JOURNAL OF

MAHASARAKHAM UNIVERSITY

HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES

วารสาร

ม ห า ว ท ย า ล ย ม ห า ส า ร ค า ม

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ 2563Volume 39 Number 1 January - February 2020

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม อยในฐานขอมล TCI

An Analytical Study of Language Use Strategies and Information Presentation Strategies in Popular Thai Facebook Fanpages

Kanchana Tonpo ........................................................................................................................................................................................................................1

Teachers in the 21st Century

Prasart Nuangchalerm ...........................................................................................................................................................................................................15

University Researchers’ Self-Efficacy for Working with Private Sector in Talent Mobility Program

Wanlop Lomtaku, Mullika Sungsanit ................................................................................................................................................................................25

Guidelines for the Application of Vocal Teaching Techniques at Private Music Schools in Thailand:

A Vocal Course for Bachelor of Music at College of Music, Mahasarakham University

Suthasinee Theerapan, Kannaphat Wannasin ................................................................................................................................................................37

Puan Folk Song in Khok Pip Sub-district, Si Mahosot District, Prachin Buri Province

Sarawut Rotchanasiri .............................................................................................................................................................................................................50

The Legal Measures to Protect The Rights to Personal Data Protection

Noppadon Nimnoo .................................................................................................................................................................................................................63

Environmental Management Towards Green University, Rajabhat University

Krit Sintusiri, Sunee Mallikamarl ........................................................................................................................................................................................77

The Model of Students’ Integrated Learning: Case Study of Faculty of Applied Science and

Engineering Khon Kaen University, Nong Khai Campus

Nisarat Tippayadara, Supeera Worasaen, Pimjai Kohkaew, Chalermkiat Khiewtong, Akanee Charoensuk,

Surachat Singo, Thananda Puyati, Jirathorn Buenglee, Poomipak Pitakkhuan-khan .......................................................................................... 89

การศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการนำาเสนอเนอหาในเฟซบกแฟนเพจยอดนยมของไทย

กาญจนา ตนโพธ ...........................................................................................................................................................................................................................1

ครในศตวรรษท 21

ประสาท เนองเฉลม ....................................................................................................................................................................................................................15

การรบรความสามารถของตนเองในการทำางานรวมกบภาคเอกชน ภายใตโครงการ Talent Mobility ของนกวจยในมหาวทยาลย

วลลพ ลอมตะค, มลลกา สงขสนท ............................................................................................................................................................................................25

แนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชนในประเทศไทย ในรายวชาทกษะการขบรอง

หลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม

สธาสน ถระพนธ, กาญจนณภทร วรรณสนธ ...........................................................................................................................................................................37

เพลงพนบานลำาพวน ตำาบลโคกปบ อำาเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

สราวธ โรจนศร ...........................................................................................................................................................................................................................50

มาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล

นพดล นมหน ..............................................................................................................................................................................................................................63

การจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลยราชภฏ

กรช สนธศร, สนย มลลกะมาลย ...............................................................................................................................................................................................77

รปแบบการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา: กรณศกษาคณะวทยาศาสตรประยกต

และวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขตหนองคาย

นศารตน ทพยดารา, สพระ วรแสน, พมพใจ กอแกว, เฉลมเกยรต เขยวทอง, อคน เจรญสข,

สรฉตร สงหโอ, ธนนดา ปยะต, จราธร บงล, ภมภกด พทกษเขอนขนธ .................................................................................................................................. 89

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ 2563

1

ส�ำนกงำนกองบรรณำธกำร กองสงเสรมการวจยและบรการวชาการ

มหาวทยาลยมหาสารคาม ต�าบลขามเรยงอ�าเภอกนทรวชยจงหวดมหาสารคาม44150

โทรศพท0-4375-4321ตอ1754หรอ0-4375-4416

ราคาปก60บาท ราคาสมาชกราย1ป240บาท ราย2ป480บาท

ก�าหนดเผยแพรปละ6ฉบบ

ฉบบท1มกราคม-กมภาพนธ ฉบบท2มนาคม-เมษายน ฉบบท3พฤษภาคม-มถนายน

ฉบบท4กรกฎาคม-สงหาคม ฉบบท5กนยายน-ตลาคม ฉบบท6พฤศจกายน-ธนวาคม

วำรสำรมนษยศำสตรและสงคมศำสตรมหำวทยำลยมหำสำรคำม

ปท39ฉบบท1เดอนมกราคม-กมภาพนธพ.ศ.2563

พมพเผยแพรเมอวนท29กมภาพนธ2563

เจำของ มหาวทยาลยมหาสารคาม

วตถประสงค

เพอสงเสรมสงเผยแพรผลงานวชาการและงานวจยทมคณคาตอการพฒนาองคความรทางวชาการและเปนสอกลางแลกเปลยน

ความคดเหนเชงวชาการโดยครอบคลมวทยาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรการศกษาศลปกรรมดนตรสถาปตยกรรมภาษาวรรณกรรม

ก�าหนดการตพมพปละ6ฉบบออกราย2เดอนคอเลม1มกราคม–กมภาพนธ/เลม2มนาคม–เมษายน/เลม3พฤษภาคม–มถนายน/

เลม4กรกฎาคม–สงหาคม/เลม5กนยายน–ตลาคมและเลม6พฤศจกายน–ธนวาคม

บทความวชาการและบทความวจยทจะน�ามาตพมพในวารสารมหาวทยาลยมหาสารคามนจะตองไดรบการตรวจสอบทางวชาการ

(Peerreview)ซงปกตจะมDoubleBlind(ผพจารณา2คน)หรอTripleBlind(ผพจารณา3คน)ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย

ทปรกษำ อธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม

บรรณำธกำร รองศาสตราจารยดร.ปฐมหงษสวรรณ มหาวทยาลยมหาสารคาม

ผชวยบรรณำธกำร รองศาสตราจารยดร.พทกษนอยวงคลง มหาวทยาลยมหาสารคาม

ผชวยศาสตราจารยดร.อฐพลอนตะเสนา มหาวทยาลยมหาสารคาม

อาจารยดร.พมพยพาประพนธ มหาวทยาลยมหาสารคาม

กองบรรณำธกำร

ศาสตราจารยดร.ภมฐานรงคกลนวฒน มหาวทยาลยหอการคาไทย

ศาสตราจารยดร.อรรถจกรสตยานรกษ มหาวทยาลยเชยงใหม

ศาสตราจารยดร.เฉลมศกดพกลศร มหาวทยาลยขอนแกน

รองศาสตราจารยดร.กลธดาทวมสข มหาวทยาลยขอนแกน

รองศาสตราจารยดร.ณรงคชยปฎกรชต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

รองศาสตราจารยดร.ดารารตนเมตตารกานนท มหาวทยาลยขอนแกน

รองศาสตราจารยดร.ทวศลปสบวฒนะ มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารยดร.บญชมศรสะอาด มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารยดร.มนวกาผดงสทธ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รองศาสตราจารยดร.ศภชยสงหยะบศย มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารยดร.สจนดาเจยมศรพงษ มหาวทยาลยนเรศวร

รองศาสตราจารยดร.สทธวรรณตนตรจนาวงศ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

รองศาสตราจารยดร.สทธวรรณพรศกดโสภณ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

รองศาสตราจารยดร.วณชนรนตรานนท สถาบนการพลศกษา

รองศาสตราจารยยงยทธชแวน มหาวทยาลยศลปากร

รองศาสตราจารยสทธพรภรมยรน มหาวทยาลยศลปากร

รองศาสตราจารยดร.กมลพรสอนศร มหาวทยาลยมหดล

รองศาสตราจารยดร.ธญญาสงขพนธานนท มหาวทยาลยนเรศวร

รองศาสตราจารยดร.พชรวทยจนทรศรสร มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารยดร.สมชยภทรธนานนท มหาวทยาลยมหาสารคาม

ผชวยศาสตราจารยดร.ภเบศรสมทรจกร มหาวทยาลยมหดล

ผชวยศาสตราจารยดร.สรศกดค�าคง มหาวทยาลยอบลราชธาน

ผชวยศาสตราจารยพ.ต.ท.ดร.เกษมศานตโชตชาครพนธ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ผชวยศาสตราจารยดร.เออมพรหลนเจรญ มหาวทยาลยนเรศวร

ผชวยศาสตราจารยดร.สมนทรเบาธรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน

ผชวยศาสตราจารยดร.ฉตรศรปยะพมลสทธ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผชวยศาสตราจารยดร.นคมนาคอาย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

Mr.PaulDulfer มหาวทยาลยมหาสารคาม

เลขำนกำร ผชวยเลขำนกำร

ฉววรรณอรรคะเศรษฐง จรารตนภสฤทธพกตรวไลรงวสย

บทบรรณาธการ

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ฉบบท 1 มกราคม-กมภาพนธ พ.ศ. 2563 ฉบบนยงเขมขนดวยเนอหาและสาระทางวชาการ ทกบทความวจยและบทความวชาการไดผานการกลนกรองจากกองบรรณาธการและผทรงคณวฒตรวจสอบทางวชาการ เพอใหวารสารเปนทยอมรบและเกดความเชอมนในวงการวชาการ

ในการจดทำาวารสารทางวชาการ กองบรรณาธการไดใหความสำาคญกบคณภาพของบทความวจยและบทความทางวชาการทคดเลอกนำามาลงตพมพในแตละฉบบ โดยบทความวจยและบทความทางวชาการทถกคดเลอกตพมพจะตองผานการตรวจสอบทางวชาการจากผทรงคณวฒ (Peer Reviewers) ซงผทรงคณวฒทกทานเปนผทมคณสมบตสอดคลองกบสาขาวชาทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ทงนผทรงคณวฒไดสละเวลาอนมคาในการชวยอานและพจารณาตนฉบบ พรอมทงใหคำาแนะนำาทมประโยชนตอการดำาเนนการจดทำาวารสารเปนอยางด กองบรรณาธการ ขอกราบขอบพระคณมา ณ โอกาสน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ฉบบนประกอบดวยบทความ จำานวน 8 เรอง ไดแก (1) บทความของกาญจนา ตนโพธ เรองการศกษาวเคราะหกลวธการใชภาและการนำาเสนอเนอหาในเฟซบกแฟนเพจยอดนยมของไทย (2) บทความของประสาท เนองเฉลม เรองครในศตวรรษท 21 (3) บทความของวลลพ ลอมตะค และมลลกา สงขสนท เรองการรบรความสามารถของตนเองในการทำางานรวมกบภาคเอกชนภายใตโครงการ Talent Mobility ของนกวจยในมหาวทยาลย (4) บทความของสธาสน ถระพนธ และกาญจนภทร วรรณสนธ เรองแนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชนในประเทศไทยในรายวชาทกษะการขบรองหลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม (5) บทความของสราวธ โรจนศร เรองเพลงพนบานลำาพวน ตำาบลโคกปบ อำาเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร (6) บทความของกรช สนธศร เรองการจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลยราชภฏ (7) บทความของนภดล นมหน เรองมาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล และ (8) บทความของจราธร บงล เรองรปแบบการพฒนากจกรรมการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา: กรณศกษาคณะวทยาศาสตรประยกตและวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ยนดรบบทความของบรรดานกวชาการและนสตนกศกษาทตองการนำาเสนอผลงานวชาการ ไมวาจะเปนบทความวจย บทความวชาการ บทความทวไป หรอบทวจารณหนงสอ ทงจากภายในและภายนอกมหาวทยาลยมหาสารคาม กองบรรณาธการยนดเปนอยางยงและเปดกวาง พรอมรบตนฉบบของทานตลอดเวลา ทงนขอใหผทสนใจตพมพบทความกรณาศกษารปแบบการเขยนจากทายวารสารแตละฉบบ แลวสงมาใหยงกองบรรณาธการเพอพจารณา โดยหวขอเรองและประเดนนำาเสนอนนตองมความเกยวของกบการศกษาวจยทางดานมนษยศาสตร สงคมศาสตร ศกษาศาสตร บรหารธรกจ เศรษฐศาสตร และอนๆ ทายสด กองบรรณาธการยนดและพรอมรบตนฉบบของบทความทมเนอหาสาระตามทกลาวมาขางตน เพอใหเปนเวททางวชาการและเปนเกดการเปดกวางดานเนอหาและสาระทจะบรรจในวารสาร เพอใหครอบคลมทกสาขาและวทยาการทเกยวของกบทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ขอแจงถอนบทความ เรอง “ศกษาภมปญญาและกระบวนการเรยนรและการถายทอดภมปญญาในการทำากลองกงและการเสงกลองกงของชมชนวดปาโนนสะอาด อำาเภอหนองววซอ จงหวดอดรธาน”ออกจากวารสารปท 34 ฉบบท 4 กรกฎาคม-สงหาคม 2558 หนา 50-64 เนองจากการการตพมพซำาซอนเนองจากเกดจากกระบวนการตพมพทผดพลาดของวารสารเมอ 7 ปทแลว ซงทางวารสารฯ จะไมใหมเหตการณเชนนเกดขนอก

ในสดทายน กองบรรณาธการขอขอบพระคณทานผอานทกทานทไดใหคำาตชมและใหคำาแนะนำาเพอการปรบปรงการดำาเนนการจดทำาวารสารมาโดยตลอด โดยกองบรรณาธการไดใหความสำาคญและมงเนนกบการพฒนาและปรบปรงคณภาพของวารสารใหเปนทนาเชอถอและยอมรบในวงการวชาการอยเสมอและตอเนอง

รองศาสตราจารย ดร.ปฐม หงษสวรรณ บรรณาธการ

สารบญ

การศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการนำาเสนอเนอหาในเฟซบกแฟนเพจยอดนยมของไทย

กาญจนา ตนโพธ ................................................................................................................1

ครในศตวรรษท 21

ประสาท เนองเฉลม ...........................................................................................................15

การรบรความสามารถของตนเองในการทำางานรวมกบภาคเอกชน ภายใตโครงการ Talent Mobility

ของนกวจยในมหาวทยาลย

วลลพ ลอมตะค, มลลกา สงขสนท .....................................................................................25

แนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชนในประเทศไทย

ในรายวชาทกษะการขบรอง หลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต วทยาลยดรยางคศลป

มหาวทยาลยมหาสารคาม

สธาสน ถระพนธ, กาญจนณภทร วรรณสนธ ......................................................................37

เพลงพนบานลำาพวน ตำาบลโคกปบ อำาเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

สราวธ โรจนศร .................................................................................................................50

มาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล

นพดล นมหน ....................................................................................................................63

การจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลยราชภฏ

กรช สนธศร, สนย มลลกะมาลย ........................................................................................77

รปแบบการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา: กรณศกษาคณะวทยาศาสตรประยกต

และวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขตหนองคาย

นศารตน ทพยดารา, สพระ วรแสน, พมพใจ กอแกว, เฉลมเกยรต เขยวทอง,

อคน เจรญสข, สรฉตร สงหโอ, ธนนดา ปยะต, จราธร บงล, ภมภกด พทกษเขอนขนธ ........89

Contents

An Analytical Study of Language Use Strategies and Information Presentation Strategies in

Popular Thai Facebook Fanpages

Kanchana Tonpo ...............................................................................................................1

Teachers in the 21st Century

Prasart Nuangchalerm ....................................................................................................15

University Researchers’ Self-Efficacy for Working with Private Sector in

Talent Mobility Program

Wanlop Lomtaku, Mullika Sungsanit ..............................................................................25

Guidelines for the Application of Vocal Teaching Techniques at Private Music Schools in

Thailand: A Vocal Course for Bachelor of Music at College of Music, Mahasarakham University

Suthasinee Theerapan, Kannaphat Wannasin ...............................................................37

Puan Folk Song in Khok Pip Sub-district, Si Mahosot District, Prachin Buri Province

Sarawut Rotchanasiri ......................................................................................................50

The Legal Measures to Protect The Rights to Personal Data Protection

Noppadon Nimnoo ..........................................................................................................63

Environmental Management Towards Green University, Rajabhat University

Krit Sintusiri, Sunee Mallikamarl .....................................................................................77

The Model of Students’ Integrated Learning: Case Study of Faculty of Applied Science

and Engineering Khon Kaen University, Nong Khai Campus

Nisarat Tippayadara, Supeera Worasaen, Pimjai Kohkaew,

Chalermkiat Khiewtong, Akanee Charoensuk, Surachat Singo,

Thananda Puyati, Jirathorn Buenglee, Poomipak Pitakkhuan-khan ..............................89

การศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหา

ในเฟซบกแฟนเพจยอดนยมของไทย*

An Analytical Study of Language Use Strategies and Information

Presentation Strategies in Popular Thai Facebook Fanpages

กาญจนา ตนโพธ1

Kanchana Tonpo1

Received: 12 September 2019 Revised: 9 December 2019 Accepted: 13 January 2020

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษากลวธการใชภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหาในเฟซบก

แฟนเพจยอดนยมของไทย โดยศกษาขอความโพสตในเฟซบกแฟนเพจยอดนยม 3 แฟนเพจ รวมทงสน

90 โพสต และน�าเสนอกลวธทเปนลกษณะรวมของขอความโพสตทงหมด ผลการวจยพบกลวธการใชภาษา

คอ การใชค�าภาษาพด การใชค�าหยาบ การใชเครองหมายและสญลกษณ การใชค�าเตม การใชค�าภาษา

องกฤษ การใชค�าทแตงขนมาเอง และการสรางค�าผดหลกไวยากรณ ตามล�าดบ และพบกลวธการน�าเสนอ

เนอหา คอ การบอกเลาเรองราวขาวสารกระแสสงคม การอางองสอหรอเรองราวอนๆ ประกอบเรองทเลา

การอางองรปภาพ การสรางมกตลก การบอกเลาเรองราวของตวเอง การแนะน�าใหขอคดหรอเตอนสต

และการประชดประชนหรอลอเลยนสงคม ตามล�าดบ ผลจากการศกษาท�าใหเหนพลวตของภาษาไทย

ในยคดจทลอยางชดเจน กลาวคอ ภาษาทปรากฏมกไมค�านงถงความถกตองตามหลกไวยากรณภาษาไทย

มากนก แตมงเนนการสอความงาย สะดวกรวดเรว ตรงไปตรงมาและจดเดนทส�าคญ คอ น�าเสนอดวย

ภาษาพดทปนค�าภาษาปากเพอใหเขาใจงาย อกทงยงสรางความสนทสนมเหมอนเพอนสนทพดคยกน

ค�ำส�ำคญ : กลวธการใชภาษา, กลวธการน�าเสนอเนอหา, เฟซบกแฟนเพจ

Abstract

This study aimed at exploring different strategies for presentation of information and language

usage on popular Thai Facebook pages. The data were collected from forum messages of 90

posts from three popular Facebook pages. The data were then grouped according to common

traits to find information on the presentation strategies being used. The study accordingly found

* บทความนเปนสวนหนงของงานวจยเรอง “พลวตของภาษาไทยในยคดจทล: การศกษาเชงวเคราะหกลวธทางภาษาและ

รปแบบการสอสารในเฟซบกแฟนเพจยอดนยมของไทย” 1 ผชวยศาสตราจารย สาขาวชาศลปวทยาศาสตร ส�านกนวตกรรมการเรยนร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ1 Assistant Professor, Liberal Arts, Innovative Learning Center, Srinakharinwirot University. strategies of language

กาญจนา ตนโพธการศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหา..... 2

that usage was as follows: spoken language, curse words, symbols or marks, affixations, English

words, own words, and ungrammatical words. In this study, the strategies used in information

presentation were the following: narration of news and social currents, referral to a medium or

relating content to the one being discussed, picture references, jokes, direct experiences,

suggestions or warnings, and sarcasm or social bullying. The results of the study have clearly

shown the dynamics of the Thai language in the digital age in which the language used is not

grammar-oriented, but is rather focused on communication, which is simple, fast, and direct. The

most significant strategy being used is the use of spoken language with jargon so as to promote

easy interpretation and friendliness among users.

Keywords: Language Use Strategies, Information Presentation Strategies, Facebook Fanpages.

บทน�า

ปจจบนสงคมไทยถอเปนยคของเทคโนโลย

ทน�าพาเรากาวส สงคมดจทลอยางเตมรปแบบ

ชวตประจ�าวนของเรานนมกตองพงพาอปกรณ

ไฮเทคเพอเขาถงโลกออนไลนทอ�านวยความสะดวก

ในการตดตอสอสารและสออนเทอรเนตซงเปน

สงส�าคญของโลกยคดจทลกมบทบาทในสงคมไทย

เปนอยางมากดวย เฟซบก (Facebook) เปนบรการ

บนอนเทอรเนตในโลกยคดจทลซงผ ใชสามารถ

ตดตอสอสาร แลกเปลยนขอมล เชอมโยงกนใน

ทศทางใดทศทางหนงได เฟซบกถอไดวาเปน

เวบไซตทมผใชบรการอยางแพรหลาย อาจเพราะ

สามารถตงประเดนถามตอบในเรองทสนใจ โพสต

รปหรอวดโอ เขยนขอความ สนทนาออนไลน

(Chat) หรอแมกระทงเปดโอกาสใหพบปะสงสรรค

ระหวางกนได อกทงยงไมมกลไกการก�ากบดาน

เนอหาหรอภาษามากนก จงท�าใหผโพสตมอสระ

มากกวาสออนๆ เปนตน ขอความในเฟซบกนบเปน

พนทส วนหนงทผ โพสตหรอผ ส งสารสามารถ

แสดงออกไดอยางเสร โดยการดงดดความสนใจให

มผเขามาตอบค�าถามในประเดนทตนแสดงไว และ

จะเหนไดวามกลมผใช เฟซบกทสนใจเรองราว

ตางๆ เพมมากขน จงท�าใหเกดการตงเปนเฟซบก

แฟนเพจขนมา ประการส�าคญ คอ เกดปรากฎการณ

ใหมทบคคลธรรมดาทวไป ซงไมไดเปนดารา

นกแสดง หรอคนดงใดๆ แตไดสรางเฟซบกแฟน

เพจขนเพอน�าเสนอเรองราว ขาวสาร ขอมลตางๆ

ทตนสนใจและผลตเนอหา น�าเสนอเรองราวดวย

ความคดสรางสรรคจนเปนเอกลกษณและดงดดใจ

บนพนทของโซเชยลมเดยในโลกสงคมออนไลน

ซงตอมาไดรบความนยมและไดรบการยอมรบ

จนกลายเปนผมชอเสยงในโลกออนไลน (อธษฐาน

ตงอ�าพน 2556: 6) จนท�าใหเกดเฟซบกแฟนเพจ

ยอดนยมทน�าเสนอเนอหาหลากหลาย บางแฟน

เพจน�าเสนอเรองราวชวตของเจาของเพจเอง

บางแฟนเพจน�าเสนอขาวสาร สาระทงความบนเทง

หรอเรองราวทวไปของสงคม

เปนทนาสงเกตวาเฟซบกแฟนเพจตางๆ

ลวนสรางรปแบบวธการและกลวธทางภาษาท

แปลกใหม เพอเลาเรองและน�าเสนอตวตนใหดงดด

ใจผคนในสงคมออนไลนใหตดตามและเขามารวม

กลมกนเปนจ�านวนมาก ซงภาษาทปรากฏใชนนม

กระบวนการสรางและน�าเสนอทนาสนใจ อกทงเปน

ภาษาท เกดขนในสงคมออนไลน หรอในโลก

ยคดจทล ยคทสงคมไทยมการเปลยนแปลงอยาง

รดหนาทงทางวฒนธรรม คานยม ความเชอและแม

กระทงการใชภาษาเพอสอสารความคด ความรสก

และเรองราวตางๆ

ผวจยจงสนใจทจะศกษาวา เฟซบกแฟนเพจ

ทรบความนยมในประเทศไทยวา มกลวธการใช

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 3 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ภาษาและกลวธการน�าเสนอเรองราวเนอหาใน

ลกษณะอยางไร จงไดดงดดใจและท�าใหมผ คน

ตดตามเปนจ�านวนมาก ซงผวจยเหนวาหากทราบ

ลกษณะภาษาทปรากฏใชในเฟซบกแฟนเพจแลว

กจะท�าใหทราบลกษณะของภาษาไทยในยคปจจบน

ทปรากฏทางสออนเทอรเนตอนท�าใหเหนพลวต

ทางภาษาไทยและสงคมไทยทสะทอนจากความคด

ความเชอ และทศนคตของคนในสงคมออนไลน

ซงถอเปนการพฒนาเปลยนแปลงตามกระแสของ

โลกยคปจจบน

วตถประสงคการวจย

เพอศกษากลวธทางภาษาดานกลวธการใช

ภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหาในเฟซบกแฟน

เพจยอดนยมของไทย

วธด�าเนนการวจย

งานวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ ผวจย

ศกษาและรวบรวมขอมลจากเอกสารวชาการตางๆ

และประมวลเปนกรอบแนวคดและทฤษฎความรใน

การศกษา โดยขอมลทศกษาเปนขอมลปฐมภม

มขอบเขตดงน

1. ขอความโพสตในเฟซบกแฟนเพจยอด

นยมของไทย โดยเกณฑการเลอก เฟซบกแฟนเพจ

ไทยยอดนยม คอ ตองไมใชเฟซบกแฟนเพจของ

ดารา นกแสดง ศลปน นกรอง หรอบคคลทมชอ

เสยงหรอองคกร แบรนดสนคาตางๆ แตจะตองเปน

บคคลหรอกลมบคคลทสรางชอเสยงของตนเอง

สงผลใหเกดจ�านวนผกดถกใจผานทางในเฟซบก

แฟนเพจ และตองมยอดผตดตามมากกวา 1,000,000

คนขนไป โดยผวจยไดคดเลอกกลมตวอยางแบบ

เฉพาะเจาะจงและไดกลมตวอยาง 3 แฟนเพจ ดงน

- เพจอเจยบ เลยบดวน ยอดผตดตาม

ทงสน 2,418,513 คน (สบคนเมอวนท 1 กรกฎาคม

2560)

- เพจ Drama-addict ยอดผตดตาม

ทงสน 1,715,386 คน (สบคนเมอวนท 1 กรกฎาคม

2560)

- เพจแหมมโพธด�า ยอดผตดตามทงสน

1,489,089 คน (สบคนเมอวนท 1 กรกฎาคม 2560)

2. ขอมลกลมตวอยาง คอ ขอมลจากโพสต

ทรวบรวมในชวงเวลา 1 เดอน คอ ตงแตวนท 1 - 31

กรกฎาคม 2560 โดยเพจอเจยบ เลยบดวน มโพสต

ทงสน 193 โพสต เพจ Drama-addict มโพสต

ทงสน 564 โพสต เพจแหมมโพธด�า มโพสตทงสน

283 โพสต ผวจยจะคดเลอกศกษาเฉพาะโพสตทม

ยอดผ กดถกใจมากทสดเรยงตามล�าดบจ�านวน

30 โพสตตอ 1 แฟนเพจ จงไดขอความโพสตส�าหรบ

การศกษาวเคราะหเปนจ�านวนทงสน 90 โพสต

3. ผ วจยจะใชการสะกดการนตตามท

ปรากฏในขอความนน ทงนเพอใหเหนลกษณะของ

การใชภาษาทางอนเทอรเนตอยางชดเจน

ผลการวจย

การศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและ

กลวธการน�าเสนอเนอหาในเฟซบกแฟนเพจยอด

นยมของไทย โดยน�าขอความโพสตทมจ�านวนยอด

กดถกใจมากทสด 30 ล�าดบแรกของเพจอเจยบ

เลยบดวน เพจ Drama-addict และเพจแหมมโพธ

ด�า รวมทงสน 90 โพสต ผวจยพบวา ขอความโพสต

ทกโพสตดงกลาวมลกษณะรวมของการใชภาษา

และการน�าเสนอเนอหาบางประการทนาสนใจ และ

ลกษณะรวมนนๆ ถอเปนจดเดนทท�าใหคนเขาไป

กดถกใจกนเปนจ�านวนมาก

โดยผวจยขอแบงประเดนการน�าเสนอเปน

2 หวขอ คอ กลวธทางภาษา และกลวธการน�าเสนอ

เนอหา ดงรายละเอยดตอไปน

1. กลวธกำรใชภำษำ

กลวธการใชภาษา คอ การเลอกใชภาษา

ในรปแบบค�า ประโยค ขอความหรอสญลกษณใดๆ

ทผ สงสารเขยนในขอความโพสตเพอถายทอด

กาญจนา ตนโพธการศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหา..... 4

ความคด ความเขาใจและอารมณความรสกมายง

ผรบสาร จากการศกษาขอความโพสตในเฟซบก

แฟนเพจ ผวจยพบวามกลวธการใชภาษาทปรากฏ

รวมกนของทง 3 เฟซบกแฟนเพจ ซงกลวธการใช

ภาษาทเดนและดงดดสนใจจนเปนทนยมอยาง

สงสด ดงจะน�าเสนอผลการศกษาวจยดงน

ตารางท 1 สรปกลวธการใชภาษาทปรากฏรวมของเฟซบกแฟนเพจยอดนยม

ชอเฟซบกแฟน

เพจยอดนยม

กลวธกำรใชภำษำทปรำกฏรวม

ค�ำภำษำ

พดค�ำหยำบ

เครองหมำยและ

สญลกษณ ค�ำเตม

ค�ำภำษำ

องกฤษ

ค�ำแตง

ขนเอง

ค�ำผดหลก

ไวยำกรณ

อเจยบเลยบดวน 30 20 11 11 6 12 6

Drama-addict 30 11 5 5 7 1 4

แหมมโพธด�ำ 30 14 4 4 6 3 2

จ�ำนวนรวม 90 45 20 20 19 16 12

จากผลการศกษาทแจกแจงเปนตาราง

ท 1 อธบายไดวา ขอความโพสตในเฟซบกแฟนเพจ

3 แฟนเพจ ซงแตละแฟนเพจม 30 โพสต รวมทง

สนเปน 90 โพสต โดยในแตละโพสตจะมกลวธการ

ใชภาษาปรากฏปนกนหลากหลายกลวธ และแตละ

โพสตอาจมกลวธการใชภาษามากกวา 1 กลวธ ซง

กลวธการใชภาษาทเกดรวมกนหรอเกดซ�ามากทสด

คอ กลวธการใชค�าภาษาพด ดงจะเหนไดวาทกขอ

ความโพสตทง 90 โพสตทศกษานนลวนใชภาษา

พดในการน�าเสนอทงสน รองลงมา คอ กลวธการ

ใชค�าหยาบ ซงปรากฏใชทงสน 45 โพสต ล�าดบ

ตอมา กลวธการใชเครองหมายและสญลกษณ 20

โพสต และกลวธการใชภาษาอนๆ ตอมา คอ กลวธ

การใชค�าเตม 20 โพสต กลวธการใชค�าภาษา

องกฤษ 19 โพสต กลวธการใชค�าทแตงขนมาเอง

16 โพสต กลวธการสรางค�าผดหลกไวยากรณ

12 โพสต ตามล�าดบ ดงจะน�าเสนอตวอยางของ

แตละกลวธดงน

1.1 กลวธการใชค�าภาษาพด ภาษาพด

ในทน หมายถง ภาษาทผสงสารใชในการสราง

ความสนทสนมกบผรบสาร โดยการใชค�าทเปน

กนเองเสมอนกบคนรจกเพอท�าใหขอความสามารถ

เขาถงผ รบสารไดโดยงาย ทงน พบวาการใช

ค�าภาษาพดมการปรากฏมากทสดในการสรางขอ

ความโพสตของแฟนเพจ อาจเนองมาจากผสงสาร

ตองการสอใหผ รบสารเขาใจเรองราวไดอยาง

รวดเรวและชดเจน อกทงการสอสารดวยการใช

ค�าภาษาพดเชนน ยงเปนการชวยลดชองวาง

ระหวางการสนทนาของผสงสารและผรบสารดวย

ผสงสารจงใชค�าภาษาพดทเปนภาษาในระดบไม

เปนทางการเพอสรางความสนทสนมกบผรบสารซง

เปนบคคลทไมรจกในการสอสารผานทางขอความ

ดงจะเหนวาทกขอความโพสตปรากฏกลวธการใช

ค�าภาษาพดครบทกโพสต ดงตวอยางตอไปน

(อเจยบ เลยบดวน 20 กรกฎาคม 2560:ออนไลน)

จากตวอยางขอความโพสตเพจ อเจยบ

เลยบดวน “จรงๆ ไมอยากใหไอซ ตอบออกสอแบบ

นเลย อยากเกบเรองของเราไวเปนความลบ ใหพวก

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 5 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ขเสอกโฟกสทผลงานมากกวาแตในเมอไอซอยาก

เปดเผย ผมกตามใจไอซแลวกน #ผมรกไอซนะ”

เปนกลวธการใชภาษาพดในลกษณะของการพดคย

กบเพอน โดยภาษาทปรากฏจะมความเปนกนเอง

แบบคนทคนเคยกน ซงมค�าหยาบปนอยบางเพอ

เพมรสในการสอความของผเขยน

1.2 กลวธการใชค�าหยาบ ค�าหยาบ

หรอค�าไมสภาพ หมายถง ค�าทถอวาต�ากวาภาษา

พดลงไป เปนค�าทไมควรใชพดกน เพราะถาใชพด

จะถอเปนการดหมนผฟง (ปรชา ชางขวญยน 2542:

197) จากการศกษาขอความในโพสตเฟซบกยอด

นยมของไทย พบวาผโพสตหรอผสงสารใชค�าหยาบ

เปนจ�านวนมาก โดยการใชค�าหยาบนปรากฏทงใน

รปของการใชค�าสรรพนาม “ก” “มง” โดย“ก” ซง

เปนการแทนตวของเจาของเพจหรอผสงสารทน�า

เสนอเรองราวตางๆ สวนสรรพนามบรษท 2 ทใช

แทนตวสมาชกทตดตามในเพจหรอผ รบสารใช

ค�าวา “มง” โดยจากการสงเกตลกษณะการใชพบวา

ผสงสารจะใช “ก” “มง” ซงถอเปนค�าหยาบหรอค�า

ไมสภาพ 2 ลกษณะ คอ ใชเพอท�าใหผรบสารรสก

เหมอนคยกบเพอน เพอแสดงความเปนกนเอง

ความสนทสนมเหมอนกบเปนเพอนสนท และใน

บางครงกใชในกรณทตองการน�าเสนอเนอหาท

แสดงอารมณฉนเฉยวหรอไมพอใจ นอกจากนยงม

การใชค�าดาปนในเนอหาดวย โดยในการสอสารนน

ค�าดาเปนค�าทไมควรน�ามาใชสอสารกนในสงคม

เปนอยางยง แตเมอผวจยศกษาขอความโพสต

ในเฟซบกแฟนเพจยอดนยมของไทย ผวจยกลบพบ

วามการใชค�าดาเปนจ�านวนมาก โดยค�าดาทปรากฏ

บางค�ามความหยาบคายและรนแรง หากแตผลใน

ความรสกกลบไมไดเปนไปในทางลบ แตกลบสงผล

ใหสอความหมายในเชงบวก คอ เกดความตลก

ขบขน รสกสนทสนมคนเคยและตรงไปตรงมาอยาง

กบคยกบเพอนสนทนนเอง ดงจะน�าเสนอตวอยาง

ตอไปน

(อเจยบ เลยบดวน 12 กรกฎาคม 2560:ออนไลน)

จากตวอยางขอความโพสตเพจอเจยบ

เลยบดวน พบการใชค�าหยาบ คอ “อดอก” และ

“อเหย” ซงผสงสารใชค�าหยาบเหลานเพอพดคย

เรองราวกระแสสงคมทตนกบสมาชกทตดตามรบร

รวมกน โดยผสงสารมงใหเกดความตลกขบขน และ

น�าเสนอภาพลกษณทเปนกนเองเหมอนเพอนสนท

คยเลนกน จะสงเกตไดวาค�าวา “อดอก” มการเตม “ก”

หลายตวและเครองหมาย “!” เปน อดอกกกกกก!!!!”

เพอแทนลกษณะการทอดเสยงหรอเพมเสยงแทน

อารมณ และ “อเหย” ทมเครองหมาย “!” เปน

“อเหย !!!” เพอเนนเสยงเนนอารมณ นอกจากนยง

ใชค�าสรรพนาม “ก” ทใชแทนตนเอง คอ ผสงสาร

จะเหนไดวาขอความโพสตนเปนกลวธทางภาษา

ของเฟซบกแฟนเพจยอดนยมทใช กนจนเปน

เอกลกษณทเดนชด ซงกลวธนอาจท�าใหผรบสาร

รสกเหมอนคยกบเพอนสนท รสกวาผสงสารเปด

เผย จรงใจ ตรงไปตรงมานนเอง

1.3 กลวธการใชเครองหมาย และ

สญลกษณ คอการน�าอวจนภาษามาประกอบการ

สอความหมายในขอความ โดย “อวจนภาษา”

หมายถง ภาษาทไมใชเสยงพดและไมใชอกษร

ภาษาเขยน แตเปนภาษาทสอความดวยการใชรหส

เครองหมาย สญลกษณหรอสญญาณตางๆ แทน

(สวนต ยมาภย 2552: 32) ดงตวอยางตอไปน

กาญจนา ตนโพธการศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหา..... 6

(Drama-addict 21 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

จากตวอย างข อความโพสต เพจ

Drama-addict มการใชสญญรปอารมณ (Emoti-

con) คอ ชดของสญลกษณต�างๆ เชน :) :( _^ หรอ

ภาพขนาดเลกทมจดประสงคเพอแสดงสหนาของ

มนษยและสอถงอารมณความรสกในลกษณะตางๆ

ผานทางขอความ (ราชบณฑตยสถาน 2556: 121)

โดยสญญรปอารมณจากตวอยางขางตน คอ

“ ; _ ; )” ทแสดงอารมณเศราและรองไหเพอน�าเสนอ

ขาวกระแสสงคมทเปนเรองราวเศราหมอง นอกจาก

นยงพบวาในขอความโพสต เฟซบกแฟนเพจยอด

นยมจ�านวนมากยงมกน�ารปภาพมาประกอบการ

อธบาย

1.4 กลว ธ การ ใช ค� า เต ม ค� า เตม

หมายถง ค�าท เกดจากการเตม การเพมสระ

พยญชนะ หรอตวเลขเพมขนไปในค�าเดมทมความ

หมายและมทใชกนอยแลว โดยการเตมหรอเพม

เขาไปนมวตถประสงคเพอตองการสอความหมาย

และขยายความใหเกดอารมณความรสกมากยงขน

สรางจนตภาพใหเกดขนกบผรบสารอยางแจมชด

จากการศกษาวจยนพบกลวธการใช ค�าเตม

ดงตวอยางตอไปน

(อเจยบ เลยบดวน 23 กรกฎาคม 2560:ออนไลน)

จากตวอย างข อความโพสต เพจ

Drama-addict มลกษณะการเตมอกษร “ย” ทเปน

สระเอยในค�าวา “เนยยยยยยยยยยยยยยยยยยยย

ยยยยยยยยยยยยย” โดยการเตมดงกลาวนผสงสาร

ตองการแสดงอารมณความรสกถงการรอคอยหรอ

เนนย�าสงทรอคอย เมอเตม “ย” เขาไปจะแทนการ

ลากเสยงใหยาวขนเพอสอความวาตองการมาก

เนนย�ามากๆ

1.5 กลวธการใชค�าภาษาองกฤษ คอ

การทผสงสารน�าค�าภาษาองกฤษมาใชเพอสอความ

หมายเรองราวทน�าเสนอใหชดเจนมากขน อาจเปน

ค�าภาษาองกฤษโดยทวไปทใชกนในสงคม หรอเปน

ค�าศพทเฉพาะกได จากการศกษาพบวากลวธการ

ใชค�าภาษาองกฤษทปรากฏมลกษณะเปนการใช

อกษรภาษาไทยแทนเสยงหรอการทบเสยงค�า และ

ใชค�าภาษาองกฤษแบบตรงตว ดงตวอยางตอไปน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 7 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

(แหมมโพธด�า 17 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

จากตวอยางขอความโพสตจากเพจ

แหมมโพธด�าพบวามการใชค�าภาษาองกฤษปนใน

เนอหาเปนจ�านวนมาก ซงสวนใหญค�าภาษา

องกฤษทใชกเปนค�าทผ รบสารอานแลวเขาใจ

รวมกนได อาจมลกษณะเปนการเขยนค�าแบบตรง

ตว เชน “Work Permit ” “Seriously, Nate?” และ

ลกษณะการทบเสยงค�า คอ ใชอกษรภาษาไทยแทน

เสยงภาษาองกฤษ เชน “ดรามา” “เรตตง” “คลป”

“โปรโมท” “ไอซสเกต” เปนตน การใชค�าภาษา

องกฤษเหลานเปนการอธบายขยายความเรองทพด

คยใหผ รบสารเขาใจชดเจน อกทงยงดทนสมย

เพราะบางค�าเปนค�าใหมทถอเปนศพทสแลง

ซงกลวธนถอวาดงดดใจและเขาถงสมาชกเพจท

มอายชวงวยรนและวยท�างานไดเปนอยางด เปนตน

1.6 กลวธการใชค�าทแตงขนมาเอง

คอ การน�าค�าหรอประโยคทผ ส งสารสรางขน

แตงขนเพอน�าเสนอความหมายเรองราวบางสง

บางอยาง อาจสอความแบบตรงไปตรงมา หรออาจ

ตองอาศยการตความจากประสบการณรวมของผสง

สารและผรบสารดวย บางค�าเปนการใชเสยงพดเปน

แนวเทยบ แลวสรางค�าใหมมาใชแทน หรอบางค�า

สรางขนใหมในเชงผดหลกไวยากรณเพราะมงเนน

ความตลกขบขนเปนส�าคญ ซงจากการศกษาขอ

ความเฟซบกแฟนเพจพบวามกลวธการใชค�าท

แตงขนมาเอง ดงตวอยางตอไปน

(อเจยบ เลยบดวน 3 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

จากตวอยางขอความโพสตเพจอเจยบ

เลยบดวน พบกลวธการใชค�าทแตงขนมาเอง คอ

“Time Carles Tad Thor” ซงเปนการสรางรปแบบ

ภาษาขนมาเอง โดยวธการเลยนเสยงพดภาษาไทย

แลวเทยบเสยงโดยใชอกษรภาษาองกฤษมาน�า

เสนอแทน ซงในทน คอ “ท�าการตดตอ” โดยการใช

ค�าลกษณะนเพอความตลกขบขน และเพอดงดดให

ผรบสารคดตามและเกดความสนกสนานไปกบเรอง

ราวทผสงสารสอความมา ดงขอสงเกตไดวาลกษณะ

การสรางค�ารปแบบนคลายกบการสรางค�าใหมโดย

ใชแนวเทยบทเปนการสรางค�าใหมจากการน�าค�า

เดมทมอยแลวมาประสมกน แตในกรณนเปนการ

เทยบเสยงแลวไดค�าทแตกตางจากเดม (มารศร

สอทพย 2542: 36) จดประสงคหลกทผสงสาร

ตองการคอความตลกขบขน และอรรถรสในการ

สอสารกบสมาชกเพจ กลวธการใชค�าทแตงหรอ

สรางขนมาเองนถอเปนการดงดดใจผรบสารเปน

อยางมาก เพราะผรบสารจะรสกสนกสนานในการ

ตความ อกทงยงรสกวาผสงสารเปนคนตลก เขาถง

งายอกดวย

กาญจนา ตนโพธการศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหา..... 8

1.7 ก ล ว ธ ก า ร ส ร า ง ค� า ผ ด ห ล ก

ไวยากรณ คอ การน�าค�าทสรางขนโดยใชผดหลก

การสะกดสระ พยญชนะ และวรรณยกตภาษาไทย

โดยผ สงสารอาจมเจตนาใหผดไปจากเกดเพอ

มงดงดดความสนใจในรสทางเสยงของค�าและรส

ของความ หรออาจตงใจทจะสะกดค�าผดเพอลด

ความรนแรงทางความหมายของค�า หรอเพอมงให

เ กดความตลกขบขนในการสอสาร เป นต น

ดงตวอยางตอไปน

(Drama-addict 11 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

จากตวอย างข อความโพสต เพจ

Drama-addict พบการสรางค�าทผดหลกไวยากรณ

ภาษาไทย คอ “มยดยยยยย” ซงมาจากค�าวา

“ไมได” และค�า “คนบ” มาจากค�า “ครบ” จะเหนได

วาท�าทผดหลกไวยากรณน ค�าแรกเปนการเขยน

แบบเลยนเสยงพดและมงเนนสออารมณความรสก

ลอเลยนและตลกขบขน สวนค�าทสองเปนค�าทเขยน

ผดโดยอาจเกดจากการพมพผดจากแปนพมพ

คอมพวเตอร แตเมอสงเกตขอมลโพสตหลาย

ขอความพบวา เกดจากการจงใจท�าใหผดอาจเนอง

มาจากการตองการใหตลกขบขนกเปนได

2. กลวธกำรน�ำเสนอเนอหำ

กลวธการน�าเสนอเนอหา คอ เทคนค

วธการน�าเสนอเรองราวหรอการเรยบเรยงถอยค�า

ภาษาเพอถายทอดเนอหาสาระตางๆ ไปยงผอาน

ดวยวธการทหลากหลาย ท�าใหเกดการสอความ

เขาใจและรบรเนอหานนไดถกตอง ผเขยนแตละคน

จะมวธการน�าเสนอเนอหาทแตกตางกนไปตาม

ความถนดและตามบคลกลกษณะของตน เชน

ผเขยนบางคนอาจใชถอยค�างายๆ ในการน�าเสนอ

บางคนอาจน�าเสนอเนอหาทมลกษณะเปนกนเอง

จากการศกษาขอความโพสตในเฟซบกแฟนเพจ

ยอดนยม 3 แฟนเพจ จ�านวนทงสน 90 โพสตนน

ผวจยพบวาเฟซบกแฟนแพจเหลานตางมกลวธ

การน�าเสนอเนอหาทหลากหลายและแตละกลวธ

ลวนเกดจากการเลอกสรรดวยความพถพถน ผวจย

ไดสรปกลวธทปรากฏทงหมดแลว และแจกแจง

กลวธการน�าเสนอทปรากฏร วมกนทถอเป น

ลกษณะเดน ดงรายละเอยดตอไปน

ตารางท 2 สรปกลวธการน�าเสนอเนอหาทปรากฏรวมของเฟซบกแฟนเพจยอดนยม

ชอเฟซบกแฟน

เพจยอดนยม

กลวธกำรน�ำเสนอเนอหำทปรำกฏรวม

บอกเลำเรอง

รำวขำวสำร

กระแสสงคม

อำงองสอหรอ

เรองรำวอนๆ

ประกอบเรอง

ทเลำ

อำงอง

รปภำพ

สรำงมก

ตลก

บอกเลำ

เรองรำว

ของตว

เอง

แนะน�ำให

ขอคดหรอ

เตอนสต

ประชด

ประชน

หรอลอ

เลยนสงคม

อเจยบเลยบดวน 28 15 13 20 15 5 5

Drama-addict 25 24 15 4 3 7 7

แหมมโพธด�ำ 25 21 28 4 8 3 2

จ�ำนวนรวม 78 60 56 28 26 15 14

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 9 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

จากผลการศกษาทแจกแจงเปนตารางท 2

ขางตนนนอธบายไดวา ขอความโพสตในเฟซบก

แฟนเพจ 3 แฟนเพจ รวมทงสนเปน 90 โพสต โดย

ในแตละโพสตจะมกลวธการน�าเสนอเนอหาปรากฏ

ปนกนหลายกลวธ และสวนใหญจะมากกวา

1 กลวธ ซงกลวธการน�าเสนอเนอหาทเกดรวมกน

หรอเกดซ�ามากทสด คอ การบอกเลาเรองราว

ขาวสารกระแสสงคม พบ 78 โพสต รองลงมา คอ

การอางองสอหรอเรองราวอนๆ ประกอบเรองทเลา

พบ 60 โพสต ล�าดบตอมา คอ การอางองรปภาพ

56 โพสต และกลวธการอนๆ ตอมา คอ การสราง

มกตลก 28 โพสต การบอกเลาเรองราวของตวเอง

26 โพสต การแนะน�าใหข อคดหรอเตอนสต

15 โพสต การประชดประชนหรอการลอเลยนสงคม

14 โพสต ตามล�าดบ ตวอยางดงน

2.1 การบอกเล าเ รองราวขาวสาร

กระแสสงคม คอ กลวธทน�าเรองราวหรอขาวใน

สงคมทก�าลงเปนกระแสโดงดงหรอเปนทรจกมาน�า

เสนอใหเนอหาเพจ ซงกลวธนมลกษณะคลายกบ

การโฆษณา กลาวคอ เพจจะโดงดงเปนทนยมได

นน ผ สรางเพจกจ�าเปนตองเลอกสนคาซงกคอ

“เนอหา” ทก�าลงโดงดงเปนกระแสมาน�าเสนอเพอ

ดงดดลกคานนเอง ดงตวอยางตอไปน

(อเจยบ เลยบดวน 11 กรกฎาคม 2560:ออนไลน)

