KERNGENEESKUNDIGE

EVALUASIE VAN

NIERFUNKSIES

DR RIANA NEL

28 SEPT 2010

RADIONUKLIED

RENOGRAFIE

MAG 3 + Tc-99M

DMSA + Tc-99M

NORMALE DINAMIESE RENOGRAM

(MAG-3 + 99M-Tc) POST BEELDING

NIER BLOEDVLOEI

KONSENTRASIE Fx

PARENCHIEMALE OPRUIMIN G

UITSKEIDINGSFUN KSI E

RENOGRAM KURWE

VOLBLAAS EN POST

UITSKEIDINGS OPNAME

NORMALE OORPLANTINGS RENOGRAM

(ANT GEBEELD)

PERFUSIE FASE KONSENTRASIE FUNKSIE

PARENCHIEMALE

OPRUIMINGS FUNKSIE

UITSKEIIDINGS FUNKSIE

NORMALE STATIESE DMSA

BEELDE

ANATOMIE:

FISIOLOGIE

NIERFUNKSIES:

I) ULTRA FILTRASIE

2) ENDOKRIENE FUNKSIE

3) OSMOLARITEIT

REGULERING

4) VOLUME REGULASIE

5) SUUR-BASIS

REGULASIE

KORTEKS: Buitenste 1/3

Bevat die glomeruli,

omring deur Bowman kapsule

MEDULLA: Middelste 1/3

Driehoekige piramides lê hier

Bevat nefrone se versamelbuise

Wat open in die nierbekken

NEFRONE:Is „n sisteem wat strek van die korteks onder die nierkapsel

na die versamelbuise en tubuli in die medulla

Skei uit in die nierkelke en nierbekken

Lê hoofsaaklik in die nier korteks

Is die nier se FUNKSIONELE EENHEID

Vorming van uriene vind hier plaas

Elke nier bevat ongeveer 1,250,000

Vorm ongeveer 100-150 liter filtraat

daagliks

FILTRAAT:

Bevat oa glukose, soute, ureum,

Uriensuur, kalium,

Fosfate en sulfate

HOOF NIERFUNKSIE:

• PRODUKSIE VAN URIENE,deur die ekstraksie van afvalprodukte uit die bloed.

• I) BLOEDVOORSIENING

• II) NEFRON FUNKSIE

• III) NIERBEKKEN UITSKEIDING

• IV) VIA URETERS NA BLAAS VIR

UITSKEIDING

KORTEKS: BUITENSTE DERDE

FILTRERENDE GLOMERULI

OMRING DEUR BOWMAN KAPSEL

MEDULLA: MIDDELSTE DERDE

PIRAMIDES MET NEFRONE

VERSAMELBUISE/TUBULI

OPEN IN NIERBEKKEN

NIERKELKE EN NIERBEKKEN:

URIENE VERSAMEL HIER

EN UITGESKEI NA DIE NIERPELVIS

URETERS EN DIE URIENêRE BLAAS

Bloed vloei

Glomerulere filtasie

Uitruiling en her-absorpsie

Van substanse in bloedkapilleres

Sekresie van substanse uit bloed uit

Sg tubulêre sekresie en heabsorpsie

MAG 3 - DINAMIES

Urien vorming ne verskuiwing na

nierpelvis

Uitskeiding van gevormde

uriene

DTPA - DINAMIES

DMSA - STATIES

WAT KAN ONS SIEN?

• FISIOLOGIESE/FUNKSIONELE VERANDERINGE IS

DIE NORMALE FUNKISIES:

• Inmenging in die bloedvoorsiening v beide niere

abnormle ekstraksie van RA en

afvalstowwe vanuit die niere

abn/vertraagde uitskeiding van

uriene na die blaas

Aldrie die fases kan probleme in die funksies uitwys:

verminderse bloedvloei

swak opname en konsentrasie van die spoorder agv ingekorte

nierfunksie

vertraagde opriuming

vertraagde uitskeiding

INDIKASIES

• Obstruktiewe uropatie

• Hidronefrose

• Uriene refluks

• Renale hipertensie

• Renale arterie stenose (reno-vaskulêr)

• Siste en tumore

• Evaluasie v oorgeplante niere se Fx

• Nierversaking

• (Reno-parenchiemale siektes)

• ens

RENALE ARTERIE STENOSEVROEE FASE:

geringe arterosklerose en normale nierfunksie

normale nier bloedvloei en kreatinien vlakke

Normale nier groottes

Geen kortikale atrofie nie

GFR normaal (100ml/min)

glomerulere filtrasie spoed ook normaal (50ml/min)

