jaarverslag 2013
DESCRIPTION
Jaarverslag Stichting Slot Zuylen over 2013TRANSCRIPT
1
STICHTING SLOT ZUYLEN
JAARVERSLAG 2013
Vastgesteld door het Bestuur op 25 april 2014
Jaarverslag Slot Zu
ylen 2013
2
Jaarverslag 2013 van het Bestuur
1. Voorwoord 3
2. Bezoekers 2.1. presentatie 52.2. kinderen 82.3 evenementen 92.4. verhuur 132.5. theeschenkerij 132.6 museumwinkel 132.7. pr en communicatie 14
3. Behoud en beheer 3.1. gebouwen 153.2. tuin 163.3. collectie 19
4. Organisatie van Slot Zuylen 4.1. college van regenten en bestuur 214.2. personeel 214.3. samenwerking met andere organisaties 24
5. Projecten 25
6. Financiën 30
Vastgesteld door het Bestuur op 25 april 2014
Inh
oud
sop
gave
3
Het gehele jaar 2013 werd het terrein van Slot Zuylen beheerst door restauratie- en onderhoudswerkzaamheden. Steigers verrezen rond het Hoofdgebouw voor de grote schilderbeurt, een groot zeildoek werd over de koude bak in de moestuin gespannen om de restaurateur te beschermen tegen de zon en tenslotte werd in december het bouwterrein rond het Koetshuis ingericht.
De werkzaamheden werden zoveel mogelijk ‘om de bezoekers heen’ gepland, waardoor naast het museumbezoek ook alle activiteiten gewoon door konden gaan. Hoewel, zo gewoon was dat niet. Want de gehele organisatie rustte op de schouders van een zeer klein team en 90 vrijwilligers. Als bestuur zijn wij iedereen zeer erkentelijk voor de enorme inzet en flexibiliteit waardoor dit allemaal mogelijk is geweest.
We zijn dan ook heel trots op het resultaat: wie nu het terrein van Slot Zuylen opkomt, ziet een ensemble in topconditie. Direct in het oog springen de strakke lijn van de historische dakpannenbeschoeiing onder de Slangenmuur en het strak in de verf stralende Kasteel, dat extra weerspiegeld wordt in de slotgracht. Het vakkundige metselwerk van de geheimzinnige hoge koude bak in de moestuin wordt helaas aan het oog onttrokken door de historische kas.
Een bijzondere samenwerking met de NTR en een aantal musea leidde tot een mooie tentoonstelling rond het thema ‘opvoeden’ die de aandacht van pers en publiek trok. In het voorjaar werd via ‘crowdfunding’ een nieuw beeld van Belle verworden, dat, te midden van een aantal filosofenkoppen in het Slot werd getoond. Bovendien is op twee Utrechtse basisscholen gestart met filosofielessen met het gedachtegoed van Belle als uitgangspunt.
Bestuurlijk hebben er ook de nodige veranderingen plaatsgevonden; de stichtingsstatuten zijn gewijzigd en het sinds 1952 functionerende College van Regenten heeft plaatsgemaakt voor een Bestuur en een Raad van Advies.
En nog steeds wordt volop gewerkt aan het Koetshuis dat eind mei 2014 opgeleverd moet worden. Dan kunnen we in juni de bezoekers eindelijk ontvangen in een grote lichte ruimte, waar we fairtrade-koffie schenken en biologische producten uit eigen tuin serveren. Nu al is zichtbaar dat de bovenzaal van het Koetshuis, waar de oude kapconstructie weer zichtbaar is, een zeer prettige plek zal worden voor een ontvangst of het vieren van een verjaardag. Nog een paar weken... een hoopvol perspectief!
Lucile van Tuyll van Serooskerken, voorzitter
1. Voorw
oord
4
Doel van de stichting (gewijzigde statuten 2012)
Het doel van de Stichting is het tot in lengte van dagen ter plaatse en ongeschonden voor Nederland bewaren van het “Slot Zuylen” als historisch monument en natuurreservaat en van datgene, hetwelk uit het oogpunt van geschiedenis daaronder begrepen de familiegeschiedenis der opvolgende geslachten, die het Slot bewoond hebben, van kunst, natuurschoon of landschappen daarbij behoort of later daaraan wordt toegevoegd.
De inrichting van het Hoofdgebouw is geschied door opeenvolgende geslachten en generaties. Dat karakter moet zoveel mogelijk gehandhaafd blijven. De stichting zal haar doel bereiken door “Slot Zuylen” een maatschappelijke functie te geven door onder andere het openstellen voor het publiek, zodat een ieder die daar belangstelling voor heeft “Slot Zuylen” kan bezoeken en kennis kan nemen van haar geschiedenis.
Missie
Slot Zuylen bewaart, bewaakt en onderzoekt het aanwezige ensemble, brengt het ensemble en haar directe omgeving, alsmede de resultaten van onderzoek naar buiten en draagt het ensemble in goede staat over aan toekomstige generaties, om andere mensen te laten kennisnemen van de bijzondere cultuurhistorische waarde van dit ensemble en de directe omgeving.
Visie
• Slot Zuylen verbindt erfgoed en landschap.
• Slot Zuylen staat middenin de maatschappij.
• Slot Zuylen is authentiek.
• Slot Zuylen is actueel.
• Slot Zuylen is er voor iedereen.
Slot Zuylen ziet het ensemble als vaste kernwaarde in het centrum van nieuwe ontwikkelingen en beschouwt permanente ontwikkeling vanuit het ensemble als een noodzakelijke en een uitdagende opdracht. Met behulp van het ensemble, de collectie en de beroemdste bewoonster Belle van Zuylen wil Slot Zuylen actuele maatschappelijke thema’s aan de orde stellen en het publiek uitnodigen tot reflectie.
Slot Zuylen wil een aanbod formuleren dat openstaat voor iedereen, aantrekkelijk is voor velen en dat uitnodigend is voor herhaalde bezoeken. Slot Zuylen wil voor bezoekers, samenwerkingspartners, klanten en sponsoren een gevoel en een realiteit van gastvrijheid, meerwaarde en verbinding creëren.
Bestuur
• Drs. L.A.C. barones van Tuyll van Serooskerken, voorzitter
• Mr H. H. Schotanus à Steringa Idzerda, penningmeester
• Dhr. J. A. van den Broek, secretaris
Doe
lste
llin
g, m
issi
e en
vis
ie
5
In 2013 ontving Slot Zuylen ruim 17.000 bezoekers, waarvan bijna 3000 alleen voor een bezoek aan de tuin. Per 1 januari 2013 was de Museumkaart geldig: in onderstaand overzicht zijn deze bezoekers apart vermeld.
2013 2012 2011
Bezoekers museum volwassenen en kinderen 4050 7.125 8.343Bezoekers Museumkaart (per 1-1-2013) 3512
Bezoekers tuindagen en fruitdag 3041 3.101 2.898
Bezoekers culturele evenementen 480 551 483
Bezoekers eigen cultureel programma 530 426 383
Bezoekers zakelijke bijeenkomsten 1240 960 1.240
Bezoekers huwelijken 1900 2400 4.200
Bezoekers tuin 2952 2576 nb
Totaal 17.705 17.139 17.547
Dankzij de invoering van de Museumkaart per 1 januari 2013 is het aantal bezoekers gestegen. Ook blijkt dat veel mensen speciaal voor de tuin komen. Helaas staat daar tegenover dat de inkomsten uit zaalverhuur verder zijn gedaald. Hoewel het aantal verhuren licht is gestegen, wordt er per verhuur minder omzet gegenereerd doordat huurders kiezen voor goedkopere arrangementen. Het aantal huwelijken was opnieuw erg laag ten opzichte van voorgaande jaren.
De tuinevenementen zijn onverminderd succesvol en ook de culturele activiteiten worden goed bezocht. Omdat er een nieuw aanbod voor de scholen ontwikkeld moest worden, zijn er tijdelijk minder kinderen geweest, maar dat zal in 2014 ruim worden gecompenseerd.
2.1 Presentatie
Rondleidingen
Slot Zuylen kan alleen met een rondleiding worden bezocht. Op zondagmorgen is er een speciale gezinsrondleiding, afgestemd op kinderen van 6 tot 10 jaar. Het heeft even tijd nodig gehad om bij het publiek bekend te worden, maar inmiddels worden de gezinsrondleidingen goed bezocht.
Voor scholen zijn er aparte arrangementen. Voor 2014 wordt het project ‘Schrijven met Belle’ uitgebreid met de mogelijkheid voor een filosofisch gesprek (zie onder 2.2). Tegelijkertijd wordt het project in samenwerking met Kunst Centraal meer interactief gemaakt. In 2013 ontving Slot Zuylen 61 scholieren uit het basisonderwijs in de regio.
Op aanvraag kunnen bezoekers een rondleiding in de tuin reserveren. Daarvan maakten dit jaar 61 mensen gebruik.
Traditiegetrouw vonden in december de speciale eindejaarsrondleidingen plaats. De combinatie van de mooie verlichting, de kerstversiering in het Slot, het kerstverhaal dat aan het eind van de rondleiding wordt verteld en de warme chocolademelk ter afsluiting blijkt ieder jaar weer een succesformule te zijn. De rondleidingen waren snel volgeboekt.
2. Bezoekers
6
Themarondleiding: Opvoeden
Een unieke samenwerking met de NTR en het Dordrechts Museum zorgde voor een inhoudelijk goed doordacht thema dat in Slot Zuylen geheel tot zijn recht kwam en dat bovendien veel publiciteit genereerde. De NTR zond vanaf 25 april een wekelijks televisie programma uit over opvoeden, waarbij steeds een schilderij of gebruiksvoorwerp uit de collectie van het Dordrechts Museum als uitgangspunt werd genomen voor een opvoedthema. In het bij de tv-serie behorende boek De kunst van het opvoeden dat door Walburg Pers werd uitgegeven, zijn ook objecten van Slot Zuylen opgenomen. Het boek is te koop in de museumwinkel van Slot Zuylen. Op een speciale website van de NTR kon het publiek zelfs een opvoedcursus volgen. De bijbehorende tentoonstellingen in het Dordrechts Museum, het Huis van Gijn, het National Onderwijsmuseum, galerie de Compagnie en Slot Zuylen duurden van april tot september. Alle deelnemende partijen verwezen het publiek naar elkaar door en de landelijke pers besteedde veel aandacht aan het multi-mediale project.
