jov myly `qy isafsi pfrtiaf vwlon akfl qÉq diaf hdfieqf di ... · qon guryË kiqf jfvy pr 27 dsmbr...

36
Interstate 40, exit 356, San Jon, NM Ph:575-576-4111, 317-918-6776 inAU mYksIko dI skyl Auqy vI srivs idMdy hF Dhillon Truck Stop zIjLl aqy roz srivs Dhillon Road Service Gill Manj Gurdaspur Wale New & Used Tires Oil Change isLkfgo, sYn PrFissko aqy inAU Xfrk qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfr Email:[email protected] www.punjabtimesusa.com Price 50¢ Punjab Times, Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 20451 N Plum Grove Rd. Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388 inAU Xfrk aYzIsLn Twelfth Year in Publication Ph: 718-847-1878, 718-847-1885 Fax:718-847-1879, Cell: 646-523-5092 e-mail:[email protected] ieMsLorYNs aqy tYks syvfvF Sonu Insurance Company Auto, Home, Business, Construction liability and Worker‘s comp. Ask for Master Mohinder Singh 116-19 101 st Avenue (Above Sabzi Mandi) S. Richmond Hill, NY 11419 (bfkI sPf 3 `qy) supr stfr Drm Bf jI aqy pMjfbI pirvfrF dI pihlI psMd amntYl AMANTEL.COM $100 `c 126 GM ty Talk One Minute, Pay For One Minute 1-888-652-6268,732-983-4332/4333 Customer Service 24/7 tOl PrI nMbr ‘qy kfl kro (7560 imMt) Ad Space Available Please Call 847-359-0746 p M jfb tfeImj L d y pfTkF n U M sfl 2011 bh u q bh u q m u bfrk (bfkI sPf 2 `qy) cMzIgVH (pMjfbI tfeImË ibAUro): ÈRomxI akflI dl sxy sfrIaF isafsI pfrtIaF ny sRI akfl qÉq sfihb dIaF hdfieqF nUM Èryafm awKoN Ehly krky iek vfr iPr Drm ‘qy isafsq dy BfrU hox df sbUq idwqf hY. PqihgVH sfihb ivKy Coty sfihbËfidaF isLkfgo: ijLlf kpUrQlf dy hlkf BulwQ qoN ivDfiek s[ suKpfl isMG Kihrf ny prvfsI pMjfbIaF vloN pMjfb dI afriQkqf ivc pfey gey Xogdfn dI BrpUr pRsLMsf kridaF afiKaf hY ik jy aj pMjfb bicaf hoieaf hY qF pRvfsI pMjfbIaF kr ky hI hY. duafby dy bhuqy ihwsy aqy mfJy-mflvy dy kuJ ihwsy ivc aj jo KusLhflI njLr afAuNdI hY, Auh dysoN prdys hoey sfzy pMjfbI BrfvF dI bdOlq hI hY. ieQy ieMzIaf hfAUs, sLfmbrg ivc ieMzIan nYsLnl EvrsIjL kFgrs, ielInfey vloN AunHF dy mfx ivc kIqy gey iek smfgm nUM sMboDn kridaF s[ Kihrf ny afiKaf ik ivsLv Br ivc koeI pMjfh lwK prvfsI pMjfbI vwsdy hn ijnHF ivcoN Gwto Gwt 20% aijhy hn jo afriQk pwKoN kfPI KusLhfl hn aqy pMjfb dy ivkfs ivc BrvF Xogdfn pf skdy hn pr AunHF nUM pMjfb dy ivkfs ivc BrvF ihwsf pfAux leI rfjI krn vfsqy AunHF leI pMjfb ivc surwiKaq mfhOl muhweIaf krnf lfjLmI hY. pMjfb kFgrs dy nvyN bxy pRDfn kYptn amirMdr isMG dy kfPI krIb smJy jFdy s[ Kihrf ny ies gwl ‘qy aPsos pRgt kIqf ik vrqmfn akflI srkfr ny prvfsI pMjfbIaF leI kfnPrMsF vI kIqIaF aqy vwKry Qfxy bxfAux qy AunHF leI PfsttRYk adflqF bxfAux dy dmgjy vI mfry pr hflfq awj vI ieh hY ik koeI prvfsI pM jfbIaF dy invysL leI suKfvF mfhOl jrUrI-Kihrf j o V m y l y `q y isafsI pfrtIaF v w l o N akfl qÉq dIaF hdfieqF dI A u l M Gxf dI ÈhIdI nUM smripq joV myly mOky ijwQy sfrIaF pfrtIaF ny afpxf-afpxf isafsI eyjMzf spÈt kIqf, AuQy iek- dUjy iÉlfÌ KuwlH ky BVfs kwZI. muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl ny kFgrs qy ies dy ‘hmfieqIaF’ ‘qy jnqf nUM guMmrfh krky gurDfmF Auqy kbËy krn dIaF cflF cwlx df doÈ lfieaf. dUjy pfsy kFgrs dy pRDfn kYptn amirMdr isMG ny akflI-Bfjpf srkfr ‘qy pMjfb nUM afriQk pwKoN qbfh krn df doÈ lfieaf. ies dy nfl hI ÈRomxI akflI dl (aMimRqsr) aqy kuJ dUjIaF pMQk iDrF ny akflI dl (bfdl) aqy kFgrs nUM rgVy lfAuNidaF iswKF nUM Kfilsqfn dI pRfpqI leI lfmbwD hox df swdf idwqf. ieQy iËkrXog hY ik sRI akfl qÉq dy jQydfr igafnI gurbcn isMG vwloN iswK pMQ dy nF sMdyÈ jfrI krky hdfieq kIqI geI sI ik ÈhIdI joV myilaF dIaF PiqhgVH sfihb dy sLhIdI joV myly smyN ngr kIrqn df iek idRsL srkfr nUM GutfilaF qoN vwD mihMgfeI df zr nvIN idwlI: ipafË, lsx qy tmftr dIaF asmfn CUh rhIaF kImqF drimafn kFgrs vloN jfrI ikqfb ivc ikhf igaf hY ik XU[pI[ey[-2 srkfr sfhmxy mihMgfeI vwzI smwisaf hY. ivwq mMqrI pRxb muKrjI ies ikqfb dy muwK sMpfdk hn. ies ivc ikhf igaf hY ik Kfx-pIx vflIaF vsqF dIaF kImqF ‘qy afDfirq mihMgfeI dr vwzI cuxOqI bxI hoeI hY. ‘kFgrs aYNz d myikMg afÌ ieMzIan nyÈn’ isrlyK vflI ikqfb nUM pfrtI dy mhF sMmyln ivc jfrI kIqf igaf sI. ies ivc pRDfn mMqrI zf[ mnmohn isMG dy siQrqf qy eImfndfrI vfly aks kfrn pRÈMsf kIqI geI hY. ikqfb ivc ikhf igaf hY ik mfEvfdI ihMsf sB qoN vwzI icMqf hY. Bfrq df rvfieqI duÈmx pfiksqfn, aÌÊfinsqfn ivc aiqvfd ivruD jMg ivc amrIkf df sihXogI bx ky mËbUq hoieaf hY. ikqfb (bfkI sPf 6 `qy)

Upload: vantruc

Post on 22-Dec-2018

217 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Interstate 40, exit 356, San Jon, NM

Ph:575-576-4111, 317-918-6776inAU mYksIko dI skyl Auqy vI srivs idMdy hF

Dhillon Truck Stop

zIjLl aqyroz srivs

Dhillon Road Service

Gill Manj Gurdaspur Wale

New &Used TiresOil Change

isLkfgo, sYn PrFissko aqy inAU Xfrk qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfrEmail:[email protected]

Price 50¢

Punjab Times, Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 20451 N Plum Grove Rd. Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388

inAU Xfrk aYzIsLnTwelfth Year in Publication

Ph: 718-847-1878, 718-847-1885Fax:718-847-1879, Cell: 646-523-5092

e-mail:[email protected]

ieMsLorYNs aqy tYks syvfvF

SonuInsuranceCompany

Auto, Home, Business, Constructionliability and Worker‘s comp.

Ask for Master Mohinder Singh

116-19 101st Avenue (Above Sabzi Mandi)S. Richmond Hill, NY 11419

(bfkI sPf 3 `qy)

supr stfr Drm Bf jI aqy pMjfbIpirvfrF dI pihlI psMd amntYl

AMANTEL.COM$100 `c 126 GMty

Talk One Minute, Pay For One Minute

1-888-652-6268,732-983-4332/4333Customer Service 24/7 tOl PrI nMbr ‘qy kfl kro

(7560 imMt)

Ad SpaceAvailable

Please Call847-359-0746

pMjfb tfeImjL dypfTkF nUM sfl 2011bhuq bhuq mubfrk

(bfkI sPf 2 `qy)

c MzIgVH (p MjfbI tfeImËibAUro): ÈRomxI akflI dl sxy sfrIaFisafsI pfrtIaF ny sRI akfl qÉqsfihb dIaF hdfieqF nUM Èryafm awKoNEhly krky iek vfr iPr Drm ‘qyisafsq dy BfrU hox df sbUq idwqf hY.PqihgVH sfihb ivKy Coty sfihbËfidaF

isLkfgo: ijLlf kpUrQlf dy hlkfBulwQ qoN ivDfiek s[ suKpfl isMG Kihrfny prvfsI pMjfbIaF vloN pMjfb dIafriQkqf ivc pfey gey Xogdfn dIBrpUr pRsLMsf kridaF afiKaf hY ik jyaj pMjfb bicaf hoieaf hY qF pRvfsIpMjfbIaF kr ky hI hY. duafby dy bhuqyihwsy aqy mfJy-mflvy dy kuJ ihwsy ivcaj jo KusLhflI njLr afAuNdI hY, Auh dysoNprdys hoey sfzy pMjfbI BrfvF dI bdOlqhI hY.

ieQy ieMzIaf hfAUs, sLfmbrg ivcieMzIan nYsLnl EvrsIjL kFgrs,ielInfey vloN AunHF dy mfx ivc kIqy geyiek smfgm nUM sMboDn kridaF s[ Kihrfny afiKaf ik ivsLv Br ivc koeI pMjfhlwK prvfsI pMjfbI vwsdy hn ijnHF ivcoNGwto Gwt 20% aijhy hn jo afriQkpwKoN kfPI KusLhfl hn aqy pMjfb dy ivkfsivc BrvF Xogdfn pf skdy hn pr AunHFnUM pMjfb dy ivkfs ivc BrvF ihwsf pfAuxleI rfjI krn vfsqy AunHF leI pMjfbivc surwiKaq mfhOl muhweIaf krnflfjLmI hY.

pMjfb kFgrs dy nvyN bxy pRDfnkYptn amirMdr isMG dy kfPI krIb smJyjFdy s[ Kihrf ny ies gwl ‘qy aPsospRgt kIqf ik vrqmfn akflI srkfrny prvfsI pMjfbIaF leI kfnPrMsF vIkIqIaF aqy vwKry Qfxy bxfAux qy AunHFleI PfsttRYk adflqF bxfAux dy dmgjyvI mfry pr hflfq awj vI ieh hY ik koeI

prvfsI pMjfbIaFdy invysL leI suKfvFmfhOl jrUrI-Kihrf

joV myly `qy isafsI pfrtIaF vwloN akfl qÉqdIaF hdfieqF dI AulMGxf

dI ÈhIdI nUM smripq joV myly mOky ijwQysfrIaF pfrtIaF ny afpxf-afpxfisafsI eyjMzf spÈt kIqf, AuQy iek-dUjy iÉlfÌ KuwlH ky BVfs kwZI. muwK mMqrIpRkfÈ isMG bfdl ny kFgrs qy ies dy‘hmfieqIaF’ ‘qy jnqf nUM guMmrfh krkygurDfmF Auqy kbËy krn dIaF cflF cwlx

df doÈ lfieaf. dUjy pfsy kFgrs dy pRDfnkYptn amirMdr isMG ny akflI-Bfjpfsrkfr ‘qy pMjfb nUM afriQk pwKoN qbfhkrn df doÈ lfieaf. ies dy nfl hIÈRomxI akflI dl (aMimRqsr) aqy kuJdUjIaF pMQk iDrF ny akflI dl (bfdl)aqy kFgrs nUM rgVy lfAuNidaF iswKF nUM

Kfilsqfn dI pRfpqI leI lfmbwD hox dfswdf idwqf.

ieQy iËkrXog hY ik sRI akfl qÉqdy jQydfr igafnI gurbcn isMG vwloN iswKpMQ dy nF sMdyÈ jfrI krky hdfieq kIqIgeI sI ik ÈhIdI joV myilaF dIaF

PiqhgVH sfihb dy sLhIdI joV myly smyN ngr kIrqn df iek idRsL

srkfr nUM GutfilaF qoNvwD mihMgfeI df zr

nvIN idwlI: ipafË, lsx qytmftr dIaF asmfn CUh rhIaF kImqFdrimafn kFgrs vloN jfrI ikqfb ivcikhf igaf hY ik XU[pI[ey[-2 srkfrsfhmxy mihMgfeI vwzI smwisaf hY.

ivwq mMqrI pRxb muKrjI ies ikqfbdy muwK sMpfdk hn. ies ivc ikhf igafhY ik Kfx-pIx vflIaF vsqF dIaFkImqF ‘qy afDfirq mihMgfeI dr vwzIcuxOqI bxI hoeI hY. ‘kFgrs aYNz d myikMgafÌ ieMzIan nyÈn’ isrlyK vflI ikqfbnUM pfrtI dy mhF sMmyln ivc jfrI kIqfigaf sI. ies ivc pRDfn mMqrI zf[mnmohn isMG dy siQrqf qy eImfndfrIvfly aks kfrn pRÈMsf kIqI geI hY.ikqfb ivc ikhf igaf hY ik mfEvfdIihMsf sB qoN vwzI icMqf hY. Bfrq dfrvfieqI duÈmx pfiksqfn, aÌÊfinsqfnivc aiqvfd ivruD jMg ivc amrIkf dfsihXogI bx ky mËbUq hoieaf hY. ikqfb

(bfkI sPf 6 `qy)

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (2)

iGE

When in Queens, NY tune on your radio to 1620AM to liston Hindi songs 24 Hrs.

inAU Xfrk: jilaFvfly bfg dysfky df bdlf 21 sfl bfad lMzn ivcjf ky jnrl Ezvfier df kql kr kylYx vfly kOmI sLhId AuDm isMG df jnmidn sLhId AuDm isMG susfietI vloN lMGI26 dsMbr nUM ieQy brOizk aYvinAU AuprsYPrn rYstorYNt ivc mnfieaf igaf, ijsivc eIst kost dy kfPI pirvfrF nybrPfnI quPfn dI pRvfh nf kridaFisLrkq kIqI.

ies mOky smfgm nUM sMboDn kridaF

sLhId AuDm isMG df jnm idn sLrDf nfl mnfieafky ies smfgm afpxI hfjrI nhIN lvfsky, sfzf isr AunHF swjxF dy isrV agyJukdf hY, ijnHF quPfn dI pRvfh nf kr kyies smfgm ivc hfjrI BrI hY. sLfiedAunHF dy mn ‘c ieh hovy ik jy sLhId AuDmisMG ny 21 sfl lwK dusLvfrIaF dy bfvjUdafpxy mn ivc jilaFvfly bfg df bdlflYx df qhweIaf isry cVHf skdf hY qFasIN brPfnI quPfn nUM AulMG ky iessLhId nUM sLrDFjlI Byt krn leI iekwTynhIN ho skdy!

jo lok kuJ kr jFdy hn, Auh ieiqhfs dypMinaF qy hmyÈf cmkdy rihMdy hn.

ieQy ijLkrXog hY ik awj qo koeIswqr sfl pihlF 31 julfeI 1940 nUMhws ky PfˆsI df rwsf afpxy gwl ivc afppf ky Èhfdq df jLfm pIx vfly mhfnsUrmy ÈhId AUDm isMG df jnm 26dsMbr 1899 eI[ nUM mfqf hrnfm kOraqy ipqf tihl isMG dy Gr sunfm ivchoieaf. bcpn ivc hI AunHF dy mfqf ipqfakfl clfxf kr gey aqy s[ AUDm isMGdf bcpn nfnikaF dy Gr bIiqaf. s[AUDm isMG dy jIvn dI asl khfxI 13aprYl 1919 nUM jilHafˆvfly bfg ivcvfpry KUnI sfky nfl ÈurU hoeI sI. iesyidn iek jlsy leI iekwTy hoey dysL BgqFnUM sbk isKfAux leI jnrl zfier nylokF Auqy golIafˆ clfAux df hukm dyidwqf. jdoN ieh KUnI kihr vfpiraf s[AUDm isMG vI afpxy dosqF nfl iesjlsy ivc Èfml sI. Aus ny awKIN dyiKafik ikvyN inrdoÈ lokF nUM iewk gory jrnldy hukm nfl dfixaF vFg BuMn idwqf igaf.

s[ AUDm isMG ny ies kqlyafm df bdlflYx df pRx kr ilaf aqy aKIr jrnl

Ezvfier nMUU 12 mfrc 1940 nUM lMznivc iek kfnPrMs ivc afpxy ipsqOlnfl iqMn golIaF mfr ky afpxI kOm qykIqy aiqafcfr df bdlf lY ilaf.

ies poRgrfm df pRbMD krn ivc sBfdy mIq pRDfn suKdyv isMG, muKiqafrisMG kMbojL, KjfncI pRIqm isMG aqy borz

mYNbrF blbIr isMG, jgIr isMG, zf[dljIq isMG, zf sUrq isMG, jsbIr

isMG, qfrI isMG, krm isMG, bhfdurisMG, ikRsLn isMG, dlbIr isMG, ajIqisMG, divMdr isMG, BuipMdr isMG, inrvYlisMG, nvjoq isMG, suKcYn isMG,srbjIq isMG avqfr isMG, hrijMdrisMG, ipR MsIpl blbIr isMG aqyamndIp isMG ny vI BrvF ihwsf pfieaf.

sBf dy pRDfn s[ jsvMq isMG jwsf nyafiKaf ik ieh TIk hY ik bhuq sfryswjx cfhux dy bfvjUd Krfb mOsm kr

sBf dy cyarmYn s[ sivMdr isMGjosn ny sLhId AuDm isMG dI jIvnI Auqycfnxf pfieaf. AunHF ikhf ik dyÈ kOm Kfqr

isafsI kfnPrMsF ivc dUÈxbfËI krnqoN guryË kIqf jfvy pr 27 dsMbr nUMPiqhgVH sfihb ivKy Coty sfihbËfidaFqy mfqf gujrI dI Èhfdq dI Xfd ‘c ÈhIdIjoV myly ivc sRI akfl qÉq dI ieshdfieq dI iksy ny vI prvfh nhIN kIqI.isafsI pfrtIaF ny Coty sfihbËfidaF qymfqf gujrI nUM akIdq pyÈ krn dI QFafpxf sfrf Ëor iek-dUjy Auqy qohmqbfËIkrn ‘qy lfieaf qy rfjnIqk BfÈnF ivcsMjIdgI qy iËMmyvfrnf suhj ilafAux dfiek cMgf mOkf hwQoN gvf idwqf. sRI akfl

qÉq dy jQydfr ny do vfr sMdyÈ rUpIhdfieq jfrI kridaF ikhf sI ik pivwqrieiqhfsk joV myilaF ‘qy rfjnIqkpfrtIaF iek-dUjy iÉlfÌ dUÈxbfËI krnqy apÈbd vrqx qoN guryË krn. jQydfrigafnI gurbcn isMG vwloN jfrI sMdyÈivc ikhf igaf sI ik sRI akfl qÉqhmyÈf hI sucwjI qy sfP-suQrI rfjnIqI dfhfmI irhf hY pr keI ieiqhfsk joV myilaF‘qy rfjnIqk pfrtIaF ieiqhfsk sQfnF dysiqkfr nUM awKoN-proKy krky iek-dUjyiÉlfÌ dUÈxbfËI qy apÈbd vrqdIaF hn.AunHF ikhf sI ik sB isafsI pfrtIaF aijhyvqIry qoN guryË krn.

ÈoRmxI akflI dl sxy keI isafsIiDrF ny ies df svfgq kridaF ivÈvfs

dvfieaf sI ik ÈhIdI kfnPrMs ‘csfihbËfidaF qy mfqf gujrI jI nUM akIdqpyÈ krn qoN ielfvf Drm dI gwl hI kIqIjfvygI pr ÈRomxI akflI dl (aMimRqsr)dy pRDfn ismrnjIq isMG mfn ny ieshdfieq nfl asihmqI pRgt kridaFikhf ik ies rok nfl mIrI-pIrI dy isDFqnUM Zfh lwgygI. AunHF ikhf ik AunHF dI jQybMdIny hmyÈF hI jfbr qy Ëulm iÉlfÌ afvfËAuTfeI hY. kfnPrMsF ivc puils vDIkIaFaqy jylHF ivc bMd nOjvfnF dI irhfeI dIgwl krnf iksy vI qrHF glq nhIN. AunHF dfkihxf hY ik ijhVy isafsI afgUaF iÉlfÌiBRÈtfcfr dy kys drj hn, AunHF bfry lokFnUM jfxU krfAuxf koeI dUÈxbfËI nhIN hY.AunHF ieh vI ikhf ik Dfrimk afgUaF nUM

isafsI mfmilaF ivc dÉl-aMdfËI krnqoN guryË krnf cfhIdf hY qy aijhIaFhdfieqF pMj qÉqF dy jQydfrF dI iekwqrqfqoN bfad srbsMmqI nfl hI jfrI krnIaFcfhIdIaF hn.

afpxI sPfeI idMidaF ÈoRmxI akflIdl dy pRDfn pRkfÈ isMG bfdl ny ikhfik asIN iksy ivakqI dy inwj Auqy koeIicwkV nhIN AuCfilaf sgoN jbr Ëulm krnvfilaF vwl AuNgl AuTfeI hY. ÈRomxIakflI dl dy skwqr zf[ dljIq isMGcImf ny ikhf ik sfkf nIlf qfrf qy idwlIsmyq hor QFvF ‘qy vfpry iswK ivroDIdMigaF bfry qy ies nUM krvfAux vfilaFbfry gwl krnf iksy iÉlfÌ dUÈxbfËI nhINhY. ÈRomxI pMQk kONsl dy cyarmYn mnjIq

isMG klkwqf df kihxf hY ik sRI akflqÉq dy jQydfr ies hdfieq nUM sB qoNpihlF hfkm iDr ÈRomxI akflI dl ‘qylfgU krvfAux jo gurU GrF nUM vI isafsIihqF leI vrqdf hY.

kFgrs df ies bfry pwK ieh hY iksRI akfl qÉq dI ieh hdfieq AuQy lfgUhoxI cfhIdI hY ijQy isafsI kfnPrMs smyNpfvn sRI gurU gRMQ sfihb df pRkfÈ kIqfhovy jF iPr isafsI kfnPrMs iksygurduafry dy ivhVy ivc ho rhI hovy. kFgrsny ikhf ik ies mfmly ivc ÈRomxI akflIdl ‘qy rok lfAux dI loV hY ikAuNik AusvwloN hI vDyry kfnPrMsF gurduafiraF dyivhVy qy pfvn sRI gurU gRMQ sfihb dI hËUrIivc kIqIaF jFdIaF hn.

PihqgVH sfihb sLhIdIjoV mylf

(sPf iek dI bfkI)

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (3)

mfVf-DIVf puils aPsr jF isafsqdfnAunHF nUM iksy swq-iekvMjf jF 323 dymukwdmy ivc AulJf ky pRysLfn kr skdfhY. sMBfvI kFgrs srkfr dI qrPoN koeIvwzy dmgjy mfrn qoN prhyj kridaF s[Kihrf ny afiKaf ik ijs qrHF df iesvyly mfhOl hY, Aus ivc koeI isafsqdfnjLmIn asmfn df aMqr nhIN ilaf skdf,pr iPr vI jy muwK mMqrI suihrd hovy qFinsLcy hI hflfq nUM moVf idwqf jf skdfhY aqy AunHF nUM AumId hY ik kYptnamirMdr isMG muwK mMqrI dy rUp ivcaijhf moVf dyx dy smrQ hn.

ijLkrXog hY ik s[ suKpfl isMGKihrf XUnfeIitz sports klwb,kYlIPornIaf dy swdy Auqy ienHIN idnIN amrIkfphuMcy hoey hn. pMjfb dI vrqmfn hflqdf ijLkr kridaF s[ Kihrf ny afiKafik ishq syvfvF df burf hfl hY, ibjlIAuqpfdn loV anusfr nf hox kr ky lokibjlI ktOqIaF qoN prysLfn hn, byrujLgfrIvwD ky ipCly irkfrz qoV rhI hY aqylok isafsqdfnF aqy srkfrI aPsrF

dy iBRsLtfcfr qoN awky pey hn. pMjfb isr70,000 kroV rupey qoN vwD df krjf hYijs Aupr sflfnf koeI 8000 kroV rupeyqF ibafjL hI dyxf pYNdf hY. pMjfb dyiksfnF isr 35,000 kroV rupey qoN vwDdf krjf hY aqy iksfn KudkusLIaF leImjbUr hn. iksfnF dIaF KudkusLIaF bfrypMjfb KyqI XUnIvristI vloN krvfey geyiek srvyKx df hvflf idMidaF AunHFdwisaf ik ‘kwly sMgrUr aqy biTMzf ijlyivc sMn 2000 qoN 2009 qk 2890iksfnF ny krjy kr ky KudkusLI kIqI.pMjfb jo kdI dysL ivc pihly nMbr ‘qysI, hux iKsk ky 17vyN nMbr qy jf cukfhY. ieh mMnidaF ik pMjfb ies smyN nisLaFivc grk cukf hY, nOjvfn kFgrsI afgU

ny afiKaf ik nisLaF df vpfr aqyiBRsLtfcfr isafsI afgUaF dI srpRsqIqoN ibnf nhIN cldI. ies sbMDI AunHF mOjUdfakflI srkfr aqy Kfs kr ky Aup muKmMqrI suKbIr vl iesLfrf kridaF afiKafik hukmrfnF df sfrf iDafn ies smyNnisLaF dy kfrobfr, trFsport, ryq dyTyikaF aqy kybl snaq ‘qy kbjLf kr kypYsf kmfAux vl ligaf hoieaf hY.

ies smfgm ivc ivsLysL swdy Auqy phuMcyisLkfgolYNz dI sbrb sLfmbrg dy myarsRI lfrsn ny afpxy tfAUn ivc afAux qysRI Kihrf nUM jI afieaF afKidaF BfrqIBfeIcfry vloN amrIkI smfj ivc inBfeyjf rhy AusfrU rol dI pRsMLsf kIqI. AunHFsLfmbrg tfAUn dy ieiqhfs bfry vI sMKypivc cfnxf pfieaf.

ies qoN pihlF s[ Kihrf nUM jIafieaF afKidaF sRI lwkI shoqf ny pMjfbqoN ivdysL jfx dI cwlI lihr df ijLkrkridaF afiKaf ik byeImfn trYvl eyjMtlokF nUM guMmrfh kr rhy hn. ieQoN qwkik hux tuwt cuky sovIaq XUnIan dy

gxrfj jfrjIaf nUM amrIkf dI stytdws ky bfhr jfx dy cfhvfn lokF nUM mUrKbxfieaf jf irhf hY. sLyry pMjfb sportsaYNz klcrl klwb dy sfbkf pRDfn sRIamrdyv isMG bdysLf ny s[ Kihrf dfiDafn XUnIvristIaF ivc pMjfbI dIpVHfeI leI PMzF ivc ktOqI aqy nOjvfnFivc vD rhI nsLy dI alfmq vwl dvfieaf.

s[ Kihrf dy ipqf mrhUm s[ suKijMdrisMG dy nfl aYmrjYNsI dy idnF ivc ividafrQIafgU vjoN jylH kwt cuky aqy AunHF dy hlky dyiek AuGy ividafrQI afgU rhy ieMzIafnf qoNs[ kMvljIq isMG ivrk ny s[ Kihrf nUM jIafieaF afKidaF Kihrf pirvfr nfl afpxysbMDF df ijLkr kIqf. AunHF s[ Kihrf nUM afpxyipqf qoN ivrfsq ivc imly lok pwKI guxF dI vI

sLlfGf kIqI.krfAUn puafieMt, ieMzIafnf qoN afey

pMjfbI amYirkn afrgynfeIjysLn dy iekafgU s[ rfijMdr isMG bYNs ny pMjfb dIisafsq ivc afey inGfr Auqy aPsospRgt kridaF prvfsI pMjfbIaF dI qrPoN

s[ Kihrf nUM Brosf idwqf ik asIN Ausisafsqdfn dI ztvIN hmfieq krFgy jopMjfb dI mOjUdf hflq nUM moVf dyx pRqIvcnbwD hY.

ieMzIan nYsLnl EvrsIjL kFgrs,ielInfey dy pRDfn sRI ajYb isMG lwKxny s[ Kihrf nUM jI afieaF afKidaF

dwisaf ik ikvyN ajy sfl Br pihlF qwkieQy iswK hlikaF ivc kFgrs df nFilaf jfxf vI awCf nhIN sI smiJaf jFdfpr AunHF dy XqnF sdkf ies sfl dy sLurUivc kFgrs dI jQybMdI KVHI kIqI geIijs nUM lokF qoN BrvF huMgfrf imilaf.sLfied lok pMjfb dI mOjUdf akflI-Bfjpfsrkfr dy iBRsLt rfj qoN awky hoey sn.AunHF ikhf ik kFgrs dy nvyN pRDfn kYptnamirMdr isMG, s[ Kihrf aqy kuJ hornOjvfn afgUaF qoN prvfsIaF nUM bhuqAumIdF hn ik Auh pMjfb nUM nvF ruKdyxgy. sRI lwKx ny prvfsI pMjfbIaF nUMpfsport aqy vIjLy sbMDI pysL afAuNdIaFmusLklF df ijLkr kridaF ies gwl AuqyduwK pRgt kIqf ik BfrqI kONslKfny

vwzIaF musLklF KVHIaF krdy hn prisLkfgo ivc AunHF dI jQybMdI dy XqnFsdkf kfPI lokF dy msly hwl hoey hn.sRI lwKx ny s[ Kihrf nUM prvfsI pMjfbIaFvloN hr qrHF dI BrvI hmfieq df BrosfvI idwqf. sLyry pMjfb sports klwb,

isLkfgo dy sfbkf pRDfn sRI primMdrvflIaf ny kFgrs pfrtI nfl afpxypurfxy sbMDF df ijLkr kridaF s[ KihrfnUM pUrn sihXog df Brosf idqf.

isLkfgo qoN sLyry pMjfb sports klwbdy iek afgU sRI hYpI hIr ny ies smfgmivc brPbfrI kr ky Krfb hoey mOsm dy

bfvjUd afieEaf, EhfieE, imsIispI,ivskfnisn, ieMzIafnf aqy hor dUr durfzyielfikaF qoN afey swjxF df DMnvfd kIqf.

ies mOky hornF qoN ielfvf ieMzIannYsLnl EvrsIjL kFgrs, ielInfey dyskwqr ajmyr isMG pMnU, siqMdr isMGsusfxf, nirMdr isMG srF, ijMdI KMgUVf,ieMzIan EvrsIjL kFgrs, imlvfkI dysInIar mIq pRDfn hrivMdr isMG (lflI)iswDU, EhfieE qoN s[ cmkOr isMG ny vIsMboDn kIqf. mMc sMcfln kridaF sRIgurmuK isMG Bulr ny pRvfsI pMjfbIaF nUMBfrqI aMbYsIaF ivc vIjLy qy pfsportsbMDI afAuNdIaF musLiklF vl iDafnsLfierfnf aMdfjL ivc dvfieaf. AunHF dylPjL sn, “keI kfrn ny sfnUM hux duKidloN BulfAux leI, pr vIjLf vI nhIN idMdyipMz afpxy jfx leI.”

ieMzIan nYsLnl EvrsIjL kFgrs,ielInfey dy pRDfn ajYb isMG lwKx,sInIar mIq pRDfn sMqoK isMG zI sI,mIq pRDfn hrijMdr KMgUVf, mIzIafzfierYktr mihMdr isMG rkflf, jnrlskwqr nirMdr isMG srF, mYNbrF sqnfmisMG imnhfs, pRdIp isMG igwl, rfijMdrbYxIpfl, jsivMdr igwl, asLok kumfr,ijMdI idafl, igafn isMG sIhrf, siqMdrisMG susfxf, lwkI shoqf, XsLpflmfier, nIl kMT sLrmf, hYpI hIr, hrdIpigwl, joD isMG rfvq, jsivMdr isMG jwsI

prvfsI pMjfbIaF nUM invysL leI afkrisLq krn leI suKfvF mfhOl jrUrI-Kihrfaqy rmysL kumfr vloN s[ suKpfl Kihrfdf ivsLysL snmfn kIqf igaf.

inAU Xfrk: ieQy ieMzIan nYsLnlEvrsIjL kFgrs vloN rfiel ieMzIafpYls ivc krvfey gey iek smfgm nUMsMboDn kridaF pMjfb ivDfn sBf dy mYNbrs[ suKpfl isMG Kihrf ny prvfsIpMjfbIaF vloN pMjfb dI qrwkI ivc pfeygey Xogdfn dI qfrIP kridaF afiKafik pMjfb ivc kFgrs srkfr bxn ‘qyprvfsI pMjfbIaF dIaF smwisafvF nUMpihl dy afDfr ‘qy nijwiTaf jfeygf. AunHFBrosf idwqf ik pMjfb ivc suKfvF aqysihj mfhOl pYdf kIqf jfeygf qF joprvfsI pMjfbIaF nUM pMjfb ivc invysLkrn leI AuqsLfh iml sky. AunHF iespfrtI iekfeI vloN kFgrs nUM mjLbUqkrn leI kIqy jf rhy kMm dI vI BrpUrsLlfGf kIqI.

ies smfgm mOky hornF qoN ielfvfafeI[aYn[E[sI[ pMjfb ivMg dy pRDfnPuMmx isMG, jnrl skwqr mihMdr isMGiglËIaF, bfbf mwKx Èfh lubfxf gurUGr

dy pRDfn jrnYl isMG iglËIaF, sfbkfpRDfn ihMmq isMG srpMc, s[ hrbMs isMGiZwloN aqy iswK klcrl susfietI gurUGrdy pRDfn BuipMdr isMG bopfrfey, gurdvfrfswcKMz dy pRDfn amrjIq isMG, jYksnhfeIts mrcYNts aYsosIeyÈn dy pRDfnjgIr isMG sbËI mMzI, jnrl skwqraÈok kumfr, aYn[afr[ afeI[ sBf inAUXfrk dy pRDfn jsivMdr isMG KwK dy nFÈfiml hn.

vwK vwK QfeIN svfgqafpxy inwjI dOry Auqy amrIkf ivc

vwK vwK QfvF Auqy gurUGrF, iswKjQybMdIaF qy BfeIcfry vloN imwQy smfgmFqihq BfeIcfry dy afgUaF aqy afpxysmrQkF nUM imly. inAU Xfrk aqy nyVlyKyqrF ivc BfrI brPbfrI hox dy bfvjUds[ Éihrf dy smrQkF aqy hmdrdF vloNAunHF dy svfgq ivc QF QF smfgm kIqygey.

s[ suKpfl isMG Kihrf gurUGrbfbf mwKx Èfh lubfxf ivKy phuMcy aqygurU gMRQ sfihb awgy nqmsqk hoey. iewQyhoieaf BfrI iekwT suKpfl isMG ÉihrfpRqI hmdrdI aqy kFgrs pfrtI dI cVHqdf KuwlH ky iviKafn kr irhf sI. iesmOky gurUGr dy pRDfn jrnYl isMGiglËIaF aqy smUh mYNbrF vloN

s[ Éihrf nUM jI afieaF ikhf igaf.

inAU Xfrk dy vwK vwK smfgmF df s[ suKpfl isMG Kihrf df snmfn

grk rhy pMjfb nUM prvfsIaF dy shfry dI loV-KihrfinAu Xfrk: awj pMjfb grk irhf

hY pMjfb dy ipMzF nUM quhfzy shfry dI loV hYieh sLbd hlkf BulwQ dy ivDfiek s[suKpfl isMG Kihrf ny ieQy Plorl pfrkdy sLfhI drbfr rYstorYNt ivc pMjfbIBfeIcfry dy iek iekwT nUM sMboDn kridaFafKy. s[ Kihrf ieQy ieMzIan nYsLnlEvrsIj kFgrs (lwKx) dy mYbrF dy swdyqy phuMcy hoey sn. ies mOky qy s[ Kihrfdf snmfn vI kIqf igaf. ieh pRogrfmkrvfAux leI suirMdr isMG rfey, mMgl

isMG, mlkIq isMG, Bgq isMG igwl nyBUimkf inBfeI.

s[ Kihrf ny ieQy bolidaF pMjfbIaFdI sKq imhnq sdkf ivdysLF ivckIqIaF kfmXfbIaF dI sLlfGf kIqI aqynfl hI bynqI kIqI ik ijvyN qusI hor kMmFivc Xogdfn pf ky vfh vfh KwtI hY AusyqrHF hI hux pMjfb dy ipMzF nUM sMBflxleI afpxf Xogdfn pfAu. agr ipMzF dfsuDfr krnf hY qF qhfnUM koeI Kfs kdmcukxf pvygf nhIN pMjfb dl-dl ivc

Dwsdf hI jfvygf. AunHF ikhf ik kFgrsdI srkfr afAux qy aijhy kfrj krnvfly prvfsI pMjfbIaF df Kfs iKaflkIqf jfvygf.

ies mOky qy mlkIq isMG, suirMdrisMG rfey, mMgl isMG, Bgq isMG igwl,krnYl isMG rfey, insLfn isMG sLfhI, nirMdrisMG qUr, gurpRIq isMG cImf, jrnYl isMGnfgrf, qijMdr isMG rfey, asLok kumfr,jgIr isMG sbjI mMzI, gurmyl isMG,mihMdr isMG igljIaF vI mOjUd sn (sPf 7 `qy jfrI)

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (4)

aMimRqsr (pMjfb tfeImjL ibAuro):ivdyÈF c rih rhy iswKy BfeIcfry ƒ drpyÈDfrimk smwisafvF dy hwl leI sRomxIkmytI aihm kdm AuTfAux jf rhI hY.ies sbMDI ijQy ivdyÈF ‘c iswK imÈn kyNdrsQfipq kIqy jfxgy AuQy ÈRomxI kmytI dy

hfAUs ‘c vwK-vwK mulkF qoN iswK numfieMdymYNbrF vjoN koafpt kIqy jfxgy.

ÈRomxI kmytI dy pRDfn jQy[ avqfrisMG ny ies dI puÈtI kridaF dwisaf ikÈRomxI kmytI vloN iswK BfeIcfry dIaFDfrimk smwisafvF dy hwl qy iswKI dypRcfr leI ivafpk Xojnf iqafr kIqIjf rhI hY. ies kfrj leI ivdyÈF ‘coN iswKnumfieMdy nfmËd krn qy slfhkfr kmytIbxfAux dI qjvIË hY. ies vyly iswKBfeIcfrf vwzI igxqI ‘c kYnyzf, amrIkf,ieMglYNz, PrFs, afstrylIaf, inAUËIlYNz

ÈRomxI kmytI `c prvfsI iswKF nUM vI imlygI numfieMdgIqy hor mulkF `c jf ky visaf hoieaf hYijQy AunHF ƒ keI qrHF dIaF Dfirmk qysmfijk smwisafvF pyÈ afAuNdIaF hn.Kfs krky DfrimksmwisafvF qihq iswKpCfx df mfmlf qydsqfr df mfmlf vwzIaFsmwisafvF hn.

ieh smwisafvF hwlhox dI QF inwq guMJldfrho rhIaF hn. PrFs dyskUl c iswK bwicaF ‘qydsqfr pihnx dI lfeIgeI rok hux pycIdfmslf bx cuwkI hY qy huxqk iswK sMsQfvF PrFsdy kfƒn GfiVaF ƒ iehsmJfAux ivc sPl nhINho skIaF ik dsqfr iswK pCfx qoN ielfvfiswK pihrfvy df ainwKVvF ihwsf hY. huxaijhI hI smwisaf amrIkf dy hvfeIawizaF ‘qy iswKF bfry pYdf ho geI hY. hvfeIsÌr dOrfn vI aMimRqDfrI iswK ivakqI

ƒ ikrpfn kol rwKx dI afigaf nhIN hY.jQy[ avqfr isMG ny mMinaf ik ieh

smwisafvF ivdyÈF `c iswKI dy pRcfr dIGft hox kfrn hI sfhmxyaf rhIaF hn. iesy leIÈRomxI kmytI vloN vwK-vwKmulkF ‘c iswKI dy pRcfrdy Gyry ƒ vDfAux leIivafpk Xojnf AulIkI jfrhI hY. ies qihq mulkFivc iswK imÈn kyNdrsQfipq krn qoN ielfvfvwK-vwK mulkF qoN iswKnumfieMdy ÈRomxI kmytI dyhfAUs ivc koafpt mYNbrFvjoN Èfml kIqy jfxgy.ÈRomxI kmytI vwK-vwKmulkF qoN 10 iswK mYNbr

koafpt krnf cfhuMdI hY. ies bfry ÈRomxIkmytI dy jnrl hfAUs vloN srbsMmqI nfliek mqf pfs krky kyNdr srkfr ƒ loVINdIkfrvfeI leI Byijaf hoieaf hY pr srkfrvloN ies bfry iPlhfl koeI huMgfrf nhIN

Biraf igaf. AunHF ikhf ik iehnfmËdgIaF srkfr dI pRvfngI qoN ibnFsMBv nhIN hn pr iPlhfl ÈRomxI kmytIvwloN ivdyÈI iswK numfieMidaF dI 21 mYNbrIslfhkfr kmytI df gTn krn dI qjvIËhY. ies vyly ÈRomxI kmytI dy 190 mYNbrIhfAUs c 15 mYNbr nfmËd kIqy hoey hn joBfrq dy vwK-vwK sUibaF dy iswK numfieMdyhn. ies qoN ielfvf ÈRomxI kmytI dy ivdyÈivBfg ƒ vI srgrm kIqf jfvygf qF joivdyÈ ivc vsdy iswK numfieMidaF nfl rfbqfbixaf rhy.

AunHF dwisaf ik iswKI dy pRcfr df GyrfivÈfl krn leI pihly pVfa ‘c iswKimÈn kyNdr sQfpq krn dI Xojnf hYijs qihq amrIkf dy vfiÈMgtn sUby ivcvfeIt hfAUs vfly ielfky ivc jgHf dyxdI pyÈkÈ hoeI hY. ies jgHf df ÈRomxIkmytI dy vPd qy AunHF Kud vI muafienfkIqf hY.

AunHF dwisaf ik ÈRomxI kmytI ny iehËmIn pRfpq krn df rsmIN qOr ‘qy PYslf

cMzIgVH: ÈhIdy afËm Bgq isMG dysfQI suKdyv dy BqIjy Bfrq BUÈn ny sfbkfivwq mMqrI mnpRIq isMG bfdl dI muihMmdI hmfieq kridaF ikhf ik pMjfb df

ÈhId suKdyv dy BqIjy vwloN vI mnpRIq dI hmfieqiÌroËpur: kyNdrI jylH iÌroËpur ‘c

iek mhIny dOrfn 8vyN kYdI dI mOq ho jfxkfrn jylH df aMdrUnI mfhOl byhwdicMqfjnk ho cuwkf hY. aflHf sUqrF anusfrkql kys ivc sËf Bugq rhy nfhr isMGnF dy kYdI dI jylH aMdr hI mOq ho geI joik kuJ icr pihlF hI biTMzf jylH qoNqbdIl ho ky afieaf sI. pqf lwgf hY ikkYdI nfhr isMG dI mOq AuprMq kYdIaFny jylH aMdr hI hMgfmf KVHf kr idwqf qylgfqfr ho rhIaF mOqF ƒ lY ky jylHpRÈfsn iKlfÌ nfarybfËI krdy hoey mMgkIqI ik jylH aMdr ÊYr-kudrqI mOqF dIadflqI jFc krvfeI jfvy. kYdIaF dfkihxf hY ik jylHF dI durdÈf bfry aiDaYnkmytI vwloN pMjfb qy hfeI kort qoN ielfvf

iÌroËpur jylH bxI kbrsqfn,mhIny aMdr 8vyN kYdI dI mOq

sUbf srkfr ƒ irport sONpI jf cuwkI hY qyiPr vI kyNdrI jylH aMdr kYdIaF dIaF horhIaF mOqF gMBIr icMqf df ivÈf hY. jylHpRÈfsn anusfr Aukq kYdI dI mOq KudkuÈIkrn nfl hoeI dwsI jf rhI hY jdik kYdIjylH aiDkfrIaF dI ieh gwl mMnx ƒiqafr nhIN. imRqk kYdI qy Aus df ipqfsudfgr isMG dovyN hI kql dy mukwdmy ivcsËf qihq jylH c hn.

kyNdrI jylH iÌroËpur ‘c iek horkYdI dI mOq ho jfx nfl ipCly 40 idnF`c mrn vfly kYdIaF qy hvflfqIaF dIigxqI awT ho geI hY. hvflfqI qrsymisMG (30) puwqr hrbMs isMG vfsIvsqI BwtIaF iËlHf mukqsr kyNdrIiÌroËpur jylH c bMd sI.

jlMDr-jlMDr dIaF pMj kuVIaF ny jwj bx ky irkfrz kfiem kr idwqf hY. pMjfbisvl srivisË (juzIÈIal) dy aYlfny nqIijaF ivc jlMDr Èihr dIaF pMj kuVIaFny ieh tYst pfs krky Èihr df mfx vDfieaf hY. ieh pRIiKaf pfs krn vflIaFkuVIaF ivc arbn astyt Pys-1 qoN ikrn joqI puwqrI mohn lfl iPlOrIaf, lfjpqngr qoN gurpRIq kOr mTfrU pqnI jiqMdrpfl isMG, sYNtrl tfAUn vfsI sumn agnIhoqrIpuwqrI jI[ky[ agnIhoqrI, golzn aYvyinAU qoN rfiDkf purI puwqrI inrMkfr purI qyrmnIq kOr puwqrI gurmIq isMG Èfml hn.

jlMDr dIaF pMj kuVIaF bxIaF jwj

hr vfsI jo pMjfb dI imwtI ƒ ipafr krdfhY qy jo pMjfb ƒ KuÈhfl vyKx df supnfswc krnf cfhuMdf hY, Auh mnpRIq bfdldy hmfieq `c awgy afvygf.

sRI Bfrq BUÈn ny ikhf ik AunHF dypirvfr ny kdy inwjI svfrQ leI afpxyqfieaf ÈhId suKdyv df nF nhIN vriqafqy nf hI ies df koeI rfjnIqk lfhf lYxdf mMqv rwiKaf hY pr mnpRIq bfdl nypMjfb dy AunHF suDfrF dI gwl lY ky ‘jfgopMjfb Xfqrf` df afrMB kIqf hY ijs nflswc-muwc hI ÈhIdF dy supinaF vflfKuÈhfl pMjfb isrj jf skdf hY qy pMjfbdI ibhqrI leI ÈhId suKdyv df pirvfrmnpRIq df sfQ dyvygf. AunHF ikhf ik iessmyN pMjfb hr Kyqr `c pwCV cuwikaf hYqy jykr ies dI vfgzor iemfndfr nyqfdy hwQ `c nf afeI qF ies df BivwK horkflf idKfeI dyvygf.

ies mOky mnpRIq bfdl ny ikhf ikAunHF ƒ KuÈI hoeI hY ik ieMny vwzy pirvfr dymYNbr ny pMjfb df drd smJidaF AunHF nflcwlx df PYslf kIqf hY. AunHF dfavf kIqfik jfgo pMjfb Xfqrf ƒ pMjfb dy hr kony qoNBrvF huMgfrf iml irhf hY. lok aslmuwidaF qoN jfgrUk ho rhy hn qy Auh mnpRIqƒ suxn leI iekwqr nhIN ho rhy blik AuhpMjfb `c rfjnIqk, afriQk qy smfijksuDfrF leI awgy af rhy hn.

sLhId suKdyv df BqIjf Bfrq BUsLn aqy mnpRIq bfdl

nvIN idwlI (pMjfb tfeImËibAUro): amrIkf dy hvfeI awizaF ‘qyqlfÈI lYx leI bxfey gey nvyN inXmFqihq iswKF dI dsqfr lhfAux ivruwDÈRomxI kmytI iswK jQybMdIaF vwloN idwlIsiQq amrIkf dy sPfrqÉfny dy nyVyr os Drnf id wqf igaf. amrIkIsPfrqÉfny dy aiDkfrIaF ƒ ies bfrymMg pwqr dy ky ÈRomxI kmytI ny ikhfik qlfÈI dOrfn dsqfr df inrfdrsihx nhIN kIqf jfvygf. AunHF aYlfnkIqf ik jdoN qwk ies mfmly ‘c inaFnhIN imldf iksy nf iksy rUp ‘c rospRgtfvf krn df islislf jfrI rhygf.

ros Drny qo N pihlF gurduafrfrkfbgMj ivKy ardfs krn mgroNÈRomxI kmytI dy pRDfn jQydfr avqfrisMG ny iswK sMgqF ƒ ÈFqmeI ZMg nflsiqnfm vfihgurU df jfp kridaF rosDrnf dyx dI apIl kIqI. AunHF ny sMgqF

hvfeI awizaF `qy pwgF dI qlfÈI lYx ivruwD ros muËfhrfƒ isafsI nfary lfAux qoN vI guryËkrn leI ikhf. Drny leI rvfnf hoeIaFiswK sMgqF ƒ amrIkI dUqfvfs qoNpihlF hI nihrU qfrf mMzl nyVy pulIsny rokF lf ky rok ilaf. iswK sMgqFieQy hI sVk ‘qy Drnf dyx leI bYTgeIaF. ieh kfrvfeI iek GMty qoN vDyrysmy N leI jfrI rhI. Drny dOrfnpRdrÈnkfrIaF ny hwQF ivc qÉqIaFPVIaF hoeIaF sn ijs Aupr ‘dsqfriswKI dI Èfn hY‘ iliKaf hoieaf sI.mgroN iek 11 mYNbrI vÌd ny amrIkIsPfrqKfny dy bfhr ies dy aiDkfrIaFƒ iswK mMgF bfry mMg pwqr sONipaf. iesvÌd ivc jQydfr avqfr isMG, dmdmItksfl dy muKI bfbf hrnfm isMG Kflsf,s[ kyvl isMG bfdl, s[ rijMdr isMGmihqf, s[ krnYl isMG pMjOlI, inhMg isMGjQybMdIaF vwloN bfbf avqfr isMG, s[rfmpfl isMG bYnIpfl, s[ alivMdrpfl

isMG pwKoky, s[ inrml isMG jOhlF klF,s[ mnjIq isMG, s[ prmjIq isMG cMzok

nvIN idwlI ivKy iswK afgU ros ivKfvf krdy hoey

Èfml sn.ies mOky jQydfr avqfr isMG ny ikhf

ik dsqfr iswK pihrfvy df ainwKVvFaMg hY. AunHF ikhf ik hvfeI sPr dOrfnmnuwKqf dI surwiKaf leI ijQy jFc ËrUrIhY AuQy ajoky Xu wg ivc jFc leIafDuink sfDnF dI vrqoN kIqI jf skdIhY. AunHF ikhf ik hvfeI awizaF ‘qyaijhy afDuink Aupkrx mOjUd hn ijnHFnfl jFc krdy smyN dsqfr ƒ hwQlfAux jF Auqfrn dI loV nhIN huMdI.

AunHF ikhf ik amrIkI aiDkfrIdsqfr dI jbrI qlfÈI lYx dI QF iswKFdIaF BfvnfvF ƒ smJx qy ies dfsnmfn krn. AunHF ikhf ik amrIkIsrkfr vI afpxy aiDkfrIaF ƒ iswKDrm ‘c dsqfr dI mhwqqf bfry jfxUkrvfey. mMg pwqr ivc AunHF amrIkIsrkfr ƒ ikhf ik amrIkf ivc vsdyiswK BfeIcfry ny AuQoN dy ivkfs ivc aihmXogdfn pfieaf hY qy iswK BfeIcfrf srbwqdf Blf mMgx vflI kOm hY.

kr ilaf hY. iesy qrHF hor mulkF ‘c vIhOlI-hOlI iswK imÈn kyNdr sQfpq kIqyjfxgy. iswK Drm, iswK swiBafcfr, pMjkkfrF dI mhwqqf, iswKI srUp qy dsqfrbfry AuQoN dI BfÈf ‘c sfihq pRkfiÈq krvfky pRcfr kIqf jfvygf. iesy kVI qihq hIsRI gurU gRMQ sfihb dy srUp qy hor Dfrimksfihq dI pRkfÈnf amrIkf qoN ÈurU krndI qjvIË hY.

avqfr isMG mwkV

ivdyÈF qoN 20 mYNbr koafpthoxy cfhIdy: bihxIvflies bfry ÈRomxI kmytI dI aMqirMg

kmytI dy mYNbr jQydfr rfmpfl isMGbihxIvfl df kihxf hY ik ÈRomxI kmytIivc ivdyÈF dy ds dI bjfey vIh mYNbrley jfx ikAuNik ies nfl ÈRomxI kmytIdf ivÈvIkrn ho jfvygf ijs nfl ivÈvpwDr ‘qy iswKF dI dsqfr qy hor kkfrFbfry msly ivÈv dy hr mMc ‘qy AuTf kyiswKI dI vwKrI pCfx smJfAux ivc kfPIshUlq hovygI.

ivdyÈF qoN 10 mYNbrkoafpt kIqy jfxgy

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (5)

Matrimonials

kMinaf dI loV

vr dI loV

Professional Sikh match forParjapat Sikh girl, 30, 5’-6",working with US University onH1 visa, PhD (Molecular biology)from US. Caste no bar. Contact at91-98784-59056 or [email protected]

Ramgarhia Sikh parents seekprofessionally, qualified boyunder 35 (issueless, if divorced)from US/Canada for their dentistdaughter, 31 yrs, 5'-6", divorced/issueless, living in Canada. Pleaserespond with bio data and recentpicture to: [email protected]

Alliance for handsome, cleanshaven, sincere, God fearing, 43,5’-7” Sikh boy. Masters in Edu.,Bachelor in Computer math fromUS, teaching professional,divorcees considered, cast nobar, Ph: 323-573-9315, e-mail:[email protected]

Good looking, welleducated USA settled familygirl for Ramgharia Sikhcleanshave boy, 28, 5' 10", M.Sfrom USA, Settled in Michigan,permanent job. Caste no bar.Contact: 425-773-9030, 425-307-1050 or [email protected].

Enr aprytr aqy zrfeIvr

*Fuel advance*We pay every 15 days (after complete paper work). Every 1st & 15 of month.*We pay for toll and help for repair on road*No forced dispatch

sfzy kol imzvYst qoN kYlIPornIaf, imzvYst qoNtYkss, imzvYst qoN nfrQ-eIst, nfrQ-eIstqoN kYlIPornIaf rUt hn

Somal Trucking CompanyNovelsville, IN, Ph:317-702-6452

sMprk kro-Pon:317-702-6452

cfhIdy hnrIPr aqy zrfeI loz

BfrqI ividafrQI sbMDIdo iÉlfÌ kys drjihAUstn: pils ny ikRsms vfly

idn luwt-Koh dI Gtnf dOrfn golI cwlxkfrn 22 sflf BfrqI ividafrQI dy mfryjfx bfry do ivakqIaF iÉlfÌ kql dfmfmlf drj kIqf hY. tYkss dy asfzynfknvInIaYNs stor ivc mihË 20 sikMtFivc vfprI ies luwt-Koh dI Gtnf dOrfnBfrqI ividafrQI jYcMdr ielfprolU dI mOqho geI sI jo iek kMipAUtr ieMjInIar sIqy stor ivc klrk vjoN nOkrI krdf sI.

ies sbMDI pulIs ny 22 sflfzynIal jYkb stfeInr qy 29 sflf ryamoirs iÉlfÌ mfmlf drj kIqf hY. iehdovyN mulËm pfsfzynf nfl sbMDq hn.imRqk ielfprolU dy iek irÈqydfr nydwisaf ik Auh Èihr dy sIabrUk Kyqrivc rihMdf sI qy ihAUstn -klIarlykXUnIvristI ivc kMipAUtr ieMjInIar dImfstr izgrI kr irhf sI.

stfeInr ny pulIs kol afqm-smrpx kr idwqf hY qy vfadf kIqf hYik Auh Aus muKOty dI brfmdgI ivc mddkrygf ijhVf ies ihMsk luwt dI Gtnfivc vriqaf igaf sI. Aus ny curfey gey400 zflr vI vfps idvfAux df Brosfidwqf hY. pulIs dy hvfly nfl roËnfmf‘ihAUstn krOnIkl’ ny iliKaf hY ikstfeInr ny golI zr kfrn clfeI sI.dUjy pfsy moirs df dfavf hY ik AuhbyksUr hY qy qVky 2[30 vjy jdoN storivc ieh luwt-Koh hoeI AudoN Auh qF iekgfhk vjoN stor ivc igaf sI. dUjy pfsypulIs df kihxf hY ik Auh iek sUhIeyvjoN kMm kr irhf sI qy stor dy hflfqdf jfieËf lYx leI Auh do vfr stor dyaMdr igaf. Auh stfeInr df dosq vIdwisaf jFdf hY jo pihlF kuJ KrIdx qyPyr dUjI vfr ielfprolU qoN KuwlHy pYsy lYxstor ivc igaf sI.

muMbeI: iÌlm inrmfqf ÈkIlnUrfnI dI iÌlm ‘jfn kI bfËI’ ivc kMmkrn leI ilKqI smJOqf hox dy bfvjUdadfkfr sMjY dwq vwloN kMm krn qoN nFhkrn dy mfmly ivc bMbeI hfeI kort nysMjY dwq df Gr qy dÌqr kurk krn dyafdyÈ jfrI kr idwqy hn.

aiDkfrIaF ny 28 dsMbr nUM sMjYdwq dy Gr dI dIvfr ‘qy noits icpkfidwqf hY jdoNik Aus smyN qwk dÌqr bMdhox kfrn AuwQy aijhI kfrvfeI BlHkykIqI jfeygI. adflq ny ieh PYslf‘ieMzIan moÈn ipkcrË pRoizAUsrËaYsosIeyÈn’ vwloN inXukq sfls vwloN iessfl jnvrI ivc idwqy PYsly nUM afDfrbxf ky ilaf hY. sMjY dwq ny sfls dfPYslf nhIN mMinaf sI ijs kfrn iÌlminrmfqf nUM hfeI kort jfxf ipaf.

inrmfqf ÈkIl nUrfnI ny dwisaf ik

sMjY dwq df Gr qy dÌqr kurk krn dy hukmAus dI pihlI iÌlm ‘ËorU kf gulfm’ bhuqihwt hoeI sI. Aus ny Aus qoN bfad aglI

iÌlm 2002 ivwc ‘jfn kI bfËI’ ‘c sMjY

dwq nUM sfeIn kIqf qy pMjfh lwK rupeyadf vI kr idwqy pr sMjY dwq ny iÌlmbxn dOrfn kMm krn qoN nFh kr idwqI qyvfr-vfr ÈUitMg leI qrIkF mMgx ‘qyhuMgfrf nhIN Biraf. sRI nUrfnI anusfrawT sflF ivc Aus df Gr ivwqI qOr ‘qyqbfh ho igaf qy bwcy pVH nhIN sky. Auhkih irhf sI ik Aus dy Krfb hoey awTsfl kOx vfps kr skdf hY qy bwicaF dyKrfb hoey BivwK dI kdy vI pUrqI nhIN hoskdI.

sRI nUrfnI dy vkIl aÈok srogI nyikhf, “sMjY dwq do kroV iqMn lwK rupeyqIh idnF ivc adf kr skdy hn. jy Auhaijhf nhIN krdy qF Gr qy dÌqr inlfmkr idwqy jfxgy.” AuDr sMjY dwq dy vkIlsqIÈ mniÈMdy ny dwisaf ik pihlF hfeIkort dy hukm df aiDaYn kIqf jfeygf qyiPr hI aglf PYslf ilaf jfeygf.

vfiÈMgtn: amrIkI ÉfnfjMgIdOrfn koz BfÈf ivc Byjy gey gupq sunyhynUM mfhrF ny 147 sflF bfad zIkoz krn(smJx) ivc sÌlqf hfsl kIqI hY. kwcdI boql ivc bMd ieh sunyhf ivksbrgdI sIj (GyrfbMdI) dOrfn iek sfQIjnrl nUM Byijaf igaf sI. ivksbrgdI ieh GyrfbMdI amrIkf dy AuqrI qydwKxI rfjF drimafn ÊulfmI pRQf nUM lYky hoeI ieh ÉfnfjMgI dOrfn bhuq aihmsfbq hoeI sI.

ieh sunyhf lYPtInYNt jnrl jOhnsI[ pYbrtn nUM Byijaf igaf sI ijnHF nUMAulIsys aYs[ grFt dI agvfeI vflIaFXUnIan POjF vwloN imsIiswpI ivc Gyr

To Advertise with uscall: 847-359-0746

amrIkI sunyhy dI 147 virHaF bfad smJ afeIilaf igaf sI. ies GyrfbMdI dy CyhÌiqaF bfad hI ivksbrg dy lokF nUMKfx-pIx vflIaF vsqF dI QuV kfrnibwlIaF, kuwqy qy cmVf afid Kfx leImjbUr hoxf ipaf sI.

roËnfmf ‘zylI tYlIgRfÌ’ muqfbk iehsunyhf 4 julfeI 1863 nUM Byijaf igafsI ijs idn jnrl pYbrtn ny afÉrhiQafr suwt idwqy sn. AuNj Cy sqrF dfieh sunyhf vI AunHF nUM koeI hOslf dyxvflf nhIN sI ikAuNik ies ivc ikhf igafsI, “qusIN diraf vfly pfisAuN iksyshfieqf dI AumId nf rwKxf.”

smiJaf jFdf hY ik ieh sunyhftYksfs izvIËn dy myjr jnrl jOhn jI[

vflkr ny Byijaf sI. jnrl pYbrtn nUMAumId sI ik ivksbrg dy dwKx ivcoNjnrl josÌ eI[ jOhnstn afpxy sfQI32 hËfr ÌOjIaF smyq AunHF dI mdd leIafAuxgy pr ies sunyhy ivc sfÌ kridwqf igaf sI ik aijhf nhIN hox vflf.ies bfry kfnPYzrysI dy imAUËIam dImYnyjr kYQrIn rfeIt ny ikhf, “Aus nUMdws idwqf igaf sI ik asIN quhfzI mddnhIN kr skdy. sfzy kol nf ÌOjF qy nfkumk puwjx dI AumId hY.”

