keda comp libro nueo

Upload: luis-garcia

Post on 25-Feb-2018

219 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    1/68

    FACULTAD DE CIENCIAS DE LA COMUNICACIN,

    TURISMO Y DE PSICOLOGA

    ESCUELA PROFESIONAL DE PSICOLOGA

    PSICOLOGA DE LA SALUD

    MANUAL DE TEORIA

    Docente: Mag. MARIVEL AGUIRRE MORALES

    1

    1

    U N I V E R S I D A D DE

    SAN MARTN DE PORRES

    CICLO V - SEM 08-I

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    2/68

    INDICE

    PRESENTACIN En 1974 una encuesta puso e !e"#e$e %ue s&"o '( ps#c&"o)os se po*an cons#e!a!

    co+o ps#c&"o)os e "a sa"u,

    En $e!ano e 1978 . t!as una se!#e e !eun#ones coo!#naas /una+enta"+ente po!

    Stepen M, e#ss 2osep 3, Mata!ao . 5o!)e C, Stone "os +#e+6!os e "a ecc#&n

    e" Neto! . ot!os e"e$a!on una pet#c#&n pa!a a"cana! e" estatus e 3#$#s#&n en "a

    !eun#&n %ue "a APA ce"e6!& ese ao en To!onto ap!o6:nose entonces "a const#tuc#&n

    e "a 3#$#s#&n e

    1, e p!o/es#ona"es . "a c!eac#&n e se!$#c#os espec#a"#aos en ps#co"o)*a e "a

    sa"u,

    En set#e+6!e e 1979 Mata!ao se enca!)a e p!onunc#a! e" #scu!so p!es#enc#a" e"a 3#$#s#&n e "a Ps#co"o)*a e "a Sa"u en "a !eun#&n e "a Asoc#ac#&n A+e!#cana e

    Ps#co"o)*a ce"e6!aa en Nue$a ;o!,

    En ese

    oonto"o)*a etc,

    En e" Pe!< #$e!sas =n#$e!s#aes ent!e e""as "a =n#$e!s#a Nac#ona" Ma.o! e San

    Ma!cos =n#$e!s#a Nac#ona" >ee!#co V#""a!!ea" . "a =n#$e!s#a >e+en#na an

    +o#/#cao sus p!o)!a+as e estu#os e +aest!*a . "a +enc#&n o. eno+#naa

    Ps#co"o)*a C"*n#ca . e "a Sa"u, Ae+:s #$e!sas >acu"taes . Escue"as e Ps#co"o)*a

    an #nc"u#o ent!o e" p"an e /o!+ac#&n e" cu!so e Ps#co"o)*a e "a Sa"u,

    La =n#$e!s#a San Ma!t*n e Po!!es a c!eao "a se)una espec#a"#a en Ps#co"o)*a

    e "a Sa"u . a n#$e" e p!e-)!ao esa!!o""a en e" V C#c"o,

    EERCICIO !":

    ?a)a +e#ante un es%ue+a@ un pano!a+a #st&!#co e "a ps#co"o)*a en

    !e"ac#&n e "a Ps#co"o)*a e "a Sa"u

    ?ace! un #n/o!+e e !ecop#"ac#&n atos actua"es con !especto a ecos

    #st&!#cos e "a ps#co"o)*a e "a Sa"u,

    ".#. De$%&%tac%'n Conce(t)a$:

    2

    2

    O*ETIVO ESPECIFICO

    D%+eenc%a - conoce $a Se+eanas e ot!as #sc#p"#nas /#nes e "aPs#co"o)*a e "a Sa"u

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    3/68

    En 1978 "a O!)an#ac#&n Mun#a" e "a Sa"u BOMS ce"e6!& "a Con/e!enc#a

    Inte!nac#ona" so6!e "a Atenc#&n P!#+a!#a en Sa"u en A"+a-Ata, En e""a se p!o+u")& "a ca!ta

    +a)na +e#ante "a %ue se p!eten*a coo!#na! "as est!ate)#as %ue se esa!!o""an en e"

    ca+po en toos "os pa*ses e" +uno, Me#ante este ocu+ento se aposta6a po! e"o6et#$o 6:s#co e p!ote)e! . p!o+o$e! "a sa"u co+o a"te!nat#$a a" s#+p"e t!ata+#ento o

    !ea6#"#tac#&n e "as en/e!+eaes,

    ED#st#e!on una se!#e e /acto!es %ue est:n #/#cu"tano "a o6tenc#&n e #ca +eta@ "a

    a"ta tecno"o)*a cu.os costos son eDces#$a+ente e"e$aos . e :+6#to p!e/e!ente+ente

    osp#ta"a!#o en et!#+ento e "a p!e$enc#&n . p!o+oc#&n e "a sa"u e" #nc!e+ento e un

    c

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    4/68

    B. Psicologa clnica:

    Se ent#ene a "a ps#co"o)*a c"*n#ca co+o e" conunto e actuac#ones so6!e suetos

    %ue p!esentan p!o6"e+as o t!asto!nos ps#co"&)#cos, Su p!#nc#pa" ca!acte!*st#ca se!:pues e" esta6"ec#+#ento e una !e"ac#&n ent!e e" ps#c&"o)o . su pac#ente con una

    #+ens#&n e apo.o . a.ua a t!a$s e "os conoc#+#entos . "a actuac#&n ps#co"&)#ca,

    Pa!a "a American Psychological Association BAPA es "a /o!+a e "a ps#co"o)*a

    ap"#caa %ue p!etene ete!+#na! "as capac#aes . ca!acte!*st#cas e "a conucta e"

    #n#$#uo !ecu!!#eno a +toos e +e#c#&n an:"#s#s . o6se!$ac#&n . %ue con 6ase

    en una #nte)!ac#&n e estos !esu"taos con "os atos o6ten#os a t!a$s e" eDa+en

    /*s#co . e "as #sto!#as soc#a"es o/!ece su)e!enc#as pa!a "a aecuaa aaptac#&n e"

    sueto,

    As* "os supuestos te&!#cos %ue e/#nen e" t!a6ao en "a c"*n#ca "os +oe"os

    eDp"#cat#$os e "os t!asto!nos a6o!aos . "as est!ate)#as . o6et#$os e "a #nte!$enc#&n

    est:n !e"ac#onaos con esta eD#stenc#a e un pac#ente %ue e+ana a.ua pa!a

    a/!onta! su p!o6"e+a,

    La ps#co"o)*a c"*n#ca se ap"#ca a" :+6#to t!a#c#ona" e #nte!$enc#&n ps#co"&)#ca@ "os

    t!asto!nos e+oc#ona"es Bans#ea . ep!es#&n p!#nc#pa"+ente, Es e" ca+po t!a#c#ona"

    e "os t!asto!nos ps#co"&)#cos %ue co#nc#e con e" ps#%u#:t!#co, Ae+:s a6!*a %ue

    #nc"u#! "a #nte!$enc#&n en ot!os p!o6"e+as +enta"es co+o "a es%u#o/!en#a "a

    !ea6#"#tac#&n e pac#entes c!&n#cos etc, Esta #nte!$enc#&n c"*n#ca )enu#na+ente

    ps#co"&)#ca se $a a+p"#a!

    C. Psicologa comnitaria:

    Conceptua"+ente "a ps#co"o)*a co+un#ta!#a e6e entene!se est#naa a "a

    co+p!ens#&n eDp"#cac#&n . so"uc#&n e "os p!o6"e+as ese e" punto e $#sta

    sup!a#n#$#ua" Bsoc#a" co+un#ta!#o en/ocano su actuac#&n p!e/e!ente+ente aun%ueno

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    5/68

    co+petenc#as pe!sona"es pa!a +eo!a! e" auste ent!e pe!sonas . a+6#entes . "a

    ca"#a e $#a en "a co+un#a,

    D. Psicologa de la sald:

    Apa!ece co+o un :!ea +:s espec*/#ca %ue su6!a.a e" pape" p!#+a!#o e "a

    ps#co"o)*a co+o c#enc#a . co+o p!o/es#&n en e" ca+po e "a +e#c#na co+po!ta+enta"

    . %ue se e/#n#& co+o Je" conunto e cont!#6uc#ones c#ent*/#cas eucat#$as .

    p!o/es#ona"es %ue "as #/e!entes #sc#p"#nas ps#co"&)#cas acen a "a p!o+oc#&n .

    +anten#+#entote "a sa"u a "a p!e$enc#&n . t!ata+#ento e "a espec#a"#a a "a

    #ent#/#cac#&n e "os co!!e"atos et#o"&)#cos . #a)n&st#cos e "a sa"u "a en/e!+ea .

    "as #s/unc#ones !e"ac#onaas a "a +eo!a e" s#ste+a san#ta!#o . a "a /o!+ac#&n e una

    po"*t#ca san#ta!#aK ,

    EERCICIO !#:

    Rea"#ce un es%ue+a e "a Ps#co"&)#ca e "a sa"u one se $#sua"#ce sus

    #/e!enc#as . sus se+eana con ot!as #sc#p"#nas,

    Ee+p"#/#%ue caa uno e "as #sc#p"#nas a /#nes e "a Ps#co"o)*a e "a Sa"u,

    Fus%ue ( t*tu"os e In$est#)ac#ones !e/e!#a a caa uno e e""as@ Ps#co"o)*a

    C"*n#ca Co+un#ta!#a Sa"u Me#c#na Co+po!ta+enta"

    Ta/$a !" De+%n%c%one 0e $a Ra&a 1)e et)0%a $a Sa$)0.

    DEFINICION DE DISTINTAS RAMAS 2UE ESTUDIAN LA SALUDP%co$og3a 0e $a a$)0:es e" a)!e)ao e "as cont!#6uc#ones eucat#$a c#ent*/#ca .

    p!o/es#ona" e "a ps#co"o)*a pa!a "a p!o+oc#&n . e" +anten#+#ento e "a sa"u "a

    p!e$enc#&n . e" t!ata+#ento e "a en/e!+ea . "a #ent#/#cac#&n e "os co!!e"atos

    et#o"&)#cos . #a)n&st#co e "a sa"u "a en/e!+ea . #s/unc#ones !e"ac#onaas,Me0%c%na co&(ota&enta$: un ca+po #nte!#sc#p"#na!#o %ue ap"#ca "as teo!*as .

    tcn#cas e "as c#enc#as conuctua"es pa!a e" t!ata+#ento . p!e$enc#&n e "a

    en/e!+ea,Sa$)0 co&(ota&enta$:un ca+po #nte!#sc#p"#na!#o %ue se "oca"#a conuctua"+ente

    p!o+o$#eno 6uenos :6#tos e sa"u . p!e$#n#eno "a en/e!+ea ent!e "os %ue

    actua"+ente )oan e 6uena sa"u,

    5

    5

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    6/68

    Me0%c%na (%coo&4t%ca:es una ap!oD#+ac#&n a "a en/e!+ea %ue se 6asa en "as

    #p&tes#s . o6se!$ac#&n e %ue "os /acto!es soc#a"es . ps#co"&)#cos ue)an un pape"

    en "a p!e#spos#c#&n esencaena+#ento . +anten#+#ento e +ucas

    en/e!+eaes,P%co$og3a &50%ca: A6a!ca toos "os conoc#+#entos e ps#co"o)*a

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    7/68

    - Esta6"ec#+#ento e una "*nea 6ase e conucta con "os %ue se puee co+pa!a! ca+6#os

    post t!ata+#entos,

    *(. Diagn#stico:Cons#ste en "a #ent#/#cac#&n . !otu"ac#&n e" p!o6"e+a co+po!ta+enta"

    co)n#t#$o e+oc#ona" o soc#a" e un pe!sona )!upo o co+un#a,- S#!$e pa!a to+a! ec#s#ones co+o E+ )!ao e se$e!#a e" p!o6"e+a,

    - Rea"#a! un #a)nost#co o p!esunc#&n #a)nost#ca

    - In#cac#&n e" t!ata+#ento,

    c(. -ratamiento e inter,enci#n:Supone #nte!$enc#ones c"*n#cas so6!e "as pe!sonas con e"

    o6et#$o e entene! a"#$#a! . !eso"$e! t!asto!nos ps#co"&)#cos e+oc#ona"es %ue se an

    +e#ante te!ap#as e +o#/#cac#&n e conucta te!ap#a co)n#t#$o conuctua" conseo o

    aseso!a+#ento,

    Las act#$#aes e" ps#c&"o)o e "a sa"u es enten#a co+o #nte!$enc#&n po! %ue se t!ata

    e un conunto e acc#ones est#naas a !eso"$e! un p!o6"e+a Bp!e$#a+ente #ent#/#cao .

    ana"#ao e /o!+a #!ecta o #n#!ecta, E+@

    - Mo#/#ca! "os /"uos e #n/o!+ac#&n en una sa"a +e#ca pa!a !euc#! "os n#$e"es e

    ans#ea e "os en/e!+os,

    - Eecuta! una ca+paa e sens#6#"#ac#&n en una co+un#a pa!a au+enta! su

    pa!t#c#pac#&n en un p!o)!a+a e p!e$enc#&n,

    - Rea"#a! un estu#o e /acto!es #n#$#ua"es a+6#enta"es soc#a"es %ue puean

    /a$o!ece! .o pe!tu!6a! "a ca"#a e" p!oceso e aaptac#&n a "a en/e!+ea,

    - 3#sea! . eecuta! p!o)!a+as e t!ata+#ento en e" p!oceso e osp#ta"#ac#&n .

    !ecupe!ac#&n

    d( Conseo " asesoramiento. Se !e/#e!e a" conseo %ue e" ps#c&"o)o e "a sa"u

    p!opo!c#ona pa!a una $a!#ea e p!o6"e+as a pet#c#&n e a")una o!)an#ac#&n #nc"u.eno

    e" contacto cont#nuo ent!e e" Ps#c&"o)o Consu"to! tcn#co . "os ot!os p!o/es#ona"es e

    cua"%u#e! se!$#c#o ent!o e" s#ste+a san#ta!#o,E+@

    - E" Ps#c&"o)o #sea p!o)!a+as pa!a +o#/#ca! o #nsta"a! conuctas aecuaas pa!a e"

    t!ata+#ento e" pac#ente,

    - Mo#/#ca conuctas %ue const#tu.en un /acto! e !#es)o pa!a "a sa"u e" pac#ente o

    #/#cu"ten su !ecupe!ac#&n,

    - Consu"to! tcn#co en ON5s,

    e( Pre,enci#n " Promoci#n de la Sald: Reco)e /una+enta"+ente e" t!a6ao e

    #nte!$enc#&n co+un#ta!#a e "os ps#c&"o)os e "a sa"u,

    7

    7

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    8/68

    E+@

    - Ana"#a "a p!o6"e+:t#ca e "as pe!sonas o po6"ac#&n en !#es)o e"a6o!ano est!ate)#as

    enca+#naas a" t!ata+#ento e #ca p!o6"e+:t#ca,

    - Inc!e+enta e" n#$e" e conoc#+#entos e "as pe!sonas en s#tuac#&n e !#es)o e "a

    co+un#a so6!e "a en/e!+ea o /acto!es e !#es)o,- >o+enta :6#tos e sa"u,

    /( In,estigaci#n:3e eco esta act#$#a es una ca!acte!*st#ca e" ps#c&"o)o en !e"ac#&n

    con "os e+:s p!o/es#ona"es e "a sa"u . as* "a #n$est#)ac#&n a ""e)ao a const#tu#! una

    cont!#6uc#&n !econoc#a en e" conteDto c"*n#co . e #nte!$enc#&n co+un#ta!#a

    Las :!eas e #n$est#)ac#&n po! pa!te e" ps#c&"o)o e "a sa"u #nc"u.en@

    La const!ucc#&n . $a"#ac#&n e tests asta e" estu#o e" p!oceso . e" !esu"tao e

    #st#ntos t!ata+#ento,

    La ete!+#nac#&n e" $a"o! p!on&st#co e ete!+#naas $a!#a6"es asta "a co+p!o6ac#&n

    e "a $#a6#"#a e p!o/es#ona"es co+o te!apeutas s ps#co"&)#cos,

    E" an:"#s#s e conteDtos #n/ant#"es o )e!#:t!#cos asta "a e$a"uac#&n o eDpe!#+entac#&n

    neu!ops#co"&)#ca o ps#co/*s#ca,

    g( Ense0an1a " sper,isi#n: La e#cac#&n . enseana . /o!+ac#&n a ot!os

    p!o/es#ona"es e "a sa"u en ta!eas c"*n#cas e sa"u t#ene $a!#as +oa"#aes,!eas e pe!sona"#a te!ap#as o +o#/#cac#&n e conuctas tcn#cas e #nte!$enc#ones

