийн эмийн сан нээх зөвшөөрлийг олгож ажиллуулж байна.

90

2.3.8 171 Сумдын эрүүл мэндийн төвүүдийг гал тогооны иж бүрэн цахилгаан хэрэгслээр хангана.

+ + + + НХХ. ЭМГ

Хөдөөгийн сумдын Эрүүл мэндийн төвийн гал тогоог шинэчлэхэд 24 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлэн 5-7 төрлийн тоног төхөөрөмж олголоо.

100

172 Зарим сумдын эмнэлэг болон Жаргалант сумын өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийг цэвэр бохир усны сүлжээнд холбоно.

+ + + + НХХ, ЭМГ

Жаргалан, Буянт өрх, Алтай, Мянгад, Зэрэг, Манхан, Буянт сумын Эрүүл мэндийн төвүүдийг цэвэр бохир усны сүлжээнд холболоо.

70

2.3.9 173 Ховд, Чандмань сумдын түргэн тусламжийн машиныг шинэчилнэ.

+ НХХ, ЭМГ

Чандмань сумын эмнэлгийн машиныг шинэчилж, Ховд сумын машиныг шинэчлэх талаар яаманд санал хүргүүлэв

50

174 Дуут, Дарви, Мөнххайрхан сум, БОЭТ-ийн түргэн тусламжийн машиныг шинэчилнэ.

+ НХХ, ЭМГ

2012-2015 онд БОЭТ-д алсын дуудлагын 4 машин олгож, Дуут Дарви Мөнххайрхан сумдын машиныг шинэчлэхээр яаманд санал хүргүүлээд байна.

70

175 Алтай, Манхан, Булган сумдын түргэн тусламжийн машиныг шинэчилнэ.

+ + НХХ, ЭМГ

Go Help Олон улсын хүмүүнлэгийн байгууллагаас Ховд аймгийн Булган сумын Нэгдсэн эмнэлэгт Land Rover Diffinder маркийн эмнэлэгийн зориуллалтын бүрэн тоноглогдсон, туулах чадвар сайтай машиныг дагалдах сэлбэг хэрэгслийн хамт хандиваар олгож, Алтай, Манхан сумын машиныг шинэчлэх хүсэлтийг яаманд хүргүүлээд байна.

50

176 Багуудын эмч нарыг үе шаттайгаар унаажуулна.

+ + + + НХХ, ЭМГ

2015 онд орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр 40 мотоциклыг олгож багийн эмч нарын унаажууллаа.

100

2.3.10

177 Булган суманд шүдний эмчилгээний кабинет байгуулна.

+ + НХХ, ЭМГ

Хугацаа болоогүй Судалгаа хийгдэж байна. -

178 Манхан Үенч суманд шүдний эмчилгээний кабинет байгуулж,алслагдсан зарим багуудад нүүдлийн эмнэлгийн үйлчилгээг нэвтрүүлнэ.

+ + НХХ, ЭМГ

Хугацаа болоогүй. Судалгаа хийж байна. Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага, Пипл Ин Нийд, Каритас Чех Репаблик Олон улсын төрийн бус байгуулагын хамтран хэрэгжүүлж буй “Явуулын эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах” төсөл Ховд аймгийн алслагдсан 10 суманд хэрэгжихээр эхлүүлэх сургалтаа зохион байгууллаа.

50

2.3.11

179 Сум, өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийг ЭХО аппаратаар хангана.

+ + + + НХХ, ЭМГ

Сум, өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийг Эхо аппаратаар хангаж эмч мэргэжилтнүүдийг сургаж чадавхжуулав.

100

180 Сум, өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийг зүрхний цахилгаан бичлэгийн аппаратаар хангана.

+ + + НХХ, ЭМГ

Сум, өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийг зүрхний цахилгаан бичлэгийн аппаратаар хангаж эмч мэргэжилтнүүдийг сургалтанд хамруулав.

100

2.3.12

181 Мөнххайрхан сумын эрүүл мэндийн төвийн барилгад их засвар хийнэ.

+ НХХ, ЭМГ

Мөнххайрхан сумын Эрүүл мэндийн төвийн засварын ажлыг “Ховд баганат” ХХК гүйцэтгэж, ашиглалтанд орууллаа.

100

182 Мөст, Цэцэг, Мянгад сумын эрүүл мэндийн төвийн барилгыг өргөтгөж шинэчилнэ.

+ + НХХ, ЭМГ

Мөст сумын Сум дундын эмнэлгийн барилгыг өргөтгөн засварлаж, Мянгад сумын Эрүүл мэндийн төвийн өргөтгөлийн зургийг хийлгэж, Цэцэг сумын зургийг хийх талаар үүрэг чиглэл өгөв.

50

183 Алтай сумын эрүүл мэндийн төвийн барилгыг өргөтгөж шинэчилнэ.

+ + НХХ, ЭМГ

Хугацаа болоогүй -

184 Үенч сумын эрүүл мэндийн төвийн барилгыг өргөтгөж шинэчилнэ.

+ НХХ, ЭМГ

Японы өвсний үндэс хөтөлбөрийн 159.6 сая төгрөгийн дэмжлэгээр өргөтгөлийг “Тулгат багана” ХХК гүйцэтгэж, ашиглалтанд орууллаа.

100

185 Эрдэнэбүрэн, Чандмань сумын эрүүл + НХХ, Эрдэнэбүрэн сумын Эрүүл мэндийн төв, Чандмань сумын Эрүүл мэндийн төвийн амбулаторын


мэндийн төвийн барилгад засвар хийнэ. ЭМГ барилгын засварын зураг төслийг хийлгэж, 2016 оны төсөвт тусгуулахаар санал хүргүүлэв. 50

186 Дөргөн, Ховд сумын эрүүл мэндийн төвийн барилгад засвар хийнэ.

+ НХХ, ЭМГ

Хугацаа болоогүй -

2.3.13

187 Жил бүр иргэдийг нарийн мэргэжлийн эмчийн үзлэг оношлогоо, шинжилгээнд хамруулж, өвчнийг эрт оношлон эрүүлжүүлэх ажлыг графикаар зохион байгуулна.

+ + + + НХХ, ЭМГ

2015 оны 10 дугаар сарын байдлаар 293341 хүнийг эрүүл мэндийн үзлэг оношилгоонд, 79063 хүнийг урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрууллаа. Америкийн “Virtue Fandutoin” сангийн нүд, чих хамар хоолойн эмч нар 4 дэхь жилдээ ажиллаж 696 хүнд үзлэг хийж, 158 хүнд мэс засал хийж нүдний тасагт нүдний хагалгааны 280 сая төгрөгийн өртөг бүхий лазер YAG аппарат олгосноор бүс нутгийн хүн амд нүдний нарийн мэргэжлийн тусламжийг үзүүлэх боломж нөхцлийг бүрдүүллээ. Мөн Швейцарын Олон

улсын байгууллагын нярайн түнхний эрт үеийн оношилгоо, Японы Жайка, БНСУ-ын SCL Ч ейл эмнэлэг, Тайваны эмч нарын нийгэмлэг, Швейцарын эмэгтэйчүүдийн дуран, Дэлхийн зөн ОУБ, Дизерт ОУБ зэрэг байгууллагуудттай хамтран үнэ төлбөргүй үзлэг шинжилгээ болон тоног төхөөрөмжийн дэмжлэгийг авч ажиллав. 2015 онд аймгийн 12 суманд, Баян-Өлгий, Говь-алтай, Завхан, Увс аймгуудын 3156 хүнд улсын болон аймгийн мэргэжлийн эмч нарын үзлэг шинжилгээ, оношилгоо хийлээ.

100

2.3.14

188 Бүсийн оношилгоо эмчилгээний төвийг Бельгийн Засгийн газрын хөтөлбөрт хамруулж, эмчилгээ, оношилгооны багаж, тоног төхөөрөмжийн хүчин чадлыг 5 дахин нэмэгдүүлнэ.

+ + + + НХХ, БОЭТ ЭМГ

Бүсийн оношлогоо эмчилгээний төвийг чадавхижуулах Монгол, Белгийн Засгийн газрын хамтарсан төслийн санхүүжилтийн засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийг 2014 оны 06 дугаар сарын 12-ны байгуулсан ба төслийн гүйцэтгэгчээр Бельгийн Вант улсын “FSE” компани шалгарч, Эрүүл мэнд спортын сайд болон “FSE” компаний захирал нар “Гүйцэтгэгчийн бараа болон үйлчилгээ нийлүүлэх гэрээ”-нд 2015 оны 10 дугаар сард гарын үсэг зуран албан ѐсоор баталгаажууллаа.

70

2.3.15

189 Бүсийн оношилгоо эмчилгээний төвийн барилгыг засварлаж дуусгана.

+ НХХ, БОЭТ.

Засварын ажлыг “BISET” ХХК улсын төсвийн 500 сая төгрөгөөр гүйцэтгэсэн бөгөөд 2015 онд аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн 147,5 сая төгрөгийн хөрөнгөөр БОЭТ-ийн гудамж талбайн тохижилтын ажлыг “Оож ван” ХХК хийж гүйцэтгэв.

100

190 Халдвартын эмнэлэг, мооргийн барилгад их засвар хийнэ.

+ + НХХ, ЭМГ

Халдвартын эмнэлгийн барилгыг засварлах зураг төсвийг хийж яам, УИХ-ын гишүүдэд уламжлав. Мооргийн барилгын засварыг БОЭТ-ийн дотоод нөөцөөр гүйцэтгэж Дезерет олон улсын хүмүүнлэгийн байгууллагаас хөргүүр, мооргийн зөөврийн ор, ширээ, бусад тоног төхөөрөмж олголоо. БНХАУ-ын буцалтгүй тусламжаар баригдах шинэ эмнэлгийн барилгын зураг төсөвт мооргийн барилга шинээр барихаар тусгагдсан болно.

70

2.3.16

191 ”Цахим эмнэлэг” хөтөлбөр хэрэгжүүлж, хөтөч сувилагчийн үйлчилгээг нэвтрүүлэн, БОЭТ-ийн үйлчилгээг шуурхай, хүлээгдэлгүй болгоно.

+ + + + НХХ, БОЭТ.

2013 онд орон нутгийн хөгжлийн сангийн 40 сая төгрөгөөр серверийн болон хэрэглээний 20 ш компьютер олгож, дарааллын машин суулгаж 2015 онд 25 сая төгрөгийн хөрөнгөөр БОЭТ-д хяналтын камер байрлуулж, цахим кабинет байгуулан, самбар болон сүлжээний нэн шаардлагатай тоног төхөөрөмж нийлүүлж дэмжлэг үзүүүллээ. Хөтөч сувилагчийн 4 орон тоог шинээр нэмж ажиллуулсан нь эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг шуурхай хүлээгдэлгүй үзүүлэхэд үр дүнгээ өгч байна.

100

2.3.17

192 Жаргалант суманд 50 ортой хүүхдийн эмнэлэг шинээр барина.

+ + НХХ, ЭМГ

Хүүхдийн эмнэлгийн техник эдийн засгийн үндэслэлийг гаргуулж 2016 оны төсөвт суулгах саналыг Эрүүл мэндийн яаманд хүргүүлээд байна.

10

193 Булган сумын нэгдсэн эмнэлгийн барилгыг шинээр барьж шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангана.

+ + НХХ, ЭМГ

Барилгын холболтын зураг, техник эдийн засгийн үзүүлэлтийг боловсруулан Эрүүл мэндийн яаманд хүргүүлж, 2015 оны улсын төсөвт 1339.1 сая төгрөг суулгаснаас 384.5 сая төгрөг шийдвэрлэгдсэн бөгөөд тендэрийг ЭМСЯ, худалдан авах газарт зарлаж байна.

50

2.3.18

194 Байгалийн голомтот халдварт өвчнийг эсэргүүцэн судлах төвийн барилгыг барьж, био аюулгүй байдлын 2-3 дугаар зэрэглэлийн оношилгоо судалгааны лаборатори байгуулна.

+ + НХХ, ЭМГ

Барилгын талаар ЭМЯ, ЭЗХЯ-д санал хүргүүлж, био аюулгүй байдлын оношилгоо судалгааны лабораторийн тоног төхөөрөмжийг олголоо.

50

195 Байгалийн голомтот халдварт өвчнийг эсэргүүцэн судлах төвийг хээрийн судалгаа шинжилгээний авто лаборатори бүхий машинтай болгоно.

+ + НХХ, БГХӨСТ

Зооноз өвчин судлалын төвийн хээрийн судалгааны шинжилгээний авто машиныг орон нутгийн төсвийн 25 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар шийдвэрлэв.

100

2.3.19

196 10000 хүн амд ногдох эмч мэргэжилтний хангамжийг нэмэгдүүлэн их эмчийг 92.0, сувилагч тусгай мэргэжилтнийг 97 хувьд

+ + + + НХХ, ЭМГ

Аймгийн БОЭТ-д стандартын дагуу нийт 109 их эмч, 215 дунд мэргэжилтэн ажиллахаас 95 их эмч, 188 дунд мэргэжилтэн ажиллаж их эмч 87.2, дунд мэргэжилтэн 87.4 хувийн, сум, өрхийн анхан шатны нэгжид нийт 59 их эмч, 73 дунд мэргэжилтэн ажиллахаас их эмч 48, дунд мэргэжилтэн 72

90


хүргэж, зэрэгтэй эмч нарын хувийг 25 хувьд хүргэнэ.

ажиллаж их эмч 81.3, дунд мэргэжилтэн 98.6 хувьд тус тус хүрч аймгийн хэмжээнд их эмчийн хангалт дунджаар 84.3, дунд мэргэжилтний хангамж 93 хувьтай байна. 2014-2015 онд их эмч, эмнэлгийн дунд мэргэжилтэй 28 мэргэжилтэн тэргүүлэх болон ахлах зэрэг хамгаалж, зэрэгтэй эмч мэргэжилтний хувь 46.5 хувьд хүрч одоогоор 3 их эмч докторантурт суралцаж, 1 их эмч докторын зэрэг хамгааллаа.

2.3.20

197 “Эрүүл эхээс эрүүл хүүхэд” зарчмыг эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний бүх шатанд хэрэгжүүлэн, эх хүүхдийн өвчлөл, эндэгдлийг бууруулж, Мянганы хөгжлийн зорилтыг хангана.

+ + + + НХХ, ЭМГ

Ховд аймагт сүүлийн 10 жилийн хугацаанд эх, хүүхдийн эндэгдэл буурсаар 2015 оны 10 дугаар сарын байдлаар 1000 амьд төрөлтөнд нялхсын эндэгдэл 20.1, 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 22.7 болон буурч Мянганы хөгжлийн зорилтыг хангах боломжтой байна.

90

2.3.21

198 “Эх нярайн эрсдлээс хамгаалах сан”-гийн журмын хэрэгжилтийг сайжруулж, эх, нярай хүүхэд, өндөр настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд үзүүлэх эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг дээшлүүлнэ.

+ + + + НХХ, ЭМГ

Эмзэг ядуу бүлгийн эхчүүд, хүүхдүүдэд чиглэсэн “Эх нярайн эрсдлээс хамгаалах сан”-г ажиллуулж өнгөрсөн хугацаанд 2 эх, хүүхэд тус бүрийг Улаанбаатар хотод эмчилгээ хийлгэхэд нь унааны зардлын дэмжлэг үзүүллээ. Мөн өндөр настнуудад унааны хөнгөлөлт үзүүлж, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн тулгамдсан асуудлуудыг тодорхойлох аймгийн зөвлөгөөн зохион байгуулж, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сургалт сувиллын төвийн үйлчилгээнд 16 сая төгрөгийн дэмжлэгийг шийдвэрлэн ажиллаж байна.

100

2.3.22

199 Эмийн сангийн стандартыг хэрэгжүүлж, зайлшгүй шаардлагатай эм, эмнэлгийн хэрэгслийн чанар аюулгүй байдлыг хянах тогтолцоог сайжруулж, орон нутагт тендерийн эмийн үнийн дээд жишгийг тогтоож мөрдүүлнэ.

+ + + + НХХ, ЭМГ

2014 онд БОЭТ болон сумдын ЭМТ-ийн стационарт хэрэглэгдэх 617.3 сая төгрөгийн эмийн тендэрт 15 эм ханган нийлүүлэх байгууллага шалгарч чанартай, үйлчилгээний өндөр идэвхитэй эмийг оны эхнээс нийлүүлж, нийт эмийн 74.6 хувийг тендэрээр хангах арга хэмжээг зохион байгуулсан бол 2015 онд БОЭТ болон сумдын ЭМТ-ийн стационарт хэрэглэгдэх 710.0 сая төгрөгийн эмийн тендэрт 9 эм ханган нийлүүлэх байгууллага шалгарч эмнэлгүүдэд 16874,2 мянган төгрөгийн эм, эмнэлгийн дагалдах хэрэгслийг хуваарилж хүргүүллээ.

90

2.3.23

200 Бүх эмийн сангуудад “e-pharma” төслийг хэрэгжүүлэн үйлчилгээний шинэ технологийг нэвтрүүлж, эмийн зохистой хэрэглээний загвар аймаг болох зорилт тавьж хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ, ЭМГ

Бүх эмийн сангуудад “e-pharma” төслийг хэрэгжүүлснээр иргэдийн эмийн талаарх мэдлэгийг дээшлүүлэх, эрүүл мэнддээ хариуцлагатай хандах, эм худалдаалах байгууллага болон иргэдийг эмийн талаарх үнэн зөв мэдээллээр хангахад үр дүнгээ өгч байна. “Эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх нь” хөтөлбөр батлуулж, “Эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх” баруун бүсийн эмч мэргэжилтнүүдийн зөвлөгөөн, “Нянгийн эсрэг эмийн зохиостой хэрэглээг хэвшүүлцгээе” сургалтанд аймгийн их эмч, эм зүйч, багийн бага эмч нарыг хамруулж, “Монос” групптэй хамтран “Эрүүл мэндийн боловсрол-2014” аяныг аймгийн хэмжээнд зохион байгуулж, сумдын эм зүйч, эмийн сангийн эрхлэгч, эрүүл мэндийн төвийн дарга нарт эмийн зохистой хэрэглээ, сүүлийн үеийн өндөр идэвхитэй эмүүдийн мэдээллээр хангав. 2015 онд аймгийн сумдын эмч, эм зүйч нарт эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх бүсчилсэн сургалт зохион байгуулж, Хималая эмийн компаний “Эмийн фармакологи үйлдэл” 2 багц цагийн сургалтанд 30 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэнг хамруулав. “Эмийн зохистой хэрэглээг сайжруулахад бидний оролцоо“ сэдэвт 16 сум, өрхийн эрүүл мэндийн төвийн их эмч бага эмч сувилагчдыг хамарсан зөвлөлдөх уулзалтыг Цэцэг суманд, Баруун бүсийн сум, өрхийн их эмч нарын “Эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх нь” сэдэвт бүсийн зөвлөлдөх уулзалтыг Манхан суманд зохион байгууллаа.

70

2.4 Нийгмийн хамгааллын чиглэлээр: Өндөр настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, өрх толгойлсон эх, эцэг, олон хүүхэдтэй эх, хүүхэд зэрэг зорилтот бүлгүүдэд чиглэсэн нийгмийн халамжийн бодлогыг хэрэгжүүлж, жендерийн тэгш байдлыг эрхэмлэн, гэр бүлийн хөгжлийг бүх талаар дэмжинэ.

2.4.1 201 Хүүхэд бүрд сар бүр 20000 төгрөг олгох төрийн бодлогыг орон нутагт зохион байгуулж хэрэгжүүлнэ.

+ + + + НХХ, НХҮХ

Хүний хөгжил сангаас хүүхдэд мөнгө олгох журмын дагуу 2015 онд Хаан банкаар 6711, Хас банкаар 1824, Төрийн банкаар 23401, Капитал банкаар 985, Голомт банкаар 249 нийт 33170 хүүхэд мөнгөө хэвийн авч байна.

100

2.4.2 202 Нийгмийн халамж, тусламж авах иргэдийг багийн иргэдийн нийтийн хурлаар хэлэлцүүлж, амьжиргаа дэмжих зөвлөлд уламжлан шийдвэрлүүлнэ.


Нийгмийн халамжийн хуулийн хүрээнд сум бүрт 7 хүний бүрэлдэхүүнтэй Амьжиргааг дэмжих зөвлөл байгуулагдан хамтран ажиллаж байна. 2015 оны 11 сарын байдлаар нь ахмад настны рашаан сувилалд амрах тээврийн хэрэгслийн зардалд 159 иргэнд 38,7 сая, нийслэлээс 1000 ба түүнээс дээш км газарт оршин суудаг ахмад настны 1 талын замын зардалд 567 иргэнд 103,7 сая, 18 нас хүрээгүй байхдаа бүтэн өнчин болсон 18-24 насны 27 иргэнд 32,4 сая, гэнэтийн аюул ослын улмаас гэр оронгүй болсон 20 иргэнд 24 сая, гэр оронгүй, тэнэмэл 16 өрх иргэнд 19.2 сая, 2 ихэр хүүхэд төрүүлж эсэн мэнд өсгөж буй 9 иргэнд 18.0 сая, 3 ба түүнээс дээш 14 хүртэлх насны хүүхэдтэй өрх

90


толгойлсон эх /эцэг/ 45 иргэнд 5.4 сая, хорих ангиас суллагдсан өөрийн гэр оронгүй 10 иргэнд 12 сая, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн рашаан сувилалд 30 иргэнд 7,2 сая, ХБИ-ний оршуулгын зардалыг 2 иргэнд 930 мянга, нийслэлээс 1000 ба түүнээс дээш км-т алслагдсан газарт байнга оршин суудаг хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн унаанын зардалд 192 иргэнд 36,1 сая төгрөгийг өргөдөл, холбогдох материалыг үндэслэн халамжийн сангаас тус тус олгоод байна. Ахмад настны түлшний хөнгөлөлтийг багийн иргэдийн нийтийн хурлаар хэлэлцдэг бөгөөд одоогоор санхүүжилт ирээгүй учир түлшний хөнгөлөлт олгох асуудал тодорхойгүй байна.

2.4.3. 203 Бүтэн өнчин хүүхдүүдийн судалгааг нарийвчлан гаргаж, аймгийн Засаг даргын тэтгэлэгт хамруулна.

+ + + НХХ, ХГБХХ

Бүтэн өнчин хүүхдийн судалгааг шинэчлэн сар бүр олгодог аймгийн Засаг даргын тэтгэмжинд 17 хүүхдийг шинээр хамруулж, батламжийг сумдын Засаг дарга нараар дамжуулан хүүхдүүдэд хүргүүлэх ажлыг зохион байгууллаа. 2015 оны байдлаар 145 хүүхэд бүтэн өнчин хүүхэд бүртгэгдэн тэтгэлэг авч байна.

100

2.4.4 204 Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлт, хөгжлийн нэгдсэн төвийг шинээр байгуулна.

+ + НХХ, НХҮХ

ХАХНХЯ-аас зорилтот бүлгийн иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлт боловсрол, эрүүл мэнд, нийгмийн үйлчилгээг үзүүлэх сэргээн засах хөгжлийн төвийг бий болгох чиглэлээр орон нутгийн нөөц боломж, барилга байгууламжийн судалгаа хийж, ХАХНХЯ-аас чиглэл ирүүлэхийг хүлээж байна. Аймгийн ИТХ-ийн шийдвэрээр Бугат багийн шинэ суурьшлын бүсэд 1,5 га газрын асуудал шийдвэрлээд байна. Мөн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн мэдээллийн төвийн үйл ажиллагааг тогтмолжуулахад 5 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлснээр энэ онд 180 ХБИ-нд төрөлжсөн сургалт, 1200 гаруй иргэнд хууль эрх зүйн зөвлөгөө, мэдээлэл өгч, Алтай, Булган, Үенч, Цэцэг, Мөст, Зэрэг сумдад хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд тулгамдаж буй асуудлаар уулзалт, хэлэлцүүлэг зохион байгуулав.

50

205 Баруун бүсийн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нөхөн сэргээх төвийн үйл ажиллагааг тогтмолжуулна.

+

+

+

+

НХХ, НХҮХ

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нөхөн сэргээх төв нь 2015 оны эхний 11 сарын байдлаар 167,726,3 мянган төгрөгийн санхүүжилт авч 26 асруулагчид /ХБИ 24, хүүхэд 2/ үйлчилгээ үзүүлж, БОЭТ-д 5 асруулагч хэвтэн эмчлүүлж, 2 асруулагчийг өдрийн эмчилгээ, 3 асруулагчийг давтан шинжилгээнд, 5 сард нийт асруулагчдыг нарийн мэргэжлийн эмчийн үзлэг шинжилгээнд хамруулан тухай бүр эмчилгээ үйлчилгээг үзүүлж, хоол хүнсэнд 36,9 сая, эм тарианд 0.7 сая, ахуйн хэрэглээ, нормын хувцасанд 7,3 сая төгрөгийг зарцууллаа. Асруулагчдын хоол хүнсэнд “ЭНТҮ” “Баян-Ундрага Чандмань” ХХК, “Хөх цөцгийт” хоршоотой бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээ байгуулан эрүүл ахуйн улсын байцаагчийн дүгнэлттэй, стандартын шаардлага хангасан хүнсний бүтээгдэхүүн нийлүүлж байна. 2015 онд ХБИНСТ-ийн ажилтнуудыг чадавхижуулах зорилгоор Хөвсгөл, Төв аймгийн ахмадын асрамжийн газрын үйл ажиллагаатай танилцах, туршлага солилцохоор 4, “Асрамжийн төв”-ийн ажилтнуудыг чадавхижуулах сургалтанд 5 ажилтан хамрагдлаа. ХБИ-ийн эрхийг хамгаалах өдрийг угтан “Нэг байгууллага-нэг иргэн” аяны хүрээнд ХБИНСТ-д асруулж байгаа 6 настай охиныг ээжийн хамт нийгэмшүүлэхээр “Өглөгийн хур өөрчлөгдсөн амьдрал” сайн үйлсийн аяныг өрнүүлж, Хөгжимт драмын театртай хамтран хандивын тоглолт зохион байгуулж 700 гаруй иргэд, албан хаагчид үзэж сонирхон олон нийтийн телевизээр иргэдэд дамжууллаа. Аяны хүрээнд төрийн болон төрийн бус байгууллагуудтай хамтран ажиллаж 1,7 сая төгрөгийн хандив цуглуулж орон байрны асуудлыг шийдвэрлэхээр ажиллаж байна.

100

206 Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сургалт, сувиллын төвийн үйл ажиллагааг өргөжүүлнэ.


Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сургалт, сувиллын төвд орон нутгийн сангаас 16,0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр хөтөлбөрийн зохицуулагч, хүүхдийн эмч, хөдөлгөөн засалч, багш ажиллаж хөгжлийн бэрхшээлийг эрт илрүүлэх, оношлох, зөвлөгөө өгөх, үзлэг хийх, усан эмчилгээ, бариа засал, физик эмчилгээ, ахуйн дадал олгох зэрэг нөхөн сэргээх эмчилгээ, нийгэмшүүлэх, хэл засал, дохионы хэл заах зэрэг үйл ажиллагаа явуулж, сэргээн засах болон өдрийн үйлчилгээнд 25 хүүхэд, боловсролын үйлчилгээнд 15 хүүхэд хамрагдаж байна. Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрийг угтаж Дэлхийн Зөн Монгол ОУБ-тай хамтран байнгын асаргаа шаардлагатай хөгжлийн бэрхшээлтэй 40 хүүхэд, 80 эцэг эх асран хамгаалагчдын дунд “Эрүүл агаар–эм “өдөрлөгийг зохион байгуулж халамжийн сангаас 675,5 мянган төгрөгийг зарцууллаа. Олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээний хүрээнд 14 хүүхдэд өдрийн үйлчилгээ үзүүлэн 588,0 төгрөгийн санхүүжилтийг халамжийн сангаас олгов.

100

2.4.5 207 Олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээг иргэний нийгмийн


2015 онд Насан туршийн боловсрол төв нь нийгэмшүүлэх, хөдөлмөрийн дадал олгох сургалтыг 35 хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн, 38 ахмад настанд зохион байгуулж 1,331,0 мянган төгрөг, “Ачлалт

100


байгууллага, хувийн хэвшлийн оролцоотойгоор зорилтот бүлгүүдэд хүргэнэ.

наран хайрхан” ТББ нь 8 ахмад настан, 22 хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд өдрийн үйлчилгээ үзүүлж 1,260,0 мянган төгрөг, ХБХЭЭХ-ны Итгэл төв нь 14 хүүхдэд өдрийн үйлчилгээ үзүүлж 588,0 мянган төгрөг, нийт 3,179,0 мянган төгрөгийг халамжийн сангаас зарцуулснаар иргэдэд өөртөө итгэх итгэл, амьдралын итгэл үнэмшил нэмэгдэж, эрүүл мэнд нь тодорхой хэмжээнд сайжирч байна. ОНОТХҮйлчилгээний орлогын эх үүсвэртэй болгох төсөл хөтөлбөрт 49 зорилтот бүлгийн 99 иргэн хамрагдаж халамжийн сангаас 35,05 сая төгрөгийн санхүүжилт олголоо.

2.4.6 208 ”Ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалыг нөхөн тооцох” тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах ажлыг зохион байгуулна.

+ НХХ, НДХ

“Ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцох тухай” хуулийг хэрэгжүүлэх хүрээнд аймгийн хэмжээнд нийт 21,2 мянган иргэн, даатгуулагч хамрагдаж, 79,2 хувь буюу 16,8 мянган иргэдийн ажилласан жил нь 5-11 жилээр нэмэгдэж, нийгмийн халамжийн сангаас тэтгэвэр авч байсан 477 иргэн нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр авах эрх үүсч, 1991-1994 онуудад тэтгэврийн наснаас өмнө хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр тэтгэвэрт гарсан 1,4 мянган тэтгэвэр авагчдын ажилласан хугацаа 6 хүртэл жилээр нэмэгдэж, ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцуулсан 2446 тэтгэвэр авагчдын тэтгэвэр 16,7 хүртэл хувиар нэмэгдлээ.

100

2.4.7

209 Хүүхдийн “Баянбулаг” зусланд их засвар хийнэ.

+ НХХ, ХГБХХ

2013 онд улсын төсвийн 200.0 сая төгрөгийн хөрөнгөөр засвар хийж 50 хүүхдийн амралтын байр, соѐлын төв, захиргаа аж ахуйн байр, эмнэлэг, гал тогоо зэрэг байшин барилгыг засварласан. Зуслангийн тоног төхөөрөмжийг шинэчлэхэд орон нутгийн хөгжлийн сангаас 100.0 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлж, 2014 оны 6 дугаар сараас үйл ажиллагаагаа явуулж, амрагч хүүхэд хүлээн авах бэлтгэлээ хангасан.

100

210 Иргэд, иргэний нийгэм, хувийн хэвшлийн байгууллагуудын “Хүүхдийн зуслан” байгуулах санал санаачилгыг дэмжиж ажиллана.

+ + + + НХХ, ХГБХХ

Зөөлөн эдлэл, ор нийлүүлэх компани шаардлага хангаагүй бүтээгдэхүүн нийлүүлсний улмаас товлогдсон хугацаандаа эхэлж чадаагүй хойшлогдсон бөгөөд 2015 оны 5 дугаар сарын 18 -21-ны өдрүүдэд эцэг, эхчүүдэд зориулсан тусгай хөтөлбөртэй Camp сургалт хийж 150 эцэг эхчүүдийг амруулсан бол засвар хийж өнгө төрхөө өөрчилсөн хүүхдийн “БАЯНБУЛАГ” зуслан 2015 оны 07 сарын 23-28 ны өдрүүдэд хүүхдийн зуслангийн хөтөлбөрөөр 45 хүүхэд хамруулан зуны 1 ээлжийг хүлээн авч, хүүхэд багачуудаа амрууллаа.

70

2.4.8 211 Хүүхэд залуучуудын авъяас чадварыг нээн хөгжүүлэх зорилгоор хүүхдийн ордны секц дугуйланг үнэ төлбөргүй болгоно.

+ + + НХХ, ХГБХХ

Хүүхдийн ордны хичээлээс гадуурх 14 нэр төрлийн дугуйланд 780 хүүхэд суралцаж, өвлийн 2, зуны 2 нийт 4 удаагийн ээлжээр хичээлүүлэн, уран зураг, урлан бүтээх сэтгэлгээ хөгжүүлэх, гитар хөгжим, Хятад хэлний сургалтыг үнэ төлбөргүй хичээллүүлж 285 хүүхэд суралцсан байна.

90

2.4.9 212 Эрсдэлд байгаа хүүхэд, гэр бүлд зөвлөгөө өгөх төвийг өргөжүүлнэ.

+ + НХХ, ХГБХХ

Эрсдэлд байгаа хүүхэд, гэр бүлээс нийт 41 өргөдөл, санал 33, хүсэлт 8, гомдол 2 ирж, 37 иргэн сэтгэл зүйчийн зөвлөгөө авсан байна. 41 өргөдөлөөс 8 өргөдөл шийдвэрлэлтийн шатандаа байгаа ба 33 өргөдөл, 33 санал, 8 хүсэл, 2 гомдлыг хугацаанд нь шийдвэрлэсэн байна. Өргөдлийн дийлэнх нь хувь нь хамгааллын үйлчилгээ хүссэн, эмэгтэйчүүд болон хүүхдийн эрх зөрчигдөж байгаа тухай өргөдөл, саналууд байсан. Хүүхдийн тусламжийн утас 108-д хүүхэд, эмэгтэйчүүдийн эрх зөрчигдсөн асуудлаар нийт 10 гомдол ирснийг хуулийн дагуу хугацаанд нь шийдвэрлэхээр судлан нөхцөл байдлын үнэлгээ хийж, эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авч шуурхай шийдвэрлэн ажиллаж байна.

90

213 Сэтгэл зүйн болон сэтгэцийн эмгэг өөрчлөлтөнд орсон хүүхэд түүний гэр бүлд мэргэжлийн үйлчилгээ, зөвлөгөө өгөх сэтгэл заслын кабинетийг байгуулна.

+ НХХ, ХГБХХ

Хүүхэд, гэр бүлийн хөгжлийн хэлтсийн дэргэдэх “Залуучуудын хөгжлийн төв”-д гэр бүлд зөвлөгөө өгөх өрөөг тохижуулан нийгэм, сэтгэл зүйн болон хууль эрх зүйн дэмжлэг шаардлагатай 74 үйлчлүүлэгчдэд үйлчилгээ үзүүлэв. Үйлчилгээнд хамрагдснаар өөрт тулгамдсан асуудлынхаа гарц шийдлийг олох, аливаа эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх чадамж нь нэмэгдэхээс гадна нийгмийн олон талт үйлчилгээ, сэтгэл зүйн зөвлөгөөнд хамрагдаж өөртөө болон бусдад хандах хандлага нь эерэгшиж, амьдралын итгэл үнэмшил нь дээшилж байна.

90

214 Орон нутгийн телевизээр “Гэр бүлийн цаг” нэвтрүүлгийг тогтмол явуулна.

+ + + + НХХ, ХГБХХ

Залуу гэр бүлүүд, өсвөр үе, хүүхэд багачуудад үлгэр дууриалал болох үр хүүхдээ өв тэгш хүмүүжүүлж буй, өвөг дээдсийн олон үеийн турш мөрдөж ирсэн харилцааны арга ухааныг амьдралдаа хэрэгжүүлж буй гэр бүлүүдийг сурталчлан таниулах, түгээн дэлгэрүүлэх “Гэр бүлийн цаг” нэвтрүүлгийг сар бүр хийж 11 удаагийн телевизийн нэвтрүүлгийг олон нийтэд бэлтгэн хүргэлээ. Хүүхдийн сурах, хөгжих, амьдрах суурь эрхэд нөлөөлж буй хор уршгийг арилгах, далд байдлаар үйлдэгдэж буй хүчирхийллийг илрүүлэн хариу үйлчилгээ үзүүлэх, хүчирхийлэл үйлдэгчид хүлээлгэх хариуцлагын талаарх нэвтрүүлгийг 2 удаа хийж олон нийтэд хүргэв.

100

2.4.1 215 “Баруун бүсийн хүүхдүүд” нэгдсэн чуулган, + НХХ, Баруун бүсийн хүүхдийн соѐлын наадам, чуулган, хүүхдийн хөгжил хамгааллаар үүрэг хүлээгчдийн 100


0 ардын язгуур урлагийн наадмыг зохион байгуулна.

ХГБХХ зөвлөлгөөнийг 2014 оны 9 дүгээр сард Ховд, Увс, Завхан, Говь Алтай, Баян Өлгий аймгийн 10-18 насны 134 хүүхэд, баруун 5 аймгийн хүүхдийн хөгжил хамгааллаар үүрэг хүлээгч 30 хүн, ХАХНХЯ, ХТҮГ, зохион байгуулагч Ховд аймгийн ХГБХХ-ийн 16 нийт 180 хүүхэд хамруулан “Тунгалаг Буянт” хотхонд зохион байгуулав.

2.4.11

216 Өндөр настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг нийтийн тээврээр хөнгөлөлттэй үнээр зорчих асуудлыг шийдвэрлэнэ.


Нийтийн тээврийн “Алтайн ойл” ХХКомпантай хамтран ажиллаж 180 хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн, 650 гаруй ахмад настанд үнэмлэх олгож нийтийн тээврийн хэрэгслээр үнэгүй зорчиж байна 100

ГУРАВ. Эдийн засгийн бодлогын хүрээнд:

3.1 217 Аймаг, сумдын хөгжлийн хөтөлбөрийг Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөртэй уялдуулан шинэчилж, аймаг, сумдын тэргүүлэх чиглэл, жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэхэд хөрөнгө оруулалт, зээл, тусламжийг нэмэгдүүлэх замаар ДНБ-ийг өсгөж, нэг хүнд ногдох ДНБ-ийг 2016 онд 2,0 мянган долларт хүргэх арга хэмжээ авна.

+

+

+

+

ХБХ, Статистикийн хэлтэс

Ховд аймгийн хөгжлийн хөтөлбөр /2007-2015 он/-ийн хугацаа дууссан тул “Ховд аймгийн хөгжлийн стратеги” /2015-2025 он/ боловсруулж ИТХ-ын хуралдаанаар хэлэлцүүлэн батлуулав. Стратеги төлөвлөгөөнд олон талт эдийн засгийн салбаруудыг хөгжүүлж аймгийн ДНБ-ийг 2020 онд 1 их наяд, 2025 онд 2 их наяд төгрөгт хүргэхээр төлөвлөлөө. Орон нутагт импортыг орлох, экспортыг дэмжих чиглэлээр үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх бодлогын хүрээнд “Баруун бүсэд хөрөнгө оруулагчдын олон улсын чуулга уулзалт-2014” арга хэмжээг амжилттай зохион байгуулж, гадаад дотоодын 200 гаруй төлөөлөгч, бизнес эрхлэгчид оролцон 300 гаруй тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийх санамж бичигт гарын үсэг зурав. Мөн аймгийн ИТХ-аар Ховд аймгийн Хөрөнгө оруулалтын талаар баримтлах бодлогын баримт бичгийг баталлаа. Аймгийн хэмжээнд ДНБ оны үнээр 2012 онд 161635,9 сая төгрөг, 2013 онд 215381,7 сая төгрөг, 2014 онд 303,0 сая төгрөг болж өмнөх оноос 87,0 орчим сая төгрөг буюу 32,4 хувиар өсч, нэг хүнд ногдох ДНБ 3,7 сая төгрөг болсон байна.