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (6)

bIbI nvdIp kOr (zf[)sRI sMnI DUV (imsLIgn)poR joigMdr isMG rmdyvs[ svrnjIq isMG iZloNs[ amolk isMG gfKls[ hridafl isMG idElzf[ guridafl isMG bsrfn

s[ blivMdr isMG sMDUs[ hrjIq isMG sfhIsRI srvx isMG itvfxfs[ jYdyv isMG BwTls[ sLmsLyr isMG bopfrfeys[ jgdIsLr isMG klyr (imlvfkI)

pMjfb tfeImjL df afnryrI slfhkfr borzs[ drsLn isMG drVs[ rfijMdr isMG bYNss[ mndIp isMG BUrfsRI guirMdr isMG igwls[ gurmIq isMG Kflsf (kYlyPornIaf)

Established in 200011th Year in Publication

Published every Saturdayby A B Publication Inc.

20451 N Plum Grove Rd.Palatine, IL 60074-2018

Ph:847-359-0746Fax:847-705-9388

Editor:Amolak Singh Jammu

Astt. Editor:Jaspreet KaurKuljeet Singh

Graphics:Mandeep Singh

Our ColumnistsAshok Bhaura

Tarlochan Singh DupalpurBaljit Basi

Prof. Kulwant S. Romana

California Bureau:Mandeep Mann661-889-1927Shiara DhindsaPhotographer661-703-6664

New YorkIqbal S. Jabowalia

917-375-6395Circulation

Harbhajan Singh917-856-5229

PhotographerKamaljit Singh VirdiPh. 847-502-2703

Distributed in:California, Illinois, Indiana, Michi-gan, Wisconsin, Ohio, Iowa,Missisipi, Arkansas, Texas, Nevada,Virginia, Oregon, Arizona, Georgia,Florida, Massachusettes, Washington,Kansas, Minnesota, New York

Punjab Times

fwk rwhIN prcw mMgvwaux leIfwk rwhIN prcw mMgvwaux leIfwk rwhIN prcw mMgvwaux leIfwk rwhIN prcw mMgvwaux leIfwk rwhIN prcw mMgvwaux leIswlwnw cMdw: 80 fwlr,swlwnw cMdw: 80 fwlr,swlwnw cMdw: 80 fwlr,swlwnw cMdw: 80 fwlr,swlwnw cMdw: 80 fwlr,pMj swl leI: 375 fwlrpMj swl leI: 375 fwlrpMj swl leI: 375 fwlrpMj swl leI: 375 fwlrpMj swl leI: 375 fwlr

n ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yn ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yn ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yn ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yn ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wjrUrI nhIN hY[jrUrI nhIN hY[jrUrI nhIN hY[jrUrI nhIN hY[jrUrI nhIN hY[

p Mj wb t we Imz ivc Cp yp Mj wb t we Imz ivc Cp yp Mj wb t we Imz ivc Cp yp Mj wb t we Imz ivc Cp yp Mj wb t we Imz ivc Cp yieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbtweImz qweId krdw h ov y[tweImz qweId krdw h ov y[tweImz qweId krdw h ov y[tweImz qweId krdw h ov y[tweImz qweId krdw h ov y[

DisclaimerThe views expressed in the

articles published in the columnsof Punjab Times are that oftheir writers, and it is notimplied that Punjab Timesendorses them.

Sameway Punjab Timesdoes not necessarily endorsesthe claims made in theadvertisements published inPunjab Times.

All disputes subject toChicago jurisdiction.

ivc ikhf igaf hY ik kFgrs df iDafnafrQk ivkfs qy dby-kucly lokF nUMmËbUq krn vwl hY. Auh dyÈ dIaF iÌrkUqfkqF ivruD lVfeI jfrI rwKygI. AuDrkFgrs ny 28 dsMbr nUM apxf 126vFsQfpnf idvs mnfieaf. akbr rozsiQq pfrtI dy muwK dÌqr ivc krvfeysmfgm ivc pRDfn mMqrI zf[ mnmohnisMG, AunHF dy kYbint sfQI, idwlI dI muwKmMqrI ÈIlf dIkiÈq qy hor afgU mOjUdsn. dyÈ BgqI dy gIqF drimafn kFgrspRDfn sonIaf gFDI ny JMzf lihrfieaf.sonIaf gFDI qy zf[ mnmohn isMG nysmfgm ivc Èfml hoey bwicaF nU MmiTafeIaF vMzIaF. dwsxXog hY ik 1885ivc kFgrs dI nINh rwKI geI sI qy pihlfsMmyln muMbeI ivKy 28 qoN 31 dsMbr qkhoieaf sI.

srkfr nUM GutfilaF qoNvwD mihMgfeI df zr

nvIN idwlI: 2-jI spYktRm GutflynUM lY ky Bfrq ‘c isafsI mfhOl grmhY. ijwQy kFgrs ny doÈ lfieaf hY ik 2-jI spYktRm Gutfly bfry sFJI pfrlImfnIkmytI dI mMg ipwCy Bfjpf ny srd ruwqsYÈn ivc aiVwkf pf ky sMsd dy mfx-snmfn nUM Gtfieaf hY. AuQy Bfjpf nyikhf hY ik isrÌ jy[pI[sI[ hI jvfbdyhIqy pRÈfsn XkInI bxf skdI hY. ies dynfl hI ies mfmly ‘c lpyty geI sfbkfdUr sMcfr mMqrI ey[ rfjf qy kfrporytlfbIkfr nIrf rfzIaf sxy horF qoN qÌqIÈdf dOr jfrI hY. AuDr pRDfn mMqrI

mnmohn isMG ny 2-jI spYktrm GutflydI jFc kr rhI lok lyKf kmytI(pI[ey[sI[) nUM pwqr ilK ky ies awgypyÈ hox dI pyÈkÈ kIqI hY.

ies dy nfl hI sfrf doÈ Bfjpf isrmVHidaF kFgrs kmytI dy jnrl skwqrjnfrdn idvydI ikhf ik sMsd dI kfrvfeIivc aiVwkf pf ky muwK ivroDI iDr Bfjpfbihs qoN vI Bwj geI. AunHF ikhf ik pRDfnmMqrI zf[ mnmohn isMG ny lok lyKf kmytIawgy sfry qwQ rwKx dI pyÈkÈ kIqI sIpr ivroDI iDr ny ies pyÈkÈ nUM vIaxgOilaF kr idwqf. AunHF ikhf ik Bfjpfkys dy iksy nqIjy ‘qy puwjx dI QF mfmlynUM lMby smyN leI lmkfAuxf cfhuMdI sI.AunHF ikhf ik juafieMt pfrlImYNtrI kmytI(jy[pI[sI[) ‘qy jFc leI koeI smF-sImf

inrDfrq nhIN jdoNik pYk (pbilkakfAUNts kmytI) dI jFc leI smFinsicq hY. AunHF ikhf ik BfvyN pRDfnmMqrI vI pYk awgy pyÈ hox dI iewCf pRgtkr cuwky hn pr Bfjpf ny bykdrI df

pRgtfvf kIqf hY.ies dOrfn Bfjpf ny afpxy afgU qy

pI[ey[sI[ dy cyarmYn murlI mnohr joÈIqoN vwKrf stYNz lYNidaF ikhf ik isrÌjy[pI[sI[ hI jvfbdyhI qy pRÈfsn XkInI

bxf skdI hY. lok sBf ivc ivroDI iDrdI afgU suÈmf svrfj ny ikhf ikpI[ey[sI[ df dfierf jy[pI[sI[ nfloNiblkul vwKrf hY. pYk ÉfiqaF nfl sbMDqhY qy jy[pI[sI[ jvfbdyhI qy pRÈfsn nfl

sbMDq hY. ies dOrfn suÈmf svrfj nydwisaf ik Bfjpf lok sBf spIkr mIrfkumfr vwloN bulfeI jfx vflI srb-pfrtImIitMg ivc Èfml hovygI. mIrf kumfrlok sBf ivc afeI KVoq nUM qoVn leIsrb-pfrtI mIitMg bulf rhI hY.

BfvyN pihlF kFgrs ny vI srbpfrtI mIitMg bulfeI sI ijs ivc mfmlfiksy isry nhIN lwgf pr hux lok sBf dIspIkr mIrf kumfr ies mfmly nUM bjtsYÈn qoN pihlF inbyVn dI ieCuwk hY qF jobjt sYÈn srd ruwq sYÈn dI qrHF rOly-rwpy ivc nf lMG jfvy.

ies dy nfl hI Bfjpf ny spÈt kIqfhY ik afpxI pihlI mMg ‘qy kfiem hY ik2 jI spYktRm Gutfly dI jFc jy[pI[sI[qoN krvfeI jfvy. Bfjpf afgU suÈmfsvrfj ny ies dOrfn pRDfn mMqrI vwloNpI[ey[sI[ awgy pwK rwKx dI pyÈkÈ sbMDIikhf ik pI[ey[sI[ nUM pRDfn mMqrI qF kIiksy mMqrI nUM vI qlb krn df aiDkfrnhIN hY. sRI murlI mnohr joÈI vwloN 2-jIspYktRm mfmly ivc kIqI kfrvfeI nUMBfjpf dI mMg dI PUk kwZx vflI mMn rhyhn.

rfjf qoN pwuC-igwC: 2-jI spYktRmGutfly bfry sI[bI[afeI[ ny sfbkf dUrsMcfr mMqrI ey[ rfjf qoN lgfqfr do idnpwuC-igwC kIqI qy ikhf hY ik ajy iehjfrI rhygI. sRI rfjf sI[bI[afeI[ dy sMmndI qfmIl kridaF eyjMsI dy hYwzkuaftrivc pyÈ hoieaf. sRI rfjf ny pihlFsI[bI[afeI[ awgy pyÈ hox qoN ienkfr kIqfsI pr kYg qy kyNdrI ivjIlYNs kimÈn

vwloN aflocnf krn mgroN Auh eyjMsI awgypyÈ hoieaf. sI[bI[afeI[ isMgfpur sxyGwto-Gwt iqMn dyÈF nUM bynqI pwqr ByjygIqF jo 2-jI spYktrm Gply ivc ivwqIqwQF bfry jfxkfrI pRfpq ho sky ikAuNikjFc eyjMsI df doÈ hY ik rfjf dy kuJirÈqydfr vI ies kFz nfl juVy hn.

pRDfn mMqrI lyKf kmytIawgy pyÈ hox leI sihmq

pRDfn mMqrI mnmohn isMG ny 2-jIspYktrm Gutfly dI jFc kr rhI loklyKf kmytI (pI[ey[sI[) nUM pwqr ilK kyies awgy pyÈ hox dI pyÈkÈ kIqI hY.ies qoN pihlF kFgrs plYnrI ‘c pRDfnmMqrI ny pI[sI[ey[ awgy pyÈ hox dI KfhÈdf Kulfsf krky sB nUM cONkf idwqf sI.

pRDfn mMqrI ny afpxy pwqr ‘ciliKaf hY ieh pRcfr kIqf jf irhf hY ikpRDfn mMqrI nhIN cfhu Mdy ik koeIpfrlImfnI kmytI AunHF qoN puwC-pVqflkry pr Auh lok lyKf kmytI awgy pyÈhox dy cfhvfn hn bÈrqy ik kmytI nyAunHF qoN koeI puwC-pVqfl krnI hovy. AunHFikhf hY ik BfvyN pRDfn mMqrI dy pI[ey[sI[awgy pyÈ hox dI pihlF koeI imsfl nhINhY. AunHF ny kmytI nUM ilKy pwqr ‘c ikhfhY ik kYg ny 2-jI spYktrm dy lfiesYNsFqy alftmYNt dy muwdy ‘qy irport dUr sMcfrivBfg rfhIN jmHF krfeI sI jo nvMbr ‘csMsd ‘c rwKI geI sI qy pI[sI[ey[ ies‘qy hux jFc kr rhI hY.

qÌqIÈ df dOr jfrI, Bfjpf jy[pI[sI[ leI idRVH

-spYktRm Gutflf-

kYg ny lyKf kmytI nUM jfxkfrI sONpIBfjpf BfvyN jy[pI[sI[ dI mMg ‘qy aVI hoeI hY pr sMsd dI lok lyKf kmytI

ijs dI agvfeI pfrtI dy sInIar afgU aYm[aYm[ joÈI kr rhy hn, ny 2-jIspYktrm Gutfly dI jFc df aml awgy qoridaF kYg ivnod rfey qoN imQy geynuksfn dI suxvfeI dI kfrvfeI clfeI. ivnod rfey 22 mYNbrI kmytI awgy pMj GMtyleI pyÈ hoey qy sfry svflF dy jvfb idwqy. kmytI ny ivÈyÈ rUp ‘c ieh puwiCaf iksrkfr dy afzItrF ny 1[76 lwK kroV dy nuksfn df aMdfËf iks qrHF lfieaf. sRIrfey ny kmytI nUM dwisaf ik kOmFqrI pwDr ‘qy lfgU mfpdMzF dI vrqoN kridaFspYktrm vMz ‘c kIqy gey Gutfly ‘c hoey nuksfn df aMdfËf lfieaf igaf. sRIjoÈI ny dwisaf ik ieh nuksfn 57,000 kroV rupey qoN 1[76 lwK kroV rupey qkaFikaf igaf hY. AunHF dwisaf ik ies bfry ivcfr krn dI loV hY ik ies aMdfËydI sB qoN Gwt rkm leI jfvy jF sB qoN vwzI rkm ivcfrI jfvy. ies krky kmytIivcfr-crcf krky shI nuksfn sbMDI iksy iswty ‘qy phuMcygI.

nvIN idwlI: lgfqfr keI Gutflybynkfb hox qoN bfad kFgrs srkfr nyienHF dI jFc leI sÉq ruÉ apxf ilafhY. sI[bI[afeI vwloN ijwQy 2-jI spYktRmGutfly ‘c iGry sfbkf dUr sMcfr mMqrIey[ rfjf qoN puwCigwC jfrI hY AuQy rfÈtrmMzl KyzF dI pRbMDkI kmytI dy cyarmYnsuryÈ klmfzI nUM vI lpyt ilaf hY.sI[bI[afeI[ ny klmfzI dy idwlI, muMbeIqy pUny siQq GrF qy dÌqrF ‘c Cfpy mfry.klmfzI ‘qy rfÈtr mMzl KyzF dOrfn kuJ

sI[bI[afeI[ ny klmfzI iÉlfÌ vI morcf KoilHafTyky dyx ‘c ivwqI bynymIaF qy Gply kIqyjfx dy doÈ lwgy sn. AuDr kFgrs nysB pfisEN iGry suryÈ klmfzI nUM afpxfbcfE afpy krn leI iekwlf Cwz idwqfhY. pfrtI dy qrjmfn aiBÈyk isMGvI nyikhf sI ik pfrtI qy srkfr df ies nflkoeI lYx-dyx nhIN hY. kfnUMn sB leIbrfbr hY. iksy dI hmfieq krn dfsuafl hI pYdf nhIN huMdf.

sI[bI[afeI[ dy 40 qoN vwD aiDkfrIkFgrs dy sInIar afgU qy lok sBf dy

mYNbr 66 sflf klmfzI dy vwK-vwK ÈihrF‘c pYNdy iqMn GrF ‘c ieko vyly puwjy qyqlfÈI leI. qlfÈIaF df ieh kMm 8 GMtyjfrI irhf. klmfzI dy iqMn sfQI pihlFhI igRÌqfr kIqy jf cuwky hn qy iehqlfÈIaF eyjMsI vwloN kIqI jf rhI jFc dfihwsf sn. rfÈtr mMzl KyzF mgroN peyrOly-rwpy dOrfn cuPyirEN iGry klmfzI dyitkfixaF ‘qy pihlI vfr Cfpy vwjy hn.ies qoN ielfvf Auhdy inwjI skwqr mnojBUr y d y p Un y siQq itkfxy dI vIsI[bI[afeI[ ny qlfÈI leI. pUny nyVyKVkvfslf siQq klmfzI dy Pfrm hfAUsqy pUny ‘c Auhdy pYtrol pMp ‘seI srivs‘‘qy vI qlfÈIaF df dOr cwilaf. ies dOrfnklmfzI nUM kuJ dsqfvyËF bfry puwiCafvI igaf. qlfÈIaF qo N POrI mgro NsI[bI[afeI[ ny klmfzI dy sB qoN nyVlysfQI ÈyKr nUM puwC-pVqfl leI eyjMsI dyhYwzkuafrtr swd ilaf. sI[bI[afeI[ dIzI[afeI[jI[ qy qrËmfn ibnIqf Tfkur dfkihxf hY ik ieh qlfÈIaF ikAUnË bYtnirlya leI vIzIE iPlmFkx df kMm bhuqmihMgy Bfa lMzn dI iek Prm nUM idwqyjfx dy mfmly ‘c leIaF geIaF sn.

sI[bI[afeI[ dy CfipaF bfry klmfzIdf kihxf hY ik Auh inrdoÈ hY. klmfzIny qF ieQoN qk kih idwqf ik E[sI[ nUM1500 kroV rupey df bjt idwqf igaf sIjo kuwl bjt df 4-5 PIsdI bxdf hY qyies qrHF asIN KyzF qoN 200 kroV rupeykmfey hn.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (7)

inAU Xfrk: afl ieMzIaf iswKstUzYNts PYzryÈn aqy kOmFqrI mnuwKIaiDkfr sMsQf iswKs Pfr jsits, ijsnUM ik akfl qKq sfihb vloN lMGI 14julfeI nUM nvMbr 84 iswK nslkuÈI dypIVqF nUM iensfP idvfAux dI pYrvfeIkrn df afdyÈ idwqf igaf hY, vloN iesnslkuÈI dy pIVqF dI BlfeI leI ‘syvfsMBfl lihr’ vjoN mdd dy iek hor imÈndf afgfË kIqf igaf hY. ieh ‘syvf sMBfllihr’ nvMbr 1984 dOrfn iswKF dykqlyafm ivc aihm BUimkf inBfAuxvfly sfbkf sMsd mYNbr sjx kumfriKlfP muwK gvfh bIbI jgdIÈ kOr dIcyarmYnI qihq ÈurU kIqI geI hY ijs dIagvfeI ivc pIVq pirvfrF dIaF lVkIaFdy ivafh leI hr iek pirvfr nUM25,000 rupey dy mdd idwqI jfieafkrygI.

afl ieMzIaf iswK stUzYNts PYzryÈndy pRDfn pIr muhMmd qy bIbI jgdIÈ kOrny ikhf ik ‘syvf sMBfl lihr’ qihqnvMbr 1984 dy pIVqF dy pirvfrF nflsmuwcy pMjfb ivc sMprk kIqf jfvygf qy‘iswKs Pfr jsits’ dI mdd nfl AunHFnUM ivwqI shfieqf idqI jfvygI. AunHF nypIVqF dy pirvfrF nUM apIl kIqI hY ikAuh afpxIaF jfieË loVF nfl awgyafAux. s[ pIr muhMmd nUM hor ikhf ikkOmFqrI pwDr ‘qy iek pirvfrk lVIkfiem kIqI jfvygI ijwQy iswK pirvfrFnUM ikhf jfvygf ik Auh nvMbr 1984 iswKnslkuÈI dy pIVq pirvfrF nUM spFsrkrn.

bIbI jgdIÈ kOr qy s[ pIr muhMmdny ikhf ik ies ‘syvf sMBfl lihr ‘ qihqpIVq pirvfrF nUM DIaF dy ivafh leI25,000 rupey idqy jfxgy,

jo ivDvfvF kMm nhIN kr skdIaFqy ijnHF dI dyKBfl krn vfsqy koeI vI

pirvfrk mYNbr nhIN hY, nUM mhInfvfrpYnÈn idwqI jfvygI.

bIbI jgdIÈ kOr ny ies mOky ikhfik ipCly 26 sflF qoN pIVqF nUM iensfP

qoN ienkfr kIqf jf irhf hY aqy AunHF dypirvfr jIvn bsr krn leI BfrIjdojihd kr rhy hn. smyN dIaF srkfrFny muafvËf pYkyjF df aYlfn kIqf hY prpIVqF dI dÈf idn pRqI idn bdqr huMdIjf rhI hY.

s[ pIr muhMmd ny ikhf ik pMjfbsrkfr iensfP lihr duafrf nvMbr1984 dy pIVqF dy smrQn nfl pYdf hoeIlok lihr df lfB qF lY rhI hY pr dUjypfsy 1994 qoN akflI dl (bfdl) vloNcox pRcfrF dOrfn kIqy vfaidaF dy bfvjUdpIVq qy AunHF dy pirvfrF nUM vfËb muafvËfnhIN idwqf jf irhf hY. AunHF pMjfb srkfrqoN mMg kIqI hY ik nvMbr 1984 iswKnslkuÈI dy pIVq pirvfrF leI qfËf muVvsybf pYkyj aYlfinaf jfvy qy cyqykrvfieaf ik hux qwk kyvl 2557 duKIpirvfr hI sfhmxy afey hn.

iswKs Pfr jsits dy kfnU MnIslfhkfr atfrnI gurpqvMq isMG pMnUny ikhf ik iswK nslkuÈI dy pIVqF leIiensfP dI mMg krnf qy ies pRqIjfgrUkqf pYdf krnI byhwd ËrUrI hY pries dy nfl hI iswK nslukÈI dy pIVqpirvfrF nUM mdd dyxI vI ËrUrI hY.atfrnI pMnU ny smuwcy iswK BfeIcfry nUMapIl kIqI hY ik Auh awgy afAux qyiswK nslkuÈI dOrfn pRBfivq hoey pirvfrFnUM spFsr krn.

nvMbr 1984 iswK nslkuÈI dy pIVqFleI ‘syvf sMBfl lihr’ df afgfË

hr iek iswK pirvfr iek pIVq pirvfr nUM spFsr krygf

afeI[aYn[E[sI[ dy pMjfb ivMg dy pRDfnPuMmx isMG aqy mihMdr isMG

iglËIaF ny s[ suKpfl isMG ÉihrfnUM svfgqI ÈbdF rfhIN sMboDn kIqf. iesdOrfn s[ ihMmq isMG srpMc

ny kFgrs pfrtI ivc Èfiml hoxdf aYlfn kIqf.

s[ Kihrf inAU Xfrk dy sB qoN purfxygurU Gr iswK klcrl susfietI vI geyijQy susfietI vloN AunHF df ivsLysL svfgqkIqf igaf. ies mOky s[ Éihrf df kmytIvloN snmfn vI kIqf igaf. gurUGr dypRDfn BfeI BuipMdr isMG bopfrfey aqyBuipMdr isMG iZwloN ny s[ Éihrf nUM jIafieaF ikhf. ies

mOky s[ Kihrf ny pRvfsI pMjfbIaFnUM pRvfsIaF dIaF muÈiklF qy mMgF bfryhwl df Brosf vI idvfieaf.

s[ suKpfl isMG Éihrf df iewQygurUGr rvIdfs tYNpl ivKy BfrI iekwTdOrfn jI afieaf vjoN XfdgfrI icMnH dyky snmfn kIqf igaf. s[ Éihrf nUM iehsnmfn gurUGr rivdfs tYNpl dI pRbMDkkmytI dy pRDfn blbIr cMd cuMbr aqyhor mYNbr sfihbfn vloN idwqf igaf. AunHFikhf ik srkfr nUM dilqF iÉlfÌ DwkyÈfhIrokx leI ivÈyÈ kdm cuwkxy cfhIdy hn.ies Auqy s[ Éihrf ny ikhf ik Auh Éudaijhy mfmilaF nUM pihl dy afDfr AuqylYNdy hn. AunHF ikhf ik ivroDI iDr ivcjF swqfDfrI iDr ivc hox mOky kFgrspfrtI kdy vI dilqF nUM Ëulm df iÈkfrnhIN hox dyvygI.

suKpfl Kihrf

Bfjpf leI isrdrdI bxygfvYt irPMz df muwdf

jlMDr: afbkfrI qy kr ivBfg BfvyNvYt vsUlI ivc irkfrz qoV vfDf dws irhfhY pr vpfrIaF aqy snaqkfrF ny ivBfg dy ies dfavy ƒ ieh kih ky JuTlf idwqfhY ik snaqkfrF aqy vpfrIaF df vYt irPMz kwZ ky ivBfg dwsy ik vYt vsUlI ivcikMnf vfDf hoieaf hY.

snaqkfr afgU gurÈrn isMG df kihxf hY ik vYt vsUlI dy glq aMkVy pyÈkIqy jf rhy hn. iek sfl qoN vI iËafdf vYt df irPMz nf dyx dI sUrq ivc ivBfg nyieh Èrq lgf idwqI sI ik ‘sI’ Pfrm idwqy ibnF vYt irPMz nhIN idwqf jfvygf. Èrqlwgx qoN bfad vpfrIaF, snaqkfrF df kroVF rupey vYt df irPMz Ps igaf. iesbfry jlMDr PYzryÈn aYNz mYnUPYkcrrË aYsosIeyÈn dy pRDfn rfj kumfr Èrmf ny qFvYt df irPMz nf idvfAux `qy mMqrIaF df iGrfE krn dI icqfvnI vI idqI hY. vYtirPMz df muwdf ies vyly vpfrIaF aqy snaqkfrF leI icMqf df ivÈf bixaf hoieafhY aqy jykr ÈihrIaF dI hmdrd khI jfx vflI Bfjpf ny ies mfmly df hwl nfkrvfieaf qF coxF ivc vpfrI, snaqkfr guwsf kwZ skdy hn. Xfd rhy ik kYbintvloN vYt irPMz jfrI krn df pRsqfv pfs hox dy bfvjUd ies bfry notIiPkyÈn jfrInhIN kIqf igaf.

mogf: pMjfb ‘c vfprIaF do vwK-vwK GtnfvF dOrfn axK leI do kqlhox dI Ébr hY. mogf iËlHy dy ipMz DUVkotrxsINh dI iek kuVI dy cfcy dy puwqrF nyAus nUM Gr ‘c imlx afey Aus dy ‘dosq’nUM kuwt-kuwt ky mfr mukfieaf. imRqk dImfsI dy lVky nUM vI kuwt-mfr ky byhoÈkr idwqf. lVkI dy vfrsF ny pMcfieq nUMivc pf ky rfËInfmf vI ilKvf ilaf prmfsI dy lVky dy hoÈ ivc afAux ipwCoNscfeI sfhmxy afAux ‘qy mfmlf puilskol phuMc igaf.

imlI jfxkfrI muqfbk ipMz igwl dykbwzI iKzfrI kuldIp isMG (19) dy ipMzDUVkot rxsINh kf dI lVkI rmn (18)nfl kiQq pRym sbMD sn. lVkI inhflisMG vflf pVHdI hox kfrn AunHF df myljol huMdf rihMdf sI. bIqI 25 dsMbr dIÈfm nUM kuldIp isMG ny afpxI mfsI dypuwq qy ipMz igwl dy hI vsnIk iekbflisMG nUM afpxy kol bulf ilaf qy ipMzDUVkot rxsINh kf jf ky afpxI dosq nUMimlx dI skIm bxfeI.

iekbfl isMG anusfr Auh jdoN ipMzDUVkot rxsINh puwjy qF kuldIp isMG GraMdr clf igaf jdik iekbfl bfhr KVHfirhf. awDy GMty bfad Gr aMdroN cIkxdIaF afvfËF afAux ‘qy Auh Bwjx hI lwgfsI ik Aus nUM vI kuJ ivakqIaF ny PVilaf qy Gr aMdr lY gey. AuQy dovF dIburI qrHF kuwt mfr kIqI geI. kuldIpisMG dy hI Pon qoN AunHF dy Gr vfilaF nUMkfl kr idwqI geI ik AunHF dovF dfaYksIzYNt ho igaf hY. ipMz vfly dovF nUMlY ky mogf vwl cwl pey qy kuldIp isMGdI rsqy ‘c hI mOq ho geI.

kuldIp isMG dy ipqf gurnfm isMGny Qfxf inhfl isMG vflf dI puils kolphuMc kIqI qF 27 dsMbr nUM ies bfryDfrf 302, 148, 149 qihq lVkI dyccyry BrfvF drÈn isMG qy rfjI qy AunHF

pMjfb ‘c ‘axK’ leI do kqldy do sfQIaF syvk isMG qy kflf isMGiÉlfÌ kys drj kr ilaf hY.

ies qoN ielfvf mfCIvfVf ivc ipClyiek mhIny ivc axK leI kql df dUjfmfmlf sfhmxy afieaf hY ijs ivc nyVlyipMz mfjry ivKy iek ivakqI ny afpxIBfxjI nfl hI pRym ivafh krn vfly pqInUM kuhfVI nfl vwZ ky mfr mukfieaf.

imlI jfxkfrI anusfr ipMz sihjomfjrf dI motr ‘qy prvfsI mËdUrF dypirvfr rihMdy sn. pulIs kol drjkrvfey ibafnF rfm bKÈ qy mInf XU[pI[dy ipMz kwQf dy rihx vfly sn qy dovFivckfr pRym sbMD sn qy AunHF GroN Bwjky ivafh krvf ilaf.

mInf df mfmf anIs ies pRymivafh kfrn rMjÈ rwKdf sI jo ik kuJidn pihlF hI ies motr ‘qy mËdUrI krnafieaf sI. anIs Xojnf anusfr rfmbKÈ nUM lwkVF vwZx leI lY igaf qy jdoNAuh motr qoN kuJ hI dUrI qy gey sn qFAunHF nUM rfm bKÈ nUM kuhfVy nfl vwZ kyBwj igaf.

pfik iswK pirvfrpnfh leI Bfrq puwjf

atfrI:pfiksqfn nUM alivdf kihky iek iswK pirvfr dy pMj mYNbr smJOqfaYkspRYs rfhIN Bfrq puwjy.

pfiksqfn Cwz ky afey iswK pirvfrdy muKI sqnfm isMG ny dwisaf ik iswKqy ihMdU pfiksqfn ivc asurwiKaq hnijs krky Auh pfiksqfn siQq koietf-bloicsqfn qoN afpxf kfrobfr qy Gr vycky ieMdOr ivKy rihMdy afpxy cfcy dy Grrihx leI jf rhy hn.

Aus ny dwisaf ik Aus df Cotf BrfvI 30 dsMbr nUM pfiksqfn qoN BfrqafAux vflI smJOqf aYkspRYs ryl gwzIrfhIN pirvfr smyq pfiksqfn Cwz kyBfrq af jfvygf.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (8)

cMzIgVH (pMjfb tfeImj ibAUro):ies vrHy iswK pMQ ‘c aihm GtnfvFvpfrIaF jo ieiqhfsk ho inbVIaF.ÈRomxI kmytI qy sRI akfl qÉq leI vI

ieh vrHF ivvfd BrBUr irhf. sfl 2010dOrfn hirafxf ‘c vwKrI ÈRomxI kmytI,nfnkÈfhI kYlMzr ‘c soDF, pRo[ drÈnisMG ƒ pMQ ‘coN Cykxf, rfgmflf bfryhukmnfmf, Ebfmf df sRI hirmMdrsfihb nf afAuxf, iswK pCfx qy dsqfrdf mfmlf qy nvMbr 1984 dy iswK

ivvfdF Biraf irhf ÈRomxI kmytI leI ieh vrHfkqlyafm dy doÈIaF ƒ sËfvF dvfAuxleI cfrfjoeI afid mfmly crcf ‘c rhy.

sfl 2010 df afrMB hI ivvfd nflhoieaf qy 29 jnvrI ƒ pMj isMG sfihbfnny sRI akfl qÉq sfihb dy sfbkf jQydfrpRo[ drÈn isMG ƒ pMQ ‘coN Cykx dfhukmnfmf jfrI kIqf. aijhf iswK ieiqhfsivc pihlI vfr hoieaf jdoN iksy sfbkfjQydfr ƒ pMQ ‘coN Cyk idwqf igaf. pRo[drÈn isMG ‘qy doÈ lwgf sI ik AunHF nyivdyÈF ivc pRcfr dOrfn dsvIN pfqÈfhIsRI gurU goibMd isMG bfry ieqrfËXog ÈbdFdI vrqoN kIqI hY. ies bfry AunHF ƒspÈtIkrn dyx leI sRI akfl qÉq ivKyswidaf igaf. sfbkf jQydfr inrDfrqidn sRI akfl qÉq ‘qy pMj isMG sfihbfnkol pyÈ hox leI qF afey pr Auh skwqryqivKy nhIN gey ijQy pMj isMG sfihbfn dIies bfry mIitMg cwl rhI sI. Auh afpxfspwÈtIkrn sRI akfl qÉq ivKy sRI gurUgRMQ sfihb jI dy srUp awgy rwK ky clygey. ies Gtnf qoN bfad pMj isMGsfihbfn vwloN sfbkf jQydfr ƒ pMQ ivcoNCykx df aYlfn kr idwqf igaf qy iswKsMgq ƒ pRo[ drÈn isMG ƒ sihXog nfdyx leI hdfieq kIqI geI. ieh ivvfdajy jfrI hY.

dUjI vwzI Gtnf nfnkÈfhI kYlMzr ivcsoDF bfry sI. ieh mfmly dI ÈurUafq vIivvfd nfl hoeI. isMG sfihbfn vwloN soDFƒ pRvfngI leI ÈRomxI kmytI dI aMiqRMgkmytI kol Byijaf igaf. aMiqRMg kmytIdI iekwqrqf ivc jnrl skwqr suKdyv

isMG BOr qy krnYl isMG pMjolI ny iehsoDF nfl aishmqI pRgtfeI qy mIitMgqoN bfhr af gey. do mYNbrF dy ivroD dybfvjUd kYlMzr ivc soDF ƒ pRvfngI dyidwqI geI ijs df aYlfn bfad ivc sRIakfl qÉq dy jQydfr vwloNkIqf igaf. ies mfmly ivcsfry jQydfr vI iekmq nhINsn. ieh ivvfd vI ajy jfrIhY. kuJ iswK jQybMdIaF ny soDyhoey kYlMzr ƒ mMnx qoN nFhkr idwqI qy 2003 vflynfnkÈfhI kYlMzr anusfr hIidn idhfVy mnfey. ies vfrsRI gurU qyg bhfdr df ÈhIdIpurb do vfr mnfieaf igaf.iesy qrHF sRI gurU goibMd isMGdy pRkfÈ purb ƒ lY ky vI iswKjQybMdIaF iekmq nhIN hn.ptnf sfihb dy jQydfr igafnIiekbfl isMG vwloN afpxy pwDr‘qy jfrI kIqf igaf rfgmflf bfryhukmnfmf vI ivvfd df muwdf bixaf irhf.iesy kfrn ies mhIny ivc pMj isMGsfihbfn dI mIitMg ivc igafnI iekbflisMG ƒ Èfml hox df swdf hI nhIN idwqfigaf. ieh mfmlf ajy vI pMQk hlikaF

ivc crcf df ivÈf hY.hirafxf dy gurduafiraF leI vwKrI

ÈRomxI kmytI bxfAux df mfmlf vI hwlnhIN hoieaf. ies mfmly ƒ lY ky ÈRomxIkmytI dy do jnrl iejlfs hoey ijnHFƒ hirafxf dy vwKrI kmytI hmfieqIivcfly Cwz ky cly gey. amrIkf dyrfÈtrpqI brfk Ebfmf vwlo N sRIhirmMdr sfihb ivKy nqmsqk hox leInf afAuxf dyÈ-ivdyÈ dy pMQk hlikaFivc crcf df ivÈf bixaf irhf hY. sRI

Ebfmf dy Bfrq dOry dy muwZly pRogrfm‘c sRI hirmMdr sfihb ivKy nqmsqkhoxf Èfml sI pr isr Zwkx dI ivDIƒ lY ky ieh mfmlf ieMnf AulJ igafik rfÈtrpqI df dOrf hI rwd ho igaf.

jQydfr avqfr isMG df lgfqfr CyvINvfr ÈRomxI kmytI df pRDfn bxnf vIiek ieiqhfsk Gtnf sI. ies bfry16 nvMbr ƒ ÈRomxI kmytI df jnrliejlfs hoieaf ijs ivc jQydfravqfr isMG afpxy inkt ivroDIBjn isMG dIaF 23 votF dy mukfbly133 votF nfl pCfV pRDfn bxy. AuhpihlI vfr nvMbr 2005 ivc ÈRomxIkmytI dy pRDfn bxy sn. AunHF qoNpihlF lgfqfr 19 vfr svrgI

jQydfr gurcrn isMG tohVfÈRomxI kmytI dy pRDfn rihcuwky hn.

sfl dy afÉr ivc iswKpCfx qy dsqfr df mfmlfÈRomxI kmytI leI muV vwzIic Mq f d f ivÈf bx k yAuBiraf. PrFs dy skUlF qoNbfad amrIkf dy hvfeIawizaF ‘qy jFc leI bxfeygey nvyN inXmF dy kfrndsqfr dI byadbI iswKF leIg MBIr ic Mqf bx Au WBrIhY.ies mfmly ƒ lY ky 23dsMbr ƒ ÈRomxI kmytI vwloNidwlI ‘c amrIkf dy sÌfrqKfny

dy bfhr ros pRgtfvf kIqf igaf. iswKpCfx aqy dsqfr df mfmlf ÈRomxI kmytIleI iek vwzI cuxOqI hY. ijs df sfhmxfkrn leI ÈRomxI kmytI vwloN ivdyÈF ivcpRcfr leI iek ivafpk Xojnf AulIkIjf rhI hY.

cMzIgVH (pMjfb tfeImË ibAUro):ivdvfnF dI kmytI vwloN Binafrfvfly dyivvfidq gRMQ df aiDaYn kIqf jfvygf.pMjfb srkfr ny ipafrf isMG Binafrfdy gRMQ ‘Bvsfgr smuMdr bfxI amr gRMQ`dy aiDaYn leI gurU nfnk dyv XUnIvristIdy ivdvfn zf[ bldyv isMG iZwloN dIagvfeI hyT pMj mYNbrI kmytI bxf idwqIhY. ies aiDaYn kmytI df gTn rfjsrkfr vwloN hfeI kort dy afdyÈF qy kIqfigaf hY qy ieh jfxkfrI pMjfb srkfrvwloN hfeI kort ƒ idwqI geI hY. ies kmytIvwloN ieh aiDaYn kIqf jfxf hY ik‘Bvsfgr smuMdr bfxI amr gRMQ` ivcikhVI gwl ieqrfËXog hY ijs nfl iksyiPrky dIaF Dfrimk BfvnfvF ƒ TysphuMcdI hY.

ivdvfnF dI kmytI krygI Binafrfvfly dy gRMQ dI puxCfxjsits aYm[aYm[ kumfr, jsits

aYm[aYm[aYs[ bydI qy jsits jiqMdrcOhfn dy aDfirq hfeI kort dy bYNc vwloNies mfmly ‘qy suxvfeI kridaF qfËfgiTq pMj mYNbrI kmytI ƒ afpxI irport31 mfrc qwk dyx leI ikhf hY qy mfmlydI aglI suxvfeI 8 aprYl qYa kIqIhY. muwK skwqr vwloN giTq ies pMj mYNbrIkmytI ivwc pMjfbI XUnIvristI pitaflfqoN iswK mfmilaF dy mfhr zf[ joD isMG,sRI nryÈ syTI qy Tfkur dfs rMjnluiDafxf qoN qy cMzIgVH qoN drÈn isMGƒ Èfml kIqf igaf hY. pMjfb srkfrvwloN ipafrf isMG Binafrf dy gRMQ ‘qypfbMdI lf idwqI geI sI. rfj dy gRihivBfg vwloN lgfeI pfbMdI ivc ikhf igafsI ik ies ‘ikqfb‘ nfl lokF dy Dfrimk

jËbfqF ƒ Tys phuMcI hY ies leI pfbMdIlgfeI jFdI hY.

Binafrf vwloN afpxy gRMQ ‘qy lwgI

pfbMdI htfAux leI pMjfb qy hirafxf hfeIkort df shfrf ilaf igaf sI. hfeI kortny srkfr ƒ hdfieq idwqI sI ik‘Bvsfgr smuMdr bfxI amr gRMQ‘ dyaiDaYn leI kmytI df gTn kIqf jfvy.ies kmytI ivc iswK qy ihMdU Drm nflsbMiDq do-do numfieMdy hox qy ieknumfieMdf ptIÈnr (ipafrf isMGBinafrf) vwloN Èfml kIqf jfvy. srkfrvwloN adflq dy hukmF dy bfvjUd kmytIdy gTn ‘qy iek qrHF nfl tfl-mtol hIkIqI jf rhI sI qy mfmlf ies hwd qwkphuMc igaf ik adflq ny muwK skwqr ƒadflq ivc pyÈ hox dy hukm dy idwqysn. ipClI suxvfeI dOrfn hfeI kortvwloN srkfr ƒ kmytI dy gTn leI cfrhÌiqaF df smF idwqf igaf sI.

aMbflf: aMbflf siQq sI[bI[afeI[adflq ny PkIr cMd hwiqaf kys dIsI[bI[afeI[ vwloN dfier kloËr irportsvIkfr kr leI hY ieh mukwdmF bMdskr idwqf hY. dUjy pfsy PkIr cMd df vkIladflq dy ÌYsly qoN sMquÈt nhIN hY. Ausny ikhf ik ies PYsly iÉlfÌ Auh AuWcadflq ivc jfvygf.

iËkrXog hY ik PkIr cMd zyry dfmYnyjr sI qy 1991 ivc Auh acfnklfpqf ho igaf sI. goibMd isMG nF dyivakqI ny doÈ lfieaf sI ik PkIr cMd

sI[bI[afeI[ vwloN zyrf muKI iÉlfÌ kql kys bMdÈfh sqnfm df ivÈvfspfqr sI qy sqMbr1990 ivwc zyrf muKI bxn dy cfr mhIny

bfad zyrf muKI ny Aus ƒ kql krvfidwqf sI. goibMd isMG ny cIÌ jsits ƒsI[bI[afeI[ koloN ies mfmly dI jFc

luiDafxf (pMjfb tfeImË ibAUro):kFgrs pRDfn qy sfbkf muwK mMqrI kYptnamirMdr isMG vwloN lgfey gey guMmsuMmhox dy doÈ qoN bfad afÉr muwK mMqrI pRkfÈisMG bfdl ny cuwpI qoVidaF kyNdr srkfriÉlfÌ BVfs kwZI hY. AunHF iek vfr iPrdyÈ ivc sMGI ZFcy df rfg alfpidaFafiKaf ik ies qoN ibnF rfjF df smuwcfivkfs qy afriQk AuWnqI sMBv hI nhIN hY.AunHF ikhf ik smuwcI qfkq kyNdr srkfrdy hwQF ivc huMdI hY qy Aus vwloN rfj srkfrFƒ ivkfs kfrjF leI grFtF dyx vyly qrHF-qrHF dIaF ÈrqF rwKIaF jFdIaF hn.

sRI bfdl, jo luiDafxf ivKy iek brsIsmfgm `c ÈmUlIaq krn afey sn, nyikhf ik iksy dyÈ jF rfj dy lokF df amIrjF grIb hoxf AuQoN dI srkfr dIaF

nIqIaF `qy inrBr krdf hY qy kFgrssrkfr dIaF gLlq nIqIaF kfrn amIrhor amIr qy grIb hor grIb huMdf jfirhf hY. ies dy nfl hI bfgI hoey mnpRIqisMG bfdl bfry puwCy svfl df koeI spÈtdyx qoN tflf vtidaF sRI bfdl ny ikhfik mnpRIq dI bgfvq BrfvF dy ipafr‘qy hfvI nhIN hoeI qy AunHF df afpxy CotyBrf gurdfs isMG bfdl nfl awj vI EnfhI gUVHf irÈqf hY qy AunHF ivc koeI mqBydnhIN. pMjfb srkfr vwloN rfj ivc ÈhIdIXfdgfrF bxfey jfx dI lVI ivc sRI gurUgoibMd isMG jI dy vwzy sfihbËfidaF dyÈhIdI sQfn sRI cmkOr sfihb ‘c lMbysmyN qoN aDUry pey XfdgfrI pRfjYkt bfryvI sRI bfdl ny kFgrs srkfr ƒ doÈIdwisaf.

muwK mMqrI bfdl ny iPr sMGIZFcy df rfg alfipaf

rwqU iÉlfÌ do hormfmlyy drj

jlMDr: keI gMBIr mfmilaF dfsfhmxf kr rhy mnjIq isMG rwqU iÉlfÌjlMDr puils vwloN do hor mukwdmy drjkIqy gey hn. puils anusfr rwqU ny ipMzkfdIaF vfsI mndIp isMG koloN amrIkfByjx leI 10 lwK rupey dI TwgI mfr kyrUpoÈ ho igaf sI qy iek hor kys c rwqUny 24 dsMbr 2010 ƒ kulvMq isMG puwqrguridafl isMG vfsI imwTfpur qoN AunHF dyjvfeI surjIq isMG dI amrIkf c hoeImOq bfry klym duafAux leI AunHF koloN 4lwK 80 hËfr rupey ley qy rUpoÈ ho igaf.ies sbwDI jlwDr puils ny mukwdmf nMbr307 imqI 24 dsMbr 2010 aDIn Dfrf406,420 drj kIqy hn.

dwsxXog hY ik Qfxf 8 dI puilsrwqU ƒ iek TwgI dy mukwdmy ivc pRozkÈnvfrMt ‘qy ilafeI sI qy Qfxf 8 dy muKIanusfr 6 idn lMmy puils vfrMt dOrfnrwqU koloN isrP blvIr pfl kOr dy bytyƒ ivdyÈ Byjx dy mfmly ivc puwCigwCkIqI geI hY.

pRo[ drsLn isMG Kflsf

alivdf2010

jgdIsL isMG JINzf

krfAux dI bynqI kIqI sI. ies ipCoN rfmkumfr ibÈnoeI ny pMjfb qy hirafxf hfeIkort qwk phuMc kIqI sI.

adflq ny iÈkfieqkrqf rfm kumfribÈnoeI dy ieqrfË ƒ Kfrj krkysI[bI[afeI[ vwloN PkIr cMd hwiqaf kFzbfry 30 nvMbr ƒ dfier kloËr irportmnËUr kr leI hY. bcfa pwK dy vkIljsmyr cMd dwisaf ik kloËr irport ivctyp kIqIaF geIaF afvfËF df hvflf vIhY. AunHF anusfr goibMd isMG ƒ mohrfbxf ky ieh Kyz rcI geI sI. kloËrirport ivwc lfB isMG qy goibMd isMG dIgwlbfq vI irkfrz kIqI geI hY. AunHFdwisaf ik lfB isMG pihly zyrf muKIsqnfm isMG df skf dohqf hY. Ausanusfr zyrf muKI iÉlfÌ 1990 qoN sfiËÈrcI jf rhI sI.

ipafrf isMG Binafrf

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (9)

punIaf rIal astyt:94173-34049

cMzIgVH, mohflI, pMckUlf aqy afs-pfsdy ielfikaF ivc jLmIn-jfiedfd dI

KrId-vyc leI sMprk kro

jfiedfd dI KrId-vyc

asIN jfiedfd dI mYnyjmYNt df kMm vI krdy hF

lfhOr: pfiksqfn ivc bMbDmfky dy mfmly ‘c PFsI dI sËf Bugqrhy BfrqI nfgirk srbjIq isMG dykys ƒ muV KolHx leI nvIN ptIÈn pfAuxdI iqafrI kIqI jf rhI hY. ies bfrysrbjIq dy vkIl avYs ÈyÉ ny ikhf hYik Auh afpxy muvwikl ‘qy lfey doÈF dymfmly ivc mnjIq isMG rwqU dI igRÌqfrImgroN ies kys ƒ muV KolHx leI suprImkort c nvIN ptIÈn pfAuxgy.

dwsxXog hY ik srbjIq ƒ1990 dy bMb Dmfky `c kiQq qOr ‘qyÈfml hox df doÈI krfr idwqf igaf hYqy mOq dI sËf suxfeI geI sI.Aus dypirvfr df kihxf hY ik Aus ƒ Êlq ZMgnfl doÈI krfr idwqf igaf hY.pMjfb puilsny hfl hI dOrfn mnjIq isMG rwqU nF dyivakqI ƒ igRÌqfr kIqf hY. Aus df lfhOrqy PLYslfbfd dy Dmfky `c kiQq qOr ‘qynF vwjdf hY. vkIl ny ikhf hY ik mnjIqisMG dI igRÌqfrI qy Aus vwloN pfiksqfn‘c Dmfky krn dI gwl mMnx dI sMBfvnfnfl srbjIq dI irhfeI dI afs bwJdIhY.AunHF ikhf ik ieh glq pCfx df mfmlfhY. srbjIq dy mfmly ƒ muV qoN KolHxleI suprIm kort `c agly hÌqy iekptIÈn pfeI jfvygI. ies qoN ielfvfrfÈtrpqI kol vI muafÌI dI arËI ByjI

pfik jylH `c nËrbMd srbjIq df kys muV KuwlHygf

jfvygI.AunHF ikhf ik 1990 dy bMb Dmfky

mgroN pfiksqfn dI puils ny mihMgfisMG dy puwqr mnjIq isMG iÉlfÌ kysdrj kIqf sI pr ies gwl dI kdy jFcnhIN kIqI geI ik mnjIq isMG kOx hY.AunHF dfavf kIqf ik srbjIq isMG ƒmnjIq isMG bxf ky adflq `c pyÈkIqf igaf. pRDfn mMqrI XUsÌ rËfiglfnI ny srbjIq dI PFsI dI sËfAupr aximwQy smyN leI rok lgfeI hoeIhY. srbjIq ies vyly lfhOr dI kotlKpq jylH ‘c bMd hY.ieQy ieh vIdwsxXog hY ik srbjIq isMG ƒ jylH‘coN irhfa krvfAux leI pihlF vI bhuq

sfry Xqn hoey hn jo sPl nhIN ho sky.

vfiÈMgtn: tYlIivËn qoN bfadhux ieMtrnYWt mfipaF leI pRyÈfnI dfkfrn bx igaf hY. iek srvyKx ivcieh gwl sfhmxy afeI hY ik ijs qrHFpihlF mfpy bwicaF ƒ tYlIivËn qoN rokdysn jF sËf vjoN tYlIivËn dyKxf bMdkrvf idMdy sn, hux mfpy bwicaF ƒieMtrnYWt qoN dbkdy hn.

XUnIvristI afP sfAUdrnkYlyPornIaf dy pwqrkfrI ivBfg vwloNkrvfey srvyKx muqfbk tYlIivËn qoNbfad ieMtrnYWt bfry mfipaF dI iehI rfie

mfipaF leI hux ieMtrnYtbixaf isrdrdI

hY ik bwicaF dI ingrfnI kIqI jfvy. sMBvhovy qF ieMtrnYWt vrqx bfry bwicaF ƒsyD idwqI jfvy. srvyKx muqfbk mfpyies gwl qoN byhwd duKI sn ik ieMtrnYWtProldy bwcy afpxy sfQIaF nfl bhuqGwt smF ibqfAuNdy hn. mfipaF nflrfbqf vI mukfblqn Gtdf hY. bwicaFdf bhuqf smF kMipAUtr awgy hI guËrdfhY. pihlF amrIkf ivc hr qIjf GrbwicaF ƒ sËf vjoN tYlIivËn qoN rokdfsI. hux tYlIivËn dI QF ieMtrnYWt nylY leI hY.

s MX ukq rfÈtr: s MX ukqrfÈtr dy jnrl iejlfs ny sfry dyÈFivc mOq dI sËf ‘qy rok leI mqfpfs kr idwqf hY. sfl 2007 qoN bfadjnrl iejlfs df ieh qIsrf aijhfkdm hY ijs ivc mOq dI sËf ‘qy roklfAux dI gwl khI geI hY.

inAUXfrk ivc sMXukq rfÈtrdy jnrl iejlfs ivc pfs hoey iesmqy dy pwK ivc 109 qy ivroD ivc41 votF peIaF jdik 35 dyÈ iesvoitMg dOrfn ÊYr hfËr rhy. ipClIvfr vI aijhI hI voitMg 2008 ivchoeI sI ijs dy mukfbly ies vfr mqy

sMXukq rfÈtr vloN mOq dIsËf `qy rok leI mqf pfs

dy hwk ivc vDyry votF peIaF. iesmqy qihq hux vI mOq dI sËf dyxvfly dyÈF ƒ ikhf igaf hY ik Auhies sËf dI vrqoN Gwt qo N Gwt krnqy aijhy aprfDF ‘qy rok lgfAuxijs ivc mOq dI sËf idwqI jFdI hY.ijnHF dyÈF ny mOq dI sËf Éqm kridqI hY AunHF dyÈF ƒ mqy qihq apIlkIqI geI hY ik Auh apxy dyÈ ivcmOq dI sËf ƒ muV ÈurU nf krn.

mqy dy qurq bfad aYmnYstIieMtrnYÈnl ny sfry dyÈF ƒ apIlkIqI hY ik Auh mOq dI sËf Éqm krnleI qurq ies ‘qy rok lgfAux.

mfsko: rUsI pRDfn mMqrI vlfdImIrpuiqn 2010 c dyÈ dy sfry isafsI afgUaFqoN hrmn ipafry nyqf hn. iek srvyKxdOrfn lwgBg 55 PIsdI nfgirkF ny puiqnƒ afpxf hrmn ipafrf nyqf mMinaf hY.

puiqn keI kfrnF krky sfl Brcrcf ivc rhy hn. AunHF dy dUjI vfrrfÈtrpqI bx skx dIaF sMBfvnfvF qycrcf pihlF vI huMdI afeI hY. gwdI sMBflxipCoN AunHF ny ijs qrHF sÉq ÌYsly ley,AunHF ny puiqn dI smrwQf qoN ivÈv ƒ AussmyN hI jfxU krvf idwqf sI. AunHF nykwtVpMQIaF nfl nrmI nhIN ivKfeI qy dyȃ afriQk pwKoN mËbUq kIqf. dyÈ c jMglƒ lwgI iBafnk awg AuWpr isafxp nflkfbU pfieaf qy sfiebyrIan muwK mfrg`qy CotI pIly rMg dI lfzf kfr clf kysmrQkF dI pRsMsf KwtI.

iek srvyKx anusfr sfl 2010‘c puiqn dI hrmn ipafrqf sfl 2009nfloN pMj PIsdI vDI hY. ieh srvyKx dyÈdy 43 iKwiqaF ivc krvfieaf igaf hY.

rUs dy rfÈtrpqI dimwqrI mYdvdyv sYNqIPLIsd lokF dI psMd hn, jdoN ik sB qoNvwD BVkfAU BfÈx dyx vfly ilbrlzYmokryitk pfrtI dy afgU vlfdImIriËrInovskI ƒ kyvl pMj PLIsd lokF nyafpxf chyqf dwisaf.

pUiqn bxy rUs dy sB qoNhrmn ipafry isafsI afgU

imsr `c awT amrIkIsYlfnIaF dI mOqkfihrf: imsr ivc 8 amrIkI

sYlfnIaF dI Aus vyly mOq ho geIjdoN AunHF dI bws iek KVHy trwk nfltkrf geI.

ies hfdsy ivc 21 ivakqIËÉmI ho gey. ies hfdsy ivc bws dfzrfeIvr vI ËÉmI hoieaf hY. bwsabU isMbyl nyVy sVk `qy KVH y iektrwk nfl tkrf geI ijs kfrn ies`c svfr 8 amrIkI sYlfnIaF dI mOqho geI.

srbjIq aqy mnjIq rwqU

aMimRqsr dy muwK mfrgF ‘qy bxngy 4 suMdr gytaMimRqsr: pivwqr Èihr dy cfr muwK mfrgF ‘qy Cy qoN swq kroV rupey dI lfgq

nfl suMdr gyt bxfey jfxgy.ieh gyt aMimRqsr-jlMDr roz, aMimRqsr-atfrI mfrg, aMimRqsr-qrn qfrn

mfrg qy hvfeI awzf roz ‘qy Ausfry jfxgy. ieh gyt sRI hirmMdr sfihb dy muwK guMbddy afkfr vrgy hoxgy qy ienHF df rMg vI sunihrI hovygf. ienHF gytF df izËfien gurUnfnk dyv XUnIvristI dy afrkItYkt ivBfg dy zf[ srbjoq isMG bihl vwloN iqafrkIqf igaf hY qy ies dI AusfrI df kMm pI[zblXU[zI[ vwloN kIqf jfvygf. ies XojnfnUM Aup muwK mMqrI suKbIr isMG bfdl dI agvfeI hyT bxfeI geI Auwc pwDrI kmytIvwloN pRvfngI dy idwqI geI hY. aMimRqsr nUM sYr-spfty dy kyNdr vjoN srkfr vwloNmfnqf idwqy jfx qoN bfad ieQy sYr-spftf kyNdrF df vI ivkfs kIqf jf irhf hY.

afrkItYkt ivBfg dy rfvq isMG ny dwisaf ik do gyt jI[tI[ roz ‘qy bxngyjdoNik iek gyt ajnflf roz qy iek gyt qrnqfrn roz ‘qy hovygf.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (10)

hvf df ruÉ bdlidaF hI isafsI XfrIaF iqVkIaFcMnI, shUMgVf qy QUhI kFgrs `c Èfml

cMzIgVH: isafsI hvf df r uÉbdlidaF hI lIzrF ny nvyN joVqoV ÈurUkr idwqy hn. iesy qihq cmkOr sfihb dyivDfiek crnjIq isMG cMnI, gVHÈMkr qoNbhujn smfj pfrtI (bspf) vwloN do vfrivDfiek cuxy gey iÈMgfrf rfm shUMgVf qymrhUm kYptn kMvljIq isMG dy lMmf smFisafsI skwqr rhy gurkIrq isMG QUhI

kFgrs dI ikÈqI ‘c svfr ho gey hn.pMjfb kFgrs Bvn cMzIgVH ivKy

krvfey smfgm dOrfn pMjfb kFgrs dypRDfn kYptn amirMdr isMG smyq horkeI kFgrsI afgUaF dI hfËrI ‘c ienHFiqMnF afgUaF ny kFgrs c Èfml hox dfaYlfn kIqf. ies mOky sRI cMnI dy smrQkvwzI igxqI ivc puwjy sn. sRI shUgMVf qy

sRI QUhI nfl afey AunHF dy smrQk vIafpxy afgUaF dy hwk ivc nfarybfËI krdyrhy. AuNj ies mOky dlbdlU kfƒn qoN bcxleI cmkOr sfihb dy ivDfiek crnjIqisMG cMnI dy kFgrs ivc Èfml hox dyÈbd dI QF AunHF (cMnI) dy kFgrs dysmrQn ivc afAux df aYlfn kIqf igaf.kFgrs Bvn ivKy BfrI iekwT qy nfarybfËIdOrfn kYptn amirMdr isMG ny ienHFafgUaF ƒ kFgrs ivc afAux leI jIafieaF kihMidaF sMkyq idwqy ik akflIdl qoN awky pey keI hor afgU agly do-iqMn mhIinaF dOrfn kFgrs ivc Èfmlho skdy hn. ies mOky sfbkf mMqrI cODrIjgjIq isMG qy lfl isMG, ivDfiek rfxfgurmIq isMG soZI, sfbkf ivDfiek rmyÈisMglf, ivDfiek sfDU isMG Drmsoq,gurkIrq isMG kotlI afid mOjUd sn.

ies mOky sRI cMnI ny ikhf ik Auh muwZ qoNhI kFgrsI irhf hY. coxF dOrfn pYdf hoeyhflfq kfrn Aus ny afËfd AumIdvfr vjoNcox ijwqI sI qy Auh AudoN qoN akflI-Bfjpf

srkfr ƒ ies leI smrQn idMdf af irhfsI qF jo Aus dy pCVy Kyqr df ivkfs hosky pr mOjUdf srkfr ny cmkOr sfihb dyivkfs leI kwK nhIN kIqf. AunHF ikhf ikpMjfb srkfr burI qrHF iBRÈt ho cuwkI hY qyhkUmq pYsy dy Ëor `qy clfeI jf rhI hY.AunHF spwÈt kIqf ik Auh akflI dl ivcoNbfgI hoey sfbkf KËfnf mMqrI mnpRIq isMGbfdl ƒ muwidaF dy afDfr ‘qy smrQn dyirhf sI qy Auh sRI bfdl nfl isafsI qOr‘qy nhIN juiVaf sI. bspf ‘coN kwZy jfx qoNbfad bhujn kRFqI pfrtI bxf ky ivcrrhy iÈMgfrf rfm shUgMVf ny ikhf ik hlkfgVHÈMkr qoN Auh iek dilq hox dy bfvjUdsfl 1992 qoN 2002 qwk lgfqfr do vfrjnrl hlky qoN ivDfiek bxy sn.

