jaarverslag 2013 fod mobiliteit en vervoer

Vo o r u i t g a n g s t r a a t 5 61 2 1 0 B R U S S E L

w w w m o b i l i t b e l g i u m b e

Jaarverslag

2

3Table des matiegraveres

Voorwoord5Wegvervoer7Luchtvaart11Spoorvoer15Scheepvaart19Duurzame mobiliteit25StafdienstOndersteuningsdiensten

4

5

voorwoordOp 1 juli nam ik de fakkel over van Marc Roman voormalig voorzitter ad interim van de FOD Mobiliteit en Vervoer De eerste maanden na mijn aantreden verdiepte ik mij in de verschillende materies waarvoor de FOD bevoegd is in de lopende projecten en in de interne procedures Ik stelde vast dat er zeer veel leeft binnen de organisatie niet in het minst wat de introductie van het nieuwe werken in de FOD betreft Door het project Mobi4u is een veranderingstraject opgestart dat de komende jaren haar vruchten zal afwerpen Het resultaatsgericht werken er plaatsonafhankelijk werken en een rationeler gebruik van bureauruimtes door de introductie van dynamic offices zullen bijdragen tot een modernere FOD waar dienstverlening aan de klanten en een beter evenwicht tussen priveacute- en werksituatie samengaan Het mooie aan dit grote project is dat medewerkers uit alle hoeken van de organisatie geholpen hebben om het vorm te geven en waar te maken Over de projecten die in de loop van 2013 gerealiseerd zijn binnen de verschillende directoraten-generaal ga ik hier niet in detail treden daarover lezen jullie alles in dit jaarverslag Onze FOD drukte in 2013 zijn stempel op een aantal strategische dossiers die een meer overkoepelend transversaal mobiliteitsbeleid mogelijk moeten maken Ik ben zeer enthousiast over het feit dat overal innovatieve projecten worden opgezet met een focus op digitalisering procesoptimalisering en koppeling van databanken intern en extern In vele van deze projecten staan administratieve vereenvoudiging en e-government centraal de betrokkenheid van de SD ICT is dan ook bijzonder groot Beste praktijken uit het ene directoraat-generaal worden nadien ook in andere directoraten overgenomen of worden verder verrijkt met nieuwe modules Zo zijn over de modi heen op eenzelfde wijze elektronische examens in gebruik genomen of nog in ontwikkeling De inschrijving van voeren vaartuigen gebeurt steeds meer elektronisch eenzelfde evolutie zien we bij de aanvragen voor vergunningen en bevoegdheidsbewijzen De dienstverlening aan de klanten wordt hierdoor efficieumlnter en we dragen bij tot een grotere duurzaamheid door minder

verplaatsingen In het najaar van 2013 werkte ik samen met mijn directiecomiteacute en het personeel aan een managementplan dat ik de komende zes jaar wil realiseren In dit nieuwe plan dat zijn kracht vindt in open communicatie en een sterke samenwerking over de diensten heen zijn vier strategische doelstellingen vastgelegd waarrond onze werking zal draaien multimodaliteit milieu veiligheid en concurrentievermogen Om hiertoe te komen zullen de komende jaren een resem nieuwe initiatieven gelanceerd worden Daarnaast willen we meer aandacht besteden aan goed team management waarbij gelijk respect voor iedereen persoonlijke groei en autonomie centraal staan We gaan dus de uitdaging aan om ons steentje bij te dragen aan deze FOD in volle beweging en dit met de nodige aandacht voor ook het duurzame aspect van de mobiliteit Dank aan iedereen die bijdroeg aan de mooie resultaten

Veel leesplezierLaurent Ledoux

6

7

WegvervoerVooruitgang bij het directoraat-generaal Wegvervoer en Verheeisveiligheid werd vooral geboekt op het gebied van de verkeersveiligheid de eerlijke concurrentie in de vervoerssector in de brede zin en de duurzame mobiliteit maar ook inzake administratieve vereenvoudiging en milieuzorg Strengere technische normen voor voertuigen zorgen voor minder vervuiling en verdere automatisering beperkt de koolstofvoetafdruk van een proces of een activiteit en draagt ook bij tot de strijd tegen fraude

Niet verzekerde of gekeurde voertuigen

In Belgieuml wordt het aantal niet verzekerde voertuigen tussen 1 en 15 geraamd en het aantal niet gekeurde voertuigen tussen 10 en 15 94 van de Belgen zijn voorstander van meer controles op de verzekeringsplicht Het actieplan van de Staatssecretaris voor Mobiliteit bevat sensibiliserings- en opsporingsmaatregelen alsook sancties Sedert november 2013 moet bij de technische keuring van het voertuig ook het verzekeringsbewijs worden voorgelegd In 2014 zullen de mobiele toestellen voor automatische erkenning (ANPR-camerarsquos) toegang hebben tot de nodige databanken Met betere gegevens en meer middelen zullen de controlediensten doeltreffender kunnen werken

Strategie en regelgeving

De juridische diensten van het directoraat-generaal Wegvervoer en Verkeersveiligheid (DGWVVV) hebben in 2013 gezorgd voor de redactie en de publicatie van 40 wetteksten en regelgevende teksten Tussen de voorbereiding en de officieumlle bekendmaking wordt met de Gewesten overlegd en moet het advies van de Raad van State en van

de Inspectie van Financieumln worden ingewonnen Volgende regelgevingen werden in 2013 behandeld het vervoer van gevaarlijke goederen de aanpassing van bepaalde verkeersborden het gebruik van alternatieve brandstoffen de omzetting van Europese richtlijnen de fraude met de kilometerstand de inschrijving van tractoren en de rijopleiding Een bilaterale strafrechtelijke overeenkomst met Nederland (laquo Crossborder Enforcement raquo) werd gesloten zoals het met Frankrijk in 2012 gebeurde

Web-TEUV tweede fase

ldquoWeb-TEUVrdquo is de internettoepassing voor het uitzonderlijk vervoer die begin 2011 Begin 2013 werd een nieuwe versie Web Teuv2 uitgebracht Ze bevat bepaalde verbeteringen ten voordele van de vervoerders

Mercurius de kruispuntbank van de rijbewijzen

De nieuwe Europese richtlijn over de rijbewijzen is volledig in werking getreden in 2013 Alle Belgische rijbewijzen met inbegrip van de voorlopige rijbewijzen worden nu in bankkaartformaat uitgereikt Alle gegevens betreffende het rijbewijs de medische attesten het verval van het recht tot sturen en het herstel erin worden verzameld in de kruispuntbank Geval van fraude kunnen gegevens nu ook elektronisch worden uitgewisseld met andere landen

8

B-ERRU Europees netwerk en administratieve vereenvoudiging

Ondernemingen voor vervoer van goederen

en personen moeten over een vergunning beschikken overeenkomstig de internationale

regelgeving Het directoraat-generaal Wegvervoer en Verkeersveiligheid bereidt de koppeling van

nationale vervoerdersdatabanken voor om fraude te bestrijden en werkt aan de automatisering van

de procedures voor de operationele diensten Met het B-ERRU-project zullen de vergunningen online

kunnen worden geraadpleegd en zal het volledig dossier elektronisch beheerd kunnen worden De eerste fase van

het project werd in oktober 2013 opgestart

DIV (inschrijvingen en homologaties)

Inschrijving van bromfietsen

Om de verkeersveiligheid te bevorderen zal de verplichting tot inschrijving worden uitgebreid tot bromfietsen (met inbegrip van

drie- en vierwielige lichte voertuigen) De in 2013 voorbereide eerste fase van het project betreft de inschrijving van nieuwe

bromfietsen en zal in 2014 opgestart worden de al in omloop zijnde bromfietsen zullen vanaf 2015 een inschrijvingsteken krijgen

Web-DIV

Sinds zijn lancering heeft WebDIV systematisch terrein gewonnen in 2013 gebeuren 77 van de inschrijvingen via dit kanaal De DIV hoopt

nog vooruitgang te boeken voor eind 2014 meer bepaald dankzij de e-governmentontwikkelingen bij de collegarsquos van de douane en van de btw

I-Fast

Het project I-Fast (Individual Fast Approval Of Individual System Treatment) is een gemeenschappelijk initiatief van de dienst Homologaties en van de beroepsfederaties om een kwalificatiesysteem voor constructeurs te creeumlren (oa na examen) Het project geeft de constructeurs meer verantwoordelijkheden en zorgt voor tijdswinst Dossiers worden nu behandeld op enkele dagen tijd

Web approval

Dankzij deze in 2013 ontwikkelde nieuwe module voor homologaties kunnen de nodige gestructureerde gegevens worden uitgewisseld met het oog op de opmaak van het goedkeuringscertificaat en de inschrijving van het voertuig Een manuele invoering wordt dus overbodig de voertuiggegevens worden voor eens en altijd opgeslagen en hun kwaliteit is gewaarborgd Deze module zal in 2014 volledig benut worden

Kruispuntbank van voertuigen laquoMobivisraquo

Het koninklijk kaderbesluit betreffende de kruispuntbank is in 2013 in werking getreden Een deel van de diensten van de kruispuntbank is al operationeel de lokale besturen de parkeerbedrijven de FOD Financieumln en de politie hebben toegang tot de voertuiggegevens De kruispuntbank zal worden uitgebreid naar de registratie van de voertuigen voor de homologatie de technische keuring de internationale samenwerking enz

Certificatie en inspectie

Technische keuring op verplaatsing

De technische keuring op verplaatsing gebeurt in de lokalen van bepaalde ondernemingen die voor dit project geselecteerd werden en is enkel voor bedrijfsvoertuigen (vrachtwagens bussen aanhangwagens) bedoeld Een