Voor het thema in Slot Zuylen werden verschillende objecten uit het depot van Slot Zuylen gehaald, zoals een reiswieg, kwetsbare kinderkleding en speelgoed. De kinderportretten werden gegroepeerd in de logeerkamer en opvoedkundige boeken – waaronder een vroege druk van Hieronymus van Alphen’s “Kleine gedigten voor kinderen” - werden in de bibliotheek tentoongesteld. Een compleet leger tinnen soldaatjes was in actie te zien in een vitrine-op-kindhoogte en van het Utrechts Archief werd een onverwoestbare stereoscoop geleend om de werking van het authentieke exemplaar uit de collectie van Slot Zuylen te laten zien. Tot slot konden kinderen een corset met hoepelrok passen, speciaal vervaardigd door een Engelse firma om te ervaren hoe de 18de eeuwse kinderen zich moesten bewegen.
Nieuw dit jaar was het speciale themamagazine met achtergrondartikelen, prachtige historische foto’s uit de collectie van Slot Zuylen en een column van Sylvia Witteman.
Tentoonstelling Filosofenkoppen
Een maand na de opening van de themarondleiding arriveerden zeven beelden van kunstenares Eveline van Duyl in het Slot, waaronder het beeld van Belle van Zuylen dat door Slot Zuylen via crowdfunding is aangekocht (zie onder 2.6). In de Tuyllenkamer kwamen de beelden prachtig tot hun recht temidden van de 15de en 16de eeuwse familieportretten. Sokrates, Erasmus, Voltaire, Rousseau, Kant en Spinoza, ieder met hun
7
eigen opvattingen over opvoeding, waren op strijkplanken opgesteld om zo het massieve van de beelden te compenseren. De filosofen waren een inspiratiebron voor Belle, al was zij het zeker niet altijd eens met hun ideeën, zoals bezoekers in een begeleidende tekst konden lezen.
De tentoonstelling werd op 8 juni geopend en kon aansluitend aan de rondleiding worden bezocht. De beelden van Kant en Erasmus werden in bruikleen verkregen van respectievelijk Museum Beelden aan Zee en Museum Gouda, de overige beelden werden door de kunstenares zelf uitgeleend.
Vernieuwingsplannen: start Koetshuis!
Op 9 december 2013 kon dan eindelijk het startsein gegeven worden voor de restauratiefase van het Koetshuis. Hoewel er op dat moment nog in spanning werd gewacht op bericht van de BankGiro Loterij, moesten de voorbereidende werkzaamheden starten omdat anders een aantal van de reeds toegezegde subsidies zouden vervallen. Gelukkig kwam in de eerste week van februari 2014 het verlossende woord van de BankGiro Loterij zodat ook de volgende fase van het project – herbestemming van het Koetshuis en inrichting van het informatiecentrum Land van Zuylen – kan worden gerealiseerd.
Voor de content van het Land van Zuylen is Melanie Tangkau als projectleider aangesteld. Zij zal de verschillende publiekspresentaties – de historische kaart met animatie, de Verhalentafel en de erfgoedgame – coördineren. Voor de realisatie van de game is een aanvraag gedaan bij de Provincie Utrecht die onder de titel ‘Urule’ een project is gestart om te komen tot een aantal erfgoedgames die met elkaar samenhangen. In december volgde Slot Zuylen daartoe samen met andere erfgoedorganisaties een workshop, waarbij contact werd gelegd met gamebedrijf Monkeybizniz dat een concept ontwikkelde. Inmiddels is bekend geworden dat het concept is gehonoreerd voor de startpremie van €10.000.
In het voorjaar van 2014 zal de fondsenwerving voor de derde fase van de Vernieuwingsplannen – de inrichting van de benedenverdieping van het Slot – starten. Ook zal het onderzoek voor het Lichtplan in gang worden gezet. Een groep studenten van de Reinwardt Academie heeft zich in het kader van de module ‘Van Concept tot Product’ in februari 2013 gebogen over de nieuwe publiekspresentaties: het Land van Zuylen in het Koetshuis, de Linnenkamer, het Kindermuseum en de Vrouwen van Zuylen op de benedenverdieping van het Slot. De studenten moesten zich niet alleen verdiepen in de doelgroepen van Slot Zuylen en de (on)mogelijkheden van een historisch gebouw, maar ook in de financiële haalbaarheid. Hun waardevolle en creatieve ideeën zullen zeker worden meegenomen in de realisatie.
8
2.2 Kinderen
Ook de jongste bezoekers van Slot Zuylen werden in 2013 niet vergeten. Rond het thema “Kinderen in het slot; de kunst van het opvoeden”, werden speciaal voor hen diverse activiteiten georganiseerd. Mede door subsidie van de gemeente Stichtse Vecht konden deze (extra) kinderactiviteiten worden gerealiseerd.
Filosoferen met kinderen
Op 23 januari vond een bijeenkomst plaats met directeuren, docenten, een ouder, een theatermaker en Yvonne Nieuwenhuijs over het plan om filosofie te introduceren op basisscholen. Hiervoor werd - mede door een bijdrage van de gemeente Stichtse Vecht - samen met stichting Vreedzaam een lespakket ontwikkeld om in samenwerking met scholen, wijken, sportclubs en politie gezamenlijke kernwaarden te creëren. Kernwaarden die het gedrag van kinderen sturen. Dit om te voorkomen dat kinderen zich in de klas redelijk gedragen, terwijl ze op straat agressief kunnen zijn.
Die kernwaarden bleken zo dicht bij het gedachtegoed van Belle van Zuylen te liggen, dat in dit project gezamelijk werd opgetrokken. Een bezoek aan Slot Zuylen maakt onderdeel uit van het lesprogramma. De pilot van de lessen vond plaats in de Jules Verneschool en de Rietendakschool in Utrecht, waar kinderen uit de groepen 7 en 8 vanaf september 2013 wekelijks een filosofieles kregen. In maart 2014 start een aangepast programma met de Willibrordusschool uit Breukelen.
Kinderactiviteit ‘Nooit geweten, zo smaakt ouderwets eten’ 20 en 24 oktober
Deze activiteit werd in 2011 ontwikkeld en behoort inmiddels tot de vaste activiteiten die een een steeds groter publiek en deels ook vast publiek trekken. Voor deze activiteit kunnen kinderen zich verkleden als ridder of jonkvrouw. Tijdens een speciale rondleiding krijgen de kinderen informatie over hoe voedsel vroeger werd bewaard en bereid. Bovendien mogen ze gerechten van vroeger proeven en tot slot een appeltaartje bakken met fruit uit de boomgaard.
9
Kinderconcert; speciale interactieve kindervoorstelling
Dankzij een subsidie van gemeente Stichtse Vecht kon voor de jongste bezoekers een speciale interactieve kindervoorstelling georganiseerd worden. Op 24 november werd “de Olifant” van Prokofjiev uitgevoerd door Troupe A’dour. Het was een vrolijke voorstelling over je somber voelen, over vriendschap, over je fantasie waarin niets onmogelijk is en over dromen zo groot als een olifant, gebaseerd op het verhaal ‘De Olifant’ van Alexander Koeprin. De voorstelling was met 78 bezoekers uitverkocht.
Kinderfeestjes
De kinderfeestjes op Slot Zuylen worden als uniek ervaren, waarbij het kind het stralende middelpunt is. In samenwerking met Slot Zuylen organiseert een zeer enthousiaste Rita Dekker deze feestjes. Zij behandelt de jarige steeds met veel egards en heeft oog voor specifieke en persoonlijke wensen. Vaste onderdelen van een kinderfeestje zijn het versieren van cup cakes en een rondleiding in et Slot. Daarnaast is er de mogelijkheid om een speciale workshop te volgen. In 2013 was een sterk toenemende belangstelling te zien t.a.v. kinderfeestjes in Slot Zuylen. Totaal werden er 24 verjaardagen gevierd, waaraan 196 kinderen deelnamen. Drie keer werd er gebruik gemaakt van alleen het basisprogramma en 21 keer werd gekozen voor een extra workshop. Kroontjes maken, schilden en geldbuideltjes versieren en een schrijfboekje maken waren hier de favorieten. De geplande workshops die één keer of niet plaatsvonden, zullen vervangen worden door andere. Na ieder feestje werd gevraagd naar verbeterpunten. Hierop kwamen geen reacties, wel waren er diverse complimenten.
2.3 Evenementen
Ook in 2013 is het Slot Zuylen weer gelukt om - soms in samenwerking met andere partijen - een gevarieerd aanbod aan activiteiten aan te bieden. Zo waren er leuke doe-activiteiten voor kinderen, boeiende lezingen en, dankzij de Vereniging Vrienden van Museum Slot Zuylen, een reeks mooie concerten. En natuurlijk ontbraken ook de inmiddels traditionele tuin- en fruitdagen niet.
Concerten
Nieuwjaarsconcert. Op 6 januari werd gestart met een nieuwjaarsconcert dat voorafgaand aan de nieuwjaarsreceptie door de Vereniging Vrienden van Slot Zuylen werd aangeboden. Miriam Overlach (harp) en Joachim Eijlander (cello) traden op en brachten een gemengd programma.
Snertconcert. Op 27 januari trad een zeer enthousiast Flor d’amor op met Cubaanse en Argentijnse liederen. Na afloop serveerde de muziekwerkgroep van Slot Zuylen de traditionele erwtensoepmaaltijd volgens geheim huisrecept.
High Tea concert. Zondagmiddag 3 maart konden liefhebbers genieten van een concert door het Eisler Trio, bestaande uit Bauwien van der Meer (sopraan), Annedee Jaeger (gitaar) en Joris van Haaften (cello). Omdat er voor de combinatie van zang, gitaar en cello weinig muziek is geschreven, speelde het trio veel eigen bewerkingen. De musici gaven een bijzonder concert met muziek uit het interbellum. De high tea werd na afloop van het concert geserveerd.
Klassiek concert. Antoinette Lohmann (viool) en Vaughan Schlepp (klavecimbel) concerteerden op donderdagavond 25 april. Het programma bestond uit weinig gehoorde maar zeer bijzondere kamermuziek van de Nederlander Jacobus Nozeman (eerste helft 18e eeuw). Kopieën van prachtige vogeltekeningen van zijn zoon Cornelius Nozeman uit het boek De Nederlandsche Vogelen, aanwezig in de bibliotheek van het Slot, werden op muziekstandaards tentoongesteld.
Midzomer tuindiner met muziek. Het midzomer tuindiner werd dit jaar muzikaal omlijst door het veelzijdige drietal Drieërlei: klanken uit schalmei, doedelzak en draailier, waarbij soms werd gezongen en ook de accordeon en de saxofoon werden bespeeld. Hierbij dansten de
10
allerjongste bezoekers er lustig op los! Kortom: een zeer geslaagd zomerdiner!
Herfstconcert. Op 27 oktober trad het Caffee Consort op, een speciaal voor deze gelegenheid samengesteld ensemble van 10 instrumentalisten, vocalisten en een danseres. Ze brachten de Kaffeekantate en het Vijfde Brandenburgse concert van Bach.
