1

Adı :..........................................

Soyadı :..........................................

Sınıf/şube :..........................................

ww

w.u

ltraf

enak

adem

i.com

Bu testte toplam 20 soru vardır. Sınav süresi 40 dakikadır. Cevaplarınızı en arka sayfadaki optik forma kodlayınız.

2

4.

DNA molekülü ile ilgili;I.ıDNA‘nıneşlenmesisırasındaoluşanzincirlerdeorganik bazdaeksiklik varsa yada karşılıklı yanlışeşleşmesözkonusuisebuhatadüzeltilebilir.II.ııDNA ‘nın tek zincirindeadenin sayısı timin sa-yısına, guanin sayısı sitozin sayısına her zamaneşittir.III.ıDNA’nınkendinieşlemesisürecindesitoplazmaiçindekifosfatsayısıazalırken,çekirdekiçerisindekişekersayısıartar.ifadelerinden hangileri doğrudur?

A)YalnızI.B)IveIII.B)IIveIII.D)I,IIveIII.

1. Klimatologlar bir yerleşim yeri için yağış sıcaklıkverilerinihazırlayıpaşağıdakigrafiğiçizmişlerdir.

Bu verilerden yararlanarak bu yerleşim yeri için ;

I.I Karasal iklimin hüküm sürdüğü 1054 rakımlıKayseriilimizolabilir.II.VYerleşim yerinin haftalık hava durumunubelirlemeyeyönelikbirçalışmadır.III.Nemoranı düşükbir yerleşimyeri isegecevegündüzarasındakisıcaklıkfarkıdafazlaolur.IV.GüneyYarımKüre’debiryerleşimyeridir.ifadelerinden hangileri doğrudur?

A)YalnızI.B)IveIII.C)IIveIII.D)I,IIveIV.

25

-5

Oca

k

Şub

at

Mar

t

N�s

an

May

ıs

Haz

�ran

Tem

muz

Ağu

stos

Eyl

ül

Ek�

m

Kas

ım

Ara

lık

Ort. yağış 397 mm Ort. sıcaklık 10.4 ( C)o

Yağış(mm) Sıcaklık(oC)

70

60

50

40

30

20

10

0

Yağış Sıcaklık

3. Bezelyelerde sarı tohum renginin yeşil tohumrengine, uzun boylu olmanın kısa boylu olmadurumunabaskınolduğubilinmektedir.

ÇAPRAZLAMA 1 ÇAPRAZLAMA 2

SarıtohumluXYeşiltohumlubezelyebezelye

UzunboyluXKısaboylubezelyebezelye

Bir araştırmacı yapacağı çaprazlamalar ileçaprazlama1’ den%50 saf döl,%50melez dölelde edebilecektir. Çaprazlama 2’ den ise % 100melezdöleldeedebilmesibeklenmektedir.Bu araştırmacı çaprazlamalarında hangi genotipli bezelyeleri tercih etmiştir?

ÇAPRAZLAMA 1 ÇAPRAZLAMA 2

A) AAxAa AAxaaB) AAxaa AaxAaC) Aaxaa AAxaaD) Aaxaa Aaxaa

x x

2.

Kşehrininzamanlagece-gündüzsürelerinindeğişi-minigösterengrafikverilmiştir.Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kşehrizamanlayazmevsimindenkışmevsimi-negeçmişolabilir.

B) KşehriKuzeyYarımKüre’deisegrafikTemmuzileOcakaylarıarasındakigece-gündüzdeğişimiolabilir.

C) K şehrinde birim yüzeye düşen ışık enerjisimiktarızamanlaazalır.

D) KşehriGüneyYarımKüre’deisegrafik21Aralıkile 21 Mart tarihleri arasındaki gece-gündüzdeğişimiolabilir.

H bağı

8. Sınıflar ULTRADENEME 5

8. Sınıflar

ww

w.u

ltraf

enak

adem

i.com

2

7. Bir bölgedeki insanlarda bir evresel etken sebebiile meydana gelen mutasyon sonucu bir hastalıkgörülmeye başlamıştır. Bu hastalığın 3 nesilboyunca o bölgedeki insanlarda görülme sayısıaşağıdakigrafiktegösterilmiştir.

Verilen bilgiler ve grafiğe göre o bölgede meydana gelen mutasyon ile ilgili;

I. Mutasyon vücut hücrelerinde meydana gelmişvemutasyonunnedeni4.zamandilimindeortadankalkmışolabilir.II.Mutasyon üreme hücrelerindemeydana gelmişvemutasyonunnedeni3.zamandilimindeortadankalkmışolabilirIll. Mutasyon vücut hücrelerinde meydana gelmişvemutasyonunnedeni3.zamandilimindeortadankalkmışolabilir.verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

A) IveII. B) IveIII.C) IIveIII. D) l,IIveIII.

