kayin regÜlatÖrÜ ve hes

LHANLI ELEKTRK RETM LTD. T

KAYIN REGLATR VE HES PROJES

EVRESEL ETK DEERLENDRME (ED) RAPORU

ED RAPORU ED RAPORU

NHA ED RAPORU N HA ED RAPORU

Dzce li, Merkez lesi, Beyky Beldesi, Samandere Ky

MGS PROJE MAVRLK MHENDSLK MGS PROJE MAV RL K MHEND SL K TCARET LTD..T.. T CARET LTD T

ANKARA ARALIK/2011

lhanl Elektrik retim Ltd ti

Kayn Reglatr ve HES Projesi ED Raporu

PROJE SAHBNN ADI

LHANLI ELEKTRK RETMLTD. T.

ADRES

Uur Mumcu Cad. 32/5 GOP ANKAYA ANKARA

TELEFON VE FAKS NUMARALARI

Tel: 0312 437 60 03 Faks: 0312 437 60 06

PROJENN ADI

KAYIN REGLTR VE HES PROJES 6,38 MW ELEKTRK VE 6,72 MW MEKANK

PROJE BEDEL

9.142.870 TL

PROJE N SELEN YERN AIK ADRES (L, LES, MEVK)

DZCE L, MERKEZ LES BEYKY BELDES SAMANDERE KY

Koor. Sras : Datum Tr D.O.M. Zon lek Fak. : : : : :

Saa,Yukar ED-50 UTM 33 36 6 derecelik

Koor. Sras Datum Tr D.O.M. Zon lek Fak.

: : : : : :

Enlem,Boyla m WGS-84 CORAFK ----

353802.14 353876.51 353876.51 353802.14

: : : :

SAMANDERE REGLATR 4503127.34 40.664467 : 4503127.34 40.664480 : 4503058.56 40.663861 : 4503058.56 40.663848 : SADRAN REGLATR 4503906.75 40.671223 4503906.75 40.671235 4503974.20 40.671843 4503974.20 40.671831 LETM BORUSU - 1 4503945.51 40.671580 4503985.88 40.671960 4503982.84 40.671954 4503936.24 40.671550 4503877.19 40.671024 4503881.80 40.671075 4503858.45 40.670870 4503876.71 40.671063 4503901.40 40.671296 4503879.31 40.671111 4503813.62 40.670528 4503895.24 40.671289 4503850.75 40.670897

31.270031 31.270910 31.270926 31.270047

PROJE N SELEN YERN KOORDNATLARI, ZONU

352331.27 352399.64 352399.64 352331.27

: : : :

: : : :

31.252454 31.253263 31.253247 31.252438

352372.47 352467.73 352587.22 352675.55 352708.10 352758.33 352789.65 352950.38 353006.15 353086.60 353134.79 353282.41 353329.44

: : : : : : : : : : : : :

: : : : : : : : : : : : :

31.252932 31.254049 31.255463 31.256519 31.256918 31.257511 31.257886 31.259783 31.260437 31.261393 31.261979 31.263705 31.264272

i



352355.11 352320.93 352368.52 352377.73 352472.09 352562.82 352542.50 352502.25 352517.51 352482.10 352399.15 352372.47

: : : : : : : : : : : :

LETM BORUSU -2 4505063.22 40.681641 4505005.01 40.681111 4504891.14 40.680094 4504784.02 40.679131 4504696.58 40.678360 4504434.40 40.676016 4504302.61 40.674826 4504257.43 40.674412 4504173.62 40.673660 4504099.18 40.672983 4504041.97 40.672453 4503945.51 40.671580 HAFRYAT DKM ALANI-1 4503090.24 40.664153 4503090.44 40.664168 4503104.48 40.664300 4503065.98 40.663958 4502988.00 40.663245 4502986.43 40.663215 4503013.00 40.663454 4503051.00 40.663800 4503090.24 40.664153 HAFRYAT DKM ALANI-2 4504832.75 40.679565 4504787.81 40.679160 4504764.78 40.678958 4504739.05 40.678723 4504722.1 40.678561 4504701.25 40.678361 4504720.58 40.678531 4504752.68 40.678820 4504796.16 40.679230 4504832.75 40.679565 ANTYE TESSLER 4504291.32 40.6747272 4504291.32 40.6747272 4504291.27 40.6747391 4504431.22 40.6759992 4504429.39 40.6759712 4504291.32 40.6747272 SANTRAL ALANI 4505561.10 40.686216 4505561.23 40.686226 4505513.15 40.685793 4505513.02 40.685783 CEBR BORU 4505521.47 40.685859 4505318.96 40.683971 4505063.22 40.681641 YKLEME HAVUZU 4505105.11 40.682011 4505105.11 40.682026 4505021.25 40.681271 4505021.25 40.681256

: : : : : : : : : : : :

31.252464 31.252074 31.252663 31.252797 31.253934 31.255069 31.254859 31.254394 31.254594 31.254193 31.253225 31.252932

353917.43 353991.99 354019.91 354047.33 353986.28 353894.40 353893.95 353915.52 353917.43

: : : : : : : : :

: : : : : : : : :

31.271403 31.272284 31.272611 31.272944 31.272240 31.271154 31.271143 31.271389 31.271403

352351.86 352350.26 352382.04 352363.4 352308.03 352239.95 352218.06 352219.69 352318.96 352351.86

: : : : : : : : : :

: : : : : : : : : :

31.252480 31.252472 31.252853 31.252638 31.251988 31.251187 31.250924 31.250936 31.252099 31.252480

352561.09 352561.09 352630.46 352630.57 352565.15 352561.09

: : : : : :

: : : : : :

31.255082 31.255082 31.255902 31.255871 31.255097 31.255082

352870.03 352920.30 352920.43 352870.16

: : : :

: : : :

31.258438 31.259033 31.259045 31.258451

352870.14 352505.27 352355.11

: : :

: : :

31.258449 31.254180 31.252464

352313.13 352397.46 352397.46 352313.13

: : : :

: : : :

31.251958 31.252955 31.252975 31.251978

ii



PROJENN ED YNETMEL KAPSAMINDAK YER (SEKTR, ALT SEKTR)

ED Ynetmeliindeki Yeri: Madde 7.(b) Seme Eleme Kriterlerine tabi olup evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir karar verilen projeler Sektr: Enerji Sektr Alt Sektr: 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl ED Ynetmelii EK-II Seme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesinde Madde 28.de Kurulu gc 0,5 MW ve zeri olan nehir tipi santraller snfnda yer almaktadr.

PTD/ED RAPORU/NHA ED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUUN /ALIMA GRUBUNUN ADI PTD/ED RAPORU/NHA ED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUUN/ALIMA GRUBUNUN ADRES, TELEFON VE FAKS NUMARALARI PTD/ED RAPORU/NHA ED RAPORU SUNUM TARH (GN, AY, YIL)

MGS PROJE MAVRLK MHENDSLK TCARET LTD. T.

ehit Cevdet zdemir Mah. veler 4. Cadde 1351.Sok No:1/7 06460 ankaya/ANKARA Tel : (0 312) 479 84 00 Faks : (0 312) 479 84 99

ARALIK / 2011

iii



NDEKLERNDEKLER ..................................................................................................................................... iv EKLLER DZN ............................................................................................................................... ix TABLOLAR DZN .............................................................................................................................. x EKLER DZN .................................................................................................................................. xiii

BLM I. PROJENN TANIMI VE AMACI .......................................................................................- 1 BLM II. PROJE N SELEN YERN KONUMU ................................................................. - 11 II.1. Projenin Yeri (lgili Valilik veya Belediye tarafndan doruluu onanm olan proje yerinin, lejant ve plan notlarnn da yer ald onanl evre Dzeni Plan ve mar Planlar zerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanm haritas zerinde gsterimi) ........................................................... - 11 II.2. Proje Kapsamndaki nitelerin Konumu (Reglatr, gvde ve savak tesisleri (dolu savak-dip savak), akl geidi/kum tutucular, iletim tnel ve kanallar, ykleme/denge havuzu, hidroelektrik santral nitesi ile ilgili bina ve tesisler, teknik altyap niteleri, idari ve sosyal niteler, varsa dier niteler, bunlar iin belirlenen kapal ve ak alan byklkleri, bu nitelerin proje alan iindeki konumlarnn vaziyet plan veya kroki zerinde gsterimi, dier tekniklerle temsili resim veya maket benzeri gsterimler, proje kapsamnda yer alan geici ve nihai depolama alanlarnn ina edilecek Reglatr sahas iinde gerekletirilecek olan inaat alannn ve Maden Kanununa gre alacak olan ta, kum, akl, vb. ocak alanlarnn 1/25000, 1/5000 ve/veya 1/1000lik haritalar zerinde gsterimi), ..................................................................................................................................... - 15 BLM III. PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI ............................................... - 18 III.1. Projenin Gereklemesi le lgili Yatrm Program ve Finans Kaynaklar ............................ - 18 III.2. Projenin Gereklemesi le lgili Akm emas veya Zamanlama Tablosu ...................... - 18 III.3. Projenin Fayda Maliyet Analizi ............................................................................................. - 19 III.4. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gereklemesine Bal Olarak, Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Tasarlanan Dier Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri ........................................................................................................................................ - 21 III.5. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gerekleebilmesi in Zaruri Olan ve Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Planlanan Dier Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri ............................................................................................................................ - 21 III.6. Kamulatrma ve/veya Yeniden Yerleiminin Nasl Yaplaca ........................................... - 22 III.7. Dier Hususlar ...................................................................................................................... - 22 BLM IV: PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGLATR, HES VE MALZEME OCAKLARI PROJELERNDEN ETKLENECEK ALANIN BELRLENMES VE BU ALAN NDEK MEVCUT EVRESEL ZELLKLERN AIKLANMASI ............................................................................ - 23 IV.1. Projeden Etkilenecek Alann Belirlenmesi, (Etki alannn nasl ve neye gre belirlendii aklanacak ve etki alan harita zeride gsterilecek) .................................................................. - 23 IV.2. Etki Alan erisindeki Fiziksel ve Biyolojik evrenin zellikleri ve Doal Kaynaklarn Kullanm ...................................................................................................................................................... - 24 VI.2.1. Meteorolojik ve klimsel zellikler ..................................................................................... - 24 IV.2.2. Jeolojik zellikler (blgesel jeoloji ve proje alan(lar) jeolojisi, varsa malzeme ocaklarnn jeolojik yapsnn fiziko-kimyasal zellikler, tektonik hareketler, krk ve atlaklar, depremsellik, stratigafik kolon kesitler, sondajlara ait loglar, mineral kaynaklar, heyelan, benzersiz oluumlar, ,