Overige evenementen
Rondleidingen Stinzenplanten
Donderdagmiddag 21 maart konden liefhebbers deelnemen aan de rondleiding Stinzenflora in de tuin van Slot Zuylen. Daarnaast kon ook een workshop bloembollen planten gevolgd worden.
Stinzenplanten voelen zich zeer thuis in de historische tuinen rondom landgoederen, kastelen en buitenplaatsen door de bijzondere wijze van tuinieren die daar plaatsvindt en een verscheidenheid aan soorten siert ook de tuin van Slot Zuylen.
Dag van het Kasteel 20 mei: Kijkje in de Kasten
Traditioneel opende Slot Zuylen deze dag de kasten, waarin zich onder andere linnengoed en servies bevinden. Bezoekers kregen tijdens de rondleiding ook de geheime laadjes en ingenieuze openingsmechanismen te zien. Dit ‘kijkje in de kasten’ trekt jaarlijks veel publiek. Voor de kinderen was er een puzzeltocht in de tuin.
Tuindagen
Ofschoon het weer niet goed meewerkte, veel wind, koud en zondags wat regen, zijn de Tuindagen ook dit jaar weer een succes geworden met ruim 1700 bezoekers. Door de slechte weersomstandigheden werden meerdere stands en de wijnproeverij naar het Tournooiveld verplaatst. Omdat het weiland als parkeerplaats onbruikbaar was, stond boer van der Vaart ons toe de auto’s van de deelnemers op zijn erf te zetten, wat wij zeer op prijs gesteld hebben.
Slot Zuylen streeft ernaar op de Tuindagen alles wat met tuin, planten, natuur, biologisch voedsel en wat hiermee samenhangt te presenteren. Nieuwe standhouders worden hier dan ook op uitgekozen, wat in 2013 resulteerde in stands met zaden uit de hele wereld, pompoenen uit de Stadstuin Zuylen, delicatessen uit Italië, biologisch eten thuis afgeleverd, laarzen en Mongolische vilten sloffen. Dit vormde een goede aanvulling op de trouwe standhouders, die zich al jaren enthousiast op de Tuindagen presenteren. Bezoekers en standhouders gingen dan ook zeer tevreden naar huis.
Leden van de Vereniging Vrienden van Museum Slot Zuylen hebben de nieuwe buurtbewoners uit de wijk Op Buuren uitgenodigd om met 50% korting met ons Slot en de Tuindagen kennis te maken. Deze uitnodiging voor een bezoek tegen gereduceerd tarief aan de tuin- en fruitdagen leverde inderdaad een stroom van nieuwe bezoekers op.
Midzomer tuindiner
23 juni was er een tuindiner met muziek. Hiervoor konden zich 50 personen aanmelden en daar werd gretig gebruik van gemaakt. Bij dit diner werden producten uit eigen tuin geserveerd. Het was geen probleem dat het weer niet meewerkte: het tuindiner werd verplaatst naar de Gobelinzaal en in dat decor was het zeer goed tafelen.
Voor jong en oud was er een overvloed aan heerlijke gerechten, vaak voor ieder apart geserveerd in glaasjes, potjes, op kleine schaaltjes en bordjes en dat alles verrukkelijk klaargemaakt door een paar fantastische koks van Next Kitchen.
Open Monumentendag en Schermtoernooi
14 september was er weer de landelijke open Monumentendag. Ruim 200 mensen kwamen naar Oud-Zuilen om eens een kijkje in ons mooie Slot te nemen. Het thema was dit jaar : Pracht en Praal. Bij het Slot konden kinderen zich o.a. laten fotograferen als deftige dame en
11
heer. Hiervan werd veel gebruik gemaakt.
De Utrechtse schermvereniging Pallas heeft een traditie voortgezet door het jaarlijkse schermtoernooi weer op het grasveld voor Slot Zuylen te houden. Het evenement trok zoals altijd veel belangstelling.
Lichtjesavond
Bijzonder tijdens de lichtjesavond op 21 september waren de 80 lichtgevende bloemen van de Zuilense kunstenares Arianne van Boxmeer in het parkgedeelte van de tuin. Het publiek mocht in dit sprookjesbos rondwandelen en kon zelfs na afloop de bloemen kopen. De bezoekers genoten zichtbaar van dit fraaie lichtspektakel.
Fruitdag
Ook dit jaar waren de weergoden op 6 oktober ons goedgezind en trok de Fruitdag van Slot Zuylen een nieuw record van maar liefst 1308 bezoekers. Deze dag is kleiner van opzet dan de Tuindagen. Het accent ligt op fruit, maar het aanbod omvat eveneens boeken, kunst, sieraden en cadeau-artikelen. Ook de rondleidingen door het museum en de tuin werden druk bezocht.
Met 31 kramen is de Fruitdag dit jaar ook weer goed bezet geweest. Ondanks verwoede pogingen vele nieuwe standhouders aan te trekken, waren de meesten al bezet. Komend jaar zullen wij de uitnodigingen dan ook eerder versturen. Wij waren blij Krijn Spaan te kunnen begroeten.
Auke Kleefstra verzorgde dit keer de Fruittafel, wat gezien de slechte oogst een moeilijke taak was. Door veel kwekerijen te bezoeken is het toch weer goed gelukt. Door de inzet van alle vrijwilligers zijn zowel de Tuindagen als de Fruitdag geslaagde evenementen geworden.
12
Op de Fruitdag hebben wij een enquête uitgedeeld die 62 bezoekers ingevuld hebben. Daaruit bleek dat het merendeel van de bezoekers uit de Randstad komt. Het bleek dat men de entreeprijs over het algemeen redelijk vond en het aanbod als goed passend bij de opzet beoordeelde. Er werden daarnaast veel ideeën voor een nieuw aanbod gegeven, die - waar mogelijk - uitgewerkt zullen worden.
Zowel voor de Tuindagen als de Fruitdag zijn in Oud-Zuilen huis aan huis toegangskaarten verspreid die recht gaven op 50% korting op de entreeprijs voor vier personen. Hiervan is veel en graag gebruik gemaakt. Leden van de Vereniging Vrienden van Museum Slot Zuylen ontvingen eveneens 50% korting.
Bloembollen planten
17 oktober kon men deelnemen aan de workshop ‘Een mandje voorjaar planten’. Onder begeleiding van mevrouw Sabine Goemans-van Staveren ging menigeen aan de slag met het planten van een voorjaarstuintje in een robuuste rieten mand. Voorafgaand aan en in aansluiting op de workshop waren er rondleidingen in het Slot. De belangstelling was ook hier aanzienlijk.
Belledag: De Salon van Belle en Joke Hermsen
Ter gelegenheid van de geboortedag van Belle van Zuylen werd op zondag 17 november de Belledag gehouden in Slot Zuylen. Met een filosofische salon onder leiding van Yvonne Nieuwenhuijs, een lunch en een muzikaal- literaire theatervoorstelling van Joke Hermsen.
De theatervoorstelling belichtte een zomer uit het leven van Belle van Zuylen, waarin ze verscheurd werd tussen hart en geest. Het optreden van Joke Hermsen legde een verband tussen haar eigen boek over Belle ‘De liefde dus’ en citaten uit de correspondentie tussen Belle en James Boswell. Moet ze kiezen voor de liefde en de vrijheid of voor de plicht en trouw aan haar echtgenoot? Moet ze haar hartstochten volgen of haar verstand? Volgt ze de Verlichting of wordt ze een kind van de Romantiek? De uitgevoerde muziek was van Belle van Zuylen, Schumann en Ravel.
Voorafgaand aan de voorstelling vond de ‘Salon van Belle’ plaats door cultuurhistorica en praktisch filosoof Yvonne Nieuwenhuijs. Zij liet het publiek kennismaken met Belle van Zuylen als filosoof, in relatie tot andere filosofen - als Voltaire en Rousseau – en als inspiratiebron voor levenskunst. Speciaal voor deze Salon werd de expositie ‘Denkeiland’ met filosofenkoppen van Eveline van Duyl en de nieuwe Belle als stralend middelpunt, verlengd tot 17 november.
13
Bridgedrive
Op 23 november werd er door de Vereniging Vrienden van Slot Zuylen een zeer geslaagde bridgedrive gehouden in samenwerking met bridgeclub Breukelen. 42 Paren speelden de gebruikelijke 6 rondes bridge en kregen tussen de rondes door korte rondleidingen door het Slot, verzorgd door gidsen van Slot Zuylen. Tussen de middag was er een uitstekend verzorgde lunch en na afloop werd er – in afwachting van de prijsuitreiking – bij een drankje nog gezellig “nagekaart” door de deelnemers.
2.4 Verhuur
Huwelijken
Slot Zuylen heeft sinds 1987 de status van “Huis der Gemeente” van de gemeente Stichtse Vecht, waardoor er huwelijken kunnen worden voltrokken. In 2013 werden 38 huwelijken gesloten in het Slot; in 2012 waren dat er nog 48. Wellicht hebben aanstaande bruidsparen 2013 als ‘ongeluksgetal’ gemeden.
In overleg met de Gemeente Stichtse Vecht is besloten om de mogelijkheden van het voltrekken van een huwelijk in Slot Zuylen uit te breiden naar de overige dagen van de week, met uitzondering van de zondag, om op die manier tegemoet te komen aan de vraag van potentiële huurders en de concurrentie met andere locaties beter het hoofd te kunnen bieden.
Zakelijke en particuliere verhuur
Opnieuw zag Slot Zuylen de omzetten uit zakelijke verhuur dalen ten opzichte van het voorgaande jaar. Daarom is besloten om de zalen niet alleen per dagdeel, maar ook per uur te verhuren om zo een aanbod-op-maat te kunnen bieden. De zalen in het Koetshuis zullen bovendien tegen een lager tarief worden aangeboden, in de verwachting dat dan een bredere doelgroep geïnteresseerd zal zijn.
Arrangementen
Zodra het Koetshuis gereed is, zullen speciale arrangementen voor groepen worden aangeboden. Een koffie-, lunch- of high tea- tafel kan dan worden gecombineerd met een bezoek aan het Slot of de tuin, eventueel uitgebreid met een wandel-, fiets- of vaartocht. Ook een speciaal huwelijksarrangement zal worden aangeboden voor bruidsparen die hun huwelijk in het Slot laten voltrekken en aansluitend een receptie in het Koetshuis plannen.
