issn 1800.doc · web viewpredlogom upravnog suda crne gore pokrenut je postupak za ocjenu...

ISSN 1800-5470

USTAVNI SUD CRNE GOREB I L T E N

2009.

PODGORICA

IZDAVAČ: USTAVNI SUD CRNE GORE

PRIPREMILI I UREDILI:

LJILJANA RADOVIĆ, generalni sekretar SudaSANDRA MIKULIĆ, savjetnik Suda

VERA ŽIVKOVIĆ, saradnik

ŠTAMPA:

TIRAŽ: 50

PUBLIHER:CONSTITUTIONAL COURT OF MONTENEGRO

PREPARED AND EDIT BY:LJILJANA RADOVIC, General secretarySANDRA MIKULIC, adviser of the Court

VERA ZIVKOVIC, assosiate

PRINT:

COPIES: 50

UVODNE NAPOMENE

Bilten Ustavnog suda sadrži odluke i rješenja koje je Ustavni sud donio u periodu od 1. januara – 31. decembra 2009. godine, sa odgovarajućim pravnim stavovima – sentencama, koji su sadržani u tim aktima.

Funkcionisanje Suda tokom 2009.godine određeno je značajno proširenim i novim nadležnostima, koje su ustanovljene Ustavom iz 2007.godine.

2

Neposredna ustavnosudska zaštita ljudskih prava i sloboda, kao nova nadležnost Ustavnog suda, obezbjeđuje se kroz institut ustavne žalbe u slučaju povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Odlučivanje Ustavnog suda kao najviše instance u ovoj nadležnosti neposredno doprinosi zaštiti ljudskih prava i sloboda, prije nego što se lice, nezadovoljno pravnom zaštitom pred domaćim sudovima, može obratiti Evropskom sudu za ljudska prava u Strazburu, kao i implementaciji evropskih vrijednosti utvrđenih Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda u pravni sistem Crne Gore.

Pored toga, proširena je nadležnost Ustavnog suda na ocjenu saglasnosti zakona, ne samo sa Ustavom, nego i sa potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima, koja doprinosi kontroli usaglašenosti crnogorskog zakonodavstva sa relevatnim međunarodnim i evropskim standardima.

U periodu nakon donošenja Ustava iz 2007.godine, evidentno je povećanje ustavno-sudskih predmeta, a naročito u 2009.godini (70% više u odnosu na prethodnu godinu), kao i smanjenje broja predmeta iz oblasti opštenormativne kontrole (33,5%), i značajno povećanje ustavnih žalbi (66,5%).

Izdavanje Biltena, kao posebne publikacije, jedan je od načina ostvarivanja principa javnosti rada i približavanja domaćoj i međunarodnoj javnosti ustavno-sudske prakse, posebno kada je u pitanju oblast zaštite ljudskih prava i sloboda, kao najviših ustavnih vrijednosti.

Nadamo se da će odluke i rješenja Ustavnog suda, prezentirane u ovom biltenu, doprinijeti boljem razumijevanju uloge Ustavnog suda, naročito kod odlučivanja po ustavnim žalbama.

Ljiljana Radović Generalni sekretar

3

INTRODUCTORY NOTES

Bulletin of the Constitutional Court contains decisions and solutions, which are adopted by Court during the period between January 1st-December 31st 2009, together with appropriate legal attitudes of the Constitutional Court , which are contained in these acts.

Functioning of the Court in 2009 was determinated by the significantly expended and new competencies, which are established by the Constitution of 2007.

Direct constitutional protection of human rights and freedoms, as a new jurisdiction of the Constitutional Court is ensured through the institution of constitutional complaint in the case of violation of human rights and freedoms guaranteed by the Constitution, after exhaustion of all effective remedies.

4

Desidion of the Constitutional Court as the highest authority directly contributes to the protection of human rights and freedoms , rather than a person dissatisfied with the legal protection before national courts, could turn to the European Court of Human Rights in Strasbourg, as well as the implementation of European values established bu the European Convention for the protection of human rights and fundamental freedoms in the legal system of Montenegro.

Also is expanded the jurisdiction of the Constitutional Court to review the compliance of laws, not only with the Constitution but also with an established and promulgated international treaties, which contributes to the control of conformity of Montenegrin legislation with relevant international and European standards.

In the period after the adoption of the Constitution of 2007 is evident increaseof constitutional cases and especially in 2009 ( 70% more than the previous year ) as well as reducing the number of cases in the area of legislative control (33,5%) and significantly increase of constitutional complaints ( 66,5%).

Publishing of the Bulletin is one of the ways of achieving the principles of transparency and approaching the constitutional practice to domestic and international public, especially when it comes to the area of protection of human rights and freedoms as the highest constitutional values.

We hope that decisions and solutions of the Constitutional Court presented in this Bulletin , will contribute to a better understanding of the role of the Constitutional Court , especially in deciding on constitutional complaints.

Ljiljana Radovic, General secretary

5

S A D R Ž A J

I ODLUKE I RJEŠENJA USTAVNOG SUDA U PERIODU OD 01.01.2009. do 31.12.2009. GODINE

POSTUPAK ZA OCJENU SAGLASNOSTI ZAKONA SA USTAVOM I POTVRĐENIM I OBJAVLJENIM MEĐUNARODNIM UGOVORIMA I SAGLASNOSTI DRUGIH PROPISA I OPŠTIH AKATA SA USTAVOM I ZAKONOM

1. ZAKONI I AKTI SKUPŠTINE

2. UREDBE I DRUGI AKTI VLADE

3. OPŠTI AKTI DRUGIH DRŽAVNIH ORGANA

4. AKTI LOKALNE SAMOUPRAVE- Planiranje i izgradnja objekata- Komunalna djelatnost

6

- Životna sredina- Drugi akti organa lokalne samouprave- Građevinsko zemljište- Porezi

5. OSTALI AKTI - Radni odnosi- Stambena oblast

6. RJEŠENJA O POKRETANJU POSTUPKA

7. PROCESNE PRETPOSTAVKE- Akti prestali da važe prije pokretanja postupka pred Sudom- Nije istekao rok za uskađivanje propisa sa Ustavom- Nenadležnost Suda- Akti temporanog karaktera- Nije opšti pravni akt- Nepostojeća pravna norma- Primjena propisa- Norma ranije ocjenjivana- Neuredan podnesak- Podnosilac odustao od inicijative

POSTUPAK ZA RJEŠAVANJE SUKOBA NADLEŽNOSTI

POSTUPAK RJEŠAVANJA IZBORNIH SPOROVA

POSTUPAK PO USTAVNOJ ŽALBI

- Odluke- Rješenja

II PREDMETNI REGISTAR

7

CONTENT

I DESIDIONS AND SOLUTIONSOF THE CONSTITUTIONAL COURT IN THE PERIOD BETWEEN JANUARY 1st- DECEMBER 31st 2009

PROCEDURE FOR THE ASSESSMENT OF CONFORMITY OF LAWS WITH THE CONSTITUTION AND RATIFIED AND PROMULGATED INTERNATIONAL TREATIES AND THE CONSENT OF OTHER REGULATIONS AND GENERAL ACTS WITH THE CONSTITUTION AND THE LAW

1. LAWS AND ACTS OF PARLAMENT

2. REGULATIONS AND OTHER ACTS OF GOVERNMENT

3. GENERAL ACTS OF OTHER STATE BODIES

4. ACTS OF LOCAL GOVERNMENT-planning and construction of buildings - communal activity- the environment- other acts of local government- building land- axes

5. ATHER ACTS- labor relations- residential area

8

6. DESIDION TO START THR PROCEDURE

7. PROCESS ASSUMPTIONS - acts no longer in force prior to the initiation of proceedings before the Court - not expired term for the harmonisation of regulations with the Constitution - Court has no jurisdiction - acts of the temporal character - not general legal act - non exsistent legal norm - application of regulations - norm is not assessed - disorderly complaint - applicant withdrew the initiative

PROCEDURES FOR RESOLVING CONFLICTS OF COMPETENCE

PROCESS OF RESOLVING ELECTORAL DISPUTES

PROCEEDINGS ON CONSTITUTIONAL COMPLAINTS -decisions -solutions

II SUBJECT REGISTER

9

I

ODLUKE I RJEŠENJA

10

USTAVNOG SUDA OD 01.01.2009 – 31.12.2009. GODINE

1. ZAKONI

11

***Zakon o zaradama i drugim primanjima državnih i javnih funkcionera

(»Službeni list Crne Gore«, br. 33/08)

12

PRIVILEGOVANA PENZIJA DRŽAVNIH FUNKCIONERA, ZBOG PRIRODE NJIHOVIH USTAVNIH DUŽNOSTI I ODGOVORNOSTI, MOGLA BI PREDSTAVLJATI PRAVNI IZRAZ TIH POSEBNOSTI, ALI ONA UVIJEK MORA BITI SRAZMJERNA OPŠTIM SOCIJALNIM I EKONOMSKIM PRILIKAMA.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković, i sudije –Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 32 tačka 1 i člana 45 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da odredbe čl.12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 i 19 Zakona o zaradama i drugim primanjima državnih i javnih funkcionera (»Službeni list Crne Gore«, br. 33/08) nijesu u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i prestaju da važe danom objavljivanja ove odluke.

OBUSTAVLJA SE postupak za ocjenu ustavnosti odredbe člana 10 stav 5 istog zakona.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore«.

O b r a z l o ž e nj e

Rješenjem Ustavnog suda U.br. 86/08, 43/09, 103/09 i 108/09, od 22. oktobra 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti odredaba člana 10 stav 5 i čl. 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 i19 Zakona, označenog u izreci.

U odgovoru na rješenje o pokretanju postupka Skupština Crne Gore, pored ostalog navodi: da se pravo na penziju uređuje zakonom, pa je zakonodavcu obezbijeđeno da to pravo propisuje, mijenja, dopunjava i ukida, zavisno od finansijskih potencijala države, mjera ekonomske i socijalne politike i slično; da neka prava državnih funkcionera moraju biti srazmjerna posebnostima njihovih dužnosti i da kod takvog tumačenja nema neustavnosti osporenih odredaba; da je tim zakonom određen krug lica na koja se zakon odnosi; da se na javne funkcionere odnosi samo odredba o naknadi po prestanku funkcije, jer se pravo na penziju propisano odredbama ovog Zakona na njih ne odnosi; da pravo na naknadu po prestanku funkcije treba tretirati u kontekstu socijalne sigurnosti tih lica, da u slučaju izostanka reimenovanja, a bez novog radnog angažmana ne ostanu bez primanja; da pravo na penziju državnih funkcionera treba posmatrati u kontekstu ovlašćenja i dužnosti koje proizilaze iz načina sticanja i pravne

13

prirode mandata, predstavničke funkcije, odgovornosti u obavljanju funkcija, javnosti rada, ograničenosti mandata, nemogućnosti obavljanja nekih drugih poslova i sl.; da je sličan zakon ocijenjen saglasnim sa Ustavom pred Ustavnim sudom Hrvatske, zbog specifične radno statusne pozicije poslanika; da je Zakon sa pravnog aspekta ustavan, a da li su pojedine odredbe cjelishodne i prihvatljive zbog trenutne složene socijalne situacije u kojoj se nalaze pojedine kategorije zaposlenih, drugo je pitanje; da sadašnji penzioneri nijesu diskriminisani, jer se poslaničke penzije ne isplaćaju iz Fonda penzijskog invalidskog osiguranja, već iz budžeta Crne Gore.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Zakona utvrdio da odredbe čl.12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 i 19 nijesu saglasne sa Ustavom Crne Gore, a da su se stekli uslovi za obustavu postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 10 stav 5 Zakona.

Osporenim odredbama Zakona, koje se nalaze u poglavlju »IV Pravo na penziju« propisano je da: državni funkcioner ima pravo na starosnu penziju i prije ispunjavanja opštih uslova utvrđenih propisima kojima se uređuje penzijsko i invalidsko osiguranje: 1) ako je državnu funkciju obavljao najmanje u dva mandata i ima najmanje 20 godina penzijskog staža osiguranja i najmanje 55 godina života – muškarac, odnosno 50 godina – žena; 2) ako je državnu funkciju obavljao u najmanje tri mandata i ima najmanje 15 godina penzijskog staža osiguranja i da je mandate u smislu ovog zakona najmanje polovina trajanja saziva organa u kojem državni funkcioner vrši funkciju (član 12); da penzija u smislu člana 12 ovog zakona iznosi: za korisnika koji ispunjava uslove iz člana 12 stav 1 tačka 1 ovog zakona 65% od osnovice i uvećava se za 2% za svaki dalji navršetak godine penzijskog staža; za korisnika koji ispunjava uslove iz člana 12 stav 1 tačka 2 ovog zakona 55% od osnovice i uvećava se 2% za svaki dalji navršetak godine penzijskog staža i da iznos penzije iz člana 12 ovog zakona ne može biti veći od 85% od osnovice (član 13); da je osnovica za određivanje penzije iz člana 12 ovog zakona zarada koju bi imalac prava ostvario kao poslanik u Skupštini u vrijeme podnošenja zahtjeva za utvrđivanje prava na penziju (član 14); da državni funkcioner koji je ostvario pravo na penziju po opštim propisima ima pravo na razliku između penzije utvrđene po opštim propisima i penzije koju bi ostvario po ovom zakonu (član 15); da članovi porodice umrlog korisnika penzije imaju pravo na porodičnu penziju koja se određuje od penzije koju je korisnik koristio do dana smrti, u skladu sa propisima kojima se uređuje penzijsko I invalidsko osiguranje, da članovi porodice državnog funkcionera koji je umro, a na dan smrti je stekao pravo na penziju po ovom zakonu imaju pravo na porodičnu penziju kao u stavu 1 ovog člana, da pravo na porodičnu penziju, u skladu sa stavom 1 ovog člana, imaju i članovi porodice državnog funkcionera koji je umro prije stupanja na snagu ovog zakona, a koji je na dan smrti ispunio uslove za sticanje prava na penziju propisane ovim zakonom (član 16); da pravo na penziju po ovom zakonu ima državni funkcioner koji je državnu funkciju iz člana 1 stav 2 ovog zakona obavljao u državnim organima Crne Gore, Savezne Republike Jugoslavije i Državne zajednice Srbija i Crna Gora, u periodu od 27. decembra 1990. godine (član 17); da se razlika sredstava za

14

ostvarivanje prava na penziju po ovom zakonu u odnosu na penziju koja pripada po opštim propisima obezbjeđuje u budžetu Crne Gore i da ukoliko državni funkcioner ne ispunjava opšte uslove za sticanje prava na penziju, iznos penzije po ovom zakonu obezbjeđuje se u budžetu Crne Gore dok korisnik ne ispuni opšte uslove (član 18) i da se postupak ostvarivanja prava na penziju iz ovog zakona ostvaruje po odredbama propisa o penzijskom i invalidskom osiguranju koja se odnose na podnošenje zahtjeva, ostvarivanje prava na penziju, usklađivanje i korišćenje penzije i da će se zahtjev za ostvarivanje prava na penziju podnijet na osnovu Zakona o zaradama i drugim primanjima državnih funkcinera (»Službeni list Crne Gore«, br.17/07) riješiti u skladu sa ovim zakonom (član 19).

Ustavom Crne Gore propisano je: da je Crna Gora građanska, demokratska, ekološka i država socijalne pravde, zasnovana na vladavini prava (član 1 stav 2); da je zabranjena svaka neposredna ili posredna diskriminacija, po bilo kom osnovu (član 8 stav 1); da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma, da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17); da svako ima pravo na rad, na slobodan izbor zanimanja i zapošljavanja, na pravične i humane uslove rada i na zaštitu za vrijeme nezaposlenosti (član 62); da zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu (član 64 stav 1); da je socijalno osiguranje zaposlenih obavezno (član 67 stav 1); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145); da zakon i drugi propis ne može imati povratno dejstvo, da, izuzetno, pojedine odredbe zakona, ako to zahtijeva javni interes utvrđen u postupku donošenja zakona, mogu imati povratno dejstvo (član 147 st.1 i 2) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Ustavom je, dakle, propisano da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i utvrđeni su principi, vladavine prava, socijalne pravde, jednakosti građana, zabrane diskriminacije.

Uređivanje prava na penziju je jedno od zakonskih prava koja pripadaju građanima. S tim u vezi, zakonodavac je ovlašćen da to pravo propiše, a samim tim, da ga mijenja, dopunjava i ukida u zavisnosti od različitih okolnosti, kao što su finansijska mogućnost države, sprovođenje mjera socijalne politike i sl. Međutim, pri uređivanju tih odnosa, zakonodavac je dužan uvažiti granice koje postavlja Ustav, a posebno one koje proizilaze iz načela vladavine prava i socijalne pravde i one kojima se štite određena ustavna dobra i vrijednosti.

15

Osporenim zakonskim odredbama, priznaje se državnim funkcionerima i članovima njihovih porodica poseban pravni položaj pri ostvarivanju prava na penziju. Osim prava koja pripadaju državnim funkcionerima po opštim propisima o penzijskom i invalidskom osiguranju, osporenim zakonskim odredbama priznaju se i dopunska prava na penziju koja se finansiraju iz budžeta Crne Gore, a u odnosu na opšte uslove za sticanje prava na penziju (tj. uslove po opštim propisima o penzijskom i invalidskom osiguranju), osporenim im se Zakonom priznaju privilegovani uslovi, odnosno privilegovane penzije.

Prema članu 1 stav 2 Zakona, pod državnim funkcionerom, u smislu tog zakona, smatra se: predsjednik Crne Gore, predsjednik Skupštine Crne Gore, predsjednik Vlade Crne Gore, potpredsjednik Skupštine, potpredsjednik Vlade, poslanik i ministar. Radi se dakle, o krugu subjekata koji vrše najviše državne funkcije u organima zakonodavne i izvršne vlasti u državi. To su političke funkcije na koje se državni funkcioneri ili biraju ili imenuju na mandate od nekoliko godina i mogu biti ponovo birani ili imenovani na te funkcije.

Postavlja se pitanje: da li je osporenim zakonskim odredbama, koje priznaju pravo na privilegovane penzije svim bivšim i sadašnjim vršiocima državnih političkih funkcija, počev od 27. decembra 1990. godine, postignuta pravična ravnoteža između interesa društvene zajednice i individualnih prava adresata zakona, tj. vršioca državnih funkcija, odnosno srazmjernosti osporene zakonske mjere.

Ustavni sud, u tom smislu, utvrđuje da pravni položaj državnih funkcionera iz člana 1 stav 2 Zakona ima svoje posebnosti koje proizilaze iz Ustava, pa regulisanje njihovih penzija na način koji je različit od opšteg sistema penzijskog osiguranja može biti zasnovano na njihovom posebnom pravnom položaju, pravnoj prirodi mandatnih političkih funkcija proizašlih iz Ustava, povećanoj odgovornosti u vršenju tih funkcija, javnosti rada, ograničenosti mandata, nespojivosti vršenja drugih poslova za vrijeme trajanja mandata, napuštanju u tom razdoblju dotadašnjeg zanimanja ili profesije, itd. Privilegovana penzija državnih funkcionera, zbog prirode njihovih ustavnih dužnosti i odgovornosti, mogla bi, stoga, predstavljati pravni izraz tih posebnosti, ali ona uvijek mora biti srazmjerna opštim socijalnim i ekonomskim prilikama u zemlji.

Ako je prosječna visina penzije objektivni izraz opštih socijalnih i ekonomskih prilika u zemlji, onda visina privilegovane penzije državnih funkcionera ne smije nesrazmjerno odstupati od prosječne penzije. Privilegovane penzije propisane odredbama čl. 12 – 19 Zakona su izrazito nesrazmjerne prosječnim penzijama u zemlji, pa su, stoga, nesaglasne sa članom 1 Ustava, koji Crnu Goru definiše kao građansku državu zasnovanu na principima demokratije, vladavine prava i socijalne pravde.

Pravo na penziju po osporenom članu 17 Zakona ima državni funkcioner koji je neku od navedenih državnih funkcija obavljao u državnim organima Crne Gore, Savezne

16

Republike Jugoslavije i Državne zajednice Srbija i Crna Gora, u periodu od 27. decembra 1990. godine.

Pravo na privilegovane penzije, po utvrđenju Suda, Zakon uređuje retroaktivno. Naime, članom 147 st. 1 i 2 Ustava propisuje se da zakon i drugi propis ne može imati povratno dejstvo, a da samo izuzetno, pojedine odredbe zakona, ako to zahtijeva javni interes utvrđen u postupku donošenja zakona, mogu imati povratno dejstvo.

Predlagači Zakona obrazložili su njegovo retroaktivno dejstvo sledećim razlozima: »Imajući u vidu kako su ovo pitanje pravno regulisale zemlje iz okruženja, cijeneći složenost i značaj poslova, koje vrše državni funkcioneri, kao i specifičnost u načinu rada i stepenu odgovornosti, u novom zakonu predložene su promjene u pogledu uslova i načina sticanja prava na penziju državnih funkcionera, retroaktivno do prvih višestranačkih izbora, do 1. decembra 1990. godine«.

Takvo obrazloženje ne može se smatrati ustavnopravno prihvatljivim dokazom da je ispoštovan ustavni zahtjev da pojedine odredbe zakona mogu imati povratno dejstvo samo izuzetno, ako to zahtijeva javni interes utvrđen u postupku donošenja zakona. Citirano obrazloženje ne objašnjava sadržinu javnog interesa koji bi mogao opravdati retroaktivno protezanje Zakona 19 godina unazad.

Odredbama člana 10 Zakona propisano je da državni, odnosno javni funkcioner koji je profesionalno obavljao funkciju ima pravo da nakon prestanka funkcije godinu dana prima naknadu u visini zarade koju je primio poslednjeg mjeseca vršenja funkcije, da se naknada iz stava 1 ovog člana ostvaruje na lični zahtjev korisnika, koji mora biti podnijet najkasnije 30 dana od dana prestanka vršenja funkcije, da se naknada iz stava 1 ovog člana usklađuje sa zaradom državnog, odnosno javnog funkcionera u periodu dok traje pravo na korišćenje, da pravo iz stava 1 ovog člana prestaje prije utvrđenog roka, ako njegov korisnik: stupi u radni odnos; bude izabran, ili imenovan ili postavljen na drugu funkciju na osnovu koje ostvaruje zaradu, ostvari pravo na penziju, a stavom 5, koji se osporava, da se pravo iz stava 1 ovog člana može produžiti za još godinu dana, ako u tom periodu njegov korisnik stiče pravo na penziju.

Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi iz člana 45 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore za obustavu postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 10 stav 5 Zakona. Ovo sa razloga što, iako nedovoljno precizna, ova odredba Zakona, u suštini, sadrži mjeru (,,pravo iz stava 1 ovog člana može se produžiti još za godinu dana, ako u tom periodu njegov korisnik stiče pravo na penziju’’) koja je opravdana s aspekta zaštite dostojanstva državne funkcije, ali i ekonomičnosti i racionalnosti postupanja države. Može se pokazati, naime, da bi to lice moglo ostati godinu dana prije penzije bez ikakvih primanja ili bez realne mogućnosti zaposlenja. Stoga je, po ocjeni Suda, pravo zakonodavca da utvrdi i dimenzionira navedeno pravo.

17

Na osnovu iznijetih razloga, odlučeno je kao u izreci.

Odluka o prestanku važenja osporenih odredaba Zakona i o objavljivanje ove odluke zasnovana je na odredbi čl. 151 stav 2 i 152 stav 1 Ustava Crne Gore i odredbi člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U. br. 86/08, 43/09, 103/09 i 108/0924. decembar 2009. godineP o d g o r i c a

USTAVNI SUD CRNE GOREPREDSJEDNIK,

dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju(»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 79/08)

USTAVNI PRINCIP JEDNAKOSTI NE PODRAZUMIJEVA JEDNAKOST GRAĐANA U APSOLUTNOM SMISLU, VEĆ GARANTUJE JEDNAKOST GRAĐANA KOJI SE NALAZE U IDENTIČNIM PRAVNIM SITUACIJAMA.OSIGURANICI KOJI SU U NAVEDENIM ORGANIMA RANIJE RADILI NA POSLOVIMA GDJE SE STAŽ OSIGURANJA RAČUNA SA UVEĆANIM TRAJANJEM DOVODE SE U JEDNAK POLOŽAJ U ODNOSU NA STICANJE PRAVA NA PENZIJU SA OSIGURANICIMA KOJI SADA OBAVLJAJU TE POSLOVE.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković, i sudije –Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 32 tačka 9, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

O D L U K U

18

ODBIJA SE predlog za utvrđivanje neustavnosti odredbe člana 197b stav 3 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 47/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 79/08).

NE PRIHVATAJU SE inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti istog člana Zakona.



Predlogom poslanika Socijalističke narodne partije Crne Gore pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti člana 197 b stav 3 Zakona, označenog u izreci.

Radule Pešić i još osam građana iz Berana i Aleksandar Božović, iz Nikšića podnijeli su inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti istog člana Zakona.

U predlogu se, u suštini navodi da je propisivanjem da osiguranici iz člana 197a Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju pravo na penziju mogu ostvariti iako nemaju status ovlašćenih službenih lica, odnosno profesionalnih vojnih lica, odnosno zaposlenih u organima i organizacijama koji u smislu propisa o odbrani rade na poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, pod uslovom da su na tim poslovima proveli najamanje 20 godina, povrijedjen ustavni princip jednakosti gradjana pred zakonom; da primjenom osporene odredbe Zakona osiguranici koji se ne nalaze u radnom odnosu, a obavljali su gore naznačene poslove, u pogledu ostvarivanja prava na penziju, dovedeni su u nejednak položaj u odnosu na osiguranike - zaposlene koji rade na tim poslovima; da tako osiguranik - zaposleni koji radi na gore citiranim poslovima, stiče pravo na starosnu penziju ako je navršio najmanje 50 godina života i 20 godina staža osiguranja, od čega najmanje 10 godina efektivno provedenih na radnim mjestima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, dok osiguranik kojemu je prestao radni odnos na navedenim poslovima, pravo na penziju može ostvariti pod uslovom da je proveo 20 godina na tim poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajenjem; da su na navedeni način gradjani dovedeni u nejednak položaj u pogledu dostupnosti ostvarivanja prava na starosnu penziju pod jednakim uslovima i to po osnovu činjenice da li su zaposleni i rade na poslovima na kojima se u smislu citiranih zakonskih normi staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, ili se pak ne nalaze u radnom odnosu, a radili su na tim poslovima; da je zbog naznačenog, osporenom odredbom Zakona povrijedjen Ustavom utvrdjeni princip jednakosti gradjana pred zakonom, jer se osiguranicima, kojima je zbog objektivnih razloga prestao radni odnos, onemogućava, da pod istim uslovima, kao osiguranici koji se nalaze u radnom odnosu, ostvare pravo na penziju.

19

U inicijativama se navode istovjetni razlozi osporavanja odredbe člana 197 b stav 3, kao i u podnijetom predlogu, s tim što se inicijativom Božović Aleksandra, iz Nikšića, traži da ga Ustavni sud zaštiti u ostvarivanju njegovog, po osnovu rada, stečenog prava na starosnu penziju, jer se osporena norma pogrešno tumači od strane Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja – Podgorica.

Vlada Crne Gore u dostavljenom mišljenju, u najbitnijem, navodi da polazeći od specifičnosti i značaja poslova u pojedinim organima i organizacijama odnosno rizika i opasnosti kojima su izložene odredjene kategorije zaposlenih u njima, izmjenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju iz decembra 2008. godine, propisani su povoljniji uslovi za ostvarivanje prava na penziju od uslova utvrdjenih za ostale osiguranike. Na ovaj način se obezbjedjuje zaštita i osiguranicima koji sada ne rade na poslovima iz člana 197 a Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju za koje se staž osiguranja računa s uvećanim trajanjem, ali su tokom svog radnog vijeka bili rasporedjeni na iste ili slične poslove sa statusom ovlašćenih službenih lica i bili izloženi opasnim i po zdravlje štetnim poslovima. Ovakvim propisivanjem, po mišljenju Vlade, u odnosu na sticanje prava na starosnu penziju, dovode se u jednak položaj osiguranici koji su u navedenim organima ranije radili na poslovima za koje se staž osiguranja računa s uvećanim trajanjem sa osiguranicima koji sada obavljaju te poslove. Polazeći od navedenih razloga, Vlada je mišljenja da je odredba člana 197 b stav 3 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju saglasna s Ustavom Crne Gore, kao i da ovom odredbom Zakona nijesu povrijedjena ustavna načela o ostvarivanju prava i sloboda gradjana i jednakosti gradjana pred zakonom, pa predlaže Ustavnom sudu da odbije predlog kao neosnovan.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Zakona, utvrdio da nije nesaglasna sa Ustavom, odnosno da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti.

Ustavom Crne Gore je propisano da se zakonom u skladu sa Ustavom, uredjuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17 stav 2); da svako ima pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda (član 19); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrdjenim i objavljenim medjunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 47/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 79/08) propisano je: da izuzetno od člana 17, 197 i 198 ovog zakona, pravo na starosnu penziju mogu ostvariti osiguranici – zaposleni koji rade na poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, i to: 1) ovlašćeni službenici u smislu propisa u vršenju

20

unutrašnjih i policijskih poslova; 2) ovlašćeni službenici Agencije za nacionalnu bezbjednost; 3) profesionalna vojna lica na službi u Vojsci Crne Gore; 4) zaposleni u organima i organizacijama koji, u smislu propisa o odbrani, rade na poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajenjem i 5) ovlašćena službena lica u smislu propisa o izvršenju krivičnih sankcija (člana 197 a) i da osiguranik iz člana 197a ovog zakona stiče pravo na starosnu penziju ako je navršio najmanje 50 godina života i 20 godina staža osiguranja, od čega najmanje 10 godina efektivno provedenih na radnim mjestima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, da se u period od 10 godina efektivno provedenih na radnim mjestima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, u smislu stava 1 ovog člana, kumulativno računa period proveden na radnim mjestima, odnosno poslovima iz člana 197a tačka 1 do 5 ovog zakona na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem i da osiguranici iz stava 1 ovog člana pravo na penziju mogu ostvariti iako nemaju status ovlašćenog službenog lica, odnosno profesionalnih vojnih lica, odnosno zaposlenih u organima i organizacijama koji u smislu propisa o odbrani rade na poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajnjem, ako su na tim poslovima proveli najmanje 20 godina (član 197 b).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da je država ovlašćena da uredi način ostvarivanja sloboda i prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja. Saglasno tome Zakonom je uredjen način ostvarivanja i korišćenja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

Polazeći od ovlašćenja propisanih Ustavom, zakonodavac je uredio sistem penzijskog i invalidskog osiguranja, prava i obaveze po tom osnovu, uslove i način ostvarivanja prava, sistem finansiranja, kao i utvrdio radna mjesta, odnosno poslove na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem i druga pitanja od značaja za uredjenje ove oblasti.

Osporenom odredbom člana 197 b stav 3 Zakona utvrdjeno je da osiguranici iz stava 1 ovog člana pravo na penziju mogu ostvariti iako nemaju status ovlašćenih službenih lica, odnosno profesionalnih vojnih lica, odnosno zaposlenih u organima i organizacijama koji u smislu propisa o odbrani rade na poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, ako su na tim poslovima proveli najmanje 20 godina.

Propisujući na ovaj način sticanje prava na penziju za pojedine kategorije osiguranika, zakonodavac je, po ocjeni Suda, postupio saglasno ovlašćenjima propisanim Ustavom.

Navodi podnosioca predloga i inicijativa se zasnivaju na tvrdnjama da su osiguranici koji se ne nalaze u radnom odnosu, a obavljali su poslove propisane

21

osporenom odredbom Zakona, u pogledu ostvarivanja prava na penziju dovedeni u nejednak položaj u odnosu na osiguranike – zaposlene koji rade na tim poslovima.

Ustavni sud je utvrdio da se ovakvim propisivanjem ne narušava ni jedan ustavni princip, pa ni princip jednakosti, na koji se predlogom i inicijativama posebno ukazuje. Naime, ovakvo zakonsko rješenje odnosi se na sve korisnike odredjenih prava koji se nalaze u istoj pravnoj situaciji. Ustavni princip jednakosti, propisan odredbom člana 17 Ustava, ne podrazumijeva jednakost gradjana u apsolutnom smislu, već garantuje jednakost gradjana koji se nalaze u identičnim pravnim situacijama. U konkretnoj pravnoj situaciji se upravo obezbjedjuje zaštita i osiguranicima koji sada ne rade na poslovima iz člana 197a Zakona za koje se staž osiguranja računa sa uvećanijm trajanjem, ali su tokom svog radnog vijeka bili rasporedjeni na iste ili slične poslove sa statusom ovlašćenih službenih lica. Na propisan način je obezbijeđeno da formalna promjena posla, odnosno promjena poslodavca ne dovodi te osiguranike u neravnopravan položaj, ako su na tim poslovima proveli najmanje 20 godina, već se u odnosu na sticanje prava na starosnu penziju dovode u jednak položaj osiguranici koji su u navedenim organima ranije radili na poslovima za koje se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem sa osiguranicima koji sada obavljaju te poslove.

Osim toga predlogom i inicijativama se osporava odredba člana 197b stav 3 i sa aspekta da se njome ne propisuje da osiguranici koji se ne nalaze u radnom odnosu, a obavljali su poslove propisane osporenom odredbom Zakona, treba da budu obuhvaćeni radi ostvarivanja prava na penziju. Međutim, Sud je nadležan da cijeni ustavnost postojećih pravnih normi, a ne i nepostojećih, odnosno što bi ta norma trebalo da sadrži.

Takođe, Sud je utvrdio da osporena odredba Zakona nema retroaktivno dejstvo, jer se njena primjena ne proteže na odnose koji su nastali prije njenog stupanja na snagu, već na pravne situacije koje nastaju nakon stupanja na snagu ovog zakona.

Na osnovu iznijetih razloga odlučeno je kao u izreci.

Odluka o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbi člana 151 stav 2 i odredbi člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U.br. 119/09 USTAVNI SUD CRNE GORE24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

22

DONOSEĆI OSPORENU ODLUKU ČIJOM ODREDBOM JE ODREDILA POSEBNA BIRAČKA MJESTA ZA IZBOR PET POSLANIKA, SKUPŠTINA CRNE GORE NIJE POVRIJEDILA USTAV, A NI PRAVILA MEĐUNARODNOG PRAVA, JER SE RADI O SPECIFIČNOJ GRUPI KOJA IMA POSEBNU ZAŠTITU I PITANJE JE POLITIKE SVAKE DRŽAVE U KOJOJ MJERI ĆE SE ONA OSTVARITI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Miodrag Latković, Zoran Smolović, Desanka Lopičić i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 32 tačka 9 i člana 33 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. marta 2009. godine, donio je

O D L U K U

ODBIJA SE predlog za utvrđivanje neustavnosti i nezakonitosti odredbe člana 2 stav 2 Odluke o skraćenju mandata Skupštine Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 4/09), koju je donijela Skupština Crne Gore.

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 2 stav 2 iste odluke.



Predlogom pet poslanika SNP-a u Skupštini Crne Gore, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 2 stav 2 Odluke označene u izreci.

Srpski nacionalni savjet podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti iste odredbe Odluke. Podnosioci predloga i inicijative smatraju da nije postojao ustavni ni zakonski osnov, da Skupština Odlukom o skraćenju mandata Skupštine Crne Gore, odredi biračka mjesta za izbor pet poslanika na predstojećim parlamentarnim izborima; da se radi o biračkim mjestima na kojima pretežno glasaju Albanci i primjeni izbornog modela koji omogućava odgovarajuću zastupljenost u Skupštini pripadnicima jednog manjinskog naroda, čime se krši ustavni princip iz člana 79 stav 1 tačka 9 Ustava Crne Gore, kojim se jemči pravo pripadnicima manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica na autentičnu zastupljenost u Skupštini Crne Gore i skupštinama jedinica lokalne samouprave. Osporenom odredbom Odluke, po njihovom mišljenju, povređuje se i ustavni princip ravnopravnosti građana i jednakost biračkog prava, iz člana 17 stav 2 i člana 45 stav 3 Ustava Crne Gore.

23

Donosilac osporenog akta nije odgovorio na navode sadržane u podnescima.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Odluke, utvrdio da nije nesaglasna sa Ustavom Crne Gore i zakonom.

Osporenom odredbom Odluke propisano je da će se izbori za pet poslanika na posebnim biračkim mjestima, u smislu člana 12 stav 3 Zakona o izboru odbornika i poslanika, održati saglasno tački 1 Odluke o određivanju biračkih mjesta za izbor pet poslanika u Skupštini Republike Crne Gore (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 51/06).

Ustavom Crne Gore propisano je: da je nosilac suverenosti građanin koji ima crnogorsko državljanstvo, da građanin vlast ostvaruje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika i da se ne može uspostaviti niti priznati vlast koja ne proističe iz slobodno izražene volje građana na demokratskim izborima, u skladu sa zakonom (član 2); da je zabranjena svaka neposredna ili posredna diskriminacija, po bilo kom osnovu i da se neće se smatrati diskriminacijom propisi i uvođenje posebnih mjera koji su usmjereni na stvaranje uslova za ostvarivanje nacionalne, rodne i ukupne ravnopravnosti i zaštite lica koja su po bilo kom osnovu u nejednakom položaju (član 8 st. 1 i 2); da se zakonom, u skladu sa Ustavom uredjuju način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i način ostvarivanja posebnih manjinskih prava, (član 16 tač. 1 i 2); da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma, da su svi su pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo(član 17); da svako ima pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda (član 19); da pravo da bira i da bude biran ima državljanin Crne Gore koji je navršio 18 godina života i ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori, da se biračko pravo ostvaruje na izborima; da je biračko pravo opšte i jednako i da su izbori slobodni i neposredni, a glasanje tajno (član 45); da se pripadnicima manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica jemče prava i slobode koja mogu koristiti pojedinačno i u zajednici sa drugima: 9) na autentičnu zastupljenost u Skupštini Crne Gore i skupštinama jedinica lokalne samouprave u kojima čine značajan dio stanovništva, shodno principu afirmativne akcije (član 79 tačka 9); da Skupštinu čine poslanici koji se biraju neposredno, na osnovu opšteg i jednakog biračkog prava i tajnim glasanjem i da Skupština ima 81 poslanika (član 83); da Skupština donosi druge propise i opšte akte (odluke, zaključke, rezolucije,deklaracije i preporuke) (član 82 tačka 3); da Skupštini može prestati mandat prije vremena na koje je izabrana raspuštanjem ili skraćenjem mandata Skupštine (član 84 stav 2) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Međunarodnim paktom o gradjanskim i političkim pravima (»Službeni list SFRJ«, br. 7/71) propisano je: da se države ugovornice ovog Pakta obavezuju da poštuju i da

24

zajamče prava priznata u ovom Paktu svim pojedincima koji se nalaze na njihovoj teritoriji i potpadaju pod njihovu vlast bez ikakvog razlikovanja, naročito u pogledu rase, boje, pola, jezika, vjeroispovijesti, političkog ili svakog drugog ubjedjenja, nacionalnog ili društvenog porijekla, imovine, rodjenja ili drugog statusa (član 2); da svaki gradjanin, bez ikakvog razlikovanja pomenutog u članu 2 i bez nerazumnih ograničenja, ima pravo i mogućnosti: da glasa i da bude biran na povremenim ispravno održanim izborima, uz jednako i opšte biračko pravo, sprovedenim tajnim glasanjem, kojim se obezbjedjuje slobodno izražavanje volje birača (član 25 b).

Zakonom o izboru odbornika i poslanika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 4/98, 17/98, 14/00, 9/01, 41/02, 46/02 i 48/06) propisano je: da se ovim zakonom uređuju se izbor i prestanak mandata odbornika u skupštinu opštine, Prestonice i glavnog grada i poslanika u Skupštinu Republike Crne Gore i zaštita biračkog prava(član 1) da građani biraju odbornike i poslanike na osnovu slobodnog, opšteg, jednakog i neposrednog biračkog prava, tajnim glasanjem (član 2 stav 1) da se izbor odbornika obavlja u opštini kao jedinstvenoj izbornoj jedinici, da se izbor poslanika obavlja u Republici kao jedinstvenoj izbornoj jedinici i da se u Republici, kao jedinstvenoj izbornoj jedinici, od ukupnog broja poslanika, pet poslanika bira na biračkim mjestima određenim posebnom odlukom Skupštine Republike (član 12)

Ustavnim zakonom za sprovođenje Ustava Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 1/07, 9/08 i 4/09) propisano je da se Ustav Crne Gore primjenjuje danom kada ga proglasi Ustavotvorna skupština Republike Crne Gore,ako u pogledu primjene pojedinih njegovih odredaba ovim zakonom nije drukčije određeno(član 1) i da će se u roku od dvije godine od dana stupanja na snagu ovog zakona uskladiti sa Ustavom Zakon o izboru odbornika i poslanika i Zakon o manjinskim pravima i slobodama (član 8 tač. 1 i 9).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uredjuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje, da su utvrdjeni principi biračkog prava, i to da pravo da bira i da bude biran ima državljanin Crne Gore koji je navršio 18 godina života i ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori, da se biračko pravo ostvaruje na izborima, da je biračko pravo opšte i jednako, da su izbori slobodni i neposredni, a glasanje tajno, da se pripadnicima manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica jemče prava i slobode koja mogu koristiti pojedinačno i u zajednici sa drugima: na autentičnu zastupljenost u Skupštini Crne Gore i skupštinama jedinica lokalne samouprave u kojima čine značajan dio stanovništva, shodno principu afirmativne akcije i da Skupštinu čine poslanici koji se biraju neposredno, na osnovu opšteg i jednakog biračkog prava i tajnim glasanjem.

25

Ustav u članu 1 propisuje da je Crna Gora demokratska, socijalna i ekološka država. Načelo demokratije podrazumijeva da o javnim poslovima odlučuju građani Crne Gore neposredno (referendumom) ili posredno (preko izabranih predstavnika). Ovaj princip proizilazi i neodvojivo je povezan sa određenjem iz člana 2 Ustava, kojom je propisano da suverenost pripada građanima i da građani ostvaruju vlast neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika. Kada je u pitanju biračko pravo, posredna demokratija se ostvaruje u skladu sa odredbom člana 45 Ustava koji obezbjeđuje građanima opšte i jednako biračko pravo, koje je utvrđeno i uređeno kako ustavnim normama tako i aktima niže pravne snage Izvan ovoga Ustav ne uređuje izborni sistem, već postavlja samo osnovna načela koja zakonodavac mora poštovati kod regulisanja ove materije (načelo opštosti i jednakosti izbornog prava, odnosno tajnosti i neposrednosti glasanja).

Osporenom odredbom člana 2 Odluke uređeno je pitanje skraćenja mandata i pitanje postupka izbora za pet poslanika na posebnim biračkim mjestima. Dakle, u jednom propisu, reguliše se više odnosa, tj. normiraju se različiti odnosi tim propisom. Suština ocjenjivanja ovog uredjenja je ovlašćenje donosioca akta i oblik akta kojim se ti odnosi uredjuju. Kako je za skraćenje mandata i izbor pet poslanika na posebnim biračkim mjestima ovlašćen isti donosilac, saglasno Ustavu, odnosno Zakonu o izboru odbornika i poslanika, to, po ocjeni Suda, ovakvo propisivanje nije u suprotnosti sa Ustavom i Zakonom.

Naime, Zakonom o izboru odbornika i poslanika u odredbi člana 12 stav 3 propisano je da se u Republici, kao jedinstvenoj izbornoj jedinici, od ukupnog broja poslanika, pet poslanika bira na biračkim mjestima odredjenim posebnom odlukom Skupštine Republike, iz čega proizilazi da je Skupština Zakonom ovlašćena da svojim aktom uredi ovu materiju. Dakle, po ocjeni Suda, Skupština je mogla da različite odnose uredi istim propisom, s obzirom da ima ustavno i zakonsko ovlašćenje za uređivanje kako pitanja skraćenja mandata, tako i pitanja postupka izbora za pet poslanika na posebnim biračkim mjestima.

Zakonodavac, može propisati pravo manjina da u Skupštini Crne Gore imaju određeni broj mandata. Ovakvo propisivanje je u skladu sa odredbom člana 79 Ustava kojom je utvrđeno da se pripadnicima manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica jamči pravo na autentičnu zastupljenost u Skupštini Crne Gore i skupštinama jedinica lokalne samouprave u kojima čine značajan dio stanovništva, shodno principu afirmativne akcije.

Osporenom odredbom Odluke se ne uređuje postupak izbora poslanika određene nacionalne pripadnosti, pa se, stoga, ustavni princip jednakosti i ravnopravnosti ne može dovesti u pitanje, a njena primjena nije u nadležnosti Ustavnog suda.

26

Pri tome, zakonski osnov za određivanje posebnih biračkih mjesta za izbor pet poslanika sadržan je u odredbi člana 12 stav 3 Zakona o izboru odbornika i poslanika, na osnovu koje se obavezuje Skupština da odlukom uredi to pitanje, što je u skladu sa Ustavom.

Određivanje osporenom odredbom Odluke da će se izbor poslanika na posebnim biračkim mjestima održati saglasno Odluci o određivanju biračkih mjesta za izbor pet poslanika, takođe nije suprotno Ustavu, a ni međunarodnim standardima. Ovo sa razloga što se radi o specifičnoj grupi koja ima posebnu zaštitu i pitanje je politike svake države u kojoj mjeri će se ona ostvarivati.

Ustav ne definiše ko su pripadnici manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica kojima se jamče prava i slobode koja mogu koristiti pojedinačno i u zajednici sa drugima, pa ni prava na autentičnu zastupeljenost u Skupštinu Crne Gore. Takođe, ni Zakon o manjinskim pravima i slobodama i Zakon o izboru odbornika i poslanika ne određuju pripadnike manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica.

Sledstveno tome, po ocjeni Ustavnog suda, osporenom Odlukom ne povređuju se slobode i prava propisane odredbom člana 79 Ustava i ne dovode u neravnopravan položaj pripadnici manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica, već se određuju posebna biračka mjesta gdje će se izvršiti izbor za pet poslanika.

Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci.

Odluka o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbama člana 151 stav 2 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U.br. 19/09 i 21/09 USTAVNI SUD CRNE GORE12. mart 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju

(»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 47/07 i»Službeni list Crne Gore«, br. 79/08)

27

PROPISIVANJEM USLOVA ZA STICANJE PRAVA NA PORODIČNU PENZIJU UDOVICI NE POVREĐUJE SE USTAVNO NAČELO JEDNAKOSTI GRAĐANA PRED ZAKONOM, JER SE UTVRĐIVANJE OSPORENOG PRAVA ODNOSI JEDNAKO NA SVE GRAĐANE KOJI SE NALAZE U ISTOJ PRAVNOJ SITUACIJI

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 205 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 47/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 79/08).


Miroslava Vuković, iz Bara podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 205 Zakona, označenog u dispozitivu, navodeći da je osporenom odredbom oštećena u ostvarivanju svojih prava, jer kao udovica sa navršenih 45 godina života nije ostvarila pravo na porodičnu penziju, koju su, poslije smrti supruga, stekli njihovi sinovi i koristili do završetka školovanja; da je kao nezaposlena sa navršenih 45 godina života, podnijela zahtjev za ostvarivanje prava na porodičnu penziju, koja joj je priznata, a nakon tri mjeseca rješenjem Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, ukinuta sa pozivom na osporeni član.

U odgovoru Vlade Crne Gopre se, u suštini, ističe da su Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju, koji se primjenjuje od 1. januara 2004. godine, članom 44 predviđeni uslovi za ostvarivanje prava na porodičnu penziju za udovicu i udovca, da je prelaznom odredbom člana 206 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju predviđeno da se starosna granica za sticanje prava na porodičnu penziju za udovicu postepeno podiže sa 45 na 50 godina života, da se u skladu sa članom 205 Zakona, uslovi za sticanje prava na porodičnu penzju, kao i njena visina, cijene prema propisima koji su važili do 31. decembra 2003. godine, što znači da će se na podnosioca inicijative, s pozivom na prelaznu zakonsku odredbu, primjenjivati propisi koji su važili do kraja 2003. godine, bez obzira što Zakonom, koji je u primjeni od 1. januara 2004. godine, u osnovnom tekstu nije propisana ta mogućnost.

28

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Zakona, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti.

Osporenom odredbom Zakona propisano je da udovica koja je ispunila uslove za porodičnu penziju prema propisima važećim do 31. decembra 2003. godine, a koja to pravo nije ostvarila prije početka primjene ovog zakona može na svoj zahtjev ostvariti pravo na porodičnu penziju prema propisima koji su važili do 31. decembra 2003. godine; da se odredba stava 1 ovog člana odnosi i na udovicu čiji je bračni drug umro prije početka primjene ovog zakona koja je do dana njegove smrti navršila 40 godina života, pa joj se prema propisima koji su se primjenjivali do 31. decembra 2003. godine obezbeđivalo pravo na porodičnu penziju kada navrši 45 godina život i da se odredba stava 1 ovog člana odnosi i na udovicu koja je, po osnovu obavljanja roditeljske dužnosti prema djeci, stekla pravo na porodičnu penziju po propisima koji su se primjenjivali do 31. decembra 2003. godine, a kojoj je pravo na porodičnu penziju prestalo prije početka primjene ovog zakona, ako je na dan kada joj je prestalo pravo imala navršenih 40 godina života.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma, da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17); da je socijalno osiguranje zaposlenih obavezno i da država obezbjeđuje materijalnu sigurnost licu koje je nesposobno za rad i nema sredstava za život (član 67) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Iz navedenih odredaba Ustava proizilazi da je država ovlašćena da zakonom uredi sistem penzijskog i invalidskog osiguranja, a u okviru taga da utvrdi prava i obaveze po tom osnovu, uslove i način ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, sistem finansiranja i druga pitanja od značaja za uređenje ove oblasti.

Saglasno tome Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju utvrđeno je pravo na porodičnu penziju kao pravo iz penzijskog i invalidskog osiguranja koje se ostvaruje pod uslovima i na način utvrđen ovim zakonom, a stiče se u slučaju smrti osiguranika, odnosno korisnika starosne ili invalidske penzije. Takođe, Zakonom je propisano da pravo na porodičnu penziju mogu ostvariti članovi porodice umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava na starosnu i invalidsku penziju, kao i da su članovi porodice umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava, bračni drug i djeca.

U konkretnom slučaju, polazeći od datog ovlašćenja, zakonodavac je osporenom odredbom uredio uslove za ostvarivanje prava na porodičnu penziju udovice koja to pravo nije ostvarila prije početka primjene novog zakona tj. do 1. januara 2004. godine.

29

Ovakvim propisivanjem, po ocjeni Suda, zakonodavac je postupio saglasno ustavnim ovlašćenjima.

Naime, osporenom odredbom Zakona ne uskraćuje se pravo udovici na porodičnu penziju, na što se inicijativom ukazuje, već se ovoj kategoriji korisnika utvrđuju uslovi za njeno ostvarivanje, a utvrđivanje kruga lica koja mogu ostvariti pravo na porodičnu penziju je iz domena zakonodavne politike, koja nije u nadležnosti Ustavnog suda.

Pored toga, ne povređuje se ni ustavno načelo jednakosti građana pred zakonom, jer se ostvarivanje prava utvrđenog osporenom odredbom Zakona, odnosi jednako na sve građane koji se nalaze u toj pravnoj situaciji.

Pri tome, cjelishodnost osporenog normativnog rješenja, kao i njegovu primjenu, Ustavni sud, saglasno odredbi člana 149 Ustava Crne Gore, nije nadležan da ocjenjuje.

Na osnovu iznijetih razloga riješeno je kao u dispozitivu.

U.br. 71/08 USTAVNI SUD CRNE GORE12. februar 2008. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković

***

Zakon o porezu na promet nepokretnosti(»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 69/03

i »Službeni list Crne Gore«, br. 17/07)

RAZMJENA NEPOKRETNOSTI KOJA SE VRŠI NA OSNOVU UGOVORA JE DVOSTRANI PRAVNI POSAO PRILIKOM KOGA VLASNICI RAZMJENOM SVOJINE ZA SVOJINU DRUGOG VLASNIKA STIČU PRAVO SVOJINE NA RAZMIJENJENOJ NEPOKRETNOSTI I OBAVEZNI SU DA PLATE POREZ NA ONU NEPOKRETNOST KOJU SU STEKLI IZ TOG PRAVNOG POSLA.

30

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 22. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 4 stav 3 Zakona o porezu na promet nepokretnosti (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 69/03 i »Službeni list Crne Gore«, br. 17/07).


Blažo Radičević, iz Kotora, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 4 stav 3 Zakona, označenog u izreci. U inicijativi, pored ostalog, navodi da nije osnovano što je članom 4 stav 3 Zakona utvrđena obaveza plaćanja poreza pri zamjeni nekretnina jednake vrijednosti; da izraz »promet« simbolizuje poslove koji se preduzimaju u cilju ostvarivanja prihoda a tako ostvareni prihod je razlog za obračun poreza po propisanoj stopi; da je propisivanje plaćanja poreza prilikom zamjene bez osnova, jer se u postupku zamjene nekretnina jednake vrijednosti ne postiže nikakav prihod i da zbog toga nema osnova za obračun poreza; da, u principu, jedna strana u pravnom poslu plaća porez (obično kupac), a da je u slučaju zamjene propisana obaveza svake od stranaka da plati porez, odnosno, duplira se poreska stopa i da, sa stanovišta efekata u prihodnom smislu, postavlja se pitanje opravdanosti ovakvog načina oporezivanja.

Vlada Crne Gore nije dostavila odgovor na navode sadržane u inicijativi.

Odredbom člana 4 Zakona, pored ostalog, propisano je da je predmet oporezivanja promet nepokretnostii, da se prometom nepokretnosti u smislu ovog Zakona, smatra svako sticanje vlasništva na nepokretnosti u Crnoj Gori i stavom 3 ovog člana da se sticanjem vlasništva na nepokretnosti, u smislu stava 2 ovog člana, smatra: kupoprodaja, razmjena, nasleđivanje, poklon, unošenje i izuzimanje nepokretnosti iz privrednog društva, sticanje nepokretnosti u postupku likvidacije ili stečaja, sticanje nepokretnosti na osnovu odluke suda ili drugog nadležnog organa, kao i drugi načini sticanja nepokretnosti od strane drugih lica.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe člana 4 stav 3 Zakona, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i druga pitanja od interesa za Crnu Goru (član 16 tač. 1 i 5); da su svi pred

31

zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17 stav 2); da se država finansira od poreza, dažbina i drugih prihoda; da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine i da se porezi i druge dažbine mogu uvoditi samo zakonom (član 142); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Iz citiranih odredaba Ustava, pored ostalog, proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje pa i pitanje poreza, da se država finansira od poreza, dažbina i drugih prihoda i da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine koje se uvode zakonom.

S tim u vezi, Zakonom o porezu na promet nepokretnosti uređena su pitanja obaveze plaćanja poreza na promet nepokretnosti na području Crne Gore, određeno da ti prihodi pripadaju budžetu Države, budžetima jedinica lokalne samouprave i egalizacionom fondu, u tačno utvrđenoj srazmjeri; utvrđen je predmet oporezivanja, obveznici plaćanja poreza, poreske osnovice, stope poreza, nastanak poreske obaveze, načini utvrđivanja poreza, naplata i povraćaj poreza.

U konkretnom slučaju, osporenim stavom 3 odredbe člana 10 Zakona utvrđeno je da je predmet oporezivanja sticanje vlasništva i po osnovu razmjene nepokretnosti.

Sud je ocjenjivao ustavnost osporene odredbe imajući u vidu odredbe člana 4 i odredbe čl. 5, 6 i 8 Zakona. Naime, odredbama člana 4 Zakona, utvrđen je: predmet oporezivanja, tj. da je oporeziv promet nepokretnosti (stav 1); da se prometom nepokretnosti, u smislu tog zakona, smatra svako sticanje vlasništva na nepokretnosti u Crnoj Gori (stav 2); da se sticanjem vlasništva na nepokretnosti, u smislu stava 2 tog člana, smatra kupoprodaja, razmjena, nasleđivanje, poklon, unošenje i izuzimanje nepokretnosti iz privrednog društva, sticanje nepokretnosti u postupku likvidacije ili stečaja, sticanje nepokretnosti na osnovu odluke suda ili drugog nadležnog organa, kao i drugi načini sticanja nepokretnosti od strane drugih lica (stav 3); da se nepokretnostima, u smislu ovog zakona, smatraju zemljišta i građevinski objekti (stav 4), a odredbama stavova 5 i 6 istog člana, bliže je određeno šta spada u zemljišta i građevinske objekte iz stava 4 istog člana. Odredbama člana 5 Zakona utvrđeno je da se novoizgrađeni građevinski objekti oporezuju prema Zakonu o porezu na dodatu vrijednost, a da se novoizgrađenim građevinskim objektima smatraju objekti ili njihovi djelovi koji su sagrađeni, isporučeni ili plaćeni nakon početka primjene Zakona o porezu na dodatu vrijednost. Odredbama člana 6 Zakona, koje utvrđuju da je obveznik plaćanja ovog poreza sticalac nepokretnosti (stav 1), propisano je da je, pri razmjeni nepokretnosti, obveznik poreza na promet nepokretnosti svaki učesnik u razmjeni (stav 2), a odredbama člana 8 stav 4 Zakona utvrđeno je da se kod razmjene nepokretnosti

32

poreska osnovica utvrđuje za svakog učesnika u razmjeni, prema tržišnoj vrijednosti nepokretnosti koje su predmet razmjene.

Polazeći od toga da je porez javni prihod i da se saglasno Ustavu samo zakonom mogu propisivati porezi njihova visina, način obračunavanja i plaćanja, poreski obveznici i druga pitanja, važna za pravilnu primjenu poreskih propisa, Ustavni sud je ocijenio da se zakonodavac u konkretnom slučaju kretao u okviru ustavnih ovlašćenja. Razmjena nepokretnosti, koja se vrši na osnovu ugovora, je dvostran pravni posao, prilikom koga vlasnici, razmjenom svojine za svojinu drugog vlasnika, stiču pravo svojine na razmijenjenoj nepokretnosti i obavezni su da plate porez na promet za onu nepokretnost koju su iz tog pravnog posla stekli. Pri tome, nije u domenu kontrole ustavnosti propisa koju vrši Ustavni sud, saglasno odredbi člana 149 Ustava, da utvrđuje opravdanost i cjelishodnost osporene odredbe Zakona, a što se inicijativom traži.

Na osnovu iznijetih razloga riješeno je kao u izreci.

U. br. 119/08 USTAVNI SUD CRNE GORE22. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju(»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 47/07 i

»Službeni list Crne Gore«, br. 79/08)

PROPISUJUĆI OSPORENIM ODREDBAMA ZAKONA USLOVE ZA STICANJE PRAVA NA PORODIČNU, ODNOSNO STAROSNU PENZIJU, ZAKONODAVAC NIJE POVRIJEDIO PRINCIP JEDNAKOSTI OSIGURANIKA PRED ZAKONOM, JER SE OVAJ PRINCIP ODNOSI NA JEDNAKOST U PRAVIMA, A NE I NA JEDNAKOST U USLOVIMA POD KOJIMA SE POJEDINO PRAVO OSTVARUJE I SVI OSIGURANICI KOJI SE NAĐU U ISTOJ PRAVNOJ SITUACIJI, OSTVARUJU ISTO PRAVO POD ISTIM USLOVIMA PROPISANIM TIM ODREDBAMA ZAKONA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana

33

40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATAJU SE inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba čl. 17 i 44 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04 i 47/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 79/08).


Roza Martinović, iz Ulcinja i Bosiljka Vulević, iz Bara, podnijele su inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba čl. 17 i 44 Zakona, označenog u dispozitivu. Podnosioci inicijative ističu da nijesu ostvarili pravo na starosnu, kao ni na porodičnu penziju, jer nijesu ispunjavali uslove propisane osporenim odredbama Zakona koje su, po njihovom mišljenju, nesaglasne sa Ustavom i da su im zbog toga povrijeđena ustavna prava, kao i princip jednakosti.

Vlada Crne Gore je dostavila mišljenje o ustavnosti odredaba čl. 17 i 44 Zakona. U odnosu na ustavnost odredbe člana 17 ističe se da prema ovoj odredbi osiguranik stiče pravo na starosnu penziju kada kumulativno ispunjava uslove u pogledu navršenih godina života i dužine penzijskog staža, odnosno staža osiguranja. Navršene godine života i staža su, kao uslov za sticanje prava na starosnu penziju utvrđeni kao donja granica, odnosno minimum koji mora biti ispunjen u svakom konkretnom slučaju. Pravo na starosnu penziju pri ispunjenju uslova od navršenih 65 (muškarac) odnosno 60 (žena) godina života i najmanje 15 godina penzijskog staža, ustanovljeno je u cilju zaštite starijih osiguranika sa nižim stažom, u skladu sa odredbama Konvencije broj 102 Međunarodne organizacije rada o minimalnim normama socijalne sigurnosti. Vlada je mišljenja da je i osporena odredba člana 44 Zakona, kojom su predviđeni uslovi za ostvarivanje prava na porodičnu penziju za udovicu i udovca, saglasna sa Ustavom. Naime, osnovni uslov za ostvarivanje prava na porodičnu penziju po osnovu smrti bračnog druga je navršenje 50 godina života do njegove smrti. Na taj način se izjednačavaju uslovi za ostvarivanje prava na porodičnu penziju za udovicu sa uslovima koji važe za udovca. Prelaznom odredbom člana 206 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju predviđeno je da se starosna granica za sticanje prava na porodičnu penziju za udovicu postepeno podiže sa 45 na 50 godina, u periodu od 10 godina (od 2004 do 2012 godine) i to svake kalendarske godine za po šest mjeseci. Na ovaj način se izjednačavaju uslovi za ostvarivanje prava na porodičnu penziju za udovicu s uslovima koji važe za udovca i omogućava udovici koja nije navršila 50 godina života da može ostvariti pravo na porodičnu penziju pod povoljnijim uslovima u pogledu godina života.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine odredaba čl. 17 i 44 Zakona, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njihove ustavnosti.

34

Osporenim odredbama Zakona, propisano je: da osiguranik stiče pravo na starosnu penziju kad navrši 65 (muškarac), odnosno 60 (žena) godina života i najmanje 15 godina penzijskog staža i da osiguranik stiče pravo na starosnu penziju kad navrši 40 (muškarac), odnosno 35 (žena) godina staža osiguranja i najmanje 55 godina života (član 17) i da udovac, odnosno udovica stiče pravo na porodičnu penziju, ako je: 1) do smrti bračnog druga navršio, odnosno navršila 50 godina života, 2) do smrti bračnog druga ili u roku od jedne godine od dana smrti bračnog druga postao potpuno nesposoban, odnosno nesposoban za rad i 3) poslije smrti bračnog druga ostalo jedno dijete ili više djece koja imaju pravo na porodičnu penziju po tom bračnom drugu, a udovac, odnosno udovica obavlja roditeljsku dužnost prema toj djeci i da udovac, odnosno udovica kod koga, u toku trajanja prava po tom osnovu, nastupi potpuna nesposobnost za rad, zadržava pravo na porodičnu penziju dok postoji ta nesposobnost i da udovac, odnosno udovica koji, u toku trajanja prava na porodičnu penziju stečenog u skladu sa stavom 1 tač. 2 i 3 ovog člana, navrši 50 godina života trajno zadržava pravo na porodičnu penziju (član 44).

Ustavom Crne Gore propisano je da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma i da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17); da je socijalno osiguranje zaposlenih obavezno i da država obezbjeđuje materijalnu sigurnost licu koje je nesposobno za rad i nema sredstva za život (član 67) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje, da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma, da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo i da je socijalno osiguranje zaposlenih obavezno. Ustav, dakle, ne uređuje uslove i način ostvarivanja sloboda i prava, pa i prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, već utvrđuje da se prava i način njihovog ostvarivanja uređuju zakonom. S tim u vezi, Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju uređen je sistem penzijskog i invalidskog osiguranja, prava i obaveza po tom osnovu, uslovi i način za njihovo ostvarivanje, sistem finansiranja i druga pitanja od značaja za uređivanje ove oblasti.

Propisujući osporenim odredbama čl. 17 i 44 Zakona uslove za sticanje prava na starosnu penziju, odnosno uslove za ostvarivanje prava na porodičnu penziju, zakonodavac je, po ocjeni Suda, postupio saglasno ovlašćenjima propisanim Ustavom. Osporenim odredbama Zakona ne uskraćuju se Ustavom utvrđena prava, već se,

35

saglasno navedenim ovlašćenjima, utvrđuju uslovi za ostvarivanje tih prava, konkretno, uslovi za sticanje prava na starosnu, odnosno porodičnu penziju. Koje će godine života i godine staža osiguranja za ostvarivanje prava na starosnu penziju biti propisane, kao i godine života i drugi uslovi za ostvarivanje prava na porodičnu penziju, stvar je zakonodavne politike koju ovaj Sud nije nadležan da ocjenjuje. Osporenim odredbama Zakona nije povrijeđen princip jednakosti osiguranika pred zakonom, jer se ovaj princip odnosi na jednakost u pravima, a ne i na jednakost u uslovima pod kojima se pojedino pravo ostvaruje i svi osiguranici, koji se nađu u istoj pravnoj situaciji, ostvaruju isto pravo pod istim uslovima propisanim osporenim odredbama Zakona.

Ustavni sud, saglasno odredbama člana 149 Ustava, nije nadležan da ocjenjuje da li se osporene odredbe Zakona pravilno tumače i primjenjuju, a što se u inicijativama zahtijeva.


U. br. 147/08 i 148/08 USTAVNI SUD CRNE GORE12. mart 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o insolventnosti privrednih društava(»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 6/02, 1/06, 2/07 i


PROPISIVANJEM OSPORENIM ODREDBAMA ZAKONA DA ĆE SE U ZAVISNOSTI OD VRIJEDNOSTI IMOVINSKE MASE, UTVRDITI I NAKNADA STEČAJNOG UPRAVNIKA, IZNOS VISINE KONAČNE NAKNADE I PRAVO PRIVREMENOG STEČAJNOG UPRAVNIKA NA JEDNOKRATNU NAKNADU ZA RAD KOJA ZA MJESEC DANA RADA NE MOŽE PREĆI IZNOS MJESEČNE PLATE STEČAJNOG SUDIJE, NE POVREJĐUJU SE USTAVNA NAČELA NA KOJA PODNOSILAC U INICIJATIVI UKAZUJE.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Đole Sekulović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1Ustava Crne Gore i člana 33 tačka 4 i

36

člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 21 stav 4, 5 i 10 Zakona o insolventnosti privrednih društava (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 6/02, 1/06 i 2/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 62/08).


Radoš - Lolo Kastratović, advokat iz Podgorice, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 21 st. 4, 5 i 10 Zakona, navedenog u dispozitivu. U inicijativi se navodi da se osporenim odredbama povređuje ustavni princip iz čl.16,17,19,58, 139 i 145 Ustava; da je Ustavni sud donio Odluku U.br. 77/05, od 22. decembra 2005. godine kojom je utvrdio da odredba člana 21 stav 3 Zakona o insolventnosti privrednih društava (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 6/02) nije u saglasnosti sa Ustavom i da prestaje da važi danom objavljivanja te odluke; da je sadašnjim članom 21 stav 4, 5 i 10 Zakona zadržano isto činjenično i pravno rješenje; da je ograničenim limitom od 25000 visine naknade stečajnog upravnika u stavu 5 onemogućena adekvatna naknada istim, shodno obimu posla koji obavljaju čime su stečajni upravnici dovedeni u nejednak položaj sa upravnicima koji rade u manje obimnim ili manje zahtjevnim predmetima, a time zakonodavac povređuje princip da se za različit rad mora omogućiti različit obračun i visina naknade; da se u stavu 10 direktno povređuje prirodni i ustavni princip da se određeni specifični rad ne može identifikovati sa potpuno drugim radom i poslom, odnosno da se rad privremenog stečajnog upravnika ne može i ne smije identifikovati i ograničavati sa platom i iznosom zarade sudije.

U mišljenju Vlade Crne Gore u suštini se navodi: da su zakonom čije se odredbe osporavaju, shodno ustavnim načelima, uređeni uslovi i postupak stečaja, lične uprave u stečaju i reorganizacije privrednih društava, ustanova i preduzetnika, kao i prava i obaveze učesnika i trećih lica u ovim postupcima; da je osnovno polazište pri propisivanju osporenih odredaba člana 21 Zakona, odredba člana 21 stav 3 Zakona , koja nije predmet inicijative, kojom je utvrđeno da visinu naknade za rad stečajnog upravnika određuje sud na osnovu obima i složenosti poslova, ukupnog rada stečajnog upravnika, njegovog doprinosa efikasnom sprovođenju stečajnog postupka i vrijednosti novčane stečajne mase i da rješenja sadržana u osporenim odredbama Zakona predstavljaju normativnu razradu ovog stava, odnosno opredjeljenja i da je tim

37

odredbama Zakona zakonodavac ispoštovao i ustavni princip jednakosti svih pred zakonom, budući da je obavljanje istih poslova predviđenih Zakonom u istoj pravnoj situaciji (otvoren stečajni postupak), u odnosu na naknadu za rad stečajnih upravnika, uređeno na istovjetan način .

Ustavni sud je nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Zakona, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenjivanje njihove ustavnosti.

Osporenim odredbama Zakona propisano je da se konačna naknada za rad stečajnom upravniku, u slučaju kad se ne sprovodi lična uprava u stečaju ili reorganizacija, određuje se na sljedeći način: na vrijednost prodatih sredstava do 500 € ili manje 25 €, na vrijednost prodatih sredstava od 501 – 5.000 € 10%, na vrijednost prodatih sredstava od 5.001 – 50.000 € 5%, na vrijednost prodatih sredstava od 50.001 -500.000 € 3% i na sve iznose preko 500.000 € 1%; da visina konačne naknade za rad stečajnog upravnika iz stava 4 ovog člana može da iznosi najviše 25.000 € i da privremenom stečajnom upravniku pripada pravo na jednokratnu naknadu za rad koja za mjesec dana rada ne može preći iznos mjesečne plate stečajnog sudije.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma i da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17); da svako ima pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda (član 19); da se jemči pravo svojine i da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu (član 58 st. 1 i 2); da se jemči sloboda preduzetništva i da se sloboda preduzetništva može ograničiti samo ako je to neophodno radi zaštite zdravlja ljudi, životne sredine, prirodnih bogatstava, kulturne baštine ili bezbjednosti i odbrane Crne Gore (član 59); da se ekonomsko uređenje zasniva na slobodnom i otvorenom tržištu, slobodi preduzetništva i konkurencije, samostalnosti privrednih subjekata i njihovoj odgovornosti za preuzete obaveze u pravnom prometu, zaštiti i ravnopravnosti svih oblika svojine (član 139) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145). Saglasno navedenim ustavnim ovlašćenjima donijet je i Zakon o insolventnosti privrednih društava koji uređuje uslove i postupak stečaja, lične uprave u stečaju i reorganizacije privrednih društava, ustanova i preduzetnika, kao i prava i obaveze učesnika i trećih lica u ovim postupcima. Sloboda privređivanja i sloboda preduzetništva garantovani su odredbom člana 59 stav 1 Ustava. Uslovi pod kojima se vrši preduzetništvo i realizuje tržišno privređivanje se, saglasno citiranoj odredbi člana 16 tačka 1 Ustava, uređuju zakonom. Norma o slobodi preduzetništva i privređivanja, pored brojnih zakona, nalazi se i u Zakonu o insolventnosti privrednih društava kojom su, u

38

završnoj fazi privređivanja, uređeni uslovi i postupak stečaja, lične uprave u stečaju, i prava i obaveze učesnika i trećih lica u ovom postupku.

Sam naziv Zakona upućuje da je osnovni i opšti razlog uvođenja stečaja insolventnost, odnosno nesposobnost za plaćanje. Utvrđivanje pravila za uspostavljanje korelacije između povjerioca i dužnika u odnosu na dospjele novčane obaveze i namirenje potraživanja u slučaju insolventnosti privrednog društva, krajnji je cilj regulisanja predmetne materije. Budući da uređivanje postupka privređivanja predstavlja jedinstvenu normu, koju čini više propisa, koji objašnjavaju izvjesne okolnosti u vezi sa njenom primjenom, ono se mora sagledati u kontekstu cjelovitih rješenja i sa njima povezanih pojedinačnih određenja. Tako je obim imovine kojom odgovaraju pojedina privredna društva u zavisnosti od oblika društva, opredijeljen Zakonom o privrednim društvima. Ta imovina, kada je u pitanju dužnik, je u uskoj vezi sa pojmom stečajne mase.Osporenim odredbama Zakona je propisano da će se u zavisnosti od vrijednosti imovinske mase, utvrditi i naknada stečajnog upravnika, iznos visine konačne naknade i pravo privremenog stečajnog upravnika na jednokratnu naknadu za rad koja za mjesec dana rada ne može preći iznos mjesečne plate stečajnog sudije. Ova rješenja sadržana u osporenim odredbama Zakona predstavljaju normativnu razradu odredbe člana 21 stav 3 Zakona, kojom je utvrđeno da visinu naknade za rad stečajnog upravnika određuje sud na osnovu obima i složenosti poslova, ukupnog rada stečajnog upravnika, njegovog doprinosa efikasnom sprovođenju stečajnog postupka i vrijednosti novčane stečajne mase.

Imovina je, dakle, Zakonom određena i iz nje se namiruju svi povjerioci i isplaćuju troškovi stečajnog postupka. Potraživanja i troškovi su realne vrijednosti, koje zavise od pravnih i drugih poslova, i utiču na konačno namirenje povjerilaca. Zakonodavac je stavom 5 člana 21 limitirao visinu naknade, a izuzetno od stava 5 ovog člana, saglasno stavu 6, sud može, posebnim rješenjem, u slučajevima izuzetne složenosti, velikog obima poslova i vremena trajanja stečajnog postupka, uvećati naknadu iz stava 5 ovog člana. Rješenje se donosi na obrazloženi predlog stečajnog upravnika, uz prethodno pribavljenu saglasnost odbora povjerilaca, ako je takav odbor osnovan, ili povjerilaca koji imaju 10 najvećih neobezbijeđenih potraživanja.U stavu 7 istog člana propisano je da ako stečajni upravnik svojim naročitim zalaganjem uspije unovčiti imovinu prije isteka roka od godinu dana od dana prihvatanja predloga za otvaranje stečajnog postupka, ima pravo na uvećanu naknadu od 5% konačne naknade iz st.4 i 5 ovog člana za svaki mjesec dana skraćenja roka unovčenja imovine, s tim da povećanje po tom osnovu može iznositi najviše do 20%.

Ovakvim propisivanjem, po ocjeni Ustavnog suda, zakonodavac nije povrijedio princip iz člana 58 Ustava, kojim se jemči pravo svojine i da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu.

39

Kada naknada upravnika u stečajnom postupku ima svoj ekvivalent u obimu poslova i drugim rezultatima (može se vrednovati na način na koji se ocjenjuje kvalitet i rezultati rada), tada bi kao realni trošak stečajnog postupka, ta naknada mogla biti namirena iz stečajne mase. Iz tog razloga osporene odredbe člana 21 Zakona, same po sebi, ne predstavljaju povredu pomenutih ustavnih načela. Naprotiv, takvim propisivanjem isključuje se mogućnost zloupotrebe prava, jer se može vezati za troškove i naknadu određenu u zavisnosti od realnih parametara, za koju je zakonodavac ovakvim propisivanjem, obezbijedio realizaciju.

Vrednovanjem tih kriterijuma na način sadržan u osporenim odredbama Zakona nije doveden u pitanje ni ustavni princip iz odredbe člana 17 Ustava, kojim je garantovana jednakost svih pred zakonom. U ovom slučaju zakonodavac je taj princip ispoštovao, budući da je za obavljanje istih poslova predviđenih Zakonom, u istoj pravnoj situaciji (otvoren stečajni postupak), u odnosu na naknadu za rad stečajnog upravnika, uredio na istovjetan način.


U.br. 155/08 PREDSJEDNIK12. mart. 2009. godine USTAVNOG SUDA CRNE GORE,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o Ustavnom sudu Crne Gore(»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08)

PROPISIVANJEM ZAKONOM USLOVA ZA PODNOŠENJE USTAVNE ŽALBE I NJIHOVIM ISPUNJAVANJEM, NE OGRANIČAVAJU SE USTAVOM ZAJEMČENA PRAVA I SLOBODE NITI SE DEROGIRAJU ILI POVREĐUJU USTAVNE NORME O GARANTOVANOM PRAVU NA PRAVNI LIJEK I USTAVNO NAČELO O JEDNAKOSTI SVIH PRED ZAKONOM.

USTAVNO OVLAŠĆENJE ZAKONODAVNOG ORGANA DA URADI PRAVA I OBAVEZE U POSTUPKU OSTVARIVANJA I ZAŠTITE LJUDSKIH PRAVA I SLOBODA PODRAZUMIJEVA I OVLAŠĆENJE DA MIJENJA SADRŽAJ PRAVA I OBAVEZA, DA USPOSTAVLJA NOVA PRAVA I OBAVEZE, ŠTO JE IZRAZ ZAKONODAVNE POLITIKE I U OKVIRU JE USTAVNE SAMOSTALNOSTI ZAKONODAVCA.

40

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Miodrag Latković, Đole Sekulović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 18. juna 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 50 stav 1, člana 51 stav 1 i člana 59 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08).


Stranka penzionera i invalida Crne Gore, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 50 stav 1, člana 51 stav 1 i člana 59 Zakona, označenog u izreci, navodeći da je odredba člana 50 stav 1 Zakona nezakonita, protivustavna i suprotna međunarodnim konvencijama o ljudskim pravima, a posebno Univerzalnoj deklaraciji o ljudskim pravima OUN prema kojoj su ljudska prava univerzalna, neotuđiva, nedjeljiva i ne mogu se ukidati; da se ovom odredbom Zakona o ograničenju vremenske zaštite za podnošenje žalbe u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta ratifkuju nezakoniti i protivustavni pojedinačni akti kojima je narušeno neko pojedinačno pravo, što je u direktnoj suprotnosti sa članom 9 Međunarodnog pakta o ekonomskim, socijalnim i kultunim pravima; da je odredba člana 51 stav 1 Zakona kojom se propisuje obaveza preciziranja odredbe Ustava kojom se određeno pravo, odnosno sloboda jamči suprotna čl. 17 i 19 Ustava i da član 59 Zakona u pogledu određenja da odluke Ustavnog suda imaju pravno dejstvo od dana dostavljanja učesnicima u postupku, otklanja negativne posljedice osporenih pojedinačnih akata, samo od dana dostavljanja, ali ne i ranije.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Zakona, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenju njihove ustavnosti.

Osporenim odredbama Zakona propisano je: da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom (član 50 stav 1); da ustavna žalba mora da sadrži ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis

41

podnosioca ustavne žalbe (član 51 stav 1) i da odluka Ustavnog suda kojom je usvojena ustavna žalba ima pravno dejstvo od dana dostavljanja učesnicima u postupku (član 59).

Ustavom Crne Gore propisano je, da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i druga pitanja od interesa za Crnu Goru (član 16 tač.1 i 5); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145); da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1) i da se odluka Ustavnog suda objavljuje i da je obavezna i izvršna (član 151 st. 2 i 3).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje uređuje zakonom, pa i pitanje organizacije i postupaka pred Ustavnim sudom, pravnog dejstva njegovih odluka i druga pitanja od značaja za njegov rad. Saglasno tome Zakonom, čije se odredbe osporavaju, propisani su uslovi, rok za podnošenje i sadržina ustavne žalbe. Utvrđivanje odredbom člana 50 stav 1 Zakona, roka od 60 dana za podnošenje ustavne žalbe od dana dostavljanja pojedinačnog akta, po ocjeni Ustavnog suda, ne povređuje se ni jedan od Ustavom utvrđenih principa, pa ni pravo na pravni lijek protiv odluke kojom se odlučuje o pravu ili na zakonom zasnovanom interesu pojedinca.

Naime, osporenom odredbom Zakona se ne ograničava ostvarivanje prava, već se uređuje način ostvarivanja tog prava, propisivanjem roka od 60 dana, što je u domenu cjelishodnosti zakonskog rješenja, a ne njegove ustavnosti.

Zakonodavac je osporenom odredbom člana 51 stav 1 Zakona propisao i sadržinu ustavne žalbe i, pored ostalog, utvrdio obavezu za podnosioca žalbe da navede ustavno pravo i slobodu za koju smatra da mu je povrijeđena.

Ustavno ovlašćenje zakonodavnog organa da uredi prava i obaveze u postupku ostvarivanja i zaštite ljudskih prava i sloboda, podrazumijeva, po ocjeni Suda, i ovlašćenje da mijenja sadržaj prava i obaveza, da uspostavlja nova prava i obaveze, što je izraz zakonodavne politike i u okviru je ustavne samostalnosti zakonodavca.

Ispunjavanje uslova propisanih Zakonom ne ograničava se Ustavom zajemčeno pravo i sloboda, niti se derogiraju ili povređuju ustavne norme o garantovanom pravu na pravni lijek, niti ustavno načelo o jednakosti svih pred zakonom, jer se ova pravila jednako odnose na sve građane koji se nalaze u istoj pravnoj situaciji.

42

Navodi podnosioca inicijative da je odredba člana 59 Zakona suprotno Ustavu, kojom se propisuje da odluka Ustavnog suda kojom se usvaja ustavna žalba ima pravno dejstvo od dana dostavljanja učesnicima u postupku, nijesu osnovani. Naime, odredbom člana 152 Ustava propisano je da kad Ustavni sud utvrdi da zakon nije u saglasnosti sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima, odnosno da drugi propis nije saglasan sa Ustavom i zakonom, taj zakon, drugi propis prestaje da važi danom objavljivanja odluke Ustavnog suda. Iz navedenog proizilazi da je dejstvo odluke Ustavnog suda uređeno Ustavom samo kada se radi o prestanku važenja propisa. Što se tiče dejstva odluka Ustavnog suda donijetih u drugim postupcima pred Ustavnim sudom, ona se uređuju zakonom, u zavisnosti od vrste ustavnosudskog spora, posljedica koje proizvode i učesnika u tom sporu.

Prema tome, po ocjeni Ustavnog suda, osporena odredba Zakona nije u suprotnosti sa Ustavom i u domenu je cjelishodnosti zakonodavne politike u toj oblasti.

Osim toga, imajući u vidu da je odredbom člana 151 Ustava propisano da su odluke Ustavnog suda obavezne i izvršne, što je u skladu sa opštim interesom, ocjena Suda je, da su osporenim odrebama Zakona stvoreni neophodni uslovi za otklanjanje eventualnih povreda ljudskih sloboda i prava u postupku njihove zaštite i obezbjeđivanje principa jednakosti svih pred zakonom.

Takođe, po ocjeni Suda, iz navedenog slijedi da osporenim odredbama Zakona, nijesu povrijeđena ni ograničena prava propisana međunarodnim konvencijama o ljudskim pravima i osnovnim slobodama.


U.br. 171/08 USTAVNI SUD CRNE GORE18. jun 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 81/04, 47/07 i

43


NAČIN OBRAČUNA PENZIJA UTVRĐIVANJEM GODIŠNJEG LIČNOG KOEFICIJENTA OSIGURANJA ZARADE, ODNOSNO OSNOVICE OSIGURANJA, PROPISAN OSPORENIM ČLANOM ZAKONA, ZATIM NAČIN OBRAČUNA GODIŠNJEG LIČNOG KOEFICIJENTA, KAO I NJEGOVA VISINA, SPADAJU U DOMEN ZAKONODAVNE POLITIKE, KOJU USTAVNI SUD, SAGLASNO ODREDBI ČLANA 149 USTAVA NIJE NADLEŽAN DA OCJENJUJE.

NE POSTOJE RPOCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE AKO SE INICIJATIVOM NE OSPORAVA IZMIJENJENA, ODNOSNO DOPUNJENA SADRŽINA ZAKONSKIH ODREDABA, VEĆ NJIHOVA MATERIJALNA SADRŽINA IZ OSNOVNOG TEKSTA, KOJA JE DEROGIRANA NJIHOVIM IZMJENAMA I DOPUNAMA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Fetija Međedović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tač. 4 i 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 18. juna 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATAJU SE inicijative za ocjenu ustavnosti odredbe člana 22 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 81/04, 47/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 79/08).

ODBACUJU SE inicijative za ocjenu ustavnosti odredaba čl. 27 i 58 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03).

O b r a zl o ž e nj e

Radivoje Prelević, iz Bara i Stranka penzionera i invalida Crne Gore su podnijeli inicijative za ocjenu ustavnosti odredaba čl. 22 i 27 i 58 Zakona, označenog u izreci.

Podnosioci inicijative smatraju da odredbom člana 22 Zakona osiguranici prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja stiču na osnovu neto zarada, na koje su obračunati porezi i doprinosi u njihovom radnom vijeku, s tim što se zarade (neto) osiguranika vode u matičnoj evidenciji zaposlenih od 1968. godine, ali je njihova primjena za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, zbog početnih slabosti i nedostataka, uvedena nakon dvije godine i to 1. januara 1970. godine. Lični koeficijent osiguranika i zarada utvrđuje se na dva metodološki različita načina, i to za period od 1. januara 1970. godine do 31. decembra 2003. godine, zarade se svode na uporedivu osnovicu preko

44

prosječne neto zarade u Republici, a od 1. januara 2004. godine preko bruto zarade i na taj način se zarade, za dva različita perioda, dovode na jednaku, uporedivu osnovicu na dva metodološki različita načina, što je metodološki nedozvoljeno i suprotno je osnovnom smislu Zakona. Slične razloge koji se tiču obračuna i usklađivanja penzije, podnosioci inicijativa navode i u pogledu osporavanja odredaba čl. 27 i 58 istog zakona. Obračunavanje penzija shodno čl. 22 i 27 i njihovo usklađivanje na osnovu člana 58 Zakona, po njihovom mišljenju, povrijeđena su lična prava koja se jemče članom 28 stav 2 Ustava Crne Gore.

U inicijativi Stranke penzionera i invalida Crne Gore navodi se da su osporene odredbe u suprotnosti i sa članom 1 stav 2, članom 6 stav 2 i članom 58 stav 2 Ustava Crne Gore, kojima se uređuje da je Crna Gora država socijalne pravde i koja garantuje nepovredivost ljudskih prava i zaštitu prava svojine, kao i da su u suprotnosti sa članom 12 stav 1 tač. 3 i 4 pod 6) Evropske socijalne povelje, koji obavezuje članice ugovornice da nastoje da postupno podignu stepen socijalnog osiguranja na viši nivo i dužne su da taj trend održavaju i nastavljaju.

Ustavom Crne Gore propisano je: da je Crna Gora građanska, demokratska, ekološka i država socijalne pravde, zasnovana na vladavini prava (član 1 stav 2); da su prava i slobode nepovredivi (član 6 stav 2); da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uredjuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1), da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrdjenih medjunarodnih sporazuma i da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17); da svako ima pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda (član 19); da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu (član 58 stav 2); da je socijalno osiguranje zaposlenih obavezno i da država obezbjedjuje materijalnu sigurnost licu koje je nesposobno za rad i nema sredstava za život (član 67); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrdjenim i objavljenim medjunarodnim ugovorima (član 149 tačka 1).

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporenih odredaba Zakona, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti osporene odredbe člana 22 Zakona, a da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje za ocjenu ustavnosti osporenih odredaba čl. 27 i 58 Zakona.

Osporenim odredbama Zakona propisano je da godišnji lični koeficijent utvrdjuje se na osnovu zarada, odnosno osnovica osiguranja, počev od 1. januara 1970. godine, tako što se zarada, odnosno osnovica osiguranja utvrdjena za svaku kalendarsku godinu podijeli sa prosječnom godišnjom zaradom u Republici za istu kalendarsku godinu. Zarade, odnosno osnovice osiguranja utvrdjene u matičnoj evidenciji za period od 1. januara 1970. godine do 31. decembra 2003. godine dijele se sa prosječnom neto

45

zaradom u Republici, a zarade odnosno osnovice osiguranja utvrdjene u matičnoj evidenciji od 1. januara 2004. godine dijele se sa prosječnom bruto zaradom u Republici. Godišnji lični koeficijent u smislu st. 1 i 2 ovog člana iznosi 1 kada je zarada odnosno osnovica osiguranja u kalendarskoj godini jednaka prosječnoj zaradi zaposlenih u Republici u toj kalendarskoj godini. Pri odredjivanju godišnjeg ličnog koeficijenta uzimaju se zarade, naknade zarade i osnovice osiguranja koje su služile za obračunavanje i plaćanje doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, na koje je plaćen doprinos i koje su utvrdjene u matičnoj evidenciji, izuzev iz godine u kojoj se ostvaruje pravo, s tim što podatak u prosječnoj godišnjoj zaradi u Republici iz st. 1 do 4 ovog člana objavljuje organ nadležan za poslove statistike (član 22); da vrijednost penzije za jedan lični bod iznosi 1,42% prosječne zarade za decembar 2003. godne (član 27) i da vrijednost penzije za jedan lični bod usklađuje od 1. januara i 1. jula tekuće godine, na osnovu statističkih podataka, sa kretanjem troškova života i prosječne zarade zaposlenih na teritoriji Republike u prethodnom polugodištu, u procentu koji predstavlja zbir polovine procenta rasta, odnosno pada troškova života i polovine procenta rasta, odnosno pada zarada, da se usklađivanje penzije vrši na način i u rokovima iz stava 1 ovog člana i da akt o usklađivanju penzija i vrijednosti penzije za jedan lični bod donosi Fond (član 58).

Saglasno navedenim odredbama Ustava Crne Gore, država je ovlašćena da uredi sistem penzijskog i invalidskog osiguranja, prava i obaveze po tom osnovu, uslove i način ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, sistem finansiranja i druga pitanja od značaja za uredjivanje ove oblasti.

Uređujući pravo na starosnu penziju, osporenom odredbom člana 22 Zakona, zakonodavac je postupio saglasno svojim ustavnim ovlašćenjima. Naime, način obračuna penzija utvrdjivanjem godišnjeg ličnog koeficijenta osiguranja zarade, odnosno osnovice osiguranja za period propisan osporenim članom, zatim način obračuna godišnjeg ličnog koeficijenta, kao i njegova visina spadaju u domen zakonodavne politike, koju Ustavni sud saglasno odredbi člana 149 Ustava nije nadležan da ocjenjuje. Pri tome, u odnosu na suštinu osporavanja ove odredbe, ističemo da cjelishodnost osporenog normativnog rješenja, kao i njegova primjena ne može biti predmet ocjene ovog Suda. Ovo iz razloga, što iz odredbe člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, kojom je propisano da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrdjenim i objavljenim medjuanrodnim ugovorima, proizilazi da ocjena cjelishodnosti i opravdanosti pojedinih rješenja predvidjenih osporenom odredbom, na što se inicijativama posebno ukazuje, kao i način na koji će državni organi primjenjivati odredbe ovog zakona, nije u nadležnosti Ustavnog suda.

Stoga, po ocjeni Suda, osporenom odredbom člana 22 Zakona nijesu povrijeđena lična niti druga Ustavom zajamčena prava, kako se navodi u inicijativama.

46

Inicijativama se osporavaju i odredbe člana 27, koja takođe uređuje pitanja u vezi sa obračunom starosne penzije i člana 58 Zakona, koji se odnosi na usklađivanje penzija. Pri tome, inicijativama se osporava sadržina ovih odredaba iz osnovnog teksta Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03).

Medjutim, Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 39/04), članom 2 je propisano da se član 27 mijenja i da glasi: »vrijednost penzije za jedan lični bod za prvo polugodište 2004. godine iznosi 2, 97 Eur-a«. Takodje, Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 79/04) članom 1 je propisano da u članu 58 stav 1 poslije riječi »u prethodnom polugodištu« dodaju se riječi »u odnosu na polugodište koje mu prethodi«.

Izmjenom, odnosno dopunom navedenih odredaba Zakona, osporene odredbe u materijalnom smislu imaju drugačiju sadržinu, tj. na novi način uređuju pitanje vrijednosti penzije po jednom ličnom bodu za starosnu penziju, odnosno na nov način se uređuje usklađivanje penzija, čime je promijenjena njihova sadržina iz osnovnog teksta Zakona. Kako se inicijativama ne osporava izmijenjena, odnosno dopunjena sadržina ovih zakonskih odredaba, već njihova materijalna sadržina iz osnovnog teksta Zakona, koja je derogirana njihovim izmjenama i dopunama, to ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

Na osnovu iznijetih razloga, riješeno je kao u izreci.

U. br. 32/09 i 42/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 18. jun 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o državnim službenicima i namještenicima(»Službeni list Crne Gore«, br. 50/08)

ODREĐIVANJEM ROKA OD OSAM DANA ZA PODNOŠENJE ŽALBE, ZAKONODAVAC JE POSTUPIO SAGLASNO USTAVNIM OVLAŠĆENJIMA DA ZAKONOM UREDI NAČIN OSTVARIVANJA POJEDINIH LJUDSKIH PRAVA I SLOBODA, KAD JE TO NEOPHODNO ZA NJIHOVO OSTVARIVANJE, KAO I POSTUPAK PRED ORGANIMA KOJI O TIM PRAVIMA NEPOSREDNO ODLUČUJU.

USTAVNI SUD NIJE NADLEŽAN DA OCJENJUJE VRIJEME(DUŽINU) TRAJANJA ROKA ZA PODNOŠENJE ŽALBE, VEĆ JE TO PITANJE CJELISHODNOSTI.

47

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore i člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 2. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 112 stav 2 Zakona o državnim službenicima i namještenicima (»Službeni list Crne Gore«, br. 50/08).


Nebojša Bečanović, iz Nikšića, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 112 stav 2 Zakona, označenog u izreci, navodeći da se propisivanjem da se žalba podnosi u roku od osam dana od dana prijema odluke, zaposleni u državnim organima, dovode u neravnopravan položaj u odnosu na ostale zaposlene u Crnoj Gori, za koje je Zakonom o radu, ovaj rok utvrđen u trajanju od 15 dana.

U odgovoru Vlade Crne Gore navedeno je da osporenom odredbom Zakona državni službenici i namještenici nijesu dovedeni u neravnopravan položaj u odnosu na ostale zaposlene i da je ista u funkciji bržeg i efikasnijeg postupka zaštite njihovih zakonom utvrđenih prava i obaveza.


Osporenom odredbom Zakona propisano je da se žalba podnosi u roku od osam dana od dana prijema odluke.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuju način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i način osnivanja, organizacija i nadležnost organa vlasti i postupak pred tim organima, ako je to neophodno za njihovo funkcionisanje (član 16 tač. 1 i 3); da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17 stav 2); da svako ima pravo na pravni lijek protiv odluke kojom se odlučuje o njegovom pravu ili na zakonom zasnovanom interesu (član 20) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi ovlašćenje zakonodavca da uredi način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i

48

način osnivanja, organizaciju i nadležnost organa vlasti i postupak pred tim organima, ako je to neophodno za njihovo funkcionisanje.

U skladu sa ustavnim ovlašćenjem zakonodavac je uredio radne odnose u više zakona. Opšti režim radnih odnosa uređen je Zakonom o radu (»Službeni list Crne Gore«, br.49/08), koji se, pored ostalog, primjenjuje i na zaposlene u državnim organima, ako zakonom nije drukčije određeno (član 2 stav 2).

Zakonom o državnim službenicima i namještenicima, kao zakonom lex specialis, posebno je uređen položaj državnih službenika i namještenika, a u okviru toga, prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih u državnom organu, kao i zaštita njihovih prava.

Državnim organom, u smislu ovog zakona, smatra se organ državne uprave, drugi državni organ i službe predsjednika Crne Gore, Vlade Crne Gore i Ustavnog suda Crne Gore.

Osporenom odredbom člana 112 stav 2 Zakona, propisan je rok za izjavljivanje žalbe protiv odluke kojom se odlučuje o pravima i obavezama iz rada i po osnovu rada državnog službenika, odnosno namještenika, o kojem odlučuje Komisija za žalbe.

Ovakvim propisivanjem, po ocjeni Ustavnog suda, ne povređuje se ni jedan ustavni princip.

Naime, zakonodavac je osporenom odredbom Zakona ispoštovao ustavni princip ,,da svako ima pravo na pravni lijek protiv odluke kojom se odlučuje o njegovom pravu ili na zakonom zasnovanom interesu’’, a određivanjem roka od osam dana, zakonodavac je, po ocjeni Ustavnog suda, postupio saglasno ovlašćenjima iz člana 16 tač. 1 i 3 Ustava, da zakonom uredi način ostvarivanja pojedinih ljudskih prava i sloboda kad je to neophodno za njihovo ostvarivanje, kao i postupak pred organima koji o tim pravima neposredno odlučuju.

Osporena odredba Zakona ne može se dovesti u pitanje ni u odnosu na ustavni princip, iz člana 20 Ustava, o jednakosti građana pred zakonom, na čiju se povredu posebno ukazuje, jer pravo podnošenja žalbe u propisanom roku nije ograničeno uslovima koji su po bilo kom osnovu vezani za posebnosti i lično svojstvo građana i odnosi se jednako, na sve zaposlene u državnom organu, koji se nalaze u istoj pravnoj situaciji.

Pri tome, Ustavni sud saglasno odredbama člana 149 Ustava nije nadležan da ocjenjuje vrijeme (dužinu) trajanja roka za podnošenje žalbe, već je to pitanje cjelishodnosti i u nadležnosti je zakonodavnog organa i ne može biti predmet ustavno-sudske kontrole.

49

S obzirom da Ustav ne propisuje hijerarhiju zakonskih normi to, Ustavni sud nije nadležan da osporenu odredbu člana 112 stav 2 Zakona o državnim službenicima i namještenicima ocjenjuje u odnosu na Zakon o radu, jer se radi o aktima iste pravne snage, donijetih od strane istog donosioca.


U.br. 46/09 USTAVNI SUD CRNE GORE2. jul 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o štrajku(»Službeni list Crne Gore«, br. 49/08)

OGRANIČAVAJUĆI PRAVO NA ŠTRAJK ODREĐENIM KATEGORIJAMA ZAPOSLENIH, ZAKONODAVAC SE KRETAO U OKVIRU OVLAŠĆENJA PROPISANIH USTAVOM I EVROPSKOM KONVENCIJOM ZA ZAŠTITU LJUDSKIH PRAVA I OSNOVNIH SLOBODA, JER JE OBIM OGRANIČENJA U SRAZMJERI SA CILJEM, ZBOG KOJEG JE TO OGRANIČENJE PROPISANO.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović,na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore i člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2009 godine, većinom glasova, donio je R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba čl. 3 i 5 Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o štrajku (»Službeni list Crne Gore«, br. 49/08).


50

Izvršni odbor Sindikalne organizacije Osnovnog suda u Nikšiću, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 3 i 5 Zakona označenog u izreci, navodeći da su osporene odredbe u suprotnosti sa odredbom člana 66 Ustava Crne Gore i sa odredbom člana 11 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, jer se takvim propisivanjem praktično zabranjuje pravo na štrajk što dovodi do toga da su zaposleni službenici i namještenici u sudovima oštećeni, jer svoje nezadovoljstvo malim platama ne mogu iskazati putem štrajka, čime smatraju da se nanosi šteta ne samo zaposlenima u sudovima, nego i čitavom pravosudnom sistemu, kao i državi; da Zakon o štrajku može izvršiti ograničenja prava na štrajk kod vojske, policije i državnih organa, ali pošto je razdvojena zakonodavna, izvršna i sudska vlast, shodno članu 11 Ustava, to je radnopravni status radnika u pravosuđu specifičan i ako bi se isključilo pravo na štrajk, tada bi zaposleni u pravosuđu bili obespravljeni u pogledu ostvarivanja svojih sindikalnih prava i ne bi se mogli boriti za svoju životnu egzistenciju i prava po osnovu rada..

Vlada je dostavila mišljenje na navode sadržane u inicijativi, u kojem se ističe da je osnovni razlog zbog kojeg su osporene odredbe unijete u Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o štrajku potreba usaglašavanja odredaba Zakona o štrajku sa Ustavom Crne Gore, jer je ranije važećim Ustavom Republike Crne Gore bilo propisano da zaposleni u državnim organima i profesionalni pripadnici policije nemaju pravo na štrajk (član 54); da je u skladu s tom odredbom članom 16 stav 1 Zakona o štrajku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 43/03 i 16/07), bilo predviđeno da zaposlenom u državnom organu i profesionalnom pripadniku policije prestaje radni odnos kad se utvrdi da je organizovao štrajk ili učestvovao u štrajku, međutim, da je novim Ustavom Crne Gore (član 66) propisano da zaposleni imaju pravo na štrajk i da se pravo na štrajk može ograničiti zaposlenima u vojsci, policiji, državnim organima i javnoj službi u cilju zaštite javnog interesa, u skladu sa zakonom, zbog čega je bilo neophodno izvršiti usaglašavanje odredaba Zakona o štrajku s navedenim ustavnim određenjem, što je i urađeno na način predviđen u osporenim odredbama; da su osporene zakonske odredbe propisane i na osnovu Međunarodnog pakta o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima, kojim je propisano da se države članice ovog pakta obavezuju da osiguraju pravo na štrajk, koje se ostvaruje prema zakonima svake zemlje (član 8 stav 1 tačka d) i da ovaj član ne sprečava da se vršenje ovih prava od strane članova oružanih snaga, policije ili državne uprave, podvrgne zakonskim ograničenjima (član 8 stav 2); da su osporene odredbe Zakona takođe usaglašene s Evropskom socijalnom poveljom, kojom je u okviru odeljka »Sloboda udruživanja i kolektivno pregovaranje«, tač. 13 i 14 propisano pravo na štrajk, imajući u vidu obaveze koje proističu iz domaćih propisa i kolektivnih ugovora, te da će se internim pravnim sistemom utvrditi pod kojim uslovima i u kojoj mjeri će se pravo na štrajk primjenjivati na zaposlene u vojsci, policiji i državnim organima; da osporene odredbe Zakona imaju uporište u odredbi člana 11 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda kojom je propisano da svako ima pravo na slobodu mirnog okupljanja i slobodu udruživanja sa drugima i da se za vršenje

51

ovih prava neće postavljati nikakva ograničenja, osim onih koja su propisana zakonom i nužna su u demokratskom društvu u interesu nacionalne bezbjednosti ili javne bezbjednosti, radi sprečavanja nereda ili kriminala, zaštite zdravlja ili morala ili zaštite prava i sloboda drugih i da se nacionalnom zakonodavstvu prepušta regulisanje načina ostvarivanja ovog prava.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Zakona, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti tih odredaba.

Osporenim odredbama Zakona je propisano da zaposleni u Vojsci Crne Gore, policiji i državnim organima, radi zaštite javnog interesa, ne mogu organizovati štrajk ako bi se na taj način ugrozili opšti interesi građana, nacionalna bezbjednost, bezbjednost lica i imovine, kao i funkcionisanje organa vlasti (član 3 – 8a) i da će im prestati radni odnos kad se utvrdi da je organizovao štrajk ili učestvovao u štrajku suprotno članu 8a ovog zakona (član 5).

Ustavom Crne Gore propisano je: da su potvrđeni i objavljeni međunarodni ugovori i opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava sastavni dio unutrašnjeg pravnog poretka i da imaju primat nad domaćim zakonodavstvom i da se neposredno primjenjuju kada odnose uređuju drukčije od unutrašnjeg zakonodavstva (član 9); da je u Crnoj Gori slobodno sve što Ustavom i zakonom nije zabranjeno i da je svako obavezan da se pridržava Ustava i zakona (član 10); da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma (član 17 stav 1); da se zajemčena ljudska prava i slobode mogu ograničiti samo zakonom, u obimu koji dopušta Ustav u mjeri koja je neophodna da bi se u otvorenom i slobodnom demokratskom društvu zadovoljila svrha zbog koje je ograničenje dozvoljeno i da se ograničenja ne smiju uvoditi u druge svrhe, osim onih radi kojih su propisana (član 24); da zaposleni imaju pravo na štrajk i da se pravo na štrajk može ograničiti zaposlenim u Vojsci, policiji, državnim organima i javnoj službi u cilju zaštite javnog interesa, u skladu sa zakonom (član 66);da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda propisano je: da svako ima pravo na slobodu mirnog okupljanja i slobodu udruživanja sa drugima, uključujući pravo da osniva sindikat i učlanjuje se u njega radi zaštite svojih interesa; da se za vršenje ovih prava neće postavljati nikakva ograničenja, osim onih koja su propisana zakonom i neophodna u demokratskom društvu u interesu nacionalne bezbjednosti ili javne bezbjednosti, radi sprečavanja nereda ili kriminala, zaštite zdravlja ili morala ili zaštite prava i sloboda drugih i da se ovim članom ne sprečava zakonito

52

ograničavanje vršenja ovih prava pripadnicima oružanih snaga, policije ili državne uprave (član 11).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da se slobode i prava ostvaruju na osnovu Ustava, a da se način ostvarivanja sloboda i prava uređuje zakonom, u skladu sa Ustavom, ako je to neophodno za njihovo ostvarivanje, da se zajemčena ljudska prava i slobode mogu ograničiti samo zakonom, u obimu koji dopušta Ustav u mjeri koja je neophodna da bi se u otvorenom i slobodnom demokratskom društvu zadovoljila svrha zbog koje je ograničenje dozvoljeno i da se ograničenja ne smiju uvoditi u druge svrhe, osim onih radi kojih su propisana, da zaposleni imaju pravo na štrajk i da se pravo na štrajk može ograničiti zaposlenim u vojsci, policiji, državnim organima i javnoj službi u cilju zaštite javnog interesa, u skladu sa zakonom. Ustav, dakle, dozvoljava intervenciju zakonodavca u oblasti sloboda i prava pod određenim uslovima i to da zakonodavac može uređivati samo pojedine slobode i prava; da zakonodavac može uređivati slobode i prava kad je to neophodno za njihovo ostvarivanje i da se zakonom može propisati način ostvarivanja sloboda i prava, kao i da se zajemčena ljudska prava i slobode mogu ograničiti samo zakonom u obimu koji dopušta Ustav.

Ustav Crne Gore, u dijelu u kojem garantuje ekonomske, socijalne i kulturne slobode i prava, jemči zaposlenima pravo na štrajk. Zakonom o štrajku je propisano da je štrajk prekid rada koji zaposleni organizuju radi zaštite svojih profesionalnih i ekonomskih interesa i da zaposleni slobodno odlučuju o svom učešću u štrajku (član 1). Iz ove zakonske odredbe proizilaze dva osnovna elementa štrajka: štrajk je organizovani prekid rada zaposlenih i cilj štrajka je ostvarivanje profesionalnih i ekonomskih interesa. Pravo na štrajk nije apsolutno pravo, jer je sam Ustav propisao da se pravo na štrajk može ograničiti zaposlenima u vojsci, policiji, državnim organima i javnoj službi u cilju zaštite javnog interesa, u skladu sa zakonom. Iz citirane odredbe Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda proizi da je isključiva nadležnost države regulisanje načina ostvarivanja prava na slobodu mirnog okupljanja i slobodu udruživanja sa drugima odnosno da se nacionalnom zakonodavstvu prepušta regulisanje načina ostvarivanja tog prava, s tim što se ne sprečava da se vršenje ovih prava od strane članova oružanih snaga, policije ili državne uprave, mogu zakonski ograničiti, u cilju zaštite javnog interesa, ako bi se na taj način ugrozili interesi građana, nacionalna bezbjednost, bezbjednost lica i imovine, kao i funkcionisanje organa vlasti. To potvrđuju i Evropska socijalna povelja kojom je propisano pravo na štrajk, imajući u vidu obaveze koje proističu iz domaćih propisa i kolektivnih ugovora, da će se internim pravnim sistemom utvrditi pod kojim uslovima i u kojoj mjeri će se pravo na štrajk primjenjivati na zaposlene u vojsci, policiji i državnim organima a odredbom člana 8 stav 1 tačka d Međunarodnog pakta o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima propisano je da se pravo na štrajk priznaje tako što se ostvaruje prema zakonima svake zemlje, dok je odredbom člana 8 stav 2 propisano da

53

se ne sprečava da se vršenje ovih prava od strane članova oružanih snaga, policije ili državne uprave, podvrgne zakonskim ograničenjima.

Polazeći od ustavnih određenja i međunarodnih dokumenata, osporenim odredbama Zakona nije zabranjeno pravo na štrajk, već su samo propisana ograničenja ostvarivanja tog prava. Naime, svako ima pravo na slobodu mirnog okupljanja i slobodu udruživanja sa drugima i nacionalnom zakonodavstvu se prepušta regulisanje načina ostvarivanja ovog prava, s tim što se ne sprječava da se vršenje ovih prava od strane članova oružanih snaga, policije ili državne uprave, može zakonski ograničiti, u cilju zaštite javnog interesa, ako bi se na taj način ugrozili interesi građana, nacionalna bezbjednost, bezbjednost lica i imovine, kao i funkcionisanje organa vlasti. Iz navedenog, po ocjeni Suda, proizilazi da se osporenim odredbama Zakona ne zabranjuje pravo na štrajk, već se samo propisuju ograničenja u ostvarivanju tog prava.

Polazeći od navedenih ustavnih normi po ocjeni Ustavnog suda, osporene zakonske odredbe nijesu nesaglasne sa Ustavom Crne Gore i Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Naime, propisujući ograničenje prava na štrajk određenim kategorijama zaposlenih, zakonodavac se kretao u okviru ovlašćenja propisanih Ustavom i Evropskom konvencijom, jer je obim ograničenja u srazmjeri sa ciljem zbog kojeg je to ograničenje propisano.


U.br.67/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 17. jul 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o životnoj sredini(»Službeni list Crne Gore«, br. 48/08)

ZAKONODAVAC JE NADLEŽAN DA UTVRDI NAČIN OBEZBJEĐENJA SREDSTAVA ZA ZAŠTITU I UNAPRIJEĐENJE ŽIVOTNE SREDINE I NA NIVOU LOKALNE SAMOUPRAVE, PA I DA UTVRDI MOGUĆNOST DA LOKALNA SAMOUPRAVA UVEDE NAKNADU ZA ZAŠTITU I UNAPRIJEĐENJE ŽIVOTNE SREDINE..

OCJENA PRIMJENE POJEDINIH ZAKONSKIH RJEŠENJA NIJE U OKVIRU KONTROLE USTAVNOSTI PROPISA, KOJU VRŠI USTAVNI SUD, U SMISLU ODREDBE ČLANA 149.

54

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i član 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 26.novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 62 Zakona o životnoj sredini (»Službeni list Crne Gore«, br. 48/08).


Elektroprivreda Crne Gore A. D. Nikšić - Termoelektrana »Pljevlja« podnijela je ovom Sudu inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 62 Zakona, označenog u izreci. Podnosilac inicijative ističe da je davanjem mogućnosti jedinicama lokalne samouprave da, u okviru svojih prava i dužnosti a u skladu sa Zakonom, propišu naknade za zaštitu i unaprjeđivanje životne sredine, uvedena dvostruka obaveza plaćanja naknade po tom osnovu, jer je Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine, u skladu sa odredbama člana 77 istog zakona, na osnovu kojeg su ostale na snazi odredbe člana 35 alineja 2 i čl. 36, 38, 39, 40 i 41 prethodnog Zakona o životnoj sredini (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 12/96), donijelo rješenja i obavezalo podnosioca inicijative na plaćanje mjesečne naknade zbog ispuštanja zagađujućih materija u vazduh, a Opština Pljevlja, u skladu sa Odlukom o naknadi za zaštitu i unapređivanje životne sredine (»Službeni list Crne Gore – opštinski propisi«, br. 29/08) je takođe donijela rješenja o plaćanju naknade, od 12. oktobra 2008. godine, zbog čega je plaćanje višestrukih naknada, po istom osnovu, suprotno Ustavu Crne Gore.

Vlada Crne Gore je dostavila mišljenje u kojem se, u suštini, navodi da osporene odredbe Zakona nijesu nesaglasne sa Ustavom; da odredbe člana 16 stav 1, člana 142 stav 3 i člana 145 Ustava ukazuju na granice normativne aktivnosti jedinica lokalne samouprave, jer opštinski propisi ne mogu biti suprotni zakonu i uređivati pravne odnose koji predstavljaju zakonsku materiju, kao ni prekoračiti zakonska ovlašćenja; da Skupština opštine Pljevlja nije bila ovlašćena da, u okviru zakonom utvrđenih ovlašćenja, svojom odlukom uvede naknade za emisije iz pojedinačnih izvora zagađivanja i naknade za proizvedeni ili odloženi otpad, da utvrdi njihovu visinu, način i rokove plaćanja, kao ni način vršenja poslova naplate naknada, koje plaćaju pravna i fizička lica; da Zakonom o životnoj sredini jedinici lokalne samouprave nije dato ovlašćenje da propisuje naknade za emisije pojedinačnih izvora zagađivanja, kao ni naknade za proizvedeni ili odloženi otpad, što je urađeno novom odlukom Opštine Pljevlja, jer je to u isključivoj nadležnosti Vlade Crne Gore; da su odredbama člana 77 Zakona o životnoj sredini ostavljene na snazi odredbe člana 35 alineja 2 i čl. 36, 38, 39,

55

40 i 41 prethodnog Zakona; da se eko naknade plaćaju u skladu sa Uredbom o visini naknada, načinu obračuna i plaćanja naknada zbog zagađenja životne sredine (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 22/97, 9/00, 52/00 i »Službeni list Crne Gore«, br. 33/08), koju je, u skladu sa odredbama člana 39 tog zakona, donijela Vlada; da je odredbama člana 2 stav 1 Uredbe propisano da pravna lica plaćaju mjesečne naknade zbog zagađivanja životne sredine, u zavisnosti od vrste goriva i vrste ispuštenih opasnih materija u vazduh, a odredbama člana 5 propisano je da pravna lica, koja stvaraju i deponuju otpadni materijal, plaćaju, mjesečno, naknade po toni stvorenog i deponovanog otpada.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine odredaba člana 62 Zakona, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njihove ustavnosti.

Osporenim odredbama Zakona propisano je da jedinica lokalne samouprave može, iz okvira svojih prava i dužnosti, propisati naknadu za zaštitu i unapređivanje životne sredine u skladu sa svojim potrebama i specifičnostima, da visinu naknade iz stava 1 ovog člana, način plaćanja, kao i olakšice za određene kategorije obveznika plaćanja, propisuje jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom i da se prikupljena sredstva po osnovu naknada iz stava 1 ovog člana moraju namjenski iskoristiti za zaštitu i unapređenje životne sredine na teritoriji jedinice lokalne samouprave.

Ustavom Crne Gore propisano je da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da svako ima pravo na zdravu životnu sredinu, da svako ima pravo na blagovremeno i potpuno obavještavanje o stanju životne sredine, na mogućnost uticaja prilikom odlučivanja o pitanjima od značaja za životnu sredinu i na pravnu zaštitu ovih prava i da je svako, a posebno država, obavezan da čuva i unapređuje životnu sredinu (član 23); da se u lokalnoj samoupravi odlučuje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika i da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113); da se država finansira od poreza, dažbina i drugih prihoda, da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine i da se porezi i druge dažbine mogu uvoditi samo zakonom (član 142) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje, da svako ima pravo na zdravu životnu sredinu, na blagovremeno i potpuno obavještavanje o stanju životne sredine, na mogućnost uticaja prilikom odlučivanja o pitanjima od značaja za životnu sredinu, da su svi obavezni da čuvaju i unapređuju

56

životnu sredinu, da u lokalnoj samoupravi građani, preko slobodno izabranih predstavnika, uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva, da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine i da se država finansira od poreza, dažbina i drugih prihoda.

Sledstveno tome, Zakonom o životnoj sredini utvrđeni su principi zaštite životne sredine i održivog razvoja, subjekti i instrumenti zaštite životne sredine, učešće javnosti i druga pitanja od značaja za životnu sredinu. Odredbama člana 2 Zakona uređeno je pitanje zaštite životne sredine na način da ono obuhvata cjelovito očuvanje kvaliteta životne sredine, biološke i pejzažne raznovrsnosti, racionalno korišćenje prirodnih dobara i energije na najpovoljniji način za životnu sredinu, kao osnovni uslov zdravog i održivog razvoja i da država posebno štiti životnu sredinu. Zakonom je utvrđeno i da su jedinice lokalne samouprave subjekti zaštite životne sredine koje, iz budžeta obezbjeđuju sredstva za finansiranje zaštite životne sredine.

Osporenim odredbama člana 62 Zakona dato je ovlašćenje jedinicama lokalne samouprave da mogu u okviru svojih prava i dužnosti a, u skladu sa svojim potrebama i specifičnostima, propisati naknadu za zaštitu i unapređivanje životne sredine i odrediti njenu visinu, način plaćanja, olakšice i namjenu prikupljenih sredstava.

Radi sagledavanja cjeline odnosa u uređivanju zaštite životne sredine i propisivanje naknada od strane lokalne samouprave, treba imati u vidu da je Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) utvrđeno ovlašćenje opštine da u skladu sa zakonom i drugim propisima, donosi program razvoja i zaštite životne sredine (član 31 tačka 7); da skupština utvrđuje visinu opštinskih poreza, taksa i naknada (član 45 tačka 8) i da za obavljanje sopstvenih poslova od neposrednog i zajedničkog interesa za lokalno stanovništvo opština može propisati visinu poreza, taksa i naknada, u skladu sa zakonom (član 93), dok je Zakonom o finansiranju lokalne samouprave (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03 i 44/03 i »Službeni list Crne Gore«, br.5/08) propisano da opština stiče sredstva iz sopstvenih prihoda, od zajedničkih prihoda, egalizacionog fonda i budžeta Države (član 4) i da su sopstveni prihodi opštine naknada za zaštitu i unapređenje životne sredine, u skladu sa posebnim zakonom (član 5 stav 1 tačka 8).

U postupku uređenja naknade za zaštitu i unapređenje životne sredine na svom području, jedinice lokalne samouprave dužne su da se pridržavaju relevatnih odredaba neposredno viših propisa u skladu sa normativnom sadržinom odredbe člana 145 Ustava. Sledstveno tome, ustavna je obaveza da svako, a posebno država, čuva i unapređuje životnu sredinu i da je pravo lokalne samouprave da odlučuje o interesima lokalnog stanovništva, pa i, u konkretnom slučaju, o zaštiti i unapređivanju životne sredine.

57

Zakonodavac je kao izvore iz kojih se finansira zaštita životne sredine predvidio naknade i to: eko-naknade – naknadu zbog zagađivanja životne sredine i naknadu za zaštitu i unapređivanje životne sredine. Propisivanje eko-naknade, po Zakonu nije u nadležnosti lokalne samouprave, već Vlade, koja je ovlašćena da utvrđuje visinu naknade i način njenog plaćanja. Za razliku od ove vrste naknada, odredbom člana 62 Zakona data je mogućnost jedinicama lokalne samouprave da, u skladu sa svojim potrebama i specifičnostima, uvedu i urede naknadu za zaštitu i unapređivanje životne sredine, kao posebnu obavezu radi stvaranja materijalnih preduslova za ostvarivanje prava i dužnosti u oblasti zaštite i unapređivanja životne sredine.

Polazeći od ustavnih određenja, Ustavni sud je ocijenio da je zakonodavac nadležan da utvrdi način obezbjeđivanja sredstava za zaštitu i unapređivanje životne sredine i na nivou lokalne sampuprave, pa i da utvrdi mogućnost za jedinice lokalne samouprave da uvedu naknadu za zaštitu i unapređivanje životne sredine i urede visinu, način i olakšice plaćanja. Radi se, dakle, o rješenju koje je u domenu zakonodavne politike u ovoj oblasti.

Pored toga, ocjena primjene osporene odredbe Zakona, odnosno (eventualnog) dvostrukog plaćanja naknade za zaštitu i unapređenje životne sredine, nije u okviru kontrole ustavnosti propisa koju vrši Ustavni sud, u smislu odredbe člana 149 Ustava.


U. br. 48/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 26. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o radu(»Službeni list Crne Gore«, br. 49/08 i 26/09)

58

PROPISIVANJEM OSPORENOM ODREDBOM ZAKONA DA NOVČANA POTRAŽIVANJA IZ RADA I PO OSNOVU RADA NE ZASTARIJEVAJU, NIJESU NARUŠENI USTAVNI PRINCIPI IZ ČLANA 64 STAV 1 I ČLANA 16 USTAVA.

OSPORENOM ZAKONSKOM ODREDBOM NIJE POVRIJEĐEN USTAVNI PRINCIP ZABRANE POVRATNOG DEJSTVA IZ ČLANA 147 USTAVA, JER SE PRIMJENJUJE OD DANA STUPANJA NA SNAGU ZAKONA, ODNOSNO NJENA PRIMJENA SE NE PROTEŽE NA VRIJEME PRIJE NJEGOVOG STUPANJA NA SNAGU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr.Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Fetija Međedović i Đole Sekulović , na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2008.godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA se inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 123 Zakona o radu (»Službeni list Crne Gore«, br. 49/08 i 26/09).


Industrija piva i sokova »Trebjesa«, AD Nikšić, podnijela je inicijativu za ocjenu ustavnosti odredbe člana 123 Zakona o radu, navedenog u izreci, navodeći, da je u suprotnosti sa propisima međunarodnog prava i ustavnim principima iz čl. 9, 145 i 147 Ustava Crne Gore, da osporena odredba omogućava retroaktivnu primjenu Zakona i podnošenje neograničenog broja tužbi zbog čega može nastati neotklonjiva šteta.

Vlada Crne Gore, dostavila je mišljenje u kojem se, pored ostalog, navodi da je odredba člana 123 Zakona o radu usaglašena s odredbama Ustava Crne Gore i propisima međunarodnog prava kojima se garantuju prava zaposlenih, uključujući i pravo na zaradu; da se važenje osporene odredbe ne može dovesti u vezi s retroaktivnim dejstvom u odnosu na odredbe Zakona o obligacionim odnosima, koje se odnose na zastarelost potraživanja, jer Ustavom, međunarodnim propisima, kao ni nacionalnim zakonodavstvom nije dato pravo da se zaposlenom uskraćuje pravo na zaradu, naknadu zarade i druga primanja iz rada i po osnovu rada. Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Zakona, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti.

Osporenom odredbom Zakona propisano je da novčana potraživanja iz rada i po osnovu rada ne zastarjevaju.

59

Ustavom Crne Gore propisano je : da Crna Gora jemči i štiti prava i slobode, da su prava i slobode nepovredivi i da je svako obavezan da poštuje prava i slobode drugih (član 6) da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuju način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da je socijalno osiguranje zaposlenih je obavezno (član 67 stav 1); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145); da zakon i drugi propis ne može imati povratno dejstvo i da izuzetno, pojedine odredbe zakona, ako to zahtijeva javni interes utvrđen u postupku donošenja zakona, mogu imati povratno dejstvo (član 147 st. 1 i 2) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Univerzalonom deklaracijom o ljudskim pravima propisano je da svako ima pravo na rad, na slobodan izbor zaposlenja, na pravične i zadovoljavajuće uslove rada i na zaštitu od nezaposlenosti, da svako, bez ikakve razlike, ima pravo na jednaku platu za jednaki rad i da svako ko radi ima pravo na pravednu i zadovoljavajuću naknadu koja njemu i njegovoj porodici obezbeđuje egzistenciju koja odgovara ljudskom dostojanstvu i koja će, ako bude potrebno, bit upotpunjena drugim sredstvima socijalne zaštite (član 23 st. 1, 2 i 3).