70

218 Бизнесийн зах зээлийн судалгаа гаргаж, төрөлжүүлэх , жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчид, бизнесменүүд, мөн бизнес эрхлэх хүсэл сонирхолтой иргэдийн судалгаа гаргаж, сургалт явуулах, дотоод, гадаадын зах зээлээс туршлага судлуулах, холбогдох тоног төхөөрөмжийг зуучлан олж өгөх арга хэмжээ зохион байгуулна.

+

+

+

+

ХБХ, Статистикийн хэлтэс

Аймгийн хэмжээний судалгаагаар 791 жижиг дунд үйлдвэр, үйлчилгээний салбар үйл ажиллагаа явуулж байна. ЖДҮ-ийг дэмжих чиглэлээр ирүүлсэн төслүүдийг 4 ангилж, нээлттэй хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа. Аймгийн Хөдөлмөрийн хэлтэс, Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимтай хамтран үйлдвэр эрхлэгчид болон үйлдвэрлэл эрхлэх сонирхол бүхий иргэдэд сургалт зохион байгуулав. Аймгийн Засаг даргаар ахлуулсан ажлын хэсэг БНХАУ-ын ШУӨЗО-ны аймаг хотуудаар туршлага судлах аялал хийж, бизнесийн төлөөллийг оролцуулав. Бизнес эрхлэгч, баялаг бүтээгчидтэй уулзалт зохион байгуулав.

70

3.2 219

Бонд гаргах судалгаа, тооцоо хийж Засгийн газар, холбогдох яамдад санал тавьж зөвшөөрөл авах

+

+

ХБХ, СТСХ

Бонд гаргах эсэх талаар судалгаа хийж, төслийн санал боловсруулж байна. Аймгийн ИТХ-ын 2015 оны 08 дугаар тогтоолоор Орон нутгийн өмчийн концессийн зүйлийн 2 бүлэг, 26 зүйл бүхий жагсаалтыг батлуулан хэрэгжилтийг нь ханган ажиллаж байна.

30

220 Бондыг борлуулж орлогын эх үүсвэр бүрдүүлэх, бондын хөрөнгөөр санхүүжих төслүүдийг боловсруулж, ИТХ-аар батлуулж хэрэгжүүлэх

+

+

+

ХБХ, СТСХ


3.3 221

Орон нутгийн татварын хувь хэмжээг оновчтой тогтоож, хэрэгжүүлэх арга хэмжээг тухай бүрд нь авч орон нутгийн төсвийн орлогыг нэмэгдүүлнэ.

+

+

+

+

СТСХ Орон нутгаас тогтоодог татварын хувь хэмжээг аймгийн ИТХ-аар батлуулж, өмнөх жилийн гүйцэтгэлээс 2013 оны тухайн төрлийн татварын орлого 136,4 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн байна. ИТХ-аас Хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн 177,3 сая төгрөгийн татварын орлого оруулахаар төлөвлөснөөс оны эхний 10 сарын байдлаар 22,8 сая төгрөгийг орон нутгийн төсөвт төвлөрүүллээ. 2014 онд сумын төсөвт 1027.5 сая төгрөг төвлөрүүлэхээс 822.4 сая төгрөг төвлөрүүлж 80.0 хувьтай, аймгийн төсөвт 5920.0 сая төгрөг төвлөрүүлэхээс 5838.3 сая төгрөг төвлөрүүлж 87,5 хувьтай, улсын төсөвт 1623.3 сая төгрөг төвлөрүүлэхээс 1693.1 сая төгрөг төвлөрүүлж 104.3 хувьтай байна. Цахим тайлангийн системийг 100 хувь нэвтрүүлж, аж ахуйн нэгж байгууллага, ХХОАТ,НӨАТ-ын тайланг цахимаар авч хэвшүүллээ. Сумдын ИТХ-аас Хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн хувь хэмжээг тогтоон мөрдөж байна. Мөн 2012 онд тогтоосон түгээмэл тархацтай ашигт малтмал ашигласны төлбөрийн хэмжээг өөрчлөн тогтоох саналыг ИТХ-аар хэлэлцүүлэхээр бэлтгээд байна.

70


222 Татварын бүх төрлийн тайланг улирал бүр цахимаар авч нэгтгэн мэдээлж ажиллана.

+

+

+

+

СТСХ “Цахим татварын алба” хөтөлбөрийн хүрээнд давхардсан тоогоор 896 татвар төлөгчдөд Татварын Ерөнхий газраас цахим татварын тайлангийн сургалт зохион байгуулж, 1535 татвар төлөгч ААНБ-ын тоон гарын үсгийг олгосон нь бүртгэлтэй татвар төлөгчийн 97.6 хувийг эзэлж байна. Улсын хэмжээнд татварын албанд Цахим татварын систем нэвтэрснээр ААНБ-ын татварын тайланг 100 хувь цахимаар авдаг боллоо. Аймгийн хэмжээнд 1535 татвар төлөгч ААНБ-ын тоон гарын үсгийг олгосон нь бүртгэлтэй татвар төлөгчийн 98.2 хувийг эзэлж байна. Цахим татварын алба хөтөлбөрийн хүрээнд 2-р үе шатны сургалтыг давхардсан тоогоор 256 татвар төлөгчдөд зохион байгууллаа. 2014 оныг Татварын ерөнхий газраас “Татварын үйлчилгээ, технологийн жил” болгон зарласантай холбогдуулан цахим татварын алба хөтөлбөрийн хүрээнд татвар төлөгчдөд зориулсан 3 үе шатны сургалтыг зохион байгууллаа. 2015 оныг Татварын ерөнхий газраас “Бизнес эрхлэлтийг дэмжих жил” болгон зарласантай холбогдуулан татвар төлөгчдийн өдрүүдийг аймгийн хэмжээнд “Татвар төлөгч танд баярлалаа” уриан дор тэмдэглэн орон нутгийн баялаг бүтээгчид, бизнес эрхлэгч аж ахуйн нэгж болон иргэдүүд өөрсдийн үйлдвэрлэсэн талх, нарийн боовны, мах махан бүтээгдэхүүн, модон эдлэл, эсгий болон гар урлалын бүтээгдэхүүн, шахмал боржур гэх мэт 50 гаруй бүтээгдэхүүнүүдээ олон нийтэд сурталчиллаа. Мөн 50 гаруй аж ахуйн нэгж төсөвт байгууллагуудын 2500 гаруй ажилчид албан хаагчдад татварын хуулийг сурталчилсан сургалтуудыг зохион байгуулав.

70

3.4 223

Татвар төлөгчдөд бүсчилсэн сургалт, сурталчилгааг төсөл хөтөлбөрийн байгууллагатай хамтран зохион байгуулна. Тоон гарын үсгийг нэвтрүүлэх, татвар төлөлтийг нэмэгдүүлэх, татварын бааз, суурийг өргөжүүлнэ.

+

+

+

+

СТСХ Монголын татвар төлөгчдийн өдрүүдийн хүрээнд "Татвар-Дархлаажуулалтын санхүүжилтийн тогтвортой байдал" хэлэлцүүлэг, аймгийн ЗДТГ, ЭМГ, АНУ-ын Сабин институт, Жаргалант сумын ЗДТГ, татвар төлөгч ААНБ, иргэдийн төлөөлөл оролцуулсан сургалт зохион байгууллаа. ААНБ-ууд, төсөвт байгууллагууд, иргэд 33345 гаруй төлөөлөлд “Хувь хүний орлогын албан татварын хууль”, “Аж ахуйн нэгж байгууллагын орлогын албан татварын хууль”, “Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хууль”, “цахим татварын систем”, бусад татвар, төлбөр хураамжийн хуулиудаар бүх сумдад, 26 татварын улсын байцаагчид ажил төрлийн болон хууль эрх зүйн сургалт зохион байгуулав. Аймгийн ЗДТГ-аас болон Мерси кор ОУБ-ын Ховд дахь салбараас "Хууль сурталчилах", "Нээлттэй төр ил тод засаглал" аянуудын хүрээнд хэлтсийн 23 байцаагч сургалтанд хамрагдав. Алтай, Үенч, Булган суманд бүсчилсэн сургалт явуулж, Булган суманд давхардсан тоогоор 308 татвар төлөгчдөд “Нээлттэй хаалганы” өдрийг зохион байгууллаа. 2015 онд татвар төлөлтийг нэмэгдүүлэх, татварын бааз, суурийг өргөжүүлэх ажлын хүрээнд “Үл хөлдлөх хөрөнгийн" албан татварын тооллого нэгдсэн арга хэмжээг явуулж, оны эхний хагас жилээр НӨАТ төлөгчөөр 70 аж ахуй нэгж, 2 иргэн шинээр бүртгэлээ. Мөн ААНБОАТ төлөгчөөр 82 аж ахуй нэгж шинээр бүртгэгднээс ХХК-53, ББН-3, ЗБН-3, Хоршоо-4, Салбар-3, Төрийн бус байгууллага-16 тус тус бүртгэж татварын бааз суурийг өргөжүүллээ.

70

224 Эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалт, тайлангийн дараах ногдуулалтын хяналтын үр нөлөөг дээшлүүлж, далд эдийн засгийг илрүүлэх замаар орлогыг бодитойгоор тайлагнаж, татвар төлөлтийг нэмэгдүүлнэ.

+

+

+

+

СТСХ Хяналт шалгалтанд ХХК-67, нөхөрлөл-55, хоршоо-7, төсөвт байгууллага-7, иргэн-13 тус тус хамруулж гаалийн мэдээлэл болон хөндлөнгийн мэдээллийг ашиглан шалгалт хийснээр 2260.8 сая төгрөгийн зөрчилд 212.7 сая төгрөгийн нөхөн татвар ногдуулж, хуулийн дагуу 81.3 сая төгрөгийн торгууль, 40.7 сая төгрөгийн алданги, нийт 334.7 сая төгрөгийн нөхөн татвар хүү, торгууль, алданги ногдуулав.Эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалтаар 235 хамаарагчтай 85 агуулагчтай 210 татвар төлөгчийн 5009.8 сая төгрөгийн хөндлөнгийн мэдээллүүдийг цуглуулж, TPI програмын мэдээллийн нэгдсэн санд бүртгэж, 120 татвар төлөгчийн 6 төрлийн 282 мэдээлэл авч хяналт шалгалтанд хүлээлгэн өгч татварт хамрагддаггүй аж ахуйн нэгж, байгууллага, орлого бүхий иргэдийг татварт хамруулах, татвараа үнэн зөв тодорхойлсон эсэхийг нягтлах хяналт шалгалтанд хамруулав. Хяналт шалгалтанд ХХК-45, нөхөрлөл-25, хоршоо-3, төсөвт байгууллага-4, салбар-1, иргэн-2 тус тус хамруулан шалгаж, татвар төлөгч бүрт гаалийн мэдээлэл болон хөндлөнгийн мэдээллийг ашиглан шалгалт хийснээр шалгалтын явцад 1943.2 сая төгрөгийн зөрчилд 147.1 сая төгрөгийн нөхөн татвар ногдуулж, хуулийн дагуу 65.5 сая төгрөгийн торгууль, 55.8 сая төгрөгийн алданги, нийт 268.4 сая мянган төгрөгийн нөхөн татвар хүү, торгууль, алданги ногдуулав. 2015 онд Эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалтаар 123 хамаарагчтай 32 агуулагчтай 123 татвар төлөгчийн 829.3 сая төгрөгийн хөндлөнгийн мэдээллүүдийг цуглуулж, TPI программын мэдээллийн нэгдсэн санд бүртгэж, 120 татвар төлөгчийн 8 төрлийн 170 мэдээлэл авч хяналт шалгалтанд хүлээлгэн өгч, татварт хамрагддаггүй аж ахуйн нэгж, байгууллага, орлого бүхий иргэдийг татварт хамруулах, татвараа үнэн зөв тодорхойлсон эсэхийг

70


нягтлах хяналт шалгалтанд хамруулав.

3.5 225

Төсөвт байгууллага болон тусгай сангуудын тайланг аудитаар баталгаажуулан нэгтгэж, ил тод мэдээлж ажиллана.

+

+

+

+

СТСХ 2013 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайлангийн аудитад хамрагдвал зохих 194 байгууллагын санхүүгийн тайланд баталгаажуулах аудит хийсний 65.0 хувь буюу 126 байгууллагын тайлан “зөрчилгүй санал дүгнэлт”, 34 хувь буюу 67 байгууллагын тайлан тодорхой түвшний алдаатай илэрхийлэгдэж “Хязгаарлалттай санал дүгнэлт”, 1 хувь буюу 1 байгууллага “Сөрөг санал дүгнэлт”, 2014 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайлангийн аудитад хамрагдвал зохих 205 байгууллагын санхүүгийн тайланд баталгаажуулах аудит хийсний 67.5 хувь буюу 136 байгууллагын тайлан “зөрчилгүй санал дүгнэлт”, 30 хувь буюу 60 байгууллагын тайлан тодорхой түвшний алдаатай илэрхийлэгдэж “Хязгаарлалттай санал дүгнэлт”, 2 хувь буюу 4 байгууллага “Сөрөг санал дүгнэлт”, 0.5 хувь буюу 1 байгууллага “Татгалзсан санал дүгнэлт”- ийг тус тус авсан байна.

70

226 Аймгийн аудитын газрын ажиллах нөхцөл, боловсон хүчин, материаллаг баазыг бэхжүүлнэ.

+

+

+

+

ЗДТГ Аймгийн аудитын газрын автомашин худалдан авахад 70,0 сая, албан өрөөг засварлах, тавилга, техник тоног төхөөрөмжийг шинэчлэхэд зориулан 30,0 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлж хамтран ажиллаж байна.

100

227 Гүйцэтгэлийн аудитыг чанартай хийж, зөрчил, төлбөрийг иргэдэд ил тод болгоно.

+

+

+

+

Аудитын газар

2013 оны гүйцэтгэлийн аудитаар 1745.2 сая төгрөгийн төлбөр зөрчил илэрсэнээс 59.3 хувь буюу 1035.4 сая төгрөг нь төлбөр, 40.7 буюу 710.2 сая төгрөг нь зөрчил эзэлж байна. 2014 онд тавьсан төлбөрийн актын 85 хувь буюу 976.2 сая төгрөг бүрэн барагдуулж аймгийн Аудитын газрын шийтгэвэр гүйцэтгэлийн дансанд өмнөх оны үлдэгдэл, СТА-ын үйлчилгээний хөлсний хамт нийт 288.2 сая төгрөгийн актын төлбөрийг төвлөрүүлж орон нутгийн төсөвт 282.0 сая, тухайн сум байгууллагын төсөвт 680.7 сая төгрөг оруулж хувь хүн албан тушаалтанд 12.0 сая төгрөгийг буцаан олгуулав. 2015 оны эхний 11 сарын байдлаар Аймгийн аудитын газраас хийгдсэн аудитаар 451.2 сая төгрөгийн төлбөрийн акт бичсэнээс аймгийн төсөвт 280,3 сая, сум байгууллагын төсөвт 155,1 сая, иргэдэд 15,8 сая төгрөгийн буцаан олгох акт тус тус бичиж аймгийн төсөвт 130,0 сая төгрөг, сум байгууллагын төсөвт 154.1 сая төгрөг тус тус төвлөрүүлж, иргэдэд 13.8 сая төгрөг буцаан олгуулаад байна. Төрийн аудитын тухай хуулийн 28 дугаар зүйлд заасны дагуу Хязгаарлалттай, Сөрөг, Татгалзсан санал дүгнэлт авсан орон нутгийн харьяа 58 байгууллагуудын төсвийн шууд захирагч, нягтлан бодогч нарт арга хэмжээ авах албан шаардлагыг Аймгийн Засаг даргад хүргүүллээ.

70

228 Сангуудын зориулалтыг судалж, зарим сангуудыг нэгтгэн шинэчилсэн журам боловсруулан хэрэгжүүлж, сангийн орлогын бүрдүүлэлт, зарцуулалт, эргэн төлөлтийг сайжруулна.

+

+

+

+

СТСХ Сум хөгжүүлэх сангийн зээл олголт, олгосон зээлийн ашиглалт, эргэн төлөлтийн судалгааг 17 сумаас авч нэгтгэн дүгнэлт хийж, зээлийн зориулалтын байдалд хяналт тавих, эргэн төлөлтийг сайжруулах талаар сумдад албан бичгээр үүрэг чиглэл өгөв. Сангуудын зориулалтыг судалж зарим зориулалт нэгтэй сангуудыг нэгтгэснээр сум хөгжүүлэх сан, замын сан, байгаль хамгаалах сан, Хөшөөт хөгжлийн сан, аймгийн хөгжлийн сан зэрэг сангууд холбогдох хууль, тогтоомж, журмын дагуу үйл ажиллагаа явуулж байна.

70

3.6 229

Төсвийн шинэчлэлийн хүрээнд шинээр гарч буй хууль, журам, зааврыг сурталчлах, хэрэгжүүлэх зорилгоор төсвийн байгууллагуудын удирдлага, санхүүгийн ажилтнуудад сургалт зохион байгуулна.

+

+

+

СТСХ Сум, аймгийн төвийн төсвийн байгууллагуудын төсвийн шууд захирагч, сумын төвийн багийн Засаг дарга, төрийн сангийн төлөөлөгч зэрэг 130 гаруй хүнд Төсвийн тухай хууль, шинэчлэгдсэн заавар, журмуудын талаар 2 өдрийн “Төсвийн төслийг хөтөлбөр арга хэмжээ, шалгуур үзүүлэлт, хүрэх үр дүнгээр боловсруулах нь” сургалтыг орон нутагт хийв. Төсвийн шинэчлэл, Цахим санхүү хөтөлбөрийн хүрээнд аймгийн ЗДТГ-ын дэргэдэх 21 агентлаг, аймаг, сумын төсөвтэй харилцагч байгууллагуудын санхүүгийн ажилтан нийт 130 орчим хүнд “Батлагдсан төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх, санхүүгийн зөрчлийг бууруулах”, “Төсвийг хөтөлбөр, арга хэмжээгээр төлөвлөх”, “Аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын бүртгэл хөтлөлт, санхүүгийн тайлангийн гаргалт, цахимаар тайланг илгээх ажлыг сайжруулах” зэрэг сэдэвт 4 өдрийн сургалт, семинар хийв. 2015 оны 6 дугаар сард төсвийн байгууллагуудын нягтлан бодогч нарт ”Төсвийн төлөвлөлт, хэрэгжилт, хяналтыг сайжруулах нь” сэдэвт сургалт зохион байгуулж, сум, орон нутаг, улсын төсвийн байгууллага, ОНӨҮГ-ын 150 гаруй нягтлан бодогч хамрагдав. Сангийн яамтай хамтран “Хөтөлбөрт суурилсан орон нутгийн төсвийн төлөвлөлт, сар, улирлын хуваарь, Сангийн сайдын 2015 оны 7 дугаар тушаалаар баталсан төсвийн ангилал, түүний хэрэглээ, төсвийн төлөвлөлтийн мэдээллийн систем, орон нутгийн хөгжлийн сан” сэдвээр аймаг, сумдын 40 гаруй хүнд сургалт хийв. 2015 оны 10-р сард НББ-ын тухай хуулийн шинэчилсэн

90


найруулга, төсвийн ил тод байдлын тухай хууль, аудитын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын талаар 130 гаруй хүнд 2 өдрийн сургалт хийлээ.

230 Санхүү, төрийн сангийн хэлтэс, сумдын төрийн сангийн мэргэжилтнүүдийг өндөр хурдтай, сүлжээний орчинд ажиллах компьютерээр хангаж, санхүүгийн мэдээллийг цахим программ, төрийн сангийн сүлжээ, интернетээр дамжуулан боловсруулж мэдээлнэ.

+

+

+

+

СТСХ “Цахим санхүү” хөтөлбөрийг боловсруулж 2014 онд аймгийн ИТХТ-ийн хурлаар батлуулан сумдын төрийн сангийн төлөөлөгчдийн мэдээллийн баазыг шинэчилж, аймаг, сумдын төрийн сангийн мэргэжилтнүүдэд шинээр 24 компьютер олгож ажиллах нөхцөл бололцоог хангав. Сумуудыг шилэн кабельд холбож, ОНХС-аас 80,0 сая төгрөг, сумдын давсан орлогоос 20,0 сая төгрөг нийт 100,0 сая төгрөгөөр сумдын албан байгууллагуудыг шилэн кабельд холбох ажлыг зохион байгуулснаар Төрийн сан өндөр хурдны шилэн кабельд холбогдох бүрэн боломжтой болсон. Төсвийн төлөвлөлт, хуваарилалтыг 2015 оноос “Фискал” программ ашиглан хийж эхлээд байна. Эдгээр арга хэмжээнүүдийн дүнд санхүү, төсвийн үйл ажиллагааг холбогдох програмаар шуурхай гүйцэтгэх, ил тод нээлттэй байх боломж бүрдэж байна.

90

231 Холбогдох хууль , тогтоол, заавар журмын дагуу төсвийн бүх байгууллагуудын санхүүгийн мэдээллийг ил тод, нээлттэй мэдээлж байх зорилгоор мэдээллийн цахим хаягтай болох, мэдээллийн лавлах утас ажиллуулах, самбар, гарын авлага материалтай болгох, бусад мэдээллийн хэрэгслээр тодорхой хугацаанд мэдээлэх ажлыг зохион байгуулна.

+

+

+

+

СТСХ Төсвийн тухай хууль, Засгийн газрын 2010 оны 143, 2012 оны 17 дугаар тогтоол, аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн 3.7 дахь заалтыг хэрэгжүүлэх хүрээнд төсвийг иргэд, олон нийтэд ил тод, нээлттэй мэдээлэх талаар аймгийн Засаг даргын 2013 оны А/135, А/136 дугаар захирамжууд гарган хэрэгжүүлж байна. Нээлттэй нийгэм форумтай хамтран төсвийн ил тод, нээлттэй байдлыг хангах зорилгоор www.khovdtusuv.wordpress.com вэб сайтыг туршилтын журмаар ажиллуулж байгаад 2014 оны 2 сараас аймгийн санхүүгийн www.sankhuu.kho.gov.mn вэб сайт, Нийтийн номын сан, байгууллага бүр мэдээллийн самбараар төсвийн мэдээллийг иргэд, олон нийтэд хүргэж байна. Аймгийн ЗДТГ-ын 1 дүгээр давхарт мэдээллийн самбар байрлуулж, 3 өрөөнд мэдээллийн булан ажиллуулж байна. 2015 оноос Шилэн дансны хууль хэрэгжиж эхэлсэнтэй холбогдон хуулийг хэрэгжилтийг хангаж ажиллах, хэрэгжилтэнд хяналт тавих 2 ажлын хэсгийг аймгийн Засаг даргын 2015 оны А/05, А/06 дугаар захирамжаар батлан ажиллуулж, хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулах талаар сум, төсөвт байгууллагуудад албан бичиг хүргүүлж, эхний улиралд мэдээлэл оруулаагүй байгууллагын дарга, нягтлан бодогч нарт сануулах арга хэмжээ авч цаашид сар бүр мэдээллээ тогтмол оруулж байх талаар зөвлөмж, мэдээлэл оруулаагүй байгууллагын дарга, нягтлан бодогч нарт хариуцлага тооцож ажиллах мэдэгдэл хүргүүлэв. Мөн 10-р сард шилэн дансны хуулийг хангалтгүй хэрэгжүүлсэн байгууллагуудын дарга, эрхлэгч нарт Аймгийн Засаг даргын захирамжаар цалингийн арга хэмжээ авлаа.

70

3.7 232

Нягтлан бодогч нарт нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартын сургалтыг жил бүр зохион байгуулж, мэргэшсэн нягтлан бодогч нарын эрх олгох шалгалт авахуулж, мэргэшүүлэх ажлыг зохион байгуулна.

+

+

+

+

СТСХ Нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартын сургалтыг зохион байгуулж 80 гаруй нягтлан бодогч хамрагдсан. Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрх олгох шалгалтанд 173 нягтлан бодогч орж, шинээр 23 нягтлан бодогч мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрх авч, 35 хүн 1-4 хөнгөлөлт авсан байна. Аймгийн нягтлан бодогч нарт НББОУС-ын сургалтыг 2014 оны 4 дүгээрд сард зохион байгуулж 23 нягтлан бодогч хамрагдав. Цахим хөтөлбөрийн хүрээнд аймгийн аж ахуйн нэгжүүдийн нягтлан бодогч нарт ЖДААННББОУС, Е-Balance програм дээр тайлан шивэх, санхүүгийн тайланд эдийн засгийн үзүүлэлтийн шинжилгээ хийх аргачлал, санхүүгийн тайланг гаргах балансын маягт нөхөх аргачлал, НБББББ боловсруулах, гаргах аргачлалаар 90 гаруй нягтлан бодогч нарт сургалт зохион байгуулав. 2015 оны 5 сард мэргэшсэн нягтлан бодогчдын эрх олгох сургалт, шалгалтыг зохион байгуулж, 53 нягтлан бодогч шалгалтанд орж, шинээр 2 мэргэшсэн нягтлан бодогчтой боллоо.

90

233 Нягтлан бодогч нарын ажлыг дүгнэж, хариуцлага тооцох, нягтлан бодогч, нярав, сангийн мэргэжилтнүүдийг сэлгэж ажиллуулна.

+

+

+

+

СТСХ Нягтлан бодогч нарын ажлыг дүгнэх, сэлгэн ажлуулах ажлын хэсгийг Засаг даргын захирамжаар байгуулж, төрийн сангийн ажилтнууд, аймгийн төвийн нягтлан бодогч нарт цаг үеийн болон хариуцсан ажлаа хариуцлагатай хийж, санхүүгийн сахилга хариуцлагыг сайжруулан оны эцэст өр, авлагагүй гарах талаар семинар, зөвлөмж, үүрэг чиглэл өгөн ажиллаж байна. Аудитын дүгнэлтээр хязгаарлалттай болон сөрөг дүгнэлт авсан төсөвт байгууллагуудын дарга, нягтлан бодогч нарт хариуцлага тооцсон. 2015 оны 1 дүгээр сард Жаргалант сумаас бусад сумдад санхүүгийн алба байгуулж, нягтлан бодогч нарыг сэлгэн ажиллуулсан. Нягтлан бодогч нарын ажил дүгнэх үзүүлэлтийг шинэчлэн аймгийн Засаг даргын 2015 оны А/236 дугаар захирамжаар батлуулж үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгон ажиллаж байна. Нягтлан бодогч нарын 2014 оны ажлын дүгнэж, 16 хүнийг шагнаж

90

http://www.khovdtusuv.wordpress.com/

http://www.sankhuu.kho.gov.mn/


урамшуулав.

234 Төсвийн байгууллагуудын нягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн тайлан, мэдээг санхүүгийн программаар гаргуулж, төсвийн орлогын бүрдэлт, зарцуулалт, хөрөнгө оруулалтанд тавих хяналтыг сайжруулна.

+

+

+

+

СТСХ

Сарын мэдээг сумдаас төрийн сангийн сүлжээгээр хүлээн авч нэгтгэн сангийн яаманд дамжуулж, удирдлагыг мэдээллээр ханган, иргэдэд ил тод мэдээлэн ажиллаж байна. Төсвийн нийт 222 байгууллагад PLASTIC санхүүгийн программ суулган өгч сургалт зохион байгуулсны үр дүнд төсвийн бүх байгууллага НББ, санхүүгийн тайлангаа программаар өгч байна. Орон нутгийн төсвийн 2014 оны 1, 3, 4 дүгээр улирал, 2015 оны 1, 2, 3-р улирлын урьдчилсан гүйцэтгэл, цаашид хэрэгжүүлэх ажлын товч танилцуулгыг гарган жижиг ном болгон олшруулж ИТХ, аймгийн Засаг дарга, ЗДТГ-ын удирдлагуудад хүргүүлж, санхүүгийн мэдээллийн самбар, цахим сайтад байршуулж иргэд олон нийтэд мэдээллэв. Төсвийн орлого болон төсвийн өр үүсэж буй сум, байгууллагуудтай холбогдон шалтгааныг судалж, зөрчлийг бууруулах арга хэмжээг тухай бүр нь авч байна. 2014, 2015 онд төрийн сангийн дотоод хяналтын төлөвлөгөөг аймгийн Засаг даргын А/63 дугаар захирамжаар батлуулан төлөвлөгөөт болон өдөр тутмын хяналтыг хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. 2015 оны 9-р сард Алтай, Үенч, Булган, Цэцэг, Дарви, Буянт, Мөнххайрхан сумдад санхүү болон төрийн сангийн үйл ажиллагаатай танилцаж хяналт шалгалт хийв.

90

3.8 235 Аймаг, сумдын төрийн санг шилэн кабелийн сүлжээнд холбож, найдвартай нөөц сүлжээтэй болох арга хэмжээ авна.

+

+

СТСХ Аймгийн 15 сумын Төрийн сангийн сүлжээний тоног төхөөрөмжүүдийг шинэчлэн сүлжээний хурдыг нэмэгдүүлж, сумдын төрийн сангууд шилэн кабельд холбов. Булган, Дуут, Дөргөн, Дарви, Зэрэг, Мөст, Үенч, Эрдэнэбүрэн сумууд интернетэд холбогдлоо.

90

236 Төрийн сангийн үйл ажиллагааг шуурхай болгож, нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын баримт бичгийг баталж, мөрдөж ажиллуулах, төсвийн орлогын бүрдэлт, зарцуулалт, хөрөнгө оруулалт, сангуудын зарцуулалтанд тавих хяналтыг сайжруулж, санхүүгийн сахилга, хариуцлагыг өндөржүүлэн, өр, авлага гаргахгүй ажиллана.

+

+

+

+

СТСХ Аймгийн төрийн сангийн системд нийт 222 байгууллагын 752 данс байршиж байгаагаас аймгийн төвийн улсын болон орон нутгийн 51 байгууллагын 204 данс, сумдын 54 байгууллагын 642 дансаар холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу төлбөр тооцоог тухай бүр хийж харилцагч байгууллага, иргэдэд санхүүгийн үйлчилгээг түргэн шуурхай гүйцэтгэж байна. 2015 оны 11 дүгээр сарын 20-ны байдлаар 37338 зардлын ваучер бичиж, 116 385,8 сая төгрөгийн мөнгөн зарлагын урсгал гүйлгээ хийсэн байна.

90

3.9 237

Улсын болон орон нутгийн төсөв, төсөл, хөтөлбөр, хандив, зээл, тусламжийн хүрээнд бий болсон хөрөнгийг хүлээн авч орон нутгийн өмчийн бүртгэлд тусгаж, өмчийн хяналтын системийг сайжруулна.

+ + + + ИТХ-ын ЭЗҮӨХХ

2013 оны орон нутгийн өмчийн дүнг хөрөнгийн нэр төрөл бүрээр хянан хүлээн авч нэгтгэн аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн хуралдаанаар хэлэлцүүлж, 2014 оны 54 дүгээр тогтоолоор 148,1 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө тоологдсон дүнг баталгаажуулан, төрийн өмчийн хороонд тушаав. Аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 9 удаагийн хуралдааны хөрөнгө шилжүүлэх тухай 11 тогтоолоор 6 байгууллагын 175 нэр төрлийн 577787,2 мянган төгрөгийн хөрөнгийг байгууллага хооронд шилжүүлэх, хөрөнгө ашиглалтаас хасах тухай 7 тогтоолоор 6 байгууллагын 7 төрлийн 39831,4 мянган төгрөийг хөрөнгийг ашиглалтаас хасах, нийтийн дуудлагын худалдаа зарлах тухай 4 тогтоолоор 7 байгууллагын 11 төрлийн хөрөнгийн дуудлагын доод үнийг 28250,0 мянган төгрөгөөр тогтоож, хөрөнгө бүртгэх тухай 3 тогтоолоор 3 байгууллагын 8 төрлийн 87552,0 мянган төгрөгийг хөрөнгийг бүртгэхээр, зөвшөөрөл олгох тухай 1 тогтоолоор 1 төрлийн 41868,0 мянган төгрөгийн хөрөнгийг өр барагдуулсанд тооцуулахаар тус тус шийдвэрлэн хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Аймгийн орон нутгийн өмчийн 145 байгууллагад 2014 оны жилийн эцсийн өмчийн тайлан тушаах үеэр хөрөнгийн хамгаалалт, хадгалалт, агуулахын чанарт үнэлгээ хийж журмыг хэрэгжүүлж ажиллах тухай зөвлөгөө өгөв. 2015 онд аймгийн төсөвт байгууллагуудад ажиллан сум хөгжүүлэх санийн хөрөнгө оруулалт, хандив, зээл тусламжийн хүрээнд бий болсон хөрөнгийг бүртгэлд тусгасан эсэх, хөрөнгийн хадгалалт, хамгаалалт, агуулахын эмх цэгц, ашиглалт, өмч хамгаалах зөвлөлийн ажил, өмчийн талаар гарсан аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн тогтоолын хэрэгжилт зэрэгт хяналт тавин заавар зөвөлгөө өгөв.

90

238 Орон нутгийн өмчийг байгууллага, нэр төрөл, тоо хэмжээ, үнийн дүнгээр мэдээллийн баазад шивж оруулж, өмчийн мэдээллийн цахим систем бий болгоно.

+

+

+

+

ИТХ-ын ЭЗҮӨХХ

Өмчийн мэдээллийн программын сургалтыг 2014 оны 4 дүгээр сард бүх сум, байгууллагуудын нягтлан бодогч нарт хийж сум, байгууллагууд орон нутгийн өмчийг мэдээллийн баазад шивж дуусч байна.

90


3.10 239 Улс, орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр нийлүүлэх хэрэгцээт бараа, үйлчилгээг аль болох орон нутгаасаа авах, орон нутгийн компани давуу эрхтэй байх зарчмыг баримталж хуулийн хүрээнд хэрэгжүүлнэ.

+

+

+

+

СТСХ Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийг үндэслэн орон нутгийн компани, тухайн орон нутагт үйлдвэрлэсэн бараа, материалд давуу эрх тооцох байдлаар тендерийн бичиг баримт бүрт тусгаж байна. Сумуудад худалдан авах ажиллагааны талаар орон нутагт хэрхэн давуу эрх тооцож болох, орон нутгийн иргэд тендер шалгаруулалтанд оролцох ямар боломжууд байгаа талаар холбогдох мэдээлэл, зөвлөмж өгөн ажиллаж байна.

70

3.11 240 Мөнгөний бодлогын үр ашгийг нэмэгдүүлж, мөнгө, сангийн бодлогын харилцан уялдааг сайжруулан, инфляцийг бууруулах, иргэдийн амьжиргааны түвшинг хамгаалах, эдийн засгийн бодит өсөлтийг дэмжих, банк санхүү, эдийн засгийн байгууллагуудын хамтын ажиллагааг дэмжиж ажиллана.

+

+

+

+

Монгол банк

Монголбанкны Мөнгөний бодлогын зөвлөл 2015 оны 6 дугаард хуралдаж, мөнгөний бодлогын хүүг өөрчлөхгүй хэвээр хадгалах шийдвэр гаргасан. Хэрэглээний үнийн индексээр илэрхийлсэн жилийн инфляци 2015 оны 10 дугаар сарын эцэст 8.0 хувь, Улаанбаатар хотод 7.5 хувь болж бууран, суурь инфляци алгуур буурсаар 10.2 хувьд хүрээд байна. Нийлүүлэлтийн гаралтай инфляцийн дарамт буурсан, эрэлтийн гаралтай инфляци ирэх саруудад нэмэгдэхээргүй байгаа тул 2015 оны инфляцийн зорилт хангагдахаар байна. 2015 оны эхнээс төлбөрийн нийт тэнцэлд эерэг өөрчлөлтүүд гарч, оны эхний хагаст алдагдалгүй гарах нөхцөл бүрдэж байна. Бодлогын энэхүү шийдвэр нь төгрөгийн өгөөжийг хадгалж, макро эдийн засгийн гадаад тэнцвэрийг үргэлжлүүлэн дэмжинэ.

70

3.12 241 Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэхэд чиглэгдсэн урт хугацаатай, бага хүүтэй зээлийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлж ажиллана.

+

+

+

+

Монгол банк

2013 онд Засгийн газар, Хөдөлмөр халамж, Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сан, Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн газраас хэрэгжүүлж буй жижиг дунд үйлдвэрийн төслийн зээлийг бүх банкаар дамжуулан олгосноор тайлант улирлын байдлаар 368 зээлдэгчийн 1511.3 сая төгрөгийн зээлийн үлдэгдэлтэй болжээ. 2014 онд Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн төслийн зээлийн үлдэгдэл нь аймгийн хэмжээний нийт зээлийн багцын 1.5 хувийг эзэлж байна. Энэ чиглэлээр олгогдож буй төслийн үр дүн сайжирч анх жилийн 12 хувийн хүүтэй байсан бол одоогийн байдлаар жилийн 8.4 хувийн хүүтэй олгогдож байна. Үүний үр дүнд жижиг дунд үйлдвэрлэлийн чиглэлээр аймгийн хэмжээнд 1360 гаруй ажлын байр нэмэгдсэн байна. Чингис бондоор санхүүжих 888 төсөлд Ховд аймгийн 19 төсөл дэмжигдэж одоогийн байдлаар 1 төсөл зээлээ авч Хөөсөнцөр болон сэндвичэн хавтан үйлдвэрлэж байна. 2015 онд Засгийн газар, Хөдөлмөр халамж, Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сан, Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн газраас хэрэгжүүлж буй жижиг дунд үйлдвэрлэлийн төслийн зээлийг орон нутгийн банкуудаар дамжуулан олгож байгаа бөгөөд тайлант улирлын байдлаар 258 зээлдэгчийн 5.1 тэрбум төгрөгийн зээлийн үлдэгдэлтэй байна. Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн төслийн зээлийн үлдэгдэл нь аймгийн хэмжээний нийт зээлийн багцын 3.1 хувийг эзэлж байна. Энэ чиглэлээр олгогдож буй төслийн үр дүн сайжирч анх жилийн 12 хувийн хүүтэй байсан бол одоогийн байдлаар жилийн 7.2 хувийн хүүтэй болжээ.

70

3.13 242 Банкны үйлчилгээний хүрээг өргөтгөх, харилцагчдын цаг хугацааг хэмнэх чиглэлээр банкны салбар нэгжийн тоог нэмэгдүүлж, бэлэн бус төлбөр тооцооны хэрэгслийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлнэ.