จากตวอยางขอความโพสตเพจ อเจยบ

เลยบดวนขางตนนจดเปนกลวธการน�าเสนอเนอหา

ดวยการบอกเลาเรองราวขาวสารกระแสสงคม โดย

มลกษณะของการลอเลยนบคคลทเปนกระแสขาว

ในเชงตลกขบขน ซงผสงสารใชวธเลาเรองราวท

เปนกระแสดวยการแทรกภาพและใชขอความบาง

อยางทคนในสงคมรบรรวมกนมากลาวลอยๆ เพอ

ดงดดความสนใจผรบสารใหคดตาม และตความ

ตามเรองราวทน�าเสนอ

2.2 การอ า งอ ง ส อห รอ เ ร อ งราว

อนๆ ประกอบเรองทเลา หมายถงกลวธการน�า

สอหรอเรองราวทงในรปแบบของคลป เวบไซต

ขอเขยน หรอค�ากลาวของผอนมาอางองประกอบ

เรองทน�าเสนอ โดยกลวธนผ วจยพบวาผสงสาร

ตองการน�าเสนอใหนาเชอถอเพราะมแหลงอางอง

ชดเจน หรอบางครงเพอเปนการเสรมและขยาย

ความเนอหาของเพจใหมากขนเพอใหเขาใจงาย

และดงดดความสนใจมากยงขน จากการศกษา

ขอความโพสต เฟซบกแฟนเพจยอดนยมพบวา

กลวธน�าเสนอเนอหาลกษณะนมทงการอางอง

เวบไซตอน อางองคลปวดโอ อางองค�ากลาวของ

คนในสงคมหรอของสมาชกเพจบางคน ดงตวอยาง

ตอไปน

(Drama-addict 29 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

กาญจนา ตนโพธการศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหา..... 10

จากตวอย างข อความโพสต เพจ

Drama-addict ขางตน จะเหนวาเปนการใชกลวธ

การน�าเสนอเนอหาดวยการอางองสอหรอเรองราว

อนๆ ประกอบเรองทเลา โดยเปนการน�าสออนนน

คอ เวบไซต MATICHON.CO.TH มาเชอมโยง

อางองขณะเลาเรองเกยวกบการแพทย ซงกลวธน

ท�าใหผรบสารเขาใจเจตนาของผสงสารและไดรบ

ทราบรายละเอยดอนๆ เพมเตมชดเจนมากขน

2.3 การอ างอง รปภาพ หมายถง

กลวธทผสงสารน�ารปภาพตางๆ ทงทสรางขนเอง

หรอภาพทวไปมาประกอบการเลาเรอง ซงรปภาพ

เหลานมกเปนภาพทเชอมโยงกบกระแสสงคมหรอ

เรองราวบางอยางทผสงสารสรางขนมาเพอน�าเสนอ

เรองราวเพจ และรปภาพเหลานจะมผลชวยให

เนอหาทน�าเสนอสอถงผ รบสารไดอยางชดเจน

กลวธการน�าเสนอเนอหาดวยการอางองรปภาพจะ

ตางกบกบกลวธการน�าเสนอเนอหาดวยการอางอง

สอหรอเรองราวอนๆ ตรงการอางองรปภาพผสง

สารจะเลาเรองไปกอนจนจบ จากนนจะมรปภาพ

เปนสงเสรมเนอหา สวนการอางองสออนหรอเรอง

ราวอนๆ ผสงสารตองการน�ามาใชเปนเนอหาหลก

ทใหผรบสารเขาไปคนหาหรออานรายละเอยดให

ชดเจนจากเรองทรบทราบในเพจแลวนนเอง

ดงตวอยางตอไปน

(แหมมโพธด�า 27 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

จากตวอยางขอความโพสตเพจแหมม

โพธด�า พบวาเปนการน�าเสนอเนอหาดวยการ

อางองรปภาพมาเสรมเนอหา โดยรปภาพประกอบ

นเปนภาพของบคคลทปรากฏในเนอหาเพจทก�าลง

น�าเสนอซงการใชรปภาพมาอางองเสรมเนอหาน

ชวยใหผรบสารเหนภาพประกอบเรองราวน�าไปส

การเขาใจเนอหาเรองราวไดชดเจนยงขน

2.4 การสรางมกตลก คอ กลวธการน�า

เสนอเนอหาโดยมเจตนาทจะน�าเสนอความตลก

ขบขนหรอบางครงอาจใชวธน�าเสนอเรองอนๆ แต

แทรกมกตลกทตองอาศยการตความเขาไปดวย

กลวธการสรางมกตลกนนจดเปนกลวธการน�าเสนอ

เนอหาอยางหนงทเฟซบกแฟนเพจนยมใชกนมาก

อาจเนองจากมกตลกชวยใหเกดความสนกสนาน

ผอนคลายจากความตงเครยด ดงนนผสรางเพจจง

ตองการดงดดผคนโดยมงเนนมกตลกในการน�า

เสนอเปนส�าคญ แตทส�าคญของมกตลกอกอยาง

หนงกคอ มกตลกชวยลดความรนแรงของเรองราว

ทน�าเสนอได กลาวคอ หากตองน�าเสนอเนอหา

ขาวสารทตงเครยด รนแรงหรอเสยงตออารมณ

ความรสกทางลบ กลวธการน�าเสนอดวยการสราง

มกตลกกจะเปนตวชวยบรรเทาความรนแรงนนๆ

ใหกลายเปนการผอนคลายและการไมคดอะไรตอ

เรองเครยดใหมากไปนนเอง ดงตวอยางตอไปน

(อเจยบ เลยบดวน 1 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 11 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

จากตวอยางขอความโพสตเพจ อเจยบ เลยบดวน พบวามการใชกลวธการน�าเสนอเนอหาดวยการสรางมกตลกเกอบทกโพสต โดยมกตลกทสรางขนอาจเปนการน�าเสนออยางตรงไปตรงมาดวยรปภาษาตางๆ หรอมกตลกทน�าเสนออาจตองอาศยการตความและตองเขาใจบรบททางสงคมในขณะนนๆ ด วย ซ งตวอย างน มข อความว า “เบคแฮม.....เขาใจคนไทย” และมการอางองรปภาพและขอความประกอบในรปภาพทสรางขนมาเองวา “หหห....หวยแดกกนสทา เงยบกบเลย” ซงหากผรบสารไมมประสบการณรวมกบเพจกอาจจะไมเขาใจหรอไมตลกขบขนใดๆ แตหากผรบสารเขาใจรวมกนวาผสงสารมเจตนาลอเลยนเชงตลกขบขนโดยใชวนท 1 กรกฎาคม ซงตรงกบวนทคนไทยเรยกกนวา “วนหวยออก” และในชวงนนตรงกบทเบคแฮมหรอเดวด เบคแคมนกฟตบอลชอดงมาเทยวทประเทศไทย ถาผรบสารเขาใจและตความไดกจะรไดทนทวาเปนการสรางมกตลกอยางหนง

2.5 การบอกเลาเรองราวของตวเอง หมายถง กลวธทผสงสารหรอผสรางเพจน�าเสนอเรองราวตางๆ ในเพจของตนดวยการพดหรอเลาเรองราวของตนเองอาจมลกษณะเหมอนการทกทายสมาชกเพจหรอการพดคยเลาประสบการณ กจกรรมทเกดขนกบตนใหสมาชกรบฟง เปนตน การเลาเรองราวของตวเองนท�าใหผรบสารรสกวาไดเขาไปเปนสวนหนงในชวตของผสงสาร รสกสนทสนมเหมอนเปนเพอนกน และรสกไดวาผสงสารเปดเผย จรงใจ ดงตวอยางตอไปน

(แหมมโพธด�า 27 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

จากตวอยางขอความโพสตเพจแหมม

โพธด�า จะเหนไดวามการใชกลวธการน�าเสนอ

เนอหาดวยการบอกเลาเรองราวของตวเอง โดย

ผสงสารเลาเรองราววาตนเองชอบดคลปหนงใน

เวลาทเครยด ซงการน�าเสนอยงมการใชภาษาปาก

คอ มค�าหยาบ ค�าสแลง เปนตน ปนอยดวยเพอ

แสดงใหเหนวาเหมอนเปนการเลาเรองของตนให

กบเพอนสนทฟง การใชกลวธนจะสงผลตอจตใจ

ผรบสาร คอ ผรบสารจะรสกเหมอนคยกบเพอน

สนททเปดเผยจรงใจเพราะเลาเรองของตนเองอยาง

สนทสนม อกทงยงผรบสารยงรสกเหมอนไดเขาไป

มสวนรวมในชวตประจ�าวนของผสรางเพจ ท�าให

เกดความชนชอบและตดตามกนมากยงขนอกดวย

2.6 การแนะน�าใหข อคดหรอเตอน

สต คอ กลวธทผสงสารน�าเสนอเนอหาโดยหวงผลให

เกดการแกไขเปลยนแปลงความคดและพฤตกรรม

ในสงคม โดยอาจน�าเสนอในรปภาษาตรงไปตรงมา

หรอบางครงอาจใชภาษาออมๆ แตแฝงเจตนา

แนะน�าหรอบางครงอาจตกเตอนแนะน�าดวยถอยค�า

ภาษาทรนแรงเขาไปดวย ดงตวอยางตอไปน

(Drama-addict 31 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

กาญจนา ตนโพธการศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหา..... 12

จากตวอย างข อความโพสต เพจ

Drama-addict ขางตน เปนการใชกลวธการน�าเสนอ

เนอหาดวยการการแนะน�าใหขอคดหรอเตอนสต

กลาวคอ ผสงสารน�าเวบไซตของตางประเทศท

กลาวถงระบบการเรยนการสอนดวยเทคโนโลยใน

ชนเรยน จากนนเชอมโยงมาสเรองทตนเองน�าเสนอ

และฝากทงทายใหสงคมไทยปรบความคดเรองการ

เรยนการสอนดวยเทคโนโลยเพอใหนกเรยนไทยได

รบประโยชนสงสด ซงกลวธนผสงสารมกใชตอเมอ

ตองการน�าเสนอประเดนทตองการใหชวยกนแกไข

หรอประเดนทสงคมก�าลงไดรบผลกระทบ เปนตน

2.7 การประชดประชนหรอการลอ

เลยนสงคม คอ กลวธการน�าเสนอเนอหาเพจทใช

กลวธทางภาษาทมเจตนาประชดประชนเสยดสคน

หรอเรองราวในสงคม กลวธนอาจปรากฏในหลาย

ลกษณะ เชน อาจใชภาษาประชดประชนเสยดส

แบบตรงไปตรงมาปนดวยภาษาในทางลบ หรอบาง

ครงอาจใชภาษาออมๆ ทตองอาศยการตความ

แตแฝงเจตนาประชดประชนเสยดส ดงตวอยาง

ตอไปน

(Drama-addict 8 กรกฎาคม 2560: ออนไลน)

จากตวอย างข อความโพสต เพจ

Drama-addict จะเหนกลวธการน�าเสนอเนอหาดวย

การประชดประชนหรอการลอเลยนสงคม กลาวคอ

ผสงสารสรางเนอหาในเรองการจายหนกองทนกยม

เพอการศกษา (กยศ) ทมคนไทยหลายคนทกยมไป

แลวไมไดใชคน แตกลบยงใชชวตหรหรา สขสบาย

สงผลใหเดกไทยรนหลงขาดเงนทนเพอการศกษา

และขาดโอกาสทางการศกษา โดยขอความโพสตใช

ประโยคประชดประชนดวยรปภาษาสภาพทตอง

ตความรวมดวยจงเขาใจวา “นารกมากครบ กยศ

ยดใหหมดทกบาททกสตางคเลยนะครบ” และยงได

อางองรปภาพและขอความประกอบรปภาพทสราง

ขนเพอขยายความเนอหาใหชดเจนมากยงขน

สรปและอภปรายผล

จากการศกษากลวธการใชภาษาและกลวธ

การน�าเสนอเนอหาในเฟซบกแฟนเพจยอดนยม

ของไทย พบกลวธการใชภาษาและกลวธการน�า

เสนอเนอหาทโดดเดนจนเปนเอกลกษณรวมของ

แฟนเพจ ซงกลวธเหลานเปนภาพสะทอนใหเหน

การเปลยนแปลงของภาษาในยคปจจบนอยาง

ชดเจน อกทงยงเปนตวการหลกทสงผลใหเกด

ผถกใจและมสมาชกเพจเปนจ�านวนมาก โดยกลวธ

การใชภาษาพบการใชค�าภาษาพด การใชค�าหยาบ

การใชเครองหมายและสญลกษณ การใชค�าเตม

การใชค�าภาษาองกฤษ การใชค�าทแตงขนมาเอง

และการสรางค�าผดหลกไวยากรณ

กลวธการน�าเสนอเนอหาพบ การบอกเลา

เรองราวขาวสารกระแสสงคม การอางองสอหรอ

เรองราวอนๆ ประกอบเรองทเลา การอางอง

รปภาพ การสรางมกตลก การบอกเลาเรองราวของ

ตวเอง การแนะน�าใหขอคดหรอเตอนสต และ

การประชดประชนหรอการลอเลยนสงคม

ผลการวจยท�าใหเหนวาเฟซบกแฟนแพจ

ยอดนยมนนไดสรางสรรคกลวธการใชภาษาและ

กลวธการน�าเสนอเนอหาทหลากหลายและแตละ

กลวธลวนเกดจากการเลอกสรรถอยค�าภาษาอยาง

พถพถน แมภาษาทปรากฏจะเปนภาษาพดและ

ถอยค�าธรรมดาๆ ทพบโดยทวไปในสงคม แต

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 13 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

การน�าเสนอภาษาและเนอหาทปรากฏกลบโดดเดน

และดงดดความสนใจใหเกดผตดตามเปนจ�านวน

มาก และสงเกตไดวาลกษณะภาษาทปรากฏม

ความแตกตางกบรปภาษาไทยมาตรฐานอยพอ

สมควร ซงถอไดวาการใชภาษาใน เฟซบกแฟนเพจ

นเปนภาพแทนของภาษาไทยในสงคมยคใหมหรอ

เราเรยกกนวา “โลกยคดจทล” อยางชดเจนทผใช

มกไมไดค�านงถงความถกตองของหลกไวยากรณ

ทางภาษามากนก แตกลบมงไปทความสะดวก

รวดเรวและการสอความทเขาใจไดงายชดเจน

อกทงลกษณะปฏสมพนธระหวางกนทปรากฏใน

เหนในโลกออนไลนพบวา คนในยคปจจบนตองการ

พดคยรบรเรองราวใหทนยคสมย ตองการมเพอนท

คอยรบฟงและพดคยกนอยางสนกสนาน สงเกตได

จากการใชภาษาทมลกษณะภาษาพด ภาษาปากท

โดย ทวไปมกใช กบคนสนทหรอ เพ อนสนท

สอดคลองกบทภาสกร จตรใครครวญ (2553: 76)

ไดน�าเสนอวาการสอสารทลดระดบความเปน

ทางการลง จะช วยเพมปฏสมพนธ มากขน

ความเปนกนเองชวยลดระยะหางทางจตวทยา

(Psychological distance) ชวยลดความกลวและ

รสกใกลชดกน และจะเหนวามกมการใชค�าหยาบ

คายกนจนดเปนเรองปกต ซงเมอคนในสงคม

ออนไลนใชภาษาในลกษณะนมากขนจนเคยชน

และเรมท�าตามกนจนกลายเป นต นแบบของ

พฤตกรรมการใชภาษาเพอสอสารกนกจะท�าใหเกด

การเรยนร

จากการสงเกตตามแนวคดของบนดรา

(Bandura 1977; Bandura, 1989; Bandura 2001;

กาญจนา แกวเทพ 2554: 175) ทงนการทคนใน

สงคมไดเหนแบบอยางน กมโอกาสทจะจดจ�าแลว

น�าไปใชตอๆ กนไปจนกลายเปนเรองปกต ลกษณะ

การสอสารแบบนเรามกไมสามารถท�าไดในโลกแหง

ความเปนจรง สะทอนใหเหนวาคนในยคปจจบน

อาจตองการหลกหนจากเรองราวในชวตจรงทมทง

สถานะทางสงคมและความตงเครยดหลายอยาง

หรออาจตองการปลดปลอยอารมณความรสกของ

ตนโดยใชโลกออนไลนเปนตวเชอมเพราะไมมใคร

สามารถรสถานะหรอตวตนจรงไดหรออกนยยะหนง

คนในยคปจจบนอาจเบอหนายโลกแหงความจรง

ทผ คนไมเปดเผยไมจรงใจตอกน เมอมาสโลก

ออนไลนทเพจ เฟซบกหนงพดคยและน�าเสนอตว

ตนอยางเปดเผย ตรงไปตรงมา ใชภาษาอยางกบ

เพอนสนททสดคนหนงปจจยเหลานจงเปนผลให

คนจ�านวนมากชนชมและตดตาม สอดคลองกบท

ศนสา ทดลา (2542: 28) ไดเสนอวาเพราะการอย

ในโลกออนไลนนนเราจะสามารถแสดงความเปน

ปจเจกอยางอสระมากกวาในชวตจรง โดยทไมม

บทบาททางสงคมหรอระดบชนทางสงคมมาขดกน

การแสดงออกพฤตกรรมการ เราจะไมเหนภาษา

กายและโทนเสยง รวมทงเราไมสามารถเหนคนท

เราสอสารดวย ไมรจกผทสอสาร (Anonymity) วา

เปนใคร มาจากไหน มตวตนจรงหรอไมนน ท�าให

เกดรปแบบใหมนเกดขน

เอกสารอางอง

กนกวรรณ ดษฎพาณชย. (2555). การน�าเสนอเนอหาทางเฟสบคแฟนเพจประเทศไทย. วทยานพนธ

บรหารธรกจดษฎบณฑต. สาขาธรกจการกฬาและการบนเทง, มหาวทยาลยศรปทม.

กฤษดาวรรณ หงศลดารมภ; และจนทมา เอยมานนท. (2549). พลวตของภาษาไทยปจจบน. กรงเทพฯ:

ส�านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กาญจนา แกวเทพ. (2554). สอสารมวลชน: ทฤษฎและแนวทางการศกษา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:

หางหนสวนจ�ากด ภาพพมพ.

กาญจนา ตนโพธการศกษาวเคราะหกลวธการใชภาษาและกลวธการน�าเสนอเนอหา..... 14

กาญจนา แกวเทพ; และนคม ชยขนพล. (2555). คมอสอใหมศกษา. กรงเทพฯ: หางหนสวนจ�ากด ภาพพมพ.

กหลาบ มลลกะมาส. (2547). ความรทวไปทางวรรณคดไทย. พมพครงท 14. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

รามค�าแหง.

จ�ารอง เงนด. (2551). จตวทยาสงคม (Social Psychology). กรงเทพฯ: ส�านกพมพโอเดยนสโตร.

ภาสกร จตรใครครวญ. (2553). เทคโนโลยของสอใหมและการน�าเสนอตวตนตอสงคมกบพฤตกรรม

การสอสารบนเครอขายสงคมออนไลน. วทยานพนธปรญญานเทศศาสตรมหาบณฑต

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มารศร สอทพย. (2542). ลลาเสยดสในวรรณกรรมของลาว ค�าหอม. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช 2554. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ: นานมบคพบลเคชนส จ�ากด.

อธษฐาน ตงอ�าพน. (2556). กระบวนการสอสารเพอสรางความมชอเสยงของตนเองผานเครอขายสงคม

ออนไลน. วทยานพนธปรญญานเทศศาสตรมหาบณฑต สาขานเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อรทย ชนอครพงศ. (2557). การศกษาค�าดาในภาษาไทยตามแนวอรรถศาสตรชาตพนธและวจนปฏบตศาสตร

วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาภาษาศาสตร มหาวทยานเรศวร.

Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

Bandura, A. (1989). Social Cognitive Theory. Annals of Child Development, 6, 1-60.

Bandura, A. (2001). Social Cognitive Theory of Mass Communications. In J. Bryant, & D. Zillman

(Eds.). Media effects: Advances in Theory and Research (2nd ed., 121-153). Hillsdale, NJ:

Lawrence

ครในศตวรรษท 21

Teachers in the 21st Century

ประสาท เนองเฉลม1

Prasart Nuangchalerm1

Received: 18 October 2019 Revised: 15 November 2019 Accepted: 13 January 2020

บทคดยอ

การเรยนการสอนในศตวรรษท 21 ไดรบอทธพลจากวทยาการทหลากหลายและความกาวหนาของ

เทคโนโลยสารสนเทศ ธรรมชาตการเรยนรของผเรยนมความไวตอขอมลขาวสารและการเปลยนแปลง ครใน

ศตวรรษท 21 จงตองปรบความคด เปลยนแปลงวธการ และประเมนการเรยนรของตนเองอยางตอเนอง

เพอใหสนองตอบตอการพฒนาคณภาพการศกษาในยคของการแขงขนทศกยภาพผเรยน การเรยนการ

สอนแบบเดมอาจไมตอบโจทยของบรบททเปลยนแปลงไป บทความนมงน�าเสนอแนวคดและทางปฏบตใน

การพฒนาตนเองของครในศตวรรษท 21 ซงครจะตองพฒนานวตกรรมการเรยนการสอนทรวมสมย รจก

ใชเทคโนโลยผนวกเขากบเนอหาและวธสอนอยางเหมาะสม

ค�ำส�ำคญ : การพฒนาตนเอง, ศตวรรษท 21, การพฒนาคร, หลกคดแหงการพฒนา

Abstract

Teaching and learning in the 21st century is heavily influenced by the diverse disciplines and

advancements of information technology. It is the nature of learners to be sensitive to information

and change. Teachers in the 21st century need to adjust their educational ideas. They should

change their mindset, and the practices they use, as well as assess learning to respond to the

development of educational quality in the age of competition. The traditional ways of teaching

may not answer the modern contexts. This article aims to present the concept of teacher

self-development that can be applied to enhance teacher quality. Teachers in the 21st century must

develop innovative teaching by incorporating technology into appropriate contents and instruction.

Keywords: self-development, 21st century, teacher development, concept of development

1 รองศาสตราจารย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม1 Associate Professor, Faculty of Education, Mahasarakham University

ประสาท เนองเฉลมครในศตวรรษท 21 16

บทน�ำ

การด�ารงชวตและการท�างานลวนมความ

ซบซอนและเปลยนแปลงอยางรวดเรว การท�างาน

ยคใหมตองรกวางและรลก เพอใหงานนนส�าเรจราบ

รนโดยบรณาการศาสตรตางๆ เขาดวยกน และ

กอใหเกดความสรางสรรคทางสงคมจนน�าไปส

นวตกรรมทเหมาะสมกบแตละบรบท ซงความ

กาวหนาทางวทยาการมมากมายและแนวโนมท

เพมสงขนอยางตอเนอง รวมทงผลของการน�า

เทคโนโลยสารสนเทศมาชวยในการแพรกระจาย

ของขอมลขาวสารตางๆ จนท�าใหความร ในยค

ปจจบนจงเปลยนแปลงเรว มการผลตและเกดขน

ของความรอยางรวดเรว ในขณะเดยวกนความรก

เปลยนแปลงและพฒนาไปเรวมากกวาจากอดต

ผคนในศตวรรษท 21 จงตองปรบตวและรเทาทน

การเปลยนแปลงของวทยาการ อกทงยงตองมสต

ในการด�ารงชวตใหมความสขมากยงขน (สรรตน

นาคน, 2562; Waters and others, 2016)

การด�ารงชวตและการท�างานทมความสข

นนต องได รบการปพนฐานผานกระบวนการ

ทางการศกษา การเรยนการสอนในยคใหมตอง

เปลยนไปตามบรบททางสงคมและวฒนธรรมการ

เรยนร ครเปนหวใจส�าคญในการออกแบบและจด

กจกรรมการเรยนรสผเรยน ครยคใหมจงเปนกลไก

ในการพฒนาสงคมทงปจจบนและอนาคต ดงนนคร

ยคใหมตองเขาใจหลกการเรยนการสอน ตระหนก

วาโลกเชอมโยงถงกนและไมสามารถจ�าแนกความร

ใหดงเดยวได (Xu & Chen, 2016) การเรยน

การสอนแบบทองจ�าอาจมความส�าคญในบางเนอหา

แตบางเนอหาอาจเนนทกษะและกระบวนการ

บางเนอหาอาจเน นการบมเพาะคณลกษณะ

บางประการ การเรยนรในยคใหมอาจเนนทความร

นอยลง ซงเกดจากความเขาใจทคลาดเคลอน

วาการทองจ�าเปนอปสรรคของการเรยนร ความรม

ความคงทนนอยลงกวาอดตเนองมาจากความไว

ของขอมลและเทคโนโลยสารสนเทศ (Leonardi &

Meyer, 2015)

แตอยางไรกตาม ขอมลสารสนเทศอาจม

ทงสวนทเปนประโยชนมากและมประโยชนนอยขน

กบความนาเชอถอของขอมล การคดวเคราะหและ

ตดสนใจในการน�าข อมลไปใช ย อมส งผลต อ

พฒนาการของสงคมโดยรวมได ความรเพมขน

อยางมหาศาลแตเวลาในการจดการเรยนการสอน

ในระบบการศกษายงเทาเดม จงกอใหเกดค�าถามท

ทาทายตอผเรยนในศตวรรษท 21 วาจะจดการเรยน

การสอนอยางไรเพอตอบสนองตอธรรมชาตการ

เรยนร รวมทงสงตองก�าหนดเนอหาสาระตางๆ ไว

ในหลกสตร การเขาถงขอมลตางๆ ดเปนเรองทงาย

และฉบไว แตการเรยนการสอนในยคใหมเนนทการ

มอบเครองมอและวธการเรยนรเปนส�าคญ ครงหนง

ผเขยนเคยไปนเทศการเรยนการสอนของนสตฝก

ประสบการณวชาชพครในรายวชาวทยาศาสตร

ขณะทจดการเรยนการสอนมนกเรยนทนงหลงชน

เรยนยกมขนถามนสตทฝกประสบการณวชาชพคร

วา “ครครบท�าไมสงทสอนไมเหมอนกบท Google

บอกไวครบ” เหตการณนสะทอนวาการเรยนรใน

ยคใหมการเขาถงความรอาจเทาทนผสอน บางครง

กเปนดาบสองคมแกผ เรยนเพราะไมร ว าสงใด

ถกตองสงใดผดหลกวชาการ ผ เขยนจงถาม

นกเรยนคนนนแทนนสตฝกประสบการณวชาชพคร

ไปวา “แลวรไดอยางไรวาสงทปรากฏใน Google

ถกตองหรอมค�าอธบายทนาเชอถอไดมากกวาคร”

ซงนกเรยนกตอบวา “ผมกไมรครบ เพราะวาขณะท

ครสอน ผมกปอนค�าทตองการอยากรลงไปใน

อนเทอรเนตเทานนเองครบ” นนแสดงวา ผเรยนม

ความกระตอรอรนในการเรยนและพยายามเทาทน

การเรยนการสอนของคร แตถาหากครไมใหหลก

คดหรอวธการทถกตอง กยอมกอใหเกดความเขาใจ

บางประการทคลาดเคลอนได

ผ เ รยนสามารถเขาความร ใหมๆ ผาน

โทรศพทมอถอได แตในขณะทการเรยนการสอนใน

ชนเรยนยงเนนเรองของการทองจ�าเนอหา การสอบ

วดความรผเรยนในทฤษฎและหลกการรวมสมย

ผเรยนยคใหมอาจตองการความรทน�าไปใชแตอาจ

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 17 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ไมเนนภาคทฤษฎมากนก ดงนน การเรยนการสอน

จงมกตงค�าถามวาจะท�าอยางไรใหความตองการ

ของผเรยนและครมาบรรจบกนอยางสมดลและ

ลงตวทสด แตทายทสดแลวไมวาเทคโนโลยจะด

ขนาดไหน การเรยนการสอนจะเนนผเรยนเปน

ส�าคญอยางไร แตครกคอหวใจของความส�าเรจใน

การเรยนรของผเรยน ครคอนกออกแบบและพฒนา

กระบวนการเรยนรทดทสดส�าหรบผเรยน (ประสาท

เนองเฉลม, 2550; ประสาท เนองเฉลม, 2561)

บทความนมงน�าเสนอแนวคดและทางปฏบตในการ

พฒนาตนเองของครในศตวรรษท 21 ซงครจะตอง

พฒนาตนเองในหลากหลายรปแบบและวธการ

จดการเรยนการสอนอยางเหมาะสม

ครกบกำรเปลยนแปลงและกำรปรบตว

สงทหลายคนก�าลงเปนกงวลคอบรบท

การเรยนร และการด�ารงชวตของคนยคใหม

เปลยนแปลงไปจากอดต เราเขาสยคของความ

กาวหนาและการแพรขยายของขอมลสารสนเทศ

ผานระบบเครอขายอนเทอรเนต รวมทงการท�างาน

ของปญญาประดษฐทชวยใหการค�านวณและ

ประมวลผลของขอมลเปนไปอยางรวดเรวและ

แมนย�า การพงพาเทคโนโลยและคอมพวเตอรก

ชวยเตมเตมศกยภาพการเรยนรของมนษยอยาง

มหาศาล เฉกเชนเดยวกน กลดทอนความสามารถ

บางประการในการท�างานและเรยนร เชน การจดจ�า

บางเนอหา สตร สมการ การค�านวณ การใสใจใน

รายละเอยดของงาน ซงสงใดทเกดจากการใช

ประสาทสมผสและมการปฏสมพนธตอสงเราทอย

ภายใตขอบเขตนนจะชวยใหเรารสกและเขาใจใน

ความประณต เรยนรทจะใสในในรายละเอยด สราง

เปนประสบการณตรงของตนเอง (Baeten &

Simons, 2016)

มนษยมความสามารถในการปรบตว ท�างาน

ในลกษณะทยดหยนไดมากกวาเทคโนโลยหรอการ

ท�างานผานคอมพวเตอร แตมนษยมขอจ�ากดเรอง

อารมณ ความออนไหวทางอารมณ ความเหนอย

ความออนลา และปจจยอนๆ ในทางจตวทยาของ

การท�างาน ดงนน งานบางอยางบางประการกควร

ใหมนษยไดใชความสามารถ นอกจากน งานทตอง

ใชจนตนาการและความคดสรางสรรคกลวนเกด

จากการท� างานของมนษย ท ต อง เช อมโยง

ประสบการณเดม และวเคราะหในสถานการณใหม

เพอน�าไปสการสงเคราะห รวมไปถงการออกแบบ

และผลตนวตกรรมทตอบสนองความตองการของ

มนษย โดยเฉพาะการจดการเรยนการสอนทจะ

พฒนาเยาวชนใหเปนทรพยากรทมคณคาตอ

ประเทศชาตและเปนพลโลกทสรางสรรค ครยคใหม

จงตองเรยนรกบการเปลยนแปลงของขอมลขาวสาร

และวทยาการทางดานเทคโนโลยชวยการเรยนร

ของผเรยน ตองเปนผใชงานทฉลาดรและสามารถ

บรณาการเทคโนโลยทเหมาะสมเขาส ชนเรยน

รวมทงการกระต นใหผ เรยนสนใจในบทเรยน

เกดการเรยนรอยางความหมายและคณคาตอชวต

(Haddix, 2015)

การปรบตวในบรบททมการเปลยนแปลงอย

ตลอดเวลา ชวยใหครยคใหมตองกาวทนและกาว

ตามวทยาการใหมๆ รวมทงการสรางทกษะการ

เรยนรอยตลอดเวลา ซงการมทกษะการเรยนรจะ

ชวยปรบเปลยนและยกระดบศกยภาพของครใหม

ความแกรงในทงวชาการและวชาชพ (นารรตน

รกวจตรกล, 2560) ดงนน การเปลยนแปลงใดๆ

กยอมเกดขนอยางเปนพลวต แตเหนอสงอนใดคร

ยคใหมตองเตรยมรบมอกบความการเปลยนแปลง

อยางรเทาทน การท�าความเขาใจในศาสตรการสอน

หลกสตรในศตวรรษท 21 การประเมนการเรยนรท

หลากหลายและตอบสนองสภาพจรง การเปนผใช

และสรางสรรคนวตกรรมการเรยนการสอนผาน

เทคโนโลยรวมสมย สงเหลานเองจะกระตนใหคร

ยคใหมไมปลอยพาตวเองไปตามกระแสเดมหรอ

กระแสการเรยนรทตกยค

การเรยนรยคนเนนพลงความเชอในศกยภาพ

การเรยนรของตนเอง มปรชญาและแนวคดการ

ประสาท เนองเฉลมครในศตวรรษท 21 18

ศกษารวมสมย สามารถน�าพาผเรยนบรรลความ

ส�าเรจได โดยครตองน�าเครองมอและกระบวนการ

ทจ�าเปนมาใช สรางแรงบนดาลใจในการท�างานตาม

จรรยาบรรณวชาชพ และสรางแรงจงใจใหเกดแก

ผเรยนดวยรปแบบการเรยนการสอนทหลากหลาย

เสรมศกยภาพผเรยนดวยการสรางสภาพแวดลอม

และบรรยากาศทเออตอการเรยนร (Kajamaa and

others, 2018) แนะน�าแหลงเรยนรนาเชอถอและ

เปนประโยชนตอการสรางเสรมเตมตอความร

แหลงเรยนรนนอาจเปนทงออนไลนและเทคโนโลย

ทชวยใหเกดการเรยนรไดง าย สามารถน�ามา

บรณาการและปรบใชในการด�ารงชวต การท�างาน

และการสอสารอยางมประสทธภาพ (ภาพท 1)

ภำพท 1 การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยสารสนเทศ

ครตองท�าความเขาใจในธรรมชาตการ

เรยนร รวมทงวธการเขาถงความร ของผ เรยน

ตองปรบเปลยนวธคดและปรบตวใหเทาทนกบ

วทยาการรวมสมย ตองเรยนร อย ตลอดเวลา

คนควาหาความรใหมๆ เพอใหเทาทนกบบรบทท

เปลยนแปลงไป ทส�าคญครตองปรบความคด

เปลยนแปลงวธการ ประเมนผลการปฏบต และ

ปรบปรงตอยอด (ภาพท 2)

ภำพท 2 แนวคด 4ป เพอเปนครยคใหม

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 19 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ลกษณะส�ำคญของครในศตวรรษท 21

ครทดตองมการเรยนรและปรบตวอยาง

สม�าเสมอ หากครขาดการพฒนาตนเอง ไมคนควา

หาความรทปรบเปลยน ไมแสวงหาวธการจดการ

เรยนรใหเทาทนกบยคสมย กจะพลอยท�าใหคร

ตกยคของเรยนรได ครในศตวรรษท 21 จงตองปรบ

ตวเรวและยดหยนกบบรบททเปลยนแปลงไป

ซงครควรมการเรยนรในลกษณะตางๆ (ไพฑรย

สนลารตน, 2557; ประสาท เนองเฉลม, 2559;

Gudmundsdottir & Hatlevik, 2018; Uerz and

others, 2018) ดงน

1. กำรจดสภำพแวดลอมและบรรยำกำศ

ของหองเรยนเปนศนยกลำง ผเรยนทกคนลวน

มความสนใจ ความถนด และความแตกตางกน

การเรยนการสอนจงไมใชเปนไปตามความตองการ

ของครเทานน หากแตเปนกระบวนการเรยนรทม

สวนรวม สรางเสรมบรรยากาศทเปนประชาธปไตย

เออประโยชนใหผ เรยนไดเรยนร อยางเตมตาม

ศกยภาพ ซงสภาพแวดลอมและบรรยากาศ

การเรยนรทดจะชวยกระตนใหผเรยนเกดแรงจงใจ

ในการเรยน

2. ผเรยนคอผผลตควำมรดวยตนเอง

เมอสงคมกาวผานสการเรยนรในยคใหมโดยใช

ความรทสงสมในยคทผานมาเพอพฒนานวตกรรม

และน�าไปส การสร างคณคาตอการด�ารงชวต

เทคโนโลยสารสนเทศกลายเปนแหลงเรยนร

อนมหาศาลทสามารถเขาถงไดแบบไมจ�ากดกาล

จ�ากดสถานท ดงนน การตดต อสอสารและ

การเชอมโยงขอมลสะดวก ประหยด รวดเรว ความร

จงไมควรเปนการเรยนเพอสอบและประเมนผล

การเรยน แตหากเปนการประเมนการเรยนรทเปน

ไปตามศกยภาพ ร จกน�าข อมลสารสนเทศท

หลากหลายมาวเคราะห สงเคราะห และประเมนคา

ตอการตดสนใจในการสรางนวตกรรมทเหมาะสม

กบการด�ารงชวต

3. บรณำกำรควำมรตำงๆ ทมมำใชใน

กำรสรำงสรรคและพฒนำองคควำมร ใหม

ความรมอยางมหาศาล แตการน�าความรมาใช

ประโยชนในการด�ารงชวตและการท�างานจ�าเปน

ตองมวธการน�ามาใชอยางฉลาดร โดยเฉพาะอยาง

ยงยคทเครอขายอนเทอรเนตและเทคโนโลย

สารสนเทศไดเปลยนแปลงวธการเรยนรของผเรยน

ความรตางๆ ลวนไดรบการพฒนาและตอยอดจาก

ผลงานวจยทมาแตกอน และผานการยอมรบโดย

แวดวงทางวชาการ การน�าความรมาบรณาการจะ

ชวยใหเกดการเรยนรแบบขามศาสตร จนน�าไปส

การสรางนวตกรรมทสามารถน�ามาใชในชวตประจ�า

วนไดอยางหลากหลายรปแบบ อาท การขาม

ศาสตรระหวางดนตรศกษากบฟสกส ซงเปนศาสตร

ของมนษยศาสตรและสงคมศาสตรกบวทยาศาสตร

การเลนดนตรตองมความรเรองเสยง ความถ

รปทรง รปราง การออกแบบเครองดนตร ในขณะท

ทางมนษยศาสตรและสงคมศาสตรเกยวพนกบ

สนทรยะ วฒนธรรม การจรรโลงใจ การเชอมโยง

ความเปนชมชน หากครท�าความเขาใจขามศาสตร

กจะสรางมลคาทางความคดและเกดคณคาในการ

สรางสรรคนวตกรรม

4. แบบอยำงทำงสงคม มจรรยำบรรณ

คณธรรม จรยธรรม ครกเปรยบดงผทออกแบบ

สงคมในโลกปจจบนและอนาคต สามารถชน�าความ

คดและวธการด�ารงชวตของคนในสงคมโดยใช

กระบวนการทางการศกษาเปนเครองมอน�าพา

ผเรยนสความเปนมนษยทสมบรณ การเปนแบบ

อยางทดโดยยดหลกคณธรรม จรยธรรม และ

จรรยาบรรณแหงวชาชพ ตะเปนหนทางน�าไปส

การสรางตวแบบทด ในการด�ารงชวตอยรวมกบ

ผ อ น ในสงคมได อย างปกต สข รวมท งการ

เปนตนแบบในจรยวตรการครองตน ครองคน

ครองงาน มจรรยาบรรณในวชาชพคร มคณธรรม

และจรยธรรม ซงการเปนตนแบบทดกจะสราง

สงคมคณภาพ ในการเปนตวแบบนนตองเปนผทม

ประสาท เนองเฉลมครในศตวรรษท 21 20

ลกษณะของการเปนนกคด นกแกปญหา นกปฏบต

และลงมอท�าอยางมงมนเพอกอใหเกดผลตผลของ

งานอยางสรางสรรค ครตองสรางแรงบนดาลใจ

(Inspiration) ใหแกผเรยน โดยนยทครเปนตนแบบ

ทางการเรยนร (Learning idol) ทผเรยนสามารถ

ยดมนและน�าไปเปนกรอบแนวคดในการเรยนเรยน

การท�างาน และการด�ารงชวตได

5. พฒนำทกษะกระบวนกำรคดขนสง

การคดเปนหวใจส�าคญของการเรมตนทจะเปนผน�า

การเปลยนแปลง หากวธการคดนนผดพลาดหรอ

คลาดเคลอนยอมน�าไปสความส�าเรจของงานทไม

เปนไปตามเปาหมาย การมทกษะการคดขนสง

สามารถท�าไดหลากหลายวธ ทงน ขนกบสภาพ

แวดลอมและสภาพปญหาทเปนตวกระตนใหเกด

การหาแนวทางแกปญหาอยางสรางสรรค การคด

วเคราะห การคดแกปญหา การคดสรางสรรค

การคดตดสนในอยางมเหตผล ท�าใหเกดสงคม

แหงการเรยนรทอยรวมกนแบบประชาธปไตย

6. สงเสรมกำรเรยนรตำมวยและเตม

ตำมศกยภำพ การเรยนรเปนการเปลยนแปลงวธ

การคดและด�ารงชวต ผทเรยนรตลอดเวลายอมเกด

การเปลยนแปลงไปในทางทดขน สามารถปรบตว

และด�ารงชพอยในสงคมอยางปกตสข สามารถ

พฒนาศกยภาพตนเองไดอยางเตมท การอาน

หนงสอหรอคนควาเพมเตมเกยวกบการวจย

การคนควาวทยาการใหมในประเดนทรวมสมยยอม

สรางมลคาทางวชาการแกตวคร การเขารวมเวท

ประชมวชาการ การท�าวจยในชนเรยน และ

การเผยแพรผลการวจยยอมชวยใหครสรางชมชน

วชาชพและชมชนวชาการไดอยางด ครจะคนพบ

ศกยภาพแหงตนไดอยางไมนาเชอ เกดความภาค

ภมใจและเหนคณคาในตนเอง พรอมทจะเรยนรและ

รบสงใหมๆ ในการพฒนาตนเองไดอยางมความสข

อาจกลาวไดวา การเรยนรในยคใหมนนมหลากหลาย

รปแบบและวธการ ซงครจะตองเขารวมชมชนทาง

วชาการและชมชนวชาชพทจะดงศกยภาพของ

ตนเองใหพรอมรบกบการเปลยนแปลงในบรบท

ตางๆ ได การปรบเปลยนวธคด วธท�างานและ

ประเมนตนเองในการเปนบคคลแหงการเรยนร กจะ

ชวยยกระดบคณภาพการเรยนการสอนดวย

7. มวสยทศนและตกผลกทำงควำมคด

การตงเปาหมายการเรยนร การก�าหนดวสยทศน

เปนการสรางแรงจงใจทจะบรรลความส�าเรจตามท

คาดหวง แตการจะบรรลซงวสยทศนนน ครตอง

เรยนร ยอมรบ และเขาใจในบางมตของการท�างาน

รจกวเคราะห วพากษวจารณบนพนฐานของการ

ท�างานอยางสรางสรรค การเปนนกคดกจะชวยให

มองโลกอยางรอบดาน ไมมอคตตอบคคลหรอระบบ

การท�างาน หากแตมองไปทเปาหมายวาจะท�า

อยางไรใหผ เรยนบรรลศกยภาพในการเรยนร

อยางแทจรง การเรยนรทจะชวยสรางแรงจงใจ

(Motivation) กยอมเกดจากแรงบนดาลใจทเปน

ตวขบใหเกดการเปลยนแปลงจากภายในจตใจ และ

แสวงหาวธการทจะแกปญหาหรอท�าใหงานนน

บรรลซงความส�าเรจ ทงนกตองมหลกคณธรรม

จรยธรรม ชวยยดเหนยวจตใจและกรอบน�าทางท

จะใหงานนนมประสทธภาพ ครท�างานอยางมความ

สขบนพนฐานของหลกคดทเหมาะสม

8. ฉลำดรในกำรใชเทคโนโลย โลกแหง

ขอมลขาวสารและความกาวหนาของวทยาการ

สารสนเทศไดเชอมโยงขอมลตางๆ ทหลากหลาย

ไวดวยกน การรบรและตอบสนองตอขอมลทนาเชอ

ถอจนสามารถน�าไปรบใชไดอยางเหมาะสมเปน

เรองส�าคญทจะตองมการท�าความเขาใจ ครควร

พฒนาตนเองโดยการคนควาตอยอดความรตางๆ

จากแหลงเรยนร เรยนรผานเทคโนโลยผานเครอ

ขายอนเทอรเนต รวมทงรจกน�าเทคโนโลย สอ และ

แหลงเรยนรตางๆ มาบรณาการรวมกบการเรยน

การสอน

9. มองโลกแบบองครวม ความรตางๆ

ในชวตไมไดแยกสวน หากแตระบบการศกษาตาง

หากทแยกความรเปนสวนๆ เพอใหงายและสะดวก

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 21 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ตอการจดการเรยนการสอน ดงนน การเรยนใน

สถานศกษาจงมงเนนใหผเรยนไดเขาใจทฤษฎท

เหมาะสม แตผเรยนไมสามารถเชอมโยงความรท

แยกยอยสองครวมในการน�าไปใชแกปญหาและ

ด�ารงชวต ครยคใหมจงพยายามเหนยวน�าใหผเรยน

ไดมองเหนภาพของการท�างานและด�ารงชวตใน

ลกษณะองครวม ร จกบรณาการความร ร จก

ท�าความเขาใจในศาสตรอนๆ ท�าความเขาใจใน

ความคดเหนทแตกตางกนวามมมองของความรม

หลายมตในการน�าไปใช ทงนขนกบบรบทและ

สภาพแวดลอมในชวงเวลานน

10. ปฏรปตนเองอยำงสม�ำเสมอ ครท

เรยนรอยตลอดเวลาคอครทมชวต หากหยดการ

เรยนรและครปลอยใหตนเองลอยไปกระแสของ

ความร ยอมอาจไมดแน เนองจากวทยาการตางๆ

มพลวตและขบเคลอนสงคมอยางตอเนอง ผเรยนก

มพฒนาการรวมกบความทนสมยของเทคโนโลย

และองคความรใหมๆ ทไดรบการผลตจากทวโลก

ความรทกวนนสามารถเชอมโยงถงกนอยางฉบไว

และสะดวกตอการน�าความรมาตอยอด ครจงตอง

ปฏรปตนเองอยางสม�าเสมอเพอทจะไดปรบตวให

เทาทนกบความเปลยนแปลงและเปนตนแบบทด

ในการเรยนร ปรบบทบาทในการท�างานไดอยาง

ยดหยน มทกษะชวตและทกษะในการท�างาน

ครตองท�าหนาทเป นทงผ อ�านวยความ

สะดวกในการเรยนรแกผ เรยน ทปรกษาในการ

พฒนาตนเอง ตนแบบของการด�ารงชวต นกคด

ออกแบบการเรยนร และการประเมนการเรยนร

นกสรางแรงบนดาลใจ และเปนนกเรยนร โดยท

แตละบทบาทนนลวนใชหลกการเรยนการสอน

ผนวกเทคโนโลยทเหมาะสม ซงจะชวยใหแตละ

บทบาทของครนนมประสทธภาพในการท�างานและ

สรางสรรคนวตกรรมสสงคมได

ครในศตวรรษท 21 กบกำรพฒนำตนเอง

ครทดสร างผ เรยนท ยงใหญได (Good

teacher makes great students) ครทดจงมบทบาท

ส�าคญในการสรางแรงบนดาลใจทจะพฒนาตนเอง

ซงควรมลกษณะอยางนอย 10 ประการ ไดแก

มความร เนอหาสาระททนสมย ถกตอง และครบถวน

(Content) สามารถใชคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศในการเรยนการสอนได (Computer &

ICT) มความสามารถทางการค�านวณ (Computing)

ในการคาดคะเนทน�าไปสการพยากรณได ยดมนใน

อาชพและจรรยาบรรณแหงวชาชพคร (Career) ซง

เปนรากฐานทมนคงในการครองตน ครองคน และ

ครองงาน สามารถ ตดตอสอสาร (Communication)

ประสานงานไดอยางมประสทธภาพ มการสราง

เครอขาย (Connection) การท�างานทงในและ

นอกสถาบนได และเรยนรรวมกนผานเครอขาย

ออนไลน (Collaboration) ได อย างเท าทน

การสรางสรรค (Creativity) นวตกรรมทางความคด

และตอยอดสการพฒนาการเรยนการสอนไดอยาง

เหมาะสมตามธรรมชาตและศกยภาพการเรยนร

ของผ เ รยน ขณะเดยวกนตองท�างานอยางม

วจารณญาณ ใชสต มความภมตานทางทางความ

คด ซงการมสตยอมเกดจากจตวพากษวจารณ รจก

ไตรตรองมองสภาพปญหาอยางลกซง (Critical

mind) จนน�าไปส ปญญาในการท�างานอยางม

ความสข (Contemplation) โดยแนวคดหลก

10 ประการ หรอ 10C จะชวยพฒนาลกษณะของ

การเปนครในศตวรรษท 21 ไดอยางปกตสข พรอม

ทจะปฏรปตนเองสการเปนบคคลแหงการเรยนร

ตามล�าดบ การพฒนาตนเองนนมแกนส�าคญทจะ

ชวยเตมเตมใหเปนครมออาชพ ผเขยนขอน�าเสนอ

แนวคดการพฒนาตนเองของครในศตวรรษท 21

ดงปรากฏในภาพท 3

ประสาท เนองเฉลมครในศตวรรษท 21 22

การพฒนาลกษณะดงกลาวขางตน ครควร

เชอมโยงทงความร ทกษะ และคณลกษณะ

อนพงประสงคโดยตองปรบความคดเสยใหมวา

การเปนครยคศตวรรษท 21 ตองเรยนรและพฒนา

ตนเองมากกวาอดต เนองจากความรมมหาศาลและ

หลากหลายวธการ ผเขยนจงน�าเสนอแนวทางการ

พฒนาตนเองของครในศตวรรษท 21 วาตอง

ปรบเปลยนทงวธคด วธปฏบต ประเมนตนเอง และ

ปรบปรงตอยอด ดงน

• มเป าหมายในการท�างาน มหลกคด

มปรชญาชวตและการท�างาน (Aims & philosophy)

• สรางความเชอทสงผลตอพฤตกรรมใน

เชงบวก (Building mindset)

• พฒนาทกษะการเรยนร ทเปนผ สร าง

ทกษะทจ�าเปนในการเรยนร (Constructive skills)

• ออกแบบวธการคดทจะพฒนาคณภาพ

การเรยนการสอน (Design thinking)

• จดการเรยนการสอนตามทไดออกแบบมา

ใหเกดประสทธภาพ (Effective instruction)

• แบงปนประสบการณในการท�างานและ

พฒนาผเรยน (Fields sharing)

• มเครอขายการท�างานและการเรยนรทด

(Good network)

• น�าเครองมอทชวยใหเกดการเรยนรอยาง

หลากหลายรปแบบและวธการมาชวยในการพฒนา

ตนเอง (Have learning tools)

• ส อสารและมปฏสมพนธ กบผ เ รยน

เพอนรวมงาน และผบรหาร (Interactive learning)

• ประเมนการเรยนรของผเรยนเพอน�าไปส

การวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน (Judgment

learners)

• พฒนาความร ทกษะ และคณลกษณะ

อนพงประสงคทงของตนเองและของผเรยน (K-P-A

enhancement)

• รจกสรปและถอดบทเรยนในการท�างาน

และการเรยนร (Lesson learned)

การพฒนาตน เองของคร อ าจท� า ได

หลากหลายวธขนกบการมองเหนคณคาของตนเอง

(Self-efficacy) หากตวครมความเชอมนในตนเอง

วาสามารถยกระดบความสามารถทางการเรยนรได

กยอมท�าใหพฒนาศกยภาพตามวถทางทตนสนใจ

และถนด ซงจะเปนค�าตอบใหกบตวครเองวาพรอม

ทรบมอกบการเปลยนแปลงและยนดปรบตวเขากบ

โลกทมความซบซอนมากขน ครกจะมความสขใน

การท�างานและด�ารงชวตมากขน เพราะครไดบรรล

ซงคณคาของความเปนครในศตวรรษท 21 ดวย

ภำพท 3 แนวคดการพฒนาตนเองของคร

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 23 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ตนเอง เมอความคดเปลยนแปลงไปกยอมสงผลตอ

ทางปฏบตทตอบสนองตอธรรมชาตของผเรยน

ซงจะเปนการประเมนทงแนวคดและการปฏบตวา

ไดบรรลตามปรชญาการศกษาของโลกยคใหมหรอ

ไม อยางไร หากพบวาการพฒนาการเรยนการสอน

ยงไมบรรลตามเปาหมาย กตองท�าวจยและพฒนา

คดคนหาวธการทจะท�าใหการเรยนการสอนเกด

จดสมดลระหวางหลกสตร การเรยนการสอน

การประเมนผล และทายทสดครจะพบคณคาของ

การเรยนรทเปนครมออาชพอยางมความหมาย

บทสรป

ศตวรรษท 21 มความก าวหน าของ

เทคโนโลยสารสนเทศและวทยาการตางๆ อยาง

รวดเรว ครจงตองปรบความคด เปลยนแปลงวธการ

และประเมนการเรยนรของตนเองอยางตอเนอง

สามารถเชอมโยงหลกสตร การเรยนการสอน และ

การประเมนการเรยนรใหเหมาะสมตามบรบทของ

หองเรยน ผเขยนหวงวาแนวคดและทางปฏบตใน

การพฒนาตนเองของครในศตวรรษท 21 น จะชวย

ใหครไดเขาใจในวถของการเปลยนแปลงทงความร

รปแบบ วธการ แตเหนอสงอนใดครตองบรรลซง

ศกยภาพแหงตน (Self-actualization) วามความร

ความสามารถ และเปนบคคลแหงการเรยนร กอนท

จะชวยใหผเรยนบรรลศกยภาพของตนเองเชนกน

เมอครเปลยนแปลงและปรบตวใหเทาทนแลวยอม

บมเพาะใหผเรยนเปนบคคลแหงการเรยนร รจกน�า

เครองมอ วธการ และทกษะการเรยนรทจ�าเปนมา

ใชในการด�ารงชวตไดอยางปกตสข

เอกสำรอำงอง

นารรตน รกวจตรกล. (2560). การพฒนาวชาชพคร. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม,

11(1), 21-33.