9

eerste onderneming werd bij het begin van de proefperiode eind 2012 erkend De proefperiode loopt tot oktober 2014 Vandaag zijn er een vijftiental ondernemingen actief

Rijscholen vereenvoudigde erkenning

Verscheidene regels en administratieve procedures werden vereenvoudigd of verduidelijkt begin 2013 een adjunct-directeur is niet meer verplicht de toegang tot het beroep van instructeur werd vereenvoudigd stagiairs-instructeurs mogen een kandidaat bij het praktische examen begeleiden en het verplicht oefenterrein voor de categorie B werd afgeschaft

Controle van het wegvervoerRisk assessment

De directie Controle van het wegvervoer werkt een methodologie uit om haar controles op de weg en in de ondernemingen via een laquorisk ratingraquo doelgerichter uit te voeren Met dit systeem zullen laquopotentieumlle overtredenderaquo ondernemingen en voertuigen bij voorrang gecontroleerd worden Zij betekenen niet alleen een groter gevaar voor de verkeersveiligheid maar ze verstoren ook fors de concurrentie in de sector Zowel de administratie als de sector en de verkeersveiligheid hebben dus baat bij dit nieuw systeem

10

11

luchtvaartHet Belgisch veiligheidsplan voor de burgerluchtvaart

Het Belgisch veiligheidsplan voor de burgerluchtvaart tracht mogelijke veiligheidsproblemen te verhelpen via optimalisatie van regelgevende en toezichthoudende activiteiten De doelstelling van de operationele acties van het veiligheidsplan is het verminderen van de risicorsquos die uit het risicobeheersysteem van luchtvaartvoorvallen werden afgeleid Na analyse van de gemelde voorvallen wordt bepaald waar zich de belangrijkste veiligheidsrisicorsquos bevinden

In 2013 werden nieuwe operationele acties gerealiseerd op het vlak van

bull de preventie van aanvaringen met dierenbull de grondafhandeling op de luchthavens in samenwerking met de

marktpartijenbull het onderzoek van incidenten met weerspannige passagiersbull het richten van handbediende lasers op luchtvaartuigenbull de opvolging van de betrouwbaarheid van besturingssystemen voor

commercieel uitgebate luchtvaartuigen in Belgieumlbull de toepassing van het ldquoEuropean Action Plan for the Prevention of

Runway Incursions (EAPPRI)rdquobull de toepassing van het nationaal actieplan voor het verminderen van het

aantal schendingen van het Belgisch luchtruim

Meer informatie over het Belgisch veiligheidsplan en de operationele acties vindt u terug op wwwmobilitbelgiumbenlluchtvaartstate_safety_program

Het melden van voorvallen in de burgerluchtvaart

Als voorbereiding op de toekomstige verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake de melding van voorvallen in de burgerluchtvaart waarin een beoordeling van elk veiligheidsvoorval zal worden verplicht herziet het directoraat-generaal Luchtvaart momenteel zijn risicobeheerprocessen Door de aanpassing van deze processen wordt ook de kwaliteit van de in de ECCAIRS-databank gecodeerde veiligheidsvoorvallen verbeterd zodat het directoraat-generaal Luchtvaart kan beschikken over juiste gegevens voor een correcte uitvoering van de jaarlijkse risicoanalyse en voor de opvolging van trends Daarnaast zullen ook de procesbeschrijvingen voor de opslag analyse en follow-up van de veiligheidsvoorvallen worden verbeterd

Grondafhandeling

In 2013 heeft de dienst Luchthavens het probleem van de afhandeling van de algemene luchtvaart en de zakenluchtvaart op de luchthaven Brussel-Nationaal verder aangepakt Hiertoe werd onder meer een ontwerp van wijziging van het koninklijk besluit met betrekking tot grondafhandeling opgesteld

Het directoraat-generaal Luchtvaart heeft ook een ontwerp van ministerieel besluit opgesteld dat de erkenning voor grondafhandelingsdienstverleners op de luchthaven Brussel-Nationaal regelt Daarnaast werd een ontwerp van ministerieel besluit opgesteld met betrekking tot de goedkeuring van het onderhoudsprogramma en de keuringsvoorwaarden voor materieel dat op de luchthaven Brussel-Nationaal voor grondafhandelingsdiensten gebruikt zal worden Beide besluiten zouden in de loop van 2014 van kracht kunnen worden

12

De toekomstige Europese verordening vereist dat het DG Luchtvaart het huidige systeem voor de melding

van voorvallen herziet Deze regelgeving verplicht beoefenaren in de luchtvaartsector melding te maken

van voorvallen in hun dagelijkse activiteiten via een door de Belgische luchtvaartdienstverleners opgezet

systeem Daarnaast wordt het DG Luchtvaart verzocht om zelf informatie over voorvallen te verzamelen op te slaan

te beschermen en onderling uit te wisselen De verordening streeft naar een verbetering van de al bestaande systemen

voor het melden van voorvallen in de burgerluchtvaart zowel op nationaal als op Europees niveau De verordening voorziet

onder meer dat alle relevante voorstellen worden gemeld en dat de gegevens van goede kwaliteit zijn dat een vrijwillig

meldingssysteem aan het verplichte systeem wordt toegevoegd en dat het melden van voorvallen wordt aangemoedigd door

middel van een geharmoniseerde bescherming tegen sancties van bovenaf of vervolging van individuen die voorvallen melden

2008 2009 2010 2011 2012 2013Aantal ontvangen voorvallen

2209 2027 2270 2586 2808 3010

Technische eisen en administratieve procedures voor bemanning in burgerluchtvaart Europese Verordening 11782011

Op 8 april 2013 is de Europese Verordening (EG) 11782011 in werking getreden Deze verordening bepaalt de voorwaarden waaraan iemand moet voldoen om een vliegvergunning te krijgen voor vliegtuigen helikopters zweefvliegtuigen ballonnen en luchtschepen Deze verordening wordt over een periode van 2 jaar gefaseerd ingevoerd Wanneer deze regelgeving volledig uitgerold zal zijn wordt het mogelijk om de vergunning in alle Europese lidstaten te gebruiken zonder bijkomende voorwaarden Dit betekent een verdere stap in de liberalisering van de luchtvaart niet-Belgen kunnen op die manier op een eenvoudige manier een opleiding volgen in Belgieuml Andersom kunnen Belgen zonder veel bijkomende administratieve lasten een opleiding in een andere lidstaat gaan volgen of de privileges van hun vergunning uitoefenen

In 2014 wordt de invoering van de Europese Verordening EC 11782011 verder doorgevoerd In april 2014 moeten alle trainingsorganisaties die opleiding geven voor het behalen van een vliegvergunning voor helikopters en vliegtuigen voldoen aan de nieuwe Europese regelgeving Een belangrijke wijziging wordt de introductie van een veiligheidsbeheersysteem (SMS) binnen de trainingsorganisaties en het aanwenden van de analyses van de verkregen data om de luchtvaartveiligheid nog verder te verhogen In 2015 volgen de trainingsorganisaties die opleiding geven voor het behalen van een vergunning voor ballonvaren en zweefvliegen

Toepassing van andere Europese Verordeningen

Vaststelling van de veiligheidseisen met betrekking tot luchthavens

Tot op vandaag worden de zes internationale luchthavens in Belgieuml (Antwerpen Brussel Charleroi Kortrijk Luik en Oostende) voor wat luchtvaartveiligheid betreft gecertificeerd volgens Belgische wetgeving In de toekomst zal de certificatie van deze luchthavens onder een nieuwe Europese verordening vallen die momenteel wordt ontwikkeld De EASA kreeg de opdracht van de Europese Commissie om de uitwerking van de regelgeving op zich te nemen Het DG Luchtvaart heeft hier

13

actief aan deelgenomen zowel bij de ontwikkeling van de regelgeving als tijdens de officieumlle consultatieperiodes De nieuwe verordening doorloopt momenteel de laatste etappes voor ze effectief van kracht zal zijn Om goed voorbereid te zijn op de veranderingen die de nieuwe verordening met zich meebrengt en om de overgang van de ene naar de andere regelgeving zo vlot mogelijk te laten verlopen heeft de dienst Luchthavens een nationale taskforce opgericht waarin alle betrokken luchthavens vertegenwoordigd zijn en die het komende jaar regelmatig zal samenkomen

Vergunningen voor Third Country Operators

In juli 2013 stemde het EASA-comiteacute een ontwerp van verordening tot vaststelling van technische eisen en administratieve procedures voor vluchtuitvoering door exploitanten uit derde landen overeenkomstig Verordening (EG) 2162008 van het Europees Parlement en de Raad Er wordt verwacht dat deze verordening in werking zal treden tijdens de eerste helft van 2014 Deze verordening verplicht operatoren van niet-EU-landen om een Third Country Operator (TCO) vergunning te verkrijgen wanneer zij commercieumlle luchtvaartactiviteiten verrichten naar binnen of vanuit het grondgebied waarop de bepalingen van het Europees Verdrag van toepassing zijn Om deze vergunning te krijgen moeten de operatoren voldoen aan de eisen van de bijlagen bij de Europese Verordening (EG) 2162008 De bedoeling is om een hoog uniform niveau van burgerluchtvaartveiligheid in de Europese Unie te garanderen Het DG Luchtvaart zal in de toekomst enkel trafiekrechten kunnen verlenen aan maatschappijen die in het bezit zijn van een geldige TCO-vergunning