iv



sel, kaya dmesi balklar altnda incelenmesi, 1/100000,1/25000 ve/veya 1/5000lik jeoloji hartia ve lejand, varsa jeoteknik ettler ve bunlara ait bilgi, ekil ve haritalar. ) ................................... - 28 IV.2.3. Yer alt ve termal su kaynaklarnn Hidrojeolojik zellikleri (su seviyeleri, miktarlar, emniyetli ekim deerleri, kaynaklarn debileri, mevcut ve planlanan kullanm) ........................................ - 38 IV.2.4. Yzeysel su kaynaklarnn hidrolojik zellikleri, mevcut ve planlanan kullanm, mevcut, inaat devam eden ve planlanan projelerin harita zerinde gsterimi (ime, kullanma, sulama suyu, su rnleri istihsali, ulam, turizm, elektrik retimi, dier kullanmlar, kaynaklarn proje alanna mesafeleri), ...................................................................................................................... - 38 IV.2.5. Tarm alanlar (tarmsal geliim proje alanlar, zel mahsul plantasyon alanlar) sulu ve kuru tarm arazilerinin bykl, mlkiyet durumlar, rn desenleri ve bunlarn yllk retim miktarlar, . 41 IV.2.6. Toprak zellikleri ve kullanm durumu (topran fiziksel-kimyasal ve biyolojik zellikleri, arazi kullanm kabiliyeti snflamas, erozyon, topran mevcut kullanm), .......................................... - 42 2 IV.2.7.Orman Alanlar (proje sahasnn bulunduu orman alannn m olarak miktar, aa trleri ve miktarlar, kaplad alan byklkleri ve kapall bunlarn mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanm amalan, I/25.000'lik mecere haritasnn rapora eklenmesi), ...................................... - 44 IV.2.8. Koruma alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat Antlar, Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanlar, Biyosfer Rezervleri, Doal Sit ve Antlar, Tarihi, Kltrel Sitler, zel evre Koruma Blgeleri, zel evre Koruma Alanlar, Turizm Alan ve Merkezleri; Toprak Koruma ve Arazi Kullanm, Mera Kanunu ve Su rnleri Kanunu kapsamndaki alanlar), ................................................................................................................. - 45 IV.2.9. sulardaki (gl, akarsu) canl trleri (bu trlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslararas mevzuatla koruma altna alman trler; bunlarn reme, beslenme, snma ve yaama ortamlar; bu ortamlar iin belirlenen koruma kararlan), .................................................................................... - 47 IV.2.10. Flora ve Fauna (trler, endemik zellikle lokal endemik bitki trleri, alanda doal olarak yaayan hayvan trleri, ulusal ve uluslararas mevzuatla koruma altna alnan trler, nadir ve nesli tehlikeye dm trler ve bunlarn alandaki bulunu yerleri, av hayvanlarnn adlar, poplasyonlar ve bunlar iin alman Merkez Av Komisyonu Kararlar) proje alanndaki vejetasyon tiplerinin bir harita zerinde gsterilmesi. Projeden ve almalardan etkilenecek canllar iin alnmas gereken koruma nlemleri (inaat ve iletme aamasnda). Arazide yaplacak flora almalarnn vejetasyon dneminde gerekletirilmesi ve bu dnemin belirtilmesi, ................. - 50 IV.2.11. Madenler ve Fosil Yakt Kaynaklan (rezerv miktarlar, mevcut ve planlanan iletilme durumlar, yllk retimleri ve bunun lke veya yerel kullanmlar iin nemi ve ekonomik deerleri), . 80 IV.2.12. Hayvanclk (trleri, beslenme alanlar, yllk retim miktarlar, bu rnlerin lke ekonomisindeki yeri ve deeri), .................................................................................................... - 80 IV.2.13. Devletin yetkili organlarnn hkm ve tasarrufu altnda bulunan araziler (Askeri Yasak Blgeler, kamu kurum ve kurulularna belirli amalarla tahsis edilmi alanlar, vb.), .................. - 81 IV.2.14. Proje yeri ve etki alannn hava, su, toprak ve grlt asndan mevcut kirlilik yknn belirlenmesi, ................................................................................................................................. - 81 IV.2.15. Dier zellikler. ............................................................................................................... - 82 IV.3. Sosyo-Ekonomik evrenin zellikleri .................................................................................. - 82 IV.3.1. Ekonomik zellikler (yrenin ekonomik yapsn oluturan balca sektrler, yresel igcnn bu sektrlere dalm, sektrlerdeki mal ve hizmet retiminin yre ve lke ekonomisi iindeki yeri ve nemi, dier bilgiler ) ........................................................................................... - 82 IV.3.2. Nfus (yredeki kentsel ve krsal nfus, nfus hareketleri; gler, nfus art oranlar, ortalama hane halk nfusu, dier bilgiler) ................................................................................... - 82 -

v



IV.3.3. Gelir (yredeki gelirin i kollarna dalm, i kollar itibariyle kii bana den maksimum, minimum ve ortalama gelir) .......................................................................................................... - 83 IV.3.4. sizlik (yredeki isiz nfus ve faal nfusa oran) ............................................................ - 84 IV.3.5. Yredeki Sosyal Altyap Hizmetleri (eitim, salk, kltr hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanlma durumu) ................................................................................................................... - 84 IV.3.6. Kentsel ve Krsal Arazi Kullanmlar (yerleme alanlarnn dalm, mevcut ve planlanan kullanm alanlar, bu kapsamda sanayi blgeleri, konutlar, turizm alanlar vb.) ........................... - 86 IV.3.7. Dier zellikler .................................................................................................................. - 86 BLM V: PROJENN BLM IVDE TANIMLANAN ALAN ZERNDEK ETKLER VE ALINACAK NLEMLER ............................................................................................................. - 87 V.1. Arazinin Hazrlanmas, naat ve Tesis Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine Etkileri ve Alnacak nlemler (Reglatr ve HES dhil) ................................................. - 87 V.1.1. Arazinin hazrlanmas iin yaplacak iler kapsamnda nerelerde ve ne kadar alanda hafriyat yaplaca, bitkisel toprak ve hafriyat miktar, hafriyat art toprak, ta, kum vb. maddelerin nerelere tanacaklar veya hangi amalar iin kullanlacaklar, hafriyat srasnda kullanlacak malzemeler, .. 87 V.1.2. Arazinin hazrlanmas srasnda ve ayrca nitelerin inasnda kullanlacak maddelerden parlayc, patlayc, tehlikeli, toksik ve kimyasal olanlarn tanmlar, depolanmalar ve kullanmlar, bu iler iin kullanlacak aletler ve makineler, .............................................................................. - 89 V.1.3. Takn nleme ve Drenaj lemleri ................................................................................... - 89 V.1.4. Proje alan iindeki su ortamlarnda herhangi bir amala gerekletirilecek kaz, dip taramas vb. ilemler nedeni ile karlacak ta, kum, akl ve benzeri maddelerin miktarlar, nerelere tanacaklar veya hangi amalar iin kullanlacaklar, ................................................................ - 91 V.1.5. Reglatr yapm dolaysyla alacak olan malzeme ocaklarnn says (ta, kum, kil ocaklar gibi), ruhsat hukuku, ocaklarn alan byklkleri, letme alan byklkleri ve koordinatlar, yllara bal planlanan retim miktarlar, uygulanacak retim yntemleri, basamak ykseklii, genilii, ev as, basamak says, ocaklarn balang ve nihai durumlarnn imalat haritalar ve vaziyet plan zerinde gsterimi, ....................................................................................................................... - 92 V.1.6. Malzeme ocaklarnda ve nitelerin inas srasnda patlatma ileminin ne ekilde yaplacann aklanmas, patlatma paterni, bir atmda kullanlacak patlayc madde miktar, tammlar, depolanmalar ve kullanmlar, hava oku ve kaya frlamalar hesaplarnn yaplarak etkilerinin deerlendirilmesi, ......................................................................................................... - 92 V.1.7. Malzeme ocaklarnda retim miktarlarnn alma sreleri (gn-ay-yl), nakliye gzergahlar, ulam altyaps plan, altyapnn inaas ile ilgili ilemler, kullanlacak makine ekipmanlar, ...... - 92 V.1.8. inaat esnasnda krma, tme, tama ve depolama gibi toz yayc ilemler, kmlatif deerler, ....................................................................................................................................... - 92 V.1.9. Zemin emniyeti, Reglatr glnden su kaa olmamas iin yaplacak ilemler, ........ - 110 V.1.10. Arazinin hazrlanmas ve inaat alan iin gerekli arazinin temini amacyla kesilecek aalarn tr ve saylar, kesilecek aalarn blgedeki orman ekosistemi zerine etkileri, ortadan kaldrlacak tabii bitki trleri ve ne kadar alanda bu ilerin yaplaca, fauna zerine olabilecek etkiler, ......................................................................................................................................... - 110 V.1.11. Arazinin hazrlanmas, inaat alan iin gerekli arazinin temini amacyla varsa, elden karlacak tarm alanlarnn bykl, bunlarn arazi kullanm kabiliyetleri ve tarm rn trleri, .... 112 V.1.12. Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin almasna kadar yaplacak ilerde kullanlacak yaktlarn trleri, zellikleri, oluacak emisyonlar, aralarn bakm, onarm ve yakt ikmalleri ve ya deiimlerinin yaplaca yerler ve alnacak tedbirler....................................... - 112 -

vi



V.1.13. Proje kapsamnda kullanlacak suyun temin edilecei kaynaklardan alnacak su miktarlar, su temini sistemi, ve bu sularn kullanm amalarna gre miktarlar, oluacak atk sularn cins ve miktarlar, dearj edilecei ortamlar, .......................................................................................... - 113 V.1.14. Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin almasna dek meydana gelecek kat atk miktar, ne ekilde bertaraf edilecei, ......................................................................................... - 117 V.1.15. Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin almasna dek yaplacak iler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, grltnn kaynaklar ve seviyesi, kmlatif deerler,................ - 119 V.1.16. Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin almasna dek yerine getirilecek ilerde alacak personelin ve bu personele bal nfusun konut ve dier teknik/sosyal altyap ihtiyalarnn nerelerde ve nasl temin edilecei, ....................................................................... - 124 V.1.17. Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin almasna dek srdrlecek ilerden, insan sal ve evre iin riskli ve tehlikeli olanlar, ................................................................... - 124 V.1.18. Proje alannda, peyzaj eleri yaratmak veya dier amalarla yaplacak saha dzenlemelerinin (aalandrmalar ve/veya yeil alan dzenlemeleri vb.) ne kadar alanda, nasl yaplaca, bunun in seilecek bitki ve aa trleri, ................................................................ - 125 V.1.19. Dier zellikler. .............................................................................................................. - 125 V.2. Projenin letme Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine Etkileri ve Alnacak nlemler ...................................................................................................................... - 125 V.2.1. Proje kapsamndaki tm nitelerin zellikleri, hangi faaliyetlerin hangi nitelerde gerekletirilecei, kapasiteleri, nitelerde retilecek mal ve/veya hizmetler, nihai ve yan rnlerin retim miktarlar, ......................................................................................................................... - 125 V.2.2. Su tutulmas sonucu su kalitesine ve su ortamndaki canllara olabilecek etkiler, kadim su haklar ve doal hayat iin dere yatana braklacak su miktar, nasl hesapland, dere yatana olabilecek etkiler, ........................................................................................................................ - 126 V.2.3. Su tutulmas le oluabilecek iklim deiiklii ve bu deiiklik sonucu bitki rts, fauna, habitat ve biyotoplar zerine olabilecek etkiler,.......................................................................... - 130 V.2.4. Ulusal ve uluslararas mevzuatla korunmas gereken alanlar zerine etkiler, ................. - 130 V.2.5. Suyun temin edilecei kaynan kullanlmas sonucu mansapta olabilecek deiimler (erozyon, nehir hidrolojisi, sucul hayat, sediment gelii vb.), ..................................................... - 132 V.2.6. Kaynaa ait varsa dier kullanm ekilleri ve etkileri, ...................................................... - 133 V.2.7. Yeralt ve yzeysel su kaynaklarna olabilecek etkiler, .................................................... - 133 V.2.8. Reglatr-reglatr mrnn uzatlmas in alnmas gereken nlemler (peyzaj almalar ve bunun iin seilecek bitki ve aa trleri, erozyon, sediment tanmas vb.), ....................... - 134 V.2.9. Projenin iletilmesi srasnda alacak personelin ve bu personele bal nfusun konut ve dier sosyal/teknik altyap ihtiyalarnn nerelerde, nasl temin edilecei, ................................. - 136 V.2.10. dari ve sosyal nitelerde ime ve kullanma amal sularn kullanm sonrasnda oluacak atk sularn artlmas iin uygulanacak artma tesisi karakteristii prosesinin detay fandn imas ve artlan atk sularn hangi alc ortamlara, ne miktarlarda, nasl verilecei, ................................ - 136 V.2.11. Konut, sosyal ve idari tesislerden oluacak kat atk miktar ve zellikleri, depolama/yma, bertaraf ilemleri, bu atklarn nerelere ve nasl tanacaklar veya hangi amalar iin ve ne ekilde deerlendirilecei, ...................................................................................................................... - 137 V.2.12. Proje nitelerinin iletilmesi srasnda oluacak grltnn kaynaklar ve kontrol iin alnacak nlemler, ...................................................................................................................... - 140 V.2.13. Dier zellikler. .............................................................................................................. - 141 V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik evre zerine Etkileri ............................................................... - 141 V.3.1. Proje ile Gereklemesi Beklenen Gelir Artlar; Yaratlacak stihdam mkanlar, Nfus Hareketleri, Gler, Eitim, Salk, Kltr, Dier Sosyal ve Teknik Altyap Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanlma Durumlarnda Deiiklikler vb. ........................................................ - 141 -

vii



V.3.2. evresel Fayda-Maliyet Analizi ....................................................................................... - 142 BLM VI: LETME KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK SREN ETKLER VE BU ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER ............................................................................ - 144 VI.1. Arazi Islah ve Reklamasyon almalar .......................................................................... - 144 VI.2. . Proje alannda yaplacak arazi slah ve reklamasyon almalar, ................................. - 144 VI.3. Mevcut su kaynaklarna etkiler,.......................................................................................... - 144 BLM VII. PROJENN ALTERNATFLER ............................................................................ - 145 BLM VIII. ZLEME PROGRAMI ............................................................................................ - 147 VIII.1. Faaliyetin naat in nerilen zleme Program, Faaliyetin letmesi ve letme Sonras in nerilen zleme Program ve Acil Mdahale Plan..................................................................... - 147 VIII.2. ED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliinde Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kurulularn Ykmllkleri Balnn Drdnc Bendinde yer Alan Hususlarn Gerekletirilmesi le lgili Program ............................................................................................ - 149 BLM IX: HALKIN KATILIMI ................................................................................................. - 150 BLM X. SONULAR ............................................................................................................ - 152 -

