ISSN: 1303-9784

TDBD / 6

12‹Ç‹NDEK‹LER

1619

2244

58

1 May›s 2003’te Bingöl’de büyük y›k›ma yol açan depremin ard›ndanTDB, meslektafllar›m›z›n hasarlar›n› tespit etmek ve yard›mc› olmakamac›yla bölgeye bir araflt›rma ekibi gönderdi. Hasar tespitininard›ndan TDB Afet Fonu arac›l›¤›yla gerekli yard›mlar yap›lacak.

Geçti¤imiz aylarda ABD ve Britanya ile birlikte dünyan›n bafl›nabela olan SARS virüsü bugünlerde biraz h›z›n› yitirse deinsano¤lunun virüs karfl›s›ndaki çaresizli¤i devam ediyor. Prof.Dr.Volkan Korten’e SARS’la ilgili akla gelecek her fleyi sorduk.

Bingöl Depremi ve dayan›flma çal›flmalar›

‘Henüz umutlanmak için bir neden yok’

Diflhekimli¤i uygulamalar›nda infeksiyon kontrolünün temelinisterilizasyon oluflturuyor. Sterilizasyon kontrolü konusunda ‹.Ü.Diflhekimli¤i Fakültesi Mikrobiyoloji Bilim Dal› taraf›ndan yap›lanve yurt çap›nda hizmete sunulan Spor Testi ile ilgili olarak Prof.Dr.Güven Külekçi ile görüfltük.

'Muayenehanelerin temel sorunu: Sterilizasyon'

Diflhekimlerinin s›kça flikayetçi olduklar› meslek hastal›klar›ndanbiri de Karpal Tünel Sendromu. Dokuz Eylül Üniversitesi FizikTedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Araflt›rma Görevlisi SevgiSevi Subafl›, soruna neden olan faktörleri ve korunma egzersiz-lerini dergimize yazd›.

Benlio¤lu Dental A.fi. Yönetim Kurulu Baflkan› Müflfik Benlio¤luüretim ve ihracat miktarlar›yla ilgili dikkat çekici rakamlar sunuyor.Benlio¤lu, halen dünya çap›nda % 13-16 büyüklü¤ünde bir pazarpaylar›n›n oldu¤unu ve bunu % 25 seviyesine ç›karmay› hede-fledikleri belirtiyor.

TDB 10. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi Dentalya 2003 için bütünhaz›rl›klar tamamland›. Organizasyonu TDB ad›na yürüten AntalyaDiflhekimleri Odas› yetkilileri, flu ana kadar gelen kay›tlardan rekordüzeyde bir kat›l›m yaflanaca¤›n›n anlafl›ld›¤›n› belirtiyor.

Tarihin befli¤inde buluflal›m

‘Alan›m›zda dünyan›n say›l› üreticilerinden biriyiz’

Karpal Tünel Sendromu

T D B D H a z i r a n 2 0 0 3 7 5 . S a y › 1 7 . 0 0 0 a d e t b a s › l m › fl t › r . T D B ü y e l e r i n e ü c r e t s i z d i r . 2 a y d a b i r , y › l d a 6 s a y › y a y › m l a n › r .

REKLAM ‹NDEKS‹ (Alfabetik)AHTER ...................................................... 39-40BENL‹O⁄LU.................................................... 33BRAUN........................................................... 05CAN MED‹KAL ............................................. 47COLGATE.........................................Ön kapak içiDENTANET.................................................34-35DENTOSAN ................................................... 29DENTSPLY ..................................................... 36DMS .............................................................. 21EDAD ............................................................. 27EST‹ ............................................................... 09GÜNEY D‹fi.................................................... 53IVOCLAR-VIVADENT ..................................... 18‹PANA ..........................................Arka kapak içiMED‹FARM ................................................... 48METCO...................................................... 15-57ORAL B .......................................................... 04PERFETT‹ ....................................................... 24RF SYSTEM ................................................... 43S‹GNAL ........................................... Arka kapakUN‹MED......................................................... 65VOCO ............................................................. 61YAPI KRED‹ BANKASI.................................... 03

TDBD / 75

Sahibi TDB Yönetim Kurulu Ad›na Genel BaflkanCelal Korkut Y›ld›r›m

Sorumlu Yaz› ‹flleri MüdürüGenel SekreterMurat Ersoy

TDB Yay›n Kurulu SorumlusuTatyos Bebek

TDBD Yay›n KuruluRecep ErdöndüNefle Dursun ‹nceo¤luSertaç Peker

TDBD Bilimsel Dan›flma Kurulu TDB E¤itim Komisyonu’dur

EditörHakan Sürmen

Görsel Yönetmenfieref Kartal

Reklam için baflvuruTel: (212) 327 84 41 (pbx)Fax: (212) 327 84 43

Ofset Haz›rl›k StudioBask›-Cilt Stil Matbaas›

Editöryal üretim ve yap›mNisan ‹letiflimCihannüma Mah. Salihefendi Sok. No:4/9 K:6 Mistafl ‹flhan› Befliktafl/‹stanbul nisaniletisim@superonline.comTel: 0212. 327 84 41 Fax: 0212. 327 84 43

Yönetim Yeri ve Yaz›flma AdresiZiya Gökalp Caddesi No: 37/11Yeniflehir-ANKARATel: (312) 435 93 94Fax: (312) 430 29 59www.tdb.org.tre mail: tdb@tdb.org.tr

ISSN: 1303-9784

7 / TDBD

dalet ve Kalk›nma Partisi’nin hükümet etme sü-resi 7. ay›n› bitirmifl durumda. Ülkenin ekono-mik dengelerinin alt üst oldu¤u bir döneminde

iktidar olmak ateflten gömle¤i giymekle eflde¤er. Ayr›caABD’nin Irak’› iflgaliyle yeni hükümetin politikalar›n› uy-gulamada zorluklar yaflad›¤› bir gerçek. Bu nedenle hü-kümetin icraat›n›n baflar› ya da baflar›s›zl›¤›n›n de¤er-lendirilmesinin erken oldu¤u söylenebilir.

Türk Diflhekimleri Birli¤i, bugüne kadar siyasi partilereve hükümetlere yönelik duruflunu her zaman önyarg›-dan uzak somut öneri ve kendi alan›nda ortak ifl yap-ma anlay›fl› üzerinde temellendirmifltir. Bu anlay›fl›n ö-zünde ortak akl› kullanma, kat›l›mc›l›k ve karfl›l›kl› gü-ven bulunmaktad›r.

Bu aç›lardan hükümetin icraat› de¤erlendirildi¤indegeçmifl iktidarlar›n çal›flma anlay›fllar› ile ne yaz›k kiciddi bir farkl›l›k gözükmemektedir.

Bunun nedeni hükümetin biran önce sorunlar› çözmearzusundan kaynaklanabilir. Ama flu aç›kt›r ki dan›flma,istiflare ve kat›l›mc›l›k olmadan üretilen politikalar›ndo¤rulu¤u her zaman tart›flma konusu olmufl ve uygu-lanabilirli¤i ço¤u zaman mümkün olmam›flt›r.

Milletvekili meslektafllar›m›z›n özel çabalar›na ra¤mendevletin ilgili kurumlar›yla TDB’nin iliflkisi ve iletiflimi is-tenilen düzeyde de¤ildir. Mesle¤imizle ilgili düzenleme-leri ya ifl bittikten sonra ya da son noktada özel sohbet-lerde veya bas›ndan ö¤reniyoruz. Düzenlemelere yöne-lik kurumsal kat›l›mc›l›k, birlikte üretme ve tart›flma sü-

reci ifllemiyor.

Adalet ve Kalk›nma Partisi’nin siyasi istikrar› sa¤lama-s› ve Türkiye’nin önünü açma "beklentilerimizi" bu siya-set yapma anlay›fl› ile gerçeklefltirmesi olanakl› görül-memektedir.

Ülkemizdeki siyaset yapma kültürünün bütün siyasipartilerde birbirine yak›n olmas›, gelece¤imizle ilgili mo-ralsizlik yaratsa da bu anlay›fl›n tüm seçimlerde ve ö-zellikle de bir önceki seçimde oldu¤u gibi halk›n sa¤du-yusu ile mahkum edilece¤ini bilmek gelece¤e umutlabakmam›z› sa¤l›yor.

‹flte bu noktada sivil toplum örgütlerinin siyasetin de-mokratiklefltirilmesi ve merkezi otoritenin yetkilerininbir k›sm›n›n yerel yap›lar ile sivil toplum örgütlerine dev-redilmesi konusundaki çabalar›n›n önemi her geçengün daha da artmaktad›r.

Türkiye’de hem bireyler hem de kurumlar olarak güventemeli üzerinde ço¤ulcu-kat›l›mc› demokrasi anlay›fl›n›ortak akl› kullanarak gerçeklefltirmek zorunday›z. Difl-hekimli¤i camias›n›n bileflenleri bu anlay›fl›n en güzelörne¤ini TDB kongrelerinde yafl›yor ve yaflat›yor. Ekono-mik ve sosyal olumsuzluklara ra¤men Antalya’daki TDB10. Uluslararas› Kongresi’nin kat›l›mc› say›s›, Expoden-tal ve Meslek Sorunlar› Sempozyumu’nun kat›l›mc›lar›bunun en somut örne¤ini oluflturuyor.

Bu anlay›fl›n insanlar›m›za ve kurumlar›m›za örnek ol-mas› dile¤iyle.

merhaba

A

Celal K. Y›ld›r›mTDB Genel Baflkan›

Kurumlar aras› güven ve iletiflim

T›pta Uzmanl›k Tüzü¤ü

T›pta Uzmanl›k Tüzü¤ü esastan görüflülmeyi bekliyor. Dan›fltay ‹dari Dava Daire-leri Genel Kurulunda yürütmeyi durdurma kararlar›n›n kald›r›lmas›yla ortaya ç›kansüreç TDB taraf›ndan izleniyor.

Tüketicinin Korunmas› Hakk›nda Kanun de¤iflikli¤i

4077 say›l› Tüketicinin Korunmas› Hakk›nda Kanun de¤iflikli¤i TBMM’de kabul e-dilmifltir. TDB Reklam Kurulu ve Tüketici Konseyinde temsil ediliyor. Bu ba¤lam-da bakanl›kça haz›rlanan Reklam Kurulu yönetmeli¤i, Tüketici konseyi yönetmeli-¤i, Ticari reklam ve ilanlarda uyulmas› gereken ilkeler ve uygulama esaslar›na dairtebli¤ taslaklar› hakk›nda görüfllerimizi bakanl›¤a ilettik.

Difl Koruma Günleri haz›rl›klar› sürüyor.

Bu y›l dördüncüsü düzenlenen Difl Koruma Günleri 6-25 Ekim tarihlerinde yap›lacak. May›s ay› sonu itiba-riyle gönüllü olarak kampanyaya baflvuran meslektafl-lar›m›z›n say›s› 1900 civar›ndad›r. 6 Haziran’da sonbulacak baflvurular Antalya’da yap›lacak 10. TDB U-luslararas› Diflhekimli¤i Kongresi boyunca TDB veColgate stand›nda yap›lacakt›r. Bu arada kat›l›m for-munu 30 May›s’a kadar ulaflt›ran meslektafllar›m›z ara-s›ndan çekilen kura ile Abdullah Par›ldar, Abide P›narÇatalmete, Nilgün Baflbu¤ Ekinci, ‹nayet Taflç›, MuratÇilbirikçi, Nuri Deveci, Ulviye Dikmen, Seyfettin Bat-maz, Selma Taneli ve Neriman Vural Do¤an kongreyeücretsiz kay›t hakk› kazand›lar.

1219 say›l› yasa tasla¤› haz›rl›klar› son aflamaya geldi.

Ülkemizde 1928 y›l›ndan beri meslek icras›n› belirleyen 1219 say›l› yasan›n yeni-lenmesi için haz›rlan taslak çal›flma deneyimli meslektafllar›m›za gönderildi. Onlar-dan gelecek görüfl ve önerilerle yeniden de¤erlendirilecek taslak, odalar›m›zla tart›-fl›ld›ktan sonra kesinlefltirilecek.

Asgari Ücret Tarifesi’nin bilimsel metotlarla

belirlenmesi

Asgari Ücret Tarifesi’nin bilimsel metotlarla yeniden be-lirlenmesi ve güncellefltirmesi çal›flmas› da sona yaklafl›-yor. Odalar›m›za gönderilen anketler geri dönüyor.Doç.Dr. Çetin Akas’›n yönetti¤i çal›flma içinde de¤erlen-dirilecek anketler, gerçek maliyetlerin ortaya ç›kar›lma-s›nda önemli bir ifllev görecektir.

Dergi da¤›t›m› haberi

Dergimizin meslektafllar›m›za ulaflt›r›lmas› için aç›lan ihale sonuçland›. Teklifleride¤erlendiren Merkez Yönetim Kurulu taraf›ndan Aras Kurye A.fi. ile çal›fl›lmas›nakarar verildi. Aras Kurye ile dergimizin düzenli ve h›zl› da¤›t›laca¤› inanc›nday›z.

TDBD / 8

Yine k›sa bir arayla karfl›n›za ç›kt›k. Bukez bir ayl›k bir arayla haz›rlad›k der-gimizi. Bu da TDBD gibi Türkiye’nindört bir yan›ndaki diflhekimlerinin sesiolmaya çal›flan bir yay›n organ› içinzorlay›c› bir faktör. Buna ra¤men Antal-ya’da yap›lacak 10. TDB Uluslararas›Diflhekimli¤i Kongresi’ne yetifltirdi¤i-miz bu say›m›zda da dolu bir içeriklekarfl›n›za ç›kt›k. Öncelikle kongreyle ilgili geliflmeleriaktard›k. TDB MYK üyesi Tuncer Tafl-k›n’dan da kongre kapsam›nda ger-çeklefltirilecek Meslek Sorunlar› Sem-pozyumu hakk›nda bilgi ald›k.Sterilizasyon kontrolü konusunda ‹.Ü.Diflhekimli¤i Fakültesi Mikrobiyoloji Bi-lim Dal› taraf›ndan yap›lan ve yurt ça-p›nda hizmete sunulan Spor Testi ileilgili olarak Prof.Dr. Güven Külekçi’denbilgi ald›k.Son iki ayda -savafl› bir an için unutur-sak- dünyan›n en önemli gündemi ‘Gi-zemli Zatürre’ ad›yla kamuoyuna malo-lan esrarengiz hastal›k SARS oldu.Marmara Üniversitesi T›p Fakülte-si’nden Prof.Dr. Volkan KortenSARS’la ilgili sorular›m›z› yan›tlad›.Bir baflka röportaj›m›z› mesle¤imizinçok renkli kiflili¤i Kazmir Pamir’le yap-t›k. Pamir, 68’deki fakülte iflgalindennümismatik tutkusuna kadar birçok il-ginç an›s›n› bizimle paylaflt›.Expodental 2003 öncesi fuarda sunu-lacak ürünleri ve yenilikleri dergimiz-den sunmak amac›yla firmalardan bil-gi istedik. Elimize ulaflan ürünlerleilgili bilgilerisizinle paylaflt›k.Geçti¤imiz say› dergimizi ilk kez ArasKurye ile da¤›tt›k. Hâlâ sorun yaflayanmeslektafllar›m›z varsa lütfen odalar›-na baflvursunlar. Özellikle adresindebulunamay›p not b›rak›lan meslektafl-lar›m›z›n en k›sa sürede b›rak›lan tele-fona ulaflmalar› gerekiyor. Aksi taktir-de dergileri iade ifllemine tabi tutulu-yor.Okurlar›m›z›n katk›lar›na daha fazlayer vermek istiyoruz. Ancak gelen uzunyaz›lar nedeniyle bunu her zamanyapam›yoruz. Okurlar›m›zdaniste¤imiz; düflüncelerini iki daktilo say-fas›n› geçmeyecek flekilde ifadeetmeleri. A¤ustos say›m›zda görüflmek üzeregüzel bir yaz geçirmenizi diliyoruz.

Antalya’da buluflal›m

TDBD’den TDB gündemi

Devlet memurlar›n›n özel sa¤l›kkurumlar›nda tedavi görebil-melerine imkan sa¤layan dü-

zenlemenin ilk ad›m› at›ld›. Düzenlemeile ilgili yönetmeli¤e bir ek madde ekle-niyor ve devlet memurlar›n›n özel sa¤l›kkurumlar›na sevk edilebilece¤i belirtili-yor. Devlet Memurlar›n›n Tedavi Yard›m› veCenaze Giderleri Yönetmeli¤i’ne ekle-nen ek maddeye göre:"... tedavi ve yol giderlerinden yararla-nacak olanlar resmi sa¤l›k kurumu vekurulufllar› taraf›ndan, tedavi amac›yla,özel sa¤l›k kurumlar›na sevk edilebilir.Hangi özel sa¤l›k kurumlar›na do¤ru-dan sevk yap›labilece¤i, hangi tür teda-viler için hasta gönderilece¤i hususlar› i-le uygulamaya iliflkin usul ve esaslar, ö-zel sa¤l›k kurumlar›nda aranacak t›bbidonan›m ve teknik özellikler, MaliyeBakanl›¤› ile Sa¤l›k Bakanl›¤›nca müflte-reken tespit edilir. Özel sa¤l›k kurumlar›nda yap›lacak te-davi uygulamalar› ve bunlara iliflkin fi-yatland›rma ifllemleri ile ilgili olarak ö-zel sa¤l›k kurumlar› ile Maliye Bakanl›¤›aras›nda anlaflma yap›labilir. Kurumlarca, özel sa¤l›k kurumlar›nayap›lacak ödemeler, resmi sa¤l›k ku-

rumlar› için tespit edilen birim fiyatlar›geçemez."Yönetmelikteki böylesi ciddi bir de¤i-flikli¤in genel gerekçesi olarak 1982 A-nayasas›n›n sa¤l›k hizmetleri ve sevkle-rinin korunmas›n› düzenleyen 5b. mad-desi gösteriliyor.Anayasa’n›n 5b. maddesinde; Devletinherkesin hayat›n› beden ve ruh sa¤l›¤› i-çinde sürdürmesini sa¤lamak, insan vemadde gücünde tasarruf ve verimi art›-rarak iflbirli¤ini gerçeklefltirmek amac›y-la sa¤l›k kurulufllar›n› tek elden planla-y›p hizmet vermesini düzenleyece¤i vebu görevini kamu ve özel kesimlerdekisa¤l›k kurumlar› ile sosyal kurumlardanyararlanacak ve onlar› denetleyerek ye-rine getirece¤i belirtilmifltir.Bu ba¤lamda haz›rlanan yönetmeli¤eeklenen ek madde gere¤ince; Maliye Ba-kanl›¤› ve Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndanhaz›rlanan ‘Teflhis ve Tedavi Amac›ylaÖzel Sa¤l›k Kurumve Kurulufllar›naHasta Sevkine ‹liflkin Usul ve Esaslar›Hakk›nda Tebli¤’ Resmi Gazete’de ya-y›mlanarak 1 Haziran 2003 tarihi itiba-r›yla yürürlü¤e girdi.Bu tebli¤e göre a) Hastalar, birinci basamak tan› ve te-davi için resmi kurum tabiplikleri, sa¤-l›k oca¤›, sa¤l›k merkezi verem savafldispanseri, ana çocuk sa¤l›¤› ve aileplanlamas› merkezi, SSK sa¤l›k istasyo-nu-dispanseri yan›nda özel poliklinikle-re kurumlar›ndan alacaklar› hasta mua-yene istek belgesi (sevk evrak›) ile bafl-vurabilirler.b) Özel polikliniklere, ayn› hastan›n ay-n› hastal›¤› için 15 gün içerisinde yeni-den yap›lacak takip ve kontrolündendolay› ödeme yap›lmaz ve ikinci kez fa-tura tanzim edilemez.c) Özel polikliniklerde yap›labilecek tet-kik ve tahlillerden;sadece hemogram,tam idrar,açl›k kan flekeri, üre, kreati-nin, bilurubin, ALT, AST, EKG, akci¤ergrafisi ve gaitada amip-giardia aranmas›fatura edilerek bedeli kurumlardan tah-

sil edilebilir. Bunlar›n d›fl›nda yap›lantetkik ve tahliller için ödeme yap›lmaz.d) Özel poliklinik, faturaya hastan›ntahlil sonuçlar›n› gösteren belge ile sa¤-l›k karnesinin kimlik sayfas›n›n fotoko-pisini ve sevk evrak›n›n asl›n› ekleyereködemeyi yapacak kuruma gönderecek-tir.e) Özel poliklinikte yap›lan tan› ve teda-vi hizmetlerinin fiyatland›r›lmas›nda,Bütçe Uygulama Talimat›’nda birincibasamak sa¤l›k hizmetleri için tespit e-dilen birim fiyatlar esas al›n›r.f) Özel poliklinik, hastay› ikinci basa-mak resmi veya özel sa¤l›k kurumunasevk etmesi halinde, faturada %10 indi-rim yapacakt›r.g) Özel polikliniklerden resmi veya özelsa¤l›k kurumlar›na yap›lacak sevklerde,hastan›n talep ve ihtiyac› ile hastane vehekim seçme özgürlü¤ü dikkate al›na-rak hastane ve hekim ad› belirtilmeksi-zin ilgili uzmanl›k dal›na sevk yap›l›r.h) Özel polikliniklerce yap›lacak sevk-lerde; ikinci basamak özel sa¤l›k kuru-mu, sadece hastane ruhsat›nda yer alanuzmanl›k dallar›nda hasta kabul edebi-lir. ‹kinci basamak özel sa¤l›k kurumla-r›ndan (A) grubu ameliyatlar›n yap›labi-lece¤i hastanelerde cerrahi ve dahilibranfllar›n her birinde en az befl tam za-manl› (tam gün) çal›flan doktor bulun-mas› ve bu hastanelerde cerrahi, koro-ner ve yeni do¤an yo¤un bak›m ünitele-rinin bulunmas› gerekmektedir. Bu ne-denle, hastalar›n ma¤dur olmamas› içinikinci basamak özel sa¤l›k kurumlar›veya bunlar›n dernekleri ruhsatl› uz-manl›k dallar› ile ilgili olarak sevk yap-maya yetkili birinci basamak sa¤l›k ku-rulufllar›n› bilgilendirmek zorundad›r.›) Hastalar›n belgelenecek acil haller d›-fl›nda, kurumlar›ndan alacaklar› hastamuayene istek ka¤›d› ile do¤rudan ikin-ci basamak kamu veya özel sa¤l›k ku-rumlar›na baflvurmas› halinde, faturala-ma ifllemlerinde Bütçe Uygulama Tali-mat›nda belirlenen birinci basamak bi-

Devlet memurlar› özel sa¤l›k kurumlar›ndan yararlanabilecek

TDBD / 10

11 / TDBD

rim fiyatlar› (sa¤l›k oca¤› faturaland›r-mas›) esas al›narak faturaland›r›l›r. ‹lgi-li sa¤l›k kurumu, do¤rudan ikinci basa-ma¤a müracaat eden hastadan aradakifiyat fark›n› talep edebilir. Baflka bir i-kinci basamak sa¤l›k kurumuna sevkhalinde bu maddenin (k) bendi hü-kümleri uygulan›r.i) ‹kinci basamak özel sa¤l›k kurumla-r›nda yap›lan tan› ve tedavi hizmetleri-nin fiyatland›r›lmas›nda, Bütçe Uygula-ma Talimat›’nda belirlenen birim fiyat-lar esas al›n›r.j) Hastal›k gruplar›nda tan›ya dayal› fi-yat (paket tedavi) tespit edilmesi halin-de faturalar bu fiyatlar üzerinden dü-zenlenir. Birinci basamak sa¤l›k kuru-lufllar›ndan sevk edilmeksizin ikinci ba-sama¤a do¤rudan baflvuru halinde; ta-n›ya dayal› fiyat (paket fiyat) üzerinden%30 indirim yap›l›r ve tan›ya dayal› te-davi için belirlenen genel esaslar dikka-te al›narak bu uygulama gerçeklefltirilir.k) ‹kinci basamak özel sa¤l›k kurumla-r›nca, hastan›n baflka bir sa¤l›k kuru-muna (e¤itim ve araflt›rma hastaneleri i-le üniversite t›p fakülteleri d›fl›nda) sevkedilmesi halinde, sevki yapan sa¤l›k ku-rumu düzenleyece¤i toplam fatura be-deli üzerinden %30 indirim yapar.Yeni uygulamaya iliflkin bilgi veren Sa¤-l›k Bakanl›¤› Müsteflar Yard›mc›s› Saba-hattin Ayd›n, yay›mlanan tebli¤le sevkzincirini hayata geçirmeyi, hastalara,hastanesini ve doktorunu seçme özgür-lü¤ünü getirmeyi hedeflediklerini söy-ledi. Bu yöntemle hastalar›n sevk zincirineuymalar›n›n sa¤lanaca¤›n›, böylece sa¤-l›kta tasarruf yap›laca¤›n› belirten Ay-d›n, birinci basama¤a gitmeden özelhastanelere gidenler için "ya sevkle gel,ya da ücretinin yüzde 30’unu öde"mant›¤›yla sevk zincirini iflletmeye çal›-flacaklar›n› anlatt›. Özel hastanelere uy-gulanacak "Tan›ya Dayal› Fiyat Uygula-mas›" ile de fiyatlarda fliflmeyi önlemeyive istismarlar›n önüne geçmeyi hedefle-diklerini bildiren Ayd›n, özel hastaneleraras›ndaki rekabetin artaca¤›n›, böyle-likle fiyatlar›n düflece¤ini, hizmet kali-tesinin yükselece¤ini ifade etti. Ayd›n,Türkiye’de 300’e yak›n özel hastane bu-lundu¤unu, özel hastanelerin, istemele-ri halinde devletle anlaflma yaparak buprotokole uygun hizmet vereceklerinibildirdi.

Devlet Memurlar›n›n Tedavi Yard›m› ve Cenaze Giderleri Yönetmeli¤i’neeklenen madde kiflilerin resmi sa¤l›k kurum ve kurulufllar›ndan tedaviamac›yla özel sa¤l›k kurumlar›na sevk edilebilece¤ini yazmaktad›r.

Oysa Maliye ve Sa¤l›k bakanl›klar›nca yay›nlanan tebli¤in madde 4, a bendin-de: Hastalar›n birinci basamak tan› ve tedavi için resmi kurum tabiplikleri, sa¤-l›k oca¤›, sa¤l›k merkezi, verem savafl dispanseri, SSK sa¤l›k istasyonu dispan-seri vb. yan›nda özel polikliniklere; kurumlar›ndan alacaklar› sevk evrak› ilebaflvurabilecekleri yaz›lm›flt›r.

C bendinde ise özel polikliniklerde yap›labilecek tetkik ve tahliller belirlenmifl-tir ve bunlar›n d›fl›nda yap›lacaklara ödeme yap›lmayaca¤› yaz›l›d›r.

Diflhekimli¤i hizmetleri 4-c’ye göre tan›mlamalar içinde yoktur.

Özel poliklinik tan›m›nda esas olarak ne al›nm›flt›r?

Çeflitli branfllar›n yan›s›ra difl ünitesinin de bulundu¤u ayakta hizmet verenkurulufllar ile a¤›z ve difl sa¤l›¤› hizmeti verilen kurulufllar›n tan›mlamalar› veyönetmelikleri ayr›d›r.

Ortaya ç›kan yeni durum baz› sorular› akla getirmektedir.

• Poliklinikler çeflitli Dan›fltay kararlar›nda hekimlerin ortak muayenehanesiolarak kabul edilmifltir. Ortak muayenehaneye (poliklinik) gidebilen bir kifli-nin, tek tek muayenehanelere gidememesinin hukuki veya mant›ki hiçbir aç›k-lamas› yoktur.

• TTB’nin ve TDB’nin belirledi¤i Asgari Ücret Tarifesi ile Bütçe Uygulama Ta-limat›’nda belirlenen birim fiyatlar farkl›d›r. TTB ve TDB’ce disiplin sorufltur-mas› gerektiren haller içinde say›lan Asgari Ücret Tarifesi alt›nda fatura kesil-mesi durumunda ne olacakt›r? Asgari Ücret Tarifesi tespitini 3224 say›l› yasaTDB’ye vermifltir. Aradaki fark hastadan talep edilebilecek midir?

• Asgari Ücret Tarifesi ile bütçe uygulama talimat›na göre belirlenen birim fi-yatlar aras›ndaki fark talep edilece¤i hükme ba¤lansa bile hasta-hekim-polikli-nik aras›ndaki pazarl›klar nas›l önlenecektir?

• Aradaki fark›n hastadan talep edildi¤i durumda ortaya ç›kacak "pazarl›kla-r›n" etik ve deontolojik olarak çözümlenmesi olas› m›d›r?

• Yönetmelikte "özel sa¤l›k kurumlar›" denmektedir. Sa¤l›k kurumu ve ku-rulufllar› ayn› fley midir? Tebli¤de ise “özel sa¤l›k kurum ve kurulufllar›" de-nmektedir.

• Ayakta teflhis ve tedavi yap›lan özel sa¤l›k kurulufllar› hakk›nda yönetme-likte poliklinik, klinik, dispanser, t›p merkezi, tan› ve tedavi merkezi vb. ayak-ta teflhis ve tedavi yap›lan özel sa¤l›k kuruluflunu ifade etmektedir. (tan›mlarmadde 4)

• Tebli¤de özel poliklinikte yap›lan tan› ve tedavi hizmetlerinin fiyatland›r›l-mas›nda Bütçe Uygulama Talimat›’nda birinci basamak sa¤l›k hizmetleri içintespit edilen birim fiyatlar› esas al›n›r denmektedir. Bütçe Uygulama Talimat›’n-da birinci basamak için tespit edilen bir fiyat yoktur.

• Tan›ya dayal› fiyat (paket tedaviden) ne kast edilmektedir? Tedaviye öde-nen toplam para m› yoksa bir organ hastal›¤›na (tedavisine) yönelik belli kalem-ler (ifllemler) mi?

• Kapsamda ‘kamu personeli ve bakmakla yükümlü oldu¤u aile fertlerinikapsar’ denmektedir. Emekliler bu kapsam›n içinde midir?

Yeni durum ve baz› sorularMurat Ersoy TDB Genel Sekreteri

TDBD / 12

M alatya Diflhekimleri Odas›’na ba¤l› Bingöl ilinde; 9’u il merke-zinde, biri Solhan ilçesinde olmak üzere odaya kay›tl› toplam

10 meslektafl›m›z bulunuyor.

1 May›s 2003 tarihinde meydana gelen deprem sonras›nda, MalatyaDiflhekimleri Odas› Yönetim Kurulu’nun kente yapt›¤› ziyarette top-lam 6 meslektafl›m›zla görüflüldü ve muayenehanelerindeki hasar du-rumu görüntülendi. Meslektafllar›m›z›n moralinin bozuk oldu¤u, an-cak yak›nlar›ndan bir kay›p olmad›¤› için buruk bir sevinç yaflad›kla-r› gözleniyordu. Tüm muayenehanelerde belli oranlarda hasar tespitedildi. Baz› muayenehanelere girmenin cesaret istedi¤ini belirtenmeslektafllar›m›z bunun yan› s›ra muayenehane demirbafllar›nda ha-sar görülmedi¤ini aktard›lar. Az hasarl› muayenehanelerde dahi has-ta kabul edilmiyordu. ‹fller tamamen durmufl vaziyetteydi ve k›sa sü-rede de toparlanaca¤a da benzemiyordu. Ayr›ca; vatandafllar›n acil diflflikayetleri için oluflturulan çad›r muayenehanede hekimlerimiz tara-f›ndan dönüflümlü olarak hizmet verildi.

