iso 14001 Çevre yÖnetİm sİstemİ
DESCRIPTION
ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ. SAÜ-2012. ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ. Bir kuruluşun çevreye verdikleri veya verebilecekleri çevresel etkilerinin azaltılması ve mümkün ise ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen yönetim sistemine Çevre Yönetim Sistemi adı verilir. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/1.jpg)
ISO 14001 ÇEVRE
YÖNETİM SİSTEMİ
SAÜ-2012
![Page 2: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/2.jpg)
ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
Bir kuruluşun çevreye verdikleri veya verebilecekleri çevresel etkilerinin azaltılması ve mümkün ise ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen yönetim sistemine Çevre Yönetim Sistemi adı verilir.
ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi, doğal kaynak kullanımının azaltılması, toprağa, suya, havaya verilen zararların minimum düzeye indirilmesini amaçlayan, risk analizleri tabanında kurulan bir yönetim sistemidir.
![Page 3: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/3.jpg)
Ürünün, hammaddeden başlayıp bitmiş ürün haline getirilerek müşterilere sunulmasına kadar geçen sürecin her aşamasında çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli aşamalar ve önlemler ile kontrol altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesini sağlayan bir sistemin kurulmasını tarif eden ve Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından yayınlanmış olan standartlar serisidir.
![Page 4: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/4.jpg)
ISO 14001'in Tarihçesi
ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi Standardının hazırlanması ilk olarak 1992 yılının haziran ayında Rio'da yapılan dünya zirvesinde alınan kararlara ve Rio Sözleşmesi'nde yer alan prensiplere dayanmaktadır.
Rio'da yapılan dünya zirvesinden yaklaşık 1 yıl sonra, 1993 yılında ISO tarafından, uluslararası çevre yönetim standartlarını hazırlamak üzere, yaklaşık 50 farklı ülkenin temsilcilerinden oluşan bir teknik komite kuruldu.
![Page 5: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/5.jpg)
Bu komitenin çalışmaları sonucunda, 1996 yılı eylül ayında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standardı yayınlanarak hayata geçirildi. Halen ISO 14000 standardının uygulaması gönüllülük esasına dayanmakla birlikte, yakın bir gelecekte gerek toplumun, gerek uluslararası kuruluşların ve gerekse devletlerin zorlaması ile standardın zorunlu bir uygulamaya dönüşeceği tahmin edilmektedir.
![Page 6: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/6.jpg)
STANDARDIN YAKLAŞIMI ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi
standardının asıl amacı önleyici olmasıdır. Sistem her ne kadar önleyicilik üzerine
kurulmuşsa da, gerekli kontrol mekanizmalarını, düzeltici faaiyetleri ve geri besleme (feedback) mekanizmalarını da içermektedir.
Önleyici sistem yaklaşımı Hatalar ortaya çıkmadan önlenmeye
çalışıldığından çevre yönetim sisteminde gelişme ve iyileşme sağlanmakta ve sonuçta pazara girme süreci daha hızlı olmaktadır
![Page 7: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/7.jpg)
ÖNLEYİCİ SİSTEM YAKLAŞIMI•İlgili tarafların isteklerinin tespiti (pazar araştırması)•Tasarım ve geliştirme faaliyetleri•Proses kontrol•Pazarlama, satış ve ilgili tarafların beklentilerinin karşılanması 1
2
Proses Kontrol
İlgili Tarafların İsteklerinin Tespiti Tasarım ve
Geliştirme Faaliyeti
Pazarlama, Satış ve ilg.tarf. bekl. Karşılanması
3
4
![Page 8: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/8.jpg)
DÜZELTİCİ SİSTEM YAKLAŞIMI Uygunsuzlukları ortadan kaldırmak için
ilgili tarafların şikayetlerinin analizi veya hatanın yakalanması beklendiğinden daha yavaş tepki verir.
1
2
Proses Kontrol
İlgili Tarafların Şikayetleri Analizi Düzeltici
Faaliyet
Pazarlama, Satış ve ilg. Tarf. Bekl. giderilmesi
3
4
![Page 9: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/9.jpg)
TS-EN-ISO 14000 Serisi Standartlar
• TS-EN-ISO 14001 Çevre Yönetimi -Çevre Yönetim Sistemleri –Özellikler ve Kullanım Kılavuzu
• TS-ISO 14004 Çevre Yönetimi -Çevre Yönetim Sistemleri –Prensipler, Sistemler ve Destekleyici Teknikler İçin Genel Kılavuz
• TS-ISO 14010 Çevre Yönetimi -Çevre Denetim Kılavuzu- Çevre İle İlgili Denetimin Genel Prensipleri
• TS-ISO 14011 Çevre Yönetimi -Çevre Denetim Kılavuzu- Denetim Kılavuzu Denetim Usulü-Kısım 1 – Çevre Yönetim Sistemlerinin Denetimi
• TS-ISO 14012 Çevre Yönetimi -Çevre Denetçilerinin Haiz olması Gereken Özellikler
![Page 10: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/10.jpg)
TS-EN-ISO 14000 Serisi Standartlar• TS-ISO 14020 Çevre Etiketleri ve Beyanları
Genel l Prensipler • TS-ISO 14021 Çevre Yönetim-Çevreyle İlgili
Etiketleme-Özbeyan Çevreyle İlgili İddialar-Terimler ve Tarifler
• TS-ISO 14024 Çevre Etiketleri ve Beyanları - Tip 1: Çevre Etiketlemesi - Prensipler ve Yöntemler
• TS-ISO 14031 Çevre Yönetimi- Çevre Performans Değerlendirilmesi- Kılavuz
• TS-ISO 14040 Çevre Yönetimi-Hayat Boyu Değerlendirme Genel Prensipler ve Uygulamalar
• TS-ISO/DIS 14050 Çevre Yönetimi- Terimler, Tarifler
![Page 11: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/11.jpg)
TERİMLER VE TANIMLAR
ÇEVRE
Ekolojik açıdan çevre; doğada bulunan canlı ve cansız unsurların bulunduğu ve karşılıklı ilişkilerinin gerçekleştiği ortamdır.
ISO 14000 standardı açısından ise çevre, bir kuruluşun faaliyetlerini, içinde yürüttüğü; hava, su toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu (flora ve fauna), insan ve bunların birbirleri arasındaki ilişkileri içine alan ortamdır. Bu çerçevede çevre, kuruluştan başlar ve tüm dünyayı içine alır. Bu çerçevede ortam, kuruluştan başlayarak bütün arzı içine alacak şekilde genişletilebilir.
![Page 12: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/12.jpg)
Bir fabrika çalışanı için ise çevre; makinalardan, fabrikadan, fabrika etrafından ve onu çevreleyen havadan oluşmaktadır. Ancak bu çevre onu çevreleyen daha büyük çevreyi de etkilemektedir. Üretim sırasında çeşitli atıklar ve ürünler oluşmaktadır. Atıklar doğrudan o çevreyi, ürünler ise dolaylı olarak diğer çevreleri etkileyecektir. Bu nedenle çevre dünyadır, ve çevre sorunları da bu nedenle küresel boyutta ele alınmalıdır.
![Page 13: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/13.jpg)
ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
•Genel yönetim sisteminin; çevre politikasının geliştirilmesi, uygulanması, başarıya ulaştırılması, gözden geçirilmesi ve idamesi amacını güden, kuruluş yapısı, planlama faaliyetleri, sorumluluklar, uygulamalar, usuller, işlemleri de içine alan parçasıdır.
![Page 14: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/14.jpg)
KURULUŞ
•Kendine has görevleri ve yönetimi olan, kamu sektörüne veya özel sektöre ait bulunan her çeşit şirket, firma, teşebbüs, otorite veya müessese, bunların parçası veya resmen birleşmiş olan veya olmayan üst oluşumlarıdır.
![Page 15: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/15.jpg)
SÜREKLİ İYİLEŞTİRME
•Kuruluşun, çevre politikasına uygun olarak, genel çevre icraatında gelişmeler sağlamak için kuruluş çevre yönetim sisteminin- sürekli olarak- iyileştirilmesidir.
NOT - İyileştirmenin bütün faaliyet alanlarında aynı zamanda gerçekleştirilmesi zorunlu değildir.NOT - Birden çok işletme birimleri olan kuruluşların, bir işletme birimi, bir kuruluş olarak kabul edilebilir.
![Page 16: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/16.jpg)
İLGİLİ TARAF
Bir kuruluşun çevreyle ilgili icraat ve başarı derecesiyle ilgilenen veya bu icraat ve başarı derecesinden etkilenen kişi veya gruptur.
![Page 17: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/17.jpg)
KİRLENMENİN ÖNLENMESİ
•Kirlenmeyi önlemek, azaltmak veya kontrol altında tutmak amacıyla yeniden devreye sokmayı, başka bir işleme tabi tutmayı, işlemde değişiklik yapmayı, kontrol mekanizmalarını, kaynakların etkin kullanımını ve malzeme ikamesini içine alabilen her türlü işlem ve uygulamaya başvurulması; malzeme veya ürünlerin kullanılmasıdır. NOT - Kirlenmenin önlemesinin muhtemel yararları, olumsuz çevre etkilerinin azaltılması, etkinliğin geliştirilmesini ve maliyetin azaltılmasını içine alır.
![Page 18: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/18.jpg)
ÇEVRE POLİTİKASI
•Kuruluşun, genel çevre icraatı ile ilgili niyet ve prensiplerini açıklamak; faaliyet, çevre amaç ve hedeflerine çerçeve teşkil etmek üzere yaptığı beyandır.
![Page 19: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/19.jpg)
ÇEVRE AMACI•Bir kuruluşun, gerçekleştirmek amacıyla kendisi için tespit ettiği, çevre politikasından kaynaklanan ve mümkün olan her durumda sayılarla ifade edilen genel maksadıdır.
ÇEVRE HEDEFİ•Kuruluşun çevre amaçlarından kaynaklanan, bu amaçlara ulaşmak için; kuruluşca veya onun bir bölümünce gerçekleştirilmek üzere belirlenen, mümkün olduğunda sayılarla ifade edilen icraat basamaklarıdır.
![Page 20: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/20.jpg)
ÇEVRE BOYUTU
•Kuruluşun, faaliyetlerinin, ürünlerinin veya hizmetlerinin çevre ile etkileşime giren unsurlarıdır.
NOT - Önemli çevre boyutu, kuruluşun, faaliyet, ürün ve hizmetlerinin önemli çevre etkisine sahip olan veya olabilecek olan boyutudur.
ÇEVRE ETKİSİ
•Çevrede, kısmen veya tamamen kuruluşun faaliyet, ürün ve hizmetleri dolayısıyla ortaya çıkan, olumlu veya olumsuz her türlü değişikliktir.
![Page 21: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/21.jpg)
ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ DENETİMİ
•Kuruluşun ÇYS’nin; ÇYS denetim kıstaslarına uyup uymadığını belirlemek ve sonuçları müşteriye bildirmek amacıyla, gerekli delillerin tarafsız ve değer yargılarına yer vermeyecek tarzda toplanması ve değerlendirilmesinden ibaret bir değerlendirme ve belgeye bağlama işlemidir.
![Page 22: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/22.jpg)
ÇEVRE İCRAATI/BAŞARISI
•Kuruluşun çevre yönetim sisteminin - kendi çevre politikasına, amaç ve hedeflerine bağlı bir şekilde - faaliyet, mal ve hizmetlerinin çevre boyutlarını kontrol konusunda sağladığı ölçülebilir sonuçlardır.
![Page 23: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/23.jpg)
ISO 14001 ÇYS DÖNGÜSÜ ISO 14001:2004 PUKÖ döngüsü üzerine
kurulmuştur. Planla: Kuruluşun çevre politikasına uygun
sonuçlar elde etmek için gerekli olan hedefleri ve sonuçları elde etmek için gerekli olan hedefleri ve süreçleri oluşturmak.
Uygula: Süreçleri uygulamak Kontrol et: Çevre politikası, amaçlar, hedefler,
yasal ve diğer yükümlülüklere karşı gelen süreçleri izlemek, ölçmek ve sonuçları raporlamak.