6. Uzunboyluikibezelyebitkisininçaprazlamaşema-sıaşağıdagösterilmiştir.Görseldeki şekillergeno-tipleritemsiletmektedir.

Buna göre bu çaprazlama ile ilgili seçeneklerde verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? (Bezelyelerdeuzunboy,kısaboyabaskındır.)

A) Çaprazlamasonucuüççeşitgenotip,ikiçeşitfenotipmeydanagelir.

B) Çaprazlananbezelyelerdenoluşabilecek100taneyenibezelyeninhepsikısaboyluolabilir.

C) Çaprazlanananabezelyelerinikisidehomozi-gotbaskıngenotipesahiptir.

D) Çaprazlamasonucuoluşabilecekgenotiplerin%50'siheterezigotolabilir.

5. “Kırşehirbaştaolmaküzerepekçokşehirdeafetedönüşen ani ve şiddetli yağışlar hayatı olumsuzetkilemiştir.Ülkemiz,son25yılınenyüksekyağışalanAğustosayınıgeridebırakıyorveyurtgenelindeyağışlar,biröncekiyılınaynıayınagöre%35artmıştır.”

Yukarıdaki haber metnini kaleme alan ve bu haberde bahsi geçen olayla ilgili araştırmalar yapan bilim insanı hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Bubiliminsanınameteorologdenir.

B) Atmosferdemeydanagelenolaylarıngelişiminivedeğişiminiinceler.

C) Bubilim insanının ifadeleriherzamankesinlikbildirir.

D) Bubiliminsanıdahadarbölgeleriçinçalışmalaryapar.

X 8. Yapılanbirdeneysonucundaaynıcanlıyaaitsirkesineği larvalarının 16OC'lik sıcaklıkta bulunanlarınkanatlarının düz, 25OC'lik sıcaklıkta bulunanlarınkanatlarının ise kıvrık olduğu ve oluşan kıvrıkkanatlısineklerinyenilarvalarının16OC'liksıcaklıktabekletildiğinde meydana gelen sirke sineklerinindüzkanatlıolduğugörülmüştür.

Yapılan deney ile ilgili seçeneklerde verilenlerden hangileri doğrudur? (X : Bağımlı Değişken, Y :BağımsızDeğişken)

A) Olay:ModifikasyonX:KanatŞekliY:Sıcaklık

B) Olay:MutasyonX:SıcaklıkY:KanatŞekli

C) Olay:MutasyonX:KanatŞekliY:Sıcaklık

D) Olay:ModifikasyonX:SıcaklıkY:KanatŞekli

ULTRADENEME 5

3

8. Sınıflar

3

9. Şirin Öğretmen, derste bazı malzemeler kullanarak aşağıdaki DNA modelini oluşturmuş ve öğrencilerinegöstermiştir.

Daha sonra dört öğrencisine bu malzemelerden eşit sayıda dağıtarak, modelde göstermiş olduğu DNA'nıneşlenmişhalinimodellemeleriniistemiştir.

Buna göre aşağıdaki öğrenci modellerinden hangisi doğrudur?

A)B)C)D)

A z�nc�r�

B z�nc�r�

10. Türkiye’debulunanbirtatilsitesi,Kasım'aözelencaziptatilrotalarınıbelirleyerekSeyşelleriçindetatilplanladı.‘Buyılöğrenciler için ilkuzun tatil 18-22Kasım tarihleriarasında.Ailece tatil planı yapanlar içinsonbahardadünyadaki en güzel, en ekonomik ve vizesiz tatil yapılacak yerleri sıraladık.’ diyen siteden kısa bir tanıtımaşağıdakigibiverilmiştir.

SEYŞELLER

Büyülübirtropikadatatilihayalinizvarsa,vizelerinkaldırılmasıylakapısındançevrilmeihtimalinizdekalmamışken,Seyşellerfırsatınıkaçırmayın.HintOkyanusu’nunmüthişhazinesiSeyşeller,90'danfazlaada,adacık,mercanvegranitkayalıklarındanoluşuyor.Kadifegibibeyazkumların turkuazdenizle iç içeolduğueşsizsahilleri vetropikormanlarıylasututkunlarınıncennetiSeyşeller,Dünya'nınenhuzurlu,engüzelköşelerindenbiri.KolaykolayunutamayacağınızbirhuzurvadedenSeyşeller'ekasımayındagitmek,dalışyapmakiçindeenidealay.Kasım'dahavadurumu:30°Cveyağmurluolarakbekleniyor

Tatil sitesinin bu tanıtımı ile Seyşeller’i tatil için seçmek isteyen bir ailede hangisi etkili olmamıştır?