PROGRESSIEWE SIEKTE

arterosklerose vererger met unilat renale arterie stenose

Assimmetriese bloedvloei vind plaas

linker nier is nou kleiner, met dun korteks

Normale serum kreatinien, solank regter nier normaal is

Totale GFR kan normaal wees of gering verlaag

Agv kompensasie van normale regter nier

Renale bloedvloei aan LK is vertraag nl 35ml/min

UITGEBREIDE/UITGESPROKE SIEKTE

Uitgesproke arteosklerotiese plaques in perirenale

Aorta en erge bilat renale arterie stenose

Beide niere verklein,met dun, onreelmatige kortekse

Meer as 50% niermassa is verloor

Geassosieer met verhoogde s-kreatinien konsentrasie

Sg onomkeerbare isgemiese nefropatie

Totale GFR is verlaag na 30 ml/min

Glomerulere filtrasie spoed is ook verlaag na 15ml/min

RENALE SIEKTES

• RENALE ARTERIE STENOSE, HPT

• AKUTE TUBULêRE NEKROSE (ATN)

• NIER LITTETEKENS agv UWI, VESIKO-

URETRALE REFLUKS, PIELONEFRITIS

• OBSTRUKTIEWE UROPATIE

• HIDRO-NEFROSE

• NIERVERSAKING( AKUUT/CHRONIES)

• RENALE TUMORE en SISTE

• EVALUERING VAN OORGEPLANTE NIERE

• i) Beoordeling van die perfusie en differensiele funksie van beide niere

• ii) beoordeel glomerulere filtrasie, tubulere funksie en ekskresie

• iii) soek na ruimte opnemende letsels bv tumore/siste

• iv) soek na renale littetekens agv herhaalde infeksie, refluks of hidro-nefrose

• v) beoordeel uitskeidings patroon in bv obstruktiewe uropatie

• vi) bevestig NVS bv akuut of chronies

• vii) bepaal akute tubulere nekrose/ verwerping in oorgheplante niere

• viii) uitwerk van hipertensiewe pasiente bv agv renovaskulere probleme bv renale arterie stenose.

PASIENT VOORBEREIDING

1) GOEIE HIDRASIE IS NOODSAAKLIK (oraal/IV)

2) behoorlike bolus gespuit

3) wag 1 week na vorige kontras studie bv

IVP agv vertraagde opriuming direk

daarna.

4) Uriene kateter inplaas as obstruksie uitgewerk word, die vol blaas kan uriene vloei vertraag

5) Sedasie in kinders (ook IV infuus)

6) Blaas lediging voor aanvang v studie (veral as IV Lasix toegdien gaan word)

7)Uitvind ivm anti-hipertensiewe terapie, veral pasiente wat Capoten moet kry.

8) Meet gewig en massa

9) Monitor bloeddruk in pasiente wat ACE inhibitore gekry het 1h00 vooraf

10) Pasiente moet doodstil kan lê vir ten minste die uur van die dinamiese studie

Tc-99M gemerkte Radio-Nukliede

• 1) DTPA: (3-10mCi) DINAMIES

gefiltreer deur die glomeruli

beeld glomerulêre ekskresie

meet GFR

2) MAG 3: DINAMIESE

STUDIE (3-10 mCi)

I) GESEKRETEER IN DIE

PROKSIMALE TUBULI

II) UITGESKEI IN DIE URIENE IN

III) WORD DIE BESTE UIT DIE

BLOED OPGERUIM

IV) BETER “TARGET to

BACKGROUND RATIO”

V) EFFEKTIEWE RENALE PLASMA

VLOEI (ERPF) WORD GEMEET

ASOOK TUBULERE FUNKSIE

OOK BETER IN :

i) PASIENTE MET INGEKORTE

NIERFUNKSIE

ii) KINDERS MET LAER DOSERINGS

VAN RN

KORTEKS: BUITENSTE DERDE

FILTRERENDE GLOMERULI

OMRING DEUR BOWMAN KAPSEL

STATIESE KORTIKALE BEELDING

3) DMSA: 1-5 mCi

4) I-131 GEMERKTE HIPORAN

5) Tc GEMERKTE GLUKONAAT

(WORD NIE BY ONS GEBRUIK NIE)

DMSA (VERVOLG)

BIND AAN DIE TUBULIE

SLEGS 4-8% EKSTRAKSIE VERMOë

BLY TEN MINSTE 24HOO GEBIND AAN DIE KORTEKS

INDIKASIES: vullingsdefekte bv tumore of siste

opsporing van littetekens

differensiele funksie

PLANARE BEELDE EN SPECT

DINAMIESE RENOGRAFIE• BAIE SENSITIEWE METODE OM RENALE BLOEDVLOEI EN NIER

FUNKSIE TE BEOORDEEL.