Bu arada, TDB taraf›ndan gönderilen hasar tespit formlar› Afet Fo-nundan meslektafllar›m›za yard›m etmek amac›yla düzenlenip TürkDiflhekimleri Birli¤i’ne gönderildi. Bu raporlarda özellikle muayene-hanelerdeki hasar›n yan›s›ra, meslektafllar›m›z›n genel durumlar› ileilgili bilgiler verildi.

Can kayb› ve ciddi bir hasar olmamas›n›n sevindirici olmas›na ra¤-men, bu deprem istisnas›z tüm meslektafllar›m›z› maddi ve manevi o-lumsuz etkiledi¤i gözlemleniyordu.

Malatya D.O. Baflkan› Münir Karaca hasar tespit çal›flmalar›sonras›nda Afet Fonu konusuna da de¤indi ve “Çok güzel bir daya-n›flma örne¤i olan Afet Fonu ile yap›lacak olan yard›m, meslektaflla-r›m›za maddi ve manevi büyük bir destek, depremin y›k›c› ve moralbozucu etkisini bir nebze hafifletmesini sa¤layacakt›r.

Deprem sonras› bizzat odam›z› ve ma¤dur diflhekimi meslektafllar›m›-z› arayarak moral veren ve her türlü deste¤e haz›r olduklar›n› belirtenbaflta Türk Diflhekimleri Birli¤i Baflkan› Say›n Celal Korkut Y›ld›r›m’ave Yönetim Kurulu üyelerine, ‹stanbul Diflhekimleri Odas› Baflkan›Say›n H. R›fat Yüzbafl›o¤lu’na, Eskiflehir Diflhekimleri Odas› Baflkan›Say›n Tar›k Tuncel’e, Gaziantep Diflhekimleri Odas› Baflkan› Say›nZafer Çolako¤lu’na ve Diyarbak›r Diflhekimleri Odas› Baflkan› Say›nKahraman Gündüz Güzel’e” teflekkür etti.

Bingöl Depremi’nin ard›ndan

Malatya Diflhekimleri Odas› Yönetim Kurulu’nunkente yapt›¤› ziyarette toplam 6 meslektafl›m›zlagörüflüldü

13 / TDBD

Ç anakkale Diflhekimleri Odas› Ça-nakkale’nin deprem kufla¤›nda ol-

mas›n›n nedeniyle ‘afet an›nda neler ya-p›labilece¤i konusunda Oda üyesi veÇanakkale Arama Kurtarma ve Yar-d›m(ÇAKAY) ekiplerinin Baflkan› difl-hekimi Ufuk Hüflan’›n katk›lar›yla birseri e¤itim çal›flmas› bafllatt›.Çanakkale Diflhekimleri Odas›’na üyediflhekimleri afet konusunda bilinçlen-me ve sivil savunma ile ilgili ilk e¤itimi26 Ocak 2003 tarihinde düzenlenensempozyum içerisinde ÇAKAY ekipleriBaflkan› Ufuk Hüflan’dan ald›. ‹lk ders-te, afet an›nda sa¤l›k çal›flanlar›n›n veözellikle bu camian›n içerisinde yer a-lan titiz gözlemci, inand›r›c›-ikna edici,inatç›, alet kullanma yetisi geliflmifl, ay-n› anda bir çok ekstremite birden kulla-nabilme yetene¤ine sahip özel bir grupolan diflhekimlerinin bilinçlenmesinin,organize olmas›n›n öneminden bahse-dildi. Olas› bir afet durumunda organi-ze olabilmenin iyi bir afet plan› ile ger-çekleflebilece¤i anlat›ld›. Fakültelerde ilkyard›m ve sivil savun-

ma konusunda yetersiz e¤itim al›nd›¤›göz önünde bulundurularak, yaklafl›k13 ayr› konuda yap›lacak olan e¤itiminikincisi ise 10 May›s 2003’te ÇAKAYmerkezinde bu konuya ilgi gösteren birgrup gönüllü diflhekiminin toplanma-s›yla gerçekleflti. Gönüllü diflhekimleri sivil savunman›n2. etab›nda ilk yard›m ve triaj (yaral› a-y›rma) konusunda verilen bilgileri, devbir piyasamene benzeyen hilti tabir e-dilen cihaz› (beton delme makinas›) en-kaz üzerinde uygulamal› olarak kullan-may›, uçlar›n› tak›p ç›karmay› ö¤rendi-ler.Bu çal›flmalar›n d›fl›nda, Ocak ve Nisanay›nda 4. ve 5. Bilimsel Sempozyumlarile sivil savunma e¤itimleri yap›ld›. Ay-r›ca, sosyal program çerçevesinde 16-19 May›s tarihlerinde Kapadokya’ya birgezi düzenlendi. Birlikte tatil yapman›ngüzelli¤ini yaflayan diflhekimleri stersle-rini atarak, güzel an›larla döndüler.

1May›s 2003 tarihinde Bingöl’de yaflanan deprem felake-tinin ard›ndan Diyarbak›r Diflhekimleri Odas› meslek-

tafllar›m›z ve Bingöl halk› için yap›labilecek fleyleri de¤erlen-dirmek üzere Oda Baflkan› Kahraman Gündüz Güzel, Ge-nel Sekreter fiaban Kulaks›z, Sayman Cafer Yamifl, üye Ah-met K›l›ç ve Delege üye M. S›dd›k Patnos’la beraber Bingöl’egittiler. Binalarda tahribat olmas› nedeniyle Meslektafllar›-

m›za ulaflamayan ekip Devlet Hastanesi’ni ziyaret etti. Bele-diye Baflkan›’yla da görüflen ekip, karmafla nedeniyle yap›la-cak bir fleyin olmad›¤›n›n görülmesi üzerine araçlar›ndakiilkyard›m malzemelerini belediye çal›flanlar›na tutanaklateslim ederek gece yar›s›na do¤ru flehirden ayr›ld›. Ekip,depremle ilgili izlenimlerini foto¤raflar ve video görüntü-süyle de tespit etti.

Diyarbak›r Diflhekimleri Odas› depremin hemen ard›ndan Bingöl’deydi

Çanakkale Diflhekimleri Odas›’ndan deprem haz›rl›¤›

TDBD / 14

Süleyman Demirel Üniversitesi Difl-hekimli¤i Fakültesi Dekanl›¤›na a-

tanan Prof.Dr. Sadullah Üçtafll›, 11Nisan 1960’ta Ankara'da do¤du. TEDAnkara Koleji’nde orta ve lise ö¤reni-mini takiben Ankara Üniversitesi Difl-hekimli¤i Fakültesi’nden 1985 y›l›ndamezun oldu. Birmingham ÜniversitesiDiflhekimli¤i Fakültesi’nde "Somemechanical properties of resin-baseddental materials" isimli tez çal›flmas›y-la doktora e¤itimini 1992 y›l›nda ta-mamlad›. 1995 y›l›nda Doçent, 2000y›l›nda Profesör unvan› ald›. 17’si u-luslararas›, 44’ü ulusal hakemli dergi-lerde yay›nlanm›fl 60 makalesi bulu-nan Üçtafll›, ulusal ve uluslaras› kon-grelerde 57 sözlü sunum, 56 postersunumu gerçeklefltirdi. Çeflitli ulusalmesleki dergilerde bilimsel dan›flmakurulu üyesi olan Prof.Dr. Üçtafll› evlive bir çocuk babas›.

Süleyman Demirel Üniversitesi Diflhekimli¤iFakültesi Dekanl›¤›naProf.Dr. Sadullah Üçtafll›atand›

M anisa Diflhekimleri Odas› 26-27Nisan 2003 tarihlerinde Manisa

Anemon Otel’de bir Bilimsel Sempoz-yum düzenledi.Sempozyuma kat›lan konuflmac› ö¤re-tim görevlileri ve verdikleri derslerinkonu özetleri bir kitapç›kta topland›.Ayr›ca sempozyum süresince 25 firmave kurulufl da stand açt›.TDB Genel Baflkan› Celal Korkut Y›ld›-r›m’›n onur konu¤u olarak yer ald›¤› veTDB ve meslek sorunlar› hakk›nda bil-gi verdi¤i bu etkinli¤e yaklafl›k 120 difl-hekimi kat›ld›.Bilimsel Sempozyum ortam›ndan ziya-de küçük bir Kongre havas›n› tafl›yanbu etkinlik herkesin memnun olarakayr›ld›¤› ve tekrarlanmas›n› istedi¤i biretkinlik olarak haf›zalarda yerini ald›.

Manisa’da Bilimsel Sempozyum

Sakarya’da sahte diflhekimleriylemücadele sürüyor

D eprem illeri olarak bilinen Sakarya,Bolu ve Düzce’de güzelleflmeye

bafllayan birçok fleyle birlikte SakaryaDiflhekimleri Odas› da SDE etkinliklerive sahte diflhekimleriyle mücadele ko-nular›ndaki çabalar›n› yo¤unlaflt›rd›. O-da, bu iki konunun yan› s›ra meslektafl-lar aras›ndaki dayan›flma ve tan›fl›kl›¤›art›rmaya yönelik etkinlikler de düzen-liyor.‹ki y›ldan beri ayl›k bülten yay›mlayanSakarya Diflhekimleri Odas› üç aydanbu yana da web sayfas›yla meslektafllar›-m›za ulaflabiliyor. A¤›z Difl Sa¤l›¤› fiube Müdürü Diflheki-mi Alper Cesur’un kararl› ve istekli tu-tumu ve Oda üyelerinden birkaç›n›nözverili gayretleri sayesinde 20 adetsahte diflhekiminin malzemeleri mü-

hürlendi ve davalarda neredeyse kararaflamas›na gelindi. Aradan 1,5 y›l geçmesine ra¤men ancakektiklerini biçmeye bafllad›klar›n› ifadeeden Oda yöneticileri ‘Oda olarak bu ta-fl›n alt›na elini koyacak hekimlerimizingönlünü almak gibi bir s›k›nt› ile karfl›karfl›ya geldik. Art›k bu flekilde çal›flma-ya karar verdik ve s›ras›yla istisnas›z (o-nur üyelerimiz hariç) herkese bu gönülve namus mücadelesinde hizmet etmef›rsat› verece¤iz. Üç befl diflhekimi ilesahtecilerle mücadele etmek mümküngözükmemektedir’ diyorlar.Oda olarak sahte diflhekimleriyle müca-dele konusunda hekimlerin izlemesi ge-reken yollar› gösterecek bir rehber ha-z›rlayan Sakarya Diflhekimleri Odas›web sayfas›nda da bu rehbere yer verdi. Oda yetkilileri bilimsel etkinlikleri deyo¤unlaflt›rd›klar›n›, bu ba¤lamda heray bir “SDE” etkinli¤i yap›lmas›na çal›fl-t›klar›n›, bilimsel etkinliklere konuflma-c› olarak kat›lan hocalar›n büyük bir öz-veri ile kar, k›fl, ya¤mur demeden gel-diklerini, diflhekimlerinin ise hem bilgi-lendiklerini hem de birlikte olmaktankeyif ald›klar›n› belirttiler.

TDBD / 16

TDBD: Antalya’ da yap›lacak olanmeslek sorunlar› sempozyumu hak-k›nda bilgi verir misiniz?Tuncer Taflk›n: Kongrelerimiz önce-sinde yapt›¤›m›z meslek sorunlar›sempozyumlar›nda mesle¤imizin vebirli¤imizin sorunlar›n› tart›flmaya aç›-yoruz. Bu sorunlar›n çözüm önerileri-ni ilgili bakanl›k ve kurumlar›n temsil-cileri ile de¤erlendiriyoruz. Bugünekadar yap›lan kurultaylar sonucundaflu anda TDB nin sorunlara bak›fl› veçözüm önerilerine yönelik hem yetkinüyeleri hem de belgeleri mevcuttur.Antalya’daki meslek sorunlar› sem-pozyumunda; Diflhekimli¤inde Uz-manl›k en önemli gündem maddemizolacak. Düzenleyece¤imiz "Diflhekim-li¤inde Uzmanl›k Kurultay›" sonucun-da bugün en büyük sorunumuz olarakgörülen uzmanl›k konusunda; konumuhataplar› ile bir mutabakat sa¤la-may› amaçl›yoruz. Mesle¤imizin 6 anabilim dal›nda oluflturaca¤›m›z çal›flmagruplar›na bilimsel dernek ,fakülte veTDB yi temsil eden meslektafllar›m›zkat›lacak. Çal›flma gruplar›n›n rapor-lar› ortak toplant›da tüm kat›l›mc›laraaktar›larak genifl bir kat›l›mla sonuçalmak istiyoruz.

TDBD: Gündeminizde uzmanl›k d›-fl›nda konu var m›?T.T.: En önemli sorunlar›m›zdan biriuzmanl›k gibi görülse de farkl› bir aç›-dan bak›ld›¤›nda bir di¤er önemli so-runumuz, diflhekimlerinin geliflmifl ül-kelerde en çok kazanan meslek grubuolmas›na ra¤men ülkemizde ekono-mik olarak haketti¤i düzeyde olama-mas›d›r. Bunlar› çözmenin yolu özelve kamu alan›ndaki finansman kay-naklar›n›n toplumun yarar›na kulla-n›lmas›ndan geçmektedir. Mevcut iktidar yapt›¤› de¤iflikliklerleyeni bir uygulama örne¤ine geçmesinyalleri veriyor. Kamu çal›flanlar›n›nözel poliklinik ve hastanelerden hiz-met almas› yönünde ad›mlar at›l›yor.Bu hizmetlerin içinde diflhekimli¤i demutlaka olmal›d›r. TDB’nin bafllatt›¤›çal›flmalarda da bu sorgulan›yordu. ‹fl-te bu hizmetlerin hangi durum ve flart-larda muayenehanelerden al›nabilece-¤i, önceliklerin ne olmas› gerekti¤i ko-nusu A¤›z Difl Sa¤l›¤› HizmetlerininFinansman› Çal›flma Grubu’nda tart›-fl›lacak ve sonuç al›nmaya çal›fl›lacak.

TDBD: TDB ve odalar toplant›s›n›nbelirlenmifl bir gündemi var m›?T.T.: Biliyorsunuz y›lda iki kez Bafl-kanlar Konseyi toplan›yor. Bunlardanbirini kongrelerimiz bünyesinde ger-çeklefltiriyoruz. Bu toplant›m›zda çe-flitli sorunlar›m›z› tart›flarak çözüm ö-nerilerini de¤erlendirece¤iz. Ayr›cadiflhekimli¤inde insan gücü planlama-s› ile ilgili gündemimiz olacak. Yenidiflhekimli¤i fakültelerinin aç›lmas› vemevcut diflhekimi da¤›l›m›ndaki co¤-

rafi dengesizlikler ele al›nacakt›r.Bizimyeni diflhekimli¤i fakültelerinin aç›l-mas› sorunu karfl›s›nda yeni politika-lar gelifltirme zorunlulu¤umuz ortada-d›r.Tüm bunlar›n d›fl›nda 1219 say›l› ya-san›n de¤ifliklik önerileri ve toplumsalprojelerin uygulanmas› konular› gün-demimizin di¤er maddelerini olufltur-maktad›r.

TDBD: Her y›l meslek sorunlar›n›ngündeminde olan dekanlar toplant›-s› bu y›l da yap›l›yor mu?T.T.: Dekanlar›m›zla yap›lan toplant›-lar›n verimli oldu¤una ve ç›kan sonuç-lar›n uygulanmas› gerekti¤ine inan›yo-ruz. Diflhekimli¤i e¤itiminin kalitesi-nin bugünkü flartlarda ö¤renci say›s› i-le ters orant›l› oldu¤u bir gerçektir.Bu noktada kendilerinin de yeni fakül-te aç›lmamas› için giriflimde bulunma-lar›n› arzuluyoruz. Yapaca¤›m›z toplumsal projelerde fa-kültelerimizin destekleri veya ortaktoplumsal proje örnekleri, 1219 say›l›yasa de¤ifliklikleri ve AB uyum çal›fl-malar›n›n de¤erlendirilmesi, Türk Difl-hekimleri Birli¤i-Diflhekimli¤i fakültedekanlar› toplant›s›n›n bafll›ca günde-mini oluflturmaktad›r.

TDBD: Son olarak eklemek istedi¤i-niz bir fley var m›?T.T.: Antalya’da mesle¤imizin en ö-nemli sorunlar›n› ele alaca¤›z. Yenidenbiraraya gelecek olan meslek bileflen-lerimizle toplant›lar sonucunda somutverilerin ortaya ç›kmas› için çaba gös-terece¤iz.

‘Mesle¤in en önemli sorunlar›masaya yat›r›lacak’

TDB Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Kongre Sorumlusu Tuncer Taflk›n:

17 / TDBD

Türkiye'de diflhekimli¤inin en bü-yük organizasyonlar›ndan olan birTDB kongresine daha ad›m ad›m

yaklafl›yoruz. Organizasyonu yürüten An-talya Diflhekimleri Odas›, evsahipli¤i ya-pacak olman›n heyecan›yla her konudamükemmeli yakalamaya, geçmifl kongre-lerdeki sa¤lanm›fl baflar› ve kalite standar-d›n› yükseltmeye çal›fl›yor.Ülkemizde ve dünyada yaflanan ekono-mik olumsuzluklar, burnumuzun dibin-deki savafl... Bütün bu koflullara ra¤men;19-21 Haziran 2003 tarihlerinde Antal-ya'da, Antalya Kültür Merkezi ve Cam Pi-ramit Kongre Merkezi Kompleksi'ndegerçeklefltirilecek Türk Diflhekimleri Bir-li¤i 10. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongre-

si'nde her fley çok güzel olacak. Mükem-mel bir bilimsel program›n yan›nda zen-gin sosyal programlar, diflhekimli¤indekison teknolojik geliflmelerin sergilenece¤imuhteflem fuar, Antalya'n›n tarihi, turis-tik, do¤al zenginlikleri... Unutulmazl›klarsizleri bekliyor.

Meslek Sorunlar› Sempozyumu17-18 Haziran 2003 tarihlerinde, TDB 1.Diflhekimli¤inde Uzmanl›k Kurultay› a-d›yla, TDB, Odalar, Diflhekimli¤i Fakülte-leri'nin Dekanlar›, Bakanl›k yetkilileri vedavetlilerin kat›l›m›yla gerçeklefltirilecekMeslek Sorunlar› Sempozyumu'nda TürkDiflhekimleri Birli¤i ve odalar›n çal›flmala-r› ile mesle¤imizdeki son geliflmeler de-¤erlendirilecek. Meslek Sorunlar› Sem-pozyumu’nun ana konusu Diflhekimli¤in-de Uzmanl›k. T›pta Uzmanl›k Tüzü¤ü ilemesle¤imize getirilen bu karmafla ve da-yatmaya, en genifl kat›l›m ve çal›flma plat-formunda çözüm önerileri getirilmeye ça-l›fl›lacak.

Kay›tlarDENTALYA 2003'e kay›t baflvurular› h›z-la sürüyor. Bu y›l TDB kongrelerinin kat›-l›m rekoru k›r›laca¤› umuluyor. Meslek-tafllar›m›za kolayl›k sa¤layabilmek ama-c›yla, 15 Nisan 2003 olan kongre erkenkay›t tarihi ülkemizin ve dünyan›n içindebulundu¤u koflullar nedeniyle 10 May›s2003 tarihine uzat›ld›. Kay›t yapt›ranmeslektafllar›m›z›n say›s› 20 May›s itiba-r›yla 2000’e ulaflm›fl durumda.

Ufuk ‹flman

Her fley çok güzel olacakTürk Diflhekimleri Birli¤i

10. Uluslararas› Diflhekimli¤i

Kongresi'nde haz›rl›klar tamamland›.

Antalya Diflhekimleri Odas› ve Kongre Genel

Sekreteri Ufuk ‹flman Kongre

haz›rl›klar›nda gelinen son noktay› aktard›.

Bilimsel ProgramMesle¤imizdeki bilimsel çal›flmalar›n sondurumunu aktaran, her biri alan›nda enüst seviyelerdeki 12 yabanc› ve 46 yerliö¤retim üyesi taraf›ndan 5 salonda 51konferans, 1 panel ve 4 kurs yer almakta.Ayr›ca 1 salonda serbest bildiriler ve pos-ter sunular› haz›rlanmakta. Bize ulaflan50’den fazla serbest bildiri ve 70’e yak›nposter sunu baflvurusu Bilimsel Komitetaraf›ndan de¤erlendiriliyor. Bilimselprogram muayenehane prati¤ine yönelik,güncel ve az ifllenmifl konulardan oluflu-yor.

Expodental 2003Cam Piramit Kongre Merkezi'nde 3050m2

kapal› alanda gerçeklefltirilecek fuara ilgiçok yüksek. Talep patlamas› dolay›s›ylafirmalar›n stand talepleri karfl›lanmaktazorlan›l›yor. Sektör içerisindeki herkesinelbirli¤iyle bu organizasyonu sahiplenme-sini görmek gerçekten sevindirici.Fuar alan› içerisinde 180 m2'lik bir alanda13 Alman firmas›n›n oluflturdu¤u bir bö-lüm de var. Expodental 2003'e kat›lan fir-ma say›s› 80'i aflm›fl durumda.

Sosyal ProgramHer konuda mükemmelin hedeflendi¤i,detaylar›n kaç›r›lmamaya çal›fl›ld›¤› sosyalprogramda süprizler meslektafllar›m›z›bekliyor.Akdeniz’in muhteflem do¤as› ve tarihizenginlikleri içerisinde, harikulade bir or-tamda ülkemizin ve dünyan›n dört bir ya-n›ndan gelecek meslektafllar›m›z› kaynafl-t›racak, ö¤rencilik y›llar›ndaki arkadafllar›buluflturup arkadafll›klar› yeniden yaflata-cak tüm imkanlar haz›r edildi.Tüm ö¤ünlerde lezzetli ve bol çeflitli ye-mekleri; Aç›l›fl Kokteyli'nde Grup Pando-ra'n›n ezgilerini, Gala Gecesi’ni Aflk›n NurYengi'nin muhteflem sesi ve performans›eflli¤inde sunaca¤›z.DENTALYA 2003’te süprizler sizleri bek-liyor. Kongre hakk›ndaki her türlü bilgiyiwww.dentalya.org/2003 adresindeki kon-gre web sitesinde bulabilir; kay›t, konak-lama talebi, bildiri müracaat› gibi bütünifllemlerinizi internet üzerinden yapt›rabi-lirsiniz.

TDBD: Sterilizasyon kontrolü ne de-mektir ?Güven Külekçi: Kuru s›cak hava steriliza-törü ya da otoklav gibi sterilizasyon cihaz-lar›nda sterilizasyonun gerçekleflip gerçek-leflmedi¤inin mekanik, kimyasal ve biyolo-jik kontrol ile düzenli olarak izlenmesidir.Mekanik kontrol cihaz›n do¤ru çal›fl›p ça-l›flmad›¤›n› gösterir. Cihaz›n üzerindeki s›-cakl›k, bas›nç ve süre göstergelerinden yada kaydedici özelli¤i olan cihazlarda birç›kt› al›narak izlenir. Kimyasal kontrol pa-ketin üzerine ya da içine konulan ›s›ya du-yarl› bantlar ya da s›v›lardaki renk de¤ifli-mine göre yap›l›r. Kimyasal kontrol, sterili-zasyonun kan›t› say›lmaz. Sterilizasyonunkan›t› biyolojik kontrol yani spor testi ileelde edilir.

TDBD: Neden sterilizasyonun kontrolügerekiyor?G.K.: Hem CDC hem ADA, infeksiyonhastal›klar›n›n bulaflmas›na karfl› hastalarve çal›flanlar›n güvenliklerini sa¤lamak içinsterilizasyon cihazlar›n›n haftal›k olarak bi-yolojik kontrollerinin yap›lmas›n› öner-mektedir. Fakültemizin sterilizasyon cihaz-lar›n›n biyolojik kontrollerini 10 y›ld›r ay-l›k olarak yapmaktay›z. Biliyorsunuz bizimmemlekette haftalar çok h›zl› geçiyor. Gü-nümüzde diflhekimli¤i hastalar›n›n infeksi-yon kontrolü konusunda kayg›lar›n› gider-mek için diflhekimi, sterilizasyonu baflar›y-la gerçeklefltirdi¤ini kan›tlamal›d›r. Bunun-la ilgili bir belgesi de olmal›d›r. Diflhekimi-nin düzenli olarak sterilizasyonunu kon-trol ettirdi¤ine iliflkin belgesinin olmas›, biranlamda di¤er infeksiyon kontrol ifllemleri-ni de gere¤i gibi yapt›¤›n›n belgesidir. Ste-rilizasyonun biyolojik kontrol belgesi as-

l›nda infeksiyon kontrolünün kalite kon-trol belgesi olarak de¤erlendirilebilir. Sterilizasyonun kan›tlanmas›n›n çok ö-nemsedi¤im bir baflka yönü de spor testi-nin diflhekiminin kendi uygulamas›na gü-venmesine yarayacak olmas›d›r. Böylecediflhekimli¤inde gereksiz antibiyotik kulla-n›lmas› azalacakt›r; çünkü diflhekimli¤indeantibiyotik kullan›lmas›n›n bafll›ca gerek-çesi fakültelerde bile yap›lan sterilizasyonagüvenilmemesidir.‹.Ü. Diflhekimli¤i Fakültesi A¤›z Mikrobi-yolojisi Laboratuvar›’n›n posta ile sterili-zasyon kontrolü yapmas›, yurdumuzdadiflhekimli¤i uygulamalar›n›n bir anlamdakalite kontrolüne bir hizmettir.

TDBD: Ülkemize iliflkin sterilizasyonkontrolü konusunda çal›flmalar var m›?G.K: Diflhekimli¤inde sterilizasyon cihaz-lar›nda sterilizasyonun gerçekten baflar›l›pbaflar›lmad›¤› konusunda bilim dal›m›zdaüç çal›flma yap›lm›flt›r. Bunlardan ilkini1994’de ‹DO ile diflhekimi Tatyos Bebek’lebirlikte, di¤er ikisini de o zamanlar fakülte-miz Ö¤renci Araflt›rma Klübü ö¤rencilerin-den olan Erman Aslantürk ve Erdem Gülerile 1995’de ve Ifl›l Akay, Meltem Atl›han veEsra Alpk›l›ç ile 1999’da gerçeklefltirdik.Bu üç çal›flman›n sonucu, diflhekimli¤indesterilizasyonun baflar›s›zl›k oran›n›n yük-sek oldu¤unu göstermifltir. ‹stanbul’da ça-l›flan serbest diflhekimlerinin kuru s›cakhava sterilizatörlerinde baflar›s›zl›k oran›1994 çal›flmas›na göre % 27 iken 1999’da%55’e dek yükselmifltir. Ayn› oran 1995y›l›nda fakültemizde 174 testte % 4 ikenhabersiz yap›lan 18 testte oran % 28’e yük-selmifl; otoklav sterilizasyonunda ise %22olarak saptanm›flt›r. 1999 y›l›ndaki çal›fl-

Posta ile sterilizasyon kontrolü (spor testi)

Prof.Dr. Güven Külekçi

Diflhekimli¤i uygulamalar›nda infeksiyon kontrolününtemelini sterilizasyonoluflturur. Sterilizasyonunbaflar›s›n› da ancak düzenliolarak yap›lan kontrollerleanlayabiliriz. Sterilizasyonkontrolü konusunda ‹.Ü.Diflhekimli¤i FakültesiMikrobiyoloji Bilim Dal›taraf›ndan yap›lan ve yurtçap›nda hizmete sunulanSpor Testi ile ilgili olarakProf.Dr. Güven Külekçi ilebir söylefli yapt›k.

Diflhekiminin ad›/soyad› :......................................Tel :......................................Faks :......................................E-mail :......................................Adresi :......................................

.......................................

.......................................Tarih :......................................Diflhekiminin imzas› :......................................

Marka :........................................................Model :........................................................Kaç y›ld›r kullan›lmakta :........................................................

Sterilizasyon cihaz› hakk›nda bilgi

A⁄IZ M‹KROB‹YOLOJ‹S‹ LABORATUVARI SPOR TEST‹ ‹STEK FORMU

‹.Ü. Diflhekimli¤i Fakültesi Mikrobiyoloji Bilim Dal› 34390, Çapa, ‹stanbul, Tel: 0212. 414 25 95 / Faks: 0212 531 22 30 / e-posta: kulekciguven@yahoo.com

Cihaz : Otoklav Kuru s›cak hava Kemiklav Etilen oksit

‹letiflim kurulacak kiflinin ad›/soyad› :........................................................

maya serbest diflhekimlerinde otoklav› o-lan salt 4 diflhekimi kat›lm›flt› ve baflar›s›z-l›k oran› yar› yar›ya bulunmufltu. Bu oran-lar›, yurt d›fl›na iliflkin oranlarla karfl›laflt›r-d›¤›m›zda en yüksek baflar›s›zl›k oran› ola-rak 1992’de ‹spanya’da yaklafl›k %27 ora-n›n› görüyoruz. Bizim 1994 çal›flmam›zda-ki oran›n ayn›s›; ancak ‹spanya’da bu oran1993’de % 18’e ve 1994’de % 9’a düflmüfl-tür. ‹ngiltere’de 1998’de bildirilen bir çal›fl-mada 191 otoklavda baflar›s›zl›k oran› %2’dir.

TDBD: Sterilizasyon baflar›s›zl›¤› nere-den kaynaklan›yor? G.K: Çal›flmalar sterilizasyon baflar›s›zl›¤›-n›n bafll›ca nedeninin insan kaynakl› oldu-¤unu gösteriyor.

TDBD: Sterilizasyon baflar›s›zl›¤› nas›lönlenebilir?G.K: Ülkemizde sterilizasyon baflar›s›zl›koran›n›n yüksek olmas› infeksiyon kontro-lü konusunun, sürekli e¤itim program›ndasürekli yer verilmesini gerektiriyor. Asl›ndagerçekten ülkemizde gerek diflhekimli¤i o-dalar› olsun gerek birlik olsun bu konuyason derece duyarl›. Ancak bu konu, belkisürekli diflhekimli¤i e¤itimi içinde dahafarkl› bir boyut ve düzende ele al›nmal›.Örne¤in diflhekimi yard›mc› personelininsürekli e¤itimi de söz konusu olmal›.Sterilizasyon kontrolünün spor testi ile dü-zenli olarak yap›lmas› sa¤lanmal›. Spor tes-ti mutlaka infeksiyon kontrolünün bir par-ças› olmak zorundad›r. Konunun asl›nda i-ki yönü var: Birincisi diflhekiminin kendi-sinin sorumlu oldu¤u muayenehanesi yada diflhekimli¤i klinikleri; ikincisi steril e-dilerek sat›lan diflhekimli¤i malzemeleri.Geçti¤imiz y›l tan›k oldu¤umuz bir durumbu konuda ne denli boflluk oldu¤unu gös-termektedir. Her diflhekimi gibi implant a-raç gereçlerinin ve malzemelerinin steril o-larak sat›lan paketlerini kullanan birdiflhekimi hastalar›nda o dönem birbiri ar-d›na infeksiyon geliflmesi nedeniyle bu pa-ketleri laboratuvar›m›za getirerek incelen-mesini istemifltir. Üzerinde steril oldu¤u

belirtilen paketlerin mikrobiyolojik incele-me sonucu, steril olmad›klar›n› göstermifl-tir. Bilindi¤i gibi böyle bir olay sa¤l›k ala-n›nda hukuk kurallar›n›n geçerli oldu¤uülkelerde ciddi boyutta tazminatlar› gerek-tirir. Bizim için flimdilik hukuk yönündenbir korku olmasa da hastam›za zarar ver-memek ve yapt›¤›m›z iflte baflar›l› olmak i-çin bir duyarl›l›k gerekiyor. Spor testininkesinlikle uygulama alanlar›ndan birisiimplant malzemelerinin sterilizasyonu-dur.Özellikle hangi sterilizasyon cihaz›ndayap›l›rsa yap›ls›n sterilizasyonun spor testiile baflar›lm›fl oldu¤u kan›tlanmadan steri-lizasyon ifllemi görmüfl (steril!) implantmalzemelerinin kullan›lmamas› gerekir.