Önlem al: Çevre yönetim sisteminin çevresel performansını sürekli iyileştirmek için tedbirler
![Page 24: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/24.jpg)
ÇYS MODELİ
Yönetim gözden geçirmesiÇevre Politikası
Planlama•Çevre Boyutları•Yasal ve diğer yükümlülükler•Amaçlar,hedefler veProgramlar•Çevre yönetim• programı
•Uygulama ve işlemKaynaklar, görevler,Sorumluluklar ve yetkiler•Yetkinlik, eğitim ve bilinçlendirme•İletişim•Dokümantasyon•Dokümantasyon kontrolü•İşlem kontrolü•Acil duruma hazırlık ve tepki
Kontrolİzleme ve ölçmeUygunluğun değerlendirilmesiUygunsuzluklarDüzeltici ve önleyici faaliyetKaynakların kontrolüİç tetkik
Sürekli gelişme
![Page 25: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/25.jpg)
Standardın PUKO’ ya Uygulanması
• Yönetimin gözden geçirmesi
Sürekliİyileştirme
Gözdengeçirme
Kontrol
Uygulama
Planlama
•Çevre politikası
• İç tetkik
• Kayıtların kontrolü
• Uygunsuzluk, düzeltici faaliyet ve önleyici faaliyet
• İzleme ve ölçme
• Çevre boyutları
• Kanuni ve diğer şartlar
• Amaçlar, hedefler ve program/programlar
• Kaynaklar, görevler, sorumluluk ve yetki
• Yetkinlik, eğitim ve farkındalılık• İletişim
• Dokümantasyon
• Dokümanların kontrolü• Operasyon kontrolü
• Acil durum hazırlığı ve müdahale• Uygunluğun değerlendirilmesi
![Page 26: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/26.jpg)
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi'nin sağladığı yararlar şunlardır:
Çevre etkilerinden kaynaklanan maliyetler düşer. Ulusal ve/veya uluslararası mevzuatlara uyumun
artırılmasını sağlar. Acil durumlarda meydana gelebilecek çevre etkileri azaltılır
veya tamamıyla ortadan kaldırılır. Yasal kurumlara karşı, mevzuat ve yönetmeliklere uyulduğu
dokümante edilmiş çevre yönetim sistemi ve ISO 14001 Belgesi ile gösterilebilir.
İşletme itibar ve Pazar payının artırılmasını sağlar Şirket personeline verilen eğitimler sayesinde çalışanlarda
çevre bilinci artar. Çevreye zarar vermeyen bir işletmede çalışmak, çalışanları
motive eder.
![Page 27: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/27.jpg)
Tüketicinin çevre ile ilgili beklentilerine cevap verilir ve bilinçli tüketicilere erişebilme ve onları kazanma sansı artar.
Kaynaklar etkin kullanılır (enerji, su, vb. tasarrufu sağlanır).
Çevreye bırakılan atıklar azalır. Çevresel performansın artırılmasını sağlamak Uluslararası rekabette avantaj sağlamak Acil durumlarda meydana gelebilecek çevre
etkileri azaltılır veya tamamıyla ortadan kaldırılmasını sağlamak.
![Page 28: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/28.jpg)
ISO 14001 İN DEZAVANTAJLARI
Yönetmeliklere uyum Belgeye dayanıklı kanıt Zaman ve Kaynaklar
![Page 29: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/29.jpg)
ISO 14001 Standardı Madde Başlıkları
KAPSAM ATIF YAPILAN STANDARTLAR TARİFLER
![Page 30: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/30.jpg)
ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİNİN ŞARTLARI VE BAŞLICA UNSURLARI
GENEL ŞARTLAR ÇEVRE POLİTİKASI PLANLAMA
ÇEVRE BOYUTLARI YASAL VE DİĞER ŞARTLAR AMAÇ, HEDEFLER ve PROGRAM/ PROGRAMLAR
UYGULAMA VE FAALİYETLER KAYNAKLAR, GÖREVLER, SORUMLULUK VE YETKİ UZMANLIK, EĞİTİM VE FARKINDA OLMA İLETİŞİM DOKÜMANTE ETME DOKÜMANLARIN KONTROLÜ İŞLEM KONTROLÜ ACİL DURUM HAZIRLIĞI MÜDAHALE
KONTROL ETME İZLEME VE ÖLÇME UYGUNLUĞUN DEĞERLENDİRMESİ UYGUNSUZLUK, DÜZELTİCİ-ÖNLEYİCİ FAALİYET KAYITLARIN KONTROLÜ ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ ŞARTLARI TETKİKKİ (İÇ TETKİK)
YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ
![Page 31: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/31.jpg)
Çevre ?
ToprakToprak SuSuHavaHava
İNSANIN FAALİYETLERİNİ SÜRDÜRDÜĞÜ ORTAMDIR.
Bitki TopluluğuBitki TopluluğuHayvan TopluluğuHayvan Topluluğu
![Page 32: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/32.jpg)
ÇEVRE PROBLEMLERİHızlı nüfus artışı ve sanayileşme dünyamızı tehdit etmektedir.
Bu tehditler:
•Doğal kaynakların tükenmesi,
•Atıkların artması, Zehirli atıkların oluşması
•Ozon tabakasının incelmesi,
•Sera etkisi nedeniyle küresel ısınma,iklim dengesizliği,
•Doğal ortamın yok olması,(çölleşme)
•Milyonlarca hayvan ve bitki türünün yok olması,
•İnsan sağlığına olan etkiler
![Page 33: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/33.jpg)
ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
Çevrenin Korunmasını sağlayacak en etkin sistemdir.
![Page 34: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/34.jpg)
Neden çevre yönetim sistemi
Kaynakların verimli kullanımının sağlanması
Proses verimliliğinin artması Atıkların azalması Bertaraf maliyetlerinin azalması Geri dönüşümler sağlanması
![Page 35: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/35.jpg)
ÇEVREYE DUYARLILIK İŞLETMELERE NE KAZANDIRIR?
Rekabet gücünü artırır Maliyetleri düşürür Yasal engellerin aşılmasını
sağlar Ekonomik fırsatlar sağlar
![Page 36: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/36.jpg)
Çevre Yönetim Sistemi nedir?
Kuruluşların çevreyle etkileşen yönlerini kontrol altında tutarak, çevresel performansın iyileşmesi ve fırsatların değerlendirilebilmesi için yönetim aracıdır.
![Page 37: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/37.jpg)
Çevre Yönetiminin Ana Elemanları
Kaynak yönetimi Atık yönetimi
![Page 38: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/38.jpg)
Kaynakların Yönetimi Yenilenebilir kaynaklar Yenilenemez kaynaklar
Yenilenebilir(Doğal)Kaynak-Renewable resourceKendini doğal biçimde yenileyen yada insan müdahalesi ile
yenilenebilen, ağaç, hava yada su gibi doğal kaynaklar.Yenilenebilir Enerji Kaynakları-Renewable energy resource Güneş ,rüzgar, jeotermal, su, gelgit enerjisi ve üretici
nükleer enerji reaktörleri gibi kendiliğinden yenilenebilir, kullanmakla eksilmeyen enerji kaynakları.
Yenilenemez Kaynak-Nonrenewable resource Sınırlı olarak bulunan mineral gibi doğal, kural olarak
cansız kaynak.
![Page 39: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/39.jpg)
Bugün, insanlığın belki en öncelikli sorunu ÇEVRE.
Dünyanın her köşesindeki çevre felaketleri, doğal kaynakların her geçen gün daha büyük bir hızla kaybolmasına neden oluyor.
![Page 40: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/40.jpg)
• Bilim adamları, gelecek yüzyılda savaşların, suyun, toprağın, kısacası doğal kaynakların paylaşımı üstüne olacağını söylüyor.
• Önlem alınmadığı takdirde ekolojik denge, geri dönüşsüz bir biçimde bozulacak.
![Page 41: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/41.jpg)
Atıkların Yönetimi
Sıvı atıklar Gaz atıklar Katı atıklar
![Page 42: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/42.jpg)
ATIK YÖNETİM PİRAMİDİ
Bertaraf
Enerji Geri kazanımı
Geri Dönüşüm
Yeniden Kullanım
Minimizasyon
Önleme
![Page 43: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/43.jpg)
ÖRNEK= Makinalardan yağ sızıntısı
1-Kaynağında önleme:Bakımın yapılması
2-Tekrar kullanabilme:Sızan yağı toplama
3-Geri Kazanım:Lisanslı geri kazanım firmasına gönderme
4-Bertaraf:İzaydaş’a gönderme
Bu bir kaynağında kirliliğin önlenmesi çalışmasıdır.
![Page 44: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/44.jpg)
Sürekli İyileştirme:
Küçük küçük yapılan iyileştirmelerdir. Kuruluşun çevre politikası ile uyumlu, tüm çevresel performansta iyileştirme sağlamak amacıyla tekrar eden ÇYS gelişme sürecidir.
Sürekli Geliştirme:
Sıçramalı iyileştirmelerde kullanılır. Teknolojik imkanlardan yararlanılarak yapılan iyileştirmelerdir.
![Page 45: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/45.jpg)
ÇYS Prensipleri
Kirliliği önleme
Sürekli iyileşme
Yasal ve diğer gerekliliklere uyum sağlama
![Page 46: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/46.jpg)
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Özellikleri
GENEL bir standarttır, her tip ve büyüklükte organizasyonlar için imalat, ticaret veya hizmet sektörlerinde uygulanabilir,
ÖNLEYİCİ’ dir, çevreye verilen zararların oluşmadan önlenmesini hedefler,
GELİŞİMCİ’ dir, performansı iyileştirmeye yöneliktir.
GÖNÜLLÜLÜK esasına dayanır. Ancak bir kez sistem kurulursa standartın gereklerine uymak zorunludur.
SİSTEM BAZLI’ dır. Kurulan sistem, dökümante edilmiş prosedürlerle desteklenmelidir.
![Page 47: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/47.jpg)
Sürdürülebilir Kalkınma
* Çevre ve Gelişim Dünya Komisyonu, 1987
Gelecek nesillerin gereksinimlerini karşılama yeteneğinin engellenmeden bugünün
gereksinimlerini karşılayabilen gelişme
![Page 48: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/48.jpg)
Sürdürülebilir Kalkınma (S.K.)
1- Doğal sermayeyi tüketmeyen2- Gelecek kuşakların imkanlarını ellerinden almayan3- Ekonomi ile Eko-Sistem arasındaki doğal dengeyi
koruyan4- Ekolojik açıdan sürdürülebilir nitelikte olan bir ekonomik kalkınmadır.
Sürdürülebilir Kalkınmanın başarılı olabilmesi için
1-Toplumun bütün sektörlerinin katılımı teşvik edilmelidir.2-Kirleten Öder Prensibi ile piyasaya gerekli sinyaller
verilmelidir3-Uluslar arası kuruluşlar borçlu ülkelere sermaye ve
teknoloji akışını kolaylaştıracak çevresel projeksiyon çabalarını desteklemelidir
![Page 49: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/49.jpg)
Sürdürülebilir kalkınmada sanayicinin görev ve sorumlulukları
1- Sürdürülebilir Kalkınma Prensipleri çerçevesinde işlerine devam etmek
2- Arıtma tesisleri kurarak çevreye az zarar verici hale getirmek
3- Çevreye dost teknolojileri bulmak için araştırma yapan kişi ve kuruluşları desteklemek
4- Tekrar kullanılabilir hammaddeleri seçmek
5- Kağıt, torba ve kağıt ambalaj sanayi teşvik edilmeli
6- Otomobil sanayiinde katalitik dönüştürücüler kullanılmalıdır
7- Yeni projelerde ÇED göz önünde bulundurulmalıdır
8- Eski teknolojiler kullanılmamalıdır.
![Page 50: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/50.jpg)
ÇYS ve TS-EN-ISO 14001 ISO 14000 serisi standartlarından sadece biridir. Uluslararası Standardizasyon teşkilatı tarafından
yayınlanmıştır.
•ISO tarafından ilk standart 1996 yılında yayınlandı.•TSE tarafından TS-EN-ISO 14001:1997 olarak 1997 yılında bire bir çevrilerek yayınlandı•2004 yılında gözden geçirilerek revize edilmiş, ISO 14001:2004 olarak yayınlanmıştır.