Luchtarbeid en luchtdopen

Het verrichten van luchtdopen valt volgens de Europese Verordening (EG) 9252012 onder de categorie commercieel luchtvervoer (CAT- Commercial Air Transport) Hier wordt een onderscheid gemaakt tussen het uitvoeren van deze activiteit met vliegtuigen en helikopters enerzijds en met ballons en zweefvliegtuigen anderzijds Deze laatste bepalingen zijn nog in een ontwerpfase Ter uitvoering van de Europese Verordening (EG) 2162008 worden eveneens de uitvoeringsvoorschriften vastgelegd voor het verrichten van activiteiten van luchtarbeid (SPO ndash Specialized Operations) Hierin wordt bepaald dat voor commercieumlle vluchtuitvoeringen een verklaring vereist is van de exploitant Wordt de activiteit of de uitvoering ervan beschouwd

als risicovol dan wordt een vergunning opgelegd aan de operator De publicatie van deze regelgeving is voorzien voor april 2014 en voorziet een mogelijkheid van ldquoopt-outrdquo van drie jaar De niet-commercieumlle vluchtuitvoeringen met inbegrip van SPO zijn gereglementeerd door de Europese Verordening (EG) 8002013

De geiumlntegreerde gegevensbank IAM

IAM is een geiumlntegreerde softwareapplicatie die door de dienst ICT van de FOD Mobiliteit en Vervoer ontwikkeld wordt Deze applicatie maakt het mogelijk dat alle medewerkers over de meest recente en complete informatie beschikken zowel op kantoor als op het terrein Ze biedt ook de mogelijkheid om op een snelle manier statistische informatie ter beschikking te stellen van personen die hierom vragen De applicatie laat ook toe om informatie met elkaar te linken waardoor de burger ontzien wordt om dezelfde informatie aan meerdere diensten toe te sturen De applicatie bevatte al alle relevante informatie over de houders van een vliegvergunning In 2013 werd het systeem verder uitgebreid met de informatie van de houders van een vergunning van certificeringspersoneel (PART66) Meer en meer diensten van het directoraat-generaal beheren hun informatie via IAM Momenteel staat ook nog het project op stapel om de trainingsorganisaties in IAM te integreren

14

15

spoorwegvervoerBeheerscontract met de NMBS-groep

Begin 2013 gaf de Minister van Overheidsbedrijven aan de FOD Mobiliteit en Vervoer opdracht een strategische nota over het spoorvervoer op te stellen in het kader van de herstructurering van de NMBS-groep en in voorbereiding van nieuwe ondernemingsplannen en beheerscontracten Onder aansturing van onze nieuwe voorzitter en in nauwe samenwerking met de beleidscellen Mobiliteit en Overheidsbedrijven werkte de directie Overheidsbedrijven en Spoorbeleid (DOS) de ldquoorieumlntatienota Belgisch spoorvervoerrdquo uit De Ministerraad van 24 oktober 2013 keurde deze nota goed Met dit document geeft de regering richting aan de administratie Infrabel en de NMBS voor wat betreft een vijftal grote uitdagingen voor de toekomst van het spoorvervoer in Belgieuml

Volgend op deze orieumlntatienota gunde de Minister van Overheidsbedrijven einde 2013 aan de consultant McKinsey de opdracht om - samen met de beleidscellen beide vennootschappen en onze FOD - kritische prestatie-indicatoren te definieumlren die richtinggevend zullen zijn voor de volgende beheerscontracten In afwachting werden de beheerscontracten 2008-2012 van rechtswege verlengd en in de loop van 2013 werden twee nieuwe bijvoegsels waaraan de DOS actief meewerkte in het Staatsblad gepubliceerd

Conform de beheerscontracten zorgde onze FOD in 2013 voor de financiering van de spoorwegexploitatie (1468 miljoen euro) van de spoorweginvesteringen (1381 miljoen euro) en van het GEN-fonds (243 miljoen euro) In totaal werden 3092 miljoen euro aan de NMBS-groep toegekend

Gelet op de hervorming van de Belgische spoorwegen die op 1 januari 2014 is ingegaan bepaalt een koninklijk besluit de tijdelijke regels die als beheerscontract

voor Infrabel en de (nieuwe) NMBS gelden Daarmee is de continuiumlteit van de opdrachten van openbare dienst en de betaling van de dotaties van de Staat gewaarborgd

De spoorweginvesteringen en de Europese cofinanciering

In 2013 keurde de regering het nieuwe meerjarenplan 2013-2025 voor spoorweginvesteringen goed Dit plan behelst een investering van nagenoeg 26 miljard euro

Een belangrijke kerntaak van de DOS bestaat uit de monitoring van de uitvoering van dit plan en de directie besteedt aandacht aan het constant verbeteren van haar monitoringprocessen In 2013 voerde de DOS daartoe in samenwerking met Ernst amp Young een Business Process Re-engineering uit die resulteert in de optimalisatie van de kernprocessen voor de monitoring van spoorweginvesteringen

Via haar webpagina over spoorweginvesteringen informeert de DOS het publiek over een selectie van grote projecten De webfiches op deze pagina die informatie geven over de scope het plan van aanpak het budget en de planning van de projecten worden tweemaal per jaar geactualiseerd

Door een intensieve samenwerking tussen de DOS en Infrabel bekwam Belgieuml in 2013 Europese cofinanciering voor de volgende projecten die bijdragen aan de realisatie van het Trans-Europese spoornetwerk de Watermael-Schuman-Josaphat-verbinding de installatie van het ERTMS en de afschaffing van overwegen De subsidie gespreid over de periode 2013-2015 bedraagt 417 miljoen euro

16

Exploitatieveiligheid

Naast het regelgevend werk met betrekking tot de exploitatieveiligheid waaronder het nieuwe

koninklijk besluit over de vereisten gesteld aan het veiligheidspersoneel dat in 2013 werd gepubliceerd zijn

volgende feiten vermeldenswaardigbull De DOS organiseerde in de loop van 2013 in samenwerking met de dienst Interoperabiliteit

en Veiligheid der Spoorwegen een seminarie (wwwjbsafetyseppresentationshtml) over de

veiligheidscultuur binnen de spoorwegsector Dit seminarie werd bijgewoond door vertegenwoordigers

vanuit de hele sector zowel door private als publieke ondernemingen en administraties met inbegrip van het

Europese Spoorwegbureau (ERA) Het initiatief werd uitermate positief onthaald en is voor herhaling vatbaar

bull De goedkeuring door de regering van het meerjarenplan 2013-2025 voor spoorweginvesteringen reserveert 11000

van de investeringen in veiligheid waaronder het ETCS voor een consultancyopdracht die de kwaliteit van het

ontwerp en de uitvoering van deze projecten evenals de kostenbatenverhouding ervan moet onderzoeken De DOS

startte in 2013 de voorbereiding van deze overheidsopdracht met het oog op de gunning ervan in het voorjaar van 2014 Deze

opdracht bevat een luik kennisoverdracht naar de DOS die dus nauw zal samenwerken met het consultingbureau

Spoorwegcorridors voor goederenvervoer

In 2013 werden de goederencorridors 1 en 2 bedoeld in de Europese verordening 9132010 geconcretiseerd Ze kwamen tot stand na een jarenlange

samenwerking tussen de directie Overheidsbedrijven en Spoorbeleid (DOS) en haar tegenhangers uit Italieuml Zwitserland Duitsland Nederland Luxemburg en

Frankrijk binnen de raad van bestuur voor deze corridors Deze raden sturen de werkzaamheden van de infrastructuurbeheerders aan en keuren elk grote etappe in de verwezenlijking van deze corridors goed

De DOS heeft ook in 2013 met haar Franse en Engelse collegarsquos over de uitbreiding van de corridor nr 2 naar London Parijs Duinkerke en Luik onderhandeld Deze uitbreiding werd in december 2013 geformaliseerd in de Europese verordening 13162013 tot vaststelling van de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen

Binnen de raad van bestuur voor de goederencorridor nr 8 heeft de DOS in samenwerking met haar collegarsquos uit Duitsland Polen Litouwen en Nederland voortgewerkt aan de voorbereidingen voor de totstandbrenging van deze corridor die in november 2015 operationeel moet zijn

De DOS speelt een leidende rol oa door haar opgedane ervaring bij elke corridor te delen

Spoorwegreglementering

Gelet op de toename van wetgevende en regelgevende bepalingen die leesbaar moeten worden gemaakt heeft de Staatssecretaris voor Mobiliteit de DOS belast met de opmaak van een coherente wettekst zijnde de spoorcodex Deze tekst codificeert drie voorgaande wetten de wet betreffende het gebruik van de spoorweginfrastructuur de wet betreffende de exploitatieveiligheid en de wet betreffende de interoperabiliteit van het spoorwegsysteem De DOS heeft bovendien deze wetten aanzienlijk gewijzigd naar aanleiding van

bull de vragen en opmerkingen van de Europese Commissie in verband met de overeenstemming van bepaalde nationale bepalingen met de Europese verplichtingen

bull de feedback over de toepassing van de geldende wetgevende principes

De spoorcodex is van toepassing sedert 1 januari 2014 Hij dient nu als basis voor de omzetting van de richtlijn 201234EU tot instelling van eacuteeacuten Europese spoorwegruimte Deze werkzaamheden begonnen in november 2013 en zullen in de loop van het jaar 2014 afgerond worden

Intermodaliteit

Voor de eerste maal in de Belgische geschiedenis werden er subsidies (7477000 euro) gegeven aan de spoorwegondernemingen die het verspreid goederenvervoer per spoor op Belgisch grondgebied organiseren en dit voor de periode van 1 januari 2013 tot 30 juni 2013 Daarnaast werd de steun aan het gecombineerd goederenvervoer dat al 8 jaar van toepassing is verlengd met 6 maanden tot 30 juni 2013 (4532248 euro)

