kafa travmas ğ - acil.tip.akdeniz.edu.tracil.tip.akdeniz.edu.tr/_dinamik/132/359.pdf · –...

1

Akdeniz ÜTF Acil Tıp AD Dönem 5 Acil Tıp Stajı (2011-2012)

Kafa Travması

Doç. Dr. Cem OktayAkdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi

Acil Tıp Anabilim Dalı


Amaçlar

• Temel patofizyolojiyi anlamak

• Belirti ve bulguları tanımak

• Muayenede dikkat edilecek hususları öğrenmek

• Sınıflandırmayı öğrenmek

• Tedaviyi öğrenmek

• Sevk, yatış, konsültasyon ve taburculuk ihtiyacını tartışmak


Giriş

• Kafa travması– ABD’de acil servis başvurusu yılda 1 milyon olgu

– Ciddi kafa travmaları hastaneye ulaşamadan ölür– Hastane öncesi ölümlerin %90 nedeni

• %70’i minör

• %15 orta

• %15 ciddi


Giriş

• ABD’de 2003 yılında– 1,565,000 travmatik beyin yaralanması

– 1,224,000 acil servis başvurusu

– 290,000 yatış

– 51,000 ölüm

– Hayatta kalanlarda nöropsikolojik etkiler kalır:

• İş ve sosyal yaşamı etkiler

– Yılda 80,000-90,000 kalıcı engel


Giriş

• Danimarka– Yılda her 1 milyon kişi için 363 orta-ciddi kafa travması

– Bunların 1/3’ünden fazlası rehabilitasyon gerektiriyor

– Mortalite ve morbiditedeki küçük bir azalma dahi halk sağlığı

üzerine büyük etki yapacaktır

• Türkiye– ?


Giriş

• Tedavide amaç:– Ciddi kafa travmasında ikincil beyin hasarını engellemek –

sonucu iyileştirmek• Yeterli oksijenizasyon

• Beyin perfüzyonunu sağlayacak kan basıncı

– ABCDE yönetimi yanında, cerrahi girişim gerektiren kitle lezyonunu tanımak

• BBT

• BBT çekilecek veya diğer tetkikler yapılacak diye hasta geciktirmemeli; travma bakımı verebilen bir kuruma sevk edilmeli

2


Giriş

• Konsültasyon isterken beyin cerrahına verilecek bilgiler:

– Hastanın yaşı, ve yaralanmanın mekanizması ve zamanı

– Solunum ve kardiyovasküler durumu (özellikle KB ve SS)

– Nörolojik muayene – GKS skoru dahil (özellikle motor yanıt) ve

pupillerin çapı ve ışık reaksiyonu

– Eşlik eden yaralanmaların varlığı ve tipi

– Tanısal tetkiklerin sonuçları (özellikle BT)

– Hipotansiyon veya hipoksinin tedavisi


Anatomi

• Meningsler– Duramater – Araknoid –

Piamater

• Beyin– Serebrum – Serebellum –

Beyin Sapı

• Ventriküler sistem

• Tentoryum

• SCALP– Skin

– Connective tissue

– Aponeurosis

– Loose areolar tissue

– Perikranium

• Kafa tası (skull)– Kalvaryum ve Kafa tabanı

(basis)


Anatomi


Anatomi

• Skull– Temporalde ince

• Temporal kas ile örtülü

– Kafa tabanı düzensiz• Hareket ile yaralanmaya açık

• 3 bölgeye ayrılır– Ön kraniyel fossa: frontal loblar

– Orta kraniyel fossa: temporal loblar

– Arka kraniyel fossa: alt beyin sapı ve serebellum


Yaralanma

• Subgaleal hematom

• Skalp kesileri:– Önemli kan kaybı

• Özellikle bebek ve çocuklarda


Anatomi

• Serebrum– Sağ ve sol hemisferler –

• Falks serebri (Superior sagital sinüsten inen dura uzantısı) ile ayrılır

– Sol hemisfer – konuşma merkezi – (hemen hemen tüm sağellilerde ve %85 sol ellilerde)