• VANTEVORE GEDOEN MET Tc-99M GEMERKTE DTPA(DI-ETIELEEN-TRIAMIEN-PENTA-SUUR) EN RADIO-AKTIEF GEMERKTE HIPPORAN

• DEESDAE IS DIE RN VAN KEUSE, Tc-99M GEMERKTE MAG3

• INDIKASIES:

EVALUEER OBSTRUKSIE

MONITOR PASIENTE MET MEDIESE NIER SIEKTES

MONITOR PASIENTE MET NEUROGENE BLAAS

DISFUNKSIE

DIAGNOSEER RENO-VASKULERE HIPERTENSIE

EVALUASIE VAN POST OPERATIEWE UITSLAE NA CHIR

VIR bv OBSTRUKSIE (PUJ STENOSE)

EVALUASIE VAN NIER OORPLANTINGS

DONOR/SKENKERS SE NIERFx

BEREKEN OOK DIFFERENSIELE NIERFUNKSIES

BEREKEN GFR ( MET SERIELE BLOEDMONSTERS NA IV MAG3)

• VERMINDERDE PERFUSIE NA DIE NIERE: KAN OOK WEES VAN

EKSTRA KAPSULERE VASKULERE OORSAKE

VERHOOGDE INTRA KAPSULLERE DRUK bv

SWELLING en HEMATOME

• Bloedvloei/venografiese fase is belangrik in die pasiente met renale

arterie stenose of renale vena trombose

• SWAK EKSKRESIE VAN DIE SPOORDER SLUIT IN:

MEDIESE RENALE SIEKTE (KONTROLEER DIE UREUM EN

KREATINIEN VLAKKE)

AKUTE TUBULERE NEKROSE

OBSTRUKSIE EN HIDRONEFROSE

DEHIDRASIE

INFLAMMASIE AGV INFEKSIE

• BAIE GOEIE HIDRASIE IS NOODSAAKLIK VOOR „n RENOGRAM,

ANDERS „n VALS BEELD VAN PERSISTERENDE PARENCHIMALE

AKTIWITEIT tsv NORMALE BEELD IN DIE VERSAMELBUIS SISTEEM.

• VOLWASSE POLISISTIESE NIERE IS GEWOONLIK BILAT

VERGROOT, MET ABNORMALE NIERWEEFSEL ARGITEKTUUR

EN TEENW VAN VERSKEIE VULLINGSDEFEKTE AGV

VERSKEIE SISTE

• DIURETIESE MAG3 RENOGRAM (IV LASIX

TOEDIENING)

• OM TE ONDERSKEI TUSSEN OBSTRUKSIE EN STASE agv

GEDILATEERDE RENALE PELVIS KELK SISTEME

• SODRA DIE RN IN DIE NIERPELVIS VERSAMEL HET, WORD DIE

IV LASIX TOEGEDIEN EN DIE UITWAS VAN DIE RN VIA DIE

URETERS WORD GEMONITOR

• T½ WORD BEPAAL, DWS KWANTIFISERING VAN DIE TYD WAT

DIT NEEM OM DIE RN UIT TE WAS VANAF DIE NIERPELVIS.

• RETENSIE VAN RA IN DIE NIERPELVIS tsv DIE IV LASIX, DUI OP

OBSTRUKSIE KORRELEER MET DIE RENOGRAM KURWE!

• RENO-VASKULERE HIPERTENSIE: sg CAPOTEN RENOGRAM

• INTERVENSIE mbv sg ACE INHIBITORE WORD HIERVOOR GEBRUIK HET „N 90% SENSITIWITEIT EN SPESIFISITEIT

• SLEGS OORSAAK VAN HPT IN 1-4% VAN GEVALLE

• 29% VAN PASIENTE MET RENO-VASKULERE HPT HET BILAT RENALE ARTERIE STENOSE

• MEES ALG OORSAAK IS ARTEROSKLEROSE

• ANDER OORSAAK IS sg FIBROMUSKULERE DISPLASIE

• ACE INHIBITORE VERHOED DIE OMSKAKELING VAN ANGIOTENSIEN I NA ANGIOTENSIEN II

• KAN BEIDE DIE KORTWERKENDE ENALAPRIM EN DIE LANGWERKENDE CAPTOPRIL GEBRUIK VIR INTERVENSIE

• FLIKKERGRAFIESE BEELD VAN DIE CAPOTEN RENOGRAM:

