johannes duns scotus opera omnia volume 11, part 2
DESCRIPTION
Johannes Duns Scotus Opera Omnia Volume 11, part 2TRANSCRIPT
JOHANNES DUNS SCOTUS
OPERA OMNIA
XI. 2
JOHANNES DUNS SCOTUS
OPERA
OMNIAXI. 2
o1969
GEORG OLMS VERLAGSBUCHHANDLUNGHILDESHEIM
Die Originalvorlage
fiir
diesen Faksimiledruck
ist
im
Besitz
der Niedersachsischen Staats- und Universitatsbibiiothek Gottingen.Signatur: 2 Patr. Lat. 1842/3
Die
falsche Paginierung sowie die teiiweise
schlecht ausgedruckten Passagen der Originalvorlage
wurden
beibehalten.
165
D716393pt.2
Reprografischer Nachdruck der AusgabePrinted in
Lyon 1639
GermanyWeihert, Darmstadt
Herstellung: fotokop
W.
Best.-Nr. 5101865
ioanniYdvnscoT DOCTORIS SVBTILIS,sI,
ORDINIS MINORVM,
REPORTATAnemcitationibtis
PARISIENSIA,textum infertU tlluBram,
^nnomnonihM marginalibHS, Dotommque celebriomm ante quamlibet luMoexomata , efF.Scholijs per
per
R,T.
HvGOi^EM C a v e l l v m.
HAC
VERO' EDITIONEHibcrni,
AD VETVSTORVM
cxcmplarium collationem rccognita,& innumeris prope mcndis cxpurgata, opcra R. P. F. L v c vE V V a d d i n g i
TOMI VNDECIMI PARS SECVNDA.
LVGD VNI, SumptibusLAVRENTIl DVRAND.^. T)C. XX XIX. CVM PRIVILEGIO REGIS.
'V
,
EI
VSD E M
DOCTORIS SVBTILISQVARTFS LIBER REPORTATORFMTarijienjium.plus virtute principalis agentis , quJlm in illud, quod potcft virtute propria ; ficut caufa fe-
DISTINCTIO De creatione ^ SacramentisI.,
in
ingenere,
cundaplus potcftin virtutecaufacprima; ,quam aliks non eflet inftrumentum,ncccaufa fecunda eflet ordinata ad caufam primam eflcntialiter } fed omnem effedum nain virtute propria,
turalitcr
producibilem poteft virtus crcata na-
Qj/
iE S
T
I
o
I.
Vtrum fojjibile Jit aliquam creaturam habere aliqutm caufalttatem effeSituamiref^eciu aiicuiuseffetiiu
omluralitcrproducerevirtutcpropria ; crgo ncm fupernaturalitcr ptoducibilem vt terminum crcaiionis potcft inquanium eft inftrumentu Dci.Item,
&
agens creatum poteft aliquid annihila-
1.eiumrtutn.
re;ergo poteft aliquid creare. Antccedens probatur triplicitcr.
producendi
Tum
,
quia agcns creatum potcft
AntteedensprobAtitr tri'plititer.
per creationem fMagifter hie cap.vlt. Alenf.t.^. j.tf.m.i.*.^.ii
D.Thom.
i.^.
corrumpere formam naiuraliter pcrficientem materiam toialiter , & fecundum totum , & fecundiim partem crgo & annihilare eam. Tum,;
}.45,.M^4.
3"*'
relationem
&
i.fitcrificium.
funt fignificare alia tionibus, &c.
,
ficut ifta,
fi
placeret inftitu-
SCHOLIVMDeumpofecreare in
Aliacft diuifio figni in fignum
,
quod femper SnSJ*
fiini
L
habet fuum fignatum fccumte fui,
,
quantilim eft ex pat-
diuifi in tf-
& tale
OFiendit htc pefthilttatem Sacramenti, decloKMdo
Eclipfis cft
fignum eft verum , & efficax , ficut fignum cfficax interpoficionis terrae;
^*" t&iuf'S''"*-
anima
alitjuem effiSium inuiftbi^
inter
Solcm & Lunam
& ita eft fimiliter de aliis
lem y per (fuem homo ordinaretur ad glcriam,& efet Dei amicM ad cjuem efcHtim fignificandum potuit Dew inflituere aliijuod fignHm , qnod illHd efivaciter;
fignis naturalibus,
Aliudeftfignum ,quod non
habet fuura fignatura fecura , cuiufraodi fignum cft propofitio, quam proferimus , quia non eft inpoccftate noftra qu6d cale fignum , vt propoficio fecum habeat rem,quara fignificat,& hoc fignum non eft femper verum, fcd aliquando falfum. Tertia etiam eft diuifio figni infignumreme-
reprafentaret,
&
ejfet
ratione adducit figni definUionem
Sacramentum. Pro cuiiu decla-.^ pramifis eim ,
^
trihtu diuifionilpM declarat (fuale
ex Ulu fit SacraSacr4-
tnentummenti.
,
& pmit congruitatem
tnftitutionis
moratiQum
refpelu przteriti;
;
&
Terti fignidiuifit.
in prognofti-
cum
refpecfVu futuri
& in
fignum dcmonftratiinftitutura
REfpondeoT)iuid$tjU4.,
ftitntm intrts urtitjt'
tria qu videndum de re
ad quasftionem , declarando hic funt neceiTariA videnda. Prim6, eftfignificata per
uum
refpedlu prsfentls.
Adpropofitum 1 dico qu6d fignumnaturaletei,
aQualtfit h*tfignu
Ut.
attribuendafi
eft definitio.
Sacramentum, cui Sccund6,videndum eft;
\Dco ad. fignificandam gratiam , non eft fignurn, quia tale fignum non poflet efle veturo quantumeft ex pattefui , fine fignato ex natura
a De
talis res poflet
habere definitioncm. Ter.ti6,an
'"fiitutumf
definitio illios reifit ifta
importats pcr Sacramcntum,prawnitto
quiaorinir exnatura rcruroifed gratiam Savc fignatum cx naturarei,,
ptxdi(aa,qua:eftiiy?M/r
l.jM/i. i.tViChai.l r/.i qut(l. l.D. rhotp. 3 fdrt quijl. 8 . rt.t. uar.n'4 4ij}.it feH.} tfcllatm. lii ^.de Eu-
dc lure pofitiuo,& hoc cxprcfse habecurmri de fum.Trtn.&fide Cath. c. Firmiter,&cc.Nullus potefi facrifiiium facere^nijiejui efi ordinatus , &fiattemathocfacere , irregulans e/?,cxcra dc Prc(tycerobapcizaco.
nonRtqulfita
thrijt.cap,\o.VviiAti.iefMrment csf 7 in Oxcn.hic qut^. z.
j.7.>coc.