Eind 2013 maakte de directie Intermodaliteit een wetsvoorstel op om zowel voor het gecombineerd goederenvervoer van intermodale laadeenheden als voor het verspreid goederenvervoer via het spoor een financieumlle steun te geven voor de periode van 1 januari 2014 tot 31 december 2014 Dankzij de steun aan het gecombineerd en verspreid goederenvervoer via het spoor werden in 2013 meer dan 200000 vrachtwagenritten vermeden

17

18

19

scheepvaartLRIT

Het directoraat-generaal Maritiem Vervoer heeft met zijn project BE-LRIT stappen gezet om zijn dienstverlening naar de Belgische reders uit te breiden Het project biedt aan Belgische reders de mogelijkheid om de positie van hun schepen te bekijken aan de hand van de gegevens die in het kader van het zogenaamde LRIT-systeem (Long Range and Identification Tracking) worden verzameld Bovendien worden deze gegevens ook ter beschikking gesteld aan de collegarsquos van de kustwachtstructuur die op die manier op een efficieumlntere manier toezicht kunnen houden op de bewegingen van de Belgische schepen

In de nasleep van de aanslagen van 11 september werd in maritieme kringen gedacht aan een uitgebreidere beveiliging van de wereldwijde vloot In de schoot van de IMO (International Maritime Organization) werd daarom onder andere het LRIT-systeem gelanceerd (meer info wwwmobilitbelgiumbenlscheepvaartkoopvaardijlrit) Dit systeem zorgt ervoor dat alle schepen op gezette tijden hun positie via satelliet doorgeven aan de bevoegde overheden om op die manier verdachte bewegingen te detecteren Voor de Europese Unie worden deze gegevens verzameld in Lissabon in het hoofdkwartier van EMSA (European Maritime Safety Agency)

Wat betreft de gegevens die op die manier worden doorgestuurd door schepen van Belgische rederijen die de Belgische vlag voeren blijft Belgieuml als vlaggenstaat wel eigenaar Het DG Maritiem Vervoer heeft daarop beslist om deze gegevens via een beveiligde toegang open te stellen voor eigen schepen van Belgische reders Zij zullen wereldwijd de positie van hun schepen elektronisch kunnen blijven volgen De gegevens zullen bovendien ook worden gebruikt door de kustwacht Zij kunnen op die manier in de gaten houden wanneer Belgische schepen in noodsituaties terechtkomen of in gebieden varen die bekend staan als risicoregiorsquos voor

bijvoorbeeld piraterij

Het beschikbaar stellen van die positie voor eigen reders is vrij uniek Dit past in de visie van het verbeteren van het efficieumlnt gebruik van gegevens waarover de overheid beschikt voor het vervullen van de eigen opdrachten Ze worden op een selectieve manier beschikbaar gesteld voor de sector Op die manier ziet de sector een terugvloei van de inspanningen die hem worden opgelegd om te investeren in de uitrusting op de schepen die het verzamelen van de gegevens mogelijk maakt

Project Bemtar

Het project Belgian Maritime Threat Analysis and Report (BEMTAR) heeft als missie een extra service te bieden aan Belgische schepen en zo de Belgische vlag (nog) aantrekkelijker te maken De Threat Analyzes (TArsquos) worden opgesteld door het Orgaan voor Cooumlrdinatie en Analyse van de Dreiging (OCAD) Zo worden zones met verhoogd risico geiumldentificeerd Wanneer een Belgisch schip in een zone met verhoogd risico binnenvaart stuurt de permanentiedienst een bericht naar het schip Rederijen kunnen zelf ook een dreigingsanalyse aanvragen wanneer ze scheepvaart hebben naar een bepaald gebied en dreiging vermoeden Daartoe sturen ze een Threat Analysis Request (TAR)

Sinds september 2013 is het vademecum opgesteld en is het project na een aanvankelijke testfase van meer dan een jaar operationeel gegaan De reserveofficieren van Naval Cooperation and Guidance for Shipping (NCAGS) verzorgen de permanentie Zij zijn het die de schepen waarschuwen Zij doen dit vanuit het Maritiem Informatie Knooppunt (MIK) te Zeebrugge NCAGS is trouwens een onderdeel van de NATO en heeft als missie een

20

link te vormen tussen militaire vlootoperaties en de burgerscheepvaart

Er kan met ldquorecht en rederdquo worden gezegd dat BEMTAR erin geslaagd is een synergie te creeumlren tussen alle

vermelde diensten en dit is de reders niet ontgaan Zij zijn heel enthousiast over het project en zeker vragende

partij om dit verder te zetten in de toekomst

STCW-on-web (ook STCW-online)

Het project STCW-on-Web is een webtoepassing die is ontwikkeld om de aanvragen en verwerking van de

vaarbevoegdheidsbewijzen te vereenvoudigen en efficieumlnter te maken Samen met de implementatie van deze website is het

concept Designated Person Crewing of DPC gelanceerd om de efficieumlntie en eenduidigheid van de persoonsgebonden certificaten

op te drijven De DPC is een persoon die verantwoordelijk is binnen de rederij om de aanvragen van zeemansboeken en

vaarbevoegdheidsbewijzen goed te keuren de correctheid na te gaan en dient als single point of contact tussen de rederij en de dienst

Schepenbeheer Antwerpen

STCW-on-Web is een webapplicatie waarbij de zeevarende via zijn rederij de noodzakelijke STCW-certificaten enof zeemansboeken kan aanvragen

Alle aanvragen die door medewerkers van de DPC zijn ingevoerd dienen door de DPC te worden gevalideerd STCW-on-web geeft de gebruikers aan

welke de noodzakelijke bijlagen zijn die bij een specifieke aanvraag moeten worden bijgevoegd Hierdoor komen er enkel volledige aanvragen binnen

waardoor de gewenste documenten sneller kunnen worden afgeleverd Door de implementatie van STCW-on-web is de aflevertermijn met een factor 10

gedaald STCW-on-web is rechtstreeks gekoppeld aan de interne software waarin deze certificaten worden verwerkt opgemaakt en gearchiveerd Door deze

rechtstreekse koppeling kan de eindgebruiker in real time de status van zijn dossier

opvolgen De verkorte aflevertermijn en de online opvolging van de status hebben een belangrijke bijdrage geleverd tot de klantentevredenheid en administratieve vereenvoudiging

Project e-CoS (E-gov)

De carriegravere van een zeeman is afhankelijk van enerzijds opleiding en anderzijds vaartijd Deze vaartijd is belangrijk om bijvoorbeeld promotie te maken van eerste stuurman naar kapitein Om deze vaartijd aan te tonen krijgt elke zeevarende na een periode aan boord te hebben gewerkt een document waarin gestaafd wordt hoelang hij of zij aan boord was Dit document heet het Certificate of Service of kortweg het CoS Deze documenten worden door de dienst Schepenbeheer bijgehouden in de individuele vaartstaat van elke zeevarende Het ingeven van deze gegevens in de databank bleek heacuteeacutel arbeidsintensief te zijn Zo werden nog altijd papieren documenten gebruikt aangezien zowel de kapitein als de zeevarende dit CoS moeten ondertekenen In het kader van de administratieve vereenvoudiging en optimalisering van de werking van de dienst werd daarom gekozen om dit document in een actief pdf-formaat op te stellen en te voorzien van een dynamische barcode Hierdoor kunnen deze afgedrukte documenten worden gescand met behulp van de nieuwe multifunctionele kopieermachines die de FOD Mobiliteit en Vervoer heeft aangekocht Hiermee kan de scanning gebeuren aan een tempo van ongeveer 50 CoS-documenten per minuut Alle documenten die foutloos worden ingevuld worden automatisch in de individuele vaartstaat van de zeevarende bijgevoegd De e-CoS documenten die niet automatisch gelinkt kunnen worden (bv foutieve schrijfwijze naam) kunnen elektronisch worden bewerkt en worden dan nadien ook verder automatisch verwerkt Door de implementatie van deze technologie beschikt men nu over up to date vaartstaten

21

Informatisering examens yachtmanyachtnavigator

Het doel van dit project is om de examens yachtman en yachtnavigator via meerkeuzevragen op PC (nu gebeurt dit mondeling voor een jury) te organiseren Bovendien zal de administratieve verwerking (inschrijven betalen uitnodigen en afhandelen van resultaat) geautomatiseerd worden De aanvraag gebeurt door de kandidaat zelf via zijn elektronische identiteitskaart Ook zal het examen yachtman en yachtnavigator niet meer gebonden zijn aan een beperkt aantal dagen per jaar en aan 1 locatie maar zal de kandidaat kunnen kiezen in welk kantoor van het DG Maritiem Vervoer op welke datum en op welk uur hij het examen yachtman of yachtnavigator wenst af te leggen Wanneer de kandidaat zich dan aanbiedt voor het examen zal de computer op basis van het inschrijvingsnummer van de kandidaat een examen samenstellen aan de hand van een vragenbestand dat in het systeem zit In 2013 wordt deze informatisering voorbereid zodat in 2014 met deze toepassing kan gestart worden

Aanvraag vlaggenbrievenimmatriculatie

Alle gegevens die de klant op de aanvraag vlaggenbriefimmatriculatie ingeeft worden elektronisch verzameld zowel voor nieuwe aanvragen als voor vernieuwingenVoor verlengingen (een vlaggenbrief is 5 jaar geldig) krijgt de klant dan een vooraf ingevuld formulier op basis van de bestaande vlaggenbrief Hij hoeft slechts enkele gegevens aan te vullen of te wijzigen (vb andere motor nieuw adres enz) Deze gegevens kunnen enkel gegeven worden aan een persoon die in het bezit is van een geldige vlaggenbrief