+

+

+

+

Монгол

банк Төлбөр тооцооны системийн харилцан зохицолдоо, нэгдмэл байдлыг хангах, санхүүгийн үйлчилгээнд хамрагдах гарцыг өргөжүүлэх зорилгоор Монголбанкны санаачилгаар “Нэг карт-нэгдсэн сүлжээ” системийг 2010 онд нэвтрүүлснээр харилцагч нь олон банкны картыг давхар эзэмших шаардлагагүй болж, нэг картаар бүх банкны картын үйлчилгээг авах боломжийг бүрдүүлсэн юм. Энэ нь манай аймагт тайлант улирлаас эхлэн хэрэгжиж байгаа бөгөөд карт эзэмшигчийн тооны өсөлтөнд шууд нөлөөлсөн байна. Ховд аймагт төлбөрийн картын үйл ажиллагааг 6 банк эрхэлж, банкны өөрийн болон Монголбанкны Үндэсний цахим гүйлгээний төвийн “Нэг карт-нэгдсэн сүлжээ” системээр дамжуулан харилцагчийн төлбөр тооцоог 7/24 зарчмаар тасралтгүй, найдвартай гүйцэтгэж байна. Тайлант оны байдлаар бэлэн бус төлбөр тооцооны систем өмнөх онтой харьцуулахад 31.8 хувиар нэмэгдсэн нь нэг талаас банкууд картын үйл ажиллагаагаа өргөжүүлсэн, нөгөө талаас Монголбанкны зүгээс бэлэн бус төлбөр тооцооны хэрэгслийн хэрэглээг нэмэгдүүлэх бодлогыг баримталж, банкуудтай хамтран үндэсний төлбөрийн карт гаргаж, түүний хэрэглээг дэмжих арга хэмжээг авч хэрэгжүүлсэнтэй холбоотой байна. 2015 оны 1 дүгээр сараас эхлэн 1.0 сая төгрөгөөс доош дүнэтэй гүйлгээ 24 цагийн турш 1 минутын дотор шуурхай шилждэг болов.

70

3.14 243 Статистикийн салбарт мэдээлэл боловсруулах, техник, технологи, цахим програм, дотоод сүлжээ, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, интернет ашиглах замаар аймаг, сум, багуудтай цаасгүй технологи

+

+

+

+

Статис тикийн хэлтэс

Статистикийн салбарт мэдээлэл боловсруулах, техник технологи, цахим программ, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, интернет ашиглаж замаар цаасгүй технологи нэвтрүүлэх ажлыг хэрэгжүүлж 17 сум, 91 багт мал тооллого, газар тариалан, хадлан тэжээл бэлтгэх, хүн амын бүртгэлийг интернет орчинд баг, сум, аймгийн түвшинд өрх нэг бүрээр шивж үр дүнг тооцож гаргадаг боллоо. Аймаг, сум, багт хийж буй ӨНЭЗС, АХС, Нийгмийн түүвэр судалгаануудыг сум, баг өрхийн түвшинд маягт, цаас

90


нэвтрүүлэх ажлыг хэрэгжүүлж, жилийн эцсийн мал тооллого, хүн ам, өрхийн бүртгэлийн мэдээллийн санг цахим программаар бүрдүүлнэ.

ашиглахгүйгээр таблет ашиглаж байна.

ДӨРӨВ: Дэд бүтэц, газрын шинэтгэл, барилга хот байгуулалтын бодлогын хүрээнд:

4.1. Дэд бүтцийн чиглэлээр:

4.1.1 244 Түгээмэл тархацтай барилгын материалын ордуудын судалгаа явуулж нөөцийг нь тогтоон, орон нутагт тохирсон барилгын материалын үйлдвэр байгуулах техникийн нөхцөл, стандартуудыг батлуулж, тэдгээрийн хэрэглээний талаар технологийн зөвлөмжүүдийг гаргаж ажиллана.

+

+

+

+

ХБХ, ГХБХБГ

Аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас тогтоосон үнэлгээг хэрэгжүүлэх ажлын хэсэг байгуулан ажиллаж байна. Гол, мөрний урсац бүрэлдэх эх, усны сан бүхий газрын хамгаалалтын бүс, ойн сан бүхий газарт ашигт малтмал хайх, ашиглахыг хориглох хуулийн заалттай холбоотойгоор хуучин карьеруудыг ашиглахад хүндрэлтэй болж нөөц нь багасч байна. Шинэчлэн батлагдсан ашигт малтмалын тухай хуулиар түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын зөвшөөрлийг тухайн аймагт шилжүүлсэн учир ямар нэгэн хүндрэлгүй элс, хайрга, шавар олгож байна. “Ховдын тулга” ХХК-ны карьерийн үйлдвэр шинээр ашиглалтанд орсон. Мөн орон нутагт барилгын материал үйлдвэрлэж байгаа үйлдвэрүүдийг дэмжих, орон сууцны үнийн хөөрөгдлийг бууруулах үүднээс түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын татварыг бууруулах бодлого баримтлан ажиллаж байна. Барилгын материалын үйлдвэрлэлийг дэмжих хөтөлбөрийн хүрээнд түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын геологийн хайгуул хийх, орд газрыг тогтоох , ашиглалтын гүйцэтгэлд хяналт тавих салбар зөвлөлийг аймгийн Засаг даргын 2014 оны А/291 тоот захирамжаар байгуулан ажиллаж байна. Аймгийн хэмжээнд барилгын материалын үйлдвэрлэлийн түүхий эдийн нөөцийг тогтоох талаар холбогдох мэргэжлийн байгууллагаар судалгаа гаргуулан нөөц нь тогтоогдсон боловч хөрөнгө мөнгөний шаардлагаас болж илрүүлж ашиглаж чадахгүй байна. Үүнд: Буянт, Чандмань, Зэрэг, Дуут, Мянгад, Буянт, Ховд, Үенч, Мөст, Дарви, Булган, Эрдэнэбүрэн, Манхан, Дөргөн зэрэг сумуудад шохойн чулууны орд, төмрийн хүдэр, хайлуур жонш, цахиурлаг нэмэлт, боржин болон гантиг чулуун хавтан, гөлтгөнө зэргийн нөөцтэй бий.

90

4.1.2 245 Монгол улсын холбогдох хууль, журам, дүрэмд тулгуурлан Ховд хотын инженер техникийн боломжид тохирсон “Шинээр баригдах барилга байгууламжид техникийн нөхцөл олгох журам”-ыг баталж хэрэгжүүлнэ.

+

+

ХБХ, ГХБХБГ

Журмыг боловсруулж аймгийн Засаг даргын дэргэдэх инженер техникийн зөвлөлөөр хэлэлцүүлэн баталж, мөрдөн ажиллаж байна.

100

4.1.3

246 Ховд-Манхан чиглэлийн 85.3 км хатуу хучилттай авто замыг үргэлжлүүлэн барьж, ашиглалтад оруулна.

+

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Тус замын ажлыг БНХАУ-ын “CHINA Gezhouba” ХХК гүйцэтгэж, улсын комисст хүлээн авав. 100

247 Ховд-Өлгий чиглэлийн хатуу хучилттай авто замыг барьж, ашиглалтад оруулна.

+ + + ХБХ, ТАЗГ

Ховд–Өлгий чиглэлийн 189.7 км замын санхүүжилтийг 2015 оны улсын төсөв, Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр 125 сая долларын хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлэж, “Эйч Кэй Би Интернэшнл Холдинг” ХХК 53.9 км, “Чайна Хуаши Энтерпрайзиз” ХХК 135.8 км замын барих ажилд шалгарч газар шорооны ажлаа эхлүүлж, 2018 оны 8 дугаар сард ашиглалтанд өгөхөөр ажиллаж байна.

70

248 Манхан-Дарви чиглэлийн 100 км хатуу хучилттай авто замыг үргэлжлүүлэн барьж, ашиглалтад оруулна.

+

+

+

ХБХ, ТАЗГ

”Алтайн зам” ХХК гүйцэтгэж гэрээний дагуу 2013 оны 11 дүгээрд ашиглалтанд хүлээн авав. 100

4.1.4

249 ”Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто замын төсөл”-ийн хүрээнд Бага улаан даваа-Тэмээн хүзүү чиглэлийн 110.8 км замыг үргэлжлүүлэн барьж ашиглалтад оруулна.

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Бага улаан даваанаас Тэмээн хүзүү чиглэлийн замын ажлыг БНХАУ-ын “China Jiangsu Jianda construction” ХХК гүйцэтгэж, улсын комисст хүлээн авав.

100

250 ”Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто замын төсөл”-ийн хүрээнд Манхан-Бага улаан даваа чиглэлийн 103.3 км хатуу

+

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Азийн хөгжлийн банкны хөнгөлөлттэй зээл, “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто зам хөгжүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд хэрэгжиж буй Манхан-Бага улаан даваа чиглэлийн 103,3 км хатуу хучилттай авто замын ажилд БНХАУ-ын “China Jiangsu Jianda construction” ХХК гүйцэтгэж, ”Барилгын ажлыг

100


хучилттай авто замыг үргэлжлүүлэн барьж ашиглалтад оруулна.

эхлүүлэх, үргэлжлүүлэх, ашиглалтанд оруулах дүрэм”, Зам тээврийн сайдын 2015 оны 277 дугаар тушаалын дагуу 2015 оны 10 сарын 27-ны өдөр 2-р багцын 50 км хатуу хучилттай авто замын барилгын ажлыг ашиглалтанд орууллаа.

251 ”Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто замын төсөл”-ийн хүрээнд Булганы Хөвч-Үенч, Үенч-Тэмээн хүзүү чиглэлийн 60 км хатуу хучилттай авто замыг үргэлжлүүлэн барьж ашиглалтад оруулна.

+

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Азийн хөгжлийн банкны хөнгөлөлттэй зээл, “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто зам хөгжүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд хэрэгжиж буй Булганы Хөвч-Үенч, Үенч-Тэмээн хүзүү чиглэлийн 60 км хатуу хучилттай авто замын ажилд БНХАУ-ын “China Jiangsu Jianda construction” ХХК шалгарч 2015 оны улсын төсөвт хөрөнгийн эх үүсвэрийг тусган, ашиглалтанд оруулахаар ажиллаж байна.

90

4.1.5 252 Мянгадын гүүр-Сар хайрхан чиглэлд хатуу хучилттай зам барина.

+

+

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Мянгадын гүүр-Сар хайрханы чиглэлийн 20 км авто замын ажлын тендер 2 удаа хүчингүй болсон тул “Түмдэлгэрэх” ХХК-тай шууд гэрээ байгуулж гүйцэтгүүлж байна. Тус ажлын нийт санхүүжилт нь 8.388.7 сая төгрөг бөгөөд 2015 оны улсын төсөвт үлдэгдэл санхүүжилт болох 6.388.7 сая төгрөг тусгагдсан бөгөөд уг ажлын гүйцэтгэл 100 хувьтай хийгдсэн байна. 2015 онд багтаан улсын комисст хүлээлгэн өгөхөөр төлөвлөж байна.

100

4.1.6 253 Аймгийн төвийн 7.1 км хатуу хучилттай авто замын барилгын ажлыг дуусгаж, ашиглалтад хүлээж авна.

+

ХБХ, ТАЗГ

Ховд “АЗЗА” ХК 2,226 км, “Кеналхап” ХХК 2,934 км, “Түм дэлгэрэх” ХХК 1,085 км авто замын ажил гүйцэтгэж, улсын комисст хүлээлгэн өгөв.

100

4.1.7 254 Хотын төв болон гэр хорооллын авто болон явган хүний замыг 2 дахин нэмэгдүүлж гэрэлтүүлэгтэй болгоно. Явган хүний замыг шөнө гэрэлтдэг фосфортой жишиг зам болгох эхлэлийг тавина.

+

+

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Хотын төвд хуучин хийсэн 146 ширхэг гудамжны гэрэлтүүлгийг бүрэн хүлээн авч, шинээр 142 гэрэлтүүлэг суурилуулж, хуучин зам дагуух 40 гэрэлтүүлгийг шинээр тавьсан 5,1 км зам дээр суурилуулав. Хас банк, Хөрс шатхуун түгээх станц, Хөгжимт драмын театр, Магсаржав кино театр, 30 айл, 72 айл 4 замуудын уулзварууд, шинэ замын дагуу 8 км явган хүний зам ашиглалтанд оруулав. 2014 онд төв дөрвөн замын уулзвараас “Хөрс” ШТС-ын уулзвар хүртэл чулуун зам тавьж, Номингийн уулзвараас техникийн захын уулзвар хүртэлх явган замын ажил гүйцэтгэлээ. Жаргалант суманд 2012 онд – 10.474 км авто зам /3.2 тэрбум/, 2013 онд – 4.061 км авто зам /2,2 тэрбум/, 2014 онд – 2,943 км авто зам /1.085 тэрбум/ нийт 16,728 км авто замыг 4.943 тэрбум төгрөгөөр барьсан. 2014 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Жаргалант сумын Бугат, Цамбагарав, Жаргалан, Бичигт, Баатархайрхан багийн нутагт нийт 5,1 км хатуу хучилттай авто барих ажлын тендерт “Түмдэлгэрэх” ХХК шалгарч, ажлаа эхлүүлээд байна. Гудамж төслийн хүрээнд 2015 онд аймгийн төв хэсэгт нийт 12 уулзвар шинэчлэх 10 км авто зам барихаар талууд санал нэгдсэн. Мөн Номингийн уулзвараас Цамбагарав уулзвар хүртлэх замд 30 ширхэг гэрэлтүүлгийн ажилд “Ирмүүн Аргамаг” ХХК шалгарч ашиглалтанд хүлээлгэн өглөө. Мөн хуучин гэрлүүдийн гэр хорооллын гудамжуудад шилжүүллээ.

90

4.1.8 255 Сумын төвүүдэд 1-3 км хайрган болон хатуу хучилттай авто зам, явган хүний замыг гэрэлтүүлгийн хамт байгуулна.

+

+

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Манхан сум 6.2 км хатуу хучилттай авто зам, Үенч сум 2 км хатуу хучилттай авто зам, Алтай сум 6 км хатуу хучилттай авто зам, Булган сум 6 км хатуу хучилттай авто зам, Зэрэг сум 3.1 км хатуу хучилттай авто замтай болж Дарви сум зураг төсвөө боловсруулж бэлэн болгосон бөгөөд ирэх онд сумын төвд 2 км хатуу хучилтай авто замтай болно. Мөн Эрдэнэбүрэн, Мянгад, Ховд, Мөст, Чандмань, сумдад бетонон хучилттай авто зам болон тохижилтын ажил эхэлсэн бөгөөд гэрээний дагуу ирэх онд улсын комист хүлээлгэн өгөхөөр ажиллаж байна.

90

4.1.9 256 Аймгийн авто замын нэгдсэн сүлжээний зураглалыг шинэчлэн боловсруулж мөрдүүлнэ.

+

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Аймгийн авто замын нэгдсэн сүлжээний зураглалыг шинэчлэн боловсруулж, 2013 онд 10,4 км хатуу хучилттай авто замын хайгуулын зураг төсвийг “Гарьд зам” ХХК-иар хийлгэн улсын экспертизээр баталгаажуулж хүлээн авав. Ховд хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу авто замын трассууд батлагдлаа.

100

4.1.10

257 Ховд хотыг Улаанбаатар, Өлгий, Улаангом хотуудтай хатуу хучилттай авто замаар, сумын төвүүдийг аймгийн төв, ойролцоох төв замуудтай хатуу хучилттай болон сайжруулсан хайрган замаар холбоно.

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Ховд хотын төвөөс Дарвийн байшин үзүүр хүртэлх 185.3 км хатуу хучилттай авто зам ашиглалтанд орсон бөгөөд Дарвийн байшин үзүүрээс Говь-алтай хүртэлх замын ажлыг Концессын гэрээгээр 2016 онд ашиглалтанд оруулахаар ажиллаж байна. Ховд–Өлгий чиглэлийн 189.7 км замын санхүүжилтийг 2015 оны улсын төсөв, Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр 125 сая долларын хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлэж, “Эйч Кэй Би Интернэшнл Холдинг” ХХК 53.9 км, “Чайна Хуаши Энтерпрайзиз” ХХК 135.8 км замын ажилд шалгарч, газар шорооны ажлаа эхлүүлээд байна. 2018 оны 8 дугаар сард ашиглалтанд өгөхөөр ажиллаж байна .

70

4.1.11

258 Мөст сумын Уртын сайраас Цэцэг сумын төв хүртэл хатуу хучилттай замаар холбох

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Цэцэг сумаас Хөшөөтийн хатуу хучилттай зам хүртлэх 4 км хайрган хучилттай авто замыг орон нутгийн концессын зүйлийн жагсаалтанд оруулсан бөгөөд одоогоор гүйцэтгэх аж ахуй нэгж

50


ТЭЗҮ-ийг боловсруулж, Цэцэг сумаас Хөшөөтийн хатуу хучилттай зам хүртэлх 4 км зам барина.

сонгогдоогүй байна. Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр барихаар санал хүргүүлээд байна.

4.1.12

259 Үрэмч-Ховд-Улаанбаатар чиглэлд олон улсын нислэгийг сэргээх боломжийг эрх бүхий байгууллагуудад тавьж шийдвэрлүүлнэ.

+

+

+

ХБХ Гадаад харилцааны яам, БНХАУ-ийн ШУӨЗО-ны холбогдох газруудад нислэгийг дахин сэргээх талаар хүсэлт тавив.

30

4.1.13

260 Ховд хотын үерийн хамгаалалтын даланд засвар хийж, зарим хэсгийг нь инженерийн хийцтэй болгоно.

+ + ХБХ Шинээр барьж буй замын ажилтай холбогдуулан үеэрийн хамгаалалтын даланг шинэчлэн сайжруулах чиглэлд 2014 онд замын доогуур хос хоолой хийлгэж үерийн усыг зам гэмтээхүй байх нөхцөл бүрдүүлсэн бол 2015 онд Жаргалант сумын орон нутгийн хөгжлийн сангийн 90 сая төгрөгний хөрөнгө оруулалтаар “Ганбүрд” ХХК гүйцэтгэж улсын комист хүлээлгэн өглөө.

100

4.1.14

261 Хот доторх автобусны зогсоолууд, Бичигтийн чиглэлийн постыг загвар пост болгон тохижуулж, авто вокзалын барилгыг улсын төсвийн болон хувийн хөрөнгө оруулалтаар барьж ашиглалтад оруулан, нийтийн тээврийн үйлчилгээг шуурхай, хүртээмжтэй болгоно.

+

+

ХБХ, ТАЗГ

Хотын доторх автобусны зогсоолыг нэмэгдүүлэх, орон сууцны хорооллын доторх авто зогсоолын зураг төслийг боловсруулах ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлж, 900 гаруй авто машины ил зогсоол шинээр барьж, 80 айлын орон сууцны дэргэд дээрээ хүүхдийн тоглоомын талбай бүхий 30 машины дулаан зогсоол ашиглалтанд хүлээн аваад байна. Постуудын үйл ажиллагааг жигдрүүлж, камержуулан байнгын хяналт шалгалт хийж илэрсэн зөрчил дутагдлыг тухай бүр нь арилгуулан ажиллаж байна.

100

4.1.15

262 Дарви суманд автовокзал, техникийн үйлчилгээний төв байгуулах санаачлагыг дэмжинэ.

+ + + ХБХ, ТАЗГ

Дарви сум болон аймгийн төвд авто вокзал байгуулах төслийн баримт бичгийг боловсруулж хөрөнгө оруулагчдын чуулганд оролцогчдод танилцуулсан боловч хөрөнгө оруулалтын асуудал шийдэгдээгүй байна.

30

4.1.16

263 Сумдыг өндөр хурдны шилэн кабелийн сүлжээнд, бүх багийг үүрэн холбооны сүлжээнд бүрэн холбоно.

+

+

ХБХ, Сумдыг өндөр хурдны интернэтэд холбох ажлын бүрэн хийж дуусгахаар Засгийн газраас өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу “Монголын цахилгаан холбоо” ХХК-ний Ховд дахь салбар компанитай ОНХС–аас 100 сая төгрөгийн гэрээ байгуулан ажиллаж байна. Сумдыг шилэн кабельд холбох ажлыг БНХАУ-ын зээлийн тусламжаар эхлүүлж, “Нью-оптик” ХХК нь 2012-2013 онд 9 сумыг шилэн кабельд холбох ажлын хүрээнд нийт 489 км шилэн кабель татаж Мөст, Мөнххайрхан, Дуут, Чандмань, Манхан, Эрдэнэбүрэн, Ховд, Буянт, Дөргөн сумыг шилэн кабельд холбож, wifi-аар интернетийн үйлчилгээ үзүүлж байна. Уг төслөөр хийсэн ажлыг 2013 онд 2 удаа УБ хотоос комисс ирж ажиллан дутуу хийгдсэн ажлуудыг гүйцээж хийх үүрэг даалгавар өгсний үндсэн дээр 2014 оны 1 сард Дуут, Ховд, Дөргөн, Буянт сумдын төхөөрөмжийг асааж оператор компаниуд болон интернетийн үйлчилгээ үзүүлэгч компаниудад урсгал авч шипэн кабельд холбогдох боломж бүрдсэн. 2014 оны 8 дугаар сард Эрдэнэбүрэн суманд төхөөрөмж тавьж асааснаар Баян-өлгий аймаг талаас шилэн кабелийн шинэ гарцтай болсон. Сумдыг өндөр хурдны интернэтэд холбох ажлын бүрэн хийж дуусгахаар Засгийн газраас өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу Монголын цахилгаан холбоо ХХК-ний Ховд дахь салбар компанитай ОНХС –аас 100 сая төгрөгийн гэрээ байгуулан ажиллаж байна. Багуудыг үүрэн холбооны сүлжээнд бүрэн холболоо.

90

4.1.17

264 Мянгад сумын Халзан бүргэдтэйн газрын ховор металлын ордын хайгуул, ашиглалтыг хууль тогтоомжийн хүрээнд дэмжинэ.

+

+

+

ХБХ Засгийн газраас стратегийн ордод оруулах саналыг УИХ-д оруулж хэлэлцүүлэх болсон. Аймгийн түвшинд лиценз эзэмшигч компанитай 3 удаагийн ажил хэргийн уулзалт зохион байгуулж, хуулийн хүрээнд аймаг, орон нутагт үр өгөөжтэй хэлбэрээр хамтран ажиллах санал солилцон ажиллаж байна.

90

4.1.18

265 Хөшөөтийн уурхайг стратегийн ордод оруулж, орон нутгаас “МоЭнКо” компанитай хамтран ажиллах гэрээг шинэчилж, “Жижиг хөшөөт” төсөл хэрэгжүүлнэ.

+

+

+

+

ЗДТГ, ХБХ

Засгийн газраас Хөшөөтийн уурхайг стратегийн ордод оруулах шийдвэр гаргаж, УИХ-д өргөн барьсан. Аймгийн хэмжээнд 2016 он хүртэл “МоЭнКо” ХХК-тай хамтран ажиллах гэрээг 2014 оны 3 дугаар сард байгуулан хамтран ажиллаж байна. Тус гэрээнд “Жижиг хөшөөт” төсөл хэрэгжүүлэхээр тусгасан.

70

4.1.19

266 Хөшөөтийн уурхайд 36 МВ–ын дулааны цахилгаан станц, нүүрс коксжуулах үйлдвэр байгуулна.

+ + + ЗДТГ Хамтран ажиллах гэрээнд жилд 3 сая хүртэл тонн нүүрс хуурай аргаар баяжуулах үйлдвэр байгуулах, цахилгаан станц барих судалгааны ажил хийх талаар хамтран ажиллах тухай заалт тусгасан. Хуурай аргаар баяжуулах үйлдвэр ашиглалтанд орж улсын комисс хүлээн авсан.

50

4.1.20

267 Хөшөөтөөс Үенчийн чиглэлд 35 кВ-ын ЦДАШ, дэд станц барих ТЭЗҮ боловсруулж, хэрэгжүүлнэ.

+ + + ЗДТГ, ХБХ

Үенчээс Алтай сум 10 км, Хөшөөтөөс алтай чиглэлд 250км шугам татагдсан байгаа. Хөшөөтөөс Үенчийн чиглэлд 35 кВ-ын ЦДАШ дэд станц барих ажлыг Эрчим хүчний яаманд саналаа хүргүүлэн хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлүүлэхээр ажиллаж байна.

30


268 Булган гол дээр УЦС барих ТЭЗҮ боловсруулах, одоо байгаа усан цахилгаан станцуудыг дулааны улиралд ашиглах горим ажиллагааг хийнэ.

+

+

+ ЗДТГ, ХБХ

Эрчим хүчний яаманд саналаа хүргүүлэн хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлүүлэхээр ажиллаж байна. 30

4.1.21

269 Аймгийн төвийн эрчим хүчний найдвартай хангамжийг бий болгохын тулд шинээр 35/6 кВ–ийн дэд станц байгуулна.

+ + ЗДТГ, ХБХ

Аймгийн төвийн эрчим хүчний найдвартай хангамжийг бий болгохын тулд шинээр 35/6 кВ–ийн дэд станцыг барьж байгуулж, 2014 оны 10 дугаар сард улсын комисс хүлээн авснаар Ховд аймаг цахилгаан хуваарилах 2 дэд станцтай болов.

100

270 Аймгийн төвийн багуудын 0.4 кВ-ын ЦДАШ байгуулах, дэд станцыг шинэчлэх, хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх ажлыг хийнэ.

+ + + + ЗДТГ, ХБХ

Бичигт, Хайрхан багуудын 0,4 кВ-ын шугам сүлжээний засвар хийж, үйлдвэрийн бүсэд 200 кВа-ийн трансформатор шинээр суурилуулав. Шинэ суурьшлын бүсийн цахилгаан хангамжинд зориулж аймгийн давсан орлогоос 50 сая төгрөг шийдвэрлүүлж, эхний ээлжийн 140 хашаанд цахилгаан авах боломж бүрдүүллээ. Малчны хороололд 1 км 0.4 кВ-ын ЦДАШ болон 250 кВа-ын чадалтай дэд станцын трансформатор, ЦДАШ шинэчиллээ. Мөн аймгийн төвийн хүчдэл байнга унадаг 6 трансфоматорыг шинэчлэх ажлын хүрээнд 3 трансфоматорыг шинээр бүх тоноглолын хамт солив. Үлдсэн 3 трансфоматорыг шинэчлэх ажлын бүх тоног төхөөрөмжийг захиалан татан авч, ажлын явц 60%-тай байна. Зэрэг сумын Гүвээ, Бургасан, Хөндлөн, Бураа, Эхэн багийн 15кВ, 10 кВ, 0,4кВ ЦДАШ, 15/0,4кВ дэд станцын угсралт, Дөргөн сумын 0,4кВ-ын шугамын шинэчлэл болон дэд станцын өргөтгөлийн ажлууд хийж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Мөн 3 км шугам шинэчлэх ажлыг 520 сая төгрөгөөр “Жаргалант луу” ХХК гүйцэтгэж ажлын явц 90%-тай байна.

90

271 Булган суманд 1200 кВ-ын трансформатор барина.


Хугацаа болоогүй./ Эрчим хүчний яаманд саналаа хүргүүлэн хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлүүлэхээр ажиллаж байна./

-

272 Буянт голын дагуу Бугат үзүүрээс Шүүтийн тохой хүртэл ЦДАШ татаж, дэд станц байгуулна.


Хугацаа болоогүй./ Эрчим хүчний яаманд саналаа хүргүүлэн хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлүүлэхээр ажиллаж байна./

-

4.1.22

273 Дөргөний УЦС-ын захиргааг аймгийн харъяалалд шилжүүлэх саналыг Засгийн газарт тавьж шийдвэрлүүлэн, эрчим хүчний үнийг өдөр шөнийн ялгаатай тарифт шилжүүлнэ.

+ + ЗДТГ Дөргөний УЦС-ын захиргааг Ховд аймгийн харъяалалд шилжүүлэх, Орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газар болгох саналыг Засгийн газарт хүргүүлсэн.

30

4.1.23

274 Дулааны 2 дахь эх үүсвэрийг 2015 онд багтаан барьж байгуулах


42 МВт-ийн хүчин чадалтай дулааны 2 дахь эх үүсвэр болох Ховд дулааны станцыг барьж 2014 оны 10 дугаар сар улсын комисс хүлээн авсан. Тус станц нь одоогийн байдлаар 118852 мкв талбай бүхий 31 төсөвт байгууллага, 11 аж ахуйн нэгж, 40 нийтийн болон амины орон сууцыг дулаанаар хангаж байна. Шинээр баригдаж буй барилга байгууламжуудыг үе шаттайгаар холбох ажлуудыг хийж гүйцэтгэж байна.

100

275 Ховд хотын шугам сүлжээний шинэчлэл хийнэ.


2013 онд 60 айлын орон сууцнаас гаалийн 12 айлын орон сууц хүртэлх 250 м урт дулаан, халуун, хүйтэн усны шугам, хуучин нисэхээс спортын ордон хүртэлх 800 м урт 220 мм–ийн бохир усны шугамыг сольж шинэчлэх ажлуудыг гүйцэтгэв. Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар 52-ын ЦТП-ээс 2-р цэцэрлэг, 5-р цэцэрлэг, Номын сан, хуучин 24 айлын орон сууцнуудын халаалт, халуун ус, цэвэр усны шугам, төрөх эмнэлэгийг Мянган угалзатын ЦТП-тэй холбогдсон шугамуудыг шинээр хийв. Бохир усны шугамын алдагдалтай байдаг 80 айл, шар 24 айлын подвалын бохирын шугамыг шинэчилж, 30 айл, 1, 2 дугаар сургуулийн багш нарын байрны халаалтын шугам сүлжээг оршин суугчидтай гэрээ байгуулан хамтран сольж шинэчиллээ. Улсын төсвийн хөрөнгөөр 6-р сургуулиас 9-р цэцэрлэг хүртэлх шугам, Мянган угалзатын ЦТП-ээс БОЭТ-ийн узель хүртэлх шугам, БОЭТ-ийн дотоод шугам зэрэг 2000м шугам, дулааны 2-р станцын төв магистрал 6.2 км хос шугам тавих ажлууд хийгдэж улсын комисс хүлээн авсан. Шинээр Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар “Ховд дулааны 2 дугаар станцын” дулаан дамжуулах дэд стан барих, Горимын тохиргоо хийх,11 дүгээр цэцэрлэгийн гадна, дотно шугам, Цаст алтай цогцолбор сургуулийн гадна шугам сүлжээ, буянт өрхийн эмнэлэгийн гадна шугам, 24 төв номын сан, 2 дугаар цэцэрлэг холбосон ,80 айлын бойлур солих, шинээр тавих ажлуудыг үе шаттайгаар хийж байна.

90

276 Ховд хотын орон сууц, эмнэлэг, сургууль, + + ЗДТГ, 2014-2015 оны өвөл Ховд аймгийн орон сууц, албан байгууллагуудын халаалтыг +150С хэмээс


цэцэрлэгийн халаалтыг +18- +20 хэмээс доошгүй болгож, иргэд, хүүхэд, багачууд тав тухтай сурч, ажиллаж амьдрах нөхцлийг бүрдүүлнэ.

ХБХ доошгүй байлгах үүрэг чиглэлийг бүх албан байгууллагын дарга, эрхлэгч нарт өгч, ажлын төлөвлөгөө гарган үе шаттай хэрэгжүүлж байна. Шинэ дулааны станц ашиглалтанд орсон тул хуучин халдаггүй байсан 52, 62, 72, 30, 38 айл зэрэг орон сууц, 3-р сургууль, прогресс сургууль, төрөх эмнэлэг, БОЭТ зэрэг байгууллагын халаалт чанартай хүрдэг болсон. “Ховд дулааны 2 дугаар станцын” дулаан дамжуулах дэд станц барьж, горимын тохиргоо хийх, 11 дүгээр цэцэрлэгийн гадна, дотно шугам, Цаст алтай цогцолбор сургуулийн гадна шугам сүлжээ, буянт өрхийн эмнэлэгийн гадна шугам, 24 айл 2х12 айл, Төв номын сангийн гадна шугам сүлжээг шинэчилж “Ховд” дулааны станцтай холбож, 80 айлд шинээр бойлуур солих, ажлуудыг ард иргэд оршин суугчдын оролцоотойгоор хийж байна.

90

4.1.24

277 Жаргалант суманд орон сууц, шугам сүлжээний ашиглалт хариуцсан орон нутгийн өмчит улсын үйлдвэрийн газар байгуулна.


Нийтийн аж ахуйн үйлчилгээний “Шим ус” ОНӨААТҮГ-ын бүтцэд орон сууц, шугам сүлжээний ашиглалт хариуцсан засвар үйлчилгээний хэлтэс байгуулж, хуучин орон сууцнуудын шугам сүлжээг шинэчлэн засварлах ажлыг оршин суугчдын санаачлага, оролцоонд тулгуурлан хийлээ. Энэ хүрээнд орон сууцны сантехникийн дотор шугамнуудын засварын ажлыг үе шаттай гүйцэтгэж байна.

100

4.1.25

278 Албан байгууллагуудыг үе шаттайгаар дулааны тоолууртай болгож, дулаан хангамжийн байгууллага, хэрэглэгчдийн хариуцлагыг нэмэгдүүлнэ.


Судалгаа хийж санал авахаар ажиллаж байна. Эрчим хүчний зохицуулах зөвлөлд орон тооны нэг зохицуулагч ажиллуулж байна.

50

4.1.26

279 Утаагүй зуух төсөл хэрэгжүүлж, 2015 онд багтааж төрийн болон орон нутгийн өмчит байгууллагуудын жижиг халаалтын зуухыг бүрэн зогсооно.


Жаргалант суманд 106 аж ахуйн нэгж байгууллагууд бага оврын уурын зуухтай байснаас 21 аж ахуйн нэгж цахилгаан халаалтын системд шилжиж, 18 аж ахуйн нэгж нь төвлөрсөн дулаан хангамжид холбогдож, үлдсэн 66 аж ахуйн нэгжийн жижиг зуухыг 2015-2016 онд зогсоохоор төлөвлөн ажиллаж байна. G-saver төслийн хүрээнд зуухны дулаан баригчийг 17 сумын 1837 айл өрхө худалдан авч хэрэглэж байна.

70

4.1.27

280 Жаргалант сумын талын хашаа болон Рашаант, Наран багийн хар замаас дээш цэвэр, бохир усны шугам, сүлжээний өргөтгөл хийж, хотын цэвэрлэх байгууламжийг шинэчилж, жишиг гэр хорооллыг цэвэр, бохир ус, халаалтын системд дэс дараатай холбоно.


Хотын цэвэрлэх байгууламжийн өргөтгөлийн 1.5 тэрбум төгрөгийн өртөгтэй ажлыг “Ховдын тулга” ХХК хийж, 70 хувийн гүйцэтгэлтэй явж байна. Жаргалант сумын цэвэр бохир усны шугам сүлжээ, 2-р өргөлтийн насос станцын өргөтгөлийн ажлыг 2012 оноос “Хүчит чулуут” ХХК гүйцэтгэж, өнөөдрийн байдлаар цэвэр усны 17,4 км шугам хийхээс 14,3 км, бохир усны 6.5 км урт шугамын ажил хийхээс 5 км урт шугам, 500 м

3-ийн 2 ус нөөцлөх сав, өргөтөлтийн станц, 2 гүний худаг зэрэг ажлыг хийж

дуусгасан. Мөн шинэ дулааны станц, түүний салбар шугамыг 2014 оны 10 сард улсын комисс хүлээж авсан бөгөөд тус станцын төв магистрал шугам нь 6,2 км хос шугамт, 8ш дулаан дамжуулах төв, 2-р хэлхээний 2000 м халаалтын шугам, худгийн хамт хийгдсэн.

50

4.1.28

281 Цэвэр усыг ахуйн болон үйлдвэрлэлд хэмнэлттэй хэрэглэх зорилгоор айл өрх, албан газар, үйлдвэр, үйлчилгээний газруудыг усны тоолууртай болгож,цэвэр, бохир усны үнийг хоѐр дахин бууруулна. Ундны усыг цэвэршүүлэх арга хэмжээг үе шаттай хэрэгжүүлнэ.


Аж ахуйн нэгж, албан байгууллагуудын усны хэрэглээг тоолуураар тооцож, шинээр баригдаж буй барилга байгууламжид усны тоолуур тавих шаардлага тавин ажиллаж байна. “Шим ус”ОНӨАТҮГ-ын гэр хорооллын худгуудаар түгээж буй усны үнийг хямдруулж 1 литр усыг 1 төгрөгөөр худалдаалж байна.

70

4.1.29

282 Ховд хотын орчимд үйлдвэрлэлийн бохир ус цэвэрлэх байгууламж барина.


“Ховдын өргөө” ХХК гүйцэтгэгчээр шалгарсан боловч 2013 оны улсын төсвийн тодотголоор санхүүжилт нь хасагдаж, 2014 онд царцаагдсан хөрөнгө оруулалтад орж 2015-2016 оны улсын төсөвт хөрөнгийн эх үүсвэр нь тусгагдсан. Тоног төхөөрөмжийг тээвэрлэн ирж бэлтгэл ажлыг хангаж байна.

50

4.1.30

283 Сумдын төвийн ерөнхий төлөвлөгөөг боловсруулан, “Шинэ сумын төв хөтөлбөр”-ийг зарим сумдад хэрэгжүүлж, сумын төвүүдэд инженерийн байгууламжийг үе шаттайгаар байгуулна.


“Сумын төвийн шинэчлэл хөтөлбөр”-ийн хүрээнд Ховд аймгийн Зэрэг сумын төвийн хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө боловсруулах ажлын зургийн шат дуусч улсын экспертизээр батлуулахаар хяналт хийгдэж байна. Сумын усан хангамж, ариутгал татуургын шугам сүлжээний өргөтгөл хийгдэж байгаа ба сумын төвийг нэгдсэн зууханд холбож төвлөрсөн дулаан хангамжтай болгохоор “АНУ сервис” ХХК ажлыг гүйцэтгэж эхлэсэн боловч батлагдсан зураг төсөв байхгүйн улмаас ажил нь зогсоод байна. Цэвэр усны шугам 1270 м, бохир усны шугам 940м, бохир ус цуглуулах 50 тн-ын савыг суурилуулж, халаалтын зуух болон усан сангийн барилгын суурийн ажлыг дуусгаж шинээр суурилуулах 2 зуух болон бусад тоног төхөөрөмжийг Зэрэг суманд тээвэрлэж авч ирээд байна. Сумын гадна тохижилт, хашааны 279 сая төгрөгийн төсөвт өртөгтэй ажлыг “Цогт барс” ХХК гүйцэтгэж айлуудын модон хашааны ажил хийсэн, 100 хүүхдийн цэцэрлэгийн барилгын ажлыг төсөвт өртөг

70


1.126 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар “Алтайн буйлааст” ХХК гүйцэтгэж ашиглалтанд хүлээлгэн өгөв.

284 Цэцэг сумын Хөшөөт тосгоны суурингийн төлөвлөгөөг боловсруулж, Хөшөөт багийн төвийг шинээр барина.


2013 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдрийн аймгийн ИТХ-аар Хөшөөт тосгоныг нүүлгэн шилжүүлэх ажлын төлөвлөгөөг хэлэлцэж баталсан. Үүнтэй холбогдуулан нүүлгэн шилжүүлэх ажлын хэсэг байгуулан ажиллаж байна. 2014 ондоо багтааж багийн төвийг нүүлгэн шилжүүлэх ажлын зургийг боловсруулж экспертизээр батлуулахаар ажиллаж байна.

50

4.1.31

285 Хүн амын төвлөрөл ихтэй, төв замын ойролцоо үйлдвэрлэл, үйлчилгээ хөгжүүлэх боломжтой зарим багуудын төвийг ЦДАШ-д холбох арга хэмжээг ээлж дараатай хэрэгжүүлнэ.


Зэрэг сумын 5 баг, Дуут сумын Цагаанбургас баг, Ховд сумын Улаанбураа багийн төвийг ЦДАШ-д холболоо. Жишиг хороолол, малчны хорооллыг ЦДАШ-д холбосон. Дөргөн сумын 0,4 кВа-гийн шугамыг шинэчлэл, дэд станцын өргөтгөл хийсэн.