![Page 51: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/51.jpg)
14000 Serisi Standartları
Çevre Yönetim Sistemi Belgelendirme ile ilgiliStandardları14000
Çevre Yönetim Sistemi Tetkik Standartları 19011
Çevre Performans DeğerlendirmesiStandartları 14030
ISO 14001:2004Çevre Yönetim Sistemleri Özellikler ve Kullanım Kılavuzu
ISO 14004:2004Çevre Yönetim Sistemleri Genel Kılavuz PrensiplerSistemler ve Destekleyiciteknikler
ISO 14031:1999Çevre Performans Değerlendirmesi Kılavuzu
ISO 14032:1999Çevre Performans Değerlendirmesi Örnekleri
![Page 52: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/52.jpg)
4.1 Genel Gereklilikler
o ISO 14001:2004 standardına uygun bir çevre yönetim sisteminin kurulması
o Kuruluş, Çevre Yönetim Sisteminin kapsamını tanımlamalıdır.(Saha tanımlanmalı) Kapsamın belirlenmesinde süreç yaklaşımı öneriliyor ancak zorunlu değildir.
o Bu sistemin içinde sistemin uygulandığını gösterecek dokümanların ve kayıtların oluşturulması
o Kurulan sistemin uygulanması, sürdürülmesi ve sürekli iyileştirilmesi
o Atık yönetim,enerji yönetimi,atıksu yönetim ve kaynak yönetim süreçleri..v.b)
![Page 53: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/53.jpg)
PlanPlanlala 4.3 4.3
UygulaUygula4.44.4
Gözden GeçirGözden Geçir 4.64.6
Kontrol EtKontrol Et 4.54.5
Politika 4.2
ISO 14001ÇYS
Yapısı
• Amaçlar,hedefler ve program/programlar
• Çevre Boyutları
• Yasal ve Diğer
Şartlar
• Yönetimin Gözden
geçirilmesi• İzleme ve Ölçüm
• Uygunluğun değerlendirilmesi
•Uygunsuzluk, Düzeltici ve Önleyici Faaliyet
• Kayıtların kontrolu
• İç Tetkik
•Kaynaklar,görevler,sorumluluk ve yetki
•Uzmanlık,eğitim ve farkında olma
• İletişim
• Dökümante etme
• Dökümanların Kontrolü
• Faaliyetlerin kontrolu
• Acil Durum hazırlığı ve müdahale
29
![Page 54: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/54.jpg)
4.2. ÇEVRE POLİTİKASI
Üst yönetimce belirlenmesi Faaliyet, ürün ve hizmetlerin özellik,
büyüklük ve çevre etkilerine uygunluğu Sürekli iyileştirme ve kirliliğin önlenmesi
için taahhüt içermesi Çevre mevzuat, düzenleme ve diğer
şartlara uygunluğun taahhüdü Amaç ve hedefler için çerçeve görevi
görmesi Dokümante edilmesi, uygulanması, devam
ettirilmesi Kuruluş için ve kuruluş adına çalışanlara
duyurulması Halka açık olması
![Page 55: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/55.jpg)
Kuruluş, kendi çevre politikasını geliştirirken aşağıdaki hususları dikkate almalıdır:
Kuruluşun misyonu, vizyonu, temel değerleri ve inançları,
Diğer kurumsal politikalar ile koordinasyon (örneğin, kalite, mesleki sağlık ve güvenlik)
İlgili tarafların istekleri ve bunlarla iletişim ,
Kılavuz prensipler, Yerel ve bölgesel özel
şartlar,
![Page 56: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/56.jpg)
PRATİK ÇALIŞMA
![Page 57: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/57.jpg)
ÇEVRE &ISG POLİTİKASI
•Ürün ve hizmetlerimizin tasarım ve üretim aşamalarında çevreüzerindeki olumsuz etkileri, iş kazası risklerini engellemek Çevre, İş Sağlığı ve Güvenliği standartlarına uygun, sağlıklı ve ergonomikçalışma ortamı yaratmak, kuruluşun ve en üst düzey yöneticiden başlayarak tüm ......... A.Ş. çalışanlarının ortak sorumluluğudur.
•Bu doğrultuda ......... A.Ş. çalışanları ve kendi adına çalışanları Çevre, İş Sağlığı ve Güvenliği konularında bilinçlendirilmiş olup, müşteri beklentilerini de dikkate alarak Çevre boyutları ve İş Sağlığı Güvenliği konuları ile ilgili tüm ulusal ve yerel yasal gerekliliklere uymaktadırlar.
•............. A.Ş.’de Çevre, İş Sağlığı ve Güvenliği yönetim sistemleri sürekli gelişime açık olarak yapılandırılmış olup, öncelikle ilişkide bulunulan tüm kişi ve kuruluşlarla açık iletişime önem verilmektedir.
![Page 58: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/58.jpg)
ÇEVRE POLİTİKAMIZ
………..sektöründe,………..faaliyet/ürün/hizmetlerini bölgesel/ulusal/uluslar arası ölçekte (alanda)
gerçekleştirirken, çocuklarımıza yaşanılabilir bir çevre ve kullanılabilir doğal kaynaklar bırakabilmek için;-Yasal ve kanuni şartlara uymak,-Atıkları azaltıp ve geri dönüşümünü sağlayarak çevresel
kirlenmeyi önlemek,-Tükenebilir doğal kaynakları uygun kullanmak,-Çalışanlarımızın çevre bilincini geliştirmek,-Çevresel performansımızdan etkilenen ilgili taraflarla
sürekli istişare ve iletişim halinde olmak,-Çevre Standart Şartlarına uymak ve etkinliğini sürekli
iyileştirmek,çevre politikamızdır.
Üst yönetim (Tarih,İmza)
![Page 59: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/59.jpg)
•Tüm ........ A.Ş. çalışanları olarak üretim ve destek faaliyetlerinden kaynaklanan başta sac/kauçuk atığı olmak üzere atık miktarlarını kontrol altında tutmak ve iyileştirmek, çevre kirliliğini kaynağında önlemek ,doğal kaynakları koruyarak verimli kullanmak, uygulanabilir teknolojileri seçerek tesis ve proses tasarımında çevresel ve iş güvenliği etkilerini dikkate almak, güvenli ve sağlıklı iş ortamı sağlamak başta olmak üzere tüm Çevre, İş Sağlığı ve Güvenliği kurallarına uymayı ve sürekli geliştirmeyi taahhüt ederiz.
ÇEVRE &ISG POLİTİKASI
![Page 60: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/60.jpg)
• Çevresel boyutların belirlenmesi • Belirlenen tüm çevre boyutları
değerlendirilerek içinden önemli boyutların seçilmesi,
• Önemli çevre boyutları dikkate alınarak bu kapsamda kontrolün ve performansın iyileştirilmesinin sağlanması için gerekli amaç ve hedeflerin belirlenmesi.
• Amaçlara ulaşılması ve çevre yönetim sisteminin devamı için programların geliştirilmesi.
4.3. PLANLAMA 4.3.1 Çevre Boyutları
![Page 61: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/61.jpg)
Kuruluşun,
Çevre Yönetim Sisteminin tanımlanmış kapsamı içinde, planlanan veya yeni gelişmeleri, veya yeni veya değişikliğe tabi olmuş faaliyetleri, ürünleri ve hizmetleri dikkate alarak faaliyetlerinin, ürünlerinin ve hizmetlerinin kendisi tarafından kontrol edilebilen ve etkilenebilen çevre boyutlarını belirlemek
Çevre üzerinde önemli etkiye/etkilere sahip olan veya olabilecek çevre boyutlarını (önemli çevre boyutları) belirlemek için prosedürü/prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir.
![Page 62: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/62.jpg)
Bu bilgileri dokümante edilmeli ve sürekli olarak güncellemelidir.
Çevre Yönetim Sisteminin oluşturulmasında, uygulanmasında, sürdürülmesinde önemli çevre boyutlarının dikkate alınması sağlanmalıdır.
![Page 63: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/63.jpg)
Planlama kriterleriKriterler 1. Basamak 2.Basamak 3.Basamak
Önemli çevre boyutlarının belirlenmesi
Amaç ve hedeflerin belirlenmesi
Çevre programı oluşturulması
Politika + + +
Çevre mevzuatı/yasal şartlar/diğer şartlar
+ + +
Finansal Operasyonel ve işle ilgili şartlar
+ + +
Kendisinin teknolojik seçim imkanlarını
+ +
Önemli çevre boyutları +
İlgili tarafların görüşleri +
![Page 64: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/64.jpg)
• ÇYS Standardı, Kuruluşu neyin önemli olduğunu saptaması konusunda serbest bırakmıştır. • Bu, bir kuruluştan diğerine ve endüstri sektörlerine göre değişebilir.
•Yasaların ele aldığı, Müşterinin talep ettiği konular İlgili tarafların şikayetleri her zaman önemli kabul edilir.
ÖNEMLİ ETKİLER NELERDİR?
![Page 65: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/65.jpg)
TANIMLAR
Çevre Boyutu (Çevresel Unsurlar) : Kuruluşun,karşılıklı olarak,çevreyle etkileşen faaliyet,ürün ve hizmetleridir.
Çevre Etkisi : Bir kuruluşun aktivitelerinden, ürünlerinden ve servislerinden tamamen veya kısmen kaynaklanan, çevre üzerinde olumlu veya olumsuz her türlü değişikliktir.
![Page 66: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/66.jpg)
Faaliyet, ürün ve hizmet örnekleri; Doğal kaynak kullanımı (su, kömür,
maden v.b.), Üretimin her aşaması, Depolama (hammadde, yarı ürün,
ürün, kimyasal, atık, yakıt v.b.), Ürün geliştirme(ar-ge) Laboratuar faaliyetleri, Satın alma, Hammadde, ara ürün, ürün
(üretimi, kullanımı, taşıması, sevkiyatı, muhafazası v.b.),
Hizmetin hazırlanması ve sunumuna yönelik her aşama,
Tamir ve bakım faaliyetleri (elektrik, mekanik v.b.)
Revir Yemekhane Arıtma,kazan dairesi
![Page 67: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/67.jpg)
Çevre boyutları için örnekler Emisyon, Gürültü, Katı atıklar Tehlikeli atıklar Ofis atıkları Koku oluşumu, Titreşim oluşumu, Şebeke suyu tüketimi, Kuyu suyu tüketimi, Atık sular, Atık yağlar
![Page 68: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/68.jpg)
Önemli etkilere sahip çevre boyutlarını belirlemek
Birinci Safha Bir faaliyet, ürün veya hizmetin seçimi
Seçilen faaliyet ürün veya hizmet bir anlam ifade edecek kadar büyük, yeterli derecede anlaşılmasına imkan verecek kadar küçük olmalıdır.
İkinci Safha Faaliyet, ürün veya hizmetin çevre boyutunun tespiti
Seçilen faaliyet, ürün veya hizmetle ilgili olarak, mümkün olduğu kadar çok sayıda çevre boyutu tespit edilir.
![Page 69: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/69.jpg)
Üçüncü Safha Çevre Etkilerinin Tespiti
Belirlenmiş her çevre boyutuyla ilgili olarak, mümkün olduğu kadar çok sayıda, fiili veya muhtemel, olumlu veya olumsuz çevre etkisi tespit edilir.
Dördüncü safha Önemli Etkilerin DeğerlendirilmesiTespit edilmiş her çevre etkisinin önemi, her kuruluş için farklı olabilir. Bu etkilerin sayılarla ifadesi hüküm vermeyi kolaylaştırır.
![Page 70: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/70.jpg)
Çevre etkileri için alıcı ortamlar
İnsan Hayvan(fauna
) Bitki(flora) Hava, Toprak, Su, Doğal kaynak
Kullanımı
![Page 71: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/71.jpg)
Çevresel Etkiler ???
