Ísland: hvernig gat þetta gerzt ?
DESCRIPTION
Ísland: Hvernig gat þetta gerzt ?. „Viðskiptaráð leggur til að Ísland hætti að bera sig saman við Norðurlöndin enda stöndum við þeim framar á flestum sviðum.” Viðskiptaráð Íslands, febrúar 2008. Þorvaldur Gylfason Opinber fyrirlestur í hátíðasal Háskóla Íslands 6. marz 2014. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Ísland: Hvernig gat þetta gerzt?
Þorvaldur Gylfason
Opinber fyrirlestur í hátíðasal Háskóla Íslands 6. marz 2014
„Viðskiptaráð leggur til að Ísland hætti að bera sig
saman við Norðurlöndin enda stöndum við þeim
framar á flestum sviðum.”
Viðskiptaráð Íslands, febrúar 2008.
Ísland: Hvernig gat þetta gerzt?
Þorvaldur Gylfason
Opinber fyrirlestur í hátíðasal Háskóla Íslands 6. marz 2014
„Alþingi ályktar að taka verði gagnrýni á
íslenska stjórnmálamenningu alvarlega ...
Alþingi ályktar að skýrsla rannsóknarnefndar
Alþingis sé áfellisdómur yfir stjórnvöldum,
stjórnmálamönnum og stjórnsýslu ...”
Einróma samþykkt Alþingis 28. september 2010.
Yfirlit
• Forsagan• Samanburður við önnur lönd–Norðurlönd– Írland, Portúgal og Grikkland– Færeyjar
• Óveðursský og sólstafir–Óleystur vandi• Veikir innviðir, bankar í vanda, vantraust
–Óvissar horfur um umbætur og endurreisn
Ísland frá 1900: Landsframleiðsla á mann(1900-2012, fast verðlag)
1900: Kaupmáttur landsframleiðslu á mann var svipaður og hann er nú í Gönu
Gana
1900 = 100
Kína
Indland
Botsvana
Grikkland
Kórea
Heimild: Hagstofa Íslands, Alþjóðabankinn og útreikningar höfundar.
Ísland var hálfdrættingur
á við Danmörku 1900, og
hafði jafnað metin 1960
1900 1904
1908 1912
1916 1920
1924 1928
1932 1936
1940 1944
1948 1952
1956 1960
1964 1968
1972 1976
1980 1984
1988 1992
1996 2000
2004 2008
2012 0
500
1000
1500
2000
2500
FramleiðslaFramleiðslugeta
Ísland frá 1900: Landsframleiðsla á mann(1900-2012, fast verðlag)
1900: Kaupmáttur landsframleiðslu á mann var svipaður og hann er nú í Gönu
Gana
1900 = 100
Kína
Indland
Botsvana
Grikkland
Kórea
Heimild: Hagstofa Íslands, Alþjóðabankinn og útreikningar höfundar.
Framleiðsla á mann sextánfaldaðist
frá 1900 til 20122,5% vöxtur á ári að jafnaði
1900 1904
1908 1912
1916 1920
1924 1928
1932 1936
1940 1944
1948 1952
1956 1960
1964 1968
1972 1976
1980 1984
1988 1992
1996 2000
2004 2008
2012 0
500
1000
1500
2000
2500
FramleiðslaFramleiðslugeta
Þjóðartekjur á mann(1980-2012, kaupmáttur í dollurum á verðlagi hvers árs)
Norðurlönd Útkjálkalönd
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
Greece
Iceland
Ireland
Portugal
Heimild: Alþjóðabankinn.
Noregur stakk af
Ísland dróst aftur úr 2008
Vinnustundir á starfsmann 1950-2012
Norðurlönd Útkjálkalönd
19501954
19581962
19661970
19741978
19821986
19901994
19982002
20062010
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
DenmarkFinlandIcelandNorwaySweden
19501954
19581962
19661970
19741978
19821986
19901994
19982002
20062010
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
Greece
Iceland
Ireland
Portugal
Heimild: The Conference Board Total Economy Database™, janúar 2013, http://www.conference-board.org/data/economydatabase/
Vinnustundir á mann 1990-2012
Norðurlönd Útkjálkalönd
19901992
19941996
19982000
20022004
20062008
20102012
0
300
600
900
1200
1500
1800
DenmarkFinlandIcelandNorwaySweden
19901992
19941996
19982000
20022004
20062008
20102012
0
300
600
900
1200
1500
1800
GreeceIcelandIrelandPortugal
Heimild: Útreikningar höfundar reistir á myndum að framan.