viii



EKLLER DZN ekil 1. Alternatif Elektrik Santrallerinin evresel Etkilerinin Dsal Maliyetleri .............. - 3 ekil 2. Trkiye HES Potansiyeli ................................................................................... - 4 ekil 3. Trkiye Enerji Kaynaklarna Gre retim Dalm ........................................... - 5 ekil 4.rnek Coanda Izgara Yaps ............................................................................. - 6 ekil 5.Samandere elalesi ........................................................................................ - 12 ekil 6.Samandere elalesi Uydu Grnts yeri ....................................................... - 12 ekil 7.HES Alan ....................................................................................................... - 13 ekil 8.Samandere Reglatr alan............................................................................. - 13 ekil 9.Sadrandere Reglatr alan ............................................................................ - 13 ekil 10.letim Gzergah ............................................................................................ - 14 ekil 11.Uydu Grnts-1 ......................................................................................... - 14 ekil 12.Uydu Grnts-2 ......................................................................................... - 15 ekil 13.Etki Alan Kroki Gsterimi .............................................................................. - 23 ekil 14.Trkiye klim Haritas ..................................................................................... - 25 ekil 15.Scaklk Veri Grafii ....................................................................................... - 27 ekil 16.Ya Veri Grafii .......................................................................................... - 27 ekil 17.Bal Nem Veri Grafii................................................................................... - 28 ekil 18.Rzgar Gl .................................................................................................. - 28 ekil 19.Deprem Haritas ............................................................................................ - 36 ekil 20. Faaliyet Alan Genelletirilmi Stratigrafik Kolon Kesit .................................. - 37 ekil 21. Diri Fay Haritas ........................................................................................... - 36 ekil 22.Aylk Ortalama Akmlar .................................................................................. - 40 ekil 23.Senelik Toplam Akmlar ................................................................................ - 40 ekil 24.Trkiye'de Bitki Corafyasnn Dalm ......................................................... - 51 ekil 25. Bolu Orman Blge Mdrl Snrlarndaki Vejetasyon Haritas ................. - 52 ekil 26. IUCN Risk Snflar ....................................................................................... - 64 ekil 27.rnek Coanda Izgara Yaps ....................................................................... - 134 ekil 28.rnek Coanda Izgara Yaps ....................................................................... - 135 ekil 30. Acil Eylem Plan ......................................................................................... - 149 ekil 31. Halkn Katlm Grnts-1 ....................................................................... - 150 ekil 32. Halkn Katlm Grnts-2 ....................................................................... - 151 ekil 33. Halkn Katlm Grnts-3 ....................................................................... - 151 -

ix



TABLOLAR DZN Tablo 1.Samandere Reglatr Karakteristik zellikleri ............................................... - 6 Tablo 2.Sadrandere Reglatr Karakteristik zellikleri ............................................... - 6 Tablo 3. letim borusu-1 Karakteristik zellikleri............................................................ - 7 Tablo 4.letim borusu-2 Karakteristik zellikleri............................................................. - 7 Tablo 5.Ykleme havuzu karakteristik zellikleri ........................................................... - 8 Tablo 6.Cebri boru karakteristik zellikleri ..................................................................... - 8 Tablo 7.Santral binas karakteristik zellikleri ................................................................ - 8 Tablo 8.Tirbn karakteristik zellikleri ........................................................................... - 8 Tablo 9.Jeneratr karakteristik zellikleri ...................................................................... - 9 Tablo 10. Ana G Transformatrleri karakteristik zellikleri ......................................... - 9 Tablo 11. htiya Transformatrleri karakteristik zellikleri......................................... - 9 Tablo 12.Dizel Jeneratr karakteristik zellikleri............................................................ - 9 Tablo 13.kapal alt Odas karakteristik zellikleri ...................................................... - 10 Tablo 14.Enerji Nakil Hatt zellikleri ........................................................................... - 10 Tablo 15.Proje kapsamndaki nitelerin Koordinatlar ................................................. - 16 Tablo 16.Kayn Reglatr ve HES naat leri Keif cmali ...................................... - 18 Tablo 17.Kayn Reglatr ve HES Proje Bedeli ve Yllk Giderleri ............................. - 19 Tablo 18.Kayn Reglatr ve HES Tesisleri Yllk Gelir/Gider Oran .................. - 20 Tablo 19.Uzun Yllar Aylk Scaklk Deerleri (oC) ...................................................... - 25 Tablo 20.Uzun Yllar Aylk Ya Deerleri ................................................................. - 25 Tablo 21.Uzun Yllar Bal Nem Deerleri................................................................... - 26 Tablo 22.Dzce li Genel Rzgar Verileri .................................................................... - 26 Tablo 23.Uzun Yllar Aras Esen Rzgar Hzlar (m/sn)............................................... - 26 Tablo 24.Samandere Reglatr Yeri Aylk Ortalama Akmlar (m3/s)............................ - 39 Tablo 25. Sadrandere Reglatr Yeri Aylk Ortalama Akmlar (m3/s) .......................... - 39 Tablo 26.Tarm Arazilerinin Kullanm Durumu ............................................................. - 41 Tablo 27.Merkez ilesinde Yetitirilen Tarm rnleri ve retim Miktarlar (TK, 2010)- 41 Tablo 28.Merkez ilesinde Yetitirilen Sebze rnleri ve retim Miktarlar (TK, 2010) ... 41 Tablo 29.Merkez ilesinde Yetitirilen Meyve rnleri ve retim Miktarlar (TK, 2010) ... 42 Tablo 30.Dzce li Arazi Varl ................................................................................... - 42 Tablo 31.Dzce li Arazisi Kullanm Kabiliyetleri Snf (Ha) ......................................... - 43 Tablo 32. Tespit Edilen Mikroalgler ............................................................................. - 47 Tablo 33. Tespit Edilen Sucul Omurgasz Hayvanlar .................................................. - 48 Tablo 34. Tespit Edilen Balk Trleri ........................................................................... - 49 Tablo 35. BERN Szlemesi Ek Listeleri ve Aklamalar (Flora Trleri in) ............... - 54 Tablo 36. CITES Szlemesi Ek Listeleri ve Aklamalar ........................................... - 55 Tablo 37. Proje Faaliyet ve Etki Alan erisinde Bulunmas Muhtemel Flora Trleri ve Korunma Durumlar ............................................................................................. - 56 Tablo 38. BERN Szlemesi Ek Listeleri ve Aklamalar (Fauna Trleri in) ............. - 65 x



Tablo 39. Demirsoy, A. (1996)a gre Red Data Book Kategorileri .............................. - 65 Tablo 40. Merkez Av Komisyon Kararlar ve Aklamalar ........................................... - 66 Tablo 41. Proje Alan ve Etki Alan erisinde Bulunmas Muhtemel Amphibia (kiyaaml) Trleri ve Korunma Durumlar .............................................................................. - 73 Tablo 42. Proje Alan ve Etki Alan erisinde Bulunmas Muhtemel Reptilia (Srngen) Trleri ve Korunma Durumlar .............................................................................. - 73 Tablo 43. Proje Alan ve Etki Alan erisinde Bulunmas Muhtemel Aves (Ku) Trleri ve Korunma Durumlar ............................................................................................. - 74 Tablo 44. Proje Alan ve Etki Alan erisinde Bulunmas Muhtemel Mamalia (Memeli) Trleri ve Korunma Durumlar .............................................................................. - 77 Tablo 45.Merkez lesi Hayvanclk Verileri (TK, 2010)............................................ - 80 Tablo 46.Merkez lesine Ait retilen Hayvansal rnler ve retim Miktarlar (TK, 2010) ............................................................................................................................ - 80 Tablo 47.Dzce li Nfus Verileri ................................................................................. - 83 Tablo 48. Dzce Yerleim Yeri Tiplerinde isizlik Oranlar (%)..................................... - 84 Tablo 49.Dzcede alan Nfusun Sektrlere Gre Yzde Dalm ........................ - 84 Tablo 50.Dzce lindeki Kltr Varlklar...................................................................... - 86 Tablo 51.Proje Kapsamnda Yaplacak Kaz Miktar.................................................... - 87 Tablo 52. Kaz fazlas dkm alan koordinatlar ......................................................... - 88 Tablo 53.Samandere Reglatr Yeri Senelik Takn Deerleri ................................... - 90 Tablo 54.Sadrandere Reglatr Yeri Senelik Takn Deerleri ................................... - 90 Tablo 55.Kayn Santral Yeri Senelik Takn Deerleri ................................................ - 91 Tablo 56. Rzgar Ynnde Ortalama Rzgar Hz (Dzce Meteoroloji Verileri).......... - 96 Tablo 57. letim Borusu-1 in Ksa Vadeli ken Tozlarn Mesafeye Gre Maksimum Dalm(mg/m2-gn) ........................................................................................... - 96 Tablo 58. letim Borusu-1 in Ksa Vadeli Havada Asl Partikllerin (PM) Mesafeye Gre Maksimum Dalm(g/m3) .................................................................................. - 97 Tablo 59. letim Borusu-1 in Uzun Vadeli ken Partikllerin Mesafeye Gre Maksimum97 Tablo 60. letim Borusu-1 in Uzun Vadeli Havada Asl Partikllerin Mesafeye Gre Maksimum Dalm(g/m3) .................................................................................. - 98 Tablo 61. letim Borusu-1 Sahasnda Ortaya kacak Tozlarn Hava Kirlenmesine Katk Deerleri .............................................................................................................. - 98 Tablo 62. Rzgar Ynnde Ortalama Rzgar Hz (Dzce Meteoroloji Verileri)........ - 101 Tablo 63. letim Borusu-2 in Ksa Vadeli ken Tozlarn Mesafeye Gre Maksimum Dalm(mg/m2-gn) ......................................................................................... - 101 Tablo 64. letim Borusu-2 in Ksa Vadeli Havada Asl Partikllerin (PM) Mesafeye Gre Maksimum Dalm(g/m3) ................................................................................ - 101 Tablo 65. letim Borusu-2 in Uzun Vadeli ken Partikllerin Mesafeye Gre Maksimum102 Tablo 66. letim Borusu-2 in Uzun Vadeli Havada Asl Partikllerin Mesafeye Gre Maksimum Dalm(g/m3) ................................................................................ - 102 Tablo 67. letim Kanal Sahasnda Ortaya kacak Tozlarn Hava Kirlenmesine Katk Deerleri ............................................................................................................ - 103 xi



Tablo 68. Rzgar Ynnde Ortalama Rzgar Hz (Dzce Meteoroloji Verileri)........ - 106 Tablo 69. Cebri Boru in Ksa Vadeli ken Tozlarn Mesafeye Gre Maksimum Dalm(mg/m2-gn) ......................................................................................... - 106 Tablo 70. Cebri Boru in Ksa Vadeli Havada Asl Partikllerin (PM) Mesafeye Gre Maksimum Dalm(g/m3) ................................................................................ - 106 Tablo 71. Cebri Boru in Uzun Vadeli ken Partikllerin Mesafeye Gre Maksimum- 107 Tablo 72. Cebri Boru in Uzun Vadeli Havada Asl Partikllerin Mesafeye Gre Maksimum Dalm(g/m3) ................................................................................ - 107 Tablo 73. letim Kanal Sahasnda Ortaya kacak Tozlarn Hava Kirlenmesine Katk Deerleri ............................................................................................................ - 108 Tablo 74. Dizel Yakt zellikleri ............................................................................... - 113 Tablo 75. Aralardan Kaynaklanan Emisyonlar (USEPA)* ....................................... - 113 Tablo 76.Evsel Nitelikli Atk Sularn Baz Tipik zellikleri .......................................... - 115 Tablo 77. Kaz Fazlas Dkm Alannn Dzenlenmesinde Kullanlacak Makine ve Ekipmanlar......................................................................................................... - 120 Tablo 78. Regltrlerin naatnda Kullanlacak Makine ve Ekipmanlar................... - 120 Tablo 79. letim Borularnn naatnda Kullanlacak Makine ve Ekipmanlar .............. - 121 Tablo 80. HES naatnda Kullanlacak Makine ve Ekipmanlar ................................. - 121 Tablo 81. naat Grubu Makinelerden Kaynakl Grltnn Mesafelere Gre Dalm- 122 Tablo 82. antiye Alan in evresel Grlt Snr Deerleri (Tablo5) ................... - 122 Tablo 83. DS ve Islak evre Yntemine Gre Aylk Bazda Braklmas Gerekli Olan Can Suyu Miktarlar (M3/Sn) ve Dier Parametreler .................................................. - 129 Tablo 84.letme Aamasnda Meydana Gelecek Atklarn Atk Kodlar .................... - 139 Tablo 85. Kayn Reglatr ve HES Projesi evresel Fayda/Maliyet Analizi ............ - 142 -