Ad poteftacem ordinacam Sacerdocis,,
ad
& vc licicc hoc poiTiCjrequirucur mulca:aliqua ex parcc miniftri aliqua cxparce loci & aliqua ex,
lictteeoufe
erawnm reduiu..i.ur
Jrg frimlfnt s^rm.tecKndutn.
H^JS V6d non Malachic
i.MMledicibenedlElio-
ad
parce cemporis.Ex parce miniftri requiricur amo-
nia.
^^^
nti>tis
vefirii,6c (nhAxtwv.Qt^s prMolebtt}cjutji. i.
Item
:prinia
cap.
^MoijMidam , diciturnulla ei telinquicur
quod fufpenfo Saccrdotepoteftas.Tirtium.
Item,
fi fic ,
aequaliter valcret
Miflamalorumeit faisu.
Sacerdotum,ficUt bonorurconfequensflgmrtiiO^.
Item,la.cus poteft fumcrc corpus Chnliijigitui
tioimpcdimentorum,& adicctio aliorum couaeiduniencium.Primumimpcdiracntum,fi no nus.De leiunio didum eft fupra cUfi.%Ji.zU. Aliquando tame neque eft culpa,ncque pccna, quia potclt in die Paralccucs aHumerc corpus C^iiiti, icavcpriilsintrecftomachum vinum non coniccratum,quam corpus Chrifti,(ctcnim illodie nol-.t
^ conficerc,quiamagi$ cft fumercjquam c6quia
confecratur calix)etiam in die PafchaE,&Natalis,
jficcre,
vnum ordinatur ad aliud.
Item, Diaconus potelt dilpenlarc fanguinemChrifti,
vt patet in viia bcati Laurentij.dicejotis
beatoSixCO, Cni difpenfatiomm Dommici/Mnguinistrttdidijif y(cd
magis
eft
difpcnfarcquam confice-
non cenfctur non ieiunus pro prima.Ita communior opinio licet aliqui vclint dcbci c praf cedere primam Millam iciunium faltcm lcx horarum. Aliud impedimentum eft culpa mortalis pccpoteft bis vti, fed,
Vide Gauem*.ia rubrtc,
Mi^ai,
re,&f.tU prim
in
Canone Diaconi^^ Subdiaconi,poirunc
cati.Dcillo habctur fupra^.v. dc culpa Mmiftri.
difpenfare.Oppofitumj/^r/wzrf eiuttfi. i .cap. ^ttpd
extremis iam pofitis,licut de vbi,8c csteris.Nonpotelt elfc refpcdus realis non (cquens cxtrema pofita,quin flbi vt termino, lefpondcat aliqua adtio realis:fed iftius obhgationis non poteft dari adio rcalis,ncc agens rr alc ; non cnim anima , quia tunc anima peccando haberct dupliccm adum,vel adtionem , potitiuam fcilicet> priuatiuam , vnam fcilicet vcUe , & altcram aliquid iniuftc velle. Nccilla obligatio caufatuf a Dco.Patet dc fc. Confirmatur.Illud quod non conucnit alicui, nifi quia eft volitum , vcl cognitum ab co , non ponit ^liquid rcale in ipto; ed iita obligatio non eft nifi ordinatio diuina alicuius peccatoris ad poenam fibi infiigcndam pro peccato , Sc talem volipoenam pro tali peccato in e/se cognito,
tumhil''u*TeMHtlipriuatio
habituale.
enimquis dici maior pcccatot
Non poteft autem
?^?^^^ iniuftitiam habitualem, vt propta ptiuationem,& carentiam gratix,vel caritatis, quia
fratitfoliim.
hxc
carentia
,
vel priuatio
intenfiuc,ncc extcnfiuc inin aliOjpropter
npn eft magis, nec vno peccatorcquam
quam dicerctur ille maior peccator,qu4m aliusmon magis inten{iue,quia itapriuatur vnusiuftitia oppofita folum vni pcccatomortali,ricntita :?' ' rcmiflioncm peccaci,& lcquicuriledvcprzcedic, '"tfr4
ciz
,
UttdiufiitiMl
tri-
puniacuc pro delido. Dico qu6d peccacor in puris naturalibus fuis poceft coniiderare iua peccaca, vc Dei oiicniiua,
dicicur accricio ; vc vcr6 lequicur,& concinuacur Kllllfl' v quc ad inllans inhihonis graciz,dicicur contri- ritio. iio,& iicvt przcedit, poteit dici pccnitcntia in;
"''
formis,vtIequitur panitcntia f&tmata.
Ad primum
argumcntu principalc patet
ref-
i
j.
quia cucra przcepca,& lcges,& ica ea noUe fuii^ ici& ex hoc pocell de iUis habere diipliccnciam
poniio,quid rtmanet in anima dclcntiu pcr pce- ^^frintU nitetiam,quia lolaobUgatioadlolutione poenz. '"^''
vehement,quzTriftitia
cft
pccna interior,quiatjutt
cciiticia.
Ad fecundum contedoquod Dcus poftet:
de ^^ faSdumpotentia
enim e(i de illis,
nohis noletihus accidunt,
& dicicur formaUccr pqfna, eft aute in fe formaliter
potentia abfoiuta remictere culpa fine pocnitcntia,vel pccna quacunque , quia vnum non eft de ^*cilencia alccriusi
paflio,& inuoluntaria,quia nuUus eligic co-
& hoc concludic argumentum:
^*' V^'"
triftari,quando a(flu contriitacur-, dicicucecia vo-
fed
quia a vpluncace ipla ciependec in ejfe confcc^ciuc, voUciuc cu decdlationc pcccaci,luncaria,
no luz,& gcm lultitiz r
fmnittmtfttformis (y
&
non dc potentia ordinata,quia lecundum le- f'"*""^ ft' tejl remttttfipotcntis ordinatz, pcr eam e vllaptfni..
llatuic
omnem culpam
ordinari pcr pcxrnam
&
tenti.
forttiM* JH/
)ac6miiS>& ifta pocnicentia eft informis, no formaca poifumys igjtur loqui de pocnitentia przccdente remiiTionem culpz,& hzc cft informis, quia omnis pqpnitcntia prxccdcns rcmiiTionem,
pcenitentiani,& nonaliter.
peccati cft informis,quia przcedit gratiam:nis
om-
Ad tcrtium,dico qu6d quiain danatis non eft poena voluntaric tolerata,idc6 in eis non eft propric poenitencia,quia fi pofltnt.UbentiiTimc illa poenam abiiccrent ,pamttntia vero eft voluntariapoenttentto.