2.5 Theeschenkerij
Nog steeds is het terras van Slot Zuylen een van de mooiste plekjes in de omgeving. Bezoekers kunnen er in alle rust uitkijken over de gracht en de tuin, wachtend op een rondleiding of activiteit of uitrustend van een wandeling of fietstocht. Ook kan het terras als besloten locatie worden gehuurd, bijvoorbeeld voor het aansnijden van de bruidstaart. Voor medewerkers en bezoekers is de theeschenkerij een belangrijk ontmoetingspunt. Als de theeschenkerij is verplaatst naar het Koetshuis, zal het terras worden gehandhaafd voor bezoekers van het Slot en besloten verhuur.
2.6 Museumwinkel
Het hernieuwde Poortgebouw, met de opvallende rood-wit-gestreepte luiken, heeft de zichtbaarheid van Slot Zuylen vergroot. De ligging van de poort is strategisch ideaal te noemen: niemand kan ongezien de tuin of het Slot benaderen. Toevallige passanten worden als door een magneet naar de nieuwe museumwinkel getrokken. In 2013 konden de bezoekers in het Poortgebouw informatie vinden over andere activiteiten in de Vechtstreek.
14
Er zijn wandel- en fietsroutes verkrijgbaar en, via een speciaal touch-screen, is digitale informatie over culturele bezienswaardigheden en over horecagelegenheden beschikbaar. Daarmee is de basis gelegd voor de TOP (Toeristische Overstap Plek) locatie die Slot Zuylen graag in 2014 wil worden en die in het Koetshuis gevestigd zal worden.
Slot Zuylen is gelegen aan de ‘Buitenplaatsenroute’ van de ANWB, een populaire fietsroute. Eind 2013 is Slot Zuylen daarom een ANWB-fietsservicepunt geworden. Fietsers kunnen straks in het Koetshuis gereedschap lenen om hun fiets te repareren of zij kunnen hun bidon vullen met water. Als de subsidie-aanvraag voor de TOP wordt gehonoreerd zal bovendien een oplaadpunt voor de elektrische fiets worden toegevoegd en zal zelfs een elektrische tandem gehuurd kunnen worden.
2.7 PR en communicatie
Internet
Voor PR-doeleinden maakt Slot Zuylen ook gebruik van Social Media, zoals een Twitter-account en een Facebook-pagina. Hierop worden alle evenementen, activiteiten en nieuws van Slot Zuylen gedeeld met volgers. Met name de Facebook-pagina heeft een flinke groei in het aantal volgers doorgemaakt; van 160 volgers begin 2013 naar 349 volgers eind 2013. De volgers zijn ook actief en betrokken, ze sturen bijvoorbeeld berichten door naar hun vrienden.
Adverteren
Op het internet bestaan nog andere mogelijkheden op het gebied van free publicity. Op circa 45 verschillende websites is het mogelijk om zelf persberichten of informatie toe te voegen. Enkele voorbeelden hiervan zijn www.uitvandaag.nl, www.opentuinenutrecht.nl en www.cultuurutrecht.nl.
Slot Zuylen heeft in 2013 met betrekking tot het thema ‘Kind in een kasteel’ betaalde advertenties geplaatst in onder andere het Museum Magazine, het tijdschrift Vijftig+ in de Kijker en in de Recreatiekrant Regio Utrecht.
Gratis publiciteit kreeg het Slot onder andere in De Telegraaf, waarin Thea Detiger de themarondleiding ‘Kind in een Kasteel’ in een groot en rijkelijk geïllustreerd artikel beschreef. In dezelfde periode besteedde De Telegraaf ook aandacht aan de Dag van het Kasteel.
De verwerving van het Belle-beeld door crowdfunding kreeg aandacht op de site van de Provincie Utrecht over Cultureel Ondernemen en een afbeelding van het Belle-beeld werd als voorbeeld opgenomen in de crowdfundingfolder van UtrechtvoorCultuur.nl.
In Arcadië, een uitgave over historische buitenplaatsen, werd onder andere aandacht besteed aan de Tuindagen en de Eindejaarsrondleidingen.
Televisie
Gratis publiciteit was er ook op televisie. Lucile van Tuyll Serooskerken en Arjan den Boer vertegenwoordigden het Slot in uitzendingen van ‘Hoe heurt ’t eigenlijk’ (AVRO) en ‘Markante Monumenten’ (NTR), beiden op donderdag 12 september.
Drukwerk
Flyers en posters werden voornamelijk verspreid in de regio, bij VVV’s, collega musea, bibliotheken, gemeentelijke instanties en culturele instellingen.
15
3.1 Gebouwen
Het Koetshuis is het sluitstuk van de periode 2008-2013 waarin het hoofdgebouw, de bijgebouwen en de tuinobjecten werden gerestaureerd en hersteld met steun van de Rijksdienst voor het Erfgoed en de Provincie Utrecht. Daarmee is een belangrijk doel, dat in het huidige beleidsplan onder de naam Groot Onderhoudsplan werd geformuleerd, binnen de termijn en het daarvoor beschikbare budget gerealiseerd. De bezoeker die nu het terrein van Slot Zuylen betreedt, treft een ensemble aan dat aan de buitenzijde in topconditie is. De volgende stap is natuurlijk de binnenzijde van de gebouwen en de collectie.
Hoofdgebouw
Het Slot werd aan de buitenzijde geheel geschilderd door de firma Hoogstraten; de firma Van Vreedendaal verrichtte kleine reparatiewerkzaamheden aan het houtwerk en aan het dak.
Bijgebouwen
De opdracht voor de verbouwing van het Koetshuis is gegeven aan de Utrechtse firma Van Zoelen. Paul Lageschaar van Architectenbureau Kühne en Co is de architect en de inrichting van het Land van Zuylen is in handen van Bureau X-pex. Voor de realisatie is een bouwteam opgericht waarin de aannemer, de architect, directie en bestuur van Slot Zuylen zijn vertegenwoordigd. Bovendien is een interne projectgroep van Slot Zuylen opgericht bestaande uit teamleden, vrijwilligers en een vertegenwoordiging vanuit bestuur en directie om mee te denken over de inrichting van het theehuis en de keuken, de bemensing van het theehuis en de verhuizing van de kantoren.
In de Windschuur startte de firma Vreedendaal met de aanleg van een toilet, zodra duidelijk was dat de sanitaire voorzieningen in het Koetshuis centraal in het gebouw gesitueerd moesten worden. Om te voorkomen dat de tuinvrijwilligers door de bezoekersruimte zouden moeten, is gekozen voor het bouwen van een toilet in de Windschuur.
In augustus 2013 is het perceel Tournooiveld 3 te Oud-Zuilen uitgegeven in tijdelijke Erfpacht met het recht van Opstal. Door deze verkoop moesten ook de water-, gas- en elektriciteitsleidingen voor de Windschuur en de tuinkas, die tot op dat moment waren gekoppeld aan de tuinmanswoning, worden verlegd naar het Koetshuis. De aansluitingen voor zowel de Windschuur als de tuinkas kunnen daardoor pas in het voorjaar van 2014 worden gerealiseerd.
Bij uitzondering heeft de Stichting R & O besloten om een bijdrage te leveren voor het dekken van het financieringstekort voor het in 2012 afgeronde project “Hoektoren”, waarbij het 2e Poortgebouw werd omgebouwd tot winkel annex ticketoffice.
Veiligheid
Alle medewerkers die binnen de muren van het Slot werken, namen in maart deel aan de jaarlijkse instructie over de procedures bij calamiteiten. Bovendien kreeg een aantal nieuwe medewerkers een BHV-opleiding en volgden bestaande BHV-ers een herhalingscursus. Sinds 2009 zijn voor alle medewerkers die binnen werken portofoons in gebruik, wat de veiligheidssituatie voor bezoekers en medewerkers verbetert.
De brandmeldinstallatie wordt iedere maand getest door de beheerder en de beheerassistent die een speciale cursus voor de bediening volgden.
Aan de werkprocessen werd een gedetailleerd sleutelplan toegevoegd, waarin duidelijk de verantwoordelijkheden van de sleuteldragers zijn vastgelegd.
3. Beh
oud
en beh
eer
16
3.2 Tuin
Een hechte groep van ruim 20 vrijwilligers werkt op twee weekdagen in de tuin onder leiding van de beide hoveniers. De groep onderhoudt niet alleen de verschillende tuinonderdelen - de bloementuin en bloemenborders, de moestuin, de parkdelen en de grasvelden – maar ook de paden en de parkeerplaats. In 2013 zijn de slingerpaden in de Springertuin hersteld, voorzien van een drainage-systeem en met schelpenzand bestrooid waardoor ze een mooi accent aan dat tuindeel geven.
Twee vrijwilligers hebben in 2013 wekelijks prachtige boeketten gemaakt met zoveel mogelijk bloemen, zaaddozen en takken uit eigen tuin en park. Door ‘historische’ boeketten te maken, gaven ze de entree, de gobelinzaal en andere markante plaatsen in het slot een persoonlijke en huiselijke sfeer.
Slot Zuylen ontvangt uit de ‘groene Brim-regeling’ een bedrag van € 60.000 voor de periode 2012-2017 op voorwaarde dat Slot Zuylen zelf € 40.000 bijdraagt. Dankzij de bijdrage uit het Parelfonds en de BRIM-regeling van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed konden diverse onderdelen van de tuin worden hersteld.
Restauratie hoge koude bak moestuin Slot Zuylen
In de moestuin van Slot Zuylen staan verschillende kweekbakken uit de 19e en 20e eeuw. Van deze bakken is de hoge broeibak met de nissen aan de achterkant het meest in het oog springend. In de loop der tijd is er schade aan deze bak ontstaan. De restauratie van de koude bak is onderdeel van het Wallenkantenproject, het restauratie- en onderhoudsproject van Slot Zuylen.
De schade aan het mestelwerk (‘scheurvorming’ en ‘vergaan’ metselwerk) van de hoge koude bak is voornamelijk veroorzaakt door zetting en verzakking van de fundering, zo werd geconstateerd door restauratiebedrijf Van de Burgt & Strooij uit Amersfoort. De scheurvorming was van dien aard dat het noodzakelijk bleek een groot deel van de bak af te breken om restauratie mogelijk te maken. Tesamen met de restauratie van de bak is ook gekeken naar de mogelijkheid om de (demontabele) broeiramen te reconstrueren die oorspronkelijk op de hoge bak hebben gelegen.
April 2013 zijn de mannen van Van de Burgt & Strooij aan het werk gegaan. Voor de restauratie zijn de beide zijgevels, de rollaag, de voor- en achterwand gedemonteerd. De oude bakstenen werden helemaal afgebikt en voor later hergebruik opgestapeld.
17
Tijdens deze werkzaamheden werden de gemetselde binnenbak en de spouwmuur goed zichtbaar.
De nissen aan de achterzijde, bestaande uit pilasters met segmentboogjes zijn geheel gedemonteerd en later met behulp van nieuwe mallen opnieuw opgemetseld en afgedekt met de originele natuurstenen dekplaat. De plavuizen uit het vloertje van de nissen zijn vervangen.