KISALTMALARBkz BO BST ED dB DS EE ENH ERL HES KOI KVS Kw : : : : : : : : : : : : : Baknz Biyolojik Oksijen htiyac Basnl Su Testi evresel Etki Deerlendirmesi Desibel Devlet Su leri Elektrik leri Etd daresi Enerji Nakil Hatt European Red List Hidroelektrik Santral Kimyasal Oksijen htiyac Ksa Vadeli Snr Deeri Kilovaat Kilovat Saat Resmi Gazete Uzun Vadeli Snr Deeri

kWhR. G. UVS

:: :

xii



EKLER DZN EK-1 RESM BELGELER EK-2 YER BULDURU HARTASI EK-3 1/25.000 LEKL TOPORAFK HARTA EK-4 EVRE DZEN PLANI EK-5 EKOSSTEM DEERLENDRME RAPORU EK-6 SU KULLANIM HAKLARI RAPORU EK-7 SU ANALZ RAPORU EK-8 METEOROLOJ BLTEN EK-9 TERMN PROGRAMI EK-10 PROJE PLAN KESTLER EK-11 JEOLOJ HARTASI EK-12 ORMAN NCELEME DEERLENDRME FORMU EK-13 MEERE HARTASI EK-14 FOSSEPTK KEST

xiii



BLM I. PROJENN TANIMI VE AMACI(Proje Konusu Faaliyetin Tanm, mr, Hizmet Amalar, Pazar veya Hizmet Alanlar ve Bu Alan erisinde Ekonomik ve Sosyal Ynden lke, Blge ve/veya l leinde nem ve Gereklilikleri)

1.a) Proje Konusu Faaliyetin Gemii lhanl Elektrik retim Ltd. ti tarafndan yapm planlanan Kayn Reglatr ve Hidroelektrik Santral (HES) Projesi; Dzce ili, Merkez lesi, Beyky Beldesi, Samadere Ky Samandere ve Sadrandere zerinde yer almaktadr. Projenin kurulu gc 6,38 MWe (6,72 MWm) olarak planlanmaktadr. Sz konusu proje kapsamnda; 15.02.2010 tarihinde Proje Tantm Dosyas hazrlanm olup, Mlga Dzce l evre ve Orman Mdrlne sunulmutur. Mlga Dzce l evre ve Orman Mdrl tarafndan yaplan inceleme sonucunda 27.05.2010 tarihinde proje iin ED Gereklidir Karar kmtr. (bkz EK-1 Resmi Belgeler) ED Gereklidir Karar verilmesi ile birlikte 23.08.2010 tarihinde Dosya evre ve Orman Mdrlne sunulmutur. 19.10.2010 tarihinde yaplan Kapsam ve zel Format Belirleme toplants sonucunda komisyonca kapsam belirlenen ED Raporu zel Format Alnm ve sre devam etmitir. Proje iin hazrlanan Fizibilite raporunda ilk aamada Samandere zerinde tek reglatr kurulmas planlanmtr. Samandere zerine kurulacak olan reglatre Samanderenin kolu olan Sadran Dere zerine kurulacak olan evirme Yaps ile sularn tanmas planlanmtr. Ayrca projenin ilk kurulu gc 5,7 kW olarak planlanmtr. DS Genel Mdrlne sunulan fizibilite raporu iin, DS Genel Mdrl bir takm dzeltmelerle birlikte fizibilite raporunda deiiklie gidilmesini istemitir. DS Genel Mdrlnn talep ettii dzeltmeler neticesinde Samanderenin yan kolu olan Sadran deresi zerindeki evirme yaps yerine, yine ayn yerde bir adet reglatr yaplmas planlanm olup, yaplan deiiklik sonucunda projenin kurulu gc 6,38 MWe (6,72 MWm) kmtr. Proje genelinde kurulacak santral saysnda deiiklik olmayacak olup, tek Hidroelektrik Santrali Samandere zerine kurulacaktr. Proje sreci ile ilgili olarak evre ve ehircilik Bakanla gr sorulmu olup, Kayn reglatr ve HES (6,38 MWe (6,72 MWm)) projesi ile ilgili olarak, yaplan deiicilik neticesinde ED raporunun hazrlanmas ve sresi ierisinde Bakanlmza sunulmas gerekmektedir eklinde belirtilmitir. evre ve ehircilik Bakanl gr yazs Ek-1 Resmi Belgelerde verilmitir. Hazrlanan Fizibilite Raporu DS Genel Mdrlnce onaylanm olup, onay yazs Ek-1 Resmi Belgelerde verilmitir.

-

-

-

-

1.b) Proje Konusu Faaliyetin Tanm Kayn Reglatr ve HES projesi sadece enerji retimini amalayan bir proje olup, proje kapsamnda yapm nerilen tesisler; Kayn Reglatr ve HES projesi kapsamnda nerilen tesisler unlardr: 1. Samandere Reglatr 2. Sadran Reglatr-1-



3. 4. 5. 6. 7.

letim Borusu-1 letim Borusu-2 Ykleme Havuzu Cebri Boru Santral Binas

Uursuyu deresi memba kollarndan olan Samandere ve Sadrandere sular, 1100,00 m talveg kotunda yer alan Samandere ve Sadrandere reglatrleri ile 1,20 ve 1,30 m3/s miktarlarnda evrilerek toplam uzunluu srasyla 2100 m ve 1200 m olan 1000 mm ve 1300 mm apl korige borularndan imal edilecek iletim hattlar vastasyla ykleme havuzuna aktarlmas planlanmaktadr. Ykleme havuzundan alnan sular plan uzunluu 816,00 metre ve 1000 mm apl cebri boru vastasyla 802,00 m eksen kotundaki iki jetli yatay eksenli 6.38 MWe (6,72 MWm) kurulu gcnde iki unite pelton turbinin yer alaca santral binasna alnmas ngrlmtr. 1.c) Trkiye'deki Hidroelektrik Potansiyel; Trkiye'nin, deniz seviyesinden ortalama ykseklii 1300 metre civarndadr. Yurdumuza den yllk ortalama ya 501 milyar m ve bunun akarsulara dnen ksmnn 186 milyar m olduu bilinmektedir. DS ve EE tarafndan, Trkiye'nin mevcut 25 havzasnda yaplan almalar ve stokastik hesaplamalar neticesinde Trkiye'nin teorik Elektrik Enerjisi retim Potansiyeli brt 433 milyar kWh/yl, teknik potansiyel 250 milyar kWh/yl, ekonomik elektrik enerji retim potansiyeli 126 milyar kWh/yl olarak belirlenmitir. Bu rakamlarla, Trkiye, Dnya hidroelektrik potansiyeli iinde %1 pay ile sekizinci srada gelmektedir. Teknik yaplabilir potansiyel olan 250 milyar kWh/yl ile Avrupa potansiyelinin yaklak %20si mertebesinde hidroelektrik potansiyele sahip bulunmaktadr. Bir baka adan baktmzda Trkiye Avrupa hidrolik potansiyelinde Rusya ve Norve' ten sonra nc srada gelmektedir. DS ve EE, Trkiye'nin ekonomik olarak gelitirilebilir hidroelektrik kapasitenin yllk 126 milyar kWh/yl civarnda olduunu hesaplamaktadr. Burada anahtar kavram 'ekonomik olarak yaplabilirlik' kavramdr. Trkiye'nin hidroelektrik kapasitesinin deerlendirilmesinde kullanlan ve herhangi bir tesisin ekonomik olarak yaplabilir olup olmad kararna mesnet tekil eden kriterlerin daha yakndan incelenmesi gerekmektedir. Halihazrda kullanlan kriterlerin hidroelektrie kar ve caydrc etkisi olduu dnlmektedir. Bu hesaplar ve hesaplamalarda kullanlan kriterler tamamen 'internal costs' denen isel maliyetler esas alnarak yaplmakta, hidroelektrik santrallerin alternatifi olarak dnlen termik santrallerin dsal maliyetleri (external costs) tmyle gz ard edilmektedir. Literatrde dsal maliyetler bu santrallerin sebep olduu sorunlarnn (sera gaz emisyonlar, asit yamurlar, atk maddelerin muhafazas, evre kirlilii, vs.) giderilmesi iin gerekecek harcamalar olarak tanmlanmaktadr ve mertebesinin isel maliyetlerinin en az %30u olduu belirtilmektedir.

-2-



ekil 1. Alternatif Elektrik Santrallerinin evresel Etkilerinin Dsal Maliyetleri

Yukarda da ifade edildii gibi bu tarz bir ekonomik analizde hidroelektrik santraller lehine dikkate alnmas gereken birok fayda unsuru dikkate alnmamaktadr. Dikkate alnanlar ise gerek deerlerinin ok altnda deerlendirilmekte, yenilenebilir kaynamz olan hidroelektrik santraller, hem termik santrallerle (zellikle doalgaz ve ithal kmr) haksz rekabete maruz braklmakta, gelitirilmeleri ekonomik faktrler, evresel faktrler ve verimlilik mlahazalaryla ertelenmektedir. Halen kullanlan kriterler yerine yukarda ifade edilen hususlar dikkate alan kriterler kullanldnda, dsal maliyetler dikkate alnmasa bile hidroelektrik tesislerden, u anda ekonomik olarak yaplabilir tesislere oranla maliyetleri %20-25 daha pahal olanlar bile ekonomik hale geleceklerdir. Dsal maliyetlerin dikkate alnmas halinde ise bu oran %40-45 mertebelerine kacaktr. Ayrca Trkiye genelinde henz etd yaplmam 1-30 MW aras kk tesislerden minimum 10-15 milyar kWh/yl, kanal ve barajlara konulacak trbinler yoluyla da 3-5 milyar kWh/yl elektrik retilebilecei dnlmektedir. Btn bu kriterler gz nne alndnda, lkemizin ekonomik hidroelektrik retim potansiyelinin 190 milyar kWh/yl civarnda olaca ve kurulu g deerinin 48-50 bin MW olaca sylenebilir DS Genel Mdrl tarafndan stokastik metotlarla yaplan hesaplamalarla, yukarda belirtilen yeni kriterler ile yaplan hesaplamalar neticesinde varlan sonular aada verilmektedir.

-3-



ekil 2. Trkiye HES Potansiyeli

Hidroelektrik Santral Yapm Nedenleri: Hidroelektrik santraller dier enerji alternatifleri ile karlatrldklarnda en evreci seeneklerden biridir. Dnyada ekonomik olarak yaplabilir hidroelektrik retim potansiyelinin yarsnn bile gelitirilmesi sera gaz emisyonlarnn %13 orannda azalmasn salayacaktr. lk yatrm tutar yksek olmakla birlikte iletme maliyeti ok dktr. Hidroelektrik santrallerin iletme mrleri olduka uzundur. Hidroelektrik santraller verimlilii ok yksek santrallerdir. Trbin ve jeneratr imalatndaki teknolojik gelimeler ile verimlilikleri %95lerin zerine kartlmtr Hidroelektrik enerji pik ihtiyalar iin en uygun enerji trdr. Ksa srede devreye girme ve devreden kma zelliklerinden dolay iletme gvenilirlii temin etmektedir. Hammadde girdi maliyetleri bulunmamaktadr. Yenilenebilir kaynaklardr. Yerli kaynak olmas nedeniyle hammadde girdisi bakmndan darya bamll bulunmamaktadr. Hidroelektrik projeler i olana salayarak istihdama ok olumlu katkda bulunmaktadrlar. Trkiye'nin enerji tketiminin tamamnn Hidrolik kaynaklardan salanmas tabii ki mmkn deildir, ancak lkemizin hidroelektrik potansiyelinin tamamna yaknnn devreye alnmas yukarda belirtilen nedenlerden dolay faydal ve olduka nemlidir. lkemizin enerji kaynaklarna gre retim dalm aada verilmektedir.

