kamu personel seÇme sinavi 2013 ÖĞretmenlİk alan …1).pdf · bu sorulardan 4 tanesi...

KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI

2013 ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ

DEĞERLENDİRME RAPORU,

SORULARI VE ÇÖZÜMLERİ

Temmuz, 2013

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ

İnsan ve Hayvan Biyolojisi konu başlığı altındaki soruların 9 tanesi Hayvan Fizyolojisi anabilim dalının konularıdır. Sadece 36. soru Histoloji anabilim dalına aittir, kalan 8 soru sistemlerle ilgilidir. Her sistemden bir soru sorulmuştur. Sorular genel sorulardır, 32 ve 34 bilgiye dayalı muhakeme yeteneğini test edecek şekilde hazırlanmıştır. Diğer sorular bilgi düzeyini ölçmeye yöneliktir. Biyoloji bölümü ve öğretmenliği mezunları için çok zor olmayan sorulardır. Sorularda güçlü çeldiriciler göze çarpmamaktadır. Soruların genelinde Hayvan Fizyolojisi anabilim dalı içinde bulunan her konu (Sistemler) ile ilgili genel bilgilerin test edildiği görülmektedir.

Bitki Biyolojisi konu başlığı altındaki soruların 2'si Bitki Morfolojisi ve Anatomisi ile ilgili, 1 tanesi tohumsuz bitkilerin üremesi ve gelişimi ile ilgili iken diğer 5 soru Bitki Fizyolojisi anabilim dalının kapsamındadır. 3. sorunun seçeneklerinde iki doğru cevap bu-lunmaktadır. Çiçek ve Meyve tanımı farklı yorumlanmış ve seçeneklerde bu farklı yorum sınanmıştır. Ancak birçok kaynakta Gimnospermlerin bazı üyelerinde çiçek ve meyve yapısının görüldüğü kesin bir bilgi olarak verilmektedir. Bu bakımdan 3. soru iptal edilmelidir. Fizyoloji ile ilgili soruların 3 tanesi fotosentez tepkimeleri ya da fotosentez yapan bitkilerin özellikleri ile ilgilidir. Diğer ikisi bitkinin büyümesi ve madde taşınması ile ilgili konuları kapsamaktadır. 24. soru detay bilgisi istemektedir, diğer sorular daha genel sorulmuştur. 27. soru aynı zamanda ekoloji anabilim dalının madde döngüleri konusu içine de girmektedir.

Hücre ve Hücre Metabolizması konu başlığı altında 7 soru sorulmuştur. Bu sorulardan 2'si (6 ve 11) biyomolekülleri tanımayı ölçen sorulardır. Hücre zarının yapısı ile ilgili olarak da 2 soru sorulmuştur. Bu soru aynı zamanda kolesterolün hücre zarına etkisi ile ilgilidir. Dolayısıyla biyolojik moleküller konusuna da dahil edilebilir. Hücresel metabolizma ile ilgili hücresel solunum sorusu sorulmuştur (9). Diğerleri hücre organelleri ve hücresel organizmaların farkları ile ilgili sorulmuş 2 sorudur. Bu konu başlığı altındaki sorular diğer konu başlıklarına göre en kolay sorulardır. Daha genel bilgiyi ölçmeye yönelik hazırlanmıştır.

Ekoloji konu başlığı altında 3 soru sorulmuştur. 26. soru diğer ikisine göre daha çok bilgiye dayalı muhakeme gücünü ölçmeye yöne-liktir ve popülasyon ekolojisi, tür içi rekabet ve doğal seleksiyon konularının kapsamındadır. 28. soru ekosistemlerin fiziksel ve biyolojik özelliklerinin tanınmasını ölçmeye yönelik bir sorudur. 30. soru ise göl ekosistemlerinde yaygın olarak bilinen bir kirlilik ötrifikasyonu ile ilgilidir. 28. soru biraz daha özel bir sorudur ancak her ikisi de farklı ekosistemleri ve özelliklerini ilgilendiren konuların kapsamındadır.

Genetik ve Evrim konusu kapsamında 9 soru sorulmuştur. Bu sorulardan 4 tanesi (13,14,15,19) Moleküler Biyoloji anabilim dalı ile ilgilidir. Kromozomun yapısı, mutasyonlar, DNA sentezi ve genetik kod ile ilgili genel sorular sorulmuştur. 5. soru ise mitoz ve mayoz bölünme arasındaki farklarına ait bilgiyi ölçmeye yöneliktir. Ancak 5. soruda iki doğru seçenek (D ve E) gözükmektedir. Seçeneklerde bölünmenin farklı safhalarındaki kromatit ve kromozom tanımları hakkında net olmayan (çeşitli kaynaklara göre farklı yorumlanan) bil-giler sınanmıştır. Bu bakımdan 5. soruda D seçeneği çeldirici seçenek olmanın dışında teyit edilemeyecek net olmayan bir bilgi/tanım içermektedir ve soru iptal edilmelidir. Popülasyon genetiği konusu ile ilgili 2 (18, 29) zor denebilecek soru sorulmuştur ve kalıtımın en genel konularından biri olan pedigri analizi ile ilgili basit bir soru sorulmuştur.

Canlıların Sınıflandırılması ile ilgili 3 soru sorulmuştur. Bu bölüm soruları testin en kolay soruları sayılabilir. 1. soru omurgalı hayvan-ların biyolojisi ve karşılaştırmalı anatomisi bilgisini sınayacak şekilde düzenlenmiştir. Omurgalı hayvanların genel özellikleri hakkındaki bilgileri sınayan genel bir sorudur. 2. soru prokaryot ve ökaryotlar arasındaki farklarla ilgili bilgileri sorgulamaktadır. Son soru ise geli-şim biyolojisi bilgisi isteyen aynı zamanda hayvanların genel olarak sınıflandırılmasında kullanılan karakterlerle ilgili bilgiyi sınamaya yöneliktir.

Sınav Biyoloji ile ilgili genel her anabilim dalını içeren ilk akla gelebilecek konuları kapsayacak şekilde hazırlanmıştır. 3 ve 5. sorular dışında caydırıcı ya da doğru seçeneği bulmayı güçleştirecek bir seçenek dağılımı görülmemiştir.

Soru No: Soru No:1. Omurgalı Hayvanların Sınıflandırılması - Karşılaştırmalı

Anatomi26. Ekoloji-Popülasyon Ekolojisi

2. Hayvanlar Aleminin Sınıflandırılması - Prokaryot ve Ökaryot Ayrımı

27. Bitki Fizyolojisi

3. Bitki Morfolojisi ve Anatomisi 28. Ekoloji - Ekosistemler4. Bitkilerde Üreme 29. Popülasyon Genetiği5. Hücre Bölünmesi - Mitoz-Mayoz ve Kromozomlar 30. Ekoloji-Ekosistemler - Göl Ekosistemi6. Biyomoleküller - Enzimler 31. Hayvan Fizyolojisi - Sistemler - Bağışıklık

Sistemi7. Sitoloji - Hücresel Organizmalar 32. Hayvan Fizyolojisi - Sistemler - Boşaltım

Sistemi8. Hücre-Hücre Zarının Yapısı 33. Hayvan Fizyolojisi- Sistemler - Kas ve Sinir

Sistemi9. Hücresel Solunum - ATP Sentezi 34. Hayvan Fizyolojisi- Sistemler-Dolaşım

Sistemi10. Sitoloji - Hücre ve Organeller 35. Hayvan Fizyolojisi - Sistemler-Hormonlar11. Biyomoleküller - Proteinler 36. Hayvan Histolojisi12. Sitoloji-Hücre Zarından Madde Taşınması 37. Hayvan Fizyolojisi - Sistemler - Sindirim

Sistemi13. Moleküler Biyoloji - DNA Sentezi 38. Hayvan Fizyolojisi - Sistemler - Sinir Sistemi14. Moleküler Biyoloji - Kromozomun Yapısı ve Mutasyonları 39. Hayvan Fizyolojisi - Sistemler - Solunum

Sistemi15. Moleküler Biyoloji - DNA Sentezi 40. Hayvanların Sınıflandırılması -

Karşılaştırmalı Embriyoloji16. Hayvan Fizyolojisi - Sıvı Dengesi Homeostazi 41. Çevre Eğitimi17. Sitoloji - Hücresel Organizmalar 42. Biyolojinin Diğer Bilimlerle İlişkisi18. Popülasyon Genetiği 43. Hücre Biyolojisi

19. Moleküler Biyoloji - Genetik Kod 44. Madde Geçişleri20. Kalıtım - Pedigri Analizi 45. Azot Döngüsü21. Bitki Morfolojisi ve Anatomisi 46. Biyoloji Bilişsel Alan Basamakları22. Bitki Fizyolojisi - Bitki Gelişimi 47. Hücre - Organeller (Kavram Haritası)23. Bitki Fizyolojisi - Fotosentez 48. Moleküler Biyoloji - Kromozom ve Gen24. Bitki Fizyolojisi - Fotosentez 49. Biyoloji İle İlgili Etkinlikler25. Bitki Fizyolojisi - Madde Taşınması 50. Hayvan Fizyolojisi - Egzersiz