Voor de restauratie zijn de oude bakstenen na afbikken van de oude mortel zo veel mogelijk hergebruikt. De gehele bak is opnieuw gevoegd met een knipvoeg. De bij eerdere restauraties toegepaste cementmortel was veel te hard waardoor scheurvorming was opgetreden. Daarom is een op kalk gebaseerde mortel, in dit geval traskalkmortel toegepast.
Als finishing touch worden broeiramen aangebracht. Aangezien deze ramen niet meer aanwezig waren is gezocht naar voorbeelden van dergelijke ramen. Na divers beeldmateriaal van broeiramen vergeleken te hebben en bezoeken aan historische moestuinen en bakken (o.a. Oude Hortus Utrecht) kwamen we uit bij paleis Het Loo. Daar waren broeiramen met frames bewaard gebleven die in de loop der jaren steeds opnieuw naar voorbeeld zijn gerepareerd.
Zo kunnen na zorgvuldige opmetingen en aanpassingen aan de verhoudingen van de koude bak van Slot Zuylen, nieuwe ramen gereconstrueerd worden. De drie nieuwe ramen zijn eind september 2013 in de werkplaats van het restauratiebedrijf Van de Burgt & Strooij gemaakt. De frames en afwateringsgoten zijn van eikenhout. De ramen hebben ijzeren grepen om het opnemen en herleggen te vergemakkelijken.
Ananasbak
Slot Zuylen wil de hoge koude bak gebruiken om ananassen in te kweken volgens oude broeimethodes. Het kweken van ananassen en andere exotische vruchten was eind 17e en 18e eeuw zeer in trek in de kringen van adel en gegoede kooplieden in de Republiek der Nederlanden en Europa als vertoon van welstand en goede contacten.
Er is nog geen aanwijzing gevonden dat op Slot Zuylen ananassen werden gekweekt. Wel zijn voorbeelden bekend uit de directe omgeving van Slot Zuylen (buitenplaatsen aan de Vecht) en elders in Nederland (zoals paleis Het Loo en op landgoed Twickel).
De restauratiewerkzaamheden van zowel de historische dakpannenbeschoeiing als de ananasbak werden tijdens de uitreiking van de Bronzen Troffel op 14 september 2013 beloond met de prijs van de publieks- en vakjury van de gemeente Stichtse Vecht.
Stormschade
Op 28 oktober zijn er tijdens de storm helaas 3 bomen omgewaaid. In de tuin ging o.a. een tulpenboom, de Liriodendron tulipifera, om. Deze boom zal worden vervangen door een nieuw exemplaar. Waarschijnlijk wordt wel voor een andere plek gekozen, omdat de oorspronkelijke standplaats eigenlijk niet zo geschikt was, aangezien deze mooie boom vrij hoort te staan.
Onderzoek eik
De firma Copijn heeft een onderzoek (waaronder een trekkrachtproef) gedaan naar de scheefgegroeide eik in het park. Deze boom in de tuin van Slot Zuylen is zo’n 200 jaar oud en staat al jaren scheef. de storm in oktober leidde ertoe dat uit veiligheidsoverwegingen een onderzoek is gedaan. De conditie van de eik bleek dusdanig slecht, dat de kans op omvallen nu reëel werd geacht. Inmiddels is daarom bij de gemeente Stichtse Vecht een kapvergunning aangevraagd.
Buxusdrama, de buxusziekte slaat toe
Sinds 1995 kent men in Engeland de schimmelziekte Cylindrocladium buxicola in de Buxus. Vanaf 2006 heeft de ziekte ook in Nederland voet aan wal gekregen. De bladeren
18
worden eerst geelachtig, krijgen daarna bruine vlekken en uiteindelijk zwarte strepen op de takken. Het gevolg; de plant sterft. De laatste jaren hebben we te maken met een droge periode in het voorjaar, gevolgd door een natte zomer. De Buxusplant heeft kleine blaadjes, die langzaam drogen, waardoor de schimmel alle kans krijgt. Men veronderstelde eerst dat het alleen in jonge aanplant voorkwam, maar dat is helaas niet het geval. Op Kasteel Sypesteyn is het in de 100 jaar oude Buxus toegeslagen. Op Slot Zuylen is het in de veel jongere Buxus toegeslagen. In een jaar tijd is alles bruin geworden, maar de plant is nog niet helemaal dood. We zullen in 2014 de dode Buxus van de ster in het Engelse tuindeel vervangen door de Ilex Crenata, een hulstachtige plant met op Buxus gelijkende blaadjes, waar Paleis het Loo al goede ervaringen mee heeft.
Moestuin
De moestuin eiste – zoals elk jaar – weer veel onderhoud. Makkelijk te bewerken gewassen zijn o.a. aardappelen en de pompoenen Hokkaido; deze producten verkochten goed in de winkel. Ook zijn er veel appels verkocht, wellicht door het leuke, zeer aansprekende bordje: ‘Biologische, dynamisch geplukte slotboomgaard appels te koop!! ‘
Omdat de moestuin in 2014 producten moet leveren voor het Koetshuis is geëxperimenteerd met groenten die op de kleigrond van Slot Zuylen goed groeien. Het blijkt dat vooral pompoenen en courgettes zich hier goed thuis voelen. De groente werd verkocht in de museumwinkel en verwerkt in het tuindiner.
Het was wel een laat jaar voor wat de moestuin betreft. Pas in april kon er buiten gezaaid en uitgeplant worden. Dit had tot gevolg dat alle gewassen soms wel 3 weken later waren dan gebruikelijk. De Sint Jans-uien waren een succes op de open tuindagen, net als de rabarber. Hier zal in de toekomst zeker op ingespeeld worden.
Boomgaard
Helaas was de appel- en perenoogst dit jaar zo slecht dat de voorraad eigen sap niet kon worden aangevuld. De slechte oogst werd niet alleen veroorzaakt door het weer, de appelboomgaard van Slot Zuylen is ook dringend toe aan een vernieuwingsslag. De goede historische exemplaren zullen blijven staan, maar de slechte bomen zullen geleidelijk worden vervangen. In de winter van 2013 zijn de eerste enten geplant.
Historische kas
De historische kas heeft een tussenwand gekregen, zodat nu niet meer de hele ruimte vorstvrij hoeft te worden gehouden. In het gedeelte waar de kuipplanten staan moet de kas ‘s winters een temperatuur hebben van ongeveer 7º C., de andere hoeft niet verwarmd te worden en dient nu als opslagruimte voor tuinmaterialen. Door de firma Van Vreedendaal werden twee degelijke kweektafels in de kas gebouwd. De benodigde leidingen voor de verwarming kunnen pas in het voorjaar van 2014 worden aangelegd (zie hierboven) waardoor in 2013 de kas nog via elektrische kachels verwarmd moest worden.
19
3.3. Collectie
Verwervingen
Het beleid van Slot Zuylen ten aanzien van de aankoop van collectie is er in de eerste plaats op gericht om objecten te verwerven die in het Slot thuishoren omdat zij ooit deel uitmaakten van de inboedel. De herbestemming van het Koetshuis bood echter de mogelijkheid om een nieuw kunstwerk aan te schaffen.
In 2011 stonden zo’n 20 filosofenkoppen opgesteld in Museum Beelden aan Zee. Samen vormen de koppen het Denkeiland waar kunstenares Eveline van Duyl twee jaar aan werkte. Zij verdiepte zich niet alleen in de leerstellingen en ideeën maar ook in het leven en de karaktertrekken van iedere filosoof. Deze bepaalden tezamen haar materiaalkeuze: met hout, textiel, lood, papier, schelpen en kraaltjes maakte zij portretten die gelijkend zijn en tegelijkertijd veel over de filosoof onthullen. De tentoonstelling was een groot succes; de combinatie van diepgang en humor, de uitnodiging tot kennismaking met de filosofen en de reflectie op hun ideeën bleek een groot publiek aan te spreken.
In het najaar van 2011 benaderde Slot Zuylen de kunstenares met de vraag of zij Belle van Zuylen wilde toevoegen aan het Denkeiland, als Nederlandse filosofe en schrijfster. Eveline van Duyl raakte gefascineerd door Belle’s worsteling om verstand en gevoel met elkaar te verbinden en werkte een aantal maanden onafgebroken aan het beeld en het resultaat is spraakmakend:
20
Een gezicht van warmgloeiend hout, omdat Belle zo van het bos hield. Haren gemaakt van tapijt verwijzen naar 18de eeuws interieur. Een deftige donkere japon, maar ook lentegroene blaadjes als verwijzing naar haar vernieuwende ideeën. Een hoog voorhoofd en een mysterieuze glimlach. Zichtbare bloedbanen die hoofd en hart verbinden. Hoe langer je kijkt, hoe meer Belle naar je toekomt.
Het beeld zal een prominente plaats krijgt in het verbouwde Koetshuis. Daarmee wordt het kunstwerk het boegbeeld voor het nieuwe vrouwelijke profiel van Slot Zuylen en zal het een verbinding leggen met het kasteel. Omdat het Belle-beeld deel uitmaakt van de grote groep belangrijke Westerse filosofen in het Denkeiland kan Slot Zuylen op een beeldende manier haar ambitie om een ‘huis van verlichting’ te zijn duidelijk maken; met Belle als inspiratiebron een internationaal centrum zijn voor reflectie op de idealen van de 18de eeuwse Verlichting.
In februari 2013 reisde het Belle-beeld als onderdeel van het Denkeiland naar het Gerhard-Marcks-Haus te Bremen voor een tentoonstelling geheel gewijd aan het werk van Eveline van Duyl. Het Nederlandse publiek maakte in mei 2013 voor het eerst kennis met het Belle-beeld na een spannende crowdfundingactie van drie maanden via Voordekunst. Dankzij bijdragen van het Prins Bernhard Fonds, de Vereniging Vrienden van Museum Slot Zuylen, het Bellegenootschap en een groot aantal donateurs is het gelukt om het benodigde geld voor de spraakmakende nieuwe buste van Belle van Zuylen (1740 - 1805) bijeen te brengen.
Restauraties en onderhoud
Pauline Marchand, restaurator van schilderijen, heeft een conditiescan gemaakt van de schilderijen die in Slot Zuylen worden tentoongesteld. Op basis van deze scan wordt een selectie gemaakt van schilderijen die in 2014 geconserveerd zullen worden.
Museumregistratie
In 2013 voerde Slot Zuylen voorbereidende werkzaamheden uit voor de museumaudit die op 28 januari 2014 zal worden uitgevoerd door Museumregister Nederland.