70

4.2. Газрын шинэтгэл, хот байгуулалтын чиглэлээр:

4.2.1 286 Ховд хотын ерөнхий төлөвлөгөөг тодотгон шинэчлэн баталж, Монгол улсын жишиг “Ховд хот” хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ.

+ + ГХБХБГ

Аймгийн ИТХ-ын 2014 оны 6/07тоот тогтоолоор Ховд хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө дэмжиж, 2015 оны 03 дугаар сард магадлалын ерөнхий дүгнэлтээр батлагдсан. Бүсийн тулгуур төвүүдийн ерөнхий төлөвлөгөөг Засгийн газраар хэлэлцэн дэмжүүлэхээр Барилга, хот байгуулалтын яам ажиллаж байна.

90

4.2.2 287 Орон нутгийн өмчит хотын тохижилт үйлчилгээний аж ахуйн нэгж байгуулна.

+ + ХБХ “Ховд-Эрч хүч” орон нутгийн өмчит аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газар байгуулж, хот тохижилт, ногоон байгууламж байгуулах ажлуудыг хариуцан ажиллаж байна.

100

4.2.3 288 Ховд хотын өрх бүрд Монгол улсын хуулиар зөвшөөрөгдсөн 0.07 га хүртэлх газрыг 2014 онд багтаан өмчлүүлж, иргэдэд газар өмчлүүлэх асуудлыг 2015 онд багтааж шийдвэрлэнэ.

+ + + ГХБХБГ

2014 оны 11 дүгээр сарын 20-ны байдлаар Ховд аймгийн хэмжээнд 10543 иргэнд 1508,3 га газрыг өмчлүүлж, нийт хүн амын 13,4% нь газар өмчилж авсан. Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 12.1.2, 11.1.2-т заасны дагуу аймгийн ИТХ-аар иргэнд өмчлүүлэх газрын байршил хэмжээг нэгтгэн батлуулж газар өмлүүлэх ажлыг зохион байгуулан ажиллаж байна. 2015 онд Ховд хотын хэмжээнд Иргэнд эзэмшиж байгаа газрыг нь үнэгүй өмчлүүлэхээр 455 иргэнд 51,84 га газрыг төлөвлөснөөс одоогийн байдлаар 35 иргэнд 3,5 га газар өмчлүүлсэн дүнтэй байна.

50

4.2.4

289 Ховд аймгийн төвийн 1:10000 масштабтай газар хөдлөлтийн бичил мужлалын зураг зохиох

+ + ЗДТГ, Ховд хотын зураг 1982 онд хийгдсэн тул БХБЯ-наас дахин хийх шаардлагагүй гэж үзсэн. 100

290 Аймгийн төвийн газар хөдлөлтийн эрсдлийн үнэлгээ хийнэ.

+ + ЗДТГ Газар хөдлөлийн станц, Онцгой байдлын газар, Газрын харилцаа хот байгуулалтын газар хамтран сургалт, сурталчилгааг зохион байгуулав. 2014 онд Гамшгаас хамгаалах иж бүрэн сургалтыг Ховд аймагт Онцгой байдлын Ерөнхий газартай хамтран зохион байгуулж газар хөдлөлт, гамшиг осол тохиолдсон үед хэрхэн ажиллах талаар бэлтгэл, сургалт явуулж Ховд аймаг 95 хувьтай дүгнэгдсэн.

100

291 1970 оноос өмнө баригдсан барилга, байгууламжуудад үзлэг тооллого явуулж, паспортжуулах, газар хөдлөлтөөс хамгаалах нэмэлт арга хэмжээ авна.

+ + + ЗДТГ,

Дөрвөн яамны хамтарсан ажлын хэсэгтэй бүх сумдын барилга объектуудаар явж үзлэг тооллого явуулж, чанарт нь дүгнэлт өгч хөрөнгө оруулалтын дунд хугацааны төсөлд тусгуулсан.

70

4.2.5 292 Хууль зөрчиж олгосон хотын доторх болон Буянт голын ай сав дагуух газрыг 2013 онд багтаан нийтийн эзэмшилд шилжүүлнэ.

+ ИТХ, ЗДТГ

Их голын арын хэсэгт суурьшлын бүс бий болгохоор хууль бусаар олгосон 195 га газрыг аймгийн ИТХ-ын тогтоолоор хүчингүй болгож, Жаргалант сумын Бугат, Буянт багт зөвшөөрөлгүй баригдсан 50 орчим хашаа, торыг буулгалаа. 2012 онд нийтийн эзэмшилт шилжүүлэн авсан бөгөөд 2015 оны хагас жилийн байдлаар дахин төлөвлөлт хийж буцаан олгохоор амйгийн ИТХ-аас тогтоол гарсан байна.

100

4.2.6 293 Ховд хотод 1000 айл, сумын төвүүдэд 50 айлын орон сууцыг иргэдийн санаачилга, төр хувийн хэвшлийн оролцоотой барина.

+ + + + ЗДТГ Ховд аймгийн төвд 1000 айлын орон сууцны хороолол барихаар төлөвлөгдөж үүнээс эхний ээлжинд 480 айлын хорооллын ажил эхлэсэн бөгөөд инженерийн шугам сүлжээний ажлын зураг төсөв бэлэн болсон байна. 2013 онд 153, 2014 онд 286 айлын орон сууц, 2015 оны эхний хагас жилийн байдлаар 101 айлын орон сууц ашиглалтанд орсон ба одоогийн байдлаар Ховд аймагт нийтдээ 1910 айлын орон сууц ашиглагдаж байна. Орон сууцны эрэлт нийлүүлэлтийн нэгдсэн судалгаа хийж, мэдээллийн сан байгуулан ажиллаж байна. Зэрэг суманд 2013 онд 10 айлын инженерийн хангамжтай орон сууцыг “Алтайн буйлааст” ХХК барьж ашиглалтанд оруулсан ба “Сумын төвийн шинэчлэл хөтөлбөр”-ийн хүрээнд тус суманд инженерийн бүрэн шугам сүлжээтэй болж, “Электро инсталэйшн” ХХК 12 айлын орон сууц барьж ашиглалтанд өгөхөд бэлэн болоод байна.

70

4.2.7 294 Ховд хотын орон сууцны хотхоныг + + + ЗДТГ 2013 онд 4*30, 48, 24, 60, 12, 27 айлын орон сууц, 52, 62, 72, 30 айлын орон сууц, 2014 онд 2*80


үйлчилгээний төв, сургууль, цэцэрлэг, өрхийн эмнэлэг, орчны тохижилтын хамт төр, хувийн хэвшлийн оролцоотой байгуулна.

айлын орон сууцны доторх тохижилт, авто зам, зогсоол, ногоон байгууламж, хүүхдийн тоглоомын талбай зэргийг ОНХС-ийн хөрөнгөөр шийдвэрлэж, орц, дээвэр, сантехник зэргийг иргэд өөрсдийн хөрөнгөөр засварласан мөн шинээр Бүсийн оношилгоо эмчилгээний төвийн гадна тохижилтийн ажил, Прогресс сургуулийн спорт тайлбайн тохижилт, Галдан бошигт гудамжний тохижилтийн ажлийг эхлүүлэн ажил гүйцэтгэлийн шатанд явагдаж байна. 1000 айлын орон сууцны хорооллыг барьж байгуулахад эмнэлэг, цэцэрлэг, үйлчилгээний төвтэй байхаар төлөвлөсөн мөн 480 айлын орон сууцны хороололын ажил иж бүрэн төлөвлөгдсөнөөс эхний ээлжийн 120 айлын орон сууцны барилга угсралтын ажил хийгдэж байна.

70

4.2.8 295 Хувийн орон сууцны хороолол байгуулах газрыг нэгдсэн журмаар гаргаж инженерийн байгууламжийг байгуулан иргэд өөрсдөө хувийн орон сууц барих нөхцөл бүрдүүлнэ.


Ховд хотын хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөөны дагуу шинэ сууршилын бүсэд 500 айлын хаус хороолол барихаар төлөвлөж 29,2 га газар хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөөг аймгийн ИТХ-аар батлууллаа. Талын хашааны гудамжны дундуур Хүчит чулуут ХХК цэвэр усны 17,4 км шугам хийхээс 14,3 км хийсэн, бохир усны 6.5 км урт шугамын ажил хийхээс 5 км урт шугам хийсэн. Шинэ дулааны станцын ажлын хүрээнд үндсэн магистрал шугам нь 6.2 км урт шугам, худгийн хамт хийгдсэн. Хас хорооллын амины орон сууцнууд шинэ дулааны станцын төвлөрсөн халаалтанд бүрэн холбосон.

70

4.2.9 296 Иргэд, оршин суугчдын өөрсдийнх нь санаачилга, оролцоонд тулгуурлан ая тухтай ажиллаж амьдрах орчин нөхцлийг бүрдүүлэх ажлыг ээлж дараатай хийнэ.


Иргэн, албан байгууллагаас ирүүлсэн аливаа саналыг үндэслэн ажлын хэсэг байгуулж асуудлыг шуурхай шийдвэрлэж байна. Хуучин орон сууцнуудын оршин суугчдын санаачилгаар дулааны шугам сүлжээг солих, орцны хаалга, цонх шинэчлэх, дээврийн их засвар хийх, худаг гаргах, хогын цэгийг тохижуулах, хотын ногоон байгууламж барих зэрэг ажлуудыг гүйцэтгэж байна. Мөн хөрөнгө оруулалтын ажлыг тухайн багийн иргэдээр хяналт тавиулдаг тогтолцоог бүрдүүлэн ажиллаж байна. 2013 оноос эхлэн аймгийн төвд “Талын хашааны цэвэр, бохир усны шугам сүлжээний ажил” хийгдэж байна. Үүнд цэвэр усны 5км, бохир ус татан зайлуулах 6 км шугамын ажил хийгдэж байгаа бөгөөд 2015 онд ашиглалтанд хүлээн авна. Энэ шугамаас гэр хорооллын иргэд, оршин суугчид хувийн ахуйн хэрэгцээндээ зориулан холболт хийх боломжтой. Мөн аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө, Жаргалант сумын орон нутгийн сангийн хөрөнгөөр иргэдийн саналд тулгуурлан олон төрлийн тохижилтийн ажил хийхээр тусгагдсан бөгөөд одоогоор зохион байгуулах ажил хийгдэж байна.

70

ТАВ: Хөдөлмөр эрхлэлт, үйлдвэрлэл, хөдөө аж ахуй, байгаль орчны бодлогын хүрээнд:

5.1. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих чиглэлээр:

5.1.1.

297 “Ажилтай орлоготой Монгол хүн” хөтөлбөр хэрэгжүүлж, хөдөлмөрийн насны ажил олоход хүндрэлтэй байгаа иргэдийг ажлын байраар хангах цогц арга хэмжээ авч, 2000 хүний байнгын ажлын байр бий болгож, иргэдийн нийгмийн хамгааллыг баталгаажуулна.


Хөдөлмөр эрхлэлтийн Үндэсний зөвлөлийн 2015 оны 02 сарын 12-ны өдрийн 07 тоот тогтоолоор хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих 5 хөтөлбөрийг батласны дагуу үйл ажиллагааг зохион байгуулж, аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийн хурлаар хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийн асуудлыг хэлэлцүүлэн, зөвлөмж чиглэлүүдийг авч ажиллаж байна. Малчдын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөрийн хүрээнд: Аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийн хурлаар Цэцэг Дуут, Чандмань, Буянт, Зэрэг, Эрдэнэбүрэн, Мөст, Алтай, Булган, Үенч гэсэн 10 суманд тус хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, сум тус бүрээс 5 залуу малчин буюу нийт 50 малчныг сонгон, мал эмнэлэгийн анхан шатны мэдлэг олгох болон хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх асуудлаар 2 өдрийн сургалт зохион байгуулж, тухайн орон нутгаас үүлдэр угсаа, ашиг шим сайтай 5227 толгой бог малыг худалдан авч өглөө. Хөтөлбөрийн үр дүнд 100 ажлын байр бий болоод байна. Хөтөлбөрт хамрагдсан малчдыг БНХАУ-ын Үрүмч хот, Алтай аймгийн Чингэл суманд туршлага солилцуулж, эрчимжсэн болон фермерийн аж ахуй, газар тариалангийн салбар үйл ажиллагаатай танилцууллаа. Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, нөхөрлөл хоршоо байгуулах иргэнийг дэмжих хөтөлбөрийн хүрээнд 171 төслийг хүлээн авч, төсөл ирүүлсэн иргэдийн үйл ажиллагаатай газар дээр нь очиж үзэж танилцан 157 иргэний төслийг дэмжиж санхүүгийн дэмжлэгт хамруулсан байна. Аж ахуй эрхлэх болон мэргэжлийн сургалтад 183 иргэнийг хамруулж, төсөл боловсруулахад нь туслах, зөвлөгөө өгөх, бизнес инкубацийн үйлчилгээ үзүүлж ажилласан байна. Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч 53 иргэнд зээлийн эргэн төлөлтөөс 178,0 сая төгрөгний жижиг зээл олгож, 21 иргэнд зээлийн хүүгийн хөнгөлөлт үзүүлсэн байна. Бүлгийн зохион байгуулалттайгаар хүнсний ногоо тариалах арга хэмжээнд 30 иргэнийг хамруулж, мэргэжлийн түр сургалтанд сургаж, газар тариалангийн чиглэлээр мэргэшсэн багшаар удирдуулан 2га газар тариалалт хийх ажлыг зохион байгуулж ажилласаны үр дүнд 18-20 тн хүнсний ногоо хураан авч,

90


100тн багтаамжтай зоорь барьж ашиглалтанд оруулсан нь иргэд өөрсдийн тарьсан ногоогоо хадгалж хавар борлуулж өрхийн орлогоо нэмэгдүүлэх боломжтой болсон. Хөтөлбөрийн үр дүнд 208 иргэн байнгын ажлын байртай, 30 иргэн улирлын чанартай ажлын байртай болж өрхийн орлого нь нэмэгдэж, нийт 214,1 сая төгрөг зарцуулсан байна. Нийтийг хамарсан ажлын хүрээнд аж ахуй нэгж байгууллага, сумдын засаг даргын тамгийн газраас нийт 35 төсөл ирүүлсэнээс хөдөлмөр эрхлэлтийг салбар зөвлөлөөр хэлэлцүүлж 27 төслийг дэмжиж, төсөл хэрэгжүүлэх ажил олгогч аж ахуйн нэгж байгууллагуудтай гэрээ байгуулж, нийт 540 хүн хамруулж түр ажлын байраар хангаж, нийт 82,0 сая төгрөгний санхүүжилт зарцуулсан байна. 2015 оны 11 сарын 15-ны байдлаар аймгийн хэмжээнд нийт 757 шинэ ажлын байр бий болсныг Хөдөлмөрийн зах зээлийн LMIS програмд бүртгэснээс 642 нь байнгын, 115 нь улирлын чанартай ажлын байр байна.

5.1.2.

298 Хөдөлмөрийн бирж байгуулна. + + ЗДТГ, ХБХ

Аймгийн төвд шинээр “ Гэгээн гарц” нэртэй хувийн бирж байгуулагдсан бөгөөд Увс аймгийн “Эмаз” ХХК-ийн дэргэдэх Хөдөлмөрийн товчоо тус аймагт хувийн биржийн үйл ажиллагаа явуулж байна. Дээрх 2 биржийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, тайлан мэдээллийг холбогдох байгууллагуудад хүргүүлэн ажиллав.

70

299 Аж ахуйн нэгж, үйлдвэрлэлийн байгууллагууд сул ажлын байраа ажиллах хүчний биржээр дамжуулан авах зохицуулалтыг хийнэ.


Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа зөвлөгөө өгөх үйлчилгээнд нийт 994 иргэн хамрагдсанаас ажил хайгч 275, ажил олоход хүндрэлтэй иргэн 30, их дээд сургууль, МСҮТ төгсөгч 144, ажилтан албан хаагч 467, бусад 78 иргэнд бүлгийн зөвлөгөө, ганцаарчилсан зөвлөгөөг 65 иргэнд өгсөн байна. Хөдөлмөрийн зах зээлийн нэгдсэн мэдээллийн санд нийт 1441 ажил хайгч иргэнийг шинээр бүртгэн оруулж, 346 хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, ажил олгогчоос 1156 ажлын байрны захиалгыг авч, нийт 1066 хүнийг ажилд зуучлан оруулав.

90

300 Бирж дээр суурилсан “иргэн-ажил олгогч” хоорондын бие даасан хамтын ажиллагааг бий болгоно.


Хөдөөгийн 8 суманд тус бүр 1, аймгийн төвд 2 электрон бирж суурилуулсан бөгөөд интернетийн сүлжээ бүхий газруудад хэвийн ажиллаж байна. Эхний 11 сарын байдлаар электрон биржээр нийт 110 иргэн ажлын байрны мэдээлэл авсан байна.

100

5.1.3.

301 “Нэг ажлын байр-нэг сая төгрөг” хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлнэ.


Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний ажлын байрыг дэмжих хөтөлбөрийн хүрээнд нийт 128 төслийг хүлээн авч, газар дээр нь үзэж сонгон шалгаруулалт явуулан 88 иргэнд 99,5 сая төгрөгийн санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж, 88 шинэ ажлын байр бий боллоо. Санхүүгийн дэмжлэг авсан төслүүд нь мужаан, оѐдолчин, уран хатгамал, суран эдлэл, гэрийн нимгэн төмөр зуух яндан хийх, хүнсний ногоо тариалах, гар утас засвар, авто угаалга, үсчин зэрэг бичил үйлдвэрлэл, үйлчилгээг сайжруулж, үйл ажиллагааг өргөтгөхөд нь чиглэгдсэн байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй 6 иргэнийг эсгий, 10 иргэнийг гар урлалын сургалтанд хамруулж чадамжийн гэрчилгээ олгосон байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй 2 иргэнийг байнгын ажлын байраар хангасан нэг ажил олгогчид 4,6 сая төгрөг, мэргэжлийн болон аж ахуй эрхлэх сургалтад хөгжлийн бэрхшээлтэй 104 иргэн, хөтөлбөрийн үйлчилгээ, арга хэмжээнд нийт 196 иргэнийг хамруулж, нийт 69,1 сая төгрөг зарцуулсан байна. “Өрх толгойлсон эцэг ба эхчүүдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих аймгийн дэд хөтөлбөр”-ийг 2014 оны 11 сарын 05-ны 137 тоот тогтоолоор батлуулан хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах төсөв хөрөнгийн асуудлаар Хөдөлмөрийн яаманд асуудал дэвшүүлэн тавьж, 50,0 сая төгрөгийн эх үүсвэрийг шийдвэрлүүлж, аймгийн хэмжээнд ажилгүй байгаа болон хувиараа хөдөлмөр эрхлэж байгаа хөдөлмөрийн насны өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдийн судалгааг авч, хөдөлмөрт бэлтгэх зөвлөгөөг зохион байгуулж, жижиг зээл болон санхүүгийн дэмжлэг шаардлагатай байгаа иргэдэд зориулсан аж ахуй эрхлэлтийн сургалтыг “Сурах чадварыг бэхжүүлэх төв” ТББ-тай гэрээлэн зохион байгууллаа. Өрх толгойлсон иргэдээс санхүүгийн дэмжлэг, жижиг зээлийн төслүүдийг хүлээн авч одоогийн байдлаар аймгийн төв болон хөдөөгийн нийт 35 хувиараа хөдөлмөр эрхлэх өрх толгойлсон иргэдэд 41,5 сая төгрөгийн эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй санхүүгийн дэмжлэгийг олгоод байна.

100

302 Ажлын байр шинээр бий болгосон ажил олгогч нарыг жижиг дунд үйлдвэрлэлийн зээлээр дэмжинэ.


2015 онд ЖДҮХСангаас манай аймагт 500.0 сая төгрөгийн санхүүгийн эх үүсвэр хуваарилагдаж, төсөл сонгон шалгаруулах дэд хороо удирдамж батлан зээл олгох ажлыг шат дараатайгаар зохион байгуулж 52 төсөл хүлээн авч, олон нийтэд нээлттэйгээр хэлэлцүүлж, 19 төсөлд 500.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгохоор шийдвэрлэж, арилжааны банкны шалгуур хангасан 11 төсөл 355.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтэнд хамрагдаж 6 төсөл судлагдаж 2 төсөл буцаагдаад байна. 2015 оны 11 дүгээр сарын байдлаар “Сум хөгжүүлэх сан”-гийн хөнгөлөлттэй зээлийн эргэн

100


төлөлтөөс нийт 221 төсөлд 1188.0 сая төгрөгийн зээл олгоод байна. Аймгийн хэмжээнд 2011-2014 онд сум хөгжүүлэх сан нийт 4310.5 сая төгрөгийн хөрөнгөтэй болоод байна. Хөдөлмөрийн сайдын 2014 оны А/221 дүгээр тушаалаар батлагдсан ахуйн үйлчилгээний салбарыг дэмжих хөтөлбөрийн хүрээнд 8 суманд нийт 149.0 сая төгрөгийн ахуйн үйлчилгээний зориулалт бүхий тоног төхөөрөмжийг санхүүгийн түрээсээр нийлүүлсний үр дүнд 70 иргэн ажлын байртай болоод байна.

5.1.4.

303 Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийн судалгаанд үндэслэн ажил мэргэжилгүй 1800-аас доошгүй иргэдийг мэргэжил олгох болон давтан сургалтанд хамруулж, тэдгээрийн 60 хүртэл хувийг ажлын байраар хангана.

+ + + + ЗДТГ, ХБХ,

Хөдөлмөр эрхлэлтийн ур чадвар олгох, ажлын байр хадгалах хөтөлбөрийн хөдөлмөрт бэлтгэх арга хэмжээнд нийт 47 иргэнийг хамруулснаас 27 иргэн нь өрх толгойлсон эцэг ба эхчүүд байсан ба нийт хамрагдсан иргэдийн 74,5 хувь нь 40-өөс дээш насны иргэд байгаа бөгөөд хамрагдсан иргэдээс 11 иргэнд санхүүгийн дэмжлэг олгож, 5 иргэнийг мэргэжлийн түр сургалтанд, 2 иргэнийг хүнсний ногоо бүлгээр тариалах арга хэмжээнд хамрууллаа. Хөдөлмөр эрхлэлтийн сургалтанд хамруулах арга хэмжээнд нийт 210 иргэнийг сургаж, сургалтын зардалд 22797,4 мянган төгрөгийг ХЭДС-аас зарцуулсан байна. Үүнээс үйлдвэрлэл дээрх сургалтанд талх нарийн боовчны мэргэжлээр 4 аж ахуйн нэгжийн захиалгаар 18 иргэн, барилгын засал чимэглэлчин болон бетон арматурчны мэргэжлээр 5 аж ахуйн нэгжийн 27 иргэн, үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмжийн засварчны мэргэжлээр 1 аж ахуйн нэгжийн захиалгаар 43 иргэнийг тус тус сургах гэрээ байгуулан сургалтын үйл ажиллагааг зохион байгуулж байна. Үйлдвэрлэл дээрх сургалтын зардалд 7240,0 мянган төгрөгийг зарцуулаад байна. Мэргэжлийн түр сургалтанд 7 мэргэжлийн төрлөөр нийт 122 иргэнийг хамруулан сургаж дадлагажуулсан бөгөөд сургалтын зардалд 15557,4 мянган төгрөгийг зарцуулж, хамрагдсан нийт иргэдийн 58,3 хувь нь хөдөлмөр эрхэлж байна. Тайлант хугацаанд нийт 27 ажил олоход хүндрэлтэй иргэнийг байнгын ажлын байранд авч ажиллуулсан 18 ажил олгогчтой ажил олгогчийг дэмжих арга хэмжээний гэрээ байгуулан, гэрээний хэрэгжилтэнд хяналт тавин ажиллаж байна. Мөн 2014 онд гэрээ байгуулан, ажил олоход хүндрэлтэй 12 иргэнийг ажлын байраар хангасан 8 ажил олгогчид 26969,4 мянган төгрөгийн урамшууллыг олгов.

100

5.1.5.

304 Аймгийн төвийн болон сумдын хөдөлмөрийн биржийн үйл ажиллагааг тогтмолжуулж, байнгын, түр ажлын байраар хангах, мэргэжлийн боловсрол сургалтын байгууллагын үйл ажиллагааг хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлттэй уялдуулж, ажлын байраар хангах нөхцлийг бүрдүүлнэ.


Хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудлыг аймгийн нийт 17 сумаас 5 суманд хөдөлмөрийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн дангаар ажиллаж, 7 суманд бэлчээр, газар тариалан, ЖДҮ хариуцсан мэргэжилтэнд, 1 суманд орлогч дарга, 2 суманд ЗДТГ-ын нярав, 2 суманд санхүүгийн албаны мэргэжилтэнд тус тус давхар хариуцуулан ажиллуулж байна. Сумдын хөдөлмөрийн асуудал хариуцсан ажилтнуудын чадавхийг дээшлүүлэх 2 өдрийн сургалтыг зохион байгуулж, арга зүйн зөвлөгөө өгөн, гарын авлага, тараах материал, бүртгэлийн маягтуудаар хангалаа. “Залуучууд, мэргэжлийн боловсрол сургалтын байгууллагын төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөр”-ийн хүрээнд Мэргэжлийн боловсрол сургалтын байгууллагын төгсөгчдөөс тоног төхөөрөмжийн санхүүжилт хүссэн 15 төсөл ирүүлснээс, 10 төслийг дэмжиж, эхний ээлжийн Тогооч, Ногоо даршлах, Мужаан, Үсчин, Бетон арматур өнгөт хавтан үйлдвэрлэх 7 бүлгийн төслийн санхүүжилт болох 67,0 сая төгрөгийг тоног төхөөрөмж нийлүүлэх гэрээ байгуулсан аж ахуйн нэгж байгууллагад шилжүүлснээр 35 иргэн байнгын шинэ ажлын байр бий болоо.

90

5.1.6.

305 Мэргэжлийн боловсрол сургалтын байгууллагын үйл ажиллагааг хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлттэй уялдуулж, ажлын байраар хангах нөхцлийг бүрдүүлнэ.


Ховд Политехник коллежийг төгсөгчдийг ажилд зуучлах “Ажлын гараа өдөрлөг”-ийг 2 удаа зохион байгууллаа. Тус өдөрлөгт ажил олгогчид урилгаар оролцож өөрсдийн компаниудынхаа танилцуулгыг хийж, сул ажлын байрны талаар мэдээлэл хий, 30 гаруй ажил олгогч аж ахуй нэгжүүд оролцож, төгсөгчдөд 50 гаруй ажлын байрыг санал болгож 53 төгсөгчдөд ажиллах урилга өгч, ажлын байртай болгосон байна. Аж ахуйн нэгж байгууллагаас шаардлагатай байгаа мэргэжлийн чиглэлээр хэрэгцээний судалгаа авч, хөдөлмөрийн зах зээлд эрэлттэй байгаа мэргэжлийн чиглэлээр 2014-2015 оны хичээлийн жилд мэргэжлийн түр сургалтаар 121 иргэнийг сургаж мэргэжлийн үнэмлэх олгосон байна. Мөн төгсөгчдыг мэдээллийн санд оруулах, хөдөлмөрийн хэлтсээс хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрт хамруулж ажлын байраар хангах зэрэг олон талт асуудлаар хамтран ажиллаж байна.

90

306 Аймгийн хэмжээнд ажилгүйдлийн түвшинг 4,5 хувьд хүргэж, ядуурлын түвшинг 10 хувиар бууруулахын тулд ажлын байрыг нэмэгдүүлэхэд анхаарч жилд 500 ажлын байр шинээр бий болгоно.


2015 оны 11 сарын 15-ны байдлаар аймгийн хэмжээнд нийт 757 шинэ ажлын байр бий болсныг Хөдөлмөрийн зах зээлийн LMIS програмд бүртгэж мэдээлэв. Үүнээс 642 нь байнгын, 115 нь улирлын чанартай ажлын байр байна. Үүнийг эдийн засгийн салбараар нь ангилвал: барилга-98, боловсруулах үйлдвэр-196, хөдөө аж ахуйн -192, уул уурхай олборлолт -9, бөөний болон жижиглэн худалдаа-48, зочид буудал зоогийн газар-58, төрийн удирдлага болон батлан хамгаалах-6,

90


боловсрол-20, үйлчилгээний бусад салбарт 130 ажлын байр бий болсон байна.

5.2. Үйлдвэрлэл, худалдаа үйлчилгээний чиглэлээр: Аймагтаа бизнес эрхлэх таатай орчинг бүрдүүлэх замаар гадаад болон дотоод хөрөнгө оруулагчдыг татаж, жижиг дунд үйлдвэрийн хөгжлийг дэмжсэн бодлого хэрэгжүүлж, бизнест ээлтэй аймаг болно.

5.2.1. 307 Шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл технологийн паркийг байгуулах ТЭЗҮ-ийг хийлгэнэ.


Ховд их сургуулийг түшиглэн шинжлэх ухаан-технологийн парк байгуулах анхан шатны эдийн засгийн үнэлгээг Монгол-Америкийн судалгааны төв хийж, энэ чиглэлд Монгол улсын Шинжлэх ухааны академитай хамтран ажиллах гэрээ байгуулан ажиллаж байна.

100

308 Дөргөний усан цахилгаан станцыг түшиглэж, нар, салхины сэргээгдэх эрчим хүчний технологийн парк байгуулах ТЭЗҮ-г боловсруулж хэрэгжүүлнэ.


Монгол Улсын “Дөргөний нарны цахилгаан станц” ХХК, Японы “SNARP” ХХК-тай хамтран Мянгад сумын дэд станцыг түшиглэн “Мянгадын 10 мгвт-ын хүчин чадалтай нарны цахилгаан станц” төсөл хэрэгжүүлж байна. Энэ ажлын хүрээнд ТЭЗҮ хийлгэн Эрчим хүчний зохицуулах зөвлөлөөс тусгай зөвшөөрөл авсан. Барилгын ажлыг 2016 оны 04-р сараас барьж 2016 онд багтаан ашиглалтанд хүлээлгэн өгөх ба ингэснээр Дөргөний усан цахилгаан станцын ус хуримтлуулах чанар сайжирч, ОХУ-аас авах импортын цахилгаан буурна.

70

309 Өндөр технологид суурилсан баруун бүсийн анхны шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулах ажлыг эхлүүлнэ.


Инноваци, инкуботор төвийг Ховд их сургуультай хамтран байгуулан үйл ажиллагаа эхлүүлэн ажиллаж байна. Энэ ажлын хүрээнд орон нутгийн хөгжлийн сангаас 75,0 сая төгрөгийн дэмжлэгэ үзүүлсэнээр гумины бордооны үйлдвэр байгуулж 2,4 тн бордоо үйлдвэрлэж, Буянт сум, Байгаль орчны газар, Ховд сумын ногоочдод нийлүүлснээс гадна зах зээлд борлуулж байна. Мөн нарны сэргээгдэх эрчим хүч ашиглан гудамжны гэрэл, самбар хийж эхэлсэн ба Ховд их сургуулийн 2-р байрны эзэмшлийн талбай, Жаргалант сумын 3 багт нийт 8 лед гэрэл суурилуулсан. Үүнээс гадна дулааны алдагдал бага, газар хөдлөлтөнд тэсвэртэй, ус салхи нэвтрэхгүй давуу талтай эко хаусыг барьж ашиглалтанд хүлээлгэн өгсөн. Ховд их сургуулийн дадлага, мониторингийн сууринд төмсний цардуул гарган авах үйлдвэр, цэвэр усны үйлдвэр, чацарганы тос савлах үйлдвэр байгуулахаар тоног төхөөрөмжийг суурилуулж туршилтын бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлээд байна.

70

5.2.2.

310 Аймгийн төвд баригдаж буй ахуйн үйлчилгээний төвийн барилгын ажлыг дуусгаж, ашиглалтад оруулж, бизнес инкубацийн үйлчилгээ үзүүлэх чиглэлээр ажиллуулна.

+ + + + ЗДТГ, ХБХ,

Гэрээний нөхцөлөөр 2012 оны 7 дугаар сард хүлээлгэн өгөхөөр тусгагдсан боловч барилгын ажил нь дуусаагүй удааширч байсан тул 2013 онд Засаг даргын орлогч 1/2100 дугаар албан бичгээр барилгын ажлыг дуусгаж 2013 онд багтаан ашиглалтанд хүлээлгэн өгөх үүрэг өгсөн. 2014 онд дуусаагүй барилга байгууламжийн жагсаалтанд нэмэлтээр орж аудитын дүгнэлт гарч Эдийн засгийн хөгжлийн яаманд хүргүүлсэн. 2015 оны төсвийн тухай хуульд төсөвт өртөг нэмэгдэж, үлдэгдэл ажлын хөрөнгө 217,7 сая төгрөг батлагдаж 2015 оны 06-р сарын 01-ны өдөр барилгын ажлыг дуусгахаар барилга угсралтын ажлыг үргэлжлүүлэн гүйцэтгэх гэрээг байгуулсан байна. Засаг даргын 2015 оны 06-р сарын 04-ны өдрийн А/ 248 тоот захирамжаар ажлын хэсэг байгуулан барилгын ажлын явцыг шалгахад барилгын талбайд магадлалаар орсон зураг байхгүй, батлагдсан төсөвт тааруулж гүйцэтгэлийн зураг төсөв хийлгэж батлуулаагүй зөрчил илэрсэн байна. Өнөөдрийн байдлаар барилгын ажлыг дуусгаж улсын комисс хүлээн авахаар ажилласан боловч хугацаатай үүрэг өгсөн байна

70

311 Үенч, Дөргөн, Зэрэг, Мөст сумдад ахуйн үйлчилгээ-бизнес инкубатор төв байгуулж, шинээр жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг бойжуулах, зах зээлд гарахад нь туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

+ + ЗДТГ, ХБХ,

Аймгийн Засаг даргаас сумдын Засаг дарга нартай байгуулсан гэрээнд энэ зорилт тусгагдан Зэрэг сумын ахуйн үйлчилгээний барилга баригдаж улсын комисс хүлээн авч нэхмэлийн цех, гутлын цех, дэлгүүр зэрэг үйл ажиллагаа явуулж 7 хүн ажлын байртай болов. Үенч суманд 430 м2 хуучин зочид буудлын байрыг ОНХСангийн 40,0 сая төгрөгөөр засварлан ахуй үйлчилгээний төв байгуулахаар судалж байна. Мөст сум “Туяа” нэгдлийн барилгыг 30,0 сая төгрөгөөр, Дөргөн сум хуучин цэцэрлэгийн байрыг 20,0 сая төгрөгөөр засварлаж, ахуйн үйлчилгээний төв болгон ашиглаж байна. Дөргөн суманд оѐдол, фитнес зэрэг үйл ажиллагаа явуулж 7 хүн ажлын байртай болоод байна. Хөдөлмөрийн Яамнаас орон нутагт ахуйн үйлчилгээний чиглэлээр баригдсан үйлчилгээний төв болон одоо үйл ажиллагаа явуулж болохоор засварлаж бэлэн болсон барилга, байшинтай тохиолдолд үйлчилгээ үзүүлэх зориулалтын тоног төхөөрөмжийг нийлүүлэхээр төлөвлөж ажилласны үр дүнд Зэрэг суманд 10,56 сая төгрөгийн ахуйн үйлчилгээний зориулалт бүхий тоног төхөөрөмжийг санхүүгийн түрээсээр олгож 4 ажлын байр шинээр бий болсон. Тоног төхөөрөмж худалдан авах иргэдийг чадавхи олгох сургалтанд хамруулж МҮХТХолбооноос гуталчин, оѐдолчин, цахилгаан засвар, үсчин гэрэл зургийн чиглэлээр 2015 оны 04 дүгээр сард 14 хоногийн сургалт зохион байгуулав

90


312 Буянт, Дуут, Эрдэнэбүрэн сумдад ахуйн үйлчилгээ-бизнес инкубатор төв байгуулж, шинээр жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг бойжуулах, зах зээлд гарахад нь туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

+ ЗДТГ, ХБХ,

Дуут суманд хуучин цэцэрлэгийн байрыг 60,0 сая төгрөгөөр засварлаж бизнес инкубатор төвийн чиглэлээр ажиллуулж, 8 төрлийн үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд 12 иргэн ажиллаж байна. Эдгээр ахуйн үйлчилгээ эрхлэгчдийг дэмжиж 17,2 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийг санхүүгийн түрээсээр олгож чадавхи олгох сургалтанд хамруулсан. Буянт суманд 99 м2 бүхий 6 өрөөтэй бүхий ахуйн үйлчилгээ бизнес инкубатор төв орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр баригдаж шинээр жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг бойжуулах, зах зээлд гарахад нь туслах үйлчилгээ үзүүлж эхлээд байна. Мөн 13.15 сая төгрөгийн ахуйн үйлчилгээний зориулалт бүхий тоног төхөөрөмжийг 5 иргэнд санхүүгийн түрээсээр олгож 6 ажлын байр бий болоод байна. Эрдэнэбүрэн суманд 108м2 3-н өрөө бүхий ахуйн үйлчилгээ бизнес инкубатор төв орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр баригдаж шинээр жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг бойжуулах, зах зээлд гарахад нь туслах үйлчилгээ үзүүлэхэд бэлэн болоод байна. Мөн ахуйн үйлчилгээ эрхлэгчдийг дэмжиж 8.79 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийг санхүүгийн түрээсээр олгоод байна.

100

313 Булган, Алтай, Дарви, Цэцэг сумдад ахуйн үйлчилгээ-бизнес инкубатор төв байгуулж, шинээр жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг бойжуулах, зах зээлд гарахад нь туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

+ ЗДТГ, ХБХ,

Алтай суманд ахуйн үйлчилгээний төв барьж ашиглалтанд оруулж, гутал засвар, үсчин, гоо сайхан, оѐдлын цех ажиллаж 7 хүн ажлын байртай болов. Цэцэг суманд ОНХСангийн хөрөнгөөр ахуйн үйлчилгээний төв байгуулж үйл ажиллагаа нь явагдаж эхлээд байна. Цэцэг суманд 17,2 сая төгрөгийн ахуйн үйлчилгээний зориулалт бүхий тоног төхөөрөмжийг 8 хүнд санхүүгийн түрээсээр олгож 17 ажлын байр шинээр бий болоод байна. Дарви суманд цэцэрлэгийн хуучин байрыг ахуйн үйлчилгээний төвийн зориулалтаар ашиглаж зориулалтын тоног төхөөрөмжүүдийг 7 иргэнд санхүүгийн түрээсээр олгоод байна.