![Page 72: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/72.jpg)
ATIK KATEGORİSİ TANIM ve ÖRNEKLER
ENFEKTE ATIK Patojen içerdiğinden kuşku duyulan atıklaboratuar kültürleri; karantina koğuşlarından çıkan atıklar; enfekte hastalarla temas eden araç-gereçler; dokular
PATOLOJİK ATIK Vücut dokuları veya sıvılarıVücut parçaları; kan ve diğer vücut sıvıları; fetüsler
KESİCİLER Kesici atık,İğneler; infüzyon setleri; bistüriler; bıçaklar; kırık camlar
FARMASÖTİK ATIK
İlaç içeren atık,Miyadı dolmuş veya kullanılmayan ilaçlar, ilaç içeren veya ilaçla kontamine maddeler
GENOTOKSİK ATIK
Genotoksik özellikli maddeleri içeren atık,Sitotoksik ilaç içeren atıklar (sıklıkla kanser tedavisinde kullanılan), genotoksik kimyasallar
KİMYASAL ATIK Kimyasal madde içeren atıklar,Laboratuar ayıraçları, film banyo kimyasalları, miyadı dolmuş veya kullanılmayan dezenfektanlar, solventler
YÜKSEK ORANDA AĞIR METAL İÇEREN ATIKLAR
Piller, kırık termometreler, kan basıncı ölçüm cihazları
BASINÇLI KAPLAR Gaz silindirleri, gaz kartuşları, aerosol kutuları
RADYOAKTİF ATIK
Radyoaktif madde içeren atıkRadyoterapi veya laboratuar araştırmalarından artan sıvılar; kontamine olmuş ambalajlar; radyonükleidler ile muayene veya tedavi edilen hastaların dışkı ve idrarı, kapalı kaynaklar.
![Page 73: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/73.jpg)
Çevre Boyutları Yönetimi Süreç Sınırları
![Page 74: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/74.jpg)
Periyodik Güncelleme:
Çevre boyutları değişen amaç-hedefler ve yıllık iyileştirmeler dikkate alınarak her yıl başında gözden geçirilir.
Canlı bir dokümandır, yaşatılması bölüm amirlerinin sorumluluğundadır.
Bunun dışında ; Yeni yatırım yapılması, tezgah alınması durumunda Mevcut üretim araçlarının devre dışına çıkarılması,
![Page 75: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/75.jpg)
-Mevcuttan farklı yapıda malzeme kullanılması,
(aynı bileşime haiz malzemelerde yapılmaz)
-Yasal yükümlülüklerde değişiklik olması durumunda, Çevre boyutları değişikliklere paralel olarak güncellenir.
Olağandışı güncelleme: Kaza, yangın, deprem v.s gibi acil durumlar sonrası çevre
boyutları gözden geçirilir.
![Page 76: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/76.jpg)
ÇEVRESEL BOYUTLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Her bir aşamada GİRDİ/ ÇIKTILARIN tanımlanması ve aşağıdaki her bir
durumun dikkate alınması gerekir.
NORMAL=N ANORMAL=AN ACİL DRUMLAR=A GEÇMİŞTE GERÇEKLEŞTİRİLEN VE
PLANLANAN FAALİYETLER
![Page 77: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/77.jpg)
Çevre Boyutlarında Proses Oluşturulması
GİRDİLER ÇIKTILARKaynak Kullanımı Ürün/yan ürünlerHammade Kullanımı FAALİYET Emisyonlar,deşarjlarTaşeron Hizmetleri vb. Kontamine atıklar , katı atık
Rahatsızlıklar,diğer
![Page 78: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/78.jpg)
Çevresel Etkiler değerlendirilirken
İnsan Flora ve Fauna Toprak / Su /Hava Yerleşim üzerine etkiler ve bunlar
arasındaki etkileşimler Kültürel Miraslar,
DİKKATE ALINMALIDIR!
![Page 79: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/79.jpg)
ÇEVRESEL BOYUTGİRDİ – ÇIKTI PROSESİ
YİYECEK ORGANİK ATIK
YEMEKLİK YAĞ KIZARMIŞ YAĞATIĞI
ENERJİYEMEKHANE ISI
SUATIKSU
TEMİZLİKMALZEMESİ KARIŞIK KATI
ATIK
HAVA EMİSYONU
![Page 80: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/80.jpg)
ÇEVRE BOYUT ANALİZİ
Bir birim içerisindeki acil, normal ve anormal durumlar için
Ayrı ayrı Yapılabilir Birlikte yapılabilir
![Page 81: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/81.jpg)
RİSK ANALİZİÇevresel etkilerin değerlendirilmesi için kullanılan
yöntemlerden biri RİSK ANALİZİ’dir.Risk analizi yapılırken aşağıdaki başlıklar
sorgulanmalıdır. Geçmişteki kaza / sorunlar Toplum üzerindeki olumsuz etki Doğal kaynak kullanımı ve yönetimine etkisi Bilgi eksikliği Yasal ve diğer yükümlülükler Çevreye verilebilecek risk(riskin oluşma olasılığı,
büyüklüğü, oluşma durumundaki sonuçlar)
Risk Puanı=Olasılık Puanı * Etki Puanı
![Page 82: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/82.jpg)
Risk = O * EO:OLASILIKE:ETKİ
ETKİ
OLASILIK
RİSK
RİSK:Tehlikelerden kaynaklananBir olayın ,meydana gelmeİhtimali ile zarar vermederecelerinin bileşkesidir.
![Page 83: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/83.jpg)
Risk Puan Tablosu Belirlenmesi
Risk analizi yapmak için öncelikle bir Risk Puan Tablosu mevcut olmalıdır.
Puan tablosunun belirlenmesi işletmeden işletmeye göre farklılık gösterebilir.
Puan tablosu belirlenirken ÇYS yöneticisi birimlerdeki faaliyetleri göz önüne alınmalı ve derecelendirmeyi ona göre yapmalıdır.
Puanlamanın şekli, Risk değerlendirme metodu ve Risk değerlendirme sonuçlarının açıklamaları mutlaka olmalıdır.
![Page 84: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/84.jpg)
ÖRNEK-RİSK PUANLAMA TABLOSURİSK PUANLAMA TABLOSU
FREKANS PUANI
(OLASILIK PUANI)
FREKANS TANIMLAMA
ETKİ PUANI ETKİ TANIMLAMA
1 ASLA / ÇOK NADİR 1 ETKİSİ YOK
2 BELKİ/BAZEN /NADİR 2 AZ ÖNEMLİ
3 ARA SIRA 3 ÖNEMLİ
4 GENELLİKLE 4 ÇOK ÖNEMLİ
5 HERZAMAN 5 ÇEVREYE BÜYÜK BOYUTTA ZARAR
Frekans Tanımlama : Gerçekleşen faaliyetten kaynaklı çevrede meydana gelebilecek olayın olma olasılığıFrekans Puanı:Frekans Tanımlamanın Sayısal Olarak KarşılığıEtki Tanımlama:Gerçekleşen Faaliyetin Çevrede Yaratabileceği Etki DüzeyiEtki Puanı:Etki Tanımlamanın Sayısal Karşılığı
Risk Değerlendirme Methodu = Frekans Puanı * Etki Puanı
Risk Değerlendirme Sonuçları:
0-8 Arasında ise AZ ÖNEMLİ tekrarlanan eğitimler verilmeli Çıkan risk puanı sonuçlarına göre9-12 Arasında ise ÖNEMLİ Talimat hazırlanmalı ve önlem alınmalı önem sırası sonradan belirlene bilir15 ve üzeri ise ÇOK ÖNEMLİ,Yönetim kapsamında önlemler alınmalı
![Page 85: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/85.jpg)
ÇEVRE BOYUTLARI ( Örnek)
Faaliyet
Tehlikeli Kimyasal Maddelerin Nakledilmesi
Boyut
Saçılma ,dökülme potansiyeli
Etki
Su ve/veya Toprak Kirliliği
Servis
Araç Bakım
Boyut
Egzost gazları
Etki
Hava Kirliliğinin azaltılması
Faaliyet / Çevresel Boyut / Çevresel Etki
![Page 86: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/86.jpg)
Boyut ve Etkileri arasındaki ilişki
FaaliyetÜrünHizmet
Çevre Boyutu Çevre Etkisi
Kaynak Yol/Mekanizma Hedef
Neden Yol/Mekanizma Sonuç
![Page 87: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/87.jpg)
Örnek çevre boyutları tablosu
Ürün/Faaliyet/Hizmet Çevre Boyutu Basamak Çevre Boyutunun Oluşma Şartı
Yol/Mekanizma Çevre Etkisi
Araç Bakımı Tehlikeli atıklar (yağ, akü..)
Depolama Normal Sızma T, S
Taşıma Kaza Dökülme T, S
Bertaraf Normal Toprak/Toprağa karışma
T, S
Yakıt tüketimi Bakım esnası kullanım
Normal Doğrudan tüketim KA
Katı Atıklar (geri dönüşümsüz)
Bertaraf Normal Toprak/Toprağa karışma
T, S
Elektrik tüketimi Bakım esnası kullanım
Normal Doğrudan tüketim KA
Gürültü Bakım esnası
Normal Doğrudan İ
Atık su Bertaraf Normal Su S, T
Kimyasal buharlar Bakım esnası
Normal Hava HK
Yakıtın yanması Bakım esnası
Kaza Doğrudan İ, HK
![Page 88: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/88.jpg)
Ofis faaliyetleri Elektrik tüketimi Kullanım Normal Doğrudan tüketim
KA
Klima gazlarının kullanımı
Kullanım Normal Doğrudan tüketim
KA
Atık su Bertaraf Normal Su S
Su tüketimi Bertaraf Normal Doğrudan tüketim
KA
Tehlikeli Atıklar (Bilgisayarlardan ağır metal atıkların çıkması…)
Depolama Normal Sızma T, S
Taşıma Kaza Dökülme T, S
Bertaraf Normal Toprak/Toprağa karışma
T, S
Kağıt kullanımı Kullanım Normal Doğrudan tüketim
Katı atıklar (geri dönüşümsüz)
Bertaraf Normal Toprak/Toprağa karışma
T, S
Katı atıklar (kağıt)
Geridönüşüm Normal Geri dönüşüm T, S
![Page 89: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/89.jpg)
İşçi sağlığı ve güvenliğinde alınan önlemler gibi çevreyi koruyucu malzeme giydirmek mümkün olmayacağı için çevreyi korumak ancak çevre yönlerini kontrol altına alarak ve çevre etkilerini azaltarak yapılabilir.
![Page 90: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/90.jpg)
4.3.2 YASAL ve DİĞER ŞARTLAR•Kuruluşa uygulanabilir yasal ve diğer şartların belirlenmesi ve (çevre boyutlarını etkileyen tüm yasal gereklilikler dikkate alınmalı) ÇYS’ni oluştururken,uygularken ve sürdürürken dikkate alınmasını temin etmelidir.
Örnek: kimyasallar taşınırken uyulması gereken uluslararası yasal gereklilik, ithalat ihracat mevzuatı, karayolları mevzuatı, basınçlı kaplardaki CE gerekliliği, yemek taşeronu için bitkisel yağ kontrolu, inşaat harfiyat atığı v.b.
•İlgili yasalara kuruluş tarafından ulaşılabilirliğinin sağlanması ve değişikliklerin duyurulması tanımlanmalıdır.
![Page 91: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/91.jpg)
YASAL ŞARTLAR
Anayasa ve yasalar dâhil mevzuat,
Tüzükler ve yönetmelikler, Ruhsatlar, lisanslar veya
diğer yetki belgeleri, Düzenleyici kuruluşların
yayımladığı tebliğler, Mahkeme veya idari yargı
kararları, Gelenekler ve yerel yasalar, Anlaşmalar, konvansiyonlar
ve protokoller.
![Page 92: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/92.jpg)
Diğer şartlara örnekler
•Ürünün ihraç edildiği ülkenin çevre standartları,•Kimya Sanayicileri Derneği’nin üçlü sorumluluğu•Organize sanayi bölgelerinde olan kuruluşlara organize sanayi bölgesinin yönetimin şartları,•Genelgeler....•IMDS Gereklilikleri•Müşteri istekleri•Kamu otoriteleri ile yapılan anlaşmalar,•Gönüllü prensipler ve uygulama kodları,•Gönüllü çevre etiketi bulundurma ve ürün yönetimi taahhütleri,•Toplum grupları ve sivil toplum kuruluşları ile anlaşmalar,•Kuruluşun veya onun üst kuruluşunun kamuya karşı taahhütleri,•Ortaklık/şirket şartları.
![Page 93: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/93.jpg)
4.3.3. Amaçlar, Hedefler ve Program/Programlar
Ölçülebilir, uygulanabilir ve izlenebilir olmalı Kirliliğin önlenmesi, Yasal ve diğer şartlar,(minimum gerekliliklerin üzeri...minimum gereklilik hedef olamaz.) Sürekli iyileşme taahhütlerini içeren politika ile uyumlu olmalıdır. Amaç ve hedefler çevre performansının ölçümü için temel
oluşturur.Not: Mevcut durumun korunması hedef olamaz.