A) Seyşeller’deKasımayındabirimyüzeyedüşenısıenerjisininTürkiye’denfazlaolması

B) Türkiye’degüneşışınlarınınbutarihlerdedahaeğikaçılarlagelmesi

C) Seyşeller’debutarihlerdegündüzsürelerininkısalmayabaşlaması

D) Muhteşemturkuazsahillerivetropikormanlarıiledünyanınengüzelyerlerindenbiriolması

Ekvator

ULTRADENEME 5

4

8. Sınıflar

ww

w.u

ltraf

enak

adem

i.com

4

11. Sıcaklığa ve coğrafi koşullara bağlı olarak nemmiktarı değişir. Örneğin yaz aylarında, denizkıyısı bölgelerde hava sıcaklığı 28 derecelereyaklaştığında ve yüksek nem olduğunda, havaolması gerekenden çok daha sıcak hissedilebilir.Daha fazla terlenir ve hava daha bunaltıcı olur.Özellikle yazın rüzgar esmeyen ve çok sıcakgünlerde,neminbunaltıcıetkisiniyaşarız.Hava sıcakken eğer nem oranı artarsa bizimhissettiğimiz sıcaklık da artar. Ortalama %30-50 arasında olan nem oranlarında çok büyük birproblem çıkmazken, %50 ve üzerinde olan nemoranlarındavücutdışarıyaısıvermekteçokzorlanırve vücudun ısısı artar. Metabolizmanın düzenliçalışmasıbozulur.Atmosferde nemin az olduğu yerlerde günlük veyıllıksıcaklıkfarklarıçokolur.

Bu bilgilerden yararlanarak aşağıdaki gibi işaretlenen doğru–yanlış etkinliğinde tablodaki işaretlemelerden kaç tanesi doğru kabul edilebilir?

D Y

NemoranınınfazlaolduğubiryerdeyıllıksıcaklıkgrafiğiAtmosferde nemin az olduğu yerlerdegünlük ve yıllık sıcaklık farkları da azolur.Havadaki nem oranının normaldeğerlerden fazlayadaazolmasıbazıhastalıklarayolaçabilir.

Denizdenuzakveyüksekalanlardanemmiktarıazdır.

A)1B)2C)3D)4

Aylar

13. Işılvebabasıdenizkenarındakievlerininbahçesin-de oturmuş sohbet ediyorlardı. Akşam olup havakarardığında Işıl, bulundukları kumolan bölgedendenizedoğrurüzgâresmeyebaşladığınıfarkettivebudurumubabasıilepaylaştı.Babasıiseşuan40yaşındaolduğunuveküçüklüğündenberigeneldeakşamlarıkaradandenizedoğru,gündüzleriisede-nizdenkarayadoğrurüzgârestiğinisöyledi.

Işıl ve babasının yaşadığı bu durum ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Bulunduklarıkaradagündüzeriyağmuryağmaihtimalidahayüksektir.

B) BabasınınIşıl’asöylemişolduğubilgilerbölge-niniklimiileilgilidir.

C) Bulunduklarıbölgeninikliminiinceleyenbilimdalınaklimatoloji,biliminsanınaiseklimatologdenir.

D) Sohbetettikleriakşambulunduklarıkarabölümündealçakbasınç,denizdeiseyüksekbasınçetkiliolmuştur.

12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi iklim ve hava olayları yönünden diğerlerinden farklıdır?

A) Ankara’dason30yılınensıcakgünüyaşandı.

B) Deniz kenarındaki şehirlerin nem oranı dahayüksektir.

C) Türkiye’ninençokyağışalaniliRize’dir.

D) Erzurum’daOcakayıçoksoğukgeçer.

14. Bezelyelerdesarıtohumrengiyeşiltohumrenginebaskındır.

Fenotip Genotip

1 Sarıtohum AA

2 Sarıtohum Aa

3 Yeşiltohum aa

Tohum rengine göre fenotip ve genotipleri tab-loda verilen bezelyeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) 1 ve 3 numaralı bezelyeler çaprazlandığındaoluşabilecek bezelyelerin genotipi kesinliklekendisini oluşturan bezelyelerin genotipindenfarklıdır.

B) Tamamı sarı tohumlu bezelye elde edebilmekiçin 1 numaralı bezelye 2 veya 3 numaralıbezelyeileçaprazlanabilir.