AunHF ikhf ik bspf dI afgU mfieafvqIdIaF nIqIaF pMjfb dy dilq vrg ƒ ivksqkrn dy ivroD ‘c hn ijs kfrn AuhkFgrs ivc Èfml ho rhy hn. pMjfb dymrhUm mMqrI kYptn kMvljIq isMG dyisafsI skwqr rhy gurkIrq isMG QUhI ny

afpxy bƒV hlky dy sfQIaF smyq kFgrsivc Èfml hox df aYlfn kridaF ikhf ikjdoN df suKbIr isMG bfdl akflI dl dfpRDfn bixaf hY Aus idn qoN tksflI afgUnyqfvF ƒ awKoN-proKy kIqf jf irhf hY. AunHFikhf ik akflI dl Aupr srmfeydfrF dfglbf pY igaf hY.

ies mOky kYptn amirMdr isMG ny sRIakfl qÉq sfihb dy jQydfr vwloN DfrimksmfgmF ivclIaF kfnPrMsF dOrfn isafsIBfÈx nf krn dy afdyÈF ‘qy itwpxI kridaFikhf ik ÈhIdI joV myly jF hor DfrimksmfgmF dOrfn lgdIaF isafsI kfnPrMsFrfj dy isafsI idRÈ Aupr ivcfrF krn leIhI lgdIaF af rhIaF hn. AunHF ikhf ikgurduafrf suDfr lihr qoN hI aijhIaFisafsI kfnPrMsF lgdIaF af rhIaF hnpr Auh sRI gurU gRMQ sfihb jI dI qfibafhyT isafsI BfÈx krn dy ivruwD hn. AunHFjQydfr sfihb ƒ apIl kIqI ik AuhgurduafiraF ivc lfeIaF jFdIaF isafsIstyjF `qy rok lfAux.

smfgm nMU sMboDn krdy hoey kYptn amirMdr isMG

cMzIgVH (pMjfb tfeImË ibAUro):pMjfb `c mGy isafsI mhOl `qy itwpxIkridaF lok BlfeI pfrtI dy pRDfnblvMq isMG rfmUvflIaf nydfavf kIqy hY ik pMjfb dIisafsq ‘c qIjI iDr dy hoNd‘c afAux dI koeI sMBfvnf nhINhY pr sUby `c ijs qrHF dIrfjnIqk Kyz KyzI jf rhI hYAus nfl lokF dIaF buinafdIsmwisafvF hfÈIey ‘qy clIaFgeIaF hn. AunHF qIjI iDr dynf AuWBrn ipwCy buwDIjIvI vrgdI KfmoÈI ƒ iË Mm yvfrTihrfAuNidaF ikhf ik jykrcyqMn lok smfijk sfrokfrFdI gwl krn vfly isafsqdfndf sfQ dyx qF ieh kMm muÈkl vI nhINhY.

sRI rfmUvflIaf ny ikhf ik ÈRomxIakflI dl qoN alwg hox qoN bfad do

dhfikaF dy lMby smyN ivc kIqI rfjnIqIdOrfn pMjfb dy lokF ny AunHF ƒ svIkfirafhY ikAuNik Auh lokF dy jËbfqI qy smfijk

sfrokfrF leI hI kMm kr rhy hn. AunHFikhf ik 20 sflF dy rfjnIqk sPLr dOrfnieh iswtf ËrUr inkilaf hY ik rfj aMdrdo pfrtIaF dy bolbfly ƒ qoVnf aOKf hY.

sRI rfmUvflIaf ny ikhf ik pMjfb dIaFpRmuwK rfjnIqk pfrtIaF dy jo eyjMzy hnAunHF ivcoN smfj nfl juVy muwdy qF 90 PLIsd

KLqm ho cuwky hn qy 100 PIsdIKudgrËI ny QF lY leI hY. AunHF ikhfik iehI kfrn hY ik awj rfjnIqI`qy BfeI BqIjfvfd BfrU ho igaf hY.AunHF ikhf ik akflI qy kFgrsI dovyNhI isDFqhIx ho gey hn.

AunHF ikhf ik pMjfb ivc isafsIlokF vwloN ijs qrHF nfjfieË ZMgapxf ky isrP jyqU rihx ƒ hIqrjIh idwqI jf rhI hY Aus ƒrfjnIqI nhIN ikhf jf skdf. AunHFikhf ik jdoN nyqf afpxy afp ƒ jnpRqIinD smJdy sn qF lokF qoN zrdysn pr awj hflfq bdl gey hn.

isafsqdfn lokF dy msIhf vjoN ivcrnlwgy hn qy lokF `qy hr qrHF df glbfkfiem krnf afpxf jnm iswD aiDkfrsmJ rhy hn. iehI kfrn hY ik lok nyqfvF

qoN zrn lwgy hn. AunHF ikhf ik pMjfbivc iBRÈt nyqfvF, aPsrF qy guMizaFdrimafn ijhVf gwTjoV bx igaf hY Ausƒ qoVn dI loV hY ikAuNik ieh gTjoVlokF dy srmfey ƒ ingl irhf hY.

AunHF ikhf ik AunHF ipCly smyN dOrfn20 hËfr lVkIaF dI iËMdgI bcfeI hY qy25,000 muMizaF ƒ ivdyÈF ‘coN vfpsilaFdf hY. AunHF ikhf ik 25,000 pMjfbIieMglYNz, jrmnI amrIkf qy kYnyzf ivcaijhf bYTf hY jo afpxI mfq BUmI dydrÈnF leI nhIN af skdf. AunHF ikhf ikienHF ivcoN 5 PIsdI vI vwKvfdI soc vflynhIN pr pMjfb df koeI vI isafsdfn ienHFpMjfbIaF dI gwl nhIN kr irhf. sRIrfmUvflIaf ny ikhf ik pMjfb ivcoN ipClysmyN dOrfn 8 hËfr lVkIaF ƒ vrglf kysfeIprs, mlyÈIaf, jfrjIaf,armInIaf qy sfeIbyrIaf mulkF ivciljfieaf jf cuwkf hY ijnHF ƒ bcfAux dIvwzI ËrUrq hY.

pMjfb c qIjI iDr dI sMBfvnf nhIN:rfmUvflIaf

hirafxf ivc axKleI iek hor kqlrohqk: srkfr qy hfeI kort vwloN

sÉqfeI dy bfvjUd hirafxf c axK leIkqlF df islislf ruikaf nhIN. rohqkiËlHy dy cmnpurf ipMz ivc iek lVky nflpRym-sbMD hox kfrn iek ipqf ny afpxI14 sflf lVkI dI hwiqaf kr idwqI.puils ny dwisaf ik hwiqaf ivc mdd krnvfly ivakqI ƒ igRÌqfr kr ilaf igafhY jdoNik lVkI df ipqf Prfr hY.

AumYd sYxI ny do dsMbr ƒ afpxI bytIdI hwiqaf krn leI nOkr mohn dI mddleI sI ijs ƒ igRÌqfr kr ilaf igafhY. sYxI ny afpxI bytI nfl pVHn vflyiqMn jmfqIaF `qy Èwk Ëfhr kIqf sI.puils ny qpwisaf dy jmfqIaF ƒ inrdoÈpfieaf qy mohn ƒ igRÌqfr kr ilaf.puils ny dwisaf ik sYxI dy ieÈfry ‘qymohn ny qpwisaf dI glf Guwt ky hwiqafkrn df jurm kbUl ilaf hY. hwiqaf dybdly lVkI dy ipqf ny mohn ƒ Aus dyivafh leI lVkI lwBx df lflc idwqfsI. AunHF dwisaf ik sYxI do dsMbr ƒqpwisaf ƒ ipMzoN bfhr lY igaf qy mohnny glf Guwt ky Aus dI hwiqaf kr idwqI.

pMjfb ivc 75 hËfr BrUx kuwK ivcoN hI Êfieb!biTMzf: byÈwk srkfr qy ÈRomxI kmytI

vwloN BrUx hwiqaf ƒ TwlH pfAux leI keIAuprfly kIqy gey hn pr pMjfb ‘c iesruJfn ‘qy rok lgdI nËr nhIN afrhI. jykr jnvrI 2010 qoNakqUbr 2010 qk 10 mhIinaFdy aMkiVaF ‘qy nËr mfrIey qF75 hËfr BrUx grB ‘coN Êfiebhoey hn. asl ‘c puwqr pRfpqIleI lok DIaF ƒ kuwK c hI kqlkr idMdy hn.

pI[aYn[zI[tI[ sYWl biTMzf dypRfjYkt aÌsr sfDU rfm kuslfvlo N sRImqI ÈFqf isnhfcyarprsn nYÈnl kimÈn ÌfrpRotYkÈn afÌ cfeIlz rfeIts (nvIN idwlI)ƒ pwqr ilK ky mMg kIqI geI hY ik ies dIpVqfl krvfeI jfvy. bytI bcfAu mMc dyknvInr rjnIÈ rfxf qy rxbIr brfV nyvI ies mfmly ƒ gMBIrqf nfl lYNidaF

ishq mMqrI qy hornF ƒ jfrI pwqr ivciliKaf hY ik pMjfb srkfr vloN roËfnfibafn dfÊy jf rhy hn ik BrUx-hwiqaf

rokI jf rhI hY pr aslIaq kuwJ hor hIhY.

pMjfb ivc grB dI rijstryÈn cflUkrn df muwK mksd ieh sI ik kMinaFBrUx-hiqaf rokx leI Auprfly kIqy jfx

qy rijstr hoey joiVaF Aupr ingfh rwKIjf sky. jfpdf hY ik srkfr ny ieh skImeImfndfrI nfl lfgU nhIN kIqI ijs kfrn

10 mhIinaF ivc hI 75 hËfr BrUxgrB ivcoN Êfieb ho gey hn.

AunHF ikhf ik ies gwl dI iËafdfsMBfvnf hY ik rijstryÈn sfry kysFivc nf hoeI hovy pr jo bwcy pYdfhoey, Auh injI qy srkfrI hspqflFdy aMkiVaF anusfr hn. ies qrHFÊfieb hoey BrUxF dI igxqI 75000qoN vI vD skdI hY. AunHF mMg kIqIhY ik Êfieb hoey BrUxF dI qurMqpVqfl krvfeI jfvy. ijQy-ikqyibnF iksy Tos kfrn qy aYm[tI[pI[

dy pRovIËn qoN ibnF grBpfq hoieaf hY, AusivruD kfrvfeI kIqI jfvy qy sbMDq isvlsrjn jo pI[aYn[zI[tI[ aYkt qihq iËlHydy Xog aiDkfrI hn, ivruwD vI kfrvfeIkIqI jfvy.

hnyr sfeIN df

pRYs kfnPLrMs dOrfn lok BlfeI pfrtI dy pRDfnblvMq isMG rfmUvflIaf

puwq vwloN ipEdf kql

sMgrUr: ieQy iek nOjvfn vwloNafpxy vkIl ipqf df gMzfsI mfr ky kqlkr idwqf ijs ƒ puils ny igRÌqfr krilaf hY. puils anusfr 7 dsMbr dI Èfmƒ gurU nfnk klonI ivKy jsvMq isMGsohI aYzvokyt ƒ Aus dy ieklOqy puwqramndIp isMG sohI ny isr ‘c gMzfsImfr ky kql kr idwqf qy mOky qoN Prfr hoigaf .

puils ny 24 dsMbr rylvy styÈnbfhroN Aus ƒ igRPqfr kr ilaf. amndIpieQy afpxf hulIaf bdl ky rih irhf sI.amndIp mfipaF df ieklOqf puwqr hY qyqkrIbn do mhIny pihlF hI Aus df ivafhhoieaf hY. Auh afpxI ieMjnIairMg dIpVHfeI ivcfly Cwz ky burI sMgq ‘c pYigaf qy niÈaF df syvn krn lwigaf.iesy kfrn Aus dy ipqf ny Aus ƒ pYsy dyxybMd kr idwqy. amndIp df ipqf Aus ƒpVHfeI krn qy nÈy Cwzx bfry afKdfrihMdf sI.

iswK ÈrDflUaF ƒ vIËfdyx qoN kdy ienkfrnhIN kIqf: pfik

ieslfmfbfd: pfiksqfn ny AunHFÉbrF ƒ Kfrj kr idwqf hY ijnHF ivc ikhfigaf hY ik pfiksqfn ivc jnmy 300BfrqI iswK ÈrDflUaF ƒ vIËf dyx qoN mnHFkr idwqf sI.

sMsd dy hyTly sdn ivc ivdyÈ rfjmMqrI milk amd Kfn ny ikhf ik AunHFny gRih mMqrfly qoN puwC-pVqfl kIqI sIqy 300 iswKF ƒ vIËf nf dyx sbMDI koeIirport nhIN sI. pfiksqfn aqy Bfrq nysfl 1974 ivc iek smJOqy qy dsqKqkIqy sn ijs ivc dovF mulkF ‘c DfrimkAudyÈ nfl Xfqrf krn vfilaF ƒ iejfËqdyx dI gwl kIqI geI sI.

sMsd mYNbr ÈkIlf Kfn ny ikhf sIik kuwl 5000 iswK Dfrimk AudyÈ qihqpfiksqfn Xfqrf ‘qy afey sn jdik 300iswK ÈrDflUaF ƒ vIËf nhIN idwqf igaf.AunHF ikhf ik gRih mMqrfly ny pfiksqfnivc jnmy iswKF ƒ vIËf dyx qoN ienkfrkIqf.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (11)

pfik aiqvfdIaF vwloN mihlf mnuwKI bMbF dI vrqoN ÈurUaPLgLfinsqfn c ies vrHy 700 ivdyÈI ÌOjI mry

vfiÈMgtn: pfiksqfn dy prmfxUpRogrfm ‘qy lgfqfr icMqf pRgtfAux dybfvjUd 1970 dy dhfky ivc amrIkf dIqqkflI ijMmI kfrtr srkfr pfiksqfn‘qy prmfxU eINDx soD pRogrfm qoN dUrrihx leI dbfa pfAux dIaF koiÈÈF ivcasPl rhI sI. Aus smyN amrIkIaiDkfrI ies gwl ‘qy mgËmfrI krdyrhy ik ies smwisaf nfl ikvyN nijwiTafjfvy.

amrIkf dy rfÈtrI surwiKaf purfqwqvvwloN ieMtrnYWt ‘qy pRkfÈq qy KuPIaf sUcI`coN htfey gey amrIkf dy pRÈfsinkdsqfvyËF qoN ieh gwl sfhmxy afeI hY.ienHF dsqfvyËF ivc amrIkf dy qqkflIkfrtr pRÈfsn dy 1970 dy dhfky dy AusnfËuk dOr df vrnx hY jdoN amrIkf ƒsB qoN pihlF ies gwl dI jfxkfrI imlI

amrIkf nhIN sI rok sikaf pfik df prmfxU pRogrfmsI ik ey[ikAU[ Kfn ny gYs sYNtrIiPAUËXUrynIam soD XMqr leI rUp-ryKf corIkr leI hY.

ieh dsqfvyË Aus smyN nÈr kIqy geyhn jdoN ivkIlIks ny prmfxU hiQafrËÉIry dI surwiKaf bfry amrIkf qy pfikivcly qxfa hox df Kulfsf kIqf hY.

1970 dy dhfky dy afKrI sflF dydsqfvyËF df ivÈlyÈx kridaF ikhfigaf hY ik dyÈ dy qwqkflI kfrtrpRÈfsn ny Auh smJOqf hox qoN roikafijs nfl pfik ƒ plUtonIam AuqpfdndI smrwQf hfsl ho jFdI pr Aus nymgroN ieh dyiKaf ik Auh pfik ƒ prmfxUhiQafr bxfAux qoN nhIN rok skdf.

ies mgroN amrIkI pRÈfsn ny kfÌIjugqF bxfeIaF ik pfik ƒ prmfxUhiQafr bxfAux qoN ikvyN roikaf jfvy.

pfiksqfn dy nfl prmfxU hiQafrF dIvrqoN qy ivkfs nf krn dy iksy vI smJOqyqoN ienkfr krdy hoey 1979 ivc qqkflIpRDfn mMqrI morfrjI dysfeI ny ikhf sI ikjykr ieslfmfbfd ny prmfxU Dmfkf kIqfqF ies df ‘ZukvF jvfb` idwqf jfvygf.

amrIkf vwloN KuÌIaf dsqfvyËF ƒjnqk kIqy jfx dI lVI ivc ieh gwlsfhmxy afeI. dsqfvyËF muqfbk morfrjIny ieh icqfvnI Bfrq ivc amrIkf dyqwqkflI rfjdUq robrt aYP[ gohIn dy nfliek bYTk ivc idwqI sI. gohIn dI apIl‘qy hoeI bYTk 55 imMt qk cwlI sI jo vHfeIthfAUs dI kOmI surwiKaf pRIÈd dy inrdyÈFqihq hoeI sI. amrIkf srkfr ny gohInƒ ikhf sI ik Auh pRDfn mMqrI morfrjIdysfeI nfl iek gYr-rsmI mulfkfq krnijs ivc iksy pRkfr dI vcnbwDqf nflhovy.

ËorUÈlm: ivkIlIks ny qfËf KulfsfkIqf hY ik iesrfeIl ny 2007 ‘c hvfeIhmlf krky sIrIaf df prmfxU iraYktrqbfh kr idwqf sI. sIrIaf vwloN iehprmfxU iraYktr AuWqrI korIaf dI mddnfl bxfieaf igaf sI.

iesrfeIl dy iek pRmuwK aÉbfr nyiliKaf hY ik 6 sqMbr, 2007 ‘ciesrfeIl ny sIrIaf df prmfxU iraYktrqbfh kr idwqf sI. ies irport anusfrAus vyly dI amrIkI ivdyÈ mMqrI koNzflIËfrfeIs ƒ ByjI qfr ‘c iliKaf sI ikamrIkI KuPIaf mfhrF ƒ ivÈvfs hY ikiesrfeIl vwloN hvfeI hmlf krky hIsIrIaf dy prmfxU iraYktr ƒ qbfh kIqf

iesrfeIl ny sI kIqf sIrIafdf prmfxU iraYktr qbfh

hY jo AuWqrI korIaf dy iraYktrF nflimldf-juldf sI. iraYktr dy cwlx qoNkuJ idn pihlF hI kIqI ies kfrvfeI ƒjfieË TihrfAuNidaF ivdyÈ mMqrI ny ikhfsI ik ieh prmfxU iraYktr ÈfqIpUrnkfrjF leI nhIN Ausfiraf igaf sI.

prmfxU iraYktr dI AusfrI bfry ByqnÈr ho jfx dy zroN sIrIaf ny nf qF iehmfmlf kOmFqrI prmfxU AUrjf eyjMsI kolAuTfieaf qy nf hI ies df iËkr mIzIaf‘c afieaf. iesy krky sIrIaf ny koeIaijhf hmlf hox qoN ienkfr hI kr idwqfjdoNik iesrfeIl ny Tok-vjf ky ikhf ikAunHF ny prmfxU iraYktr ƒ inÈfnfbxfieaf hY.

amrIkf-rUs pRmfxU hiQafr ktOqI sMDI pRvfn cVHIvfiÈMgtn: amrIkI sYnyt ny

amrIkf-rUs pRmfxU hiQafr ktOqI sMDI‘qy mohr lfAuNdy hoey rUs nfl hoeI nvINrxnIqk hiQafr ktOqI sMDI (stfrt)dI puÈtI kr idwqI hY.

amrIkI rfÈtrpqIbrfk Ebfmf dI ikRsmsmOky ieh vwzI isafsI ijwqhY. isKrly irpbilknsYnytr ies sMDI df ivroDkr rhy sn pr keIirpbilknF vwloN pfrtIlfeIn qoN ht ky ies dyhwk ‘c votF pfeIaF geIaFijs nfl sYnyt ny ies sMDIAupr mohr lf idwqI.synytrF vwloN kIqI geIvoitMg dOrfn rxnIqk hiQafr ktOqI sMDI(stfrt) ny loVINdy bhumq df aMkVf pfrkr ilaf qy ies ƒ sYnyt ‘c 26 dymukfbly 71 votF nfl mnËUrI iml geI.

ies mOky 13 irpbilknF ny afpxI

pfrtI lfeIn qoN ht ky 56 zYmokrytF dfsfQ idwqf. do afËfd sMsd mYNbrF ny vIsMDI dy hwk ‘c votF pfeIaF. sMDI dI puÈtIhox mgroN Ebfmf ny vfeIt hfAUs ‘c pRYs

kfnPrMs dOrfn ikhf ik qkrIbn dodhfikaF ‘c ieh aiq mhwqvpUrn hiQafrktOqI sMDI hY qy ieh sfƒ surwiKaqbxfeygI. ies nfl rUs qy sfzy prmfxUËKIry ‘c ktOqI hovygI. ies sMDI qihq

sfzy ingrfn rUs dy prmfxU awizaF dfinrIKx kr skxgy.

amrIkf ny rUs nfl nvIN sMDI Aupries sfl dy ÈurU ‘c dsqKq kIqy sn

ijs qihq dovF dyÈF dyprmfxU hiQafrF dI igxqIGt k y 1500 qk rihjvyygI. Ebfmf ny ikhf ikasIN rUs nfl afpxy sbMDFƒ awgy lY jfxf jfrI rwKFgyjo ierfn ƒ prmfxU hiQafrbxfAux qoN rokx leI AusAupr sÉq pfbMdI lfgU krnqoN lY ky ienHF hiQafrF ƒawqvfdIaF dy hwQF ‘c nf jfxdyx vrgIaF cuxOqIaF nflnijwTx leI bhuq ËrUrI hY.

amrIkI rfÈtrpqI ny ikhf ik sYnyt ‘cdovF dlF dy sYnytrF vwloN sMDI dy hwk ‘cBugqx nfl ieh sfbq ho igaf hY ikamrIkI surwiKaf dy muwdy Aupr zYmokrytqy irpbilkn iek hn.

Zfkf:bMglfdyÈ ivc sfl 2008dIaF afm coxF qoN pihlF bMglfdyÈ ivcrfjnIqk asiQrqf qoN Bfrq icMqq sI qyBfrq ny ieh KdÈf pRgtfieaf sI ik ieshflq ƒ dyÈ dI POj swqf hiQafAux leIvrq skdI hY. ieh pRgtfvf ivkIlIksvwloN jfrI amrIkf dy KuÌIaf dsqfvyËivc kIqf igaf hY.

ivkIlIks vwlo N jfrI dsqfvyËanusfr Bfrq dy ivdyÈ mMqrfly dy qqkflIjfieMt sYktrI mohn kumfr ny Bfrq ivcamrIkI dUqGr dy rfjsI slfhkfr tyzEsIas qy Aus dy brqfnvI hmruqbfpflkoAuns alYks hfl-hfl nfl mIitMgivc pRgtfvf kIqf sI ik Auh ies nflsihmq hn ik bMglfdyÈ dI kMm clfAUsrkfr BrosyXog coxF krfAux dIpRikiraf ‘qy cwl rhI hY pr ieh vI spÈtkIqf sI ik POj ƒ rfjnIqI qoN bfhr rwKxdI loV hY.

sRI kumfr ny ikhf sI ik kMm clfAU

srkfr vwloN ÈyK hsInf qy Kfildf iËafƒ coxF ivc ihwsf lYx dI huxy-huxy idwqIiejfËq qoN spÈt hY ik dyÈ curfhy ‘qyKVHf hY. ieh pRgtfvf 27 aprYl, 2007ƒ kIqf igaf hY.iËkrXog hY ik bMglfdyÈivc pRDfn mMqrI Kfildf iËaf dI srkfrdf kfrjkfl akqUbr 2006 ivc Kqmhox qoN bfad kMm clfAU srkfr hoNd ivcafeI sI ijs dy PKrUdIn aihmd muwKslfhkfr sn.

dUjy pfsy amrIkI ÉuPIaf eyjMsIsI[afeI[ey[ ny ivkIlIks vwloN amrIkfdy hËfrF sPfrqI sunyihaF ƒ jwg-Ëfhr krn qoN bfad ies dy nuksfndf aMdfËf lfAux leI tfsk Porskfiem kIqI hY. roËnfmf vfiÈMgtnpost dI irport muqfbk ies ƒivkIlIks tfsk Pors (zbilAU[tI[aYP[) df nF idwqf igaf hY ijhVIhfl hI `c jwg-Ëfhr hoey sunyihaFkfrn hoey asr df pqf lfvygI.

Bfrq ƒ sI bMglfdyÈ `cÌOjI hkUmq df KdÈf

ipÈfvr (p Mjfb tfiemjLibEro): pfiksqfn qy aPgfinsqfn ‘csurwiKaf eyjMsIaF vwloN iÈkMjf kwsx qoNbfad aiqvfdI jQybMdIaF ny huxafpxIaF kfrvfeIaF ƒ aMËfm dyx leIaOrqF df vrqoN ÈurU kr idwqI hY.kbfielIaF ielfikaF ‘c AuQoN dy rIqIirvfËF krky aOrqF dI qlfÈI lYx dImnfhI hY ijs krky surwiKaf eyjMsIaFksUqI hflq ‘c Ps geIaF hn.

ies dI qfËf imsfl pfik dy gVbVIvfly bjOr kbfielI ielfky ‘c vyKx ƒimlI ijs ‘c iek mihlf mnuwKI bMb nyivÈv Kurfk pRogrfm ivqrx kyNdr ƒinÈfnf bxf ky 46 ivakqI ƒ mOq dyGft Auqfr idwqf. ies Kyqr ivc iesqrHF df ieh pihlf hmlf hY ijs ivcaiqvfdIaF ny mihlf mnuwKI bMb dI vrqoNkIqI hY.

surwiKaf aiDkfrIaF df kihxf hYik ies mihlf mnuwKI bMb ny qlfÈI leIroky jfx ‘qy afpxI afqmGfqI bYltdf Dmfkf kr idwqf. AunHF ikhf ik ipClyiqMn sflF dOrfn smuwcy pfiksqfn ivchoey afqmGfqI hmilaF ivc aOrqF dIÈmUlIaq df koeI vI mfmlf sfhmxynhIN afieaf. aiDkfrIaF ny dwisaf ikies hmly ‘c 46 ivakqI mfry gey hn

70 ËÉmI hoey hn. hor irportF ‘c iehvI sfhmxy afieaf ik pihlF mihlfmnuwKI bMb ny hwQ goly suwty qy iPr afpxy

srIr duafly lpytI bfrUdI bYlt nflDmfkf kr idwqf.

BfvyN amrIkf ny aPgfinsqfn ‘coN

iKskx df ierfdf bxf ilaf hY pr ieQyhflq hor gMBIr bxdI jf rhI hY. qfilbfnqy al-kfiedf ny afpxIaF gqIivDIaF

vDf idwqIaF hn qy amrIkI zron hmlyvI AunHF dy hONsly ƒ psq nhIN kr sky.jykr sfl 2010 dI hI gwl kIqI jfvy qF

ies vrHy aPgfinsqfn ivc mrn vflyivdyÈI POjIaF dI igxqI ipCly sflF dymukfbly kfPI vD geI hY. ieh igxqI701 ho geI hY ijs ivc 493 amrIkI qy1001 brqfnvI POjI hn. sfl 2009 ivc520 qy 2008 ivc 295 ivdyÈI POjI mfrygey sn. smiJaf jFdf hY ik amrIkf dyrfÈtrpqI brfk Ebfmf v wl o NaPgfinsqfn ivc julfeI 2011 qoN POjkwZxI ÈurU krn dy aYlfn bfad hmilaFivc dupfsI mOqF dI igxqI vI vDI hY.

iesy dOrfn iek hor irport anusfrpfiksqfn ‘c sfl 2010 hux qk sdIdf sB qoN vD KUn-Krfby vflf sfl irhfhY. ies sfl jnvrI qoN lY ky hux qk 52afqmGfqI hmilaF ivc 1224 ivakqImfry gey qy 2157 qoN vDyry ËÉmI hoeyhn. BfvyNik ipCly sfl nfloN ies sflpfiksqfn ivc afqmGfqI hmly 35 PIsdIGty hn pr sfl 2001 qoN lY ky hux qksB qoN vwD lok ies sfl mfry gey hn.pfiksqfn ivc sfl 2009 ‘c 80afqmGfqI hmly hoey sn qy 1217 lokmfry gey sn qy 2305 lok ËKmI hoey sn.

surwiKaf pwKo N hflq aiq

nfËuk: amrIkf vwloN BfvyN lgfqfr zronhmly kIqy jf rhy hn pr aÌgfinsqfn‘c surwiKaf dI hflq iblkul ivgVcuwkI hY. AuqrI qy pUrbI aÌgfinsqfndy 16 iËilHaF dI hflq aiq nfËuk bxIhoeI hY. ieh Kulfsf sMXukq rfÈtr dygupq nkiÈaF qoN hoieaf hY. ienHFnkiÈaF qoN spÈt huMdf hY ik ies vrHydOrfn aÌgfinsqfn dy keI ihwisaF ‘csurwiKaf pRbMDF df jnfËf inkl cuwkfhY. ‘vfl strIt jnrl‘ ‘c sMXukqrfÈtr dy do nkiÈaF dI qulnf kIqIgeI hY ijs ‘c sfl dy ÈurU mfrc dIhflq ivKfeI geI hY qy dUjy ‘c akqUbrdy aMq dI hflq drsfeI geI hY.

ies aiDaYn muqfbk dwKx ijwQyamrIkI POjF lV rhIaF hn, ‘c hflqbyhwd nfËuk hY. ieDrly 16 iËilHaF nUMbyhwd Kqry vflf mMinaf jFdf hY. BfvyNamrIkf vwloN dfavf kIqf jf irhf hYik AunHF dI XuwDnIqI kMm kr rhI hY prieh dovyN nkÈy kuJ hor hI aslIaqibafndy hn. amrIkI rfÈtrpqI brfkEbfmf ny 2014 ‘c surwiKaf df iËMmfaPgfn POjF nUM sONpx dI iqafrI qihq30 hËfr hor amrIkI POjI Byjx dyPYsly qoN iek sfl bfad XuwDnIqI ‘qynËrsfnI kIqI hY.

ipsLfvr ivc hoey afqmGfqI hmly dOrfn qbfh hoeI iemfrq

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (12)

pMjfb tfeImjLsincrvfr, 1 jnvrI, 2011

-cfcf byilhfjLTfh-sotf

iekIvIN sdI df pihlf dhfkf bhuq iqwKy AuqrfvF-cVHfvF ivcoNgujLridaF KLqm ho igaf hY. ies iek dhfky dOrfn kOmI aqy kOmFqrIpwDr ‘qy kuJ aijhIaF GtnfvF vfprIaF ijnHF nfl smuwcf sMsfr ihwligaf. qbdIlIaF dy ies iqwKy aqy guMJldfr dOr ivc ‘pMjfb tfeImjL’aMg-sMg irhf hY aqy ies dOr ivc jo kuJ bixaf-ivgisaf hY, Aus bfryKLbrF-sfrF pfTkF nfl sFJIaF krdf irhf hY. ‘pMjfb tfeImjL’ dIsLurUafq pihlI jnvrI 2000 qoN hoeI sI. agly hI sfl 9 sqMbr nMUamrIkf Auqy hoey aiqvfdI hmilaF ipwCoN sMsfr df nksLf qyjI nflbdlxf sLurU ho igaf. dosqF dusLmxF dy pfly qwk bdl gey. sMsfr pwDrAuqy nvyN isirEN sPLbMdI hoxI sLurU ho geI. pihlI, dUjI aqy qIjI dunIafdy dysLF ivc vI ienHF GtnfvF aqy Aus qoN bfad hoeI AuQl-puQl df coKfasr pRqwK idisaf. pihlI vfr amrIkf nMU aiqvfd iKLlfPL jMg vwzypwDr ‘qy CyVnI peI. ies dOrfn bhuq kuJ axhoxIaF vI hoeIaF. pihlIvfr iswKF nMU muslmfn smJ ky ienHF Auqy nslI hmly hoey. sMsfr Br dy iswKFleI ieh 21vIN sdI df bhuq vwzf svfl sI. iswKI dy vrosfey ijnHF ipafiraFny mnuwKqf dI agvfeI leI kmr kwsxI sI, AunHF bfry ies qrHF dy BulyiKaFny sB nMU socx leI mjbUr kr idwqf ik afKLrkfr prdysF ivc gurU dy iswKFdI kmfeI kI hY? 9/11 qoN bfad amrIkf dI ivdysL nIqI bfry vI kfPLIcrcf hoeI. isafsI pMzqF dI rfey sI ik ies ivcly kuhj ny ieAuN pfsyplty hn. ies dOr ivc mnuwKqf df vwzy pwDr ‘qy Gfx hoieaf. aPLgfinsqfnaqy ierfk ivc jo kuJ hoieaf, sfrf jwg jfxdf hY.

ies dhfky dOrfn Bfrq ivc pihlI vfr iek iswK sLKLs dysL dfpRDfn mMqrI bixaf. ies qoN pihlF iek iswK afgU dysL df rfsLtrpqIbixaf sI. kI aijhIaF inXukqIaF nfl iswKF df kuJ sOrdf hY? iehsvfl BfvyN ikMnf vI rVkvF ikAuN nf lwgy, aslIaq iehI hY ikAuNikasl mslf qF iswKF jF pMjfb dy srokfrF nfl inrsvfrQ ho ky juVn dfhY. jy aijhf nhIN huMdf, qF BfvyN iek dI QF anykF iswKF nMU rfj clfAuxdf mOkf iml jfvy; gwzI lIh Auqy nhIN pYNdI. idwlI ivc iswKF dy kql-ie-afm bfry ienHF sLKLsF nUM kdI cyqf ikAuN nhIN afieaf Blf? ies pRDfnmMqrI ny qF lokF dI mukqI KLfqr jUJ rhy lokF nMU vI dysL leI KLqrf krfr dyidwqf hY. asl ivc ienHF juJfrU lokF ijhVy awj kwlH mfEvfdIaF vjoN msLhUrhn, ny afjLfd Bfrq ivc pihlI rfj swqf nMU ieMnI vwzI cuxOqI idwqI aqylgfqfr, muKDfrf dI isafsq Auqy svflF dI vfCV kIqI hY. ienHF ny afpxyasr vfly ielfikaF ivc afpxI srkfr clf ky dwsI. ieh AunHF lokF nykr idKfieaf ijnHF bfry vfr vfr ieh aYlfn kIqy jFdy hn ik ieh hux mrmuwk gey hn, ienHF dI ivcfrDfrf mr-muwk geI hY. ienHF lokF ny pihlI vfrsrkfr nMU ienHF muqfbk eyjMzf qYa krn leI mjbUr kIqf.

pMjfb ivc icrF bfad iek cMgf vrqfrf iPr dyKx nMU imilaf.ividafrQI lihr ies dhfky dOrfn iPr pYrF isr hoxI sLurU hoeI. ies qoNpihlF kuJ kfrnF krky ieh lihr zgmgf geI sI aqy afKLrkfr KLqmhox dy kgfr ‘qy phuMc geI sI. iswiKaf isstm qF burI qrHF lVKV cuwkfhY. ividafrQI lihr dy pYrF isr hox dI sB qoN pRqwK imsfl pMjfbstUzYNts XUnIan vwloN muhflI ivc ksLmIr dI afjLfdI bfry cwl rhysMGrsL sbMDI krvfey smfgm dI hY. gurduafry ivc hoey ies smfgmivc pRo[ aYs[ey[afr[ iglfnI (idwlI XUnIvristI) ny muwK BfsLn idwqf.ieh Auh sLKLs hY ijs Auqy sMsd Auqy hmlf krn dy dosL lfey gey sn aqyies kys ivcoN brI hox dy bfvjUd Aus nMU mkfn ikrfey ‘qy lYxf jF bfjLfrjfxf vI aOKf hoieaf irhf ikAuNik muK Dfrf isafsq ny Gwt-igxqIaFbfry jo aks afm lokF ivc bxf idwqf hY, Aus nfl lokF nMU nPLrq qoNisvf kuJ nhIN idsdf! ies sLKLs nMU ijMnI vwzI igxqI ivc pMjfb Br qoNpuwjy ividafrQIaF ny inwT ky suixaf, Aus qoN pMjfb dy BivwK leI bIjI jfrhI PLsl bfry sUh iml geI. ieh ividafrQI qbkf hI huMdf hY jo agFhvD ky agvfeI krdf hY aqy mUhrlIaF sPLF leI kumk df kMm krdf hY.ieh somf suwkx nfl qF isafsq df smuMdr smJo suwk hI jFdf hY.

sMsfr, dysL aqy pMjfb dy ienHF sfry msilaF nMU afpxy kflmF ivc‘pMjfb tfeImjL’ ny Brpur rUp ivc pysL krn df Xqn kIqf hY aqy hux vIlgfqfr kr irhf hY. ieh vI drasl pfTkF vwloN kIqI jf rhI rihnumfeIhI hY ijnHF dI bFh PV ky aqy nfl nbjL toh ky asIN dhfky qoN vwD df lMmfsPLr qYa kIqf hY. prcy qy ies dy sMcflkF awgy axigxq vfr Auqrfa-cVHfa afey aqy prcf hr vfr hr cuxOqI ivcoN qkVf ho ky inkilaf.prcy rfhIN hr muwdy-msly bfry cyqMn pfTkF nMU hor cyqMn krn df XqnkIqf igaf. afpxI gwl kihx-krn dy nfl-nfl pfTkF nMU vI hr gwlsFJI krn df mOkf muhweIaf krvfieaf igaf. ies dOr ivc ‘pMjfbtfeImjL’ dI sLfied iehI sB qoN vwzI kmfeI hY. ieh sB pfTkF aqypMjfb tfeImjL dy smrQkF dy sihXog nfl hI sMBv ho sikaf hY.

iekIvIN sdI df pihlf dhfkf

ipV pMjfb df!Jfgo kwZ ky koeI pMjfb aMdr, suwqy lokF nUM tuMb jgfeI jfvy.PVHF PokIaF mfrdf koeI iPrdf, nINh pwQr hI roj rKfeI jfvy.koeI kursI dy nsLy ivc msq ho ky, sMgq-drsLn df ZONg rcfeI jfvy.lY ky QfpVf idwlIEN koeI ciVHaf, ipE-puwq dy sfh sukfeI jfvy.Vwjy zug zug ijQy vI lIzrF dI, isro-isr hI bysLumfr idsdy.ieh qF smF hI dwsygf aOx vflf, zwby Brngy votF dy nfl iksdy?

zf[ igafn isMGpMjfb ƒ amIr aqy KuÈhfl sUbf

mMinaf jFdf hY pr ipCly kfPI smyN qoNieQy iksfnF vwloN KudkuÈIaF df ruJfn vDigaf hY. ijwQy ieh ruJfn srkfrF dy ivkfsbfry dfaivaF dI pol KolHdf hY, AuQy ieshflfq dy ivÈlyÈx df vI vwzf svfl KVHfhuMdf hY. ipCly cfr-pMj dhfikaF qoN pMjfbkyNdrI aMn-BMzfr ivc anfj dIaF do muwKPslF kxk aqy cOl sbMDI aOsqn 50ÌIsdI ihwsf pfAuNdf irhf hY ijs dy nqIjyvjoN afm qOr ‘qy Bfrq srkfr ƒ bfhrlydyÈF qoN ieh ijxsF nhIN mMgvfAuxIaFpYNdIaF. lMmy smyN qoN sfry dyÈ dIaF anfjsbMDI loVF pUrIaF krdy hoey pMjfb dIDrqI, hvf, pfxI aqy lokF leI bhuq sfrIaFsmwisafvF KVHIaF ho geIaF hn. ienHF ivcoNiek aihm smwisaf iksfnF, Kfs krkyinmn iksfnF dIaF ÉudkuÈIaF dI hY.

pMjfb KyqIbfVI XUnIvristI,luiDafxf dy arQ-ivigafn ivBfg dyaiDafpkF vwloN sMgrUr aqy biTMzfiËilHaF ivc 2000 qoN 2008 dy smyN dOrfnkIqy gey srvyKx qoN sfhmxy afieaf hYik ienHF dovF iËilHaF ivc 2990 iksfnFaqy Kyq mËdUrF ny ÉudkuÈIaF kIqIaFhn. ies srvyKx qoN pqf lwigaf hY ikienHF dovF iËilHaF ivc iksfnF aqy KyqmËdUrF dIaF ÉudkuÈIaF df vwzf kfrnkrËf sI. ÉudkuÈIaF krn vfly iksfnFivcoN bhuqy inmn iksfnI ivcoN sn. iesaiDaYn anusfr mOq ƒ gly lfAux vflyiksfnF ny afpxI ËmIn qy hor GrylUsfmfn vyc ky krËy dI pMz hOlI krn dIkoiÈÈ qF kIqI pr krËf-kuiVwkI qoN mukqInf pf sky. aKIr AunHF ny KudkuÈIaF dfrfh apxfieaf.

iksfnF dIaF ÉudkuÈIaF dy keIkfrnF ivcoN sB qoN aihm kfrn afriQkhI huMdy hn. pMjfb dy inmn iksfnF bfryafriQk kfrnF ivc grIbI, krËf qy vwzyiksfnF/hor KFdy-pINdy vrgF qy inmniksfnF ivckfr vD irhf afriQk pfVfmuwK hn. Bfrq srkfr vwloN 1965 ivcKyqIbfVI kImq kimÈn bxfieaf igaf.AudoN qoN hI ieh kimÈn Bfrq srkfr ƒkuJ muwK PslF dy Bfa dI isPfirsL krirhf hY. ies kimÈn vwloN suJfey gey BfadI bhuq vwzy pwDr ‘qy ho rhI aflocnf qoNbcx leI srkfr ny ies kimÈn dfBulyKf-pfAU nF KyqIbfVI lfgqF qy kImqFkimÈn rwK idwqf. isrÌ nF bdlx nflsmwisafvF hwl nhIN huMdIaF. ies kimÈndI mdd nfl Bfrq srkfr ny ipCly cfrdhfikaF qoN KyqI Kyqr leI vpfr dIaFÈrqF ƒ pRqIkUl bxfieaf hoieaf hY ijsdy nqIjy vjoN smuwcy Bfrq dy iksfnF dIÈuwD afmdn lgfqfr GtdI jf rhI hY qyKyqIbfVI Gfty vflf DMdf bx igaf hY.ies df sB qoN vwD mfrU asr pMjfb dyiksfnF ‘qy pY irhf hY ikAuNik 1970 qoNiekwlf pMjfb sUbf aqy ies dy iksfnafriQk Gftf sih ky vI kyNdr dy aMn-BMzfr ivc bfkI dy sfry sUibaF nfloN ikqy

vD Xogdfn pfAuNdy rhy hn.KojfrQIaF dy pMjfb ivc kIqy gey

vwK-vwK Koj aiDaYnF qoN ieh qwQ sfhmxyafieaf hY ik pMjfb dI smuwcI inmniksfnI grIbI dI ryKf qoN hyTF rih rhIhY qy krËf-kuiVwkI ivc ies qrHF PscuwkI hY ik Auh afpxI vrqmfn afmdnnfl nf qF afpxI iËMdgI dIaF muZlIaFloVF pUrIaF kr skdI hY qy nf hI afpxykrËy AuWpr bxdy ivafj ƒ adf krskdI hY.

kyNdr srkfr vwloN bxfeI geInfkfrfqmk KyqIbfVI kImq nIqI aqy joqFdy Coty afkfr kfrn inmn iksfnF ƒafpxI idn-ktI krn leI krËy dI loVpYNdI hY. pMjfbI XUnIvristI, pitaflf dyarQ-ivigafn ivBfg dI KojfrQxruipMdr kOr ny pI[aYc[zI[ QIisË ‘pMjfbdy iksfnF isr krËy df ivÈlyÈx’ ivciksfnF dy krËy dI smwisaf df ivÈlyÈxkIqf hY ijs df aihm pihlU ieh hY ikinmn iksfnF ƒ afpxIaF Kpq aqyKyqIbfVI Auqpfdn sbMDI loVF ƒ pUrfkrn leI sMsQfeI sfDnF qoN loVF anusfr

krËf nhIN imldf ijs kr ky mjbUrIvwsAunHF ƒ ÊYr-sMsQfeI sfDnF qoN vDyrykrËf lYxf pYNdf hY jo AunHF qoN ivafj dIaFbhuq AuWcIaF drF vsUldy hn. pMjfb dIsmuwcI inmn iksfnI krËy ivc jMmdI hY,krËy ivc idn-ktI krdI hY qy afAuxvflIaF pIVHIaF leI krËy dI vDI hoeIpMz qy GtI hoeI ËmIn jF mjbUrIvs sfrIËmIn vyc ky kudrqI mOq mr jFdI hY jFafpxy pirvfr pRqI inrfÈf vDx krkypMjfb dy vwK-vwK koinaF qoN krËfeIiksfnF vwloN ÉudkuÈIaF krn dIaF ÉbrFaksr afAuNdIaF rihMdIaF hn.

kyNdr srkfr ny 2008-09 leIkrËfeI iksfnF dy 71000 kroV rupeymuafÌ krn leI afpxy-afp bhuqslfihaf sI. pMjfb dy iksfnF ƒ ieskrËf muafÌI ivcoN isrÌ 1[4 ÌIsdI ihwsfhI imilaf sI ikAuNik pMjfb dy iksfnqMgIaF-qurÈIaF kwtdy hoey ÈfhUkfrF koloNAucIaF ivafj drF Aupr krËf lY ky qysmyN-smyN afpxI ËmIn vyc ky vI afpxfsMsQfeI krËf moVdy afey hn.

KyqIbfVI dI nvIN jugq dy pYkyj dfbhuq mihMgf hoxf inmn iksfnI dy krËyivc vfDy df iek kfrn bx igaf hY. inmniksfnF dy KyqF df afkfr AunHF dI vDrhI vsoN, ÊrIbI qy krËy kfrn ËmInFvycx nfl lgfqfr Gt irhf hY ijs krkyKyqIbfVI leI loVINdI mÈInrI leI AunHF ƒkrËf lYxf pYNdf hY aqy KyqF dy Coty hoxkrky Auh KyqIbfVI mÈInrI dI vrqoN vI

bhuq hI QoVHy smyN leI krdy hn. pMjfb dIKyqIbfVI ivc aMiÈk mÈInIkrn hox nfliksfnF ivc hwQIN kMm krn dy ruJfn ivc vIkmI afeI hY jo Kfs krky inmn iksfnFivc grIbI qy krËy df iek kfrn bxdIhoeI ienHF ƒ ÉudkuÈIaF vwl DwkdI hY.

hry ienklfb nfl BfvyN pMjfb dyKyqIbfVI Auqpfdn aqy Auqpfdkqf ivcqF aQfh vfDf hoieaf pr ies df iËafdfPfiedf qF vwzy qy drimafny iksfnF ƒhoieaf jdoN ik inmn iksfn bhuq ipwCyrih gey. jykr pMjfb dy iksfnF dIaFÉudkuÈIaF ƒ roikaf nf igaf qF ies dyafriQk, swiBafcfrk qy rfjnIqk nqIjybhuq mfVy hoxgy. iksfnF ƒ AunHF kfrnFqoN mukq krfieaf jfvy ijhVy AunHF ƒÉudkuÈIaF leI mjbUr krdy hn. iesleI iemfndfrI, suihrdqf qy vcnbwDqfdy nfl-nfl dUridRÈtI qy rfjnIqk idRVHqfdI vI loV hY.

pMjfb/Bfrq dy iksfnF ivc ÊrIbIaqy krËy ƒ GtfAux leI KyqIbfVIAuqpfdF dIaF Gwto-Gwt smrQn kImqFlfhyvMd qYa kIqIaF jfx ijs nfl AuhafpxI iËMdgI dIaF muZlIaF loVF shIZMg nfl pUrIaF kr skx. ipCly cfrdhfikaF qoN vI vD smyN qoN pMjfb dyiksfnF vwloN Gftf sih ky kyNdrI aMn-BMzfr ivc pfey Xogdfn dI igxqI-imxqIkrdy hoey Bfrq srkfr vwloN pMjfb ƒ qurMqivÈyÈ afriQk pYkyj idwqf jfvy. inmniksfnF ƒ sMsQfgq sfDnF qoN vfjb/irafieqI drF ‘qy krËf muhweIaf krfieafjfvy qy purfxy kriËaF df XkmuÈq inbyVfkIqf jfvy. jfpfn dy inmn iksfnF dy hwkivc kIqy gey ËmInI suDfrF qoN sbk lYNdyhoey pMjfb/Bfrq dy inmn iksfnF dy hwkivc ËmInI suDfr ies smwisaf ƒ hwl krnivc shfeI ho skdy hn.

vD rhy afriQk pfVy ‘qy kfbU pfAuxleI ÊrIbI dI ryKf dI qrHF amIrI dIAuprlI ryKf vI imQI jfxI cfhIdI hY.dyÈ dy afËfd hox qoN bfad dy 63 sflFdy afriQk ivkfs df iËafdf Pfiedf lYNdyhoey ijhVy lok amIr hoey hn, AunHF ‘qytYks lgf ky Aus qoN pRfpq afmdn ƒKyqIbfVI Kyqr dy ivkfs aqy inmn iksfnFdy Bly leI vrqxf cfhIdf hY.

KyqIbfVI jugq dy mihMgf hox dy kfrninmn iksfnF dy hwk ivc qrjIhIsbiszIaF dyxf, pyNzU KyqrF ivc ruËgfrdy mOky vDfAuxf, KyqIbfVI afdfnF ƒKrIdx qy KyqIbfVI AuqpfdF ƒ vycx leIqy KyqIbfVI mÈInrI qy sMdF ƒ ikrfey AuprlYx leI sihkfrI adfiraF ƒ mËbUqbxfAuxf qy inmn iksfnF dy bwicaF ƒmuÌq imafrI ivwidaf muhweIaf krnI ienHFÉudkuÈIaF ƒ rokx ivc shfeI ho skdyhn. ies qoN ielfvf iksfn jQybMdIaF ƒiksfnF ƒ iswiKaq krnf cfhIdf hY ikieh ÉudkuÈIaF nhIN sgoN sÉq imhnq,gwlbfq, jnqk bihs, jwdo-jihd qysMGrÈ hI smwisafvF ƒ hwl krn dfshI rfh huMdy hn.

jy iksfnF nMU krjLy dI dldl `coN nf kiZaf[[[

iesro nUM iek hor Jtkf:Cwzx qoN qurMq bfad rfkt PitafsRI hrIkotf: iesro nUM ies vrHy

dOrfn dUjI vwzI asPlqf df sfhmxfkrnf hY. iesro ny pUrI iqafrI nflsMcfr Aup gRih jI-sYt-5 pI nUM pulfV‘c Cwizaf pr ies AupgRih nUM iljfirhf jI[aYs[vI[aYl[-aYÌ 06 pulfVvfhn Cwzx qoN 40 sYikMz bfad hI Ptigaf. ies qoN pihlF iesy vrHy 15aprYl nUM vI[jI[aYs[aYl[-zI 3 PylHho igaf sI qy Aup gRih bMgfl dI KfVI‘c jf izwgf sI.

dyÈ ‘c hI 125 kroV rupey dI lfgqnfl iqafr ies gRih nUM iensYt-2 eI dIQF sQfpq krnf sI jo iek dhfky qoN kMmkr irhf hY. pihlF ies Aup gRih nUM 20dsMbr nUM Cwzx dI koiÈÈ kIqI geI sIpr rUsI kirEjYink ieMjx ‘c nuks pYxkfrn ies nUM tfl idwqf igaf sI.

iesro dy muKI ny ikhf hY ik kMtrolqy kmFz dy shI mOky ‘qy qflmyl nf bYTxkfrn ieh imÈn PylH hoieaf hY. iËkrXoghY ik 25 dsMbr nUM Èfm cfr vjy sqIÈ

Dvn pulfV kyNdr ‘c Aup gRih Cwzx qoNqurMq bfad jI[aYs[aYl[vI[-aYP 06 ‘cËbrdsq ivsPot ho igaf. ies vrHy imlIdUjI asÌlqf krky pulfV ivigafnIaF‘c inrfÈf df aflm hY.

iesro dy hux qk swq imÈnF ‘coNiqMn asÌl rhy hn. ies qoN pihlF 15aprYl 2010 nUM jI[aYs[aYl[vI[-zI 3qy 14 julfeI 2006 nUM jI[aYs[aYl[vI joiensYt-4 sI nUM pulfV ‘c iljf irhf sI,asÌl ho gey sn.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (13)

nrdyv isMGBfrq dOry Auqy vwK-vwK dyÈF dy

muKIaF aqy AunHF nfl afAuNdy ibËnskMpnIaF dy vwzy-vwzy vÌdF qoN ieMj lgdfhY ijvyN pUry Bfrq ƒ hI ‘syl’ Auqy lgfidwqf igaf hovy. ieMglYNz dy pRDfn mMqrIzyivz kYmrOn qo N bfad amrIkIrfÈtrpqI brfk Ebfmf df lMmf dOrf,Pyr ÌrFs dy rfÈtrpqI inkols srkoËIdI PyrI, cIn dy pRDfn mMqrI vYn ijLafbfEdI do rojLf Xfqrf qoN bfad, huxy huxy rUsIrfÈtrpqI dimqrI mYdvIdyv afpxf dOrfpUrf kr ky gey hn. BfrqI mIzIaf iesƒ Bfrq dI vDdI qfkq df pRgtfvf dwsirhf hY. BfrqI hfkmF df kihxf hY ikBfrq iek ‘AuBr cuwkI qfkq’ hY aqy huxiksy vI vwzy dyÈ vwloN ies ƒ axgOilafnhIN jf skdf! aslIaq ieh hY ikijMnIaF vI vwzIaF qfkqF ny Bfrq dy dOrykIqy hn, AunHF dy afpxy afriQk aqyrfjnIqk ihq AunHF ƒ ieQy iKwc ky ilafeyhn. qlÉ swcfeI ieh hY ik ivkisq dyÈgihry sMkt ivc Psy hoey hn, AunHF dIivkfs dr byhwd DImI 2% qk izwg cuwkIhY. amrIkf vrgy pUMjIvfd dy ikilaFaMdr byruËgfrI 9% qoN vI Aupr phuMccuwkI hY. snaq df phIaf jfm ho cukfhY. ies snaq df phIaf GuMmfAux leI,mfl dI ivkrI vfsqy mMzI AunHF dI pihlIaqy pRmuwK loV hY. Ebfmf ny qF KuwlHyafm

ies gwl df ieËhfr kIqf ik Bfrq nflsOidaF ivcoN, Aus dy dyÈ ivc ikMnIaFnOkrIaF pYdf hoxgIaF. sMkt dy ies smyNmIzIaf `qy kbËy dI ies dOV ivcoN,rfjnIqk qy ÌOjI guwtbMdI vI ivsLv pwDr`qy nvIN sÌbMdI ƒ sfhmxy ilaf rhI hY.Aus AuBr rhI sÌbMdI ivc Bfrq df aihmsQfn bx irhf hY ikAuNik afriQk Kyqrivc mMzIaF qy kbËy dI lVfeI ivcoN cIndunIaF dI muwK qfkq, amrIkf dy vwzymuwK ivroDI vjoN sfhmxy af cuwikaf hY.ies leI cIn dy vDdy pRBfv ƒ rokxleI eyÈIaf ivc Bfrq mhwqvpUrn dyÈhY. Bfrq dOry dOrfn Ebfmf vwloN idwqyBfÈxF qoN ieh spÈt hY ik Auh Bfrq ƒdwKx-pUrbI eyÈIaf ivc afpxf ‘CotfQfxydfr’ inXukq krnf cfhuMdf hY.

ienHF dOiraF dI Éfs gwl ieh hY ikhux bhuq sfry mhwqvpUrn ÌYsly, dyÈFdy muKIaF nfl afey ibËnsmYn aqy BfrqIsrmfeydfrF dIaF vwzIaF sMsQfvF-iPwkI,sI[afeI[afeI[ jF aYsocYm, dy sFJy PormFvwloN hI kIqy jFdy hn. dovF dyÈF dy muKIaFdI gwlbfq df Gyrf qF ienHF bhukOmIkMpnIaF ƒ afAux vfly kfƒnI aiVikaFƒ dUr krnf hI huMdf hY. ienHF aiVikaFƒ dUr krn leI mMqrfilaF vwloN kfƒnIsoDF iqafr kIqIaF jFdIaF hn jo bfad

ivc pfrlImYNt ivcoN pfs krvfeIaFjFdIaF hn. afriQk qOr ‘qy hoey vwzysmJOiqaF ivc rwiKaf df Kyqr qy pRmfxUAUrjf df Kyqr hI pRmuwK rhy. Bfrq ijsdf rwiKaf bjt 1,42,000 kroV rupeydf hY aqy ijs ivc ipCly pMj-sflF dOrfnhI 70% vfDf hoieaf hY, ieh bhukOmIkMpnIaF leI byhwd luBfAuxf hY. ivdyÈIaslf, lVfkU jhfË, tYNk qopF aqy horafDuink hiQafrF df Bfrq vwzf ÉrIddfrbx ky AuBiraf hY. Bfrq pihlF BfvyNpUrI qrHF rUsI hiQafrF ‘qy inrBr sIpr hux bdldI sÌbMdI ivc hflq bdldIjf rhI hY. afAux vfly sflF ivc BfrqvwloN rwiKaf ‘qy jo 50 iblIan zflrÉrcx df anumfn hY, Aus ivcoN vwD qoNvwD ihwsf luwtx leI amrIkf, ÌrFs,rUs aqy ieËrfeIl afid mukfblybfËI ‘cpey hoey hn. amrIkf dI boieMg, ÌrFsdI zfsOlt hYÌlI, rUs dy aYm[afeI[jI[-35 qy XUroPfeItr tfeIÌUn afid kMpnIaFBfrq vwloN 5000 kroV rupey dy 126lVfkU jYt dy afrzr pRfpq krn leIdOV ivc Èfml hn aqy ienHF dOiraF dOrfnieh mslf iek aihm muwdf irhf. ÌrFsdy rfÈtrpqI inkols srkoËI ny vI lVfkUjhfËF dy ieMjx ivksq krn aqy ËmInqoN hvf ivc mfr krn vflIaF CotIaFimËfeIlF iqafr krn aqy rUs vwloN pMjvINpIVHI dy 250-300 lVfkU jhfË iqafr

krn sbMDI vwzy smJOqy hoey. srkfrIsUqrF ny BfvyN koeI shI jfxkfrI nhINidwqI pr pihlF qoN cwl rhI gwlbfq dyafDfr ‘qy anumfn hY ik ienHF rUsI jhfËFdI kImq df sOdf 1,40,000 kroV rupeydf hovygf. ieh vI iek motf anumfn hYik ipCly do mhIinaF dOrfn afeybrqfnIaf, amrIkf, ÌrFs aqy cIn dyieh muKI 2,25,000 kroV rupey dy sOdykrn ivc kfmXfb rhy.

amrIkf vwloN cIn dI GyrfbMdI krnleI Bfrq ƒ afDuink hiQafrF nfl lYskrn ipwCy Aus dy afpxy ihq kMm krdy hnpr Bfrq, rUs qy cIn df qyËI nfl vD irhfrwiKaf bjt ijQy eyÈIaf ivc hiQafrF dInvIN dOV ƒ jnm dy irhf hY, AuQy BuwK nfljUJ rhy 42 kroV BfrqIaF dy buinafdIihqF ƒ awKoN Ehly kr ky, bjt dy vwzy ihwsy(lgBg 20%) ƒ ÊYr Auqpfdk Kyqr ‘qyÉrc krnf mujrmfnf kfrvfeI hY.

isvl pRmfxU sMDI qoN bfad pRmfxUibjlI df Kyqr, mrn iknfry peI ivdyÈIpRmfxU snaq leI sMjIvnI bUtI vjoNsfhmxy afieaf hY. AUrjf surwiKaf dynF ‘qy 2035 qk Bfrq 60,000 mYgfvftdy pRmfxU iraYktr ÉrIdygf. ienHF dI kuwlkImq 150 iblIan zflr (6,75,000kroV rupey) hox dI sMBfvnf hY. pRmfxU

sMDI smyN hI qYa hoieaf sI ik 10,000mYgfvft dy iraYktr amrIkf qoN ÉrIdyjfxgy, ÌrFs dy sRImfn srkoËI vI ‘aryvfkMpnI’ ƒ 10,000 mYgfvft (ijnHF dI kImq25 arb zflr bxdI hY) df smJOqfkrvfAux ivc kfmXfb rhy ijnHF ivcoN domhfrfÈtr ‘c lfey jfxgy. rUs dyrfÈtrpqI qfimlnfzU ivc pRmfxU iraYktrF

dI smrwQf vDfAux ivc vI kfmXfb rhy,hflFik ieh smJOqy bhukOmI kMpnIaF dIiËwd ‘qy atky hoey hn ikAuNik AunHF ƒ BfrqdI pfrlImYNt vwloN pfs kIqf pRmfxUjvfbdyhI ibl jo durGtnf hox dI sUrqivc splfier kMpnI ƒ vI QoVHf iËMmyvfrTihrfAuNdf hY, psMd nhIN hY. iesy leI EbfmfqoN lY ky mYdvIdyv qk, sfiraF ny Bfrq dyies kfƒn c soDF krn leI dbfa pfieaf.

lokF nfl DoKy dI hwd ieQoN qk rhIik ÌrFs dy qfËf smJOqy qihq iraYktrFdI asl kImq, ienHF qoN imlx vflIibjlI dI kImq, ies qoN pYdf hox vflyishq qy vfqfvrn ivgfVF aqy ienHF dyÉqrnfk vyst (rihMd-KUMhd) pdfrQF ƒiTkfxy lgfAux leI kuJ vI qYa nhINhoieaf. Bfrq ivc ijQy 70 kroV lokajy afpxIaF AUrjf loVF dI pUrqI leIlwkV qy gohy Auqy inrBr hn, 50 kroVlok ibjlI qoN swKxy hn aqy 77 ÌIsdIjnqf jo 20 rupey roËfnf qoN Gwt kmfAuNdIhY, kI AunHF dy ihqF ƒ dfa ‘qy lf ky ieMnymihMgy iraYktr ÉrIdxf jF ieMnI mihMgIibjlI pYdf krn dI koeI mhwqqf hY?asl ivc Aurjf, surwiKaf df ieh sOdfijQy amrIkf dI jnrl ielYkitRk jFÌrFs dI ‘aryvf’ ƒ mflo-mfl krygf,AuQy Bfrq dI Aus ivkfs dr ƒ kfiemrwKygf jo Bfrq dI isrÌ 20% mwD vrgjmfq df hI iDafn rwK rhI hY aqy 80%jnqf ƒ hfsLIey ‘qy Dwk rhI hY.