TDBD: Sterilizasyonun biyolojik kon-trolü nas›l yap›lmaktad›r?G.K: "Spor testi" olarak da bilinen sterili-zasyonun biyolojik kontrolü, ›s›ya dirençlizarars›z bakteri sporlar›n›n ölçülü miktar-da emdirildi¤i ka¤›tlar› içeren "spor testzarflar›" ile yap›lmaktad›r. Otoklav(bas›nçl› su buhar›) ve kemik-lav(bas›nçl› kimyasal buhar) sterilizasyonuiçin Bacillus stearothermophilus, kuru s›cakhava sterilizatörü ve etilen oksit sterilizas-yonu için Bacillus subtilis sporlar› kullan›l›r.

TDBD: Spor Test Zarflar› nas›l kullan›-l›r?G.K: Bir sterilizasyon cihaz› için üç zarfgönderilir. ‹kisi sterilizasyon cihaz›n›n or-tas›na paketlerin aras›na ya da içine konurve her zamanki koflullarda sterilizasyon ifl-lemi gerçeklefltirilir. Birisi ise kontrol zarf›olarak sterilizasyon cihaz›na sokulmadand›flarda tutulur.Sterilizasyondan sonra sterilizasyon cihaz›-na sokulan iki zarf ve sokulmayan üçüncüzarf birlikte posta ile ‹stanbul ÜniversitesiDiflhekimli¤i Fakültesi A¤›z Mikrobiyoloji-si Laboratuvar›’na gönderilir. Spor test zarflar›n›n laboratuvar ifllemlerin-den sonra sonuç sterilizasyon baflar›l› ya dabaflar›s›z olarak bildirilir. Sterilizasyon ba-flar›s›n› gösteren laboratuvar sonucu sterili-zasyon cihaz›na sokulmayan zarfta üreme

olurken sokulan iki zarfta üreme olmama-s›d›r. Sonuç baflar›s›z ç›kt›¤›nda bunun olas› ne-denleri s›ralanarak sorunun çözümü içinyol gösterici olunur.

TDBD: Spor Testi ne zaman yap›lmal›-d›r?G.K: 1. Sterilizasyon cihaz›n›n uygun ko-flullarda kullan›m› ve ifl gördü¤ünü do¤ru-lamak için her hafta ya da her ay2. Yeni bir paketleme flekli ya da malzeme-si kullan›ld›¤›nda sterilizasyonun alet yü-zeyine ulaflt›¤›ndan emin olmak için3. Cihaza yeni bir yerlefltirme yap›ld›¤›ndasterilizasyonu kontrol etmek için 4. Yeni bir personel e¤itimi s›ras›nda ya dasonras›nda cihaz›n uygun kullan›ld›¤›n›do¤rulamak için5. Yeni bir cihaz al›nd›¤›nda kullanma kla-vuzuna uygun çal›flt›r›l›p çal›flt›r›lmad›¤›n›kontrol etmek için6. Onar›lan bir cihaz ise onar›m sonras› uy-gun çal›fl›p çal›flmad›¤›n› kontrol etmek i-çin 7. ‹mplante edilecek her tür alet ya da mal-zemenin steril oldu¤undan emin olmak i-çin

TDBD: Spor Testi için nereye baflvuru-lur?G.K: ‹.Ü. Diflhekimli¤i Fakültesi A¤›z Mik-robiyolojisi Laboratuvar›’na spor test istekformu doldurularak telefon (0212 414 2595), faks (0212 531 22 30) ya da e-posta(kulekciguven@yahoo.com) yoluyla bafl-vurularak istenir. Bu hizmet, salt ‹stanbuliçin de¤il tüm yurt geneline verilecektir.Spor Testinin fiyat› : Sterilizasyon cihaz›bafl›na fiyat› 11.000.000.- TL’dir. Tek cihaziçin ayl›k olarak bir y›ll›k kontrol fiyat›65.000.000.- TL; iki cihaz için85.000.000.- TL’dir. Ödeme, ‹.Ü. Diflhe-kimli¤i Fakültesi Döner Sermaye Saymanl›-¤›’n›n banka hesap numaras›na kredi kart›ile yap›l›r. Diflhekimi kredi kart› bilgisiniA¤›z Mikrobiyolojisi Laboratuvar› SPORTesti ‹stek Formuna yazarak faks ya da e-posta yoluyla göndermelidir.

Kart sahibinin ad› soyad› :.............................................................................

Kredi kart› no : I › › › I › › › I › › › I › › › I

Son kullanma tarihi : I › I › I

Ödenecek miktar :.............................................................................

Yaz› ile :.............................................................................

Tarih :.................................

‹mza :.................................

KRED‹ KARTI B‹LG‹LER‹

Kredi kart› türü : V‹SA MASTER

TDBD / 22

TDBD: SARS ismi neyi ifade ediyor?Volkan Korten: SARS fiiddetli Akut So-lunumyolu Sendromu olarak ifadelendi-rilen hastal›¤›n k›saltmas›. Son yap›lançal›flmalarda bunun korona virüs aile-sinden bir virüsten kaynakland›¤› tespitedildi. Korona virüsler; insanlarda ge-nellikle nezle ve so¤uk alg›nl›¤›na yol a-çan virüsler aras›ndayd›lar. Ama bu vi-rüs flimdiye kadar insanlarda tespit edi-lenden çok daha farkl› ve daha a¤›r sey-reden bir virüs olarak ortaya ç›kt›.

TDBD: Çin’de ortaya ç›km›fl olmas›-n›n AIDS’in Afrika’da ortaya ç›kmas›gibi yerel etkenlerle ilgili bir nedenivar m›?Evet var, çünkü Çin birçok virüs hasta-l›¤› için bafllang›ç yeri oluyor. Özelliklezoonoz denilen hayvanlardan insanlarageçen virüs hastal›klar› için bir bafllan-g›ç noktas›. Bunun nedeni de özellikleGüney Çin’de insanlarla hayvanlar›n ka-labal›k ortamlarda içice yaflamalar›, buvirüslerin de¤iflimini ve insana atlamala-r›n› kolaylaflt›r›yor. Grip virüsünde bus›kl›kla oluyor ve birçok yeni grip virü-sü o bölgede kaynaklan›yor. SARS’›n dabenzer bir flekilde ç›kt›¤› düflünülüyorve bu konuda çal›flmalar devam ediyor.Yak›n geçmiflte baz› vahfli hayvanlardaSARS virusunun tespit edilmesi de bugörüflü destekliyor.

TDBD: Türkiye’de SARS vakas› tespitedildi mi? Hay›r, Türkiye’de SARS vakas› yok.Bunlar›n hepsi söylenti. Hatta flüphelivaka bile yok. Gerçek anlamda Dünya

Sa¤l›k Teflkilat›’n›n flüpheli vaka tan›m›-na uyacak ve gözlem alt›na al›nm›fl birvaka söz konusu de¤il.

TDBD: Hastal›¤›n ortaya ç›k›fl› nas›l,ilk belirtiler neler?Asl›nda SARS üç kademeli bir hastal›kyap›yor. ‹lk önce atefl ortaya ç›k›yor. Va-kalar›n hemen hemen hepsinde atefl var.Öksürük, vakalar›n çok önlemli bir k›s-m›nda var. Bir tür nefes darl›¤› veya so-lunum zorlu¤uyla ortaya ç›k›yor. Bununyan›nda kas a¤r›lar›, ishal, bafl a¤r›s› gibidi¤er bulgular da görülebiliyor.

TDBD: SARS’›n öldürücülü¤ü ne dü-zeyde?Hastal›¤›n öldürücülü¤ü bafllang›çtayüzde üçler, dörtler civar›nda oldu¤udüflünülürken bu konuyla ilgili daha netbilgiler ortaya ç›kt›. Genel olarak %14-15 civar›nda bir öldürücülükten söz edi-liyor ancak bu yafla ve altta yatan hasta-l›¤a göre de¤ifliyor. Çocuklar› mesela hiçöldürmüyor, genç eriflkinlerde %5-6 ci-var›ndayken 45-60 yafl aras›ndaki insan-larda %15 civar›nda, 60 yafl üstünde veözellikle altta yatan hastal›¤› olanlarda i-se % 50’ye kadar varabiliyor ölüm oran›.O nedenle yaflla ve altta yatan hastal›klayak›n bir iliflki oldu¤unu söyleyebiliriz.

TDBD: Tek bir SARS hastal›¤›ndanm› bahsediyoruz?Onunla ilgili olarak da çok yak›n bir dö-nemde baz› bilgiler edindik. Virüsünbirbirine çok benzer iki tipi oldu¤u Sin-gapur’da yap›lan araflt›rmalarda ortayaç›kt›. En az›ndan iki de¤iflik virüs oldu-¤unu biliyoruz ama birbirine çok benzi-yorlar. Ve yine 14 de¤iflik hastan›n vi-rüslerinin gen sekanslar› ç›kar›ld›¤›ndavirusun oldukça stabil kald›¤›, ama ikifarkl› virüs oldu¤u flu anda biliniyor.

TDBD: Hastal›k, s›ras›yla insanda negibi de¤iflikliklere yol aç›yor?Bafllang›çta biraz önce bahsetti¤im belir-tiler bafll›yor hastada. Birkaç gün sonrageçici bir iyilik safhas› olabiliyor ve seki-zinci, dokuzuncu günlerde hastal›k tek-rar alevlenme gösterebiliyor. Üçüncühaftas›ndaysa vakalar›n %15-20’si yo-¤un bak›m, oksijen tedavisi gerektirebi-lecek kadar a¤›rlaflabiliyor. Yani üç ba-cakl› bir seyir izliyor hastal›k.

TDBD: Hastal›¤› alt eden insanlar birtedavi sonucunda m› baflar›yorlar bu-nu?Hay›r. Genellikle bu hastal›ktaki tedavi,destekleyici tedavi. Ancak hastal›¤›n ö-zellikle ikinci-üçüncü haftas›nda ç›kan

Çin ve Tayvan’dan yola ç›k›p soniki ayd›r dünyay› kas›p kavuranSARS hastal›¤› hakk›ndabilmediklerimizi Marmara Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve KlinikMikrobiyoloji Anabilim Dal›ö¤retim üyesi Prof.Dr. VolkanKorten’e sorduk. Korten, Türkiyeiçin ortaya ç›km›fl bir tehlikeolmad›¤›n› ancak hastal›¤›n çaresikonusunda henüz ciddi bir ilerleme olmad›¤›n› belirtiyor.

‘Henüz umutlanmam›z› sa¤layacak bir geliflme yok’

de¤iflikliklerin virüsten çok virüse karfl›vücudun gösterdi¤i ba¤›fl›kl›k cevab›n›nkifliye zarar vermesi sonucu ortaya ç›kt›-¤› düflünülüyor. O nedenle baz› vakalar-da steroid dedi¤imiz kortizonun kulla-n›lmas›n›n da faydal› olabilece¤i düflü-nülüyor ve birçok hastada da kullan›l›-yor. Hasar›n bir k›sm› vücudun mikrobakarfl› yapt›¤› reaksiyondan oluflabiliyor.Özellikle, daha geç dönemde olanlar.

TDBD: Peki sadece solumum yoluylam› bulafl›yor?Hay›r. Bulaflma, genellikle damlac›k yo-lu dedi¤imiz yani öksürme, hapfl›rma ilebüyük damlac›klar›n etrafa saç›lmas› yo-lu ile virusun ya solunum yoluyla al›n-mas› ya da çevredeki cisimlerin üstündekalmas› ve oradan temas edilmesiyle ge-çiyor. Ancak havada uzun mesafeleregitmesinin vakalar›n çok az k›sm›ndasöz konusu olabilece¤i hala düflünülü-yor. Bir de d›flk›da ç›k›yor. D›flk› yoluy-la bulafl›p bulaflmad›¤› kesin de¤il. An-cak Hong Kong’da bir apartmanda kana-lizasyon sistemindeki baz› problemlernedeniyle oradan muhtemelen havalan-d›rma sistemine geçti¤i ve çok say›da in-san›n enfekte oldu¤u ortaya ç›km›fl du-rumda. D›flk›da uzun günler yaflayabil-di¤i için bu durum çok riskli ama henüznet bir flekilde d›flk› yoluyla bulaflt›¤›gösterilmifl de¤il.

TDBD: D›fl ortamlarda ne kadar süreyafl›yor?Farkl› yerlerde, farkl› sürelerde yafl›yor.Genellikle bir iki gün diyebiliriz. Örne-¤in, plastik cisimlerin üstünde üç günekadar yaflayabildi¤ini biliyoruz. D›flk›daortam biraz daha alkali oldu¤u için dörtgün civar›nda canl› kalabiliyor. Is›danetkileniyor. Normal cisimler üstünde12-48 saat aras›nda yaflayabildi¤i yap›-lan çal›flmalar sonucunda ortaya kon-mufl durumda.

TDBD: Vakalar›n ortaya ç›kt›¤› ülke-lerle di¤er ülkeler aras›nda yeterli bil-gi ak›fl› sa¤lanabiliyor mu?Tabii. ‹nternetin bu ortamda çok fazlafaydas› oldu. Birçok ülke kendi dene-yimlerini h›zl› bir flekilde internet orta-m›na tafl›d›. Baz› dergiler bunlar› ücret-siz olarak ve internet ortam›nda h›zl› birflekilde yay›mlad›lar. Bu nedenle herke-sin hemen vaka serilerinden haberdarolmas› sa¤land›. ‹nternet bu konuda çokbüyük bir görev üstlendi.

TDBD: Türkiye’de de baz› tedbirler a-l›nd›. Siz bu tedbirleri yeterli buluyormusunuz?

Vaka ç›kmadan bunu söylemek müm-kün de¤il fakat Sa¤l›k Bakanl›¤› hakika-ten baz› haz›rl›klar yapt›. Öncelikle ge-len yolcular›n karfl›lanmas› ile ilgili ol-dukça yeterli önlemler al›nd›. Bu kiflile-re bir form da¤›t›l›yor. ‹ngilizce, Türkçe,bazen Çince. Sa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤l›birkaç hastane bu vakalar için pilot has-tane olarak belirlendi. fiüpheli vaka ç›k-t›¤› taktirde, 112’den temin edilecek ö-zel ambulanslarla h›zla o hastaneleresevki öneriliyor. ‹stanbul’da pilot hasta-ne Haseki Hastanesi. Ancak kapasite a-fl›ld›¤› taktirde yine Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›nbu konuyla ilgili planlar› var. Vaka say›-s› e¤er ço¤al›rsa onlar›n tek bir hastane-de, özel bir ekip taraf›ndan bak›lmas›yani bir karantina hastanesinde izlenme-si yap›labilecek en do¤ru ifl.

TDBD: Diflhekimleri gibi hastayla ol-dukça yak›n temas içerisinde olanmeslek gruplar› için nas›l bir tehlikesöz konusu? Tabi burada aerosol oluflturulan ifllemlerönemli. Ancak bulaflma tehlikesinin ol-mas› için kiflinin öncelikle hasta olmas›gerekiyor. fiu ana kadar yap›lan çal›flma-lar, semptomlar yokken kiflilerin bulafl-t›r›c› oldu¤unu düflündürmüyor yani ki-flinin atefli, öksürü¤ü vs. yokken SARSvirüsünü tafl›sa bile bulaflt›r›c› oldu¤upek düflünülmüyor. Kiflinin bulaflt›r›c›

olabilmesi için hasta olmas› laz›m. Amao bölgelerden gelen ve 10 gün içinde a-tefl, öksürük ve nefes almada güçlük çe-ken her kiflinin mutlaka ve mutlaka göz-lem alt›na, izolasyon alt›na al›nmas› ge-rekiyor. ‹leride e¤er vaka ç›kar ve temasedenlerin say›lar› artarsa, o zaman difl-hekimlerinin de yapt›klar› baz› ifllemlernedeni ile (aerosol oluflma olas›l›¤› yük-sek oldu¤u için) özel önlemler almas›gerekir.

TDBD: K›sa süre içerisinde bir çokbilgi edinilebilmesi hastal›¤›n k›sa za-manda çaresinin bulunaca¤›n› dair birumut do¤uruyor mu?Hay›r öyle bir umut do¤urmuyor. Virü-sün oldukça az de¤iflime u¤rad›¤›n›ntespit edilmesi, e¤er etkili bir afl› geliflti-rilebilirse önemli. Ama afl› için epey da-ha zamana ihtiyaç var.Yine virüsün gendüzeninin ç›kar›lmas›, özellikle bununhücrelere tutundu¤u bir protein var, o-nu engellemeye yönelik baz› ilaçlar›n ge-lifltirebilece¤i veya varolan baz› ilaçlar›no amaçla kullan›labilece¤ini düflündürü-yor. Ama dedi¤im gibi flu anda henüzözgül tedavisi için bir yöntem yok. fiuanda sadece destekleyici tedavi ve baz›vakalarda daha önce söz etti¤im gibikortizon tedavisi d›fl›nda pek fazla yapa-cak bir fley yok.

23 / TDBD

SARS’›n h›zla yay›lmas› üzerine Dünya Sa¤l›k Örgütü WHO, di¤er ülkelerdeki sa¤l›k kamuoyunu bil-gilendirmek üzere internet sitesinden son geliflmeleri ve hastal›¤›n yay›l›m seyrini günbegün dünyakamuoyuna iletti. Üstte 29 May›s tarihli yay›lma haritalar› görülüyor.

‘Bulaflma, genellikle damlac›k yoldedi¤imiz öksürme, hapfl›rma ile büyük damlac›klar›n etrafa saç›lmas› sonucu ya solunum yoluyla al›nmas› ya da çevredeki cisimlerin üstünde kalmas› ve oradan temas edilmesiyle oluyor.Ancak havada uzun mesafelere gitmesinin vakalar›n çok az k›sm›nda söz konusu olabilece¤i düflünülüyor.’

25 / TDBD

Girifl

‹nsan›n vücut bütünlü¤üne yönelik hertürlü müdahale yasalarla engellenmifl-tir. Ancak yasalarda belirlenen flartlarçerçevesinde, hekimler kiflinin vücutbütünlü¤üne yönelik müdahalelerde(t›bbi müdahaleler) bulunabilmektedir. T›bbi müdahale: "T›p mesle¤ini icrayayetkili bir kifli taraf›ndan (hekim) do¤-rudan ya da dolayl› tedavi amac›yla ger-çeklefltirilen her türlü faaliyet" fleklindetan›mlanabilir. Tan›mdan da anlafl›ld›¤› gibi müdahale-nin bir hekim taraf›ndan gerçeklefltiril-mesi ve müdahalenin do¤rudan ya dadolayl› tedaviyi amaçlamas› t›bbi mü-dahalenin temel unsurlar›d›r.T›bbi müdahalede bulunan hekiminyasa, tüzük, ve yönetmeliklerde bulu-nan kurallara ve hasta ile aras›ndakisözleflmeye uygun davranmas› gerekir.Bunlara uygun davranmamas› halindehekimin cezai ve hukuki sorumlulu¤uortaya ç›kar.Hekimin hukuki sorumlulu¤unun söz-konusu oldu¤u durumlarda hekim ge-nellikle sözleflmeden do¤an sorumlu-luklar çerçevesinde sorumlu tutulur.Hukukta hekim ile hasta aras›nda birsözleflmenin (tedavi sözleflmesi) var ol-du¤u kabul edilir ve hekim bu sözleflmeçerçevesinde sorumlu tutulur.

I. Tedavi sözleflmesi ve özellikleri

Hekim sorumlulu¤unun söz konusu ol-du¤u olaylar›n ço¤unda hekim ile hastaaras›nda bir sözleflme iliflkisinin varl›¤›görülür. Acil haller d›fl›nda hekim, has-ta ile aras›ndaki bir sözleflmeye dayana-rak müdahalede bulunur . "Tedavi söz-leflmesi" veya "hekimlik sözleflmesi"olarak adland›r›lan bu sözleflme ile he-kim t›p bilimi ve uygulamas›n›n öngör-dü¤ü flartlara ba¤l› kalarak gerekli tefl-hisi koymak ve konulan teflhise en uy-gun tedavi yöntemini uygulamak yü-kümlülü¤ü alt›na girer . Buradaki amaçhastan›n iste¤ine ve yarar›na uygun ola-rak hastan›n sa¤l›¤›na kavuflmas›n› te-min için gereken faaliyetlerin yap›lma-s›d›r. Hasta da hekime ücret ödemeborcu alt›na girer.Tedavi sözleflmesindeki bu içerik TürkBorçlar Kanunu’nun (BK) 386. Madde-si’ndeki vekalet sözleflmesi tan›mlar›nauymaktad›r .Tedavi sözleflmesinin konusunun kifli-lik haklar›ndan olan "beden bütünlü-¤ü" ve "sa¤l›k" olmas› nedeni ile heki-min müdahalesi s›ras›nda telafi edile-meyecek bir zarar oluflabilir. Bu neden-le hekimin gösterece¤i "özen" en üstdüzeyde olmal›d›r . Tedavi sözleflmesinde önemli olan birdi¤er konu da genelde hastan›n hekimegöre sözleflmenin konusu ile ilgili dahaaz bilgi sahibi olmas›d›r. Bu da hastay›hekimin karfl›s›nda daha zay›f bir ko-numa getirmektedir. Bu nedenle tedavisözleflmesinde öne ç›kmas› gereken birdi¤er unsur da "güven" unsurudur.Ayr›ca tedavi (hekimlik) sözleflmesindehekimin tedavinin sonucunun garantietmesi söz konusu de¤ildir . Afla¤›da dade¤inece¤imiz gibi hastan›n tedavisininsonucu hekimin faaliyetlerinin ve yete-ne¤inin yan›nda baflka bir çok d›fl belir-leyici etkenlere ba¤l›d›r . Hekim belli bir zaman flart›na ba¤l› de-¤ildir. Hekim hastaya göre ba¤›ms›zolarak borcunu yerine getirir . Baflka birde¤iflle hekimin ifl gücünü tamamenhastan›n emrine tahsisi ve hastan›n tali-

matlar›na uymas› söz konusu de¤ildir.

II. Tedavi sözleflmesinde hekimininborçlar›

a) Hekimin ifl görme borcu:Tedavi sözleflmesi ile hekim, hastayakarfl› bir ifli yapma borcu alt›na girmifl-tir. Yukar›da da belirtti¤imiz gibi buborç hastan›n sa¤l›¤›na kavuflmas› içint›p bilimi ve uygulamas›n›n öngördü¤üesaslar çerçevesinde özenle faaliyettebulunmakt›r. ‹flte hekim bu faaliyetler-de bulunarak ifl görme borcunu yerinegetirir. Hekimin ifl görme borcundaki ana faali-yeti olan tedaviyi, tan›n›n konmas› vetan›ya uygun tedavinin uygulanmas›olarak ikiye ay›rmak mümkündür. Buiki yükümlülük yerine getirilirken he-kimin meslek kurallar›ndan ve BorçlarKanunu’ndan do¤an bir çok yükümlü-lü¤ü ortaya ç›kmaktad›r:

aa) Tan› koymakUygun bir tedavi yönteminin seçilip uy-gulanabilmesi için gerekli olan tan›n›nkonmas› tedavinin baflar›l› ya da baflar›-s›z olmas› aç›s›ndan önemlidir. Hekimin do¤ru tan›n›n konmas›n› sa¤-layacak gerekli tüm verileri (laboratu-var tahlilleri, röntgen filmi çektirmek,hastay› muayene etmek, hastan›n öykü-sünü almak gibi) elde edip bunlar›nçerçevesinde uygun tan›y› koymas› ge-rekir. Diflhekimleri Deontoloji TüzükTasla¤›’n›n 10. maddesinin b bendinde"diflhekimi hastas›n›n tedavisine baflla-madan önce mutlaka anamnez almal›ve fizik muayene yapmal›d›r."denerekdiflhekiminin tan› koyarken yapmas›gereken baz› faaliyetler (anamnez alma;fiziki muayene yapma) özellikle belirtil-mifltir. Gerekli ifllemlerin özenle yap›lmas›n-dan sonra konan yanl›fl tan›dan dolay›hekim sorumlu olmaz. Buna karfl›l›khekim gerekli verileri elde etmeden ve-ya verileri t›p biliminin gerektirdi¤i fle-kilde incelemeden tan› koyarsa, sorum-lu tutulabilir.

Diflhekiminin tedavi sözleflmesinden do¤an sorumlulu¤u

Gürkan Sert* fiefik Görkey**

bb) Tedavi Yöntemini Seçme ve Uygulama Hekim tedavi yöntemini seçerken has-taya en çok yarar› olacak ve en az zara-r› verecek yöntemi uygulamak zorun-dad›r. T›bbi Deontoloji Nizamaname-si’nin 6.ve10.maddelerinde tedavi yön-teminin seçilmesi ve uygulanmas› ile il-gili hükümler yer al›r. Madde 6 " Tabipve difl tabibi, sanat ve mesle¤ini icraederken hiç bir tesir ve nüfuza kap›l-maks›z›n, vicdani ve mesleki kanaatinegöre hareket eder." Seçilen tedavi yöntemi uygulan›rkenhastan›n zarara u¤ramas›n› önleyecektüm tedbirlerin (steril malzemenin kul-lan›l›p kullan›lmad›¤›n›n kontrolü gibi)al›nmas› gerekir. Tedavinin uygulan-mas› s›ras›nda gerekli tüm önlemlerialan hekim tedavinin baflar›s›zl›¤›ndandolay› sorumlu tutulmaz.Hekimin tedavi faaliyeti s›ras›nda uy-

mas› gereken kurallardan biri de faali-yetlerini özenli yürütmesidir (B.K.390/1, 390/2, 321). Hekim tedavi söz-leflmesinde hastan›n iyileflmesi için yap-t›¤› faaliyetin özenle ifa edilmemesin-den sorumludur. O halde hekim, te-davi ile amaçlanan sonuca ulaflmak içingerekli giriflim ve faaliyetlerde bulun-mal›, iyi sonucu engelleyecek davran›fl-lardan kaç›nmal›d›r. Tedavi sözleflme-sinde hekimin tedavi sürecindeki giri-flimleri bizzat kendisinin gerçeklefltir-mesi gerekir.

b) Hekimin sadakat borcu:Hekimin tedavi sürecinde ve sonras›n-da kendisine duyulan güvene uygunolarak hastan›n yarar›n› tedavi sözlefl-mesindeki amac›n çerçevesinde koru-mas› gerekir. Hastaya düzenli olarakhastal›¤› ile ilgili do¤ru bilgilerin veril-mesi, s›rr›n›n saklanmas› gibi yükümlü-lükler hekimin sadakat borcunun so-nuçlar›d›r. Sadakat borcu tedavinin sü-recinin sona ermesinden sonra da de-vam etmesi gereken bir borçtur.Diflhekimleri Deontoloji Tüzü¤ü Tasla-¤›’n›n 8. maddesinde güven ve sadakatborcunun bir sonucu olan s›r saklamaborcunun hekim ile hasta aras›ndakisözleflmenin sona ermesinden sonra dadevam etmesi gere¤i özellikle belirtil-mektedir. Yine sadakat borcunun bir sonucu ola-rak hekimin hastan›n ç›karlar›n› kendiç›karlar›ndan üstün tutmas› gerekir.Hekim ile hasta aras›ndaki tedavi söz-leflmesinin konusu hastan›n beden bü-tünlü¤ü ve sa¤l›¤› gibi üstün kiflilik de-¤erleri ile ilgili oldu¤u için hekimin ç›-

karlar› ile hastan›n ç›karlar› çat›flt›¤› za-man; sadakat borcunun gere¤i olarakhekim kendi ç›karlar›ndan fedakarl›ktabulunabilmelidir. Özellikle parasal ç›-karlar›n çat›flt›¤› hallerde hekim hasta-n›n lehine olan koflullarda çözüm bul-mal›d›r. Hekim tedavi faaliyeti s›ras›nda ö¤ren-di¤i hastaya ait s›rlar› aç›klamamaklayükümlüdür. Bunun d›fl›nda özelliklemesleklerine yönelik ifl gören vekilleriçin (hekim, avukat gibi) s›r saklamayükümlülü¤ü kamu hukukundan do-¤an bir zorunluluktur (Türk Ceza Ka-nunu m.198). Ayr›ca T›bbi DeontolojiNizamnamesi’nin 4. Madde’si de he-kimlerin meslek ve sanatlar›n›n icras›s›ras›nda ö¤rendikleri s›rlar› aç›klamay›yasaklam›flt›r. diflhekimleri DeontolojiTüzük Tasla¤›, hekimlerin s›r saklamayükümlülü¤ünü T›bbi Deontoloji Ni-zamnamesin’den farkl› olarak ayr› birbafll›k alt›nda ele alm›fl ve daha ayr›nt›-l› düzenlemifltir (m.8).