– Konuşma merkezi olan hemisfer dominant hemisferdir

• Beyin sapı:– Orta beyin, pons medulla

• Kardiyorespiratuar merkez medullada

– Küçük bir lezyonu bile ciddi nörolojik defisite neden olur

3


Anatomi


Anatomi• Ventriküler sistem

– BOS dolu boşluğun olduğu bir sistem

– Koroid pleksus ~20 mL/st BOS üretir

– Lateral ventriküller Foramen

Monro üçüncü ventrikül

Aquaduktus serebri dördüncü

ventrikül subaraknoid boşluk

(beyin ve omurilik çevreleyen)

araknoid granülayon yolu ile venöz

sirkülasyona geçer

• BOS’ta kan olmasıabsorbsiyonu engeller kafa içi basıncı artar, ventriküllergenişler (posttravmatikkominikan hidrosefali)

• Ödem ve kitle lezyonu (örn., hematom) ventriküllerinefasmanına (silinme) ve şiftineyol açar


Anatomi

• Tentoriyum– Supratentoriyel kompartman

(anterior ve orta fossa)

– İnfratentoriyel kompartman(posterior fossa)

– III. KS tentoriyumkenarından ilerler, temporallob herniasyonundakomprese olur

• Uncal herniasyon:– Kontrlateral hemiparezi

– İpsilateral pupildilatasyonu


Fizyoloji• SPB = OAB - İKB

– SPB: Serebral perfüzyon basıncı

– OAB: Ortalama arteriyel basınç

– İKB: İntrakraniyel basınç

• İKB arttıkça, SPB düşer; iskemiye neden olur veya artırır

• Normal IKB = ~10 mmHg

• İKB > 20 mmHg ise prognoz kötü

• Bu nedenle İKB’yi azaltmaya yönelik girişimler SPB’nin artmasına yol açar


Monro-Kellie Doktrini

• İntrakraniyel hacim sabit

• BOS ve venöz hacmin azalması ile İKB sabitlenir

• Kompansasyon aşılınca, İKB belirgin olarak artar

Kompansasyon

Dekompansasyonnoktası


Monro-Kellie Doktrini

4


Serebral Kan Akımı - SKA

• SKA = 50-55 mL/100 g beyin dokusu / dk– Normal erişkin

• Çocuklarda:– 1 yaşında erişkin civarında

– 5 yaşında ~90 ml /100 g / dk

– 10’lu yaşların sonuna doğru erişkin düzeye düşer

• SPB = OAB - İKB

• Sabit bir SKA için, SPB’nin 50-150 mmHg olması gerekir


Amaç

• Travmatize beyin dokusu, azalan kan akımına bağlıiskemi ve infarkt için hassas hale gelir– İkincil hasarlar [hipotansiyon, hipoksi ve hipokapni (agresif

hiperventilasyonla olduğu gibi iyatrojenik)] iskemiyi artırır

• SPB ve kan akımını sağlamak– Artmış İKB’ı azaltarak

– Normal damar içi hacmi sağlayarak

– Normal OAB’ı sağlayarak

– Normal oksijenizasyon ve normokapniyi sağlayarak


Kafa Travmalarının Sınıflandırılması

1. Yaralanmanın mekanizması

– Künt: • Yüksek hızlı

• Düşük hızlı

– Penetran• Ateşli silah

yaralanması

• Diğer penetran

2. Yaralanmanın şiddeti

– Minör: • GKS skoru = 13-15

– Orta: • GKS skoru = 9-12

– Ciddi: • GKS skoru = 3-8


GKS• Koma

– Göz açma yanıtı yoktur

– Emirlere uymaz

– Sözel yanıt yoktur

– GKS skoru < 8• GKS = 8 olanların

bazıları da komada olabilir

• Eksiklikleri – herhangi biri yanlışolarak düşük skora neden olabilir

– Orbital yaralanması olanlar göz kapağı ödemine bağlıgöz açamayabilirler

– Hasta ekstremitesindekiyaralanmaya bağlı o ekstremiteyi hareket ettiremeyebilir