^*'
^*'"''*'".
autem poena przctdens gratiam,
eft infor-
Quid auccm de
poenitcntia ludz?
^
mis
quia graci;
operis
igitur
forma cuiusUbct vircuoii ompis poenitcntia prscedcns rceft cft
Rcfpondeo quod
pocnitcntia eius
non fuit
iuifi- T^^.,^ /il'"
miilionem peccatiII.tChsritttf*ll
informis.
Pocnitentia tamtf confequens remiillonc pec-
cicns,quia noncircumftantiata circumftantia fi- nen^rojuin nis,qux principalitcr ad adii virtutu requiritur. Ad vltimu,dicoqu6daduspoenitentizforma- ^'' vlttmumlior
ftrmis.
cuiuf'
qqia acccptas Deus adum poenitcntiz voluntarictoleratz,vtdifpoiltionemdecaci cft formata,
tibttvirtit'
iCoi^gruo ad gratia,in vltimo inftanti dat gratia
&
lemittit
peccatum
:
& potcft &
aliquis iine gratia
habere illu adu przcedentepccnitentia formata, remiiTioncm pcccati,vt attritioncmifcd nulio
tz,quz fcilicct infufionc gratiz fcquiturjcft mequam adtus culpz , vel peccati,qui fuit malus , quia habitus icmpcr ell formalitcr mclior ^.^ ^. priuationc eius , malitia autem tanta cft in adu ^ormMaejl pcccati , quanta bonitas nata ellet illi a^ui in- maiusbo.umfuiircibonitasautequ^nataeirctincirciUiaftui, 3"*'" f"'-
&
^ljtmtdo nttritio
ft et.
tritt.
rnodo contritioncm, aftu pocnitentiz formatz,quz confequitur rcmiiTionem culpz,& infufionem gratiz,quia attritio, ii contmuetur vfque ad certu tepus,vcl ccrtu inftan$,Deus in UIq milanti infund^ndo gratiam,facitde illa attritione contritionem , per confcquens pocnitentiam formatamiquia vt przcedens infuiionem gratiz, cft difpofitioimmediatc dc congruo ad eain \ ita
noncit infinitaformaliter,rcdtantum obiediucquia coniungitcii
'""* "'*'"''
nicunij& idco
a(5l^us
Dco, quod peccati non
cft obienfitnt4
remiilioncm culpz,illa3
formata.
Sed
ii iit
aliqua
talis
poenitentia confeques rc-
malus fic malura infinicum,Vnde fermo parabo- '^*'**Hcus cft,dicere qu6d peccacii cft maluminiinicii.
miilionc culpz necellari^ requiiita ad hoc(icformata,
dubito
:
poiTibileenim eftin
quod vUimo
inftati infuiionis
gratiz,&remiirionis culpz ccftota-
Q^V
iE S
T
I
IL
fare
ab omni
adu incelledus,& voluntaisqubd tunc notamecft p6ft elicere
liter,& conftatfariotpoiTibilc
fequitur ca neccf-
Vtrtm aSiusfoenttenti^^ quirequtrtturaddeletionem ^eccatiyfit aSlus ttltfutus'Zftrtutis^Alenf.4 fq.^^.nt\.ftr tttS D.Sontvhie i part.t q.y^ t. Richard j(r/.7 q.t.^i.D Thom.f.l rt.\ (^ | fq 85. *rt.%. Suar./ 4. d. i.feritti^d.yfiS.l 6* * 5coc ia CMOn.hieq.i,
aiftum indif-
ferentCjfiuc impcrtinetcm:vcl poiTibilc eft
quod
ponct obicem infufioni gratiz eUciendo a^um contrarium.Omnibus iftis modis non eft necci^farium quqd fpquatur adlus poenitcntiz remif(ionem pcccatorum,& infufionem gratiz. Ex^plum huius cft:fi aUquis in vltimoinftanti14.
J^omod*Milut mtritefiustfl
mortis eliceret bonii adii,ita qu6d poft illud inftas non polfct in alium;per ad^um illu non merctur gratia, quiatiljfcd ad
^i^Rguicur qu6d nontio
:
A^u vircutisnon
lauda-
{,
imrre
ampUus no
eiret viator
ad graerit
ij^kS mur,non autem pl art x. qudft 1 juAft.if dirt 6 ^ait tn.d.i6.f,i..aetlarm.t'.iit panit e.
D Thom.^r
currcbat pocna didata ex fcriptura
l j .Cottius
%.t0.l.7
a
i,
j
Dcum velle ipfumgenerabitur in
puniri
,
pro
tali
pecca/.
10
,
&
illo virtus
moralis,
illa rc-
^^^ V6d non:fuper iUud Pfalm.? r.^^fcbor ^c. d^LQic Aug. idefi,
r
I
jtapnmufH Dixiconfite- eiMiHum./*
gola fupcrnatucali prasfuppofita-,licctScoti oper.Tom.X(. Pars 1 1.
non mcrc
dejtderim apud
me
Aaguftmus.
o
X
interiut
.
7i6imertiii
Lib.IV.DiftinaioXV.h^iyejuod cottjiterer, 0- tu remtjifti,&cc.vhidi in ca,
fed poinbilc cft
quod ficcrdoscaufa:
fit;
iudcxigltuvStiunnei slteniia 'udieii
fC.3^oioi\xs,Magfja Dei pietoj,
tam pptcftatcm miniftrandinoftroto. SMfiritsn-
ilh Sacerdoti ficut In lcgc ai.item Euangelica eft talc facra-
vocabuU,& aUterno
elTetfoiutio debita,nec pcr exflicaiur.fit
conlcques fatisfaftio.Qu6d autcm
volHntaria^
mcntu,quo adhibito mijdacur peccatora pecca-
manifcftum eft,quia aUter nofatifpaffio,
efretySf>//^^/,fc quia pec Deo honoc iibi debicus}libi poITit
tur
pafUonc Chiiftiidco lepiperpaflfionis
cius e(l zquiualens in uobis;
non videtur nec pcr
confequens facisfieri. lccm,peccacum morcale el^intinicura malum, qoia eft tancum malum , quancum ell illud bonum,concra quod peccat:led omnc bonum, pcr quodnos poflumus {acisfaccre.efl finicumjigicur
cafor.