100

314 Ховд, Манхан, Мянгад, Мөнххайрхан сумдад ахуйн үйлчилгээ-бизнес инкубатор төв байгуулж, шинээр жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг бойжуулах, зах зээлд гарахад нь туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

+ ЗДТГ, ХБХ,

Ховд суманд ОНХСангийн хөрөнгөөр ахуйн үйлчилгээ-бизнес инкубатар төв шинээр баригдаж 5.7 сая төгрөгийн ахуйн үйлчилгээний зориулалт бүхий тоног төхөөрөмжийн санхүүгийн дэмжлэг үзүүлээд байна. Мянгад суманд хуучин барилгыг ОНХСангийн хөрөнгөөр засварлаж ахуйн үйлчилгээ-бизнес инкубатор төв байгуулагдаж 8.0 сая төгрөгийн ахуйн үйлчилгээний зориулалт бүхий тоног төхөөрөмжийн санхүүгийн дэмжлэг үзүүлээд байна. Мөнххайрхан суманд ЗДТГазрын хуучин барилгыг засварлаж ахуйн үйлчилгээ-бизнес инкубатор төв байгуулах бэлтгэл ажил хийгдэж 14.5 сая төгрөгийн ахуйн үйлчилгээний зориулалт бүхий тоног төхөөрөмжийг 6 иргэнд санхүүгийн түрээсээр олгож үйл ажиллагаа явуулж байна. Манхан суманд ахуйн үйлчилгээний төвийн барилгыг орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөр засварласан боловч халаалтын асуудалыг шийдвэрлээгүйн улмаас үйл ажиллагаа явуулахгүй байна. Тоног төхөөрөмж худалдан авсан иргэдийг чадавхи олгох 14 хоногийн сургалтанд хамруулав. Мөнххайрхан суманд тамгын газрын хуучин барилгыг ахуйн үйлчилгээний зориулалтаар ашиглахаар төлөвлөөд байна.

90

5.2.3. 315 Шинээр барих үйлдвэрүүдийг дагнасан чиглэлээр бүсийн хэмжээнд ажиллах бодлогыг хэрэгжүүлнэ.


Баруун аймгуудад байгуулах үйлдвэрийг бүсчилж байгуулах талаар судалгаа хийж, манай аймгийн онцлог, түүхий эдийн нөөцөд тулгуурлан цементийн үйлдвэр, хүнсний ногоо, төмс боловсруулах үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн гаралтай түүхий эдийг боловсруулах үйлдвэр, чулууны үйлдвэр, барилгын материалын үйлдвэр зэргийг байгуулахаар төлөвлөсөн. Энэ зорилтын хүрээнд Жаргалант суманд “Идэр Пума” ХХК өөрийн хөрөнгөөр, “Зөөлөн тэмүүлэл” констракшн Чингис бондын хөнгөлөлттэй зээлийн дэмжлэгээр барилгын дулаалгын материал хөөсөнцөрийн үйлдвэр байгуулж ашиглалтанд оруулав. Буянт суманд хоногт 1200 кг төмс боловсруулах үйлдвэрийг” Сутайн цамхаг “ХХК барьж тоног төхөөрөмжөө суурилуулан туршилтын бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлэсэн. Жаргалант суманд “Хатан түнгэл” ХХК төмс боловсруулж төмсний гурил, пүнтүүз үйлдвэрлэх цехүүдийг өөрийн хөрөнгөөр байгуулаад байна. Аймгийн төсөл сонгон шалгаруулах дэд комисс үйлдвэрлэл үйлчилгээнд шинэ техник,технологи нутагшуулах,оюуны багтаамж сайтай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, шинжлэх ухааны ололтыг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх санал санаачлагыг хөнгөлөлттэй зээлийн бодлогоор дэмжиж “Уурхайт” ЗБН-ийн чацарганатай цай бакетлаж үйлдвэрлэхэд 35.0сая төгрөгийн зээл олгов.Мөн ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлээр барилгын дулаалгын“СФБ” хавтангийн үйлдвэрийг 30.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн бодлогоор дэмжин үйл ажиллагаа нь хэвийн явагдаж байна.

70

5.2.4.

316 100 жижиг, дунд үйлдвэр байгуулан, ЖДҮ-ийн хөнгөлөлттэй зээлийн эргэлтийн сангийн эх үүсвэрийг 5 тэрбум төгрөгт хүргэж,


Сумдад жижиг дунд, үйлдвэр байгуулах санал санаачлагыг хөнгөлөлттэй зээлийн бодлогоор дэмжих, хөгжүүлэх асуудлыг сумдын Засаг дарга нартай байгуулсан гэрээнд тусган ажилласны үр дүнд 2013-2015 онд ЖДҮХСангаас нийт 42 төсөлд 1402.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийг олгож, сум

100


зээлийн сангийн хөрөнгийг иргэдийн оролцоонд тулгуурлан, шударга, ил тод байдлаар олгодог тогтолцоонд оруулна.

хөгжүүлэх сан 4309.0 сая төгрөгийн хөрөнгийн эх үүсвэртэй буюу нийт 5711.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн эх үүсвэртэй болсон байна. 2013-2015 оны эхний хагас жилийн байдлаар 91 жижиг, дунд үйлдвэр шинээр үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн байна. 2015 оны 11 сарын байдлаар “Сум хөгжүүлэх сан”-гийн хөнгөлөлттэй зээлийн эргэн төлөлтөөс нийт 221 төсөлд 1188,0 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлж, 254 ажлын байр шинээр бий болж, 180 ажлын байр хадгалагдсан байна. Мөн энэ онд ЖДҮХСангаас манай аймагт 500.0 сая төгрөгийн санхүүгийн эх үүсвэр хуваарилагдсан. Аймгийн төсөл сонгон шалгаруулах дэд хороо удирдамж батлан зээл олгох ажлыг шат дараатайгаар зохион байгуулж 52 төсөл хүлээн авч, олон нийтэд нээлттэйгээр хэлэлцүүлэн 19-н төсөлд 645.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгохоор шийдвэрлэн арилжааны банкуудад судлуулахаар хүргүүлсэн. Эдгээр төслүүдэээс 11 төсөл 355.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийг арилжааны банктай гэрээ хийн санхүүжилтээ аваад байна.Мөн 145.0 сая төгрөгийн 6 төсөл судалгааны шатандаа явж байна.

5.2.5.

317 Жаргалант суманд Баруун бүсийн олон улсын худалдааны төв-битүү зах байгуулах зураг төсөв, судалгааг хийж, барьж эхэлнэ.

+ ЗДТГ, ХБХ

Битүү худалдааны төвийн барилгын зураг төсөв хийгдэж, барилгын ажлын гүйцэтгэгчээр “Ус-орчин” ХХК шалгаран барилгын ажлыг дуусган улсын комисст хүлээлгэн өгсөн.

100

318 Жаргалант суманд Баруун бүсийн олон улсын худалдааны төв-битүү зах байгуулах зураг төсөв, судалгааг хийж, барьж ашиглалтад оруулна.


Шинэчлэлийн Засгийн газраас зарласан тендерт “Ус -орчин” ХХК шалгарч Ерөнхий сайдын багцаас 3663.0 төгрөг, Ховд аймгийн 400 гаруй бизнес эрхлэгчдээс 1015.0 төгрөг нийт 4678.0 төгрөгөөр 96:44 хэмжээтэй, 10 метр өндөр, 8160 метр квадрат талбай бүхий 500 гаруй павилон, лангуутайгаар худалдааны төвийг барьж 2014 онд ашиглалтанд хүлээлгэн өгсөн. Уг худалдааны төвийн ашиглалтыг асуудлыг Төрийн өмчийн хорооноос аймгийн Засаг дарга нарт хариуцуулсан бөгөөд худалдааны төвийн ашиглалт, хамгаалалт хэвийн үйл ажиллагаг хангах зорилгоор аймгийн ИТХТэргүүлэгчдийн 2014 оны 10-р сарын 29-ны өдрийн 132 тоот тогтоолоор “Ховд эе эвийн хүч” орон нутгийн өмчит аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газрыг байгуулан ажиллаж байна. 2015 оны А/162 дугаар захирамжаар “Эе эвийн хүч” худалдааны төвийн үйл ажиллагааг эхлүүлэх, жигдрүүлэхтэй холбоотой санал боловсруулах ажлын хэсгийг байгуулж, МХГ-аар дүгнэлт гаргуулан ажиллаж байна

100

5.2.6.

319 Арьс шир боловсруулах үйлдвэр байгуулах зураг, төсөв, судалгаа хийж, ТЭЗҮ боловсруулна.


Арьс шир боловсруулах үйлдвэрийн цэвэрлэх байгууламж барих санхүүжилт улсын төсөвт тусгагдаж барилгын ажил эхлэх бэлтгэл ажил хийгдэж байна.

100

320 Арьс шир боловсруулах үйлдвэр байгуулах, ширэн болон савхин эдлэлийн үйлдвэр барьж ашиглалтанд оруулна.


“Хавтаг байтагийн оргил” ХХК-ны арьс шир боловсруулах төсөлд Жаргалант сумын сум хөгжүүлэх сангаас 30,0 сая төгрөгийн дэмжлэгэ үзүүлсэн байна. “Elit shoes” ХХК гоѐлын савхи, арьсаар гутал, цүнх захиалгаар үйлдвэрлэж 4 хүн байнгын ажлын байртай болоод байна. Мөн ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр адууны духны арьсийг уламжлалт аргаар боловсруулж гутал үйлдвэрлэх цехийг 20.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлээр дэмжигдэн 3 хүн ажлын байртай болоод байна. Жаргалант сумын иргэн н.Бат-Очир бүх төрлийн гоѐлын гутал үйлдвэрлэхээр 15.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлэнд хамрагдан 2 хүн байнгын ажлын байртай болсон байна.

70

321 Тоноглол хэрэглэл, бэлэг дурсгалын зүйлийн үйлдвэрүүд байгуулна.

+ + + ЗДТГ, ХБХ,

Аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн бэлэг дурсгалын зүйл үйлдвэрлэх чиглэлээр“Сум хөгжүүлэх сан”-гийн хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр 8 төсөлд 68,5 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлсэн байна. Жаргалант сумын сум хөгжүүлэх сангаас 2013 онд иргэн Б.Ганчимэгт жааз үйлдвэрлэх болон бэлэг дурсгалын чиглэлээр 27.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгосон. Эрдэнэбүрэн сумын “Сум хөгжүүлэх сан”-гийн 5.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр суран эдлэлийн цех байгуулж хөдөө аж ахуйн зориулалттай болон суран сувинер жижиг эдлэл үйлдвэрлэж байна. ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр Жаргалант сумын “Уурхайт” ЗБН-ийг чацарганатай цай бакетлаж үйлдвэрлэхэд 35.0 сая, “Нүүдэлчдийн дэвжих өргөө" хоршоонд орон нутгийн онцлог, хэв шинжийг хадгалсан бүтээгдэхүүнээр бэлгийн богц бэлтгэн худалдаанд гаргахад нь 30.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн дэмжлэг үзүүлээд байна. Мөн ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр Жаргалант сумын иргэн П.Булганбаярын бэлэг дурсгалын зүйлс, хөшөө, баримал үйлдвэрлэх төслийг 40.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлээр дэмжээд байна.

100

322 Арьс ширээр гутал, хувцас хийх үйлдвэр байгуулна.

+ ЗДТГ, ХБХ,

Жаргалант сумын хэмжээнд сум хөгжүүлэх сангаас 2013 онд гутал үйлдвэрлэх чиглэлээр Цасны хаан ЗГБХ нөхөрлөлд 20.0 сая төгрөг, иргэн П.Нямдоржид 8.0 сая төгрөг, 2014 онд өндөр настан иргэн Д.Чулуунхүүд 4.0 сая төгрөг олгон үйл ажиллагааг нь дэмжин ажиллаж байна. Дөргөн суманд гутлын

70


цех байгуулан ажиллаж байна. Аймгийн хэмжээнд 2013 оноос Европ загварын ажлын болон гоѐлын арьсан гутлын 28 үйлдвэр, цех үйл ажиллагаагаа явуулж эхлээд байна. Мөн Ахуйн үйлчилгээний салбарыг хөгжүүлэх хөтөлбөрийн хүрээнд 2015 онд Жаргалант, Дуут, Буянт, Чандмань, Зэрэг, Дарви, Цэцэг, Мөнххайрхан сумдад гутал үйлдвэрлэх иж бүрэн тоног төхөөрөмж санхүүгийн түрээсээр олгохоор нийлүүлж 6 иргэн үйл ажиллагаагаа эхлүүлээд байна.

5.2.7. 323 Ноос, ноолууранд анхан шатны болон гүнзгийрүүлсэн боловсруулалт хийх үйлдвэрүүдийг байгуулах зураг, төсөв хийлгэж, ТЭЗҮ боловсруулна.


Үенч, Дарви, Зэрэг суманд эсгийний үйлдвэр байгуулагдсан. “Ховд хаан бирж” ХХК хоногт 4600 бод, 2000 богийн арьс шир боловсруулах, ноос ноолуурт анхан шатны боловсруулалт хийх үйлдвэр байгуулах ТЭЗҮ боловсруулж барилгын ажил эхлэж байна.

70

324 Ноос ноолуурын үйлдвэр байгуулна. + + + ЗДТГ, ХБХ,

Жаргалант суманд иргэн Ж.Пүрэвсүрэнгийн ноос боловсруулах, эсгийний үйлдвэрийн төсөлд 50,0 сая төгрөг, Алтай суманд эсгийний үйлдвэрийн төсөлд 20,0 сая төгрөгийн зээл олгож, тоног төхөөрөмжөө суурилуулсан. 2013 онд Жаргалант сумаас ноос ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх чиглэлээр Эрчист говь ХХК-д 38.0 сая, 2014 онд Цаст алтайн сор ХХК-д 10.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгож үйл ажиллагаа нь хэвийн явагдаж байна.

70

325 Ноос ноолуурын үйлдвэрийг өргөтгөн экспортыг нэмэгдүүлнэ.


“Ховд таван бадрал” ХХК-д ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлээр 25,0 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлснээр үйлдвэрлэлээ өргөтгөж, бүтээгдэхүүнээ Герман улсад экспортлож байна.”Эрчист говь” ХХК –д сум хөгжүүлэх сангаас 43,0 сая төгрөгийн зээл олгож дэмжлэг үзүүлснээр бүтээгдэхүүнээ БНХАУ-ын Үрэмчи хотод худалдаалсан байна. Мөн эсгий жижиг эдлэл үйлдвэрлэдэг 4 бүлэг гадаад үзэсгэлэн худалдаанд оролцож нийт 26 сая төгрөгийн бүтэээгдэхүүн худалдаалсан байна.

100

5.2.8.

326 Буянт суманд төмс боловсруулах үйлдвэр байгуулна.

+ + ХБХ Буянт суманд хоногт 1200 кг төмс боловсруулах үйлдвэрийг орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр “Сутайн цамхаг” ХХК барьж тоног төхөөрөмжийг суурилуулан туршилтаар төмсний гурил үйлдвэрлэсэн. Уг үйлдвэр нь пүнтүүз, чипс, төмсний гурил үйлдвэрлэх юм. Үйлдвэрийг үйл ажиллагааг жигдрүүлэхийн тулд “Монгол төмс” хөтөлбөрийн хүрээнд Төв аймгаас цардуул өндөртэй төмсний үр авчирч Буянт сумын нутагт тариалалт хийж органик чипс үйлдвэрлэж Ховд аймгийг сурталчлах өдрүүдээр худалдаалав.

90

327 Жаргалант суманд хүнсний ногоо боловсруулах үйлдвэр байгуулна.

+ + Жаргалант сумын хэмжээнд сум хөгжүүлэх сангаас иргэн Л.Гантулга, Г.Баянмөнх, Б.Сайнбаяр, Б.Зуунцэцэг нарын хүнсний ногоо боловсруулах төсөлд 35.0 сая төгрөгийн зээл олгосон. Улсын төсвийн санхүүжилтээр 500 сая төгрөгөөр баригдсан хүнсний ногоо боловсруулах “Баялаг буянт” ХХК-ны үйлдвэр ашиглалтанд орж 2015 онд 3,5 тн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж худалдаанд нийлүүлээд байна.

100

5.2.9.

328 Жаргалант суманд сүү боловсруулах үйлдвэр байгуулна.


Жаргалант сумын сум хөгжүүлэх сангаас Иргэн Д.Гомбодашын сүү савлах үйлдвэрлэлд 19,0 сая, иргэн Б.Сүхбаатарын зайрмаг үйлдвэрлэх төсөлд 5,0 сая төгрөгийн зээл олгож үйлдвэрлэлээ өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлсэн. “Ховд скай” ХХК ЖДҮХСангийн 400.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлэнд хамрагдаж хоногт 1 тн хүртэл сүү, сүүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж сургуулийн үдийн цай хөтөлбөр болон худалдааны газруудад нийлүүлж байна. “ЭНТҮ” ХХК хоногт 1.0 тн хүртэл сүү, сүүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж сургуулийн үдийн цай болон зах зээлд нийлүүлж байна. Мөн “Дарцагтын булаг” ХХК 50.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн дэмжлэгээр сүүний чиглэлийн 50-н үнээний эрчимжсэн аж ахуй байгуулаад байна.

100

329 Мөнххайрхан, Мөст сумдад ааруул үйлдвэрлэх цех байгуулна.

+ ЗДТГ, ХБХ,

Мөст суманд “Баян төл” хоршоо 50.0 сая төгрөгийн буцалтгүй дэмжлэгт хамрагдаж хоршооны гишүүд цагаан идээ үйлдвэрлэн, Мөнххайрхан сумын иргэд сургалтанд хамрагдан өөрсдөө цагаан идээ үйлдвэрлэн сум болон аймгийн үзэсгэлэн худалдаанд оролцож , Булган сум болон Такейшкен боомтонд 13,6 сая төгрөгийн борлуулалт хийсэн байна. Мөн Улаанбаатар хотод зохион байгуулсан Ховд аймгийн өдрүүд арга хэмжээний үеэр үзэсгэлэн худалдаанд оролцож Мөнххайрхан сум 1.0 тн, Мөст сум 0,5тн цагаан идээ борлуулсан байна.

100

330 Булган, Буянт, Мөст, Мянгад, Зэрэг сумдад цөцгийн тосны цех байгуулна.

+ ЗДТГ, ХБХ,

Булган, Буянт, Мөст, Мянгад, Зэрэг сумдад цагаан идээ боловсруулах анхан шатны сургалт явуулсан. Улаанбаатар хотод зохион байгуулагдсан Ховд аймгийн өдрүүд арга хэмжээний үеэр үзэсгэлэн худалдаанд оролцож Мөст сум 1тн , Булган сум 1 тн, зэрэг сум 1 тн, Мянгад сум 500 кг цагаан идээ, цөцгийн тос худалдааж 31,0 сая төгрөгийн борлуулсан хийсэн байна.

90

331 Борлуулсан архи, согтууруулах ундааны + + ЗДТГ, Согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэх аж ахуйн нэгжид зөвшөөрөл олгох, хяналт тавих 100


5.2.10

лонх, шилийг буцаан авдаг болгох зохицуулалт хийнэ.

ХБХ, журмыг шинэчлэн Аймгийн ИТХТ-ийн хурлаар хэлэлцүүлэн 2014 оны 127 дугаар тогтоолоор батлуулсан ба журмын 4-р зүйлийн 4.14-д энэ заалтыг тусган 2014 оны 10-р сарын 29-ны өдрөөс эхлэн мөрдөн ажиллаж байна

332 Жаргалант суманд хаягдал шил, хуванцарын үйлдвэр байгуулна.


Жаргалант сумын иргэн О.Ожуугийн хуванцар сав дахин боловсруулах төсөлд 19,0 сая “Гэсэмбэ”ХХК-ний хаягдал дугуй боловсруулах төсөлд 45,0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгодож үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Мөн 2014 онд“Дэвшилт эко цэвэр орчин” ХХК нь хуванцар боловсруулах үйлдвэр байгуулахаар ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлийн 50.0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр дэмжигдэн хоногт 2.0 тн хаягдал хуванцарт анхан шатны боловсруулалт хийх хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулж хаягдал хуванцарт анхан шатны боловсруулалт хийгээд байна.

70

333 Барилгын болон бусад зориулалтын төрөл бүрийн чулуун хийц үйлдвэрлэх үйлдвэр байгуулж, дотоодын хэрэгцээг хангана.


2013 онд “Төгс уян шил” ХХК-ний шилэн хийц, вакуум цонх, гадна фасадны үйлдвэрийн төсөлд 50,0 сая төгрөгийн зээл олгогдсон. “Буянт стандарт” ХХК-ны чулуугаар бүх төрлийн барилгын материал болон замын хийц, хотын бүтээн байгуулалтын хийцүүдийг цогцоор нь үйлдвэрлэж орон нутгийн чулуун хийцийн хэрэглээг 100 хувь хангаж байна.

100

5.2.11

334 Жаргалант, Дуут сумдад рашаан савлах жижиг үйлдвэр байгуулна.


Дуут сум рашааны 8 дээжийг МХГ-ын лабораториор шинжлүүлж дүгнэлт гаргуулсан байна. Иргэнээс ирсэн төслийг сум хөгжүүлэх сангийн зээлээр дэмжихээр судалж 2016 оноос үйл ажиллагаа эхлэх гэж байна. Жаргалант сумын ИТХТэргүүлэгчдийн тогтоол гарган рашааныг орон нутгийн хамгаалалтанд авч дээжийг УБхотруу шинжилгээнд явуулсан

70

335 Дөргөн суманд ингэний ундаа савлах цех байгуулна.


Иргэн Д.Гантулгад сум хөгжүүлэх сангаас 14,0 сая төгрөгийн зээл олгосон.Савлах тоног төхөөрөмжөө оруулж ирэх бэлтгэл ажил хийгдээд байна. Сумын иргэд өөрийн үйлдвэрлэсэн ингэний ундаагаар үзэсгэлэн худалдаанд оролцож 6.0 сая төгрөгийн борлуулалт хийсэн. Мөн малын хишиг дэлгүүрээр худалдаалж байна

90

336 Манхан суманд ингэний ундаа савлах үйлдвэр байгуулна.


“ Гоо хайрхан хоршоо” болон тэмээ бүхий 5 иргэн сургалтанд хамрагдаж ингэний ундааг үзэсгэлэн худалдаа болон малын хишиг дэлгүүрээр худалдаалж байна

100

5.2.12

337 Жаргалант сумандтэжээлийн үйлдвэр байгуулна.

+ ЗДТГ, ХБХ,

Малын тэжээл үйлдвэрлэх тоног төхөөрөмжтэй 3 иргэн үйл ажиллагаа явуулж байна. Зах зээлийн эрэлтээс шалтгаалан үйл ажиллагаагаа түр зогсоогоод байна. Малын тэжээл ихээр худалдаалагддаг өвөл хаврийн улиралд үйл ажиллагаа нь жигдэрдэг

90

338 Булган сумын гурилын үйлдвэрийг өргөтгөж, хүчин чадлыг нэмэгдүүлнэ.

+ + + Гурилын үйлдвэрийг хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх талаар тухайн компани нь БНХАУ-ын хөрөнгө оруулагчидтай хамтран ажиллаж байна.

50

339 Дарви, Буянт сумдад тэжээлийн жижиг үйлдвэр байгуулна.

+ + Дарви суманд гурилын үйлдвэр барих ажил хийгдэж, гурилын тээрэм, тоног төхөөрөмжөө авч ирсэн, улаан буудайн үр тариалж арвайн гурил үйлдвэрлэн худалдаанд нийлүүлээд байна. Буянт суманд тэжээлийн жижиг үйлдвэр байгуулахаар 2 иргэн сум хөгжүүлэх сангийн хөнгөлөлттэй зээлэнд хамрагдсан бэлтгэл ажлаа хангаад байна.

70

340 Ховд, Эрдэнэбүрэн, Манхан сумдад тэжээлийн жижиг үйлдвэр байгуулна.

+ Манхан сумын “Гоо хайрхан” хоршоо, “Их ирээдүй өөд” ХХК малын тэжээл үйлдвэрлэж байна. Эрдэнэбүрэн, Ховд сумдад иргэд хадлан бэлтгэж өөрийн хэрэглээг хангахаас гадна зах дээр худалдаалж байна.

100

5.2.13

341 Жаргалант суманд шахмал түлшний үйлдвэр байгуулж, шахмал болон хийн түлшний үйлдвэрлэл, хэрэглээг нэмэгдүүлнэ.


Жаргалант суманд шахмал түлшний үйлдвэрийн чиглэлээр иргэн С.Түмэннасанд 15.0 сая төгрөг, Ц.Лхагважаргалд 5.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгосноор 2 үйлдвэр байгуулагдаж, бүтээгдэхүүнээ борлуулж эхэлсэн. “Эрдэнэ Өлзий” ХХК нь хийн түлшний үйлдвэрлэл, хэрэглээг нэмэгдүүлэн 2013-2014 онд 51,8 тонн, 2015 онд 26,1тн шингэрүүлсэн түлш борлуулсан байна. “Тайгын их уулс” ХХК шахмал түлшний үйлдвэр барихаар газрын асуудлаа шийдвэрлэж хашаагаа барьж эхлээд байна.

100

342 Манхан, Мянгад, Мөнххайрхан сумдад шахмал түлшний жижиг үйлдвэр байгуулна.

+ + + Манхан суманд шахмал түлшний цех байгуулахаар иргэн Г.Чоглоод 7,8 сая төгрөгийн зээлийг сум хөгжүүлэх сангаас олгосон, тоног төхөөрөмжөө худалдан авч үйл ажиллагаа нь хэвийн явагдаж байна. Мөнххайрхан, Мянгад, Манхан сумдад иргэд малын ялгадас, бууц, нүүрсний хаягдалаар шахмал түлш үйлдвэрлэн хэрэглээнийхээ 30 орчим хувийг хангаж байна.

100

343 Ховд, Алтай, Дарви, Цэцэг сумдад шахмал түлшний жижиг үйлдвэр байгуулна.

+ + + Алтай, Дарви сумдад “Сум хөгжүүлэх сан”-гийн хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр шахмал түлш үйлдвэрлэх 2 төсөлд 11,5 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлээд байна. Мөн иргэд хаягдал нүүрс, малын ялгадсаар түлш үйлдвэрлэн өрхийн хэрэглээгээ хангаж байна.

70

344 Булган, Буянт, Дуут, Эрдэнэбүрэн сумдад + + Булган сумын иргэн Б.Нармандах шахмал түлш үйлдвэрлэхээр “Сум хөгжүүлэх сан”-гаас 5,0 сая 70


шахмал түлшний жижиг үйлдвэр байгуулна. төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлэнд хамрагдаад байна. Мөн иргэд хаягдал нүүрс, малын ялгадсаар түлш үйлдвэрлэн өрхийн хэрэглээгээ хангаж байна.

345 Үенч, Дөргөн, Зэрэг, Мөст сумдад шахмал түлшний жижиг үйлдвэр байгуулна.

+ Сумдад иргэд малын ялгадас, бууц, нүүрсний хаягдалаар шахмал түлш үйлдвэрлэн хэрэглээнийхээ тодорхой хувийг хангаж байна.

50

5.2.14

346 Цементийн үйлдвэр байгуулах ТЭЗҮ боловсруулна.

+ ЗДТГ, ХБХ,

Цементийн үйлдвэр байгуулах урьдчилсан ТЭЗҮ боловсруулсан. 100

347 Цементийн үйлдвэр байгуулна.

+ + + Гадаадын хөрөнгө оруулалттай хамтарсан “Ховдын цемент шохой” ХХК–тай Ховд аймагт цементийн үйлдвэр барих, ашиглах хөрөнгө оруулалтын гэрээг 2015 оны 05 дугаар сарын 21-ны өдөр байгуулсан. Гэрээгээр энэхүү гэрээг хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн 180 хоногийн дотор барилгын ажлыг эхлүүлэх үүргийг хөрөнгө оруулагч хүлээсэн.

30

348 Аймгийн төвд барилгын материалын үйлдвэр байгуулна.

+ + + Жаргалант суманд Барилгын ханын дүүргэлтийн материал болох хөнгөн блокны 2 цех үйлдвэр ашиглалтанд ороод байна. Бетон зуурмаг, вакуум цонхны 2, хайрга, талбайн даацын хавтан, хөөсөн блок, чулууны үйлдвэр зэрэг барилгын материалын үйлдвэр байгуулагдсан. Мөн “Зөөлөн тэмүүлэл констракшн” ХХК-ны хөөсөнцөрийн үйлдвэр байгуулагдан “Чингис” бондоос 200,0 сая төгрөгийн санхүүжилт аван ажиллаж байна. Мөн Жаргалант суманд “Акнур” констракшн Хөдөлмөрийн Яамны ЖДҮХСангийн 100.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр барилгын ханын дүүргэлтийн материал болох хөнгөн блокны үйлдвэр байгуулаад байна. Жаргалант суманд Барилгын ханын дүүргэлтийн материал болох хөнгөн блокны 2 цех үйлдвэр ашиглалтанд ороод байна. Жаргалант суманд “Тод зориг” ХХК барилгын замаск үйлдвэрлэж зах зээлд нийлүүлж байна. Үүний үр дүнд Баруун 5 аймгийн барилгын дулаалгын хөөсөнцөр, сендвичэн хавтан, чулуун хийцийн хэрэглээг 100 хувь хангах боломжтой болов.

100

5.2.15

349 Ховд хотод дулааны алдагдал багатай, эдэлгээ удаантай ханын болон дулаалгын материал, хучилтын хөнгөн хавтангийн үйлдвэр байгуулна.


Жаргалант сумын иргэн Ё.Цэцгээ дулааны алдагдал багатай барилгын хучилтын хавтан үйлдвэрлэхээр ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлэнд 2013 онд хамрагдаж 30.0 сая төгрөгийн санхүүжилт авсан. Төслийнхөө хүрээнд аймгийн төв болон хөдөө сумдад баригдаж байгаа зарим барилгуудад бүтээгдэхүүнээ нийлүүлээд байна. Жаргалант суманд барилгын дулаалгын материал болох “Идэр пума” ХХК өөрийн хөрөнгөөр хөөсөнцөрийн үйлдвэр байгуулан үйл ажиллагаа жигдрүүлсэн. 2013 онд ЖДҮХСангийн 120.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлээр Акнур” констракшн барилгын ханын дүүргэлтийн материал болох хөнгөн блокны үйлдвэр байгуулаад байна.Мөн 2015 онд “Хатанбуянт” ХХК ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлээр барилгын болон дулааны шугамын дулаан тусгаарлагч полиуретан хөөс үйлдвэрлэх төсөл 15.0 сая төгрөгөөр дэмжээд байна. Жаргалант суманд “Тод зориг” ХХК барилгын замаск үйлдвэрлэж зах зээлд нийлүүлж байна.

100

350 Жаргалант суманд замаска, шилэн хийцийн үйлдвэр байгуулна.

+ + Вакуум цонх, тавилга үйлдвэрлэх үйлдвэрийн чиглэлээр “Малчин түнш тавилга” ХХК-д 28.0 сая төгрөгийн зээл олгож үйл ажиллагааг нь дэмжин ажиллаж байна. Аймгийн хэмжээнд нийт вакум цонх, хаалга үйлдвэрлэх 15 үйлдвэр, цех ажиллаж байна

100

351 Аймгийн төвд хаягдал төмөр, шил, цаас, хуванцар дахин боловсруулах үйлдвэр байгуулахад дэмжлэг үзүүлнэ.

+ + Жаргалант сумын иргэн О.Ожуу 2013 онд хуванцар сав дахин боловсруулахаар 19.0 сая төгрөгийн зээл авч үйл ажиллагагаа эхлүүлээд байна. Жаргалант суманд “Сум хөгжүүлэх сан”-гийн болон ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр 6 төсөл 110.0 сая төгрөгийн дэмжлэг авч хаягдал хуванцар цуглуулж мөн анхан шатны боловсруулалт хийж Улаанбаатар хот руу нийлүүлж байна. Мөн Жаргалант сумын иргэн Цогтоо сум хөгжүүлэх сангаас 30.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлэнд хамрагдаж төмөр хийц үйлдвэрлэж байна.

70

5.2.16

352 ХАА-н биржийг хуулийн дагуу байгуулан ажиллуулж, сумдад малын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг бэлтгэх, анхан шатны боловсруулалт хийх, зах зээлд нийлүүлэх хөдөө аж ахуйн бараа, түүхий эдийн бирж байгуулна.


Мөст сумын “Баянтөл”, Чандмань сумын “Чандмань-Хөх-Уулс”, Дуут сумын “Хүрэн хонх”, Дөргөн сумын “Дөргөн-Малчдын-Хишиг”, Жаргалант сумын “Ойрдын таван эрдэнэ”, “Цэвэрлэх булаг” зэрэг хөдөө аж ахуйн хоршоонуудад ноос пресслэгч, цахилгаан жин, таар, төмөр утсыг гэрээгээр олголоо.Мөст сумын “Цэвэрлэх булаг” хоршоонд 100,0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл, ХАА-н түүхий эд бэлтгэлийн склад, агуулах барих үйл ажиллагааг дэмжиж, Үенч сумын “Малчны-Ирээдүй”, Манхан сумын “Хинц”, Мөнххайрхан сумын “Алагийн буурал”, Дуут сумын “Алтайн цэнхэр уулс”, Буянт сумын “Буянт-Алтайн үрс”, Дөргөн сумын “Дөргөн-Малчдын хишиг”, Эрдэнэбүрэн сумын “Тунгалаг-Уст-Шураг” хоршоонуудад тус бүрт нь 9,5 сая, нийт 66,5 сая төгрөгийн санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсэн. Аймгийн хэмжээнд брокерийн эрх авсан “Гурван галт цаст тамга” ХХК 30тн ангилсан

70


ноолуурыг ХХАА-н яамны дэргэд байгуулсан ХАА-н биржаар дамжуулан худалдаалсан.

5.2.17

353 Ховд хотод 300 тонн мах нөөцлөх зоорь барих санаачлагыг дэмжинэ.


“Долчин” ХХК-50 тн, “Баруун монгол интернейшнл” ХХК 100 тн-ийн зоорьтой бөгөөд 2014-2015 онд ОНХСангийн 160,0 сая төгрөгөөр махны нөөц бүрдүүлэн ажиллаж байна.

70

354 Олон улсын стандартад нийцсэн махны үйлдвэр байгуулна.


“Хишиг эрдэнэ баяжих” ХХК жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих сангаас 60,0 сая төгрөгийн хөнгөлттэй зээлд хамрагдаж үйлдвэрийн байраа өргөтгөх, тоног төхөөрөмжөө шинэчлэх зорилгоор үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн бол “Баруун Монгол интернэйшнл” ХХК гадаадын хөрөнгө оруулагчтай хамтран 2016 онд олон улсын стандартад нийцсэн махын үйлдвэр барихаар төлөвлөж байна.

50

355 Булган сумад 50 тонн мах нөөцлөх зоорь байгуулах санаачилгыг дэмжинэ.



356 Хөшөөтөд 50 тонн мах нөөцлөх зоорь байгуулах санаачилгыг дэмжинэ.


Хөшөөт мах , төмс хүнсний ногоо хадгалах зоорийг өөрийн хөрөнгөөр барьж ашиглалтанд оруулсан. 100

5.2.18

357 Аймгийн төвд 500 тонн багтаамж бүхий ногооны зоорь барина.


“Сутай до”ХХК-д 500 тн зоорь барих газрын асуудал шийдэж зоорь барих гэрээ хийгдэж, газрын асуудлыг шийдвэрлэсэн. ХХААЯ-ны санхүүжилтээр барихаар төлөвлөж байна.

30

358 Говь-Алтай аймагт хүнсний ногооны зоорь барина.

+ + + Говь-алтай аймагтай хамтарч судалгаа хийж байна. 10

359 Улаанбаатарт ногооны зоорь байгуулна. + + ЗДТГ, ХБХ,

Монгол улсын Засгийн газраас Улаанбаатар хотод нэгдсэн байдлаар хүнсний ногооны томоохон хэмжээний зоорь барих ба Ховд аймагт хэсэгчлэн олгох болов.

30

5.2.19

360 Жаргалант сумын гахай, тахианы аж ахуйг өргөжүүлнэ.

+ ЗДТГ, ХБХ,

Жаргалант суманд 2013 онд сум хөгжүүлэх сангаас иргэн Н.Нямгэрэлд гахайн аж ахуй эрхлэх чиглэлээр 20.0 сая төгрөг, 2014 онд иргэн Г.Саруулд тахианы аж ахуй эрхлэх чиглэлээр 20.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгож үйл ажиллагааг эхлүүлсэн. Иргэн Б.Бадамхандын 62 толгой гахайн аж ахуйг 10 гахайгаар нэмж эргэлтийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх 30,0 сая, “Ховд гайд” ХХК -ны 2000 өндөглөгч бүхий тахианы аж ахуй байгуулах 30,0 сая төгрөгийн төсөл ЖДҮХСангийн хөнгөлөлттэй зээлээр дэмжигдсэн байна. Жаргалант суманд “Идэр пума” ХХК өөрийн хөрөнгөөр 3000 тахианы аж ахуй байгуулаад байна. Цаашдаа 6000 тахиатай болгон өргөтгөхөөр төлөвлөсөн байна. Үүний үр дүнд тус сумын хувьд өндөг болон тахианы махны хэрэглээг дотоодоосоо 100 хувь хангах боломж бүрдээд байна. Одоогоор Жаргалант сумын хэмжээнд 3 аж ахуйн нэгж 4 иргэн гахай үржүүлж нийт 200 орчим гахай тэжээж, аймгийн хүн амын гахайн махны хэрэглээг 100 хувь хангахаас гадна Улаанбаатар хот руу нийлүүлж байна.

100

361 Булган сумын зөгийний аж ахуйг өргөтгөнө.

+ Булган суманд 2 зөгийн аж ахуй байгуулагдаж үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Алтай сумын Барлаг багийн иргэн Д.Отгонбаатарт “Алтан бал” төсөлд 15,0 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлж 30 бүл зөгийн аж ахуй байгуулж зөгийн балаар үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг зах зээлд нийлүүлээд байна.Булган сумын 2 зөгийн аж ахуй “Ховд түншлэл- 2014” үзэсгэлэн худалдаанд амжилттай оролцож экологийн цэвэр бүтээгдэхүүнээр шалгарсан.

100

362 Буянт, Манхан сумдад зөгийний аж ахуй байгуулна.

+ Буянт суманд ҮХААЯ-ны санхүүжилтээр иргэн Г.Цэнд-Аюуш 5,0 сая төгрөгөөр зөгийн аж ахуй байгуулаад байна.

70

363 Зэрэг, Мянгад сумдад тахиа, гахайны аж ахуй байгуулна.

+ Иргэдээс ирсэн санал санаачилгыг судалж, сургалтанд хамруулж байна. 30

5.2.20

364 Био бордоо үйлдвэрлэлтийг дэмжин, химийн бордоо хэрэглэхийг багасгаж, хүнсний ногооны чанар стандарт, аюулгүй байдлыг хангана.


Ховд их сургуулийн биологийн тэнхимийн эрхлэгч Б.Гантөмөр 4 улирлын хүлэмж байгуулж орон нутгийн хөгжлийн сангийн 80,0 сая төгрөгөөр гумины бордооны үйлдвэр байгуулан Ховд Их сургуулийн Иноваци технологийн төвтэй хамтран ажиллаж байна. Одоогийн байдлаар 1кг бордоог 2500 төгрөгөөр борлуулж, газар тариалан үйлдвэрлэгчдийн хэрэгцээг хангаж байна.

100

5.2.21

365 Хүнсний үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд шинэ технологи, стандартыг мөрдүүлж, өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний хангамжийг нэмэгдүүлнэ.