Međunarodnim paktom o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima propisano je: da države članice ovog pakta priznaju pravo na rad, koji obuhvata pravo koje ima svako lice na mogućnost zarađivanja kroz slobodno izabran ili prihvaćen rad, i preduzimaju odgovarajuće mjere za očuvanje ovog prava (član 6 stav 1) i da države članice ovog pakta priznaju pravo koje ima svako lice da se koristi pravičnim i povoljnim uslovima za rad koji naročito obezbijeđuje: nagradu koja minimalno obezbijeđuje svim radnicima, pravičnu zaradu i jednaku nagradu za rad iste vrijednosti bez ikakve razlike; posebno žene moraju da imaju garanciju da uslovi njihovog rada nijesu gori od uslova koje koriste muškarci i primaju istu nagradu kao ovi za isti rad. (član 7 stav 1 tačka a) i i).

Iz odredabe člana 16 Ustava proizilazi da je Skupština ovlašćena da zakonom, u skladu sa Ustavom, uredi način ostvarivanja sloboda i prava ako je to nephodno za njihovo ostvarivanje, pa i prava zaposlenih po osnovu rada. Nadalje, članom 145 Ustava utvrđeno je da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.

U skladu sa navedenim ustavnim ovlašćenjem zakonodavac je uredio radne odnose Zakonom o radu, kao zakonom lex specialis, u ovoj oblasti, kojim su propisana prava i obaveze zaposlenih po osnovu rada, način i postupak njihovog ostvarivanja, a ova pitanja uređena su i kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu.

60

Ugovorom o radu, koji zaključuju poslodavac i zaposleni, predviđena su prava iz rada i po osnovu rada zaposlenog koja proizilaze iz Ustava Crne Gore, međunarodnih propisa, Zakona o radu, Opšteg kolektivnog ugovora, granskog i kolektivnog ugovora kod poslodavca. Shodno tome, odredbom čl. 14 i 77 Zakona o radu propisano je da zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu i da je poslodavac dužan da zaposlenom za obavljeni rad isplati zaradu, u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu, a odredbom članom 172 ovog zakona predviđena je prekršajna odgovornost poslodavca i odgovornog lica, ukoliko poslodavac ne isplati zaradu zaposlenom.

Propisivanjem osporenom odredbom Zakona da novčana potraživanja iz rada i po osnovu rada ne zastarjevaju, nije narušen ni jedan ustavni princip, već je naprotiv zakonodavac ispoštovao ustavni princip iz člana 64 stav 1 Ustava kojim je propisano da zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu. Takođe, navedena odredba nije suprotna ni odredbama Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima, Međunarodnom paktu o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima, kao ni Evropskoj socijalnoj povelji, kojima se jemči zaposlenom pravo na pravednu i zadovoljavajuću zaradu. Propisivanje da ovo pravo ne zastarijeva, saglasno je sa ovlašćenjima iz člana 16 Ustava, da se zakonom uređuje način ostvarivanja pojedinih ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje.

Navodi podnosioca inicijative, da se na ovaj oblik pravnog posla primjenjuju odredbe obligacionog prava, nijesu utemeljeni. Naime, polazeći od navedenih ustavnih principa, koncepta Zakona o radu i određenja međunarodnog prava iz oblasti radnog zakonodavstva u odnosu na prava na zaradu za izvršeni rad, kao i materije ovog zakona, između ostalog i potraživanja iz radnog odnosa po osnovu ličnih primanja, odnosno, isplatu zarade i drugih primanja iz radnog odnosa zaposlenom, odredbe Zakona o obligacijama, koje se odnose na zastarjelost potraživanja, ne mogu se odnositi na rok zastarjelosti potraživanja po osnovu primanja iz radnog odnosa. Ovo iz razloga, što radni odnos nije odnos u smislu obligacionog prava, već statusni odnos uspostavljen ugovorom o radu, kao ugovor »sui generis«, na osnovu kojeg se uspostavljaju odnosi između poslodavca i zaposlenog, odnosno ostvaruju prava i obaveze iz rada i po osnovu rada. Radi se o pravnom poslu kod kojeg je predmet rad, odnosno osnova obavljanja tog posla mora biti izvršeni rad, a ima obilježje pravnog posla za koji se zasniva radni odnos zaključenjem ugovora o radu, shodno Zakonu o radu. Ugovor o radu je po svojim obilježjima, dvostranoobavezni ugovor kod kojeg je poslodavac u obavezi radniku dati posao te mu za obavljeni rad isplati zaradu, a radnik je obavezan prema uputstvu poslodavca u skladu sa karakterom i vrstom rada , obaviti preuzeti posao. Jedno od osnovnih obilježja ovog ugovora je dobrovoljnost koja je izražena kroz slobodu ugovaranja i sklapanja ugovora o radu.

Takođe, Sud je ocijenio da osporena odredba Zakona nije suprotna ustavnom principu zabrane povratnog dejstva iz člana 147 Ustava, jer se osporena odredba

61

primjenjuje od dana stupanja na snagu Zakona o radu, odnosno njena primjena ne proteže se na vrijeme prije njegovog stupanja na snagu.

Pored toga, Ustavni sud, saglasno odredbama člana 149 Ustava, nije nadležan da ocjenjuje, da li je trebalo utvrditi rok zastarjevanja novčanih potraživanja zaposlenih po osnovu rada, jer je to pitanje ocjene cjelishodnosti pojedinog rješenja i u nadležnosti je zakonodavnog organa.

Polazeći od svoje Ustavom utvrđene nadležnosti iz člana 149 stav 1 Ustava, u postupku ocjene saglasnosti zakona sa Ustavom, Sud nije nadležan da ocjenjuje saglasnost propisa iste pravne snage, tj. zakon u odnosu na zakon, odnosno osporenu odredbu Zakona o radu u odnosu na Zakon o obligacionim odnosima, jer se radi o aktima iste pravne snage.

S obzirom da je u ovom predmetu Sud donio odluku, to nema procesnih pretpostavki da se, saglasno članu 150 stav 3 Ustava, naredi obustava izvršenja pojedinačnih akata ili radnji koje su preduzete na osnovu osporene odredbe Zakona.

Na osnovu iznijetih razloga, rješeno je kao u izreci.

U. br. 90/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 17. jul 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o isplati deviznih sredstava građana, položenih kod Dafiment banke AD Beograd i Banke privatne privrede DD Podgorica položenih preko preduzeća

Jugoskandik DD Beograd

PROPISIVANJEM OSPORENIM ODREDBAMA ZAKONA DA SE PRAVO NA ISPLATU DEVIZNIH SREDSTAVA GRAĐANA UTVRĐUJE NA OSNOVU ZAHTJEVA DEPONENTA KOJI SE PODNOSI BANCI SA KOJOM MINISTARSTVO FINANSIJA ZAKLJUČI UGOVOR O ISPLATI DEVIZNIH SREDSTAVA I DA PRIJEM ZAHTJEVA POČINJE TEĆI 60-og DANA OD DANA STUPANJA NA SNAGU ZAKONA, A DA JE ROK ZA PODNOŠENJE ZAHTJEVA 12 MJESECI OD DANA STUPANJA NA SNAGU ZAKONA, NE POVREĐUJE SE USTAVNI PRINCIP JEDNAKOSTI GRAĐANA IZ ČLANA 17 STAV 2 USTAVA, JER SE ONE POD ISTIM USLOVIMA ODNOSE NA SVE GRAĐANE DEPONENTE DEVIZNIH SREDSTAVA SA PREBIVALIŠTEM U CRNOJ GORI.

62

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tač. 1 i 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 22.oktobra 2009 godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 6 stav 2 Zakona o isplati deviznih sredstava građana, položenih kod Dafiment banke AD Beograd i Banke privatne privrede DD Podgorica položenih preko preduzeća Jugoskandik DD Beograd (»Službeni list Crne Gore«, br. 21/08) i ustavnosti i zakonitosti tačke 2 Uputstva o sadržaju zahtjeva za isplatu i načinu realizacije isplate deviznih sredstava građana položenih kod Dafiment banke AD Beograd i Banke privatne privrede DD Podgorica položenih preko preduzeća Jugoskandik DD Beograd (»Službeni list Crne Gore«, br. 34/08), koje je donijelo Ministarstvo finansija.


Terezija Jokić, iz Igala, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 6 stav 2 Zakona i ustavnosti zakonitosti tačke 2 Uputstva, označenih u izreci.

U inicijativi se u suštini ističe da su osporenim odredbama člana 6 stav 2 Zakona i tačke 2 Uputstva podnosiocu inicijative povrijeđena ustavom zagarantovana prava na jednakost, pravo na svojinu i pravo na slobodu kretanja. Navodi da u vrijeme kada je uložila devize kod Banke privatne privrede DD Podgorica bila stanovnik-državljanin Crne Gore od 1964. godine, a da se u Novi Sad preselila 2001. godine, ali da su devize i dalje ostale u posjedu Crne Gore i da po osporenom Zakonu ne može podići uložene devize, jer nema prebivalište u Crnoj Gori , a ima njeno državljanstvo i da osporene odredbe treba mijenjati. U dostavljenom mišljenju Vlada Crne Gore ističe da je osporenim Zakonom utvrđeno pravo na isplatu deviznih sredstava građanima s prebivalištem u Crnoj Gori, čime je stvoren pravni osnov za isplatu neisplaćenih deviznih sredstava položenih kod osnovnih banaka koji bez donošenja osporenog zakona ne bi postojao; da su deponenti deviznih sredstava, u skladu s opštim propisima, do donošenja osporenog zakona, imali pravo na naplatu svojih potraživanja, koja proizilaze iz ugovora o deponovanju deviznih sredstava kao dvostranog obligacionog odnosa, od druge strana ugovornice, odnosno depozitara i to pravo i dalje zadržavaju deponenti koji ne ostvare pravo na isplatu

63

deviznih sredstava u skladu sa osporenim zakonom; da podnosilac inicijative pravo na isplatu kao svojinsko pravo, na osnovu osporenog zakona nije ni stekao; da je predmet regulative osporenog zakona utvrđivanje prava na isplatu deviznih sredtava, uslova, načina i rokova za njihovu isplatu, a ne ograničavanje slobode kretanja i nastanjivanja; da se tačkom 2 osporenog Uputstva bliže upućuje na vrstu dokaza o prebivalištu koje se dokazuje uvjerenjem-potvrdom o prebivalištu, izdatom od Ministarstva unutrašnjih poslova i javne uprave, odnosno na vrstu akta-uvjerenje ili potvrdu koju izdaje nadležni organ, radi pojašnjavanja Zakona, a u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku .

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Zakona I Uputstva, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 6 stav 2 Zakona i ustavnosti i zakonitosti tačke 2 Uputstva.

Osporenom odredbom člana 6 stav 2 Zakona propisano je da prijem zahtjeva počinje 60-og dana od dana stupanja na snagu ovog zakona i da je rok za podnošenje zahtjeva 12 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Osporenom odredbom tačke 2 Uputstva propisano je da će se isplata deviznih sredstava vršiti na osnovu zahtjeva za isplatu deviznih sredstava (u daljem tekstu zahtjev) uz koji se prilaže sljedeća dokumentacija: ugovor o oročavanju deviznih sredstava (za Dafiment banku AD Beograd u likvidaciji); ugovor o oročavanju deviznih sredstava na deviznu štednju i deviznu knjižicu (za Banku privatne privrede DD Podgorica, položenih preko preduzeća Jugoskandik DD Beograd) i dokaz o prebivalištu, da se dokazom o prebivalištu u smislu ovog uputstva smatra uvjerenje – potvrda o prebivalištu izdata od Ministarstva unutrašnjih poslova i javne uprave, na dan 4. aprila 2008. godine (zadržava se u dokumentaciji) i ovjerena fotokopija lične karte i da je obrazac zahtjeva za isplatu iz stava 1 ove tačke odštampan uz ovo uputstvo na Prilogu broj 1 i čini njegov sastavni dio.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom u skladu da Ustavom,uređuju način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i druga pitanja od interesa za Crnu Goru (član 16 tač. 1 i 5); da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17 stav 2); da se jemči pravo na slobodu kretanja i nastanjivanja, kao i pravo napuštanja Crne Gore (član 39 stav 1); da se jemči pravo svojine i da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu (član 58 st. 1 i 2); da zakom mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145); da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tač. 1 i 2) i da Vlada izvršava zakone, druge propise i opšte akte i donosi uredbe, odluke i druge akte za izvršavanje zakona (član 100 tač. 2 i 3).

64

Zakonom o državnoj upravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 38/03 i »Službeni list Crne Gore«, br. 22/08) propisano je da Ministarstva donose pravilnike, naredbe i uputstva za izvršavanje zakona i drugih propisa (član 38) i da se uputstvom propisuje način rada i vršenja poslova organa uprave, lokalne samouprave, ustanova i drugih pravnih lica u vršenju prenijetih, odnosno povjerenih poslova (član 39 stav 3).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da je svako obavezan da se pridržava Ustava i zakona,da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i druga pitanja od interesa za Crnu Goru, da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo, da se jemči pravo na slobodu kretanja i nastanjivanja, kao i pravo napuštanja Crne Gore, da se jemči pravo svojine, odnosno da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu. Saglasno tome, Skupština je donijela Zakon o isplati deviznih sredstava građana položenih kod Dafiment banke AD Beograd i banke Privatne privrede DD Podgorica položenih preko preduzeća Jugoskandik DD Beograd kojim se uređuju uslovi, način i rokovi isplate neisplaćenih oročenih deviznih sredstava građana po ugovorima o depozitu građana kod Dafiment banke AD Beograd u likvidaciji i ugovorima o oročavanju deviznih sredstava na deviznu štednju kod Banke privatne privrede DD Podgorica, položenih preko preduzeća Jugoskandik DD Beograd, za građane sa prebivalištem u Crnoj Gori. Deviznim sredstvima, u smislu odredbe člana 2 ovog zakona smatraju se neisplaćeni oročeni depoziti građana umanjeni za iznose obračunatih ugovorenih kamata i iznose izvršenih isplata tih depozita, do dana stupanja na snagu ovog zakona, kod Dafiment banke AD Beograd u likvidaciji i neisplaćena devizna sredstva umanjena za iznose obračunatih ugovorenih kamata i iznose izvršenih isplata, do dana stupanja na snagu ovog zakona, kod Banke privatne privrede DD Podgorica, položena preko preduzeća Jugoskandik DD Beograd.Odredbom člana 3 ovog zakona je propisano da pravo na isplatu deviznih sredstava građana iz člana 2 ovog Zakona ima deponent koji ima ugovor o oročavanju deviznih sredstava na deviznu štednju i štednu knjižicu sa Bankom privatne privrede DD Podgorica, položenih preko preduzeća Jugoskandik DD Beograd, a kome isplata deviznih sredstava nije izvršena po zakonu države na čijoj teritoriji je sjedište banke.

Stavom 1 člana 6 Zakona propisano je da se pravo na isplatu deviznih sredstava utvrđuje na osnovu zahtjeva deponenta, koji se podnosi banci sa kojom Ministarstvo finansija zaključi ugovor o isplati deviznih sredstava , dok je osporenim stavom 2 istog člana propisano da prijem zahtjeva počinje 60-tog dana od dana stupanja na snagu ovog zakona i da je rok za podnošenje zahtjeva 12 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zahtjeva.

Iz navedenih odredaba proizilazi da je, Zakonom čije se odredbe osporavaju, utvrđeno pravo na isplatu deviznih sredstava građanima s prebivalištem u Crnoj Gori,

65

čime je stvoren pravni osnov za isplatu neisplaćenih deviznih sredstava položenih kod osnovnih banaka koji bez donošenja osporenog Zakona ne bi ni postojao. Naime, deponenti deviznih sredstava su, u skladu s opštim propisima, do donošenja osporenog Zakona, imali pravo na naplatu svojih potraživanja, koja proizilaze iz ugovora o deponovanju deviznih sredstava kao dvostranog obligacionog odnosa, od druge strane ugovornice, odnosno depozitara. To pravo i dalje zadržavaju deponenti koji ne ostvare pravo na isplatu deviznih sredstava u skladu sa navedenim Zakonom.

Ovakvim propisivanjem ne narušava se, niti ograničava pravo svojine, kako tvrdi podnosilac inicijative jer je Ustavom Crne Gore zajemčeno postojeće, pravo svojine, a ne pravo koje nije stečeno. Podnosilac inicijative, pravo na isplatu, kao svojinsko pravo, na osnovu Zakona čija se odredba osporava nije ni stekao.

Nijesu osnovani navodi podnosioca inicijative da su Zakonom, čija se odredba osporava, povrijeđena njegova ustavna prava na slobodu kretanja, budući da se istom utvrđuje pravo na isplatu deviznih sredstava, uslovi, način i rokovi za njihovu isplatu, a ne pitanja koja se odnose na kretanje i nastanjivanje.

Pri tome Ustavni sud, saglasno odredbama člana 149 stav 1 tačka 1 i 2 Ustava, nije nadležan da ocjenjuje način i oblik izmirenja preuzete obaveze jemstva prema građanima-deviznim štedišama, već je to pitanje u nadležnosti zakonodavnog organa, odnosno cjelishodnosti zakonodavno-pravnih rješenja.

Ustavom je propisano da Vlada izvršava zakone, druge propise i opšte akte i donosi uredbe, odluke i druge akte za izvršavanje zakona, a Zakonom o državnoj upravi da ministarstva donose pravilnike, naredbe i uputstva za izvršavanje zakona i drugih propisa i da se uputstvom propisuje način rada i vršenja poslova organa uprave, lokalne samouprave, ustanova i drugih pravnih lica u vršenju prenijetih, odnosno povjerenih poslova.

Načelo legaliteta, koje određuje granice ovlašćenja donosioca opšteg pravnog akta, podrazumijeva da opšti akt mora biti zasnovan na zakonu, kako u pogledu ovlašćenja za njegovo donošenje, tako i u pogledu regulisanja predmetne materije.

Odredbom člana 6 stav 7 Zakona propisano je da se bliži sadržaj zahtjeva za isplatu deviznih sredstava, način realizacije isplate deviznih sredstava i naziv banke sa kojom je zaključen ugovor o isplati deviznih sredstava utvrđuje, odnosno određuje propisom Ministarstva finansija. U skladu sa navedenim zakonskim ovlašćenjem Ministarstvo finansija je donijelo Uputstvo o sadržaju zahtjeva za isplatu i načinu realizacije isplate deviznih sredstava građana položenih kod Dafiment banke AD Beograd i Banke privatne privrede DD Podgorica položenih preko preduzeća Jugoskandik DD Beograd kojim se utvrđuje sadržaj zahtjeva za isplatu, način realizacije isplate neisplaćenih deviznih sredstava i određuje banka kojoj se podnose zahtjevi za

66

isplatu deviznih sredstava u skladu sa Zakonom. Osporenom tačkom 2 Uputstva bliže se upućuje na vrstu dokaza o prebivalištu koje se dokazuje uvjerenjem-potvrdom o prebivalištu, izdatom od Ministarstva unutrašnjih poslova i javne uprave, odnosno na vrstu akta-uvjerenje ili potvrdu koju izdaje nadležni organ.

Osporenim odredbama Zakona i Uputstva, po ocjeni Suda, se ne povređuje ustavni princip jednakosti građana iz člana 17 stav 2 Ustava, na koji se inicijativom, pored ostalog, ukazuje, jer se one, pod istim uslovima, odnose na sve građane, deponente deviznih sredstava, sa prebivalištem u Crnoj Gori.

Takođe, pitanje primjene osporenih odredaba, ocjena njihove cjelishodnosti, kao i zahtjev da se iste dopune, nije u nadležnosti Ustavnog suda, saglasno odredbi člana 149 Ustava Crne Gore.



***

Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 81/04, 47/07 i


PROPISIVANJEM USLOVA ZA RAČUNANJE STAŽA OSIGURANJA SA UVEĆENIM TRAJANJEM ZA OSIGURANIKE KOJI RADE NA NAROČITO TEŠKIM, OPASNIM I PO ZDRAVLJE ŠTETNIM POSLOVIMA, KAO I ZA OSIGURANIKE KOJI SVOJU PROFESIONALNU DJELATNOST NE MOGU USPJEŠNO OBAVLJATI POSLIJE NAVRŠENIH ODREĐENIH GODINA ŽIVOTA NE POVRIJEĐUJE SE USTAVNI PRINCIP JEDNAKOSTI GRAĐANA PRED ZAKONOM, JER SE OSTVARIVANJE TOGA PRAVA ODNOSI JEDNAKO NA SVE GRAĐANE KOJI SE NALAZE U TOJ PRAVNOJ SITUACIJI.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović,

67

na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 71 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 47/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 79/08).


Puniša Ćipranić, iz Nikšića, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 71 Zakona, označenog u izreci, u kojoj se navodi da je ta odredba u suprotnosti sa odredbom člana 15 Ustava Crne Gore, kojom je propisano da su gradjani slobodni i jednaki bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo i da su svi pred zakonom jednaki; da su na navedeni način dovedeni u neravnopravan položaj radnici koji rade na poslovima na kojima se radni staž računa sa uvećanim trajanjem, a dužina tog rada je kraća od 10 godina u odnosu na radnike koji su na tim mjestima radili duže od 10 godina; da su dovedeni u neravnopravan položaj radnici koji su radili na tim radnim mjestima u periodu od 1969. do 1971. godine i od 2002. do 2006. godine, tj. periodu kada je i on bio u radnom odnosu i kada se rad na tim radnim mjestima računao sa uvećanim trajanjem bez obzira na dužinu rada na tim radnim mjestima, a kako je to bilo propisano tada važećim odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju.

Vlada Crne Gore, u dostavljenom mišljenju, navodi da je računanje staža osiguranja sa uvećanim trajanjem uvedeno u sistem penzijskog i invaldiskog osiguranja u cilju zaštite zaposlenih koji rade na naročito teškim i za zdravlje štetnim poslovima, kao i osiguranika koji svoju profesionalnu djelatnost ne mogu uspješno obavljati poslije navršenih odredjenih godina života. Odredbama čl. 69, 71 stav 1 i 71 stav 2 Zakona utvrdjen je opšti uslov koji treba da bude ispunjen da bi se osiguraniku staž osiguranja računao sa uvećanim trajanjem. Na ovaj način, po mišljenju Vlade, se obezbjedjuje da ovo pravo koriste samo osiguranici koji su se opredijelili za rad na tim radnim mjestima, čime se postiže svrha beneficiranog staža, a to je da se snižavanjem starosne granice omogući raniji odlazak u penziju osiguranicima koji zbog navršenih godina života nijesu u mogućnosti da i dalje rade na tim radnim mjestima, odnosno poslovima. Medjutim, kako se dalje u mišljenju navodi, nije neophodno da osiguranik efektivno provede svih 10 godina na jednom radnom mjestu, odnosno poslu, jer se za ispunjenje ovog uslova saglasno članu 71 stav 3 Zakona vrši sabiranje ukupnog efektivnog vremena

68

provedenog na radnim mjestima, odnosno poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, bez obzira na stepen uvećanja staža.

Polazeći od navedenih razloga, Vlada je mišljenja da propisivanjem uslova koji se odnose na navršeni penzijski staž od 10 godina, znači da su svi osiguranici koji rade na poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajnjem, ukoliko se nadju u istoj pravnoj situaciji, jednaki pred zakonom i da svi ostvaruju pravo pod jednakim uslovima i predlaže da Sud ne prihvati podnijetu inicijativu.


Osporenom odredbom Zakona propisano je da se osiguraniku iz člana 69 stav 1 ovog zakona staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, pod uslovom da je na radnim mjestima, odnosno poslovima iz člana 70 ovog zakona efektivno proveo ukupno najmanje 10 godina, odnosno ukupno najmanje pet godina, ako je po osnovu rada na tim radnim mjestima, odnosno poslovima, utvrđena invalidnost, da se staž osiguranja uvećava samo za vrijeme efektivno provedeno na radu i da se prilikom ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja kumulativno uzima staž osiguranja sa uvećanim trajanjem ostvaren na radnim mjestima, odnosno poslovima iz člana 70 ovog zakona (član 71).

Ustavom Crne Gore propisano je da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uredjuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrdjenih medjunarodnih sporazuma i da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17 ); da svako ima pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda (član 19); da je socijalno osiguranje zaposlenih obavezno i da država obezbjedjuje materijalnu sigurnost licu koje je nesposobno za rad i nema sredstava za život (član 67); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrdjenim i objavljenim medjunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 47/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 79/08) propisano je: da osiguraniku koji radi na naročito teškim, opasnim i za zdravlje štetnim radnim mjestima, odnosno poslovima i osiguraniku koji radi na radnim mjestima, odnosno poslovima na kojima posle navršenja odredjenih godina života ne može uspješno obavljati svoju profesionalnu djelatnost, staž osiguranja u efektivnom trajanju računa sa uvećanim trajanjem, pod uslovima utvrdjenim ovim zakonom, da stepen uvećanja staža osiguranja zavisi od težine, opasnosti i štetnosti rada, odnosno od prirode posla, a može iznositi najviše 50 % (član 69); da se osiguraniku iz člana 69 stav 1 ovog zakona staž

69

osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, pod uslovom da je na radnim mjestima, odnosno poslovima iz člana 70 ovog zakona efektivno proveo ukupno najmanje 10 godina, odnosno ukupno najmanje pet godina ako je, po osnovu rada na tim radnim mjestima, odnosno poslovima, utvrdjena invalidnost, da se staž osiguranja uvećava samo za vrijeme efektivno provedeno na radu i da se prilikom ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja kumulativno uzima staž osiguranja sa uvećanim trajanjem ostvaren na radnim mjestima, odnosno poslovima iz člana 70 ovog zakona (član 71); da radna mjesta, odnosno poslove na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, postupak i način za njihovo utvrdjivanje, kao i stepen uvećanja staža osiguranja utvrdjuje organ državne uprave nadležan za poslove penzijskog i invalidskog osiguranja (član 72 stav 1).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da je država ovlašćena da uredi način ostvarivanja sloboda i prava, pa i prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja. Saglasno tome Zakonom je uredjen način ostvarivanja i korišćenja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

Polazeći od ovlašćenja propisanih Ustavom, zakonodavac je uredio sistem penzijskog i invalidskog osiguranja, prava i obaveze po tom osnovu, uslove i način ostvarivanja prava, sistem finansiranja, penzijski staž, kao i staž osiguranja koji se računa sa uvećanim trajanjem i druga pitanja od značaja za uredjenje ove oblasti.

Osporenom odredbom člana 71 Zakona utvrđeni su uslovi za obračunavanje staža osiguranja sa uvećanim trajanjem za osiguranike koji rade na naročito teškim, opasnim i za zdravlje štetnim poslovima, kao i za osiguranike koji svoju profesionalnu djelatnost ne mogu uspješno obavljati poslije navršenih određenih godina života.

Navodi podnosioca inicijative se zasnivaju na tvrdnjama da su dovedeni u neravnopravan položaj radnici koji rade na poslovima na kojima se radni staž računa sa uvećanim trajanjem, a dužina tog staža je kraća od 10 godina, u odnosu na radnike koji su na tim radnim mjestima, odnosno poslovima radili duže od 10 godina, kao i da se po ranije važećim odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju rad na tim radnim mjestima računao sa uvećanim trajanjem, bez obzira na dužinu rada, što znači da se radi o stečenim pravima koja se ne mogu naknadnim propisima mijenjati, smanjivati ili ukidati.

Ustavno načelo jednakosti gradjana pred zakonom se, po ocjeni Ustavnog suda, osporenim odredbama Zakona ne povređuje, kako se to inicijativom ukazuje, jer se ostvarivanje prava koja se tiču staža osiguranja, koji se računa sa uvećanim trajanjem, odnosi jednako na sve gradjane koji se nalaze u toj pravnoj situaciji, odnosno koji ostvaruju ta prava pod istim uslovima.

70

Takodje, Sud je ocijenio da osporena odredba Zakona nema retroaktivno dejstvo, jer se njena primjena ne proteže na odnose koji su nastali prije njenog stupanja na snagu, već na pravne situacije koje nastaju nakon stupanja na snagu ovog zakona.

Ustavni sud, saglasno odredbi člana 149 Ustava Crne Gore, nije nadležan da ocjenjuje cjelishodnost osporenog normativnog rješenja, kao i njegovu primjenu.


U-I br. 6/09 USTAVNI SUD CRNE GORE24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Zakon o državnim službenicima i namještenicima(»Službeni list Crne Gore«, br. 50/08)

STABILNOST ZAPOSLENJA S ASPEKTA ODREDBE ČLANA 6 KONVENCIJE MOR-a BR. 81 O INSPEKCIJI RADA U INDUSTRIJI I TRGOVINI NE MOŽE SE SMATRATI INDIVIDUALNIM PRAVOM KOJE BI, SAMO ZA SEBE, IMALO KVALITET STEČENOG PRAVA KOJE PRIPADA POJEDINCU I KOJE BI SAGLASNO TOME, PO PRIRODI STVARI BILO ZAŠTIĆENO U RAZDOBLJIMA PROMJENE ZAKONSKIH PROPISA.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1Ustava Crne Gore, člana 33 tač. 3 i 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 38 stav 2 Zakona o državnim službenicima i namještenicima (»Službeni list Crne Gore«, br. 50/08).

ODBACUJE SE zahtjev za obustavu izvršenja pojedinačnog akta donijetog na osnovu iste odredbe Zakona.

71


Branislav Prentović, i još dvadeset sedam inspektora rada i inspektora zaštite na radu, iz Podgorice, podnijeli su inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 38 stav 2 Zakona, navedenog u izreci.

U inicijativi se navodi da je osporena odredba Zakona suprotna članu 6 Konvencije MOR-a br. 81 o inspekciji rada u industriji i trgovini i članu 147 stav 1 Ustava Crne Gore; da osporeni član Zakona omogućava starješini organa da postavlja službenike u zvanje inspektora na period od četiri godine; da su istekom tog roka, inspektori dužni da se prijave na javni oglas, prikupe i podnesu nadležnom organu za upravljanje kadrovima istu dokumentaciju koja je potrebna za zasnivanje radnog odnosa; da podliježu postupku provjere sposobnosti za vršenje poslova inspektora; da inspektori kao državni službenici koji radni odnos zasnivaju na neodređeno vrijeme moraju ponavljati isti postupak kao pri zasnivanju radnog odnosa; da osporena odredba ima povratno dejstvo u odnosu na državne službenike zaposlene u inspekciji rada, koji su na tim mjestima zasnovali radni odnos prije stupanja na snagu Zakona. Predlažu da Ustavni sud donese odluku kojom će utvrditi da je osporena odredba člana 38 stav 2 Zakona, u dijelu koji se odnosi na postupak obavezne provjere sposobnosti za vršenje poslova na radnom mjestu inspektora rada, nesaglasna sa Ustavom i da Sud donese privremenu mjeru obustave izvršenja postupka po javnom oglasu Uprave za kadrove Crne Gore, od 25. novembra 2009. godine.


Osporenom odredbom Zakona propisano je da starješina organa postavlja službenika u zvanje inspektora na period od četiri godine i da starješina organa postavlja glavnog inspektora, uz saglasnost Vlade, na period od četiri godine (član 38 stav 2).

U dostavljenom mišljenju Vlade na navode iz inicijative, pored ostalog, navodi se: da Ustav utvrđuje pravo na rad, zabranjuje prinudan rad i određuje prava zaposlenih; da su Zakonom o radu, Zakonom o državnoj upravi i Zakonom o državnim službenicima i namještenicima uređeni brojni radno-pravni instituti i utvrđena zakonodavna rješenja iz oblasti radnog prava: prava, obaveze i odgovornost zaposlenih u državnim organima; da je osporenom odredbom određeno zvanje inspektora i glavnog inspektora, koji se postavljaju na period od četiri godine; da je period od četiri godine za vršenje poslova inspekcijskog nadzora određen zbog posebnih ovlašćenja i odgovornosti, prirode posla, njegove specifičnosti, složenosti i značaja, sve u cilju izbora najboljeg kadra; da se tako obezbjeđuje realizacija principa jednake dostupnosti svim radnim mjestima i otvorenosti

72

državne službe za novi i kvalitetniji kadar, kao i principa političke neutralnosti i profesionalizacije i da osporena odredba nema povratno dejstvo.

Ustavom Crne Gore propisano je: da svako ima pravo na rad, na slobodan izbor zanimanja i zapošljavanja, na pravične i humane uslove rada i na zaštitu za vrijeme nezaposlenosti (član 62); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145); da zakon i drugi propis ne može imati povratno dejstvo, da izuzetno, pojedine odredbe zakona, ako to zahtijeva javni interes utvrđen u postupku donošenja zakona, mogu imati povratno dejstvo(član 147 st. 1 i 2) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Konvencijom Međunarodne organizacije rada br. 81 o inspekciji rada u industriji i trgovini propisano je da će osoblje inspekcije rada biti sastavljeno od službenika čiji status i uslovi službe osiguravaju stabilnost zaposlenja i čine ih nezavisnim od svake promjene vlade i svakog spoljnog nepoželjnog uticaja (član 6) i da se pod rezervom uslova koje bi nacionalno zakonodavstvo odredilo za regrutovanje članova javnih službi, inspektori rada biće regrutovani samo na osnovu sposobnosti kandidata za ispunjavanje zadataka koje treba da preuzme, da će način za provjeravanje ovih sposobnosti biti određen od strane vlasti i da inspektori rada treba da prime odgovarajuće obrazovanje, za vršenje svojih funkcija (član 7).

Na osnovu člana 16 Ustava država je ovlašćena da zakonom, u skladu sa

Ustavom, uređuje ekonomske, političke i pravne odnose u Crnoj Gori, uključujući i one koje se tiču načina ostvarivanja određenih prava pojedinih zaposlenih, odnosno da prava pojedinih zaposlenih uređuje na različite načine, zavisno od potreba i uslova poslova koji se obavljaju u određenim sredinama.

Zakonom o državnim službenicima i namještenicima uređena su pitanja položaja državnih službenika, odnosno namještenika koja se odnose na zasnivanje radnog odnosa, zvanja, prava i obaveza, odgovornosti, raspoređivanje, ocjenjivanje, napredovanje i utvrđivanje sposobnosti, stručno usavršavanje, prestanak radnog odnosa, zaštitu prava, upravljanje kadrovima, kao i nadzor nad njegovim sprovođenjem.

Prema osporenoj odredbi člana 38 stav 2 Zakona, starješina organa postavlja službenika u zvanje inspektora, odnosno glavnog inspektora na period od četiri godine. Broj mandata nije ograničen, što znači da iste osobe mogu biti ponovo postavljene na isto vrijeme, ako se u postupku postavljenja utvrdi da nema razloga za njihovo postavljenje. Njome se, ističu podnosioci inicijative, neposredno zadire u pravo na stabilnost zaposlenja inspektora rada, koje proizilazi iz odredbe člana 6 Konvencije Međunarodne organizacije rada br. 81 o inspekciji rada u industriji i trgovini. Podnosioci

73

u stvari zahtijevaju trajnost zvanja inspektora rada, bez ikakvog vremenskog ograničenja, i bez obaveze ponovnog izbora.

Pri ovom treba istaći, da primjena principa stalnosti znači da se radni odnos zasniva na duži vremenski peroid (u Crnoj Gori to je institut radnog odnosa na neodređeno vrijeme) i da protivno volji zaposlenog može prestati samo u slučajevima predviđenim zakonom. Međutim, princip stabilnosti zaposlenja, koji proizilazi iz odredbe člana 6 pomenute Konvencije, jeste zahtjev da se kod zaposlenog stvori osjećaj razumne sigurnosti posla. Naime, stabilnost radnog odnosa podrazumijeva istovremeno stabilnost trajanja radnog odnosa i stabilnost njegovog kvaliteta. U tom smislu, zaposleni ima interes da sačuva trajanje svog zaposlenja kroz kvalitet svog radnopravnog položaja. U zaštiti tog svog interesa zaposleni ima pravo da se brani od protivpravnog prestanka svog radnog odnosa. Dakle, stabilnost radnog odnosa ne znači nemogućnost prestanka radnog odnosa i promjene radnopravnog položaja, nezavisno od volje zaposlenog, ali znači da do toga može doći samo na pravno valjan način.

Osnovni preduslov za efektivno izvršavanje tako složene funkcije inspekcije rada dat je u članu 7 pomenuta Konvencija, koji propisuje da nacionalno zakonodavstvo svake pojedine zemlje određuje uslove koje kandidat za zvanje inspektora rada treba da ispuni da bi kvalitetno obavljao složene zadatke, zatim obavezu provjeravanja njihove sposobnosti, koju određuju organi vlasti, kao i zahtjev da inspektori rada treba da imaju odgovarajuće obrazovanje za vršenje svog zvanja, a sve u cilju ostvarenja zahtjeva za djelotvornu i ekvivalentnu inspekciju. U tom smislu je uspostavljen odgovarajući mehanizam zaštite stabilnosti radnog odnosa zaposlenih, uz uvažavanje i opravdanih interesa poslodavca (u konkretnom države Crne Gore).

Iz prethodnih navoda proizilazi da se pravo na stabilnost zaposlenja s aspekta odredbe člana 6 Konvencije, po svojoj prirodi ne može smatrati individualnim (ljudskim) pravom koje bi, samo za sebe, imalo kvalitet stečenog prava koje pripada pojedincu i koje bi skladno tome, po prirodi stvari bilo zaštićeno i u razdobljima promjene zakonskih režima.

Ne postoje ustavnopravni razlozi zbog kojih bi osporena odredba Zakona bila nesaglasna sa članom 147 stav 1 Ustava zbog njenog, navodnog, povratnog dejstva, jer osporena odredba ne mijenja pravni položaj lica koja su do dana stupanja na snagu Zakona izabrana u zvanje inspektora. Kontinuitet prava iz radnog odnosa koji je rukovodeće lice, odnosno službenik stekao po ranijem Zakonu o državnim službenicima i namještenicima osiguran je prelaznom odredbom člana 129 Zakona, kojom je propisano da ta lica nastavljaju da koriste prava do isteka vremena za koje su ta prava utvrđena.

Razmatrajući razloge osporavanja i predloženi zahtjev podnosilaca inicijative, da Ustavni sud donese odluku kojom će utvrditi da je odredba člana 38 stav 2 Zakona o

74

državnim službenicima i namještenicima, »u dijelu koji se odnosi na postupak obavezne provjere sposobnosti za vršenje poslova na radnom mjestu inspektora rada, nesaglasna sa Ustavom«, Ustavni sud je ocijenio da takav zahtjev nema uporište u sadržini osporene odredbe, jer osporena odredba ne propisuje postupak provjere sposobnosti pri njihovom reizboru u isto zvanje, niti se bavi statusnim pitanjima inspektora, kao što su način, postupak, uslovi postavljenja, razrješenja i slično, već samo određuje dužinu trajanja zvanja inspektora i definiše koji je organ, odnosno rukovodilac organa, nadležan za postavljenje.

S obzirom da je iz iznijetih razloga zahtjev za odlučivanje o glavnoj stvari

neosnovan, to ne postoje procesne pretpostavke da Sud u skladu sa odredbom člana 150 stav 4 Ustava Crne Gore, a u vezi sa odredbom člana 43 Zakona, naredi obustavu izvršenja pojedinačnog akta koji je, po navodima podnosilaca, preduzet u primjeni osporene odredbe.


U-I br. 10/09 USTAVNI SUD CRNE GORE24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

75

2. AKTI VLADE

77

***

UTVRĐUJUĆI ODLUKOM, KAO PODZAKONSKIM AKTOM, NADLEŽNOST UPRAVNOG SUDA DA U UPRAVNOM SPORU ODLUČUJE O ZAKONITOSTI RJEŠENJA STARJEŠINE ORGANA DONIJETOG U POSTUPKU RJEŠAVANJA STEMBENIH POTREBA DRŽAVNIH SLUŽBENIKA , VLADA JE UREDILA PITANJA KOJA SE MOGU PROPISATI SAMO ZAKONOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Zoran Smolović, Fetija Međedović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da odredba člana 32 stav 5 Odluke o rješavanju stambenih potreba državnih službenika i namještenika (»Službeni list Crne Gore«, br. 69/08),

78

koju je donijela Vlada Crne Gore, nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i prestaje da važi danom objavljivanja ove odluke.



Predlogom Upravnog suda Crne Gore pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti člana 32 stav 5 Odluke, označene u izreci, navodeći da je nesaglasna sa članom 118 stav 2 Ustava Crne Gore i članom 24 stav 2 Zakona o sudovima, ističući da se takvim propisivanjem odstupa od ustavnog principa, da sud sudi na osnovu zakona, kao i od odredjenja Zakona o sudovima, da Upravni sud, pored poslova utvrdjenih ovim zakonom, vrši i druge poslove odredjene zakonom.

Odgovor donosioca akta, u ostavljenom roku, nije dostavljen.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Odluke, utvrdio da nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

Odredbom člana 32 stav 5 Odluke propisano je da protiv rješenja starješine organa, državni službenik i namještenik može pokrenuti upravni spor.

Ustavom Crne Gore propisano je: da sud sudi na osnovu Ustava, zakona i potvrdjenih i objavljenih medjunarodnih ugovora (član 118 stav 2); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 tačka 2).

Zakonom o sudovima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 5/02, 49/04) i (»Službeni list Crne Gore«, br. 22/08) propisano je: da se sudovi osnivaju ovim zakonom (član 13), da sudovi su i Upravni sud Crne Gore (član 14 tačka 5); da Upravni sud odlučuje u upravnom sporu o zakonitosti upravnih akata kao i zakonitosti drugih pojedinačnih akata kada je to zakonom odredjeno i da Upravni sud vrši i drugi poslove odredjene zakonom (član 24).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da sud sudi na osnovu Ustava, zakona i potvrdjenih i objavljenih medjunarodnih ugovora i da drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.

Zakonom o sudovima je propisan način osnivanja sudova, ustanovljeni su sudovi medju kojima i Upravni sud Crne Gore, propisana njegova nadležnost i utvrđeno da može da vrši i druge poslove određene zakonom.

79

Osporenom odredbom Odluke Vlada Crne Gore utvrdila je nadležnost Upravnog suda, na način da u upravnom sporu odlučuje o zakonitosti rješenja starješine organa donijeto u postupku rješavanja stambenih potreba službenika i namještenika. Na ovaj način Odlukom, koja je podzakonski akt, propisuje se nadležnost Upravnog suda koja se može samo zakonom utvrditi.

Stoga, po ocjeni Ustavnog suda, odredba člana 32 stav 5 Odluke nije u skladu sa odredbama Ustava i zakona.

Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci.

Odluka o prestanku važenja osporene odredbe Odluke i objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbi člana 151 stav 2 i 152 stav 1 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U. br. 164/08 USTAVNI SUD CRNE GORE12. februar 2009. godine PREDSJEDNIK,

P o d g o r i c a dr Milan Marković, s.r.

***

PRAVO JE DONOSIOCA AKTA, DA SAGLASNO ODREDBI ČLANA 36 ZAKONA O DRŽAVNOJ UPRAVI I ČLANA 38 ZAKONA O DRŽAVNIM SLUŽBENICIMA I NAMJEŠTENICIMA, UREDI UNUTRAŠNJU ORGANIZACIJU I SISTEMATIZACIJU UPRAVE ZA NEKRETNINE.

UPRAVA ZA NEKRETNINE JE SAGLASNO ZAKONSKIM OVLAŠĆENJIMA U POTPUNOSTI ISPOŠTOVALA PROCEDURU I POSTUPAK ZA DONOŠENJE OSPORENOG PRAVILNIKA, ODREDILA ZVANJA DRŽAVNIH SLUŽBENIKA I NAMJEŠTENIKA I USLOVE ZA NJIHOVO OBAVLJANJE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tač. 3 i 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 26. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Uprave za nekretnine, koji je utvrdila Vlada Crne Gore, na sjednici od 14. maja 2009. godine.

80

ODBACUJE SE zahtjev za donošenje privremene naredbe o obustavi izvršenja pojedinačnog akta ili radnje koje su preduzete na osnovu ovog pravilnika.


Darko Mališić, iz Berana, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Pravilnika, navedenog u izreci.

U inicijativi u suštini, ističe: da su donošenjem Pravilnika povrijeđene odredbe čl. 6, 17 i 145 Ustava, jer Pravilnik nije mogla usvojiti Vlada, dana 14. maja 2009. godine, zbog činjenice da je mandat staroj Vladi prestao 29. marta 2009. godine, nakon parlamentarnih izbora, a da je nova Vlada izabrana tek 11. juna 2009. godine; da je Vlada, saglasno čl. 24, 28, 29 i 36 Zakona o državnoj upravi bila dužna da prethodno izmijeni Uredbu o organizaciji državne uprave, a nakon toga, da utvrdi unutrašnju organizaciju i sistematizaciju; da je, umjesto savjetnika direktora, sistematizovano zvanje načelnika i predviđeni različiti uslovi stručne spreme u područnim jedinicama, čime su savjetnici direktora dovedeni u nejednak položaj pred Ustavom i zakonom; da je član 12 Pravilnika suprotan odredbama čl. 6 i 186 Zakona o državnom premjeru i katastru nepokretnosti; da su područne jedinice administrativno-upravni organi, što zahtijeva povećanje broja pravnika, a ne geodeta i predlaže se obustava izvršenja pojedinačnih akata ili radnji koje su preduzete na osnovu ovog pravilnika.

U odgovoru Uprave za nekretnine ističe se da je Pravilnik donijet na osnovu člana 37 st. 2 i 3 Zakona o državnoj upravi, da je u postupku donošenja Pravilnika pribavljeno mišljenje područnih i organizacionih jedinica Uprave za nekretnine, Ministarstva finansija, Uprave za kadrove i da je Vlada Crne Gore 14. maja 2009. godine donijela navedeni Pravilnik, pa je u potpunosti ispoštovan zakonski osnov i procedura za njegovo donošenje.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Pravilnika, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njihove ustavnosti i zakonitosti.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Crna Gora jamči i štiti prava i slobode, prava i slobode su nepovredivi, svako je obavezan da poštuje prava i slobode drugih(član 6); da prava i slobode ostvaruju se na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma, svi su pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo(član 17) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o državnoj upravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 38/03 i »Službeni list Crne Gore«, br. 22/08), propisano je da se unutrašnja organizacija i

81

sistematizacija organa državne uprave utvrđuje zavisno od obima, vrste i složenosti poslova i na način kojim se obezbjeđuje njihovo efikasno, ekonomično i efektivno vršenje (član 36) i da kriterijume za unutrašnju organizaciju, sistematizaciju i nomenklaturu poslova (nazivi grupa poslova, sadržaj tih poslova i uslovi za njihovo vršenje) i okvirni broj izvršilaca određuje Vlada, da akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji organa državne uprave utvrđuje Vlada, na predlog ministra, odnosno starješine organa uprave i da u postupku utvrđivanja akta o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji organa uprave Vlada obavezno pribavlja mišljenje ministarstva koje vrši nadzor nad radom tog organa uprave(član 37).

Uredbom o grupama poslova, kriterijumima za unutrašnju organizaciju i sistematizaciju, nomenklaturi poslova i okvirnom broju izvršilaca u organima državne uprave (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/04), propisano je da se pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji organa državne uprave utvrđuju pitanja, koja se odnose na: unutrašnju organizaciju i sistematizaciju poslova i zadataka, da se unutrašnja organizacija odnosi, naročito, na: broj i vrstu organizacionih jedinica i sadržaj grupa poslova koji se vrše u unutrašnjim organizacionim jedinicama ili izvan unutrašnjih organizacionih jedinica, da se sistematizacija poslova i zadataka odnosi, naročito, na ukupan broj službeničkih i namješteničkih mjesta, broj i sistematizaciju službenika i namještenika u okviru unutrašnjih organizacionih jedinica, odnosno izvan unutrašnjih organizacionih jedinica, uslove za obavljanje utvrđenih poslova i zadataka, probni rad i njegovo trajanje, kao poseban uslov i opis utvrđenih službeničkih i namješteničkih mjesta (član 24).

Osporenim Pravilnikom utvrđena je unutrašnja organizacija i sistematizacija Uprave za nekretnine, organizacione jedinice Uprave i područne jedinice, naziv službeničkih i namješteničkih mjesta i uslovi za njihovo obavljanje, kao i opis tih poslova i zadataka.

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.

Navodi podnosioca inicijative o nesaglasnosti Pravilnika sa Ustavom i zakonom, zasnivaju se na tvrdnjama da su osporenim Pravilnikom povrijeđene odredbe čl. 6, 17 i 145 Ustava Crne Gore, čl. 24, 28, 29 i 36 Zakona o državnoj upravi, člana 38 Zakona o državnim službenicima i namještenicima, odredbe Uredbe o organizaciji i načinu rada državne uprave i odredbe Uredbe o grupama poslova, kriterijumima za unutrašnju organizaciju i sistematizaciju, nomenklaturi poslova i okvirnom broju izvršilaca u organima državne uprave.

Podnijeta inicijativa, po ocjeni Suda, nije osnovana.Uredbom o organizaciji i načinu rada državne uprave osnovana je Uprava za

nekretnine radi vršenja poslova uprave koji se odnose na uređivanje normativno-pravnih i drugih stvarno-pravnih odnosa na nepokretnostima. Pravo je donosioca akta, da saglasno odredbi člana 36 Zakona o državnoj upravi i odredbama člana 38 Zakona o

82

državnim službenicima i namještenicima, uredi unutrašnju organizaciju i sistematizaciju Uprave za nekretnine.

Saglasno Uredbi o grupama poslova, kriterijumima za unutrašnju organizaciju i sistematizaciju, nomenklaturi poslova i okvirnom broju izvršilaca u organima državne uprave, osporenim Pravilnikom uređena je unutrašnja organizacija i sistematizacija Uprave za nekretnine i u zavisnosti od obima, vrste i složenosti poslova, određen broj izvršilaca i profil potrebne stručne spreme, na način kojim se obezbeđuje njihovo efikasno, ekonomično i efektivno vršenje.

Uprava za neketnine je, u postupku utvrđivanja svoje unutrašnje organizacije i sistematizacije, saglasno članu 37 st. 2 i 3 Zakona o državnoj upravi i članu 38 Zakona o državnim službenicima i namještenicima, u potpunosti ispoštovala proceduru i postupak propisan za donošenje Pravilnika, odredila zvanja državnih službenika i namještenika i uslove za njihovo obavljanje.

Naime, Uprava za nekretnine je Nacrt Pravilnika, aktom br. 02-2203, od 07. juna 2007. godine, dostavila svim područnim i organizacionim jedinicama Uprave, na mišljenje i sugestije, na koji je, i sam podnosilac inicijative dopisom br. 467-116/1, od 13. juna 2007. godine, dao mišljenje. Nakon toga obrazovana je Komisija za izradu Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Uprave za nekretnine, organizacionih jedinica, osim Područnih jedinica i Komisija za izradu Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Uprave za nekretnine za Područne jedinice Uprave za nekretnine.

Ministarstvo finansija je aktom br. 01-03-2583/1, od 07. aprila 2009. godine, prihvatilo Predlog Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Uprave za nekretnine, a Uprava za kadrove aktom br. 02-1525/2, od 29. aprila 2009. godine, dala je mišljenje da je unutrašnja organizacija i sistematizacija poslova i zadataka Uprave za nekretnine, utvrđena u skladu sa propisima o državnim službenicima i namještenicima. Na osnovu tako sprovedene procedure, Vlada Crne Gore je na sjednici od 14. maja 2009 godine, utvrdila navedeni Pravilnik. Navodi podnosioca inicijative da je Pravilnik utvrdila Vlada, kojoj je prestao mandat, po ocjeni Suda, nijesu osnovani, jer je odredbom člana 110 stav 2 Ustava propisano da Vlada kojoj je prestao mandat nastavlja rad do izbora Vlade u novom sastavu.

Iz citiranih odredaba zakona i drugih propisa, proizilazi da je donosilac akta bio ovlašćen za njegovo donošenje, da utvrdi poslove i opis poslova svakog radnog mjesta, radno iskustvo, vrstu i stepen stručne spreme za svakog izvršioca, odnosno kvalifikaciju prema sadržaju i složenosti poslova i radnih zadataka i, u zavisnosti od složenosti poslova, uslova rada i odgovornosti za organizaciju procesa rada koji su potrebni za uspješno obavljanje poslova određenog radnog mjesta, definiše ukupan broj službeničkih i namješteničkih mjesta i broj službenika i namještenika u

83

okviru unutrašnjih organizacionih jedinica i uslove za obavljanje utvrđenih poslova i zadataka.

Ocjena cjelishodnosti i opravdanosti pojedinih rješenja u osporenom Pravilniku, koji utvrđuje različit stepen stručne spreme, odnosno kvalifikacije i zvanja službenika i namještenika, kao posebnih uslova za obavljanje određenih poslova, nije u nadležnosti Ustavnog suda, saglasno odredbi člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava.

S obzirom da Ustavni sud u ovom predmetu nije prihvatio inicijativu, to nema procesnih pretpostavki da, saglasno odredbi člana 150 stav 4 Ustava Crne Gore naredi obustavu izvršenja pojedinačnog akta ili radnje koji su preduzeti na osnovu osporenog Pravilnika. Na osnovu iznijetih razloga riješeno je kao u izreci.

U. br. 4/09 USTAVNI SUD CRNE GORE26. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

84

3.OPŠTI AKTI DRUGIH DRŽAVNIH

ORGANA

86

***

87

JAVNO-VAŽEĆI OBRAZOVNI PROGRAMI KOJI NE SADRŽE PRAKTIČNO OBRAZOVANJE (PRAKTIČNU NASTAVU) NESAGLASNI SU SA USTAVOM I ZAKONOM.

UVOĐENJE PREDMETA PRAKTIČNO OBRAZOVANJE (PRAKTIČNA NASTAVA), KAO OBLIKA VASPITNO-OBRAZOVNOG RADA PROPISANOG ZAKONOM, PRETHODNI JE USLOV ZA OBAVLJANJE PROFESIONALNE PRAKSE, JER OBRAZOVNO-VASPITNI RAD OBAVEZNO OBUHVATA I PRAKTIČNO OBRAZOVANJE (PRAKTIČNU NASTAVU).

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 28. maja 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da:

- Rješenje o javno važećem obrazovnom programu za stručno obrazovanje za zanimanje elektrotehničar računara / elektrotehničarka računara (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 44/05),

- Rješenje o javno važećem obrazovnom programu za stručno obrazovanje za zanimanje elektrotehničar telekomunikacija/elektrotehničarka telekomunikacija (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 44/05) i

- Rješenje o javno važećem obrazovnom programu za stručno obrazovanje za zanimanje elektrotehničar elektronike/elektrotehničarka elektronike, br. 01-2654, od 18. maja 2006. godine,

nijesu u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i prestaju da važe danom objavljivanja ove odluke.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore« i na oglasnoj talbli Ministarstva prosvjete i nauke.


Rješenjem Ustavnog suda U.br. 110/08, od 26. februara 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti rješenja, navedenih u izreci.

88

Ministarstvo prosvjete i nauke, u odgovoru na rješenje o pokretanju postupka, navodi da su Javno važeći obrazovni programi za stručno obrazovanje donijeti u skladu sa Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih akata, utvrdio da nijesu u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da se jemči pravo na školovanje pod jednakim uslovima, da je osnovno obrazovanje obavezno i besplatno i da se jemči autonomija univerziteta, visokoškolskih i naučnih ustanova (član 75) i da zakon mora biti saglasan sa Uastavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 64/02, 31/05 i 49/07), propisano je: da obrazovanje i vaspitanje je djelatnost od javnog interesa (član 4); da pojedini izrazi u ovom zakonu imaju značenje, »obrazovni program« je program na osnovu kojeg se ostvaruje obrazovanje i vaspitanje; »javno važeći obrazovni program« je obrazovni program koji donosi ili odobrava nadležni organ, »katalog znanja« je sastavni dio obrazovnog programa kojima se određuju ciljevi i sadržaj predmeta iz nastavnog plana, »ispitnim katalozima« se definišu standardi znanja i vještina koji se provjeravaju i ocjenjuju na završnim ispitima (praktični, završni, stručni i diplomski); »standard znanja« je minimum znanja koje treba da posjeduje učenik, odnosno polaznik iz određenog predmeta u određenom vremenskom periodu (član 18 tač. 11,12, 16 i 17); da se obrazovanje i vaspitanje ostvaruje na osnovu obrazovnog programa (kurikuluma)(član 19); da obrazovni program postaje javno važeći kada ga donese, odnosno odobri Ministarstvo (član 20); da se obrazovni program sastoji od opšteg i posebnog dijela (član 21 stav 1); da javno važeći obrazovni program donosi Ministarstvo, na predlog nadležnog savjeta, da opšti dio javno važećeg obrazovnog programa utvrđuje Ministarstvo, na predlog Savjeta za opšte obrazovanje Crne Gore i da posebni dio javno važećeg obrazovnog programa utvrđuje nadležni savjet i to za stručno obrazovanje – Savjet za stručno obrazovanje Crne Gore i da Ministarstvo ne može mijenjati posebni dio javno važećeg obrazovnog programa koji utvrdi nadležni savjet (član 22 st. 1 i 2, stav 3 tačka 2 i stav 5); da Ministarstvo objavljuje javno važeće obrazovne programe po pravilu tri mjeseca prije početka njihove primjene i da ustanove u kojima se implementiraju programi iz stava 1 ovog člana objavljuju informacije o obrazovnim programima sa objašnjenjima i uputstvom za primjenu (član 25) i da Savjet za stručno obrazovanje donosi predmetne programe, odnosno kataloge znanja i ispitne kataloge, odnosno standarde znanja za stručno-teorijske predmete i sve vrste ispita (praktični, stručni, završni, majstorski, diplomski i drugi ispiti) koji se polažu u oblasti stručnog obrazovanja, u skladu sa zakonom, da utvrđuje obrazovne programe za stručno obrazovanje i da predlaže opšti dio obrazovnog programa za stručno

89

obrazovanje i za stručno obrazovanje djece i omladine (član 36 tačka 1 alineja 1, tačka 3 alineja 1 i tačka 4 alineja 1).

Zakonom o stručnom obrazovanju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 64/02 i 49/07) propisano je: da pojedini izrazi u ovom zakonu imaju značenje: »stručno obrazovanje« je obrazovanje i osposobljavanje učenika za obavljanje stručnih poslova različitih nivoa složenosti za dalje obrazovanje; »obrazovni program« je program na osnovu kojeg se ostvaruje stručno obrazovanje; »praktično obrazovanje« je oblik nastave u kojoj učenik stiče praktična znanja i primjenjuje teorijska znanja u praksi; »javno važeće obrazovanje« je obrazovanje koje se stiče na osnovu obrazovnog programa usvojenog od strane nadležnog savjeta, za koje se izdaje javna isprava; »standardi stručnog obrazovanja« su normativi koji se donose na nacionalnom nivou i definišu zanimanja, ciljeve i sadržaje učenja, evaluaciju ocjenjivanja i uslova u kojima se realizuje proces obrazovanja; »standard zanimanja« je dokument koji propisuje sadržaj stručne kvalifikacije na određenom nivou zahtjevnosti i određuje potrebna znanja, vještine i kompetencije za obavljanje ključnih poslova u zanimanju (član 10 tač. 1, 7, 8, 16, 17 i 18); da obrazovno-vaspitni rad obuhvata: teorijsku nastavu i vježbe opšteobrazovnih i stručnih predmeta; praktično obrazovanje (praktičnu nastavu); izbornu, dopunsku i dodatnu nastavu; praćenje postignuća, provjeravanje i ocjenjivanje znanja učenika; ispite; profesionalnu praksu; slobodne, odnosno vannastavne aktivnosti i druge oblike (član 35); da se profesionalna praksa izvodi nakon završetka nastavne godine za učenike koji su praktično obrazovanje ostvarili u objektima škole i da se način organizovanja i trajanje profesionalne prakse utvrđuje obrazovnim programom (član 37); da se praktično obrazovanje obavlja radi primjene teorijskih znanja u praksi i sticanja novih vještina i da se praktično obrazovanje izvodi u objektima škole (radionice, ekonomije, kabineti, laboratorije, đačke zadruge) i u objektima van škole (ustanove, preduzeća i preduzetnici)(član 43) i da nakon završene dvogodišnje stručne škole učenik polaže praktični ispit (član 80).

Osporenim rješenjima utvrđeni su javno važeći obrazovni programi za stručno obrazovanje za zanimanje: elektrotehničar/ka računara, elektrotehičar/ka telekomunikacija i elektrotehničar/ka elektronike, koji sadrže opšti i posebni dio javno važećeg obrazovnog programa.

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje. Sledstveno tome, Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju, propisano je da je obrazovanje i vaspitanje djelatnost od javnog interesa, da se obrazovanje i vaspitanje ostvaruje na osnovu obrazovnog programa (kurikuluma), da obrazovni program postaje javno važeći kada ga donese, odnosno odobri Ministarstvo, da javno važeće obrazovne programe donosi Ministarstvo, na predlog nadležnog organa, da opšti dio javno važećeg obrazovnog programa utvrđuje Ministarstvo na predlog Savjeta za opšte obrazovanje Crne Gore, a posebni dio javno važećeg obrazovnog programa

90

utvrđuje nadležni savjet, da Ministarstvo ne može mijenjati posebni dio javno važećeg obrazovnog programa koji utvrdi nadležni savjet i da Ministarstvo objavljuje javno važeće obrazovne programe, po pravilu tri mjeseca prije početka njihove primjene.

Zakonom o stručnom obrazovanju, propisano je da je »stručno obrazovanje« obrazovanje i osposobljavanje učenika za obavljanje stručnih poslova različitih nivoa složenosti za dalje obrazovanje, da je »obrazovni program« program na osnovu kojeg se ostvaruje stručno obrazovanje, da je »praktično obrazovanje« oblik nastave u kojoj učenik stiče praktična znanja i primjenjuje teorijska znanja u praksi, da obrazovno-vaspitni rad obuhvata, između ostalog, praktično obrazovanje (praktičnu nastavu) i profesionalnu praksu, da se profesionalna praksa izvodi nakon završetka nastavne godine za učenike koji su praktično obrazovanje ostvarili u objektima škole, da se način organizovanja i trajanja profesionalne prakse utvrđuje obrazovnim programom i da se praktično obrazovanje obavlja primjenom teorijskih znanja u praksi i sticanjem novih vještina i da se praktično obrazovanje izvodi u objektima škole (radionice, ekonomije, kabineti, laboratorije, đačke zadruge) i u objektima van škole (ustanove, preduzeća i preduzetnici).

Iz citiranih odredaba zakona proizilazi da obrazovni-vaspitni rad obuhvata, pored ostalog, teorijsku nastavu i vježbe opšteobrazovnih i stručnih predmeta, praktično obrazovanje (praktičnu nastavu) i profesionalnu praksu.

Ministarstvu prosvjete i nauke je zakonom dato ovlašćenje da, na predlog Savjeta za opšte obrazovanje, donosi opšti dio javno važećeg obrazovnog programa i na predlog Savjeta za stručno obrazovanje, posebni dio javno važećeg obrazovnog programa.

U osporenom javno važećem obrazovnom programu za zanimanje elektrotehničar/ka računara i elektrotehničar/ka telekomunikacija, u okviru nastavnog plana, nastavni predmeti – grupa predmeta, nema predmeta praktična nastava, iako je predviđen predmet profesionalna praksa u trajanju od 10 dana prakse za trogodišnje obrazovanje, koja se izvodi nakon završetka nastavne godine za učenike koji su praktično obrazovanje ostvarili u objektima škole i u objektima van škole.

U osporenom Javno važećem obrazovnom programu za zanimanje elektrotehničar/ka elektronike, u okviru nastavnog plana, nastavni predmeti – grupa predmeta, nema predmeta praktična nastava, iako je predviđen predmet profesionalna praksa u trajanju od 10 dana za trogodišnje obrazovanje, u kojem su naznačeni predmet sa obaveznim praktičnim vježbama, koja se izvodi nakon završetka nastavne godine za učenike koji su praktično obrazovanje ostvarili u objektima škole i u objektima van škole. Pored toga, ovo rješenje nije obavljeno u »Službenom listu Crne Gore«.

91

Sud je utvrdio da osporeni obrazovni programi stručnog obrazovanja nijesu u skladu sa članom 21 Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju u pogledu nastavnim planom definisanih predmeta, njihove zastupljenosti, rasporeda i fonda časova za pojedine predmete i ukupnog broja časova za sve predmete. Saglasno tom članu Zakona obrazovni program sastoji se iz opšteg i posebnog dijela, opšti dio, između ostalog, obuhvata i nastavni plan (predmete i njihovu zastupljenost i raspored, fond časova za pojedine predmete i ukupan broj časova za sve oblike nastave), a to znači i praktično obrazovanje (praktičnu nastavu), kao oblik obrazovno-vaspitnog rada. Donosilac osporenih akata bio je u obavezi da uredi njihov sadržaj i u odnosu na praktično obrazovanje (praktičnu nastavu). Naime, saglasno odredbama člana 35 Zakona o stručnom obrazovanju, donosilac akata bio je dužan da u obrazovnim programima propiše obrazovno-vaspitni rad, koji, pored teorijske nastave i vježbi opšteobrazovnih i stručnih predmeta, izborne, dopunske i dodatne nastave, praćenja postignuća, provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika, ispita, profesionalne prakse, slobodnih, odnosno vannastavnih aktivnosti i drugih oblika, obuhvata i praktično obrazovanje (praktičnu nastavu). Nasuprot tome, osporeni programi ne sadrže praktično obrazovanje (praktičnu nastavu), zbog čega je Ustavni sud utvrdio da su nesaglasni sa Ustavom i zakonom.

Naime, uvođenje predmeta praktično obrazovanje (praktična nastava), kao oblika obrazovno-vaspitnog rada propisanog zakonom, prethodni je uslov za obavljanje profesionalne prakse, jer obrazovno-vaspitni rad obavezno obuhvata i praktično obrazovanje (praktičnu nastavu).


Odluka o prestanku važenja osporenih rješenja i o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbama člana 151 stav 2, člana 152 stav 1 Ustava Crne Gore i odredbi člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U.br. 110/08 USTAVNI SUD CRNE GORE28. maja 2008. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

92

KAKO ZAKON, NA OSNOVU KOJEG JE DONIJET OSPORENI PRAVILNIK NIJE VIŠE DIO PRAVNOG PORETKA, A VAŽEĆIM ZAKONOM O ADVOKATURI JE UREĐENO PITANJE NAČINA PROPISIVANJA VISINE NAGRADE ZA RAD ADVOKATA ZA ODBRANE PO SLUŽBENOJ DUŽNOSTI, TO JE USTAVNI SUD UTVRDIO DA PRAVILNIK NIJE U SAGLASNOSTI SA USTAVOM I ZAKONOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr.Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Fetija Međedović, Miodrag Latković i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da Pravilnik o visini nagrade za rad advokata za odbrane po službenoj dužnosti (»Službeni list SRJ«, br. 35/99), koji je donio savezni ministar pravde, nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i da prestaje da važi danom objavljivanja ove odluke.



Rješenjem Ustavnog suda Crne Gore, U br.143/08, od 8. maja 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Pravilnika, označenog u izreci.

Ustavni sud je nakon razmatranja sadržine osporenog Pravilnika, utvrdio da nije saglasan sa Ustavom Crne Gore i zakonom. Osporeni Pravilnik je donio savezni ministar pravde na osnovu odredbe člana 23 stav 2 Zakona o advokaturi (»Službeni list SRJ«, br. 24/98). Tim pravilnikom je propisano da advokat koji je postavljen za branioca po službenoj dužnosti u krivičnom postupku ima pravo na novčanu nagradu u iznosu od 50% od nagrade predviđene tarifom Advokatske komore koja se primjenjuje u sjedištu suda koji je odredio odbranu po službenoj dužnosti (član 1) i da stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u »Službenom listu Savezne Republike Jugoslavije« (član 2).

93

Ustavom Crne Gore je propisano da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o advokaturi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 79/06) propisano je: da advokat ima pravo na naknadu za svoj rad po Advokatskoj tarifi, da advokatsku tarifu donosi Advokatska komora, da visinu naknade za rad advokata za odbrane po službenoj dužnosti utvrđuje Advokatska komora posebnim aktom, uz prethodnu saglasnost Vlade Republike Crne Gore i da se akti iz st. 2 i 3 ovog člana objavljuju u »Službenom listu Republike Crne Gore« (član 15); da je Advokatska komora dužna da donese Statut, druga akta koja su neophodna za sprovođenje ovog zakona i uredi sadržinu vođenja imenika advokata, imenika zajedničkih advokatskih kancelarija, imenika advokatskih ortačkih društava i imenika advokatskih pripravnika najkasnije u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona (član 72) i da danom početka primjene ovog zakona prestaje da važi Zakon o advokaturi (»Službeni list SRJ«, br. 24/98 i 11/02) i Zakon o advokaturi i službi pravne pomoći (»Službeni list SR Crne Gore«, br. 11/79 i 11/88) (član 74).

Zakon o advokaturi, na osnovu kojeg je donijet osporeni Pravilnik, prestao je da važi na osnovu člana 74 Zakona o advokaturi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 79/06), danom početka njegove primjene, odnosno 3.jula 2007.godine, a u prelaznim odredbama nije predviđeno da pojedine odredbe tog zakona ostaju na snazi, kao ni osporeni akt.

U odredbi člana 15 važećeg Zakona o advokaturi predviđeno je da visinu nagrade za rad advokata za odbrane po službenoj dužnosti utvrđuje Advokatska komora posebnim aktom, uz prethodnu saglasnost Vlade.

Kako Zakon, na osnovu kojeg je donijet osporeni Pravilnik nije dio pravnog poretka, a važećim Zakonom o advokaturi je uređeno pitanje načina propisivanja visine nagrade za rad advokata za odbrane po službenoj dužnosti, to je Ustavni sud utvrdio da Pravilnik nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom. Na osnovu iznijetih razloga riješeno je kao u izreci.

Odluka o prestanku važenja Pravilnika i o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbi člana 151 stav 2 i člana 152 stav 1 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu.

U. br. 143/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 17. jul 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

94

***

PROPISIVANJEM DA ĆE SE VANREDNO USKLAĐIVANJE PENZIJA I NOVČANIH NAKNADA IZVRŠITI PO SLUŽBENOJ DUŽNOSTI, BEZ DONOŠENJA POSEBNOG RJEŠENJA NE DOVODI SE U PITANJE OSTVARIVANJE PRAVA KORIŠĆENJA ODGOVARAJUĆEG PRAVNOG LIJEKA U UPRAVNOM ILI SUDSKOM POSTUPKU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Fetija Međedović, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 9 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 26. februara 2009. godine, donio je

O D L U K U

ODBIJA SE predlog za utvrđivanje neustavnosti i nezakonitosti odredbe tačke 5 Odluke o vanrednom usklađivanju penzija i novačnih naknada od 1. decembra 2008. godine (»Službeni list Crne Gore«, br. 72/08), koju je donio Upravni odbor Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja.



Predlogom šest poslanika Socijalističke narodne partije u Skupštini Crne Gore, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe tačke 5 Odluke, označene u izreci. Podnosioci predloga smatraju da su obračunavanjem povećanja penzija i novčanih naknada prema osporenoj odredbi tačke 5 Odluke, po službenoj dužnosti i bez donošenja posebnog rješenja, povrijeđene odredbe člana 20 Ustava, kojima se jemči građanima – penzionerima pravo na žalbu i na sudsku kontrolu zakonitosti pojedinačnih akata donesenih u upravnim stvarima.

Ustavnom sudu je dostavljen podnesak Stranke penzionera i invalida Crne Gore, kojim se podržava podnijeti predlog.

Donosilac osporenog akta u odgovoru na navode iz predloga ističe: da je osporena Odluka zasnovana na zakonu, kako u pogledu ovlašćenja za njeno donošenje, tako i predmeta regulisanja; da se svako usklađivanje penzija i drugih prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja vrši automatskim putem, bez donošenja posebnih rješenja, jer propisi iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja ne obavezuju na

95

donošenje pojedinačnih akata za usklađivanje penzija; da na taj način nije ograničeno pravo na žalbu, jer svaki korisnik penzije može tražiti donošenje posebnog rješenje u vezi ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja. Posebno se ukazuje da je Sud već ocjenjivao istovjetnu odredbu u predmetu U.br. 22/05 i U.br. 50/05, od 29. septembra 2005. godine i podnijeti predlog odbio.

Ustavom Crne Gore propisano je: da svako ima pravo na pravni lijek protiv odluke kojom se odlučuje o njegovom pravu ili na zakonom zasnovanom interesu (član 20); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnost zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i o saglasnost drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tač. 1 i 2).

Zakonom o obeštećenju korisnika prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja (»Službeni list Crne Gore«, br. 40/08) propisano je: da se ovim zakonom uređuju uslovi, način, postupak i dinamika obeštećenja korisnika prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja za period jul 2002 – decembar 2003. godine, od strane Crne Gore (član 1); da je osnov za obeštećenje Sporazum zeključen između Saveza udruženja penzionera Crne Gore, Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, Ministarstva finansija i Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja od 10. decembra 2007. godine, da obeštećenje predstavlja razliku između iznosa utvrđenog na osnovu nalaza sudskih vještaka ekonomsko-finansijske struke od 2. februara 2008. godine i isplaćenog iznosa po korisniku prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja (član 2); da će Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja, po službenoj dužnosti, utvrditi po korisniku prava iznos obeštećenja, u skladu sa čl. 2 i 3 ovog zakona na osnovu podataka koje vodi i da se iznos obeštećenja, umanjuje za vanredne isplate izvršene u decembru 2007. godine i u martu 2008. godine u skladu sa Sporazumom (član 4); da postupak za ostvarivanje prava za obeštećenje vodi Fond (član 11) i da se vanredno usklađivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja (penzije, novčane naknade za tjelesno oštećenje, dodaci za pomoć i njegu i novčane naknade po osnovu preostale radne sposobnosti), vrijednosti penzije za jedan lični bod, nominalnog iznosa najniže penzije i osnova za određivanje novčane naknade za tjelesno oštećenje, u skladu sa Sporazumom, vrši od 1. decembra 2007. godine za 10% i 1 decembra 2008. godine za 10% i da akte o usklađivanju prava iz stava 1 ovog člana donosi Fond (član 12).

Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 72/04, 81/04, 47/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 79/08) propisano je: da se u postupku ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja primjenjuju odredbe zakona kojim je uređen opšti upravni postupak, ako ovim zakonom nije drukčije uređeno (član 75 stav 2) i da je Fond organizacija koja vrši javna ovlašćenja prilikom rješavanja o pravima i obavezama iz penzijskog i invalidskog osiguranja (član 113 stav 1).

96

Zakonom o opštem upravnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 60/03) propisano je: da postupak pokreće nadležni organ po službenoj dužnost ili povodom zahtjeva stranke (član 113); da je postupak po zahtjevu stranke pokrenut danom prijema zahtjeva (član 116 stav 1) i da na osnovu odlučnih činjenica utvrđenih u postupku, organ nadležan za rješavanje donosi rješenje o upravnoj stvari koja je predmet postupka (član 196 stav 1).

Polazeći od citiranih odredaba Ustava i Zakona o obeštećenju korisnika prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, a razmatrajući sadržinu osporene odredbe tačke 5 Odluke o vanrednom usklađivanju penzija i novačnih naknada od 1. decembra 2008. godine, sa stanovišta u predlogu navedene ustavne odredbe, Ustavni sud je utvrdio da nijesu osnovani razlozi za neustavnost osporene odredbe.

Odluka, čija se odredba osporava, donijeta je u postupku izvršavanja zakonom utvrđenih prava korisnika prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja. Pravni osnov obeštećenja korisnika ovih prava za period jul 2002 – decembrar 2003. godine je Sporazum zaključen između Saveza udruženja penzionera Crne Gore, Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, Ministarstva finansija i Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja, od 10. decembra 2007. godine. U skladu sa odredbom člana 12 Zakona, vanredno usklađivanje penzija, novčanih naknada za tjelesno oštećenje, dodataka za pomoć i njegu i novčanih naknada po osnovu preostale radne sposobnost, vrši se od 1. decembra 2007 godine za 10% i od 1. decembra 2008. godine za 10%, u postupku koji vodi Fond koji donosi akte o usklađivanju tih prava sa konkretnim procentom.

Propisivanjem osporenom odredbom tačke 5 Odluke, da će se usklađivanje penzija i novčanih naknada po ovoj odluci izvršiti po službenoj dužnosti, bez donošenja posebnog rješenja, po ocjeni Ustavnog suda, ne dovodi se u pitanje ostvarivanje prava korišćenja odgovarajućeg pravnog lijeka u upravnom ili sudskom postupku, povodom vanrednog usklađivanja penzija i drugih novčanih naknada.

Vanredno usklađivanje iznosa penzija i drugih naknada vrši se na način kao i kod redovnog usklađivanja penzija. Naime, u svim tim postupcima primjenjujući Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju ne izdaju se posebna rješenja. Ne postoje zakonske smetnje da nezadovoljna stranka, ako smatra da penzija ili druga naknada nije određena u skladu sa propisima, pokrene odgovarajući postupak, zatraži donošenje rješenja u tom postupku, i ostvari svoje pravo na žalbu i sudsku zaštitu. Naime, prema odredbi člana 75 stav 2 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, u postupcima koji se vode pred Fondom penzijskog i invalidskog osiguranja primjenjuju se pravila zakona kojim je uređen opšti upravni postupak. U pogledu osnova pokretanja postupka, Zakon o opštem upravnom postupku, u članu 113, propisuje načelo oficijelnosti i načelo pokretanje postupka po zahtjevu stranke. Fond, kao organizacija koja vrši javna

97

ovlašćenja, povodom zahtjeva stranke, na osnovu činjenica utvrđenih u postupku, donosi rješenje, konkretan pravni akt o stvari koja je predmet postupka (član 196 stav 1ZUP-a), koje, pored ostalih djelova, sadrži i uputstvo o pravnom lijeku.

Ustavni sud je u predmetima U.br. 22/05 i U.br. 55/05, od 29. septembra 2005. godine, ocjenjivao ustavnost i zakonitost ranije Odluke o usklađivanju penzija, koja je sadržala odredbu kojom se na isti način uređivalo sporno pitanje i utvrdio da je saglasna sa Ustavom i zakonom.

Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izeci.

Odluka o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbi člana 151 stav 2 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona.

U. br. 180/08 USTAVNI SUD CRNE GORE26. februar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r

***

USTAVNI SUD ĆE OBUSTAVITI POSTUPAK, AKO JE U TOKU POSTUPKA PROPIS USAGLAŠEN SA USTAVOM I ZAKONOM, A USTAVNI SUD NIJE OCIJENIO DA TREBA DONIJETI ODLUKU, ZBOG TOGA ŠTO NIJESU OTKLONJENE POSLEDICE NEUSTAVNOSTI I NEZAKONITOSTI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 2 i člana 45 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E N J E

OBUSTAVLJA SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti dijela odredbe člana 101 Sudskog poslovnika »o tome kod kojeg se sudije predmet nalazi na rješavanju« (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 36/04), koji je donijelo Ministarstvo pravde.


98

Rješenjem Ustavnog suda Crne Gore, U.br. 121/08, od 18. juna 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti dijela odredbe člana 101 Sudskog poslovnika, označenog u izreci.

Ministarstvo pravde nije dostavilo odgovor na navode sadržane u riješenju o pokretanju postupka.

Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi, iz člana 45 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu, da se postupak u ovom predmetu obustavi.

Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom i da ako je u toku postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti propis prestao da važi, a nijesu otklonjene posljedice njegove primjene, Ustavni sud utvrđuje da li je taj propis bio saglasan sa Ustavom, odnosno sa zakonom za vrijeme njegovog važenja (član 149 stav 1 tačka 2 i stav 2).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da će Ustavni sud obustaviti postupak, ako je u toku postupka zakon usaglašen sa Ustavom i sa potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima, odnosno drugi propis sa Ustavom i zakonom, a Ustavni sud nije ocijenio da treba donijeti odluku, zbog toga što nijesu otklonjene posljedice neustavnosti ili nezakonitosti (član 45 tačka 1).

Iz citirane odredbe Zakona, pored ostalog, proizilazi da će Ustavni sud obustaviti postupak, ako je u toku postupka propis usaglašen sa Ustavom i zakonom, a Ustavni sud nije ocijenio da treba donijeti odluku, zbog toga što nijesu otklonjene posljedice neustavnosti i nezakonitosti.

U toku postupka pred Ustavnim sudom Ministarstvo pravde je donijelo Izmjenu Sudskog poslovnika (»Službeni list Crne Gore«, br. 62/09), koji je stupio na snagu 25. septembra 2009. godine. Tom izmjenom propisano je da se u Sudskom poslovniku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 36/04) u članu 101 riječi: »o tome kod kojeg se sudije predmet nalazi na rješavanju i« brišu (član 1).

S obzirom da je u toku postupka pred Ustavnim sudom osporena odredba člana 101 Sudskog poslovnika, za koju je Ustavni sud pokrenuo postupak, prestala da važi stupanjem na snagu Izmjena Sudskog poslovnika i da ne treba donijeti odluku za otklanjanje posljedica njene neustavnosti i nezakonitosti, to su se stekli uslovi iz člana 45 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se postupak u ovom predmetu obustavi.


99


100

4.AKTI LOKALNE SAMOUPRAVE

101

a) Planiranje i izgradnja objekata

***

102

KAKO JE U TOKU POSTUPKA PRED USTAVNIM SUDOM OSPORENA ODLUKA PRESTALA DA VAŽI, A NIJESU OTKLONJENE POSLEDICE NJENE NEUSTAVNE PRIMJENE, TO JE USTAVNI SUD, SAGLASNO ODREDBI ČLANA 149 STAV 2 USTAVA, UTVRDIO DA U VRIJEME VAŽENJA NIJE BILA U SAGLASNOSTI SA USTAVOM I ZAKONOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 i stav 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. septembra 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da Odluka o uslovima i legalizaciji nezakonito izgrađenih objekata (»Službene novine Opštine Pljevlja«, br. 1/99 i 1/03), koju je donijela Skupština opštine Pljevlja, u vrijeme važenja, nije bila u saglasnosti sa Ustavom i zakonom i prestaje da važi danom objavljivanja ove odluke.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore« i u »Službenom listu Crne Gore – opštinski propisi«.


Rješenjem Ustavnog suda Crne Gore, U. br. 30/08, od 28. maja 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci.

U odgovoru na dostavljeno rješenje, navodi se da je Skupština opštine Pljevlja, na sjednici održanoj 10. jula 2009. godine, donijela Odluku o prestanku važenja Odluke o uslovima i legalizaciji nezakonito izgrađenih objekata (»Službene novine Opštine Pljevlja«, br. 1/99 i 1/03). Odluka je objavljena u »Službenom listu Crne Gore – opštinski propisi«, br. 25, od 29. jula 2009. godine.

Odlukom o uslovima i legalizaciji nezakonito izgrađenih objekata bio je određen način, postupak i uslovi za legalizaciju nezakonito izgrađenih objekata u granicama Generalnog urbanističkog plana i urbanističkim projektima naselja.

Ustavni sud je utvrdio da osporena Odluka, u vrijeme važenja, nije bila u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

103

Ustavom Crne Gore propisano je: da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da ako je u toku postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti propis prestao da važi, a nijesu otklonjene posljedice njegove primjene, Ustavni sud utvrđuje da li je taj propis bio saglasan sa Ustavom, odnosno sa zakonom za vrijeme njegovog važenja (član 149 stav 2).

Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata (»Službeni list Crne Gore«, br. 51/08) propisano je: da će se propisi na osnovu ovlašćenja iz ovog zakona donijeti u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona i da će se do donošenja propisa iz stava 1 ovog člana primjenjivati propisi koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona (član 169) i da danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe Zakon o planiranju i uređenju prostora ("Službeni list RCG", broj 28/05), Zakon o građevinskom zemljištu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/00), osim poglavlja V - NAKNADA ZA KORIŠĆENJE GRAĐEVINSKOG ZEMLJIŠTA koje će se primjenjivati do 1. januara 2009. godine, Zakon o izgradnji objekata (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/00 i 40/08) i Zakon o urbanističkoj i građevinskoj inspekciji (»Službeni list Republike Crne Gore«, broj 56/92), a u Zakonu o finansiranju lokalne samouprave (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03 i 44/03) u članu 5 tačka 7 riječi: »naknada za korišćenje građevinskog zemljišta« brišu se počev od 1. januara 2009. godine (član 174).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom i da će Ustavni sud, ako je propis prestao da važi u toku postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, a nijesu otklonjene posljedice njegove primjene, utvrditi da li je taj propis bio saglasan sa Ustavom, odnosno sa zakonom, za vrijeme njegovog važenja.

U konkretnom slučaju, Odluka o uslovima i legalizaciji nezakonito izgrađenih objekata prestala je da važi stupanjem na snagu Odluke o prestanku važenja Odluke o uslovima i legalizaciji nezakonito izgrađenih objekata (»Službene novine Opštine Pljevlja«, br. 1/99 i 1/03).

Pravni osnov za donošenje Odluke bio je sadržan u odredbama člana 42 Zakona o planiranju i uređenju prostora (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.16/95), koji je prestao da važi donošenjem Zakona o planiranju i uređenju prostora (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 28/05). Tom odredbom Zakona je bilo propisano da se uklapanje nezakonito podignutih objekata može vršiti kroz izmjene i dopune prostornog ili urbanističkog plana i da se za njih plaća posebna naknada za devastirani prostor i dodatno opterećenje infrastrukture; da visinu, postupak i način utvrđivanja posebne naknade iz stava 1 ovog člana utvrđuje skupština jedinice lokalne samouprave; da se protiv rješenja organa lokalne uprave, kojim je utvrđena visina naknade za devastirani

104

prostor, može izjaviti žalba ministarstvu nadležnom za poslove uređenja prostora i da je odluka donijeta po žalbi konačna i protiv nje se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.

Ustavni sud je pokrenuo postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o uslovima i legalizaciji nezakonito izgrađenih objekata, jer je pravni osnov za njeno donošenje bio sadržan u odredbama Zakona koji je prestao da važi i zato što sada važećim Zakonom pitanje legalizacije nezakonito izgrađenih objekata nije uređeno.

Kako je u toku postupka osporena Odluka prestala da važi, a nijesu otklonjene posljedice njene primjene, to je Ustavni sud, saglasno odredbi člana 149 stav 2 Ustava, utvrdio da u vrijeme važenja nije bila u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.


Odluka o prestanku važenja osporene Odluke i objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbama člana 151 stav 2 i člana 152 stav 1 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U. br. 30/08 USTAVNI SUD CRNE GORE24. septembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

OSPORENE ODLUKE SKUPŠTINE OPŠTINE O DETALJNOM URBANISTIČKOM PLANU SAGLASNE SU SA USTAVOM I ZAKONOM, JER SU DONIJETE NA NAČIN I U POSTUPKU KOJI JE PROPISAN ZAKONOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr.Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Fetija Međedović, Miodrag Latković i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 32 tačka 9 i člana 33 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. maja 2009. godine, donio je

O D L U K U

105

ODBIJA SE predlog za utvrđivanje neustavnosti i nezakonitosti Odluke o izradi Izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici (»Službeni list Republike Crne Gore – opštinski propisi«, broj 46/06), koju je donio Gradonačelnik Glavnog grada - Podgorica i Odluke o izmjenama i dopunama Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici (»Službeni list Crne Gore«, br.11/08), koju je donijela Skupština Glavnog grada-Podgorice.

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti istih odluka.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore«, u dijelu u kojem se objavljuju republički propisi i u dijelu u kojem se objavljuju opštinski propisi.


Predlogom poslanika Socijalističke narodne partije pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odluka, navedenih u dispozitivu rješenja.

Isti akti osporavaju se inicijativom Srećka Tomanovića, iz Podgorice.

U predlogu i inicijativi ističe se da su donošenjem osporenih odluka, pored ostalog, povrijeđena načela planiranja i uređenja prostora; da postupak koji je prethodio njihovom donošenju nije sproveden u skladu sa članom 31 Zakona o planiranju i uređenju prostora; da Jednogodišnjim programom planiranja i uređenja prostora u 2006. godini, nije predviđena izrada izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici, zbog čega ni Gradonačelnik ni Skupština nijesu imali zakonskog osnova za donošenje osporenih odluka; da postoje nesaglasnosti DUP-a i GUP-a u dijelu koji se odnosi na kat. parcele 2203/2 i 2241 KO Podgorica II i da Odluka Skupštine Glavnog grada – Podgorice o izmjenama i dopunama predmetnog plana nije mogla biti donijeta, bez prethodno donesenog izvještaja o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu.

U odgovoru Skupštine Glavnog grada - Podgorice navodi se: da su, u skladu sa Petogodišnjim i Jednogodišnjim programom planiranja i uređenja prostora, za prostor Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici, osporene odluke donijete, shodno Zakonu o planiranju i uređenju prostora; da je Jednogodišnjim programom planiranja i uređenja prostora Opštine Podgorica za 2006 godinu, predviđena izrada Izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« - Podgorica, tačkom 2.3, u dijelu »Izrada nove urbanističke dokumentacije za koje će odluke biti donijete u 2006. godini«, u podtački 2.3.5. predviđena je izrada urbanističke dokumentacije po potrebi i za ove namjene predviđena su sredstva u iznosu od 50.000,00E; da je nakon sprovedene procedure izbora najpovoljnijeg obrađivača, izrada plana ustupljena

106

Preduzeću »Montenegroinženjering«, iz Podgorice; da je Komisija za stručnu ocjenu izmjena i dopuna plana sačinila Izvještaj za fazu Nacrta plana i predložila usvajanje Nacrta plana decembra 2007. godine, a da je Gradonačelnik nakon pribavljenih pozitivnih mišljenja na planski dokument od nadležnih državnih organa i preduzeća, 27. decembra 2007. godine utvrdio Nacrt izmjena i dopuna Plana i isti stavio na javnu raspravu u trajanju od 25 dana; da primjedbe predlagača i podnosioca inicijative nijesu usvojene uz dato obrazloženje obrađivača Plana i Komisije za stručnu ocjenu; da je Plan usvojen uz saglasnost nadležnog Ministarstva; da je obrađivač Plana shodno metodologiji utvrđenoj za izradu plana izvršio anketiranje korisnika prostora i objekata u zahvatu plana; da ne stoje navodi predlagača i podnosioca inicijative o nesaglasnosti Detaljnog urbanističkog plana i Generalnog urbanističkog plana, u dijelu koji se odnosi na kat. parcele 2203/2 KO Podgorica II i 2241 KO Podgorica II, jer su osporene odluke izrađene u skladu sa normativima i standardima iz oblasti urbanizma, što je Komisija za stručnu ocjenu izmjena plana verifikovala svojim izvještajem a svojom saglašnošću i Ministarstvo za ekonomski razvoj, koje je konstatovalo da je isti usaglašen sa planovima višeg reda i predložio usvajanje Plana.

Ministarstvo za ekonomski razvoj je dostavilo mišljenje u kojem se, pored ostalog, navodi: da je saglasno ovlašćenju iz člana 14 Zakona o planiranju i uređenju prostora, Skupština Opštine Podgorica donijela Petogodišnji program planiranja i uređenja prostora Opštine Podgorica za period 2006 - 2010 godina i Jednogodišnji program planiranja i uređenja prostora Opštine Podgorica za 2006. godinu; da je Petogodišnjim programom planiranja i uređenja prostora Opštine Podgorica predviđeno da se u okviru godišnjih programa izrade planova, mogu vršiti izmjene u skladu sa potrebama ili analizama i ocjenama stanja u prostoru, koje će proizaći iz godišnjih izvještaja o stanju uređenja prostora, odnosno iz dokumentacione osnove; da je Jednogodišnjim programom planiranja i uređenja prostora Opštine Podgorica predviđena izrada nove urbanističke dokumentacije za koju će odluke biti donijete u 2006.godini, te izrada urbanističke dokumentacije po potrebi i za te namjene opredijeljena sredstva u iznosu od 50.000.000 eura; da je jedan broj državnih organa i institucija podnio, tokom 2006. godine inicijativu za izmjene i dopune Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici, radi stvaranja uslova za povećanje funkcionalnosti i efikasnosti poslovanja i da se imajući u vidu ove zahtjeve, kao i potrebu za iznalaženjem adekvatnog saobraćajnog rješenja za ulaz i izlaz u planirane javne garaže ispod istočne tribine Gradskog stadiona Podgorica - pristupilo analizi zahtjeva korisnika prostora i ocijenio potrebnim za pristupanjem izradi izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici,sa ciljem da se u ovom postupku analizira ukupan zahvat Plana i preispita postojeća distribucija sadržaja u odnosu na ovako istaknute potrebe za javne objekte; da kako je Jednogodišnjim programom planiranja i uređenja prostora, predviđena mogućnost izrade i druge planske dokumentacije (po potrebi), to je saglasno odredbi člana 31 stav 2 Zakona o planiranju i uređenju prostora, Gradonačelnik donio Odluku o izradi izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici; da se realizacija planova, saglasno

107

Zakonu, analizira godišnje, da utvrđeni rok važenja plana ne znači da, u objektivno promijenjenim okolnostima i opravdanim razlozima, ne može doći do izmjena plana i prije roka za koji se plan donosi; da u pogledu naznačenih parcela, nije povrijeđen zakonski princip o međusobnoj usaglašenosti planskih dokumenata; da se Zakon o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu primjenjuje od 1. januara 2008.godine, a Gradonačelnik je donio Odluku o izradi izmjena i dopuna navedenog plana 5. decembra 2006.godine, što znači da u vrijeme njenog donošenja nije postojala obaveza donošenja i odluke o izradi strateške procjene uticaja na životnu sredinu.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odluka, utvrdio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njihove ustavnosti i zakonitosti.

Odlukom o izradi izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2«, u Podgorici, koji je donio Gradonačelnik Glavnog grada Podgorica, utvrđeno je da se pristupa izradi izmjena i dopuna tog plana, određena površina, finansijska sredstva i rokovi za njegovu izradu.

Odlukom o izmjenama i dopunama Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici, koju je donijela Skupština Glavnog grada – Podgorice utvrđeno je donošenje Izmjena i dopuna tog plana, površina obuhvaćena Planom, rok i organi za njegovo sprovođenje.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da se u lokalnoj samoupravi odlučuje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika i da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata (»Službeni list Crne Gore«, br. 51/08 ) propisano je da će se izrada i donošenje planskog dokumenta započeta prije stupanja na snagu ovog zakona nastaviti po propisima koji su bili na snazi u vrijeme donošenja odluke o izradi planskog dokumenta, odnosno u skladu sa ovim zakonom (član 163 stav 1 ).

Zakonom o planiranju i uređenju prostora (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 28/05) propisano je: da se planiranjem prostora smatra utvrđivanje namjene i korišćenja prostora, izrada i donošenje planskih dokumenata, kao i praćenje njihovog ostvarivanja (član 3); da planski dokumenti moraju biti međusobno usklađeni, s tim što se planski dokumenti užih teritorijalnih cjelina, u pogledu namjene prostora i koncepcije uređenja prostora, usklađuju sa planskim dokumentima širih teritorijalnih cjelina i da u

108

slučajevima kada su planski dokumenti međusobno neusklađeni primjenjivaće se planski dokument šire teritorijalne cjeline (član 6); da svako ima pravo da , u skladu sa zakonom, bude obaviješten o pripremi i donošenju planskog dokumenta, da daje inicijative, mišljenja ili na drugi način učestvuje u poslovima vezanim za planiranje i uređenje prostora (član 8); da Skupština Republike Crne Gore donosi petogodišnji program planiranja i uređenja prostora, a skupština jedinice lokalne samouprave donosi petogodišnji i jednogodišnji program planiranja i uređenja prostora, da Vlada Republike Crne Gore donosi jednogodišnji operativni program planiranja i uređenja prostora, da program planiranja i uređenja prostora iz st.1 i 2 ovog člana sadrži procjenu potrebe izrade novih, odnosno izmjene i dopune postojećih planskih dokumenata i mjere od značaja za izradu i donošenje tih dokumenata, da se program donosi na osnovu izvještaja iz člana 13 ovog zakona, da se programom utvrđuje dinamika i uređenje programa, izvori finansiranja, rokovi uređenja, operativne mjere za realizaciju planskog dokumenta, kao i druge mjere za sprovođenje politike uređenja prostora i ostvarivanje planskih dokumenata, da se učešće javnosti u pripremi i donošenju prpgrama ostvaruje shodno članu 8 ovog zakona, da se program objavljuje u »Službenom listu Republike Crne Gore« (član 14); da su planska dokumenta: državni planski dokumenti i lokalni planski dokumenti (član17); da su državni planski dokumenti: 1) prostorni plan Republike, 2) prostorni plan područja posebne namjene, 3) detaljni prostorni plan, 4) studija lokacije (član 18 stav 1); da su lokalni planski dokumenti prostorni plan jedinice lokalne samouprave, generalni urbanistički plan, detaljni urbanistički plan, urbanistički projekat i lokalna studija izvodljivosti (član 23 stav 1 tač. 1, 2, 3, 4 i 5); da se izradi planskog dokumenta pristupa na osnovu odluke o izradi koju donosi Vlada, odnosno izvršni organ jedinice lokalne samouprave, da se odluka o izradi planskog dokumenta donosi u skladu sa programom iz člana 14 ovog zakona, da se odlukom o izradi planskog dokumenta određuje, naročito: vrsta planskog dokumenta, teritorija, odnosno područje za koje se izrađuje, način finansiranja, vrijeme za koje se donosi, rokovi izrade, potreba za javnim konkursom iz člana 30 ovog zakona, osnovne smjernice iz planskih dokumenata širih teritorijalnih jedinica i dr,da je sastavni dio odluke o izradi planskog dokumenta programski zadatak kojim se određuju polazna opredjeljenja planskog dokumenta, kao i zahtjevi i potrebe korisnika prostora iskazani u izvještaju iz člana 13 ovog zakona, da se odluka o izradi planskog dokumenta sa programskim zadatkom, koju donosi izvršni organ jedinice lokalne samouprave, dostavlja nadležnom organu državne uprave (član 31), da se odluka o izradi planskog dokumenta objavljuje u jednom štampanom mediju čije je sjedište u Republici , kao i na sajtu nosioca pripremnih poslova, da svako ima , kod nosioca pripremnih poslova, pravo uvida u odluku o izradi planskog dokumenta i programski zadatak, kao i da daje mišljenje o njihovom sadržaju (član 32) i da Vlada, odnosno izvršni organ jedinice lokalne samouprave stavlja nacrt planskog dokumenta na javnu raspravu i da se javna rasprava iz stava 1 ovog člana oglašava u jednom štampanom mediju čije je sjedište u Republici i traje 15 do 60 dana od dana objavljivanja, kao i na sajtu nosioca pripremnih poslova (član 44 st. 1 i 2 ).

109

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da se zakonom, pored ostalog, uređuje način ostvarivanja sloboda i prava kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje. Saglasno tome, Zakonom o planiranju i uređenju prostora uređeni su osnovi planiranja i uređenja prostora, vrste, sadržaj i postupak izrade i donošenja planskih dokumenata, uslovi za obavljanje poslova izrade planskih dokumenata i njihovo sprovođenje, vršenje nadzora nad primjenom odredaba ovog zakona, kao i druga pitanja od značaja za planiranje i uređenje prostora. S tim u vezi, Zakonom je određeno da su planski dokumenti, državni i lokalni planski dokumenti i da je, između ostalih, detaljni urbanistički plan lokalni planski dokument. Postupak izrade, donošenja kao i sadržaj planskog dokumenta precizno je regulisan odredbama člana 31 do 56 Zakona. Navedenim odredbama Zakona, između ostalog, propisano je da se izradi planskog dokumenta pristupa na osnovu odluke o izradi koju donosi Vlada, odnosno izvršni organ lokalne samouprave, da se odlukom o izradi planskog dokumenta određuje naročito vrsta dokumenta, teritorija, odnosno područje za koje se izrađuje, način finansiranja, vrijeme za koje se donosi, rokovi izrade, potreba za javnim konkursom za urbanističko ili arhitektonsko-idejno rješenje, osnovne smjernice iz planskih dokumenata širih teritorijalnih jedinica i dr., da se prije razmatranja od strane izvršnog organa jedinice lokalne samouprave, lokalni planski dokument dostavlja na mišljenje nadležnim organima, institucijama i javnim preduzećima od interesa za državu u oblasti elektroenergetike, telekomunikacija i radio difuzije, da se nakon pribavljanja mišljenja, planski dokument dostavlja na stručnu ocjenu, da se planski dokument u koji je ugrađeno mišljenje i stručna ocjena dostavlja Vladi, odnosno izvršnom organu jedinice lokalne samouprave radi utvrđivanja nacrta planskog dokumenta koji se stavlja na javnu raspravu u trajanju od 15 do 60 dana od dana objavljivanja u jednom štampanom mediju i na sajtu nosioca pripremnih poslova, da nosilac pripremnih poslova dostavlja nacrt planskog dokumenta Vladi, odnosno jedinici lokalne samouprave radi utvrđivanja predloga planskog dokumenta, da izvršni organ jedinice lokalne samouprave dostavlja predlog lokalnog planskog dokumenta na saglasnost nadležnom organu državne uprave, radi ocjene usaglašenosti predloga sa planskim dokumentom širih teritorijalnih cjelina i usklađenosti sa odredbama ovog zakona, da se predlog planskog dokumenta dostavlja Skupštini opštine, odnosno skupštini jedinice lokalne samouprave radi donošenja odluke o donošenju planskog dokumenta koja sadrži: granice područja koje zahvata, vrijeme za koje se donosi, globalni sadržaj i odredbe od značaja za realizaciju. Saglasno odredbama člana 54 Zakona, donosilac detaljnog urbanističkog plana, u zavisnosti od potreba uređivanja prostora, može izvršiti izmjenu postojećeg plana, koja se vrše na način i po postupku za izradu i donošenje planskog dokumenta utvrđenim Zakonom.

U postupku ocjene ustavnosti i zakonitosti osporenih odluka, Ustavni sud je utvrdio da je Skupština opštine Podgorica, na sjednici održanoj 16. januara 2006.godine, donijela Petogodišnji program planiranja i uređenja prostora Opštine Podgorica za period 2006-2010 godine i Jednogodišnji program planiranja i uređenja prostora Opštine

110

Podgorica za 2006. godinu, koji su objavljeni u »Službenom listu Republike Crne Gore – opštinski propisi«, br. 3/06.

Petogodišnjim programom planiranja i uređenja prostora Opštine Podgorica predviđeno je da se u okviru godišnjih programa izrade planova, mogu vršiti izmjene u skladu sa potrebama ili analizama i ocjenama stanja u prostoru. Jednogodišnjim programom planiranja i uređenja prostora Opštine Podgorica za 2006. godinu, u tački 2.3. – Izrada nove urbanističke dokumentacije za koje će odluke biti donijete u 2006. godini, u podtački 2.3.5. predviđena je izrada urbanističke dokumentacije po potrebi i za ove namjene planirana su sredstva u iznosu od 50.000,00E. Izradi osporenog Plana pristupilo se na osnovu Odluke o izradi Izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici, koju je donio Gradonačelnik Glavnog grada – Podgorice; da je Gradonačelnik Odlukom br. 01-033/07-76, od 6. marta 2007.godine, izradu planskog dokumenta ustupio preduzeću »Montenegroinženjering«, iz Podgorice; da je Nacrt planskog dokumenta analizirala Komisija za stručnu cjenu, koja je dala pozitivan izvještaj; da je Nacrt stavljen na javnu raspravu u trajanju od 25 dana, a odluka o tome objavljena je na sajtu Glavnog grada; da primjedbe predlagača i podnosioca inicijative nijesu usvojene uz dato obrazloženje obrađivača plana Komisije za stručnu ocjenu; da je Plan usvojen uz saglasnost nadležnog Ministarstva; da je obrađivač Plana izradio Predlog izmjena i dopuna Plana, a Komisija za stručnu ocjenu Plana je u svom izvještaju predložila njegovo usvajanje i dostavljanje u proceduru za donošenje od strane Skupštine Glavnog grada; da je Gradonačelnik utvrdio Predlog izmjena i dopuna Plana 24. marta 2008.godine, a Ministarstvo za ekonomski razvoj je aktom br. 1102-2705/1, od 28. marta 2008. godine ocijenilo da je postupak njegove izrade i razmatranja tekao u skladu sa zakonskom procedurom i da je Predlog izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana »Nova Varoš 2« u Podgorici usaglašen sa planovima višeg reda, zbog čega je data saglasnost na isti i predloženo njegovo usvajanje i da je predmetnu odluku usvojila Skupština Glavnog grada na sjednici od 18. i 22. aprila 2008. godine.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja i odredaba Zakona o planiranju i uređenju prostora, Ustavni sud je utvrdio da su osporene odluke donesene na način i po postupku propisanom Zakonom. Neosnovani su navodi podnosioca inicijative da Odluka Skupštine Glavnog grada - Podgorice o izmjenama i dopunama predmetnog plana, nije mogla biti donijeta, bez prethodno donesenog Izvještaja o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu, saglasno Zakonu o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu. Naime, taj zakon se primjenjuje od 1. januara 2008. godine i u članu 10 stav 2 propisuje da se odluka o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu donosi istovremeno sa odlukom o pripremi plana, a u konkretnom slučaju Odluka o izradi izmjena i dopuna navedenog plana donijeta je 5. decembra 2006. godine, dakle u vrijeme kada nije postojala obaveza donošenja i odluke o izradi strateške procjene uticaja na životnu sredinu.

111

Ustavni sud, saglasno odredbama člana 149 Ustava nije nadležan da ocjenjuje cjelishodnost i opravdanost konkretnih urbanističko tehničkih rješenja što se, između ostalog, predlogom, odnosno inicijativom zahtijeva. Na osnovu iznijetih razloga odlučeno je kao u izreci.

Odluka o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbi člana 151 stav 2 Ustava Crne Gore i odredbi člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U br. 87/08 i 89/08 USTAVNI SUD CRNE GORE8. maj 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

ODLUKA SKUPŠTINE OPŠTINE O DETALJNOM URBANISTIČKOM PLANU SAGLASNA JE SA USTAVOM I ZAKONOM, JER JE DONIJETA NA NAČIN I U POSTUPKU KOJI JE PROPISAN ZAKONOM.

USTAVNI SUD, SAGLASNO ODREDBI ČLANA 149 USTAVA, NIJE NADLEŽAN DA CIJENI SADRŽAJ URBANISTIČKO TEHNIČKIH RJEŠENJA USVOJENIH U PLANSKOM AKTU, KAO NI NJIHOVU MEĐUSOBNU USKLAĐENOST, OPRAVDANOST, RACIONALNOST I CJELISHODNOST.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 33 tač. 3 i 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 18. juna 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATAJU SE inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o donošenju Detaljnog urbanističkog plana »Budva - Centar«, (»Službeni list Crne Gore - opštinski propisi«, br. 32/08), koju je donijela Skupština opštine Budva.

ODBACUJE SE zahtjev za obustavu izvršenja pojedinačnih akata i radnji preduzetih na osnovu iste odluke.


112

Vladislav Plamenac, iz Budve i Lazo Franović iz Budve, kojeg zastupa Irena Polović, advokat iz Budve, podnijeli su inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci.

U inicijativama je istaknuto: da je osporenim Detaljnim urbanističkim planom suprotno važećem Prostornom planu Crne Gore povećana gustina stanovanja sa 250 m2 na 1000 m2 stambene površine na kat. parcelama br. 2466, 2475, 2459, 2456 KO Budva; da je osporenim Detaljnim urbanističkim planom, naselje »Gospoština« iz individualnog - porodičnog stanovanja, preinačeno u naselje sa kolektivnim stanovanjem, što je u suprotnosti sa Generalnim urbanističkim planom Priobalnog pojasa Opštine Budva za sektor – Budva - Bečići (»Službeni list Crne Gore - opštinski propisi«, br. 3/07), Prostornim planom opštine Budva (»Službeni list Crne Gore - opštinski propisi«, br. 30/07) i Prostornim planom Crne Gore do 2020 (»Službeni list Crne Gore«, br. 24/08); da se u postupku donošenja osporenog plana, nije utvrđivala njegova usaglašenost sa Prostornim planom Crne Gore do 2020. godine, već sa Prostornim planom Opštine Budva i Generalnim planom Priobalnog pojasa, Opštine Budva za sektor: Budva - Bečići, sa kog razloga, indirektno, ne postoji njegova usaglašenost sa Prostornim planom Crne Gore do 2020. godine, odnosno da osporeni Plan nije uvažio postavke, ciljeve i smjernice date tim planom; da je osporeni DUP donijet suprotno zaključcima i nalozima Recenzione komisije, da su izmjene DUP-a radjene naknadno, poslije javnog uvida Nacrta Detaljnog urbanističkog plana, dovodeći gradjane u zabludu i neravnopravan položaj; da je planirana izgradjenost naselja Gospoština veća od smjernica utvrdjenih planovima višeg reda; da Sud utvrdi da osporena Odluka, u dijelu koji se odnosi na naselje Gospoština, nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i da Sud do donošenja konačne odluke, obustavi izdavanje Rješenja o izgradnji, objekta planiranog na kat. parceli 2351 i 2352 KO Budva, odnosno zabrani postupanje po Detaljnom urbanističkom planu »Budva – Centar«.

U odgovoru Opštine Budva na navode sadržane u inicijativama navodi se da je osporena Odluka donijeta u skladu sa postupkom propisanim zakonom, da Odluka sadrži sve elemente propisane odredbom člana 50 Zakona o planiranju i uredjenju prostora, da je Ministarstvo za ekonomski razvoj, kao nadležni organ za ocjenu usaglašenosti predloga sa planskinm dokumentima širih teritorijalnih cjelina i uskladjenosti sa odredbama zakona, dalo saglasnost na Predlog osporenog Detaljnog urbanističkog plana »Budva – Centar« uz konstataciju da je plan usaglašen sa planovima višeg reda i da su neosnovani zahtjevi podnosilaca inicijativa za odredjivanje privremene mjere zabrane sprovodjenja osporenog Detaljnog urbanističkog plana.

Ministarstvo za ekonomski razvoj, u dostavljenom mišljenju navodi da je osporena Odluka donijeta u skladu sa odredbama Zakona o planiranju i uredjenju prostora (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 28/05), odnosno da su ispoštovane odredbe Zakona koje se odnose na postupak donošenja plana - faznost izrade plana, kompletiranje elaborata plana, javnu raspravu i stručnu ocjenu (recenziju) plana i

113

proceduru usvajanja plana i da je predmetni plan uskladjen sa planskim dokumentima šire teritorijalne cjeline.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene Odluke, utvrdio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti i zakonitosti.

Osporenom Odlukom donijet je Detaljni urbanistički plan »Budva – Centar«, koji se sastoji iz tekstualnog dijela i grafičkih priloga postojećeg i planiranog stanja uradjenih u vidu knjige elaborata u analognoj i digitalnoj formi, odredjena je teritorija obuhvaćena Detaljnim urbanističkim planom; iznos utrošenih finanijskih sredstava za izradu Detaljnog urbanističkog plana, vrijeme za koje se plan donosi i organi nadležni za sprovodjenje Detaljnog urbanističkog plana.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uredjuju pitanja od interesa za Crnu Goru (član 16 tačka 5); da se u lokalnoj samoupravi odlučuje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika i da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o uredjenju prostora i izgradnji objekata (»Službeni list Crne Gore«, br. 51/08 ) propisano je da će se izrada i donošenje planskog dokumenta započeta prije stupanja na snagu ovog zakona nastaviti po propisima koji su bili na snazi u vrijeme donošenja odluke o izradi planskog dokumenta, odnosno u skladu sa ovim zakonom (član 163 stav 1 ).

Zakonom o planiranju i uredjenju prostora (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 28/05) propisano je: da se planiranjem prostora smatra utvrđivanje namjene i korišćenja prostora, izrada i donošenje planskih dokumenata, kao i praćenje njihovog ostvarivanja (član 3); da planski dokumenti moraju biti medjusobno uskladjeni, s tim što se planski dokumenti užih teritorijalnih cjelina, u pogledu namjene prostora i koncepcije uređenja prostora, usklađuju sa planskim dokumentima širih teritorijalnih cjelina i da u slučajevima kada su planski dokumenti međusobno neusklađeni primjenjivaće se planski dokument šire teritorijalne cjeline (član 6) i da svako ima pravo da, u skladu sa zakonom, bude obaviješten o pripremi i donošenju planskog dokumenta, da daje inicijative, mišljenja ili na drugi način učestvuje u poslovima vezanim za planiranje i uređenje prostora (član 8).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da se zakonom, pored ostalog, uredjuju pitanja od interesa za Crnu Goru. Saglasno tome, zakonodavac je Zakonom o uredjenju prostora i izgradnji objekata uredio sistem uredjenja prostora Crne Gore, način

114

i uslove izgradnje objekata, kao i druga pitanja od značaja za uredjenje i izgradnju objekata.

Odredbom člana 163 stav 1 Zakona utvrdjeno je prelazno rješenje prema kojem će se izrada i donošenje planskog dokumenta započeto prije stupanja na snagu ovog zakona nastaviti po propisima koji su bili na snazi u vrijeme donošenja odluke o izradi planskog dokumenta, odnosno u skladu sa ovim zakonom.

Izrada osporenog planskog dokumenta započeta je Odlukom o izradi Detaljnog urbanističkog plana »Budva – Centar«, koju je donio predsjednik Opštine Budva (»Službeni list Republike Crne Gore - opštinski propisi«, br. 8/06 i 24/06) sa pozivom na pravni osnov sadržan u odredbi člana 31 Zakona o planiranju i uredjenju prostora (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 28/05), iz čega proizilazi da su ispunjeni uslovi da se zakonitost postupka donošenja osporene Odluke ocjenjuje u odnosu na taj zakon.

Osporena Odluka, u smislu citirane odredbe člana 145 Ustava, kao izvršni akt, mora biti saglasna sa zakonom i u granicama njegovih ovlašćenja.

Zakonom o planiranju i uredjenju prostora, koji je važio u vrijeme započetog postupka za donošenje osporenog planskog dokumenta, uredjena su pitanja planiranja prostora, odredjene vrste, sadržaj i postupak donošenja planskih dokumenta. U smislu zakonskih odredaba, detaljnim urbanističkim planom, kao samostalnim aktom odredjuju se uslovi za izgradnju, odnosno rekonstrukciju objekata i izvodjenje radova u naseljima na području prostornog plana jedinice lokalne samouprave i generalnog urbanističkog plana, na način koji obezbjedjuje sprovodjenje tih planova. Postupak izrade donošenja i sadržaj planskog dokumenta detaljno je uredjen. Iz odredaba čl. 31 do 56 Zakona proizilazi da se radi o strogo formalnom postupku i da je u donošenju planova obezbijedjeno učešće državnih organa, organa lokalne samouprave, stručnih organa, privrednih subjekata i gradjana. Navedenim odredbama Zakona, izmedju ostalog, propisano je da se izradi planskog dokumenta pristupa na osnovu odluke o izradi koju donosi Vlada, odnosno izvršni organ lokalne samouprave, da se odlukom o izradi planskog dokumenta odredjuje naročito vrsta dokumenta, teritorija, odnosno područje za koje se izrađuje, način finansiranja, vrijeme za koje se donosi, rokovi izrade, potreba za javnim konkursom za urbanističko ili arhitektonsko-idejno rješenje, osnovne smjernice iz planskih dokumenata širih teritorijalnih jedinica i dr., da se prije razmatranja od strane izvršnog organa jedinice lokalne samouprave, lokalni planski dokument dostavlja na mišljenje nadležnim organima, institucijama i javnim preduzećima od interesa za državu u oblasti elektro - energetike, telekomunikacija i radio difuzije, da se nakon pribavljanja mišljenja, planski dokument dostavlja na stručnu ocjenu, da se planski dokument u koji je ugrađeno mišljenje i stručna ocjena dostavlja Vladi, odnosno izvršnom organu jedinice lokalne samouprave radi utvrđivanja nacrta planskog dokumenta koji se stavlja na javnu raspravu u trajanju od 15 do 60 dana od dana objavljivanja u jednom štampanom mediju

115

i na sajtu nosioca pripremnih poslova, da nosilac pripremnih poslova dostavlja nacrt planskog dokumenta Vladi, odnosno jedinici lokalne samouprave radi utvrdjivanja pedloga planskog dokumenta. Osim toga, izvršni organ jedinice lokalne samouprave, po tom zakonu, obavezan je da, prije donošenja plana iz nadležnosti jedinice lokalne samouprave, od Ministarstva nadležnog za poslove uredjenja prostora, pribavi ocjenu usaglašenosti predloga sa planskim dokumentom širih teritorijalnih cjelina i usklađenosti sa odredbama zakona.

Iz pribavljene dokumentacije proizilazi da se izradi osporenog Plana pristupilo na osnovu Odluke o izradi Detaljnog urbanističkog plana »Budva – Centar«, koju je donio predsjednik Opštine Budva u skladu sa Programom jednogodišnjeg planiranja i uredjenja prostora 2005 - 2006. godine (»Službeni list Opštine Budva«, br. 9/05); da je u skladu sa Zakonom utvrdjen i programski zadatak i kao obradjivač plana angažovana »Lego company« d.o.o. Nikšić, koje je izradu plana ustupilo Arhitektonskom fakultetu Univerziteta Beograd, koji je krajnji obradjivač plana; da je Rješenjem br. 001-3356/3, od 12. decembra 2007. godine, imenovana Komisija za stručnu ocjenu plana (Recenziona komisija) i da su pribavljena mišljenja nadležnih organa u oblasti elektroenergetike, elektrokumunikacija i radio difuzije; sačinjen Nacrt DUP-a koji je dostavljen Recenzionoj komisiji koja je predložila njegovo usvajanje; da je predsjednik opštine Zaključkom br. 001-82/1, od 17. januara 2008. godine, utvrdio Nacrt Detaljnog urbanističkog plana i stavio ga na javnu raspravu u trajanju od 15 dana; da je Recenziona komisija aktom br. 011-896/1, od 19. juna 2008. godine, dala stručnu ocjenu primjedbi, sugestija, mišljenja, zahtjeva sa javne rasprave i obavezala obradjivača plana da u Nacrt Detaljnog urbanističkog plana ugradi predloge i mišljenja iz Izvještaja; da je obradjivač plana postupio po nalozima Recenzione komisije, nakon čega je predsjednik Opštine, Odlukom br. 001-1823/1, od 20. juna 2008. godine, utvrdio Predlog osporenog Detaljnog urbanističkog plana i dostavio ga Ministarstvu za ekonomski razvoj radi ocjene usaglašenosti predloga sa planskim dokumentom širih teritorijalnih cjelina, da je Ministarstvo za ekonomski razvoj, aktom br. 1101-5747/1 od 9. jula 2008. godine utvrdilo da Predlog planskog dokumenta nije uskladjen sa planom višeg reda (GUP - om) u pogledu namjene prostora i konstatovalo tehničke nedostatke koje treba otkloniti; da je obradjivač plana saglasno mišljenju Ministarstva izvršio korekciju planskog dokumenta i o tome aktom br. 011-2293/1, od 4. avgusta, izvijestilo taj organ; da je Ministarstvo ponovo ukazalo na nedostatke Predloga plana koji su otklonjeni, nakon čega je Minstarstvo ocijenilo da je korigovani Predlog plana usaglašen sa planovima višeg reda i aktom br. 1101-6853/2, od 26. septembra 2008. godine, dalo saglasnost za njegovo donošenje i da je Skupština opštine Budva na sjednici od 21. oktobra 2008. godine, donijela Odluku o donošenju Detaljnog urbanističkog plana »Budva – Centar«.

Polazeći od izloženog činjeničnog stanja i odredaba Zakona o planiranju i uredjenju prostora, Ustavni sud je ocijenio, da je osporenu Odluku donio nadležni organ, na osnovu i u granicama zakonskih ovlašćenja i po postupku koji je propisan za

116

donošenje prostornih i urbanističkih planova, da je plan usaglašen sa planovima višeg reda i da Odluka sadrži sve elemente propisane odredbom člana 50 Zakona.

U vezi tvrdnje podnosilaca inicijativa da su nakon sprovedene javne rasprave utvrdjena urbanistička rješenja koja nijesu bila predvidjena u Nacrtu osporenog DUP-a, treba ukazati na odredbe člana 44 st. 3 i 4 Zakona kojima je propisano da stručno tijelo, koje odredi izvršni organ jedinice lokalne samouprave, razmatra i daje ocjenu primjedbi i sugestija iz izvještaja o javnoj raspravi i da je nosilac izrade plana dužan u nacrt planskog dokumenta ugraditi sve prihatljive predloge i mišljenja sadržana u stručnoj ocjeni.

Pri tome, saglasno odredbi člana 46 Zakona, nosilac pripremnih poslova je dužan da svim zainteresovanim licima omogući uvid u izvještaj o javnoj raspravi i izvršenoj stručnoj ocjeni planskog dokumenta, kao i da izvještaj o stručnoj ocjeni objavi na sajtu.

Dakle, nakon javnog uvida i stručne ocjene, mogu se mijenjati urbanistička rješenja predložena u Nacrtu plana, iz čega proizilazi konačni tekst predloga, koji se dostavlja ovlašćenom donosiocu na usvajanje.

Ustavni sud, saglasno odredbama člana 149 Ustava nije nadležan da cijeni sadržaj (spratnost, gustina stanovanja) urbanističko tehničkih rješenja u pojedinim naseljima, usvojenih u planskom aktu, a, s tim u vezi, ni medjusobnu uskladjenost sadržaja tih rješenja usvojenih u različitim vrstama planskih akata, kao ni njihovu opravdanost, racionalnost i cjelishodnost, što se, pored ostalog, zahtjevalo podnijetim inicijativama, već je stručna ocjena tih rješenja u nadležnosti drugih organa odredjenih Zakonom i vrši se u postupku donošenja urbanističkih planova.

Takodje, Ustavni sud, nije nadležan da ocjenjuje primjedbe podnosilaca inicijativa, koje su kao korisnici prostora iznijeli u toku izrade osporenog urbanističkog plana u fazi izrade Nacrta plana.

S obzirom da Ustavni sud nije prihvatio inicijativu, to nema procesnih pretpostavki, da saglasno odredbi člana 150 stav 4 Ustava Crne Gore, naredi obustavu izvršenja pojedinačnih akata i radnji preduzetih na osnovu osporene Odluke.


U. br. 163/08 i 168/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 18. jun 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

b) Komunalna djelatnost

***

117

SKUPŠTINA OPŠTINE JE PREKORAČILA ZAKONOM DATO OVLAŠĆENJE KADA JE SVOJIM OPŠTIM AKTOM DALA OVLAŠĆENJE JAVNOM PREDUZEĆU DA PRAVILNIKOM BLIŽE ODREĐUJE USLOVE I NAČIN PRUŽANJA USLUGA JAVNOG VODOSNABDIJEVANJA, ODNOSNO USLOVE PROJEKTOVANJA IZGRADNJE ODRŽAVANJA VODOVODNOG SISTEMA I DRUGE USLOVE U VEZI PRUŽANJA USLUGA VODOSNABDIJEVANJA.