Refpondeo, liccc ita fit dc h0.o , qu6d gratia raod6 datur virtutepafrionisChrilti,np tame cft
7Sl(lMlit.
non1' Tttif. JlU>U hbe.eft
cft
zquiualcns.,
hoc fimplicitei: ncccirarium,quin alio modo poffct hominem iuftificarc polict cnim Deus homini darc primam gratiam finc mcrito paflionis;
Chriflu} titn
Item quidquid cft in nobis de bono , totum Deo debicum racione creacionis,reparacionis,
Chrifti exlaibit,vci exiiibendx in fucuiii,&:
gubetnationis Sc
c
igicur nihil eft in nobis dc
bono,nec efle poceft,quin alias fit dcbitumjfatis^ debeMHMs Deo fiCkio autem dcbet cfle dc co , quod non cflet tUifuo mtda. aliasdcbituiigicur non poffumus fibi fatisftcerc.4II*e yf
hoc anima Chrifti, cui dedic Dcus fummam gr^tiara , quam tamen fibi non mcruic pafIio,ncc exhibita , necexhibenda,quia fi nunquam mortuus,nec paflhs fuiflct,non fuiilet mi-
meruit fu,im s^^fiMttium""""'
fadu
eft.Patct de
nijs
Deo gratus.Hoc conftat.igitur
Quomodo igicur eftpoflibilc nobis fatisfacc*Aare
Rcfpondeo
qu6d loquendo depocen'fatisfadioncmf ibi
Deo pro peccato ? Dicunt quidam,qu6d non,
DtfaHo cmnisftttisfaHiotjl
tia abfoI)ita,poflibilc fuit
fie-
ftl.SenteHti,
conuenit fatis&ccrc fimpliciter
nifi
in virtutc
r!,& fincincarnatione Chriiti, vcl paflione ciusjigitur
xirtMit
iib.cMr Deus
mcriti paflionis Chrifti , qui non pro pcccato horM.tMf, LO. fuo,fed noftro gratiose ofFcrebatur. Vnde omnisalia fatisfadio videtur efle infufficicns
non
cft
prxcisc pofTibilitas latisfadionis /j/ffwCWalit^'
c% cis:de potentia tame ordinata non potuittcr efTc fati$fadliodcbita,& complcta,|)afIioneni cius,quia ficlicrct
& fecun-
dum
tfuid
,
nifi
quatenus coniungitur paflioni
quam per ordinauit, qu6d pcr eam9. Vrtbii3
Chrifti,quzJmpMgTmturfrimt.
cft fatijfaftio fimplicitcr.
complcta
& vltima fatisfaftio.frUmt. fartii e~o7e ngortenira
fumus, tencamur
reparatus, ncc fatisfcciflet in virtqte racriti paf-.
fcrara
C*t^rmtMr.C.
Confirmatur per Auguftinum.Ub, i j .dc Trin, xo.Nondefuit Deo alitu modns rtparandi genutillc
imbccilUtatcm,& miferiaranoluit nos fibi no Dccalogum prxceptorum, ad cofiUa obferuanda cx dcbito, qux funt fupcrobligari,nifi ad
iufiitu eftr
&
ofirfupttt^^'^C"'''*-
erogationis,fcd cx
mcra voluntatc nofcra;& idc6confilij
kttmanHm, ^ukmperpafimem ChriftiiMcct
mo-
poflct
D^us opcra
&
fupcrerogacionis
4u$ reparationis
fit
maximc congruusfit
,
& certo
alius fuilfet congruus,fi alio
raodo rcparafTet.
ordinare canqua facisfadioncm fufficicntcm pro peccato , xquiualcntem pcr gratiam in acce-
&
Itcm,fi paflio ChriftiSitmtdcatis,
fatisfadoria pro pcc^
ptationc fua,& tanquam aUas indcbitam,qbiainftituit
n$
caufa e^cdiua meritoria, vel ficut cfEciens meritoria ; fcd quidquid rjfte Chrifii vt cmuf mt. poteft Dcus facere per caufjm fecundam ingcriteriAefficitt nerc caufx cfEcientis , poteft finc ca immediatoeft nifi ficuteltltt
hoc non
homincm ad
opcra confiUj obligari
, fi-
tulfM,
&
pcr fe
i
igitur potuit iramediatc iuftificalTc,
pcccatorcs(us,necTrr/A.
etfi
nunquam
fuilTct
ncc incarnjipra
cucad opcra prxccpti. tt idco quomodo opcra prxccptorum funt ei debitr quia cx obligatione,ita opCra confilij indcbita non quia non dcbeantur fibi,fcd quia non obugaric nos ad ca obf^ruanda , fcd comraifit Ubercaci voluntacis na, ;
paffvis.,
Itcm
fatisfa6tio eft redditio t^iualentit
ftrx ; ide6; vt per illa , Vcl pct paffionem aUquorura aliorum tcrribiUum poffit ^bfolutc fieriiatisfaftio,
&
tKfuiualenti ,
Cmuerjit ti.
tumtonum,aMantumttut-
Sed tantum bonum cfl conucrfio ad bonuminfinitura,& Dcum pcr charitatem.quatura raalura fiiit aucrfio per pcccatum Ji Dco,:
Sccundura probo
,
quia de potentia ordinatapolfc fibi fatisfaccre,
non difponit afiquem
nifi
Trolditofe-
utm
mrfit.
quia quantitas priuationis ferapcr attcndenda, eft fecundum quantitatera habirus fui igitur fifuit poflibilc per
cui difpofuit dare gratiam-,non dat autcra gratii
(iHddfartit.
pcccatum auferre
a
Dco ho-
norcm
fibi
debitum.pofribilecftpercharitatcmreftituerc fibi
&
in priraam alicui animx dum cft in peccato , difpofitionc cotraria ad gratiam nifi virtute mc- SmIIs Jntur riti illius ^ qui crat finc pcccato igitut fi alicui meUtgratim"
&
tantum honorcm, quantum abftulit ; Sc pcr confcquens pcccator contriftando de pcccato fuo , & conuertendo fchumiliter, potcft fatisfaccre pro peccato fuo, quia tantum bonura eft in zda contritionis conuerfionis ad Deuraper pocnitcntiam, quantum fuit malura inaftu culpx 8c auerfionis eius
gratiam
animx dum
eft in
peccaco
,
&
in difpofitione J""P-'II""',
contr^ria aliquanoo nocentieft virtute meriti paflTionis
,
dat gratim,
hoc f^^^^
Chrifti
quia
omni
&
animx difponit darc gratiam virtute meriti ilUusi animx innocentis , & paflionis eius , & fic nonordina^uit
aliquam fatisfaftionero pofrc
fieri, nifc
mcrico pafHoms C hrifn.
aDeo.M.tfliem,
Si dicas
qu6dgratia,pcrquam acccptatur poefit
nitcn$,& a^us cius
bojiu$,& mcritori^s
,
4%^
o
SCHOXIVM
,
720teccatis,
Lib. I
V. Diftinaio X V.II.
SCH O
LI
VM
Sfrtfuppofita tlejinitionefatiffitfliomsexttm* prP
CHOLI VM&
III.
docetnMlUtmcffepropriamvniptccato
,
&
Trobat centra D.Thomam,
alios,fatisfaElienem
nontUiis. jippropriatur
tamen ieiuniftm contrapetaf-
faUam in rr,ortdi , p..