4 Diğer sayfaya geçiniz.

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ TESTİ

1. Bu testte 50 soru vardır.

2. Cevaplarınızı, cevap kağıdının Biyoloji Öğretmenliği Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.

2013 - KPSS / ÖABT 000000000

1. Aşağıdaki omurgalı hayvan gruplarının hangisin-de, karşısında verilen yapı bulunmaz?

A) Kıkırdaklı balıklar → yüzme kesesi

B) Kemikli balıklar → çift yüzgeçler

C) Kuyruksuz kurbağalar→ üç odacıklı kalp

D) Sürüngenler → metanefroz böbrek

E) Kuşlar → hava keseleri

Çözüm: Kıkırdaklı balıkların en belirgin özelliklerinden birisi yüzme keselerinin olmayışıdır. Yüzme kesesi kemikli balık-larda bulunur, kıkırdaklı balıklarda bulunmaz, bu sebeple kıkırdaklı balıklar suda sabit duramazlar ve sürekli hareket etmek zorundadırlar.

Cevap A

2. Günümüzde canlılar; Bacteria, Archaea ve Eukarya olmak üzere 3 domain hâlinde gruplandırılmaktadır.

Bu domainler; hücrelerinin

I. iki takım (2N) kromozom,

II. hücre duvarında peptidoglikan,

III. zarla çevrili organeller,

IV. plazma zarı

içermeleri dikkate alındığında, aşağıdaki eşleştir-melerden hangileri doğrudur?

Bacteria Archaea Eukarya

A) II – IV I – IV III

B) I – IV III – IV III – IV

C) II – IV I – III – IV I – III – IV

D) I – II – IV II – IV III – IV

E) II – IV IV I – III – IV

Çözüm: Genel bir sorudur. Bu soruda 3 domaini ayırt et-mek için en temel özellikler verilmiştir. Zarla çevrili organel-ler, 2n kromozom takımı sadece Eukarya’da bulunur. Pepti-doglikan ise sadece Bacteria'da vardır. Plazma zarı ise her üç domainde var olan bir yapıdır. Bu durumda tek seçenek doğruyu gösteriyor.

Cevap E

3. Aşağıdakilerden hangisi, bitkiler içerisinde an-giospermlerin ayırt edici özellikleri arasında yer almaz?

A) Çifte döllenme

B) Çiçeklerin bulunması

C) Meyvelerin bulunması

D) Sekonder kalınlaşmanın görülmesi

E) Floem dokusunda arkadaş hücrelerinin bulun-ması

Çözüm: Bu sorunun iki cevabı vardır.

B - Çiçek yapısı bitkide üreme organlarını taşıyan yapıdır. Çiçek Gimnospermlerde (Çam Kozalak Yapılarında) ve Angiospermlerde bulunur. Bazı Gimnospermlerde çiçek kozalak yapısında bulunduğundan ve Angiospermlerdeki gibi renkli yapraklar taşımadığından bazı kaynaklarda gerçek çiçek olarak değerlendirilmez. Ancak Ginkgo, Ep-hedro ve Taxus gibi Gimnosperm bitkilerde çiçek ve meyve bulunur. Dolayısıyla çiçeklerin bulunması Angiospermlerin ayırt edici özellikleri arasında gösterilemez.

D - Sekonder kalınlaşma Gymnospermlerde ve Angios-permlerden dikotillerde görülür. Monokotillerde normal kalınlaşma görülmez. Bu bakımdan sekonder kalınlaşması da Angiospermlerin ayırt edici özellikleri arasında yer almaz.

Cevap B ve D

4. Aşağıdaki bitkilerin hangisinde, diploid olan spo-rofit nesil, haploid olan gametofitin üzerinde yer alır ve beslenme bakımından haploid gametofite bağımlıdır?

A) Açık tohumlular

B) Kapalı tohumlular

C) Eğreltiler

D) Kara yosunları

E) Kibrit otları

Çözüm: 2n yani diploid olan neslin n yani haploid olan nes-lin üzerinde olması tohumsuz bitkilerden olan karayosunu ve eğreltilerde görülen bir durumdur. Kibrit otları da bir çeşit eğreltidir. Seçeneklerde C ve D arasında kalınabilir. Ancak son cümle bu ikisi arasındaki tercihi yapmayı kolaylaştır-maktadır. Bitkide fotosentez yapan nesil diğerini beslenme açısından kendine bağlar. Karayosunlarında haploid ga-metofit fotosentez yaparken eğreltilerde ve kibrit otlarında diploid sporofit fotosentez yapmaktadır. Dolayısıyla kara-yosunlarında sporofit nesil beslenme açısından fotosentez yapan gametofit nesle bağımlıdır.

Cevap D


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

5. İnsanda mitoz ve mayoz bölünmelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Mitozun profaz ve mayozun profaz I evresinde ilgili hücrelerde 46 kromozom bulunur.

B) Metafaz I evresinde hücre plağına 23 tetrat dizilir.

C) Mayoz I tamamlandığında hücrelerde her biri iki kromatitli 23 kromozom bulunur.

D) Mitozun anafaz evresinde, ilgili hücrede 92 kromozom bulunur.

E) Mayoz bölünme sürecinde, iki kez genetik ma-teryalin replikasyonu gerçekleştirilir.

Çözüm: Seçeneklerde bir hata vardır. D ve E seçeneklerinin ikisi de doğru cevaptır.

Bu sorunun seçeneklerinde kromozom ve kromatit kav-ramları hassasiyet gösterilmeden kullanılmıştır. A seçene-ğinde insandaki her iki bölünme tipinde de hücre profazda olduğundan replikasyon tamamlanmış ve kromozom sayısı 46’dır. Mitozun profazında kısalıp kalınlaşmış olan ve 46 adet bulunan kromozomlar Anafaz evresinde her biri 2 kromatitten oluştuğundan 92 kromatit taşır. D seçeneği bu bakımdan yanlıştır. Mayoz bölünme sürecinde replikasyon sadece bir kez gerçekleşir. Kromozom sayısı iki katına çıkarılır ve hücreler 2 kez üst üste bölünerek kromozom sayısı yarıya indirilmiş olur.

Cevap D ve E

6. Bir substrattan elektron alınmasını veya kopa-rılmasını katalizleyen enzimler aşağıdakilerden hangisidir?

A) Oksidoreduktazlar

B) Hidrolazlar

C) İzomerazlar

D) Kinazlar

E) Fosforilazlar

Çözüm: Substrattan elektron koparılmasılmasını ya da substrata eklenmesini katalizleyen enzimlere Oksidoreduk-tazlar denir.

Cevap A

7. Bir bakteri ile ökaryotik bir bitki hücresi arasın-daki yapısal farklılığı gözlemlemek isteyen bir öğ-rencinin, aşağıdakilerin hangisinde en az farklılık bulması beklenir?

A) Hücre çeperinin yapısı

B) Hücrenin boyutu

C) Plazma zarının yapısı

D) Ribozomların yapısı

E) Hücrelerin bölünme şekli

Çözüm: Seçeneklerde verilen özellikler içinden hangisinin en az farkı oluşturduğu net değildir. A, B ve E seçenekleri diğerlerine göre daha bariz farklar içerdiğinden hemen ele-nebilir. Ancak C ve D seçenekleri arasında kalınabilir. So-ruda bakteri yerine Microplazmalarda sterol bulundurması bakımından da benzerlik gösterdiğinden en az fark plazma zarındadır.

Cevap C

8. Bir hücrenin zarında kolesterol miktarının görece az olması, bu hücrenin zarıyla ilgili aşağıdakiler-den hangisine neden olabilir?

A) Zarın dayanıklılığı artar.

B) Zardan madde geçişi azalır.

C) Zardaki fosfolipitlerin hareketi azalır.

D) Zar daha kıvamlı olur.

E) Zarın akışkanlığı daha fazla olur.

Çözüm: Kolesterol hücre zarında yerleşip hücreye sağlam-lık verir. Ayrıca hücrede birikim arttıkça hücrenin hareket kabiliyeti azalır, hücre sertleşir. Bu haldeki bir hücrede mad-de geçişi azalır. Kolesterolün görece daha az olduğu bir hücrede hücre zarının akışkanlığı artar.

Cevap E

9. Hücre solunumunun glikoliz evresinde oluşan

I. pirüvat,

II. ATP,

III. gliseraldehit 3-fosfat

moleküllerinden mitokondriye aktarılanlar, aşağı-dakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I ve III

Çözüm: Hücre solunumunun glikoliz evresinde oluşan Pi-rüvat, ATP ve Gliseraldehit 3-fosfattan sadece Pirüvat mito-kondriye aktarılır.