VODNA DJELATNOST, KOJA OBUHVATA I VODOSNABDIJEVANJE, PREDSTAVLJA DJELATNOST OD OPŠTEG INTERESA, KOJU, SAGLASNO ZAKONU, OBEZBJEĐUJE JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije –Zoran Smolović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 33 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da odredba člana 6 Odluke o snabdijevanju grada Podgorice i naselja Tuzi pitkom vodom (»Službeni list Republike Crne Gore - opštinski propisi«, br. 22/03), koju je donijela Skupština opštine Podgorica, Pravilnik o uslovima za projektovanje, izgradnju i održavanje vodovodnog sistema br. 10395 i Pravilnik o uslovima za izgradnju, održavanje i korišćenje javne fekalne kanalizacije br. 10397, koje je donio Upravni odbor JP »Vodovod i kanalizacija« Podgorica, na sjednici od 6. jula 2007. godine, nijesu u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i prestaju da važe danom objavljivanja ove odluke.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore«, u dijelu u kojem se objavljuju republički propisi i u dijelu u kojem se objavljuju opštinski propisi.


Rješenjem Ustavnog suda Crne Gore U.br. 32/08, od 11. decembra 2008. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 6 Odluke i pravilnika, navedenih u izreci.

Odgovor Skupštine Glavnog grada Podgorica i Javnog preduzeća »Vodovod i kanalizacija« na rješenje o pokretanju postupka nije dostavljen.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Odluke i osporenih pravilnika, utvrdio da nijesu u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom.

118

Odredbom člana 6 Odluke propisano je da vodovodne sisteme kojima pruža usluge vodosnabdijevanja u skladu sa ovom odlukom bliže određuje Javno preduzeće, Pravilnikom o uslovima za projektovanje, izgradnju i održavanje vodovodnog sistema i da se pravilnikom takođe, bliže određuje način priključenja i drugi uslovi u vezi sa pružanjem usluga vodosnabdijevanja.

Pravilnikom o uslovima za projektovanje, izgradnju i održavanje vodovodnog sistema bliže se određuju vodovodni sistemi – vodni objekti kojima JP »Vodovod i kanalizacija« Podgorica pruža usluge javnog vodosnabdijevanja, utvrđuju tehnički uslovi za projektovanje, izgradnju i nadzor nad izgradnjom tih objekata, uslovi i način odobravanja i izvođenja vodovodnih priključaka na gradsku vodovodnu mrežu, održavanje tih objekata i drugi uslovi u vezi sa pružanjem usluga vodosnabdijevanja, u skladu sa Zakonom o izgradnji objekata, Zakonom o vodama, Odlukom o snabdijevanju grada Podgorice i naselja Tuzi pitkom vodom, drugim tehničkim propisima i standardima.

Pravilnikom o uslovima za izgradnju, održavanje i korišćenje javne fekalne kanalizacije bliže se određuju uslovi za: projektovanje, izgradnju i nadzor nad izgradnjom objekata fekalne kanalizacije, odobravanje i izvođenje kanalizacionih priključaka i korišćenje i održavanje objekata javne fekalne kanalizacije, u skladu sa Zakonom o izgradnji objekata, Zakonom o vodama, Odlukom o odvođenju i prečišćavanju fekalnih voda sa područja koje obuhvata GUP Podgorica, drugim tehničkim propisima i standardima.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se u lokalnoj samoupravi odlučuje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika i da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113); da je osnovni oblik lokalne samouprave opština (član 114 stav 1); da opština ima svojstvo pravnog lica, da opština donosi statut i opšte akte i da su organi opštine skupština i predsjednik (član 115) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o komunalnim djelatnostima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 12/95) propisano je: da su komunalne djelatnosti, u smislu ovog zakona: snabdijevanje vodom, prečišćavanje i odvođenje otpadnih voda (član 2 tač. 1 i 2); da izrazi iz člana 2 ovog zakona imaju sljedeće značenje: snabdijevanje vodom je zahvatanje, tretman i isporuka vode korisnicima za piće i druge potrebe, vodovodnom mrežom do mjernog instrumenta potrošača, obuhvatajući i mjerni instrument; prečišćavanje i odvođenje otpadnih voda je sabiranje i odvođenje atmosferskih voda, kao i sabiranje iskorišćenih voda od priključka potrošača na uličnu mrežu, odvođenje kanalizacionom mrežom, prečišćavanje i ispumpavanje iz mreže (član 3 tač. 1 i 2); da se

119

obavljanjem komunalnih djelatnosti smatra pružanje komunalnih usluga i isporuka komunalnih proizvoda, koji su nezamjenljiv uslov života i rada građana, preduzeća i drugih subjekata na području jedinice lokalne samouprave, i da obavljanje komunalnih djelatnosti uređuje i obezbjeđuje jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom (član 4); da su komunalne djelatnosti djelatnosti od javnog interesa (član 5); da nadležni organ jedinice lokalne samouprave propisuje način i uslove organizovanja poslova u vršenju komunalnih djelatnosti i uslove za korišćenje komunalnih usluga, odnosno komunalnih proizvoda, a naročito: prava i obaveze preduzeća, odnosno preduzetnika koji pruža komunalnu uslugu i korisnika u korišćenju komunalnih usluga; elemente za formiranje i način naplate naknade za korišćenje komunalnih usluga; uslove povjeravanja obavljanja pojedinih komunalnih djelatnosti (član 12 stav 1 tač. 4, 5 i 6); da komunalne djelatnosti obavlja javno preduzeće za obavljanje komunalne djelatnosti, drugo preduzeće ili preduzetnik, zavisno od prirode komunalne djelatnosti i uslova i potreba jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom; da izuzetno od odredbe stava 1 ovog člana, djelatnost upravljanja i gazdovanja objektima za zahvatanje vode za piće sa njihovim zaštitnim zonama obavljaju isključivo javna preduzeća; da o načinu organizovanja obavljanja komunalnih djelatnosti u smislu stava 1 ovog člana odlučuje nadležni organ jedinice lokalne samouprave; da obavljanje komunalnih djelatnosti, saglasno stavu 2 ovog člana nadležni organ jedinice lokalne samouprave povjerava odlukom (član 13 st. 1,2, 3 i 4).

Zakonom o vodama (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 27/07) propisano je da je vodna djelatnost djelatnost od opšteg interesa za Republiku Crnu Goru (član 4 stav 1); da se vodnim objektima i sistemima, u smislu ovog zakona, smatraju građevinski i drugi objekti ili skup objekata, sa pripadajućim uređajima, koji čine tehničku cjelinu, a služe za obavljanje vodne djelatnosti i da bliže propise o sastavu i sadržaju vodne infrastrukture donosi Ministarstvo(član 34 stav 1 i 4) da se vodosnabdijevanjem, u smislu ovog zakona, smatra: dovođenje vode do mjesta potrošnje (zaključno sa rezervoarom, odnosno priključkom na komunalni sistem vodosnabdijevanja, odnosno distributivnu mrežu); raspodjela i distribucija vode korisnicima, da poslove vodosnabdijevanja iz stava 1 ovog člana, u skladu sa zakonom, obavlja javno preduzeće, odnosno privredno društvo, koje je registrovano za obavljanje poslova vodosnabdijevanja u Centralnom registru Privrednog suda i koje ispunjava uslove u pogledu tehničko-tehnološke opremljenosti i organizacione i kadrovske osposobljenosti, i da bliže uslove iz stava 2 ovog člana propisuje ministarstvo nadležno za poslove komunalnih djelatnosti, u saradnji sa Ministarstvom (član 5o stav 1 tač. 5, i 6 i stav 2 i 3) i da obavljanje djelatnosti javnog vodosnabdijevanja i javne kanalizacije obezbjeđuje i uređuje jedinica lokalne samouprave (član 155 stav 1).

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službei list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) propisano je: da opština vrši poslove lokalne samouprave koji su od neposrednog i zajedničkog interesa za lokalno stanovništvo (član 28 stav 1); da

120

opština, u skladu sa zakonom, uređuje i obezbjeđuje: uslove za obavljanje i razvoj komunalnih djelatnosti (član 32 stav 1 tačka 1); da skupština donosi propise i druge opšte akte, osniva javne službe i da vrši i druge poslove utvrđene zakonom i statutom (član 45 tač. 2,14 i 22) i da u vršenju poslova iz svog djelokruga skupština donosi statut, odluke i druge akte i da se odlukom odlučuje o pravima i obavezama građana, osnivaju javne službe i odlučuje o drugim pitanjima, u skladu sa zakonom i statutom opštine (član 51 st. 1 i 3).

Iz navedenih ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima i da opština uređuje i obezbjeđuje uslove za obavljanje i razvoj komunalnih djelatnosti koje su od javnog interesa. Zakonom o komunalnim djelatnostima propisano je da nadležni organ jedinice lokalne samouprave, pored ostalog, propisuje uslove za korišćenje komunalnih usluga, odnosno komunalnih proizvoda, a naročito prava i obaveze preduzetnika koji pruža komunalnu uslugu i korisnika u korišćenju komunalnih usluga.

Saglasno navedenom ovlašćenju Skupština opštine Podgorica donijela je Odluku, čija se odredba osporava, kojom je utvrdila opšte uslove za vršenje usluga snadbijevanja grada Podgorice i naselja Tuzi pitkom vodom. Načelo legaliteta, između ostalog, podrazumijeva da se podzakonski propisi donose na osnovu normativno utvrđenog ovlašćenja donosioca akta, odnosno, da zakonsko ovlašćenje za donošenje propisa po sadržini, cilju i obimu mora biti određeno i ograničeno, što znači da opštinski propisi ne smiju biti suprotni zakonu i ne mogu utvrđivati pravne odnose koji predstavljaju zakonsku materiju, niti prekoračiti zakonska ovlašćenja.

Propisivanje osporenom odredbom člana 6 Odluke, da vodovodne sisteme kojima pruža usluge vodosnabdjevanja u skladu sa ovom odlukom bliže određuje Javno preuzeće, Pravilnikom o uslovima za projektovanje, izgradnju i održavanje vodovodnog sistema i da se tim pravilnikom, takođe, bliže određuje način priključenja i drugi uslovi u vezi sa pružanjem usluga vodosnabdijevanja, nije saglasno sa Ustavom i zakonom. Ovo iz razloga, što iz Zakona o vodama proizilazi da je vodna djelatnost, djelatnost od opšteg interesa, kojom se smatra, između ostalog, i vodosnabdjevanje, a koju saglasno ovom zakonu, obezbjeđuje i uređuje jedinica lokalne samouprave. Pored toga, iz Zakona o komunalnim djelatnostima, proizilazi da se snabdijevanje vodom, prečišćavanje i odvođenje otpadnih voda smatra komunalnom djelatnošću od javnog interesa, a koju jedinica lokalne samouprave uređuje i obezbjeđuje, u skladu sa zakonom.

Dakle, u konkretnom slučaju, ovlašćenje nadležnog organa jedinice lokalne samuprave da propisuje način i uslove organizovanje poslova u vršenju komunalnih djelatnosti, ne podrazumijeva prenošenje svojih ovlašćenja Javnom preduzeću. Ustavni

121

sud je utvrdio da je na taj način Skupština opštine Podgorica prekoračila zakonom dato ovlašćenje, jer je odredbom člana 6 Odluke dala ovlašćenje Javnom preduzeću da Pravilnikom bliže određuje uslove i način pružanja usluga javnog vodosnabdijevanja, odnosno uslove za projektovanje, izgradnju i održavanje vodovodnog sistema i način priključenja i druge uslove u vezi pružanja usluga vodosnabdijevanja. Kako je taj pravilnik donijet na osnovu osporenog člana 6 predmetne Odluke, Sud je utvrdio da nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

Takođe, i Pravilnik o uslovima za izgradnju, održavanje i korišćenje javne fekalne kanalizacije donijet je suprotno zakonu. Naime, odredbom člana 12 stav 1 Zakona o komunalnim djelatnostima propisano je da nadležni organ jedinice lokalne samouprave propisuje način i uslove organizovanja poslova u vršenju komunalnih djelatnosti, zbog čega se ovo ovlašćenje ne može prenositi na osnovu odluke Skupštine opštine, već isključivo zakonom ili na osnovu ovlašćenja utvrđenog zakonom.

Na osnovu iznijetog odlučeno je kao u izreci.

Odluka o prestanku važenja osporene odredbe Odluke i pravilnika i o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbama člana 151 stav 2 i 152 stav 1 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U.br. 32/08 USTAVNI SUD CRNE GORE16. april 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

UVODEĆI OSPORENOM ODLUKOM MATERIJALNE OBAVEZE ZA VLASNIKE I ZAKUPCE POSLOVNIH PROSTORA ZA NABAVKU POSUĐA ZA SMEĆE U ZAVISNOSTI OD DJELATNOSTI KOJU OBAVLJAJU I VELIČINE POSLOVNOG PROSTORA, DONOSILAC AKTA JE PREKORAČIO OVLAŠĆENJA, JER JE UREDIO PITANJA KOJA SU U NADLEŽNOSTI ZAKONODAVNOG ORGANA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009. godine, donio je

O D L U K U

122

UTVRĐUJE SE da Odluka o učešću vlasnika i zakupaca poslovnog prostora u nabavci posuđa za smeće-kontejnera zapremine 1,1m3, br. 2171/1, od 22. oktobra 2001. godine, koju je donio direktor Javnog komunalnog preduzeća Podgorica, nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i prestaje da važi danom objavljivanja ove odluke.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore« i na način na koji je objavljena Odluka.


Rješenjem Ustavnog suda U. br. 176/08, od 17. jula 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, navedene u izreci.

U odgovoru donosilac akta ističe da Odluka ne sadrži imperativnu normu koja bi uskraćivala pravo vlasnicima i zakupcima poslovnog prostora da sami vrše nabavku posuda za smeće i predaju istih bez naknade JP »Čistoća« i da Odluka predstavlja određeni vid pružanja usluga, odnosno pomoći, jer se uplatom učešća vlasnici i zakupci oslobađaju poslova odabira dobavljača, nabavke posuđa i odabira tipa posuđa.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene Odluke , utvrdio da nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

Osporenom Odlukom o učešću vlasnika i zakupaca poslovnog prostora u nabavci posuđa za smeće - kontejnera zapremine 1,1m3 propisano je da vlasnici i zakupci poslovnog prostora, u zavisnosti od djelatnosti koje obavljaju i veličine poslovnog prostora, učestvuju u nabavci kontejnera u procentu od 30% do 150% vrijednosti kontejnera, što iznosi od najmanje 93, 03€ do 460,16€, dok su vlasnici cvjećarskih, prehrambenih i zanatskih radnji dužni da bez obzira na veličinu poslovnog prostora, učestvuju u nabavci kontejnera sa 50%, odnosno 30% vrijednosti kontejnera.

Ustavom Crne Gore propisano je, da se zakonom, u skladu sa Ustavom uređuju način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i druga pitanja od interesa za Crnu Goru (član 16 tač.1 i 5); da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine i da se porezi i druge dažbine mogu urediti samo zakonom (član 142 st. 2 i 3); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da se zakon i drugi propis objavljuju prije stupanja na snagu, a stupaju na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja i da izuzetno, kada za to postoje razlozi utvrđeni u postupku donošenja, zakon i drugi propis može stupiti na snagu najranije danom objavljivanja (član 146).

123

Zakonom o komunalnim djelatnostima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 12/95) propisano je: da se obavljanjem komunalnih djelatnosti smatra pružanje komunalnih usluga i isporuka komunalnih proizvoda, koji su nezamjenljiv uslov života i rada građana, preduzeća i drugih subjekata na području jedinice lokalne samouprave i da obavljanje komunalnih djelatnosti uređuje i obezbjeđuje jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom (član 4) i da nadležni organ jedinice lokalne samouprave propisuje način i uslove organizovanja poslova u vršenju komunalnih djelatnosti i uslove za korišćenje komunalnih usluga, odnosno komunalnih proizvoda (član 12 stav 1).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se materijalne obaveze građana mogu propisivati samo zakonom, a ne podzakonskim aktom.

Zakonom su određene vrste komunalnih djelatnosti, i utvrđeno da je komunalna djelatnost, između ostalih i održavanje čistoće u gradovima i drugim naseljima, uređeni opšti uslovi i način njihovog obavljanja i propisano da nadležni organ jedinice lokalne samouprave uređuje i obezbjeđuje uslove za obavljanje i razvoj komunalnih djelatnosti i propisuje prava i obaveze preduzeću koje pruža komunalnu uslugu, odnosno komunalni proizvod.

Iz sadržine osporene Odluke proizilazi da su Odlukom uvedene materijalne obaveze za vlasnike i zakupce poslovnih prostora za nabavku posuda za smeće u zavisnosti od djelatnosti koju obavljaju i veličine poslovnog prostora.

Na ovaj način donosilac osporene Odluke je prekoračio svoja ovlašćenja, jer je uredio pitanja koja su u nadležnosti zakonodavnog organa. Stoga, Ustavni sud je utvrdio da Odluka nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.


Odluka o prestanku važenja osporene Odluke i objavljivanju ove odluke, zasnovana je na odredbama člana 151 stav 2 i člana 152 stav 1 Ustava Crne Gore i odredbi člana 34 stav 1 Zakona o Ustvanom sudu Crne Gore.

U.br. 176/08 USTAVNI SUD CRNE GORE8. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

124

***

UKOLIKO OSPORENI AKT VIŠE NIJE U PRAVNOM SISTEMU I PRESTAO JE DA VAŽI PRIJE POKRETANJA POSTUPKA PRED USTAVNIM SUDOM, STIČU SE USLOVI ZA OBUSTAVU POSTUPKA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 2 i člana 45 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

OBUSTAVLJA SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Pravilnika o korišćenju javnih parkirališta i uklanjanju nepropisno parkiranih vozila na teritoriji Opštine Herceg Novi, br. 01-1-463/08, od 11. juna 2008. godine, koji je donio izvršni direktor Agencije za upravljanje javnim parkiralištima i garažama na teritoriji Opštine Herceg Novi D.O.O. Herceg Novi.


Rješenjem Ustavnog suda, U. br. 118/09, od 8. oktobra 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Pravilnika, označenog u izreci. Sud je tada ocijenio da ima osnova za pokretanje postupka za ocjenu njegove ustavnosti i zakonitosti, jer je donosilac akta Pravilnikom o korišćenju javnih parkirališta i uklanjanje nepropisno parkiranih vozila na teritoriji Opštine Herceg Novi uredio materiju koja je, kako to proizilazi iz Zakona o komunalnim djelatnostima i Zakona o lokalnoj samoupravi, u nadležnosti Skupštine opštine Herceg Novi, a na način suprotan Zakonu o prekršajima. Takođe, Sud je ocijenio da je ovakvim propisivanjem donosilac akta povrijedio ustavno načelo legaliteta, iz odredaba člana 145 Ustava, da drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom, jer izvršni direktor Agencije, koja je u Centralnom registru Privrednog suda u Podgorici registrovana kao društvo sa ograničenom odgovornošću, nije bio ovlašćen da donese Pravilnik o korišćenju javnih parkirališta i uklanjane nepropisno parkiranih vozila na teritoriji Opštine Herceg Novi, zbog čega se osnovano postavilo pitanje ustavnosti i zakonitosti tog akta u cjelini.

U odgovoru na navode sadržane u rješenju o pokretanju postupka, donosilac akta je obavijestio Sud da je osporeni Pravilnik prestao da važi stupanjem na snagu Pravilnika o korišćenju javnih parkirališta, br. 01-1-310/09, od 20. maja 2009. godine.

125


Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi da se postupak u ovom predmetu obustavi. Naime, osporeni Pravilnik prestao je da važi na osnovu odredbe člana 30 Pravilnika o korišćenju javnih parkirališta, br. 03/1/524/09, od 20. maja 2009. godine, koji je donio direktor Agencije za upravljanje javnim parkiralištima i garažama na teritoriji Opštine Herceg Novi.

Polazeći od činjenice da osporeni akt više nije u pravnom sistemu i da je prestao da važi prije pokretanja postupka to su se, po ocjeni Suda, stekli uslovi za obustavu postupka.



126

v) Životna sredina

***

SKUPŠTINI OPŠTINE ZAKONOM NIJE DATO OVLAŠĆENJE DA UVODI NAKNADE ZBOG ZAGAĐIVANJA ŽIVOTNE SREDINE. PROPISIVANJE OVE NAKNADE U NADLEŽNOSTI JE VLADE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. septembra 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da Odluka o naknadi za zaštitu i unaprjeđivanje životne sredine Opštine Pljevlja (»Službeni list Crne Gore - opštinski propisi«, br. 29/08 i 31/08), koju je donijela Skupština opštine Pljevlja, nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom i prestaje da važi danom objavljivanja ove odluke.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore« i u »Službenom listu Crne Gore-opštinski propisi«.


Predlogom Vlade Crne Gore pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, naznačene u izreci.

U predlogu se ističe da Skupština opštine Pljevlja nije mogla da, u okviru zakonom utvrdjenih ovlašćenja, svojom odlukom uvodi naknadu zbog zagadjivanja

127

životne sredine, utvrdjuje njenu visinu, načine i rokove plaćanja, kao i vršenje poslova utvrdjivanja i naplate naknade koje plaćaju obveznici, jer je to u isključivoj nadležnosti Vlade Crne Gore, da je stoga Vlada donijela Odluku o obustavi od izvršenja osporene Odluke, do donošenja odluke Ustavnog suda po podnijetom predlogu; da su Odlukom uređena pitanja koja saglasno odredbi člana 62 Zakona o životnoj sredini ne mogu biti predmet uređivanja tog akta (propisivanje naknade za emisije iz pojedinačnih izvora zagađivanja, za proizvedeni ili odloženi otpad), zbog čega predlaže da Sud donese odluku kojom će utvrditi da predmetna Odluka nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

U inicijativama, koje su podnijeli Rudnik uglja AD Pljevlja i Elektroprivreda Crne Gore AD Nikšić TE »Pljevlja«, Pljevlja, se navodi: da je odredbama člana 62 Zakona o životnoj sredini jedinicama lokalne samouprave data mogućnost da, iz okvira svojih prava i dužnosti, propišu naknade za zaštitu i unaprjeđivanje životne sredine, u skladu sa svojim potrebama i specifičnostima, utvrde njenu visinu, način plaćanja i olakšice za pojedine kategorije obveznika; da je Opština Pljevlja, u skladu sa tim ovlašćenjima, donijela Odluku o naknadi za zaštitu i unaprjeđivanje životne sredine; da su prema odredbama člana 77 Zakona ostale na snazi odredbe 35 alineja 2 i čl. 36, 38, 39, 40 i 41 prethodnog Zakona o životnoj sredini (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 12/96), koje ovlašćuju Vladu Crne Gore da utvrdi visinu eko-naknade, način njenog obračuna i plaćanja za zakonom određene obveznike; da je Skupština opštine Pljevlja prekoračila svoja ovlašćenja kada je uvela naknadu zbog zagađivanja životne sredine i da je osporena Odluka, iz tih razloga, suprotna odredbama člana 145 Ustava.

U odgovoru Skupština opštine Pljevlja, navodi se: da osporena Odluka nije nesaglasne sa Ustavom, jer su granice ovlašćenja za njeno donošenje utvrđene članom 62 Zakona; da je u skladu sa specifičnostima sredine (zagađujući materijal, industrijski otpad, otpadne vode, koji su nastali kao posljedica eksploatacije uglja, olovo-cinkane rude, šume, gline laporca, proizvodnje električne energije) u kojoj se nalaze deponije pepela i šljake, drvnog otpada, flotacijsko jalovište i odlagalište Rudnika uglja, pravo jedinice lokalne samouprave da uvede posebnu naknadu po osnovu emisije iz pojedinačnih izvora zagađivanja, proizvedeni ili odloženi otpad i slično, zbog čega je ova Odluka kvalitativno novi akt u odnosu na Uredbu Vlade koja je donijeta u skladu sa odredbama člana 77 Zakona .

U mišljenju Ministarstva turizma i zaštite životne sredine se ističe: da u konkretnom slučaju u Zakonu o životnoj sredini nema pravnog osnova za jedinice lokalne samouprave da propisuju naknade za emisije iz pojedinačnih izvora zagađivanja ili za proizvedeni i odloženi otpad, jer je to ovlašćenje odredbom člana 77 Zakona dato isključivo Vladi Crne Gore.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene Odluke, utvrdio da nije saglasna sa Ustavom i zakonom.

128

Ustavom Crne Gore propisano je: da svako ima pravo na zdravu životnu sredinu, da svako ima pravo na blagovremeno i potpuno obavještavanje o stanju životne sredine, na mogućnost uticaja prilikom odlučivanja o pitanjima od značaja za životnu sredinu i na pravnu zaštitu ovih prava i da je svako, a posebno država, obavezan da čuva i unapređuje životnu sredinu (član 23); da Vlada donosi uredbe, odluke i druge akte za izvršavanje zakona (član 100 tačka 3); da se u lokalnoj samoupravi odlučuje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika i da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113) ; da se država finansira od poreza, dažbina i drugih prihoda, da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine i da se porezi i druge dažbine mogu uvoditi samo zakonom (član 142); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o životnoj sredini (»Službeni list Crne Gore«, br. 48/08) propisano je: da se zakonom uređuju principi zaštite životne sredine i održivog razvoja, subjekti i instrumenti zaštite životne sredine, učešće javnosti o pitanjima životne sredine i druga pitanja od značaja za životnu sredinu (član 1); da zaštitu životne sredine u okviru svojih prava i obaveza, obezbjeđuju: državni organi, organi državne uprave, jedinice lokalne samouprave, domaća i strana pravna i fizička lica, nevladine organizacije, građani i udruženja građana (član 7); da jedinica lokalne samouprave može, iz okvira svojih prava i dužnosti, propisati naknadu za zaštitu i unapređivanje životne sredine u skladu sa svojim potrebama i specifičnostima, da visinu naknade iz stava 1 ovog člana, način plaćanja, kao i olakšica za odredjene kategorije obveznika plaćanja, propisuje jedinica lokalne samouprave, u skadu sa zakonom, da se prikupljena sredstva po osnovu naknada iz stava 1 ovog člana moraju namjenski iskoristiti za zaštitu i unapređenje životne sredine na teritoriji jedinice lokalne samouprave (član 62) i da danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o životnoj sredini (''Sl. list RCG'', br. 12/96), osim člana 35 alineja 2 i člana 36, 38, 39, 40 i 41 (član 77).

Zakonom o životnoj sredini (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 12/96) propisano je: da su izvori iz kojih se finansira zaštita životne sredine i sredstva eko - naknada (član 35 alineja 2); da su eko – naknade iz člana 35 alineja 2 ovog zakona naknade zbog zagađivanja životne sredine (princip ''zagađivač plaća'') (član 36); da naknade iz člana 36 alineja 2 ovog zakona plaćaju pravna i fizička lica, da se naknade zbog zagađivanja plaćaju za: ispuštanje zagađujućih materija u vazduh, korišćenje fosilnih goriva, korišćenje supstanci koje uništavaju ozonski omotač, korišćenje ulja za podmazivanje, stvaranje i deponovanje opasnog otpada, korišćenje motornih vozila, vazduhoplova i plovnih objekata (član 38); da visinu naknada, način obračuna i plaćanja iz člana 38 ovog zakona utvrđuje Vlada (član 39); da se sredstva eko-naknada iz

129

člana 36 ovog zakona uplaćuju u budžet Republike na poseban podračun (ekološki račun) i koriste se za namjene utvrđene ovim zakonom (član 40) i da se sredstva iz člana 35 ovog zakona koriste za: realizaciju Ekološkog programa; sufinansiranje programa zaštite i razvoja zaštićenih prirodnih dobara; finansiranje izrade i realizacije sanacionog programa kada je zagađivač nepoznat; sufinansiranje interventnih mjera u vanrednim situacijama zagađivanja životne sredine; sufinansiranje i drugih investicionih programa koji doprinose bitnom smanjenju zagađivanja životne sredine; izradu idejnih rješenja, naučno-istraživačkih projekata aplikativnog karaktera, studija, elaborata i izvođačkih projekata; sufinansiranje stručnog osposobljavanja kadrova u stručnim, naučnim, privrednim i upravnim organizacijama iz oblasti životne sredine od interesa za Republiku; sufinansiranje organizovanih aktivnosti u prevenciji i sanaciji životne sredine u okviru ekoloških nevladinih organizacija i sufinansiranje publikacija, časopisa, stručnih i naučnih skupova i informativno - propagandnih aktivnosti u oblasti zaštite i poboljšanja kvaliteta životne sredine (član 41).

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) propisano je: da opština, u skladu sa zakonom i drugim propisima, donosi program razvoja i zaštite životne sredine (član 31 tačka 7); da skupština utvrđuje visinu opštinskih poreza, taksa i naknada (član 45 tačka 8) i da za obavljanje sopstvenih poslova od neposrednog i zajedničkog interesa za lokalno stanovništvo opština može propisati visinu poreza, taksa i naknada, u skladu sa zakonom (član 93).

Zakonom o finansiranju lokalne samouprave (»Službeni list Republike Crne

Gore«, br. 42/03 i 44/03 i »Službeni list Crne Gore«, br. 5/08), propisano je da opština stiče sredstva iz sopstvenih prihoda, od zajedničkih prihoda, Egalizacionog fonda i budžeta Države (član 4) i da su sopstveni prihodi opštine naknada za zaštitu i unapređenje životne sredine, u skladu sa posebnim zakonom (čan 5 stav 1 tačka 8).

Uredbom o visini naknada, načinu obračuna i plaćanja naknada zbog zagađivanja životne sredine (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 26/97, 9/00 i 52/00 i »Službeni list Crne Gore«, br. 33/08 i 5/09) propisano je da se ovom uredbom utvrđuju visina naknada, način obračuna i plaćanja naknada zbog zagađivanja životne sredine koje plaćaju pravna i fizička lica (član 1) i da obračun naknade iz čl. 2, 4 i 5 ove uredbe utvrđuje rješenjem ministarstvo nadležno za zaštitu životne sredine (član 7 stav 1).

Iz navedenih ustavnih odredaba proizilazi da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom.

130

Kad je predmet ustavnosudske kontrole propis koji je donijet radi izvršenja zakona on mora biti u formalnom i materijalnom smislu u skladu sa zakonom na osnovu kojeg je donijet, a zatim i sa Ustavom. U postupku ocjene saglasnosti takvog propisa sa Ustavom i zakonom ispituje se da li ga je donio ovlašćeni organ, zatim da li je donosilac imao zakonsko ovlašćenje za njegovo donošenje (pravni osnov) i da li propis po svojoj sadržini odgovara onim okvirima koji mu je odredio zakon.

Osporenu Odluku o naknadi za zaštitu i unaprjeđivanje životne sredine donijela je Skupština opštine Pljevlja. Predmet regulisanja Odluke proizilazi iz samog naziva, kao osnovnog elementa za identifikaciju svake odluke. Međutim, već iz sadržine odredbe člana 1 jasno je da se ovom Odlukom ustvari uvodi naknada zbog zagađivanja životne sredine i naknada za vlasnike privrednih objekata za koje je u skladu sa zakonom propisana obaveza izrade procjene uticaja na životnu sredinu i određuju vrste zagađivača, kriterijumi za obračun, obveznici, visina, način obračunavanja i plaćanja naknade, a ne naknada za zaštitu i unapređivanje životne sredine. Takvim propisivanjem donosilac osporenog akta je poistovjetio naknadu za zaštitu i unaprjeđivanje životne sredine sa naknadom zbog zagađivanja životne sredine.

Zakon o životnoj sredini uvodi principe »zagađivač plaća«, »korisnik plaća« i s tim u vezi ekonomske instrumente kao dio reagovanja na rizike zagađivanja životne sredine. Prema završnoj odredbi člana 77 novog Zakona o životnoj sredini ostale su na snazi odredbe člana 35 alineja 2 i čl. 36, 38, 39, 40 i 41 ranijeg zakona, kojima je utvrđeno da je zagađivač dužan da plaća naknade zbog zagađivanja i ugrožavanja životne sredine, kada svojim aktivnostima prouzrokuje ili može prouzrokovati opterećenje životne sredine, odnosno ukupne troškove mjera za sprječavanje i smanjivanje zagađivanja. Pomenutim odredbama Zakona precizno su definisani kriterijumi za utvrđivanje naknade i obveznici plaćanja: svako lice (pravno i fizičko), koje uzrokuje zagađivanje životne sredine emisijama pojedinačnih izvora zagađivanja, proizvedenog ili odloženog otpada, ili ako proizvodi odnosno koristi sirovine, poluproizvode i proizvode koji sadrže materije štetne po životnu sredinu. Propisivanje ove naknade u nadležnosti je Vlade Crne Gore, a ne jedinice lokalne samouprave. Ova naknada propisana je Uredbom o visini naknada, načinu obračuna i plaćanja naknada zbog zagađivanja životne sredine. Naknada zbog zagađivanja životne sredine, pod zakonom propisanim kriterijumima primjenjuje se na sve zagađivače u Crnoj Gori, a određuje se prema vrsti zagađivanja. Sredstva eko - naknada prihod su budžeta Crne Gore i koriste se za namjene taksativno nabrojane u članu 41 Zakona.

Za razliku od ove vrste naknada, odredbom člana 62 Zakona data je mogućnost jedinicama lokalne samouprave, da, u skladu sa svojim potrebama i specifičnostima, uvedu naknadu za zaštitu i unapređivanje životne sredine, kao posebnu obavezu, radi stvaranja materijalnih preduslova za ostvarivanje prava i dužnosti u oblasti zaštite i unapređivanja životne sredine. Visinu naknade, način plaćanja, kao i olakšice za odredjene kategorije obveznika plaćanja, propisuje jedinica lokalne samouprave, u

131

skladu sa zakonom. Sredstva ostvarena po osnovu naknada prihod su budžeta opštine, a koriste se namjenski za finansiranje programa i projekata u oblasti zaštite životne sredine na teritoriji jedinice lokalne samouprave. Iz navedenog proizilazi da se radi o naknadi koju jedinica lokalne samouprave, sa statusom ugrožene životne sredine, može da uvede u cilju zaštite i unapređivanja životne sredine za pitanja od lokalnog značaja, koja proizilaze iz zakonom utvrđenih prava i dužnosti i kao takva predstavlja značajan izvor finansija koji se koristi u prevenciji i zaštiti te oblasti.

Polazeći oc izloženog, nesporno je da zakonodavac nije imao za cilj da se

zagađivač tereti plaćanjem dvostruke naknade po istom kriterijumu, a pod drugačijim nazivom. Osporenom Odlukom obuhvaćeni su zagađivači koji su već obveznici plaćanja naknade zbog zagađivanja životne sredine, shodno odredbi člana 38 stav 1 Zakona o životnoj sredini (''Službeni list Republike Crne Gore '', br. 12/96), čime se dovode u neravnopravan, odnosno nejednak položaj u odnosu na druge zagađivače koji obavljaju istu ili sličnu djelatnost u drugim opštinama.

Prema tome, Sud je ocijenio da skupštini opštine zakonom nije dato ovlašćenje da uvodi naknade zbog zagađivanja životne sredine. U postupku uređenja naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine na svom području, jedinice lokalne samouprave dužne su da se pridržavaju relevantnih odredaba neposredno višeg propisa, u skladu sa normativnom sadržinom odredbe člana 145 Ustava. Jedinica lokalne samouprave je, dakle, u propisivanju prihoda ograničena zakonom, pa je propisivanjem plaćanja naknade zbog zagađivanja životne sredine Skupština opštine Pljevlja utvrdila dodatni sopstveni izvor prihoda koji nije zakonom propisan.

Ustavni sud je utvrdio da je osporenom Odlukom Skupština opštine Pljevlja prekoračila granice ovlašćenja koje joj je dao zakonodavac, a koje se moraju ograničiti na propisivanje naknade iz člana 62 Zakona. Ovakvim propisivanjem je povrijeđeno načelo saglasnosti pravnih propisa iz člana 145 Ustava, kojim je propisano da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.


Odluka o prestanku važenja osporene Odluke i o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbama člana 151 stav 2 i člana 152 stav 1 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U. br. 154/08, 38/09 i 50/09 USTAVNI SUD CRNE GORE24. septembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

132

g) Drugi akti organa lokalne samouprave

***

NADLEŽNOST KOMUNALNE POLICIJE U CJELINI JE UREĐENA ZAKONOM, ZBOG ČEGA SE VRŠENJE POSLOVA KOMUNALNE POLICIJE U OBLASTI KOMUNALNE DJELATNOSTI I DRUGIM OBLASTIMA NE MOŽE UREĐIVATI DRUGIM AKTIMA, NITI PROŠIRIVATI NA AKTE KOJE DONOSI GRADONAČELNIK.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije –Zoran Smolović, Miodrag Latković, Đole Sekulović, Fetija Međedović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 32 tačka 2 Zakona

133

o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 2. jula 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da odredba člana 2 Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Komunalne policije, br. 01-034/07-444, koji je donio Glavni administrator Glavnog grada-Podgorica, nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i prestaje da važi danom objavljivanja ove odluke.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore« i u dijelu u kojem se objavljuju opštinski propisi.


Rješenjem Ustavnog suda U.br. 74/08, od 16. aprila 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 2 Pravilnika, navedenog u izreci.

U odgovoru donosilac akta ističe da član 2 Pravilnika upućuje na zakon i druge propise donijete u skladu sa zakonom, kojima se, u smislu Zakona o lokalnoj samoupravi, propisuje nadležnost ove posebne službe i ukazuje da propisivanje osporenim članom da komunalna policija vrši i poslove koje joj svojim aktom odredi Gradonačelnik, ne predstavljaju nove nadležnosti komunalne policije, mimo onih koje su zakonom i drugim propisima utvrđene.

Ustavni sud je nakon razmatranja sadržine osporene odredbe člana 2 Pravilnika, utvrdio da nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

Osporenom odredbom člana 2 Pravilnika propisano je da Komunalna policija vrši poslove komunalnog nadzora u oblasti komunalnih djelatnosti i drugim oblastima, u skladu sa zakonom, Odlukom o komunalnoj policiji, Odlukom o organizaciji i načinu rada uprave Glavnog grada – Podgorice i poslove koje joj svojim aktom odredi Skupština Glavnog grada i Gradonačelnik..

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i način osnivanja, organizacija i nadležnost organa vlasti i postupak pred tim organim, ako je to neophodno za njihovo funkcionisanje(član 16 st. 1 i 3); da se pojedini poslovi državne uprave mogu propisom Vlade povjeriti lokalnoj samoupravi ili drugom pravnom licu (član 112 stav 2) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

134

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06), propisano je da opština ima službu za vršenje komunalnog nadzora; da nadzor nad zakonitošću i celishodnošću rada komunalne policije vrši glavni administrator; da komunalna policija obezbjeđuje komunalni red u oblasti parkiranja, deponovanja otpada, snabdijevanja vodom, odvođenja otpadnih i atmosferskih voda, javne čistoće, javne rasvjete, održavanja pijaca, parkova, zelenih površina, saobraćajnih oznaka i signalizacije, sahranjivanja, lokalnih puteva, buke, radnog vremena, prevoza putnika u gradskom i prigradskom saobraćaju, auto taksi prevoza, pruža informativne usluge građanima i vrši druge poslove iz nadležnosti opštine propisane zakonom i odlukom skupštine (član 79).

Navedenim odredbama Zakona, utvrđeni su konkretni poslovi koje vrši komunalna policija i određeno da vrši i druge poslove iz nadležnosti opštine, propisane zakonom i odlukom skupštine.Dakle, nadležnost komunalne policije u cjelini je uređena Zakonom, zbog čega se vršenje poslova komunalne policije u oblasti komunalne djelatnosti i drugim oblastima ne mogu uređivati drugim aktima.

Uređivanje odredbom člana 2 Pravilnika, pitanja koja su već uređena Zakonom, odnosno propisujući navedenom odredbom poslove Komunalne policije i proširujući ih i na akte koje donosi Gradonačelnik, po ocjeni Ustavnog suda nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.


Odluka o prestanku važenja osporene odredbe Pravilnika i o objavljivanju ove odluke, zasnovana je na odredbama člana 151 stav 2 i člana 152 stav 1 Ustava Crne Gore i odredbi člana 34 stav 1 Zakona o Ustvanom sudu Crne Gore.

U. br. 74/08 USTAVNI SUDA CRNE GORE2. jul 2009. godine PREDSJEDNIK ,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

DONOSEĆI OSPORENU NAREDBU, KOJOM JE UREĐEN POSTUPAK PRINUDNE NAPLATE LOKALNIH POREZA I DRUGIH DAŽBINA, SEKRETERIJAT ZA OPŠTU UPRAVU OPŠTINE JE POVRIJEDIO NAČELO LEGALITETA, KAKO U POGLEDU FORMALNE (DA PRAVNI AKT NIŽE PRAVNE SNAGE MORA BITI

135

SAGLASAN SA AKTOM VIŠE PRAVNE SNAGE), TAKO I U POGLEDU MATERIJALNE ZAKONITOSTI (SADRŽAJA OSPORENOG AKTA I OBAVEZE ORGANA DA RADI U SKLADU SA ZAKONOM).

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Zoran Smolović, na osnovu odredba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. maja 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da Naredba, br. 02-78, od 24. janura 2008. godine, koju je donio sekretar Sekretarijata za opštu upravu i društvene djelatnosti Opštine Plav, nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i da prestaje da važi danom objavljivanja ove odluke.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore« i »Službenom listu Crne Gore – opštinski propisi«.


Rješenjem Ustavnog suda Crne Gore U. br. 138/08, od 12. februara 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Naredbe, označene u izreci.

Donosioci akta nijesu odgovorili na stavove Suda iznijete u navedenom rješenju.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene Naredbe, utvrdio da nije saglasna sa Ustavom Crne Gore i zakonom.

Osporenom Naredbom nalaže se službenicima i namještenicima u Sekretarijatu za opštu upravu i društvene djelatnosti da, prilikom obrade bilo kakvog zahtjeva stranaka, od dana prijema ove naredbe pa ubuduće, ne mogu isti zahtjev riješiti bez priloženog dokaza o izmirenim obavezama po osnovu lokalnih poreza, taksi i naknada i da za svaku obradu zahtjeva, koja nije potkrijepljena potvrdama o izmirenim poreskim obavezama, snosiće posledice svaki službenik i namještenik koji se ne bude pridržavao ove naredbe.

136

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i način osnivanja, organizacija i nadležnost organa vlasti i postupak pred tim organima, ako je to neophodno za njihovo funkcionisanje (član 16 tač. 1 i 3); da svako ima pravo na pravni lijek protiv odluke kojom se odlučuje o njegovom pravu ili na zakonom zasnovanom interesu (član 20); da se zajemčena ljudska prava i slobode mogu ograničiti samo zakonom, u obimu koji dopušta Ustav u mjeri koja je neophodna da bi se u otvorenom i slobodnom demokratskom društvu zadovoljila svrha zbog koje je ograničenje dozvoljeno i da se ograničenja ne smiju uvoditi u druge svrhe osim onih radi kojih su propisana (član 24); da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine i da se porezi i druge dažbine mogu uvoditi samo zakonom (član 142 st. 2 i 3); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o državnoj upravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 38/03 i »Službeni list Crne Gore«, br. 22/08) propisano je: da ministarstva donose pravilnike, naredbe i uputstva za izvršavanje zakona i drugih propisa (član 38); da se naredbom naređuje ili zabranjuje postupanje u određenoj situaciji koja ima opšti značaj (član 39 stav 2); da poslove državne uprave vrše ministarstva i drugi organi uprave i da pojedine poslove državne uprave vrši lokalna samouprava ili drugo pravno lice, kada su im ti poslovi prenijeti, odnosno povjereni (član 3) i da su organi državne uprave dužni, na zakonit način i blagovremeno, postupati po zahtjevima građana koji oni podnose radi ostvarivanja prava i izvršavanja obaveza (član 52 stav 1).

Zakonom o poreskoj administraciji (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 65/01 i 80/04) propisano je: da se ovim zakonom uređuju prava i obaveze poreskog organa i poreskih obveznika u postupku utvrđivanja, naplate i kontrole poreza i drugih dažbina (član 1); da poslove utvrđivanja, naplate i kontrole poreza koje uvodi jedinica lokalne samouprave vrši nadležni organ lokalne uprave (član 5 stav 2); da se postupak prinudne naplate preduzima kada poreski obveznik poresku obavezu nije platio prilikom podnošenja poreske prijave, odnosno kada je poresko rješenje postalo izvršno i da poreski organ pokreće postupak prinudne naplate donošenjem zaključka o prinudnoj naplati poreske obaveze (član 56 st. 1 i 2); da se protiv zaključka o prinudnoj naplati može izjaviti žalba u roku od tri dana od dana njegove dostave (član 58 stav 1); da predmeti prinudne naplate mogu biti novčana sredstva poreskog obveznika, novčana potraživanja poreskog obveznika, imovina (pokretna i nepokretna) poreskog obveznika i da se prinudna naplata može sprovesti na jednom ili više predmeta iz stava 1 ovog člana (član 59).

Zakonom o administrativnim taksama (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/03 i 81/05 i »Službeni list Crne Gore«, br. 22/08) propisano je da se u pogledu

137

prinudne naplate, kamate i ostalog što nije posebno uređeno ovim zakonom, shodno primjenjuju odredbe zakona kojim je propisan poreski postupak (član 17a).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i način osnivanja, organizacija i nadležnost organa vlasti i postupak pred tim organima, ako je to neophodno za njihovo funkcionisanje, da svako ima pravo na pravni lijek protiv odluke kojom se odlučuje o njegovom pravu ili na zakonom zasnovanom interesu, da se zajemčena ljudska prava i slobode mogu ograničiti samo zakonom, u obimu koji dopušta Ustav u mjeri koja je neophodna da bi se u otvorenom i slobodnom demokratskom društvu zadovoljila svrha zbog koje je ograničenje dozvoljeno i da se ograničenja ne smiju uvoditi u druge svrhe osim onih radi kojih su propisana, da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine i da se porezi i druge dažbine mogu uvoditi samo zakonom, da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom.

Zakonom o državnoj upravi utvrdjeno je da ministarstva donose pravilnike, naredbe i uputstva za izvršavanje zakona i drugih propisa, da se naredbom naređuje ili zabranjuje postupanje u određenoj situaciji koja ima opšti značaj, da poslove državne uprave vrše ministarstva i drugi organi uprave i da pojedine poslove državne uprave vrši lokalna samouprava ili drugo pravno lice, kada su im ti poslovi prenijeti, odnosno povjereni i da su organi državne uprave dužni, na zakonit način i blagovremeno, postupati po zahtjevima građana koje oni podnose radi ostvarivanja prava i izvršavanja obaveza.

Zakonom o poreskoj administraciji utvrdjeno je da se tim zakonom uređuju prava i obaveze poreskog organa i poreskih obveznika u postupku utvrđivanja, naplate i kontrole poreza i drugih dažbina, da poslove utvrđivanja, naplate i kontrole poreza koje uvodi jedinica lokalne samouprave vrši nadležni organ lokalne uprave, da se postupak prinudne naplate preduzima kada poreski obveznik poresku obavezu nije platio prilikom podnošenja poreske prijave, odnosno kada je poresko rješenje postalo izvršno i da poreski organ pokreće postupak prinudne naplate donošenjem zaključka o prinudnoj naplati poreske obaveze, da se protiv zaključka o prinudnoj naplati može izjaviti žalba u roku od tri dana od dana njegove dostave; da predmeti prinudne naplate mogu biti novčana sredstva poreskog obveznika, novčana potraživanja poreskog obveznika, imovina (pokretna i nepokretna) poreskog obveznika i da se prinudna naplata može sprovesti na jednom ili više predmeta iz stava 1 ovog člana.

Zakonom o administrativnim taksama utvrdjeno je da se, u pogledu prinudne naplate taksi, kamata i ostalog, što nije posebno uređeno tim zakonom, shodno primjenjuju odredbe zakona kojim je propisan poreski postupak.

138

Ustavom je utvrdjeno da je gradjanin obavezan da plaća poreze i dažbine, ali i da se porezi i dažbine mogu uvesti samo zakonom, koji donosi Skupština, kao zakonodavni organ. Samo zakonom se i može urediti način ostvarivanja ljudskih sloboda i prava, utvrditi nadležnost organa vlasti i postupak pred tim organima, ali ne i osporenom Naredbom. Ustavom uspostavljena obaveza za gradjane da plaćaju poreze i dažbine ne može derogirati druga Ustavom utvrdjena i garantovana prava, kao što je pravo na pravni lijek protiv svake odluke kojom se odlučuje o njegovom pravu ili na zakonu zasnovanom interesu. Ustav, takodje, garantuje da se ljudska prava i slobode mogu ograničavati samo zakonom, u obimu koji dopušta Ustav, u mjeri koja je neophodna da bi se zadovoljila svrha zbog koje je ograničenje dozvoljeno i to samo u svrhe radi kojih su ograničenja propisana. Generalnom zabranom, u konkretnom slučaju datom Naredbom, kao podzakonskim aktom, prekršen je ovaj princip i onemogućen je pristup gradjana organima lokalne samouprave, a time i mogućnost da ostvare prava garantovana Ustavom, izmedju ostalog, i prava na na pravni lijek protiv odluke kojom se odlučuje o njegovom pravu ili na zakonom zasnovanom interesu.

Nasuprot tome, Naredbom je uređena materija prinudne naplate lokalnih poreza i drugih dažbina. Zakon o državnoj upravi samo ministarstvima daje ovlašćenje za donošenje naredbi za izvršavanje zakona i drugih propisa, ali samo u situacijama koje imaju opšti značaj. Osim toga, postupak i predmeti na kojima se vrši prinudna naplata poreza i drugih dažbina su, u cjelosti, uredjeni Zakonom o poreskoj administraciji, a Zakon o administrativnim taksama, u pogledu prinudne naplate administrativnih taksa, kamata i ostalog što nije posebno uređeno tim zakonom, upućuje na postupak prinudne naplate koji je utvrdjen Zakonom o poreskoj administraciji.

Osim toga, odredbe čl. 44, 45 i 46 ranije važećeg Zakona o državnim službenicima i namještenicima nijesu mogle da budu valjan pravni osnov za donošenje osporene Naredbe, jer su njima bila utvrđena prava i obaveze službenika i namještenika u vršenju poslova a ne ovlašćenje za donošenje propisa o načinu naplate poreza i taksa na lokalnom nivou.

Na osnovu navedenog, Ustavni sud je utvrdio da sekretar Sekretarijata za opštu upravu i društvene djelatnosti Opštine Plav nije bio ovlašćen da donese osporenu Naredbu i da je ovakvim propisivanjem, izmedju ostalog, povrijedjeno načelo legaliteta, kako pogledu formalne (da pravni akt manje pravne snage mora biti saglasan sa pravnim aktima više pravne snage), tako i u pogledu materijalne zakonitosti (sadržaja donesenog akta i obaveze organa da radi u skladu sa zakonima).


Odluka o prestanku važenja osporene Naredbe i o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbama člana 151 stav 2, člana 152 stav 1 Ustava Crne Gore i odredbama člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

139

U.br. 138/08 USTAVNI SUD CRNE GORE8. maj 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***SKUPŠTINA OPŠTINE JE OVLAŠĆENA DA SVOJIM AKTOM OSNIVA JAVNU SLUŽBU ZA OBAVLJANJE DJELATNOSTI JAVNOG RADIO-DIFUZNOG SERVISA NA SVOJOJ TERITORIJI.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 18 stav 1 Odluke o organizovanju javnog lokalnog radio-difuznog servisa »Radio Cetinje« (»Službeni list Republike Crne Gore - opštinski propisi«, br. 20/03), koju je donijela Skupština Prijestonice Cetinje.


Njegosava – Seja Vujanović, predsjednica Skupštine Prijestonice Cetinje, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 18 stav 1 Odluke, označene u izreci, navodeći da osporena odredba Odluke nije u skladu sa članom 101 Zakona o radio-difuziji.

U odgovoru donosioca akta se navodi: da je na osnovu člana 10 Odluke o obrazovanju radnih tijela Skupštine Prijestonice Cetinje (»Službeni list Republike Crne Gore - opštinski propisi«, br.13/06) Odbor za statut i propise Skupštine Prijestonice Cetinje, na sjednici održanoj dana 20. oktobra 2009. godine, razmatrao navode iz

140

inicijative i da smatra da je osporena odredba Odluke u skladu sa Ustavom i Zakonom o radio-difuziji.

Osporenom odredbom Odluke je propisano da Predsjednik Prijestonice pokreće postupak imenovanja članova Savjeta Radio Cetinja upućivanjem javnog poziva najmanje tri mjeseca prije isteka njihovog mandata.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Odluke, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenjivanje njene ustavnosti i zakonitosti.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se jemči pravo na lokalnu samoupravu (član 22); da se u lokalnoj samoupravi odlučuje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika i da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113); da opština ima svojstvo pravnog lica, da opština donosi statut i opšte akte i da su organi opštine skupština i predsjednik (član 115) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) propisano je: da lokalna samouprava obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave, da u granicama utvrđenim zakonom, uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 1); da poslove iz svoje nadležnosti opština vrši preko svojih organa, organa mjesne samouprave i javnih službi u skladu sa zakonom, statutom i drugim aktima (član 5 stav 1); da se sopstveni poslovi opštine utvrđuju zakonom i statutom opštine, da poslove iz stava 1 ovog člana opština bliže uređuje svojim aktima i obezbjeđuje uslove za njihovo izvršavanje (član 29); da su organi opštine skupština opštine i predsjednik opštine, da je skupština predstavnički organ građana opštine i da je predsjednik opštine izvršni organ opštine (član 41); da skupština donosi propise i druge opšte akte (član 45 tačka 2); da u vršenju poslova iz svog djelokruga skupština donosi statut, odluke i druge akte i da se odlukom odlučuje o pravima i obavezama građana, osnivaju javne službe i odlučuje o drugim pitanjima, u skladu sa zakonom i statutom opštine (član 51 st.1 i 3).

Zakonom o radio difuziji (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 51/02,62/02 i 56/04 i »Službeni list Crne Gore«, br. 50/08 i 79/08) propisano je: da se ovim zakonom uređuje obavljanje radio-difuzne djelatnosti u Crnoj Gori u skladu sa Zakonom o medijima i na nivou standarda koji su sadržani u međunarodnim dokumentima o ljudskim pravima i slobodama (OUN, OEBS, Savjet Evrope, EU I dr.)(član 1); da pravna lica čiji je osnivač Republika ili jedinica lokalne samouprave mogu obavljati djelatnost javnog radio-difuznog servisa na teritoriji Republike ili jedinice lokalne samouprave, da

141

emiteri javnih radio-difuznih servisa obavljaju djelatnost proizvodnje, prenosa i emitovanja radio-difuznih programa i imaju posebne obaveze u ostvarivanju opšteg interesa kroz oblast informisanja, u skladu sa ovim zakonom i Zakonom o medijima i da se emiteri javnih radio-difuznih servisa osnivaju zakonom za teritoriju Republika i odlukom nadležne skupštine za teritoriju jedinice lokalne samouprave (član 94); da se u emiterima javnih radio-difuznih servisa imenuju sljedeći organi: 1) savjet; 2) upravni odbor; 3) direktor i da se zakonom ili odlukom o osnivanju javnog radio-difuznog servisa propisuje način imenovanja, izbora, odlučivanja i nadležnosti organa iz stava 1 ovog člana I druga pitanja od značaja za rad emitera javnog radio-difuznog servisa (član 101).

Iz citiranih odredaba Ustava i zakona proizilazi da je skupština, kao predstavnički organ lokalne samouprave, ovlašćena da donosi opšte akte kojima se uređuju određena prava i obaveze građana od njihovog neposrednog interesa, da u vršenju poslova iz svog djelokruga skupština donosi statut, odluke i druge akte i da se odlukom odlučuje o pravima i obavezama građana, osnivaju javne službe i odlučuje o drugim pitanjima, u skladu sa zakonom i statutom opštine.

Odluku, čija se odredba osporava, donijela je Skupština Prijestonice Cetinje na osnovu odredbe člana 94 Zakona o radio-difuziji, prema kojoj pravna lica čiji je osnivač Republika ili jedinica lokalne samouprave mogu obavljati djelatnost javnog radio-difuznog servisa na teritoriji Republike ili jedinice lokalne samouprave, da emiteri javnih radio-difuznih servisa obavljaju djelatnost proizvodnje, prenosa i emitovanja radio-difuznih programa i imaju posebne obaveze u ostvarivanju opšteg interesa kroz oblast informisanja, u skladu sa ovim zakonom i Zakonom o medijima i da se emiteri javnih radio-difuznih servisa osnivaju zakonom za teritoriju Republike, a i odlukom nadležne skupštine za teritoriju jedinice lokalne samouprave.

Odredbom člana 101 istog zakona, u odnosu na koju podnosilac inicijative traži ocjenu saglasnosti osporene odredbe, propisano je da se u emiterima javnih radio-difuznih servisa imenuju savjet, upravni odbor, direktor i da se zakonom ili odlukom o osnivanju javnog radio-difuznog servisa propisuje način imenovanja, izbora, odlučivanja i nadležnosti tih organa i druga pitanja od značaja za rad emitera javnog radio-difuznog servisa.

Predsjednik opštine, kao izvršni organ opštine stara se i odgovoran je za izvršavanje odluka i drugih akata koje donosi skupština opštine. Polazeći od navedenog, u konkretnom slučaju, nesporno je ovlašćenje propisano osporenom odredbom člana 18 stav 1 Odluke, da predsjednik Prijestonice pokreće postupak za imenovanje članova Savjeta Radio Cetinja. Naime, iz navedenih odredaba Zakona o radio-difuziji proizilazi da je skupština opštine ovlašćena da svojim aktom osniva javnu službu za obavljanje djelatnosti javnog radio-difuznog servisa na njenoj teritoriji. Saglasno tom ovlašćenju, Skupština

142

Prijestonice Cetinje je donijela Odluku o organizovanju javnog lokalnog radio difuznog servisa »Radio Cetinje«, kojom je u skladu sa odredbom člana 101 Zakona propisala način imenovanja, izbora, odlučivanja i nadležnosti organa radio difuznih servisa. Imajući u vidu citirana ustavna i zakonska određenja, a posebno načelo legaliteta, koje ukazuje da se djelatnost organa lokalne samouprave može odvijati samo u zakonskim okvirima, Sud je ocijenio da je osporena odredba Odluke saglasna sa Ustavom i zakonom. Na osnovu iznijetih razloga, riješeno je kao u izreci.

U-II br. 11/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 12. novembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

SKUPŠTINA OPŠTINE JE OVLAŠĆENA DA SVOJIM AKTOM UTVRĐUJE JAVNI INTERES ZA EKSPROPRIJACIJU NEPOKRETNOSTI ZA LOKALNE POTREBE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 33 tač. 3 i 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 22. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o utvrđivanju javnog interesa za eksproprijaciju nepokretnosti za izgradnju ulice Carigradske u Gusinju (»Službeni list Crne Gore – opštinski propisi«, br. 25/09), koju je donijela Skupština opštine Plav.

ODBACUJE SE zahtjev za donošenje privremene mjere obustave izvršenja iste odluke.


Derišević Fahrudin i još 11 građana, iz Plava, podnijeli su inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci.

143

U inicijativi se navodi: da je Skupština opštine Plav donijela osporenu Odluku na

osnovu odredaba Zakona o lokalnoj samoupravi, koje daju lokalnoj samoupravi ovlašćenje za utvrdjivanje javnog interesa; da Skupština opštine Plav pri donošenju Odluke nije uzela u obzir odredbe Zakona o eksproprijaciji, zbog čega postoji sukob nadležnosti kada je u pitanju pravo utvrdjivanja javnog interesa; da su odredbe Zakona o lokalnoj samoupravi protivrečne odredbama Zakona o eksproprijaciji, u dijelu ovlašćenja za utvrdjivanje javnog intreresa za eksproprijaciju; da je, po mišljenju podnosilaca inicijative, Zakon o eksproprijaciji u ovoj pravnoj situaciji lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o lokalnoj samoupravi; da, u konkretnom slučaju, javni interes za eksproprijaciju nije utvrdjen posebnim zakonom niti aktom Vlade na osnovu posebnog elaborata, pa je osporena Odluka nezakonita i neustavna i predlažu da Ustavni sud u postupku po ovoj inicijativi ocijeni ustavnost člana 33 stav 1 tačka 2 Zakona o lokalnoj samoupravi u odnosu na odredbu člana 14 stav 1 Zakona o eksproprijaciji i da Ustavni sud donese privremenu mjeru obustave izvršenja osporene Odluke do okončanja postupka pred Sudom.

U odgovoru donosioca akta se navodi: da je Skupština opštine Plav usvojila navedenu Odluku u skladu sa odredbama Ustava, koje se odnose na ovlašćenja lokalne samouprave i to da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva i da je opština samostalna u vršenju svojih nadležnosti; da je primijenila odredbe člana 33 stav 1 tačka 2 Zakona o lokalnoj samoupravi, prema kojima u okviru sopstvenih nadležnosti opština »utvrđuje javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti za lokalne potrebe«; da je za rekonstrukciju Carigradske ulice u Gusinju urađen eleborat i projekat, uz minimalnu eksproprijaciju građevinskog zemljišta od građana, a kojima će, na osnovu opštinske Odluke, biti plaćeno po 80€/m2 i predlažu da se predmetna inicijativa odbije kao neosnovana.

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporene Odluke, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti i zakonitosti.

Ustavom Crne Gore propisano je: da jemči se pravo na lokalnu samoupravu (član 22); da se u lokalnoj samoupravi odlučuje se neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika i da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo gradjana i organa lokalne samouprave da uredjuju i upravljaju odredjenih javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113); da opština vrši odredjena svojinska ovlašćenja na stvarima u državnoj svojini u skladu sa zakonom (član 116 stav 1); da opština je samostalna u vršenju svojih nadležnosti (član 117 stav 1) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrdjenim i objavljenim medjunarodnim ugovorima, i o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tač. 1 i 2).

144

Zakon o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 20/04, 75/05 i 13/06) propisano je: da lokalna samouprava obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da, u granicama utvrđenim zakonom, uređuje i upravlja određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 1); da se sopstveni poslovi opštine utvrđuju zakonom i statutom opštine, da poslove iz stava 1 ovog člana opština bliže uređuje svojim aktima i obezbjeđuje uslove za njihovo izvršavanje (član 29) i da opština utvrđuje javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti za lokalne potrebe (član 33 tačka 2).

Zakonom o eksproprijaciji (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/00, 28/06 i »Službeni list Crne Gore«, br. 21/08) propisano je da je eksproprijacija lišenje ili ograničenje prava svojine na nepokretnostima kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu i da se javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti utvrdjuje zakonom, ili na osnovu zakona (član 1 st. 1 i 2); da se eksproprijacija može vršiti za potrebe države, opštine, državnih fondova i javnih preduzeća, ako zakonom nije drukčije odredjeno, da ako javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti nije utvrdjen posebnim zakonom, javni interes može utvrditi i Vlada Crne Gore, na osnovu posebnog elaborata, u skladu sa zakonom (član 14 stav 1).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se jemči pravo na lokalnu samoupravu, da se u lokalnoj samoupravi odlučuje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika, kao i da je opština samostalna u vršenju svojih nadležnosti.

Osporenom Odlukom utvrđuje se javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti za izgradnju ulice Carigradske u Gusinju, određuju brojevi, površine i vlasnici parcela, koje su predmet eksproprijacije, svrha eksproprijacije, kao i korisnik i postupak eksproprijacije.

Shodno citiranim odredbama člana 14 stav 1 Zakona o eksproprijaciji dato je ovlašćenje Vladi da može utvrditi javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti, ako javni interes nije utvrdjen posebnim zakonom. Medjutim, odredbom člana 33 tačka 2 Zakona o lokalnoj samoupravi zakonodavac je propisao da opština u okviru sopstvenih nadležnosti utvrdjuje javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti za lokalne potrebe, pa je, shodno tome, Sud ocijenio, da je Skupština opštine Plav bila ovlašćena da donese osporenu Odluku.

Što se tiče navoda u inicijativi da je odredba člana 33 stav 1 tačka 2 Zakona o lokalnoj samoupravi nesaglasna sa odredbom člana 14 stav 1 Zakona o eksproprijaciji, ukazujemo da je Ustavni sud, saglasno odredbama člana 149 tač. 1 i 2 Ustava, nadležan da cijeni saglasnost zakona sa Ustavom i potvrdjenim i objavljenim medjunarodnim ugovorima, kao i saglasnost drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i

145

zakonom. Iz navedenog proizilazi da Sud nije nadležan da ocjenjuje medjusobnu saglasnost navedenih zakona, odnosno pravnih akata iste pravne snage.

U odnosu na zahtjev podnosilaca inicijative da Ustavni sud donese privremenu mjeru obustave izvršenja osporene Odluke, Sud je ocijenio da isti treba odbaciti, jer nijesu ispunjeni uslovi iz člana 150 stav 4 Ustava. Naime, Sud tu mjeru može donijeti samo kada su u pitanju pojedinačni akti ili radnje koji su proistekli na osnovu zakona, drugih propisa i opštih akata čija se ustavnost, odnosno zakonitost ocjenjuje, što znači da se ne može obustaviti izvršenje osporene Odluke, kao opšteg akta.

Na osnovu izloženog riješeno je kao u izreci.

U-II broj 14/09 USTAVNI SUD CRNE GORE22. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

d) Građevinsko zemljište

***

USTAVNI SUD ĆE SAGLASNO ODREDBI ČLANA 45 TAČKA 4 ZAKONA O USTAVNOM SUDU OBUSTAVITI POSTUPAK, UKOLIKO SU ODREDBE ZAKONA U ODNOSU NA KOJI JE SUD OCJENJIVAO I POKRENUO POSTUPAK ZA OCJENU USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI ODREDABA OPŠTEG AKTA, JER SU PRESTALE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE.

146

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Đole Sekulović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 2 i člana 45 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

OBUSTAVLJA SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 3, člana 5 al. 3 i 4, člana 6 stav 4 i tač. c) i d) Odluke o visini naknade za uređenje i korišćenje građevinskog zemljišta (»Službeni list Republike Crne Gore – opštinski propisi«, br. 32/03 i »Službeni list Crne Gore – opštinski propisi«, br.25/08), koju je donijela Skupština opštine Plužine.


Rješenjem Ustavnog suda U. br. 160/08, od 26. decembra 2008. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 3, člana 5 al. 3 i 4, člana 6 stav 4 i tač. c) i d) Odluke, navedene u dispozitivu.

Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi da se postupak u ovom predmetu obustavi.

U toku postupka ocjene ustavnosti i zakonitosti Odluke o visini naknade za uređenje i korišćenje građevinskog zemljišta prestale su da važe odredbe Zakona o građevinskom zemljištu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/00) i Zakona o finansiranju lokalne samouprave (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03 i 44/03), koje su bile pravni osnov za donošenje osporene Odluke. Naime, odredbom člana 174 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (»Službeni list Crne Gore«, br 51/08), pored ostalog, propisano je da danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o građevinskom zemljištu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/00), osim poglavlja V – naknada za korišćenje građevinskog zemljišta koje će se primjenjivati do 1.januara 2009.godine, a u Zakonu o finansiranju lokalne samouprave (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03 i 44/03) u članu 5 tačka 7 riječi: »naknada za korišćenje građevinskog zemljišta« brišu se počev od 1. januara 2009.godine. Kako su odredbe zakona, u odnosu na koje je Sud ocjenjivao i utvrdio da se osnovana postavlja pitanje zakonitosti osporenih odredaba Odluke, prestale da važe to

147

se stekli uslovi da se, saglasno odredbi člana 45 tačka 4 Zakona, postupak u ovom predmetu obustavi, jer su prestale procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

Na osnovu iznijetih razloga, riješeno je kao u dispozitivu.

U. br. 160/08 USTAVNI SUD CRNE GORE1 6.april 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD ĆE OBUSTAVITI POSTUPAK AKO SU ODREDBE ZAKONA U ODNOSU NA KOJE JE SUD POKRENUO POSTUPAK OCJENE ZAKONITOSTI PRESTALE DA VAŽE, JER NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Zoran Smolović, Fetija Medjedović, Đole Sekulović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić , na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 2 i člana 45 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E N J E

OBUSTAVLJA SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba čl. 2, 7 i 9 stav 1 tač. 1, 2 i 3 Odluke o naknadi za korišćenje građevinskog zemljišta (»Službeni list Republike Crne Gore – opštinski propisi«, br. 27/06), koju je donijela Skupština opštine Nikšić.


Rješenjem Ustavnog suda U.br. 67/07, od 11. decembra 2008. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba čl. 2, 7 i 9 stav 1 tač. 1, 2 i 3 Odluke, navedene u dispozitivu.

148

Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi da se postupak u ovom predmetu obustavi.

U toku postupka ocjene ustavnosti i zakonitosti osporenih odredaba Odluke, Ustavni sud je utvrdio da su prestale da važe odredbe Zakona o građevinskom zemljištu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/00) i Zakona o finansiranju lokalne samouprave (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03 i 44/03), koje su bile pravni osnov za donošenje osporene Odluke. Naime, odredbom člana 174 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (,,Službeni list Crne Gore’’, br.51/08), propisano je, pored ostalog, da danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o građevinskom zemljištu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/00), osim poglavlja V – naknada za korišćenje građevinskog zemljišta koje će se primjenjivati od 1. januara 2009. godine, a u Zakonu o finansiranju lokalne samouprave (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.42/03 i 44/03), u članu 5 tačka 7 riječi: »naknada za korišćenje građevinskog zemljišta« brišu se počev od 1. januara 2009. godine.

Kako su odredbe zakona, u odnosu na koje je Sud ocjenjivao i utvrdio da se osnovano postavlja pitanje zakonitosti osporenih odredaba Odluke, prestale da važe to su se stekli uslovi da se postupak u ovom predmetu obustavi, jer su prestale procesne pretpostavke za njegovo vođenje i odlučivanje.

Na osnovu izloženog rješeno je kao u dispozitivu. U. br. 67/ 07 USTAVNI SUD CRNE GORE16. april 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

đ) Porezi

***

NIJE SAGLASNA USTAVU ODREDBA OPŠTEG AKTA, KOJIM JE POVRIJEĐEN USTAVNI PRINCIP ZABRANE POVRATNOG DEJSTVA ZAKONA I DRUGOG PROPISA UTVRĐENOG U ČLANU 147 USTAVA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole

Sekulović, Zoran Smolović, Miodrag Latković, Fetija Međedović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

O D L U K U

149

UTVRĐUJE SE da odredba člana 19 Odluke o porezu na firmu ili naziv (»Službeni list Crne Gore – opštinski propisi«, br. 26/08), koju je donijela Skupština opštine Tivat, nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom i prestaje da važi danom objavljivanja ove odluke.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore« i u dijelu u kojem se objavljuju opštinski propisi.


Rješenjem Ustavnog suda Crne Gore U.br. 33/09, od 8. maja 2009. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 19 Odluke, označene u izreci.

Donosilac osporenog akta, u ostavljenom roku, nije dostavio odgovor na stavove Suda iznijete u navedenom rješenju.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Odluke, utvrdio da nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom.

Osporenom odredbom Odluke propisano je da ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanje u »Službenom listu Crne Gore – opštinski propisi«, a primjenjivaće se od 1. januara 2008. godine.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje sistem lokalne samouprave (član 16 tačka 4); da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113 stav 2); da je opština samostalna u vršenju svojih nadležnosti (član 117 stav 1); da se država finansira od poreza, dažbina i drugih prihoda, da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine i da se porezi i druge dažbine mogu uvoditi samo zakonom (član 142); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da zakon i drugi propis ne može imati povratno dejstvo i da izuzetno, pojedine odredbe zakona, ako to zahtijeva javni interes utvrđen u postupku donošenja zakona, mogu imati povratno dejstvo (član 147 st. 1 i 2).

Odlukom o porezu na firmu ili naziv, Skupština opštine Tivat uvela je porez na firmu ili naziv, na području opštine Tivat, utvrđeni obveznici, visina, način utvrđivanja, rokovi, naplata i kontrola plaćanja poreza.

Odredbom člana 147 Ustava Crne Gore propisano je da zakon i drugi propis ne može imati povratno dejstvo i da izuzetno pojedine odredbe zakona, ako to zahtijeva

150

javni interes utvrđen u postupku donošenja zakona, mogu imati povratno dejstvo. Dakle, Ustavom je utvrđen princip zabrane povratnog dejstva svih propisa, a izuzetak od ovog principa propisan je samo za pojedine odredbe zakona, ali ne i drugog propisa i to, pod uslovom da se u postupku donošenja zakona utvrdi javni interes, zbog kojeg se zahtijeva povratno dejstvo. U konkretnom slučaju, Odluka je stupila na snagu 28. avgusta 2008. godine, a osporenom odredbom člana 19 Odluke, utvrđeno je da se primjenjuje od 1. januara 2008.godine.

Na taj način, po ocjeni Suda, osporenom odredbom Odluke, povrijeđen je ustavni princip zabrane povratnog dejstva zakona i drugog propisa utvrđen u članu 147 Ustava Crne Gore, zbog čega je Ustavni sud utvrdio da nije u saglasnosti sa Ustavom.


Odluka o prestanku važenja osporene odredbe Odluke i o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbi člana 151 stav 2 i člana 152 stav 1 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu.

U.br. 33/09 USTAVNI SUD CRNE GORE17. jul 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

DONOSEĆI OSPORENU ODLUKU, U OKVIRU ZAKONOM DATIH OVLAŠĆENJA I PROPISIJUĆI VISINU POREZA ZA FIZIČKA LICA KOJA OBAVLJAJU ADVOKATSKU DJELATNOST, JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE NIJE POSTUPILA SUPROTNO USTAVNIM I ZAKONSKIM ODREDBAMA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Zoran Smolović, Miodrag Latković, Đole Sekulović i Desanka Lopičić, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 2,i člana 33 tačka 4 i član 40Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 4 stav 3 Odluke o porezu na firmu ili naziv (»Službeni list Crne Gore – opštinski propisi«, br. 6/08), koju je donijela Skupština opštine Berane.


151

Harun Adrović i još šest advokata iz Berana, podnijeli su inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 4 stav 3 Odluke, označene u dispozitivu.

Po njihovom mišljenju advokati plaćaju mjesečnu članarinu Advokatskoj komori Crne Gore na ime evidencije u spisak advokata Crne Gore i prilikom upisa u Advokatsku komoru upisninu u iznosu od 1.500,00€, pa su ta dva davanja dovoljna i da je propisivanje dodatne obaveze osporenom odredbom u suprotnosti sa čl. 62 i 77 Ustava Crne Gore.

U odgovoru Sekretarijata za finansije, razvoj i saobraćaj Opštine Berane, ističe se da je pravni osnov za donošenje Odluke sadržan u odredbe člana 22 Zakona o finansiranju lokalne samouprave, kojom je utvrđeno da su obveznici poreza na firmu ili naziv pravna i fizička lica koji su obveznici poreza na dobit ili poreza na dohodak fizičkih lica, a koja su registrovana za obavljanje djelatnosti; da je osporenom odredbom Odluke određeno da se porez na firmu ili naziv plaća u godišnjem iznosu koji propisuje opština i po firmi ili nazivu iznosi 100,00€ za fizička lica; da su advokati obveznici poreza na dohodak fizičkih lica i registrovani su za obavljanje advokatske djelatnosti, pa su, sledstveno tome i obveznici poreza na firmu ili naziv; da su plaćanja mjesečne članarine Advokatskoj komori Crne Gore, na ime evidencije u spisak advokata i upisnina u Advokatsku komoru, obaveze koje proizilaze iz Zakona o advokaturi i da obaveze po tom osnovu ne mogu isljučiti poresku obavezu plaćanja poreza na firmu ili naziv.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Odluke, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti i zakonitosti.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje sistem lokalne samouprave (član 16 tačka 4); da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113 stav 2); da je opština samostalna u vršenju svojih nadležnosti (član 117 stav 1); da se država finansira od poreza, dažbina i drugih prihoda, da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine i da se porezi i druge dažbine mogu uvoditi samo zakonom (član 142) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) propisano je: da lokalna samouprava obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da, u granicama utvrđenim zakonom, uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 1); da opština ima imovinu i svoje prihode, da imovinom i prihodima opština samostalno raspolaže, u skladu sa zakonom (član 9); da skupština

152

utvrđuje visinu opštinskih poreza, taksa i naknada (član 45 tačka 8) i da za obavljanje sopstvenih poslova od neposrednog i zajedničkog interesa za lokalno stanovništvo, opština može propisivati visinu poreza, taksa i naknada, u skladu sa zakonom (član 93).

Zakonom o finansiranju lokalne samouprave (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03 i 44/03 i »Službeni list Crne Gore«, br. 5/08) propisano je: da se ovim zakonom uređuju izvori sredstava, način finansijskog izravnanja i korišćenja uslovnih dotacija, kao i način finansiranja sopstvenih poslova lokalne samouprave utvrđenih Ustavom, zakonom i drugim propisima i da se odredbe ovog zakona odnose i na finansiranje glavnog grada i prestonice (član 1); da se sredstva za finansiranje sopstvenih poslova opštine obezbjeđuju u budžetu opštine i da opština samostalno raspolaže sredstvima iz stava 1 ovog člana (član 2); da su sopstveni prihodi opštine opštinski porezi, u skladu sa ovim zakonom (član 5 stav 1 tačka 1); da opština može uvesti sledeće poreze - porez na firmu ili naziv (član 6 tačka 5) i da su obveznici poreza na firmu ili naziv pravna i fizička lica koja su obveznici poreza na dobit ili poreza na dohodak fizičkih lica i koja su registrovana za obavljanje djelatnosti, da su lica iz stava 1 ovog člana koja u svom sastavu imaju poslovne jedinice obveznici poreza na firmu za svaku poslovnu jedinicu, da se porez na firmu ili naziv plaća u godišnjem iznosu koji propisuje opština i po firmi, odnosno nazivu može iznositi: - za pravna lica do 500€, za fizička lica do 100 €, da opština može visinu poreske obaveze za pravna lica određivati u zavisnosti od ostvarenih prihoda, visine aktive i broja zaposlenih i da porez na firmu ili naziv ne plaćaju novoosnovana pravna i fizička lica za prvu godinu obavljanja djelatnosti (član 22).

Osporenom odredbom Odluke propisano je da fizička lica koja obavljaju advokatsku djelatnost plaćaju porez u iznosu od 100,00€.

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje sistem lokalne samouprave, da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti u interesu lokalnog stanovništva, da se država finansira od poreza, dažbina i drugih prihoda, da je svako dužan da plaća porez i dažbine i da se porezi i druge dažbine mogu uvoditi samo zakonom. Saglasno tome, Zakonom o lokalnoj samouprpavi, propisano je da opština ima svoje prihode, da imovinom i prihodima opština samostalno raspolaže, u skladu sa zakonom i da skupština opštine utvrđuje visinu opštinskih poreza, taksa i naknada, za obavljanje sopstvenih poslova od neposrednog intresa za lokalno stanovništvo.

Iz citiranih odredaba Zakona o finansiranju lokalne samouprave proizilazi da opština može uvesti porez na firmu, da su obvezici poreza na firmu ili naziv pravna i fizička lica koja su obveznici poreza na dobit ili poreza na dohodak fizičkih lica i koja su registrovana za obavljanje djelatnosti, kao i da su lica, koja u svom sastavu imaju poslovne jedinice, obveznici poreza na firmu za svaku poslovnu jedinicu i da se porez na

153

firmu ili naziv plaća u godišnjem iznosu koji propisuje opština i po firmi, odnosno nazivu može iznositi, za pravna lica do 500 €, a za fizička lica do 100€.

U konkretnom slučaju, Skupština opštine je donijela osporenu Odluku, u okviru zakonom datih ovlašćenja, koja daju mogućnost jedinici lokalne samouprave da sopstvenim propisom, uredi ovaj vid finansiranja do iznosa propisanog zakonom. Ovlašćenje za utvrđivanje obveznika plaćanja, rokova i načina utvrđivanja, olakšica, naplate i kontrole poreza, nije ograničeno i spada u domen autonomnog regulisanja donosioca akta. Saglasno odredbi člana 22 Zakona o finansiranju lokalne samouprave, advokati su obveznici poreza na dobit ili poreza na dohodak fizičkih lica, jer su registrovani za obavljanje advokatske djelatnosti, pa sledstveno tome su i obveznici plaćanja poreza na firmu ili naziv.

Obaveze plaćanja članarine Advokatskoj komori Crne Gore, na ime evidencije u spisak advokata Crne Gore i upisnina u Advokatsku komoru su utvrđeni Zakonom o advokaturi, kojim se uređuju uslovi za bavljenje advokaturom, pa obaveze po tom osnovu ne mogu isljučiti obavezu plaćanja poreza na firmu ili naziv, propisan osporenom odredbom Odluke.

Cjelishodnost datog rješenja, uslove i načine ostvarivanja prava na bavljenje advokaturom i odnose koji se njime uređuju, Ustavni sud, saglasno odredbi člana 149 Ustava Crne Gore, nije nadležan da ocjenjuje, već je to pitanje zakonodavnog organa i u domenu je zakonodavno-pravnih rješenja.


U.br. 161/08 USTAVNI SUD CRNE GORE12. februar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

154

5. OSTALI OPŠTI AKTI

156

a) Radni odnosi

***

PRAVA I OBAVEZE ZAPOSLENIH IZ RADA I PO OSNOVU RADA UREĐUJU SE ZAKONOM, KOLEKTIVNIM UGOVOROM I UGOVOROM O RADU, PRI ČEMU ZAKONODAVAC NE DAJE MOGUĆNOST POSLODAVCU DA SVOJIM OPŠTIM AKTOM UREĐUJE PITANJA KOJA SU PREDMET OSPORENOG PRAVILNIKA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

O D L U K U

UTVRĐUJE SE da Pravilnik o normiranju i vrednovanju poslova naplate potraživanja, br. 4021, koji je donio Upravni odbor Javnog preduzeća »Pogrebne usluge« u Podgorici, na sjednici održanoj 19. novembra 2007. godine, nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i prestaje da važi danom objavljivanja ove odluke.

Ova odluka objaviće se u »Službenom listu Crne Gore« i na oglasnoj tabli Javnog preduzeća »Pogrebne usluge« u Podgorici.


Rješenjem Ustavnog suda Crne Gore U. br. 110/07, od 27. novembra 2008. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Pravilnika, označenog u izreci.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenog Pravilnika, utvrdio da nije saglasan sa Ustavom Crne Gore i zakonom.

Osporenim Pravilnikom utvrđen je normativ rada i način vrednovanja poslova na naplati potraživanja – inkasantskim poslovima, koji služi kao osnov za mjesečni obračun zarada; utvrđeni su osnovi od kojih se zarada sastoji; da osnovnu zaradu za puno radno vrijeme i standardni učinak ostvaruje zaposleni na poslovima naplate potraživanja-inkasanta sa 40% naplate ukupnog mjesečnog zaduženja; da se osnovna zarada uvećava u slučaju ostvarivanja naplate veće od 40% i da učinak u toku mjeseca prati

158

neposredni rukovodilac; da ako zaposleni u vremenu od šest mjeseci uzastopno ne pokaže potrebna znanja i sposobnosti ili ne ostvari propisani učinak, neposredni rukovodilac može direktoru dostaviti zahtjev za pokretanje postupka za utvrđivanje znanja i sposobnosti, odnosno rezultata rada zaposlenog, u skladu sa odredbama Kolektivnog ugovora Preduzeća; da po prijemu zahtjeva direktor obrazuje posebnu komisiju od tri člana; da komisija vrši ocjenu osnovanosti zahtjeva za pokretanje postupka i svoje mišljenje dostavlja direktoru, koji donosi odluku o pokretanju disciplinskog postupka.

Ustavom Crne Gore propisano je: da zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu (član 64 stav 1); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da u toku postupka, Ustavni sud može narediti da se obustavi izvršenje pojedinačnog akta ili radnje koji su preduzeti na osnovu zakona, drugog propisa ili opšteg akta čija se ustavnost ili zakonitost ocjenjuje, ako bi njihovim izvršenjem mogle nastupiti neotklonjive štetne posljedice (član 150).

Zakonom o radu (»Službeni list Crne Gore«, br. 49/08) propisano je: da se prava i obaveze zaposlenih po osnovu rada, način i postupak njihovog ostvarivanja, podsticanje zapošljavanja i olakšavanje fleksibilnosti na tržištu rada uređuju ovim zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu (član 1); da zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu, koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu (član 77); da se zarada za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu sastoji od osnovne zarade, dijela zarade za radni učinak i uvećane zarade, u skladu sa kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu i da se radni učinak određuje na osnovu kvaliteta i obima obavljenog posla, kao i zalaganja i odnosa zaposlenog prema radnim obavezama, u skladu sa kolektivnim ugovorom (član 79 st. 1 i 3); da o pravima i obavezama zaposlenih iz rada i po osnovu rada odlučuje poslodavac, u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu (član 119 stav 1); da zaposleni koji svojom krivicom ne ispunjava radne obaveze ili se ne pridržava odluke koje je donio poslodavac odgovara za učinjenu povredu radne obaveze, u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu; da zaposleni odgovara za povredu radne obaveze koja je u vrijeme izvršenja bila utvrđena kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu i da se pokretanje i vođenje postupka za povredu radnih obaveza i druga pitanja od značaja za zaštitu radne discipline bliže uređuju kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu (član 124 st. 2, 4 i 5); da se prestanak radnog odnosa može izreći za težu povredu radnih obaveza u skladu sa kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu (član 125 stav 3); da se opštim kolektivnim ugovorom utvrđuje minimalna zarada u privredi, odnosno vanprivredi, elementi za utvrđivanje osnovne zarade, naknada zarade, ostala primanja zaposlenih i utvrđuje obim prava i obaveze iz rada u skladu sa zakonom; da se granskim kolektivnim ugovorom utvrđuje minimalna zarada u grani djelatnosti, grupi, odnosno podgrupi djelatnosti, elementi za utvrđivanje osnovne zarade, naknade zarada i druga primanja zaposlenih i uređuje obim prava i obaveze iz rada zaposlenih u skladu sa zakonom i da se kolektivnim

159

ugovorom kod poslodavca utvrđuje minimalna zarada, elementi za utvrđivanje osnovne zarade, naknada zarade i drugih primanja zaposlenih i uređuju veća prava, obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada zaposlenog u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom (član 149); da će se odredbe kolektivnih ugovora koje su na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona, a koje su u suprotnosti sa odredbama ovog zakona, uskladiti sa ovim zakonom u roku od 12 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona (član 177) i da danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o radu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 43/03 i 25/06) (član 179).

Opštim kolektivnim ugovorom (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 1/04 i 59/05) propisano je: da se zarada zaposlenog sastoji od zarade za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu u propisanim radnim uslovima, uvećanja zarade, zarade po osnovu ostvarenih rezultata u radu i naknade zarade (član 9); da osnovna zarada ne može biti niža od iznosa dobijenog množenjem najniže cijene rada i koeficijenta grupe poslova iz člana 14, odnosno člana 15 ovog kolektivnog ugovora (član 10); da se kolektivnim ugovorom kod poslodavca ili opštim aktom mogu utvrditi mjerila i normativi za vrednovanje ostvarenih učinaka i stimulansi za ostvarivanje većih rezultata rada (član 20 stav 1).

Odredbama člana 15 i 16 stav 1 i 2 Granskog kolektivnog ugovora za stambeno komunalnu djelatnost (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 3/05) propisano je: da se rezultat rada zaposlenog iskazuje u odnosu na postavljene normative - standarde rada, odnosno planove i programe rada (član 15) i da po osnovu rezultata rada, u skladu sa utvrđenim normativima, standardima, planovima i programima, poslodavac može uvećati ili umanjiti zaradu zaposlenog u iznosu od 5%-20%, na predlog organizatora procesa rada na odgovarajućem nivou uz potrebnu dokumentaciju i da se način i postupak uvećanja, odnosno umanjenja zarade o osnovu iz stava 1 ovog člana, detaljnije uređuje kolektivnim ugovorom kod poslodavca (član 16 st. 1 i 2 ).

Kolektivnim ugovorom Javnog preduzeća »Pogrebne usluge« Podgorica, koji su zaključili Sindikalna organizacija i vršilac dužnosti direktora Preduzeća, broj 2857, od 4. septembra 2006. godine, propisano je: da se zarada zaposlenog sastoji od: zarade za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu u propisanim radnim uslovima, uvećanja zarade, zarade po osnovu ostvarenih rezultata u radu i naknada zarade (član 42); da se osnovna zarada po grupama poslova utvrđuje ovim Ugovorom za puno radno vrijeme i standardni učinak i da osnovna zarada ne može biti niža od iznosa dobijenih množenjem najniže cijene rada kod poslodavca i koeficijenta grupe poslova iz člana 50. ovog Ugovora (tabela 1) (član 43); da se rezultati rada zaposlenog iskazuju u odnosu na postavljene normative – standarde rada, odnosno programe i planove rada i da po osnovu rezultata rada, u skladu sa utvrđenim normativima, standardima, planovima i programima i da Poslodavac može uvećati ili umanjiti zaradu zaposlenog u iznosu od 5% do 20%, na predlog organizatora procesa rada na odgovarajućem nivou uz potrebnu dokumentaciju (član 60 st. 1 i 2).

160

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom i da se zakonom uređuje način ostvarivanja sloboda i prava.

Zakonom o radu utvrđeno je da se prava i obaveze zaposlenih iz rada i po osnovu rada uređuju zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu. Zakonodavac je, pored ostalog, utvrdio da se zarada za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu sastoji od osnovne zarade, dijela zarade za radni učinak i uvećanja zarade, koje se uređuju u skladu sa kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu. Stoga, pitanja zarade koja su predmet osporenog Pravilnika, ne mogu se uređivati opštim aktom poslodavca, već kolektivnim ugovorom – Opštim kolektivnim ugovorom, Granskim kolektivnim ugovorom za stambeno komunalnu djelatnost i Kolektivnim ugovorom Javnog preduzeća »Pogrebne usluge«.

Pravilnikom su, takođe, uređena i pitanja disciplinskog postupka zbog neostvarivanja rezultata rada. Ova pitanja su ranijim Zakonom o radu bila uređena na način: da ako zaposleni u vremenu od najmanje tri, a najduže šest mjeseci ne pokaže potrebna znanja i sposobnosti za obavljanje poslova radnog mjesta na koje je raspoređen ili ne ostvari odgovarajuće rezultate rada, neposredni rukovodilac može podnijeti zahtjev za pokretanje postupka za utvrđivanje znanja i sposobnosti, odnosno rezultata rada tog zaposlenog; da se zahtjev za pokretanje postupka sa obrazloženjem dostavlja direktoru, odnosno izvršnom direktoru koji je dužan da obrazuje komisiju koja ispituje osnovanost zahtjeva neposrednog rukovodioca; da komisiju iz stava 2 ovog člana čine lica koja imaju najmanje isti stepen stručne spreme određene vrste zanimanja kao zaposleni čije se sposobnosti utvrđuju; da ako komisija, na način koji je utvrđen kolektivnim ugovorom, ocijeni osnovanost zahtjeva neposrednog rukovodioca, zaposleni se može rasporediti na drugo radno mjesto koje odgovara njegovom znanju i sposobnostima, da ako takvog radnog mjesta nema, zaposlenom prestaje radni odnos, odnosno ugovor o radu i da odluku u smislu stava 4 ovog člana donosi direktor, odnosno izvršni direktor i da je ona konačna. Opšti kolektivni ugovor, donesen u skladu sa odredbama tog zakona, daje ovlašćenja poslodavcu da kolektivnim ugovorom kod poslodavca ili opštim aktom može utvrditi mjerila i normative za vrednovanje ostvarenih učinaka i stimulansa za ostvarivanje većih rezultata rada.

Međutim, novim Zakonom o radu ova pitanja su na drugačiji način propisana. Naime, odredbama člana 124 st. 2, 4 i 5 i člana 125 stav 3 Zakona utvrđeno je da zaposleni, koji svojom krivicom ne ispunjava radne obaveze, odgovara za povredu radne obaveze koja je, u vrijeme izvršenja, bila utvrđena kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu, da se, između ostalog, pokretanje i vođenje postupka za povredu radnih obaveza bliže uređuju kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu i da se prestanak radnog odnosa može izreći za težu povredu radnih obaveza u skladu sa kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu.

161

Iz navedenog, po ocjeni Suda, proizilazi da zakonodavac ne daje mogućnost poslodavcu da svojim opštim aktom uređuje pitanja koja su predmet osporenog Pravilnika, zbog čega je nesaglasan sa Ustavom i zakonom.


Odluka o prestanku važenja osporenog Pravilnika i o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbama člana 151 stav 2 i 152 stav 1 Ustava Crne Gore i odredbama člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U.br. 110/07 USTAVNI SUD CRNE GORE12. februar 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD ĆE OBUSTAVITI POSTUPAK AKO JE U TOKU POSTUPKA PROPIS USAGLAŠEN SA USTAVOM I ZAKONOM, A USTAVNI SUD NIJE OCIJENIO DA TREBA DONIJETI ODLUKU, ZBOG TOGA ŠTO NIJESU OTKLONJENE POSLEDICE NEUSTAVNOSTI I NEZAKONITOSTI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Zoran Smolović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 2 i člana 45 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

OBUSTAVLJA SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o utvrdjivanju sistematizacije radnih mjesta u »Jadranskom brodogradilištu« A.D. Bijela, br. 14/98, od 31. januara 1998. godine, koju je donio generalni direktor toga društva.


162

Rješenjem Ustavnog suda Crne Gore U.br. 52/08, od 26. decembra 2008. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u dispozitivu.

U odgovoru »Jadranskog brodogradilišta« A.D. Bijela, navedeno je da je u tom društvu u toku usvajanje novog akta o sistematizaciji radnih mjesta koji će na osnovu Zakona o privrednim društvima, na prvoj narednoj sjednici, donijeti Upravni odbor i da će novi akt dostaviti Ustavnom sudu.

Uz dopunu odgovora od 23. marta 2009. godine, »Jadransko brodogradilište« A.D. Bijela, je dostavilo Odluku o utvrđivanju sistematizacije radnih mjesta u »Jadranskom brodogradilištu« A.D. Bijela O.D., br. 15, koju je donio Odbor direktora tog društva, na VIII sjednici od 6. marta 2009. godine.

Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi, iz člana 45 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se postupak u ovom predmetu obustavi.

Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da će Ustavni sud obustaviti postupak, ako je u toku postupka zakon usaglašen sa Ustavom i sa potvrdjenim i objavljenim medjunarodnim ugovorima, odnosno drugi propis sa Ustavom i zakonom, a Ustavni sud nije ocijenio da treba donijeti odluku, zbog toga što nijesu otklonjene posljedice neustavnosti ili nezakonitosti; (član 45 tačka 1)

Iz citirane odredbe Zakona, pored ostalog, proizilazi da će Ustavni sud obustaviti postupak, ako je u toku postupka propis usaglašen sa Ustavom i zakonom, a Ustavni sud nije ocijenio da treba donijeti odluku, zbog toga što nijesu otklonjene posljedice neustavnosti ili nezakonitosti.

U konkretnom slučaju, Ustavni sud je utvrdio da je osporena Odluka prećutno (derogacijom) prestala da važi 18. marta 2009. godine, stupanjem na snagu Odluke o utvrđivanju sistematizacije radnih mjesta u »Jadranskom brodogradilištu« A.D. Bijela O.D. br. 15, od 6. marta 2009. godine, koju je donio Odbor direktora tog društva, kojom je na isti način regulisan pravni odnos, kao i osporenim aktom.

Osim toga, Ustavni sud je ocijenio da je donošenjem novog akta otklonjena nesaglasnost u pogledu ovlašćenja za donošenje osporenog akta, stupanja na snagu i usaglašavanja sa Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o privrednim društvima (»Službeni list Crne Gore«, br. 17/07).

163



***

OSPORENIM ODREDBAMA ANEKSA KOLEKTIVNOG UGOVORA KOJIMA SU PROPISANI USLOVI ZA OBAVLJANJE ODREĐENIH POSLOVA U POGLEDU STRUČNOSTI I SLOŽENOSTI U PREDUZEĆU, NIJE POVRIJEĐENO NAČELO JEDNAKOSTI IZ ČLANA 17 USTAVA, JER SE PROPISANI USLOVI PODJEDNAKO ODNOSE NA SVE ZAPOSLENE KOJI SE NALAZE U ISTOJ PRAVNOJ SITUACIJI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Đole Sekulović, Fetija Međedović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. septembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Aneksa Kolektivnog ugovora JP »Pogrebne usluge«, Podgorica, br. 4019, od 20. novembra 2007. godine, koji su zaključili SIndikalna organizacija, direktor Preduzeća i Upravni odbor.


Veselin D. Radulović, advokat, iz Podgorice, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti I zakonitosti Aneksa Kolektivnog ugovora, navedenog u izreci.

U inicijativi navodi: da je odredbom člana 1 izmijenjen član 50 Tabela 3 »Odgovornost za obavljanje poslova i rezultate poslovanja«, u pogledu uvećanja koeficijenata u rasponu od 0,30 do 0,40, po osnovu odgovornosti rukovođenja preduzećem, sektorom ili službom prema kriterijumima: broj radnika kojima rukovode od

164

0-10, 10-30 i 30-70 i vrijednošću zaduženih osnovnih sredstava od 0,10, 0,20 i 0,30, dok za uvećanje po osnovu obavljanja poslova kriterijumi ne postoje; da se članom 4 Aneksa, mijenja član 57 Prilog Kolektivnog ugovora, u grupi poslova pod V, za koje je propisana stručnost IV stepena; da je stručnost istog stepena vrednovana različito (2,80, 2,90 i 2,95), za radno mjesto referenta za poslove obračuna zarada i blagajničke poslove koeficijent je uvećan po osnovu odgovornosti za obavljanje posla za 0,30, za radna mjesta bilansiste-kontiste i organizatora prodaje robe u maloprodaji – računopolagač, po istom osnovu koeficijent se uvećava za 0,40, na koje je inače raspoređen predsjednik Sindikalne organizacije, koja je jedna od potpisnica Aneksa, što je nespojivo sa funkcijom i ulogom Sindikalne organizacije; za grupu poslova pod VII, za koju se zahtijeva stručnost – složenost poslova VI stepena stručne spreme, stručnost istog stepena je vrednovana od 3,95 i 3,50; za grupu poslova pod VIII, za koju se zahtijeva složenost poslova VII stepena stručnosti spreme nabrojana su mjesta pomoćnika direktora: za tehničko-operativne poslove, za ekonomsko-finansijske poslove, za pravne, opšte i kadrovske poslove i poslove zaštite na radu, ali Aneksom nije utvrđen koeficijent, čime su zaposleni dovedeni u neravnopravan položaj, što je suprotno odredbama člana 65 Zakona o radu , kojim je utvrđeno pravo na odgovarajuću zaradu, koja se utvrđuje u skladu sa ovim zakonom i kolektivnim ugovorom, čime je povrijeđen ustavni princip jednakosti građana.

U odgovoru JP »Pogrebne usluge«, Podgorica se navodi da je Aneks Kolektivnog ugovora urađen u skladu sa zakonom, Opštim i Granskim kolektivnim ugovorom; da ne postoji proizvoljnost, subjektivizam i arbitrernost i da niko od zaposlenih nije doveden u neravnopravan položaj; da je utvrđivanje koeficijenta za pojedina radna mjesta, uz poštovanje najnižih kriterijuma predviđenih Granskim kolektivnim ugovorom stvar unutrašnje organizacije i slobodnog ugovaranja između poslodavca i sindikata preduzeća.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenog akta, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njegove ustavnosti i zakonitosti.

Osporenim Aneksom izmijenjene su i dopunjene pojedine odredbe Kolektivnog ugovora JP »Pogrebne usluge«, u dijelu uvećanja koeficijenata za odgovornost za obavljanje poslova i rezultata poslovanja na pojedinim radnim mjestima.

Ustavom Crne Gore propisano je da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o radu (»Službeni list Crne Gore«, br. 49/08) propisano je: da kolektivni ugovor i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom, da se kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu može utvrditi veći obim prava i povoljniji

165

uslovi rada od prava i uslova utvrđenih ovim zakonom, da se ako pojedine odredbe kolektivnog ugovora utvrđuju nepovoljnije uslove rada od uslova utvrđenih zakonom, primjenjuju odredbe zakona, da ako pojedine odredbe ugovora o radu utvrđuju nepovoljnije uslove rada od uslova utvrđenih zakonom i kolektivnim ugovorom ništave su, da ukoliko kolektivni ugovor kod poslodavca nije zaključen, neposredno se primjenjuje granski kolektivni ugovor za odgovarajuću djelatnost, a ako nema granskog kolektivnog ugovora primjenjuje se opšti kolektivni ugovor (član 4); da je poslodavac domaće ili strano, odnosno dio stranog pravnog lica ili fizičko lice, koje sa zaposlenim zaključuje ugovor o radu, da je zaposleni fizičko lice koje radi kod poslodavca i ima prava i obaveze iz radnog odnosa na osnovu ugovora o radu i da je akt o sistematizaciji akt kojim se utvrđuju radna mjesta, opis poslova radnog mjesta, vještine i radno iskustvo, vrsta i stepen stručne spreme, odnosno nivoa obrazovanja i zanimanja (član 15 stav 1 tač. 1, 2 i 5); da ugovor o radu može zaključiti lice koje ispunjava opšte uslove predviđene ovim zakonom i posebne uslove predviđene zakonom, drugim propisima i aktom o sistematizaciji (član 16 stav 1); da o pravima i obavezama zaposlenih iz rada i po osnovu rada odlučuje poslodavac, u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu (član 119 stav 1), da kolektivni ugovor kod poslodavca u javnom preduzeću, ustanovi ili drugoj javnoj službi, čiji je osnivač država, zaključuju reprezentativne organizacije sinidikata, direktor i Vlada, a za druga javna preduzeća i javne službe – reprezentativna organizacija sindikata, direktor i osnivač (član 150 stav 4); da je kolektivni ugovor zaključen kada ga potpišu ovlašćeni predstavnici svih učesnika (član 151 stav 2) i da će se odredbe kolektivnih ugovora koje su na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona, a koje su u suprotnosti sa odredbama ovog zakona, uskladiti se sa ovim zakonom u roku od 12 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona (član 177).

Opštim kolektivnim ugovorom (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 1/04 i 59/05) propisano je: da se ovim kolektivnim ugovorom uređuju prava, obaveze i odgovornosti po osnovu rada, postupak zaključivanja ugovora, međusobni odnosi učesnika u njegovom zaključivanju i druga pitanja od značaja za zaposlenog i poslodavca (član 1); da se pojedine odredbe ovog kolektivnog ugovora mogu razraditi u granskom kolektivnom ugovoru, kolektivnom ugovoru kod poslodavca, opštem aktu poslodavca i ugovoru o radu, da se granskim kolektivnim ugovorom, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca i ugovorom o radu, ne mogu utvrditi manja prava od prava utvrđenih ovim kolektivnim ugovorom (član 2); da koeficijenti za utvrđivanje cijene rada radnog mjesta sadrže elemente koji utiču na cijenu rada, a naročito: potrebna stručna sprema, složenost poslova, uslovi rada pod kojima se ti poslovi pretežno obavljaju, odgovornost za posao i druge elemente bitne za vrednovanje određenog posla (član 13); da se granskim kolektivnim ugovorom, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca razrađuju koeficijenti iz člana 14 ovog kolektivnog ugovora (član 15) i da se zarada lica koje obavlja funkciju direktora, odnosno izvršnog direktora, utvrđuje ugovorom o radu (član 16).

166

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom. Saglasno tome, Zakonom o radu propisana su prava i obaveze zaposlenih po osnovu rada, način i postupak njihovog ostvarivanja, odnosi Zakona, kolektivnog ugovora i ugovora o radu na način da kolektivni ugovor i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni Zakonom; da se aktom o sistematizaciji utvrđuju radna mjesta, opis poslova radnog mjesta, vještine i radno iskustvo, vrsta i stepen stručne spreme, odnosno nivo obrazovanja i zanimanja i da ugovor o radu može zaključiti lice koje ispunjava opšte uslove predviđene ovim zakonom i posebne uslove predviđene zakonom, drugim propisima i aktom o sistematizaciji.

Opštim kolektivnim ugovorom propisano je da se ovim kolektivnim ugovorom uređuju prava, obaveze i odgovornosti po osnovu rada, elementi koji utiču na cijenu rada, a naročito: potrebna stručna sprema, složenost poslova, uslovi rada pod kojima se ti poslovi pretežno obavljaju, odgovornost za posao i drugi elementi bitni za vrednovanje određenog posla i da se zarada lica koje obavlja funkciju direktora, odnosno izvršnog direktora utvrđuje ugovorom o radu.

U konkretnom, Aneksom ugovora izmijenene su i dopunjene odredbe Kolektivnog ugovora koje se odnose na rukovođenje Preduzećem, izražene u odgovarajućim koeficijentima uvećanja u odnosu na odgovornost za obavljanje poslova i rezultate poslovanja, broj radnika kojima rukovode i vrijednosti zaduženja osnovnih sredstava za obavljanje poslova konkretnog radnog mjesta, sa različitim rasponima koeficijenata uvećanja zarada.

S tim u vezi, članom 1 Aneksa utvrđena je Tabela izrežena koeficijentima, koji se odnose na odgovornost za obavljanje poslova i rezultata poslovanja i utvrđeni rasponi uvećanja između pojedinih koeficijenata u zavisnosti od unaprijed definisanih kriterijuma (organizacione jedinice, rezultata poslovanja, broja radnika kojim rukovode i vrijednosti zaduženja osnovnim sredstvima). Pravo je ugovornih strana da na osnovu ovlašćenja iz zakona, sporazumno utvrde elemente svakog radnog mjesta i koeficijente za sva radna mjesta propisana Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta. U skladu sa tim, članom 4 Aneksa izmijenjen je Prilog Kolektivnom uguvoru (član 57), koji čini njegov sastavni dio, u pogledu grupe poslova, zahtjeva stručnosti, radnog mjesta, koeficijenta po osnovu stručnosti, koeficijenta po osnovu uslova rada i koeficijenta po osnovu odgovornosti za obavljanje posla.

Iz odredaba Zakona o radu, proizilazi da su ugovorne strane bile ovlašćene da donesu osporeni akt i tim aktom definišu grupe poslova, stepen stručnosti i složenosti poslova, radon mjesto i naziv radnog mjesta i koeficijente za utvrđivanje plata za svakog izvršioca, prema sadržaju i složenosti poslova i radnih zadataka, rukovodeći se principom autonomnog utvrđivanja i vrednovanja svakog radnog mjesta, u zavisnosti od

167

složenosti posla, uslova rada i odgovornosti za organizaciju procesa rada koji su potrebni za uspješno obavljanje poslova određenog radnog mjesta. Koje će uslove za obavljanje određenih poslova u pogledu stručnosti i složenosti poslova i radnih zadataka utvrditi poslodavac, pitanje je poslovne politike, organizacije rada i poslovanja preduzeća. Propisivanjem tih uslova i određivanjem različitih koeficijenata po tim osnovima, po ocjeni Suda, nije povrijeđeno načelo jednakosti građana u ostvarivanju prava i sloboda iz člana 17 Ustava Crne Gore, jer se uslovi propisani za obavljanje određenih poslova i vrijednosti tih poslova podjednako odnose na sve zaposlene, koji se nalaze u istoj pravnoj situaciji.

Pored toga, nijesu osnovani navodi podnosioca inicijative da je Aneskom ugovora trebao biti utvrđen koeficijent za obavljanje poslova radnog mjesta pomoćnika direktora za tehničlo-operativne, ekonomsko-finansijske, pravne, opšte i kadrovske i poslove zaštite na radu, jer je odredbom člana 16 Opšteg kolektivnog ugovora propisano da se zarada lica koja obavljaju funkciju direktora, odnosno izvršnog direktora, utvrđuje ugovorom o radu.


U.br. 109/07 USTAVNI SUD CRNE GORE24. septembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

PROPISIVANJEM MOGUĆNOSTI KOREKCIJE U KOLEKTIVNOM UGOVORU PRERADE PREUZIMANJEM ODREDBI IZ KOLEKTIVNOG UGOVORA KAP-A, UKOLIKO SU TE ODREDBE POVOLJNIJE ZA ZAPOSLENE U PRERADI, UGOVORNE STRANE SU POSTUPILE U OKVIRU NADLEŽNOSTI UTVRĐENIH ZAKONOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 33 tačka 4 i

168

člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA se inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 134 Kolektivnog ugovora DOO »Prerada« Podgorica, koji su zaključili Uprava DOO »Prerada« i Sindikalna organizacija radnika Prerade aluminijuma Podgorica, juna 2005 godine.


Joe Kazadi, izvršni direktor AD Kombinat Aluminijuma Podgorica, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 134 Kolektivnog ugovora, označenog u izreci, navodeći da je formulisana na uopšten i paušalan način i da je imala za cilj da stvori pravne pretpostavke za usaglašavanje Kolektivnog ugovora »Prerade« sa Kolektivnim ugovorom Kombinata koji u tom trenutku nije bio zaključen, da se preuzimanjem određenih odredaba Kolkektivnog ugovora KAP-a (Osnivača i vlasnika Prerade) ukoliko su te odredbe povoljnije za zaposlene u Preradi, mogle bi se stvoriti obaveze na račun osnivača i vlasnika, tj. na račun Kombinata, da ugovorne strane izvršni direktor »Pererade« i sindikat »Prerade«, ne mogu ugovarati teretne obaveze, na račun treće strane i to unaprijed i bez njene saglasnosti.

U odgovoru Sindikalne organizacije radnika »Prerade Aluminijuma« ističe se da je osporeni član i cijeli Kolektivni ugovor DOO »Prerada«, rezultat slobode ugovaranja, koja, saglasno Zakonu o obligacionim odnosima pripada ugovornim stranama; da podnosilac inicijative nije strana ugovornica zbog čega nema pravni interes za preispitivanje predmetnog člana i da je osporeni član formulisan isključivo u cilju da se radnicima »Prerade« obezbjede ista prava, kao i ostalim radnicima AD »Kombinata aluminijuma« Podgorica.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Kolektivnog ugovora ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti i zakonitosti.

Osporenom odredbom Kolektivnog ugovora propisano je da su ugovorne strane saglasne da se izvrši korekcija Kolektivnog ugovora Prerade preuzimanjem odredbi iz Kolkektivnog ugovora KAP-a(Osnivača i vlasnika Prerade) ukoliko su te odredbe povoljnije za zaposlene u Preradi i da ovaj ugovor važi i u slučaju ustupanja Prerade trećem licu.

169

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 stav 1) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o radu (»Službeni list Crne Gore«, br. 49/08) propisano je: da se prava

i obaveze zaposlenih po osnovu rada, način i postupak njihovog ostvarivanja, podsticanje zapošljavanja i olakšavanje fleksibilnosti na tržištu rada uređuju ovim zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu(član 1); da kolektivni ugovor i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom, da se kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu može utvrditi veći obim prava i povoljniji uslovi rada od prava i uslova utvrđenih ovim zakonom, da ako pojedine odredbe kolektivnog ugovora utvrđuju nepovoljnije uslove rada od uslova utvrđenih zakonom, primjenjuju se odredbe zakona, da ako pojedine odredbe ugovora o radu utvrđuju nepovoljnije uslove rada od uslova utvrđenih zakonom i kolektivnim ugovorom ništave su i da ukoliko kolektivni ugovor kod poslodavca nije zaključen, neposredno se primjenjuje granski kolektivni ugovor za odgovarajuću djelatnost, a ako nema granskog kolektivnog ugovora primjenjuje se opšti kolektivni ugovor(član 4); da kolektivni ugovor kod poslodavca zaključuje nadležni organ kod poslodavca i reprezentativna organizacija sindikata(član 150 stav 3) i da će se odredbe kolektivnih ugovora koje su na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona, a koje su u suprotnosti sa odredbama ovog zakona, uskladiti sa ovim zakonom u roku od 12 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona (član 177).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje.Saglasno tome, Zakonom o radu utvrđeno je da se prava i obaveze zaposlenih po osnovu rada, način i postupak njihovog ostvarivanja uređuju ovim zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu. Kolektivni ugovor i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom i da se kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu može utvrditi veći obim prava i povoljniji uslovi rada od prava i uslova utvrđenih ovim zakonom.Ukoliko se pojedinim odredbama kolektivnog ugovora utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od uslova utvrđenih zakonom, primjenjuju se odredbe zakona, a ako se pojedinim odredbama ugovora o radu utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od uslova utvrđenih zakonom i kolektivnim ugovorom, da su te odredbe ništave.

Propisivanjem osporenom odredbom Kolektivnog ugovora da su se ugovorne strane saglasile da se izvrši korekcija Kolektivnog ugovora Prerade, preuzimanjem

170

odredbi iz Kolektivnog ugovora KAP-a, ukoliko su te odredbe povoljnije za zaposlene u Preradi, ugovorne strane su, po ocjeni Suda, postupile u okviru nadležnosti utvrđenih zakonom. Preuzimanjem tih odredaba iz Kolektivnog ugovora KAP-a onemogućava se primjena odredaba ugovora koje bi zaposlenom davala manja prava ili utvrđivala nepovoljnije uslove rada, od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom. Polazeći od toga, po ocjeni Suda, tim ugovorom, omogućeno je ostvarenje ustavnog principa jednakosti svih pred zakonom, odnosno jednakog postupanja u istim pravnim situacijama.

Navedena obaveza proizilazi iz člana 4 Zakona o radu, kojim je propisano da kolektivni ugovor ne može da sadrži odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom i člana 149 stav 3 Zakona, s obzirom da se Kolektivnim ugovorom kod poslodavca utvrđuje minimalna zarada, elementi za utvrđivanje osnovne zarade, naknada zarade i drugih primanja zaposlenih i uređuju veća prava, obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada zaposlenog u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom. Kolektivni ugovor, čija je odredba osporena, zaključen je na osnovu ovlašćenja iz Zakona, Opšteg kolektivnog ugovora i Granskog kolektivnog ugovora i pravo je ugovornih strana da urede međusobne odnose u skladu sa propisima koji su pravni osnov za njegovo donošenje, a samim tim i da neposredno primjene odredbe tih ugovora ukoliko je to za njih povoljnije. Na ovakav stav upućuje i odredba člana 4 stav 5 Zakona, koja izričito propisuje da ukoliko nije zaključen kolektivni ugovor kod poslodavca, da se neposredno primjenjuje granski kolektivni ugovor za odgovarajuću djelatnost, a ako nema granskog kolektivnog ugovora, primjenjuje se opšti kolektivni ugovor. Uređujući međusobne odnose na predloženi način, ugovorne strane su sporazumno iskazale potrebu i na korekciju ili neposrednu primjenu odredaba Kolektivnog ugovora KAP-a, na zaposlene u “Preradi”, ukoliko je to povoljnije za zaposlene, rukovodeći se pri tom hijerahijom pravnih akata i načelom međusobne saglasnosti pravnih propisa i supremacijom granskog, odnosno kolkektivnog ugovora u pogledu utvrđivanja i primjene prava i uslova rada za zaposlene.

Iz navedenog proizilazi da osporenom odredbom Kolektivnog ugovora, po ocjeni Suda, donosilac akta nije prekoračio ovlašćenja i nije utvrdio teretne obaveze na račun osnivača i vlasnika ili na račun treće strane.


U. br. 81/08 USTAVNI SUD CRNE GORE8. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r

171

***

KAKO SE AKTI PRIVREDNIH DRUŠTAVA, SAGLASNO ZAKONU O OBJAVLJIVANJU PROPISA I DRUGIH AKATA, OBJAVLJUJU NA NAČIN KAKO TO ODREDE SUBJEKTI TOG DRUŠTVA, UZIMAJUĆI U OBZIR ČINJENICU DA SE RADI O DRUŠTVU SA OGRANIČENOM ODGOVORNOŠĆU, SUD JE OCIJENIO DA JE DONOSILAC OSPORENOG AKTA POSTUPIO SAGLASNO ODREDBAMA ZAKONA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE incijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 15 Pravilnika o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u »Auto-moto bussines« DOO Podgorica, koji je donio VD direktora, od 11. jula 2008. godine.


Snežana Jankovic, iz Podgorice, podnijela je inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 15 Pravilnika, označenog u dispozitivu, navodeći da je Pravilnik neustavan, jer je članom 15 propisano da isti stupa na snagu danom donosenja, što je u suprotnosti sa članom 146 stav 1 Ustava Crne Gore, koji propisuje obavezu objavljivanja zakona i drugih propisa prije stupanja na snagu, kao i rok njihovog stupanja na snagu koji ne može biti kraći od osam dana od dana objavljivanja. Takodje, podnosilac inicijative navodi da Pravilnik nije nigdje objavljen i da joj je zbog toga onemogućeno da se blagovremeno upozna sa odredbama istog.

U odgovoru donosioca akta se, u suštini, ističe da je Pravilnik stupio na snagu danom objavljivanja, a ne danom donošenja kako to ističe podnosilac inicijative, navodeći da je nakon uočene tehničke greške u članu 15 donijeta Odluka o ispravci greške, u kojoj je navedeno da »Pravilnik stupa na snagu danom objavljivanja«, i da je direktor Društva istakao Pravilnik na oglasnoj tabli, pri tom negirajući da navedeni Pravilnik nije nesaglasan sa članom 146 Ustava Crne Gore, posebno ako se uzmu u obzir nesporni razlozi u pogledu stupanja na snagu ovog pravilnika, a odnose se na izuzetno loše finansijsko stanje u ovom društvu.

172

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe člana 15 Pravilnika, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti i zakonitosti.

Ustavom Crne Gore propisano je da se zakon i drugi propis objavljuje prije stupanja na snagu, a stupa na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja i da izuzetno, kada za to postoje razlozi utvrdjeni u postupku donosenja, zakon i drugi propis može stupiti na snagu najranije danom objavljivanja (clan 146) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o privrednim društvima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 6/02 i »Službeni list Crne Gore«, br. 17/07) propisano je da društvo sa ograničenom odgovornošću može osnovati jedno ili više lica (član 65 stav 1) i da je izvršni direktor obavezan organ društva, da članovi društva većinom glasova ili na način utvrđen statutom imenuju izvršnog direktora društva i određuju njegovu zaradu i da odbor direktora nije obavezan organ društva (član 73 st. 3 i 4).

Zakonom o objavljivanju propisa i drugih akata (»Službeni list Crne Gore«, br. 508) propisano je da se akti privrednih društava, ustanova, nevladinih organizacija i drugih pravnih lica, objavljuju na način koji odrede ti subjekti, ako zakonom nije drukčije određeno (član 3).

Osporenom odredbom člana 15 Pravilnika propisano je da ovaj pravilnik stupa na snagu danom objavljivanja.

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se zakon i drugi propisi objavljuju prije stupanja na snagu, a da stupaju na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja, s tim da, izuzetno, kada za to postoje razlozi utvrdjeni u postupku donošenja, zakon i drugi propis mogu stupiti na snagu najranije danom objavljivanja.

Iz citiranih odredaba Zakona o privrednim društvima proizilazi da društvo sa ograničenom odgovornošću može osnovati jedno ili više lica, da je izvršni direktor obavezan organ društva i da odbor direktora nije obavezan organ društva.

Ustavni sud je, polazeći od sadržine odgovora i činjenica iznijetih u inicijativi, utvrdio da je direktor Društva, saglasno citiranim odredbama Zakona o privrednim društvima i odredbi člana 33 Statuta Društva imao ovlašćenje za donošenje osporenog akta, kao i da je izmijenjeni Pravilnik kojim je propisano njegovo stupanje na snagu danom objavljivanja, objavljen na oglasnoj tabli istog dana kao i prethodni.

173

Kako je odredbom člana 3 Zakona o objavljivanju propisa i drugih akata propisano da se akti privrednih društava objavljuju na način koji odrede ti subjekti, uzimajući u obzir činjenicu da se radi o društvu sa ograničenom odgovornošću, kao jednom od oblika privrednog društva, to je Sud ocijenio da je donosilac osporenog akta postupio saglasno odredbama citiranog zakona.

Takođe, Sud je ocijenio da se donosilac osporenog akta, u postupku njegovog donošenja, pozvao na odredbe člana 146 stav 2 Ustava, navodeći razloge koji su ga opredijelili da navedeni akt stupi na snagu danom objavljivanja.



***

KOJE ĆE USLOVE, SADRŽAJ I SLOŽENOST POSLOVA UTVRDITI POSLODAVAC PRAVILNIKOM O SISTEMATIZACIJI I ORGANIZACIJI PITANJE JE POSLOVNE POLITIKE, ORGANIZACIJE RADA I POSLOVANJA PREDUZEĆA, KAO I POTREBE AKCIONARSKOG DRUŠTVA, ZBOG ČEGA PROPISIVANJEM TIH USLOVA NIJE POVRIJEĐENO NAČELO JEDNAKOSTI GRAĐANA U OSTVARIVANJU PRAVA I DUŽNOSTI IZ ČLANA 17 USTAVA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 26. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Relativne vrijednosti poslova radnih mjesta utvrđenih Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, u dijelu pod tačkom 9 Odjeljenje putničkog saobraćaja, koji su donijeli Izvršni direktor Rudnika boksita AD Nikšić i Samostalni sindikat tog preduzeća, 27. marta 2007. godine.

174


Mirko Kekić, iz Nikšića, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Relativne vrijednosti poslova radnih mjesta, označene u dispozitivu, navodeći da je zaposlen u Odjeljenju putničkog saobraćaja, na radnom mjestu vozača – cisterne za gorivo, sa koeficijentom 2,90, a da u svim ostalim odjeljenjima vozači teretnog vozila imaju veći koeficijent za isto zanimanje i da je time povrijeđena odredba člana 15 Ustava Crne Gore, zbog čega su radnici, koji obavljaju te poslove, dovedeni u neravnopravan položaj.

U odgovoru Izvršnog direktora Rudnika boksita, navodi se da se Pravilnikom utvrđuje unutrašnja organizacija i sistematizacija radnih mjesta po srodnosti, radne cjeline i uslovi koje zaposleni treba da ispunjavaju za obavljanje poslova radnog mjesta; da je odredbom člana 52 Kolektivnog ugovora Rudnika boksita, br. 01-12004, od 30. decembra 2004. godine i Aneksa I, br. 01-10980, od 21. avgusta 2007. godine, koji su zaključili Rudnik boksita, kao poslodavac i Samostalni sindikat, utvrđen model za određivanje relativnih vrijednosti poslova koji su iskazani u intervalima koeficijenata po pojedinim elementima vrijednosti radnih mjesta i to: složenosti poslova K1, uslova rada K2, odgovornosti za organizaciju procesa rada K3, a odredbom člana 53 Ugovora propisano da ugovorne strane sporazumno utvrđuju navedene koeficijente za sva radna mjesta u posebnom prilogu »Relativne vrijednosti poslova radnih mjesta«, koji čini sastavni dio Kolektivnog ugovora; da se poslovi vozača ostalog teretnog saobraćaja i poslovi vozača teretnog vozila razlikuju po složenosti, uslovima rada i odgovornosti za organizaciju procesa rada i da su zbog toga utvrđeni različiti koeficijenti za određivanje poslova radnih mjesta.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenog akta, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njegove ustavnosti i zakonitosti.

