jones stuk ecocultuur_nov_2011
DESCRIPTION
Presentatie n.a.v. ecocultuurdag in Stuk, Leuven, over de rol van de culturele sector in de transitie naar rechtvaardige duurzaamheid. Event, 21/11/2011.TRANSCRIPT
De transitie naar rechtvaardige duurzaamheid en de rol van de
culturele sector
Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan
C/TNM)
Ecocultuur
Stuk, 21/11/2011
www.petertomjones.be
BAU is geen optie meer...
21/11/2011 2
www.petertomjones.be
Uitputting van niet-hernieuwbare grondstoffen
Gelijkaardig probleem voor uitputting van
fosfaatvoorraden21/11/2011 3
www.petertomjones.be
Materialenafhankelijkheid
21/11/2011 4
www.petertomjones.be
Kritische grondstoffen voor de EUSupply risk
Economic importance
21/11/2011 5
www.petertomjones.be
…cruciaal voor de groene economie!Supply risk
Economic importance
Wind energy, electric cars, energy saving lamps
Catalysts
PV energy
Batteries
21/11/2011 7
www.petertomjones.be
Living Planet Report 2010
BAU = SC = Suicide Scenario
21/11/2011 10
www.petertomjones.be
Ecologische grenzen, “the non-negotiable basis for our social and economic development”
Rockström et al., Nature, 461, 2009
21/11/2011 12
www.petertomjones.be
IPCC – AR4 – Temperatuurprojecties
IPCC AR4
2°C t.o.v. 1800
21/11/2011 13
www.petertomjones.be
Mitigatie – beperking opwarming tot max. 2-2,4°C (IPCC, AR4, 2007)Mondiale daling 50-
85% tegen 2050 (ref. 2000)
Westen: Daling 80-95% tegen
2050 (ref. 1990)25-40% tegen 2020
Mondiale piek emissies vóór 2015
21/11/2011 14
www.petertomjones.be
Evoluties sinds IPCC, AR4
21/11/2011 15
www.petertomjones.be
Stijging reële emissies sneller dan worst-case IPCC emissiescenario (A1FI)
21/11/2011 16
www.petertomjones.be
World Energy Outlook 2011
21/11/2011 18
www.petertomjones.be 21/11/2011 19
www.petertomjones.be
…maar rijke Noorden blijft niet buiten schot
21/11/2011 21
www.petertomjones.be
Uitdagingen zonder weerga voor België en EUTwee topprioriteiten voor EU:
Materialenonafhankelijkheid TMR verlagenEnergieonafhankelijkheid incl. CO2(eq)
emissies verlagenTransitie naar een lage-C en
materiaalefficiënte economie!Transitie op energetisch vlakTransitie naar duurzaam materialenbeheer
(SMM)
21/11/2011 24
www.petertomjones.be
Mondiaal klimaatbeleid loopt voor geen meter...
UNFCCC Proces COPx Kyoto, post-Kyoto...
Heel moeilijk... Overheden reactief en bang!
21/11/2011 26
www.petertomjones.be
Bottom-up initiatieven... Des te meer
UNFCCC Proces COPx Kyoto, post-Kyoto...
Bottom up proces: grassroots, transition towns, cities, staten, landen...
Heel moeilijk...
Hoopgevend… Lokale overheden sneller pro-actief
Én én
Heel moeilijk... Overheden reactief en bang!
21/11/2011 27
13/04/2023www.petertomjones.be
(Mega)steden zijn kwetsbaar…
(CDP Cities 2011: Global Report on C40 Cities)
28
13/04/2023www.petertomjones.be
… en gaan voorop in de strijd tegen de klimaat-veranderingen
29
www.petertomjones.be
Provincie Limburg – TACO2“De provincie Limburg heeft in 2008
resoluut besloten deze uitdaging aan te gaan en zich als doel te stellen om tegen 2020 uit te groeien tot een CO2-neutrale provincie. Deze doelstelling werd verankerd in het Milieubeleidsplan Provincie Limburg 2010-2013. De provincie legt de lat bewust erg hoog. Daarmee wil ze een duidelijk signaal geven, een signaal van dwingende noodzaak, maar ook van hoop, motivatie en inspiratie.”
21/11/2011 31
www.petertomjones.be
Gent Klimaatneutraal tegen 2050http://www.gentsklimaatverbond.be/Gent Klimaatneutraal tegen 2050Oprichting Gents Klimaatverbond vanuit de
Stadsoverheid Burgers, maatschappelijke organisaties,
scholen, vakbonden, bedrijven,...
21/11/2011 32
www.petertomjones.be
Sinds 24/5: “Leuven klimaatneutraal 2030!”