ประสาท เนองเฉลม. (2550). การออกแบบการเรยนรแบบยอนกลบ (Backward Design). วารสาร

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, 26(2), 82-88.

ประสาท เนองเฉลม. (2559). การปฏรปตนเองสความเปนครมออาชพ. วารสารมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน, 7(1), 66-74.

ประสาท เนองเฉลม. (2561). หลกการศกษาเบองตน. ขอนแกน : คลงนานาวทยา.

ไพฑรย สนลารตน. (2557). สตตลกษณของครผน�า. กรงเทพฯ: วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

สรรตน นาคน. (2562). ผลการใชรปแบบการเรยนการสอนตามแนวจตตปญญาศกษาส�าหรบนกศกษา

วชาชพคร. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, 13(3), 273-282.

Baeten, M., & Simons, M. (2016). Innovative field experiences in teacher education: Student-

teachers and mentors as partners in teaching. International Journal of Teaching and

Learning in Higher Education, 28(1), 38-51.

Gudmundsdottir, G. B., & Hatlevik, O. E. (2018). Newly qualified teachers’ professional digital

competence: implications for teacher education. European Journal of Teacher Education,

41(2), 214-231.

Haddix, M. M. (2015). Cultivating racial and linguistic diversity in literacy teacher education: Teachers

like me. Routledge.

ประสาท เนองเฉลมครในศตวรรษท 21 24

Kajamaa, A., Kumpulainen, K., & Rajala, A. (2018). A digital learning environment mediating

students’ funds of knowledge and knowledge creation. Studia paedagogica, 23(4), 49-66.

Leonardi, P. M., & Meyer, S. R. (2015). Social media as social lubricant: How ambient awareness

eases knowledge transfer. American Behavioral Scientist, 59(1), 10-34.

Uerz, D., Volman, M., & Kral, M. (2018). Teacher educators’ competences in fostering student

teachers’ proficiency in teaching and learning with technology: An overview of relevant

research literature. Teaching and Teacher Education, 70, 12-23.

Waters, L., Barsky, A., Ridd, A., & Allen, K. (2015). Contemplative education: A systematic,

evidence-based review of the effect of meditation interventions in schools. Educational

Psychology Review, 27(1), 103-134.

Xu, A., & Chen, G. (2016). A study on the effects of teachers’ information literacy on information

technology integrated instruction and teaching effectiveness. Eurasia Journal of

Mathematics, Science & Technology Education, 12(2), 335-346.

การรบร ความสามารถของตนเองในการท�างานรวมกบภาคเอกชน

ภายใตโครงการ Talent Mobility ของนกวจยในมหาวทยาลย

University Researchers’ Self-Efficacy for Working with Private Sector in

Talent Mobility Program

วลลพ ลอมตะค1, มลลกา สงขสนท2

Wanlop Lomtaku1, Mullika Sungsanit2

Received: 5 October 2019 Revised: 9 December 2019 Accepted: 13 January 2020

บทคดยอ

โครงการTalentMobilityรเรมขนโดยมวตถประสงคเพอสงเสรมการเคลอนยายบคลากรดานการวจยและพฒนาจากสถาบนวจยของรฐและมหาวทยาลยไปท�างานยงบรษทเอกชน เพอบรรเทาปญหาการขาดแคลนบคลากรดานวจยและพฒนาในภาคเอกชนแตปจจบนมนกวจยจากภาครฐเขารวมโครงการไมมากนก ทงๆ ทส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาตไดสงเสรมปจจยจงใจภายนอกใหอยางตอเนอง ทงนหากสงเสรมปจจยจงใจภายใน เชน การรบรความสามารถของตนเอง จะชวยใหนกวจยในมหาวทยาลยเขารวมโครงการ TalentMobility มากขนหรอไมงานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาการรบรความสามารถของตนเองของนกวจยในมหาวทยาลย ในการท�างานรวมกบภาคเอกชนภายใตโครงการTalentMobilityผวจยไดด�าเนนการศกษาวจยโดยการสมภาษณเชงลกกลมตวอยางคอนกวจยในมหาวทยาลยจ�านวน30คนทงทเคยเขารวมและไมเคยเขารวมโครงการTalentMobilityและวเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหาตามวธของJohnson&LaMontagne(1993) ผลการวจย พบวา มปจจยทเกยวกบการรบรความสามารถของตนเองในการท�างานรวมกบภาคเอกชน ชมชน ภายใตโครงการ Talent Mobility แบงไดเปน 5 ดาน ไดแก 1) ดานการสอสารการถายทอดความรทางวชาการใหภาคเอกชนชมชน2)ดานการหาและหรอการสรางเครอขายกบภาคเอกชนชมชน3)ดานการน�าความร/ผลงานวจยเชงพนฐานไปประยกตใชและพฒนาตอยอดในเชงพาณชย4)ดานการมความรความเชยวชาญเพยงพอในการแกปญหา/ท�างานวจยใหกบภาคเอกชนชมชนไดและ5)ดานการบรหารจดการงานและเวลาเพอใหสามารถเขารวมโครงการTalentMobilityไดโดยนกวจยทเคยเขารวมโครงการTalentMobilityจะมการรบรความสามารถของตนเองในการท�างานรวมกบภาคเอกชน

ชมชนสงกวานกวจยทไมเคยเขารวมโครงการTalentMobility

ค�ำส�ำคญ:การรบรความสามารถของตนเอง,นกวจยมหาวทยาลย,โครงการTalentMobility

1 นกศกษาหลกสตรปรญญาปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการจดการ ส�านกวชาเทคโนโลยสงคม

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร2 สาขาวชาเทคโนโลยการจดการส�านกวชาเทคโนโลยสงคมมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร1 Doctoralstudent,SchoolofManagementTechnology,InstituteofSocialTechnology,SuranareeUniversityofTechnology2 SchoolofManagementTechnology,InstituteofSocialTechnology,SuranareeUniversityofTechnology

วลลพ ลอมตะค, มลลกา สงขสนทการรบรความสามารถของตนเองในการท�างานรวมกบภาคเอกชน..... 26

Abstract

ATalentMobilityprogramhasbeeninitiatedtofacilitatethemobilizationofresearchand

development(R&D)personnelfrompublicresearchinstitutesanduniversitiestoprivatecompanies.

Themoveshouldhelpalleviatetheshortageofsuchpersonnelintheprivatesector.However,

onlyafewresearchershavejoinedtheprogram.TheNationalScienceTechnologyandInnovation

PolicyOffice(STI)haspromotedmanyextrinsicmotivationalfactors,buttheefforthasnotbeen

sufficient. If the STI promotes intrinsicmotivational factors such as Self-Efficacy, it will help

encouragemoreuniversityresearcherstoparticipateintheTalentMobilityprogram.Thepurpose

ofthisresearchwastostudyuniversityresearchers’self-efficacyanddeterminewhetherornotit

issuitableforworkingwiththeprivatesectorintheTalentMobilityprogram.Thedatacollectedin

thisstudyincludedin-depthinterviewswithresearchers,whohadparticipatedintheTalentMobility

program,andthosewhohadnot.ThedatawereanalyzedusingcontentanalysisfollowingJohnson

&LaMontagne(1993).TheresultsindicatedthattheSelf-Efficacyforworkingwithprivatesector

couldbedividedintofiveareas:1)communicationsandtransferofknowledgetotheprivatesector,

2)findingandbuildingnetworkswiththeprivatesector,3)applyingbasicknowledgefromresearch

resultsfordevelopmentandcommercialization,4)havingsufficientknowledgeandexpertiseto

researchandsolveproblemswiththeprivatesector,and5)managementofworkandtimeto

collaboratewiththeprivatesector.TheresearcherswhohadparticipatedintheTalentMobility

programhadahigherSelf-Efficacytoworkwiththeprivatesectorthantheresearcherswhohad

notparticipated.

Keywords: self-efficacy, Talent Mobility program, university researcher

Introduction

TheTalentMobilityprogramwasinitiated

by the National Science Technology and

InnovationPolicyOffice(STI).Theprogramhas

facilitated themobilization ofR&Dpersonnel

frompublicresearchinstitutesanduniversities

to work with private companies in order to

reducetheshortageofresearchanddevelopment

personnel in theprivatesector.Theprogram

waslaunchedin2015,andSTIhasexplored

numerousexternalenvironmentalfactorsand

incentivestoencourageresearcherstojointhe

program. For example, STI set up a federal

agency that helps facilitate the coordination

between researchers in universities and

enterprises, encourages the adaptation of

regulationsthatenableresearcherstoworkwith

the private sector, provides compensation to

universitieshiringresearcherstoworkwiththe

privatesector,andprovidescompensationfor

researchers and research assistants, etc.

However,despiteallefforts,itwasfoundthat

only a few researchers joined the program

(Lomtaku&Sungsanit, 2017).From2013 to

2017, only 549 researchers from the public

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 27 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

sector participated in the Talent Mobility

program,whichaccountedforonly1.49percent

of the 36,749 science, technology and

innovationpersonnelinThailand(STI.,2017).

Self-efficacyapplied in thisresearch is

based on the Self-Efficacy Theory (SET)

presentedbyBandura(1977).Anorganization’s

personnel will seek to meet demand and

chooseactivitiesthatareachallengetotheir

internalmotivation(Eccies,2002).Thisintrinsic

motivationexistswhenindividualsfeelthatthey

have theabilityand the freedom toset their

ownactivity.Thiscorrespondstothedefinition

ofself-efficacy (Bandura,1986),which is the

assessmentofpersonnel’sabilitytocreateand

manage their desired actions in order to

accomplish sets of tasks.Self-efficacy is the

mostimportantvariableleadingtoachangein

thebehaviorofpeople,andbehaviorisheavily

influencedbyabeliefinpersonnel’sabilityto

be able to practice that behavior (Bandura,

Adams,Hardy&Howells,1980).

The problem of having only a few

researchersparticipatingintheTalentMobility

programhasnotyetbeensolved.Self-efficacy

seemstobetheintrinsicmotivationalfactorthat

mostinfluencesparticipation/non-participation

intheTalentMobilityprogram.

Objective

To study universi ty researchers’

self-efficacyanddeterminewhetheritissuitable

forworkingwiththeprivatesectorintheTalent

Mobilityprogram.

Methodology

Thisstudyusesqualitativeresearchby

using in-depth interview technique toexplore

universityresearchers’self-efficacyinworking

withtheprivatesectorundertheTalentMobility

program.Theconceptofself-efficacyproposed

byBandura (1986) is theself-assessmentof

personnel about their ability to create and

managedesiredactionsinordertoaccomplish

a set of tasks. The researchers applied this

self-efficacyconceptasitsoperationaldefinition

toassesstheirowncapabilitiesaboutworking

with the private sector and to achieve the

stated goal of applying their professional

expertiseintheprivatesector.

Population and Sampling: The key

informants in this study were 30 university

researchers in science technology and

innovation.Theyweredividedintotwogroups:

agroupof18whohadpreviouslyparticipated

intheprogram,andasecondgroupof12who

hadworkedinthesameorrelatedfacultieswith

researcherswhohadparticipatedintheTalent

Mobilityprogram.Samplingwasaccomplished

by using the quota Sampling method and

determining that the proportion of sample in

bothgroupswassimilar.

Measurement: The r e sea r che r

developed a Semi-Structured interview that

included open-ended questions about the

universityresearchers’self-efficacyinworking

withtheprivatesectorundertheTalentMobility

program,whichfollowedtheSelf-Efficacytheory

(Bandura,1986).

Data Analysis: Data analysis used

contentanalysisbyJohnsonandLaMontagne

วลลพ ลอมตะค, มลลกา สงขสนทการรบรความสามารถของตนเองในการท�างานรวมกบภาคเอกชน..... 28

(1993):Sixstepswereinvolvedintheanalysis:

(1) Data preparation, (2) Familiarity with the

data, (3) Identificationof theunitofanalysis,

(4)Tentativecategories,(5)Refinedcategories,

and(6)Categoryintegrity.

Results

Thirtyindividualswereinterviewed;most

weremale(80%).Thesamplepopulationwas

dividedinto18peoplewhohadparticipatedin

theTalentMobilityprogramand12peoplewho

hadnotparticipatedintheprogram.

Theresultsshowthatthesampleshad

self-efficacyforworkingwiththeprivatesector

undertheTalentMobilityprogram.Thisconclusion

canbereachedafterevaluatingthefollowing5

categories:1)Communicationsandthetransfer

ofknowledgetotheprivatesector,2)Finding

andbuildingnetworkswiththeprivatesector,

3)Applyingbasicknowledge/researchresults

for development and commercialization,

4)Havingsufficientknowledgeandexpertiseto

researchandsolveproblemswiththeprivate

sector,and5)Managementofworkandtime

tocollaboratewiththeprivatesector.

Table 1 shows the number of times each category was mentioned (f) and the number of informants

who mentioned each category (n), This sampling enabled a comparison between

self-efficacy of university researchers’, who had participated in the Talent Mobility program,

and those who had not. (n = 30).

(Categories) the number of times the

information was

mentioned (f)

the number of informants

who mentioned it (n)

Participated

(N=18)

Not

participated

(N=12)

Participated

(N=18)

Not

participated

(N=12)1. Communications and the transfer of knowledge to

the private sector 12 2 5 2

2. Finding and building networks with the private sector 24 29 15 83. Applying basic knowledge / research results for

development and commercialization31 8 14 4

4.Havingsufficientknowledgeandexpertiseto

researchandsolveproblemswiththeprivatesector

30 14 14 9

5.Managementofworkandtimetocollaboratewith

theprivatesector

14 20 11 8

Table1showsthatthesamplesinthe

group, who had participated in the Talent

Mobil i ty program, talked mostly about

self-efficacy in applying basic knowledge/

researchresultsfordevelopmentandcommer-

cialization(f=31,n=14).Next,Table1shows

self-efficacyinhavingsufficientknowledgeand

expertisetoresearchandsolveproblemswith

theprivatesector (f=30,n=14).Thenthe

Tableshowsself-efficacyinfindingandbuilding

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 29 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

networkswiththeprivatesector(f=24,n=15),

self-efficacyinmanagementofworkandtime

tocollaboratewiththeprivatesector(f=14,

n=11).Finallythesamplesthattalkedtheleast

about self-efficacy in communications and

transfer of knowledge to the private sector

(f=12,n=5).\areshown.Thesamplesinthe

groupwhohadnotparticipated in theTalent

Mobilityprogramtalkedmostlyaboutself-efficacy

infindingandbuildingnetworkswiththeprivate

sector(f=29,n=8).Nextwasself-efficacyin

management of work and having time to

collaboratewiththeprivatesector(f=20,n=8),

self-efficacyinhavingsufficientknowledgeand

expertisetoresearchandsolveproblemswith

theprivatesector(f=14,n=9),andself-efficacy

inapplyingbasicknowledge/researchresults

fordevelopmentandcommercialization(f=8,

n=4).Thesesamplesspoketheleastabout

self-efficacyincommunicationsandtransferof

knowledgetotheprivatesector(f=2,n=2).

A comparative analysis of university

researchers’self-efficacyforworkingwith the

privatesectorundertheTalentMobilityprogram

amongresearcherswhohadparticipatedand

thosewhohadnotissummarizedbelow.

Communications and transfer of

knowledge to the private sector.

Thesamplesinthegroupwhoparticipated

intheTalentMobilityprogramdiscussedthis

dimension the least.Thesamplesmentioned

thiscategoryjust12timesoutof111timesthe

category was mentioned, representing just

10.81percent.Also,only5outof18people

(27.78%)discussedthisdimension.Researchers

whohavehighself-efficacyincommunications,

andtransferofknowledgetotheprivatesector,

saidthisskillisdifficult.Especiallychallenging

iscommunicatingwithemployeesorpeoplein

theprivatesectorwhohavelimitedknowledge

ofthetopicoftheirexpertise.However,most

samples thought it possible to communicate

andtransferknowledge.Examplesofwhatthe

researcherssaidinclude:“Researcherstalkwith

workerstodeveloptheirskillsbecausetheyare

not engineers; they do not have technical

knowledge. Researchers need tomake the

workers understand the researcher’s goal of

‘wanting to do it correctly”. Some company

ownersdonothaveahighlevelofeducation

and using the correct vocabulary became a

problem.

Thesamplegroupthatdidnotparticipate

in theTalentMobilityprogramdiscussed the

communications and transfer of knowledge

factor the least. They onlymentioned it two

times out of 73 times the categories were

mentioned (2.74%).Only2outof12people

mentionedthisdimension,representingjust16.67

percentofuniversityresearchers’self-efficacy.

Thisdimensionofself-efficacyisrelativelylow

forthisgroupandtheseindividuals indicated

that it was difficult and they didn’t want to

communicate and transfer knowledge to the

private sector. Examples of the researchers’

words included: “the companyownerswould

expectmetosolveit,buttheydidnotprovide

muchinformation.Onlytheworker’smanager

wouldcooperatewithme.Theworkersdidnot

cooperate, so I did not participate with the

privatesector.”

วลลพ ลอมตะค, มลลกา สงขสนทการรบรความสามารถของตนเองในการท�างานรวมกบภาคเอกชน..... 30

Finding and building networks with

the private sector.

ThegroupwhoparticipatedintheTalent

Mobilityprogramdiscussedthisdimension24

times (21.62%) and 15 individuals (83.33%)

mentionedthistopic.Mostresearchersinthis

grouphavehighself-efficacyinthisdimension,

whichisfindingandbuildingnetworkswiththe

privatesector.Theseresearchersfounditnot

difficult because they already have a strong

networkincludingorganizationnetworks,private

sector alumni, and community networks.

Examples of the words of the researchers

include: “There are companies interested in

workingwithme,theywillfindaresearcher.If

thecompaniesfixtheproblemthemselves,the

researchanddevelopmentcostsarerelatively

high(smallcompany).Iwantedtofindagrant

fromthegovernmenttohelpthecompanyto

ease theburdenon thebudget.”... “Ihavea

connection already, I looked into several

industries especially small and medium

enterprise, I want them to develop their

products,buttheydonothaveenoughmoney

andIseethisproject,whichhasabudget,can

helpthem.”

Thegroupofresearcherswhohadnot

participated in the Talent Mobility program

discussedthisdimensionmorethantheother

dimensions. The samples mentioned this

dimension29times(39.73%)with8individuals

mentioningit(66.67%).Mostresearchersinthis

grouphadlowself-efficacyinthisdimension.

Theyhadtheperceptionthatitwasdifficultto

findandbuildnetworkswiththeprivatesector.

Only 8.33%of the researchers in this group

wereable tofindorbuildanetworkwith the

privatesector.Theresearcherssaid:“Tofinda

companyintheTalentMobilityprogramisquite

difficult.Iwasnotformallyintroducedtoeach

company, so asking them if they had any

problemsdrew limited response. Inaproject

involving the Department of Industrial

Promotion,somecompanieshadalreadytold

researchers that theywanted researchers to

helpresolveanyissues.”Theircommentswere

“ResearchersinBangkokarecloserandeasier

toaccess than researchers in theprovinces,

theyhadfeweropportunitiestomeetwiththe

privatesector“

A p p l y i n g b a s i c k n o w l e d g e /

research results for development and

commercialization

ThegroupwhoparticipatedintheTalent

Mobility program discussed this dimension

31 times (27.93%), and 14 of the individual

samples (77.78%)mentioned thisdimension.

Most researchers in this group have high

self-efficacyinthisdimension.Theythoughtthat

applyingbasicknowledge/researchresultsfor

development and commercialization are not

difficultbecausetheyalreadydotheseintheir

researchwork.Afewresearchersweregood

atbasicresearchwork,butwereunabletoget

involvedinteamsinwhichtheprofessorshad

already done application research. Example

wordsoftheresearchersincluded:“Mostofthe

researchers collaboratewithexperts inother

disciplines. Normally, researchers do not

research with the private sector in applied

research,Theresearchersusebasicresearch

tosolveproblems,andthecompanyhasmany

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 31 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

problems, and some problems cannot be

solved, but I find ways to solve them” In

contrast,thegroupwhohadnotparticipatedin

the Talent Mobility programmentioned this

dimensionjusteighttimes(10.96%),andonly

4people(33.33%)oftheindividualsmentioned

thisaspect.Mostresearchersinthisgrouphave

low self-efficacy in this dimension. These

researchers tend not to see how their

knowledgeandbasicresearchcanbeapplied

and further developed to be commercially

viable. Some good researchers thought that

their research results were not useful for

commercialization. Some regarded research

workforcommercializationrathercumbersome.

Several researchers also said they enjoyed

workingonbasicresearch.Examplesofwhat

theseresearcherssaidinclude:“Ifeelthatmy

own research project was not ready to

participate with the Talent Mobility program

becauseitmustengagewellwithindustry.My

researchhasnotreachedthestagewhereitis

possiblebecause itwasstillonlypreliminary

research in lab scale unlikely to reach the

so-calledcommercialorcommercialprototype

forall.”...“Ithinkthattheprivatesectorneeds

more research benefits. The research output

willrevealasecret.Therearemanydifficulties”

Having sufficient knowledge and

expertise to research and solve problems

with the private sector.

ThegroupwhoparticipatedintheTalent

Mobilityprogramdiscussedthisdimension30

times(27.03%)and14individualresearchers

(77.78%) mentioned this dimension. Most

researchersinthisgrouphavehighself-efficacy

in thisdimension.Mostof these researchers

ensurethattheyhavesufficientknowledgeand

expertiseandthattheycansolveproblemsand

do research with the private sector. Some

researchersinthisgroupprimarilytalkandwork

withtheprivatesectorandtheyhavetheskills

todoit.Examplesoftheseresearchers’words

include: “The problems in private companies

arecomplexandanappraisalbySTIisstrict,

but the researchers were not pressured

because they had to work like this before.

Researchersvieweditasachallenge;itwas

anotherstagethattheresearcherscouldshow

when working with the private sector.”....

“ResearchersdoresearchintheTalentMobility

program just like the company itself. Some

company owners trust researchers. The

researchers can build confidence by their

actionsfollowinganagreementwiththem.”....“

Imakeadecisiontooperateonthepotential

that I have. We need to understand the

company’s needs if they expect us to help

them.”

Thegroupwhohadnotparticipatedin

the Talent Mobility programmentioned this

dimension14times(19.18%)and9researchers

(75%) mentioned this dimension. Most

researchersinthisgrouphavelowself-efficacy

inthisdimension.Theytendtoviewtheprivate

sectorashavinghighexpectations.Theyare

notcomfortablewiththehighexpectationsofa

privatecompany.Todothiswork,theresearchers

needed help from a student or research

assistant.Researcherswillseeksolutionsthat

meettheirownexpertise.Thetypesofthings

the researchers said in this group include:

วลลพ ลอมตะค, มลลกา สงขสนทการรบรความสามารถของตนเองในการท�างานรวมกบภาคเอกชน..... 32

“To do the Talent Mobility program, the

companies expect a substantial contribution.

Theprivatesectorwantstoseetheestablishment

ofaclearandconcreteoutput.”....“Workingwith

companiescomeswithhighexpectationsfrom

thecompanies”...“Ifitisinvolvedresearch,it

requiresateamtohelp.Itneedsstudentsto

helpandittakesmoretime”

Management of work and time to

collaborate with the private sector.

ThegroupwhoparticipatedintheTalent

Mobilityprogramdiscussedthisdimension14

times(12.61%)and11researchers(61.11%)

mentioned this dimension. Most of the

researchersinthisgrouphadhighself-efficacy

inthisdimension.Theirabilitytomanagework

andtimeallowsthemtofrequentlyparticipate

intheTalentMobilityprogram,andtheyhave

flexible schedules. These researchers said

things such as the following: “In the Talent

Mobilityprogram,thereisadatethatwecan

manage.”...“Myjobshavealreadybeenreduced,

IhavethetimetodothisprojectandIcando

my basic research for publication too, but I

focusonapplicationtosolvetherealproblems.”

Thegroupwhohadnotparticipatedin

the Talent Mobility programmentioned this

dimension20times(27.40%).Mostresearchers

in this group had low self-efficacy in this

dimension.Mostofthemwereunabletoattend

to the Talent Mobility program because of

workload, research, personnel, or family

burdens.Samplesofwhat theseresearchers

saidwere:“Iamnotafraid,butactuallyinthe

practical sense, it hashinderedme inmany

different ways. The data used for doing

researchcomesfromtheprivatesector.Togain

insight from industry, researchersmustoften

gotothejobsite.Travellingisabarrierforme

because I cannot go very often”... “Moving

researchersinouruniversityisrelativelydifficult

becausetheyhaveaheavyworkload.”

Conclusion

In the discussion, the university

researchers were divided on how to assess

self-efficacyforworkingwiththeprivatesector.

Theirdiscussionscenteredonusingthosewho

hadattendedtheTalentMobilityprogramand

thosewhohadnotasaguideline.

Self-efficacy for communications and

transfer of knowledge to the private sector.

Theresearcherswhoparticipatedinthe

TalentMobilityprogramhadhighself-efficacy

inthefieldofcommunicationsandtransferof

knowledgetotheprivatesector.Communications

andtransferofknowledgetotheprivatesector

aredifficult.Theseresearchersthoughtthatit

waspossibletocommunicatewiththeprivate

sectoremployeesorcommunitymemberswho

don’thaveexpertise intheresearchers’field,

Contrarily,theresearcherswhoneverparticipated

intheTalentMobilityprogramhadrelativelylow

self-efficacyinthisdimension.Theythoughtthat

communication and transfer of knowledge to

theprivatesectorwasdifficultandtheydidnot

wanttocommunicateandtransferknowledge

totheprivatesector.TheTalentMobilityprogram

isaprojectthatrequirestheabilitytocommunicate

andtransferknowledgetotheprivatesectorat

large.Therefore, researcherswhohavehigh

self-efficacy in this fieldwillparticipate in the

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 33 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

TalentMobilityprogram,whiletheresearchers

whohavelowself-efficacyinthisfieldwillnot

jointheTalentMobilityprogram.Consistentwith

theconceptofBandura(1997),peopletendto

avoiddifficultcircumstancesthatexceedtheir

ability. They will choose activities that will

benefitfromtheirabilities.

Self-efficacy for finding and building

networks with the private sector. The

researchers who participated in the Talent

Mobility program have high self-efficacy in

findingandbuildingnetworkswiththeprivate

sector.Theythoughtthatfindingandbuilding

networkswiththeprivatesectorwasnotdifficult.

Theytendedtoalreadyhaveformednetworks

includingorganizationalnetworks,privatesector

alumninetworks,andcommunitynetworks.On

the other hand, the researchers, who never

participatedintheTalentMobilityprogram,had

relatively low self-efficacy in this dimension.

Theythoughtthatitwashardtofindandbuild

privatesectorandcommunitynetworks.Only

8.33percentoftheseresearchersareableto

findandbuildanetworkwiththeprivatesector

andthelocalcommunity.Theresearcherswho

hadalreadyfoundanetworkwiththeprivate

sectorhaveahighself-efficacyinthisareaand,

theytendtoparticipate intheTalentMobility

program.Theresearcherswhohavenotaffiliated

withtheprivatesectorandthecommunitytend

tohavelowself-efficacyinthisdimensionand

theytendnottoparticipateintheTalentMobility

program. Consistent with the concept of

Bandura (1997), direct experience affects

self-efficacy. People who have self-efficacy

recognized that they have ability and skills

usefulinpracticeandtheabilitytoachievethe

desiredgoal.

Self-efficacy for applying basic

knowledge / research results for development

and commercialization.

Theresearchers,whoparticipatedinthe

TalentMobilityprogram,havehighself-efficacy

in the field of applying basic knowledge /

research results for development and

commercialization. They have the ability to

transferknowledgeandbasicresearchresults

towardsapplicationandfurtherdevelopmentfor

commercialization. Since most of these

researchers have integrated application-

orientedresearchworkalready,someofthem

aregoodatbasicresearch,buttheyareable

to assist application research teams. In

contrast,theresearcherswhoneverparticipated

in the Talent Mobility program have low

self-efficacy in this dimension.Most of these

researchersarenotsurehowtheirknowledge

andbasicresearchcanbeappliedandfurther

developed commerc ia l ly . Some good

researchersthoughtapplicationandcommercial

researchwascumbersomeandarehappyto

work in basic research. This research found

thatresearcherswhohadparticipatedinapplied

and integrative research already had a high

self-efficacy in this dimension and tended to

participate in theTalentMobility program. In

contrast, researchers, who do not frequently

workinapplication-orientedresearch,havelow

self-efficacyinthisareaandtheytendnotto

participate in the Talent Mobility program.

ConsistentwiththeconceptofBandura(1997)

one’sdirectexperienceaffectstheirself-efficacy

วลลพ ลอมตะค, มลลกา สงขสนทการรบรความสามารถของตนเองในการท�างานรวมกบภาคเอกชน..... 34

in this area. People who have self-efficacy

recognizedthattheyhavetheabilityandskills

usefulforpracticeandknowtheycanachieve

thedesiredgoal.

Self-efficacy for having sufficient

knowledge and expertise to research and

solve problems with the private sector.

Theresearcherswhoparticipatedinthe

Talent Mobility program also have high

self-efficacy in the field of having sufficient

knowledgeandexpertisetoresearchandsolve

problemswiththeprivatesector.Mostofthese

researchers are confident that they have

sufficientknowledgeandexpertiseinproblem

solving and that they can successfully do

research for the private sector. Researchers

who primarily talk andwork with the private

sector have sufficient skills. In contrast, the

researchers, who never participated in the

TalentMobilityprogram,havelowself-efficacy

inthisdimension.Theythinkthattheprivates

sectorhashighexpectationsandthattheymay

notmeettheexpectationsoftheprivatesector.

Theresearchersareabletodothiswhenthey

have students or research assistants who

desiretosolvetheseproblemsandhavethe

properexpertise.TheTalentMobilityprogram

isaprojectthatrequiresresearcherstohave

adequate knowledge and problem-solving

expertisetodoresearchwiththeprivatesector

andthelocalcommunity.Therefore,researchers

whohavehighself-efficacyinthisfield,tendto

participate in theTalentMobility program. In

contrast,researcherswhohavelowself-efficacy

will not join the Talent Mobility program.

ConsistentwiththeconceptofBandura(1997),

peopletendtoavoiddifficultcircumstancesthat

exceedtheirability.Individualswillchoosetheir

ownactivitiesandmakesure that theyhave

theabilitytobesuccessfulintheirwork.

Self-efficacy for the management of

work and time in collaborating with the

private sector.

Theresearchers,whoparticipatedinthe

TalentMobility program, have relatively high

self-efficacyinmanagingtheirworkandtimein

collaboratingwiththeprivatesector.Theycan

manage their time in order to be able to

participateintheTalentMobilityprogramand

theyareable tomanageaflexibleschedule.

Researchers, who never participated in the

Talent Mobility program, have relatively low

self-efficacy in this dimension. The main

reasonsthattheseresearcherswereunableto

participateintheTalentMobilityprogramisthat

theyhadtroublebalancingtheirteachingand

researchworkloadortheyhadfamilyburdens.

Theresearcherswhohavehighself-efficacyare

abletomanageworkandtimetocollaborate

with the private sector and thus they will

participate in theTalentMobility program. In

contrast, theresearcherswhohaverelatively

lowself-efficacyinthemanagementofworkand

timeforcollaboratingwiththeprivatesectorwill

notjointheTalentMobilityprogram.Consistent

withtheconceptofBandura(1997),peopletend

toavoiddifficultcircumstancesthatexceeded

theirability. Individualswill choose theirown

activitiestomakesurethattheyhavetheability

toworksuccessfully.

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 35 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

Application

This research found that researchers

whoparticipateintheTalentMobilityprogram

aremostlypeoplewhohavehighself-efficacy

infiveaspects:1)communicationsandtransfer

ofknowledgeto theprivatesector,2)finding

andbuildingnetworkswiththeprivatesector,

3)applyingbasicknowledge/researchresults

for development and commercialization,

4)havingsufficientknowledgeandexpertiseto

researchandsolveproblemswiththeprivate

sector,and5)managementofworkandtime

forcollaboratingwiththeprivatesector.Most

researcherswhodonotparticipateintheTalent

Mobility program are people who have low

self-efficacyinsomeorallofthesefiveareas.

Thisresearchfocusesonthedevelopment

andpromotionofuniversityresearcherstohave

greaterself-efficacyinworkingwiththeprivate

sectorand the localcommunity.Thisgreater

self-efficacy will increase the number of

researchers that participate in the Talent

Mobility program, which will help solve the

problem of a shortage of researchers in the

privatesectorandlocalcommunitiesandboost

theinnovation-driveneconomyofthecountry.

Suggestion

Researcherswhohavelowself-efficacy

and work with the private sector need

encouragementandmentoringtoparticipatein

the Talent Mobility program. This can be

achievedbyencouragingresearcherswhohave

experienceworkingwiththeprivatesector to

persuadenon-experiencedresearcherstowork

together on research teams. By working in

teamstheresearcherswillgainexperienceand

skillsinworkingwiththeprivatesectorsuchas

1)developingcommunicationskills,2)developing

theirabilitytotransferknowledgetotheprivate

sectorandthelocalcommunity,3)buildinga

networkwith theprivatesectorand the local

community, 4) bringing more knowledge /

research results intoapplicationsand further

commercialization on their own, 5) gaining

experience in problem solving and doing

research with the private sector and the

community,and6)learningtobettermanage

timeandwork.

Thereshouldbeastudyofotherintrinsic

motivationalfactorsthataffectparticipationin

the Talent Mobility program by university

researcherssuchasgrowthmindset,theneed

forcompetence,needforautonomyorneedfor

relatedness.

Thereshouldbeacomparativestudyof

universityresearchers’self-efficacyforworking

with private sector betweenbeforeandafter

participationintheTalentMobilityprogram.

Acknowledgement

This paper is supported under the

Research Program on capacity building and

development of young researchers according

to the strategic direction of research and

innovation graduate type from the National

Research Council for the year 2019.

วลลพ ลอมตะค, มลลกา สงขสนทการรบรความสามารถของตนเองในการท�างานรวมกบภาคเอกชน..... 36

References

Bandura, A. (1977). “Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change”. Psychological

Review. 84 (2): 191.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. Englewood

Cliffs, N.J.: Prentice-Hall.

Bandura, A., Adams, N. E., Hardy, A. B., and Howells, G. N. (1980). Tests of the generality of

self-efficacy theory. Cognitive Therapy and Research, 4(1), 39-66.

Eccies, J. S., (2003). “Annual Review of Psychology: Motivational Beliefs,” Values and Goals,

no. Retrieved December 17, 2008.

Johnson, L.J., & LaMontagne, M.J. (1993). Research methods using content analysis to examine

the verbal or written communication of stakeholders within early intervention, Journal of

Early Intervention. 17(1): 73-79.

Lomtaku, W., Sungsanit, M., (2017). Why do University’ Researchers join the Talent Mobility

program in Thailand?. In Proceeding of the 5th PSU- USM International Conference on

Arts and Sciences 2017. pp 45-46). Phuket, Thailand: Prince of Songkla University.

National Science Technology and Innovation Policy Office. (2017). Talent Mobility progress report

2017. Available from: https://drive.google.com/file/d/1Avn2rjJRJcCVkaWad-cxvsP60Y7ZZ3dd

/view?usp=drivesdk.

แนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชน

ในประเทศไทย ในรายวชาทกษะการขบรอง หลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต

วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม

Guidelines for the Application of Vocal Teaching Techniques at Private

Music Schools in Thailand: A Vocal Course for Bachelor of Music at

College of Music, Mahasarakham University

สธาสน ถระพนธ1, กาญจนณภทร วรรณสนธ2

Suthasinee Theerapan1, Kannaphat Wannasin2

Received: 23 August 2019 Revised: 9 December 2019 Accepted: 13 January 2020

บทคดยอ

การศกษาวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษาเทคนค/วธการสอนขบรองของครผสอนในสถาบน

ดนตรเอกชนในประเทศไทย และน�าเสนอเทคนค/วธการสอนขบรองทประยกตใชในการสอนรายวชาทกษะ

การขบรอง หลกสตรดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม โดยใชวธการสมภาษณและการสงเกตการ

สอนของคณครผสอนขบรองในสถาบนดนตรเอกชน จ�านวน 3 ทาน ใชวธการวเคราะหขอมลดวยวธการ

วจยเชงคณภาพ (Qualitative research) โดยน�าขอมลทไดมาท�าการวเคราะหและสรปสงเคราะหเนอหา

(Content Analysis)

ผลการวจย พบวา แนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชน

ในประเทศไทย ในรายวชาทกษะการขบรอง หลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต วทยาลยดรยางคศลป

มหาวทยาลยมหาสารคามนนควรใชการวางแผนการสอนทค�านงถงตวผเรยนเปนหลก เนนพฒนาจาก

พนฐานการขบรองของผเรยนดวยความเหมาะสมและเปนธรรมชาต ควรแบงเนอหาการสอนใหผเรยนได

ฝกฝนทกษะการขบรองอยางครอบคลม โดยใชการอธบายดวยภาษาทผเรยนเขาใจงาย สงเกตทกษะ

การขบรองของผเรยนอยเสมอและปรบเปลยนวธการสอนในแตละชวโมงใหไปตามความสามารถของผเรยน

อกทงควรสรางบรรยากาศทดในหองเรยน สรางความคนเคยกบผเรยนและสรางก�าลงใจใหกบผเรยนเพอให

ผเรยนเกดความมนใจในการขบรอง

ค�ำส�ำคญ : การประยกใช, เทคนค/วธการสอนขบรอง, สถาบนดนตรเอกชน, สถาบนอดมศกษา,

วทยาลยดรยางคศลป

1 อาจารยประจ�าวทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม2 เจาหนาทบรหารงานทวไป วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม1 Lecturer, College of Music, Mahasakham University2 General Administration Officer, Mahasakham University

สธาสน ถระพนธ, กาญจนณภทร วรรณสนธแนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชน..... 38

Abstract

This research was conducted for the purpose of observing vocal teaching techniques employed by three instructors in private music schools in Thailand. The observed music teaching techniques would then be introduced to the music course instructions at the College of Music, Mahasarakham University. The qualitative research methodology and content analysis were used as frameworks for data interpretation. In order to introduce the music teaching techniques obtained from the private music schools it was advised that all ideas promote the learner-centered method to help foster the development of a natural singing foundation. The music teaching techniques should involve dividing the course contents into different sections. Dividing the course contents into sections would ensure: thorough practice among learners, an understanding of easily comprehensible language, benefits from monitoring individual progress, exposure to different teaching styles and techniques. A supportive learning atmosphere and a friendly teaching style would improve the overall learning process and outcome.

Keywords: application, techniques/singing instruction, private music schools, higher education institutes, college of music

บทน�า

การขบรองเปนดนตรชนดแรกของมนษย

โดยน�าเสยงและวธการรองจะมผลกระทบตอจตใจ

ผ ฟงใหเกดอรรถรสตางๆ กลาวคอ มนษยใช

รางกายท�าใหเกดเสยงดนตร เสยงมนษยเกดจาก

การน�าเอาอวยวะสวนตางๆ ของรางกายมาใชใน

การผลตเสยง ดงนนศลปการขบรองเปนศาสตรท

ใชหลกการของวทยาศาสตรและศาสตรของการใช

เสยง ซงมกระบวนการทซบซอนและละเอยดออน

(ดวงใจ ทวทอง, 2560: 29-37)

การสอนขบรอง เปนการสอนทมงพฒนา

ทกษะปฏบตทใชทกษะทางดานรางกายเปนสวนใหญ

อกทงการสอนขบรองเปนการสอนทกษะปฏบตท

เกยวเนองกบการท�าความเขาใจกลามเนอตางๆ

ภายในรางกายเพอควบคมการขบรองของตนเอง

ซงในการจดการเรยนการสอนในดานปฏบตทกษะ

นก ม ขนตอนคล ายกบการสอนท ว ไป เช น

ขนวางแผน ขนฝกฝน และขนประเมนผล เปนตน

ชญานศ โนมะยา ฟลอซ (2556: 14-161) ไดกลาว

ถงวธการสอนขบรองวา ผ สอนขบรองควรแบง

เนอหาการฝกฝนใหครอบคลม ไดแก การผอน

คลายกลามเนอ การวางทาทาง การเตรยมลม

หายใจ การวอรมเสยง สอนเทคนคการขบรองทใช

ในบทเพลง และการน�าเทคนคเขาส บทเพลง

ควรฝกฝนอยาสม�าเสมอ ไมหกโหมมากเกนไป

เพราะอาจท�าใหกลามเนอเหนอยลาและไมได

ประโยชนอะไร อกทงควรสรปเนอหาของบทเพลง

วาต องการสอสารเรองใด เช น ความเสยใจ

ความดใจ ความทอแท การใหก�าลงใจ การใหอภย

และการประชดประชน เปนตน

วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลย

มหาสารคาม เปนวทยาลยทางดานดนตรทเปนท

นยมในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย

ทไดเปดโอกาสใหผทมความสามารถทางดนตรเขา

มาศกษาตอในระดบอดมศกษา และในรายวชา

ทกษะการขบรองในหลกสตรนน เปนรายวชาหนง

ทอยหมวดรายวชาเอกเลอก โดยมความมงหมาย

ในรายวชา เพอใหนสตมความรเกยวกบประวต

ความเปนมา ทฤษฎทใชในการขบรอง ไดฝกปฏบต

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 39 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

บนไดเสยง ไดฝกปฏบตขบรองเพลงในรปแบบ

ตะวนตกในขนตน ขนกลาง และขนสง ซงกลาวได

วาอาจารยผสอนนนจะตองวางแผนการสอน เพอ

เรงพฒนาทกษะการขบรองของนสตใหมทกษะ

ขนสง ในบางครง จงท�าใหนสตเกดความเครยดใน

การเรยน และสงผลใหอตราการยายคณะและ

การลาออกเพมขน (วทยาลยด รยางคศลป

มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2562)

การสอนทกษะปฏบตดนตรนน เปนสงท

ผสอนดนตรทกคนควรตระหนกในเรองการเตรยม

การสอน ขนตอนและวธการสอน ซงผสอนจ�าเปน

ตองเปนผมความรความสามารถและประสบการณ

ในการสอนทกษะปฏบตดนตรนนๆ รวมทงเรองราว

ทางจตวทยาการสอนดนตรเพอชวยใหการสอน

ทกษะปฏบตดนตรไดด�าเนนไปเปนขนตอนอยาง

ตอเนองและสมพนธกน อกทงผสอนควรปรบปรง

และพฒนาการวธการจดการเรยนการสอนของ

ตนเองใหมประสทธภาและทนสมยอยเสมอ เพอ

พฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรทด มทศคตทดตอ

การเรยน ซงเปนสงส�าคญทชวยใหผเรยนมความรก

และเกดความขยนในการเรยนรตองการจะฝกซอม

(ณรทธ สทธจตต, 2555)

จากขอมลทกลาวมาขางตนท�าใหผวจยเหน

ถงความส�าคญของวธการสอนขบรองและเทคนค

ตางๆ เกยวกบการสอนขบรอง ทจะสามารถชวย

พฒนาผเรยนใหบรรลวตถประสงคได ซงครผสอน

แตละคนนน มวธการสอนและเทคนคทมความ

แตกตางกน ทจะสามารถพฒนาทกษะการขบรอง

ของผเรยนใหมพฒนาทดยงๆ ขนไป ดงนนผวจย

จงมความสนใจทศกษาวจยเกยวกบเทคนคและวธ

การสอนขบรอง ของครผ สอนในสถาบนดนตร

เอกชนในประเทศไทย เพอน�าเอาแนวคด วธการ

สอนและเทคนคการสอนท เป นประโยชนมา

วเคราะห และน�ามาประยกตใชในการสอนใน

รายวชาทกษะการขบรอง หลกสตรดรยางคศาสตร

บณฑต วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลย

มหาสารคามตอไป

วตถประสงค

1. เพอศกษาเทคนคและวธการสอน

ขบรอง ของครผ สอนในสถาบนดนตรเอกชน

ในประเทศไทย

2. เพอน�าเสนอเทคนคและวธการสอน

ขบรอง ทประยกตใชในการสอนรายวชาทกษะ

การขบรอง หลกสตรดรยางคศลป มหาวทยาลย

มหาสารคาม

วธการศกษา

การวจยในครงน เปนการเกบขอมลเชง

เนอหาเกยวกบวธการสอนขบรองของสถาบนดนตร

เอกชน โดยใชวธการสมภาษณ (Interview) และ

สงเกตการสอน (Observation) เพอน�าขอมลมา

จ�าแนกเนอหา วเคราะหเนอหา และสงเคราะห

เนอหา (Content Analysis) เปนล�าดบ จากนนน�า

ขอมลทไดไปสรปแนวทางการประยกตใชเทคนค

การสอนขบร องของสถาบนดนตร เอกชนใน

ประเทศไทย ในรายวชาทกษะการขบรอง หลกสตร

ดรยางคศาสตรบณฑต วทยาลยดรยางคศลป

มหาวทยาลยมหาสารคาม

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย

ผวจยไดเลอกบคลากรผใหขอมล โดยวธการ

เลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยเลอก

ครผสอนทมผลงานสงนกเรยนเขาแขงขนและไดรบ

รางวลในรายการ Yamaha Music Thailand

Festival ประเภท Singing with Backing Track

ในป 2018-2019 จ�านวน 3 คน ดงน

1. คณครวสนต เกตแกว สงกด โรงเรยน

ดนตรยามาฮานชฏา สลม

2. คณครภทรานษฐ จ�าปาแกว สงกด

โรงเรยนดนตรยามาฮานชฏา สลม

3. คณครฉตรชย แซหลม สงกด โรงเรยน

ดนตรยามาฮา บกซ ภเกต

สธาสน ถระพนธ, กาญจนณภทร วรรณสนธแนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชน..... 40

การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล

ในการด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลในการ

วจยครงน ผวจยใชเครองมอทใชในการวจย คอ

แบบสงเกตการสอนและแบบสมภาษณอยางม

โครงสราง (Structure Interview) โดยแบงเนอหา

ออกเปน 2 สวน ไดแก ขอมลเกยวกบสถานภาพ

ของผใหสมภาษณและขอมลเกยวกบการจดการ

เรยนการสอน ซงเครองมอทใชในการวจยนนผาน

การประเมนความสอดคลอง (IOC) จากผเชยวชาญ

จ�านวน 3 ทาน และเมอน�าแบบสงเกตการสอน

และแบบสมภาษณไปเกบขอมลเรยบรอยแลว

จากนนน�าขอมลทไดมาวเคราะหจ�าแนกเนอหา

จดหมวดหม วเคราะหขอมลใหเปนไปตามหลกการ

วจยเชงคณภาพ เพอสรปสงเคราะหเนอหาน�าเสนอ

แนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของ

สถาบนดนตรเอกชนในประเทศไทย ในรายวชา

ทกษะการขบรองของหลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต

วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม

ผลการศกษา

ในการน�าเสนอผลการวจยนน ผวจยไดแบง

ประเดนการศกษาตามล�าดบ เพอวเคราะหขอมล

ตามวตถประสงคของการวจย ดงน

ตอนท 1 สภาพการจดการเรยนการสอน

รายวชาทกษะการขบรอง หลกสตรดรยางคศาสตร

บณฑต วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลย

มหาสารคาม

1.1 ดานประวตความเปนมาของวทยาลย

ดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม

วทยาลยด รยางคศลป มหาวทยาลย

มหาสารคาม จดตงขนเมอวนท 26 กนยายน 2551

ซงเปนสวนงานภายในของสถาบนอดมศกษาตาม

พระราชบญญตการบรหารสวนงานภายในของ

สถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2550 โดยเปดสอน

หลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต ซงรายวชาทกษะ

ปฏบตขบรองดนตรตะวนตกนนเปนสวนหนงใน

หลกสตร และไดเรมจดการเรยนการสอนขบรอง

ตะวนตกในป พ.ศ. 2555

1.2 อาจารยผสอน

อาจารยผรบผดชอบหลก ในรายวชาทกษะ

การขบรอง ของวทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลย

มหาสารคาม คอ อาจารยสธาสน ถระพนธ และ

Mr. Chang Yanxi เปนผเชยวชาญดานการขบรอง

1.3 รายละเอยดของรายวชาทกษะการขบ

รอง (Course Specification)

วชาทกษะการขบรอง มชอตามหลกสตรวา

รายวชาทกษะดนตรตะวนตก (Western Music

Skills) จ�านวน 2 หนวยกต 2(0-4-2) และมจ�านวน

รายวชาตลอดหลกสตรทงหมด 8 รายวชา โดยม

จดมงหมายของรายวชา เพอใหนสตมความรเกยว

กบประวตความเปนมา ความส�าคญ ทฤษฎทใชใน

การขบรองแบบตะวนตก ฝกปฏบตแบบฝกหด

บนไดเสยง ขบรองบทเพลงแบบตะวนตกและ

น�าเสนอการแสดงขบรอง

1.4 แผนการสอน

ในการวางแผนการสอนในรายวชานน ผสอน

มการประชมวางแผนการสอนและเกณฑการผาน

รายวชารวมกนในทกปการศกษา เพอหารอถง

แนวทางการสอน ปรบปรงแผนการสอนและปรบ

เกณฑการผานรายวชาใหเหมาะสม ซงแผนการ

สอนมเนอหาทเนนไปทการสอนปฏบตขบรองเพอ

พฒนาดานการขบรองเปนรายบคคล และแบบ

ฝกหดอนๆ ทเกยวของ เชน แบบฝกหดในการ

ขบรองและการวเคราะหบทเพลง เปนตน

1.5 วธการสอน

ในการจดการเรยนการสอนนน เปนการ

จดการเรยนการสอนใหเปนไปตามหลกสตร โดยม

ความมงหมาย เพอใหนสตมความรเกยวกบความ

เปนมาของดนตรตะวนตก ทฤษฎทใชในการขบรอง

ฝกปฏบตบนไดเสยง ฝกปฏบตขบรองตะวนตกใน

ขนพนฐาน ขนกลาง และขนสง กลาวคอ เปนการ

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 41 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