AD
, ^.
lus poceft lacisfacere pro
vno pcccato
fa-
AdJuoarg.
tisfa(5lione cxteriori
SEcundo modo ^umcn^o JatisfaElionemike.,
ftri-
prout
(cilicec diftinguitur
contra alias
partes poenitcntix..confeflioncmfcilicet,& con-
tritionemtiae:dicotarie
,
quac magis fatisfaciunt pro peccato,tcrtia pars pceniteneft operatio ex'erior laborio/a
quam ipfa fatisfadio, vt cftqu6d
volun-
, nifi fatisfaciat pro alio , fi frineifli ^habeat ahud,vpl ialtcm fit in voluntate, pro- ''*ff"'"j^'' pofico fatisfaciendi pro alio. Sed illa fententia elfet nimis duni contra pec- 5^^ ^ fi^. catorcs:fi cnim ita cflct , fcqueretur quod priiis tet. confeflus , abfolutus de pcccato fuo,& continuans poenitentiam fibi impofitam a facerdote, pro illo peccatp , fi poft illam confeflHonem ali-
&
&
afjumptaad placandum diuinam
offenftim.
&
quando
reincidilfet in aliquod,
peccatum mor-
Difptieenti
fereati nefejfr'irequi'ri
uradremljponem
feeeatorut.
poena voluntaric ^c inf.ida dicitur fatisfadio exterior , prout diftinguitur ab interiori , icilicet attritione, rubote in confcflione,& contritionc, quae eft dilpliccntia , pccna intcriot, eiientialiter paena,quac magis reddit acquiualens pro peccato,quam aliqua atia iatisfadio-.quia illa dif-
&
&
tunc obedicndo Ecclefia: , foluendo completc pqenam fibi impofitam a faxerdote,non iatisfaccret pro peccatis prius confcflis , mod6 pcr pccnitentiam redemptis, quod eft mihicredcrc, vel intelligcte nimis dutale,nihii facit
&
&
&
rum
;
&
conftat
quod non obediendo prcepto
plicentia inteiior,qu3e eft cllentialitcr poena,po-
EcckfiaD de loluendo poenam pcccaret mortalitcijigitur
11.2)eeijwju*fi.
teft fatisfacere
pro quolibet peccato indiftercnitaquqdneccirecft pecca-
tcr,
& illa eft neceflaria ad remiflionem cuiusii,
le cft tetraherc
obediendo bcnc faciijquia hoc dicchomincm ab omni bono operc,aliquo peccato veniali, vel mortali.
bct peccati mortalis
quado
eft in
tum difplicercvcl non placere.Et ifto modo loquendo de fatis(a(ftione propric , dico quodnonrequiritur propriafatisfadio de quolibet pecca-
Vnde credo qu6d licct non mereatur continuando poenitentiam fuam, quando recidiuauerit,mereretutautcmfinonpeccaffct,verctamcn ^MomoJo fatisfacit Deo pct pcenitcntiam,quam foluit pro ^^j^^f"/f*peccato fibiiniuntVam,ita qu6d nonoportet mrtalisin eum alJas pro illo fatisfacere , nec pro eo in in- infemo fcf'. ferno punictur;poflibiIc eft enim ^iquid foluc- ''. re dc poena in Inferno , pro vno peccato , tamen obligari perpetu6 ad poenam .aeternam pro alio. Patet de peccato veniali , quod fufi^pienter poteft folui in Infcrno ad certum tempus , fed
to neceflatib
,
nec re.pondet cui^ct culpas tau-
tqm vnait)per0 ftitli.fitiiori ejC'terttM
poena,veI multae.
Hxc cnipi iatisfadiodiftingniturin ieiunium,prationem
&
quarumtcft
qualibet pcr fe
clcemorynam , vt in fuas partes, , vel omnibus fimul policct,
&.
diuina off*enfa placai:i,quia largam fecitDo-
Congruetitermrtio eentr jfuperblf, (9
minus viam falutisivndedeccat contra fupcrbiara
decongruo magisalia
&
peccata
fpiri-
tualia fatisfaccre per orationem,
quam per
elce-
tr* 'Mrifitteemofyn.
fontr p'ectitm
fnofynam , & magis conueniens fit fatisfadip contra pcccatum in proximum , vt peccatumcrudelitacis,
rms UiuMUtn,
quam
oracio,
;
& auaritiac & rapina;,cleemofyna, & fimiliter contra peccata carnis,
ptopterpeccatum mortale remanet obligatio ad poenam ternam. Dico igicur quod recidiuans in peccatum if. poftconfelTionem,& abfolutioncm,poteft tatis- T*'''/*"'*facere fatisfa(flione exteriori,quae elt folutio alir'".'e
a"''"
ieiunium
quam
illa
pi.xdi(fia;tamen huiufmodi,
pcenac poflunt indifFercnter,
& pro
aliis
peccatis
infligi.Vnde raptori, qui multa
bona acquifiuit,
quando eft pauper,omnin6 nihn habenSjnon cft imponcnda clccmofyiia , prpptc:;ea , quia nihil habet vnde reftituat^fed imponenda cft fibi oratio,veI ieittnium;vcl fi non poteft ieiunare quia laborat , vel infirmatur oratio; & fi non poteft orare propter nimium laborcm , vel infirmitatcm, imponatur fibi labor fuus , vel infitmitas fua pro poenitentia laboranti a^tem corporali, , t
cums opens pcenahs , & labonoli pro vno pQccato,licct non pro alio,Iicet non pofTit fatisfacere fatisfadlione interiori de vno & non dc alio, Vnde duplex eft fatisfadio , vna pl?c>n$ , & .,.*-... 1 n /Treconcuians amicitiam , & haec npn potelt efle; '
^,^^.(0 ,gr.talifro vno
fcciro/*;.';'
^ ni/'^f
eir>ter,ort^
sarisUaiovnarrurito'rtAMi,-. v>* '"'*"*^-
fine mcritofibi
,
alium
,
nifi
& gratia.quia nullus poteft placare amicus & per confequens hac,
fatisfadtionc
Qon
poteft aliquis fatisfacere de j
vno ,
& non dc alio. Alia cft latisfadiio;
exteriot
fplijm.non placans,ncc reconcflians
&
hac,
fa-
tisfaflione aliquis poteft fatisfacerc de
vno
&
ter
imponendj^
eft
elecmofyna pro poena,
fi
fit
npn alicquianonlian)
oportet qu6d folucnsppe-
dmes ; fi a^itepi fitpaiipcr , oratio & non ieiunium , quiatota viW fua ^ft quoddam ieiun\vm.quia fempet eft in labore qusficionis vidu fui, qui labor concipitur fub iciunio.Siniiliter peregtinis
impbnenda
eft
eleemofyna
,
vcl oratio,
& non ieianinm.quia pcrcgrinatio pft Ubor maximtlsCHtlibet peettito
iuflam , fit amicus illius,quem offendit.Padc latronc, qui fufcipicndo dilpcndium , vcl aliqua pcenam pro peccato,quod commifit contra legem impofitam fibi a Regcfatisfacit ei exterius , nbn tamen fit ex hoc amicus Regis, ncc reconciliatur ei;ita vt jecipiatur in gratiam eius.tct
SMtii'
Udtnt
fccnto
'"z>el
non
fit
reftiturio illorum
igitur.fecerit furtum,Tion
Contra Exod.i /. SerHUs cfuialieramypoJSit ^aenitere abfquereftituttone tllms rei?tur,vt reddat.