21/11/2011 33
www.petertomjones.be
Projectaanpak “Leuven klimaatneutraal 2030”
21/11/2011 34
Transitie(management) als enthousiasmerend kader
www.petertomjones.be
Parallelle transities...
Won
en
Voe
ding
Mob
ilite
it
Materialenbeheer
Energiebeheer
Financiën
21/11/2011 37
www.petertomjones.be
Multi-actor, vernieuwingsgezinde netwerken koplopersmodel
Leiderschap: use the mandate; widen the mandate
Civiele samenlevingMVO
Kennisinstellingen
Boycots & Bycots
“Triple helix”
21/11/2011 40
www.petertomjones.be
1. I love Techno
Energietransitie Materialentransitie
21/11/2011 41
Energie-efficiëntieRestwarmte
optimaal benuttenHernieuwbare
energie(Super)Smart Grids
Slim sluitenEcoDesign (LCA)Van verbruikers
gebruikers
Jone
s et
al.,
JO
M,
Dec
embe
r 20
12
www.petertomjones.be
2. We need to change our behaviour
21/11/2011 42
www.petertomjones.be
World 2.0: Terug naar boomhutten? Neen, danku
21/11/2011 43
www.petertomjones.be
Van probleemanalyse Leitbilder transitiepaden transitie-experimenten (Rotmans, 2009)
21/11/2011 45
www.petertomjones.be
Urgenda, 2010
21/11/2011 46
www.petertomjones.be
De voordelen van een transitiebeleidNieuwe jobsEnergie- en
materialenautonomieLeefbare steden –
minder gezondheidskosten(Pittel en Rubbelke, 2008)
Kenniseconomie cleantech & aantrekken investeringen
Hier en nu, geen vrijbuiters!
21/11/2011 47
www.petertomjones.be
Geen maatschappelijk draagvlak geen transitie
Leiderschap: use the mandate; widen the mandate
Burger/consumentVakverenigingNieuwe soc. bewegingen.
MVOYou are what you sell...
Kennisinstellingen
Transitie-parado
x!
21/11/2011 52
www.petertomjones.be
De weg vooruit: rechtvaardige transities!
21/11/2011 53
www.petertomjones.be
De weg vooruit: rechtvaardige transities!Koppeling ecologische en sociale
kwestieRechtvaardige transitie gedeeld,
mobiliserend, enthousiasmerend LeitbildNiet-handelen ecologische impact
treft vooral de zwakkerenOpportuniteiten op het vlak van
groene jobs, waardig werkTransitie naar groene en sociale fiscaliteit
OPRICHTING VAN HET VLAAMSE TRANSITIENETWERK VAN HET MIDDENVELD! (Sinds Mei 2010!)
21/11/2011 54
www.petertomjones.be
De culturele sectorLow hanging fruit: Exemplify
Reductie ecologische impact van kunstproductie (cf. Ecopodia Project, Vti) – hoe-vraag Signaalfunctie
Sociale dilemma: reële (ecologische voetafdruk) en (verbeeldingsruimte) impact van kunstproductie?
Een veel moeilijker gegeven: Engage - hoe kan culturele sector bijdragen tot andere normen, waarden via andere metaforen – wat-vraagArtistieke autonomie versus instrumentele
benaderingHoe op een politieke manier kunst maken eerder
dan kunst te willen reduceren tot het verspreiden van eenduidige politieke boodschappen?
21/11/2011 56
www.petertomjones.be
Besluit en StellingenEen transitie is essentieel omwille van
ecologische én economische redenen; BAU = Suicide!
Technologisch optimisme is ongegrond transitie vereist ook culturele én wetgevende veranderingen!
Een transitie vereist pro-actieve overhedenDraagvlakcreatie in/met de civiele samenleving
is essentieel om deze transitieparadox op te lossen!
De culturele sector heeft een kernrol te spelen
21/11/2011 60
www.petertomjones.be
LKN2030 en de culturele sectorZowel Stuk als 30CC
zijn kernactoren in dit proces
KlimaatweekKulturama/ArtefactPersconferenties en
debatten
ZONDER HET ECOCULTUUR-initiatief was dit wellicht nooit gebeurd
21/11/2011 61
www.petertomjones.be
De vlinder van Lorenz
21/11/2011 62
www.petertomjones.be
Dank voor de aandacht!F
oto
Car
l Van
derv
oort
Dr. Ir. Peter Tom JonesIOF Research Manager Industrial Ecology and SMMCentre for high temperature processes, metallurgy and refractory materialsCentre for Resource Recovery and Recycling (CR³) & SMaRT-Pro² IOF Knowledge Platform: http://smart-pro2.euEnhanced Landfill Mining Research Consortium: http://www.elfm-symposium.euDept. MTM, [email protected]
21/11/2011 63