+ + + + ЗДТГ, ХБХ,

Хүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалт хамгаалалтын стандартад тогтмол хяналт хийж, бараа бүтээгдэхүүний хангамжийг нэмэгдүүлэх шинэ технологи нэвтрүүлэх ажлын хүрээнд алаг салатын үйлдвэрлэл ашиглалтанд орж 3 нэр төрлийн алаг салат үйлдвэрлэн худалдаанд нийлүүлээд байна. Мөн “Мөнөмөнх барс” нөхөрлөл кемчи үйлдвэрлэж худалдаанд нийлүүлж байна. Жаргалант суманд“Хатан түнгэл” ХХК өдөрт 100.0 тн төмс боловсруулах хүчин чадал бүхий төмсний гурилын үйлдвэр, мөн төмсний гурилаар пүнтүүз үйлдвэрлэх цехүүдийг суурилуулан ашиглалтанд оруулж үйл ажиллагааг нь жигдрүүлээд байна. Жаргалант сумын хүн амын хүнсний хэрэгцээнд зориулж 2014

100


онд 135 сая төгрөгийн сан байгуулж, 60 тн мах нөөцлөн худалдаанд нийлүүлсэн. Худалдаа, үйлчилгээний стандартыг мөрдүүлэх чиглэлээр архи согтууруулах ундаа худалдан борлуулах, түүгээр үйлчлэх , бильярдын газар ажиллуулах журмыг аймгийн ИТХТэргүүлэгчдийн хурлаар хэлэлцүүлэн мөрдөн ажиллаж байна.

5.2.22

366 Ховд түншлэл”, “Цагаан сар” үзэсгэлэн худалдааг жил бүраймгийн төвд зохион байгуулна.

+ + + + ЗДТГ, ХБХ,

ЗДТГ, ХХААЖДҮГазар, Худалдааажүйлдвэрийнтанхим, Хөдөлмөрийн хэлтэстэй хамтран2015 оны 02-р сарын 08-10-ны өдрүүдэд “Элбэг дэлбэг–Цагаансар-2015”үзэсгэлэн худалдааг зохион байгуулав. Үзэсгэлэн худалдаанд 101 ажахуйн нэгж, иргэн, 13 сум 30 гаруй нэр төрлийн бүтээгдэхүүнээр оролцон, нийт 87,0 сая төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүн борлуулсан. Мөн орон нутагт үйлдвэрлэл эрхлэгчдийг зах зээлээ өргөтгөх борлуулалтаа нэмэгдүүлэх шинэ түнштэй холбох зорилгоор гадаад үзэсгэлэн худалдаанд оролцуулах ажлын зохион байгуулаад байна. Тухайлбал: 2015 онд БНХАУ-ын ШУӨЗО-ны Үрэмч хотод зохион байгуулсан олон улсын үзэсгэлэн худалдаанд 13 иргэн, ААНэгж оролцож 16.0 орчим сая төгрөгийн борлуулалт хийсэн байна. “Ховд түншлэл-2015” үзэсгэлэн худалдааг 8 дугаар сарын 26-27-ний өдрүүдэд “Эвийн хүч” худалдааны төвд зохион байгуулж нийт 110 гаруй аж ахуйн нэгж, иргэд оролцож нийт 15.0 орчим сая төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүн борлуулсан байна. Улаанбаатар хотод зохион байгуулсан “Ховд аймгийн өдрүүд” арга хэмжээний нэг хэсэг болох “Ховдод үйлдвэрлэв” үзэсгэлэн худалдааг Эрх чөлөөний талбайд 9 дүгээр сарын 12-14-ний өдрүүдэд зохион байгуулж, нийт 70 гаруй аж ахуйн нэгжийн 120 гаруй нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүн дэлгэн худалдаалж нийт 160.0 орчим сая төгрөгийн борлуулалт хийгээд байна. Энэ үеэр Хөдөлмөрийн яамны тэргүүний хоршоологч тэмдэгээр 5 хоршоо, салбарын тэргүүний ажилтан цол тэмдэгээр 6 хүн, яамны жуух бичгээр 10 хүнийг шагнаж урамшууллаа.

100

367 “Үржлийн шилмэл мал”-ын үзэсгэлэн худалдааг 2 жилд 1 удаа аймгийн төвд зохион байгуулна.

+ + Булган, Эрдэнэбүрэн, Дөргөн сумдад үржлийн малын үзсгэлэн худалдааг зохион байгуулсан. Шилмэл малын үзэсгэлэн худалдааг аймгийн төвд 9 сард зохион байгуулж 6 сумын 50 малыг оролцож Торгууд, Сутай хонь, Алтайн улаан ямаа тусгай байрын шагналыг хүртлээ.

90

5.2.23

368 Ярантын боомтын хяналтын лабораторийг орчин үеийн техник хэрэгслээр хангаж ажиллана.


Ярант боомтын хими ургамал хорио цээрийн лаборатори нь 2013-2014 онд 11 нэр төрлийн тоног төхөөрөмж 14 нэр төрлийн эм урвалж бодистойгоор давхардсан тоогоор 866 дээжинд 3470 үзүүлэлтээр шинжилгээ хийснээс 8 дээж эерэг үзүүлэлттэй гарсан байна. Хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, багаж хэрэгсэл, урвалж бодисын захиалгыг аймгийн МХГ-аар дамжуулан хүргүүлэв. Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хилийн лабораторийг бэхжүүлэх ажлын эхний үе шат болох судалгааны ажлыг 2015 оны 6 дугаар сараас эхлэн хийж байна.

100

369 Импортын хүнсний болон барилгын материалын дээж авч шинжилгээ хийсний үндсэн дээр оруулдаг болгоно.


Аймгийн МХГазрын Хилийн хяналтын хэлтсийн лаборатори нь 19 нэр төрлийн багаж тоног төхөөрөмж, хэмжих хэрэгсэл 10 гаруй нэр төрлийн урвалж бодистойгоор 930 дээжинд 5417 үзүүлэлтээр шинжилгээ хийснээс 7 сорьц эерэг буюу стандартын шаардлага хангаагүй гарсан байна. Хилийн хяналтын хэлтсийн лаборатори нь 10 нэр төрлөөр 59 үзүүлэлтээр анх удаагаа итгэмжлэлд орж итгэмжлэгдсэн лабораторийн шинжилгээний дүнг үндэслэдэг олон улсын жишигт хүрэв. Барилгын материалын лабораторийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх зорилгоор 50,0 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийг худалдан авсан. Хүнсний бүтээгдэхүүний дээж шинжлэх тоног төхөөрөмж, урвалж бодисын зардлыг жил бүрийн төсөвт суулган ажиллаж байна.

100

5.2.24

370 Ховд хотод бүсийн хэмжээний иж бүрэн шинжилгээний лаборатори байгуулж, импортын болон үндэсний үйлдвэрлэгч нарт тохирлын гэрчилгээ олгоно.

+ + + + ЗДТГ, ХБХ,

2014 оны 11 сарын байдлаар нэгдсэн лаборатори нь 2418 дээжинд 8298 үзүүлэлт шинжилгээ хийснээс 671 сорьц эерэг дүнтэй гарсан байна. Бүсийн хэмжээний иж бүрэн лаборатори байгуулах ажлыг эрчимжүүлэх зорилтын хүрээнд нэгдсэн лабораторийн хими хор судлалын лаборатори нь 43 нэр төрлөөр 242 үзүүлэлтээр, нян судлалын лаборатори нь 25 нэр төрлөөр 120 үзүүлэлтээр , таримал ургамлын үр хорио цээрийн лаборатори нь13 нэр төрлөөр 109 үзүүлэлтээр , итгэмжлэлийн хүрээгээ өргөтгөж 4 жилийн хугацаатай итгэмжлэл авав. Үндэсний үйлдвэрлэгчдийн дотоод болон гадаад зах зээлд өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх, болзошгүй эрсдлээс сэргийлэх үүднээс тухайн үйлдвэрлэл эрхлэж байгаа аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаа болон бүтээгдэхүүнд тохирлын үнэлгээ явуулж 2014 онд 10 аж ахуйн нэгжийн 7 нэр төрлийн 15 бүтээгдэхүүнд тохирлын гэрчилгээ хэрэглэх эрх, 10 аж ахуйн нэгжийн 15 нэр төрлийн 17 бүтээгдэхүүнд чанарын сертификат олгосон. 2015 онд 8 ААНэгжийн 10 нэр төрлийн 70 ш бүтээгдэхүүнд 15 чанарын сертфикат олгосон байна. Энэ нь өнгөрсөн онтой харьцуулахад 15 бүтээгдэхүүнээр нэмэгдсэн байна.

100


5.2.25

371 Усны зөв зохистой хэрэглээг бий болгох үүднээс стандартчилал хэмжил зүйн хэлтсийн хэмжилзүйн лабораторийг “Усны тоолуурын эталон”-той болгоно.


Орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр 30 сая төгрөгийн үнэ бүхий усны тоолуур шалгах стендийг /эталон тоног төхөөрөмж/ худалдан авч “Шим-Ус” ХХК-нд хүлээлгэн өгч суурилуулалтын ажил явагдаж бүрэн угсарч дууссан байна. Мөн “Шим ус” ХХК-ийг усны тоолуур суурилуулах, худалдах, засварлах тусгай зөвшөөрөл авахуулах талаар хамтран ажиллаж, стенд дээр ажиллах боловсон хүчин бэлтгэж сургалтанд хамруулж эрх аван бэлэн болгосон байна

90

372 Такси үйлчилгээнд таксиметр тавих, түүнийг баталгаажуулах эталон багажтай болно.


Такси үйлчилгээнд таксиметр тавих, түүнийг баталгаажуулах эталон багажтай болох лабораторын тусгай зөвшөөрөл авахаар материалаа бүрдүүлсэн, судалгаа хийж байна.

50

5.2.26

373 Чанарын удирдлагын тогтолцоо ISO-9001 Олон улсын стандартыг аймгийн Засаг даргын Тамгын газарт нэвтрүүлэх, төрийн байгууллагуудад нэгдсэн сургалт зохион байгуулна.


Чанарын удирдлагын тогтолцооISO-9001 олон улсын стандартыгХовд аймгийн Засаг даргын Тамгын газарт нэвтрүүлэхээр 2014 оны ажлын төлөвлөгөөнд тусгагдаж сургагч багшийн зардлыг аймгийн Засаг даргын Тамгын газар шийдвэрлэн 2014 онд хийхээр төлөвлөсөн боловч зардал, мөнгө нь шийдэгдээгүй тул түр хугацаагаар хойшлогдсон. 2015 оны 9 сард аймгийн ЗДТГазраас анхан шатны сургалт хийсэн.

50

5.2.27

374 Байгаль орчинд нөлөөгүй ЭКО тэмдэгтэй бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээг бий болгоно.


Стандартчилал хэмжилзүйн хэлтэс нь өөрийн ажлын байрыг эко халаалтанд шилжүүлсэн. Цаашид эко тэмдэгтэй бүтээгдэхүүн , ажил үйлчилгээг нэмэгдүүлэх зорилт тавин ажиллаж байна. Энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуй нэгжийн судалгаа гаргаж тэдэнд мэдээ мэдээлэл сургалт сурталчилгааны ажил хийж байна.

70

375 Ховдын шар төмсийг Үндэсний тохирлын тэмдэгтэй болгоно.


Дотоодын бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварыг сайжруулах зорилт тавин ажилласны үр дүнд нутгийн брэнд болсон Ховдын шар төмс импала, витара, санте, астила, солист гэсэн 5 сортоор, тарвас Буянт-1, Стокс-647 гэсэн 2 сортоор MNS 0258:2006, MNS 0281:1982 гэсэн шаардлагуудыг хангасан учраас Стандартчилал хэмжилзүйн газраас 3 жилийн хугацаатай үндэсний тохирлын тэмдэг, хэрэглэх гэрчилгээ авсан. Тохирлын тэмдэг хэрэглэх эрхээ сунгуулахаар хүсэлт гаргасан ”Үр жимс” хоршооны чацарганы тос, чацарганы цэвэр шүүс, чацарганы өтгөрүүлсэн шүүст үндэсний тохирлын тэмдэг хэрэглэх эрх олгуулав . Үндэсний тохирлын тэмдэг хэрэглэх эрхээ сунгуулснаар үндэсний тохирлын тэмдэг хэрэглэх эрхтэй 10 бүтээгдэхүүн Ховд аймагт бий болгосон. Үндэсний тохирлын тэмдэг авсанаар аймгийн бренд бүтээгдэхүүний тоо нэмэгдэж, чанар байдал нь сайжирч, бүтээгдэхүүний зах зээлд өрсөлдөх чадвар нэмэгдэх ач холбогдолтой юм.Одоо сумдад үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуй нэгж байгууллагуудад үйлдвэрлэж байгаа бүтээгдэхүүнээс үндэсний тохирлын тэмдэгтэй бүтээгдэхүүн бий болгох талаар сургалт суртачилгааны ажил хийгдэж, нэр төрлийг н олшруулах тал дээр анхаарч 14 сумын ХААН байцааагч нартай гэрээ байгуулан хамтран ажиллаж байна.

100

5.3. Мал аж ахуйг хөгжүүлэх чиглэлээр:

5.3.1. 376 Малчдын залуу халааг бэлтгэх аймгийн дэд хөтөлбөрийг боловсруулж хэрэгжүүлнэ.


2014 оны 6 дугаар сард малчин эмэгтэйчүүд, 10 дугаар сард манлайлагч малчдын чуулга уулзалтуудыг зохион байгуулж 200 гаруй малчдыг хамруулж мэдээлэл өгч, санал солилцов. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөр, орон нутгийн хөгжлийн сангаас сумдад малжуулах арга хэмжээ авч байна. Малчдын залуу халааг бэлтгэх ажлыг сумын түвшинд тухайлбал Манхан, Мөнххайрхан сумдад малчдын хотон дээр орон сууцжуулах замаар малчдын тав тухтай амьдарлын орчинг бүрдүүлж залуу малчдыг мал маллах сонирхолыг нэмэгдүүлж байна.

70

5.3.2. 377 Мал аж ахуйг байнга эрхэлж буй залуу малчин өрхийг орон сууцжуулах ажлыг сумын орон нутгийн хөгжлийн сангаас санхүүжүүлж хэрэгжүүлнэ.


Мөнххайрхан сум орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөс 30 хувийг малчдаас 70 хувийг санхүүжилт гаргаж 4 малчны өвөлжөөн дээр орон сууц барьж малчдын тав тухтай амьдрах орчинг бүрдүүлэн ажиллаж байна. Орон сууцны ипотекийн санхүүжилтийн журамд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай Монгол банкны ерөнхийлөгчийн 2014 оны А/15 тушаалд малчин өрх орон нутагт баригдсан орон сууцыг ипотекийн зээлээр худалдан авах боломжтой юм.

70

5.3.3. 378 Малчдын нөхөрлөл, хоршоо байгуулах санал санаачлагыг дэмжиж, нөхөрлөл, хоршооны гишүүдийн үндэсний болон орон нутгийн жижиг дунд үйлдвэрт тушаасан хонь, тэмээний ноосны урамшуулал олгоно.


2014-2015 онд ноосны урамшуулалд 17 сумын 3100 малчин, мал бүхий өрхөд 596,9 сая төгрөгийн урамшуулал олгогдоод байна. 2014 оны сүүлийн хагас жилийн үндэсний боловсруулах үйлдвэрт арьс шир тушаасан 17 сумын 3367 малчин, мал бүхий өрхийн 112453 ширхэг арьс, ширний 8326 баримтыг Мал хамгаалах санд хүргүүлээд байна.

70

5.3.4. 379 Сумдад”Малжуулах сан” байгуулж, багийн Иргэдийн нийтийн хурлын шийдвэрийг үндэслэн малчдыг малжуулах хөтөлбөрт


Орон нутгийн хөгжлийн сангаас 17 суманд нийт 940,0 сая төгрөгийн малжуулах сан байгуулж сум бүр багийн Иргэдийн нийтийн хурлын шийдвэрийг үндэслэн малжуулах ажлыг зохион байгуулж байна. Малжуулах сангийн үлгэрчилсэн дүрмийг аймгийн ИТХ-ын 54 тоот тогтоолоор баталсан. Дэлхийн зөн

90


хамруулна. ОУБ-аас хэрэгжүүлж буй мал аж ахуйн санаачлага төслийн хүрээнд Манхан, Зэрэг сумын 50 өрхийг малжуулах зорилгоор өрх бүрд 3 тугалтай үнээ төслийн санхүүжилтээр олгоод гүйцэтгэлийг орон нутгийн мал эмнэлэг үржлийн тасагтай хамтран хяналт тавьж ажиллаж байна. Мал аж ахуйн салбарт 2009-2010 онд тохиолдсон ган зудын гамшигт үзэгдлийн хохирлыг барагдуулах зорилгоор Засгийн газрын 2010 оны 197 дугаар тогтоолоор малчин өрхийг малжуулах түр журам баталж ХХААХҮ-н Сайдын А/233 дугаар тушаалаар манай аймагт 165 өрхийг 280,5 сая төгрөгөөр малжуулах хөрөнгийг олгосон нь малчдын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжсэн арга хэмжээ боллоо.

5.3.5. 380 “Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”, “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллана.


Мал эмнэлгийн эмчлэн сэргийлэх арга хэмжээнд 2015 онд хамрагдах мал, түүнд шаардагдах био бэлдмэл, төсөвт зардлыг тооцон сумын МЭҮН-ээс ирүүлсэн санал, захиалга, өвчний гаралт, тархалтын судалгааг нэгтгэн УМЭҮГ-т хүргүүлэн малын халдварт боом, галзуу, дотрын халдварт хордлого, цусан халдварт, дуут хавдар, сохор догол, шөвөг яр, адуу тэмээний томуу, зэрэг 11 нэрийн нян болон вирус, микоплазмаар үүсдэг өвчнөөс сэргийлэх вакцин, эмчилгээний зориулалт бүхий 3 нэрийн хэт дархлаат ийлдэс, оношлуурын цомог болох антиген, өвчтэй, эрүүл ийлдэс зэрэг 13 нэрийн, нийт 26 нэрийн био бэлдэмлээр 2006,7 мянган малыг вакцинжуулахад 8882,4 литр шингэн, 504,8 мянган тун хатаасан бэлдмэлийг тус тус захиалж гүйцэтгэл 98 хувьтай байна.

100

5.3.6. 381 Малын гоц халдвар, халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх тарилга үйлчилгээний төсвийг хоѐр дахин нэмэгдүүлнэ.


Ховд аймагт Мал эмнэлэг, лабораторийн шинжилгээний болон үржлийн үйлчилгээний жишиг үнийн дээд тарифийг аймгийн Иргэдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2015 оны 73 дугаар тогтоолоор батлуулж, нийт сумдад хүргүүлэн мөрдөн ажиллаж байна.

100

5.3.7. 382 Мах, ноосны Торгууд, Сутай хонь, ноолуурын чиглэлийн Алтайн улаан ямааны удмын санг хамгаалах, малчид, иргэн, аж ахуйн нэгжийг стандартын шаардлага хангасан хээлтүүлэгчээр хангах зорилгоор орон нутгийн өмчийн цөм сүргийн аж ахуйн нэгж байгуулна.


Торгууд хонины удмын санг хамгаалах зорилгоор Байтаг малчдын хишиг хоршоо цөм сүргийн аж ахуй байгуулж, хээлтүүлэгч бойжуулах зорилгоор 50,0 сая төгрөгийн төсөл боловсруулан ХХААЯ-нд хүргүүлэн ажилласан. Сутай хонины удмын санг хамгаалах зорилгоор Сутай омгийн хээлтүүлэгч бойжуулахаар Дарви сумын Сутай үүлдэр ХХК-ийг байгуулан үйл ажиллагаа явуулж, одоогийн байдлаар Эрдэнэбүрэн суманд 50 өсвөр хээлтүүлэгч захиалгаар нийлүүлэх ажлыг зохион байгуулсан байна. Алтайн улаан үүлдрийн хэснг, Сутай хонины үүлдрийн хэсгийг бие даасан үүлдэрээр баталгаажуулах ХХААЯ-ны сайдаар батлагдсан ажлын хэсэг мөн Ховд аймгийн Засаг даргын А/535 тоот захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг Дарви, Алтай сумд дээр ажиллаж дүгнэлтийг ХХААЯ-наас ирсэн ажлын хэсэг гаргахаар холбогдох материалыг бүрдүүлэн ажиллалаа..

70

5.3.8. 383 Ноолуурын чиглэлийн Бумбатын улаан ямааны аж ахуй биологийн ашигтай шинж чанар, нэгжээс авах ашиг шим, эдийн засгийн үр ашгийг үргэлжлүүлэн судалж омгоор баталгаажуулна.


Чандмань сумын Бумбат хайрханы бүс нутагт үржүүлж буй улаан ямааны удам, бүл тодорхойлох бүртгэх, аж ахуй биологийн ашигтай шинж чанарыг бататгах чиглэлээр үржил селекцийн ажлыг шинжлэх ухааны доктор Д.Алтангэрэлийн удирдлагаар хийж байна. Ажлын хэсгийн удирдагч Д.Алтангэрэл 2014 онд 2 удаа ирж 20 орчим цөм сүргийн мал дээр хэмжилт хийж баталгаажуулалт хийж Бумбатын улаан ямааны аж ахуй гүйцэтгэл 90%-тай байна.

90

5.3.9. 384 Тэмээ, сарлагийн тоо толгойг өсгөх чиглэлээр иргэд, аж ахуйн нэгжийн санаачлагыг дэмжинэ.


Тэмээ, сарлагийн тоо толгойг өсгөх чиглэлээр иргэд, аж ахуйн нэгжийн санаачлагыг дэмжих зорилгоор амжилт гаргасан малчдыг шалгаруулах аймгийн болзолыг боловсруулан сумдад хүргүүлж санал авах ажил хийгдсэн байна. Швейцарийн хөгжлийн агентлагын хөрөнгө оруулалттай ногоон алт төслийн хүрээнд тэмээ, сарлаг маллаж байгаа малчдыг дэмжих зорилгоор тэмээ, сарлагын ноос, сүү, махыг боловсруулж зах зээлд нийлүүлэх чиглэлд малчдыг хоршиж ажиллах төсөл амжилттай хэрэгжиж байна. Дөргөн, Чандмань, Зэрэг, Манхан сумдын малчдад тором самнах сургалтыг анх удаа зохион байгууллаа. Сургалтанд малчдын хэсгийн ахлагч, багийн Засаг дарга, тэмээчдийг хамрууллаа.

90

5.3.10

385 Буянт суманд сүүний чиглэлийн фермерийн аж ахуй байгуулна.


Сүүний чиглэлийн үнээ үржүүлдэг 3 өрхөд тус бүр 4-5 сая төгрөгийн зээлийг сум хөгжүүлэх сангаас олгосон. Буянт сумын Өвөр нанжин нөхөрлөл сүүний чиглэлийн фермерийн үйл ажиллагаа явуулж байна.

70

386 Ховд суманд мах, сүүний чиглэлийн фермерийн аж ахуй байгуулна.


Сүүний чиглэлийн үнээ үржүүлэх зорилгоор орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар 10 сая төгрөгийг Хареве, 12 сая төгрөгийг А.Хундханд өгч шилмэл үүлдрийн сүүний чиглэлийн 30–аад үнээтэй орон нутгийн хэрэгцээнд тохируулсан үйлдвэрлэл эрхэлж байна. Тус фермерүүд үдийн цай хөтөлбөртэй гэрээ байгуулан бага бүлгийн сургуулийн хүүхдийн сүү, цагаа идээ, тараг нийлүүлж байна.

70

387 Булган суманд мах, сүүний чиглэлийн фермерийн аж ахуй байгуулна.


“Баян Алтай” ЗГБХН-ийн эзэн Н.Цэндэнпүрэв алатау үүлдэрийн 7 үнээ авч ирж үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн. Иргэн Н.Баатаржавт сүүний чиглэлээр фермерийн аж ахуй, сүү, сүүн бүтээгдэхүүн

70


боловсруулах үйлдвэр байгуулахаар 15,0 сая төгрөгийг сум хөгжүүлэх сангаас олгосон байна.

388 Дарви суманд мах, сүүний чиглэлийн фермерийн аж ахуй байгуулна.


Сүүний чиглэлийн ингэний фермерийн аж ахуй байгуулах төвлөрсөн газрын байршлыг тогтоосон. Тухайн газрыг эрчим хүчээр хангаж. ХХААГ-аас худаг, ус гаргах ажлыг дэмжиж хөрөнгө оруулалт хийсэн болно.

70

389 Манхан суманд мах, сүүний чиглэлийн фермерийн аж ахуй байгуулна.


Сүү, махны чиглэлийн фермерийн аж ахуй байгуулах чиглэлд “Сэнхэр агуйт” ХХК-д сүүний чиглэлийн үнээ худалдан авахад дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж байна.

70

390 Мянгад суманд мах, сүүний чиглэлийн фермерийн аж ахуй байгуулна.


Сум хөгжүүлэх сангийн зээлд иргэн Баянзулын сүүний үйлдвэр байгуулах төсөл шалгарч 20 сая төгрөгийн санхүүжилт авсан байна. Мөн иргэн Идэрсайхан,15,0 сая, Төмөрбаатар 15 сая, Курсхан нарт 10,0 сая төгрөг нийт 40,0 сая төгрөгийн зээлийг сүүний чиглэлийн фермерийн аж ахуй байгуулахад олгосон. Дэлхийн зөн ОУБ-аас Мал аж ахуйн санаалчилга төсөл хэрэгжиж 50 өрхөд тугалтай үнээ олгосон.

70

391 Жаргалант суманд мах, сүүний чиглэлийн фермерийн аж ахуй байгуулна.


Сум хөгжүүлэх сангийн хөрөнгөөс 6 иргэн сүүний чиглэлийн үнээний аж ахуй байгуулах төсөлд 45 сая төгрөгийн зээл олгож фермерээ байгуулж байна. Жаргалант сумын ЭНТҮ ХХК сүүний чиглэлийн фермерийн үйл ажиллагаагаа өргөтгөж, тараг үйлдвэрлэж байна. Махны чиглэлийн Ангус үүлдрийн 2 бухыг Ногоон алт хөтөлбөрийн газартай хамтран худалдан авч орон нутгийн хэрэгцээнд ашиглаж байна.

70

5.3.11

392 Малын индексжүүлсэн даатгалд жил бүр нийт малчин өрхийн 10-аас доошгүй хувийг хамруулна.


Даатгалын 5 компаниудын нийт 115 төлөөлөгчид 17 суманд ажиллаж 2014 онд 335 өрхийн 254477 толгой мал, малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдаж 41,2 сая төгрөгийн даатгалын хуримтлалыг бүрдүүлсэн байна. 2014 онд Дөргөн суманд 54 малчин өрхөд 2,5 сая төгрөгийн нөхөн олговор олгосон байна. 2015 оны малын индексжүүлсэн даатгалыг даатгалын 6 компанитай хамтран зохион байгуулснаас 17 сумын 335 өрхийн 40,0 сая төгрөгийн даатгалд хамруулсан байна. Дарви, Манхан, Зэрэг, Чандмань, Мөнххайрхан сумдын малчид малын индексжүүлсэн даатгалд тогтмол сайн хамрагдаж байна.

90

5.3.12

393 Бэлчээрийн хортон шавьжтай тэмцэх арга хэмжээг жил бүр 30,0 мянган га-аас доошгүй талбайд зохион байгуулж, шинээр хортон шавьж, мэрэгч тархаж байгаа газар нутгийн судалгаа гаргаж, тархацыг бууруулна.


Ургамал хамгаалал эрдэм шижилгээний хүрээлэнгээс хийсэн тодотгох судалгааг үндэслэн Ховд аймагт ҮХААЯ-наас ургамал хамгаалах арга хэмжээний зориулалтаар 2014 оны 06 дугаар сард Карате (5%)-н хор 6500 литр буюу (650) сав хор ирүүлснийг Манхан, Цэцэг, Зэрэг, Мөст,Мөнххайрхан, Дуут, Чандмань сумдад хуваарилан олголоо. 2014 онд 7 сумын нутагт 32500 га-д бэлчээрийн хортон царцаатай тэмцэх арга хэмжээг зохион байгуулж ажлын үр дүн 93,2 хувьтай хийгдсэн байна. 2015 оны 05 дугаар сарын 31-ээс 06 дугаар сарын 06 хүртэл 7 хоногийн хугацаанд царцааны гаралт, тархалтын тодотгох судалгааг Мөст, Мөнххайрхан, Манхан, Цэцэг, Зэрэг, Дуут, Чандмань сумдын нутгаар 2076 км-н маршрутаар хийхэд идэвхтэй голомт-128.0 мян.га, үүнээс тэмцэх талбайн хэмжээ: химийн хороор-30,0 мян.га-аар тогтоож зарцуулах хорны хэмжээг тодорхойлсны үндсэнд ХХААЯ-наас ургамал хамгаалах арга хэмжээний зориулалтаар Карате (5%)-н хор 6000 литрийг татан авч 30.0 га-д бэлчээрийн хортон царцаатай тэмцэх арга хэмжээг амжилттай зохион байгуулж гүйцэтгэл 98 хувьтай байна.

100

5.3.13

394 Жил бүр 20-оос доошгүй инженерийн хийцтэй худаг шинээр гаргаж, бэлчээрийн усан хангамжийг нэмэгдүүлнэ.


Хөдөөгийн хүн ам, мал аж ахуй, бэлчээрийн усан хангамжийг сайжруулах арга хэмжээний хүрээнд энэ жил Ховд аймагт инженерийн хийцтэй худаг шинээр гаргах ажилд улсын төсвөөс хөрөнгө мөнгө төлөвлөгдөөгүй. Манай аймагт 2013 онд бэлчээрийн усан хангамжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Усны өрөмдлөгийн машины иж бүрдэл”-ийг хөнгөлөлттэй буюу хүүгүйгээр 3 жилийн хугацаатай түрээсээр эзэмших 3 талт гэрээний үндсэн дээр Эвлэл ХХК ажиллаж байна. Дээрх гэрээний дагуу уг иж бүрдлийн үнэд 2015 онд инженерийн хийцтэй 5 худгийг Дарви суманд 2 худаг, Зэрэг суманд 1, Манхан суманд 1 худаг гаргаж Улсын комисст хүлээлгэн өгөхөөр аймгийн Засаг даргын А/534 тоот захирамжаар худаг хүлээж авах ажлын хэсэг томилогдоод байна.

70

5.3.14

395 Аймаг, сумын хэмжээнд худаг уст цэгийн бүртгэл мэдээллийн санг шинээр сум, аймгийн хэмжээнд бий болгож эзэмшил, ашиглалтыг сайжруулна.


Жил бүр гаргасан инженерийн хийцтэй худгийг аймгийн Засаг даргын Захирамжаар томилогдсон комисст аймгийн ИТХ-ын ЭЗ үйлдвэрлэл, өмчийн харилцааны хэлтсийн төлөөллийг оролцуулан хүлээн авч тухайн сумын орон нутгийн өмчит бүртгүүлэн орлогод авахуулж, сумын Засаг даргын захирамжийн дагуу гэрээгээр малчдын бүлэгт эзэмшүүлэх ажлыг зохион байгуулж байна. Худаг, уст цэгийн бүртгэл мэдээллийн сангийн бүрдүүлэлтийг жил бүр баяжуулалт хийж байна.

70


5.3.15

396 Сум бүр бэлчээрийн менежментийн төлөвлөгөө боловсруулан мөрдүүлж, сум дундын отрын бүс нутгийг тогтооно.


Дарви сумын нутаг дэвсгэрт 105,2 мянган га газрыг баруун бүсийн аймаг дундын отрын бэлчээрийн зориулалтаар улсын тусгай хэрэгцээнд авч, тус отрын бэлчээр нутгийг “Баян нуруу” гэж нэрлэн хилийн цэс нутгийг баталсан Засгийн газрын 2014 оны 299 дүгээр тогтоол гарч отрын бүс нутгийн захиргаа байгуулахаар ажиллаж байна. Жил бүр 17 сумын газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд орсон өөрчлөлттэй уялдуулан бэлчээрийн менежментийн төлөвлөгөөг шинэчлэн боловсруулж, мөрдөн ажиллаж байна. Аймгийн Бэлчээрийн менежментийн холбоотой хамтран бэлчээр ашиглалтын дүрэм, хамтран ажиллах гэрээ байгуулан ажиллаж байна. Малчдын бэлчээр ашиглалтыг сайжруулах зорилгоор ЗДТГ, ХХААГ, ГХБХБГ, аймгийн Бэлчээр ашиглагчдын холбоо, Ногоон алт төсөл хамтран Зөвлөлдөх уулзалтыг зохион байгууллаа. Уулзалтанд сумдын Засаг дарга нар, газрын даамал, мал эмнэлэг үржлийн тасгийн мэргэжилтэн нийт 120 хүн оролцож санал бодлоо хуваалцаж цаашид хэрэгжүүлэх ажлын зөвлөмж гаргаж батлуулан ажиллаж байна.

90

5.3.16

397 Бэлчээрийн мэдээллийн санг сум, аймгийн түвшинд шинээр бүрдүүлж, мониторинг үнэлгээ хийнэ.


Засаг даргын А/464 дугаар захирамжаар аймгийн бэлчээрийн менежментийн дунд хугацааны стратеги хөтөлбөр боловсруулах ажлын хэсэг байгуулан бэлчээрийн мэдээллийн сан байгуулахаар Зэрэг, Чандмань, Манхан, Цэцэг, Дарви, Мөст сумдын бэлчээрийн мониторинг судалгаа хийж нэгдсэн программ дээр мэдээллийн сан бүрдүүлж байна. Сум бүрээс хашсан хамгаалсан хадлан бэлчээрийн талбай, сэлгэсэн, өнжөөсөн талбайн болон бэлчээрийн газрын даац, багтаамжийн судалгаа жил бүр гаргаж мөрддөг. Аймаг дундын болон сумдын отрын бүс нутгийн судалгааг авч бэлчээрийн мэдээллийн санг баяжуулах ажил хийгдэж орон нутагт хэрэгжилтийг хангаж байна.

90

5.3.17

398 Шүлхий болон гоц халдварт өвчнөөр намжмал, вакцин хэрэглэдэггүй статусыг хамгаалахын тулд жил бүр тандах шинжилгээ хийж гарсан урвалын дагуу хариу арга хэмжээ авч, шуурхай бэлэн байдлыг хангана.


Энэ оны 3 дугаар сард гоц халдварт Шүлхий өвчин Ховд аймгийн Булган, Үенч сумдад гарч 922 толгой мал өвчилж, 915 толгой мал эдгэрч, 6 толгой мал устгаж, 1 малыг нядалсан. Дээрх өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор голомтын болон хил залгаа Үенч, Булган, Алтай сумдын давхардсан тоогоор 691843 /1-р ээлж 316540, 2-р ээлж 375303/ толгой малыг вакцинжуулалтын арга хэмжээнд хамруулав. Булган, Үенч сумдад үүссэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан голомтоос зайлшгүй шаардлагаар гадагш гарах хөдөлгөөнийг ариутган халдваргүйжүүлэхэд Зэвсэгт хүчний 0123 дугаар ангийн химийн салааны мэргэжлийн албан хаагч, ARIS, DDA зэрэг авто техникүүдийг ашиглан, зорчих хөдөлгөөнд оролцож байгаа хүн тээврийн хэрэгсэлийг ариутган халдваргүйтгэлээ. Шалган нэвтрүүлэх ариутгалын цэгээр 1137 хүн, 236 тээврийн хэрэгслэлийг халдваргүйтжүүлэн нэвтрүүлсэн байна. Халдваргүйжүүлэлтийн арга хэмжээнд нийт дүнгээр 116 өрхийн 40760 м

2 талбайд ариутгал

халдваргүйжүүлэлт хийж, 127 кгэкоцид-С ариутгалын бодис зарцуулжээ.

100

5.3.18

399 Мал сүргийн бруцеллѐз өвчний вакцинжуулалтыг жил бүр төл малд хийж, эрүүлжүүлэх ажлыг 2015 онд тэмээг 100 хувь, үхрийг 99 хувь, бог малыг 99,7 хувьд хүргэнэ.


2015 оны 8 дугаар сард “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд ЗООНЕЗЫН ХАЛДьарт Бруцеллѐз өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд 17 сумын 21810 туайл төл, 336699 хурга 490090 ишиг, нийт дүнгээр 848599 ьолгой төл хамрагдсан байна. 2015 оны лабораторийн шинжилгээний төлөвлөгөөнд тусгагдсанаар 12,0 толгой хээлтүүлэгч бог мал хамрагдахаас эхний хагас жилийн байдлаар 5181 толгой хээлтүүлэгч бог мал буюу 43.1% нь хамрагдаад байна. 5181 толгой хээлтүүлэгч бог малаас РБУ-аар 41 /0,8%/ толгой мал эерэг дүн үзүүлэв. РБУ-аар эерэг дүн үзүүлсэн дээжийг 10 дугаар сард ELISA урвалаар баталгаажуулах шинжилгээ хийхээр ажиллаж байна.

90

5.3.19.

400 Адууны ям, халдварт цус багасах, үхрийн лейкоз өвчний тандалт, хяналтыг тогтмолжуулж, гадны халдвараас хамгаална.


Адууны ям, үхрийн сүреэ өвчний шинжилгээг төвийн бүсийн Эрдэнэбүрэн, Ховд, Буянт, Жаргалант сумын 180 толгой үхэрт, ям өвчний 1960 толгой малд, сүрьеэ өвчний харшил сорилын шинжилгээ хийж, 100 хувь сөрөг урвал өгч уг өвчнөөр тайван байна.

90

5.3.20.

401 Байгаль орчин, хүн, малд сөрөг нөлөөгүй технологи нэвтрүүлж орон нутагт гардаг халдварт өвчний голомтыг устгах, халдваргүйжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, шаардлагатай багуудад мал угаах ванн барьж, мал эмнэлэг, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн нөхцлийг сайжруулна.


Мал эмнэлэг ариун цэвэр, халдваргүйжүүлэлтийн арга хэмжээнд улсын хөрөнгө оруулалтаар 10,6 сая төгрөгийн эмийн бодис зарцуулан жил бүр аймгийн Засаг даргын захирамжыг үндэслэн удирдамж гарган сумдын МЭҮТ-т хүргүүлэн малын хашаа, зоорь агуулах, худаг уст цэг, тээврийн хэрэгсэл, бэлчээрийн талбай, хүнсний болон мал түүхий эдийн зах, МАА-н түүхий эд, бүтээгдхүүний үйлдвэр, үйлчилгээ эрхэлдэг ААН байгууллагын нийт 395 м\кв талбайд ариутгал, халдваргүйжүүлэлт хийж, халдваргүйжүүлэлтийн арга хэмжээг 94 хувьтай хийсэн. Аймгийн хэмжээнд МАА-н гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүн бэлтгэх, боловсруулах, хадгалах, худалдах, тээвэрлэх 220 цэг салбар, гуанз, цайны газар, мах, өлөн гэдэс боловсруулах үйлдвэр, хүнсний захын мах, махан бүтээгдхүүн, сүү, сүүн бүтээгдхүүнд тогтмол шинжилгээ хийж, 102000 кг мах, 31000 кг сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, 11500 ш арьс

100


ширэнд үзлэг, лабораторийн шинжилгээ хийж, мах махан бүтээгдэхүүний 8900 дээж, сүү сүүн бүтээгдэхүүний 3500 дээж шинжилгээнд хамруулж, 325 кг мах, 380 кг сүү сүүн бүтээгдэхүүн шинжилгээгээр стандартын шаардлага хангаагүй нь тогтоогдож, худалдан борлуулахыг хориглож, устгасан байна.