perfusie van die geaffekteerde nier kan verminder wees

aanvanklik vertraagde opname en uitskeiding van die spoorder

verlengde retensie van aktiwiteit in die nierparenchiem is teenw

agv vertraagde GFR

ook vertraagde kortikale opname agv stenose

• PASIENTE SE BLOEDDRUKKE MOET GOED NAGEGAAN WORD NA DIE ORALE TOEDIENING VAN DIE ACE INHIBITOR

• ROETINE GEBRUIK VAN ACE INHIBITORE VIR HPT MOET TEN MINSTE 3 DAE VOOR DIE RENOGRAM GESTAAK WORD

• „N ENKELDAG PROSEDURE OF „N 2 DAG PROSEDURE KAN GEVOLG WORD

• OORPLANTINGS RENOGRAMME:

• OORSAKE VIR OORGEPLANTE NIER DISFUNKSIE KAN AFHANG VAN DIE TYDPERK WAT VERLOOP HET SEDERT DIE CHIRURGIESE PROSEDURE. SLUIT oa IN:

AKUTE TUBULERE NEKROSE (ATN)

RENALE VENA TROMBOSE

VERWERPINGS REAKSIES ( AKUUT OF

VERSNELDE/PROGRESSIEWE)

SIKLOSPORIEN TOKSISITEIT

URIENE LEK

HEMATOOM AGV KONSTANTE BLOEDING

INFEKSIE

RENALE ARTERIE TROMBOSE ( ENIGE TYD GEBEUR)

RENALE ARTERIE STENOSE ( BINNE DIE EERSTE MAAND)

BELANGIK OM NIERSONAR ASOOK NIER FLIKKERGRAFIE GESAMENTLIK TE GEBRUIK VIR EVALUASIE VAN OORGEPLANTE NIER FUNKSIES.

• Bg OORSAKE KAN ALMAL INGEKORTE FUNKSIE VAN DIE OORGEPLANTE NIER TOT GEVOLG Hê

• OORSAKE KAN BEPAAL WORD dmv RENOGRAFIE EN BEHANDELING VIND PLAAS VLG DIE OORSAAK.

• OORGEPLANTE NIER RENOGRAM BEELDE: ( PERFUSIE EN NIERFx WORD BEOORDEEL)

NORMALE NIER AKTIWITEIT BEHOORT BINNE 3-6 SEK GESIEN TE WORD NA AKTIWITEIT IN DIE ILIACA VERSKYN HET.

PIEK AKTIWITEIT IN DIE GRAFT MOET BINNE 5 MIN SIGBAAR WEES, GEVOLG DEUR „N VINNIGE UITWAS FASE.

AKUTE TUBULERE NEKROSE: BAIE GERING VERMINDERDE PERFUSIE MET UITGESPROKE PARENCHIEMALE DISFUNKSIE

VERWERPINGS REAKSIE BEELD: VERMINDERDE PERFUSIE EN AANVANKLIKE BEHOUD VAN DIE PARENCHIEMALE FUNKSIE. LATER MET CHRONIESE VERWERPINGS REAKSIE WORD BEIDE PERFUSIE EN PARENCHIEMALE FUNKSIE INGEKORT

NB NB IN PRAKTYK MOEILIK OM TE ONDERSKEI TUSSEN ATN EN VERWERPING agv OORVLEUELING VAN DIE BEELDE agv INGEKORTE NIER FUNKSIES