    #n$est#)ac#&n etc

    /( Direcci#n administrati,a - Get%'n: Es 6:s#ca+ente una /unc#&n e )est#&n e

    Recu!sos ?u+anos cu.o o6et#$o es +eo!a! e" esa!!o""o e "os se!$#c#os +e#ante "a

    +eo!a e "a actuac#&n e "os p!o)!a+as san#ta!#os Bsa"u - 6uena atenc#&n a" usua!#o

    E+

    Rea"#a ta""e!es e !e"ac#ones #nte!pe!sona"es #n:+#cas e )!upo o/!ece

    aseso!a+#ento a "os #!ecto!es pa!a a/!onta! . +anea! p!o6"e+as %ue se "es

    puea p!esenta!,

    3#sea p!o)!a+as p!opon#eno a"te!nat#$as Bcu#ao #n#!ecto e" pac#ente

    Ben/e!+eaes c!&n#cas o #scapac#a,

    ".9. &/%to - ea 0e a($%cac%'n

    En "os

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    9/68

    e #nte!$enc#&n a. #st#ntos #spos#t#$os en "os %ue e" ps#c&"o)o e "a sa"u esa!!o""a Bo

    po!*a esa!!o""a! sus /unc#ones aecu:no"as a "a espec#/#c#a e!#$aa e "os o6et#$os

    e estos, Ent!e e""os $a+os a no+6!a! "os s#)u#entes@

    Cent!os p!#$aos e consu"ta aseso!a+#ento . t!ata+#ento,

    Se!$#c#o e sa"u +enta" e" osp#ta" )ene!a", Se!$#c#o e Ps#co"o)*a e" osp#ta" )ene!a",

    =n#aes e Neu!ops#co"o)*a

    =n#aes e !ea6#"#tac#& osp#ta"a!#as o co+un#ta!#as,

    ?osp#ta"es ps#%u#:t!#cos,

    =n#aes e pac#entes )e!#:t!#cos,

    ?osp#ta"es Mate!no-#n/ant#"es,

    =n#aes o cent!os e atenc#&n ps#co"&)#ca #n/ant#",

    Cent!os e $o"unta!#ao o Cent!os e O!)an#ac#ones No 5u6e!na+enta"es

    Recu!sos ?u+anos,

    !eas e t!a6ao@

    T#enen %ue $e! con p!o6"e+as e!#$aos e "a p!o+oc#&n . +anten#+#ento e "a sa"u

    . con "a p!e$enc#&n e "a en/e!+ea@

    1, P!o+oc#&n . ac!ecenta+#ento e "a sa"u,

    (, P!e$enc#&n,

    , E$a"uac#&n t!ata+#ento . !ea6#"#tac#&n e t!asto!nos espec*/#cos,

    4, An:"#s#s . +eo!a e" s#ste+a e atenc#&n san#ta!#os,

    ', >o!+ac#&n e p!o/es#ona"es pa!a p!o/es#ona"es . ta!eas e )est#&n

    E+,

    E" ps#c&"o)o e "a sa"u pa!t#c#pa act#$a+ente en e" #seo eecuc#&n .

    e$a"uac#&n e "as ca+paas p!e$ent#$as e "as en/e!+eaes

    ca!#o$ascu"a!es,

    E" ps#c&"o)o e "a sa"u se ocupa e toos "os p!o6"e+as ps#co"&)#cos "#)aos

    a" p!oceso e "a en/e!+ea B#a)nost#co t!ata+#ento cu!ac#&n c!on#/#cac#&n .

    !ea6#"#tac#&n

    Se ocupa e" #+pacto ps#co"&)#co e" #a)n&st#co e una en/e!+ea )!a$e o

    e" #+pacto ps#co"&)#co e "a osp#ta"#ac#&n p!epa!ac#&n %u#!

    !ecupe!ac#&n post %u#!

    9

    9

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    10/68

    Ta/$a !# De etateg%a 0e act)ac%'n :

    TAREAS EEMPLOS DE ACTIVIDADESIn7et%ga0oa:

    In$est#)ac#&n 6:s#ca

    In$est#)ac#&n

    ap"#caa

    Estu#o e "a #n/"uenc#a e "os /acto!es a/ect#$o-e+oc#ona"es en &!)anos .

    s#ste+as co!po!a"es,

    In$est#)ac#&n e "as $*as po! "as %ue e" est!s act

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    11/68

    Conseo .

    aseso!a+#ento

    An:"#s#s . +eo!a e

    s#ste+a . "a atenc#&n

    san#ta!#a,

    3#seo e p!o)!a+as e p!o+oc#&n e "a sa"u,

    Aseso!a+#ento . supe!$#s#&n e p!o/es#ona"es,

    P!epa!ac#&n pa!a "as #nte!$enc#ones %u#!

    Meo!a e "a ae!enc#a a "os t!ata+#entos +#cos,

    >o!+ac#&n P!o)!a+as e /o!+ac#&n pa!a +#cos,

    P!o)!a+as e ent!ena+#ento e pa!ap!o/es#ona"es,5est#&n 5est#&n osp#ta"a!#a,

    5est#&n e !ecu!sos,

    F)ente: Go0o-, . en: S%&'n, M. ;"

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    12/68

    o T!asto!nos !ena"es@

    o T!asto!nos o/ta"+o"&)#cos . $#sua"es@

    o T!asto!nos enoc!#nos@

    o T!asto!nos #n+un#ta!#os@

    o T!asto!nos )#neco"&)#cos@

    o T!asto!nos o6stt!#cos@

    o T!asto!nos seDua"es@

    o T!asto!nos a"#+enta!#os@

    o T!asto!nos o!o/ac#"aes@

    o T!asto!nos e" "en)uae a6"a . $o@

    o T!asto!nos e" sueo . e "a act#$ac#&n@

    o A#cc#ones@

    o 3o"o! c!&n#co@

    o C:nce!,

    o T!asto!nos e "a #n/anc#a@

    o T!asto!nos e "a $ee

    o En/e!+ea te!+#na",

    An:"#s#s . +eo!a e" s#ste+a . atenc#&n san#ta!#os@

    o An:"#s#s e "a atenc#&n a "a sa"u@

    o Meo!a e" s#ste+a e atenc#&n a "a sa"u@

    Ot!as actuac#ones@

    o >o!+ac#&n e p!o/es#ona"es . pa!a p!o/es#ona"es,

    o Ta!eas e )est#&n,

    E2ERCICIO 0@

    Rea"#ce +e#ante un ee+p"o un +apa +enta" e "as /unc#ones e"ps#c&"o)o e "a sa"u,

    Ient#/#%ue = +e#ante un +apa e su #st!#to "os :+6#to . :!eas e

    ap"#cac#&n e Ps#co"o)*a e "a Sa"u %ue conoca ,

    =6#%ue =, (0 :!eas e ap"#cac#&n en Ps#co"o)*a e "a sa"u %ue =,

    conoce . +enc#one "a #nst#tuc#&n a %ue co!!espone,

    ?a)a un pe!/#" e" Ps#c&"o)o e "a Sa"u actua" en !e"ac#&n a una !ea"#a

    conc!eta ,

    UNIDAD II: SALUD Y COMPORTAMIENTO

    12

    12

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    13/68

    #. ". Deao$$o Cogn%t%7o - conce(c%one o/e a$)0 - $a en+e&e0a0

    >#!se . Ta."o! B1984 sea"an %ue unas e"as ca!acte!*st#cas e" se! u+ano es su

    capac#a pa!a const!u#! est!uctu!as +enta"es %ue "e pe!+#ten #nte!actua! e/#ca+ente

    con su ento!no es ec#! su capac#a pa!a #nte!#o!#a! e" a+6#ente . "a !ea"#a "o %ue

    pe!+#t#!: #! sust#tu.eno e" uso e #n/o!+ac#&n #!ecta e ca!:cte! pe!cept#$o po! "a

    eucc#&n a pa!t#! e +oe"os o es%ue+as co)n#t#$os, Estos +oe"os #nc"u.en

    #n/o!+ac#&n tanto e" +uno Bpo! ee+p"o cua"es son "os e/ectos e "a p!op#a conucta

    cua"es son +uest!as p!e/e!enc#as nuest!as neces#aes etc /unc#onan se)

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    14/68

    Las consecuenc#as e "a ec#s#&n %ue se to+e so6!e estos p!o6"e+as no so"o se!: e

    ca!:cte! te&!#co s#no ta+6#n +etoo"&)#cas . ap"#caas,

    3#$e!sas concepc#ones te&!#cas se an /o!+u"ao pa!a eDp"#ca! e" esa!!o""o co)n#t#$o

    cons#e!ano e" pape" %ue at!#6u.en a" sueto . a" +e#o a+6#ente en "a ete!+#nac#&n e "osp!ocesos e ca+6#o,

    As* e" punto e $#sta conuct#sta cons#e!a "os ca+6#os e$o"ut#$os co+o

    ete!+#naos po! "a #n/"uenc#a e" +e#o so6!e e" sueto, Las teo!#as e" ap!en#ae c":s#co

    BPa$"o$ 19( ope!ante BS#nne! 19' . $#$a!#o BFanu!a . a"te!s 19G a!:n cuenta e

    "a /o!+a a t!a$s e "a cua" "os suetos ap!enen pautas e co+po!ta+#ento en !espuesta a

    est*+u"os /*s#cos . soc#a"es, 3ese esta pe!spect#$a e" esa!!o""o es un p!oceso cont#nuo .

    acu+u"at#$o en e" %ue e" sueto es un +e!o !eacto! ante "a #n/"uenc#a e" +e#o a+6#ente,

    3ese "a pe!spect#$a o!)an#c#sta !ep!esentaa po! P#a)et B19( 19(4 19G7 e"

    esa!!o""o se p!ouce a t!a$s e "a acc#&n e" sueto so6!e un +e#o a+6#ente e" %ue

    se"ecc#ona a%ue""o %ue !ea"+ente neces#ta pa!a p!ose)u#! su a$ance co)n#t#$o, E" +e#o

    a+6#ente ese esta pe!spect#$a ese+pea un pape" pas#$o +#ent!as %ue e" o!)an#s+o es

    act#$o, La !e"ac#&n sueto-a+6#ente es un##!ecc#ona" en este caso . e" +ecan#s+o %ue eDp"#ca

    e" ca+6#o e$o"ut#$o es 6:s#ca+ente "a +au!ac#&n, 3ese esta pe!spect#$a e" sueto no

    puee a6o!a! a%ue""os ap!en#aes pa!a "os cua"es no est p!epa!aa su est!uctu!a

    co)n#t#$a, 3e a* %ue e" $e!ae!o ap!en#ae se p!ouca p!#+e!o en "a est!uctu!a

    #nte"ectua" 6#en en "os es%ue+as senso+oto!es o en "os s#+6&"#cos . s#e+p!e co+o !esu"tao

    e !eso"$e! "a tens#&n ent!e "os p!ocesos e as#+#"ac#&n . aco+oac#&n, Se!: po! tanto e" sueto

    %u#en const!u.a a t!a$s e su p!op#a act#$#a "os es%ue+as e conoc#+#ento %ue sean

    necesa!#os pa!a su aecuaa aaptac#&n a" +e#o en e" %ue $#$e,

    3ese "a pe!spect#$a !ep!esentaa po! V#)ots. B197 1978 1987 e" esa!!o""o se

    p!ouce esenc#a"+ente a t!a$s e "a #nte!acc#&n soc#a", En e""a e" n#o e6e #nte!#o!#a!

    a%ue""os p!ocesos e!!a+#entas s#+6&"#cas . p!ouctos cu"tu!a"es %ue .a se encuent!an

    e"a6o!aos en e" conteDto soc#ocu"tu!a" en e" %ue $#$e, Este p!oceso e !econst!ucc#&n #nte!nae una ope!ac#&n eDte!na %ue se !e/"ea en "a ley de la doble formacin de los procesos

    psicolgicos superiores (Vigotsy! 1978 1987 es "o %ue pe!+#te entene! e" ca+6#o

    onto)ent#co, L&)#ca+ente unto con e" #+po!tante concepto e ona e 3esa!!o""o P!&D#+o

    enten#o co+o "a #stanc#a eD#stente ent!e "o %ue un n#o puee ace! po! s* +#s+o . "o %ue

    po!*a ace! potenc#a"+ente con "a )u*a e un co+pae!o o e un au"to, En e/#n#t#$a

    ese esta pos#c#&n e" "en)uae "os es%ue+as e conoc#+#ento "as no!+as "as act#tues etc,

    se encuent!an .a p!esentes ent!o e nuest!o +e#o cu"tu!a" e /o!+a %ue e" esa!!o""o se

    ca!acte!#a!: po! "a p!o)!es#$a #nte!#o!#ac#&n o !econst!ucc#&n #nte!na e estos p!ocesos .

    p!ouctos cu"tu!a"es,

    14

    14

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    15/68

    Estas t!es pe!spect#$as "a conuct#sta "a p#a)et#ana . "a $#)ost#ana p!o6a6"e+ente

    !ep!esentan "as t!es )!anes co!!#entes e pensa+#ento so6!e e" esa!!o""o co)n#t#$o a "o "a!)o

    e" s#)"o QQ . p!esente,

    Lo esenc#a a%u* no es tanto esc!#6#! "as ca!acte!*st#cas e caa en/o%ue te&!#co s#no

    eDpone! "as #/e!entes /o!+as a t!a$s e "as cua"es se po!*a eDp"#ca! te&!#ca+ente "a

    a%u#s#c#&n e "as noc#ones so6!e "a sa"u . e "a en/e!+ea as* co+o "as !aones po! "os

    cua"es "os n#os poseen conceptos #naecuaos so6!e e""as,

    La +a.o! pa!te e "os estu#os !ea"#aos aoptan una pe!spect#$a p#a)et#ana, Esto

    supone a+#t#! %ue son "os /#c#t co)n#t#$os %ue poseen "os n#os p!eope!ac#ona"es u

    ope!ac#ona"es conc!etos "os %ue eDp"#can su #ncapac#a pa!a co+p!ene! co!!ecta+ente "os

    conoc#+#entos p!ocesos . conuctas #+p"#caos en "a sa"u . "a en/e!+ea,

    3ent!o e est :+6#to e estu#o se encuent!an "os conceptos ace!ca e "a causa"#a

    e "a en/e!+ea "as c!eenc#as so6!e "a osp#ta"#ac#&n . e" t!ata+#ento ace!ca e "as pa!tes

    e" cue!po ace!ca e" locuse cont!o" so6!e "a sa"u as* co+o so6!e "as a"te!nat#$as te&!#cas

    . +etoo"o)#cas "a es+e#ca"#ac#on . e" 6#enesta! en 5oc+an B1988,

    3ese una pe!spect#$a e$o"ut#$a se su)#e!e %ue "a #n/o!+ac#&n %ue un n#o puee

    p!opo!c#ona! ace!ca e" te+a e "a sa"u puee esta! !e"ac#onaa con e" n#$e" e sus

    a6#"#aes co)n#t#$as, =na pa!te s#)n#/#cat#$a e "os estu#os %ue se an !ea"#ao con n#os

    en ea esco"a! se an cent!ao en e" estu#o e "as !e"ac#ones ent!e "a ea e" n#$e" e

    +au!e co)n#t#$a . "a p!ec#s#on e "a #n/o!+ac#&n so6!e "a sa"u %ue son capaces e

    p!opo!c#ona! BNatapo// 198( M#ce"a . Contento 1984 asu+#eno "a eD#stenc#a e una

    !e"ac#&n ent!e e" n#$e" e esa!!o""o e "as a6#"#aes co)n#t#$as . su a6#"#a pa!a

    p!opo!c#ona! #n/o!+ac#&n p!ec#sa so6!e "a sa"u . "a en/e!+ea,

    Las #n$est#)ac#ones !ea"#aas a" a+pa!o e "a pe!spect#$a co)n#t#$o-e$o"ut#$a

    p#a)et#ana so6!e "a co+p!ens#&n e "os suetos e "os conceptos /una+enta"es e "aen/e!+ea co+o po! ee+p"o su causa p!e$enc#&n . t!ata+#ento, F!e$e+ente . e acue!o

    con "e +oe"o p#a)et#ano "os suetos pasan secuenc#a"+ente a t!a$s e cuat!o esta#os e

    esa!!o""o co)n#t#$o co+o !esu"tao e "a +au!ac#&n 6#o"&)#ca . e "a acu+u"ac#&n e "a

    eDpe!#enc#a@ e" pe!#oo senso!#o+oto! Bent!e e" ce!o . os aos e" p!eope!ac#ona" Bent!e "os

    os . "os s#ete aos e" ope!ac#ona" conc!eto Bent!e "os s#ete . once aos . e" ope!ac#ona"

    /o!+a" B ao"escenc#a . au"te, Los suetos %ue se encuent!an en e" esta#o p!eope!ac#ona" se

    6asan en sus eDpe!#enc#as pe!sona"es #!ectas . t#enen poca a6#"#a pa!a ace!