5.3.21

402 Мал эмнэлэг, үржлийн үйлчилгээний нэгжийн лабораториудыг оношилгоо, шинжилгээний орчин үеийн өндөр мэдрэмж бүхий тоног төхөөрөмж, малын үзлэг, шинжилгээний зөөврийн хашаагаар хангана.

+ ЗДТГ, ХБХ Аймгийн мал эмнэлгийн лабораторийг шаардлагатай техник хэрэгслээр ханган ажиллаж байна.

Монгол мал хөтөлбөрийн хүрээнд явуулын лаборатори бүхий автомашинтай болгож, малын үзлэг шинжилгээний зөөврийн хашаа олголоо.

100

5.3.22

403 Мал сүргийн дархлаажуулах ажлыг мониторинг хийх замаар ажлын үр дүнг тооцох, малын эмч нарын хариуцлагыг өндөржүүлнэ.


Сумдын МЭҮТасаг, МЭҮҮНэгжүүдтэй ажиллах гурвалсан гэрээ байгуулан үр дүнг тооцон ажиллаж байна. Эмч мэргэжилтэн нарын хариуцлагыг өндөржүүлэх чиглэл өгч Мэргэжлийн хяналтын газар, сумдын МЭҮТ-ын МЭМХАБ хариуцсан мэргэжилтэн зэрэг хяналтын байгуулгууудтай хамтран урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээний хэрэгжилтэнд хяналт тавин акт жагсаалтыг баталгаажуулан “Мал эмнэлэг, үржлийн үйлчилгээний нэгжийн ”MNS 5368 1, 2, 3 : 2011 стандарт шинээр мөрдөн ажиллаж байна.

100

5.3.23

404 Байгалийн голомтот болон шинээр дахин сэргэж байгаа малын өвчний тархвар, голомтыг бүртгэн мэдээлэх газар зүйн мэдээллийн системийг нэвтрүүлнэ.


Байгалийн голомтот болон шинээр дахин сэргэж байгаа малын өвчний тархвар, голомтыг бүртгэн мал амьтны Галзуу, Боом өвчний гаралт голомтын судалгааг сум багаар сүүлийн 20 жилээр гаргаж өвчний давтамж эрсдлийг тогтоож аймгийн хэмжээнд уг өвчинтэй тэмцэх стратеги боловсруулж баталгаажуулан ажиллаж байна.

100

5.4. Газар тариаланг хөгжүүлэх чиглэлээр

5.4.1. 405 Буянт голын 2400 га-гийн услалтын системийн ажлыг үргэлжлүүлэн хийж бүрэн хүчин чадлаар нь ашиглалтанд оруулна.


Буянт голын 2400 га-гийн услалтын системийн 3 дахь ээлжийн 5 км сувгийн 395,6 га талбайг услах услалтын системийн ажлыг 1,8 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтаар Ховд сумын Улаан бураа багийн төв дагуу гүйцэтгэхээр Улаанбаатар хотын “Монгол менежмент төв” ХХК аймгийн Засаг даргатай гэрээ байгуулан ажиллаж услалтын системийг ашиглалтанд оруулсан бөгөөд ашиглалтын хувь хэмжээ урьд оныхаас 20-иар өссөн дүнтэй байна. Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн 30 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар 1, 3 дугаар гол сувгуудын туслах шуудуу байгуулах ажлыг хийж гүйцэтгэв.

70

5.4.2. 406 Сумдын услалтын системийн ашиглалтыг сайжруулж, усалгаатай талбайн хэмжээг 20 хувиар нэмэгдүүлж 1000 га-д хүргэнэ.


Сумдын услалтын системийн ашиглалтыг сайжруулахаар сумдад тариалах талбайн төлөвлөгөөг гарган аймгийн Засаг даргын албан даалгаврыг хүргүүлээд байна. Энэ онд Буянт сумын Захын гууд Политехник МСҮТ-ийн захиалгаар 100 га талбайг бороожуулах хүчин чадалтай услалтын системийг улсын төсвийн 323,0 сая төгрөгийн санхүүжилтаар барьж ашиглалтанд оруулснаар 100 га талбайд тариалалт хийгээд байна. Энэ онд 7 сумын услалтын системийн 1226,7 га талбайд усалгаатай тариалан эрхэлж байна.

70

5.4.3. 407 10000 метр квадрат хүлэмж шинээр байгуулж, шинэ ургацын ногоогоор иргэдийг хангах ажлыг зохион байгуулна.


Аймгийн хэмжээнд нийт 3435 м.кв талбай бүхий 34 хүлэмжнээс 28,3 тн өргөст хэмх, 40,2 тн улаан лооль, 0,2 тн чинжүү, 3,4 тн тарвас, 1,12 тн сонгино нийт 73,2 тн ургац хураан авсан байна. Энэ онд хүлэмжийн аж ахуй эрхлэх сонирхолтой иргэн, аж ахуйн нэгжийг Улаанбаатар хотод хүлэмж нийлүүлдэг “Түмэн вериум” ХХК –тай холбож өгч хүлэмжийн аж ахуйг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авав. Энэ ажлын хүрээнд 6*40 харьцаатай нэг, 4*8 харьцаатай нэг, 6*20 харьцаатай 3 хүлэмж шинээр авч хүнсний ногоо тариаллаа.

90

5.4.4. 408 Тариаланчдын бүлэг, нөхөрлөл, хоршоонд бага, дунд оврын хүчин чадлын трактор, чиргүүл, дүүжин машиныг хөнгөлөлттэй нөхцөл, лизингээр нийлүүлнэ.


ХХААЯ-ны ТЭДС-аас 16 бага оврын тракторыг хадуур, тармуурын хамт авч ирэн малчид, тариаланчдад лизингээр олгож байна. Нийт 100 гаруй бага оврын трактор, техник хэрэгслийг МАА-н баг болон малчид, тариаланч, хадланчдад олгосон нь сум, багт техникийн хангамжийг нэмэгдүүлсэн ажил болж чадлаа. ХХААЯ, Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангаас төмс, хүнсний ногооны тариалан эрхэлдэг иргэн, аж ахуйн нэгжийг сонгон шалгаруулж хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр техник, тоног төхөөрөмж олгож байна. 25 морины хүчин чадалтай 5,0 сая төгрөгийн үнэтэй FT 250 маркын тракторыг анжисын хамт 40 хувийн урьдчилгаа төлбөртэйгээр 3 жилийн хугацаатай зээлээр олгож байна. Эдгээр техникийн захиалгыг сумдын МЭҮТ-аар дамжуулан авч байна. Аймгийн хэмжээнд 200 бага оврын тракторыг ХХААЯ-ны дэргэдэх тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангаас орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгийнг барьцаалан малчид тариаланчдад лизингээр 5 жилийн хугацаатай жилийн 1 сая төгрөгийн төлбөртэйгээр олголоо

100


5.4.5. 409 Артезийн худгийн усыг үр ашигтай ашиглах санаачилгыг дэмжинэ.


Чандмань, Манхан, Мөнххайрхан сумын артезийн худгийг түшиглэн ойн зурвас байгуулах, бэлчээрийн талбай услах, зэргээр ашиглаж ургамлын ногоон массыг нэмэгдүүлэн ажиллаж байна.

70

5.4.6. 410 Алтай сумын Боомын амны услалтын системийг засварлана.


Алтай сумын Боомын амын услалтын систем Цөлжилтийг сааруулах төслийн 98.0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр сэргээн засварлаж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Үүнтэй зэрэгцээд тус суманд газар зохион байгуулалтын ажил давхар хийж байна. Алтай сум орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар сумынхаа албан байгууллага, гэр хороололд шуудуу татан өрх бүр газар тариалан эрхлэх, аж ахуй нэгж, албан байгууллага бүр ногоон байгууламж бий болгох цэцэрлэгжүүлэлтийн ажлыг хийж байна.

100

411 Булган сумын Баянсудал багийн услалтын системийг засварлана.


Булган сумын Баянсудал багийн услалтын системийг засварлуулахаар судалгааны ажил хийж ҮХААЯ-нд уламжилснаар ҮХААЯ-ны 2015 онд услалтын систем барих төлөвлөгөөнд тусгагдсан хэдий ч хөрөнгө оруулалтын шалтгаанаар хийгдэж эхлээгүй байна.

50

412 Манхан сумын Хар үзүүрт услалтын систем шинээр барина.


Манхан сумын Хар үзүүрт услалтын систем шинээр барих судалгааны ажил хийж байна. 10

5.4.7. 413 Жимс жимсгэнэ, чацарганы тариалалтыг 500 га-д хүргэнэ.


Энэ онд шинээр 31,8 га талбайд чацаргана тариалснаар аймгийн хэмжээнд нийтдээ 393,9 га талбайд чацаргана тариалаад байна. Мөн энэ оны ургац хураалтаар 56 тн жимс жимсгэнэ хураан авсан байна. Аймгийн хэмжээний нийт талбайн 80 гаруй хувьд чацарганы ялаа тархсан нь ургац буурах гол шалтгаан нь болжээ. 2015 онд чацарганы тариалалтанд анхаарах, хортон шавьжтай тэмцэх ажлыг эртнээс зохион байгуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна. Энэ хаврын тариалалтаар 5,7 га талбайд жимс жимсгэнэ тариалаа. Үр жимс хоршоо жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих сангаас 60 сая төгрөгийн зээл авч жимс жимсгэнэ, чацарганы боловсруулах үйлдвэр байгуулахаар ажиллаж байна.

90

414 Чацарганы тос, жүүс боловсруулах үйлдвэр байгуулна


Аймгийн хэмжээнд 5 тос, жүүс боловсруулах цех ажиллаж хүн амынхаа дотоодын хэрэгцээг хангаж байна. “Үр жимс” хоршоо аймгийн хэмжээнд анх удаа чацарганыг техникийн аргаар түүх технологи нэвтрүүлэхээр Швед улсаас импортоор өдөрт 1тонн чацарган түүх хүчин чадалтай компрессор оруулж ирсэн нь үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд сайнаар нөлөөлж байна.

70

5.4.8 415 Хадлангийн механикжсан салааг хадлангийн бүс нутгийн сумдад байгуулна.


Үенч суманд хадлангийн механикжсан салаанд 5 хүн тогтмол ажиллаж 50 га газрыг эзэмшдэг, 1 трактортай, байгалийн хадлан 100 тн хураадаг. Буянт, Дарви, Манхан сумдууд техник тоног төхөөрөмжөөр хангагдаад байна. Хадлангийн механикжсан салааг хадлангийн бүс нутгийн сумдад байгуулах зорилгоор Манхан, Чандмань сумдын бүх багууд, Булган, Буянт, Мянгад сумдын 4-5 багуудыг бага оврын тракторыг хадуур тармуурын хамт үнэгүй нийлүүлж үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүллээ. ҮХААЯ-наас өвс хаман боогч нэгийг авч Эрдэнэбүрэн сумын хадланд гарган ажиллаж байна.

70

5.4.9. 416 Уулын бүсийн сумдын малчдад зориулж хадлангийн талбайг гэрээгээр эзэмшүүлнэ.


Алтай, Мөнххайрхан, Дуут зэрэг өндөр уулын бүсийн сумдад тус бүр 10-20 га орчим газрыг хадлангийн зориулалтаар ашиглуулахаар товлож, хадлангийн бүс нутгийн Буянт, Мянгад, Манхан сумдтай холбож гэрээ байгуулан ажиллаж байна.

90

5.4.10

417 Сумдад өвс тэжээлийн фонд байгуулах санал санаачилгыг дэмжиж, болзошгүй эрсдлээс хамгаалах нөхцөл бүрдүүлнэ.


Өнгөрсөн онд 280,0 тн буюу 15000ш прес өвс худалдан авч аймгийн аюулгүйн нөөцийг анх удаа бүрдүүлсэн. Нөөцөд авсан өвсийг 2500 төгрөгөөр борлуулж, борлуулсан өвсний үнийг төвлөрүүлэн ажиллав. Энэ жилийн өвсний нөөц бүрдүүлэх ажлыг Жаргалант сумын “ЭНТҮ” ХХК ҮХААГ-тай гэрээ хийн өвс татан авалтын ажил дууссан. Энэ хавар нэг боодол өвсийг 1500 төгрөгөөр малчдад нийлүүлсэн. Аймгийн хэмжээнд 60,4 мянган тн байгалийн хадлан бэлтгэхээс 55,4 мянган тонн хадлан бэлтгэж хадлангийн төлөвлөгөө 91% биелсэн байна. Аймгийн өвс тэжээлийн аюулгүйн нөөцөнд нийт 8987 боодол өвс буюу 166, тн өвс бэлтгэсэн байна.

90

5.4.11

418 Төмс, хүнсний ногоо, тэжээлийн ургамлын үр үржүүлгийн аж ахуй байгуулж, нутагшсан үрийн шинэ сортуудыг бий болгох тариаланчдын санаачлагыг дэмжинэ.


Аймгийн ус ашиглагчдын холбооноос тарвас, эрдэнэ шишийн баталгаатай үрийг тариаланчдад нийлүүлсэн. Монгол төмс хөтөлбөрөөс эрт ургацын “Солист” элит сортын 4 тн үрийг Буянт, Жаргалант, Ховд, Манхан сумын 20 тариаланчдад үнэгүй нийлүүлсэн. ХХААЯ-аас олгосон шар лууван 6кг, хүрэн манжин 3кг, бөөрөнхий сонгино 1 кг хар үр, төл сонгины 200 кг, чинжүү 0.5 кг стандартын шаардлага хангасан үрийг тариаланчдад нийлүүлж үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүллээ. “Зоост” нөхөрлөл Улаанбаатар хотын үр, бордоо, ургамал хамгааллын бодис худалдаалдаг аж ахуйн нэгжтэй гэрээ байгуулан тариаланчдад үр, бордоо, ургамал хамгааллын бодисыг нийлүүллээ.

100

5.4.1 419 Малын тэжээл, үр тарианы усалгаатай + + ЗДТГ, Аймгийн хэмжээнд хаврын тариалалтын явцын мэдээгээр 461,9 га талбайд тэжээлийн ургамал, 163,5 100


2 тариалалтыг дэмжинэ. ХБХ га талбайд үр тариа тариалснаас тэжээлийн ургамал 2122,8 тн, үр тариа 113,9 тн –ыг тус тус хураан авла.

5.4.13

420 Хоршоо байгуулах сонирхолтой малчид, иргэдийг дэмжин “Нэг багт-Нэг хоршоо” аян өрнүүлж, хоршоодын санал санаачилгыг дэмжин хөнгөлөлттэй нөхцөл, лизингээр тоног, төхөөрөмж нийлүүлэх, хоршоологчдын үйл ажиллагааг сурталчлах үзэсгэлэн худалдааг зохион байгуулах замаар тэдний ажлын санаачилгыг дэмжинэ.


Баруун бүсийн хоршоологчдын зөвлөгөөн, үзүүлэх сургуулийн үеэр Хоршоодын бүтээгдэхүүний үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулж Алтай, Булган, Дарви, Дуут, Зэрэг, Мөст, Эрдэнэбүрэн, Жаргалант сумдын 13 хоршооны 66 төрлийн 2,560,000 төгрөгийн бүтээгдэхүүн тавигдаж, 510,000 төгрөгийн борлуулалт хийсэн. Сүүлийн жилүүдэд жилд 2 удаа хоршоо дэмжих сургалтыг 17 суманд зохион байгуулж 2600 гаруй малчдыг хамрууллаа. Мөн сум бүрт 20,0 сая төгрөгийн улсын төсвийн хөрөнгөөр хоршоо дэмжих хөтөлбөр хэрэгжүүлж зохих хөрөнгө, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж байна. Аймаг анх удаа хоршооны бүлэг, нөхөрлөлийг дэмжиж аймгийн аврага аж ахуй нэгж, байгууллага шалгаруулж үйл ажиллагааг нь дэмждэг боллоо.

100

5.5. Байгаль орчны чиглэлээр: Байгаль орчны багц хуулиудыг хэрэгжүүлж, байгаль хамгаалах уламжлалт арга, зан үйлийг дээдэлсэн, нийгэм, эдийн засгийн хөгжил нь тогтвортой хөгжлийн бодлогод бүрэн нийцсэн байгаль орчинд ээлтэй аймаг болно.

5.5.1 421 Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох бодлого боловсруулж хэрэгжүүлнэ.

+ + + + ХБХ 2013 онд цөлжилт, уур амьсгалын өөрчлөлт болон эвдэрсэн газруудыг нөхөн сэргээх зорилгоор ОХУ-ын Экологи Иноваци төвтэй хамтран био бордоо, үрсэлгээний техник технологийг туршин үзэхэд үр дүнтэй болох нь батлагдлаа. 2014 онд уур амьсгалын өөрчлөлтийн үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тундасны хэмжээг нэмэгдүүлж гангийн эрчмийг бууруулах мөн хүлэмжийн хийн шингээх чадамжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор 30 га газарт ойн зурвас байгуулах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэв. Байгаль орчин ногоон хөгжлийн яам, Германы хамтын ажиллагааны нийгэмлэгтэй хамтран 2014 онд “Уур амьсгалын өөрчлөлтийн бодлого, хариу арга хэмжээ” сэдэвт үндэсний сургагч багш бэлтгэх сургалтад 2 хүн хамрагдлаа. Уур амьсгалын өөрчлөлтийн талаар хэрэгжүүлэх аймгийн дэд хөтөлбөрийн төсөл боловсруулж аймгийн Засаг даргын зөвлөлд танилцуулахаар бэлтгэж байна. 2015 оны 1, 2 дугаар улиралд аймгийн Ус, цаг уур орчны шинжилгээний алба, Онцгой байдлын газартай хамтран уур амьсгалын өөрчлөлтийн талаар 17 сумдын байгаль хамгаалагч, 12 багийн иргэдэд сургалт зохион байгуулав. Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэх хөтөлбөрийг 3 дугаар улиралд багтаан аймгийн ИТХ-д оруулахаар төлөвлөж байна.

70

5.5.2 422 Ашигт малтмалын хайгуул хийх, олборлох нөхцөлд багийн иргэдийн нийтийн хурлын шийдвэрт үндэслэн зөвшөөрөл олгодог болно. Одоо ашиглаж буй, ашиглалтанд бэлтгэгдэж буй орд газар, ажиллаж буй, баригдахаар төлөвлөж буй үйлдвэрийн газруудын байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийн нарийвчилсан үнэлгээний мэдээллийн сантай болж, Алтайн уулархаг муж, Их нууруудын хотгорт тохирсон байгаль орчны нөхөн сэргээлтийн менежментийг боловсруулах ажлыг зохион байгуулна.

+ + + + ХБХ 2013 онд 9 аж ахуйн нэгжийн шинээр барих барилга байгууламжид байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын ерөнхий үнэлгээг хийлгэсэн. Үүнээс нөхцөл болзолтойгоор 5 аж ахуйн нэгж, нарийвчилсан үнэлгээг 3 аж ахуйн нэгж хийлгэв. Бүх сумдын ЗДТГ-т байгаль орчны үнэлгээний хууль шинэчлэгдсэнтэй холбогдуулан 17 суманд үнэлгээний судалгаа ирүүлэх талаар албан тоот явуулсан бөгөөд ерөнхий үнэлгээ хамрагдах аж ахуйн нэгжүүдийн судалгааг авч нэгтгэн гаргав. 2014 онд 13 аж ахуйн нэгжийн шинээр барих барилга байгууламжид байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын ерөнхий үнэлгээг хийж, үүнээс нөхцөл болзолтойгоор 11 аж ахуйн нэгж, нарийвчилсан үнэлгээ хийх 3 аж ахуйн нэгж байна. 2015 онд Цэцэг сумын Хажинга багийн нутагт Моннис майнинг экьюпмент ХХК-ны түр кемп барьж байгуулах төсөл, Жаргалант сумын Буянт багийн нутагт “БЭБУ” ХХК-ны Буянт Вит ундаа, жүүс, усны үйлдвэр, Чандмань сумын ШТС, Жаргалант сумын Алагтолгой багийн нутагт Тахилгатын нуруу ХХК-ны цайны үйлдвэр барьж байгуулах төслүүдэд “Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээний тухай” хуулийн дагуу байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын ерөнхий үнэлгээ хийж, “нөхцөл болзолтойгоор хэрэгжүүлэх боломжтой” гэсэн дүгнэлт гаргасан. Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт орсонтой холбогдуулсан Монгол Улсын засгийн газрын 2014 оны 293 дугаар тогтоолын дагуу шинээр хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохоор аймгийн Засаг даргаас санал авч байгаа тул ашигт малтмалын тухай хуульд заасны дагуу 30 хоногт багтаан сумын ИТХ-аас санал авч хариуг ашигт малтмалын газарт хүргүүлж байна. Цэцэг сумын Хажинга багийн нутагт Моннис майнинг экьюпмент ХХК-ны түр кемп барьж байгуулах төсөл, Жаргалант сумын Буянт багийн нутагт “БЭБУ” ХХК-ны Буянт Вит ундаа, жүүс, усны үйлдвэр, Чандмань сумын ШТС, Жаргалант сумын Алагтолгой багийн нутагт Тахилгатын нуруу ХХК-ны цайны үйлдвэр барьж байгуулах төсөл, “Мэдээлэл холбоо сүлжээ” ТӨХХК-ний ажлын байрны “Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын ерөнхий үнэлгээ”-ний дүгнэлтийн төслүүдэд “Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээний тухай” хуулийн дагуу байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын

70


ерөнхий үнэлгээ хийсний үндсэн дээр уг төслийн байгаль орчны нөлөөлөх байдалд нь хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд тодорхой хэмжээний сөрөг нөлөөлөл үзүүлэх нөхцөлтэй боловч удирдлага зохион байгуулалтын арга хэмжээ авснаар сөрөг нөлөөллийг зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс хэтрүүлэхгүй болтол бууруулах болон арилгах боломжтой гэж шинжээчээс үзэж зайлшгүй авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай арга хэмжээний талаархи нөхцөл болзол, хэрэгжүүлэх хугацааг тодорхойлж, дээрх 5 аж ахуйн нэгжид “нөхцөл болзолтойгоор хэрэгжүүлэх боломжтой” гэж дүгнэлт гаргасан. “Ховд-Юхо” ХХК-ний Эрдэнэбүрэн сумын нутагт хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй “Хондлойн-Ар” тоосгоны үйлдвэрийн төсөлд байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын ерөнхий үнэлгээг хийлээ.

5.5.3 423 Монгол Алтайн нурууны биологийн олон янз байдлыг хамгаалах стратегийг хэрэгжүүлж, нутгийн иргэдэд түшиглэсэн байгалийн нөөцийн менежментийг хэрэгжүүлэх талуудтай хамтарч ажиллан, орон нутгийнхаа байгалийн нөхөн сэргээгдэх нөөцийг зохистой ашиглах, нөхөн сэргээх, хамгаалах зорилгоор байгуулагдан ажиллаж буй малчдын бүлэг, байгаль хамгаалах нөхөрлөлүүдийг дэмжинэ.

+ + + + ХБХ, БОАЖГ

Байгаль хамгааллын чиглэлээр байгуулагдсан Алтайн нүүдэлчид ТББ-д 2013 оны ан агнуурын менежментийн төлөвлөгөөг хариуцуулсан бөгөөд туршлага судлах болон нарийвчилсан агнуур зохион байгуулах төлөвлөгөөг хийхэд малчдын бүлэг, нөхөрлөлүүд хамтран ажиллаж байна. 2014 онд мод үржүүлгийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй иргэд, нөхөрлөлийг Ойн мэргэжлийн байгууллагын эрх авахад нь дэмжлэг үзүүлснээр “Жаргалант төгс ирээдүй” хоршоо, “Уламдэлгэрэх төгөл” хоршоо, “Уурхайт нөхөрлөл” мэргэжлийн байгууллагын эрх авав. “Байгаль хамгаалах нөхөрлөл ба талуудын хамтын ажиллагаа” сэдэвт чуулга уулзалт, үзэсгэлэн худалдааг 2014 оны 10 дугаар сард зохион байгуулж 17 сумын аж ахуйн нэгж, нөхөрлөл, хоршоо, ТББ-ын төлөөлөл 200 гаруй иргэн оролцож, шилдэг нөхөрлөлөөр Мөст сумын “Цагаан тэмээт” нөхөрлөл, шилдэг байгаль хамгаалах төлөвлөлтийг хэрэгжүүлсэн Зэрэг сумын “Эрдэнийн чулуу” нөхөрлөл, шилдэг менежменттэй нөхөрлөлөөр Мөнххайрхан сумын “Цаст ундарга” нөхөрлөл“ шалгарч тус бүр 300000 төгрөг, Шилдэгийн шилдэг нөхөрлөлөөр Алтай сумын “Талын бэл” нөхөрлөл” шалгарч 1000000 төгрөгөөр тус тус шагнагдлаа. 2015 онд сайн дурын үүсгэл санаачилгын байгууллагыг дэмжиж, хамтран ажиллах, нөхөрлөлийг нэгдсэн зохион байгуулалтанд оруулах, байгалийн нөөцийн хамтын менежментийг хөгжүүлэхэд оролцогч талуудын хамтын ажиллагааг шинэ түвшинд гаргах зорилготойгоор Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын яамнаас “Байгалийн нөөцийн хамтын менежментийн нөхөрлөлүүдийн үндэсний чуулган” зохион байгуулж Ховд аймгаас байгаль хамгаалах нөхөрлөлүүд, сумдын ИТХ, Засаг дарга, байгаль хамгаалагчдын төлөөлөл, сум дундын Ойн анги, хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудын төлөөлөл бүхий 25 хүний бүрэлдэхүүнтэй оролцлоо. Мөн ДБХС-ийн Ховд дахь салбар байгаль хамгаалах нөхөрлөлүүдийн хийсэн гар урлалын бүтээгдэхүүний үзэсгэлэн худалдааг амжилттай зохион байгуулсан. 2015 онд сайн дурын үүсгэл санаачилгын байгууллагыг дэмжиж, хамтран ажиллах, нөхөрлөлийг нэгдсэн зохион байгуулалтанд оруулах, байгалийн нөөцийн хамтын менежментийг хөгжүүлэхэд оролцогч талуудын хамтын ажиллагааг шинэ түвшинд гаргах зорилготойгоор “Байгалийн нөөцийн хамтын менежментийн нөхөрлөлүүдийн үндэсний чуулган” болж Ховд аймгаас байгаль хамгаалах нөхөрлөлүүд, сумдын ИТХ, Засаг дарга, байгаль хамгаалагчдын төлөөлөл, сум дундын Ойн анги, хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудын төлөөлөл бүхий 25 хүний бүрэлдэхүүнтэй оролцлоо. Мөн ДБХС-ийн Ховд дахь салбар байгаль хамгаалах нөхөрлөлүүдийн хийсэн гар урлалын бүтээгдэхүүний үзэсгэлэн худалдааг амжилттай зохион байгуулсан. Алтайн нүүдэлчин ТББ-аас Мөст сумын нөхөрлөлүүдийн отгийн үйл ажиллагаа, сум орон нутгийн ажлын хэрэгцээнд зориулж 5 ханатай гэр, нөхөрлөл хөгжлийн наадамд агнуурын бүс нутаг дахь 4 нөхөрлөл амжилттай оролцож Дуут сумын Ар хужирт нөхөрлөлийн ахлагч Хаянхаярваа шилдэг идэвхтэн байгаль хамгаалагчаар шалгарсан. TNC олон улсын төслөөс Чандмань сумын Талын булаг баг, Дарви сумын Мөрөн багийн иргэдтэй уулзаж байгаль орчны чиглэлээр тулгамдаж байгаа ямар асуудал байгаа цаашид ямар арга хэмжээ авах, ямар чиглэлээр сургалт сурталчилгаа авах талаар иргэдтэй уулзлаа.

70

5.5.4 424 Ховд хотын агаарын бохирдлыг бууруулах дэд хөтөлбөр боловсруулж, “Цэвэр агаар” төслийг хэрэгжүүлнэ.


Аймгийн Засаг даргын зөвлөлийн 4 дүгээр сарын хурлын тэмдэглэлд Ховд хотод ашиглаж байгаа уурын зуух, утаа тортог ихээр гаргадаг эх үүсвэрүүдээс агаар бохирдуулсаны төлбөр авах талаар аймгийн Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газар, Татварын хэлтэс, Мэргэжлийн хяналт газарт үүрэг даалгавар өгөгдсөны дагуу Агаарын бохирдуулагчийн төлбөрийн тухай хуулийн дагуу дэд журам гаргахаар бодлого боловсруулан 7 дугаар сард ИТХ-д оруулахаар бэлтгэж байна. 2015 онд автомашинаас агаар бохирдуулж байгаа 5000 төгрөгийн татварыг автомашины үзлэгээр авч

70


байна. Ховд хотын агаар бохирдуулагч эх үүсвэрийн 2014 оны нэгдсэн тооллогын дүнгээс харахад 7573 тээврийн хэрэгсэл, түүхий нүүрс, мод түлдэг ердийн галлагаатай зуух ашигладаг 5377 айл өрхүүд байгааг тогтоосон байдаг бөгөөд дээрх айл өрхүүдийн түлшний хэрэгцээг багасгах, агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор Улаанбаатар хот, болон зарим аймгуудад туршигдаж үр дүнд хүрсэн G-Saver компанийн дулаан барих төхөөрөмжийг айл өрхүүддээ нэвтрүүлэхээр дээрх компанитай гэрээ байгуулан холбогдох мэдээ судалгааг хийж, уг бүтээгдэхүүнийг айл өрхүүдэд худалдан борлуулж байна.

5.5.5 425 Байгууллага, аж ахуйн нэгж бүр эзэмшил газрын 10 –аас доошгүй хувийг ногоон байгууламжтай болгоно.


2015 оны 03 дугаар сарын 31-ны өдрийн 03 дугаар албан даалгаварын дагуу “Ногоон хөгжлийн загвар” аймаг болох зорилтын хүрээнд аймгийн ард иргэдийг эрүүл, аюулгүй, цэвэр орчинд ажиллаж, амьдрах нөхцлийг бүрдүүлэх нийтийн эзэмшлийн явган зам, гудамж талбайн ногоон массыг нэмэгдүүлэхээр Жаргалант сумын ЗДТГ, 12 багийн засаг дарга, багийн нийгмийн ажилтанууд хамтран баг тус бүрээс мод ургах боломжит нэг гудамжийг сонгон авч “Нэг хүн- нэг мод” аян өрнүүлж нийт 1234 ширхэг мод тарьж арчилж байна. Ховд хотын төвд үндэсний мод тарих өдрийн хүрээнд аймгийн байгаль хамгаалах сангаас 4.0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр 8 га газарт хамгаалалтын хашаа татаж төрийн болон төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшил, мэргэжлийн байгууллага, их дээд сургууль зэрэг 69 газрын 1950 ажилтан албан хаагчид, 550 гаруй оюутан залуус оролцож 3900 ширхэг бургас, улиас, чацаргана, хайлас, монос зэрэг модыг тарьсан бол намрын мод тарилтаар Буянт голын дунд, Рашаант баг гэсэн хоѐр чиглэлд 21340 гаруй мод тарилаа. Хотын ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр тус байгууллага нь сум дундын Ойн анги, Жаргалант сум, Хар нуур-Ховд голын сав газрын захиргаа, Хар-Ус нуур орчмын УТХГНХЗ, УЦУОША, Үенч-Бодонч голын сав газрын захиргаа, “Эрч-хүч” ОНӨҮГазруудтай хамтран ажиллах гэрээ байгуулан нийт 90 гаруй аж ахуй нэгж албан байгууллагыг дээрх байгууллагуудад хуваарилан өгч хариуцуулан нийтийн эзэмшлийн зам талбайн ногоон байгууламжийн 3 га талбайд зүлэгжүүлэлт, цэцэгжүүлэлт хийлгээд байна.

90

5.5.6 426 Эко сургуулиудын сүлжээг өргөтгөж, хүүхэд, иргэдэд байгаль орчин тогтвортой хөгжлийн мэдлэг, боловсрол олгох, сургууль, цэцэрлэгийн ногоон орчныг нэмэгдүүлэх, байгаль хамгаалах үйл ажиллагаанд боловсролын байгууллагуудыг татан оролцуулна.

+ + + + ХБХ, БСГ

Сумдын байгаль хамгаалагч нар эко клубын сурагчидтай хамтран “Цэвэр орчин” сэдэвт ажлыг зохион байгууллж сурагчдын сэтгэлгээнд хог хаягдал гаргахгүй байх хандлагыг төлөвшүүлэх, байгаль орчныг хамгаалах чиглэлээр зохион бичлэгийн уралдаан зарлаж сурагчидыг идвэхжүүлэн ажиллаа. Үенч суманд эко цэцэрлэгтэй болох зорилт тавин сургууль, цэцэрлэгийн нэрэмжит ойн төгөл байгуулж орон нутгийн санхүүжилтээр 2 га талбайд 7500 ширхэг мод бут тарьлаа. Цэцэг, Дуут, Зэрэг сумдын эко клубын сурагчдын дунд эко аялал, ирвэсийн амьдрах орчинтой танилцах аялалыг орон нутагтаа зохион байгуулж элсний гар бөмбөг, буухиа, сумо бөхийн барилдаан, олс таталтын тэмцээнүүдийг зохион байгуулж цом өргөмжлөл, мөнгөн шагналаар шагнаж урамшууллаа. Экологи байгаль хамгаалалын IV курсийн оюутнууд, ЕБС-ийн ЭКО клубын сурагчдын дунд хотын аялал зохион байгуулж, ХоИС-ийн музей, аймгийн төв музей, Өв соѐлын хүрээлэн зэрэг түүх соѐл, байгалийн дурсгалт зүйлс хадгалагдаж байдаг газруудыг танилцуулж, сурагчдын дунд А.Х.А тэмцээн зохион байгууллаа. Уг үйл ажиллагаанд 6 сургуулийн нийт 60 хүүхэд хамрагдсан. Манхан, Чандмань сумын эко клубын сурагчид “Хавхгүй ууланд хамаг амьтан жаргалтай” аяныг өрнүүлж Жаргалант хайрхан уулнаас 246 хавхыг хэрэгцээт бараагаар солиж хураан авсан хавхаар аймгийн төвд ан амьтныг хайрлан хамгаалах хүн бүрийн сэтэлд нэгийг бодогдуулсан гэрэлт хөшөөг босгосон. Жил бүрийн 10 дугаар сарын 23-нд Дэлхийн Цоохор ирвэсийг хамгаалах өдрийн хүрээнд Манхан сумын бүрэн дунд сургуулийн “Бөхөн”, “Гүем” эко клубын сурагчдын дунд нэг хүүхэд нэг хавх аян зарлаж, мөн эко клубын сурагчид БОНХАЖ-ын сайдад захидал бичиж “Хавхгүй ууланд хамаг амьтан жаргалтай” аяныг Улсын хэмжээнд өрнүүлэх, Монгол улсын хамгийн анхны ан амьтанд ээлтэй хавхгүй аймаг болох хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн. Энэхүү аяныг аймаг, сум орон нутагт хэрэгжүүлэх шийдвэр гаргагчдын түвшинд хүргэхээр сумын ИТХ-ын тэргүүлэгчдийн хурлаар 2015 оны 10 дугаар сарын 19-нд хэлэлцүүлсэн. Мөн 10 дугаар сарын 23-нд Жаргалант сумын ЕБС-ийн дунд “Гүемийн хүсэл жүжгийн уралдаан” зарлаж, нэгдүгээр байрыг ЕБС-ийн 1-р сургууль, 2-р байр Цаст Алтай цогцолборт сургууль 3-р байрыг 7-р сургууль, 2-р сургууль тус тус байр эзэллээ. Мөн “Уур амьсгалын өөрчлөлт бидэнд ч хамаатай” III эко чуулганд аймгийн Засаг дарга, ИТХ-ын хэлтсийн дарга, Хар ус нуур орчмын УТХГН-ийн хамгаалалтын захиргааны дарга, Хар нуур-Ховд голын сав газрын мэргэжилтэн, сум

90


дундын ойн ангийн мэргэжилтэн, Хүүхэд гэр бүл хөгжлийн төвийн мэргэжилтэн, аймгийн 24 сургуулийн 100 гаруй сурагч, 40 гаруй багш, сумын Засаг дарга, ИТХ-ын дарга нар оролцож, “Ан амьтан амар амгалан байгаасай” дэд чуулганыг зохион байгуулж Манхан сумын бүрэн дэнд сургуулийн “Бөхөн”, Чандмань сумын бүрэн дунд сургуулийн “Хос Алтайн ирээдүйн эзэд” клубын ахлагч нар “Хавхгүй ууланд хамаг амьтан жаргалтай” аяны хүрээнд хийсэн ажлаа танилцуулан, Гүемийн хүсэл жүжигчилсэн тогтолтыг үзүүлэн чуулганд оролцогчид баг болж цаашид ямар арга хэмжээ авч ажиллах талаар зөвлөмж гаргаж аймгийн Засаг дарга, ИТХ-ын Олон нийттэй харилцах албаны даргад гардууллаа. Аймгийн Засаг дарга эко клубын сурагчдын санаачлан хийж буй ажлыг ихээхэн дэмжиж цаашид орон нутагт хэрэгжүүлэн өрнүүлж ажиллахаа илэрхийллээ. Мөн БОАЖЯ-ны сайдаас ирүүлсэн өргөмжлөл, гарын бэлгийг “Бөхөн”, “Гүем”, “Хос Алтайн эзэд” эко клубын сурагчдад гардуулаж сум дундын Ойн ангиас Манхан, Булган сумын бүрэн дунд сургуулийн захиргаанд тус бүр 100 хайлас бэлэглэв. Гэр бүл хөгжлийн хэлтсээс Алтан медалиар “Бөхөн”, “Хос Алтайн эзэд” эко клубын ахлагч нарыг шагнаж, орон нутгийн Ховд телевизээр олон нийтэд хүргэв.

5.5.7 427 Нуур, булаг, рашааны урсац, усны хангамжийг сайжруулах үүднээс орон нутгийн иргэдийн оролцоотой ашиглалт, хамгааллын хөтөлбөрийг мэргэжлийн байгууллага, орон нутгийн иргэдтэй хамтран боловсруулж хэрэгжүүлнэ.

+ + + + ХБХ, БОГ

Дуут сумын нутгийн иргэдийн санаачилга, хандив тусламжаар Заводын, Хөх, Цахир, Ялаатын, Хөндлөн булагуудыг цэвэрлэж, ундрагыг нь сэргээж, Буянт гол, Улаан богочийн рашаан, Булган гол, Бодонч голуудын хог хаягдлыг төрийн байгууллагын албан хаагчдын дэмжлэг туслалцаагаар цэвэрлэж, ундрагыг сэргээлээ. Байгаль хамгаалах сангийн 12 сая төгрөгийн хөрөнгөөр Буянт, Цэцэг, Чандмань, Эрдэнэбүрэн сумдад 4 булаг шандын эхийг тохижуулав.

70

5.5.8 428 Судалгааны үндсэн дээр орон нутгийн бага урсацтай голуудад ус хуримтлуулах сан, хөв, цөөрөм, далан байгуулж, малын тэжээлийн ургамал, жимс жимсгэний мод, өрхийн тариалан эрхлэх, малчдын усан хангамжийг сайжруулах санал санаачлагыг дэмжинэ.