III. Diflhekiminin hukuki aç›danfarkl› özellik tafl›yan müdahaleleriHekim ve diflhekimlerinin baz› giriflim-lerini, vekalet sözleflmesi çerçevesindede¤erlendirebilmek zordur. Özellikleestetik ameliyatlar ile diflhekiminin yal-n›zca protez veya kron-köprü yap›m›n›üstlendi¤i tedavi sözleflmelerinin huku-ki niteli¤i ile ilgili farkl› görüfller ilerisürülür. Hukuk doktrininde genel ola-rak, diflhekiminin protez veya kron-köprü yap›m›n› borçland›¤› sözleflmeleristisna sözleflmesi (B.K. 355) olarak ni-telendirilmektedir. ‹stisna akdinin te-mel özelliklerine bak›ld›¤›nda; istisnasözleflmesinin, hekime vekalet sözlefl-mesinden farkl› borç ve sorumluluklaryükledi¤i görülür. ‹stisna sözleflmesinde önemli olan; ça-l›flman›n (ifl görme faaliyetinin) kendi-sinden çok bu çal›flmada ortaya ç›kanve objektif olarak gözlemlenmesi müm-kün bir sonuçtur. Diflhekiminin yaln›zca protez veyakron-köprü yap›m›n› üstlendi¤i sözlefl-meler istisna sözleflmesi olarak nitelen-dirilirse hekimin sonucu garanti etmeyükümlülü¤ü do¤ar. Ancak burada ga-ranti edilen nedir? Hekim hastan›n a¤›zanatomisine ve t›p biliminin öngördü¤üesaslara uygun bir protez veya kron-köprüyü hastaya teslim etti¤inde busözleflmeden do¤an borcunu yerine ge-tirmifl olacak m›d›r? Yoksa gerekenözellik ve ölçüleri tafl›mas›na ra¤menhastan›n memnun kalmad›¤› ve kendi-sini rahat hissetmedi¤i eserden dolay›

hasta, hekimin borcunu yerine getir-medi¤ini iddia edebilecek midir?Hekimin hasta ile aras›ndaki anlaflmayauygun nitelikte ve diflhekimli¤i mes-le¤inin gerektirdi¤i özen ve beceri ilehaz›rlanm›fl bir protez veya kron-köprüile bu sözleflmedeki borcunun bu k›s-m›n› yerine getirmifl olaca¤› düflün-cesindeyiz. Bu sözleflmenin ancak buk›sm› garanti edilebilir ve istisna sözlefl-mesine dahil edilebilir. Protezin hastayatesliminden sonra hastan›n daha iyiolaca¤› a¤›z ve difl sa¤l›¤› ile ilgili birprobleminin kalmayaca¤› garantiedilemiyece¤inden giriflimlerin bu k›s-m›n›n istisna sözleflmesine dahil edil-mesi mümkün de¤ildir. Ülkemizde bu ba¤lamda hukuki prob-lem olarak hukuka yans›yan bir vaka ileilgili olarak Yarg›tay 15. Hukuk Dairesi20.12.1977 tarihli 2167 esas ve 2307karar say›l› karar›nda ; difl proteziyap›m› sözleflmesinin bir istisna sözlefl-mesi oldu¤unu belirtmifltir. Kararda diflprotezi yap›m›nda hekimin sorum-lulu¤u, belirlenirken sadece protezinyap›m›nda kullan›lan malzeme ve tek-nik göz önünde bulundurulmufltur. diflhekiminin protez veya kron-köprüyap›m›n›n yan›nda difl ve difl etlerinintedavisini de borçland›¤› sözleflmelereistisna ve vekalet sözleflmelerine iliflkinhükümlerinin birlikte uygulanmas›gere¤ini savunan fikirler vard›r. Bununyan›s›ra protez ve benzeri eserlerinyap›lmas›ndaki teknik boyutun tedaviyiamaçlayan bir vekalet sözleflmesiniaflaca¤›n› ileri sürerek bunun istisnasözleflmesi oldu¤unu savunan fikirlerde bulunur. Bir di¤er fikir ise protezyap›m› gibi ifllemlerin, tedavideki amaçolmad›¤› tedavinin bir arac› oldu¤unuileri sürerek bu gibi sözleflmelerinvekalet sözleflmesi olarak de¤erlendiril-mesi gerekti¤ini savunur.

SonuçDiflhekiminin, hekim sorumlulu¤u çer-çevesinde sorumlulu¤u vard›r. Ancakdifl protezi haz›rlanmas› ve difl teknis-yenleri ile beraber çal›flmalar›ndadiflhekimine ek sorumluluklar da yük-ler. Bu yükümlülük diflhekimli¤i deon-tolojisine özgü bir yükümlülük olup,diflhekimli¤i alan›ndaki tart›flmalar ar-d›ndan yeni yasal düzenlemelerle dahada zenginlefltirilmelidir.

* Arfl.Gör., Marmara Üniversitesi T›pFakültesi Deontoloji A.D.* Prof.Dr., Marmara Üniversitesi T›pFakültesi Deontoloji A.D.

TDBD / 26

TDBD / 28

Akl›m›za tak›lanlarDerleyen Behzat Özbozda¤*

? ?

?

?

Difllerde ortaya ç›kan "Renklenmeler"innedenleri nelerdir?

1- Özen gösterilmeden yap›lan, özellik-le ful kron ve s›n›f V tipi kavite prepa-rasyonlar›nda pulpa içinde kanamalarortaya ç›kmaktad›r.2- Kanal tedavisi s›ras›nda yap›lan hata-lar;a) Girifl kavitelerinin yetersiz aç›lmas›,pulpa boynuzlar›nda pulpa dokusununkalmas›,b) Pulpektomiden sonra kanaman›ndurmamas›, kan›n kronun dentin ka-nallar›nda birikmesi,c) Kanal içinde dezenfektan veya ben-zeri amaçla, içeri¤inde tetrasiklin, gü-müfl nitrat, konsantre iyodoforlar›n bu-lundu¤u solusyonlar›n kullan›m›,d) Kanal dolgu maddelerinin kökünkuron a¤z›ndan taflarak pulpa odas›n›nduvarlar›na bulaflmas›. Özellikle içindegümüfl bulunduran patlar veya gümüflkonlar›n pulpa duvarlar›na bulaflmas›geri dönüflü zor renklenmelere yol açar.Bu nedenle kanallar doldurulduktansonra, pulpa odas› ilaç ve dolgu at›kla-r›ndan tamamen temizlenmeli, kanalla-r›n kron a¤›zlar› mikro s›z›nt›y› önle-mek amac›yla uygun bir dolgu madde-siyle, örne¤in cam iyonomerle kapat›l-mal›d›r.

‹ntrakoronal Beyazlatma yap›l›rken nelere dikkat edilmelidir?

1- Beyazlat›c› ajanlar›n dokuya s›zma veirritan özellikleri oldu¤undan, kanala¤›zlar› s›zd›rmaz biçimde kapat›lmal›-d›r. Yetersiz gördü¤ünüz kanal tedavi-leri mutlaka yenilenmelidir.2- Diflte kenar s›z›nt›s› gösteren dolgu-lar veya benzer restorasyonlar sökülme-li ve yenilenmelidir.3- Pulpa tavan›nda pulpa dokusununkalmad›¤›ndan emin olunuz.4- Renklenmenin yo¤un oldu¤u dentintabakalar›ndan mümkün oldu¤uncafazla doku kald›r›n.5- Kök kanal dolgusu pulpa odas›na

taflmamal›, kanal dolgusunun kron a¤-z›ndaki seviyesi difleti kenar›n›n alt›ndaolmal›d›r.6- Beyazlat›c› ajan› yerlefltirdikten son-ra, kaviteyi s›zd›rmaz bir dolgu madde-si ile kapat›n, Cavit veya benzeri mad-deleri kesinlikle kullanmay›n.7- Çal›flma s›ras›nda beyazlat›c› ajan›nçevre dokulara zarar vermemesi içinrubber dam kullan›m› idealdir. Ancakrubber dam kullan›m› pratik yaflamdahenüz yayg›nlaflmad›¤›ndan, çal›flmayabafllamadan önce komflu difleti dokula-r›n›n üzerine vazelin sürülmesi bir öl-çüde koruyuculuk sa¤layacakt›r.

Post-core yap›m›nda klinik uygulamalarhangi s›rayla yap›lmal›d›r?

1- Kanal tedavisi tamamlan›r,2- Post yuvas› aç›l›r. Post yuvas›n›n bo-yunun kök yüzeyindeki kemik deste¤i-nin yar›s› kadar olmas› önerilmektedir.Post yuvas›n›n çap›, kullan›lacak pos-tun içini dolduraca¤› genifllikte olmal›-d›r,3- Seçti¤iniz postu yuvas›na yerlefltirin,planlad›¤›n›z core yap›s›na göre fazlaolan uzant›s›n› kesin,4- Postun rotasyonunu önlemek içinkök yüzeyine pim yerlefltirin veya ro-tasyonu engelleyecek preparasyonlaryap›n,5- Kök çeperini saracak bir bak›r anoseçin veya haz›rlay›n. Anonun boyu ha-z›rlanacak core yap›s›ndan 1mm yük-sek tutulur.6- E¤er resin yap›flt›r›c› kullanacaksa-n›z, resin siman› firman›n önerdi¤i fle-kilde post yuvas›na ve kök yüzeyine uy-gulay›n. Üzerine resin yap›flt›r›c› sürül-müfl postu yuvas›na yerlefltirin, fazlal›kresin yap›flt›r›c› kök yüzeyine taflar,7- Resin yap›flt›r›c› donma reaksiyonu-na bafllamadan, uygun gördü¤ünüz birkompozitle core yap›s›n› oluflturun.8- Core yap›m› tamamland›ktan sonra,ano ç›kar›l›r ve core yap›s›na preparas-yonla istenilen flekil verilir.

Overdenture Protezlerin yararlar› nelerdir:

Overdenture protezler, hastan›n destekolarak seçilen do¤al diflleri veya kökleriüzerine yap›lan hareketli protezlerdir.Hastan›n do¤al diflleri ve köklerinina¤›zda kalmas›n›n sa¤lad›¤› yararlar›flöyle özetleyebiliriz;1- Yap›lan proteze destek sa¤lamak,2- Protezin tutuculu¤una katk›da bu-lunmak,3- Alveol kemik rezorbsiyonlar›n› en azseviyede tutmak.Özellikle alt çene difllerinin çekimlerin-den sonra h›zl› kemik rezorbsiyonlar›görülmektedir. Total protezlerin yap›-m›nda rezorbe kretler hem hastay› hemde hekimi s›k›nt›ya sokmaktad›r. Ke-mik rezorbsiyonlar› hakk›nda yap›lanbir çal›flmada ortaya ç›kan sonuçlar,overdenture protezlerin yararlar› konu-sunda olumlu sonuçlar vermifltir.A¤›zlar›nda do¤al diflleri bulunan erkekhastalar iki gruba ayr›lm›fllard›r. Grup-lardan birine üst total alt overdentureprotezi uyguland›. Alt overdenture pro-tezi için bu hastalar›n alt kanin difl-lerinin kökleri destek olarak kullan›ld›.‹kinci grup hastalara klasik alt üst totalprotezler yap›ld›.Befl y›ll›k bir dönem içinde vertikalplanda kemik kay›plar›n› de¤erlendir-mek üzere sefalometrik radyogramlaral›nd›. Overdenture protezi kullanan-larda mandibulan›n ön bölgesinde or-talama 0,6 mm’lik bir kemik rezorb-siyonu görüldü. Oysa klasik alt üst totalprotez kullananlarda ayn› bölgedekikemik rezorbsiyonu ortalama 5,2 mmolarak bulunmufltur.Maksiller bölgedeki rezorbsiyonlardaher iki grup aras›nda anlaml› bir farkgörülmemifltir.Bu sonuçlar do¤al difllerin veya kök-lerin alveol kemi¤ini ve yak›n çevresinikorudu¤unu göstermektedir. Hem has-tan›n rahat›n› sa¤lamak hem dehekimin stresini azaltmak için overden-ture uygulamalar›n›n yayg›nlaflmas›gerekmektedir.

* Diflhekimi

TDBD / 30

GiriflKlasik endodontik tedavi hem anteriorhem de posterior difllerde baflar› oran›yüksek olan bir uygulamad›r. Her nekadar do¤ru teflhis konulmufl olup yön-tem beceri ile uygulanm›fl olsa bile, kü-çük bir baflar›s›zl›k oran› vard›r(1). Buoran, periapikal cerrahi uygulanabilenanterior difllerde daha da azalt›labilir. Bilinçli replantasyon, bir diflin amaçl›olarak çekilmesi ve foramen apikalenint›kanmas›ndan sonra en k›sa süredetekrar soket içerisine yerlefltirilmesi ifl-lemidir(2). Bilinçli replantasyon genellik-le son çare olarak uygulanan, endodon-tik tedavi yap›lamad›¤› ya da baflar›s›zoldu¤unda, apikal rezeksiyon uygulan-mas› mümkün olmayan ya da muhte-melen baflar›s›z ve etkilenmifl diflin çe-kilmesi ile sonuçlanaca¤› durumlardauygulanan bir tekniktir(3,4). Bilinçli replantasyonun endikasyonlar›flu flekilde s›n›fland›r›labilir;1. Anatomik Faktörler- Mandibular molar difllerin inferior al-veolar kanala yak›n olmas›- Mandibular posterior bölgede bukkalkortikal kemi¤in kal›n olmas›- Maksiller molar bazen de premolar diflköklerinin sinüse yak›n yada sinüsleiliflkili olmas›2. Cerrahi giriflin yeterli olmad›¤› du-rumlar- S›¤ bukkal vestibül derinli¤i- Yetersiz a¤›z aç›kl›¤›- ‹nterproksimal kök perforasyonu3. Periodontal deste¤in %50 ya da dahafazla oranda kaybolmufl olmas›4. Kök uzunlu¤unun k›sa olmas›5. Maksiller ve mandibular difllerinköklerinin diverjan olmas›, apeksifikas-yonunu tam olarak tamamlamam›fl difl-

ler6. Endodontik tedavi s›ras›nda kök ka-nal›nda alet k›r›lmas› ya da kök kanal-lar›n›n t›kal› olmas›7. Yanl›fll›kla çekilen difllerKontrendikasyonlar› ise;1. Hastan›n genel durumunun uygunolmamas›2. Hasta kooperasyonunun ve yeterlia¤›z hijyeninin sa¤lanamad›¤› durumlar3. Afl›r› derecede e¤ri kökler4. Periodontal durumun genel olarakyetersiz oldu¤u hastalar. Bununla bir-likte, ilerlemifl periodontal harabiyetibulunan ve baflka tedavi seçene¤i kal-mayan difllere de replantasyon uygula-nabilece¤ini söyleyen otörler de mev-cuttur(5).

Hastalar ve YöntemBu çal›flmaya yafllar› 19 ile 63 (ortalama51.5) aras›nda de¤iflen 13 bayan ve 9erkek olmak üzere toplam 22 hasta da-hil edildi (Tablo 1). Hastalar›n hepsisistemik olarak sa¤l›kl›yd› ve operasyo-na engel bir durumlar› yoktu. Uygula-ma yap›lan olgular, endodontik tedavis›ras›nda kanallara girilememesi (n=7),kanal tedavisi yap›lmas›na ra¤men flika-yetlerin geçmemesi (n=6), kanal tedavi-si s›ras›nda kök perforasyonunun mey-dana gelmesi (n=9), eksik kanal tedavi-si yap›lmas›na ba¤l› olarak flikayetleringeçmemesi (n=3) ve kanal tedavisi s›ra-s›nda kök kanal›nda alet k›r›lmas›(n=1) sebepleriyle endodontistleri tara-f›ndan klini¤imize gönderilen hastalar-d›. Yöntemin seçilmesine yol açan di¤erfaktörler, maksiller sinüse yak›nl›k vepalatinal kökte enfeksiyon varl›¤›(n=15), kal›n mandibular korteks ol-mas› ve alveolar kanala yak›nl›kt›

Difllerin bilinçli replantasyonuB‹L‹MSEL

Do¤an Dolanmaz*Alper Pampu**Zübeyde Özgür***Abdülkadir fiengün**** Adnan Öztürk*****

ÖZET

Bu çal›flman›n amac› difllerin bilinçlireplantasyonunun güvenilirli¤inin veetkinli¤inin araflt›r›lmas›d›r. Çal›flmaya22 hasta dahil edildi. Hastalar›n yafllar›19 ve 63 (ortalama 31.5) aras›ndayd›.Replante edilen difller üç premolar ve20 molard›. Uygulama yap›lacak olandifllerin periodontal durumu preopera-tif klinik ve radyolojik yönden standartolarak de¤erlendirildi. Çekimler olabil-di¤ince atravmatik olarak yap›ld›, kökapeksleri kesildi ve retrograd amalgamdolgular yap›ld›. Periapikal bir lezyonoldu¤u durumlarda küretaj yap›ld›. Se-rum fizyolojik ile yaran›n iyice irrigeedilmesinin ard›ndan difller tekrar so-ketine yerlefltirildi. Stabilite yeterli ol-mad›¤› durumlarda replante edilen difl-ler bir hafta süreyle yar› rijit biçimdetespit edildi. Postoperatif birinci, üçün-cü ve alt›nc› ay ile bir y›l sonunda yinestandart periapikal radyograflar al›nd›ve periodontal durum de¤erlendirildi.‹ki diflte postoperatif dönemde peri-odontal apse meydana geldi fakat budifller cerrahi ve medikal tedaviye iyicevap verdi. Kök rezorpsiyonu ve geç-meyen a¤r› nedeniyle iki difl çekildi. Di-¤er tüm difllerde iyileflme sorunsuzduve erken dönem baflar› kriterlerini kar-fl›lad›. Bu erken dönem sonuçlara göreklasik endodontik tekniklerle tedaviedilemeyen difller için bilinçli replan-tasyon güvenilir ve etkili bir tedavi al-ternatifi olarak görünmektedir. Anahtar Kelimeler: Bilinçli Replantas-yon, Operasyon Süresi, Periodontal Li-gaman Yap›fl›kl›¤›

Difller 1. Molar 2. Molar 1. Premolar 2. Premolar

Maksilla 8 3 2 2Mandibula 6 1 - -

Tablo 1. Difllerin Da¤›l›m›

31 / TDBD

(n=7). Hastalara uygulama s›ras›nda vesonras›nda oluflabilecek komplikasyon-lar anlat›ld› ve onaylar› al›nd›. ‹fllemin yap›lmas› planlanan difller ope-rasyon öncesinde periodontal sa¤l›klar›yönünden de¤erlendirildi. Bu de¤erlen-dirme sondlama cep derinli¤i, gingivalindeks (Löe & Sillnes), mobilite, plakindeksi, ataçman seviyesi ve alveolarkemik seviyesinin belirlenmesini içer-mekteydi. Sondlama cep derinli¤i veataçman seviyesi ölçümleri Williamsperiodontal sondu ile difllerin 6 nokta-s›ndan (meziobukkal, midbukkal, dis-tobukkal, meziolingual-palatal, midlin-gual-palatal, distolingual-palatal) yap›l-d›. Ölçümlerde ataçman düzeyi hastalariçin özel olarak haz›rlanan akrilik stent-lerdeki noktalardan relatif olarak belir-lenerek milimetrik olarak kaydedildi.Alveolar kemik kayb›n› belirlemek içinparalel teknikle çekilen periapikal rad-yograflar kullan›ld›. Ölçümde kullan›-lacak tekrarlanabilir paralel teknikle el-de edilen standart dental radyograflarbir aparey (Kentzler–Koschner, DentalGmbH, Mühlgraben, Germany) yard›-m›yla elde edildi. ‹lgili difl için film tu-tucu ve ›s›rma bloklar› haz›rlanarak ge-ometrik standardizasyon sa¤land›. Filmtutucu ve kona ba¤lanan parça rijit araba¤lant› ile birlefltirilerek ›fl›nlar›n obje-ye dik gelmesi sa¤land›. ‹fllemler lokal anestezi alt›nda yap›ld›.Periodontal ligaman, bukkal ve lingualyada palatal korteks ve interradikularseptuma gelen zarar›n minimal olmas›için çekimler olabildi¤ince atravmatikolarak gerçeklefltirildi(Resim 1). Çe-kimlerin ard›ndan difller üzerindekigranülasyon dokular› temizlendi. Se-rum fizyolojik irrigasyonu alt›nda incebir fissür frez kullan›larak kök ucu re-zeksiyonlar› ve bunu takiben rond frezyard›m›yla retrograd dolgu için kavite-ler aç›ld›. Gümüfl amalgam kullan›larakretrograd dolgular yap›ld› (Resim 2).Difller amalgam sertleflinceye kadar se-rum fizyolojikle ›slat›lm›fl steril gazl›beze sar›l› olarak bekletildi. Bu ifllemlers›ras›nda sa¤l›kl› kök yüzeyinde mev-cut periodontal yap›lar›n hasar›n› en-gellemek için bu bölgelere temas edil-memesine dikkat edildi. Periapikal lez-yon olan difller soketin lateral yüzeyle-rine dokunulmadan dikkatlice küreteedildi ve sonras›nda çekim soketleri se-rum fizyolojik ile y›kand›. Bu iflleminard›ndan difller soketlerine geri yerleflti-rildi. ‹fllem tamamland›ktan sonra pri-mer stabilizasyonunun yeterli olmad›¤›düflünülen 6 difle kompozitle birlikte

güçlendirilmifl fiber kullan›larak k›s-men harekete izin veren tespit yap›ld›.Di¤er difllerde primer stabilite yeterlioldu¤u için bu uygulamaya gerek gö-rülmedi. Oklüzyon kontrolü yap›ld›k-tan sonra gerekli görülen difllere trav-madan korumak için hafif möllemeleryap›ld›. Tüm hastalara postoperatif ola-rak antibiyotik, nonsteroid antienfla-matuar ve a¤›z gargaras›ndan oluflan re-çeteler kulland›r›ld›. Hastalara uygula-ma yap›lan diflleri 1 hafta süre ile kul-lanmamalar› daha sonraki dönemdehafif çi¤nemeler için kullanmalar› öne-rildi. Cerrahi s›ras›nda herhangi birkomplikasyon geliflip geliflmedi¤i vedifllerin a¤›z d›fl›nda kalma süreleri kay-dedildi. Postoperatif dönemde hastalarbafllang›ç de¤erlendirmeleri tekrarlan-mak suretiyle 1. ay, 3. ay, 6. ay ve 1. y›lolmak üzere düzenli aral›klarla takipedildi (Resim 3,4,5,6).

SonuçlarDifllerin soket d›fl›nda kalma süresi or-talama 9.8 dk (aral›k 5-25 dk). Çekims›ras›nda sa¤ üst ikinci molar diflin me-zio-bukkal kökü afl›r› e¤ri oldu¤u içinapikal 2/3’ten k›r›lan bir hastada ifllembu komplikasyona ra¤men tamamlan-d›. Postoperatif takip süreci içerisindebiri fliddetli kök rezorpsiyonu di¤eriklinik ve radyolojik bir bulgu olmama-s›na ra¤men geçmeyen kronik a¤r› ne-deniyle iki difl çekildi. ‹ki hastada iseuygulamadan sonraki 2. ayda peri-odontal apse görüldü fakat sorun cerra-hi ve medikal tedaviyle çözüldü¤ü içindiflin çekimine gerek görülmedi. Bafl-lang›ç ve postoperatif dönem verileriWilcoxon iflaretli s›ralar testi ile karfl›-laflt›r›ld›. Buna göre, klinik ataçman dü-zeyi 1. ayda istatistiksel olarak önemliderecede artt› (p<0.05). 3.ayda bu yük-sek seviyeyi korudu, 6. aydan itibarende düflerek 12. ayda bafllang›ç seviyesi-ne indi (p>0.05). Sondlama cep derin-li¤i 1. ayda önemli derecede art›fl gös-terdi (p<0.05), 3. aydan itibaren nor-mal seviyeye indi (p>0.05). Mobilite te-davi öncesiyle de¤erlendirildi¤inde ça-l›flma periyodu boyunca istatistikselolarak anlaml› bir de¤ifliklik göstermedi(p>0.05). Gingival indeks ve plak in-deksleri 1. ayda yükseldikten sonra(p<0.05), 3. aydan itibaren 12. aya ka-dar operasyon öncesine göre daha dü-flük düzeyde kald› (p>0.05). Postopera-tif dönemde al›nan standart periapikalradyograflarda lamina dura üç hastadagörülürken di¤er hastalarda takip edile-medi. Alveol kemikte vertikal-horizon-

Resim 1: Çekim sonras› diflin görünümü. Periapi-kal lezyonlar ve kök yüzeyindeki periodontalmembran art›klar› izlenmekte.

Resim 2: Retrograd dolgular›n tamamlanmas›.

Resim 3: Uygulama öncesi al›nan periapikalradyograf. Kök ucundaki lezyon izlenmekte.

Resim 4: 3 ayl›k postoperatif radyolojik görünüm

Resim 5: 6 ayl›k postoperatif radyolojik görünüm

Resim 6: 1 y›ll›k postoperatif radyolojik görünüm

TDBD / 32

tal kay›p hiçbir hastada gözlenmedi.

Tart›flmaBilinçli replantasyon ifllemin baflar›s›direkt olarak periodontal ligaman yap›-fl›kl›¤› ile iliflkilidir ve bu durum anki-loz ve dolay›s› ile rezorpsiyon gelifli-minde kritik bir faktördür(6). Bu yüzdenyöntemin mümkün oldu¤unca atrav-matik, steril koflullar alt›nda ve peri-odontal ligaman yap›fl›kl›¤› korunarakuygulanmas› gerekir. Ayr›ca diflin soketd›fl›nda kalma süresi de baflar›y› do¤ru-dan etkileyen faktörlerdendir ki bu daçekim sonras› soket yüzeyinde ve diflkök yüzeyinde kalan periodontal liga-man›n canl›l›¤›n›n korunmas› ile iliflki-lidir. Dolay›s›yla, diflin soket d›fl›ndakalma süresi uzad›kça prognoz kötüle-flir(7). Bununla birlikte, Deeb ve ark en-dodontik tedavinin operasyon öncesiyap›l›p yap›lmamas›na iliflkin yapm›flolduklar› 5 y›ll›k karfl›laflt›rmal› çal›fl-malar›nda, endodontik tedavinin önce-den yap›ld›¤› olgularda sadece retrog-rad dolgunun yap›ld›¤› olgulara görebaflar›n›n yaklafl›k 2 kat daha yüksekoldu¤unu bildirmifllerdir(8). Bilinçli replantasyon özellikle geçmifldönemlerde oldukça popüler olan birtedavi alternatifidir. Eski uygulamalarbüyük serileri içerir ve raporlarda ge-nellikle farkl› baflar› kriterleri esas al›-narak uzun dönem takipler sunulmufl-tur. Sonuçlar ço¤unlukla takip süresi-nin uzamas› ve de¤erlendirmeye al›nanparametrelerin art›fl›yla kötüleflmekte-dir(9,10,14). Schmidt 500 difli içeren çal›fl-mas›nda, baflar› oran›n›n 4 y›l sonra%80’e, 8 y›l sonra %57’ye ve 12 y›l son-ra da daha azalarak %37’ye düfltü¤ünübildirmifltir(12). Replantasyon ifllemininen ciddi komplikasyonlar›ndan birisieksternal kök rezorpsiyonudur ki, buda genellikle ankiloz geliflimiyle iliflkiliolarak aç›klanm›flt›r(7,9). Sunulan vakala-r›n sadece birisinde erken dönemderadyografik olarak kök rezorpsiyonugözlendi. Fakat bu oluflumun ankilozgelifliminden ziyade hatal› protetik res-torasyonla ilgili oldu¤u düflünüldü. Literatürde sunulan baflar› kriterleri de-¤erlendirildi¤inde, difllerin postoperatifdönemdeki klinik ve radyolojik verile-rine dayand›r›ld›¤› görülmektedir. Kli-nik veriler difl çevresi yumuflak dokula-r›n görünümleri ve periodontal sa¤l›¤›nde¤erlendirilmesi, palpasyon ve per-küsyondaki duyarl›l›¤›n incelenmesi-dir. Radyolojik kriterler ise lamina duradevaml›l›¤›n›n izlenmesi ve kök rezorp-siyonunun varl›¤›d›r. Özellikle lamina

dura ile ilgili de¤erlendirmelerin enaz›ndan 2-4 y›ll›k bir dönemi kapsama-s› önerilmektedir(13). Bilinçli replantasyon uygulamalar› s›ra-s›nda difllerin splintlenmesi ile ilgili ge-nel görüfl buna ihtiyaç olmad›¤› fleklin-dedir(14,15,16). Bununla birlikte, splintle-menin daima gerekli oldu¤unu iddiaeden araflt›rmac›lar da vard›r(3). Sunulanuygulamalarda sadece 6 difle k›sa süreliyar› hareketli bir splintleme uyguland›ki bunlar primer stabilizasyonlar› iyi ol-mayan olgulard›. Bu uygulama fleklin-deki amaç, periodontal iyileflmenin ori-jinale yak›n olarak gerçekleflmesini sa¤-lamak ve ankiloz riskini azaltmakt›. Günümüzde endodontik tedavi uygula-malar›nda gerek endikasyon gerek yön-teme ve kullan›lan materyallere ait ge-liflmeler bilinçli replantasyonun kulla-n›m s›kl›¤›n› azaltmaktad›r. Yap›lan ça-l›flman›n takip döneminin k›sal›¤› bafla-r›n›n kesin olarak yorumlanmas›n› en-gellemektedir. Bu makalenin temelamac›, bilinçli replantasyon ifllemi s›ra-s›nda periodontal iyileflmenin seyrinitan›mlamakt›r. Sonuçlar de¤erlendiril-di¤inde, periodontal ligamandaki iyi-leflmenin yaklafl›k 6 ayda tamamland›¤›görülmektedir. Bununla birlikte, mobi-lite ile ilgili veriler çok kesin bir endi-kasyon bulunmad›kça gerekli olmad›¤›-n› desteklemektedir. Her ne kadar bilinçli replantasyonun"son seçenek" olarak görülmemesi ge-rekti¤ini söyleyen araflt›rmac›lar varsada(17), bu çal›flmaya ait erken dönem so-nuçlar ve literatür göz önüne al›nd›¤›n-da, endodontik tedavinin kesin olarakbaflar›s›z oldu¤u ve apikal cerrahi uygu-lamalar›n›n mümkün olmad›¤› durum-larda bilinçli replantasyon iyi bir tedavialternatifi olarak görülmektedir.

KAYNAKLAR

1. Grossman LI, Oliet S, Del Rio CE.

Endodontic practice (ed 11). Phidelphia:

Lea & Febiger, s: 367, 1998.

2. Grossman LI: Endodontic Practice (ed

11). Philadelphia, PA, Lea & Febriger,

s:334, 1988.

3. Dryden JA, Arens DE. Intentional

Replantation: A viable alternative for

selected cases. Dent Clin North Am.

38:325,1994.

4. Weine FS. The case against intentional

replantation. J Am Dent Assoc. 100:664,

1980.

5. Demiralp B, Nohutcu RM, Tepe DI,

Eratalay K., Intentional replantation for

periodontally involved hopeless teeth.

Dent Traumatol. 19:45, 2003.

6. Messkoub M. Intentional replantation: A

successful alternative for hopeless teeth.

Oral Surg Oral Med Oral Pathol. 71:743,

1991

7. Andreasen JO, Hjörting-Hansen E:

Replantation of teeth: Radiographic and

clinical study of 110 human teeth reim-

planted after accidental loss. Acta Odont

Scand. 24:263, 1966.

8. Deeb E, Prieto PP, Mc Kenna RC.

Reimplantation of luxated teeth in

humans. J S Calif Dent Assoc. 33: 194,

1965.

9. Emmertsen E. Replantation of extracted

molars. Oral Surg Oral Med Oral Pathol.

9:115, 1956.

10. Grossman LI. Intentional replantation

of teeeth. J Am Dent Assoc. 72:1111,

1966.

11. Bender B, Louis ER. Intentional replan-

tation of endodontically treated teeth. Oral

Surg Oral Med Oral Pathol. 76:623, 1993.

12. Schmidt H. Quoted by Grossman LI,

Schön F. Die Wiederimpflanzung von

Zähnen, ed. 2, Leipzig, Germany, Verlag

Barth. s:223, 1954.

13. Hammerstrom K, Pierce A, Blomlof L,

Feiglin B, Lindskog S. Tooth avulsion and

replantation: a review. Endod Dent

Traumatol. 2:1,1986.

14. Guy SC, Goerig AC. Intentional replan-

tation: Technique and rationale.

Quitessence Int. 15: 595, 1984.

15. Kingsbury BC, Wiesenbaugh JM:

Intentional replantation of mandibular pre-

molars and molars. J Am Dent Assoc.

43:1053, 1971.

16. Koenig KH, Nguyen NT, Barkhordar RA:

Intentional replantation: A report of 192

cases. Gen Dent. 36:327, 1988.

17. Wolcott J, Rossman LE: Intentional

replantation of endodontically treated

teeth: an update. Compend Contin Educ

Dent. 24:68, 2003.

* Yrd.Doç.Dr., Selçuk ÜniversitesiDiflhekimli¤i Fakültesi A¤›z Difl ÇeneHastal›klar› ve Cerrahisi Anabilim Dal›,Konya.