จดการเรยนการสอนทอาจารยผสอนตองเรงพฒนา

ผ เรยนใหมทกษะการขบรองจนถงขนสง ใหม

ความรความสามารถเพอพรอมทจะน�าไปประกอบ

อาชพเมอจบการศกษา ซงในซงอาจารยผสอนจะ

ใชวธการสอนใหผเรยนไดฝกฝนการขบรองดวย

ตนเองและเรยนรเทคนคเพมเตมกบอาจารยผสอน

และผเรยนจดการแสดงภาคเรยนละ 1 ครง เพอ

เปนการสรางเสรมประสบการณดานการแสดงให

กบผเรยน

1.6 ดานสอ/แหลงการเรยนร

ผ สอนไดใช หนงสอ Standard vocal

literature, 28 Italian song and Aria และแบบ

ฝกหด Concone op.9 fifty lesson, Concone the

school of sight singing อกทงใชหนงสออรรถบท

การขบรองของ รองศาสตราจารย ดร.ดวงใจ

ทวทอง และหนงสอหลกการพนฐานส�าหรบการ

ขบรองของผชวยศาสตราจารยชญานศ โนมะยา

ฟลอสซเพอเปนแนวทางในการสอนอกดวย

1.7 ดานการวดและประเมนผล

ในการวดผลประเมนผลนน ผ สอนไดใช

เกณฑการประเมนในการผานรายวชา ซงประกอบ

ดวย การเขาชนเรยน (Attend Class) 10%แบบ

ฝกหด (Vocal Exercise) 30% สอบกลางภาค

(Midterm Test) 30% และสอบปลายภาค (Final

Test) 30%

1.8 ปญหาทพบในการจดการเรยนการสอน

ในการจดการเรยนการสอนรายวชาทกษะ

การขบรองไดพบปญหาในการสอน คอ นสตใน

ชนปเดยวกนมทกษะการขบรองทแตกตางกน และ

การเรงพฒนาทกษะกบนสตทมทกษะออนเพอให

พฒนาไปสทกษะขนสง ท�าใหนสตเกดความเครยด

และสงผลใหอตราการยายคณะและการลาออก

เพมขน

ตอนท 2 เทคนค/วธการสอนขบรอง ของคร

ผสอนในสถาบนดนตรเอกชนในประเทศไทย

2.1 ดานประวตความเปนมาของสถาบน

ดนตรเอกชนทท�าการวจย

สถา บ น ดน ตร ย าม า ฮ า แห ง แ ร ก ใน

ประเทศไทย กอตงเมอวนท 27 เมษายน 2509

โดยม ดร.ถาวร พรประภา คณหญงสเนตร

พงษโสภณ และอาจารยแมนรตน ศรกรานนท เปน

ผ รวมกอตง ตอมาในป พ.ศ.2532 ฝายดนตร

ยามาฮาและโรงเรยนดนตรยามาฮาไดท�าการจด

ทะเบยนกอตงบรษทอยางเปนทางการ ในนาม

บรษท สยามดนตรยามาฮา จนกระทงถงปจจบน

เปนสถาบนดนตรเอกชนทไดรบการยอมรบโดย

ทวไปถงมาตรฐานของสนคาทางดานดนตรภายใต

เครองหมาย การคายามาฮาประเทศญปน และได

พฒนาสงคมดวยการเสรมสรางใหเยาวชนไดม

พนฐานทางดานความร เกยวกบดนตรอยางถกตอง

เปนไปตามมาตรฐานสากล โดยการเปดเวทเพอ

แสดงความสามารถทางดานดนตร จงเปนแรงผลก

ดนใหเกดโครงการตางๆ มากมาย เชน Yamaha

Thailand Music Festival, การประกวดวงโยธวาธต

นกเรยน นกศกษา ชงถวยพระราชทานฯ เปนตน

2.2 เทคนค/วธการสอนขบรอง ของคร

ผสอนในโรงเรยนดนตรเอกชน

2.2.1 คณครวสนต เกตแกว

1) ประวตและผลงานของคณคร

วสนต เกตแกว

ภำพประกอบท 1 คณครวสนต เกตแกว

ทมา: สธาสน ถระพนธ (28 พฤษภาคม 2562)

สธาสน ถระพนธ, กาญจนณภทร วรรณสนธแนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชน..... 42

คณครวสนต เกตแกว อาย 46 ป

จบการศกษาคณะครศาสตร สาขาดนตรสากล

วชาเอกขบรอง (เกยรตนยมอนดบ 1 เหรยญทอง)

จฬาลงกรณมหาวทยาลย มประสบการณการสอน

มากกวา 20 ป ปจจบนท�างานสอนขบรองท

โรงเรยนดนตรยามาฮานชฎา สลม โรงเรยนดนตร

ยามาฮาเซนทรลลาดพราว สถาบนสอนขบรอง

ศลปะการใชเสยงและลลา WK Academy โรงเรยน

แสงอรณการดนตร (สาธร) และเปดสอนขบรองท

บาน ซงคณครวสนต เกตแกว เปนผสอนขบรองให

กบลเดย ศรณยรชด ในการแขงขนรายการ

The Mask Singer 2

2) แนวคดและทฤษฎทใชใน

การจดการเรยนการสอน

เปนการสอนขบรองทเนนพฒนา

ตวผ เรยนเปนรายบคคล เลอกวธการสอนให

เหมาะสมกบผเรยน และปรบไปตามความสามารถ

ในการเรยนรของผเรยน โดยเนนการสอนทเรมจาก

พนฐาน เชน การหายใจ การใชลม การเกบลม

หายใจ การใชเสยง การวางทาทางในการขบรอง

และการจบไมโครโฟน เปนตน

3) ความมงหมายในการจดการ

เรยนการสอน

เพอใหผเรยนไดมพฒนาการขบ

รองทด มความเหมาะสมกบพฒนาการการเรยนร

ของตนเองทสามารถเหนไดอยางเปนรปธรรม

4) เทคนคและวธการสอนขบรอง

4.1) ขนเตรยมการสอน

ครผ สอนไดมการทดสอบ

ผเรยนโดยใหผเรยนขบรองเพลงใหฟงเพอประเมน

ทกษะการขบรองกอนเรยน และพดคยถงความ

มงหมายในการเรยนขบรองของผเรยน จากนนน�า

ขอมลทไดไปวางแผนการจดการเรยนการสอนให

กบผเรยนเปนรายบคคล

4.2) ขนสอน

ครผสอนใชวธการสอนทเนน

ไปทตวผเรยนเปนรายบคคล และเลอกวธการสอน

ใหเหมาะสมกบผ เรยน และปรบไปตามความ

สามารถในการเรยนรของผเรยน ซงในการจดการ

เรยนการสอนผสอนจะใชวธการสอนโดยอธบาย

และใหผ เรยนปฏบตเอง แตถาหากผเรยนไม

สามารถปฏบตได ผสอนจงจะสาธตการขบรองใหด

เปนตวอยางเพอใหผเรยนไดเหนเปนรปธรรม และ

สรางแรงบนดาลใจใหกบผ เรยนโดยเนนย�าให

ผเรยนตระหนกถงความมงหมายของผเรยน อกทง

แนะน�าการดแลรกษาเสยงใหกบผเรยนโดยหาม

ตะโกน ใหดมน�าใหมาก ซงการสอนส�าหรบผเรยน

ทตองการไปแขงขนขบรอง ผสอนจะฝกฝนเพอ

เตรยมความพรอมส�าหรบการแขงขนขบรองใหกบ

ผเรยน โดยควบคมการฝกซอมอยางเขมงวด

ภำพประกอบท 2 แบบฝกการวอรมการสนเสยง

(Vibrate) ของคณครวสนต เกตแกว

ทมา: สธาสน ถระพนธ (26 มถนายน 2562)

ภำพประกอบท 3 แบบฝกการใชลมยาวในการ

ขบรอง คณครวสนต เกตแกว

ทมา: สธาสน ถระพนธ (26 มถนายน 2562)

ภำพประกอบท 4 บรรยากาศในการเรยนการ

สอนขบรองของคณครวสนต เกตแกว

ทมา: สธาสน ถระพนธ (28 พฤษภาคม 2562)

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 43 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

4.3) ขนประเมนผล

ผ สอนไมมการบนทกหลง

การสอน แตใชวธการทบทวนความรเดมของผเรยน

กอนเรมเรยนทกครง และใชวธการประเมนโดยให

นกเรยนแสดงในเวทตางๆ และเขารวมการแขงขน

ขบรองในรายการตางๆ เชน Yamaha Thailand

Music Festival, The Voice, รอง เลน เตนยกครว

และไมคทองค�า เปนตน เพอสรางเสรมประสบการณ

ดานการแสดงออกหนาเวท และประเมนภาพรวม

ทกษะการขบรองทเรยนมาทงหมด

5) หนงสอ ต� ารา และส อ /

อปกรณทใชในการเรยนการสอน

ผ สอนได ศกษาหนงสอของ

อาจารยดษฎ พนมยงค คณแหมม วชดา หนงสอ

เกยวกบการขบรองและการสอนขบรองตางๆ และ

ศกษาการสอนขบรองจากเวบไซด Youtube เพอ

เปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนใหทนสมย

อยเสมอ

2.2.2 คณครภทรานษฐ จ�าปาแกว

1) ประวตและผลงานของคณคร

ภทรานษฐ จ�าปาแกว

ภำพประกอบท 5 คณครภทรานษฐ จ�าปาแกว

ทมา: สธาสน ถระพนธ (28 พฤษภาคม 2562)

คณครภทรานษฐ จ�าปาแกว อาย

24 ป ปจจบนเปนคณครสอนขบรองทโรงเรยน

ดนตรยามาฮานชฎา สลม และเปดสอนขบรองท

บาน ผลงานทโดดเดนทางดานการขบรอง คอ

ไดเขารวมการแขงขนขบรอง เชน The winner Est,

Master key เวทแจงเกด และรายการแขงขนขบรอง

อนๆ อกมากมาย และไดสงนกเรยนเขารวมแขงขน

การประกวดขบรองและไดรบรางวลเปนจ�านวนมาก

เคยเรยนขบรองกบครรงโรจน ดลลาพนธ และคร

วสนต เกตแกวและไดร วมงานกบศลปนอนๆ

อกจ�านวนมาก

2) แนวคดและทฤษฎทใชใน

การจดการเรยนการสอน

เป นการสอนขบร องท เน น

พฒนาการขบรองใหเปนไปตามธรรมชาตของ

ผเรยน โดยใหผเรยนมสวนรวมในการเลอกเพลงท

ใชในการเรยนการสอน เพอกระตนความสนใจให

กบผเรยน โดยผสอนเชอวาเมอผเรยนไดท�าใน

สงทรกจะท�าใหผเรยนมกระตอรอรนและมความ

สนใจไดนานยงขน

3) ความมงหมายในการจดการ

เรยนการสอน

เพอใหผเรยนไดเรยนการขบรอง

ดวยความเขาใจและไดเรยนร ฝกฝนการขบรองใน

บรรยากาศทมความสข

4) เทคนคและวธการสอนขบรอง

4.1) ขนเตรยมการสอน

ผ สอนได พดคยถงความ

มงหมายในการเรยนขบรองของผเรยนและพดคย

ถงเปาหมายและขอตกลงในการเรยนกบผเรยนใน

ชวโมงแรก เพอน�าขอมลมาใชในวางแผนการสอน

ใหเหมาะสมกบผเรยน และกอนการเรยนนน ผสอน

จะใหผเรยนมสวนรวมในการเลอกเพลงทใชในการ

เรยน เพอใหผเรยนไดมสวนรวมและกระตนความ

สนใจของผเรยน

4.2) ขนสอน

ครผสอนไดแบงเนอหาการ

สอนใน 1 ชวโมง ประกอบดวย การอบอนเสยง

ประมาณ 15 นาท และน�าเทคนคเขาสบทเพลง

45 นาท โดยใชวธการอบอนเสยงใหกบผเรยน

ซงค�านงถงกลามเนอตางๆ ทใชในการขบรองอยาง

สธาสน ถระพนธ, กาญจนณภทร วรรณสนธแนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชน..... 44

ไมตงเกรง เนนใหผ เรยนมสมาธในการสงเกต

การขบรองของ เพอใหเกดความเขาใจดวยตนเอง

และปลกฝงทศคตใหผเรยนมความรกในการขบรอง

และหมนฝกซอมอยางสม�าเสมอ อกทงท�าการ

วเคราะหปญหาการขบรองของผเรยน เชน ถาหาก

ผเรยนขาดโทนเสยงทดงกงวาน ผสอนจะใชแบบ

ฝกหดทใชสระ “อ” หรอสระ “อ” เพอสรางโทนเสยง

ใหกบผเรยนใหโทนเสยงมความสวางมากขน และ

ถาหากผเรยนขาดโทนเสยงทม เสยงต�า หรอเสยง

หนาอก (Chest Tone) ผสอนจะใชแบบฝกหดทใช

ค�าวา “ยา” มาชวยในการสรางโทนเสยงใหผเรยนม

เนอเสยงทแนนมากขน เปนตน สามารถน�าวธการ

ฝกเขาไปใชในการฝกฝนในบทเพลง ยกตวอยาง

การฝกฝนเสยงต�า ในบทเพลงไมรกด ของคณอ

หฤทย มวงบญศร ฝกโดยการรองค�าวา “ยา” เปน

ท�านองเพอเปดชองเสยงชวงเสยงทมกอนการรอง

เนอเพลง ดงภาพประกอบท 5

ภำพประกอบท 5 แบบฝกหดสรางโทนเสยงหนาอก

(Chest Tone) ของคณครภทรานษฐ จ�าปาแกว

ทมา: สธาสน ถระพนธ (26 มถนายน 2562)

ภำพประกอบท 6 แบบฝกหดส�าหรบสรางโทนใหม

ความกงวานมากขน ของคณครภทรานษฐ จ�าปาแกว

ทมา: สธาสน ถระพนธ (26 มถนายน 2562)

4.3) ขนประเมนผล

ครผสอนใชวธการใหผเรยน

ขบรองใหฟงเพอมการประเมนทกษะการขบรองใน

ทกทายชวโมง และการตดตามการฝกซอมของ

ผเรยนในระหวางสปดาหดวยวธการใหผเรยนสง

การบานผานสอออนไลน เชน Facebook, Line

เปนตน อกทงใชวธการบนทกวดโอกอนเรยนและ

หลงเรยนเพอตดตามพฒนาการของผเรยนและ

สะทอนผลของพฒนาการใหผเรยนทราบ

5) หนงสอ ต� ารา และส อ /

อปกรณทใชในการเรยนการสอน

ครผสอนเลอกใชแบบฝกหด

การฝกการขบรองจากประสบการณทตนเองเคยได

เรยนมาปรบใชในการสอนขบรอง เพอเลอกแบบ

ฝกหดใหเหมาะสมกบผเรยน และศกษาวธการสอน

ขบรองเพมเตมจากเวบไซด Youtube ในการสอน

อกดวย

2.2.3 คณครฉตรชย แซหลม

1) ประวตและผลงานของคณคร

ฉตรชย แซหลม

ภำพประกอบท 8 คณครฉตรชย แซลม

ทมา: สธาสน ถระพนธ (29 มถนายน 2562)

คณครฉตรชย แซหลม อาย 32 ป

จบการศกษาปรญญาศลปกรรมศาสตรบณฑต

สาขาดรยางคศลป มหาวทยาลยทกษณ ปจจบน

เปนคณครสอนขบรองทโรงเรยนดนตรยามาฮา

บกซ ภเกต และเปนคณครสอนวชาดนตร ท

โรงเรยนบานสะป�า (มงคลวทยา) จงหวดภเกต

คณครฉตรชยมประสบการณสอบขบรองมากกวา

10 ป เคยเรยนรองเพลงกบคณครบญรตน ศรวราห

นนท และมผลงานทโดดเดนทางดานการขบรอง

คอ ไดเขารอบการประกวด the star 5

2) แนวคดและทฤษฎทใชใน

การจดการเรยนการสอน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 45 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

เปนการสอนขบรองทเนนพฒนา

ผเรยนใหเปนไปตามชวงวยของผเรยน โดยใชวธ

การสอนใหผเรยนไดเรยนรทฤษฎดนตรและทกษะ

การขบรองไปพรอมๆ กน อกทงเนนการสรางเสรม

ประสบการณดานการแสดงหนาเวทอยางสม�าเสมอ

3) ความมงหมายในการจดการ

เรยนการสอน

เพอใหผ เรยนไดพฒนาทกษะ

การขบรองทเปนไปตามชวงวยของผเรยน และขบ

รองไดเปนธรรมชาตของตนเองมากทสด

4) เทคนคและวธการสอนขบรอง

4.1) ขนเตรยมการสอน

ผสอนไดทดสอบทกษะของ

ผเรยนกอนเรยนวารองเพยนเสยงหรอไม และ

สามารถพฒนาไปตอไดหรอไม และพดคยถงความ

มงหมายในการเรยนขบรองของผเรยน เพอน�า

ขอมลทไดมาใชในวางแผนในการสอนทเหมาะสม

กบผเรยนเปนรายบคคล เชน ส�าหรบผเรยนทอาย

ระหวาง 5-11 ป จะเนนการพฒนาการใชค�ารอง

การเปดปาก การหายใจ และส�าหรบผเรยนทอาย

12-18 ป จะเนนการพฒนาการใชเสยงทถกตองและ

พฒนาอารมณเพลง และส�าหรบผใหญ จะเนนการ

สอนขบรองใหตรงจงหวะ เปนตน

4.2) ขนสอน

การสอนขบรองทโรงเรยน

ดนตรยามาฮาภเกตนน มทงการเรยนในรปแบบ

กลมและการเรยนเดยวแบบตวตอตว และหลกสตร

การเรยนขบรองของโรงเรยนดนตรยามาฮาท

เปนการสอนใหผเรยนไดเรยนรวธการรองโนตและ

การอานโนต รวมกบการเตรยมความพรอมรางกาย

ส�าหรบการขบรอง ไดแก การหายใจ การอบอน

เสยง ขบรองบทเพลง และใหค�าแนะน�ากบเกยวกบ

บทเพลง ซงเทคนคทผสอนไดเนนในการสอน ไดแก

การหายใจทถกตอง การโฟกสเสยง (Focusing)

การใชเสยง และการสนเสยง (Vibrate) เปนตน ใน

การสอนขบรองทกครง ผสอนจะสาธตการขบรอง

แลวใหผเรยนปฏบตตาม อกทงน�าวธการรกษา

เสยง ใหผเรยนดแลเรองการทานอาหารของตนเอง

การกน โดยงดอาหารทมความเยน งดอาหารมน

หรอทอด และใหพกผอนใหเพยงพอ

ภาพประกอบท 9 บรรยากาศในชนเรยนของ

คณครฉตรชย แซลม ทมา: สธาสน ถระพนธ

(29 มถนายน 2562)

ภำพประกอบท 10 การสอนขบรองของคณคร

ฉตรชย แซลม ทมา: สธาสน ถระพนธ

(29 มถนายน 2562)

4.3) ขนประเมนผล

ในการสอนทกครง ผสอนม

การบนทกหลงการสอน และบนทกวดโอของ

นกเรยนในครงแรกทรอง เพอสะทอนถงพฒนาการ

ทางดานการขบรองใหผ เรยนทราบ และมการ

สะทอนผลการเรยนใหผปกครองทราบทกครง เพอ

ใหผ ปกครองชวยเหลอก�าชบการฝกซอมของ

นกเรยนเมออยทบาน อกทงผสอนไดการจดการ

แสดงการขบรองรวมกบสถาบน เพอใหผเรยนได

ฝกฝนประสบการณการแสดงบนเวท

สธาสน ถระพนธ, กาญจนณภทร วรรณสนธแนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชน..... 46

ตอนท 3 แนวทางการประยกตใชเทคนค

การสอนขบร องของสถาบนดนตร เอกชนใน

ประเทศไทย ในรายวชาทกษะการขบรอง หลกสตร

ดรยางคศาสตรบณฑต วทยาลยดรยางคศลป

มหาวทยาลยมหาสารคาม

3.1 เทคนคและวธการสอนขบรองทน�ามา

ประยกตใช

3.1.1 เทคนคและวธการสอน

เ น อ ง ด ว ย ก า ร ส อ น ข บ ร อ ง ใ น

มหาวทยาลยจะเนนการสอนทฤษฎ และฝกปฏบต

คอนขางมาก และอาจารยผ สอนตองเรงพฒนา

ทกษะผ เรยนใหถงขนสง จงท�าใหผ เรยนเกด

ความเครยด และขาดความสขในการเรยน ซงจาก

การทผวจยไดสมภาษณและสงเกตการสอนของ

สถาบนดนตรเอกชนแลวนน พบวาสถาบนดนตร

เอกชนมขนตอนและวธการฝกฝนการขบรองใหกบ

ผเรยนคลายกบการสอนขบรองในมหาวทยาลย ซง

เนนในการสอน คอ การหายใจทถกตอง การวาง

ต�าแหนงเสยง การใชเสยง และการสนเสยง

(Vibrate) เปนตน ดงนน อาจารยผสอนขบรองใน

รายวชาทกษะการขบรอง หลกสตรดรยางคศาสตร

บณฑต วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลย

มหาสารคาม หรออาจารย ผ สอนขบร องใน

มหาวทยาลยอนๆ ควรน�าแนวคดและวธการจดการ

เรยนการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชนไป

ประยกตใช คอ จดการเรยนการสอนใหผเรยนได

เรยนขบรองดวยความเขาใจในบรรยากาศทม

ความสข ใช การวางแผนการสอนทค�านงถง

ตวผเรยนเปนหลก เนนพฒนาจากพนฐานการขบ

ร องของผ เรยนดวยความเหมาะสมและเป น

ธรรมชาตโดยไมเรงรดจนเกนไป ใชการอธบายดวย

ภาษาทผเรยนเขาใจงาย หมนสงเกตทกษะการขบ

รองของผเรยนอยเสมอและปรบเปลยนวธการสอน

ในแตละชวโมงใหไปตามความสามารถของผเรยน

อกทงควรสรางบรรยากาศทดในหองเรยน สราง

ความค นเคยกบผ เรยนและสรางก�าลงใจใหกบ

ผเรยนเพอใหผเรยนเกดความมนใจในการขบรอง

ประกอบกบสรางกจกรรมใหผเรยนไดมสวนรวม

หรอเกดการเรยนรดวยตนเอง ซงจะท�าใหผเรยน

เกดการเรยนรจากความตองการของตนเองและได

พฒนาทกษะการขบรองอยางคอยเปนคอยไป

ชวยกระตนความสนใจใหกบผเรยน โดยเชอวาเมอ

ผ เรยนไดท�าในสงทรกจะท�าใหผ เรยนมความ

กระตอรอรนและความสนใจไดนานยงขน ประกอบ

กบการคดเลอกบคคลเขาศกษาตอเพอเขาเรยนขบ

รองในหลกสตรของมหาวทยาลย ควรคดเลอก

นกเรยนทมทกษะการขบรองทด มโสตทกษะทด

ทผ สอนพจารณาแลววาสามารถพฒนาทกษะ

การขบรองถงขนสงได

3.1.2 การเตรยมความพร อมก อน

การขบรอง

วธการในการอบอนเสยงกอนการขบ

รองนนอาจารยผสอนควรนน�ามาประยกตใช คอ

การอบอนเสยง โดยค�านงถงกลามเนอตางๆ ทใช

ในการขบรองอยางไมตงเกรง ใหมสมาธในการเรยน

ขบรอง

3.1.3 การเตรยมตวเพอเขาแขงขน

ขบรอง

วธการเตรยมตวเพอเขาแขงขนขบรอง

ทควรน�ามาประยกตใช คอ การวางแผนการฝกซอม

ใหสม�าเสมอ ฝกซอมทงหมดประมาณ 6 ชวโมงตอ

สปดาห ซงในการด�าเนนการฝกซอมควรอยในการ

ควบคมของครผสอน โดยเนนการฝกฝนการขบรอง

ไมใหเพยนเสยง ฝกฝนอารมณเพลง ลลา และ

ทาทางในการขบรอง เพอสรางเสนหในการขบรอง

ของตนเอง

3.1.4 การดแลรกษาเสยง

วธการรกษาเสยงทควรน�ามาประยกต

ใช คอ อาจารยผสอนควรแนะน�าใหผเรยนดแลเรอง

การทานอาหาร โดยงดอาหารทมความเยนจด

งดอาหารมนหรอทอด พกผ อนให เพยงพอ

หามตะโกน ดมน�าใหมาก และงดการหลบกอน

การมาเรยน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 47 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

3.2 การวดและประเมนผล

อาจารยผสอนควรบนทกหลงการสอน และ

ประเมนการเรยนรในทกทายชวโมงเรยนโดยให

ผเรยนขบรองใหฟง มการอธบายประเมนผลการ

ฝกฝนในทกทายชวโมง และตดตามการฝกซอม

ของผเรยนในระหวางสปดาหดวยวธการใหผเรยน

สงการบานผานสอออนไลน เชน Facebook, Line

อกทงใชวธการอดวดโอกอนและหลงเรยนสะทอน

พฒนาการทางดานการขบรองของผเรยน และ

ฝกฝนการแสดงออกหนาเวทและสร างเสรม

ประสบการณใหกบผเรยนอยเสมอ และเมอสนสด

การแขงขนหรอการแสดงในทกครง ผสอนจะพดคย

ถงผลการแสดงใหผ เรยนไดทราบถงขอด และ

ขอดอยของตนเอง เพอน�าไปปรบปรงการสอนและ

ใหผเรยนไดน�าไปปรบปรงตนเอง

3.3 หนงสอ ต�ารา และสอ/อปกรณท

ใชในการเรยนการสอน

อาจารยผสอนควรมการพฒนาการสอน

ขบรองของตนเองอยเสมอ เพอพฒนาและปรบปรง

วธการสอนใหทนสมย โดยศกษาหนงสอ ต�ารา

ทเกยวกบการสอนขบรอง และศกษาการสอนขบ

รองจากเวบไซด Youtube เพอเปนแนวทางในการ

จดการเรยนการสอน

สรปและอภปรายผล

ผลการวจยในครงน มประเดนส�าคญท

เกยวกบแนวทางการประยกตใชวธการสอนขบรอง

ของคณครผสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชน

ในการจดการเรยนการสอนในรายวชาทกษะการขบ

รอง หลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต วทยาลย

ดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม ทน�ามา

อภปรายผล ดงน

1. สภาพการจดการเรยนการสอนใน

หลก สตรด รยางคศาสตรบณฑต วทยาลย

ดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคามนน

เปนการจดการเรยนการสอนทอาจารยผสอนตอง

พฒนาผเรยนใหมทกษะการขบรองจนถงขนสง

ใหมความร ความสามารถเพอพรอมทจะน�าไป

ประกอบอาชพเมอจบการศกษา โดยจดการเรยน

การสอนใหเปนไปตามหลกสตร มความมงหมาย

เพอใหนสตมความรเกยวกบความเปนมาของดนตร

ตะวนตก ทฤษฎทใชในการขบรอง ฝกปฏบตบนได

เสยง ฝกปฏบตขบรองตะวนตกในขนพนฐาน

ขนกลาง และขนสง อาจารยผสอนจะใชวธการสอน

ใหผ เรยนไดฝกฝนการขบรองดวยตนเองและ

เรยนรเทคนคเพมเตมกบอาจารยผสอน และผเรยน

จดการแสดงภาคเรยนละ 1 ครง เพอเปนการสราง

เสรมประสบการณดานการแสดงใหกบผเรยน

แนวคดดงกลาวสอดคลองกบ พงศพนธ ศรสวสด

(2556: 24-38) ไดสรปเกยวกบแนวความคดการ

เรยนการสอนดนตรวา การสอน คอ กระบวนการ

หรอสภาพการณตางๆ ทผ สอนไดจดขนโดยม

เปาหมายทคาดหวงไวลวงหนาเพอใหผเรยนไดเกด

การเรยนรและไดรบประสบการณจากกระบวนการ

หรอสภาพการณนนๆ และยงสอดคลองกบจนทนา

คชประเสรฐ (2557: 281-287) ไดกลาวถงสภาพ

การสอนขบรองในสถาบนอดมศกษาวา การจดการ

เรยนการสอนดนตรในระดบอดมศกษานน ค�านงถง

ประสบการณดนตรเปนหลก เพอน�าไปสพฒนาการ

ทางดานดนตรทสามารถน�าไปใชประกอบอาชพได

อยางมประสทธภาพ

2. เทคนค/วธการสอนขบรองของครผสอน

ในสถาบนดนตรเอกชน พบวาเปนการจดการเรยน

การสอนตามความตองการของผเรยน เชน เพอ

ฝกฝนใหเปนความสามารถพเศษของตนเอง เพอ

ผอนคลายความเครยด เพอฝกฝนดนตรสรางสมาธ

ใหกบตนเอง เพอใชเวลาวางเปนประโยชน หรอเพอ

ฝกฝนเตรยมสอบเขาเรยนตอในมหาวทยาลยทาง

ดนตร เปนตน ซงในการจดการเรยนการสอนนน

เปนการสอนขบรองทเนนพฒนาตวผ เรยนเปน

รายบคคล โดยเลอกวธการสอนใหเหมาะสมกบ

ผเรยน และปรบไปตามความสามารถในการเรยนร

ของผเรยน โดยเนนการสอนทเรมจากพนฐาน เชน

สธาสน ถระพนธ, กาญจนณภทร วรรณสนธแนวทางการประยกตใชเทคนคการสอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชน..... 48

การหายใจ การใชลม การเกบลมหายใจ การใชเสยง

การวางทาทางในการขบรอง และการจบไมโครโฟน

เปนตน อกทงเนนวธการขบรองใหเปนธรรมชาต

เนนใหผเรยนมสมาธในการสงเกตการขบรองของ

ตนเองเพอใหเกดความเขาใจดวยตนเอง ปลกฝง

ทศคตใหผเรยนมความรกในการขบรอง มใจใฝ

เรยนเรยนร และหมนฝกซอมอยางสม�าเสมอ ใชวธ

สอนทเนนปฏบตและสอนดวยค�าพดทเขาใจงาย ใช

วธสงเกตทกษะการขบรองของผเรยนอยเสมอ เพอ

ปรบการสอนใหเหมาะสมกบผเรยนมากทสด ซง

สอดคลองกบ สวชญา ร�าพงกจ (2557) ไดสรปผล

การวจยเรองปจจยทมผลตอการตดสนใจเขาเรยน

ดนตรในโรงเรยนดนตรเอกชนของคนท�างานใน

กรงเทพมหานครวา ปจจยยงมผลตอการตดสนใจ

เข าเรยนดนตรในโรงเรยนดนตรเอกชน คอ

หลกสตรทมความยดหยนตามความตองการของ

ผเรยน เหมาะสมกบวยและความสนใจเฉพาะบคคล

แตยงคงมความถกตองตามหลกทฤษฎดนตร และ

หลกสตรสามารถน�าไปใชงานไดจรงตามความ

ตองการ ทเปนแรงจงใจคอเลนดนตรเปนงานอดเรก

ท�าใหมความสขเพลดเพลนและผอนคลายความ

ตงเครยด และยงสอดคลองกบ กรววรรณ ศรพนธ

(2559) ไดสรปผลการวจยเกยวกบปจจยทมผลตอ

ความพงพอใจของผปกครองทมผลตอสภาพการ

เรยนการสอนของโรงเรยนดนตรยามาฮา ในเขต

กรงเทพมหานคร วา ปจจยทมผลตอความพงพอใจ

ของผปกครองนกเรยน คอ การจดอาคารสถานท

ทตง หองเรยน เครองดนตรและสอการเรยนการ

สอนของโรงเรยนดนตรยามาฮาทมความเมาะสม

และครผสอนตองมความรความสามารถจรง

3. แนวทางการประยกตใชเทคนคการ

สอนขบรองของสถาบนดนตรเอกชนในประเทศไทย

ในรายวชาทกษะการขบรอง หลกสตรดรยางค

ศาสตรบณฑต วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลย

มหาสารคาม เปนการน�าเอาแนวคดในการจดการ

เรยนการสอน เทคนคและวธการสอนขบรอง โดย

มงเนนการจดการเรยนการสอนใหผเรยนไดเรยน

ขบรองดวยความเขาใจในบรรยากาศทมความสข

ใชการวางแผนการสอนทค�านงถงตวผเรยนเปน

หลก เนนพฒนาจากพนฐานการขบรองของผเรยน

ดวยความเหมาะสมและเปนธรรมชาต ควรแบง

เนอหาการสอนใหผเรยนไดฝกฝนทกษะการขบรอง

อยางครอบคลม โดยใชการอธบายดวยภาษาท

ผเรยนเขาใจงาย หมนสงเกตทกษะการขบรองของ

ผเรยนอยเสมอและปรบเปลยนวธการสอนในแตละ

ชวโมงใหไปตามความสามารถของผเรยน

อกทงควรสรางบรรยากาศทดในหองเรยน

สรางความคนเคยกบผเรยนและหมนสรางก�าลงใจ

ใหกบผเรยนเพอใหผเรยนเกดความมนใจในการ

ขบรอง การเตรยมความพรอมกอนการขบรอง

การเตรยมตวเพอเขาแขงขนขบรอง การดแลรกษา

เสยง อกทงวธการวดประเมนผล พรอมทงหนงสอ

ต�ารา และสอ/อปกรณทใชในการเรยนการสอน ซง

สอดคลองกบ พมพนธ เดชะคปตและพเยาว ยนดสข

(2558: 43-70) ไดกลาวถงวธการสอน ในหนงสอ

การจดการเรยนรในศตวรรษท 21 วา ครผสอนควร

ปรบเปลยนการใชวธการสอนใหทนสมยยงขน

เนองจากการศกษาในศตวรรษท 21 เปนการศกษา

ทเนนใหผเรยนสรางความรเอง เนนวธการเรยนร

โดยมครเปนผสนบสนนหรอเปนพเลยง คอยอ�านวย

ความสะดวกใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองและคน

พบความสามารถทสมบรณดวยตนเอง และยง

สอดคลองกบ ณรทธ สทธจตต (2555 : 235-243)

ไดสรปถงความส�าคญการสอนทกษะปฏบตดนตร

ไววา การสอนทกษะปฏบตดนตรเปนสงทผสอน

ดนตรทกคนควรตระหนกอยางยงในเรองขนตอน

หรอวธเบองตน รวมทงเรองราวทางจตวทยาการ

สอนดนตรเพอชวยใหการสอนทกษะปฏบตดนตร

ด�าเนนไปอยางเปนขนตอนตอเนองสมพนธกน

โดยตลอด ซงผลท เกดขนคอ การเรยนร ทม

ประสทธภาพของผเรยน ท�าใหผเรยนมทศคตทด

ตอการเรยนทกษะปฏบตดนตร

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 49 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบคณผทรงคณวฒและผ เชยวชาญ

ทกทาน ทสละเวลาในการใหค�าแนะน�าเกยวกบ

การวจย และพจารณาความสอดคลองเชงเนอหา

ของเครองมอทใชในการวจย ขอขอบคณวทยาลย

ดรยางคศลป ทมอบทนอดหนนการวจยเพอพฒนา

องคกรและพฒนาบคลากร ประจ�าปงบประมาณ

2562 ตลอดจนผทใหความชวยเหลอในการวจยท

ผวจยไมสามารถกลาวนามไดหมดในทน ผวจยรสก

ซาบซงในความกรณาและความปรารถนาดของ

ทกทานเปนอยางยง จงกราบขอบพระคณและ

ขอบคณไวในโอกาสน

เอกสารอางอง

กรววรรณ ศรพนธ. (2559). ปจจยทมผลตอความพงพอใจของผปกครองทมผลตอสภาพการเรยนการสอน

ของโรงเรยนดนตรยามาฮา ในเขตกรงเทพมหานคร. วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรน

เอเชย ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 6(2), 79-85.

จนทนา คชประเสรฐ. (2557). กลวธการสอนขบรองเพลงไทยของครสอนขบรองเพลงไทยระดบอดมศกษา

ในประเทศไทย. วทยานพนธศลปกรรมศาสตรดษฎบณฑต : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ฉตรชย แซลม. (29 มถนายน 2562). สมภาษณ. บคลากรณผใหขอมล. โรงเรยนดนตรยามาฮาบกซ ภเกต.

ณรทธ สทธจตต. (2555). ดนตรศกษา หลกการและสาระส�าคญ. พมพครงท 9. กรงเทพฯ: ส�านกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ดวงใจ ทวทอง. (2560) อรรถบทการขบรอง กระบวนแบบและนวตกรรมการขบรอง. พมพครงท 1.

กรงเทพฯ: ส�านกพมพวสคอมเซนเตอร.

ชญานศ โนมะยา ฟลอซ. (2560). หลกการพนฐานส�าหรบการขบรอง. รอยเอด: ส�านกพมพมหาวทยาลย

ราชภฏรอยเอด.

ประวตความเปนมาวทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม. (Online). ไดจาก: https://music.

msu.ac.th/mod/book/view.php?id=23&chapterid=1 [สบคนเมอ 15 สงหาคม 2562].

ประวตความเปนมาโรงเรยนดนตรยามาฮา. (Online). ไดจาก: https://th.yamaha.com/th/about_yamaha/

corporate/index.html [สบคนเมอ 9 สงหาคม 2562].

พงศพนธ ศรสวสด. (2556). การศกษาสภาพความตองการในการเรยนวชาดนตรของนกเรยนในโรงเรยน

ดนตรเอกชนในเขตสวนหลวงกรงเทพมหานคร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต:

มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา.

พมพนธ เดชะคปตและพเยาว ยนดสข. (2558). การจดการเรยนรในศตวรรษท 21. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:

โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภทรานษฐ จ�าปาแกว. (28 พฤษภาคม 2562). สมภาษณ. บคลากรณผใหขอมล. โรงเรยนดนตร

ยามาฮานชฎา สลม.

วสนต เกตแกว. (28 พฤษภาคม 2562). สมภาษณ. บคลากรณผใหขอมล. โรงเรยนดนตรยามาฮานชฎา สลม.

สทธเวศ เพญนวลละออง และคณะ. (2556). ศกษาสภาพการเรยนการสอนดนตร โรงเรยนดนตรมฟา

หาดใหญ. วารสารส�านกหอสมด มหาวทยาลยทกษณ, 2(2), 123-138.

สวชญา ร�าพงกจ. (2557). ปจจยทมผลตอการตดสนใจเขาเรยนดนตรในโรงเรยนดนตรเอกชนของคนท�างาน

ในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธดรยางคศาสตรมหาบณฑต: มหาวทยาลยศลปากร.

เพลงพนบานล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

Puan Folk Song in Khok Pip Sub-district, Si Mahosot District,

Prachin Buri Province

สราวธ โรจนศร1

Sarawut Rotchanasiri1

Received: 18 August 2019 Revised: 9 December 2019 Accepted: 13 January 2020

บทคดยอ

การวจยเพลงพนบาน กรณศกษาเพลงล�าพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

มวตถประสงคเพอศกษาบทบาทของเพลงพนบานล�าพวนในวฒนธรรมไทพวน โดยใชระเบยบวธวจย

เชงคณภาพ และใชกระบวนการศกษาทางมานษยดรยางควทยาในการเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะห

ขอมล ผลการวจยพบวา ต�าบลโคกปบ เปนพนททมวฒนธรรมเพลงพนบานในลกษณะวฒนธรรมไทพวน

หรอลาวพวน มการขบรองเพลงพนบานในแบบฉบบของตนเองเรยกวา “ล�าพวน หรอ ขบพวน” คอ เพลงพน

บานของชาวไทพวน มทงแบบขบรองเดยวและขบรองโตตอบกนในลกษณะหยอกลอกนระหวางเพศเดยวกน

หรอเกยวพาราสกนระหวางชายกบหญงในลกษณะรอยเนอหนงท�านอง โดยใชเครองดนตรประกอบ ไดแก

แคน หรอไมใชเครองดนตรประกอบกได พธกรรมทเกยวของกบเพลงพนบานล�าพวน ไดแก ประเพณ

บญกฐน ซงจดเปนประจ�าทกป มการจดแสดงล�าพวนเปนกจกรรมหลกส�าหรบการฉลองกฐน มแมเพลง

และมผรวมฟงบางทานสลบกนขนมาขบรองล�าพวนบางเพอโตตอบหรอหยอกลอกน การเรมตนล�าพวน

เพลงแรกเรยกวา “บทไหวคร” เปนการสกการบชาครเพอแสดงความเคารพและระลกถงพระคณ ล�าดบตอ

มาเปนการล�าพวนในลกษณะการเลาเรอง เรยกวา “ล�าเรอง” คอ การก�าหนดเนอเรองหรอเนอหาของเพลง

ในเรองใดเรองหนง ล�าดบตอมาเรยกวา “ล�าดน” คอ การขบรองล�าพวนในลกษณะการรองแบบคดเนอรอง

หรอถอยค�ารองขนสดในขณะนน โดยใชภาษาซงมการผสมผสานกนระหวางภาษาไทพวนกบภาษาไทย

ภาคกลางและอสานบางตามลกษณะการพดของคนในทองถน เมอจบการขบรองล�าพวนในแตละทอนเพลง

ผฟงตอบรบดวยการสงเสยงวา “ฮว” เพอสรางความสนกสนานเปนรปแบบนไปจนจบ ล�าพวนถอเปนการ

แสดงออกถงอตลกษณของชาวพวน ดานขนบธรรมเนยมประเพณ ส�าเนยงศพทภาษาและทวงท�านองเพลง

กอใหเกดความรสกเปนพวกพองเดยวกน และใชเปนเครองมอในการบอกเลาเรองราวของกลมชน

ค�ำส�ำคญ : เพลงพนบาน, ล�าพวน, โคกปบ

1 ผชวยศาสตราจารยสาขาวชาดนตรสากล, รองคณบด คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร1 Asst. Prof. Department of Western Music, Associate Dean, Faculty of Humanities and Social sciences, Rajabhat

Rajanagarindra University

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 51 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

Abstract

This study aimed to examine the role of Puan folk songs in Khok Pip Sub-district, Si Mahosot

District, Prachin Buri Province. In order to gather and analyze the data, the researcher used the

qualitative method with an ethnomusicology approach. Khok Pip Sub-district has a culture of folk

music that expresses Tai Puan or Lao Phuan culture. There is a unique folk singing style called

“Lam Puan” or “Kub Puan” that originated from Thai Puan folk songs. It is a style of singing that

could be performed solo or as a group. For group performances, it could be sung in the form of

teasing interaction among friends or flirting interaction among male and female. The style of song

is usually variations on the same theme either with the “Kaen” performing or without any musical

instruments. Lam Puan folk songs are related to Thai traditional rituals such as the Kathin Ceremony

which is held annually. A Lam Puan performance is the main activity at the ceremony. Sometimes,

the head of the band and some of the audience alternately sing Lam Puan folk songs in order to

interact and tease each other. The beginning part of Lam Puan performance is called Wai Khru.

It is the part for paying homage and showing respect to the teachers. Next is the part called “Lam

Ruang” which is the story-telling singing style, followed by the part called “Lam Don”, the Lam

Puan singing with extemporaneous rhyme mixing between the local languages of Thai Puan,

Central Thai and North-Eastern Thai. At the end of each phrase of Lam Puan, the audience is

supposed to respond by saying “Hew” as part of the entertainment. Lam Puan is an expression

of the identity of the Thai Puan in their traditions, vocabulary, language and melodies. To help

create a sense of belonging, Lam Puan is also used as a tool to tell the story of a particular group.

Keywords: Folk Songs, Puan Folk Songs, Khok Pip Sub-district

บทน�า

วฒนธรรมไทยคอสงท ยนยนความเปน

สงคมไทย หากขาดการอนรกษสงเสรมใหด�ารงอย

ในทายทสดความเปนเอกลกษณทางสงคมไทยจะ

สญหายไป ศลปวฒนธรรมไทยบางอยางด�ารงอย

และบางอยางสญหายไป อาท ศลปวฒนธรรมทาง

ดานดนตรของไทยทมการสบสานกนมาในภมภาค

ตางๆ ของประเทศตงแตสมยโบราณ แตปจจบน

กลบไมไดรบความสนใจจากผคนในสงคมไทยเทา

ทควร ทงๆ ทศลปวฒนธรรมทางดานดนตรของ

ไทยถอเป นภ มป ญญาของคนไทยและเป น

เอกลกษณอยางหนงของสงคมไทยทไมมชนชาตใด

เสมอเหมอน ดงนน ศลปวฒนธรรมของไทยจงม

ความจ�าเปนอยางยงทจะตองไดรบการอนรกษ และ

สงเสรมเพอสรางสงคมไทยใหมความเขมแขงทาง

วฒนธรรม

ดนตรเปรยบเสมอนสอทสามารถท�าให

มนษยเขาใจกนแมจะตางวฒนธรรมกนกตาม การ

ศกษาดนตรของมนษยในชาตพนธ ต างๆ ถอ

เปนการศกษาวฒนธรรมของมนษยท มความ

แตกตางกนในแตละทองถน ท�าใหเกดการเรยนร

ทางวฒนธรรมของมนษยโดยใชดนตรเปนสอในการ

เรยนรเพอความเขาใจและยอมรบความแตกตางกน

ของมนษยชาต และเปนการเพมองคความรทาง

ด านดนตรเพอเผยแพร ส ประชาชนเป นการ

สราวธ โรจนศรเพลงพนบานล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร 52

สรางสรรคสงคมใหเกดการพฒนาคณภาพชวตทด

ขน ในดานของการศกษาดนตรชาตพนธวทยาใน

พนทตางๆ ของประเทศไทยยงคงไดรบความสนใจ

จากผคนในสงคมไทยนอยมาก จงตองมงศกษา

ดนตรของไทยอยางจรงจงเพอสรางองคความรทาง

ดานดนตรของไทยใหเพมขน ซงถอเปนการอนรกษ

และสงเสรมศลปวฒนธรรมไทยทมความสมพนธ

เกยวของกบดนตรอกดวย

เพลงพ นบ านจ ด เป นส วนหน ง ของ

คตชาวบานทสะทอนใหเหนชวตความเปนอยใน

ขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอในทองถนนนๆ

เพลงพนบานเปนวฒนธรรมอยางหนงของการ

บนเทงทมอย ในสงคมไทยมานานและมความ

สมพนธ อย างใกล ชดกบว ถชวตของคนไทย

(พรรณราย ค�าโสภา, 2542: 43) ลกษณะเดนของ

เพลงพนบาน คอ ความเรยบงายและมความเปน

ลกษณะเฉพาะของทองถน ความเรยบงายนน

ปรากฏอย ใน รปแบบของภาษา ค� ากลอน

ท�านองรอง ภาษาทใชเปนภาษาพดธรรมดาหรอ

เปนค�ากลอนงายๆ แฝงคตแงคดหรอเปนค�าคมใช

โตคารมกนระหวางหญงชาย (ปราณ วงษเทศ,

2525: 76) เพลงพนบานใชรองเลนกนในโอกาส

ตางๆ อาท งานบญทางศาสนาหรอการรวมกน

ท�างานอยางหนงอยางใด เชน เกยวขาว เพลงพน

บานเปนวรรณกรรมแบบมขปาฐะซงเกดขนจาก

การแตงถอยค�าของกลมชาวบาน เพอถายทอดและ

สออารมณความรสก นยมรองถายทอดแบบปาก

เปลามากกวาการเขยนเปนลายลกษณอกษร มการ

จดวางถอยค�าและจงหวะ ท�าใหเกดเปนรปแบบ

รอยกรองงายๆ การรองเพลงพนบานของไทยม

ปรากฏแพรหลายและสบทอดตอๆ กนมาในกลม

ชาวบานเกอบทกภมภาคของประเทศไทย ลกษณะ

ของเพลงพนบานสวนมากมกเปนลกษณะการเกยว

พาราสหรอการซกถามโตตอบกน ความโดดเดน

ของเพลงพนบานอยทความไพเราะในถอยค�างายๆ

แตมความหมายลกซง ใชไหวพรบปฏภาณในการ

รองโตตอบกน เพลงพนบานสวนใหญมเนอรองและ

มท�านองงายๆ รองเลนไดไมยาก ฟงไมนานก

สามารถรองเลนตามได การรองเพลงพนบานมกขบ

รองตามลานบาน วด ทองนา ล�าน�า แลวแตโอกาส

ในการเลนเพลง เครองดนตรทใชประกอบการขบ

รองมกเปนเพยงเครองประกอบจงหวะ อาท ฉง

กรบ กลอง หรอเครองดนตร ทประดษฐขนเองหรอ

อาจไมมเลยใชการปรบมอประกอบจงหวะ สงส�าคญ

ในการรองเพลง ชาวบานอกประการ คอ ลกคท

รองรบ รองกระทง หรอรองสอดเพลง เพอท�าให

บทเพลงนาสนใจมากยงขน

พนทต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร เปนพนททมวฒนธรรมเพลงพนบาน ใน

ลกษณะวฒนธรรมไทพวนหรอลาวพวน ซงเปน

กลมชาตพนธทมอตลกษณทางวฒนธรรมรปแบบ

หนงในประเทศไทย มการขบรองเพลงพนบานใน

แบบฉบบของตนเองเรยกวา “ล�าพวน” หรอ

“ขบพวน” ในลกษณะการนงขบรองกลอนโตตอบ

กนหรอขบรองบรรยายเรองราวตางๆ โดยใชภาษา

ทองถน (ภาษาพวน) ซงถอเปนเอกลกษณทาง

วฒนธรรมทางดนตรของชาวไทพวนทปจจบนได

ขาดการสบทอดตอทางวฒนธรรมมเพยงผสงอาย

ในชมชนเทานนทสามารถขบรองล�าพวนได ดงนน

เพอสรางองคความร ทางดานดนตรของไทยให

เพมพนยงขน ซงถอเปนการอนรกษและสงเสรม

ศลปวฒนธรรมไทยทมความสมพนธเกยวของกบ

ดนตร เกดองคความรดานสงคมวฒนธรรมและ

เพลงพนบานอยางชดเจน ผวจยจงขอเลอกศกษา

เพลงพนบานโดยก�าหนดหวขอเรองทศกษา คอ

“เพลงพนบาน กรณศกษาเพลงล�าพวนต�าบล

โคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร” เพอ

ท�าการศกษาประวตความเปนมาและบรบทของ

เพลงพนบาน ล�าพวน ศกษาบทบาทและวเคราะห

คณลกษณะทางดนตรของเพลงพนบาน ล�าพวน ใน

วฒนธรรมไทพวน โดยใชกรณศกษาต�าบลโคกปบ

อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 53 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

วตถประสงคการวจย

การวจยเรอง “เพลงพนบาน กรณศกษา

เพลงล�าพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร” ผ วจยขอน�าเสนอบทความวจยใน

วตถประสงคเดยว คอ เพอศกษาบทบาทของเพลง

พนบาน ล�าพวน ในวฒนธรรมไทพวน

วธการศกษา

การด�าเนนการวจยเรอง “เพลงพนบาน

กรณศกษาเพลงล�าพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศร

มโหสถ จงหวดปราจนบร” ใชระเบยบวธวจย

เชงคณภาพตามวธการทางมานษยดรยางควทยา

(Ethnomusicology Research) วจยเชงคณภาพ

โดยการรวบรวมขอมลจากเอกสาร การสงเกตอยาง

มสวนรวม การสมภาษณแบบเปนทางการและ

ไมเปนทางการ ขอมลหลกทไดจากการศกษาเปน

ขอมลจากการศกษาภาคสนาม (Field Work) เปน

ส�าคญ ในพนทท�าการวจย คอ ต�าบลโคกปบ อ�าเภอ

ศรมโหสถ จงหวดปราจนบร ก�าหนดด�าเนนการวจย

ตงแตเดอนสงหาคม พ.ศ. 2560 ถง เดอนธนวาคม

พ.ศ. 2561 โดยไดด�าเนนการศกษาตามขนตอน ดงน

ขนเตรยมกำรศกษำ

ขนเตรยมการศกษา คอ ขนตอนในการหา

ขอมลเบองตนเกยวกบเรองราว สถานทและ

เหตการณตางๆ ทเกยวของกบเพลงพนบาน

ล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร โดยส�ารวจขอมลในหวขอตางๆ ดงน