+ + + + ХБХ, БОГ

Буянт, Сэнхэр, Бодонч, Булган голуудаас газар тариалан, ногоон байгуулаж услах, бэлчээрийн усан хангамж сайжруулах, хадлангийн талбай усжуулах зорилгоор ус хувиарлах, усны эх гаргах, Зээрэнгийн толгоын барилгыг дахин сэргээж засварлах ажлыг хийсэн. Үенч сумын Улиаст багт 15 га талбай усжуулах ажлыг орон нутаг хөгжүүлэх сангийн 2.0 сая төргөгөөр хийж гүйцэтгэсэн. Манхан сумын төв, өөшийн хөдөөд 7 га талбайг усжуулсан. Буянт голоос суваг шуудуу татаж Буянт сумын Цагаан бургас багийн Цагаан голын Зумьяа, Зэгэстээн бэлчээр нутгийг усжуулах ажлыг ЗДТГ-ын ажилтан албан хаагчдын хүчээр хийсэн. Булган сумын Далт, Алагтолгой, Баянгол, Байтаг багуудад орон нутгийн хөгжлийн сангийн санхүүжилтээр усны эхүүд гаргаж хадлангийн талбай усжуулах ажлыг хийснээр малчдад хадлангийн 200га талбайг усжуулж хадлан авах боломжийг бүрдүүлж өгсөн. Буянт сумын тамгын газраас жил бүр Цагаан бургасны гол, Зумьяагийн голын усыг нэмэгдүүлэхээр суваг, шуудуу татаж, цөлжилт явагдаж буй 200 га талбайг сэргээн усжуулав.

70

5.5.9 429 Ангийн эдэлбэр, ашиглалтын газруудыг тогтооно. Ховд аймгийн ан агнуурын менежментийн төлөвлөгөөг батлуулж, хэрэгжилтийг дэмжиж ажиллана.

+ + + + ХБХ Аймгийн агнуурын менежментийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Үенч сумын Дунд Богоч агнуурын бүс нутгийн агнуурын менежментийн төлөвлөгөөг Би Ти энд Ти Си ХХК боловсруулж хэрэгжүүлэн ажиллаж байна.Мөн агнуурын бүс нутгийн менежментийг хариуцагч Алтайн нүүдэлчин ТББ-нь Мөст сумын Баатар хайрхан, Давстын улаан, Цэцэг сумдын Хажинга агнуурын бүс нутгуудын менежментийн төлөвлөгөө боловсруулан Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын яаманд батлуулахаар хүргүүллээ. Мөст, Цэцэг, Дуут сумын агнуурын менежментийн хэрэгжилтийн талаар хяналт шалгалт хийлээ. Алтайн нүүдэлчин ТББ нь идэвхитэн байгаль хамгаалагчдад 2 нүдний дуран өгч ажиллах нөхцөл бололцоогоор нь ханган ажиллаж байна. Хавцгайт нөхөрлөл Цэцэг сумын Байгаль орчин тогтвортой хөгжлийн тасагтай хамтран Хажингийн нурууны тэхийн агнуурын бүс нутагт Cохорын булагийг сэргээн засаж тохижуулснаар дарагдсан булаг сэргэж тэр орчмын 10 гаруй өрх айлын хүн малын усны хэрэглээг хангаж байна. Нөхөрлөлийн төлөөлөл, сумын орон нутгийн удирдлагууд Баян өлгий аймгийн Алтай сумын бэлчээрийн тэргүүн туршлагыг судлаж тодорхой ажлуудыг орон нутагтаа хийхээр төлөвлөж байна. Цэцэг суманд Хажинга агнуурын бүс нутгийн үйл ажиллагааг эрхэлдэг отгийн үйл ажиллагаатай танилцахад “Булган бор үзүүр рашаант” нөхөрлөл нь 2015 онд улсын бүртгэлийн гэрчилгээгээ авч, 8 хүний бүрэлдэхүүнтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд Хажинга агнуурын бүс нутгаас 4 тэх агнуулсан байна. Мөст суманд Нью жуулчин ХХК –тай 3 тэх, Олхонууд од ХХК-тай 2 тэх, Номад аутдоор травэл ХХК-тай 2 тэх, Мон тур ХХК-тай 2 тэх, Эмидейнетенне ХХК-тай 1 тэхийн гэрээ хийж, одоогийн байдлаар 4 тэх агнуулсан байна. Үенч сумын Дунд богч агнуурын бүс нутгаас 6 тэх агнуулж “Би Ти энд Ти Си” ХХК нь Дунд богоч агнуурын бүс

100


нутгийн хариуцсан нөхөрлөлийн гишүүдээс оролцуулан агнуурын хяналтын тооллого хийсэн мөн биотехникийн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэн гишүүдэд ажлын хувцас хийж өгсөн. Алтай сумын Засаг дарга Бадамцэцэгтэй уулзахад тусгай зөвшөөрлийн ан хийлгэхэд Нью жуулчин ХХК, Номадис ХХК-тай гэрээ байгуулсан 4 тэх агнахаас ирсэнээс 2 тэх агнаж чадаагүй байна.

5.5.10

430 Хар нуур, Ховд голын сав газрын захиргааны үйл ажиллагааг өртгөтгөж, техник тоног төхөөрөмжөөр хангаж, бэхжүүлнэ.

+ + ХБХ, БОАЖГ

Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн сайдын 2013 оны А-79 тоот тушаалаар Хар нуур-Ховд голын сав газрын захиргааг 8-н хүний бүрэлдэхүүнтэй байгуулж, үйл ажиллагаагаа явуулж эхлээд байна. Уг сав газарт суурин компьютер-4, зөөврийн компьютер-2ш, хэвлэгч-2ш, канон-1ш зэрэг техник тоног төхөөрөмжөөр хангагдлаа. Баруун бүсийн “Усны менежментийн төлөвлөгөө”-ний зөвөлгөөн анх удаа Завхан аймагт 2013 оны 9 дүгээр сард болж сав газруудын ажлын төлөвлөгөөг баталсан. 2014 онд Хар нуур-Ховд голын сав газар нь засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн хувьд Баян-Өлгий, Ховд, Увс аймгийн нийт 29 сумын нутаг дэвсгэрийн тодорхой хэсгийг хамран үйл ажиллагаагаа явуулж Хар нуур-Ховд голын сав газрын усны нөөцийн нэгдсэн менежментийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. 2014 онд УАЗ фургон машин шинээр авав.

100

431 Булган голын сав газрын захиргааг шинээр байгуулж, техник тоног төхөөрөмжөөр хангаж бэхжүүлнэ.

+ + + ХБХ, БОАЖГ

2012 оны Засгийн газрын 254 тогтоолоор Булган голын сав газрын захиргаа байгуулагдсан. 2013 оны 10-р сарын 20-ний өдөр БОНХЯаманд Булган голын сав газрын захиргааны даргын сонгон шалгаруулалт явагдаж н.Батзориг томилогдлоо. БОНХЯ-ны сайдын 2013 оны А/232-р тушаалаар Булган голын сав газрын захиргаа 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй байгуулан үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Сав газарт суурин компьютер-1, зөөврийн компьютер-1ш, хэвлэгч, канон-1ш зэрэг техник тоног төхөөрөмжөөр хангагдлаа. Булган гол, Цоохор нуурын сав дагуух хууль бус ашигт малтмал олборлох үйл ажиллагаанд, Булган сумдын удирдлага, хяналтын байгууллага, байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч, байгаль хамгаалагч нартай хамтран ажиллаж байна.

100

5.5.11

432 Ховд гол, Буянт гол, Хар ус нуур, Хар нуур Дөргөн нуураас үйлдвэрлэл, гадаад худалдааны зорилгоор загас агнуурыг зогсоож, тухайн орон нутгийн иргэд хамгаалсан газраасаа ахуйн зориулалтаар загас барих зөвшөөрлийг олгоно.

+ + ХБХ Орос-Монголын хамтарсан экспедици судалгааны ажлыг хийж Хар ус нуурын агнуурын загасны нийт нөөц нь 315.6 тн, Хар нуурынх 593 тн байгааг болон тэдгээрийн тэнцвэрт харьцаа, тархалт байршил, хорогдол нөхөн төлжих чадварыг алдагдуулахгүйгээр Хар ус нуураас агнах зохистой хэмжээ нь 94.6 тн, Хар нуураас 177 тн болохыг тогтоосон тул үйлдвэрлэлийн зориулалтаар агнах саналаа Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яаманд хүргүүлсэн. Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын сайдын 2014 оны А/421 тоот тушаалаар 30 ширхэг загасыг Амьтны тухай хуулийн дагуу тусгай зориулалтаар Хар ус нуур, Хар нууруудаас барих зөвшөөрлийг Хар ус-нуурын УТХГНХ Захиргаанд олгосныг аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 2015 оны 155 дугаар тогтоолоор нуур бүхий сумдад хуваарилж “Эко тамга” ХХК-тай гэрээ байгуулан гүйцэтгүүллээ. Байгалын нөөц ашигласний төлбөрийн тухай хуульд заасны дагуу Мянгад суманд 7,0 сая, Буянт суманд 2,0 сая, Дөргөн суманд 2,0 сая төгрөг тус тус төвлөрчээ.

70

5.5.12

433 Хулс, зэгсийг малын ялгадас, өтөг бууцтай хольж, био бордоо, малын тэжээл, шахмал түлшний зориулалтаар ашиглах зөвлөмжийг боловсруулж, менежментийн төлөвлөгөө боловсруулан хэрэгжүүлэх санал санаачлагыг дэмжинэ. Эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх талаар санаачлага гаргана.

+ + ХБХ Био бордооны үйлдвэрийг Ховд Их сургууль байгуулахаар тендерт шалгаран 80 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж угсран бордоо үйлдвэрлэн зах зээлд нийлүүлж, иргэд, аж ахуйн нэгжүүд ойжуулалт, ургамалжуулалт, цэцэрлэгжүүлэлтийн ажил, хаврын тариалалтанд өргөнөөр хэрэглэж байна.

70

5.5.13

434 Аймаг, сумдын төвд мод тарьж ургуулах, зүлэгжүүлэх ажлыг эрчимжүүлж урамшуулал олгодог тогтолцоог нэвтрүүлнэ.

+ + + + ХБХ Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн 2010 оны 63 дугаар “Мод тарих үндэсний өдөр”, 2013 оны 178 дугаар “Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай” зарлигийн хэрэгжилтийг зохион байгуулах зорилгоор БОНХАЖ-ын сайдын санаачилгаар 2015 онд “Нэг сая мод ургуулах хөдөлгөөн”-ийг улс орон даяар өрнүүлж, 1 модны экологи, эдийн засгийн үнэ цэнийг иргэдэд ойлгуулан, экологийн боловсролыг дээшлүүлэх замаар улсын хэмжээнд 1 саяаас доошгүй мод тарьж , ургуулах тухай аймгийн Засаг даргын 2015 оны А/182 дугаар захирамж гарч, аймагт “Нэг зуун мянган мод ургуулах” олон нийтийн хөдөлгөөн өрнүүлж, Засаг даргын орлогчоор ахлуулсан ажлын хэсэг ажиллаж, аймгийн хэмжээнд “Бүх нийтээр мод тарих өдөр”-өөр аймаг, сумын төвд 323 ААН, албан байгууллагын 9562 хүн ажиллаж нийт 109596 ширхэг мод бут тариаллаа.

90

5.5.1 435 Говийн унаган ургамал заг, шавгийг түлшинд + + + + ХБХ Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яамны санхүүжилтээр Үенч суманд 1,5 га газарт заг үржүүлэх 10,0


4 хэрэглэхийг хориглож, нөхөн сэргээх, үржүүлэх ажлыг дэмжинэ.

сая төгрөгийн “Ховдын заг” төслийг аймгийн Сум дундын ойн анги хэрэгжүүлж, Алтай, Булган, Үенч сумдад 1500 заг үржүүлж тарихад бэлтгэлээ.

70

5.5.15

436 Хус, балгана модыг хамгаалах, нөхөн сэргээх ажилд дэмжлэг үзүүлнэ.

+ + + + ХБХ Мөнххайрхан суманд Балгана мод бүхий 10 га газарт хамгаалалтын тор татаж хамгаалсан. Аймгийн байгаль хамгаалах сангийн 8.0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр “Үр жимс” хоршоо нь Чандмань сумын хус модыг нөхөн сэргээх ажлыг 2,5 га талбайд хийж гүйцэтгэж байна. Балгана, сухай зэрэг модыг үржүүлэх зорилгоор аймгийн Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газрын мод үржүүлгийн талбайд 2000 гаруй сухай, балгана модыг модлог мөчрөөр, 200 гаруй хайлаас, 200 гаруй шар хуайс, үхрийн нүд зэрэг мод, бут тариаллаа.

70

5.5.16

437 Буянт голын ус ашиглалтын менежментийг боловсруулж, эрүүл ахуйн бүсийн дэглэмийг мөрдүүлэн ажиллах, эдүгээ мөрдөж буй хууль, дүрэм, журмыг зөрчсөн зөрчлүүдийг арилгана.

+ + + + ХБХ 2012 онд Буянт голын сав дагууд 1000 м зайд энгийн хамгаалалтын бүсийг, 200 м онцгой хамгаалалтын бүсийг тус тус тогтоосон захирамжийн хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Жаргалант сумын ИТХ-ын 2014 оны 47-р тогтоолоор Буянт голын сав дагуу дагаж мөрдөх журам батлан мөрдөн ажиллаж байна. Буянт голын эргийн дагуу 2000 метр урттай усан захын тэмдэгжүүлэлт хийж, 40 ширхэг шон, 4 мэдээллийн самбар хийж байрлуулан, зуслангийн айлуудад нийтийн бие засах газар, хогийн сав тус бүр 3 ширхэгийг байрлуулсан. Буянт голын онцгой хамгаалалтын бүсээс 25 иргэний торыг албадан буулгаж 29,8 га газрыг чөлөөллөө. Буянт голоос ус ашиглан газар тариалан эрхэлж байгаа иргэд, айл өрхүүдтэй газар ашиглах, ус ашиглах талаар хамтран ажиллах гэрээ байгуулан ус ашиглалтыг боловсронгуй болгох усыг хэмнэлттэй, хувиартай ашиглах, орчны хог хаягдлыг бууруулах, хөрсний бохирдол, доройтлыг арилгах зэрэг үүрэг хариуцлагыг тусган ажиллаж байна.

70

5.5.17

438 Ирвэсэнд бариулсан малын даатгал, нөхөн олговрын тогтолцоог малчид, даатгалын байгууллага, төр, төсөл хөтөлбөрийн байгууллагатай хамтран хэрэгжүүлнэ.

+ + ХБХ Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн хүсэлтээр Зэрэг сумын Баатрын нуруунд ирвэсийн бүс нутагт амьдарч байгаа 17 айл өрхтэй хамтран айл өрх 2,0 сая, дэлхийн байгаль хамгалах сан 2,0 сая төгрөгийг гарган дундын сан үүсгэн сангийн хөрөнгийг ашиглах талаар хамтран журам боловсруулж эхлээд байна. Энэхүү сангийн хөрөнгийг тухайн айлууд бага хүүтэй зээл хэлбэрээр аван эргэн төлөлт хийх замаар ашиглана.

50

5.5.18

439 Байгаль экологийн өвөрмөц тогтоцтой, ховордсон ургамал, амьтны тархац нутгийг орон нутгийн болон улсын тусгай хамгаалалтанд шинээр авах замаар аймгийн нийт газар нутгийн 35-аас доошгүй хувийг тусгай хамгаалалттай газар нутгийн сүлжээнд хамруулна.

+ + + + ХБХ Булган, Цэцэг, Дарви, Зэрэг, Ховд, Мөст, Эрдэнэбүрэн сумдад орон нутгийн болон улсын тусгай хамгаалттай газар нутгийн сүлжээг нэмэгдүүлэх саналыг БОНХЯамны сайдад хүргүүлж, ШУА Газарзүйн хүрээлэнгийн судалгааны баг 2013 оны 3 дугаар сард сумдад ажиллаж ГИДЦГ-ын “б” хэсгийг хилийг өргөтгөх, Сутай, Баатарын нуруу, Хөх сэрхийн БЦГ-ын хилийг өргөтгөх зэрэг ажлуудыг хийв. Аймгийн ИТХТэргүүлэгчдийн хуралдаанаар ГИДЦГ-ын өргөтгөхөөр Булган сумаас 444364 га, Үенч сумаас 269196 га, Алтай сумаас 183689 га газар нутаг бөгөөд нийт 897249 га газрыг нэмж оруулах асуудлыг хэлэлцэн дэмжиж УИХ-д өргөн барив. Булган сумын Их онгогын өргөтгөлийг аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар хэлэлцүүлэн дээд шатны байгууллагад хүргүүллээ. Хар-Ус нуур орчмын УТХГН, Мөнххайрханы БЦГ, Мянган угалзатын нурууны БЦГ-ын хамгаалалтын захиргаадын дарга нартай 2014 онд хамтран ажиллах гэрээ байгуулж, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавин ажиллаж байна. Дарви сумын ИТХ-ын 2013 оны 01 дүгээр тогтоолоор Сутай уулыг хамгаалалтанд авч, цаашид улсын тусгай хамгаалалтанд авахаар төлөвлөж байна. Аймгийн ИТХ-ын 2015 оны 03 дугаар тогтоолоор Дарви сумын Сутай уулыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар улсын тусгай хамгаалалтанд авах саналыг дэмжин Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын яаманд хүргүүллээ. ИТХ-ын 2015 оны 04 дүгээр тогтоолоор Эрдэнэбүрэн сумын Шунхат уулыг 2687,25 га, Хөх хургалж “Овоот” уулыг 380,77 га, нийт 3068,02 га талбай бүхий газар нутгийг 10 жилийн хугацаатайгаар орон нутгийн тусгай хамгаалалтанд орууллаа. Мөн аймгийн ИТХ-ын 2015 оны 05 дугаар тогтоолоор Мянгад сумын Чаргат, Хад нэртэй 75280 га талбай бүхий газар нутгийг 5 жилийн хугацаатайгаар орон нутгийн тусгай хамгаалалтанд авав.

70

5.5.19

440 Аймаг, сумдад байгаль хамгаалах сан байгуулж, төвлөрсөн орлогыг иргэдийн хяналтан дор 100 хувь нөхөн сэргээлт, хамгаалалтын үйл ажиллагаанд зарцуулдаг болно.

+ + + + ХБХ Аймгийн байгаль хамгаалах санд байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн орлогыг төвлөрүүлж 100% байгаль орчныг хамгаалах чиглэлд зарцуулж, Тохомт санг ажиллуулж байна. Аймаг, сум орон нутагт байгаль хамгаалах сангийн хөрөнгийг байгалийн ховордсон амьтан, ургамал, булаг шандыг хашиж хамгаалах, тохижуулах, ундрагыг сэргээх, хог хаягдлыг цэвэрлэх, хөрсний доройтлыг бууруулах зэрэг ажлуудад зарцуулж байна.

70

5.5.20

441 Байгаль орчны нөлөөллийн үнэлгээ, аудитын эрх зүйн орчны шинэчлэлийн

+ + + + ХБХ Сумуудын орон тооны байгаль хамгаалагчдад “Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ, аудитын эрх зүйн орчны шинэчлэл” сэдэвт сургалт зохион байгуулж, нийт 60 гаруй хүн оролцов. 2013 оны 10-р


талаар сургалт сурталчилгааг зохион байгуулж, иргэдийн экологийн мэдлэг, мэдээллийг дээшлүүлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.

сард Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яаманд Орон нутаг дахь байгаль орчны нөлөөллийн үнэлгээ, байгаль орчны аудитын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны албан хаагчдын чадавхийг бэхжүүлэх зорилгоор “Байгаль орчны нөлөөллийн үнэлгээ” сэдэвт сургалтанд байгаль орчны газрын дарга, мэргэжилтэн нар оролцов. Байгаль хамгаалагч нарын сургалтанд 17 сумын 24 байгаль хамгаалагч, 6 мэргэжилтэн, даргын хамт оролцож, Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ, газрын хэвлийн талаар мэдээлэл өглөө. “Байгаль орчны нөлөөлөх байдлын үнэлгээний эрх зүйн шинэчлэлийн асуудал” сэдэвт баруун бүсийн сургалт 2014 оны 3 дугаар сард Ховд аймагт зохион байгуулж, Увс, Ховд, Баян-Өлгий, Говь-Алтай аймаг тус бүрээс 25 хүн, нийт 120 гаруй хүн хамрагдлаа. “Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээнд эрүүл мэндийн асуудлыг тусгах нь” сэдэвт сургалтанд аймгийн БОГ, Эрүүл мэндийн газар, МХГ-ын холбогдох мэргэжилтнүүд хамрагдлаа. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газраас сумдын байгаль хамгаалагч нарт байгаль орчны багц хууль, шинээр гарсан тогтоол шийдвэрийг танилцуулах, эрх зүйн орчны талаар сургалтыг 2 удаа зохион байгуулж байна. Жаргалант сумын хэмжээнд томоохон үйлдвэрлэл, үйлчилгээ явуулж буй аж ахуйн нэгж байгууллагуудад байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээнд хамруулах, байгаль орчныг хамгаалах төлөвлөгөөнд тусгагдсан ажлын хэрэгжилтэнд хяналт тавьж, иргэдийн хууль эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэн ажиллав. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газраас сумдын байгаль хамгаалагч нарт байгаль орчны нөлөөллийн үнэлгээ, эрх зүйн орчны талаар сургалтыг 2 удаа зохион байгуулсан. Жаргалант сумын хэмжээнд томоохон үйлдвэрлэл, үйлчилгээ явуулж буй аж ахуйн нэгж байгууллагуудад байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээнд хамруулах, байгаль орчныг хамгаалах төлөвлөгөөнд тусгагдсан ажлын хэрэгжилтэд хяналт тавих талаар иргэдийн хууль эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэв.

70

5.5.21

442 Цөлжилт, газрын доройтлыг бууруулах, нөхөн сэргээх ажлыг төсөл, хөтөлбөрийн байгууллагуудтай хамтран хэрэгжүүлнэ.

+ + + + ХБХ Усалгаатай газар тариалан эрхлэлтийг дэмжих бодлого хэрэгжүүлж, Алтай, Булган, Эрдэнэбүрэн, Манхан, Буянт сумдын услалтын системийг засварлах, хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх ажлыг зохион байгуулсан. Цөлжилт газрын доройтлыг бууруулахаар Үенч сумын шар тохойд 25 га-д, Үенч сумын Загийн аманд 25 га-д, Мөст сумын боомын аманд 5 га-д, Жаргалант сумын Бичигтийн хөтөлд 5 га-д, Жаргалант сум 10 га-д Манхан сумын Өөш 15 га-д, Эрдэнэбүрэн сумын 49-ын газарт 10 га-д ойн зурвас байгууллаа. Цэцэг сум 10 га, Зэрэг сум 10 га, Мөст сум 1 га газарт ойжуулалтын ажил хийж, нийт 50 га газрын ойжуулалтын ажлыг гүйцэтгэв. Бүх нийтээр мод тарих өдрийн хүрээнд Ховд аймгийн хэмжээнд давхардсан тоогоор 139 аж ахуйн нэгж, 17 сумын 6235 хүн хамрагдаж 43424 ширхэг мод тарьсан байна. Дарви сумын Хөвхөрийн гол, Буянт сумын Хар Ус нуурын хөвөө Төмөртөд тус бүр 5 га-д ойн зурвас байгуулахаар ажиллаж байна. “Олон улсын цөлжилттэй тэмцэх өдөр”-ийг жил бүрийн 6 дугаар сарын 17-нд уламжлал болгон тэмдэглэн өнгөрүүлж, энэ онд “Газрын хөрс бол үнэгүй зүйл биш, эрүүл хөрсөнд хөрөнгө оруулцгаая” уриан дор мэдээллийн өдөр болгон сумдын байгаль хамгаалагч нарт цөлжилт уур амьсгалын талаар хөрсөн бүрхэвчийн элэгдэл, эвдрэл тэдгээрийг үнэлэх, нөхөн сэргээх талаар мэдээлэл өгч, орон нутгийн “Ховд” телевизээр иргэдэд мэдээлэл хийж сургалт, суртчилгаа явуулж модны ач тус, түүний экологийн ач холбогдол болон зарим модыг хэрхэн тарьж ургуулах талаар тодорхой зөвлөмжүүдийг хүргэв.

70

5.5.22

443 Байгаль орчин, тогтвортой хөгжлийн чиглэлээр ажиллаж буй төсөл, хөтөлбөрийн байгууллагуудтай хамтарч ажиллана. Төслүүдийн үр дүнгийн тогтвортой байдлыг хангах чиглэлээр хамтарсан төлөвлөлт хийж, гэрээ байгуулдаг болно.

+ + + + ХБХ Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газар, Ховд, Мянгад сумдын Засаг даргын тамгын газар, Ус, цаг уур орчны шинжилгээний алба, Сум дундын ойн анги, Хар нуур-Ховд голын сав газрын захиргаа, Хар ус нуур орчмын УТХГНХ-ын захиргаа, Швейцарын хөгжлийн агентлаг, Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн Алтай соѐны бүсийн салбартай хамтран ажиллах төлөвлөгөөний дагуу 2015 оны 03 дугаар сарын 26-27-ны өдрүүдэд “Мод дагаж ус, Ус дагаж амьдрал” сэдэвт нээлттэй хаалганы өдрийг зохион байгуулж үйл ажиллагааг Ховд телевизээр олон нийтэд хүргэлээ. Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн Алтай соѐны бүсийн салбартай хамтран Биологийн төрөл зүйлийн олон улсын өдөрт зориулан “Гүемийн хүслийг биелүүлцгээе” сурталчилгааны ажлыг зохион байгууллаа. Чандмань, Манхан сумдын Жаргалант хайрхан ууланд өвөлждөг, зусдаг айлуудын 100 гаруй хүүхдийг хамруулан хавхны хор хөнөөл, байгаль орчны мэдлэг боловсролыг нь дээшлүүлэх, мөн тэднийг байгаль хамгаалах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах зорилгоор Аргаль уриа кино театерт Жаргалант хайрхан уулын биологийн олон янз байдлын талаарх мэдээллийг Хар ус нуур орчмын УТХГН-ийн


хамгаалалтын захиргаанаас өгч, гүем миний хүсэл богино хэмжээний зохиомж, фото зургийн үзэсгэлэн, жаргалант хайрхан ууланд амьдардаг айл өрхийн байршил тогтоох, хүүхэд бидний оролцоог хэрхэн шийдвэрлэж болох талаар хүүхдийн саналыг сонсож харилцан ярилцлаа. Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн судлаачдын судалгаагаар Жаргалант хайрхан ууланд хийсэн камерийн судалгааны явцад 37 бодгаль ирвэс байгаа нь тогтоогдсон бөгөөд эдгээрийн дотор 3 ирвэсний урд хөл нь хавханд орж тасарсан дүрс судалгааны камерт орсон байна. Иймд энэ нь дэлхийд нэн ховор амьтан болох цоохор ирвэсний хувьд далд хэлбэрийн нэгэн аюул болж байна. Дэлхийн Зөн олон улсын байгууллагатай хамтран Олон нийтэд тулгуурласан гамшгийн эрсдлийг бууруулах сургалтыг сумдын байгаль хамгаалагч, ажилтнууд 35 хүнд зохион байгуулж, байгаль орчны эрсдлийг үнэллээ. Дэ Нэйче Консерванси \TNC\ байгууллага нь шинжлэх ухааны туршлага дээр үндэслэн хөгжлийн үйл ажиллагааны нөлөөллийг бууруулахын тулд хөгжлийн төслийн зөвшөөрөл олгох явцад шинжлэх ухааны үндэслэлтэй мэдээллээр хангах, биологийн олон янз байдлыг хамгаалах, нөлөөллийг бууруулах зохистой арга хэмжээнээс бүрдсэн “Хөгжлийг байгаль орчинд нөлөө багатай төлөвлөх” аргыг боловсруулан хэрэгжүүлж буй туршлагыг дэмжин ажиллах, Ховд аймаг нь Монгол улсын ногоон хөгжлийн загвар аймаг болох зорилт дэвшүүлснийг сайшаагаад талуудын санхүү, хөрөнгийн эх үүсвэрийн боломжоос шалтгаалан хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурав.

90

5.5.23

444 Аймгийн нутаг дэвсгэрт хууль бусаар ашигт малтмал олборлолтыг таслан зогсоож, нөхөн сэргээлт хийлгэнэ.

+ + + + ХБХ 2013 онд “Хөх эргийн араг” хэмээх газар нийт 760 нүх байгааг тогтоож нийт 3,2 га талбай сүйтгэгдэж, газрын экологи хохирлыг 2 сая төгрөгөөр “Сайхан ариун дэлхий” ХХК хохирлын үнэлгээг тооцоолж гаргасан. Ховд сумын Согоот хэмээх газар хууль бус алтны олборлолт хийж байсан иргэдийг буулгасан. Цэцэг сумын Баян-Овоо багийн нутаг Цагаан эрэг орчимд хууль бусаар вольфром олборлогчидтой тусгай хамгаалалттай газар нутгийн бүсийн дэглэмийг сахиулах талаар танилцуулж хууль бус үйл ажиллагааг таслан зогсоож, ашигт малтмал олборлогчдыг тараав. Гар аргаар вольфром олборлогчдын ухсан нүх, ухаж сэндийлсэн талбайн хэмжээ нийт нүхний эзэлхүүнийг тогтооход нийт 3.615 га хамрагдсан байна. Дөргөн сумын Хөх эргийн аарагт гар аргаар алт олборлож эвдрэлд орсон 3.2 га газрын нөхөн сэргээлт хийхээр Байгаль орчны мэргэжлийн байгууллага “Сайхан Ариун Дэлхий” ХХК-аар хохирлын үнэлгээг тооцуулж, БОНХЯ-аас 10 сая төгрөг, аймгийн Засаг даргын захирамжаар 3 сая төгрөг, Хар ус нуур орчмын УТХГНХЗ-наас 2 сая төгрөгөөр санхүүжүүлж “Мөнх баян эрдэнэ” ХХК-тай гэрээ байгуулан хийлгэв. Уул уурхай, хууль бус ашигт малтмал олборлолтоор аймгийн хэмжээнд нийт 12 газрын 156.5 га эвдрэлд орсон байна. Цагаан эрэг орчимд хууль бусаар вольфром олборлож эвдрэлд орсон газар нутгийн техникийн нөхөн сэргээлтийг 2013 онд хийж гүйцэтгэсэн ба 2014 онд биологийн нөхөн сэргээлт хийх зөвлөмж хүргүүлсэн. Алтай, Үенч сумдын зааг нутаг Оцог хад, Мөст сумын Нарийн дов, Цэцэг сумын Цагаан эрэг хэмээх газар нутгуудад гарсан хууль бус вольфром олборлож буй иргэдийн үйл ажиллагааг холбогдох газрууд хамтран удаа дараа хяналт шалгалт хийж, хууль бусаар вольфром олборлогчдод газрын хэвлийн тухай хууль, байгаль экологид учирч буй хор хохирлын талаар сурталчилгаа хийж, 240 гаруй гарын авлага тарааж, 1500-2000 орчим хууль зөрчигч иргэн, 100-150 гэр, 300-350 гаруй машин мотоциклийг албадан буулгаж, пост ажиллууллаа. Мөнххайрхан сумын Алаг багийн Устайд 2015 оны 3 дугаар сард мэдээллийн дагуу байгаль орчны мэргэжилтэн, байгаль хамгаалагч нар хяналт шалгалт хийхэд 1 гэр 1 машин, 9 иргэн очсон байсныг газар дээр нь зогсоосон. АНУ-ын Азийн сангийн Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн “Тогтвортой бичил уурхай” төслийн хүрээнд сум орон нутагтай хамтран Алтай сум 11 га, Үенч сум 12 га, Булган сум 4 га талбайд хямд зардлаар нөхөн сэргээлт хийж байна.

70

5.5.24

445 Ойн сан бүхий газруудыг гэрээгээр нутгийн иргэдийн нөхөрлөлд эзэмшүүлж, хамгаалах, нөхөн сэргээх санал санаачилгыг дэмжинэ.

+ + + + ХБХ Ногоон хэрэм болон Ойн зурвасын дагуу хийсэн ойжуулалтын ажлуудыг Үенч, Буянт, Мянгад сумын иргэд, нөхөрлөлд хариуцуулан эзэмшүүллээ. Ойн сан бүхий газруудыг гэрээгээр нутгийн иргэд, нөхөрлөлд эзэмшүүлэх нь мод сөөгний үр,жимс, жимсгэнэ мөчир, тарьц, суулгацыг ашиглах замаар орлогын шинэ эх үүсвэр бий болж, нутгийн иргэд түүний үр шимийг хүртэх тогтвортой хөгжлийн хүчин зүйл бий болгох үүднээс Дарви суманд “Зээг мод” нөхөрлөл байгуулан ойн нөөц хамгаалж байна. “Ногоон хэрэм” хөтөлбөрийн хүрээнд говь, хээрийн бүсийн таримал ой, ойн зурвасаар говь хээрийн бүсийн онцлогт тохирсон суулгац үр тарьцын нөөцтэй болохоор ажиллаж байна.

70

5.5.2 446 Сумдыг хог устгах, зайлуулах техник + + + + ХБХ Аймгийн хэмжээнд хог хаягдал цэвэрлэх аяныг 16 удаа зохион байгуулж нийт 90 гаруй тонн хогийг 70


5 хэрэгсэлтэй болгож, хог хаягдлыг цэвэрлэх аян зохион байгуулж, хог хаягдлыг боловсруулах үйлдвэр байгуулж, хогийн менежментийг хэрэгжүүлнэ.

цэвэрлэж хогийн нэгдсэн цэгт хүргээд байна. 2015 онд Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын яам хог хаягдлын тооллогыг анх удаа улсын хэмжээнд явуулахаар тодорхой ажлуудыг хийж гүйцэтгэж, 7 дугаар сарын 15-ний дотор тооллого зохион байгуулахад 2015 оны хагас жилийн байдлаар аймгийн хэмжээнд 19 хогийн төвлөрсөн цэг, нийт 394,5 га талбайг эзэлж байна. Хог хаягдлыг цуглуулах, тээвэрлэх, устгах журмыг аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн хурлаар хэлэлцүүлэн 2015 оны 04 дүгээр тогтоолоор батлуулж, хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.

5.5.26

447 Чандмань сумын өртөөний цаг уурын конторын барилгыг шинээр барьж, техник тоног төхөөрөмжөөр хангана.

+ ХБХ Хөрөнгө оруулалтын асуудал 2014 оны улсын төсөвт тусгагдаагүй бөгөөд 2015 оны улсын төсөвт саналаа тусгасан боловч батлагдаагүй, харин тус өртөөг цаг уурын автомат станц, газрын генератор зэрэг техник, тоног төхөөрөмжөөр хангалаа.

50

448 Мөст сумын өртөөний цаг уурын конторын барилгыг шинээр барьж, техник тоног төхөөрөмжөөр хангана.

+ ХБХ 2015 оны улсын төсвийн төсөлд саналаа тусгасан боловч улсын төсөвт суулгаагүй байна. Цаг уурын автомат станц сууриллуулав.

30

449 Мөнххайрхан сумын өртөөний цаг уурын конторын барилгыг шинээр барьж, техник тоног төхөөрөмжөөр хангана.

+ ХБХ Хугацаа болоогүй. /Цаг уурын автомат станц суурилуулж, цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх газрын генератор байрлуулсан./

50

5.5.27

450 Сумуудын ус, цаг уур орчны хяналт шинжилгээний өртөөдийг автомат станцаар бүрэн төхөөрөмжилнө.

+ + ХБХ Сумуудад хөтөлбөрийн дагуу шат дараатайгаар хангаж байна. Чандмань сумын өртөөг тоног төхөөрөмжөөр хангасан. Сумуудын ус, цаг уур орчны хяналт шинжилгээний 9 өртөөгөөс 6 өртөөг автомат станцаар бүрэн төхөөрөмжилж, 3 өртөөний автомат станц ирсэн боловч суурилуулах төсөв байхгүйгээс хүлээгдэж 2015 онд суурилуулах ажиллаж байна. Сумуудад хөтөлбөрийн дагуу шат дараатайгаар тоног төхөөрөмжөөр хангаж байгаа бөгөөд Ховд сум, Цэцэг, Мөнххайрхан сумын өртөөг тоног төхөөрөмжөөр хангахаар ажиллаж байна.

70

5.5.28

451 Мөстөл судлалын өртөөний техник тоног төхөөрөмж, ажлын байрны нөхцлийг сайжруулна.

+ ХБХ НҮБ-ийн хөгжлийн төслийн хөрөнгө оруулалтаар автомат станц, цахилгаан үүсгүүр, компьютер зэрэг тоног төхөөрөмжөөр хангав.

100

452 Мөнххайрхан суманд хур тунадас нэмэгдүүлэх зорилгоор газрын генератор суурилуулах ажлыг хэрэгжүүлнэ.

+ ХБХ УЦУОШАлбанаас Мөнххайрхан суманд хур тунадас нэмэгдүүлэх зорилгоор газрын генератор суурилуулсан. Дуут, Чандмань, Мөнххайрхан сумдад хур тунадас нэмэгдүүлэх газрын генераторыг нийт 16 удаа ажиллуулж, 42 ширхэг түлш шатаасан байна.

100

453 Цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх ажлыг жил бүр явуулна.

+ + + + ХБХ 2013 оны 5,6,7,8-саруудад нийт 19 удаа, 2014 онд нийт 7 удаагийн гаралтаар 25 пуужин харваж хур тунадасны хэмжээг 56,6 хувиар нэмэгдүүлэн ажилласан болно. 2015 онд Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааг 4 дүгээр сарын 1-нээс эхэлж нийт 30 удаагийн гаралтаар 51 пуужин харваж хур тундасны хэмжээг нэмэгдүүлэн ажиллаж байна.

90

5.5.29

454 Шинээр баригдах барилга байгууламжийн ТЭЗҮ, зураг, төсвийг батлахдаа ус, эрчим хүч, дулааны хэмнэлттэй тэргүүний дэвшилтэт технологи, техник, тоног төхөөрөмж ашиглах, суурилуулах, байгаль орчинд ээлтэй байхыг голлох нөхцөл болгоно.

+ + + + ХБХ Газрын харилцаа, барилга, хот байгуулалтын газрын болон БОГ-ын дарга нар ТЭЗҮ болон Ерөнхий үнэлгээг хийхдээ эрчим хүч, дулааны хэмнэлттэй, тэргүүний дэвшилтэт технологи, техник, тоног төхөөрөмж ашиглах, суурилуулах, байгаль орчинд ээлтэй байхыг голлох нөхцөл болгон ажиллаж байна. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газраас шинээр эхэлж буй төслүүдийн Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын ерөнхий үнэлгээ хийхдээ байгальд халгүй технологи ашиглах, нэвтрүүлэх, байгальд учруулах сөрөг нөлөөллийг бууруулах, арилгах чиглэл барьж байна.

70

- оОо -

khovd.gov.mnkhovd.gov.mn/home1/files/pdf/2016on/hshv/hshut-2015 on.pdfkhovd.gov.mn

Documents