htAens vnde fatisfecerit, vtpoffit reddere,venundalrl- H'iodffofitum.i.
Itcm,AugufKnus ad Maced.epiftolaPe niMterU huittt (^ duarum f
4 de
'ufl qiufi.4..
g
^
fuum dominiutn diftindc reddidiflct; ied futirent omnia communia fk hoc proptcrcuilibet,
Oxon*
hic
apud Ooeiorem quttl
duas caufas, vt propter paciiicam conuerfationei. di-
^''r'"' duatr.iti.
^
Argprimum.
?^^ '^^
Vod fic: E.vtra,Je calummatorihus cap.^i^;
r o rr -/TL^rconlQruanaam , & neccilitatemcuniiiibctlup plendam. Pacincacmm conucrlatiohocexigc'
11
(-
I
ni.'^injta.M
nesom.,-.
ir.nrcmtn.
Dotninus Innocent.Papa quod denunfed aliquis crimi-
bat illo tcrnporc innocentiacciperec
, ,
vt quilibct ac- e^ent com-
tiator falfi criminis infamis eft
quod
fi!?i
erat vtilc
&
ncceflarium munm.
ad
Qusftio IV.ad rudentadonem naturs>
7^1vcllent fe fuMicere prjc-
&
non
plus
>
aut
ttaneos
>
nifi gtatis
minus , iccundum quodjliquis iibi
indiguiliet.
iScc tunc
vlurpallet
dominium
alicuius rei>
Scd proptcr malitiarh habitantem in hominibus malis filiis , quorum cogiceptis legis.tatio totalitci
quiaiple,
illa le
potuillet alius magis indigerefibi
quamdomipa-
conuerla erat ad
malum
,
parura^}
&- per conlequens vendicandoillius rei iniullc,
durauit.
iiium
non (uppleHet
necefliillo
Aliknalis
eft au
contradum locationis , & qu6d mutuans cx natura mu-
dus
vfurarius,
,
&fiausdiflerre
ditor
qui,
commodat
ficut fonat
nomcn mutui
,
fimul
gaie dicmcretur,
&
quando crcmagis vult proiondicm ftatutam , vt iuvfurac,,
dominium rci in alium, facicndo de mco tuum , & de fuo alicnum;rci transfert
cum vfu
quim quod
debitoi foluat die de-
nec in illo contiadu debet cieditoi icddcidem humcro creditori , quia cieditoi tianftulit dominium in debitoiem illius lei,le
terminato,& ftatuto, quia manifefta vfutaeft, quando vendit non fuum , vt induftnam aiterius , vei tempus aiiquod pro quo commodat, magis accipit, quam tradidit.
&
lcd tantiim debct
fibi
fHunUlotabilii
tji
*d,
M-(wMfimilia.
&
xquali , dcteiminatahi a lege, vci confuetudinibus locans altcii pecuniam ad vfum, et redderera,vel mcfctrix in conceptione
tur fatisfacere in perfona, fed, vc prius, rcfti-
fcmfamem , maxime cumhoc,fi
nihii proficerctper
tuendum54..
cft ei fptricualicer ,
daudo iilud pau .punCtoi.
& lO.Canojreleil deTifgat obligationem
paenir.part,
j
.O" alij multi.
Mij
tamen tenent cum Rich.quoad ReligtofosyfedjinevllofundamerHo,-*
Vettoidahotihi clauesregnicoelorum,Sclutio,
& fi
recurrere ad confilium
qusrcndum,
vel cclare d^bet illud pro fema fuacelari,
&
Sc tunc vc prius,cumnullus poflit aliquem confulcrcnifiillc
noUet peccatum fuumfamari,
non
curarct in-
proponendo ei calum,quem nouit,5i: tantum nouit hunc cafum per confeflione;
quod
eft
non
curarct infamari
igiturdiccns fcfcire illud,fuperquopctit confi-
Aifunitt.tnentH R$th.
&*li9ri4m.
Uum,fcmper mentitur,quod eft impoflibilc. Ad motiuum autem $orum,cum dicuntquod Sacctdosauditvt in perfona Dei,& fic nihil nouit cxtra confeflTipnemjRefpondeo qu6d diftcrt ^Cerc , quiid ifte audit in perfona Chrifti exiftens vice eius , vt Vicarius 5 dicerc qu6d ille
fuum , vt qu6d fecundus , vcl tcttius , vel totus mundus hpc fciret , quod eft incredibile , &catupicuraret
, quia qua ratione quod ille fciret pccdifFamarctur coram illo , ncc
impoflibile,
&
contra illud,quQd cclefiaft.9.dicitur ,bere de hono nomine,
ewam habonafa-
bonum nomen,
cft
ma
;
igitur fciens
per confcflionem,alicuius
& figilluraCenfirmatut
&
fecrcti
peccatum
tenctur illud de iurcreuclare.
audit auftcritatc eius
,
yt mjnifter eius.In pcr-
naturs celare,& nuUo
modo
fona autcm Dei
,
vcl Chrifti aliquid facere cft
Confi.rmatur,quia quilibct de
Uge naturat te-
aliquem aftun^I
illo
modo
exercere
,
ac
Ci
elTet
Dcus , quod nqnf^erfopn
poteft pura creatura faccre.