Historische fotocollectie
Feitelijk is het project ‘digitalisering van de fotocollectie’ in 2012 afgerond, maar er werden nog zoveel foto’s na de einddatum gevonden dat een aantal vrijwilligers nog wekelijks bezig is om foto’s en ander materiaal te digitaliseren. Totaal zijn er nu 6500 foto’s gedigitaliseerd, terwijl was uitgegaan van 2000 - 3000. Al het materiaal kan worden geraapdpleegd via de speciale Beeldbank van Slot Zuylen.
21
In het voorjaar werden de nieuwe bestuursstructuur en de bijbehorende gewijzigde statuten van kracht: het College van Regenten maakte plaats voor een Bestuur en een Raad van Advies.
4.1 College van Regenten, Bestuur en Raad van Advies
College van Regenten in 2013
• Drs. L.A.C. barones van Tuyll van Serooskerken, voorzitter• R.C. Robbertsen, vice-voorzitter (tot 19 september 2013)• Dhr. W. van Beek (m.i.v. 19 september 2013)• Mr H. H. Schotanus à Steringa Idzerda, penningmeester• Dhr. J. A. van den Broek, secretaris• Mr. A. Wolfsen• E.W. Veen• Drs. J. Verkroost Het College van Regenten kwam op 22 mei 2013 voor de laatste maal bijeen om de jaarrekening en het jaarverslag 2013 vast te stellen. Bovendien stelde het College de gewijzigde statuten, de nieuwe bestuursstructuur en de herziene begroting 2014 vast. Ook gaven de Regenten groen licht voor het project Koetshuis en gaven zij toestemming voor de verkoop van de voormalige tuinmanswoning in een erfpachtconstructie. Na afloop werd afscheid genomen van de heer Verkroost, die 11 jaar zitting had in het College van Regenten. Dhr. Veen, dhr. Robbertsen en dhr. Wolfsen namen zitting in de nieuwe Raad van Advies; dhr. Robbertsen werd op 19 september opgevolgd door de heer W. van Beek, de nieuwe Commissaris van de Koning in de provincie Utrecht. Mevr. van ‘t Veld, burgemeester van gemeente Stichtse Vecht, nam de plaats in van dhr. Verkroost. Het aantal leden van de Raad van Advies zal nog worden uitgebreid.
Het Dagelijks Bestuur (vanaf 23 mei Bestuur genaamd) bestond uit drie personen en vergaderde in 2013 iedere maand. Naast de bovengenoemde onderwerpen werd onder meer gesproken over het algemeen beleid, de financiële ontwikkelingen, de vernieuwingsplannen en het personeelsbeleid. Ook de projecten (van start tot afronding) en de daarbij behorende financiële en organisatorische aspecten kwamen aan de orde. Aan Gusta Korteweg werd de opdracht gegeven om een personeelsplan en PR-marketingplan te schrijven. Er wordt naar gestreefd om het aantal bestuursleden uit te breiden naar 5 leden in 2014.
Op 29 oktober gaf Theo Meereboer een inspirerende workshop voor het bestuur over het binden van ‘volggroepen’ aan Slot Zuylen, door versterking van het profiel en het gebruik van sociale media. Het resultaat van de workshop legde hij vast in een verslag
4.2. Personeel
Team in 2013
• Marian van Dijk, directeur• Karlien Metz en Katrien Timmers, conservator• Maaike Kraaijenbrink, museummedewerker• Anneke Siks, beheerder• Madelon Engelen, assistent beheerder• Henny van der Wilt en Arnold Achterkamp, hovenierNa krap 1 jaar in dienst te zijn geweest als conservator aanvaardde Karlien Metz in juni een full time functie bij het Singermuseum in Laren. Voor realisatie van de themarondleiding werd Katrien Timmers tijdelijk als interim-conservator aangesteld.
4. Organ
isatie
22
Het tijdelijke contract van Maaike Kraaijenbrink werd voor haar functie als museummedewerker, waarvoor zij 16 uur in dienst is, omgezet in een vast contract. Afhankelijk van de lopende projecten en de daarin beschikbare gelden voor PR, zal zij daarnaast PR-werkzaamheden verrichten. De contracten van de beide hoveniers Henny van der Wilt en Arnold Achterkamp werden met 1 jaar verlengd.
Melanie Tangkau was in 2013 projectmanager van alle restauratie- en onderhoudsprojecten die vanuit het Parelfonds werden gefinancierd.
Opleiding
Behoud en beheer. Op 9 oktober namen Maaike Kraaijenbrink en vrijwilligster Hannelore Valentijn deel aan het symposium ‘Behoud van binnen’ van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, waar de zogenoemde preventieve conservering van interieurs centraal stond. Het symposium was van belang voor iedereen die te maken heeft met waardevolle interieurs of elementen daarvan. De sprekers op het symposium belichtten zowel de theoretische als de praktische kant van behoud en beheer.
Tijdens de parallelsessies in het middagprogramma was er gelegenheid tot het uitwisselen van ervaringen en resultaten. Bezoekers aan het symposium ontvingen een nieuw, praktisch boek met de meest actuele inzichten om schade aan interieurs te voorkomen.
Sociale Hygiëne. In november 2013 behaalden Anneke Siks en Madelon Engelen het certificaat voor HACCP.
Cultureel ondernemerschap. In het kader van het stimuleren van Cultureel Ondernemerschap door de Provincie Utrecht volgden vier teamleden en twee vrijwilligers van Slot Zuylen die betrokken zijn bij de zakelijke verhuur een intensieve workshop van twee dagen rond het Businessmodel Canvas. De workshop gaf niet alleen goed inzicht in de mogelijkheden van de organisatie van Slot Zuylen, maar versterkte ook de doelgerichtheid van het team.
Vrijwilligers
In 2013 verrichtten bijna 90 vrijwilligers taken als gids, gastvrouw/heer, medewerker tuin, medewerker museumwinkel, schoonmaker, medewerker archief en medewerker administratie. Bovendien namen zij deel aan werkgroepen en voerden zij specifieke taken uit voor bijvoorbeeld de themarondleiding of het samenstellen van het vrijwilligersboekje. Een aantal vrijwilligers nam afscheid, maar er kwamen ook nieuwe vrijwilligers bij waardoor per saldo het totaal aantal licht groeide ten opzichte van vorig jaar.
Op 10 juni namen zij deel aan een vrijwilligersuitje naar kasteel Twickel.
23
De jaarlijkse barbecue, aangeboden door de Vereniging Vrienden van Slot Zuylen, vond plaats in september. De vrijwilligers rondden het museumjaar op 28 november af met een gezamenlijk diner in de Gobelinzaal.
In het najaar stelde het bestuur het vrijwilligersbeleid vast. De tekst van dit beleid is opgenomen in de vrijwilligersmap die aan elke vrijwilliger in bruikleen wordt gegeven. De map bevat daarnaast algemene informatie over de geschiedenis van Slot Zuylen, adressenlijsten van de medewerkers, interviews met vrijwilligers, plattegronden van het Slot en een samenvatting van het calamiteitenplan. Er is gekozen voor een losbladig systeem zodat er gemakkelijk updates of nieuwe informatie kunnen worden toegevoegd
Om de kosten te verlagen in het kader van de noodzakelijke bezuinigingen is besloten de vergoeding af te schaffen met ingang van 1 januari 2013, met uitzondering van de vergoeding voor de schoonmaakuren. In 2013 konden op verzoek reiskosten vanaf 10 kilometer worden vergoed; daarvan hebben 10 vrijwilligers gebruik gemaakt.
Bovendien heeft het bestuur besloten om in maart 2014 te starten met een pilot voor het spaarsysteem ‘Zuyltjes’ waarbij vrijwilligers voor gewerkte uren punten kunnen sparen, die vooralsnog in het Slot kunnen worden verzilverd voor gebruik van een zaal, een rondleiding of producten uit de tuin. Als de proef slaagt, zal uitbreiding worden gezocht bij bedrijven in de omgeving van het Slot met de vraag of zij via dit systeem het werk van de vrijwilligers willen sponsoren.
Om nieuwe vrijwilligers te werven stond Slot Zuylen op 2 november met een stand op de vrijwilligersdag in Maarssenbroek. Dat leverde veel contacten op met andere vrijwilligers-organisaties in de regio, maar bracht helaas weinig extra vrijwilligers naar Slot Zuylen.
Werkgroepen
1. Werkgroep PR
De werkgroep boog zich onder andere over de nieuwe algemene informatiefolder en het PR-marketingplan van Gusta Korteweg. Arjan den Boer verzorgde de vormgeving van alle folders, posters en flyers, Maaike Kraaijenbrink redigeerde de berichten op de website.
2. Projectgroep tuinactiviteiten
De projectgroep Tuinactiviteiten zorgde voor de organisatie en een goed verloop van de Tuindagen en de Fruitdag.
3. Muziekwerkgroep
De Muziekwerkgroep van de Vereniging Vrienden van Museum Slot Zuylen organiseerde totaal zeven zeer diverse concerten. Van klassieke muziek tot Zuid-Amerikaanse klanken, al dan niet gecombineerd met een maaltijd. Omdat alle concerten inmiddels vaste ijkpunten in het jaar zijn geworden, heeft Slot Zuylen een vast publiek opgebouwd dat ieder jaar groeit. Het snertconcert trekt daarbij de meeste bezoekers. De werkgroep streeft ernaar om zoveel mogelijk jonge musici een kans te geven om zich te presenteren.
5. Werkgroep Kinderactiviteiten
Omdat de kinderfeestjes uitbesteed zijn aan Rita Dekker, organiseerde deze groep alleen de activiteit tijdens de tuin- en fruitdagen en de speciale activiteit in de herfstvakantie. Daarnaast nam een aantal leden deel aan de workshop van U-rule (zie p....) voor de ontwikkeling van een game in het Land van Zuylen.
6. Evenementengroep
In de evenementengroep konden de activiteiten van de verschillende werkgroepen op elkaar worden afgestemd. Omdat de verwachting is dat de realisatie van het Koetshuis een grote druk zal leggen op het team en de vrijwilligers, is besloten in 2014 geen jaarthema en themarondleiding te organiseren. Wel zal een kleine expositie in de Tuyllenkamer worden georganiseerd.
24
4.3. Samenwerking met andere organisaties
Utrechtse KastelenBij de groep van vijf partijen die een kasteelmuseum beheren in de Provincie Utrecht - Stichting Exploitatie Kasteel de Haar, Stichting Slot Zuylen, Het Utrechts Landschap (beheerder van kasteel Loenersloot), Stichting Kasteel Amerongen en Stichting tot Beheer Huis Doorn – sloot zich in de loop van het jaar nog een zesde partij aan in de vorm van Museum Oud Amelisweerd. Deze partijen kwamen, naar aanleiding van het ‘traject Wijers’ dat door de Provincie Utrecht in gang was gezet, diverse malen bijeen om de mogelijkheden van samenwerking te onderzoeken. Tijdens de slotbijeenkomst van het traject op 3 december in Slot Zuylen werd het rapport met de titel ‘Kastelen aan Zet’ door dhr. Wijers gepresenteerd aan de Statenleden. De zes kastelen gebruikten deze gelegenheid om de behoefte aan ondersteuning op het gebied van gezamenlijke PR-marketing, sponsoring door bedrijven en acquisitie zaalverhuur te benadrukken.