Bfrq dI prcUn mMzI sfry dyÈF dymuKIaF aqy AunHF nfl afey vÌdF leIiKwc df kyNdr rhI. iek aMdfËy anusfrawj ies mfrkIt ‘qy 3[5 kroV CotydukfndfrF df ruËgfr inrBr krdf hY.bhukOmI kMpnIaF ienHF dI jgHf vwzy-vwzymfl sQfpq krnf cfhuMdIaF hn. BfrqdI ies mfrkIt df sfeIË 450 iblIanzflr dy krIb hY. kfrporytF df aMdfËfhY ik Bfrq aMdr hux 2 kroV 20 lwKÈihrI mwD vrg pirvfrF dy mukfbly2030 ivc ienHF dI igxqI 9 kroV ieklwK ho jfvygI. ienHF sB leI tI[vI[,Pirwj, vfiÈMg mÈIn, rotI vflI mÈIn,Evn, jUs, krIm, qfËy Pl afid sBkuJ cfhIdf hY. mOjUdf kfƒnF anusfr awjivdyÈI kMpnIaF ies dy ‘mltI brYNz’ Kyqrivc 18% qoN vwD invyÈ nhIN kr skdIaF.iesy leI Ebfmf, srkoËI, vYn, XUrpInXUnIan nyqfvF smyq sB df sFJf eyjMzfiehI irhf ik Bfrq dI prcUn mfrkIt ƒhor KoilHaf jfvy. ‘ieMzo-ÌrFs ibËnsPorm’ dy smfgm ivc Xojnf kimÈn dyvfeIs cyarmYn mONtyk isMG afhlUvflIafny qF XUrp dOry dOrfn Éud pRDfn mMqrI ƒivÈvfs idvfieaf ik ‘bhu-BFqI (mltI-

brYNz) ivdyÈI invyÈ’ ivc KuwlH dyx dfmslf srkfr dy eyjMzy ‘qy hY. keImMqrfilaF ny ies Kyqr ivc ivdyÈI KuwlHvDfAux dI hfmI Br idwqI hY.

KyqI Kyqr ivc amrIkI rfÈtrpqIEbfmf ny 2005 ivc hoey ‘nflyjienIÈIeyitv smJOqy’ ƒ nivafAux `qyËor lfieaf hY. ies ienIÈIeyitv

(pihlkdmI) df AudyÈ jYnytIklI soDybIjF ƒ AuqÈfihq krnf, sÉq bOiDkjfiedfd kfƒn aqy KyqI Koj ƒ pRfeIvytkMpnIaF hvfly kr ky, bIj mfrkIt `qyeykfiDkfr kfiem krnf, CotI iksfnI dIQF Tykf KyqI afDfrq vwzy Pfrm bxfAuxy,AunHF dI pYdfvfr ƒ iswDy qOr qy jF pRosYskr ky mwD vrg dI mMzI ivc vycxf,anfj pdfrQF dI QF vpfrk ÌslF ƒAuqÈfihq krnf aqy KyqI AuqpfdF dI mMzIƒ hor KolHxf afid Èfml hY. amrIkIKoj kMpnI zUpot ijs df Koj bjt 7000kroV rupey hY aqy kfrigl ijhIaFkMpnIaF Bfrq dIaF KyqI XUnIvristIaFdy islybs ivc soD krngIaF qy KojkfrFƒ afpxy ihqF anusfr tryNz krngIaF.amrIkf dy nfl hI srkoËI aqy XUrpInnyqfvF ny vI mMg kIqI ik qfËy PlF,sbËIaF, poltrI, zyarI qy bfÊbfnIAuqpfdF dI mfrkIt hor KolHI jfvy. ies`qy lwgIaF rokF htfeIaF jfx. ies qoNBfrqI lokF ƒ hox vfly nuksfn df aMdfËfzyarI sYktr qoN lfieaf jf skdf hY ijQysfZy 9 kroV Coty duwD Auqpfdk inrBrkrdy hn ijnHF ƒ PIz dIaF vDdIaFkImqF ny pihlF hI incoV rwiKaf hY. Auhiksy vI hflq ivc XUrp dI byhwd sbiszIvfly AuqpfdF df mMzI ivc mukfblf nhINkr skxgy. sfzy KyqI mMqrI sLrd pvfrqF pihlF hI aijhI iejfËq dy cuwky hn.

kfrporyt sMsQf ‘iPwkI’ df aMdfËf hY ik2020 qk rvfieqI prcUn mfrkIt isrÌ5% dI dr nfl vDygI jdoN ik ‘jQybMd prcUnmfrkIt’ dy vfDy dI dr 25% hovygI qy 2020qk ieh kuwl mfrkIt dy cOQy ihwsy qy kfbË hojfvygI. brokrË Prm Esvfl anusfr afAuNdy24 mhIny bfd ieh irtylr afpxy eyrIey c50-80% qk vfDf krngy.

ivdysLI afgUaF dy gyiVaF qoN Bfrq ny Blf kI Kwitaf?kFgrsI nyqf kipl iswbl iswiKaf

Kyqr dI KuwlHyafm inlfmI lgf ky bYTyrhy. AunHF inAU Xfrk sMmyln dOrfn aYlfnkIqf ik 22 kroV BfrqI bwcy pRfiemrIaqy sYkMzrI ivc dfÉl huMdy hn lyiknisrÌ iek kroV cflI lwK hI kflj pwDrqk phuMcdy hn. Auh kflj pwDr qk pVHnvfilaF dI igxqI ƒ cfr guxf vDfAuxfcfhuMdy hn. iehdy leI 5000 nvyN kfljaqy XUnIvristIaF dI loV hY. ies qoNbfkI bcy 15 kroV ividafrQIaF leIikwqf-muKI iswiKaf dI loV hY qF jo AuhbhukOmI kMpnIaF dy kfimaF vjoN kMm krskx. AunHF anusfr iswiKaf dyx df ieMnfvwzf kMm Bfrq srkfr nhIN kr skdIaqy AunHF Ebfmf smyq sB qoN mMg kIqIik ivdyÈI iswiKaf sMsQfvF Bfrq ivcKolHIaF jfx. iehdy leI rfh suKflf krnvfsqy Bfrq srkfr iek ibl vI ilafrhI hY. ieh spÈt sMkyq hY ik srkfriswiKaf ijhy buinafdI hwk df vIvpfrIkrn krky ies ƒ ivdyÈI vpfrIaFhvfly kr rhI hY.

ienHF sfry nyqfvF dy dOiraF dOrfn hoeysmJOiqaF aqy ivcfry gey muwidaF ƒ jykrsFJy nukqf-nËr qoN vyiKaf jfvy qF sfiraFdf muwK muwdf BfrqI mMzI ƒ ivdyÈI kMpnIaFleI KolHxf irhf. ieh spÈt qOr ‘qy iesnukqy ‘qy kyNdirq hY ik Auh ivksq dyÈFivc afeI KVoq ƒ qoVn leI sMkt df boJBfrq vrgy mulk ‘qy suwtxf cfhuMdy hn.lyikn Bfrq ijs dI KyqI KVoq df iÈkfrhY; ijs KyqI ‘qy dyÈ dI 65% jnqf inrBrhY. jykr ies ivc prcUn mfrkIt ƒ vIimlf ilaf jfvy qF aMkVf 75% qoN vI Auprcilaf jFdf hY. insicq hI ieh ivÈfl vsoNBfrqI mMzI ivc bhukOmI aqy vwzIaF kOmIsrmfeydfr kMpnIaF dI srdfrI nfl AujfVyvwl vDygI. Ebfmf dy dOry AuprMq ijvyN Bfrq,amrIkI kYNp vwl Jukdf jf irhf hY aqyijvyN amrIkf cIn ƒ Gyrn leI pUrbI eyÈIafivc srgrm ÌOjI dÉl dy irhf hY (jo qfËfAuqrI-dwKxI korIaf dy tkrfa qoN spÈthY), qF ieh lfËmI eyÈIaf dy ies iKwqy ƒjMg vwl Dwk skdf hY, ijs dI Bfrq ƒvwzI kImq dyxI pY skdI hY.

BfrqI hfkmF aqy mIzIaf ny EbfmfqoN lY ky mYdvIdyv qk sfiraF vwloN BfrqdI sMXukq rfsLtr dI surwiKaf kONsl ivcpwkI sIt dI hmfieq krn ƒ hI ieko-iek vwzI pRfpqI vjoN pRcfiraf jf irhfhY. AuNj qF surwiKaf kONsl dI mYNbriÈpimlx nfl vI BfrqI lokF jF Bfrq dIhflq ‘c koeI cmqkfrI bdlfa afAuxvflf nhIN hY, Pyr vI ijvyN amrIkI pRÈfsnny Ebfmf dy dOry qoN qurMq bfad spÈtkr idwqf hY ik ieh koeI nyV BivwK ivchox vflf afsfn kMm nhIN hY. ieh draslamlI kfrvfeI nfloN ÈoÈybfËI vDyry hY.

pRDfn mMqrI zf[ mnmohn isMG ÌrFs dy rfÈtrpqI inkols srkoËI dIBfrq PyrI dOrfn koeI nukqf sFJf krdy hoey

qlÉ swcfeI ieh hY ik ivkisq dyÈ gihry sMkt ivc Psyhoey hn, AunHF dI ivkfs dr byhwd DImI 2% qk izwg cuwkI hY.sMkt dy ies smyN ivc rfjnIqk aqy ÌOjI guwtbMdI vI dunIaFpwDr ‘qy nvIN sÌbMdI ƒ sfhmxy ilaf rhI hY. Aus AuBr rhIsÌbMdI ivc Bfrq df aihm sQfn bx irhf hY. dOiraF dOrfnhoey smJOiqaF aqy ivcfry gey muwidaF ƒ jykr sFJy nukqf-nËrqoN vyiKaf jfvy qF sfiraF df muwK muwdf BfrqI mMzI ƒ ivdyÈIkMpnIaF leI KolHxf irhf. Auh ivksq dyÈF ivc afeI KVoq ƒqoVn leI sMkt df boJ Bfrq vrgy mulk ‘qy suwtxf cfhuMdy hn.

sRI Ebfmf Bfrq PyrI dOrfn ‘golzn ivijLtrjL buwk’ qy hsqfKr krdy hoey

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (14)

qrlocn isMG dupflpur

ilKqum

ÃÄ siqgur pRsfid..iblfvl mhlf 5pUry gur kI pUrI syvafpy afip vrqY suafmI kfrju rfis kIaf gurdyv.

rhfAu]afid miD pRB aMiq suafmI apnf bftu bnfieAu afip]apny syvk kI afpy rfKY pRB myry ko vz prqfpu]pfrbRhm prmyÈr siqgur vis kIny ijin sgly jMq]crn kml nfnk srxfeI rfmnfm jip inrml mMq]sfihb sRI gurU arjn dyv jI mhfrfj ies Èbd rfhIN

ijQy akfl purÉ dI Ausqq krdy hn, AuQy jIvF ƒ syvfismrn leI vI pRyirq krdy hn.

siqgurU ÌurmfAuNdy hn ik hy BfeI, jo jIv pUry gurU dIÈrn ivc af ky syvf ismrn krdy hn Bfv Aus df afsrflYNdy hn, AunHF dy sfry kfrj gurU afp hI pUry krdf hY ikAuNikgurU dI ikRpf sdkf hI jd jIvF df ieh inÈcf pwkf ho jFdf hYik Auh pRBU qF hr QF ‘qy afp hI vws irhf hY qF iPr Auh jIvpRBU dI ikRpf dy pfqr bx jFdy hn.

afid miD pRB aMiq suafmI apnf bftu bnfieAu afip]apny syvk kI afpy rfKY pRB myry ko vz prqfpu]hy BfeI! jo jIv gurU dI Èrn ivc rihMdy hn, pUry siqgur

dI imhr sdkf AunHF jIvF dy aMdr ieh XkIn aqy ivÈvfs vIbx jFdf hY ik ies sMsfr dI rcnf krn vflf jo pRBU hY, Auhies sMsfr dI rcnf qoN pihlF vI sI, hux vI hY aqy aMqaÉIr qk sdf hI rihx vflf hY. Auh sB ÈkqIaF df mflkvI hY aqy dr izwigaF dI lfj vI sdf hI rwKdf hY.

pfrbRhm prmyÈr siqgur vis kIny ijin sgly jMq]crn kml nfnk srxfeI rfm nfm jip inrml mMq]hy BfeI! Auh pfrbRhm prmyÈvr ny sfry jgq dy jIvF ƒ

afpxy vs ivc rwiKaf hoieaf hY. ies leI ieh nfnk afKdfhY ik sfƒ Aus sohxy pRBU pRIqm dy crnF ivc Bfv Èrx ivcsdf hI pey rihxf cfhIdf hY. pUry gurU dI Èrn ivc hI rihxfcfhIdf hY ijs dI ikRpf sdkf nfm rUpI mMqr jp ky jIvsMsfr smuMdr qoN pfr Auqrdf hY.

afE, sfihb sRI gurU gRMQ jI dy lV lwgIey!-bIbI surjIq kOr sYkrfmYNto, 916-687-3536

gurbfxI igafnpUry gur kI pUrI syv

“ies myN qo koeI burI bfq nhIN hY,lyik[[[ !” pYnÈnIeyN ÌOjI rfm isMG qoN‘lyikn` lÌË pUrf nf kih hoieaf hoieaf.DUxI `coN AuTdy DUMeyN krky Aus ƒ huwQU afigaf. Auh qF afpxy mUMh awgy rumfl rwKky ‘KAUN KAUN` krn lwg ipaf pr AuhdymUMhoN inkilaf aDUrf vfk sux ky sfiraFdy kMn KVHy ho gey. ijhVf ÌOjI huwkf-isgrt pIx vfilaF dI Èfmq lY afAuNdfhY aqy koeI jxf Auhdy Gr awigAuNsulgdI isgrt-bIVI lY ky nhIN sI lMGskdf, awj AuhI ÌOjI qMbfkU-Ërdf cwbxƒ ‘koeI burI gwl nhIN` ikvyN kihx lwgipaf?[[[awj iehdI ‘iswKI` ikDr geI?

Br isafl dy idn. lMbVF dy ivhVyivc mGI hoeI DUxI. Kys-KysIaF dy JuMbmfrI bYTy myry pyNzUaF dI ZfxI. jd awgmwTI pYx lwgdI qF sx dIaF syNgxIaFhor suwt idwqIaF jFdIaF. ies DUxI sBfivc isrmOr bulfrf bxI bYTf sI sfzyipMz df irtfier ÌOjI rfm isMG ijs ƒsfry ipMz vfsI ‘iplsxIaf` afKdy sn.AudoN ipMzF c hfly ivrly-tfvyN GrF ivcibhfrI BweIey afAuxy ÈurU hoey sn.imhnq-mËdUrI krn vfly sQfnk lok,BweIaF dI afmd ƒ afpxI rojLI-rotI leIvwzf Éqrf smJ rhy sn. ies DUxI `qyjuVy iekwT ivc ies BÉvyN msly qy crcfho rhI sI. mËdUr vrg nfl sbMDq iekjxf iËmINdfrF vwloN BweIey rwKx ƒ inMddfhoieaf ies nukqy ƒ ivÈyÈ qOr qy AuBfrirhf sI ik ienHF pUrbIaF dy rIso-rIsIpMjfbI muMzy vI Ërdy-qMbfkU dIaF puVIaFPwkx lwg pey hn pr ÌOjI rfm isMG dymUMhoN ‘ies myN koeI burI bfq nhIN` sux kyAuh bMdf ihrK nfl boilaf: “sUbydfrf,hwtI vfly lfly koloN jF iksy PyrI vfilaFpfsoN koeI cIË-vsq lYx vyly qF qUM AunHFdy do-do vfrI hwQ DuafAuNdf rihnY. Ërdyƒ kihnYN koeI gwl nHIN?”

“Eey pfgl, qMbfkU ko nhIN, mYN qoBweIEN kI af rhI ‘lybr` ƒ kih irhF ikivkfs dI lIh pey pMjfb ivc AunHF dyafAux df koeI hrj nhIN!” ÌOjI-stfeIlvflI ihMdI dI puwT cVHI pMjfbI bolidaFrfm isMG kihx lwgf, “hmfry muMzy, BweIENkI rIsy qMbfkU kYsy Kf skdy hYN[[[? km-aË-km iswK muMzy qo kBI aYsf nhIN krskdy?” rmI hoeI DUxI qy cwl rhI cuMJ-crcf df ivÈf hux ieh bx igaf ik kIBweIaF vwl dyK ky pMjfbI (jF iswK) vIËrdf-qMbfkU Kfx lwg pYxgy? afpxyivcfr ƒ sO ÌIsd shI sfbq krn leIsUbydfr ny hmyÈf vFg ÌOjI jIvn df iekikwsf Coh ilaf. KUh dy zwzU pyNzUaF ƒ vI

AudoN ÌOjIaF dIaF khfxIaF suxn df BushuMdf sI.

“bfq aYsy hUeI” kih ky Aus nyijhVI dfsqfn ibafn kIqI, Aus df sbMDiek iswK ÌOjI jfsUs nfl sI jo sMn pYNhTdI lVfeI vyly pfiksqfnI ÌOj dy aiVwkyaf igaf sI.

afpxy dyÈ dIaF ÌOjF leI ÉuÌIafsUhF lYNdy iPrdy ies iswK sUhIey ‘qypfiksqfnI sYinkF ƒ Èwk pY igaf. Auhies ƒ pkV ky afpxy kYNp ‘c lY gey.puwC-pVqfl dOrfn ieh iswK sUhIaf

afpxy afp ƒ pUrbI pfiksqfn (huxbMglfdyÈ) df vsnIk dwsx lwgf aqy Éudƒ muslmfn dws irhf sI. duÈmx sYinkFvwloN klmf pVHn leI khy jfx ‘qy ies nypwky musilm vFg klmf pVH idwqf. suMnqidKfAux leI jd ies ƒ ikhf igaf qFies ny afpxf kursI-nfmf ÈIaf musilmpirvfr nfl joiVaf. hor Èwk imtfAuxleI jd AunHF iek-do nmfËF suxfAux leIafiKaf, Auh vI Aus ny ieslfmI qrIkynfl gozy mUDy mfr ky pVH suxfeIaF.pfiksqfnI sYink tukVI ƒ ies ‘qy XkInaf igaf pr iek sInIar aÌsr jo iehsfrf kuJ dyK irhf sI, ies jfsUs ƒafpxy qMbU ivc lY igaf. pMjF ku imMtFbfad hI Auh aÌsr qMbU ‘coN bfhr af kyispfhIaF ƒ dwsx lwgf ik PiVaf igafjfsUs muslmfn nhIN sgoN BfrqI pMjfbdf iswK hY!

“sr, qusIN kuJ imMtF ivc hI iehByq ikvyN kwZ ilaf?” ispfhIaF ny hYrfnhuMidaF puwiCaf.

“bs[[[aMdr afAuNidaF hI mYN Aus ƒafpxy tybl qy peI isgrt dI zwbI cuwk kyPVfAux leI afiKaf. Auh gihrIaF awKFkr ky boilaf, “Éfn sfihb, mYN afpxIihwk ivc golI qF hws ky Kf skdf hF pr

qMbfkU dI zwbI ƒ mYN hwQ nhIN lfAuxf. iehmyry Drm df mfmlf hY!”

rwb df Èukr hY ik iswK jfsUs dIieh ascrj kQf suxfAux vflf sUbydfrrfm isMG pMjfb dy ipMzF-ÈihrF dIaFdukfnF ‘qy qMbfkU dIaF rMg-brMgIaFpuVIaF DVfDV ivkdIaF dyKx qoN pihlFhI akfl clfxf kr igaf sI!

afrIaf smfj dy sMcflk svfmIdXf nMd dy idl ivc qMbfkU pRqI kihrFdI nÌrq df ies gwl qoN aMdfËf lgfieafjf skdf hY ik Aus ny afpxI vsIaq

ivc ieh Éfs qOr ‘qy iliKaf sI ik myry(dXf nMd) imRqk srIr ƒ vI Auh ivakqIhwQ nf lfAux ijnHF iËMdgI ivc kdy qMbfkUƒ CUihaf vI hovy. rfjsQfn dy jYpur Èihrivc jdoN svfmI horIN pUry hoey qF AunHF dfaMiqm ieÈnfn vgYrf Ausy gurU nfnk dyiswKF hwQoN hoieaf sI ijs siqgurU dI aËmqivruwD Aus ny afpxy gRMQ ‘siqafrQ pRkfÈ‘ivc apÈbd ilKy hoey hn.

bnspqI igafn dy iek mfihr dfkihxf hY ik DqUry aqy awk vrgy aiq-kOVy pOidaF dy pwiqaF ƒ bwkrI lpr-lpr Kf jFdI hY pr jdoN qMbfkU dy pOdy dyhry-hry pwqy Aus dy mohry kIqy jfx qF AuhienHF ƒ suMGdI vI nhIN! bFdr nF dy jfnvrƒ BfvyN mUrK mMinaf jFdf hY pr Aus qoN vIniKwD ‘mhF mUrK` kyvl gDy ƒ hI afiKafjFdf hY. ies mhF mUrK dI ‘mhF isafxp`vI suxo. ZyrF Auqy gMd-mMd cug ky pyt pUjfkrn vflf ieh nflfiek jfnvr qMbfkU dypwqy kqweI nhIN KFdf!

pMjfb XUnIvristI ‘c pVHdf iek ÊYriswK dwKxI BfrqI ividafrQI ikhf krdfsI ik iksy iswK vwloN koeI BYVI cIË KflYx ƒ mYN mMn skdf hF pr jy koeI mYƒieh dwsy ik ÌlfxI QF koeI iswK qMbfkUpI irhf sI, mYN ies gwl ƒ hrigË nhIN

mMn skdf!iksy bfhrly ipMzoN afey iek ‘kfmryz

iswK` ny sfzy ipMz kirafny dI dukfn KolHleI. dukfn-mflk suBfa df inwGf hoxkfrn hwtI cMgI cwl peI. myrf bfp iekvfr dukfndfr ƒ puwCx lwgf ik kfmryzjI, qusIN dukfn ivc isgrtF-bIVIaF jFËrdf vgYrf vI rwiKaf hoieaY? Auh awigENkihMdf, “qobf[[[qobf igafn jI![[[bMdy dfkoeI dIn-Drm vI huMdY!!”

nvF Èihr dy duafbf skUl ivc sfƒpMjfbI pVHfAux vfly igafnI Aujfgr isMG(bihrfm invfsI) sfƒ ÌÉr nfl dwisafkrdy sn ik pMjfb dI DrqI ‘qy sfijafÉflsf pMQ, sMsfr ivc ieko-iek aijhfDrm hY ijs ivc qMbfkU ‘qy pUrn pfbMdI hY.dunIaF ivc kyvl pMjfbI Ëbfn dIaF hIaÉbfrF hn ijnHF ivc qMbfkUnoÈI dIieÈiqhfrbfËI nhIN huMdI. kuwl dunIaF dIaFËbfnF dIaF ilpIaF ivc ieko-iek gurmuKIilpI aYsI hY ijs dy awKrF dI vrqoN krkyqMbfkU dy ieÈiqhfr nhIN ilKy jFdy.

grmIaF dI ruwqy sfzy ielfky ivchnHyrIaF cVH cVH afAuNdIaF huMdIaF sn.hnyrI QMmH jfx mgroN jy acncyq sfzyKuwlHy ivhVy ivc isgrtF dI koeI PtI-purfxI ÉflI zwbI idKfeI dyxI qF sfzybfp ny JfVU nfl nhIN sgoN lfTI nflGVIs-GVIs ky dUr jf dwbxI. iPr nlkfgyV ky lfTI ieAuN DoxI ijvyN ikqy iehdynfl ËihrI swp mfiraf hovy!

socIN pf dyx vflI aÉIrlI kQf vI

qMbfkU df qbsrf?[[[qobf qobf!!

pwgswcI hY ieh khfxI,gurU Gr gey suxn leI bfxI.iDrF ivc qkrfr ho geI,nf-hoxI Auh Xfr ho geI.gurU dI hfjLrI ivc ienHFkr ieh krfmfq idwqI.iek isMG dy dUjy isMG dIpwg Auqfr idwqI.

afey hF ivc ivdysLF,soicaf sI, KusLhfl hovFgy.iswKI pRPuwlq hoAU,sfry sur-qfl hovFgy.bwcy zrdy ny sfQIaf,gurU GrF ivc hox lVfeIaF,AunHF nUM kI smJfeIey?rfhy ikvyN iswKI pfeIey?afpxy hwQIN afpF afpxIpwq Aulfr idwqI[[[.

hoieaf iek joV-myl beI,rwb ny pfxI vrHfieaf(XUbf istI ngr kIrqn 2010).sBnF nUM TMZy kIqf,AunHF nUM hosL af afieaf.AuQy vI AuhI khfxI,qMd nhIN, AulJI ey qfxI.

bfby nfnk dI bfxI,imwTqf dI khy khfxI.gurU GrF dy pRbMDkF ny,lwgdY ivsfr idwqI[[[.

nf hI ny sfihq ‘c rucIaF,Gr ivc nf rwKIaF ikqfbF.igafn qoN inry ivhUxy,AulJy ivc jfqF-pfqF.gurUaF iBMn-Byd imtfey,iswDy ny rfh idKfey.bwicaF vI AuhI iswKxf,afpF ijhVy pUrny pfey.ienHF mn ivcoN gurU dy zr vflIimtf hI kfr idwqI[[[.

afE ardfsF krIey,gurUaF df pwlf PVIey.iml ky msly ivcfro,iswKI pRPuwlq krIey.sMgq iml pVHIey bfxI,sMgq iml gfvIey bfxI.afeI hY Dur qoN bfxI,gurUaF, BgqF dI bfxI.iPr nf hovy ik isMG ny isMG dIpwg Auqfr idwqI.bws ieh suxIey ik isMG ny isMG dI,sLfn suafr idwqI.

mYN Éud afpxy kMnF nfl suxI hoeI hY aqyibafn kr rhy iswK ƒ awKIN dyiKafhoieaY. ivdyÈ dI DrqI dy bfiÈMdy ieh isMGjI, ilkr stor KolHx df lfiesYNs lYxvfsqy sbMDq dÌqr gey. kfÊË-pwqrF dIjFc-pVqfl krky lfiesYNs ieÈU kr rhygory aÌsr ny sfbq-sUrq dsqfrDfrIisMG jI dy ichry-muhry vwl iqrCI nËrsuwtidaF afiKaf, “imstr isMG, loVINdIaFÈrqF pUrIaF krdy hox kfrn mYN quhfƒilkr stor KolHx df lfiesYNs jfrI irhfhF pr muafÌ krnf[[[! mYN quhfzy Drm bfrypiVHaf hoieaf hY ik ies dy pYrokfr, qMbfkUqoN bxn vflI cIËF nf vrqdy hn qy nf hIienHF df kfrobfr krdy hn. kI myrI jfxkfrIÊlq hY jF aDUrI?”

inMmoJUxy ijhy ho ky ‘imstr isMG`dws rhy sn, “gory df svfl sux ky myryisr sO GVf pfxI pY igaf!”

‘jfiq goq isMGn kI dMgf’pMjfb tfeImjL dy 27 nvMbr dy aMk ivc ‘ilKqum’ kflm hyT s[ qrlocn

isMG dupflpur df lyK ‘jfiq goq isMGn kI dMgf’ pVHI qF mn ivc ajIb jhIhlcl hoeI. bhuq sfrIaF GtnfvF ijhVIaF awKF dy sfhmxy vfprIaF sn, myrIaFawKF sfhmxy af geIaF. bysLk mYN pUrn guriswK nhIN pr sRI gurU gRMQ sfihb pRqIaQfh siqkfr hY. amrIkf, kYnyzf aqy ieMglYNz dy gurU GrF ivc DVybMdk iKwcoqfxkrky jo kuJ vfprdf irhf hY, Ausy dy zUMGy asr hyT AuTy BfvF nUM mYN ies kivqfivc sLbdF df rUp idwqf hY. ‘iek isMG ny dUjy isMG’ vflI sqr ivc mYN iswK sLbdnhIN vriqaf ikAuNik myry ivcfr muqfbk iswK df mqlb hY jo iswK igaf hY, joguxI igafnI hY, jo gurU dy dwsy mfrg `qy cwldf hY.

ieh rcnf iksy iek gurU Gr dy pRbMDkF ivruD nhIN hY sgoN iswK BfeIcfry dyajoky smuwcy hflfq Auqy myrIaF BfvnfvF df pRgtfvf hY.

-suKivMdr bodlFvflf, Pon:360-281-2624

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (15)

jiqMdr pƒBfrqI sMivDfn muqfbk jdoN vI koeI

iksy cuxy hoey ahudy dI shuM cuwkdf hY qFieh gwl afKdf hY ik Auh ibnF pwKpfqqoN rfj-pRbMD dI ieh iËMmyvfrI inBfvygf.sfzy kol bhuq sfrIaF imsflF hn jdoNies mfmly ivc lokF dy cuxy hoey afgUaFny cuwkI hoeI shuM df cyqf Bulf ky nMgf-icwtf pwKpfq kIqf. mOjUdf smyN ivc iekBwdI imsfl mhfrfÈtr dy sfbkf muwKmMqrI aÈok cvfn ny pyÈ kIqI hY ijs nyafdrÈ susfietI dy kroVF rupey dI kImqdy PlYt kOzIaF dy Bfa afpxI sws,sflI, bfpU afid dy nF krvf ley sn.krqUq Ëfihr hoeI qF muwK mMqrI dI kursIAus ƒ CwzxI pY geI. Aus qoN BwdI imsflkrnftk dy muwK mMqrI XydUrwpf dI hY ijsny nfm-inhfd kMpnI KVHI krky srkfrIËmIn Aus ƒ alft kIqI aqy kuJ idnFbfad afpxy puwqr aqy pirvfr dy horjIaF dy nF ilKf leI sI. pwKpfq jFDoKfDVI hI nhIN, srkfrI Éfqy ivcoN afpxfkoVmf pflx dI vI ieh bVI GtIaf pwDrsI. ieMnf kuJ krn ipwCoN vI Auh muwK mMqrIdI kursI Auqy zitaf bYTf hY. Aus qoNpihlF vfjpfeI srkfr vyly pYtrol pMpaqy gYs eyjMsIaF BfrqI jnqf pfrtI aqyafr[aYs[aYs[ dy lIzrF dy GrF dy jIaFdy nF alft kIqy gey sn. bdnfmI AudoNvI ieMnI hoeI sI ik sfrIaF alftmYNtFrwd krnIaF peIaF sn. byÈrmI lIzrFdI Audo N vI ieMnI iËafdf sI ikafr[aYs[aYs[ df iek lIzr ieh kihxqk clf igaf ik “hux sfzI srkfr hY, jy

hux vI sfƒ pMp qy eyjMsIaF nhIN imlxy, qFkdoN imlxgy?” sfÌ hY ik shuM cuwkx ƒrIq ijhI smJ ky vgdI gMgf ivcoN hwQ Doxfhux burf nhIN smiJaf jFdf.

pMjfb dI mOjUdf srkfr ny vI iehoijhy bQyry kMm kIqy hoey hn aqy srkfrdf afÉrI sfl ÈurU hox vflf hox dybfvjUd Aus dy cfly nhIN bdl rhy. jyies dy iBRÈtfcfr dy ikwsy koeI PolxfcfhuMdf hovy qF cMzIgVH rfjDfnI ivc jfxdI loV nhIN, muwK mMqrI dy ipMz bfdlivc hI pYnÈnF df bQyrf rOl-rwpf pY cuwkfhY. hwkdfrF ƒ imlIaF nhIN aqy nfjfieËlokF dIaF lwgIaF peIaF hn. iPr vIies purfxy kUVy ƒ Polx dI bjfey iessrkfr vwloN kIqy jFdy Aus ivhfr ƒ vfcxfvwD ËrUrI hY ijhVf spÈt qOr ‘qy isafsIpwKpfq ikhf jf skdf hY.

iek bhuq vwzf mfmlf hY, kYptnamirMdr isMG vflf, ijs ƒ pMjfb ivDfnsBf ivcoN brÉfsq kr idwqf igaf sI.ieMj krnf srfsr rfjsI bdlfÉorI dIEdF dI kfrvfeI sI ijwdF dI kdy murfrjIdysfeI dI srkfr vyly ieMdrf gFDI ivruDkIqI geI sI. ieMdrf gFDI ƒ ies df

rfjsI pwK qoN nuksfn dI QF lfB hoieafsI, kYptn amirMdr isMG ƒ vI ho jfxfhY. kYptn dy pYr cMzIgVH ivc nhIN lwgsky aqy Aus ƒ suprIm kort qk dOVlfAuxI pY geI sI. suprIm kort aqyhfeI kort dy iensfÌ df pwDr vwKo-vwKhoxf qF nhIN cfhIdf pr ieh huMdf hY.

iek vfrI kuJ akflI ivDfiekF dy iÉlfÌhfeI kort ivc ptIÈnF kIqIaF geIaFsn pr Ausy qrHF iek akflI ivDfiekhrcMd isMG Pwqxvflf dy iÉlfÌ arËIsuprIm kort ivc jf phuMcI sI. dlIlcMzIgVH vI Auho sI aqy suprIm kortivc vI Auho pr ijhVIaF hfeI kort qkrih geIaF, AunHF df bixaf kuJ nhIN sIaqy suprIm kort ivc ÌYslf akflIivDfiek dy iÉlfÌ hoieaf sI. kYptn

amirMdr isMG dy mfmly ivc vI pMjfbsrkfr dIaF dlIlF AuQy jf ky ieMnIaFQoQIaF inklIaF ik Aus dI mYNbrI bhflho geI aqy ienHF Auqy pwKpfq nf krn dIshuM qoVn df Twpf lwg igaf.

dUjf vwzf mfmlf bIbI rfijMdr kOrBwTl df hY. Aus dy iÉlfÌ iBRÈtfcfr dfijhVf kys keI sfl cwldf irhf, AuhipCly sfl Éqm ho igaf. afm pRBfv hYik muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl ny iehkys Éqm krfAux leI afp hI ivjIlYNsvfilaF ƒ pYrvI nf krn df sMkyq idwqfsI. kfrn ies df ieh ik bIbI BwTl aqykFgrs dy mOjUdf pRDfn kYptn amirMdrisMG ivcfly iKwcoqfx ivc Auh bIbI ƒies pfisEN rfhq dy ky afhmo-sfhmxydy ByV leI ivhlf krnf cfhuMdy sn. lMmysmyN ivc ies df lfB imly jF nf, AuhvwKrI gwl hY pr dyKx vflI gwl ieh hYik jdoN 1997 ivc bIbI BwTl ivruD kysbixaf sI, AudoN vI muwK mMqrI dI kursIbfdl sfihb kol hI sI. iek vfrI muwKmMqrI bx ky sfbkf muwK mMqrI ivruDkys bxf dyxf aqy dUjI vfrI muwK mMqrIbx ky bdly hoey hflfq ivc Auho kys

vfps krvf dyxf vI rfjsI pwKpfq dIimsfl hI qF hY. ieho nhIN, Bfjpf aYm[pI[nvjoq iswDU dy iÉlfÌ kql df kys jdoNhyTlI adflq ny rwd kr idwqf, AudoN vIbfdl srkfr sI aqy adflqI ÌYsly ƒhfeI kort ivc AunHF ny hI cYly Njkrvfieaf sI ikAuNik nvjoq iswDUkFgrsI pirvfr ivcoN sI. jdoN hfeI kortivc iswDU ƒ sËf hoeI, AudoN Auh Bfjpf dfaYm[pI[ bx cuwkf sI aqy pMjfb ivckYptn amirMdr isMG dI srkfr hoxkrky ieh pRcfr kr idwqf igaf ik iswDUkFgrsI DwkyÈfhI df iÈkfr bixaf hY.

Auh sB mfmly purfxy hn, hux jdoNbfdl pirvfr afpo ivc pftf ipaf hYaqy mnpRIq isMG bfdl ny vwKrf kfÌlfqor ilaf hY, Aus nfl rfjsI lVfeI ivciPr srkfrI pwDr ‘qy Ausy pwKpfq dIaFimsflF sfhmxy afAux lwg peIaF hnijs qoN lFBy rih ky rfj krn dI shuMmuwK mMqrI aqy Aup muwK mMqrI dovF nycuwkI hoeI hY.

ies dI iek imsfl mnpRIq isMGbfdl dy hlky igwdVbfhf ivc jf ky AupmuwK mMqrI suKbIr isMG bfdl df iehkihxf hY ik “eyQy lokF Auqy JUTy kysbxfey jFdy rhy hn.” ieh doÈ qF bVyicrF qoN lwgdy sn pr AudoN muwK mMqrIpRkfÈ isMG bfdl jF Aup muwK mMqrIsuKbIr isMG bfdl ny kdy vI nf qF bxdymMny aqy nf roky sn. kYptn amirMdrisMG ny ipCly idnIN ieh gwl keI vfrIkhI sI ik akflI-Bfjpf rfj ivc lokFAuqy JUTy kys bxfey jFdy hn. suKbIr isMGbfdl ny ies df lgfqfr KMzn krdy hoeyjdoN igwdVbfhf jf ky mnpRIq bfdl dyhlky ivc lokF Auqy JUTy kys bxfey jfxdI gwl kih idwqI qF kYptn amirMdrisMG ƒ vI mOkf iml igaf. Aus ny Ausyvyly kih idwqf ik “ies nfl sfzf doÈswcf sfbq ho igaf hY ik ies rfj ivcJUTy kys bxdy hn. hux mnpRIq dy vwKhox ipwCoN igwdVbfhf ivc ieh kys bxymMny hn, ijhVy ivDfiek ajy vI nfl hn,AunHF dy hlikaF bfry hfly nhIN mMndy, jyAuh vwK ho jfx qF afpy mUMhoN inkljfxgy.”

dUjI imsfl hY bIr divMdr isMG dIsurwiKaf vfps lYx dI ijs ƒ ies dyivruD hfeI kort df drvfËf KVkfAuxfpY igaf. ipCly sfl jdoN Auh kFgrsCwz ky akflI dl ivc Èfml hoieaf sI,Aus dy awgy-ipwCy gfrdF vDf idwqIaFgeIaF sn ikAuNik pfrlImYNt coxF ivc‘Gr dy ByqI’ ƒ ivroDIaF dy ivruD vrqxdI loV sI. jdoN ipCly mhIny Aus ny iehkih idwqf ik Auh akflI dl Cwz irhf hYqF Aus dI Pors Gtf idwqI pr jdoN Ausny mnpRIq bfdl dy nfl jfx df aYlfnkr idwqf, Aus dI vIhF sflF qoN qurIafAuNdI surwiKaf vI byloVI mMn leI geIsI. bIr divMdr ny hfeI kort ivc jfarËI pfeI qy jdoN EQoN surwiKaf bhflkrn df hukm ho igaf, nfl hI ieh vIsfbq ho igaf ik srkfr ny ieQy vIpwKpfq nf krn df asUl qoiVaf hY.

qIjf mfmlf hY ibafs hlky dyakflI ivDfiek mnijMdr isMG kMg df.Aus ivDfiek dy afpxy hlky ivc Ausbfry ijMny crcy cwldy rihMdy hn, cwldyvI keI icrF qoN hn, AunHF bfry sB ƒ pqfhY pr ipClI bfdl srkfr vyly Aus ƒiek kfrporyÈn df cyarmYn lfAux aqyaglI vfr cox leI Aus ƒ pfrtI itktdyx vyly bfdl bfp-byty ny Auh gwlFaxgOlIaF kr idwqIaF sn. iek cMgyaks vfly akflI lIzr dI QF Aus ƒitkt dyx vyly bfdl pirvfr df nyVy df

irÈqydfr vI pRcfiraf igaf pr hux jdoNAus ny mnpRIq bfdl nfl jfx df aYlfnkr idwqf hY qF Aus dy poqVy vI Poly jfrhy hn. Aus dI surwiKaf Gtf idwqI geIqF Aus ƒ hfeI kort ivcoN jf ky hukmilafAuxy pY gey. iPr Aus df ieh kysinkl afieaf jF Aus dy afpxy mUMhoN inkl

igaf ik Ìlfxf bMdf ‘aiqvfdI’ sI aqykMg dy ipqf ny Aus ƒ mfiraf hox krkypUry kMg pirvfr ƒ afpxI jfn df ÉqrfhY. mrn vfly dy pirvfr qoN mjITf hlkydy akflI ivDfiek qy Aup muwK mMqrIsuKbIr isMG bfdl dy sfly ibkrmjIqisMG mjITIaf ny pRYs kfrnPrMs krvfidwqI ik kMg dy iÉlfÌ kql df mukwdmfcwlxf cfhIdf hY. mukwdmf jy bxdf hY qFËrUr bxf dyx pr Auh ies gwl df cyqfvI rwKx ik Esy mnijMdr kMg dy pirvfrƒ Esy mfmly ivc ‘ÈOrIaf cwkr’ dfbhfdrI ienfm jdoN Bfrq srkfr qoNimilaf sI, Auh vI bfdl srkfr ny hIvfjpfeI srkfr qoN idvfieaf sI. kwlHqk Auh ‘dyÈ dI eykqf aqy aKMzqf leIkurbfnI krn vflf hIro’ bxfieaf ipafsI, hux Ausy ƒ kfql sfbq krn qurpey hn qF lok ikvyN nf gwlF krngy?

hux afeIey iek nvIN Ébr vwl,ijhVI Ausy mnijMdr isMG kMg ivruDiBRÈtfcfr dy kys nfl sbMDq hY. kYptnamirMdr isMG dI srkfr ny afpxy pihlysfl ivc ijnHF lokF dy iÉlfÌ iBRÈtfcfrdy mukwdmy bxfey sn, AunHF ivc mnijMdrkMg vI Èfml sI aqy Aus ƒ keI idnsI[afeI[ey[ stfÌ dI mihmfn-invfËI vImfxnI peI sI. pMjF sflF bfad kYptn

srkfr jFdI rhI aqy muV ky bfdl sfihbdI akflI-Bfjpf srkfr af geI.amirMdr isMG dy vkq bxy mukwdimaFdI muV ky smIiKaf hox lwgI aqy keIkys vfps lYx dI kfrvfeI arMB idwqIgeI. mnijMdr isMG kMg df mfmlf vIienHF ivc Èfml sI aqy ies dI kloËr

irport idwqI jf cuwkI sI ijs df Bfv sIik pMjfb dI mOjUdf srkfr ieh smJdIhY ik ieh mukwdmf clfAux leI XogafDfr hI nhIN hY. jdoN mnijMdr kMg nymnpRIq bfdl dy nfl jfx df ÌYslf krilaf qF Aus dy kys dI ‘smIiKaf’ dI vIiek hor ‘smIiKaf’ kr ky akflI-Bfjpfsrkfr ny afpxf ierfdf bdl ilaf aqyhux 24 dsMbr ƒ mukwdmf bMd krn vflIpihlI kloËr irport vfps lY leI geIhY. kmfl dI gwl ieh ik ijhVy ivjIlYNsmihkmy ny kYptn amirMdr isMG dy vkqkys bxfieaf, Ausy ny ieh irport bfdlsrkfr vyly idwqI ik kys vfps lY lYxfbxdf hY aqy bfdl srkfr ny hfeI kortivc kloËr irport dy idwqI pr hux Auhobfdl srkfr ies kys ƒ bMd krn dIarËI vfps lY rhI hY qF ies ƒ ‘nMgf-icwtf pwKpfq’ ikwdF nf ikhf jfvygf?

srkfrF clfAux leI shuM sMivDfndI KfDI jFdI hY aqy ikhf ieh jFdf hY ikrfj pRbMD dy ÌrË inBfAuNidaF iksy nflkoeI pwKpfq nhIN kIqf jfvygf pr pwKpfqieMnf iËafdf huMdf hY ik Aus qoN prfey hInhIN, afpxy vI rfjsI qOr ‘qy blYkmylkIqy jf rhy jfpdy hn. jy cuwkI geI shuMdf siqkfr hI iksy ny nhIN krnf qF iesrsm dI loV vI kI rih jFdI hY?

isafsI inGfr:shuM Kf ky vI lIzr krdy ny pwKpfq

iek purfxI qsvIr ivc kYptn amirMdr isMG qy bIbI rfijMdr kOrBwTl afpxy smrQkF nfl

hux Auh gwlF nhIN:bIr divMdr isMG dy akflI dl `c sLfml hox smyNPuwl dy ky AunHF df svfgq krdy hoey suKbIr isMG bfdl

PfeIl Poto:mnpRIq isMG bfdl iek pRYs kfnPrMs nUM sMboDn krdy hoey

pMjfb dI mOjUdf srkfrny vI ieho ijhy bQyry kMmkIqy hoey hn aqy srkfrdf afÉrI sfl ÈurU hoxvflf hox dy bfvjUd Aus dycfly nhIN bdl rhy. jy iesdy iBRÈtfcfr dy ikwsy koeIPolxf cfhuMdf hovy qF cMzIgVHrfjDfnI ivc jfx dI loVnhIN, muwK mMqrI dy ipMzbfdl ivc hI pYnÈnF dfbQyrf rOl-rwpf pY cuwkf hY.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (16)

PiqhgVH sfihb (p MjfbItfeImË ibAUro): ÈhIdI joV myly mOkykrvfeI akflI kfnPrMs ‘c ÈRomxIakflI dl (bfdl) ny vI sRI akfl qÉqsfihb dIaF hdfieqF nUM itwc jfxidaFijwQy pMjfb qy kyNdr dI kFgrs pfrtI nUMhr pwKoN BMizaf AuQy pMjfb vfsIaF nUM hokfidwqf ik gurDfmF dy pRbMD qy pMjfb dIswqf nUM kFgrs dy iÈkMjy qoN bcfAux leIhr sMBv Xqn kIqf jfvy. akflI afgUaFny ikhf ik iswK sMgqF ny gurDfmF nUMkurbfnIaF dy ky mhMqF dy kbËy qoN mukqkrvfieaf sI qy hux kFgrs qy ies dyeyjMt jnqf nUM guMmrfh krky ienHF

kFgrs gurduafiraF ‘qy kbËf krn dI qfk ‘c: bfdlgurDfmF Auqy kbËy krn dIaF cflF cwlrhy hn ijnHF qoN bcx dI loV hY.

Coty sfihbËfidaF qy mfqf gujrI dIXfd ivc ÈhIdI joV myly mOky kfnPrMsnUM sMboDn kridaF muwK mMqrI pRkfÈ isMGbfdl ny afiKaf ik pMjfb nUM grk krnvflI kFgrs hux akflI dl nUM doPfVkrn leI nvyN qoN nvyN hwQkMzy vrq rhIhY. AunHF sRI surjIq isMG brnflf df nFley ibnF afiKaf ik pMjfb aMdr keIaijhy iswK vI hn jo kFgrs qoN afpxymuÌfd leI kdy gvrnrIaF lYNdy hn qykdy hor ahudy. srnf BrfvF vwl ieÈfrfkridaF AunHF ikhf ik Auh idwlI ivc bYTy

s[ prkfÈ isMG bfdl ÈhIdI joV myl mOky ÈhIdI kfnPrMs nUM sMboDnkrdy hoey. mMc ‘qy sQfnk srkfrF bfry mMqrI mnorMjn kflIaf aqy

ÈoRmxI kmytI dy pRDfn jQydfr mwkV aqy hor sInIar afgU

hn qy kFgrs dy ieÈfiraF Auqy pMjfb,hirafxf ivcly gurDfmF ‘qy kbËf krnfcfhuMdy hn. AunHF pMjfb dy pfxIaF dI gwlkridaF ikhf ik dirafvF df pfxI

kFgrs ny hI Koihaf hY qy iesy pfrtI nymugl sfmrfj qoN vwD jbr Ëulm iswKF‘qy kIqy hn.

sRI bfdl ny ikhf ik ijhVI kFgrs

pfrtI swqf ivc huMidaF dyÈ dI iewËq nhINbcf skdI Auh pMjfb dy lokF nUM ikvyNbcf skygI. kYptn amirMdr isMG bfryAunHF bVy ipafr nfl afiKaf ik rfjfsfzf siqkfrXog vIr hY. pihlF qF cfrsfl ieQy ikqy idiKaf nhIN. kdy iehivdyÈF ivc qy kdy phfVF dI sYr krdfirhf. hux pqf nhIN ikhVI Kuwz ivcoN inklafieaf hY ijhVf kihMdf hY ik akflIaFdf ieQoN sPfieaf kr dyxf hY.

ÈRomxI kmytI dy pRDfn jQydfravqfr isMG mwkV ny Coty sfihbËfidaF,vwzy sfihbËfidaF, mfqf gujrI qy gurUgoibMd isMG dIaF kurbfnIaF dy ieiqhfsqoN sMgqF nUM jfxU krvfieaf. AunHF ikhfik nOjvfn pIVHI ivc inGfr af cuwkf hYqy ieh pIVHI niÈaF ivc glqfn huMdI jfrhI hY. bwicaF dy BivwK dI isrjxf dIiËMmyvfrI nUM smJxf cfhIdf hY qy ies nUMsMjIdgI nfl lYxf hY.

ies mOky hirafxf qoN krqfr isMGtwkr ny styj ‘qoN ÈRomxI akflI dl(bfdl) ivc Èfml hox df aYlfn kIqf.

PiqhgVH sfihb (p MjfbItfeImË ibAUro: ÈhIdI joV myly mOkykFgrs ny swqfDfrI akflI-Bfjpf nUM cMgyrgVy lfey. pMjfb kFgrs dy pRDfn kYptnamirMdr isMG ny Coty sfihbËfidaF aqymfqf gujrI nUM ÈrDFjlI Byt krn qoNbfad pMjfb dI akflI-Bfjpf srkfrdI iqwKI alocnf kridaF ies nUM ieiqhfsivc hux qwk dI sB qoN inkMmI srkfrkrfr idwqf qy ikhf ik PVHF mfrn qoNielfvf bfdl dy pwly kuJ vI nhIN. AunHFdfavf kIqf ik kFgrs pfrtI kihxI qykrnI dI pirpwk hY ies ny PqihgVHsfihb qy mukqsr nUM iËilHaF df drjfidwqf, cfr XfdgfrI gyt bxvfey qyÈqfbdIaF mnfeIaF jdoNik ies dy mukfblyakflI dl dI srkfr bxdy hI mihËaYlfn hI kIqy gey qy amlI qOr ‘qy kuJvI nhIN kIqf igaf ijs krky pMjfbafriQk pwKoN qbfh ho igaf hY. AunHF ikhfik hkUmqF lokF dI ibhqrI leI huMdIaF

bfdl srkfr ny PVF mfrn qoN bgYr kuJ nhIN kIqf:amirMdr

hn pr bfdl ny qF afpxy twbr dI ibhqrI qoN ielfvf hor kuJ nhIN kIqf.

iesy leI hux pMjfb ivc ryqf 8 rupey ikloivk irhf hY. AunHF ikhf ik pMjfb ivckFgrs vrkrF iÉlfÌ JUTy mukwdmy bxfAuxvfly nyqfvF qy aÌsrF nfl swqf ‘cafAuNidaF hI sÉqI nfl nijwiTaf jfvygf.

rfj ivc iBRÈtfcfr df bolbflf hoxdf doÈ lfAuNidaF AunHF ikhf ik ipClIkFgrs srkfr smyN pMjfb dy iksfnF nUMiek idn vI afpxI ijxs vycx leIAuzIk nhIN sI krnI peI qy 24 GMty dyaMdr-aMdr adfiegI huMdI rhI sI prhux ‘iksfn ihqU’ aKvfAux vflI srkfrdy rfj ivc iksfnF nUM keI keI idn mMzIaFivc rulx leI mjbUr hoxf ipaf qy mjbUrho ky afpxI ijxs guaFZI sUby hirafxfivc jf ky vycxI peI. AunHF ikhf ik tI[vI[cYnlF, kybl, Èrfb dy TyikaF, trFsportaqy nihrF ‘qy bfdlikaF df kbËf hY qyAuh dovyN hwQIN lokF nUM luwtx lwgy hoey hn.pMjfb dI 2 kroV 44 lwK dI abfdI ivcoN44 lwK nOjvfn byruËgfr hn.

pMjfb ivDfn sBf dI ivroDI iDr dInyqf bIbI rijMdr kOr BwTl ny sRI akflqÉq sfihb vwloN jfrI hukmF df iËkrkridaF ikhf ik jQydfrF nUM ieh hukmgurU dI golk corI krn vfly lokF ‘qylfgU krny cfhIdy sn ijhVy gurduafiraFivc bYT ky isafsI rotIaF sykdy hn.

pMjfb pRdyÈ kFgrs dy sfbkf pRDfnÈmÈyr isMG dUlo ny mOjUdf srkfr dIiqwKI alocnf kridaF ikhf ik ies nypMjfb dy Bly leI kuJ nhIN kIqf sgoNDrm dI afV hyT rfjsI rotIaF sykx dfXqn kIqf. amloh hlky dy ivDfiek sfDUisMG Drmsoq, srihMd hlky dy sfbkfivDfiek zf[ hrbMs lfl qy iËlHf kFgrskmytI dy pRDfn lKvIr isMG rfey aYzvokytny vI srkfr dI alocnf kIqI.

ies mOky hornF qoN ielfvf sfbkfivDfiek hrbMs kOr dUloN, iËlf XUQkFgrs dy pRDfn sMdIp vrmf, aimRMqpflisMG itvfxf afid afgU vI hfËr sn.

eyÈIaf iKqy ‘c amn kfiem rwKxleI Kfilsqfn dI hoNd ËrUrI: mfn

PiqhgVH sfihb:ÈRomxI akflI dl (aMimRqsr) dy pRDfn ismrnjIq isMGmfn ny ÈhIdI joV myly dI kfnPrMs mOky Coty sfihbËfidaF qy mfqf gujrI nUM ÈrDFjlIByt kridaF ikhf pMjfbIaF qy iswK kOm dIaF smUh muÈklF df ieko iek hwl‘Kfilsqfn’ hY qy eyÈIaf iÉwqy dy amn nUM kfiem rwKx ihwq bPr styt vjoN ‘Kfilsqfn’kfiem kIqf jfxf ËrUrI hY. AunHF ikhf ik dunIaF ivc ijQy vI iksy kOm dI nslkuÈIhoeI AunHF kOmF dy rfj qy mulk hoNd ivc afey. AunHF ikhf ik 1947 ivc iswK kOm dIhux qwk dy ieiqhfs ivc sB qoN vwzI nslkuÈI hoeI qy ieh ihMdUqv hkUmq vwloN awjvI jfrI hY. AunHF spÈt kIqf ik Éfilsqfn ivc sB kOmF, DrmF, iPrikaF, rMg,nsl afid nfl brfbr df ivhfr kIqf jfvygf. AunHF dsqfr dy muwdy Auqy rfjnIqkafgUaF nUM iËMmyvfr TihrfAuNdy hoey ikhf ik ieh sB jmfqF qy afgU iswK kOm pRqIafpxIaF iËMmyvfrIaF inBfAux ivc asÌl rhy hn.

s[ mfn ny ikhf ik amrIkI rfÈtrpqI brfk Ebfmf qy PrFs dy rfÈtrpqIinkols srkoËI nUM dsqfr dI ieiqhfsk qy siBafcfrk jfxkfrI nhIN. AunHF mMg kIqIik kyNdr srkfr 84 dy kqlyafm bfry pfrlImYNt ivc ‘muafÌI mqf’ pfs kry. AunHF iehvI mMg kIqI ik bIqy 62 sflF qoN pMjfb dI rfjDfnI cMzIgVH, hYzvrks qy pMjfbI boldyielfky jo pMjfb dy kMtrol qoN bfhr rwKy gey hn, AunHF nUM pMjfb dy hvfly kIqf jfvy. AunHFikhf ik pMjfb dI bfdl hkUmq iksfnF, mulfËmF, mËdUrF qy ividafrQIaF nfl gYr-ivDfnk qrIky pyÈ af ky smfijk kdrF-kImqF df jnfËf kwZ rhI hY. ies iekwT ivc 14mqy pfs kIqy ijnHF `c bwÌr styt kfiem krn, dihÈqgrdI nUM kfbU krn, dsqfr dymsly hwl krn, pMjfb qy guaFZI sUibaF nUM no PlfeI Ëon aYlfn krnf Èfml sn.

kfnPrMs dOrfn styj `qy bYTy kYptn amirMdr isMG, sLmsLyr isMG dUloN,hrbMs lfl, blbIr iswDU qy hor

PiqhgVH sfihb:ÈhIdI joV mylymOky ÈRomxI akflI dl (pMc pRDfnI),Éflsf aYkÈn kmytI, dl Kflsf qy iswKstUzYNts PYzryÈn (pIr muhMmd) dyafgUaF ny sFJI kfnPrMs kIqI. ienHF pMQkafgUaF ny ielËfm lgfieaf ik akflIdl (bfdl) qy kFgrs ny pMjfb dI rfjnIqIdf aprfDIkrn qy vpfrIkrn kr idwqf hY.pMc pRDfnI dy skwqr jnrl BfeI hrpflisMG cImf ny swdf idwqf ik smuwcI kOm ÈhIdFqoN syD lYNidaF gulfmI dI mfniskqf Cwz kyafËfdI df rfh cuxy. ies qrHF ÈhIdF dyimÈn nUM aMjfm qwk phuMcfAuxf hI AunHF nUMswcI srDFjlI hovygI.

dl Éflsf dy hrcrnjIq isMG DfmIny bfdlF ‘qy ÈRomxI kmytI dI suqMqrhsqI nUM Korf lgfAux df doÈ lgfieaf.BfeI kMvrpfl isMG ibwtU ny ikhf iksuKbIr isMG bfdl qy mnpRIq isMG bfdlivckfr cwl rhI jMg isrÌ hAUmY qy eIrKfdI lVfeI hY. iswK stUzYNts PYzryÈn (pIrmuhMmd) dy pRDfn krnYl isMG pIrmuhMmd ny ikhf ik awj 26 sfl bIq jfx‘qy vI 1984 dy iswK kqlyafm dy pIVqFnUM iensfP nhIN imilaf. AunHF ikhf ikkfnPrMs dOrfn sMboDn krdy hoey s[ ismrnjIq isMG mfn

iswK kOm nUM afËfdI leI hMBlf mfrn df swdf

iensfP dI pRfpqI qwk sMGrÈ jfrI rhygf.mnu wKI aiDkfrF dI aYzvokyt

nvikrn isMG ny ikhf ik awj vI iswKF‘qy qÈwdd, gYr-kfnUMnI ihrfsqF qy mnuwKIaiDkfrF dy Gfx df dOr jfrI hY. iesmOky bldyv isMG isrsf, aiqMdrpflisMG KfilsqfnI aqy iswK stUzYNtsPYzryÈn dy pRDfn prmjIq isMG gfËI nykfnPrMs nUM sMboDn kIqf.

ies mOky pfs kIqy gey iek mqyrfhIN afgUaF ny iekmwq ho ky BfeI dljIqisMG qy sfQIaF dIaF igRÌqfrIaF dI inMdfkridaF doÈ lgfieaf ik AunHF nUM slfKF

ipwCy zwkIN rwKx leI srkfr kfnUMnIpRikiraf nfl CyV-CfV kr rhI hY. iekhor mqy rfhIN nfnkÈfhI kYlMzr dfibkrmIkrn kIqy jfx df sÉq noitslYNidaF aihd ilaf igaf ik 14 aprYl2003 nUM akfl qÉq sfihb qoN pRvfinqnfnkÈfhI kYlMzr anusfr hI gurU goibMdisMG jI df pRkfÈ purb 5 jnvrI nUM mnfieafjfvygf. iek hor mqy rfhIN zf[ ibnfieksyn nUM Aumr kYd dI sËf, aruMDqI rfey qyswXd alI Èfh iglfnI ‘qy dyÈ Droh dymukwdmy clfAux nUM ivcfrF dy pRgtfvy dIafËfdI df kql dwisaf igaf.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (17)

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (18)

Main OfficeApna Bazar Cash & Carry72-20 37th Ave., JacksonHeights, NY 11372Ph: 718-565-5960

Apna Bazar Cash & Carry113-18 Liberty Ave.,Richmond Hill, NY 11419Ph: 718-322-7036

Bfrq aqy ivdysLI DrqI ‘qy KyzF Kfs krky pihlvfnI nUMAuqsLfhq krn vfly pMjfbI BfeIcfry ‘c mMny-pRmMny dfnI swjx

jsivMdr isMG jOhl aqy dIpk Bfrdvfj

nvyN sfl dI lwK lwK vDfeIvloN smUh pMjfbIaF nUM

inAU Xfrk aqy inAU jrsI dy siBafcfrk myilaF aqy KyzF qoN ielfvf pMjfbIaF dIaFGrylU jrUrqF nUM muwK rwKdy hoey swqy idn 24 GMty KuwlHx vfly pMjfbIaF dy hr ielfky dIaF

shUlqF nUM keI sflF qoN pUrdy hoey hfjLr hn, ijQoN hr cIjL AuplbD ho skdI hY.