Et
slterius aU-
quid faierr,Sel dfttre
&
, dicuntur fimulatores aliquid facere in pcrfonis aliorum, quQS fimuUnt , inquanttim exercent aftus ali-
illo
modo
,
propric loqucndo
M9eritate
quosbus
,
ficut
vlli
facerentficut
,
etfi
non
faciunt in
fummo fccreto,quo vcUet eu cflc fibi fidel}fcd confeflio cft c5miflio fummi fccreti ex natura fua,& forum fecretiflimfam, quia accufans tantum fuit teftis fui criminis,& nuUus alius;igitur Sacerdo^ recipicns illam fidem, vt fic commiflam,tencturiietur efle alteri fidelis,&fecrctarius in illo
4m JiferSt. omnibus fimilicer,
illi
in
omnibus,in qui-
illam Qranin6 cclare,
& reuelado
fit
infidclis,&
defiiciunc a perfed^a fimilitudinc
corum
di-
fraudulentus,qui frangit fide,& fid^,qu3 tenctur
mentiri. Vnde fimulans aliqucm logui, f untut yai cometjcrc , vel cantarc inquantum defacit
haoere in commiflione fummi fccreti.Hsc ratiohabetur Prou.ii. QmJideiisffi,ferHatamicicomifsiiy'qidaHtemfraiuistlentus& infidelisj rettelat arcana,
kfttk(kz fimilitiiditie,
& teprifcnuticmcdici"
|tem.
Qu^ftio8.Serudi.
II,commendecur,fe vcraciter
765& alius vituperecur,quiapxponcret(e peric:ulj9,filictipta,
Itenijquilibet de lege naturx tencturreruKcproiTiifiumjred vbluntaric audiens alique in cofcllione obligatre ex p.ado
oftcndat fe innocente Epircopo,& aliu nocente,yt ipfe
Ceofeltrprmittit imfUfiti
ctUrt
quod audit incclare
adtcnendam illud, lccreto,quia nuUus aiitcr vellct licredcrcteqm vclic
conlrtehdoalius
non
celareciigitur facit talis Saccrdos cotraChrifti, funt viua acceptatione diuina , atu r^furgehdiin
quia femper m^nenc in,
& princip^uitcr
quia in
habec vnu)m,
bonum mptum
Deum
de nouopatet
quen^ prius npn habuit.
qu6d non gr^uius Secundum , cadit quia non addit nouum pcccatum , fed tantuth itcrat peccatum iUu,d in quctd priusfcilicet
^ccidit>
ad retributionem actcrnam > vbi dabitur correfpondens praemivim meritis bonis prius fadlis, adgloriam cumulandam maiorem,vndc nunqi^am negligas bene operari , quia nuUum bonumcuum crit irremuneratum , fcd falua erunc tibi omnia merita tua ad maius bonum tuum, 6c ad gloriam tuam augcndam , t ita licct in per- fi*i ttli""'*'"* fbnis pcrfcftis , vt in beata Virgine multitudi trat eharitai r nem meritQrum iequatur augmcntum gratiae, btatt Virgich^tatis , quia fibi difpenfatiuc data cft hic nis i" via, &c tanta gtatia , quantum ad habitum in fc , quan- quant* nuni tam habet mod6 in carlo,& hoc decuit eam, intmtt. vt effct habitaculum dignum fiUj Dci , quam.
Ad
iiU tcfpoAdeo.
Ad
priraum,dico,qu6d
Vis
adlus
eius
fit
mod6
intenfior in
carlo
propier
770mtrit ninn*c*jfirio fi'
L ib.I V.falfumjvidellcet,
Diftindio XXII.contra tripUcem legemticudinis,
propter hiibituni,vel iStnjpn gloriz, quatn aftus charitficis quam habuit in hac vica , non tamenoportet prdpter maiora merica ncceirari6 habere maiorem charit|tem. 6>ecundupi lupponic
,
quia contra legcm gra-
vtingraius, nonrccoguofcens Deunivc liberaliccr;
quando repdmac ,promifli,
conferentem
fi-
quttur maior
bi priiis graciam refurgcndi
& concra
Icgcm
ihsritsh
vnum
qu6d non
addic
nuuum
quam
fecic ih poenicencia,de
ampUiis
pcccatum.De hoc
in tettio articulo^
S
C H O Llingratititdinis.
VM
III.cif-
ReeUuHt pecc4ta remipi innl^ente ^uotidCHmftantiamIta comfnunis
cum D.
non peccando ; & concra lcgem prxccpci communis de non peccando. Innoccns autem cadens in peccacum non facic nifi concra vnam lcgcmcanciim, iciliccc de non peccando. Ecfic propcer ingraictcudinem & promiflum non feruacum , dicuncur peccaca redire, non quia prio,
ft.e!neidens
feccat contrMtripHcttft
U-
^*"'-
7hc>n.i.p.rohibicum atribuslegibu$,ledtantum ab vna> icct &ciac concra prohibitionem omniunr
quMm
relabemit.
Ubi dtbitum , lcd omnin6 mdebitum.liberaliorem modum conferendi aliquid habec adfit
trium,non tamen peccat, nifi vno pcccato , quia vulc facere contta prohibitionem vnius lcgistantuin,
cuin,quam ad alium,licct bonuro.nonita libcralitcr datum iit in fe maius bonum : vnde illa fe habent ficuc excedentia exceniu
& non plurium; im6illas
difplicerct fibi il-
lud tot legibus elie prohibituiti.
Vnde non con,
&
cemnerct
leges in fingulati
nifi illas,
convoilfic
Ad cuius rei explicacioncm dico,qu6d^*
potefl:
fidcraret dtftincce
&
in lingulari
&
fi
omncs
grauitas attendi penes duo,&intelligi duplicitcr,
contemmerct inlas leges,
fingulari,
tunc haberetfi
tres
vel quia per illud receditur a maiori
bono,&
fic
liciones inorJinacas diitindc
contcmplando
xecedens ab innocentia magis pcccat,& grauius, quam alius lapfus poft dimiftiim fibi pcccatum, vc (ic,magis cft ingratus, comparando ad bonum collatum,a quo voluntaric reccdit.Sccundo poteft intelligi grauitas pcccati quia pcr illud f>lures leges ofFcndit , qus omnes prohibcnt ilud fich:& (\c dico qu6d grauiiis peccat ifte, cui peccata pritis func dimilfajquam innoccns.nunc
& ita tria peccata:fic igiturdico
non
^i^rtHtat
&
diftindus contcmptus trium legum/ed tantiim legum nou vnius , dolor de aliis legibus anncxis prohi- indiuit fln^
&
bent.bus
;
qu6d
ctfi
tranlgrcdiatur plurcs "^'''tffnifi
legesjnon tamen peccat,
vno pcccato,&,
fic
^"aadi^^fi.u'Mri
omne pcccatum;
mortale
concomitaYitur iftxinobedicntia,
nm
citcun\ftanti aggiauantes illud
d emnnntur.