-4-



ekil 3. Trkiye Enerji Kaynaklarna Gre retim Dalm

1.d) Proje Karakteristikleri: Proje kapsamnda yer alan nitelere ait proje bilgileri aada detayl olarak verilmitir. Samandere Reglatr: Saman deresinden 13,0 m uzunlukta ve 2,0 m yksekliinde tirol tipi su alma yapsyla alnacak sular dorudan iletim borusu-1e iletilecektir. Reglatr kapasitesi 1,2 m3/s dir. letim hattna balanmas Coanda Izgara yaps sayesinde mmkn olmakta ve 1.0 mm aklkl bu zgara ile 1.0 mm den byk olan paracklarn tamam ve 0.50 mm ile 1.0 mm arasndaki paracklarn %90 n nehirde kalmaktadr. Coanda Izgara yaps aada verilmitir. Coanda Su Alma Yaplar Coanda su alma yaplartirol tipi su alma yaplar gibi akarsu yatandan dorudan su alma sistemidir. Tirol tipi sistemlerden tek fark kullanlan Coanda Izgaralardr. Coanda Su Alma Yaplar Avantajlar: Tane ap 0.5 mm ve zerinde olan tm partikllerin tutulmasn salar. Bylelikle sistem olas zararlardan korunmu olur. Nehir Tipi Hidroelektrik Santrallerinde yksek maliyetli ve iletmesi zor olan keltme havuzu gereksimini ortadan kaldrmaktadr. Kendi kendini temizler ve ok az bakm gerektirir. evre dostudur. Akarsu yatandaki doal sediman ve balk yumurtalarnn akna engel olmaz. Kolay uygulanabilir. Su alma yaps tasarm ve imalat maliyetlerini %50ye varan oranlarda drmektedir Elektrikle alan herhangi bir aksam yoktur. ok dk scaklklarda (-20 C) bile donmadan almaktadr. Pompa, trbin gibi elektromekanik ekipmanlarn mrn uzatmaktadr. 304 elikten imal edildii iin fiziksel darbelere kar dayankldr.

-5-



ekil 4.rnek Coanda Izgara Yaps

Samandere Reglatr zellikleri aadaki tabloda verilmitir.Tablo 1.Samandere Reglatr Karakteristik zellikleri Drenaj alan Yllk Ortalama Debi (Bent yeri) Proje Feyezan Debileri Q(25) Proje Feyezan Debileri Q(50) Proje Feyezan Debileri Q(100) Kapasite Reglatr Tipi Talveg Kotu Eik Kotu Talvegden Ykseklik Izgara Uzunluu Su Alma Prizi Yeri 13.50 km3 3 3 3 2

0.49 m /sn 45.12 m /sn 58.55 m /sn 74.12 m /sn 1.20 m /sn Tirol 1098.00 m 1100.00 m 2.00 m 13.00 m Sol Sahil3

Sadrandere Reglatr Sadrandereden 13,0 m uzunlukta, 2,0 m yksekliinde tirol tipi su alma yapsyla alnacak sular dorudan iletim borusu-2ye iletilecektir. Reglatr kapasitesi 1,3 m3/s dir. letim hattna balanmas Coanda Izgara yaps sayesinde mmkn olmakta ve 1.0 mm aklkl bu zgara ile 1.0 mm den byk olan paracklarn tamam ve 0.50 mm ile 1.0 mm arasndaki paracklarn %90 nehirde kalmaktadr. Sadrandere Reglatr zellikleri aadaki tabloda verilmitir.Tablo 2.Sadrandere Reglatr Karakteristik zellikleri Drenaj alan Yllk Ortalama Debi (Bent yeri) Proje Feyezan Debileri Q(25) Proje Feyezan Debileri Q(50) Proje Feyezan Debileri Q(100) Kapasite -616.00 km3 3 3 3 2

0.58 m /sn 48.15 m /sn 62.45 m /sn 79.04 m /sn 1.30 m /sn3

lhanl Elektrik retim Ltd ti Reglatr Tipi Talveg Kotu Eik Kotu Talvegden Ykseklik Izgara Uzunluu Su Alma Prizi Yeri

Kayn Reglatr ve HES Projesi ED Raporu Tirol 1098.00 m 1100.00 m 2.00 m 13.00 m Sol Sahil

letim Borusu-1 Samandere regltryle evrilen sular 2100 m uzunluunda ve 1000 mm apl korige iletim borusu ile ykleme havuzuna iletilecektir. letim kanal gzergah boyunca 5,0 m geniliinde servis yolu olarak da kullanlabilecek platform alacaktr. letim borusu-1 karakteristik zellikleri aadaki tabloda verilmitir.Tablo 3. letim borusu-1 Karakteristik zellikleri Tipi Boyu ap Su Derinlii Su Hz Przllk Kats. 0.01 Taban Eimi Giri Taban Kotu k Taban Kotu 0.0014 m 1097.60 m 1094.00 m Korige Boru 2100.00 m 1.00 m 0.85 m 1.69 m/s

letim Borusu-2 Sadrandere regltryle evrilen sular 1200 m uzunluunda ve 1300 mm apl korige iletim borusu ile ykleme havuzuna iletilecektir. letim kanal gzergah boyunca 5,0 m geniliinde servis yolu olarak da kullanlabilecek platform alacaktr. letim borusu-2 karakteristik zellikleri aadaki tabloda verilmitir.Tablo 4.letim borusu-2 Karakteristik zellikleri Tipi Boyu ap Su Derinlii Su Hz Przllk Kats. Taban Eimi Giri Taban Kotu k Taban Kotu Korige Boru 1200.00 m 1.30 m 1.10 m 2.08 m/s 0.01 0.0015 m 1093.70 m 1091.50m

Ykleme Havuzu letim borusu 1 ve 2 den gelen sular 50.00 x 4.00 x 2.50 m ebadndaki ykleme havuzuna gelecek ve buradan alnan su cebri boruya iletilecektir Ykleme havuzunun hacmi net 500 mtr. Ykleme havuzu karakteristik zellikleri aadaki tabloda verilmitir.

-7-

lhanl Elektrik retim Ltd ti Tablo 5.Ykleme havuzu karakteristik zellikleri Boyu Genilii Su Derinlii Maksimum Su Kotu Ykleme Odas Normal Su Seviyesi Ykleme Havuzu Hacmi


50.00 m 4.00 m 2.50 m 1092.75 m 1092.60 m 500.00 m3

Cebri Boru Ykleme havuzundan kan sular eksen kotu: 1090,60 m olan i ap 1000 mm elik borudan imal edilecek 816 m uzunluktaki cebri boru ile santrale iletilecektir. Cebri boru karakteristik zellikleri aadaki tabloda verilmitir.Tablo 6.Cebri boru karakteristik zellikleri Cebri Boru ap Cebri Boru Plan Uzunluu Cebri Boru Et Kalnl 1.00 elik m 816.00 m 6-20 mm

Santral Binas Santral binas iinde toplam 6.38 MW kurulu gcnde iki nite yatay eksenli Pelton trbin bulunmaktadr. Trbin ve gerekli elektromekanik ekipman ihtiva eden santral binas boyutlar 10.00 x 20.00 m x m yaklak ykseklii 8.00 m dir. Santral binas knda kuyruksuyu kanalnda su seviyesi 800,00 m dir. Santral binas karakteristik zellikleri aadaki tabloda verilmitir.Tablo 7.Santral binas karakteristik zellikleri Eni Boyu Ykseklii 10.00 m 20.00 m 8.00 m

Trbinler Projede 2 nite yatay eksenli pelton trbin seilmi olup toplam kurulu gc 6,38 MWe (6,72 MWm)dir.Tablo 8.Tirbn karakteristik zellikleri Trbin Tipi Unite Adedi Proje Brt D Proje Debisi Kuyruk Suyu Seviyesi Turbin Eksen Kotu Net D Verim Kurulu G Unite Gc Pelton, yatay eksenli 2 290.60 m 2.50 m /sn 800.00 m 802.00 m 283.00 m 0.90 6.38 MW 3.19 MW3

-8-



Jeneratrler Projede yatay eksenli, 3 Fazl kurulu gc 3450 kVA olan 2 adet jeneratr bulunacaktr.Tablo 9.Jeneratr karakteristik zellikleri Tipi Unite Adedi G Faktr k Gerilimi Frekans Toplam G Unite Gc Yatay Eksenli, 3 Fazl AC. Senkron 2 adet 0.90 6.3 kV 50.00 Hz 6900 kVA 3450 kVA

Ana G TransformatrleriTablo 10. Ana G Transformatrleri karakteristik zellikleri Tipi nite Adedi Nominal Gerilimi Balant ekli Soutma Verim Toplam G nite Gc 3 Fazl, Harici, Yal 2 6.3 / 34.5 kV dYN11 ONAF 0.99 7000 kVA 3500 kVA

htiya TransformatrTablo 11. htiya Transformatrleri karakteristik zellikleri Tipi Gc Adedi Gerilimi Balant ekli Soutma 3 Fazl, Harici, Yal 250 kVA 1 31.5 / 0.4 kV Dyn 5 AN

Dizel JeneratrTablo 12.Dizel Jeneratr karakteristik zellikleri Gc Adedi Gerilimi Frekans 100 kVA 1 400/230 V 50 Hz

Kapal alt Odas Kayn HESe senkron jeneratrlerden 6.3 kV gerilim seviyesinde retilen enerji, nite transformatrleri vastas ile 34.5 kV gerilim seviyesine ykseltildikten sonra 34.5 kV kapal alt donanmna aktarlacak, enerji nakil hatt ile ulusal ebekeye aktarlacaktr. Kayn Hidroelektrik Santrali nitelerinin Ulusal Elektrik Sistemi ile paralele girmesi, Kayn HES 34.5 kV alt donanmndaki nite fider kesicileri zerinden yaplacaktr. Kayn HES-9-



ve alt donanm kontrol koruma ve lme sistemi olarak teknolojik yenilikler takip edilerek, merkezi kontrol odasnda bilgisayarl kontrol ve izleme sistemi ile lokal kontrol panolarnda PLC kontroll sistem dnlmtr. nitelerin, alt tehizatnn ve tm yardmc sistemlerin kontrol, lme ve izlenmesi ilemlerinin merkezi bir bilgisayar sistemi tarafndan salanmas n grlmtr. Santral i ihtiya sisteminin, 31.5 kV baraya bal bir adet kuru tip 31.5/0.4 kV, i ihtiya transformatr ile beslenmesi n grlmtr. Ayrca, acil durumlar iin, 1 adet 100 kVAlk acil ihtiya dizel-generatr gurubunun tesisi dnlmtr.Tablo 13.kapal alt Odas karakteristik zellikleri Tipi Eni Boyu 34.5 kV Dahili 5.0 m 10.0 m

Enerji Nakil HattTablo 14.Enerji Nakil Hatt zellikleri Hattn Uzunluu letken Karakteristii 10.0 Km 477 MCM

1.e) Projenin mr Samandere ve Sadrandere zerinde yapm nerilen Kayn Reglatr ve HES projesinin inaat srecinin 2 ylda tamamlanmas planlanmaktadr. Projenin ekonomik mr ise 50 yl olarak ngrlmtr.

- 10 -



BLM II. PROJE N SELEN YERN KONUMU

II.1. Projenin Yeri (lgili Valilik veya Belediye tarafndan doruluu onanm olan proje yerinin, lejant ve plan notlarnn da yer ald onanl evre Dzeni Plan ve mar Planlar zerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanm haritas zerinde gsterimi) Kayn Reglatr ve HES Projesi Bat Karadeniz Havzasnda, Dzce ili snrlar iinde Samandere ve Sadrandere zerinde planlanmaktadr. Proje yeri, Dzce ili merkezine ku uuu 20 km, Beyky Beldesine ku uuu 13 km gneybatsnda yer almakta olup proje alanna D80 nolu Devlet Karayolundan ayrlan yol ile Beyky beldesine varlr. Bu yolun devamnda Derdinimehtibey kyne varlr. Kyn sol tarafna ayrlan karayolu ile proje yerine ulalr. Proje Dzce - Abant yolu zerindedir. Santral ve reglatr yerine asfalt ve orman yolu ile her mevsim ulam mmkndr. Proje alan 1/100.000 lekli Dzce li evre Dzeni Plannda orman alan olarak iaretlenmitir. Proje alannn iaretlendii 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan Ek-4te verilmitir. Projenin inaat ve iletme aamalarnda 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan hkmlerine titizlikle uyulacaktr. Samandere Reglatr: Samandere Reglatr Beyky beldesinin ku uuu 15 km gneybatsnda yer almaktadr. Samandere Reglatrne en yakn yerleim yeri 4 km kuzeyinde yeralan Samandere ky ve 5,7 km kuzeydousunda yer alan Yeniyurt kydr. Ayrca Samandere Reglatrnn 5 km gneyinde Abant gl yer almaktadr. Sadran Reglatr: Sadran Reglatr Beyky beldesinin ku uuu 12 km gneybatsnda yer almaktadr. Sadran Reglatrne en yakn yerleim yeri 2,8 km kuzeyindeki samandere kydr. HES: Hidroelektrik santral binas (HES) yeri Beyky beldesinin yaklak 10 km gneybatusnda yer almakta olup, Santral binasna en yakn yerleim yeri 1,2 km kuzeyindeki Samandere kydr. Faaliyet alan, Adapazar G26-c1/d2 paftalarnda yer almaktadr. Proje alannn iaretlendii 1/25.000 lekli Toporafik Harita EK-3te verilmitir. Ayrca Projenin Yer Bulduru Haritas EK-2de, Uydu grnts ekil 11 ve 12de, proje alanna ilikin fotoraflar ekil 7 - 10da verilmitir. Ayrca; Dzce linin gneyinde ve ehir merkezine 26 km mesafede Samandere elalesi yer almaktadr. Samandere Ky snrlar iinde bulunan mlga l Tarm Mdrl tarafndan hazrlanan Kltr ve Turizm bakanl tarafndan onaylanan Dzce li Turizm Envanteri ve Turizm Gelime Plannda eko turizm alan olarak planlanmtr. Planlanan Kayn Reglatr Hes projesi sz konusu elaleye uzak mesafede olup, projenin elaleye herhangi bir etkisi beklenmemektedir. Samandere elalesine ait grnt ekil 5te, Uydu grnts ekil 6da verilmitir.