Osporenom Relativnom vrijednošću radnih mjesta utvrđenih Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, utvrđeni su koeficijenti za određivanje relativne vriujednosti poslova i radnih mjesta i koeficijenti složenosti (K1), uslovi rada (K2) i model za primjenu koeficijenata (K3) – odgovornost za organizaciju procesa rada, po grupama poslova i radnom mjestu, a osporenom tačkom 9, Odjeljenje putničkog saobraćaja, utvrđen koeficijent za vozača OTS.a u visini od K 2,90.

Ustavom Crne Gore propisano je da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o radu (»Službeni list Crne Gore«, br. 49/08) propisano je: da je poslodavac domaće ili strano, odnosno dio stranog pravnog lica ili fizičko lice, koje sa

175

zaposlenim zaključuje ugovor o radu, da je zaposleni fizičko lice koje radi kod poslodavca i ima prava i obaveze iz radnog odnosa na osnovu ugovora o radu i da akt o sistematizaciji je akt kojim se utvrđuju radna mjesta, opis poslova radnog mjesta, vještine i radno iskustvo, vrsta i stepen stručne spreme, odnosno nivoa obrazovanja i zanimanja član 15 stav 1 tač. 1, 2 i 6); da ugovor o radu može zaključiti lice koje ispunjava opšte uslove predviđene ovim zakonom i posebne uslove predviđene zakonom, drugim propisima i aktom o sistematizaciji (član 16 stav 1); da o pravima i obavezama zaposlenih iz rada i po osnovu rada odlučuje poslodavac, u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu (član 119 stav 1) i da kolektivni ugovor kod poslodavca zaključuje nadležni organ kod poslodavca i reprezentativna organizacija sindikata član (150 stav 3).

Zakonom o privrednim društvima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 6/02 i »Službeni list Crne Gore«, br. 17/07) propisano je: da je odbor direktora organ upravljanja i rukovođenja društva čije odluke izvršavaju sekretar društva i izvršni direktor (član 34 stav 3); da se ovlašćenja odbora direktora utvrđuju statutom društva, da odbor direktora upravlja i vodi poslovanje društva i vrši nadzor nad tekućim poslovanjem, koje se povjerava izvršnom direktoru i drugim licima odgovornim za poslovodstvo (članovi menadžmenta) i da odbor direktora ne može delegirati, niti se odreći vršenja prava i dužnosti upravljanja društvom i davanjem smjernica za vođenje poslova, utvrđivanja organizacije društva, organizacije računovodstva i finansijske kontrole, imenovanja i razrješenja odgovornih lica – članova menadžmenta i supervizije nad tim licima, posebno u pogledu primjene statuta, zakona i drugih propisa (član 43 st. 1, 2 i 3); da je izvršni direktor dužan da izvršava naloge odbora direktora i sprovodi njegove odluke u vezi sa poslovanjem društva, zastupanjem interesa društva, upravljanjem imovinom društva, zaključivanjem ugovora, otvaranjem računa u bankama, zapošljavanjem lica u društvu, izdavanjem naloga i uputstava koji su obavezni za sve zaposlene u društvu i izvršavanjem drugih obaveza koje su neophodne za dobrobit društa, u okviru ograničenja ovlašćenja izvršnog direktora utvrđenih ugovorom i statutom društva (član 46 stav 5).

Iz sadržine osporenog akta, proizilazi da se radi o aktu opšteg pravnog karaktera, koji je sastavni dio Kolektivnog ugovora, pa su pitanja koja se uređuju ovim aktom, po svom sadržaju, načinu uređenja i kruga lica na koja se odnose, pitanja koja na opšti način uređuju određene odnose i obavezuju sve zaposlene u pogledu njegove primjene, kako u sadašnjosti, tako i u buduće.

Ovim aktom utvrđene su relativne vrijednosti poslova radnih mjesta uvrđenih aktom o organizaciji i sistematizaciji, po srodnosti cjeline i uslovima koje zaposleni treba da ispunjava za obavljanje poslova konkretnog radnog mjesta.

Zakon o radu, kao sistemski zakon, uredio je opšti režim radnih odnosa, koji se u cjelosti ili djelimično odnose na sve poslodavce i prava i obaveze zaposlenih. Na osnovu

176

izričitih zakonskih ovlašćenja Izvršni direktor Rudnika boksita AD Nikšić i Samostalni sindikat tog preduzeća, zaključil su Kolektivni ugovor i predvidjeli da osnov zarada za puno radno vrijeme i normalni radni učinak, predstavlja proizvod relativne vrijednosti poslova radnih mjesta iskazanih u koeficijentima najniže cijene rada. U skladu sa Relativnom vrijednošću poslova radnih mjesta uvrđenih aktom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji, uređeni su bliži uslovi u pogledu radnih mjesta, opis poslova radnog mjesta, vještine i radno iskustvo, vrsta i stepen stručne spreme, odnosno nivoa obrazovanja i zanimanja za sve zaposlene, a time naziv i uslovi radnog mjesta vozača ostalog teretnog saobraćaja, kao i uslovi u pogledu vrste i stepena stručne spreme.

Saglasno čl. 52 i 53 Kolektivnog ugovora Rudnika boksita AD Nikšić, donijete su relativne vrijednosti poslova radnih mjesta, kojima su utvrđeni koeficijenti složenosti (K1), uslove rada (K«) i odgovornosti za organizaciju procesa rada (K3), prema srodnosti radnih cjelina i uslovima koje zaposleni treba da ispunjava za sva radna mjesta utvrđena Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, koji čini sastavni dio ovog kolektivnog ugovora.

Iz citiranih odredaba zakona, proizilazi da je donosilac akta bio ovlašćen za njegovo donošenje, kao i da definiše poslove i opis poslova svakog radnog mjesta, potrebno radno iskustvo, vrstu i stepen stručne spreme za svkaog izvršioca, odnosno kvalifikaciju prama sadržaju i složenosti poslova i radnih zadataka, rukovodeći se principom autonomnog utvrđivanja vrednovanja svakog radnog mjesta, u zavisnosti od složenosti posla, uslova rada i odgovornosti za organizaciju procesa rada koji su potrebni za uspješno obavljanje poslova određenog radnog mjesta. Koje će uslove, sadržaj i složenost poslova utvrditi poslodavac, pitanje je poslovne politike, organizacije rada i poslovanja preduzeća, kao i procjene potreba akcionarskog društva, zbog čega, po ocjeni Suda, propisivanjem tih uslova nije povrijeđeno načelo jednakosti građana u ostvarivanju prava i dužnosti iz člana 17 Ustava. Naime, uslovi propisani za obavljanje određenih poslova, podjednako se odnose na sve zaposlene koji se nalaze u istoj pravnoj situaciji.

Ocjena cjelishodnosti i opravdanosti pojedinih rješenja u osporenom aktu, koji utvrđuje različit stepen stručne spreme, odnosno kvalifikacije, kao posebnih uslova za obavljanje određenih poslova i različita visina koeficijenta, nije u nadležnosti Ustavnog suda, saglasno odredbi člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava.



177

b) Stambena oblast

***

PRIVREDNO DRUŠTVO JE ZAKONOM OVLAŠĆENO DA OPŠTIM AKTOM UREDI RJEŠAVANJE STAMBENIH PITANJA ZAPOSLENIH, DA SAMOSTALNO IZVRŠI IZBOR KRITERIJUMA I UTVRDI NJIHOV STEPEN UTICAJA NA REDOSLJED U DAVANJU STANOVA PREMA TOM AKTU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Zoran Smolović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2, člana 33 tačka 4 i člana 40Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

178

NE PRIHVATA SE incijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 9 Pravilnika o rješavanju stambenih potreba zaposlenih u Željezari Nikšić, A.D. Nikšić, koji je donio Odbor direktora, dana 22. januara 2008. godine.


Damjanović Dragoljub, iz Nikšića, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 9 Pravilnika, označenog u dispozitivu, navodeći da tom odredbom, umjesto da su nagradjeni, ugroženi su zaposleni koji rade na poslovima gdje je priznat beneficirani staž osiguranja tako što su na njihov račun favorizovani ostali zaposleni koji obavljaju lakše poslove. U inicijativi se dalje navodi, da kriterijum »vrijeme provedeno na radu« je neodredjen i da se ne može primijeniti, navodeći primjer, da ako je zaposleni na bolovanju 2, 3 ili 4 godine ili na prinudnom odmoru, po njemu, on se nalazi van radnog odnosa. Ovakvim propisivanjem donosilac Pravilnika je povrijedio odredbe člana 11 Ustava Crne Gore, člana 3 Zakona o radu i član 14 Evropske konvencije o ljudskim pravima i slobodama.

U odgovoru donosioca akta se, u suštini, ističe da ne stoje navodi sadržani u inicijativi; da je osporena odredba suprotna sa Ustavom i zakonom, odnosno odredbama Evropske konvencije o ljudskim pravima, već da je, naprotiv, u skladu sa odredbama Zakona o etažnoj svojini, na osnovu kojeg je i donijet osporeni akt. Navodi u inicijativi, da osporena odredba ugrožava zaposlene na beneficiranim poslovima, a favorizuje ostale zaposlene koji ne rade na poslovima gdje se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, su proizvoljni i netačni, a ovo iz razloga što je citirana norma jasna i decidna i što upravo predvidja da zaposleni koji rade na poslovima sa posebnim uslovima rada ostvaruju još po 0,5 bodova za svaku godinu ukupnog staža osiguranja sa uvećanim trajanjem. Takodje neosnovani su navodi u inicijativi da se kriterijum »vrijeme provedeno na radu« ne može primijeniti iz razloga što su se pojedini zaposleni nalazili na bolovanju ili prinudnom odboru, što je apsurdno, jer u vrijeme provedeno na radu se računa i bolovanje i prinudni odmor. Neosnovani su i navodi da je osporena odredba Pravilnika suprotna Kolektivnom ugovoru kod poslodavca, jer je članom 72 tog ugovora utvrdjeno da su ugovorne strane saglasne da se rješavanje stambenih potreba zaposlenih reguliše važećim Pravilnikom o rješavanju stambenih potreba zaposlenih, a što je poslodavac i učinio.

Ustavni sud, je nakon razmatranja sadržine osporene odredbe člana 9 Pravilnika, ocijenio da nema osnova za pokretanje postupaka za ocjenu njene ustavnosti i zakonitosti.

Osporenom odredbom člana 9 Pravilnika propisano je da se raspodjela stanova i kredita vrši prema kriterijumu »vrijeme provedeno na radu« i da se taj kriterijum izražava sa odgovarajućim brojem bodova, tako što zaposleni za svaku godinu radnog staža

179

ostvaruje po jedan bod i da zaposleni koji je radio, odnosno koji radi na poslovima gdje se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem ostvaruje još po 0,5 bodova za svaku punu godinu tog staža, koja se utvrdjuje sabiranjem mjeseci uvećanjem staža osiguranja.

Ustavom Crne Gore propisano je da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrdjenih medjunarodnih sporazuma i da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o etažnoj svojini (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 71/04) propisano je da privredna društva, druga pravna lica i subjekti obezbjedjuju sredstva za rješavanje stambenih potreba zaposlenih, u skladu sa potrebama i mogućnostima, da privredna društva, druga pravna lica i subjekti, saglasno principu slobodne inicijative koji proizilazi iz prava svojine, mogu rješavati stambena pitanja zaposlenih prodajom stanova pod tržišnim ili povoljnijim uslovima, dodjelom stambenih kredita, zamjenom, poklonom, zakupom, pretvaranjem zajedničke svojine ili susvojine u etažnu svojinu i na drugi način, u skladu sa svojim opštim aktom i da lica koja su bila obveznici plaćanja doprinosa za stambenu izgradnju, imaju pravo na odredjene povoljnosti prilikom rješavanja svojih stambenih potreba, u skladu sa opštim aktom privrednog društva, drugog pravnog lica, odnosno subjekta (član 61).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da su svi pred zakonom jednaki bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo.

Iz citiranih odredaba Zakona o etažnoj svojini proizilazi da su privredna društva, druga pravna lica i subjekti ovlašćeni da saglasno principu slobodne inicijative koji proizilazi iz prava svojine, svojim opštim aktom urede način rješavanja stambenih potreba zaposlenih, u skladu sa potrebama i mogućnostima. Pri tome, Zakonom je predvidjeno više načina rješavanja stambenih pitanja zaposlenih, kao i ovlašćenje privrednog društva, da opštim aktom, kojim uredjuje rješavanje stambenih pitanja zaposlenih, samostalno izvrši izbor kriterijuma i utvrdi njihov stepen uticaja na redosljed u davanju stanova prema tom aktu.

Saglasno tome, odbor direktora Željezare A.D. Nikšić, donio je Pravilnik kojim je uredio način rješavanja stambenih potreba svih zaposlenih, pa i pitanje kriterijuma »vrijeme provedeno na radu«, kao i uredio pitanje koje se tiče zaposlenih koji rade na poslovima sa posebnim uslovima rada, odnosno na poslovima gdje se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem. S tim u vezi je propisao da se za svaku punu godinu tog staža ostvaruje još po 0,5 bodova za svaku godinu ukupnog staža osiguranja sa uvećanim trajanjem. Vrednovanje navedenih kriterijuma propisanih osporenom

180

odredbom člana 9 Pravilnika, po ocjeni Ustavnog suda, nije nesaglasno sa Ustavom i zakonom. Naime, tom odredbom Pravilnika se ne dovode u neravnopravan položaj zaposleni u Društvu, odnosno ne favorizuju se zaposleni koji ne rade na poslovima sa posebnim uslovima rada, jer svi zaposleni, ispunjenjem odredjenog broja godina rada, pod jednakim uslovima ostvaruju pravo na uvećan broj bodova, zbog posebnih uslova rada, za sve godine radnog staža kod tog privrednog društva.


U. br. 36/08 USTAVNI SUD CRNE GORE12. februar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD ĆE OBUSTAVITI POSTUPAK, AKO JE U TOKU POSTUPKA OSPORENI AKT USAGLAŠEN SA USTAVOM I ZAKONOM, A SUD NIJE OCIJENIO DA TREBA DONIJETI ODLUKU ZBOG TOGA ŠTO NIJESU OTKLONJENE POSLEDICE NEUSTAVNOSTI ILI NEZAKONITOSTI.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije Đole Sekulović, Miodrag Latković, Zoran Smolović, Fetija Međedović i Desanka Lopičić , na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 2 i člana 45 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08), na sjednici od 2. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

OBUSTAVLJA SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o izmjenama i dopunama Pravilnika o rješavanju stambenih potreba zaposlenih br.01-1472/2, od 12.novembra 2007. godine i br.01-9027/2, od 28. jula 2008. godine, koju je donio Izvršni direktor Rudnika Boksita A.D. Nikšić.


Rješenjem Ustavnog suda Crne Gore U.br. 64/08, od 26. decembra 2008. godine, pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci.

181

U odgovoru donosioca akta od 5. juna 2009. godine, navodi se da je Odbor direktora, na sjednici od 3. jula 2009. godine, donio Pravilnik o rješavanju stambenih potreba zaposlenih, br. 01-1647/4, koji je objavljen na oglasnoj tabli i stupio na snagu osmog dana od dana objavljivanja. Takođe se navodi da je Skupština akcionara, dana 12. aprila 2009. godine, izmijenila i odredbu Statuta na način da je utvrdila nadležnost Odbora direktora za donošenje opštih akata.

Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi, iz člana 45 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu, da se postupak u ovom predmetu obustavi.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da će Ustavni sud obustaviti postupak, ako je u toku postupka zakon usaglašen sa Ustavom i sa potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima, odnosno drugi propis sa Ustavom i zakonom, a Ustavni sud nije ocijenio da treba donijeti odluku, zbog toga što nijesu otklonjene posljedice neustavnosti ili nezakonitosti (član 45 tačka 1).

Iz citirane odredbe Zakona, pored ostalog, proizilazi da će Ustavni sud obustaviti postupak, ako je u toku postupka propis usaglašen sa Ustavom i zakonom, a Ustavni sud nije ocijenio da treba donijeti odluku, zbog toga što nijesu otklonjene posljedice neustavnosti i nezakonitosti.

U konkretnom slučaju, Ustavni sud je utvrdio da je osporena Odluka prestala da važi stupanjem na snagu Pravilnika o rješavanju stambenih potreba zaposlenih, koji je donio Odbor direktora Rudnika boksita AD Nikšić, na sjednici od 3. juna 2009. godine.

S ovzirom da je, u toku postupka pred Ustavnim sudom, osporeni akt usaglašen sa Ustavom i zakonom, na način da je donijet od strane Odbora direktora Rudnika boksita AD Nikšić, to su se stekli uslovi iz člana 45 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se postupak u ovom predmetu obustavi.


U. br. 64/08 USTAVNI SUD CRNE GORE2. jul 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

182

.

183

6.

184

RJEŠENJA O POKRETANJU POSTUPKA

185

***

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tač. 1 i 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

POKREĆE SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 4 stav 1, člana 5 i člana 28 stav 2 Odluke o komunalnoj policiji (»Službeni list Republike Crne Gore - opštinski propisi«, br. 9/07), koji je donijela Skupština Glavnog grada Podgorice.

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 12 stav 2, čl. 25, 27 i člana 29 stav 2, iste odluke.


Veselin D. Radulović, advokat, iz Podgorice, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 4 stav 1, člana 5, člana 12 stav 2, čl. 25 i 27, člana 28 stav 2 i člana 29 stav 2 Odluke, označene u izreci.

U inicijativi se, u suštini, navodi da odredbe člana 4 stav 1 i člana 5 Odluke, nijesu u saglasnosti sa članom 16 tač. 1, 4 i 5 Ustava Crne Gore i članom 79 Zakona o lokalnoj samoupravi; da je odredba člana 12 stav 2 Odluke suprotna čl. 55-75 Zakona o državnim službenicima i namještenicima; da je član 25 Odluke nesaglasan sa članom 24 stav 1, članom 28 stav 2 i članom 40 Ustava; da je član 27 i član 28 stav 2 Odluke, nesaglasan sa članom 79 stav 2 i članom 114 Zakona o lokalnoj samoupravi i da je član 29 stav 2 Odluke nesaglasan sa članom 26 stav 3 tačka 1 Zakona o prekršajima.

U odgovoru Odbora za statut i propise Skupštine Glavnog grada - Podgorica, pored ostalog, navodi se da je Skupština, saglasno ovlašćenjima iz člana 70 stav 2, čl. 79 i 80 Zakona o lokalnoj samoupravi, člana 3 Zakona o glavnom gradu, člana 2 stav 3 Zakona o inspekcijskom nadzoru i člana 48 stav 1 alineja 42 Statuta Glavnog grada, donijela navedenu Odluku; da su odredbom člana 4 st. 1 i 2 propisani poslovi Komunalne policije saglasno nadležnostima opštine propisanim zakonima, kojima su uređene komunalne djelatnosti, kao i saglasno odlukama Skupštine Glavnog grada, što proizilazi iz ovlašćenja datog jedinici lokalne samouprave odredbom člana 79 stav 3

186

Zakona o lokalnoj samoupravi; da osporena odredba člana 5 Odluke o komunalnoj policiji upućuje na shodnu primjenu Zakona o inspekcijskom nadzoru i drugih propisa; da za neke oblasti zakonodavac može da odredi okvire djelovanja organa opštine na detaljan način i tada se obim ovlašćenja ne može prekoračiti; da odredbe člana 11 i člana 12 stav 2 Odluke nijesu nesaglasne sa Ustavom i zakonom, jer je Ustavom, odredbom člana 113 stav 2, utvrđeno da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva; da odredbom člana 25 Odluke nije povrijeđeno ustavno pravo dostojanstva i nepovredivosti ličnosti, ni ustavno pravo na privatnost, jer se fotografisanje u vršenju komunalnog nadzora odnosi na predmete i stvari (nepropisno parkirana vozila, prevozna sredstva kojima se vrši deponovanje smeća, šuta, zemlje, olupine na javnim površinama i sl.), odnosno osporenom odredbom nijesu uređena pitanja koja su u nadležnosti zakonodavnog organa; da je odredba člana 27 Odluke u skladu sa Zakonom o lokalnoj samoupravi, kao i Odlukom o organizaciji i načinu rada uprave Glavnog grada, kojima su propisane obaveze i ovlašćenja starješine organa, kao i načelnika Komunalne policije; da se naznačenom odredbom ne zalazi u ovlašćenje glavnog administratora, već se stvaraju uslovi za efikasniji rad Komunalne policije, a time i uslovi za efikasnije vršenje nadzora nad zakonitošću i cjelishodnošću rada Komunalne policije od strane glavnog administratora; da je odredbom člana 28 Odluke propisana mogućnost podnošenja pritužbe od strane fizičkih i pravnih lica na rad Komunalne policije i utvrđene obaveze po podnijetoj pritužbi, što je u skladu sa Zakonom o inspekcijskom nadzoru, kojim je propisano da je inspektor samostalan u vršenju inspekcijskog nadzora, u okviru prava i dužnosti koje su utvrđene zakonom i drugim propisom i da je donosilac osporene Odluke, odredbom člana 29 stav 2 za fizičko i odgovorno lice u pravnom licu propisao novčanu kaznu za prekršaje iz stava 1 u maksimalnom iznosu koji je dozvoljen Zakonom, desetostruki iznos minimalne zarade u Republici, dok je minimum ove novčane kazne odredio u jednostrukom iznosu, iz razloga što minimalna novčana kazna propisana Zakonom od jedne četvrtine minimalne zarade u Republici, neće imati efekta, odnosno neće doprinijeti adekvatnoj implementaciji osporene Odluke, odnosno mogla bi uticati da subjekti nadzora ne postupaju po odredbama osporene Odluke i da osporena odredba člana 29 stav 2 Odluke nije suprotna zakonu, tim prije, jer je maksimalni iznos novčane kazne propisan u iznosu koji je Zakonom određen da se može propisati uredbom i odlukom.

Odlukom, čije se odredbe osporavaju, utvrđene su nadležnosti Komunalne policije u vršenju poslova komunalnog nadzora u oblasti komunalnih djelatnosti i drugim oblastima u skladu sa zakonom i ovom odlukom, oblik i sadržina legitimacije, oznake, izgled, sadržaj i korišćenje uniforme, kontrola rada i druga pitanja od značaja za rad Komunalne policije.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Odluke, ocijenio da postoje razlozi za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba

187

člana 4 stav 1, člana 5 i člana 28 stav 2, a da se ne prihvati inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 12 stav 2, čl. 25, 27 i člana 29 stav 2.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i sistem lokalne samouprave(član 16 tač. 1 i 4); da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva(član 113 stav 2) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) propisano je: da se za vršenje specifičnih poslova osniva se komunalna policija, posebne službe i centri(član 70 stav 2); da opština ima službu za vršenje komunalnog nadzora (u daljem tekstu:komunalna policija), da nadzor nad zakonitošću i cjelishodnošću rada komunalne policije vrši glavni administrator, da komunalna policija obezbjeđuje komunalni red u oblasti parkiranja, deponovanja otpada, snabdijevanja vodom, odvođenja otpadnih i atmosferskih voda, javne čistoće, javne rasvjete, održavanja pijaca, parkova, zelenih površina, saobraćajnih oznaka i signalizacije, sahranjivanja, loklanih puteva, buke, radnog vremena, prevoza putnika u gradskom i prigradskom saobraćaju, auto taksi prevoza, pruža informativne usluge građanima i vrši druge poslove iz nadležnosti opštine propisane zakonom i odlukom skupštine (član 79); da se u pogledu pravnog statusa lokalnih funkcionera, lokalnih službenika i namještenika shodno primjenjuju propisi kojima se uređuje status republičkih funkcionera, državnih službenika i namještenika, ukoliko ovim zakonom nije drukčije određeno(član 90); da su organi lokalne uprave dužni da obezbijede knjigu utisaka i sanduče za primjedbe, predloge i pritužbe i prijem kod starješine organa radi saopštavanja primjedbi ili prigovora na rad organa ili na nepravilan odnos službenika, da je na podnijete primjedbe nadležni organ dužan da pisano odgovori u roku od 15 dana od dana prijema primjedbi ili prigovora, ukoliko to građanin zahtijeva (član 114 st. 1 i 2).

Zakonom o opštem upravnom postupku, (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 60/03) propisano je da su po ovom zakonu dužni da postupaju državni organi i organi lokalne samouprave kada, u upravnim stvarima, neposredno primjenjujući propise, rješavaju o pravima, obavezama ili pravnim interesima fizičkog lica, pravnog lica ili druge stranke, kao i kada obavljaju druge poslove utvrđene ovim zakonom (član 1).

Zakonom o komunalnim djelatnostima (»Službeni list Republike Crne Gore« br. 12/95) propisano je da nadležni organ jedinice lokalne samouprave propisuje opšte

188

uslove korišćenja, čuvanja i održavanja komunalnih objekata, održavanje čistoće, uređivanja grada ili drugog naselja (član 6).

Zakonom o prekršajima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 25/94 i 48/99), propisano je da organi ovlašćeni za donošenje propisa o prekršajima mogu za povrede propisa koje donose u okviru svoje nadležnosti propisivati samo kazne i zaštitne mjere koje predviđa ovaj zakon i u granicama koje su njime određene( član 4 stav 3).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom uređuje sistem lokalne samouprave, način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i da je opština samostalna u vršenju svojih nadležnosti. Saglasno navedenim ustavnim ovlašćenjima, citiranim zakonima uređeno je pitanje osnivanja komunalne policije, načina vršenja komunalnog nadzora i obezbjeđenja komunalnog reda u komunalnim oblastima, koje su propisane zakonom.

Odredbom člana 4 stav 1 Odluke propisano je da Komunalna policija vrši komunalni nadzor i obezbjeđuje komunalni red u oblastima: snadbijevanja vodom; odvođenje otpadnih i atmosferskih voda; javne čistoće; prevoza i deponovanja komunalnog i drugog otpada; održavanja komunalnih objekata; održavanja pijaca; održavanja grobalja i sahranjivanja; održavanja parkova, zelenih i drugih javnih površina; održavanja javne rasvjete; lokalnih puteva i ulica; saobraćajnih oznaka i signalizacije; parkiranja; prevoza putnika u gradskom i prigradskom saobraćaju, auto-taksi prevoza; postavljanja privremenih poslovnih objekata; održavanja stambenih i drugih objekata; zaštite od buke u životnoj sredini i kontrole radnog vremena subjekata nadzora, a odredbom člana 5 da se na prava, dužnosti i ovlašćenja u postupku vršenja poslova iz člana 4 ove odluke shodno primjenjuju odredbe zakona kojima se uređuje inspekcijski nadzor i drugi propisi.

Navedena pitanja su uređena odredbom člana 79 stav 3 Zakona o lokalnoj samoupravi, odnosno odredbom člana 2 stav 3 Zakona o inspekcijskom nadzoru, zbog čega se, po ocjeni Ustavnog suda, osnovano postavlja pitanje ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 4 st. 1 i 5 Odluke.

Propisujući odredbom člana 4 stav 1 Odluke oblasti u kojima Komunalna policija vrši komunalni nadzor i obezbjeđuje komunalni red koje su taksativno propisane odredbom člana 79 stav 3 Zakona o lokalnoj samoupravi, kao i utvrđivanje odredbom člana 5 Odluke pitanja shodne primjene odredaba zakona kojima se uređuje inspekcijski nadzor i drugi propisi, koji su uređeni članom 2 stav 3 Zakona o inspekcijskom nadzoru, Skupština Glavnog grada - Podgorice je uredila pitanja koja su zakonska materija, zbog čega se, po ocjeni Suda, osnovano postavlja pitanje ustavnosti i zakonitosti tih odredaba Odluke.

189

Odredbom člana 28 stav 2 Odluke utvrđeno je da je Komunalna policija obavezna da podnosiocu odgovori na podnijete pritužbe u pisanoj formi, u roku od 30 dana od dana prijema pritužbe.

Međutim, odredbom člana 114 stav 2 Zakona o lokalnoj samoupravi, propisano je, da je nadležni organ lokalne uprave dužan da pisano odgovori na primjedbe, predloge i pritužbe na rad organa ili na nepravilan odnos službenika, u roku od 15 dana od dana prijema primjedaba ili prigovora, ukoliko to građanin zahtijeva.Određivanjem roka od 30 dana za davanje odgovora na pritužbu ili davanje drugih potrebnih podataka, Skupština Glavnog grada je uredila pitanja koja su u nadležnosti zakonodavnog organa i to na način suprotan Zakonu o lokalnoj samoupravi, zbog čega se, po ocjeni Suda, osnovano postavlja pitanje ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 28 stav 2 Odluke.

Odredbom člana 12 stav 2 Odluke propisano je da, u posebnom postupku, načelnik utvrđuje okolnosti pod kojima je legitimacija izgubljena, oštećena ili uništena i donosi odluku o izdavanju duplikata. Donosilac akta se, po ocjeni Ustavnog suda, kretao u granicama nadležnosti utvrđenih Zakonom o lokalnoj samoupravi. Naime, odredbom člana 80 stav 3 Zakona propisano je da oblik i sadržinu legitimacije, oznaku, izgled, sadržaj i korišćenje uniforme i druga pitanja od značaja za rad komunalne policije propisuje skupština opštine. Utvrđivanjem okolnosti pod kojima je legitimacija izgubljena, oštećena ili uništena, utvrđuju se okolnosti za izdavanje duplikata legitimacije, kao uslova za vršenje komunalnog nadzora od strane komunalnog policajca, što je po ocjeni Suda, saglasno sa Ustavom i zakonom.

Rješenje propisano u članu 29 stav 2 Odluke, da će se za prekršaj iz stava 1

ovog člana kazniti odgovorno lice u pravnom licu i fizičko lice, novčanom kaznom u iznosu od jednostrukog do desetostrukog iznosa minimalne zarade u Republici, saglasno je sa odredbama člana 4 stav 3 i člana 26 stav 3 tačka 1 Zakona o prekršajima, kojima je predviđeno da se uredbom i odlukom novčana kazna može propisati: 1) za fizičko lice i odgovorno lice u organu ili pravnom licu u iznosu od jedne četvrtine do desetostrukog iznosa minimalne zarade u Republici. To znači da organi ovlašćeni za donošenje propisa o prekršajima mogu, shodno Zakonu, za povrede propisa koje donose u okviru svoje nadležnosti propisivati samo kazne i zaštitne mjere koje predviđa ovaj zakon i to u granicama koje su njime određene. U konkretnom slučaju, propisivanjem novčane kazne u iznosu od jednostrukog do desetorostrukog iznosa minimalne zarade u Republici, Skupština Glavnog grada, se, po ocjeni Suda, kretala u granicama nadležnosti uređenih Zakonom, što spornu odredbu čini saglasnom sa Ustavom i zakonom.


190

U. br. 4/08 USTAVNI SUD CRNE GORE8. oktobra 2009 godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tač. 1 i 4 i člana 40 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

POKREĆE SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 69a alineja 4 stava 1 Odluke o izmjenama i dopunama Odluke o gradskom i prigradskom saobraćaju i auto-taksi prevozu (»Službeni list Republike Crne Gore – opštinski propisi«, br. 23/07), koju je donijela Skupština opštine Bar.

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 69a stav 2 iste odluke.


DOO »Glušica«, iz Nikšića, podnijelo je inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 69a stav 1 alineja 4 i stav 2 Odluke, označene u izreci, navodeći da se tim odredbama Odluke utvrđuje pravo lokalne samouprave, odnosno Komunalne policije Opštine Bar, da vrši nadzor nad radom prevoznika u međugradskom saobraćaju, koji je u nadležnosti Ministarstva i propisuju visoke novčane kazne za pravno lice i preduzetnika za prekršaje utvrđene osporenim odredbama Odluke, suprotno Zakonu o prevozu u drumskom saobraćaju.

U odgovoru Skupštine opštine Bar osporavaju se navodi iznijeti u inicijativi i ističe da iz Zakona o prevozu u drumskom saobraćaju nesumnjivo proizilazi da je lokalna smouprava ovlašćena da svojim propisom uredi pitanje inspekcijske kontrole i propiše mjere prema licima koja prekrše propise u obavljanju djelatnosti prevoza putnika, kako u

191

gradskom i prigradskom saobraćaju, tako i međumjesnom prevozu na teritoriji Opštine Bar.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Odluke, ocijenio da ima osnova za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti dijela odredbe člana 69a u stavu 1 alineja 4, a da se za odredbu člana 69a stav 2 ne prihvati inicijativa.

Osporenim odredbama Odluke propisano je da će se novčanom kaznom od desetostrukog do pedesetostrukog iznosa minimalne zarade u Republici kazniti za prekršaj pravno lice i preduzetnik ako autobusima kojima se obavlja prevoz putnika u međugradskom saobraćaju preuzima putnike izvan stajališta predviđene ovjerenim redom vožnje (član 31) i da će se za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniti odgovorno lice u pravnom licu i fizičko lice novčanom kaznom od dvostrukog do desetostrukog iznosa minimalne zarade u Republici.

Ustavom Crne Gore propisano je da se zakonom, u skladu sa Ustavom uređuje sistem lokalne samouprave (član 16 tačka 4); da se jemči se pravo na lokalnu samoupravu (član 22); da se u lokalnoj samoupravi odlučuje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika i da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva (član 113); da opština ima svojstvo pravnog lica, da opština donosi statut i opšte akte i da su organi opštine skupština i predsjednik (član 115); da je opština samostalna u vršenju svojih nadležnosti (član 117 stav 1); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o prevozu u drumskom saobraćaju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 45/05) propisano je da djelatnost javnog prevoza putnika i tereta u drumskom saobraćaju mogu obavljati domaća pravna ili fizička lica koja su registrovana za obavljanje djelatnosti javnog prevoza putnika ili tereta u drumskom saobraćaju i imaju licencu za javni prevoz putnika ili tereta (član 11); da se javni prevoz putnika i tereta u drumskom saobraćaju obavlja na osnovu licence, da organ uprave izdaje licencu za javni prevoz putnika i tereta u unutrašnjem drumskom saobraćaju i međunarodnom drumskom saobraćaju (član 12 st. 1 i 3); da je linijski prevoz putnika prevoz koji se obavlja na određenim relacijama, prema registrovanom redu vožnje, unaprijed utvrđenoj cijeni prevoza i u skladu sa Pravilima o opštim uslovima prevoza i da se linijski prevoz putnika može obavljati kao prevoz u unutrašnjem drumskom saobraćaju i prevoz u međunarodnom drumskom saobraćaju (član 25 st. 1 i 2); da je međumjesni prevoz javni prevoz putnika između dvije ili više jedinica lokalne samouprave na teritoriji Crne Gore, da se prevoz putnika iz stava 1 ovog člana obavlja međugradskim autobusima, da se

192

izuzetno, međumjesni prevoz putnika između dvije susjedne jedinice lokalne samouprave može obavljati prigradskim autobusima na relacijama koje nijesu duže od 30 km, kao i malim autobusima usljed ograničavajućih saobraćajno-tehničkih karakteristika puta, da je za obavljanje međumjesnog prevoza vozilima iz stava 3 ovog člana prevoznik dužan pribaviti saglasnost organa uprave i da se saglasnost iz stava 4 ovog člana mora nalaziti u autobusu za vrijeme obavljanja prevoza (član 39) ; da nadzor nad primjenom ovog zakona i drugih propisa iz obasti drumskog saobraćaja u odnosu na javni prevoz putnika i tereta i prevoz za sopstvene potrebe u unutrašnjem drumskom saobraćaju, medjunarodnom drumskom saobraćaju i prevozu izmedju država članica državne zajednice vrši Ministarstvo (član 103 stav 1) i da poslove inspekcijskog nadzora u okviru nadležnosti Ministarstva iz člana 103 stav 1 ovog zakona vrši republički inspektor za drumski saobraćaj u skladu sa ovim zakonom i Zakonom o inspekcijskom nadzoru (član 104 stav 1).

Zakonom o komunalnim djelatnostima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 12/95) propisano je da su komunalne djelatnosti, u smislu ovog zakona javni prevoz putnika u gradovima i drugim naseljima (član 2 tačka 4);da izrazi iz člana 2 ovog zakona imaju slijedeće značenje: da je javni prevoz putnika u naselju javni prevoz putnika na području grada i drugog naselja, kao i prevoz između naseljenih mjesta na teritoriji grada, odnosno drugog naselja (član 3 tačka 4); da obavljanje komunalnih djelatnosti uređuje i obezbjeđuje jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom (član 4 stav 2); i da su komunalne djelatnosti, djelatnosti od javnog interesa (član 5)

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) propisano je: da poslove iz svoje nadležnosti opština vrši preko svojih organa, organa mjesne samouprave i javnih službi, u skladu sa zakonom, statutom i drugim aktima (član 5 stav 1); da u okviru sopstvenih nadležnosti opština vrši i slijedeće poslove: vrši poslove inspekcijskog nadzora i propisuje prekršaje za povrede svojih propisa i vodi prekršajni postupak (član 33 tač. 4 i 5); da u vršenju poslova iz svog djelokruga skupština donosi statut, odluke i druge akte i da se odlukom odlučuje o pravima i obavezama građana, osnivaju javne službe i odlučuje o drugim pitanjima, u skladu sa zakonom i statutom opštine (član 51st. 1 i 3); da se za vršenje specifičnih poslova osniva komunalna policija, posebne službe i centri (član 70 stav 2) i da opština ima službu za vršenje komunalnog nadzora, da nadzor nad zakonitošću i cjelishodnošću rada komunalne policije vrši glavni administrator, da komunalna policija obezbjeđuje komunalni red u oblasti parkiranja, deponovanja otpada, snabdijevanja vodom, odvođenja otpadnih i atmosferskih voda, javne čistoće, javne rasvjete, održavanja pijaca, parkova, zelenih površina, saobraćajnih oznaka i signalizacije, sahranjivanja, loklanih puteva, buke, radnog vremena, prevoza putnika u gradskom i prigradskom saobraćaju, auto taksi prevoza, pruža informativne usluge građanima i vrši druge poslove iz nadležnosti opštine propisane zakonima i odlukom skupštine (član 79).

193

Zakonom o prekršajima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 25/94, 29/94 i 48/99 propisano je da se prekršaji mogu propisivati i odlukom jedinice lokalne samouprave i da organi ovlašćeni za donošenje propisa o prekršajima mogu za povrede propisa koje donose u okviru svoje nadležnosti propisivati samo kazne i zaštitne mjere koje predviđa ovaj zakon i u granicama koje su njime određene (član 4 st. 2 i 3 ) da se novčana kazna može se propisati u rasponu ili u određenom iznosu, da se zakonom može propisati novčana kazna za fizičko lice i odgovorno lice u organu ili pravnom licu od jedne polovine do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Republici, u skladu sa zakonom i drugim propisima, za organ, pravno lice i preduzetnika od desetostrukog do tristastrukog iznosa minimalne zarade u Republici, da se uredbom i odlukom novčana kazna može se propisati za fizičko lice i odgovorno lice u organu ili pravnom licu od jedne četvrtine do desetostrukog iznosa minimalne zarade u Republici i za organ, pravno lice i preduzetnika od desetostrukog do dvjestastrukog iznosa minimalne zarade u Republici ( član 26 st. 1, 2 i 3 ).

Iz citiranih odredaba Ustava i zakona propizilazi da je skupština jedinice lokalne samouprave ovlašćena da, pored zakonom utvrđenih nadležnosti, odlukom utvrdi i druge poslove iz svoje nadžnosti. Saglasno tom ovlašćenju da donosi opšte akte kojima se uređuju određena prava i obaveze građana od njihovog neposrednog interesa, Skupština opštine Bar je donijela Odluku o gradskom i prigradskom saobraćaju i auto-taksi prevozu, kojom se uređuje organizacija, uslovi i način obavljanja linijskog prevoza u gradskom i prigradskom drumskom saobraćaju, uslovi za obavljanje posebnog linijskog prevoza, uslovi, organizacija i način obavljanja auto-taksi prevoza i uslovi za prevoz putnika turističkim vozom na teritoriji opštine Bar i propisala novčane kazne za prekršaje.

Međutim, propisivanje osporenom odredbom člana 69a alineja 4 stava 1 Odluke da će se novčanom kaznom kazniti pravno lice i preduzetnik ako autobusima kojima se obavlja prevoz putnika u međugradskom saobraćaju preuzima putnike izvan stajališta predviđene ovjerenim redom vožnje (član 31), po ocjeni Suda, u suprotnosti je sa Zakonom o prevozu u drumskom saobraćaju. Tim zakonom, izmedju ostalog, propisano je da se javni prevoz putnika i tereta u drumskom saobraćaju obavlja na osnovu licence, da organ uprave izdaje licence za javni prevoz putnika i tereta u unutrašnjem drumskom saobraćaju, a da nadzor nad primjenom ovog zakona i drugih propisa iz obasti drumskog saobraćaja u odnosu na javni prevoz putnika i tereta i prevoz za sopstvene potrebe u unutrašnjem drumskom saobraćaju, medjunarodnom drumskom saobraćaju i prevozu izmedju država članica državne zajednice vrši ministarstvo nadležno za poslove saobraćaja.

Dakle, iz navedenog proizilazi da je Skupština opštine Bar tim odredbama prekoračila svoja ovlašćenja jer iz Zakona o prevozu u drumskom saobraćaju ne proizilazi da je lokalna samouprava ovlašćena da svojim aktom uredi pitanje nadzora nad primjenom ovog zakona u odnosu na javni prevoz u medjumjesnom prevozu putnika

194

a koji nadzor je odredbama člana 103 stav 1 i člana 104 stav 1 Zakona o prevozu u drumskom saobraćaju, u isključivoj nadležnosti ministarstva nadležnog za poslove saobraćaja, odnosno inspektora drumskog saobraćaja i da za to propiše prekršajne kazne. Po ocjeni Suda, donosilac akta je ovakvim propisivanjem povrijedio ustavno načelo legaliteta, iz odredaba člana 145 Ustava, da drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom, jer nije bio ovlašćen da izmjeni Odluku na način kojim se propisuje novčana kazna za prekršaj pravnog lica i preduzetnika u iznosu od dvostrukog do desetostrukog iznosa minimalne kazne u Republici, ako autobusima kojima se obavlja prevoz putnika u međugradskom saobraćaju preuzima putnike izvan stajališta predviđene ovjerenim redom vožnje, a samim tim, ni da utvrdi prava i obaveze pravnih i fizičkih lica, pa se osnovano postavlja pitanje saglasnosti osporene odredbe Odluke sa Ustavom i zakonom.

Rješenje propisano odredbom člana 69a stav 2 Odluke, da će se za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniti odgovorno lice u pravnom licu i fizičko lice novčanom kaznom od dvostrukog do desetostrukog iznosa minimalne zarade, saglasno je sa odredbom člana 4 stav 3 i člana 26 stav 3 tačka 1 Zakona o prekršajima, kojima je predvidjeno da se uredbom i odlukom novčana kazna može propisatii 1) za fizičko lice i odgovorno lice u organu ili pravnom licu u iznosu od jedne četvrtine do desetostrukog iznosa minimalne zarade u Republici. To znači da organi ovlašćeni za donošenje propisa o prekršajima mogu, shodno Zakonu, za povrede propisa koje donose u okviru svoje nadležnosti propisivati samo kazne i zaštitne mjere koje predvidja ovaj zakon i to u granicama koje su njime odredjene. U konkretnom slučaju, propisavanjem novčane kazne u iznosu utvrdjenom stavom 2 navedenog člana, Skupština opštine Bar se, po ocjeni Suda, kretala u granicama nadležnosti uredjenih Zakonom, što osporenu odredbu čini saglasnom sa Ustavom i zakonom.

Na osnovu svega iznijetog riješeno je kao u izreci.


***

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolovići i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 33 tač. 1 i 4

195

Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 22. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

POKREĆE SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 26 u dijelu koji glasi «i umanjiti 10%» Kolektivnog ugovora Javne ustanove Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore, iz Podgorice br. 00-29-9302, od 22. februara 2006.godine, koji su zaključili Javna ustanova Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore, Sindikalna organizacija te ustanove i Vlada Republike Crne Gore.

NE PRIHVATA SE inicijativa za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba čl. 21, 25 , 27 i u ostalom dijelu člana 26 istog akta.


Bega Čović, Vinka Memović i Ika Pejović, iz Podgorice, podnijele su inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba čl. 21, 25, 26 i 27 Kolektivnog ugovora, označenog u izreci, navodeći da osporena odredba člana 21 nije u skladu sa članom 16 Opšteg kolektivnog ugovora, a da ostale osporene odredbe nijesu u saglasnosti sa članom 17 Ustava Crne Gore.

U odgovoru Javne ustanove Centar za ekotoksikološka ispitivanja, na navode iz inicijative, ističe se da se osporenim odredbama čl. 25, 26 i 27, kojima se utvrđuje ocjena rezultata rada zaposlenog na osnovu utvrđenih kriterijuma, ne povrijeđuje ustavno načelo ravnopravnosti iz člana 17 Ustava i da je ovakvo propisivanje saglasno sada i ranije važećem Zakonu o radu, kao i ustavnom pravu iz člana 64 Ustava kojim je propisano da svako ima pravo na odgovarajuću zaradu.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Kolektivnog ugovora, ocijenio da ima osnova za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti dijela odredbe člana 26, a da se za ostale osporene odredbe ne prihvati inicijativa.

Osporenim odredbama Kolektivnog ugovora propisano je: da se zarada lica koja obavljaju funkciju direktora i pomoćnika direktora utvrđuje posebnim ugovorom koji isti zaključuju sa Upravnim odborom (član 21); da su osnovni kriterijumi za utvrđivanje ocjene rezultata rada zaposlenog kvalitet obavljenog posla, tačnost i blagovremenost izvršavanja poslova, doprinos održavanju sistema kvaliteta i akreditacije, doprinos timskom radu i radna disciplina, da se rezultati rada zaposlenog iskazuju u odnosu na ostvarene rezultate rada organizacionog dijela u kome zaposleni radi, na kraju svakog mjeseca, da rezultate rada zaposlenog ocjenjuje neposredni rukovodilac i da neposredni rukovodilac o rezultatima rada zaposlenog pismeno obavještava Poslodavca (član 25);

196

da po osnovu rezultata rada, u smislu člana 25 ovog Ugovora, Poslodavac može zaradu zaposlenog uvećati do 50% i umanjiti do 10% (član 26) i da je prilikom utvrđivanja mjerila i normativa za vrednovanje ostvarenog učinka poslodavac dužan da objektivno vrednuje učinak rada zaposlenog i pribavi mišljenje sindikata.

Ustavom Crne Gore, propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuju: način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17 stav 2); da svako ima pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda (član 19); da svako ima pravo na rad, na slobodan izbor zanimanja i zapošljavanja, na pravične i humane uslove rada i na zaštitu za vrijeme nezaposlenosti (član 62); da zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu (član 64 stav 1); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje, o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 tačka 2).

Zakonom o radu (»Službeni list Crne Gore«, br. 49/08) proisano je: da se prava i obaveze zaposlenih po osnovu rada, način i postupak njihovog ostvarivanja, podsticanje zapošljavanja i olakšavanje fleksibilnosti na tržištu rada uređuju ovim zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu (član 1); da kolektivni ugovor i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom i da se kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu može utvrditi veći obim prava i povoljniji uslovi rada od prava i uslova utvrđenih ovim zakonom (član 4 stav 1 i 2 ); da direktor može da zasnuje radni odnos na neodređeno ili određeno vrijeme, da se radni odnos iz stava 1 ovog člana zasniva ugovorom o radu i da se ugovor iz stava 2 ovog člana sa direktorom zaključuje nadležni organ poslodavca, odnosno poslodavac (član 29 st. 1, 2 i 4); da zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu, koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu (član 77); da zarada za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu sastoji se od osnovne zarade, dijela zarade za radni učinak i uvećane zarade, u skladu sa kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu, da je ugovorena zarada zarada koja je određena ugovorom o radu, da ne može biti niža od minimalne zarade utvrđene članom 80 ovog zakona i da se radni učinak određuje na osnovu kvaliteta i obima obavljenog posla, kao i zalaganja i odnosa zaposlenog prema radnim obavezama, u skladu sa kolektivnim ugovorom (član 79); da se kolektivni ugovor može zaključiti kao opšti, granski i kolektivni ugovor kod poslodavca i da se kolektivni ugovor kod poslodavca primjenjuje na zaposlene kod tog poslodavca (član 148 st. 1 i 3); da se kolektivnim ugovorom kod poslodavca utvrđuje minimalna zarada, elementi za utvrđivanje osnovne zarade, naknada zarade i drugih primanja zaposlenih i uređuju veća prava, obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada zaposlenog u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom (član 149 stav 3); da kolektivni ugovor kod poslodavca u javnom preduzeću, ustanovi ili drugoj javnoj službi, čiji je osnivač država, zaključuju

197

reprezentativne organizacije sindikata, direktor i Vlada, a za druga javna preduzeća i javne službe – reprezentativa organizacija sindikata, direktor i osnivač (član 150 stav 4) i da će se odredbe kolektivnih ugovora koje su na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona, a koje su u suprotnosti sa odredbama ovog zakona, uskladiti sa ovim zakonom u roku od 12 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona (član 177).

Opštim kolektivnim ugovorom (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 1/04) propisano je: da se ovim kolektivnim ugovorom uređuju prava, obaveze i odgovornosti po osnovu rada, postupak zaključivanja ugovora, međusobni odnosi učesnika u njegovom zaključivanju i druga pitanja od značaja za zaposlenog i poslodavca (član 1); da se pojedine odredbe ovog kolektivnog ugovora mogu razraditi u granskom kolektivnom ugovoru, kolektivnom ugovoru kod poslodavca, opštem aktu poslodavca i ugovoru o radu i da se granskim kolektivnim ugovorom, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca i ugovorom o radu, ne mogu se utvrditi manja prava od prava utvrđenih ovim kolektivnim ugovorom (član 2) da se zarada zaposlenog sastoji od: zarade za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu u propisanim radnim uslovima, uvećanja zarade, zarade po osnovu ostvarenih rezultata u radu i naknade zarade (član 9); i da koeficijenti za utvrđivanje cijene rada radnog mjesta sadrže elemente koji utiču na cijenu rada, a naročito: potrebna stručna sprema, složenost poslova, uslovi rada pod kojima se ti poslovi pretežno obavljaju, odgovornost za posao i druge elemente bitne za vrednovanje određenog posla (član 13); da se zarada lica koje obavlja funkciju direktora, odnosno izvršnog direktora, utvrđuje ugovorom o radu (član 16) i da se kolektivnim ugovorom kod poslodavca ili opštim aktom mogu utvrditi mjerila i normativi za vrednovanje ostvarenih učinaka i stimulansi za ostvarivanje većih rezultata rada i ako nijesu utvrđeni normativi i kriterijumi za vrijeme ostvarenih rezultata rada smatra se da je zaposleni, za radno vrijeme provedeno na radu ostvario normalni radni učinak (član 20).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da su svi pred zakonom jednaki, da svako ima pravo na rad, na zaštitu za vrijeme nezaposlenosti i da zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu. U skladu sa ustavnim ovlašćenjem zakonodavac je uredio radne odnose Zakonom o radu i propisao prava i obaveze zaposlenih po osnovu rada, način i postupak njihovog ostvarivanja koji se utvrđuju ovim zakonom i kolektivnim ugovorom.

Odredbom člana 149 Zakona o radu, između ostalog, je utvrđeno da se kolektivnim ugovorom kod poslodavca uređuju veća prava, obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada zaposlenog u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom, a odredbom člana 177 Zakona, da će se odredbe kolektivnih ugovora koje su na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona, a koje su u suprotnosti sa odredbama ovog zakona, uskladiti sa ovim zakonom u roku od 12 mjeseci od dana njegovog stupanja na snagu.

198

Na osnovu ovlašćenja, iz ranije važećeg Zakona o radu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 43/03 i 25/06) Javna ustanova Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore, Sindikalna organizacija te ustanove i Vlada Republike Crne Gore, zaključili su Kolektivni ugovor, kojim su uredili pojedina prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih iz radnog odnosa, kao i međusobna prava i obaveze ugovornih strana u skladu sa Zakonom o radu i Opštim kolektivnim ugovorom.

Važećim Zakonom o radu, u dijelu učesnici u zaključivanju kolektivnih ugovora, u članu 150 stav 4, propisano je, između ostalog, da kolektivni ugovor kod poslodavca u ustanovi, zaključuju reprezentativna organizacija sindikata, direktor i Vlada.

Dakle, u konkretnom slučaju, Kolektivni ugovor, čije se odredbe osporavaju, zaključili su zakonom ovlašćeni potpisnici i to: sindikalna organizacija, direktor u ime Javne ustanove Centar za ekotoksikološka ispitivanja i Vlada.

Iz Zakona o radu proizilazi da kolektivni ugovor i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom; da se kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu može utvrditi veći obim prava i povoljniji uslovi rada od prava i uslova utvrđenih ovim zakonom; da zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu; da se zarada za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu sastoji od osnovne zarade, dijela zarade za radni učinak i uvećane zarade, u skladu sa kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu; da se kolektivnim ugovorom, u skladu sa zakonom, utvrđuju prava, obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada, postupak izmjena i dopuna kolektivnog ugovora, međusobni odnosi učesnika kolektivnog ugovora i druga pitanja od značaja za zaposlenog i poslodavca.

Odredbom člana 79 Zakona, pored ostalog, propisano je da se zarada za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu sastoji od osnovne zarade, dijela zarade za radni učinak i uvećane zarade, u skladu sa kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu, i da se radni učinak određuje na osnovu kvaliteta i obima obavljenog posla, kao i zalaganja i odnosa zaposlenog prema radnim obavezama, u skladu sa kolektivnim ugovorom, a članom 149 stav 3 Zakona, između ostalog, propisano je da se kolektivnim ugovorom kod poslodavca uređuju elementi za utvrđivanje osnovne zarade, i uređuju veća prava, obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada zaposlenih u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.

Polazeći od navedenih odredaba Zakona, Ustavni sud je ocijenio da su osporene odredbe čl. 25 i 27 Ugovora, kojima su utvrđeni osnovni kriterijumi za ocjenu rezultata rada zaposlenog u granicama zakonskih ovlašćenja donosioca, jer je Zakonom predviđeno da se ova pitanja regulišu kolektivnim ugovorom kod poslodavca, na način kako se o tome saglase ugovorne strane. Naime, elementi za utvrđivanje osnovne

199

zarade, dijela zarade za radni učinak i uvećane zarade u smislu člana 149 Zakona o radu, utvrđuju se kolektivnim ugovorom kod poslodavca, s tim što se radni učinak saglasno članu 79 stav 3 Zakona, određuje na osnovu kvaliteta i obima posla, kao i zalaganja i odnosa zaposlenog prema radu, u skladu sa kolektivnim ugovorom. Pri tome, iz odredbe člana 20 Opšteg kolektivnog ugovora proizilazi, da se kolektivnim ugovorom kod poslodavca mogu utvrditi mjerila i normativi za vrednovanje ostvarenih učinaka i stimulansi za ostvarivanje većih rezultata rada. Dakle, propisivanje, osporenim odredbama Kolektivnog ugovora kriterijuma za vrednovanje ostvarenog učinka, odnosno ocjene rezultata rada koje je poslodavac dužan da objektivno vrednuje, po ocjeni Ustavnog suda, saglasno je sa Ustavom i zakonom.

Međutim, osporenim dijelom odredbe člana 26 predmetnog Kolektivnog ugovora, kojom je, pored ostalog, propisano da poslodavac po osnovu rezultata rada može zaradu zaposlenom i umanjiti 10%, po ocjeni Suda, nije saglasno sa Zakonom o radu. Naime, odredbom člana 79 Zakona o radu utvrđeno je da se zarada za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu sastoji od osnovne zarade, dijela zarade za radni učinak i uvećane zarade, u skladu sa kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu, a odredbom čana 23 Zakona o radu propisano je da ugovor o radu, između ostalog, sadrži iznos osnovne zarade, visinu koeficijeta i elemente za utvrđivanje radnog učinka, naknadu zarade, uvećane zarade i druga primanja zaposlenog. Iz navedenog proizilazi, da se zarada po osnovu rezultata rada ne može umanjiti, kako je to propisano osporenom odredbom Kolektivnog ugovora, jer se radi o stimulansu za ostvarivanje većih rezultata rada kroz uvećanje osnovne zarade, kako je to predviđeno i članom 20 Opšteg kolektivnog ugovora, a ne o mogućnosti umanjenja zarade zaposlenom po tom osnovu, kako je to propisano dijelom osporene odredbe člana 26 Kolektivnog ugovora.

Stoga, osnovano se može postaviti pitanje saglasnosti dijela osporene odredbe člana 26 Kolektivnog ugovora, koji glasi «i umanjiti 10%» sa Ustavom i zakonom.

Stupanjem na rad, zaposleni, (pa i direktor), preuzima obaveze i ostvaruje prava iz rada i po osnovu rada, saglasno zakonu, kolektivnom ugovoru i ugovoru o radu. Shodno tome, odredbom čl.14 i 77 Zakona o radu propisano je, da zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu i da je poslodavac dužan da zaposlenom za obavljeni rad isplati zaradu, u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu.

Odredbom člana 29 Zakona o radu, propisano je, da direktor može da zasnuje radni odnos na neodređeno ili određeno vrijeme, koji se zasniva ugovorom o radu koji sa direktorom zaključuje nadležni organ poslodavca, odnosno poslodavac.

Polazeći od navedenih odredaba Zakona, Ustavni sud je ocijenio da je propisivanje osporenom odredbom člana 21 Kolektivnog ugovora, načina utvrđivanja i isplate zarade direktora i pomoćnika direktora, uređeno u granicama ovlašćenja

200

subjekata koji su zaključili taj ugovor, jer Zakon nije isključio mogućnost zaključivanja posebnih ugovora o radu sa licima koja obavljaju poslove od posebnog značaja i interesa za poslodavca.


U. br. 114/08 i 115/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 22. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 33 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

POKREĆE SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Pravila o registraciji i korišćenju domena ispod nacionalnog internet domena Crne Gore »ME« (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 46/07), koja je donio Savjet za »ME domen«.


Miladin Čukić, iz Podgorice, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Pravila, označenih u dispozitivu, navodeći da Savjet za »ME domen« nije bio ovlašćen za njihovo donošenje, da su ovlašćenja Savjeta utvrđena Odlukom o obrazovanju Savjeta za »ME domen« i da je saglasno odredbi člana 4 te odluke, Savjet nadležan da utvrdi osnove pravila za upravljanje nacionalnim »ME domenom« i da daje saglasnost na akt administratora nacionalnog domena o organizaciji i načinu upravljanja nacionalnim domenom i da Savjet za donošenje osporenih Pravila nema ovlašćenje ni u Zakonu o imovini Republike Crne Gore.

U odgovoru donosioca akta istaknutao je: da je nacionalni Internet domen »ME« element nacionalnog bogatstva, simbol državnog suvereniteta, osnov njene

201

prepoznatljivosti organizacije i prezentacije informacija na internetu; da pravo na lični domen spada u osnovna prava fizičkih i pravnih lica; da je prema pravilima koja propisuje svjetska Internet zajednica, bilo neophodno formirati tijelo koje će pratiti i realizovati sve aktivnosti za domen; da je radi zaštite državnih interesa u procesu upravljanja internet domenom Vlada obrazovala tijelo koje upravlja domenom i tehničkog administratora koji će pratiti tehnički dio realizacije ovih aktivnosti; da priroda prava na Internet domen nije čisto svojinsko pravo, niti svojina, već pravo na upravljanje i korišćenje globalnog internet resursa i da je prirodno da ovo pravo koje je delegirano da bude u korpusu prava Crne Gore i sljedstveno tome da se njime upravlja u skladu sa Zakonom o imovini.

Osporenim Pravilima uređena su pitanja registracije i korišćenja domena ispod nacionalnog Internet domena, prava i obaveze Savjeta za »ME« domen ili ccTLD menadžera i Tehničkog administratora nacionalnog Internet domena, agenata registracije, korisnika domena i eventualnih trećih zainteresovanih lica; međusobni odnosi Tehničkog administratora, Agenata registracije, korisnika domena i trećih zainteresovanih lica; da je nacionalni internet domen »ME« - a) element nacionalnog bogatstva i suvereniteta Republike Crne Gore – b) temelj prepoznatljivosti Republike Crne Gore na Internetu – c) imovina Republike Crne Gore; generički domeni predviđeni za registraciju subjekata u skladu sa Pravilnikom; opšti uslovi za registraciju domena, posebni uslovi za dodjelu domena; postupak registracije naziva domena; registracija domena; trajanje domena; prenos naziva domena; prava i obaveze korisnika domena; deaktiviranje i brisanje domena; odgovornost za domen; troškove i naknade vezani za upravljanje »ME« domenom i ostala pitanja od značaja za realizaciju Pravila.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih Pravila, utvrdio da ima osnova za pokretanje postupka za ocjenu njihove ustavnosti i zakonitosti.

Ustavom Crne Gore, propisano je: da je Crna Gora građanska, demokratska, ekološka i država socijalne pravde, zasnovana na vladavini prava (član 1 stav 2); da je vlast uređena po načelu podjele vlasti na: zakonodavnu, izvršnu i sudsku, da zakonodavnu vlast vrši Skupština, izvršnu vlast Vlada, a sudsku sud i da je vlast ograničena Ustavom i zakonom (član 11 st. 1, 2 i 3); da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i druga pitanja od interesa za Crnu Goru (član 16 tač. 1 i 5); da su prirodna bogatstva i dobra u opštoj upotrebi u državnoj svojini (član 58 stav 3); da vlada izvršava zakone druge propise i opšte akte, donosi uredbe, odluke i druge akte za izvršenje zakona (član 100 tač.2 i 3) i da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145).

Zakonom o imovini Republike Crne Gore (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.44/99), propisano je: da imovinska prava i ovlašćenja u pogledu državne imovine vrši

202

Vlada Republike Crne Gore, odnosno organ jedinice lokalne samouprave određen statutom opštine, pod uslovima i na način utvrđen ovim zakonom, ako posebnim zakonom nije drukčije određeno (član 3 stav 1); da pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje: da je imovina pravo na stvarima (nepokretnim i pokretnim), novčanim sredstvima, hartijama od vrijednosti i druga imovinska prava; da je raspolaganje imovinom njeno pribavljanje, davanje na korišćenje, odnosno u zakup i otuđenje i da je korišćenje imovinom savjesna upotreba imovine u skladu sa njenom prirodom i namjenom (član 6 tač. 1, 2 i 3); da je državna imovina u smislu ovog zakona, pored ostalog, prirodno bogatstvo (zemljište, šume, vode, vodotoci, morske obale, obale jezera i obale rijeka, podmorje, rudna blaga, vazdušni prostor, frekvencije i druga prirodna bogatstva) i dobro u opštoj upotrebi (javni putevi, aerodromi,, željezničke pruge sa pripadajućim objektima, morske, jezerske i riječne luke, kulturno-istorijski spomenici, parkovi, trgovi, ulice i druga dobra u opštoj upotrebi), kao dobra od opšteg interesa, za koja je zakonom ili na osnovu zakona utvrđeno da nijesu u privatnoj svojini i druga imovina koja je, u skladu sa zakonom, u državnoj svojini (član 7 tač.1 i 9); da o raspolaganju državnom imovinom odlučuje Vlada, odnosno nadležni organ jednice lokalne samouprave, ako zakonom nije određeno da o tome odlučuje drugi organ i da kada je raspolaganje dijelom državne imovine uslov za obavljanje djelatnosti državnih organa, organa jedinica lokalne samouprave i organizacija koje obavljaju javnu službu, odluku o tome donose samostalno ti organi na način propisan zakonom, odnosno statutom (član 9).

Uredbom o Vladi Republike Crne Gore (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.15/94 i 4/97), propisano je: da Vlada, u ostvarivanju svojih Ustavom i zakonom utvrđenih ovlašćenja, donosi uredbe, odluke, rješenja i druge akte i da se odlukom rješava o pojedinim pitanjima i mjerama iz nadležnosti Vlade i odlučuje o drugim pitanjima koja se ne uređuju uredbom (član 12 st. 1 i 3).

Načelo zakonitosti (član 145 Ustava), predstavlja jedno od osnovnih ustavnih načela i direktno je povezano sa načelom vladavine prava, koje utvrđuje da je država zasnovana na vladavini prava (član 1, stav 2) i da je vlast ograničena Ustavom i zakonom (član 11 stav 3).

Posljedica ovakvih ustavnih određenja je da su organi vlasti vezani Ustavom i zakonom, kako u pogledu svojih normativnih, tako i drugih ovlašćenja. Načelo legaliteta, dakle, podrazumijeva da se podzakonski propisi donose na osnovu normativno utvrđenog ovlašćenja donosioca akta. Prema Ustavu, generalno ovlašćenje za donošenje propisa (za izvršavanje zakona) ima Vlada, a organi uprave, lokalna samouprava ili drugo pravno lice, kada su na to po određenim pitanjima ovlašćeni zakonom. Drugim riječima, zakon mora biti osnov za donošenje podzakonskih akata i obuhvata samo ono što proizilazi iz zakonske norme a njom nije izričito uređeno.

203

U pravnom osnovu, za donošenje osporenih Pravila naznačeno je da je taj akt donio Savjet za »ME« domen, na osnovu člana 7 stav 1 Zakona o imovini Republike Crne Gore (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.44/99) i Odluke Vlade Republike Crne Gore (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.15/07).

Zakonom o imovini Republike Crne Gore, kao sistemskim, određena je državna imovina, uređen položaj, prava i obaveze državnih organa, organa jedinice lokalne samouprave i organizacija koje obavljaju javnu službu, u pogledu raspolaganja i korišćenja imovinom Crne Gore.

Odredbom člana 7 stav 1 Zakona utvrđeno je koja su prirodna bogatstva (zemljište, šume, vode, vodotoci, morske obale, obale jezera i obale rijeka, podmorje, rudna blaga, vazdušni prostor, frekvrencije i druga prirodna bogatstva) i dobra u opštoj upotrebi (javni putevi, aerodromi, željezničke pruge sa pripadajućim objektima morske, jezerske i riječne luke i dr.) dobra od opšteg interesa, za koja je na osnovu zakona utvrđeno da nijesu u privatnoj svojini.

Međutim, ovom, a ni jednom drugom odredbom Zakona o imovini Republike Crne Gore, donosiocu akta nijesu data normativna ovlašćenja koja podrazumijevaju donošenje podzakonskog akta za sprovođenje Zakona.

Nasuprot tome Savjet za »ME« domen je donio akt – Pravila koji po nazivu i načinu na koji su ovi odnosi uređeni, nema pravni osnov u Zakonu o imovini, a ni u drugom zakonu.

Iako je navedena povreda ustavnog principa legaliteta, u pogledu ovlašćenja za donošenje osporenog akta, bez osnova sadržanog u zakonu, dovoljan razlog za utvrđivanje njegove neustavnosti i nezakonitosti u cjelini, Ustavni sud je ocijenio da ima osnova da taj akt ni sa materijalno-pravnog stanovišta nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

Osporenim Pravilima, između ostalog, utvrđeno je da je nacionalni intenet domen »ME« element nacionalnog bogatstva i suvereniteta Republike Crne Gore i imovina Republike Crne Gore; prava i obaveze Savjeta za »ME« domen; organi za sprovođenje Pravila; subjekti koji mogu koristiti domen; period korišćenja domena i plaćanje naknade, prenos naziva domena na druga lica uz plaćanje propisane naknade; prava i obaveze korisnika domena; obaveza plaćanja naknade za registraciju i troškove održavanja naziva domena po Cjenovniku koji propisuje Savjet, obavezu donošenje akata za sprovođenje Pravila i dr.

Iz predmeta regulisanja i sadržine osporenog akta proizilazi da su njime suprotno Ustavu uvedeni novi pravni instituti i nosioci svojinskih ovlašćenja na državnoj svojini, uređeni njihovi međusobni odnosi, odnosi sa korisnicima domena i trećim

204

zainteresovanim licima i drugi pravni odnosi koji su zakonska materija i u domenu zakonodavne politike.

Naime, iz sistemskog rješenja utvrđenog odredbom člana 58 stav 3 Ustava, kojom je utvrđeno da su prirodna bogatstva i dobra u opštoj upotrebi u državnoj svojini, po ocjeni Ustavnog suda, proizilazi da je država Crna Gora kao vlasnik i imalac najšire vlasti (imperium) nad tim materijalnim dobrima ovlašćena da u punom obimu raspolaže državnom svojinom i imovinskim pravima, odnosno da je Skupština Crne Gore, kao zakonodavac jedino ovlašćena da odredi i pojmovno definiše dobra u državnoj svojini, imaoce svojinskih ovlašćenja nad tim dobrima i način korišćenja, raspolaganja i upravljanja državnom svojinom.

U tom smislu, Zakonom o imovini utvrđen je opšti princip da imovinska prava i ovlašćenja (raspolaganje i korišćenje) u pogledu državne imovine vrši Vlada Crne Gore, odnosno nadležni organ jedinice lokalne samouprave, a drugi organ, samo kada je to određeno zakonom (član 3 stav 1 i član 9 stav 1).

Osim toga, donosilac akta je osporenim Pravilima uveo materijalne obaveze građana, koje se saglasno odredbi člana 16 tačka 1 Ustava, a u vezi sa članom 91 stav 2 Ustava, takođe, mogu propisivati samo zakonom.

Polazeći od navedenih ustavnih i zakonskih određenja posebno načela legaliteta iz člana 145 Ustava, koje nalaže obaveznu saglasnost svih propisa sa Ustavom i zakonom, Ustavni sud je ocijenio da je donosilac osporenih Pravla uredio pravne odnose za koje nije ovlašćen, koji su zakonska materija i u nadležnosti Skupštine Crne Gore, zbog čega se osnovano postavlja pitanje njihove ustavnosti i zakonitosti, u cjelini.

Pri tome, Ustavni sud saglasno odredbama člana 149 Ustava Crne Gore, nije nadležan da osporena Pravila ocjenjuje u odnosu na Odluku o obrazovanju Savjeta za »ME« domen (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 15/07), što se, pored ostalog, zahtijeva podnijetom inicijativom, jer se radi o aktu čija je pravna snaga ispod zakona.



***

205

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr.Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore i člana 33 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

POKREĆE SE postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 3 Odluke o kriterijumima za izbor članova Komisije za koncesije i BOT aranžmane (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 38/03), u dijelu kojim je propisano da stalni član Komisije koji predstavlja Vladu Republike Crne Gore treba da bude »sudija«, koju je donijela Vlada Crne Gore.


Mreža za afirmaciju nevladinog sektora - MANS, iz Podgorice, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 3 Odluke, navedene u izreci. U inicijativi se, u suštini, navodi da se osporenim članom Odluke predviđa da sudija predstavlja Vladu kao izvršnu vlast, kao i da članove Komisije, pa, samim tim, i one iz redova sudija imenuje Vlada, što je u suprotnosti sa odredbom člana 123 Ustava Crne Gore, kojom je propisana nespojivost sudijske funkcije sa poslaničkom i drugom javnom funkcijom.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenog dijela odredbe člana 3 Odluke, ocijenio da ima osnova za pokretanje postupka za ocjenu njene ustavnosti i zakonitosti.

Osporenim dijelom odredbe člana 3 Odluke utvrđeno je da stalni član Komisije koji predstavlja Vladu Republike Crne Gore treba da bude sudija. Ustavom Crne Gore propisano je: da sudija ne može vršiti poslaničku ili drugu javnu funkciju niti profesionalno obavljati drugu djelatnost (član 123); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2). Odredbama člana 123 Ustava utvrđen je princip inkompatibilnosti funkcije, odnosno nespojivosti funkcije sudije sa poslaničkom i drugom javnom funkcijom, kao i zabranom profesionalnog obavljanja druge djelatnosti. Nasuprot tome, dijelom odredbe člana 3 Odluke utvrđeno je da stalni član Komisije koji predstavlja Vladu Republike Crne Gore treba da bude sudija.

206

Polazeći od ustavnog određenja da sudija ne može vršiti poslaničku ili drugu javnu funkciju niti profesionalno obavljati drugu djelatnost, Ustavni sud je ocijenio da se osnovano postavlja pitanje saglasnosti navedenog dijela osporene odredbe Odluke sa Ustavom Crne Gore.


U.br.103/08 USTAVNI SUD CRNE GORE24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

207

7.PROCESNE PRETPOSTAVKE

209

a) Akti prestali da važe prije pokretanja postupka pred Sudom

***

UKOLIKO JE OSPORENA ODREDBA ZAKONA PRESTALA DA VAŽI PRIJE POKRETANJA POSTUPKA PRED OVIM SUDOM, NEMA PRAVNOG OSNOVA U SMISLU ODREDBE ČLANA 149 STAV 2 USTAVA DA SUD OCJENJUJE DA LI JE TA ODREDBA ZAKONA BILA SAGLASNA SA USTAVOM, U VRIJEME VAŽENJA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 7 tačka 1 Zakona o imovini Republike Crne Gore (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 44/99).


Mlađen Mićović, advokat iz Podgorice, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 7 tačka 1 Zakona, navedenog u dispozitivu, jer smatra da je propisivanje osporenom odredbom Zakona da u državnu imovinu, pored ostalog, spadaju kulturno-istorijski spomenici suprotno odredbi člana 58 Ustava, kojom se jemči pravo svojine i odredbama člana 1 Prvog protokola uz Evropsku konvenciju o ljudskim pravima, kojima je propisana zaštita imovine. Takođe, u inicijativi

210

se ističe da Zakonom nije data definicija ove vrste imovine, pa se treba pozvati na odredbe Zakona o zaštiti spomenika kulture i da Ustavni sud ocijeni ustavnost osporene odredbe u vrijeme njenog važenja, ako se do donošenja odluke u ovom predmetu izvrši usaglašavanje predmetnog Zakona sa Ustavom Crne Gore.

U mišljenju Vlade Crne Gore se ističe da osporena odredba Zakona ne sadrži tri oblika imovine koji su u državnoj svojini, već dva tj. prirodno bogatstvo i dobro u opštoj upotrebi i da dobra od opšteg interesa, koja se u inicijativi navode kao poseban oblik državne imovine, Zakonom nijesu ustanovljena kao poseban oblik imovine, već kao zajednička karakteristika prethodno navedena dva oblika imovine, odnosno vrste stvari u državnoj imovini.

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative, utvrdio da su ispunjeni uslovi za njeno odbacivanje.

Osporenom odredbom Zakona propisano je da je državna imovina, u smislu ovog zakona, prirodno bogatstvo (zemljište, šume, vode, vodotoci, morske obale, obale jezera i obale rijeka, podmorje, rudna blaga, vazdušni prostor, frekvencije i druga prirodna bogatstva) i dobro u opštoj upotrebi (javni putevi, aerodromi, željezničke pruge sa pripadajućim objektima, morske, jezerske i riječne luke, kulturno-istorijski spomenici, parkovi, trgovi, ulice i druga dobra u opštoj upotrebi), kao dobra od opšteg interesa, za koja je zakonom ili na osnovu zakona utvrđeno da nijesu u privatnoj svojini.

Ustavom Crne Gore propisano je da zakon mora bit saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da ako je u toku postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti propis prestao da važi, a nijesu otklonjene posljedice njegove primjene, Ustavni sud utvrđuje da li je taj propis bio saglasan sa Ustavom, odnosno zakonom za vrijeme njegovog važenja (član 149 stav 2).

Odredbom člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, utvrđeno je da je Ustavni sud nadležan da odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima.

U toku postupka pred Ustavnim sudom, Skupština Crne Gore je, na sjednici od 26. februara 2009. godine, donijela Zakon o državnoj imovini, koji je objavljen u »Službenom listu Crne Gore«, br. 21/09, od 20. marta 2009. godine. Odredbom člana 76 Zakona o državnoj imovini propisano je da stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o imovini Republike Crne Gore (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 44/99).

Polazeći od činjenice, da je stupanjem na snagu Zakona o državnoj imovini, prestao da važi Zakon o imovini Republike Crne Gore, pa i inicijativom osporena

211

odredba Zakona. Saglasno odredbi člana 28 tačka 6 Zakona, Ustavni sud je utvrdio da su se u ovom predmetu stekli uslovi da se inicijativa odbaci.

Pored toga, Ustavni sud je, saglasno odredbi člana 149 stav 2 Ustava, utvrdio da nema pravnog osnova da ocjenjuje da li je osporena odredba Zakona, u vrijeme važenja, bila saglasna sa Ustavom, s obzirom da je Zakon o imovini Republike Crne Gore prestao da važi prije pokretanja postupka pred Ustavnim sudom.



***

IMAJUĆI U VIDU DA SU OSPORENI AKTI PRESTALI DA VAŽE PRIJE NEGO ŠTO JE POSTUPAK OCJENE NJIHOVE USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI POKRENUT PRED USTAVNIM SUDOM, TO NEMA PROCESNIH PRETPOSTAVKI ZA OCJENU NJIHOVE USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI U VRIJEME VAŽENJA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 2. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJU SE inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 2 Sporazuma (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 2/07) i Sporazuma (»Službeni list Crne Gore«, br. 54/08), koje su zaključili Vlada Crne Gore, Savez sindikata Crne Gore i Unija poslodavaca Crne Gore.


Dragan Drašković, iz Nikšića, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 2 Sporazuma (»Službeni list Republike

212

Crne Gore«, br. 2/07), Mirko Vukčević, iz Podgorice, inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Sporazuma (»Službeni list Crne Gore«, br. 54/08), a Unija slobodnih sindikata Crne Gore, iz Podgorice, za ocjenu oba naznačena sporazuma.

U inicijativama se u suštini ističe: da su oba sporazuma suprotna Ustavu, Zakonu o radu i Opštem kolektivnom ugovoru, jer na drugačiji način utvrđuju prava zaposlenih; da nijesu mogli stupiti na snagu danom potpisivanja, niti se retroaktivno primjenjivati i da se njima ne mogu derogirati odredbe Opšteg kolektivnog ugovora.

U odgovoru Vlade Crne Gore, Unije poslodavaca Crne Gore i Saveza sindikata Crne Gore na navode iz inicijativa se ističe da visina naknade za topli obrok i regres za godišnji odmor nije utvrđena Zakonom, već Opštim kolektivnim ugovorom; da se, u konkretnom slučaju, radi o pravnim aktima koji je rezultat saglasnosti socijalnih partnera istog nivoa; da se sporazumi ne mogu ocjenjivati u odnosu na Opšti kolektivni ugovor, jer se radi o aktima iste pravne snage; da je Sporazumom, zaključenim jula 2008. godine, samo produženo važenje odredaba člana 2 Sporazuma iz 2007. godine i da je održivost Budžeta Crne Gore za 2008. godinu bila razlog za produžavanje važenja prethodnog kompromisnog rješenja.

Osporenom odredbom člana 2 Sporazuma propisano je da su se potpisnici Sporazuma saglasili da u 2007. godini, topli obrok iznosi 25€, a regres za godišnji odmor 150€, dok je Sporazumom iz 2008. godine, propisano da su potpisnici Sporazuma saglasni da se odredbe člana 2 Sporazuma (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 2/07) primjenjuju i u 2008. godini i da Sporazum stupa na snagu danom potpisivanja, a da će se objaviti u »Službenom listu Crne Gore«.

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporenih akata, utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje u ovom predmetu.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08)

propisano je: da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje (član 28 tačka 6) i da Ustavni sud rješenjem odbacuje predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu i drugi podnesak u slučajevima iz člana 28 ovog Zakona (član 33 tačka 5).

213

Iz sadržine oba Sporazuma proizilazi da su zaključeni sa ograničenim trajanjem i to za kalendarsku 2007. godinu i za 2008. godinu. Polazeći od toga, Sud je ocijenio da se radi o temporalnim aktima, čije odredbe više nijesu na snazi, odnosno, da su prestale da važe istekom roka propisanog za njihovu primjenu.

Iz citiranih odredaba člana 149 st. 1 i 2 Ustava proizilazi da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom, a da o ustavnosti i zakonitosti propisa koji je prestao da važi u toku postupka, Sud odlučuje samo ako je postupak za ocjenu njegove ustavnosti i zakonitosti već pokrenut i to pod uslovom da nijesu otklonjene posledice njegove primjene.

Iz citiranih odredaba člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu proizilazi da će Sud rješenjem odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak, kojim se pokreće postupak, kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

U konkretnom slučaju, Ustavni sud je utvrdio da su osporeni akti prestali da važe prije nego što je postupak ocjene njihove ustavnosti i zakonitosti pred ovim sudom pokrenut, zbog čega, po ocjeni Ustavnog suda, nema procesnih pretpostavki za ocjenu njihove ustavnosti i zakonitosti u vrijeme važenja.


U. br. 75/08 USTAVNI SUD CRNE GORE2. jul 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

214

OSPORENE ODREDBE ZAKONA SU PRESTALE DA VAŽE I NE PREDSTAVLJAJU VIŠE DIO PRAVNOG PORETKA, PA IZ TIH RAZLOGA NE POSTOJE PROCESNI USLOVI ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE SUDA PO PODNIJETOJ INICIJATIVI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Fetija Međedović, Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 i stava 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 25. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 129 stav 1 i stav 2 tačka 1 Zakona o učešću privatnog sektora u vršenju javnih usluga (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 30/02).


NVO Mreža za afirmaciju Nevladinog sektora, iz Podgorice, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 129 stav 1 tačka 1 Zakona, označenog u dispozitivu, navodeći da je suprotna odredbi člana 123 Ustava, kojom se garantuje načelo nespojivosti sudijske funkcije sa poslaničkom i drugom javnom funkcijom, a posebno iz razloga što sudija predstavlja Vladu, kao izvršnu vlast, kao i što članove organa za regulativu, znači i one iz redova sudija, imenuje Vlada.

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative, utvrdio da su ispunjeni uslovi za njeno odbacivanje.

Ustavom Crne Gore propisano je da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da ako je u toku postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti propis prestao da važi, a nijesu otklojene posljedice njegove primjene, Ustavn sud utvrđuje da li je taj propis bio saglasan sa Ustavom, odnosno zakonom za vrijeme njegovog važenja (član 149 stav 2).

Zakonom o koncesijama (»Službeni list Crne Gore«, br. 8/09) propisano je da danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe odredbe poglavlja IV, VII, VIII, IX i čl. 141, 142 i 143 Zakona o učešću privatnog sektora u vršenju javnih usluga (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 30/02), kao i odredbe drugih poglavlja koje se odnose na koncesije i BOT aranžmane, a neće se primjenjivati odredbe drugih zakona koje uređuju postupak davanja koncesije, ako su suprotne ovom zakonu (član 67).

215

Ustavni sud je na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 nadležan da odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima.

Osporenom odredbom Zakona propisano je da su članovi organa za regulativu

dužni da obezbijede da licence i povlastice dostavljaju sprovođenje razvojnih aktivnosti i to poštujući najveći stepen transparentnosti i integriteta, a u potpunosti u skladu sa ovim zakonom, i da organ za regulativu ima četiri stalna člana i jednog ad hoc člana, i to predsjedavajućeg, koji predstavlja Vladu i koji je sudija ili bivši sudija.

Skupština Crne Gore je donijela Zakon o koncesijama, koji je objavljen u »Službenom listu Crne Gore«, br. 8/09, od 4. februara 2009. godine, a stupio je na snagu 12. februara 2009. godine. Odredbom člana 67 novog Zakona o koncesijama propisano je da danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe odredbe poglavlja IV, VII, VIII, IX i čl. 141, 142 i 143 Zakona o učešću privatnog sektora u vršenju javnih usluga (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 30/02), kao i odredbe drugih poglavlja koje se odnose na koncesije i BOT aranžmane, a neće se primjenjivati odredbe drugih zakona koje uređuju postupak davanja koncesije, ako su suprotne ovom zakonu.

U konkretnom slučaju stupanjem na snagu Zakona o koncesijama prestale su da važe, pored ostalih, i odredbe poglavlja IX, koje obuhvataju čl. 128-140 Zakona o učešću privatnog sektora u vršenju javnih usluga, pa prema tome i osporene odredbe Zakona.

Imajući u vidu nastalu pravnu situaciju, da su prestale da važe i osporene odredbe Zakona i da više nijesu dio pravnog poretka Crne Gore, Ustavni sud je utvrdio, da su se zbog nedostatka procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje u ovom predmetu, stekli uslovi za odbacivanje inicijative.

Pored toga, kako su osporene odredbe Zakona prestale da važe prije pokretanja postupka pred ovim Sudom, to je, saglasno odredbi člana 149 stav 2 Ustava, Ustavni sud utvrdio da nema pravnog osnova da ocjenjuje da li su te odredbe Zakona, u vrijeme važenja, bile saglasne sa Ustavom.


U. br. 102/08 USTAVNI SUD CRNE GORE25. mart 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

216

***

NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE, UKOLIKO JE OSPORENI AKT PRESTAO DA VAŽI PRIJE NEGO ŠTO JE POSTUPAK OCJENE NJEGOVE USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI PRED OVIM SUDOM POKRENUT.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tač. 3 i 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 2. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJU SE inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o gradskom gradjevinskom zemljištu (»Službeni list Republike Crne Gore – opštinski propisi«, br. 30/03 i »Službeni list Crne Gore – opštinski propisi«, br. 11/08), koju je donijela Skupština Glavnog grada Podgorica.

ODBACUJE SE zahtjev za obustavu izvršenja pojedinačnih akata.


Veselin D. Radulović, advokat iz Podgorice, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o gradskom gradjevinskom zemljištu zemljištu (»Službeni list Republike Crne Gore – opštinski propisi«, br. 30/03), jer su, po njegovom mišljenju, suprotne odredbama Zakona o građevinskom zemljištu i Zakona o imovini Republike Crne Gore. U inicijativi, pored ostalog, navodi da je uređivanje postupka prenosa prava na gradskom građevinskom zemljištu u nadležnosti Vlade Crne Gore a ne opštine; da se aktom opštine ne može propisivati shodna primjena akta Vlade; da je Skupština Glavnog grada prekoračila granice svojih ovlašćenja propisujući da predsjednik Opštine donosi odluku o davanju u zakup zemljišta, odnosno korišćenje zemljišta i da nijesu mogli ovlašćenje, koje je zakonom dato skupštini opštine, prenijeti na predsjednika.

Nakon podnošenja ove inicijative izvršene su izmjene i dopune osporene Odluke.

217

Nebojša Batrićević i Boris Marić, odbornici u Skupštini Glavnog grada Podgorice, podnijeli su inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredaba čl. 2a i 3 Odluke o gradskom građevinskom zemljištu. U inicijativi se ističe da su osporene odredbe suprotne odredbama Statuta Glavnog grada Podgorice, jer Zakon o lokalnoj samoupravi propisuje da samo skupština opštine može odlučivati o prenosu prava na imovinu; da su Statutom određena ovlašćenja Skupštine Glavnog grada; da Skupština, između ostalog, raspolaže sa imovinom, uz mogućnost da to pravo može prenijeti na organ lokalne uprave; da se to pravo ne može prenijeti na gradonačelnika i da je propisivanje da gradonačelnik vrši poslove raspolaganja imovinom suprotno Statutu; da takav slučaj nije u ostalim lokalnim samoupravama i da je neophodno da Sud, u cilju izjednačavanja normativnih rješenja, izvrši ocjenjivanje osporene i ostalih odluka lokalnih samouprava; da se, očigledno, radi o zloupotrebi prava i ovlašćenja od strane organa Glavnog grada i predlažu da Sud donese privremenu mjeru – obustavu od izvršenja pojedinačnih odluka o prenosu prava na gradskom građevinskom zemljištu, koje je Gradonačelnik donio poslije isteka roka za usaglašavanje osnovnog teksta osporene Odluke sa Statutom Glavnog grada.

U odgovoru na navode sadržane u inicijativama, Odbor za Statut i propise Skupštine Glavnog grada ističe se da je Skupština, saglasno ovlašćenjima iz odredaba člana 45 Zakona o lokalnoj samoupravi, člana 48 stav 1 alineja 9, Statuta Glavnog grada, člana 14 Zakona o planiranju i uređenju prostora i člana 10 Zakona o gradjevinskom zemljištu, odredbama člana 2a Odluke propisala da se prenos prava na gradskom građevinskom zemljištu vrši na osnovu odluke o raspolaganju gradskim građevinskim zemljištem, koju donosi Skupština Glavnog grada – Podgorice, za svaku kalendarsku godinu; da odlukom o raspolaganju gradskim građevinskim zemljištem Skupština odlučuje o prodaji konkretnih urbanističkih parcela i time ostvaruje zakonito i statutarno ovlašćenje da raspolaže imovinom, u skladu sa prostorno-planskom dokumentacijom i jednogodišnjim programom uređenja građevinskog zemljišta, u cilju privođenja prostora planiranoj namjeni; da je postupak prava prenosa uređen Uredbom Vlade Crne Gore; da su odredbama člana 3 Odluke određeni organi za sprovođenje postupka i propisano da konačnu odluku donosi Gradonačelnik; da ovlašćenje dato Gradonačelniku ne znači autonomno ovlašćenje izvršnog organa da raspolaže imovinom; da se radi samo o donošenju pojedinačnih odluka nakon sprovedenog postupka javnog nadmetanja, odnosno prikupljanja ponuda u realizaciji odluke Skupštine o raspolaganju gradskim građevinskim zemljištem; da na ispravnost takvog propisivanja ukazuje i to da je obezbijeđena dvostepenost u donošenju odluka, što nije imanentno odlukama skupštine, kao predstavničkog organa.

Osporenom Odlukom je propisan postupak prenosa prava na gradskom

građevinskom zemljištu; uslovi i postupak davanja u zakup, posebni slučajevi zakupa, kriterijumi za utvrđivanje zakupnine i prestanak zakupa gradskog građevinskog zemljišta.

218

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporene Odluke, utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje o njenoj ustavnosti i zakonitosti.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom i da ako je u toku postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti propis prestao da važi, a nijesu otklonjene posljedice njegove primjene, Ustavni sud utvrđuje da li je taj propis bio saglasan sa Ustavom, odnosno sa zakonom za vrijeme njegovog važenja (član 149 stav 1 tačka 2 i stav 2) i da u toku postupka, Ustavni sud može narediti da se obustavi izvršenje pojedinačnog akta ili radnje koji su preduzeti na osnovu zakona, drugog propisa ili opšteg akta čija se ustavnost ili zakonitost ocjenjuje, ako bi njihovim izvršenjem mogle nastupiti neotklonjive štetne posljedice (član 150 stav 4).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08)

propisano je: da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje (član 28 tačka 6) i da Ustavni sud rješenjem odbacuje predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu i drugi podnesak u slučajevima iz člana 28 ovog zakona (član 33 tačka 5).

Iz citiranih odredaba člana 149 st. 1 i 2 Ustava proizilazi da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom, a o ustavnosti i zakonitosti propisa koji je prestao da važi, odlučuje ako je postupak za ocjenu njegove ustavnosti i zakonitosti već pokrenut i pod uslovom da nijesu otklonjene posledice njegove primjene.

Iz citiranih odredaba člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu proizilazi da će Sud rješenjem odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak, kojim se pokreće postupak, kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

U konkretnom slučaju, Ustavni sud je utvrdio da je osporena Odluka prestala da važi donošenjem Odluke o prestanku važenja Odluke o gradskom građevinskom zemljištu (»Službeni list Crne Gore – opštinski propisi«, br. 18/09), koja je stupila na snagu 13. juna 2009. godine.

Ustavni sud je utvrdio da nije nadležan da odlučuje po navedenim inicijativama. Naime, prestankom važenja osporene Odluke prestale su procesne pretpostavke za

219

vođenje postupka i odlučivanje ovog suda, jer je osporeni akt prestao da važi prije nego što je postupak ocjene njene ustavnosti i zakonitost pred ovim sudom pokrenut.

S obzirom da je Sud utvrdio da su prestankom važenja osporene Odluke prestale da postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka, Ustavni sud je odbacio zahtjev za obustavu izvršavanja pojedinačnih akata donijetih na osnovu te odluke.


U. br. 18/08 i 92/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 2. jul 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

IMAJUĆI U VIDU DA SU OSPORENE ZAKONSKE ODREDBE PRESTALE DA VAŽE PRIJE POKRETANJA POSTUPKA PRED OVIM SUDOM, TO SAGLASNO ODREDBI ČLANA 149 STAV 2 USTAVA NEMA PRAVNOG OSNOVA DA SUD OCJENJUJE DA LI SU TE ODREDBE ZAKONA U VRIJEME VAŽENJA BILE SAGLASNE SA USTAVOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 i stava 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 26. novembra 2009. godine , donio je

R J E Š E NJ E

220

ODBACUJE SE inicijativa za za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 74 stav 1 i člana 76 stav 1 Zakona o radio-difuziji (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 51/02, 62/02 i 56/04).


Savez sindikata Crne Gore - Reformski blok podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 74 stav 1 i člana 76 stav 1 Zakona, navedenog u izreci, u kojoj se, u suštini, ističe: da iz sadržine osporenih odredaba Zakona proizilazi da je država uvela mjesečnu radio-difuznu pretplatu za sva domaćinstva i pravna lica koja imaju sjedište na teritoriji Crne Gore, bez obzira da li su svi stvarni korisnici radio ili televizijskog programa, kao i obavezu plaćanja takse za korišćenje radijskog prijemnika od strane svih vlasnika prevoznih sredstava, bez obzira da li su svi korisnici radijskog prijemnika; da se ovakvim propisivanjem povređuje ustavni princip jednakosti građana pred zakonom, zbog toga što su pretplata i taksa vrste prihoda koje se mogu uvesti samo stvarnom korisniku određene usluge, a ne i pretpostavljenom; da činjenica što građanin posjeduje ili ima ugrađen radio-prijemnik ne znači da građanin preko tog prijemnika koristi usluge javnog radio-difuznog servisa Radio-televizije Crne Gore; da je uvođenjem kablovskih operatera građanima ponudjeno na desetine domaćih i stranih TV i radio programa, pa je očekivano da se građani o izboru tih programa slobodno opredjeljuju prema svojim potrebama.

Skupština Crne Gore nije u ostavljenom roku dostavila traženi odgovor.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Zakona, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se inicijativa odbaci.

Osporenim odredbama Zakona je propisano da svako domaćinstvo i pravno lice koje ima sjedište na teritoriji Republike, gdje su obezbijeđeni tehnički uslovi za prijem bar jednog radio ili televizijskog programa, koje posjeduje radio-difuzni prijemnik, obavezno je da mjesečno plaća radio-difuznu pretplatu (član 74 stav 1) i da je svaki vlasnik prevoznog sredstva u Republici, koji ima ugrađen radijski prijemnik, obavezan da prilikom registracije prevoznog sredstva plati taksu za korišćenje radijskih prijemnika i da je plaćanje takse uslov za registraciju prevoznog sredstva (član 76 stav 1).

Ustavom Crne Gore propisano je: da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da ako je u toku postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti propis prestao da važi, a nijesu otklonjene posljedice njegove primjene, Ustavni sud utvrdjuje da li je taj propis bio saglasan sa Ustavom, odnosno sa zakonom za vrijeme njegovog važenja (član 149 stav 2).

221

Zakonom o javnim radio – difuznim servisima Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 79/08) propisano je: da stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o javnim radio -difuznim servisima »Radio Crne Gore« i »Televizije Crne Gore« (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 51/02 i 62/02) i odredbe člana 7 stav 1 tačka 10, člana 21 stav 1 tač. 11, 19 i 20 i dio tačke 21 poslije riječi »Agencije«, člana 28 stav 1 tač. 5 i 7, član 30, člana 65 st. 2 i 3, čl. 74, 75, 76 , 77, 78, 79, 86, 87 i 88, člana 117 tač. 1 i 2 tačka 118 i 120a Zakona o radio-difuziji (član 63).

U toku postupka pred Ustavnim sudom, Skupština Crne Gore je donijela Zakon o javnim radio – difuznim servisima Crne Gore, koji je objavljen u »Službenom listu Crne Gore«, br. 79/09, od 23. decembra 2008. godine, a stupio je na snagu 31. decembra 2008. godine. Odredbom člana 63 ovog zakona propisano je da njegovim stupanjem na snagu prestaju da važe, izmedju ostalih, i odredbe čl. 74 i 76 Zakona o radio-difuziji (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 51/02, 62/02 i 56/04).

Imajući u vidu nastalu pravnu situaciju, da su prestale da važe i osporene odredbe Zakona o radio-difuziji i da više nijesu dio pravnog poretka Crne Gore, Sud je utvrdio da su se, zbog nedostatka procesnih pretpostavki za vodjenje postupka i odlučivanje u ovom predmetu, stekli uslovi za odbacivanje inicijative.

Kako su osporene odredbe Zakona prestale da važe prije pokretanja postupka pred ovim sudom, to je saglasno odredbi člana 149 stav 2 Ustava Sud utvrdio da nema pravnog osnova da ocjenjuje da li su te odredbe Zakona u vrijeme važenja bile saglasne sa Ustavom.

Na osnovu iznijetog riješeno je kao u izreci. U. br. 139/08 USTAVNI SUD CRNE GORE26. novembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD ODLUČUJE O USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI PROPISA KOJI SU PRESTALI DA VAŽE, SAMO AKO JE POSTUPAK ZA OCJENU NJIHOVE USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI VEĆ POKRENUT I UKOLIKO UTVRDI DA NIJESU OTKLONJENE POSLEDICE NJEGOVE NEUSTAVNE I NEZAKONITE PRIMJENE.

222

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o poslovnim prostorijama i garažama (»Službene novine Opštine Pljevlja«, br. 6/02), koju je donijela Skupština opštine Pljevlja, na sjednici od 13. decembra 2002. godine.


Momčilo Knežević, iz Pljevalja, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke označene u izreci, navodeći, pored ostalog, da je osporenom Odlukom , suprotno Ustavu i zakonu, propisan način i uslovi davanja u zakup poslovnih prostorija i garaža javnim oglašavanjem čiji je vlasnik Opština Pljevlja, a koje su povjerene na upravljanje Javnom stambenom preduzeću, jer poglavlje kojim se reguliše davanje u zakup poslovnih prostorija i garaža, karakterišu dvije cjeline koje su međusobno suprotne, a takođe su odredbe Odluke koje slijede suprotne prethodnim odredbama.

U odgovoru Direkcije za imovinu Opštine Pljevlja se ističe, da je inicijativa za ocjenu ustavnosti i zakonitosti osporene Odluke podnijeta za akt koji je prestao da važi stupanjem na snagu Odluke o načinu korišćenja i upravljanja poslovnim prostorom i garažama u vlasništvu opštine Pljevlja (»Službeni list Crne Gore - opštinski propisi«, br. 17/09).

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative i osporene Odluke, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu za njeno odbacivanje.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom i da ako je u toku postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti propis prestao da važi, a nijesu otklonjene posljedice njegove primjene, Ustavni sud utvrđuje da li je taj propis bio saglasan sa Ustavom, odnosno sa zakonom za vrijeme njegovog važenja( član 149 stav 1 tač. 1 i 2 stav 2).

223

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kada ne postoje druge procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje(član 28 stav 1 tačka 6).

Osporenom Odlukom Skupština opštine Pljevlja utvrdila je način i postupak davanja u zakup poslovnih prostorija i garaža čiji je vlasnik Opština Pljevlja, kriterijume i način utvrđivanja zakupnine i način korišćenja poslovnog prostora, koji je povjerila na upravljanje Agenciji za stambeno-poslovni fond d.o.o Pljevlja.

U prethodnom postupku ispitivanja procesnih pretpostavki za pokretanje postupka za ocijenu ustavnosti i zakonitosti osporene Odluke, Sud je utvrdio da je Skuština opštine Pljevlja na sjednici od 11.maja 2009.godine, donijela Odluku o načinu korišćenja i upravljanja poslovnim prostorom i garažama u vlasništvu opštine Pljevlja (»Službeni list Crne Gore - opštinski propis«, br. 17/09), koja je stupila na snagu 20. maja 2009. godine. Odredbom člana 51 Odluke, u poglavlju VII – Prelazne i završne odredbe, propisano je da stupanjem na snagu ove odluke prestaje da važi Odluka o poslovnim prostorijama i garažama (»Službene novine Opštine Pljevlja«, br. 6/02).

Iz odredbe člana 149 stav 1 tačka 2 i stav 2Ustava proizilazi da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom, a da o ustavnosti i zakonitosti propisa koji je prestao da važi, Sud odlučuje samo ako je postupak za ocjenu njegove ustavnosti i zakonitosti već pokrenut i to pod uslovom da nijesu otklonjene posljedice njegove primjene.

U konkretnom predmetu osporena Odluka prestala je da važi 20. maja 2009. godine, a inicijativa za ocjenu njene ustavnosti i zakonitosti podnijeta je 7. jula 2009. godine. S tim u vezi, Ustavni sud je utvrdio da su se time stekli uslovi iz člana 28 tačka 6, Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se inicijativa odbaci, jer je osporena Odluka prestala da važi prije nego je pokrenut postupak pred ovim sudom i da, stoga, saglasno odredbi člana 149 stav 2 Ustava, nema pravnog osnova za ocjenu da li je ta odluka, u vrijeme važenja, bila saglasna sa Ustavom i zakonom.

Na osnovu iznijetih razloga rješeno je kao u izreci.

U-II br.6/09 USTAVNI SUD CRNE GORE12. novembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

224

b) Nije istekao rok za usklađivanja propisa sa Ustavom

***

NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE SUDA O SAGLASNOSTI ZAKONA, ODNOSNO POJEDINIH ODREDABA SA USTAVOM, PRIJE ISTEKA ROKA PROPISANOG ZA NJEGOVO USAGLAŠAVANJE SA USTAVOM.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Zoran Smolović, Đole Sekulović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. marta 2009 godine, donio je

R J E Š E NJ E ODBACUJE SE predlog za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti Zakona o izboru odbornika i poslanika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 4/98, 17/98, 14/00, 9/01, 41/02, 46/02 i 48/06).


Predlogom Šest poslanika u Skupštini Crne Gore pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti Zakona, navedenog u dispozitivu. U predlogu se, u suštini, ističe da osporeni Zakon u cjelini nije saglasan sa Ustavom Crne Gore, jer nije donesen dvotrećinskom većinom glasova ukupnog broja poslanika, kao što je propisano odredbom člana 91 stav 3 Ustava; da je u odredbi člana 8 stav 1 Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore propisano je da će se u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, osporeni Zakon uskladiti sa Ustavom; da je taj rok istekao dana 21.aprila 2008.godine a Zakon još uvijek nije usklađen sa Ustavom; da se nakon isteka roka za usaglašavanje, može primjenjivati samo izborni zakon koji je

225

donesen na način propisan važećim Ustavom; da osporeni Zakon ne obezbjeđuje ostvarivanje Ustavom zajemčenih prava i sloboda pripadnika manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica, na autentičnu zastupljenost u Skupštini Crne Gore i skupštinama jedinica lokalne samouprave, već samo pozitivnu diskriminaciju Albanaca u Crnoj Gori, na način što se Albancima, kao manjinskom narodu, obezbjeđuje određeni broj poslaničkih mandata u Skupštini Crne Gore; da ni jednom drugom manjinskom narodu u Crnoj Gori, niti drugim manjinskim nacionalnim zajednicama, nije obezbijeđena autentična zastupljenost u Skupštini Crne Gore, shodno principu afirmativne akcije, čime se povređuju ustavni principi ravnopravnosti građana i jednakosti biračkog prava.

Ustavnom sudu dostavljena je dopuna predloga u kojoj se ističe: da je Vlada Crne Gore, u međuvremenu, podnijela Skupštini Crne Gore Predlog Ustavnog zakona o izmjeni Ustavnog Zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore i da je u odredbi člana 1 predloženog Ustavnog zakona, između ostalog, predviđeno da će se osporeni Zakon, umjesto za šest mjeseci, uskladiti sa Ustavom u roku od dvije godine, čime se krše Ustavom i Ustavnim zakonom za sprovođenje Ustava Crne Gore utvrđene obaveze usklađivanja Zakona o izboru odbornika i poslanika sa Ustavom, kao i zajemčena prava manjinskih naroda u Crnoj Gori na autentičnu zastupljenost u Skupštini Crne Gore i pokušava izigrati princip ustavnosti.

Stranka penzionera i invalida Crne Gore dostavila je Ustavnom sudu podnesak, kojim podržava podnijeti predlog. Skupština Crne Gore, u ostavljenom roku nije odgovorila na navode sadržane u predlogu.

Ustavni sud je utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje u ovom predmetu.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1). Ustavnim zakonom za sprovođenje Ustava Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 1/07, 9/08 i 4/09) propisano je da se Ustav Crne Gore primjenjuje danom kada ga proglasi Ustavotvorna skupština Republike Crne Gore, ako u pogledu primjene pojedinih njegovih odredaba ovim zakonom nije drukčije određeno (član 1); da zakoni i drugi propisi ostaju na snazi do njihovog usklađivanja s Ustavom u rokovima određenim ovim zakonom (član 6) i da će se u roku od dvije godine od dana stupanja na snagu ovog zakona uskladiti sa Ustavom Zakon o izboru odbornika i poslanika (član 8 tačka 1).

226

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08) propisano je da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje (član 28 stav 1 tačka 6).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.

Ustavnim zakonom za sprovođenje Ustava Crne Gore propisano je da se Ustav Crne Gore primjenjuje danom kada ga proglasi Ustavotvorna skupština Republike Crne Gore, ako u pogledu primjene pojedinih njegovih odredaba ovim zakonom nije drukčije određeno, da zakoni i drugi propisi ostaju na snazi do njihovog usklađivanja s Ustavom u rokovima određenim ovim zakonom i da će se u roku od dvije godine od dana stupanja na snagu ovog zakona uskladiti sa Ustavom Zakon o izboru odbornika i poslanika.

U navedenom Ustavnom zakonu su, dakle, sadržane norme kojima se uređuje način i dinamika usaglašavanja sa Ustavom cjelokupnog zakonodavstva zasnovanog na prethodnom Ustavu. Propisujući Ustavnim zakonom da, u određenom roku, zakoni i drugi propisi ostaju na snazi do njihovog usklađivanja sa Ustavom, pa i osporeni Zakon o izboru odbornika i poslanika, onemogućena je ustavnosudska kontrola ustavnosti tog zakona.

S obzirom da nije istekao rok od dvije godine,utvrđen Ustavnim Zakonom za sprovođenje Ustava Crne Gore za usklađivanje Zakona o izboru odbornika i poslanika sa Ustavom, Ustavni sud je utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje o saglasnosti toga zakona, odnosno pojedinih njegovih odredaba sa Ustavom Crne Gore.


U.br. 181/08 USTAVNI SUD CRNE GORE12. mart 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r c i c a dr Milan Marković,s.r.

227

***

S OBZIROM DA JE USTAVNIM ZAKONOM O IZMJENAMA USTAVNOG ZAKONA ZA SPROVOĐENJE USTAVA CRNE GORE PRODUŽEN, IZMEĐU OSTALOG, ROK ZA USKLAĐIVANJE OSPORENOG ZAKONA SA USTAVOM, DO 30. APRILA 2010. GODINE, NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE O SAGLASNOSTI TOG ZAKONA, ODNOSNO POJEDINIH NJEGOVIH ODREDABA SA USTAVOM.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 26. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE predlog za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti Zakona o izboru predsjednika opštine (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03).


Predlogom poslanika Socijalističke narodne partije u Skupštini Crne Gore pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti Zakona, navedenog u izreci. U predlogu se, pored ostalog, navodi da je Skupština Crne Gore donijela Ustavni zakon za sprovođenje Ustava Crne Gore, 22. oktobra 2007. godine, kada je Ustavni zakon stupio na snagu i da je tim zakonom utvrđen rok od dvije godine za usklađivanje Zakona o izboru predsjednika opštine sa Ustavom i da je on istekao 23. oktobra 2009. godine; da je Kolegijum predsjednika Skupštine odbio predlog predsjednika Kluba poslanika Socijalističke narodne partije Crne Gore da višestranačka radna grupa za izradu izbornog zakonodavstva usaglasi sa Ustavom odredbe Zakona o izboru predsjednika opštine, i da zbog toga Zakon neće biti uskladjen sa Ustavom u roku utvrdjenim Ustavnim zakonom; da su odredbe čl. 1, 3 i 8 stav 1 osporenog Zakona, kojima je uređeno biračko pravo, u suprotnosti sa odredbama Ustava i da je neuskladjivanjem Zakona sa Ustavom dovedena u pitanje legitimnost izbora za predsjednika Opštine Kotor raspisanih za 8. novembar 2009. godine.

Skupština Crne Gore nije dostavila odgovor na navode sadržane u predlogu.

Ustavni sud je, nakon razmatranja predloga, utvrdio da su ispunjeni uslovi za njegovo odbacivanje.

228

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Ustavnim zakonom za sprovodjenje Ustava Crne Gore (»Službeni list Crne

Gore«, br. 1/07, 9/08 4/09 i 71/09 ) propisano je da se Ustav Crne Gore primjenjuje danom kada ga proglasi Ustavotvorna Supština Republike Crne Gore, ako u pogledu primjene pojedinih njegovih odredaba ovim zakonom nije drukčije određeno (član 1); da zakoni i drugi propisi ostaju na snazi do njihovog uskladjivanja s Ustavom u rokovima odredjenim ovim zakonom (član 6); da će se ostali zakoni i drugi propisi uskladiti sa Ustavom do 30. aprila 2010. godine, a propisi za izvršavanje zakona u rokovima utvrdjenim tim zakonima.

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08) propisano je da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad ne postoje druge pretpostavke za vodjenje postupka i odlučivanje (član 28 tačka 6).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom. Ustavni zakon za sprovodjenje Ustava Crne Gore, pored ostalog, utvrdio je da zakoni i drugi propisi ostaju na snazi do njihovog uskladjivanja s Ustavom u rokovima odredjenim ovim zakonom, a odredbom člana 9 Ustavnog zakona bilo je propisano da će se ostali zakoni i drugi propisi uskladiti sa Ustavom najkasnije u roku od dvije godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.

U toku postupka za ocjenu ustavnosti osporenog zakona pred Ustavnim sudom, Skupština Crne Gore je donijela Ustavni zakon o izmjenama Ustavnog zakona za sprovodjenje Ustava Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 71/09), kojim je odredbom člana 2 izmijenjen član 9 Ustavnog zakona na način što je, pored ostalog, propisano da će se ostali zakoni i drugi propisi uskladiti sa Ustavom do 30. aprila 2010. godine. Iz navedene odredbe Ustavnog zakona proizilazi da će se do tog roka uskladiti sa Ustavom i Zakon o izboru predsjednika opštine. Voljom ustavotvorca, dakle, ograničena je kontrola ustavnosti zakona time što je utvrđeno da zakoni i drugi propisi ostaju na snazi do njihovog usklađivanja sa Ustavom Crne Gore.

S obzirom da je Ustavnim zakonom o izmjenama Ustavnog zakona za sprovodjenje Ustava Crne Gore, pored ostalog, produžen rok za uskladjivanje i osporenog Zakona sa Ustavom do 30. aprila 2010. godine, to, po ocjeni Ustavnog suda

229

ne postoje procesne pretpostavke za vodjenje postupka i odlučivanje o saglasnosti osporenog Zakona, odnosno pojedinih njegovih odredaba sa Ustavom Crne Gore.


U - I br. 11/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 26. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

v) Nenadležnost Suda

***

USTAVNI ZAKON ZA SPROVOĐENJE USTAVA JE IZVAN DOMENA USTAVNOSUDSKE KONTROLE, JER U USTAVU NEMA OSNOVA ZA USPOSTAVLJANJE NADLEŽNOSTI USTAVNOG SUDA ZA NJEGOVU OCJENU.

230

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Zoran Smolović, Fetija Međedović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE predlog za ocjenu ustavnosti Ustavnog zakona o izmjeni Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore i Odluke o proglašenju Ustavnog zakona o izmjeni Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 4/09).


Predlogom ovlašćenih predlagača (pet poslanika SNP-a u Skupštini Crne Gore) pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti Ustavnog zakona i Odluke, bliže naznačenih u dispozitivu. Predlagači smatraju da Ustav Crne Gore ne omogućava da se Ustavni zakon za sprovođenje Ustava Crne Gore, koji je proglašen i stupio na snagu istovremeno sa Ustavom, mijenja i dopunjava; da je Ustavni odbor kao jedini ovlašćeni predlagač Ustavnog zakona, danom njegovog proglašenja prestao sa radom; da Vlada Crne Gore nije bila ovlašćena za podnošenje Predloga Ustavnog zakona o izmjeni Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore i da iz tih razloga nije postojao pravni osnov da Skupština Crne Gore donese Odluku o proglašenju Ustavnog zakona o izmjeni Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore.

Skupština Crne Gore kao donosilac osporenog Zakona i osporene Odluke, nije dostavila odgovor na navode sadržane u predlogu.

Ustavom Crne Gore propisano je: da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145); da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1) i da se za sprovođenje Ustava donosi ustavni zakon, da ustavni zakon za sprovođenje Ustava donosi Skupština većinom glasova svih poslanika i da se ustavni zakon proglašava i stupa na snagu istovremeno sa Ustavom (član 158).

Osporenom odredbom člana 1 Ustavnog zakona produžen je rok za donošenje, odnosno usklađivanje sa Ustavom određenih republičkih zakona, od šest mjeseci, na rok od dvije godine (član 7 stav 2 i član 8 stav 1).

231

Odredbama člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava utvrđena je nadležnost Ustavnog suda da odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima.

Prelaznom i završnom odredbom člana 158 Ustava propisano je da će za sprovođenje Ustava, Skupština većinom glasova svih poslanika, donijeti Ustavni zakon koji se proglašava i stupa na snagu istovremeno sa Ustavom.

Iz navedenog proizilazi da Ustavni zakon ima ulogu prelazne i završne odredbe Ustava, pa je, samim tim i ustavna kategorija.

Kao akt prelaznog ustavnog uređenja, od Ustava, koji je prestao da važi, do sprovođenja novog ustava, Ustavni zakon za sprovođenje Ustava Crne Gore uređuje samo pitanje sprovođenja i primjene Ustava. On nema autonomnost u odnosu na Ustav, niti izvorno uređuje ustavnu, odnosno zakonsku materiju.

Dakle, on je akt sprovođenja već uređenih društvenih odnosa, a ne akt kreiranja i uređivanja tih odnosa. Ustavni zakon, prema shvatanju Suda, nema posebno mjesto u hijerarhiji pravnih akata, jer ga Ustav izričito ne navodi u odredbama o međusobnom odnosu opštih pravnih akata.

Prema tome, po ocjeni Ustavnog suda, Ustavni zakon o izmjeni Ustavnog zakona je akt izvan domena ustavnosudske kontrole, jer u Ustavu nema osnova za uspostavljanje nadležnosti Ustavnog suda za njegovu ocjenu, iako je po formi poseban akt.

Osporena Odluka o proglašenju Ustavnog zakona o izmjeni Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore, samo je dio cjelovitog postupka donošenja izmjena Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore, o čemu, imajući u vidu naprijed izloženo, Ustavni sud nije nadležan da odlučuje.

Na osnovu izloženog odlučeno je kao u dispozitivu.

U.br. 20/09 USTAVNI SUD CRNE GORE12. mart 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r c i c a dr Milan Marković,s.r.

***

232

USTAVNI SUD NIJE NADLEŽAN DA OCJENJUJE USTAVNOST RADA ORGANA UDRUŽENJA PENZIONERA, NITI PRAVILNOST IZBORA NJEGOVIH ČLANOVA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Fetija Međedović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tač. 1 i 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE zahtjev za ocjenu ustavnosti izbora članova Skupštine i drugih tijela u Mjesnim udruženjima i Udruženju penzionera - Ulcinj i predlaganje predsjednika i potpredsjednika tog udruženja.


Radovan Janinović, iz Ulcinja, podnio je zahtjev, bliže označen u dispozitivu, u kojem navodi da je Upravni odbor Udruženja penzionera donio odluku o raspisivanju izbora u šest mjesnih udruženja, da su izbori sprovedeni po odredbama Statuta Udruženja penzionera iz 2005. godine, koji je na snazi, da je izabrano staro rukovodstvo, koje je na istim funkcijama već od osam do 10 godina, da je takvim izborom povrijeđen Ustav i prekršen važeći Statut. Predlaže da Sud cijeni pravilnost primjene Statuta kod izbora rukovodstva Udruženja penzionera Ulcinj.

Ustavni sud je, nakon razmatranja zaključka utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, za njegovo odbacivanje.

Ustavom Crne Gore propisano je: da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i

potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145), da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tač. 1 i 2) i da svako može dati inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti (član 150 stav 1).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je:da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju se u prethodnom postupku (član 25), ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu, zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25), da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad u ostavljenom roku podnosilac nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje

233

(član 28 stav 3) i da predlog, odnosno inicijativa za ocjenu saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima ili drugih propisa sa Ustavom i zakonom sadrži: naziv zakona, odnosno drugog propisa, oznaku odredbe, naziv i broj službenog lista u kome je objavljen, razloge na kojima se predlog, odnosno inicijativa zasniva, kao i druge podatke od značaja za ocjenu ustavnosti i zakonitosti (član 38 stav1).

Prema odredbama člana 149 stav 1 tač. 1 i 2 Ustava, Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom ili drugih propisa sa Ustavom i zakonom.

U konkretnom slučaju nije osporena ustavnost i zakonitost propisa, već pravilnost postupanja organa Udruženja penzionera, iz Ulcinja, prilikom izbora novog rukovodstva tog udruženja.

Kako Ustavni sud nije nadležan da ocjenjuje ustavnost rada pojedinih organa, kao što su radna tijela Udruženja penzionera, a takav podnesak nema značenje inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti, to je dopisom Suda U. br. 174/08 od 25. decembra 2008. godine, od podnosioca zatraženo da u roku od 15 dana, dostavi uređen i dopunjen podnesak, na način kako je to propisano odredbom člana 38 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu. Podnosilac je upozoren da će podnesak biti odbačen, ukoliko u ostavljenom roku ne otkloni nedostatke koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda.

Kako podnosilac, ni u naknadno dostavljenom dopisu, nije naznačio neophodne podatke na osnovu kojih bi Ustavni sud, u smislu nadležnosti utvrđene odredbom člana 149 Ustava mogao da odlučuje, to su se saglasno odredbama člana 28 tačka 3 Zakona stekli uslovi da se zahtjev odbaci.



***

STRANA FIZIČKA I PRAVNA LICA NEMAJU USTAVNU LEGITIMACIJU ZA POKRETANJE POSTUPKA NORMATIVNE KONTROLE BILO KOJEG PROPISA.

234

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tač. 1 i 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za ocjenu ustavnosti odredaba čl.1, 3, 9, 10 i 31 Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.49/07) i za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Uredbe o procjeni vrijednosti i utvrđivanju naknade za oduzetu imovinu (»Službeni list Crne Gore«, br.7/08).


Ljiljana Čučak Antolović i Simo Čučak, iz Rijeke, podnijeli su inicijativu za ocjenu ustavnosti odredaba čl.1, 3, 9, 10 i 31 Zakona i za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Uredbe, označenih u izreci, navodeći da se osporenim odredbama Zakona oduzima pravo na pravičnu ili tržišnu naknadu svima onima kojima su njihova imovinska prava oduzeta u korist opštenarodne, državne, društvene ili zadružne imovine, poslije stupanja na snagu Zakona, da je narušen i ustavni princip jednakosti pred zakonom, jer jedni imaju pravo na potpuno obeštećenje, a drugi nemaju, kao i princip zabrane povratnog dejstva zakona jer se osporene odredbe primjenjuju na već podnijete a neriješene zahtjeve i da su sve odredbe Uredbe, osim odredbe člana 1 stav 2 u suprotnosti sa Zakonom o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju (»Službeni list RepublikeCrne Gore«, br. 21/04) i sa Ustavom Republike Crne Gore.

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se inicijativa odbaci.

Prilikom razmatranja inicijative, kao prethodno u ovom predmetu, postavilo se pitanje ovlašćenja stranog lica za iniciranje postupka pred Ustavnim sudom.

Ustavom Crne Gore propisano je da svako može dati inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, da postupak pred Ustavnim sudom za ocjenu ustavnosti i zakonitosti može da pokrene sud, drugi državni organ, organ lokalne samouprave i pet poslanika i da Ustavni sud može i sam pokrenuti postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti (član 150.st. 1, 2 i 3) i da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

235

Iz navedenih odredaba, po ocjeni Ustavnog suda, proizilazi da je pravo iniciranja postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, rezervisano isključivo za lica koja su državljani Crne Gore. Stoga, strana lica (fizička i pravna), po nalaženju Ustavnog suda, nemaju ustavnu legitimaciju za pokretanje postupka normativne kontrole bilo kojeg propisa Crne Gore. Zaštita prava i interesa stranog lica može se ostvariti u postupku po ustavnoj žalbi, u kojem ta lica mogu istaći da su im Ustavom zajemčena prava povrijeđena.

Zbog toga, po ocjeni Ustavnog suda, ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje po podnijetoj inicijativi.


U. br. 5/09 USTAVNI SUD CRNE GORE24. decembar 2009. godine REDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

g) Akti temporalnog karaktera

***

OSPORENI AKTI SU AKTI TEMPORALNOG KARAKTERA ČIJA SE VAŽNOST ISCRPLJUJE ISTEKOM KALENDARSKE GODINE NA KOJU SE ODNOSE.

NEMA PROCESNIH PRETPOSTAVKI ZA OCJENU USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI AKATA TEMPORALNOG KARAKTERA KOJI SU PRESTALI DA VAŽE PRIJE NEGO ŠTO JE SUD POKRENUO POSTUPAK.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o donošenju Programa privremenog korišćenja neizgrađenog gradskog građevinskog zemljišta i izgrađenog gradskog građevinskog zemljišta u opštoj upotrebi za 2008. godinu i Programa privremenog korišćenja neizgrađenog gradskog

236

građevinskog zemljišta i izgrađenog gradskog građevinskog zemljišta u opštoj upotrebi za 2008. godinu, u dijelu koji se odnosi na katastarske parcele 1782, 1783 i 2376 KO Brajići (»Službeni list Opštine Budva«, br. 11/07), koje je donijela Skupština opštine Budva.


NVO Nezavisna građanska inicijativa, iz Budve, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti akata, označenih u dispozitivu, navodeći da predmetne parcele nijesu određene kao gradsko građevinsko zemljište; da »postavljanje objekata – azil za pse (površine prema ovjerenom projektu)« i »postavljanje privremenog objekta namjene – postrojenje za iskorišćavanje otpada (spalionica smeća)« ne spada u izgradnju i postavljanje pomoćnih i manjih montažnih objekata privremenog karaktera koji se postavljaju na javnim površinama u naseljenim mjestima (kiosci za prodaju različitih vrsta roba i pružanje usluga, postavljanje ljetnjih bašti, pokretnih tezgi i dr.); da se namjena za odlaganja svih vrsta otpada određuje detaljnim urbanističkim planom i da uslovi o upravljanju otpadom u slučaju predmetnog zemljišta nijesu ispunjeni.