    )ene!a"#ac#ones a s#tuac#ones s#+#"a!es o pa!a ap!ec#a! "os +

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    16/68

    "os p!ocesos e" pensa+#ento "&)#co pa!a #/e!enc#a! e" .o e "os ot!os . pa!a #st#n)u#! "os

    eseos #nte!nos "as neces#aes . "os pensa+#entos e "as !ea"#aes e" +uno eDte!no

    aun%ue e" pensa+#ento a6st!acto se a"cana s&"o u!ante e" pe!#oo e "as ope!ac#ones

    /o!+a"es,

    =na e "as ca!acte!*st#cas e "os p!#+e!os estu#os so6!e "a !e"ac#&n ent!e e" esa!!o""o

    co)n#t#$o e "os suetos . e" concepto e en/e!+ea es "a esc!#pc#&n e "as !espuestas e

    "os suetos . "a ete!+#nac#&n e su /!ecuenc#a aten#eno a "os n#$e"es e ea pe!o no

    eDp"#can "as #/e!enc#as encont!aas en t!+#nos e un +a!co te&!#co co)n#t#$o-e$o"ut#$o

    B3#+#)en . >e!)uson 199, En este sent#o Na). B19'1 #ent#/#co cuat!o esta#os e

    conoc#+#ento e "a causa e "a en/e!+ea en suetos e ent!e t!es . oce aos, As* asta "os

    se#s aos "os suetos e su estu#o !e"ac#ona!on "a causa e "a en/e!+ea con

    acontec#+#entos cont#)uos en e" t#e+po ent!e "os se#s-s#ete aos "a causa se!*a una #n/ecc#&n

    #nespec*/#ca "os suetos e oco a #e aos cons#e!a!on %ue toas "as en/e!+eaes se

    e6*an a +#c!oo!)an#s+os . /#na"+ente "os e once . oce aos pu#e!on #st#n)u#! "as

    causas !ea"es e #/e!entes en/e!+eaes

    Pa!a S#+eonsson Fu!"e. . Monson B1979 en e" esta#o p!e"&)#co eD#sten conceptos

    )"o6a"es e #n#/e!enc#aos, En e" conc!eto son espec*/#cos Bacontec#+#entos !ea"es pe!sonas

    o $#o"ac#&n e "as !e)"as, En e" "&)#co-/o!+a"

    "a causa e!a /#s#o"&)#ca Bsecuenc#a e acontec#+#entos . p!#nc#p#os /#s#o"&)#cos #nte!nos,

    F#6ace . a"s B1980 +a!can un #to en e" estu#o e "a co+p!ens#&n e "a

    co+p!ens#&n #n/ant#" e "a en/e!+ea a" a6o!a! e" te+a ese una pe!spect#$a e$o"ut#$o-

    co)n#t#$o p#a)et#ana, La #p&tes#s cent!a" e sus estu#os es %ue "os conceptos #n/ant#"es e "a

    en/e!+ea /*s#ca p!o)!esan a t!a$es e secuenc#as e esta#os s#ste+:t#cos . p!eec#6"es

    ese conceptos /eno+eno"&)#cos . )"o6a"es ca!acte!*st#cos e" pensa+#ento p!eope!ac#ona"

    asta conceptos +:s so/#st#caos ca!acte!*st#cos e" pensa+#ento ope!ac#ona", Estos auto!es

    #ent#/#ca!on se#s esta#os e esa!!o""o co)n#t#$o pa!a e" a!ea te+:t#ca e "a en/e!+ea /*s#ca

    a sa6e! /eno+en#s+o conta)#o Bca!acte!*st#co e" esta#o p!eope!ac#ona" conta+#nac#&n

    #nte!na"#ac#&n Bca!acte!*st#co e "as ope!ac#ones conc!etas /#s#o"&)#co . ps#co/#s#o"o)#coBca!acte!*st#co e "as ope!ac#ones /o!+a"es,

    La !e$#s#&n !ea"#aa po! Fu!6ac . Pete!son B198G so6!e "a e$o"uc#&n e" concepto e

    en/e!+ea en "os n#os co#nc##!: ta+6#n en "a eD#stenc#a e una secuenc#a s#ste+:t#ca .

    p!eec#6"e %ue es cons#stente con "a teo!*a e P#a)et so6!e e" esa!!o""o co)n#t#$o . en "a %ue

    e" conoc#+#ento e" n#$e" e esa!!o""o co)n#t#$o en e" %ue se encuent!a una po6"ac#&n aa es

    /una+enta" pa!a "a p"an#/#cac#&n e una #nte!$enc#&n,

    16

    16

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    17/68

    A. Sa$)0 P?/$%ca:

    Conunto e acc#ones co"ect#$as . o!)an#aas %ue t#enen po! p!op&s#to p!o+o$e!

    p!ote)e! . !ecupe!a! "a sa"u e "os #n#$#uos %ue co+ponen "a co+un#a,Ta+6#n

    puee e/#n#!se co+o e" a!te . c#enc#a e p!e$en#! en/e!+eaes p!o"on)a! "a $#a .p!o+o$e! "a sa"u /*s#ca . "a e/#c#enc#a +e#ante es/ue!os co+un#ta!#os o!)an#aos,

    *. Sa$)0:

    Pa!a "a OMS $#ene ace! e" estao e" co+p"eto 6#enesta! /*s#co +enta" . soc#a",

    U*icaci#n de la sald p2*lica:

    Co+o Moe!na@ es ta!ea . pat!#+on#o e" secto! p

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    18/68

    Los p!o6"e+as e sa"u #n/"u.en a "os t!a6aao!es a consecuenc#a e "os

    !#es)os e!#$aos e "a con#c#&n e t!a6ao . e sa"u,

    #.#. La +)nc%one eenc%a$e 0e $a a$)0 (?/$%ca@

    =n te+a e+e!)ente en "as !e/o!+as e" secto! e "a sa"u,En "as A+!#cas "os

    p!ocesos e !e/o!+a e" secto! e "a sa"u se an concent!ao p!#nc#pa"+ente en "os

    ca+6#os est!uctu!a"es /#nanc#e!os . o!)an#ac#ona"es e "os s#ste+as e sa"u . en "os

    austes a "a p!estac#&n e se!$#c#os e atenc#&n a "as pe!sonas,

    La sa"u p

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    19/68

    P!o+o$e! un concepto co+ESP ap"#ca6"e a "os

    pa*ses a+e!#canos

    Apo.a! "a ap!o6ac#&n e "a p!:ct#ca e "a sa"u pESP

    P!opone! un p"an cont#nenta" e acc#&n pa!a /o!ta"ece! "a #n/!aest!uctu!a . +eo!a!

    "a p!:ct#ca e "a sa"u p

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    20/68

    #.8. Atenc%'n (%&a%a a&/%enta$ (aa e$ %g$o @@I:

    A pesa! e "os a$ances e "a c#enc#a tecno"o)*a co+un#cac#&n . a)!#cu"tu!a "a

    u+an#a no a po#o esta6"ece! "a #)ua"a soc#a" n# e" esa!!o""o sosten#6"e n#

    !eso"$e! "os nu+e!osos p!o6"e+as %ue "a a%uean, Los !ecu!sos natu!a"es . /#nanc#e!os

    e "os Estaos no an a6asto pa!a ace! /!ente a" c!ec#+#ento e "as po6"ac#ones "as

    +#)!ac#ones a )!an esca"a "as )ue!!as c#$#"es "a apa!#c#&n e nue$as en/e!+eaes . "a

    apa!#c#&n e ot!as %ue se c!e*an supe!aas "a po6!ea "a +un#a"#ac#&n e "as

    econo+*as "as c!#s#s a+6#enta"es . ot!as p!es#ones,

    En 199( "a Con/e!enc#a e "as Nac#ones =n#as so6!e e" Me#o A+6#ente . e"

    3esa!!o""o BCN=MA3 o JCu+6!e pa!a "a T#e!!aK %ue se !ea"#& en R*o e 2ane#!o

    a$#!t#& c"a!a+ente a" +uno %ue "a ca"#a a+6#enta" . e" c!ec#+#ento econ&+#co no

    pueen se)u#! s#eno e"e+entos a$e!sat#$os .a %ue "a +eo!a e" a+6#ente . e"

    esa!!o""o sosten#6"e son a+6os necesa!#os pa!a "o)!a! e%u#a, A !a* e esa

    Con/e!enc#a a a6#o un consenso +:s )ene!a" e "a p!#o!#a %ue +e!ecen en toos

    "os pa*ses "as #n#c#at#$as a+6#enta"es . soc#a"es, No o6stante a +enuo s#)uen

    t!at:nose co+o asuntos secuna!#os . cons#e!:nose so"o espus e a6e!se

    to+ao ec#s#ones econ&+#cas cent!a"es,

    El concepto de sald para todos:

    En "a Con/e!enc#a Inte!nac#ona" so6!e Atenc#&n P!#+a!#a e Sa"u ce"e6!aa en

    A"+a-Ata en 1978 se aopt& co+o +eta +un#a" pa!a "os entonces "eano ao (000 e"

    concepto e Jsa"u pa!a toosK, Con cas# (000 +#""ones e pe!sonas en "a +:s

    p!o/una po6!ea se ac*a as* un ""a+ao a "a ust#c#a soc#a" con "a #ntenc#&n e %ue

    too se! u+ano pu#e!a asp#!a! a un )!ao e sa"u coe!ente con una $#a soc#a" .

    econ&+#ca+ente p!ouct#$a, Ese /#n se p!ocu!a!*a po! +e#o e "a est!ate)#a e "a

    atenc#&n p!#+a!#a e sa"u cu.a eecuc#&n en +ucos pa*ses se e+o!& asta "osaos ocenta,

    La atenc#&n p!#+a!#a e sa"u, Esta /ue "a est!ate)#a p!oc"a+aa en 1978 en "a

    3ec"a!ac#&n e A"+a-Ata co+o $*a p!#+o!#a" pa!a ""e)a! a "a +eta e sa"u pa!a toos

    en e" ao (000, La 3ec"a!ac#&n cont#ene "a s#)u#ente e/#n#c#&n@

    La atencin primaria de salud es "a as#stenc#a san#ta!#a esenc#a" 6asaa en

    +toos . tecno"o)*as p!:ct#cos c#ent*/#ca+ente /unaos . soc#a"+ente acepta6"es

    puesta a" a"cance e toos "os #n#$#uos . /a+#"#as e "a co+un#a +e#ante su p"ena

    20

    20

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    21/68

    pa!t#c#pac#&n . a un costo %ue "a co+un#a . e" pa*s puea sopo!ta! en tosa . caa

    una e "as etapas e su esa!!o""o con un esp*!#tu e auto!!esponsa6#"#a .

    autoete!+#nac#&n, La atenc#&n p!#+a!#a /o!+a pa!te #nte)!ante tanto e" s#ste+a

    nac#ona" e sa"u e" %ue const#tu.e "a /unc#&n cent!a" . e" n

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    22/68

    pe!*oo e 1989 a 1990, Es un +a!co a"te!nat#$o te&!#co . ope!at#$o pa!a e" an:"#s#s . "a

    p!:ct#ca e "a atenc#&n p!#+a!#a a+6#enta" en e" s#)"o QQI, E" pa!a#)+a se 6asa en "a

    p!o+oc#&n e" se! u+ano e" a+6#ente . e" esa!!o""o soc#a" se /una+enta en "a

    teo!*a c!*t#ca . t#ene una pe!spect#$a o"*st#ca, La est!ate)#a e acc#&n es

    #nte!#sc#p"#na!#a . 6usca "a co"a6o!ac#&n . "a asoc#ac#&n e #/e!entes a)entes .secto!es pa!a e"a6o!a! ana"#a! . pone! en p!:ct#ca p"anes p!o)!a+as o p!o.ectos,

    Esta est!ate)#a !e%u#e!e cons#e!a! e" too a "a o!a e to+a! una ec#s#&n o e

    /o!+u"a! a")una po"*t#ca pa!a ap"#ca!"a a n#$e" "oca" nac#ona" o #nte!nac#ona",

    Su +a!co ope!at#$o p!op#c#a "a pa!t#c#pac#&n unto con "a acc#&n "o %ue "#6e!a .

    oto!)a poe! e ec#s#&n a" #n#$#uo "a co+un#a . "a soc#ea, Se c!ea as*

    "#e!a)o pa!a e" esa!!o""o sosten#6"e e una nac#&n, E" en/o%ue !e%u#e!e asoc#a! "a

    !e"ac#&n #a"ct#ca e "os n#$e"es +ac!opo"*t#co . +#c!opo"*t#co e cua"%u#e! s#tuac#&n

    pa!a %ue "a acc#&n %ue se p!ouca sea consecuenc#a e "a #nte!!e"ac#&n #a"ct#ca

    ent!e esos os n#$e"es,

    E2ERCICIO 0'@

    E"a6o!e un +ensae #:ct#co one se $#sua"#ce una

    conc#ent#ac#&n e sa"u pa!a toos

    =6#%ue 10 spot pu6"#c#ta!#os one se $#sua"#ce +ensae e sa"u

    pa!a toos . !ea"#ce un an:"#s#s e e""os, P!opon)a "#nea+#entos po"*t#cos pa!a "o)!a! "as +etas p!opuesta

    pa!a e" S#)"o QQI,

    +e,o en/o6e de la estrategia de atenci#n primaria am*iental para el siglo 33I:

    Esta est!ate)#a e6e #! +:s a"": e "as #n#c#at#$as e "a atenc#&n p!#+a!#a e sa"u

    pa!a e+ost!a! su !epe!cus#&n en e" p!o)!eso e "os pa*ses ac#a e" esa!!o""o

    sosten#6"e . "a e%u#a, Se)

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    23/68

    ee!c#a po! )ene!ac#ones, Las +etas a+6#enta"es se 6asan en "a sosten#6#"#a e"

    esa!!o""o econ&+#co . "os e!ecos a+6#enta"es e "as espec#es u+anas . no

    u+anas,

    En e" s#)"o QQI pa!a #! +:s a"": e "as #n#c#at#$as e "a atenc#&n p!#+a!#a e "asa"u a. %ue !ee+p"aa! e" pa!a#)+a e sa"u actua" 6asao en est!ate)#as e

    cont!o" . e p!e$enc#&n po! uno %ue apo.e "as +etas a+6#enta"es pa!a e" esa!!o""o

    sosten#6"e a /#n e "o)!a! "a e%u#a, La p!o+oc#&n e" esa!!o""o en su tota"#a ese

    una pe!spect#$a o"*st#ca const#tu.e un apa!te #+po!tante e ese p!oceso, Es necesa!#o

    %ue se pe!c#6an c"a!a+ente "os e/ectos e "as #n#c#at#$as e atenc#&n p!#+a!#a a+6#enta"

    pa!a e" esa!!o""o, La est!ate)#a !e%u#e!e un pa!a#)+a o"*st#co a+6#enta" %ue +uest!e

    #n%u#etu po! too e" ecos#ste+a as* co+o po! e" esa!!o""o,

    E" o"#s+o a+6#enta" . e" esa!!o""o o"*st#co a6a!can "a #nte!!e"ac#&n e" se!

    u+ano con e" a+6#ente . "a soc#ea +e#ante su #nte!acc#&n #nte)!ac#&n . e%u#"#6!#o,