- 11 -



ekil 5.Samandere elalesi

ekil 6.Samandere elalesi Uydu Grnts Yeri

- 12 -



ekil 7.HES Alan

ekil 8.Samandere Reglatr alan

ekil 9.Sadrandere Reglatr alan - 13 -



ekil 10.letim Gzergah

ekil 11.Uydu Grnts-1

- 14 -



ekil 12.Uydu Grnts-2

II.2. Proje Kapsamndaki nitelerin Konumu (Reglatr, gvde ve savak tesisleri (dolu savak-dip savak), akl geidi/kum tutucular, iletim tnel ve kanallar, ykleme/denge havuzu, hidroelektrik santral nitesi ile ilgili bina ve tesisler, teknik altyap niteleri, idari ve sosyal niteler, varsa dier niteler, bunlar iin belirlenen kapal ve ak alan byklkleri, bu nitelerin proje alan iindeki konumlarnn vaziyet plan veya kroki zerinde gsterimi, dier tekniklerle temsili resim veya maket benzeri gsterimler, proje kapsamnda yer alan geici ve nihai depolama alanlarnn ina edilecek Reglatr sahas iinde gerekletirilecek olan inaat alannn ve Maden Kanununa gre alacak olan ta, kum, akl, vb. ocak alanlarnn 1/25000, 1/5000 ve/veya 1/1000lik haritalar zerinde gsterimi), lhanl Elektrik retim Ltd. ti tarafndan yapm planlanan Kayn Reglatr ve Hidroelektrik Santral (HES) Projesi; Dzce ili, Merkez lesi, Beyky Beldesi, Samandere Ky Samandere ve sadrandere zerinde yer almaktadr. Projenin kurulu gc 6,38 MWe (6,72 MWm) olarak planlanmaktadr. Samandere Regltr, Sadran Regltr, letim Borusu-1, letim Borusu-2, Ykleme Havuzu, Cebri Boru, Santral Binas, Enerji Nakil Hatt, yaplacaktr.

- 15 -



Ayrca proje kapsamnda alacak personel bir adet antiye tesisi ve proje kapsamnda yaplacak hafriyatn geici olarak depolanaca iki adet geici Kaz fazlas dkm alan planlanmtr. Proje kapsamnda yer alan nitelerin koordinatlar Tablo 15te, proje kapsamndaki tm nitelerinin yerlerini gsteren 1/25.000 lekli Genel Yerleim Plan EK-3te, Ayrca proje kapsamnda yapm nerilen tm nitelere (reglatr, iletim borusu, ykleme havuzu, santral vb.) ilikin plan ve kesitleri EK-10da verilmitir.Tablo 15.Proje kapsamndaki nitelerin Koordinatlar Nokta No 1 2 3 4 Nokta No 1 2 3 Nokta No 1 2 3 4 Nokta No 1 2 3 4 Nokta No 1 2 3 4 Nokta No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Nokta No 1 2 3 4 5 6 Santral Alan Koordinatlar Y 352870.03 352920.30 352920.43 352870.16 Cebri Boru Koordinatlar Y 352870.14 352505.27 352355.11 X 4505521.47 4505318.96 4505063.22 Ykleme havuzu Koordinatlar Y X 352313.13 4505105.11 352397.46 4505105.11 352397.46 4505021.25 352313.13 4505021.25 Sadran Regltr Koordinatlar Y X 352331.27 4503906.75 352399.64 4503906.75 352399.64 4503974.20 352331.27 4503974.20 Samandere Regltr Koordinatlar Y X 353802.14 4503127.34 353876.51 4503127.34 353876.51 4503058.56 353802.14 4503058.56 Kaz Fazlas Dkm Alan -1 koordinatlar Y X 353917.43 4503090.24 353991.99 4503090.44 354019.91 4503104.48 354047.33 4503065.98 353986.28 4502988.00 353894.40 4502986.43 353893.95 4503013.00 353915.52 4503051.00 353917.43 4503090.24 Kaz Fazlas Dkm Alan -2 Koordinatlar Y X 352351.86 4504832.75 352350.26 4504787.81 352382.04 4504764.78 352363.40 4504739.05 352308.03 4504722.10 352239.95 4504701.25 X 4505561.10 4505561.23 4505513.15 4505513.02

- 16 -

lhanl Elektrik retim Ltd ti 7 8 9 10 Nokta No 1 2 3 4 5 6 Nokta No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Nokta No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 352218.06 352219.69 352318.96 352351.86

Kayn Reglatr ve HES Projesi ED Raporu 4504720.58 4504752.68 4504796.16 4504832.75 antiye Tesisi Koordinatlar Y 352561.09 352561.09 352630.46 352630.57 352565.15 352561.09 letim Borusu-1 Koordinatlar Y 352372.47 352467.73 352587.22 352675.55 352708.10 352758.33 352789.65 352950.38 353006.15 353086.60 353134.79 353282.41 353329.44 letim Borusu-2 Koordinatlar Y 352355.11 352320.93 352368.52 352377.73 352472.09 352562.82 352542.50 352502.25 352517.51 352482.10 352399.15 352372.47 X 4505063.22 4505005.01 4504891.14 4504784.02 4504696.58 4504434.40 4504302.61 4504257.43 4504173.62 4504099.18 4504041.97 4503945.51 X 4503945.51 4503985.88 4503982.84 4503936.24 4503877.19 4503881.80 4503858.45 4503876.71 4503901.40 4503879.31 4503813.62 4503895.24 4503850.75 X 4504291.32 4504291.32 4504291.27 4504431.22 4504429.39 4504291.32

Kayn Reglatr ve HES projesinin ED srecinin tamamlanmasna mteakip, projenin imar planna altlk oluturacak detayl Jeolojik ve Jeoteknik Ett Raporu hazrlanacaktr. Hazrlatlacak Jeolojik ve Jeoteknik Ett Raporu Afet leri genel Mdrlnn 19.08.2008 tarih ve 10337 sayl genelgesine uygun hazrlatlacak ve onaylatlacaktr.

- 17 -



BLM III. PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI III.1. Projenin Gereklemesi le lgili Yatrm Program ve Finans Kaynaklar Kayn Reglatr ve HES projesi sadece enerji retim amal bir projedir. Projenin maliyetini oluturan balca yaplar, Reglatrler, letim Borular, Cebri Boru, Ykleme Havuzu ve Santraldir. Keif bedelleri tesislerin metrajlarndan elde edilen imalat miktarlar ile 2010 yl DS birim fiyatlarnn arplmasndan elde edilmitir. Malzeme tama maliyetlerinin belirlenmesinde de DS birim fiyat cetvelleri kullanlmtr. naat iin gerekli kum-akl malzemesi dere yatandan alnacaktr. Izgara ve kapaklarn metrajlandrlmasnda tablo ve abaklar, giri vanas, trbin jeneratr, trafo ve alt elemanlar gibi ithal edilecek elektromekanik ekipmann maliyetinde piyasa aratrmas sonucu elde edilen maliyetler kullanlmtr. 1 kW kurulu g maliyeti olarak 300 $ alnmtr. Projeler zerinden hesaplanan ve yukardaki kabuller dahilinde elde edilen metrajlarla birim fiyatlar arplarak keif bedelleri, keif bedellerine %10 bilinmeyen giderler ilave edilerek tesis bedelleri, tesis maliyetleri zerine %10 mhendislik hizmetleri gideri konularak proje bedelleri hesaplanmtr. Projenin 2 ylda rahatlkla inaatnn tamamlanabilecei dnlmektedir. Projenin birimlerinin keif bedelleri Tablo 16da verilmektedir.Tablo 16.Kayn Reglatr ve HES naat leri Keif cmali KEF BEDEL NO 1 2 3 4 5 6 7 8 TESS NAAT KALEMLER (1 ABD dolar = 1,5 t alnmtr.) Derivasyon ve Batardolar Regltr letim Borusu Ykleme Havuzu ve vana Odas Cebri Boru ve Mesnetleri Servis Yollar antiye Tesisleri Santral Binas ve Kuyruksuyu Kanal naat leri Genel Toplam: (TL) 120,000 993,814 1.653.535 379,741 2.509.888 75,000 150,000 1.048.321 6.930.299 (US $) 80,000 662,543 1.102.356 253,161 1.673.259 50,000 100,000 698,881 4.620.199

III.2. Projenin Gereklemesi le lgili Akm emas veya Zamanlama Tablosu Sz konusu projenin inaat ncesi faaliyetlerin 1 yl, inaatnn 2 ylda tamamlanaca ngrlmektedir Projenin planland ekilde bitirilmesi amacyla bu aamada hazrlanm olan i termin program EK-9da verilmitir.

- 18 -



III.3. Projenin Fayda Maliyet Analizi Projenin ekonomi ynnden deerlendirilmesinde DS kabul ve kriterleri kullanlacaktr. Buna gre; Proje ekonomik mr 2,0 yllk inaat sresinden sonra 50 yl olacaktr. Enerji projelerinde iskonto oran %9,5 alnacaktr. Deerlendirme inaat balang ylndaki bugnk deerlere gre yaplacandan inaat sresince kredi faizleri dikkate alnmayacaktr. Giderlerin hesabnda KDV, sigorta ve vergiler dikkate alnmayacaktr. letmenin 35. ylnda elektromekanik ekipman tesis bedelinin %100 kadar yenileme giderleri alnacaktr. Yllk iletme bakm onarm giderleri, personel, iletme, bakm onarm malzeme giderleri ile genel giderleri ihtiva edecektir. DS kriterlerine gre gelirlerin hesabnda gvenilir ve sekonder enerji fiyat srasyla: 6.00 /kWh, 3.30 /kWh alnmtr. irket asndan gelirlerin hesabnda enerji fiyat: 10.00 /kWh alnmtr. Yllk Faydalar Enerji fiyatlarna gre projenin faydas ve yllk gelirleri aadaki gibi hesaplanmtr; DS kriterlerine gre projenin toplam yllk faydas 644 910 $ olarak bulunmutur. irket asndan projenin toplam yllk faydas 1 789 000 $ olarak bulunmutur. Yllk Giderler letme bakm ve onarm giderleri 121,116 $ bulunmutur. Faiz, yenileme ve amortisman giderleri 811,217 $ bulunmutur. Tablo 17de proje giderleri tablosu verilmitir. Gelir/Gider Oran DS kriterlerine gre Tablo 17de projenin gider ve gelirleri ve bunlarn %9.5 faiz oran ile bugnk deerleri hesaplanm, rantabilite; R= 0.68 olarak bulunmutur. irket asndan rantabilite: 1.886 bulunmutur.Tablo 17.Kayn Reglatr ve HES Proje Bedeli ve Yllk GiderleriYILLIK GDER naat Bedeli Bilinmeyenler Faiz + Yenileme Amort Faktr Faktr letme + Bakm Faktr Faiz + letme Amort +Bakm + Yenileme 8,453 70,008 116,481 26,750 178,244 5,684 10,766 73,848 440 7,288 6,063 1,392 36,812 825 1,100 30,751

in Cinsi

Maliyet

TOPLAM

Derivasyon 80,000 ve Batardolar Reglatr 662,543 letim Kanal 1,102,356 Ykleme 253,161 Havuzu Cebri Boru ve 1,673,259 Mesnetleri Servis Yollar 50,000 antiye 100,000 Tesisleri Santral Binas 698,881 ve Kuyruksuyu