C) 2 ve 3 numaralı bezelyeler çaprazlandığındaelde edilebilecek 100 tohumun tamamı sarıtohumluolabilir.

D) 1 ve 2 numaralı bezelyeler çaprazlandığındaeldeedilebilecektohumlarınsonrakinesillerinde3numaralıbezelyefenotipiortayaçıkamaz.

ULTRADENEME 5

5

8. Sınıflar

5

15. Bilim insanları sirke sinekleri ile görseli verilen deneyiyapıyorlar. Kıvrık kanatlı sirke sineği yumurtaları 160Cde yetiştirildiğinde düz kanatlı sirke sinekleri, 250C deyetiştirildiğindekıvrıkkanatlısirkesineklerioluşuyor.Busirkesineklerindeneldeedilenyumurtalartekrar250Cdeyetiştirildiğindekıvrıkkanatlısirkesineklerioluşuyor.Yapılan bu deney ile ilgili;I. ıBu deney sıcaklığın sirke sineğinin büyüme vegelişmesineetkisiniincelemekiçinyapılmıştır.II.Çevreetkisiyleoluşandeğişimlerintamamıkalıtsaldır.III.ıSirke sineklerinin kanatlarında bulunan genlerinişleyişiçevreşartlarındanetkilenir.verilenlerden hangileri doğrudur?

A)IveII.B)YalnızIII.C)IveIII.D)I,IIveIII.

16.

Görseldeki yapılarla ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

A)DNA,hücreninyöneticimolekülüdürveyaşamsalfaaliyetleri(solunum,beslenme,üreme)yönetir.B)Hercanlıtürü,hücrelerindekendineözgüsayıdakromozombulundurabilir.C)Nükleotidler,DNA’nıncanlıyaözgütümkalıtsalözelliklerininşifrelendiğivebuözelliklerintaşındığıbölümüdür.D)Genlernükleotidlerinfarklısıravesayıdadizilmesiileoluşabilir.

Kıvrık Kanatlı S�nekler

25 Co 25 Co

16 Co 25 Co

Düz kanatlı

Düz kanatlı

Kıvrık kanatlı

Kıvrık kanatlı

Kıvrık kanatlıKıvrık kanatlı

25 Co 25 Co

l. Döl

ll. Döl

lll. Döl

17. YandabirDNAmolekülününsağlıklı eşlenmemodeliverilmiştir.,,venükleotitleritemsilet-mektedir.

ve nükleotidleri karşılıklı eşlenebildiğine göre DNA modelindeki 1. ve 2. zincirlerdeki boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) 1. z�nc�r 2. z�nc�r 1. z�nc�r 2. z�nc�r 1. z�nc�r 2. z�nc�r 1. z�nc�r 2. z�nc�rB) D)C)

1. z�nc�r 2. z�nc�r

iplik

ULTRADENEME 5

8. Sınıflar

ww

w.u

ltraf

enak

adem

i.com

6

;

Adı-Soyadı

Sınıf Şube

Emeği Geçen Öğretmenlerimiz

18.

Verilen DNA molekülü ile ilgili;I.ŞekilüzerindeDNA’nıngörevbirimigösterilmiştir.II.Yilegösterilenyapı,DNA’yaisminivermiştir.III.Zilegösterilenyapıadeninnükleotidiolabilir.IV.Xilegösterilenyapı,DNAmolekülündekibütünnükleotidlerdebulunur.verilen ifadelerden hangileri yanlıştır?A)YalnızI.B)IveIII.C)IIveIII.D)IveIV.

X

Y Z

Nükleotit

20.

Verilen örneklerin hangilerindeki çaprazlamada kullanılan bezelyelerden herhangi birinin melez özellik taşıdığı kesindir?(Sarı tohum yeşil tohuma, uzun boylu bezelye kısa boylu bezelyeye, düzgün tohum buruşuk tohuma baskındır)A)YalnızBB)YalnızRC)BveRD)RveS

Uzun boylu ve kısa boylu bezelyelerçaprazlandığında uzun boylu bezelyeleroluşuyor.

Sarı tohumlu ve yeşil tohumlu bezelyelerçaprazlandığında yeşil tohumlu bezelyeleroluşuyor.

Düzgün tohumlu ve buruşuk tohumlubezelyeler çaprazlandığında buruşuktohumlubezelyeleroluşuyor.