![Page 94: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/94.jpg)
Kuruluş, kendisinin ilgili fonksiyon ve seviyelerinde dokümante edilmiş çevre amaç ve hedeflerini oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir.
Amaç ve hedefler, uygulanabilir olduğunda [uygun olduğunda/ uygulanabilir olduğu yerlerde], ölçülebilir olmalı
Kirliliğin önlenmesine, Uygulanabilir yasal şartlara ve-kuruluşun
kendiliğinden uymayı taahhüt ettiği diğer şartlara uymaya ve
Sürekli iyileştirmeye dair taahhütlerin de içine alacak şekilde
çevre politikasıyla tutarlı olmalıdır.
![Page 95: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/95.jpg)
Amaç ve hedefleri oluşturur ve gözden geçirirken,
Kuruluş yasal şartları ve kendiliğinden uymayı taahhüt ettiği diğer şartları ve
Kendisinin önemli çevre boyutlarını dikkate almalıdır.
Kuruluş, aynı zamanda, kendisinin teknolojik seçim imkanlarını,
Finansal, operasyonel ve işle ilgili şartlarını ve
İlgili tarafların görüşlerini de göz önünde bulundurmalıdır.
![Page 96: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/96.jpg)
Kuruluş, kendi amaç ve hedeflerine ulaşmak için programı/programları oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir.
Program/programlara-) amaç ve hedeflere ulaşmak için
kuruluşun ilgili fonksiyon ve seviyelerinde sorumlulukların atanmasını ve
b-) ulaşılma yöntemlerini ve zaman aralığını
içermelidir.
![Page 97: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/97.jpg)
Çevresel Etki
Önemli ÇevreselUnsur/Etkiler
Çevre Politikası
Amaç ve Hedef
Prosedür / Talimat
![Page 98: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/98.jpg)
YÖNETİM PROGRAMI
Ne ? Ne zaman ? Kim ? Bir sonraki aşama ne ?
Bilgilerini içermeli
![Page 99: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/99.jpg)
Çevre Yönetim Programı
Kuruluş amaç ve hedeflerine ulaşmak için program(lar) oluşturulmalı ve sürekliliği sağlanmalıdır.
Bu Programda; a)Kuruluşun ilgili her fonksiyon ve
seviyesinde, amaç ve hedeflerine ulaşmak için sorumluluklar belirlenmeli
b) Yöntem ve zaman içermelidir. (ISO 14001 4.3.4)
![Page 100: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/100.jpg)
Çevre Yönetim ProgramıKuruluşun kendi çevre amaç ve hedeflerine
ulaşmak için politika taahhütlerini somut faaliyetlere nasıl çevrileceğini gösteren eylem planıdır.
Çevre Yönetim Programı: Ulaşılacak hedefleri ne,(Ne?) Hedeflere ulaşmak için kullanılan araçları
(Nasıl?) Hedefleri gerçekleştirme süresini (Ne Zaman?) Programı gerçekleştirecek kişilerin
sorumlulukları (Kim?)İçermelidir.
3 N 1K
![Page 101: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/101.jpg)
Çevre Yönetim Programının Amaçları;1. Zamana bağlı olarak çevresel değişimleri
izlemek2. Çevre harcamaları konusunda tahminde
bulunmak3. Yetki ve sorumlulukları açık olarak
tanımlayarak, etkin kaynak kullanımını sağlamak
4. Programdaki dönüm noktalarındaki kontroller sayesinde gelişmelere ivme kazandırmak
5. Geçmiş programlardan öğrenme ve geliştirme fırsatları yaratmak
![Page 102: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/102.jpg)
Çevre Yönetim Programı hazırlama adımları
1. Çevre Yönetim Programının oluşturulması
Her amaç ve hedef için çalışma programının hazırlanması
Amaç ve hedeflerin gerçekleşmesi için mevcut imkanlar ve gerekli kaynaklar belirlenmeli. Örneğin; teknoloji, insan gücü….vb (Nasıl?)
Gerçekleştirilecek faaliyetlerin saptanması (Ne?)
Faaliyetlerin gerçekleşme sürelerinin belirlenmesi (Ne Zaman?)
Faaliyetleri gerçekleştirmeden sorumlu kişiler belirlenmeli (KİM?)
![Page 103: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/103.jpg)
DİKKAT!
Düşük maliyet gerektiren çevre programları ile başlanmalı
Yatırım gerektiren programlar için maliyetler ve amortismanlar hesaplanmalı. Fayda,maliyet ve değeri en yüksek olan program seçilmelidir.
Program kuruluşun üst yönetimi tarafından onaylanmalıdır.
![Page 104: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/104.jpg)
2.Çevre Yönetim sisteminin uygulanması
Programda görev alan kişilerin görev yetkileri açık biçimde tanımlanmalı ve dokümante edilmelidir.
Planlanan faaliyetler uygulanmalı
Programın başarılı bir şekilde uygulanması için kritik olan faaliyetler ile ilgili aşağıdaki konular desteklenmelidir.
Faaliyeti gerçekleştirenlerin görevlerini ehliyetli bir biçimde yerine getirebilmelerini güvence altına almak için bilinçlendirme ve teknik eğitimler verilmelidir.
Çalışanların uyumlu ve güvenilir bir şekilde çalışma talimatları ve prosedürler geliştirilmelidir.
Başarılar ve gelişmeler çalışanlara duyurulmalıdır.
![Page 105: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/105.jpg)
3.Gelişmelerin İzlenmesi
Belirlenmiş periyotlarla çevre yönetim programının izlenmesi,
Amaç;Çalışma planına uyumun kontrol edilmesiElde edilen sonuçların değerlendirilmesi Amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesinde
çevre yönetim programlarının gözden geçirilmesi
Amaç ve Hedefler gerçekleştirilmemiş ise düzeltici faaliyetler veya alternatif eylem planları geliştirilmeli,
Gerekirse hedefler revize edilmemelidir.
![Page 106: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/106.jpg)
Çevre Programının uygulanmasının sistematikolarak gözden geçirilmesi ve sonuçlarınınkayda alınıp yönetime bilgi sunulmasıgereklidir. Çevre Programı beklenen sonuçlara ulaştı mı ? Amaç, hedef ve uygulamalarda değişiklik gerekli mi ? Gerçekleşen amaç ve hedefin devreye alınması
mutlaka döküman sisteminde tariflenmeli.
Not: Hedefler için aksiyon planları oluşturulmalı ve uygulaması takip edilmelidir.
![Page 107: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/107.jpg)
Çevre Amacı: Kuruluşun başarmak için kendi kendine koyduğu çevre politikasıyla tutarlı genel çevre amacıdır.
Çevre Hedefi: Çevre amaçlarından doğan ve başarılmaları için ortaya konması ve ulaşılması gereken, kuruluşa veya bölümlerine uygulanabilir detaylı performans şartıdır.
![Page 108: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/108.jpg)
Amaç ve hedeflerin belirlenmesi
Spesifik Ölçülebilir Başarılabilir Gerçekçi Zamanlama
![Page 109: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/109.jpg)
Bir amaca doğru ilerlemeler genellikle aşağıda belirtilenler gibi çevre performans göstergeleri kullanılarak ölçülebilir.
-Kullanılan ham madde veya enerji miktarı,- CO2 gibi emisyonların miktarı,- Nihai ürün miktarı başına üretilen atık,- Kullanılan malzeme ve enerji verimliliği,- Çevresel olay (sınır değerlerin aşılması gibi)
sayısı,- Çevre kazası sayısı,- Geri dönüştürülen atık yüzdesi,- Atmosfere salınan belirli kirleticilerin miktarı - Çevrenin korunması için yapılan yatırım,
Amaç ve Hedef Kapsamında Ele Alınabilecek Örnekler
![Page 110: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/110.jpg)
PRATİK ÇALIŞMA
![Page 111: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/111.jpg)
Politika Amaçlar Hedefler
Kaynakların tüm faaliyetlerde verimli kullanimini sağlamak
Enerji kullanımını azaltmak
Üretim hattinda, 2008 yılında elektrik kullanimini %5 azaltmak
![Page 112: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/112.jpg)
Ç.Politikası Ç.Amacı Ç.Hedefi Ç.Programları
Doğal Kaynak Tüketimini Azaltmak
3 yıl içinde ihtiyacımız olan elektriği üretmek için güneş enerisini kullanmak
1 yıl içinde güneş enerji panelleri projesini pilot tesis için tamamlamak
1.Adım:Projenin maliyetinin çıkarılması,Sorumlu=Finans ve proje müh.(3 ay)
2.Adım:Projenin ihale edilmesi, Sorumlu=Satınalma(3 ay)
3.Adım:Projenin tesis edilmesi,Sorumlu Proje müh./Tedarikçi Kuruluş(6 ay)
Kirlenmenin Önlenmesi
5 yıl içinde doğalgaza geçmek
1 yıl içinde doğal gaz projesinin yasal şartlarını tamamlamak
1 yıl içinde 4 numaralı fuil-oil kullanımına geçmek
1.Adım:Yasal şartların tesbit edilmesi, Sorumlu=Hukuk müşv.(2 ay)
2.Adım Müracaatların yapılması Sorumlu=Hukuk müşv.(4 ay)
3.Adım:Onayların alınması Sorumlu=Hukuk müşv.(6 ay)
4.Adım:Dört numaralı fuil-oil tedarikçileri ile görüşme Sorumlu=Satınalma(3 ay
5.adım:Tedarikçilerle sözleşme yapma
6. Adım: Satıalma Sorumlu=Satınalma(6 ay
NOT:Kaynak ihtiyaçlarıda belirlenmelidir.
![Page 113: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/113.jpg)
Örnek Amaç ve HedeflerPolitika Amaçlar Hedefler
Enerji kullanımını tüm faaliyetlerde mümkün olduğunca azaltmak, kirliliğin önlenmesi (veya faaliyetlerimizde enerji tüketimini göz önünde bulundururuz.)
Enerji kullanımını azaltmak Üretim hattında, 2000 yılında elektrik kullanımını %5 azaltmak
LPG tüketimini Temmuz 2000’e kadar %10 azaltmak
Çevre Kanununa ve diğer şartlara uyma taahhüdü, Sürekli iyileşme, kirliliğin önlenmesi taahhütleri
Atık su deşarjında limit değerlere uygunluğun iyileştirilmesi
2000 yılı sonuna kadar izin verilen değerlerden sapmanın sıfırlanması
Tehlikeli kimyasalların kullanımının mümkün olduğunca azaltılması
Tehlikeli kimyasalların tüm kuruluşta kullanımını 2005 yılına kadar ortalama %30 azaltmak
CFC kullanımını 2000’de durdurmak
Boyahanede çözücü bazlı boyaların kullanımını 2001’e kadar %25 azaltmak
![Page 114: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/114.jpg)
4.4.1 Kaynaklar,Görev,Sorumluluk ve Yetki
Üst Yönetim; •ÇYS Standardına uygun olarak bir sistem kurulmasından sorumlu olan bir yönetim temsilcisi belirlemelidir.•ÇYS’nin oluşturulması,uygulanması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi için gerekli kaynakların bulunabilirliğini sağlamalıdır. Kaynaklar;
İnsan Kaynağı, Uzmanlık becerisi, Kuruluş altyapısı Teknoloji Finans kaynaklarını kapsar.
4.4. UYGULAMA ve İŞLETME
![Page 115: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/115.jpg)
Çevre yönetim sisteminin etkin bir şekilde oluşturulması ve uygulanmasını garanti etmek için aşağıda belirtilen sorumlulukların uygun kişilere verilmesi gereklidir.
Aşağıda çevre ile ilgili sorumluluklara örnek olarak aşağıdakiler verilmiştir.
Çevre ile ilgili sorumluluklara örnek Genellikle sorumlu kişi/kişilerGenel yönlendirmenin oluşturulması: Başkan, İcra kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu,Çevre politikasının geliştirilmesi: Başkan İcra kurulu Başkanı uygun olan diğerleriÇevre amaçlarının hedeflerin ve programların belirlenmesi: İlgili müdürler.Çevre yönetim sisteminin genel performansının izlenmesi: Yetkili/kıdemli çevre mühendisi, Bütün müdürler
![Page 116: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/116.jpg)
Yürürlükteki yasal şartlara ve kuruluşun uymakla yükümlü olduğu diğer şartlara uygunluğunun Sağlanması: Bütün müdürler
-Çevre yönetim sisteminin şartlarına uyulması: Kuruluşta veya kuruluş adına çalışan tüm personel
-Çevre yönetim sisteminin uygulanmasının gözden
geçirilmesi: Üst yönetim.