In 2014 zal deze toepassing verder worden uitgewerkt om de klant toe te laten het aanvraagformulier vlaggenbriefimmatriculatie volledig elektronisch door te sturen (aanvraagformulier + de nodige bijlagen) en elektronisch te kunnen handtekenen

Ballastwater

Het Ballastwaterverdrag werd op 13 februari 2004 aangenomen door een Diplomatieke Conferentie onder toezicht van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) en heeft tot doel het voorkomen beperken en uiteindelijk uitbannen van de verplaatsing van schadelijke aquatische organismen en ziektekiemen door de controle en het beheer van het ballastwater en de sedimenten van schepen

Schepen die niet volledig vol geladen zijn pompen water in hun tanks om het schip voldoende stabiliteit te geven en de schroef onder water te houden Aangekomen op hun bestemming wordt dit ldquoballastwaterrdquo terug uit het schip gepompt Om te vermijden dat uitheemse organismen of ziektekiemen zo wereldwijd worden verspreid moet dit ballastwater aan boord gedurende de zeereis worden behandeld

Het federaal parlement heeft de wet tot instemming met het Ballastwaterverdrag goedgekeurd op 7 maart 2013 Aangezien het een Verdrag met gemengde bevoegdheden betreft moeten de gewesten ook ermee instemmen vooraleer over te kunnen gaan tot ratificatie

Verdrag Shiprecycling

Het Scheepsrecyclingverdrag heeft tot doel om de risicorsquos voor het milieu en de veiligheid en de gezondheid op het werk die verbonden zijn aan de scheepsrecyclage te verlagen steeds rekening houdend met de bijzondere kenmerken van het zeevervoer en de noodzaak om het goede verloop te garanderen van het uit de vaart nemen van de schepen die het einde van hun levensduur hebben bereikt

In dit verdrag zijn bindende eisen vastgesteld om te waarborgen dat schepen op een veilige en milieuvriendelijke manier worden gerecycleerd en dat dit ook efficieumlnt gebeurt Om de gangbare normen in de scheepsrecyclage te verbeteren voorziet het Scheepsrecyclageverdrag in de schouwing en certificering van schepen in machtigingen voor scheepsrecyclage-installaties en worden er specifieke eisen gesteld rederijen moeten een inventaris opstellen van de gevaarlijke stoffen die zich in het

22

schip bevinden scheepsrecyclinginstallaties moeten een scheepsrecyclage-plan opstellen

en vlaggenstaten moeten voor de afgifte van een internationaal ldquogeschikt voor recyclagerdquo-certificaat

een eindschouwing uitvoeren Een belangrijk element is de beperking op het gebruik van gevaarlijke

stoffen bij de bouw van schepen of wat men noemt het ldquocradle to graverdquo-principe

Het federaal parlement heeft de wet tot instemming met het Scheepsrecyclageverdrag goedgekeurd op 8 mei 2013

Aangezien het een Verdrag met gemengde bevoegdheden betreft moeten de gewesten ook ermee instemmen

vooraleer over te kunnen gaan tot ratificatie

Piraterij

Sinds de invoering van de wet van 16 januari 2013 houdende diverse maatregelen betreffende de strijd tegen maritieme

piraterij is het voor schepen onder Belgische vlag mogelijk om een beroep te doen op maritieme veiligheidsondernemingen om zich te

beschermen tegen piraterij voor reizen langs de kust van Somalieuml De bedreiging van mogelijke kapingen en diefstal van de lading maakte het

noodzakelijk dat schepen moeten kunnen worden beschermd Uiteraard moet dit te gebeuren in een juridisch correct kader zodat er controle kan

worden uitgeoefend door Belgieuml als vlaggenstaat van haar schepen op de uitvoering van deze bescherming Het DG Maritiem Vervoer heeft dan ook

het initiatief genomen om de wetgeving op te maken die dit mogelijk maakt

De FOD Binnenlandse Zaken en het DG Maritiem Vervoer hebben verschillende koninklijke besluiten opgemaakt die de uitvoering van de wetgeving

vastleggen Het betreft besluiten die de voorwaarden vastleggen waaraan de maritieme veiligheidsondernemingen moeten voldoen de gebieden waar het

schip een beroep kan doen op de bescherming de voorwaarden van opleiding

van personeelhellip In 2013 zijn alle uitvoeringsbesluiten opgemaakt waardoor de maritieme veiligheidsondernemingen een definitieve vergunning kunnen aanvragen

Onder de voorlopige maatregelen zijn er in 2013 een vijftiental reizen ondernomen waarbij gebruik is gemaakt van deze regelgeving De vraag om gebruik te kunnen maken van deze regelgeving blijft stijgen Niet alleen de reders maken meer gebruik van deze dienst om hun schepen te beschermen maar ook vanuit de sector van maritieme veiligheidsondernemingen stijgt de vraag naar vergunningen om de diensten te mogen aanbieden

Het aantal kapingen en bedreigingen van piraten in het gebied voor de kust van Somalieuml is de laatste tijd gedaald maar de oorzaken van de piraterij zijn nog steeds aanwezig De noodzaak aan mogelijke beschermingsmaatregelen blijft gelden Het feit dat er minder aanvallen gebeuren toont aan dat de nautische veiligheidsmaatregelen effectief zijn en de piraten hierdoor ontraden worden om een aanval in te zetten

Veiligheid aan boord van vissersvaartuigen

De vloot van Belgische vissersvaartuigen bestaat nog uit een 80-tal schepen Deze vloot is sterk aan het verouderen en wegens de lagere inkomsten en verhoogde kosten voor brandstof worden grote investeringen in de vaartuigen zo lang mogelijk uitgesteld Dit heeft als resultaat dat de technische staat van de vaartuigen nauwkeurig moet worden opgevolgd door de inspecteurs van de dienst Vlaggenstaat Daarnaast is ook het menselijke aspect een sterk bepalende factor van het veiligheidsbeeld van de visserijsector het aantal leden en de kwalificatie van de bemanning zijn hier van doorslaggevend belang

Sinds enkele jaren stelt de dienst Visserij (Oostende en Zeebrugge) tijdens controles van de bemanningsaangifte van vissersvaartuigen vast dat de bemanning aan boord bij bepaalde zeereizen onvoldoende in aantal is of dat bemanningsleden onvoldoende gekwalificeerd zijn of dat de certificaten van de bemanningsleden verlopen zijn (bv medische keuring vervallen) Deze vaststellingen kunnen pas worden opgemaakt nadat het schip al is uitgevaren en worden doorgestuurd naar de scheepvaartpolitie voor verder gevolg Het totale aantal vaststellingen dat jaarlijks wordt opgemaakt is

23

al enkele jaren enorm hoog

Sinds de heropstart van de Onderzoeksraad voor de Scheepvaart werden al 33 tuchtprocedures opgestart die samen 114 feiten omvatten Een groot deel daarvan is afkomstig van overtredingen op de minimumbemanning aan boord van de vissersvaartuigen Oa door het werk van de Onderzoeksraad en een strengere aanpak van de dienst Vlaggenstaat van de vaartuigen die de overtredingen opstapelen is het totale aantal overtredingen al gedaald Waar in 2011 nog 451 en in 2012 nog 456 inbreuken werden vastgesteld op de bemanning is dit aantal in 2013 gedaald tot 312

Om de visserijsector te sensibiliseren werden in december 2013 gerichte controles georganiseerd door de scheepvaartpolitie in nauwe samenwerking met de dienst Vlaggenstaat van onze FOD Hierbij werden in de havens binnenkomende en vertrekkende vissersvaartuigen door de scheepvaartpolitie aan een onmiddellijke controle onderworpen om te verifieumlren of de vaartuigen voldoende bemand waren en of zowel het vaartuig als de bemanning over geldige certificaten beschikten

De vlotte en goede samenwerking tussen Scheepvaartpolitie en Vlaggenstaat hebben gezorgd voor een efficieumlnte manier van toezicht en handhaving Gelet op de positieve impact zullen deze acties ook in 2014 verder gezet worden

Greenhouse Gases ndash Energy Efficiency Design Index

De International Maritime Organization heeft in 2011 maatregelen goedgekeurd om de energetische efficieumlntie van de schepen te verbeteren en om hun CO2-emissies te verminderen De ldquoEnergy Efficiency Design Indexrdquo (EEDI) meet de energetische efficieumlntie van de schepen door verbetering van hun ontwerp en het ldquoShip Energy Efficiency Management Planrdquo (SEEMP) meet de verbetering van de exploitatie Sinds de aanneming van de Energy Efficiency Design Index (EEDI) in 2011 is er verdeeldheid binnen de IMO De groeilanden (Brazilieuml China India Zuid-Afrika) waren immers geen voorstander van een internationaal bindende maatregel voor klimaatveranderingen de EEDI werd uiteindelijk bij stemming aangenomen en niet bij gewone consensus zoals gewoonlijk binnen de IMO De EEDI is meteen de eerste internationaal bindende maatregel in het kader van klimaatverandering Om de extra kosten te beperken voor

ontwikkelingslanden is besloten om ontwikkelingssamenwerking te voorzien en een resolutie over technologietransfer op te stellen In die zin is het DG Maritiem Vervoer de mogelijkheden aan het onderzoeken om een EEDI-workshop in Afrika te steunen