B

R

S

ultrafenUzayda kısa b�r süre kalınca �nsan DNA'sının değ�şt�ğ�n�fark edenb�l�m �nsanları, uzayda yaşamın en temel yapı taşlarını nasıletk�leyeb�leceğ�n�görmek �ç�n astronot Scott Kelly'�uzaya gönder�p,�k�z kardeş Mark'ı Dünya'da bıraktı.Scott Kelly uzayda 500 günden fazla kaldı. Emekl�astronot olan tekyumurta �k�z�kardeş�Mark �se kardeş�n�Dünya'da bekled�. Scott'undeğ�şen DNA'sının büyük b�r kısmı Scott, Dünya'ya döndükten 2gün sonra normale döndü ama genler�n�n yüzde 7's�n�n esk�hal�nedönmed�ğ�görüldü. Scott'un DNA'sında yaşanan değ�ş�kl�k, pek çoktest �le doğrulandı. Değ�ş�me uzaydak�kozm�k radyasyonun yanısıra, uzay yolculuğunun get�rd�ğ�stres�n yol açtığı tahm�n ed�l�yor.

SüleymanALTINTAŞ

19.

Yukarıda verilen haber metnine göre aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?

A) Uzayagidenastronotortamakısasüredeuyumsağlamış, bu da astronotun yaşama şansınıarttırmıştır.

B) UzayagönderilenastronotunDNA’sındaki%7’likdeğişimmutasyonaörnekolarakgösterilebilir.

C) Uzaya gönderilen astronotun DNA’sıuzaydan döndükten sonra tamamı eski halinedönüştüğünden bu olay modifikasyon ileaçıklanabilir.

D) DNA’dakideğişimlersadeceradyasyonvestresilemeydanagelir.

ULTRADENEME 5

1) Klimatologlar bir yerleşim yeri için yağış sıcaklık verilerini hazırlayıp şekildeki grafiği çizmişler-dir. Bu verilerden yararlanarak bu yerleşim yeri için ; I. Karasal iklimin hüküm sürdüğü 1054 rakımlı Kayseri ilimiz olabilir. II. Yerleşim yerinin haftalık hava durumunu belirlemeye yönelik bir çalışmadır. III. Nem oranı düşük bir yerleşim yeri ise gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı da fazla olur. IV. Güney Yarım Küre'de bir yerleşim yeridir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız l. B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve IV. 2) K şehrinin zamanla gece-gündüz sürelerinin değişimini gösteren grafik verilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) K şehri zamanla yaz mevsiminden kış mevsimine geçmiş olabilir. B) K şehri Kuzey Yarım Küre'de ise grafik Temmuz ile Ocak ayları arasındaki gece-gündüz değişimi olabilir. C) K şehrinde birim yüzeye düşen ışık enerjisi miktarı zamanla azalır. D) K şehri Güney Yarım Küre'de ise grafik 21 Aralık ile 21 Mart tarihleri arasındaki gece-gündüz değişimi olabilir. 3) Bezelyelerde sarı tohum renginin yeşil tohum rengine, uzun boylu olmanın kısa boylu olma durumuna baskın olduğu bilinmektedir. Bir araştırmacı yapacağı çaprazlamalar ile çaprazlama 1’den % 50 saf döl, % 50 melez döl elde edebilecektir. Çaprazlama 2' den ise % 100 melez döl elde edebilmesi beklenmekte-dir. Bu araştırmacı çaprazlamalarında hangi genotipli bezelyeleri tercih etmiştir? ÇAPRAZLAMA 1 ÇAPRAZLAMA 2 A) AAx Aa AAx aa B) AAx aa Aa X Aa C) Aa X aa AAx aa D) Aa X aa Aa X aa 4) DNA molekülü ile ilgili; I. DNA’nın eşlenmesi sırasında oluşan zincirlerde organik bazda eksiklik varsa ya da karşılıklı yanlış eşleşme söz konusu ise bu hata düzeltilebilir. II. DNA’nın tek zincirinde adenin sayısı timin sayısına, guanin sayısı sitozin sayısına her zaman eşittir. III. DNA’nın kendini eşlemesi sürecinde sitoplazma içindeki fosfat sayısı azalırken, çekirdek içerisindeki şeker sayısı artar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız l. B) I ve III. C) II ve III. D) I,II ve III. 5) "Kırşehir başta olmak üzere pek çok şehirde afete dönüşen ani ve şiddetli yağışlar hayatı olumsuz etkilemiştir. Ülkemiz, son 25 yılın en yüksek yağış alan Ağustos ayını geride bırakı-yor ve yurt genelinde yağışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre %35 artmıştır." Yukarıdaki haber metnini kaleme alan ve bu haberde bahsi geçen olayla ilgili araştırmalar yapan bilim insanı hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bu bilim insanına meteorolog denir. B) Atmosferde meydana gelen olayların gelişimini ve değişimini inceler. C) Bu bilim insanının ifadeleri her zaman kesinlik bildirir. D) Bu bilim insanı daha dar bölgeler için çalışmalar yapar.