    La ap"#cac#&n es estos p!#nc#p#os a "a /o!+u"ac#&n e po"*t#cas . to+a e ec#s#ones

    p!op#c#a e" "o)!o e "as +etas a+6#enta"es e #n#!ecta+ente "as +etas e "a sa"u,

    Sa$)0: ;en+e&e0a0=

    La sa"u Ben/e!+ea const#tu.e uno e "os aspectos +:s #+po!tantes e "a $#a e

    "as pe!sonas,

    La sa"u . "a en/e!+ea e6en se! enten#as co+o e" estao actua" e "as !e"ac#ones

    ent!e e" o!)an#s+o . e" a+6#ente o ecos#ste+a en %ue ste se esen$ue"$e s#eno "a sa"u

    "a !esu"tante e !e"ac#ones o !espuestas a co!to . "a!)o p"ao aaptat#$as . "a en/e!+ea

    e !e"ac#ones o !espuestas a co!to o "a!)o p"ao #naaptat#$as o esaaptaas estano "a

    capac#a e aaptac#&n e un #n#$#uo a su a+6#ente o ecos#ste+a ete!+#naa po! "os

    !ecu!sos 6#o"&)#cos . ps#co"&)#cos %ue posee e" #n#$#uo . "as eD#)enc#as o p!es#ones e"

    p!op#o ecos#ste+a BSantac!eu 1991,

    Sa"u p!oceso e !e"ac#ones #n:+#cas . 6##!ecc#ona"es ent!e #+ens#ones .

    co+petenc#as #n#$#ua"es B6#ops#cosoc#a"es . ca!acte!*st#cas a+6#enta"es B6#o/*s#cas

    san#ta!#as soc#oecon&+#cocu"tu!a" cu.o !esu"tao es un estao ca!acte!#ao po! e"

    e%u#"#6!#o . e" co!!espon#ente 6#enesta! 6#ops#cosoc#a" s#eno "a en/e!+ea "a p!#a

    +o+ent:nea o u!ae!a e #co e%u#"#6!#o #n:+#co aco+paaa e "os

    co!!espon#entes t!asto!nos s*nto+as #scapac#aes o neces#aes /*s#cas ps*%u#cas .o

    soc#a"es B5oo. 199,

    Conce(c%'n Negat%7a: Sa"u co+o ausenc#a e en/e!+ea

    23

    23

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    24/68

    - Sa$)0: Ca!enc#a e en/e!+ea ausenc#a e a"te!ac#ones o!):n#cas .o +enta"es,

    - En+e&e0a0:Ano+a"#as a"te!ac#ones 6#o/*s#cas o ps#co"&)#cas e" o!)an#s+o,

    Conce(c%'n (o%t%7a: La sa"u co+o #+ens#&n 6#o/*s#ca ps#co"&)#ca . ps#cosoc#a"

    supone "a ausenc#a e en/e!+ea o #n$a"#e,La sa"u #+p"#ca ta+6#n 6#enesta! auste ps#cosoc#a" ca"#a e $#a p!otecc#&n ac#a

    pos#6"es !#es)os e en/e!+ea esa!!o""o pe!sona",

    D%&en%'n 0e a$)0 /a$ance - (otenc%a$:

    *a$ance 0e Sa$)0: Es e" p!oceso o estao e e%u#"#6!#o #n:+#co

    A n#$e" #n#$#ua" "os #n#cao!es e" 6a"ance e sa"u se o6ten!:n a pa!t#! e

    "os u#c#os e" #n#$#uo o e "os p!o/es#ona"es %ue "o e$a"

    24

    24

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    25/68

    El modelo socio4cltrale "a sa"u a su6!a.ao "a co!!e"ac#&n necesa!#a ent!e

    ca!enc#a e en/e!+ea . con#c#ones p!:ct#cas e $#a, ED#sten #n#c#os c"a!os e

    c&+o "as con#c#ones e $#a ete!+#naas po! e" +e#o /*s#co . "as p!:ct#cas

    soc#ocu"tu!a"es son ausp#c#ao!as o #!ecta+ente !esponsa6"es e a"te!ac#ones e a"

    sa"u 6#o"&)#ca,

    La #+ens#&n ps#co"&)#ca e "a sa"u puee esa)!e)a!se en t!es /acto!es /una+enta"es@

    1, La /o!+a en %ue e" co+po!ta+#ento pa!t#c#pa en "a +ou"ac#&n e "os estaos

    6#o"&)#cos en "a +e#a en %ue !e)u"a e" contacto e" o!)an#s+o con "as $a!#a6"es

    /unc#ona"es e" +e#o a+6#ente

    (, Las co+petenc#as %ue e/#nen "a e/ect#$#a e" #n#$#uo pa!a #nte!actua! con una

    #$e!s#a e s#tuac#ones %ue #!ecta o #n#!ecta a/ectan e" estao e sa"u,

    , Las +ane!as cons#stentes %ue t#p#/#can a un #n#$#uo en su contacto #n#c#a" con

    s#tuac#ones %ue pueen a/ecta! potenc#a"+ente su con#c#&n 6#o"&)#ca,

    #.>. Mo0e$o (%co$'g%co 0e $a a$)0:

    Pa!a R#6es B1990 e" p!oceso ps#co"&)#co pe!t#nente a" +anten#+#ento

    !ecupe!ac#&n o p!#a e "a sa"u 6#o"&)#ca co+p!ene "a #nte!acc#&n e t!es /acto!es/una+enta"es@

    La #sto!#a #nte!act#$a e" sueto@ es conce6#a co+o "a #sto!#a ps#co"&)#ca e un #n#$#uo

    es ec#! es e" +oo co+o e" sueto a actuao en e" pasao /!ente a "as #$e!sas

    s#tuac#ones %ue en ese +o+ento se a.an p!esentao, La #sto!#a const#tu.e "a #spos#c#&n

    "a #spos#c#&n e un #n#$#uo a #nte!actua! con una s#tuac#&n p!esente en un +o+ento

    ao con 6ase en sus /o!+as . +oos e #nte!acc#&n p!e$#os #n+e#atos /unc#ona"+ente

    pe!t#nentes a #ca s#tuac#&n, Se)

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    26/68

    en %u conuctas pa!t#cu"a!es +ost!a!: en esa s#tuac#&n, Las #nte!acc#ones se #!:n

    austano a "os !e%ue!#+#entos s#tuac#ona"es con 6ase en e" contacto #n#c#a" ante "as

    c#!cunstanc#as p!esentes ca!acte!*st#co e suBs est#"oBs #nte!act#$oBs pe!t#nentes . e

    este +oo "os est#"os #nte!act#$os +ou"an "a opo!tun#a "a $e"oc#a . "a p!ec#s#&n e "as

    conuctas e/ect#$as %ue #+p"#ca e" co+po!ta!se /!ente a una s#tuac#&n,

    ). Disponi*ilidad de competencias /ncionales: es "a capac#a conuctua" e un

    #n#$#uo, 3one co+petenc#a es enten#a co+o e" co+po!ta+#ento e" sueto en 6ase a

    una s#tuac#&n . "os !e%ue!#+#entos %ue #ca s#tuac#&n esta6"ece, La co+petenc#a /unc#ona"

    es capac#a en "a +e#a %ue es pe!t#nente a "os !e%ue!#+#entos . est!uctu!a

    cont#n)enc#a" e una nue$a s#tuac#&n . en "a +e#a en %ue e" a6e! #nte!actuao e c#e!ta

    +ane!a p!e$#a+ente /ac#"#ta una nue$a #nte!acc#&n %ue se $e !e)u"aa po! c!#te!#os e

    e/ect#$#a e%u#$a"entes,

    Las co+petenc#as /unc#ona"es@ es "a capac#a conuctua" e" sueto /!ente a "as

    s#tuac#ones %ue se "e p!esenta en e" a%u* . ao!a, En e" an:"#s#s e "as co+petenc#as

    /unc#ona"es p!esentes se to+an en cuenta@

    - Los !e%ue!#+#entos e "a s#tuac#&n co+o ca+po e cont#n)enc#as,Be" +e#o a+6#ente

    ten!: "u)a! co+o e/ecto en "as consecuenc#as en e" #n#$#uo

    - Los /acto!es %ue e/#nen e" conteDto e "a #nte!acc#&n,B"as con#c#ones /*s#cas .

    soc#a"es

    - La #sto!#a e co+petenc#a,Bcapac#a e" #n#$#uo pa!a #nte!actua! con una

    eDpe!#enc#a pa!t#cu"a!

    odulacin de los estados biolgicos del organismo por parte de contingencias

    ambientales ue definan una situacin:#$e!sas pato"o)*as 6#o"&)#cas o /*s#cas pueen

    p!ec#p#ta!se esencaena!se +a)n#/#ca! .o ace"e!a!se po! e/ecto e $a!#a6"es

    conuctua"es /!ente a s#tuac#ones ete!+#naas, ;a F!a. et a" B19'8 c#tao po! R#6es

    B1990 e+ost!& %ue a" so+ete! a" o!)an#s+o a una s#tuac#&n %ue #+p"#ca e/ectos /*s#cos

    #!ectos e" o!)an#s+o puee +ost!a! se$e!as a"te!ac#ones 6#o"&)#cas epen#eno e" t#poe conucta %ue puea esp"e)a! . e "os pa!:+et!os %ue e/#nen "a cont#n)enc#a e "a

    s#tuac#&n,

    Cuano un #n#$#uo act

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    27/68

    #.B.

    Re)$ta0o 0e$ (oceo (%co$'g%co 0e a$)0:

    El proceso psicol#gico de sald tiene do*le ni,el resltante$ pede

    o*ser,arse ss consecencias en la /orma de:

    5!ao e $u"ne!a6#"#a 6#o"&)#ca e" o!)an#s+o a "a en/e!+ea@

    Inte!acc#&n e una se!#e e con#c#ones o!):n#cas %ue au+entan e" !#es)o e %ue

    aos /acto!es esencaenantes o e conta)#o #!ecto e" #n#$#uo esa!!o""e una

    en/e!+ea a)ua o c!&n#ca, B3esnut!#c#&n "a ausenc#a e ant#cue!pos etc o e

    natu!a"ea o!):n#ca Ba"te!ac#ones )ent#cas o con)n#tas

    La disponi*ilidad " emisi#n de condctas instrmentales pre,enti,as o de riesgo

    para la aparici#n de en/ermedades *iol#gicas:

    Cons#sten en acc#ones e "os #n#$#uos %ue #!ecta o #n#!ecta+ente #s+#nu.en o

    au+entan "a p!o6a6#"#a %ue se cont!a#)a una en/e!+ea, Las conuctas

    #nst!u+enta"es pueen au+enta! "os !#es)os e cont!ae! una en/e!+ea o e

    e+peo!a! un estao pato"&)#co eD#stente o !euc#! e" !#es)o e en/e!+ea o

    coa.u$a! a "a etenc#&n e su p!o)!eso e #nc"uso en su e+#s#&n tota",

    La (ato$og3a /%o$'g%ca - co&(ota&%ento aoc%a0o: La concu!!enc#a e p!act#cas

    e conuctas #nst!u+enta"es e a"to !#es)o . "a eD#stenc#a e un e"e$ao )!ao e

    $u"ne!a6#"#a 6#o"&)#ca se t!auce en@

    >acto!es $#ncu"aos a" se)u#+#ento . ae!enc#a a una te!aput#ca e/ect#$a,

    E" co+po!ta+#ento !e%ue!#o en "os aspectos !ea6#"#tat#$os e en/e!+eaes

    c!&n#co-e)ene!at#$as o e a%ue""os con #+pe#+entos /*s#cos te!+#na"es,

    E2ERCICIO 0G@

    Rea"#a! un an:"#s#s c!#t#co e" JNue$o en/o%ue e "a est!ate)#a e

    atenc#&n p!#+a!#a a+6#enta" pa!a e" s#)"o QQIK

    =6#%ue 4 est!ate)#as e acc#&n a n#$e" p!#+a!#o e "os "#nea+#entos

    e" estao ent!o e su potenc#a" . 6a"ance e "a sa"u,

    Me#ante un es%ue+a ee+p"#/#%ue +e#ante un caso e" Moe"o e

    R#6es,

    27

    27

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    28/68

    Apa!#c#&n e co+po!ta+#entos asoc#aos a "a pato"o)*a 6#o"&)#ca %ue en ocas#ones

    a%u#e!en autono+*a /unc#ona" . se con$#e!ten en s* +#s+os en p!o6"e+as

    te!aput#cos,

    #. . La P%co$og3a 0e $a Sa$)0 co&o P%co$og3a Pe7ent%7a

    3#/e!enc#ac#&n e "a p!e$enc#&n . p!o+oc#&n e "a sa"u@

    Po&oc%'n Pe7enc%'n

    Es B #n:+#ca . a+6#c#osa %ue "ap!e$enc#&n,

    P!o)!eso ac#a estaos e +a.o!/o!ta"ea est!uctu!a" capac#a/unc#ona" . sensac#ones su6et#$as e6#enesta!,

    O6, cont#nuo es p!opene! ac#a e"&pt#+o n#$e" e sa"u,

    Sa"u en un sent#o pos#t#$o apuntaac#a "a $#a e" esa!!o""o . "a!ea"#ac#&n e" se! u+ano,

    M:s e :+6#tos soc#a"es . p!openepo! e" 6#enesta! co+un#ta!#o,

    Es #nte!secto!#a" Bpo! e/#n#c#&n . susa"cances son !ea"+ente a+p"#os

    Se ocupa e %ue "os #n#$, estn eDentos e"a en/e!+ea,

    Pe!sonas s&"o s#n e$#enc#a c"*n#ca, E$#ta! "a en/e!+ea es e" o6et#$o /#na" Es !e"at#$a a "a en/e!+ea Ben/oca "a

    sa"u con una $#s#&n B-, Es B e :+6#tos c"*n#cos . p!opene po! "a

    e$#tac#&n e una en/e!+ea espec*/#ca,

    Es 6:s#ca+ente e" secto! sa"u . susa"cances son un tanto "#+#taos

    I+p"#ca +as acc#ones e ap"#cac#&n#n#$#ua" en cu.o p!oceso "a pe!sona esun ente a")o pas#$o,

    Mas acc#ones co"ect#$as e #+p!esc#n#6"ecoope!ac#&n co+un#ta!#a e un act#$#s+osoc#a" #n#scut#6"e e "#e!a)o . e

    28

    28

    OF2ETIVO ESPECI>ICO

    Ient#/#ca! "os co+ponentes . ca!acte!*st#cas e "a p!e$enc#&n en ps#co"o)*ae "a sa"u

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    29/68

    ao %ue #n$o"uc!a . 6ene/#c#a a+ucas pe!sonas . toca con #$e!sosaspectos e 6#enesta! u+ano,

    E" cont!o" se t!ans/#e!e a "aco+un#a . no s&"o es e ca!:cte!tcn#co s#no ta+6#n po"*t#co "o %ue

    !euna en )a!ant*as e $#a6#"#a .sosten#6#"#a e "os p!o)!a+as esa"u %ue posean !ea"+ente una6ase . un !espa"o co+un#ta!#o

    e/ensa e" #nte!s )ene!a", >o+enta "aeDpos#c#&n a /acto!es p!otecto!es e "asa"u . p!o+ue$e "a aopc#&n e est#"os e$#a sa"ua6"es pa!a )!anes )!uposu+anos po! tanto 6usca "a const!ucc#&ne a+6#entes sa"ua6"es en "os cua"es se

    /ac#"#ten a" +:D#+o "as +eo!es opc#onespa!a "a sa"u,

    E" cont!o" e+#nente+ente tcn#co e "aacc#&n san#ta!#a est: en e" a)ente e sa"u

    Sa"u BOMS en 198G !econoce %ue no es tan #+po!tante "a cant#a e aos %ue

    se $#$en co+o "a ca"#a e "os aos $#$#os . %ue po! tanto es necesa!#o %ue "os

    es/ue!os se concent!en en@

    Asegurar la igualad ante la salud, Reuc#eno "as #/e!enc#as actua"es en e" estao

    san#ta!#o ent!e "os pa*ses . ent!e "os )!upos soc#oecono+#cos en e" #nte!#o! e un

    +#s+o pa*s,

    A*adir vida a los a*os. Ase)u!ano e" p"eno esa!!o""o . "a p"ena ut#"#ac#&n e"

    potenc#a" /*s#co . +enta" #nte)!a" o !es#ua" e "as pe!sonas e +ane!a %ue puean

    )oa! p"ena+ente e "a $#a . a6o!a!"a e +ane!a sana,

    A*adir salud a la vida. Reuc#eno "a +o!6#"#a . "a #ncapac#a!