U odgovoru Sekretarijata za zaštitu imovine Opštine Budva ističe se da je osporena Odluka donijeta u skladu sa članom 27 Zakona o građevinskom zemljištu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/00), članom 45 Zakona o izgradnji objekata (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 55/00) i članom 9 Zakona o životnoj sredini (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 12/96, 55/00 i 80/05); da je predmetno zemljište i ranijim i sadašnjim Prostornim urbanističkim planom Opštine Budva (»Službeni list Opštine Budva«, br. 30/07), definisano kao gradsko građevinsko zemljište i da je Programom korišćenja za 2008. godinu, na katastarskim parcelama 1782 i 1783KO Brajići, predviđeno postavljanje objekta – azil za pse, površine prema ovjernom projektu, a na katastarskoj parceli 2376 postavljanje privremenog objekta namjene – postrojenje za iskorišćavanje otpada (spalionica smeća).

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih akata, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se inicijativa odbaci.

Osporenim Programom propisano je korišćenje neizgrađenog građevinskog zemljišta i izgrađenog građevinskog zemljišta u opštoj upotrebi za 2008. godinu, na način što je na katastarskim parcelama 1782 i 1783KO Brajići, predviđeno postavljanje objekta – azil za pse, površine prema ovjerenom projektu, a na katastarskoj parceli 2376 postavljanje privremenog objekta namjene – postrojenje za iskorišćavanje otpada (spalionica smeća).

237

Ustavom Crne Gore propisano je da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kada ne postoje druge procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje (član 2 stav 1 tačka 6); da Ustavni sud rješenjem pokreće postupak (član 33 stav 1 tačka 1) i da Ustavni sud odbacuje predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu i drugi podnesak u slučajevima iz člana 2 ovog zakona (član 33 stav 1 tačka 5).

U prethodnom postupku ispitivanja ustavnost i zakonitosti osporenih akata utvrdili smo da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

Naime, osporeni akti su akti temporalnog karaktera, koji su doneseni za 2008. godinu i važe od 1. januara 2008. godine do 31. decembra 2008. godine i njihova važnost iscrpljena je istekom kalendarske godine na koju se odnose. Kako iz navedenog proizilazi da su osporeni akti prestali da važe prije nego što je Ustavni sud pokrenuo postupak za ocjenu njihove ustavnosti i zakonitosti, to je saglasno članu 149 stav 2 Ustava, Sud utvrdio da nema pravnog osnova da ocjenjuje da li su osporeni akti, u vrijeme važenja, bili saglasni sa Ustavom i zakonom.



***

OSPORENI PLAN JE AKT TEMPORALNOG KARAKTERA KOJI JE PRESTAO DA VAŽI I NE MOŽE BITI PREDMET OCJENE ZAKONITOSTI U POSTUPKU PRED USTAVNIM SUDOM.

238

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Fetija Međedović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 i stava 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Plana upotrebe sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede u 2008. godini (»Službeni list Crne Gore«, br.17/07 i 11/08), koji je donijela Vlada Crne Gore.


Narodna stranka, iz Podgorice, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Plana, označenog u dispozitivu, navodeći da odredba člana 37 Zakona o budžetu za 2008 godinu i odredbe čl. 13 i 21 Zakona o obezbjeđenju i usmjeravanju sredstava za podsticaj razvoja poljoprivrede nijesu mogle biti pravni osnov za njegovo donošenje i da su Planom utvrđene namjene koje nijesu sadržane u Zakonu, čime se dovodi u pitanje korišćenje sredstava iz budžeta Crne Gore.

Ustavni sud, je nakon razmatranja inicijative, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se inicijativa odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Vlada donosi uredbe, odluke i druge akte za izvršavanje zakona (član 100 tačka 3), da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145), da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom i da ako je u toku postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti propis prestao da važi, a nijesu otkolonjene posljedice njegove primjene, Ustavni sud utvrđuje da li je taj propis bio saglasan sa Ustavom, odnosno zakonom za vrijeme njegovog važenja (član 149 stav 1 tačka 2 i stav 2).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24), da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak, kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje (član 28 tačka 6) i da Ustavni sud rješenjem odbacuje predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu i drugi podnesak u slučajevima iz člana 28 ovog zakona (član 33 tačka 5).

Zakonom o obezbjeđenju i usmjeravanju sredstava za podsticaj razvoja poljoprivrede («Službeni list Socijalističke Republike Crne Gore«, br.11/90 i «Službeni

239

list Republike Crne Gore», br. 24/92) propisano je da se planom upotrebe sredstava utvrđuju mjere, zadaci i aktivnosti za podsticanje razvoja poljoprivrede za tekuću godinu, da plan upotrebe sredstava sadrži: godišnji iznos i raspored sredstava po pojedinim namjenama, uslove pod kojima se odobravaju sredstva i dr. I da plan upotrebe sredstava donosi Izvršno vijeće Skupštine Socijalističke Republike Crne Gore ( član 21).

Zakonom o budžetu Crne Gore za 2009. godinu (»Službeni list Crne Gore«, br. 82/08) propisano je da ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u »Službenom lisu Crne Gore«, a primjenjivaće se od 1. januara 2009. godine ( član 42).

Na osnovu odredbe člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava, Ustavni sud je nadležan da odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom.

Plan koji se osporava, obuhvata programe za podsticanje razvoja poljoprivrede, ugovorene usluge u poljoprivredi, socijalna davanja staračkim domaćinstvima i izdatke za lokalnu infrastrukturu. Plan sadrži obim i uslove pod kojima se sredstva odobravaju, cilj i opravdanje ulaganja i aktivnosti za njegovu realizaciju, kao i program rasporeda sredstava.

Osporeni Plan upotrebe sredstava za podsticaj razvoja poljoprivrede u 2008. godini, kao akt temporalnog karaktera, prestao je da važi, jer je donijet za period februar – decembra 2008 godine. Navedeni Plan je donijet na osnovu odredaba čl. 13 i 21 Zakona o obezbjeđenju i usmjeravanju sredstava za podsticaj razvoja poljoprivrede i člana 37 Zakona o budžetu Crne Gore za 2008 godinu. Zakon o budžetu Crne Gore za 2008 godinu je, takođe, akt temporalnog karaktera i njegova primjena je iscrpljena po isteku budžetske godine za koju je donijet, tj. Donošenjem Zakona o budžetu Crne Gore za 2009. godinu, kojim je u završnoj odredbi člana 42 propisano da se taj zakon primjenjuje od 1. januara 2009. godine.

Polazeći od činjenice da je Plan, koji se osporava, vremenski ograničenog važenja do kraja 2008. godine i da je prestao da važi i jedan od zakona u čijem je izvršavanju donijet i u odnosu na koje je tražena ocjena zakonitosti, Ustavni sud je utvrdio da su se, zbog nedostatka procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, stekli uslovi za odbacivanje inicijative.

Pored toga, kako je osporena Odluka prestala da važi prije pokretanja postupka pred ovim Sudom, to je, saglasno odredbi člana 149 stav 2 Ustava, Ustavni sud utvrdio da nema pravnog osnova da ocjenjuje da li je ta odluka, u vrijeme važenja, bila saglasna sa Ustavom i zakonom.


240

U br. 72/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 12. februar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

d) Nije opšti pravni akt

***

OSPORENA ODLUKA NEMA ZNAČENJE OPŠTEG PRAVNOG AKTA, KOJI PODLIJEŽE USTAVNO-SUDSKOJ KONTROLI, JER NE SADRŽI ODREDBE OPŠTEG KARAKTERA, NITI NA OPŠTI NAČIN UREĐUJE PRAVA I OBAVEZE NA NEODREĐENI BROJ LICA IAKO JE DONIJETA U FORMI ODLUKE, VEĆ SE NJOM KONSTATUJE IZBOR MINISTRA ZA INFORMACIONO DRUŠTVO.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Zoran Smolović, Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić I Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17.jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupaka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o izboru ministra za informaciono društvo (»Službeni list Crne Gore«, br. 1/09), koju je donijela Skupština Crne Gore


Mreža za afirmaciju nevladinog sektora - MANS, iz Podgorice, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci, jer je, po njihovom mišljenju, suprotna članu 104 Ustava Crne Gore.U inicijativi ukazuju da je potpredsjednik Vlade Crne Gore, prije izbora na funkciju ministra za informaciono društvo, obavljao funkciju potpredsjednika; da i poslije izbora na novu funkciju, obavlja i tu funkciju; da je nedopustivo sa aspekta Ustava da isto lice obavlja dvije funkcije, jer potpredsjednik Vlade usklađuje i usmjerava rad ministarstava, a ministri su ovlašćeni za sprovođenje programa i politike Vlade.

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporene Odluke, utvrdio da nije nadležan da ocjenjuje njenu ustavnost i zakonitost.

Osporenom Odlukom propisano je da je za ministra za informaciono društvo izabran potpredsjednik Vlade Crne Gore prof. dr Vujica Lazović.

241


Navedenom ustavnom odredbom ustanovljena je nadležnost Ustavnog suda da odlučuje o ustavnosti opštih, a ne i pojedinačnih pravnih akata.

Osporena Odluka, po ocjeni Ustavnog suda, nema karakter opšteg pravnog akta, iako je donijeta u formi odluke, jer ne sadrži odredbe opšteg karaktera, niti na opšti način uređuje prava i obaveze na neodređeni broj lica, već se konstatuje izbor ministra za informaciono društvo, što joj daje karakter pojedinačnog pravnog akta.

Kako iz citiranih ustavnih odredaba proizilazi da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom, to ne postoje procesne pretpostavke za odlučivanje Ustavnog suda po ovoj inicijativi, jer se ne radi o pravnom aktu čiju ustavnost i zakonitost Ustavni sud može da ocjenjuje.



***

OSPORENA ODLUKA NEMA ZNAČENJE OPŠTEG PRAVNOG AKTA, KOJI PODLIJEŽE USTAVNO-SUDSKOJ KONTROLI, JER SE NJOME NE UTVRĐUJU PRAVA I OBAVEZE ZA NEODREĐENI KRUG SUBJEKATA, VEĆ SE KONSTATUJE IZBOR PREDSJEDNIKA VLADE, ŠTO JOJ DAJE KARAKTER POJEDINAČNOG PRAVNOG AKTA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Zoran Smolović, Fetija Medjedović, Đole Sekulović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

242

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o izboru potpredsjednika Vlade Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 1/09), koju je donijela Skupština Crne Gore.


Mreža za afirmaciju nevladinog sektora - MANS, iz Podgorice, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u dispozitivu, koja je, po njihovom mišljenju, suprotna odredbama člana 104 Ustava Crne Gore. U inicijativi ukazuju da je izbor Ministra finansija u Vladi Crne Gore za potpredsjednika Vlade Crne Gore nedopustiv sa aspekta Ustava, jer jedno lice ne može da obavlja dvije funkcije, da sebe kontroliše i sebi odgovara.

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporenog akta, utvrdio da nije nadležan da ocjenjuje njegovu ustavnost i zakonitost.

Odlukom o izboru potpredsjednika Vlade Crne Gore utvrđeno je da se za potpredsjednika Vlade Crne Gore izabran dr Igor Lukšić.


Navedenom ustavnom odredbom ustanovljena je nadležost Ustavnog suda da odlučuje o ustavnosti i zakonitosti opštih, a ne i pojedinačnih pravnih akata.

Osporena Odluka, po ocjeni Ustavnog suda, nema karakter opšteg pravnog akta, iako je donijeta u formi odluke, jer ne sadrži odredbe opšteg karaktera, niti na opšti način uređuje prava i obaveze za neodređeni broj lica, već se konstatuje izbor potpredsjednika Vlade, što joj daje karakter pojedinačnog pravnog akta.

Kako iz citiranih ustavnih odredaba proizilazi da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom, to ne postoje procesne pretpostavke za odlučivanje Ustavnog suda po ovoj inicijativi, jer se ne radi o pravnom aktu čiju ustavnost i zakonitost ovaj Sud može da ocjenjuje.


U. br. 24/09 USTAVNI SUD CRNE GORE16. april 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

243

***

ODLUKA O OSNIVANJU PRIVREDNOG DRUŠTVA, PO SVOJOJ SADRŽINI, NE PREDSTAVLJA OPŠTI AKT, JER SE TOM ODLUKOM NE UREĐUJU ODNOSI NA OPŠTI NAČIN I SLUŽI KAO PRAVNI OSNOV ZA UPIS DRUŠTVA U CENTRALNI REGISTAR PRIVREDNOG SUDA, ZBOG ČEGA USTAVNI SUD NIJE NADLEŽAN DA ODLUČUJE O NJENOJ USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Medjedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. septembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o osnivanju društva sa ograničenom odgovornošću »Adriatic Holding« Budva (»Službeni list Opštine Budva«, br. 3/09), koju je donijela Skupština opštine Budva.


Klub odbornika Socijalističke narodne partije u Skupštini opštine Budva, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci, navodeći da je donijeta suprotno odredbama člana 47 stav 1Statuta Opštine Budva, jer je osporena Odluka, kao i Odluka o smanjenju osnovnog kapitala u Društvu »Budva Holding« Budva, donijeta istog dana iako nije istekao rok od osam dana za stupanje na snagu Odluke o smanjenju osnovnog kapitala u Društvu »Budva Holding« Budva; da Skupština opštine Budva nije istovremeno i skupština Društva i da je za donošenje osporene Odluke bilo neophodno da se pribavi saglasnost Vlade Crne Gore, shodno odredbama člana 34 stav 3 Zakona o državnoj imovini.

Osporenom Odlukom utvrđen je naziv, sjedište i službena adresa Društva; da je Društvo osnovano na neodredjeno vrijeme; utvrdjena je glavna djelatnost; da se osnovni kapital Društva sastoji od novčanog i nenovčanog uloga, da se kapital sastoji od nepokretnosti, pojedinačno nabrojanih, koje osnivač unosi u Društvo. Odluka sadrži i odredbe o odgovornosti Društva i osnivača; utvrdjivanju načina raspodjele dobiti i snošenja rizika; pravne posljedice obaveza preuzetih od strane Društva; predstavljanju, upravljanju i rukovodjenju Društvom; zaštiti životne sredine; prenosu udjela, poslovnoj tajni; prestanku i restrukturiranju Društva.

244


Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud, pored ostalog, odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o privrednim društvima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 6/02 i »Službeni list Crne Gore«, br. 17/07 i 80/08) propisano je da se ovim zakonom uređuju oblici obavljanja privrednih djelatnosti i njihova registracija i da privrednu djelatnost obavljaju privredna društva i preduzetnici (član 1 st. 1 i 2); da društvo sa ograničenom odgovornošću mogu osnovati fizička ili pravna lica, ulaganjem novčanih ili nenovčanih sredstava u društvo radi ostvarivanja dobiti, a njegovi osnivači odgovaraju za obaveze društva do iznosa svojih uloga, a ulozi osnivača čine početni kapital društva (član 64 stav 1) i da se ugovor, odnosno odluka o osnivanju i drugi akti utvrđeni ovim zakonom dostavljaju Centralnom registru Privrednog suda (CRPS-a) na registraciju (član 69 stav 1).

Zakonom o sudovima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 5/02 i 49/04 i »Službeni list Crne Gore«, br. 22/08) propisano je da privredni sud u prvom stepenu vodi postupak upisa u sudski registar preduzeća i drugih subjekata za koje je zakonom određen (član 20 stav 2 tačka 3).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom, a iz Zakona o privrednim društvima, između ostalog, da su tim zakonom uređeni oblici obavljanja privrednih djelatnosti i njihova registracija, da društvo sa ograničenom odgovornošću mogu osnovati i fizička ili pravna lica i da se ugovor, odnosno odluka o osnivanju i drugi akti, utvrđeni zakonom, dostavljaju Centralnom registru Privrednog suda na registraciju. Zakonom o sudovima je utvrđeno da postupak upisa u sudski registar preduzeća i drugih subjekata, za koje je to zakonom određeno, vodi, u prvom stepenu, privredni sud.

Ustavni sud je ocijenio da Odluka o osnivanju Društva sa ograničenom odgovornošću »Adriatic Holding« Budva, po svojoj sadržini, ne predstavlja opšti, već akt o osnivanju privrednog društva, jer se tom odlukom ne uredjuju odnosi na opšti način i služi kao pravni osnov za upis Društva u Centralni registar Privrednog suda, zbog čega Ustavni sud, saglasno odredbama člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, nije nadležan da odlučuje o njenoj ustavnosti i zakonitosti.


245

U – II broj 5/09 USTAVNI SUD CRNE GORE24. septembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

ODLUKA O ULOGU OPŠTINE BUDVA U OSNIVANJU PRIVREDNOG DRUŠTVA, PO SVOM KARAKTERU NIJE OPŠTI PRAVNI AKT, KOJIM SE NA OPŠTI NAČIN UREĐUJU ODREĐENI PRAVNI ODNOSI ILI PITANJA, VEĆ PREDSTAVLJA POJEDINAČAN AKT.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 10. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o ulogu Opštine Budva u osnivanje privrednog društva (»Službeni list Opštine Budva«, br. 1/09), koju je donijela Skupština opštine Budva, na sjednici od 16. marta 2009. godine.


NVO Građanska inicijativa iz Budve podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci.U inicijativi se u suštini ističe da osporena Odluka nije u saglasnosti sa članom 116 stav 1 Ustava, sa članom 40 Zakona o državnoj imovini i sa članom 51 stav 3 tačka 9 Zakona o lokalnoj samoupravi. Dalje se navodi da se osporenom Odlukom ne precizira vrsta privrednog društva čije se osnivanje odobrava, ali jezičkim tumačenjem i poznavanjem leksike engleskog jezika moglo bi se zaključiti da se radi o ortačkom društvu; da je osporena Odluka jedan uslovni akt; da je u konkretnom slučaju Opština raspolagala državnom imovinom čiji je titular prava svojine suprotno posebnom zakonu koji propisuje način raspolaganja državnom imovinom; da se u konkretnom slučaju ne radi o prenosu zemljišta radi izgradnje objekata za potrebe državnih organa i organizacija, organa i organizacija jedinica lokalne samouprave i organizacija koje obavljaju javnu službu, koji

246

posluju sredstvima u državnoj svojini, kao i drugih objekata u državnoj svojini u svojinu privrednog društva u mješovitoj-privatnoj i državnoj svojini, što je činjenica koja čini obaveznim sprovođenje postupka javnog nadmetanja ili prikupljanja ponuda, a nikako neposrednu pogodbu, što je ovdje bio slučaj.

U odgovoru donosioca akta osporavaju se navodi iz inicijative i u suštini se ističe: da u konkretnom slučaju predmetna odluka ne predstavlja akt raspolaganja nepokretnostima koje su u vlasništvu Opštine Budva, već namjeru da se u zakonom propisanom postupku kroz osnivanje privrednog društva izgradi postrojenje za termičku obradu otpada radi obavljanja komunalnih djelatnosti koje su djelatnosti od javnog interesa što je definisano članom 2 Zakona o javnim preduzećima; da je pobijana Odluka u potpunosti u saglasnosti sa odredbom člana 32 Zakona o lokalnoj samoupravi, kojom je predviđeno da opština stvara uslove za obavljanje i razvoj komunalnih djelatnosti što je upravo i cilj zbog koga je donijeta osporena Odluka; da je osnov za donošenje osporene Odluke sadržan u članu 8 Zakona o državnoj imovini kojim je propisano da se stvari i druga dobra u državnoj imovini koriste, između ostalog, za obavljanje djelatnosti javnih službi, kao i djelatnosti radi sticanja dobiti; da se neosnovano inicijativom ukazuje da je donošenje osporene Odluke u suprotnosti sa Zakonom o državnoj imovini jer je članom 10 tog zakona definisano značenje pojedinih izraza; da su neosnovani navodi inicijative da je osporena Odluka donijeta suprotno članu 51 Zakona o lokalnoj samoupravi, jer je ista donijeta poštujući definicije propisane članom 19 tog zakona da su javne službe ustanove,privredna društva i drugi oblici organizovanja koje osniva opština u cilju pružanja javnih usluga.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine Odluke, utvrdio da nije nadležan da ocjenjuje njenu ustavnost i zakonitost.

Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i optih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2) i da opština vrši određena svojinska ovlašćenja na stvarima u državnoj svojini u skladu sa zakonom, da opština ima imovinu,da se opština finansira iz sopstvenih prihoda i sredstava države i da opština ima budžet (član 116).

Zakonom o državnoj imovini (»Službeni list Crne Gore«, br. 21/09) propisano je: da se stvari i druga dobra u državnoj imovini koriste za ostvarivanje funkcija Crne Gore, lokalne samouprave, državnih organa i organa lokalne samouprave i za obavljanje djelatnosti javnih službi čiji je osnivač Crna Gora, odnosno lokalna samouprava i da se stvari i druga dobra iz stava 1 ovog člana mogu koristiti i za obavljanje djelatnosti radi sticanja prihoda, odnosno dobiti, u skladu sa zakonom (član 8) i da se prodaja i davanje u zakup stvari i drugih dobara u državnoj imovini vrši javnim nadmetanjem ili na osnovu prikupljenih ponuda, a izuzetno neposrednom pogodbom (član 40 stav 1).

247

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04,75/05 i 13/06) propisano je:da opština, u skladu sa zakonom, uređuje i obezbjeđuje: uslove za obavljanje i razvoj komunalnih djelatnosti (član 32 tačka 1); da radi obezbjeđivanja vršenja poslova od neposrednog interesa za lokalno stanovništvo opština osniva:1) organe lokalne uprave, 2) javne službe u oblasti turizma, obrazovanja, kulture, fizičke kulture i sporta, tehničke kulture, socijalne i dječje zaštite, zapošljavanja, primarne zdravstvene zaštite i u drugim oblastima (član 34) i da u vršenju poslova iz svog djelokruga Skupština donosi Statut, odluke i druge akte i da se odlukom odlučuje o pravima i obavezama građana, osnivaju javne službe i odlučuje o drugim pitanjima, u skladu sa zakonom i statutom opštine (član 51 st.1 i 3).

Osporenom Odlukom odobrava se Opštini Budva osnivanje privrednog društva sa stranim partnerom WASTE2GAS, iz Njemačke čija će osnovna djelatnost biti izgradnja postrojenja za termičku obradu otpada i određuje ulog Opštine Budva u osnivanju tog privrednog društva, kao i ulog stranog partnera. Odluka sadrži i odredbe o povjeravanju poslova na pripremi osnivačkog akta i Statuta privrednog društva, ovlašćenja za davanje saglasnosti i potpisivanje i odredbu o stupanju na snagu.

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da je Ustavni sud nadležan da odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom.Tom odredbom ustanovljena je nadležnost Ustavnog suda da odlučuje o ustavnosti i zakonitosti opštih, a ne pojedinačnih pravnih akata. Iz sadržine osporene Odluke proizilazi da ona po karakteru nije opšti pravni akt, kojim se na opšti način uređuju određeni pravni odnosi ili pitanja, već predstavlja pojedinačni pravni akt.

Naime, odredbom člana 1 Odluke odobreno je Opštini Budva osnivanje privrednog društva sa stranim partnerom i utvrđen ulog Opštine i stranog partnera. Iz sadržine te odredbe, dakle proizilazi da se datim odobrenjem ne utvrđuju prava i obaveze na apstraktan način za neodređeni krug subjekata.

Polazeći od navedenog, Ustavni sud ocijenio da je osporena Odluka pojedinačni pravni akt. Kako je pitanje nadležnosti procesno pitanje o kome Sud prethodno odlučuje, Ustavni sud je utvrdio da, saglasno odredbi člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje po ovoj inicijativi.


U-II br. 3/09 USTAVNI SUD CRNE GORE10. decembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

248

***

ODLUKA O RASPISIVANJU IZBORA ZA PREDSJEDNIKA OPŠTINE, PO SVOJOJ PRAVNOJ PRIRODI, NIJE OPŠTI PRAVNI AKT, JER SE ODNOSI NA KONKRETNU PRAVNU SITUACIJU I KONKRETNE RADNJE U POSTUPKU RASPISIVANJA IZBORA KOJE ĆE SE ZAVRŠITI U ODREĐENOM VREMENSKOM TERMINU, ŠTO JOJ DAJE KARAKTER POJEDINAČNOG AKTA, KOJI SE ISCRPLJUJE PRIMJENOM U KONKRETNOJ SITUACIJI, ZBOG ČEGA NE MOŽE BITI PREDMET NORMATIVNE KONTROLE..

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Đole Sekulović, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE predlog za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o raspisivanju izbora za predsjednika Opštine Žabljak (»Službeni list Crne Gore – opštinski propisi«, br. 17/09), koju je donijela Skupštine opštine Žabljak.


Predlogom Vlade Crne Gore pokrenut je postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci.

U predlogu se ističe: da je Vlada na osnovu člana 124 stav 1 Zakona o lokalnoj samoupravi donijela Odluku o obustavi od izvršenja Odluku o raspisivanju izbora za predsjednika Opštine Žabljak; da je Skupština opštine Žabljak donijela osporenu odluku suprotno odredbama člana 4 Zakona o izboru predsjednika opštine, kojima je propisano da se izbori za predsjednika opštine održavaju najkasnije 15 dana prije isteka mandata predsjednika opštine i članu 56 stav 2 Zakona o lokalnoj samoupravi kojim je utvrđeno da mandat predsjednika traje pet godina; da je održavanje izbora zakazano za 16. avgust 2009. godine, a da mandat predsjednika opštine ističe 29. novembra 2009. godine, čime bi se skratilo trajanje mandata za skoro tri mjeseca, pa se predlaže da Ustavni sud donese odluku kojom će utvrditi da je osporena Odluka nesaglasna sa Ustavom i zakonom.

249

U odgovoru Skupštine opštine Žabljak navodi se: da je saglasno ovlašćenjima sadržanim u čl. 4 i 16 Zakona o izboru predsjednika opštine donijela osporenu Odluku koja nije opšti pravni akt, da je Ustavni sud, ovaj stav već izrazio u svojim ranijim odlukama kada je cijenio odluke o raspisivanju izbora; da mandat predsjednika opštine počinje da teče od dana kada opštinska izborna komisija utvrdi konačne rezultate izbora za predsjednika opštine, a prestaje danom objavljivanja konačnih rezultata izbora za novoizabranog predsjednika opštine, ukoliko mu nije prestao mandat prije isteka vremena na koje je izabran; da je s tim u vezi pogrešna i bez pravnog osnova, ocjena Vlade Crne Gore da mandat aktuelnom predsjedniku Opštine Žabljak ističe 29. novembra 2009. godine i da je, suprotno zakonu, osporenom Odlukom skraćen mandat predsjedniku opštine.


Osporenom Odlukom određen je dan održavanja izbora za predsjednika opštine Žabljak, dan od kada počinju teći rokovi za sprovođenje izbornih radnji, krajnji rok za podnošenje predloga kandidata za predsjednika opštine, kao i dan kada prestaje izborna propaganda preko sredstava informisanja i javnih skupova i stupanje na snagu Odluke.

Ustavom Crne Gore propisano je: da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrdjenim medjunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o izboru predsjednika opštine (»Službeni list Crne Gore«, br.42/03), propisano je: da izbore za predsjednika opštine raspisuje skupština opštine, da se odlukom o raspisivanju izbora utvrđuju rokovi za sprovođenje izbornih radnji propisanih zakonom i određuje dan održavanja izbora, da se izbori održavaju najkasnije 15 dana prije dana isteka mandata predsjednika opštine i da od dana raspisivanja do dana održavanja izbora ne može proteći manje od 60 ni više od 100 dana ( član 4).

Odredbom člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom. Ovom odredbom, ustanovljena je nadležnost Suda da odlučuje o ustavnosti i zakonitosti opštih akata.

Osporena Odluka po svojoj pravnoj prirodi nije opšti pravni akt, jer se odnosi na konkretnu pravnu situaciju i konkretne radnje u postupku raspisivanja izbora za predsjednika Opštine Žabljak, koje će se izvršiti u određenom vremenskom terminu. Stoga, po ocjeni Ustavnog suda, Odluka o raspisivanju izbora za predsjednika Opštine Žabljak ima karakter pojedinačnog pravnog akta, koji se iscrpljuje primjenom u

250

konkretnoj situaciji i nakon toga može da slijedi samo materijalna radnja izvršenja onoga što je pojedinačnim aktom utvrđeno.

Kako osporena Odluka, po svojoj sadržini i dejstvu nema karakter opšteg pravnog akta, to su isunjeni uslovi, iz člana 28 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu da se predlog odbaci.


U-II br. 2/09 USTAVNI SUD CRNE GORE17. jul 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

OSPORENA ODLUKA NIJE PODOBNA ZA USTAVNO-SUDSKU OCJENU U SMISLU ODREDBE ČLANA 149 STAV 1 TAČKA 2 USTAVA, JER PO SVOJOJ SADRŽINI, PREDMETU REGULISANJA I PRAVNOJ PRIRODI PREDSTAVLJA POJEDINAČAN AKT KOJI SE ODNOSI NA TAČNO ODREĐENE SUBJEKTE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 26. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o pristupanju Opštine Budva osnivanju preduzeća (»Službeni list Opštine Budva«, br. 5/09), koju je donijela Skupština opštine Budva.


Klub odbornika Socijalističke narodne partije - Opštinski odbor Budva podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, navedene u izreci.

U inicijativi i njenoj dopuni navodi se: da je vrijednost zemljišta koje se prenosi sa Opštine Budva na D.O.O. »Expo« Budva 1.380.400 €; da ne postoji saglasnost Vlade Crne Gore, koja je preduslov za donošenje osporene Odluke, u uslovima kada se vlasništvo na nepokretnostima prenosi sa opštine na drugo lice, što je suprotno članu 34

251

stav 3 Zakona o državnoj imovini i da odredbe člana 40 stav 2 tač.1, 2, 3 i 4 istog zakona ne oslobađaju opštinu od te obaveze.

U odgovoru donosioca osporenog akta se, u suštini, ističe: da je osporenom Odlukom Opština Budva pristupila osnivanju Društva sa ograničenom odgovornošću sa Preduzećem »Jadranski sajam« AD Budva, na način što je na ime osnivačkog udjela u preduzeću »Expo Budva« ustupila preduzeću »Jadranski sajam« određeno zemljište radi formiranja urbanističkih parcela u skladu sa DUP-om Budva Centar; da je osporena Odluka u skladu sa članom 40 stav 3 Zakona o državnoj imovini, prema kojoj se prodaja stvari i drugih dobara u državnoj imovini može vršiti neposrednom pogodbom u slučaju kada je vlasnik katastarske parcele dužan da trpi promjene granica urbanističke parcele, prema planu parcelizacije i da prema članu 34 Zakona za predmetno raspolaganje nepokretnostima nije bila potrebna saglasnost Vlade Crne Gore.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene Odluke, utvrdio da nije nadležan da ocjenjuje njenu ustavnost i zakonitost.

Ustavom Crne Gore propisano je: da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom ( član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak, kad utvrdi da nije nadležan za odlučivanje (član 28 tačka 1) i da Ustavni sud rješenjem odbacuje predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu i drugi podnesak u slučajevima iz člana 28 ovog zakona (član 33 tačka 5).

Odredbom člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava propisano je da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom.

Pravna priroda osporenog akta predstavlja prethodno pitanje od kojeg zavisi postojanje procesnih pretpostavki za zasnivanje nadležnosti Ustavnog suda. U opredjeljivanju pravne prirode pojedinog akta u svakom konkretnom slučaju, polazi se od sadržine, odnosno predmeta uređivanja tog akta i njegove forme.

Osporenom Odlukom, kojom Opština Budva pristupa osnivanju preduzeća, određuje se naziv preduzeća, sjedište, osnovna djelatnost, prava, obaveze i odgovornosti osnivača, određuju organi upravljanja i rukovođenja društvom, daje ovlašćenje predsjedniku Opštine da zaključi Ugovor o osnivanju D.O.O., određuju

252

sredstva za osnivanje Društva i stavlja van snage Odluka o prenosu prava na nepokretnosti putem javnog nadmetanja br. 0101-101/1, od 16. marta 2009. godine.

Iz sadržine osporene Odluke proizilazi da se radi o aktu koji, u suštini, predstavlja izjavu volje osnivača Društva, odnosno svojevrsni obligacioni odnos koji se uspostavlja između osnivača i D.O.O., a koji se nakon registracije privrednog društva transformiše u statusni odnos. U pitanju je, dakle, pojedinačni pravni akt, sa elementima osnivačkog akta, kojim se regulišu pretpostavke za ostvarivanje određenih prava i obaveza između konkretnih subjekata. U ovom slučaju, ni davanje prethodne saglasnosti od strane Vlade Crne Gore, kao eventualnog uslova za donošenje osporene Odluke, ne mijenja karakter Odluke i ne daje joj značenje propisa podobnog za ustavno- sudsku ocjenu.

Kako, po ocjeni Ustavnog suda, osporena Odluka po svojoj sadržini, predmetu regulisanja i pravnoj prirodi predstavlja pojedinačan akt koji se odnosi na tačno određene subjekte i nema karakter drugog propisa ili opšteg akta, to nije podobna za ustavno-sudsku ocjenu, u smislu odredbe člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava.


U-II. br. 10/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 26. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

OSPORENA ODLUKA PREDSTAVLJA POJEDINAČNI PRAVNI AKT KOJI SE ODNOSI NA KONKRETNU SAGLASNOST DATU NA ODLUKU KONKRETNOG SUBJEKTA I U SUŠTINI PREDSTAVLJA KONSTITUTIVNI AKT, KOJI NEMA NORMATIVNI KARAKTER I ZNAČENJE OPŠTEG AKTA, KOJI PODLIJEŽE USTAVNO-SUDSKOJ KONTROLI.

Ustavni sud Crne Gure u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009.godine, donio je

253

R J E Š E NJE

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o davanju saglasnosti na Odluku Odbora diektora »Deponija« d.o.o. Podgorica o cijenama usluga deponovanja komunalnog otpada na deponiji »Livade« u Podgorici (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 20/07).


Dragana Bulatović, iz Podgorice, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci, navodeći da osporena Odluka nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom zbog toga što je data saglasnost na Odluku kojom se utvrđuju materijalne obaveze za građane i što nije objavljena istovremeno sa osporenom Odlukom i stupila na snagu na način propisan odredbama člana 146 Ustava Crne Gore, odnosno da se te obaveze mogu propisivati samo zakonom.

Ustavni sud je, nakon ramatranja sadržine Odluke, utvrdio da nije nadležan da ocjenjuje njenu ustavnost i zakonitost.

Osporenom Odlukom data je saglasnost na Odluku o cijenama usluga deponovanja komunalnog otpada na deponiji »Livade« u Podgorici, br. 2/07-od-158, od 7. maja 2005. godine, koju je donio Odbor direktora »Deponija« d.o.o. Podgorica, na sjednici održanoj 7. maja 2007. godine (član 1) i utvrđeno da ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u »Službenom listu Republike Crne Gore-opštinski propisi« (član 2).

Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o komunalnim djelatnostima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.12/95) propisano je da je komunalna djelatnost pored ostalog, održavanje čistoće u gradovima i drugim naseljima (član 2 tačka 5); da je održavanje čistoće u gradovima i drugim naseljima iznošenje, održavanje i deponovanje smeća iz stambenih i poslovnih prostorija, kao i uklanjanje i deponovanje smeća i drugog prirodnog i vještačkog otpada, odnosno padavina sa javnih površina i čišćenje i pranje ulica, trgova i drugih javnih površina, kao i čišćenje septičkih jama (član 3 tačka 5); da su komunalne djelatnosti djelatnosti od javnog interesa (član 5); da komunalne djelatnosti obavlja javno preduzeće za obavljanje komunalne djelatnosti, drugo preduzeće ili preduzetnik, zavisno od prirode komunalne djelatnosti i uslova i potreba jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom (član 13 stav 1); da se javni interes u drugom preduzeću i kod preduzetnika koji obavljaju komunalne djelatnosti ostvaruje u skladu sa zakonom, da se javni interes u javnom preduzeću za obavljanje komunalne djelatnosti obezbjeđuje davanjem saglasnosti na akte preduzeća kojima se utvrđuje visina naknade za izvršenje

254

komunalne usluge i da se javni interes u drugim preduzećima koja obavljaju komunalne djelatnosti obezbjeđuje davanjem saglasnosti na odredbe statuta preduzeća koje su od značaja za ostvarivanje javnog interesa i na drugi način utvrđen zakonom, odnosno odlukom o povjeravanju obavljanja komunalnih djelatnosti (član 14 stav 1 tačka 3, stav 2 tačka 3 i stav 3).

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) propisano je da opština, u skladu sa zakonom, uređuje i obezbjeđuje: uslove za obavljanje i razvoj komunalnih djelatnosti (član 32 tačka 1) i da u vršenju poslova iz svog djelokruga skupština donosi statut, odluke i druge akte i da se odlukom odlučuje o pravima i obavezama građana, osnivaju javne službe i odlučuje o drugim pitanjima, u skladu sa zakonom i statutom opštine (član 51 st.1 i 3).

Iz citirane odredbe Ustava, proizilazi da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom.

Ovom odredbom ustanovljena je nadležnost Ustavnog suda da odlučuje o ustavnosti opštih, a ne i pojedinačnih pravnih akata. Da bi jedan akt imao karakter opšteg pravnog akta ili drugog propisa, potrebno je da sadrži određene pravne elemente koji ga kao takvog određuju.

Osporena Odluka, po svom nazivu, pravnom osnovu, organu koji je donio, načinu donošenja i objavljivanja ima sve elemente opšteg pravnog akta u formalnom smislu. U materijalnom smislu osporeni akt, osim odredbe o stupanju na snagu, sadrži još jednu pravnu normu koja, po ocjeni Suda, ima karakter pojedinačne pravne norme.

Naime, odredbom člana 1 Odluke data je saglasnost na Odluku o cijenama usluga deponovanja komunalnog otpada, na deponiji »Livade« u Podgorici, koje je prethodno utvrdilo jednočlano Društvo osnovano Odlukom o osnivanju »Deponije« d.o.o. Podgorica (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 50/06), za vršenje te komunalne usluge, kao djelatnosti od javnog interesa.

Iz sadržine osporene odredbe, dakle, proizilazi da se datom saglasnošću ne utvrđuju prava i obaveze na apstraktan način za neodređeni krug subjekata, već da ona predstavlja konstitutivni, formalno-pravni elemenat zakonitosti opšteg akta, odnosno akt kojim je Skupština Glavnog grada, u skladu sa Zakonom o komunalnim djelatnostima, dala saglasnost na cijene komunalnih usluga koje plaćaju neposredni korisnici, prethodno utvrđene od strane pravnog subjekta, koji vrši komunalnu uslugu.

Polazeći od navedenog, Ustavni sud je ocijenio, da je osporena Odluka pojedinačni pravni akt koji se odnosi na konkretnu saglasnost, datu na odluku konkretnog subjekta i, u suštini, predstavlja konstitutivni akt, koji nema normativni karakter i značenje opšteg akta koji podliježe ustavno-sudskoj kontroli.

255

S obzirom da osporena Odluka nema karakter opšteg pravnog akta i da je pitanje nadležnosti prethodno pitanje, o kojem Sud odlučuje, to ne postoje procesne pretpostavke za ocjenu navoda iz inicijative, kojima se posredno ukazuje na neustavnost, odnosno nezakonitost akta koji je predmet davanja saglasnosti u osporenoj Odluci.

Stoga je Ustavni sud utvrdio da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se data inicijativa odbaci.

U-II broj 16/09 USTAVNI SUD CRNE GORE8.oktobar 2009.godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r

***

KONKURS PO SVOJOJ SADRŽINI I PRAVNOJ PRIRODI NIJE OPŠTI AKT, VEĆ AKT TEHNIČKOG KARAKTERA, KOJI SE ODNOSI NA TAČNO ODREĐENE SUBJEKTE-PRAVNA LICA, ZBOG ČEGA USTAVNI SUD NIJE NADLEŽAN DA CIJENI NJEGOVU USTAVNOST I ZAKONITOST.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije –Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 68/08), na sjednici od 10. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Konkursa za davanje šuma na korišćenje u sjevernom šumskom području, br. 3679, od 15. septembra 2009. godine, koji je raspisala Uprava za šume.


256

Safet Kurtagić, vlasnik SZR firme »Molika Komerc« Rožaje, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Konkursa, označenog u izreci, navodeći da je Konkurs otvoren za sva pravna lica; da je registrovan kao preduzetnik za obavljanje samostalne zanatske gater radnje, tipa kružna pila-cirkular, radi rezanja građe i proizvoda od drveta i uzgoj i iskorišćavanje šuma i da je Konkursom uskraćeno pravo učešća onima koji su registrovani za obavljanje djelatnosti proizvodnje rezane građe koji obavljaju stalnu tu djelatnost, kao i registraciju uzgoj i iskorišćavanje šuma; da je time povrijeđeno pravo na obavljanje privredne djelatnosti i da je Konkurs trebao da bude otvoren samo za lica koja su registrovana za obavljanje djelatnosti proizvodnje rezane građe.

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative i osporenog akta, ocijenio da su

ispunjeni uslovi za njeno odbacivanje.

Osporenim Konkursom uređuje se predmet konkursa, svrha ugovora za korišćenje šuma, učesnici i način dostavljanja ponuda za konkurs.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 68/08) pripisano je da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak, kad utvrdi da nije nadležan za odlučivanje (član 28 tačka 1) i da Ustavni sud rješenjem odbacuje predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu i drugi podnesak u slučajevima iz člana 28 ovog zakona (član 33 tačka 5).

Zakonom o sudovima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 5/02, 49/04 i 22/08) propisano je da Upravni sud odlučuje o upravnom sporu o zakonitosti upravnih akata, kao i zakonitosti drugih pojedinačnih akata, kada je to zakonom određeno(član 24 stav 1 tačka 1).

Ustavni sud je utvrdio da osporeni Konkurs, po svojoj sadržini i pravnoj prirodi, nije opšti akt, već akt tehničkog karaktera, koji se odnosi na tačno određene subjekte -pravna lica koja ispunjavaju uslove za obavljanje djelatnosti šumarstva, koji raspisuje nadležni organ uprave, po zakonom propisanom postupku.Polazeći od toga, a saglasno odredbi člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava, Ustavni sud je utvrdio da nije nadležan da ocjenjuje njegovu ustavnost i zakonitost.

Takođe, Sud nije nadležan da ocjenjuje ni postupak sprovođenja Konkursa, odnosno zakonitost postupka, jer je to u nadležnosti redovnog suda.

257


U-II br. 23/09 USTAVNI SUD CRNE GORE10. decembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

đ) Nepostojeća norma

***

PREDMET OCJENE USTAVNOG SUDA NE MOŽE BITI ONO ŠTO NORMA NE SADRŽI, ODNOSNO NEPOSTOJEĆA NORMA.

PORED TOGA, USTAVNI SUD NIJE NADLEŽAN DA OCJENJUJE OPRAVDANOST I CJELISHODNOST RJEŠENJA KOJA TA NORMA UREĐUJE, PA NI ŠTO BI NORMA TREBALA DA SADRŽI.

258

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Fetija Međedović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 7 stav 5 Kućnog reda, SU.I. br. 301/2008, od 23. juna 2008. godine, koji je donio predsjednik Vrhovnog suda Crne Gore.


Advokatska komora Crne Gore je, preko svog predsjednika Dejana P. Vujanovića, advokata, iz Podgorice podnijela inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 7 stav 5 Kućnog reda, označenog u dispozitivu.

U inicijativi se navodi: da se zabranom korišćenja službenog ulaza advokatima manifestuje diskriminatorski odnos koji se vrši na osnovu opšteg pravnog akta, koji se javno objavljuje; da se Advokatska komora tim povodom obraćala donosiocu akta sa zahtjevom da se osporena odredba izmjeni; da advokatura kao neodvojivi dio pravosuđa mora imati ravnopravan status sa ostalim činiocima pravosuđa; da je neprimjereno da advokati u zgradu suda ulaze sa okrivljenim licima, rodbinom i prijateljima okrivljenih i oštećenih i da je, stoga, osporena odredba suprotna odredbi člana 8 stav 1 Ustava Crne Gore.

U odgovoru donosioca osporenog akta se ističe: da je predsjednik Vrhovnog suda Crne Gore Kućnim redom propisao unutrašnji red u zgradi Vrhovnog, Apelacionog, Upravnog i Višeg suda, mjere održavanja reda i bezbjednosti u zgradi i prostoru oko zgrade, koji se koristi za potrebe sudova; da je odredbom člana 7 propisan način korišćenja ulaza u zgradi; da se u zgradu sudova ulazi na glavni ulaz, iz Njegoševe ulice, gdje su instalirani tehnički uređaji za detekciju u cilju kontrolisanja svih lica koja ulaze u zgradu radi bezbjednog boravka u zgradi; da je, iz tog razloga, za predsjednike sudova, sudije i tužioce koji postupaju u predmetima, kao službeni, određen ulaz iz pravca Karađorđeve ulice i da time nije povrijeđeno ustavno pravo na jednakost.

Osporenom odredbom Kućnog reda propisano je da pravo korišćenja službenog ulaza iz Karađorđeve ulice imaju predsjednici sudova, sudije i tužioci koji postupaju u predmetima pred sudovima.

259

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative, utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje po inicijativi.

Ustavom Crne Gore propisano je da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom ( član 149 stav 1 tačka 2).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak, kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje (član 28 tačka 6 Zakona).

Osporeni Kućni red donio je predsjednik Vrhovnog suda na osnovu ovlašćenja sadržanog u odredbi člana 94 stav 1 Sudskog poslovnika, kojom je propisano da, ako je u istoj zgradi smješteno više sudova, kućni red propisuje predsjednik višeg suda.

Ustavni sud je utvrdio da inicijativa ne sadrži razloge za ocjenu ustavnost i zakonitosti osporene odredbe Kućnog reda, već se njome traži optimalno rješenje u pogledu pristupa zgradi sudova, da se osim subjektima određenih osporenom odredbom, kroz izmjenu i dopunu te odredbe, dozvoli pravo ulaza na službeni ulaz iz Karađorđeve ulice i advokatima. Podnijetim podneskom se, u suštini, inicira dopuna odredbe koja se osporava, odnosno osporena je ustavnost i zakonitost pravne situacije koja nije propisana.

Ustavni sud, saglasno odredbama člana 149 Ustava Crne Gore, ocjenjuje saglasnost zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i saglasnost drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom, dakle, ocjenjuje saglasnost postojećih pravnih normi, sadržanih u tim aktima. Stoga, predmet ocjene Ustavnog suda ne može biti ono što pravna norma ne sadrži, odnosno nepostojeća pravna norma.

Takođe, Ustavni sud nije nadležan da ocjenjuje opravdanost i cjelishodnost rješenja koja ta norma uređuje, pa ni to što bi norma trebala da sadrži.


U. br. 122/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 16. april 2009. godine PREDSJEDNIK,

260

P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

e) Primjena propisa

***

USTAVNI SUD, U SMISLU ODREDBE ČLANA 149 USTAVA, NIJE NADLEŽAN DA ODLUČUJE PO INICIJATIVI KOJOM SE TRAŽI OCJENA USTAVNOSTI PRIMJENE PROPISA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 2. jula 2009 godine, donio je

R J E Š E NJ E

261

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 30 Zakona o Prijestonici (»Službeni list Crne Gore«, br. 47/08).


Nevladina organizacija »Cetinje je Evropa«, koju zastupa Radovan Džaković, iz Cetinja, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 30 Zakona, označenog u izreci, jer se ne primjenjuje, zbog čega se građani dovode u zabludu.

Osporenim odredbama Zakona propisano je da će Skupština i Vlada, u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, odrediti koje javne, naučne i kulturne ustanove, državni organi, ministarstva i drugi organi uprave imaju sjedište u Prijestonici i da će Skupština i Vlada, u saradnji sa organima Prijestonice, u roku od jedne godine od dana donošenja odluke iz stava 1 ovog člana, obezbijediti uslove za rad državnih organa, ustanova, ministarstava i drugih organa uprave koji imaju sjedište u Prijestonici.

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Vlada izvršava zakone, druge propise i opšte akte (član 100 tačka 2); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima (član 149 stav 1 tačka 1).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad utvrdi da nije nadležan za odlučivanje (član 28 tačka 1) i da Ustavni sud odbacuje predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu i drugi podnesak u slučajevima iz člana 28 ovog zakona (član 33 tačka 5).

Polazeći od predmetne inicijative, njene sadržine i razloga osporavanja, Ustavni sud je utvrdio, da podnosilac inicijative predlaže ocjenu ustavnosti primjene odredbe člana 30 Zakona.

Nadležnost Ustavnog suda Crne Gore utvrđena je odredbama člana 149 Ustava. Prema odredbama člana 149 stav 1 tač. 1 i 2 Ustava, Ustavni sud odlučuje o saglasnosti

262

zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom.

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da Ustavni sud nije nadležan da odlučuje po inicijativama kojima se traži ocjena ustavnosti primjene propisa, jer je izvršavanje zakona i njihovo praćenje u nadležnosti Vlade Crne Gore, odnosno organa državne uprave.

Kako u mjerodavnim odredbama člana 149 Ustava nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu saglasnosti zakona sa Ustavom na osnovu inicijative kojom se osporava primjena zakona ili pojedinih njegovih odredaba u postupcima pred sudovima i drugim državnim organima, organima lokalne samouprave ili pravnog lica koji vrši javna ovlašćenja, Ustavni sud je ocijenio da podnijetu inicijativu treba odbaciti, zbog nenadležnosti.


U. br. 125/ 09 USTAVNI SUD CRNE GORE 2. jul 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

ž) Norma ranije ocjenjivana

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI INICIJATIVU ZA OCJENU OPŠTE NORME, KAD UTVRDI DA JE VEĆ ODLUČIVAO O ISTOJ STVARI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 25. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 205 stav 3 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 54/03, 39/04, 79/04, 47/07 i »Službeni list Crne Gore«, br. 79/08).

263


Nikola Kovačević, iz Nikšića, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 205 stav 3 Zakona, označenog u dispozitivu, navodeći da citirana odredba dovodi u nejednak i neravnopravan položaj udovice, koje su pravo na porodičnu penziju ostvarile na identičan način, u isto vrijeme i po istom osnovu, po propisima koji su se primjenjivali do 31. decembra 2003. godine. Prema odredbama ovog člana udovice koje su imale pravo na porodičnu penziju, koju su koristile po osnovu obavljanja roditeljske dužnosti prema djeci, a koje je prestalo prije 31. decembra 2003. godine, imaju pravo na porodičnu penziju, dok udovice kojima pravo na porodičnu penziju nije prestalo do 31. decembra 2003. godine, to pravo nemaju, ako nijesu navršile godine života propisane članom 207 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Zakona, utvrdio da su se stekli uslovi da se inicijativa odbaci.

Odredbom člana 205 stav 3 propisano je da se odredba stava 1 ovog člana odnosi i na udovicu koja je po osnovu obavljanja roditeljske dužnosti prema djeci, stekla pravo na porodičnu penziju po propisima koji su se primjenjivali do 31. decembra 2003. godine, a kojoj je pravo na porodičnu penziju prestalo prije početka primjene ovog zakona, ako je na dan kada joj je prestalo pravo imala navršenih 40 godina života.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uredjuju: način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 tačka 1); da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrdjenih medjunarodnih sporazuma, da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17); da svako ima pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda (član 19); da je socijalno osiguranje zaposlenih obavezno i da država obezbjedjuje materijalnu sigurnost licu koje je nesposobno za rad i nema sredstava za život (član 67); da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145) i da Ustavni sud odlučuje, o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrdjenim i objavljenim medjunarodnim ugovorima (član 149 tačka 1).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad utvrdi da je već odlučivao o istoj stvari (član 28 tačka 4).

U konkretnom slučaju Ustavni sud je utvrdio da je u predmetu U.br. 71/08, od 12. februara 2009. godine, već ocjenjivao ustavnost osporene odredbe Zakona i tom

264

prilikom ocijenio da odredbe člana 205 Zakona nijesu nesaglasne sa Ustavom. Naime, Ustavni sud je ocijenio da je zakonodavac, polazeći od ovlašćenja propisanih Ustavom uredio sistem penzijskog i invalidskog osiguranja, prava i obaveze po tom osnovu, uslove i način ostvarivanja prava, sistem finansiranja i druga pitanja od značaja za uredjenje ove oblasti. Zakonom je, u poglavlju prelazne i završne odredbe, kojima se, po pravilu, reguliše način prelaska sa postojeće na nove pravne norme, uređeno ostvarivanje prava na porodičnu penziju. U konkretnom slučaju zakonodavac je osporenom odredbom Zakona uredio uslove za ostvarivanje prava na porodičnu penziju udovice koja to pravo nije ostvarila prije početka primjene novog zakona, tj. do 1. januara 2004. godine. Ovakvim propisivanjem se ovoj kategoriji korisnika utvrđuju uslovi za ostvarivanje porodične penzije, što je u domenu zakonodavne politike koja nije u nadležnosti Ustavnog suda. Pri tome, ne povređuje se ustavno načelo jednakosti građana pred zakonom, na što se inicijativom ukazuje, jer se ostvarivanje prava utvrdjenog osporenom odredbom Zakona, odnosi jednako na sve gradjane koji se nalaze u toj pravnoj situaciji.

Ustavni sud, saglasno odredbi člana 149 Ustava Crne Gore, nije nadležan da ocjenjuje cjelishodnost osporenog normativnog rješenja, kao i njegovu primjenu.

Kako je Ustavni sud već odlučivao o ustavnosti odredbe člana 205 stav 3 Zakona, a radi se o istom aktu, istoj pravnoj normi, to su ispunjeni uslovi da se inicijativa odbaci.


U.br. 77/08 USTAVNI SUD CRNE GORE25. marta 2008. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI INICIJATIVU ZA OCJENU USTAVNOSTI OPŠTE NORME, KOJU JE RANIJE OCJENJIVAO I NIJE PRIHVATIO INICIJATIVU, AKO UTVRDI DA NEMA RAZLOGA ZA PROMJENU STAVA SUDA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije –Zoran Smolović, Miodrag Latković, Đole Sekulović, Fetija Međedović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 4 Zakona

265

o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 2. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 9 stav 5 Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o insolventnosti privrednih društava (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 2/07).


Advokat Vlado M. Bjeković, iz Podgorice, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 9 stav 5 Zakona, navedenog u izreci, ističući da je tim članom izmijenjen član 21 Zakona i utvrđena visina konačne naknade za rad stečajnog upravnika do 25.000,00€; da mnogi stečajevi traju neuobičajeno dugo, da i kada stečajni upravnik bude namiren, on i dalje obavlja poslove bez naknade; da o vremenskom trajanju stečaja ne odlučuje stečajni upravnik, već stečajni sudija, odnosno stečajno vijeće; da se na taj način ograničava zarada stečajnog upravnika, što nije predviđeno bilo kojim drugim zakonom i da sa tih razloga odredba Zakona nije ni pravična ni ustavna.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene odredbe Zakona, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se inicijativa odbaci.

Osporenom odredbom člana 9 stav 5 Zakona, kojom se mijenja član 21 osnovnog teksta Zakona o insolventnosti privrednih društava, propisano je da v isina konačne naknade za rad stečajnog upravnika, u slučaju kada se ne sprovodi lična uprava u stečaju ili reorganizaciji iz stava 4 ovog člana može da iznosi najviše 25.000 €.

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak, kada utvrdi da je već odlučivano o istoj pravnoj stvari.

Ustavni sud je utvrdio da je u predmetu U br. 155/08, od 12. marta 2009 godine, već ocjenjivao ustavnost osporene odredbe Zakona i donio rješenje o neprihvatanju inicijative za ocjenu njene ustavnosti.

Ustavni sud je tada ocijenio da sam naziv Zakona upućuje da je osnovni i opšti razlog uvođenja stečaja insolventnost, odnosno nesposobnost za plaćanje i da će se u zavisnosti od vrijednosti imovinske mase, utvrditi i naknada stečajnog upravnika,

266

odnosno iznos visine konačne naknade. Ovo rješenje sadržano u osporenoj odredbi Zakona predstavlja normativnu razradu odredbe člana 21 stav 3 Zakona, kojom je utvrđeno da visinu naknade za rad stečajnog upravnika određuje sud na osnovu obima i složenosti poslova, ukupnog rada stečajnog upravnika, njegovog doprinosa efikasnom sprovođenju stečajnog postupka i vrijednosti novčane stečajne mase. Zakonodavac je stavom 5 člana 9 Zakona limitirao visinu naknade za rad stečajnog upravnika tako da iznosi najviše 25.000,00€, a izuzetno od stava 5 ovog člana, saglasno stavu 6, sud može, posebnim rješenjem, u slučajevima izuzetne složenosti, velikog obima poslova i vremena trajanja stečajnog postupka, uvećati naknadu iz stava 5 ovog člana. Ovakvim propisivanjem, po ocjeni Ustavnog suda, zakonodavac nije povrijedio princip iz člana 64 Ustava, kojim se jamči pravo zaposlenih na odgovarajuću zaradu.

Polazeći od činjenice da se radi o istom pravnom aktu, istoj pravnoj normi, Ustavni sud je ocijenio da nema razloga za promjenu zauzetog stava i da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se inicijativa odbaci.



***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI INICIJATIVU ZA OCJENU USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI OPŠTE NORME KOJU JE RANIJE OCJENJIVAO I NIJE PRIHVATIO INICIJATIVU, AKO UTVRDI DA NEMA RAZLOGA ZA PROMJENU STAVA SUDA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Fetija Međedović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 4 i člana 33 tač. 3 i 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

267

ODBACUJU SE inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 3 Odluke o obrazovanju Komisije za povraćaj oduzetih imovinskih prava (»Službeni list Republike Crne Gore - opštinski propisi«, br. 38/04), koju je donijela Skupština opštine Ulcinj.

ODBACUJU SE zahtjevi za obustavu izvršenja pojedinačnih akata donijetih na osnovu iste odluke.


Rejzi Maksud i Radomir Pajović, iz Ulcinja, podnijeli su inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 3 Odluke, označene u dispozitivu.

U inicijativama se navodi da osporena odredba Odluke kojom je propisano njeno stupanje na snagu »danom donošenja«, nije saglasna sa odredbama čl. 145, 146 i 147 Ustava, kojima se propisuje objavljivanje i stupanje na snagu zakona i drugih propisa i proklamuje načelo saglasnosti pravnih propisa; predlažu da Ustavni sud naredi Komisiji za povraćaj i obeštećenje Bar, da ne odlučuje o zahtjevima podnijetim nakon 9. aprila 2006. godine i Vladi Crne Gore - Komisiji za povraćaj i obeštećenje, da ne odlučuje o žalbama na zaključke Komisije, kojima se predmeti nakon 9. aprila 2006. godine odbacuju kao neblagovremeni, do donošenja odluke Ustavnog suda.

Ustavni sud, je nakon razmatranja inicijativa, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se inicijativa odbaci.

Osporenom odredbom propisano je da odluka stupa na snagu danom donošenja, a da će se objaviti u »Službenom listu Republike Crne Gore - opštinski propisi«.

Ustavom Crne Gore propisano je: da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145), da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2) i da u toku postupka, Ustavni sud može narediti da se obustavi izvršenje pojedinačnog akta ili radnje koji su preduzeti na osnovu zakona, drugog propisa ili opšteg akta čija se ustavnost ili zakonitost ocjenjuje, ako bi njihovim izvršenjem mogle nastupiti neotklonjive štetne posljedice (član 150 stav 4).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad utvrdi da je već odlučivao o istoj stvari (član 28 tačka 4) i da Ustavni sud u toku postupka može narediti da se obustavi izvršenje pojedinačnog akta ili radnje do donošenja konačne odluke, na zahtjev

268

podnosioca predloga, odnosno inicijative ukoliko podnosilac predloga, odnosno inicijative učini izvjesnim nastupanje neotklonjivih štetnih posljedica (član 43).

Iz citirane odredbe Zakona proizilazi da će Ustavni sud odbaciti inicijativu kad utvrdi da je već odlučivao o istoj stvari. U konkretnom slučaju Sud je utvrdio da je na sjednici od 27. novembra 2008. godine, u predmetu U. br. 113/08 i 129/08 razmatrana osnovanost podneska kojim se predlagalo pokretanje postupka radi ocjene ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 3 Odluke o obrazovanju Komisije za povraćaj oduzetih imovinskih prava (»Službeni list Republike Crne Gore - opštinski propisi«, br. 38/04), koju je donijela Skupština opštine Ulcinj. Tim povodom, Sud je donio rješenje kojim se odbacuje inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 3 Odluke, jer je utvrdio da se ne radi o pitanju iz njegove nadležnosti. Naime, ocjenjujući pravnu prirodu osporenog akta, Sud je našao da se radi o pojedinačnom, a ne o opštem pravnom aktu, pa su se u smislu odredbe člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava, a u vezi sa članom 28 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, stekli uslovi za odbacivanje inicijative.

Kako je Ustavni sud već odlučivao o istoj pravnoj stvari, a radi se o istim normativnim okolnostima i nema novih razloga i dokaza za promjenu stava Suda, to su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 4 Zakona, da se podnijete inicijative odbace.

S obzirom da su iz iznijetih razloga inicijative odbačene, to ne postoje procesne pretpostavke da Sud, u skladu sa odredbom člana 150 stav 4 Ustava Crne Gore, a u vezi sa odredbom člana 43 Zakona, naredi obustavu izvršenja pojedinačnih akata koji su donijeti u primjeni ove odluke.


U. br. 159/08 i 169/08 USTAVNI SUD CRNE GORE12. februar 2009. godine PREDSJEDNIK,


269

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI PREDLOG, INICIJATIVU, USTAVNU ŽALBU, ODNOSNO DRUGI PODNESAK KOJIM SE POKREĆE POSTUPAK, KAD UTVRDI DA JE VEĆ ODLUČIVAO O ISTOJ STVARI

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 26. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 3 Odluke o obrazovanju Komisije o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju (»Službeni list Republike Crne Gore – opštinski propisi«, br. 38/04), koju je donijela Skupština opštine Ulcinj.


Šaban Leši, iz Ulcinja, podnio je inicijativu, kojom se u suštini osporava odredba člana 3 Odluke, navedene u izreci, jer je suprotno ustavnom određenju o objavljivanju i stupanju na snagu propisa, istom propisano da odluka stupa na snagu danom donošenja, zbog čega je podnosilac bio onemogućen da se blagovremeno upozna i postupi u skladu sa donijetom Odlukom, i s tim u vezi ostvari svoja prava pred nadležnom Komisijom.

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative i sadržine osporene Odluke, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se inicijativa odbaci.

Odlukom, čija se odredba osporava, utvrdjeno je da se obrazuje Komisija o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju od pet članova; da članovi Komisije imaju položaj službenih lica i ovlašćeni su za vodjenje postupka i obavljanje drugih radnji u postupku, a odredbom člana 3 da Odluka stupa na snagu danom donošenja i da će se objaviti u »Službenom listu Republike Crne Gore – opštinski propisi«.

Ustavom Crne Gore propisano je: da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145), i da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tačka 2).

270

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«,br. 64/08) propisano je da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad utvrdi da je već odlučivao o istoj stvari (član 28 tačka 4) .

U konkretnom slučaju Sud je utvrdio da je na sjednici od 27. novembra 2008. godine, u predmetu U. br. 113/08 i 129/08 razmatrana osnovanost podneska kojim se predlagalo pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 3 Odluke o obrazovanju Komisije za povraćaj oduzetih imovinskih prava i obeštećenju (»Službeni list Republike Crne Gore - opštinski propisi«, br. 38/04), koju je donijela Skupština opštine Ulcinj. Tim povodom, Sud je donio rješenje kojim se odbacuje podnijeta inicijativa, jer je utvrdio da se ne radi o pitanju iz njegove nadležnosti. Naime, ocjenjujući pravnu prirodu osporenog akta, Sud je utvrdio da se radi o pojedinačnom, a ne o opštem pravnom aktu, pa su se u smislu odredbe člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava, a u vezi sa članom 28 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu, stekli uslovi za odbacivanje inicijative.

Kako je Ustavni sud već odlučivao o istoj pravnoj stvari, a radi se o istim normativnim okolnostima i nema novih razloga i dokaza, to je Ustavni sud utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 4 Zakona, da se podnijeta inicijativa odbaci.


U-II br. 25/09 USTAVNI SUD CRNE GORE26. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI PODNIJETU INICIJATIVU AKO UTVRDI DA JE VEĆ ODLUČIVAO O USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI ISTOG PRAVNOG AKTA I UKOLIKO OCIJENI DA NEMA RAZLOGA ZA PROMJENU ZAUZETOG STAVA.

271

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 22. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o donošenju Detaljnog urbanističkog plana »Budva - Centar« (»Službeni list Crne Gore- opštinski propisi«, br. 32/08), koju je donijela Skupština opštine Budva.


Ilija Franović, iz Budve, kojeg zastupa Irena Polović, advokat, iz Budve, podnio je inicijativu i dopunu inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci, u dijelu koji se odnosi na planirani indeks zauzetosti parcele i izgrađenosti kat. parcele 2351 KO Budva, urbanistička parcela 5.16 Blok 5B. Predmetni plan, po mišljenju podnosioca inicijative, u suprotnosti je sa Generalnim urbanističkim planom priobalnog pojasa opštine Budva za sektor Budva-Bečići, u dijelu koji se odnosi na planirani indeks gustine stanovanja i indeks izgrađenosti na navedenoj parceli. Ovakvim planiranjem indeksa izgrađenosti i zauzetosti na parceli narušava se ambijentalna cjelina naselja Gospoština, koje je planirano kao naselje srednje gustine stanovanja, a posebno da se time ugrožavaju uslovi stanovanja podnosioca inicijative, čija se porodična stambena zgrada nalazi naspram predmetne parcele i na taj način ugrožava se pravo na mirno uživanje propisano Konvencijom. Pored toga, inicijativom se predlaže da Ustavni sud do donošenja konačne odluke obustavi izvršenje predmetnog plana koji se odnosi na izdavanje rješenja o izgradnji objekta planiranog na kat. parceli 2351 KO Budva.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporene Odluke, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se inicijativa odbaci.

Osporenom Odlukom donijet je Detaljni urbanistički plan »Budva – Centar«, koji se sastoji iz tekstualnog dijela i grafičkih priloga postojećeg i planiranog stanja odredjena je teritorija obuhvaćena Detaljnim urbanističkim planom; iznos potrebnih finansijskih sredstava za izradu Detaljnog urbanističkog plana, vrijeme za koje se plan donosi i organi nadležni za sprovodjenje Plana.

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu,

272

odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak, kada utvrdi da je već odlučivano o istoj pravnoj stvari (član 28 tačka 4).

Ustavni sud je provjerom ustavnosudske prakse utvrdio da je u predmetu U br. 163/08 i 168/08, od 18. juna 2009. godine, već ocjenjivao ustavnost i zakonitost osporene Odluke i donio rješenje o neprihvatanju inicijative za ocjenu njene ustavnosti i zakonitosti. Naime, Ustavni sud je, pored ostalog, ocijenio da je odredbom člana 163 stav 1 Zakona utvrđeno prelazno rješenje prema kojem će se izrada i donošenje planskog dokumenta započeto prije stupanja na snagu ovog zakona nastaviti po propisima koji su bili na snazi u vrijeme donošenja odluke o izradi planskog dokumenta, odnosno u skladu sa ovim zakonom. Na osnovu pribavljene dokumentacije Sud je utvrdio da se izradi osporenog Plana pristupilo na osnovu Odluke o izradi Detaljnog urbanističkog plana »Budva – Centar«, koju je donio predsjednik Opštine Budva, u skladu sa Programom jednogodišnjeg planiranja i uredjenja prostora 2005 - 2006. godine (»Službeni list Opštine Budva«, br. 9/05); da je u skladu sa Zakonom utvrdjen i programski zadatak i kao obradjivač plana angažovana »Lego company« d.o.o. Nikšić, koja je izradu plana ustupila Arhitektonskom fakultetu Univerziteta Beograd, koji je krajnji obradjivač plana; da je Rješenjem br. 001-3356/3, od 12. decembra 2007. godine, imenovana Komisija za stručnu ocjenu plana (Recenziona komisija) i da su pribavljena mišljenja nadležnih organa u oblasti elektroenergetike, elektrokumunikacija i radio difuzije; da je sačinjen Nacrt DUP-a koji je dostavljen Recenzionoj komisiji koja je predložila njegovo usvajanje; da je predsjednik Opštine Zaključkom br. 001-82/1, od 17. januara 2008. godine, utvrdio Nacrt Detaljnog urbanističkog plana i stavio ga na javnu raspravu u trajanju od 15 dana; da je Recenziona komisija aktom br. 011-896/1, od 19. juna 2008. godine, dala stručnu ocjenu primjedbi, sugestija, mišljenja, zahtjeva sa javne rasprave i obavezala obradjivača plana da u Nacrt Detaljnog urbanističkog plana ugradi predloge i mišljenja iz Izvještaja; da je obradjivač plana postupio po nalozima Recenzione komisije, nakon čega je predsjednik Opštine, Odlukom br. 001-1823/1, od 20. juna 2008. godine, utvrdio Predlog osporenog Detaljnog urbanističkog plana i dostavio ga Ministarstvu za ekonomski razvoj radi ocjene usaglašenosti predloga sa planskim dokumentom širih teritorijalnih cjelina; da je Ministarstvo za ekonomski razvoj, aktom br. 1101-5747/1, od 9. jula 2008. godine utvrdilo da Predlog planskog dokumenta nije uskladjen sa planom višeg reda (GUP - om) u pogledu namjene prostora i konstatovalo tehničke nedostatke koje treba otkloniti; da je obradjivač plana saglasno mišljenju Ministarstva izvršio korekciju planskog dokumenta i o tome aktom br. 011-2293/1, od 4. avgusta, izvijestilo taj organ; da je Ministarstvo ponovo ukazalo na nedostatke Predloga plana koji su otklonjeni, nakon čega je Ministarstvo ocijenilo da je korigovani Predlog plana usaglašen sa planovima višeg reda i aktom br. 1101-6853/2, od 26. septembra 2008. godine, dalo saglasnost za njegovo donošenje i da je Skupština opštine Budva na sjednici od 21. oktobra 2008. godine, donijela Odluku o donošenju Detaljnog urbanističkog plana »Budva – Centar«.

273

Ustavni sud u rješenju je konstatovao da je, polazeći od izloženog činjeničnog stanja i odredaba Zakona o planiranju i uredjenju prostora, ocijenio da je osporenu Odluku donio nadležni organ, na osnovu i u granicama zakonskih ovlašćenja i po postupku koji je propisan za donošenje prostornih i urbanističkih planova, da je plan usaglašen sa planovima višeg reda i da Odluka sadrži sve elemente propisane odredbom člana 50 Zakona. Sud, saglasno odredbama člana 149 Ustava, nije nadležan da cijeni sadržaj urbanističko tehničkih rješenja u pojedinim naseljima, usvojenih u planskom aktu, kao ni medjusobnu uskladjenost sadržaja tih rješenja usvojenih u različitim vrstama planskih akata, ni njihovu opravdanost, racionalnost i cjelishodnost, što se, pored ostalog, zahtjevalo inicijativama, već je stručna ocjena tih rješenja u nadležnosti drugih organa odredjenih Zakonom i vrši se u postupku donošenja urbanističkih planova.

Polazeći od činjenice da je Ustavni sud već odlučivao o ustavnosti i zakonitosti osporene Odluke i da se radi o istom pravnom aktu, Ustavni sud je ocijenio da nema razloga za promjenu zauzetog stava i da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se inicijativa odbaci.

S obzirom da je Ustavni sud odbacio inicijativu, to nema procesnih pretpostavki, da saglasno odredbi člana 150 stav 4 Ustava Crne Gore, naredi obustavu izvršenja pojedinačnih akata i radnji preduzetih na osnovu osporene Odluke.


U-II. br. 19/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 22. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI PODNIJETU INICIJATIVU AKO UTVRDI DA JE VEĆ ODLUČIVAO O USTAVNOSTI I ZAKONITOSTI ISTOG PRAVNOG AKTA I UKOLIKO OCIJENI DA NEMA RAZLOGA ZA PROMJENU ZAUZETOG STAVA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, i člana 28 tačka 4 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. novembra 2009. donio je

274

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Odluke o donošenju Detaljnog urbanističkog plana »Budva – Centar« (»Službeni list Crne Gore - opštinski propisi«, br. 32/08) u dijelu koji se odnosi na planirani stambeni objekat na kat. parceli 2351 KO Budva, urbanistička parcela 5.16. blok 5 B.


Ilija Franović, iz Budve, preko punomoćnika, Irene Polović, advokata, iz Budve, a nakon toga i lično, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci.

U inicijativi se, u suštini, ističe: da je usvojenim osporenim DUP-om na kat. parceli 2351 KO Budva, koja je po planu urbanistička parcela 5.16. blok 5 B planiran stambeni objekat P+5; da je u Nacrtu plana, koji je bio izložen na javni uvid, na predmetnoj parceli planiran stambeni objekat spratnosti P+3; da je protiv ovako planiranog stanja u Nacrtu osporenog DUP-a podnijet prigovor; da je usvojenim DUP-om omogućeno investitorima da legalizuju svoj objekat i pedvidio čak veću spratnost od one koja je bila u Nacrtu, i koja sada iznosi P+5; da investitori nijesu zvanično tražili povećanje spratnosti i da iz toga proizilazi da je uvojenim DUP-om došlo do povrede zakonskih pravila kojima se reguliše postupak donošenja urbanističkih planova; da se recenziona komisija zvanično izjasnila na sve primjedbe i predloge u svom dokumentu, koji je javno objavljen na web sajtu Opštine Budva; da su očigledno izmjene Nacrta DUP-a uradjene naknadno, posle javnog uvida nacrta DUP-a, dovodeći gradjane u zabludu i neravnopravan položaj i da iz iznijetih razloga Odluka o donošenju DUP-a »Budva- Centar«, nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i da bi mu izvršenje osporenog DUP-a, u dijelu koji se odnosi na izgradnju objekta na kat. parceli 2351 KO Budva, prouzrokovalo veliku štetu, jer bi izgradnjom navedene spratnosti njegov objekat biti u potpunosti zaklonjen i da je osporeni DUP usvojen protivno zakonskim i ustavnim odredbama jer nije usaglašen sa Prostornim planom Crne Gore do 2020 godine, kao ni sa GUP-om priobalnog pojasa Opštine Budva za sektor Budva – Bečići. Takvim postupanjem povrijedjena su mu prava garantovana Evropskom konvencijom o ljudskim pravima, i to pravo na mirno uživanje imovine – mirno stanovanje, i predlaže da Sud utvrdi da osporena odluka u dijelu koji se odnosi na planirani stambeni objekat, nije u saglasnosti sa Ustavom Crne Gore i zakonom i da Sud do donošenja konačne odluke obustavi od izvršenja osporeni DUP u dijelu koji se odnosi na izdavanje rješenja o izgradnji objekata planiranoj na kat parceli 2351 KO Budva.

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative, utvrdio da su se stekli uslovi za njeno odbacivanje.

275

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad utvrdi da je već odlučivao o istoj stvari (član 28 tačka 4).

U konkretnom slučaju, Ustavni sud je utvrdio da je u predmetu U br. 163/08 i 168/08, na sjednici od 18. juna 2009. godine i u predmetu U – II br. 19/09, na sjednici od 13. oktobra 2009. godine, već ocjenjivao ustavnost i zakonitost osporenog Detaljnog urbanističkog plana, u dijelu koji se odnosi na planirani stambeni objekat na kat. parceli 2351 KO Budva urbanistička parcela 5.16. Blok 5 B.

Naime, Ustavni sud je, izmedju ostalog, utvrdio da je osporenu Odluku donio nadležni organ na osnovu i u granicama zakonskih ovlašćenja i po postupku koji je propisan za donošenje prostornih i urbanističkih planova; da je plan usaglašen sa planovima višeg reda i da Odluka sadrži sve elemente propisane odredbom člana 50 Zakona o planiranju i uredjenju prostora. Sud je takođe, saglasno odredbama člana 149 Ustava, utvrdio da nije nadležan da cijeni sadržaj: (spratnost, gustina stanovanja) urbanističko-tehničkih rješenja u pojedinim naseljima usvojenih u planskom aktu, a stim u vezi ni medjusobnu uskladjenost sadržaja tih rješenja usvojenih u različitim vrstama planskih akata, kao ni njihovu opravdanost, racionalnost i cjelishodnost, kao i da nije nadležan da ocjenjuje primjedbe podnosilaca inicijativa koje su kao korisnici prostora iznijeli u toku izrade urbanističkog plana u fazi izrade Nacrta plana.

Polazeći od činjenice da je Ustavni sud već odlučivao o ustavnosti i zakonitosti osporene Odluke, da se radi o istom pravnom aktu, Sud je utvrdio da nema razloga za promjenu zauzetog stava i da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se podnijeta inicijativa odbaci.

S obzirom da je Ustavni sud odbacio inicijativu, to nema procesnih pretpostavki, da saglasno odredbi člana 150 stav 4 Ustava Crne Gore, naredi obustavu izvršenja pojedinačnih akata i radnji preduzetih na osnovu osporene Odluke, što se inicijativom, pored ostalog, zahtijeva.


U – II br. 18/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 12. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

276

z) Neuredan podnesak

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI PODNESAK KOJI NE SADRŽI PODATKE NEOPHODNE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE SUDA, UKOLIKO PODNOSILAC U OSTAVLJENOM ROKU NE OTKLONI NEDOSTATKE (ČLAN 38 ZAKONA O USTAVNOM SUDU).

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Fetija Međedović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3, člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. maja 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore, ustavnosti i zakonitosti Odluke o proglašenju Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore (»Službeni list Crne

277

Gore«, br. 1/07) i Odluke o skraćenju mandata Skupštine Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 4/09).


Dragić Bulatović, iz Bijelog Polja, dao je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti akata, navedenih u dispozitivu, ne navodeći razloge zbog kojih smatra da osporeni akti nijesu saglasni sa Ustavom i zakonom, već predlaže da Sud ocjeni pitanje legimiteta i legaliteta izbora, zbog neusklađenosti izbornog zakonodavstva sa Ustavom i zakonom. Dalje ističe, koji su preduslovi za uspostavljanje pravne države, šta je svrha Ustava, u čemu je značaj principa nezavisnosti sudstva, ukazuje na nužnost pravnih reformi u Crnoj Gori.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tač 1 i 2).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore («Službeni list Crne Gore« br. 64/08) propisano je: da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24); da ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu, zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad u ostavljenom roku podnosilac nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje (član 28 tačka 3) i da predlog, odnosno inicijativa za ocjenu saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima ili drugih propisa sa Ustavom i zakonom sadrži: naziv zakona, odnosno drugog propisa, oznaku odredbe, naziv i broj službenog lista u kome je objavljen, razloge na kojima se predlog, odnosno inicijativa zasniva, kao i druge podatke od značaja za ocjenu ustavnosti i zakonitosti

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se inicijativa odbaci.

Naime, u postupku prethodne provjere postojanja procesnih pretpostavki i drugih uslova za vođenje postupka i odlučivanje o podnesku, Ustavni sud je utvrdio da je isti nerazumljiv i nepotpun i da sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje Suda po njemu.

Kako podnesak ne sadrži podatke neophodne za vođenje postupka, propisane u odredbama člana 38 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore i da je isti nerazumljiv i nepotpun, dopisom Suda od 30. marta 2009. godine, od podnosioca je zatraženo da, u

278

roku od 15 dana od dana prijema dopisa, Ustavnom sudu dostavi uređen i dopunjen podnesak, na način propisan Zakonom, kojim će, pored ostalog, precizirati vrstu podneska. Podnosilac je, takođe, upozoren da će podnesak biti odbačen ukoliko u ostavljenom roku ne otkloni nedostatke koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda.

Iako je upozoren na posljedice nepostupanja, podnosilac u ostavljenom roku nije dostavio tražene podatke na osnovu kojih bi Ustavni sud, u smislu nadležnosti utvrđene članom 149 Ustava, mogao da vodi postupak i odlučuje. Stoga, Ustavni sud je utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore za odbacivanje podneska.

Na osnovu iznijetih razloga, riješeno je kao u dispozitivu. U. br. 27/09 USTAVNI SUD CRNE GORE8. maj 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI INICIJATIVU AKO PODNOSILAC U OSTAVLJENOM ROKU NIJE OTKLONIO NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO NJOJ.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Zoran Smolović, Miodrag Latković, Đole Sekulović, Fetija Međedović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti više propisa iz oblasti planiranja i uređenja prostora.


Forum prosperiteta Crne Gore, iz Podgorice, dao je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti više propisa iz oblasti planiranja i uređenja prostora. Inicijativom se predlaže ukidanje odredaba čl. 326a i 326b Zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika, odredbe člana 75 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata i dopunu i preciziranje više odredaba Zakona o uređenju prostora i izgradnju objekata.

279

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine inicijative, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se inicijativa odbaci.

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu da će se zatražiti od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25) i da predlog, odnosno inicijativa za ocjenu saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima ili drugih propisa sa Ustavom i zakonom sadrži: naziv zakona, odnosno drugog propisa, oznaku odredbe, naziv i broj službenog lista u kojem je objavljen, razloge na kojima se predlog, odnosno inicijativa zasniva, kao i druge podatke od značaja za ocjenu ustavnosti i zakonitosti član (38 stav 1) i da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka odlučivanje (član 28 tačka 6).

Iz Zakona o Ustavnom sudu proizilazi, da podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak mora biti razumljiv, potpun i da sadrži podatke koji omogućavaju postupanje po njemu, a naročito: naziv zakona, odnosno drugog propisa, oznaku odredbe, naziv i broj službenog lista u kome je objavljen, razloge na kojima se predlog, odnosno inicijativa zasniva, kao i druge podatke od značaja za ocjenu ustavnosti i zakonitosti.

U prethodnom postupku ispitivanja ispunjenosti procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, Ustavni sud je utvrdio da inicijativa ne sadrži potrebne podatke iz člana 38 Zakona, a naročito da nijesu dati ustavno-pravni razlozi na kojima se inicijativa zasniva, kao ni drugi podaci od značaja za ocjenu ustavnosti.

Ustavni sud je dopisom, od 06. oktobra 2008. godine, obavijestio podnosioca inicijative o nedostacima koji onemogućavaju postupanje Suda po inicijativi i zatražio da u roku od 15 dana od dana prijema dopisa, istu uredi i dopuni.

Podneskom, od 29. oktobra 2008. godine, inicijativa je dopunjena na način da je predloženo ukidanje i dopuna pojedinih odredaba Krivičnog zakonika i Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata. Pri tome, u inicijativi se ne navode odredbe Ustava u odnosu na koju se traži ocjena saglasnosti navedenih propisa, kao ni ustavno-pravni razlozi na kojima se inicijativa zasniva.

Kako podnosilac inicijative nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje po istoj, Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, da se inicijativa odbaci, jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

280



***USTAVNI SUD ĆE ODBACITI INICIJATIVU AKO PODNOSILAC U OSTAVLJENOM ROKU NIJE OTKLONIO NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO NJOJ.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o izmjenama i dopunama Detaljnog urbanističkog plana »Novi Grad 1 i 2« Podgorica, (»Službeni list Republike Crne Gore - opštinski propisi«, br. 16/06), koju je donijela Skupština opštine Podgorica, na sjednici održanoj dana 3. maja 2006. godine.


Ljiljana Radević, iz Podgorice, podnijela je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke označene u izreci, navodeći da je rekonstrukcija ulice Ivana Vujoševića suprotna članu 23 Ustava Crne Gore, članu 16 Zakona o obligacionim odnosima SFRJ, koji je bio na snazi u vrijeme donošenja opštih akata i članu 9 Zakona o obligacionim odnosima Crne Gore, da izaziva devastaciju životne sredine usljed približavanja kola objektima, da izduvni štetni gasovi smanjuju kiseonik, a da sječa stabala drastično smanjuje zaštitu od tropskih vrućina, čime se uništavaju ambijentalne vrijednosti i da izgradnja lokacije garaže pored dječejeg vrtića JU »Ljubica Popović« stvara koncentraciju kola, odnosno izduvnih gasova na malom prostoru, što predstavlja dodatnu opasnost za dječji imunitet.

281

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine inicijative, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, za njeno odbacivanje.

Osporenom Odlukom izvršena je izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana »Novi Grad 1 i 2« Podgorica,.

Iz odredaba čl. 25 i 38 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore proizilazi da ukoliko je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak mora biti razumljiv, potpun i da sadrži neophodne podatke koji onemogućavaju postupanje po njemu a naročito: naziv zakona, odnosno drugog propisa, oznaku odredbe, naziv i broj službenog lista u kome je objavljen, razloge na kojima se predlog, odnosno inicijativa zasniva, kao i druge podatke od značaja za ocjenu ustavnosti i zakonitosti.

U prethodnom postupku ispitivanja ispunjenosti procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, utvrđeno je da inicijativa ne sadrži neophodne podatke iz člana 38 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, a naročito da nije navedena konkretna odredba za koju se traži ocjena ustavnosti i zakonitosti, da nijesu dati ustavno-pravni razlozi na kojima se inicijativa zasniva, kao i drugi podci od značaja za vođenje postupka i odlučivanje.

Ustavni sud je dopisom, od 23. marta 2009. godine, obavijestio podnosioca inicijative o nedostacima koji onemogućvaju postupanje Suda i zatražio da u roku od 15 dana od dana prijema dopisa, dostavi uređenu i dopunjenu inicijativu.

Nakon toga, podnosilac inicijative je dostavio podnesak, od 09. aprila 2009. godine, u kojem ponavlja razloge koji se u suštini odnose na posljedice primjene osporene Odluke na životnu sredinu i zdravlje djece.

Kako ni dopunjenim podneskom podnosilac inicijative nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje Suda po istoj, Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, da se inicijativa odbaci, jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.


U. br. 145/08 USTAVNI SUD CRNE GORE17. jula 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

282

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI PREDLOG, INICIJATIVU, USTAVNU ŽALBU I DRUGI PODNESAK, KOJIM SE INICIRA POSTUPAK, UKOLIKO PODNOSILAC U OSTAVLJENOM ROKU NIJE OTKLONIO NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tač. 1 i 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 137 Zakona o visokom obrazovanju(»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 60/03) i ustavnosti i zakonitosti Odluke Senata Crne Gore, br.01-1129/1.


Studenti Crne Gore koji ne studiraju po ECTS pravilima podnijeli su ovom Sudu inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 137 Zakona i ustavnosti i zakonitosti Odluke Senata Crne Gore, označenih u izreci.

U incijativi se ističe: da je odredbama člana 137 Zakona o visokom obrazovanju propisano da studenti upisani na Univerzitet Crne Gore prije stupanja na snagu ovog zakona nastavljaju na istim programima studija na koje su se upisali i imaju pravo da završe taj studij prema nastavnom planu i programu koji je važio u vrijeme upisa na prvu godinu studija za vrijeme dok im ne prestane status studenta po zakonu po kojem su upisani i da se studenti iz stava 1 ovog člana mogu uključiti u studijske programe koji se organizuju u skladu sa ovim zakonom, na način i pod uslovima utvrđenim posebnim aktom koji donosi Senat, da je Senat Univerziteta Crne Gore donio Odluku da se studenti koji nijesu upisani po «Bolonji« uključe u nastavnu 2009/2010 godinu na bolonjski način studiranja, o čemu studenti nijesu obaviješteni, niti upoznati na bilo koji način; da je odredbom člana 147 Ustava zabranjeno povratno dejstvo zakona i drugog

283

propisa, a mogućnost povratnog dejstva pojedine odredbe zakona dopuštena je pod uslovom da to zahtijeva javni interes utvrđen u postupku njegovog donošenja i da s obzirom na činjenicu da je broj studenata koji su upisali studije po »starom sistemu« i pri završetku su studija, nije jasno koji je to javni interes za donošenje takvih rješenja.

Ustavni sud je, nakon razmatranja inicijative, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se

inicijativa odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je: da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom (član 145); da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom (član 149 stav 1 tač 1 i 2) i da svako može dati inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti (član 150 stav 1).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore («Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak pred Ustavnom sudu predaju preko pošte ili neposredno Ustavnom sudu i moraju biti potpisani (član 23 stav 1); da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24); da ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu, zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad u ostavljenom roku podnosilac nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje (član 28 tačka 3) i da predlog, odnosno inicijativa za ocjenu saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima ili drugih propisa sa Ustavom i zakonom sadrži: naziv zakona, odnosno drugog propisa, oznaku odredbe, naziv i broj službenog lista u kome je objavljen, razloge na kojima se predlog, odnosno inicijativa zasniva, kao i druge podatke od značaja za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, da ako propis čija se ustavnost, odnosno zakonitost osporava nije objavljen u »Službenom listu Crne Gore« uz predlog, odnosno inicijativu prilaže se, po pravilu, i ovjereni prepis tog propisa (član 38).

U postupku prethodne provjere postojanja procesnih pretpostavki i drugih uslova za vođenje postupka i odlučivanje o samo inicijativi, Ustavni sud je utvrdio da je ista nepotpuna i da sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje Suda po njoj.

Imajući u vidu činjenicu da inicijativa ne sadrži zakonom propisane uslove neophodne za vođenje postupka i odlučivanje Suda i da je ista nepotpuna i neuredna, dopisom Ustavnog suda od 8. septembra 2009. godine, od podnosilaca inicijative je zatraženo da, u roku od 15 dana od dana prijema dopisa, Ustavnom sudu dostave

284

uređenu i dopunjenu inicijativu, na način kako je to Zakonom propisano. Naime, u smislu odredaba člana 23 stav 1 Zakona podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak pred Ustavnom sudu predaju se preko pošte ili neposredno Ustavnom sudu i moraju biti potpisani. Takođe, odredbama člana 38 Zakona propisano je da inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima ili drugih propisa sa Ustavom i zakonom sadrži: naziv zakona, odnosno drugog propisa, oznaku odredbe, naziv i broj službenog lista u kome je objavljen, razloge na kojima se predlog, odnosno inicijativa zasniva, kao i druge podatke od značaja za ocjenu ustavnosti i zakonitosti. Ako propis čija se ustavnost, odnosno zakonitost osporava nije objavljen u »Službenom listu Crne Gore«, uz predlog, odnosno inicijativu prilaže se, po pravilu, i ovjereni prepis tog propisa.

Podnosioci inicijative su ovim dopisom upozoreni da će podnesak biti odbačen ukoliko u ostavljenom roku ne otklone nedostatke koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda po njemu, odnosno ukoliko ne dostave potpisanu inicijativu i ne naznače broj službenog lista u kome je objavljena Odluka Senata Crne Gore, br.01-1129/1, a ukoliko ista nije objavljena u Službenom listu Crne Gore, da uz urednu inicijativu prilože ovjereni prepis tog propisa.

Kako podnosioci inicijative u ostavljenom roku nijesu dostavili neophodne podatke na osnovu kojih bi Ustavni sud, u smislu nadležnosi utvrđene članom 149 Ustava mogao da odlučuje, Ustavni sud je, stoga, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu da se inicijativa odbaci.


U-I br. 4/09 USTAVNI SUD CRNE GORE12. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

i) Podnosilac odustao od inicijative

***

285

NEMA PROCESNIH PRETPOSTAVKI ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE SUDA UKOLIKO PODNOSILAC INICIJATIVE ODUSTANE OD INICIJATIVE, A USTAVNI SUD NIJE NAŠAO OSNOV DA NASTAVI POSTUPAK PO SOPSTVENOJ INICIJATIVI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 1 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 10.decembra 2009.godine, većinom glasova, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 16 Zakona o igrama na sreću (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 52/04 i »Službeni list Crne Gore«, br.13/07).


Izvršni direktor Lutrije Crne Gore AD, preko punomoćnika podnio je inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 16 Zakona, označenog u izreci. U toku postupka pred Ustavnim sudom, podneskom od 11.novembra 2009. godine, podnosilac je povukao podnijetu inicijativu, jer je, kako se navodi, Uprava za igre na sreću primjerila svoje stavove slovu i svrsi Zakona o igrama na sreću.

S obzirom da je podnosilac inicijative odustao od inicijative i da Ustavni sud nije našao osnova da nastavi postupak po sopstvenoj inicijativi, u smislu odredbe člana 41 stav 2 Zakona o Ustavnom sudu to, po ocjeni Suda, nema procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, saglasno odredbama člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.


U. br. 95/09 USTAVNI SUD CRNE GORE10. decembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI INICIJATIVU, UKOLIKO PODNOSILAC ODUSTANE OD PODNIJETOG ZAHTJEVA ZA OCJENU AKTA, A SUD OCIJENI DA NEMA OSNOVA DA NASTAVI POSTUPAK.

286

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Đole Sekulović, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 26. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke o pristupanju izradi Lokalne studije lokacije »Otilovići« (»Službeni list Crne Gore – opštinski propisi«, br. 1/08 i 3/08), koju je donio Predsjednik opštine Pljevlja.


Milan Joksović i Đorđije Irić, iz Pljevalja podnijeli su inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u dispozitivu.

Podneskom od 9. februara 2009. godine, podnosioci inicijative odustali od zahtjeva za ocjenu ustavnosti i zakonitosti navedene odluke.

Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se inicijativa odbaci.

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kada utvrdi da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje (član 28 tačka 6) i da ako podnosilac predloga, odnosno inicijative odustane od predloga, odnosno inicijative, Ustavni sud će nastaviti postupak ako za to nađe osnova (član 41 stav 2).

Polazeći od navedenog, kao i ocjene Ustavnog suda, da nema osnova da nastavi postupak, saglasno odredbi člana 41 stav 2 Zakona, odlučeno je kao u dispozitivu.


287

POSTUPAK ZA RJEŠAVANJE SUKOBA NADLEŽNOSTI

290

***

USTAVNI SUD NIJE NADLEŽAN DA, U SMISLU ODREDBE ČLANA 149 STAV 1 TAČKA 5 USTAVA, RJEŠAVA SUKOB NADLEŽNOSTI IZMEĐU ORGANA ISTE LOKALNE ZAJEDNICE.

ZA RJEŠAVANJE SUKOBA NADLEŽNOSTI IZMEĐU SEKRETARIJATA ZA PLANIRANJE I UREĐENJE PROSTORA I KOMUNALNE POLICIJE NADLEŽAN JE GLAVNI ADMINISTRATOR PRIJESTONICE CETINJE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Medjedović, Đole Sekulović, Miodrag Latković i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 5 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE predlog za odlučivanje o sukobu nadležnosti između Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora i Komunalne policije Prijestonice Cetinje, zbog nenadležnosti.

291


Dragan Bracanović, iz Cetinja, podnio je ovom Sudu predlog za odlučivanje o sukobu nadležnosti između organa lokalne uprave Prijestonice Cetinje. Podnosilac predloga ističe da je Sekretarijatu za planiranje i uređenje prostora Prijestonice Cetinje podnio zahtjev za izdavanje rješenja o adaptaciji objekta u Cetinju; da je aktom tog Sekretarijata, br. UPI-05-352/08-45, od 29. januara 2009. godine, upućen da se obrati nadležnom inspekcijskom organu - Komunalnoj policiji Prijestonice; da je podnio zahtjev Komunalnoj policiji Prijestonice; da ga je taj organ aktom broj: 09-365/09-3282/8, od 12. marta 2009. godine, uputio da se za rješavanje zahtjeva obrati Sekretarijatu za planiranje i uređenje prostora Prijestonice, pa zahtijeva od Suda da riješi sukob nadležnosti između organa lokalne uprave Prijestonice.

Ustavni sud je, nakon razmatranja predloga, utvrdio da nije nadležan da odlučuje o tom predlogu.

Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o sukobu nadležnosti između sudova i drugih državnih organa, između državnih organa i organa jedinica lokalne samouprave i između organa jedinica lokalne samouprave (član 149 stav 1 tačka 5).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da predlog za odlučivanje o sukobu nadležnosti mogu podnijeti jedan ili više organa koji su u sukobu, kao i lice koje zbog prihvatanja, odnosno odbijanja nadležnosti ne može da ostvari svoja prava, u roku od 15 dana od dana odbijanja, odnosno prihvatanja nadležnosti (član 66).

Zakonom o lokalnoj samoupravi (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) propisano je: da su »opština, glavni grad, prestonica« teritorijalne jedinice i tipovi lokalnih zajednica u kojima lokalno stanovništvo ostvaruje pravo na lokalnu samoupravu i da su »organi lokalne uprave« lokalni organi koji obavljaju prvenstveno upravne poslove (sekretarijati, direkcije, uprave) (član 19 tač. 1 i 6) i da sukob nadležnosti između organa lokalne uprave rješava glavni administrator (član 84 stav 1).

Zakonom o opštem upravnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 42/03, 28/04, 75/05 i 13/06) propisano je da su po ovom zakonu dužni da postupaju državni organi i organi lokalne samouprave kada, u upravnim stvarima, neposredno primjenjujući propise, rješavaju o pravima, obavezama ili pravnim interesima fizičkog lica, pravnog lica ili druge stranke, kao i kada obavljaju druge poslove utvrđene ovim zakonom (član 1).

Iz citiranih odredba Ustava proizilazi da je Ustavni sud nadležan da odlučuje o sukobu nadležnosti između organa različitih jedinica lokalne samouprave, a ne između organa iste jedinice lokalne samouprave, a Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore

292

određeni su subjekti, koji su ovlašćeni za podnošenje predloga za odlučivanje o sukobu nadležnosti - jedan ili više organa koji su u sukobu i lice koje zbog prihvatanja, odnosno odbijanja nadležnosti ne može da ostvari svoja prava, kao i rok od 15 dana od dana odbijanja, odnosno prihvatanja nadležnosti za podnošenje predloga za odlučivanje.

Citiranim odredbama Zakona o lokalnoj samoupravi utvrđeno je da su opština, glavni grad i prijestonica teritorijalne jedinice i tipovi lokalnih zajednica u kojima lokalno stanovništvo ostvaruje pravo na lokalnu samoupravu, da su organi lokalne uprave organi koji obavljaju prvenstveno upravne poslove u teritorijalnim jednicama i da sukob nadležnosti između organa lokalne uprave rješava njen glavni administrator.

Iz spisa predmeta Ustavni sud je utvrdio da je podnosilac predloga tražio izdavanje dozvole za adaptaciju postojećeg objekta od Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora Prijestonice Cetinje, koji ga je, aktom br. UP I -05-352/08-45, od 29. januara 2009. godine, uputio da podnese prijavu nadležnom inspekcijskom organu 8 dana prije počinjanja radova. Komunalna policija Prijestonice Cetinje je aktom, broj 09-365/09-3282/08, od 12. marta 2009. godine, obavijestila podnosioca predloga da rješenje o adaptaciji izdaje organ koji izdaje građevinske dozvole, tj. Sekretarijat za planiranje i uređenje prostora Prijestonice Cetinje.

Kako se u konkretnom slučaju radi o zahtjevu za rješavanje o pravima, obavezama i pravnim interesima fizičkog lica u upravnom postupku, a oba organa, kojima je građanin podnio zahtjev, su organi iste jedinice lokalne samouprave, Ustavni sud je utvrdio da nije nadležan za odlučivanje o tom sukobu nadležnosti. Naime, saglasno odredbama člana 149 stav 1 tačka 5 Ustava, Sud je nadležan da rješava sukob nadležnosti između organa jedinica lokalne samouprave, odnosno tipova lokalnih zajednica određenih Zakonom o lokalnoj samoupravi (opština, glavni grad i prijestonica), a ne između organa iste lokalne zajednice. Prema tome, za rješavanje sukoba nadležnosti između Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora i Komunalne policije, u smislu odredaba člana 84 stav 1 Zakona o lokalnoj samoupravi, nadležan je Glavni administrator Prijestonice Cetinje .



293

POSTUPAK RJEŠAVANJA IZBORNIH SPOROVA

296

***

IMENOVANJE PREDSTAVNIKA U STALNI SASTAV BIRAČKIH ODBORA NE PREDSTAVLJA POVREDU BIRAČKOG PRAVA, U SMISLU ODREDABA ČLANA 10 ZAKONA O IZBORU ODBORNIKA I POSLANIKA ZA ČIJU BI ZAŠTITU BILA NADLEŽNA DRŽAVNA IZBORNA KOMISIJA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Zoran Smolović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 7 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 20. marta 2009. godine, donio je

O D L U K U

ODBIJA SE žalba Socijalističke narodne partije Crne Gore, izjavljena na Rješenje Državne izborne komisije, br. 143/2, od 18. marta 2009. godine, kao neosnovana.



Socijalistička narodna partija Crne Gore, podnijela je ovom Sudu žalbu na Rješenje Državne izborne komisije, označeno u izreci.

U žalbi se ističe: da je podnesena zbog pogrešne primjene materijalnog prava i povrede izbornog prava podnosioca; da podnosilac žalbe nema u stalnom sastavu biračkih odbora svoje predstavnike na svim biračkim mjestima u Opštini Kolašin; da su se, kao podnosioci potvrđene Izborne liste, 13. marta 2009. godine obratili Opštinskoj izbornoj komisiji Kolašin sa zahtjevom za određivanje predstavnika u stalnom sastavu biračkih odbora u Opštini Kolašin; da je Opštinska izborna komisija Kolašin, postupajući po njihovom zahtjevu, donijela Odluku – stav, da Izbornoj listi podnosioca žalbe ne pripada pravo na imenovanje predstavnika u stalni sastav biračkih odbora; da su protiv odluke Opštinske izborne komisije Kolašin, od 17. marta 2009. godine, podnijeli prigovor Državnoj izbornoj komiisji; da je Državna izborna komisija prigovor odbacila, zbog nenadležnosti; da je rješenje Državne izborne komisije suprotno odredbama člana 108 stav 2 i člana 109 Zakona o izboru odbornika i poslanika, jer je, po njihovom mišljenju, Državna izborna komisija bila nadležna da odlučuje po njihovom prigovoru; da, u

297

izbornom postupku, građani svoja prava ostvaruju posredstvom političkih partija, kao podosilaca izbornih lista i ono se sastoji u tome da imaju svoje predstavnike u stalnim sastavima biračkih odbora, kao organa za sprovođenje izbora; da su na prethodnim izborima u Opštini Kolašin osvojili najveći broj mandata i da im, saglasno odredbama člana 35 istog zakona, pripada pravo da imaju svoje predstavnike u stalnom sastavu biračkih odbora i predlažu da Sud poništi rješenje Državne izborne komisije.

U odgovoru Državne izborne komisije se ističe da je ta komisija Rješenjem, br. 143/2, od 18. marta 2009. godine, zbog nenadležnosti, odbacila prigovor Socijalističke narodne partije Crne Gore, izjavljen protiv Odluke – stava Opštinske izborne komisije Kolašin da Izbornoj listi Socijalističke narodne partije Crne Gore ne pripada pravo na imenovanje predstavnika u stalne sastave biračkih odbora i da ostaju pri razlozima navedenim u Rješenju.

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporenog Rješenja i dostavljene dokumentacije, utvrdio da žalba nije osnovana.

Osporenim Rješenjem odbačen je, zbog nenadležnosti, prigovor Socijalističke narodne partije Crne Gore, br. 167, od 17. marta 2009. godine, izjavljen protiv Odluke – stava Opštinske izborne komisije Kolašin, br. 8, od 17. marta 2009. godine, kojom je odlučeno – zauzet stav da Izbornoj listi Socijalističke narodne partije Crne Gore ne pripada pravo na imenovanje predstavnika u stalni sastav biračkih odbora, jer se ne radi o povredi biračkog prava.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 stav 1); da pravo da bira i da bude biran ima državljanin Crne Gore koji je navršio 18 godina života i ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori, da se biračko pravo ostvaruje na izborima, da je biračko pravo opšte i jednako i da su izbori slobodni i neposredni, a glasanje je tajno (član 45) i da Ustavni sud odlučuje o izbornim sporovima i sporovima u vezi sa referendumom koji nijesu u nadležnosti drugih sudova (član 149 stav 1 tačka 7).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se postupak odlučivanja o povredi prava u toku izbora poslanika i odbornika pokreće podnošenjem žalbe na rješenje nadležne izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor i da se žalba iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 24 časa od časa dostavljanja rješenja (član 76); da žalbu može podnijeti birač, kandidat za poslanika i odbornika i podnosilac izborne liste i da žalba sadrži razloge i dokaze o povredi prava u toku izbora (član 77) i da Ustavni sud odlučuje o žalbi iz člana 78 ovog zakona u roku od 48 časova od časa prijema žalbe (član 79).

298

Zakonom o izboru odbornika i poslanika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 4/98, 17/98, 14/00, 9/01, 41/02, 46/02 i 48/06), propisano je: da zaštitu biračkog prava obezbjeđuju izborne komisije, Ustavni sud Republike Crne Gore i nadležni sudovi (član 8); da biračko pravo, u smislu ovog zakona, obuhvata prava građana: da biraju i da budu birani; da kandiduju i da budu kandidovani; da odlučuju o predloženim kandidatima i izbornim listama; da kandidatima javno postavljaju pitanja; da budu pravovremeno, istinito, potpuno i objektivno informisani o programima i aktivnostima podnosilaca izbornih lista i o kandidatima sa tih lista, kao i da raspolažu drugim pravima koja su predviđena ovim zakonom (član 10); da se izborne komisije imenuju nakon konstituisanja novoizabrane skupštine, na vrijeme od četiri godine, a birački odbori imenuju se za svaki izbor odbornika, odnosno poslanika (član 19); da su izborne komisije: opštinske i Republička izborna komisija (član 23); da se Republička izborna komisija stara o zakonitom sprovođenju izbora i jedinstvenoj primjeni odredaba ovog zakona, da prati primjenu i daje mišljenja u vezi sa primjenom ovog zakona, da usklađuje rad opštinskih izbornih komisija i daje uputstva u vezi primjene ovog zakona i vrši nadzor nad njihovim radom, da utvrđuje jedinstvene standarde za izborni materijal, da propisuje obrasce za sprovođenje izbornih radnji propisanih ovim zakonom, da propisuje način proglašenja izbornih lista, da određuje način rukovanja i čuvanja izbornog materijala, da ocjenjuje da li su izborne liste za poslanike sastavljene i podnešene u skladu sa ovim zakonom, da donosi rješenje o proglašenju izbornih lista za poslanike; da javno objavljuje broj birača u cjelini, po opštinama i po biračkim mjestima, da utvrđuje rezultate izbora za poslanike, kao i broj glasova za svaku izbornu listu i utvrđuje broj mandata koji pripada svakoj izbornoj listi za izbor poslanika; da javno objavljuje ukupne rezultate za izbor poslanika i po svakom biračkom mjestu u Republici, da podnosi izveštaj Skupštini Republike o rezultatima za izbor poslanika, da izdaje uvjerenje izbranom poslaniku; da dostavlja podatke o izborima za poslanike organima nadležnim za prikupljanje i obradu statističkih podataka i da obavlja i druge poslove utvrđene ovim zakonom (član 32 stav 1) i da birački odbor čine predsjednik i četiri člana u stalnom sastavu i po jedan opunomoćeni predstavnik podnosioca izborne liste, da se u stalni sastav biračkog odbora obavezno imenuje po jedan predstavnik dvije opozicione partije u odgovarajućoj skupštini, koje su na prethodnim izborima dobile najveći broj glasova, da se birački odbor imenuje za svako biračko mjesto, najkasnije 10 dana prije dana određenog za održavanje izbora i da rješenje o imenovanju biračkih odbora opštinska izborna komisija dostavlja svim podnosiocima potvrđenih izbornih lista, u roku od 48 časova od dana donošenja rješenja (član 35 st. 1, 2 i 5).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da se zakonom uređuje način ostvarivanja sloboda i prava, pa i biračkog prava. Postupak izbora odbornika i poslanika, kao i zaštita biračkog prava u tom postupku uređeni su Zakonom o izboru odbornika i poslanika. Tim zakonom, pored ostalog, propisan je način ostvarivanja biračkog prava u postupku izbora, organi za sprovođenje izbora i ostvarivanje zaštite biračkog prava.

299

Odredbom člana 10 ovog zakona propisano je da biračko pravo, u smislu ovog zakona, obuhvata pravo građana da biraju, da budu birani, da kandiduju i da budu kandidovani, da odlučuju o predloženim kandidatima i izbornim listama, da kandidatima javno postavljaju pitanja, da budu pravovremeno, istinito, potpuno i objektivno informisani o programima, aktivnostima podnosilaca izbornih lica i o kandidatima sa tih lista, kao i da raspolažu drugim pravima koja su predviđena ovim zakonom.

Polazeći od navedenih ustavnih i zakonskih odredaba i činjeničnog stanja, Ustavni sud je utvrdio da je Državna izborna komisija pravilno postupila kada je odbacila prigovor Socijalističke narodne partije Crne Gore, zbog nenadležnosti. Ovo iz razloga što imenovanje predstavnika u stalni sastav biračkih odbora nije povreda biračkog prava, u smislu odredaba člana 10 Zakona o izboru odbornika i poslanika za čiju zaštitu je nadležna Državna izborna komisija.

Na osnovu izloženog, odlučeno je kao u izreci.

Odluka o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbi člana 151 stav 2 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

U. br. 66/09 USTAVNI SUD CRNE GORE20. mart 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

PRIGOVORI NA RAD BIRAČKIH ODBORA PODNIJETI DRŽAVNOJ IZBORNOJ KOMISIJI NAKON ISTEKA ROKA OD 72 ČASA PROPISANOG ZAKONOM, SMATRAJU SE NEBLAGOVREMENIM.

IMAJUĆI U VIDU DA JE DRŽAVNA IZBORNA KOMISIJA POTVRDILA NEBLAGOVREMENOST PRIGOVORA IZJAVLJENOG NA RJEŠENJE OPŠTINSKE IZBORNE KOMISIJE, PRAVILNO JE POSTUPILA KADA SADRŽINU PRIGOVORA KOJA SE ODNOSI NA MERITUM STVARI NIJE OCJENJIVALA, NITI U TOM SMISLU, DALA SVOJE MIŠLJENJE.

300

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 7 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 9. aprila 2009. godine, donio je

O D L U K U

ODBIJA SE žalba Predraga Popovića, kandidata za poslanika, izjavljena na rješenje Državne izborne komisije, br. 298/2, od 5. aprila 2009. godine, kao neosnovana.



Predrag Popović, kandidat za poslanika, blagovremeno je podnio žalbu na rješenje Državne izborne komisije, označeno u izreci.

U žalbi se ističe: da je žalba podnesena zbog pogrešne primjene materijalnog prava; da su osporenim Rješenjem povrijedjene odredbe člana 107 Zakona o izboru odbornika i poslanika, jer je prigovor na rješenje Opštinske izborne komisije Herceg Novi podnijet u zakonom propisanom roku, tj. prije isteka roka od 72 časa od momenta sačinjavanja zapisnika o radu biračkog odbora i da je Državna izborna komisija trebala da se izjasni o činjenici što u zapisniku o radu biračkog odbora nije konstatovana nepravilnost da je broj upotrijebljenih listića veći od broja upisanih birača. Stoga predlaže da Ustavni sud usvoji žalbu i poništi izbore na biračkom mjestu broj 39 Zelenika 2.

U odgovoru Državne izborne komisije navodi se da Državna izborna komisija

ostaje pri navodima i konstatacijama sadržanim u osporenom rješenju.


Osporenim Rješenjem Državne izborne komisije odbijen je, kao neosnovan, prigovor kandidata za poslanika Predraga Popovića sa izborne liste »Narodnjačka koalicija« - Narodna stranka i Demokratska srpska stranka, podnesen protiv Rješenja Opštinske izborne komisije Herceg Novi broj OIK-166-1/09, od 2. aprila 2009. godine.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 stav 1); da pravo da bira i da bude biran ima državljanin Crne Gore koji je

301

navršio 18 godina života i ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori; da se biračko pravo ostvaruje na izborima; da je biračko pravo opšte i jednako i da su izbori slobodni i neposredni, a glasanje je tajno (član 45) i da Ustavni sud odlučuje o izbornim sporovima i sporovima u vezi sa referendumom koji nijesu u nadležnosti drugih sudova (član 149 stav 1 tačka 7).


Zakonom o izboru odbornika i poslanika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 4/98, 17/98, 14/00, 9/01, 41/02, 46/02 i 48/06), propisano je: da zaštitu biračkog prava obezbjeđuju izborne komisije, Ustavni sud Republike Crne Gore i nadležni sudovi (član 8); da biračko pravo, u smislu ovog zakona, obuhvata prava građana: da biraju i da budu birani; da kandiduju i da budu kandidovani; da odlučuju o predloženim kandidatima i izbornim listama; da kandidatima javno postavljaju pitanja; da budu pravovremeno, istinito, potpuno i objektivno informisani o programima i aktivnostima podnosilaca izbornih lista i o kandidatima sa tih lista, kao i da raspolažu drugim pravima koja su predviđena ovim zakonom (član 10); da svaki birač, kandidat i podnosilac izborne liste ima pravo da podnese prigovor nadležnoj izbornoj komisiji zbog povrede biračkog prava u toku izbora; da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 72 časa od časa kada je donešena odluka, odnosno izvršena radnja i da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi neposredno nadležnoj izbornoj komisiji (član 107); da se prigovor protiv odluke, radnje ili propusta opštinske izborne komisije podnosi Republičkoj izbornoj komisiji (član 108 stav 2); da se protiv rješenja opštinske izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti prigovor Republičkoj izbornoj komisiji i da se protiv rješenja Republičke izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti žalba Ustavnom sudu Republike Crne Gore (član 110).

Analizom navoda žalbe i osporenog rješenja, te uvidom u dostavljenu dokumentaciju, Ustavni sud je utvrdio da je Državna izborna komisija pravilno odbila prigovor žalioca, te da žalba protiv osporenog rješenja nije osnovana.

Zaštita biračkog prava sastoji se u pravu podnošenja prigovora i žalbe nadležnim organima i Ustavnom sudu. Iz navedenih odredaba Zakona o izboru odbornika i poslanika proizilazi da svaki birač, kandidat i podnosilac izborne liste ima pravo da podnese prigovor nadležnoj izbornoj komisiji zbog povrede biračkog prava u toku izbora, i to u roku od 72 časa, računajući od kada je donešena odluka, odnosno izvršena radnja

302

na koju je stavljen prigovor. Iz dokumentacije relevantne za ovaj predmet može se zaključiti da je Državna izborna komisija, postupajući u skladu sa odredbama Zakona o izboru odbornika i poslanika, pravilno odlučila kada je prigovor kandidata za poslanika Predraga Popovića odbila kao neosnovan. U konkretnom slučaju, nadležna Državna izborna komisija je, povodom prigovora žalioca, utvrdila kao nespornu činjenicu, da je prigovor protiv rješenja Opštinske izborne komisije Herceg Novi, br. OIK-166-1/09, od 2. aprila 2009. godine, podnesen nakon isteka Zakonom propisanog roka za njegovo podnošenje, odnosno po isteku roka od 72 časa, od kada je Opštinska izborna komisija Herceg Novi izvršila radnje na koje se ukazuje u prigovoru, pa je, stoga, isti odbačen kao neblagovremen.

U odnosu na navode sadržane u žalbi da se rok za podnošenje prigovora nadležnoj izbornoj komisiji računa od momenta sačinjavanja zapisnika o radu biračkog odbora na određenom biračkom mjestu, a ne od časa zatvaranja biračkog mjesta, Ustavni sud utvrđuje da je taj navod neosnovan, iz razloga što iz citiranih odredaba Zakona proizilazi, da je rok za podnošenje prigovora opštinskoj izbornoj komisiji na odluke ili radnje biračkog odbora 72 časa od časa kada je ta odluka donešena ili radnja izvšena, a najkasnije do časa zatvaranja određenog biračkog mjesta.

Neosnovano žalilac, dalje, navodi da je Državna izborna komisija trebala da se izjasni o činjenici što u zapisniku o radu biračkog odbora nije konstatovana nepravilnost da je broj upotrijebljenih listića veći od broja upisanih birača. Naime, kako je Državna izborna komisija potvrdila neblagovremenost prigovora izjavljenog na rješenje Opštinske izborne komisije, to je Državna izborna komisija pravilno postupila kada sadržinu prigovora koja se odnosi na meritum stvari nije ocjenjivala, niti, u tom smislu, dala svoje mišljenje. Stoga je žalba i u odnosu na te navode neosnovana.

Prema tome, Ustavni sud je utvrdio da je Državna izborna komisija pravilno postupila kada je kao neosnovan odbila prigovor izjavljen na rješenje Opštinske izborne komisije Herceg Novi.




303

***

DRŽAVNA IZBORNA KOMISIJA JE PRAVILNO POSTUPILA KADA JE ODBILA PRIGOVOR PODNOSIOCA ŽALBE, KAO NEOSNOVAN, JER NEPRAVILNOST U IZBORNOM POSTUPKU, U SMISLU ODREDBE ČLANA 80 ZAKONA O USTAVNOM SUDU, NIJE BITNO UTICALA NA IZBORNI REZULTAT NA NAVEDENOM BIRAČKOM MJESTU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Zoran Smolović, Fetija Međedović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 7 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 9. aprila 2009. godine, donio je

O D L U K U

ODBIJA SE žalba Predraga Popovića, kandidata za poslanika, izjavljena na Rješenje Državne izborne komisije, br. 297/3, od 5. aprila 2009. godine, kao neosnovana.



Predrag Popović, kandidat za poslanika, podnio je žlbu na rješenje Državne izborne komisije, označeno u izreci.

U žalbi se ističe da je Državna izborna komisija utvrdila da je na biračkom mjestu 18 Igalo - 4 napravljen propust, jer se u kutiji našao jedan glasački listić više nego što ima kupona; da je takav propust u Zakonu o izboru odbornika i poslanika naznačen kao nepravilnost koja po sili zakona povlači raspuštanje biračkog odbora i ponavljanje izbora na tom biračkom mjestu i da je pri tome potpuno nevažno da li je propust mogao da utiče na rezultat izbora i predlaže da Sud poništi izbore na tom biračkom mjestu.

U odgovoru Državne izborne komisije navodi se da u svemu ostaje pri navodima i konstatacijama sadržanim u osporenom Rješenju .

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporenog Rješenja i priložene dokumentacije, utvrdio da žalba nije osnovana.

Osporenim rješenjem, Državne izborne komisije, odbijen je kao neosnovan, prigovor, kandidata za poslanika Predraga Popovića sa izborne liste »Narodnjačka

304

koalicija« - Narodna stranka i Demokratska srpska stranka, izjavljen protiv Rješenja Opštinske izborne komisije Herceg Novi, br. OIK -164-1/09, od 2. aprila 2009.godine, kao neosnovano.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 stav 1); da pravo da bira i da bude biran ima državljanin Crne Gore koji je navršio 18 godina života i ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori; da se biračko pravo ostvaruje na izborima; da je biračko pravo opšte i jednako i da su izbori slobodni i neposredni, a glasanje je tajno (član 45) i da Ustavni sud odlučuje o izbornim sporovima i sporovima u vezi sa referendumom koji nijesu u nadležnosti drugih sudova (član 149 stav 1 tačka 7).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se postupak odlučivanja o povredi prava u toku izbora poslanika i odbornika pokreće podnošenjem žalbe na rješenje nadležne izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor i da se žalba iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 24 časa od časa dostavljanja rješenja (član 76); da žalbu može podnijeti birač, kandidat za poslanika i odbornika i podnosilac izborne liste i da žalba sadrži razloge i dokaze o povredi prava u toku izbora (član 77); da Ustavni sud odlučuje o žalbi iz člana 78 ovog zakona u roku od 48 časova od časa prijema žalbe (član 79) i da ako je nepravilnost u izbornom postupku utvrđena a imala je bitan uticaj na izborni rezultat, Ustavni sud odlukom poništava cio izborni postupak ili djelove tog postupka koji se moraju tačno označiti (član 80).

Zakonom o izboru odbornika i poslanika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 4/98, 17/98, 14/00, 9/01, 41/02, 46/02 i 48/06), propisano je: da zaštitu biračkog prava obezbjeđuju izborne komisije, Ustavni sud Republike Crne Gore i nadležni sudovi (član 8); da su izborne komisije: opštinske i Republička izborna komisija (član 23); da birački odbor neposredno sprovodi glasanje na biračkom mjestu i da se birački odbor stara o održavanju reda na biračkom mjestu za vrijeme glasanja (član 37 st. 1 i 2 ); da članovi biračkog odbora ne smiju ni na koji način uticati na odluku birača; da su članovi biračkog odbora dužni da biraču, na njegov zahtjev, ponovo objasne način glasanja; da su članovi biračkog odbora dužni naročito, da paze da niko ne ometa birača prilikom popunjavanja glasačkog listića i da u potpunosti bude obezbijeđena tajnost glasanja i da se ako je u toku glasanja povrijeđeno neko pravilo iz st.1 do 3 ovog člana, birački odbor raspušta, a glasanje na tom biračkom mjestu ponavlja (član 81); da se kad birački odbor utvrdi rezultate glasanja, u zapisniku o radu biračkog odbora unosi: broj primljenih glasačkih listića; broj neupotrijebljenih glasačkih listića; broj upotrijebljenih glasačkih listića; broj nevažećih glasačkih listića; broj važećih glasačkih listića; broj glasova datih za svaku izbornu listu; broj birača prema izvodu iz biračkog spiska; broj birača koji su glasali po spisku i broj birača koji su glasali putem pisma; da se u zapisnik o radu biračkog odbora unose i primjedbe i mišljenja članova biračkog odbora, kao i sve druge

305

činjenice od značaja za glasanje; da zapisnik o radu biračkog odbora potpisuju svi članovi biračkog odbora i da svaki član biračkog odbora dobija kopiju zapisnika o radu biračkog odbora (član 90); da svaki birač, kandidat i podnosilac izborne liste ima pravo da podnese prigovor nadležnoj izbornoj komisiji zbog povrede biračkog prava u toku izbora; da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 72 časa od časa kada je donešena odluka, odnosno izvršena radnja i da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi neposredno nadležnoj izbornoj komisiji (član 107) i da se prigovor protiv odluke, radnje ili propusta opštinske izborne komisije podnosi Republičkoj izbornoj komisiji (član 108 stav 2); da se protiv rješenja opštinske izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti prigovor Republičkoj izbornoj komisiji i da se protiv rješenja Republičke izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti žalba Ustavnom sudu Republike Crne Gore (član 110).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja sloboda i prava građana, pa, samim tim i biračkog prava. Sledstveno tome Zakonom o izboru odbornika i poslanika, pored ostalog, uređen je način ostvarivanja biračkog prava u postupku izbora odbornika i poslanika, organi za sprovođenje izbora i zaštita biračkog prava.

Odredbom člana 80 Zakona o Ustavnom sudu propisano je, pored ostalog, da ako je nepravilnost u izbornom postupku utvrđena, a imala je bitan uticaj na izborni rezultat Ustavni sud će poništiti dio izbornog postupka.