24

25

duurzame mobiliteitGecooumlrdineerd en overlegd mobiliteitsplan

Een allesomvattend mobiliteitsonderzoek werd opgestart om de kwaliteit van de samenwerking tussen de deelstaten te verhogen en om de mobiliteitsproblemen op te lossen Dit onderzoek zal door de FOD Mobiliteit en Vervoer worden gestuurd Het onderzoek moet de interactieproblemen die de actoren ondervinden achterhalen en met hen een werkmethode die concrete oplossingen daarvoor biedt uitstippelen Deze werkzaamheden lopen nog tot het eerste semester 2014

Enquecirctes

Diagnostiek van het woon-werkverkeer

De laatste driejaarlijkse enquecircte over woon-werkverkeer werd in 2011 uitgevoerd De FOD Mobiliteit en Vervoer heeft in samenwerking met verschillende partners enkele veranderingen voor de editie 2014 voorgesteld

Om het aantal papieren vragenlijsten te verminderen zullen de ondernemingen via een login de antwoorden zelf kunnen invoegen De vragenlijst wordt ook aangepast om meer relevante informatie te kunnen verzamelen

Bovendien werden er twee projecten uitgewerkt om de meerwaarde van de enquecircte te verhogen Het eerste project bestaat uit een analyse van de beste praktijken op het gebied van mobiliteit ten voordele van de ondernemingen en van de beleidsmakers Het tweede project is een informaticatoepassing die mobiliteitsverslagen op maat voor elke ondernemingsvestiging die aan het vorige onderzoek heeft deelgenomen genereert Elk verslag bevat interessante adviezen om in de toekomst een beter mobiliteitsbeleid in de ondernemingen uit te werken Deze verslagengenerator is

op zich een innoverend hulpproject bij een aangepast mobiliteitsbeheer van de werknemers afhankelijk van elke vestiging

Exploitatie van de resultaten van het BELDAM-onderzoek

De FOD Mobiliteit en Vervoer werkt voort aan de exploitatie van de resultaten van de nationale enquecircte over de mobiliteit van de Belgen BELDAM (BELgian DAily Mobility) De FOD heeft maatregelen voorgesteld om de mobiliteit van de Belgen te verbeteren en om het vervoer duurzamer te maken Deze maatregelen geven gevolg aan de aanbevelingen enerzijds van de Europese Raad over het nationale hervormingsprogramma 2012 van Belgieuml en zijn advies over het stabiliteitsprogramma van Belgieuml voor de periode 2012-2015 en anderzijds van de OESO in haar verslag laquo 2013 Economic Review Belgium raquo box 8 laquo key recommandation for transport infrastructure raquo

Er wordt aanbevolen dat Belgieuml het fiscaal voordeel voor firmawagens en voor diesel als brandstof afschaft

De voorgestelde maatregelen houden het volgende inbull de geleidelijke invoering van gelijke accijnzen voor diesel en benzinebull de uitwerking van een voordelig fiscaal kader om een

mobiliteitsbudget als alternatief voor de bedrijfswagen te ontwikkelen

bull beter rekening houden met het voordeel van de tankkaart voor priveacutegebruik in de berekening van het voordeel van alle aard

bull een belastingvermindering bij aankoop van een elektrische fiets

26

Jaarlijks aantal afgelegde kilometers door Belgische voertuigen

In 2013 heeft de FOD Mobiliteit en Vervoer zijn studie over het aantal voertuigkilometers door Belgische

voertuigen in het jaar 2012 voltooid Uit deze studie komen drie grote conclusies bovendrijven

Het wegverkeer van personenwagens is in Belgieuml in 2012 gedaald met 05 Het is de eerste keer sinds 2005 dat

een daling van het aantal afgelegde kilometers ivm het voorgaande jaar wordt vastgesteld De daling in de Gewesten

varieert niettemin - 01 in Vlaanderen -08 in Wallonieuml en -22 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Opmerkelijk is

dan men in 2011 nog een toename van 14 tegenover 2010 vaststelde

Voor het vrachtverkeer zijn de schommelingen traditioneel groter en sterk gecorreleerd met de economische toestand

Lichte vrachtwagens hebben 21 kilometers meer afgelegd terwijl vrachtwagens en trekkers voor opleggers respectievelijk een daling

van -25 en -46 kenden Dezelfde trends werden in 2011 al waargenomen

De verdieseling van het wagenpark blijft zich voortzetten In 2012 werden maar liefst 785 van de afgelegde voertuigkilometers door

dieselwagens afgelegd tegen 782 in 2011 Deze stijging met 03 is veel geringer dan in de voorbijgaande jaren waar ze 1 tot 2 bedroeg

Deze toenemende trend van dieselwagens wordt waargenomen sinds het begin van deze onderzoeken in Belgieuml in 1985 Toen was het aandeel van de

dieselwagens in de afgelegde kilometers nog geen 25

Belgen rijden gemiddeld 23 meer kilometers dan Nederlanders 19 meer dan Fransen en 2 meer dan Duitsers

Bedrijfsvoertuigenpark

Het onderzoek naar de evolutie en de samenstelling van het bedrijfsvoertuigenpark op 31 december 2012 werd afgerond in 2013 Twee resultaten zijn opmerkelijk en verdienen onze aandacht

Voor het eerst heeft het bedrijfsvoertuigenpark voor het goederenvervoer een miljoen eenheden overschreden (1015967 voertuigen) wat neerkomt op een stijging van 19 tov 2011 Deze stijging is vooral te wijten aan de stijging van het aantal lichte bedrijfswagens (+24) en het aantal aanhangwagens (+28) De trekkers van opleggers kenden een stijging (+ 09) en de vrachtwagens een lichte daling van -05 Het aantal opleggers is stabiel gebleven (+01)

Het aantal lichte vrachtwagens groeit jaar na jaar en werd vermenigvuldigd met 25 tijdens de laatste 20 jaar 628508 eenheden in 2012 tegen 251121 in 1991

Het aantal autobussen en autocars blijft tamelijk stabiel (+ 02 tegenover 2011) alhoewel men in 2011 en 2010 respectievelijk een lichte daling van ndash 10 en een stijging van + 08 waarnam

Mobiliteit voor allen

SPOC

Naast stappen is de fiets een bijzonder duurzame vervoerswijze om korte afstanden af te leggen De fietsambtenaar is de laquo single point of contact raquo (SPOC) voor derden daarnaast geeft hij advies ter ondersteuning van het fietsbeleid Hij luistert naar de fietsers en hun verenigingen en ondersteunt de initiatieven tot bevordering van het fietsgebruik en de intermodaliteit waarbij deze vervoerswijze ingeschakeld kan worden In dit kader steunt de FOD Mobiliteit en Vervoer ook wetenschappelijk onderzoek door derden die het fietsgebruik (en zijn gevolgen op de gezondheid) in kaart brengen bv de projecten SHAPES en BITS die door BELSPO worden gefinancierd In 2013 heeft de fietsambtenaar antwoord gegeven op vragen van burgers stakeholders en andere overheidsoverheden ivm de mobiliteit de rechten en de

27

plichten van de zwakke weggebruikers de fietsvergoedingen bij woon-werkverkeer de normen voor de fietsen en hun elementen De FOD Mobiliteit en Vervoer heeft ook geiumlnnoveerd door samen te werken met de Federale Politie in de strijd tegen fietsdiefstal

Mobiliteit van de ouderen

De Commissie Mobiliteit van de Federale Adviesraad voor Ouderen (FAVO) heeft tot taak de bezorgdheid van de ouderen inzake mobiliteit op te tekenen en advies te verlenen aan de beleidsmakers om de mobiliteit van de ouderen te verbeteren In 2013 heeft de FOD Mobiliteit en Vervoer gezorgd voor het secretariaat de huisvesting en de planning van de vergaderingen van de commissie mobiliteit Hij heeft ook rekening gehouden met de ingediende klachten in zijn beleidsvoorstellen

Galileo

De FOD neemt actief deel aan het programma van inwerkingstelling van een Europees satellietnavigatiesysteem De FOD behartigt op Europees niveau de belangen van de Belgische industrie en analyseert de behoeften aan diensten en toepassingen voor de vervoersector ingebed navigatiesysteem in voertuigen veiligheid bij de landing van vliegtuigen noodbaken voor maritiem vervoer enz

Intelligent Transport System (ITS)

In 2013 leidde de FOD het Belgisch ITS-Steering Committee overeenkomstig het samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat en de 3 Gewesten Dit Committee cooumlrdineert en promoot de invoering van het actieplan betreffende de Europese ITS-richtlijn in Belgieuml om het wegverkeer vlotter te maken en wegongevallen en CO2-uitstoot te verminderen

Data Market

Wat betreft de Data Market is de FOD op Belgisch Europees en internationaal niveau actief gebleven om de voordelen die de behandeling van ITS-gegevens betreffende het wegvervoer de weginfrastructuur en de voertuigen oplevert te exploiteren De

FOD zorgt ervoor dat een correct juridisch kader wordt uitgewerkt ter bescherming van de privacy en van de consumenten

Milieuprojecten op het niveau van de EU

Bij de Commissie heeft de FOD Mobiliteit en Vervoer in 2013 deelgenomen aan de herziening van Europese richtlijnen en verordeningen De herzieningsvoorstellen hadden betrekking op het trans-Europese vervoersnetwerk en op de voorrangsmateries tot beperking van de uitstoot met name

bull de financiering en de ontwikkeling van het trans-Europees vervoersnetwerk (TEN-V) tot 2030 en 2050 cf de verordening betreffende de richtsnoeren voor het TEN-V en tot vaststelling van de Connecting Europe Facility (CEF)

bull de bindende streefcijfers die moeten leiden tot een vermindering van de gemiddelde emissies van nieuwe autorsquos en lichte bedrijfsvoertuigen (bestelwagens) tegen 2020 cf de verordening CO2 car emission en de verordening CO2 van emission

bull energiebesparingen en vermindering van de CO2-uitstoot in een logica van technologische neutraliteit cf de richtlijn energy taxation 200396

bull de alternatieve energiebronnen en de kwaliteit van de brandstoffen voor het vervoer zie richtlijn energie uit hernieuwbare bronnen en richtlijn kwaliteit van brandstof

bull de uitrol van de infrastructuur voor alternatieve brandstoffen zie richtlijn Clean fuel for transport