    A*adir a*os a la vida.Lucano cont!a "a +ue!te p!e+atu!a .o a"a!)ano "a $#a,

    Po! "o tanto en cua"%u#e! e/#n#c#&n e ca"#a e $#a se e6e!*a #nc"u#! a")unoBs e "os

    s#)u#entes aspectos@

    Las capac#aes co)n#t#$as conuctua"es . e 6#enesta! e+oc#ona", E" sent#+#ento su6et#$o e 6#enesta! . sat#s/acc#&n $#ta",

    Las con#c#ones soc#o-+ate!#a"es o6et#$as e eD#stenc#a . "a pe!cepc#&n su6et#$a e

    "as +#s+as,

    La sat#s/acc#&n e!#$aa e "as con#c#ones +ate!#a"es !ea"es . conc!etas .

    ps#co"&)#cas e "as pe!sonas,

    La pe!cepc#&n su6et#$a e" n#$e" e sa"u pe!sona" . su capac#a e co+po!ta!se e

    una /o!+a su6et#$a+ente sat#s/acto!#a,

    La pe!cepc#&n e "a ut#"#a e" s#)n#/#cao e $#$#! . "a sat#s/acc#&n e "as neces#aes

    6:s#cas e" se! u+ano,

    29

    29

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    30/68

    Inte7enc%'n en Ca$%0a0 0e V%0a

    La ca"#a e $#a es enten#a co+o !esu"tante e" estao conunto e "as con#c#ones

    6#o"&)#cas soc#ocu"tu!a"es . ps#co"&)#cas e "os #n#$#uos estao %ue e/#ne e" +oo en

    %ue estos se austan a "as s#tuac#ones cot##anas en %ue su co+po!ta+#ento co+o +oo

    e eD#stenc#a p!act#ca t#ene "u)a! as* co+o "os !esu"taos %ue #co auste t#ene so6!e e"

    a+6#ente . so6!e e" p!op#o o!)an#s+o,

    E" o6et#$o /una+enta" e "as est!ate)#as e #nte!$enc#&n 6asaas en e" apo.o soc#a"

    es c!ea! un p!oceso e #nte!acc#&n en e" apo.o soc#a" %ue sea capa e sat#s/ace!"as

    neces#aes . "as p!o$#s#ones . e+oc#ona"es, Pa!a e""o se an t!es +ecan#s+os@

    1, Las !e"ac#ones soc#a"es p!opo!c#onan a "a pe!sona un conunto e #ent#aes,

    (, Las !e"ac#ones soc#a"es apo!tan e$a"uac#ones pos#t#$as e #nc!e+entan "a autoest#+a,

    , E" apo.o soc#a" +eo!a "os sent#+#entos e co+petenc#a . e cont!o" so6!e e" a+6#ente,

    N#$e"es e Inte!$enc#&n@

    N#$e" In#$#ua"@ Es +eo!a! "a co+petenc#as e" #n#$#uo e /o!+a %ue se opt#+#ce tanto

    "a !ecepc#&n co+o "a p!estac#&n soc#a",

    N#$e" #:#co@ Supone +o$#"#a! e" apo.o soc#a" e una te!ce!a pe!sona,

    N#$e" )!upa"@ En e" cua" se esa!!o""a "a autoa.ua . e" apo.o +utuo,

    N#$e" e s#ste+a soc#a"@ La /#na"#a e estas #nte!$enc#ones es +o#/#ca! "os conteDtos

    /*s#cos . soc#a"es en "os %ue "as pe!sonas est:n #n+e!sas,

    N#$e" Co+un#ta!#o@ T#ene co+o /#na"#a p!o+o$e! "a con/#ana en "a /uentes #n/o!+a"es e

    apo.o soc#a" . est#+u"a! "a eDp!es#&n e apo.o soc#a" en "a $#a cot##ana,

    Int)&ento 0e e7a$)ac%'n 0e ca$%0a0 0e 7%0a

    Ta" $e "a p!#+e!a esca"a esa!!o""aa con e" p!op&s#to e e/#n#! en una /o!+a cons#stente

    e" estao /unc#ona" e "os pac#entes con paec#+#entos c!&n#cos /ue "a e a!nos/. BPS,

    Esta es una esca"a e 10 puntos %ue aun%ue #n#c#a"+ente /ue esa!!o""aa pa!a pac#entes

    con c:nce! po! e" eco e se! )en!#ca se a ap"#cao a ot!as en/e!+eaes c!&n#cas, Se

    cons#e!a co+o un +too con/#a6"e pa!a p!eec#! e" estao /unc#ona" e" pac#ente es

    s#+p"e . e !:p#a ap"#cac#&n,

    30

    30

    O*ETIVO ESPECIFICO

    Me#! . Ana"#a! "a e$a"uac#&n e ca"#a e V#a,

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    31/68

    Se a e+ost!ao en $a!#os estu#os su eDce"ente !ep!ouc#6#"#a . $a"#e #nc"u.eno

    pac#entes con #n/a!to a)uo a" +#oca!#o, E" octo! a!no/s. %u#en esa!!o""& "a esca"a

    ta+6#n pu6"#c& e" p!#+e! t!ata+#ento e %u#+#ote!ap#a BL-aspa!)#nasa e/ect#$o cont!a "a

    "euce+#a "#n/o6":st#ca a)ua en 1940, E" +#s+o esc!#6#& "os +ecan#s+os e acc#&n e

    esta !o)a #ent#/#cano %u*+#cos %ue p!e$#enen . !e$#e!ten e" c!ec#+#ento ce"u"a! ano!+a",3ese su p!#+e!a esc!#pc#&n en 1948 "a esca"a PS a s#o aceptaa ent!e "os +#cos

    espec#a"+ente po! "os onc&"o)os co+o un +too e est#+ac#&n e" estao /unc#ona" e"

    pac#ente . una +e#a e p!o)!es#&n . e esen"ace e "a en/e!+ea,

    La $entaa e esta esca"a es %ue es )en!#ca su es$entaa %ue es un##+ens#ona" es

    ec#! s&"o e$a"

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    32/68

    UNIDAD III: LINEAS ACTUALES DE INVESTIGACIN EN PSICOLOGA DE LA

    SALUD: METODOLOGA

    8.". Co&(e%'n 0e g5ne% - &anten%&%ento 0e $o (o/$e&a 0e a$)0.

    8.".". E(%0e&%o$og3a:

    Conoc#a ta+6#n co+o "a +e#c#na soc#a", Es e" estu#o e ocu!!enc#a e una

    en/e!+ea en un )!upo e pe!sonas,

    La ep#e+#o"o)*a co+o #sc#p"#na estu#a "a #st!#6uc#&n e /!ecuenc#a e "a

    en/e!+ea o e$entos . /en&+enos e sa"u en )!upos soc#a"es . "os /acto!es %ue

    #n/"u.en so6!e "a ocu!!enc#a . $a!#ac#&n e esta #st!#6uc#&n,

    Mota$%0a0:

    E" t!+#no +o!ta"#a se !e/#e!e a "as e/unc#ones co+o un co+ponente e"

    +o$#+#ento po6"ac#ona", E$entua"+ente toos "os co+ponentes e una po6"ac#&n

    +ue!en pe!o "a p!opo!c#&n en %ue esto ocu!!e epene e +ucos /acto!es ta"es co+o

    "a ea seDo !aa ocupac#&n . c"ase soc#a" . su #nc#enc#a puee p!opo!c#ona! )!an

    cant#a e #n/o!+ac#&n ace!ca e" n#$e" e $#a . se!$#c#os e sa"u e una po6"ac#&n,

    Mo/%$%0a0:

    E" t!+#no +o!6#"#a se !e/#e!e a "as en/e!+eaes . o"enc#as e una

    po6"ac#&n, E" 6!ote e una en/e!+ea puee tene! consecuenc#as )!a$es so6!e ot!os

    aspectos e "a po6"ac#&n, Los atos so6!e "a /!ecuenc#a . #st!#6uc#&n e una en/e!+ea

    32

    32

    O*ETIVO ESPECIFICOEDp"#ca! . conoce! "a #nc#enc#a . p!e$a"ec*a e en/e!+eaes

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    33/68

    pueen a.ua! a cont!o"a! su p!opa)ac#&n . en a")unos casos conuc#! a "a

    #ent#/#cac#&n e su causa,

    Incidencia:La #nc#enc#a se !e/#e!e "a /!ecuenc#a e nue$os casos en un pe!*oo

    e t#e+po ete!+#nao, E" ato !e"e$ante en "a #nc#enc#a es po!tanto e" n

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    34/68

    B @ C#/!a Est#+aa en 6ase a EN3ES IV, . estu#os !ea"#aos >=ENTE@ EN3ES IV W

    INEI

    Mo!ta"#a po! en/e!+eaes c#!cu"ato!#as@

    En "a +o!ta"#a e" ao (000 "as en/e!+eaes e" apa!ato c#!cu"ato!#o se encuent!an

    ent!e "as p!#+e!as causas e +ue!te con un 18,(H e "as +ue!tes !e)#st!aas a/ectano

    p!#nc#pa"+ente a "as pe!sonas e '0 . +:s aos, 3ent!o e "as en/e!+eaes

    c#!cu"ato!#as "as e +a.o! #nc#enc#a se encuent!an "as Is%u+#cas e" co!a&n %ue en

    "a caa e" 1990 a" (000 !e)#st!& un #nc!e+ento e" 419H,

    As#+#s+o e" 100H e "as +ue!tes !e)#st!aas po! en/e!+eaes #s%u+#cas e"

    co!a&n e" seDo +ascu"#no es a/ectao con un '8H . e" /e+en#no con e" 4(H, 3e toas

    "as +ue!tes !e)#st!aas a n#$e" nac#ona" ce!ca e "a te!ce!a pa!te co!!esponen a"

    epa!ta+ento e L#+a, En este )!upo se ap!ec#an una se!#e e en/e!+eaes %ue

    const#tu.en un )!a$e p!o6"e+a e sa"u e #/*c#" . co+p"eo a6o!ae e6#o a %ue

    +ucas e e""as t#enen %ue $e! con "a +o#/#cac#&n e est#"os e $#a o "a p!e$enc#&n e

    /acto!es e !#es)o %ue epenen /una+enta"+ente e "a po6"ac#&n,

    Ta/$a N !9 MUERTES REGISTRADAS POR ENFERMEDADES CIRCULATORIASPERU: "

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    35/68

    Pa!a a! una #ea e "a #n#c#at#$a $a"e eDp"#ca! %ue se 6asa en "a neces#a

    u!)ente e #n$e!t#! en sa"u e "os esco"a!es en una poca en %ue A+!#ca Lat#na . e"

    ca!#6e t#enen +:s n#os e ea esco"a! %ue nunca B+:s e ((0 +#""ones ent!e ' . 18

    aos e ea, Se /una+enta e" p!#nc#p#o e %ue "a 6uena sa"u es esenc#a" pa!a

    poe! ap!ene! p!o+ue$e e" esa!!o""o #nte"ectua" e+oc#ona" . /*s#co . cont!#6u.e a "aas#stenc#a !e)u"a!, Ae+:s "os p!o)!a+as 6asaos en "as escue"as ap!o$ecan "a

    est!uctu!a .a eD#stente pa!a ""e)a! a un )!upo e po6"ac#&n /:c#"+ente acces#6"e con "a

    a.ua e una /ue!a "a6o!a" eDtensa . 6#en capac#taa, Toas "as $entaas se

    #ntens#/#can con "a pa!t#c#pac#&n e "os pa!es . "a co+un#a, Los p!o/eso!es

    )ene!a"+ente aceptan to+a! pa!te en p!o)!a+as e p!o+oc#&n e "a sa"u co+o

    /unc#&n natu!a" en "a escue"a . "a co+un#a cuano "as #nte!$enc#ones son senc#""as .

    6#en p"aneaas,

    =na est!ate)#a e sa"u esco"a! #nte)!a" puee a.ua! a "os estu#antes sus

    /a+#"#a!es a" pe!sona" esco"a! . a "os +#e+6!os e "a co+un#a a cu#a! e su sa"u .

    "a e ot!as pe!sonas . a to+a! ec#s#ones . asu+#! e" cont!o" e su p!op#a sa"u, Su

    u6#cac#&n en "as escue"as es #ea" pa!a /a$o!ece! a "os esp!ote)#os "as n#as . "os

    po6!es, S# 6#en e" s#ste+a esco"a! !a!a $e es un#$e!sa" su co6e!tu!a es +u. supe!#o! a

    "a e cua"%u#e! s#ste+a e sa"u espec#a"+ente s# se esea ""e)a! a "os &$enes "os

    )!upos #n*)enas . "os se)+entos po6!es e "a po6"ac#&n,

    Pa!a au+enta! "as p!o6a6#"#aes e D#to en p!o)!a+as e nut!#c#&n . sa"u

    esco"a! caa )o6#e!no e6e ete!+#na! sus p!#o!#aes +e#ante un an:"#s#s e "os

    p!o6"e+as . neces#aes . un /o!ta"ec#+#ento e "os acue!os #nte!secto!#a"es %ue

    #nc"u.a co+o +*n#+o a "os +#n#ste!#os e eucac#&n . sa"u, S#e+p!e %ue se puea

    e6en a6a!ca!se ta+6#n est!ate)#as e est#+u"ac#&n te+p!ana o!#entaas po!

    conceptos e sa"u . nut!#c#&n pa!a "os n#os en ea p!e-esco"a!, En cuanto a "os

    ao"escentes e6e en/oca!se a "a enseana e a6#"#aes pa!a "a $#a

    espec#a"+ente su capac#tac#&n pa!a to+a! ec#s#ones ace!ca e su $#a seDua" .

    !ep!ouct#$a . p!e$en#! conuctas e !#es)o co+o "a $#o"enc#a . e" uso e !o)as .

    ta6aco, Ot!as a6#"#aes #+po!tantes son "as 6uenas !e"ac#ones #nte!pe!sona"es e"an:"#s#s c!*t#co e "a pu6"#c#a "a co+un#cac#&n con "a /a+#"#a "a #)ua"a ent!e "os

    )ne!os . "a !eso"uc#&n ne)oc#aa e con/"#ctos,

    La OPS . e" Fanco Mun#a" t!a6aa!:n untos en esta #n#c#at#$a con "a +eta /#na"

    e cont!#6u#! a" esa!!o""o u+ano sosten#6"e e "as /utu!as )ene!ac#ones, Po! "o tanto

    an aco!ao /o!ta"ece! "a capac#a e "os )o6#e!nos "as #nst#tuc#ones . "as

    o!)an#ac#ones pa!a t!aa! est!ate)#as e/#caces eecuta! p!o)!a+as e sa"u esco"a! .

    e nut!#c#&n . $#)#"a! . e$a"ua! su D#to, Se o/!ece!:n ta""e!es tcn#cos e a"cance

    !e)#ona" pa!a c!ea! . p!o6a! #nst!u+entos %ue pe!+#tan !econoce! . +e#! "os

    35

    35

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    36/68

    p!o6"e+as e sa"u e "os esco"a!es . se apo.a!: a "os pa*ses pa!a %ue !ea"#cen

    an:"#s#s e su s#tuac#&n . sus neces#aes en pa!t#cu"a!, =na e "as act#$#aes +:s

    #+po!tantes se!: e" apo.o pa!a "a e"a6o!ac#&n e p"anes e acc#&n con toos "os

    co+ponentes %ue !e%u#e!en en sus #$e!sas etapas, Puesto %ue +ucos pa*ses

    cuentan .a con e"e+entos e sa"u esco"a! en +a!ca se espe!a %ue "a #n#c#at#$aesc!#ta puea eecuta!se con 6astante /ac#"#a . entus#as+o,

    *%o5t%ca

    Re#c B1978 "o e/#ne co+o e" estu#o s#ste+:t#co e "a conucta u+ana en e"

    :+6#to e "as c#enc#as e "a $#a . e "a sa"u ana"#aas a "a "u e "os $a"o!es .