frimo pcccans , quia contranes,
plures prohibitio-
& ingratitudo nec inobedicntia cft fpcciale peccatum hicde nouo commiirum, fcd circumfiantia generalis cuiuslib.t peccati fpecialis re-
& lic maior gratia
fit
peccatoti dimittendo,
quam innoccnti,licut patet cx Euangelio Luc c.7.
cidiuantis
;
cx hoc cnim qu6d lecidiuans vult,
CuiplujMmniturpUtJ diUgitillc,
,
fcu tenetur
dili-
facere contra praeceptum Pei peccandoillud velle
ftatim
gcre, licucrcfpondec
Simon ad quacftionem
^mMJgrMim pec^'
de duobus debicotibus
& dcbitis dimiflis, (jtUa
dfiipfo rr/,inquic,/>/*/ diliitrttcui f lus tio?uniit,8cd
inordinatum concomitantur illae circumft^ntis.ccum-tunc argui;,fi elTec vnura peccacum poiret aliud peccacum c0c acquc gra-
jnebeditm^tim
l*oc obUgatur comparando ad modum illius dofmimret itns^ieen. nilibi dati: fcdcomparaudo donaiUa intcrfc in*r.,
qu6d vcrum eit qu6d alittd peccatum poteft eire xque gtauecum ifto , ronue
cum
ifto
;
dico
tfttm'"^'-
;^quibas,quibus hatc dancuc,
fciliccc
confcru-
cionem innocenciae habits, & cemifTioncm cul^iJi tlus P* ^c*"i^* /y< em^. r*V*i.
^ sTi
o
VNIGA.
be
ftiiuere
f^cundo,,dico quc>d f on^f tt\imi tfl intale figrtUiri ad illum cfFcftum (T'
extremcL
VnSiiofitSacrmmtumjtrt.i
gnificandum
,
ciim chim dc
lt:ge
cortimurii
non opotteatnou^legis,'^.TVom.irt fupplemqtnil.19
vcnialia dcleii per pasnitentiam
^hieqHt^i.Mrt.
facramcptum , quia pcfriitcntia dft ffCun-i' da tabuU poft h;iufragium ordinata in rc-
Rieh.Ar/- x jr.Bonai.i.rr i . i.iUar.W.^./ J9 ftS. i.Bdil!nmJ. t defacr Ordii
D
p.d.i.tj.c.^.d' diff.t.^0. t.),
Nau,
I
R c A
Diftinftionera 14. quaeric
Magifter dc definitiont Ordinura:6c corura collatione, vbicirca pri-
& &
raara dift. quaero:^/rww tantumfint feptemOrdines facramentales y (^perconfetjuensfeptem facramenta}
Qu6d non, quia fifint alia (tx fa-
Arg primutn.negatiuum.
nae
,
&
&
pritcr fac^amentura Ordiniscraraentatio, ,
curacionis
omnium pcccatorum:
veta-
fcilicct,
,
Baptifraus,
nialium\isc,ft
,
quaUtcrumque (rommiirorum :patet
&
Euchatiftia
Poenitcntia
Confirma, extrema Vni j.fa-
cfTcdus proprius huius facramenti.
d> ctafutis.
officia
,
non tunc
inftituendo Ordi-
erant inftituti a Clirifto; , quia omnes prius fed tunc illos quinque Ordines confcrcndo, quando crat neceirariumillos confcire. Populus
ncs
Iicadiftindlionem if dccollarione
Ordinumcatio,
q'aaero:Kfr^i)-r(^i.l7/*w/! fnnt miniftrarc. De hac pccnahabccur Extr. defiHs ""i"'"^*"preshyterurum non ordinandis
Epifcopo illius dioecefisjvel iidcem fuper hoc habeat licenciam a fuo Epifcopo per liceras dii'Cumfurliuefufcifientt
,& pcrjonis illegitimis
cap.i.&
diftinEl.i^C.
miftbriaSjficuc
fic
comrounicer. Etciic dico quod
Ordinemquit fctejf
folus
Papa poceft difpenfarc
cum eo.Sicuc patec
Ordinii,eft
Tcrcia porna,non culpa impedics fufccption? p^ mMla r(?mw mutilatio,yc\ grauis infirmitas; ticne.talcs miniftri
cxtra de temporibusordule eo,lt.&dijt.
TMntit fMcrM'
tneitum noniternbile.
gularem,nifi propriura fubditum
qui
eft
de fuayni-
dioEcefi,&ide6
non
poteft inHigi
hzc poena
^o.(;.Miror^& ihid.de hem.c. de his cunllis clericis.c.de his cltricqui in ohfidion. Ecdifpenfacio,fi
uerfalicer omnib',nifi
Dominus Papa,qui habet
in homicidio fiat
lurifdiftionem vniuclfalem in omnes,eam infligat.
quod
Et vniuerfalis maximaeft mihi in taiibus, vbi aliquid no ex iure eft prohibitum, nec
mulc6 magis in mucilacione adius^ quia minus malum eft,quod aufercur.Dc hoc in Canonui.^o. qu6d vero mucilans aliquem adtiucfic
infii(flum,non cft infligendum,quiafauQres funt odia reftringenda femper in comampliandi ,
irregularis
,
pacct exprcfse per
&
Hoftienfemallcgac ad
ciculo dehorricidio in
Dominura Sumraa fua, &
munibus,&hrefulantMex non crtmi- propterquse
vniuerfalibus legibus.illis,quaE
Sequitur fecudo de
no funt crimina,
De
hoc multas Decretales. bigamia dico qu6d eft poena no recipiens De tigMmihoc ratio, quia oportet Epifcopumeflc
tamen incurritui irregularitas, qua: sut feruitus,illegitimatio, enprmis mucilj^tio paffiua.
difpenfationem.A;/r./r bigamis non ordinadis.shi
aflignatur ad
.
781eiTe
Lib.I
V. Diftindio XXV.eft talis,&
vnius fponfx viru, bigaraus n5
in
collationc atuu racramctalium de lurc.itaillicitc fit
qu^dli
Canon.^ hom.cde his cleruis,0'c.dehls,^uartupoena clericfs,t/l)fJftcHtjiiaii.&
clt exl
mmii-
ponitur in literaqiiod
fii/il.ijla cap..
colLitii,itf,fii
.X>