AAAAApna Bazar Cash & Carpna Bazar Cash & Carpna Bazar Cash & Carpna Bazar Cash & Carpna Bazar Cash & Carrrrrryyyyy

rfmgVHIaf kflj PgvfVf dIpihlvfnI qoN amrIkf df sPl

ibjnsmYn aqy syvfdfrjsivMdr isMG jOhl

Pon: 917-442-9798dIpk Bfrdvfj

Pon: 917-254-5436

Apna Bazar Cash & Carry260-04 Hill Side Ave.,Floral Park, NY 11004Ph: 718-343-2536

Apna Bazar Cash & Carry1700 Sugar Tree Plaza,Oak Tree Rd.,Edison, NJ 08820Ph: 732-603-9701

Apna Bazar Cash & Carry485 Geores Rd,Dayton, NJ 08810Ph: 732-274-9701

Dynasty Deli & Pizza73-02 37th Ave.,Jackson Heights, NY 11372

dIpk Bfrdvfj aqy jsivMdr jOhl

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (19)

Call: 765-987-8786

Taste of IndiapMjfbI Zfbf

ieQy afE, bYT ky KfE-pIEaqy nfl lY ky jfE[[[.suafd aqy mfhOl, ijvyNafpxf pMjfb hovy qy Gr dI[[[.

Brand NewShower hY.

nhfE qy PrYsL ho kykMm ‘qy jfE.

kImqF bhuq hI vfjb!

ieQy hr rojL mwkIdIaF qfjLIaFrotIaF qy qfjLfsfg imldf hY.

shUlqF*ssqf Diesel*Liquor Bar

*pMjfbI Zfbf*Liquor Store

*2 Cent/Gallon Rebate* Cash/Credit Card/Fleet Card (Same Price on All)

Spiceland, IndianaI-70, Exit 123

sB qoN vDIafshUlqF vflf

TTTTTrrrrrucucucucuckkkkkStopStopStopStopStop

XfrF df trwk bwlIey,hux ey pI pYtro qoN qyl pvfvy[[[

pRfeIvyt gwzIaF, kmrsLIal trwk aqy GrF dI ieMsLorYNs dIsyvf krdy af rhy qjLrbykfr aqy quhfzy afpxy

cMgIaF syvfvF leI ENkfrisMG bObI nUM kfl kro

pMjfbI BrfvF dI syvfivc hr pl hfjLr

gwzIaF aqy GrF dIieMsLorYNs sbMDI

slfh-msLvrf krkypYsy dI bwcq kro.

ENkfr isMG bObI vloN

smUh BfeIcfry nUM

nvF sfl 2011 mubfrk!

(sYl): 718-757-7809Pon (dPqr): 516-439-5420

(PYks): 516-439-5418Address: 1st Park Ave., 2FL, Manhasset, NY 11030

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (20)

keI sflF qoN XYlo kYb, ilMkn aqy pRfeIvyt gwzIaF df qswlIbKLsL kMm krdy af rhy

pfl afto irpyar vloN

sLflf! nvF sfl sBnF leI BfgF Biraf cVHy

pfl nfl sMprk krotYlIPon:718-729-4371, sYl:917-443-0464

AdAdAdAdAddrdrdrdrdress:ess:ess:ess:ess: 22-08 37 22-08 37 22-08 37 22-08 37 22-08 37 AAAAAvvvvveeeee.,.,.,.,., L.I.C L.I.C L.I.C L.I.C L.I.C,,,,, NY 11101 NY 11101 NY 11101 NY 11101 NY 11101

hr qrHF dIaF pRfeIvyt kfrF dy qjLrbykfr aqy BrosyXogmkYink 24 GMty aqy swqy idn quhfzI syvf ivc hfjLr

smUh pMjfbIaF nUM nvF sfl mubfrk!smUh pMjfbIaF nUM nvF sfl mubfrk!

nvF sfl mubfrk!mfstr igafn isMG klwb qy tUrnfmYNt kmytI jwbovfl dy smUh mYNbrF vloN

nisLaF qoN bco dosqo, Kyz mYdfn jfE dosqo. ijAuxf cMgI ijLMdgI qF ishq bxfE dosqo.

hor jfxkfrI leI kfl kro516-603-2523 aqy 917-375-6395

Xog grIb iKzfrIaF dI syvf ‘c rfjf sfihb sports mhFpursLF dy hr dm hfjLr syvfdfr

bldyv mfn, iekbfl jwbovflIaf, gurnfm isMG rsUlpur (inAU jrsI), joigMdr isMG jwbovfl (inAU jrsI),jrnYl isMG sLokr, hrijMdr isMG KwK (mohxoafl) aqy pfl iQafVf

iKzfrIaF, Kyz pRymIaF, ielfkf invfsIaF, XfrF dosqF aqy ipafry pfTkF leInvF sfl KusLIaF KyiVaF Biraf afvy. prmfqmf sB dIaF mnokfmnfvF pUrIaF kry.

rfjf sfihb sports klwb (nvF sLihr) doafbf

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (21)

gurdyv isMG dybI, Pon:732-261-7993

aYs aYn kflj bMgf dy isrmOr Puwtbfr iKzfrI aqy gurdyv isMG igwlqy ieMdr isMG vrgy arjn aYvfrzI stfr iKzfrIaF nfl Kyzdy rhy

smUh iKzfrIaF aqy mfxmwqy pMjfbIaF nUM

gurdyv isMG dybI guwjrpur (nyVy morFvflI) vloN

nvF sfl bhuq bhuq mubfrk!

hYlr aYNz hYlr (rfjU ilwkr stor)stor tYlIPon: 973-673-2677 (crnjIq isMG)

Address: 39-4 Ave., E. Orange, NJ 07017

gurdyv isMG dybI aqy arjun aYvfrzI jyqU gurdyv isMG igwl (aYs aYs pI)iswK nYsLnl kflj, bMgf dI Puwtbfl tIm (1970-71) dI iek XfdgfrI qsvIr.KiVHaF ivc (KwibEN swjy) cOQy nMbr `qy sRI gurdyv isMG dybI

dysL aqy ivdysLI DrqI ‘qyA uT y nv y N P u wtbfliKzfrIaF nUM hwlfsLyrI dyxaqy doafby dy Kyz myilaFivc vD cVH ky XogdfnpfAux vfly gurdyv isMGdybI, kfrtryt (inAUjrsI) vloN KyzF ‘c sLOkrwKx vfly mfipaF leIKfs sunyhf hY ik Auhafpxy bwicaF nUM nisLaFvgYrf qoN bcfeI rwKxleI aqy qMdrusq ishqvfsqy KyzF vwl pRyrq krn. sLhId krqfr isMG srfBf aqy iswK pMQk susfietI dy sFJy XqnF nfl krvfey gey pihly Puwtbfl Kyz myly ‘qy Evr 40

(cflI sfl qoN Aupr) Puwtbfl mYc ijwqx AuprMq gurdyv isMG dybI trfPI pRfpq krdy hoey.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (22)

nYsLnl trwk zrfeIivMg skUl

4585 Pell Dr. Secramento CA, 95838

*trwk zrfieivMg skUlsrkfr qoN mfnqf pRfpq hY*lfiesYNs lYx AuprMq kMm/jOb dI gfrMtI*irhfiesL df vI Kfs pRbMD*2-3 hPiqaF ivcpRoPYsLnl trwk zrfievrbxo

Kashmir S. ThandiOffice: (866) 933-3038

Balhar S. RanuCell:916-502-7733

Call For Special Price

National TruckDriving School

sYkrfmYNto, kYlIPornIaf

cMzIgVH (pMjfb tfeImË ibAUro):BfvyN lok sBf ‘c ivroDI iDr Bfjpf ny 2-jI spYktRm mfmly ‘qy kFgrs dI agvfeIvflI kyNdr srkfr ƒ burI qrHF Kyirafhoieaf hY pr jdoN Bfjpf nfl juVyiBRÈtfcfr dy mfmilaF dI gwl cldI hYqF pfrtI afgUaF dI Ëubfn QQlfAux lwgjFdI hY. aijhf hI nËfrf cMzIgVH ivKysInIar Bfjpf afgUaF dI pRYs kfnPrMs‘c vyKx ƒ imilaf.

ies pRYs kfnPrMs `c jdoN BfjpfafgU 2-jI spYrtRm mfmly ‘qy vwzy-vwzyibafn dfg rhy sn qF pwqrkfrF ny pMjfbdI ishq mMqrI lÈkmI kFqf cfvlf ‘qypfrtI dy hI afgU jgdIÈ sfhnI vwloN lfeyiBRÈtfcfr dy doÈ vwl dvfieaf qF Auhiekdm Gbrf gey. Bfjpf dy sInIar afgUqy pfrtI dI pMjfb mfmilaF bfry kmytIdy muKI ÈFqf kumfr ieQy plyTI mIitMg

[[[jdoN Bfjpf iBRÈtfcfr dy muwdy `qy ksUqI PsI

krn afey sn. AunHF ny kFgrs qy inÈfnfsfDidaF ikhf ik 2-jI spYktRm, afdrÈsusfietI, rfÈtrmMzl KyzF qy hor anykFhI Gutfly hn ijnHF ny kFgrs df aslichrf sfhmxy ilaFdf hY. AunHF ikhf ikdyÈ dy iBRÈt lokF df sivws bYNkF ivc 70lwK kroV rupeIaf ipaf hY ijs ƒ vfpsilafAux leI sMXukq rfÈtr ny mqf pfskrky rfh KolH idwqf pr kyNdr dI kFgrssrkfr byeImfnF nfl rlI hoeI hY. BfjpfafgU ny ikhf ik sMXukq rfÈtr df mMnxfhY ik byeImfnI qy iBRÈtfcfr df pYsfgrIbI, aprfD qy vwKvfdI soc pYdf krndf afDfr bxdf hY.

Bfjpf afgU ieh ibafn dfg hI rhysn ik pwqrkfrF ny AunHF df iDafn pfrtIdI sInIar afgU qy ishq mMqrI pRo[lkÈmI kFqf cfvlf qy sfbkf muwKpfrlImfnI skwqr jgdIÈ sfhnI dy

mfmly vwl dvfieaf qF AunHF ƒ byhwdksUqI hflq df sfhmxf krnf ipaf. AunHFvfr-vfr iehI kihMdy rhy ik ‘ieh mfmlfinbyV ilaf hY’. pwqrkfrF ny ies gwl qyËor idwqf ik BfrqI jnqf pfrtI iBRÈtfcfrdy mfmly qy srkfr ƒ Gyr rhI hY jdoNikiek mMqrI qy pfrtI dy hI sInIar afgUny doÈ lfey qy Aus bfry kmytI vI bxI prhoieaf kI, ies bfry dwisaf jfvy.

sRI ÈFqf kumfr jdoN burI qrHF iGrgey qF AunHF ikhf ‘mYN iewQy koeI pihlIvfrI qF afieaf nhIN qusIN myry purfxydosq ho myry nfl kuJ qF ilhfË kro`.Bfjpf afgU ny ikhf ‘quhfzf aiDkfr hYsvfl puwCo pr jvfb dyxf qF myrI mrËIhY ik mYN dyvF jF nhIN`. pMjfb mfmilaFbfry ivcfr krn afey afgU ny ieQoN qwkkih idwqf ik isrP kyNdr bfry hI svflpuwCo.

cMzIgVH ivKy pRYs kfnPrMs dOrfn sMboDn krdy hoey Bfjpf afgU sLFqf kumfr

bfbf rfmdyv zitaf mmqf dy hwk `ckolkfqf: isafsI ibafnF nfl lgfqfr crcf rihx vfly Xog gurU svfmI

rfmdyv ny bMgfl ‘c iqRxmUl kFgrs dI hmfieq krdy hoey lokF ƒ apIl kIqIhY ik 2011 ‘c hox vflIaF ivDfn sBf coxF ivc iqRxmUl kFgrs ƒ awgyilafAux.

iek jlsy ivc sMboDn kridaF svfmI rfmdyv ny ikhf ik bMgfl ‘c swqfqbdIlI dI loV hY. KwbIaF pfrtIaF dy mukfbly mmqf bYnrjI qy AunHF dI iqRxmUlkFgrs lokF leI cMgI sfbq hovygI. AunHF ikhf ik mmqf bYnrjI bMgfl leIkuJ cMgf kMm krnf cfhuMdI hY. ies leI Aus ƒ mOkf imlxf cfhIdf hY. svfmIrfmdyv ny afpxy BfÈn ‘c pwCmI bMgfl dI Kwbf morcf qy kyNdr dI XU[pI[ey[srkfr dI aflocnf kIqI. kfly Dn dI vsUlI dI afpxI mMg ƒ duhrfAuNidaFAunHF ikhf ik jy kflf Dn vsUl nf kIqf igaf qF lok kFgrs ƒ gdfr kihxgy.

asFjy nUM afqmkQf leI imlxgy 15 lwK zflrmfsko: ivkIlIks dy sMsQfpk jUlIan asFjy ny dwisaf ik AunHF ny afpxI

afqmkQf ilKx leI 15 lwK zflr dy krfr ‘qy dsqÉq kIqy hn.Ébr eyjMsI anusfr asFjy ny ikhf ik ieh pYsf AunHF ƒ afpxy ‘qy svIzn

‘c do aOrqF vwloN lgfey srIrk ÈoÈx dy doÈF qoN bcfAux ‘c mdd krygf. asFjy nydwisaf ik Auh ies ikqfb ƒ nhIN ilKxf nhIN sI cfhuMdf pr ilKxf pY irhf hY ikAuNikAus ƒ afpxf bcfa krn qy ivkIlIks ƒ jfrI rwKx leI pYsy dI ËrUrq hY.

Aumf BfrqI vwloN Bfjpf `c vfpsI dI sMBfvnf rwdnfgpur: Bfjpf dI sfbkf nyqf Aumf BfrqI ny ikhf ik AunHF dI mOjUdf smyN

Bfjpf ‘c muV Èfml hox dI koeI Xojnf nhIN hY.Bfjpf ny Aumf ƒ 2005 ivc pfrtI ‘coN kwZ idwqf sI. qyË qrfr kwtV nyqf ny

ikhf ik BfvyN AunHF dy Bfjpf dy sInIar afgU aYl[ ky[ azvfnI qy pfrtI pRDfniniqn gzkrI nfl cMgI sur imldI hY pr Auh ajy Bfjpf ‘c Èfml nhIN ho rhI.AunHF ikhf pfrtI leI lMbf smF kMm krn dy bfvjUd AunHF nfl mfVf vrqfa kIqfigaf sI.

cIn ivc 4 qskrF ƒ mOq dI sËfbIijMg: cIn dI adflq ny nÈIly pdfrQF dI qskrI krn vfly groh dy

cfr mYNbrF ƒ mOq dI sËf suxfeI hY jdoNik 4 hor ivakqIaF ƒ Aumr kYd dI sËfidwqI geI hY.

aÉbfr ‘cfienf zylI` anusfr kvFgco ieMtrmIzIeyt pIplË adflq ny iekaprfDk groh clfAux kfrn vU iJijafn smyq cfr ivakqIaF ƒ mOq dI sËfsuxfeI hY. vU ƒ hiQafr, DmfkfKyË smwgrI dI KrIdo-ProÉq, agvf krn qy lokF ƒÊYr-kfƒnI qrIky nfl kYd rwKx dy mfmly c vI doÈI Tihrfieaf igaf sI.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (23)

surjIq isMG (zf[)sMsfr ivc sbfltrn (Èfbidk

arQ mfqihq) smUhF dI inÈfndyhI aqyAunHF dy aiDaYn dI prMprf ivc aijhysmUhF ƒ sbfltrn dy qOr ‘qy pirBfÈqkIqf igaf ijhVy ieiqhfskfrI ivcoNÊYrhfËr jF hfÈIafgq hoNd rwKdy hn,ÉfmoÈ kr idwqy gey hn. ijnHF kol afpxyanuBv, kfrj, soc, idRÈtI aqy huMgfryƒ pRgt krn leI Auh sMd sfDn nhINijs nfl Auh afpxI hoNd df aihsfskrvf skx. aijhy smUh ijhVy smfjk,isafsI jF BUgoilk qOr ‘qy srdfrI vflyÈkqI ZFcy ivcoN bfhr Dwk idwqy gey hn.

eyÈIaf dI ieiqhfskfrI dy hvflynfl AunHF lokF ƒ sbfltrn ikhf igafijnHF ƒ bsqIvfd aqy AunHF dy ivroD ivcKVHy hoey kOmvfdI aMdolnF aqy AunHF dypRvcnF ivc dujYlf sQfn idwqf igaf. ieMjkOmvfdI aMdolnF dy ielIitst idRÈtIkoxanusfr isafsI srgrmI ivc dujYlf,GtIaf, ingUxf aqy keI vfr inMdxXogkfrj krn vfly smUhF ƒ sbfltrn ikhfigaf. ieh Auh lok sn ijhVy bsqIvfdIafDuinkqf dy pwCmvfdI sMklp anusfrDrminrpyK, qrkÈIl, jmhUrI idRÈtIkoxaqy kfrjivDI dy anusfr nhIN sn.bsqIvfdI afDuinkqf duafrf pRyrk isafsIsrgrmI dy DrminrpyK srUp kfrn ienHFlokF ƒ mhwqv nhIN idwqf igaf. ienHF ivcmuwK qOr ‘qy Bfrq dy vwK vwK KyqrF dIiksfnI afAuNdI hY ijhVI afpxy ieiqhfskipCokV aqy siBafcfrk avcyqn dy ivÈyÈsrUp kfrn afpxy afp ƒ Dfrimkqf(Èfied sMprdfiekqf) aqy ihMsfqmkqf qoNvwK nhIN kr skI.

idpyÈ cwkrvrqI ny afDuink Bfrqdy mukqIvfdI aMdolnF ivc aiq dyqrkvfd aqy Drm qy Dfrimkqf dy Êlqanuvfd kfrn pYdf hoey duPyV vwl iDafnidvfieaf hY ijs kfrn ‘ÈrDf aqy Drm`nfl juVy ienHF jn smUhF ƒ ‘ivigafnaqy qrk` nfl pRqIbwD buwDIjIvIaF nydurkfr idwqf. ieMj kOmvfdI aMdoln dyaiq qrkvfd kfrn rwd idwqy geyhuMgfiraF, kfrjF aqy idRÈtIkoxF ƒ Dfrnkrn vfly lok smUhF ƒ sbfltrn ikhfigaf hY. ies leI bsqIvfd aqy kOmvfdIaMdoln ivc ÊYr pRsMigk lok smUhsbfltrn df drjf rwKdy hn.

ieQy svfl ieh hY ik ‘ÉfmoÈ` kridwqy gey smUhF dI ÉfmoÈI kdoN AunHF ƒsbfltrn dy dfiery ivc lY afAuNdI hY?‘bolx df aiDkfr rwKx` vfly kyNdrIpRBuwqv vfly lok smUhF jF iDrF nflsMprk ivc afAux qoN pihlF jF iessMprk dy tuwty hoey smUh, sbfltrn dypirBfÈk dfiery ivc nhIN afAuNdy. iesleI ienHF smUhF nfl sMprk sbfltrnhoNd dy qOr qy pirBfÈq hox leI lfËmIÈrq hY. ieh sMprk hI hY ijs kfrnhfÈIey qy Dwky smUh, kyNdrI srdfrI vflIswqf leI pRsMigk bx jFdy hn. iessMprk ƒ sQfpq krn ivc asmrQ jFaxiewCq lok smUh sbfltrn dy dfieryivc nhIN afAuNdy jF AunHF ƒ ies rUp ivcpCfxn dI ËrUrq nhIN huMdI. iesy qrHFijnHF lok smUhF ƒ kyNdrI srdfrI vflIswqf afpxy sMprk ivc ilafAuxf hI nhINcfhuMdI, Auh vI sbfltrn df ruqbf hfslnhIN kr skdy. Bfrq ivcly sfry AuhkbIly ijnHF df siBafcfrIkrn aqyafDuinkIkrn kIqf jf irhf hY, sbfltrnhn ijnHF dy mUlvfs ivc BfrqI hfkmjmfq dÉlaMdfËI krnf cfhuMdI hY. ienHFlokF dy rihx sQfn kImqI KixjF jFDfqF nfl BrpUr hn, ies leI BfrqIswqf ienHF nfl sMprk krn leI iewCukhY. Auh ienHF ƒ BfrqI siBafcfrk, jIvn-

jfc, mflI, isafsI pRikirafvF dI muwK Dfrfivc ilafAuxf cfhuMdI hY. ieMj ieh lok swqfdI cfhq anusfr kyNdrI swqf dy sMprkivc afAuxgy aqy afpxI bolI, siBafcfr,idRÈtI kfrn kyNdrI swqf ivc imafrFanusfr ingUxy bxngy. AunHF dI BfÈf ivcsMprk c ingUxI sfbq hovygI qy Auh ÉfmoÈiDr dy qOr `qy pCfxy jfxgy qy sbfltrnbx jfxgy. ieMj sMprk sbfltrn bxndI muwK Èrq jfpdI hY. ieMj sbfltrn ƒirkvr vI kIqf jFdf hY (ijvyN roËfilMz EhYnlOn ny ikhf hY) pr ies qoN pihlF AunHFƒ izskvr vI kIqf jFdf hY.

pMjfbI sfihq aiDaYn ivc BfvyNsbfltrn Èbd dI vrqoN pRclq nhIN hoeIpr ies iekfeI dy qihq ijnHF mnuwKIpCfxF dI gwl kIqI jFdI hY, AunHF ivcoNdilqF aqy aOrqF dI vwKrI hoNd hoxI,anuBv aqy pRgtfvy dIaF ÉfsIaqF dyhvfly nfl pMjfbI sfihqk rcnfvF dfivÈlyÈx huMdf rihMdf hY pr ienHF qoN ibnFhor bhuq sfry pCfx smUh hn ijnHF dIinÈfndyhI aqy AunHF dI sfihqk ibafnsfzy aiDaYn df srokfr nhIN bxI. ienHFsmUhF ivc myrI jfcy hor pwCmI pMjfbivcoN ieDr afey KwqrI ihMdU, iswKF; ijnHFƒ ihkfrq nfl ‘Bfpy` ikhf jFdf hY, dynfl prvfsI mËdUr vI Èfml hn ijnHFƒ asIN ‘BweIey` kr ky jfxdy hF. ienHFivc poTohfrI KwqrI iswK hux afriQk pwKoNmËbUq ho cuwky hn pr AunHF df smfjkdrjf bhuqf Aucf nhIN. ieh hOlI hOlI afpxIBfÈf qoN dUr ho gey hn ikAuNik ies BfÈf ƒbolx vflf jnqk dfieiraF ivc aksrmËfk df pfqr bxdf hY. ieQy mYN AunHF ƒ

ienHF arQF ivc sbfltrn mMndf hF ikAuh sfzI BfÈfeI aqy siBafcfrk sQfpqIivc ingUxy mMny jFdy hn.

1947 ivc pMjfb dI vMz mgroNpMjfbI smfj dI sMrcnf ivc vwzIaFqbdIlIaF vfprIaF hn. asIN afm krkyies Gtnf ƒ ihMdU-iswK vsoN dy qbfdlydy qOr ‘qy hI smJdy hF pr ies vsoN dyqbfdly nfl pMjfbI smfj dI pUrblIsMrcnf ivc jo pirvrqn vfpry, AunHFvwl asIN ÊOr nhIN krdy. ies qbfdlydOrfn isrÌ lok afpxI mfq-BUmI Cwzky nhIN afey sgoN Auh iek siBafcfr,jIvn jfc aqy afpxI BfÈf vI lY ky afey.ienHF lokF ƒ ieDrly pMjfb ivc afAuxAuqy sQfnk lokF ny keI nfm idwqy. ienHFivc muwK qOr ‘qy iriPAUjI jwt aqy poTohfrIihMdU qy iswK KwqrI sn. afm bolcfl ivcienHF ƒ ihkfrqI ivÈyÈxF nfl sMboDnkIqf jFdf hY. ienHF leI ‘Bfpy‘ Èbdvriqaf jFdf hY. kmfl dI gwl ieh hY

ik ieh Èbd AunHF dy mUl sQfn ‘qysiqkfr dI Bfvnf vfly Èbd sn prafpxI mfqBUmI qoN tuwt ky iehI ÈbdnfpsMdI aqy nÌrq dy BfvF ƒ pRgt krnlwg pey. ies df iswtf ieh hoieaf ikieh lok afpxI pCfx lukox lwgy aqyienHF dI BfÈf mËfk df ivÈf bxn lwgI.ienHF dI poTohfrI ijhVI afËfdI qoN pihlFdy dOr ivc sfihqk BfÈf dy qOr ‘qysiqkfrI jFdI sI, iekdm sfihqkdfiery ivcoN bfhr hox lwgI aqy iehsfihq dI QF CotI-motI dukfndfrI aqyvpfr vfly lokF dI BwdI BfÈf bx geI.

pMjfb ivc AunHF dy ivhfr, pihrfvy,pwg, kMm-DMidaF, BfÈf, irÈqf-nfqf pRbMD,ikrdfr aqy smuwcI jIvn jfc df mËfkAuzfieaf jFdf hY. AunHF ƒ aslI iswK nhINmMinaf jFdf. ies df koJf pRmfx idwlIdMigaF qoN bfad AunHF nfl hmdrdI jqfAuxdI bjfey ikhf igaf ik idwlI ivc iswKF dyBulyKy ‘Bfpy mfry gey. afriQk pwKoN mËbUqhox dy bfvjUd ieh lok smfjk dfieiraFivc dUjy drjy dy ÈihrI smJy jFdy hn.

ieh Auh lok smUh hY ijhVf afËfdIqoN pihlF pMjfbI sfihqk ivrfsq dfaflm-brdfr sI. ies ivcoN hI aMimRqfpRIqm, krqfr isMG duwgl aqy mohnisMG ny pMjfbI kivqf, nfvl qy khfxI dyKyqr ivc pihlIaF pRfpqIaF kIqIaF.ienHF qoN bfad nirMjn qsnIm aqysurjIq isMG syTI ny ienHF dy anuBvF ƒpyÈ kIqf aqy bfad ivc aYs[ soË qygurmuwK isMG sihgl ny afpxy nfvlFaqy kysrf rfm ny afpxIaF khfxIaFivc ienHF dI AucfrnI BfÈf ƒ kuJ jgHf

idwqI. ienHF sfihqk rcnfvF ƒ sfihqkpwKoN dm vflIaF hox dy bfvjUd pMjfbIsfihqk aiDaYn dy dfieiraF ivc koeIbhuqI mfnqf nhIN idwqI geI. AunHF dIaFrcnfvF ƒ aiDaYn dy Xog hI nhINsmiJaf igaf.

iesy qrHF prvfsI mËdUr vI aijhIpCfx iekfeI hY ijhVI pwky qOr ‘qy pMjfbdy smfjk jIvn df Bfg bx cuwkI hY.ieh lok pMjfb dIaF ËrUrqF krky hIpMjfb vwl afAuNdy hn. ieh sQfpq DfrnfhY ik koeI mihmfn myËbfn dI afigafaqy Aus dI loV qoN ibnF afpxI mfqBUmICwz ky bygfnIaF QfvF Auqy nhIN jFdf. iehmihmfn siBafcfrk smUh aqy myËbfndy sFJy ihwqF krky hI sMBv huMdf hY iklok prvfs krdy hn. pMjfb ivc hrIkRFqI ƒ nypry cVHfAux df supnf vI nhINsI ilaf jf skdf. iesy qrHF pMjfb ivcsnaq aqy hor ikMny hI Coty-moty srIrkimhnq-mËdUrI dy kMm pYdf hoey ik Bfrq

dy ikMny hI pRFqF qoN mËdUr prvfs krkypMjfb afAux lwgy. ieQy ieh vI Xfd rwKxfloVINdf hY ik pMjfbI pyNzU imwtI ivc nvyNkMm-DMidaF ƒ apxfAux pRqI bhuqfAuqÈfh nhIN sI. pMjfb dy ipMzF dI imwtInfl bMnHy hox kfrn vI Auh vwKrI iksmdI ikrq krn pwKoN bhuqy gqIÈIl nhINsn. iesy leI ÈihrF ivc bhuq dyr qkkoeI pMjfbI irkÈf clfAuNdf nhIN sI

dyiKaf jf skdf. ies leI ieh nhINBuwlxf cfhIdf hY ik prvfsI mËdUr pMjfbdI afriQkqf dIaF ËrUrqF kfrn pMjfbafey hn. ies gwl dy pRmfx leI luiDafxfivc hoeI ihMsf qoN bfad zr kfrn prvfsImËdUrF dI afmd Gtx aqy vfpsI vDxkr ky luiDafxf dy kfrÉfnydfrF ƒ peIicMqf dI Audfhrx leI jf skdI hY.

hux ieh prvfsI mËdUr isrÌ KyqmËdUr nhIN rhy. snaq ivc prvfsImËdUrF dI bhuqfq hY, ieMj hI mkfn AusfrInfl juVy Auh ikMny hI DMidaF ƒ sMBflI bYTyhn. mËdUrI, rfj imsqrI, plMbr, rMg/klI krn vfly, ÌrÈ bxfAux vfly,pI[E[pI[ rfhIN sjfvt krn vfly; sfry hIkfrIgr prvfsI hn. hor qF hor, nklIdMd bxfAux vfly aqy jrI, kZfeI df kMmkrn vfly vI prvfsI hn. ieh lok huxpwky qOr ‘qy pMjfb nfl juV cuwky hn aqyieQy ienHF dy pwky itkfxy hn. ies lok smUhƒ pMjfb dy lokF ny ajy qk afpxy nhINbxfieaf aqy ienHF ƒ suBfivk jmhUrI hwkFqoN vFJy rwiKaf hoieaf hY. ienHF ƒ jF qFaprfDI ibrqI vfly lokF vjoN jfixaf jFdfhY aqy jF ienHF dy BfÈfeI Aucfr ƒ lY kymËfk df ivÈf bxfieaf jFdf hY. imwqrsYn mIq dy nfvlF ‘kOrv sBf‘ aqy ‘suDfrGr‘ ivc ienHF df nkfrfqmk rUp pyÈ kIqfigaf hY aqy jsvMq isMG kMvl ipCly lMmysmyN qoN pMjfb ivcoN BweIaF ƒ bfhr kwZ kypMjfb ƒ ÈuwD krn leI BfÈxbfËI kr irhfhY. ies pRsMg c rfm srUp axKI df nfvl‘BImf’ apvfd hY ijs ivc prvfsI mËdUrdf sfkfrfqmk ibMb pyÈ kIqf igaf hY.

surjIq pfqr dI kivqf ‘afieafnMd ikÈor` ivc prvfsI mËdUrF dfhmdrdfnf aqy BfÈf dy pRsMg ivcarQpUrn ibMb isrijaf igaf hY. iehÈfied pMjfbI dI pihlI kivqf hovygI joprvfsI mËdUrF dy pMjfbIkrn dIpRikiraf vwl ieÈfrf krdI hY aqy AunHFƒ bygfny mMnx dI bjfey afpxy smJdIhY. ieQy BfvyN Auh afpxI mfq-BfÈf aqyAus ivclI lokDfrfeI ivrfsq qoN tuwtjFdy hn pr nvyN hflfq ivc irËk dIBfl ivc af ky ‘Èbd` nfl dubfrf qoNirÈqf gMZdy hn. ies nvyN Èbd igafndf prvfsI hoNd, hflfq ivcoN AupjIsMvydnf df kI irÈqf bxdf hY, ieh afpxyafp ivc bVf tyZf svfl hY pr ieQoN dysQfnk lokF dIaF akFiKafvF dI pUrqIdI BfÈf aMgryËI bx rhI hY aqy AuhafpxI mfq-BfÈf nfloN nfqf qoV rhy hn.ies hflq ivc prvfsIaF df pMjfb aqypMjfbI nfl irÈqf mhwqvpUrn aiDaYnvsqU jFdf hY. pfqr dI kivqf hY:

afieaf nMd ikÈoripwCy ipwCy irËk dy

afieaf nMd ikÈorcwl ky dUr ibhfr qoNgwzI bYT isafldf.nfl bQyry horrfmklI vI nfl sIsuGV lugfeI Es dIluiDafxy dy kol hIiek ipMz bfVyvfl ivcjVH lwgI qy puMgrIrfmklI dI kuwK ‘coNjnmI bytI Es dInF Diraf sI mfDurI.kwlH mYN dyKI mfDurIEsy ipMz skUl ivcguwqF bMnH ky irbn ivcsuhxI pwtI pockyAUVf aYVf ilK rhIbytI nMd ikÈor dI.ikMnf gUVHf sfk hYawKrF qy irËk dfeysy ipMz dy lfzlypoqy awCr isMG dyafpxy ipE dI kfr ivcbih luiDafxy aFvdykOnvYNt ivc pVH rhyey[bI[sI[zI[ iswKdypoqy awCr isMG dy.ikMnf gUVHf sfk hYawKr aqy akFiKaf-ipwCy ipwCy irËk kyafieaf nMd ikÈor.iehI pMjfbI pVHn vflI prvfsI

mËdUrF dI aglI pIVHI ivcoN koeI swqpflBIKI vrgf pMjfbI kvI bx jFdf hY. AusdI kivqf dI ikqfb ‘plkF hyT diraf`dI BfÈf, ibMbfvlI, sMvydnf aqy anuBvXQfrQ qoN koeI aMdfËf nhIN lgf skdfik ies kvI df sbMD pMjfb qoN ibnF Bfrqdy iksy hor iKwqy nfl hY. Auh pRqwK qOr`qy kdy vI pMjfb ivc prvfsI dI hoNdsiQqI anusfr aqy idRÈtI dy drÈn nhINhox idMdf. iPr vI ikqy ikqy ipCokV ivcaijhI DunI suxdI hY ijs ivcoN Aus dIprvfsI hoNd Jlk nËr afAuNdI hY. AuhilKdf hY:

duaf mMgdf hF ikies vrHyquhfzy imwqrF df Gyrfeynf ivÈfl ho jfvyik Êm, ihjrq, byvsI,bygfnfpx ijhy Èbdcyqy afAux dfquhfƒ imly hI nf vkq.afvfË bxnf cfhuMdy hFDrqI dIaF qYhF ‘ckoly nfl kolf bxy ‘koilaF` leIijnHF dI DuKdI dÊdI afvfËDrq dIaF prqF ‘c hI guMm ho jFdI.ieMj pMjfbI sfihq pUrblI smfj

ivvsQf ivcly dilqF aqy nfrIaF dI hoNdhoxI aqy idRÈtI df vfhk bxdf AunHF ƒafvfË muhweIaf krdf hY pr ienHF smUhFdI pMjfbI sfihq aqy hor klf mfiDamFivc hoNd mnÌI hY. ieh lok prvfs kfrnafpxI lokDfrf qoN vI tuwt cuwky hn, iesleI ienHF kol afpxy pRgtfvy dy mOilkmfiDam vI Kuws cuwky hn. poTohfrIpMjfbIaF dy mukMml lok-nfc luwzI aqysMmI pUrbI pMjfb dy BMgVy dy Coty-CotyaMg bx ky rih gey hn. AunHF dI lokDfrfhux pMjfbI lokDfrfeI aiDaYn df ivÈfvI nhIN rhI. ieMj ieh dovyN lok smUhafpxI BfÈf qoN mihrUm kIqy jf rhy hnaqy sQfn bdlI kr ky ieh afpxIlokDfrfeI ivrfsq qoN vI ivCuMny gey hn.ie Mj ieh lok sfzI BfÈfeI aqysiBafcfrk sQfpqI leI sbfltrn,ingUxy, dujYly qy hfÈIey Auqy Dwky jfx dIhoxI dy mflk khy jf skdy hn.

pMjfb ivc 1947 qoN bfad AuBrIaF pCfxF

ienHF dI poTohfrI ijhVIafËfdI qoN pihlF dy dOr ivcsfihqk BfÈf dy qOr ‘qysiqkfrI jFdI sI, iekdmsfihqk dfiery ivcoN bfhrhox lwgI aqy ieh sfihq dIQF CotI-motI dukfndfrI aqyvpfr vfly lokF dI BwdI BfÈfbx geI.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (24)

pRo[ hrBjn sohIkÈmIr ijs qrHF BfrqI rfj iÉlfÌ

guwsy aqy bÊfvq dy jvflfmuKI ‘c qbdIlho igaf hY, ieh qyËI nfl bdldI BfrqIisafsI hflq dI mUMh-boldI qsvIr pyÈkrdf hY. ieh hflq dyÈ dy AunHF ihwisaFivc vDyry hY ijQy afm rUp ivc sfmrfjI-jgIrU dfby nfl kOmI aqy kbfielI ÈnfÉqdy inrfdr df pwK juV jFdf hY. kÈmIrsmwisaf dIaF, inrsMdyh afpxIaFguMJlF hn-ieiqhfsk vI aqy BUgoilk-isafsI vI; qF vI ieh BfrqI lokF dyivÈfl jn-smUhF dy jfn-mfl bfryBfrqI afpf-Èfh hfkmF dI ÊYr mnuwKIbykdrI dI afm swcfeI df, AunHF dy burIqrHF Kur cuwky isafsI srmfey aqy afmlokF ‘qy vDy pRbMDkI kihr dI afm swcfeIdf aqy “hr kImq ‘qy Bfrq dI eykqf qyaKMzqf“ dy AunHF dy buinafdI nfary dylok-ivroDI aqy kOm-ivroDI qwq dI afmswcfeI df spÈt muËfhrf krdI hY.

kuwt-kuwt ky pwDr kro dI nIqI:kmÈIrI lokF iÉlfÌ cuqrÌy hmly dIirafsqI dihÈqvfdI nIqI isafsI kpt,pwqybfËI aqy jnqk ivroD ƒ jbr nflkuclx rfhIN kÈmIrI lokF df tfkrf BMnky kÈmIr ƒ hOlI hOlI Bfrq ivcimlfAux dI lMmy smyN qoN lfgU ho rhInIqI df isÉr hY. BfrqI rfj dI kÈmIrnIqI df dbfAu qwq aqy ies ƒ hVwp krjfx dI Duws 1953 ivc hI Aujfgr hogeI sI jdoN kÈmIr dy cuxy gey pihlyaqy afÉrI hfkm ÈyÉ abduwlf ƒ nihrUsrkfr dy hukmF ‘qy brÉfsq kr kyigRÌqfr kr ilaf igaf sI aqy iesvDIkI iÉlfÌ ivÈfl jnqk ivroD ƒdbfAux leI 1500 qoN vwD kÈmIrIaF ƒmOq dy Gft Auqfr idwqf igaf sI.

Pyr vI, ipCly smyN ‘c BfrqI hfkmkÈmIr aMdr afpxI isafsI mrËI TosxleI hmyÈf iksy sQfnk isafsI sfDnƒ vrqdy af rhy sn aqy ies qrHFkÈmIr dy mfmilaF dI vfgzor sQfnklIzriÈp dy hwQF ivc hox df prdf rwKdyaf rhy sn. ÈyÉ abduwlfdI brÉfsqgI aqynËrbMdI vI Aus vyly dy‘sdr-ie-irafsq‘krn isMG dI rsmICqr-Cfieaf hyT kIqIgeI sI jdik ‘Èyr-ie-kÈmIr‘ ƒ 1975 qklgBg do dhfk y ‘cpflqU bxf ky muV-bhflkrn qk, ËbrdsqIjfm rwiKaf igaf. bÉÈIÊulfm m uh Mmd aqyjI[aYm[ sfidk vrigaFrfhIN kÈmIrI srkfr dIidwK kfiem rwKI jFdIrhI hY.

BfrqI hfkm Bfrqdy iksy vI hor sUby vFg hI kÈmIr ‘qyhkUmq krnI locdy hn. (Dfrf 370 dyafpxy rsmI rwtx mMqr dy bfvjUd iesƒ ivAuNqbMd ZMg rfhIN sfry isafsI qwqqoN vFiJaf kr idwqf igaf hY. hux isrÌÊYr kÈmIrIaF vwloN kÈmIrI ËmIn-jfiedfd dI ÉrIdo-ÌroÉq iÉlfÌ kfƒnI

surwiKaf hY) ieAuN BfrqI hfkm, kÈmIrIlokF leI ieh cox lY ky sfhmxy af cuwkyhn ik jF qF Auh BfrqI irafsq dI rËfƒ ibnF Èrq kbUl krn jF Pyr Ëor-E-jbrI ho rhI BfrqI irafsqI swqf iÉlfÌbÊfvq krn. kÈmIrI lokF ny ipCly rfhdI cox kIqI hY.

BfrqI hfkmF dI rËf qoN nfbr hoxdy jnqk lwCx aqy BfrqI pfrlImfnIjmhUrIaq dy pfKMz qoN Brm mukq hoeykÈmIrI nOjvfnF dy iek inÈcfvfn ihwsyvwloN hiQafr cuwk lYx dy ienHF do juVvyNpwKF ny purfxI kÈmIr smwisaf ƒiblkul nvIN idwK muhweIaf kIqI hY. ibnFÈwk, pihlf ienHF dohF ivcoN buinafdI pwKhY. kOmI aqy BfrqI irafsq qoN kOmIbdËnI aqy Auprfmqf df ivafpkaihsfs, nOjvfnF vwlo N hiQafrF dfafsrf lYx ƒ qYa kr irhf hY. dUjy pfsy,hiQafrbMd nOjvfn bfÊIaF df AuBfr,kÈmIrIaF vwlo N BfrqI irafsq dymukfbly afpxI ÉudmuÉiqafr kOmIhYsIaq ƒ jqlfAux ivc AunH F dyierfidaF ƒ pfx cfVHn aqy mËbUq krnivc aihm rol inBfa irhf hY. ieh nvFlwCx hI hY ijs ny BfrqI hfkm hlikaF‘c Éqry dI GMtI KVkfeI hY aqy AuhkÈmIrI lokF dy mnF ‘qy BfrqI irafsqIqfkq df BYa ibTfAux leI AunHF ‘qy tuwtky pY gey hn.

kÈmIr Bfrq df ainwKVvFaMg nhIN: sBy vMngIaF dy BfrqIhfkm-jmfqI isafsqdfn idn-rfq iehrtx-mMqr kridaF ik kÈmIr Bfrqdf ain wKVvF aMg hY-ieiqhfs ƒJuTlfAux dI koiÈÈ krdy hn. kÈmIrBfrqI sMG df ainwKVvF aMg ikvyN aqykdoN bixaf hY, ies svfl df AunHF kolkoeI bwJvF aqy sFJf jvfb nhIN. iesmsly bfry afm bMidaF dI anjfxqf dflfhf lYNidaF, Auh kÈmIr dI irafsqIh YsIaq dy axsulJy svfl bfr yinrivvfd qwQF ƒ itwc smJdy hn.

ielhfk dsqfvyË (ijs ‘qy jMmU-

kÈmIr irafsq dy Aus mOky dy hfkmFvwloN Tykfnumf pRbMD vjoN dsqÉq kIqygey sn qF jo pfiksqfnI Èih ‘qy kmÈIrAupr kIqy kbfielI hmly ƒ rokx leIBfrqI sMGI ÌOj dy dÉl ƒ vfjbIaq idwqIjf sky) afrËI dsqfvyË sI. ies dIaF

ÈrqF qihq kÈmIr dy lokF kol afpxIirafsqI hYsIaq qYa krn, Bfv BfrqIsMGI irafsq df jVuq aMg bxn dI jFiPr ÉudmuÉiqafr kÈmIrI irafsq dIcox krn df hwk ibnF Èrq rfKvF sI.mOky dI BfrqI hkUmq ny vfr vfr aYlfnkridaF ikhf sI ik Bfrq iekrfrnfmydf pfbMd rhygf aqy ijMnI jldI kÈmIrivc sfDfrn hflfq bhfl ho jfxgy,kÈmIr dy lokF ƒ ieh cox krn df mOkfidwqf jfvygf. ies qoN hor Aucy pwDr ‘qyBfrqI ivDfn-sfË sBf duafrf BfrqIirafsq dI Dfrf 370 qihq kÈmIr ƒsvY-Èfsq hYsIaq idMidaF kÈmIr dylokF ƒ afpxy afËfdfnf afqm-inrxyrfhIN ies smJOqy ƒ pRvfn krn jF rwdkrn dy hwk dI muV puÈtI kIqI geI sIpr kÈmIr dy lokF ƒ aijhI cox krndy hwk ƒ vrqx df kdy vI mOkf nhINidwqf igaf. hux BfrqI hfkm ies mfmlysbMDI pfiksqfn ƒ doÈI TihrfAuNidaFaqy afpxy iekrfr qoN Bwj inklx ƒvfjb nhIN Tihrf skdy. ieh dlIl ikpfiksqfn vwloN kÈmIr dy iek ihwsy ‘qyjbrI kIqy kbËy ƒ CwzxqoN ienkfr krnf Bfrqƒ kÈmIr dy lokF dIspÈt rËf qoN bÊYr hIkÈmIr dy dUsry ihwsy ‘qykbËf bxfeI rwKx dfhwk bÉÈdf hY, mihËDfVvI dlIl hY.

lokF dy afqm-inrxy df hwk sflmhY, BfrqI irafsqdI aKMzqf df nhIN:kÈmIrI lokF dy afqm-inrxy df hwk ies mslydy isrÌ ieiqhfsk qwQF‘qy hI afDfrq nhIN.kÈmIr cfhy Bfrq dfainwKVvF aMg vI huMdf,qF vI Bfrq ivclIaF dUsrIaF kOmIaqFvFgU kÈmIrI lokF df ieh hwk AunHF dyjmhUrI hwk vjoN shI slfmq rihxf sI.ajokI dunIaF ivc sfrIaF kOmF df iehsrbivafpI pRvfnq jmhUrI hwk hY ikkoeI vI, kOmF dy afpf-inrxy dy hwk ƒrwd kridaF jmhUrIaq dy buinafdIasUlF df JMzf brdfr hox df dfavf nhINkr skdf.

BfrqI hfkm Bfrq dy iekjuwt vjUdaMdr sB iksm dI anykqf dIaF gwlFkrn dy Éfsy ÈOkIn hn pr Auh Bfrq dfkOmI anykqf df iËkr krn qoN aYn AurHFruk jFdy hn. ijvyN ikqy AunHF vwloN Bfrq

dI bhukOmI mulk hoxdI jLfhrf hkIkq ƒpRvfn krn q o NienkfrI hox nflBfrq aMdr kOmIsvfl afieaf igafho skdf hY. iPr vIAunHF vwloN “dunIaF dIsB q o N v wzIjmhUrIaq” ƒclfAux dy KyKx kOmFdy afpf-inrxy dy hwkƒ rsmI qOr `qy rwdkrn `c aiVwkf bxdyhn. ies leI BfrqaMdr kOmI svfl ƒlFBy CwzidaF Auh‘vwKvfd’ iÉlfÌ jMgIhokry mfridaF aqy

BfrqI irafsq dI aKMzqf dI sflmIaq`qy Ëor idMidaF kOmI afpf-inrxy dy hwk ƒrwd krn dI koiÈÈ krdy hn.

BfrqI hfkm ieh nhIN dwsdy ik BlfBfrqI irafsq dI ieh aKMzqf iks ÈYadI bxI hoeI hY. iksy jmhUrI irafsq dI

aKMzqf ies dy lokF dI kOmI aKMzqfduafrf qYa huMdI hY. ieh kOmI aKMzqfÉud lokF dI afriQk, smfjk aqysiBafcfrk iËMdgI dy bfhrmuKI sMjogdf aqy nqIjy vjoN pYdf hoeI cyqnf qypRqIbwDqf df iswtf huMdI hY. iesy qrHFbhukOmI jmhUrI irafsq dI aKMzqf,juVIaF kOmF jF lokF dI brfbr hYsIaq,prspr afdr qy prspr lfhy dy afDfr‘qy svY-iewCq sMG rfhIN qYa huMdI hY.iPr vI, bfhrI qfkqF dy hvfly nfljmhUrI irafsq dI aKMzqf ƒ AulMGxfrihq smiJaf jFdf hY.

iksy bihrUnI qfkq vwlo N iesaKMzqf ivc koeI vI BMgxf lokF dI kOmIrËfmMdI jF sMG ivc juVIaF kOmF dI sFJIrËfmMdI dI AulMGxf bxdI hY. ies dyAult, bsqIafnf jF jgIrU irafsq dIaKMzqf df sbMDq lokF dI kOmI rËfmMdIjF afm jmhUrI hwkF nfl koeI lfgf-dygf nhIN huMdf, ies leI ieh hfkm dIqlvfr dy Ëor qYa huMdI hY. aijhIirafsq dI aKMzqf sbMDI kuJ vI sflmnhIN huMdf. ies dy afpxy qrk dy nqIjy

vjoN bsqIafnf jF jgIrU irafsq dIaKMzqf, dUjIaF irafsqF dy hfkmF, iksysrdfr dI bÊfvq jF aMdroN AuTI lokF dIiksy afËfdI dI jwdojihd dy mukfbly ivcies df hfkm dI qlvfr dy pRqfp dy qyËhox ‘qy inrBr huMidaF hmyÈf adlf-bdlIaF leI srfpI huMdI hY. ies leIjmhUrIaq dy nukqf-ingfh qoN ijhVI cIËAulMGxf rihq hY, Auh lokF dI kOmIrËfmMdI hY. lok cfhy iekwTy hox jF awzo-awz, irafsq dI aKMzqf Audo N qkAulMGxf rihq hY jdoN qk ieh kOmIrËfmMdI df sfkfr rUp hY.

Bfrq df ajokI arD-bsqIafnf,arD-jgIrU Kfsf inÈicq qOr ‘qy BfrqdI brqfnvI bsqIvfdI irafsq dIivrfsq hY. brqfnvI Bfrq dI aKMzqfƒ BfrqI Aup mhFdIp dIaF AuBr rhIaFkOmF dI iewCf dy iÉlfÌ jF afm krkyBfrqI lokF dI iewCf dy iÉlfÌ brqfnvIbsqIvfdI DONs dy ËrIey Toisaf aqy kfiemrwiKaf igaf sI. ieQoN qk ik BfrqIXUnIan aqy pfiksqfn vI brqfnvIBfrq ivcoN hI GVy gey sn. dUjy ÈbdFivc ieh Aus smyN dI BfrqI irafsq dIaKMzqf dI ‘AulMGxf’ krky hI hoNd ivcafeIaF sn, mgroN bMglfdyÈ dI irafsqvI (BfrqI dÉlaMdfËI dy pwK ƒ lFByCwzidaF). pfiksqfn dI muwZlI irafsqdI aKMzqf ƒ hI ieko-iek rwbI vrdfnbxfAux bfry koeI ivÈyÈ gwl nhIN hY;sgoN BfrqI hfkm, BfrqI irafsq dInklI lCmx ryKf bfry bU-duhfeI AudoNhI pfAuNdy hn jdoN hI AunHF ƒ iksy kOmIaqvwloN Bfrq nfloN qoV-ivCoVf krn dyafsfr df sfhmxf krnf pYNdf hY pr jdvI AunHF ƒ iksy hor kOmIaq ƒ Bfrqivc jbrI Èfml krn df mOkf imldfhY, ijvyN iswkmI lokF dy sbMD ivc vfpiraf

hY, Auh sB kfsy ƒ mOj nfl brÌ ivclf idMdy hn. spÈt qOr ‘qy iswkm dIirafsq df rlyvF BfrqI irafsq dIaKMzqf ivc Auho ijhI hI syD hY, ijhoijhI iksy kOmIaq dy (ijvyN mIËo lokFdy) Bfrq nfloN tuwt jfx nfl hoxI hY.

ies qrHF BfrqI irafsq dI aKMzqfBfrqI hfkm jmfqF dI Bfv sfmrfj dyipwTU vwzy srmfeydfrF aqy jgIrdfrF dIBrmfAU GfVq hY. ieh sInfËorI dIbsqIvfdI-jgIrU hwk jqlfeI hY ijhVIik Bfrq aMdrlI iksy kOmIaq dy kOmIafpf-inrxy dy jmhUrI aiDkfr ƒ rwdnhIN skdI.

kÈmIr sm w isaf bfr ytkrfvIaF phuMcF: BfrqI hfkm aqyBfrqI lok afpxy buinafdI qOr ‘qytkrfvy N smfjI ihqF kfrn kÈmIrsmwisaf bfry ieko ijhI phuMc Dfrn nhINkr skdy. hor sfry mhwqvpUrn isafsImsilaF vFg kÈmIr bfry vI, jfbrBfrqI hfkm aqy dwby-kucly lok iek-dUjy dy iÉlfÌ ztx leI bwJy hoey hn.

Bfrq aMdr koeI iekwlI iekihrIBfrU k Om nhI N ijhVIdUsrIaF kOmF ƒ dbfAuNdIhovy, kOmI dfby df kfrnqF sfmrfj dIaF ipwTUhfkm jmfqF Xfin vwzIsrmfe ydfrI aqyjgIrdfrF ƒ hwQ-Tokybxf ky keI sfmrfjIaFvwloN jfrI rwKI jf rhIbsqIvfdI jkV ivc ipafhY. kihx df arQ ieh hYik vwK-vwK kOmIaqF bfrykbfielI BfeIcfiraF nflsbMDq BfrqI lok, aiswDysfmrfjI dfby df sFJy qOr‘qy iÈkfr hn ijhVf AunHFdy smuwcy kOmI ivkfs aqyiesy qrHF hr kOmIaq dy

ivÈyÈ ivkfs ƒ moNdf lfAuNdf hY. ies qrHFBfrq dy vwK-vwK lokF ivckfr kOmI ihqFdf koeI buinafdI rwtf nhIN hY sgoN hriek dy afpxy-afpxy kOmI ihqF dfbfhrmuKI qOr ‘qy sfmrfjIaF aqy ienHFdy ipwTU BfrqI BfeIvflF dy rfj ƒAultfAux dy sFJy buinafdI kfrj ivcsMgm huMdf hY ijs nfl AunHF dy svY-inrBr jmhUrI ivkfs df (iekwilaF jFsmUihk rUp ivc isrÌ afpxI mrËI nflaÉiqafr kIqf jfx vflf) rfh KuwlHdfhY.

ibnF Èwk, ieQy kOmI quawsb hn.vwK-vwK kOmIaqF dy smfjI-afriQkivkfs dy pwDr axsfvyN hn aqy CotIaFqy ivÈyÈ krky srhwdI kOmIaqF ƒ (kOmIafriQk sfDnF dI vMz, ruËgfr mOikaFqk phuMc aqy kOmI isafsq ivc nFmfqrdI ÈmUlIaq qoN vwD dI shUlq dyx dymfmilaF ivc) mukfblqn nËraMdfËkIqf jFdf hY. kuJ kOmIaqF dIaF rvfieqIËmInF dy axswdy ÈrnfrQIaF aqy vsybfkrn vfilaF dy BfrI igxqI ivc dfÉlhox aqy ieAuN muwZ-kdImI lokF dI BfrUkOmI hYsIaq ƒ rol dyx dy mfmly vI hnaqy ÊYr ihMdI BfÈfeI lokF dIaF kOmIsiBafcfrk sUKm BfvnfvF dI bykdrIkrn dIaF pRclq rucIaF vI hn.

ijQoN qk kOmI ÉudmuÉiqafrI aqykOmI ivkfs dIaF sMBfvnfvF qoN vFJy hoxdf svfl h Y, bfvjUd m ukfblqnivqkrybfËI dI hflq dy, sfrIaF kOmIaqFhI (ibnF iksy pwKpfq dy) PfzI KVHIaFhn. dUjy, kuJ kOmIaqF iÉlfÌ mukfblqnivqkrybfËI dy aMÈF dI hoNd vI BfrqIhfkmF dIaF bxqr pwKoN bhukOmI pr ÉfsypwKoN kOm-ivroDI ipCFhiKwcU nIqIaF dIAupj hY. ieh aMÈ jF qF AunHF dIaF arD-bsqIvfdI, arD-jgIrU lIhF ‘qy afriQk

kÈmIr dI jwdo-jihd:BfrqI isafsq df swcksLmIr dy kOmI ruqby bfry pRo[ hrBjn sohI ny ivsQfr

pUrvk, pVcolvIN lMmI ilKq ilKI sI. ipCly aMk ivc iesilKq df iek ihwsf Cfipaf igaf sI ijs ivc ksLmIrIjwdojihd dy kuJ ivlwKx aqy AuGVvyN pwKF bfry crcf kIqIgeI sI. iesy lVI ivc ilKq df dUjf ihwsf Cfipaf jf irhfhY ijs ivc ksLmIr dy ipCokV bfry gwl kridaF BfrqIhfkm jmfqF vwloN afvfm ivc pfey gey BulyiKaF dIinsLfndyhI kIqI geI hY. ieh dovyN hI ihwsy mukMml ilKq dfrqf ku sMKyp rUp hn. -sMpfdk

kÈmIr BfrqI sMG df ainwKVvF aMg ikvyNaqy kdoN bixaf hY? ies svfl df hfkmF kolkoeI bwJvF aqy sFJf jvfb nhIN. ies msly bfryafm bMidaF dI anjfxqf df lfhf lYNidaF,Auh kÈmIr dI irafsqI hYsIaq dy axsulJysvfl bfry inrivvfd qwQF ƒ itwc smJdy hn.

ielhfk dsqfvyË afrËI dsqfvyË sI. iesdIaF ÈrqF qihq kÈmIr dy lokF kol afpxIirafsqI hYsIaq qYa krn, Bfv BfrqI sMGIirafsq df jVuq aMg bxn dI jF iPrÉudmuÉiqafr kÈmIrI irafsq dI cox krndf hwk ibnF Èrq rfKvF sI.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (25)

ivkfs ƒ awgy vDfAux dIaF nIqIaF dIivÈyÈ Aup pYdfvfr hn jF iPr kOmIaqFivckfr joV-myl, kOmIaqF dI afpsIimwqrqf aqy sB kOmIaqF dy imhnqkÈlokF dI iekmuwTqf ƒ nfkfm krn dIaFivÈyÈ nIqIaF df iswtf hn. mukfblqnivqkrybfËI dy ienHF aMÈF dI mOjUdgI jFÊYr mOjUdgI ikAuNik iksy vI qrHF BfrqIlokF Aupr kOmI dfby dI hoxI ƒ inrDfrqnhIN krdI, ies krky ieh pwK jF iesAupr kIqf jfx vflf sMGrÈ afpxy afpivc nf qF jfbrF (BfrqI hfkm jmfqFaqy ienHF dy sfmrfjI pRBUaF) leI aqynf hI dby-kucilaF (BfrqI lokF) leIkoeI XuwDnIqk mhwqqf rwKdf hY.

