InstitucionetInstitucionet KulturoreKulturore

ÇÇkaka ëështshtëë institucioniinstitucioni??

Institucioni Institucioni ëështshtëë organizorganizëëm shtetm shtetëëror ror a shoqa shoqëëror, qror, qëë e zhvillon veprimtarine zhvillon veprimtarinëëe vet ne vet nëë njnjëë fushfushëë ttëë caktuar (tcaktuar (tëëshkencshkencëës, ts, tëë arsimit, tarsimit, tëë kulturkulturëës, ts, tëëjetjetëës shoqs shoqëërore,politike etj). rore,politike etj).

SiSi ndahenndahen institucionetinstitucionet??

NjNjëë institucion ndahet ninstitucion ndahet nëë bazbazëë ttëë veprimtarisveprimtarisëë qqëëai zhvillon. Institucionet shtetai zhvillon. Institucionet shtetëërore ndahen nrore ndahen nëë::Institucione shkencoreInstitucione shkencore. Institucione t. Institucione tëë cilat cilat merren me zbulime nmerren me zbulime nëë fusha shkencore.fusha shkencore.Institucione fetare. Institucione fetare. Institucione tInstitucione tëë cilat cilat merren me veprimtari fetare si p.sh. xhamia, merren me veprimtari fetare si p.sh. xhamia, kisha etj. kisha etj. Institucione politike. Institucione politike. Institucione qInstitucione qëë merren merren me me çëçështje politike.shtje politike.Institucione kulturore. Institucione kulturore. Institucione kulturore Institucione kulturore janjanëë ato tato tëë cilat merren me kulturcilat merren me kulturëën e njn e njëë vendi vendi apo populli si p.sh. Instituti Albanologjik.apo populli si p.sh. Instituti Albanologjik.Institucione shInstitucione shëëndetndetëësoresore. Institucione . Institucione shshëëndetndetëësore jansore janëë institucione tinstitucione tëë cilat ndihmojncilat ndihmojnëëpopullin npopullin nëë shshëëndetndetëësi. si.

InstitucionetInstitucionet e e kulturkulturëëssInstitucionInstitucionetet ee kulturkulturëës s janjanëë atoato qqëë merremerrennme arritjen e njme arritjen e njëë populli npopulli nëë fushfushëën e n e prodhimitprodhimit kulturorkulturor dhe ndhe nëë zhvillim shoqzhvillim shoqëëror ror e mendor si p.sh ne mendor si p.sh nëë gjuhgjuhëë, art, let, art, letëërsi, rsi, shkencshkencëë etj. etj. SiSi iinstitucionnstitucionee kulturorkulturoree nnëëvendin tonvendin tonëë janjanëë:: Instituti Albanologjik apo Instituti Albanologjik apo Galeria e ArteveGaleria e Arteve..

InstitutiInstituti AlbanologjikAlbanologjik i i PrishtinPrishtinëëss

Instituti Albanologjik Instituti Albanologjik ëështshtëë institucion institucion pavarur i cili merret me studimin e pavarur i cili merret me studimin e gjuhgjuhëës, lets, letëërsisrsisëë, folklorit, historis, folklorit, historisëë, , etnografisetnografisëë etj. Instituti Albanologjik, etj. Instituti Albanologjik, gjithashtu, merret me botimin e librave gjithashtu, merret me botimin e librave ttëë ndryshndryshëëm dhe revistave pm dhe revistave pëër r studimet albanologjike.studimet albanologjike.

HistorikuHistoriku i i InstitutitInstitutitAlbanologjikAlbanologjik

Instituti Albanologjik u themelua Instituti Albanologjik u themelua mmëë 1 qershor 1953. Instituti u 1 qershor 1953. Instituti u mbyll dy vite mmbyll dy vite mëë pas mpas mëë 1955.1955.MMëë 28 shkurt 1967, u 28 shkurt 1967, u rithemeluarithemeluaInstituti Albanologjik i PrishtinInstituti Albanologjik i Prishtinëës. s. NNëë vitin 1977 Instituti vitin 1977 Instituti Albanologjik u vendos nAlbanologjik u vendos nëëndndëërtesrtesëën e ren e re..

MuzeuMuzeuKjo ndKjo ndëërtesrtesëë e stilit austroe stilit austro--hungarez fillimisht hungarez fillimisht ëështshtëë ndndëërtuar prtuar pëër administratr administratëë regjionale tregjionale tëëVilajetit tVilajetit tëë KosovKosovëës. Kurse, kohs. Kurse, kohëëve tve tëë fundit, fundit, prej vitit 1999 gjer mprej vitit 1999 gjer mëë vitin 2002, e njvitin 2002, e njëëjta jta ndndëërtesrtesëë ëështshtëë shfrytshfrytëëzuar nga Agjencia zuar nga Agjencia Evropiane pEvropiane pëër Rindr Rindëërtim. Sot, muzeu i Kosovrtim. Sot, muzeu i Kosovëës s ka njka njëë koleksion tkoleksion tëë madh tmadh tëë artefakteve artefakteve arkeologjike dhe etnologjike. Gjatarkeologjike dhe etnologjike. Gjatëë periudhperiudhëës s ssëë luftluftëës ss sëë fundit nfundit nëë KosovKosovëë , n, nëë vitin 1998, vitin 1998, mmëë shumshumëë se 1,247 eksponate janse 1,247 eksponate janëë ddëërguar rguar nnëë Beograd pBeograd pëër njr njëë ekspozitekspozitëë. Muzeu i . Muzeu i KosovKosovëës s ëështshtëë ende nende nëë pritje tpritje tëë kkëëtyre tyre eksponateve.eksponateve.