1. ศกษาขอมลจากเอกสารทางวชาการ

งานวจย บทความและวรรณกรรมตางๆ ทเกยวของ

เพอน�าขอมลมาประกอบการวจย ไดแก

1.1 แนวคดและทฤษฎทใชในการศกษา

1.2 ความรทวไปทเกยวของกบเพลง

พนบาน ล�าพวน

1.3 งานวจยทเกยวของกบพนบาน

ล�าพวน

2. ส�ารวจขอมลเบองตน โดยเขาพนท

สนามวจยเพอตดตอประสานงานกบบคลทใหขอมล

ตางๆ ไดแก

2.1 นกร องเพลงพนบาน ล�าพวน

ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

2.2 กล มบคคลท มความร เกยวกบ

เพลงพนบานล�าพวนและผเขารวมพธกรรม ต�าบล

โคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

ขนด�ำเนนกำรศกษำ

ขนด�าเนนการศกษา คอ ขนตอนการเกบ

ขอมลทางภาคสนาม ซงเปนการแสวงหาความร

จากการศกษาพฤตกรรมและผลตผลทเกดจาก

พฤตกรรมของมนษยจากสภาพแวดลอมทางสงคม

ตามความเปนจรง โดยท�าการศกษา “เพลงพนบาน

กรณศกษาเพลงล�าพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศร

มโหสถ จงหวดปราจนบร” เรมตงแตเดอนสงหาคม

พ.ศ. 2560 โดยด�าเนนการศกษาตามแผนงานท

ก�าหนดไว ดงน

1. ศกษาขอมลจากบคคลขอมลตางๆ

ทเกยวของกบการด�าเนนการวจย เพอเกบประวต

สวนตวและขอมลตางๆ ทเกยวของ

2. ศกษาขอมลของเพลงพนบาน ล�าพวน

รวมทงศกษาบรบททเกยวของ ดงน

2.1 การสงเกต (Observation) คอ การ

เฝาดอยางเปนระบบ ในการวจยครงนผ วจยได

สงเกตแบบมสวนรวม โดยไดเขารวมในการขบรอง

เพลงพนบาน ล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศร

มโหสถ จงหวดปราจนบร เพอศกษาถงบทเพลง

บทบาท ความหมาย สงคม วฒนธรรม

2.2 การสมภาษณ (Interview) คอ การ

สนทนาอยางมจดมงหมาย ผ วจยไดใชวธการ

สมภาษณแบบเปนทางการกบผใหขอมลหลกทเปน

บคคลส�าคญ ไดแก นกขบรองล�าพวน (ขบรองหลก

1 ทาน และขบรองสมทบ 2 ทาน) ประเดน

สมภาษณหลก คอ การขบรองล�าพวนและล�าดบ

ขนตอนการขบรอง สวนการสมภาษณแบบไมเปน

ทางการ คอ การสนทนาทวไปในประเดนตางๆ

สราวธ โรจนศรเพลงพนบานล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร 54

ทตองการศกษาขอมลจากผทเขารวมในพธกรรม

และบคคลอนๆ ทเกยวของอกประมาณ 10 ทาน

ประเดนสมภาษณหลก คอ การประกอบพธกรรม

และการมสวนรวม

3. การใชเครองมอเกบขอมลภาคสนาม

คอ การเกบขอมลจากการสงเกตและการสมภาษณ

ดวยอปกรณการบนทกตางๆ ดงน

3.1 เครองมอในการจดบนทกขอมลใน

รายละเอยดตางๆ ทเกยวของกบเพลงพนบาน

ล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร คอ สมดจดบนทกขอมล (Book Record)

หรอคอมพวเตอร (Laptop Computer) จากการ

สงเกตและการสมภาษณในขอมลทวไป

3.2 เครองมอในการบนทกขอมลเสยง

ส�าหรบบนทกการสมภาษณและการบนทกเพลงพน

บาน ล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ

จงหวดปราจนบร คอ เครองบนทกเสยงชนดตางๆ

3.3 เครองมอในการบนทกขอมลภาพ

นงและภาพเคลอนไหว เพอบนทกภาพบคคลและ

การขบรองเพลงพนบาน กรณศกษาเพลงล�าพวน

ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

คอ กลองถายภาพนงและกลองถายภาพเคลอนไหว

ขนวเครำะหขอมล

การตรวจระบบขอมล ผวจยก�าหนดการเกบ

รวบรวมขอมลมขนตอนตงแตการวางแผนการเกบ

รวบรวมขอมล ก�าหนดวธการใหเหมาะสมกบกลม

ตวอยาง ก�าหนดวธบนทกขอมล มการอบรมวธการ

เกบขอมลส�าหรบผรวมวจยในการเกบขอมลใหม

ความร ความเขาใจและช�านาญเทาเทยมกน จาก

นนจงเกบขอมลตามทวางแผนไว เมอไดขอมลกลบ

มามการตรวจสอบความถกตองและความสมบรณ

ของขอมลทไดรบกอนน�าไปวเคราะหขอมลตอไป

ขนวเคราะหขอมล คอ การน�าขอมลจากการ

ศกษาภาคสนามมาจ�าแนก จดระเบยบ จดประเภท

ของขอมล จากนนจงวเคราะหขอมลตามวตถประสงค

ทไดก�าหนดไว ในการวจยครงนผวจยไดวเคราะห

บทเพลงตางๆ โดยเขยนเปนโนตแบบดนตร

ตะวนตก (Transcriptions) และก�าหนดหวขอของ

การวเคราะห ไดแก วเคราะหบทบาทของเพลง

พนบาน ล�าพวน

ขนน�ำเสนอผลงำนวจย

การวจยเรอง “เพลงพนบาน กรณศกษา

เพลงล�าพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร” ผ วจยก�าหนดกระบวนการน�าเสนอ

งานวจยตามแผนงาน ดงน

1. จดท�างานวจยในรปแบบของรายงาน

การวจยเรอง เพลงพนบาน กรณศกษาเพลงล�าพวน

ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

2. จดท�าบทความวจยเพอตพมพ ใน

วารสารวชาการหรอวจยในเรอง เพลงพนบาน

ล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร

3. น�าผลการวจยมาคนขอมลส ต�าบล

โคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

4. น�าผลการวจยมาบรณาการกบการ

เรยนการสอนในหลกสตรดนตรสากล ระดบ

อดมศกษา รายวชามานษยวทยาทางดนตร

น�าเสนอผลการวจย ณ มหาวทยาลยทจด

งานประชมวชาการหรองานวจยระดบชาตหรอ

ระดบนานาชาต

ผลการศกษา

การวจยเรอง “เพลงพนบาน กรณศกษา

เพลงล�าพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร” ผ วจยขอน�าเสนอบทความวจยใน

วตถประสงคเดยว คอ เพอศกษาบทบาทของเพลง

พนบาน ล�าพวน ในวฒนธรรมไทพวน ดงน

ชาวไทพวนมศาสนาหลกทนบถอเหมอนกบ

ชาวไทยทวไป คอ ศาสนาพทธ มความยดมนใน

ขนบธรรมเนยมประเพณ มวฒนธรรม มภาษา

มความผกพนในระบบเครอญาต เผ าพนธ

เปนเอกลกษณของตนเองมาชานาน ชาวไทพวน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 55 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

พดไดทงภาษาไทยกลาง และภาษาไทพวน โดยใช

ภาษาไทยกลางพดกบผคนตางถน แตพดภาษา

ไทพวนกบกลมชนเดยวกน

ประเพณของชำวไทพวน ชาวพวน

นอกจากนบถอและยดมนในศาสนาพทธแลว

ชาวพวนยง มขนบธรรมเนยมประเพณ เป น

เอกลกษณของตนมาแตโบราณ ชาวไทพวน

เครงครดตอขนบธรรมเนยมและประเพณของตน

มาก ซงไดถอปฏบตมาตามแบบอยางบรรพบรษ

ในรอบปหนงประเพณของชาวพวนทยดถอและ

ปฏบตกน ไดแก เดอนอายบญขาวจ เดอนยบญ

ขาวหลาม เดอนสามบญก�าฟา เดอนหาบญ

สงกรานต เดอนหกบญหมบาน เดอนแปดบญเขา

พรรษา เดอนเกาบญหอขาวยามดน เดอนสบเอด

บญกฐน เดอนสบสองใสกระจาด นอกจากนยงม

ประเพณทยดถอปฏบตอกหลายอยาง เชน การแห

บงไฟ การเซงนางแมว การลากกระดาน (กองขาว)

การสขวญขาว ประเพณก�าเกยง ฯลฯ ในปจจบน

ประเพณตางๆ ของชาวไทพวนสวนมากยงคง

ยดถอปฏบตกนอยแตบางประเพณกไดเลกไปแลว

บางประเพณท�าแบบไมตอเนองกนกระท�าเปนบาง

ครงบางคราว บางประเพณมปฏบตกนในเพยงบาง

จงหวดเทานน ประเพณและพธกรรมทส�าคญของ

ชาวไทพวน ไดแก บญก�าฟา, บญหอขาวยามดน,

ใสกระจาด, ทานขาวสะ, ลงขวง, งานบวช บญกฐน

และขนบานใหม

พธกรรมทเกยวของกบเพลงพนบานล�าพวน

ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

จากการศกษาวจย พบวาชาวไทพวนในพนทแหง

นมประเพณทประกอบพธกรรมโดยมการขบรอง

ล�าพวนรวมดวยอยมไมมากนก มการก�าหนดหรอ

เปนทเขาใจกนในชมชนอยางชดเจนวาประเพณใด

ทตองมการขบรองล�าพวนรวมดวย อกทงผขบรอง

ล�าพวนไดในพนทมอยไมมากนก ประมาณไมเกน

10 คน ซงสวนใหญแลวผ ขบรองล�าพวนเปน

ผ สงอายทงสน โดยผ ฟงหรอผ ทเขารวมอย ใน

พธกรรมกเปนผสงอายในหมบานเชนเดยวกบ

ผขบรองล�าพวน ประเพณทมการประกอบพธกรรม

โดยมการขบรองล�าพวนรวมดวยส�าหรบชาว

ไทพวนในต�าบลโคกปบ ไดแก ประเพณการทอด

กฐนหรอบญกฐนตามการเรยกของคนทองถน ซง

ชาวไทพวนในพนทแหงนจดประกอบพธกรรมเปน

ประจ�าทกๆ ป จากการเกบขอมลภาคสนามพบ

วาการทอดกฐนหรอพธกรรมบญกฐนของชาว

ไทพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร จดขนตงแตในวนเสารท 14 ตลาคม พ.ศ.

2560 ณ วดสระมะเขอ เรมเวลา 20.00 น. เปนการ

ฉลองกฐน สวนพธทอดกฐนจดเรมขนในตอนเชา

ของวนรงขน คอ วนอาทตยท 15 ตลาคม พ.ศ.

2560 เวลา 8.00 น. โดยพธทอดกฐนจดเหมอนกบ

ชาวไทยพทธทวไป

การฉลองกฐนของคนในหมบานสระมะเขอ

มการจองกฐนส�าหรบผคนในหมบานตงแตเรมเขา

พรรษาทวดสระมะเขอ ขนอยกบจตศรทธาวาจะ

รวมท�าบญกฐนเปนเจาภาพจ�านวนกกองหรอตาม

แตก�าลงทรพยของแตละคน ซงการจองกฐนนม

เฉพาะคนในหมบานสระมะเขอเทานน โดยสวน

ใหญมชาตพนธเปนชาวไทพวน ไมมคนนอกรบเปน

เจาภาพกฐนเนองจากเปนหมบานขนาดเลกไมม

คนนอกพนทเขามา การฉลองกฐนของชาวไทพวน

ในหมบานสระมะเขอน เรมเตรยมการตงแตชวงเยน

สามารถก�าหนดการได ดงน

15.00 น. ตงองคกฐน บรวารกฐนและเครอง

ไทยธรรม ณ ศาลาวดสระมะเขอ

18.00 น. ชาวบานพรอมกนบรเวณศาลาวด

สระมะเขอ เพอจดเตรยมอาหาร

19.00 น. หมอล�า หมอแคน มาถงพรอมกน

เพอเตรยมล�าพวนฉลองกฐน

20.00 น. เรมล�าพวน เพอฉลองบญกฐนของ

หมบาน

21.00 น. เสรจพธการฉลองกฐน รบประทาน

อาหารรวมกน

สราวธ โรจนศรเพลงพนบานล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร 56

พธฉลองกฐนของชาวไทพวนในหมบานสระ

มะเขอ ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร เปนงานพธทแสดงออกถงอตลกษณของ

วฒนธรรมไทพวนทชดเจน เนองจากมการจดแสดง

ล�าพวนทถอเปนกจกรรมหลกของพธกรรม เปนการ

แสดงออกทางวฒนธรรมล�าพวนของชาวไทพวนใน

พนทน การล�าพวนเรมขนเวลา 20.00 น. เมอผเขา

รวมพธฉลองกฐนทกคนมาพรอมกนในบรเวณศาลา

วดสระมะเขอแลว ทงหมอล�า หมอแคน และผชม

ผฟงทกคน ซงเปนคนในหมบานสระมะเขอและเปน

ผสงอายทงสน มคนหนมสาวบางแตเพยงมารบสง

ญาตผสงอายของตนเทานนโดยยนอยบรเวณรอบๆ

ศาลาวดจ�านวนไมมาก การล�าพวนของชาวไทพวน

ในหมบานสระมะเขอ ต�าบลโคกปบน มแมเพลง

หลกอย 1 ทาน คอ นางไข หาเลศ สวนหมอแคน

นนมาจากพนทอน โดยมผรวมฟงบางทานสลบผลด

เปลยนกนขนมาขบรองล�าพวนบาง เพอตอบโตหรอ

หยอกลอกนใหเกดความสนกสนานมากขน

การล�าพวนของชาวไทพวนในหมบานสระ

มะเขอ ต�าบลโคกปบ มล�าดบขนตอนสรปดงน

1. ไหวคร (แมเพลงรองเดยว)

2. ล�าเรอง (แมเพลงรองเดยว)

3. ล�าดน (แมเพลงรองเดยวหรอรองสลบ

ผคนในหมบาน)

การล�าพวนแบบล�าดน มหมอแคนรวม

เปาแคนประกอบดวยเพอเพมความสนกสนาน และ

มกจกรรมร�าวงประกอบการล�าพวนของคนใน

หมบานดวย

การเรมตนล�าพวนใชบทเพลงแรกเรยกวา

“บทไหวคร” ส�าหรบการล�าพวนของชาวไทพวน

การไหวครถอเปนสงส�าคญส�าหรบการเรมตน

การขบรองล�าพวนเปนการท�าพธสกการบชา

ครบาอาจารยเพอแสดงความเคารพ และระลกถง

พระคณ เมอขบรองล�าพวนบทไหวครแลว ล�าดบตอ

มาเปนการล�าพวนในลกษณะการเลาเรอง เรยกวา

“ล�าเรอง” คอ การก�าหนดเนอเรองหรอเนอหาของ

เพลงในเรองใดเรองหนง ในทนก�าหนดเปนล�าเรอง

บทถวาย ร. 9 เพอล�าลกถงพระมหากรณาธคณใน

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

ทมตอปวงชนชาวไทยทกคนและชาวไทพวนใน

ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบรดวย

เนองดวยเปนชวงทตรงกบการเสดจสวรรคตของ

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

จงมการเพมเตมล�าพวนบทถวาย ร. 9 น เพมตอ

จากบทไหวครดวย ขบรองโดยแมเพลง คอ นางไข

หาเลศ

การขบรองล�าพวนทงบทล�าไหวครและล�า

เรองถวาย ร.9 ทง 2 บทน เปนการขบรองใน

ลกษณะทมการเตรยมการมากอน คอ มการ

ประพนธค�ารองมากอนเพอความถกตองของเนอหา

และถอยค�ารองทใชในการล�าพวนทง 2 บทน ถอ

เปนปกตของการล�าไหวครและการล�าเรอง เพราะ

บทไหวครทใชขบรองล�าพวนนเปนบทไหวครทใช

มาแต เ ดม มถ อยค�าแสดงความสกการะใน

พระพทธเจ า บดามารดา ครอาจารย และ

สงศกดสทธทงหลาย ดงนน เนอรองทใชในบทไหว

ครจงตองมการเรยงรอยอยางประณตและใช

ถอยค�าทแสดงออกถงความเคารพบชา ตวอยาง

“ถวายบชาตางประทป

มอสบนวแทนเทยนทอง ขอถวายบชา

พระยอดคณไตรแกว ทงเหลาขอนอบนอม”

ค�ารองในบทไหวครนจงเปนค�ารองทแตงขน

เพอวตถประสงคการบชาสงตางๆ ทชาวไทพวน

เคารพนบถอ นอกจากนยงเปนการขอพรตอสงศกด

สทธใหชวยบนดาลใหการรองหรอผ ขบล�าพวน

สามารถขบรองล�าพวนไดอยางไพเราะ คดดน

ท�านองรองออกไดสอดประสานกนดงวงดนตร

บรรเลง ตวอยาง

“ขอใหสบเสนาะเพยง กลมเกลยวกลอมกน

เปนดงพณพาทยฆอง ซอ ขลย แคนระบ�า”

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 57 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ตวอยางเพลงล�าพวน บทไหวคร

ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

การล�าเรอง คอ การล�าพวนในลกษณะการ

ขบรองในเรองราวใดเรองราวหนงตามแตตงขนหรอ

น�าเอาเนอหามาจากเรองราวหรอนทาน ค�าสอน

ตางๆ ตามทผ ขบรองล�าพวนเลอกมา ดงนน

การล�าพวนแบบการล�าเรองน ตองมการก�าหนด

หรอประพนธเนอรองมากอนเชนเดยวกบบทไหวคร

เหตทตองมการประพนธหรอเขยนเนอรองมากอน

เนองจากการล�าเรองตองก�าหนดเนอหาของการ

ขบรองหรอการล�า ใหอยในกรอบของเรองราวท

ก�าหนดไวใหไดเนอหาทด�าเนนไปตามความของ

เรองอยางครบถวน โดยการล�าเรองของไทพวนใน

ครงน เปนการล�าเรองถวาย ร. 9 เพอร�าลกถง

พระมหากรณาธคณในพระบาทสมเดจพระปรมนท

รมหาภมพลอดลยเดช ทมตอปวงชนชาวไทยทก

คนและชาวไทพวนในต�าบลโคกปบ เนองดวยเปน

ชวงทตรงกบการเสดจสวรรคตของพระบาทสมเดจ

พระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เมอพจารณา

ถอยส�านวนของเนอเพลงทใชในการล�าเรองแลว

การล�าเรองจะใชถอยค�าทมความสลบซบซอน

นอยกวาการล�าพวนบทไหวคร ดงล�าเรองถวาย ร. 9

ตวอยาง

“โอโฮนอ ทกคนเกดมาเปนลก ร. 9

อยาหลงท�าชวมวเมา อยาเหนแกตน

หนเขาหากน เฮาสามคคกนไว “

ภาพบรรยากาศล�าพวน

ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

ทมา: ถายภาพโดย ผศ.สราวธ โรจนศร

วนท 14 ตลาคม 2560

ล�าดบตอมาเปนการขบรองล�าพวน เรยกวา

“ล�าดน” คอ การขบรองล�าพวนในลกษณะการรอง

แบบคดเนอรองหรอถอยค�ารองขนใหมในขณะนน

ภาคกลางเรยกวา “ดน” พบวธการขบรองแบบดน

นในบทเพลงพนบานภาคกลางประเภทเพลงล�าตด

เพลงฉอย เพลงแหล โดยการล�าดนของชาวไทพวน

นเปนการคดค�ารองโดยใชภาษาไทพวน ซงมการ

ผสมผสานกนระหวางภาษาไทพวนกบภาษาไทย

อสานบางตามลกษณะการพดของคนในทองถน

การล�าพวนแบบล�าดนของชาวไทพวนในหมบาน

สระมะเขอ ต�าบลโคกปบ ขบรองโดยแมเพลง คอ

นางไข หาเลศ การล�าพวนแบบล�าดนมทงการขบ

รองล�าดนแบบคนเดยว และการขบรองล�าดนแบบ

โตตอบระหวางกนหรอสลบกน หากเปนการล�าดน

แบบคนเดยว เนอหาทน�ามาขบรองมกเปนการเลา

เรองราวตางๆ ในชวตตามทผขบรองคดขนหรออาจ

สราวธ โรจนศรเพลงพนบานล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร 58

เตรยมเนอรองมากไดคลายล�าเรอง หากแตศพท

ส�านวนและเนอหาอาจไมตอเนองเหมอนล�าเรอง

โดยอาจมการปรบเนอหาใหมจากเดม หรออาจ

เปลยนไปเปนเรองอนๆ ตามแตผขบรองคดนกขน

ในขณะขบรอง เมอจบการขบรองล�าพวนในแตละ

ทอนของทกถอยค�ารอง (จบเรองราวทขบรอง) ผ

ฟงจะตอบรบดวยการสงเสยงวา “ฮว” ยาวๆ เปน

รปแบบนตอเนองไปจนจบ

การล�าดนแบบหลายคน เปนการล�าพวนท

สรางความสนกสนานใหกบชาวไทพวนทไดเขามา

มสวนรวมในการขบรองล�าพวน การล�าพวนแบบ

รองหลายคนนด�าเนนการขบรองตอจากการขบรอง

เดยวของแมเพลง โดยแมเพลง (นางไข หาเลศ)

เมอขบรองเดยวเสรจในตอนตนของการล�าพวน

แบบล�าดนแลว แมเพลงจะเรยกผฟงทสามารถ

ล�าพวนไดใหเขามารวมขบรองดวยกน ซงการขบ

รองล�าพวนแบบล�าดนนจ�าเปนตองใชผ ขบรอง

หลายคนเพอสรางการโตตอบกนในถอยค�ารอง

ตางๆ ทคดขน โดยขบรองสลบกนไปทละคน ไมม

การจดล�าดบของการขบรอง เปนไปตามความ

ตองการของผขบรองแตละคนจะคดถอยค�ารองได

และขบรองโตตอบออกไปในขณะนน เนอหาทน�า

มาขบรองล�าพวนในลกษณะของการโตตอบกนม

ทงการเลาเรองราวตางในชวตเหมอนการล�าดน

แบบเดยว และการโตตอบกนในเชงเกยวพาหรอ

หยอกลอกนระหวางชายกบหญงหรอเพศเดยวกน

สลบกนไปแบบนจนจบโดยมการตอบรบในแตละ

ถอยค�ารองดวยการสงเสยงวา “ฮว” ยาวๆ จากผฟง

เชนเดยวกบการขบรองเดยว การล�าพวนแบบล�า

ดน (โตตอบกน)

ล�าพวนเปนขบรองเพลงพนบานของชาว

ไทพวน มความสนกสนานในการรวมกนขบรอง

เพลงทงแบบรองเดยวและรองโตตอบกน ในการขบ

รองเพอใหเกดความบนเทงแกผรวมงานมกมการ

ร�าวงประกอบการล�าพวนของชาวไทพวนรวมอย

ดวยเสมอ โดยเฉพาะการล�าพวนแบบรองโตตอบ

กนมกมการเรงจงหวะของการขบรองใหเรวขนเลก

นอยแตไมเรวเทาหมอล�าทางภาคอสาน พอจะท�าให

เกดความคกคกมากขนกวาการล�าพวนแบบขบรอง

เดยว จงท�าใหผ ฟงร สกอยางมสวนรวมในการ

ล�าพวนโดยการเขามารวมกนร�าวงประกอบการขบ

รองล�าพวน และในขณะทร�าวงกมการรองตอบรบ

กบผขบรองเปนระยะเมอจบแตละถอยค�ารอง โดย

การรองวา “ฮว” สรางความสนกสนานใหกบผเขา

รวมงานทกคน

บทบาทของเพลงพนบ านล� าพวนใน

วฒนธรรมไทพวน อยบนพนฐานแนวคดทวาตราบ

ใดทวฒนธรรมเรองหนงเรองใดยงคงมการปฏบต

สบทอดกนอย แสดงวาวฒนธรรมนนยงเปน

ประโยชนและมคณคาตอสงคม ล�าพวนถอเปนการ

แสดงออกถงอตลกษณของชาวไทพวน ทงดาน

ขนบธรรมเนยมประเพณ ส�าเนยงศพทภาษาและ

ทวงท�านองการขบรองล�าพวน จากการศกษางาน

บญกฐนในการวจยนกอใหเกดความรสกเปนพวก

พองเดยวกนของชาวไทพวน ทมรปแบบวถชวต

และวฒนธรรมชดเจนในกลมชาตพนธไทพวนดวย

กน โดยแสดงออกจากการขบรองล�าพวน อกทง

เพลงพนบานล�าพวนสามารถใชเปนเครองมอใน

การบอกเลาเรองราวความเปนมาของกลมชน จาก

การล�าเรองและการล�าดน ทมกมการกลาวถง

ประวตความเปนมาทางสงคม หรอเหตการณตางๆ

ของชาวไทพวนเอง ในดานการสรางคานยมทาง

ศาสนา คณธรรมในการด�าเนนชวตและการ

ประกอบพธกรรม

อภปรายผล

การวจยเรองเพลงพนบาน กรณศกษาเพลง

ล�าพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร สามารถอภปรายผลการวจยเปนประเดน

ตางๆ ไดดงน

1. ศพทภาษาเพลงล�าพวน บทเพลง

พนบานล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ

จงหวดปราจนบร มการผสมผสานทงภาษาไทย

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 59 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ภาคกลาง ภาษาไทพวน ภาษาไทยทงภาคอสาน

และภาคเหนอ โดยการขบรองล�าพวนมกใชศพท

ภาษาตามความเคยชนในการพดของชาวไทพวน

เอง สามารถแยกเปนภาษาตางๆ ตามเนอเพลง

ตางๆ ไดดงน

ภาษาไทยภาคกลาง มเปนสวนมากในการ

ขบรองล�าพวนโดยเฉพาะในบทค�ารองทมการจด

เตรยมมากอน เชน ล�าพวนบทไหวคร ล�าเรอง

เปนตน ซงผฟงทวไปทไมใชชาวไทพวนสามารถ

เขาใจไดในค�าศพทภาษาตางๆ ในบทเพลง ตวอยาง

เชน ล�าพวนบทไหวคร

“ถวายบชาตางประทป

มอสบนวแทนทเทยนทอง

ขอถวายบชา พระยอดคณไตรแกว

ทงเหลาขอนอบนอม”

จากตวอยางเนอรองล�าพวนทเปนภาษาไทย

ภาคกลาง หมายถงการกราบไหว เพอบชา

พระรตนตรยของเหลาไทพวน

ภาษาไทพวน ถกใชงานสลบกบภาษาไทย

ภาคกลางและอสาน ในทกๆ บทเพลงรองล�าพวน

ในลกษณะของถอยค�าทคลายๆ กบภาษาอสาน

หากแตตางกนทการออกเสยงส�าเนยงทไมเหมอน

กน ตวอยาง

“ขอใหเปนดงบลลงกค�า

ท ธ ทรงพทธโธเจา ตาสองก�า

ใหเจาสขนนเสมอมนเครอเกา

ใหเจาสขอยลวนขบวนเจา

คทกกองเดอเจาเอย”

จากตวอยางเนอรองล�าพวนทเปนภาษาไท

พวน หมายถงขอใหสองตาของขาเปนดงทองค�า

ค�าชพระพทธศาสนา ใหพวกเรามความสขกนทว

ทกๆ คน

ภาษาไทยภาคอสาน มการผสมอย ใน

บทเพลงล�าพวนตลอดเวลา สวนมากใชในทางรอง

แบบล�าดนทงล�าพวนแบบล�าดนเดยว และล�าพวน

แบบล�าดนโตตอบกน เพราะเปนการคดเนอรอง

ล�าพวนขนสดจงมกใชภาษาพดมาแตงเปนเนอรอง

จงมกมค�าศพทภาษาทางภาคอกสานผสมอย เชน

ค�าวา บแมน, ไปใส, เซดซ เปนตน ตวอยาง ล�าพวน

แบบล�าดนเดยว

“ถงเจาท�าบญไว ไผบแมนไปใส

บญจะมาเซดซ ผทท�ากฐนไว

ใหเสาซะแมซาบเดอแมปา

ผาปาทงกฐน หลามลงคณความขลง

กระดงทรามเฮานน”

จากตวอยางเนอรองล�าพวนทเปนภาษาไทย

ภาคอสาน หมายถงบญทไดท�ากฐนไวจะกลบมาส

ผ ทท�ากฐนไวใหรบร กนและสงผลความเจรญให

ทงครอบครวและตวผท�ากฐนเอง

การขบรองล�าพวนไมไดใชเปนภาษาพวน

โดยเฉพาะและไมไดเปนภาษาไทยหรออสานโดย

เฉพาะเชนกน หากแตเปนการผสมผสานทาง

วฒนธรรมและเปนการถายโยงอตลกษณดานภาษา

รวมกนส�าหรบชาวไทพวนเอง การขบรองล�าพวน

ในบางประโยคมส�าเนยงศพทภาษาของทางภาค

เหนอรวมดวย ซงไมแปลก เพราะพนถนเดมของ

ชาวพวนในเชยงขวางอยใกลกบทางภาคเหนอของ

ประเทศไทย จงท�าใหมส�าเนยงศพทใกลเคยงกน

ตวอยาง

“ปวยวาเธอซาง ซางวากนแนโมง

กลนวาตวยคดฮอดเจา

ซางซงหลายคดถงฮอดบายโมง

เจาลงมา อยาเมดใจ คดถงพอแมเจา”

จากตวอยางเนอรองล�าพวนนเปนการผสม

ผสานในการใชศพทภาษาไทพวนทมทงภาคเหนอ

เชนค�าวา “ตวยคดฮอด” และภาคอสานรวมกน เชน

ค�าวา “ซางวา” โดยทอนเพลงนหมายถง หากใคร

มาจบ อยาใจออน คดจะท�าอะไร ใหนกถงพอแมไว

2. การเออนของล�าพวน การขบร อง

ล�าพวนของไทพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ

สราวธ โรจนศรเพลงพนบานล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร 60

จงหวดปราจนบร เปนการขบรองโดยใชท�านอง

เดยวแตหลายเนอรอง (Strophic Form) คลายรป

แบบของการขบรองลเก, เพลงฉอยหรอล�าตดใน

ภาคกลาง ตางกนทส�าเนยงภาษาทเปนของชาวไท

พวนเอง โดยน�าพาใหทวงท�านองมการปรบแปร

ตามส�าเนยงเสยงร องบางในแตละทอนเพลง

เนองจากล�าพวนเปนวฒนธรรมแบบมขปาฐะ (Oral

Tradition) จงไมมความแนนอนในเรองของการ

สรางท�านองโดยจะแปรไปตามค�ารองมากกวาการ

ยดท�านองไว ประกอบกบการเออนในบางชวงของ

เพลงทเปนลกษณะการใชปฏภาณ (Improvise) ใน

การสรางท�านองเออน จงท�าใหล�าพวนมความ

ไมแนนอนในการก�าหนดท�านองใหคงทได แตสงท

มกใชงานคลายๆ กนส�าหรบล�าพวน คอ การขนและ

การลงจบในแตละทอนเพลงทใชเหมอนๆ กนและ

เปนทรกนเฉพาะกลมไทพวน (Emic) ในการขบรอง

ล�าพวน ดงน

การขนตนทอนเพลงล�าพวน มกใชการเออน

ดวยค�าวา “แมนทวาโอ...” หรอ “ทวาโอนอ...” โดย

เออนในค�าสดทายของค�า เชน ค�าวา “โอ” หรอ “นอ”

เปนตน เปนการเรมตนของประโยคเพลงล�าพวน

หรอเนอหาใหมๆ ในการล�าพวน

การลงทายประโยค เพอแสดงใหทราบ

วาการขบรองไดจบทอนหรอจบประโยคเพลงนนๆ

แลว มกใชการลงทายดวยค�าวา “เดอ” สวนการจบ

เพลงหรอจบเนอหาของบทเพลงจะลงทายดวย

ค�าวา “เอย” และรองรบดวยค�าวา “ฮว” ของผฟง

ตวอยาง การขนตนและการลงทายประโยค

เพลง (Period) ของล�าพวน

การขนตน “แมนทวาโอ… คนเฮาเกดมาใน

แผนดนไทเดอ ทงนอยทงใหญ เทดทลนายหลวง

เดอ”

การขนตน “ทวาโอนอ… ซอของไทพวนเอย

จะคอยฟงค�าเคา นกอนเออ เอย”

การลงจบ “อยาใหขดทางกลอน ซอยดลทาง

ดน แคเดอพนองเอย...” (รองรบ “ฮว”)

การลงจบ “ใหเจ าสขอย ล วนขบวนเจา

คทกกองเดอเจาเอย...” (รองรบ “ฮว”)

3. ล�าพวนแบบร�าวง เปนการน�าเอาการ

ขบรองในลกษณะเพลงพนบานล�าเพลนทางภาค

อสานมาขบร องในภาษาของชาวไทพวน ซง

บทเพลงล�าเพลนของอสานนเปนบทเพลงในจงหวะ

เรวและคกคกมากกวาล�าพวนปกตของชาวไทพวน

จงมการร�าวงประกอบของผรวมฟงดวยเพอใหเกด

ความสนกสนานขนในชวงทายของการขบรอง

ล�าพวน โดยปกตล�าพวนเปนบทเพลงทรองใน

จงหวะชา - ปานกลาง และไมมการยนและการร�า

ประกอบ การล�าพวนแบบร�าวงนถอเปนการถาย

โยงทางวฒนธรรม (Diffusion) เพลงพนบาน

ล�าเพลนอสานผสมกบเพลงพนบานล�าพวนของชาว

ไทพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร เพอตองการใหชวงทายของการล�าพวน

เกดความสนกสนานและการมสวนรวมของผฟง

ตวอยาง ขบรองจงหวะเรว

“โอนอยเอย เปนไมเคยล�าไดหนา

ล�าเปนเมอใดประหมา

ล�าเปนเมอใดประหมา แตไมชากล�าเลย

แตไมชากล�าเลย

โออายเอย โออายเอย กอนบเคยไดล�าหนา

ล�าเปนคราวหลงบแพ

แตหมอแคน นนยอมบอได

โอละนออายเอย โอละนออายเอย”

ขอเสนอแนะ

ความคงอยของเพลงพนบานล�าพวน ต�าบล

โคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร ตองม

การจดด�าเนนกจกรรมล�าพวนอยางตอเนอง ถอเปน

สงหนงทท�าใหวฒนธรรมของชาวไทพวนสามารถ

ยงคงอยไดอยางตอเนอง ซงตองใชความรวมมอ

และใหความส�าคญกบทกฝาย โดยเรมจากหมบาน

อบต. อบจ. และจงหวด โดยโครงการขบเคลอนงาน

วจยเชงพนท: คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 61 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

เปนจดเรมตนในการสรางความรวมมอระหวาง

ชมชน องคกรบรหารทองถน และมหาวทยาลย ให

สามารถด�าเนนการพฒนากจกรรมทางวฒนธรรม

ทองถนใหยงยนได โดยการจดด�าเนนเนนโครงการ

ลานวฒนธรรม เพอเผยแพรและอนรกษวฒนธรรม

ไทพวนใหคงอยตอไป อกทง งานวจยนยงไดมการ

บนทกตวโนตในการขบรองเพลงพนบานล�าพวนใน

ลกษณะตางอยางครบถวน เพอใหสามารถน�ามาใช

ในการเผยแพรเนอรองและท�านองในการขบรอง

ล�าพวน และใชเพอฝกซอมการขบรองล�าพวนหรอ

น�าไปปรบประยกตใชในการขบรองหรอบรรเลงได

กตตกรรมประกาศ

งานวจยเรอง เพลงพนบาน กรณศกษาเพลง

ล�าพวนต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวด

ปราจนบร ส�าเรจลงไดดวยกระบวนการของระเบยบ

วธวจยทางมานษยดรยางควทยา (Ethnomusicology

research) ซงผวจยไดศกษาและเกบขอมลมาเปน

ระยะเวลา 1 ป ทงสาระหลกทางดนตรและบรบท

รอบดานทมความเกยวของ โดยท�าการศกษา

วเคราะหเพอใหไดองคความรทางดนตรไปใชเปน

กรณศกษาเกยวกบเพลงพนบานล�าพวน ซงเปน

มรดกทางวฒนธรรมของกลมชาตพนธไทพวนทอย

ในประเทศไทยได

ผวจยขอขอบคณแมเพลงพนบานล�าพวน

ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

ไดแก นางไข หาเลศ ซงผวจยใชเปนกรณศกษาใน

การท�างานวจยครงนทอ�านวยความสะดวกใหกบ

ผวจยทงในเรองของสถานท ก�าหนดการประกอบพธ

ตลอดจนการตดตอประสานงานตางๆ การชแนะ

และใหค�าปรกษาในขอมลอนเปนประโยชนตางๆ

ส�าหรบผวจย ขอขอบคณชาวหมบานสระมะเขอ

ต�าบลโคกปบทกทานทใหขอมลส�าคญ ใหการ

ตอนรบและการสนบสนนในการท�างานวจยครงน

ผ วจยขอขอบคณสถาบนวจยและพฒนา

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร เปนอยางสงทได

มอบทนอดหนนการวจยโครงการขบเคลอนงาน

วจยเชงพนท: คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ประจ�าปงบประมาณ 2560 ท�าใหผวจยไดท�างาน

วจยอยางเปนระบบมากยงขนและเปนแรงผลกดน

ในการด�าเนนงานวจยใหส�าเรจลลวง เพอเปนสวน

หน งของการพฒนางานวจยทางดนตรของ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทรและในพนท

จงหวดฉะเชงเทราตอไป

เอกสารอางอง

กาญจนา อนทรสนานนท. (2534). การรองเพลงประกอบการแสดง : หนงสอทระลกงานสงเสรม

ศลปวฒนธรรมไทย. พมพครงท 15. กรงเทพฯ: เมดทรายการพมพ

ชนบญช สคนธวภต. (2546). ปะหวดสาดเมองพวน ลพบร: สารคดเมองพวน เมองเชยงขวางและปะหวด

สาดเมองพวน. ลพบร: ชมลมไทยพวนจงหวดลพบร: ม.ป.พ.

ชชาต พณพาทย. (2541). ส�ารวจเพลงพนบานภาคตะวนออก. กรงเทพฯ: รายงานวจย: ส�านกงานคณะ

กรรมการวฒนธรรมแหงชาต

ปฐม หงษสวรรณ. (2547). ต�านานและพธกรรมบชาผเมอง: การสรางส�านกทางประวตศาสตรของไทพวน

และผไทในประเทศไทย. กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร

ปราน วงษเทศ (2525). พนบานพนเมอง. กรงเทพฯ: เรอนแกวการพมพ.

ปญญา รงเรอง. (2546). หลกวชามานษยดรยางควทยา. เอกสารประกอบการสอนรายวชาพนฐานดนตร

ชาตพนธวทยา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สราวธ โรจนศรเพลงพนบานล�าพวน ต�าบลโคกปบ อ�าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร 62

พรรณราย ค�าโสภา. (2542). การวเคราะหเพลงพนบานกนตรมของหมบานดงมน. ปรญญานพนธ ศป.ม.

(มานษยดรยางควทยา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ภญโญ ภเทศ. (2553). รายงานวจย: การวเคราะหองคประกอบทางดนตรเพลงพนบานในจงหวดนครสวรรค.

นครสวรรค: คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

ฤดมน ปรดสนท. (2539). วถชวต สงคม วฒนธรรมประเพณและประวตศาสตรชมชน. อดรธาน:

ศนยศลปวฒนธรรม สถาบนราชภฏอดรธาน

ลกขณา ชมพร. (2555). เพลงพนบานภาคกลาง กรณศกษาบานสามโก ต�าบลสามโก อ�าเภอสามโก จงหวด

อางทอง. ปรญญานพนธ: ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชามานษยดรยางควทยา มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ

สกญญา สจฉายา. (2525). เพลงปฏพากย: บทเพลงแหงปฏภาณของชาวบานไทย. กรงเทพฯ ส�านก

คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต

Alan, Merriam. (1964). Study of Ethnomusicology, Toward a Theory for Ethnomusicology. The

Anthropology of Music.

Stanley, Sardie. (1980). The New Grove Dictionary of Music and Musicians, Volume 6. London :

McMillan Publication, Limited.

มาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธในความเปนสวนตว

เกยวกบขอมลสวนบคคล

The Legal Measures to Protect The Rights to Personal Data Protection

นพดล นมหน1

Noppadon Nimnoo1

Received: 27 November 2019 Revised: 4 February 2020 Accepted: February 2020

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาแนวคดและทฤษฎอนเกยวกบสทธในความเปนสวนตว

เกยวกบขอมลสวนบคคล 2) ศกษาวเคราะหมาตรการและกลไกตามระบบกฎหมายไทยทเกยวกบคมครอง

สทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล 3) ศกษาวเคราะหและเปรยบเทยบมาตรการและ

กลไกในการคมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลของตางประเทศเพอเปนแนวทาง

ส�าหรบประเทศไทย 4) ศกษาและเสนอแนะแนวทาง วธการ ส�าหรบการพฒนามาตรการและกลไกในการ

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลส�าหรบประเทศไทยตอไป ซงวธการวจยในเรองน

เปนการศกษาวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ใชวธวเคราะหเชงพรรณนา (Descriptive Analysis)

โดยท�าการศกษาจากแนวคดทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ โดยมการรวบรวมขอมลจากเอกสารตางๆ

ทเกยวของทงทเปนภาษาไทยและภาษาตางประเทศ และใชวธการสมภาษณ (Interview) ดวยวธการ

สมภาษณแบบเชงลก (In-depth Interview) จากผทรงคณวฒ

ผลการวจยพบวา สทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลเปนสทธมนษยชนทไดรบ

การยอมรบจากนานาอารยประเทศ ซงประเทศไทยนนเดมเรามเพยงกฎหมายเฉพาะทตราขนเพอคมครอง

สทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลเพยงบางประเภท แตในปจจบนเราไดตราพระราชบญญต

คมครองขอมลสวนบคคล พ.ศ.2562 ซงมลกษณะเปนกฎหมายกลางอนเปนบทบญญตทวไปทใชในการ

คมครองขอมลสวนบคคลทกประเภทออกมาใชบงคบเปนทเรยบรอยแลว แตอยางไรกดยงคงมปญหา

บางประการทตองเรงด�าเนนการพฒนาส�าหรบมาตรการและกลไกในการคมครองสทธในความเปนสวนตว

เกยวกบขอมลสวนบคคล ไมวาจะเปนประเดนในเรองของนยามความหมาย การก�าหนดประเภทของขอมล

การคมครองขอมลสวนบคคลของผเยาว การคมครองขอมลสวนบคคลของผมรณะ การปฏบตตอขอมล

ไมวาจะเปนการเกบรวบรวม การใช การเผยแพร และการเกบรกษา รวมไปถงบทบาทหนาทขององคกร

ผใชอ�านาจรฐ องคกรธรกจทเกยวของ ทงนเพอใหเปนไปตามมาตรฐานสากลทนานาอารยประเทศยอมรบ

โดยเฉพาะสหภาพยโรปอนเปนการปองกนปญหาทจะน�าไปสการกดกนทางการคาในอนาคต

ค�ำส�ำคญ : สทธในความเปนสวนตว, การคมครองขอมลสวนบคคล

1 นกศกษาปรญญาเอก คณะนตศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร1 LL.D Student, Faculty of Law, National Institute of Development Administration

นพดล นมหนมาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธ..... 64

Abstract

The purposes of this research were 1) study different concepts and theories regarding

privacy rights as they apply to personal information, 2) analyze the measures and mechanisms

available under Thai law that provide protection to privacy rights as they apply to personal information,

3) analyze and compare measures and mechanisms that may be taken to protect the privacy rights

of foreign countries, 4) study methods that could be used to develop measures and mechanisms

for the protection of privacy rights as they apply to personal information in Thailand. Research

methodology was qualitative research that applied descriptive analysis by reviewing theories and

related literature in an attempt to reach a conclusion and propose legal measures. Data were

collected from both Thai and English documents. In-depth interviews with experts were conducted.

The present research has shown that the right to privacy regarding personal information is

a human right recognized by many civilized countries. In Thailand, only specific laws have been

enacted to protect the privacy rights of certain types of personal information. Now, however, the

Personal Data Protection Act of 2019 has come into force. It has a central law: a general provision

that is used to protect all types of personal information. However, there are still problems that need

to be addressed in the development of measures and mechanisms. The problems involve it is a

matter of definition or meaning: personal data, data type determination, rights to privacy of minors,

protection of personal information of the deceased, data processing methods such as collection,

use, dissemination and storage, including the role and duty of the state authority, and business

organizations, compliance with international standards that are accepted by many countries, especially

the European Union. Failure to prevent problems could lead to trade barriers in the future.

Keywords: Rights to privacy, Data Protection

บทน�า

สทธมนษยชน (Human Rights) เปนแนวคด

ทมาจากความเชอ ค�าสอนทางศาสนา ปรชญา

ศลธรรมและจรยธรรมทางสงคม โดยมพฒนาการ

แนวความคดในลกษณะทกวางขวางขนไปตาม

ยคสมยของสงคม ดงจะเหนการก�าเนดขนใหมของ

สทธมนษยชนมากมายหลายสทธตงแตอดตจนถง

ปจจบน หนงในนนกคอ สทธในความเปนสวนตว

(Right to Privacy) โดยเฉพาะในมตของความเปน

สวนตวเหนอขอมลสวนบคคล (Personal Data)

ส�าหรบการก�าเนดของสทธมนษยชนประเภทใหม

เชนน เกดจากพลวตทางสงคมทมการเปลยนแปลง

อยางฉบพลนและรนแรงโดยผลของการปฏวต

อตสาหกรรมครงท 3 และการกาวเขาสยคแหงการ

ปฏวตอตสาหกรรมครงท 4 ในชวงศตวรรษทผาน

มาอนกลาวไดวาเปนผลมาจากการปฏวตดจทล

(เคลาส ชวาบ. 2561 : 17) ซงลกษณะเดนของการ

ปฏวตอตสาหกรรมครงท 4 นคอการทระบบ

อนเทอรเนตแพรหลายขนอยางมากและเคลอนทได

มตวเซนเซอรทเลกลงและทรงพลงมากขนแตราคา

ถกลง รวมไปถงการพฒนาปญญาประดษฐและจกร

กลเรยนร ท�าใหโลกในปจจบนกลายเปนโลกแหง

การเชอมตอ แนวคดหมบานโลก (Global Village)

ของมาแชลล แมคลฮาน ดเหมอนวาจะไดกลายเปน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 65 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ความจรงและโลกดจทลนก�าลงเบงบาน ดงจะเหน

ไดจากทกวนนมผ ใช งานอนเทอรเนตทวโลก

ประมาณ 7,000 ลานคน และมอปกรณทสามารถ

เชอมตอกบอนเทอรเนตจ�านวนมากขน 12,100

ลานเครองในป ค.ศ.2014 และคาดการไดวาตวเลข

นจะสงขนเปน 50,000 ลานเครอง ในป ค.ศ.2020

(ซามเอล กรนการด. 2560 : 30)

จากสภาวการณของสงคมยคใหมขางตน

ยอมกอใหเกดความเสยงตอการคกคามสทธใน

ความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลอยาง

หลกเลยงไมได โดยการคกคามในรปแบบใหมๆ

เชน การปลอมอตลกษณ (Identity Fraud) และ

การขโมยอตลกษณ (Identity Theft) การเกดขนของ

อาชญากรรมรปแบบใหม การใชกระแสสงคมกดดน

(ผานโลกออนไลน) หรอการกดขขมเหงทกระท�า

โดยวธการเผยแพรหรอลวงละเมดขอมลสวนบคคล

จะยงทวความรนแรงมากขน และถาหากพจารณา

ถงการทองคกรตางๆ ไมวาจะเปนฝายรฐบาลหรอ

เอกชน เปนผ ครอบครองขอมลสวนบคคลของ

ปจเจกชนทงหลายอยางคอนขางสมบรณ จงอยใน

ฐานะเปนผไดเปรยบกวาในทางสงคม ดงค�ากลาว

ของฟรานซส เบคอน (Francis Bacon) ทวา

“ความร คออ�านาจ” (https://www.iep.utm.edu/

bacon/) เชนนยอมเปนไปไดวา องคกรเหลานจะ

กระท�าการมากกวาการสงตอขอมลอยางถกตอง

และตรงไปตรงมา แตจะกลบใชขอมลจดการกบ

ปจเจกชนเสยเองเพอประโยชนขององคกร ตวอยาง

ของการทองคกรใชขอมลไปในทางทผด เชน การท

บรษทเอกชนใชขอมลสวนบคคลทมหรอไดมาท�าให

ปจเจกชนทเปนประชาชนทวไปตองซอสนคาหรอ

บรการหรอกระท�าการอนๆ โดยทไมเคยร และ

ไมเคยคดอยากท�า โดยทไมรตว

ดงนน ขอมลจงเปนสงมความส�าคญอยาง

มาก ทงตอการวางแผน วางระบบการท�างานและ

การบรหารจดการ การด�าเนนกจกรรมตางๆ ของ

องคกร ไมวาจะเปนภาครฐหรอเอกชนยอมมความ

จ�าเปนตองมขอมลไวในครอบครองไวใหมากทสด

ซงในขอมลขาวสารจ�านวนมหาศาลทมการครอบ

ครอง หรอมการแลกเปลยน หรอแยงชงแขงขนกน

ครอบครองน กจะมขอมลสวนหนงเปนขอมลสวน

บคคล ดงนน สทธในความเปนสวนตวเกยวกบ

ขอมลสวนบคคลอนเปนสงเฉพาะตวของบคคล

แตละคน ซงสามารถน�าไปสการพสจนตวตนของ

บคคลได อนไดแก ขอมลในเรองเกยวกบประวต

สวนตวตางๆ ไมวาจะเปนการศกษาหรอการท�างาน

ขอมลเกยวกบการนบถอศาสนา ขอมลเกยวกบ

สขอนามยสวนบคคล ขอมลประวตอาชญากร

หรอการถกด�าเนนคดอาญา ขอมลอนเกยวกบ

พฤตกรรมการใชชวต ทศนคต รสนยม การเดนทาง

การแสดงออก หรอการใชบรการตางๆ รวมถงการ

ท�าธรกรรมของบคคลไมวาจะเปนกบทางภาครฐ

หรอเอกชน ขอมลเหลานจงเปนทตองการและ

ถกลวงละเมดเพอประโยชนของผ กระท�าอยาง

แพรหลายและงายดาย

หากมองในมตของสทธเสรภาพ จะเหนวา

ขอมลสวนบคคลเปนสทธในความเปนสวนตว

อนส�าคญอยางยงตอตวผเปนเจาของและเปนสทธ

ขนพนฐานของมนษยทนานาอารยประเทศใหการ

ยอมรบ ดงจะเหนไดจากการบญญตรบรองไวใน

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ค.ศ.1948

(Universal Declaration of Human Rights 1948)

ขอ 12 ทวา “บคคลใดจะถกแทรกแซงตามอ�าเภอ

ใจในความเปนสวนตว ครอบครว ทอยอาศย หรอ

การสอสาร หรอจะถกลบหลเกยรตยศหรอชอเสยง

มได ทกคนมสทธทจะไดรบความคมครองของ

กฎหมายตอการแทรกแซงหรอลบหลเชนนน” รวม

ไปถงยงมการรบรองไวในกฎหมายหรอกฎเกณฑ

ระหวางประเทศอกหลายฉบบ ในระดบองคการ

ระหวางประเทศ เชน องคการเพอความรวมมอทาง

เศรษฐกจและการพฒนา (OECD) สหภาพยโรป

(EU) แมกระทงกลมความรวมมอทางเศรษฐกจ

เอเชย-แปซฟก (APEC) เอง กใหความส�าคญโดย

การก�าหนดกรอบ (Framework) หรอแนวทาง

(Guidelines) เพอก�าหนดมาตรฐานขนต�าให

นพดล นมหนมาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธ..... 66

ประเทศสมาชกของตนอางองเปนฐานในการ

บญญตกฎหมายภายในประเทศของตนเพอ

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคล ซงเรากจะเหนไดวาประเทศตางๆ เชน

ประเทศสงคโปร ประเทศฟลปปนส รวมไปถง

ประเทศมาเลเซยเอง กไดด�าเนนการตรากฎหมาย

ภายในของประเทศของตนใหสอดคลองกบกตกา

สากลเพอคมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบ

ขอมลสวนบคคลเปนทเรยบรอยแลว

ส�าหรบประเทศไทย การคมครองสทธใน

ความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลเรมม

การก�าหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พ.ศ.2535 (แกไขเพมเตม พ.ศ.2538) โดยได

บญญตคมครอง “สทธในความเปนสวนตว” ไวใน

มาตรา 47 และตอมามการน�ามาบญญตไวใน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540

มาตรา 34 เพอเปนการก�าหนดยนยนหลกการ

คมครองสทธในความเปนสวนตววา “สทธของ

บคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง หรอความ

เปนอยสวนตวยอมไดรบความคมครอง การกลาว

หรอไขขาว แพรหลายซงขอความหรอภาพไมวา

ดวยวธใดไปยงสาธารณชนอนเปนการละเมดหรอ

กระทบถงสทธของบคคลในครอบครว เกยรตยศ

ชอเสยง หรอความเปนอยสวนตวจะกระท�ามได

เว นแตกรณท เป นประโยชนต อสาธารณชน”

บทบญญตมาตรานน�าไปส ความพยายามตรา

กฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลขน ทงในสวนท

อยในความครอบครองของทางภาคราชการและ

ภาคเอกชน ซงในสวนทางภาคราชการไดมการตรา

พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ.