** Arfl.Gör. Diflhekimi, Selçuk Üniversite-si Diflhekimli¤i Fakültesi A¤›z Difl ÇeneHastal›klar› ve Cerrahisi Anabilim Dal›,Konya.

*** Arfl.Gör. Diflhekimi, Selçuk Üniver-sitesi Diflhekimli¤i Fakültesi PeriodontolojiAnabilim Dal›, Konya.

**** Doç.Dr., Selçuk ÜniversitesiDiflhekimli¤i Fakültesi Konservatif DiflTedavisi Anabilim Dal›, Konya.

***** Prof.Dr., Selçuk ÜniversitesiDiflhekimli¤i Fakültesi A¤›z Difl ÇeneHastal›klar› ve Cerrahisi Anabilim Dal›,Konya.

37 / TDBD

Brånemark’›n osseointegre imp-lantlar için gelifltirdi¤i iki aflama-l› cerrahi protokolü(1) 30 y›l son-

ra yine kendisi terkederek, implantlar›n"immediat" yüklenmesi temeline daya-nan bir tedavi gelifltirmesi(2) oral imp-lantolojinin evrimleflerek günümüzdeulaflt›¤› noktan›n önemli bir göstergesi-dir. Esasen immediat yükleme, bir imp-lant›n kemik içine yerlefltirildi¤i gün birprotez ile fonksiyonel kuvvetleri karfl›-lamas›d›r. Ancak, bundan on y›l kadarönce ayn› kavram implant›n yerlefltiril-mesini takip eden üç hafta içinde yük-lenmesini öngördü¤ünden,(3,4) günü-müzde bu tip klinik uygulamalar s›kl›k-la "erken" implant yüklemeleri olaraktan›mlanmaktad›r.(5) Sadece alt çenedetüm-ark tek-parça sabit(3) ve hareketliprotezlerle(4) bafllayan erken implantyüklemeleri, son y›llarda üst çene tüm-ark tek-parça sabit protezleri destekle-yen implantlar›n ayn› gün yüklenmesi-ne kadar gelifltirilmifltir.(5)

1980’li y›llar›n bafllar›nda, osseointeg-rasyon süresini azaltmak amac›yla imp-lant tasar›mlar›nda yap›lan de¤ifliklik-ler,(6) klinik baflar›s›zl›klar› önemli ölçü-de azaltm›fl(7) ve erken/immediat yükle-me için gerekli temeli haz›rlanm›flt›r.Bu de¤ifliklikler, implant yüzeylerininpürüzlendirilmesi(6) ve biyomekanikselperformanslar›n›n art›r›lmas› için çeflitli

flekilsel de¤ifliklikleri (form, implant-dayanak birleflimi, implant yüzeyindekiretantif elemanlar) içermektedir.(2,6-9) Er-ken ve immediat yüklemeler Bråne-mark® ve ITI® implantlar kullan›larakgelifltirilmesine karfl›n, bu implant sis-temlerinin tedavi planlamalar›ndakifarkl›l›klar (cerrahi protokol, protezidestekleyen implant say›s›, protez tasa-r›m›, v.b.), immediat implant yükleme-siyle ilgili evrensel nitelikte bir tedaviprotokolünün henüz oluflturulamama-s›na yol açm›flt›r. Ancak, uygulamalar-daki ortak noktalar ve implantlar›n yüktafl›ma kapasitelerini etkileyen faktörler(Tablo 1) de¤erlendirildi¤inde, erkenve immediat yüklemelerin tek-aflamal›ve iki-aflamal› implantlar için birçokklinik koflulda uygulanabilece¤i görül-mektedir. Potansiyel implant bölgeleri aras›ndaanterior mandibüla a¤›z içinde en sertve yo¤un kemi¤e sahip bölgedir. Bunuposterior mandibüla, anterior maksillave posterior maksilla takip eder.(10,11) Bus›ralama, immediat yüklemede hekim-lerin öncelikli tercih edece¤i bölgeleride belirlemektedir. Dolay›s›yla, imme-diat yüklemede potansiyel bölgelerinen bafl›nda anterior mandibüla yer al-maktad›r. Posterior maksilla hariç a¤›ziçindeki di¤er tüm bölgelerde immediat

yükleme uygulanabilir.(12) Ancak, kemikyap›s›n›n iyi olmas› durumunda poste-rior maksillaya da ayn› tedavi protoko-lü uygulanabilir.(13,15) Genel olarak altve üst çenede afla¤›daki uygulamalaryap›labilir:

Alt çenede erken/ immediat implant yüklenmesi1. Bilateral foramen mentale aras›nayerlefltirilen 5-6 adet implant üzerinetüm-ark tek-parça sabit protezler(16)

2. ‹ki (veya daha fazla) implant üzerinebar- veya topuz tipi-tutuculu overden-ture’lar(17,19)

3. Bölümlü difl eksikliklerinde sabit res-torasyonlar(12,13,20)

Üst çenede erken/immediat implant yüklenmesi1. 6-8 implant üzerine tüm-ark tek-par-ça sabit protezler(5)

2. Bölümlü difl eksikliklerinde sabit res-torasyonlar(13,15)

Dolay›s›yla, günümüzde henüz imme-diat yükleme yap›lmas› önerilmeyentek tedavi seçene¤i maksiller implantdestekli overdenture’lar olarak görül-mektedir. Ancak, maksiller overdentu-re protezleri destekleyen implantlar afl›-r› bükülme kuvvetlerine (bending over-load) maruz kald›¤›ndan ve maksillan›n

Oral ‹mplantoloji’de güncel kavramlar: Erken -veya immediat- yükleme

B‹L‹MSEL

1. ‹mplantlar›n geometrisi, say›s›, uzunlu¤u, çap› ve aç›s›2. ‹mplantlar›n ark içindeki lokalizasyonu 3. Protez tipi ve tasar›m›4. Protez materyali5. Üstyap› uyumsuzlu¤u6. Okluzal kuvvetlerin miktar› ve yönü 7. Karfl›t ark›n durumu (protez, do¤al difllenme)8. Mandibüler deformasyon 9. Kemik densitesi 10. Hastan›n yafl› ve cinsiyeti 11. Besin maddelerinin sertlik miktarlar›

Tablo 1. Dental implantlar›n biyomekaniksel performanslar›n› etkileyen faktörler. 9

Murat C. Çehreli*

TDBD / 38

kemik yo¤unlu¤u mandibüladan dahadüflük oldu¤undan bu tip uygulamalarriskli görünmektedir.(9)

Karfl›laflt›rmal› klinik çal›flmalar›n so-nuçlar› de¤erlendirildi¤inde, konvansi-yonel ve immediat yüklemelerde kulla-n›lan implant tasar›mlar›n›n klinik per-formans› belirleyici bir faktör olmad›¤›görülmektedir.(21) Bunun temel sebebi,implantlar›n fonksiyonel yükler alt›ndakemikte benzer mekaniksel stres or-tamlar› oluflturmas›ndan kaynaklan-maktad›r.(22) Ancak, farkl› implant sis-temleri aras›nda immediat yükleme ko-flullar›n›n uyguland›¤› karfl›laflt›rmal›ve/veya uzun-dönem klinik çal›flmalarbulunmad›¤›ndan, bu tedavi yöntemi-nin güvenirli¤i hiçbir implant tasar›m›için henüz ispatlanmam›flt›r.(23) Bråne-mark ve ekibinin(2) gelifltirdi¤i Novum®

implantlar›n immediat yüklemedekiklinik sonuçlar› henüz ümit verici dü-zeye ulaflmam›flt›r.(24) Bu sonucun erkenve immediat yükleme protokolleri ara-s›nda bulunan ortalama 3 haftal›kiyileflme periodundaki biyolojik reak-siyonlardan ve bu implantlar›n yüzeyözelliklerinden kaynakland›¤› düflünül-mektedir (Kiflisel görüflme, Prof. IgnaceNaert, Katolik Üniversitesi Leuven,2002).(9) Dolay›s›yla, erken ve im-mediat yüklenmifl implantlarda imp-lant›n yüklenme zaman› ve implantyüzey özellikleri klinik sonucu et-kileyen faktörler aras›nda yer alabilir.Biyomühendislik alan›ndaki gelifl-melerin implant tasar›mlar›n› et-kilemesi ve immediat yüklenmifl imp-lantlar›n klinik sonuçlar›n›n konvan-siyonel yüklenmifl implantlara çok ben-zerlik göstermesi, bölümlü ve tam difl-sizli¤i olan birçok hastan›n psikososyaldüzeyleri ve yaflam standartlar›n›n art-t›r›lmas› üzerinde olumlu etkileribulunmaktad›r. Özellikle son y›llardaimmediat yükleme konusunda klinikve deneysel hayvan çal›flmalar›n›nyo¤unlaflmas›, önümüzdeki y›llardahem tek-aflamal› hem de iki-aflamal›implant sistemleri için evrensel bir im-mediat yükleme protokolünün olufl-turulmas›n› sa¤layacakt›r.

* Dr. Diflhekimi,

Hacettepe Üniversitesi Diflhekimli¤i

Fakültesi Protetik Difl Tedavisi Anabilim

Dal› Araflt›rma Görevlisi

KAYNAKLAR

1. Brånemark P-I, Breine U, Adell R, HanssonBO, Lindstrom J, Ohlsson A. Intra-osseousanchorage of dental prostheses. I.Experimental studies. Scand J PlasticReconstr Surg 1969;3:81-100.

2. Brånemark P-I, Engstrand P, Ohrnell L-O,Gröndahl K, Nilsson P, Hagberg K, Darle C,Lekholm U. Brånemark Novum: A new treat-ment concept for rehabilitation of the eden-tulous mandible. Preliminary results from aprospective clinical follow-up study. ClinImplant Dent Relat Res 1999;1:2-16.

3. Schnitman PA, Wohrle PS, Rubenstein JE.Immediate fixed interim prostheses support-ed by two-stage threaded implants: method-ology and results. J Oral Implantol1990;16:96-105.

4. Lefkove MD, Beals RP. Immediate loadingof cylinder implants with overdentures in themandibular symphysis: the titanium plasma-sprayed screw technique. J Oral Implantol1990;16:265-271.

5. van Steenberghe D, Naert I, Andersson M,Brajnovic I, Van Cleynenbreugel J, Suetens P.A custom template and definitive prosthesisallowing immediate implant loading in themaxilla: a clinical report. Int J Oral MaxillofacImplants 2002;17:663-670.

6. Listgarten MA. Soft and hard tissueresponse to endosseous dental implants.Anat Rec 1996;245:410-425.

7. Quirynen M, Naert I, van Steenberghe D.Fixture design and overload influence margin-al bone loss and fixture success in theBranemark system. Clin Oral Implants Res1992;3:104-11.

8. Hansson S. The implant neck: smooth orprovided with retention elements. A biome-chanical approach. Clin Oral Implants Res1999;10:394-405.

9. Sahin S, Cehreli MC, Yalc›n E. The influ-ence of functional forces on the biomechan-ics of implant-supported prostheses-a review.J Dent 2002;30:271-282.

10. Lekholm U, Zarb GA. Patient selectionand preparation. In: Brånemark P-I, Zarb GA,Albrektsson T, eds. Tissue integrated pros-theses: Osseointegration in ClinicalDentistry. Quintessence Pub., 1985:199-210.

11. Truhlar RS, Orenstein IH, Morris HF, OchiS. Distribution of bone quality in patientsreceiving endosseous dental implants. J OralMaxillofacial Surg 1997;55:38-45.

12. Glauser R, Ree A, Lundgren A, Gottlow J,Hammerle CH, Scharer P. Immediateocclusal loading of Branemark implantsapplied in various jawbone regions: aprospective, 1-year clinical study. ClinImplant Dent Relat Res 2001;3:204-213.

13. Degidi M, Piattelli A. Immediate function-al and non-functional loading of dental

implants: a 2- to 60-month follow-up study of646 titanium implants. J Periodontol2003;74:225-41.

14. Glauser R, Ruhstaller P, Hammerle CH.Immediate occlusal loading of BranemarkTiunite implants placed predominantly in softbone: 1-year results of a prospective clinicalstudy. Clin Implant Dent Relat Res2003;5:47-55.

15. Lorenzoni M, Pertl C, Zhang K, WimmerG, Wegscheider WA. Immediate loading ofsingle-tooth implants in the anterior maxilla.Preliminary results after one year. Clin OralImplants Res 2003;14:180-187.

16. Randow K, Ericsson I, Nilner K,Petersson A, Glantz PO. Immediate function-al loading of Branemark implants. An 18-month clinical follow-up study. Clin OralImplants Res 1999;10:8-15.

17. Gatti C, Haefliger W, Chiapasco M.Implant-retained mandibular overdentureswith immediate loading: a prospective studyof ITI implants. Int J Oral Maxillofac Implants2000;15:383-388.

18. Payne AG, Tawse-Smith A, Kumara R,Thomson WM. One-year prospective evalua-tion of the early loading of unsplinted conicalBranemark fixtures with mandibular overden-tures immediately following surgery. ClinImplant Dent Relat Res 2001;3:9-19.

19. Tawse-Smith A, Payne AG, Kumara R,Thomson WM. Early loading of unsplintedimplants supporting mandibular overdenturesusing a one-stage operative procedure withtwo different implant systems: a 2-yearreport. Clin Implant Dent Relat Res2002;4:33-42.

20. Rocci A, Martignoni M, Gottlow J.Immediate loading of Branemark systemTiunite and machined-surface implants in theposterior mandible: a randomized open-ended clinical trial. Clin Implant Dent RelatRes 2003;5:57-62.

21. Esposito M, Coulthard P, Worthington HV,Jokstad A, Wennerberg A. Interventions forreplacing missing teeth: different types ofdental implants (Cochrane Review). In: TheCochrane Library, 2002, Issue 4. Oxford:Update Software.

22. Cehreli M, Duyck J, De Cooman M, PuersR, Naert I. Implant design and interface forcetransfer: A photoelastic and strain-gaugeanalysis [abstract]. Clin Oral Implants Res2002;13(4):xlix.

23. Esposito M, Worthington HV, Coulthard P.Interventions for replacing missing teeth: dif-ferent times for loading dental implants.(Cochrane Review). In: The Cochrane Library,2003, Issue 1. Oxford: Update Software.

24. De Smet E, Jacobs R, van SteenbergheD, Naert I. In vivo forces and peri-implant(re)modelling around immediately loadedimplants. A prospective clinical trial.[abstract]. Clin Oral Implants Res2002;13:xxii.

41 / TDBD

1-Hareketli bölümlü protezin kroflelerinin konum ve say›-lar›n›n belirlenmesinde afla¤›dakilerden hangisi yanl›flt›r?

a) En ideal krofle plan› dörtgensel pland›r; dört krofle üzerinde yerleflen protezde tutuculu¤un yan› s›ra, kald›raç etkisi de dengelenmifl olur.

b) Üç destek üzerinde yerleflen üçgensel plan avantajl›d›r; kroflelerden biri indirekt tutucu görevi de yapar.

c) Kroflelerin konumlar› belirlenirken, her iki taraftakiler mümkün olan en arka difllere, di¤erleri ise esteti¤in izin verdi¤i oranda ön bölgeye yerlefltirilir.

d) Her diflsiz bofllu¤u çevreleyen destek difl üzerinde krofle kullan›lmas› en ideal pland›r.

e) Desteklerin birbirinden mümkün oldu¤u kadar uzak tutulmas› sayesinde tutucu krofleler ile protez en genifl alanda ve en stabil flekilde yerleflecektir.

2- Kemik iyileflmesinde afla¤›dakilerden hangisi osteoin-düktif etki gösterir?

a) Rezorbe olabilen hidroksilapapatitb) Rezorbe olmayan hidroksilapatitc) Trikalsiyum Fosfatd) Bone morphogenetic proteine) Dondurulmufl, kurutulmufl demineralize edilmifl kemik

3-Afla¤›dakilerden hangisi periodontolojide kullan›lan an-tibiyotiklerden de¤ildir.

a) Tetrasiklinlerb) Metronidazolc) Siprofloksasind) Spiramisine) Eritromisin

4- Difl çürüklerini korumada önerilen yöntemlerden biriolan florür tabletlerinin kullan›m›na kaç yafl›nda bafllan-mal›d›r?

a) Hamilelik dönemindeb) 6.aydac) 1 yafl›ndad) 3 yafl›ndae) 8 yafl›nda

5- Afla¤›dakilerden hangisi hareketli bölümlü protez t›r-na¤›n›n (rest) esas fonksiyonudur?

a) Protezin destek dokularla olan iliflkisini kontrol etmek ve konumu sayesinde bölümlü protez için destek oluflturmak

b) Protezin tutuculu¤unu sa¤lamakc) Protez bileflenlerini yerinde tutumakd) Protezin tüm bileflenlerini bir arada tutmake) Hiçbiri

6- Do¤ru olan› iflaretleyiniz: Klas II, divizyon 1 aktivatörü,

a) Alt çeneyi geriye do¤ru yönlendirir.b) Kafa kaidesi e¤imini de¤ifltirerek fonksiyon yapar.c) Üst çeneye ileriye do¤ru etki yapar.d) M. Pterygoideus lateralis d›fl›ndaki çi¤neme kaslar›n›n

boyunu uzatarak etki yapar.

7-Afla¤›daki difl f›rçalama yöntemlerinden hangisi difletiçekilmesinde tavsiye edilir?

a) Bass yöntemib) Modifiye Stillman yöntemic) Charters yöntemid) Roll yöntemie) Hastaya bak›l›r

8- Afla¤›dakilerden hangisi lokal doku travmas›n› takibena¤r›n›n ortaya ç›kmas›nda sorumlu iltihab mediatörüde¤ildir?

a) Prostaglandinb) Bradikininc) Seratonind) ‹nterlökin-1e) Histamin

9- Sabit ön e¤ik düzlem afla¤›dakilerden hangisinde kul-lan›l›r ?

a) Fonksiyonel Klas III (ön çapraz kapan›fl) vakalarda.b) Ön aç›k kapan›fl vakalar›nda.c) Klas II, divizyon 2 örtülü kapan›fl vakalar›nda.d) Maksiller darl›k vakalar›nda.

10- Hareketli bölümlü protezlerde splintleme konusundaafla¤›dakilerden hangisi yanl›flt›r?

a) Splintleme, peridontal hastal›k veya tedavis sonucu, periodontal ataçman kayb›na sahip olan zay›f destek difllere iletilen stresleri kontrol eder.

b) ‹ki veya daha fazla diflin splintlenmesi, periodontal ligament alan›n› artt›rarak, stresin daha genifl bir destek alan›na da¤›lmas›n› sa¤lar.

c) Afl›r› zay›f deste¤e sahip bir difl, periodontal aç›dan daha iyi durumda olan di¤er bir diflle splintlendi¤inde, zay›f olan diflin deste¤i artar.

d) Kronlarla splintleme destek difllerin meziodistal ve anteroposterior yönde stabilize edilmesi etkisine de sahiptir.

e) Kronla splintlenen destek difllerin biri kanin difli oldu¤unda veya ark›n kurvatürü etraf›nda ön bölgeye uzand›¤›nda, destek difller bukkolingual yönde de stabilize edilmifl olacakt›r.

Sürekli Diflhekimli¤i E¤itimi kredilendirilmifl sorular›

Sorular›n yan›tlar›n› en geç 4 Temmuz 2003 tarihine kadar SDE Yüksek Kurulu Ziya Gökalp Caddesi No:37/11 K›z›lay/Ankara adresine mektupla, 0 312 430 29 59’a faksla ya da tdb@tdb.org.tr adresine e-mail ile gönderen meslektafllar›m›zdan en az 7 soruyu do¤ru cevaplayanlar6 SDE kredisi almaya hak kazanacaklard›r.

Web sitemizdeki SDE bölümüne girmek için kullanaca¤›n›z flifre: kredi

TDBD / 42

Kredilendirilen etkinliklerTDB – SDE Yüksek Kurulunun 28 May›s 2003 tarihli toplant›s›nda de¤erlendirilen etkinlikler:

1. E Silindir fleklindeki ve ince-sivri köklere sahip difller torktipi streslere karfl› oldukça düflük dirence sahiptir. Kemik içerisindegenifl kök yüzeyine sahip olan difller en iyi difl deste¤i özelli¤inisergiler. Bu nedenle do¤ru cevap "e" seçene¤idir.

2. A Antibiyotiklerin istenmeyen etkilerinden bir tanesideimmünolojik bir reaksiyon olan alerjik reaksiyonlard›r. Penisilinalerjisi olan hastalar›n %5-20 kadar› sefalosporinlere de alerjiktir.

3. C Do¤ru cevap c seçene¤idir. Çünkü; Avtinomyces viscosusplakta bafllang›ç dönemide kolonize olan mikroorganizmalardand›r.

4. E Çocuklarda alt çene difllerinde dental tedavi öncesindeyap›lacak anesteziye "10 kural›"na göre karar verilir. Yafl+diflnumaras›n›n toplam› 10 ve 10’dan büyükse inferior alveoler blokanestezisi uygulanmal›d›r.

5. D Kroflenin tutucu kolunun esnekli¤i artt›kça, destek difleiletti¤i stres miktar› azal›r. Çünkü protez kaidesine gelen kuvvetlerinetkisiyle ortaya ç›kan kaide hareketleri karfl›s›nda krofle kolu rijitolu¤unda, stresleri aynen destek difle yans›t›p, tork kuvvetlerineneden olurken, esnek krofle kolunun kendisi lateral stabilizasyonunadaha az katk›da bulunur. Bu nedenle cevap "d" seçene¤idir.

6. B Büyüyen bireylerde dilin yutkunma s›ras›nda difllerinaras›na girmesi ön aç›k kapan›fl oluflmas›na neden olacakt›r. Bunedenle bu çocuklara do¤ru yutkunma ö¤retilmeli veya dil para-vanas› uygulanmal›d›r.

7. C ‹nfeksiyonun ileri evrelerine geçildikce Anaerobik floradaönemli art›fl gözlenir.

8. C Süt difllerinde çürük nedeniyle expoz olan difllerde tedaviseçenekleri amputasyon yada kanal tedavisi olmal›d›r. Periapikaldokular›n sa¤l›kl› oldu¤u durumlarda amputasyon tedavisi tercihedilmelidir.

9. C Yeni do¤an Dudak Damak Yar›kl› bebeklerde hemendo¤umu takiben beslenme pla¤› yap›lmal›d›r. Beslenme pla¤›bebe¤in anne taraf›ndan emzirilmesini sa¤layacak, bebek taraf›ndanal›nan besinin yar›k hatt›ndan burun bofllu¤una kaçmas›n›engelleyecek ve büyüme süreci s›ras›nda yar›k hatt›n›n küçülmesinisa¤layacakt›r.

10. C Afl›r› zay›f deste¤e sahip bir difl, periodontal aç›dan dahaiyi durumda olan di¤er bir diflle splintlendi¤inde, zay›f olan diflindeste¤inin artmas›ndan ziyade, güçlü periodontal deste¤e sahip olandiflin destek dokusu azal›r. Bu nedenle cevap "c" seçene¤idir.

1. a b c d e2. a b c d e3. a b c d e4. a b c d e5. a b c d e6. a b c d e7. a b c d e8. a b c d e9. a b c d e

10. a b c d e

75. SAYI SDE CEVAP FORMU (Do¤ru cevab› daire içine al›n›z)

TDBD 74. Say› CEVAP ANAHTARI

Ad› Soyad› :Adresi :

‹mzas› :

Türk Endodonti Derne¤i

Etkinli¤in Ad› : 2003 Y›l› Bilimsel Etkinlikleri

Etkinli¤in Tarihi : 01.06.2003

Tel : 0212.621 34 49

Türk Oral ve Maksillofasiyal Cerrahi Derne¤i

Etkinli¤in Ad› : Türk Oral ve Maksillofasiyal

Cerrahi Derne¤i

11.Uluslararas› Kongresi.

Etkinli¤in Tarihi : 04-08.06.2003

Tel : 0312.221 09 38

Bursa Diflhekimleri Odas›

Etkinli¤in Ad› : Haziran 2003 E¤itim Semineri

Etkinli¤in Tarihi : 06.06.2003

Tel : 0224.222 69 69

Konya Diflhekimleri Odas›

Etkinli¤in Ad› : E¤itim Semineri

Etkinli¤in Tarihi : 07.06.2003

Tel : 0332.350 67 12

Antalya Diflhekimleri Odas›

Etkinli¤in Ad› : Türk Diflhekimleri Birli¤i

10.Uluslararas›

Diflhekimli¤i Kongresi

Etkinli¤in Tarihi : 17-21.06.2003

Tel : 0242.237 52 52

Zonguldak Diflhekimleri Odas›

Etkinli¤in Ad› : SDE Haziran 2003

Etkinli¤in Tarihi : 07.06.2003

Tel : 0372.251 56 24

TDBD / 44

El, parmak, veya bile¤e ait semp-tomlar Amerika Birleflik Devlet-leri’nde her y›l yaklafl›k 2.7 mil-

yon insanda görülmektedir. En yüksekprevalans 45-54 yafl aras›ndaki kad›n-larda görülmektedir. Karpal tünel send-romunun prevalans› kad›nlar aras›nda%3, erkekler aras›nda %2’dir. Median sinir, ön koldan ele kadar uza-nan ve el bile¤inde bir tünelin içindengeçen periferik bir sinirdir ve baflpar-ma¤›n iç taraf yüzeyel duyusunu, iflaretparma¤›n, orta parma¤›n ve yüzük par-ma¤›n›n da duyusunu tafl›r, elimizdekibaz› hareketlerden sorumlu kaslar› in-nerve eder. ‹çinden geçti¤i tünelin taba-n› ve kenarlar› el bile¤i kemiklerince fle-killendirilirken, tavan› ise karpal liga-ment ad› verilen güçlü bir konnektifdoku band› ile kapl›d›r. Bu dar tünelparmaklar›m›z› bükmeye yarayan do-kuz adet kas›n tendonlar›n›, arter velenfatik damarlar› bar›nd›r›r. Yap›larbirbirleri üzerinde kayarak el hareketinisa¤larlar. Tendonlar sinoviyal memb-ranla kapl› olup, membran baz› durum-larda kal›nlafl›p (skar doku oluflumu),fliflebilir. Bu fliflme s›ras›na median sinir,güçlü ligament yap›s› alt›nda bas›ya u¤-rar. Bas› sonucu sinir giderek incelir,duyu iletim özelli¤ini kaybeder ve sinirdokusu haraplan›r. Böylece KTS oluflur.Sinir dokusunun kayb› bu sinirin in-nerve etti¤i kas dokular›nda atrofiye ne-den olur. Dolay›s›yla parmaklarda veellerde güçsüzlük ortaya ç›kar. ‹lerlemifldurumlarda tedaviye ra¤men sinirdekibu ileri derecedeki harabiyet kal›c› ola-bilmektedir.

Semptomlar:Uyuflukluk ve özellikle ilk üç parmakta

elektrik çarpar gibi bir elektriklenme enönemli semptomlard›r. ‹lerlemifl vaka-larda kola do¤ru yay›lan a¤r› ve uyuflukbulunabilir. Genellikle geceleri artana¤r›lar ve yanma tarz› bir ac› kifliyi uy-kudan uyand›rabilir. Hissizlik ve ka-r›ncalanma di¤er duyu kusurlar›n› ifla-ret eder. Bükülü el bile¤i semptomlar›artt›rabilir.

Karpal Tünel Sendromunun nedenleri:Neden olarak sorumlu tutulan as›l fak-tör kas ve tendonlar›n beslenmesi ve za-rarl› maddelerin o bölgelerden uzaklafl-t›r›labilmesi için gerekli olan dinlenmeperiyotlar›n›n yetersizli¤idir. Ön kolkaslar›n›n uzun süreli statik kas›lmas›küçük kan damarlar›n› konstrükte ederve kan ak›m› azal›r. Bunun sonucundada doku y›k›m› gerçekleflir, inflamatu-var maddeler dokuya infiltre olur. S›v›bas›nc›ndaki artma ile sinire olan kanak›m› daha da azal›r. Bu da sinirde tek-rarlayan yaralanmaya yol açar. Kad›nla-r›n daha küçük karpal kemiklere sahipolmas› nedeniyle daha dar bir tünel ala-n› mevcuttur. Ayr›ca hormon seviyele-rine ba¤l› olarak daha fazla s›v› üretimiriski vard›r. Bu nedenle kad›nlarda er-keklere göre daha yüksek bir insidanslaKTS görülür.

KTS’na neden olan ve efllik edenfaktörler: • Tekrarlayan zorlay›c› yaralanmalar[repetetive strain injury(RSI)] veya kü-mülatif travmalar [cumulative traumadisorder(CTD)];• El ile tekrarlay›c› ve/veya güçlü kavra-malar,• El bile¤inin tekrarl› olarak bükülmesi

Karpal tünel sendromu (KTS)

Sevgi Sevi Subafl›*

45 / TDBD

• Vibrasyonlu veya darbeli aletlerinuzun süreli kullan›m›,• Uygun olmayan postüral ve ergono-mik koflullar,• El bile¤inde fliflmeye neden olabilecekk›r›k ya da ç›k›k kemikler,• Artiritler, özellikle de romatoid tip, • Tiroid bez salg› bozukluklar›,• Diabet,• Obezite• Damar anomalileri, • Tendonitis, • Periferik sinir tümörleri veya kistleri • Yafll›l›k• Menapoza veya hamileli¤e ba¤l› hor-monal de¤ifliklikler,• Genetik yatk›nl›k.

Diagnoz:Hikaye genelde önemli bir diagnostikaraçt›r. Bu nedenle hikayeye uyumlusemptomlar› olan diflhekimleri, doktorabafl vurarak erken dönemde önlemleri-ni almal›d›rlar. • Bafl parmak, iflaret ve orta parmaklar-da duyu kayb›, uyuflukluk• Elleri biraz sallamakla hafifleyen gecea¤r›s›,• Elin iç k›sm›nda kar›ncalanma ya daelektrik çarpmas› fleklinde problemler(özellikle avuç içine karpal ligaman›nbulundu¤u yere vuruldu¤unda semp-tomlar›n artmas›-Tinel bulgusu),• El bilekleri bir dakikadan fazla bükü-lü kald›¤›nda semptomlar›n artmas›,• Zamanla baflparma¤a ait kaslarda at-rofiyi takip eden güçsüzlük (özellikleçimdikleme hareketinde), • ‹lerlemifl vakalarda elden kollara yay›-labilen a¤r› ve uyuflukluk,• Gece veya uzun süreli kullan›m son-ras› artan semptomlar.* EMG testi ile % 90 oran›nda kesin ta-n› konulabilir. Kesin do¤rulu¤u içinhastal›¤›n bafllang›c›ndan itibaren 1 - 6ay bir süre geçmesi gerekebilir.