Cevap A


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

10. Aşağıdaki hücrelerin hangisinde, daha fazla mik-tarda lizozom bulunması beklenir?

A) Epitel hücreleri

B) Nötrofil lökosit hücreleri

C) Lenfositler

D) Kas hücreleri

E) Eritrositler

Çözüm: Lizozom organeli sindirim görevi gördüğünden hücresel savunma yapan, Fagositoz yeteneği fazla olan hücrelerde daha çok bulunması beklenir. Seçeneklerde bu-duruma en uygun hücre Nötrofil lökosit hücreleridir.

Cevap B

11. Proteinlerle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Hücre zarında madde taşınımında işlev görürler.

B) Yapı malzemesi olarak kullanılırlar.

C) Bazı hormonların yapısını oluştururlar.

D) Vücudun savunmasında işlev görürler.

E) İnsanda enerji maddesi olarak depolanırlar.

Çözüm: Proteinler hücrede hücre zarının yapısına katılarak hem yapı malzemesi görevi görüp hem de madde taşın-masında görev yaparlar. Ayrıca insülin gibi bazı hormonlar da protein yapısındadır. Bazı proteinler vücudumuza giren yabancı maddelere karşı savunmada görev yapar. Ancak proteinler enerji amaçlı depolanmazlar, bu iş için karbonhid-ratlar depolanır (Nişasta-Glikojen).

Cevap E

12. Hücre zarlarından aktif taşıma ile içeriye madde alınması ve dışarıya madde atılması ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Maddeler, derişim gradientinin zıt yönünde taşınır.

B) Aynı anda iki farklı madde taşınabilir.

C) Taşınan maddenin hücre içi derişimi, ortamınki-ne göre değişikliğe uğrar.

D) Maddenin taşınması, zarın fosfolipid molekülle-riyle gerçekleşir.

E) Taşıyıcı proteinlerin konformasyonunda geçici değişimler olur.

Çözüm: Aktif taşıma maddenin az yoğun olduğu yerden çok yoğun olduğu yere doğru enerji harcanarak ve prote-inlerin yardımı ile taşınması olayıdır. Bu olayda proteinler mutlaka kullanılır ve aynı anda birden fazla maddenin içeri veya dışarı geçişi sağlanabilir. Taşınma esnasında protein-ler şekil değiştirir ve taşınan maddeler derişim farkı yarata-bilir (Sinir iletimindeki Na K pompası).

Cevap D

13. DNA’nın replikasyonunda aşağıdakilerden hangi-sine ihtiyaç duyulmaz?

A) RNA primaz

B) DNA polimeraz

C) DNA ligaz

D) Restriksiyon endonükleaz

E) Helikaz

Çözüm:

A. RNA primaz: RNA primeri sentezler.

B. DNA polimeraz: RNA primerini uzaklaştırıp yerine DNA sentezler.

C. DNA ligaz: Sentezlenen küçük DNA parçalarını birleştirir.

D. Restriksiyon endonükleaz: DNA zincirini fosfat diester bağlarından keser.

E. Helikaz: DNA çift zincirindeki H bağlarını çözer.

DNA replikasyonu yapılırken Restriksiyon endonükleazlar ol-madan helikaz yardımıyla H bağları çözülerek RNA primazla kısa primerler yazılır, DNA polimeraz bu primerlerden itibaren DNA sentezi yapar ve Ligaz enzimi de bu sentezlenen küçük parçaları birleştirir.

Cevap D

14. Aşağıdaki şekilde, kromozom yapısında görülen bir değişiklik verilmiştir. Dikey oklar kromozomların kırıl-ma noktalarını, taralı yerler ise yeniden düzenlemenin etkilediği kromozomal kısımları göstermektedir.

A D C B E F G HA B C D E F G H

Buna göre, şekildeki kromozomun yapısında görülen değişiklik aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A) Delesyon

B) Duplikasyon

C) İnversiyon

D) Translokasyon

E) Anöployidi

Çözüm: Şekilde görüldüğü gibi bir kromozomun iki nokta-dan kırılarak kopan parçanın 180 derece dönüp tekrar aynı yere bağlanmasına inversiyon denir.

Cevap C


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

15. DNA’nın replikasyonu sırasında gerçekleşen hata okuma (proof reading) olayının gerçekleşme nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anöployidinin ortaya çıkmasının önlenmesi

B) DNA’da meydana gelen kırıkların onarılması

C) Replikasyonu gerçekleştirilemeyen lineer DNA uçlarının telomeraz yardımı ile eşlenmesi

D) Yeni sentezlenen DNA zincirine katılan yanlış nükleotidlerin düzeltilmesi

E) Replikasyonda zincire katılan RNA primerlerinin deoksiribonükleotidlerle değiştirilmesi

Çözüm: DNA replikasyonu sırasında DNA polimeraz eşle-nik bazları doğru biçimde eşlemektedir ancak bazen hata-lar olabilmektedir. Bazen sentezlenen zincire yanlış bazlar ilave edilebilir. Sentez işleminin bir parçası olan bir hata okuma mekanizması (proof reading) DNA sentezi sırasında oluşan bu hataları düzeltir.

Cevap D

16. Tatlısu balıklarının vücut sıvıları yaşadığı ortama göre hipertoniktir. Bu nedenle su, balığın vücudu içine gir-me, tuz da canlı vücudundan çevredeki suya geçme eğilimi gösterir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi, tatlısu balıkla-rında görülen bu soruna çözüm olamaz?

A) Vücut sıvılarından daha seyreltik idrar oluşturul-ması

B) Vücudun büyük bölümünün, nispeten geçirgen olmayan deri ve pullarla örtülü olması

C) Solungaç kılcallarındaki kanın akış yönünün, suyun akış yönüne zıt olması

D) Solungaçlarında bulunan özelleşmiş hücreler tarafından iyonların sudan alınıp kana salgılan-ması

E) Neredeyse hiç su içmemeleri

Çözüm: Tatlı suda yaşayan hayvanların iç sıvıları dikkati çekecek kadar çevresindeki ortamdan daha hipertoniktir. Bu yüzden tatlı suda yaşayan hayvanların büyük bir kısmın-da bir uyum olarak derilerinde geçirgenlik kitin ve pullarla örtülmek sureti ile büyük ölçüde azalmıştır. Ozmozla su giri-şi yapılarak hipotonik idrarla dengelenir. Bundan dolayı tatlı su balıkları su içmez, maddenin çoğunun süzülmesi ve geri emilmesi için büyük glomerulusları vardır. Solungaçlardan tuz emilir. Solungaç kılcallarındaki suyun akış yönünün bu sorunu çözmekle bir ilgisi yoktur.

Cevap C

17. İnsanlarda kan grubu fenotipi kalıtsal olarak belirlen-mektedir. Aşağıda dört ayrı çiftin ABO sistemine göre kan grupları verilmiştir.

Çiftlerin kan grubu fenotipleri;

I. O x O,

II. A x A,

III. B x B,

IV. AB x AB

olduğuna göre, çiftlerin hangilerinden doğacak çocuğun kan grubunun ne olacağı kesinlikle söylenebilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve IV

D) II ve III E) I, II ve III

Çözüm: O, A, B ve AB olarak verilen çiftlere ait fenotipler-den yola çıkarak doğacak çocuğun kan grubunu anlayabil-mek için genotiplerin biliyor olmak gerekir. Yukarıda verilen bilgilere göre genotipler şunlar olabilir (A ve B karakteri O karakterine baskındır, AO ve BO genotipine sahip bireyler sırasıyla A ve B fenotipini yansıtır. AB genotipine sahip bi-reylerde ise fenotip AB'dir, herhangi biri baskın değildir.

I. Fenotip: O X O

Genotip: OO X OO doğacak çocuk kesinlikle O kan grubuna sahip olur.

II. Fenotip: A x A

Genotip: AO x AO doğacak çocuklar % 50 ihtimalle A, % 50 ihtimalle O kan grubuna sahip olacaktır.

III. Fenotip: B x B

Genotip BO x BO doğacak çocuklar % 50 ihtimalle B, % 50 ihtimalle O kan grubuna sahip olacaktır.

IV. Fenotip: AB x AB

Genotip AB x AB doğacak çocuklar % 25 ihtimalle A, % 25 ihtimalle B, % 50 ihtimalle AB kan grubuna sahip olacaktır.

Cevap A


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

18. “Dar boğaz (şişe boynu) etkisi” nedeniyle ana po-pülasyondan geriye çok az sayıda bireyin kaldığı ve bu bireylerden yeni bir popülasyonun kurul-duğunu varsayarsak bu yeni popülasyon ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin doğru olduğu söylenemez?

A) Homozigotlaşma oranı yüksektir.