Na osnovu osporenog Rješenja i priložene dokumentacije, Ustavni sud je utvrdio da je na biračkom mjestu br. 18 Igalo – 4 Opštinska izborna komisija Herceg Novi, uvidom u izborni materijal sa tog biračkog mjesta, utvrdila da postoji jedan jedan glasački listić više od broja kontrolnih kupona, da to nije konstatovano u zapisniku o radu biračkog odbora i da je ta komisija Rješenjem br. 164-1/09, od 2. aprila 2009. godine, kao i Državna izborna komisija Rješenjem br. 297/3, od 5. aprila 2009. godine, odbila prigovor podnosioca žalbe.

Polazeći od navedene odredbe člana 80 Zakona o Ustavnom sudu i utvrđenog činjeničnog stanja u ovom predmetu, Ustavni sud je utvrdio da nepravilnost u izbornom postupku nije bitno uticala na izborni rezultat na navedenom biračkom mjestu, pa je Državna izborna komisija pravilno postupila kada je osporenim Rješenjem odbila prigovor podnosioca žalbe, kao neosnovan.


Odluka o objavljivanju ove odluke zasnovana je na odredbi člana 151 stav 2 Ustava Crne Gore i člana 34 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

306


***

KONSTATACIJE O POKUŠAJU POVREDE GLASANJA, NA ZAPISNIK O RADU BIRAČKIH ODBORA, KOJU SU POTPISALI SVI ČLANOVI BIRAČKOG ODBORA, BEZ IZNOŠENJA DRUGIH PRIMJEDBI, MIŠLJENJA I ČINJENICA, ODNOSNO KONKRETNIH DOKAZA, NE PREDSTAVLJA POVREDU BIRAČKIH PRAVA U TOKU IZBORA, U SMISLU ODREDABA ČLANA 81 ZAKONA O IZBORU ODBORNIKA I POSLANIKA I ČLANA 45 USTAVA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 7 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 9. aprila 2009. godine, donio je

O D L U K U

ODBIJA SE žalba Predraga Popovića, kandidata za poslanika, izjavljena na rješenje Državne izborne komisije, broj 299/2, od 5. aprila 2009. godine, kao neosnovana.



Predrag Popović, kandidat za poslanika, podnio je žalbu na rješenje Državne izborne komisije, označeno u izreci.

U žalbi se ističe da je na biračkom mjestu broj 16 - Bukovica, u Rožajama jedan član biračkog odbora izdvojio 13 glasačkih listića koje je zaokružio u drugoj prostoriji i pokušao ubaciti u glasačku kutiju; da očigledno uzimanje i upotreba glasačkih listića,

307

mimo propisane procedure predstavlja nepravilnost koja za posljedicu mora imati ponavljanje izbora na tom biračkom mjestu, bez obzira da li ih je član biračkog odbora uspio ili ne ubaciti u glasačku kutiju.

U odgovoru Državne izborne komisije na navode sadržane u žalbi istaknuto je da Komisija u svemu ostaje pri razlozima i konstatacijama iz obrazloženja rješenja.

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporenog Rješenja, utvrdio da žalba nije osnovana.

Osporenim Rješenjem Državne izborne komisije odbijen je kao neosnovan prigovor Predraga Popovića, kandidata sa izborne liste »Narodnjača koalicija« – Narodna stranka i Demokratska srpska stranka, podnesen protiv Rješenja Opštinske izborne komisije Rožaje broj 373, od 1. aprila 2009. godine, kao neosnovan.

Ustavom Crne Gore propisano je: da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 16 stav 1); da pravo da bira i da bude biran ima državljanin Crne Gore koji je navršio 18 godina života i ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori; da se biračko pravo ostvaruje na izborima, da je biračko pravo opšte i jednako i da su izbori slobodni i neposredni, a glasanje je tajno (član 45) i da Ustavni sud odlučuje o izbornim sporovima i sporovima u vezi sa referendumom koji nijesu u nadležnosti drugih sudova (član 149 stav 1 tačka 7).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se postupak odlučivanja o povredi prava u toku izbora poslanika i odbornika pokreće podnošenjem žalbe na rješenje nadležne izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor i da se žalba iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 24 časa od časa dostavljanja rješenja (član 76); da žalbu može podnijeti birač, kandidat za poslanika i odbornika i podnosilac izborne liste i da žalba sadrži razloge i dokaze o povredi prava u toku izbora (član 77) i da Ustavni sud odlučuje o žalbi iz člana 78 ovog Zakona u roku od 48 časova od časa prijema žalbe (član 79) i da ako je nepravilnost u izbornom postupku utvrđena a imala je bitan uticaj na izborni rezultat, Ustavni sud odlukom poništava cio izborni postupak ili djelove tog postupka, koji se moraju tačno označiti (član 80).

Zakonom o izboru odbornika i poslanika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 4/98, 17/98, 14/00, 9/01, 41/02, 46/02 i 48/06), propisano je: da zaštitu biračkog prava obezbjeđuju izborne komisije, Ustavni sud Republike Crne Gore i nadležni sudovi (član 8); da birački odbor neposredno sprovodi glasanje na biračkom mjestu i da se birački odbor stara o održavanju reda na biračkom mjestu za vrijeme glasanja (član 37 st. 1 i 2); da članovi biračkog odbora ne smiju ni na koji način uticati na odluku birača, da su članovi biračkog odbora dužni da biraču, na njegov zahtjev, ponovo objasne način

308

glasanja, da su članovi biračkog odbora dužni naročito, da paze da niko ne ometa birača prilikom popunjavanja glasačkog listića i da u potpunosti bude obezbijeđena tajnost glasanja i da se ako je u toku glasanja povrijeđeno neko pravilo iz st.1 do 3 ovog člana, birački odbor raspušta, a glasanje na tom biračkom mjestu ponavlja (član 81); da se kad birački odbor utvrdi rezultate glasanja, u zapisnik o radu biračkog odbora unosi: broj primljenih glasačkih listića, broj neupotrijebljenih glasačkih listića; broj upotrijebljenih glasačkih listića, broj nevažećih glasačkih listića, broj važećih glasačkih listića, broj glasova datih za svaku izbornu listu, broj birača prema izvodu iz biračkog spisa, broj birača koji su glasali po spisku i broj birača koji su glasali putem pisma, da se u zapisnik o radu biračkog odbora unose i primjedbe i mišljenja članova biračkog odbora, kao i sve druge činjenice od značaja za glasanje, da zapisnik o radu biračkog odbora potpisuju svi članovi biračkog odbora i da svaki član biračkog odbora dobija kopiju zapisnika o radu biračkog odbora (član 90); da svaki birač, kandidat i podnosilac izborne liste ima pravo da podnese prigovor nadležnoj izbornoj komisiji zbog povrede biračkog prava u toku izbora, da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 72 časa od časa kada je donesena odluka, odnosno izvršena radnja i da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi neposredno nadležnoj izbornoj komisiji (član 107); da se prigovor protiv odluke, radnje ili propusta biračkog odbora podnosi opštinskoj izbornoj komisiji i da se prigovor protiv odluke, radnje ili propusta opštinske izborne komisije podnosi Republičkoj izbornoj komisiji (član 108); da nadležna izborna komsija donosi rješenje u roku od 24 časa od časa prijema prigovora i dostavlja ga podnosiocu prigovora, da ako nadležna izborna komisija usvoji prigovor, poništiće tu odluku ili radnju i da ako nadležan izborna komisija po prigovoru ne donese rješenje u rokovima predviđenim ovim zakonom, smatraće se da je prigovor usvojen (član 109) i da se protiv rješenja opštinske izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti prigovor Republičkoj izbornoj komisiji i da se protiv rješenja Republičke izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti žalba Ustavnom sudu Republike Crne Gore (član 110).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da su Ustavom utvrđeni principi biračkog prava koji državljanima Crne Gore obezbjeđuju jednakost, opštost, tajnost i neposrednost glasanja pri izboru organa vlasti. Osim ovih principa Ustav ne uređuje način ostvarivanja biračkog prava, već obavezuje zakonodavca da poštuje navedena načela prilikom regulisanja ove materije.

Zakonom o izboru odbornika i poslanika, pored ostalog, uređen je način ostvarivanja biračkog prava u postupku izbora odbornika i poslanika, organi za sprovođenje izbora i zaštite biračkog prava. U okviru toga utvrđena je nadležnost biračkog odobra da neposredno sprovodi glasanje na biračkom mjestu, da se stara o održavanju reda na biračkom mjestu i da utvrđuje rezultate glasanja na biračkom mjestu.

Odredbama člana 81 Zakona, utvrđeno je da se birački odbor raspušta, a glasanje na tom biračkom mjestu ponavlja ukoliko članovi biračkog odbora na bilo koji način utiču na odluku birača, ukoliko članovi biračkog odbora biraču na njegov zahtjev, ponovo ne

309

objasne način glasanja i ako ne paze da niko ne ometa birača prilikom popunjavanja glasačkog listića i da ako u potpunosti ne bude obezbijeđena tajnost glasanja.

Pored toga, iz odredaba člana 90 st. 2, 3 i 4 Zakona proizilazi da se pored utvrđenih rezultata glasanja u zapisnik o radu biračkiog odbora unose i primjedbe i mišljenja članova biračkog odbora, kao i sve druge činjenice od značaja za glasanje, da zapisnik o radu biračkog odbora potpisuju i dobijaju kopiju svi članovi biračkog odbora.

Uvidom u osporeno Rješenje i priloženu dokumentaciju, Ustavni sud je utvrdio da je na biračkom mjestu broj 16 - Bukovica došlo do pokušaja ubacivanja 13 glasačkih listića u glasačku kutiju, da je tu radnju spriječio predsjednik biračkog odbora, da su sporni glasački lističi ostali neupotrijebljeni i da su Opštinska izborna komisija Rožaje Rješenjem broj 373, od 1. aprila 2009. godine i Državna izborna komisija Rješenjem broj 299/2, od 5. aprila 2009. godine, odbile prigovore podnosioca žalbe, kao neosnovane.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja u ovom predmetu, Ustavni sud je utvrdio da na biračkom mjestu broj 16 - Bukovica nijesu učinjene povrede, zbog kojih bi u smislu odredaba člana 81 Zakona o izboru odbornika i poslanika trebalo raspustiti birački odbor i ponoviti glasanje na tom biračkom mjestu.

Naime, Ustavni sud je našao da, osim konstatacije o pokušaju povrede glasanja, na zapisnik o radu biračkog odbora, koji su potpisali svi članovi biračkog odbora, nije bilo drugih primjedbi, mišljenja i činjenica, odnosno da nijednim konkretnim dokazom nijesu potvrđeni navodi iz žalbe o povredi biračkog prava iz člana 45 Ustava Crne Gore.

Stoga je, Ustavni sud utvrdio da je Državna izborna komisija pravilno postupila kada je osporenim Rješenjem odbila prigovor podnosioca žalbe, kao neosnovan.



U.br. 86/09 USTAVNI SUD CRNE GORE9. april 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r

310

***

DRŽAVNA IZBORNA KOMISIJA JE PRAVILNO POSTUPILA KADA JE ODBILA PRIGOVOR IZJAVLJEN NA RJEŠENJE OPŠTINSKE IZBORNE KOMISIJE GLAVNOG GRADA, KAO NEOSNOVAN, JER U ZAPISNICIMA O RADU BIRAČKIH ODBORA NA NAZNAČENIM BIRAČKIM MJESTIMA NIJE BILO PRIGOVORA NA SPROVEDENI IZBORNI POSTUPAK, KAO I DA SU ZAPISNICI POTPISANI OD SVIH ČLANOVA BIRAČKIH ODBORA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Zoran Smolović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 7 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 9. aprila 2009. godine, donio je

O D L U K U

ODBIJA SE žalba Predraga Popovića, kandidata za poslanika, izjavljena na Rješenje Državne izborne komisije, br. 296/2, od 5.aprila 2009. godine, kao neosnovana.



Predrag Popović, kandidat za poslanika podnio, je žalbu na Rješenje Državne izborne komisije, označeno u izreci.

U žalbi se, u suštini ističe: da je u radu nekoliko biračkih odbora naveden niz nepravilnosti i da se Državna izborna komisija ni o jednom od njih nije izjasnila, sa obrazloženjem da su svi zapisnici o radu biračkih odbora potpisani bez primjedaba, iz čega se može izvući zaključak da nema nikakvih nepravilnosti, a da je Komisija bila dužna da se meritorno izjasni o činjenicama koje su navedene u prigovoru i predlaže da Ustavni sud uvaži žalbu i poništi izbore na biračkim mjestima 39A, 24A, 85A, 26B i 105C, u Podgorici.

Ustavni sud je, nakon razmatranja osporenog Rješenja i dostavljane dokumentacije, utvrdio da žalba nije osnovana.

U odgovoru Državne izborne komisije navodi se da u svemu ostaje pri navodima i konstatacijama sadržanim u osporenom Rješenju.

311

Osporenim Rješenjem je odbijen prigovor kandidata za poslanika Predraga Popovića sa izborne liste »Narodnjačka koalicija« - Narodna stranka i Demokratska srpska stranka, podnesen protiv Rješenja Izborne komisije Glavnog grada br. 968/09 i 971 /09, od 1. aprila 2009. godine, kao neosnovan.



Zakonom o izboru odbornika i poslanika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 4/98, 17/98, 14/00, 9/01, 41/02, 46/02 i 48/06), propisano je: da zaštitu biračkog prava obezbjeđuju izborne komisije, Ustavni sud Republike Crne Gore i nadležni sudovi (član 8); da su izborne komisije: opštinske i Republička izborna komisija (član 23); da kad birački odbor utvrdi rezultate glasanja u zapisnik o radu biračkih odbora unosi se: broj primljenih glasačkih listića, broj neupotrijebljenih glasačkih listića, broj upotrijebljenih glasačkih listića, broj nevažećih glasačkih listića, broj važećih glasačkih listića, broj glasova datih za svaku izbornu listu, broj birača prema izvodu iz biračkog spiska, broj birača koji su glasali po spisku i broj birača koji su glasali putem pisma; u zapisniku o radu biračkog odbora unose se i primjedbe i mišljenja članova biračkog odbora, kao i sve druge činjenice od značaja za glasanje, da zapisnik o radu biračkog odbora potpisuju svi članovi biračkog odbora; da svaki član biračkog odbora dobija kopiju zapisnika o radu biračkog odbora (član 90); da svaki birač, kandidat i podnosilac izborne liste ima pravo da podnese prigovor nadležnoj izbornoj komisiji zbog povrede biračkog prava u toku izbora; da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 72 časa od časa kada je donešena odluka, odnosno izvršena radnja i da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi neposredno nadležnoj izbornoj komisiji (član 107); da se prigovor protiv odluke, radnje ili propusta opštinske izborne komisije podnosi Republičkoj izbornoj komisiji (član 108 stav 2)i da se protiv rješenja opštinske izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti prigovor Republičkoj izbornoj

312

komisiji i da se protiv rješenja Republičke izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti žalba Ustavnom sudu Republike Crne Gore (član 110).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da su Ustavom utvrđeni principi biračkog prava koji državljanima Crne Gore obezbjeđuju jednakost, opštost, tajnost i neposrednost pri izboru organa vlasti. Osim ovih principa, Ustav ne uređuje način ostvarivanja biračkog prava, već obavezuje zakonodavca da poštuje navedena pravila prilikom regulisanja izborne materije.

Sledstveno tome, Zakonom o izboru odbornika i poslanika, pored ostalog, uređen je način ostvarivanja biračkog prava u postupku izbora odbornika i poslanika, organi za sprovođenje izbora i zaštita biračkog prava.

Odredbama člana 81 Zakona, utvrđeno je da se birački odbor raspušta, a glasanje na tom biračkom mjestu ponavlja ukoliko članovi biračkog odbora na bilo koji način utiču na odluku birača, ukoliko članovi biračkog odbora biraču na njegov zahtjev, ponovo ne objasne način glasanja i ako ne paze da niko ne ometa birača prilikom popunjavanja glasačkog listića i ako da u potpunosti ne bude obezbijeđena tajnost glasanja.

Pored toga, iz odredaba člana 90 st. 2, 3 i 4 Zakona proizilazi da se pored utvrđenih rezultata glasanja u zapisnik o radu biračkog odbora unose i primjedbe i mišljenja članova biračkog odbora, kao i sve druge činjenice od značaja za glasanje, da zapisnik o radu biračkog odbora potpisuju i dobijaju kopiju svi članovi biračkog odbora.

Uvidom u osporeno Rješenje i priloženu dokumentaciju, Ustavni sud je utvrdio da u zapisnicima o radu biračkih odbora na biračkim mjestima 39A, 24A, 85A, 26B i 105C nije bilo primjedbi na sprovedeni izborni postupak, kao i da su ti zapisnici potpisani od svih članova biračkih odbora.

Prema tome, Ustavni sud je utvrdio da je Državna izborna komisija pravilno postupila kada je odbila prigovor izjavljen na rješenje Opštinske izborne komisije Glavnog Grada, kao neosnovan.



U. br. 85/09 USTAVNI SUD CRNE GORE9. aprril 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

313

***

NEOSNOVANA JE IZBORNA ŽALBA U KOJOJ NIJE NAVEDENA NI JEDNA ODLUKA, RADNJA ILI PROPUST BIRAČKIH ODBORA, KOJA BI SE ODNOSILA NA POVREDU BIRAČKOG PRAVA ZA ČIJU JE ZAŠTITU, U SMISLU ODREDABA ČLANA 10 ZAKONA O IZBORU ODBORNIKA I POSLANIKA NADLEŽNA DRŽAVNA IZBORNA KOMISIJA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr. Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 7 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 9. aprila 2009. godine, donio je

O D L U K U

ODBIJA SE žalba Emila Kriještorca, kandidata za poslanika, izjavljena na Rješenje Državne izborne komisije, br. 300/2, od 6. aprila 2009. godine, kao neosnovana.



Emil Kriještorac, kandidat za poslanika, podnio je ovom Sudu žalbu na Rješenje Državne izborne komisije, označeno u izreci.

U žalbi se ističe: da je žalba podnesena zbog pogrešne primjene materijalnog prava; da je Zakonom o izboru odbornika i poslanika propisana shodna primjena Zakona o opštem upravnom postupku za sve radnje koje nijesu regulisane ovim Zakonom; da svi procesni zakoni, pa i Zakon o opštem upravnom postupku, propisuju pravo stranke da do donošenja odluke mogu nadležnom organu da podnose dokaze o svojim tvrdnjama; da su Opštinskoj izbornoj komisiji Kotora, do donošenja odluke po izjavljenom prigovoru, dostavili konkretne dokaze o učinjenim nepravilnostima, koje nije razmatrala ni Opštinska izborna ni Državna izborna komisija i predlažu Sudu da poništi izbore na biračkim mjestima broj 4. Dobrota - Dom kulture, 5. Dobrota - Dom kulture, 7. Dobrota - prostor Jugooceanije, 8. Stari grad – Mjesna zajednica i 9. Stari grad – Šah klub.

314

U odgovoru Državne izborne komisije navodi se da Državna izborna komisija ostaje pri navodima i konstatacijama sadržanim u osporenom Rješenju.


Osporenim Rješenjem odbijen je, kao neosnovan, prigovor žalioca na rješenje Opštinske izborne komisije Kotor, br. 02/606-60-1, od 2. aprila 2009. godine, jer je Komisija utvrdila da u prigovoru podnijetom Opštinskoj izbornoj komisiji nijesu navedene odluke, radnje ili propusti biračkih odbora koje se odnose na povredu biračkog prava, da podnosilac prigovora Komisiji nije dostavio konkretne dokaze o nezakonitostima i neregularnostima u radu biračkih odbora, da dopuna prigovora, nije mogla biti od uticaja na odlučivanje Državne izborne komisije, jer je po toj dopuni prigovora Opštinska izborna komisija Kotor donijela posebno rješenje, a u prigovoru, podnijetom Državnoj komisiji, to rješenje nije osporeno.



Zakonom o izboru odbornika i poslanika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 4/98, 17/98, 14/00, 9/01, 41/02, 46/02 i 48/06), propisano je: da zaštitu biračkog prava obezbjeđuju izborne komisije, Ustavni sud Republike Crne Gore i nadležni sudovi (član 8); da biračko pravo, u smislu ovog zakona, obuhvata prava građana: da biraju i da budu birani, da kandiduju i da budu kandidovani, da odlučuju o predloženim kandidatima i izbornim listama, da kandidatima javno postavljaju pitanja, da budu pravovremeno, istinito, potpuno i objektivno informisani o programima i aktivnostima podnosilaca izbornih lista i o kandidatima sa tih lista, kao i da raspolažu drugim pravima koja su predviđena ovim zakonom (član 10); da svaki birač, kandidat i podnosilac izborne liste

315

ima pravo da podnese prigovor nadležnoj izbornoj komisiji zbog povrede biračkog prava u toku izbora; da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 72 časa od časa kada je donešena odluka, odnosno izvršena radnja i da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi neposredno nadležnoj izbornoj komisiji (član 107); da se prigovor protiv odluke, radnje ili propusta opštinske izborne komisije podnosi Republičkoj izbornoj komisiji (član 108 stav 2); da se protiv rješenja opštinske izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti prigovor Republičkoj izbornoj komisiji i da se protiv rješenja Republičke izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti žalba Ustavnom sudu Republike Crne Gore (član 110) i da se na sve radnje u vezi sa dostavljanjem rješenja, zaključaka, kao i drugih akata, spisa, isprava, podnesaka i slično shodno se primenjuju pravila propisana za dostavljanje u upravnom postupku, ako ovim zakonom nije drukčije određeno (član 111).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da se zakonom u skladu sa Ustavom uređuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje, pa i biračkog prava.

Postupak izbora odbornika i poslanika, kao i zaštita biračkog prava u tom postupku, uređeni su Zakonom o izboru odbornika i poslanika. Tim zakonom, pored ostalog, propisan je način ostvarivanja biračkog prava u postupku izbora odbornika i poslanika, organi za sprovođenje izbora i ostvarivanje zaštite biračkog prava, kao i rokovi u kojima se ta zaštita može zahtijevati i da se na sve radnje u vezi sa dostavljanjem rješenja, zaključaka, kao i drugih akata, spisa, isprava, podnesaka i slično, shodno primenjuju pravila propisana za dostavljanje u upravnom postupku

Polazeći od navedenih ustavnih i zakonskih odredaba i priložene dokumentacije, Ustavni sud je utvrdio da je Državna izborna komisija pravilno postupila kada je odbila prigovor Emila Kriještorca, kandidata za poslanika u Skupštini Crne Gore, izjavljen na rješenje Opštinske izborne komisije Kotor, br. 02/606-60-1, kao neosnovan. Ovo iz razloga što u prigovoru podnijetom Opštinskoj izbornoj komisiji Kotor, kao ni u prigovoru Državnoj izbornoj komisiji, nije navedena ni jedna odluka, radnja ili propust biračkih odbora koja bi se odnosila na povredu biračkog prava, za čiju je zaštitu, u smislu odredaba člana 10 Zakona o izboru odbornika i poslanika, nadležna Državna izborna komisija.

Sud je, takođe, ocijenio, da nisu osnovani navodi žalioca da mu, kao i u svim ostalim postupcima, pripada pravo da u toku postupka odlučivanja o izbornoj žalbi može vršiti njene dopune do donošenja odluke po prigovoru, jer iz citiranih odredaba člana 111 Zakona o izboru odbornika i poslanika proizilazi da se shodna primjena pravila, propisanih za dostavljanje u upravnom postupku, odnosi samo na radnje u vezi sa dostavljanjem rješenja, zaključaka, kao i drugih akata, spisa, isprava, podnesaka i slično, ako tim zakonom nije drukčije određeno.

316




***

ŽALBA NA POVREDU PRAVA U TOKU IZBORA PODNIJETA USTAVNOM SUDU POSLIJE ISTEKA ZAKONOM PROPISANOG ROKA ZA NJENO PODNOŠENJE, ODNOSNO 24 ČASA OD ČASA DOSTAVLJANJA RJEŠENJA SMATRAT ĆE SE NEBLAGOVREMENOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Miodrag Latković i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 7 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 2 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 9. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE žalba Aćima Višnjića, iz Nikšića, izjavljena na Rješenje Državne izborne komisije, br. 275/2, od 2. aprila 2009. godine.


317

Aćim Višnjić, iz Nikšića, podnio je Ustavnom sudu žalbu protiv Rješenja Državne izborne komisije, navedenog u dispozitivu, navodeći da birački odbor nije došao po prijavi da putem pisma glasa njegova majka Jela – Jevrosima Višnjić, čime joj nije omogućeno ostvarivanje biračkog prava. Takođe se u žalbi ističe, da je i pored takvog stanja stvari birački odbor konstatovao da je postupak glasanja u potpunosti ispoštovan.

Ustavni sud je, nakon razmatranja žalbe, utvrdio da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak pred Ustavnim sudom predaju preko pošte ili neposredno Ustavnom sudu i moraju biti potpisani i da se izuzetno, podnesak o izbornom sporu, odnosno sporu u vezi sa referendumom, podnosi neposredno Ustavnom sudu (član 23 st. 1 i 6); da će Ustavni sud odbacit predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje (član 28 tačka 6); da se postupak odlučivanja o povredi prava u toku izbora poslanika i odbornika pokreće podnošenjem žalbe na rješenje nadležne izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor i da se žalba iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 24 časa od časa dostavljanja rješenja (član 76); da žalbu može podnijeti birač, kandidat za poslanika i odbornika i podnosilac izborne liste i da žalba sadrži razloge i dokaze o povredi prava u toku izbora (član 77) i da Ustavni sud odlučuje o žalbi iz člana 78 ovog zakona u roku od 48 časova od časa prijema žalbe (član 79).

Zakonom o izboru odbornika i poslanika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 4/98, 17/98, 14/00, 9/01, 41/02, 46/02 i 48/06), propisano je: da biračko pravo, u smislu ovog zakona, obuhvata prava građana da biraju i da budu birani, da kandiduju i da budu kandidovani, da odlučuju o predloženim kandidatima i izbornim listama, da kandidatima javno postavljaju pitanja, da budu pravovremeno, istinito, potpuno i objektivno informisani o programima i aktivnostima podnosilaca izbornih lista i o kandidatima sa tih lista, kao i da raspolažu drugim pravima koja su predviđena ovim zakonom (član 10); da svaki birač, kandidat i podnosilac izborne liste ima pravo da podnese prigovor nadležnoj izbornoj komisiji zbog povrede biračkog prava u toku izbora; da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi u roku od 72 časa od časa kada je

318

donešena odluka, odnosno izvršena radnja i da se prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi neposredno nadležnoj izbornoj komisiji (član 107); da se prigovor protiv odluke, radnje ili propusta biračkog odbora podnosi opštinskoj izbornoj komisiji i da se prigovor protiv odluke, radnje ili propusta opštinske izborne komisije podnosi Republičkoj izbornoj komisiji (član 108); da nadležna izborna komisija donosi rješenje u roku od 24 časa od časa prijema prigovora i dostavlja ga podnosiocu prigovora član (109) i da se protiv rješenja opštinske izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti prigovor Republičkoj izbornoj komisiji i da se protiv rješenja Republičke izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može izjaviti žalba Ustavnom sudu Republike Crne Gore (član 110).

Uvidom u dostavljenu dokumentaciju Ustavni sud je utvrdio da je osporeno Rješenje Državne izborne komisije primljeno 3. aprila 2009. godine u 16 časova, da je žalba na ovo rješenje predate preko pošte 4. aprila 2009. godine, a da je Ustavni sud primio 7. aprila 2009. godine.

Iz citiranih odredaba Zakona o Ustavnom sudu proizilazi da se podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak pred Ustavnim sudom predaju preko pošte ili neposredno Ustavnom sudu i moraju biti potpisani, da se izuzetno, podnesak o izbornom sporu, odnosno sporu u vezi sa referendumom, podnosi neposredno Ustavnom sudu, da se žalba o povredi prava u toku izbora poslanika i odbornika pokreće podnošenjem žalbe na rješenje nadležne izborne komisije, kojim je odbačen ili odbijen prigovor u roku od 24 časa od časa dostavljanja rješenja i da Ustavni sud odlučuje o žalbi u roku od 48 časova od časa prijema žalbe.

Iz navedenog proizilazi, da se momenat predaje podneska – žalbe o izbornom sporu pošti ne može smatrati podnošenjem iste Ustavnom sudu. Ukoliko bi se prihvatilo da je žalba podnijeta Ustavnom sudu momentom predaje pošti, onda bi se čas predaje pošti morao smatrat časom podnošenja žalbe Ustavnom sudu, a od tog časa teče rok od 48 časova u kojem Ustavni sud mora odlučiti po žalbi o izbornom sporu. Međutim, predaja pošti, pa i preporučenom pošiljkom, podrazumijeva određeni protek vremena do njenog prispjeća u Ustavni sud, čime se onemogućava da Sud postupi po njoj i odluči u zakonom utvrđenom roku. Dakle, iz navedenog proizilazi da žalba o izbornom sporu mora biti podnijeta neposredno Ustavnom sudu u roku od 24 časa od časa dostavljanja rješenja nadležne izborne komisije, pa se predaja putem pošte, ukoliko se žalba preda Ustavnom sudu po proteku tog roka, na može uzeti kao blagovremena.

U konkretnom slučaju, Ustavni Sud je utvrdio da je žalba o izbornom sporu podnijeta Ustavnom sudu po proteku roka od 24 časa od časa prijema Rješenja Državne izborne komisije, odnosno nije podnijeta u propisanom roku, što je u suprotnosti sa odredbom člana 76 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, kojom je propisano, pored ostalog, da se žalba o izbornom sporu podnosi Ustavnom sudu u roku od 24 časa od časa dostavljanja rješenja.

319



320

POSTUPAK PO USTAVNIM ŽALBAMA

322

***

O d l u k e

Nijesu utvrđene povrede Ustavom zajemčenih prava

OSPORENIM PRESUDAMA NIJE POVRIJEĐENO PRAVO IMOVINE – SVOJINE, BUDUĆI DA JE ZA PREDMETNU EKSPROPRISANU NEPOKRETNOST BIVŠEM VLASNIKU UTVRĐENA I ISPLAĆENA NAKNADA, SAGLASNO SPORAZUMU O NAKNADI.

POSTUPAK KOJI JE PRETHODIO USTAVNO-SUDSKOM NE OMOGUĆAVA OCJENU OSPORENIH PRESUDA SA ASPEKTA SADRŽAJA ODREDABA ČLANA 58 USTAVA, NITI SU TE ODREDBE RELEVANTNE U SLUČAJU PODNOSIOCA USTAVNE ŽALBE, JER U SUDSKOM POSTUPKU NIJE ODLUČIVANO O SVOJINSKIM PRAVIMA PODNOSIOCA ŽALBE, PA, SAMIM TIM, NIJE NI MOGLO BITI POVRIJEĐENO OVO USTAVOM ZAJAMČENO PRAVO.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković, i sudije – Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Đole Sekulović, Miodrag Latković i Fetija Međedović na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

O D L U K U

ODBIJA SE ustavna žalba.


B. R., iz Berana, koju zastupa Senad Redžepagić, advokat iz Budve, podnijela je dozvoljenu i blagovremenu ustavnu žalbu i dopunu ustavne žalbe protiv presude Upravnog suda Republike Crne Gore U br.718/06 od 31.oktobra 2007.godine i presude Vrhovnog suda Uvp.br.101/07 od 25.januara 2008.godine.

323

U žalbi se ističe: da je podnosilac ustavne žalbe, kao nasljednik pok.Šaćire Zejnilagić iscrpila sva djelotvorna pravna sredstva predviđena domaćim pravom; ali da nije uspjela da ostvari pravo na obeštećenje, u zakonom utvrđenom postupku restitucije; da je visina obeštećenja u postupku za oduzetu imovinu rješenjem prvostepene komisije u Rožajama 2005.godine bila prenisko određena; da je žalba na rješenje koja je upućena Ministarstvu finansija kao drugostepenom organu, odbijena kao neosnovana, uz istovremeno usvajanje žalbe Osnovnog državnog tužioca u Rožajama, kojom prilikom je poništeno prvostepeno rješenje Komisije Opštine Rožaje, što su u konačnom potvrdili Upravni sud Republike Crne Gore i Vrhovni sud Crne Gore; da su osporenim presudama povrijeđene odredbe čl. 17, 45, 46 i 48 Ustava Republike Crne Gore iz 1992. godine i Protokola 1, član 1 stav 1 Protokola uz Konvenciju; da je tužba Upravnom sudu podnijeta prije nego je donijet Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju, odnosno da je konačna drugostepena odluka Ministarstva finansija donijeta prije navedenih izmjena. Podnosilac žalbe predlaže da Ustavni sud preinači osporenu presudu Upravnog suda, poništi rješenje Ministarstva finansija i nasljedniku bivšeg vlasnika rješi pitanje naknade na ime obeštećenja u iznosu od 437.045,65 €, ili niže od toga iznosa, ali ne manje od 150.709,00 €, odnosno da Fondu za obeštećenje RCG kao obvezniku obeštećenja naloži isplatu polovine navedenog iznosa, a drugu polovinu u obveznicama, shodno odredbi člana 25 stav 3 Zakona o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenja.

Ustavna žalba, kao pravno sredstvo ustanovljeno je Ustavom Crne Gore koji je stupio na snagu 22.oktobra 2007.godine. U postupku pokrenutom ustavnom žalbom, na osnovu odredbe člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava i odredaba člana 48 i 55 Zakona o Ustavnom sudu, Ustavni sud, u granicama zahtjeva istaknutog u ustavnoj žalbi, utvrđuje da li je u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosiocu ustavne žalbe povrijeđeno ustavno pravo, pri čemu se, po pravilu, ne upušta u pitanje jesu li sudovi pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje i ocijenili dokaze. Za Ustavni sud relevantne su samo one činjenice od čijeg postojanja zavisi ocjena o povredi ustavnog prava.

Iz spisa predmeta, uvidom u osporene akte i drugu dostavljenu dokumentaciju, Ustavni sud je utvrdio slijedeće činjenice i okolnosti od značaja za odlučivanje u ovom ustavnosudskom predmetu:

1. Rješenjem Ministarstva finansija br.07-133/06 od 16.maja 2006.godine, stavom I dispozitiva poništeno je Rješenje Komisije za povraćaj i obeštećenje Opštine Rožaje br. 34/05, od 13. januara 2006. godine, kojim je bio usvojen zahtjev nasljednika bivšeg vlasnika pok. Š.Z. i određeno obeštećenje u iznosu od 150.709,00 € za eksproprisane nepokretnosti, dok je stavom II dispozitiva odbijen kao neosnovan zahtjev nasljednika bivšeg vlasnika pok. Š. Z., od 16. decembra 2004. godine, za

324

obeštećenje oduzetih imovinskih prava na imovini eksproprisanoj Rješenjem Skupštine Opštine Rožaje – Sekretarijata za privredu, finansije i opštu upravu br. 691, od 15. avgusta 1985. godine, označene kao katastarska parcela br. 175, posjedovni list br. 7 KO Grahovo,a prema sada važećem katastru nepokretnosti označene kao kat.parc.br. 175/1 i 175/2 sada upisane u listu nepokretnosti br.7 KO Grahovo, na ime »Monglobal« DOO Montenegro. Ministarstvo finansija, kao drugostepeni organ, stalo je na stanovište da je bivši vlasnik pok. Š. Z. rješenjem, od 15. avgusta 1985. godine, predmetna nepokretnost izuzeta i plaćena po osnovu zaključenog sporazuma o naknadi, od 5.septembra 1985. godine, odnosno da je primila pravičnu naknadu po odredbama Zakona o eksproprijaciji SR Crne Gore (»Službeni list SR Crne Gore«, br. 20/81, 34/86, 10/90 i »Službeni list Republike Crne Gore«, br. 37/95).

2. Osporenom presudom Upravnog suda Republike Crne Gore U.br. 718/06, od 31. oktobra 2007. godine, odbijena je tužba B. R., iz Berana, izjavljena protiv Rješenja Ministarstava finansija, kao neosnovana. Upravni sud je našao da osporenim Rješenjem nijesu počinjene bitne povrede postupka i da se isto zasniva na pravilno i potpuno utvrđenom činjeničnom stanju, na koje je tuženi pravilno primijenio materijalno pravo; da je raniji vlasnik primio pravičnu naknadu za predmetnu nepokretnost i da stoga saglasno odredbi člana 7 stav 1. Zakona o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 21/04), nema prava na povraćaj ili obeštećenje u skladu sa ovim Zakonom.

3. Presudom Vrhovnog suda Uvp. Br. 101/07, od 25. januara 2008. godine, odbijen je zahtjev za vanredno ispitivanje presude Upravnog suda, izjavljen zbog pogrešne primjene materijalnog prava. Vrhovni sud je ocijenio, da pitanje naknade koje je riješeno sporazumom saglasno sopstvenom interesu, bilo podnosioca zahtjeva ili vlasnika, u datom vremenu, ne daje osnov da se u docnijem vremenskom periodu taj sporazum pobija zbog nedostatka pravičnosti, a da se nije koristilo pravno sredstvo koje je stajalo na raspolaganju podnosiocu tužbe, po Zakonu o eksproprijaciji, za osporavanje toga akta.

4. Za odlučivanje u konkretnom predmetu pravno relevantne su sljedeće odredbe: član 7 stav 1 Zakona o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 21/04): »Bivši vlasnici koji su za oduzeta imovinska prava primili pravičnu ili tržišnu naknadu u novcu ili drugim stvarim ili pravima nemaju pravo na povraćaj ili obeštećenje u skladu sa ovim zakonom« i član 1 Protokola 1 uz Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda: »Svako fizičko i pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine; da niko ne može biti lišen svojine imovine, osim u javnom interesu i pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava

325

Prethodne odredbe, međutim, ni na koji način ne utiču na pravo države da primjenjuje zakone koje smatra potrebnim da bi regulisala korišćenje imovine u skladu s opštim interesima ili da bi obezbedila naplatu poreza ili drugih dažbina ili kazni«.

5. U konkretnom slučaju, podnosilac žalbe smatra da su Upravni sud i Vrhovni sud pogrešno primijenili materijalno pravo i da su time povrijeđena njegova prava i slobode iz čl. 17, 45, 46 i 48 Ustava Republike Crne Gore iz 1992. godine, kao i član 1 Protokola 1 uz Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Podnosilac žalbe nije ukazao na povredu ustavnih prava i sloboda iz Ustava Crne Gore, niti je naveo ustavno-pravne razloge koji bi ukazali na bilo koju povredu tih prava i slobodu. U suštini podnosilac žalbe, ponavlja navode iz tužbe i zahtjeva za preispitivanje sudske odluke o pogrešnoj primjeni materijalnog prava, sa aspekta odredbi koje su primijenjene u odnosu na osporeni upravni postupak radi povraćaja ( obeštećenja ) oduzetih imovinskih prava.

6. Ocjenjujući razloge ustavne žalbe u odnosu na povredu prava iz člana 1 Protokola 1 uz Evropsku Konvenciju, Ustavni sud je utvrdio da osporenim presudama nije povrijeđeno pravo na imovinu u smislu relevantnih stavova Evropskog suda za ljudska prava.

Pojam imovine u praksi Evropskog suda se različito tumači. Smatra se da se

članom 1 Protokola 1 štiti : pokretna i nepokretna imovina, dionice, patenti, pravo na penziju, ekonomski interesi vezani za vođenje nekog posla itd. Da bi se član 1 Protokola 1 primijenio, prema tom shvatanju, nije neophodno da domaće pravo priznaje relevantni interes, kao pravo na imovinu : koncept imovine, u smislu Konvencije, je autonoman i podrazumijeva uživanje nekog prava po domaćim zakonima, da bi se smatralo pravom s aspekta Konvencije. Štiti se samo pravo na postojeću imovinu, a ne pravo da se stiče imovina inter vivos ili mortis causa. Dakle, po članu 1 Protokola 1, zaštićena je samo imovina koja postoji, a ne pravo na sticanje imovine u budućnosti.

Član 1 Protokola 1, međutim, izričito ne predviđa plaćanja odštete u slučaju oduzimanja ili drugog miješanja u pravo na imovinu, ali se u slučaju oduzimanja (ili lišavanja) imovine, odšteta obično postavlja implicite, kao uslov. U slučaju kada se zahtijeva plaćanje odštete kako bi se zadovoljio uslov proporcionalnosti, ova odšteta ne mora biti potpuna u svim okolnostima. Legitimni ciljevi, od javnog interesa, prema stavu Evropskog suda, kao što su oni kojima se teži kroz mjere ekonomske reforme ili mjere u cilju postizanja veće socijalne pravde, mogu zahtijevati manje nego što je puna tržišna vrijednost. Iznos odštete, izražen kroz praksu Evropskog suda mora biti srazmjeran u odnosu na vrijednost uzete imovine ( James protiv Ujedinjenog Kraljevstva A 98 (1986), stav 54), iako član 1 Protokola 1 ne zahtijeva punu naknadu, niti istu visinu odštete za svaku kategoriju lišavanja svojine.

326

Pravo na imovinu (svojinu), predmet je zaštite u ustavnom sistemu Crne Gore i sadržinski korespondira sa pravom na imovinu iz člana 1 Protokola 1. Odredbama člana 58 st. 1 i 2 Ustava, zajemčeno je pravo svojine, a ustavna ograničenja su uslovljena postojanjem opšteg interesa i proporcionalnošću ograničenja koje je definisano pravičnom naknadom. Ova ustavna odredba nalazi se u odjeljku 4 Ekonomska, socijalna i kulturna prava i slobode i odnosi se samo na egzistentna subjektivna ustavna prava (pravo svojine). Po ocjeni Ustavnog suda, ona se ne odnosi na bivše vlasnike kojima je na osnovu zakona i drugih pravnih akata u vrijeme ranijeg važećeg društveno-ekonomskog sistema, oduzeta prava. Ta lica više nijesu vlasnici, odnosno nosioci imovinskih prava, u vezi s tom imovinom, pa im pravo svojine ne može biti povrijeđeno. Pod uslovom da bivši vlasnik uspostavi pravo svojine na oduzetim stvarima, njegova prava uživaće zaštitu saglasno odredbi člana 58 Ustava Crne Gore.

Zakonom o povraćaju imovinskih prava i obeštećenju (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 21/04), koji je, po ocjeni Suda, pravilno primijenjen u ovom postupku, se ne poništavaju (ex tunc) svi akti o oduzimanju imovine, niti se bivšim vlasnicima priznaje neprekidno vlasničko ili drugo pravo od trenutka oduzimanja imovine, već je, polazeći od zatečenog pravnog i faktičkog stanja, uređen obim i način obeštećenja za oduzetu imovinu, a u okviru toga i slučajevi kada lice – bivši vlasnik nema pravo na povraćaj oduzetog ili obeštećenje (član 7).

7. Polazeći od odredbe člana 7 stav 1 navedenog Zakona, imajući pritom u vidu činjenice i okolnosti utvrđene u upravnom postupku, a prvenstveno da je za predmetnu eksproprisanu nepokretnost bivšem vlasniku utvrđena i isplaćena naknada saglasno sporazumu o naknadi, Ustavni sud je utvrdio, da osporenim presudama nije povrijeđeno pravo imovine – svojine, na šta je posredno ukazao podnosilac ustavne žalbe. Naime, postupak koji je prethodio ustavno – sudskom postupku ne omogućava ocjenu osporenih presuda sa aspekta sadržaja odredaba člana 58 Ustava, niti su te odredbe relevantne u slučaju podnosioca ustavne žalbe, jer se u sudskom postupku nije odlučivalo o svojinskim pravima podnosioca žalbe, pa samim tim nije ni moglo biti povrijeđeno ovo Ustavom zajemčeno pravo. Sa istog razloga, nijesu osnovani navodi o povredi prava na imovinu, garantovanih članom 1 Protokola 1.


U. br.114/07 USTAVNI SUD CRNE GORE,24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

327

***

POD PRAVOM NA RAD PODRAZUMIJEVA SE PRAVO POJEDINCA DA MU RADNI ODNOS NE PRESTANE NA NAČIN SUPROTAN OD ONOG KOJI JE UTVRĐEN ODGOVARAJUĆIM ZAKONOM. PODNOSIOCU ŽALBE RADNI ODNOS JE PRESTAO PO SILI ZAKONA, ODNOSNO NA OSNOVU ODREDBE ČLANA 111 ZAKONA O RADU, JER JE RADNI ODNOS ZASNOVAN KOD DRUGOG POSLODAVCA, PO OSNOVU RASPISANOG KONKURSA, A BEZ SAGLASNOSTI TUŽENOG.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije –Zoran Smolović, Đole Sekulović, Fetija Međedović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 28. maja 2009. godine, donio je

O D L U K U



S.R., iz Podgorice, preko punomoćnika Miroslava Đ. Đukića, advokata iz Podgorice, podnijela je ustavnu žalbu izjavljenu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev.br. 128/2008, od 9. aprila 2008. godine, presude Višeg suda u Podgorici Gž.br. 1177/06, od 6. decembra 2007. godine i presude Osnovnog suda u Cetinju P.br. 23/05, od 27. februara 2006. godine.

Podnosilac žalbe ističe da su joj povrijeđena prava iz čl. 62 i 64 Ustava Crne Gore. Povredu ovih prava podnosilac žalbe nalazi u činjenici da su navedene presude, kojima je odbijen kao neosnovan njen tužbeni zahtjev da se poništi kao nezakonita Odluka JP Informativno izdavačkog centra sa P.O.O. »Cetinje« - RJ »Radio Cetinje«, br. 01-242, od 12. januara 2005. godine, kojom je utvrđen prestanak radnog odnosa, međusobno suprotne i nelogične.

Ustavni sud je utvrdio da ustavna žalba nije osnovana.

U postupku pokrenutom ustavnom žalbom, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava i člana 48 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), Ustavni sud, u granicama zahtjeva istaknutog u ustavnoj žalbi, utvrđuje

328

da li je u postupku odlučivanja o povredi ljudskih prava i sloboda podnosiocu žalbe povrijeđeno ustavno pravo, pri čemu se, po pravilu, ne upušta u pitanja jesu li sudovi pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje i ocijenili dokaze. Za Ustavni sud relevantne su samo one činjenice od čijeg postojanja zavisi ocjena o povredi ustavnog prava.

Uvidom u osporene presude, Ustavni sud je utvrdio da je Vrhovni sud odbio reviziju izjavljenu protiv presude Višeg suda u Podgorici, Gž.br. 1177/06, od 6. decembra 2007. godine, navodeći da je utvrdio da je tužilja zasnovala radni odnos kod drugog poslodavca bez saglasnost tuženog, zbog čega su, po ocjeni tog suda, ispunjeni zakonski uslovi za donošenje osporene Odluke o prestanku radnog odnosa tužilji, u smislu odredbe člana 111 stav 1 tačka 11 Zakona o radu. Ovo s toga što je tužilji zasnivanjem radnog odnosa kod drugog poslodavca RTV Nikšić, u periodu od 28. septembra 2002. godine do 1. marta 2004. godine, po osnovu raspisanog konkursa, a bez saglasnost tuženog, prestao radni odnos kod tuženog po sili zakona.

U konkretnom slučaju podnosilac žalbe predlaže da Ustavni sud utvrdi činjenice i dokaze, jer su presude postupajućih sudova donijete na osnovu pogrešenog nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja. S tim u vezi, u postupku odlučivanja po ustavnoj žalbi Ustavni sud povrede ustavnog prava ocjenjuje na osnovu činjenica utvrđenih u prethodnim sudskim postupcima i za njega su važne samo one činjenice koje se odnose na povredu navedenog ustavnog prava.

Ustavni sud ne ispituje povrede sloboda i prava utvrđenih zakonom, već povrede slobode i prava utvrđenih Ustavom. Stoga je pozivanje na nepotpuno utvrđeno činjenično stanje, pogrešnu primjenu materijalnog prava i bitnih povreda postupka kao polazište za podnošenje ustavne žalbe neosnovano, jer Ustavni sud nije žalbeni sud.

Podnosilac žalbe navodi da mu je osporenim presudama povrijeđeno ustavno pravo na rad. Pod tim pravom podrazumijeva se pravo pojedinca da mu radni odnos ne prestane na način suprotan od onog utvrđenog odgovarajućim zakonom. Podnosiocu žalbe je prestao radni odnos po sili zakona, odnosno na osnovu odredbe člana 111 stav 1 tačka 11 Zakona o radu, jer je radni odnos zasnovan kod drugog poslodavca, po osnovu raspisanog konkursa, a bez saglasnost tuženog. Polazeći od sadržaja ustavnog prava zajemčenog članom 62 Ustava, a imajući u vidu zahtjev podnosioca žalbe, kao i u parničnom postupku utvrđenih činjenica i primijenjenog materijalnog prava, po ocjeni Ustavnog suda, osporenim odlukama podnosiocu žalbe nijesu povrijeđena prava iz čl. 62 i 64 Ustava.


U br. 85/08 USTAVNI SUD CRNE GORE28. maj 2009. godine PREDSJEDNIK,

329


***

POD PRAVOM NA RAD I SLOBODOM RADA PODRAZUMIJEVA SE I PRAVO POJEDINCA DA MU RADNI ODNOS NE PRESTANE NA NAČIN SUPROTAN ZAKONU POLAZEĆI OD SADRŽINE TOG PRAVA, A IMAJUĆI U VIDU ZAJHTJEV PODNOSIOCA ŽALBE U PARNIČNOM POSTUPKU UTVRĐENIH ČINJENICA I PRIMIJENJENOG MATERIJALNOG PRAVA, USTAVNI SUD JE UTVRDIO DA PODNOSIOCU USTAVNE ŽALBE OSPORENIM AKTOM NIJE POVRIJEĐENO NAVEDENO USTAVNO PRAVO.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije –Zoran Smolović, Đole Sekulović, Fetija Međedović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 28. maja 2009. godine, donio je

O D L U K U



V.O., iz Podgorice, preko punomoćnika Dušana N. Delevića, advokata, iz Podgorice, podnio je ovom Sudu ustavnu žalbu izjavljenu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev.br. 409/07, od 7. novembra 2007. godine.

Podnosilac žalbe ističe da su mu povrijeđena prava iz čl. 19 i 62 Ustava Crne Gore, a povredu ovih prava podnosilac žalbe nalazi u činjenici da mu je Odlukom Kombinata aluminijuma, br. 91-209, od 13. aprila 2005. godine, prestao radni odnos, jer je njegovu diplomu o završenom IV razredu mašinske struke, koju je stekao vanrednim doškolovavanjem 1992. godine, kadrovska služba, na osnovu nepotpunih podataka ocijenila da nije vjerodostojna; da je protiv Odluke o psrestanku radnog odnosa žalilac podnio tužbu Osnovnom sudu u Podgorici, koji je poništio Odluku, ali je Viši sud, u Podgorici preinačio presudu Osnovnog suda i odbio tužbeni zahtjev, kao neosnovan, navodeći da je prvostepeni sud izveo pogrešan zaključak o osnovanosti tužbenog

330

zahtjeva, jer je tužilac stupio na rad na poslovima gasnog zavarivača na osnovu datih neistinitih podataka u pogledu stručne spreme; da je nezadovoljan ovom nezakonitom presudom Višeg suda u Podgorici, žalilac uložio reviziju Vrhovnom sudu koja je odbijena kao neosnovana.


U postupku pokrenutom ustavnom žalbom, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava i člana 48 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), Ustavni sud, u granicama zahtjeva istaknutog u ustavnoj žalbi, utvrđuje da li je u postupku odlučivanja o povredi ljudskih prava i sloboda podnosiocu žalbe povrijeđeno ustavno pravo, pri čemu se, po pravilu, ne upušta u pitanja jesu li sudovi pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje i ocijenili dokaze. Za Ustavni sud relevantne su samo one činjenice od čijeg postojanja zavisi ocjena o povredi ustavnog prava.

U konkretnom slučaju, u parničnom postupku koji je prethodio ustavno-sudskom postupku, podnosilac ustavne žalbe je tražio da se utvrdi da je odluka o prestanku radnog odnosa, otkazom ugovora o radu, nezakonita i da je treba poništiti. Uvidom u dostavljenu dokumentaciju, Sud je utvrdio da je odlučujući o tako postavljenom zahtjevu podnosioca žalbe Vrhovni sud odbio reviziju izjavljenu protiv drugostepene presude Višeg suda u Podgorici, Gž.br. 465/07, od 8. juna 2007. godine. U presudi Vrhovnog suda citirana je odredba člana 111 stav 1 tačka 9 Zakona o radu, prema kojoj poslodavac može otkazati ugovor o radu zaposlenom ako je prilikom stupanja na rad, odnosno zasnivanja radnog odnosa dao neistinite podatke značajne za vršenje poslova na osnovu kojih je zasnovao radni odnos i zaključeno da je tužilac prilikom stupanja na radno mjesto gasnog zavarivača I, dao netačne podatke u pogledu stručne spreme koja je bila od bitnog značaja za rad na tom radnom mjestu.

Podnosilac u ustvnoj žalbi zasniva svoje navode o povredi ustavnih prava na tvrdnji da nadležni sudovi prilikom donošenja svojih odluka, nijesu pravilno utvrdili činjenično stanje, a time žaliocu onemogućili ustavno pravo na rad i prava zaposlenog iz rada.

Utvrđivanje činjenica važnih za donošenje pravilne, zakonite odluke, u nadležnosti je sudova, a Ustavni sud povredu ustavnog prava ocjenjuje na osnovu činjenica utvrđenih u prethodnim sudskim postupcima i to onih koje se odnose na povrede ustavnih prava. Pod pravom na rad i slobodom rada (član 62 Ustava) podrazumijeva se i pravo pojedinca da mu radni odnos ne prestane na način suprotan od onog utvrđenog zakonom. Polazeći od sadržine tog prava, a imajući u vidu zahtjev podnosioca žalbe, u parničnom postupku utvrđenih činjenica i primijenjenog materijalnog prava (odredba člana 111 stav 1 tačka 9 Zakona o radu), Ustavni sud je utvrdio da osporenim aktom podnosiocu ustavne žalbe navedeno ustavno pravno nije povrijeđeno.

331

Podnosilac žalbe, takođe, navodi da mu je osporenim presudama povrijeđeno i ustavno jemstvo da svako ima pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda (član 19), jer je u istovjetnim sporovima koji su vođeni u Osnovnom i Višem sudu drugačije odlučeno. S tim u vezi, Ustavni sud povodom takvih ustavnih žalbi nije nadležan da provjerava da li je nejednakom primjenom materijalnih i procesnih zakona došlo do povrede tog ustavnog prava. Ovo zbog toga što je prema odredbi člana 124 Ustava, Vrhovni sud nadležan da obezbjeđuje jedinstvenu primjenu zakona od strane sudova. Isto tako, prema članu 2 tačka 1 Zakona o sudovima, Vrhovni sud na Opštoj sjednici utvrđuje načelne pravne stavove i načelna pravna mišljenja radi jedinstvene primjene propisa. Na osnovu iznijetih razloga odlučeno je kao u izreci.

U br. 141/08 USTAVNI SUD CRNE GORE28. maj 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

ODLUKE SUDOVA KOJE SE OSPORAVAJU USTAVNOM ŽALBOM ZASNOVANE SU NA ZAKONITO SPROVEDENOM POSTUPKU I NA USTAVNO PRIHVATLJIVOM TUMAČENJU MATERIJALNOG PRAVA. PODNOSIOCU ŽALBE JE BILO OMOGUĆENO UČEŠĆE U POSTUPKU, RASPRAVLJANJE PRED SUDOM I PREDUZIMANJE ZAKONOM DOPUŠTENIH RADNJI I SUDOVI SU ZA SVOJE STAVOVE DALI JASNE I VALJANE RAZLOGE, ZBOG ČEGA MU NIJE BILO POVRIJEĐENO PRAVO NA PRAVIČNO SUĐENJE.


O D L U K U



332

O.M., koju zastupa advokat Branko G. Simović, iz Podgorice podnijela je, ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev. br. 433/08, od 4. decembra 2008. godine, kojom je odbijena revizija, kao neosnovana.

Podnosilac žalbe smatra da su Osnovni sud i Viši sud, u Podgorici pogrešno utvrdili činjenično stanje i pogrešno primijenili materijalno pravo, jer se bratanična tužiteljice, koja pruža tuđu njegu i pomoć tužiteljici, ne smatra članom porodičnog domaćinstva, u smislu člana 33 Pravilnika o rješavanju stambenih potreba, zbog čega su povrijedili član 7 Zakona o vanparničnom postupku, a u vezi sa članom 84 ZPP-a jer tužiteljici nije postavljen privremeni zastupnik u stručnom licu koji će štititi njene interese; da je rješenjem Fonda penzijsko-invalidskog osiguranja, br. 03-7894/1, od 18. januara 2000. godine, tužiteljici kao korisniku porodične penzije, priznato pravo na pomoć i njegu drugog lica, počev od 02. decembra 1999. godine i da iz nalaza i mišljenja prvostepene invalidske komisije od 5. januara 2000. godine, proizilazi da joj je potrebna stalna pomoć i njega drugog lica i da joj pripada jednosoban stan, ako ne živi sa članom porodičnog domaćinstva; da joj po osnovu tog kriterijuma i po osnovu kriterijuma prihoda po članu porodičnog domaćinstva pripada veći broj bodova i da su time povrijeđena ljudska prava i slobode zajemčena Ustavom Crne Gore i članom 6 Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu, da se inicijativa odbije.

Prvostepenom presudom P.br. 2348/04, od 30. novembra 2006. godine, kao neosnovan, odbijen je tužbeni zahtjev kojim je traženo da se tuženi obaveže da poništi kao nezakonite odluke, br. 19, od 10. februara 2004. godine i br. 37, od 7. jula 2004. godine i izvrši ponovna raspodjela stanova u zakup po konkursu od 30. oktobra 2003. godine i naknade troškovi postupka.

Presudom Višeg suda u Podgorici GŽ. Br. 115/07 od 04. 07. 2008 godine, potvrđena je presuda tog suda i žalba odbijena kao neosnovana, a Vrhovni sud Crne Gore je presudom Rev. br. 433/08, od 4. decembra 2008. godine, odbio reviziju, kao neosnovanu.

Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih

333

sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom(član 48).

Evropskom Konvecijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, predviđeno je da svako, tokom odlučivanja o njegovim građanskim pravima i obavezama ili o krivičnoj optužbi protiv njega, ima pravo na pravičnu i javnu raspravu u razumnom roku pred nezavisnim i nepristranim sudom, obrazovanim na osnovu zakona.Presuda se izriče javno, ali se štampa i javnost mogu isključiti s cijelog ili dijela suđenja u interesu morala, javnog reda ili nacionalne bezbijednosti u demokratskom društvu, kada to zahtijevaju interesi maloljetnika ili zaštita privatnog života stranaka, ili u mjeri koja je po mišljenju suda, nužno potrebna u posebnim okolnostima kada bi javnost morala da naškodi interesima pravde(član 6 tačka 1).

U toku postupka pružanja ustavno-sudske zaštite, povodom ispitivanja osnovanosti ustavne žalbe u granicama zahtjeva istaknutih u njoj, Ustavni sud utvrđuje da li je u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosioca ustavne žalbe povrijeđeno njegovo Ustavom zajemčeno pravo ili sloboda.

Odrebom člana 33 Pravinika propisano je ko se smatra članom porodičnog domaćinstva koji se uzima u obzir prilikom bodovanja po tom kriterijumu, a to su bračni drug i djeca ukoliko nijesu od strane Invalidske komisije oglašeni nesposobnim ili su uživaoci porodične penzije, kao i maloljetna djeca. U postupku je utvrđeno da je ugovor o doživotnom osiguranju zaključen i ovjeren pred sudom nakon donošenja konačne odluke o davanju stanova. Odluke sudova su, po ocjeni Ustavnog suda, zasnovane na zakonito sprovedenom postupku i na ustavno prihvatljivom tumačenju materijalnog prava. Podnosiocu žalbe bilo je omogućeno učešće u postupku, raspravljanje pred sudom i preduzimanje zakonom dopuštenih radnji i sudovi su za svoje stavove dali jasne i valjane razloge, zbog čega mu nije povrijeđeno pravo na pravično suđenje.

Ustavni sud u postupku povodom ustavne žalbe, nije ožalbeni sud ni u odnosu na Vrhovni sud čija se odluka osporava, već sud koji utvrđuje je li u postupku odlučivanja o ustavnim pravima i obavezama došlo do nedopuštene povrede osnovnih ustavnih sloboda i prava podnosiocu ustavne žalbe. Pritom se Ustavni sud, po pravilu, ne upušta u ocjenu da li su sudovi i druga nadležna tijela pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje i ocijenili dokaze. Za Ustavni sud relevantne su samo one činjenice od čijeg postojanja zavisi ocjena o povredi ustavnog prava i u konkretnom slučaju, Ustavni sud nije utvrdio postojanje takvih povreda.

Na osnovu iznijetih razloga odlučeno je kao u izreci .

U. br. 29/09 USTAVNI SUD CRNE GORE

334

8. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

ZADATAK USTAVNOG SUDA NIJE DA PREISPITUJE ZAKLJUČKE REDOVNIH SUDOVA U POGLEDU ČINJENIČNOG STANJA I PRIMJENE MATERIJALNOG PRAVA, AKO NIJE IZVJESNA POVREDA USTAVNOG PRAVA.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24.septembra 2009 godine, donio je

O D L U K U ODBIJA SE ustavna žalba.


M.R., iz Bijelog Polja, podnio je ustavnu žalbu izjavljenu protiv rješenja Osnovnog suda u Bijelom Polju P.br. 641/05, od 8. januara 2007. godine i rješenja Višeg suda u Bijelom Polju, Gž.br. 498/07 od 2. aprila 2009. godine.

Podnosilac ustavne žalbe smatra da su osporenim rješenjima povrijeđena njegova osnovna prava i slobode iz čl. 20, 32 i 58 zajemčena Ustavom Crne Gore, zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja, bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primjene materijalnog prava. U ustavnoj žalbi podnosilac upućuje i na postojanje povreda odredaba čl. 6 i 10 Ustava. Povredu ovih prava podnosilac nalazi u činjenici da prvostepeni sud nije valjano i pravilno cijenio izvedene dokaze, jer da je pravilno cijenio utvrdio bi da je tuženi izgradnjom betonskog zida i rušenjem puta-staze izvršio smetanje posjeda, onemogućavajući njega i njegovu porodicu da izlazi na javni

335

put -na ulicu; da je Viši sud potvrdio prvostepeno presudu, pa mu je na taj način uskratio pravo kako na raspravljanje tako i na žalbu, jer je Viši sud bio dužan da da dovoljne i uvjerljive odgovore na sva žalbena pitanja i da je postupak po njegovoj tužbi trajao skoro četiri godine, što je suprotno odredbama Zakona o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku.

Ocjenjujući navode i razloge u ustavnoj žalbi u odnosu na osporene akte, sa stanovišta mjerodavnih ustavnih i zakonskih odredaba, Ustavni sud je utvrdio da ustavna žalba nije osnovana.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Crna Gora jemči i štiti prava i slobode, da su prava i slobode nepovredivi i da je svako obavezan da poštuje prava i slobode drugih (član 6); da je u Crnoj Gori slobodno sve što Ustavom i zakonom nije zabranjeno i da je svako obavezan da se pridržava Ustava i zakona (član 10); da svako ima pravo na pravni lijek protiv odluke kojom se odlučuje o njegovom pravu ili na zakonom zasnovanom interesu (član 20); da svako ima pravo na pravično i javno suđenje u razumnom roku pred nezavisnim, nepristrasnim i zakonom ustanovljenim sudom (član 32); da se jemči pravo svojine, da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu i da su prirodna bogatstva i dobra u opštoj upotrebi u državnoj svojini (član 58) i da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvorih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1 ) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

U toku postupka pružanja ustavnosudske zaštite, povodom ispitivanja osnovanosti ustavne žalbe u granicama zahtjeva istaknutih u njoj, Ustavni sud utvrđuje da li je u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosioca ustavne žalbe povrijeđeno njegovo Ustavom zajemčeno pravo i sloboda.

Uvidom u osporena rješenja, Ustavni sud je utvrdio da je predmet spora, u ovoj pravnoj stvari, pred Osnovnim i Višim sudom bio zahtjev tužioca da se utvrdi da je tuženi

336

smetao tužioca u zadnjem mirnom i faktičkom posjedu prava službenosti prolaska pješice, u svako doba dana i godine, betonskom stazom, na način što je ovu stazu porušio a na putnom pojasu uz ulicu Slobodana Penezića podigao armirani betonski potporni zid 1,85m na udaljenosti od zajedničke kuće stranaka od 13,60m na koji način je tužioca onemogućio u vršenju ovog prava, to sledstveno ovom utvrđenju naloži tuženiku da uspostavi pređašnje stanje. Osnovni sud je odbio tužbeni zahtjev tužioca, kao neosnovan. Naime, u prvostepenom postupku na osnovu nalaza i mišljenja vještaka geodetske struke utvrđeno je da je sporna betonska staza, evidentirana u listu nepokretnosti KO Bijelo Polje – sukorišćenja tužioca i tuženog,da su isti vršili faktičku vlast na dvorištu na kome se nalazila porušena betonska staza koja vodi kroz dvorište i koju su stranke koristile za pristup javnom putu. Međutim, tuženi ravnanjem terena i rušenjem sporne staze, izgradnjim nove betonske staze sa stepeništem i novo sagrađenim potpornim zidom, nije izvršio smetanje posjeda tužioca pošto su i tužilac i tuženi bili u posjedu - sudržavini porušene betonske staze, te da izgradnjom nove betonske staze i stepeništa, potpornog zida tuženi nije izmijenio način vršenja faktičke vlasti tužioca posebno, kada se ima u vidu da tuženi ne brani tužiocu prolaz novo sagrađenom betonskom-pješačkom stazom i iz tih razloga na drugačije presuđenje nijesu uticali ostali izvedeni pismeni dokazi. Viši sud je odbio žalbu tužioca. Ispitao je prvostepeno rješenje u granicama navoda izjavljenih u žalbi i razmotrio sve spise u ovoj pravnoj stvari, pazeći, po službenoj dužnosti, na primjenu procesnog prava i na pravilnu primjenu materijalnog prava i našao da ne postoje razlozi zbog kojih se žalba izjavljuje, kao ni povrede postupka na koje taj sud pazi po službenoj dužnosti.

Podnosilac ustavne žalbe smatra da su Osnovni i Viši sud donijeli osporena rješenja na osnovu pogrešno i nepotpunog utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primjene materijalnog prava, usled čega su prekršena njegova osnovna prava i slobode iz čl. 20, čl. 32 i čl. 58 zajemčena Ustavom Crne Gore. U žalbi nije posebno obrazložio nijednu od ovih povreda, nego je u suštini ponovio svoje navode iz tužbe i žalbe na prvostepenu presudu.

U konkretnom slučaju, Ustavni sud je utvrdio da se osporena rješenja Osnovnog i Višeg suda zasnivaju na zakonito sprovedenom postupku i na ustavnopravno prihvatljivom tumačenju materijalnog prava. Podnosiocu ustavne žalbe je bilo omogućeno sudjelovanje u postupku, praćenje njegovog toka, raspravljanje pred sudom, predlaganje dokaza, prisustvovanje izvođenju dokaza i preduzimanje zakonom dopuštenih radnji. Sudovi su svoje odluke obrazložili i za svoj stav dali jasne i relevantne razloge. Međutim, zadatak Ustavnog suda nije da preispituju zaključke redovnih sudova u pogledu činjeničnog stanja i primjene materijalnog prava ako nije izvjesna povreda ustavnog prava. Ustavna ocjena sprovedenog postupka u ovoj pravnoj stvari pokazuje da nije povrijeđeno pravo podnosioca ustavne žalbe na pravično suđenje iz člana 32 Ustava. Podnosilac ustavne žalbe smatra da mu je povrijeđeno pravo na pravni lijek, koju jamči odredba člana 20 Ustava, ali ta tvrdnja po ocjeni Ustavnog suda, nije osnovana. Naime, uvidom u spise predmeta i obrazloženje drugostepene odluke,

337

utvrđeno je da je drugostepeni sud odgovorio na sve žalbene navode podnosioca i, pri tome, za svoju odluku dao jasne razloge. Takođe, Ustavni sud je utvrdio da u postupku koji je prethodio ustavnoj žalbi nije povrijeđeno pravo svojine podnosiocu ustavne žalbe, iz člana 58 Ustava, iz razloga što osporenim rješenjima nije odlučivano o eventualnim svojinskim pravima podnosioca, već o smetanju posjeda.

Podnosilac žalbe ističe povredu odredaba čl. 6 i 10 Ustava. Međutim, tim odredbama nijesu propisane slobode i prava čovjeka i građanina koje se štite ustavnom žalbom, već se njima utvrđuju najviše vrijednosti ustavnog poretka koje se razrađuju i određuju u drugim odredbama Ustava, a posebno odredbama, kojima se jemče slobode i prava čovjeka i građanina.

U žalbi se, takođe, navodi da je postupak u konkretnom predmetu trajao četiri godine što je suprotno Zakonu o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku. Ustavnosudska zaštita prava na suđenje u razumnom roku, putem ustavne žalbe, može se ostvariti nakon iscrpljenih pravnih sredstava pred sudovima. Kako podnosilac žalbe u konkretnom predmetu to pravo nije koristio, Ustavni sud je utvrdio da nema procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje u tom dijelu ustavne žalbe.


U.br. 5/09 USTAVNI SUD CRNE GORE24. septembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

338

***

PRAVNI STAVOVI NAVEDENI U OSPORENIM PRESUDAMA NADLEŽNIH SUDOVA ZASNIVAJU SE NA USTAVNO-PRAVNO PRIHVATLJIVOM TUMAČENJU I PRIMJENI MATERIJALNOG PRAVA, PRI ČEMU SU SUDOVI POLAZEĆI OD ČINJENIČNOG STANJA UTVRĐENOG U PROVEDENOM DOKAZNOM POSTUPKU OBRAZLOŽILI SVOJE STAVOVE IZNIJETE U OSPORENIM PRESUDAMA.

USTAVNI SUD JE UTVRDIO DA NIJE BILO POVREDE PRAVA IZ ČL. 52 I 53 USTAVA ZA KOJE PODNOSILAC SMATRA DA SU POVRIJEĐENA, JER NIJESU BILA PREDMET RAZMATRANJA I ODLUČIVANJA U KONKRETNOM KRIVIČNOM POSTUPKU.

U ODNOSU NA ČLAN 57 USTAVA SUD NALAZI DA U KRIVIČNOM POSTUPKU KOJI JE PRETHODIO USTAVNO-SUDSKOM, TO USTAVNO PRAVO NIJE POVRIJEĐENO.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 32 tačka 10 i člana 58 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 10. decembra 2009. godine, donio je

O D L U K U



V.B., koga zastupa Azra R. Jasavić, advokat iz Podgorice, podnio je blagovremenu i dozvoljenu ustavnu žalbu protiv presude Osnovnog suda u Podgorici, Kv.br. 07/1485, od 6. juna 2008. godine i presude Višeg suda u Podgorici Kž.br. 771/09, od 20. maja 2009.

U ustavnoj žalbi se navodi da je prvostepenom presudom podnosilac oglašen krivim zbog krivičnog djela sprječavanja službenog lica u vršenju službene radnje, iz člana 375 stav 1 Krivičnog zakonika, zbog čega mu je izrečena uslovna osuda – kazna zatvora u trajanju od (1) jednog mjeseca, istovremeno određujući da se ista neće izvršiti ukoliko okrivljeni u roku od (1) jedne godine ne učini krivično djelo; da je Viši sud u Podgorici odbio kao neosnovanu žalbu branioca okrivljenog i potvrdio presudu Osnovnog suda; da su mu osporenim presudama povrijeđena prava iz čl. 52, 53 i 57 Ustava Crne Gore, kojima je propisano pravo na slobodu okupljanja, slobodu udruživanja i pravo da se obrati organu ili organizaciji i da dobije odgovor; da su ove povrede počinjene zbog nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primjene materijalnog prava i da nema nijednog dokaza da je počinio krivično djelo za koje je oglašen krivim.

339

Ustavni sud je utvrdio da ne postoje razlozi zbog kojih se presude osporavaju i da je ustavna žalba neosnovana.

Odredbama Ustava Crne Gore na čije se povrede ukazuje u ustavnoj žalbi, propisano je: da se jemči sloboda mirnog okupljanja, bez odobrenja, uz prethodnu prijavu nadležnom organu i da se sloboda okupljanja može privremeno ograničiti odlukom nadležnog organa radi sprječavanja nereda ili vršenja krivičnog djela, ugrožavanja zdravlja, morala ili radi bezbjednosti ljudi i imovine, u skladu sa zakonom (član 52); da se jemči sloboda političkog, sindikalnog i drugog udruživanja i djelovanja, bez odobrenja, uz upis kod nadležnog organa, da se niko ne može prisiliti da bude član nekog udruženja i da država pomaže politička i druga udruženja, kada za to postoji javni interes (član 53); da svako ima pravo da se, pojedinačno ili zajedno sa drugim, obrati državnom organu ili organizaciji koja vrši javna ovlašćenja i da dobije odgovor i da niko ne može da bude pozvan na odgovornost, niti da trpi druge štetne posljedice zbog stavova iznijetih u obraćanju, osim ako je time učinio krivično djelo(član 57) i da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

Ustavni sud u postupku po ustavnoj žalbi, u granicama zahtjeva istaknutog u toj žalbi, utvrđuje je li u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosiocu povrijeđeno ustavno pravo, pri čemu se, u pravilu, ne upušta u pitanje jesu li sudovi pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje i ocijenili dokaze. Za Ustavni sud relevantne su samo one činjenice od čijeg postojanja zavisi ocjena o povredi ustavnog prava. Ustavni sud nije nadležan da supstituiše redovne sudove u procjeni činjenica i dokaza koje su izveli.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe i osporenih presuda utvrdio sledeće činjenice i okolnosti od značaja za rješavanje ove ustavnosudske stvari: prvostepeni sud je, nakon sprovedenog dokaznog postupka, podnosioca ustavne žalbe oglasio krivim, zato što je silom spriječio službeno lice, komunalnog inspektora, u vršenju službene radnje, koju je preduzimao u okviru svojih ovlašćenja i da su u ponašanju podnosioca ispunjena sva bitna obilježja krivičnog djela sprječavanja službenog lica u vršenju službene radnje iz člana 375 stav 1 Krivičnog zakonika

340

(»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 70/03 i 47/06 i »Službeni list Crne Gore«, br. 40/08).

Drugostepeni sud je ocjenio da je sud prvog stepena potpuno i pravilno utvrdio činjenično stanje na osnovu analize i međusobnog ispitivanja izvedenih dokaza, o čemu je dao jasne i obrazložene razloge, utemeljivši svoju odluku na mjerodavnim odredbama Krivičnog zakonika, pa je stoga žalbene navode podnosioca ocjenio neosnovanim. Osim toga, drugostepeni sud je ispitao osporenu presudu i u dijelu o izrečenoj krivičnoj sankciji i našao da je pri odmjeravanju izrečene kazne prvostepeni sud uzeo u obzir sve okolnosti koje su od uticaja na odluku o vrsti i visini kazne za predmetno krivično djelo.

Po ocjeni Ustavnog suda, pravni stavovi navedeni u osporenim presudama nadležnih sudova zasnivaju se na ustavnopravno prihvatljivom tumačenju i primjeni materijalnog prava. Naime, nadležni sudovi su, polazeći od činjeničnog stanja utvrđenog u provedenom dokaznom postupku, obrazložili svoje stavove iznijete u osporenim presudama, koje nijesu posljedica proizvoljnog tumačenja i primjene odgovarajućeg materijalnog prava.

Ocjenjujući navode i razloge iznijete u ustavnoj žalbi sa stanovišta Ustavom zajemčenih prava na slobodu okupljanja i udruživanja iz čl.52 i 53, za koje podnosilac smatra da su mu povrijeđena osporenim presudama, Ustavni sud je utvrdio da nije dovedeno u pitanje pravo podnosioca žalbe na eventualnu povredu ovih prava jer nijesu bila predmet razmatranja i odlučivanja u konkretnom krivičnom postupku.

U odnosu na tvrdnju podnosioca žalbe o povredi odredaba člana 57 Ustava, prema kojoj svako ima pravo da se, pojedinačno ili zajedno sa drugim, obrati državnom organu ili organizaciji koja vrši javna ovlašćenja i da dobije odgovor, ovaj Sud nalazi da u krivičnom postupku, koji je prethodio ustavnosudskom postupku, to ustavno pravo nije povrijeđeno. Činjenice koje su utvrđene u krivičnom postupku, da postupanje podnosioca u konkretnom slučaju sadrži obilježje krivičnog djela iz člana 375 stav 1 Krivičnog zakonika, koje je podnosiocu stavljeno na teret, ni na koji način ne ograničava ustavno pravo podnosioca na slanje predstavki i pritužbi, davanje predloga i dobijanje odgovora na njih, pa se, stoga, navodi podnosioca ne mogu prihvatiti kao osnovani.


Už-III br. 30/09 USTAVNI SUD CRNE GORE10. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

341

***

USTAVNI SUD NIJE NADLEŽAN DA ISPITUJE ZAKLJUČKE REDOVNIH SUDOVA U POGLEDU ČINJENIČNOG STANJA I PRIMJENE MATERIJALNOG PRAVA, KAO NI DA SUPSTITUIŠE REDOVNE SUDOVE U PROCJENI ČINJENICA I DOKAZA KOJE SU IZVELI, PRI ČEMU ODLUKAMA VIŠEG I VRHOVNOG SUDA PODNOSIOCU ŽALBE NIJESU POVRIJEĐENA USTAVNA PRAVA NAVEDENA U ŽALBI.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

O D L U K U



H.K., iz Rožaja, podnio je ustavnu žalbu izjavljenu protiv presude Višeg suda u Bijelom Polju, Gž br. 543/08, od 20. decembra 2008. godine i presude Osnovnog suda u Rožajama, P.br. 223/07, od 23. jula 2007. godine.

Podnosilac ustavne žalbe smatra da su osporenim presudama zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i zbog pogrešne primjene materijalnog prava povrijeđena osnovna prava i slobode iz čl. 6, 19, 28, 58 i 60 zajemčena Ustavom Crne Gore, kao i pravo iz člana 8 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Povredu ovih prava podnosilac ustavne žalbe nalazi u činjenici da prvostepeni sud nije valjano i pravilno cijenio izvedene dokaze jer da je pravilno ocijenio nalaz vještaka geometra, utvrdio bi da je sporno zemljište njegovo vlasništvo i da je bio u posjedu istog u periodu od 1964. godine do 1970. godine, a da ga je tužena izgradnjom objekata na tom zemljištu onemogućila da to zemljište koristi za predviđenu namjenu i da ako mu se nije moglo priznati pravo svojine na traženom dijelu zemljišta koje se nalazi u okviru gradskog građevinskog zemljišta, sud mu je morao priznati pravo korišćenja na tom dijelu zemljišta .


342

Uvidom u osporene presude, Ustavni sud je utvrdio da je predmet spora pred Višim i Osnovnim sudom u ovoj pravnoj stvari bio zahtjev tužioca da se prema tuženoj utvrdi da je vlasnik nekretnina bliže opisanih u izreci prvostepene presude, a tužena da se obaveže da mu prizna pravo svojine na ovim nekretninama i da mu iste preda u posjed i slobodno raspolaganje slobodne od objekata, a Odjeljenju za katastar i imovinskopravne poslove u Rožajama da se naloži da ove nekretnine uknjiži na ime tužioca. Prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtjev tužioca, jer je utvrdio da tužilac nije stekao pravo svojine na predmetnim nekretninama. Naime, u prvostepenom postupku na osnovu nalaza i mišljenja vještaka geometra utvrđeno je da sporno zemljište prema podacima popisnog katastra nije u vlasništvu tužioca i iz tih razloga na drugačije presuđenje nijesu uticali ostali izvedeni dokazi, pa ni iskazi svedoka. Drugostepeni sud je odbio tužbeni zahtjev, kao neosnovan, a prvostepenu presudu potvrdio jer je našao da ne postoje razlozi zbog kojih se prvostepena presuda pobija, kao ni povrede postupka na koje taj sud pazi po službenoj dužnosti.

Podnosilac ustavne žalbe smatra da su sudovi donijeli odluke na osnovu pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primjene materijalnog prava i na taj način prekršena su njegova prava zajemčena Ustavom Crne Gore iz čl. 6, 19, 28, 58 i 60, kao i pravo na poštovanje privatnog i porodičnog života i doma propisanog članom 8 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. U žalbi nije posebno obrazložena nijedna od navedenih povreda, već je podnosilac žalbe, u suštini, ponovio navode iz tužbe i žalbe na prvostepenu presudu, a to je da je prvostepeni sud donio presudu na osnovu pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primjene materijalnog prava, što je potvrdio i Viši sud.

Međutim, Ustavni sud nije nadležan da preispituje zaključke redovnih sudova u pogledu činjeničnog stanja i primjene materijalnog prava, kao ni da supstituiše redovne sudove u procjeni činjenica i dokaza koje su izveli. U konkretnom slučaju, Ustavni sud je utvrdio da odlukama Višeg i Osnovnog suda podnosiocu žalbe nijesu povrijeđena ustavna prava navedena u žalbi, ne upuštajući se u ocjenu jesu li sudovi pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje i ocijenili dokaze. Stoga je ustavna žalba neosnovana.



***

343

U KONKRETNOM SLUČAJU, USTAVNI SUD JE UTVRDIO DA U POSTUPKU KOJI SE VODIO PRED REDOVNIM SUDOVIMA NIJE POVRIJEĐENO NAČELO ZAKONITOSTI IZ ČLANA 33 USTAVA, BUDUĆI DA SE NE RADI O RETROAKTIVNOJ PRIMJENI ZAKONA NA ŠTETU PODNOSIOCA ŽALBE, JER DAVANJE NEISTINITIH PODATAKA PRILIKOM ZASNIVANJA RADNOG ODNOSA UVIJEK POVLAČI OTKAZ UGOVORA O RADU, BILO DA SE RADI O PRVOM ZASNIVANJU RADNOG ODNOSA ILI SVAKOM KASNIJEM.

POSTUPAK KOJI JE PRETHODIO USTAVNO-SUDSKOM, VOĐEN JE NA NAČIN KOJIM JE PODNOSIOCU USTAVNE ŽALBE BILO OBEZBIJEĐENO PRAVIČNO SUĐENJE.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Fetija Međedović, Miodrag Latković i Đole Sekulović na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

O D L U K U



N.L., iz Cetinja podnio je blagovremenu i dozvoljenu ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev. br. 109/2009, od 3. februara 2009. godine i presude Višeg suda u Podgorici Gž.br. 952/07, od 18. novembra 2008. godine, zbog toga što smatra da je navedenim presudama povrijeđeno načelo zakonitosti iz člana 33. Ustava. U žalbi ističe: da je pred Osnovnim sudom u Cetinju pokrenuo postupak radi poništaja odluke »Elektroprivrede Crne Gore« AD Nikšić, br. 10986 o prestanku radnog odnosa, od 24. jula 2006. godine; da mu je prvostepenom presudom u cjelini usvojen tužbeni zahtjev, međutim presudom Višeg suda ta presuda je preinačena na način što je njegov tužbeni zahtjev odbijen a odluka tuženog potvrđena; da je na presudu Višeg suda izjavio reviziju koja je odbijena; da je u postupcima koji su vođeni na njegovu inicijativu utvrđeno, a što ni jedan sud ne osporava, da navodna povreda radne obaveze koju je počinio, nije bila u tom trenutku predviđena kao povreda radne obaveze koja povlači upotrebu sankcije-prestanka radnog odnosa; da je na njega zakon primijenjen retroaktivno odnosno primijenjen je novi zakon, čime je grubo povrijeđen Ustav Crne Gore; da nije nikad upotrijebio diplomu srednje škole, koju je navodno falsifikovao, i predlaže da Ustavni sud ukine osporene presude i predmet vrati na ponovni postupak Višem sudu u Podgorici.

344

Ustavna žalba, kao pravno sredstvo ustanovljeno je Ustavom Crne Gore koji je stupio na snagu 22.oktobra 2007.godine. U postupku pokrenutom ustavnom žalbom, na osnovu odredbe člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava i odredaba člana 48 i 55 Zakona o Ustavnom sudu, Ustavni sud, u granicama zahtjeva istaknutog u ustavnoj žalbi, utvrđuje da li je u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosiocu ustavne žalbe povrijeđeno ustavno pravo, pri čemu se, po pravilu, ne upušta u pitanje jesu li sudovi pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje i ocijenili dokaze. Za Ustavni sud relevantne su samo one činjenice od čijeg postojanja zavisi ocjena o povredi ustavnog prava.

Iz spisa predmeta, uvidom u osporene akte i drugu dostavljenu dokumentaciju, Ustavni sud je utvrdio slijedeće činjenice i okolnosti od značaja za odlučivanje u ovom ustavnosudskom predmetu:

1.Presudom Osnovnog suda u Cetinju je usvojen tužbeni zahtjev tužioca. Prvostepeni sud je prihvatio navode tužioca da Zakonom o osnovama radnih odnosa (»Službeni list SRJ«, br. 29/96) i Zakonom o radnim odnosima RCG (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 29/90, 42/90, 28/91 i 16/95) kao razlog za prestanak radnog odnosa nije bilo predviđeno da je radnik prilikom zasnivanja radnog odnosa dao neistinite podatke značajne za vršenje poslova radi kojih je zasnovao radni odnos i da je zbog toga nezakonita odluka o prestanku radnog odnosa.

2.Presudom Višeg suda u Podgorici preinačena je presuda Osnovnog suda u Cetinju tako što je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtjev kojim je tužilac tražio da se poništi odluka tuženog o prestanku radnog odnosa i tuženi obaveže da tužioca vrati na rad na poslove i radne zadatke koje je obavljao prije prestanka radnog odnosa u roku od 8 dana po pravosnažnosti presude. Drugostepeni sud je našao da je tužiocu rješenje o prestanku radnog odnosa donijeto saglasno Zakonu o radu koji je važio u vrijeme donošenja tog rješenja; da davanje neistinitih podataka prilikom zasnivanja radnog odnosa u smislu odredbe člana 111 stav 1 tačka 9 Zakona o radu uvijek povlači otkaz ugovora o radu bilo da se radi o prvom zasnivanju radnog odnosa ili svakom kasnijem.

3.Presudom Vrhovnog suda Crne Gore odbijena je revizija tuženog kao neosnovana.Vrhovni sud je je zaključio da tužilac prilikom zasnivanja radnog odnosa kod tuženog nije ispunjavao posebne uslove za obavljanje poslova na koje je bio primljen, jer nije posjedovao V stepen stručne spreme a to iz razloga što diploma na temelju koje je zasnovao radni odnos na tim poslovima je falsifikovana, tako da tužilac nije ispunjavao potrebne uslove za zasnivanje radnog odnosa tako da radni odnos koji je tužilac zasnovao sa tuženim predstavlja ništav pravni posao, jer je isti protivan imperativnim propisima o radnim odnosima, radi čega i ne proizvodi pravno dejstvo; da je tu ništavost skrivio sam tužilac podnošenjem neistinitih podataka prilikom zasnivanja radnog odnosa značajnim za vršenje poslova;da je kod takvog stanja stvari tuženi pravilno postupio i po nalaženju tog suda kada je donio pobijano rješenje o prestanku radnog odnosa s pozivom na odredbe čl.111 stav 1 tačka 9 Zakona o radu (»Službeni

345

list Republike Crne Gore«, br. 43/03); da stoji činjenica da ovaj zakon nije bio u primjeni 1996.godine kada je tužilac zasnovao radni odnos kod tuženog, a da tada postojeći propisi o radnim odnosima nijesu izričito predviđali prestanak radnog odnosa sa razloga zbog kojih je tužiocu prestao radni odnos. Međutim tuženi je za falsifikat diplome a time i nezakonitost zasnivanja radnog odnosa tužioca saznao iz dopisa Prosvjetne inspekcije br. 04-3-6784/20-83, od 13. aprila 2006. godine i dopisa Ministarstva prosvjete i kulture Republičkog inspektora u Banja Luci, kojima je obaviješten da diploma srednje tehničke i srednje stručne škole iz Trebinja na ime L.N., nije vjerodostojna i da je imajući u vidu tu činjenicu tuženi pravilno donio rješenje o prestanku radnog odnosa tužioca s pozivom na odredbe člana 111 Zakona o radu koji je tada bio u primjeni i propisivao otkaz ugovora o radu ako je radnik prilikom stupanja na rad dao neistinite podatke značajne za vršenje poslova; da se stoga ne može prihvatiti tvrdnja revizije da se nijesu mogle primijeniti odredbe Zakona o radu, obzirom da su iste primijenjene tek kada je tuženi saznao za podnošenje neistinitih podataka tužioca, radi čega je pravilno sankcionisano njegovo protivpravno ponašanje, donošenjem rješenja o prestanku radnog odnosa.

Podnosilac smatra da je pobijanim presudama povrijeđeno načelo zakonitosti iz člana 33, tako što je na njega zakon primijenjen retroaktivno odnosno primijenjen je novi zakon, čime je grubo povrijeđen Ustav Crne Gore.

Ustavni sud ispituje i pogrešnu primjenu materijalnog prava ako ona istovremeno znači i povredu ustavnog prava. Pojedinačni akt nezakonit je, ako je rezultat pogrešne primjene materijalnog prava.

Zakonom o radu koji je sada u primjeni propisano je da poslodavac može otkazati ugovor o radu zaposlenom: ako je prilikom stupanja na rad, odnosno zasnivanja radnog odnosa dao neistinite podatke značajne za vršenje poslova radi kojih je zasnovao radni odnos (član 111 stav 1 tačka 9).

Ocjenjujući razloge ustavne žalbe Ustavni sud je ocijenio da se pravni stavovi navedeni u osporenoj presudi Vrhovnog suda Crne Gore zasnivaju na ustavnopravno prihvatljivom tumačenju i primjeni materijalnog prava. Vrhovni sud, saglasno odredbi člana 124 stav 1 i 2 Ustava Crne Gore kao najviši sud osigurava jedinstvenu primjenu zakona od strane sudova i da je Vrhovni sud postupio u granicama svoje nadležnosti propisane Ustavom.

U konkretnom slučaju, Ustavni sud je utvrdio, da ne stoje tvrdnje podnosioca

ustavne žalbe o retroaktivnoj primjeni zakona na njegovu štetu jer davanje neistinitih podataka prilikom zasnivanja radnog odnosa u smislu odredbe člana 111 stav 1 tačka 9 Zakona o radu uvijek povlači otkaz ugovora o radu bilo da se radi o prvom zasnivanju radnog odnosa ili svakom kasnijem. Ovo kod činjenice da je tužilac radni odnos na neodređeno vrijeme zasnovao raspoređivanjem po internom oglasu, na radno mjesto za koje se tražila stručna sprema koju je tužilac dokazivao falsifikovanom diplomom i

346

svjedočanstvom. Tužiocu je rješenje o prestanku radnog odnosa donijeto saglasno Zakonu o radu koji je važio u vrijeme donošenja tog rješenja.

Sudovi su svoje odluke valjano obrazložili, a pri tome su za svoja stavove dali jasne i valjano utemeljene razloge. Ustavna ocjena sprovedenog postupka u ovoj pravnoj stvari pokazuje da nije povrijeđeno pravo podnosioca ustavne žalbe na pravično suđenje. Stoga Ustavni sud ocjenjuje da je postupak, koji je prethodio ustavnosudskom postupku, vođen na način kojim je podnosiocu ustavne žalbe bilo obezbijeđeno pravično suđenje.

Na osnovu iznijetih razloga,odlučeno je kao u izreci.

U. br. 73/09 USTAVNI SUD CRNE GORE24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

POD PRAVOM NA RAD I SLOBODOM RADA PORAZUMIJEVA SE PRAVO POJEDINCA DA MU RADNI ODNOS NE PRESTANE NA NAČIN SUPROTAN OD ONOG UTVRĐENOG ZAKONOM, S OBZIROM DA SU OSPORENE PRESUDE DONIJETE U SKLADU SA ZAKONOM, PODNOSIOCU NAVEDENA USTAVNA PRAVA NIJESU POVRIJEĐENA, PA NI PRAVO NA NAKNADU ŠTETA IZ ČLANA 58 USTAVA.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 10. decembra 2009. godine, donio je

O D L U K UODBIJA SE ustavna žalba.


Vlado Bjeković, advokat, iz Podgorice, u ime J.M., iz Podgorice, podnio je blagovremenu i dozvoljenu ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev.br. 862/2009, od 7. oktobra 2009. godine. Podnosilac smatra da su mu navedenom presudom povrijeđena osnovna ljudska prava i slobode zajemčena odredbama čl. 6, 8,

347

17, 19, 32, 58, 62 i 64 Ustava. Povredu navedenih prava obrazlaže slijedećim razlozima: da u citiranim odlukama upravnih odnosno sudskih organa nijesu uzete u obzir činjenice na koje je ukazivao tužilac; da je podnosiocu žalbe prekinut radni odnos, s obrazloženjem da je imenovani ometao sprovođenje radnih zadataka propuštanjem kontrole stranih državljana; da je predmetni događaj bio u vrijeme turističke sezone, kada je u Crnu Goru moguće ući po pojednostavljenoj proceduri, uz prezentiranje važećeg dokumenta,u konkretnom slučaju pasoša; da se konkretni događaj desio van radnog vremena jer se tužilac nalazio na bolovanju i nije bio na službenom zadatku, da nije imao ni osnova ni razloga da traži na uvid pasoš i provjerava sadržaj istog, tim prije što se radi o licima koja su legalno boravila u Crnoj Gori; da sve i da su albanski državljani nelegalno ušli na teritoriju Crne Gore, evidentiranje pečata na pasošu nije u domenu postupanja tužioca, niti je kompententan da vrši isto, već je to posao Granične službe »Kule«, gdje su albanski državljani ušli u Crnu Goru.

Ustavna žalba, po ocjeni Ustavnog suda, nije osnovana.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe i osporene presude Vrhovnog suda, utvrdio sledeće činjenice i okolnosti od značaja za rješavanje ove ustavno-sudske stvari: Rješenjem Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Crne Gore br. 151-179/2005-1, od 23. decembra 2005. godine, tužiocu (podnosiocu) je izrečena disciplinska mjera prestanak radnog odnosa zbog težeg disciplinskog prekršaja iz člana 81 stav1 tačka 12 Zakona o policiji, zato što je dana 5. septembra 2005. godine, zajedno sa S.F. prevezao svojim vozilom albanske državljane N.A. i D. R., propustivši da prethodno utvrdi da navedeni albanski državljani u svojim pasošima ne posjeduju pečate organa nadležnog za ovjeru ulaska na teritoriju tadašnje Srbije i Crne Gore, tako da su isti ilegalno ušli na tu teritoriju; da je presudom Osnovnog suda odbijen tužbeni zahtjev, jer je poslije izvedenih dokaza Sud utvrdio da je zahtjev za pokretanje disciplinskog postupka bio podnijet od strane ovlašćenog lica u zakonu predviđenom postupku, te da je istom ispoštovana procedura propisana Pravilnikom tužene u postupku za utvrđivanje disciplinske odgovornosti, te utvrđena povreda radne obaveze iz člana 81 stav 1 tačka 12 Zakona o policiji; da je presudom Gž.br. 220/08 Viši sud potvrdio presudu Osnovnog suda i žalbu tužioca odbio, kao neosnovanu, jer je drugostepeni sud, pored ostalog, utvrdio da je tužilac počinio teži disciplinski prekršaj koji mu je pobijanim odlukama tuženog stavljen na teret, budući da je kao ovlašćeno službeno lice, koje je znalo da prevozi strane državljane, propustio da izvrši provjeru putnih isprava istih i time im je omogućio ilegalan boravak na teritoriji tadašnje zajedničke države Srbija i Crna Gora; da su bez značaja navodi žalbe da je u pitanju ponašanje van radnog vremena i radnog mjesta, kod činjenice da u opisu policijskih poslova u smislu člana 2 Zakona o policiji, pored ostalog se podrazumijevaju i radnje spriječavanja vršenja i otkrivanja krivičnih djela i prekršaja i izvršenje tih poslova nije vezano za radno vrijeme, kao ni za konkretno određeni zadatak policijskog službenika, već je isti dužan da ih obavlja u skladu sa zakonom i uz poštovanje međunarodnih standarda i propisa; da kako je tužilac svojim ponašanjem omogućio izvršenje prekršaja, koji je po službenoj dužnosti morao spriječiti,

348

to ponašanje je moralo biti sankcionisano na način kako su to učinili disciplinski organi tuženog.

Osporenom presudom Vrhovnog suda Crne Gore Rev. 862/2009, od 7. oktobra 2009. godine, kojom je revizija tužioca odbijena kao neosnovana, pored ostalog, utvrđeno je da pravilno zaključuju nižestepeni sudovi da su osporene odluke tuženog zakonite jer je tuženi u toku disciplinskog postupka sa potrebnom izvjesnošću utvrdio postojanje disciplinskog prekršaja koji je tužiocu stavljen na teret, a zbog kojeg mu je izrečena disciplinska mjera prestanka radnog odnosa i da na taj zaključak ukazuje i priznanje tužioca da je dana 5. septembra 2005. godine, prevezao svojim p.m.v. albanske državljane N.A. i D.R., iz Podgorice u Mali Zvornik-Šabac, propustivši da prethodno utvrdi da li imenovani Albanci u svojim putnim ispravama-pasošima posjeduju pečate nadležnog organa za ovjeru ulaska na teritoriju Srbije i Crne Gore; da je tužilac takvim ponašanjem postupio suprotno odredbama Pravilnika o načinu vršenja određenih poslova javne bezbjednosti i o primjeni posebnih ovlašćenja i dužnosti u vršenju tih poslova (»Službeni list SR Crne Gore«, br. 22/84), koji je bio u primjeni u spornom periodu, a ovo tim prije kada se ima u vidu i priznanje tužioca da nije preduzeo službenu radnju provjere ličnih dokumenata- pasoša albanskih državljana, a što je kao ovlašćeni službenik MUP-a bio dužan; da je takođe od značaja i uticaja to što je znao da prevozi na teritoriju druge države strana lica i da je Zakonom o prelaženju državne granice i kretanju u graničnom pojasu (»Službeni list SRJ«, br. 28/96) predviđeno da se prelaženje državne granice ovjerava na putnoj ispravi pečatom pri samom prelasku, a što je tužilac morao znati; da je neosnovano ukazivanje tužioca da spornog dana nije bio na radnoj dužnosti, već na bolovanju, tj. da je u pitanju ponašanje van radnog vremena i van radnog mjesta jer ga je priroda posla kojeg redovno obavlja obavezivala na ponašanje u duhu pravila tog posla i van radnog mjesta i sopstvenog radnog vremena, a ovo shodno članu 47 Zakona o državnim službenicima i namještenicima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 27/04).

Odredbama Ustava na čije povrede se ukazuje u ustavnoj žalbi propisano je: da se prava i slobode ostvaruju na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma i da su svi pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo (član 17); da svako ima pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda (član 19); da svako ima pravo na pravično i javno suđenje u razumnom roku pred nezavisnim, nepristrasnim i zakonom ustanovljenim sudom (član 32); da se jemči pravo svojine, da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu i da su prirodna bogatstva i dobra u opštoj upotrebi u državnoj svojini (član 58); da svako ima pravo na rad, na slobodan izbor zanimanja i zapošljavanja, na pravične i humane uslove rada i na zaštitu za vrijeme nezaposlenosti (član 62); da zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu, da zaposleni imaju pravo na ograničeno radno vrijeme i plaćeni odmor, da zaposleni imaju pravo na zaštitu na radu i da omladina, žene i invalidi uživaju posebnu zaštitu na radu (član 64); da je Vrhovni sud najviši sud u Crnoj Gori i da Vrhovni sud obezbjeđuje jedinstvenu primjenu

349

zakona od strane sudova (član 124 st. 1 i 2) i da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08) propisano je da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1 ) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55). Ustavni sud u postupku po ustavnoj žalbi, u granicama zahtjeva istaknutog u toj žalbi, utvrđuje je li u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosiocu povrijeđeno ustavno pravo, pri čemu se, u pravilu, ne upušta u pitanje jesu li sudovi pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje i ocijenili dokaze. Za Ustavni sud relevantne su samo one činjenice od čijeg postojanja zavisi ocjena o povredi ustavnog prava. Ustavni sud nije nadležan da supstituiše redovne sudove u procjeni činjenica i dokaza koje su izveli.

U ustavnoj žalbi podnosioca navodi se povreda ustavnih prava zajamčenih članom 8 Ustava. Navedena odredba Ustava sadrži ustavno jemstvo nediskriminacije, odnosno zabranu diskriminacije u ostvarivanju nekog konkretnog prava po bilo kojoj osnovi. Podnosilac u ustavnoj žalbi nije ni na koji način obrazložio povredu ustavnog jemstva nediskriminacije, zbog čega pozivanje na povredu ovog ustavnog prava, Ustavni sud ocjenjuje neosnovanim.

Ocjenjujući razloge ustavne žalbe u odnosu na član 17 Ustava, Sud je ocijenio, da osporenom odlukom podnosiocu, u konkretnom slučaju, nije povrijeđeno ustavno pravo jednakosti pred zakonom. Naime, ocjenu vezanu za sprovođenje ovog principa već je sproveo Vrhovni sud Crne Gore u skladu sa članom 124 stav 2 Ustava, »Vrhovni sud obezbjeđuje jedinstvenu primjenu zakona od strane sudova«. Pravno stanovište, navedeno u osporenoj presudi Vrhovnog suda, o odbijanju revizije kao neosnovane, po ocjeni Suda, zasnovano je na ustavno prihvatljivom tumačenju i primjeni materijalnog prava.

U ustavnoj žalbi podnosilac ističe i povredu ustavnog prava na pravično suđenje zajemčeno odredbom člana 32 Ustava. U tom smislu, Ustavni sud ispituje eventualno postojanje povreda u postupcima pred sudovima i na osnovu toga ocjenjuje je li postupak bio vođen na način koji je podnosiocu osigurao pravično suđenje. Podnosiocu je bilo omogućeno učešće u postupku, praćenje njegovog toka, raspravljanje pred sudom, predlaganje dokaza, prisustvovanje izvođenju dokaza i preduzimanje zakonom dopuštenih radnji. Sudovi su svoje odluke valjano obrazložili, a pri tome su za svoje shvatanje dali jasne i utemeljene razloge. Ustavna ocjena sprovedenog postupka u ovoj pravnoj stvari pokazuje da nije povrijeđeno pravo podnosioca ustavne žalbe na

350

pravično suđenje. Stoga, Ustavni sud ocjenjuje da je postupak, koji je prethodio ustavno-sudskom postupku, bio vođen na način kojim je podnosiocu ustavne žalbe bilo obezbijeđeno pravično suđenje.

U konkretnom slučaju, Ustavni sud je utvrdio da se osporena presuda zasniva na zakonito sprovedenom postupku i na ustavnopravno prihvatljivom tumačenju materijalnog prava. Naime, redovni sudovi su svojim odlukama utvrdili da ne postoji ni jedan osnov za poništavanje odluka tuženog, jer je kod činjenice da se u opisu policijskih poslova u smislu člana 2 Zakona o policiji, pored ostalog podrazumijevaju i radnje spriječavanja vršenja i otkrivanja krivičnih djela i prekršaja i izvršenje tih poslova nije vezano za radno vrijeme, kao ni za konkretno određeni zadatak policijskog službenika, već je isti dužan da ih obavlja u skladu sa zakonom i uz poštovanje međunarodnih standarda i propisa tužilac (podnosilac) je počinio teži disciplinski prekršaj koji mu je pobijanim odlukama tuženog stavljen na teret, budući da je kao ovlašćeno službeno lice, koje je znalo da prevozi strane državljane, propustio da izvrši provjeru putnih isprava istih i time im je omogućio ilegalan boravak na teritoriji tadašnje zajedničke države SCG. Kako je tužilac svojim ponašanjem omogućio izvršenje prekršaja, koji je po službenoj dužnosti morao spriječiti, to ponašanje je moralo biti sankcionisano. Priroda posla kojeg redovno obavlja obavezivala ga je na ponašanje u duhu pravila tog posla i van radnog mjesta i sopstvenog radnog vremena, a ovo shodno članu 47 Zakona o državnim službenicima i namještenicima. Što se tiče tvrdnje podnosioca da je postojala njegova krivica po bilo kom osnovu, isti ne bi bio pušten na slobodu u Srbiji, kao i albanski državljani, ista je neosnovana iz razloga što su disciplinski i krivični postupak dva nezavisna, odvojena postupka i oslobađanje od krivične odgovornosti ne pretpostavlja oslobađanje od odgovornosti za povredu službene dužnosti.

Podnosilac ističe povredu prava na rad i prava zaposlenih propisanih odredbama čl. 62 i 64 Ustava. Međutim, pod pravom na rad i slobodom rada podrazumijeva se i pravo pojedinca da mu radni odnos ne prestane na način suprotan od onog utvrđenog zakonom. S obzirom da su osporene presude donijete u skladu sa zakonom, podnosiocu, po ocjeni Ustavnog suda, navedena ustavna prava nijesu povrijeđena, pa ni pravo na naknadu štete iz člana 58 Ustava.

Podnosilac u ustavnoj žalbi ističe povredu odredaba čl. 6 i 8 Ustava. Međutim, u tim odredbama Ustav ne utvrđuje slobode i prava čovjeka i građanina, već se njima utvrđuju najviše vrijednosti ustavnog poretka koje se razrađuju i određuju u drugim odredbama Ustava, a posebno u onima, kojima se jamče slobode i prava čovjeka i građanina.


351

Už- III br. 83/09 USTAVNI SUD CRNE GORE10. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD NIJE, U KONKRETNOM SLUČAJU, PRIHVATIO NAVODE PODNOSIOCA DA MU NIJE OSIGURANA JEDNAKOST PRED ZAKONOM, ZAJAMČENA ČLANOM 17 USTAVA, JER JE UTVRDIO DA PRAVNI STAVOVI VRHOVNOG SUDA NIJESU ODSTUPALI OD USTANOVLJENE SUDSKE PRAKSE U PRIMJENI MJERODAVNOG MATERIJALNOG PRAVA, NITI SU DISKRIMINATORNI PO BILO KOJOJ USTAVNOJ OSNOVI.

USTAVNI SUD, TAKOĐE, NIJE PRIHVATIO NAVODE PODNOSIOCA U POGLEDU POVREDE PRAVA NA IMOVINU IZ ČLANA 58 USTAVA, JER PODNOSILAC NIJE ISPUNJAVAO USLOVE PROPISANE ZAKONOM I DRUGIM AKTIMA, JER SE NE RADI O IMOVINI KOJA BI KONSTITUISALA VLASNIČKA PRAVA.

PRAVO NA PRAVIČNO SUĐENJE NIJE POVRIJEĐENO, JER JE POSTUPAK, SAGLASNO ČLANU 32 USTAVA VOĐEN NA NAČIN I U POSTUPKU PROPISANOM ZAKONOM I PRED ZAKONOM USTANOVLJENIM SUDOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović, i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

O D L U K U



Vlado Bjeković, advokat, iz Podgorice, podnio je, u ime V.J., iz Podgorice, blagovremenu i dozvoljenu, ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev.br. 1150/09, od 7. oktobra 2009. godine, kojom je odbijena revizija, podnosioca izjavljene protiv presude Višeg suda, u Podgorici Gž. br. 398/07-6, od 8.jula 2009. godine. U ustavnoj žalbi podnosilac navodi povredu prava na jednakost i prava na imovinu iz čl. 17 i 58 Ustava Crne Gore, čl. 6 i 14 Evropske Konvecije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama i član 1 Protokola 1 uz Konvenciju.U žalbi, dalje, ističe: da je nesporno kod tužioca nastupio potpuni gubitak radne sposobnosti; da je doprinos tuženika u istom 50%, i zato smatra da je isti dužan, srazmjerno doprinosu, da tužiocu naknadi štetu u obliku odgovarajuće naknade; da se obim štete nesporno sastoji u razlici

352

zarade radnog mjesta poslova i zadataka koje je obavljao tužilac i iznosa penzije koju prima kao korisnik Fonda PIO; da je obrazloženje presude neadekvatno izvedenim dokazima; da je nerazumno i neprihvatljivo zaključivanje sudova i da su po istom pravnom osnovu i činjeničnom stanju, za isti period usvojeni mnogi tužbeni zahtjevi, na način kako je to traženo u ovom predmetu i da pomenuta presuda nije u skladu sa postojećom praksom sudova u Crnoj Gori.

Ustavna žalba, kao pravno sredstvo ustanovljena je Ustavom Crne Gore koji je stupio na snagu 22. oktobra 2007. godine. Saglasno odredbi člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava, Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Ustavni sud, u postupku pokrenutom ustavnom žalbom odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi, saglasno odredbi člana 55 Zakona o Ustavnom sudu.

Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i osnovnim slobodama utvrđeno je da svako tokom odlučivanja o njegovim građanskim pravima i obavezama ili o krivičnoj tužbi protiv njega, ima pravo na pravičnu i javnu raspravu u razumnom roku pred nezavisnim i nepristrasnim sudom, obrazovanim po osnovu zakona.Presuda se izriče javno, ali se štampa i javnost mogu isključiti s cijelog ili dijela suđenja u interesu morala, javnog reda ili nacionalne bezbijednosti u demokratskom društvu, kada to zahtijevaju interesi maloljetnika ili zaštita privatnog života stranaka, ili u mjeri koja je, po mišljenju suda, nužno potrebna u posebnim okolnostima kada bi javnost mogla da naškodi interesima pravde(član 6 stav 1) i da uživanje prava i sloboda predviđenih ovom Konvencijom obezbjeđuju se bez diskriminacije po bilo kom osnovu, kao što su pol, rasa, boja kože, jezik, vjeroispovijest, političko ili drugo mišljenje, nacionalno ili socijalno porijeklo, veza s nekom nacionalnom manjinom, imovno stanje, rođenje ili drugi status(član 14).

Članom 1 Protokola broj 1 uz Konvenciju predviđeno je da svako fizičko i pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine.Niko ne može biti lišen svoje imovine, osim u javnom interesu i pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava.

Prethodne odredbe, međutim, ni na koji način ne utiču na pravo države da primjenjuje zakone koje smatra potrebnim da bi regulisala korišćenje imovine u skladu sa opštim interesima ili da bi obezbijedila naplatu poreza ili drugih dažbina ili kazni (član 1).

Ustavna žalba, po ocjeni Suda, nije osnovana.

353

Ustavni sud je u sprovedenom postupku izvršio uvid u osporenu presudu i dokumentaciju priloženu uz ustavnu žalbu i utvrdio sledeće činjenice i okolnosti od značaja za rješavanje ove ustavnosudske stvari: Osnovni sud u Podgorici je u cjelosti usvojiо zahtjev tužioca jer je u postupku utvrdio da je tužiocu prestao radni odnos kod tuženog na osnovu odluke tuženog, od 10. novembra 2005. godine, kao tehnološkom višku, i isplaćena mu je otpremnina u iznosu od 17.080,92 €. Nakon toga je djelimičnim rješenjem Republičkog fonda PIO br. 01-38294/9-1, od 9. februara 2006. godine, tužiocu priznato pravo na invalidsku penziju, s pravom na isplatu iste od 11. novembra 2005. godine, prvog dana po prestanku radnog odnosa, a ovo po osnovu potpunog gubitka radne sposobnosti prouzrokovane 50% profesionalnom bolešću i 50% bolešću koja nije profesionalne prirode.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu tako što je odbio kao neosnovan tužbeni zahtjev jer je prvostepeni sud pogrešno primijenio materijalno pravo jer tužiocu je prestao radni odnos kao tehnološkom višku isplatom otpremnine, a u skladu sa odlukom nadležnog organa tuženog i donijetim Programom ostvarivanja prava zaposlenih za čijim radom je prestala potreba a prije nego što mu je priznato pravo na invalidsku penziju, što znači da tužilac nije dokazao postojanje štete kao razlike između zarade i invalidske penzije jer u momentu kada je stekao pravo na invalidsku penziju nije bio zaposlen i ostvarivao zaradu, a zarada koju je ostvarivao kod tuženog prije prestanka radnog odnosa ne može biti osnov za utvrđivanje štete u traženom iznosu.

Presudom Vrhovnog suda revizija je odbijena i utvrđeno da je pravilno drugostepeni sud primijenio materijalno pravo kada je preinačio prvostepenu presudu i tužbeni zahtjev odbio. Ovo sa razloga što je tužiocu prestao radni odnos kao tehnološkom višku isplatom otpremnine, a saglasno odluci nadležnog organa tuženog i Programu ostvarivanja prava zaposlenih za čijim je radom prestala potreba iz januara mjeseca 2005. godine (od 31. januara 2005. godine), dakle, prije nego što mu je priznato pravo na invalidsku penziju. Ovo po ocjeni Suda ukazuje da, bez obzira što je tužiocu priznato pravo na invalidsku penziju po osnovu potpunog gubitka radne sposobnosti (50% profesionalnom bolešću, 50% koja nije profesionalne prirode) počev od 12. jula 2005. godine, samim tim što je isplata penzije određena od 11. novembra 2005. godine, jasno ukazuje, da osnov prestanka radnog odnosa nije penzionisanje, već utvrđenje i proglašenje tužioca tehnološkim viškom i odluke tuženog o prestanku radnog odnosa po tom osnovu sa danom 10. novembra 2005. godine.

Podnosilac u ustavnoj žalbi, u suštini, ponavlja navode iz tužbe, a povrede navedenih prava obrazlaže povredom materijalnog prava, sa aspekta odredbi koje se odnose na naknadu materijalne štete, ističući da pomenute presude nijesu u skladu sa postojećom praksom sudova u Crnoj Gori.

U ustavnoj žalbi podnosioca navodi se povreda ustavnog prava jednakosti svih prema zakonu propisanog odredbom člana 17 Ustava. Osiguranje i sprovođenje tog

354

ustavnog jemstva, u nadležnosti je Vrhovnog suda Crne Gore. Odredbom članom 124 stav 2 Ustava propisano je: »Vrhovni sud obezbjeđuje jedinstvenu primjenu zakona od strane sudova«, a odredbom člana 27 Zakona o sudovima (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 5/02, 49/04 i 22/08) propisano je da »Vrhovni sud u Opštoj sjednici utvrđuje načela, pravne stavove i načelna pravna mišljenja radi jedinstvene primjene Ustava, zakona i drugih propisa na teritoriji Crne Gore Crne«.

Utvrdivši da pravni stavovi Vrhovnog suda Crne Gore, u konkretnom slučaju nijesu odstupili od ustanovljene sudske prakse u primjeni mjerodavnog materijalnog prava, niti su diskriminatorni po bilo kojoj ustavnoj osnovi, Ustavni sud nije prihvatio navode podnosioca da mu u konkretnom slučaju, nije osigurana jednakosti pred zakonom, zajamčena članom 17 Ustava.

Podnosilac u žalbi navodi da mu je povrijeđeno i pravo svojine iz člana 58 Ustava, odnosno član 1 Protokola 1 uz Evropsku konvenciju. Svojina obuhvata načelno sva imovinska prava ali i legitimna očekivanja stranaka da će njihova imovinska prava, zasnovana na pravnim aktima, biti poštovana, a njihovo ostvarivanje zaštićeno. Ističemo da zahtjev koji je odbijen, jer podnosilac žalbe nije ispunjavao uslove propisane zakonom i drugim aktima, ne smatra se imovinom koja bi konstituisala vlasnička prava. Ovo iz razloga što je tužiocu prestao radni odnos kao tehnološkom višku isplatom otpremnine, a saglasno odluci nadležnog organa tuženog i Programa ostvarivanja prava zaposlenih za čijim je radom prestala potreba, dakle, prije nego mu je priznato pravo na invalitsku penziju. (Malhous protiv Češke Republike, odluka Velikog vijeća od 13. decembra 2000. godine, zahtjev br. 33071/96; Nerva protiv Ujedinjenog Kraljevstva, Presuda od 24. septembra 2002. godine; zahtjev br. 42295/98).

U ustavnoj žalbi podnosilac ističe i povredu člana 6 tačka 1 Konvencije, koja se odnosi na pravo na pravično suđenje, koje u konkretnom slučaju nije povrijeđeno, jer je postupak, saglasno članu 32 Ustava vođen na načini i po postupku propisanim zakonom i pred zakonom ustanovljenim sudom.


Už-III br. 84/09 USTAVNOG SUDA CRNE GORE24. decembra 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

RJEŠENJEM MINISTARSTVA ZA EKONOMSKI RAZVOJ, KAO NI OSPORENIM PRESUDAMA UPRAVNOG I VRHOVNOG SUDA CRNE GORE NIJE ODLUČIVANO O EVENTUALNIM IMOVINSKIM PRAVIMA PODNOSIOCA NA NAVEDENOM ZEMLJIŠTU, JER JE USLOV DA BI SE DONIJELO OSPORENO RJEŠENJE ZA ODOBRENJE LOKACIJE MORAO DA ISPUNI INVESTITOR DOKAZUJUĆI DA IMA PRAVO SVOJINE ILI NEKO DRUGO PRAVO NA ZEMLJIŠTU I ZATO NEMA POVREDE PRAVA IZ ČLANA 58 ST. 1 I 2 I ČLANA 59 USTAVA.

355

USTAVNI SUD U GRANICAMA ZAHTJEVA ISTAKNUTOG U USTAVNOJ ŽALBI UTVRĐUJE DA LI JE U KONKRETNOM SLUČAJU POBIJENIM ODLUKAMA PODNOSIOCA ŽALBE POVRIJEĐENO USTAVNO PRAVO PRI ČEMU SE, PO PRAVILU, NE UPUŠTA U PITANJA JESU LI SUDOVI PRAVILNO I POTPUNO UTVRDILI ČINJENIČNO STANJE I OCIJENILI DOKAZE.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 32 tačka 10 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009 godine, donio je

O D L U K U



O.N., iz Podgorice, podnijela je blagovremenu i dozvoljenu ustavnu žalbu izjavljenu protiv rješenja Ministarstva za ekonomski razvoj, br. 05-3745/06, od 25. septembra 2008. godine, presude Upravnog suda Crne Gore, U br.1619/2008, od 02. decembra 2008. godine i presude Vrhovnog suda Crne Gore, Uvp br.13/2009, od 18. februara 2009. godine.

Podnosilac ustavne žalbe smatra da su osporenim rješenjem i odlukama sudova zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja, povrijeđena njena osnovna prava i slobode zajemčena Ustavom Crne Gore iz člana 58 st. 1 i 2 i člana 59, ističući da je pravo na zaštitu imovine zajemčeno i članom 1 (I Protokola) Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Povredu navedenih prava obrazlaže na način da je kao imalac prava svojine na poslovnom prostoru, u kojem je DOO »Charme unikum«, čiji je ona osnivač i izvršni direktor imao sjedište i obavljao poslovnu djelatnost-pružanje kozmetičkih usluga, od 30. jula 1997 godine - 5. aprila 2007. godine, čije je pravo svojine upisano kod Uprave za nekretnine - Područna jedinica Podgorica, u listu nepokretnosti, br.1046 KO Podgorica I, parcela br.1208/1, ali da je od 5. aprila 2007. godine lišena prava posjeda i mogućnosti da, na bilo koji način, koristi poslovni prostor, rušenjem stepeništa na ulaznim vratima poslovnog prostora, a nakon toga postavljanjem zaštitne ograde oko gradilišnog prostora i iskopom zemljišta za temelje kolektivnog stambeno-poslovnog objekta; da je investitor otpočeo izvođenje tih radova na osnovu rješenja Ministarstva za ekonomski razvoj, kojim mu je odobrena lokacija, a koje je poništeno presudom Vrhovnog suda odnosno presudom Upravnog suda i da je Ministarstvo u ponovno sprovedenim postupcima donijelo pobijano rješenje, dok je protiv rješenja, kojim je izdata građevinska dozvola za izgradnju kolektivnog stambeno poslovnog objekta, postupak još u toku, a podnosilac ove ustavne žalbe je dopisom od

356

13. avgusta 2009. godine, obavijestio ovaj sud da je Upravni sud dana 30. jula 2009. godine, donio presudu U br. 49/2009, kojom je usvojio tužbu i poništio rješenje Ministarstva za ekonomski razvoj kojim je izdata građevinska dozvola; da su podnosioci ustavne žalbe u upravnim postupcima, kao i u postupcima kod sudova zahtijevali da im se obezbijedi zaštita i ostvarivanje imovinskog prava, kao i prava na privređivanje i rad, ali da isti nijesu dali ocjenu da li se tim aktom- rješenjem Ministarstva imaoci prava svojine lišavaju tog prava; da su u prilog svojim tvrdnjama i ukazali na stavove Ustavnog suda Crne Gore iz Odluke U.br.14/2001, od 12. februara 2002. godine u kojoj se navodi da je lišavanje prava svojine ili ograničavanje tog prava neodvojivo povezano sa utvrđivanjem i isplatom pripadajuće naknade, odnosno ekvivalenta čija visina ne može biti niža od tržišne cijene stvari na kojoj se oduzima ili ograničava pravo svojine; Predlaže da se usvoji ustavna žalba,ukine pobijano rješenje i predmet u cjelini ili djelimično vrati na ponovni postupak, s tim što će se ukazati na učinjene povrede Ustavom zajemčenih prava.


Ustavom Crne Gore propisano je: da se jemči pravo svojine i da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu i da su prirodna bogatstva i dobra u opštoj upotrebi u državnoj svojini (član 58 st. 1 i 2); da se jemči pravo preduzetništva i da se sloboda preduzetništva može ograničiti samo ako je to neophodno radi zaštite zdravlja ljudi,životne sredine,prirodnih bogatstava, kulturne baštine ili bezbjednosti i odbrane Crne Gore (član 59) i da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvorih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1 ) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda propisano je pravo na zaštitu imovine i to da svako fizičko i pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine, da niko ne može biti lišen svoje imovine, osim u javnom interesu

357

i pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava i da prethodne odredbe ni na koji način ne utiču na pravo države da primjenjuje zakone koje smatra potrebnim da bi regulisala korišćenje imovine u skladu sa opštim interesima ili da bi obezbijedila naplatu poreza ili drugih dažbina ili kazni (član 1)(Protokol I).

Ustavna žalba podnesena je protiv rješenja Ministarstva za ekonomski razvoj, br. 05-3745/06, od 25. septembra 2008. godine, kojim je investitoru »Popović elektro sistem« DOO, iz Podgorice odobrena lokacija za izgradnju kolektivnog stambeno-poslovnog objekta na urbanističkoj parceli broj 34, koja obuhvata katastarske parcele br. 1202/2,1203/2,1207/2 i 1208/2 KO Podgorica I, i u zahvatu Detaljnog urbanističkog plana »Novi grad 1 i 2« - izmjene i dopune u Podgorici. Da bi dobio ovo rješenje za odobravanje lokacije, investitor je postupio shodno članu 59 Zakona o planiranju i uređenju prostora (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 28/05), kojim je propisano da se lokacija odobrava rješenjem i da se uz zahtjev za izdavanje rješenja o lokaciji podnosi: dokaz o pravu svojine, odnosno drugom pravu na građevinskom zemljištu; geodetska podloga i izvod iz katastarskog plana. U skladu s tim dostavio je uz zahtjev list nepokretnosti-prepis br. 4371, od 22. septembra 2006. godine i kopiju plana od 25. septembra 2006. godine, za katastarske parcele br. 1201/2,1203/2,1207/2 i 1208/2 KO Podgorica I, izdati od Direkcije za nekretnine-Područna jedinica Podgorica, da bi na nesumnjiv način dokazao da ima pravo svojine ili neko drugo pravo na navedenom zemljištu.