Not: Şirketler ve kuruluşlar farklı kurumsal yapılara sahiptir ve çevre yönetim sorumluluklarını kendi iş proseslerine bağlı olarak tanımlamaları gerekir.
![Page 117: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/117.jpg)
Yönetim Temsilcisi ;
•ÇYS Sisteminin kurulması,uygulanması
•Bütün fonksiyon ve gruplar arasındaki çevre yönetim faaliyetlerini koordine eder.
•Üst yönetime iyileşme ile ilgili öneri götürür. YGG’lerde kayıt alına alınmalıdır.
![Page 118: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/118.jpg)
ÇYS Performansını riske sokabilecek tüm süreçleri yöneten, uygulayan, doğrulayan personel için ilgili tüm sorumluluklar, yetki ve roller tanımlanmalı(Departman yöneticileri,iç denetçiler,acil durum ekipleri,çevre grubu,atık sorumlusu v.b.) Tüm Çalışanlar
Prosedürleri uygulamalı ,Yöneticilere geri besleme yapmalıdır.Yöneticiler tüm çalışanların çevreyle ilgili sorumluluklarını yerine getirebilmeleri için gerekli bilgi ve eğitime sahip olmalarını sağlamalıdır.ÇÜNKÜ ÇEVRE ANCAK TÜM ÇALIŞANLARIN ÇABASI İLE KORUNABİLECEKTİR.
![Page 119: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/119.jpg)
Örnek Yetki ve Sorumluluk Tablosu
Birim GörevlerSatınalma Kimyasalların ve diğer malzemelerin alınmasında
kontrollerin geliştirilmesi ve uygulanması.Geçici ve sürekli personel ile taşeronlarıneğitim planlarının yapılması ve kayıtlarının tutulması
İnsan Kaynakları .ÇYS deki değişik görevler için yeterliliklerin belirlenmesi.ÇYS'İ Ödül ve personel performans sistemleri bütünleşmesininsağlanması
Bakım .Önleyici Bakım Planlarının uygulanması.Çevresel etkilerin tanımlanmasına destek olunması.ÇYS ile kalite sistemlerinin bütünleşmesine destek verilmesi
Kalite .Döküman kontrolü ve kayıtların yönetim ile çalışanlara destek verilmesi.ÇYS'nin öneminin tüm kuruluşta yayılması
Üst Yönetim .Gerekli kaynakların sağlanması.ÇYS performansının izlenmesi ve gözden geçirilmesi
![Page 120: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/120.jpg)
4.4.2 UZMANLIK,EĞİTİM ve FARKINDA OLMA
Eğitimle neler başarılabilinir ? Başarılı bir ÇYS tüm çalışanların
Tutum Davranış biçimleri veDüşünme tarzlarını
Değiştirmelerine bağlıdır.
1
![Page 121: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/121.jpg)
Değişikliği sağlayacak olan Bireysel Bilinçlenmedir.
Çalışanlar, faaliyetlerinin çevre performansını nasıl etkilediğinden haberdar olmalı. Yöneticiler, sorumluluklarının, iyi bir çevre yönetimi ve kontrolünün öneminin farkında olmalı. Direktifler ve kanunlar, davranış ve performansta gerekli değişikliklerin oluşmasını sağlamayacaktır.
![Page 122: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/122.jpg)
Eğitim konuları aşağıdaki konuları içermeli ve kuruluş kendi adına çalışan kişileri;
a-) Çevre politikasına ve prosedürlere ve çevre yönetim sistemi şartlarına uygunluğun önemi
b-) Yaptıkları işle ilgili önemli çevre boyutlarını ve ilgili mevcut veya potansiyel etkiler ve iyileştirilmiş kişisel performansın çevresel faydaları
c-) Çevre yönetim sisteminin şartlarına uygunluğun sağlanmasında kendi görev ve sorumlulukları
d-) Belirlenmiş prosedürlerden sapmanın potansiyel sonuçları konularında bilinçlendirmek için prosedür oluşturmalı ve bunu uygulayıp sürdürmelidir
![Page 123: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/123.jpg)
Kuruluş öncelikle önemli çevre boyutları ile bağlantılı faaliyet ve/veya proseslerini belirlemelidir. Bu faaliyetlerde çalışan personelin eğitimler aracılığıyla yetkinlikleri sağlanmalıdır.
Bunun için ;• Görev ve sorumluluklara göre eğitimler planlanmalıdır. - Çevre Bilinçlendirme - ISO 14001 Standart eğitimi - İç Tetkikçi Eğitimi - Çevre Politikası ve prosedürleri - Mevzuat Eğitimi - Çalışanlara Yaptığı iş ile ilgili önemli çevresel etkiler, - Bölüm amaç ve hedefleri
![Page 124: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/124.jpg)
Operasyonel kontroller Kullandıkları kimyasallar ile ilgili MSDS bilgileri Çapraz kimyasal depolama, dökülme bilgisi. Tehlike sembolleri Rögarların tanıtılması Acil durumlar v.b
Kuruluşlar kendi personeli dışında kendisi için çalışanları da (Yemek, temizlik, güvenlik , taşeronlar, müteahhitler v.b) bilinçlendirmek ile yükümlüdür.
Tüm eğitim kayıtları (çalışan, taşeron v.b) saklanmalıdır. Taşeronlar ile yapılan sözleşmelerde çevre ile ilgili
yetkinlik tanımlı olmalı.
![Page 125: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/125.jpg)
Çevre yönetim sistemine ilişkin eğitim programları
Çalışanların eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi,
Belirlenen eğitim ihtiyaçlarını ele alacak bir eğitim planı tasarımı ve geliştirilmesi,
Çevre yönetim sisteminin eğitim ihtiyaçlarıyla uygunluğunun doğrulanması,
Hedeflenen çalışan gruplarının eğitilmesi, Alınan eğitimin izlenmesi ve yazılı hale
getirilmesi, Alınan eğitimin, tanımlanan eğitim
ihtiyaçları ve şartlarına göre değerlendirilmesi
konularını içermelidir.
![Page 126: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/126.jpg)
Bir kuruluş Tarafından Sağlanabilecek eğitim tipleri Örnek
![Page 127: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/127.jpg)
4.3.3.İLETİŞİM
Çevre boyutları, ve ÇYS ile bağlantılıFarklı seviye ve fonksiyonlar arasındaki iletişim İlgili taraflar ile ilgili dış iletişimİletinin alınmasıDokümante edilmesi (kayıt altına alınması)Cevaplanması (cevaplama gerekiyorsa)Prosedürün oluşturulması, uygulanması ve sürdürülmesi
![Page 128: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/128.jpg)
Kuruluş, önemli çevresel boyutları ile ilgili dış iletişim yapıp yapmayacağına karar
vermeli. Kararını yazmalı Kararı paylaşmak için kuruluş dış iletişim
metotlar oluşturmalı ve uygulamalıdır. İletişim sorumluları belirlenmeli..
İÇ İLETİŞİM ; Duyuru panoları, elektronik haberleşme, toplantılar, şirket gazetesi, broşür ve dergi v.b ile yapılabilir.
72
![Page 129: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/129.jpg)
DIŞ İLETİŞİM:
İlgili taraflardan gelen bilgi ve taleplerin karşılanması (Atık beyan formları, müşteri istekleri v.b),ÇYS çalışmalarını mevcut durum ve iyileştirmelerin komşu kurum ve kuruluşlarla paylaşılması,Taşeron / Tedarikçi Eğitimleri,Acil Durum Tatbikatlarının komşu kuruluşlar ve bölge itfaiye grubu ile paylaşılması, Yıllık gelişmelerin internet adresinde Çevre Raporu olarak yayınlanması,Şirket dergisinin resmi kurumlara verilmesi v.b gibi yollarla ilgili taraflarla iletişim sağlanabilir.
![Page 130: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/130.jpg)
Hem kuruluş içi hem de kuruluş dışı iletişimde aşağıda belirtilen hususların unutulmaması önemlidir.
Bilgiler yeterince açık ve anlaşılabilir olmalıdır,Bilgiler izlenebilir olmalıdır,Kuruluş performansının doğru bir fotoğrafını ortaya koyabilmelidir,Mümkünse bilgiler (benzer ölçü birimleri gibi) karşılaştırılabilir şekilde olmalıdır.
![Page 131: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/131.jpg)
İLETİŞİM METOTLARI Eğitim Doküman Toplantı Yazışma İlan Panoları Yüz yüze görüşme Telefon Faks Intranet Internet vb.Burada önemli olan hangi durum
ortaya çıktığında hangi iletişim metodunu tercih edeceğimizi tanımlamaktır.
![Page 132: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/132.jpg)
![Page 133: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/133.jpg)
4.4.4 DOKÜMANTE ETME
Çevre Yönetim Sistemi dokümantasyonua)Çevre politikası, amaç ve hedefleri,b)ÇYS’nin kapsamının tanımlanmasını,c)ÇYS’nin ana elementlerinin ve bunlar arasındaki ilişkinin tanımı ile dokümanlara referansıd)Önemli çevre boyutlarıyla ilgili proseslerin etkin planlamasını, uygulanmasını ve kontrolünü sağlamak için kuruluşun ihtiyaç duyduğu kayıtlar da dahil dokümanları kapsar.
NOT:ISO 14001:2004 revizyonu, doküman yoğunluğunu azaltıyor; ancak.”işlem kontrolleri” ile yokluğunda sorun olabilecekse kalmalıdır.
![Page 134: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/134.jpg)
Bir kuruluş, çevre yönetim sisteminin anlaşıldığını ve etkin olarak çalıştırıldığını garanti etmek için yeterli dokümantasyon geliştirmeli ve bunu sürdürmelidir.
Bu dokümantasyonun amacı çalışanlarına ve uygun olduğu durumda ilgili diğer taraflara gerekli bilgilerin sağlanmasıdır.
Dokümantasyon, kuruluşun kültürünü ve ihtiyaçlarını yansıtacak şekilde ve mevcut bilgi sistemine ilâve olarak, onu da geliştirecek şekilde toplanmalıve sürdürülmelidir
Dokümantasyonun boyutları kuruluştan kuruluşa değişebilmekle birlikte çevre yönetim sistemini tanımlamalıdır
![Page 135: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/135.jpg)
Dokümantasyon ÖrnekleriÇevre dokümanlarına örnek olarak aşağıdakiler verilebilir:Politika, amaçlar ve hedeflere ilişkin beyanlar,Çevre yönetim sisteminin kapsamının tanımlanması,Programların ve sorumlulukların tarifleri,Önemli çevre boyutlarına ilişkin bilgiler,Prosedürler,Süreçlerle ilişkin bilgiler,Teşkilat şemaları,Dâhili ve haricî standardlar,Tesis acil durum planları,Kayıtlar.
![Page 136: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/136.jpg)
DOKÜMAN İHTİYACI
STANDARD ŞARTLARI(14001) OLMAMASI DURUMUNDA, POLİTİKADAN SAPMA
OLABİLECEKSE MÜŞTERİ ŞART VE TALEPLERİ MEVZUAT ŞARTLARI KURULUŞ İHTİYACI YAŞANAN ÇEVRESEL
AKSAKLIKLAR VE TECRÜBELER, GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULARAK BELİRLENİR.
![Page 137: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/137.jpg)
4.4.5 DÖKÜMAN KONTROLÜ
Kuruluş;
a)Yayınlanmadan önce dokümanları yeterlilik açısından onaylaması
b)Gerektiğinde dokümanları gözden geçirmek, güncellemek ve yeniden onaylamak (periyodik değil)
c)Değişiklik bilgilerinin görülebilirliğini sağlamak
d)Yürürlükteki dokümanların ilgili baskısının kullanım noktalarında bulunabilir olmasının sağlanması
e)Dokümanların okunabilir kalmasını ve kolaylıkla belirlenmesinin sağlanması
![Page 138: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/138.jpg)
f)ÇYS’nin planlanması ve uygulanması için kuruluş tarafından gerekli görülen dış kaynaklı dokümanların belirlenmesini ve bunların dağıtımının kontrolünün sağlanması(izinler, mevzuat, standart, MSDS v.b)
g)Güncelliğini yitirmiş dokümanların, herhangi bir amaçla saklanmaları durumunda, istenmeyen kullanımının önlenmesi için uygun tanımlamanın uygulanması için prosedür oluşturmalı,uygulamalı ve sürdürmelidir.