De FOD Mobiliteit en Vervoer heeft bovendien actief deelgenomen aan milieuprojecten in het kader van zijn Belgische verplichtingen Hij heeft meegewerkt aan de beoordeling van twee projecten binnen het SEA-comiteacute (Strategic Environmental Assessment) Het ging om het Belgisch marien ruimtelijk plan en de studie over de perspectieven van elektriciteitsbevoorrading tegen 2030

28

In het kader van het ldquoRaamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatveranderingrdquo (UNFCCC) werden

de gegevens over het vervoer en de mobiliteit in Belgieuml in 2013 bijgewerkt ter gelegenheid van de

redactie van de zesde nationale mededeling over de klimaatverandering die op 20 december 2013

gepubliceerd werd De FOD heeft ook deelgenomen aan het ontwerp van het

Federaal Plan Adaptatie aan klimaatverandering dat op initiatief van de FOD Volksgezondheid werd opgemaakt

Duurzame ontwikkeling

De FOD Mobiliteit en Vervoer heeft actief bijgedragen tot de beleidsvisie op lange termijn inzake duurzame ontwikkeling die

de regering op 17 mei 2013 heeft goedgekeurd In het kader van het beleid van duurzame ontwikkeling wenst de federale regering

55 doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling tegen 2050 halen om vier belangrijke uitdagingen aan te gaan de sociale cohesie in een

inclusieve samenleving een flexibele samenleving die haar economie aanpast aan de economische sociale en leefmilieu- uitdagingen

de bescherming van het leefmilieu en een federale overheid die zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid opneemt

Plan biodiversiteit

De FOD werkt aan de uitvoering van het plan 2009-2013 voor de integratie van de biodiversiteit in vier federale sleutelsectoren (economie

ontwikkelingssamenwerking wetenschapsbeleid en transport) De FOD heeft de aanbevelingen van het plan biodiversiteit volledig toegepast

De aanbevelingen voor het spoorwegen maritiem vervoer richten zich op zes acties

bull het duurzaam beheer van spoorwegbermen bull het risico op introductie van invasieve uitheemse soorten in de mariene

gebieden bij de ontwikkeling van het federaal maritiem beleid bull de ratificatie van het Internationaal Verdrag voor de controle en het

beheer van ballastwater en sedimenten van schepen bull de uitwerking van een overeenkomst over de ontmanteling van schepen

rekening houdend met de veiligheids- en ecologiestandaarden bull de ratificatie en uitvoering van de Conventie betreffende schadelijke

antifouling-systemen op schepen bull de sensibilisatie van de studenten van de marine-instituten voor de

milieumodules van het internationaal STCW-verdrag

In het kader van het plan biodiversiteit hebben medewerkers van de FOD deelgenomen aan drie opleidingsmodules biodiversiteit die op het vervoer per spoor het maritiem vervoer en EMAS waren gericht Deze opleidingsmodules werden vervolledigd met een onderdeel laquogoederen en diensten van de ecosystemenraquo dz de voordelen die we uit de ecosystemen en over het algemeen uit de biodiversiteit trekken

2929

Project ldquoPlaatsonafhankelijk werkenrdquo

In 2013 werd het project lsquoplaatsonafhankelijk werkenlsquo volledig technisch uitgewerkt Het uitgangspunt voor dit ICT-project is dat de gebruiker op eender welke locatie zijn of haar werk moet kunnen doen met hetzelfde comfort en met dezelfde middelen als op kantoor

In 2010 en 2011 voerde ICT-backoffice daarom een conceptuele test uit van Virtual Desktop Infrastructure (VDI) met als doel de haalbaarheid van deze technologie te bestuderen Omwille van budgettaire beperkingen heeft dit nooit tot een effectieve installatie geleid Gelukkig staat de technologie niet stil want in 2012 lanceerde Microsoft Direct Acces Hiermee kan een werknemer met zijn laptop volledige toegang krijgen tot het bedrijfsnetwerk van de FOD Mobiliteit en Vervoer De medewerker van de FOD vindt op kantoor of waar dan ook (op voorwaarde uiteraard dat hijzij met het internet verbonden is) dezelfde schermen terug

Het project werd opgedeeld in diverse subprojecten de uitrol van een Microsoft Public Key Infrastructure dit laat toe de gebruikers op een beveiligde manier toegang te verlenen tot het netwerkopzet van de Direct Acces-serverinfrastructuur en Bitlocker uitrol Windows 8 training hellip

Er is belang gehecht aan veiligheid Zo gebeurt de authenticatie van de medewerkers op basis van de e-id en de pincode De uitrol naar alle medewerkers van de FOD start in januari 2014 en volgt het ritme van het Mobi4U-project namelijk de invoering van het ldquoNieuwe Werkenrdquo

Applicaties ontwikkeling en onderhoud

De FOD Mobiliteit en Vervoer wordt gekenmerkt door een zeer grote heterogeniteit Elke vervoersmodus heeft zijn eigen specificiteit Dit resulteert in een zeer grote verscheidenheid aan applicaties De ICT-stafdienst werkt niet alleen aan het uitrollen van nieuwe applicaties ook bestaande applicaties moeten operationeel gehouden worden Het verhelpen van bugs en het correctief onderhoud van deze applicaties vergt heel wat tijd Het is evident dat met de toename van de hoeveelheid applicaties ook meer tijd zal geiumlnvesteerd moeten worden in nazorg en onderhoud

Naast correctief onderhoud van de bestaande applicaties wordt er verder gewerkt aan de continuering en afwerking van de kruispuntbank rijbewijzen werd de kruispuntbank voertuigen uitgebreid met cross-border werden nieuwe modules van IAM in gebruik genomen werd EMPIC aangepast aan de EASI richtlijnenhellip Een belangrijke nieuwe ontwikkeling was tot slot het project ldquoB-ERRUrdquo (Belgian Electronic Register of Road Transport Undertakings) dat een centrale applicatie is voor de verschillende vergunningen en attesten die met het wegvervoer te maken hadden

ict

30

pampo

Leaderschip en veralgemening van het telewerk

Sedert begin 2013 steunt de FOD het nieuwe werken De medewerkers van de FOD hebben de gelegenheid gekregen om hun bijdrage te leveren aan de invoering van deze laquoNew Way of Workrdquo Werkgroepen samengesteld uit vrijwilligers hebben actieplannen uitgewerkt met als themarsquos de cultuurverandering het documentenbeheer de nieuwe technologieeumln de vereenvoudiging van de processen het beheer van de ruimte Telewerk werd uitgebreid tot de hele FOD en twee verdiepingen werden ingericht om op laquoflexdeskraquo-wijze te kunnen werken Deze werkwijze beiumlnvloedt de wijze waarop de tijd de doelstellingen en de medewerkers van een team worden beheerd De teams en hun leaders werden dan ook begeleid bij de invoering van deze veranderingen Informatiesessies over het telewerk workshops over het beheer van de verandering begeleiding bij de formulering van doelstellingen en zelf een geiumlndividualiseerde coaching werden voorgesteld

In 2013 heeft de FOD Mobiliteit en Vervoer de klemtoon gelegd op de begeleiding en de ontwikkeling van de teamleaders Informatie en instrumenten worden hen gegeven bij hun aankomst tijdens themamiddagen opleidingen ivm het evaluatieproces en via een maandelijkse newsletter Ze krijgen ook de gelegenheid om regelmatig bijeen te komen en hun gedachten te wisselen Een ontwikkelingstraject wordt voorbereid en zal in 2014 worden toegepast

Diversiteit

De FOD organiseert sinds 2009 weken of dagen van de diversiteit In 2013 hebben de federale diversiteitsverantwoordelijken onder auspicieumln van de FOD PampO een eerste federale dag van de diversiteit met als thema de handicap georganiseerd De datum van 3 december 2013 werd gekozen voor zijn symbolische waarde Begin 2013 heeft de FOD ook een communicatiecofinanciering van het diversiteitsbeleid gekregen

3131

budgetbeheerscontrole en logistiek

De stafdienst Budget Beheerscontrole en Logistiek beheert in samenwerking met het management en hun medewerkers de financieumlle middelen van de FOD Het gaat hier om de opmaak en de uitvoering van de begroting en de boekhouding zowel uitgaven als ontvangsten De dienst staat ook in voor het logistiek beheer van de FOD en biedt ondersteuning bij aankoopdossiers

Als gevolg van de moeilijke budgettaire toestand in 2013 nam de regering allerlei maatregelen voor een budgettaire behoedzaamheid die ertoe leidden dat een budgettaire planning en het voorbereidings- en goedkeuringstraject van de dossiers sterk bemoeilijkt werden

De dienst Aankoop en Overheidsopdrachten werkte in 2013 aan het verduurzamen van de aankopen door de FOD en zal dit werk in 2014 verder zetten Meer bepaald worden diensten die aankopen willen doen gestimuleerd en ondersteund om duurzaamheidscriteria op te nemen in hun lastenboeken Voor onder andere kantoorbenodigdheden onderhoudsproducten en informaticamateriaal geldt de gids voor duurzame aankopen opgesteld door de programmatorische overheidsdienst Duurzame Ontwikkeling daarbij als leidraad In de toekomst zal bekeken worden of men ook voor andere goederen of diensten duurzaamheidscriteria kan opnemen in de lastenboeken