Karpal Tünel Sendromunda tedavi:

Korunma:Her hastal›kta oldu¤u gibi KTS için de,özellikle de difl hekimli¤i gibi bu tiphastal›klara her zaman aç›k bir disiplin-

de korunma en önemli tedavi unsuru-dur. Dinlenme aral›klar› verme, egzersiz,düzgün postür, uygun teknik kullanmave çeflitli teknikleri kullanma, el bile¤i-ni mümkün oldu¤unca nötral pozis-yonda tutma ve kavrama hareketlerindebu pozisyonu kullanma, tüm üst ekst-remiteyi bir bütün olarak düflünüp ha-reket ettirme, koruyucu alet kullanma,keskin alet kullanarak daha az güç sar-fetme, amaca yönelik ve ergonomik ola-rak dizayn edilmifl çal›flma ortam›, er-gonomik koflullar› yerine getirme koru-yucu yaklafl›mlard›r. Özellikle scalingve polisaj s›ras›nda pozisyonlar›n›z› s›ks›k de¤ifltirin. Hiçbir zaman bir tedavialetini kavrarken gere¤inden fazla yükvermeyin hafifçe tutun.Germe ve kuvvetlendirme egzersizleritedavinin oldu¤u kadar korunma stra-tejilerinin de en önemli parametreleri-dir.Tekrarlay›c› aktivitelere sebep olan vekan ak›m›n› bozan vibrasyonlu veyadarbeli aletler iki saatten fazla kullan›l-mamal›d›r.Düzgün postür el ve el bile¤inizin sa¤-l›kl› fonksiyon görebilmesi için alt yap›-y› oluflturacakt›r. El-el bile¤indeki kasve tendonlar a¤›r yükleri kald›rmak ve-ya uzun süre ayn› ifli devam ettirmekiçin tasarlanmam›flt›r. Bu tip zorlay›c›aktivitelerden kaç›nmak önemlidir.

Tedavi:

S›cak ve so¤uk uygulamalar: Egzersiz öncesi 20 dakika uygulanacaks›cak, daha rahat egzersiz zemini haz›r-layacak, egzersiz sonras› uygulanacak12-15 dakikal›k so¤uk ise egzersizinneden olabilece¤i semptomlar› azalta-cakt›r.

El bile¤i splintleri: Splintler el bile¤inin özellikle bükmehareketlerini engelleyerek sinir üzerin-deki bask›y› ve buna ba¤l› semptomlar›azaltan yard›mc›lard›r. Birçok çeflidivard›r. Sabah kalk›ld›¤›nda uyuflukluk,kar›ncalanma ve a¤r› semptomlar› art›-yorsa gece splinti tercih edilebilir.

Gündüz kullan›m ise çal›flma s›ras›ndatünel üzerine olan stresleri azaltmakamac›yla tercih edilebilir.

* Atrofi veya kesin duyu kayb› var isecerrahiye karar verilebilir. Cerrahide li-gament kesilerek median sinir üzerin-deki bas› ortadan kald›r›l›r ve karpal tü-nel serbestleflir.

Egzersizler: Egzersiz kaslar›n›z› kuvvetlendirip tek-rarl› hareketlerden daha az zarar gör-menizi sa¤larken, median sinir üzerin-deki bask›y› azalt›r. KTS’da genelliklegerme ve kuvvetlendirme egzersizleritercih edilir.

1) Tendon kayd›rma (gliding) egzersizleri: Elastikiyetin artmas› ve tendonlar›n dü-zenli hareketi için basit ve yararl› biregzersizdir.

‹lk ad›mda düz pozisyondan çengel po-zisyonuna geçilir. ‹kinci ad›mda yar›myumru¤un ard›ndan tam yumruk yap›-l›r.

2) Is›nma egzersizleri: Çal›flmaya bafllamadan önce 5-10 daki-kal›k ›s›nma egzersizleri yap›lmal›d›r.Bu egzersizler germe ve yumruk yapmaegzersizlerinden oluflan, kombine fakataz zaman alan bu nedenle de çal›flmayabafllamadan önce, ara verdi¤inizde vetedavi sonunda da rahatça uygulayabi-lece¤iniz egzersizleridir. Her bir egzer-sizi 10 tekrarl› yap›n›z. Rahatlama içinegzersiz sonras› kollar vücudun yan›n-da birkaç saniye sallanabilir.

TDBD / 46

KAYNAKLAR

1) Seradge H, Bear C, Bithell D. Preven-

ting carpal tunnel syndrome and cumu-

lative trauma disorder: effect of carpal

tunnel decompression excercises:an Ok-

lahoma experience. J Okla State Med

Assoc 2000 Apr; 93(4):150-3

2) Miller, Karl E. "Wrist Splinting in

Patients with Carpal Tunnel Syndrome."

American Family Physician, Oct 1, 2000

3) Osterman AL, Whitman M, Porta LD.

Nonoperative carpal tunnel syndrome

treatment. Hand Clin 2002 May;

18(2):279-89 – Özet

4) Carolyn Kisner, M.S., P.T., Lynn Allen

Colby, M.S., P.T. Therapeutic Exercise.

“The wrist and hand” F.A. Davis Com-

pany, U.S.A.; 1990; 289-304

5) Nakasato YR. “Carpal tunnel syn-

drome in the elderly.” J Okla State Med

Assoc 2003 Mar;96(3):113-5

6) O'Connor D, Marshall S, Massy-West-

ropp N. Non-surgical treatment (other

than steroid injection) for carpal tunnel

syndrome. Cochrane Database Syst Rev

2003; (1):CD003219

7) Davies MD, John A. K. "Carpal Tunnel

Syndrome."

http://www.healthanswers.com

8) Sequeira, Winston. "Yoga in Treat-

ment of Carpal Tunnel Syndrome." Lan-

cet, February 27, 1999

9) American Physical Therapy As-

sociation ‘’What You Need To Know

About Carpal Tunnel Syndrome’’ A

Physical Therapist’s Perspective – Broc-

hure, 1996

10) Ergonomics and the Dental Care

Worker. Murphy DC, ed. Washington,

DC:American Public Health Association

(1998)

11) Poster exhibit D-29, annual meeting,

American Academy of Orthopaedic Sur-

geons, Feb. 25, 1996.

12) Scott K. Ross, M.D., M.B.A., M.P.H.

‘’Carpal Tunnel Syndrome - Diagnosis

and Treatment Guideline’’ 1990

Hamuru parmaklar›n›-z›n etraf›na dolay›n,parmaklar›n›z› açmayaçal›fl›n, 5’e kadar say›nve gevfleyin.

Hamuru s›k›n 5’e kadarsay›n ve gevfleyin.

Bafl parma¤›n›zla topuavucunuzda s›k›flt›r›n,5’e kadar say›n ve gev-fleyin.

Topu parma¤›n›z›n ara-s›na alarak s›k›n, 5’e ka-dar say›n ve gevfleyin.

Kas kuvvetinizi korumak amac›yla ya-p›lan egzersizlerdir. Hamurlarda fark›renkler farkl› sertlikleri gösterir. Bu daegzersizin direncini ayarlamam›z› sa¤-lar. Hamur almak yerine yumuflak birtopla da bu egzersizleri yapabilirsiniz.

Elinizin yard›m›yla el bile¤inizi bükünve gererek bekleyin. Di¤er bile¤iniz içinegzersizi tekrarlay›n. Bu egzersiz semp-tomlar› artt›rabilir. Bu durumda uygu-lanmayabilir.

El bile¤inizi di¤er elinizin yard›m›ylageriye do¤ru çekerek gerin. 10’a kadarsay›n ve di¤er bile¤iniz için tekrarlay›n.

Parmaklar›n›z› ilk eklemden bükün veyar›m yumruk flekline getirin. Bu egzer-sizi yüzeyin üstüne bir peçete koyuponu bu hareketle toplamaya çal›fl›r tarz-da da yapabilirsiniz.

Düzgün bir yüzey üzerinde, hafif birgerginlik hissedene kadar ellerinizi aç›p,birkaç saniye bekleyin.

4) Egzersiz hamuruyla (exerciseputty) veya yumuflak topla yap›lanegzersizler:

* El s›k›flma da bir baflka egzersiz öne-risi olabilir. Sa¤l›kl› ve bol egzersizligünler diliyorum…

* Araflt›rma Görevlisi, D.E.Ü. Fizik

Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu

3) Düzgünlük için egzersizler:

A. Her iki el bile¤i-nizi ve parmaklar›-n›z› yukar› do¤rukald›r›n ve 5’ e ka-dar sayarak tutun.

B. El bileklerinizidüzlefltirin, par-maklar›n›z› gevfle-tin.

C. Her iki elinizles›k› bir yumrukyap›n.

D. Ard›ndan yum-ru¤unuzu koruya-rak el bilekleriniziafla¤›ya do¤ru ya-vaflça bükün ve 5’ekadar say›n.

E. Tekrar bile¤iniziuzat›p parmaklar›-n›z› gevfletin ve 5’ekadar say›n.

49 / TDBD

‹lk cam iyonomer simanlar› 1972 y›-l›nda bulunduktan sonra, bu mater-yaller; fluorür iyonu salmas› ve difl

dokular›na kimyasal olarak ba¤lanmas›gibi iki temel özelli¤i nedeniyle güncellikkazanm›fllard›r. Ancak afl›nmaya karfl› di-rençlerinin düflük olmas›, çözünürlüklerive optik özelliklerinin kompozitler kadariyi olmamas› bu materyallerin kullan›m›-n› s›n›rlam›flt›r. Bu nedenle bu materyal-lerin toz ve likit k›sm›nda çeflitli de¤iflik-likler yap›larak cam iyonomer simanla-r›nda geliflim sürdürülmüfltür. Bu de¤i-flikliklerle bir yandanmaddenin fizikselözellikleri nin amalgama yaklaflt›r›lmas›tasarlanm›fl, di¤er yandan da estetik gö-rünümlerinin kompozitlerle ayn› olmas›istenmifltir. ‹lk olarak; materyalin toz k›s-m›na metal parçac›klar›n›n kar›flt›r›lmas›veya birlefltirilmesi ile cam-cermet siman-lar› elde edilmifltir. Bu materyallerin fi-ziksel özellikleri geleneksel cam iyono-mer simanlar›ndan daha iyi olmas›na ra¤-men, amalgamlar kadar çi¤neme bas›nç-lar›na dayan›kl› de¤ildirler. Ayn› zaman-da gümüfl cermet gibi simanlar›n difli grirenge boyamas› ve renk uyum özellikleri-nin yetersizli¤i, bu materyallerin kullan›-m›n› s›n›rlam›flt›r.

Son y›llarda bu de¤ifliklikler özelliklecam iyonomer simanlar›n›n likit k›sm›üzerinde yap›lm›flt›r. Bu de¤ifliklikler so-nucu cam iyonomer simanlar› ile kompo-zit reçineler aras›nda yer alan yeni birmateryal grubu elde edilmifltir (Tablo 1).Bu materyal grubu yeni bir kuflak olarakortaya ç›km›fl ve hibrid iyonomer mater-yaller ad› alt›nda s›n›fland›r›lm›fllard›r.Bu yeni materyallerde; cam iyonomer si-manlar›na özgü avantajlarla, kompozitreçinelerin cam iyonomer simanlar›ndanüstün olan özelliklerini bir maddede top-lamak amaçlanm›flt›r. Hibrid iyonomer materyalleri elde etmekamac›yla cam iyonomer simanlar›n›n likitk›sm›nda yap›lan de¤ifliklikler 4 gruptatoplanm›flt›r (Tablo 2)

1-Cam iyonomer simanlar›n›n likit k›s-m›n› oluflturan. Polialkenoik asit yeri-ne polimerize olabilen monomer/ pre-polimerlerin kullan›lmas›: Bu yeni ma-teryalin sertleflme mekanizmas›nda asitve su yer almamaktad›r. Asitin olmamas›nedeniyle, cam iyonomer doldurucu-asitreaksiyonu (asit-baz reaksiyonu ya da io-nomer reaksiyonu) Meydana gelmez vebu nedenle yap› hidrofobik bir özellikkazan›r. Bu grup materyalleri meydanagetirmek için kullan›lan di¤er bir metodda; iyonomerik camlar polialkenoik asit-le reaksiyona sokulmufl ve sertleflme so-nucunda meydana gelen ürün ö¤ütülerektoz haline getirilmifltir. Daha sonra bu tozdoldurucu olarak kullan›lm›flt›r. Geristo-re (Den-Mat), Resinomer (Bisko) ve Iono-seal (Voco) gibi dolgu maddeleri bu gru-ba girmektedir . 2-Cam iyonomer simanlar›n›n likit k›s-m›n› oluflturan polialkenoik asite poli-merize olabilen monomer/ prepolimer-lerin ilave edilmesi: Burada asit ve susertleflme reaksiyonunda yer almaktad›r.Likit poliasit, monomerler ve sudan mey-dana gelir. Monomer olarak HEMA gibihidrofilik nitelik tafl›yanlar› kullan›lm›fl-t›r. Cam doldurucular ve poliasit aras›n-daki asit-baz reaksiyonu geleneksel camiyonomer simanlar›ndaki kadar kuvvetlide¤ildir. Variglass (Caulk/Dentsply),Photac-Fil (Espe-Premier) ve Fuji II LC(GC Cor.) bu grupta yer al›r. 3-Cam iyonomer simanlar›n›n likit k›s-m›n› oluflturan polialkenoik asit yerinepolimerize olabilen polialkenoik asit-lerin kullan›lmas›: Poliasit zincirine ser-best radikal mekanizmas› arc›l›¤›yla sert-leflen aktif gruplar yada polimerize olabi-len yan gruplar ba¤lanm›flt›r. Bu flekildede¤ifltirilmifl poliasit geleneksel cam iyo-nomer simanlar›ndakinden farkl› fizikselözelliklere sahiptir ve homojen bir kar›-

fl›m sa¤lamak için likit k›sm›na polimeri-ze olabilen di¤er monomerler ilave edile-bimektedir. Geleneksel cam iyonomersisteminin elamanlar› ise aynen bulun-maktad›r. Bu grupta yer alan materyallerVitrabond (3M) ve Vitremer (3M) dir. 4-Cam iyonomer simanlar›n›n likit k›s-m›n› oluflturan polialkenoik asit yerineasit monomerlerin kullan›lmas›: Asitmonomerler hem asit karektere sahiptir-ler ve hem de polimerize olabilen aktifgruplar tafl›rlar. Bu yap›n›n kimyasal for-mülünde suyun yer ald›¤› ve almad›¤› ol-mak üzere 2 gruba ayr›l›r. Suyun bulun-mad›¤› gruba örnek olarak ise Dyract (Dentsply) verilebilir.

Hibrid iyonomerlerin tan›t›lmas›ndansonra, bu materyallerin isimlendirilmesikonusunda ortak kabul görmüfl bir görüflyoktur ve bu konu tart›flmal›d›r. Bu grup-ta yer alan materyallerin kimyasal yap›la-r› oldukca farkl›l›k göstermekte, dolay›-s›yla bu da maddenin özelliklerini etkile-mektedir. Bu nedenle bu materyaller, li-teratürde de¤iflik araflt›r›c›lar taraf›ndanfarkl› isimlendirilmektedir. Genellikle bumateryaller bir uçta geleneksel cam iyo-nomer simanlar›n›n, di¤er uçta ise kom-pozit reçinelerin yer ald›¤› bir scala üzeri-ne, kimyasal yap›lar›n›n cam iyonomersimanlar›na ya da kompozitlere benzerli-¤ine göre yerlefltirilmifllerdir. (Tablo 1)Son zamanlarda bu materyaller reçine ilemodifiye edilmifl cam iyonomer simanla-r› ve poliasitle modifiye edilmifl reçinekompozitler (kompomerler) olmak üzere2 alt grubta toplanm›fllard›r.

Reçine ile modifiye edilmifl cam iyonomer simanlar›Bu materyaller kimyasal yap›lar› itibar›y-la geleneksel cam iyonomer simanlar›nadaha çok benzerler. Bu maddelerde tozve likit ayr› k›s›mlar halinde bulunur ve

Hibrid iyonomerler vekompomerlerin klinik özellikleri

B‹L‹MSEL

Mustafa Demirci*

Fuji II LCKetac-Fil VitremerFuji II Photac-Fil Variglass GeristoreGeleneksel Resin-ionomer Fluor a盤acam iyonomerler veren reçine

Tablo.1-Hibrid iyonomer materyallerin kimyasal yap›lar›na göre s›n›fland›r›lmas›.

iki bileflenli materyaller olarak tarif edilir.Toz ve likit k›s›m bir araya getirildi¤i za-man, geleneksel cam iyonomer simanla-r›ndaki gibi bir asit-baz reaksiyonu (io-nomer reaksiyon) meydana gelir. Fakatmateryalin as›l sertfleflmesi; toz ve likitkar›flt›r›ld›ktan sonra bu kar›fl›ma ›fl›k uy-gulanmas› sonucu, kompozit reçinelerde-ki gibi metakrilat polimerizasyonu ilemeydana gelir. Materyal sertlefltiktensonrada madde içindeki asit-baz reaksi-yonu (ionomer reaksiyonu) devam ederve madde sertleflme sürdürür. Bu reaksi-yon bitti¤inde materyalin fiziksel özellik-leri en yüksek düzeye ç›kar. Genelliklebu materyaller sertleflme mekanizmalar›-na göre yap›lan bir s›n›fland›r›lmada çift

sertleflmeli (Dual-cure) materyaller olarakismlendirilir. Yani materyal iki setleflmemekanizmas› ile sertleflmektedir. Bu sert-leflme reaksiyonlar› asit-baz reaksiyonu(ionomer reaksiyon) ve ›fl›kla bafll›yanmetarilat polimerizasyon reaksiyonudur. Di¤er taraftan baz› reçine modifiye cam

iyonomer simanlar› (Vitremer ve Fuji IILC) ise ›fl›k uygulanmad›¤›nda da üçüncübir sertleflme mekanizmas› ile sertleflebil-mektedirler (dark-cure). Bu maddelerdet›pk› kimyasal kompozitlere benzer flekil-de, toz ve likit k›sm›n kar›flt›r›lmas› sonu-cu sertleflme reaksiyonu bafllamaktad›r.Bu materyaller yukarda belirtilen çiftsertleflmeli (dual-cure) mekanizmaya ila-ve olarak, üçüncü bir sertleflme reaksiyo-

nu (dark-cure) ile de sertleflebildikleriiçin üç sertleflmeli (tri-cure) materyallerolarak isimlendirilirler. Reçine modifiye cam iyonomer simanla-

r›n›n difl dokular›na tutunmas› gelenekselcam iyonomer simanlar› benzer flekildeolur. Reçine modifiye cam iyonomer si-man› ile dentin yüzeyi aras›nda bir iyonikde¤iflim olay› meydana gelir. Dolay›s›ylamateryalin ara yüzeyde meydana gelenbu iyon de¤iflim tabakas› ile difl yüzeyle-rine tutundu¤u belirtilmektedir. Di¤er ta-raftan reçine modifiye cam iyonomer si-manlar›n›n difl dokular›na tutunmas›nda,difl yüzeylerinin haz›rlanmas› çok önemlibir rol oynamaktad›r. Bu amaçla bir çoküründe kullan›lan yüzey ifllem materyal-leri (primer ve/veya conditioner), reçinemodifiye cam iyonomer simanlar›n›n re-çine içerikleri dolayas›yla dentine olanzay›f tutunmalar›n› artt›rmakta, dentiniçine do¤ru materyal uzant›lar yapmakta-d›r. Bunun sonucunda, ›fl›k uygulamas›sonucu materyal sertleflti¤inde t›pk›kompozit reçinelerdeki gibi bir mikro-mekanik ba¤lanma meydana gelmekte vebu olay reçine modifiye cam iyonomer si-manlar›n›n tutunmas›nda çok önemli birrol oynamaktad›r. Reçine modifiye cam iyonomer kaide si-

manlar›n›n ticari örnekleride vard›r. (Vit-rebond, 3M; XR-Ionomer, Kerr;Ziono-mer, Den-Mat; Fuji Lining , GC Cor. ;Photac-Bond, ESPE). Reçine modifiyecam iyonomer kaide simanlar› toza dahafazla likit kat›larak kar›flt›r›ld›klar› içinviskoziteleri azal›r (ak›flkanl›klar› artar).Böylece materyalin dentin yüzeyini dahaiyi ›slatmas› ve daha büyük bir yüzeylereaksiyona girmesi sa¤lan›r. Bu nedenle,dentine yüzey ifllemi uygulanmadan kul-lan›l›rlar.

Klinikte bu materyaller kullan›l›rken,ideal toz/ likit oran› olarak; mümkün ol-du¤u kadar çok tozun likite kar›flt›r›lma-s›, fakat materyal yo¤unlu¤unun enjekteedilebilecek k›vamda olmas› gerekmekte-dir. Bu, özellikle süt difllerindeki Class IIkavitelerde, materyalin bask›ya ve afl›n-maya karfl› direncini artt›rmak aç›s›ndançok önemlidir. Reçine modifiye cam iyonomer simanla-

r›n›n yüzey sertli¤inde, sertleflmelerindenhemen sonra çok az de¤ifliklik oldu¤ubildirilmekte ve bu nedenle bitirme ve ci-la ifllemlerinin, ›fl›k uygulanmas›ndansonra hemen yap›lmas› önerilmektedir.Bu materyallerle yap›lan restorasyonlar-daki kenar fazlal›klar›n›n al›nmas›, resto-rasyonlar›n flekillendirilmesi ve cila ifl-lemlerinde ince grenli elmas cila frezleri-nin ve flexible (Sof-Lex) disklerin kulla-n›lmas› önerilmektedir. Reçine modifiye cam iyonomer simanla-

TDBD / 50

Tablo 2. Hibrid iyonomerleri elde etmek amac›yla cam iyonomer simanlar›n›nlikit k›sm›nda yap›lan de¤ifliklikler

Cam iyonomer simanlar›n›n likit k›sm›ndaki de¤iflikler

1-Cam iyonomer siman-lar›n›n likit k›sm›n› olufl-turan. Polialkenoik asityerine polimerize olabi-len monomer/ prepoli-merlerin kullan›lmas›

2-Cam iyonomer siman-lar›n›n likit k›sm›n› olufl-turan polialkenoik asitepolimerize olabilen mo-nomer/ prepolimerlerinilave edilmesi

3-Cam iyonomer siman-lar›n›n likit k›sm›n› olufl-turan polialkenoik asityerine polimerize olabi-len polialkenoik asitlerinkullan›lmas›

4-Cam iyonomer siman-lar›n›n likit k›sm›n› olufl-turan polialkenoik asityerine asit monomer-lerin kullan›lmas›

Likit k›sm›n genel yap›s›

• Cam iyonomer simanla-r›n›n likit k›sm›ndaki po-lialkenoik asit ve su ç›ka-r›lm›flt›r.• Bunlar›n yerine mono-mer/prepolimer kullan›l-m›flt›r.• Cam iyonomer siman›nlikit k›sm›n› oluflturanpolialkenoik asit ve su ye-rinde kalm›flt›r.• Bu likit k›sm›na HEMAgibi hidrofilik(suyla uyu-flan) monomorler ilaveedilmifltir.• Cam iyonomer siman›nlikit k›sm›n› oluflturanpolialkenoik asit ve su ye-rinde kalm›flt›r.• Kullan›lan polialkenoikasit,asitin ana zincirinemetakrilat gruplar ba¤la-narak de¤ifltirilmifltir.• Cam iyonomer siman›nlikit k›sm›n› oluflturanpolialkenoik asit ç›kar›l-m›fl,bunun yerine asitmonomerler kullan›lm›fl-t›r.• Asit monomerler,hempolialkenoik asit gibi asitkarektere sahiptirler, hemde polimerize olabilen ak-tif metakrilat gruplar ta-fl›rlar.• Baz› örneklerinde yap›-da su bulunur,baz›lar›ndaise bulunmaz.

Ticari örnekleri

Geristore (Den-Mat)Resinomer (Bisko) Ionoseal (Voco)

Variglass (Caulk/Dentsply) Photac-Fil (Espe-Premier)Fuji II LC (GC Corp.)

Vitrabond (3M) Vitremer (3M)

Dyract (Dentsply)Dyract AP (Dentsply)Compoglass F (Vivadent)F-2000 (3M)Hytac Aplitip (Espe-Premier)

51 / TDBD

r›n›n en önemli dezavantajlar›ndan biri;renklerinin zamanla karamas›d›r. Bu ne-denle difl dokular›na enyak› renk seçil-dikten sonra bunun bir aç›k tonunun uy-gulanmas› önerilmektedir. Reçine modifiye cam iyonomer simanlar›klinikte:• I., III. ve V. s›n›f kavitelerin restoras-yonlar›nda, • Abrazyon/erozyon lezyonlar›nda• Süt difllerindeki I. ve II. s›n›f kaviteler-de, • Kuron onar›mlar›nda, • Kuron restorasyonu için çekirdek (co-re-build up) yap›m›nda, • Kuron için restore edilen difllerdekimikro çukurcuklar›n doldurulmas›nda, • Fissür örtücü olarak, • Kaide materyali olarak kullan›lmakta-d›r.

Poliasit modifiye reçine kompozitle(kompomerler)Bu materyaller özellikleri itibar›yla kom-pozit reçinelere daha çok benzemektedir-ler. Bu maddeler; cam iyonomer simanla-r›nn likit k›sm›n› oluflturan polialkenoikasit yerine asit monomerlerin kullan›lma-s› ile elde edilmifllerdir (Tablo 2) Ancakbu asit monomerler asit gruplar tafl›d›¤›n-dan, polialkenoik asite benzer flekildedavranabildi¤i gibi, metakrilat gruplariçermesi dolay›s›ylada kompozit reçinele-ri taklit etmektedirler. Bu materyaller tekbileflenli (tek pat) sistemlerdir. Yan tekbir pat içinde hem toz hem de likit k›s›mbir arada bulunur. Bu maddeler ayni za-manda kompomerler olarak da isimlen-dirilmektedir. Bu isimlendirme kompozitkelimesinin ilk befl harfi (compo) ve io-nomer kelimesinin de son üç harfi (mer)birlefltirilerek yap›lm›flt›r. Bu materyaller kaviteye uyguland›ktan

sonra t›pk› kompozit reçinelere benzerflekilde ›fl›k uygulamas› sonucu sertleflir-ler. Daha sonra a¤›z likitleri ve tükrükte-ki suyla temas etti¤i zaman, t›pk› camiyonomer simanlar›ndaki gibi asit-baz re-aksiyonu (ionomer reaksiyon) bafllar vemateryalin sertleflmesi devam eder. Buasit-baz reaksiyonun bafllamas› sonucumateryal fluorür iyonu salmaya bafllar.Kompomerlerde , reçine modifiye camiyonomer simanlar›na benzer flekilde ikisertleflmel (dual-cure) sistemlerdir. Yal-n›z, materyal ancak ›fl›k uygulamas› so-nucu sertleflmekte, daha sonra su ile te-mas etti¤inde ionomer (asit-baz) reaksi-yonu bafllamaktad›r. Kompomer materyaller kompozitlere da-ha çok benzemektedir. Bu nedenle bumaddelerin mine ve dentine tutunmas›n›sa¤lamak için dentin bonding ajanlarlabirlikte kulan›lmaktad›r. Baz› üreticiler

bu amaçla özel dentin bonding sistemlerikullan›rken, baz›lar›da kompozitlerlekullan›lan denting bondingleri tercih et-mektedirler (Tablo 3). Di¤er taraftan üre-tici firmalar , bu materyaller uygulan›r-ken mine ve dentine asit (etching) yap›l-mas›n› önermemektedir. Genellikle bumateryallerle birlikte kullan›lan basitlefl-tiriliflmifl (uygulamas› sadelefltirilmifl)dentin bonding sistemler içindeki zay›f

asitlerin asitleme benzer bir ifllev görece¤ibildirilmektedir. Ancak yap›lan araflt›r-malar; mine ve dentine asit uygulamas›(etching) yap›ld›¤› zaman bu materyal-lerin ba¤lanmalar›n›n artt›¤›n› göster-mektedir. Kompomerlerin difl dokular›natutunmas›n›n›n, kullan›lan dentin bon-ding sistemler arac›l›¤›yla, kimi örnek-lerinde iyonik ba¤lanmayla, kimi örnek-lerde ise mikromekanik olarak gerçeklefl-

Tablo 3. Kompomerlerin ve primer/adhesiv sistemlerinin s›n›fland›r›lmas›,yap›lar›n›n de¤erlendirilmesi ve üreticinin asitleme için önerileri.

Kompomer

F2000 - FAS glass, colloidalsilica, CDMA oligomer (di-methacrylate functional oli-gomer derived from citricacid), GDMA, hydrophilicpolymer, camphoroquino-ne/amineCompoglass F- UDMA,TED-DMA, CADCADMA,ytterbium trifluoride, Ba-Al-fluorosilicate glass, spheroidmixed oxide, inorganic fillersDyract - Fluoro-silicateglass, acidic polymerizablemonomers, light-curingpolymersDyract AP - TCB resin, poly-merizable resins, strontium-fluoro-silicate glass, stronti-um fluoride, initiators/stabi-lizers Hytac - Ca-Al-Zn-fluorog-lass, yttrium trifluoride, sili-ca, UDMA, methacrylatedphosphoric acid, methacryla-ted oligomaleic acid, pig-ments, stabilizers, initiators F2000 - FAS glass, colloidalsilica, CDMA oligomer (di-methacrylate functional oli-gomer derived from citricacid), GDMA, hydrophilicpolymer, camphoroquino-ne/amine

Fredom - modified dimet-hacrylates, silica, strontiumglass, sodium fluoride, initia-tors

Asit uygulanmas›

Önerilmiyor

‹ste¤e ba¤l›

‹ste¤e ba¤l›

‹ste¤e ba¤l›

Önerilmiyor

Öneriliyor

Öneriliyor

Asidik primer/adhesive

F2000 Compomer Pri-mer/Adhesive (two parts)* Part A= HEMA, methacrylatedpolycarboxylic acids, photo-initiator, ethanol, water

Syntac Single-component-HEMA, maleic acid, met-hacrylate, modified polyacry-lic acid, initiators/stabilizers,water P&B 2.1- dimethacrylate re-sins, PENTA, cetylaminehydrofluoride, initiators/stabi-lizers, acetoneP&B 2.1- dimethacrylate re-sins, PENTA, cetylaminehydrofluoride, initiators/stabi-lizers, acetone

OSB - TED-DMA, HEMA,methacrylated phosphoricacid, pigments, stabilizers,initiators, acetone

Primer/adhesive requiringphosphoric acid etching(PRPA) Single Bond - HE-MA, BisGMA, dimethacryla-tes, methacrylate, functionalcopolymer (polyacrylic andpolyitaconic acids= polyal-kenoic acid copolymer), pho-toinitiator, ethanol, water STAE - HEMA, TED-DMA,initiators, dimethacrylates,water, acetone

*F2000 Compomer Primer/Adhesive in 3M Clicker dispensing systemBis GMA= biphenol glycidyl methacrylateCADCADMA= cycloaliphatic dicarboxylic acid dimethacrylate GDMA= hydroxypropylene dimethacrylate ( glyceryl dimethacrylate) HEMA= 2-hydroxyethylmethacrylatePENTA= diphentaerythritol penta acrylate monophosphateTEG-DMA= tetraethylene glycol dimethacrylateUDMA=urethane dimethacrylate

TDBD / 52

ti¤i bildirilmektedir. Kompomerlerin kompozitlere göre en

önemli avantajlar›ndan birisi, uy-gulamalar›n›n daha basit ve kolay ol-mas›d›r. Di¤er taraftan fluorür iyonu sal-malar›da bir di¤er avantajlar›d›r. Bunedenle özellikle süt difli restorasyon-lar›nda ve direk çi¤neme bas›nçlar› gel-miyen bölgelerdeki sürekli difl restoras-yonlar›nda, kompozitlere alternatifmateryaller olarak kullan›mlar› gittikceyayg›nlaflmaktad›r. Bu materyallerinkompozitlere benzer bir esteti¤e sahip ol-malar›, kaviteye uygulanmalar›n›n fazlaaflama gerektirmemesi, ›fl›kla sertlefltiril-mesi ve kar›flt›r›lmaya ihtiyaç göster-memeleri di¤er olumlu özellikleri olaraksay›labilir.