Vereniging Vrienden van Museum Slot ZuylenDe Vrienden ondersteunen de activiteiten van Slot Zuylen door inzet in menskracht en door het toekennen van projectsubsidies. De jaarlijkse nieuwjaarsborrel wordt georganiseerd samen met de Stichting Slot Zuylen en is bestemd voor leden, medewerkers en vrijwilligers van Slot Zuylen en collega’s uit de regio. Als blijk van waardering is september de maand waarin traditioneel een barbecue wordt aangeboden aan de medewerkers en vrijwilligers van Slot Zuylen.De werkgroep muziek van de Vrienden heeft in 2013 zeven muzikale activiteiten georganiseerd. Van klassieke Barokmuziek tot Zuid-Amerikaanse klanken, al dan niet gecombineerd met een maaltijd. Naast het jaarlijkse “snertconcert” trok een voor het eerst georganiseerde muzikale voorstelling speciaal voor kinderen veel aandacht. Vele ouders en kinderen van 4 tot 8 jaar hebben genoten van de kindervoorstelling “De Olifant” met muziek van Prokofiev .Voor de eerste maal is in november de Slot Zuylen Bridgedrive gehouden, waarin het bridgespel is afgewisseld met korte rondleidingen en een uitgebreide lunch. Het is een groot succes gebleken.Zonder de bijdrage en inzet van de Vrienden zou het niet mogelijk zijn het jaarlijkse programma uit te voeren. De Vrienden informeren hun leden door middel van een Nieuwsbrief, die tweemaal per jaar wordt uitgebracht en via e-mailberichten over actuele zaken en activiteiten van Slot Zuylen.
Genootschap Belle van ZuylenMet het Genootschap Belle van Zuylen (met in Zwitserland de zusterorganisatie Association Suisse Isabelle de Charriere) onderhoudt Slot Zuylen goede betrekkingen. Het genootschap stelt zich tot doel om de bekendheid van het werk van Belle van Zuylen te vergroten door vertalingen uit te geven, onderzoek te entameren en activiteiten te organiseren rond het gedachtegoed van de schrijfster. Elk voorjaar vindt in Slot Zuylen de jaarvergadering plaats, gevolgd door een lezing. Het genootschap leverde een financiële bijdrage aan het beeld van Belle van Zuylen.
VechtsnoerHet Vechtsnoer is een samenwerkingsverband van culturele organisaties in de Vechtstreek die zich bezighouden met behoud, beheer en ontsluiting van cultureel erfgoed. Het Vechtsnoer beschouwt het landschap met daarin de monumenten en objecten als een ‘museum zonder muren’ en wil graag het publiek stimuleren om zelf dit museum te bezoeken door een gezamenlijk samenhangend verhaal te vertellen.Omdat het bestuur van het Vechtsnoer bij de aangesloten leden signalen had opgevangen dat zij te weinig gehoord werden, besloot zij een onderzoek naar de wensen van de leden te laten verrichten. In de zomer kwamen alle leden bijeen om de resultaten te bespreken. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de bestuursleden tot nu toe al hun tijd nodig hadden om de twee grote projecten waarvoor subsidie was verkregen te begeleiden. Daardoor waren de kerndoelen van de organisatie – publieksbereik en behoud/beheer van de collecties – buiten beeld geraakt. Besloten werd om enerzijds een klemmend beroep te doen op de gemeente Stichtse Vecht voor bureau-ondersteuning en anderzijds een aantal interne werkgroepen in te richten om de kerndoelen vorm te geven. Slot Zuylen nam zitting in de werkgroep voor publiekspresentaties en de werkgroep voor collectie-registratie.
25
5. ProjectenIn dit hoofdstuk is een overzicht opgenomen van de projecten bij Slot Zuylen die in het boekjaar zijn afgerond en de projecten waarvoor in het boekjaar subsidie werd verkregen. Een aantal projecten werd geleid door het team van vaste medewerkers, voor specialistische of groots opgezette projecten werden freelance projectleiders ingehuurd. Projectleiders die in dienst waren van Slot Zuylen registreerden hun gewerkte uren zodat loonkosten konden worden doorberekend.
Koetshuis
Doel: herbestemming als theehuis, informatiecentrum Land van Zuylen, receptieruimte en kantoorruimte.Doelgroep: bezoekers van Slot Zuylen en de Vechtstreek.Uitvoerders: Architectenbureau Kühne en Co, aannemersbedrijf Van Zoelen.Subsidiegevers: BankGiro Loterij, Provincie Utrecht, VSB-Fonds, Stichting Dioraphte, Rijksoverheid (Brim-subsidie), kfHeinfonds en Vereniging Vrienden van Museum Slot Zuylen.Totaalbedrag: €692.000
Het 18de eeuwse koetshuis is in de jaren 50 van de 20ste eeuw geschikt gemaakt voor bewoning door de familie van Tuyll van Serooskerken. Slot Zuylen zal de buitenzijde weer zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat van koetshuis terugbrengen: zo worden de bogen van de toegangspoorten voor de rijtuigen hersteld en wordt de betimmering van de houten kap aan de binnenzijde verwijderd zodat de oorspronkelijke balkenconstructie weer zichtbaar wordt. Binnen wordt gestreefd naar maximale ruimte en licht. De bovenzaal kan worden gehuurd voor recepties, presentaties en vergaderingen. In het theehuis wordt zoveel mogelijk gewerkt met fairtrade producten en biologische producten uit eigen tuin en uit de streek.
26
Belle-beeld
Doel: nieuw beeld van Belle van Zuylen voor plaatsing in het Koetshuis.Doelgroep: zo breed mogelijk publiek.Uitvoerders: Maaike Kraaijenbrink, projectleider crowdfunding.Subsidiegevers: Prins Bernhard Cultuurfonds, Vereniging Vrienden van Museum Slot Zuylen, het Bellegenootschap, Joke Schilt en andere particuliere donateurs via crowdfunding.Totaalbedrag: 8.500Beeldhouwster Eveline van Duyl maakte in 2012 een nieuw beeld van Belle van Zuylen, aansluitend bij het Denkeiland, een reeks filosofenkoppen die zij voor het eerst in Museum Beelden aan Zee toonde.
Het beeld van Belle maakte van 3 maart tot 2 juni in het Gerhard Marckshaus te Bremen (Dtsl) deel uit van de tentoonstelling die geheel aan het werk van Eveline van Duyl was gewijd. Aansluitend werd het beeld naar Slot Zuylen gebracht, samen met 6 filosofenkoppen voor de themarondleiding rond ‘Opvoeden’. Het is de bedoeling dat het beeld een prominente plaats krijgt in het verbouwde Koetshuis, als boegbeeld voor het nieuwe ‘ vrouwelijke’ profiel van Slot Zuylen.
Land van Zuylen
Doel: bezoekers informeren over de cultuurhistorische waarde van de Vechtstreek.Doelgroep: zo breed mogelijk publiek.Uitvoerders: Melanie Tangkau (projectleider) Maps and Motion, Bureau Xpex, Monkeybizniz.Subsidiegevers: BankGiro Loterij, Provincie Utrecht, Gemeente Stichtse Vecht.Totaalbedrag: nnbHet informatiecentrum ‘Land van Zuylen’ zal in het Koetshuis worden gevestigd. In samenhang met het verhaal dat rond de familie van Tuyll van Serooskerken en Belle van Zuylen in het Huis wordt verteld, kunnen in het Land van Zuylen de bezoekers informatie krijgen over de omgeving, de Vechtstreek en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Maps and Motion heeft een eerste concept ontwikkeld op basis van de historische kaarten van de omgeving.
Centraal in de ruimte komt een Verhalentafel, waarin de resultaten van het digitaliseringsproject, het oral history project en de beschikbare informatie over de collectie worden gecombineerd.
Restauratie- en onderhoudsprojecten
Het Koetshuis was het sluitstuk van een reeks restauratie- en onderhoudswerkzaamheden aan het hoofdgebouw, de bijgebouwen en de tuin die plaatsvonden in de periode 2008-2013. Dankzij een bijdrage uit het Parelfonds van de Provincie Utrecht kon Slot Zuylen niet alleen de BRIM- en BRHB-projecten voltooien, maar ook het herstel van de Wallenkanten realiseren. Totaal was er met alle werkzaamheden een bedrag van €678.556,-gemoeid, waarvan 500.000 afkomstig was uit het Parelfonds. De accountant nam de controle van de projecten mee in de controle van de jaarrekening.
a. Projecten in de BRIM-regeling
Hoofdgebouw
In 2007 en 2008 is een begin gemaakt met het schilderwerk volgens een meerjarenplan waarbij ieder jaar een gevel geschilderd zou worden. Omdat de kwaliteit van het resterende schilderwerk nog redelijk goed was en de werkzaamheden beter te spreiden is in 2010 besloten om in 2013 de gehele buitenkant van het Hoofdgebouw te laten schilderen door schildersbedrijf Hoogstraten Haarzuilens B.V. uit Vleuten.
Op verschillende plekken op het dak zijn reparaties aan het lood uitgevoerd (roevendaken)
27
door firma Van Vreedendaal en Zn uit Maarssen. De marmeren vloer werd in 2008 geheel hersteld, waarbij twee tegels werden vervangen. In 2014 is de vloer opnieuw onderzocht omdat een aantal tegels los bleek te liggen.
Poortgebouw
Het Poortgebouw is aan de buitenzijde geheel hersteld: de poortdeuren zijn door de firma Jurriëns in de eigen werkplaats hersteld en door de firma Hoogstraten geschilderd. Door de firma Vredendaal zijn kleine reparaties verricht en tot slot heeft de firma van de Burgt en Strooij de stenen delen hersteld.
Hoektoren
Omdat de Hoektoren aan de binnenzijde geheel verbouwd is tot winkel annex ticketoffice, zijn alleen de kosten voor het buitenschilderwerk meegenomen.
Koetshuis
Omdat de verbouwing en restauratie van het Koetshuis waren gepland voor 2013/4, is besloten in 2012 alleen het noodzakelijke schilderwerk te laten doen om verrotting te voorkomen. De overige herstelwerkzaamheden zijn in 2014 uitgevoerd door de firma Van Zoelen die ook de verbouwing voor haar rekening neemt.