    p!#nc#p#os, Es una :!ea e #n$est#)ac#&n %ue se $a"e e una est!ate)#a

    #nte!#sc#p"#na!#a pa!a a6o!a! "os /en&+enos !e"ac#onaos con "a acc#&n e" o+6!e

    so6!e su ento!no eco"&)#co . con "a +ane!a en %ue ta"es acc#ones "e a/ectan,

    La 6#ot#ca a6a!ca a "a t#ca +e#ca t!a#c#ona" e #nco!po!a ae+:s a" a+6#ente "a

    soc#ea . "as #nte!$enc#ones e" o+6!e so6!e e""as, 3e +ane!a +as puntua" "a

    6#ot#ca a #/e!enc#a e "a t#ca t!a#c#ona" a6a!ca "os s#)u#entes t&p#cos @ a "os

    p!o6"e+as t#cos e toas "as p!o/es#ones san#ta!#as 6 "os p!o6"e+as t#cos %ue

    apa!ecen en "as #n$est#)ac#ones so6!e e" o+6!e #nepen#ente+ente e sus

    #+p"#cac#ones san#ta!#as "a +e#c#na e" t!a6ao "a san#a #nte!nac#ona" . "as po"*t#cas

    e cont!o" e+o)!:/#co . "os p!o6"e+as !e"ac#onaos con "a $#a an#+a" . $e)eta"

    en !e"ac#&n con "a $#a e" o+6!e . e" e%u#"#6!#o e" ecos#ste+a E!#ce B1991,

    E2ERCICIO 09@

    Rea"#a! 6

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    37/68

    Poco a poco se a #o #nco!po!ano en "os p!o)!a+as e p!o+oc#&n e "a

    sa"u . p!e$enc#&n e en/e!+eaes $a!#as teo!*as . tcn#cas %ue an !esu"tao

    p!ouct#$as en e" ca+po e "as c#enc#as soc#a"es, En A+!#ca e" No!te . Eu!opa an

    espe!tao #nte!s espec#a" "as %ue se conocen !espect#$a+ente co+o etapas e

    ca+6#o ap!en#ae soc#a" o!)an#ac#&n co+un#ta!#a p!opa)ac#&n e #nno$ac#onesps#co"o)*a conuctua" e "a co+un#a +e!caeo soc#a" +oe"o e ca+6#o e

    co+po!ta+#ento . "os +oe"os e co+po!ta+#ento-co+un#cac#&n I . II, Ta+6#n se an

    p!opuesto e" +oe"o un#/#cao . e" e Jp!ecee! . p!ocee!K Bp!eceep!ocee co+o

    est!uctu!as %ue co+6#nan "os #/e!entes +oe"os . teo!*as 6:s#cos en "a p"an#/#cac#&n

    e p!o)!a+as e p!o+oc#&n e "a sa"u,

    Pa!a %ue estas teo!*as e "as c#enc#as soc#a"es !e/ue!cen "os p!o)!a+as

    co+un#ta!#os e p!e$enc#&n e6en cu+p"#! con c#e!tas ca!acte!*st#cas, T#enen %ue se!

    /:c#"es e aopta! po! toos "os +#e+6!os e "a co+un#a . no so"a+ente "os +:s

    pu#entes, Ae+:s e6en se! "o su/#c#ente+ente /"eD#6"es pa!a sat#s/ace! "as

    neces#aes e )!upos conc!etos !espone! a n#e$a #n/o!+ac#&n . a "as su)e!enc#as

    e+anaas e "a co+un#a #nte!esaa, E" costo e "os p!o)!a+as t#ene %ue

    +antene!se e +oo %ue no const#tu.a una 6a!!e!a pa!a "os +:s po6!es, Po! ot!a

    pa!te "os p"an#/#cao!es e6en esta! /a+#"#a!#aos con "a cu"tu!a . "os $a"o!es e "a

    co+un#a . tene!"os en cuenta a" /o!+u"a! "as act#$#aes a "a )ente no "e )usta

    aopta! co+po!ta+#entos %ue ""a+en "a atenc#&n, Po!

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    38/68

    4, La pe!sona e+p#ea a e/ectua! ca+6#os BJe pasao too e" *a s#n /u+a!K,

    ', 3os o t!es aos espus e" ca+6#o "a pe!sona cont#nua co+po!t:nose e

    /o!+a #/e!ente BJese %ue e e /u+a! e ao!!ao su/#c#ente #ne!o pa!a

    esas $acac#ones %ue s#e+p!e e eseao to+a!K,

    Las pe!sonas %ue esean ca+6#a! a")

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    39/68

    Pa!a eDp"#ca! eD#tosa+ente "a teo!*a e" ap!en#ae soc#a" se !eco+#ena %ue "os

    p!o+oto!es e sa"u esta6"ecan un p"an en t!es /ases, P!#+e!o e6en espec#/#ca! "os

    !esu"taos eseaos Bpo! ee+p"o en una escue"a !euc#! e" n

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    40/68

    Manten#+#ento

    I. Modelo ni/icado:

    En uno e "os +oe"os /#n"aneses se co+6#na!on "a teo!*a e "a o!)an#ac#&nco+un#ta!#a e" +oe"o e ca+6#o e co+po!ta+#ento "os ocos aspectos e" +oe"o

    e ca+6#o e co+po!ta+#ento-co+un#cac#&n . "a teo!*a e p!opa)ac#&n e

    #nno$ac#ones en un so"o ent!a+ao %ue se ""a+& e" +oe"o un#/#cao, Este +oe"o se

    us& +:s 6#en co+o /una+ento e too p!o.ecto . no pa!a p"anea! act#$#aes

    espec*/#cas,

    . Modelo 7preceder " proceder8:

    En este +oe"o "as teo!*as ante!#o!+ente esc!#tas pueen e+p"ea!se co+o

    est!uctu!a e un +oe"o )ene!a" pa!a p"an#/#ca! p!o)!a+as e p!o+oc#&n e "a sa"u, A

    cont#nuac#&n se esc!#6en "as nue$e /ases e este +oe"o . "as teo!*as %ue

    co!!esponen a "a eecuc#&n e caa /ase@

    La /ase 1 !e%u#e!e !econoce! sus neces#aes ca!enc#as . p!o6"e+as, Se

    ete!+#na as* "a ca"#a e $#a en esa "oca"#a,

    La /ase ( t#ene po! o6eto ete!+#na! "as +etas e "a sa"u . "as #/#cu"taes .

    p!o6"e+as e sa"u %ue se !e"ac#onan con "os a""a)os e "a p!#+e!a /ase,

    En "a /ase se 6uscan "as causas a+6#enta"es o "os co+po!ta+#entos %uepo!*an esta! !e"ac#onaos con "os p!o6"e+as a""aos en "a etapa (,

    La etapa 4 es e #a)n&st#co eucat#$o . o!)an#at#$o, Se e#ca a c"as#/#ca! en

    t!es cate)o!*as "os co+po!ta+#entos . /acto!es a+6#enta"es notaos en "a

    etapa ,

    La etapa ' co+p!ene una 6

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    41/68

    Reconoce! p!o)!a+as e acc#&n !ea"#aa . u6#ca! one co!!espona ,

    =6#%ue (0 p!o)!a+as e Ps#co"o)*a e "a Sa"u u6#ca!"os con su

    !espect#$as !e/e!enc#as co+o #nst#tuc#&n %ue "o !ea"#a #st!#to . a %u#en

    co!!espone su #!ecc#&n,

    8.9.E$ Poga&a 0e Sa$)0:

    E" p!o)!a+a e sa"u puee se! conce6#o co+o un o!ena+#ento

    a+#n#st!at#$o %ue cons#ste en "a as#)nac#&n e un conunto e !ecu!sos . /ue!a e

    t!a6ao 6ao una #!ecc#&n pa!t#cu"a!#aa est#naos a "a !ea"#ac#&n e uno o +:s

    o6et#$os B%ue pueen se! eDp!esaos en !esu"taos espe!ao . +etas conten#o e

    a")una #nst#tuc#&n e "a cua" /o!+a pa!te o a"te!nat#$a+ente u6#cao en $a!#as

    #nst#tuc#ones en caa una e "as cua"es esa!!o""a pa!te e "as ta!eas %ue co+ponen e"

    conunto e act#$#aes e" p!o)!a+a,

    Ta+6#n se e/#ne un p!o)!a+a e sa"u co+o una un#a /#nanc#e!a .

    a+#n#st!at#$a en "a %ue se a)!upan #$e!sas act#$#aes con un c#e!to )!ao e

    o+o)ene#a !especto a" p!oucto o !esu"tao /#na" . a "a cua" se "e as#)na !ecu!sos

    u+anos +ate!#a"es . /#nanc#e!os con e" p!op&s#to e %ue p!oucan .o p!esten

    6#enes . se!$#c#os est#naos a" cu+p"#+#ento tota" o pa!c#a" e "os o6et#$os sea"aos

    ent!o e" +a!co e "as po"*t#cas nac#ona"es,

    En "a atenc#&n e sa"u es pos#6"e #st#n)u#! os t#pos e #nte!$enc#ones "os

    p!o)!a+as . "os p!o.ectos, Los p!o)!a+as son #nte!$enc#ones #!#)#as a a6o!a!

    p!o6"e+as a pa!t#! e sus eDp"#cac#ones o6et#6a6"es . apa!entes . en consecuenc#a

    #/*c#"+ente "o !esue"$en e +ane!a !a#ca" pe!o a ca+6#o ponen en ope!ac#&n un

    conunto e +ecan#s+os s#ste+:t#cos e !espuesta pa!a cont!o"a! o $#)#"a! su

    e$o"uc#&n,

    En cua"%u#e! caso "as #nte!$enc#ones p!o)!a+:t#cas se p!o"on)an po! t#e+po

    #ne/#n#o sa"$o %ue se p!oucan un ca+6#o en "as con#c#ones e /ono po! ee+p"o

    una e"e$ac#&n #+po!tante e "os n#$e"es e $#a e "a po6"ac#&n o escu6!#+#ento e

    nue$as tecno"o)*as e #nte!$enc#&n, Esto no s#)n#/#ca %ue "os p!o)!a+as no e6an

    41

    41

    O*ETIVO ESPECIFICO

    Conoce! . !ea"#a! #seo e p!o)!a+as e #nte!$enc#&n en Sa"u,

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    42/68

    pe!+anece! #n+uta6"es +u. po! e" cont!a!#o "a !ea"#a san#ta!#a en su constante

    ca+6#o Bco+o !esu"tao e nuest!a acc#&n o a" +a!)en e e""a #+pone s#e+p!e nue$os

    !etos . "a neces#a e +antene! una act#tu #nno$ao!a . c!eat#$a pa!a +antene!

    p!o)!a+as pe!t#nentes a esa !ea"#a ca+6#ante,

    Con$enc#ona"+ente "a p"an#/#cac#&n conceptua"ao a "os p!o)!a+as e sa"u

    co+o a%ue" conunto e act#$#aes #nte)!a"es e !ac#ona"+ente as#)naas a "a

    po6"ac#&n po! atene! en 6ase a "as neces#aes p!#o!#ta!#as e sa"u %ue conte+p"an

    /una+enta"+ente s#tuac#ones !e"ac#onaas con "a +o!6#"#a +o!ta"#a

    acces#6#"#a e+ana pat!ones cu"tu!a"es etc, . "os !ecu!sos #spon#6"es B!ecu!sos

    actua"es +:s e" #nc!e+ento e nue$os !ecu!sos e acue!o a "as neces#aes e"

    p!o)!a+a "os %ue se o!)an#a!:n pa!a cu+p"#! una o6"e /#na"#a e/#c#enc#a e/#cac#a,

    E" p!o)!a+a e sa"u conce6#o as* #+p"#ca %ue@

    Las act#$#aes p!oucan !esu"taos o+o)neos cuant#/#ca6"es .

    s#)n#/#cat#$os,

    Estn #!#)#os a una po6"ac#&n ete!+#naa . co+o consecuenc#a e un

    an:"#s#s tcn#co po"*t#co . soc#o-cu"tu!a" %ue pe!+#ta sea"a! "as p!#o!#aes e

    "a atenc#&n,

    Se cons#e!an !ecu!sos su/#c#entes en cuanto a cant#a . ca"#a %ue

    pe!+#tan con/o!+a! #nst!u+entos %ue cu+p"an e/#c#ente+ente pa!a "o)!a! "oso6et#$os . +etas e" p!o)!a+a,

    ED#sta una o!)an#ac#&n est!uctu!a" . /unc#ona" con a+#n#st!ac#&n #n:+#ca

    %ue /ac#"#te "a conucc#&n . )est#&n . pe!+#ta "a co!!ecta eecuc#&n e" cont!o" e

    "as acc#ones . "a supe!$#s#&n . e$a"uac#&n,

    Se esta6"ecan +etas p!ec#sas "as %ue a" se! a"canaas !eso"$e!:n "os

    p!o6"e+as pa!a cu.a so"uc#&n se p!o)!a+&,

    8.>. E1)e&a 0e )n ($an 0e ta/aHo 0e )n (oga&a 0e (e7enc%'n:

    I, 3ATOS 5ENERALES@

    I,1 No+6!e e "a Inst#tuc#&n@

    I,( =6#cac#&n@

    I, E%u#po !esponsa6"e@

    I,4 Pe!*oo e eecuc#&n@

    II, CARACTERIACVIN 3EL PROFLEMA@

    II,1 3esc!#pc#&n e "os #n#cao!es ep#e+#o"&)#cos,

    42

    42

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    43/68

    II,( 3esc!#pc#&n e "a p!o6"e+:t#ca,

    III, OF2ETIVOS ; METAS@

    III,1 O6et#$os@ !eactaos en /o!+a espec*/#ca . con pos#6"es "o)!os cua"#tat#$os a a"cana! .

    o!#entaos a supe!a! "as "#+#tac#ones esc!#tas en "a ca!acte!#ac#&n e "a p!o6"e+:t#ca,

    IV, ACTIVIA3ES ; TAREAS@

    V, POTENCIAL ?=MANO ; REC=RSOS@

    VI, COSTO ; >INANCIAMIENTO@

    E" costo se est#+a po! !u6!os . en e" /#nanc#a+#ento se sea"an "as /uentes %ue so"$entan

    "os costos,

    VII, EVAL=ACIN@

    O!#entao a constata! e" n#$e" e "o)!o e "os o6et#$os . +etas,

    UNIDAD IV: INTERVENCIN DE LA PSICOLOGIA DE LA SALUD Y EN

    PRO*LEMAS CONCRETOS

    Mucos e "os p!o6"e+as e sa"u p

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    44/68

    9.". Et5 - Sa$)0

    E" /en&+eno e" est!s a s#o estu#ao ese ace +ucos aos, =no e

    "os p!#+e!os . +:s connotaos #n$est#)ao!es so6!e e" te+a /ue e" 3!, ?ans Se."e en

    1949 %u#en a6o!& e" est!s ese una pe!spect#$a ps#co/#s#o"&)#ca cons#e!:no"a un/acto! #+po!tante en "a et#o"o)*a e "as en/e!+eaes /*s#cas Bta"es co+o

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    45/68

    Se)#s#opato"o)*a e" est!s

    En "a esc!#pc#&n e "a en/e!+ea se #ent#/#can po! "o +enos "as s#)u#entes t!es /ases

    en e" +oo e p!oucc#&n e" est!s@

    +) Reacc#&n e A"a!+a@

    E" o!)an#s+o a+enaao po! "as c#!cunstanc#as se a"te!a /#s#o"&)#ca+ente po! "a

    act#$ac#&n e una se!#e e )":nu"as espec#a"+ente en e" #pot:"a+o . "a #p&/#s#s

    u6#caas en "a pa!te #n/e!#o! e" ce!e6!o . po! "as )":nu"as sup!a!!ena"es "oca"#aas

    so6!e "os !#ones en "a ona poste!#o! e "a ca$#a a6o+#na",

    ,) Estao e Res#stenc#a@

    Cuano un #n#$#uo es so+et#o en /o!+a p!o"on)aa a "a a+enaa e a)entes "es#$os

    /*s#cos %u*+#cos 6#o"&)#cos o soc#a"es e" o!)an#s+o s# 6#en p!os#)ue su aaptac#&n a

    #cas e+anas e +ane!a p!o)!es#$a puee ocu!!#! %ue #s+#nu.an sus capac#aes

    e !espuesta e6#o a "a /at#)a %ue se p!ouce en "as )":nu"as e" est!s, 3u!ante esta

    /ase sue"e ocu!!#! un e%u#"#6!#o #n:+#co u o+eostas#s ent!e e" +e#o a+6#ente #nte!no .

    eDte!no e" #n#$#uo,

    @( Fae 0e Agota&%ento:

    45

    45

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    46/68

    La #s+#nuc#&n p!o)!es#$a e" o!)an#s+o /!ente a una s#tuac#&n e est!s p!o"on)ao

    conuce a un estao e )!an ete!#o!o con pe!#a #+po!tante e "as capac#aes

    /#s#o"&)#cas . con e""o so6!e$#ene "a /ase e a)ota+#ento en "a cua" e" sueto sue"e

    sucu+6#! ante "as e+anas pues se !eucen a" +*n#+o sus capac#aes e aaptac#&n

    e #nte!!e"ac#&n con e" +e#o

    En/e!+eaes po! est!s

    Las en/e!+eaes %ue so6!e$#enen a consecuenc#a e" est!s pueen c"as#/#ca!se en

    os )!anes )!upos@

    1 En/e!+eaes po! Est!s A)uo,

    Apa!ecen en "os casos e eDpos#c#&n 6!e$e e #ntensa a "os a)entes "es#$os en

    s#tuac#ones e )!an e+ana %ue e" #n#$#uo e6e so"uc#ona! apa!ece en /o!+a s

    La pe!s#stenc#a e" #n#$#uo ante "os a)entes est!esantes u!ante +eses o aun aos

    p!ouce en/e!+eaes e ca!:cte! +:s pe!+anente con +a.o! #+po!tanc#a . ta+6#n

    e +a.o! )!a$ea, E" est!s )ene!a #n#c#a"+ente a"te!ac#ones /#s#o"&)#cas pe!o su

    pe!s#stenc#a c!&n#ca p!ouce /#na"+ente se!#as a"te!ac#ones e ca!:cte! ps#co"&)#co . en

    ocas#ones /a""a e &!)anos 6"anco $#ta"es, A cont#nuac#&n se +enc#onan a")unas e "as

    a"te!ac#ones +:s /!ecuentes@

    5ast!#t#s

    Ans#ea

    Acc#entes

    >!ust!ac#&n

    Inso+n#o

    Co"#t#s Ne!$#osa

    M#)!aa

    46

    46

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    47/68

    3ep!es#&n

    A)!es#$#a

    3#s/unc#&n >a+#"#a!