B) Popülasyondaki genetik varyasyon düşüktür.

C) Soy içi üreme oranı yüksektir.

D) Çekinik özelliklerin görülme sıklığı yüksektir.

E) Alel frekanslarının ana popülasyondaki ile aynı olma olasılığı yüksektir.

Çözüm: Bir ana popülasyonun az sayıda üyesi yeni bir koloni kurduklarında kurucu etkisi gerçekleşir. Kurucuların azlığı nedeniyle yeni kolonide:

• Genetik çeşitlilik ana popülasyondan daha düşük olabilir.

• Birey sayısı az olacağından soy içi üreme sıklığı fazla olacaktır.

• Çekinik özelliklerin görülme sıklığı fazla olabilir. Ana popülasyondan geriye kalanların daha çok çekinik karakterli olma ihtimali vardır.

• Homozigotlaşma oranı yüksektir. Az sayıda birey ve az genetik çeşitlilik içinde soy içi üremeden dolayı homozigot baskın ve homozigot çekinik karakterlerin ortaya çıkması ve bulunması yüksektir.

• Ana popülasyondan farklı gen sıklıkları görülebilir. 5 mavi, 5 kahverengi, 5 siyah göz rengine sahip birey bulunduran bir popülasyondan dar boğaz etkisi ile 2 birey kaldığını düşünelim, bu 2 bireyin ana popülas-yondaki gibi 3 farklı göz rengini yansıtması mümkün değildir.

Cevap E

19. Aşağıda, bir DNA parçasına ait bazı üçlü kodonlar (genetik kodlar) numaralandırılarak verilmiştir.

ACT

CTG TGA

GCADNA zinciri K

DNA zinciri L

1 2 3 4 5

Bu DNA parçası ile ilgili olarak,

I. DNA’nın L zincirinin kalıp olarak kullanıldığı durumda, bu zincirin 1. ve 4. kodonu aynı amino asiti şifreler.

II. DNA’nın K zincirinin kalıp olarak kullanıldığı du-rumda, 5. kodonun şifresi ile bu kod tarafından şifrelenen amino asiti taşıyan RNA’nın antikodo-nu aynıdır.

III. DNA’nın K ve L zincirlerinin 2 ile gösterilmiş kodonlarında karşılıklı olarak en fazla 6 çeşit nükleotit bulunabilir.

IV. DNA’nın L zincirinin kalıp olarak kullanıldığı du-rumda, 3. koda karşılık gelen mRNA kodonunun baz üçlüsü GUC olacaktır.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) II ve IV E) I , III ve IV

Çözüm: Bu soruda kodon (kod) (mRNA zinciri), antikodon (tRNA zinciri), kodonun şifresi (DNA zinciri) gibi kavramla-rın karıştırılmaması gerekmektedir. Buna göre :

1 2 3 4 5

K zinciri (DNA yani Şifre)- ACT - ..... - GAC - ACT - GCA

mRNA Kod veya Kodon---UGA - .....- CUG - UGA - CGU

tRNA Antikodon - ACU - ..... - GAC - ACU - GCA

1 2 3 4 5

L zinciri (DNA yani Şifre)- TGA - ..... - CTG - TGA - CGT

mRNA Kod veya Kodon---ACU - ..... - GAC - ACU - GCA

tRNA Antikodon - UGA - ..... - CUG - UGA - CGU

DNA’nın K ve L zincirlerinin 2 ile gösterilmiş kodonlarında karşılıklı olarak en fazla 6 çeşit nükleotit değil, A, G, C ve U olmak üzere 4 çeşit nükleotit bulunabilir.

Cevap C


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

20. Aşağıdaki soyağacında, X’e bağlı çekinik bir genle kontrol edilen bir hastalığın seyri gösterilmiştir.

Ayşe

İpekAhmet

=Dişi

?

?

=Erkek =Hasta erkek

Ali

Bu soyağacından edinilen verilere göre, Ayşe-Ali ve Ahmet-İpek çiftlerinin çocuklarında bu hastalı-ğın ortaya çıkma olasılıkları kaçtır?

Ayşe-Ali çifti Ahmet-İpek çifti

A) 1/4 1/4

B) 1/8 1/4

C) 1/8 1/8

D) 1/4 1/2

E) 1/4 1/8

Çözüm: X’e bağlı çekinik olarak kontrol edilen bir hastalıkta Alelleri r ve R olarak kabul edelim. Bu durumda :

Normal Dişi: XRXR ve XRXr

Hasta Dişi :XrXr

Normal Erkek :XRY

Hasta Erkek : XrY şeklinde genotiplere sahip olacaklardır.

Ayrıca X? sembolü bu kromozomun R veya r alellerinden herhangi birini taşıma ihtimalinin 1/2 olduğunu gösterir.

Ayşe’nin anne ve babasının her ikisi de normal olduklarından ve Ayşe’nin hasta bir erkek kardeşinin olmasından dolayı annesinin XRXr babasının XRY genotiplerine sahip olduklarını söyleyebiliriz. XR alelini babasından aldığı için Ayşe hasta değildir ancak annesinden XR ve Xr den hangisinin geldiği pedrigdeki verilere göre net değildir. Ayşe'nin genotipi (XRX?) şeklinde gösterilir.

Ali’nin babası hasta (XrY) annesi ise normal (XRX?) dir. Ali’nin de normal olmasından genotipi XRY'dir.

Ali XRY ve Ayşe (XRX?) çiftinden doğacak çocuklarda hasta olma ihtimali 1/8'dir.

Ali Ayşe

XRX?XRY

1/2 XR1/2 XR 1/2 X?

1/2 1/2

1/4 XR

1/8 XrY

1/4 Xr

1/2 Y

ve

Ahmet normal bir erkek olduğundan (XRY) İpek, hasta olan

babasından r alelini alacak ancak kendisi de normal oldu-ğundan annesinden XR almış ve XRXr genotipine sahiptir. Bu durumda Ahmet XRY ve Ayşe XRXr çiftinden doğacak çocuklarda hasta olma ihtimali 1/4'tür.

XRY XRXr

1/2 XR 1/2 Y 1/2 XR 1/2 Xr

1/4 XrY

Ahmet İpekve

Cevap B

21. Bir bitkinin çeşitli organlarından kesit alan bir öğ-rencinin, aşağıdaki dokuların hangisinde birden fazla hücre tipi gözlemesi beklenmez?

A) Epidermis B) Floem C) Kollenkima

D) Ksilem E) Periderm

Çözüm: Epidermis: Tek sıra hücrelerden oluşur. Farklılaşa-rak stoma, tüyler, emergens ve hidatot denilen hücre tipleri-ne dönebilir.

Floem: Tek sıra halinde uç uca dizilmiş canlı hücrelerden meydana gelir. Parankima, sklerenkima, kalburlu borular ve arkadaş hücrelerinden oluşur.

Ksilem: Cansız hücrelerden oluşur. Hücrelerin sitoplazma ve çekirdekleri kaybolmuştur. Ksilem; parankima, sklerenkima, trakeid ve trake hücrelerinde meydana gelmiştir.

Periderm: Yapı bakımından mantar (fellem), mantar kambiyu-mu (fellogen) ve felledermden oluşmuştur. Epidermis parçalan-dığında oluşan bu doku hücrelerinde farklılaşmış lentisel hücreleri görülür.

Kollenkima: Levha ve köşe kollenkiması diye ikiye ayrılır ancak her ikisinde de aynı hücre yapısı vardır, aralarındaki fark çeper kalınlaşma biçimidir.

Cevap C


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

22. Belirli bir süre karanlıkta tutularak sürgün oluş-turması sağlanan bir patates yumrusu aydınlık ortama alındıktan sonra, oluşan sürgünle ilgili olarak,

I. Gövde uzaması hızlanır.

II. Yaprak yüzeyi genişler.

III. Sürgünler klorofil sentezler.

yargılarından hangileri doğrudur?


D) I ve II E) II ve III

Çözüm: Gün ışığına tutulan sürgünlerde klorofil sentezi olur, fotosentez başlar ve yaprak gelişimi olur.

Cevap E

23. C3, C4 ve CAM bitkileri ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) C3 bitkilerinin, sıcak yaz aylarında fotosentetik verimleri çok yüksektir.

B) Işık şiddeti ve sıcaklık belirli bir düzeye kadar yükseldikçe C4 bitkilerinin verimliliği artar.

C) Dünyadaki fotosentetik üretimin büyük bölümü C3 bitkileri tarafından gerçekleştirilir.

D) CAM bitkileri hem C4 yolunu hem de Calvin döngüsünü kullanır.

E) C4 bitkileri, kurak ve sıcak koşullara daha daya-nıklı olma eğilimindedir.

Çözüm: Yaz aylarında sıcaklıkların yüksek olduğu yerlerde C4 bitkileri C3 bitkilerine göre daha yüksek fotosentez hızı-na sahiptir.