6) Uzun boylu iki bezelye bitkisinin çaprazlama şeması görselde gösterilmiştir. Görseldeki şekiller genotipleri temsil etmektedir. Buna göre bu çaprazlama ile ilgili seçeneklerde verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? (Bezelyelerde uzun boy, kısa boya baskındır.) A) Çaprazlama sonucu üç çeşit genotip, iki çeşit fenotip meydana gelir. B) Çaprazlanan bezelyelerden oluşabilecek 100 tane yeni bezelyenin hepsi kısa boylu olabilir. C) Çaprazlanan ana bezelyelerin ikisi de homozigot baskın genotipe sahiptir. D) Çaprazlama sonucu oluşabilecek genotiplerin %50'si heterezigot olabilir. 7) Bir bölgedeki insanlarda bir çevresel etken sebebi ile meydana gelen mutasyon sonucu bir has-talık görülmeye başlamıştır. Bu hastalığın 3 nesil boyunca o bölgedeki insanlarda görülme sayısı aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Verilen bilgiler ve grafiğe göre o bölgede meydana gelen mutasyon ile ilgili; I. Mutasyon vücut hücrelerinde meydana gelmiş ve mutasyonun nedeni 4. zaman diliminde orta- dan kalkmış olabilir. II. Mutasyon üreme hücrelerinde meydana gelmiş ve mutasyonun nedeni 3. zaman diliminde or- tadan kalkmış olabilir III. Mutasyon vücut hücrelerinde meydana gelmiş ve mutasyonun nedeni 3. zaman diliminde orta- dan kalkmış olabilir. verilen ifadelerden hangileri doğrudur? A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve III. 8) Yapılan bir deney sonucunda aynı canlıya ait sirke sineği larvalarının 16°C'lik sıcaklıkta bulunanların kanatlarının düz, 25°C'lik sıcaklıkta bulunanların kanatlarının ise kıvrık olduğu ve oluşan kıvrık kanatlı sineklerin yeni larvalarının 16°C'lik sıcaklıkta bekletildiğinde meydana gelen sirke sineklerinin düz kanatlı olduğu görülmüştür. Yapılan deney ile ilgili seçeneklerde verilenlerden hangileri doğrudur? (X : Bağımlı Değişken, Y :Bağımsız Değişken) A) Olay: Modifikasyon B) Olay: Mutasyon C) Olay: Mutasyon D) Olay: Modifikasyon X: Kanat Şekli X: Sıcaklık X: Kanat Şekli X: Sıcaklık Y: Sıcaklık Y: Kanat Şekli Y: Sıcaklık Y: Kanat Şekli 9) Şirin Öğretmen, derste bazı malzemeler kullanarak yandaki DNA modelini oluşturmuş ve öğrencilerine göstermiştir. Daha sonra dört öğrencisine bu malzemelerden eşit sayıda dağıtarak, modelde göstermiş olduğu DNA'nın eşlenmiş halini modellemelerini istemiştir. Buna göre aşağıdaki öğrenci modellerinden hangisi doğrudur?

10) Türkiye'de bulunan bir tatil sitesi, Kasım'a özel en cazip tatil rotalarını belirleyerek Seyşeller için de tatil planladı. 'Bu yıl öğrenciler için ilk uzun tatil 18-22 Kasım tarihleri arasında. Ailece tatil planı yapanlar için sonbaharda dünyadaki en güzel, en ekonomik ve vizesiz tatil yapılacak yerleri sıraladık.' diyen siteden kısa bir tanıtım aşağıdaki gibi verilmiştir. SEYŞELLER: Büyülü bir tropik ada tatili hayaliniz varsa, vizelerin kaldırılmasıyla kapısından çevrilme ihtimali-niz de kalmamışken, Seyşeller fırsatını kaçırmayın. Hint Okyanusu'nun müthiş hazinesi Seyşeller, 90'dan fazla ada, adacık, mercan ve granit kayalıklarından oluşuyor. Kadife gibi beyaz kumların turkuaz denizle iç içe olduğu eşsiz sahilleri ve tropik ormanlarıyla su tutkunlarının cenneti Seyşeller, Dünya'nın en huzurlu, en güzel köşelerinden biri. Kolay kolay unutamayacağınız bir huzur vadeden Seyşeller'e kasım ayında gitmek, dalış yapmak için de en ideal ay. Kasım'da hava durumu: 30 °C ve yağmurlu olarak bekleniyor Tatil sitesinin bu tanıtımı ile Seyşeller'i tatil için seçmek isteyen bir ailede hangisi etkili olmamıştır? A) Seyşeller'de Kasım ayında birim yüzeye düşen ısı enerjisinin Türkiye'den fazla olması B) Türkiye'de güneş ışınlarının bu tarihlerde daha eğik açılarla gelmesi C) Seyşeller'de bu tarihlerde gündüz sürelerinin kısalmaya başlaması D) Muhteşem turkuaz sahilleri ve tropik ormanları ile dünyanın en güzel yerlerinden biri olması