Verschillende leden van de stafdienst zetten vaak bovenop hun reguliere opdrachten hun schouders onder het project laquoMobi4Uraquo of namen zelfs een voortrekkersrol op Mobi4U begeleidt de introductie van het Nieuwe Werken binnen de FOD met een changetraject en door de inrichting van het hoofdgebouw het documentbeheer de communicatie de processen en de informatica-infrastructuur hieraan aan te passen De verantwoordelijke van de dienst Aankoop en Logistiek nam samen met het diensthoofd Organisatiebeheersing de algemene programmaleiding op zich de projectrapportage werd verzorgd door het diensthoofd Ontvangsten medewerkers van de dienst Logistiek hebben de aannemer van dichtbij aangestuurd bij het herinrichten van de eerste twee verdiepingen volgens het ldquodynamic officerdquo-concept en stonden samen met de werkploeg technische interventies steeds paraat voor de verschillende verhuisbewegingen Andere collegarsquos werkten mee in de verschillende werkgroepen zoals het changetraject en het documentbeheer of namen het voortouw bij de nodige aanpassingen van de processen

32

ondersteuningsdienst van de Voorzitter

Deze cel cooumlrdineerde in 2013 onder meer volgende prioritaire actiegebieden

bull Schriftelijke parlementaire vragen in 2013 werden 89 vragen van de Senaat en 133 vragen van de Kamer behandeld

bull Eurocooumlrdinatie en internationale relaties de continue opvolging van de Europese regelgeving en de vragen klachten of ingebrekestellingen van de Commissie

bull Overleg met de gewesten in 2013 werd verder gewerkt aan de praktische uitwerking van het regeerakkoord de ondersteuningscel stond in voor de organisatie van het Vast College het overlegorgaan tussen de federale overheid en de gewesten

bull Secretariaat van het Directiecomiteacute de omkadering en opvolging van de vergaderingen van het Directiecomiteacute

bull Administratieve Vereenvoudiging de opvolging van de lopende projecten met een impact op de administratieve vereenvoudiging en de rapportering hierover aan de Dienst Administratieve Vereenvoudiging (DAV)

bull Contactpunt Handicap in navolging van het VN-Verdrag voor de Rechten van Personen met een Handicap beschikt ook onze FOD over een contactpunt handicap

Dienstverlening aan de klanten

In de loop van 2013 werd er verder werk gemaakt van een snelle en efficieumlnt werkende klachtenbalie De nadruk werd nog meer gelegd op het centraal beheer van de klachten die we ontvangen binnen onze FOD het gebruikte informaticasysteem werd hiervoor aangepast en

uitgebreid naar alle betrokken diensten binnen onze organisatie er werd intensief samengewerkt met deze diensten en de afspraken omtrent de werkwijze en behandeling van de klachten werden op punt gesteld Resultaat we hebben een duidelijker overzicht van alle klachten die we ontvangen en kunnen deze rijke bron aan informatie dan ook beter beheren analyseren en gebruiken om onze dienstverlening te verbeteren In de loop van 2014 werken we verder op dit elan en komt er een uitbreiding van deze manier van werken naar de infobalie

Verder zullen de SOLVIT-dossiers met betrekking tot onze FOD geiumlntegreerd en opgevolgd worden door de klachtenbalie en zal deze samenwerking geformaliseerd worden met een samenwerkingsprotocol

Wat het aantal klachten betreft staat de teller voor 2013 op 1319 een aanzienlijke daling ten opzichte van de 2140 ontvangen klachten in 2012 waar we te kampen hadden met een enorme toename ten gevolge van een nieuwe informaticatoepassing bij de dienst DIV De lichte stijging op het einde van het jaar heeft alles te maken met het feit dat de medewerkers de gemaakte afspraken opvolgen en de klachten die ze via een andere weg dan de klachtenbalie ontvangen systematisch doorsturen naar de klachtenbalie voor verdere behandeling

Traditiegetrouw en logischerwijze blijft de DIV koploper met 508 ontvangen klachten hoofdzakelijk over problemen met de inschrijving van een voertuig (ten opzichte van 1217 klachten vorig jaar) De dienst Certificatie en Inspectie volgt met 440 klachten waaronder 330 klachten tegen een keuringsstation en 104 tegen een rijschool Daarnaast ontvingen we 109 klachten die voor een andere instantie bedoeld waren

3333

34

interne audit

De dienst Interne Audit helpt de FOD bij het realiseren van zijn doelstellingen door via een systematische en gedisciplineerde aanpak de doeltreffendheid van het risico- en controlebeheer en de beleidsprocessen (governance) te evalueren en te verbeteren Deze adviezen zorgen ervoor dat het management beter in staat is om de activiteiten en de bijbehorende risicorsquos te beheersen en de organisatie te ontwikkelen

In 2013 werden er 4 opdrachten voor zekerheidsverstrekking en 3 opdrachten voor adviesverlening uitgevoerd In het kader van bestaande of nieuwe ISO-certificeringen werden er ook in drie diensten van het directoraat-generaal Maritiem Vervoer drie gecombineerde ISOCOSO-audits uitgevoerd Deze ISO-kwaliteitsaudits worden gecombineerd met een hoog niveau operationele audit en worden uitgevoerd volgens de verplichte driejaarlijkse certificeringscycli Daarnaast vertrouwt de dienst op zijn netwerken en contacten bij oa de andere FODrsquos en werkt hij zoveel mogelijk samen met andere interne en externe zekerheidsverstrekkende en adviesverlenende diensten om een zorsquon adequaat mogelijke auditdekking te verzekeren en dubbele werkzaamheden te voorkomen

Interne Audit is een onafhankelijke en op objectieve wijze zekerheidsverstrekkende en adviesverlenende activiteit Ze is in het leven geroepen om een meerwaarde te bieden en een verbetering te bewerkstelligen van de werking van een organisatie Zij helpt de FOD bij het realiseren van haar doelstellingen door via een systematische en gedisciplineerde aanpak de doeltreffendheid van het risico- en controlebeheer en de beleidsprocessen te evalueren en te verbeteren Haar adviezen aanbevelingen en raadgevingen leveren een meerwaarde op voor de FOD en bouwen het bewustwordingsproces over interne

controle verder uit Ze versterken de organisatie door de invoering en uitoefening van een zekere controle waardoor het management beter in staat is om de activiteiten en de bijbehorende risicorsquos te beheersen en de organisatie te ontwikkelen

In 2013 werden er 4 opdrachten voor zekerheidsverstrekking en 3 voor adviesverlening uitgevoerd Verder werden ook de jaarlijks wettelijk verplichte interne ISO-audits voor de ISO-certificering van de diensten Schepenbeheer en Koopvaardij van het directoraat-generaal Maritiem Vervoer (gecombineerde audit) uitgevoerd Er wordt samengewerkt met de andere interne en externe zekerheidsverstrekkende en adviesverlenende dienstverleners om op die manier een adequate auditdekking te verzekeren en dubbele werkzaamheden zoveel mogelijk te voorkomen

sociale dienst

De sociale dienst van de FOD Mobiliteit en Vervoer volgt de algemene tendens in de FOD Mobiliteit en Vervoer op de moeilijke weg naar papierbesparing Voor de werking van de Raad van Bestuur en de Algemene Vergadering zijn in ieder geval de papieren dossiers afgeschaft De vergaderingen gebeuren op basis van elektronische dossiers

Ook op het gebied van de duurzame ontwikkeling een belangrijk aandachtspunt van de FOD droeg de sociale dienst zijn steentje bij Het fenomeen ldquoDonderdag Veggiedagrdquo bestond al voordien maar in 2013 werd nog meer gefocust op het aankopen van seizoensgroenten en het veranderen van de verhouding tussen groenten en vlees om op die manier de impact van de cafetaria op het milieu te beperken

Verantwoordelijke uitgever Laurent Ledoux Vooruitgangstraat 56 - 1210 BRUSSEL

2



4

5




6

7











8














Web-DIV



I-Fast


Web approval







9






10

11












Grondafhandeling



12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst






4

5




6

7











8














Web-DIV



I-Fast


Web approval







9






10

11












Grondafhandeling



12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




5




6

7











8














Web-DIV



I-Fast


Web approval







9






10

11












Grondafhandeling



12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




6

7











8














Web-DIV



I-Fast


Web approval







9






10

11












Grondafhandeling



12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




7











8














Web-DIV



I-Fast


Web approval







9






10

11












Grondafhandeling



12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




8














Web-DIV



I-Fast


Web approval







9






10

11












Grondafhandeling



12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




9






10

11












Grondafhandeling



12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




10

11












Grondafhandeling



12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




11












Grondafhandeling



12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




12











2209 2027 2270 2586 2808 3010







13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




13









14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




14

15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




15












16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




16


























Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst





Intermodaliteit



17

18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




18

19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




19

scheepvaartLRIT






Project Bemtar



20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




20





















21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




21






Ballastwater







22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




22








Piraterij
















23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




23








24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




24

25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




25



Enquecirctes













26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




26






















SPOC


27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




27




Galileo




Data Market











28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




28












Plan biodiversiteit











2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




2929









ict

30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




30

pampo




Diversiteit


3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




3131






32















3333

34

interne audit






sociale dienst




32















3333

34

interne audit






sociale dienst




3333

34

interne audit






sociale dienst




34

interne audit






sociale dienst




sociale dienst




jaarverslag 2013 fod mobiliteit en vervoer

Documents