ArkivArkivii ii KosovKosovëëssArkivi Arkivi ëështshtëë memoria e shtetit, sepse aty gjenden memoria e shtetit, sepse aty gjenden ttëë gjitha dokumentet. Aty ruhen dokumente tgjitha dokumentet. Aty ruhen dokumente tëëllojeve tllojeve tëë ndryshme.ndryshme.Arkivi Arkivi ëështshtëë hapur nhapur nëë vitin 1949 dhe qysh atvitin 1949 dhe qysh atëëherherëëjanjanëë ruajtur dokumente truajtur dokumente tëë ndryshme (vendime tndryshme (vendime tëëndryshme, dosje krimi, dokumente pronash etj.). ndryshme, dosje krimi, dokumente pronash etj.). GjatGjatëë kohkohëës ss sëë sundimit serb kansundimit serb kanëë ndodhur disa ndodhur disa vjedhje tvjedhje tëë dokumenteve tdokumenteve tëë rrëëndndëësishme psishme pëër r KosovKosovëën, tn, tëë cilat fatmircilat fatmirëësisht kansisht kanëë qenqenëë ttëëmikrofilmuara, kmikrofilmuara, këështu qshtu qëë dokumentet nuk kandokumentet nuk kanëëhumbur plothumbur plotëësishtsisht..

Galeria Galeria e e ArteveArteveGaleria e Arteve Galeria e Arteve ëështshtëë gjithashtu njgjithashtu njëëinstitucion kulturor, e cila me aninstitucion kulturor, e cila me anëë ttëëekspozitave shfaq tekspozitave shfaq tëë arriturat kulturore, arriturat kulturore, popullore npopullore nëë fushfushëën e artit dhe tn e artit dhe tëë kulturkulturëës ns nëëppëërgjithrgjithëësi.si.

TeatriTeatri KombKombëëtartarTeatri KombTeatri Kombëëtar u formua ntar u formua nëë vitin 1946 vitin 1946 nnëë Prizren. Me 1948 u transferua nPrizren. Me 1948 u transferua nëëPrishtinPrishtinëë. Premiera e par. Premiera e parëë ishte ishte ““Personi i Personi i dyshimtdyshimtë”ë”. . ÇÇdo reporter, do reporter, ççdo vit fillon me do vit fillon me 1 1 SShtatorhtator deri me 1 korrik tderi me 1 korrik tëë vitit tvitit tëëardhshardhshëëm. m. ÇÇdo vit jando vit janëë dhdhëënnëë nga shtatnga shtatëëpremiera npremiera nëë gjuhgjuhëën shqipen shqipe. . Teatri Teatri KombKombëëtar tar ëështshtëë teatteatëër profesionist. r profesionist.

BibliotekaBiblioteka KombKombëëtaretare dhedheUniversitareUniversitare e e KosovKosovëëss

Biblioteka KombBiblioteka Kombëëtare dhe Universitare e Kosovtare dhe Universitare e Kosovëës s u themelua nu themelua nëë Dhjetor tDhjetor tëë vitit 1944, nvitit 1944, nëë Prizren. Prizren. Me pasurimin e fondeve bibliotekare, me Me pasurimin e fondeve bibliotekare, me zhvillimin e seksioneve tzhvillimin e seksioneve tëë BibliotekBibliotekëës, si dhe s, si dhe nevojnevojëës ss sëë madhe tmadhe tëë ppëërdoruesve, u brdoruesve, u bëë e e pashmangshme ngritja e objektit tpashmangshme ngritja e objektit tëë ri. Objekti i ri. Objekti i tashtashëëm i Bibliotekm i Bibliotekëës ka 16.500 ms ka 16.500 m²². . Biblioteka KombBiblioteka Kombëëtare ktare këëttëë vit ka 1824 lexues, vit ka 1824 lexues, prej tprej tëë cilcilëëve 1500 janve 1500 janëë ttëë rregulltrregullt..

StrukturaStruktura e e BibliotekBibliotekëëssObjekti i tashObjekti i tashëëm i Bibliotekm i Bibliotekëës ka 16.500 m2, ka s ka 16.500 m2, ka dritare dritare zenitalezenitale nnëë formformëë ttëë kupolave (gjithsej 99 kupolave (gjithsej 99 kupola qkupola qëë simbolizojnsimbolizojnëë plisin shqiptar). plisin shqiptar). PPëërverveçç dy dy sallave me 400 ulsallave me 400 ulëëse, pastaj sallse, pastaj sallëës ss sëëperiodikut si dhe tperiodikut si dhe tëë sallave sallave specialistikespecialistike ppëër r punpunëëtortorëët shkencort shkencorëë, Biblioteka ka edhe , Biblioteka ka edhe lokalet administrative qlokalet administrative qëë lidhen me lokalet lidhen me lokalet e skedare skedarëëve si dhe me tve si dhe me tëë gjitha sallat gjitha sallat e e leximitleximit dhe depot e librit. Biblioteka ka dhe depot e librit. Biblioteka ka Amfiteatrin e Madh pAmfiteatrin e Madh pëër veprimtari publike r veprimtari publike me 150 ulme 150 ulëëse. Pse. Pëërverveçç kkëëtyre, Biblioteka ka tyre, Biblioteka ka laboratoriuminlaboratoriumin e konservimit, e konservimit, fotolaboratoriuminfotolaboratoriumin dhe dhe liblibëërlidhtorenrlidhtoren..

PunuanPunuan::KreshnikKreshnik Deliu(koordinatorDeliu(koordinator))AulonAulonëë DeshishkuDeshishkuDina Dina SpahiuSpahiuDina Dina HajrullahuHajrullahu