2540 เปนทเรยบรอย แตส�าหรบขอมลขาวสารทอย

ในความครอบครองของภาคเอกชนนน “พระราช

บญญตค มครองขอมลสวนบคคล พ.ศ.2562”

เพงสามารถผานกระบวนการทางนตบญญตออกมา

เปนกฎหมายได แตทงนจะตองใชระยะเวลารวม

ประมาณระยะเวลา 20 ป

เมอพจารณาประกอบกบการทประเทศไทย

จะไดมการตรากฎหมายเฉพาะฉบบอนๆ ออกมา

กอนหลายฉบบเพอคมครองสทธในความเปนสวน

ตวเกยวกบขอมลสวนบคคลในบางเรอง เชน พระ

ราชบญญตการประกอบธรกจขอมลบตรเครดต

พ.ศ.2544 คมครองสทธของเจาของขอมลเครดต

พระราชบญญต สขภาพแหงชาต พ.ศ.2550

คมครองสทธของเจาของขอมลประวตสขภาพ หรอ

พระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม

พ.ศ.2544 คมครองสทธของเจาของขอมลในการ

ตดตอสอสารระหวางกนของบคคล ฯลฯ เปนตน ก

เปนเพยงมาตรการเฉพาะดานไมไดครอบคลมถง

การคมครองสทธในความเปนสวนตวของขอมล

สวนบคคลทงระบบ อกทงมาตรการคมครองตาม

กฎหมายฉบบตางๆ ทมอยนนกไมไดมมาตรฐานท

เปนไปในทศทางเดยวกน รวมไปถงยงไมไดเปนไป

ตามมาตรฐานของกตกาสากลในทกมต และแมวา

จะมการตราพระราชบญญตขอมลขาวสารของ

ราชการ พ.ศ.2540 ซงมการก�าหนดใหหนวยงาน

ของรฐตองมมาตรการคมครองสทธในความเปน

สวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลกตาม แตกเปน

เพยงขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครองของ

ภาครฐ ไมไดมการก�าหนดมาตรการคมครองไปถง

ขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครองของภาค

เอกชนแตอยางใด

ดงนน การทประเทศไทยเพงออกพระราช

บญญตคมครองขอมลสวนบคคลซงเปนมาตรการ

อนมฐานะเปนกฎหมายกลาง ก�าหนดมาตรฐาน

ขนต�าในการค มครองสทธในความเปนสวนตว

เกยวกบขอมลสวนบคคลซงอยในความครอบครอง

ของภาคเอกชน (รวมถงมผลบงคบใชกบภาครฐ

ดวย) แมจะเปนนมตหมายอนดส�าหรบการคมครอง

สทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล

แตทวาในมตการบงคบใชกฎหมายยอมสงผลให

เกดปญหาทางปฏบตในหลายดาน ไมวาจะเปนใน

เร องของการตความความหมายของข อมล

สวนบคคล ปญหาการบงคบใชกฎหมายในบาง

ประการทตองไดมาตรฐานเทยบเทากบมาตรฐาน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 67 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

สากล โดยประเดนนอาจจะสงผลกระทบท�าใหเกด

การก�าหนดมาตรการกดกนทางการคาจากประเทศ

คคา โดยเฉพาะอยางยงประเทศจากสหภาพยโรป

ทไดมการออกขอบงคบในระดบสหภาพยโรปท

เรยกวา General Data Protection Regulation

(GDPR) เพอเปนมาตรการในการยกระดบการ

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคลของประชาชนทเปนพลเมองของยโรปให

สงขนกวาหลกการเดมทมมา ซงท�าใหใหการด�าเนน

การเกยวกบขอมลสวนบคคลของประเทศคคาจะ

ตองมมาตรฐานของการคมครองไมนอยไปกวา

มาตรฐานของยโรป

ปญหาประการตอมาคอปญหาของกลไกทาง

กฎหมายเพอค มครองสทธในความเปนสวนตว

เกยวกบขอมลสวนบคคล โดยการทประเทศไทย

เพงออกกฎหมายจดตงองคกรทมอ�านาจหนาท

ตามพระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล ซงก

คอคณะกรรมการขอมลสวนบคคลขนมาด�าเนนการ

ขบเคลอนท�าหนาทในการคมครองสทธในความเปน

สวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล ยอมมปญหาใน

ทางปฏบตบางประการในชวงระยะเรมแรกวา

ประเทศไทยเราควรก�าหนดแนวทางอยางไร ฯลฯ

เปนตน โดยในประเดนตางๆ เหลาน หากพจารณา

จากหลกการของ พระราชบญญตคมครองขอมล

สวนบคคล พ.ศ.2562 ไดผานการพจารณาของสภา

นตบญญตแหงชาต เมอวนท 28 กมภาพนธ พ.ศ.

2562 มการก�าหนดหลกการและเหตผลว า

“เนองจากปจจบนมการลวงละเมดสทธความเปน

สวนตวของขอมลสวนบคคล เปนจ�านวนมากจน

สรางความเดอดรอนร�าคาญหรอความเสยหายให

แกเจาของขอมลสวนบคคล ประกอบกบความ

กาวหนาของเทคโนโลยท�าใหการเกบรวบรวม

การใช และการเปดเผยขอมลสวนบคคลอนเปนการ

ลวงละเมดดงกลาว สามารถท�าไดโดยงาย สะดวก

และรวดเรว รวมทงกอใหเกด ความเสยหายตอ

เศรษฐกจโดยรวมทใช เทคโนโลยดจทลอยาง

แพรหลาย แมวาจะไดมกฎหมายคมครองขอมล

สวนบคคลในบางเรอง แตกยงไมมหลกเกณฑ

กลไก หรอมาตรการก�ากบดแลเกยวกบการใหความ

ค มครองขอมลสวนบคคลทเปนหลกการทวไป

สมควรก�าหนดใหมกฎหมายวาดวยการคมครอง

ขอมลสวนบคคลเปนการทวไปขน จงจ�าเปนตอง

ตราพระราชบญญตน” ซงเหตผลของพระราช

บญญตนสะทอนภาพของปญหาทกลาวมาขางตน

ไดเปนอยางด

ประเดนจงนาสนใจทจะศกษาวา ระบบ

กฎหมายของรฐไทยโดยเฉพาะกฎหมายคมครอง

ขอมลสวนบคคลทตราขนใหมน จะสามารถวางหลก

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

ส วนบคคล ซงอย ภายใต บรบทแห งความ

เปลยนแปลงไดหรอไม รวมถงมาตรฐานของการ

คมครองทจะไดมการก�าหนดไวนน จะมมาตรฐาน

ของการคมครองเปนทยอมรบในระดบกตกาสากล

หรอไม และควรจะมการพฒนามาตรการและกลไก

ทางกฎหมายอยางไร เพอใหสามารถรบมอกบ

สถานการณดงกลาวได โดยเนนศกษาเพอหา

มาตรการและกลไกทางกฎหมายทเหมาะสมในการ

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

ส วนบคคล ไม ว าจะเป นในแง มาตรการทาง

กฎหมาย กลไกอนเปนระบบในการขบเคลอนและ

บงคบใชกฎหมายทงในดานองคกร อ�านาจ หนาท

กระบวนการท�างานขององคกร รวมถงการเยยวยา

สทธของผถกลวงละเมด อนจะเปนมาตรการและ

กลไกทางกฎหมายทส�าคญอนจะท�าใหสทธในความ

เปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลไดรบการ

คมครองอยางแทจรงและสอดคลองกบหลกการ

สากล

ความมงหมายของการวจย

1) เ พ อ ศ ก ษ า แ น ว ค ด แ ล ะ ท ฤ ษ ฎ

อนเกยวกบสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคล

นพดล นมหนมาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธ..... 68

2) เพอศกษาวเคราะหมาตรการและกลไก

ตามระบบกฎหมายไทยทเกยวกบคมครองสทธใน

ความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล

3) เพอศกษาวเคราะหและเปรยบเทยบ

มาตรการและกลไกในการคมครองสทธในความเปน

สวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลของตางประเทศ

เพอเปนแนวทางส�าหรบประเทศไทย

4) เพอศกษาและเสนอแนะแนวทาง

วธการ ส�าหรบการพฒนามาตรการและกลไกในการ

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคลส�าหรบประเทศไทยตอไป

วธวจย

การศกษาวจยเกยวกบเรองนจะใช การ

ด�าเนนการวธวจยเชงคณภาพ (Qual i tat ive

Research) โดยใช รปแบบการวจยเอกสาร

(Documentary Research) เชน ต�ารา หนงสอ

รายงานการวจย วทยานพนธตลอดจนเอกสารจาก

ฐานขอมลออนไลนทงในประเทศและตางประเทศ

รวมถง วธการสมภาษณเชงลก (Indepth-inter-

views) จากนกวชาการและผ มประสบการณท

เกยวของในประเดนของงานวจยอกดวย

ผลการวจย

ปจจบนน ทกประเทศทวโลกยอมรบวาสทธ

ในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล เปน

สทธมนษยชนขนพนฐานทมความส�าคญเปนอยาง

ยง และมการก�าหนดหลกการรบรองและคมครอง

สทธไวโดยกฎหมายทงในระดบกตกาสากลและ

ระบบกฎหมายภายในของแตละประเทศ รวมถง

ประเทศไทยเอง ซงโดยธรรมชาตของสทธมนษย

ชนชนดน มลกษณะเปนทงสทธในเชงลบ (Status

Negativus) ทถอวาสทธในความเปนสวนตวนนจะ

ตองไมถกแทรกแซงหรอลวงละเมดโดยรฐหรอ

เอกชนบคคลอนๆ (บรรเจด สงคะเนต, 2552)

ในลกษณะของสทธทจะอยโดยล�าพง (Right to be

left alone) ไมถกรบกวนหรอแทรกแซงจากผอน

และขณะเดยวกนกถอว าเปนสทธในเชงบวก

(Status Positivus) ทผทรงสทธสามารถเรยกรอง

ใหรฐกระท�าการในสงทใหประโยชนแกตน (บรรเจด

สงคะเนต, 2552) คอ เจาของขอมลสวนบคคล

ผ ซงเปนประธานแหงสทธนย อมทจะมอ�านาจ

ควบคมขอมลสวนบคคลของตนได โดยจะตองม

สทธทจะทราบวาขอมลสวนบคคลของตนนน

ถกเกบรวมรวม ใช เปดเผย หรอประมวลผลโดย

ใคร เพอวตถประสงคใด และจะตองมสทธทจะ

คดคานการด�าเนนการหากวาเปนการกระท�าทไม

ถกตองหรอตนไมยนยอมใหกระท�าการดงทกลาว

มา รวมไปถงเจาของขอมลจะตองมสทธในการ

ควบคมการไหลเวยนของขอมลสวนบคคลของตน

ดวย และภายใตความเปนสทธเชงบวกเชนน รฐจง

จะตองเขามาด�าเนนการใหมการคมครองสทธใหแก

ประชาชน แตอยางไรกด สทธในความเปนสวนตว

เกยวกบขอมลสวนบคคลน ไมใชสทธเดดขาด

นนหมายความวาในกรณทมความจ�าเปนเพอ

ประโยชนสาธารณะ รฐยอมสามารถออกมาตรการ

หรอกฎหมายมาจ�ากดสทธนไดภายใตหลกความได

สดส วนและตามกรอบของบทบญญต แห ง

รฐธรรมนญ

ภายหลงการปฏวตอตสาหกรรมครงท 4

สทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล

มความส�าคญมากยงขน ดงทกลาวกนวาความรคอ

อ�านาจ อนหมายความวาใครทสามารถมขอมล

มากกวายอมไดเปรยบกวาและมความมงคง

มากกวา ความมงคงในยคโบราณมาจากการท

ผมงคงสามารถสะสมทรพยากรทดนไดมาก พอถง

ยคตอมาหลงการปฏวตอตสาหกรรมครงแรกใครท

มเครองจกรมากกวาและมคณภาพดกวาผนนยอม

เปนผ มงคงทสด แตในยคปจจบนใครมขอมล

มากกวาหรอสามารถรวบรวมขอมลไดมากกวา

ผนนคอ ผทจะมงคงทสด เราจงเหนภาพวาในยค

แหงการพฒนาการอยางกาวหนาและรวดเรวเชนน

จงมการแขงขนแยงกนเพอครอบครองขอมลสวน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 69 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

บคคล ซงภาวะเชนนยอมท�าใหเกดการลวงละเมด

สทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล

กนมากยงขนทวคณ

จากการศกษาพบวา ดวยเหตขางตนน

นานาอารยประเทศจงไดมการพฒนาหลกการเพอ

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคลขน แตเนองจากความแตกตางกนทงทาง

ดานแนวคดและระบบกฎหมายท�าใหหลกเกณฑใน

การคมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคลของแตละประเทศมความแตกตางกน

กรณเชนนท�าใหองคกรเพอความรวมมอทาง

เศรษฐกจและการพฒนา (OECD) ไดรเรมออกหลก

การคมครองขอมลสวนบคคลซงเปนหลกการทวไป

ขนมา ซงกคอ Guidelines Governing the

Protection of Privacy and Transborder Data

Flows of Personal Data โดยมวตถประสงคเพอ

ใหประเทศสมาชกไดใชดแลการสงหรอโอนขอมล

ระหวางประเทศ การคมครองขอมลสวนบคคลและ

การคมครองสทธในความเปนสวนตว เพอแกปญหา

ความไมเทาเทยมกนของหลกการคมครองสทธใน

ความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลของ

แตละประเทศซงจะยงผลใหเปนอปสรรคขดขวาง

การไหลเวยนของขอมลระหวางประเทศ และเพอ

สรางความเปนหนงเดยวกนของหลกการคมครอง

ขอมลสวนบคคลของประเทศสมาชก โดยมการ

ก�าหนดหลกการพนฐานไวดงท นคร เสรรกษ,

(2557) คอ 1) หลกขอจ�ากดในการเกบรวบรวม

ขอมล 2) หลกคณภาพของขอมล 3) หลกการ

ก�าหนดวตถประสงคในการจดเกบ 4) หลกขอจ�ากด

ในการน�าไปใช 5) หลกการรกษาความมนคง

ปลอดภยขอมล 6) หลกการเปดเผยขอมล 7) หลก

การมสวนรวมของบคคล 8) หลกความรบผดชอบ

จากหลกการของ OECD ถอเปนจดเรมตน

ส�าคญของนานาอารยประเทศในการออกมาตรการ

และกลไกทางกฎหมายขนมาเพอคมครองสทธใน

ความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล ตอมา

เมอสหภาพยโรปไดมการตรา Directive 95/46/EC

ขนมา กตกาสากลฉบบนกไดมผลกระทบเปนอยาง

มากตอระบบการคมครองสทธของประเทศตางๆ

ทวโลก รวมไปถงประเทศมหาอ�านาจอยางประเทศ

สหรฐอเมรกากไดรบผลกระทบในเรองนดวยจนถง

ขนทตองท�าความตกลงกบสหภาพยโรปในเรองของ

การโอนขอมลสวนบคคลระหวางประเทศ และเมอ

ตอมาหลกการค มครองขอมลสวนบคคลของ

สหภาพยโรปไดรบการพฒนาอกครงเปน General

Data Protection Regulation หรอ GDPR

GDPR เป นกฎหมายค มครองข อมล

สวนบคคลของพลเมองทอาศยอยในเขตสหภาพ

ยโรป เพอตอบรบกระแสของการใชอนเทอรเนต

ธรกจ E-commerce การโฆษณาและการตลาด

ออนไลนในโลกยคดจทล ซง GDPR ไดรวบรวมและ

พฒนาหลกการขนมาจากกฎหมายทเกยวของกบ

การคมครองขอมลของผบรโภคหลายฉบบ แตเพม

บทลงโทษทรนแรงขนกวาเดม เชน การเสยคาปรบ

ทมจ�านวนเงนสงถง 20 ลานยโร ดงทไดกลาวไว

แลว นอกจากน ยงระบใหบรษททเกบรวบรวม

ขอมลของพลเมองในสหภาพยโรปตองรายงานหรอ

แจงเหตการณการลวงละเมด (Data Breach) ทเกด

ขนตอหนวยงานก�ากบดแลทเกยวของและเจาของ

ขอมลสวนบคคล รวมไปถงแจงใหทราบหรอตอบ

ค�าถามเกยวกบการน�าขอมลของเจาของขอมล

สวนบคคลไปใชหรอประมวลผลในลกษณะใดๆ

กตาม ทส�าคญคอ GDPR ท�าใหประเทศสมาชกใช

กฎหมายการค มครองขอมลส วนบคคลฉบบ

เดยวกน ซงชวยใหงายตอการด�าเนนธรกจระหวาง

กลมประเทศสมาชกอกดวย

แตจดส�าคญของ GDPR ทสงผลกระทบให

ประเทศไทยจะตองมการปรบปรงกฎหมายคมครอง

ขอมลสวนบคคลกคอ มการก�าหนดการใชอ�านาจ

นอกอาณาเขต (extraterritorial jurisdiction) คอ

ขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรปอยภายใตความ

คมครองไมวาจะอยในทใดในโลก ซงจะสงผลให

GDPR สามารถใชบงคบไปถงภายนอกอาณาเขต

ของสหภาพยโรปนนเอง

นพดล นมหนมาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธ..... 70

ส�าหรบพฒนาการของการคมครองขอมล

สวนบคคลของประเทศไทย พบวาการคมครอง

สทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล

เ รมมการก�าหนดไว ในรฐธรรมนญแห งราช

อาณาจกรไทย พ.ศ.2535 (แกไขเพมเตม พ.ศ.

2538) โดยไดบญญตรบรองสทธในความเปน

สวนตว” ในมาตรา 47 “สทธของบคคลในครอบครว

เกยรตยศ ชอเสยง หรอความเปนอยส วนตว

ยอมไดรบความคมครอง” แตยคแรกเรมน กไมไดม

การตรากฎหมายเฉพาะขนมาค มครองสทธ

แตอยางใด ลกษณะของการคมครองสทธจงอาศย

หลกการของประมวลกฎหมายแพงและพาณชยใน

เรองละเมด และหลกการของประมวลกฎหมาย

อาญาในสวนของความผดเกยวกบการเปดเผย

ความลบเปนกฎหมายหลกในการคมครอง

ตอมาภายหลงประเทศไทยประกาศใช

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 กได

มการบญญตรบรองสทธในความเปนสวนตวไวใน

บทบญญตของรฐธรรมนญ มาตรา 34 “สทธของ

บคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง หรอความ

เปนอยสวนตว ยอมไดรบความคมครอง” และไดม

การตราพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ

พ.ศ.2540 ออกมาเพอคมครองสทธในความเปน

สวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลโดยมงเนนการ

คมครองไปทขอมลสวนบคคลทอยในภาครฐเทานน

แตไมไดมการก�าหนดใหอ�านาจทจะเขาไปดแลหรอ

คมครองขอมลสวนบคคลทอยในภาคเอกชนแต

อยางใด และแมวาจะมการตรากฎหมายในลกษณะ

ของกฎหมายมหาชนขนมาอกหลายฉบบเพอ

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคลทส�าคญ เชน พระราชบญญตวาดวย

ธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ.2544, พระราช

บญญตวาดวยการประกอบธรกจขอมลบตรเครดต

พ.ศ.2545 และพระราชบญญตวาดวยการกระท�า

ความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ.2550 ฯลฯ

เปนตน แตทวากฎหมายฉบบตางๆ เหลานม

ลกษณะของการวางหลกการคมครองสทธในความ

เปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลเฉพาะเรอง

หรอเฉพาะประเภทของขอมลสวนบคคลเทานน

ไมไดมลกษณะของการวางหลกการคมครองสทธ

ในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลใน

ลกษณะทวไป หรอเปนกฎหมายกลาง ทตราขน

เพอคมครองสทธในขอมลทกประเภทแตอยางใด

จนกระทงถงวนท 28 กมภาพนธ 2562

ทผานมา พระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล

พ.ศ.2562 ไดผานการพจารณาของสภานตบญญต

แหงชาต โดยมหลกการและเหตผลวา “เนองจาก

ปจจบนมการลวงละเมดสทธความเปนสวนตวของ

ขอมลสวนบคคล เปนจ�านวนมากจนสรางความ

เดอดรอนร�าคาญหรอความเสยหายใหแกเจาของ

ขอมลสวนบคคล ประกอบกบความกาวหนาของ

เทคโนโลยท�าใหการเกบรวบรวม การใช และ

การเปดเผยขอมลสวนบคคลอนเปนการลวงละเมด

ดงกลาว สามารถท�าไดโดยงาย สะดวก และรวดเรว

รวมทงกอใหเกด ความเสยหายตอเศรษฐกจโดย

รวมทใชเทคโนโลยดจทลอยางแพรหลาย แมวาจะ

ไดมกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลในบางเรอง

แตกยงไมมหลกเกณฑ กลไก หรอมาตรการก�ากบ

ดแลเกยวกบการใหความคมครองขอมลสวนบคคล

ทเปนหลกการทวไป สมควรก�าหนดใหมกฎหมาย

วาดวยการคมครองขอมลสวนบคคลเปนการทวไป

ขน จงจ�าเปนตองตราพระราชบญญตน” ซงเหตผล

ของพระราชบญญตนสะทอนภาพของปญหาไดเปน

อยางด แตอยางไรกตาม เมอพจารณาถงสาระ

ส�าคญของบทบญญตตามพระราชบญญตฉบบน

พบวายงมประเดนปญหาดงตอไปนคอ

ประการแรก ประเดนปญหาเรองการก�าหนด

นยามของค�าวา “ขอมลสวนบคคล” จะเหนวา

พระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคลฯ ของ

ประเทศไทย ไดมการน�าหลกการของ GDPR มาใช

เปนแนวทางในการก�าหนดนยามความหมายของ

ค�าว าข อมลส วนบคคล ซ งมการก�าหนดให

หมายความวา “ขอมลเกยวกบบคคลซงท�าให

สามารถระบตวบคคลนนไดไมวาทางตรงหรอทาง

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 71 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ออม แตไมรวมถงขอมลของผ ถงแกกรรมโดย

เฉพาะ” ซงการก�าหนดนยามทไมใหรวมถงขอมล

สวนบคคลของผถงแกกรรมนน แมจะสอดคลองกบ

หลกการของ GDPR แตมผลท�าใหสทธของผถงแก

กรรมในขอมลสวนบคคล รวมไปถงทายาทนนจะไม

ไดรบความคมครอง

ส�าหรบประเดนน ในประเทศเยอรมนกได

มค�าพพากษาของศาลสงของประเทศเยอรมน

(The German Federal Supreme Court

(Bundesgerichtshof – “BGH”) ตดสนในคด Case

no.III ZR 183/17 โดยตดสนให Facebook จะตอง

ยอมใหแมซงมฐานะเปนทายาทมสทธเขาถงบญช

(user account) ของลกสาวทเสยชวต โดยศาลได

อธบายวา สญญาทลกสาวซงเสยชวตท�าไวกบ

Facebook ควรถอเปนสวนหนงของมรดกและควร

ตกแกทายาทโดยธรรม โดยสญญาทครอบคลม

บญชผใชกบเครอขายสงคมออนไลนใดๆ กตามจะ

ตองถกโอนถายไปยงทายาทของเจาของบญช

ดงเดมนน และแมซงเปนทายาทมสทธอยาง

สมบรณทจะเขาถงบญช Facebook ของลกสาวท

เสยชวต รวมทงมสทธในขอมลสวนบคคลทลกสาว

ซงเสยชวตไดโพสตลงใน Facebook และขอมล

สวนตวอนๆ ทกอยาง ซงจากค�าพพากษาของ

ศาลสงในคดนสะทอนใหเหนการยอมรบในสทธใน

ขอมลสวนบคคลของผ เสยชวต (Alexander

Hardinghaus, Ramona Kimmich and Philipp

Süss, 2018)

นอกจากน ในกฎหมายคมครองขอมลสวน

บคคลของประเทศฝรงเศส มการบญญตรบรองหลก

การเรองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคลของผตาย (Post Mortem Right to

Privacy) ไวในมาตรา 40 (1) ของรฐบญญต

สาธารณรฐดจทล (The French Digital Republic

Act (“Loi n°2016-1321 pour une République

numérique”)) โดยก�าหนดให บคคลมสทธทจะ

ควบคมการประมวลผลขอมลสวนบคคลของพวก

เขาหลงจากการตาย โดยบคคลสามารถใหขอมลแก

ผควบคมขอมลทวไปหรอขอบงชเฉพาะเกยวกบ

การเกบรกษา การลบและการเปดเผยหรอสงผาน

ขอมลสวนบคคลของเขาหลงจากการเสยชวตได

ภายใตค�าสงเชนนน ในกรณทผควบคมไดรบค�าสง

เฉพาะเจาะจงจากบคคลในการประมวลผลขอมล

ของเขาหลกจากเสยชวต การใชหรอประมวลผล

ขอมลนนกตองเปนไปตามความยนยอมโดยท

ไมอาจจะกระท�าเปนอยางอนไปได

จากทกลาวมาจงสมควรทประเทศไทยจะได

มการแกไขพระราชบญญตค มครองขอมลสวน

บคคลฯ ในอนาคตเพอขยายของเขตนยามของ

ค�าวาขอมลสวนบคคลใหครอบคลมไปถงสทธใน

ความเปนสวนตวของผตายหรอผเสยชวตตอไป

ประการทสอง ประเดนปญหาในเรองสทธใน

ขอมลสวนบคคลของผเยาว จากการศกษาพบวา

พระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล พ.ศ.

2562 ไดบญญตรบรองสทธในความเปนสวนตว

เกยวกบขอมลสวนบคคลของเดกหรอผเยาวไวเชน

เดยวกบหลกการสากลและหลกกฎหมายของตาง

ประเทศ โดยในชนของการรางกฎหมายนนไดน�า

เอาแนวคดและหลกการนมาใชเปนกรอบในการยก

รางกฎหมาย โดยในบทบญญตของมาตรา 20

มการบญญตสาระส�าคญไววา ในกรณทเจาของ

ขอมลสวนบคคลเปนผเยาวซงยงไมบรรลนตภาวะ

โดยการสมรสหรอไมมฐานะเสมอนดงบคคลซง

บรรลนตภาวะแลว การขอความยนยอมจากเจาของ

ของมลสวนบคคลในการทจะเกบรวบรวม ใช หรอ

เปดเผยขอมลสวนบคคลนน จะตองด�าเนนการ

ดงตอไปน

(1) ในกรณทการใหความยนยอมของ

ผเยาวไมใชการใดๆ ซงผเยาวอาจใหความยนยอม

โดยล�าพง การนนจะตองไดรบความยนยอมจาก

ผ ใชอ�านาจปกครองทมอ�านาจกระท�าการแทน

ผเยาวดวย

(2) ในกรณทผเยาวมอายเกนไมเกนสบป

ใหขอความยนยอมจากผใชอ�านาจปกครองทม

อ�านาจกระท�าการแทนผเยาว

นพดล นมหนมาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธ..... 72

โดยหลกการขอความยนยอมนน�ามาใช

บงคบกบการถอนความยนยอมของเจาของขอมล

สวนบคคล การแจงใหเจาของขอมลสวนบคคล

ทราบ การใชสทธของเจาของขอมลสวนบคคล

การรองเรยนของเจาของขอมลสวนบคคล และการ

อนใดตามพระราชบญญตค มครองขอมลสวน

บคคลฯ ในกรณทเจาของขอมลสวนบคคลเปน

ผเยาวดวย

ภายใตหลกการทกลาวมาจะเหนวา ตาม

กฎหมายไทยนนไมไดมการเปดโอกาสใหผเยาวให

ความยนยอมไดเองในเรองเกยวกบพระราชบญญต

คมครองขอมลสวนบคคลฯ คงมแตเพยงการบญญต

ยกเวนไวในกรณของกจการทผเยาวสามารถท�าได

เองโดยล�าพง ซงกไมมความชดเจนวา มกรณใด

บางทเกยวกบการค มครองขอมลสวนบคคลท

ผเยาวสามารถท�าไดเองหรอใหความยนยอมไดเอง

กรณนสมควรทจะมการเขยนอธบายรายละเอยดให

ชดในกฎหมายฉบบน หรอในกฎหมายล�าดบรอง

ตอไป

ประการทสาม ประเดนปญหาในเรอง

มาตรการคมครองขอมลสวนบคคลนนจะเหนไดวา

พระราชบญญตค มครองขอมลสวนบคคล พ.ศ.

2562 ไดน�าเอามาตรการตางๆ ของ GDPR

มาก�าหนดไวในกฎหมาย แตอยางไรกด ส�าหรบ

มาตรการทเรยกวา Privacy by design หรอ

การก�าหนดหนาทใหผควบคมขอมลมหนาทบรณา

การหลกการคมครองขอมลทงในขนวางแผนและ

ขนปฏบตการ (Stephen Massey, 2017) ซง

กฎหมายของประเทศไทยเราไมไดมการก�าหนด

หลกการนไว

กลาวคอ ใน General Data Protection ทได

มการพฒนาตอมาจาก EU Directive 95/46/EC

มการก�าหนดหลกการใหมขนมาเพมเตมเพอใหการ

ค มครองขอมลสวนบคคลนนสามารถกาวทน

ยคสมยของการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยดจทล

นนคอ มการก�าหนดหลกการใหผควบคมขอมลควร

พจารณาเลอกจดเกบขอมลเทาทจ�าเปนตาม

วตถประสงคของการใชทแจงใหกบเจาของขอมล

ทราบโดยไมควรเกบขอมลมากเกนไป (Excessive)

โดยจะมการก�าหนดหนาทใหผควบคมขอมลมหนา

ทบรณาการหลกการค มครองขอมลทงในขน

วางแผนและขนปฏบตการ (Privacy by design

หรอ Data Protection by design) กลาวคอ จะตอง

ใหความส�าคญกบสทธในความเปนสวนตวเกยวกบ

ขอมลสวนบคคลของเจาของขอมลตงแตในชนของ

การออกแบบเทคโนโลยทเกยวของกบการเกบ

รวบรวม ใช หรอเปดเผยขอมลสวนบคคลแลว โดย

หนวยงานหรององคกรทเกยวของกบขอมลสวน

บคคลจะตองตระหนกในความส�าคญของขอมล โดย

เรมจากการออกแบบบรการ ทคดค�านงถงการ

ปองกนขอมลตงแตแรก ไมใชออกแบบบรการแลว

จงคอยมาคดเพมเตมในเรองการปกปองคมครอง

ขอมลสวนบคคล และนอกจากน ในการออกแบบ

บรการทตองค�านงถงสทธในขอมลสวนบคคลนนจะ

ตองมการใชมาตรการทางเทคนคทเหมาะสม

ทนสมย และมประสทธภาพในการปกปองขอมล

สวนบคคลดวย

ทงนหลกการเรองน ในพระราชบญญต

คมครองขอมลสวนบคคลฯ ของประเทศไทยไมได

มการก�าหนดไวหรอกลาวถง ดงนน อาจเปนเหตท

ท� า ให สหภาพย โรปมองกว ากฎหมายของ

ประเทศไทยไมมมาตรฐานการคมครองขอมลท

ทดเทยมหรอเทยบเทา อนจะน�าไปสเหตแหงการ

ออกมาตรการตางๆ มากระทบตอประเทศไทยใน

โอกาสขางหนากได ดงนนจงสมควรทจะมการเพม

เตมหลกการเรองนไวในพระราชบญญตคมครอง

ขอมลสวนบคคลตอไป

ประการทส แมตามพระราชบญญตคมครอง

ขอมลสวนบคคล พ.ศ.2562 ไดมการก�าหนดใหสทธ

ในการคดคานการประมวลผลขอมลสวนบคคล

กตาม แตทวาไมไดมการเขยนใหชดเจนลงไปวา

หมายความรวมถงการคดคานการประมวลผล

ขอมลโดยอตโนมตดวย ซงอาจจะเปนประเดน

ปญหาทตองตความกนตอไป

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 73 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ส�าหรบหลกการคดคานการประมวลผล

ขอมลโดยอตโนมตน ถอเปนสทธเกยวกบการ

ตดสนใจดวยวธการอตโนมตและการใชขอมลเพอ

การวเคราะหพฤตกรรมบคคล (profiling) ปรากฏ

อยใน General Data Protection Article 22 โดย

เจาของขอมลสวนบคคลมสทธทจะไมถกประมวล

ผลขอมลสวนบคคลของตนดวยวธการอตโนมต

เพยงอยางเดยวเทานน ซงรวมไปถงการน�าขอมล

มาใชในการวเคราะหพฤตกรรมบคคลนน (profiling)

ทอาจกอใหเกดผลทางกฎหมายเกยวกบตนหรอสง

ผลทมความส�าคญในระดบเดยวกนดวย อยางไร

กตาม สทธในขอนมขอยกเวนอย กลาวคอ หากเปน

ไปเพอการเขาสการท�าสญญาหรอเปนการปฏบต

ตามสญญาระหวางเจาของขอมลสวนบคคลและ

ผควบคมขอมลสวนบคคล หรอไดรบความยนยอม

ของเจาของขอมลสวนบคคลอยางชดแจงแลว

เปนตน

ในประเดนนจงสมควรทประเทศไทยจะไดม

การแกไขเพมเตมหลกการคดคานการประมวลผล

ขอมลโดยอตโนมตนใหชดเจนลงในพระราชบญญต

คมครองขอมลสวนบคคล พ.ศ.2562 ตอไป

ประการทหา ประเดนปญหาในเรองหลก

ความรบผดชอบ (accountability) กลาวคอ

ผควบคมขอมลสวน เปนบคคลทมภาระความรบผด

ชอบทจะตองแสดงใหเหนวาตนสามารถปฏบตตาม

หลกการคมครองสวนบคคลได(Fred H. Cate,

Peter Cullen and Viktor Mayer-Schonberger,

2013) ทงน หลกการขอนสะทอนถงเจตนารมณของ

การคมครองขอมลสวนบคคลมากกวาทจะเปนการ

วางกฎเกณฑทชดเจนตายตวเอาไว แตเปนหลก

การทเรยกรองใหมการปฏบตใหเปนไปตามหลก

การอนจะเปนพนฐานส�าคญส�าหรบการสราง

แนวทางปฏบตการคมครองขอมลสวนบคคลทด

ตอไป หลกการนเปนหลกการทมอยทงใน OECD

Guildeline และ GDPR รวมถงกฎหมายของตาง

ประเทศทส�าคญดงทไดกลาวมาแลว แตส�าหรบ

ประเทศไทยไมไดมการบญญตหลกการนไวใน

พระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล พ.ศ.

2562 กรณจงสมควรทจะไดมการแกไขเพมเตม

หลกการนตอไป เพอใหกฎหมายไทยไดมาตรฐาน

การยอมรบว าทดเทยมและเทยบเทากบการ

คมครองขอมลสวนบคคลของนานาประเทศ

ประการสดทาย ประเดนปญหาเรองขอจ�ากด

การค มครองขอมลส วนบคคล กลาวคอ แม

ประเทศไทยจะมการตราพระราชบญญตคมครอง

ขอมลสวนบคคล พ.ศ.2562 ออกมาเปนกฎหมาย

กลาง ทก�าหนดหลกการคมครองขอมลสวนบคคล

ในทกประเภท อนถอไดว าเป นการยกระดบ

มาตรฐานของการคมครองขอมลสวนบคคลใหม

มาตรฐานทดเทยมและเทยบเท ากบนานา

อารยประเทศแลวกตาม แตทวาในชวงระยะเวลา

ใกลเคยงกน สภานตบญญตแหงชาต (สนช.) กได

ผานกฎหมายเกยวกบความมนคงออกมาอกหลาย

ฉบบ อนมกฎหมายทส�าคญซงใหอ�านาจแกรฐใน

อนทจะสามารถใชอ�านาจลวงละเมดขอมลสวน

บคคลได ไดแก พระราชบญญตความมนคง

ปลอดภยไซเบอร พ.ศ.2562 โดยกฎหมายฉบบน

ฝายรฐอางวาเปนกฎหมายความส�าคญทจะชวย

สรางความพรอมใหกบประเทศไทยในการรบมอ

ความเสยงและภยคกคามทางไซเบอรยคใหม

จากความกาวหนาของเทคโนโลยดจทลทอาจ

สงผลกระทบสรางความเสยหายตอความมนคง

ประเทศและเศรษฐกจโดยรวม ตลอดจนถงการ

คมครองขอมลประชาชนทวไป อกทงจะชวยสราง

ความมนใจในการใชเทคโนโลยดจทล หนนการ

ขบเคลอนประเทศไทยเปลยนผานสยคดจทลอยาง

มเขมแขงและยงยน

อย างไรกด กฎหมายฉบบนมป ญหา

เกยวกบการใหอ�านาจแกเจาหนาทในการด�าเนนการ

ตรวจสอบภยคกคามทางไซเบอรโดยทนทและ

ไมตองยนค�ารองตอศาล โดยมการก�าหนดนยาม

ของค�าวาภยคกคามไซเบอรไวไมชดเจน และ

มลกษณะของการเปดโอกาสใหมการตความอยาง

กวางขวาง และมการใหอ�านาจแกเจาหนาทอยาง

นพดล นมหนมาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธ..... 74

กวางขวางเชนกนในอนทจะจดการกบภยคกคาม

นน ซงหมายความวา เจาหนาทตามกฎหมาย

สามารถอางอ�านาจตามกฎหมายฉบบนลวงละเมด

สทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคล

ได

นอกจากพระราชบญญตความมนคง

ปลอดภยไซเบอรฯ แลว สภานตบญญตแหงชาตยง

ไดผานพระราชบญญตขาวกรองแหงชาต พ.ศ.

2562 ซงเปนกฎหมายทใหอ�านาจแกเจาหนาทและ

หนวยงานของรฐ (ส�านกขาวกรองแหงชาต)

มอ�านาจใชเครองมออเลกทรอนกส เครองมอทาง

วทยาศาสตร เครองโทรคมนาคม หรอเทคโนโลย

อนใด เพอใหไดมาซงขอมลสวนบคคล

โดยลกษณะของการก�าหนดอ�านาจตาม

กฎหมายฉบบน ใหแกส�านกขาวกรองแหงชาตนน

เปนการมอบอ�านาจใหตามกฎหมายทไมไดผาน

กระบวนการในการกลนกรองและตรวจสอบการใช

อ�านาจจากองคกรอนในลกษณะทเปนสากล เชน

องคกรศาล แตเปนการใชอ�านาจในลกษณะท

เปนการเสนอ และตรวจสอบควบคม ภายในหนวย

งานเดยวกนเอง ทงทเปนเรองทเกยวของกบการ

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคล นอกจากนยงจะส มเสยงตอการใช

อ�านาจทไมสจรตและไมชอบธรรม และการใช

อ�านาจเกนสมควรแกเหต อนเปนการละเมดสทธ

เสรภาพของประชาชน

ประเดนส�าคญอยทวา หากประเทศไทยโดย

เจาหนาทของรฐหรอหนวยงานของรฐในดานความ

มนคงใชอ�านาจตามกฎหมายทกลาวมาขางตน

ไปลวงละเมดสทธในความเปนสวนตวเกยวกบ

ขอมลสวนบคคลแลว หากบคคลนนเปนพลเมอง

ของสหภาพยโรปทได รบความค มครองนอก

อาณาเขตโดยหลกการของ GDPR หรอแมวาบคคล

นนจะเปนประชาชนชาวไทยทไดรบความคมครอง

ภายใตหลกการของพระราชบญญตคมครองขอมล

สวนบคคล พ.ศ.2562 ทประเทศไทยตราขนเพอให

มมาตรฐานการคมครองสทธในความเปนสวนตว

เกยวกบขอมลสวนบคคลทดเทยมและเทากบ

มาตรฐานของ GDPR แตถกลวงละเมดขอมลสวน

บคคลโดยเจาหนาทของรฐหรอหนวยงานของรฐ

ตามกฎหมายทเกยวของกบความมนคงขางตน

กรณนอาจเกดปญหาเชนเดยวกนกบการทสหภาพ

ยโรปไมยอมรบหลกการคมครองขอมลสวนบคคล

ของประเทศสหรฐอเมรกา ในกรณของการตดสนวา

Safe Harbour ไมมมาตรฐานการคมครองขอมล

สวนบคคลทเทยบเทาสหภาพยโรป ทงนเปนเพราะ

รฐไดด�าเนนการสอดสองขอมลสวนบคคลของ

ประชาชนนนเอง ประเดนนจงสมควรทผบงคบใช

กฎหมายขางตนจะตองระมดระวง ไมเชนนนอาจ

สรางความเสยหายแกผลประโยชนทางการคา

มหาศาลกเปนได

ขอเสนอแนะ

1. ควรมการแกไขพระราชบญญตคมครอง

ขอมลสวนบคคลฯ เพอขยายของเขตนยามของ

ค�าวาขอมลสวนบคคลใหครอบคลมไปถงสทธใน

ความเปนสวนตวของผตายหรอผเสยชวตตอไป

2. ในประเดนเกยวกบการคมครองขอมล

สวนบคคลของผ เยาวควรมการแกไขปรบปรง

กฎหมายโดยเขยนอธบายรายละเอยดใหชดใน

พระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล พ.ศ.

2562 หรอในกฎหมายล�าดบรอง โดยจะตองมการ

เปดโอกาสใหผเยาวใหความยนยอมไดเองในบาง

กรณ แตการก�าหนดใหผเยาวแสดงออกซงความ

ยนยอมเองนนจะตองพจารณาอยบนพนฐานของ

การทผเยาวตองไมอยภายใตแรงกดดนหรออทธพล

ใดๆ และมความเขาใจในวตถประสงค ผลกระทบ

ของการเกบประมวลผล และใชขอมลสวนบคคล

ของตน

3. ควรมการแก ไขเ พมเตมหลกการ

Privacy by design หรอ การก�าหนดหนาทให

ผควบคมขอมลมหนาทบรณาการหลกการคมครอง

ขอมลทงในขนวางแผนและขนปฏบตการ ไวใน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 75 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

พระราชบญญตค มครองขอมลสวนบคคล พ.ศ.

2562

4. ควรมการแก ไขเ พมเตมหลกการ

คดคานการประมวลผลขอมลโดยอตโนมตนให

ชดเจนลงในพระราชบญญตค มครองข อมล

สวนบคคล พ.ศ.2562

5. ควรทจะไดมการแกไขเพมเตมหลก

ความรบผดชอบ (accountability) ในพระราช

บญญตคมครองขอมลสวนบคคล พ.ศ.2562 เพอให

กฎหมายไทยไดมาตรฐานการยอมรบวาทดเทยม

และเทยบเทากบการคมครองขอมลสวนบคคลของ

นานาประเทศ

6. ในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบความ

มนคง ไมวาจะเปนพระราชบญญตความมนคง

ปลอดภยไซเบอร พ.ศ.2562 พระราชบญญตขาว

กรองแหงชาต พ.ศ.2562 รวมไปถงกฎหมายท

เกยวของกบความมนคงหรอมการเปดโอกาสใหรฐ

เขาลวงละเมดสทธในความเปนสวนตวเกยวกบ

ขอมลสวนบคคลนน จะตองมการจ�ากดขอบเขต

ของการใชกฎหมายใหชดเจน และบงคบใชดวย

ความระมดระวงไมใหไปลวงละเมดสทธในความ

เปนสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลของประชาชน

เพราะอาจจะสรางปญหาทางดานเศรษฐกจการคา

การลงทนกบประเทศในสหภาพยโรปได

7. ในสวนของกฎหมายเฉพาะทเกยวกบ

การคมครองขอมลสวนบคคลของประเทศไทย

เชน พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ

พ.ศ. 2540 หรอ พระราชบญญตสขภาพแหงชาต

พ.ศ.2550 ควรมการก�าหนดหลกการใหสอดคลอง

กนกบพระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล

พ.ศ.2562 ทงในดานของการก�าหนดนยามความ

หมาย รวมถงมาตรการในการจดการขอมลสวน

บคคลทเปนการคมครองสทธ เพอใหระบบของการ

คมครองสทธในความเปนสวนตวเกยวกบขอมล

สวนบคคลของทงกฎหมายกลางและกฎหมาย

เฉพาะเปนไปในทศทางเดยวกน

กตตกรรมประกาศ

ผ ว จ ยขอขอบพระคณส� านกงานศาล

รฐธรรมนญทไดสนบสนนทนส�าหรบศกษาวจยใน

ครงน

เอกสารอางอง

เคลาส ชวาบ. (2561). การปฏวตอตสาหกรรมครงทส. (แปลโดย ศรรวรศา เมฆไพบลย) กรงเทพมหานคร :

อมรนทรฮาวท อมรนทรพรนตงแอนพบลชชง. 17.

ซามเอล กรนการด. (2560). อนเทอรเนตแหงสรรพสง. (แปลโดย ทปกร วฒพทยามงคล) กรงเทพมหานคร :

โอเพนเวลดส. 30.

นคร เสรรกษ. (2557). ความเปนสวนตว: ความคด ความร ความจรง และพฒนาการเรองการคมครอง

ขอมลสวนบคคลในประเทศไทย. กรงเทพมหานคร : พ.เพรส.

บรรเจด สงคะเนต. (2552). หลกพนฐานเกยวกบสทธเสรภาพ และศกดศรความเปนมนษย.

กรงเทพมหานคร : วญญชน. 52-55.

Alexander Hardinghaus, Ramona Kimmich and Philipp Süss. (2018). German Federal Supreme

Court: Facebook account passes to heirs. [cited 2018 April 22] Available from https://

www.technologylawdispatch.com/2018/07/in-the-courts/german-federal-supreme-court-

facebook-account-passes-to-heirs/

นพดล นมหนมาตรการและกลไกทางกฎหมายในการคมครองสทธ..... 76

Fred H. Cate, Peter Cullen and Viktor Mayer-Schonberger. (2013). Data Protection Principles for

the 21st Century. Books by Maurer Faculty, Available from https://www.repository.law.

indiana.edu/facbooks/23 : 20. https://www.iep.utm.edu/bacon/

Stephen Massey. (2017). The Ultimate GDPR Practitioner Guide: Demystifying Privacy & Data

Protection. London : Fox Red Risk Publishing : 231.

การจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลยราชภฏ

Environmental Management Towards Green University,

Rajabhat University

กรช สนธศร1, สนย มลลกะมาลย2

Krit Sintusiri1, Sunee Mallikamarl2

Received: 17 December 2019 Revised: 27 January 2020 Accepted: 13 February 2020

บทคดยอ

การวจยในครงนมวตถประสงคเพอ 1) ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบการจดการสงแวดลอม แนวคด ทฤษฎ และกฎหมายทเกยวกบสงแวดลอม 2) ศกษาสภาพปญหาสงแวดลอมในมหาวทยาลยและผลกระทบจากปญหาสงแวดลอมเพอน�าไปสการจดการสงแวดลอมในมหาวทยาลยใหเปนมหาวทยาลยสเขยว 3) ศกษาและวเคราะหรปแบบการจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลยตางประเทศและมหาวทยาลยของไทย และ 4) จดท�าตนแบบการจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยว เพอเปนตนแบบส�าหรบมหาวทยาลยราชภฏ ระเบยบวธวจยเปนวจยแบบผสม (Mixed Method) ประกอบดวยการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เปนการวจยเอกสาร (Documentary Research) การสมภาษณเชงลก (In-depth interview) และการมสวนรวมออกแบบ-รวมออกแบบ (Participatory Design, Co-Design) และการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมขอบเขตดานเนอหา ประกอบดวย 1) สภาพปญหา นโยบาย ดานสงแวดลอมของมหาวทยาลย 2) แนวคด ทฤษฎ หลกการดานการจดการสงแวดลอมใหเปนมหาวทยาลยสเขยว 3) แนวทางการจดการสงแวดลอมใหเปนมหาวทยาลยสเขยว 4) กฎหมาย และระเบยบตางๆ ทรองรบการจดการสงแวดลอมใหเปนมหาวทยาลยสเขยว ประชากรทใชในการศกษาคอ อธการบด คณาจารย และผน�าทองถนหรอผน�าชมชนโดยรอบมหาวทยาลย พนทศกษาคอ มหาวทยาลยราชภฏเปนกลมตวอยางจ�านวน 8 มหาวทยาลย ซงเปนตวแทนแตละกลมภมภาคจากทวประเทศ ผลการวจยพบวา มหาวทยาลยประสบปญหาสงแวดลอม โดยปญหาสงแวดลอมทพบมากทสดคอ ปญหาขยะ รองลงมาคอปญหาน�าเสย ปญหาพลงงาน และปญหามลพษจากยานพาหนะ ปญหาสงแวดลอมดงกลาวจะสงผลกระทบตอมหาวทยาลยโดยตรงแลวยงสงผลกระทบตอชมชนโดยรอบมหาวทยาลย รปแบบการจดการสงแวดลอมเพอใหเปนมหาวทยาลยสเขยวแบงออกเปน 3 ขนตอนคอ 1) การก�าหนดยทธศาสตร นโยบาย และแผนปฏบตการ 2) การด�าเนนการ 3) การตดตามประเมนผลและน�าผลทไดปรบปรงและพฒนาการจดการสงแวดลอม

ค�ำส�ำคญ : การจดการสงแวดลอม, มหาวทยาลยสเขยว, มหาวทยาลยราชภฏ

1 นสตระดบปรญญาเอก หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชานตรฐกจและการบรหาร คณะนตศาสตร มหาวทยาลยศรปทม

E-mail: krit.law3838@gmail.com2 ศาสตราจารย คณะนตศาสตร มหาวทยาลยศรปทม1 LL.D. Doctor of Laws. School of Law, Sripatum University, Thailand. 2 Professor, School of Law, Sripatum University, Thailand.