Predmet spora pred Upravnim i Vrhovnim sudom je zahtjev tužioca da se osporeni akt – rješenje Ministarstva poništi i isti vrati na ponovni postupak. Upravni sud je u ovoj pravnoj stvari odbio tužbe, kao neosnovane. Taj sud je utvrdio da ocjenjujući zakonitost osporenog rješenja nije povrijeđen zakon na štetu tužioca i da je osporeno rješenje donijeto u svemu u skladu sa odredbom člana 59 Zakona o planiranju i uređenju prostora, jer je utvrđeno da je investitor pružio sve potrebne dokaze da ispunjava uslove za izdavanje rješenja o lokaciji, da se iz obrazloženja osporenog rješenja i dokaza u spisima predmeta i to lista nepokretnosti br. 4371 KO Podgorica I od 11. novembra 2008. godine utvrđuje da je »Popović elektro sistem« korisnik u obimu 1/1 urbanističke parcele br. 34 koje obuhvata katastarske parcele br. 1202, 1203, 1207 i 1268, a na koje se odnosi pobijano rješenje o lokaciji za izgradnju kolektivno stambeno- poslovnog objekta; da su neosnovani navodi tužbe da je osporeno rješenje kontradiktorno u tom pravcu; da tuženi organ nije cijenio dokaze u pogledu imovinskog prava investitora na predmetnoj katastarskoj parceli; da se neosnovano tužbom tvrdi da u novim urbanističko-tehničkim uslovima br. 05-3745/06, od 25. septembra 2008. godine, nema u nivou prizemlja predviđen pasaž, jer na strani dva urbanističko-tehničkih uslova, u stavu četiri predviđeno je »sa jugoistočne strane predmetnog objekta, a do postojećeg objekta, u nivou prizemlja, projektovati pasaž prema grafičkom prilogu iz urbanističko-tehničkih uslova«; da su bez osnova navodi tužbe, da tužiocima kao zainteresovanim licima nije omogućeno učešće prilikom izrade urbanističko-tehničkih uslova iz razloga što se urbanističko-tehnički uslovi, koji su sastavni dio rješenja o

358

lokaciji, donose na osnovu detaljnog urbanističkog plana, pa se isti mogu osporavati samo u odnosu na nesaglasnost sa tim planom, a ne sa nekih drugih razloga ; da je Sud cijenio i ostale navode tužbe ali je našao da su bez uticaja na drugačiju odluku Suda u ovoj stvari. Nezadovoljna presudom Upravnog suda tužilac je protiv te presude podnio zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke zbog povrede materijalnog prava i povrede pravila postupka, predlažući da se pobijana presuda preinači, osporeni upravni akt poništi ili ista ukine i predmet vrati prvostepenom sudu na ponovni postupak i odlučivanje.Vrhovni sud Crne Gore je presudom Uvp.br.13/2009, od 18. februara 2009. godine, ove zahtjeve odbio kao neonovane i ocijenio da je presuda Upravnog suda zasnovana na relevantnom i pouzdanom činjeničnom utvrđenju, pravilnoj ocjeni dokaza i zakonitom materijalno-pravnom osnovu,o čemu su, u obrazloženju pobijane presude, dati potpuni i valjani razlozi na čiju sadržinu taj sud upućuje. Sud je cijenio i druge navode iz podnijetog zahtjeva, ali je našao da su oni bez uticaja na donošenje drugačije odluke u ovoj stvari.

Podnosilac ustavne žalbe smatra da su Ministarstvo za ekonomski razvoj pobijanim rješenjem,a Upravni i Vrhovni sud Crne Gore svojim presudama, u konkretnom slučaju, povrijedili njegova osnovna prava i slobode zajemčena Ustavom Crne Gore iz člana 58 st. 1 i 2 i člana 59, odnosno sama ustavna žalba se može svesti na tvrdnje o pogrešno i nepotpuno utvrđenom činjeničnom stanju.

Ustavni sud u postupku pokrenutom ustavnom žalbom, u granicama zahtjeva istaknutog u ustavnoj žalbi, utvrđuje je li u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosioca povrijeđeno njegovo ustavno pravo, pri čemu se po pravilu, ne upušta u pitanje jesu li sudovi ili nadležna tijela pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje. Za Ustavni sud relevantne su samo one činjenice od čijeg postojanja zavisi ocjena o povredi ustavnog prava. Analizom navoda ustavne žalbe i osporenih odluka, po nalaženju Ustavnog suda, postupci pred nadležnim upravnim organom, Upravnim sudom Crne Gore i Vrhovnim sudom Crne Gore sprovedeni su u skladu sa odredbama Zakona o planiranju i uređenju prostora, u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku i Zakonom o upravnim sporovima, pa, stoga, navedenim odlukama podnosiocu nijesu povrijeđena ustavna prava na koja upućuje u ustavnoj žalbi. Naime, u konkretnom slučaju, podnosilac ustavne žalbe je nezadovoljna rješenjem Ministarstva,koje je donijeto nakon ispunjenja uslova iz odredbe člana 59 Zakona o planiranju i uređenju prostora, pokrenula upravni spor pred nadležnim sudom, a Upravni sud je, provodeći kontrolu zakonitosti pojedinačnog akta, postupio u skladu sa mjerodavnim zakonskim odredbama. Ocijenivši da osporenim aktima upravnih tijela nije povrijeđen zakon na štetu podnositelja, Upravni sud Crne Gore je,odbijajući tužbu podnositelja, za svoju ocjenu dao valjane razloge. Naime tužioci su tražili od upravnih organa da se utvrdi da su onemogućeni u korišćenju svojine i drugih prava. Iz spisa predmeta proizilazi da podnosilac žalbe nema takva imovinska prava na urbanističkoj parceli br. 34. Naime, stvarna prava na nepokretnostima stiču se i dokazuju adekvatnim upisom u odgovarajuće javne knjige, a DOO »Popović elektro sistem«, ima stvarna

359

prava na urbanističkoj parceli br. 34, što se dokazuje i listom nepokretnosti, zbog čega je pobijanim rješenjem Ministarstva i izdata dozvola za odobrenje lokacije za izgradnju stambeno-poslovnog objekta, a urbanističko-tehnički uslovi, koji su sastavni dio rješenja o lokaciji, donose na osnovu detaljnog urbanističkog plana, pa se isti mogu osporavati samo u odnosu na nesaglasnost sa tim planom, a ne sa nekih drugih razloga. Pitanja svojinskih prava su predmet suda opšte nadležnosti, a ne Upravnog suda. Naime, obrazloženje osporenog rješenja Ministarstva i dokazi u spisima predmeta potvrđuju da su cijenjeni dokazi u pogledu imovinskih prava investitora.

Na osnovu svega navedenog Ustavni sud je ocijenio da se rješenjem Ministarstva za ekonomski razvoj, kao ni osporenim presudama Upravnog i Vrhovnog suda Crne Gore nije odlučivalo o eventualnim imovinskim pravima podnosioca na navedenom zemljištu, jer je taj uslov, da bi se donijelo osporeno rješenje za odobrenje lokacije, morao da ispuni investitor dokazujući da ima pravo svojine ili neko drugo pravo na zemljištu, i zato nema povrede prava iz člana 58 st. 1 i 2 i člana 59 Ustava.

Na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava i člana 48 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, u postupku pokrenutom ustavnom žalbom Ustavni sud, u granicama zahtjeva istaknutog u ustavnoj žalbi, utvrđuje da li je u konkretnom slučaju pobijanim odlukama podnosiocu žalbe povrijeđeno ustavno pravo, pri čemu se, po pravilu, ne upušta u pitanja jesu li sudovi pravilno i potpuno utvrdili činjenično stanje i ocijenili dokaze.Stoga je Ustavni sud utvrdio da je žalba neosnovana.


U. br.101/09 USTAVNI SUD CRNE GORE8. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

360

R j e š e nj a

a) Nedozvoljen i neuredan predlog za povraćaj u pređašnje stanjeZbog propuštanja roka za podnošenje ustavne žalbe

***

RAZLOG ZA POVRAĆAJ U PREĐAŠNJE STANJE ZASNIVA SE NA OKOLNOSTI SUBJEKTIVNOG KARAKTERA, KOJA JE NASTUPILA PRIJE PRIJEMA AKTA PROTIV KOJEG JE IZJAVLJENA USTAVNA ŽALBA, PRI ČEMU SE NE MOŽE SMATRATI OPRAVDANIM RAZLOGOM KOJI JE SPREČAVAO ILI ONEMOGUĆAVAO PODNOSIOCA PREDLOGA DA U ZAKONSKOM ROKU PODNESE USTAVNU ŽALBU, U SMISLU ODREDBE ČLANA 59 STAV 1 ZAKONA O USTAVNOM SUDU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 2, a u vezi sa članom 50 st. 1 i 2 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE DOZVOLJAVA SE povraćaj u pređašnje stanje.

361

ODBACUJE SE ustavna žalba.


N.R., iz Ulcinja, je 21. septembra 2009. godine podnio ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Uvp.br. 34/09, od 25. juna 2009. godine, zbog povrede prava svojine, prava na jednaku zaštitu svojih prava, prava na pravično suđenje i zabrane diskriminacije po bilo kom osnovu. Uz ustavnu žalbu, podnosilac žalbe je podnio predlog za povraćaj u pređašnje stanje na osnovu odredbe člana 50 stav 2 Zakona o Ustavnom sudu, zbog propuštanja roka za podnošenje ustavne žalbe.

U predlogu za povraćaj u pređašnje stanje podnosilac žalbe je naveo da zbog teške povrede (loma butne kosti) nije mogao blagovremeno podnijeti ustavnu žalbu.

Uz predlog, podnosilac žalbe je dostavio Izvještaj ljekara specijaliste od 18. septembra 2009. godine, u kojem je navedeno da je pacijent povrijeđen 9. maja 2009. godine i da je od povrede bio vezan za postelju.

Predložio je da Ustavni sud dozvoli povraćaj u pređašnje stanje i ustavnu žalbu smatra blagovremenom, jer su razlozi za propuštanje roka bili opravdani.

Ustavni sud je, nakon razmatranja razloga za povraćaj u pređašnje stanje, utvrdio da je predlog neosnovan i da su se stekli uslovi za odbacivanje ustavne žalbe, zbog neblagovremenosti.


Odredbama člana 50 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore propisano je da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom, da će licu koje iz opravdanih razloga propusti rok za podnošenje ustavne žalbe, Ustavni sud dozvoliti povraćaj u pređašnje stanje, ako u roku od 15 dana, od dana prestanka razloga koji je izazvao propuštanje podnese predlog za povraćaj u pređašnje stanje i ustavnu žalbu i da se poslije isteka tri mjeseca od dana propuštanja roka iz stava 1 ovog člana ne može tražiti povraćaj u pređašnje stanje.

Iz navedenih odredaba Ustava i Zakona proizilazi da je jedan od uslova za dopuštenost ustavne žalbe, da su u odnosu na osporeni akt iscrpljena sva djelotovna pravna sredstva, kao i da je rok za izjavljivanje ustavne žalbe 60 dana, od dana dostavljanja pojedinačnog akta koji se osporava, pri čemu će Ustavni sud podnosiocu žalbe dozvoliti povraćaj u pređašnje stanje, samo ako je ovaj rok propušten iz opravdanih razloga i predlog podnijet istovremeno sa ustavnom žalbom, u subjektivnom

362

roku od 15 dana računajući od dana prestanka razloga koji je prouzrokovao propuštanje, a u okviru objektivnog roka od tri mjeseca od dana propuštanja roka.

Predlog za povraćaj u pređašnje stanje je blagovremen i dopušten.

Ustavni sud je iz podnijetog predloga i Izvještaja ljekara specijaliste utvrdio da je navedena povreda podnosioca ustavne žalbe nastupila 9. maja 2009. godine, tj. skoro dva mjeseca prije dostavljanja osporene presude Vrhovnog suda Crne Gore, koja je izvršena 3. jula 2009. godine.

Iz navedenog proizilazi da se razlog za povraćaj u pređašnje stanje zasniva na okolnost subjektivnog karaktera, koja je nastupila prije prijema akta protiv kojeg je izjavljena ustavna žalba i, stoga, po ocjeni Ustavnog suda ne može se smatrati opravdanim razlogom, koji je sprječavao ili onemogućavao podnosioca predloga da u zakonskom roku podnese ustavnu žalbu, u smislu odredbe člana 50 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu.

Kako zdravstveno stanje podnosioca ustavne žalbe, u konkretnoj pravnoj situaciji, nije imalo karakter nepredvidivosti i neizbježnosti, nakon dostavljanja osporene presude koja je predmet ustavne žalbe, to povraćaj u pređašnje stanje nije dozvoljen.

S obzirom da Ustavni sud nije dozvolio povraćaj u pređašnje stanje, a iz dokumentacije priložene uz ustavnu žalbu, koja je izjavljena 21. septembra 2009. godine, proizilazi da je osporenu presudu Vrhovnog suda Crne Gore podnosilac žalbe primio 3. jula 2009. godine, Ustavni sud je utvrdio da je ustavna žalba podnijeta po isteku roka propisanog odredbom člana 50 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu.


Už-III br. 66/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

363

b) Preuranjena (nijesu iscrpljena sva pravna sredstva u postupku u kome je osporeni akt donijet)

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI USTAVNU ŽALBU, KAO PREURANJENU, UKOLIKO PODNOSIOCI NIJESU ISKORISTILI ZAKONOM PREDVIĐENA PRAVNA SREDSTVA ZA ZAŠTITU USTAVOM ZAJEMČENIH PRAVA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



M.Č., iz Podgorice i P.Lj.M., iz Londona, podnijeli su ovom Sudu ustavnu žalbu protiv radnji i propuštanja radnji Osnovnog suda u Kotoru u predmetima O.br. 335/00; P.br. 880/00; P.br. 747/05 i Ki.br. 278/06 i Upravnog suda Crne Gore, u predmetu U.br.1102/06.

U žalbi i zahtjevu za ubrzanje postupka pred Ustavnim sudom istaknuto je: da je radnjama Osnovnog suda u Kotoru i Upravnog suda Crne Gore podnosiocima žalbe povrijeđeno pravo iz čl. 17 i 60 Ustava Crne Gore u postupcima raspravljanja zaostavštine nakon smrti njihovog brata D.Č., nije ostavio potomke, tako da su pored T.Č. (D. udovice), oni njegovi jedini naslednici; da je Osnovni sud u Kotoru iako mjesno nenadležan, za jedinog nasljednika oglasio suprugu ostavioca T.Č., na osnovu njene neistinite nasledničke izjave da D. nije imao braće, sestara, ni roditelje i da ostavilac nije

364

sačinio testament, niti ugovor o doživotnom izdržavanju; da su podnosioci žalbe, nakon saznanja za pravosnažno okončani postupak podnijeli tužbu radi utvrđivanja prava svojine, nakon čega je tužena T.Č. podnijela protivtužbu i tražila da se utvrdi pravo svojine na nepokretnosti u Petrovcu po osnovu testamenta, koji je naknadno pronađen; da je 12. marta 2001. godine testament proglašen pred Osnovnim sudom u Kotoru; da su podnosioci žalbe nakon proglašenja testamenta podnijeli tužbu, sa tri grafološka vještačenja, radi njegovog poništenja; da Osnovni sud u Kotoru nije odredio traženu privremenu mjeru što je udovici ostavioca omogućilo nesmetanu prodaju kuće u avgustu 2007. godine; da su podnosioci žalbe 3. maja 2006. godine poslije dobijanja nalaza i mišljenja grafologa podnijeli prijavu nadležnom tužilaštvu, zbog krivičnog djela falsifikovanja isprave iz člana 207 stav 3, u vezi stava 1 Krivičnog zakona Republike Crne Gore; da od februara 2007. godine, Osnovni sud u Kotoru u ovom predmetu nije preduzeo ni jednu radnju; da je zabilježba spora kod Uprave za nekretnine - Područna jedinica u Budvi, nad kućom u Petrovcu brisana po osnovu presude Upravnog suda, koja im nije dostavljena, zbog čega su tom sudu podnijeli zahtjev za ponavljanje postupka, o kome do podnošenja žalbe nije donesena odluka; da je u međuvremenu, nakon podnošenja ustavne žalbe Vrhovno državno tužilaštvo obavijestilo podnosioce žalbe da je Osnovni državni tužilac u Kotoru, podnio zahtjev za sprovođenje istrage protiv T.Č. i da je Upravni sud usvojio njihovu tužbu i poništio rješenje Uprave za nekretnine br.467-333/06 od 4. jula 2006 godine. Na kraju predlažu da Ustavni sud, saglasno Zakonu o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku, što prije donese odluku u ovom predmetu.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se žalba odbaci.

Odredbom člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava propisano je da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Postupak po ustavnoj žalbi uređen je Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08), koji je stupio na snagu 3. novembra 2008. godine.

Saglasno odredbama člana 48 Zakona, predmet ustavne žalbe su pojedinačni akti državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, na koja je podnosilac ustavne žalbe imao pravo i iskoristio ih u postupku, u skladu sa zakonom. Prema odredbi člana 50 stav 1 Zakona, ustavna žalba se podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba, u skladu sa ovim zakonom.

365

Iz navedenih odredaba Ustava i Zakona proizilazi da je jedna od pretpostavki za izjavljivanje ustavne žalbe da su iskorišćena sva pravna sredstva za zaštitu ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, na koja je podnosilac ustavne žalbe imao pravo u skladu sa zakonom.

Uvidom u dokumentaciju dostavljenu uz ustavnu žalbu, Ustavni sud je utvrdio da su predmeti P.br. 880/00 i O.br. 335/00, pridruženi krivičnim spisima Ki.br. 278/06, da je ročište u predmetu P.br. 747/05, zakazano; da je Upravni sud u predmetu U.br. 1102/06, usvojio tužbu podnosilaca ustavne žalbe i poništio rješenje Uprave za nekretnine br. 467-333/06, od 4. jula 2006. godine, iz čega proizilazi da je postupak pred Upravnim sudom riješen shodno zahtjevu podnosilaca ustavne žalbe, a da postupak pred Osnovnim sudom u Kotoru i Osnovnim državnim tužiocem u Kotoru, na čije propuste se posebno ukazuje, nije okončan, odnosno da podnosioci žalbe nijesu iscrpili pravna sredstva za zaštitu svojih eventualno povrijeđenih ili uskraćenih prava zajemčenih Ustavom, koja moraju prethoditi podnošenju ustavne žalbe, kao supsidijarnog pravnog sredstva. Podnosioci žalbe imaju mogućnost da zaštitu ustavnih prava za koja smatraju da su im povrijeđena ostvare, u ponovnom postupku, podnošenjem žalbe nakon okončanja osporenih postupaka u skladu sa zakonom.

S obzirom da podnosioci ustavne žalbe nijesu iskoristili zakonom predviđena pravna sredstva za zaštitu Ustavom zajemčenih prava, Ustavni sud je ocijenio da ustavnu žalbu, kao preuranjenu, treba odbaciti, saglasno odredbi člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, jer ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Ustavom i zakonom za vođenje postupka i odlučivanje.

U vezi zahtjeva podnosilaca žalbe za ubrzanje postupka i primjenu Zakona o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku (»Službeni list Crne Gore«, br.11/07) u ovom predmetu, treba ukazati da se pravo na sudsku zaštitu na način i pod uslovima propisanim tim zakonom, može ostvariti zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku u građanskom sudskom sporu, krivičnom postupku i postupku po upravnom sporu, (član 2 stav1), odnosno da se navedeni Zakon ne primjenjuje u postupku pred Ustavnim sudom Crne Gore.


U.br. 29/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 17. jul 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

366

USTAVNI SUD JE UTVRDIO DA O PRAVIMA I OBAVEZAMA PODNOSIOCA USTAVNE ŽALBE NIJE ODLUČENO, PA ZBOG TOGA NE POSTOJE USTAVOM I ZAKONOM PREDVIĐENE PRETPOSTAVKE ZA NJEGOVO POSTUPANJE PO PODNIJETOJ ŽALBI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



B.B., iz Pljevalja, podnio je ustavnu žalbu i dopunu ustavne žalbe, protiv Presude Vrhovnog suda Crne Gore, Uvp.br. 87/09, od 11. maja 2009. godine, jer mu je povrijeđeno pravo na rad, garantovano odredbom člana 62 Ustava Crne Gore i pravo na zdravstvenu zaštitu iz člana člana 69 Ustava, navodeći da je Biro rada iz Pljevalja kao prvostepeni organ, donio rješenje bez prava žalioca da se izjasni o činjenicama i okolnostima od značaja za donošenje tog rješenja, pa zahtijeva da Ustavni sud donese odluku kojom će se narediti nadležnom sudu da potvrdi potraživanja žalioca u predmetnom sporu. Ustavni sud je, nakon razmatranja navedene ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu da se ustavna žalba odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Evropskom Konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda propisano je da svako, tokom odlučivanja o njegovim građanskim pravima I obavezama ili o krivičnoj optužbi protiv njega, ima pravo na pravičnu i javnu raspravu u razumnom roku pred nezavisnim i nepristrasnim sudom, obrazovanim na osnovu zakona (član 6 stav 1).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog

367

organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1); da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom (član 50 stav 1) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Odredbama Zakona o Ustavnom sudu propisano je, između ostalog, da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom; da protiv pojedinačnog akta ustavnu žalbu može izjaviti svako lice, ako mu je tim aktom povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom i da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom.

Saglasno navedenim odredbama Ustava i zakona, Ustavni sud utvrđuje da li su, u konkretnom slučaju, ispunjeni uslovi za postupanje Suda.

Ustavnom žalbom se osporava presuda Vrhovnog suda Crne Gore, Uvp.br. 87/09, od 11. maja 2009. godine, kojom je odbijen zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke. Zahtjev za vanredno prispitivanje sudske odluke zbog povrede pravila postupka u upravnom sporu, blagovremeno je podnio tužilac sa predlogom da se pobijana presuda Upravnog suda Crne Gore U.br. 133/08, od 18. februara 2009. godine, ukine. Tom presudom Upravni sud odbio je tužbu žalioca B.B., podnijeta protiv rješenja tuženog Zavoda za zapošljavanje Crne Gore-Podgorica, br. 05-8572, od 14. januara 2008. godine, kojim je poništeno rješenje Zavoda za zapošljavanje Crne Gore - Biro rada Pljevlja, Up/1 br. 106-2202-711, od 26. novembra 2007. godine, kojim je odbijen zahtjev tužioca za priznavanje prava na novčanu naknadu i penzijski staž. Kako je tom presudom Upravni Sud utvrdio da je prvostepeni organ počinio bitnu povredu odredaba upravnog postupka iz člana 226 stav 2 tačka 3 ZUP-a, a drugostepeni organ primjenom člana 236 stav 3 ZUP-a osporeno rješenje poništio i vratio na ponovni

368

postupak, to Upravni sud, po nalaženju Vrhovnog suda, nije mogao meritorno riješiti predmetnu upravnu stvar.

Citiranom odredbom člana 48 Zakona propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta zbog povrede prava i sloboda koje su zajemčene Ustavom. Članom 6 stav 1 Evropske konvencije, pored ostalog je propisano, da svako, tokom odlučivanja o njegovim građanskim pravima i obavezama ima pravo na pravičnu i javnu raspravu u razumnom roku pred nezavisnim i nepristrasnim sudom, obrazovanim na osnovu zakona.

U konkretnom slučaju, osporenom presudom Vrhovnog suda Crne Gore odlučivalo se samo o tome da li su se stekli zakonski uslovi za preispitivanje sudske odluke- presude Upravnog suda Crne Gore. Stoga, ne radi se o aktu kojim je u meritumu odlučeno o suštini stvari.

O pravima i obavezama podnosioca žalbe nije odlučeno ni presudom Upravnog suda, U.br. 133/2008, od 18. februara 2009. godine, kojom je Sud utvrdio da je neosnovana, zbog toga što je po žalbi tužioca (podnosioca ustavne žalbe), poništeno rješenje Zavoda za zapošljavanje Crne Gore - Biro rada Pljevlja i predmet vraćen prvostepenom organu na ponovni postupak u kojem će tužilac biti u mogučnosti da u ponovnom postupku kod prvostepenog organa iznošenjem činjenica štiti svoja prava i interese.

Pri tome, o pravima i obavezama nije odlučeno, zbog toga što postupak pred prvostepenim organom nije okončan, jer je Zavod za zapošljavanje Crne Gore-Podgorica, kao drugostepeni organ, vratio predmet prvostepenom organu Zavodu za zapošljavanje Crne Gore - Biro rada Pljevlja, na ponovni postupak.

Na osnovu navedenog, Ustavni sud je utvrdio da ne postoje Ustavom i zakonom predviđene pretpostavke za njegovo postupanje po podnijetoj žalbi i da su ispunjeni uslovi da se ustavna žalba odbaci.


Už-III br. 10/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 12. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

369

BUDUĆI DA, U KONKRETNOM SLUČAJU, NIJE ISCRPLJEN PRAVNI PUT, USTAVNU ŽALBU TREBA ODBACITI, JER NIJESU ISPUNJENE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009.godine, donio je

R J E Š E NJ E



R.P., iz Podgorice, podnio je ovom Sudu ustavnu žalbu protiv presude Upravnog suda Crne Gore, U.br. 304/2009, od 29. juna 2009. godine, zbog kršenja odredaba Zakona o Univerzitetu, Statuta Univerziteta, Pravilnika o proceduri i rokovima izbora i postupka prestanka funkcije i razrješenja rektora Univerziteta Crne Gore, a kojim je nezakonitim radnjama žalitelju povrijeđeno Ustavom zajemčeno pravo na slobodan izbor zanimanja i pravo na rad. Dalje navodi da se Upravni sud bavio samo pitanjem nedopuštenosti prigovora, a nije ulazio u meritum spora koji se odnosi na povredu prava iz radnog odnosa zajemčenog Ustavom i Konvencijom o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se ustavna žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstava na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je

370

pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1).

Zakonom o upravnom sporu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 60/03) propisano je da protiv pravosnažne odluke Upravnog suda mogu se podnijeti vanredni pravni ljekovi, i to zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke (član 40 tačka 1) i da se zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke podnosi Vrhovnom sudu u roku od 30 dana od dana prijema odluke Upravnog suda (član 42 stav 2).

Uvidom u dostavljenu presudu i drugu dokumentaciju, Ustavni sud je utvrdio da je osporenom presudom Upravnog suda odbijena tužba tužioca R.P., protiv Zaključka Upravnog odbora Univerziteta Crne Gore, br. 01-236, od 20. februara 2009. godine.

Iz ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da svako lice može, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava na koja je imao pravo u skladu sa zakonom, podnijeti ustavnu žalbu, ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijedjeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom.

Navedenim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda koji, u konkretnom predmetu, nijesu ispunjeni.

Naime, podnosilac ustavne žalbe u sudskom postupku nije iskoristio sva pravna sredstva predviđena zakonom, u konkretnom slučaju propisana Zakonom o upravnom sporu, pa je Ustavni sud utvrdio da, saglasno odredbi člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, ustavnu žalbu treba odbaciti, jer nijesu ispunjene procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

Na osnovu iznijetog riješeno je kao u izreci. Už-III 61/09 USTAVNI SUD CRNE GORE8. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

371


Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Miodrag Latković, Desanka Lopičić i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tač. 4 i 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E N J E



D.N., iz Podgorice, podnio je Ustavnom sudu ustavnu žalbu, protiv rješenja Osnovnog suda u Herceg Novom, Posl.br. P. 370/2004, od 4. oktobra 2004. godine i rješenja Višeg suda u Podgorici, Gž.br. 581/07, od 30. decembra 2008. godine.

Podnosilac ustavne žalbe ističe: da su mu povrijeđena lična prava i slobode iz čl. 6 i 28 stav 1 i pravo na pravično i javno suđenje iz člana 32 Ustava, kao i pravo na djelotvoran pravni lijek garantovano članom 13 Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda; da je rješenje Osnovnog suda u Herceg Novom Posl.br. P. 370/04, od 4.oktobra 2004.godine donijeto u postupku određivanja privremene mjere radi tehničkog priključenja stanova tužilaca na elektro mrežu; da je to rješenje ukinuto rješenjem istog suda Posl.br. P. 370/04, od 12. aprila 2006. godine, koje je Viši sud u Podgorici rješenjem Gž. br. 1263/06, od 16.aprila 2oo6. godine, ukinuo; da je na njegov predlog kao umješača u sporu, Osnovni sud u Herceg Novom rješenjem Posl.br. P. 370/04, od 21. jula 2006.godine, ponovo ukinuo privremenu mjeru; da su osporenim rješenjem Višeg suda u Podgorici Gž. br. 581/07, od 30. decembra 2008. godine, usvojene žalbe tužioca i tuženog izjavljene na rješenje Osnovnog suda u Herceg Novom Posl.br. P. 370/04, od 23. januara 2007. godine, kojim nije dozvoljeno predloženo sudsko poravnanje. Predlaže da Ustavni sud donese odluku kojom će ukinuti rješenje Osnovnog suda u Herceg Novom Posl.br. P. 370/04, od 4. oktobra 2004. godine i rješenje Višeg suda u Podgorici Gž. br. 581/07, od 30. decembra 2008. godine i predmete vrati na ponovni postupak.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tač. 4 i 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se žalba odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

372

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačinih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Navedenim ustavnim i zakonskim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda po njoj, koji u konkretnom predmetu, nijesu ispunjeni.

Naime, iz citiranih odredaba Ustava i Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da se može izjaviti samo protiv pojedinačinih akata koji su donijeti nakon stupanja na snagu Ustava Crne Gore, tj. nakon 22. oktobra 2007. godine.

U odnosu na dio ustavne žalbe koji se odnosi na rješenje Osnovnog suda u Herceg Novom, Posl.br. P. 370/04, od 4. oktobra 2004. godine, dakle na akt koji je donijet prije stupanja na snagu Ustava, Ustavni sud je utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke propisane odredbom člana 93 Zakona, za vođenje postupka i odlučivanje i da su ispunjeni uslovi da se zbog toga ustavna žalba u ovom dijelu odbaci.

Osim toga, kako iz navedenih odredaba Ustava i Zakona proizilazi da je jedna od osnovnih pretpostavki za izjavljivanje ustavne žalbe da je osporenim pojedinačnim aktom povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom podnosioca ustavne žalbe, a da je ustavnu žalbu podnijelo lice o čijem pravu ili obavezi nije odlučivano osporenim aktom, odnosno da ustavna žalba nije izjavljena od lica koje je na to Ustavom i Zakonom ovlašćeno, zbog čega, po ocjeni Suda, i iz tog razloga ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje u ovoj pravnoj stvari.

Povodom dijela ustavne žalbe kojom se osporava rješenje Višeg suda u Podgorici Gž.br. 581/07, od 30. decembra 2008. godine, Ustavni sud je utvrdio da je na sjednici od 2. jula 2009. godine, već odlučivao o istoj pravnoj stvari. Tim povodom Sud je donio rješenje U.br. 71/09, od 2. jula 2009. godine kojim je žalbu odbacio. U Rješenju se, pored ostalog,

373

navodi da je ustavna žalba izjavljena protiv rješenja Višeg suda u Podgorici, Gž.br. 581/07, od 30. decembra 2008. godine, kojim su usvojene žalbe tužioca i tuženog i ukinuto rješenje Osnovnog suda u Herceg Novom, P.br. 370/2004, od 23. januara 2007. godine i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovni postupak, pa, stoga, ne postoje procesne pretpostavke za postupanja Suda po podnijetoj žalbi. Ovo zbog toga što postupak pred prvostepenim sudom nije okončan, s obzirom da se predmet vraća na ponovno odlučivanje. Budući da u konkretnom slučaju nije iscrpljen pravni put, zahtjev za pružanje ustavnosudske zaštite nije dopušten.

Polazeći od činjenice da je Ustavni sud već odlučivao o ustavnoj žalbi izjavljenoj na rješenja Višeg suda u Podgorici Gž.br. 581/07, od 3o.decembra 2008. godine, Sud je utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se žalba i u ovom dijelu odbaci.



***

UKOLIKO PODNOSILAC USTAVNE ŽALBE U SUDSKOM POSTUPKU NIJE ISKORISTIO SVA PRAVNA SREDSTVA PREDVIĐENA ZAJKONOM, U KONKRETNOM SLUČAJU, ZAHTJEV ZA VANREDNO PREISPITIVANJE SUDSKE ODLUKE PROPISAN ZAKONOM O UPRAVNOM SPORU, USTAVNI SUD ĆE ODBACITI USTAVNU ŽALBU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E


374


Đ.B., iz Kotora, podnio je ovom sudu ustavnu žalbu protiv presude Upravnog suda Crne Gore U. br. 701/2009, od 5. novembra 2009. godine, kojom je odbijena njegova tužba, što je protivno ustavnim odredbama, kojima se garantuju osnovna prava i slobode, pa i pravo na rad propisano odredbom člana 62 Ustava Crne Gore, kao i postupanje drugih organa.



Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstava na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1).

Zakonom o upravnom sporu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 60/03) propisano je da protiv pravosnažne odluke Upravnog suda mogu se podnijeti vanredni pravni ljekovi, i to zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke (član 40 tačka 1); da protiv odluka Upravnog suda stranka koja je učestvovala u upravnom sporu i državni tužilac ili drugi nadležni organ može podnijeti zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke (član 41 stav 1) i da se zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke podnosi Vrhovnom sudu u roku od 30 dana od dana prijema odluke Upravnog suda (član 42 stav 2).

Uvidom u dostavljenu presudu i drugu dokumentaciju, Ustavni sud je utvrdio da je osporenom presudom Upravnog suda odbijena žalba tužioca Đ.B., protiv Rješenja Komisije za žalbe Crne Gore, br. 89/06, od 11. maja 2009. godine.

Iz ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da svako lice može, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava na koja je imao pravo u skladu sa

375

zakonom, podnijeti ustavnu žalbu, ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijedjeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom.

Navedenim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda koji, u konkretnom predmetu, nijesu ispunjeni.

Naime, podnosilac ustavne žalbe u sudskom postupku nije iskoristio sva pravna sredstva predviđena zakonom, u konkretnom slučaju zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke propisan Zakonom o upravnom sporu, pa je Ustavni sud utvrdio da, saglasno odredbi člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, ustavnu žalbu treba odbaciti, jer nijesu ispunjene procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

Na osnovu iznijetog riješeno je kao u izreci.


***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI USTAVNU ŽALBU, UKOLIKO JE IZJAVLJENA PROTIV POJEDINAČNOG AKTA PROTIV KOJEG NIJESU ISCRPLJENA SVA PRAVNA SREDSTVA NA KOJA JE PODNOSILAC IMAO PRAVO U SKLADU SA ZAKONOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



376

Ć.A., iz Tuzi, podnio је ustavnu žalbu protiv presude Upravnog suda Crne Gore, U. br. 1051/2007, od 25. decembra 2008. godine, kojim je odbijena njegova tužba, izjavljena na rješenje Ministarstva finansija, br. 07-1- 441/2007, od 12. jula 2007. godine i inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i saglasnosti sa međunarodnim ugovorima odredbe člana 12 stav 1 Zakona o objavljivanju propisa i drugih akata (»Službeni list Crne Gore«, br. 5/08).

Kako je istim podneskom istovremeno podnijeta ustavna žalba i inicirano pokretanje postupka za ocjenu saglasnosti zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima, Ustavni sud je, s obzirom da se radi o dva različita postupka iz nadležnosti Suda, na sjednici, od 30. juna 2009. godine, saglasno odredbama člana 45 stav 3 Poslovnika Ustavnog suda Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 33/09), rješenjem razdvojio postupak po ustavnoj žalbi od postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana 12 stav 1 Zakona o objavljivanju propisa i drugih akata.

U žalbi i dopuni žalbe podnosilac navodi da su osporenom presudom, zbog odbijanja njegove tužbe protiv rješenja Ministarstva finansija, br. 07-1-44172007, od 12. jula 2007. godine, kojim je odbijena njegova žalba izjavljena protiv rješenja Komisije za povraćaj i obeštećenje Podgorica, br. 379/05, od 24. aprila 2007. godine, povrijeđena njegova prava i slobode zajemčene u članu 17 stav 2, čl. 19, 20, 32 i 79 stav 1 tač. 3, 5 i 11 Ustava Crne Gore, kao i prava iz člana 6 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i člana 1 Protokola 12 uz Konvenciju i predlaže da Ustavni sud osporenu presudu poništi i predmet vrati na ponovno odlučivanje.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu u prethodnom postupku, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz odredbe člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se ustavna žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje (član 28 tačka 6); da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da ustavnu žalbu može izjaviti

377

svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1).

Zakonom o upravnom sporu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 60/03) propisano je: da se protiv pravosnažne odluke Upravnog suda mogu podnijeti vanredni pravni ljekovi i to zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke i zahtjev za ponavljanje postupka (član 40 tač. 1 i 2), da protiv odluke Upravnog suda stranka koja je učestvovala u upravnom sporu i državni tužilac ili drugi nadležni organ može podnijeti zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke (član 41 stav 1) i da se zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke podnosi se Vrhovnom sudu u roku od 30 dana od dana prijema odluke Upravnog suda (član 42 stav 2).

Postupak po ustavnoj žalbi uređen je Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore. Saglasno citiranim odredbama, ustavna žalba se može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da se pod iscrpljivanjem svih djelotvornih pravnih sredstava podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom.

Ustavna žalba protiv presude Upravnog suda Crne Gore, U. br. 1051/2007, od 25. decembra 2008. godine, podnijeta je neposredno na pisarnici ovog suda dana 31. marta 2009. godine. U dopuni ustavne žalbe, od 8. decembra 2009. godine, podnosilac ustavne žalbe navodi da je osporenu presudu primio 22. januara 2009. godine, što je i nesporno iz dostavnice Upravnog suda i da nije iskoristio pravo da podnese zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke Vrhovnom sudu, zbog toga, što prema njegovim saznanjima, ni jedan zahtjev nije pozitivno riješen u predmetima koji se tiču restitucije svojinskih prava.

Ustavni sud je, iz sadržaja ustavne žalbe i uvida u osporenu presudu, utvrdio da podnosilac ustavne žalbe, prije njenog izjavljivanja protiv osporene presude Upravnog suda, nije podnio zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke Vrhovnom sudu na koji je imao pravo saglasno odredbi člana 41 stav 1 Zakona o upravnom sporu.

Polazeći od činjenice, da je ustavna žalba izjavljena protiv pojedinačnog akta protiv kojeg nijesu iscrpljena sva pravna sredstva na koja je podnosilac žalbe imao pravo u skladu sa zakonom, Ustavni sud je utvrdio da, saglasano odredbi člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, žalbu treba odbaciti, jer ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Ustavom i Zakonom za vođenje postupka i odlučivanje o istoj.


378

U.br. 77/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***


Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Đole Sekulović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 2. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE ustavna žalba izjavljena protiv rješenja Višeg suda u Bijelom Polju, Kž.br. 341/07, od 16. maja 2007. godine i protiv presude Osnovnog suda u Rožajama, K.br.167/06, od 26. decembra 2006. godine.


M.M.M., iz Berana, podnio je ustavnu žalbu izjavljenu protiv odluka sudova, bliže označenih u izreci, zbog povrede prava i sloboda iz člana 36 Ustava Crne Gore, kojom je propisano da se nikome ne može ponovo suditi niti može biti ponovo osudjen za isto kažnjivo djelo (ne bis in idem).

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu da se žalba odbaci.


379

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se ustavna žalba može podnijet protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1).

Uvidom u dostavljene odluke i drugu dokumentaciju Ustavni sud je utvrdio da je rješenjem Višeg suda u Bijelom Polju, Kž.br. 341/07, od 16. maja 2007. godine, ukinuta presuda Osnovnog suda Rožaje, K.br.167/06, od 26. decembra 2006. godine i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Navedenim ustavnim i zakonskim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda koji, u konkretnom predmetu, nijesu ispunjeni.

Iz ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da svako lice može nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava podnijeti ustavnu žalbu ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom.

Kako je ustavna žalba izjavljena protiv rješenja Višeg suda u Bijelom Polju, kojim je ukinuta presuda Osnovnog suda u Rožajama i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje, Sud je utvrdio da ne postoje Ustavom i Zakonom propisane pretpostavke za postupanje Suda po podnijetoj žalbi.

Budući da, u konkretnom slučaju, nije iscrpljen pravni put, zahtjev za pružanje ustavnosudske zaštite nije dopušten.



380

***


Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije –, Miodrag Latković, Zoran Smolović, Desanka Lopičić, Đole Sekulović i Fetija Međedović, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 2. jul 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE ustavna žalba, izjavljena protiv rješenja Višeg suda u Podgorici Gž.br. 581/07, od 30. decembra 2008. godine.


D.N. iz Podgorice, podnio je, 26. marta 2009.godine, ustavnu žalbu i dopunu žalbe 29. juna 2009.godine, protiv rješenja Višeg suda u Podgorici, označenog u izreci , zbog toga što smatra da mu je osporenim rješenjem, kojim je ukinuto rješenje prvostepenog suda i predmet vraćen na ponovni postupak, povrijeđeno pravo na pravično i javno suđenje iz člana 32 Ustava Crne Gore. U žalbi se takođe, navodi da priključenje na elektromrežu nije bilo dopušteno po propisima o izgradnji objekata, a sud je o tome , po mišljenju žalioca, trebao paziti po službenoj dužnosti i da priključenje na objekte ne spada u nadležnost osnovnog suda, jer se radi o upravnom postupku, čime su prekršena pravila iz člana 379 Zakona o parničnom postupku.

Ustavni sud je, nakon razmatranja navedene ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu da se žalba odbaci.


381

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijet protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

Ustavna žalba je izjavljena protiv rješenja Višeg suda u Podgorici Gž.br. 581/07 17/08, od 30. decembra 2008. godine, kojim je usvojena žalba tužioca i ukinuto rješenje Osnovnog suda u Herceg Novom P.br. 370/2004, od 23. januara 2007. godine i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovni postupak.

Navedenim ustavnim i zakonskim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda, koji, u konkretnom predmetu, nijesu ispunjeni.

Iz ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da svako lice može, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, podnijeti ustavnu žalbu ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom.

Ustavna žalba nije pravno sredstvo u sastavu redovnih ili vanrednih pravnih ljekova, nego poseban institut za ocjenu pojedinačnih akata, radi zaštite ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom.

Kako je ustavna žalba izjavljena protiv rješenja Višeg suda u Podgorici, kojim se ukida presuda Osnovnog suda u Herceg Novom i predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje, Sud je utvrdio da ne postoje Ustavom i Zakonom propisane pretpostavke za postupanja Suda po podnijetoj žalbi. Ovo iz razloga što je osporenim rješenjem predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno odlučivanje, iz čega slijedi da postupak pred prvostepenim sudom nije okončan. Rješenjem se ne završava parnični postupak, jer je predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno odlučivanje. Budući da u konkretnom slučaju nije iscrpljen pravni put, zahtjev za pružanje ustavnosudske zaštite nije dopušten


382

U.br. 71/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 2. jul 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

v) Neblagovremena

***

USTAVNA ŽALBA PODNIJETA NAKON ISTEKA ROKA IZ ČLANA 50 STAV 1 ZAKONA O USTAVNOM SUDU SMATRA SE NEBLAGOVREMENOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Đole Sekulović, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 2 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. septembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E


383


M.M., iz Herceg Novog, je 5. januara 2009. godine podnijela, preko svog punomoćnika Vojislava M. Đurišića, advokata iz Podgorice, ustavnu žalbu protiv rješenja Vrhovnog suda Crne Gore, Rev.br. 349/08, od 9. septembra 2008. godine, kojim je odbijena revizija tužilje, izjavljena protiv rješenja Višeg suda u Podgorici, Gž.br. 2820/06, od 6. maja 2008. godine.

Podnosilac žalbe smatra da joj je osporenim rješenjem povrijeđeno ustavno pravo iz člana 118 st. 1 i 2 i člana 3 stav 1 Zakona o sudovima i pravo na djelotvoran pravni lijek, propisan članom 13 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava I osnovnih sloboda, zbog čega predlaže da se ukine osporeno rješenje i predmet vrati Vrhovnom sudu na ponovni postupak.

Ustavni sud je razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu da se žalba odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak pred Ustavnim sudom predaju preko pošte ili neposredno Ustavnom sudu i moraju biti potpisani i da se ako su podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak upućeni preko pošte preporučeno, dan predaje pošti smatra kao dan predaje Ustavnom sudu (član 23 st. 1 i 5); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak ako nije podnijet u propisanom roku (član 28 tačka 2); da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom( član 50 stav 1).

Zakonom o parničnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 22/04 i 76/06) propisano je da kad stranka ima zakonskog zastupnika, odnosno punomoćnika dostavljanje se vrši zakonskom zastupniku, odnosno punomoćniku (član 133 stav 1).

384

Postupak po ustavnoj žalbi uređen je Zakonom o Ustavnom sudu. Prema odredbi člana 50 stav 1 Zakona ustavna žalba se može podnijeti u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom. Ovaj rok je prekluzivan i ne može se produžavati. Odredbom člana 48 stav 1 Zakona propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Odluka kojom je iscrpljeno djelotvorno pravno sredstvo, u konkretnom slučaju, je rješenje Vrhovnog suda Crne Gore, Rev. br. 349/08, od 9. septembra. 2008. godine. Osporeno rješenje je, u skladu sa odredbama člana 133 stav 1 Zakona o parničnom postupku, dostavljeno punomoćniku žalilje, Vojislavu M. Đurišiću, advokatu iz Podgorice, dana 31. oktobra 2008. godine, što je nesporno iz dostavnice Osnovnog suda u Podgorici.

Ustavna žalba protiv navedenog rješenja podnijeta je ovom Sudu 5. januara 2009. godine, poštom, preporučenom pošiljkom. Rok za podnošenje ustavne žalbe u ovom predmetu istekao je 30. decembra 2008. godine. Kako je očigledno da je ustavna žalba podnijeta poslije isteka roka iz člana 50 stav 1 Zakona, Ustavni sud je utvrdio da je ista neblagovremena i da je treba odbaciti.



***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI USTAVNU ŽALBU, PODNIJETU POSLIJE ISTEKA ROKA IZ ČLANA 50 STAV 1 ZAKONA O USTAVNOM SUDU, KAO NEBLAGOVREMENU.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 2 i

385

člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009 godine, donio je

R J E Š E NJ E



B.V., iz Podgorice, podnio je dana 16. maja 2009. godine, preko svog punomoćnika Vojislava M. Đurišića, advokata, iz Podgorice, ustavnu žalbu protiv presude Višeg suda u Podgorici Gž br.2089/07, od 13. februara 2009. godine, kojom je odbijena, kao neosnovana, njegova žalba izjavljena na presudu Osnovnog suda u Podgorici P. br.83/06, od 20. juna 2007. godine i ista potvrđena.

U žalbi se ističe da su mu osporenom presudom povrijeđena njegova osnovna prava i slobode iz čl. 17 i 32 Ustava Crne Gore, prava iz čl. 5 stav 2 i čl. 3 i 7 Zakona o sudovima, člana 6 stav 1 Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i člana 42 stav 2 Povelje osnovnih prava Evropske Unije. Predlaže, da Ustavni sud ukine pobijanu presudu i predmet vrati na ponovni postupak.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se ustavna žalba odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08) propisano je: da se podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak pred Ustavnim sudom predaju preko pošte ili neposredno Ustavnom sudu i moraju biti potpisani i da se ako su podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak upućeni preko pošte preporučeno, dan predaje pošti smatra kao dan predaje Ustavnom sudu (član 23 st.1 i 5 ); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak ako nije podnijet u propisanom roku (član 28 tačka 2 ); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1 ); da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom (član 50 stav 1) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

386

Zakonom o parničnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 22/04) propisano je da kad stranka ima zakonskog zastupnika, odnosno punomoćnika dostavljanje se vrši zakonskom zastupniku, odnosno punomoćnika (član 133 stav 1).

Postupak po ustavnoj žalbi uređen je Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore. Prema odredbi člana 50 stav 1 Zakona ustavna žalba se može podnijeti u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom. Ovaj rok je prekluzivan i ne može se produžavati. Odredbom člana 48 stav 1 Zakona propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Odluka kojom je iscrpljeno djelotvorno pravno sredstvo u konkretnom slučaju je presuda Višeg suda u Podgorici Gž broj 2089/07, od 13. februara 2009 godine. Osporena presuda je, u skladu sa odredbom člana 133 stav 1 Zakona o parničnom postupku, dostavljena punomoćniku žalioca, Vojislavu M. Đurišiću, advokatu, iz Podgorice, dana 13 marta 2009.godine, što je nesporno iz dostavnice Osnovnog suda u Podgorici.

Ustavna žalba protiv navedene presude podnijeta je ovom Sudu preko pošte, preporučeno 16. maja 2009. godine, dakle poslije isteka roka iz člana 50 stav 1 Zakona, pa je, po ocjeni Ustavnog suda treba odbaciti, kao neblagovremenu.


U.br. 121/09 USTAVNI SUD CRNE GORE8. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNA ŽALBA PODNIJETA NAKON ISTEKA ROKA IZ ČLANA 50 STAV 1 ZAKONA O USTAVNOM SUDU SMATRA SE NEBLAGOVREMENOM.

387


R J E Š E NJ E



V.U., iz Podgorice podnio je ustavnu žalbu protiv presude Višeg suda u Podgorici Gž. br. 981/07, od 27. januara 2009. godine, kojom je odbijena žalba tužioca kao neosnova i potvrđena presuda Osnovnog suda u Podgorici P. br. 3204/05, od 17. februara 2007. godine, zbog povrede odredaba člana 6, člana 8 stav 1, člana 10 stav 2, člana 19, čl. 28, 31 i 32, člana 35, člana 118 stav 2 i člana 123 Ustava Crne Gore kao i člana 6 Evropske Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.Smatra da postupajući sudovi nijesu pravilno utvrdili činjenično stanje koje se odnosi na tešku povredu ugleda, časti i dostojanstva tužioca.

Ustavni sud je nakon razmatranja ustavne žalbe utvrdio da su ispunjeni uslovi iz odredbe čl. 28 tač. 2 i 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se žalba odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom(član 48) i da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa zakonom(član 50 stav 1).

Iz citiranih Ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna

388

žalba, u skladu sa zakonom.Ovaj rok je prekluzivan i ne može se produžavati, osim u slučajevima propisanim Zakonom. Osporena presuda, je saglasno članu 133 stav 1 Zakona o parničnom postupku, dostavljena punomoćniku žalioca, Vladimiru Vukčeviću, advokatu iz Podgorice, dana 25.02.2009 godine, što je izvjesno iz dostavnice Osnovnog suda u Podgorici.

Ustavna žalba protiv navedene presude podnijeta je neposredno ovom Sudu 8. jula 2009. godine. Rok za podnošenje ustavne žalbe istekao je 25. aprila 2009. godine, pa je Sud ocijenio da je neblagovremena, jer je podnijeta poslije isteka roka iz člana 50 stav 1 Zakona, zbog čega je, saglasno odredbi člana 28 tačka 2 Zakona, odbacio.

S obzirom da je Ustavni sud iz procesnih razloga odbacio ustavnu žalbu, to nije bilo uslova za odlučivanje o drugim navodima žalbe.


Už - III broj 19/09 USTAVNI SUD CRNE GORE22. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNA ŽALBA PODNIJETA NAKON ISTEKA ROKA PROPISANOG ČLANOM 50 STAV 1 ZAKONA O USTAVNOM SUDU SMATRA SE NEBLAGOVREMENOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović na osnovu člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 2 i člana 33 tačka 4 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 22. oktobra 2009, donio je

R J E Š E NJ E



389

K.M., iz Beograda, podnio je ovom Sudu ustavnu žalbu protiv presude Upravnog suda Crne Gore U.br. 1022/2007, od 13. novembra 2008. godine, kojom je odbijena njegova tužba kojom je osporio zakonitost rješenja Ministarstva finansija Vlade Crne Gore, br. 07-1-298-207, od 8. juna 2007. godine. U obrazloženju osporene presude se, između ostalog, navodi da je prekluzivan rok za podnošenje zahtjeva Komisiji za povraćaj imovinskih prava i obeštećenje, formiranoj odlukom Skupštine opštine Podgorica, tako da je zahtjev tužioca podnijet navedenoj komisiji dana 7. juna 2006. godine, ocijenjen kao neblagovremen.

Takvim postupanjem Upravnog suda Crne Gore, po mišljenju podnosioca žalbe, povrijeđena su mu prava garantovana odredbama člana 17 stav 2 i čl. 19 i 20 Ustava i odredbama čl. 6, 7, 13 i 14 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i odredbom člana 1 Protokola 12 uz Konvenciju.



Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se podnesci kojima se inicira i pokreće postupak pred Ustavnim sudom predaju preko pošte ili neposredno Ustavnom sudu i moraju biti potpisani i da se ako su podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak upućeni preko pošte preporučeno, dan predaje pošti smatra kao dan predaje Ustavnom sudu (član 23 st. 1 i 5); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak ako nije podnijet u propisanom roku (član 28 tačka 2) i da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstava na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48).

Zakonom o upravnom sporu (»Službeni list Republike Crne Gore«, 60/03) propisano je da se odluka dostavlja strankama u ovjerenom prepisu (član 39 tačka 4).

Postupak po ustavnoj žalbi uređen je Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore. Prema odredbi člana 50 stav 1 Zakona, ustavna žalba se može podnijeti u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba, u skladu sa ovim zakonom. Ovaj rok je prekluzivan i ne može se produžavati. Odredbom člana 48 stav 1 Zakona propisano je da se utavna žalba može podnijeti protiv

390

pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

U postupku prethodnog ispitivanja podneska utvrđeno je da je ustavna žalba nepotpuna, jer ne sadrži sve podatke neophodne za postupanje Suda, propisane članom 50 stav 1 i članom 51 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

Stoga je Ustavni sud dopisom od 19. maja 2009. godine, obavijestio podnosioca ustavne žalbe o nedostacima koji sprečavaju postupanje Suda po ustavnoj žalbi i naložio mu da, u ostavljenom roku, između ostalog, dostavi ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i druge dokaze od značaja za odlučivanje.

Uvidom u dostavljene spise utvrđeno je da je osporena presuda, u skladu sa odredbama člana 39 tačka 4 Zakona o upravnom sporu, dostavljena punomoćniku, advokatu, iz Beograda, dana 26. novembra 2008. godine, što je izvjesno utvrđeno neposrednim uvidom u dostavnicu sadržanu u predmetnom spisu. Ustavna žalba protiv osporene presude Upravnog suda podnijeta je neposredno ovom Sudu dana 12. maja 2009. godine. Rok za podnošenje ustavne žalbe istekao je 26. januara 2009. godine, pa je Sud ocijenio da je ustavna žalba podnijeta poslije isteka roka iz člana 50 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, odnosno da je ista neblagovremena.

Takođe, je utvrđeno da je Vrhovni sud Crne Gore, rješavajući po zahtjevu za vanredno preispitivanje sudske odluke tužioca K.M., iz Beograda, koga zastupa punomoćnik Mijajlović Veselin, advokat, iz Beograda, koji je podnijet protiv presude Upravnog suda Crne Gore, U.br. 1022/2007, donio presudu kojom se navedeni zahtjev odbija kao neosnovan, čime je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo, u skladu sa Zakonom.

Kako je ustavna žalba protiv osporene presude podnijeta neposredno ovom Sudu dana 12. maja 2009. godine, to je rok za podnošenje ustavne žalbe protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore, Uvp.br. 4/2009, od 18. februara 2009. godine, istekao 11. maja 2009. godine, odnosno poslije isteka roka iz člana 50 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu.

S obzirom da je Sud utvrdio da postoji neblagovremenost, kako po podnijetoj ustavnoj žalbi protiv presude Upravnog suda Crne Gore, U.br. 1022/2007, od 13. novembra 2008. godine, tako i protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore, Uvp.br. 4/2009, od 18. februara 2009. godine, to su se stekli uslovi da se ustavna žalba odbaci.


391


***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI USTAVNU ŽALBU KOJA JE PODNESENA SUDU NAKON ISTEKA UTVRĐENOG ZAKONSKOG ROKA (ČLAN 50 STAV 1 ZAKONA), JER SE SMATRA NEBLAGOVREMENOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 2 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 22. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



D.O.O. »Montepranzo«, iz Budve, koga zastupa G.A., izvršni direktor, podnijelo je 19. maja 2009. godine, ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore, Rev. I. p br. 17/2008, od 7. maja 2008. godine, kojim je odbijena kao neosnovana revizija tužioca, izjavljena protiv presude Apelacionog suda Republike Crne Gore Pž. br.306/05, od 29. juna 2007. godine, kojom se odbija žalba i potvrđuje presuda Privrednog suda u Podgorici, P.br. 344/04, od 7. septembra 2004. godine.

U žalbi se ističe da je osporenim presudama povrijeđeno pravo svojine iz člana 58 Ustava Crne Gore i Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, iz razloga što su sudovi pri donošenju osporenih presuda počinili povrede odredaba postupka, pogrešno i nepotpuno utvrdili činjenično stanje i pogrešno primjenili materijalno pravo. Predlaže da Ustavni sud ukine osporene presude i predmet vrati prvostepenom sudu na ponovni postupak.

392


Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da će Ustavni sud će odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak ako nije podnijet u propisanom roku ( član 28 tačka 2); da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta ndržavnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom( član 50 stav 1).

Zakonom o parničnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 22/04) propisano je kad stranka ima zakonskog zastupnika, odnosno punomoćnika dostavljanje se vrši zakonskom zastupniku, odnosno punomoćniku (član 133 stav 1).

Postupak po ustavnoj žalbi uređen je Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore. Prema odredbi člana 50 stav 1 Zakona ustavna žalba se može podnijeti u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom. Ovaj rok je prekluzivan i ne može se produžavati. Odredbom člana 48 stav 1 Zakona propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Odluka kojom je iscrpljeno djelotvorno pravno sredstvo u konkretnom slučaju je presuda Vrhovnog suda Crne Gore, Rev. I. p br. 17/2008, od 7. maja 2008. godine. Osporena presuda je, u skladu sa odredbama člana 133 stav 1 Zakona o parničnom postupku, dostavljena punomoćniku žalioca, advokatu, iz Podgorice, dana 24. oktobra 2008. godine, što je izvjesno iz dostavnice Privrednog suda u Podgorici.

Ustavna žalba protiv navedene presude podnijeta je ovom Sudu 19. maja 2009. godine. Rok za podnošenje ustavne žalbe u predmetnoj pravnoj situaciji istekao je 23. decembra 2008. godine. Ustavni sud je utvrdio da je ustavna žalba podnijeta poslije isteka roka iz člana 50 stav 1 Zakona, zbog čega je ista neblagovremena.

393



***

USTAVNA ŽALBA PODNIJETA OVOM SUDU POSLIJE ISTEKA ROKA IZ ČLANA 50 STAV 1 ZAKONA SMATRA SE NEBLAGOVREMENOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 2 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



V.P., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore, Rev. br. 179/2008, od 8. maja 2008. godine, kojom je odbijena kao neosnovana revizija tužioca, izjavljena protiv presude Višeg suda u Podgorici, Gž. br. 2606/06, od 19. februara 2008. godine.

U ustavnoj žalbi se ističe: da mu je osporenom presudom povrijeđeno pravo na rad zajamčeno odredbom člana 62 Ustava Crne Gore; da je odluka poslodavca donijeta u nezakonitom postupku; da je prvostepenom presudom poništena odluka KAP-a o otkazu ugovora o radu i naloženo tuženom da vrati na rad tužioca; da su Viši i Vrhovni sud pogrešno primjenili materijalno pravo, iz razloga što su primjenili odredbe Zakona o radu koji u vrijeme kada je diploma o stručnoj spremi dostavljena poslodavcu nije bio na snazi; da se zbog dostavljanja nevjerodostojne diplome može izreći sankcija, ali samo ona koja je propisana u vrijeme izvršenja kažnjive radnje, pa predlaže da Ustavni sud ukine osporenu presudu i predmet vrati prvostepenom sudu na ponovni postupak.

394

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak ako nije podnijet u propisanom roku (član 28 tačka 2); da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom (član 50 stav 1) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Zakonom o parničnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore« br. 22/04) propisano je da kad stranka ima zakonskog zastupnika, odnosno punomoćnika dostavljanje se vrši zakonskom zastupniku, odnosno punomoćniku (član 133 stav 1).

Iz citiranih odredaba Ustava i Zakona Ustavnom sudu proizilazi da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom.

Međutim, prelaznom odredbom člana 93 Zakona, propisano je da se ustavne žalbe koje su podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim i da su dozvoljene protiv pojedinačnih akata donijetih nakon stupanja na snagu Ustava.

Uvidom u spise osporenog predmeta, Sud je utvrdio da je podnosioca ustavne

žalbe, kao tužioca u predmetnij pravnoj stvari, zastupao punomoćnik Miladin Adžić , advokat, iz Podgorice, kojem je osporena presuda dostavljena 15. maja 2008. godine,

395

što je izvjesno iz fotokopije dostavnice koju je dostavio Osnovni sud u Podgorici, aktom P.br. 1806/05, od 22. oktobra 2009. godine. Ustavna žalba protiv navedene presude podnijeta je ovom Sudu neposredno 17. februara 2009. godine, dakle poslije isteka roka iz člana 50 stav 1 Zakona, pa je, po ocjeni Suda, treba odbaciti kao neblagovremenu.


U.br. 41/09 USTAVNI SUD CRNE GORE12. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNA ŽALBA PODNIJETA USTAVNOM SUDU POSLIJE ISTEKA ROKA IZ ČLANA 50 STAV 1 ZAKONA, SMATRA SE NEBLAGOVREMENOM.

Ustavni sud Crne Gore u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore,člana 28 tačka 2 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 26. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



M.T., iz Pljevalja, podnio je dana 23. decembra 2008. godine ustavnu žalbu protiv presude Višeg suda u Bijelom Polju, Kž br. 586/08, od 15. septembra 2008. godine, kojom je odbijena, kao neosnovana, njegova žalba izjavljena na presudu Osnovnog suda u Pljevljima K. br. 195/07, od 18. decembra 2007. godine i ista potvrđena.

396

U žalbi se ističe da su mu osporenom presudom povrijeđena osnovna prava i slobode iz člana 17 stav 2, čl. 19, 32, 37 i 47 Ustava Crne Gore, pa predlaže da Ustavni sud ukine pobijanu presudu i predmet vrati na ponovni postupak.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 2 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se ustavna žalba odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.

64/08) propisano je: da se podnesci kojima se inicira ili pokreće postupak pred Ustavnim sudom predaju preko pošte ili neposredno Ustavnom sudu i moraju biti potpisani i da se podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak smatra podnijetim onog dana kada je predat Ustavnom sudu (član 23 st.1 i 4 ); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak ako nije podnijet u propisanom roku (član 28 tačka 2); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1 ); da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom (član 50 stav 1) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

Zakonom o parničnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 22/04) propisano je da će se tužba, odgovor na tužbu, poziv na ročište, platni nalog, presuda i rješenje protiv kojih je dozvoljena posebna žalba, pravni lijek, dostaviti lično stranci, odnosno njenom zakonskom zastupniku, odnosno punomoćniku, a da će se ostala pismena dostaviti lično kad je to ovim zakonom izričito određeno ili kad sud smatra da je zbog priloženih isprava u izvorniku ili iz kog drugog razloga potrebna veća opreznost (član 136 stav 1).

Postupak po ustavnoj žalbi uređen je Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore. Prema odredbi člana 50 stav 1 Zakona ustavna žalba se može podnijeti u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom. Ovaj rok je prekluzivan i ne može se produžavati. Odredbom člana 48 stav 1 Zakona propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede

397

ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Odluka kojom je iscrpljeno djelotvorno pravno sredstvo, u konkretnom slučaju, je presuda Višeg suda u Bijelom Polju Kž br. 586/08, od 15. septembra 2008. godine. Osporena presuda je, u skladu sa odredbom člana 136 stav 1 Zakona o parničnom postupku, dostavljena žaliocu dana 8. oktobra 2008. godine, što je nesporno iz dostavnice Osnovnog suda u Pljevljima.

Ustavna žalbu protiv navedene presude podnijeta je neposredno ovom Sudu, dana 23. decembra 2008. godine, dakle poslije isteka roka iz člana 50 stav 1 Zakona, pa je Ustavni sud utvrdio da je ista neblagovremena i da je treba odbaciti.


U.br. 175/08 USTAVNI SUD CRNE GORE26. novembar 2009. godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

g) Neuredna i nedopunjena ustavna žalba

***

BUDUĆI DA PODNOSIOCI USTAVNE ŽALBE NIJESU U OSTAVLJENOM ROKU OTKLONILI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO ISTOJ, SUD JE ODBACIO PODNIJETU ŽALBU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



398

I.R.G. i R.A.G., iz Rožaja, podnijeli su ustavnu žalbu zbog, kako navode kršenja prava na žalbu, kršenja prava na sudsku zaštitu i zbog materijalne i moralne štete.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se žalba odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24); da ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemućavaju postupanje po njemu zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25) i da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu i žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad u ostavljenom roku podnosilac nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje (član 28 tačka 3).

Ispitujući u prethodnom postupku podnijetu ustavnu žalbu, Ustavni sud je utvrdio da je podnesak nerazumljiv, nepotpun i da sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu.

Saglasno odredbama Zakona o Ustavnom sudu od podnosilaca ustavne žalbe je traženo da otklone nedostatke u ostavljenom roku.

Naime, aktom Suda od podnosilaca ustavne žalbe zatraženo je da istu dopune saglasno odredbama člana 50 stav 1 i člana 51 Zakona o Ustavnom sudu tako što će bliže označiti osporeni pojedinačni akt, jedinstveni matični broj gradjana, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčeno Ustavom za koje se tvrdi da je povrijedjeno sa navodjenjem odredbe Ustava kojom se to pravo odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjevu o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe. Takodje, traženo je da dostave dokaze o danu kada im je dostavljen pojedinačni akt protiv kojeg se podnosi ustavna žalba, ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i druge dokaze od značaja za odlučivanje.

Budući da podnosioci ustavne žalbe, u ostavljenom roku, nijesu otklonili nedostatke koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda po njoj, to su se stekli uslovi da Sud odbaci podnijetu ustavnu žalbu.

399



***

UKOLIKO PODNOSILAC USTAVNE ŽALBE, U OSTAVLJENOM ROKU, PO ZAHTJEVU SUDA, NE OTKLONI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO PODNIJETOJ ŽALBI, ISTA ĆE BITI ODBAČENA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. maja 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



S.C., iz Bioča, Opština Bijelo Polje, dostavio je ovom Sudu podnesak, protiv odluke Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, koja je donijeta po njegovoj žalbi, izjavljenoj na odluku Ljekarske komisije Ministarstva.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana

28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se žalba odbaci.


400

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24); da ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu, zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25) i da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad u ostavljenom roku podnosilac nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje (član 28 tačka 3).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Prema odredbi člana 51 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu ustavna žalba mora da sadrži ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta pritiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajamčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jamči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe.

U konkretnom slučaju od podnosioca žalbe je, dopisom U.br. 46/08, od 20. marta 2008. godine, zatraženo da istu dopuni, saglasno navedenoj odredbi Zakona i da dostavi osporena akta, u određenom roku.

Kako imenovani, u ostavljenom roku, nije postupio po zahtjevu Suda, to su se stekli uslovi iz odredaba člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se ustavna žalba odbaci.


U. br. 46/08 USTAVNI SUD CRNE GORE8. maj 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

401

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI USTAVNU ŽALBU UKOLIKO PODNOSILAC USTAVNE ŽALBE NE DOKAŽE TVRDNJE O POVREDI ILI USKRAĆENJU USTAVNOG PRAVA I SLOBODE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



V.D. i još devet građana, podnijeli su, preko svog punomoćnika, Vukote Rajkovića, advokata, iz Podgorice, ustavnu žalbu i dopunu ustavne žalbe, protiv presude Apelacionog suda Crne Gore, Pž. br. 594/06, od 23. novembra 2007. godine.

U žalbi ističu da im je tom presudom povrijeđeno pravo na sticanje akcija iz člana 17 Zakona o svojinskoj i upravljačkoj transformaciji, člana 8 Zakona o privatizaciji privrede, člana 2 Zakona o hartijama od vrijednosti i pravo svojine iz člana 58 Ustava Crne Gore.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se ustavna žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu, zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25); da ustavna žalba mora da sadrži ime i prezime, jedinstveni matični broj građanina, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno sjedište podnsioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava

402

kojom se to pravo odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe, uz ustavnu žalbu se podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

Iz Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, proizilazi da podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak mora biti razumljiv, potpun i da sadrži podatke koji omogućavaju postupanje po njemu, a naročito ustavno pravne razloge sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava.

U prethodnom postupku ispitivanja ispunjenosti procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, Ustavni sud je utvrdio da ustavna žalba ne sadrži potrebne podatke iz člana 51 Zakona, a naročito da nijesu dati ustavno-pravni razlozi na kojima se ustavna žalba zasniva, kao ni drugi podaci od značaja za odlučivanje.

Ustavni sud je dopisom od 23. februara 2009. godine,obavijestio podnosioce ustavne žalbe o nedostacima koji onemogućavaju postupanje Suda po ustavnoj žalbi i zatražio da u roku od 15 dana od dana prijema dopisa, istu dopune.

Podneskom od 12. marta 2009. godine, dopunjena je ustavna žalba, na način što je ukazano da je osporenom presudom povrijeđeno pravo iz člana 58 Ustava jer je, saglasno članu 17 Zakona o svojinskoj i upravljačkoj transformaciji, članu 8 Zakona o privatizaciji privrede i članu 2 Zakona o hartijama od vrijednosti, tužiocima onemogućeno da ostvare pravo svojine na dionicama- akcijama.

U konkretnom sučaju, ni dopunjenom ustavnom žalbom podnosilac nije dao valjane ustavno-pravne razloge kojima bi dokazao tvrdnju o povredi ili uskraćivanju ljudskog prava ili slobode, već ukazuje na povredu materijalnog prava, koji uređuje način i uslove ostvarivanja prava na izdavanje akcija, prijavljivanjem na oglas.

Kako podnosilac ustavne žalbe nije dokazao tvrdnje o povredi ili uskraćivanju ustavnog prava ili slobode, Ustavni sud je utvrdio da ustavnu žalbu treba odbaciti, jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.


U. br. 28/08 USTAVNI SUD CRNE GORE12. novembar 2009 godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

403

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI USTAVNU ŽALBU, UKOLIKO PODNOSILAC ŽALBE, ILI NJEGOV PUNOMOĆNIK, U OSTAVLJENOM ROKU, NIJESU OTKLONILI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE USTAVNOG SUDA PO PODNIJETOJ ŽALBI.


R J E Š E NJ E



Mitropolija Crnogorska-Primorska, Cetinje, koju zastupa Mlađen S.Mićović, advokat iz Podgorice, podnijela je ustavnu žalbu radi zaštite prava svojine i povrede prava na neometano uživanje svoje imovine iz člana 1 Prvog Protokola uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i u vezi sa odredbom člana 9 Ustava Crne Gore.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se ustavna žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08) propisano je: da ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu, zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25); da ustavna žalba mora da sadrži ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca

404

ustavne žalbe i da se uz ustavnu žalbu podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).


U prethodnom postupku ispitivanja ispunjenosti procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, Ustavni sud je utvrdio da ustavna žalba ne sadrži potrebne podatke i dokaze iz člana 51 Zakona o Ustavnom sudu.

Ustavni sud je aktom, od 23. novembra 2009. godine, obavijestio punomoćnika podnosioca ustavne žalbe o nedostacima koji onemogućavaju postupanje Suda po podnijetoj žalbi i zatražio da, u roku od osam dana od prijema akta Suda, ustavnu žalbu uredi na način sadržan u odredbi člana 51 Zakona o Ustavnom sudu, prvenstveno da dostavi podatke o pravnom licu čiji je punomoćnik, precizira pojedinačni akt protiv koga se izjavljuje ustavna žalba i dostavi ovjereni prepis toga akta, kao i ovlašćenje (punomoćje) za zastupanje u postupku pred Ustavnim sudom.

Istim aktom punomoćnik podnosioca žalbe je upozoren da će ustavna žalba biti odbačena ukoliko se u ostavljenom roku ne otklone nedostaci koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda.

Punomoćnik podnosioca ustavne žalbe, u ostavljenom roku, nije postupio po aktu Ustavnog suda, koji mu je uredno dostavljen 24. novembra 2009. godine.

S obzirom da u ostavljenom roku nijesu otklonjeni nedostaci koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi, Sud je utvrdio da su ispunjeni uslovi iz odredbe člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu za njeno odbacivanje.


U. br. 82/08 USTAVNI SUD CRNE GORE24. decembar 2009.godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE PO PODNIJETOJ USTAVNOJ ŽALBI, UKOLIKO PODNOSILAC U OSTAVLJENOM ROKU NIJE OTKLONIO NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO ISTOJ.

405

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije –, Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



B.Đ., iz Podgorice, podnio je, preko Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija Kazneno-Popravnog doma Podgorica, podnesak za zaštitu ustavnosti i zakonitosti, ukazujući na povrede odredbe člana 20 Ustava Crne Gore i Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se ustavna žalba odbaci.

U postupku prethodnog ispitivanja ustavne žalbe ustanovljeno je da žalba ne sadrži sve podatke propisane odredbom člana 51 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08). Ustavni sud je dopisom U.br. 88/08, od 16. novembra 2009. godine, tražio od podnosioca da žalbu uredi u roku od 15 dana od dana prijema zahtjeva Suda, uz upozorenje na pravne posledice propuštanja ovog roka. Od podnosioca ustavne žalbe je traženo: da dostavi podatke o pojedinačnom aktu koji se osporava; da naznači ljudsko pravo i slobodu za koje tvrdi da mu je povrijeđeno; da navede razloge žalbe, kao i druge podatke od značaja za odlučivanje, koji su propisani Zakonom.

Kako podnosilac žalbe, u ostavljenom roku, nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje Suda po istoj, Ustavni sud je utvrdio da ustavnu žalbu treba odbaciti, jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.


U. br. 88/08 USTAVNI SUD CRNE GORE24. decembra 2009. godine PREDSJEDNIK,

406


***

UKOLIKO PODNESAK – USTAVNA ŽALBA NE SADRŽI PODATKE O DATUMU PRIJEMA POJEDINAČNOG AKTA PROTIV KOJEG SE MOŽE IZJAVITI USTAVNA ŽALBA, KAO NI USTAVNOPRAVNE RAZLOGE U ČEMU SE SASTOJI POVREDA ILI USKRAĆIVANJE LJUDSKIH PRAVA I SLOBODA, USTAVNI SUD ĆE JE ODBACITI SAGLASNO ODREDBI ČLANA 28 TAČKA 3 ZAKONA O USTAVNOM SUDU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



Ž.V., iz Podgorice podneskom od 22. jula 2007. godine i dopuni podneska od 30. novembra 2009. godine, podnio je ustavnu žalbu protiv Rješenja UP-Ibr. 04-1-475, od 6. februara 2007. godine, Ministarstva prosvjete i nauke i inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odredbe člana 8 stav 2 tačka 5 Pravilnika o vrstama zvanja, uslovima načinu i postupku dodjeljivanja zvanja nastavnika (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 10/04).

S obzirom da su istim podneskom istovremeno inicirana dva postupka iz nadležnosti Ustavnog suda (postupak po ustavnoj žalbi i postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti) protiv različitih akata (opšteg i pojedinačnog) različitih donosilaca, Ustavni sud je na radnoj sjednici, od 15. decembra 2009. godine, saglasno odredbama člana 45 stav 3 Poslovnika Ustavnog suda Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 33/09), razdvojio postupke i odlučivanje u ovom predmetu.

U ustavnoj žalbi se ističe da su mu osporenim rješenjem i presudama Upravnog suda i Vrhovnog suda povrijeđena ljudska prava, iz člana 64 stav 1, člana 76 st.1 i 2, člana 77 st. 1 i 2 i člana 10 Ustava Crne Gore i da, zbog toga, traži da Ustavni sud

407

naloži Komisiji Ministarstva prosvjete i nauke, da pravilno vrednuje sve njegove stečene sposobnosti, znanja vještine i kompentencije i dodjeli mu zvanje nastavnik-istraživač počev od 6.02.2007.godine, čime bi mu se nadoknadila materijalna i nematerijalna šteta uvećana za materijalne troškove u ovom sporu, u skladu sa članom 71 Zakona o Ustavnom sudu.



Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08) propisano je: da ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu, zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25); da ustavna žalba mora da sadrži ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe i da se uz ustavnu žalbu podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).


U prethodnom postupku ispitivanja ispunjenosti procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, Ustavni sud je utvrdio da ustavna žalba ne sadrži potrebne podatke i dokaze iz člana 51 Zakona o Ustavnom sudu.

Aktom od 20. novembra 2009. godine, Ustavni sud je obavijestio podnosioca žalbe o nedostacima koji sprečavaju postupanje Suda po podnijetoj žalbi i, zatražio da, u roku od 8 dana od dana prijema akta dostavi dopunjenu i uređenu ustavnu žalbu u kojoj će navesti nedostajuće podatke i priložiti dokaze od značaja za odlučivanje Ustavnog suda.

408

Podnosilac ustavne žalbe je, 30. novembra 2009. godine, postupajući po zahtjevu Suda, dostavio osporeno rješenje i presude kojima su odbijeni njegovi zahtjevi za dodjelu zvanja nastavnik-istraživač; označio prava i odredbe Ustava za koja tvrdi da su mu povrijeđena i izložio zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči. Međutim, podnesak ne sadrži podatak o datumu prijema pojedinačnog akta protiv kojeg se može izjaviti ustavna žalba, kao ni ustavnopravne razloge u čemu se sastoji povreda ili uskraćivanje tih prava.

S obzirom da ustavna žalba, ni nakon uređenja ne sadrži Zakonom propisane elemente, Ustavni sud je ocijenio da ustavnu žalbu treba odbaciti, saglasno odredbi člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, jer podnosilac žalbe, u ostavljenom roku nije otklonio nedostatke kojo onemogućavaju postupanje Ustavnog suda.


U. br. 98/08 USTAVNI SUD CRNE GORE24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNA ODREDBA KOJA NE SADRŽI LJUDSKA PRAVA I SLOBODE ZAJEMČENE USTAVOM, KOJA SE ŠTITE U POSTUPKU POKRENUTOM USTAVNOM ŽALBOM, ISTA NE MOŽE BITI PREDMET PREISPITIVANJA PRED USTAVNIM SUDOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 26. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



409

O.M., iz Podgorice, podnijela je ustavnu žalbu u kojoj ističe da je rješenjem Zavoda za penzijsko i invalidsko osiguranje br. 02-30/27, od 1. septembra 1994. godine, stekla pravo na ličnu penziju, koju je po tom rješenju primala do novembra mjeseca 2007. godine i da je nakon sporazuma između Crne Gore i Republike Srpske donijeto rješenje kojim je iznos penzije znatno umanjen. Smatra da se radi o stečenom pravu i da je na taj način povrijeđena odredba člana 147 Ustava.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1); da ustavna žalba mora da sadrži: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe; da se uz ustavnu žalbu podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (55).

U postupku prethodnog ispitivanja podneska, Ustavni sud je ocijenio da ustavna žalba ne sadrži sve podatke propisane članom 51 Zakona o Ustavnom sudu i to: podatke o jedinstvenom matičnom broju podnosioca, broju i datumu akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, naznaku ljudskog prava i slobode zajemčenih Ustavom, za koje se tvrdi da su povrijeđene, s oznakom odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči. Uz ustavnu žalbu nijesu dostavljeni

410

ovjereni prepisi osporenih pojedinačnih akata, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva i drugi dokazi od značaja za odlučivanje.

Stoga je Ustavni sud, dopisom od 21. decembra 2008. godine obavijestio podnosioca ustavne žalbe o nedostacima koji sprečavaju postupanje Ustavnog suda po njegovoj žalbi i naložio mu da, u ostavljenom roku, dostavi uređenu i dopunjenu ustavnu žalbu. Podnosilac ustavne žalbe je upozoren da će ustavna žalba biti odbačena, ukoliko u ostavljenom roku ne otkloni nedostatke koji onemogućavaju postupanje Suda po istoj.

Podnosilac ustavne žalbe je dostavio podnesak 12. januara 2009. godine, naznačen kao dopuna ustavne žalbe, koji, po ocjeni Ustavnog suda, ne sadrži razloge žalbe i navode u čemu se sastoji povreda ili uskraćivanje prava zajemčenog Ustavom, već samo JMBG i oznaku pojedinačnih akata koji su dostavljeni u prilogu.

Iz citiranih odredaba čl. 48 i 49 Zakona, proizilazi da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. U skladu sa tim, samo ona ljudska prava i slobode koje su zajemčene Ustavom, smatraju se ustavnim pravima za čiju je povredu Ustavni sud dužan da pruži zaštitu.

Saglasno odredbi člana 55 Zakona, Ustavni sud ispituje samo one povrede ljudskog prava i slobode koje su istaknute u ustavnoj žalbi. Podnosilac ustavne žalbe je istakao povredu odredbe člana 147 Ustava. Navedena ustavna odredba ne sadrži ljudska prava i slobode zajemčene Ustavom koja se štite u ustavnosudskom postupku pokrenutom ustavnom žalbom, već se njome utvrđuje načelo zabrane povratnog dejstva zakona i drugih propisa. Osim toga, u konkretnom slučaju ustavnom žalbom i njenom dopunom nije preciziran ni pojedinačni akt protiv kojeg je izjavljena ustavna žalba.

Budući da podnosilac nije dopunio i uredio ustavnu žalbu na način koji bi omogućio postupanje Suda u ovom predmetu, to su ispunjeni uslovi iz odredbe člana 28 tačka 3 Zakona za njeno odbacivanje.



411

***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI PODNIJETU USTAVNU ŽALBU, UKOLIKO PODNOSILAC U UTVRĐENOM ROKU NE OTKLONI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO ISTOJ, JER NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE UTVRĐENE ZAKONOM ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Desanka Lopičić i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



M.E., iz Ulcinja, podnio je ustavnu žalbu protiv presude Upravnog suda Crne Gore U.br. 545/06, od 16. januara 2007. godine, ističući da mu je tim aktom povrijeđeno pravo na zaposlenje ili doškolovavanje u ljetnjim seminarima, pravo na rad i plaćanje električne energije i druge obaveze, kao i pravo na materijalno obezbjeđenje porodice.



Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne

412

žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Navedenim ustavnim i zakonskim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda, koji u konkretnom predmetu, po ocjeni Suda, nijesu ispunjeni.

Aktom Suda od podnosioca ustavne žalbe, saglasno članu 51 stav 1 Zakona, traženo je da dopuni ustavnu žalbu i bliže naznači ljudsko pravo i slobodu zajamčenu Ustavom za koje tvrdi da je povrijeđeno, navede odredbu Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i druge dokaze od značaja za odlučivanje.

Po ocjeni Suda, ni dopunom od 3. februara 2009. godine, podnosilac nije otklonio nedostatke koji omogućavaju postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi, pa, sa tih razloga, ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Zakonom, za vođenje postupka i odlučivanje.



***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI USTAVNU ŽALBU, UKOLIKO PODNOSILAC U OSTAVLJENOM ROKU NE DOSTAVI NEOPHODNE PODATKE NA OSNOVU KOJIH BI USTAVNI SUD NA OSNOVU SVOJE NADLEŽNOSTI UTVRĐENE ODREDBOM ČLANA 149 USTAVA MOGAO DA ODLUČUJE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

413

R J E Š E NJ E



B.Đ.S., iz Bara, podnio je ustavnu žalbu protiv presude Osnovnog suda u Baru P.br. 734/03, od 23. aprila 2007. godine, presude Višeg suda u Podgorici Gž.br. 1511/07 i revizije Vrhovnog suda Crne Gore, jer mu je odbijen zahtjev za naknadu nematerijalne štete po više osnova zbog prestanka radnog odnosa, navodeći da mu je pobijanim presudama povrijeđeno ustavno pravo na rad.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su se stekli uslovi za njeno odbacivanje.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnost i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24); da ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25); da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak kad u ostavljenom roku podnosilac nije otklonio nedostatke koj onemogućavaju postupanje (član 28 stav 3); da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajamčeni Ustavom (član 49 stav 1) i da ustavna žalba mora da sadrži: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajamčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jamči, razloge ustavne žalbe sa navodima o

414

povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe (član 51 stav 1).

Ispitujući u prethodnom postupku podnijetu ustavnu žalbu, utvrđeno je da je podnesak nepotpun i da sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu.

Saglasno odredbama člana 50 stav 1 i člana 51 Zakona o Ustavnom sudu, od podnosioca ustavne žalbe zatraženo je, između ostalog, da istu dopuni tako što će bliže označiti osporeni pojedinačni akt, dostaviti ovjereni prepis tog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i druge dokaze od značaja za odlučivanje. Istim aktom, podnosilac je upozoren da će podnesak biti odbačen, ukoliko u ostavljenom roku ne otkloni nedostatke koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda.

Kako podnosilac žalbe, u ostavljenom roku od 15 dana, nije dostavio neophodne podatke na osnovu kojih bi Ustavni sud, u smislu nadležnosti utvrđene odredbom člana 149 Ustava mogao da odlučuje, to su se, po ocjeni Suda, stekli uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu, da se žalba odbaci.

Na osnovu iznijetih razloga odlučeno je kao u dispozitivu.


***

UKOLIKO PODNOSILAC USTAVNE ŽALBE U OSTAVLJENOM ROKU NE OTKLONI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO ISTOJ, USTAVNI SUD ĆE SAGLASNO ODREDBI ČLANA 28 TAČKA 3 ZAKONA O USTAVNOM SUDU ISTU ODBACITI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Zoran Smolović, Miodrag Latković, Fetija Međedović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 28. maja 2009. godine, donio je

415

R J E Š E NJ E



B.S., iz Podgorice, izjavio je ustavnu žalbu na više akata, zbog neodgovornosti predsjednika Osnovnog suda u Nikšiću, Osnovnog suda i Višeg suda u Podgorici , predsjednika Vrhovnog suda i ministra pravde Crne Gore, navodeći da vodi spor više od 12 godina, u vezi razgraničenja plemenskog puta u selu Kosorići, Opština Šavnik, za prolaz i prilaz kući, da se više puta obraćao dopisima za dostavu presuda sudova kod kojih je vodio sporove.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi, iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu da se ustavna žalba odbaci.

U postupku prethodnog ispitivanja ustavne žalbe ustanovljeno je da žalba ne sadrži sve podatke propisane odredbom člana 48 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08). Ustavni sud je dopisom U.br. 156/08, od 17. februara 2009. godine, u skladu sa odredbom člana 25 Poslovnika o radu Ustavnog suda, zatražio od podnosioca da žalbu uredi, u roku od 15 dana od dana prijema zahtjeva Suda, uz upozorenje na pravne posledice propuštanja ovog roka.

Imajući u vidu da podnosilac ustavne žalbe u dopisu od 11. maja 2009. godine, nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda po podnijetoj ustavnoj žalbi, Ustavni sud je ocijenio da žalbu, saglasno odredbi člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu, treba odbaciti.

Polazeći od iznijetog, Ustavni sud je donio rješenje kao u izreci.

U. br. 156/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 28. maja 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

416

***

BUDUĆI DA PODNOSILAC U USTAVNOJ ŽALBI NIJE NAVEO USTAVNO RELEVANTNE PRAVNE RAZLOGE NA OSNOVU KOJIH BI SUD MOGAO OCIJENITI DA LI JE PRI ODLUČIVANJU O PRAVIMA PODNOSIOCA OD STRANE SUDOVA DOŠLO DO USTAVNO NEDOPUŠTENE POVREDE SLOBODE I PRAVA KOJA SU USTAVOM ZAJEMČENA FIZIČKOM ILI PRAVNOM LICU, TO SU ZBOG NEPOSTOJANJA PROCESNIH PRETPOSTAVKI ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE ISPUNJENI USLOVI DA SE USTAVNA ŽALBA ODBACI.


R J E Š E NJ E



»Podgoricaekspres« AD, iz Podgorice, je preko svog punomoćnika Branka Simovića, advokata iz Podgorice, podnijela ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev. br. 582/2008, od 12. decembra 2008. godine, presude Višeg suda u Podgorici Gž. br.889/06 od 8. 01. 2008.godine i presude Osnovnog suda u Podgorici P.br. 3372/04, zbog pogrešne primjene materijalnog prava, sa predlogom da se osporene presude ukinu ili preinače, tako da se tuženik obaveže da tužiocu isplati materijalnu štetu u iznosu od 6.786,00 €, sa pripadajućom kamatom, kao i troškove sudskog postupka.


Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon

417

iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48), da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom i da stavnu žalbu u ime lica iz stava 1 ovog člana, na osnovu njegovog ovlašćenja, može izjaviti drugo lice (član 49 stav 1 i 2) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (55).

Navedenim odredbama Zakona o Ustavnom sudu propisano je da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajamčeno Ustavom i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi .

Ustavni sud u postupku povodom ustavne žalbe nema nadležnost žalbenog organa, ni Upravnog niti Vrhovnog suda, već utvrđuje da li je u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosioca došlo do ustavno nedopuštene povrede sloboda i prava. Stoga su i ovlašćenja Ustavnog suda u vezi sa pitanjima primjene materijalnog prava, činjeničnih utvrđenja i ocjene dokaza kvalitativno drugačija. Za Ustavni sud su relevantne činjenice od čijeg postojanja zavisi ocjena o povredi ustavnog prava.

Ustavni sud ispituje i pogrešnu primjenu materijalnog prava ako ona istovremeno znači i povredu ustavnog prava. Pojedinačni akt (sudskih, upravnih organa ili drugih organa koja vrše javna ovlašćenja) nezakonit je, ako je rezultat pogrešne primjene materijalnog prava. Svaka nezakonitost, međutim, ne mora uvijek istovremeno biti i povreda ustavnog prava. Budući da podnosilac nije u ustavnoj žalbi naveo ustavno-pravno relevantne razloge na osnovu kojih bi Sud mogao ocijeniti da li je pri odlučivanju o pravima podnosioca, od strane sudova došlo do ustavno nedopuštene povrede slobode i prava koja su Ustavom zajamčena fizičkom ili pravnom licu, to su zbog nepostojanja procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje ispunjeni uslovi da se ustavna žalba odbaci.



***

UKOLIKO USTAVNA ŽALBA SADRŽI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO ISTOJ, USTAVNI SUD ĆE JE ODBACITI (ODREDBA ČLANA 28 STAV 3 ZAKONA).

418

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E N J E



Đ.B., iz Kotora, podnio je, preko svog punomoćnika Branka Simovića, advokata, iz Podgorice, ustavnu žalbu protiv rješenja Vrhovnog suda Crne Gore, Rev.br. 239/09, od 4. marta 2009. godine, zbog toga što su nižestepeni sudovi povrijedili pravo tužitelja da se dozvoli ponavljanje pravosnažno okončanog postupka, koji je na njegovu štetu okončan zbog pogrešne primjene materijalnog prava.

U ustavnoj žalbi i njenoj dopuni podnosilac žalbe navodi: da je Osnovnom sudu Cetinje 19. novembra 2005. godine podnio predlog za ponavljanje parničnog postupka, koji je pravosnažno okončan presudom Višeg suda u Podgorici, Gž.br. 2270/00, od 22. juna 2001. godine; da je Osnovni sud odbacio predlog kao nedozvoljen; da je Viši sud po žalbi na to rješenje odbio žalbu; da je Vrhovni sud odbio kao neosnovanu reviziju izjavljenu protiv tog rješenja. Ponavljajući osporavajuće razloge isticane tokom žalbenog i revizijskog postupka, smatra da su sudovi pogrešno ocjenili da nijesu ispunjeni uslovi za ponavljanje postupka koji je pravosnažno okončan na njegovu štetu, zbog pogrešne primjene materijalnog prava. Predlaže da Sud ukine osporena rješenja i predmet vrati na ponovni postupak.

Ustavni sud je razmatrajući ustavnu žalbu utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih

419

sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1); da ustavna žalba mora da sadrži: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe; da se uz ustavnu žalbu podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (55).

Iz citiranih odredaba Zakona, proizilazi da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

U postupku prethodnog ispitivanja podneska, Ustavni sud je utvrdio da je ustavna žalba nepotpuna, jer ne sadrži sve podatke neophodne za postupanje Suda, propisane članom 51 Zakona o Ustavnom sudu, i to: podatak o jedinstvenom matičnom broju građana, naznaku ljudskog prava i slobode zajemčene Ustavom, za koje se tvrdi da je povrijeđeno, oznaku odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge žalbe i navode u čemu se sastoji povreda ili uskraćivanje tih prava. Uz ustavnu žalbu nije dostavljeno ovlašćenje za izjavljivanje ustavne žalbe, ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta i drugi dokazi od značaja za odlučivanje.

Stoga je Ustavni sud, dopisom od 24. juna 2009. godine, obavijestio advokata, koji je označen kao punomoćnik podnosioca ustavne žalbe, o svim nedostacima koji sprečavaju postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi i naložio mu da, u ostavljenom roku, dostavi uređenu i dopunjenu ustavnu žalbu. U dopisu Suda je sadržano i upozorenje da će ustavna žalba biti odbačena, ukoliko se u ostavljenom roku ne otklone nedostaci koji onemogućavaju postupanje Suda po istoj.

Punomoćnik podnosioca ustavne žalbe je dostavio podnesak 1. jula 2009. godine, ali tim podneskom nije uredio i dopunio ustavnu žalbu na traženi način, već je dostavio ovjereni prepis rješenja Osnovnog suda u Cetinju, Višeg suda u Podgorici i Vrhovnog suda Crne Gore i priložio traženo punomoćje.

420

Budući da punomoćnik, po zahtjevu Ustavnog suda, nije uredio i dopunio ustavnu žalbu Sud je ocijenio da nijesu otklonjeni nedostaci koji onemogućavaju postupanje po ustavnoj žalbi i da su ispunjeni uslovi iz odredbe člana 28 tačka 3 Zakona za njeno odbacivanje.



***

UKOLIKO USTAVNA ŽALBA SADRŽI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO ISTOJ, A PODNOSILAC IH NE OTKLONI U OSTAVLJENOM ROKU, USTAVNI SUD ĆE JE ODBACITI IZ PROCESNIH RAZLOGA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. septembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



A.P., iz Podgorice podnio je, preko punomoćnika Branka Simovića, advokata iz Podgorice, ustavnu žalbu protiv presude Višeg suda u Podgorici Kž.br. 633/08, od 3. februara 2009. godine, kojom je potvrđena presuda Osnovnog suda u Podgorici K.br.07/704, od 16. novembra 2007. godine i odbijena kao neosnovana žalba branioca okrivljenog, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i povrede člana 6 stav 3 tačka c) Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu da se žalba odbaci.

421


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore« br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom, da ustavnu žalbu u ime lica iz stava 1 ovog člana, na osnovu njegovog ovlašćenja, može izjaviti drugo lice (član 49 st. 1 i 2); da ustavna žalba mora da sadrži: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe, da se uz ustavnu žalbu podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (55).

Iz citiranih odredaba čl. 48 i 49 Zakona, proizilazi da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. U skladu sa tim, samo ona ljudska prava i slobode koje su zajemčene Ustavom, smatraju se ustavnim pravima za čiju je povredu Ustavni sud dužan da pruži zaštitu. Saglasno odredbi člana 55 Zakona, Ustavni sud ispituje samo one povrede ljudskog prava i slobode koje su istaknute u ustavnoj žalbi.

Ispitujući konkretnu ustavnu žalbu, Ustavni sud je, u prethodnom postupku, utvrdio da ista sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njoj. Naime, ocjenjeno je da, u smislu odredbe člana 51 Zakona, istu treba dopuniti navođenjem ustavnog prava ili sloboda za koje se tvrdi da su povrijeđena i odgovarajuće odredbe Ustava kojim se to pravo ili sloboda jemči, uz obrazloženje tvrdnje da je povrijeđeno ustavno pravo ili sloboda, dostavljanjem ovjerenog prepisa pojedinačnog akta koji se osporava, a kojim je odlučeno o pravima ili obavezama njenog podnosioca i odgovarajućeg punomoćja za

422

zastupanje za podnošenje ustavne žalbe, sa naznakom jedinstvenog matičnog broja građana, dokaza da su iscrpljena sva pravna sredstva na koja je u odnosnoj pravnoj stvari podnosilac imao pravo u skladu sa zakonom, odnosno dokaza da nijesu predviđena druga pravna sredstva za zaštitu prava i obaveza, kao i drugih dokaza od značaja za odlučivanje. Stoga, Ustavni sud je dopisom od 23. juna 2009. godine, obavijestio punomoćnika o svim nedostacima koji sprečavaju postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi i naložio mu da, u ostavljenom roku, dostavi uređenu i dopunjenu ustavnu žalbu. Istim dopisom upozoren je da će ustavna žalba biti odbačena, ukoliko se u ostavljenom roku ne otklone nedostaci koji onemogućavaju postupanje Suda po istoj.

Punomoćnik podnosioca ustavne žalbe u ostavljenom roku nije dostavio uređenu i dopunjenu ustavnu žalbu .

Kako u ostavljenom roku nijesu otklonjeni nedostaci koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi, Sud je utvrdio da su ispunjeni uslovi iz odredbe člana 28 tačka 3 Zakona za njeno odbacivanje.



***

USTAVNI SUD ĆE ODBACITI USTAVNU ŽALBU UKOLIKO PODNOSILAC NIJE OTKLONIO, U OSTAVLJENOM ROKU, NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO ISTOJ.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Zoran Smolović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



N.U., iz Herceg Novog, podnio je ustavnu žalbu izjavljenu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore, Rev. 628/2008, od 16. decembra 2008. godine, zbog povrede člana 17 Ustava Crne Gore, a u vezi sa članom 6 Evropske konvencije kojim se

423

garantuje pravično sudjenje, jer je Vrhovni sud Crne Gore donio navedenu presudu, a nije se izjasnio ni na jednom revizijskom razlogu, s tim što je presuda donesena nekoliko dana po pristizanju u sud.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se žalba odbaci.

Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakon o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se predlog, inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti, ustavna žalba i žalba ispituju u prethodnom postupku (član 24), da ako je podnesak kojim se inicira ili pokreće postupak nerazumljiv, nepotpun ili sadrži nedostatke koji onemućavaju postupanje po njemu zatražiće se od podnosioca podneska da te nedostatke otkloni u ostavljenom roku (član 25) i da će Ustavni sud odbaciti predlog, inicijativu, ustavnu žalbu i žalbu, odnosno drugi podnesak kojim se pokreće postupak, kad u ostavljenom roku podnosilac nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje (član 28 tačka 3).

Ispitujući u prethodnom postupku podnijetu ustavnu žalbu, Ustavni sud je utvrdio da je podnesak nepotpun i da sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njemu.

Saglasno odredbama Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore od podnosioca ustavne žalbe je traženo da otkloni nedostatke u ostavljenom roku.

Naime, aktom Suda U. br. 78/09, od 14. maja 2009. godine, saglasno odredbama člana 23 stav 3, člana 50 stav 1 i člana 51 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore od podnosioca ustavne žalbe je zatraženo da istu dopuni tako što će dostaviti dokaz o danu dobijanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba. Takodje je traženo da se dostavi njegov jedinstveni matični broj, navede ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijedjeno, sa navodjenjem odredbe Ustava kojom se to pravo odnosno sloboda jemči, da podrobnije obrazloži razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava i preciznije obrazloži zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči.

Kako ni dopunjenim podneskom od 10. juna 2009. godine, podnosilac nije otklonio nedostatke koji onemogućavju postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi, Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu da se žalba odbaci, jer podnosilac žalbe u ostavljenom roku nije otklonio nedostatke koji onemogućavaju postupanje.

424


U br. 78/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 17. jul 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

UKOLIKO PODNOSILAC USTAVNE ŽALBE, U OSTAVLJENOM ROKU, NE OTLONI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO ISTOJ, SUD ĆE JE ODBACITI (ODREDBA ČLANA 28 STAV 3 ZAKONA).


R J E Š E NJ E



M.T., iz Plužina, podnio je preko svog punomoćnika Labuda Šljukića, advokata, iz Nikšića, ustavnu žalbu, zbog povrede ustavom zajemčenog prava tužioca na ravnopravnost građana pred sudovima i drugim organima.


425


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba se može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijedjeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1); da ustavna žalba mora da sadrži: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijedjeno, sa navodjenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe i da se uz ustavnu žalbu podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava iIi slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

U postupku prethodnog ispitivanja podneska, utvrdjeno je da ustavna žalba sadrži nedostatke koji onemogućavaju postupanje po njoj. Naime, ustavna žalba ne sadrži: podatke o prijemu odnosno dostavljanju pojedinačnog akta protiv kojeg je izjavljena ustavna žalba, jedinstveni matični broj gradjana, ljudsko pravo ili slobodu zajemčenu Ustavom za koje se tvrdi da je povrijedjeno sa navodjenjem odredbe Ustava kojom se to pravo odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, kao i zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči. Uz ustavnu žalbu nije dostavljen ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, kao i drugi dokazi od značaja za vođenje postupka i odlučivanje.

Stoga je Sud dopisom obavijestio advokata Labuda Šljukića, iz Nikšića, koji je označen kao punomoćnik podnosioca ustavne žalbe, o svim nedostacima koji sprečavaju postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi i naložio mu da u ostavljenom roku dostavi uredjenu i dopunjenu ustavnu žalbu. Dopis Suda je sadržao i upozorenje da će ustavna žalba biti odbačena ukoliko podnosilac ustavne žalbe u ostavljenom roku ne otkloni nedostatke koji onemogućavaju postupanje Suda po istoj.

426

Kako, u ostavljenom roku nijesu otkonjeni nedostaci koji onemogućavaju postupanje Suda po ustavnoj žalbi, Ustavni sud je utvrdio da, saglasno odredbi člana 28 tačka 3 Zakona, ustavnu žalbu treba odbaciti.


Už-III br. 26/09 i 93/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 24. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

UKOLIKO USTAVNA ŽALBA SADRŽI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO ISTOJ, USTAVNI SUD ĆE JE ODBACITI, U SMISLU ODREDBE ČLANA 28 TAČKA 6 ZAKONA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 26. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



Jovan Pejović, advokat, iz Herceg Novog, u ime Z.V., podnio je 11. avgusta 2009. godine, ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda, Rev. 579/2008, od 26. maja 2009.godine, zbog povrede prava iz člana 17 Ustava, a u vezi člana 6 Evropske konvencije, jer je Vrhovni sud nezakonito primjenio član 111 Zakona o radu.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje Suda po ovoj ustavnoj žalbi.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore« br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog

427

organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom, da ustavnu žalbu u ime lica iz stava 1 ovog člana, na osnovu njegovog ovlašćenja, može izjaviti drugo lice (član 49 st. 1 i 2); da ustavna žalba mora da sadrži: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe, da se uz ustavnu žalbu podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (55).

Iz citiranih odredaba čl. 48 i 49 Zakona, proizilazi da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. U skladu sa tim, samo ona ljudska prava i slobode koje su zajemčene Ustavom, smatraju se ustavnim pravima za čiju je povredu Ustavni sud nadležan da pruži zaštitu. Saglasno odredbi člana 55 Zakona, Ustavni sud ispituje samo one povrede ljudskog prava i slobode koje su istaknute u ustavnoj žalbi.

Stoga, Ustavni sud je aktom br Už-III br.42/09 od 19. oktobra. 2009. godine, obavijestio punomoćnika podnosioca ustavne žalbe o svim nedostacima koji sprečavaju postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi i naložio mu da u roku od 15 dana, dostavi uređenu i dopunjenu ustavnu žalbu.

Punomoćnik podnosioca ustavne žalbe je dostavio podnesak - dopunu ustavne žalbe kojom nije otklonio nedostatke na koje mu je Sud svojim aktom ukazao. Naime, u dopuni je dostavljeno traženo punomoćje, kao i kopija dostavnice za lično dostavljanje, ali razlozi za tvrdnju da je povrijeđeno pravo iz člana 17 Ustava, nijesu dati saglasno odredbama Zakona o Ustavnom sudu, već je kao obrazloženje istog navedeno: »Vrhovni sud Crne Gore donio je nezakonitu presudu kojom je nezakonito i retroaktivno suprotno čl. 147 Ustava Crne Gore primjenio čl. 111 Zakona o radu«.

428

Kako ni dopunom ustavne žalbe nijesu otklonjeni nedostaci koji onemogućavaju postupanje Ustavnog suda po podnijetoj ustavnoj žalbi, jer nijesu navedeni ustavnopravni razlozi koji se mogu dovesti u vezu s povredom ili uskraćivanjem Ustavom zajamčenih prava i sloboda, Sud je utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje i da su ispunjeni uslovi iz odredbe člana 28 tačka 6 Zakona za njeno odbacivanje.


Už-III br. 42/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 26. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

UKOLIKO PODNOSILAC USTAVNE ŽALBE, U OSTAVLJENOM ROKU, PO ZAHTJEVU SUDA, NE OTKLONI NEDOSTATKE KOJI ONEMOGUĆAVAJU POSTUPANJE SUDA PO PODNIJETOJ ŽALBI, ISTA ĆE BITI ODBAČENA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Miodrag Latković na osnovu člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 3 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 26. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



R.J., iz Plava, podnio je ustavnu žalbu protiv presude Višeg suda u Bijelom Polju Gž. br. 9/08, od 2. septembra 2008. godine i rješenja Vrhovnog suda Crne Gore Rev. br. 611/2008, od 8. decembra 2008. godine.

429

U žalbi se, u suštini ističe, da mu je 16. avgusta 2004. godine, prestao radni odnos u »Elektroprivredi Crne Gore AD Nikšić« - Elektrodistribucija Berane i to kao invalidu III kategorije sa tjelesnim oštećenjem od 60% i smatra da ga poslodavac iz tih razloga nije mogao proglasiti tehnološkim viškom. U prilog navedenom navodi odredbu člana 117 stav 3 Zakona o radu, kojom je propisano da zaposlenom invalidu ne može prestati radni odnos, dok uz njegovu saglasnost ne ostvari jedno od prava iz člana 116 stav 1 Zakona o radu. U žalbi dalje ističe da se tužbom obratio Osnovnom sudu u Plavu koji je presudio da mu poslodavac isplati, na ime razlike za otpremninu, iznos naveden u žalbi, koju presudu je Viši sud u Bijelom Polju svojom presudom Gž. br. 349/08, od 2. septembra 2008. godine preinačio, a Vrhovni sud je po osnovu podnijete revizije tužioca protiv navedene presude Višeg suda u Bijelom Polju donio rješenje kojim je reviziju odbacio kao nedozvoljenu, smatrajući da mu je na taj način povrijedjeno i pravo iz člana 68 Ustava Crne Gore, a koje se odnosi na zaštitu lica sa invaliditetom.


Ustavom Crne Gore propisano je da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstva, da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva se da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijedjeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1) da ustavna žalba mora da sadrži : ime i prezime, jedinstveni matični broj gradjana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijedjeno, sa navodjenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis pdnosioca ustavne žalbe da se uz ustavnu žalbu podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

430

Iz citiranih odredaba čl. 48 i 49 Zakona, proizilazi da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijedjeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. U skladu sa tim, samo ona ljudska prava i slobode koje su zajemčene Ustavom, smatraju se ustavnim pravima za čiju je povredu Ustavi sud dužan da pruži zaštitu. Saglasno odredbi člana 55 Zakona, Ustavni sud ispituje samo one povrede ljudskog prava i slobode koje su istaknute u ustavnoj žalbi.

U postupku prethodnog ispitivanja podneska utvrdjeno je da je ustavna žalba nepotpuna jer ne sadrži sve podatke neophodne za postupanje Suda propisane članom 23 stav 3, 50 stav 1 i 51 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore.

Stoga je Ustavni sud dopisom, od 23. oktobra 2009. godine, obavijestio podnosioca ustavne žalbe, o svim nedostacima koji sprječavaju postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi i naložio mu, da u ostavljenom roku dostavi uredjenu i dopunjenu ustavnu žalbu, sa upozorenjem da će ustavna žalba biti odbačena ukoliko u ostavljenom roku ne budu otklonjeni nedostaci koji onemogućavaju postupanje Suda po istoj.

Podnosilac ustavne žalbe, u ostavljenom roku, nije postupio po dopisu Ustavog suda kojim je od njega traženo, da dostavi dokaz o prijemu – dostavljanju pojedinačnog akta protiv kojeg je izjavio ustavnu žalbu, ovjereni prepis pojedinačnog akta, jedinstveni matični broj gradjana, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijedjeno, sa navodjenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, kao i zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči. Stoga je Sud utvrdio da su se stekli uslovi iz odredbe člana 28 tačka 3 Zakona o Ustavnom sudu da se podnijeta ustavna žalba odbaci.


Už-III br. 68/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 26. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

d) Nadležnost Suda za odlučivanje (ne radi se o ustavnoj žalbi, već o žalbi protiv sudskih

Akata i akata drugih organa (akti tužilaštva))

431

***

OSPORENIM RJEŠENJEM OSNOVNOG SUDA NE ODLUČUJE SE O USTAVNIM PRAVIMA I SLOBODAMA POJEDINCA, VEĆ O ISPUNJENOSTI PROCESNIH USLOVA STRANKE U POSTUPKU RASPRAVLJANJA ZAOSTAVŠTINE, U OSTAVINSKOM POSTUPKU, PRED NADLEŽNIM PRVOSTEPENIM SUDOM, PA SE NE MOŽE SMATRATI ODLUKOM U SMISLU ODREDBE ČLANA 48 ZAKONA O USTAVNOM SUDU PROTIV KOJE SE MOŽE IZJAVITI USTAVNA ŽALBA.

IMAJUĆI U VIDU DA SU OSTALI OSPORENI AKTI DONIJETI PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA CRNE GORE, STEKLI SU SE USLOVI, U SMISLU ODREDBE ČLANA 93 ZAKONA O USTAVNOM SUDU DA SE PODNIJETA ŽALBA ODBACI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Miodrag Latković, Zoran Smolović, Đole Sekulović i Desanka Lopičić na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustavan Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. septembra 2009.godine, donio je

R J E Š E NJ E



A.D., iz Kotora, koji zastupa A., I. i M.S. i P.D., iz Hrvatske, podnio je ustavnu žalbu protiv rješenja Osnovnog suda u Kotoru Posl.br. O 366/04, od 25. decembra 2007. godine, presude Vrhovnog suda Republike Crne Gore, Uvp. br. 84/2006, od 3. maja 2007.godine, rješenja Vrhovnog suda Uvp. br. 53/07, od 20. juna 2007.godine, i rješenja Upravnog suda, U br. 977/2006, od 19. oktobra 2006. godine i rješenja Komisije za izlaganje podataka o nepokretnosti i utvrđivanje stvarnih prava na nepokretnostima za KO Kotor II broj UP/I 0301-142/l-94, od 16. decembra 1994.godine. Podnosilac žalbe smatra da su osporenim aktima nadležni državni organi, rješavajući u postupcima utvrđivanja stvarnih prava na nepokretnostima radi raspravljanja zaostavštine, povrijedili pravni poredak.



432

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijet protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1); da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom (član 50 stav 1) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Navedenim ustavnim i zakonskim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda koji, u konkretnom predmetu, nijesu ispunjeni.

Iz ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da svako lice može, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, podnijeti ustavnu žalbu ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom. S tim u vezi, samo ona odluka kojom je nadležni organ meritorno odlučio o glavnoj stvari, odnosno o pravu ili slobodi podnosioca, jeste pojedinačni akt, u smislu citiranih odredaba Zakona o Ustavnom sudu, povodom kojeg je Ustavni sud, u postupku pokrenutim ustavnom žalbom, nadležan da štiti ljudska prava i slobode zajemčene Ustavom.

Uvidom u osporene sudske odluke i drugu dokumentaciju, Ustavni sud je utvrdio slijedeće činjenice i okolnosti od značaja za rješavanje ove ustavnopravne stvari - ustavna žalba je podnesena protiv Rješenja Osnovnog suda u Kotoru Posl.br.O.366/04, od 25. decembra 2007. godine kojim je stavljeno van snage rješenje Suda Posl.br.O.366/04, od 8. decembra 2005. godine, jer punomoćje na osnovu kojeg se imenovani pojavljuje kao zastupnik nasljednih učesnika A., M. i I.S., te P.D., nije uredno ovjereno, a nasledni učesnici nijesu neposredno pred Sudom dali odgovarajuće izjave.

Navedenim rješenjem, po ocjeni Suda, se ne odlučuje o ustavnim pravima i slobodama pojedinca već o ispunjenosti procesnih uslova stranke u postupku raspravljanja zaostavštine, u ostavinskom postupku, pred nadležnim prvostepenim sudom, pa se ne može smatrati odlukom, u smislu odredbe člana 48 Zakona o Ustavnom sudu protiv koje se može podnijeti ustavna žalba.

433

Ustavnom žalbom su osporene odluke Vrhovnog i Upravnog suda kao i rješenje Komisije za izlaganje podataka o nepokretnosti za KO Kotor II, dakle, akata koji su doneseni u upravnom postupku koji je stranka vodila povodom utvrđivanja stvarnih prava na nepokretnostima. Međutim, navedeni akti su donijeti prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi, u smislu člana 93 Zakona o Ustavnom sudu da se podnijeta žalba odbaci, jer ne postoje Zakonom utvrđene procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.



***

POJEDINAČNI AKTI NADLEŽNIH ORGANA DONESENI U POSTUPCIMA POKRENUTIM ZAHTJEVOM ZA PONAVLJANJE POSTUPKA, NE SMATRAJU SE POJEDINAČNIM AKTIMA PROTIV KOJIH JE USTAVNI SUD NADLEŽAN PRUŽITI ZAŠTITU KROZ INSTITUT USTAVNE ŽALBE, JER SE U TIM POSTUPCIMA NE DONOSI ODLUKA O PRAVIMA I OBAVEZAMA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tač. 1 i 2 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. septembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



D.N., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu i dopunu žalbe izjavljenu protiv presude Upravnog suda, U. broj 1189/2006, od 6. juna 2007. godine, rješenja tog Suda, U.br. 920/2007, od 28 decembra 2008. godine, kao i presude Vrhovnog suda, Uvp. br. 69/2007, od 25. januara 2008. godine U žalbi se navodi da su mu tim aktima povrijeđena

434

prava na pravično i javno suđenje, propisano članom 6 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i pravo na djelotvoran pravni lijek, propisano članom 13 Konvencije i Ustavom Crne Gore. Predlaže da Sud obustavi izvršenje osporenih presuda.

Ocjenjujući navode i razloge iznijete u ustavnoj žalbi u odnosu na osporene akte sudova i odgovarajuće ustavne i zakonske odredbe, Ustavni sud je utvrdio da su ispunjeni uslovi, iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se žalba odbaci.

Presudom Vrhovnog suda Crne Gore, Uvp.br. 69/2007, od 25. januara 2008. godine, koja se žalbom osporava, odbijen je, kao neosnovan, Zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke – Presude Upravnog suda Crne Gore, U. br. 1189/2006, od 6. juna 2007. godine, izjavljen zbog pogrešne primjene materijalnog prava i povreda pravila postupka, iz razloga što je presuda zasnovana na relevantnom i pouzdanom činjeničnom utvrđenju, pravilnoj ocjeni dokaza i zakonitom materijalno – pravnom osnovu, jer je upis prava, koji žalilac osporava, izvršen na osnovu kupoprodajnog ugovora i aneksa tog ugovora, gdje se on kao prodavac saglasio da se kupac uknjiži kao vlasnik prava svojine na spornoj nepokretnosti.

Osporenim Rješenjem Upravnog suda Crne Gore, U.br. 920/2007, od 28 decembra 2008. godine, odbačen je Zahtjev za ponavljanje postupka okončanog presudom tog Suda, U. br. 1189/2007, od 6. juna 2007. godine. U obrazloženju rješenja se navodi da je ponavljanje postupka vanredni pravni lijek, predviđen odredbama člana 47 Zakona o upravnom sporu, u kojem su bliže određeni razlozi za ponavljanje postupka, između ostalog, zbog novih činjenica ili dokaza koji bi, da su bili iznijeti ili upotrijebljeni u ranijem postupku, doveli do povoljnijeg rješavanja spora za stranku, ali da se taj razlog može koristiti samo ako je sam sud utvrđivao činjenično stanje i na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja riješio upravni spor, čije je ponavljanje traženo. Osporenom presudom Upravnog suda, U. br. 1189/2006, od 6. juna 2007. godine, tužba je odbijena jer je, po ocjeni Suda, prvostepeni organ pravilno postupio kada je donio rješenje, a tuženi organ pravilno našao da je žalba izjavljena na ovo rješenje neosnovana, ističući da pravilno tuženi organ nalazi da je ovlašćen da cijeni samo da li je podneseni ugovor sačinjen u skladu sa zakonom, a da nije ovlašćen da cijeni pravnu valjanost ugovora.


Evropskom Konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda propisano je: da svako, tokom odlučivanja o njegovim građanskim pravima i obavezama ili o krivičnoj optužbi protiv njega, ima pravo na pravičnu i javnu raspravu u razumnom roku pred nezavisnim i nepristrasnim sudom, obrazovanim na osnovu zakona (član 6 stav 1).

435

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1); da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom (član 50 stav 1) i da ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju se blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Odredbama Zakona o Ustavnom sudu propisano je, između ostalog, da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, da protiv pojedinačnog akta ustavnu žalbu može izjaviti svako lice, ako mu je tim aktom povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom i da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom.

Ustavnom žalbom se osporava presuda Vrhovnog suda, Uvp.br.69/07, kojom je odbijen zahtjev za vanredno ispitivanje sudske odluke, koja je donijeta 25. januara 2008. godine, a ustavna žalba protiv nje je podnesena 27. februara 2009. godine, dakle, nakon proteka roka iz člana 50 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu, pa su, po ocjeni Ustavnog suda, ispunjeni uslovi da se žalba, i u ovom dijelu, odbaci.

Žalba je blagovremeno izjavljena protiv Rješenja Upravnog suda, U br. 920/2007, od 28.decembra 2008. godine, kojim je odbačen Zahtjev za ponavljanje upravnog postupka pravosnažno završenog presudom Upravnog suda, jer je Sud ocijenio da tužilac nije učinio vjerovatnim postojanje zakonskog osnova za ponavljanje postupka. Iz odredbe člana 48 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, proizilazi da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta zbog povrede prava i sloboda koje su zajemčene Ustavom, a članom 6 stav 1 Evropske konvencije, pored ostalog, je propisano da svako, tokom odlučivanja o njegovim građanskim pravima i obavezama, ima pravo na pravičnu i

436

javnu raspravu, u razumnom roku, pred nezavisnim i nepristrasnim sudom, obrazovanim na osnovu zakona. Saglasno navedenom, pojedinačni akti nadležnih organa, koji su doneseni u postupcima pokrenutim zahtjevom za ponavljanje postupka, u konkretnom slučaju osporeno rješenje, po pravilu se ne smatraju pojedinačnim aktima protiv kojih je Ustavni sud nadležan pružiti ustavno-sudsku zaštitu, jer se u tim postupcima ne donosi odluka o pravima i obavezama. Naime, o pravima i obavezama prethodno je već pravosnažno odlučeno u postupku čije se ponavljanje traži, a protiv tih su odluka stranke imale pravo podnijeti Ustavnom sudu žalbu radi zaštite ustavnih prava. U konkretnom slučaju, osporenim Rješenjem Upravnog suda odlučivalo se samo o tome da li su se stekli zakonski uslovi da se donese odluka kojom bi se dozvolilo ponavljanje pravosnažno okončanog postupka, u smislu člana 47 Zakona o upravnom sporu.

O pravima i obavezama podnosioca žalbe odlučeno je pravosnažnom presudom Upravnog suda, U.br. 1189/06, od 6. juna 2007. godine, koju je, takođe, podnosilac žalbe osporio. Ovom presudom odbijena je tužba podnosioca žalbe, jer je Sud utvrdio da je neosnovana. Presuda je donijeta 6. juna 2007. godine, dakle, prije donošenja novog Ustava Crne Gore, zbog čega je po ocjeni Ustavnog suda treba odbaciti. Naime, Zakonom o Ustavnom sudu odredbom člana 93, propisano je da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata donijetih nakon stupanja na snagu Ustava.

Kako ne postoje procesne pretpostavke za odlučivanje Suda, nijesu ispunjeni ni procesni uslovi za donošenje privremene naredbe – obustave izvršenja osporenih odluka, saglasno odredbi člana 150 stav 2 Ustava Crne Gore.


U. br. 90/07 i 47/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 24. septembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

U KONKRETNOM PREDMETU USTAVNA ŽALBA NIJE DOPUŠTENA, JER OSPORENO MIŠLJENJE KOMISIJE O UTVRĐIVANJU KONVLIKTA INTERESA NIJE POJEDINAČAN PRAVNI AKT PROTIV KOJEG JE DOPUŠTENO IZJAVITI USTAVNU ŽALBU, ZBOG POVREDE LJUDSKIH PRAVA I SLOBODA ZAJEMČENIH USTAVOM.

IMAJUĆI U VIDU DA USTAVNA ŽALBA NE SADRŽI PODATKE PROPISANE ODREDBOM ČLANA 51 STAV 1 ZAKONA O USTAVNOM SUDU, A KAKO PODNOSILAC U OSTAVLJENOM ROKU NIJE POSTUPIO PO ZAHTJEVU SUDA I ISTU DOPUNIO, STEKLI SU SE USLOVI ZA ODBACIVANJE.

437


R J E Š E NJ E



V.Ć., iz Podgorice, podnijela je ustavnu žalbu protiv Mišljenja, koje je dala Komisija za utvrđivanje konflikta interesa, br. 1438/2, od 30. marta 2007. godine. U žalbi se navodi da su Odlukom o obrazovanju Nacionalne komisije za implementaciju Akcionog plana za sprovođenje programa borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, u Komisiju imenovani članovi Vlade, sudije, tužioci i podnosilac žalbe; da je Komisija za utvrđivanje konflikta interesa donijela odluke da članovi Nacionalne komisije, koji su članovi Vlade, sudije i tužioci obavljaju samo poslove iz svoje nadležnosti i da zato nijesu javni funkcioneri, u smislu odredbe člana 2 stav 2 Zakona o konfliktu interesa, a da je osporenim Mišljenjem Komisija ocijenila da je podnosilac žalbe, kao član Nacionalne komisije javni funkcioner, zbog čega je povrijeđen član 15 Ustava.