8,000 66,254 110,236 25,316 167,326 5,000 10,000 69,888

88,000 728,797 1,212,592 278,477 1,840,585 55,000 110,000 768,769

0.09603 0.0000326 0.09603 0.0000326 0.09603 0.0000326 0.09603 0.0000326 0.09603 0.0008136 0.09603 0.0073115 0.09603 0.0018480 0.09603 0.0000326

0.00500 0.01000 0.00500 0.00500 0.02000 0.01500 0.01000 0.04000

8,893 77,296 122,544 28,143 215,056 6,509 11,866 104,599

- 19 -

lhanl Elektrik retim Ltd tiKanal Elektromekani 1,914,000 k Enerji Nakil 400,000 Tesis Bedeli Ett, Proje ve Kontrollk Kamulatrma Proje Bedeli 95,700 20,000 2,009,700 420,000 7,511,919 508,222 300,000 8,320,141 0.09603 0.0041376 0.09603 0.0041376


0.01500 0.01500

201,301 42,069 733,606 48,803 28,808 811,217

30,146 6,300 121,116

231,447 48,369 854,722 48,803 28,808

0.09603 0.09603

121,116

932,333

Tablo 18.Kayn Reglatr ve HES Tesisleri Yllk Gelir/Gider OranGDERLER YIL PROJE BEDEL (1) 2,258,314 6,061,827 LETME VE BAKIM (2) TOPLAM (3)=(1)+(2) 2,258,314 6,061,827 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 2,035,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 GELRLER (4) 0 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 GDERLER (3)/1.095n 2,062,387 5,055,631 92,249 84,245 76,936 70,262 64,166 58,599 53,515 48,872 44,632 40,760 37,224 33,994 31,045 28,352 25,892 23,645 21,594 19,721 18,010 16,447 15,020 13,717 12,527 11,440 10,448 9,541 8,714 7,958 7,267 6,637 6,061 5,535 5,055 4,616 70,838 3,850 3,516 3,211 2,932 2,678 2,446 2,233 2,040 BUGNK DEER GELRLER (4)/1.095n 0 0 491,198 448,583 409,665 374,123 341,665 312,023 284,952 260,230 237,653 217,035 198,205 181,010 165,306 150,964 137,867 125,906 114,982 105,007 95,896 87,577 79,979 73,040 66,703 60,916 55,631 50,805 46,397 42,372 38,696 35,338 32,273 29,473 26,916 24,581 22,448 20,500 18,722 17,098 15,614 14,260 13,022 11,893 10,861 TOPLAM ENERJ (GWh)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45

1,914,000

121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116

17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89

- 20 -

lhanl Elektrik retim Ltd ti46 47 48 49 50 51 52 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 TOPLAM 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 121,116 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 644,910 1,863 1,701 1,554 1,419 1,296 1,183 1,081

Kayn Reglatr ve HES Projesi ED Raporu9,919 9,058 8,272 7,555 6,899 6,301 5,754 5,601,138 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89 17.89

8,236,552

III.4. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gereklemesine Bal Olarak, Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Tasarlanan Dier Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gereklemesine bal olarak proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan gereklemesi tasarlanan proje Elektrik Nakil Hatt projesidir. Santralde retilecek elektrii i aa (enterkonnekte sisteme) balamak amacyla 34.5 kV 10.00 km'lik Enerji Nakil Hatt ile nar-1 HES ile Dzce OSB Trafo Merkezi arasnda tekil edilecek ENH'na balant yaplacaktr. Enerji Nakil Hattnn yapm ED Raporu kapsamndaki HESden bamsz bir faaliyet olduu iin Enerji Nakil Hatt ilgili firma tarafndan ina edilecektir. III.5. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gerekleebilmesi in Zaruri Olan ve Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Planlanan Dier Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gereklemesi iin zaruri olan proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan gereklemesi planlanan balca faaliyetler; antiyenin elektrik ihtiyacnn karlanmas iin elektrik temini, su temini, tesis nitelerine ulam iin yol iyiletirme almalar ve proje kapsamnda alacak personel iin antiye tesislerinin yaplmas faaliyetlerdir. Elektrik Temini: Projenin inas aamasnda antiye tesislerinin elektrik ihtiyacn karlamak iin gerekli olan elektrik; blgede mevcut olan enerji nakil hatlarndan ilgili kurumlarla irtibatlalarak temin edilecektir. Su Temini: Sz konusu projenin inaat aamasnda personel iin gerekli olacak ime ve kullanma suyu blgedeki kaynak ve ky eme sularndan temin edilecektir. Ky sularnn kullanm iin ilgili muhtarlklardan su kullanm izni alnacaktr. Gerektii durumlarda personel ime suyu dardan hazr damacanalarla da temin edilebilecektir. Yaz aylarnda tozumay nlemek iin yaplacak olan sulama suyu ise Samandere veya Sadrandereden temin edilecektir. Dere sularnn kullanmna ilikin DS Blge Mdrlnden gerekli izinler alnacaktr. Sosyal Hizmet Tesisi - antiye Tesisi: Proje kapsamnda alacak ii ve dier personel iin, i kanunu ve halk sal ile ilgili dzenlemelerin gerektirdii yeterli miktarda yatakhane, yemekhane, mutfak, banyo WC vb. tesisleri ieren geici antiye tesisi yaplacaktr. Sz konusu antiye tesisi projenin inaat sresince iletilecek olup, proje inaat tamamlandktan sonra proje alanndan sklerek kaldrlacaktr.

- 21 -



III.6. Kamulatrma ve/veya Yeniden Yerleiminin Nasl Yaplaca Proje alannda tarm, orman ve ahs arazileri mevcuttur. Proje alannda yer alan ahs arazileri kamulatrlacaktr. Proje iin kamulatrma plan hazrlanmaktadr. Buna gre toplam kamulatrlacak alanlar; 4628 sayl Elektrik Piyasas Kanununun 15/c (Deiik: 5496 SK. 5. md) maddesi gereince; kamulatrma ilemleri EPDK tarafndan yrtlecek, bu konuda verilecek olan kamulatrma karar kamu yarar karar yerine geecek ve kamulatrlan tanmaz mallar tapu ktnde hazine adna tescil edilecektir. Kamulatrma; 2942 Sayl Kamulatrma Kanunu ile bu Kanunda eitli deiiklikler yapan ve 5 Mays 2001 tarihli Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 4650 sayl Kamulatrma Kanununa gre gerekletirilecektir. Proje kapsamnda yer alan tarm alanlarnn tarm d amala kullanlmas iin, 19.07.2005 tarih ve 25880 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu hkmleri gereince, inaat faaliyetlerine balanmadan nce Dzce Tarm l Mdrlnden gerekli izinler alnacaktr. Proje kapsamnda kullanlacak olan orman alanlarn kamulatrlmas sz konusu olmadndan bu alanlar iin 6831 Sayl Orman Kanununun 5191 Sayl Kanun le Deiik 17/3. Maddesi Gereince Orman zni alnacaktr. Proje nitelerinin kurulaca alanlarda herhangi bir yerleim kalmad iin proje kapsamnda yeniden yerleim sz konusu olmayacaktr. III.7. Dier Hususlar Bu balk altnda belirtilecek herhangi bir husus bulunmamaktadr.

- 22 -



BLM IV: PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGLATR, HES VE MALZEME OCAKLARI PROJELERNDEN ETKLENECEK ALANIN BELRLENMES VE BU ALAN NDEK MEVCUT EVRESEL ZELLKLERN AIKLANMASI IV.1. Projeden Etkilenecek Alann Belirlenmesi, (Etki alannn nasl ve neye gre belirlendii aklanacak ve etki alan harita zeride gsterilecek) Yaplmas planlanan Kayn Reglatr ve Hidroelektrik Santrali proje etki alan belirlenirken, inaat ve iletme dneminde, reglatr alanlarnn yakn evresinde oluturacaklar evresel etkiler en yakn yerleim birimlerine, corafik ve toporafik yapya, iklim, hakim rzgar yn, yakn evredeki flora ve fauna ve benzeri kstaslar gz nne alnmtr. Reglatrler ve HES inaat srecinin; etki alanna toz, grlt ve antiye faaliyetleri srasnda oluabilecek atklar olabilecektir. Bu sre inaat aamasnn bitmesi ile sona erecektir. Faaliyetin iletme aamasnda en nemli etkisi, reglatrler ile santral arasnda kalan ksmda dere debisinin azalmasdr. Bu etkinin minimuma indirilmesi iin bu alanda yeterli miktarda can suyu braklacaktr. Bu nedenle iletme aamasnda etki alan olarak reglatr ve santral arasnda kalan ksm tespit edilmitir. Etki alann gsterir kroki aadaki ekilde verilmitir.

ekil 13.Etki Alan Kroki Gsterimi - 23 -



Etki alan; (inaat aamas) Regltrlerin(Samadere Reglatr ve Sadran reglatr) inaat alan, letim gzergh, ykleme havuzu, cebri boru inaat alanlar, Santral inaat alan olarak belirlenmitir. Etki alan; (iletme aamas) Regltrler ile santral arasnda kalan Sadranderesi ve Samanderesinin yaklak 1,0 km.lik koridor olarak belirlenmitir.

IV.2. Etki Alan erisindeki Fiziksel ve Biyolojik evrenin zellikleri ve Doal Kaynaklarn Kullanm VI.2.1. Meteorolojik ve klimsel zellikler Proje yeri Bat Karadeniz Havzasnda, Karadeniz Blgesi, Dzce li Merkez lesi Samandere Ky snrlar ierisinde yer almaktadr. Dzce ilinde Karadeniz ikliminin etkileri grlr. Ancak Karadeniz ikliminin yan sra Akdeniz ve Karasal iklimleri aras gei zellii gsterir. Enlemin etkisinden dolay scaklk gneyde yer alan illere gre dktr. Deniz kysnda yer alan Akakoca'ya gre Dzce ve dier ileleri yaz aylarnda daha scak, k aylarnda biraz daha souk olur. Ancak dalarn ykseltisi kydan ierlere doru arttndan az da olsa denizin ya arttrc lmanlatrc etkisi i ksmlarda da hissedilir. Hava ktleleri ve basn merkezlerinin etkileri grlr. Baz zamanlarda kuzey kutupta oluan souk hava (arktik); bazen de gneyde tropikal havann etkisinde kalarak zamansz souklarn ya da scaklarn olumasna neden olmaktadr. Hava basncndan orta Avrupa basncndan hareket eden hava balkanlar zerinden gelerek k aylarnda havay soutup, kar yana neden olur. Cephe yalarn oluturur. Orta Avrupa yksek basnc oluamad zamanlar Karadeniz'in kuzeyine zlanda alak basnc gelir. Bu durumda gneyden gelen tropikal hava basnc oluur. O zamanlar klar olduka scak geer. Yaz aylarnda Azor yksek basncndan Basra alak basncna doru oluan hava akmda kuzey batdan gelerek havann serinlemesine, yama yalarnn olumasna etki eder. Kuzey ynl bu tip hava akmlar Karadeniz zerinden geldiinden ya ve nem getirirler. Kyya paralel uzanan dalarn alald yerlerde delk"in etkisinden dolay rzgar yn kazanr. Buna bir rnek olarak Melen Boaznda ve Nfren Boazndan Dzce'ye doru kuzey bat ynl rzgarlarn olumas verilebilir. Dzce etrafnn dalarla evrili olmas rzgar hzlarnn azalmasna ve k aylarnda sis olumasna neden olduu gibi ge dalmasnda da etkisi byktr. Akakoca kylarnda deniz buusu sisi ilkbaharda oluur.