![Page 139: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/139.jpg)
Doküman Sisteminde Hiyerarşi
Yol gösteren doküman ÇYS elementleri ve bunlar arasındaki ilişkiler
Sistem Prosedürleri Alanların,departmanların vb.günlük faaliyetlerinin tanımı
Operasyonel prosedürler Teknik operasyonların özel koşulve teknik talimatlar larının tariflenmesi
Veri ve İzleme verileri vb.kayıtlar
![Page 140: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/140.jpg)
OLUŞTURULMASI GEREKEN DOKÜMANLAR:
Katı Atıkların Yönetimi Gazlar ve Yakıtların YönetimiTehlikeli Atıkların Yönetimi(Atık su deşarj limitlerinin kontrolu v.b)Tehlikeli Kimyasalların YönetimiEmisyon kontrolü, gürültü kontrolü
Bakım (Basınçlı kaplar, paratoner, topraklama tesisatı v.b. kontrolü)
Operasyonel kontroller Temizlik düzen değerlendirmeleri ,saha kontrolleri, iç
denetimler ile prosedürlerin uygulandığı kontrol edilir.
![Page 141: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/141.jpg)
4.4.6 FAALİYETLERİN KONTROLU
Çevre Boyutları ile bağlantılı faaliyetler belirlenmelidir. Bu alanların kontrolü için prosedürlerin oluşturulması
gereklidir.
Bu Operasyon kriterleri içeren prosedürlerin amacı;
Çevre Politikası ve Amaç ve Hedeflerden sapmayı engellemektir. Oluşturulan prosedürlerin uygulanması ve
sürdürülmesi gerekmektedir.
![Page 142: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/142.jpg)
Belirlenen proseslerin önemli çevre boyutlarının kontrol altına alınması için yöntem belirlenmesiSahaların güvenli hale getirilmesi ve sürdürülmesiSaha uygulama kontrolleriEkipman tesisi bakımı ve kontrolleri İşletme kriterlerinin belirlenmesi için prosedür veya prosedürler oluşturulmalıdır.
Prosedürlerin amacı;
Çevre politikasından, amaç ve hedeflerden sapmayı engellemektir.
![Page 143: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/143.jpg)
Faaliyet Kontrolü ihtiyacının belirlenmesi
Kuruluş aşağıdaki amaçları gerçekleştirmek için faaliyet kontrolleri kullanabilir:Belirlenmiş önemli çevre boyutlarını yönetmek,Yürürlükteki yasal şartlara ve kuruluşun uymayı kabul ettiği diğer şartlara uygunluğu sağlamak,Amaçlara ve hedeflere ulaşmak ve kirlenmenin önlenmesi ve sürekli iyileştirme de dâhil olmak üzereÇevre politikasına uygunluğu sağlamak,Çevre risklerini ortadan kaldırmak veya azaltmak.
![Page 144: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/144.jpg)
Faaliyet kontrollerinin oluşturulması
Faaliyet kontrolleri oluşturmada yaygın bir yaklaşım aşağıda belirtilenleri ihtiva eder:
Bir kontrol yönetimi seçilmesi, Kabul edilebilir bir işlem kriteri seçilmesi, Belirlenen işlemin nasıl planlanacağı,
gerçekleştirileceği ve kontrol edileceğini tanımlayan gerekli prosedürlerin oluşturulması,
Bu prosedürlerin ihtiyaç duyuldukça, talimatlar, işaretler, formlar, videolar, fotoğraflar vb. şeklinde kayıtlı hale getirilmesi.
![Page 145: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/145.jpg)
FAALİYETLERE ÖRNEKLER Üretim Satın alma Tasarım Laboratuvar Kazan dairesi Bakım Revir Atık sahaları Arıtma Depo alanları Sosyal alanlar
![Page 146: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/146.jpg)
İşlem Kontrolünden Geçecekler
Personel Malzeme Ekipman Bilgi.Tanımlanmış .Tanımlanmış .Tanımlanmış .İçeriği yeterli.Yetkin .Doğru Tip .Uygun Tip .Güncel.Eğitimli .Doğru durumda .Yeterlilik .Uygun durumda.Doğru Davranış .Mevcut .Durum .İletilmiş Mevcut.Mevcut .Mevcut .Çevre Koşulları Uygun
.Tanımlı
![Page 147: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/147.jpg)
4.4. UYGULAMA ve İŞLETME
4.4.7 Acil Durumlar ve Tepki
Kuruluş, gerçek acil durumlara ve kazalara tepki vermeli, bu duruma bağlı olarak ortaya çıkan negatif çevre etkilerini önlemeli veya azaltmalıdır.
![Page 148: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/148.jpg)
ACİL DURUM DÖNGÜSÜ
Acil Durum PlanıEğitim
Kaza ve İletişim
tadbikat Gözden Geçirme Uygula Önleyicisonrası gözden tedbirlergeçirme ve Kontrollergüncelleme
Kontrol EtTatbikatlerBoşaltma TadbikatleriAcil durum servisleri ve yasal otoritelerden geri besleme
![Page 149: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/149.jpg)
4.4.7 Acil Durum Hazırlığı ve Müdahale
Potansiyel (muhtemel) acil durum ve kazalara maruz kalma durumu
Bunlara nasıl müdahale edileceğinin belirlenmesi için prosedürün oluşturulması, uygulanması, sürdürülmesi
Meydana gelen acil durumlara ve kazalara müdahale edilmesi
Bunlarla bağlantılı çevre etkilerini önlemeli veya hafifletilmeli
Acil durum ve kazaların ortaya çıkmasından sonra; Acil durum hazırlığı, Acil durumu müdahale,
Prosedürleri periyodik olarak gözden geçirilmeli ve gerektiğinde güncellenmeli
Bu yöntemler (prosedürler) periyodik olarak test edilmelidir.
92
![Page 150: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/150.jpg)
ACİL DURUMLARA ÖRNEKLER Yangın Deprem, Patlama
Sabotaj, Savaş
Elektrik
çarpması, Yıldırım düşmesi Sel, Su baskını Heyelan, İş kazaları
![Page 151: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/151.jpg)
Kendi özel ihtiyaçlarına uygun bir acil duruma hazırlığı vemüdahale prosesi/süreçleri oluşturmak her kuruluşa düşen bir sorumluluktur. Bu süreçlerin oluşturulmasında kuruluş, aşağıda belirtilenleri dikkate almalıdır:
İşletme sahasındaki tehlikelerin özellikleri (yanıcı sıvılar,depolama tankları, sıkıştırılmış gazlar ve sıçrama veya kazara boşalma durumlarında alınacak tedbirler gibi),En çok karşılaşılan acil durum veya kazanın tipi ve büyüklüğü,
![Page 152: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/152.jpg)
Yakın bir tesisteki (fabrika, yol, demiryolu, hattı vb. gibi) muhtemel bir acil durum/durumlar veya kaza/kazalar
Bir kaza veya acil duruma en uygun müdahale yöntemi/yöntemleri,
Çevreye zararı en aza indirmek için gereken faaliyetler,
Acil duruma müdahale edecek personelin eğitilmesi,
Acil durum teşkilatlanması ve sorumluluklar,
![Page 153: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/153.jpg)
Tahliye yolları ve toplanma noktaları,
İletişim bilgileri de dâhil, anahtar personelin ve yardım kuruluşlarının listesi (itfaiye, döküntü, kaçak temizleme hizmetleri gibi),
Komşu kuruluşlardan karşılıklı yardım imkânları,
Kuruluş içi ve dışı iletişim planları, Farklı tiplerdeki kaza veya acil
durum/durumlarda yapılması gereken müdahale ve etki azaltma faaliyetleri,
![Page 154: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/154.jpg)
Önemli çevre etkisine sebep olabilecek faaliyetlerinin başlıca karakteristiklerini düzenli aralıklarla izlemek ve ölçmek için yöntem belirlemelidir.
Kuruluş, kalibreli veya doğrulanmış izleme ve ölçme cihazlarının kullanılmasını, bakımının yapılmasını ve ilgili kayıtların tutulmasını sağlamalıdır.
Not: Yasal düzenlemelere uyumun değerlendirilmesi 4.5.2 maddesinde ayrıca ele alınmış.
4.5.1 İZLEME ve ÖLÇME
4.5. KONTROL ETME
95
![Page 155: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/155.jpg)
AMAÇ;
Amaç hedeflere ulaşmadaki performans,İşlem kontrol etkinliği,Çevre performansının izlenmesidir.
Çevresel performans ;
Kuruluşun Çevre boyutları yönetiminin ölçülebilir sonuçlarıdır.
![Page 156: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/156.jpg)
Performansın, ilgili operasyonel kontrollerin, kuruluşun çevre amaçları ve hedeflerine uygunluğunun izlenmesi için bilgilerin dokümante edilmesi
Kalibre edilmiş veya doğrulanmış izleme ve ölçme ekipmanları kullanılmalı ve bakımları yapılmalı ve ilgili kayıtları saklanmalı
![Page 157: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/157.jpg)
Ölçme ve izleme faaliyetleri nitel ve nicel olabilir. Bu faaliyetler bir çevre yönetim sisteminde aşağıda belirtilenler gibi pek çok amaca hizmet edebilir:
Politika taahhütlerinin yerine getirilmesi, amaçlara ve hedeflere ulaşılması ve sürekli iyileşmede elde edilen gelişmelerin izlenmesi,
Önemli çevre boyutlarının belirlenmesi için bilgi geliştirilmesi,
Yürürlükteki yasal şartların veya kuruluşun uymayı kabul ettiği diğer şartlara uyulması için emisyonların ve boşaltımların izlenmesi,
Amaç ve hedeflerin karşılanması için su, enerji veya ham madde tüketiminin izlenmesi,
İşlem kontrollerinin değerlendirilmesi veya desteklenmesi için veri sağlanması,
Kuruluşun çevre performansının değerlendirilmesi için veri sağlanması,
Çevre yönetim sisteminin performansının değerlendirilmesi için veri sağlanması,
![Page 158: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/158.jpg)
Performans Göstergelerine Örnekler
Kullanılan ham madde veya enerji miktarı,
CO2 gibi emisyonların miktarı, Nihai ürün miktarı başına üretilen
atık, Kullanılan malzeme ve enerji
verimliliği, Çevresel olay (sınır değerlerin
aşılması gibi) sayısı, Çevre kazası sayısı, Geri dönüştürülen atık yüzdesi, Atmosfere salınan belirli
kirleticilerin miktarı
![Page 159: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/159.jpg)
4.5.2.1;Kuruluşun uygulanabilir yasal şartlara uyumunun izlemesi gerekliliği, önemini vurgulamak için alt başlık altına taşındı. Kuruluşların periyodik uyum değerlendirme sonuçlarının kayıtlarını tutması istenmektedir.
4.5.2.2;Kuruluşun kabul ettiği diğer şartlara uyumunu periyodik değerlendirmesi ve sonuçlarını kayıt etmesi istenmektedir.
4.5.2.Uygunluğun değerlendirilmesi
![Page 160: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/160.jpg)
Gözden geçirme kapsamı;- İzinler, ruhsatlar- Raporlamalar- Ölçüm gereklilikleri- Ölçüm sonuçları
Periyodik gözden geçirme kayıtlarıKuruluş çevre boyutları ile ilgili yasal gerekliliklere uygunluğunu aksiyon planı dahilinde takip etmeli ve uygunluğunun kontrolünü belirli periyotlarda yaparak kayıt altına almalıdır.
Proses, teknoloji v.b. değişikliklerde atık su, hava kalitesi ve gürültü kontrolleri güncellenir.Ölçüm uygunsuzluklarında DÖF prosedürü uygulanır.
![Page 161: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/161.jpg)
Uygunluk değerlendirmesinin kapsamı, tek bir yasal şartı veya birkaç yasal şartı ihtiva edebilir. Proseslerin ve uygunluğun değerlendirilmesi için kullanılabilecek çeşitli yöntemler aşağıdakileri ihtiva edebilir:Tetkikler,Doküman ve/veya kayıtların gözden geçirilmesi,Tesis incelemeleri,Mülâkatlar,Proje veya iş gözden geçirmeleri,Rutin numune analizleri veya deney sonuçları ve/veya doğrulama deneyleri/numune alımları,Tesis gezilmesi veya doğrudan gözlem.