11) Sıcaklığa ve coğrafi koşullara bağlı olarak nem miktarı değişir. Örneğin yaz aylarında, deniz kıyısı bölgelerde hava sıcaklığı 28 derecelere yaklaştığında ve yüksek nem olduğunda, hava olması gerekenden çok daha sıcak hissedilebilir. Daha fazla terlenir ve hava daha bunaltıcı olur. Özellikle yazın rüzgâr esmeyen ve çok sıcak günlerde, nemin bunaltıcı etkisini yaşarız. Hava sıcakken eğer nem oranı artarsa bizim hissettiğimiz sıcaklık da artar. Ortalama %30-50 arasında olan nem oranlarında çok büyük bir problem çıkmazken, %50 ve üzerinde olan nem oranlarında vücut dışarıya ısı vermekte çok zorlanır ve vücudun sıcaklığı artar. Metabolizmanın düzenli çalışması bozulur. Atmosferde nemin az olduğu yerlerde günlük ve yıllık sıcaklık farkları çok olur. Bu bilgilerden yararlanarak aşağıdaki gibi işaretlenen doğru-yanlış etkinliğinde tablodaki işaretlemelerden kaç tanesi doğru kabul edi-lebilir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 12) Aşağıdaki cümlelerden hangisi iklim ve hava olayları yönünden diğerlerinden farklıdır? A) Ankara'da son 30 yılın en sıcak günü yaşandı. B) Deniz kenarındaki şehirlerin nem oranı daha yüksektir. C) Türkiye'nin en çok yağış alan ili Rize'dir. D) Erzurum'da Ocak ayı çok soğuk geçer. 13) Işıl ve babası deniz kenarındaki evlerinin bahçesinde oturmuş sohbet ediyorlardı. Akşam olup hava karardığında Işıl, bulundukları kum olan bölgeden denize doğru rüzgâr esmeye başladığını fark etti ve bu durumu babası ile paylaştı. Babası ise şuan 40 yaşında olduğunu ve küçüklüğünden beri genelde akşamları karadan denize doğru, gündüzleri ise denizden karaya doğru rüzgâr estiğini söyledi. Işıl ve babasının yaşadığı bu durum ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bulundukları karada gündüzleri yağmur yağma ihtimali daha yüksektir. B) Babasının Işıl'a söylemiş olduğu bilgiler bölgenin iklimi ile ilgilidir. C) Bulundukları bölgenin iklimini inceleyen bilim dalına klimatoloji, bilim insanına ise klimatolog denir. D) Sohbet ettikleri akşam bulundukları kara bölümünde alçak basınç, denizde ise yüksek basınç etkili olmuştur. 14) Bezelyelerde sarı tohum rengi yeşil tohum rengine baskındır.

Tohum rengine göre fenotip ve genotipleri tabloda verilen bezelyeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) 1 ve 3 numaralı bezelyeler çaprazlandığında oluşabilecek bezelyelerin genotipi kesinlikle kendisini oluşturan bezelyelerin genotipinden farklıdır. B) Tamamı sarı tohumlu bezelye elde edebilmek için 1 numaralı bezelye 2 veya 3 numaralı bezelye ile çaprazlanabilir. C) 2 ve 3 numaralı bezelyeler çaprazlandığında elde edilebilecek 100 tohumun tamamı sarı tohumlu olabilir. D) 1 ve 2 numaralı bezelyeler çaprazlandığında elde edilebilecek tohumların sonraki nesillerinde 3 numaralı bezelye fenotipi ortaya çıkamaz. 15) Bilim insanları sirke sinekleri ile görseli verilen deneyi yapıyorlar. Kıvrık kanatlı sirke sineği yumurtaları 16°C de yetiştirildiğinde düz kanatlı sirke sinekleri, 25°C de yetiştirildiğinde kıvrık kanatlı sirke sinekleri oluşuyor. Bu sirke sineklerinden elde edilen yumurtalar tekrar 25°C de yetiştirildiğinde kıvrık kanatlı sirke sinekleri oluşuyor. Yapılan bu deney ile ilgili; I. Bu deney sıcaklığın sirke sineğinin büyüme ve gelişmesine etkisini incelemek için yapılmıştır. II. Çevre etkisiyle oluşan değişimlerin tamamı kalıtsaldır. III. Sirke sineklerinin kanatlarında bulunan genlerin işleyişi çevre şartlarından etkilenir. verilenlerden hangileri doğrudur? A) I ve II. B) Yalnız III. C) I ve III. D) I, II ve III.