– Konuşma çağına gelmemişçocuklar


Kafa Travmalarının Sınıflandırılması

3. Morfoloji– Kafa tası kırıkları

• Kranyum– Lineer veya stellat– Deprese / nondeprese– Açık / kapalı

• Baziller– BOS kaçağı var / yok– 7. KS paralizisi var / yok

– İntrakraniyel lezyonlar• Fokal

– Epidural– Subdural– İntraserebral

• Difüz– Konküzyon– Multipl kontüzyon– Hipoksik / İskemik

yaralanma


Öykü

• Hastanın ABC’sini değerlendirdikten sonra– yaralanmanın zamanı ve şekli

– kafaya ikinci bir travma

– bilinç kaybı

– bulantı

– alkol ya da ilaç alımı

– çevresel faktörler (hipotermi)

– kullandığı ilaçlar ya da alerjileri

– önceki kafa travması ya da nörolojik sekel

5


Öykü

• Bilinç düzeyi:– Değerlendirilmesi muayenedeki en önemli ilk adımdır

– Bilinç düzeyindeki azalma olası beyin lezyonunun göstergesi olabilir

– Bilinç düzeyini azaltan diğer nedenler:• hipoksi, hipoglisemi, alkol, ilaçlar, SVO, hipotermi, karbon

monoksid


Vital Bulgular

• Şok bulguları var ise (düşük kan basıncı, yüksek kalp

hızı)– Başka bir yaralanma yeri arayınız, skalp yaralanmaları sonucu

şok çok nadirdir

• Eğer düşük nabız, yüksek kan basıncı var ise artmış İKB

olabileceğini düşününüz (Cushing refleksi)

• Ani gelişen taşikardi ve hipotansiyon beyin sapı

herniasyonu bulgusu olabilir


Vital Bulgular

• Bradipne, artmış İKB erken bulgusu olabilir

• Cheyne-Stokes solunumu beyin sapı yaralanmasını

düşündürmelidir

• Bu hastalar erken dönemde entübe edildikleri için bu

bulgular görülmeyebilir

• Vücut sıcaklığının erken kontrolü ve takibi önemlidir


Fizik Muayene

• Bilinç düzeyi ilk değerlendirme sırasında

değerlendirilmelidir

• Diğer kafa muayeneleri ikinci değerlendirme sırasında

yapılabilir

• SCALP muayenesi– duyarlılık, hematom, çökme, krepitasyon arayın

– arkaya bakmak için kafayı hareket ettirmeyin


Fizik Muayene

• Kulaklar– Her iki dış kulak yolunu kanama

açısından değerlendirin

– Kan var ise dış kulak yolundan mıyoksa içten mi geldiğine bakın

• Mastoid üzerinde ekimoz - Battle’s sign

• Kulak ve burundan gelen drenajı BOS varlığı açısından değerlendir - Ring sign


Fizik Muayene

• Gözler– Pupil büyüklüğü ve ışık reaksiyonu

– Göz hareketleri

– Hasta uygunsa görme keskinliği

– Konjunktiva ve kornea yaralanmaları

– Göz dibi• nadiren önemlidir ama bazen retinal kanamaları gösterebilir

(İKB artışı için papil ödem aranabilir)

6


Fizik Muayene

• Mini nörolojik muayene– bilinç düzeyi

– pupillerin ışığa yanıtı

– ekstremitelerde kas gücü

– GKS skorunun hesaplanması


Fizik Muayene

• İntrakraniyal kitle lezyonu

düşündüren fizik muayene bulguları

– koma ve tek taraflı fiks, dilate pupil

– lateralizan ekstremite güçsüzlüğü

– postür

• dekortike: kollar dirsekten

fleksiyonda

• deserebre: kollar ve bacaklar

ekstansiyonda


Fizik Muayene

• Şiddetli kafa travması bulguları– pupillerde eşitsizlik

– lateralizan motor yanıt ya da güçsüzlük

– BOS kaçağı olan açık yaralar

– açık kafatası kırıkları ya da çökme kırıkları

– nörolojik durumun kötüleşmesi

– koma


Şiddetli kafa travması

• İlk yaklaşım– koma ya da şiddetli kafa travmasına ait diğer bulguları

gösteren herhangi bir hasta için ilk acil yaklaşım endotrakeal entübasyondur

– Aşırı hiperventilasyon ve hipoventilasyondankaçınılmalıdır

– Şok için sıvı tedavisi


Yeniden Değerlendirme

• Değişiklikleri ya da kötüleşme olup olmadığını anlamak için kafa travması hastaları sık aralıklarla değerlendirilmelidir