    Neu!os#s e An)ust#a

    T!asto!nos SeDua"es

    3#s/unc#&n La6o!a"

    ?#pe!tens#&n A!te!#a"

    A#cc#ones

    T!o+6os#s Ce!e6!a"

    Conuctas ant#soc#a"es

    Ps#cos#s Se$e!as

    9.# S3n0o&e 0e *)no)t@

    Se at!#6u.e a" s*n!o+e e Fu!nout o e A)ota+#ento P!o/es#ona" co+o e" !esponsa6"e

    e "a es+ot#$ac#&n %ue su/!en "os en sus #st#ntas /acetas "a6o!a"es, En nuest!a

    !ea"#a poco se a #n$est#)ao . esc!#to so6!e e" s*n!o+e e Fu!nout s#n e+6a!)o

    c!ee+os %ue est: p!esente . en #nc!e+ento en e" pe!sona" t!a6aao! aas "as

    con#c#ones soc#o "a6o!a"es actua"es,

    E" s*n!o+e e Fu!nout se p!esenta co+o un t!asto!no aaptat#$o c!&n#co asoc#ao a "as

    e+anas ps#cosoc#a"es e" t!a6ao #!ecto con pe!sonas a t!a$s e una !e"ac#&n e

    #nte!epenenc#a +utua co+o consecuenc#a e un es6a"ance p!o"on)ao B+:s e G

    +eses ent!e e+anas . !ecu!sos e a/!onta+#ento,

    La #/#cu"ta pa!a su #a)n&st#co es %ue no eD#ste una e/#n#c#&n aceptaa un#$e!sa"+ente

    pa!a e" s*n!o+e e Fu!nout pe!o "a )!an +a.o!*a e #n$est#)ao!es co#nc#en en %ue se

    t!ata e un estao e est!s "a6o!a" c!&n#co, Yste /ue esc!#to po! p!#+e!a $e en 1974

    po! ?e6e!t >!euen6e!)e! ps#%u#at!a e "a C"*n#ca L#6!e e Nue$a ;o! pa!a

    toD#c&+anos %u#en "a esc!#6#& co+o "a Zsensacin de fracaso y una e-istencia agotadao gastada ue resultaba de una sobrecarga por e-igencias de energas recursos

    personales o fuer/a espiritual del traba0adorZ, Actua"+ente "a e/#n#c#&n ope!ac#ona" +:s

    conoc#a es "a p!opuesta po! Mas"ac . 2acson en 198G %u#enes "a e/#n#e!on co+o Zun

    sndrome de agotamiento emocional! despersonali/acin y ba0a reali/acin personal! ue

    puede ocurrir en individuos ue traba0an con personasZ esto es %ue e" S*n!o+e e

    Fu!nout const#tu.e una ent#a +u"t##+ens#ona" const#tu#a po! "os aspectos

    +enc#onaos ,

    Con !e"ac#&n a "as +an#/estac#ones ps#copato"&)#cas . /*s#cas est:n son $a!#aas . ans#o esta6"ec#as co+o +an#/estac#ones e+oc#ona"es B#stanc#a+#ento so"ea

    47

    47

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    48/68

    ans#ea #+potenc#a . o+n#potenc#a act#tu#na"es Bc#n#s+o apat*a ost#"#a .

    susp#cac#a conuctua"es Ba)!es#$#a a#s"a+#ento "a6#"#a e #!!#ta6#"#a . so+:t#cos

    Bo"o! p!eco!#a" pa"p#tac#ones 6!oncoespas+o a"te!ac#&n en "a es/e!a seDua" s*nto+as

    #)est#$os #nso+n#o ep!es#&n p!o6"e+as +uscu"a!es etc, Las consecuenc#as pa!a

    %u#en paece este s*n!o+e pueen se! )!a$es pe!o ae+:s t!asc#ene ac#a sus/a+#"#a!es . a su e+p!esa,

    No eD#ste un pe!/#" e" p!o/es#ona" p!openso a esa!!o""a! e" s*n!o+e e Fu!nout,

    M

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    49/68

    E" au+ento e "a p!e$a"enc#a e ITS en espec#a" e"a #n/ecc#&n po! VI? en

    )!upos con acceso !est!#n)#o o "#+#tao a "a eucac#&n en sa"u . a "os

    se!$#c#os e as#stenc#a san#ta!#a,

    La cont#nua $u"ne!a6#"#a 6#o"&)#ca soc#a" . econ&+#ca e "as +ue!es as*

    co+o "a /a"ta e +toos e p!otecc#&n e/#caces B+#c!o6#c#as 6a!!e!as /*s#cas. %u*+#cas %ue "a po6"ac#&n /e+en#na puea ut#"#a! e +ane!a /:c#" .

    s#ste+:t#ca,

    E" n

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    50/68

    Los s*nto+as pueen se! $a!#a6"es pe!o s#e+p!e eD#ste e" anteceente e

    contacto seDua" /!ecuente+ente con p!ost#tutas . & o+oseDua"es o t!ans/us#ones e

    san)!e e en/e!+os po!tao!es e SI3A,

    Los s*nto+as epene!:n e" )e!+en . "a "oca"#ac#&n e este, La sa"#a esec!ec#ones po! "a u!et!a e" o+6!e e co"o! 6"an%uec#no $e!oso a+a!#""ento e +a"

    o"o! con o s#n a!o! pa!a o!#na! . %ue se p!esentan ent!e ( . 14 *as s#)u#entes espus

    e" contacto seDua" a6"an e #n/ecc#&n po! )onococo, Cuano "a sec!ec#&n es escasa

    t!anspa!ente pe!s#stente . aco+paao e s*nto+as u!#na!#os no p!ec#sos Ba!o! a"

    o!#na! au+ento en "a /!ecuenc#a +#cc#ona" +o"est#a pe!#nea" $a)a su)#e!en #n/ecc#&n po!

    c"a+##a +#c!op"as+a . u!eop"as+a, Las +ue!es pueen +ost!a! /"uo $a)#na" e

    #/e!entes ca!acte!*st#cas . a "a eDp"o!ac#&n se encont!a!an "es#ones en e" cue""o e "a

    +at!# Bce!$#c#t#s . "es#ones #/e!entes en "as pa!ees $a)#na"es, En "a s*/#"#s puee

    encont!a!se un canc!o B"es#&n u"ce!osa no o"o!osa con )an)"#os en "as !e)#ones

    #n)u#na"es . en "a /ase secuna!#a "es#ones #$e!sas en "a p#e" ca*a e" pe"o o"o!es

    +uscu"a!es ane+#a #cte!#c#a Bse p#ntan e a+a!#""o, En "a s*/#"#s ta!*a pueen eD#st#!

    "es#ones ca!#o$ascu"a!es@ aneu!#s+as B#"atac#&n e "a ao!ta neu!os#/#"#s B#/#cu"ta pa!a

    "a concent!ac#&n cansanc#o /a"ta e sueo !#)#e e" cue""o . $#s#&n 6o!!osa, Puee

    apa!ece! con/us#&n +enta" c!#s#s ep#"ept#/o!+as a/as#a Bp!o6"e+as e" "en)uae

    +onop"e#a o e+#p"e*a Bpa!:"#s#s pa!:"#s#s )ene!a" o e+enc#a pa!a"*t#ca etc,,,, En e"

    SI3A "os s*nto+as se pueen p!esenta! ent!e "a 1\, . "a 4a\ se+ana espus e "a

    #n/ecc#&n, con una a+p"#a )a+a e s*nto+as %ue son ent!e ot!os /#e6!e +a"esta!

    )ene!a" eDante+a B"es#ones en "a p#e" a!t!a")#as Bo"o! e "as a!t#cu"ac#ones .

    "#n/aenopat*a )ene!a"#aa Bc!ec#+#ento e "os )an)"#os "#n/:t#cos #a!!eas /!ecuentes

    asten#a Bcansanc#o %ue sue"e u!a! e a 14 *as, Poste!#o!+ente pueen eD#st#!

    s*nto+as neu!o"&)#cos B+en#n)#t#s neu!opat#a pe!#/!#ca ence/a"opat#a con con$u"s#ones

    a"te!ac#ones +ot!#ces . senso!#a"es #s/uns#&n co)nosc#t#$a %ue p!o)!esa a "a e+enc#a

    o"o! e ca6ea /oto/o6#a B+o"est#as con "a "u pe!#a e "a +e+o!#a . con$u"s#ones

    co+a . +ue!te, Los pac#entes con SI3A se co+p"#can con #n/ecc#ones con )!+enes

    Zopo!tun#stasZ@ #$e!sos t#pos e on)os . $#!us Be!pes oste! #stop"as+os#s

    neu+oc#st#s ca!#n# p

    La +a.o!*a e "as en/e!+eaes po! t!ans+#s#&n seDua" son cu!a6"es, Las

    p!o$ocaas po! $#!us son #/*c#"+ente cu!a6"es B#n/ecc#&n e" $#!us po! pap#"o+a u+ano

    . a")unas co+o e" SI3A son #ncu!a6"es,

    Las ITS no s&"o au+entan "as p!o6a6#"#aes e cont!ae! "a #n/ecc#&n po! e" VI?

    s#no %ue son en s* +#s+as un )!a$e p!o6"e+a e sa"u, Aun%ue en "a Re)#&n e "as

    50

    50

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    51/68

    A+!#cas no se conoce e" $e!ae!o n

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    52/68

    Mantene! "a autoest#+a e" sent#o e pe!tenenc#a . "a #ent#a.

    Es pa!te e "a p!e$enc#&n pa!a etecta! en/e!+eaes o s#tuac#ones e !#es)o pa!a "a sa"u, Es

    necesa!#o cont!o"a!@

    La &aa co(oa$ - ta$$a e "os n#os u!ante "os p!#+e!os aos e $#a pa!a e$a"ua!su c!ec#+#ento . p!e$en#! "a o6es#a,

    La 7ac)na pa!a p!e$en#! en/e!+eaes #n/ecc#osas o #!!e$e!s#6"es Bsa!a+p#&n

    epat#t#s etc,

    La a$)0 /)ca$ pa!a etecta! p!o6"e+as e ca!#es o +a"/o!+ac#ones en "os n#os .

    ao"escentes,

    La 0eca$c%+%cac%'n 'ea pa!a e" t!ata+#ento p!e$ent#$o e p!o6"e+as %ue se e!#$en

    e estas a/ecc#ones,

    La 7%%'n pa!a etecta! te+p!ana+ente "a +#op*a est!a6#s+o u ot!os p!o6"e+as, La (%e$ pa!a e$#ta! o co+6at#! "os p!o6"e+as e acn . +#cos#s,

    La &a&a - ?teo en "as +ue!es +a.o!es e ' aos . "a ('tata en "os $a!ones

    +a.o!es e 40,

    La (e%'n ate%a$, g$)coa - co$eteo$ pa!a p!e$en#! p!o6"e+as c#!cu"ato!#os,

    *)ena a$%&entac%'n

    Co+p!ene una a"#+entac#&n aecuaa en cant#a . ca"#a as* co+o no!+as 6:s#cas e

    #)#ene en su p!epa!ac#&n, Tene! en cuenta %ue@

    =na co+#a 6a"anceaa e6e #nc"u#! p!ote*nas ca!6o#!atos $#ta+#nas . )!asas,

    =na 6uena a"#+entac#&n e6e #nc"u#! un p!o+e#o e 8 $asos e a)ua #a!#os,

    La$a!se 6#en "as +anos antes e p!epa!a! "as co+#as e6e se! una no!+a

    pe!+anente,

    Es #+po!tante "a$a! 6#en "os a"#+entos antes e consu+#!"os,

    Mast#ca! 6#en "os a"#+entos . co+e! a "a o!a aecuaa pe!+#ten a nuest!o o!)an#s+o

    !ea"#a! sus /unc#ones s#n es/ue!os,

    Coc#na! 6#en "as ca!nes e$#ta!: "os pa!:s#tos,

    No se e6e !ea"#a! act#$#aes 6!uscas espus e "as co+#as po!%ue

    #nte!!u+pen "a #)est#&n,

    M#ent!as se p!epa!an "os a"#+entos e6e e$#ta!se !asca!se "a ca6ea "#+p#a!se "a na!#

    "as uas o esto!nua! so6!e e""os,

    Los a"#+entos . "a $a#""a e6en p!ote)e!se e" po"$o . "os #nsectos ,

    La actividad fsica

    La $#a +oe!na so+ete a nuest!o cue!po a una +eno! act#$#a . co+o consecuenc#a so+os

    +as seenta!#os, Los +

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    53/68

    san)u*neos o conuctos acu+u"an )!asa p!o$ocano a"te!ac#ones co+o at!o/#a +uscu"a! o "a

    o6es#a,

    Se0enta%&o: S%n'n%&o De Dete%oo

    La /a"ta e ee!c#c#o o seenta!#s+o #s+#nu.e "a capac#a e aaptac#&n a "a

    act#$#a /*s#ca poste!#o! ca.eno as* en un c*!cu"o $#c#oso, A su $e "a p!opo!c#&n e )!asa es

    caa $e +a.o! en !e"ac#&n con "os e+:s te#os aun%ue no necesa!#a+ente a.a au+entao

    e peso e6#o a "a #s+#nuc#&n e "a +asa +uscu"a!,

    E" seenta!#s+o aca!!ea ta+6#n #s/unc#ones o!):n#cas@ est!e#+#entos $:!#ces

    p!opens#&n a "a #n/"a+ac#&n e "os &!)anos a6o+#na"es Bp!o$ocaa po! #stens#&n e "os

    +

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    54/68

    En "os se!es u+anos "os +oos e a"#+enta!se p!e/e!enc#as . !ecao ac#a

    ete!+#naos a"#+entos est:n /ue!te+ente con#c#onaos po! e" ap!en#ae . "as

    eDpe!#enc#as $#$#as en "os p!#+e!os ' aos e $#a o6ten#eno "a +a!e un !o"