กรช สนธศร, สนย มลลกะมาลยการจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลย..... 78

Abstract

The objectives of this study were 1) review related literature, attitudes, theories, and laws

on environmental management, 2) study specific environmental problems unique to Rajabhat

Universities, 3) investigate and analyze existing environmental management formats, 4) create a

model of a successful environmental management plan. The study was mixed method qualitative

and quantitative research. The instruments used in qualitative research were the following:

documentary research, in-depth interviews, and participatory design. The instruments used in the

quantitative research method were 1) current problems and policies with environmental issues at

the university, 2) attitudes, theories, and principals toward environmental management, 3) ways

of managing the environment with a view toward becoming green universities, and 4) laws and

rules of management. Participants were the presidents, lecturers, and leaders from local

communities. The area of study was eight Rajabhat Universities from different regions. The results,

registered in order of importance, show that the universities are faced with meaningful environmental

issues: garbage disposal, polluted water, electrical power pollution, and air pollution problems. The

issues point directly at the university and the community. The recommended format for environmental

management that would lead to green university status includes three steps; 1) defining strategies,

policies, and plans, 2) processing, and 3) assessing and developing environmental management.

Keywords: Environmental Management, Green University, Rajabaht Universities

บทน�า

ปจจบนกระแสการตนตวดานการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศโลกกลายเปนประเดนส�าคญ

ทสงคมตองด�าเนนการลดผลกระทบทเกดขนให

นอยลง เพอแสดงถงความรบผดชอบตอสงแวดลอม

และมการน�าเอามาตรการและเทคโนโลยใหมๆ

มาใช เชน การจดการสงแวดลอม (Environmental

management) โดยเนนการจดการเพอลดการ

ปลอยของเสยหรอสงมพษออกสสงแวดลอมโดย

มงเนนในการปองกนมลพษ (Pollution Prevention)

และการปรบปรงใหดขนอยางตอเนอง การจดการ

สงแวดลอมทน�าระบบการจดการสงแวดลอม

ISO14001: 2004 มาใชจะกอใหเกดประโยชนกบ

องคกรในการลดคาใชจายทเกยวของกบวตถดบ

และพลงงาน และการบ�าบดมลพษ โดยมหลกการ

ส� า คญประกอบด วย การก� าหนดนโยบาย

สงแวดลอม (Environmental Policy) การวางแผน

เพอสนองนโยบาย (Planning) การน�าไปปฏบต

และการด�าเนนการ(Implementation & Operation)

การตรวจสอบและการปฏบตแกไข (Checking &

Corrective Action) และการทบทวนและปรบปรง

ใหดขนอยางตอเนอง (Management Review &

Continual Improvement) (กรมควบคมมลพษ, 2557)

มหาวทยาลยเปนสถาบนการศกษาขนาด

ใหญมกจกรรมการด�าเนนการหลกคอการจดการ

ศกษา ภายใตการด�าเนนการดงกลาวยอมมการใช

ทรพยากรและพลงงานในการจดการเรยนการสอน

และการบรหาร เชน การใชวสดส�านกงานตางๆ

วสดสารเคมในหองทดลองวทยาศาสตร และ

การแพทย พลงงานในรปไฟฟาและเชอเพลง

ตลอดจนการใชน�า ฯลฯ เปนตน สงเหลานเมอใชไป

แลวยอมกอใหเกดมลพษแกสงแวดลอมไดดงนน

การทจะน�ามหาวทยาลยไปสการบรหารจดการดาน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 79 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

การศกษาแลว สมควรทจะค�านงถงการจดการ

สงแวดลอมควบคไปดวย เนองจากมหาวทยาลย

กเปนแหลงทกอใหเกดมลพษแกสงแวดลอมดวย

ซงบทบาทและหน า ทของมหาวทยาลยคอ

การบรหารการศกษาในเชงรกอนจะน�าไปส

มหาวทยาลยทมการจดการเรยนการสอนเพอผลต

บณฑตทมคณภาพ และการน�ามหาวทยาลยส

การเปนมหาวทยาลยสเขยว (Green University)

หมายถงมหาวทยาลยทมการจดการสงแวดลอม

เพอใหมการทลดผลกระทบทางสงแวดลอมท

เกดขนจากการด�าเนนการ

แนวคดด านการจดการสงแวดล อมใน

มหาวทยาลยดวยวธการจดการ มการน�ามาใชอยาง

แพรหลายอาท Green University, Green Building,

ISO 14001 และ EMAS (Simkins and Nolam,

2004) นอกจากน ไดประเมนผลกระทบสงแวดลอม

จากกจกรรมเพอการจดการเรยนการสอนของ

มหาวทยาลย Maribor เปนแนวทางในการพฒนาส

Green University โดยกจกรรมทน�ามาพจารณาคอ

กจกรรมทเกยวของในการใชงานอาคารเพอการ

เรยนสอนแบบบรรยาย ไดแก การกอสรางอาคาร

การใชงานอาคารการซอมบ�ารงการใชน�าการใช

ไฟฟา และการใชเครองท�าความรอนภายใน

ตวอาคารกบการปลอยของเสย เชน สารเคม จาก

กจกรรมทเกยวของในการใชหองปฏบตการ การใช

กระดาษและการทงขวดน�าพลาสตก มลภาวะจาก

เครองยนตในการเดนทาง ทกสงลวนสรางปญหา

สงแวดลอมในทกดาน

ปจจบนมหาวทยาลยในแถบทวปเอเชยได

ให ความส�าคญกบการอน รกษ พลงงานและ

สงแวดลอมมากขนและไดพยายามปรบปรงฟนฟ

และสรางสภาพแวดลอมในรวมหาวทยาลยของตน

ใหดขน เชน การปรบปรงภมทศนการเพมพนท

สเขยวการหามสบบหร ในพนทมหาวทยาลย

การรณรงคประหยดพลงงานการใชน�าประปา

ไฟฟาและกระดาษอยางประหยด เปนตน โดยเนน

ใหเกดความตระหนกถงคณคาและการน�ากลบมา

ใชใหม อาท การแยกขยะการใชกระดาษรไซเคล

รวมถงการประดษฐคดคนนวตกรรมทสามารถใช

เปนพลงงานทดแทนเปนตน ดงจะเหนไดจาก

หลายๆ โครงการททางมหาวทยาลยจดขน ตวอยาง

เชนมหาวทยาลยแหงอนโดนเซย (University of

Indonesia, UI) ไดรณรงคใหมหาวทยาลยได

ตระหนกถงเรองพลงงานและสงแวดลอมโดยไดจด

อนดบสถาบนการศกษาสเขยวทเป นมตรกบ

สงแวดลอมทสดในโลก การจดอนดบการเปน

มหาวทยาลยสเขยวของ UI (UI Green Metric

World University Ranking 2013) ถอเปนเกณฑ

มาตรฐานหนงทไดรบการยอมรบทวโลก เปนเกณฑ

ชวดทแสดงใหเหนถงความมงมนของมหาวทยาลย

ในการบรหารจดการทเปนมตรตอสงแวดลอมและ

การพฒนาทยงยน จากสถานการณขบเคลอนของ

มหาวทยาลยในเรองดงกลาวในปจจบน พบวา

มหาวทยาลยหลายแหงในประเทศไทยไดให

ความส�าคญกบการสรางมหาวทยาลยใหเปน

มหาวทยาลยสเขยวมากขน การเปนมหาวทยาลย

ทด�าเนนการโดยค�านงถงสงแวดลอมใหสามารถน�า

ไปสการปฏบตทมประสทธภาพและเกดความยงยน

ไดอยางแทจรงนน นอกจากองคกรตองมวสยทศน

และความมงมนในการบรหารจดการแลวความ

ตระหนก และการมสวนรวมในการด�าเนนการของ

นกศกษา และบคลากรของแตละมหาวทยาลยกนบ

เปนปจจยทมความส�าคญในการน�าไปสความ

สมฤทธผลได การทมหาวทยาลยใหความส�าคญตอ

การจดการสงแวดลอมในมหาวทยาลย ดงกลาวจะ

เปนการแสดงถงความรบผดชอบ (Accountability)

ตอบทบาทของมหาวทยาลยอกดวย

แตทเปนปญหากคอยงมอกหลายมหาวทยาลย

โดยเฉพาะกลมมหาวทยาลยราชภฏยงไมปรากฏวา

มมหาวทยาลยราชภฏใดทไดชอวาเปนมหาวทยาลย

สเขยว ทงๆ ทแมบางแหงจะมการก�าหนดไวใน

นโยบายของมหาวทยาลยแตกไมปรากฏวามการ

ด�าเนนการใดๆ ในดานการจดการสงแวดลอมใน

มหาวทยาลย ทงทมหาวทยาลยราชภฏเปน

กรช สนธศร, สนย มลลกะมาลยการจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลย..... 80

มหาวทยาลยเพอทองถน จงจ�าเปนทจะมการศกษา

และวจยถงการจดการสงแวดลอมส ความเปน

มหาวทยาลยสเขยว เพอลดผลกระทบจากปญหา

ส งแวดล อมในมหาวทยาลยทมต อนกศกษา

บคลากรในมหาวทยาลย และต อชมชนรอบ

มหาวทยาลย เพอแสดงความรบผดชอบของ

มหาวทยาลยตอความเปนมตรกบสงแวดลอม

วตถประสงคของการวจย

1. เพอทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบ

การจดการสงแวดลอม แนวคด ทฤษฎ และ

กฎหมายทเกยวกบสงแวดลอม

2. เพอศกษาสภาพปญหาสงแวดลอมใน

มหาวทยาลยและผลกระทบจากปญหาสงแวดลอม

เพอน�าไปสการจดการสงแวดลอมในมหาวทยาลย

ใหเปนมหาวทยาลยสเขยว

3. เพอศกษาและวเคราะหรปแบบการ

จดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยว

ของมหาวทยาลยตางประเทศ และมหาวทยาลย

ของไทยทถกจดอนดบ 3 ล�าดบแรกเพอเปน

แนวทางในการจดการสงแวดลอมในมหาวทยาลย

ราชภฏเพอใหเปนมหาวทยาลยสเขยว

4. เพอจดท�าตนแบบการจดการสงแวดลอม

สการเปนมหาวทยาลยสเขยว เพอเปนตนแบบ

ส�าหรบมหาวทยาลยราชภฏอนโดยมกฎระเบยบ

ของมหาวทยาลยรองรบ

ขอบเขตของการวจย

1. ขอบเขตดำนเนอหำ

ประเดนส�าคญทผวจยจะศกษา ประกอบ

ดวย 1) สภาพปญหา นโยบาย ดานสงแวดลอมของ

มหาวทยาลย 2) แนวคด ทฤษฎ หลกการดานการ

จดการสงแวดลอมใหเปนมหาวทยาลยสเขยวตาม

หลกเกณฑสากล (ISO และ UI (University of

Indonesia) 3) แนวทางการจดการสงแวดลอมให

เปนมหาวทยาลยสเขยว 4) กฎหมาย และระเบยบ

ตางๆ ทรองรบการจดการสงแวดลอมใหเปน

มหาวทยาลยสเขยว

2. ขอบเขตดำนประชำกร

ประชากรทศกษาในครงนประกอบดวย

อธการบด คณาจารย และผน�าทองถนหรอผน�า

ชมชนโดยรอบมหาวทยาลย

3. ขอบเขตดำนพนทศกษำ

ขอบเขตดานพนทใชในการศกษาครงน

เลอกศกษามหาวทยาลยราชภฏเปนกลมตวอยาง

จ�านวน 6 มหาวทยาลย ซงเปนตวแทนแตละกลม

ภมภาคจากทวประเทศ รวมทงมหาวทยาลย

ราชภฏร�าไพพรรณ เปนมหาวทยาลยทมการจดการ

ทด และมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม ทใช

ศกษาเชงพนท

กรอบแนวคด

การจดการสงแวดลอมเพอเปนมหาวทยาลย

สเขยว มแนวคดทฤษฎและหลกการ ประกอบดวย

หลกการจดการสงแวดลอมทเปนสากล (ISO

14001 และ UI (University of Indonesia) หลกการ

ดานสทธในสงแวดลอม ทฤษฎการบรหารภาครฐ

หลกเศรษฐศาสตรสงแวดลอม กฎหมาย ระเบยบ

ขอบงคบมหาวทยาลยทเกยวของกบการจดการ

สงแวดลอมในมหาวทยาลย จากการศกษาแนวคด

ทฤษฎและหลกการนจะท�าใหไดกรอบคดในการ

จดการสงแวดลอม โดยไดแยกประเภททจะน�า

มาสการหาค�าตอบในการจดการในเรองน�า ขยะ

พลงงาน และการขนสง ในการด�าเนนการจ�าเปน

ตองมการศกษาถงนโยบาย กลยทธ แผนปฏบตการ

ของมหาวทยาลยในการจดการสงแวดลอมอยดวย

และเพอทจะใหค�าตอบทไดมาน�าไปใชในทางปฏบต

จงจ�าเปนตองมกฎหมายรองรบ กฎหมายในทนคอ

กฎหมายในระดบมหาวทยาลย และจะตองมองคกร

ทจะท�าการขบเคลอนในเรองนประกอบดวย

ฝายบรหารมหาวทยาลย หนวยงานระดบปฏบต

การ และนกศกษา จากการศกษาทงหมดนจะท�าให

ไดตนแบบการจดการสงแวดลอมส ความเปน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 81 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

มหาวทยาลยสเขยว โดยมโครงสรางของตนแบบน

ประกอบดวย นโยบาย ยทธศาสตร แผนปฏบตการ

กระบวนการบรหารจดการ การมสวนรวมของ

บคลากรมหาวทยาลยนกศกษาในการจดการพนท

สเขยว และกฎหมายรองรบ จากการศกษาจนได

ตนแบบในครงนคาดวาจะเปนประโยชนในหลาย

ระดบ คอ ในระดบมหาวทยาลยราชภฏจะท�าให

อาจารย บคลากร นกศกษา ของมหาวทยาลยม

คณภาพชวตทดและมสทธในสงแวดลอม ระดบทอง

ถนโดยรอบมหาวทยาลยราชภฏทมสงแวดลอมทด

ถอเปนปอดของชมชน และเปนแหลงเรยนร

การจดการสงแวดลอมทสามารถน�ามาปรบใชกบ

ชมชนได ระดบประเทศมหาวทยาลยราชภฏทมท

ตงกระจายตวอย 38 แหงทวประเทศ หากมการ

จดการสงแวดลอมทดจะไมสร างปญหาดาน

สงแวดลอม และยงถอไดวาสรางสงแวดลอมทดให

กบประเทศชาต โดยรวม และสามารถเป น

สารสนเทศในการจดการสงแวดลอมสความเปน

มหาวทยาลยสเขยวใหหนวยงานอนๆ รวมถง

มหาวทยาลยราชภฏทมบรบทหรอสภาพแวดลอม

ใกลเคยงกน ไดเหนแนวทางในการบรหารจดการ

ซงจะเปนประโยชนตอประเทศชาตตอไป

สมมตฐานการศกษา

การจ ดการส ง แวดล อม เพ อ ให เ ป น

มหาวทยาลยสเขยวตามหลกเกณฑสากล (ISO

และ UI (University of Indonesia) ม 4 ดาน คอ

ขยะ น�าเสย พลงงาน และมลพษจากยานพาหนะ

ซ ง เป นประ เภทของป ญหา ส งแวดล อมใน

มหาวทยาลย น�าไปสการจดการสงแวดลอมตนแบบ

ทจะท�าใหเปนมหาวทยาลยสเขยวโดยมโครงสราง

ของการจดการประกอบดวย ยทธศาสตร นโยบาย

แผนปฏบตการ กระบวนการบรหารจดการ โดยม

องคกรระดบนโยบาย ระดบขบเคลอนนโยบาย แผน

ปฏบตการ และระดบปฏบตการ และมกฎ ระเบยบ

ของมหาวทยาลยรองรบการจดการสงแวดลอมส

ความเปนมหาวทยาลยสเขยวเพอใหเปนตนแบบ

การจดการสงแวดลอมในมหาวทยาลยราชภฏทจะ

เปนแบบอยางส�าหรบมหาวทยาลยราชภฏทวประเทศ

วธวทยาการวจย

ระเบยบวธวจยทใชในการเกบรวบรวมและ

วเคราะหขอมลเพอใหไดค�าตอบตามวตถประสงคท

ก�าหนดไวก�าหนดใหเปนการการวจยแบบผสม

(Mixed Method) ประกอบดวยการวจยเชงคณภาพ

(Qual i tat ive Research) การวจยเอกสาร

(Documentary Research) การสมภาษณเชงลก

(In-depth interview) และการมสวนรวมออกแบบ-

รวมออกแบบ (Participatory Design, Co-Design)

และการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research)

โดยมรายละเอยดของระเบยบวธวจยแตละวธ ดงน

1. กำรวจยเชงคณภำพ (Qualitative

research)

1.1 กำรวจยเอกสำร (Documentary

research) วเคราะหแนวคดทฤษฎการจดการ

สงแวดลอม การจดการดานบรหารธรกจ การจดการ

องคกรภาครฐ แนวคดและการจดการมหาวทยาลย

สเขยวในตางประเทศและในประเทศ กฎหมายท

เกยวของ รวมทงรายงานวจย ต�าราเอกสาร และ

บทความทงของไทยและของตางประเทศ น�ามาใช

ในการวเคราะหเพอการจดท�ารปแบบการจดการ

สงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยว

1.2 กำรสมภำษณเชงลก (In-depth

interview) เปนการสมภาษณโดยตรงระหวาง

ผ วจยกบประชากรสมภาษณโดยมประเดน

สมภาษณก�าหนดไวลวงหนา ตามรายละเอยด ดงน

1.2.1 ประชากรสมภาษณ คอ

อธการบดหรอตวแทนอธการบด ทไดรบมอบหมาย

ของมหาวทยาลยราชภฏ จ�านวน 8 แหง ทเปน

ตวแทนมหาวทยาลยทตงอยในแตละกลมภมภาค

โดยใหการสมตวอยางแบบงาย (Simple Random

Sampling)

1.2.2 ประเดนทสมภาษณ ม 6

ประเดน และในระหวางการสมภาษณอาจมประเดน

กรช สนธศร, สนย มลลกะมาลยการจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลย..... 82

เพมเตมจากทก�าหนดไว ซงผ วจยคดวาจะเปน

ประโยชนตอการวจย ประเดนสมภาษณทง 6

ประเดนใชส�าหรบการสมภาษณมดงน

1) แนวทาง และแนวนโยบาย

วธการบรหารการจดการมหาวทยาลยในเรอง

สงแวดลอม ในประเดนการจดการคณภาพน�า

การจดการขยะ การจดการพลงงาน และการจดการ

ดานการขนสง ทมหาวทยาลยทไดด�าเนนการผาน

มาและทก�าลงด�าเนนการ

2) แนวคดการเปนมหาวทยาลย

สเขยว

3) สภาพปญหาสงแวดลอมของ

มหาวทยาลยในปจจบน

4) กฎหมายของมหาวทยาลยท

เกยวของกบการจดการสงแวดลอม

5) ประสบการณการบรหาร

จดการมหาวทยาลยดานสงแวดลอม ของผบรหาร

มปญหาและอปสรรคอยางไร แกปญหาอยางไร

6) ถาจะใหมหาวทยาลยราชภฏ

เปนมหาวทยาลยสเขยวทานมขอแนะน�าวาควรจะ

ท�าอยางไรหรอมขนตอนการด�าเนนการอยางไรบาง

1.3 กำรรวมออกแบบ-รวมออกแบบ

(Participatory Design, Co-design)

การมสวนรวมออกแบบ-รวมออกแบบ

(Participatory Design ,Co-design) วธการเกบ

รวบรวมขอมลดวยวธน เปนเทคนคทางการตลาด

เพอสงคมชมชน ทก�าหนดวธการเกบรวบรวม

ขอมล โดยมแนวคดวาขอมลทผศกษาวจยจะน�ามา

ใชวเคราะหหาค�าตอบตามโจทยวจยนน ควรจะตอง

ค�านงถงความตองการของกลมประชากรทมสวน

เกยวของโดยตรง ทจะเปนผหาค�าตอบใหผศกษา

วจยมากกวาการทผศกษาวจยเปนฝายคดค�าตอบ

เอง แนวคดนจงใชวธการใหผทมสวนไดเสยหรอ

เกยวของโดยตรง (Stakeholders) เปนประชากรท

จะมสวนรวมออกแบบค�าตอบตามโจทย จงจะท�าให

ไดค�าตอบทตรงกบความประสงคและตองการของ

พวกเขา ในการจดการสงแวดลอมส การเปน

มหาวทยาลยสเขยว โดยผศกษาวจยจะใหผมสวน

ไดเสยกบการด�าเนนการในการจดการสงแวดลอม

ไดมโอกาสทจะมสวนรวมในการออกแบบการ

จดการสงแวดลอมทเหนวาควรจะปฏบต โดยท

ผศกษาวจยมหนาทในการน�าเอาค�าตอบจากการใช

ระเบยบวธวจยนไปวเคราะหตามหลกวชาการ และ

วเคราะหรวมกบขอมลทไดจากการวจยดวยวธการ

ตางๆ ทก�าหนดไว ขอมลทไดมาทงหมดจะเปน

ประโยชนตอการน�าไปใชส�าหรบการจดท�าตนแบบ

การจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลย

สเขยว

สงทจะได จากการออกแบบนจะม

ลกษณะเปนรปธรรมจบตองได (Physical artifacts)

การเกบรวมรวมขอมลโดยวธน จะมความแตกตาง

จากการเกบรวบรวมทท�ากนตามปกตของการวจย

ซงเปนลกษณะ Top-down approach แตวธการน

เปน Bottom-up approach หมายความวา ความคด

ความตองการและกระบวนวธการตางๆ จะมาจาก

ผมสวนไดเสยทเกยวของโดยตรง วธการไดขอมล

ดวยวธการ Co-design น

1.3.1 ประชากรร วมออกแบบ

เปนกลมประชากรทมสวนไดเสยโดยตรงตอการ

จดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยว

ประกอบดวย กลมท 1 ผบรหาร 4 คน กลมท 2

อาจารย-บคลากร 4 คน กลมท 3 ทองถน 4 คน และ

กลมท 4 นกศกษา 4 คน ทง 4 กลมนจดเปนกลม

เฉพาะทเปนชดแรกของการท�า Co-design ชดท 2

ของประชากร เปนกลมผสมทมาจากกลมประชากร

เฉพาะทง 4 กลมในสดสวนกลมละ 1 ใน 4 ของ

จ�านวนประชากร ดงนนในแตละกลมประกอบดวย

ประชากรทมผบรหารของมหาวทยาลยราชภฏ

มหาสารคาม อาจารย-บคลากรของมหาวทยาลย

ราชภฏมหาสารคาม ทองถนและนกศกษา

เหตผลของการจดใหมประชากร

2 ชด คอในแตละกลมเฉพาะยอมมประสบการณ

และการพบกบปญหาการจดการสงแวดลอมไม

แตกตางกนมากนก ดงนนความคดเหนและความ

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 83 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ตองการใหมสาระส�าคญของการจดการสงแวดลอม

สความเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลย

ราชภฏ จงเปนค�าตอบทเกดจากการรวมอภปราย

ในกล มของตนซงเปนการแลกเปลยนเรยนร

ประสบการณและปญหาทพบตอกน และเมอจดการ

รวมออกแบบระหวางกลมผสมจะมการแลกเปลยน

ระหวางประชากรทมาจากกลมเฉพาะทแตกตางกน

ในดานประสบการณ และปญหาทพบ ดงนนค�าตอบ

ทไดมาจงมาจากการอภปรายรวมกนและโตแยงกน

จนกระทงไดค�าตอบทเปนขอยตและเปนทยอมรบ

ของประชากรในกลมผสมประชากรในแตละกลม

ดงกลาวจะรวมกนออกแบบสาระส�าคญทเหนวา

ควร มการจ ดการส ง แวดล อม ส ความ เป น

มหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลยราชภฏ

1.3.2 ขนตอนในการด�าเนนการ

มดงน

ขนเตรยมการ ผวจยเตรยมความ

พรอม ดวยการก�าหนดประชากรผมสวนไดเสยท

เกยวของ และมหนงสอเชญประชากรใหเขามสวน

รวมออกแบบ โดยมการด�าเนนการแบง เปน 2 ชวง

คอชวงเชา เปนการมสวนรวมออกแบบของกลม

ประชากรเฉพาะทง 4 กลม ชวงบายเปนกลม

ประชากรผสม 4 กลม ทง 2 ชวงแมกลมประชากร

จะแตกตางกน แตกใชประเดนหรอหวขอทจะให

ออกแบบเดยวกน การด�าเนนการทง 2 ชวงเวลาดง

กลาวจะมการเลอกประธานกลม เพอท�าหนาทน�า

เสนอค�าตอบของกล มตนตอทประชม โดยม

รายละเอยดของการด�าเนนการ มดงน

ขนตอนท 1 ผวจย ด�าเนนการ

ก�าหนดประเดนทเปนหวขอส�าหรบใหกลมประชากร

ทก�าหนดไวรวมกนออกแบบตามหวขอทก�าหนด

ขนตอนท 2 ใหแตละกลมเฉพาะ

4 กลมในชดแรก แยกกนด�าเนนการรวมออกแบบ

ดวยการแลกเปลยนความคดเหน อภปรายรวมกน

พรอมหาขอยตของค�าตอบของกล มในแตละ

ประเดนทก�าหนดไว โดยมผวจยอยประจ�ากลม

แตละกลม ทจะอ�านวยความสะดวกในการจดเนอ

ความทไดจากการออกแบบของแตละกลม เปน

ค�าตอบจากการตกลงรวมกนภายในกลมนนๆ

ขนตอนท 3 ใหผแทนแตละกลม

ประชากรเฉพาะ น�าเสนอรปแบบทจดขนมาแลวตอ

ทประชมเพอรบฟงและรบรรปแบบของกลมตน โดย

ขนตอนท 1-3 จะใชเวลาในการด�าเนนการประมาณ

2 ชวโมง ซงโดยปกตจะเปนชวงเวลาเชา

ขนตอนท 4 จดกลมประชากรใหม

อกครงเปนกลมประชากรผสมทมาจากตวแทนของ

ประชากรกลมเฉพาะแตละกลมมารวมเปนกลม

ผสมใหมได 4 กลม และด�าเนนการเชนเดยวกบขน

ตอนท 1-3 ขนตอนนจะใชเวลาเทากบ ขนตอนท

1-3 คอ ประมาณ 2 ชวโมง ดงนนการด�าเนนการจง

เปนชวงบายในวนเดยวกนเพอความตอเนองของ

ความคด เมอไดค�าตอบของรปแบบมาแลว ผแทน

กลมจะน�าเสนอแบบทรวมกนจดท�าโดยเสนอตอท

ประชมเชนเดยวกบการด�าเนนการในชวงเชา ผเขา

รวมออกแบบจะเหนความเหมอนและความตางของ

การออกแบบทจดสรางขนมาค�าตอบ ทไดมาของ

แตละกลมผวจยจะน�าไปวเคราะหเปรยบเทยบและ

เปนขอมลส�าหรบสรางตนแบบจดการสงแวดลอมส

ความเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลยราชภฏ

1.4 ก ำ ร จ ด ป ร ะ ช ม เ พ อ ร บ ฟ ง

ควำมเหน (Hearing)

ด�าเนนการจดประชมเพอน�าเสนอ

ต นแบบการจดการสงแวดล อมส ความเป น

มหาวทยาลยสเขยวและรบฟงความคดเหนจาก

ผเขารวมประชมโดยมกลมเปาหมายคอ ผบรหาร

มหาวทยาลยราชภฏ อาจารย เจาหนาทระดบ

ปฏบตการ นกศกษา ตวแทนชมชน นกวชาการและ

ผทรงคณวฒ จ�านวน 50 คน

1.5 พนทรวบรวมขอมล

พนทในการเกบรวบรวมขอมล ก�าหนด

ไวเปนมหาวทยาลยราชภฏ 8 แหงซงเปนตวแทน

มหาวทยาลยราชภฏแตละภมภาคไดจากการสม

รวมถงมหาวทยาลยราชภฏร�าไพพรรณ ซงเปน

มหาวทยาลยทมการจดการสงแวดลอมทดทสดใน

กรช สนธศร, สนย มลลกะมาลยการจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลย..... 84

กลมมหาวทยาลยราชภฏ และมหาวทยาลยราชภฏ

มหาสารคาม ซงใชศกษาเชงพนท ประกอบดวย

1) มหาวทยาลยราชภฏพระนคร 2) มหาวทยาลย

ราชภฏเพชรบรณ 3) มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม

4) มหาวทยาลยราชภฏราษฎรธาน 5) มหาวทยาลย

ราชภฏอยธยา 6) มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

7 ) มหาวทยา ลยราชภฏร� า ไพพรรณ และ

8) มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม

2. กำรวจยเชงปรมำณ (Quantitative

research)

เนองจากมหาวทยาลยราชภฏทวประเทศม

จ�านวน 38 แหง ดงนนการวจยเชงปรมาณจงมการ

สมเพอเลอกมหาวทยาลยราชภฏกลมตวอยางจาก

6 ภมภาค ภมภาคละหนงมหาวทยาลย โดยก�าหนด

ประชากรทตอบแบบสอบถาม คอ อาจารย บคลากร

นกศกษา ของมหาวทยาลยราชภฏกลมตวอยาง

ทง 8 แหงทวประเทศ แบบสอบถาม ประกอบดวย

3 สวน คอ

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล ประกอบดวย เพศ

อาย ระยะเวลาทปฏบตงาน วาระในการด�ารง

ต�าแหนง สถานภาพดานการศกษาสงสด

สวนท 2 ระดบความคดเหนเรองการจดการ

สงแวดลอมของมหาวทยาลยใน 4 ดาน คอ ดาน

การจดการขยะ การจดการคณภาพน�า การจดการ

พลงงาน และการจดการมลพษทเกดจากยาน

พาหนะ เปนการวดระดบความคดเปนรอยละ

สภาพทวไปของการจดการสงแวดลอมในปจจบน

นโยบาย แผนปฏบตการทมอย การจดการกบ

ปญหาสงแวดลอมทเกดขน องคการทรบผดชอบ

และกฎหมายทบงคบใชในปจจบน

สวนท 3 เปนค�าถามปลายเปด ทเปน

ขอเสนอแนะ หรอความคดเหนอนๆ เพอปรบปรง

การจดการดานสงแวดลอมสความเปนมหาวทยาลย

สเขยว ใน 4 ดาน คอ ดานการจดการคณภาพน�า

การจดการขยะ การจดการพลงงาน และการจดการ

ดานการขนสง หรอเรองอนๆ (ถาม)

3. กำรวเครำะหขอมล

ขอมลทไดจากการเกบรวบรวมดวยวธการ

วจยเชงคณภาพและวจยเชงปรมาณจะน�ามา

วเคราะหรวมกนเพอใหไดค�าตอบส�าหรบการจดท�า

ตนแบบ (Model) การจดการสงแวดลอมสการเปน

มหาวทยาลยสเขยว

สรปผลและอภปรายผล

ผลผลตท เป นค�าตอบของการวจย คอ

รปแบบการจ ดการส ง แวดล อมส ก าร เป น

มหาวทยาลยสเขยว ค�าตอบทไดมานมาจากการ

เกบรวบรวมและวเคราะหขอมลดวยวธวทยาการ

วจยทก�าหนดไว คอ การวจยเอกสาร ดวยการ

ทบทวนวรรณกรรมและศกษาเอกสารทเกยวของ

โดยการศกษาหลกเกณฑในการจดการมหาวทยาลย

ใหเปนมหาวทยาลยสเขยว (Green University)

เพอเปนหลกเกณฑส�าหรบการวเคราะหเปรยบ

เทยบการด�าเนนการของมหาวทยาลยตางประเทศ

และมหาวทยาลยไทย ทมการจดการสงแวดลอมทด

การสมภาษณเชงลกประชากรทเกยวของกบปญหา

สงแวดลอมในมหาวทยาลย มการจดการการม

สวนรวมออกแบบ, รวมออกแบบ กบการรบฟง

ความคดเหน ท�าใหไดขอมลประกอบการ วเคราะห

จนกระทงไดค�าตอบ โดยการวจยไดก�าหนดปญหา

สงแวดลอมในมหาวทยาลย 4 ดาน คอ ขยะ

น�าเสย พลงงาน และมลพษจากยานพาหนะใน

มหาวทยาลย และไดค�าตอบทน�าไปส การจด

ท�าเปนรปแบบการจดการสงแวดลอมสการเปน

มหาวทยาลยสเขยว

ขอคนพบจากการวจยตามประเดนทก�าหนด

ไวสามารถสรปเพอการอภปรายผล ดงน

มหาวทยาลยประสบปญหาสงแวดลอม โดย

ปญหาสงแวดลอมทพบมากทสด คอ ปญหาขยะ

รองลงมาคอน�าเสย พลงงาน และมลพษจาก

ยานพาหนะ ปญหาเหลานลวนสงผลกระทบตอ

มหาวทยาลยในดานตางๆ เชน ความสะอาด

เรยบรอยภายในมหาวทยาลย การสงกลนเหมน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 85 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

ของขยะรบกวนการเรยนการสอน เปนตน นอกจาก

ปญหาสงแวดลอมดงกลาวจะสงผลกระทบตอมหา

วทยาลยโดยตรงแลวนน ยงสงผลกระทบตอชมชน

โดยรอบมหาวทยาลยอกด วย จากป ญหา

สงแวดลอมทเกดขนหลายมหาวทยาลยยงไมมการ

ด�าเนนการจดการทเปนรปธรรม มหาวทยาลยตาง

ประเทศใหความส�าคญตอการบรหารจดการตาม

หลกเกณฑเพอใหเปนมหาวทยาลยสเขยว ในขณะ

ทมหาวทยาลยไทยมไม กแห งทมการจดการ

สงแวดลอมในมหาวทยาลยตามหลกเกณฑนน เชน

มหาวทยาลยมหดล จฬาลงกรณมหาวทยาลย และ

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร จนถกจดอยในอนดบ

มหาวทยาลย ท มการจดการส งแวดล อมใน

มหาวทยาลยทด สวนมหาวทยาลยไทยอนรวมทง

มหาวทยาลยราชภฏ ยงไมไดใหความส�าคญตอการ

จดการกบปญหาสงแวดลอมในมหาวทยาลยอยาง

เปนรปธรรมทชดเจน และไมพบวามหาวทยาลย

ไทยเหลานน จะใหความสนใจในการศกษาท�าความ

เขาในหลกเกณฑการจดการสงแวดลอมเพอใหเปน

มหาวทยาลยสเขยว ซงดไดจากนโยบายและ

การจดสรรงบประมาณเพอการนของมหาวทยาลย

สงผลใหปญหาสงแวดลอมในมหาวทยาลยทง 4

ปญหานยงคงมอยเชนเดม

ส�าหรบมหาวทยาลยราชภฏทมสถานทตง

กระจายตวอยทกภมภาคทวประเทศซงมปญหา

สงแวดลอมในมหาวทยาลยในดานขยะ น�าเสย

พ ล ง ง าน แ ล ะมลพ ษ จ ากย านพาหนะ ใน

มหาวทยาลย หากจะใหมการจดการสงแวดลอมท

ดแลวนนการวจยไดขอคนพบถงรปแบบการจดการ

สงแวดลอมเพอใหเปนมหาวทยาลยสเขยวโดยการ

จดการแบงออกเปน 3 ขนตอน คอ

ขนตอนท 1 กำรก�ำหนดยทธศำสตร

นโยบำยและแผนปฏบตกำร ถอเปนเปนขนตอน

เรมตนทมความส�าคญ เนองจากจะท�าใหเกดความ

ชดเจนของเปาหมายในการด�าเนนการ ท�าใหการ

บรหารไปในทศทางทชดเจนหนวยงานหรอผรบ

ผดชอบ รวมถงประชากรของมหาวทยาลย เขาใจ

ถงหนาทและความรบผดชอบในการมสวนรวมใน

การจดการสงแวดลอมของมหาวทยาลย ประกอบ

ดวย 4 ขนตอน คอ

1. การจดท�าการประเมนองคกร (SWOT)

เพอวเคราะหหนวยงานหรอองคกรเพอใหทราบ

ขอมลขององคกรในดานจดแขง จดออน โอกาส

หรออปสรรค การด�าเนนการในขนตอนนเปนหนาท

ของทกภาคสวนในการประเมนองคกรตนเอง ไมวา

จะเปนสภามหาวทยาลย ฝายบรหาร อาจารย

บคลากร และนกศกษา โดยขอมลทไดจากการ

วเคราะหองคกร (SWOT) มาจดท�ายทธศาสตร เพอ

เปนกรอบการพฒนาหรอแกปญหาดานสงแวดลอม

ภายในองคกรไดอยางเหมาะสม

2. การก�าหนดยทธศาสตร คอ การก�าหนด

กรอบ ทศทาง และขอบเขตการบรหาร จดการเพอ

น�าไปส เป าหมายทก�าหนดไว การก�าหนด

ยทธศาสตรเปนหนาทของสภามหาวทยาลยเพราะ

เปนองคกรสงสดซงมหนาทควบคมก�ากบการ

ท�างานของฝายบรหาร เมอสภามหาวทยาลยมการ

ก�าหนดยทธศาสตร โดยฝายบรหารต องน�า

ยทธศาสตรไปจดท�าเปนนโยบายสการปฏบต

3. การก�าหนดนโยบาย เปนหนาทของ

ฝายบรหารมหาวทยาลย ในการก�าหนด วธการหรอ

เปาหมาย เพอใหการด�าเนนการจดการดาน

สงแวดลอมประสบผลส�าเรจ การก�าหนดนโยบาย

เปนประเดนทมความส�าคญ เพราะนโยบายของ

ฝายบรหารนนจะน�าไปสการจดท�าแผนปฏบตการ

ตอไป

4. การจดท�าแผนปฏบตการ เปนหนาท

ของหนวยงานหรอองคกรระดบปฏบตการ ในการ

ก�าหนดแนวทางการด�าเนนงาน กรอบความรบผด

ชอบของผปฏบตงาน ซงจะมรายละเอยดทส�าคญ

ตอการด�าเนนงาน เชน ระยะเวลาในการปฏบตงาน

ขอบเขตการปฏบต การประสานงานกบหนวยงาน

หรอองคกรภายนอก ท�าใหเกดความชดเจนในการ

ท�างาน สงผลใหเกดประสทธภาพในการท�างานทด

กรช สนธศร, สนย มลลกะมาลยการจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลย..... 86

ขนตอนท 2 ประกอบดวยการด�าเนนงานใน

7 ขนตอน ดงน

1. การจดการปญหาสงแวดลอม 4 ดาน

ไดแก ปญหาขยะ น�าเสย พลงงาน และมลพษจาก

ยานพาหนะ จากขอคนพบจากงานวจย พบวา การ

จดการปญหาตองไดรบความรวมมอจากทกฝายท

เกยวของทงภายในมหาวทยาลยและความรวมมอ

จากองคกรภายนอก หากมหาวทยาลยมการจดการ

กบปญหาทด จะท�าให มหาวทยาลยมสภาพ

แวดลอมทเหมาะสมตอการจดการเรยนการสอน

หรอเปนมหาวทยาลยสเขยว

2. การจดท�าระเบยบ ขอบงคบ หรอ

ประกาศเรองทเกยวกบการด�าเนนการจดการ

สงแวดลอมของมหาวทยาลย จากขอคนพบจาก

การวจยพบวา การมระเบยบ ขอบงคบ หรอ

ประกาศ เปนหนาทของฝายบรหารในการจดท�า

เพอรองรบการบรหารจดการใหเปนไปตามนโยบาย

ทฝายบรหารไดก�าหนดไว รวมทงเปนการก�าหนด

หนาทของหนวยงานหรอผปฏบตงาน ขอบเขตการ

ท�างาน และบทลงโทษ โดยการจดท�าระเบยบหรอ

ขอบงคบใหมผลบงคบใชในการด�าเนนงาน ฝาย

บรหารตองน�าระเบยบดงกลาวเขาสการพจารณา

ของสภามหาวทยาลย เมอสภามหาวทยาลยเหน

ชอบกจะถอวาเปนกฎหมาย สามารถใชบงคบใน

การจดการสงแวดลอมภายในมหาวทยาลยได

3. การตงหนวยงานเพอรบผดชอบและ

มอบหมายหนาทใหแกหนวยงาน ขอคนพบจาก

งานวจยพบวา การทจะด�าเนนการจดการดาน

สงแวดลอมใหบรรลวตถประสงคตามยทธศาสตร

นโยบายและแผนปฏบตการตามทฝายบรหาร

ก�าหนด ฝายบรหารจ�าเปนทจะตองมการจดตง

หนวยงานเพอรบผดชอบในการด�าเนนการ รวมทง

ตองมการระบขอบเขตอ�านาจหนาทในการด�าเนน

การดานการจดการสงแวดลอม เพอใหหนวยงาน

ด�าเนนการใหบรรลตามเปาหมายทวางไว

4. รณรงคการอนรกษสงแวดลอมและ

การประชาสมพนธ จากขอคนพบจากการวจยพบ

วา เปนหนาทของทฝายบรหารทจะมอบหมายให

หนวยงานใดในการรบผดชอบในการด�าเนนการ

เพราะการจดการส งแวดล อม หากขาดการ

การรณรงค หาความร วมมอในการอน รกษ

สงแวดลอม การเรงสรางความเขาใจ กระตนเตอน

และแสวงหาความรวมมอในการด�าเนนกจกรรม

ดานสงแวดลอม การด�าเนนการอาจส�าเรจไมได

เชนเดยวกบการประชาสมพนธ ซงเปนการสราง

ความเขาใจใหทกภาคสวนใหทราบถงการด�าเนน

งาน วตถประสงค วธการด�าเนนงาน ผลของการ

ด�าเนนการดานการจดการสงแวดลอม ใหหนวยงาน

ภายในหรอภายนอกมหาวทยาลยไดรถงการท�างาน

ในการจดการสงแวดลอมของมหาวทยาลย

5. การสงเสรมการมสวนรวมในการจดการ

สงแวดลอม จากขอคนพบจากการวจยพบวา

การสงเสรมการมสวนรวมและความรวมมอในการ

จดการสงแวดลอมเปนหนาทของทกฝายในการ

รวมมอกนกบหนวยงานภายนอกหรอภายใน

มหาวทยาลย จะเปนการประสานความรวมมอใน

การด�าเนนงานดานสงแวดลอมใหมประสทธภาพ

มากขน

6. การส งเสรมด านวชาการเกยวกบ

การจดการสงแวดลอม จากขอคนพบจากการวจย

พบวา การใหความรดานการจดการสงแวดลอมรวม

ทงสงเสรมการท�าวจยคดคนนวตกรรม เปนการ

สงเสรมการจดการสงแวดลอมใหเกดความยงยนใน

ระยะยาว เพราะการใหความรกนนกศกษาในการ

จดการสงแวดลอมทด จะสงผลใหสามารถน�าไปใช

ในการท�างานในอนาคต และเปนประโยชนตอ

หนวยงานทปฏบตงาน เปนการเผยแพรรปแบบ

การจดการสงแวดลอมทดใหกบสงคมโดยรวมตอไป

7. การประสานความร วมมอกบภาค

เอกชนในการจดการสงแวดลอม จากขอคนพบจาก

การวจยพบวา ฝายบรหารควรใหความส�าคญกบ

การประสานความรวมมอกบภาคเอกชนในการ

พฒนานวตกรรม เพราะล�าพงแตมหาวทยาลยฝาย

เดยวในการพฒนานวตกรรมนนคงจะส�าเรจไดยาก

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 87 ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.2563

เพราะขาดงบประมาณและความเชยวชาญ ดงนน

การประสานความรวมมอกบองคกรเอกชนในการ

คดคนเครองมอและเทคโนโลยทเหมาะสมกบการ

จดการสงแวดลอมของแตละมหาวทยาลยในการ

จดการกบปญหาสงแวดลอมจงมความส�าคญ และ

จะชวยใหเกดประสทธภาพในการจดการทด

ขนตอนท 3 กำรตดตำมประเมนผล และ

น�ำผลทไดปรบปรงและกำรพฒนำกำรจดกำร

สงแวดลอมสงแวดลอม ขนตอนนในการวจยสรป

ผลของขอคนพบวาม 3 ขนตอน คอ

1. การตดตามผลการปฏบตงาน เปนการ

ด�าเนนการเพอใหผบรหารไดทราบถงความคบหนา

ในการปฏบตงาน ปญหา และอปสรรคระหวางการ

ปฏบตงาน เพอจะสามารถใหค�าแนะน�าแกไขใหการ

ปฏบตงานนนบรรลผลส�าเรจตามเปาหมายทวางไว

2. การประเมนผลและน�าผลท ได มา

ปรบปรงและพฒนาการจดการสงแวดลอม โดยน�า

ขอมลทไดจากการประเมนผลมาปรบปรงและ

พฒนาการด�าเนนการและจดท�าแผนการปฏบตการ

ในปตอๆ ไป

3. การวดผลผานคาเปาหมาย KPI (Key

Performance Indicator) เปนการก�าหนดตวชวด

ความส�าเรจของการปฏบตงาน เพอใหผบรหาร

สามารถวดผลการปฏบตงานในการจดการ

สงแวดลอมของหนวยงานหรอผปฏบตงานไดอยาง

ชดเจน ท�าใหผปฏบตงานรถงขอดอยในการงาน

แลวน�ามาพฒนาการปฏบตงานตอไป

จากขอคนพบจากการวจย มการก�าหนดขน

ตอนการจดการปญหาสงแวดลอมเปน 3 ขนตอน

คอ 1) การก�าหนดยทธศาสตร นโยบาย และแผน

ปฏบตการ 2) การด�าเนนการ 3) การตดตาม

ประเมนผล และน�าผลทไดปรบปรงและพฒนาการ

จดการสงแวดลอม หากมหาวทยาลยมการจดการ

ตามรปแบบการจดการสงแวดลอมส การเปน

มหาวทยาลยสเขยว จะท�าใหมหาวทยาลยมสภาพ

แวดลอมทดเหมาะสมกบการเปนสถาบนแหงการ

เรยนร เปนพนททมสภาพแวดลอมทดใหกบชมชน

และเปนตนแบบในการจดการสงแวดลอมทดใหกบ

องคกรอนๆ น�าไปปฏบตตอไป

ขอเสนอแนะ

มหาวทยาลยโดยฝายบรหารควรน�าเรองการ

จดการสงแวดแลอมก�าหนดเขาไปในปรชญา

วสยทศน พนธกจ และคานยมขององคกร ควรมการ

มอบหมายภารกจใหกบผบรหารในการเปนผก�ากบ

การด�าเนนการจดการสงแวดลอมเพมเตมจาก

ภารกจเดมทมอย เพอใหผ บรหารแตละระดบ

สามารถก�ากบการด�าเนนการของผปฏบตใตบงคบ

บญชาได รวมทงมการก�าหนดบทลงโทษหากมการ

ฝาฝนขอปฏบต ควรมการใหความส�าคญตอการ

พฒนาดานวชาการ และวจย เพอสรางนวตกรรม

ตางๆ ทสงเสรมการจดการสงแวดลอม ควรวจยเพอ

หาแนวทางการพฒนาพนทสเขยว สรางตวชวดการ

จดสงแวดลอมและการการก�าหนดคาการวดผลการ

ปฏบตงานของหนวยงานหรอผ ปฏบตใหเปน

รปธรรมชดเจน สอดคลองกบบรบทมหาวทยาลย

ของไทย เพอเปนประโยชนในการน�าไปศกษา

ตอยอดจาการวจยนตอไป

เอกสารอางอง

กรมควบคมมลพษ. (2557). ระบบการจดการสงแวดลอม มอก. 14001:2548 (ISO 14001: 2004)

Environmental Management System (ISO 14001:2004). (ออนไลน). Available: http://www.

pcd.go.th/about/ab_iso.html.

กอบกล รายะนาคร. (2550). กฎหมายกบสงแวดลอม. กรงเทพฯ: วญญชน.

คณะวนศาสตร ศนยวจยปาไม. (2547). มาตรการในการเพมและการจดการพนทสเขยวในเขตชมชน

อยางยงยน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

กรช สนธศร, สนย มลลกะมาลยการจดการสงแวดลอมสการเปนมหาวทยาลยสเขยวของมหาวทยาลย..... 88

ธวชชย บวขาว และมนสชา เพชรานนท. (2552). “การก�าหนดนโยบายและแนวทางปฏบตสมหาวทยาลย

สเขยว กรณศกษา: มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง”. วารสารวชาการ คณะสถาปตยกรรมศาสตร,

นลน ทวสน. (2556). มหาวทยาลยเยลกาวส มหาวทยาลยสเขยวทยงยน. (ออนไลน). เขาถงไดจาก: http://

www.meedee.net/magazine/edu/x-cite/2125-2125.

วราลกษณ คงอวน. (2554). “การจดการพนทสเขยวในสถาบนศกษา: กรณศกษามหาวทยาลย ธรรมศาสตร

ศนยรงสต”. วารสารวชาการ คณะสถาปตยกรรมศาสตร. ปท 13 ฉบบท 2 ก.ค.-ธ.ค. 2554.

วนย วระวฒนานนท. (2546). สงแวดลอมศกษา. กรงเทพฯ : โอ.เอส. พรนตงเฮาส.

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน. (2554). นโยบายมหาวทยาลยสเขยว. (ออนไลน). เขาถง

ไดจาก: http://kulc.lib.ku.ac.th/kugreencampus.

สยาม อรณศรมรกต. (2549). การพฒนาเอกสารการจดการสงแวดลอม ISO 14001: 2004 ส�าหรบโรงงาน

อตสาหกรรม. นครปฐม : คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร. มหาวทยาลยมหดล.

สนย มลลกะมาลย. (ม.ป.ป.) การบงคบใชกฎหมายสงแวดลอม. กรงเทพฯ: นตธรรม.

สวมล วองวาณช. (2549). การจดอนดบระดบมหาวทยาลยและการจดอนดบมหาวทยาลยโลก. เอกสาร

การประชมสมมนาทางวชาการประจ�าป พ.ศ. 2549. ชลบร: มหาวทยาลยบรพา.

อจฉรา อศวรจกลชย พมลพรรณ หาญศก และเพยงใจ พระเกยรตขจร. (2554). “แนวทางการจดการขยะ

ใหเหลอศนยภายในมหาวทยาลยมหดล ศาลายา”. วารสารการจดการสงแวดลอม, ปท 7 เลมท 1.

Faghihimani, M. (2010). Best Green University Practice. Green UiO-Sustainability in Research,

Education and Daily Practice.

Power, M. (1997). The audit society-rituals of verification. Oxford: Oxford University Press.