• Nörolojik kötüleşmenin bulguları– GKS skoru 2 ya da daha fazla puan düşerse

– Baş ağrısının şiddeti artarsa

– Pupil değişikliği olursa

– Tek taraflı güçsüzlük gelişirse


Acil Servis Yaklaşımı

• ABC / birincil bakı (ilk değerlendirme)

• Servikal immobilizasyon – havayolu ile beraber

• Endotrakeal entübasyon

• Şok tedavisi

• Skalp kanamalarının durdurulması

• Bilinç değişikliği yaratan diğer nedenlerin araştırılması

7


Acil Servis Yaklaşımı

• İkinci değerlendirme ve nörolojik muayene

• Grafi ya da BBT istemi

• Acil sevk kararı

• Artmış İKB / beyin ödemi tedavisi

• Diğer tedaviler– Bilinç düzeyini değiştiren diğer nedenlerin tedavisi


Bilinç Düzeyi - Diğer Nedenlerin Tedavisi

• Hipoksi– Her hastaya yüksek konsantrasyonda O2 ver

– Pulse-oksimetre ya da kan gazı takibi yap

– Şüphe var ise COHb düzeyine bak

• Hipoglisemi– Parmak ucu kanı ile kan şekeri (glukostik) kontrolü

– Düşük ise 1 gr/kg - %30-50 dekstroz ver


Bilinç Düzeyi - Diğer Nedenlerin Tedavisi

• Hipertermi ya da hipotermi– vücut ısısını ölç

– travma hastalarının ısı kaybına eğilimli olduklarınıunutma

• Alkol ya da ilaç entoksikasyonu– şüphe var ise kan düzeylerini iste

– bilinç düzeyi değişikliklerini sadece alkol ya da ilaçaşırı alımına bağlamaktan kaçın


Artmış İKB - Tedavi• Normoventilasyon - pCO2 = ~35 mmHg (veya üstü)

• Sıvı kısıtlaması - kontrendikasyon yoksa

• Mannitol - 1 gr/kg

• Barbitürat kullanmayı düşün– KİB’ı düşürür

– Hipotansiyon veya hipovolemide kullanılmamalı

• Steroid kullanımının yararı gösterilmemiş– Yan etkilerine bağlı artmış mortalite bildirilmiş

• İKB monitörizasyonunu düşün


İkincil Tedaviler

• Ağrı tedavisi için uygun analjezik

• Antibiyotik– penetran kafa travması ya da major kontaminasyon

var ise “antistafilokokal antibiyotik”

• Tetanoz– açık yara ve son 5 yıl içinde yapılmamışsa


İkincil Tedaviler• Nöbet var ise

– Postravmatik epilepsi• Yatan hastaların ~%5’inde; şiddetli kafa travmalarının %15’inde

– Geç epilepsinin yüksek insidansı ile ilgili faktörler:• İlk hafta içinde ortaya çıkan nöbet• İntrakraniyel hematom• Çökme kırıkları

– Fenitoin: tercih edilen ilaç• Sıklıkla 1 gr yükleme (50 mg/dk’dan yavaş infüzyon)• 3 X 100 mg idame

– Uzamış, tekrarlayan nöbette:• 0.2-0.3 mg/kg Diazepam -- Genel anestezi

– Uzamış nöbet (30-60 dk) ikincil beyin hasarına neden olur

8


Minör Beyin Yaralanmaları (GKS 13-15) -Yaklaşım

• Hasta uyanık ve oryante

• Öykü

• Muayene

• Servikal ve diğer grafiler, gerekli ise

• Kan-alkol düzeyi, gerekli ise idrarda toksikolojik tarama

• Beyin BT endikasyonları– X-ray endikasyonları?