RENALE ARTERIELE TROMBOSE TOON TOTALE OF ERG INGEKORTE VERMINDERING VAN PERFUSIE EN PARENCHIEMALE FUNKSIE

• NIERVERSAKING:• 2 GROOT GROEPE nl AKUTE NVS

CHRONIESE NVS

AKUTE NVS: SKIELIKE VERLIES VAN NIERFUNKSIE agv

TRAUMA, BLOEDING, BAKTERIELE INFEKSIES, OUTO-

IMMUUN SIEKTE bv GLOMERULO-NEFRITIS EN agv

NADELIGE EFFEKTE VAN NARKOSE MIDDELS

50% MORTALITEIT SYFER

CHRONIESE NVS:ONOMKEERBARE VERLIES VAN NIERFUNKSIES – NEFRONE WERK NIE

MEER NORMAAL NIE

GEDIAGNOSEER ogv GFR VAN MINDER AS 25ml/min

OORSAKE: I) DIABETES II) HIPERTENSIE

EIND STADIUM NIER SIEKTE:WORD GEDIAGNOSEER AS DIE GFR MINDER AS 5ml/min IS

HET DAN NIEROORPLANTING OF DIALISE NODIG OM TE OORLEEF

PASIENTE MET CHRON NVS EN EINDSTADIUM NIERSIEKTE IS OOK ANEMIES EN HIPOKALEMIES = Rx DUS MET ERITRO-PIOETIEN EN VIT D SUPPLIMENTE

NORMALE DINAMIESE

RENOGRAM

NIER BLOEDVLOEI

KONSENTRASIE Fx

PARENCHIEMALE OPRUIMIN G

UITSKEIDINGSFUN KSI E

RENOGRAM KURWE

VOLBLAAS EN POST

UITSKEIDINGS OPNAME

ENKEL FUNKSIONERENDE

LINKER NIER

RADIONUKLIED SISTOGRAFIE

• 2 TIPE STUDIES NL a) DIREKTE METODE

b) INDIREKTE METODE

• METODE:

a) URINERE BLAAS WORD GEVUL MET PERTEGNITAAT/VRY

TEGNESIUM dms KONSTANTE INFUUS

b) URINERE BLAAS WORD INDIREK GEVUL dmv IV VOG

TOEDIENING

• INDIKASIES: a) AANVANKLIKE ONDERSOEK VAN VESIKULO-

URETALE REFLUKS - OM TE GRADEER

b) ONDERSOEK VAN PASIENTE MET UWI

c) POST CHIRURGIESE (ANTI-REFLUKS) OPVOLG

• RADIOLOGIESE EWEKNIE IS EGTER DIE ONDERSOEK VAN KEUSE

Vesiko-uretrale refluks

DINAMIESE MAG3 RENOGRAM

??VERTRAAGDE UITSKEIDING

VANUIT DIE R NIERBEKKEN

OBSTRUKTIEWE RENOGRAM KURWE

IV LASIV TOEGEDIEN

LASIX RESPONS

Obstruktiewe uropatie – MET

EFFEK VAN IV LASIX

VERTRAAGDE NIERBEKKEN UITSKEIDINGOBSTRUKTIEWE RENOGRAM

KURWE

BILAT HIDRONEFROSE

(DIURETIESE STUDIE)

RAS

(RENALE ARTERIE STENOSE) EN

INGEKORTE NIERFUNKSIE

L NIER BYKANS NIE SIGBAR NIE

Oorplantings renogram

ant gebeeld

PERFUSIE FASE KONSENTRASIE FUNKSIE

PARENCHIEMALE

OPRUIMINGS FUNKSIE

UITSKEIIDINGS FUNKSIE

INGEKORTE FUNKSIE

VAN OORGEPLANTE NIER

KORTIKALE SCINTIGRAFIE• BEELD DIE RENALE PARENCHIEM MORFOLOGIE SONDER

INMENGING VAN RA IN DIE VERSAMELBUIS SISTEME

• Sg Tc-99M GEMERKTE DI-MERCAPTO-SUCCINIC ACID (DMSA)

• VERMINDERDE OPNAME IN DIE NIER PARENCHIEM agv oa

PIELONEFRITIS ( VERHOED OPNAME VAN DIE RN DEUR DIE

SELMEMBRANE VAN DIE TUBULERE SELLE)

LITTETEKENS NA NIERSTENE/CHIRURGIE/HERHAALDE

INFEKSIES NA VUR

TUMORE/SISTE ( NIERMASSAS)

EKTOPIESE NIERWEEFSEL

INFARKSIES/TROMBOSIS

PERDEHOEF TIPE NIERE

DIFFERENSIELE NIERFUNKSIES BEREKEN

TRAUMA EFFEKTE

• Bg VORM DAN VERMINDERDE LOKALISASIE IN DIE KORTEKS MET KORTIKALE DEFEKTE SIGBAAR IN DIE GEBIED VAN DIE PATOLOGIESE PROSES

• PLANARE SOWEL AS SPECT BEELDE

STATIESE DMSA BEELDE

INGEKORTE NIERFx

SOEK NIER

LITTETEKENS(“SCARS”)