    /una+enta" en "a eucac#&n . t!ans+#s#&n e pautas a"#+enta!*as a" #o po! "o tanto see6e cent!a! en e""a "a ent!e)a e conten#os eucat#$os p!e$ent#$as %ue pe!+#tan

    en/!enta! p!eco+ente "as en/e!+eaes !e"ac#onaas con conuctas a"#+enta!*as

    a"te!aas,

    Co+ponentes e "a Conucta A"#+enta!*a@

    Co+ponente F#o"&)#co

    E" S#ste+a F#o"&)#co Cent!a" #!#)e #!ecta+ente "a !e)u"ac#&n e "a conucta

    a"#+enta!*a %u#e!e ec#! %ue ase)u!a "as /unc#ones e nut!#c#&n cua"#tat#$a+ente .

    cuant#tat#$a+ente,

    En "a !e)u"ac#&n e" co+po!ta+#ento es e" #pot:"a+o e" %ue cu+p"e un pape" esenc#a"

    e6#o a %ue act

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    55/68

    5a!#ne" . 5a!ne! B198( cons#e!an %ue "as pe!sonas %ue su/!en t!asto!nos

    a"#+enta!#os sue"en #ent#/#ca! su autoest#+a en !e"ac#&n con su p!op#o cue!po %u#e!e

    ec#!@ JS# no +e cons#e!o at!act#$a es %ue no s#!$o pa!a naaK, Los estu#os

    e+uest!an %ue e" )!ao e sat#s/acc#&n co!po!a" o autoest#+a /*s#ca esta asoc#aa con

    "a autoest#+a en )ene!a" Ben Ra#c 1994,

    As* +#s+o "a poca p!o/un#a e sueo . espe!ta!es /!ecuentes u!ante "a noce

    sue"en se! ca!acte!*st#co e "a ans#ea . po! "o tanto e" so"o eco e ace! #eta

    #n/"u.e e +ane!a #!ecta en "a p!o/un#a e" sueo,

    Co+ponente Soc#a"

    Los /acto!es cu"tu!a"es #n/"u.en so6!e e" co+po!ta+#ento a"#+enta!#o e "os se!es

    u+anos espec*/#ca+ente en "a e"ecc#&n e" t#po e a"#+entos %ue se consu+en

    5ene!a"+ente "os a"#+entos est:n "#)aos a s#tuac#ones e #nte!acc#&n soc#a" ese "as

    ce"e6!ac#ones /a+#"#a!es asta "as !eun#ones e ne)oc#o,

    Entonces a" p!ouc#!se a"te!ac#&n en nuest!a conucta a"#+enta!*a se)u#o e

    co+po!ta+#entos esaaptat#$os . a"te!ac#ones ps#co"&)#cas nos con""e$a a "os t!asto!nos

    e conucta a"#+enta!*a, ; estos se e/#nen e "a s#)u#ente +ane!a@

    T!asto!nos e Conucta A"#+enta!*a son con#c#ones co+p"eas %ue e+e!)en e "a

    co+6#nac#&n e conuctas p!esentes po! "a!)o t#e+po /acto!es 6#o"&)#cos e+oc#ona"esps#co"&)#cos #nte!pe!sona"es . soc#a"es, En one pe!sonas con t!asto!nos e conucta

    a"#+enta!*a ut#"#an e" cont!o" e "a co+#a co+o un #ntento en co+pensa! "os sent#+#entos

    . e+oc#ones %ue e ot!a +ane!a son $#stos co+o #nsopo!ta6"es,

    La #eta e" at!ac&n . "a pu!)ac#&n pueen co+ena! co+o una /o!+a e "##a! con "as

    e+oc#ones o"o!osas . pa!a sent#!se en cont!o" e su p!op#a $#a pe!o a" /#na" estos

    co+po!ta+#entos aan "a sa"u /*s#ca . e+oc#ona" autoest#+a . "a sensac#&n e

    co+pet#t#$#a . cont!o" e "a pe!sona,

    Ra#c B1994 e" te!+#no t!asto!no a"#+enta!#o se !e/#e!e en )ene!a" a t!asto!nos

    ps#co"&)#cos %ue co+po!tan ano+a"*as )!a$es en e" co+po!ta+#ento e "a #n)esta es ec#!

    e" /una+ento e estos t!asto!nos se encuent!an en una a"te!ac#&n ps#co"&)#ca, Se

    ent#ene %ue e" s*nto+a eDte!no po!*a se! una a"te!ac#&n e "a conucta a"#+ent#c#a pe!o

    e" o!#)en e estos t!asto!nos se ten!*a %ue eDp"#ca! a pa!t#! e una a"te!ac#&n ps#co"&)#ca

    Be"e$ao n#$e" e #nsat#s/acc#&n pe!sona" co+o e autoeD#)enc#as +#eo a +au!a! #eas

    #sto!s#onaas so6!e e" peso o "a co+#a, Estos son t!asto!nos )!a$es %ue a/ectan a "as

    +ue!es +uco +:s %ue a "os o+6!es . so6!e too en +ue!es &$enes . en soc#eaes

    esa!!o""aas one a. so6!ea6unanc#a e co+#a . en one "a cu"tu!a %ue p!eo+#na

    55

    55

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    56/68

    en/at#a "a e")ae as* +#s+o sue"e asoc#a!se con ps#copato"o)*a )!a$e e #nte!/#e!en en e"

    /unc#ona+#ento no!+a" e "a $#a soc#a" t!a6ao . estu#o,

    Sano$a" B(004 cons#e!a a" t!asto!no e "a a"#+entac#&n co+o una en/e!+ea %ue

    esta +u. !e"ac#onaa con una a"te!ac#&n )!a$e e "a conucta a"#+enta!*a p!o$ocaa po!"a ans#ea . una p!eocupac#&n eDces#$a po! e" peso co!po!a" . po! e" aspecto /*s#co

    con$#!t#nose "a co+#a pa!a "a pe!sona %ue "o paece en e" cent!o e atenc#&n . so6!e "a

    %ue )#!a toa su $#a,

    C$a%+%cac%'n 0e $o tatono 0e $a Con0)cta A$%&enta3a

    T!asto!no e "a In)est#&n A"#+enta!*a en "a #n/anc#a o n#e e" #n#c#o e este t!asto!no

    es ent!e os o t!es aos tanto en n#as co+o en n#os se ca!acte!#a po! "a

    #ncapac#a pe!s#stente po! co+e! aecuaa+ente o!#)#nano una e/#c#enc#a

    s#)n#/#cat#$a pa!a su6#! o pe!e! peso u!ante 1 +es,

    Este t!asto!no ocas#ona !et!aso en e" esa!!o""o . +a"nut!#c#&n,

    P#ca se).>. En+e&e0a0e 0e$ %te&a Ne7%oo:

    En7eHec%&%ento - a$)0: )n (aa0%g&a (aa e$ ca&/%o.

    56

    56

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    57/68

    La sa"u e "as pe!sonas e ea es un co+ponente c"a$e pa!a e" esa!!o""o

    soc#oecon&+#co e "as Re)#&n e "as A+!#cas, Ent!e "as !aones e esta #+po!tanc#a

    se puee c#ta! "a espe!ana e $#a %ue a p!#nc#p#os e "os aos c#ncuenta p!o+e#a6a

    "os '1 aos . actua"+ente supe!a "os G8 aos ""e)ano #nc"uso a "os 7' aos en+ucos pa*ses, Este t#po e ca+6#o e "a po6"ac#&n p"antea un !eto #+po!tante pa!a "a

    sa"u p

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    58/68

    Dimensiones demogr/icas:

    Las tenenc#as e+o)!:/#cas %ue se est:n p!ouc#eno en "a Re)#&n eD#)e

    atenc#&n #n+e#ata, Pa!a e" ao (000 "os Estaos =n#os e A+!#ca . e" Cana:cuentan con +:s e '0 +#""ones e pe!sonas e G0 aos e ea o +:s c#/!a %ue en

    A+!#ca Lat#na . e" Ca!#6e asc#ene a 4( +#""ones, En (0(0 1(4H e "a po6"ac#&n e

    A+!#ca Lat#na . e" Ca!#6e Bes ec#! 8( +#""ones e pe!sonas ten!: G0 aos o +:s,

    Dimensiones epidemiol#gicas:

    Con e" en$eec#+#ento e "a po6"ac#&n "a +ue!te se con$#e!te caa $e +:s en

    un /en&+eno p!op#o e "a $ee, En A!)ent#na Fa!6aos C#"e Costa R#ca Cu6a

    T!#n#a . Ta6a)o . =!u)ua. +:s e ''H e" tota" e e/unc#ones se a ent!e

    pe!sonas e G' aos o +:s,

    Con e" en$eec#+#ento e "a po6"ac#&n ta+6#n ca+6#an "os t#pos e

    en/e!+eaes p!eo+#nantes, Las a/ecc#ones #s%u+#cas e" co!a&n . "as

    en/e!+eaes ce!e6!o$ascu"a!es son "as p!#nc#pa"es causas e e/unc#&n en pe!sonas

    e ea se)u#as po! "as neop"as#as . "as en/e!+eaes !esp#!ato!#as p!#nc#pa"+ente

    "a neu+on*a, Con/o!+e au+enta "a p!opo!c#&n e pe!sonas e ea a$anaa

    ta+6#n "o ace e" po!centae e "a po6"ac#&n %ue paece en/e!+eaes c!&n#cas .

    #scapac#a )ene!ano una +a.o! neces#a e !ecu!sos san#ta!#os pa!a estos

    pac#entes +#ent!as %ue "os costos e "a atenc#&n e casos a)uos o cu!a6"es

    pe!+anecen 6astante constantes,

    La %ntegac%'n 0e $a +a&%$%a en e$ (oceo tea(5)t%co 0e $a 0e&enc%a:

    E" n

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    59/68

    p!esenc#a e una !eucc#&n e "a capac#a pa!a +antene! o #!#)#! "a atenc#&n ac#a

    est*+u"os eDte!nos,

    La e+enc#a conuce pues a "a #so"uc#&n e "as /unc#ones co)n#t#$as e "a

    pe!sona %ue "a paece . se p!ouce en pocos aos "a p!#a e su #n#$#ua"#a esu #ent#a co+o pe!sona,

    A ese /acto! pe!sona" a. %ue aa#! en se)uno t!+#no su !epe!cus#&n /a+#"#a! .

    soc#a",

    En "a #nte!$enc#&n #a!#a se t#ene a o"$#a! esta #+ens#&n soc#o/a+#"#a! e "a

    e+enc#a en espec#a" cuano con""e$a un p!on&st#co e #!!e$e!s#6#"#a . a +enuo se

    concent!an "os es/ue!os en e" p!op#o pac#ente e /o!+a eDc"us#$#sta, Se o"$#a %ue "a

    con$#$enc#a con pe!sonas e+entes no es /:c#" . %ue "a /a+#"#a se con$#e!te en test#)o

    an)ust#ao e" "ento pe!o p!o)!es#$o e!!u+6a+#ento e su se! %ue!#o, Es necesa!#o

    to+a! conc#enc#a e este eco pa!a poe! #nc##! e una /o!+a e/ect#$a so6!e " .a %ue

    "a #so"uc#&n e "a est!uctu!a /a+#"#a! es ne/asta pa!a e" 6#enesta! . "a esta6#"#a

    e+oc#ona" e" a/ectao,

    E" p!o6"e+a e "e e+enc#a e6e se! t!atao ese una &pt#ca #nte!#sc#p"#na!#a

    s#)u#eno una "&)#ca 6#ops#cosoc#a", E" #scu!so +#co e6e se! co+p"e+entao po! "as

    apo!tac#ones e o!en soc#a" . te!aput#co-!ee"ac#ona"es %ue 6usca o/!ece! sopo!te a "as

    #+ens#ones %ue son co"ate!a"es a "o est!#cta+ente o!):n#co, Reco!e+os %ue "a

    e+enc#a no conte+p"a

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    60/68

    cu#a!,,, esca"#/#cac#&n B+# #oe!+ano no se cu#a e "e""a,,, a"#anas B+# #a

    +a.o! s* %ue nos a.ua,,, t!#:n)u"os Bt< %ue e!es +# esposa cu#a!:s a +# pa!e

    en/e!+o,,,,

    Too e""o no ace +:s %ue #s#pa! "a ene!)*a %ue "a /a+#"#a neces#ta en este+o+ento pa!a a/!onta en nue$o status uo! %ueano at!apaa en sus p!op#os

    con/"#ctos !e"e)ano e" p!o6"e+a cent!a" a un se)uno p"ano . !eapa!ecen en ocas#ones

    te+as no !esue"tos en ot!os +o+entos e "a #sto!#a /a+#"#a! . en /unc#&n e c&+o est

    const#tu#a se o!#)#na!:n c!#s#s e +a.o! o +enos #+po!tanc#a en su seno %ue #nc"uso

    pueen con$e!t#!se en s#tuac#ones e $e!ae!o burn out. Con "a p!#+e!a consu"ta

    apa!ecen e+anas !e"ac#onaas con "a p!op#a en/e!+ea . con "as pos#6#"#aes e

    cu!ac#&n, =na $e p!opo!c#onaa "a en/e!+ea +#ca %ue con""e$a!: a un p!on&st#co

    es/a$o!a6"e en un po!centae e casos su!)en e+anas en un se)uno n#$e" +u.

    !e"ac#onaas con "a p!op#a /a+#"#a con su o!)an#ac#&n . con su !esponsa6#"#a,

    No es un sec!eto %ue "os !ecu!sos soc#a"es son a +enuo #nsu/#c#entes . asta

    #nc#p#entes en a")unos casos Bespec#a"+ente "os e#caos a pe!sonas con e+enc#a .

    %ue e" asoc#ac#on#s+o e autoa.ua tan eDten#o en ot!os pa*ses no est: tan 6#en

    esa!!o""ao en e" nuest!o, Ante este pano!a+a tan eso"ao! "as /a+#"#as se s#enten

    eno!+e+ente esa+pa!aas . t#enen en e" +#co a su

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    61/68

    $e!6a" con "a /#na"#a e !o+pe! "a !e)"a e Jesta! con e" e+ente s#n esta! con

    "K .

    c A.ua! a "a /a+#"#a en "a aaptac#&n e "os ca+6#os . nue$as s#tuac#ones

    )ene!aas po! "a e+enc#a en su e$o"uc#&n !ee/#n#eno s# /ue!a p!ec#so una

    nue$a /o!+a e !e"ac#ona!se,

    La e+enc#a es pues una !ea"#a co+p"ea %ue co+p!ene a un sueto %ue "a su/!e

    . a una /a+#"#a %ue !ec#6e su #+pacto, E" a6o!ae te!aput#co e esta s#tuac#&n e6e

    6ene/#c#a!se e una $#s#&n #nte)!ao!a e aspectos 6#o"&)#cos co+o !e"ac#ona"es,

    9.B. Ne)oc%t%ceco%: %t)ac%'n e(%0e&%o$'g%ca:

    La #n/ecc#&n po! 1aenia &oliume" o+6!e a" ce!o est: a+p"#a+ente #/un#a en

    "os pa*ses e A+!#ca Lat#na, Me#ante #$e!sos estu#os ep#e+#o"&)#cos se a

    ocu+entao "a t!ans+#s#&n act#$a con atos so6!e "a /!ecuenc#a e ten#as#s en e"

    o+6!e .o c#st#ce!cos#s en e" ce!o . e" o+6!e en 1' pa*ses e "a !e)#&n,

    En a")unos pa*ses "a #n/ecc#&n se encuent!a cas# )ene!a"#aa en toa su

    eDtens#&n +#ent!as %ue en ot!os su ocu!!enc#a es espo!:#ca o "oca"#aa,

    En a")unos pa*ses e "as A+!#cas se est: #a)nost#cano un n

  • 7/25/2019 Keda Comp Libro Nueo

    62/68

    En MD#co Co"o+6#a Pe!< . Ecuao! se an !ea"#ao a")unos estu#uos

    ep#e+#o"&)#cos en co+un#aes !u!a"es %ue an e+ost!ao una !eact#$#a seDo"&)#ca

    ac#a ant*)enos e c#st#ce!cos %ue $a!*an e" H a" 1(H en asoc#ac#&n con una

    p!e$a"enc#a e ten#as#s no +a.o! e 1 a (H, 3ent!o e un /oco e t!ans+#s#&n toas "as

    pe!sonas est:n suetas a" !#es)o e #n)e!#! ue$os e T, so"#u+ pe!o se a "o)!aoete!+#na! %ue "as pe!sonas con +a.o! !#es)o son a%u