Beyin BT

• Tercih edilen görüntüleme yöntemi

• Kafa travmasında BBT endikasyonları: – Yüksek risk

• Yaralanmadan sonraki 2 saat içinde GKS skoru 15’e yükselmemişse

• Açık kafatası kırığının klinik şüphesi,

• Kafa tabanı kırığı bulgusu

• 2’den daha fazla kusma atağı

• 65 yaş üstü


Beyin BT

• BBT düşünülmelidir: – Orta risk

• 30 dakikadan daha uzun retrograd amnezi

• 5 dakikadan daha fazla bilinç kaybı

• Yaralanma mekanizmasının tehlikeli olması– araç dışı kaza, araçtan fırlama, >1 metre yüksekten düşme, veya >5

basamaktan yuvarlanma

• Şiddetli baş ağrısı

• Beyin kaynaklı fokal nörolojik defisit

– Antikoagülan hastalara dikkat edilmelidir• INR kontrol edilmelidir


Düz kafa grafileri

• BT yoksa, künt ve penetran travmalarda istenebilir• Bakılacak özellikler:

1. Lineer veya deprese kırıklar

2. Pineal bezin orta hat pozisyonda görülmesi – kalsifiye ise

3. Sinüslerde hava-sıvı seviyesi

4. Pnömosefali

5. Fasiyal kırıklar

6. Yabancı cisimler

• Ancak, BBT varsa gerekli değildir



• İzlem veya yatış– BT yok

– Anormal BT

– Tüm penetran kafa yaralanmaları

– Uzun süreli bilinç kaybı öyküsü

– Bilincin kötüleşmesi

– Orta-şiddetli başağrısı

– Belirgin alkol / ilaçentoksikasyonu

– Kafatası kırığı

– BOS kaçağı: rinore veya otore

– Önemli eşlik eden yaralanma

– Evde güvenilir refakatçi yok

– Anormal GKS skoru (< 15)

– Fokal nörolojik defisit



• Taburculuk– Hasta asemptomatik, uyanık, alert ve nörolojik anormallik yok,

birkaç saat izlem, yeniden muayene sonrası, halen normalse

gönderilebilir

– İdeal olarak yakını tarafından en az 24 sat gözlenmelidir

– Yazılı taburculuk önerileri verilmelidir

– Başağrısı gelişirse, bilinci bozulursa, fokal nörolojik defisit

gelişirse geri gelmesi önerilir

9


Orta Beyin Yaralanmaları (GKS 9-12) -Yaklaşım

• Beyin yaralanmalarının ~%10’u

• Sıklıkla emirlere uyarlar, konfü veya uykuya eğilimlilerdir– ~%10-20’si kötüleşir

• Tekrarlayan nörolojik muayene gerekir

• İlk değerlendirme:– Hafif BY gibi – bazal düzey için kan tetkikleri

– BBT

– Nöroşirurji olan kurumda yatış• 12-24 saat sonra veya kötüleşirse BBT


Şiddetli Beyin Yaralanmaları (GKS 3-8) -Yaklaşım

• Emirlere uyamaz, – kardiyopulmoner stabilizasyon

sonrası dahi

• Morbidite ve mortalite riski yüksek

• “Bekle ve gör” yaklaşımıtehlikeli

• Doğru tanı ve tedavi önemli

• Yaklaşım– Çoklu travma yaklaşımı

– Yatış – nöroşirurjikal bakım yapabilen

– Tekrarlayan nörolojik değerlendirme

– Tedavi: (kons sonrası)• Mannitol

• Orta hiperventilasyon(pCO2≅35 mmHg)

• Antikonvülzan


Skalp Kesileri

• Genellikle tek bir tabaka halinde tamir edilirler

• Galea yırtığı var ise absorbe edilebilen bir iplik ile

dikilmeli

• Antibiyotik tedavisi gerektirmezler

• Dikişler 7 gün içinde alınmalıdır


Kafatası Kırıkları

• Çoğu özel bir tedavi gerektirmez

• Cerrahi gereksinimi;– açık kırık (tüm kemik parçalarını saklayınız)