Cevap A

24. Fotosentez sırasında tilakoit zardaki klorofil mo-lekülleri ışık enerjisini soğurduğunda eş zamanlı olarak bu zarların iç kısmında (lümen) aşağıdaki olaylardan hangisi gerçekleşir?

A) CO2 fikse edilir.

B) ATP sentezlenir.

C) NADPH sentezlenir.

D) Glikoz sentezlenir.

E) Oksijen açığa çıkar.

Çözüm: Fotosentez sırasında tilakoit zardaki klorofil mo-lekülleri ışık enerjisini soğurduğunda eş zamanlı olarak bu zarların iç kısmında (lümen) bulunan proteinin lümen kıs-mındaki su molekülü parçalanarak O

2 üretilmiş olur.

Cevap E

25. Aşağıdaki şekilde, su ve minerallerin bitki kökündeki çeşitli hücrelerden yanal taşınımı gösterilmiştir.

Hücre çeperi Plazma

zarı

III

III

Buna göre, bu üç farklı taşınım yolu aşağıdakile-rin hangisinde birlikte verilmiştir?

I II III

A) Apoplastik Simplastik Transmembran

B) Simplastik Apoplastik Transmembran

C) Transmembran Simplastik Apoplastik

D) Simplastik Simplastik Transmembran

E) Transmembran Apoplastik Simplastik

Çözüm: Su çeperlerden taşınıyorsa apoplastik, plazmo-dezmlerden taşınıyorsa simplastik ve hücreden hücreye vokuolleri de geçerek taşınıyorsa transmembran yolla ta-şınmış olur.

Cevap C


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

26. Aşağıdaki grafikte, bazı canlı gruplarına ait ideal hayatta kalma eğrileri (I, II, III) verilmiştir.

1000

100

100

10

10 50

I

II

III

Maksimum ömrün yüzde bölümleri

Canlı birey sayısı (Logaritmik ölçek)

Bu eğrilerle aşağıdaki canlılar arasındaki eşleştir-melerden hangisi doğrudur?

I II III

A) Midye Yer sincabı İnsan

B) Midye İnsan Yer sincabı

C) İnsan Midye Yer sincabı

D) Yer sincabı İnsan Midye

E) Yer sincabı Midye İnsan

Çözüm: Bu grafikte III numaralı eğrideki canlı türü sayısı artsa da (1000 birey) ömür uzunluğunun neredeyse sonu-na kadar ulaşabiliyor. Verilen örnekler içinde tür içi rekabeti birbirini öldürmeden ya da sayısı azalmadan başarabilecek tek tür insandır. Midye ve yer sincabında ise birey sayısı arttıkça rekabet artacağından ömrün tamamına doğru birey sayısı azalır. Omurgasız olan ve daha ilkel olan midyede bu durum daha hızlı gerçekleşirken yer sincabında süreç daha ağır işler.

Cevap A

27. Bitkilerde azot bağlanması ile ilgili olarak aşağıda-ki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Bitkiler, azotu topraktan amonyum NH4+` j ve

nitrat formunda alırlar.

B) Bitkiler, havadaki serbest azotu N2^ h doğrudan kullanamazlar.

C) Baklagil köklerinde havadaki serbest azotu bağlamada işlev gören nitrogenaz enzimi bitki hücreleri tarafından üretilir.

D) Nitrogenaz enzimi oksijen varlığında inhibe olur.

E) Baklagillerin köklerindeki serbest oksijen, leghe-moglobin sayesinde kontrol edilir.

Çözüm: Toprak ve su ekosistemlerinde serbest olarak yaşayan nitrogenaz enzimine sahip mikroorganizmalar at-mosferin moleküler azotunu fikse eder.

Cevap C

28. Tropikal yağmur ormanlarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Tür çeşitliliği çok yüksektir.

B) Toprakta besleyici minerallerin oranı daima çok yüksektir.

C) Biyokütle üretimi yüksektir.

D) Bitkilerde üreme yıl boyunca devam eder.

E) Habitat çeşitliliği yüksektir.

Çözüm: Tropikal Yağmur Ormanları: Sıcaklık yıl boyunca yüksek ve yağış günlüktür. Yağışların çoğu bitkilerin atmos-fere verdiği su buharından gelir. Yağış nedeniyle mineraller yıkanmış ve toprak fakirdir. Toprağa düşen organik madde hızla ayrıştırılır ve bitkiler tarafından hızla absorbe edilir. Bu nedenle mineral madde toprakta değil, bitkilere bağlanmış haldedir.

Cevap B


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

29. Bir türün yayılış alanı içinde yer alan elverişli habitat parçalarına “yama”, bu özellikteki habitat yamalarında yaşayan alt popülasyonun her birine de “metapopü-lasyon” adı verilir.

Aşağıdaki şekilde alan büyüklükleri aynı olan beş farklı yamadan (K, L, M, N, P) oluşan bir metapopü-lasyon dağılımı verilmiştir.

(Yamalar arasındaki göçlerin oklar yönünde gerçek-leştiği varsayılacaktır.)

P

MM

N

K

L

Yamalar arası geçiş

koridorları

Bu metapopülasyon ile ilgili olarak,

I. N yamasındaki alt popülasyon, yeterince göç almazsa genetik varyasyonun azalmasına bağlı olarak zamanla yok olma girdabına girebilir.

II. İnsan eliyle L yamasına sokulan yabancı (egzotik) bir türün, zamanla bütün yamalarda görülmesi beklenebilir.

III. Yamalar arasındaki geçiş koridorlarından etkin bir şekilde göçlerin ve şansa bağlı çiftleşmenin devam etmesi alt popülasyonlar arasındaki farklılaşmayı hızlandırır.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C)Yalnız III


Çözüm: Çeşitli metapopülasyon modelleri vardır. Bu mo-dellerde her yama türü eğer yeterince göç almaz ise muhte-mel yok olma tehlikesi taşır. Şekilde L ve M yamalarından diğer yamalara göç olduğu görülmektedir. L yamasına ko-nulacak egzotik bir türün diğer yamalarda görülmesi kuvvet-le muhtemeldir. Yamalar arasındaki geçiş koridorlarından etkin bir şekilde göçlerin ve şansa bağlı çiftleşmenin devam etmesi alt popülasyonlar arasındaki farklılaşmayı hızlandır-maz, aksine yavaşlatır. Farklılık oluşabilmesi için yamalar arasında gen akışının kesilmesi, her yamanın kendine ait bir gen havuzunun oluşması ve farklı çevresel etkilere ma-ruz kalması gibi etkiler gerekmektedir.

Cevap D

30. Aşağıdakilerden hangisi, ötrofikasyona uğramış bir gölün özelliklerinden değildir?

A) Dip kısımlarda oksijen oranı azdır.

B) İnorganik besleyicilerin miktarı yüksektir.

C) Suyun ışık geçirgenliği azdır.

D) Soğuk sularda yaşayan balık türleri yaygındır.

E) Fitoplankton verimliliği yüksektir.

Çözüm: Ötrofikasyon sudaki besin maddelerinin zenginleş-tirilmesidir ve böyle zengin göllere ötrofik göl denir. Ötrofik göllerdeki su bulanıktır ve içinde besi elementlerinden dola-yı bol miktarda alg ve cyanobakteri bulunur. Ötrofik göllerin, derin su bölümlerinde alglerin yıkımı sonucu biyolojik oksi-jen ihtiyacı nedeniyle çözünmüş oksijen miktarı azalmıştır ve sıcak su balıkları yayın balığı ve sazan balığı hakim du-ruma geçer.

Cevap D

31. Bağışıklık sistemiyle ilgili olarak aşağıdaki ifade-lerden hangisi yanlıştır?

A) Bağışıklık sistemi, kendi ve yabancı (self-nonself) ayrımını yapabilir.

B) Kazanılmış bağışıklık, hücresel ve humoral olarak iki ana gruba ayrılır.

C) Hücresel bağışıklıkta, B hücreleri ve plazma hücreleri görev alır.

D) B ve T hücrelerinin özgül antijenleri tanımaları, plazma zarındaki antijen reseptörleri ile sağlanır.

E) Yardımcı T hücreleri tarafından salınan sitokin-ler, B hücrelerinin çoğalmasını uyarır.

Çözüm: B lenfosit hücreleri sentezledikleri antikorlar ara-cılığı ile patojenleri - bakterileri yok ederler, yani humoral savunmada görev yaparlar. T lenfositler sitokinler salınarak B lenfosit hücreleri uyarılır. Uyarılan B lenfositler, antijen spesifik plazma hücrelerine dönüştürülür. Plazma hücrele-rinden immünoglobünler salınır. Antijen antikor ilişkisi sağ-lanarak humoral savunma yapılmış olur.