D Y Yanda Nem oranının fazla olduğu bir yerde yıllık sıcaklık grafiği verilmiştir.

Atmosferde nemin az olduğu yerlerde günlük ve yıllık sıcaklık farkları da az olur.

Havadaki nem oranının normal değerlerden fazla ya da az olması bazı hastalıklara yol açabilir.

Denizden uzak ve yüksek alanlarda nem miktarı azdır.

16) Görseldeki yapılarla ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) DNA, hücrenin yönetici molekülüdür ve yaşamsal faaliyetleri (solunum, beslenme, üreme) yönetir. B) Her canlı türü, hücrelerinde kendine özgü sayıda kromozom bulundurabilir. C) Nükleotidler, DNA'nın canlıya özgü tüm kalıtsal özelliklerinin şifrelendiği ve bu özelliklerin taşındığı bölümüdür. D) Genler nükleotidlerin farklı sıra ve sayıda dizilmesi ile oluşabilir.

17) Yanda bir DNA molekülünün sağlıklı eşlenme modeli verilmiştir. ve nükleotitleri temsil etmektedir.

ve nükleotidleri karşılıklı eşlenebildiğine göre DNA modelindeki 1. ve 2. zincirlerdeki boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

18) Verilen DNA molekülü ile ilgili; I. Şekil üzerinde DNA'nın görev birimi gösterilmiştir. II. Y ile gösterilen yapı, DNAya ismini vermiştir. III. Z ile gösterilen yapı adenin nükleotidi olabilir. IV. X ile gösterilen yapı, DNA molekülündeki bütün nükleotidlerde bulunur. verilen ifadelerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I. B) I ve III. C) II ve III. D) l ve IV. 19) Yukarıda verilen haber metnine göre aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir? A) Uzaya giden astronot ortama kısa sürede uyum sağlamış, bu da astronotun yaşama şansını arttırmıştır. B) Uzaya gönderilen astronotun DNA’sındaki %7'lik değişim mutasyona örnek olarak gösterilebilir. C) Uzaya gönderilen astronotun DNA'sı uzaydan döndükten sonra tamamı eski haline dönüştüğünden bu olay modifikasyon ile açıklanabilir. D) DNA’daki değişimler sadece radyasyon ve stres ile meydana gelir.

20) B: Uzun boylu ve kısa boylu bezelyeler çaprazlandığında uzun boylu bezelyeler oluşuyor. R: Sarı tohumlu ve yeşil tohumlu bezelyeler çaprazlandığında yeşil tohumlu bezelyeler oluşuyor. S: Düzgün tohumlu ve buruşuk tohumlu bezelyeler çaprazlandığında buruşuk tohumlu bezelyeler oluşuyor. Verilen örneklerin hangilerindeki çaprazlamada kullanılan bezelyelerden herhangi birinin melez özellik taşıdığı kesindir? (Sarı tohum yeşil tohuma, uzun boylu bezelye kısa boylu bezelyeye, düzgün tohum buruşuk tohuma baskındır) A) Yalnız B B) Yalnız R C) B ve R D) R ve S

ULTRAFEN Uzayda kısa bir süre kalınca insan DNA'sının değiştiğini fark eden bilim insanları, uzayda yaşamın en temel yapı taşlarını nasıl etkileyebileceğini görmek için astronot Scott Kelly'i uzaya gönderip, ikiz kardeş Mark'ı Dünya'da bıraktı. Scott Kelly uzayda 500 günden fazla kaldı. Emekli astronot olan tek yumurta ikizi kardeşi Mark ise kardeşini Dünya'da bekledi. Scott'un değişen DNA'sının büyük bir kısmı Scott, Dünya'ya döndükten 2 gün sonra normale döndü ama genlerinin yüzde 7'sinin eski haline dönmediği görüldü. Scott'un DNA'sında yaşanan değişiklik, pek çok test ile doğrulandı. Değişime uzaydaki kozmik radyasyonun yanı sıra, uzay yolculuğunun getirdiği stresin yol açtığı tahmin ediliyor.