– çökme kırığı > 3-5 mm (dış tabulanın iç tabulayı geçmesi)

• Kafatası kırıkları önemsenmelidir, önemli bir kuvvet maruziyetini gösterir:– Bilinci açık lineer kırığı olan hastada intrakraniel hematom riski

yaklaşık 400 kat artmıştır


Kafa Tabanı Kırıkları

• Kraniografide iyi görünmez

• BBT gereklidir

• Belirti ve bulguları– Periorbital ekimoz (racoon eyes)

– Battle’s sign (mastoid üzerinde ekimoz)

– Kulak ya da burundan BOS sızıntısı

– Hemotimpanum

– Bazen işitme sinirinin zedelenmesine bağlı işitme kaybı

• Genellikle özel bir tedavi gerektirmez


Difüz Beyin Yaralanmaları• Hafif konküzyondan - şiddetli hipoksik iskemik yaralanmaya kadar

olabilir• Konküzyon

– Belirti ve bulguları• kısa süreli bilinç kaybı (<5 dakika)• baş ağrısı• baş dönmesi• bulantı / kusma• normal nörolojik muayene

– Genellikle sadece gözlem yeterlidir– BT: normal veya diffüz ödem (normal gri-beyaz cevher ayrımı kaybolur)– Şiddetli kusma ya da baş dönmesi varsa yatırılmalıdır

10


Difüz Beyin Yaralanmaları• Difüz Aksonal Yaralanma

– Tüm nöronlarda yaygın yaralanma vardır • genellikle yırtılma tipi “shearing injuries”

• Yüksek hızlı çarpma veya deselerasyon yaralanmaları ile olur

– Koma ile karakterizedir

– BT: çok sayıda punktat hemorajiler• Sıklıkla gri-beyaz cevher ayrım yerinde

– Yüksek mortalite ve kötü prognoz vardır

– Artmış İKB tedavisi dışında özel bir tedavisi yoktur

– DAY terimi aslında mikroskobik olarak serebral aksonal yaralanma kanıtı varlığında kullanılmalıdır


Kontüzyon ve İntraserebralHematomlar

• Serebral kontüzyonlar sıktır

– Şiddetli beyin yaralanmalarının %20-30’u

– Sıklıkla frontal ve temporal loblarda

– Saatler günler içinde ilerleyerek intraserebral hematoma veya birleşerek kitle

etkisi yapacak lezyona dönebilir (%20)

• BBT’de saptanırsa, her zaman beyin cerrahisi konsültasyonu istenmelidir

• Kontüzyon paterninde değişikliği görmek için 12-24 saat içinde kontrol BT

gerekir

• Bununla beraber bazıları cerrahi girişim gerektirmezler

• Yaygın beyin yaralanması ya da yaygın ödem ile birliktelik gösterebilirler


İntraserebral Hematomlar

• Ufak olanları cerrahi gerektirmeyebilir

• Beyin sapı yerleşimliler inop olabilir

• Büyük, progresif ya da belirgin beyin ödemi ile birlikte

olanlar opere edilmelidir

• Nöbet riskini arttırırlar



Subaraknoid Kanama

• Genellikle BBT’de tüm beyinde subaraknoidmesafede kan görülmesi ile tanı konur

• Aşırı miktarda intraventriküler kanama varsa prognoz kötüdür

• Sınırlı bir kanama varsa cerrahi tedavi gerektirmeyebilirler ve prognoz iyidir


11


Subdural Hematom

• Şiddetli beyin yaralanmalarının %30’u – epidural hematomdan sık

• Altta yatan beyin yaralanması daha şiddetlidir, bu nedenle mortalite

yüksek (%40-60)

• Kanama dural köprü venlerinden, beyin yüzeyi arterlerinden, beyin

dokusunun laserasyonuna bağlı olabilir

• BT: beynin yüzey yapısı uyumlu şekildedir

• Kraniotomi ve drenaj ile tedavi edilir (çok küçük ve bilateral

olmadıkça)