Cevap C


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

32. Aşağıda, sağlıklı bir insanın böbrekler aracılığı ile gerçekleştirdiği boşaltıma ilişkin bazı sayısal bilgiler verilmiştir.

• Bir çift böbrekten her gün 1100-2000 litre kan geçer.

• Bir günde glomeruluslardan Bowman kapsülüne 180-190 litre sıvı süzülür.

• Bir günde atılan idrar miktarı 1-1,5 litredir.

Yukarıda verilenlere göre;

I. kanın bütün bileşenlerinin Bowman kapsülüne süzüldüğü,

II. Bowman kapsülüne geçen süzüntünün % 99’unun vücuda geri emildiği,

III. böbrek toplardamarlarına giden kanda azotlu atıkların hiç bulunmadığı

çıkarımlarından hangileri kesin olarak yapılabilir?



Çözüm: Bu soruda verilen bilgilere göre cevap aranacaktır. Kanın bütün bileşenlerinin Bowman kapsülünden süzüldü-ğüne dair bilgi verilmemiştir. Sadece 1100-2000 litre kanın böbrekten geçtiği bilgisi vardır. II. çıkarımla ilgili olarak; bir günde Bowman'dan 180-190 litre sıvı süzülürken sadece 1-1,5 litresi dışarı atılıyor dolayısıyla % 99’unun vücuda geri emildiği çıkarımı yapılabilir. Böbrek toplardamarlarına giden kanda azotlu atıkların hiç bulunmadığına dair herhangi bir bilgi verilmemiştir.

Cevap B

33.

I. Kalp kası

II. Düz kas

III. İskelet kasları

Yukarıdaki kaslara uzanan sinirler kesilecek olur-sa hangilerinin kasılıp gevşemeleri yine de devam eder?


D) I ve II E) I, II ve III

Çözüm: İskelet kası dışındaki kalp kası ve düz kaslar is-temimiz dışında kasılabilme özelliğine sahiptir. Sinirler ke-silecek olsa da bu iki kas çeşidinin de kasılıp gevşemeleri devam edebilir.

Cevap D

34. İnsanda incebağırsak içine bırakılan işaretli glikoz molekülü, en kısa yoldan kalp kası hücrelerine ulaşacak olursa aşağıdaki damarların hangisin-den geçmesi gerekmez?

A) Koroner atardamarı

B) Karotid arter (şah damarı)

C) Akciğer atardamarı

D) Akciğer toplardamarı

E) Kapı toplardamarı

Çözüm: Koroner atardamar kalp kasını besleyen damar-lardır. Glikoz bu damardan kalp kasına geçebilir. Kapı top-lardamarı, sindirim sistemi (mide, bağırsak, pankreas) ve dalaktan kan getirdiğinden ince bağırsağa verilecek glikoz kapı toplar damarına uğrayacaktır. Karotid arter (şah dama-rı) ise kanın baş kısma götürülmesi ve oradan getirilmesi görevini görür. Kalbe gelecek glikozun bu damar yoluna gir-mesine gerek yoktur.

Cevap B

35. Aşağıdaki hormon çiftlerinden hangisi, birbirinin antagonisti olarak çalışır?

A) Oksitosin – Vazopresin (ADH)

B) Kalsitonin – Parathormon

C) Östrojen – Progesteron

D) TSH – Tiroksin

E) Prolaktin – Aldosteron

Çözüm: Kalsiyum dengesini sağlayan temel hormon Parat-hormon (PTH)’dır. Kalsitonin PTH’nın antagonistidir.

Cevap B

36. İnsan vücudundaki bazı hücre tipleri ve bulun-dukları dokulara ilişkin olarak yapılan aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

Hücre tipi Bulunduğu doku

A) Osteosit Kemik doku

B) Trombosit Kan doku

C) Kondrosit Kıkırdak doku

D) Fibroblastlar Bağ doku

E) Dendritik hücreler Sinir doku

Çözüm: Dendritik hücreler (DH) immün cevabın düzenle-mesinde önemli rol oynayan beyin, testis ve göz haricinde tüm dokularda bulunan, antijen sunan hücrelerdir. Dendritik hücreler sinir dokunun akson ve dendrit yapılarıyla karıştı-rılabileceği için caydırıcı bir seçenek olarak da düşünülmüş olabilir. Sinir sistemiyle ilgileri yoktur.

Cevap E


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

37. Aşağıdakilerden hangisi, insan midesinin duva-rında yer alan hücreleri mide öz suyunun tahrip edici etkisinden korumaya yönelik bir adaptasyon olarak düşünülemez?

A) Protein yıkıcı enzimlerin mide öz suyu içerisine inaktif formda salgılanmaları

B) Hidroklorik asidin enzim üretmeyen hücreler tarafından salgılanması

C) Mide duvarındaki hücrelerin bölünme hızının yüksek olup sık aralıklarla yenilenmesi

D) Mide duvarındaki hücrelerin mukus salgılamaları

E) Mide duvarındaki kaslar sayesinde içeriğin iyice karıştırılması

Çözüm:

A. Protein yıkıcı enzimlerin mide öz suyu içerisine aktif olarak salgılanmaları halinde hücre yüzeyindeki prote-inler de parçalanabilir.

B. Hidroklorik asidin enzim üretmeyen hücreler tarafından salgılanması bu hücreleri hidroklorikaside karşı korun-masını sağlamaktadır.

C. Mide duvarındaki hücrelerin bölünme hızının yüksek olup sık aralıklarla yenilenmesi, mide duvarının tahrip edici etkisini azaltmaktadır. Böylece sürekli yeni hücre-ler duvarda yerleşmektedir.

D. Mide duvarındaki hücrelerin mukus salgılamaları, doğrudan mide duvarını korumaya yönelik bir etkidir.

E. Mide duvarındaki kaslar sayesinde içeriğin iyice ka-rıştırılmasının mide duvarının tahrip olması ile bir ilgisi yoktur. Mide içeriğinin homojenize edilmesi, midede bir nevi sindirimin hızlanması ve maddelerin karışımının kolaylaştırılması içindir.

Cevap E

38. Bir refleks arkında uyartının iletim yönü, aşağıda-kilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Reseptör – afferent nöron – internöron – efferent nöron – efektör organ

B) Reseptör – efferent nöron – internöron – afferent nöron – efektör organ

C) Efektör organ – afferent nöron – internöron – efferent nöron – reseptör

D) Efektör organ – internöron – afferent nöron – efferent nöron – reseptör

E) Afferent nöron – efferent nöron – internöron – efektör organ – reseptör

Çözüm: Duyu nöronları, (Afferent nöronlar) impulsları re-septörlerden merkezi sinir sistemine iletir. Somatik afferent ve visseral afferent sinir liflerini içerirler. Dışardan ve organ-lardan gelen uyartıları reseptörlerden alıp ara nöronlara, oradan motor nöronlara (efferent nöronlara) ve son olarak da tepkinin verileceği efektör organla cevap verilmiş olur.

Cevap A

39. Hayvanlardaki gaz alışverişini inceleyen bir öğrencinin yapmış olduğu aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?

A) Bazı hayvan gruplarında solunum gazlarının taşınmasında vücut sıvılarının önemi yoktur.

B) Omurgalı hayvanlarda solunum gazlarını taşı-mada işlev gören pigmentlerin hücre içerisine alınmış olması kanın akışkanlığını artırır.

C) Sıcakkanlılığın ortaya çıkmasıyla birlikte solu-num gazlarını taşıyan pigment miktarında da artış olmuştur.

D) Sudaki çözünmüş oksijeni kullanmayı bırakıp havadaki oksijenin kullanılmaya başlanması birim zamanda nefes alıp verme sayısını artır-mıştır.

E) Birim zamanda gerçekleştirilen gaz alışveriş miktarını artırmak için solunum yüzey alanında artış olmuştur.

Çözüm: Sudaki çözünmüş oksijeni kullanmayı bırakıp ha-vadaki oksijenin kullanılmaya başlanması birim zamanda nefes alıp verme sayısını azaltır. Çünkü havada sudakine nazaran daha çok oksijen almaktadır. Ayrıca suda olduğu zamanki eritrosit ve hemoglobin sayısı da azdır.

Cevap D

40. Aşağıdaki hayvanların hangisinde, embriyonik gelişimleri sırasında oluşan ilkin ağız (blastopor) daha sonraki evrelerde anüse dönüşmektedir?

A) Echinodermata

B) Arthropoda

C) Mollusca

D) Annelida

E) Nematoda

Çözüm: Deuterostomia: Bu gruba giren hayvanlarda emb-riyonik gelişimleri sırasında oluşan ilkin ağız (blastopor) daha sonraki evrelerde anüse dönüşmektedir. Ağız ayrıca başka bir konumda oluşmaktadır. Ecinodermata ve Chor-data şubesi Deuterostomia içindedir.