Kompomerler kaviteye uyguland›¤›zaman uygulanan tabakan›n 2mm yi geç-memesi önerilmektedir. Böylece bumateryallerin, 2mm tabakalar halinde›fl›kla serlefltirilmesi önerilmektedir. E¤erkal›nl›k artarsa daha derin bölgelere suulaflamad›¤›ndan asit-baz reaksiyonubafllayamaz. Ayr›ca derin bölgelere ›fl›kulaflmad›¤›ndan, bu bölgelerde yeterlipolimerizasyon olmamakta, restoras-yonun opasitesinin artmas›na neden ol-maktad›r. Kompomerlerin bitirme ve cila ifllem-

lerinin ulrafine elmas frezlerle, sert metalbitiriciler yada Sof-Lex disklerleyap›labilece¤i bildirilmektedir. Her üçbitirme yöntemiyle de benzer sonuçlaral›nd›¤› bildirilmektedir. Kompomerlerin klinikte kullan›m alan-lar› da flu flekilde belirtilmektedir:• V.s›n›f kavitelerde, • Kole bölgesindeki erozyon vakalar›nda, • Kama fleklindeki defektlerde, • Süt difllerinin restorasyonlar›nda, • III.s›n›f kavitelerde, • Az› difllerinin geçici dolgular›nda, • II.s›n›f kavitelerde ara yüzdeki dentinüzerinin kompomerle örtülüp üzerinekompozit yap›lmas› ve bu gibi restoras-yonlarda viskozitesi düflük (ak›c›l›¤› faz-la) olan kompomerlerin kullan›lmas›önerilmektedir. Bu tür kompomerlerinkenar uyumunun daha iyi olaca¤› belir-tilmektedir. • Kavite geniflli¤inin tüberküller aras›mesafenin 2/3’ünden den az oldu¤uküçük az› difllerinin restorasyonlar›nda, • Fissür örtücü olarak, • Ortodontik apareylerin yap›flt›r›lmas›n-da (simantasyonunda), • Alt›n, kompozit, seramik, restorasyon-lar›n yap›flt›r›lmas›nda.

* Dr., ‹.Ü. Diflhekimli¤i FakültesiKonservatif Difl Tedavisi Bilim Dal›

Kaynaklar

1. Grossman LI, Oliet S, Del Rio CE. Endodonticpractice (ed 11). Phidelphia: Lea & Febiger, s: 367,1998.2. Grossman LI: Endodontic Practice (ed 11). Phila-delphia, PA, Lea & Febriger, s:334, 1988.3. Dryden JA, Arens DE. Intentional Replantation: Aviable alternative for selected cases. Dent ClinNorth Am. 38:325,1994.4. Weine FS. The case against intentional replanta-tion. J Am Dent Assoc. 100:664, 1980.5. Demiralp B, Nohutcu RM, Tepe DI, Eratalay K., In-tentioKAYNAKLAR1-Barkmeier WW, Hammesfahr PD, Latta MA. Bondstrength of composite to enamel and dentin usingPrime & Bond 2.1. Oper Dent 1999;24:51-56.2-Berg JH. The continuum of restorative materials inpediatric dentistry-a review for the clinician. PediatrDent 1998;20:93-100.3-Burgess J, Norling B, Summit J. Resin ionomerrestorative materials: The new generation. J EsthetDent 1994;6:207-215.4-Croll TP, Killian CM. Glass-ionomer resin-restorati-on of primary molars with adjacent Class II cariouslesions. Quintessence Int 1993;24:723-727. 5-Croll TP, Killian CM. Letter to the Editor. Quintes-sence Int 1993;24:765. 6-Croll TP, Killian CM. Restoration of Class II cari-ous lesions in primary molars using light-hardeningglass-ionomer-resin cement. Quintessence Int1993;24:561-565. 7-Davis BA, Friedl K-H, Powers JM. Color stability ofhybrid ionomers after accelerated aging. J Prosthod1995;4.111-115. 8-El-Kalla IH, Garcia-Godoy F. Compomers adaptati-on to Class I and V cavities in permanent teethASDC J Dent Child 2000;67:29-36.9-Erickson RL, Glasspoole EA. Bonding to toothstructure: A comparison of glass ionomer and resinsystems. In:Hunt PR, Ed. Glass Ionomers:The nextgeneration.Proceeding of the 2 nd InternationalSymposium on Glass Ionomers,Pennsylvania: Inter-national Symposia in Dentistry,PC,101-122, 1994. 10-Garcia-Godoy F. Resin-based composites andcompomers in primary molars. Dent Clin North Am2000;44:541-570. 11-Gladys S, Van Meerbeek B, Braem M, Lamb-rechts P, Vanherle G. Comparative physico-mechani-cal characterization of new hybrid restorative mate-rials with conventional glass-ionomer and resincomposite restorative materials. J Dent Res1997;76:883-894. 12-Glass ionomer -Resin, state of art: CRA Newslet-ter 1993;17:1-2. 13-Hammesfahr PD. Development in resionomersystems.In:Hunt PR, Ed. Glass Ionomers:The nextgeneration.Proceeding of the 2 nd InternationalSymposium on Glass Ionomers,Pennsylvania: Inter-national Symposia in Dentistry,PC, 1994:47-56.14-Hickel R. Moderne Füllungswerkstoffe. DtschZahnärztl Z 1997;52:572-585.15-Hickel R, Dasch W, Janda M, Tyas M, AnusaviceK. New direct restorative materials. Int Dent J1998;48:3-16. 16-Inokoshi S, Burrow MF, Kataumi M, Yamada T,Takatsu T. Opacity and color changes of tooth-colo-red restorative materials. Oper Dent 1996;21:73-80. 17-Kakaboura A, Eliades G, Palaghias G. An FTIRstudy on the setting mechanism of resin-modifiedglass ionomer. Dent Mater 1996;12:173-178.18-Kao EC, Rezvan E, Johnston WM. Microhardnessas an indicator for finishing time in ionomer restora-tions. J Dent Res 1994;73(Special Issue):220 (Abstr No:947). 19-Lin A, McIntyre NS, Davidson RD. Studies on theadhesion of glass ionomer cements to dentin. JDent Res 71(11):1836-1841, 1992.

20-McLean JW, Nicholson JW, Wilson AD Proposednomenclature for glass-ionomer dental cementsand related materials. Quintessence Int1994;25:587-589. 21-Mitra S. Curing reactions of glass ionomer mate-rials. In:Hunt PR, Ed. Glass Ionomers:The next ge-neration.Proceeding of the 2 nd InternationalSymposium on Glass Ionomers,Pennsylvania: Inter-national Symposia in Dentistry,PC, 1994;13-22. 22-Moodley D, Grobler SR, Rossouw RJ, OberholzerTG, Patel N. In vitro evaluation of two adhesive sys-tems used with compomer filling materials. Int DentJ 2000;50:400-406. 23-Mount GJ: Clinical placement of modern glass-io-nomer cements. Quintessence Int. 1993;24:99-107. 24-Nicholson JW, Anstice HM, McLean JW. A preli-minary report on the effect of storoge in water onthe properties of commercial light-cured glass iono-mer cements.Br Dent J 1992;173:98-101.25-Sidhu SK, Watson TF: Res›n-modified glass iono-mer materials.A status report for the American Jor-nal of Dentistry. Am J Dent. 1995;8:59-67. 26-St Germain Jr HA, Meiers JC. Surface roughnessof light-activated glass-ionomer cement restorativematerials after finishing. Oper Dent 1996;21:103-109. 27-Tate WH, Powers JM. Surface roughness of com-posites and hybrid ionomers. Oper Dent1996;21:53-58. 28-Tate WH, You C, Powers JM. Bond strength ofcompomers to human enamel. Oper Dent2000;25:283-291.29-Vitrebond light-cure glass ionomer liner/base:Product report, 3M Dental Products,St. Paul, 1992.30-3M Vitremer tri-cure glass ionomer system: Tec-hinical Product Profile. 3M Dental Products,St. Paul,1993. 31-Wan AC, Yap AU, Hastings GW. Acid-base comp-lex reactions in resin-modified and conventionalglass ionomer cements.J Biomed Mater Res1999;48:700-704.nal replantation for periodontally involved hopelessteeth. Dent Traumatol. 19:45, 2003.6. Messkoub M. Intentional replantation: A suc-cessful alternative for hopeless teeth. Oral SurgOral Med Oral Pathol. 71:743, 19917. Andreasen JO, Hjörting-Hansen E: Replantationof teeth: Radiographic and clinical study of 110 hu-man teeth reimplanted after accidental loss. ActaOdont Scand. 24:263, 1966.8. Deeb E, Prieto PP, Mc Kenna RC. Reimplantati-on of luxated teeth in humans. J S Calif Dent Assoc.33: 194, 1965.9. Emmertsen E. Replantation of extracted molars.Oral Surg Oral Med Oral Pathol. 9:115, 1956.10. Grossman LI. Intentional replantation of teeeth.J Am Dent Assoc. 72:1111, 1966.11. Bender B, Louis ER. Intentional replantation ofendodontically treated teeth. Oral Surg Oral MedOral Pathol. 76:623, 1993.12. Schmidt H. Quoted by Grossman LI, Schön F.Die Wiederimpflanzung von Zähnen, ed. 2, Leipzig,Germany, Verlag Barth. s:223, 1954.13. Hammerstrom K, Pierce A, Blomlof L, Feiglin B,Lindskog S. Tooth avulsion and replantation: areview. Endod Dent Traumatol. 2:1,1986.14. Guy SC, Goerig AC. Intentional replantation:Technique and rationale. Quitessence Int. 15: 595,1984.15. Kingsbury BC, Wiesenbaugh JM: Intentional rep-lantation of mandibular premolars and molars. J AmDent Assoc. 43:1053, 1971.16. Koenig KH, Nguyen NT, Barkhordar RA: Inten-tional replantation: A report of 192 cases. GenDent. 36:327, 1988.17. Wolcott J, Rossman LE: Intentional replantationof endodontically treated teeth: an update. Com-pend Contin Educ Dent. 24:68, 2003.

TDBD / 54

A¤›z ve difl sa¤l›¤› hizmeti sunu-lan kurulufllarda sterilizasyon veuygulama sistemleri çok önemli

bir yer tutar.Sterilizasyon ifllemine tabi tutulacakmalzemeler ve fonksiyonlar› sterilizas-yon çevriminde kullan›lacak cihazlar›belirler.

YIKAMA

Çevrimin ilk iflleminde el aletlerinin y›-kanmas› söz ko-nusudur. El iley›kaman›n yan›s›ra otomatik y›-kama makinalar›ile de bu ifllemyap›lmaktad›r. El ile y›kamadabas›nçl› buharpüskürten ens-trümanlar da kullan›labilir. Kapal› birkapta ›s›t›lan su ile elde edilen buhar,bir buhar spreyi vas›tas›yla el aletlerininve enstrümanlar›n üzerindeki kal›nt›la-r›n temizlenmesini sa¤lar.Y›kama ve dezenfeksiyon ifllemininstandart bir flekilde gerçeklefltirilmesiiçin; Is›, Bas›nç, Su, Zaman, Dezenfek-tan kimyasallar›n›n bir kombinasyoniçinde kullan›lmas› gerekmektedir.

Ultrasonik y›kama makinalar›‹çi s›v› dolu özel bir kap içersinde yük-sek frekansl› enerji ile oluflan hava ka-barc›klar›n yüzeylere çarp›p patlamas›vas›tas›yla kap içindeki el aletlerininyüzeyindeki partikül, kan ve dokular›nyüzeyden uzaklaflt›r›lmas›n sa¤lar.

Tam otomatik y›kama ve dezenfeksiyon makinalar›

El aletlerinin y›kanmas› ve dezenfeksi-yonu konusunda son zamanlarda oto-matik makinalar da kullan›lmaya bafl-lanm›flt›r bafllanm›flt›r. Bu otomatik makinalar içinde ›s›, ba-s›nçl› su, deterjanlar ve dezenfektanlarkullan›lmaktad›r.

STER‹L‹ZATÖRLER

Kuru, s›cak hava sterilizatörleri,Sterilizasyon için gerekli olan ›s›y› bün-yesindeki elektrik rezistans›yla üreten,›s› kay›plar›na karfl›n izole edilmifl, birsterilizasyon ifllem cihaz›d›r. Kuru s›cakhava sterilizatöründen sonuç elde et-mek için, cihaz›n çal›flma dereceleri vesüreleri flöyle tan›mlanm›flt›r. 170 ºC’ de 1 saat,160 ºC’ de 2 saat,150 ºC’ de 3,5 saat,Bu de¤erlerin sa¤lanmas›yla elde edilenortamdaki uzun süre ve yüksek ›s› de-receleri baz› alet ve enstrümanlar içinne yaz›k ki birçok olumsuzluklar yarat-maktad›r.Uzun süre ve yüksek ›s›, çelik üretimi

olan el aletlerinin malzeme özellikleri-nin yitirilmesine, kesen yüzeylerin de-formasyonuna neden olmaktad›r. Sterilizasyon ifllemlerine gereksinimi o-lan, Türbin, Mikromotor, Detertraj vb.gibi, enstrümanlar malzeme yap›lar› ge-re¤i yüksek ›s›dan olumsuz etkilenirler. Ayr›ca steril edilmesi gereken birçokplastik ve türevleri malzemeler, ›s›yadayan›ks›z olup bu yüksek ›s› derecele-rinde hasars›z sterilize edilebilmelerimümkün de¤ildir. Bu ve benzeri nedenlerle kuru, s›cakhava ortamlar›nda sterilizasyonun k›s›t-lanmas› söz konusu olup bu cihazlar›ngerçek sterilizasyon çevrimindeki yeter-sizlikleri tart›fl›lamaz

Buhar Sterilizatörleri (Otoklavlar)

a) Standart Otoklavlar

Buhar sterilizatörleri; Is›ya, bas›nca veneme dayan›kl› kaplar›n içinde ›s›, su,bas›nç ve zaman faktörlerinin etkinlefl-tirilmesi ile sterilizasyon koflullar›n›sa¤layan cihazlard›r.Sterilizasyon ortam›nda nem bulundu-¤undan s›cakl›k transferi daha etkin veh›zl› olur. K›zg›n buhar ve bas›nç steri-

‹brahim Belenlio¤lu*

Muayenehanelerin temel sorunu:

Sterilizasyon

Otomatik y›kama ve dezenfeksiyon cihaz›

Distille su cihaz›

Klasik Otoklav

Vakumlu Otoklav

Steril kapatma cihaz›

55 / TDBD

lizasyon için olumlu koflullard›r.Klasik buhar sterilizatörlerinde ulafl›lande¤erler, ›s› 134ºC, bas›nç 2 atü, ortala-ma sterilizasyon zaman› ise 15 dakika-d›r.Tabii ki bu süreler yine etkinlik sürele-ridir. Gerekli sterilizasyon süresi kulla-n›lan buharl› sterilizasyon yöntemineba¤l› olarak uzamaktad›r.Kapal› bir kapta suyun ›s›t›lmas›yla eldeedilen bas›nç ve doymufl su buhar›, ku-ru hava sterilizatörüne göre daha etkinbir sterilizasyon ifllemini sa¤lamaktad›r.

b) Buhar darbeli otoklavlarSterilizasyon verimlili¤ini artt›ran yön-temlerden biri de, darbeli buhar kom-binasyonudur. Belli peryotlarda sa¤la-

nan tetiklemelerle ve bas›nç pompas›vas›tas›yla sterilizasyon kab› içersindekibuhara bas›nç at›fl› yapt›r›l›r. Sterilizas-yonun çeflitlili¤ini ( genel, hassas veh›zl› program )ve etkinli¤ini artt›ran buyöntemle kurutma fonksiyonu da yeri-ne getirilir.

c) Vakumlu otoklavlarOtoklavdaki vakum, özellikle sterilizas-yonu zor gerçekleflen içi bofl hacimlimalzemeler için önemlidir. Vakumlu Otoklavlar›n programlar›ndagenellikle, ön vakum ve son vakum ifl-lemleri vard›r. Ön-vakum sistemi, sterilize edilecekmalzemelerin otoklavda sterilizasyonöncesi havas›n›n boflalmas› iflleminisa¤lar. Bu ifllem sayesinde paketlenmifl ve içihava dolu malzemelerin vakum vas›ta-s›yla havas› boflalt›lmakta böylece bu-har›n havayla temas› sürecinde olufla-cak yo¤unlaflma durumu ortadan kald›-r›lmaktad›r. Otoklav›n içindeki havan›n boflalt›lma-s›, hava içindeki mikroorganizmalar›notoklav ortam›ndan uzaklaflt›r›lmas› a-ç›s›ndan da oldukça önemlidir. Sterilizasyonun sonunda gerçeklefltiri-len Son-vakum iflleminin görevi isemalzemeleri kurutmakt›rVakumlu otoklavlarda, arzu edilenyüksek nitelikteki gerçek sterilizasyo-nun sa¤lanmas› belli vakum de¤erlerineba¤l›d›r ve bu de¤erler seterilizasyonunkalitesini etkiler.

d) Buhar jeneratörlü otoklavlarFlash otoklav-lar, türbülansl›buhar gönderi-mi sayesindek›sa sürede ste-rilizasyon yap-ma olana¤› sa¤-lar. Türbülans, bu-har›n içi bofl a-lan› bulunanmalzemeler ü-zerine olan et-kisini artt›r-makta ve steri-lizasyon süresi-nin k›salmas›na

sebep olmaktad›r. Bu sterilizasyon yön-teminde buhar jeneratörü çal›flma pren-sipleri uygulanmakta olup, sterilizas-yon ortam›nda su molekülleri daha az-d›r. Bu nedenle klasik ve vakumlu bu-har sterilizatörlerine göre malzemeler

özellikle hassas enstrümanlar koroz-yondan daha az etkilenerek, daha fazlasterilizasyon ifllemine dayanabilmekte-dirler. K›sacas› oldukça h›zl› ve etkinbir sterilizasyon teknolojisine sahiptir.

STER‹L‹ZASYONUN KORUNMASISterilizasyon ideal çevriminin gerçek-lefltirilmesinin bir parças› da sterilizas-yon ifllemi gerçeklefltirilmifl el aletleri veenstrümanlar›n kullan›m an›na kadarsteril kalmas›n› sa¤layan yöntemlerdir.Paslanmaz çelik özel konstrüksiyonlukaplar›n kullan›lmas›n›n yan› s›ra sterilpaketlerin de bu konuda tercih edildik-leri söz konusudur.Steril paketlerin kapat›lmas›nda avrupastandartlar›na göre baz› teknikler uygu-lanmaktad›r. Bu steril özel paketlere y›-kanm›fl ve dezenfekte edilmifl malzeme-ler konulduktan sonra steril pakete as-gari 9 mm. geniflli¤inde; zaman, ›s› vebas›nç faktörlerinin de ayarlanmas›ylakapatma ifllemi gerçeklefltirilir ve otok-lava yerlefltirilir.

* Mak. Müh.

OTOKLAVDA VAKUMTEKNOLOJ‹LER‹

Termodinamik prensiple elde edilen vakum ; Is›nan bas›nçl› kapta fizik kurallar›kapsam›nda negatif bas›nç oluflma-s›d›r.Bu prensipte vakum de¤erleride¤iflken olup, pompal› sisteme gö-re oldukça küçük de¤erlerdir.

Vakum pompas› ile elde edilen vakum ; Vakum, bir pompa vas›tas›yla ger-çeklefltirilir.Otoklavda etkin sterili-zasyon de¤erlerine ulaflmak içinyüksek de¤erlerde vakum (-800 ile,-950 milibar ) elde etmek gerektirirki, ancak ileri teknolojiye sahippompalarda bu sa¤lan›r ve pahal›bir teknolojidir. Vakumlu diye tan›mlanan otoklav-larda vakumun gücü ve de¤erleristerilizasyonun etkinli¤ini belirleye-ce¤inden seçimi bilinçli yap›lmal›-d›r. Örne¤in drayer’li kompresörler-de drayer, havadaki nemin ne kada-r›n› tutuyor diye sorgulan›rken, va-kumlu otoklavlarda da vakum de-¤erleri ve gücü sorgulanmal›d›r.

OTOKLAV ‹Ç‹N SU GEREKS‹N‹M‹

Sterilizasyonun temelünitesi olan otoklav-lar için belli özellikle-re sahip olan demine-rilaze su’lar kullan›l-mal›d›r. Otoklav üreticisi, ü-retti¤i cihaz teknoloji-si do¤rultusunda busular›n de¤erlerini be-

lirler ve kullan›m› için önerir. Sterilizasyonun kalibrasyonu ve bel-gelenmesi, sterilizasyon kalitesininbütünlü¤ü anlam›nda da ele al›nma-s› gereken önemli ayr›nt›lardand›r.

1995 den bu yana Sterilizasyonda Avrupa Standard› için prEN 13060 tan›mlanm›fl olupüretimler bu tan›ma göre de¤erlendirilmektedir.

TDBD / 56

www.dentalonline.com

Sadece diflhekimli¤i için haz›rlanm›fl vediflhekimli¤iyle ilgili birçok konuda bil-gi edinmeniz için düzenlenmifl bir sitedental online. Biraz sonra verece¤imbilgiler d›fl›nda sitede interneti yenikullanmaya bafllayanlar için internettenen iyi faydalanman›n yollar›n› anlatanoldukça içerikli haz›rlanm›fl bir bölüm

var. Sitedeki linkleri kulland›¤›n›zdainternetten diflhekimli¤i ile ilgili kay-naklara ulaflabilmenin yollar›n› bulabi-lir hatta bunun için kullanabilece¤inizyerli ve yabanc› site isimlerine sahip o-labilirsiniz. Bununla birlikte internet ü-zerinden sat›fl yapan yabanc› firmalar›nürünlerini inceleyebilir, diflhekimli¤i ileilgili haberlere, kurumlara, firmalara,yerli ve yabanc› okullara, dergilerle site-lere ulaflabilirsiniz. Ayr›ca en önemlisiklinik bilim dallar› ile ilgili yay›nlara,sitelere ve detayl› bilgilere sahip olabi-lirsiniz.

www.ido.org.tr

‹stanbul Diflhekimleri Odas› taraf›ndanhaz›rlanan bu site ‹stanbullu diflhekim-lerine hizmet vermek için haz›rlanm›flgibi görünse de içerdi¤i linkler ve bilgiarflivi tüm Türkiye’deki diflhekimlerinehizmet edebilecek düzeyde bir site ol-mufl. Sayfay› açt›¤›n›zda karfl›laflaca¤›-n›z yönetmelikler, gerekli bilgiler, asga-ri ücret tarifesi, ilanlar, bilimsel yaz›lar,duyurular, haberler gibi bölümleri kul-lanarak çok genifl bilgilere ulaflabilirsi-niz. ‹stanbul Diflhekimleri Odas› tara-f›ndan ç›kar›lan derginin geçmifl say›la-r›n› da bu siteden inceleyebilirsiniz.Klinik Dergisi bölümünde ise ö¤retimüyesi meslektafllar›m›z taraf›ndan haz›r-lanan ve içerik olarak hepimizin ilgisiniçekecek bilimsel çal›flmalara göz atabi-lirsiniz.

www.internetrehberi.com

Hem Türkçe hem ‹ngilizce haz›rlanan

bu site birçok konuda ulaflabilece¤inizweb site adreslerini veriyor. ‹çerisindespordan politikaya, e¤lenceden sa¤l›¤akar›flt›rman›z için birçok site bulunu-yor. Sol üstteki sa¤l›k k›sm›na girdi¤i-nizde sa¤l›k konusundaki faydal› bilgi-ler ve ilgili web sitelerine ulaflabilirsi-niz.

www.dentalcare.com

‹ngilizce yay›n yapan ve uluslararas› a-landa bilgi araflt›rmas› yapmak isteyenmeslektafllar›m›z için oldukça iyi haz›r-lanm›fl bir site. Bu siteye girdi¤inizde is-tedi¤iniz konuda arama yapabilir, yeniolan ürünleri görebilir, diflhekimi, diflteknisyeni, diflhekimi yard›mc›s› vehasta e¤itimi ile ilgili konularda bilgile-nebilir, yap›lan araflt›rmalara ve onlinedergilere ulaflabilir, seçti¤iniz konuylailgili slaytlar› inceleyebilir,merak etti¤i-niz ürünlerle ilgili bilgileri toparlay›pyetersiz bulursan›z detayl› araflt›rma ya-pabilir ve uluslararas› dental sektördeistedi¤iniz her konudaki bilgiye bura-daki linkleri kullanarak ulaflabilirsiniz.Ba¤lant›l› olan linkleri kullanarak da di-¤er uluslararas› web sitelerini ziyaret et-meniz mümkün...

� ‹nternette diflhekimli¤i Haz›rlayan: Diflhekimi Recep Erdöndü

Arfliviniz,art›k internetBu say›da sizlere diflhekimli¤i ile ilgili bilgi ve haberlere daha rahatulaflabilmenizde kulanaca¤›n›z baz›site isimlerini veriyoruz.Bu, sadece internettebirkaç odan›n anahtar›, i-çeride ne kadar derine gi-dece¤iniz ise size kalm›fl. ‹yi keyifler...

TDBD / 58

TDBD: Benlio¤lu Dental A.fi. yi bizek›saca tan›t›r m›s›n›z?Müflfik Benlio¤lu: Hacettepe Ü. Diflhe-kimli¤i Fakültesi’nden eflimle beraber1982 y›l›nda mezun oldu¤umuzda kendiklini¤imizin ihtiyaçlar›n› temin etmek i-çin firmam›z› kurduk ve ithalata baflla-d›k. Fakat bafllar bafllamaz, iflimiz kendi-mize göre h›zla büyüdü ve diflhekimli¤inifiilen b›rakarak tamamen ticaret yolunuseçtik ve mesle¤imize bu yönde faydal›olmaya çal›flarak 20. hizmet y›l›m›z› geri-de b›rakt›k.Bu 20 y›l içerisinde STAB‹LOK dentinpinleri ve toz-likit SUPER-C kompozit ilebafllad›¤›m›z yolumuza zaman içinde ci-hazlar dahil oldu ve bugün itibariyle sa-dece Dental Ekipman ithalat›, sat›fl› ve ü-retimi ile u¤raflmaktay›z.

TDBD: Bildi¤imiz kadar›yla ihracat ya-pan firmalar aras›nda en eskilerindenbiri de sizin firman›z. ‹hracata geçifli-niz nas›l bafllad›?M.B.: 1988 y›l›nda ›fl›kl› kompozitlerinTürkiye’deki kullan›mlar›n›n artmas› ü-zerine, Ifl›kl› Dolgu Cihaz› üretimi içinçal›flmalar›m›za bafllad›k ve bir y›l sonrailk modellerimizi üretmeye ve yurtiçindesatmaya bafllad›k. 1990 y›l›nda ilk yurtd›-fl› sergimize New York da kat›larak ihra-cat gayretimize bafllad›k. O sergide, sat›flyapmak bir yana sadece, ne kadar zor biryola heveslendi¤imizi anlad›k. O gündensonra 40’›n üzerinde sergiye kat›ld›k.

Dünyan›n dört bir taraf›na (Amerika, Ja-ponya, Brezilya, Avrupa, Uzakdo¤u) bay-ra¤›m›z› tafl›d›k ve yurt d›fl›nda dentalsergilere kat›lan ilk Türk firmas› olman›ngururunu yaflad›k. Her milletin bayra¤›-n›n çekili oldu¤u sergilerde kavga gürül-tü Türk bayra¤› çektirdik. Bir kere Chica-go’da bayra¤›m›z sonradan gelince di¤er-lerinin 3 misli büyük bir bayrak herkesindikkatini çekti. Ama flimdilerde böyle birsorunumuz kalmad›. Türkiye moderndünyadaki yerini daha etkin bir flekildeald›kça bizler de daha kolay ifllerimizi ge-lifltirmeye bafllad›k.‹lk sergimizde tam bir moral çöküntü ya-flad›k ama y›lmadan çal›flarak bugündünyan›n say›l› Ifl›kl› Dolgu Cihaz› üreti-cilerinden biri olduk. Bu süreç 14 y›ll›kzorlu bir süreç. Tüm yerli üreticilere ayn›yolu takip etmelerini öneriyoruz ve bu-gün bir kaç firman›n daha ihracata odak-lanarak üretim yapt›¤›n› sevinerek görü-yoruz. Belki de 2005 IDS sergisinde ilkdefa bir Türk pavyonu kurarak milli sa-nayimizi daha kuvvetli bir flekilde toplu-ca D‹fiS‹AD olarak temsil edece¤iz.Firmam›z, bugün için Türkiye’den Japon-ya’ya elektrikli bir cihaz ihraç eden, Ame-rikan ‹laç ve G›da Dairesi’ne kay›tl› ve60’tan fazla ülkeye toplam 100.000 birimcihaz› ihraç edebilen ülkemizdeki, dahas›‹talya’dan Güney Kore’ye olan co¤rafya-daki tek dental ekipman üreticisi ve ihra-catç›s› firmad›r. Firmam›z›n tüm faaliyet-leri içinde en çok gurur duydu¤umuz ifl

‘Alan›m›zda dünyan›n say›l› üreticilerinden biriyiz’

Benlio¤lu Dental Yönetim Kurulu Baflkan› Müflfik Benlio¤lu:

ABD’de her 6, Japonya’da her5 diflhekiminden birinin

Türkiye’de üretilen ›fl›kl› dolgucihazlar›n› kulland›¤›n› biliyor

muydunuz? Dünya çap›nda % 15’lik bir pazar pay›na sahip

olduklar›n› belirten Benlio¤luDental Yönetim Kurulu Baflkan›

Müflfik Benlio¤lu, ‘Türkiye modern dünyadaki yerini dahaetkin bir flekilde ald›kça bizler

de daha kolay ifllerimizi gelifltirebiliriz’ diyor.

59 / TDBD

yapabildi¤imiz bu ihracatt›r.

TDBD: ‹hracatlar›n›z› daha çok hangiülkelere yap›yorsunuz?M.B.: A¤›rl›kl› olarak; ABD, Japonya veAvrupa ülkeleri yüksek miktarl› al›mlaryap›yorlar ama globalizasyonun bizim gi-bi firmalara sa¤lad›¤› serbest ticaret orta-m› sayesinde, Kostarika Sa¤l›k Bakanl›¤›ihalesinden, Suudi Arabistan Sa¤l›k Ba-kanl›¤› ihalesine veya Madagaskar gibi o-tantik pazarlara bile ulaflabiliyoruz. Tümdünyada % 13 – 16 gibi bir pazar pay›-m›z oldu¤unu hesapl›yoruz. Bu pay›m›z›gelifltirebilmek için sürekli AR-GE çal›fl-malar›m›za ve geliflmifl üretim teknoloji-lerine kaynak ay›rmaktay›z.

TDBD: ‹hracat yapabilmek için cihaz-lar›n›z›n hangi kriterleri tafl›mas› ge-rekmektedir?M.B.: Her fleyden önce cihazlar›n en sonteknoloji ile donat›lm›fl olmas› ve tümdünyadaki güvenlik normlar›n› karfl›la-mas› gerekmektedir. Bunun için tüm ci-hazlar›m›z elektrik güvenli¤i yönündentest edilmifl ve onaylanm›flt›r. Halojenlambal› cihazlarda dünyadaki en ileri ci-hazlar› üretti¤imizi söyleyebilirim. BirçokAmerikan test kuruluflu (CRA, REALITYve DENTAL ADVISOR gibi), cihazlar›m›-z› test edip rakiplerimizden çok dahayüksek notlar verdi. Zaten bu tarafs›z ra-porlar sayesinde ABD’de her 6, Japon-ya’da her 5 diflhekiminden biri bizim HI-LUX cihazlar›m›z› kullanmaktad›r. Halo-jen cihazlar›m›za ilaveten gelecek y›llar›nteknolojisi olan LED ›fl›k kaynaklar›n›kullanarak yeni LEDMAX modellerimiziürettik ve ihracata bafllad›k.