![Page 162: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/162.jpg)
4.5.3. Düzeltici ve önleyici faaliyet
Düzeltme Uygunsuzluğu gidermek için yapılan faaliyet (acil olarak yapılan faaliyettir.)
Düzeltici faaliyet: Uygunsuzluğun sebebini yok etmek için yapılan faaliyet (Olay oluşmuş tekrar yaşanmaması için yapılan faaliyettir.)
Önleyici faaliyet : Potansiyel bir uygunsuzluğun sebebinin bertaraf edilmesi için yapılan faaliyetDüzeltici faaliyetin olası vakalara yaygınlaştırılması önleyici faaliyettir.
![Page 163: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/163.jpg)
Mevcut ve potansiyel uygunsuzluklar ve düzeltici ve önleyici faaliyetlerin başlatılması ile ilgili ana prosedür oluşturulması ve uygulanması
Uygunsuzlukların belirlenmesi ve düzeltilmesi ve onların çevreye olan etkilerini azaltmak için faaliyetlerin gerçekleştirilmesi
Uygunsuzlukların araştırılması, sebeplerinin belirlenmesi ve onların tekrarının önlenmesi için faaliyetlerin gerçekleştirilmesi
![Page 164: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/164.jpg)
Uygunsuzlukları önlemek için faaliyet gereksiniminin değerlendirilmesi ve yeniden oluşmasını önlemek için tasarlanan uygun faaliyetlerin uygulanması
Başlatılan düzeltici ve önleyici faaliyetlerin kayıtlarının tutulması
Başlatılan düzeltici ve önleyici faaliyetlerin etkinliğinin gözden geçirilmesi
Başlatılan faaliyetler problemin etkilerine uygun olmalıdır ve çevre etkilerini azaltmalıdır.
Kuruluş ÇYS için yapılması gerekli değişiklikleri sağlamalıdır.
![Page 165: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/165.jpg)
ÖRNEK UYGUNSUZLUKLAR
![Page 166: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/166.jpg)
Böyle durumlara örnek olarak aşağıdakiler verilebilir:
Sistem performansı;1- Çevre amaç ve hedeflere ulaşılmasında başarısızlık,2- Çevre yönetim sistemi tarafından istenen amaçlara ve
hedeflere ulaşılması için gerekli sorumluluklar veya acil durum hazırlığı ve müdahale ile ilgili sorumluluklar gibi, sorumlulukların yerine getirilmesinde başarısızlık,
3- Yasal şartlara uygunluğun periyodik olarak değerlendirilmesinde başarısızlık.
Çevre performansı;1- Enerji tasarrufu hedefine ulaşılamaması,2- Bakım şartlarının planlandığı şekilde yapılmaması,3- İşletme kriterlerinin (izin verilen sınır değerler gibi)
karşılanmaması.
![Page 167: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/167.jpg)
Prosedür;
a) Uygunsuzlukların tanımlanması ve düzeltilmesi ile çevresel etkilerinin azaltılması için faaliyetlerde bulunmak
b) Uygunsuzlukları araştırmak, sebeplerini belirlemek ve tekrarını önlemek için faaliyetlerde bulunmak,
c) Uygunsuzlukları önlemek için gereken faaliyetleri değerlendirmek ve olmasını önlemek için belirlenmiş uygun faaliyetleri gerçekleştirmek
d) Alınan düzeltici ve önleyici faaliyetlerin sonuçlarını kayıt etmek,
e) Alınan düzeltici ve önleyici faaliyetlerin etkinliğini gözden geçirmek için şartları tanımlamalıdır.
![Page 168: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/168.jpg)
Kuruluş:
Kendi ÇYS’nin standardın şartlarını karşıladığını, ulaşılan sonuçları göstermek için gerekli kayıtları oluşturmalı ve sürdürmelidir.
Kayıtların tanımlanması ve elden çıkarılması için prosedür oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir.
4.5.4. KAYITLARIN KONTROLU
![Page 169: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/169.jpg)
ÇYS Madde No
ÇYS Kayıtları
4.4.2 Yetkinlik, eğitim
4.4.4/e Çevre boyutları kapsamındaki planlama, uygulama ve kontrol kayıtları
4.5.1 İzleme ve ölçme kayıtları
4.5.2 Uygunluk değerlendirilmesi kayıtları (yasal şartlar/kendiliğinden uygulamasını taahhüt ettiği şartları)
4.5.3 Uygunsuzluk/düzeltici/önleyici Faaliyet
4.5.5 İç tetkik
4.6 Yönetimin gözden geçirmesi
ÖRNEKÖRNEK
![Page 170: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/170.jpg)
Kayıtların kontrol prosedürü, kayıtların
Tanımlanmasını,Muhafazasını,Korunmasını,Tekrar ulaşılabilir olmasını,Elden çıkartılmasını içermelidir.
![Page 171: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/171.jpg)
Kayıt: Başarılan sonuçları belirten ve
gerçekleştirilen faaliyetlerin kanıtlarını sağlayan doküman
Kayıtlar, izlenebilirliği döküman haline getirmek için, doğrulamanın delilini sağlamak için kullanılır.
Kayıtlar revizyon kontrolü altında olmak zorunda değildir.
Çevre Sisteminin işlediğinin ispatıdır.
![Page 172: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/172.jpg)
Çevre Yönetim Kayıtları:
Çevre kayıtları diğerleri dahil olmak üzere,aşağıdakileri içerebilir;
a)Şikayetler ile ilgili kayıtlar,b)Eğitim kayıtlarıc)Süreçleri izleme kayıtlarıd)kontrol,bakım ve kalibrasyon kayıtlarıe)Uygun taşeron ve tedarikçi ile ilgili kayıtları,f)Kaza kayıtlarıg)Acil durum hazırlıkları ile ilgili deneme kayıtları,h)Tetkik kayıtlarıi)Yönetim gözden geçirme kayıtlarıj)Dış iletişim kararık)Uygulanan yasal yükümlülükler ile ilgili kayıtları,l)Belirgin çevre boyutları kayıtları
![Page 173: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/173.jpg)
m)Çevre toplantı kayıtları,n)Çevresel performans kayıtları,o)Yasal uygunluk kayıtlarıp)İlgili taraflar ile iletişim kayıtları
Gizli belgelere özel önem göstermelidir.
Not: Standarda olan uygunluğu göstermek için, kayıtlar tek kaynak değildir.
![Page 174: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/174.jpg)
4.5.5 İÇ TETKİK
Tetkikler
ÇYS Standarda uyuyor mu ?ÇYS planlanan faaliyetlere uygun mu ?ÇYS doğru uygulanıyor ve etkin bir şekildeyönetiliyor mu ?ÇYS’ de iyileştirmeye müsait alanlar var mı? Yönetimin gözden geçirmesi faaliyetini ÇYS’nin şartlarına uygun ve etkin olarak yapıldığını saptamak için planlanır.
![Page 175: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/175.jpg)
Kuruluşun çevre yönetim sisteminin çevre yönetim sistem şartlarına uygun olup olmadığının
Kuruluşun çevre yönetim isteminin
gerektiği şekilde uygulanıp
uygulanmadığının
Kuruluşun çevre yönetim sisteminde iyileştirmeye müsait alanların var olup olmadığının
Kuruluşun, yönetimin gözden geçirmesi faaliyetini çevre yönetim sisteminin şartlarına uygun ve etkin olarak yapıp yapmadığının belirlenmesidir.
![Page 176: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/176.jpg)
• Kuruluş, tetkik kriterleri, kapsam, sıklık ve metodu belirleyen bir tetkik prosedürü oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir.
• Tetkikçilerin seçimi ve tetkikin yapılması, tetkik prosesinin tarafsızlığını ve yansızlığını garantiye almalıdır.
![Page 177: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/177.jpg)
Etkin Bir Tetkik İçin Temel Şartlar Yönetimin desteği
Eğitilmiş tetkikçiler
Bağımsız tetkik fonksiyonu
Kaynaklara, belgelere ve personele
zamanında ulaşılması
![Page 178: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/178.jpg)
TETKİK RAPORUNUN İÇERİĞİ
Tetkik edilecek birim Tetkik Ekibi Kapsam, amaçlar, kriterler ve
referans dokümanlar Tetkik Planı Dağıtım Listesi Bulgulara Dayanan Tetkik Sonuçları
![Page 179: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/179.jpg)
Denetlenecek konular Çevre politikası
Çevre Programı
Organizasyonel Yapı
Prosedürler
Sorumluluklar ve Yetkiler
İç ve Dış Haberleşme
Prosedürler, Talimatlar
Eğitim ve Yeterlilik
Ölçme ve Kayıt
Düzeltici Mekanizmalar
Çevre Tetkiki ve Y.G.G. işlemleri Acil Hal Prosedürleri ve Planları
![Page 180: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/180.jpg)
Kuruluş üst yönetimi, çevre yönetim
sisteminin uygunluk,yeterlilik ve etkinliğini
sürdürebilmesi için sistemi belirlenmiş aralıklarla gözden geçirmelidir.
4.6. YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ
![Page 181: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/181.jpg)
BURDASINIZPLANLA 4.3
GÖZDEN GEÇİR POLİTİKA 4.2 UYGULA 4.4 4.6
KONTROL ET 4.5
![Page 182: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/182.jpg)
4.6. YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ
Uygunluğu, yeterliliği ve etkinliği garanti etmelidir İlgili tüm bilgilere dayanmalıdır. Dokümante edilmelidir. Sürekli iyileşme taahhüdü ile uyumlu olarak, olası
değişikliklerle ilgili herhangi bir kararı ve faaliyeti içermelidir.
Not: ISO 9001:2000’e benzer yapıya getirilmiş.
![Page 183: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/183.jpg)
4.6 YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ
YGG GİRDİLERİ•Çevre politikası,•Çevre Boyutlarındaki değişiklikler•Amaç/Hedeflere ulaşılabilirlik•Dış ilgili taraflarla iletişim, gelen talep ve öneriler•Düzeltici Önleyici faaliyetler•İç Tetkik sonuçları•Yasal/Diğer gerekliliklere uyum, •Kuruluşun çevresel performansı•Önceki YGG sonucunda tespit edilen faaliyetlerin izlenmesi•İyileşme için öneriler
![Page 184: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/184.jpg)
YGG ÇIKTILARI
Sürekli iyileştirme kapsamında; Çevre politikasında, Amaçlarda, Hedeflerde, Çevre Yönetim Sisteminin diğer
elemanlarındaki muhtemel değişiklikler,
İyileştirmeye dönük kararlardan oluşur.
![Page 185: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/185.jpg)
İYİLEŞTİRME ÖRNEKLERİ
İyileştirmeler, çevresel amaç ve hedeflerin belirlenmesi ve gözden geçirilmesi süreçleri içinde veya dışında olabilir.
Bazı iyileştirme örnekleri aşağıdakileri ihtiva edebilir: Daha az zararlı malzemelerin kullanılmasını teşvik
etmek amacıyla yeni malzemelerin değerlendirilmesi için bir süreç oluşturulması,
Yeni uygunluk şartlarının daha kısa zamanda belirlenmesi amacıyla, yürürlükteki yasal şartları belirleyebilmek için kuruluşta bir süreç geliştirilmesi,
Kuruluşta atık oluşumunu azaltmak için malzemeler ve bunlarla çalışma konusunda çalışanların eğitiminin iyileştirilmesi,
![Page 186: ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061514/56812c75550346895d9112d5/html5/thumbnails/186.jpg)
İYİLEŞTİRME ÖRNEKLERİ
Suyun yeniden kullanımını sağlamak amacıyla, atık su arıtma süreçlerinin kullanılmaya başlanması,
Baskı veya fotokopi merkezinde arkalı önlü kopyalama yapılması için baskı ve fotokopi cihazlarının başlangıç ayarlarında değişiklikler yapılması,
Nakliye şirketi/ şirketlerinin fosil yakıt tüketimini azaltmak amacıyla sevkiyat yollarının yeniden tasarımlanması,
Kazanlarda yakıt değişimine gidilmesi ve tanecik (kül, toz) emisyonunu azaltmak için amaçlar ve hedefler belirlenmesi.