- 24 -



ekil 14.Trkiye klim Haritas

Scaklk: Dzce Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre; blgenin 31 yllk ortalama scakl 13,1 oC, yllk ortalama en yksek scaklk 18,8 oC, ortalama en dk scaklk ise 8,3 oC olarak tespit edilmitir.Tablo 19.Uzun Yllar Aylk Scaklk Deerleri (oC) Meteorolojik Elem. Ort. Sc. Ort. Yk. Sc. Ort. D. Sc. En Yk. Sc. En D. Sc. Ock 3,9 8,0 0,5 23,4 bt 4,8 9,7 0,8 25,6 Mrt 7,5 13,2 3,0 32,2 Nsn 12,2 18,6 7,1 34,7 -3,0 Mys 16,4 22,8 10,9 37,5 0,4 Hzn 20,2 26,6 14,2 39,0 6,6 Temz Agus 22,4 28,5 16,6 42,4 8,8 22,0 28,4 16,6 40,3 7,6 Eyl 18,4 25,4 13,0 38,3 4,5 Ekm Ksm 14,1 20,3 9,5 38,2 -1,0 9,2 14,8 4,8 28,8 -6,8 Arlk 5,6 9,8 2,2 26,2 -16,5 Yllk 13,1 18,8 8,3 42,4 -17,3

-15,0 -17,3 -13,6

Ya: Dzce Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre blgenin 31 yllk ortalama toplam ya miktar 836,4 mm, en yksek aylk ortalama toplam ya miktar 103,1 mm ile Aralk aynda, en dk aylk ortalama toplam ya miktar 44,1 mm ile Eyll aynda, gnlk en ok ya miktar ise 97 mm ile Temmuz ayndadr.Tablo 20.Uzun Yllar Aylk Ya Deerleri Meteorolojik Elem. Ort. Top. Ya Mik. (mm) Gn. En ok Ya Mik. (mm) Ock 87,0 bt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl 49,5 56,5 44,1 Ekm 85,8 Ksm 90,7 Arlk Yllk

72,6 68,8 62,3 59,4 56,6

103,1 836,4

60,0

39,2 39,0 30,4 55,2 55,3

97,0

110,3 49,7

55,5

56,1

58,9 110,3

- 25 -



Bal Nem: Dzce Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre blgenin 31 yllk ortalama bal nemi %80; en yksek aylk ortalama bal nem %80 ile Ocak ay, en dk aylk ortalama bal nemi %69 ile Haziran ay, en dk aylk bal nem ise % 6 ile Ekim aydr.Tablo 21.Uzun Yllar Bal Nem Deerleri Meteorolojik Elem. Ort. Bal Nem (%) En D. Bal Nem (%) Ock bt 80 18 75 16 Mrt 73 9 Nsn Mys Hzn Temz Agus 71 8 71 14 69 12 71 16 73 15 Eyl 74 20 Ekm Ksm Arlk Yllk 78 6 78 14 80 12 74 6

Rzgar: Dzce Meteoroloji stasyonunun 31 yllk gzlem kaytlarna gre blgenin yllk ortalama rzgar hz; 0,9 m/sn, en hzl esen rzgar ise 20,1 m/sn ile SSE (Gneygneydou) ynnde olduu belirlenmitir. Dzce line ait Meteoroloji Blteni EK-8de verilmitir.Tablo 22.Dzce li Genel Rzgar VerileriMeteorolojik Elem. Saat 07deki Ort. Rz. Hz (m/sn) Saat 14deki Ort. Rz. Hz (m/sn) Saat 21deki Ort. Rz. Hz (m/s) Ort. Rz. Hz (m/sn) En Hzl Esen Rz. Yn En Hzl Esen Rz. Hz (m/sn) Ort. Frtnal Gn Say. (Rz. Hz>=17.2 m/sn) Ort. Kuv. Rz. Gn Say. (Rz. Hz. 10.8-17.1 m/sn) Yl 30 Ock 0,6 bt 0,6 Mrt 0,6 Nsn 0,6 Mys 0,5 Hzn 0,4 Tem z 0,4 Agu s 0,3 Eyl 0,3 Ek m 0,3 Ks m 0,5 Arlk 0,6 Yll k 0,5

30

1,0

1,3

1,7

2,0

2,2

2,3

2,5

2,4

1,8

1,2

0,9

0,9

1,7

30 30 31 31

0,7 0,8 SE 17,8

0,8 0,9 SSE 20,1

0,8 1,0 WN W 15,4

0,7 1,1 SW 14,5

0,6 1,1 S 18,3

0,6 1,1 WS W 14,0

0,6 1,2 WN W 12,1

0,5 1,1 W 11,8

0,5 0,9 SW 12,4

0,4 0,6 SW 13,9

0,6 0,7 W 16,0

0,7 0,7 NN W 14,1

0,6 0,9 SSE 20,1

14

0,1

0,1

0,0

0,0

0,2

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,4

14

1,3

1,8

2,0

1,2

1,2

1,4

1,0

1,5

1,0

1,0

1,4

1,7

16,5

Bunun dnda blgeye ait ynlere gre rzgr hzlar, rzgrn esme saylar toplam aada detaylandrlmtr.Tablo 23.Uzun Yllar Aras Esen Rzgar Hzlar (m/sn) Ynler N NNE NE ENE E ESE SE SSE Sresi 30 30 30 30 30 30 30 30 Ock 1,1 1,3 1,1 0,9 1,1 1,1 2,0 1,1 bt 1,2 1,2 1,5 1,1 1,1 1,2 1,9 1,8 Mrt 1,5 1,5 1,6 0,9 1,2 1,2 1,4 0,8 Nsn 1,4 1,5 1,7 1,2 1,0 1,2 1,1 1,2 Mys 1,6 1,6 2,0 1,3 1,0 0,9 1,4 0,9 Hzn 1,7 1,6 2,0 1,3 0,8 0,9 0,9 0,8 - 26 Temz Agus 1,8 2,0 2,3 1,2 0,7 0,8 1,0 0,7 2,0 2,0 2,1 1,2 0,7 0,7 1,0 0,7 Eyl 1,7 1,5 1,7 1,0 0,7 0,6 0,9 0,8 Ekm 1,3 1,3 1,2 0,9 0,7 0,7 0,7 0,6 Ksm 1,1 1,1 1,1 0,9 0,8 1,0 1,5 1,0 Arlk 0,9 1,0 1,2 1,0 0,8 1,3 1,7 1,2 Yllk 1,5 1,6 1,8 1,1 0,9 1,0 1,4 1,0

lhanl Elektrik retim Ltd ti S SSW SW WSW W WNW NW NNW 30 30 30 31 30 30 30 30 1,0 0,9 1,1 2,3 1,0 1,1 1,2 1,0 1,0 1,0 1,4 2,4 1,4 1,3 1,2 1,1 1,0 0,9 1,5 2,7 1,7 1,6 1,4 1,3 1,4 0,9 1,5 2,8 1,8 1,7 1,6 1,2 0,8 0,9 1,2 2,6 1,5 1,4 1,6 1,6 0,8 1,0 1,3 2,4 1,5 1,3 1,7 1,4 0,8 0,8 1,3 2,4 1,4 1,4 1,5 1,3 0,7 0,7 1,2 2,5 1,3 1,3 1,6 1,4

Kayn Reglatr ve HES Projesi ED Raporu 0,8 0,8 1,2 2,5 1,4 1,3 1,7 1,3 0,7 0,7 1,0 2,3 1,1 1,1 1,0 0,9 0,9 0,7 1,0 2,4 1,2 1,0 1,0 1,0 0,9 0,8 1,2 2,4 1,0 1,1 1,2 1,0 0,9 0,8 1,2 2,5 1,4 1,3 1,5 1,2

Bu kapsamda ayrntlar verilen meteorolojik elemanlarn grafiksel gsterimi aada yer almaktadr.

SICAKLIK

ekil 15.Scaklk Veri Grafii

YAI

ekil 16.Ya Veri Grafii

- 27 -



BAIL NEM

ekil 17.Bal Nem Veri Grafii

ekil 18.Rzgar Gl

IV.2.2. Jeolojik zellikler (blgesel jeoloji ve proje alan(lar) jeolojisi, varsa malzeme ocaklarnn jeolojik yapsnn fiziko-kimyasal zellikler, tektonik hareketler, krk ve atlaklar, depremsellik, stratigafik kolon kesitler, sondajlara ait loglar, mineral kaynaklar, heyelan, benzersiz oluumlar, , sel, kaya dmesi balklar altnda incelenmesi, 1/100000,1/25000 ve/veya 1/5000lik jeoloji hartia ve lejand, varsa jeoteknik ettler ve bunlara ait bilgi, ekil ve haritalar. ) Dzcenin gneyinde Uursuyu ayna gneyden karan Samandere zerinde yapm dnlen Kayn Reglatr ve HES Projesi iin yaplan jeolojik almalar bu blmde verilmitir. Proje sahasnn gneyinde Mudurnu ay boyunca Kuzey Anadolu Transform Fay (KAF) yer almaktadr. Blgedeki jeolojik birimler Kuzey Anadolu Fay nn kuzeyinde ve gneyinde olmak zere iki farkl istif ve kaya topluluu olarak gzlenmektedir. Bu kaya topluluklar birbirinden farkl ortamlarda gelimilerdir. nceki jeolojik almalarda Kuzey Anadolu Fayna gre kuzeyde kalan toplulua Kuzey Topluluu veya Bat Pontid, gneyde kalan toplulua ise Gney Topluluu veya Sakarya Ktas adlar kullanlmtr. Proje sahas Bat Pontid topluluu ierisinde yer almaktadr. Proje alan ve civarnn Jeoloji Haritas EK-11de verilmitir.

- 28 -



Stratigrafik Jeoloji Dzce ilesi civarnda yer alan proje sahas ve evresinde st Kampaniyen-Alt Eosen yataki kiretal fli karakterindeki Akveren Formasyonu, Sermi kireta yesi ve angaza volkanit yesi ile birlikte bulunmaktadr. Akveren formasyonu Killi kireta, kilta, marn, trbiditik kumta, kumlu karbonat, resifal kireta ve volkanitlerden oluan formasyonun st dzeylerine yakn grlen resifal kiretalar sermi kireta yesi ile Kuvaterner yal alvyon ve yama molozu yer almaktadr. Bat Pontid zonu ierinde bulunan Proje alan ve evresinin stratigrafik jeolojisi yaldan gence doru sralamas aada anlatlmtr. Bat Pontid Zonu Yedigller Formasyonu (PGy) Amfibolit, gnays, migmatit, metavolkanit, mermer, ist vb. kayatrlerinden oluan birim. Serdar ve Demir (1983) tarafndan adlandrlmtr. Amfibolit ve gnays ardalanmas eklinde olan yksek derecede metamorfk bir toplulukla, bunlar kesen yeiiist fasiyesinde metamorfzmaya uram granit ve lav, volkanoklastik, krntl ve karbonatl kayalardan oluan birimde ounlukla isel doku-yap zellikleri kaybolmutur. Tektonik olarak biraraya gelmi eitli kaya topluluklarndan oluan birim Snnice dada yaygn olarak ve Kaplandede da ile Almack da dousundaki Sahan derede mostralar verir. Stratigrafk konumuna gre Prekambriyen yata olduu dnlen birimin kalnl hakknda bir ey sylemek zordur. Alt Ordovisiyen yataki Kocatengel formasyonu Kaplandede dada Yedigller formasyonu zerine asal uyumsuzlukla gelir. Ayn iliki Snnice dada bu kez yine Alt Ordovisiyen yataki Kurtky formasyonu ile Yedigller formasyonu arasnda gzlenir. Yedigller formasyonuna edeer birimlerden biri Karadere'de ilk kez Arpat ve di. (1978) tarafndan Paleozoyik ncesi metamorfk kayalar olarak belirtilen birimdir. Ayrca Daday-Devrekani metasedimenter grubunun Grleyik gnays (Ylmaz, 1979) da Yedigller formasyonuna edeer birim olarak kabul edilir. Bolu Granitoyid (Pb) Granodiyorit, tonalit, granit, gabro gibi pltonik kayalarla, bunlar kesen lamprofir ve apl itlerden oluan birim, Erendil ve di. (1991) tarafndan Magmatik ekirdek Kayalar Topluluu iinde Bolu granitoyidi olarak adlandrlmtr. Birimdeki tonalit, granodiyorit ve granit bileimindeki pltonlar tipik olarak granofirik doku gsteren, dokusal olarak s koullarda kristallenmi intrzif zellikleri sunar. Yerleme derinlikleri 5 km. den s, 2 km. den daha derindir (Ustamer ve Kipman, 1998). Kaynal kuzeydousunda, Snnice dada Paleozoyik yataki birimlerle snrlanan Bolu granitoyidi ve i ie bulunduu Yedigller formasyonu, zerine gelen Alt Ordovisiyen yataki Kurtky formasyonunun zellikle alt dzeylerindeki krntllara malzeme vermitir. Bu zellii birimin Ordovisiyen'den yal olduunu gsterir. Granitik sokulumlarn majr ve iz element ile izotop jeokimyasal zellikleri, bunlarn bir lde kirlenmi yay mamatizmas rn olduklarm gstermektedir (Ustamer, 1996). Kocatngel Formasyonu (Oko) eyl, amurta ve kumtanda

kayin regÜlatÖrÜ ve hes

Documents