Pyr vI, ieh pwK ijQoN qk ieh BfrqaMdrlIaF keI kOmIaqF dy afpsI sbMDFƒ mfVy ruÉ pRBfvq krdf hY, kOmI dfbydy buinafdI msly Aupr sMGrÈ nfl juV

Auh buinafdI qOr qy ihMdI dfpwqrkfr hY. ipCly pwcI virHaF qoN AuhipRMt qy tI vI nfl juiVaf hoieaf hY. AusdfipwCf mrfTI hY, rihMdf Bupfl hY, nfnkyhirdvfr ivc hn qy bcpn dy keI mhInypMjfb dy tFzf ksby ivc rih ky ieQoN dyrfjmFh, Coly qy sfg df suafd cK cuwkfhY. hirdvfr Ausdy nfnky Gr dy guaFZivc gurdvfrf huMdf sI, ijQoN bcpn ivcgurbfxI dy kIrqn df rs Aus dy kMnFivc idn rfq Guldf rihMdf sI. Auh ihMdIaKbfr dYink Bfskr dy Bupfl aYzIsLnivc sInIar pwqrkfr vjoN kMm kr irhfhY aYpr sLbdF dIaF iqqlIaF PVnf Aus

df cskf hY. sLbdF dI inrukqI drsfAuNdf‘sLbdfvlI’ nF df Ausdf icwTf (ihMdI vflyblfg nUM icwTf kihMdy hn) lwgBg hrrojL apzyt huMdf hY, ijsdy pfTkF dIigxqI iek hjLfr qoN twp cuwkI hY. 15000dy afspfs ihMdI dy blfgF ivcoN pfTkFdI qfdfd dy pwK qoN Aus df nMbr dUjy QF‘qy hY. ieh iek cmqkfr hI hY ik inrysLbdF duafly GuMmdy icwiTaF dy eyny rsIeyhn. pMjfbI dy iksy mfisk, qRYmfisk dIeynI igxqI nhIN hY ijMnI ies rojLfnf blfgdI hY. eyQy hI bws nhIN, keI hor blfg qyvYbsfeItF Ausdy aflyKF nUM lgfqfrpRkfisLq krdy rihMdy hn. hr rojL bysbrInfl apzyt AuzIkdy Ausdy pfTkF ivcihMdI dy AuGy sfihqkfr, BfsLf ivigafnI,kMipAUtr mfhr qy buDIjIvI sLfiml hn.Aus ny afpxy ivsLfl igafn, qfrikkivvycn aqy iksLRmeI sLYlI nfl pfTkF dypwly ieh gwl pf idwqI hY ik inmfxy ijhysLbdF dy prdy hyT sfzI sMsikRqI,ieiqhfs aqy purfqqv afid df ikMnf kuJluikaf ipaf hY. ies piRqBfsLflIsLbdfrQI df nF hY aijq vznyrkr.

do ku sfl pihlF ‘pMjfb tfeImj’Lvfsqy sfg df icwqr lBx leI mYN gUglbfx Cwizaf. aijq vznyrkr dy blfgdf hvflf myry sfhmxy af KVf hoieaf.

AudoN ihMdI mYQoN JOlI JOlI hI pVHI jFdI sIpr AusdI ilKq ienI rOick, igafnBrpUr qy qfrikk sI ik mYnUM pqf hI nflwgf, kdoN ihMdI myry awgy pfxI vFg iPrnlwg peI. hor qF hor mYN AusdIaF postFqy itwpxIaF dyxIaF sLurU kr idwqIaF.aijq BfeI ny gMBIrqf nfl myrf noitslYxf sLurU kr idwqf. kdy kdy sfzy ivcqlKI vI hox lwgI. Auh myry qy nfrfjLho jFdy, mYN kfhlf vgdf hF, iDafn nflnhIN pVHdf. AunHF dI gwl aksr TIkhuMdI pr mYN vI sLbdF ‘qy do koVIaF qoNvD sfl gfly hn. Auh myrIaF itwpxIaFdf ivsiqRq jvfb idMdy, eImyl rfhIN inwjIqOr qy vI aqy blfg rfhIN vI. kosLmihkmy dy lMmy qjrby ny mYnUM isKfieafsI ik gMZy dI qrHF sLbd dIaF byaMqprqF hn, ienHF nUM bVI sfvDfnI nflPolxf cfhIdf hY. tuwty-Bwjy ijhy jtkysLbd BfvyN hI ipMz dIaF bIhIaF qy pYlIaFivc iPrdy idsdy hox, AunHF dI afqmfaMqrrfsLtrI huMdI hY, ienHF dI mrmqwk phuMcx leI aMqrrfsLtrI idRsLtIloVINdI hY. vznyrkr sfihb keI vfrImyrI gwl mMn ky afpxy lyK nUM soD lYNdypr mYnUM vI bhuq vfr nmosLI sihxI peI.aMq sfzy sbMDF ivc suKfvFpx af igaf.

vznyrkr dI sLbd inBfAux dIKUbsUrqI ies gwl ivc hY ik Auh inrukqIsulJfAux leI sLbd dy mULl ivc zUMGfAuqrdy hn. AunHF df sLbd-igafn kosL-sIimq nhIN blik ivsiqRq aiDaYn qoNAupijaf hY ijs ivc vyd, sLfsqr, purfxqy hor Gsmfx sLfiml hY. bhuq sfry BfsLfivigafnI ivrft jIvn qoN inKuwty sLbdjfl ivc hI Gusy rihMdy hn ijs krkyBfsLf ivigafn iek KusLk ijhf ivsLfsmiJaf jFdf hY. sulJy hoey vznyrkrdI sLYlI boJl nhIN blik mMJI hoeI, pROV,lOikk qy aksr Audfq hY ijs ivcoN iekinvyklI ivDf AudY ho rhI pRqIq huMdI hY.Auh Bfrq dIaF qkrIbn sfrIaF, KfsqOr qy AuqrI BfsLfvF dI inrflI rUh dyvfikPL hn. myry dyKdy dyKdy hI Auh ikqydI ikqy apV gey hn; hux qF dunIaF BrdIaf bolIaF nUM sihj Bf hI afpxy klfvyivc lY lYNdy hn. inrukqI ivsLf hI aYsfhY, iesdf sfDk iek smyN sQfn qy siQrho igaf, smJo igaf. vznyrkr sfihbjfq dy bRfhmx hn qy mMndy hn ik bRfhmxFdf aslI kMMm igafn ZUMzxf qy afm lokFivc vMzxf hY. Auh rfq zyZ vjy izAUtI qoNPfrg huMdy sfr Gr Bjdy hn ijQy myjL qyaTfrF KulHy kosL qy Zyr sfrIaF hor

pusqkF AunHF nUM AuzIk rhIaF huMdIaF hn.Auh pMj vjy qwk ilKdy hn. iPr nON vjyAuT ky positMg dIaF kmIaF dUr krdyhn. bws ies qoN bfad GMtf zyZ GMtf horsON ky pirvfr nfl Kfxf KFdy qy iPrdPLqr dOV jFdy hn. tukiVaF ivc vMzInINd kdy pUrI nhIN huMdI. ‘sLihr sUqf bRhmjfgy’ vflI nfQF jogIaF vflI khfvq AunHFqy lfgU huMdI hY.

AunHF sLbdF df ieh pMgf koeI swqawT sfl qoN ilaf hoieaf hY. dYink Bfskrivc AunHF df ieh kflm lgfqfr Cp irhfhY. AunHF df kihxf hY, “afpxy krm hIsfnUM mfrdy hn, AunHF nUM hI Bugqxf hY.bws, glq nhIN kr rhy, ieh skUn hY. joilaf-iswiKaf, Auh sB nUM moVnf vIcfhIdf hY, ies leI eynI imhnq. bdlymfhOl ivc phfV qy jf ky sMinafsI qFbx nhIN skdy. DMn sMpqI hY nhIN ijsdyjLrIey lokF df Blf kr skIey.jnm qoN bRfhmx, krm qoNbRfhmx[[[ eyhI kr skdfhF.” sLbdF nUM hI pRxfey iessLKs ny dosqF imwqrF nU Mimlx-iglx qy ijLMdgLI dy horJmyilaF qoN iek qrHF sMinafsilaf hoieaf hY. AunHF dy iesjnUMn bfry iksy ny ktfKsL kIqfsI ik 26 nvMbr 2008 nUMbMbeI ivc dihsLqgrdF dyhmly dOrfn jd sfry Bfrq ivchfhfkfr mc geI sI, AunHFafpxf icwTf ilKxf nf Cwizaf.Auh qYRkfl qy smuwcy bihRmMzdy drsLn sLbdF qoN hI kr lYNdyhn. afpxI BfsLf pRqI eynIlgn qy pRqIbDqf Gwt hI dyKxnUM imldI hY. sLbd-inrukqIpRqI ieho ijhf sLYdfa mYnUMafpxy sfbkf sihkrmIjI[aYs[ irafl ivc dyKx nUMimilaf sI, ijnHF ies kMm ivcmyrI vI cytk lfeI pr iraflsfihb df vDyry igafn kosLFqwk hI sIimq sI; jd ikvznyrkr sfihb iesnUM mOilkaiDaYn nfl amIr bxfAuNdy hn. keIvfr qF ieMj lgdf hY ik iek hI sLbd nUMzuMUGfeI ivc smJx leI AunHF Gwto Gtiek ikqfb jLrUr pVHI hY.

iek dUjy qoN ivsMgq jfpdy sLbd Auhafpxy kmfl dy inrukqk jfdU nfl joVidMdy hn. kI koeI soc skdf hY ik TfT-bfT ijhf sLbd twtI qoN ivkisq hoieaf

ieMnIku

bfqbljIq bfsI

Pon: 734-454-4958

hY? grIbF dI bsqI TwTI iesy nfl sbMDqhY, sfzy keI ipMzF df nF TwTIaF hY. ‘vr’sLbd df arQ huMdf hY mMg jF cox. iesdfsB qoN pRclq arQ hY pqI df vr rUp.pUrv vYidk kfl ivc kMinaf jF AusdyGr vfly Kud pqI-pfqr nUM cuxdy sn.vrx jF svMbr ies gwl dI pRoVqf krdyhn. brfq sLbd vI iesy gwl vwl sMkyqkrdf hY. ‘vr’ jF ies qoN bxn vfly vrdfnqoN mMgxf vfly arQ spsLt ho jFdy hnikAuNik iksy dyvqf irsLI-munI jF rfjy qoNies dy jfck vr hI mMgdy hn. vr sLbddI ivAuqpqI qoN pqf lgdf hY ik mfqf-pRDfn Aus kfl ivc lVkIaF afpxy pqIdI cox krdIaF sn. arbI qoN afey sLbdrkm qy ikRsLn dI pqnI rukmxI ivcsFJ hY. Kud ikRsLn afkrsLx, ikRsLI nfljuiVaf hoieaf hY. ikRsLn kflf hY ikAuNikAuh sfry rMgF nUM afkrsLq krky afpxyaMdr smo lYNdf hY. isr dy vfl, kxk dIbwlI, bflkonI, bflfKfnf, bflm, blmf,bflsLivk qy hor ikMny sfry iek dUjy qoNdurfzy pRqIq huMdy sLbd iek hI mUl kfrnjuVy hoey hn. pMjfb dy sLihr ksUr dy nFbfry pRcilq Dfrnf hY ik ieh rfm dy byty

kusL qoN bixaf hY pr vznyrkr dlIlidMdy hn ik iesdf muZ arbI df DfqUksr hY ijs df mqlb kwtxf, iClxfqrfsLxf huMdf hY. iesy qoN ivkisq ho kyarQ ikly bxfAux vwl cly igaf hY.ieh gwl mMnxXog hY, ksUr ivc 12 vwzygVH hn jo ieQoN dy sLfskF ny aPgfnhmilaF qoN bcx leI bxfey. ieiqhfs

ivc hor vI keI ksUr afAuNdy hn.iswKF nUM ieh jfx ky acMBf hovygf

ik ijs kfrsyvf nUM Auh afpxy Drm dIivsLysLqf smJdy hn, Auh ‘krsyvf’ dyrUp ivc mhfrfsLtr dy mMidrF c purfxysmyN qoN cl rhI hY. kfrsyvf qoN Bfvkfrjsyvf jF srovr `coN gfr kZx dIsyvf nhIN ijvyN mhfn kosL dy krqf nyibafinaf hY, blik hwQF (kr = hwQ) dIsyvf hY. sLbdF dy aqIq qoN ieh gwlBlIBFq idRV ho jFdI hY ik sLbd shImfainaF ivc mfnv jfqI dI eykqf pRqwKkrdy hn. ienHF dI pysLkdmI awgy dys,

Drm, BfsLf dIaF hwdF aiVwkf nhINhn. solHF afny Kry, ieh JUTI hAUmY‘qy Tfh sotf mfr idMdy hn. surqitkfxy ilafAux leI vznyrkr dyicwiTaF ivc bysLumfr imsflF mOjUdhn. mYnUM ieh ilKx ivc koeIihckcfht nhIN ik mYN afpxy lyKFivc AunHF dIaF ilKqF qoN vIshfieqf lYNdf hF.

ieh inbMD ilKx df sbwbies leI bixaf ik pVHn vfilaFdI shUlq leI AunHF bhuq sfryicwiTaF nUM sMkilq krky pusqkrUp ivc pRkfsLq kr idwqf hY.vznyrkr dI ieh pRfpqI isrPihMdI leI hI lfhyvMd nhIN blikBfrq dIaF sfrIaF ihMd-afirafeIBfsLfvF leI hY ikAuNik sBnF dImuZlI sLbdfvlI iek hY. Bfrq ivcaMgryj L ivdvfn m onIarivlIamjL ny sMsikRq sLbdF df iekivsiqRq inrukq iqafr kIqf sIpr sfzy iksy dysI ivdvfn ny iespfsy iDafn Gwt hI iDafn idwqfhY. pMjfbI ivc qF bhuq hI mfmUlIkMm hoieaf hY. vznyrkr dy iesgRMQ ivc koeI 1500 sLbdF dI

inrukqI AuplbD hY. AunHF dI Xojnf dshjLfr sLbdF dI ivAuqpqI aqy ivvycnfdI hY ijs leI do hor KMz vI Cpx ihwqiqafr pey hn. nIlkml pRkfsLn duafrfpRkfisLq ies pusqk dI kImq 600 rupeyhox dy bfvjUd irlIjL smfroh dOrfnrwKIaF sfrIaF ikqfbF hwQo hwQ ivkgeIaF.

sLbdF df musfiPr

jo ilaf-isiKaf, lokF nUM moVnfcfhIdf hY - aijq vznyrkr

ky dohF leI hI igxnXog mhwqqf rwKdfhY. ieh keI kOmIaqF ivckfr BulyKy qybyivÈvfsI pYdf krdf hY aqy ieh keIpftk pfAuNdf hY aqy ieAuN afpxy sFJyjfbr duÈmx iÉlfÌ kOmI mukqI dysMGrÈ ivc Bfrq dy sB dwby-kucly lokFdIaF ÈkqIaF dI eykqf aqy mËbUqI ivcivGn pfAuNdf hY. ieh pwK BfrqI lokF dybuinafdI ihqF dy Ault aqy BfrqI hfkmFdy ihq ivc Bugqdf hY. ies leI BfrqIlokF dy ihq hI ieh mMg krdy hn ikAunHF ƒ Bfrq dI iksy vI kOmIaq nflmukfblqn ivqkrybfËI dy hr ieËhfrdf idRVHqf nfl ivroD krnf cfhIdf hY.

Bfrq aMdrly kOmI svfl dy Aupribafny lwCxF qoN ieh spÈt ho jfxfcfhIdf hY ik afm BfrqI lokF dy ihqBfrqI hfkmF dy ihqF dy Ault, BfrqaMdrlI iksy vI kOmIaq Aupr kOmI dfbyjF ivqkrybfËI nfl bymyl hn. so, BfrqIhfkmF dy “BfrqI irafsq dI aKMzqf dy

JMzy” dy mukfbly smuwcy BfrqI lokF dIeykqf dy JMzy ƒ bulMd krn df iehbfhrmuKI afDfr bxdf hY pr ijMnf icrqk kOmI dfby jF mukfblqn kOmIivqkrybfËI dy ivroD ivc ies bfhrmuKIafDfr df koeI Tos ieËhfr nhIN huMdf,Enf icr qk smUh BfrqI lokF dI eykqfdy JMzy dI AunHF kOmIaqF ivc koeI vuwkqnhIN bxnI ijhVIaF BfrqI hfkmF dydurivhfr kfrn ivwQ qy pfVf mihsUskrdIaF jF mukfblqn ivqkrybfËI qoNpIVq hn. do hrÌI gwl qF ieh hY ikies ivroD dI sB qoN jfhrf, ieksfr aqyBrvIN Èkl qF Bfrq aMdrlIaF sBkOmIaqF dy afpf-inrxy dy aiDkfr ƒbulMd krn df idRVH pYNqVf hY. iksy vIkOmI DVy nfl sbMD rwKx vfly afm lokFdy pwK qoN iksy vI hor kOmIaq dy kOmIafpf-inrxy dy aiDkfr ƒ bulMd krnfBfrqI hfkmF nfloN isafsI qOr qy inKyVfkrn aqy sFJy kOmI duÈmxF iÉlfÌ sB

kOmIaqF dy sFJy sMGrÈ leI mYdfn sfÌkrn vwl iljFdf hY.

kÈmIrI jwdojihd df mulFkxkfhd y leI?: kÈmIrI l okF dIvrqmfn jwdojihd df isafsI mulFkxkrn qoN bÊYr aqy ies mulFkx dy afDfrAuqy ies jwdojihd ƒ idwqI jfx vflIhmfieq, ikho ijhI aqy ikMnI hovy, dfinrxf kry qoN bÊYr, dUijaF vwloN kÈmIrIlokF dy kOmI afpf-inrxy dy hwk dIBrfqrI hmfieq afm aqy nFh-pwKIiksm dI hI hovygI. nFh-pwKI iksm dIies krky ik Auh afm kÈmIrI lokF dIies jwdojihd nfl sFJy kfj vjoN juVnqoN bÊYr, isrÌ BfrqI hfkmF duafrf qfkqdI vrqoN afsry kÈmIrI lokF ƒ BfrqIirafsq nfl nrV ky rwKx df ivroDkrn qk sImq kr rhy hoxgy. afmiksm dI ies krky ik ieh afpxI kOmIÈnfÉq ƒ jqlfAux leI kIqy iksy vIjnqk hMBly (vrqmfn leI ivÈyÈ nhIN)

kÈmIr dI jwdo-jihd jo kÈmIrIaF vwloN hovy (jF hor iksy vIBfrqI kOmIaq vwloN) leI kIqI jfx vflIBrfqrI hmfieq hovygI.

ijvyN sfry isafsI msilaF bfry swchY, kÈmIrI lokF dI jwdojihd dy mfmlyivc vI, ies dI hF-pwKI BrfqrI hmfieqies gwl ‘qy inrBr krygI ik iesjwdojihd rfhIN kI (sfrIaF kOmIaqF dyafm lokF dy) sFJy ihq df pRgtfa huMdfhY, aqy iks hwd qk huMdf hY? hor qrHFnfl gwl krnI hovy qF kÈmIrI lokF dIjwdojihd AunHF Auqy kOmI dfby dy smfjk-isafsI sroq leI ijs hwd qk cuxOqIbx ky AuTygI aqy ies qrHF sfmrfj-ivroDI aqy jgIrdfrI-ivroDI idÈfaÉiqafr krygI, Ausy ihsfb nfl hI iehsB kOmIaqF dy lokF koloN BrfqrI hmfieqhfsl kr lvygI ijhVI sfmrfjIaF aqydysI ipCFh-iKwcUaF dy rfj ƒ pltf mfrnleI sMGrÈ dy sFJy morcy qk vI apVskdI hY. (smfpq)

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (26)

pRo[ kulvMq isMG romfxfÉuÈvMq isMG Bfrq df aYsf pMjfbI

hY jo Aus dy Éud dwsx anusfr aMgryËI‘c socdf hY. pMjfbI bolx jF ilKx vylyAus ƒ afpxy mn ivcoN gwl ƒ pMjfbI ivcqrjmf kr ky bfhr kwZxf pYNdf hY. AusyqrHF ijs qrHF asIN afm pMjfbI lok jdoNsfƒ aMgryËI ilKxI jF bolxI pY jfvy,ivcfrF ƒ aMdroN aMgryËI qrjmf kr kybfhr kwZdy hF. ies gwl ƒ Auh koeImfx vflI gwl vI nhIN smJdf. bs AusdI qrbIaq hI aYsI hoeI hY. iesy krkyAus dIaF sfrIaF ilKqF mUl rUp ivcaMgryËI ‘c CpIaF hn. dUjf, Aus dIaF

Dfrimk qy ieiqhfsk ilKqF ƒ Cwz kybfkI sfrIaF ilKqF iksy nf iksy qrHFcrcf df ivÈf bxdIaF rhIaF hn; BfvyNAuh nfvl hn, sMpfdkI jF kflm. iesdf vwzf kfrn ieh hY ik Auh jo socdf hY,lgBg Auh hI ilK jF bol vI idMdf hY.afm iensfnF ƒ vI BfvyN Ausy qrHF dIaFgwlF jF socF cMgIaF lgdIaF hn prAuh iksy sdfcfr jF smfjI zr kfrnAuh sB kuJ bol jF ilK nhIN skdy. AuhÉud ilKdf hY ik lyKk vjoN inform,amuse and provoke (sUcnf, mnorMjn

aqy BVkfht) hmyÈf Aus df mfto jFakIdf irhf hY qy Auh ies akIdy ‘qyzitaf vI irhf hY. Aus vwloN lokF ƒ sUicqkrn vflI gwl ƒ hr iek ny slfihafhY. Aus vwloN hYrfn krn vflI gwl ƒbhuiqaF ny mfixaf aqy kuJ ny Aus ƒburf aqy gMdf ikhf. Aus vwloN BVkfeygey lokF, jo vwzy lok hI sn, ny Aus ƒsbk isKfAux dI koiÈÈ vI kIqI qy Ausƒ adflqF ivc vI GsIitaf hY. ijvyNgoienkf dy ivroD aqy ieMdrf gFDI dy hwkivc ilKx bdly goienkf ny Aus ƒ ‘rFzkf BFz’ ikhf aqy murfrjI dysfeI nypRDfn mMqrI dI shuM cuwkx qoN qurMq bfadijhVf pihlf kMm kIqf, Auh ÉuÈvMq isMGƒ ‘ielstryitz vIklI’ dI aYzItrI qoNÌfrg krn df sI.

iesy ÉuÈvMq isMG df iliKaf aqy huxyhuxy Cipaf nfvl ‘id snsYt klwb’ (TheSunset Club) awj kwlH pVHn-ilKx vflyBfrqI srklF ivc crcf df ivÈf bixafhoieaf hY. ieh nfvl bVy sMKyp ijhy plftduafly Ausfiraf igaf hY. ies ivc isrÌiqMn pfqr hn jo afpxy jIvn dy 80-80vrHy guËfr cuwky hn. ies ivc koeI aYkÈnnhIN, bs iqMnF pfqrF ivc afpsI bihs jFvfrqflfp rfhIN hI nfvl awgy qurdf jFdfhY. ieh nfvl ieko QF `qy hI vfprdf hYijQy ieh iqMnoN bËurg roË Èfm af ky bYTdyhn. ienHF gwlF dy bfvjUd ieh nfvl vIÉuÈvMq isMG dy dUsry nfvlF vFg slfihafaqy ivcfiraf jf irhf hY. nfvl dy muwKpfqr iqMn bËurg dosq hn jo ipCly 40sflF qoN hr Èfm loDI gfrzn afAuNdy hnaqy hmyÈf Ausy bYNc qy bYTdy hn aqy afps`c gwlbfq jF bihs krdy rihMdy hn. iesnfvl df smF 26 jnvrI, 2009 qoN ÈurU hoky 26 jnvrI, 2010 `qy Éqm ho jFdf hYXfin 12 mhIny df smF hY aqy ÉuÈvMq isMGny ies dy 12 hI kFz bxfey hn.

ienHF iqMn buwZy imwqrF ivcoN iek dfnF pRIqm Èrmf hY jo ihMdU hY. dUjy df nFnvfb brkq-AuWlf byÊ hY jo muslmfnhY aqy qIjy df nF bUtf isMG hY jo iswK hY.ieh iqMny hux loDI gfrzn aqy sujfnisMG pfrk, jo ÉuÈvMq isMG dy dfdf jIsujfn isMG dy nF ‘qy bixaf hY, dy nyVy-

qyVy rihMdy hn. iqMny iksy vyly Bfrq dyvwzy ahuidaF ‘qy rhy hn. Èfm ƒ loDIgfrzn dy Éfs bYNc ‘qy kdy afpxy-afpxyDrm ƒ Auqm iswD krn leI bihs krdyhn aqy kdy rfjnIqI ivc vD rhyiBRÈtfcfr bfry qbsrf krdy hn, idwlIivc vfpr rhy skYNzlF dI gwl krdyhn. hr roË aÉbfrF dIaF surÉIaFpVH ky afAuNdy hn aqy Pyr AunHF bfryafpxy pRqIkrm idMdy hn. keI vfrbihs grm ho jFdI hY ikAuNik ieh iqMnyhI Éud iksy srkfr ‘c rhy hn jFsrkfr dy nyVy-qyVy rhy sn. nfvl dyieh pwK ijMnI sfdgI nfl mYN dws irhfhF, nfvl ‘c ieh sB kuJ Ausy hI sfdgInfl vfprdf nhIN. bVy idlcsp jumlyqy iÉafl imldy hn pVHn ƒ! nfvl dfsB qoN idlcsp pwK hY jdoN ieh lokafpxI jvfnI dy smyN ƒ Xfd krdy hnikAuNik aYsy pihlU ibafnx ivc ÉuÈvMqisMG df koeI sfnI nhIN hY. jdoN Èfm dfsUrj jfmf msijd dy gol ijhy guMbddy Ehly huMdf hY aqy guMbd ‘qy Èfm dIrwqI rOÈnI pYNdI hY qF ienHF ƒ vI afpxIrwq dy grm hox vyly dy idn Xfd afjFdy hn. ieh lok afpxI jvfnI dy idnFdy Byq iek-dUjy nfl sFJy krdy hn. Ausvyly kuJ dIaF afpxIaF kuJ swcIaF aqykuJ kflpink khfxIaF suxfAuNdy hn.nfvl dy iesy pihlU bfry awj kwlH bhuqIcrcf ho rhI hY. lyKk ny 12 dy 12 kFzFivc hr mhIny nfl sbMDq mOsm,bnspqI qy Pl-PuwlF ƒ vI bVI ÉUbsUrqInfl ibafn kIqf hY.

ieh nfvl smuwcy Bfrq dI rfjnIqIaqy smfj bfry bVI inrpwK kumYNtrI hY.dyÈ ivc Dfrimk ÉihbfËI aqy hor aMqr-ivroDF vwl vI nfvl ieÈfrf krdf hY. nfvlpVHidaF kdy asIN rwj ky hwsdy hF qy kdysfzIaF awKF ivc hMJU af jFdy hn. kdynfvl gMBIr lwgdf qy kdy-kdy mËfhIaf.kdy idl ƒ hlUxdf hY qy kdy kfmyzI dfafnMd idMdf hY. ÉuÈvMq isMG ƒ jfxn vflydwsdy hn ik nfvl df ‘bUtf isMG’ Éud lyKkhY qy pRIqm Èrmf aqy nvfb byÊ lyKk dyivCV cuwky dosq hn ijnHF dy ivXog ivc hIAus ny ieh nfvl iliKaf hY.

***ipCly idnIN ies nfvl df irlIË

smfroh idwlI dy mÈhUr hotl ‘lf mYrIzn’ivc hoieaf ijQy pRDfn mMqrI zf[ mnmohn

isMG dI pqnI gurÈrn kOr muwK mihmfnsn ijs dy kr-kmlF nfl ies nfvldI GuMz-cukfeI hoeI sI. styj `qy 96sflf buwZf hoieaf ÉuÈvMq isMG kursI qykuJ kuwbf ijhf hoieaf bYTf sI. isr `qytopI aqy sfhmxy skOc df mwg sI. kol hIgurÈrn kOr bYTy sn. nfvl irlIË krnvyly gurÈrn kOr ny sMKyp ijhy BfÈx ivcikhf: “ÉuÈvMq isMG ny mYƒ lyKk bxfAuxdI bhuq koiÈÈ kIqI pr ieh hr iksy dyvws dI gwl nhIN huMdI. afpxy afp ƒ mYNsuBfgI smJdI hF ik mYN ÉuÈvMq isMG dIaFguwz buwks c hF. mYƒ awj ies mhfn lyKkdf ieh nfvl jfrI kridaF bhuq hI iËafdfmfx mihsUs ho irhf hY.”

Aus qoN bfad vfrI afeI ÉuÈvMqisMG dI, qF pqf lwgf ik ieh do bMidaFdy shfry nfl AuTx-bYTx vflf bMdf awjvI 40 sfl pihlF dy afpxy vyly vFgboldf aqy socdf hY. Aus ny dwisaf: “mYƒbVI ÉuÈI hY ik gurÈrn kOr myry swdy qy

myrf nfvl jfrI krn afeI hY pr keIvfr ieh ibn bulfey vI af jFdI hY.” (afmkrky ÉuÈvMq isMG gurÈrn kOr ƒgytkrwsLr (gate crusher) kihMdf hY)gurÈrn kOr nfl afpxy irÈqy ƒ mYN

dosqF-imwqrF ivc bVf huwb ky pRcfrdfhF. keI vfr pRDfn mMqrI dy GroN mYƒPuwl Byjy gey hn. mYN AunHF PuwlF ƒ keI-keI idn ikqfbF dI almfrI Aupr rwKIrwKdf hF qy hr imlx afey ƒ dwsdf hFik ieh Puwl mYƒ gurÈrn kOr ny Byjyhn.”

nfvl dy Cfpk pYNgUien pbilÈrËny ies pRogrfm ivc ÉuÈvMq isMG dyjfxUMaF qy imwqrF dIaF Aus bfryitwpxIaF dI iÌlm vI ivKfeI ijnHF ivcmxIÈMkr aeIar, aYm[jy[ akbr,ivkrm syT, pfiksqfn qoN afsmFjhFgIr, ivnod mihqf aqy hor bhuqsfrIaF ÈÉsIaqF Èfml hn. ies ivcÉuÈvMq isMG dI Éfs dosq sfdIaf dyhlvIdIaF itwpxIaF vI Èfml sn. ÉuÈvMq isMGny afpxI bhuq mÈhUr ikqfb ‘nOt eynfeIs mYn tU noa` sfdIaf dyhlvI ƒsmripq kIqI sI. iliKaf hY:

smrpq! sfdIaf dyhlvI ƒ ijsny mYƒ myry hwk nfloN iËafdf ipafr qy

bdnfmI bÉÈI hY.ieh sfdIaf dyhlvI bVI mÈhUr

lyKk hY, pwqrkfr hY, tI[vI[ sIrIal qyzfkUmYNtrI inrmfqf hY aqy smfj syvkhY. ienHF sB gwlF qoN Aupr Auh bhuqÉUbsUrq hY jo 1957 ‘c jnmI sI. AuhkihMdI hY ik ÉuÈvMq isMG buwDIjIvI hY,mUrK hY, ÈYqfn hY, iBRÈt hY pr eImfndfraqy spÈt hY. Aus ny iek vfikafsuxfieaf ik ÉuÈvMq isMG kursI ‘qy bYTfsI aqy Auh dovyN bfhvF Aus dI kursI dymoiZaF ‘qy rwKI JukI hoeI KVHI sI ik ÌotoiKwcI geI. ÉuÈvMq isMG ny Auh Poto muMbeIafpxy dÌqr dy noits borz ‘qy lgvfidwqI aqy sfdIaf ƒ kihx lwgf, “vyK!qUM mYƒ bdnfm kIqf hY!” sfdIaf dwsdIhY ik Aus ny ÉuÈvMqqqqq isMG ƒ ikhf,“bdnfm qF qusIN mYƒ kIqf hY. myry bfryqusIN kflm ilKdy rihMdy ho aqy afh huxÌoto sB ƒ ivKf rhy ho, ijvyN Ìoto jfx-buwJ ky iKcvfeI geI hovy.”

ÉuÈvMq isMG qy Aus df ‘id snsYt klwb’ cldy-cldy

sfdIaf dyhlvI

zf[ inrml isMGpl pl bdlxf, rMg vtfAuxf,

purfixaF df JVnf aqy nivaF df puMgrnfkudrq df suBfa hY. ies bdlfAu kfrnhI smuwcI sjIv qy inrjIv kudrq dIaFmnmohk rMgInIaF dI isrjxf hoeI hY.ieh sihj vrqfrf anMq kfl qoN inrMqrikirafÈIl hY. smUh jgq dI bnfspqIaqy jIv jMqUaF df sgl psfrf iesyvrqfry df iswtf hY. sfzy vfly sUrjI mMzldf iek gRih sfzI DrqI ies anMq lIlfdf iek Cotf ijhf ihwsf hY, ijsdI sfnUMQoVI bhuq jfxkfrI hY. sfzI soJI vflyjIvn dI khfxI arbF sfl pihlF iesyDrqI Auqy afey vwzy BUgoilk bdlfvF qoNÈurU huMdI hY. kroVF vMngIaF dy pfxI vflyaqy KuÈkI vfly ibrK bUty qy jIv jMqUieQy ivgsdy vI rhy aqy afpo afpxIaAuD pugf sdf sdf leI alop vI huMdyrhy. DVkdy jIvn dI ies sMglI dIaFkVIaF afpo afpxy QF bhuq mhwqvpUrnhn. ienHF dI vMn-suvMnqf, iBMnqf hIDrqI Auqy jIvn dI hoNd hsqI dI jfmnhY. jy jIvn sMglI dI koeI inwkI qoN inwkIkVI vI afpxI QF qoN iKsk jfvy qF nqIjybVy iBafnk inkldy hn. ies Bfxy dykfrn kudrqI vI ho skdy ny aqy gYrkudrqI vI.

kudrq ivc qF kdI vI kuJ

axivigafnk nhIN vfprdf, hr GtnfnUM qrk anusfr smiJaf jf skdf hY.ies qoN Ault mnuwK vwloN mnmrËI nflkIqI koqfhI nUM kudrq kdI vI nhINbKÈdI. iensfnI jIvn dy hoNd ivc afAuxqoN pihlF jIvn sMglI dy dUjy keI jIvFny vI sfzI ipRQvI dy ieiqhfs ivc keIvfr aijhIaF koqfhIaF kfrn sjfvFBugqIaF. ies mhwqvpUrn ivÈy sbMDIajy ikafsarfeIaF hI lfeIaF jFdIaFny KojF nhIN hoeIaF. pr iek ikafs ËrUrswc sfbq hoieaf ey. DVvYl jIvzfienfsorF df ies DrqI qoN alop hoxfhkIkq hY. sUJvfn ivdvfn iesmhFvrqfry nU M vI ies jIv dIaFafphudrIaF nfl joV ky hI smJdy ny.kihMdy ny ‘aiq df qy rwb df vYr huMdf hY.’zfienfsorF ny vI afpxy simaF ivc hrpwKoN aiq cuwk leI sI. Kfx-pIx, lVn-iBVn, aOlfd pYdf krn aqy kudrqIsoimaF dI durvrqoN ny ienHF dI mwq hImfr idwqI. afKr ieh afpxI ihrs hvsivc sV ky afp hI suafh ho gey. awjasIN ienHF dy ipMjr vI sbUqy nhIN lwBskdy. kudrq bVI byaMq hY.

awj dy dOr df mnuwK vI lgBg

zfienfsorF dy rfh hI qur irhf hY. iehdIBuwK qy loB lflsf ny iehdf qy siqafnfskrnf hI krnf ey. pr ikMny hI hor mfsUmjIv, jMqU, pÈU, pMCI, jlcr jIv, kItpqMg aqy axigxq mihkdy tihkdy PuwlbUty, DrqI dI cfdr aKvfAuNdy hry kcUrruwK jMgl sdf dI nINd sONdy sfzIaF awKFqoN EJl ho rhy ny. ies kflI klUtI krqUqdI rÌqfr ipCly sO ku sflF ivc aYnIqyj ho geI hY ik hux qF iehdI Qfh pfAuxIvI aOKI jfpdI hY. ieh Bfxf smuwcy sMsfrivc eI vfpr irhf hY. iehdy pRBfv pRqwKnËr afAux dy bfvjUd vI asIN nhIN smJrhy. kdy afKrF dI aOV qy soky kfrn‘kfl’ pY jFdy hn. axigxq jIa jMqBoKVy qy ipafs dI Byt cVH jFdy hn. KfDKurfk dI kmI anykF Guwg vsdy ipMzFÈihrF nUM BUqvfiVaF ivc qbdIl kr idMdIhY. eyQoN AujVy puwjVy lok dr dr TokrFKfx leI mËbUr ho jFdy ny. jy ikDry mINhvrHn lwg jfvy qF vI kV tuwt jFdy ny. hVHKVHIaF PslF roVH ky lY jFdy ny aqy GrGft jF Zih ZyrI ho jFdy ny jF Kflm-KflI ho ky BF-BF krn lg pYNdy ny. phfVFAuqy aqy TMZy mulkF ivc brPbfrI sBkuJ hI Twp kr idMdI hY. ieh sfrf Bfxf

kudrqI vfqfvrx ivc pRdUÈx vDx kfrnvfpiraf hY. ruwqF kruwqF ho geIaF ny.kudrqI afPqF Kfs krky BUcflF,sunfmIaF, qUPfnF, hnHyrIaF dI igxqI hInhIN vDI, ienHF dy mfrU asr vI qyË hoeIqIbrqf dI bdOlq bhuq vD gey hn.

afp m uhfr y ÈihrIkrx aqymunfPyKor snaqIkrx ny ÈihrF df hInhIN DrqI mF df mUMh muhFdrf hI vlUMDrsuwitaf hY. ËihrIlIaF irsfAU gYsF,Gfqk qy mfrU rsfiexF vflf inkfsIpfxI, kurbl kurbl krdIaF gwzIaFmotrF dIaF BIVF, gMdIaF bsqIaF dIBrmfr, nÈy, mfrDfV aqy afpf-DfpI nyÈihrF dy rUp ivc sfzI DrqI Auqy hIkuMBI nrkF dy nmUny sfkfr kr idwqy ny.awj kwlH ÈihrIN jF bYxy vwsdy ny jF kfm,kRoD, loB moh, hMkfr dy gRwsy rfKÈ.

ipMzF df mUMh mwQf sMvfrn dI QFivgfVn ivc aKfAuqI hry ienklfb nyKyqI dI pfk pivwqr ikrq nUM vI bfjfrUvysvf df vys pvf idwqf hY. munfPyKorI dIcUhf dOV ny KfdF qy dogly bIjF nfl AupjvDfAux nUM hI tIcf imwQ ilaf. kIVymfrËihrF, ËmIndoj pfxI dI durvrqoN gYrkudrqI PslF, ruwKF jMglF df vZFgf,

KyqI sMdF dI kuvrqoN, hwQIN ikrq qoNiknfrfkÈI ny ikrsfxF nUM KuÈhfl krndI QF kMgfl kr idwqf hY. QoVIaF ËmInFvfly mËbUrIvs ËmInF qoN hwQ Do rhy ny.nvIN poc prdysF vwl vhIrF Gwq rhI hY.afqmhwiqafvF, nfmurfd ibmfrIaF,ivafhF dy qoV ivCoVy, ivwidaf vwloN byruKI,niÈaF dI Brmfr ipMzF vfilaF dI hoxIbx geI hY. pfxI muwkI jf irhf hY, KyqIleI sMd sMdyVf phuMc qoN bfhr huMdf jfirhf hY. sUdKorF, afVHqIaF, bYNkF dykriËaF aqy Twg tRYvl eyjMtF ny pyNzUaFnUM mkV jfl ivc Psf ilaf ey. Drmkrm aqy ivwidaf vrgy pivwqr kMmFnUM munfPyKor vpfrIaF ny sFB ilaf hY.lok rfj dIaF zINgF, swiBafcfr dy Pokyhoky, smfj suDfr dy JUTy dfavy, mËHbIazMbr sfzf siqafnfs krn ‘qy qulyhoey ny.

ieh sfrf kuJ sfzy ivhMidaFivhMidaF kuJ smyN ivc hI vfpr igafhY. ieko iek afs dI ikrn hn gurUaF,sUPIaF, BgqF dI lIh ‘qy cwlx vflyivrly tfvyN sMq mhFpurÈ aqy kuJ lokfeIdI pwDr ‘qy kMm krn vflIaF inwkIaFinwkIaF sMsQfvF. ieh sfry sfzy shIsocxI vfilaF dy pRyrnf sRoq bx ky byVfpfr lMGfAux leI afpxy hwQIN kfrjsMvfrn dy pFDI ny. afAu ienHF df sfQdyeIey.

vyKidaF sfzy, hfsy Auz gey pMjfb dy

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (27)

zf[ gurnfm kOr

(1) jmhUrIaq iewk burkf hY jo kdykoeI pihndf hY kdy koeI. burky aMdrlfsLfsLk kdy ihtlr bx jFdf hY, kdymsolnI, kdy aOrMgjyb, kdy ieMdrf,kdy rfjIv, kdy byaMq isMG aqy rya-rbYro, kdy ky pI aYs igwl. jmhUrIaqkfqlF leI afdmI dI bybsI df ryqlfitwbf hY, ijs nMU kdy hvf AuWzf ky lYjFdI hY qy kdy quPfn.

(2) BfrqI sMivDfn kql ho cuwkf hY,jmhUrIaq jlfvqn kr idwqI geI hY,pfrlImYNt dIaF gol kMDF dy ZkONsly`c isafsI ksfeI juVdy hn jo prjfnMU ijbf krn dIaF qrqIbF GVdy hn.

(3) BfrqI lokqMqr guMm ho igaf hYpr ikqy irport drj nhIN. lokqMqrkql kr idwqf igaf hY pr kfnMUn nykoeI kfrvfeI nhIN kIqI. sMivDfn pfVidwqf igaf pr kuwJ nhIN vfpiraf.

(4) ijwQy nfgirk gfjrF-mUlIaF vFgvwZy tuwky jfx Aus nMU afpxf mulk kihxnUM iks df idl krdf hY?

(5) mulk qF idlF `c DVkdfaihsfs hMudf hY, jdoN idlF dI DVkx`qy pfbMdI lwg jfvy qF mulk df dmGuwt jFdf hY.

(6) dm Guwt ky mr rhy Bfrq mulk`c ijAUx df koeI hwj bfkI nhIN irhf,sB pfsy mOq dy bjLfr hn, sOdybfjLIhY, svfrQ hn, lfcfrI hY, hMJU, afhF,hOky, qrly hn, sMgl, hwQkVIaF,bMdUkF hn, gwl GutIaF ieCfvF hn,cuwly ivc sVdf pyt df sMqfp hY.

(7) Bfrq mulk qF mfPIaf rfhINsrkfrF clfAux vfilaF leI kmfeIdf AupjfAU Kyq hY, ijs nMU lokF leIbMjr bxf idwqf igaf hY.

(8) hux Bfrq mulk mulk nhIN irhfaqy hfkm nIdoN hI nhIN jfgdy, jo jfgyhn Auh dysL DRohI vjoN jfxy jFdy hn.

(9) loQF dI igxqI ho skdI hY prmr gey suPinaF dI nhIN.

(10) afjLfdI pYrF ivc pfey kfnMUnFdy sMgl nhIN huMdy. afjLfdI mOq dfvpfr nhIN hY. afjLfdI bjLfr ivc ivkdfafdmI df mfs nhIN hY. afjLfdI qFijAux df suwcf sMklp hY.

(11) ijwQy ijMLdgI DrqI `qy rINgdIhovy, inwky inwky bfl jUT dy tukiVaF`qy pldy hox, sLfsLn bMdUk dI nok qycldf hovy aqy sLfsLn qy kfnMUn afdmIdy KUn df iqhfieaf hovy, AuQy ajLfdIdf sMklp sfh nhIN lY skdf.

(12) Bfrq 1947 `c vI sV irhfsI aqy awj vI sV irhf hY. Bfrq dyhr iKqy ivc Aus vkq vI awg mwcdIsI, hux vI ivdroh dy BFbV hn.

(13) Bfrq lfl ikly awgy juVyqmfsLbInF dI BIV `c dm GuwtI KloqfhY, hOkdIaF sVkF qy dOVdf Bfrq Qwktuwt cuwkf hY. Bfrq iewk gjL kwpVy leImuQfjL hY, 400 gRfm cInI leI lfeInFivc ligaf Kloqf hY.

(14) afjLfdI nfl ijAux dI pihlIloV lVn dI iewCf hY, jo lV nhIN skdyAunHF nMU ajLfdI nfl ijAux df vI koeIaiDkfr nhIN hY.

(15) afdmI dy idmfg ivc Aus vkqdysL leI bhuq sfrI nPrq Br jFdI hYjdoN Aus nM U srkfrI mulfjLmF dyksfeIpuxy df isLkfr hoxf pYNdf hY.

(16) afdmI df Bys dyK ky Aus nMUloQ c qbdIl kr dyxf swcy bfgI dfDrm nhIN hMudf.

(17) pfik ihMsf nMU mOq dI gTVIivc bMn ky mfrnf Bfrq dI DrqI dfsB qoN vwzf gunfh hY.

(18) ihMsf kRFqIaF df hiQafr hY,pfik ihMsf gurIilaF df Drm hY.

pysLkfr-prmjIq isMG dfKf

isafixaF df ikhf

rMg-byrMg

zf[ gurnfm kOrbfbf su wcf isMG isrP sflfnf

smfgm hI nhIN sI krvfAuNdy sgoN mhInyivc iek sincrvfr nUM sImq iekwT ivciksy ivdvfn qoN gurmiq iÌlfsÌI dy iksyivÈy qy prcf vI pVHfieaf jFdf aqy Ausqy KulHI ivcfr crcf vI huMdI. gurU goibMdisMG stwzI srkl df muwK kyNdr vIluiDafxy df mfzl tfAUn vflf gurdvfrfhI sI jo jvwdIklF tksfl kyNdrqoN dUr nhIN hY.v Ys y qF stwzIsrkl df kfrjKyqr afm qOr qyskUl, kflj aqyXUnIvristIaF hIrhy hn pr pqfnhIN iks iksm dIrfjnIqI dy qihqies dy kriqaF-DriqaF ny jvwdI klFtksfl nUM afm krky aqy s[ amrjIqisMG gryvfl nUM Éfs krky afpxy ÈrIkyvwjoN qslIm kr ilaf. sYmInfr ivc pVHygey pricaF nUM pusqk-rUp ivc Cfipafigaf ijs dI BUimkf sMpfdk dy qOr ‘qys[ amrjIq isMG gryvfl ny ilKI. iesivc nfrI cyqnf bfry Aus dy ilKy ivcfrFnUM lY ky vf-vylf KVHf kr idwqf igaf ikies ny iswK Drm dI byadbI kIqI hY aqysRI akfl qÉq ‘qy gryvfl dI ilÉqIiÈkfieq kr idwqI. isMG sfihb BfeImnjIq isMG qÉq sRI kys gVH sfihb dyjQydfr hox dy nfl nfl sRI akfl qÉqsfihb dy jQydfr df kfrj vI inBf rhysI. ivDI anusfr mIitMg krky ilÉq dIpVcol vfsqy iqMn mfihrF dI kmytI bxfidwqI geI. ieh iqMn jwj zf[ kulvMq isMGKflsf kflj aMimRqsr ivc izivintI dyaiDafpk jo imÈnrI kflj aMimRqsrqoN iswiKaq sn, zf[ drÈn isMG, pRoPYsrgurU nfnk cyar pMjfb XUnIvristIcMzIgVH aqy qIsrI mYNbr sRI gurU gRMQsfihb aiDaYn ivBfg ivc aiDafpk hoxkrky mYnUM lf idwqf. hr iek ny afpxIafpxI irport iqafr krky sRI akflqÉq sfihb nUM sONp idwqI. irportF dICfxbIx qoN bfad imQI qrIk nUMM sRI akflqÉq sfihb vwloN pMj isMG sfihbfn dIhfËrI ivc iqMnF mfihrF, s[ amrjIqisMG gryvfl aqy stwzI srkl dy mYNbrFdI sbMDq sMpfdkI Auqy ivcfr crcf krnleI iek mIitMg bulfeI geI. dohF iDrFdy hmfieqI vfhvf igxqI ivc phuMcy hoeysn. mYN ÈRomxI gurdvfrf pRbMDk kmytIdI gwzI ivc zf[ drÈn isMG aqy s[krmjIq isMG (sInIar pwqrkfr, pMjfbIitRibAUn) nfl aMimRqsr phuMcI. mYN pihlFkdI ies qrHF dI mIitMg ivc Èfml nhINsI hoeI. s[ amrjIq isMG afp BfvyN sfbqsUrq hn aqy dfVHf vI KulHf Cwizaf hoieafhY pr AunHF dy hwk ivc KVyH bhuqybuwDIjIvIaF ny kys jF dfVHI kql kIqyhoey sn ijnHF nUM aMdr nhIN jfx idwqfigaf ikAuNik sRI akfl qÉq dI mirXfdfiehI mMg krdI hY. aMdr bVy Ëfbqy ivcsfrI kfrvfeI kIqI geI. iqMnF mfihrFaqy hwk aqy ivroD ivc bolx vfilaF nUMafpxI gwl kihx df pUrf mOkf idwqfigaf. iÌlfsÌI dI ividafrQx hox dynfqy mYN AuTfey nukiqaF dy Èfied kuwJiËafdf hI juafb idwqy jF iesdI vjHf iekiesqRI hoxf sI ik stwzI srkl myryiÉlfP ho igaf, hflFik svrgI pRoPYsrhirMdr isMG mihbUb ny AuTfey geynukiqaF nUM bfdlIl sB qoN vwD kwitaf.ÉYr! PYslf gryvfl dy hwk ivc hoieafaqy suKfvyN vfqfvrx ivc hoieaf. pMjisMG sfihbfn vwlON dohF iDrF dy mYNbrF nUMiek dUjy nfl ipafr vflf mfhOl bxfAuxleI ikhf igaf. sB ny rl ky cfh dflMgr Cikaf. asIN pitafly vflI sMgq

isMG sfihb BfeI mnjIq isMG dI gwzIivc vfps afey qF rsqy ivc BfeI sfihbny mYnUM hws ky ikhf, “bfbf jI! isr bcfky af gey, awj quhfzf isr lfhux nUMiPrdy sn.” ieh Èfied apRYl-meI 1994dI gwl hY. pwkI qrIk hux Xfd nhIN.

cfr jUn nUM mYN isMG sfihb BfeImnjIq isMMG, zf[ kyhr isMG, zf[ ENkfrisMG, s[ mihMdr isMG nfl AuqrIamrIkf ivc vwK vwK ÈihrF ivc rwKygey sYmInfrF ivc Bfg lYx leI clI geI,ijs ivc zf[ drÈn isMG aqy AunHF dIDrm pqnI vI inAU Xfrk ivc sfzy nflaf rly. myry ipwCoN luiDafxy dy iksyigafnI Bgq isMG ny AuQoN inkldy ‘sMqispfhI’ rsfly ivc myry iKlfP iek lyKCfipaf ijs nUM pVH ky myrI BYx gurmylkOr bhuq Gbrf geI. jdoN mYN vfps geIqF Aus ny Auh lyK myry awgy rwK idwqf.pVH ky mYN ikhf, “koeI gwl nhIN. swcfeIqF swcfeI hY. iËMdgI ivc keI kuwJ suxnfaqy sihxf pYNdf hY. jy sRI akfl qKqsfihb vwloN mYnUM iksy gwl dy Xog smiJafigaf hY aqy mfx bKiÈaf igaf hY, qFiPr nukqfcInI vI sihxI hI pvygI.”gurbfxI ny sfnUM iek iswK dy qOr qy ijMnfpRym-ipafr nfl rihx dI iswiKaf idwqIhY, asIN Aus qoN kohF dUr hF. gurU vwloNsfnUM hr mfmlf Èbd gurU sRI gurU gRMQsfihb dI agvfeI ivc afps ivc rlbYT ky sulJfAux df afdyÈ kIqf igafhY pr asIN hr mfmlf zFg nfl nijwTxdI koiÈÈ krdy hF. iml bYT ky sMgqIrUp ivc msly nijwTx dI crcfkridaF BfeI mnjIq isMG jQy smyqinAU Xfrk qoN kYnyzf torFto huMdy hoeyvYnkUvr phuMcy qF mgry hI mMdBfgIÉbr phuMc geI ik ircmMz ihlgurdvfry ivc JgVf ho igaf. dovyN iDrFies kdr zFg-sotf hoeIaF aqy ikRpfnFinklIaF ik gurdvfrf sfihb ivcpuils hYlIkfptr rfhIN afeI aqy bUtFsmyq aMdr geI. sfiraF nUM ies gwldf bhuq aPsos lwigaf. ieh sB awjvI ËfrI hY.

torFto XUnIvristI ivc iswKstwzIj cyar dy sbMD ivc XUnIvristIdy aiDkfrIaF nfl sfzI mIitMg rwKI geIsI. afpxy BfeIcfry ivcoN ijs swjx nyies mIitMg df pRbMD kIqf sI, Auh afpiksy ivBfg ivc zfierYktr sI. AudoN hflyinAUXfrk vflI Gtnf nhIN sI vfprI.Aus ny BfeI mnjIq isMG nUM dwisaf,“gurdvfiraF dy pRbMD dI mflkI nUM lY kyieQy ieh hfl hY ik mYN afpxy bwicaF nUMkdI vI aYqvfr vfly idn gurdvfry nhINlY ky jFdf, ikAuNik pqf nhIN huMdf pRbMDkkdoN iek-dUsry dI pwg nUM hwQ pf lYx.mYN AunHF nUM hmyÈf hPqy dy dUsry idnF ivcgurdvfry lY ky jFdf hF. Auh ieQy jMmy-ply hn aqy AunHF nUM iswKI bfry bhuqfpqf nhIN hY. mYN nhIN cfhuMdf iswKF dI glqqsvIr AunHF dy mn ivc bxy. mYkloz jFhrjoq Aubrfey vrigaF nUM afpF kI khFgyjdoN sfzy afpxy pRbMDk vI gurU dy iswKFvFg vrqfE nhIN krdy? pihlF ienHF nUMqF dwso ik iswK Drm kI isKfAuNdf hY? kIgurU dI bÉiÈÈ kysF dI sMBfl vfsqy sIsqy sjfeIaF iek dUjy dIaF dsqfrF nUMhwQ pfAuxf iek iswK dy nfqy ÈoBf dyNdfhY?”

inAU Xfrk sYmInfr dy afKrI idngurdvfrf sfihb dy bfhr tYNt lf ky bxfeyKuwlHy pMzfl ivc kfnPrMs kIqI geI ijsivc amrIkf rihMdy vwzy vwzy kwdfvrlIzr Èfml hoey ijnHF ny bVIaF grmf-grm qkrIrF kIqIaF. BfeI mnjIq isMG

sB qoN aÉIr ivc boly. AunHF dI qkrIrdf sfr qwq iehI sI ik qusIN lIzr lokafpxy injI hvfeI jhfjF aqy hYlIkptrFivc sPr krdy ho pr kOm dI ÊrIb mfrikAuN kr rhy ho? ikAuN afpxy, afpxIkOm dy bwicaF dIaF qlIaF Auqy afpisivaF dI iebfrq ilK rhy ho?”

torFto ivc sYmInfr izksI gurU Grdy pRbMDkF vwloN rwiKaf igaf sI, jo keIidn cwilaf (awj klH izksI gurU Gr dyKfiqaF nUM sIl krn dIaF KbrF aÉbfrFivc pVHn nUM iml rhIaF hn). mfltngurU Gr dy pRbMDkF nUM iglf sI ik izksIgurU Gr dy pRbMDkF ny AunHF qoN ieh gwlCupf ky rwKI ik BfeI mnjIq isMG ieQy

af rhy hn. jy pqf huMdf qF Auh vI pRogrfmrwKdy. izksI gurU Gr dy pRbMDkF ny ËmIndf Auh totf idKfieaf ijQy AunHF df ierfdfiek Éflsf skUl bxfAux df sI pr jdoNmfltn gurU Gr nfl juVy kuJ iswKF nUMpqf lwigaf qF Auh iekwTy ho ky bynqIkrn afey, “ieQy ieko smyN qy do ÉflsfskUl cwlxy muÈikl hn. asIN pihlF hIiemfrq bxf cuwky hF aqy skUl ÈurU krn

vfly hF. sfzI bynqI hY ik ienHF nUM khoieh skUl nf KolHx.” izksI gurU Gr dypRbMDkF ny ieh gwl mMn leI.

myrf prcf ‘rol aYNz styts afPvumn ien iswKiejLm’ sI. myry prcy qoNbfad kuwJ bIbIaF ny mYnUM iekwilaF imlxaqy gwlF krn dI iewCf pRgt kIqI ijsdf pRbMD bIbI hrlocn kOr, jo aYqvfrnUM izksI gurU Gr ivc pMjfbI dIaF klfsFpVHfAux df kMm krdy sI, ny Èfm nUM gurUGr dy iek hfl ivc kIqf. AuQy bIbIaFny vfrI vfrI dwisaf ik ikvyN AunHF nUM pqIjF pqI dy pirvfr vwloN qMg kIqf jFdf hY.ieh vrqfrf hfly vI Ausy qrHF jfrI hY,ijs kfrn bhuq sfry Gr tuwt jFdy hn.mYN AudoN vI AunHF nUM iehI slfh idwqI sI,“qusIN pVHIaF ilKIaF bIbIaF ieksmfjk sMgTn ikAuN nhIN bxfAuNdIaF jolVkIaF nUM pyÈ afAux vflIaF ies iksmdIaF GrylU aqy smfjk smwisavF nflnijwT skx aqy ies sMgTn qwk nf isrPduKI bIbIaF hI sihjy phuMc kr skx,sgoN ieh adfrf ijQy vI iksy smwisafdf pqf lwgy afp Aus duKI bIbI dIshfieqf leI phuMcy.”

ieQy hI pMjfbI dy nfmvr kvI aqylyKk sRI nvqyj BfrqI jo zf[ blkfrisMG dy purfxy dosq vI hn, ikAuNik AuhvI pitafly dy mihMdrf kflj qoN pVyH hn,zf[ blkfr isMG rfhIN isMG sfihb nUM

imly. zf[ blkfr isMG pihlF hI izksIgurU Gr dy swdy qy kYnyzf phuMcy hoey sn.AunHF bynqI kIqI ik iek Èfm lMzn(ENtfrIE styt df iek Èihr) dI sMgqdy Coty ijhy iekwT nUM vI iksy swjx dygRih kIqy pRbMD ivc imlx dI ikRpf kro.pRbMDk ies gwl qy QoVy aOKy hoey ik iehqF kfmryz iksm dy lok hn, keI pUrIqrHF iswKI srUp ivc vI nhIN hn, ienHF nUMikAuN imilaf jfvy? pr isMG sfihb sfzIsB dI bynqI sux ky jfxf mMn gey. AuQykeI pVyH-ilKy, zfktr, ieMjInIar iksmdy nOjuafnF ny qwqkflIn smwisavFjQydfr sfihb nfl sFJIaF kIqIaF. mYAunHF nUM suxidaF soc rhI sF ik gurUmhfrfj ny qF hr ÈrDfvfn leI drvfjyKolH rwKy sn, iPr asIN afpxy afp nUMgurU dy iswK aKvfAux vfly ikAu NAudfricwq nhIN hF? ikvyN eyny qMg–idlho gey hF? gurU df qF adyÈ hI, ‘jo jIafvy so rfjI jfvy’ hY.

iek idn mfltn gurU Gr dI sMgqdy drÈn krn leI mKsUs kIqf aqyieQoN vYnkUvr leI Auzfx PVI. vYnkUvrphuMcidaF hI Èfm df cfh-pfxI dfpRogrfm AuQoN dy Kflsf skUl dI Èfndfriemfrq ivc rwiKaf igaf. skUl ivcphuMcidaF hI svfgq kridaF ipMRsIpl

myry kol af ky boly, “iswK Drm ivcsyvf df sMklp”, aqy hws ky svfgqIaMdfË ivc ikhf, “zf[ gurnfm kOr.”mYN vI awgoN hwQ joV ky Ìiqh bulfeI.asIN cfh dy lMgr qoN pihlF iPr-qurky lfiebRyrI dyK rhy sF, ijQy ipRMsIplny rYk ivc peI myrI sMpfdq pusqk‘iswK Drm ivc syvf df sMklp’ vwlieÈfrf kIqf. vYnkUvr ivcoN iek idn‘XUnIvristI afP ibRitÈ kolMbIaf,vYnkUvr’ ivc zf[ hrjoq Aubrfey nflzf[ jsvIr isMG mfn, kYlIPornIaf dyAudm sdkf mIitMg rwKI geI. asIN zf[Bgq isMG (ihstorIan) dy Gr iekwTyhoxf sI ijQoN sfnUM bIbI gurU rfj kOrÉflsf ny afpxI gwzI ivc lY ky jfxfsI. bIbI gurU rfj kOr Éflsf kYnyzIaniswK hY jo vYnkUvr rihMdI hY. asIN sfryjfxdy hF ik nfrQ amrIkf dy gory lokF

nUM iswKI dI jfg svrgI isMG sfihb XogIhrBjn isMG Éflsf ny lfeI hY. asINjdoN bIbI gurU rfj kOr dI gwzI ivc jfrhy sF qF acfnk zf[ kyhr isMG pwuCbYTy, “qusI XogI hrBjn isMG jI dy iswKho?” Auh iek dm bRykF mfr ky bolI,“vt zU XU mIn? afeI aYm gurU goibMdisMG’s iswK, nOt d iswK afP aYnIieMzivjual” aqy asIN Aus nUM sOrIboilaf. mIitMg ivc sfAUQ eyÈIanstwzIj aqy pMjfbI BfÈf nfl sbMDq hormYNbr vI hfËr sn ijvyN zf[ sfDU isMGibinMg aqy zf[ sfDU is MG (KyqIXUnIvristI pMjfbI–pwqrkfrI ivBfg) johux kYnyzf ivc sYtl ho gey sn. mIitMgivc gurU rfj kOr Éflsf ny sfzy nfloN vIvwD svfl-juafb hrjoq Aubrfey nUM kIqyijnHF df Aus kol koeI Auqr nhIN sI.ies mIitMg df hI iswtf sI ik hrjoqAubrfey nUM iswK stwzI cyar Cwz ky afÉrsoÈl sfieMsj ivc jfxf ipaf. BfvyNafpxI iswK isDFqF dI qoV-mroV df kMmAus ny Pyr vI nhIN Cwizaf ijs df nqIjfAus dI pI[aYc[ zI dI ividafrQx zoirsjYkobÈ df QIiss “jYNzr lokyÈn ien iswKihstrI” dy rUp ivc sB dy sfhmxy hY.ies QIss ivc iswK iesqrI bfry bVymfVy ZMg nfl iliKaf igaf hY aqy iehpusqk rUp ivc Cp cwuikaf hY.