TDBD: ‹hracat›n yan› s›ra ithalat konu-sunda firman›z ne gibi faaliyetler gös-teriyor?M.B.: Türkiye dental ekipman sektörün-de önde gelen firmalardan birisiyiz. ‹thalekipmanlar›m›z tüm diflhekimli¤i fakül-telerinde, SSK, Sa¤l›k Bakanl›¤› gibi resmikurumlarda ve binlerce özel klinikte kul-lan›lmaktad›r. Bundan ayr› olarak Denta-urum firmas›yla ortodontik pazarda çokciddi bir pay sahibiyiz.Sektördeki bir çok ilk firmam›z taraf›n-dan yap›lm›flt›r. Bunlar aras›nda, döviz fi-yatl› sat›fl katalogunu ve ilk 800 lü ücret-siz müflteri hatt›n› sayabiliriz. Bunlar› da-ha 1993 y›l›nda yapm›flt›k, daha sonrabaflka firmalarda ayn› yöntemleri uygula-maya bafllad›lar.Bugün itibariyle, ›fl›kl› dolgu, tüm bafll›k-lar, tüm ufak ekipmanlar, ithal ünit veröntgen cihazlar›nda önemli bir pazar pa-y›m›z oldu¤unu düflünüyoruz. ÖzellikleSIRONA ürünlerinin yak›n bir gelecektebir çok kalemde diflhekimlerimizin kesin

tercihi olaca¤›n› bekliyorum.

TDBD: Türkiye ve dünya pazar-lar›nda gelece¤e dönük hedefle-riniz nelerdir?M.B.: Türkiye dental sektöründehedefimiz: Diflhekimlerimizin kli-nik ekipman ihtiyaçlar›nda birlik-te çal›flmak isteyecekleri ilk aklagelen firma olmak, sat›fl öncesi vesat›fl sonras› en iyi teknik servisiverebilmek, fiyat/kalite oran› enyüksek ürünleri sunmak ve heryönüyle profesyonel ve kaliteli birhizmet vererek koflulsuz olarakdiflhekimlerinin memnuniyetinisa¤lamakt›r. Bunun için kendimal›m›z olan Ankara’daki 2500m2’lik merkez binam›za tafl›nd›kve buradan daha iyi ve organizebir hizmet vermeye bafllad›k. Teflhir salo-numuzda bir ilk olarak her fleyiyle çal›flankliniklerde hekimler tüm cihazlar› hasta-lar› üzerinde veya sadece çal›flt›rarak de-neme olana¤›n› bulacaklar.‹stanbul’daki flubemizi de benzer flekildeen modern teflhir ve deneme olanaklar›nagelecek sezon içinde büyük bir yat›r›mlakavuflturmay› planl›yoruz.Dünya pazarlar›ndaki hedefimiz: Ifl›kl›Dolgu Cihazlar› pazar›nda fiyat/kalite o-ran› en yüksek cihazlar› üretmek ve dün-yadaki pazar pay›m›z› % 25’lere ç›karta-bilmek, yani dünyadaki her 4 diflheki-minden birinin Türkiye’nin üretti¤i Ifl›kl›Dolgu Cihazlar›n› kullanmas› sa¤lamak-t›r.

TDBD: Ekipmanlarla ilgili en s›k karfl›-laflt›¤›n›z sorunlar neler oluyor? M.B.: Benim gözlemime göre en çok ih-mal edilen ekipmanlar, otoklav eksikli¤i,yeterli say›da aerotör bafll›¤› ve angldruvaolmamas›, kompresör ve aspiratör gibigöz önünde olmayan cihazlar›n gerçektenunutulmas›, modern teflhis cihazlar›nakuflkuyla yaklafl›lmas› ekipman sat›fllar›-n›n artmas› önünde sürekli bir engel ol-maktad›r. Bu direnci ancak TDB'nin he-kimleri teflvik etmesiyle aflabilece¤iz. Yoksa büyük bir ço¤unluk olmazsa olmaztemel bir ekipman listesi ile meslek haya-t›n› sürdürüyor. Meslekten iyi ve süreklibir kazanç temin etmenin ve içinde yafla-d›¤› toplum kesitinde sayg›nl›¤›n› artt›r-man›n yolunun bir k›sm› da teknik dona-n›ma yap›lan yat›r›m ile hizmet ve tedavikalitesinin yükseltilmesiyle mümkündür.Bazen’ de maddi karfl›l›¤› çok küçük, amatedavi kalitesini çok yüksek oranda etki-leyen detaylarda genel bir dirençle karfl›-lafl›yoruz. Mesela kendi konumuz diyes›kça karfl›laflt›¤›m›z bir sorun ›fl›kl› dolgucihazlar›n›n ampullerinin yanmadan de-¤ifltirilmemesidir. Halojen lambalar›n ü-

retti¤i ›fl›k yo¤unlu¤u sürekli olarak aza-l›r ama ampul yanmaya devam eder. Buolay tedricen oldu¤undan hekimler bunuç›plak gözle fark edemiyor ve bu cihazlayapt›klar› dolgular bazen düflüyor, bazenhassasiyet yap›yor, hatta kimyasal nekro-za giden sonuçlar olabiliyor. Restoratifmaddenin tabanda tam olarak polimerizeolmamas›, mekanik tutuculu¤un olma-mas› ve asitlerin serbest bir flekilde kal-mas›na neden oluyor.Bütün bunlar kolayl›kla de¤iflecek birampul yüzünden oluyor. Ancak, ço¤ukez göz ard› edilebiliyor.

TDBD: Diflhekimlerinin de ekonomikkrizden etkilendiklerini göz ard› etmi-yor musunuz?M.B.: Bu güne kadar muayenehanesineyat›r›m yapan her hekimin en geç befl y›liçinde bu yat›r›m›n kat ve kat üzerindegelirini artt›rd›¤›na kesinlikle flahit olduk.Çünkü hem hekimin mesleki tatmini ar-t›yor, hekimin bedensel kronik a¤r› ve is-keletsel bozukluklar› en aza iniyor, teda-vi süresi k›sal›rken kalitesi yükseliyor vedo¤al olarak hastalar kendilerinin do¤ruadreste oldu¤unu düflünüyorlar.

‘60’tan fazla ülkeye toplam

100.000 birim cihaz› ihraç

edebilen ülkemizdeki, dahas›

‹talya’dan Güney Kore’ye olan

co¤rafyadaki tek dental ekipman

üreticisi ve ihracatç›s› firmay›z.

Firmam›z›n tüm faaliyetleri içinde

en çok gurur duydu¤umuz ifl,

yapabildi¤imiz bu ihracatt›r.’

Bir diflhekiminin çocuklar›n›n difllerinin çü-rük, çaprafl›k, baz› difllerinin eksik ve difl et-lerinin de enfektif olabilece¤inin düflünebili-yor musunuz? Olamaz! Çünkü diflhekimleriçocuklar›na proflatik kurallar› ö¤reterek veuygulayarak bunu engelleyeceklerdir. Tümdiflhekimleri çocuklar›n› difllerinin çürüme-sine, çekilmesine müsaade etmeyecekleri gi-bi onlar›n dolgu yapt›rmalar›na bile gönülle-ri raz› olmayacakt›r. Çünkü onlar bilirler kihiçbir dolgulu difl, hiçbir kanal tedavili difl,hiçbir protez insan›n sa¤l›kl› kendi diflininyerini tutamaz.Buradan flu sonuca varmak istiyorum. "As-l›nda a¤›z ve difl sa¤l›¤› koruyucu hekimlik-le büyük oranda garanti alt›na al›nabilir." Birdiflhekimi çocu¤unun bir fleker hastas› ol-mamas›n› belki garantileyemez, belki Allahkorusun CA olmas›n› garantileyemez. Amaa¤›z ve difl sa¤l›¤›n› büyük ölçüde garanti al-t›na alabilir.Evet! Koruyucu hekimli¤in baflar›l› olabil-mesi için, diflhekimlerinin bu aç›dan top-lumdaki tüm çocuklar› kendi çocuklar› gibidüflünmeleri gerekiyor. Peki bu mümkünmü? Bence mümkün. Hem de çok kolay. Vemaliyeti de yok. Diflhekimleri fakültede gerçekten çok güzelyetifliyorlar ve gerçekten koruyucu hekimliknosyonu ile yetifliyorlar. Sadece bu nosyonuuygulayabilecekleri bir sistemin içinde çal›fl-m›yorlar. fiu andaki sistem çürüyen difli çek-meye, çekilen difli yapmaya yönelik. Diflhekimleri koruyucu hekimlik ad›na dol-gu yap›yor, kanal tedavisi yap›yor diyebilir-siniz. Ben buna kat›lm›yorum. ‹deal bir ko-ruyucu hekimlikte dolguya da gerek kalmaz.Hele hele kanal tedavisine hiç gerek kalmaz.Evet! Art›k anlay›fllar de¤iflmeli, difl çekimiçok büyük bir ba¤nazl›k say›lmal›. Bir kifliyesenin parma¤›n a¤r›yor, senin parma¤›n› ke-selim desek kabul eder mi? Etmez! Difl de ohale gelmeli, insanlar difl çekimine parma¤›gangren olup mecburen ampute edilen birkiflinin üzüldü¤ü kadar üzülür hale gelmeli.Art›k insanlar›m›z difl çekimini, dolgular›,protez uygulamalar›n› kendilerinin bir kar-defliymifl gibi alg›lamamal›. Teflbihte hata olmaz. Ben difl çürüklerini, diflçekimini, difl enfeksiyonlar›n›, periodontalkay›plar› trafik kazalar›na benzetiyorum.Türkiye’de kaportac› çok, motor tamircisiçok, lastik tamircisi çok. Yani difl çeken,protez yapan hekim çok. Ama trafik kuralla-

r›n› anlatan kimse yok. Yani çürük proflak-sisi yapan, difle flor uygulayan, hastaya oralhijyen e¤itimi veren hekim çok az.Ülkemizde maalesef koruyucu hekimlik ya-p›lm›yor. Toplumumuz da çok bilinçsiz.Halk›m›z›n ço¤u difllerini f›rçalam›yor, f›rça-layanlar›n da ço¤u hatal› f›rçal›yor. ‹nsanla-r›m›z, difl f›rçalaman›n difl macununu a¤›zdaköpürtmek demek de¤il, bakteri pla¤›n› tümdifl ve difl eti yüzeyinden uzaklaflt›rmak ol-du¤unu bilmiyor.Burada halk›m›z› suçlaman›n hiçbir anlam›yok. Bir yanl›fl› yüz kifliden on kifli yap›yor-sa suçu o on kiflide bulabilirsiniz, ama biryanl›fl› yüz kifliden 99’u yap›yorsa suçlu o 99kifli de¤ildir. Suçlu o ifli bilen ve do¤rusunuanlatmayan, anlatamayan kiflilerdir. Yanisuçlular tüm diflhekimleri ve Türkiye’ninsa¤l›k politikas›n›n yönlendiren büroklatlar-d›r.Türkiye’deki koruyucu hekimlik çal›flmalar›y›lda bir kez yap›lan ve daha çok ticari amaçgüden difl koruma günlerinden ve okullardayap›lan difl taramalar›ndan öte gitmiyor. Ya-p›lan a¤›z ve difl sa¤l›¤› taramalar›nda var o-lan kötü durumu tesbit etmekten öte bir ifleyaram›yor. Önemli olan var olan kötü duru-mu tesbit etmek de¤il, o kötü durumun o-luflmas›n› önlemektir.‹nsan›m›z› e¤itmek, onun sa¤›l›¤› korumakdevletimizin en önemli görevlerinden biri i-se art›k devletin bu konu üzerine samimiyet-le e¤ilmesi gerekiyor. Çünkü bu konudakibireysel çabalar kesinlikle sonuç vermeye-cektir. Bu sorun bir politikas› haline gelme-den çözülemez.Ve sorunun çözümü için diflhekimli¤i fakül-telerindeki akademisyenlerin, odalar›n, der-neklerin bu konuyu tart›flmas› gerekiyor.Bu konuda benim önerilerim;1- Resmi sa¤l›k kurumlar›nda çal›flan tümdiflhekimleri koruyucu hekimlikle görevlen-dirilsin: Hastanelerdeki difl hekimleri maale-sef çok verimsiz çal›fl›yorlar. Diflhekimli¤imesle¤inde tedaviler hem teknik hem de za-man aç›s›ndan resmi sa¤l›k kurumlar›ndayap›lam›yor. Düflünün; bir kanal tedavisi i-çin yar›mflar saatten üç seans uyguland›¤›n-da bir buçuk saat yap›yor. Bir diflhekiminhastanede bir hastaya bir buçuk saat ay›rmaimkan› yok. Bizim hastalar›m›z diflleri a¤r›-mandan diflhekimine gitmedi¤ine göre geri-ye tek alternatif kal›yor; o da çekim.‹flte yukar›da sayd›¤› olumsuzluklardan do-lay› resmi kurumlardaki diflhekimleri önce-likli olarak kuruyucu hekimli¤e yönlendiril-melidir.2- Alt› ayda bir difl kontrolü yap›ls›n: Günü-

müzde neredeyse herkesin sa¤l›k sigortas›,dolay›s›yla ile de sa¤l›k karnesi var. Bu sa¤-l›k karnelerine 12 yafl›na kadar olmak üzeredifl kontrol bölümü konulmal› (kar›fl›k difl-lenme döneminin bitimine kadar). (Bu ifllemiçin ayr› bir difl sa¤l›¤› karnesi de yap›labi-lir.) Ve çocuklar›n ilk difllenme dönemindenitibaren 6 ayda bir diflhekimine gidip kon-trolden geçmesi zorunlu olmal›. Bu kontrolüyapt›rmayanlar›n di¤er hastane ifllemleri deyap›lmamal›. Yani insanlar afl› günlerindenas›l gidip çocuklar›n›n afl›lar›n› aksatmadanyapt›r›yorlar ise 6 ayda bir hastaneye gidipdifl ve a¤›z sa¤l›¤› kontrolünden geçmelidir.Bu kontrolde diflhekimi;• Hem çocuklara hem de ailelerine oral hij-yen e¤itimi vermeli• Çürük proflaksisi yapmal›• Difl eti sa¤l›¤›n› de¤erlendirmeli• Ortodontik proflaksisi yapmal› (sürmerehberli¤i, yer tutucu)• Gerekti¤inde ortodonti uzman›na sevket-meli• Difl sa¤l›¤› için ideal beslenme flekline an-latmal›• A¤›zda belirti veren sistemik hastal›klar›yakalay›p uzman hekime sevketmeliBu uygulama sonucunda;• Kifliler a¤›z ve difl sa¤l›¤›n›n önemini kav-ram›fl olacak ve varolan umursamazl›klar›ortadan kalkacak.• Herkes ideal difl f›rçalama fleklini ö¤rene-cek ve uygulayacak• Difllere profesyonel proflaksi yap›lacak(flor, fissur sealent) Böylece difllerin çürü¤ekarfl› direnci art›r›lm›fl olacak.• Varsa çürükler erken devrede tespit edilipdolgu ile restore edilecek.• Mümkün oldu¤unca difl kay›plar› önlen-mifl olacak.• Ortodontik anomoliler zaman›nda tespitedilip tedavi için yönlendirilmifl olacak.• Kifliler diflhekimleriyle ilk olarak basit vea¤r›s›z ifllemlerle tan›flt›¤› için diflhekimikorkusu yenilmifl olacak.3- ‹çme sular›na flor kat›ls›n: Türkiye’ninsular›ndaki flor oran›na göre bir flor harita-s› ç›kar›lmal› ve geliflmifl ülkelerde oldu¤ugibi, difl yap›s›n›n çürü¤e kar› direnç kazan-mas› için gerekli bölgelerde sulara flor kat›l-mal›.Tüm bu uygulamalar sonucunda; a¤›zda diflçürü¤ü olmayan, diflleri çaprafl›k olmayan,difl etlerinde enfeksiyon olmayan, dolgu veprotez yapt›rmadan ömür boyu difllerinin ta-mam› sa¤l›kl› bir flekilde kullanan bireyler o-luflturabiliriz.*Diflhekimi

Diflhekimli¤inde koruyucu hekimlik ve Türk halk›n›n a¤›z ve difl sa¤l›¤›n› iyilefltirme projesi

Davut Kayhan*

��

TDBD / 60

GÖRÜfi

TDBD / 62

N ano-Bond sistem özel formülasyonlu self-

etch primer ve adeziv sistemden oluflur.

HEMA içeren primer, PH’› 1 olarak asit

etkiyle bafllar ve h›zl› bir flekilde nöt-

ralize olur. Nano-Bond self-etch

primer sulfonik asit içerir. Bu

sayede, difl tam olarak asitlenir

fakat dentin tübülleri kapal› ka-

l›r. Bu da post operatif hassasi-

yetin azalt›lmas›nda çok önem-

li bir faktördür. Konvansiyonel

yolla asitleme de ise dentin tü-

bülleri aç›kt›r. %37’lik fosforik

asit özellikle mine kesilmemiflse

mine kenarlar›nda kullan›labilir.

Nano-Bond, nano partikülle güçlendiril-

mifltir. Buda resinin asitlenmifl yüzeye infiltras-

yonunu güçlendirir ve sa¤lam bir arayüz olufl-

turur. Bu partiküllerin molekül birleflim

yap›s› ma¤ara fleklindedir. Bu yap›, e-

lastiklik modülüsünü ve sa¤laml›¤›

art›r›r. Resin özel bir kompo-

nent içerir. POSS denilen bu

komponent fonksiyonel bir

dolgudur.

Nano-Bond kiti içerisinde

dual cure activator de vard›r.

Dual cure activator, resinle

kar›flt›r›l›r ve tüm kimyasal ve

dual cure resin sistemlerinde

yüksek ba¤ kuvveti sa¤lar.

DENTALYA EXPODENTAL 2003’te

“Dentanet” stand›nda

Nano partikülle güçlendirilmifl self-etch primer ve adeziv sistem

NANO-BONDTM

En zor enjeksiyonlarda bile kulla-

n›m kolayl›¤›, a¤r›s›z anestezi ve

hasta rahatl›¤› sa¤lar. Klasik blok anes-

tezilerine ilave olarak yeni teknikler su-

nar. Otomatik aspirasyon yaparak risk-

siz ve tehlikesiz anestezi yap›l›r. ‹¤ne

sapmas› olmad›¤› için %100 baflar› o-

lup, anestezinin tutmama riski yoktur.

Daha az solüsyon ile daha uzun aneste-

zi sa¤lar. Doku direnci artt›¤›nda has-

tan›n a¤r› duymamas› için otomatik o-

larak durur. Yaz›l›m güncellemesi yap›-

labilir. Hekimin i¤ne yaralanmas›n› ön-

leyen sisteme sahiptir. Her tür enjeksi-

yonda maksimum konfor ve rahatl›k

sa¤lar. Hastan›n stresini, a¤r› ve heyeca-

n›n› azalt›r. Kontrollü ve daha iyi do-

kunma hissi verir. Doktorun stresini a-

zalt›r. Bütün enjeksiyon çeflitlerinden

pratik ve kullan›l›fll›d›r. Otomatik aspi-

rasyon yapar. Tüm yeni anestezi kartufl-

lar› kullan›labilir. (2 cc’lik karpiller da-

hil) Verilen Anestezi miktar›n› ses ve ›-

fl›kla uyar›r. Ergonomik tasar›m ile ço-

cuk diflhekimli¤inde endikedir. Arka

difllere PDL anestezisi yap›labilen tek ü-

ründür. Mikroifllemci kontrollü doku

yo¤unlu¤una uygun anestezi imkan›

sa¤lar. ADA onay› vard›r.

DENTALYA EXPODENTAL 2003’te

“Ahter” stand›nda

The WAND (Compudent – Compumed)

Diflhekimli¤i ve t›pta kullan›lan Bilgisayar Kontrollü Lokal Anestezi Cihaz›.

63 / TDBD

S terilizasyon çevriminde el aletlerinin y›kanmas› ve dezenfeksiyonu

konusunda bugüne de¤in insan faktörü ön plandayd›. Yard›mc› per-

sonelin farkl› uygulamalar› de¤iflken sonuçlar oluflturmakta ve sterilizas-

yonda nitelikli bir çevrimin bafllang›c›nda kuflkulara neden olmaktad›r.

Almanya’n›n MELAG firmas›n›n t›p sektörüne sunmufl oldu¤u bu yeni ü-

rün güvenli bir sterilizasyondan beklenenlere katk›da bulunmaktad›r.

MELAclean

Tedavide kullan›lan el aletlerini tedaviden sonra y›kanmas› ve dezenfek-

siyonunu sa¤layan otomatik bir cihazd›r. T›bbi aletlerin y›kanmas› ve de-

zenfeksiyonuna yönelik koflullar› yerine getirebilecek teknolojiye ve prog-

rama sahiptir. Elektro mekanik ifllemci ve donan›mlar›yla sa¤lanan y›ka-

ma ve dezenfeksiyon ifllemleri ile güvenli ve standart sonuçlar oluflturur.

DENTALYA EXPODENTAL 2003’te

“DMS” stand›nda

Otomatik y›kama ve dezenfeksiyon cihaz›Ifl›kl› Dolgu Cihaz› MELAclean Optilight LD

VDW’dan endodontik tedavilerinizde

basit ve çok kullan›l›fll› bir yenilik daha

Birçok diflhekimi baflar›l› bir endodon-

tik kavite preparasyonu sonras›nda gut-

taperka kesimi s›ras›nda nahofl tecrübe-

ler yaflam›flt›r.

Gutta cut nerdeyse dolmakalem büyük-

lü¤ünde oral kavitede çok rahat hareket

imkan› veren, otoklava girebilen ve ka-

vite girifline göre seçebilece¤iniz dört

de¤iflik tipteki ucu sayesinde çok hassas

kesimler yapabilece¤iniz bir cihaz.

Ön ›s›tma gerektirmez dolay›s›yla kavi-

teye so¤uk halde soktu¤unuz cihaz ile

saniyelerle guttaperka kesimini yap›p

yine so¤uk flekilde kaviteden ç›kartabi-

lirsiniz.

Masaüstü flarj ünitesi sayesinde sürekli

kullan›m›n›za haz›r haldedir.

Ateflten korkmayan ve a¤z› yanmayan

hastalar için Gutta Cut kullanman›z› ö-

neririz.

DENTALYA EXPODENTAL 2003’te

“Unimed” stand›nda

Optilight foto polimelizer LD, ›fl›k spek-

turumu halojen ampullü ›fl›kl› dolgu ci-

hazlar›na nazaran daha seçici olup, 93-260V

– 50/60Hz aral›¤›ndaki polimelizasyon esna-

s›nda yayd›¤› 470 nm yo¤unlu¤undaki so¤uk

›fl›k rezini ile daha etkili, güvenli ve vantila-

tör sistemine gerek duymad›¤›ndan sessizdir.

90 saniye kullan›m zaman› içinde, her 10 sa-

niyede bir sinyal veren OPTILIGHT LD, her

ünit tabletine, krefluvar›na, duvara ve dolap-

lara kolayca monte edilir.

DENTALYA EXPODENTAL 2003’te

“Esti” stand›nda

GUTTA CUTHassas gutta kesici

TDBD / 64

K anal tedavisinde çal›flma mesafesi-

ni ve kanal boyunu do¤ru olarak

belirleyebilmek, türünün 4. ve son jen-

erasyonu olan RAYPEX 4 Apeks

Lokatör cihaz› ile art›k çok kolay hale

getirildi. Klasik X-ray ve RAYPEX 4 ile

yap›lan ölçümler karfl›laflt›r›ld›¤›nda

RAYPEX 4, iki boyutlu görüntü vere-

bilen ve genelde hekimleri yan›ltan

yöntemlere göre kesin sonuç veren ve

hekim ve hastay› radyasyonun olumsuz

etkilerinden koruyan bir çal›flma

kolayl›¤› sunuyor.

Cihaz NiTi enstrümanlarla ve kanal›n

her türlü (kuru, kanl›, cerahatl› vs.)

durumunda dahi kesin ölçümler yapa-

bilmektedir.

Cihaz› di¤er sistemlerden ay›ran en

büyük özellik ise genifl ve yüksek kon-

trastl› masa üstü ekran› sayesinde dil-

erseniz görüntü dilerseniz ses ve hatta

dilerseniz her iki uyar› modu eflli¤inde

çal›flma yap›labilmesi ve apeks’e 1mm

mesafeden itibaren 1/10 mm has-

sasiyetle izlenebilmesidir.

Neredeyse cep telefonu büyüklü¤ünde

olmas›, flarj edilebilmesi, CD ile destek-

lenen kullan›m kolayl›klar› sayesinde

endodontik tedavilerinizde kesin baflar›

sa¤laman›z art›k çok kolay.

DENTALYA EXPODENTAL 2003’te

“Unimed” stand›nda

Turbo besleyici sayesinde dahagüçlü bir itifl gücü oluflturur.

Çift çark teknolojisi ve ak›flkan di-namik yap›ya sahiptir.

Aero Skirt (Hava Ete¤i) Türbin kafas›ndaki bas›nç fazlas›kirli havan›n içeri s›zmas›n› engel-ler. Hava ete¤i, alt taraftan d›flar› ç›-karak bir tür hava duvar› olufltururve içeri yükselen kirli havay› engel-ler. Hijyeniktir (Anti Suck-Back)

Break Ring (Fren Halkas›) Geri hava çekiflini ve bunun zararvermesini engelleyen h›zl› fren sis-temi vard›r. Kompakt kafa tasar›m›ve yüksek Torkla sessiz çal›fl›r. Me-talik dönüfl sesi duyulmaz.Yüksek h›za dayan›kl› Seramik Rul-manlar sayesinde Uzun ömürlüdür.Otoklav ile sterilizasyona uygun ta-sarlanm›fl ›fl›¤› yönlendiren cam si-lindir yap›s› vard›r. Push Button a-çacakl›d›r.Cihaz›n 10,5 ve 13 mm’lik farkl›Türbin Kafa çap› olan iki modelivard›r ikisi de ›fl›kl›d›r.4 yollu ›fl›kl› couplingler ile uyum-ludur

“Metco Dental” Tel: 0 216 345 74 24

Tw›n PowerTurbine 4HÇift çark teknolojisine sahip süper yüksek tork türbinin

Apeks Lokatör cihaz›

RAYPEX 4

Multi-Layer ‹kinci jenerasyon Fiber-Splint

‹kinci jenerasyon Fiber-Splint diflhe-

kimlerine kolay kullan›m sa¤lamak-

tad›r. Fiber-Splint ML alt› kat üst üste

dikilmifl Fiber-Splint bantlar›ndan olufl-

maktad›r. Bu üst üste konmufl haz›r

katlar aplikasyon esnas›nda tedavi süre-

sini k›saltmaktad›r. Band›n esnekli¤i ise

kal›c›d›r.

DENTALYA EXPODENTAL 2003’te

“Öncü Dental” stand›nda

KursKongre, Sempozyum

22. ICOI Dünya ‹mplantoloji Kongresi14-17 A¤ustos 2003Conrad Hilton Oteli-‹stanbulTel: 0212 532 32 18Faks: 0212 5323254www.toid.orge-mail: toid@toid.org

FDI Sydney 2003Dünya Diflhekimli¤iBirligi Kongresi

18-21 Eylül 2003 Sydney - Avustralya Tel: + 33 4 50 40 50 50 Fax: + 33 4 50 40 55 55

e-mail: congress@fdiworlddental.org

Oral Cerrahi Derne¤iVI Bilimsel Kongresi21 – 26 Eylül 2003Renaisssance Antalya ResortOral Cerrahi Derne¤i‹.Ü. Difl Hekimli¤i FakültesiÇapa 34390 ‹stanbulTel : 0 212 631 22 50 Fax : 0 212 631 22 49

Uluslararas› Ortodontide Yüksek Lisans Program›Ekim 2003Tel-Aviv Üniversitesi, Ramat Aviv-‹srailSon baflvuru tarihi: 30 Nisan 2003Tel: 00972-3-640 74 56Fax: 00972 3 640 9250e-mail: rachelt@post.tan.ac.il

79. Avrupa Ortodonti Derne¤iKongresi10-14 Haziran 2003Prag Kongre MerkeziÇek Cumhuriyeti+42 2 242 10650+42 2 260 130eoslondon@compuserve.com

Türk Diflhekimleri Birli¤i 10. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi 17-21 Haziran 2003 Antalya Tel: 0242 237 52 52 Fax: 0242 237 55 88www.dentalya.org/2003

Avrupa Dental Ergonomi Derne¤i(ESDE) 17. Y›ll›k Toplant›s›4-5 Temmuz 2003 Koblenz, Almanya+32 11 27 44 90secretary.esde@skynet.bewww.esde.org

5. Uluslararas› A¤›z Difl Sa¤l›¤›nda Diflhekimli¤iYasalar› ve Hasta Haklar› 31 Temmuz – 3 A¤ustos 2003 Creighton Üniversitesi Omaha (Nebraska) A.B.D. WWW.IDEALS.AC

Prag Diflhekimli¤i GünleriÇek Diflhekimleri Birli¤iY›ll›k Uluslararas› Kongresi22-25 Ekim 2003Prag - Çek CumhuriyetiTel: +420 224 918 613Fax: +420 224 917 372

STOMATOLOGY 2003 14 - 16 Ekim 2003Almata, Kazakistan+44 20 7596 5184+44 20 7596 5111rmamedsalakhova@ite-exhibitions.com

SWEDENTAL 200323 - 25 Ekim 2003Stockholm Uluslararas› Fuar ve Kongre Merkezi+46 8 749 4320+46 8 749 4432susanne.norden@stofair.sewww.swedental.org

Portekiz Diflhekimleri Birli¤i 2003 Kongresi13 - 15 Kas›m 2003Avrupa Kongre Merkezi, Santa Maria da Feira, Portekiz+351 22 619 76 90+351 22 619 76 99ordem@ordemedicosdentistas.pt www.ordemedicosdentistas.pt

Türk Diflhekimleri Birli¤i 11. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi Haziran 2004 ‹stanbulTel: 0212 225 03 65Fax: 0212 296 21 04www.ido.org.tr

TDBD / 66

1976 y›l› ‹stanbul Üniversitesi Diflhe-kimli¤i Fakültesi mezunlar› 3 May›sCumartesi günü ‹.Ü. Baltaliman› Sos-yal Tesisleri’nde biraraya geldiler. Birazkilo al›nm›fl, hafif göbek ba¤lanm›fl,yüzlerdeki çizgiler biraz daha derinlefl-

mifl, saçlar dökülmeye bafllam›fl olsa dayemek nefleli bir atmosferde geçti. Ye-me¤e kat›lanlar ö¤rencilik günlerine aittatl› an›lar›n› anlatt›lar, flakalar yapt›lar,gelecek y›l yine biraraya gelme sözü ve-rerek ayr›ld›lar.

1976 Mezunlar›

16-19 Ekim 2003

‹STANBUL ULUSLARARASI A⁄IZ VED‹fi SA⁄LI⁄I C‹HAZ VE EK‹PMANLARI FUARI