Ustavni sud je, nakon razmatranja navedene ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi, iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu da se ustavna žalba odbaci.

Osporenim aktom, Komisija za konflikt interesa, dala je Mišljenje kojim ocjenjuje da je V.Ć., kao član Nacionalne komisije, javni funkcioner, u smislu odredbe člana 2 stav 2 Zakona o konfliktu interesa.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u

438

postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. Odredbama čl. 48 i 49 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, uređeno je da svako lice može nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava podnijeti ustavnu žalbu ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom.

U konkretnom predmetu, ustavna žalba nije dopuštena. Naime, osporeno Mišljenje Komisije za utvrđivanje konflikta interesa, po ocjeni Ustavnog suda, nije pojedinačni akt protiv kojeg je dopušteno podnijeti ustavnu žalbu zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom. Ovo zbog toga, što se osporenim aktom ne uređuje konkretan pravni odnos, već se daje tumačenje o primjeni konkretne odredbe Zakona o konfliktu interesa.



***

RJEŠENJE DONESENO U POSTUPKU ODLUČIVANJA O PRIVREMENOJ MJERI U KOJEM JOŠ NIJE DONIJETA SUDSKA ODLUKA, NIJE POJEDINAČAN AKT PROTIV KOGA SE MOŽE IZJAVITI USTAVNA ŽALBA, U SMISLU ODREDBE ČLANA 48 ZAKONA O USTAVNOM SUDU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Zoran Smolović, Miodrag Latković, Đole Sekulović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

439

ODBACUJE SE ustavna žalba izjavljena protiv Rješenja Višeg suda u Podgorici, Gž. br. 3100/07, od 11. januara 2008. godine.


R.P., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv Rješenja, navedenog u izreci, kojim je potvrđeno rješenje Osnovnog suda u Podgorici I. br. 2509/07, od 10. decembra 2007. godine, a žalba protivnika obezbjeđenja, odbijena kao neosnovana, navodeći da su tim rješenjem povrijeđena ljudska prava i slobode zajemčene članom 1 stav 2, čl. 6 i 9, članom 17 stav 1 i članom 32 Ustava Crne Gore i prava iz člana 6 stav 1 Evropske konvencije o ljudskim pravima, jer Viši sud nije ocijenio ožalbene navode koji su se odnosili na povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primjene materijalnog prava, koja su, po ocjeni žalioca, od značaja za odlučivanje; da nije označio razloge koje je uzeo po službenoj dužnosti; da je suđenje bilo nepravično i da je zasnovano na neprihvatljivim dokazima, koje je sud mimo zakona izveo po svom nahođenju, bez inicijative stranaka i da pravo na pravično suđenje uključuje i pravo na obrazloženu presudu i prihvatljivost dokaza, tj. načina na koji su dokazi razmatrani kao bitnom elementu kod odlučivanja da je suđenje bilo pravično.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, za njeno odbacivanje.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom(član 48).

Podnosilac ustavne žalbe osporava Rješenje Višeg suda u Podgorici Gž. br. 100/07, od 11. januara 2008. godine, kojim je potvrđeno Rješenje Osnovnog suda u Podgorici kojim se odbija prijedlog za određivanje privremene mjere, kojim je predlagač obezbjeđenja tražio da se zabrani protivnicima obezbjeđenja Glavnog grada Podgorice i Republici Crnoj Gori – Vladi Republike Crne Gore – Ministarstvu odbrane raspolaganje tj. otuđenje i opterećenje određenih nekretnina.

440

Iz citiranih Ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Uvidom u dostavljene odluke utvrdili smo da je rješenjem Osnovnog suda u Podgorici I.br.2509/07, od 10. decembra 2007. godine, odbijen predlog za određivanje privremene mjere, da je protiv tog rješenja izjavljena žalba predlagača obezbjeđenja Višem sudu u Podgorici, koji je Rješenjem Gž. Br. 3100/07, od 11. januara 2008. godine potvrdio rješenje o odbijanju privremene mjere.

Jedna od procesnih pretpostavki za postupanje Ustavnog suda je da se ustavne žalbe podnose protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.Međutim, predmetna ustavna žalba odnosi se na postupak o određivanju privremene mjere, kao sredstva vremenski ograničenog trajanja spornog odnosa postupka koji je u toku i u kojem tek treba da se donese sudska odluka.

Osporeno Rješenje , po ocjeni Suda, nije pojedinačni akt protiv kojeg se, saglasno članu 48 Zakona, može podnijeti ustavna žalba, jer samo ona odluka kojom je nadležni organ meritorno odlučio o suštini stvari, koja je predmet spora, je pojedinačni akt povodom kojeg je Ustavni sud, u postupku pokrenutom ustavnom žalbom, nadležan štititi ljudska prava i slobode podnosioca žalbe.

Budući da je osporeno Rješenje doneseno u postupku odlučivanja o privremenoj mjeri u kojem još nije donijetia sudska odluka, to je Ustavni sud utvrdio da ustavnu žalbu treba odbaciti, jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.


U. br. 51/08 USTAVNI SUD CRNE GORE17. jula 2009 godine PREDSJEDNIKP o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

441

***

ODLUKA KOJOM SE DELEGIRA MJESNA NADLEŽNOST JE SUDSKA RADNJA KOJA JE REGULISANA PRAVILIMA PROCESNOG PRAVA, ALI TO NIJE SUDSKA PARNIČNA RADNJA PROTIV KOJE BI MOGLA BITI DOPUŠTENA USTAVNA ŽALBA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Miodrag Latković, Zoran Smolović, Desanka Lopičić i Đole Sekulović, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 25. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



R.B., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv Rješenja Vrhovnog suda Crne Gore R.I. br. 17/08, od 4. marta 2008. godine, navodeći da je tim rješenjem usvojen predlog za delegaciju nadležnosti i određivanju da u predmetu Osnovnog suda u Podgorici P.br. 3231/07, postupa Osnovni sud u Kolašinu, što ne daje tužiocu pravo na pravni lijek, pa se ima smatrati da su iscrpljena sva pravna sredstva protiv predmetnog rješenja; da je Vrhovni sud pogrešno primijenio odredbe člana 66 Zakona o parničnom postupku koje regulišu određivanje mjesne nadležnosti, kao i odredbe člana 26 tačka 4 Zakona o sudovima, zbog čega su povrijeđene odredbe člana 17 stav 2, člana 19, člana 118 st. 1 i 2 člana 124 st. 1 i 2 Ustava Crne Gore, kao i odredbe čl. 20 i 21 Povelje osnovnih prava Evropske Unije, u vezi sa članom 9 i članom 118 stav 2 Ustava Crne Gore.

Ustavni sud je, nakon razmatranja navedene ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu da se ustavna žalba odbaci.

442


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijet protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom (član 49 stav 1); da ustavna žalba mora da sadrži ime i prezime, jedinstveni matični broj građanina, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojim se to pravo, odnosno sloboda jamči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi il uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe, uz ustavnu žalbu podnosi ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

Zakonom o parničnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 22/04 i 76/06) propisano je da Vrhovni sud može, na predlog stranke ili nadležnog suda, odrediti da u pojedinom predmetu postupa drugi stvarno nadležni sud, ako je očigledno da će se tako lakše sprovesti postupak ili ako za to postoje drugi važni razlozi (član 66).

Ustavna žalba je izjavljena protiv rješenja Vrhovnog suda Crne Gore R.I.br. 17/08, od 4. marta 2008. godine, kojim je usvojen predlog za delegaciju nadležnosti i određeno da u predmetu Osnovnog suda u Podgorici, P.br. 3231/07, postupa Osnovni sud u Kolašinu.


Iz ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da svako lice može, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, podnijeti ustavnu žalbu ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne

443

samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom.

Ustavna žalba nije pravno sredstvo u sastavu redovnih ili vanrednih pravnih ljekova, nego poseban institut za ocjenu pojedinačnih akata, radi zaštite ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom. Samo ona odluka kojom je nadležni organ meritorno odlučio o glavnoj stvari, odnosno o pravu ili obavezi podnosioca, jeste pojedinačni akt u smislu citiranih odredaba Zakona o Ustavnom sudu, povodom kojeg je Ustavni sud, u postupku pokrenutim ustavnom žalbom nadležan da štiti ljudska prava i slobode zajemčene Ustavom.

Delegacija nadležnosti je institut procesnog prava, prema kojem viši sud određuje da u jednoj pravnoj stvari postupa drugi, stvarno nadležni sud, a ne onaj koji bi za tu pravnu stvar bio redovno, mjesno nadležan po zakonu.

Na osnovu odredbbe člana 66 Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je ovlašćen da odluči o prenošenju mjesne nadležnosti jednog suda na drugi sud radi lakšeg vođenja postupka ili drugih važnih razloga. U konkretnom slučaju, osporenim rješenjem nije odlučeno o tužbenom zahtjevu tužilaca, već je odlučeno o predlogu Osnovnog suda u Podgorici za delegaciju nadležnosti. Odluka kojom se delegira nadležnost je sudska radnja koja je regulisana pravilima procesnog prava, ali to nije sudska parnična radnja, pa, stoga, protiv te odluke nije ni dopuštena žalba.

Kako je osporeno Rješenje kojim je delegirana mjesna nadležnost suda, donijeto u procesnoj funkciji, to, po ocjeni Ustavnog suda, ne predstavlja pojedinačni akt u smislu odredbe člana 48 Zakona, pa ne postoje procesne pretpostavke za postupanje Ustavnog suda po odnosnoj ustavnoj žalbi.

Na osnovu iznijetih razloga odlučeno je kao u dispozitivu.

U.br. 58/08 USTAVNI SUD CRNE GORE25. mart 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

444

OSPORENO RJEŠENJE, KOJIM JE DELEGIRANA MJESNA NADLEŽNOST, DONIJETO U PROCESNOJ FUNKCIJI, NIJE POJEDINAČAN AKT, U SMISLU ODREDBE ČLANA 48 ZAKONA, PA NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA POSTUPANJE SUDA PO PODNIJETOJ ŽALBI.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopiči, Đole Sekulović, Miodrag Latković, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 26. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



R. i R.S., iz Podgorice, podnijeli su ustavnu žalbu protiv rješenja Vrhovnog suda Crne Gore R.I.br.342/08 od 27 februara 2008. godine.

U žalbi i njenoj dopuni se navodi: da je navedenim rješenjem usvojen predlog za delegaciju nadležnosti i određeno da u predmetu P.br. 2714/07 Osnovnog suda u Podgorici, postupa Osnovni sud u Kolašinu; da Vrhovi sud ovim rješenjem ne daje tužiocima pravo na pravni lijek, pa se ima smatrati da su iscrpljena pravna sredstva protiv predmetnog rješenja; da je Vrhovni sud pogrešno primjenio odredbe člana 66 Zakona o parničnom postupku koje regulišu određivanje mjesne nadležnosti, kao i odredbe člana 26 tačka 4 Zakona o sudovima, zbog čega su povrijeđene odredbe člana 17 stav 2, čl.19, 118 st.1 i 2 i člana 124 stav 1 Ustava, kao i odredbe čl. 20 i 21 stav 1 Povelje osnovnih prava Evropske unije.



Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore («Službeni list Crne Gore« br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih

445

sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1); da ustavna žalba mora da sadrži: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, prebivalište ili boravište i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca ustavne žalbe, broj i datum akta protiv kojeg je ustavna žalba izjavljena i naziv organa koji ga je donio, ljudsko pravo ili sloboda zajemčena Ustavom za koje se tvrdi da je povrijeđeno, sa navođenjem odredbe Ustava kojom se to pravo, odnosno sloboda jemči, razloge ustavne žalbe sa navodima o povredi ili uskraćivanju prava, zahtjev o kojem Ustavni sud treba da odluči i potpis podnosioca ustavne žalbe; da se uz ustavnu žalbu podnosi i ovjereni prepis osporenog pojedinačnog akta, dokaz da su iscrpljena pravna sredstva, kao i drugi dokazi od značaja za odlučivanje (član 51) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (55).

Zakonom o parničnom postupku («Službeni list Republike Crne Gore« br. 22/04 i 76/06) propisano je da Vrhovni sud može, na predlog stranke ili nadležnog suda, odrediti da u pojedinom predmetu postupa drugi stvarno nadležan sud, ako je očigledno da će se tako lakše sprovesti postupak ili ako za to postoje drugi važni razlozi (član 66).

Ustavna žalba je izjavljena protiv rješenja Vrhovnog suda Crne Gore R.I.br. 342/08, od 27. februara 2008. godine, kojim je za postupanje u predmetu Osnovnog suda u Podgorici P. br. 2714/07, u pravnoj stvari tužilaca R. i R.S., iz Podgorice, kao drugi stvarno nadležan sud, određen Osnovni sud u Kolašinu.

Prema citiranim odredbama čl. 48 i 49 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, svako lice može po iscrpljivanju svih djelotvornih pravnih sredstava podnijeti Ustavnom sudu ustavnu žalbu ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom.

Ustavna žalba nije pravno sredstvo u sastavu redovnih ili vanrednih pravnih ljekova, nego poseban institut za ocjenu pojedinačnih akata radi zaštite ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom. U skladu sa navedenim, samo ona odluka kojom je nadležni organ meritorno odlučio o glavnoj stvari, odnosno o pravu ili obavezi podnosioca, jeste pojedinačni akt u smislu citiranih odredaba Zakona, povodom kojeg je Ustavni sud, u postupku pokrenutim ustavnom žalbom nadležan da štiti ljudska prava i slobode zajemčene Ustavom. To znači da se pojedinačnim aktom iz člana 48 stav 1 Zakona smatra sudska odluka kojom je odlučeno o glavnoj stvari u sudskom potupku.

446

Delegacija nadležnosti je institut procesnog prava, prema kojem viši sud određuje da u jednoj pravnoj stvari postupa drugi, stvarno nadležni sud, a ne onaj koji bi za tu pravnu stvar bio, redovno, mjesno nadležan po zakonu.

Vrhovni sud je na osnovu odredbe člana 66 Zakona o parničnom postupku ovlašćen da odluči o prenošenju mjesne nadležnosti jednog suda na drugi sud radi lakšeg vođenja postupka ili drugih važnih razloga. U konkretnom slučaju, osporenim Rješenjem nije odlučeno o tužbenom zahtjevu tužilaca, već je odlučeno o predlogu Osnovnog suda, u Podgorici za delegaciju nadležnosti. Osporeno Rješenje je akt sudske uprave, a ne akt kojim se vrši funkcija suđenja, jer se radi o sudskoj radnji koja je regulisana pravilima procesnog prava.

Kako je osporeno Rješenje, kojim je delegirana mjesna nadležnost suda, donijeto u procesnoj funkciji, to po ocjeni Ustavnog suda, nije pojedinačni akt, u smislu odredbe člana 48 Zakona, pa ne postoje procesne pretpostavke za postupanje Ustavnog suda po odnosnoj ustavnoj žalbi.



***

RJEŠENJE DONESENO O POSTUPKU ODLUČIVANJA O PRIVREMENOJ MJERI U POSTUPKU U KOME JOŠ NIJE DONIJETA SUDSKA ODLUKA, NIJE POJEDINAČNI AKT PROTIV KOGA SE MOŽE IZJAVITI USTAVNA ŽALBA U SMISLU ODREDBE ČLANA 48 ZAKONA O USTAVNOM SUDU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije –Miodrag Latković, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović i Đole Sekulović,

447

na osnovu Ustavni sud Crne Gore, na osnovu odredaba člana 149 stav 1tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08), na sjednici od 17. jula 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



V.U., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu izjavljenu protiv Rješenja Upravnog suda Crne Gore Upm. br. 20/2008, od 15. maja 2008. godine, navodeć da je Upravni sud prekršio odredbe čl. 6 i 10 stav 2 Ustava Crne Gore, jer je odbacujući zahtjev za izdavanje privremene mjere, osporenim rješenjem, povrijedio njegova garantovana prava iz člana 17 stav 2 i čl. 19 i 20 Ustava.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstva i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva se da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48).

Uvidom u dostavljenu žalbu i osporeno Rješenje utvrdili smo da je podnosilac žalbe, podnio Upravnom sudu Crne Gore žalbu na Rješenje istog suda Upm. br. 17/2008, od 29. aprila 2008. godine, kojim je odbačen njegov zahtjev za donošenje privremene mjere. Upravni sud Crne Gore u obrazloženju Rješenja koje se osporava, navodi da ožalbenim rješenjem nije odlučeno o tužbi, već o zahtjevu za donošenje privremene mjere, o kojem na osnovu člana 14 stav 2 Zakona o upravnom sporu odlučuje predsjednik vijeća.

Iz citiranih ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi podnijetoj protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

448

Ispitujući žalbu u prethodnom postupku, Ustavni sud je utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vodjenje postupka i odlučivanje.

Naime, jedna od procesnih pretpostavki za postupanje Ustavnog suda je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom. Medjutim, predmetna ustavna žalba odnosi se na postupak o odredjivanju privremene mjere, kao pravnog sredstva koje je vremenski ograničenog trajanja, u postupku odlučivanja o predmetu spora koji je u toku i o kojem tek treba da se donese sudska odluka. Prema tome, osporeno rješenje nije pojedinačni akt protiv kojeg se, saglasno članu 48 Zakona, može podnijeti ustavna žalba, jer samo ona odluka, kojom je nadležni organ meritorno odlučio o suštini koja je predmet spora, je pojedinačni akt u smislu člana 48 Zakona.

Budući da je osporeno Rješenje doneseno u postupku odlučivanja o privremenoj mjeri u postupku u kojem još nije donesena sudska odluka, to je Ustavni sud utvrdio da ustavnu žalbu treba odbaciti, jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.


U br. 100/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 17. jula 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD JE NADLEŽAN DA ODLUČUJE SAMO O USTAVNIM ŽALBAMA PODNIJETIM PROTIV POJEDINAČNIH AKATA DRŽAVNIH ORGANA, ORGANA DRŽAVNE UPRAVE, ORGANA LOKALNE SAMOUPRAVE, ILI PRAVNIH LICA KOJA VRŠE JAVNA OVLAŠĆENJA, ZBOG POVREDE PRAVA I SLOBODA ZAJEMČENIH USTAVOM, A NE I O USTAVNIM ŽALBAMA PODNIJETIM PROTIV POJEDINAČNIH AKATA DRUGIH PRAVNIH LICA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

449



H.V., iz Kotora, podnijela je ustavnu žalbu protiv Odluke Crnogorsko-Italijanskog kulturnog udruženja »Dante Alighieri«, iz Kotora, od 15. maja 2008. godine, zbog povrede Ustavom garantovanih prava, jer je osporena Odluka donijeta na sjednici Skupštine tog udruženja, koja je, suprotno odredbama Statuta, sazvana u njenom odsustvu i ona smijenjena sa funkcije predsjednika Udruženja.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi, iz člana 28 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom i da ustavnu žalbu u ime lica iz stava 1 ovog člana, na osnovu njegovog ovlašćenja, može izjaviti drugo lice (član 49 st. 1 i 2).

Zakonom o nevladinim organizacijama (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 27/99, 30/02 i 11/07) propisano je da su nevladine organizacije, u smislu ovog zakona, nevladina udruženja i nevladine fondacije (član 1 stav 2) i da je nevladino udruženje neprofitna organizacija sa članstvom, koju osnivaju domaća i strana fizička i pravna lica, radi ostvarivanja pojedinačnih ili zajedničkih interesa ili radi ostvarivanja i afirmisanja javnog interesa (član 2).

Iz citiranih odredaba Ustava i Zakona o Ustavnom sudu proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, da iscrpljivanje

450

svih djelotvornih pravnih sredstava podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom, da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica, koje vrši javna ovlašćenja, povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom i da ustavnu žalbu u ime tog lica, a na osnovu njegovog ovlašćenja, može izjaviti i drugo lice.

Iz Zakona o nevladinim organizacijama proizilazi da su nevladine organizacije nevladina udruženja i nevladine fondacije, da je nevladino udruženje neprofitna organizacija sa članstvom, koju osnivaju domaća i strana fizička i pravna lica, radi ostvarivanja pojedinačnih ili zajedničkih interesa ili radi ostvarivanja i afirmisanja javnog interesa.

Predmetna žalba podnijeta je protiv pojedinačnog akta koji je donijela Skupština

Crnogorsko-Italijanskog kulturnog udruženja »Dante Alighieri«, koje ima status pravnog lica i registrovano je u Registru nevladinih organizacija dana 30. juna 2004. godine, pod rednim brojem 02-2764/04. Sud je utvrdio da to udruženje nije pravno lice koje vrši javna ovlašćenja u smislu odredaba člana 48 Zakona o Ustavnom sudu. Saglasno citiranim odredbama Zakona o Ustavnom sudu, Sud je nadležan da odlučuje samo o ustavnim žalbama podnijetim protiv pojedinačnih akata državnih organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnih lica koja vrše javna ovlašćenja, zbog povreda prava i sloboda zajemčenih Ustavom, ali ne i ustavnim žalbama podnijetim protiv pojedinačnih akata drugih pravnih lica.

Na osnovu izloženog Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi iz odredaba člana 28 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se predmetna žalba odbaci, zbog nenadležnosti.


U. br. 126/08 USTAVNI SUD CRNE GORE16. april 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

RJEŠENJE O IZUZEĆU SUDIJE NE PREDSTAVLJA POJEDINAČAN AKT DRŽAVNOG ORGANA PROTIV KOGA SE MOŽE IZJAVITI USTAVNA ŽALBA.

451

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 18. juna 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE ustavna žalba izjavljena protiv Rješenja Vrhovnog suda Crne Gore Su VI br. 104/08, od 22. oktobra 2008. godine.


D.N., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu izjavljenu protiv Rješenja Vrhovnog suda Crne Gore, navedenog u izreci, kojim se kao neosnovan odbija zahtjev za izuzeće predsjednika Upravnog suda Crne Gore. Smatra da su mu ovakvim postupanjem povrijeđena prava iz čl. 9 i 32 Ustava Crne Gore, pa predlaže da Ustavni sud usvoji ustavnu žalbu, ukine osporeno rješenje o izuzeću i izuzme predsjednika Upravnog suda iz odlučivanja u predmatima U.br. 920/07 i U.br. 45/08.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstva, da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijedjeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1).

Zakonom o parničnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 22/04 i 76/06) je propisano: da sudija ne može da sudi ako postoje okolnosti koje dovode u sumnju njegovu nepristrasnost (član 69); da izuzeće mogu da traže i stranke (član 71 stav 1); da ako stranka traži izuzeće predsjednika suda, odluku o izuzeću donosi predsjednik neposredno višeg suda i da protiv riješenja kojim se zahtjev za izuzeće

452

odbija nije dozvoljena posebna žalba (član 73 st. 2 i 5); da se presuda može pobijati zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka (član 366 stav 1 tačka 1); da bitna povreda odredaba parničnog postupka postoji ako je u donošenju presude učestvovao sudija koji se po zakonu morao izuzeti, odnosno koji je rješenjem Suda bio izuzet (član 367 stav 2 tačka 2); da se revizija može izjaviti zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 367 stav 2, osim tačke 5 (član 400 stav 1 tačka 1).

Iz citiranih odredaba Ustava Crne Gore proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Odredbama čl. 48 i 49 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore propisano je da svako lice može nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava podnijeti ustavnu žalbu ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa držvne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijedjeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom.

Iz navedenih odredaba Ustava i Zakona proizilazi da institut izuzeća sudije treba da obezbijedi svakome da o njegovim pravima i obavezama odlučuje nepristrasan sud, što je jedna od garancija prava na pravično i javno sudjenje zajemčeno članom 32 Ustava. Međutim, o pravima i obavezama stranaka u parničnom postupku sud odlučuje presudom, a ne rješenjem o izuzeću. Rješenje o izuzeću je jedno od procesnih rješenja koje sud donosi u parničnom postupku i protiv koga nije dozvoljena posebna žalba. Učestvovanje sudije koji je po zakonu morao biti izuzet u donošenju presude predstavlja apsolutno bitnu povredu odredaba parničnog postupka, zbog koje se mogu izjaviti žalba i revizija protiv presude, a po iscrpljivanju ovih pravnih sredstava i ustavna žalba, u slučaju da je navedena povreda pravila parničnog postupka dovela do povrede prava na pravično sudjenje. Polazeći od iznijetog, Ustavni sud je ocijenio da rješenje o izuzeću ne predstavlja pojedinačni akt državnog organa protiv koga se može izjaviti ustavna žalba, pa je ustavnu žalbu odbacio, jer ne postoje pretpostavke utvrđene Ustavom i Zakonom za vođenje postupka.


U br. 178/08 USTAVNI SUD CRNE GORE 18. jun 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

453

***

USTAVNA ŽALBA, KOJOM SE TRAŽI OD USTAVNOG SUDA DA POSTUPA KAO INSTANCIONI SUD U ODNOSU NA VRHOVNI SUD U PARNIČNIM PREDMETIMA, JE NEDOPUŠTENA, JER ODLUČIVANJE PO ISTOJ NE SPADA U USTAVOM PROPISANU NADLEŽNOST USTAVNOG SUDA UTVRĐENU ČLANOM 149 STAV 1 TAČKA 3 USTAVA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Desanka Lopičić i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 28. maja 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



M.Ć., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu izjavljenu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev.br. 428/08, zbog pogrešne primjene materijalnog prava, navodeći da je u momentu proglašenja invalidnosti bio šef servisa sa završenom višom stručnom spremom, da je protiv takvog rasporeda tužitelj vodio spor pred Osnovnim sudom u Podgorici, da je presudom tog suda Prs.br. 522/92, koja je potvrđena presudom Višeg suda u Podgorici Gž.br. 1968/3, poništeno rješenje tuženika br. 756, od 2. juna 1992. godine, kojim je tužilac raspoređen na radno mjesto konobara, da je tužilac procesuirao izvršenje pored Osnovnim sudom u Podgorici I.br. 149/94, kojim je tužitelj tražio da se rasporedi na odgovarajuće poslove sa višom spremom, koje nije izvršeno, da tuženik nije tužitelju omogućio rad na radnom mjestu više stručne spreme koja je odgovarajuća njegovoj stručnoj spremi i njegovim radnim sposobnostima, kao invalida rada treće

454

kategorije, već mu je samo nuđeno radno mjesto konobara i ističe da su pisani dokazi pogrešno cijenjeni na štetu tužioca, da su svi sudovi odbili njegov zahtjev na zaradu i rad, a zbog neizvršenja presude tužitelj je bio prinuđen da koristi plaćeno odsustvo sa posla i zbog svega toga predlaže da Ustavni sud preinači presudu prvostepenog i drugostepenog suda i dosudi tužitelju na ime izgubljene zarade iznos od 5.635,93€, sa pripadajućom kamatom počev od 27. maja 2004. godine.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi, iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se ustavna žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa zakonom (član 50 stav 1) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Zakonom o parničnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 22/04) propisano je da su vanredni pravni ljekovi revizija (član 397), zahtjev za zaštitu zakonitosti (član 416) i ponavljanje postupka (član 421).

Podnosilac smatra da su osporenom presudom pogrešno primijenjene odredbe materijalnog prava u svim fazama postupka.

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. Sledstveno tome, Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore propisano je da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom. Iz citiranih odredaba Zakona o parničnom postupku proizilazi da su vanredni pravni ljekovi revizija, zahtjev za zaštitu zakonitosti i ponavljanje postupka.

455

Imajući u vidu da predmetna ustavna žalba, po svojoj formi i sadržini, nema karakter ustavne žalbe, već se ukazuje na pogrešnu primjenu materijalnog prava i od Ustavnog suda traži da postupa kao instancioni sud u odnosu na Vrhovni sud u parničnim predmetima, što nije Ustavom propisana nadležnost ovog Suda utvrđena članom 149 stav 1 tačka 3 Ustava da odlučuje o povredi ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, pa sa tih razloga, Ustavni sud je ocijenio da, saglasno članu 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, žalbu treba odbaciti kao nedopuštenu.



***

KOŠARKAŠKI SAVEZ NIJE PRAVNO LICE KOJE VRŠI JAVNA OVLAŠĆENJA, PA, USTAVNA ŽALBA PODNIJETA PROTIV POJEDINAČNOG AKTA TOG LICA NE MOŽE BITI PREDMET USTAVNO-SUDSKE ZAŠTITE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Miodrag Latković i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. maja 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



Košarkaški klub »Ibon Nikšić«, iz Nikšića, podnio je ustavnu žalbu protiv Odluke Komesara Opportunity lige, br. 570, od 15. decembra 2008. godine. U žalbi navode da je taj klub isključen iz takmičenja I A MCKL Lige, za sezonu 2008/2009. godinu i kažnjen prebacivanjem u II MCKL iste Lige, za sezonu 2009/2010. godine; da su poništeni dosadašnji rezultata Kluba; da su osporenom Odlukom grubo narušena prava Kluba, propisi Košarkaškog saveza Crne Gore i ustavna prava; predlažu da Ustavni sud poništi

456

osporenu Odluku, naredi da se otklone posledice proizašle iz tog akta i obustavi izvršenje osporene Odluke, do donošenja konačne odluke Suda.



Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom i da ustavnu žalbu u ime lica iz stava 1 ovog člana, na osnovu njegovog ovlašćenja, može izjaviti drugo lice (član 49 st. 1 i 2).

Zakonom o sportu (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.49/04 i »Službeni list Crne Gore«, br. 13/07) propisano je: da su oblici organizovanja sporta sportski klub (amaterski i profesionalni), sportski savez, savez sportova i Crnogorski olimpijski komitet, da su oblici organizovanja sporta i: sport u školi, studentski sport, sportska rekreacija i sport invalida i da su sportske organizacije iz st. 1 i 2 ovog člana, izuzev profesionalnog sportskog kluba, neprofitna pravna lica (član 12); da radi ostvarivanja zajedničkih interesa u određenom sportu, sportski klubovi istog sporta mogu osnovati sportski savez; da crnogorski sportski savez mogu osnovati najmanje tri sportska kluba koja djeluju na teritoriji Crne Gore, odnosno dva opštinska sportska saveza istog sporta i da se u Crnoj Gori za isti sport može osnovati samo jedan crnogorski sportski savez (član 21 st.1, 3 i 5) i da se sportska organizacija upisuje u registar kada organ državne uprave nadležan za poslove sporta utvrdi da su ispunjeni uslovi za obavljanje sportske djelatnosti propisani ovim zakonom; da organ iz stava 1 ovog člana vodi registar sportskih organizacija i da upisom u Registar iz stava 2 ovog člana sportska organizaicja, osim profesionalnog kluba, stiče svojstvo pravnog lica (član 38 st. 1, 2 i 3).

Statutom Košarkaškog saveza Crne Gore propisano je: da je Košarkaški savez Crne Gore samostalni i dobrovoljni savez osnovnih košarkaških organizacija (klubova) koje su se udružile u cilju utvrđivanja opšteg razvoja i unaprijeđenja košarkaškog sporta

457

u Crnoj Gori (član 1) i da je Košarkaški savez Crne Gore društveno – sportska neprofitabilna organizacija i djeluje na području Republike Crne Gore (član 2).

Iz citiranih odredaba Ustava i Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom, da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica, koje vrši javna ovlašćenja, povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom i da ustavnu žalbu u ime tog lica, a na osnovu njegovog ovlašćenja, može izjaviti i drugo lice.

Iz citiranih odredaba Zakona o sportu proizilazi da su tim zakonom utvrđeni oblici organizovanja sportskih organizacija, između ostalih, i sportskih saveza, koji su neprofitna pravna lica i da sportski savez osnivaju klubovi istog sporta. Takođe je propisana obaveza upisa u Registar sportskih organizacija, koji vodi organ državne uprave nadležan za poslove sporta i utvrđeno da upisom u Registar sve sportske organizacije, osim profesionalnih klubova, stiču svojstvo pravnog lica. Statut Košarkaškog saveza utvrđuje da je Savez dobrovoljni savez osnovnih košarkaških organizacija (klubova), udruženih sa ciljem da razvija i unaprjeđuje košarkaški sport i da je Savez neprofitabilna organizacija koja djeluje na području Crne Gore.

S obzirom da je predmetna žalba podnijeta protiv pojedinačnog akta koji je donio Komesar Opportunity lige Košarkaškog saveza Crne Gore, koji je neprofitna organizacija sa statusom pravnog lica, Ustavni sud je utvrdio da Košarkaški savez nije pravno lica koje vrši javna ovlašćenja u smislu odredaba člana 48 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore. Saglasno citiranim odrdbama Zakona o Ustavnom sudu, Sud je nadležan da odlučuje samo o ustavnim žalbama podnijetim protiv pojedinačnih akata državnih organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povreda prava i sloboda zajemčenih Ustavom, a ne i o ustavnim žalbama podnijetim protiv pojedinačnih akata ostalih pravnih lica.

Na osnovu izloženog, Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi iz odredaba člana 28 tačka 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se predmetna žalba odbaci, zbog nenadležnosti..


U. br. 37/09 USTAVNI SUD CRNE GORE

458

8. maj 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

OSPORENI AKT VRHOVNOG DRŽAVNOG TUŽILAŠTVA NE PREDSTAVLJA POJEDINAČNI AKT U SMISLU ODREDBE ČLANA 48 ZAKONA O USTAVNOM SUDU, PROTIV KOJEG SE MOŽE IZJAVITI USTAVNA ŽALBA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Fetija Međedović, Miodrag Latković, Zoran Smolović, Đole Sekulović i Desanka Lopičić na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 24. septembra 2009.godine, donio je

R J E Š E NJ E



Ustavnom sudu podnijeta je ustavna žalba Izvozne klanice J.Gosschalk en Zn b.v. Epe, iz Holandije, koju zastupa punomoćnik Vojislav M. Đurišić, advokat, iz Podgorice, izjavljena protiv akta Vrhovnog državnog tužilaštva Ktž. broj 83/08, od 29. decembra 2008. godine. Podnosilac ustavne žalbe navodi da je diskriminisan kao strani pravni subjekt, u krivičnom postupku koji je vođen pred Osnovnim sudom, u Pljevljima i Višem sudu, u Bijelom Polju i da su mu povrijeđena ustavna prava na jednakost pred zakonom, pravo na jednaku zaštitu svojih prava i sloboda, pravo na pravni lijek, pravo na pravično i javno suđenje, zajamčenu slobodu preduzetništva i pravo da strano lice može biti subjekt prava svojine.

Ocjenjujući navode i razloge iznijete u ustavnoj žalbi u odnosu na dopis Vrhovnog državnog tužioca, sa stanovišta mjerodavnih ustavnih i zakonskih odredaba, Ustavni sud je utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se žalba odbaci.

459

Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstva, da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da stavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1).

Ustavna žalba je izjavljena protiv dopisa Vrhovnog državnog tužilaštva Ktž. broj 83/08, od 29. decembra 2008. godine, kojim se, punomoćnik ustavne žalbe obavještava, da tužilac neće podizati zahtjev za zaštitu zakonitosti protiv presude Osnovnog suda u Pljevljima K.br. 175/06, od 4. decembra 2006. godine i Višeg suda u Biljelom Polju Kž.br. 581/08, od 23. septembra 2008.godine, sa razloga jer nije povrijeđen zakon.

Ustavnim i zakonskim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda. Jedna od pretpostavki za odlučivanje o ustavnoj žalbi je da je izjavljena protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom.

Ustavna žalba nije pravno sredstvo u sastavu redovnih ili vanrednih pravnih lijekova, nego poseban institut za ocjenu pojedinačnih akata, radi zaštite ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom. Samo ona odluka kojom je nadležni organ meritorno odlučio o glavnoj stvari, odnosno o pravu ili obavezi podnosioca, jeste pojedinačni akt, u smislu citiranih odredaba Zakona o Ustavnom sudu, povodom kojeg je Ustavni sud, u postupku pokrenutim ustavnom žalbom nadležan da štiti ljudska prava i slobode zajemčene Ustavom.

Osporeni akt Vrhovnog državnog tužioca po svojoj formi, po svom sadržaju i načinu donošenja ne predstavlja pojedinačni akt kojim se odlučuje o pravima i obavezama nekog lica.

Imajući u vidu navedeno, Ustavni sud je ocijenio, da osporeni akt Vrhovnog državnog tužilaštva, kojim je podnosilac ustavne žalbe obavješten da neće podizati

460

zahtjev za zaštitu zakonitosti protiv presuda Osnovnog i Višeg suda sa razlogom da nije povrijeđen zakon, ne predstavlja pojedinačni akt u smislu člana 48 Zakona, protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba.


U. br. 64/09 USTAVNI SUD CRNE GORE24. septembar 2009.godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

ZAHTJEV ZA VANREDNO PREISPITIVANJE SUDSKE ODLUKE, KAO AKT SUDA, NE PREDSTAVLJA MERITORNU ODLUKU O GLAVNOJ STVARI, ODNOSNO O UTVRĐIVANJU GRAĐANSKIH PRAVA I OBAVEZA PODNOSIOCA USTAVNE ŽALBE, PA STOGA I NE PODLIJEŽE ZAŠTITI PRED USTAVNIM SUDOM KROZ INSTITUT USTAVNE ŽALBE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 1 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 10. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



B.B., iz Pljevalja podnio je ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Uvp.br. 61/09, od 11. maja 2009. godine, kojom je odbijen kao neosnovan njegov zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke.

U ustavnoj žalbi i njenoj dopuni navodi se: da je zahtjev za vanredno

preispitivanje, podnijet protiv rješenja Upravnog suda Crne Gore U.br. 59/2009, od 5. februara 2009. godine, odbačen; da su pri donošenju osporene presude počinjene bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešno primjenjeno materijalno pravo; da je kao profesionalno vojno lice neosnovano razriješen dužnosti; da su mu povrijeđene

461

slobode i prava zajamčene odredbama čl. 17, 19, 39, 43 i 44 Ustava Crne Gore, pa predlaže da Ustavni sud poništi ili preinači osporenu presudu.


Ustavom Crne Gore propisano je da su potvrđeni i objavljeni međunarodni ugovori i opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava sastavni dio unutrašnjeg pravnog poretka, imaju primat nad domaćim zakonodavstvom i neposredno se primjenjuju kada odnose uređuju drukčije od unutrašnjeg zakonodavstva (član 9) i da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda propisano je da svako, tokom odlučivanja o njegovim građanskim pravima i obavezama ili o krivičnoj optužbi protiv njega, ima pravo na pravičnu i javnu raspravu u razumnom roku pred nezavisnim i nepristrasnim sudom, obrazovanim na osnovu zakona (član 6 stav 1).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore« br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (55).

U konkretnom slučaju podnosilac je podnio ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Crne Gore Uvp.br. 61/09, od 11. maja 2009. godine, kojom je odbijen kao neosnovan njegov zahtjev za vanredno preispitivanje rješenja Upravnog suda Crne Gore U.br. 59/2009, od 5. februara 2009. godine. U obrazloženju presude navedeno je da je pomenutim rješenjem Upravnog suda odbačena tužba tužioca podnijeta protiv naredbe tuženog Ministarstva odbrane Crne Gore - Komande Podgoričkog korpusa, br. 80-103, od 4. juna 1997. godine, kojom je tužilac postavljen po mirnodopskoj formaciji u 2. armiju u Podgorički korpus u 57. pješadijsku brigadu »NA«. Dalje se navodi, da je u postupku donošenja tog rješenja otklonjena povreda pravila postupka na koju je ukazano presudom Vrhovnog suda Crne Gore Uvp.br. 127/2008, od 31. decembra 2008. godine, povodom rješenja Upravnog suda Crne Gore U.br. 885/2008, od 11.

462

septembra 2008. godine. Vrhovni sud je zaključio da je pravilno Upravni sud, osporenim rješenjem odbacio tužbu primjenom člana 22 stav 1 tačka 5 Zakona o upravnom sporu, jer je isti sud rješenjem U.br. 113/2007, od 5. aprila 2007. godine, već odlučivao o zahtjevu tužioca za poništaj naredbe, isti broj i datum, odbacivši tužbu. Konačno, Vrhovni sud je zaključio da, kako već postoji pravosnažna odluka suda donijeta u ranije vođenom upravnom sporu, koja je pravilna i zakonita i kojom nije povrijeđen zakon na štetu tužioca da, u konkretnom slučaju, nijesu ispunjeni razlozi zbog kojih se može dozvoliti vanredno preispitivanje rješenja, pa je zahtjev podnosioca odbijen kao neosnovan.

Prema citiranim odredbama čl. 48 i 49 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu, svako lice može po iscrpljivanju svih djelotvornih pravnih sredstava podnijeti Ustavnom sudu ustavnu žalbu ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčene Ustavom.

Ustavna žalba nije pravno sredstvo u sastavu redovnih ili vanrednih pravnih ljekova, nego poseban pravni institut za ocjenu pojedinačnih akata radi zaštite ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom. U skladu sa navedenim, samo ona odluka kojom je nadležni organ meritorno odlučio o glavnoj stvari, odnosno o pravu ili obavezi podnosioca, jeste pojedinačni akt u smislu citiranih propisa, povodom kojeg je Ustavni sud, u postupku pokrenutim ustavnom žalbom nadležan da štiti ljudska prava i slobode zajemčene Ustavom.

U konkrenom predmetu odbijen je zahtjev podnosioca ustavne žalbe za vanredno preispitivanje rješenja Upravnog suda Crne Gore U.br. 59/2009, od 5. februara 2009. godine, koje je pravosnažno i kojim je odbačena njegova tužba, jer je isti sud već odlučivao o istoj pravnoj stvari. Dakle, Vrhovni sud se u osporenoj presudi bavio pitanjem da li su ispunjeni razlozi iz člana 42 Zakona o upravnom sporu, na osnovu kojih se može dozvoliti vanredno preispitivanje sudske odluke i zaključio da, u konkretnom slučaju, ti razlozi ne postoje.

Imajući u vidu navedeno, Ustavni sud je ocijenio da presuda koja je predmet ove ustavne žalbe ne predstavlja meritornu odluku o glavnoj stvari, odnosno o utvrđivanju građanskih prava ili obaveza podnosioca ustavne žalbe, pa se, stoga, ne radi o pojedinačnom aktu povodom kojeg bi Sud bio nadležan da, u smislu citiranih propisa, pruži ustavnosudsku zaštitu.


Už-III br. 11/09 USTAVNI SUD CRNE GORE 10. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

463

***

RJEŠENJE O PITANJU TROŠKOVA ODBRANE PO SLUŽBENOJ DUŽNOSTI U KRIVIČNOM POSTUPKU, NIJE POJEDINAČAN AKT, U SMISLU ODREDBE ČLANA 48 ZAKONA O USTAVNOM SUDU, POVODOM KOJEGA JE USTAVNI SUD U POSTUPKU POKRENUTOM USTAVNOM ŽALBOM NADLEŽAN DA ŠTITI LJUDSKA PRAVA I SLOBODE ZAJEMČENE USTAVOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8. oktobra 2009.godine, donio je

R J E Š E NJ E



S.P., koga zastupa Dragan Braunović, advokat iz Podgorice, blagovremeno je podnio ustavnu žalbu protiv rješenja Osnovnog suda u Podgorici, Kv.br. 09/123, od 14. maja 2009. godine, zbog povrede prava na jednakost pred zakonom, iz člana 17 stav 2 i prava na pravično suđenje, iz člana 32 Ustava Crne Gore.

U žalbi se, u suštini, ističe: da je podnosiocu ustavne žalbe osporenim rješenjem određena nagrada kao braniocu po službenoj dužnosti; da Osnovni sud nije pravilno odlučio o postavljenom tužbenom zahtjevu koji se odnosi na visinu nagrade po osnovu troškova zastupanja za odbranu okrivljenog u krivičnom postupku; da je sud pogrešnom primjenom odredaba člana 359 stav 2 i člana 407 stav 3 Zakona o krivičnom postupku i Advokatske tarife Crne Gore odredio iznos nagrade za izvršeni rad za samo dva krivična djela, a ne za sva, tj. ukupno 39 krivičnih djela: da je nezakonitim preinačavanjem prvostepenog rješenja Krivično vijeće Osnovnog suda u Podgorici povrijedilo odredbe člana 17 stav 2 i člana 32 Ustava.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se žalba odbaci

464


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

Navedenim ustavnim i zakonskim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda po njoj, koji u konkretnom predmetu, po ocjeni Suda, nijesu ispunjeni.

Ustavna žalba se, saglasno odredbama člana 48 Zakona o Ustavnom sudu, može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Iz osporenog rješenja Osnovnog suda proizilazi da je tim rješenjem usvojena žalba Osnovnog državnog tužilaštva u Podgorici, Kt.br. 1726/05, od 12. februara 2009. godine i preinačeno rješenje Osnovnog suda u Podgorici, K.br. 07/474, od 17. novembra 2008. godine, na način što je braniocu po službenoj dužnosti optuženog određena nagrada u ukupnom iznosu od 2.165,62 €.

Osporenim rješenjem, dakle, odlučeno je samo o pitanju troškova odbrane po službenoj dužnosti u krivičnom postupku koji je vođen, zbog čega, po ocjeni Ustavnog suda ne postoje Ustavom i zakonom utvrđene pretpostavke za postupanje po ovoj ustavnoj žalbi. Naime, samo ona odluka kojom je nadležni sud meritorno odlučio o glavnoj stvari, odnosno o pravima i obavezama koje su Ustavom propisane, jeste pojedinačni akt, u smislu člana 48 Zakona o Ustavnom sudu, povodom kojeg je Ustavni sud u postupku pokrenutom ustavnom žalbom nadležan da štiti ljudska prava i slobode zajemčene Ustavom.


465

Už-III br. 24/09 USTAVNI SUD CRNE GORE8. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković, s.r.

***

RJEŠENJE KOJIM JE ODLUČENO SAMO O PITANJIMA TROŠKOVA ODBRANE PO SLUŽBENOJ DUŽNOSTI U KRIVIČNOM POSTUPKU, NIJE POJEDINAČNI AKT POVODOM KOJEG JE USTAVNI SUD U POSTUPKU POKRENUTOM USTAVNOM ŽALBOM NADLEŽAN DA ŠTITI LJUDSKA PRAVA I SLOBODE ZAJEMČENE USTAVOM.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 22. oktobara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



Lj.B., advokat, iz Bijelog Polja, blagovremeno je podnio ustavnu žalbu protiv rješenja Višeg suda u Bijelom Polju, Kv.br. 274/09, od 24. jula 2009. godine, zbog povrede prava iz čl. 8, 9,17, 19 i 37 Ustava Crne Gore.

U žalbi se, u suštini, ističe: da je podnosiocu ustavne žalbe osporenim rješenjem određena nagrada kao braniocu po službenoj dužnosti u predmetu okrivljenog E.G., iz Bijelog Polja; da Viši sud u Bijelom Polju nije pravilno primjenio važeće propise pri određivanju ukupnog iznosa nagrade, jer je ispostavljeni račun za naplatu advokatskog honorara iznosio 800,00 €, a Sud je osporenim rješenjem priznao svega 320,00 € i da je kao branilac po službenoj dužnosti diskriminisan u odnosu na angažovane branioce zbog nepriznavanja paušala.

466

Ustavni sud je ispitujući ustavnu žalbu u prethodnom postupku utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1) i da Ustavni sud odlučuje samo o povredi ljudskog prava i slobode koja je navedena u ustavnoj žalbi (član 55).

Navedenim ustavnim i zakonskim odredbama utvrđeni su procesni uslovi potrebni za podnošenje ustavne žalbe i postupanje Ustavnog suda koji, u konkretnom predmetu, po ocjeni Ustavnog suda, nijesu ispunjeni.

Saglasno odredabma člana 48 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore ustavna žalba se može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Uvidom u osporeno rješenje Višeg suda u Bijelom Polju, Ustavni sud je utvrdio da je tim rješenjem odbijena kao neosnovana žalba branioca okrivljenog, izjavljena protiv rješenja tog Suda Ki. br. 34/09, od 9. 07.2009.godine, kojim je podnosiocu ustavne žalbe na ime izdataka i nagrade za rad branioca po službenoj dužnosti, određen iznos od 320,00 € .

Navedenim Rješenjem, dakle, odlučeno je samo o pitanju troškova odbrane po službenoj dužnosti u krivičnom postupku koji je vođen, zbog čega ne postoje Ustavom i zakonom utvrđene pretpostavke za postupanje po ovoj žalbi. Naime, samo ona odluka kojom je nadležni sud meritorno odlučio o glavnoj stvari, odnosno o pravima i obavezama, je pojedinačni akt, u smislu odredaba člana 48 Zakona o Ustavnom sudu, povodom kojeg je Ustavni sud u postupku pokrenutom ustavnom žalbom nadležan da štiti ljudska prava i slobode zajemčene Ustavom.

467


Už – III broj 50/09 USTAVNI SUD CRNE GORE22. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

ZAHTJEV ZA ZAŠTITU ZAKONITOSTI NE PREDSTAVLJA POJEDINAČAN AKT KOJIM SE ODLUČUJE O PRAVIMA I OBAVEZAMA NEKOG LICA, PROTIV KOGA SE, SAGLASNO ČLANU 48 ZAKONA, MOŽE IZJAVITI ŽALBA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 10. decembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



Goran Rodić, advokat, iz Podgorice, kao punomoćnik R.D., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv akta Vrhovnog državnog tužilaštva Ktz . br. 64/09, od 20. avgusta 2008. godine. Podnosilac žalbe, pored ostalog, navodi, da je podnio Vrhovnom državnom tužilaštvu predlog za podizanje zahtjeva za zaštitu zakonitosti protiv rješenja Višeg suda u Podgorici Kv br. 796/09, od 8. jula 2009. godine, jer je tim rješenjem nezakonito omogućeno stupanje na snagu optužnice; da je osporenim aktom Vrhovnog državnog tužilaštva, kojim se navedena inicijativa bez obrazloženja odbija kao neosnovana, podnosiocu žalbe povrijeđeno pravo na odbranu i pravo na pravni lijek garantovano odredbama čl. 20 i 37 Ustava Crne Gore, kao i odredbe člana 6 Evropske konvencije. Ustavni sud je, nakon razmatranja navedene ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu da se ustavna žalba odbaci.


468

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstva i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva se da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom (član 49 stav 1). Zakonikom o krivičnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 71/03, 7/04 i 46/06), propisano je: da protiv pravosnažnih sudskih odluka i protiv sudskog postupka koji je prethodio tim pravosnažnim odlukama, nadležni državni tužilac može podići zahtjev za zaštitu zakonitosti, ako je povrijeđen zakon (član 427) i da zahtjev za zaštitu zakonitosti podiže državni tužilac određen zakonom (član 429).


Iz ustavnih i zakonskih odredaba proizilazi da svako lice može, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, podnijeti ustavnu žalbu ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom.

Ustavna žalba nije pravno sredstvo u sastavu redovnih ili vanrednih pravnih ljekova, nego poseban pravni institut za ocjenu pojedinačnih akata, radi zaštite ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom. Samo ona odluka kojom je nadležni organ meritorno odlučio o glavnoj stvari, odnosno o pravu ili obavezi podnosioca ustavne žalbe, jeste pojedinačni akt u smislu citiranih odredaba Zakona o Ustavnom sudu, povodom kojeg je Ustavni sud, u postupku pokrenutim ustavnom žalbom nadležan da štiti ljudska prava i slobode zajemčene Ustavom.

Uvidom u podnijetu žalbu i osporeno obavještenje Vrhovnog državnog tužilaštva, Sud je utvrdio da je podnosilac žalbe preko punomoćnika, podnio inicijativu za podizanje zahtjeva za zaštitu zakonitosti protiv rješenja Višeg suda u Podgorici KV.br. 796/09, od 8. jula 2009. godine. Ovim rješenjem prigovor na optužnicu odbačen je kao neblagovremen sa obrazloženjem u kojem se navodi da - kako je branilac okrivljenog R.D., prigovor protiv optužnice predao ovom sudu dana 6. jula 2009.godine, a optužnicu

469

je primio dana 26. juna 2009. godine, to je očigledno da je isti podnijet poslije isteka zakonskog roka od osam dana, pa je isti odbačen kao neblagovremen, na osnovu člana 280 stav 1 ZKP-a. Vrhovno državno tužilaštvo je povodom inicijative za podizanje zahtjeva za zaštitu zakonitosti protiv označenog rješenja, donijelo akt kojim se punomoćnik ustavne žalbe obavještava da je ocijenjeno da u konkretnom slučaju nema osnova za podizanje zahtjeva za zaštitu zakonitosti.

Saglasno odredbama čl. 427 i 429 Zakonika o krivičnom postupku (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 71/03, 7/04 i 46/06), podizanje zahtjeva za zaštitu zakonitosti u isključivoj je nadležnosti državnog tužioca. Iz navedenog proizilazi da okrivljeni u ovom predmetu, ne može da utiče na odluku državnog tužioca da li će podnijeti zahtjev za zaštitu zakonitosti, bez obzira na lično podnijetu inicijativu, niti ima zakonsku mogućnost da samostalno podnese navedeno vanredno pravno sredstvo, ako to nije učinio tužilac, jer zahtjev za zaštitu zakonitosti nije pravno sredstvo čije izjavljivanje stoji na raspolaganju ovom licu.

Ustavni sud je utvrdio da osporeno obavještenje Vrhovnog državnog tužilaštva Ktz. Br. 64/09, od 20. avgusta 2009. godine, kojim je podnosilac ustavne žalbe obavješten da, u konkretnom slučaju, nema osnova za podizanje zahtjeva za zaštitu zakonitosti, ne predstavlja pojedinačni akt kojim se odlučuje o pravima i obavezama nekog lica, protiv kojeg se, saglasno članu 48 Zakona, može podnijeti ustavna žalba.



đ) Nedozvoljena (ustavna žalba podnijeta protiv akta i radnjiprije stupanja na snagu Ustava)

470

***

USTAVNA ŽALBA PODNIJETA PROTIV AKTA USTAVOTVORNE SKUPŠTINE, U VRIJEME VAŽENJA USTAVA REPUBLIKE CRNE GORE IZ 1992. GODINE, KOJOM JE TRAŽENA ZAŠTITA PRAVA GARANTOVANIH TIM USTAVOM NE MOŽE BITI PREDMET ZAŠTITE U POSTUPKU PRED USTAVNIM SUDOM KROZ INSTITUT USTAVNE ŽALBE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 28. maja 2009. godine, većinom glasova, donio je

R J E Š E NJ E



V.P., iz Podgorice, koju zastupa Nikola Bulatović, advokat, iz Podgorice, podnijela je ustavnu žalbu protiv akta Ustavotvorne Skupštine Republike Crne Gore, SU-SK br. 01-694/7, od 21. decembra 2006. godine, navodeći da joj je tim aktom povrijeđeno i uskraćeno pravo na rad garantovano odredbom člana 52 Ustava Republike Crne Gore, jer dužnosti sudije Osnovnog suda u Podgorici, nije razriješena na način propisan Zakonom o sudovima, odnosno da je Sudski savjet predlog za njeno razrješenje Skupštini Republike Crne Gore dostavio nakon isteka prekluzivnog roka od 90 dana od dana prijema inicijative, zbog čega je trebalo obustaviti navedeni predlog o razrješenju.



Postupak po ustavnoj žalbi uređen je Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08).

Prema odredbama člana 48 Zakona, predmet ustavne žalbe su pojedinačni akti državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica

471

koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. Ustavne žalbe, u smislu odredbe člana 93 Zakona, podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju se blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava.

Iz navedenih odredaba Ustava i Zakona proizilazi da se ustavna žalba može izjaviti protiv pojedinačnog akta koji je donijet nakon proglašenja Ustava Crne Gore, 22. oktobra 2007. godine.

Ustavni sud je utvrdio da je ustavna žalba podnijeta 1. februara 2007. godine, u vrijeme važenja Ustava Republike Crne Gore iz 1992. godine i da je tražena zaštita prava garantovana tim Ustavom.

S obzirom da je osporeni akt Ustavotvorne Skupštine donijet 21. decembra 2006. godine, Ustavni sud je utvrdio da ustavnu žalbu treba odbaciti, saglasno odredbi člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, jer ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Ustavom i Zakonom za vođenje postupka i odlučivanje.



Na osnovu člana 70 Poslovnika Ustavnog suda Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.33/09), u predmetu U. br.9/07, na sjednici od 28. maja 2009. godine, dajem

IZDVOJENO MIŠLJENJE

Ustavni sud je, većinom glasova, donio rješnje o odbacivanju ustavne žalbe, podnijete protiv Odluke Ustavnotvorne Skupštine Crne Gore Su-Sk br.01-694/8, od 21. decembra 2006. godine, kojom je razriješena funkcije sudije Osnovnog suda u Podgorici, V.P., iz Podgorice.

472

Razlozi za donošenje ovog Rješenja nalaze se u njegovom obrazloženju. Prema tim razlozima, ustavna žalba, podnijeta dana 1. februara 2007. godine (prije stupanja na snagu ustava Crne Gore), odbacuje se na osnovu člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

Pošto sam glasao protiv usvojenog Rješenja, iznosim razloge koji su me rukovodili da izdvojim mišljenje.

Smatram da za pravilno postupanje Ustavnog suda u konkretnoj pravnoj situaciji – radi se o ustavnoj žalbi podnijetoj prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore i protiv pojedinačnog akta donijetog prije stupanja na snagu ustava, potrebno je poći od ustavnih i zakonskih pretpostavki da Sud odlučuje po ustavnoj žalbi.

Ustavne predpostavke da Sud postupa po ustavnoj žalbi su da se radi o povredi ljudskih prava i sloboda zajemčenih ustavom i da su isrcpljena sva djelotvorna pravna sredstva (redovna i vanredna).

Zakonske predpostavke su predviđene članom 28 Zakona o Ustavnom sudu, one se utvrđuju u predhodnom postupku, kada Sud ispituje podnesak kojim se pokreće ili inicira postupak (član 24 Zakona) i odnose se na sve podneske (predlog, inicijativu, ustavnu žalbu, žalbu i dr.). Ove zakonske pretpostavke se mogu smatrati opštim-zajedničkim procesnim pretpostavkama, jer se odnose na sve zahtjeve-podneske kojima se inicira ili pokreće postupak, pa i na ustavnu žalbu.

Kada je riječ o ustavnoj žalbi, Zakon u dijelu postupka – 3. Postupak po ustavnoj žalbi (član 48-59) predviđa i posebne procesne pretpostavke za postupanje Suda po ustavnoj žalbi (rok od 60 dana, korišćenje svih djelotvornih pravnih sredstava i dr.). Posebne procesne pretpostavke za postupanje Suda po ustavnoj žalbi su predviđene i u prelaznoj odredbi Zakona (član 93), a odnose se na blagovremenost i dozvoljenost ustavne žalbe u prelaznom periodu.

Od navedenih ustavnih i zakonskih pretpostavki, za postupanje Suda po ustavnoj žalbi u konkretnoj pravnoj situaciji, od bitnog značaja ja pravna analiza i primjena odredbe člana 28 tačka 6 Zakona, čijom primjenom Sud odbacuje podnesak »kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje«. Kao što je već rečeno radi se o opštoj zakonskoj pretpostavci, koja se utvrđuje, pored »prvih« (tačka 1-5 člana 28 Zakona) pri ispitivanju svakog podneska u predhodnom postupku. Dakle, njena primjena dolazi u obzir samo u predhodnom postupku, kada Sud ispituje da li ima procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, pa ako utvrdi da »ne postoje«, dolazi do odbacivanja podneska.

473

U konkretnoj pravnoj situaciji (ustavna žalba podnijeta februara 2007. godine), u postupku ispitivanja u predhodnom postupku, »postojale« su sve procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje, pa i »druge«, jer se ustavna žalba mogla podnijeti protiv akta Skupštine Republike Crne Gore, zbog čega se ustavna žalba nije mogla ni odbaciti.

Prelaznom odredbom – članom 93 Zakona o Ustavnom sudu, koji je stupio na snagu početkom novembra mjeseca 2008. godine, uređeno je, pored ostalog, da su ustavne žalbe »... a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji odonijetih nakon stupanja na snagu Ustava«. Time je prelaznom, kao što je već rečeno, pored ovih predviđenih Zakonom u postupku po ustavnoj žalbi (član 48-59), predviđena još jedna procesna pretpostavka za postupanje Ustavnog suda po ustavnoj žalbi, a to je da se radi o pojedinačnom aktu donijetom nakon stupanja na snagu Ustava, protiv kojih je ona dozvoljena, odnosno da pojedinačni akti, donijeti prije stupanja na snagu Ustava, ne mogu biti predmet razmatranja Ustavnog suda po ustavnoj žalbi.

Istovremeno, u konkretnoj pravnoj situaciji prethodno navedena znači da »druge« procesne pretpostavke, koje su »postojale« pri ispitivanju ustavne tužbe u predhodnom postupku, prelaznom odredbom Zakona su »prestale« da postoje.

Samim tim, pošto su »prestale procesne pretpostavke za vođenje postupka« po ustavnoj žalbi, u konkretnoj pravnoj situaciji dolazi do primjene posebnih odredbi za postupak po ustavnoj žalbi, preciznije, dolazi u obzir primjena odredbe člana 54 tačka 3 Zakona, kojom je uređeno da će Sud obustaviti postupak ako »prestanu druge procesne pretpostavke za vođenje postupka«.

Potrebno je navesti, radi boljeg razumijevanja prednjih razloga, da odredba člana 28 tačka 6 za odbačaj i odredba člana 54 tačka 3 Zakona, za obustavu, identično podrazumijevaju »druge« procesne pretpostavke za vođenje postupka, međutim, za primjenu navedene odredbe o odbačuju je potrebno da »ne postoje« druge pretpostavke u momentu ispitivanja ustavne žalbe, dok za primjenu odredbe o obustavi je potrebno da su druge procesne pretpostavke »prestale« da postoje, što znači da su one predhodno, dakle, u postupku ispitivanja ustavne žalbe postojale.

Iz navedenih razloga smatram da u konkretnim predmetima, u kojima je idetična pravna situacija tj. radi se o ustavnoj žalbi podnijetoj prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore i odnosi se na pojedinačni akt donijet prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, dolazi do primjene odredbe člana 54 tačka 3 Zakona, kojom se postupak obustavlja, jer su prestale procense pretpostavke za vođenje postupka.

SUDIJA

474

USTAVNOG SUDA CRNE GORE Zoran Smolović

***

USTAVNA ŽALBA PODNIJETA PROTIV AKTA USTAVOTVORNE SKUPŠTINE, U VRIJEME VAŽENJA USTAVA REPUBLIKE CRNE GORE IZ 1992. GODINE, KOJOM JE TRAŽENA ZAŠTITA PRAVA GARANTOVANIH TIM USTAVOM, NE MOŽE BITI PREDMET ZAŠTITE U POSTUPKU PRED USTAVNIM SUDOM KROZ INSTITUT USTAVNE ŽALBE.


R J E Š E NJ E



D.R., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv akta Ustavotvorne Skupštine Republike Crne Gore, SU-SK br. 01-695/8, od 21. decembra 2006. godine, navodeći da mu je tim aktom povrijeđeno i uskraćeno pravo na rad garantovano odredbom člana 52 Ustava Republike Crne Gore, jer je razriješen dužnosti sudije Osnovnog suda u Podgorici, na način suprotan Zakonu o sudovima. U žalbi se ističe da je Sudski savjet predlog za njegovo razrješenje dostavio Skupštini Republike Crne Gore nakon isteka prekluzivnog roka od 90 dana od dana prijema inicijative, odnosno nakon proteka roka od 91 dana, od dana prijema inicijative i da je predlog za razrješenje podnosioca žalbe, stavljen na dnevni red bez predloga i mišljenja nadležnih odbora, tj. da nije pripremljen u skladu sa Ustavom, zakonom i Poslovnikom Skupštine.


475



Prema odredbama člana 48 Zakona, predmet ustavne žalbe su pojedinačni akti državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. Ustavne žalbe, u smislu odredbe člana 93 Zakona, podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju se blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava.


Ustavni sud je utvrdio da je ustavna žalba podnijeta 14. februara 2007. godine, u vrijeme važenja Ustava Republike Crne Gore iz 1992. godine i da je tražena zaštita prava garantovana tim Ustavom.

S obzirom da je osporeni akt Ustavotvorne Skupštine donijet 21. decembra 2006. godine, Ustavni sud je utvrdio da ustavnu žalbu treba odbaciti, saglasno odredbi člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, jer ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Ustavom i Zakonom za vođenje postupka i odlučivanje.



Na osnovu člana 70 Poslovnika Ustavnog suda Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.33/09), u predmetu U br.15/07, na sjednici od 28.maja 2009. godine, dajem


476

Ustavni sud je, većinom glasova, donio rješnje o odbacivanju ustavne žalbe, podnijete protiv Odluke Ustavnotvorne Skupštine Crne Gore Su-Sk br.01-685/8, od 21. decembra 2006. godine, kojom je razriješen funkcije sudija Osnovnog suda u Podgorici, D.R., iz Podgorice.

Razlozi za donošenje ovog Rješenja nalaze se u njegovom obrazloženju. Prema tim razlozima, ustavna žalba, podnijeta dana 12. februara 2007. godine (prije stupanja na snagu ustava Crne Gore), odbacuje se na osnovu člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08), jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.






Od navedenih ustavnih i zakonskih pretpostavki, za postupanje Suda po ustavnoj žalbi u konkretnoj pravnoj situaciji, od bitnog značaja ja pravna analiza i primjena odredbe člana 28 tačka 6 Zakona, čijom primjenom Sud odbacuje podnesak »kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje«. Kao što je već rečeno radi se o opštoj zakonskoj pretpostavci, koja se utvrđuje, pored »prvih« (tačka 1-

477

5 člana 28 Zakona) pri ispitivanju svakog podneska u predhodnom postupku. Dakle, njena primjena dolazi u obzir samo u predhodnom postupku, kada Sud ispituje da li ima procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, pa ako utvrdi da »ne postoje«, dolazi do odbacivanja podneska.






Iz navedenih razloga smatram da u konkretnim predmetima, u kojima je idetična pravna situacija tj. radi se o ustavnoj žalbi podnijetoj prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore i odnosi se na pojedinačni akt donijet prije stupanja na snagu Ustava Crne

478

Gore, dolazi do primjene odredbe člana 54 tačka 3 Zakona, kojom se postupak obustavlja, jer su prestale procense pretpostavke za vođenje postupka.

SUDIJA USTAVNOG SUDA CRNE GORE,

Zoran Smolović

***

USTAVNA ŽALBA PODNESENA PROTIV AKTA USTAVOTVORNE SKUPŠTINE, U VRIJEME VAŽENJA USTAVA REPUBLIKE CRNE GORE IZ 1992. GODINE, KOJOM JE TRAŽENA ZAŠTITA PRAVA GARANTOVANIH TIM USTAVOM, NE MOŽE BITI PREDMET ZAŠTITE PRED USTAVNIM SUDOM KROZ INSTITUT USTAVNE ŽALBE.


R J E Š E NJ E



V.R., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv akta Ustavotvorne Skupštine Republike Crne Gore, SU-SK br. 01-65/2, od 18. aprila 2007. godine, kojom je konstatovano da podnosiocu ustavne žalbe prestaje funkcija sudije Ustavnog suda Republike Crne Gore, zbog sticanja uslova za starosnu penziju.

Podnosilac žalbe ističe da su mu osporenim aktom povrijeđena ustavna prava proklamovana odredbama čl. 15, 17 i 53 Ustava Republike Crne Gore, zbog toga što razlozi za prestanak mandata sudije nijesu pravilno utvrđeni i da mu je zbog pogrešnog tumačenja i primjene propisa donosioca akta prestala funkcija sudije.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi da se žalba odbaci.


479


Prema odredbama člana 48 Zakona, predmet ustavne žalbe su pojedinačni akti državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. Ustavne žalbe, u smislu odredbe člana 93 Zakona, podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju se blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava.


Ustavni sud je utvrdio da je ustavna žalba podnijeta 14. maja 2007. godine, u vrijeme važenja Ustava Republike Crne Gore iz 1992. godine i tražena je zaštita prava garantovana tim Ustavom.

S obzirom da je osporeni akt Ustavotvorne Skupštine protiv kojeg je izjavljena ustavna žalba, donijet 17. aprila 2007. godine, Ustavni sud je utvrdio da ustavnu žalbu treba odbaciti, saglasno odredbi člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, jer ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Ustavom i Zakonom za vođenje postupka i odlučivanje.



Na osnovu člana 70 Poslovnika Ustavnog suda Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 33/09), u predmetu U br.15/07, na sjednici od 28.maja 2009. godine, dajem


480

Ustavni sud je, većinom glasova, donio rješnje o odbacivanju ustavne žalbe, podnijete protiv Odluke Ustavnotvorne Skupštine Crne Gore br. 01-65/2, od 18. parila 2007. godine, kojim je prestala funkcija sudije Ustavnog suda V.R., iz Podgorice, zbog ispunjavanja uslova za starosnu penziju.

Razlozi za donošenje ovog Rješenja nalaze se u njegovom obrazloženju. Prema tim razlozima, ustavna žalba, podnijeta dana 14. maja 2007. godine (prije stupanja na snagu ustava Crne Gore), odbacuje se na osnovu člana 28 stav 1 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08), jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.






Od navedenih ustavnih i zakonskih pretpostavki, za postupanje Suda po ustavnoj žalbi u konkretnoj pravnoj situaciji, od bitnog značaja ja pravna analiza i primjena odredbe člana 28 tačka 6 Zakona, čijom primjenom Sud odbacuje podnesak »kad ne postoje druge pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje«. Kao što je već rečeno radi se o opštoj zakonskoj pretpostavci, koja se utvrđuje, pored »prvih« (tačka 1-5 člana 28 Zakona) pri ispitivanju svakog podneska u predhodnom postupku. Dakle,

481

njena primjena dolazi u obzir samo u predhodnom postupku, kada Sud ispituje da li ima procesnih pretpostavki za vođenje postupka i odlučivanje, pa ako utvrdi da »ne postoje«, dolazi do odbacivanja podneska.






Iz navedenih razloga smatram da u konkretnim predmetima, u kojima je idetična pravna situacija tj. radi se o ustavnoj žalbi podnijetoj prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore i odnosi se na pojedinačni akt donijet prije stupanja na snagu Ustava Crne

482

Gore, dolazi do primjene odredbe člana 54 tačka 3 Zakona, kojom se postupak obustavlja, jer su prestale procense pretpostavke za vođenje postupka.

SUDIJA USTAVNOG SUDA CRNE GORE,

Zoran Smolović

***

NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE UKOLIKO JE USTAVNA ŽALBA PODNIJETA PROTIV AKATA I RADNJI PREDUZETIH PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA, ZBOG POVREDE PRAVA I SLOBODA KOJA SU TIM USTAVOM ZAJEMČENA.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Fetija Međedović, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



V.Ć., iz Podgorice, podnijela je 9. marta 2007. godine ustavnu žalbu, zbog povrede prava i sloboda propisanih odredbama čl. 4, 14, 15, 16, 33, 34 stav 2 i 38 Ustava Republike Crne Gore. U žalbi se, pored ostalog, navodi da su navedena prava povrijeđena radnjama Komunalne policije Glavnog grada, koje su sadržane u Zapisniku br. 0038801, u postupku inspekcijskog nadzora u toku prikupljanja potpisa za građansku inicijativu od strane MANS-a; da im za prikupljanje potpisa nije trebala dozvola bilo kog državnog organa, a što se tražilo, i da su ovakvim postupanjem prekršena prava i slobode potpisnika inicijative, kao i onih koji su to namjeravali da urade, zbog čega se predlaže da Sud naredi obustavu vršenja preduzetih radnji opštinskih organa i da ukloni posljedice koje su iz tih radnji proizašle.

483

U odgovoru Komunalne policije Glavnog grada Podgorica se, pored ostalog, navodi da je Komunalna policija, u okviru svojih ovlašćenja, primijenila odredbe važećih propisa iz komunalnih djelatnosti i komunalnog reda na javnim površinama; da je sačinila Zapisnik u kojem je konstatovano da je Nevladina organizacija MANS postavila stolove i panoe na Trgu Republike bez odobrenja nadležnog organa i time zauzela javne površine; da je istim zapisnikom naloženo njihovo otklanjanje u određenom roku i da su nakon isteka tog roka ti predmeti privremeno oduzeti; da je pokrenut prekršajni postupak i da je komunalni inspektor u postupku vršenja inspekcijskog nadzora postupao u skladu sa zakonom i drugim propisima.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Predmetna ustavna žalba je podnijeta 9. marta 2007. godine, dakle, u vrijeme važenja ranijeg Ustava Republike Crne Gore, zbog povrede prava i sloboda utvrđenih tim ustavom.

Ustavna žalba bila je definisana na način da Ustavni sud odlučuje o ustavnim žalbama zbog povrede pojedinačnim aktom ili radnjom, sloboda i prava čovjeka i građanina utvrđenih Ustavom i kada nije predviđena druga sudska zaštita.

Ustav Crne Gore ova institut propisuje na način da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, dakle, kroz uslovljenost njenog korišćenja iscrpljivanjem svih djelotvornih pravnih sredstava, koja u konkretnom slučaju nije ispunjena.

484

Iz Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, pored ostalog, proizilazi da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava. Ustavna žalba je podnijeta protiv akata i radnji preduzetih prije stupanja na snagu Ustava, zbog povrede prava i sloboda koja su tim Ustavom zajemčena. Stoga je Ustavni sud utvrdio da su se stekli uslovi za odbacivanje te ustavne žalbe, jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.



***

USTAVNA ŽALBA IZJAVLJENA PROTIV RJEŠENJA VIŠEG SUDA U PODGORICI, KOJE JE DONIJETO PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA CRNE GORE, NE MOŽE BITI PREDMET ZAŠTITE PRED USTAVNIM SUDOM, KROZ INSTITUT USTAVNE ŽALBE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



Lj.P., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv rješenja Višeg suda u Podgorici, Gž. br. 1948/07, od 25. septembra 2007. godine, kojim je preinačeno rješenje Osnovnog suda u Podgorici I.br. 1570/07, od 9. jula 2007. godine, o djelimičnom usvajanju njegovog predloga za obezbjeđenje i određivanje privremene mjere zabrane

485

izvođenje radova na trasi 110KV dalekovoda preko njegovog dvorišta i kuće. U žalbi ističe da mu je povrijeđeno pravo na pravično suđenje jer je Viši sud u Podgorici, odlučujući po žalbi protivnika obezbjeđenja, utvrdio drugačije činjenično stanje od prvostepenog suda; da mu žalba nije dostavljena na odgovor i da je bio lišen svake komunikacije sa Višim sudom, koji se nije izjasnio ni o jednom njegovom podnesku; da nije održana javna rasprava i predlaže da Ustavni sud donese odluku kojom će poništiti osporeno rješenje, zabraniti dalje radnje i otkloniti posljedice koje su proizašle iz ovog rješenja.




Iz citiranih odredaba Ustava i Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, da se ustavna žalba podnijeta do dana stupanja na snagu Zakona smatra blagovremenom, a dozvoljena je samo protiv pojedinačnih akata donijetih nakon stupanja na snagu Ustava Crne Gore, 22. oktobra 2007. godine. Zakon o Ustavnom sudu stupio je na snagu 4. novembra 2008. godine, a predmetna ustavna žalba je predata Sudu dana 28. decembra 2007. godine, znači, prije stupanja na snagu Zakona, pa se, u smislu odredaba člana 93 Zakona, ima smatrati blagovremenom, ali ne i dopuštenom.

Naime, ustavna žalba je izjavljena protiv rješenja Višeg suda u Podgorici, Gž.br. 1948/07, od 25. septembra 2007. godine, koje je donijeto prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, zbog čega je Ustavni sud utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore za vođenje postupka i odlučivanje i da su ispunjeni uslovi da se ustavna žalba odbaci.

486


U. br. 119/07 USTAVNI SUD CRNE GORE16. april 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE SUDA PO USTAVNOJ ŽALBI PODNIJETOJ PROTIV AKATA I RADNJI DONIJETIH NAKON STUPANJA NA SNAGU USTAVA, ZBOG POVREDE SLOBODA I PRAVA KOJE SU TIM USTAVOM ZAJEMČENE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović, Miodrag Latković i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



P.R., iz Pljevalja, podnio je 6. avgusta 2007. godine, ustavnu žalbu protiv Odluke o usklađivanju penzija i novčanih naknada, od 1. januara 2007. godine (»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 8/07) i pogrešne primjene zakona od strane Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja, zbog čega su mu povrijeđena prava i slobode garantovane Ustavom Republike Crne Gore.

U odgovoru Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja se, pored ostalog, navodi da je imenovanom, kao nezaposlenom invalidu III kategorije uspostavljeno pravo na privremenu naknadu po tom osnovu, priznatu rješenjem br. 02-292 od 20. februara 1998. godine i da je na naznačeno rješenje, u vršenju revizije, data saglasnost od strane Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja.

487




Predmetna ustavna žalba je podnijeta 6. avgusta 2007. godine, dakle, u vrijeme važenja Ustava Republike Crne Gore, zbog povrede prava i sloboda utvrđenih tim ustavom.

Ustavom Republike Crne Gore ustavna žalba je bila definisana na način da Ustavni sud odlučuje o ustavnim žalbama zbog povrede, pojedinačnim aktom ili radnjom, sloboda i prava čovjeka i građanina utvrđenih Ustavom, kad takva zaštita nije u nadležnosti Saveznog Ustavnog suda i kada nije predviđena druga sudska zaštita.

Ustav Crne Gore ovaj institut propisuje na način da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, dakle, kroz uslovljenost njenog korišćenja iscrpljivanjem svih djelotvornih pravnih sredstava.

Iz Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, pored ostalog, proizilazi da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava. Kako je ustavna žalba podnijeta protiv akata i radnji preduzetih prije stupanja na snagu Ustava, zbog povrede prava i sloboda koja su tim Ustavom zajemčena, Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi za odbacivanje te ustavne žalbe, jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

Na osnovu iznijetih razloga, riješeno je kao u dispozitivu. U. br. 85/07 USTAVNI SUD CRNE GORE

488

12. februar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNA ŽALBA MOŽE BITI IZJAVLJENA SAMO PROTIV POJEDINAČNIH AKATA DONIJETIH NAKON PROGLAŠENJA USTAVA CRNE GORE (ODREDBA ČLANA 48 ZAKONA O USTAVNOM SUDU).

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 26. februara 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



V.B., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Republike Crne Gore U.br. 993/94, od 22. marta 1995. godine, donijete u upravnom sporu protiv rješenja Ministarstva rada i socijalnog staranja, kojim mu se određuje novi iznos starosne penzije, navodeći da se istim krši ustavni princip iz člana 58 stav 2 Ustava Crne Gore, kojim je utvrđeno da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, jer nije bilo osnova da se pravosnažno i konačno rješenje prvostepenog organa mijenja.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore za njeno odbacivanje.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši

489

javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Ustavna žalba kao pravno sredstvo protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava ustanovljena je Ustavom Crne Gore, koji je stupio na snagu 22. oktobra 2007. godine.

Iz odredbe člana 48 Zakona o Ustavnom sudu proizilazi da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom. Iz Zakona, takođe, proizilazi da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava.

Prema tome, po ocjeni Suda, iz navedenih odredaba Ustava i Zakona proizilazi da se ustavna žalba može izjaviti samo protiv pojedinačnih akata donijetih nakon proglašenja Ustava Crne Gore.

Predmetna ustavna žalba podnijeta je 29. decembra 2008. godine, protiv presude Vrhovnog suda U.br. 993/94, od 22. marta 1995. godine. Imajući u vidu da je presuda donijeta prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se ustavna žalba odbaci, jer ne postoje zakonske pretpostavke za vođenje postupka.



490

***

USTAVNA ŽALBA NIJE DOZVOLJENA AKO JE PODNESENA PROTIV RJEŠENJA PRIVREDNOG SUDA I RJEŠENJA APELACIONOG SUDA, DONIJETIH NAKON PROGLAŠENJA USTAVA CRNE GORE, OD 22. OKTOBRA 2007. GODINE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Fetija Međedović, Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 25. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



M.J., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv rješenja Privrednog suda u Podgorici P.br. 282/00, od 18. aprila 2006.godine, rješenja Apelacionog suda Republike Crne Gore Pž.br. 535/06, od 30. novembra 2006.godine i odgovora Vrhovnog suda Crne Gore, od 12. oktobra 2007. godine, jer smatra da mu je povrijeđeno pravo na pravično suđenje.



Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

491

Ustavom Crne Gore ustanovljena je ustavna žalba kao pravno sredstvo protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

Iz odredbe člana 48 Zakona o Ustavnom sudu proizilazi da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvorjih pravnih sredstava podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom. Iz Zakona, takođe, proizilazi da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava.

Iz navedenih odredaba Ustava i zakona, po ocjeni Suda, proizilazi da se ustavna žalba može izjaviti samo protiv pojedinačnih akata donijetih nakon proglašenja Ustava Crne Gore, od 22. oktobra 2007. godine.

Prema tome, ova žalba nije dozvoljena, jer je podnijeta protiv rješenja Privrednog suda u Podgorici i rješenja Apelacionog suda Republike Crne Gore, koja su donijeta prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore.

Naime, u prethodnom postupku provjere ispunjenosti procesnih pretpostavki za vođenje postupka po ustavnoj žalbi, Sud je utvrdio da je ustavna žalba podnijeta dana 26. novembra 2008. godine i da je izjavljena protiv rješenja Privrednog suda u Podgorici P.br. 282/00, od 18. aprila 2006.godine i rješenja Apelacionog suda Republike Crne Gore Pž.br. 535/06, od 30. novembra 2006.godine. Imajući u vidu da su rješenja donijeta prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, to su se po ocjeni Suda stekli uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se ustavna žalba odbaci, jer ne postoje utvrđene pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.



492

***

IMAJUĆI U VIDU ČINJENICU DA JE USTAVNA ŽALBA IZJAVLJENA PROTIV PRESUDE VRHOVNOG SUDA REPUBLIKE CRNE GORE, KOJA JE PODNIJETA PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA CRNE GORE, TO NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE, UTVRĐENE ZAKONOM ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE SUDA PO ISTOJ.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 25. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



R.J., iz Bijelog Polja, je 18. januara 2008. godine, podnio ustavnu žalbu protiv presude Vrhovnog suda Republike Crne Gore Rev. br. 396/2007, od 25. septembra 2007. godine.

U ustavnoj žalbi se navodi da je osporenom presudom odbijena kao neosnovana revizija tužioca protiv presude Višeg suda u Bijelom Polju Gž.br. 1620/05, od 15. juna 2007. godine, kojom je potvrđena presuda Osnovnog suda u Bijelom Polju P.br. 870/03, od 10. novembra 2005.godine, kojom je utvrđeno da je ugovor o kupovini stana ništav i da kao takav ne proizvodi pravno dejstvo, pa je naloženo da nesavjesni kupac stan oslobodi od lica i stvari i preda vlasniku. Smatra da mu je osporenom presudom povrijeđeno pravo svojine zajemčeno Ustavom.


493


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore («Službeni list Crne Gore« br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačinih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Iz citiranih odredaba Ustava i Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, a da se ustavna žalba podnijeta do dana stupanja na snagu Zakona smatra blagovremenom, a dozvoljena je samo protiv pojedinačinih akata donijetih nakon stupanja na snagu Ustava Crne Gore, 22. oktobra 2007. godine. Zakon o Ustavnom sudu Crne Gore stupio je na snagu 4. novembra 2008.godine, a predmetna ustavna žalba podnijeta je ovom Sudu, poštom preporučeno, dana 18. januara 2008. godine, znači prije stupanja na snagu pomenutog Zakona, pa se, u smislu odredaba člana 93 Zakona, ima smatrati blagovremenom.

Međutim, imajući u vidu činjenicu da je ustavna žalba izjavljena protiv presude Vrhovnog suda Republike Crne Gore Rev. br. 396/2007, od 25. septembra 2007. godine, koja je dakle, donijeta prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, Ustavni sud je utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Zakonom za vođenje postupka i da su ispunjeni uslovi da se žalba odbaci.



494

***

IMAJUĆI U VIDU DA JE USTAVNA ŽALBA IZJAVLJENA PROTIV RJEŠENJA VRHOVNOG SUDA, KOJE JE DONIJETO PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA CRNE GORE, TO NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE UTVRĐENE ZAKONOM ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE SUDA PO ISTOJ.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Đole Sekulović, Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 25. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



V.J., iz Mostara - Federacija Bosna i Hercegovina, je preko svog punomoćnika Vukote Rajkovića, advokata iz Podgorice, 24. januara 2008. godine, podnio ustavnu žalbu protiv rješenja Vrhovnog suda Republike Crne Gore Rev. br. 174/2007, od 10. oktobra 2007. godine.

U ustavnoj žalbi se navodi: da je osporenim rješenjem odbačena kao nedozvoljena revizija tužioca protiv presude Višeg suda u Podgorici Gž.br. 464/05, od 31. decembra 2006. godine, kojom je potvrđena presuda Osnovnog suda u Podgorici P.br. 819/04, od 18. maja 2004. godine; da je prvostepenom presudom odbijen tužbeni zahtjev tužioca za raskid kupoprodajnog ugovora, zbog neispunjenja, čime je povrijeđeno pravo na pravično i javno suđenje, iz člana 32 i pravo svojine zajemčeno odredbom člana 58 Ustava, kao i osnovna načela parničnog postupka i pravo stranke da raskine ugovor zbog neispunjenja, propisano članom 125 Zakona o obligacionim odnosima.



495

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore («Službeni list Crne Gore« br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva, da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačinih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Iz citiranih odredaba Ustava i Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, a da se ustavna žalba podnijeta do dana stupanja na snagu Zakona smatra blagovremenom, a dozvoljena je samo protiv pojedinačinih akata donijetih nakon stupanja na snagu Ustava Crne Gore, 22. oktobra 2007. godine. Zakon o Ustavnom sudu stupio je na snagu 4. novembra 2008.godine, a predmetna ustavna žalba je predata Sudu, dana 24. januara 2008. godine, znači prije stupanja na snagu Zakona, pa se, u smislu odredaba člana 93 Zakona, ima smatrati blagovremenom.

Međutim, imajući u vidu činjenicu da je ustavna žalba izjavljena protiv rješenja Vrhovnog suda Republike Crne Gore Rev.br. 174/2007, od 10. oktobra 2007. godine, koje je, dakle donijeto prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, Ustavni sud je utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Zakonom za vođenje postupka i da su ispunjeni uslovi da se žalba odbaci.



***

USTAVNA ŽALBA IZJAVLJENA PROTIV PRESUDE OSNOVNOG SUDA, KOJA JE DONIJETA PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA CRNE GORE, NE MOŽE BITI PREDMET ZAŠTITE KROZ INSTITUT USTAVNE ŽALBE PRED USTAVNIM SUDOM, JER NE POSTOJE UTVRĐENI PROCESNI USLOVI ZA ODLUČIVANJE.

496

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Miodrag Latković, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Fetija Međedović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) na sjednici od 12. marta 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



Ž., I. i I.T., iz Pljevalja, podnijeli su ustavnu žalbu protiv presude Osnovnog suda u Pljevljima, P.br. 45/04, od 8. jula 2004. godine, navodeći da im je povrijeđeno Ustavom zajamčeno pravo svojine iz člana 58 Ustava Crne Gore, zbog toga što je njihovom pretku poslije II Svjetskog rata oduzeto zemljište u korist države, radi eksploatacije uglja, bez sprovođenja postupka i plaćanja bilo kakve naknade.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, ocijenio da su se stekli uslovi za njeno odbacivanje.



Ustavom Crne Gore ustanovljena je ustavna žalba kao pravno sredstvo protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava.

497

Iz odredbe člana 48 Zakona o Ustavnom sudu proizilazi da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvorjih pravnih sredstava podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom. Iz Zakona, takođe, proizilazi da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenom, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava.

Iz navedenih odredaba Ustava i zakona, po ocjeni Suda, proizilazi da se ustavna žalba može izjaviti samo protiv pojedinačnih akata donijetih nakon proglašenja Ustava Crne Gore, od 22. oktobra 2007. godine.

Prema tome, ova žalba nije dozvoljena, jer je podnijeta protiv presude Osnovnog suda u Pljevljima, koja je donijeta prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore.

Naime, u prethodnom postupku provjere ispunjenosti procesnih pretpostavki za vođenje postupka po ustavnoj žalbi, Sud je utvrdio da je ustavna žalba podnijeta dana 11. februara 2008. godine i da je izjavljena protiv presude Osnovnog suda, P.br. 45/04, od 8. jula 2004. godine. Imajući u vidu da je presuda donijeta prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, to su se po ocjeni Suda stekli uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se ustavna žalba odbaci, jer ne postoje utvrđene pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.


U.br. 26/08 USTAVNI SUD CRNE GORE12. mart 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNI SUD POSTUPAJUĆI PO USTAVNOJ ŽALBI NIJE NADLEŽAN DA RAZMATRA DA LI SU AKTIMA ILI RADNJAMA KOJE SU SE DESILE PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA, ODNOSNO RATIFIKACIJE EVROPSKE KONVENCIJE ZA ZAŠTITU LJUDSKIH PRAVA I SLOBODA POVRIJEĐENA LJUDSKA PRAVA I SLOBODE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Desanka Lopičić, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 10.decembra 2009. godine, većinom glasova, donio je

498

R J E Š E NJ E



Ustavnom žalbom Ž.L., koga zastupa Ortačko advokatsko društvo »Iustitia«, iz Podgorice, osporavaju se radnje nečinjenja - nedostavljanja spisa K.br. 142/99 Višeg suda, u Podgorici Saveznom državnom tužiocu, u Beogradu radi odlučivanja o podizanju zahtjeva za zaštitu zakonitosti. Osporava se takođe i pojedinačni pravni akt predsjednika Vrhovnog suda Republike Crne Gore, Su VI br. 19/2001, od 2. marta 2001. godine, kojim je utvrđena obaveza za sudove da nedostavljaju spise predmeta saveznim organima.

U žalbi se, pored ostalog, navodi: da je presudom Višeg suda u Podgorici, K. br. 142/99, od 28. oktobra 1999. godine, podnosilac žalbe osuđen na zatvorsku kaznu u trajanju od četiri godine, ali je presudom Vrhovnog suda, Kž. br. 16/2001, od 22. marta 2001. godine, ta presuda preinačena sa četiri na trinaest godina zatvora; da je protiv drugostepene presude podnio zahtjev za zaštitu zakonitosti Saveznom državnom tužiocu koji je, radi odlučivanja o zahtjevu, tražio dostavu spisa od Višeg suda u Podgorici, koji po tom zahtjevu nije postupio; da je Vrhovni sud donio akt Su VI br. 19/2001, od 2. marta 2001. godine, kojim je obavezao sudove u Crnoj Gori da obustave dostavljanje predmeta saveznim organima, pa i Saveznom državnom tužiocu sa pozivom na Rezoluciju o zaštiti prava i interesa Republike Crne Gore i njenih građana; da je u toku postupka prestao sa radom Savezni državni tužilac, 2003. godine, pa je inicijativa za podizanje zahtjeva za zaštitu zakonitosti ostala neriješena; da je ustavna žalba podnijeta i Saveznom sudu Savezne Republike Jugoslavije, kao i Sudu Državne zajednice Srbija i Crna Gora, koja je ostala neriješena zbog prestanka Državne zajednice i da su navedenim radnjama podnosiocu žalbe povrijeđena Ustavom garantovana prava: na jednakost (član 17), na jednaku zaštitu prava i sloboda (član 19), pravo na pravni lijek (član 20), kao i prava garantovana odredbama čl. 7 i 10 Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima, odredbama čl. 2 (1), 3, 14 (5) i 26 Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima, a posebno odredbama čl. 13 i 14 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i člana 2 Protokola 7 uz Konvenciju. Podnosilac predlaže da Ustavni sud utvrdi povredu navedenih ustavnih i međunarodnim konvencijama zajemčenih prava i obaveže Vrhovnog državnog tužioca da, bez odlaganja, prihvati inicijativu podnosioca ustavne žalbe za podizanje zahtjeva za zaštitu zakonitosti, izjavljenu 7. maja 2001. godine kao zakonitu, blagovremenu i urednu.

Ustavni sud je, razmatrajući ustavnu žalbu i dostavljene spise, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore da se žalba odbaci.

499

U konkretnoj pravnoj stvari Ustavni sud je utvrdio: da je punomoćnik podnosioca žalbe, 7. maja 2001. godine, podnio Saveznom državnom tužiocu Savezne Republike Jugoslavije zahtjev za zaštitu zakonitosti; da je Savezni državni tužilac zatjevom posl.br.Ktz. 164/01, od 7. maja 2001. godine, tražio krivične spise u predmetu K.br. 142/99 od Višeg suda u Podgorici radi odlučivanja o zahtjevu za zaštitu zakonitosti i isti nijesu dostavljeni, a u toku postupka, na osnovu Zakona o sprovođenju Ustavne povelje Državne zajednice Srbija i Crna Gora ovaj organ je prestao sa radom, pa je i inicijativa za podizanje zahtjeva za zaštitu zakonitosti ostala neriješena.

Ustavna žalba, kao pravno sredstvo ustanovljena je Ustavom Crne Gore, koji je stupio na snagu 22. oktobra 2007. godine. Saglasno odredbama člana 149 Ustava, ustavna žalba se može izjaviti zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) koji je stupio na snagu 6.novembra 2008.godine uređen je postupak po ustavnoj žalbi i odredbom člana 93, propisano da su ustavne žalbe dozvoljene protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava i da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta (odredba člana 50 stav 1 Zakona).

Crna Gora je ratifikovala Evropsku konvenciju o ljudskim pravima i osnovnim slobodama 2003. godine, u okviru Državne zajednice Srbija i Crna Gora, koja je stupila na snagu 3. marta 2004. godine.

Iz navedenog, po ocjeni Ustavnog suda, proizilazi da Ustavni sud, postupajući po ustavnoj žalbi nije nadležan da razmatra da li su aktima ili radnjama koje su se desile prije stupanja na snagu Ustava, odnosno ratifikacije Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, povrijeđena ljudska prava i slobode. Sporne radnje, nedostavljanje spisa za odlučivanje o vanrednom pravnom lijeku, zahtjevu za zaštitu zakonitosti, izvršene su u periodu od 2001. do 2003. godine, dakle prije stupanja na snagu Ustava i Evropske konvencije. Iz navedenog proizilazi da je ustavna žalba ratione temporis inkompatibilna sa Ustavom Crne Gore i Konvencijom, zbog čega je Ustavni sud utvrdio da nema procesnih pretpostavki za vodjenje postupka i odlučivanje.


U. br. 35/08 USTAVNI SUD CRNE GORE10. decembar 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

500

***

NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE SUDA PO USTAVNOJ ŽALBI PODNIJETOJ PROTIV POJEDINAČNIH AKATA DONIJETIH PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA CRNE GORE (ODREDBA ČLANA 28 TAČKA 6 ZAKONA O USTAVNOM SUDU)

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Desanka Lopičić i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 28. maja 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE ustavna žalba izjavljena protiv presude Upravnog suda Crne Gore, U.br. 496/07, od 2. oktobra 2007. godine i rješenja Uprave za nekretnine – Podgorica, br. 04-50/2-96, od 12. oktobra 2006. godine.


AD »Eko Meduza«, iz Bijelog Polja, blagovremeno je podnijelo ustavnu žalbu protiv presude Upravnog suda Republike Crne Gore, U.br. 496/07, od 2. oktobra 2007. godine i rješenja Uprave za nekretnine – Podgorica, br. 04-50/2-96, od 12. oktobra 2006. godine, donijetih u postupku povodom zahtjeva ranijih vlasnika za vraćanje poljoprivrednog zemljišta iz društvene svojine označenog katastarskim parcelama u ovim aktima, a koji su kao obveznika vraćanja zemljišta označili AD »Eko Meduza«. Po mišljenju podnosioca žalbe označenim aktima krši se ustavni princip iz člana 58 Ustava Crne Gore, kojim se jamči pravo svojine.


Ustavom Crne Gore propisano je: da Ustavni sud odlučuje: o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava (član 149 stav 1 tačka 3).

Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br.64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon

501

iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava, u smislu stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48), da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeni Ustavom i da ustavnu žalbu u ime lica iz stava 1 ovog člana, na osnovu njegovog ovlašćenja, može izjaviti drugo lice (član 49 st. 1 i 2) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Ustavna žalba kao pravno sredstvo protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava ustanovljena je Ustavom, koji je stupio na snagu 22. oktobra 2007. godine.

Iz odredbe člana 48 Zakona o Ustavnom sudu proizilazi da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku iskoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom. Iz Zakona, takođe, proizilazi da ustavnu žalbu može izjaviti svako lice koje smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo i sloboda zajemčeno Ustavom . Po ocjeni Suda, pod pojmom »svako lice« podrazumijeva se svako fizičko i pravno lice. Ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju se blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava.

Iz navedenih odredaba Ustava i Zakona, po ocjeni Suda, proizilazi da se ustavna žalba može izjaviti samo protiv pojedinačnih akata donijetih nakon proglašenja Ustava Crne Gore.

Predmetna ustavna žalba podnijeta je protiv presude Upravnog suda Crne Gore, U.br. 496/07, od 2. oktobra 2007. godine i rješenja Uprave za nekretnine – Podgorica, br. 04-50/2-96, od 12. oktobra 2006. godine. Imajući u vidu da je presuda, kao i osporeneno rješenje, donijeto prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, to su se po ocjeni Suda stekli uslovi, iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, da se ustavna žalba odbaci, jer ne postoje zakonske pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.

502



***

USTAVNA ŽALBA IZJAVLJENA PROTIV POJEDINAČNIH AKAT ADONIJETIH PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA CRNE GORE NE MOŽE BITI PREDMET ZAŠTITE U POSTUPKU PRED USTAVNIM SUDOM KROZ INSTITUT USTAVNE ŽALBE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Desanka Lopičić, Đole Sekulović, Zoran Smolović, Fetija Međedović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 18. juna 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E

ODBACUJE SE ustavna žalba izjavljena protiv Rješenja Osnovnog suda u Kolašinu, O.br. 69/02, od 22. septembra 2003. godine, Rješenja Višeg suda u Bijelom Polju, Gž. br. 38/06, od 19. januara 2006. godine i Rješenja Vrhovnog suda Republike Crne Gore, Rev. br. 82/2006, od 14. marta 2006. godine.


M.M.Š., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu protiv rješenja, navedenih u dispozitivu. U žalbi ističe da je njegov otac bio vlasnik šume, površine oko 3 hektara, u mjestu Tavani, koja je oduzeta, kao državna, prilikom razgraničenja šuma 1961. i 1962. godine; da je po usvajanju Zakona o restituciji podnio zahtjev za povraćaj šume i da je tom prilikom u katastru ustanovljeno da je 1993. godine, prilikom izlaganja katastra, šuma

503

upisana na drugo lice; da je poslije smrti tog lica sproveden ostavinski postupak u kojem je imovina, uključujući i šumu, koja je bila vlasništvo njegovog oca, podijeljena među naslednicima tog lica; da je protiv Rješenja, donijetog u ostavinskom postupku, izjavio žalbu Višem sudu u Bijelom Polju, koji je odbacio kao nedozvoljenu, iz razloga što žalilac nije zakonski naslednik i da je Vrhovni sud u revizionoj presudi, njegovu žalbu odbacio kao nedozvoljenu, navodeći da revizioni sud nije ovlašćen da se upušta u osnovanost činjeničnog stanja, utvrđenog u prvostepenom postupku. Takođe navodi da se obraćao Osnovnom i Vrhovnom državnom tužiocu radi podnošenja tužbe i povraćaja statusa sporne šume, kao državne, ali da je dobio odgovore da nema osnova za ulaganje tužbe kod ostavinskog suda od njihove strane, iako je, po mišljenju podnosioca žalbe, jasno da je u postupku upisa sporne šume, učinjeno više krivičnih djela; da se u konkretnom slučaju radi o apsolutnoj ništavosti osnova sticanja svojine, da ta ništavost ne zastarijeva; da su sudovi morali o tome da vode računa po službenoj dužnosti, jer im je to u postupku ukazano i da zbog toga traži da Ustavni sud poništi sve odluke od Osnovnog suda u Kolašinu do Vrhovnog suda.

Ustavni sud je, nakon razmatranja ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se žalba odbaci.



Iz citiranih odredaba Ustava i Zakona proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajamčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava, a da se ustavna žalba podnijeta do dana stupanja na snagu Zakona smatra blagovremenom, a dozvoljena je samo protiv pojedinačnih akata donijetih nakon stupanja na snagu Ustava Crne Gore, 22. oktobra 2007. godine.

Zakon o Ustavnom sudu stupio je na snagu 4. novembra 2008. godine, a predmetna ustavna žalba je predata Sudu dana 27. avgusta 2008. godine, znači, prije

504

stupanja na snagu Zakona, pa se, u smislu odredaba člana 93 Zakona, ima smatrati blagovremenom.

Međutim, polazeći od činjenice da je ustavna žalba izjavljena protiv Rješenja Osnovnog suda u Kolašinu, O. br. 69/02, od 18. decembra 2003. godine, Rješenja Višeg suda u Bijelom Polju, Gž. br. 38/06, od 19. januara 2006. godine i Rješenja Vrhovnog suda Republike Crne Gore, Rev. br. 82/2006, od 14. marta 2006. godine, koja su donijeta prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, Ustavni sud je utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Zakonom za vođenje postupka i da su ispunjeni uslovi da se žalba odbaci.


U. br. 112/08 USTAVNI SUD CRNE GORE18. jun 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

USTAVNA ŽALBA PODNIJETA PROTIV AKTA DONIJETOG PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA CRNE GORE, NE MOŽE BITI PREDMET ZAŠTITE PRED USTAVNIM SUDOM KROZ INSTITUT USTAVNE ŽELBE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Miodrag Latković, Fetija Međedović, Desanka Lopičić, Zoran Smolović i Đole Sekulović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore i člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 16. aprila 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



M.V., iz Podgorice, podnio je ustavnu žalbu i dopunu ustavne žalbe, protiv presude Višeg suda u Podgorici Kž.br. 660/01, od 13. marta 2002. godine, kojim je po žalbi oštećenog kao tužioca M.V. i okrivljene V.P., a po službenoj dužnosti preinačena presuda Osnovnog suda u Podgorici K.br. 96/7737, od 14. januara 1998. godine, tako što se optužba odbija, zbog povrede prava na dostojanstvo ličnosti zajemčenog članom

505

28 Ustava Crne Gore i ističe da je u periodu od 1993 – 1995. godine, sedamnaest puta privođen, hapšen, proganjan, maltretiran i izlagan različitim neprijatnostima, što je uslovilo raskol porodičnog doma, da kao profesionalno vojno lice nije smio biti hapšen, nit privođen bez odobrenja vojnih organa, da mu nije bilo dozvoljeno da vidi svoju djecu, da se obraćao Ministarstvu unutrašnjih poslova zahtjevom za dostavljanje informacija po presudi Upravnog suda Crne Gore, Direktoru policije da mu dostavi odgovor na prestavku po preporuci Savjeta za građansku kontrolu rada policije, Upravnom sudu Crne Gore, Vrhovnom sudu Crne Gore, Vrhovnom državnom tužiocu, Zaštitniku ljudskih prava i sloboda i Upravi policije i drugim organima državne uprave radi zaštite svojih prava.

Ustavni sud je, nakon razmatranja navoda ustavne žalbe, utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je: da se ustavna žalba može podnijeti protiv pojedinačnog akta državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja, zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da iscrpljivanje svih djelotvornih pravnih sredstava iz stava 1 ovog člana, podrazumijeva da je podnosilac ustavne žalbe u postupku i skoristio sva pravna sredstva na koja je imao pravo u skladu sa zakonom (član 48); da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom (član 50 stav 1) i da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava. Saglasno tome, citiranim odredbama člana 48 i člana 49 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, utvrđeno je da svako lice može nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava podnijeti ustavnu žalbu, ako smatra da mu je pojedinačnim aktom državnog organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave ili pravnog lica koje vrši javna ovlašćenja povrijeđeno ljudsko pravo sloboda zajemčene Ustavom i da se ustavna žalba podnosi u roku od 60 dana od dana dostavljanja pojedinačnog akta protiv kojeg se može podnijeti ustavna žalba u skladu sa ovim zakonom.

506

Iz navedenih odredaba Ustava i Zakona proizilazi da se ustavna žalba može izjaviti samo protiv pojedinačnih akata organa ili organizacija koja vrše javna ovlašćenja donijetih nakon proglašenja Ustava Crne Gore, od 22. oktobra 2007. godine.

U konkretnom predmetu utvrdili smo da je ustavna žalba podnijeta 30 decembra 2008. godine, dopunjena podneskom od 27 januara 2009. godine i da je izjavljena protiv presude Višeg suda u Podgorici Kž.br. 660/01, od 13. marta 2002. godine, kojim je po žalbi oštećenog kao tužioca M.V., a po službenoj dužnosti preinačena presuda Osnovnog suda u Podgorici, K.br. 96/7737, od 14. januara 1998. godine, tako što se optužba odbija. Kako je ustavna žalba podnijeta protiv pojedinačnog akta donijetog prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, Ustavni sud je utvrdio da su se stekli uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu, da se ustavna žalba odbaci, jer ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Zakonom za vođenje postupka i odlučivanje.



***

NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE PO PODNIJETOJ USTAVNOJ ŽALBI IZJEVLJENOJ PROTIV AKATA DONIJETIH PRIJE STUPANJA NA SNAGU USTAVA CRNE GORE.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag Latković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović i Zoran Smolović, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 22. oktobra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E


507


M.R., iz Nikšića, uz saglasnost svog supruga B., data na podnesku, podnijela je ustavnu žalbu protiv presude Osnovnog suda u Nikšiću, K-169/02, od 15. septembra 2006. godine i presude Višeg suda u Podgorici, Kž. br. 373/07, od 17. maja 2007. godine, označenih u izreci, zbog povredе ljudskih prava i sloboda njenog supruga, zajemčenih odredbama člana 6 Evropske konvencije i Ustava, jer mu je, kao građaninu Crne Gore, suđeno za krivično djelo za koje je mjesno nadležan sud u Bosni i Hercegovini, koji ga je oslobodio optužbe za to djelo. Uz žalbu je priložila osporene presude i medicinsku dokumentaciju supruga.

Ustavni sud je ispitujući podnijetu ustavnu žalbu u prethodnom postupku, utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje.



Iz citiranih odredaba Ustava i Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, izjavljenoj zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da je ustavna žalba dozvoljena samo protiv pojedinačnih akata donijetih nakon stupanja na snagu Ustava Crne Gore.

U konkretnom slučaju, ustavna žalba podnijeta je 10. septembra 2009. godine, protiv presuda Osnovnog suda u Nikšiću, broj K-169/02, od 15. septembra 2006. godine i Višeg suda u Podgorici, Kž. br. 373/07, od 17. maja 2007. godine, koje su donesene prije stupanja na snagu Ustava Crne Gore, 22. oktobra 2007. godine.

Kako je ustavna žalba izjavljena protiv pojedinačnih akata donijetih prije stupanja na snagu Ustava to je Ustavni sud, saglasno odredbi člana 28 stav 6 Zakona o

508

Ustavnom sudu Crne Gore, utvrdio da ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje po podnijetoj ustavnoj žalbi.


Už - III br. 27/09 USTAVNI SUD CRNE GORE22. oktobar 2009. godine PREDSJEDNIK, P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

***

IMAJUĆI U VIDU DA JE USTAVNA ŽALBA PODNIJETA PROTIV PRESUDA KOJE SU DONIJETE PRIJE PROGLAŠENJA USTAVA CRNE GORE, TO NE POSTOJE PROCESNE PRETPOSTAVKE ZA VOĐENJE POSTUPKA I ODLUČIVANJE, SAGLASNO ODREDBI ČLANA 28 TAČKA 6 ZAKONA O USTAVNOM SUDU.

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije – Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Đole Sekulović, Zoran Smolović i Miodrag Latković, na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 3 Ustava Crne Gore, člana 28 tačka 6 i člana 33 tačka 5 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 12. novembra 2009. godine, donio je

R J E Š E NJ E



Š.R., koga zastupa Radivoje Šuković, advokat, iz Bijelog Polja, podnio je ustavnu žalbu protiv presude Višeg suda u Bijelom Polju Gž.br. 425/05, od 2. februara 2006. godine, kojiom je preinačena presuda Osnovnog suda u Bijelom Polju P.br. 771/04, od 23. marta 2005. godine i presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev.br. 130/06, od 18. aprila 2006. godine, kojom je odbijena revizija tužioca, kao neosnovana, navodeći da mu je osporenim presudama povrijeđeno pravo na pravično i javno suđenje u razumnom roku, iz člana 32 Ustava Crne Gore.

509

Ustavni sud je, nakon razmatranja navedene ustavne žalbe, utvrdio da su ispunjeni uslovi iz člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, da se ustavna žalba odbaci.


Zakonom o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08) propisano je da se ustavne žalbe podnijete do dana stupanja na snagu ovog zakona smatraju blagovremenim, a dozvoljene su protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava (član 93).

Iz citiranih odredaba Ustava i Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore proizilazi da Ustavni sud odlučuje o ustavnoj žalbi, izjavljenoj zbog povrede ljudskih prava i sloboda zajemčenih Ustavom, nakon iscrpljivanja svih djelotvornih pravnih sredstava i da je ustavna žalba dozvoljena samo protiv pojedinačnih akata i radnji donijetih nakon stupanja na snagu Ustava Crne Gore.

U konkretnom slučaju, ustavna žalba podnijeta je 23. oktobra 2009. godine, protiv presude Višeg suda u Bijelom Polju Gž.br. 425/05, od 2. februara 2006. godine i presude Vrhovnog suda Crne Gore Rev.br. 130/06, od 18. aprila 2006. godine.

Imajući u vidu da je ustavna žalba podnijeta protiv presuda koje su donijete prije proglašenja Ustava Crne Gore, tj. prije 22. oktobra 2007. godine, Sud je utvrdio da, saglasno odredbi člana 28 tačka 6 Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore, ne postoje procesne pretpostavke utvrđene Ustavom i Zakonom, za vođenje postupka i odlučivanje po ovoj ustavnoj žalbi.


Už-III br. 78/09 USTAVNI SUD CRNE GORE12. novembar 2009. godine PREDSJEDNIK,P o d g o r i c a dr Milan Marković,s.r.

510

III

PREDMETNI REGISTAR

512

Broj predmeta Strana

AKTI VLADE

- Odluka o rješavanju stambenih potreba državnih službenika i namještenika (propisivanje nadležnosti Upravnog suda podzakonskim aktom) U.br. 164/08............................- Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Uprave za nekretnine U.br. 4/09...............................

AKTI DRUGIH DRŽAVNIH ORGANA

- Javno-važeći ograzovni programi (praktična nastava kao oblik vaspitno obrazovnog rada) U.br. 110/08............................- Odluka o vanrednom usklađivanju penzija i novčanih naknada od 1. decembra 2008. godine U.br. 180/08............................

ADVOKATURA

- Pravilnik o visini nagrade za rad advokata za odbrane po službenoj dužnosti U.br. 143/08.............................

GRAĐEVINSKO ZEMLJIŠTE

- visina naknade za uređenje i korišćenje U.br. 160/08............................- naknada za korišćenje građevinskog zemljišta U.br. 67/07..............................

ŽIVOTNA SREDINA

- naknade (ovlašćenje skupštine opštine da uvodi naknade za zagađivanje životne sredine) U.br. 154/08, 38/09

i 50/09.............................ZAKONI

- Zakon o zaradama i drugim primanjima državnih i javnih funkcionera U.br. 86/08, 43/09,

103/09 i 108/09...................- Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju U.br. 119/09............................- Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju U.br. 71/08..............................- Zakon o porezu na promet nepokretnosti U.br. 119/08............................- Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju U.br. 147/08 i 148/08..............

514

- Zakon o insolventnosti privrednih društava U.br. 155/08............................- Zakon o Ustavnom sudu Crne Gore U.br. 171/08............................- Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju U.br. 32/09 i 42/09..................- Zakon o državnim službenicima i namještenicima U.br. 46/09..............................- Zakon o štrajku U.br.67/09...............................- Zakon o životnoj sredini U.br. 48/09..............................- Zakon o radu U.br. 90/09..............................- Zakon o isplati deviznih sredstava građana, Položenih preko preduzeća Jugoskandik DD Beograd U.br. 95/08..............................- Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju U-I br. 6/09..............................- Zakon o državnim službenicima i namještenicima U-I br. 10/09............................- Odluka o skraćenju mandata Skupštine Crne Gore U.br. 19/09 i 21/09..................

IZBORNE ŽALBE

- imenovanje predstavnika u stalni sastav biračkih odbora U.br. 66/09..............................- prigovor na rad biračkih odbora podnesen nakon roka propisanog zakonom U.br. 83/09..............................- nepravilnost u izbornom postupku koja nije bitno uticala na izborni rezultat U.br. 84/09..............................

U.br. 80/09.............................. - prigovor na zapisnik o radu biračkog odbora U.br. 86/09..............................

U.br. 85/09..............................- propusti u radu biračkog odbora U.br. 87/09..............................- neblagovremena izborna žalba U.br. 82/09..............................

KOMUNALNA DJELATNOST

- Odluka o snabdijevanju grada Podgorice i naselja Tuzi pitkom vodom (ovlašćenje javnog preduzeća da svojim aktom bliže određuje uslove i način pružanja usluga javnog Vodosnabdijevanja) U.br. 32/08..............................- Odluka o učešću vlasnika i zakupaca poslovnog prostora u nabavci posuđa za smeće – kontejnera ( uvođenje materijalnih obaveza za vlasnike i zakupce poslovnih prostora za nabavku posuđa za smeće) U.br. 176/08............................- Pravilnik o korišćenju javnih parkirališta i uklanjanju nepropisno parkiranih vozila na teritoriji Opštine Herceg Novi (akt nije dio pravnog sistema) U.br. 118/09............................

LOKALNA SAMOUPRAVA

- Pravilnik o unutrašnoj organizaciji i sistematizaciji Komunalne policije

515

(nadležnost za vršenje poslova Komunalne policije) U.br. 74/08…………………….- Naredba koju je donio Sekretar Sekretarijata za opštu upravu Opštine Plav (uređivanje postupka prinudne naplate lokalnih poreza i drugih dažbina) U.br. 138/08…………………...- Odluka o organizovanju javnog lokalnog radio-difuznog servisa U-II br. 11/09………………….- Odluka o utvrđivanju javnog interesa za eksproprijaciju nepokretnosti U-II br. 14/09………………….

POKRETANJE POSTUPKA

- Kolektivni ugovor JU Centar za ekotoksikološka Ispitivanja Crne Gore U.br. 114/08 i 115/08.............- Odluka o Komunalnoj policiji U.br. 4/08...............................- Odluka o izmjenama i dopunama Odluke o gradskom i prigradskom saobraćaju i auto-taksi prevozu U.br. 99/09.............................- Pravila o registraciji i korišćenju domena nacionalnog internet domena Crne Gore »ME« U.br. 106/07...........................- Odluka o kriterijumima za izbor članova Komisije za koncesije i BOT aranžmane U.br.103/08............................

POREZI

- Odluka o porezu na firmu ili naziv (povratno dejstvo propisa) U.br. 33/09…………………….- visina poreza za fizička lica koja obavljaju advokatsku djelatnost U.br. 161/08…………………..

PROCESNE PRETPOSTAVKE

a) akti prestali da važe prije pokretanja postupka pred Ustavnim sudom

U.br. 112/07..........................U.br. 75/08............................U.br. 102/08..........................U.br. 18/08 i 92/08................U.br. 139/08..........................U-II br. 6/09...........................

b) nije istekao rok za usklađivanje propisa

516

sa UstavomU.br. 181/08...........................U-I br. 11/09...........................

v) nenadležnost Suda

- izvan domena ustavnosudske kontrole (Ustavni zakon o izmjeni Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava) U.br. 20/09.............................- ustavnost rada pojedinih organa – radnih tijela udruženja U.br. 174/08...........................- ustavna legitimacija za pokretanje postupka normativne kontrole propisa U.br. 5/09...............................

g) akti temporalnog karaktera

- Odluka o donošenju Programa privremenog korišćenja neizgrađenog gradskog građevinskog zemljišta U.br. 16/08.............................- Plan upotrebe sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede U.br. 72/08.............................

d) nije opšti pravni akt

- Odluka o izboru ministra za informaciono društvo U.br. 23/09.............................- Odluka o izboru potpredsjednika Vlade Crne Gore U.br. 24/09.............................- Odluka o osnivanju društva sa ograničenom odgovornošću »Adriatic Holding« Budva U-II br. 5/09............................- Odluka o ulogu Opštine Budva u osnivanje privrednog društva U-II br. 3/09............................- Odluka o raspisivanju izbora za predsjednika Opštine Žabljak U-II br. 2/09............................- Odluka o pristupanju Opštine Budva osnivanju preduzeća U-II br. 10/09..........................- Odluka o davanju saglasnosti na Odluku Odbora direktora »Deponija« DOO Podgorica o cijenama usluga deponovanja komunalnog otpada na deponiji »Livade« u Podgorici U-II br. 16/09..........................- Konkurs za davanje šuma na korišćenje u sjevernom šumskom području U-II br. 23/09..........................

đ) nepostojeća pravna norma

- Kućni red U.br. 122/08...........................

e) primjena propisa

517

U.br. 125/09...........................

ž) norma ranije ocjenjivana

- Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju U.br. 77/08.............................- Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o insolventnosti privrednih društava U.br. 114/09...........................- Odluka o obrazovanju komisije za povraćaj oduzetih imovinskih prava U.br. 159/08 i 169/08.............- Odluka o obrazovanju komisije za povraćaj oduzetih imovinskih prava U-II br. 25/09..........................- Odluka o donošenju DUP-a U-II br. 19/09..........................- Odluka o donošenju DUP-a Budva U-II br. 18/09..........................

z) neuredan podnesak

U.br. 27/09.............................U.br. 124/08...........................U.br. 145/08...........................U.br. 4/09...............................

i) podnosilac odustao od inicijativeU.br. 95/09.............................

PLANIRANJE I IZGRADNJA OBJEKATA

- Odluka o uslovima i legalizaciji nezakonito izgrađenih objekata (osporena Odluka u vrijeme važenja nije bila u saglasnosti sa Ustavom i zakonom) U.br. 30/08..............................- Detaljni urbanistički plan »Nova Varoš« Podgorica U.br. 87/08 i 89/08..................- Detaljni urbanistički plan »Budva-Centar« U.br. 163/08 i 168/08..............

RADNI ODNOSI

- Pravilnik o normiranju i vrednovanju poslova naplate potraživanja (utvrđivanje normativa rada i način vrednovanja poslova na naplati potraživanja, kao osnov za mjesečni obračun zarade) U.br. 110/07...........................- Sistematizacija radnih mjesta (akt prestao da važi) U.br. 52/08.............................- Anex kolektivnog ugovora JP »Pogrebne usluge« (uslovi za obavljanje poslova u pogledu stručnosti i složenosti) U.br. 109/07...........................- Kolektivni ugovor DOO »Prerada«

518

(korekcija Kolektivnog ugovora »Prerade« preuzimanjem odredbi iz Kolektivnog ugovora KAP-a) U.br. 81/08.............................- Pravilnik o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u automoto »Bussines« DOO Podgorica (objavljivanje akta privrednog društva na način kako to odrede subjekti društva) U.br. 106/08...........................- Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji radnih mjesta Rudnika boksita AD Nikšić (utvrđivanje relativnih vrijednosti radnih mjesta) U.br. 137/08...........................

STAMBENA OBLAST

- Pravilnik o rješavanju stambenih potreba zaposlenih u »Željezari« AD Nikšić (kriterijumi za rješavanje stambenih potreba zaposlenih) U.br. 36/08.............................- akt usaglašen sa Ustavom i zakonom U.br. 64/08.............................

SUDSTVO

- Sudski poslovnik (o tome kod kojeg se sudija predmet nalazi na rješavanje) U.br. 121/08............................

SUKOB NADLEŽNOSTI - između Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora i Komunalne policije Prijestonice Cetinje U.br. 62/09..............................

USTAVNE ŽALBE

Odluke o odbijanju

- nijesu utvrđene povrede ustavom zajemčenih prava U.br. 114/07...........................U.br. 85/08.............................U.br. 141/08...........................U.br. 29/09.............................U.br. 5/09...............................Už-III br. 30/09.......................U.br. 59/09.............................U.br. 73/09.............................Už-III br. 83/09.......................Už-III br. 84/09.......................U.br. 101/09...........................

Rješenja o odbacivanju

- nedozvoljen i neuredan predlog za povraćaj u

519

pređašnje stanje zbog propuštanja roka za podnošenje ustavne žalbe Už-III br. 66/09.......................

- preuranjena žalba(nije iscrpljen pravni put) U.br. 29/08.............................Už-III br. 10/09.......................Už-III br. 61/09.......................U.br. 72/09.............................Už-III br. 106/09.....................U.br. 77/09.............................U.br. 25/08.............................U.br. 71/09.............................

- neblagovremena U.br. 2/09...............................U.br. 121/09...........................U.br. 116/09...........................Už-III br. 19/09.......................U.br. 120/09...........................U.br. 41/09.............................U.br. 175/08...........................

- neuredna i nedopunjena ustavna žalba U.br. 1/08...............................U.br. 46/08.............................U.br. 28/08.............................U.br. 82/08.............................U.br. 88/08.............................U.br. 98/08..............................U.br. 94/08..............................U.br. 97/08..............................U.br. 152/08............................U.br. 156/08............................U.br. 34/09..............................U.br. 81/09..............................U.br. 52/09..............................U.br. 78/09..............................Už-III br. 26/09 i 93/09............Už-III br. 42/09........................Už-III br. 68/09........................

- nenadležnost Suda za odlučivanje (ne radi se o ustavnoj žalbi, već o žalbi protiv sudskih akata i akata drugih organa) U.br. 117/07............................

U.br. 90/07 i 47/09..................U.br. 100/07............................U.br. 51/08..............................U.br. 58/08..............................U.br. 65/08..............................

520

U.br. 100/08............................U.br. 126/08............................U.br. 178/08............................U.br. 36/09..............................U.br. 37/09..............................U.br. 64/09..............................Už-III br. 11/09........................Už-III br. 24/09........................Už-III br. 50/09........................Už-III br. 81/09........................

- nedozvoljena ustavna žalba (podnijeta protiv akata i radnji prije stupanja na snagu Ustava) U.br. 9/07................................

(izdvojeno mišljenje sudije Smolovića)U.br. 15/07..............................(izdvojeno mišljenje sudije Smolovića)U.br. 62/07..............................(izdvojeno mišljenje sudije Smolovića)U.br. 22/07..............................U.br. 119/07............................U.br. 85/07..............................U.br. 179/08............................U.br. 158/08..............................U.br. 10/08................................U.br. 15/08................................U.br. 26/08................................U.br. 35/08................................U.br. 78/08................................U.br. 112/08..............................U.br. 182/08..............................Už-III br. 27/09..........................Už-III br. 78/09..........................

521

issn 1800.doc · web viewpredlogom upravnog suda crne gore pokrenut je postupak za ocjenu...

Documents