Cevap A


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

41. 2011 yılında yayımlanan 9-12. Sınıflar Biyoloji Dersi Öğretim Programı’ndaki sarmallık ilkesi bağlamında çevre ile ilgili aşağıdaki konulardan hangisinin 12. sınıfta yer alması beklenir?

A) Komünite ekolojisi

B) Ekosistemin yapısı

C) Çevre sorunları

D) Ekosistemde enerji akışı ve madde döngüleri

E) Çevrenin rehabilitasyonu

Çözüm: Çevre sorunları ve ekosistemde enerji akışı ve madde döngüleri öğrenciye çevre ile ilgili verilmesi gereken en temel bilgilerdir. Popülasyon kavramını öğrendikten son-ra ise komunite ekolojisini ve en son olarak da Ekosistem ve ekosistemin yapısı ve işleyişi öğrenilebilir. Çevrenin re-habilitasyonu ise öğrencinin çevre ile ilgili bütün kavramları ve terimleri öğrendikten sonra kendi bilgisini çevrenin yara-rına kullanmasını gerektirir ki bu da bir öğrenci için en son aşamadır.

Cevap E

42. Aşağıdakilerden hangisi, 2011 yılında yayımlanan 9-12. Sınıflar Biyoloji Dersi Öğretim Programı’nda yer alan “bilim-teknoloji-toplum-çevre ilişkileri” kaza-nımlarından değildir?

A) Bilimsel kavramların anlaşılmasını kolaylaştıra-cak modelleri ve bilgisayar simulasyonlarını etkili olarak kullanır.

B) Biyoloji ile ilgili meslekler ve biyoloji konuları arasında bağlantı kurar.

C) Biyolojinin, sınırlılıkları olabileceğinin farkına varır.

D) Biyolojinin birey, toplum ve çevre üzerindeki uygulamalarını değerlendirir.

E) Bilimsel bilginin değişiminin genellikle sürekli olduğunu fakat bazen de paradigma kayması şeklinde olabileceğini fark eder.

Çözüm: Biyoloji diğer birçok meslek ve alan ile bağlantılı haldedir. Bu yüzden biyolojinin başka mesleklerle kesiştiği noktalar bulunmaktadır ki bu kesişim noktalarından sonra biyolojinin sınırlılıkları ortaya çıkmaktadır. Bilimsel bilginin meydana gelen teknolojik gelişmelerle beraber değişiminin mümkün olduğunu ve teknolojik gelişmelerin, bilimin, toplu-mun ve çevrenin birbiri ile bağlantılı olduğunu görebilmekte-dir. Bilgisayar simülasyonlarının kullanımı ise bu kazanım-larla alakalı değildir.

Cevap A

43. Hücrelerin boyutları ile organizmanın büyüklüğü arasındaki ilişkiyi 5E modelini kullanarak kav-ratmak isteyen bir öğretmenin, aşağıdakilerden hangisini yapması uygun olmaz?

A) Organizma büyüklüğü ve hücre boyutu ile ilgili sorular sorması

B) Öğrencilerin deneysel bir kurgu etrafında hücre boyutunu keşfetmelerini sağlaması

C) Hücrelerin farklı boyutlara sahip olabileceğini açıklaması

D) Deneysel verilere göre organizma büyüklüğü ile hücre boyutu arasında karşılaştırmalar yaptır-ması

E) Hücre boyutunun organizma büyüklüğüne bağlı olmadığını kanıta dayalı olarak öğrencilere tespit ettirmesi

Çözüm: A seçeneği öğrencilerin dikkatini çekme aşama-sında kullanılan bir soru olabilir. Burada öğrencinin daha önceki öğrenmeleri gözden geçirilebilir.

B seçeneğinde, öğrencilerin konuyla ilgili keşifler yapması sağlanabilir. Öğrenciler bu aşamada kendileri aktif hale gelirler.

D seçeneğinde, ise keşfetme, açıklama ve derinleştirme basamakları bir arada ele alınabilir. Öğrenci burada elde ettiği bilgileri yorumlayabilir.

E seçeneğinde de öğrenci yeni bir problem ile karşı karşı-ya getirilir ve öğrenci burada konuyu derinleştirmiş olur.

C seçeneğinde ise öğretmen kendisi olaya dahil olmuştur ve öğrenci merkezli yaklaşımdan uzaklaşılmıştır.

Cevap C


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

44. Bir biyoloji öğretmeninin hazırladığı tahmin-gözlem-açıklama etkinliği ve bir öğrencinin bu etkinlikle ilgili cevapları aşağıda verilmiştir.

A kolu B kolu

%60'lık glikoz çözeltisi

%30'lık glikoz çözeltisi

yarı geçirgen zar

HANGİ KOLDA SIVI SEVİYESİ YÜKSELİR?

Tahminim: B kolunda yükselir. Gözlemim: A kolunda yükseldi. Açıklamam: A kolunda yükselmesinin nedeni B kolundaki glikozun A koluna geçmesidir.

Öğrencinin etkinlik kâğıdını inceleyen öğretmen, aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşabilir?

A) Öğrenci, kabul edilebilir bir açıklama yapmıştır.

B) Öğrencinin tahmin ve gözleminin uyuşmaması, beklenmeyen bir durumdur.

C) Öğrencide, difüzyon ve ozmoz prensipleriyle ilgili kavram yanılgısı vardır.

D) Öğrenci, deney sırasında kollardaki sıvı seviye-sini yanlış gözlemlemiştir.

E) Öğrencinin gözlemi ve açıklaması bilimsel açı-dan doğru ve uyumludur.

Çözüm: Ozmoz, yarı geçirgen zardan suyun difüzyonu olarak tanımlanabilir. Öğrenci difüzyon ve ozmoz ile ilgili bazı kavram yanılgalarına sahiptir. Bu yüzden öğrencinin gözlemi ve açıklaması, tahmini ile gözleminin uyuşmaması birbiriyle alakalıdır. Öğrenci bu konuda bazı kavram yanıl-galarına sahip olduğu için tahmini ile gözlemleri de uyuş-mamaktadır. Ki bu yüzden kabul edilebilir bir açıklama da yapamamıştır. Öğrenci deney sırasında kollardaki sıvı se-viyesini yanlış ölçmüş olsa bile sonuçta kollarından birinde artış olacağından bu seçenek için de ölçmüş olabilir de ol-mayabilir de diyebiliriz.

Cevap C

45. Azot döngüsünü anlatan bir öğretmenin aşağıdaki konulardan hangisiyle ilgili önceden bilgi vermiş olması, öğrencilerin döngüyü anlamalarını kolay-laştıracaktır?

A) Kemiosmotik hipotez

B) Krebs döngüsü

C) Fotosentez-solunum ilişkisi

D) Kemosentez

E) Fotosentezde Calvin döngüsü

Çözüm: Azot döngüsünü anlatmadan önce öğrencilerin Azotifikasyon, Dinitrifikasyon gibi terimleri bilip bilmediği öl-çülebilir. Kemiozmotik hipotez, Krebs döngüsü, Calvin dön-güsü fotosentez ile solunumun birbirini takip ettiği aşamalar-dan bazılarıdır. Zaten C seçeneğinde de fotosentez-solunum ilişkisi verilmiştir. D seçeneğinde verilen kemosentez konusu ise içeriğinde azot bakterilerinin, nitrit bakterilerinin vs. işle-yişlerini de bulundurmaktadır. Bundan dolayı öncelikle bu konu hakkında bilgi sahibi olan bir öğrenci Azot döngüsünü kolayca kavrayabilir.

Cevap D

46. Bilişsel alan dikkate alındığında aşağıdaki ka-zanımlardan hangisi, diğerlerine göre daha üst düzey bir seviyededir?

A) Ökaryot bir hücrede bulunan organellerin görev-lerini açıklar.

B) Tohumlu ve tohumsuz bitkilere yakın çevreden örnekler verir.

C) Çimlenmiş bir tohumun üzerinde başlıca kısım-ları gösterir.

D) Eşeyli üremenin, genetik çeşitliliğe nasıl bir katkıda bulunduğunu irdeler.

E) Hücre zarından madde geçiş yollarını listeler.

Çözüm: Verilen seçeneklerden C ve E daha çok bilgi basa-mağına ait kazanımlardandır. A ve B seçenekleri ise öğren-cinin bu konuyu kavradığını ve kendi düşüncelerini ortaya koyabildiğini gösterir. D seçeneğinde verilen kazanım ise sentez basamağı ile değerlendirme basamağına ilişkin bir kazanıma örnektir. Öğrenci bu kazanımda kendi düşünce-lerini ortaya koyabilmektedir.