Tuinmanswoning
Bij de Tuinmanswoning is verrot houtwerk vervangen, met name aan de dakkapellen en het halfronde raam. Ook is het buitenwerk geschilderd.
b. Projecten in de BRHB-regeling
Slangenmuur
In 2013 zijn herstelwerkzaamheden (voegwerk) aan de basis van de slangenmuur verricht.
Speelhuis Het Engelenhof
Het Engelenhof is een speelhuis in Zwitserse chalet-stijl, gebouwd in de jaren dertig van de 20ste eeuw voor de dochters van F.C.C. baron van Tuyll van Serooskerken. Het staat op het Tournooiveld. Het Engelenhof is een bruikleen van de familie de Roo van Alderwerelt. In 2012 is Het Engelenhof gerestaureerd. Zo zijn op diverse plekken (o.a. bij de schoorsteen) rotte houtenrabatdelen vervangen door nieuw vurenhout en zijn loodaansluitingen vernieuwd door firma Van Vreedendaal. Het gehele speelhuisje is opnieuw geschilderd. De belettering van de naam Engelenhof is opnieuw aangebracht in een (ander) art deco lettertype. Ook de binnenzijde van het speelhuisje is opnieuw geschilderd: de rabbatdelen, deuren, kasten, ramen en schouw zijn door schildersbedrijf Hoogstraten Haarzuilens BV voorzien van de originele groenblauwe kleur. Verder zijn de rietmatten die de zoldering bedekten (binnen en buiten bij de overstek aan de voorzijde) vervangen door firma Van Zanten.
Duiker
De grote duiker aan de buitengracht is niet gerestaureerd maar schoongespoten.
Toegangshek
Het toegangshek tot het terrein van Slot Zuylen is geheel opnieuw geschilderd.
Moestuin; tuinmuur
In 2013 zijn onderhoudswerkzaamheden aan de tuinmuur uitgevoerd: het voeg- en metselwerk is op maaihoogte hersteld.
Kademuur
28
In 2010 is de keermuur boven de waterlijn gerestaureerd door aannemers- en restauratiebedrijf Verwoerd B.V. uit Loenen aan de Vecht.
18e eeuwse brug
Van de 18e eeuwse brug is het voegwerk van de rollaag en het voegwerk onder de waterlijn hersteld. Tevens is een van de gietijzeren balusters van de brugleuning gerestaureerd en is de gehele brugleuning opnieuw geschilderd.
c. Wallenkantenproject
De opdracht voor het herstel van de dakpannenbeschoeiing en het herstel van voeg- en metselwerk aan de kademuur, onder de waterlijn, is gegund aan firma HSB BV uit Nieuwersluis. Na verlaging van het waterpeil van de slotgracht is gestart met de werkzaamheden. Vanaf pontons is de oude dakpanbeschoeiing inclusief houten onderconstructie uitgegraven en vervangen. De dakpannen zijn hergebruikt en aangevuld met nieuwe oude pannen in twee lagen gestapeld. Kapotte oude pannen zijn ter versteviging hergebruikt als stortbed in de slotgracht. In totaal bestaat de nieuwe dakpannenbeschoeiing uit 56 meter Tuile du Nord-dakpannen en 138 meter Oud Hollandse dakpannen. De taluds zijn opnieuw aangevuld met grond en ingezaaid met graszaad (weidemengsel).
Op een enkele plek is een nieuwe houten schottenbeschoeiing geplaatst, te weten bij de muur links van de toegangspoort. De houten palenbeschoeiing bij de duiker onder de toegangsbrug is vervangen. De betonnen beschoeiing achter het Koetshuis is in redelijke staat en wordt niet geheel vervangen maar versterkt d.m.v. ankerstaven.
In 2010 is de keermuur boven de waterlijn gerestaureerd door aannemers- en restauratiebedrijf Verwoerd B.V. uit Loenen aan de Vecht. Om de werkzaamheden onder de waterlijn te kunnen uitvoeren is verlaging van het waterpeil noodzakelijk. Er is voor gekozen om dit werk aansluitend met het werk aan de dakpanbeschoeing in 2012 uit te voeren. Delen van het metselwerk onder de waterlijn zijn opnieuw gevoegd en waar nodig op verschillende plaatsen hersteld. Het werk is uitgevoerd door firma HSB BV uit Nieuwersluis en in december 2012 definitief opgeleverd.
d. Tuinprojecten
Kweekbakken
De kweekbakken in de moestuin van Slot Zuylen dateren uit de 18e, 19e en 20e eeuw.
Een deel van deze bakken is gerestaureerd dan wel verstevigd. Zo zijn de hoeken van enkele lage bakken opnieuw opgemetseld en is de opvallend hoge koude bak met nissen aan de
29
achterzijde volledig gerestaureerd en voorzien van nieuwe broeiramen. Bij de hoge koude bak is in de loop der tijd door zetting en verzakking van de fundering schade aan het metselwerk (‘scheurvorming’ en ‘vergaan’ metselwerk) ontstaan. Voor de restauratie zijn de beide zijgevels, de rollaag, de voor- en achterwand (gedeeltelijk) gedemonteerd. Hierbij werd de spouwmuur duidelijk zichtbaar. De nissen aan de achterzijde, bestaande uit pilasters met segmentboogjes zijn gedemonteerd en teruggebracht en afgedekt met de originele natuurstenen dekplaat. De estriche plavuizen uit het vloertje van de nissen zijn vervangen.
Voor de restauratie zijn de oude bakstenen na afbikken van de oude mortel zo veel mogelijk hergebruikt en is de gehele bak opnieuw gevoegd met een knipvoeg. Als metselmortel is traskalkmortel toegepast. Als finishing touch zijn broeiramen aangebracht die gereconstrueerd zijn aan de hand van ramen van koude bakken van paleis Het Loo. De restauratiewerkzaamheden zijn uitgevoerd door bouw- en restauratiebedrijf Van de Burgt & Strooij. Slot Zuylen zal de hoge koude bak gebruiken om ananassen in te kweken volgens de oude broeimethode.
Boomgaard
Veel fruitbomen zijn oud of ziek en produceren minder fruit. Er worden jonge bomen herplant op de lege plekken. Enkele oude fruitbomen zijn gerooid en door jonge bomen vervangen. De mooie, gezonde oude exemplaren blijven staan. Hierdoor blijft de oude boomgaard gespaard en gaat het karakter niet verloren. De jonge bomen staan op de kweek in de moestuin van Slot Zuylen en worden al in goede vorm gesnoeid. Appelsoorten: o.a. Framboosappel, Paradijsappel, Rode Jopen zoete, Dolphijn. Perensoorten: Vroege Suikery, Bergamotte suisse longue). In de winter van 2013/2014 werden oude bomen gerooid en jonge bomen aangeplant.
Zonnewijzer
De zonnewijzer staat in de zgn. Ster, te midden van buxus. Nadat de letters in de ring op transparant papier zijn overgenomen is de zonnewijzer geheel gestraald en op verschillende plekken opnieuw gesoldeerd (schacht pijl en pijlpunten) en gepoedercoated. Vervolgens zijn de ring en pijlpunten in kleur geschilderd en opnieuw verguld. De letters zijn weer in de ring geschilderd. De werkzaamheden zijn uitgevoerd door schildersbedrijf Hoogstraten Haarzuilens B.V. uit Vleuten.
Bakstenen zuil bij voormalig hek
Op advies van bouw- en restauratiebedrijf Van de Burgt & Strooij is de stenen zuil bij het voormalige hek van de moestuin niet gerestaureerd omdat de te maken kosten zeer hoog zouden zijn in verhouding tot de cultuurhistorische waarde.
Ontwerp moestuin
In 2012/13 is in de moestuin een duidelijke vakkenstructuur aangebracht, ontworpen door hovenier Arnold Achterkamp naar voorbeeld van historische ontwerpen van moestuinen van o.a. Gooilust in ’s-Graveland en Akerendam in Beverwijk. De vakken zijn ingekaderd met houten planken en omzoomd door zandpaden. De historische kas is in het ontwerp opgenomen.
Vervanging buxushagen en rozenstruiken
De buxushagen van de Ster in de formele tuin zijn aangetast door de buxusschimmel. Onzeker is hoe de verspreiding hiervan zal zijn. De hagen dienen te worden vervangen. Op Paleis Het Loo wordt geëxperimenteerd met de hulstsoort Ilex crenata, wat een goede vervanger lijkt te zijn. Er wordt echter nog twee winters aangekeken hoe deze hagen de winter verdragen alvorens voor deze soort gekozen wordt. In seizoen 2015 /2016 worden de buxushagen van de Ster vervangen. In de winter van 2013/2014 worden enkele oude rijkbloeiende rozenstruiken herplant. Bestaande slechtbloeiende soorten worden verwijderd en vervangen door nieuwe soorten. Deze nieuwe soorten zijn rijkbloeiend en ziekte-resistent.
Inrichting Benedenverdieping
Dit project bestaat uit de volgende onderdelen: Kindermuseum, Vrouwen van Zuylen en Linnenkamer. Voor de Linnenkamer heeft het Prins Bernhard Cultuurfonds al een bijdrage van 20.000 euro toegezegd. De werving van de overige fondsen zal in 2014 starten.
30
De door de accountants van Van Zwol Wijntjes gecontroleerde en door het Bestuur vastgestelde jaarrekening 2013 is op aanvraag verkrijgbaar. In dit hoofdstuk volgt een toelichting op de belangrijkste resultaten en verschillen ten aanzien van de begroting.
Het boekjaar 2013 is afgesloten met een operationeel tekort van €30.433,-. Voor een deel wordt dit tekort veroorzaakt door de dalende omzetten uit zaalverhuur en huwelijken en voor een deel uit eenmalige kosten voor de bijgebouwen.
Door de verkoop van de voormalige tuinmanswoning heeft Slot Zuylen een bijzondere bate opgenomen in de winst- en verliesrekening. Hierop zijn de kosten die werden veroorzaakt door de verkoop, zoals juridische en technische kosten, in mindering gebracht.
Omdat de Provincie Utrecht aan de verlening van het subsidie in de regeling Parelfonds een accountantscontrole verbond, is het totale project door de accountants gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende verklaring.
Overzicht subsidiegevers 2013
Provincie Utrecht
Gemeente Stichtse Vecht
VSB-fonds
Stichting Dioraphte
kfHeinfonds
Vereniging Vrienden van Slot Zuylen
Prins Bernhard Cultuurfonds
Rabobank Coöperatiefonds
Leenheren van ‘t Sticht
Elise Mathilde Fonds
Coovels-Smits Stichting
Stichting Restauratie en Onderhoud
6. F
inan
ciën
31
32
ww
w.s
lotz
uyle
n.nl