Thiengkamol, N. (2004). Development of A Learning Network Model for Energy Conservation.

Doctoral Dissertation of Education (Environmental Education) Faculty of Graduate Stud-

ies, Mahidol University, Thailand.

UI Green Metric World University Ranking. (2014). Criteria & Indicator. (Online). Available: http://

www.greenmetric.ui.ac.id/id/page/criteria.

รปแบบการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา:

กรณศกษาคณะวทยาศาสตรประยกตและวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขตหนองคาย

The Model of Students’ Integrated Learning: Case Study of Faculty of

Applied Science and Engineering, Khon Kaen University, Nong Khai Campus

นศารตน ทพยดารา1, สพระ วรแสน1, พมพใจ กอแกว1, เฉลมเกยรต เขยวทอง1, อคน เจรญสข2, สรฉตร สงหโอ2, ธนนดา ปยะต2, จราธร บงล2, ภมภกด พทกษเขอนขนธ3

Nisarat Tippayadara1, Supeera Worasaen1, Pimjai Kohkaew1, Chalermkiat Khiewtong1, Akanee Charoensuk2, Surachat Singo2, Thananda Puyati2, Jirathorn Buenglee2, Poomipak Pitakkhuan-khan3

Received: December2019 Revised: 4 February 2020 Accepted: 24 February 2020

บทคดยอ

การเรยนรแบบบรณาการของนกศกษาเปนการสงเสรมและสนบสนนใหมการสอดแทรกทกษะดานคนและสงคมในภาควชาการของหลกสตรการเรยนการสอนตามยทธศาสตรของส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษารปแบบการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา ใชวธการวจยทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ โดยกลมเปาหมายประกอบดวย นกศกษาในระดบชนปท 2-4 ปการศกษา 2560 ผบรหารและบคลากรทเกยวของ จ�านวน 362 คน ของคณะวทยาศาสตรประยกตและวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขตหนองคาย ผลการศกษาพบวา การสงเสรมการเรยนรแบบบรณาการดงกลาว ยงไมสามารถพฒนาทกษะนกศกษาไดตามเปาหมาย เนองจากยงมขอจ�ากดในหลายประการ โดยเฉพาะการขาดการมสวนรวมในการด�าเนนกจกรรมของนกศกษา ดงนน แนวทางสงเสรมใหมการเรยนรแบบบรณาการทมหลากหลายรปแบบ โดยใหนกศกษามสวนรวมในการด�าเนนการตงแตขนการก�าหนดแผนการด�าเนนงาน การจดกจกรรมและการตดตามประเมนผล แนวทางการจดท�าคมอเพอเปนแนวปฏบตในการด�าเนนการจดกจกรรมการพฒนานกศกษาตามรปแบบตางๆ รวมทงการจดท�าระบบการจดการรวบรวมขอมลทเกยวของ เพอประกอบการวางแผน การจดกจกรรม และการตดตามประเมนผลอยางเปนระบบ เพอใหเปนไปตามหลกเกณฑทก�าหนดและสามารถตรวจสอบไดอยางเปนรปธรรม

คำ�สำ�คญ : รปแบบการเรยนรแบบบรณาการ, มหาวทยาลยขอนแกน

1 คณะวทยาศาสตรประยกตและวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขตหนองคาย2 ส�านกงานวทยาเขตหนองคาย มหาวทยาลยขอนแกน 3 สถาบนวจยเพอพฒนาสงคม มหาวทยาลยขอนแกน1 Faculty of Applied Science and Engineering Khon kaen University Nong Khai Campus2 Nong Khai Campus Office Khon Kaen University3 Research for Social Development Institute Khon Kaen University

นศารตน ทพยดารา และคณะรปแบบการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา..... 90

Abstract

This study suggests additions be made to an integrated learning program under evaluation

at Khon Kaen University. Students participating in the program are expected to promote and support

the Interpolation of human and social skills according to the strategies of the Office of Higher

Education Commission. The objective of this research was to study a model student already

involved in the program to help determine the success rate of the integrated learning program.

Quantitative and qualitative research methods were used. The target groups consisted of bachelor’s

degree students in the 2nd and 4th year of academic calendar year 2017 and 362 executives and

relevant personnel, altogether 362 people from the Faculty of Applied Science and Engineering

Khon Kaen University. The results revealed that the integrated learning program has been

unsuccessful in terms of developing the skills of students because many limitations still exist. The

limitations include lack of participation in student activities. As such, guidelines for promoting

integrated learning activities by allowing students to participate in the entire process, from planning

to evaluation monitoring, should be written in a manual of suggested activities in various formats.

The manual should also include the establishment of a management system to collect relevant

information for planning, action and systematic evaluation monitoring.

Keywords: Integrated learning, Khon Kaen University

บทน�า

สถาบนการศกษาระดบอดมศกษาเปน

องคการการศกษาทมบทบาทและหนาทเดนชดใน

การพฒนาทรพยากรบคคล การพฒนาวชาการ

ระดบสงของประเทศ รวมถงการพฒนานกศกษาใน

สถาบนอดมศกษานนประกอบดวยองคประกอบ

หลายดาน เชน การจดหลกสตรการเรยนการสอน

การบรหารงานภายใน การจดสภาพแวดลอมและ

งานกจการนกศกษา โดยเฉพาะงานกจการ

นกศกษาเปนงานทมบทบาทเปนอยางยงตอการ

พฒนานกศกษานอกชนเรยนมากทสด ในกรอบ

แผนอดมศกษาระยะยาวฉบบท 2 (พ.ศ. 2551-2565)

ของส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาไดระบ

ไววา “ดวยวฒนาการหลายๆ ประการ เชน ความ

กาวหนาทางเทคโนโลย อทธพลของสอสารมวลชน

ระบบการศกษา และอตสาหกรรมใหม รวมทงความ

เปลยนแปลงเชงโครงสรางของสงคม วฒนธรรม

และความคด ท�าใหเดก เยาวชน และนกศกษา

ในวนนมการเปลยนแปลงทงในมตการใชชวต

การเรยนร ครอบครว ตลอดจนภาวะเสยงตางๆ

ซงสะทอนถงแนวโนมของสงคมภายหลงยค

อ ต ส า ห ก ร ร ม แ ล ะ ค ว า ม ท น ส ม ย ท ง ป ว ง

ขณะ เ ด ยว กน เ ร ม ม สญญาณท ช ไ ป ในทาง

เปลยนแปลงของชวตการท�างานของบณฑตใน

อนาคต ทแตกตางไปจากลกษณะงานปจจบน อาท

การท�างานโดยมหลายอาชพทงตลอดชวงอายการ

ท�างาน หรอในขณะใดขณะหนง การท�างานไรสงกด

ความเสยงตอความไมแนนอนของรายได การจบค

และการเปลยนคผ รวมงาน เปนตน ซงจะเปน

สาเหตใหเกดความไมสอดคลองกนระหวางการ

ศกษา และทกษะอาชพทพงประสงคในอนาคต

นอกจากความเชยวชาญเฉพาะศาสตรแลวความ

สามารถทส�าคญไมยงหยอนจะเกยวกบทกษะ

การสอสาร การท�างานเปนหมคณะ การแกปญหา

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.256391

ความเสยง การออกแบบและความคดสรางสรรค

ความรบผดชอบทงตอตนเองและผอน การเรยนร

อยางตอเนอง การบรหารจดการตนเอง รวมไปถง

จรยธรรม คานยมในการศกษาในศาสตรเฉพาะหรอ

สาขาเฉพาะจงไมเพยงพออกตอไป แตตองเสรม

ฐานความร และสมรรถนะทจะชวยใหบณฑต

สามารถอยในตลาดแรงงานได ทงดานการอยรวม

กนในสงคม การสรางสรรค ความรเชงปฏบต และ

ความรพนฐานทงทางโลกและปรชญา” ดงนน

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาจงไดม

แนวทางในการสงเสรมกจกรรมนอกหลกสตร โดย

ปรบรปแบบเนอหาใหเหมาะกบสภาพสงคม เพอ

เพมพนฐานการเรยนรและทกษะชวตใหกบนกศกษา

งานสนบสนนวชาการและพฒนานกศกษา

ส�านกงานวทยาเขตหนองคาย มหาวทยาลย

ขอนแกน ไดบนทกขอมลการเขารวมกจกรรม

ของนกศกษาคณะวทยาศาสตรประยกตและ

วศวกรรมศาสตร ในปการศกษา 2556-2559

สามารถจ�าแนกรายกลมกจกรรมการเรยนรแบบ

บรณาการไดทงหมด 5 ดาน คอ 1) ดานการพฒนา

ศกยภาพตนเอง 2) ดานการธ�ารงไวซงสถาบนชาต

ศาสนา พระมหากษตรย เสรมสรางจตส�านกความ

ภาคภมใจในมหาวทยาลยและคณะฯ 3) ดานการ

เสรมสรางจตอาสา และจตสาธารณะ 4) ดานเสรม

สรางคณธรรมจรยธรรมและศลธรรม และ 5) ดาน

การอนรกษศลปวฒนธรรมไทยและภมปญญา

ทองถน ซงเมอพจารณาถงสดสวนการเขารวมกลม

การเรยนรแบบบรณาการของนกศกษาตอโครงการ

ลดลงในปการศกษา 2556 2557 2558 และ 2559

ดงน 1) ดานการพฒนาศกยภาพตนเอง พบวา

มสดสวนการเขารวมของนกศกษา (โครงการ:

จ�านวนคน) คอ 1:106, 1:117, 1:99 และ 1:72 ตาม

ล�าดบ 2) ดานการธ�ารงไวซงสถาบนชาต ศาสนา

พระมหากษตรย เสรมสรางจตส�านกความภาค

ภมใจในมหาวทยาลยและคณะฯ พบวา มสดสวน

การเขารวมของนกศกษา (โครงการ: จ�านวนคน)

คอ 1:160, 1:123, 1:226 และ 1:256 ตามล�าดบ

3) ดานการเสรมสรางจตอาสา และจตสาธารณะ

พบวา มสดสวนการเขารวมของนกศกษา (โครงการ:

จ�านวนคน) คอ 1:43, 1:40, 1:30 และ 1:100 ตาม

ล�าดบ 4) ดานเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมและ

ศลธรรม พบวา มสดสวนการเขารวมของนกศกษา

(โครงการ: จ�านวนคน) คอ 1:76, 1:113, 1:139 และ

ไมปรากฎการเขารวม ตามล�าดบ และ 5) ดานการ

อนรกษศลปวฒนธรรมไทยและภมปญญาทองถน

พบวา มสดสวนการเขารวมของนกศกษา (โครงการ:

จ�านวนคน) คอ 1:23, 1:17, 1:30 และ 1:14 ตามล�าดบ

จากขอมลทกลาวมานพบวาสดสวนการเขา

รวมกลมการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา

เพมขนมเพยง 2 ดาน คอ ดานท 2 ดานการธ�ารง

ไวซงสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย เสรม

สรางจตส�านกความภาคภมใจในมหาวทยาลยและ

คณะ และดานท 3 ดานการเสรมสรางจตอาสา และ

จตสาธารณะ เทานน แตดานการเสรมสรางจตอาสา

และจตสาธารณะ จะถกบงคบการเขารวมดวย

ชวโมงจตอาสาประกอบการเสนอพจารณาทนกยม

เพอการศกษา (กยศ.) ซง กยศ. ก�าหนดให

นกศกษาตองมชวโมงจตอาสาจ�านวน 36 ชวโมง/

คน/ปการศกษา จงจะมสทธในการเขารบการ

พจารณาทน กยศ. (งานสนบสนนวชาการและ

พฒนานกศกษา ส�านกงานวทยาเขตหนองคาย

มหาวทยาลยขอนแกน, 2560) สวนกลมกจกรรม

การพฒนาดานอนๆ คอ การพฒนาศกยภาพตนเอง

การเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมและศลธรรม และ

การอนรกษศลปวฒนธรรมไทยและภมปญญา

ทองถน มสดสวนทลดลง โดยเฉพาะอยางยงดาน

การเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมและศลธรรม ไมม

การจดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการในปการ

ศกษา 2559 และยงพบวาในแตละกจกรรมสามารถ

ตอบสนองตอการพฒนาไดเพยงดานเดยวเทานน

ซงอาจเปนขอบงชดานรปแบบการพฒนาทตองให

ตอบสนองในรปแบบการเรยนรแบบบรณาการตาม

นศารตน ทพยดารา และคณะรปแบบการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา..... 92

ทมหาวทยาลยขอนแกนไดก�าหนดไว ซงเปน

ยทธศาสตร การพฒนานกศกษาตามกรอบท

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (2561) ได

ก�าหนดไวเปนยทธศาสตรการพฒนานกศกษาใน

อดมศกษา คอ การพฒนานกศกษาใหไดมาตรฐาน

ผลการเรยนร โดยมงเนนการพฒนาทกษะดานคน

และสงคม (Soft Skills) ควบคกบการพฒนาทกษะ

วชาชพ (Hard Skills) ผานการจดกจกรรมนอก

หลกสตร (Extra Curriculum) และการสงเสรมและ

สนบสนนใหมการสอดแทรกทกษะดานคนและ

สงคมในภาควชาการของหลกสตรการเรยนการ

สอนดวย ซงการจดกจกรรมทพฒนาทกษะดาน

คนและสงคม ตามยทธศาสตร ทส� านกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษาก�าหนดไว คอ การ

เรยนรแบบบรณาการของนกศกษามหาวทยาลย

ขอนแกน ดงนน จงไดมการศกษาเพอศกษารปแบบ

การพฒนาการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา

ในคณะวทยาศาสตรประยกตและวศวกรรมศาสตร

ซงเปนคณะหนงทตงอยทวทยาเขตหนองคาย

องคความรทไดนผ วจยหวงเปนอยางยงวาจะ

สามารถน�ามาใชเปนแนวทางในการจดการเรยนร

แบบบรณาการทสงเสรมใหเกดการแสดงออกของ

นกศกษาและเปนการเสรมสร างบณฑตทพง

ประสงคทมงเนนในเรองความรควบคกบคณธรรม

ของคณะฯ ตอไป

วตถประสงคของการศกษา

เพอศกษารปแบบการเรยนรแบบบรณาการ

ของนกศกษาคณะวทยาศาสตรประยกตและ

วศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขต

หนองคาย

วธการศกษา

1. กลมเปาหมายและกลมตวอยาง

กลมประชากร: ประชากรทท�าการศกษาใน

ครงน จ�านวน 3 กลม คอ

1) อาจารย และบคลากรทางการศกษาท

ด�าเนนการจดการเรยนรแบบบรณาการทอยในสงกด

คณะวทยาศาสตรประยกตและวศวกรรมศาสตร

2) นกศกษาระดบปรญญาตร ทก�าลง

ศกษาอยในระดบชนปท 2, 3 และ 4 ปการศกษา

2560 (รหสประจ�าตวนกศกษาทขนตนดวย 57,

58 และ 59 ส�าหรบนกศกษาชนปท 4, 3 และ 2

ตามล�าดบ) ในคณะวทยาศาสตรประยกตและ

วศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขต

หนองคาย รวม 449 คน

3) นกศกษาระดบปรญญาตร ทส�าเรจการ

ศกษา รหสนกศกษาขนตนนอยกวา 56 จ�านวน

152 คน (งานสนบสนนวชาการและพฒนานกศกษา

ส�านกงานวทยาเขตหนองคาย มหาวทยาลยขอนแกน,

2561)

กลมตวอยาง: กลมตวอยางทใชในการศกษา

นจะเลอกแบบการสมแบบเจาะจง (Purposive

Sampling) ไดจากการสมแบบเจาะจง โดยแบงกลม

ตวอยางออกเปน 2 กลม คอ

1) อาจารยและบคลากรทางการศกษาท

สงกดในคณะฯ จ�านวน 5 คน ไดจาก

ตวแทนฝายบรหาร จ�านวน 1 คน

ตวแทนสายวชาการ จ�านวน 2 คน

ตวแทนสายสนบสนน จ�านวน 2 คน

2) นกศกษาระดบปรญญาตร ทก�าลง

ศกษาอยในระดบชนปท 2, 3 และ 4 ปการศกษา

2560 จ�านวน 15 คนโดยใชเกณฑขอคบมหาวทยาลย

ขอนแกนตามประกาศ มข. ท 1668/2557 เรอง

หลกเกณฑการเขารวมกลมกจกรรมการเรยนรแบบ

บรณาการตามการพฒนานกศกษามหาวทยาลย

ขอนแกน มาใชเปนเกณฑในการคดเลอกกลม

ตวอยาง (คาเกณฑมาตรฐานในการก�าหนดจ�านวน

กลมตวอยางไมนอยกวา 30%) ไดจากนกศกษาใน

ทจดอยในกลมดงตอไปน จ�านวนกลมละ 5 คน คอ

นกศกษาทผานเกณฑขอบงคบ มข. นอย

หรอไดคาคะแนนนอยกวา 30%

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.256393

นกศกษาทผ านเกณฑข อบงคบ มข.

ปานกลาง หรอไดคาคะแนนอยในชวง 31-80%

นกศกษาทผ านเกณฑข อบงคบ มข.

มาก หรอไดคาคะแนนอยในชวง 81-100%

2. การด�าเนนการศกษา

การศกษานเปนการศกษาแบบผสมวธ

(Mixed Methods Research) ท�าการเกบรวบรวม

ขอมล 2 แบบ คอ

2.1 การรวบรวมขอมลเชงคณภาพ

ไดแก การสงเกตแบบมสวนรวม การประชมกลม

และการสมภาษณแบบเจาะลก

2.2 การรวบรวมขอมลเชงปรมาณ โดย

การใชแบบส�ารวจขอมลกบกลมตวอยาง ซงม

ขนตอนการด�าเนนการศกษา ดงน

1) ศกษารปแบบ แนวคด ทฤษฎ

รายงานทางวชาการ เพอประกอบการก�าหนด

ประเดนในการรวบรวมขอมล

2) ออกแบบและจ ดท� า ร า ง

เครองมอในการรวบรวมขอมล และเสนอทปรกษา

ชวยตรวจสอบ

3) ก�าหนดกลมตวอยาง และ

ด�าเนนการรวบรวมขอมล

4) การวเคราะหขอมล และสรป

ผลการศกษา โดยใชสถตบรรยายตามความถเปน

จ�านวนรอยละ (%)

5) จดประชมเพอน�าเสนอรางผล

การศกษาตอผบรหารและผแทนของกลมตวอยาง

เพอชวยตรวจสอบและเตมเตมผลการศกษา

6) จดท�ารายงานฉบบสมบรณ

สงคณะวทยาศาสตรประยกตและวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขตหนองคาย และ

กองบรหารงานวจย

3. เครองมอทใชในการศกษา

เครองมอทใชในการศกษาโดยการใชแบบ

ส�ารวจขอมลกบกลมตวอยาง

4. การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลแยกเปนการวเคราะห

ขอมลเชงปรมาณโดยใชสถตบรรยาย และการ

วเคราะหขอมลเชงคณภาพโดยการวเคราะหและ

สรปตามค�าถาม

ผลการศกษา

1. สภาพปจจบนของการเรยนร แบบ

บรณาการของนกศกษาคณะวทยาศาสตรประยกต

และวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

วทยาเขตหนองคาย สรปเปนประเดนส�าคญและ

ภาพรวมได ดงน

ในปการศกษา 2560 ไดมการจดการเรยนร

แบบบรณาการตามหลกเกณฑการเรยนรแบบ

บรณาการของนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

จ�านวน 5 ดาน ไดแก ดานท 1 การพฒนาศกยภาพ

ตนเอง, ดานท 2 การธ�ารงไวซงสถาบนชาต ศาสนา

พระมหากษตรย เสรมสรางจตส�านกความภาคภมใจ

ในมหาวทยาลยและคณะวทยาศาสตรประยกตและ

วศวกรรมศาสตร, ดานท 3 การเสรมสรางจตอาสา

และจตสาธารณะ, ดานท 4 เสรมสรางคณธรรม

จรยธรรมและศลธรรม ดานท 5 การอนรกษศลป

วฒนธรรมไทยและภมปญญาทองถน

นกศกษามความคาดหวงตอการเขารวมการ

เรยนรแบบบรณาการ ในเรองการเพมพนความร

ความสามารถ และ/หรอการตอยอดองคความร

มค าสงท สดถง 29.0% รองลงมาคอการได

ประสบการณในการท�างาน การท�ากจกรรม และ

การเรยน คดเปน 21.0%

นกศกษาไมเคยมสวนรวมในการก�าหนด

กจกรรมหรอการวางแผนกจกรรมกบหวหนา

โครงการหรอผรบผดชอบโครงการสงถง 90.1% แต

เคยมสวนรวมเพยง 9.9% ในเรองการใหค�าแนะน�า

และค�าปรกษาเทานน

นกศกษามความพงพอใจในรปแบบการจด

กจกรรมโดยเรยงความพงพอใจจากมากไปนอย ทม

นศารตน ทพยดารา และคณะรปแบบการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา..... 94

คาความถมากใน 5 อนดบแรก ไดดงน คายจตอาสา

(16.7%) รบนอง (12.9%) เชยรกลาง (8.8%) อบ

รมคณะฯ (5.0%) งานนวตกรรม (3.2%)

ปญหาและขอจ�ากดในการเขารวมกจกรรม

ของนกศกษา คอ ดานเวลา กจกรรมททบซอน

การบรหารเวลาของนกศกษา ชองทางในการไดรบ

ขอมลประชาสมพนธโครงการ และความเขาใจใน

เนอหาประชาสมพนธ

2. แนวทางการพฒนาการเรยนร แบบ

บรณาการคณะวทยาศาสตร ประ ยกต และ

วศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขต

หนองคาย ดงน

2.1 ผ รบผดชอบการจดกจกรรม

แนวทางและรปแบบการการเรยนรแบบบรณาการ

ของนกศกษาคณะวทยาศาสตรประยกตและ

วศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขต

หนองคายของผ รบผดชอบกจกรรมในดานการ

สงขอเสนอโครงการ ปฏทนการศกษา การบรหาร

โครงการ และการประชาสมพนธ มรายละเอยด

ดงตารางท 1

2.2 ผ บ ร ห า รคณะ วทยาศาสตร

ประยกตและวศวกรรมศาสตร และวทยาเขต

หนองคาย

แนวทางและรปแบบการเรยนร แบบ

บรณาการของมหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขต

หนองคาย (เกยรต, 2560) สรปไดดงน

1) การจดท�าขอเสนอโครงการ

การเรยนรแบบบรณาการ จะตองระบในเรองตอไป

นใหชดเจน

(1) สดสวน หรอเปอรเซนต

น�าหนกในการพฒนานกศกษาทก�าหนดไว 5 ดาน

ซงโครงการจะตองก�าหนดสดสวนน�าหนกคะแนน

และระบกจกรรม รวมถงวธการตดตามประเมนการ

ใหคะแนนกจกรรม

(2) โ ค ร ง ก า ร ท ผ า น ก า ร

พจารณาเสนอฯ แลว จะตองประชาสมพนธให

นกศกษาทราบ เพอใหนกศกษาสามารถวางแผน

การด�าเนนกจกรรมประจ�าปได

(3) โครงการพฒนานกศกษา

จะตองมความหลากหลายเพอกระตนใหนกศกษา

มกจกรรมด�าเนนการอยางตอเนอง และใหนกศกษา

มความรสกวาไมถกบงคบในการรวมกจกรรมหรอ

หวงเพยงคะแนนการเขารวมกจกรรมอยางเดยว

2) ก ล มงานพฒนานก ศกษา

จะตองด�าเนนการ ดงน

(1) ตองด�าเนนประชาสมพนธ

การจดโครงการตลอดปการศกษาใหนกศกษา และ

บคลากรไดรบทราบโดยทวถงกน โดยมงเนนใหเขา

รวมโครงการแบบสหสาขาและทกชนป

(2) ขอมลขาวสารของโครงการ

ตองเปนปจจบน

(3) การเสนอโครงการตาม

แผนในปงบประมาณถดไปตองแลวเสรจกอนเปด

ภาคเรยน

3) หวหนาโครงการ/คณะท�างาน

โครงการ จะตอง

(1) ในระหว างการด�าเนน

กจกรรมจะตองมการประเมนโครงการ โดยใชวธ

การประเมนทนาเชอถอและยอมรบไดทางวชาการ

(2) หวหนาโครงการ/คณะ

ท�างานโครงการ จะตองยอมรบผลการประเมน

โครงการตามความเปนจรง จะตองไมบดเบอนผล

ซงขดกบหลกจรรยาบรรณสากลทวไป และหา

แนวทางในการปรบปรงโครงการใหดขนในครง

ตอๆ ไป

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.256395

สรปและอภปราย

1. สรปแนวทางและรปแบบการเรยนร

แบบบรณาการ ไดดงน

สงเสรมใหมการจดเรยนรแบบบรณาการท

มหลากหลายรปแบบโดยมวตถประสงคการจดท

ชดเจนซงกจกรรมทจดนสามารถตอบสนองความ

ตองการตามหลกการของการเรยนรแบบบรณาการ

ของนกศกษามหาวทยาลยขอนแกนไดหลายดาน

อกทงระยะเวลาในการจดกจกรรมจะตองเปนไป

ตามระเบยบมหาวทยาลยขอนแกน วาดวยการ

ศกษาขนปรญญาตร พ.ศ. 2555 และประกาศ

ประกาศ มข.ท 1668/2557 เรอง หลกเกณฑการ

เขารวมกจกรรมแบบบรณาการของนกศกษา

มหาวทยาลยขอนแกน คอ การคดหนวยกจกรรม

ใหเทยบคาหนวยกจกรรม 1 ชวโมง ใหคด 0.33

หนวยกจกรรม ใน 1 วน คดไมเกน 9 ชวโมง โดยคด

เฉพาะชวงปฏบตงานจรงไมนบชวงเวลาเดนทาง

การเตรยมงาน และนกศกษาตองปฏบตตาม

เงอนไขทโครงการหรอ กจกรรมก�าหนดดวย และ

กจกรรมนนๆ จะตองไมมการจายคาตอบแทนหรอ

คะแนน เพอใหนกศกษาสามารถวางแผนและ

เขารวมกจกรรมได

การด�าเนนงาน ควรมการจดท�าคมอในการ

จดการเรยนรแบบบรณาการ เพอเปนแนวปฏบตใน

การด�าเนนการจดกจกรรมของนกศกษาในคณะฯ

มการประสานงานกบหนวยงานทเกยวของไดอยาง

รวดเรว มการประชาสมพนธงานกจกรรมทรวดเรว

ชดเจน ทกครงทมการจดกจกรรม ซงจะตองมการ

รวมวางแผนงานรวมกนระหวางผบรหาร อาจารย

และคณะกรรมการด�าเนนการจดกจกรรมในรอบป

และตองเปนแผนงานทมความยดหยน และคลอง

ตวในการปฏบตงานไดจรง และมระบบการประเมน

โครงการทนาเชอถอ

ตารางท 1 แนวทางและรปแบบการพฒนาการจดกจกรรมนกศกษาของผรบผดชอบโครงการ

ปญห�และขอจำ�กด ลกษณะของปญห� ขอเสนอแนวท�งก�รพฒน�

1. การสงขอเสนอโครงการ

(1) การสงโครงการเพอนขออนมตลาชาจงท�าใหการอนมตโครงการลาชาดวย

(2) การวางแผนซ�า (3) การพจารณาโครงการคอนขางใชเวลา

นานเกนไป

(1) การก�าหนดขนตอน/กระบวนการในการอนมตโครงการใหเรวขน

(2) ขยายเวลาในการยนเสนอโครงการ

2. ปฏทนการศกษา (1) ชวงเวลาทบซอนกบการสอบปลายภาค (2) ชวงเวลาทบซอนกบตารางกจกรรมหลก

ของมหาวทยาลย

(1) ควรอ�านวยความสะดวกในการสงแผนการด�าเนนโครงการใหเรวขน

(2) การก�าหนดขนตอน/กระบวนการในการอนมตโครงการใหเรวขน

(3) ควรเรมท�าโครงการใหเรวขน

3. การบรหารโครงการ (1) ไมไดรบความรวมมอจากเพอนรวมงานเทาทควร

(2) ไมไดรบความสนใจจากนกศกษาเทาทควร ท�าใหคนไมคอยเขารวมตามทคาดหวงไว

(3) การจดกจกรรมนอกสถานทจะเกดปญหาเรองการเดนทาง และการประสบเหตทไมไดคาดการณไวลวงหนา

(1) ตองประชาสมพนธการท�างาน(2) ตองจดกจกรรมใหตรงกบวนหยด(3) ตองมวนยในเรองของเวลานดหมาย(4) ควรมการจดสรรงบประมาณสนบสนน

4. การประชาสมพนธโครงการ

(1) ไมไดรบความสนใจจากนกศกษา (1) ควรมการประชาสมพนธโครงการกอนเรมด�าเนนโครงการใหเหมาะสมทกชองทางการสอสาร

นศารตน ทพยดารา และคณะรปแบบการเรยนรแบบบรณาการของนกศกษา..... 96

คณะฯ จะตองมระบบการจดการรวบรวม

ขอมล แผนการจดกจกรรมของคณะฯ องคกร

กจกรรมภายใตก�ากบของคณะฯ เพอจดหมวดหม

กจกรรมใหเปนไปตามหลกเกณฑการเรยนรแบบ

บรณาการตามการพฒนาทสามารถตรวจสอบได

อยางเปนรปธรรม

2. อภปรายผล

การจดการเรยนร แบบบรณาการของ

นกศกษาควรจะมเนอหาในกจกรรมทมความ

หลากหลายและสอดคลองกบประกาศมหาวทยาลย

ขอนแกน (ฉบบท 1668/2557) เรอง หลกเกณฑ

การเขารวมกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการของ

นกศกษามหาวทยาลยขอนแกน วาดวยเรองการ

พฒนาศกยภาพนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

ทมงสงเสรมศกยภาพใหนกศกษาเปนผท ประกอบ

ดวย วทยา จรยา ปญญา เปนบณฑตทพงประสงค

ของมหาวทยาลย และควรสงเสรมและสนบสนน

รปแบบการจดกจกรรมทหลากหลายตามความ

สนใจ ควรสรางการมสวนรวม สวนรปแบบกจกรรม

ท เหมาะสมนน ควรมความอสระไม ผก มด

สอดคลองกบศรสข มงกฎวสทธ (2551) ไดเสนอ

แนะไว ว ามหาวทยาลยควรสนบสนนรปแบบ

กจกรรมทหลากหลายตามความสนใจอสระ

ไมผกมด เปนประโยชนตอการสรางจตส�านกทาง

สงคม เชอมโยงกจกรรมมประโยชนตออาชพใน

อนาคต และงานวจยของสภาพ ปาทะรตนและ

คณะ (2548) ทรายงานวา นกศกษาควรไดรบการ

สงเสรมและสนบสนนใหเขารวมกจกรรมนกศกษา

ตามความสนใจ ความสมครใจและความสามารถ

ของตนอยางทวถง

ช วงเวลาการจดกจกรรมทซ อนทบกบ

ตารางเรยนปกต คดเปน 48.2% โดยนกศกษาชน

ปท 4 มปญหาสงทสด อาจเกดจากเวลาสวนใหญ

เดกจะใชเตรยมงานในรายวชาโปรเจค ซงในบาง

หลกสตรนกศกษาจะตองลงมอท�าโปรเจคกอนทจะ

ลงทะเบยนภาคเรยนถดไป (ภาคปลาย) อาจม

นกศกษาบางกลมตองเตรยมตวไปฝกงานสหกจ

เวลากจะถกใชในกระบวนการ ขนตอนตางๆ ใน

การเตรยมและไปสหกจ และเดกทจบหลกสตร

ระดบปรญญาตรกอนครบ 4 ป อกทงปญหาดาน

ระยะเวลาการจดกจกรรมนคณะฯ ควรมแผนรองรบ

การเปลยนแปลงตามสถานการณ และความ

ตองการของสงคมในปจจบน ไมควรจดการเรยน

การสอนในชวงเวลาของการจดกจกรรม สอดคลอง

กบงานวจยของนศา สวรรณประเทศ (2554) ทได

รายงานวาระยะเวลาในการจดกจกรรมควรมความ

เหมาะสม นกศกษาสามารถเขารวมไดโดยไมกอให

เกดปญหาทบซอนกบเวลาเรยน และควรก�าหนด

เวลาในการจดกจกรรมใหมเวลาวางทตรงกน

ส�าหรบนกศกษาทกชนปและอาจารยในภาคเรยน

ปกต ซงระยะเวลาในการจดกจกรรมจะตองเปนไป

ตามระเบยบมหาวทยาลยขอนแกนวาดวยการ

ศกษาขนปรญญาตร พ.ศ. 2555 คอ การคดหนวย

กจกรรมใหเทยบคาหนวยกจกรรม 1 ชวโมง ใหคด

0.33 หนวยกจกรรม ใน 1 วน คดไมเกน 9 ชวโมง

การจดท�าคมอการจดกจกรรมการเรยนร

แบบบรณาการนกศกษา จะตองมการวางแผน

รวมกนทงสวนงานบรหาร งานกจการนกศกษา

และนกศกษา ซงคมอทจดท�าขนนเนอหาจะตอง

เปนทยอมรบในทางวชาการ และสามารถน�าไป

ปฏบตไดจรงโดยอางองตามกฎ ระเบยบ และ

ขอบงคบตางๆ ทเกยวของกบการจดกจกรรมของ

มหาวทยาลย โดยจะตองเปดโอกาสใหนกศกษาได

แสดงความสามารถ ความคดสรางสรรค และ

มกระบวนการสรางความสนใจและแรงจงใจในการ

เขารวมกจกรรม รวมถงมการสรางระบบการ

ประชาสมพนธทสามารถเขาถงไดงาย รวดเรว

ประหยด และไดประสทธภาพสงสด สอดคลองกบ

หลกการของ ทบวงมหาวทยาลย (2545) อธบาย

วากจกรรมนกศกษาเปนสวนหนง ทจะชวยสงเสรม

เตมเตมใหนสตนกศกษา เปนบคคลทมความ

สมบรณเพยบพรอมไปดวยความร ความสามารถ

เสยสละ มวจารณญาณ มคณธรรม จรยธรรม และ

สขภาพพลานามยแขงแรงหรออกนยหนงคอเปน

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ปท 39 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ พ.ศ.256397

คนทสมบรณทงดานสตปญญา รางกายอารมณ

สงคมและจตใจ

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะทวไป

1) ควรใหการสนบสนนกจกรรมทม

ความหลากหลาย มความคดเชงสรางสรรค มความ

เปนอสระไมผกมดนกศกษาใหตองรสกวาจะตองอย

ภายใตระเบยบทมหาวทยาลยขอนแกนก�าหนดมาก

จนเกนไป และควรสงเสรมใหมการจดกจกรรมดาน

ทมการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมและศลธรรม

เพมมากขน

2) ควรมการสรางเครอขายเพอชวย

การท�างานรวมกน และถายทอดประสบการณการ

ท�างานจากรนสรน จากกลมกจกรรมเดยวกนไปตาง

กลมกจกรรม

2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

ศกษาเกยวกบกลยทธและยทธศาสตรการ

พฒนาของมหาวทยาลย ดานการพฒนากจกรรม

นกศกษาทจะชวยสงเสรมการเขารวมกจกรรมเสรม

หลกสตร และแนวทางการน�ายทธศาสตรทไดไปส

การปฏบตเพอการพฒนาทดขน

กตตกรรมประก�ศ

ขอขอบคณมหาวทยาลยขอนแกนทใหทน

สนบสนนในการท�าวจย คณะวทยาศาสตรประยกต

และวศวกรรมศาสตรสนบสนนใหด�าเนนการวจย

รองศาสตราจารย ดร.วรช จวแหยมไดใหแนวทาง

ในการท�าวจย ขอบคณบคลากรและนกศกษา

มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขตหนองคายทให

ขอมลเพอประกอบการท�าวจยในครงน

เอกสารอางอง

เกยรต แสงอรณ. (2560). รองอธการบดวทยาเขตหนองคาย มหาวทยาลยขอนแกน. สมภาษณ.

ทบวงมหาวทยาลย. (2545). สรปโครงการสงเสรมกจการนสตนกศกษา ปงบประมาณ 2544. กรงเทพฯ:

กองการบรการการศกษา. กรงเทพฯ: ส�านกปลดมหาวทยาลย.

นศา สวรรณประเทศ. (2544). การจดกจกรรมนกศกษาของสถาบนราชภฏกลมภาคเหนอตอนลาง.

พษณโลก: ส�านกกจการนกศกษาสถาบนราชภฏพบลสงคราม.

มหาวทยาลยขอนแกน. (2555). ระเบยบมหาวทยาลยขอนแกนวาดวยการศกษาขนปรญญาตร พ.ศ. 2555,

มหาวทยาลยขอนแกน.

มหาวทยาลยขอนแกน. (2557). ประกาศมหาวทยาลยขอนแกน เรอง หลกเกณฑการเขารวมกจกรรมการ

เรยนรแบบบรณาการของนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน, มหาวทยาลยขอนแกน.

ศรสข มงกฎวสทธ. (2551). รปแบบกจกรรมนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตรในทศนะของผน�ากลม

กจกรรมนกศกษา. วทยานพนธสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารและนโยบาย

สวสดการสงคม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สภาพ ปาทะรตน, ธรพงษ วรยานนท, วทยา วภาววฒน. (2548). การศกษารปแบบการจดกจกรรมนกศกษา

เพอการเรยนรของนกศกษาสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. วารสารวชาการ

พระจอมเกลาพระนครเหนอ. 15(3): 49-55.

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. (2561). ยทธศาสตรการพฒนานสต นกศกษาในสถาบนอดมศกษา

(พ.ศ. 2560-2564). ส�านกสงเสรมและพฒนาศกยภาพนกศกษา กระทรวงศกษาธการ กรงเทพฯ.

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

หลกเกณฑและคำาแนะนำาสำาหรบผนพนธ บทความ หรอ บทความวจย

(Instructions for the Authors)

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม มนโยบายในการสงเสรม

เผยแพรผลงานวชาการและงานวจยทมคณคาตอการพฒนาองคความรทางวชาการ และเปนสอกลาง

แลกเปลยนความคดเหนเชงวชาการโดยครอบคลมวทยาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรการศกษา

ศลปกรรมดนตรสถาปตยกรรมภาษาวรรณกรรมกำาหนดการตพมพปละ6ฉบบออกราย2เดอนคอ

เลม1มกราคม–กมภาพนธ/เลม2มนาคม–เมษายน/เลม3พฤษภาคม–มถนายน/เลม4กรกฎาคม

–สงหาคม/เลม5กนยายน–ตลาคมและเลม6พฤศจกายน–ธนวาคมโดยรปแบบผลงานทวารสาร

จะรบพจารณาม3ประเภทคอบทความทวไปบทความวจยและบทวจารณหนงสอบทความวชาการ

และบทความวจยทจะนำามาตพมพในวารสารมหาวทยาลยมหาสารคามนจะตองไดรบการตรวจสอบทาง

วชาการ(Peerreview)ซงปกตจะมDoubleBlindหรอTripleBlindทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย

เพอใหวารสารมคณภาพในระดบมาตรฐานสากลและนำาไปอางองไดผลงานทสงมาตพมพจะตองมสาระ

เปนงานทบทวนความรเดมและเสนอความรใหมททนสมยรวมทงขอคดเหนทเกดประโยชนตอผอานผลงาน

ไมเคยถกนำาไปตพมพเผยแพรในวารสารอนใดมากอนและไมไดอยในระหวางการพจารณาลงวารสารใดๆ

การเตรยมตนฉบบทจะมาลงตพมพควรปฏบตตามคำาแนะนำาดงน

การเตรยมตนฉบบสำาหรบบทความและบทความวจย

1. ภาษา เปนภาษาไทยหรอองกฤษกไดถาเปนภาษาไทยใหยดหลกการใชคำาศพทหรอการ

เขยนทบศพทใหยดหลกของราชบณฑตยสถานพยายามหลกเลยงการใชภาษาองกฤษในขอความยกเวน

กรณจำาเปนศพทภาษาองกฤษทปนไทยใหใชตวเลกทงหมดยกเวนชอเฉพาะซงตองขนตนดวยตวอกษร

ใหญถาเปนภาษาองกฤษควรใหผเชยวชาญในภาษาองกฤษตรวจสอบความถกตองกอนทจะสงตนฉบบ

2. ขนาดของตนฉบบพมพหนาเดยวบนกระดาษสนขนาดเอ4(216x279มม.)ควรเวน

ระยะหางจากขอบกระดาษดานบนและซายมออยางนอย40มม.(1.5นว)ดานลางและขวามออยางนอย

25มม.(1นว)พมพดวยโปรแกรมไมโครซอฟทเวรดดวยรปแบบอกษรbrowalliaNew

3. จำานวนหนาบทความและบทความวจยไมควรเกน 12 หนา

4. การสงผลงาน online สามารถเขาไปดรายละเอยดทwww.journal.msu.ac.th

5. หากจดรปแบบไมถกตองทางวารสารจะไมรบพจารณาผลงาน

การเรยงลำาดบเนอหา

1. บทความวจย

1.1 ชอเรอง (title)ควรสนกะทดรดและสอเปาหมายหลกของการศกษาวจยไมใชคำายอ

ความยาวไมควรเกน100ตวอกษรชอเรองตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษโดยใหนำาชอเรองภาษา

ไทยขนกอน

1.2 ชอผนพนธและทอย ใหมทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ และระบตำาแหนงทาง

วชาการหนวยงานหรอสถาบนทอยและE-mailของผนพนธเพอใชตดตอเกยวกบตนฉบบและบทความ

ทตพมพแลว

1.3 บทคดยอ (abstract)ใหมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษเปนเนอความยอทอานแลว

เขาใจงายโดยเรยงลำาดบความสำาคญของเนอหาเชนวตถประสงควธการศกษาผลงานและการวจารณ

อยางตอเนองกนไมควรเกน250คำาหรอ15บรรทดไมควรมคำายอใหบทคดยอภาษาไทยขนกอนภาษา

องกฤษ

1.4 คำาสำาคญหรอคำาหลก (keywords) ใหระบทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ ใสไว

ทายบทคดยอของแตละภาษา

1.5 บทนำา (introduction)เปนสวนของเนอหาทบอกความเปนมาและเหตผลนำาไปสการ

ศกษาวจยใหขอมลทางวชาการพรอมทงจดมงหมายทเกยวของอยางคราวๆและมวตถประสงคของการ

ศกษาและการวจยนนดวย

1.6 วธการศกษา ใหระบรายละเอยดวสด อปกรณ สงทนำามาศกษา จำานวนลกษณะ

เฉพาะของตวอยางทศกษาตลอดจนเครองมอและอปกรณตางๆทใชในการศกษา อธบายวธการศกษา

หรอแผนการทดลองทางสถตการสมตวอยางวธการเกบขอมลและวธการวเคราะหขอมล

1.7 ผลการศกษา (results)แจงผลทพบตามลำาดบหวขอของการศกษาวจยอยางชดเจน

ไดใจความถาผลไมซบซอนไมมตวเลขมากควรใชคำาบรรยายแตถามตวเลขมากตวแปรมากควรใชตาราง

แผนภมแทน ไมควรมเกน 5 ตารางหรอแผนภม ควรแปรความหมายและวเคราะหผลทคนพบ และสรป

เปรยบเทยบกบสมมตฐานทตงไว

1.8 วจารณและสรปผล ( discussion and conclusion ) ชแจงวาผลการศกษาตรงกบ

วตถประสงคของการวจยหรอแตกตางไปจากผลงานทมผรายงานไวกอนหรอไมอยางไรเหตผลใดจงเปน

เชนนนและมพนฐานอางองทเชอถอไดและใหจบดวยขอเสนอแนะทจะนำาผลการวจยไปใชประโยชนหรอ

ทงประเดนคำาถามการวจยซงเปนแนวทางสำาหรบการวจยตอไป

1.9 ตาราง รป รปภาพ และแผนภม ควรคดเลอกเฉพาะทจำาเปนและตองมคำาอธบาย

สนๆแตสอความหมาย ไดสาระครบถวน ในกรณทเปนตารางคำาอธบายตองอยดานบน ในกรณทเปน

รปภาพหรอแผนภมคำาอธบายอยดานลาง

1.10 กตตกรรมประกาศ ระบสนๆวาไดรบการสนบสนนทนวจยและความชวยเหลอจาก

องคกรใดหรอใครบาง

1.11 เอกสารอางอง ( references) สำาหรบการพมพเอกสารอางอง ทงเอกสารอางองท

เปนภาษาไทยและภาษาองกฤษโดยมหลกการทวไปคอเอกสารอางองตองเปนทถกตพมพและไดรบการ

ยอมรบทางวชาการ ไมควรเปนบทคดยอ และไมใชการตดตอสอสารระหวางบคคลถายงไมไดถกตพมพ

ตองระบวารอการตพมพ(inpress)

2. บทความทวไป

2.1 ชอเรอง ใหมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

2.2 ผแตง ใหมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

2.3 บทคดยอ ใหมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

2.4 คำาสำาคญ ใหมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

2.5 บทนำา

2.6 เนอหา

2.7 บทสรป

2.8 เอกสารอางอง

3. บทวจารณหนงสอ

3.1 ขอมลทางบรรณานกรม

3.2 ชอผวจารณ

3.3 บทวจารณ

เอกสารอางอง

ใชรปแบบการอางอง (APA Style)

การเขยนเอกสารอางอง

ก. กรณทเปนรายงานวจยมรปแบบและการเรยงลำาดบดงน:ชอผเขยน(ในกรณภาษาไทย

ใชชอและนามสกลและในกรณภาษาองกฤษใชนามสกลและชอ).ปทพมพ.ชอเรอง.ชอยอของวารสาร.

เลมทพมพ ฉบบทพมพ: เลขหนาแรกถงหนาสดทายของเรอง. ในกรณทมผเขยนมากกวา 6 คน ใหใส

รายชอผเขยนทง6คนแรกแลวตามดวยคำาวา“และคณะ”หรอ“etal”

ตวอยาง

อมรรตนจงสวสตงสกล,ลดดาเหมาะสวรรณ.(2002).Evidencedbasedmaillardreeaction:focusing

onparenteralnutrition.วารสารโภชนบำาบด. 13(1):3-11

VegaKJ,PinaI,KrevakyB.(1996).Hearttransplantationisassociatediswithanincreaserisk

forpancreatobiliarydiseases. Ann Intern Med.124(11):980-3

ข. กรณทเปนหนงสอมรปแบบและการเรยงลำาดบเหมอนเอกสารอางองทเปนรายงานวจย

(ในขอก.)ยกเวนใชชอหนงสอเมองทพมพ:สำานกพมพแทนชอยอวารสาร

ตวอยาง

วญญมตรานนท.(2538).พยาธกายวภาค.กรงเทพ:โอเอสพรนตงเฮาส.629-78.

RingsvenMK,BondD.(1996).Gerontology and leadership skills for nureses.2nded.Albany(NY)

:DelmarPublishers.100-25.

ค. กรณทเปนรายงานการประชมและสมมนามรปแบบการเรยงลำาดบคอชอผแตง.ปท

พมพ.ชอเอกสารรวมเรองทไดจากรายงานการประชม.วนเดอนปทจด:สถานทจด:สำานกพมพหรอ

ผจดพมพ.เลขหนา.

ตวอยาง

ณฐนนทสนชยพานช,วราภรณจรรยาประเสรฐ,ยพนรงเวชวฒวทยา,มนตชลนตพน,สาธตพทธพพฒนขจร.

(2542). เภสชกรพฒนาเพอการพงพาตนเอง. รายงานการประชมวชาการเภสชกรรม ประจำา

ป 2542 ของเภสชกรรมสมาคมแหงประเทศไทย ; 24-26 มนาคม 2542. กรงเทพมหานคร :

เภสชกรรมสมาคมแหงประเทศไทย.89-105.

KimmuraJ.ShibasakiH,editors.(1996). Proceeding of 10yh International Congress of EMG and/

Clinical Neurophysilogy;15-16Oct1995;KyotoJapan.Amsterdam:

Eelsevier.80-90.

ง. กรณเปนวทยานพนธมรปแบบการเรยงลำาดบคอชอผแตง.ปทพมพ.ชอวทยานพนธ.

สถาบนทพมพ:ชอสถาบนการศกษา

ตวอยาง

อมพร ณรงคสนต.(2541). การใชยาเจนตามยซนวนละครงเปรยบเทยบกบวนละสองครงในทารก

แรกเกดไทย.(วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต).กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

KaplanSJ.(1995). Post-hospital home health care: the elderly ,s access and uutilization [dissertayion].

St.Louis(MO):WashingtonUniv.

ตวอยาง

จ. กรณทเปนบทความในหนงสอพมพ มรปแบบและการเรยงลำาดบเหมอนเอกสารอางอง

ทเปนรายงานวจย(ในขอ11.1.1.ก)

ตวอยาง

LeeG.(1996).Hospitalzationtiedtoozonepollution:studyestimtes50,000admissionsannually.

The Washington Post Jun21.5.

ฉ. กรณทเปนหนงสออเลกทรอนกส มรปแบบและการเรยงลำาดบคอชอผแตง.ปทพมพ

ชอเรอง.ชอวารสาร (ปเดอนวนทอางองถง)เลมท(ฉบบท:ไดมาจากชอwebsite

ตวอยาง

MorseSS.(1995).Factorsintheemergenceofinfactiousdisease. Emerg Infect Dis [cited1996

Jun5];1(1):Availablefrom:URL//www.Cdc.gov/ncidod/Eid.htm

พมพท : หจก.โรงพมพคลงนานาวทยา โทร.043-466444, 043-466860, 043-46-6861 แฟกซ 043-466863

ใบสมครสมาชกวารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยมหาสารคาม

โปรดกรอกรายละเอยดในใบสมครดงตอไปน

วนท............เดอน........................พ.ศ………………

ชอ–นามสกล………………………………………………………………….………………..…

ทอยบานเลขท........หมท........ถนน.............................แขวง/ตำาบล.....……อำาเภอ.…….…..….

จงหวด………………......………รหสไปรษณย……………..……โทรศพท..............................

โทรสาร…………………...………………E–mail…….…………..………………….......……

หนวยงาน………………….....…………สถานททำางาน…………………...…………….………

ถนน……………………..…......แขวง/ตำาบล.………...…………อำาเภอ....................................

จงหวด…………….…รหสไปรษณย………โทรศพท...............................โทรสาร……………..…

มประสงคใหออกใบเสรจในนาม(โปรดระบ)................................................................................

สมครเปนสมาชกรายป6ฉบบคาสมาชก240บาท

สมครเปนสมาชกสองป12ฉบบคาสมาชก480บาท

สงจายผานเลขทบญช983-9-26661-6ธนาคารกรงไทยชอบญชมหาวทยาลยมหาสารคาม

(เงนรายได)สาขาทาขอนยางมหาสารคาม

ทงนขอใหสงหลกฐานการสมคร(ใบสมครน)และสำาเนาการชำาระเงนไดทhumanmsu@gmail.com

หรอ สงเปนเอกสารทางไปรษณยมาท งานวารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร กองสงเสรม

การวจยและบรการวชาการมหาวทยาลยมหาสารคามตำาบลขามเรยงอำาเภอกนทรวชยจงหวด

มหาสารคาม44150

วาง