(cldf[[[)

syvk kI ardfis

bfbf suwcf isMG

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (28)

afvhu isK siqgurU ky ipafirho gfvhu scI bfxIzf[ gurnfm kOr

bfxI sMsikRq dy Èbd vfxI dfpMjfbI rUp hY ijs dy arQ hn bolI,afvfË, sMgIq, awKr, aiBivaMjn df ZMgafid afid. iswK Drm icMqn anusfr iesdy Éfs arQ hn. iswK Drm icMqn ivcbfxI qoN Bfv rwbI klfm qoN ilaf igafhY. bfxI Auh igafn hY ijhVf gurUsfihbfn nU M prmfqm-suriq nfliewksurqf dy iCxF ivc pRfpq hoieaf aqyies igafn nUM AunHF ny Èbd dy rUp ivcprgt kIqf. ies df arQ iehI bxdf hYik bfxI rwbI igafn hY. ieh rwbI pRkfÈnhY. ieh DuroN afeI hY, iesy leI ies nUM‘Duir kI bfxI, aMimRq bfxI, scI bfxI,siqgur kI bfxI’ ikhf igaf hY. gurU nfnkdyv anusfr prm purK prmfqmf afpbfxI df somf hY, ieh prmfqm-pRkfÈndf iewk qrIkf hY, iewk ZMg hY. jpujIsfihb ivc aiDafqmk pRfpqI leI mnuwKdI prmfqmf vwl lMbI Xfqrf ivc KMzFdIaF pAuVIaF ivc gurU nfnk dyv dwsdy

hn ik Aus qwk phuMcidaF vwK vwK pVfvF`qy prmfqmf ikvyN afpxy afp df pRkfÈnkrdf hY ijvyN, “srm KMz kI bfxI rUp]iqQY GfViq GVIaY bhuqu anUpu]” aqy“krm KMz kI bfxI joru] iqQY horu nkoeI hour]” ies qoN iehI arQ bxdf hYik bfxI qoN Bfv prm siq df prgtfvf,prm siq df pRkfÈn hY. iesy leI bfxInUM sMsfr sfgr qoN pfr krn vflI mMinafigaf hY. gurU nfnk dyv kihMdy hn ikbfxI nUM jo pRfpq kr lYNdf hY Aus dy aMdroNhAumY, aigafn aqy Brm df nfs ho jFdfhY, “anhd bfxI pfeIaY qh hAumY hoieibnfsu]” (pM[ 8") aqy “ieku suKumfinaf shij imlfieaf] inrml bfxIBrmu cukfieaf]” (pM[ 221) jdo NjigafsU df siqgurU nfl myl ho jFdf hYqF aMimRq bfxI rfhIN Aus df ihrdf iKVjFdf hY, “siqguir mylI qf ipir rfvIibgsY aMimRq bfxI]” (pM[ 243) bfxIrfhIN jigafsU aMdr siq df pRkfÈ huMdfhY aqy Auh sMpUrn ho jFdf hY. gurU nfnk

rfgu iqlMg ivc ieh idRV krvfAuNdy hnik Auh afpxy koloN kwuJ nhIN kih rhy,Auh AuhI kih rhy hn ijs df pRkfÈ AunHFnUM akfl purK vloN hoieaf hY, “jYsI mYafvY Ksm kI bfxI qYsVf krI igafn vylflo] (pM[ 722-23) Auh AuhI igafnlokfeI nUM dy rhy hn jo AunHF ny akflpurK qoN pRfpq kIqf hY. Auh ieh siqBfeI lflo nUM ihMdusqfn Auqy bfbr dy hmlyvyly kih rhy hn, ijs dy hmly nUM AunHFny ‘pfpu kI jMÖu’ ikhf hY, ijs ny ihMdusqfndI qbfhI kIqI. gurU nfnk dyv horÌurmfAuNdy hn ik akfl purK iqMnF lokFivc afpxy afp nUM bfxI rfhIN prgt krdfhY. ijs mnuwK Auqy akfl purK dI bKiÈÈhuMdI hY, Aus mnuwK nUM gurU dy Èbd dIivcfr rfhIN smJ lwgdI hY ik hr iewkjIv aMdr prmfqmf invfs krdf hY aqyhr iewk jIv ivc jIvn prmfqmf kfrnhY. aijhy mnuwK nUM gurU dy Èbd ivc juVky afqimk jIvn dyx vflI bfxI dI smJaf jFdI hY. Aus dy aMdroN hAumY dUr ho

jFdI hY aqy hAumY qoN pYdf hox vfly duwKdrd Éqm ho jFdy hn. gurU nfnk dyv nysiqguru dI bfxI ivc ivÈvfs pYdf krnleI ikhf hY ikAuNik ies bfxI rfhIN hIsrb ivafpk prmfqmf ivc lIn hoskIdf hY, “siqgur kI bfxI siq siqkir mfnhu ieAu afqm rfmY lInf hy]”(pM[ 1028)

Aupr idwqI ivafiKaf qoN ieh BlIBFq spÈt ho jFdf hY ik gurU nfnk dyvjI anusfr Auh bfxI hI swcI bfxI hYijs df somf akfl purK afp hY. gurUGr dy ivroDI gurU pirvfrF ivc hI pYdfho gey sn. ies dI pihlI Audfhrx bfbfsRI cMd hn ijs ny gurU nfnk dy dwsyrsqy nUM Cwz ky sMinafs Dfrn kr ilaf.rfmklI rfg ivc rfie blvMiz aqy sqyzUim ny afpxI vfr ivc gurU nfnk dyvvwloN gurU aMgd dyv nUM gurgwdI dyx dfiËkr kridaF ies sbMDI Ìurmfieaf hY,“puqRI kAulu n pfilE kir pIrhu kMnHmurtIaY] idil KotY afkI iPrin bMin Bfru

Aucfiein CtIaY]” (pM[ 987) BfeIgurdfs afpxI pihlI vfr ivc ies dfiËkr ieAuN krdy hn, “iPir bfbf afieafkrqfrpuir ByKu AudfsI sgl Auqfrf]pihir sMsfrI kpVy mMjI bYiT kIafavqfrf] AultI gMg vhfeIEin guraMgdu isir Aupir Dfrf] puuqrI kAulu npfilaf min Koty afkI nisafrf]” (1/38) qIsrI nfnk joq gurU amrdfs qwkphuMcidaF phuMcidaF ieh ivroDqf eynIprbl ho geI sI ik nfnk Cfp hyTF kwcIbfxI dI rcnf gurU Gr dy ivroDIaF vwloNÈurU ho geI sI. ies df aMdfËf asIN gurUamr dfs vloN AucfrI rfmklI rfg ivcanMd sfihb dI bfxI qoN lf skdy hF.gurU amrdfs iswKF nUM isrÌ qy isrÌsiqgurU rfhIN prgt hoeI swcI bfxI gfAuxdf afdyÈ krdy hn, “afvhu isK siqgurUky ipafirho gfvhu scI bfxI] bfxI qgfvhu gurU kyrI bfxIaf isir bfxI]” ieQyqIsry pfiqÈfh ny spÈt kIqf hY ik afpxygurU dI bfxI gfvo, ieh bfxI hor sBbfxIaF nfloN ÈRomxI hY. ies nUM ÈRomxIikAuN ikhf hY? ieh aglI pMkqI qoN spÈtho jFdf hY jdoN gurU kihMdy hn ik iehAunHF dy ihrdy ivc itkdI hY ijnHF Auqy

pRkfsL purb ‘qysmfjk ienklfb dy moZI sRI gurU goibMd isMGzf[ jspfl isMG

aduwqI ÈÉsIaq dy mflk, sfihb sRI gurU goibMd isMG dy jIvn dyiksy vI pihlU dI gwl krIey qF klm jvfb dy jFdI hY. awlf Xfr KFjogI ny TIk ikhf sI, ‘iek bulbulf pUry smuMdr ƒ iks qrHF vyK skdfhY. Auh iknfiraF ƒ vyKy jF gihrfeI ƒ mfpy jF Aus qoN AuT rhIaFqrMgF dI igxqI kry.’ dsm ipqf dI ÈÉsIaq qy aËmq bfry gwlkrnf swcmuwc ies qrHF hY ijvyN nfcIË ijhf bulbulf, aQfh smuMdr dfibafn kr irhf hovy:

iek aFK sy ikaf bulbulfkul bihr ko dyKy.sfihl ko, Xf mJDfr koXf lihr ko dyKy.iPr vI gurU sfihb dI ÈÉsIaq dy Aus nukqy vl iDafn dyxf

ËrUrI hY ijhVf awj Enf hI pRsMgk hY ijMnf Auh gurU sfihbfn dyieiqhfsk dOr ivc sI.

‘sRI gurU soBf’ dy rcnfkfr kvI sYnfpqI df gurU sfihb dy jIvnAudyÈ bfry kQn hY, ‘duÈt ibzfrx sMq Aubfrn, sB jg qfrx BvhrxM’ arQfq Drm dy pRcfr-pRsfr leI sMqF dI rwiKaf krnf qyDrmI inËfm dI kfiemI dI rfh ivc rukfvt pfAux vfly duÈtF df nfÈkrnf gurU sfihb dy jIvn df AudyÈ sI. ieh vI jwg-Ëfhr hY ik iesmhfn AudyÈ dI pRfpqI leI gurU sfihb ny sfrf jIvn sMGrÈ kIqf aqyaiq dI azolqf, idRVHqf qy pirpwkqf df pRgtfvf kridaF afpxyinÈfny vwl vDI gey. gurU goibMd isMG akfl-purK nfl kIqy aihdAupr iks qrHF pRvfn cVHy hn, ies dI ijAUNdI-jfgdI imsfl ptnyivc pRkfÈ qoN lY ky anMdpur qwk aqy anMdpur iqafgx qoN lY ky hËUrsfihb qwk dI AunHF dI jIvn Xfqrf hY.

ieiqhfs gvfh hY ik anMdpur df AujfVf, sfihbËfidaF dI Èhfdq,pirvfr df ivCoVf, gurU sfihb dy idRVH sMklp ƒ zulf nhIN sikaf.cfry sfihbËfidaF dI kurbfnI dyx qoN bfad vI gurU sfihb ËÌrnfmyivc ÌurmfAuNdy hn ik kI hoieaf jy myry cfr bwcy mfr idwqy gey, afKrivc ÈihnÈfhI BujMgI Kflsy pfsoN mfr KfvygI. aOrMgËyb ƒ khy qfVnfBry ieh bcn gurU sfihb dy bulMd hOsilaF dI gvfhI Brdy hn-‘cMigafVIaF ƒ buJfAux ivc qyrI kI bhfdrI hY jd ik qUM pRcMz jvflfƒ hor BVkf irhf hYN.’ sfÌ ieÈfrf KLflsf pMQ vwl sI.

rqf gihrfeI nfl ivcfrIey qF spwÈt hovygf ik gurU sfihb dI Drmdy pRcfr-pRsfr aqy duÈtF dy nfÈ dI ivafpk Xojnf df vwzf ihwsf smfjkbdlfa dy ienklfb ƒ smripq sI. asIN sfÌ vyK skdy hF ik gurUsfihb dI ijs gwl ny Bfrq dI afm jnqf ƒ sB qoN vwD asr-aMdfËkIqf, Auh sI AunHF dI smfjk bdlfa pRqI pRqIbwDqf. AunHF dy hr bolaqy hr ivhfr ivcoN ieh vcnbwDqf pirpwk ho rhI pRqIq huMdI hY.

asl ivc gurU goibMd isMG pfqÈfh dy mn mMidr ivc iek sMklpbVf zUMGf Auqiraf hoieaf sI. ieh sMklp sI sdIaF qoN ÈoÈx aqyivqkiraF dI iÈkfr afm jnqf ijs ƒ BfrqI smfjI ivvsQf ny pYrFQwly rONidaf sI, ƒ swqf dy isMGfsn ‘qy phuMcfAux df; AunHF dI pfqÈfhIsQfipq krn df ijnHF ny rfjnIqk swqf ivc BfgIdfrI df suK qF kIBogxf sI, kdy smfj ivc smfnqf dy aihsfs df suK nhIN sI Boigaf.iqRskfr qy bypqI ijnHF dy jIvn df ËrUrI ihwsf bx igaf sI. afpxynfl ho rhy ainaF ƒ ijnHF ny rwbI iewCf krky mMn ilaf sI. kuierisMG dy gur iblfs ivc gurU goibMd isMG dy ies idRVH ierfdy df iËkrimldf hY. jy bfj icVI ƒ mfry qF ieh koeI pRBuqf vflI gwl nhIN, myrf

ierfdf qF icVIaF pfsoN bfj quVfAux df hY :mYN aspfinj qb lKo kro aYs Xo kfm.icVIan bfjqurXf ho ssyN kroN isMG sfm.bfj icVI khu mfr hy ey pRBUq kCu nfh.

qfqy kfl kIE iehY bfj hnY icVIafh.pfqÈfh sRI gurU goibMd isMG dy ieh bcn hmyÈf Xfd rwKx vfly

hn ijhVy AunHF iqMn sdIaF pihlF khy sn aqy ijnHF ƒ igafnI igafnisMG ny afpxy pMQ pRkfÈ ivc ies qrHF klmbMd kIqf hY :

ien icVIan qy bfj quVfvoN.ajf suqn qy Èyr kuhfvoN.isKn ko BugqY ho rfj.qbY sdY ho grIb invfb.drasl BfrqI smfj dI bdiksmqI ieh sI ik Auh sdIaF qoN

gulfmI dIaF ËMjIrF ivc jkiVaf hoieaf sI aqy Aus ƒ ieh gulfmIEprI nhIN sI jfpdI. Èfied ies leI ik srIr dy moh qy pdfrQksuKF dI iqRÈnf kfrn Aus dI afqmf mr cuwkI sI. asl ivc srIr dymoh kfrn mnuwK gulfmI sihMdf hY, mËlUm bx ky qrsXog hflfq ivcijAUNdf hY, ÈoÈx df kÈt Bogdf hY aqy sfrIaF byiensfÌIaF rwb dfBfxf mMn ky afpxI iksmq smJ ky brdfÈq krdf hY. Drm, BfÈf qyswiBafcfr dI blI dy ky afpxy srIr dy suK dy sfDn jutfAuNdf hY.

iswK prMprf dy ipCokV vwl jy Jfq mfrIey qF ieh qwQ bVypRBfvkfrI ZMg nfl inwKr ky sfhmxy afAuNdf hY ik iswK prMprf dymuZly dOr qoN hI sfihb sRI gurU nfnk dyv jI ny mnuwK ƒ BYa mukq hox

df AupdyÈ idwqf sI. gurU nfnk pfqÈfh ny afp, afpxy jIvn rfhIN,lokF ƒ byKOÌ ho ky swc kihx aqy swc ‘qy pihrf dyx df sMdyÈ idwqfsI. BfvyN, ies leI AunHF ƒ afp keI vfr ÉqiraF df sfhmxf vIkrnf ipaf. hkIkqn mOq qoN zrnf qy Aus dy BYa kfrn, swc dy rfhqoN AuKV jfxf, iswKI ivc muwZoN hI pRvfn nhIN. ieho BYa dsm ipqfsfihb sRI gurU goibMd isMG jI ny dUr kIqf sI. ihMdusqfnI jnqf ƒAunHF df sMdyÈ bhuq spwÈt sI. jy afpf vfrn dI jfc af jfvy qF axKnfl ijAUxf vI af jFdf hY. roË mrn nfloN iek vfr mrnf cMgf hY. iesqrHF iek vfr mrnf sdIvI jIvn bx jFdf hY aqy hËfrF lwKF ƒsuqMqr iËMdgI dy jFdf hY.

ies sfry qrwdd df muwK mksd nvyN smfj dI isrjxf krnf sI.sfrI Xojnf df kyNdrI ivcfr smfjk bdlfa sI. gurU goibMd isMG jIdf spwÈt ierfdf smfjI brfbrI aqy rfjsI ihwsydfrI Aupr afDfirqsmfj dI sQfpnf krnf sI pr ieh vI Auh jfxdy sn ik ies mksddI pRfpqI leI mnuwK df ËfqI muÌfdF qoN Aupr AuT ky smfjI pwDr ‘qysrgrm hoxf lfËmI hY. afpxy pYrokfrF ƒ AunHF df spwÈt afdyÈ sIik Auh purfxIaF, ivqkiraF BrpUr smfjI mfnqfvF nfloN mukMml qOr‘qy nfqf qoV lYx aqy aYsy nvyN afdrÈk smfj dy rUp ivc sMgiTq hojfx ijhVf jfq-pfq dy bMDnF qoN pUrI qrHF mukq hovy. ies sMdrB ivcKflsf pMQ dI isrjxf df aml vI smJx vflf hY. vyiKaf jf skdfhY ik ‘pMj ipafiraF’ ivc iqMn AunHF jfqF dy sn ijnHF ƒ pCVIaF qynIvIaF jfqF ikhf jFdf hY. vwK-vwK ielfikaF qoN afey, vwK-vwK jfqIdy pMj ipafiraF ƒ aMimRq pfn krf ky, ijhVf AupdyÈ gurU goibMd isMGsfihb ny idwqf sI, AuhI nvyN smfj df afDfr bx igaf. gurU sfihb nyspwÈt qfkId kIqI ik Kflsf pMQ ivc Èfiml hox leI iswKF ƒ purfxysmfijk bMDnF qoN mukq hoxf pvygf. pMj aYsy bMDn hn ijnHF ny BfrqIsmfj ƒ jkV rwiKaf hY. ies leI gurU sfihb ny nvIN jQybMdI ivcÈfiml hox vfly iswKF dy purfxy bMDnF-Drm, krm, jnm, ÈRm (kMm-kfr), Brm df nfs kr idwqf aqy ies qrHF ieksfr, hr BydBfv qoNmukq nvyN smfj dI sQfpnf kIqI. igafnI igafn isMG dy pMQ pRkfÈanusfr pMj ipafiraF dy aMimRq sMskfr qoN bfad afpxy ierfdy ƒÈbd idMidaF gurU sfihb ny PLrmfieaf sI:

gur Gr jnm qumfry hoey.ipCly jfiq vrx sb Koey.jnm kysgVH vfis anMdpur.hoey pUq jfiq qum siqgur.cfr vrx ky eyko BfeI.Drm Kflsf pdvI pfeI.ihMdU qurk qY Xfih inafrf.isMG mjb ab qumny Dfrf.ieiqhfs sfKI hY ik gurU goibMd isMG dy smfijk pirvrqn dy

aMdoln ny BfrqI smfjI ivvsQf dI nuhfr ƒ bdl idwqf sI. sdIaF qoNÈoÈx qy ivqkry df iÈkfr huMdf cilaf af irhf BfrqI smfj df vwzfihwsf smfjI aqy rfjsI pwDr ‘qy swqf ivc ihwsydfrI mMgx dI rfh ‘qyqur ipaf sI. nvIN jfgrUkqf pYdf ho geI sI. afm afdmI ƒ afs dIikrn nËr afAuxI ÈurU ho geI sI. ivqkry df nËfm clfAux vflyafgU-vrg dI soc ivc qbdIlI afAux lwg peI sI. scmuwc iehbdlfa hr ilhfË nfl bhuq mhwqvpUrn sI aqy BfrqI smfj iesbdlfa dy ienklfb dy moZI srbMsdfnI gurU goibMd isMG df hmyÈfirxI rhygf.

(bfkI sPf 31 `qy)

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (29)

krm brst‘pMjfb tfeImË’ ivc sRI ajmyr isMG

dI AuGI aqy imhnq nfl ilKI geIpusqk “vIhvIN sdI dI iswK rfjnIqI-iek ÊulfmI qoN dUjI ÊulfmI qwk” bfryzf[ pRym isMG, zf[ blkfr isMG aqyipRMsIpl amrjIq isMG prfg ny sfvINaqy sMquilq phuMc nfl BfvpUrq pVcolkIqI hY. zf[ pRym isMG dy pVcolIafivÈlyÈx aqy zf[ blkfr isMG dy iesyikqfb dy pihlF kIqy rIvIAU dy iesy rsflyivc dubfrf pRkfÈq ho jfx nfl keIlyKkF/pfTkF ny ies bihs nUM inwjI aqyiekpfsV ijhf moVf dy idwqf hY. (ienHF sqrFdf lyKk ienHF ivdvfnF dIaF khIaf geIafsfrIaF gwlF qy dlIlF nfl sihmq nhINhY) Pyr vI iksy ikrq bfry kuwJ nf kuwJ horkihx dI guMjfiesL hmyÈf bxI rihMdI hY.ies Bfvnf nfl hI mYN ieh itwpxI ilK irhfhF. iksy ivakqI ivÈyÈ nUM Tys phuMcfAuxdf myrf koeI mnÈf nhIN hY.

ajmyr isMG dI bihs aDIn ikqfbvIhvIN sdI dI iswK rfjnIqI dI gwl krdIhY, lyikn ies ikqfb aqy bfkI dIaFjuVvIaF ikrqF df lyKnkfl iekIvIN sdIqwk jf puwjdf hY. lyKk df “iswK styt”Ausfrn df icqivaf pRfjYkt ajy pUrfnhIN ho sikaf. kuwJ lok ajy vI iespRfjYkt nUM hfsl krn leI tutvIaFkfrvfeIaF krn ivc ruwJy hoey hn. iesleI ajmyr isMG dIaF ilKqF dIpRsMigkqf iekIvIN sdI leI vI AunI hIZukvIN jfpdI hY. Ausdf sfrf pRvcn vwKryiswK rfj dI kfiemI dy duafly GuMmdf hY,ikAuNik Auh iswKF nUM iek vwKrI kOm vjoNqswvr krky cwl irhf hY. cyqy rhy ik1980ivaF dy aÉIr qwk ies lyKk dIpuËIsn pMjfbI kOm dI mukqI vflI huMdIsI. Koj aqy ivcfrDfrk pujIÈnF vjoNlyKk dI iehI ikqfb hux qwk hoeI bihsdI aDfriÈlf khI jf skdI hY. ies leIieh itwpxI vI iesy ikqfb ‘qy aDfrqhY. (ies itwpxI ivc afAux vfly sfryhvfly lyKk dI ikqfb dI sqMbr 2007dI Cfp ivcoN ley gey hn)

“vIhvIN sdI dI iswK rfjnIqI” ivcajmyr isMG ny Ëor nfl dwisaf hY ik“iksy vI kOmI BfeIcfry dy smfjI jIvnaMdr BfÈf kuMjIvq sQfn rwKdI hY.” ieksFJI BfÈf bgYr iksy kOm dI klpnf nhINkIqI jf skdI.” pYNdI swty hI Auh kihAuTdf hY ik “kOm dy AuBrn, ivgsx ivcBfÈf dI byhwd mhwqvpUrn BUimkf dybfvjUd ies nUM kOmIaq df iek mfqraDfr qy pRmfx nhIN imwiQaf jf skdf.”Pyr Auh arnYst rynn vloN dwsy gey guxFivc ijAuNdI jfgdI afqmf, rUhfnI sMgq,XfdF dy iek amIr ivrsy df sFJf Kjfnf,hkIkI rËf, Bfv iekiTaF rihx dI cfhaqy sFJy ivrsy nUM sMBfl ky rwKx dfidRV ierfdf, BivwK dy afdrÈF dI sFJ,aqIq ivc rlky JwlIaF musIbqF dy sFJyaihsfs, hfrF dy drd, ijwqF dy srUr,sFJIaF KuÈIaF afid kfivmeI totikaFnUM iksy kOm dy ËrUrI lwCxF ivc joVnlwg pYNdf hY. (sPf 125)

afE, dyKIey ik lyKk vloN iksy kOmdI kIqI ivafiKaf ivc kuwJ tutvyN vfDU ÈbdjoVn qoN ielfvf rUs dy iek AuGy lYinnvfdIlIzr joËP stfiln dI ivafiKaf nfloN ikMnfku Prk hY? Aus lIzr ny ikhf sI, “iekkOm sFJI BfÈf, sFJy ielfky, afriQk jIvnaqy rUhfnI bxqr, dy aDfr Aupr ieiqhfskqOr ‘qy hoNd ivc afieaf Tos qy siQrBfeIcfrk smUh huMdf hY.” pfTko, kI lyKkdy igxfey lwCxF nfloN koeI Prk idsdf hY?BfÈf bfry lyKk nUM pihlF hI koeI ieqrfËnhIN. kwiTaF rihx dI cfh vI qF hI afvygI,jykr Auh pihlF hI sdIaF qoN sFJy ielfkyivc rih rhy hoxgy, sFJf ivrsf, sFJIaFmusIbqF, afdrÈF dI sFJ aqy aqIq dy

aihsfsF dI soJI, hfrF dy drd, ijwqF dysrUr, sFJIaF KuÈIaF aqy BivK dy sFJysupny vI qd hI hoxgy, jykr AunHF dfieiqhfs sFJf hovygf, siBafcfr sFJfhovygf. jfpdf hY ieQy lyKk nUM lYinnvfdIlIzr df nfm lYx ivc Èrm mihsUs huMdIhY, ikAuNik iehdy ivc Ausdy aqIq dI koeIGuMzI jF kmqrI df aihsfs Cuipaf lwgdfhY.

hYrfnI dI gwl qF ieh hY ik lyKkleI ijQy sFJI BfÈf aiVwkf bxdI hY AuQyA uhd y leI amrIkf, k Yn yzf,afstrylIaf, ieMglYNz afid nUM vwK vwKkOmF ivc vMzxf muÈkl ho jFdf hY, ijQyielfky dI sFJ aiVwkf bxdI hY, AuQybMglf dyÈ nUM mUhry lY afAuNdf hY. ijQyDrm aiVwkf bxdf hY, AuQy Aus kol jvfbhI nhIN bcdf jdik Ausdf sfrf Ëor qFisrP Drm dy aDfr ‘qy hI iswKF nUM kOmbxfAux ‘qy lwigaf hoieaf hY. lyikn sfzylyKk nUM qF iswK kOm leI iek vwKrf dyÈcfhIdf hY. ikAuN? ikAuNik lyKk muqfbk1857 dy gdr vyly iswK kOm dI aMqrafqmf ny ihMdusqfn nUM afpxf mulk mMnxqoN ienkfr kr idwqf sI. kI ieiqhfs dfkoeI pfTk lyKk dI gwwl ‘qy XkIn krskdf hY? Pyr iswK pMQ dy Auh ikhVy‘XoDy’ sn ijhVy iswK rfTÈfhI dI kmfnhyTF bfgIaF nUM kuclx leI aMgryËF dymoZy nfl moZf joV ky lVy sn? lyKkiswKF dIaF aMgryË BgqI dIaF anykFAudfhrxF idMdf hY.

Aus ny mONtyg-cYlmËPorz irport(1918) dy hvfly nfl dwisaf hY ik“iswK[[[ BfrqI POj nUM bhfdr aqybhumuwlf aMÈ muhweIaf krdy hn.” (sPf22) “pihlI sMsfr jMg iCVn nflgurduafrf rkfbgMj df mslf afrËI qOr‘qy dwb igaf sI,” ikAuNik mslf mGfeIrwKx nfl reIsF dI aMgryË BgqI nUMaFc afAuNdI sI. “gurduafrf suDfr lihrdf suBfvk vihx srkfr ivroDI Gwt aqyihMdUvfd ivroDI iËafdf sI” (sPf 43)iek pfsy qF ieh dlIl AuBrdI hY, ikinrmly, AudfsIaF aqy inrMkfrIaF dyanykF mqF-mqFqrF ny Aus dOr ivc iswKgurDfmF aqy iswKF dy Drm gRMQF nUM sMBflky rwiKaf, jdoN Auh sRI gurU goibMd isMGjI dy pRlok isDfrn qoN bfad bMdf bhfdrqoN lY ky mhfrfjf rxjIq isMG df rfjsQfpq ho jfx qwk kmËor pY cu wkImuÊlÈfhI nfl lhU-vItvINaF jMgF ivcAulJy hoey sn. Pyr Blf ihMdUaF ny iswKFdf kI ivgfV idwqf sI? jF kI iswKF nUMAunHF aMgryËF dI gulfmI ivcoN anMd imldfsI, ijnHF ny AunHF df rfjBfg Koh ky“Gisafry” bxf idwqf sI? lyikn Pyracfnk hI “iswK BfeIcfry aMdr nvIN socqy nvIaF BfvnfvF pYdf hox lwgIaF aqyAus nUM Dfrimk mfmilaF ivc srkfr dIdKlaMdfËI rVkx lwg peI aqy Auh AusnUM kOmI apmfn dy rUp ivc dyKx lwgy.”(sPf 42) iblkul hI nfl juVvyN siPaFaMdr lyKk dIaF ieh afpf-ivroDqfeIaFkI pRgt krdIaF hn? zf[ blkfr isMG nyTIk hI buwiJaf hY ik jdoN koeI ivakqIieiqhfs nUM tukiVaF ivc rwK ky vfcdf hYqF Aus df iehI hÈr hMudf hY.

lyKk muqfbk qF vIhvIN sdI dypihly do dhfikaF dI iswK lIzriÈp“iksy vI sUrq ivc aMgryË srkfr nfltkrfE dy hwk ivc nhIN sI[[ ikAuNik AunHFnUM iswK kOOm vrgI ingUxI Gwt igxqI dyies rfh pY jfx nfl vwzy Éqry aqy qbfhInËr afAuNdI sI[[ AunHF vwloN Êdr pfrtI

dI aqy bfad ivc bwbr akflI lihrsmyq sBnF srkfr ivroDI ihMsk ruJfnFdI k wtV m uKfÌlq n U M , inrfp urfJolIcwkpuxf kih ky inMdx dI bjfey, iesidRÈtIkox qoN vI vyKx qy smJx dI loVhY.” (sÌf 45) koeI puwCx vflf hovy, jykrlyKk df iehI idRÈtIkox aMgryËF vylydrusq sI, qF 1947 qoN bfad dI aqy Kfskrky 1980ivaF dI iswK lIzriÈp leImuafÌk ikAuN nhIN sI? jykr AunHF dy mnFaMdr aMgrË srkfr ivruwD rVk pYdf hohI geI sI, Pyr kOmI apmfn sihxf dsmipqf dy ikhVy iswKF nUM vfrf KFdf sI? horsuxo, “pihlI sMsfr jMg dOrfn brqfnvIhkUmq nUM iswK kOm df bhuq vwzf smrQnimilaf[[[ Kfs krky vwzy iswKF, isMG sBfvF,cIPIaF, mhMqF, syvfdfrF, irafsqI rfjGrfixaF, srdfrF, ËYldfrF ny afpxf asrrsUK vrqidaF hoieaF vwzI pwDr ‘qy POjIBrqI krvfeI[[ jMg dyy Éfqmy qwk iekwlyiswKF dI BrqI iek lwK qoN Aupr phuMc geIsI.” (sÌf 46)

kmfl hY, iek pfsy lyKk tozIaFdIaF, iswK POjIaF dIaF isÌqF dy pulbMnHdf hY, kdy AunHF nUM ‘mFgvIN DfV’ dwsdfhY, kdy iswKF nUM ingUxI Gwt igxqI dwsdyhoey AunHF dI vsoN dy anupfq ivc aMgryËFleI kIqIaF kurbfnIaF df hfkmF vwloNAuicq muwl nf pfAux df imhxf mfrdfhY, aqy Pyr kuwl qoN pihly aqy buinafdIqOr ‘qy iesy srkfr Bgq, lyikn ingUxIGwt igxqI “iswK kOm” leI vwKry iswKrfj dI mMg krdf hY. aMgryË BgqreIsF, rjvfiVaF nUM ipwCy Dwk ky awgyafeI KfVkU iswK lIzriÈp nUM aKOqI ihMdUrfj dI BgqI krn bdly pfxI pI pI kykosdf hY. Pyr vI vwKry iswK rfj dI mMgkIqI jFdI hY, ikAuNik lyKk anusfr iswKFny hr moV ‘qy aMgryË hkUmq dI aqybfad ivc “ihMdU rfj” dI dwb ky cfkrIkIqI hY. jykr ies qrHF aËfdI nhIN dyxI,qF sfzy kol hor vI iek iswkybMd dlIlhY. “iswK kOm nUM ies krky hI vwKrfrfj dy idE, ikAuNik Aus ny aËfdI dIlVfeI ivc sB qoN vwD kurbfnIaF kIqIaFsn.” “iswK kOmIaF” dIaF dlIlF df jyiksy nUM koeI mUMh isr idsdf hovy, qFikrpf krky pfTkF nUM ËrUr idKfAux dIimhrbfnI kry!!

19vIN sdI dy aKIrly dhfky aqy20vIN sdI dy dUjy dhfky Kfs krkymhfqmf gFDI dI agvfeI hyTlI kFgrspfrtI pRqI lyKk dI aMnHI nÌrq hryksÌy ‘qy PYlI peI hY. iksy lyKk leI iksyafgU jF pfrtI leI aOK pYdf hoxI mfVIgwl nhIN, bÈrqy ik ieh Tos qwQF ‘qyaDfrq hovy. kFgrs pfrtI vwloN iswKFnUM aMgryË ivroDI aMdoln ivc Èfml krndI iksy vI k o iÈÈ ivco N l yKk n U M“bRfhmxvfd” dy Éfry smuMdr ivc jËbkrn dI boa afAuNdI hY. iËMdgI dy kImqIvrHy, jmfqI sMGrÈ dy lyKy lfAux vflylyKk dy aijhy qrk ivhUxy inrxy ajmyrisMG aqy AusdI klpI hoeI “iswK kOm”df kuwJ sMvfr skxgy jF nhIN, lyiknieiqhfs aqy rfjnIqk arQÈfÈqr dyividafrQIaF leI ieh iksy kMm nhINafAux lwgy.

lyKk df Jorf hY ik ihMdUaF nyaMgryËF vwloN ÈurU kIqI afDuink ividakpRxflI df lfhf lY ky, rfjqMqr dIaFsfrIaF cUlF ‘qy kbËf kr ilaf. mYkflyvwloN ÈurU kIqI ieh afDuink ividakpRxflI ikho ijhI aqy iks mMqv leIsI, lyKk BlIBFq jfxdf hY. pRMqU Auh

ieh dwsxf Bul jFdf hY, ik iswKF dfpqvMqf vrg vI ies afDuink ividaf qoNinrlyp nhIN irhf. Aus vyly pyNzU smfjivclI jmfqI vMz hI ieMnI iqwKI sI ikafm iswK kfÈqkfrF leI qF BoieM dy mflIeyBrny vI muÈkl sn, dilq BfeIcfry dI qFgwl hI Cwz dyeIey. anpVH pyNzUaF dI qFpuwC hI AudoN peI, jdoN aMgryËF nUM ‘mFgvINDfV’ dI loV peI. “iswK kOm” dy pihlyaËfd rfj ivc vI ies ‘mFgvIN DfV’ nUMhrI isMG nlUey dI kmfn hyTF aÌgfnIaFaqy kÈmIrIaF nUM kuwtx dy kMm ilaFdfigaf. iesy ‘mFgvIN DfV’ nUM jdoN brqfnvIaFdI nvIaF XuwD qknIkF nfl isiKaq,afDuink hiQafrF aqy XuwD klf nfl lYsPOj nfl pYrgwzvIaF jMgF df sfhmxf krnfipaf, qF Auh ieiqhfsk qOr ‘qy hfr jfxleI srfpI hoeI sI, zogiraF aqy ibhfrIaFdy isr qF aYvyN BFzf BMinaf jf irhf hY.ies sfry kfsy dy bfvjUd vI reIsF,rjvfiVaF aqy ÈihrI amIrF aMdrly iswKihwisaF ny afDuink ividaf df BrpUr lfhflY ky Auc pdvIaF hfsl kIqIaF aqyaMgryË hkUmq dI zt ky syvf kIqI aqyrfjqMqr dy syrU-bfhIaF bxy.

mhfqmf gFDI dI Dfrimk afsQfkuwJ vI rhI hovy, lyikn Bfrq dI nvINAuBr rhI vwzI srmfeydfrI kol ajy qwkAus qoN vDIaf numfieMdf nhIN sI aqy vwzysrmfeydfrF leI snfqnI ihMdU Drm swqfivc ihwsydfrI vMzfAux leI isrÌ sMdmfqr sI. Aus leI iswKF nUM iksy “ÉfrysmuMdr” ivc jËb krn dI loV nhIN sI.‘pMj kkfr’ mhfqmf gFDI leI kdy vIÉqrf nhIN bxy. vYsy vI ipÈfvr qoN lY kyPUlkIaF dIaF iswK irafsqF qwk ‘iswKF’ivckfr pMj kkfrF dI bjfey koeI rUhfnIsFJ nfm dI cIË nhIN sI. ajy vI ikhVfkoeI sFJ hY. pMjfb dy pyNzU Kyqr dy‘ruMzmuMz’ iswKF aMdr iswKI srUp vflyÈihrI iswKF leI kuwt kuwt ky nÌrq BrIpeI hY. hry ienklfb qoN bfad pyNzU iswKFdy bfdl mfrkf nvyN AuBry DnfZ vrg nyikvyN aqy iknHF iqkVmF nfl akflI dl‘qy kbËf kIqf hY, mfstr qfrf isMG dIcuxOqI rihq agvfeI nUM aqy bfad ivcjQydfr tOhVf vrgy tksflI akflIaFnUM ikvyN pYrF hyT roilaf hY, dI jfxkfrIakflI ieiqhfs dy iksy vI ividafrQI nUMBuwlI hoeI nhIN. iswKI dI afV hyTlf ‘jwtvfd’bRfhmxvfd df hI sB qoN krUp ichrf hY.ajoky pMjfb dy 35 PIsdI jwtF leI bfkIdIaF 65 PIsdI “inksuwk” jfqF leIiGrxf qoN ibnf koeI QF nhIN hY. lyKk nyKud vI ies msly nUM ‘jwtvfd’-iek dIrGrog (sÌf 262-270) ivc bfKUbI AuTfieafhY. swcy sOdy, nUrmihlIey, BinafrFvfly aqyswcKMz bwlF vfly vrqfry aYNvy iksy srkfrIqy ÉuPIaf eyjMsIaF dIaF kfZF nhIN hn?lyKk ikhVy supn dyÈ ivc rih ky “iswKkOm” leI aËfd rfj dI gwl kr irhf hY?

mhfqmf gFDI leI qF muslmfn vIEpry nhIN sn, bÈrqy ik Auh BfrqI vwzIsrmfeydfrI nUM aMgryËF vwloN BivwK ivcKflI kIqI jfx vflI ivÈfl mMzI nUMiekjuwt rwKx ivc sihmqI dy idMdy. AuhqF aMqm svfsF qwk BfrqI mMzI nUM iekwTIrwKx leI qrlomwCI huMdf irhf. Pyrmhfqmf gFDI dy vfrs Drm jF kOmIaqdy aDfr ‘qy awj vI mMzI dy toty ikAuN hoxdyx? BfvyN ik mYN zf[ prfg dIaF bhuqsfrIaF gwlF nfl sihmq nhIN hF, lyiknAunHF vwloN ajoky Xuwg ivc kfrporyt pUMjIdI srdfrI df AuTfieaf svfl gMBIraiDaYn dI mMg krdf hY. jo kuwJ mhfqmf

gFDI kr irhf sI, lyKk dI imhr dy BfgIbxy cIÌIey, isMG sBIey, reIs, rjvfVy,jgIrdfrVy vI Auho kuwJ kr rhy sn.ieiqhfsk idRÈtI qoN dyiKaF mhfqmf gFDIqF sgoN Auprokq ipCfKVI qfkqF dymukfbly smfjk ivkfs dy aglyry zMzy‘qy KVIaF jmfqF dI pRqIinDqf kr irhfsI. Auh Bfrq dIaF BivK dIaF jmfqFdI agvfeI kr irhf sI.

ieh vI iek vjHf sI, ik iswKlIzriÈp ieiqhfsk, smfjk, afrQk,ividak aqy siBafcfrk qOr ‘qy ipCFhrih geI jgIrU cODr vflI musilmsrmfeydfrI nfl KVHn dI bjfey, ihMdUsrmfeydfrI nfl KVHI, ikAuNik Aus vylydy pwCmI pMjfb dy iswK qF hr pwK qoNihMdUaF nfl miVwk rhy sn. Bfrq nflafpxI hoxI nwQI krnI iksy bldyv isMGdI “Èrfrq” jF iswK lIzriÈp dI‘nflfiekI’ nhIN sI, sgoN AunHF dI kmfldI dUraMdyÈI df pRgtfvf sI. zf[ pRymisMG ny ajoky pfiksqfn dI durdÈf dfAuicq svfl AuTfieaf hY, ijhVf 63 sflFbfad vI sB qoN hyTly drjy dy jmhUrIaml ivcoN vI nhIN lMG sikaf. AudoN dIjF ajokI iswK lIzriÈp ivruwD aYvyN ivhuGolx nfl kuwJ vI sOrn vflf nhIN hY.asl ivc lyKk anykF kOmIaqF vflydyÈ ivc srmfeydfrfnf mMzI aqy BfÈf dyarQ BrpUr sbMDF ivckfr Gcolf KVHfkr irhf hY. jËbfqI hoieaf lyKk anykFQfvF ‘qy ikMnIaF hI afpfivroDI gwlF krdfhY. AusnUM pqf hI nhIN lwgdf ik Auh nfljuVvyN sÌy jF ieko hI pYrHy ivc kI kihMdfaqy kI rwd krdf hY. imsfl vjoN, sÌf56, 57 aqy 59 dyKy jf skdy hn.

jdoN Auh mhfqmf gFDI aqy nvINAuBr rhI iswK lIzriÈp dI alocnf krdfhoieaf afpxIaF hI dlIlF ivc AulJjFdf hY, qF kih AuTdf hY, “Aus ivcoNswcfeI aqy JUT dy aMÈF dI Prolf-PrflIkrnI iek PjUl aiBafs hY. ieh mfmlfidRÈtIkox df hY[[[ smfjI lihrF bfrymkYnkI iksm dy inrxy qF kwZy jf skdyhn, pRMqU AunHF dI afqmf dy nËdIk nhINphuMicaf jf skdf[[[.” (sÌf 59) lyKkjI vËf PurmfAuNdy hn, lyikn aYny sÌykfhdy leI kfly kIqy hn? Auh ikhVfmhfqmf gFDI dy nfl nfl cwl rhy sn?Pyr sfry kfsy nUM lVn vflIaF iDrF dyAupr ikAuN nhIN Cwz idMdy? vwzy vwzy Ìqvykfhdy leI jfrI kr rhy hn? iek hIkuqky nfl Auh mhfqmf gFDI aqy nvINAuBrI iswK lIzriÈp nUM kuwt rhy hn.kdy iswK reIsF, aMgryËF aqy lIgIaFdI Zfl bxdy hn, kdy polI polI pVcolkrdy hn. ieh sfrf ZmZmf kI hY? nvyNnvyN sjy “isMG” ajmyr isMG jIE!!

itwpxI lMbI ho rhI hY, ies leIsMpfdk kolo N kfhlI ‘c smytx dIafigaf lYxI pY rhI hY. ajmyr isMG dfmMnxf hY, ik 1947 ivc “iswK kOm”aiq dI ingUxI igxqI ivc sI. aMgryËFdI ikRpf idRÈtI dy bfvjUd vI, sQfpqkfiedy kfnUMnF muqfbk iesdf koeI hwlnËr nhIN sI afAuNdf. qd vI lyKk koliek hwl hY. lE suxo, “ieiqhfs dIaFaijhIaF asfDfrn smwisafvF dyasfDfrn hwl sfDfrn hflqF ivc nhIN,asfDfrn hflqF ivc hI sMBv huMdy hn[[[aqy ieh gwl asihmq iDrF dy Êl ivc‘gUTf dy ky krvfeI jFdI huMdI hY.” (sÌf82)

ÉYr lIgIaF nUM pfiksqfn iml igaf.vwzI srmfeydfrI dy nihrU-ptyl mfrkfnumfieMidaF nUM Bfrq dI rfjgwdI imlgeI. hux rih geI gwl iswKF dI. BlfjmfqI smfj ivc ieh iks vrg dInumfieMdgI krdy sn? jF “Kflsf rfj”ivc swqf ‘qy iknHF dI puwgq hoxI sI?

iewkIvIN sdI ivc “iswK styt” df supnf ivcfr-crcfs[ ajmyr isMG dIaF pusqkF bfry cwl rhI ivcfr-crcf dy islisly ivc ipCly aMk ivc asIN iswK

icMqk zf[ hrpfl isMG pMnU df lyK Cfipaf sI. ies vfr asIN iesy crcf nUM agy qoridaF sRI krm brstdf ieh lyK Cfp rhy hF. ies lyK ivc pysL kIqy gey ivcfrF nfl sfzI sihmqI jF asihmqI jLrUrI nhINhY. ies lyK dy Ault afAux vfly ivcfrF nUM vI brfbr QF idwqI jfvygI. -sMpfdk

(bfkI sPf 31 `qy)

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (30)

nUr BopflI df sfrf pirvfr XUnIankfrbfeIz dy kfrÉfny ivcoN inklI imkgYs dy ËihrIly asr nfl mfiraf igafsI. buwZI mF, cMgI-BlI GrvflI, iekmuMzf qy do kuVIaF-sfry Ausy rfq mfrygey sn jF ËÉmI-apfhj ho ky bfadivc mry sn. keI ipCly pMdrF sflF qoNlgfqfr mrdy rhy sn. nUr BopflI bcigaf sI. bcx df kfrn ieh sI ik AuhAus rfq Bopfl ivc nhIN sI, iksy kMmieMdOr igaf hoieaf sI.

Auh mYƒ 1980-81 dy afs-pfsBopfl ivc hoey sfihqk pRogrfm ‘qy imlysn. Aus pRogrfm ivc mYN afpxI khfxIpVHI sI aqy AunHF ny afpxIaF ÊËlF.lMmf kwd, pqlf srIr, gorf rMg, ÉUbsUrqichrf aqy hsmuK suBfa vfly nUr BopflInfl myrI dosqI pihlI mulfkfq qoN hI hogeI sI. pRogrfm qoN bfad Auh mYƒ bVIinmrqf nfl afpxy Gr lY gey jo XUnIankfrbfeIz dy kfrÉfny dy nyVy hI sMGxIbsqI ivc sI. AunHF afpxI mF, pqnIaqy bwicaF nfl imlfieaf sI, vDIafivHskI ipafeI, suafdI Kfxf Kuafieaf,dyÈ-dunIaF bfbq bVI smJdfrI dIaFgwlF kIqIaF aqy myry mn ‘qy iekbuwDIvfn, ivcfrvfn, Audfr aqy pRgqIÈIlsLKLsIaq dy nfl afpxI cMgI ÊËl dICfp vI CwzI sI.

nUr BopflI isrÌ Èfier hI nhIN,bYNk ivc nOkrI vI krdf sI. cMgI qnÉfhimldI sI. sohxf KFdy-pINdy sn. sfzIpihlI mulfkfq dy kuJ idn pihlF AunHFny afpxy vfsqy nvF motrsfeIklÉrIidaf sI. afpxy Gr rotI Kuaf ky,Auh mYƒ Ausy motrsfeIkl ‘qy ibTf kyhotl Cwz gey sn.

gYs kFz ivc pUry pirvfr dy mfryjfx qoN bfad Auh sdmy ivc pfÊl hogey sn pr kuJ mhIny hspqfl rihxqoN bfad TIk ho gey sn. XUnIankfrbfeIz dy kfrÉfny nyVy bsqI ivcrihxf Cwz ky Auh bYNk aiDkfrIaF dInvIN kflonI dy PlYt ivc rihx lwg peysn. afpxy BqIjy ƒ smyq pirvfr afpxykol rwK ilaf sI aqy Auhdy pirvfr ƒhI afpxf pirvfr mMnx lwg pey sn.

Bopfl dy sfihqk imwqrF qoN mYƒ AunHFbfry sfrI sUcnf imldI rhI sI. jdoN Auhhspqfl sn, keI vfr mn ivc afieafik Bopfl jf ky AunHF ƒ vyK afvF pr myrIsmJ ‘c nf afieaf ik mYN AuQy jf kykrFgf kI! pfÊl nUr mYƒ pCfxygf vI iknhIN? pCfx vI ilaf qF mYN Auhƒ kIkhFgf? iPr pqf lwgf ik Auh TIk hogey hn, nOkrI ‘qy jfx lwg pey hn,nvIN jgHf jf ky afpxy PlYt ivc rihxlwg pey hn aqy AunHF df BqIjf AunHF dIcMgI qrHF dyKBfl kr irhf hY qF mYNsMquÈt ho igaf sF. mYN AunHF ƒ Éq iliKafpr AunHF ny koeI jvfb nhIN sI idwqf. mYƒmyry dosq ny ieh vI dwisaf sI ik nUr nyhux sfihq qoN sMinafs lY ilaf hY. pihlFihMdI jF AurdU sfihq df koeI vI smfgmhovy, Auh ibnF bulfieaF vI phuMc jFdysn pr hux ÊËl pVHn leI bulfAux ‘qyvI nhIN jFdy.

mYƒ gYs kFz, muafviËaF leI hoeImukwdmybfËI, gYs pIVqF dy hflfq aqyXUnIan kfrbfeIz dy iÉlfÌ kIqy jf rhyaMdolnF bfry lyK jF smfcfr pVHn-suxn‘qy nUr dI Xfd ËrUr afAuNdI sI. iesleI gYs kFz qoN krIb 15 sfl bfadiek sfihqk pRogrfm ivc iPr Bopfl jfxfipaf qF mYN ÌYslf kIqf ik hor iksy ƒimlF jF nf, nUr ƒ ËrUr imlFgf. iekidn leI hI shI, AunHF ny ijhVf ipafraqy afpxfpn mYƒ idwqf sI, Auhƒ mYNBuwilaf nhIN sF.

pRogrfm ivc hfËr kuJ lokF koloNmYN nUr BopflI bfry puwiCaf qF pqf lwgfik nvyN lyKk qF AunHF bfry kuJ vI nhIN

jfxdy, purfxy lyKkF ƒ vI AunHF bfry koeIÉfs pqf nhIN sI. mYN bYNk ivc kMm krnvfly iek lyKk ƒ puwiCaf qF pqf lwgfik Auh afpxy brFc mYnyjr nUr muhMmdsfihb ƒ jfxdf hY ijnHF df sfrf pirvfrgYs kFz ivc mfiraf igaf sI. ivjy pRqfpnF dy Aus lyKk ny nUr df hulIaf dws kypuwiCaf, “kI Eho nUr BopflI hY?”

“jI hF, AuhI,” mYN afiKaf- “mYNAunHF ƒ imlxf hY.”

Aumr ivc ivjy mYQoN Cotf sI, pihlIvfr hI mYƒ imilaf sI pr mYƒ jfxdf sI.Èfied ieh soc ky ik mYN idwlIEN afieafhF, idwlI dy sMpfdkF aqy pRkfÈkF ƒ jfxdfhF aqy jfx-pCfx ho jfx ‘qy iksy idnAunHF dy kMm af skdf hF, Auh myry leI kuJiËafdf hI apxwq pRgtf irhf sI. myry kihxqoN ibnF hI Auh Èfm ƒ mYƒ nUr kol lY kyjfx leI iqafr ho igaf.

Èfm ƒ TIk Cy vjy ivjy ny myry kmrydy drvfËy ‘qy dsqk idwqI aqy mYƒ nfllY ky qur ipaf. afpxI mfrUqI kfr ivcbYTidaF bYTidaF Auhny ieh vI dws idwqfik Auh bYNk ivc shfiek mYnyjr hY aqykfr Auhny kuJ mhIny pihlF hI ÉrIdIhY. iPr Auh afpxy sfihqk hfsl dwsxlwg ipaf. mwD pRdyÈ srkfr vwloN imlyiek purskfr aqy afkfÈvfxI qydUrdrÈn qoN qkrIbn hr mhIny hox vflyafpxIaF kivqfvF dy pRsfrx df iËkrAuhny vfhvf Ëordfr ZMg nfl kIqf. mYN‘hF-hUM’ krdf irhf qF Auh smJ igafik mYN Aus qoN pRBfivq nhIN ho irhf. iPrAuhny pRsMg bdlidaF mYƒ puwiCaf, “qusINnUr muhMmd sfihb ƒ kdoN qy ikvyN jfxdyhoN?”

mYN afpxI ipClI Bopfl Xfqrf aqynUr BopflI nfl hoeI mulfkfq bfrydwisaf.

“pr qusIN qF[[[sr, ihMdI dy lyKk

ho qy Auh AurdU dy!”“iPr kI hoieaf?” mYN AuhdI gwl

df mqlb nf smiJaf.“AuNj myry vI koeI dosq-imwqr

muslmfn hn.”“Eh!” ies vfr mYN AuhdI gwl df

mqlb smJ ilaf. mYN Ërf qlÉ lihjyivc afiKaf, “ihMdI ƒ ihMdUaF aqy AurdUƒ muslmfnF dI BfÈf smJxf TIk nhINhY, ivjy jI! ieh qF BfÈf aqy sfihq bfrybVf hI iPLrkU idRÈtIkox hY.”

“sOrI sr, myrf mqlb ieh nhINsI,” ivjy ny afiKaf.

mYN AuhdI ies gwl ‘qy cuwp irhf qFAuh dUjIaF gwlF krn lwg ipaf. “nUrsfihb nfl quhfzI pihlI mulfkfq qoNbfad qusIN kdy iPr nhIN nf imly?”

“jI.”“suixaf hY, Auh cMgy Èfier huMdy

sn. hfdsy qoN bfad AunHF ny ilKxf-pVHnfCwz idwqf. mYN ieh vI suixaf hY ik iPlmvfly AunHF koloN iPlmF dy gfxy ilKvfAuxfcfhuMdy sn. kfÌI vwzy afÌr sn. nUrsfihb ny sB Tukrf idwqy. qusIN kI socdyho? AunHF ny ieMj krky TIk kIqf sI?”

“mYN ieh ikvyN dws skdf hF? pqfnhIN, AunHF dy ikho ijhy hflfq jF mno-avsQf hovygI.”

“mYN mno-avsQf dI hI gwl krirhf hF sr! suixaf hY, Aus hfdsy qoNbfad nUr sfihb kuJ icr leI pfÊl hogey sn.”

“iksy vI sMvydnÈIl bMdy nfl ieMjho skdf hY.”

“pr sr, nUr sfihb ƒ jykr iPlmFivc eynf vDIaf mOkf iml irhf sI qFAunHF ƒ Cwzxf nhIN sI cfhIdf. ieMj AunHFƒ nF aqy pYsf qF imldf hI, hfdsy ƒBulfAux ivc mdd vI imldI. Aus hfdsyivc keI lokF dy pirvfr Éqm ho gey pr

AunHF ny muV afpxy Gr vsf ley. lokF ƒijAUNdf qF rihxf hI pYNdf hY sr.”

“hF, pr sfry lok ieko ijhy nhINhuMdy.”

“quhfƒ pqf hY sr, nUr sfihb nymuafvËf vI nhIN mMigaf. AunHF ny afiKafik mYN afpxI mF aqy bIvI-bwicaF dIjfn dy bdly cMd iswky nhIN lvFgf. suixafhY, AunHF df ieh ibafn aÉbfrF ivc vICipaf sI pr sr, mYƒ qF ieh gwl cMgInhIN lwgI. XUnIan kfrbfeIz ny jo kIqf,AuhdI koeI hor sËf qF Auhƒ imlxI nhINsI. muafvËf lY ky qusIN eynI ijhI sËfvI nhIN dyxf cfhuMdy, ies df kI mqlbhoieaf?”

mYƒ ivjy dIaF gwlF cMgIaF nhIN snlwgIaF. mYN afiKaf, “qusIN qF AunHF dysihkrmI ho, AunHF koloN hI puwCo qF cMgfrhygf.”

nUr df Gr KuwlHI-zuwlHI qy sfÌ-suQrIkflonI ivc sI. mkfnF dy sfhmxy sVkdy kMZy gulmohr dy drÉq lwgy hoey snaqy ieh lfl PuwlF nfl lwdy pey sn. nUrdf PlYt pihlI mMiËl ‘qy sI. pOVIaF cVHky mYN GMtI vjfeI qF solLF-sqfrF sfldI kuVI ny drvfËf KoilHaf, qy ieh jfxky ik mYN nUr sfihb ƒ imlx afieaf hF,Auhny mYƒ aMdr afAux leI afiKaf.kmry ivc KuwlHy drvfËy kol phuMc ky AuhnyËrf AucI afvfË ivc afiKaf, “dfdU, quhfƒkoeI imlx afieaf hY.”

mYN pihlI nËry hI vyK ilaf sI ikkmrf kfÌI vwzf hY. iek pfsy soPf sYthY, dUjy pfsy almfrIaF, qIsry pfsy bfhrbflkonI ivc KuwlHx vflf bUhf aqy cOQypfsy mMjf, ijs Auqy lyty hoey nUr sfihbkoeI ikqfb pVH rhy hn. nËrF qoN EJliksy imAUiËk isstm ‘qy bhuq hI DImIafvfË ivc srod vwj irhf sI. nUr ikqfbiek pfsy rwK ky AuT Kloqy. AunHF ny ÈfiedmYƒ pCfixaf nhIN. ies leI ivjy ƒafiKaf, “afE afE[[[ ivjy sfihb.”

“dyKo sr, myry nfl kOx afey ny,”ivjy ny awgy vD ky afiKaf.

nUr hwky-bwky hoey myry vwl vyKxlwgy qy pCfx lYx ‘qy “rfjn jI, qusIN!”kih ky myry nfl icMbV gey. mYƒ sfhmxyibTf ky puwCx lwgy ik mYN kdoN aqy iksislisly ivc Bopfl afieaf hF. mYNdwisaf qF kihx lwgy, “qusIN svyry hIiksy koloN Pon krvf idMdy, mYN Éud imlxaf jFdf.”

mYN qwikaf-lMG cuwky smyN ny AunHFAuqy kfÌI asr pfieaf hY. jdoN pihlF mYNAunHF ƒ imilaf sF, Auh awDKV hox dybfvjUd jvfn lwgdy sn, hux buwZy nËraf rhy sn, icwty-lMmy aqy iKlry vfl,

krV-brVI dfVHI aqy awKF ‘qy moty kwcdI aYnk. pihlF dfVHI nhIN sn rwKdy aqyaYnk nhIN sn lfAuNdy. jykr mYƒ pihlFienHF gwlF df pqf nf huMdf qF Èfied mYNAunHF ƒ pCfx nf skdf.

ivjy ƒ vI bihx leI kihMidaFhoieaF AunHF afiKaf, “bhuq bhuqÈukrIaf ivjy sfihb, qusIN ienHF ƒ lYafey. asIN dUjI vfr iml rhy hF, prpurfxy pRymI hF. lv aYt Pst sfeItvfly,” kih ky Auh hwsy.

mYN qwikaf-Qwly Kloqf gulmohr dfdrÉq AunHF dI bflkonI qk af igaf hYaqy Auhdy lfl Puwl iblkul nËdIk nËraf rhy hn. Èfm dI hlkI Duwp ‘c vfhvfcmkdy hoey!

“kwly hI afey ho jF pirvfr dynfl?” nUr sfihb ny puwiCaf-”ipClI vfrjdoN qusIN afey sI, qusIN ikhf sI ik Bopflbhuq ÉUbsUrq Èihr hY, aglI vfrafvFgf qF pirvfr ƒ nfl lY ky afvFgf.”

mYƒ hYrfnI hoeI ik AunHF ƒ ieh gwlieMny sfl bfad vI Xfd hY. mYN afiKaf,“hux pirvfr nfl inklxf muÈkl hY.GrvflI dI nOkrI hY aqy bwcy vwzy ho geyhn. sB dIaF afpxIaF msrUÌIaq hn.”kihMidaF-kihMidaF mYƒ nUr dy pirvfrdI Xfd af geI. mYN duwK pRgt krn leIafiKaf, “quhfzy pirvfr nfl ijhVfhfdsf hoieaf, Auhdy nfl bVf[[[.”

“hfdsf?” nUr iekdm qVÌ AuTy.AunHF ny myrf vfk vI pUrf nhIN sI hoxidwqf. kihx lwgy, “qusIN Auhƒ hfdsfkihMdy ho? Auh qF hwiqafkFz sI. blwzImYsykr!”

mYN sihm ky ÉfmoÈ ho igaf aqy QwlyvyKx lwgf.

ivjy ny nUr ƒ ÈFq krn dI ÊrËnfl afiKaf, “hux AunHF purfxy ËÉmF ƒkurydx nfl kI Ìfiedf hY, sr?”