Cevap D


2013 - KPSS / ÖABT 000000000

47. Organeller konusunda kavram haritası hazırlayan bir öğrencinin;

I. aynı hiyerarşik seviyede gösterdiği golgi ve endoplazmik retikulum arasında çapraz bağlantı kurması,

II. farklı hiyerarşik seviyede gösterdiği granüllü en-doplazmik retikulum ve lizozom arasında çapraz bağlantı kurması,

III. organeller arasında hiyerarşik bir ilişkiyi göster-mesi,

IV. ribozom ile protein sentezi arasında ara bağlantı kelimesi yazması

uygulamalarından hangileri görece daha yüksek puan verilerek değerlendirilir?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) II ve III E) I, III ve IV

Çözüm: Kavram haritalarında öğrencilerden; öğretmenleri tarafından verilen kavram adlarını kullanarak, kavram ad-larını bir metinden elde ederek ya da herhangi bir kaynağa bağlı olmadan kendi bireysel bilgilerini kullanarak kavram haritaları oluşturmaları istenir.

Puanlama yapılırken;

• Öğretmen veya bir uzman tarafından oluşturulan kavram haritası örneği ölçüt alınarak öğrencilerin ha-zırladıkları kavram haritaları bu ölçüt kavram haritası ile karşılaştırılarak puanlanır.

• Puanlamada ölçüt kavram haritasının bir veya birden fazla ögesini (önerme, hiyerarşi, çapraz bağlantı, örnek...) öğrencilerin kavram haritalarındaki aynı ögenin alacağı puanla ayrı ayrı karşılaştırma yoluyla da puanlama yapılabilir. Novak ve Gowin (1984) adlı araştırmacılar kavram haritalarının değerlendirilmesin-de çeşitli alternatifler sunmuşlardır.

- Bağlantı: Anlamlı ve doğru olan her bağlantı için 1 puan,

- Hiyerarşi: Verilen kavramdan sonra geliştirilen her hiyerarşik düzey için 5 puan (Puanlama koşulu düzeylerin doğru olmasına bağlıdır.)

- Çapraz Bağlantılar: Burada da doğru olan bağlantıların tamamı puanlanır ve bağlantılar genellikle okla gösterilir. Eğer bağlantı iki yönlüde geçerliyse 10 puan tek yönlü geçerliyse 2 puan verilir.

- Örnekler: Kavramların altına yazılan her doğru cevap ya da örnek olay için 1 puan verilir.

Soruda III. ve IV. öncüllerde daha çok kavrama düzeyin-de bilgiler sorgulanırken ve puanlama yönergesine göre de daha az puan alırken I. ve II. öncüllerde uygulama düzeyinde sorular öğrencilere yöneltilmiş olup puanlama-sının da III. ve IV. öncüle göre görece daha yüksek olduğu görülmektedir.

Cevap C

48. Bir biyoloji öğretmeni, sınıfındaki öğrencilerine aşağı-daki soruyu sormuştur.

Somatik (vücut) hücrelerimizin her birinde 46 kromo-zom olduğuna göre, bütün özelliklerimizi şifreleyen genlerin her hücrede olması lazım. Ancak şöyle bir baktığımda dilimin içinden kıllar çıkmadığını veya par-maklarımın gözlerim gibi mavi olmadığını görüyorum. Sizce belirli özellikler neden sadece belirli bir hücre tarafından ortaya çıkarılıyor?

Bu soruya üç öğrencinin vermiş olduğu cevaplar aşağıdaki gibidir.

Öğrenci 1: Bence parmaklarımızda mavi proteini şifreleyen genler yok. Ancak gözlerimizde o gen var.

Öğrenci 2: Bence kıl genleri hem dilimizde hem de derimizde var. Ancak derideki kıl genleri çalışırken dildeki kıl genleri yeterince çalışmaz.

Öğrenci 3: Bence hücrelerimizde sürekli mutasyon-lar oluyor. Örneğin, parmaklarımızda mavi protein şifreleyen genler mutasyonla bozuluyor. Dilimizdeki kıl genleri için de aynı durum söz konusu.

Öğretmen, öğrencilerin ifadelerini düşündüğünde bunların ya düzeltilmesinin ya da geliştirilmesinin gerekli olduğu sonucuna varmıştır.

Buna göre, aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi

doğrudur?

Fikirleri geliştirilmesi Fikirleri düzeltilmesi

gereken öğrenciler gereken öğrenciler

A) 2 1 ve 3

B) 1 ve 2 3

C) 1 2 ve 3

D) 1 ve 3 2

E) 2 ve 3 1

Çözüm: Yapılan araştırmalar şunu göstermektedir ki vücut hücrelerinin her biri aynı kromozom sayısı ve aynı genleri içermektedir. Bu yüzden elimizde olsun, gözümüzde olsun ya da karaciğerimizde olsun bütün hücreler aynı genetik yapıya sahiptirler. Fakat farklı organlardaki hücreler farklı-laştıkları için bu organlardaki genlerden bazıları görev yer-leriyle alakalı olmamalarından dolayı repressör proteinler dediğimiz proteinler tarafından baskılanmıştır. Bu yüzden sadece 2. öğrencinin ifadesi geliştirilebilir, diğer öğrencilerin ifadeleri ise düzeltilmelidir.

Cevap A

18

2013 - KPSS / ÖABT 000000000

49. Biyoloji dersi kapsamında, öğrenciler farklı zamanlar-da aşağıdaki etkinlikleri yapmışlardır.

I. Okul çevresindeki canlıları Türkçe isimleriyle listelemişlerdir.

II. Gen terapisi ile ilgili olarak İnternet araştırması yapmış ve bu konuda var olan farklı görüşleri sınıf içinde birbirleriyle tartışmışlardır.

III. Hazırlamış oldukları musluk ve havuz suyu bulu-nan kaplara ağız içi epitel hücreleri bırakmış ve hücrelerdeki hemoliz olaylarını incelemişlerdir.

Bu etkinlikler, öğrencilerin sorgulama becerile-rinin düzeyi bakımından en düşük olandan en yüksek olana doğru nasıl sıralanır?

A) I, II, III B) I, III, II C) II, III, I

D) III, I, II E) III, II, I

Çözüm: Okul çevresindeki canlıları Türkçe isimleri ile söy-lemek Bilgi düzeyinde bir öğrenmedir. Çünkü bunları daha önce derslerde bir şekilde görmüşler veya doğaya çıktıkla-rında öğrenmişlerdir ve isimlerini listelemişlerdir. Havuz ve musluk suyu içindeki hücrelerle yapılan gözlemler ise daha önceden öğrendikleri kavramları uygulamaya geçirmekle görselliklerini arttırmaktadır. Oysaki 2. öncüldeki madde ise öğrencilerin tartışma, yorumlama, analiz, sentez özellikle-rini geliştirmektedir ki bu da en fazla sorgulama becerisini geliştiren maddedir.

Cevap B

50. Bir biyoloji öğretmeni, egzersiz süresinin nabız sayı-sına etkisini belirlemek amacı ile öğrencilerini dörder kişiden oluşan gruplara ayırıyor. Her grupta bir öğren-ciye egzersiz yapma, birine nabız sayını tespit etme, birine süreyi tutma, bir diğerine de verileri kaydetme görevi veriyor. Öğrenciler, öncelikle egzersiz süresinin nabız atış sayısına etkisine yönelik tahminlerde bulu-nuyor. Sonra egzersiz yapma görevi alan öğrencinin 1, 2, 3 ve 4. zaman aralıklarının sonundaki nabzını ölçerek kaydediyorlar. Egzersiz süresi arttıkça nabız sayısının arttığını ancak 3. zaman aralığının başından itibaren sabitlendiğini tespit ederek etkinliğin sonuçla-rına yönelik yaptıkları tahminleri tartışmaya açıyorlar.

Bu etkinlikte öğretmen veya öğrencilerin, aşa-ğıdaki hususlardan hangisini dikkate almadığı söylenebilir?

A) Bağımlı değişkeni belirleme

B) Bağımsız değişkeni belirleme

C) İşleme özgü (operasyonel) tanım yapma

D) Önceden kestirme

E) Verileri kaydetme ve yorumlama

Çözüm: Öncelikle burada ilk göze çarpan madde öğren-cilerin verileri kaydedip bu verileri yorumlamalarıdır. Zaten öğretmen öğrencileri 4 gruba ayırıp her gruba ayrı bir görev vermektedir. Öğrencilerin egzersiz süresinin nabız atış sa-yısına etkisine yönelik tahminlerde bulunması ise önceden kestirme seçeneğine işaret etmektedir. Yapılan egzersiz, egzersizin süresi ve de nabız sayısındaki artış da bağımlı ve bağımsız değişkene ait maddelerdir. İşleme özgü olarak ise egzersiz şöyle yapılacaktır, kuralları budur, doğrusu bu-dur gibi ifadeler yukarıda geçmemektedir.

Cevap C

kamu personel seÇme sinavi 2013 ÖĞretmenlİk alan …1).pdf · bu sorulardan 4 tanesi...

Documents