Epidural Hematom• Nadir görülür

– Yatış gerektiren kafa travmalarının sadece %0.5-5’i

– Beyin yaralanmalarının %5’i ve komadakilerin %9’u

• Genellikle orta meningeal arter yırtılması sonucu oluşmakta– Major venöz sinüs yırtığı veya kafatası kırığına bağlı kanma ile de

olabilir

• Sıklıkla temporal veya temporoparietalde

• BT: bikonveks veya lense benzer

• Klasik başvuru şekli (olguların 1/3’ü)– kısa süreli bilinç kaybı, takiben “lucid interval” ve ardından bilinçte

ilerleyici bozulma


Epidural Hematom

• Tedavi– kanayan arterin ligasyonu ve hematom boşaltılması için

operasyon gereklidir

• Mortalite %10-50 arasındadır– subdural hematomlardan daha iyi prognoz

– altta yatan beyin yaralanması daha az



12


Diğer Tanısal Yöntemler

• MRI– akut dönemde pek kullanışlı değildir

– kemik yaralanmalarını ve erken dönem kanamaları BBT kadar iyi

gösteremez

– metal protezi olan hastalarda kontrendikedir

• Kranial ultrasonografi– orta hat kaymalarını gösterebilir

– hematomları iyi gösteremez


Diğer Tanısal Yöntemler

• Beyin Sintigrafisi– sadece beyin ölümü tanısı koymak için kullanılır

• Anjiografi– karotid arter yaralanması şüphesinde yararlı

• EEG– akut dönemde yararı yok


Penetral Beyin Yaralanması

• Görünür ölümcül penetran beyin yaralanması olan

hastalar organ donörü olabilecekleri için resusite

edilmelidir

• BBT, teğet geçen kurşun yaralanmalarında gereklidir -

blast etkisi

• Olguların %50’sinde posttravmatik nöbet görülür

• Hepsine İV antibiyotik başlanmalıdır


Hasta Yönetim Şeması

• Ağır kafa travması– resusite et, BBT iste, NRŞ konsültasyonu iste, diğer travmaları

araştır

• Orta dereceli kafa travması– resusite et, BBT iste, yatır

• Hafif kafa travması– BBT gerekli mi?, en az 2 saat gözle, 24 saat yatışı düşün


Hasta Yönetim Şeması

• Açık kafatası kırığı ya da çökme kırığı

– resusite et,

– BBT iste,

– NRŞ konsültasyonu iste,

– diğer travmaları araştır,

– acil cerrahiye hazırla,

– İV antibiyotik ver


Hastaneler Arası Sevk

• Ciddi kafa travması olan ve beyin cerrahı bulunmayan

hastaneler hastayı sevk etmelidirler

• Sevk öncesi diğer hastane ile görüşülmeli ve onayı

alınmalıdır

• Klinik olarak sevk edilmesi gereken bir hasta BBT için

bekletilmemelidir

13


Hastaneler Arası Sevk

• Sevk öncesi hastaya mannitol ya da antikonvülzan

gerekip gerekmediğine karar verin

• Tüm tıbbi kayıtları, laboratuar sonuçlarını ve BBT’leri

hasta ile beraber gönderin

• Sevk sırasında tecrübeli elemanları bulundurun


Özet

• Önce ABC’yi değerlendirin ve birincil bakıyı yapın

• Eğer şok bulguları var ise İV sıvı ile hızla tedavi edin

• Bilinç düzeyini değerlendirin

• GKS skorunu hesaplayın


Özet

• Kraniografi ya da BBT gerekliliğine karar verin

• Yaralanmanın tipini ve şiddetini belirleyin

• NRŞ konsültasyonu ya da sevk gerekip gerekmediğine

karar verin

• Taburcu ettiğiniz hastaları erken dönemde kontrole

çağırın

kafa travmas ğ - acil.tip.akdeniz.edu.tracil.tip.akdeniz.edu.tr/_dinamik/132/359.pdf · –...

Documents