“mYN nhIN mMndf ieh gwl. sfƒ aijhyËÉmF ƒ AudoN qk kuryddy rihxf cfhIdfhY jdoN qk dunIaF ivc aijhy hwiqafkFzbMd nhIN ho jFdy,” nUr ny ivjy ƒiJVkidaF aqy myry koloN puwiCaf, “kIhfdsy qy hwiqafkFz ivc koeI Ìrk hY?hfdsy acfnk ho jFdy hn, ijvyN dorylgwzIaF tkrf jfx pr hwiqafvF qFkIqIaF jFdIaF hn.”

ieMny icr ƒ Auh kuVI jIhny bUhfKoilHaf sI, kwc dy iqMn glfsF ivc pfxIlY afeI. tRya ƒ slIky nfl myË ‘qy rwKky Auhny nUr koloN puwiCaf, “dfdU[[[cfhjF Èrbq?”

“pihlF Èrbq, iPr cfh,” kih kynUr ny hwsdy hoey mYƒ puwiCaf, “quhfƒÈUgr vgYrf qF nhIN hY nf?”

mYN vI muskrf ky afiKaf, “ajy qkqF nhIN.”

kuVI jfx lwgI qF nUr sfihb ny Auhƒvfps bulfieaf, afpxy nyVy ibTfieaf qyAuhdy isr ‘qy hwQ rwK ky mulfkfqkrvfeI, “ieh afieÈf hY, myry BqIjy dIDI. ieh afpxy dfdU df bhuq iÉafl rwKdIhY. bI[ey[ ivc pVHdI hY. bhuq smJdfrhY[[[qy afieÈf, ieh hn qyry idwlI vflydfdU rfjn jI.”

afieÈf ny mYƒ slfm kIqf qy mYNAuhƒ afÈIrvfd idwqf pr mYƒ QoVHI hYrfnIhoeI ik nf qF nUr ny ivjy nfl AuhdIjfx-pCfx krvfeI qy nf hI ivjy ƒ slfmkIqf. Auhny ivjy vwl vyiKaf vI nhIN. AuTky aMdr clI geI.

gwlbfq ÈurU krn leI mYN nUr koloNpu wiCaf, “suixaf hY, qusF sfihqksmfgmF ivc jfxf bMd kr idwqf hY? koeIÉfs kfrn?”

nUr ny iek vfr ivjy vwl vyiKaf qymYƒ kihx lwgy, “AuQy sfihq nhIN huMdf,sfihq nfl pYsf kmfAux, purskfr hfslkrn aqy Éud ƒ mhfn sfihqkfr mMnvflYx dIaF iqkVmF huMdIaF hn. dyÈ aqy

qRfsdI[[[ mfeI Put!rmyÈ AupfiDafeyihMdI khfxI

1984 dy mfieny BfrqvfsIaF leI Aukf hI hor hn. jUn curfsI jy sRI akfl qKLqsfihb Auqy hmly aqy nvMbr curfsI iswKF dy kqlyafm df gvfh hY qF dsMbr curfsIBopfl ivc ËihrIlI gYs irsx krky geIaF hËfrF jfnF dy hwiqafkFz df gvfh hY.ihMdI khfxIkfr rmyÈ AupfiDafey dI khfxI ‘qRfsdI[[[mfeI Put!’ df swc Bopfl kFzƒ mfnvI koqfhI vjoN nhIN sgoN hwiqafkFz vjoN pysL krdf hY. ies khfxI nfl ËÉm iPrhry hoey hn. ies df iswDf sbMD rfj aqy pRsLfsn nfl juiVaf hoieaf hY. lyKk ny ipafjLdy iClikaF vFg sfry qwQ vfrI vfrI KolH idwqy hn. ijvyN Bupfl dy kqlyafm nUM BupflgYs qrfsdI df nF idwqf igaf, ievyN hI nvMbr 84 dy iswK kqlyafm nUM ‘curfsI dy dMgy’ikhf igaf hY. kfsL! nvMbr curfsI bfry vI koeI aijhI kQf kry ijhVI pfTk nMU isrPLBfvuk hI nf kry sgoN qwQF dI qfr vI ihlfvy.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (31)

akfl purK dI bKiÈÈ hovy. aglIaFpMkqIaF ivc Auh bfxI rfhIN prmfqmfdy nfm ismrn ivc juVy rihx dI gwlkrdy hn ijs nfl mnuwK nUM amr krdyx vflf afqmk anMd imldf hY. gurUpfiqÈfh isrP swcI bfxI dI hI gwl nhINkrdy, Auh swcI aqy kwcI bfxI ivc nKyVvI krdy hn. Auh awgy ÌrmfAuNdy hn,“siqgurU ibnf hor kcI hY bfxI] bfxI qkcI siqguru bfJhu hor kcI bfxI] kihdykcy suxdy kcy kcI afiK vKfxI]” (pM[92) gurU afÈy qoN Ault bfxI nUM kwcI bfxIikAuN ikhf hY? Auh ies leI ik Auh bMdynUM iQVkf idMdI hY aqy Aus nUM kihx (Bfvrcx vfly) vI. aqy suxn vfly vI mfieafdy sfhmxy iQVk jFdy hn. aijhy bMdyBfvyN mUMh qoN hrI hrI bolx pr AunHF dIAus nfl zUMGI sFJ nhIN pYNdI ikAuNik AunHFdf mn qF mfieaf ny moh rwiKaf huMdf hY.cOQy pfiqÈfh gurU rfmdfs kihMdy hn iksiqgurU dI bfxI siqsrUp hY aqy gurbfxIduafrf hI siq srUp bxIdf hY. Auh vIPrmfAuNdy hn ik siqgurU dI rIs krkyhor lok vI boldy hn pr AunHF df boilafkwcf-ipwlf huMdf hY. arQ ieQy vI kwcIbfxI hI bxdf hY. Auh siqgur dI bfxInUM siq krky mMnx leI ies leI kihMdyhn ikAuNik akfl purK ny ies df Aucfrxafp krvfieaf hY, “siqgur kI bfxIsiq siq kir jfxhu gurisKhu hir krqfafp muhhu kZfey]” (pM[ 308) iehI nhIN,cOQy pfiqÈfh hËUr ny bfxI nUM gurU dfdrjf dy idwqf, “bfxI gurU gurU hY bfxIivic bfxI aMimRq sfry] guru bfxI khYsyvku jnu mfnY prqiK gurU insqfry]”(pM[ 982) pMcm pfiqÈfh gurU arjn dyvny isrP ies nUM ‘Duir kI bfxI’ hI nhINikhf sgoN ies df kwcI bfxI qoN inKyVkrky, hor sMqF, BgqF, gurU pRymIaF, BwtFdI bfxI ijhVI gurU-isDFqF nfl myl KFdIsI, nfl imlf ky ies nUM ‘gRMQ’ df rUpidwqf aqy nfl hI, “poQI prmysru kf Qfn”ikhf.

dsvIN nfnk joq gurU goibMd isMG ny

gurU qyÊ bhfdr dI bfxI Èfml krkygRMQ sfihb nUM bfkfiedf prMprf anusfrgurgwdI idwqI aqy Éflsy nUM, “gurU mfinEgRMQ” df adyÈ kr idwqf.

blvIr isMG kflyky ny ipwCy ijhypMjfb tfeImjL ivc iewk lyK ilK ky jfnxfcfihaf sI, ‘Dfrnf gf ky gurU Aupmf ikAuNmfVI hY?’ sRI gurU gRMQ sfihb dI bfxIrfgF ivc hY aqy ieh rfgF ivc iesy leIhY ikAuNik ies nUM ijs rfg ivc ricafigaf hY Ausy ivc gfAuxf hY. sur aqyqfl df jo asr mnuwKI mn qy huMdf hY AuhicmitaF dy rOly nfl nhIN huMdf. rfg dImhwqqf nUM gurU mhfrfj BlI BFq smJdysn, ijs df igafn Èfied ienHF gurU dysMq khfAux vfilaF nUM nhIN hY. ieh sMqdo-cfr pMkqIaF gurbfxI ivcoN bol kybfkI afpxIaF jF afpxy pUrv sMqF dIaFjoVIaF qukF bol ky kIrqn krn lwgpYNdy hn. ieh srfsr mnmwq hY. gurU dfiswK khfAux vfly nUM bfxI dy islislyivc mnmwq krn dI afigaf gurU vwloNnhIN idwqI geI. ieh Aupr idwqI ivcfrcrcf qoN spÈt ho igaf hoxf hY. ZfzIvfrF gfAuNdy hn gurU-ieiqhfs dI jfxkfrIdyx leI jF iswKI nfl joVn leI afmlokfeI nUM iswK Drm pRqI jfxkfrI dy ky.Auh kIrqn nhIN krdy. swcI aqy kwcIbfxI df nKyV gurU sfihbfn ny afp kIqfhoieaf hY. ies bfry do rfvF ho hI nhINskdIaF. gfiekF vwloN jo gIq gfey jFdyhn, cMgy qy mfVy gIq hI hn. AunHF nUMiksy iksm dI vI bfxI (kwcI jF swcI)kihxf Auicq nhIN hY.

sMqF dy zyiraF qy iswK Drm vwloNpRvfnq ardfs nhIN kIqI jFdI. iksy zyryqy ardfs dy Aus ihwsy df Aucfrn nhINkIqf jFdf ijs ivc gurdvfiraF dy suDfrihwq kurbfnIaF dyx vfilaF leI ÈrDfprgtfeI geI hY. ikAu N? ikAu N ikgurdvfry zyrydfr sfDF koloN afËfdkrvfey gey sn. bfkI rhI gwl aMimRqCkf ky isMG sjfAux dI. pMjfb dy hrds mIl bfad iksy sMq df zyrf hY. pihlF

dunIaF ivc kI ho irhf hY, iehdI jfxkfrIqF sfiraF ƒ hY pr dyÈ-dunIaF dy hflfqdf afm lokF qy kI asr pY irhf hY aqyAunHF bfry kI kIqf jf irhf hY, ies dfiPLkr iksy ƒ vI nhIN hY. ÊrIbI aqybyruËgfrI vD rhI hY. smfj ivc ihMsfvD rhI hY. aprfD vD rhy hn. lok mrrhy hn aqy mfry jf rhy hn. prsfihqkfr kI kr rhy hn? Auh PuwlF aqyicVIaF `qy kivqfvF ilK rhy hn.dilqvfd dy nF qy jfqIvfd PYlf rhy hn.nfrIvfd dy nF `qy sYksI khfxIaF ilKrhy hn. iPLrkfpRsqI dy nF qy ihMsf aqyblfqkfr dy ibEry dy rhy hn. Bopfl qFsfihqkfrF df gVH hY pr curfsI ivcXUnIan kfrbfeIz ny iek hI Jtky ivchËfrF lokF ƒ mOq dy Gft Auqfr idwqf.hËfrF lokF ƒ aMnHf aqy apfhj bxfidwqf. hËfrF pirvfrF koloN AunHF dI rotIKoh ky AunHF ƒ BuwKf iBKfrI bxf idwqf pries dy iÉlfÌ ieQoN dy sfihqkfrF ny kIkIqf? QoVHy-bhuq ibafn idwqy, kuJkivqfvF ilKIaF aqy bs. idn-rfq BfÈfdIaF KyzF Kyzx vfilaF ny ieh vI nhINvyiKaf ik Aus idl-kMbfAU hwiqafkFzƒ ‘Bopfl gYs qRfsdI’ vrgf iBafnk nFdy idwqf igaf hY ijs qoN lwgy ik AusiBafnk Gtnf df sbMD isrÌ gYs nflhY. ijvyN Bopfl dy hËfrF lokF ƒ gYs nyhI mfiraf hovy jF iPr gYs df PYlxfBucfl vrgI koeI kudrqI Gtnf hovyjIhdy leI iksy ƒ vI iËMmydfr nfTihrfieaf jf skdf hovy! qRfsdI[[[mfeyPut!”

nUr ny ihMdI ivc hOlI-hOlIbolxf ÈurU kIqf sI pr do-cfrÈbdF qoN bfad hI Auh Auqyijqho ky aMgryËI ivc qyË-qyË qyAucI-AucI bolx lwg pey sn.aÉIr AunHF df sfh Puwl igaf qyAuh cuwp ho gey.

myry nfl afey ivjy ƒ Èfiedieh jfipaf ik nUr ny Bopfl dysfihqkfrF df aqy injI rUp ivcAuhdf apmfn kIqf hY. nUr dycuwp huMidaF hI Auhny ivaMgkwsidaF afiKaf, “qusIN qF iehsB hMZfieaf hY, qusIN ikAuN nhINies bfry kuJ iliKaf?”

nUr ny blLdIaF awKF nflivjy vwl vyiKaf, pr qurMq hIÉud ƒ bMn H ilaf. isgrtsulgfeI aqy vwzf kÈ Br ky Zyrsfrf DUMaF Cwzx qoN bfad ÈFqafvfË ivc ivjy ƒ afiKaf,“qusIN jfxdy ho mYN Èfier hF, gwdnhIN ilKdf. mYN ÊËl qoN ielfvfhor kuJ ilKxf isiKaf vI nhINpr ÊËl ivc Auh sB kuJibafn nhIN kIqf jf skdf jo mYNBoigaf hY. mYN ÊËl ivc Auh sBkuJ kihx dI koiÈÈ kIqI aqy sYNkVy iÈarilK idwqy pr mYƒ lwgf, bykfr hY. iPrmYN gwd ivc ilKx dI koiÈÈ kIqI. afqm-kQf dy rUp `c ZyrF kfÊË kfly kIqy prgwl nhIN bxI. khfxI vI ilKx dI koiÈÈkIqI pr khfxI ivc Auh sB nhIN ikhfjf skdf jo mYN kihxf cfhuMdf hF. iPr

mYƒ lwgf ik nfvl ilKF qF Èfied koeIgwl bxy pr nfvl ilKxf mYƒ afAuNdfnhIN. kdy Auh lyK vrgf bx jFdf hY qykdy BfÈx vrgf. ilKdf hF qy pfV kysuwt idMdf hF. kdy kfÊË-klm lY kybihMdf hF qy bYTf hI rihMdf hF. sfhmxyipaf korf kfÊË mYƒ icVfAuNdf rihMdf

hY, myry vwl cuxOqIaF suwtdfrihMdf hY pr myry koloN Auhdy qyiek vI Èbd nhIN iliKaf jFdf.idmfÊ ivc ieko smyN eynIaF gwlFiekwTIaF afAuNdIaF hn ik mYƒsmJ nhIN lwgdI ik mYN kI ilKFqy kI nf ilKF. iPr mYƒ zr lwgxlwgdf hY ik ikqy mYN pfÊl nf hojfvF. pfÊlpx dy iek dOr ivcoNlMG cuwikaf hF, muV nhIN lMGxfcfhuMdf.”

ieMny ƒ afieÈf Èrbq lYafeI. inMbU dIaF kuJ bUMdF pf kybxfieaf igaf rUh-aÌËy dflfl Èrbq.

“lE, Èrbq lE,” nUr nyafiKaf aqy AuT ky almfrIivcoN motIaF-motIaF PfeIlF dfZyr cuwk ilafey. PfeIlF myË qyrwKidaF boly, “lok kihMdy hnik mYN ilKxf-pVHnf bMd kridwqf hY pr mYN ivhlf nhIN bYTf.m Y N ien H F sflF ivc ieshwiqafkFz bfry keI qwQ lwByhn. ienHF PfeIlF ivc Auh sfryqwQ aqy pRmfx mOjUd sn ijhVydwsdy hn ik Bopfl ivc gYs kFz

acfnk nhIN sI ho igaf.”AunHF Èrbq df Guwt Br ky glfs

rwK idwqf aqy iek PfeIl KolH ky idKfAuNdyhoey afiKaf, “afh dyKo, ieh kfÊË dwsdyhn ik jdoN XUnIan kfrbfeIz ny afpxfkfrÉfnf ieQy lfAux df ÌYslf kIqf sIqF keI lokF ny sfzI srkfr dy kuJ

smJdfr aqy iËMmyvfr aiDkfrIaF ny iesdf ivroD vI kIqf sI. AunHF ny ikhf sI ikaijhI sMGxI afbfdI dy kol eynfÉqrnfk kfrÉfnf nhIN lfieaf jfxfcfhIdf.”

“kI AunHF ƒ pihlF hI pqf sI ikieh kfrÉfnf Éqrnfk hovygf?” ivjy nymËfkIaf afvfË ivc afiKaf.

nUr ny ivjy vwl vyiKaf qy puwiCaf,“kI qusIN Aus ËihrIlI gYs bfry kuJjfxdy ho, jIhny hËfrF lokF dI jfn leIaqy hux qk vI lY rhI hY!”

“jI sr, mYN Auhdy bfry piVHaf qFsI pr Auhdf nF Xfd nhIN irhf,” ivjyrqf ku hOlf ho igaf.

nUr ivaMg nfl muskrfey pr aglyhI pl gMBIr ho ky dwsx lwgy, “Auhƒimk kihMdy hn. aYm[afeI[sI[ imk. iehkoeI kudrqI gYs nhIN hY. ieh ipClI hIsdI ivc kfrÉfinaF ivcoN inkl ky ipRQvIdy vfqfvrx ivc Èfml hoeI hY. hux iesdf iesqymfl kItnfÈk bxfAux leI kIqfjFdf hY. imk jIAUNdIaF cIËF `qy, ÉfsqOr qy aijhIaF cIËF qy, ijnHF ivc pfxIdI mfqrf hovy, aijhI pRqIikiraf krdIhY ik Auh qurMq mr jFdI hY. smJ geyqusIN? jfxkfr jfxdy sn ik XUnIankfrbfeIz kItnfÈk bxfAux vfsqy iesgYs dI vrqoN krn vflI hY. ieh gYs ieQyvwzy-vwzy tYNkF ivc Br ky rwKI jfvygIaqy jykr ieh iksy vI qrHF tYNkF ivcoNinkl ky PYl geI qF afsy-pfsy dIaFafbfdIaF leI bhuq hI Éqrnfk hovygI.”

(bfkI agly aMk `c)

afvhu isK siqgurU ky ipafirho gfvhu scI bfxIiewk sMq eIÈr isMG rfVy vfly sI, awjAunHF dy sQfn qoN isiKaq ho cuwky keIsMqF ny zyry bxf ley hn. iehI hfl sMqaqr isMG dy sQfn qoN prvfn cVHnvfilaF df hY. jy eyny sMq aMimRq CkfCkf ky isMG sjf rhy hn qF iPr pMjfbivc bhu igxqI iswK muMzy kI, kuVIaF nyvI vfl ikAuN kwty hoey hn? sfrf pMjfbawj niÈaF hwQoN ikAuN pIVq hY? “sfQoNqF afpxy bwcy nhIN sMBfly jFdy” mYnUM iesgwl nfl koeI ikMqU nhIN hY pr sMq ikhVyisMG sjf rhy hn? Auh vI njLr afAuxycfhIdy hn. ieh sMq qF sgoN iswKI nUMimlgoBf bxf rhy hn ikAuNik ieh gurUnfnk dyv ijMnI hI pUjf bfbf sRI cMd dIkr rhy hn. lokF nUM mOq df zr idKfidKf ky mfieaf df iqafg krn dI gwlkrdy hn pr afp mfieaf iekwTI krn‘qy sfrf Ëor lfieaf hoieaf hY. ienHF dybhuqy ÈrDflU isrP amIr lok hn joiksy loVvMd dI shfieqf krn dI QF ienHFdy dIvfnF qy swq-awT lwK ruipaf sihjyhI Krc kr idMdy hn aqy ienHF leImihMgIaF gwzIaF mÉsUs krky rwKdy hn.ienHF sMqF nUM aijhy qohPy lYx vyly iehgwl ikAuN Buwl jFdI hY, “ÊrIb df mUMhgurU dI golk?”

iÈkfgo nyVy rihMdy myry iewk irÈqydfrlVky jgbIr isMG ny iewk vfr mYnUM puiCafsI, “BfbI jI mYnUM iewk gwl dso, jdoNbfbf jI iewQy afAuNdy hn mYN AunHF dI jybHivc sO zflr pf dyNdf hF qF cuwpcfp puaflYNdy hn. mYnUM moV ky ieh ikAuN nhIN kihMdyik jgbIr mYN qyry Gr aglI vfrI qFafvFgf jy qUM iswK sjyNgf?” Aus dy Grdy iksy sMq dy syvk hn aqy afp Aus nyvfl kwty hoey hn. muwkdI gwl ieh hY ikprmyÈr dI Aupmf ijs qrHF koeI cfhykr skdf hY pr gurU Gr ivc kIrqnkoeI ijvyN cfhy AuvyN nhIN kr skdf. gurUGr ivc kIrqn isrP, “afvhu isKsiqgurU ky ipafirhu gfvhu scI bfxI”hI ho skdf hY aqy pRvfnq rihq mirXfdfanusfr hI hoxf cfhIdf hY.”

nvF sflAuhI DrqI, AuhI asmfn,AuhI cMn qy qfry.AuhI Tiraf Tiraf sUrj,byidl mOsm sfry.AuhI pIlIaF pIlIaF rwuqF,diraf, smuMd ivcfry.AuhI Qwikaf, hfiraf idnrfq dy kwZy hfVHy.AuhI ny DUMaF Dfr iPËfvF,jMg df ijMn dhfVy.AuhI bwcy, buwZy, ivDvfvF,pYNdy cIk-ichfVy.AuhI lohf bMbF ivc Zflx,mOqF dy vxjfry.AuhI awg qy bYTI dunIaF,byvsI ‘c inhfry.AuhI BuwK-nMg, ÊrIbI,sfnUM peI llkfry.AuhI buws-buws roNvn bwcy,burkI nUM ivcfry.iek zMg rotI do zMg Pfky,KflI kMnIaF cfry.AuhI ivhlV aXfÈI mfnx,mfrn bYTy DfVy.AuhI myhnqkÈ byvsI ivc,lhU-psInf sfVy.dUijaF dy hwk KohI jfvn,hwkF dy rKvfly.AuhI cor qy munsP rl ky,juV bYTy iek vfVy.AuhI ZIT by-Èrm ny lIzr,tflx lf lf lfry.AuhI qsbI, iqlk, mflf,ËihrF dy vxjfry.

AuhI klm, dvfqF gihxy,buDIjIvI ivcfry.Drm, Èrm sB Cup Kloqy,JUT ny pYr psfry.AuhI irÈvq, kunbf prvrI,sLrHy-bfËfr dhfVy.AuhI iksfn, mËdUr byvs,lutINdy idn idhfVy.AuhI ivhlV bykfr jvfnI,niÈaF lfeI afVyAuhI, luwcy, cor, smglr,bxy swcy suwcy sfry.AuhI nYiqk kdrF-kImqF,rulx sLrHy bfËfryy.AuhI ‘qyr myr’ dIaF vMzF,DrmF dy vwK-vfVy.AuhI ihMdU, iswK, muslmfn,bMdy bxy nhIN sfry.AuhI DrmIaF Drm dy nF,ijAuNdy bMdy sfVy.AuhI gIqf, gRMQ, bfeIblF,kurfn jFdy ny pfVy.AuhI sfzy mnF ‘c nPrq,Augy kr kr DfVy.AuhI ny aiqvfd dy msly,vDdy roË idhfVy.AuhI purfxf sfl nvF bx,sfnUM ipaf llkfry.nvF sfl qF AudoN afAuxf,jfgFgy jdoN sfry.sFJy hwkF leI zt jfvFgy,PV ky khI, kuhfVy.Zfry-CMnF ‘c nwcIaF KuÈIaF,vyKxgy cMn qfry.-cMn, Pon:908-788-8427

lyKk ny ienHF svflF nUM Cuhx dI Kycl nhIN kIqI. ÉYr, afpF vI ies svfl nUM hfl dIGVI Cwz idMdy hF. ajmyr isMG qF iswDf kMm dI gwl krn vflf bMdf hY. “afE beIisMGo! bRfhmxI ihMdU hfkmF dy Êl ‘gUTf dy ky rfj Koh leIey! jykr 1947 ivc KuMJgey sI, qF kI hoieaf? zuwly byrF df ajy vI kuwJ nhIN ivgiVaf.” 1970ivaF dy aÉIrivc lyKk vrigaF dI Zfk ‘qy cVHky “isMGF” ny morcy ivwZxy ÈurU kr idwqy aqyieMdrf gFDI smyq Ausdy “ihMdU rfj” dy Êl ‘gUTf dy idwqf. aÌsos! ik dosqF aqyduÈmxF dI drusq pCfx krn aqy afDuink dOr dI ZukvIN rfjnIqI dyx qoN ibnF ‘gUTfmckoiVaf igaf. cVH jf bwcf sUlI, rfm BlI krUgf! ieh hY, lyKk kol iswKF leI“kOmI styt” hfsl krn df gurmMqr!!

iewkIvIN sdI ivc “iswK styt” df supnf

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (32)

dogfixaF nUM ‘alfdIn df icrfÊ’smJx vfly bhuqy gfiek, gIqkfr qypyÈkfr ienHIN idnIN dMdF Qwly AuNglF dy kyieAuN bYTy ny, ijvyN votF vyÜy vwK-vwKpfrtIaF dy afgU afpxy vrkrF dy dlbdlx vflIaF ÉbrF pVH-sux bYTdy ny.nf dogfxy gfAux vfilaF nUM ivclI gwldI smJ pY rhI ey qy nf hI ienHF nUM vycky afpxIaF hwtIaF cmkfAux vfilaF dyik afKr ikhVI ibwlI iCwk mfr geI iksroiqaF ny dogfxy sux ‘vfh vfh’kridaF iekdm ‘jfh jfh’ kihxf ÈurU

kr idwqf. iekdm hyTF vwl jf ky dogfxymuV 2004 ‘c pRvfn cVHny ÈurU hoey snqy nvyN-nvyN guwl iKVfAux qoN bfad iehiekdm ieAuN Qwly af gey, ijvyN AuzdfjhfË nuks pYx ‘qy hyTF vwl afAuNdY.

asIN nf koeI joiqÈI hF, ijhVy pMjfbIgfiekI dy BivwK bfry aMdfËf lgf skIeyqy nf hI mwQf pVHn vfly Auh pFzy, ijhVydogfixaF ‘qy gRihaF df pRBfv dws KudnUM shI sfbq krn df Xqn krIey. motIaFijhIaF gwlF ny, jo idmfÊ ‘qy QoVHf ku ËorpfAux ‘qy smJ pY skdIaF ny, pr ikAuNikkuJ klfkfrF ny idmfÊ vrqx nUM DfrmkBfvnfvF BVkfAux dy qul smiJafhoieaY, ies krky AunHF pwly ieh pY vInhIN skdIaF. jdoN mfrkIt ivc ‘BMncUVHIaF ipafr qyrf kwZdI ny, hwQ ‘cmrf’lI vMg vy’ qy ies vrgy hor dogfxymkbUl hoey sn, AudoN XkIn nhIN sI ikdogfixaF dI hrmnipafrqf eynI CyqI KuwsjfvygI qy jdoN ‘pyprF qoN bfad ikvyNimilaf krFgy, eys gwl df vI iÌkripaf’ vrgy dogfxy ÈurU hoey sn, AudoNXkIn bwJ igaf sI ik hux ienHF nUM invfxvwl jfx qoN bcfAux leI isrÌ ardfshI kIqI jf skdI ey.

lok bVy smJdfr ny. ienHF nUM pqYik ikhVf klfkfr afpxI gfiekI nflmF bolI dI kyhI syvf kr irhY. lok cuwprihMdy ny, nf cMgf kihMdy ny, nf mfVf, bsawKF PyrnIaF ÈurU kr dyNdy ny qy klfkfrDVwm kr ieAuN izwgdY, ijvyN mINh dyiqlkx ‘c silwp hox krky skUtrizwgdY. pMjfbI dogfixaF dy vIzIE dyKÊYr pMjfbI lokF dy mnF ‘qy pRBfv bxcuwkY ik pMjfbI aijhI kOm hY, ijhVI isrÌgMzfsy iqwKy krny jfxdI ey, kuVIaF nUMCyVnf ienHF df suBfa ey, skUlF-kfljF‘c gMd pfAux ‘c ienHF df koeI mukfblfnhI N , trYktrF-sÌfrIaF-motrsfeIklF, gwl kI zIËl qy pYtrOl vflIaFsfrIaF cIËF KrIdx vyÜy ieh akl qoNkMm lYxf gunfh smJdy ny.

pMjfbI sMgIq nfl nfqf rwKxvfilaF df sB qoN mfVf pwK ieh hY ik

ienHF ivcoN bhuiqaF df pVHfeI-ilKfeI nflbhuqf qfaluk nhIN irhf. ienHF ivcoN 50%nUM kflj df mUMh dyKxf nsIb nhIN hoieaf,skUlF ‘c ienHF ny kdy mfarkf nhINmfiraf qy jdoN ienHF ny swiBafcfr dy dUqbx ky ivcrnf ÈurU kIqf, AudoN vI dUqFnfloN vwD ‘BUqF’ vflf ÌrË inBfieaf. jomn afieaf, gfAuxf ÈurU kr idwqf, jomn afieaf iÌlmfAuxf ÈurU kIqf qy jdoNsroiqaF dy nflfiek ihwsy ny iewk jxy nUMpRvfn kr ilaf qF vIh jixaF ny Auhdyvwl dyK afpxy gfiekI dy GoVy dIaF lgfmF

Auhdy ipwCy iKwc leIaF.awj keI jxy ies gwl df Jorf qF

kr rhy ny ik jo gfiekfvF gfAux dy lwKFrupey lYx dy nfl nfl vIzIE ‘c afAuxdf vIh-vIh hËfr vwKrf lYNdIaF sn,AunHF nUM sroiqaF dI bdlI ingHf ny ivhlykr Cwizaf. ijhVy JoinaF, kxkF qykMbfeInF dI gwl krky hr zI[jy[ ‘qy BMgVypvfAuNdy sn, Auh Gr ikAuN bYT gey jFijhVy gIqkfr ‘aYzvFs’ lY ky kfljFbfry gIq ilKdy sn, Auh ‘ivcfry’ ivhlVFdy vwg ‘c Èfml ho rhy ny pr ies gwlvwl koeI ÊOr nhIN kr irhf ik ies Bfxydf kfrn kI hoieaf? ijhy gIq Auh gfrhy sn, kI AunHF nUM swcIN ipafr imlxfcfhIdf sI? jo-jo kuwJ dogfixaF ËrIeypyÈ kIqf, kI swcmuwc pMjfb Auho ijhf hIhY? jy ienHF sfrIaF gwlF dy jvfb ‘nFh’ivc ny qF XkInn hI dogfxf gfiekF ‘qyawj vflI sfVsqI afAuxI sI. awj BfgFnUM inMdx dI QF jy lMGy kwlH ivc Auhakl dI gwl krdy qF AunHF df qorI-Pulkf ËrUr cwldf rihMdf.

dogfxf gfiekF df vwzf tolf muhMmdsdIk vwl dyK-dyK Jurdf rihMdY, aKy cfrdhfikaF qoN iewko ijMnf kfmXfb aY iehbMdf, pqf nhIN iehny kI moqI puMn kIqyny. suirMdr iÈMdy dI cVHq vI pihlF vFgbrkrfr ey, pqf nhIN Auh rwb nUM kI dfnkrky afieaY, pr ieh kdy nhIN soicafigaf ik AunHF dy dogfixaF nfl awj dyivÈy ikMny ku imldy ny. ‘lfeItF vfly cONkivc kwlH qVky, qYnUM imlUMgI sohixaf’,‘qUM sohxI Pyr vI lwgdI nf’, ‘pYtrOl PUkky’, ‘pwt ky bygfnf puwq sohxIey qUM pI jIivc rihx lwg geI’ smyq pqf nhIN ikMnyku sYNkVy AudfhrxF isrÌ ieh sfbq krnleI idwqIaF jf skdIaF ny ik dogfixaFny iewk vfr muV lok mnF qoN Auqrnf hIAuqrnf sI.

dogfixaF nUM pirBfÈq kridaF keIsmJdfrF df afKxf ey ik pyNzU jIvn nfljuVy msilaF nUM pyÈ krn dy nfl-nflirÈiqaF ivclI nok-Jok, pfkIËgI,nKry, sfVy aqy hor BfvF nUM pyÈ krnf

ies isnÌ dI KfsIaq hY, pr iespirBfÈf nUM awj dy dogfixaF nfl myl kydyKo, arQ kI inkldy ny iesdy?

ijhVy gfiek kwlH qwk ims pUjf nflgfAux nUM ‘dIvflI bMpr’ inklx vFgsmJdy sn, awj Auh smJ gey ny ikieh pwqf vI Plfp ho cuwkY. gfiekI dfByzcfl nfl icrokxf irÈqf ey, jdoN drÈnKylf nfl pUjf dy gfey gIq kfmXfb hoeysn, AudoN hr klfkfr nUM lwgx lwgf ikpUjf ‘lwkI’ ey, Pyr sYNkiVaF ny Auhdy nflAuhdIaF hI ÈrqF ‘qy gfieaf. jdoN pYsylfAux vfly nUM akl nf hovy ik AuhnygfAuxf kI ey qF pUjf nUM vI kI ËrUrq ikgIqF ivc nuks kwZy. jdoN sO ipwCy pcfnvyNkYistF pUjf nfl afAuxgIaF qF ÌfiedfBlf iksdf hovygf? pihlF pihl lokpRvfn krdy gey, pUjf nfl gfAux vfilaFdI kdr vDfAuNdy gey, pr jdoN hflfq tuwtyiCwqr nfloN BYVy ho gey qF iekdm pUjfvwl vDfieaf ipafr df gwÌf vfps lYilaf igaf, iswty vjoN bygfnI Èih ‘qy muwCFmunvfAux vfly klfkfrF nUM mUMh dI KfxIpeI. awj dogfxy gfAux vfly kih rhy ny,‘sfzy pYisaF, sfzy vIzIEË nfl pUjf dIsrdfrI bx geI[[[Auh amIr hogeI[[[pr asIN kriËaF hyT af gey.’

pMjfb ivc dogfxy gfAux vflIaFkuVIaF dI Gft suirMdr kOr, jgmohxkOr vyÜy qoN hI hY. sfl ku bfad iewk-dokuVIaF gfiekI dy ipV ‘c inwqrdIaF nyqy AunHF nUM Zfl bxfAux leI gfiek kmrkws lYNdy ny. hOlI-hOlI kuVI dy gfAux dfmuwl vDdf jFdf hY qy pwilEN pYsy Krcxvfly Aus dy gulfm huMdy jFdy ny, PyrkTpuqlI vflI Kyz ÈurU huMdI ey, gfAuxvflI quxkf mfrdI ey qy JoinaF, sÌfrIaFvfly klfkfr nwcdy ny. aKIr quxkfmfrn vflI bfËI mfr jFdI ey qy nwcxvfly hMB ky izwg pYNdy ny.

pMjfbI sroiqaF df suBfa hY ik iehiksy nUM vI ‘mÈhUr’ ibnF socy smJy krskdy ny, pr ‘mhfnqf’ df ruqbf CyqIikqy nhIN idMdy. dUjy pfsy mÈhUrI nUM hImhfnqf smJx vfly klfkfr sroiqaFdI ies adf qoN vfkÌ nhIN ho sky. jdoNkfljF qy skUlF nUM afÈkI dy awzy bxfAuxvflI gfiekI nUM hMugfrf iml irhf sI,AudoN iksy nf soicaf ik ieh sB kuwJ vkqIhY. Bgqy vfly qoN ‘sfeI’ dy dy ky gIqilKvfey gey ik ‘pYtrOl’ stfeIl gIqhI iliKE, ‘motr’ bfry hI ilKxf qF ju

sfzf vI jugfV lwg sky, pr kmfl dIgwl hY ik awj nf ‘Bgqy’ df jfdU cwlirhY qy nf hI pMjfb dy iksy hor Èihrvfly gIqkfr df.

pMjfbIaF dI iewk hor KfsIaq hYik lMGx nUM BfvyN ieh hfQI lMGf dyx, prjdoN afeI ‘qy af jfx qF pUC Kfqr aVIkr lYNdy ny. iblkul ievyN pihlF qF sBKyh suafh pRvfn kIqf jFdf irhf, prPyr ‘pfrlImYNt qwk phuMc bwlIey nI qyryvYlI Xfr dI’, ‘Cfl mfr ky kMD Ehlyhojf nhIN rMgy hwQIN PVy jfvFgy’, ‘pRymIjoVf ipMz ‘coN Ìrfr ho igaf’ gIqF dfiekdm noits ilaf igaf, iswty vjoN mnFdy mihrm bx bYTx vfly iekdm mujrmbx gey. AurdU dy iewk Èfier ny ikMnf

KUb iliKaf hY:hm vÌf ilKqy rhy,vo dÊf pVHqy rhy,eyk nukqy ny mihrm symujrm bnf dIaf.ieh nhIN ik awj dogfixaF df pwkf

Bog pY cuwkY, sgoN aslIaq ieh hY iksurjIq Buwlr vrgy ivrly-tFvyN gfiekawj vI ‘aMbrF df cMn’ ËrIey dogfixaFdf cMn bxy hoey ny, ikAuNik gfiekI ËrIeyhuVdMg mcfAux nfloN Auh bol suxfAuxnUM pihl idMdy ny qy sB jfxdy ny ik hrvfr Auh bfËI mfrn ‘c sÌl huMdy ny.BuipMdr igwl, ijs ny nIlm nfl dogfxfgfiekI dI lMmI pfrI KyzI, qoN awj vIcMgI gfiekI dI hI AumId kIqI jf rhIhY. BfvyN Auh nIlm nfloN tuwt hux pMmIiZwloN nfl gfAuxf ÈurU kr cuwkY.

iewk hor motI ijhI Audfhrx hY,mflvy ‘c mnjIq sMDU qy kulvMq kOr dIjoVI dI hY. dohF dIaF keI kYistF afeIaF

ny, pr cYnl ieÈiqhfrbfËI awj qwk nhINhoeI. iPr vI ies joVI kol mflvy ivckeIaF nfloN vwD pRogrfm ny, kfrn iehIik AunHF jo gfieaf, lok BfvnfvF nfljuiVaf gfieaf. gurivMdr brfV, ijs ny‘guwz mfrinMg’ qoN ÈurU ho ky keI kuwJ pyÈkIqf, ny jdoN ‘ipsqOl bMdUkF dy klcrqoN qMg af gey aF zfZy’ gfieaf qF AusdI sohxI crcf hoeI ikAuNik Auh mMzInfl juiVaf gfAux dy nfl nfl suQrf vIgfAuNdY.

ieh swc hY ik jdoN vI dogfxf gfiekIdf gRfÌ hyTF igaf hY, Aus df kfrn KudgvweIey hI bxy ny. jdoN gIqF ËrIeyipsqOlF, bMdUkF qy vwZ vZFgy dIaF gwlFkIqIaF jfxgIaF qF sroqy mUrK nhIN, joienHF dIaF Jwl blwlIaF ‘qy JUmxlwgxgy. kdy ‘byby ilwbVI iqwbVI ijhI gÜnfl lfAuNdI ey’ gfAux vflf gvweIaf awj‘gwzI nwcI sB nUM sohxI cMgI lwgdI af’gf pqf nhIN kI sfbq krn ‘qy quilafey. suQry bolF vfly gIqF dI QF pqf nhINgwzIaF qy nwZIaF dI qulnf ikAuN kIqI jfrhI ey?

sroiqaF df mn dogfixaF qoN ieMj awkcuwkY, ijvyN srkfr dy jbr qoN awk jFdY.hux sroiqaF solo nfl irÈqf gMZxf ÈurUkr idwqf ey, iswty vjoN muV solo gfAuxf ÈurUho igaY. ho skdY kwlH nUM solo ivc vIdogfixaF vflf kVfh bxnf ÈurU ho jfvy qysroqy muV dogfixaF nfl nyV bxf lYx. iehsB pMj-pMj sflf ‘nIlIaF’, ‘icwtIaF’vfilaF dy rfj vFg ho cuwkY.

asIN cfhuMdy hF ik dogfxf gfiekIvI lok mnF dI mihrm bxI rhI qy solovI, pr dovyN isnÌF vfly afpxy ÌrËF qyiËMmyvfrIaF vwl ËrUr iDafn dyx. jyisrÌ crcf ‘c afAux leI hI gfAuxY qFmIky vFg iksy nfl vI bdqmIËI krkynklI mÈhUrI KwtI jf skdI ey, pr jyhrcrn gryvfl, dIdfr sMDU, gurcrnpohlI, suirMdr iÈMdf qy ienHF vrgy horÌnkfrF vFg nF kmfAuxY qF gIq cox qoNlY ky drÈkF sfhvyN jfx qwk bhuq sfrypihlUaF vwl iDafn dyxf pvygf.

gfiekF-gIqkfrF dI kmaklI

sroiqaF df dogfixaF qoN muV moh BMgkI mYNJUT

boilaY[[[

svrn isMGtihxf*

*Pon:91-98141-78883

pMjfbI sroiqaF df suBfahY ik ieh iksy nUM vI ‘mÈhUr’ibnF socy smJy kr skdy ny, pr‘mhfnqf’ df ruqbf CyqI ikqynhIN idMdy. dUjy pfsy mÈhUrI nUMhI mhfnqf smJx vfly klfkfrsroiqaF dI ies adf qoN vfkÌnhIN ho sky. jdoN kfljF qy skUlFnUM afÈkI dy awzy bxfAux vflIgfiekI nUM hMugfrf iml irhf sI,AudoN iksy nf soicaf ik iehsB kuwJ vkqI hY.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (33)

bflIvu wz `c aijhy bhuq Gwtadfkfr hoey hn ijnHF ny nf isrP sPlqfdIaF bulMdIaF ƒ CUihaf sgoN afpxIadfkfrI dI Kfs ÈYlI ivkisq kridaFiÌlmF `c iek lMbI pfrI vI jfrI rwKI.bflIvuwz dy ‘hI-mYn` DrimMdr iek aijhyhI klfkfr hn. huxy ijhy afpxI hompRozkÈn dI iÌlm ‘Xmlf pglf dIvfnf`dy irlIË smfroh mOky DrimMdr ny iPlmngrI `c afpxy kYrIar dy pMj dhfkypUry hox df jÈn mnfieaf. 75 virHaF dyho cuwky DrimMdr ajy vI iÌlmF `c AusyjoÈ nfl srgrm hn ijvyN Auh ÈurUafq`c sn.

isnymf ƒ afpxf pyÈf nhIN sgoN‘pRyimkf` mMnx vfly DrimMdr ny ies mOkyBfvuk huMidaF ikhf ik AunHF iPlm ngrI`c 50 vrHy pUry kr ley hn. ieh sB drÈkFdy ipafr nfl hI sMBv hoieaf hY.

iek tOp stfr qy ‘hI-mYn` dy rUp`c DrimMdr ny afpxy kYrIar dI ÈurUafq1960 dy dhfky `c ‘dyvr`, ‘PUl aOrpwQr`, ‘iÈkfr`, ‘idl ny iPr Xfd kIaf`,‘afey idn bhfr ky`, ‘anupmf`, ‘myry

hmdm myry dosq`, ‘aFKyN`, ‘afXf sfvnJUm ky` qy ‘iewËq` vrgIaF vwzIaF ihwtiÌlmF idwqIaF. 1970 qy 1980 dydhfikaF `c AunHF ny ‘rfjf jfnI`, ‘myrfgFv myrf dyÈ`, ‘loPr`, ‘khfnI iksmqkI`, ‘jugƒ`, ‘XfdoN kI bfrfq`, ‘dosq`,‘pRiqwigaf`, ‘cupky-cupky`, ‘Èoly`,‘DrmvIr`, ‘hkUmq`, ‘gulfmI`, ‘nOkrbIvI kf`, ‘afg hI afg`, ‘iensfnIaqky duÈmn` qy ‘lohf` vrgIaF iÌlmFidwqIaF.

‘grm Drm` dy nF nfl pRiswDDrimMdr ny afpxy smyN dIaF sfrIaF tOpaiBnyqrIaF dy ielfvf afpxy puwqr sMnIidEl dIaF smkflI hIroienF nfl vIkMm kIqf ijnHF `c izMpl kpfzIaf,ÈRIdyvI, jXf pRdf, aMimRqf isMG, pUnmiZwloN qy Prhf Èfml hn.

DrimMdr ny 1960 `c iÌlm ‘idl

BI qyrf hm BI qyry` nfl afpxy kYrIardI ÈurUafq kIqI sI. Aus vyly Auh afpxIies iÌlm df pRImIar dyKx leI muMbeIdy vrsovf qoN aMDyrI styÈn qwk pYdlqur ky afey sn qy AuQoN ryl gwzI rfhIN

25 iklomItr df sPr qYa krky crnIroz siQq sYNtrl isnymf `c phuMcy sn.ies iÌlm ipwCoN DrimMdr ny afpxy qoNsInIar hIroienF nfl sfeIz jF pYryllrol krny ÈurU kr idwqy qy Aus dOr dIaFiÌlmF `c ‘kfjl`, ‘buafeyPRYNz`, ‘afeIimln kI bylf`, ‘bMidnI` qy ‘anpVH`Èfml hn. iesy dOrfn BfrqI isnymf dImhfn adfkfrf mInf kumfrI ny AunHF dIpRiqBf ƒ pCfixaf qy AunHF nfl E[pI[rlhn dI iÌlm ‘PUl aOr pwQr` kIqI.ies iÌlm c DrimMdr ny iek msq prnrm idl guMzy df ikrdfr ieMnI iÈwdqnfl inBfieaf ik Auh rfqo-rfq stfrdf drjf hfsl kr gey.

Aus ipwCoN AunHF ny afÈf pfryK nflkeI iÌlmF kIqIaF. iPr AunHF ny ‘zRImgrl` hymf mfilnI nfl keI iÌlmF kIqIaFqy AunHF nfl ivafh kr ilaf. ies qoN pihlFAunHF df ivafh pRkfÈ kOr nfl hoieaf sIijs qoN AunHF dy do puwqr sMnI qy bObI idElhn. hymf mfilnI nfl AunHF ny irkfrz 27iÌlmF kIqIaF ijnHF ‘c ‘ÈrfPq` (1970)qoN ‘afqMk` (1996) qwk 11 lgfqfrsuprihwt iÌlmF Èfml hn.

ijwQy iek pfsy DrimMdr ny irÈIkyÈmuKrjI nfl ‘siqafkfm` vrgIsMvydnÈIl iÌlm kIqI AuQy hI dUjy pfsy‘cupky-cupky`, ‘sIqf aOr gIqf`,‘pRiqwigaf` qy ‘Èoly` vrgIaF iÌlmF ckfmyzI ikrdfr vI AunHF ny bfKUbI inBfey.

DrimMdr df awjklH dIaF iÌlmF`c srgrm hoxf nf isrP AunHF dystfrzm df pRqIk hY sgoN srvoqmadfkfr hox dI gvfhI vI hY. AunHF dycfhux vfly ajy hor lMby smyN qwk iÌlmF`c AunHF dI mOjUdgI dyKx dy cfhvfn hn.AunHF dI qfËf iPlm ‘Xmlf pglf dIvfnf`df tfeItl 1973 `c afeI AunHF dIsuprihwt iÌlm ‘pRiqwigaf` dy gIq qoNilaf igaf hY. ies c DrimMdr dy nfl-nfl AunHF dy dovyN puwqr sMnI qy bObI idElmuwK ikrdfrF c hn.

bflIvuwz df ‘hI mYn`DrimMdr

CyqI hI aYÈviraf rfey bwcn bMikm cMdr cYtrjI dy nfvl ‘dyvI cODrfxI` qyafDfrq iÌlm `c adfkfrI krdI nËr afeygI. bMgflI qy ihMdI dovF BfÈfvF `cbxn vflI ies iÌlm ƒ irquprxo GoÈ inrdyiÈq krngy. irquprxo dy nfl aYÈvirafdI ieh qIjI iÌlm hovygI. ies qoN pihlF Auh ‘coKyr bflI` qy ‘rynkot` `c vIirquprxo nfl kMm kr cuwkI hY. ieh dovyN iÌlmF vI ribMdr nfQ tYgor df ‘ibnoidnI'qy E[ hYnrI df ‘rynkot` dy afDfrq sn.

ikhf jFdY ik ‘dyvI cODrfxI` df rol aYÈviraf leI hux qwk inBfieaf igafsB qoN vDyry cuxOqI BrpUr rol hovygf. ies bfry aYÈviraf df kihxY ik ‘coKyrbflI` qy ‘rynkot` qoN bfad qoN hI irquprxo GoÈ AunHF kol vDIaf-vDIaf pyÈkÈFlY ky afAuNdy rhy hn aijhy `c AunHF iPr iekwTy kMm krnf iek qrHF qYa hI sI.kolkfqf `c kMm krn bfry aYÈviraf df kihxf hY ik ies Èihr ny hmyÈf qoN hIAus df svfgq kIqf hY qy AuQy muV kMm krky Aus ƒ KuÈI hovygI.

aYÈviraf vwloN ‘dyvI cODrfxI` dI iqafrI

DrimMdr bfry bhuq Gwt lokF ƒ pqf hY ik Aus df aslI ipMz sfhnyvfl nhINblik zFgo hY. sfhnyvfl (luiDafxf) ivc qF Aus dy ipqf jI srkfrI skUl ivcaiDafpk sn ijnHF dI iek awK ivc nuks sI pr AunHF df roab-dfb mhfrfjfrxjIq isMG vFg hI sI. DrimMdr ƒ Auh muMbeI iÌlmI dunIaF ivc jfx ‘qy ieh afKky rokdy rihMdy sn ik ieh qF kMjrF-ncfrF df kMm hY.

ÈurU ivc Aus ny itAUbvYl aprytr qy rIzr dI nOkrI vI kIqI aqy luiDafxf,srihMd aqy mflyrkotlf Érfd df kMm isiKaf aqy bfad ivc kIqf. sfhnyvfl dy

Èrfb df Tykydfr BgvMq isMG sMDU jo bfad ivc DrimMdr dIaF iÌlmF ‘smfDI` aqy‘coroN kf rfjf` df inrmfqf vI bixaf, ƒ ‘smfDI` ivcoN 14 lwK rupey df lfB hoieafqF AudoN Aus ny muMbeI ivc koTI qy kfr, AudoN iek lwK rupey ivc hI ÉrIdI sI jo awjkroVF rupey muwl dI hY. BgvMq isMG sMDU df ieÈk ipMz dI hI iek kuVI nfl ho igafaqy kuVI ƒ imlx jdoN Aus dy Gr igaf qF kuVI dI BrjfeI ny afpxy pqI qy kuVI dyBrf ƒ swd ky mOky `qy PVf ky mrvf dyxf cfihaf pr BgvMq sMDU rfq ƒ Gr dyipCvfVy dI kMD twp ky toBy ivc Cfl mfr ky Bwj igaf. Bwjy jFdy dy Aus Aupr kuVI dyBrf ny afpxI bMdUk nfl Ìfier vI kIqy. so, Auh sfhnyvfl qoN gwzI PV ky muMbeI Bwjigaf aqy rfq ƒ kdy-kdfeIN vfps af ky qurMq muMbeI vfps dOV jFdf irhf. iesydOrfn Aus ny DrimMdr ƒ muMbeI cwl ky iÌlmF ivc iksmq aËmfAux leI ikhf. iPrieh joVI cFd susfietI ivcly iek hostl ivc iqMn rupey pRqI idn ikrfey qy kmrflY ky rihx lwgI. hostl nyVy ruknf bfeI dI CotI ijhI dukfn sI ijs nfl ies joVIdI nyVqf kfPLI vD geI. ruknf bfeI ny AunHF nMU dysI Èrfb dy Tyky qoN 4 rupey boqlÉrId ky awgy prcUn gfhkF ƒ zbl ryt (pRqI pYWg iek ruipaf) vycx lgf ilaf.Auh ies ivcoN afpxf ihwsf lY ky guËfrf krdy aqy hotl qoN ssqI dfl-rotI KFdy,kdy-kdy BuwKy vI sON jFdy rhy. qd afm cfh df kwp iek rupey df bfhroN aqy qfj hotlivcoN 7 rupey df imldf sI.

DrimMdr dy Gr lgfqfr 21 idn rih ky roËfnf mIt-Èrfb Kf-pI ky aqy keIiÌlmF dIaF ÈUitMgF dyK ky prqy myry iek jfxkfr mihMdr isMG ny XfdF ProlIaFaqy DrimMdr bfry gwlF dwsIaF. mihMdr isMG vI sfhnyvfl df hI jMmpl hY aqyjvfnI smyN rwqf itwbf qy Pyr abohr af ky vs igaf sI. Aus ny dwisaf ik DrimMdraqy Aus df pihlvfnI ivc ieko hI gurU sI ijs df nF vI mihMdr isMG ‘pihlvfn` hIhY. Auh (pihlvfn) rylvy styÈn, sfhnyvfl nyVly aKfVy ivc BgvMq sMDU, DrimMdr,mihMdr isMG aqy ienHF dy bfkI sfQI pihlvfnF ƒ pihlvfnI dy gur aqy ksrq dyqrIky isKfAuNdf sI.

DrimMdr dy sÌl aqy amIr hox qoN bfad Auh Aus dy nfl muMbeI ivcly Gr hIrihx lwgf, ijQy bfad ivc DrimMdr dI pihlI pqnI bIbI pRkfÈ kOr, Brf ajIqisMG idEl (kvI qy lyKk), Brf rxjIq isMG aqy jIjf ajIq isMG ‘pMCI` vI rihxlwgy. bfad ivc iesy Gr c hI sMnI idEl, bObI idEl aqy do hor bytIaF df jnmhoieaf. DrimMdr dy do Brf qy do BYxF hn ijnHF ivcoN iek jYpur ivafhI hoeI hY. ieQyDrimMdr df mihMgf aqy suMdr isnymf vI hY. hymf mfilnI afpxIaF dovF bytIaF eIÈfidEl (hIroien) qy afhnf (nrqkI qy mfzl) nfl alwg afpxy bMgly ivc rihMdI hY.DrimMdr df muMbeI dI bMdrgfh dy nyVy pYtrol pMp qy hotl vI hY ijQy jf ky pMjfbItrwk zrfeIvr Tihrdy qy zIËl BrvfAuNdy hn. mlot nyVly ipMzF df aqy sRI gMgfngrdy trwk mflk rfjf jdoN AuQy afpxy trwk ivc zIËl Brvf ky qy rotI Kf ky ibwl dyxlwgf qF AuQy DrimMdr iml igaf ijs ƒ Aus dy dwisaf ik Aus dy shurf sfihb (vfsIgoibMdgVH, abohr) df dosq mihMdr isMG hY qF DrimMdr ny afpxy mYnyjrF ƒ hukmidwqf, “rfjf sfzy vI jvfeIaF vFg hI hY. ies qoN ibwl df koeI pYsf nhIN lYxf qy iesdy trwk dI kuJ hor ÉflI rihMdI tYNkI vI muÌq Puwl kr idE. so, pMjfbIaF dI sB qoNvwD afE-Bgq muMbeI ivc DrimMdr pirvfr hI krdf hY!

-jugrfj igwl, Èrlt (amrIkf)

DrimMdr:XfdF dy JroKy ‘coN

DrimMdr aqy hymf mfilnI

iPlm Xmlf pglf dIvfnf`c DrimMdr, sMnI idEl qy bObI idEl

afpxy smyN dy pRiswD ikRkt iÉzfrInvfb mnsUr alI Kfn ptOdI qy adfkfrfÈrmIlf tYgor dI DI qy adfkfr sYP alIKfn dI BYx sohf alI Kfn ny iPlm ngrI`c cMgf nF bxf ilaf hY. Aus df pUrf nFhY sohf sulqfnf Kfn. Aus dI BYx sbfijAUlrI izËfeInr hY. sohf ny adfkfrIdI ÈurUafq sfl 2004 `c iÌlm ‘idlmFgy mor` nfl kIqI sI qy Aus ipwCoNqkrIbn iek drjn bMgflI iÌlmF krcuwkI hY. Aus dI sB qoN pRiswD iÌlm sfl2006 c afeI ‘rMg dy bsMqI` hY ijs cAus ƒ srvoqm shfiek adfkfrf dfafeIPf aYvfrz imilaf sI. sohf alIKfn awj klH suDIr imÈrf dI iÌlm ‘qyrfkXf hogf jfnI` leI cricq hY.

sohf ny iÌlmF `c afAux qoN pihlFPorz PfAUNzyÈn qy istI bYNk `c invyÈslfhkfr nOkrI kIqI. AunHF idnF c amolpflykr ‘phylI` iÌlm bxf rhy sn.AunHF ny sohf ƒ ies iÌlm `c adfkfrIkrn leI ikhf pr gwl nhIN bx skI.bfad c anMq mhfdyvn ny Aus ƒ iÌlm‘idl mFgy mor` dI pyÈkÈ kIqI qy bYNkdI nOkrI qoN awkI Auh adfkfrI dy mYdfn

`c af geI.sohf ‘Koieaf-Koieaf cFd` qoN bfad

inrdyÈk suDIr imÈrf nfl ‘qyrf kXfhogf jfnI` dUjI iÌlm `c kMm kr rhIhY. ies iÌlm `c Aus df ikrdfr iekCoty Èihr qoN muMbeI `cmfzl bxn leI afeIkuVI df hY ijs ƒ iekzrwg aY izkt nflipafr ho jFdf hY. iesiPlm `c afpxfkYrIar bxfAux d ynfl-nfl Auh afpxypRymI dI iËMdgI ƒ vIptVI `qy ilafAux dIkoiÈÈ krdI hF.

s ohf dI mFÈrmIlf df kihxf hY ikiksy vI iÌlm dfinrdyÈk hI klfkfrF df aslI trynrhuMdf hY. Auh sohf dIaF iÌlmF dyK kydwsdI hY ik Aus ny AunHF c iks qrHF dIadfkfrI kIqI hY. AuNj iÌlm dy inrmfxdOrfn Auh koeI tIkf-itwpxI nhIN krdI.dUjy pfsy sohf df Brf sYP alI Kfn vwKrI

iksm df iensfn hY. Aus ny sohf dI isrPieko iÌlm ‘rMg dy bsMqI` dyKI hY. iÌlmFnfl sbMDq huMidaF vI Aus ƒ iÌlmF dyKxdf ÈOk nhIN hY qy afpxI afËfd iËMdgIibqfAuNdf hY. ijQoN qwk sohf dy awbf mnsUr

alI Kfn ptOdI df svflhY Auh iÌlmF dyKdy hInhIN.

sohf BivwK c ÈRyasqlpVy nfl kfmyzI iÌlm‘kYimstrI` kr rhI hY.ies qoN ielfvf rfjIvKMzylvfl nfl ‘sfAU NztRYk` nfmI iÌlm hY. iesiÌlm c rfjIv KMzylvfliek zI[jy[ bxy hn qy sohfiek boÜI kuVI df ikrdfrinBfa rhI hY ijs leIAus ƒ ieÈfiraF dI bolI

iswKxI peI. sohf ny afpxI aMmf ÈrmIlftYgor nfl iÌlm ‘lfeIP goË afn` kIqIhY. sMgIqf dwq dI ies iÌlm `c AuhÈrmIlf dI asl bytI dy ikrdfr `c hYpr ies dy bfvjUd AunHF nfl kMm kridaFsohf byhwd GbrfeI hoeI sI.

nOkrI qoN awkI sohf iPlmF `c afeI

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (34)

dysL-ivdysL `c vwsdy smUh pMjfbI BfeIcfryaqy pMjfb tfeImjL dy pfTkF nUM

rysLm isMG aqy AuhdI Gr vflI blvIr kOr

vloNrysLm isMG rysLmbMigaF vflfaqy pirvfr

Pon 732-925-3444

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (35)

nvF sflmubfrk!

“KyzF Kyzo qy iKzfE pMjfbIE, rl iml Kyz myly krfE inAU Xfrk vfsIE.”

ivdysLI DrqI ‘qy mF-Kyz kbwzI nUM Aucf cuwkx vfly

dy smUh ahudydfrF, mYNbrF aq spFsrF vloN

pMjfbI ivrsf kbwzI klwb inAU Xfrk

syvfdfr: mihMdr isMG iswDU, Pon:516-503-9641

Kyz pRymIaF, inAU Xfrk vfsIaF aqy smuwcI mfnvqf nUM

nvyN sfl 2011 dIlwK lwK vDfeI

mihMdr isMG iswDU

bwicaF aqy nOjvfnF leI nisLaF qoN rihq smfj dI isrjxf aqyhor burIaF alfmqF dUr krn leI klwb vloN hr sfl vDIaf aqy

sLlfGfXog kdm cuwky jFdy hn.iqMn kbwzI kwpF dI sPlqfpUrbk kfmXfbI qoN bfad klwb vloN

“cOQf ivrsf kbwzI kwp” vI bVI Dum Dfm nfl krvfieaf jfvygf.afp sB dy sihXog nfl agly sfl hor vI

vDIaf kbwzI kwp krfAux dy vcnbwD.

Punjab Times Vol 12, Issue 1, January 1, 2011 pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 1, 1 jnvrI 2011 (36)