Þjóðartekjur á vinnustund 1990-2012 (Kaupmáttur í dollurum á verðlagi hvers árs)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19901992
19941996
19982000
20022004
20062008
20102012
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
19901992
19941996
19982000
20022004
20062008
20102012
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Greece
Iceland
Ireland
Portugal
Heimild: Útreikningar höfundar reistir á myndum að framan.
Ísland tók að dragast
aftur úr fyrir 2000
Hvers vegna dróst Ísland aftur úr?FjárfestingÚtflutningurMenntunInnviðir
Þjóðartekjur á vinnustund 1990-2012 (Kaupmáttur í dollurum á verðlagi hvers árs)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19901992
19941996
19982000
20022004
20062008
20102012
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
19901992
19941996
19982000
20022004
20062008
20102012
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Greece
Iceland
Ireland
Portugal
Heimild: Útreikningar höfundar reistir á myndum að framan.
Ísland tók að dragast
aftur úr fyrir 2000
Auðmagn sem undirstaða vaxtarFjármagnMannauðurFélagsauðurNáttúruauður
Atvinnuleysi(1980-2011, % af mannafla)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19801982
19841986
19881990
19921994
19961998
20002002
20042006
20082010
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
19801982
19841986
19881990
19921994
19961998
20002002
20042006
20082010
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20Greece
Iceland
Ireland
Portugal
Ísland komið í
miðjan hóp
Norðurlanda
Heimild: Alþjóðabankinn.
Verðbólga(1961-2012, hækkun neyzluverðs, % á ári)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19611965
19691973
19771981
19851989
19931997
20012005
2009-10
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
19611965
19691973
19771981
19851989
19931997
20012005
2009-10
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90Greece
Iceland
Ireland
Portugal
2003-01
2003-09
2004-05
2005-01
2005-09
2006-05
2007-01
2007-09
2008-05
2009-01
2009-09
2010-05
2011-01
2011-09
2012-05
2013-0102468
101214161820
CPI
CBI Inflation target
Verðbólga
Markmið
Ísland: Verðbólga umfram markmið% á ári
99.95%
Heimild: Alþjóðabankinn.
Bankar I
• Bankarnir þrír og Seðlabankinn urðu gjaldþrota– Endurfjármögnun viðskiptabankanna kostaði ríkissjóð jafnvirði 18%
af landsframleiðslu– Endurfjármögnun Seðlabankans kostaði annað eins
• Fjárskaðinn nam alls um sjöfaldri landsframleiðslu– Erlendir lánardrottnar og eigendur hlutabréfa og innstæðna töpuðu
jafnvirði fimmfaldrar landsframleiðslu– Heimamenn töpuðu jafnvirði tvöfaldrar landsframleiðslu
• Hlutabréfamarkaður þurrkaðist út• Lífeyrissjóðir töpuðu miklu fé
– Opinberar skuldir jukust úr 29% í 93% af landsframleiðslu, þ.e. um 64% af landsframleiðslu• Þung vaxtabyrði bitnar á útgjöldum ríkisins til annarra þarfa
Tíu stærstu gjaldþrot allra tíma(Milljarðar dollara)
0100200300400500600700800
Heimild: Fjármálaeftirlitið.
Bankar II
• Bankarnir brutu lög (skýrsla RNA 2010)– Innherjaviðskipti– Markaðsmisnotkun– Röng upplýsingagjöf– Umboðssvik– Gengistryggð lán– Verðtryggð lán?
• Embætti sérstaks saksóknara stofnað 2009– Starfsliði fjölgaði úr 3 í 100 m.a. fyrir atbeina Evu Joly– FME hefur vísað til sérstaks saksóknara 80 málum
varðandi 200 einstaklinga
Bringing Down the Banking System – Lessons
from Iceland (2014) eftir
Guðrúnu Johnsen
Bankar II
• Bankarnir brutu lög (skýrsla RNA 2010)– Innherjaviðskipti– Markaðsmisnotkun– Röng upplýsingagjöf– Umboðssvik– Gengistryggð lán– Verðtryggð lán?
• Embætti sérstaks saksóknara stofnað 2009– Starfsliði fjölgaði úr 3 í 100 m.a. fyrir atbeina Evu Joly– FME hefur vísað til sérstaks saksóknara 80 málum
varðandi 200 einstaklinga
Margir bandarískir háskólamenn
taka í sama streng, t.d. Black,
Ferguson, Galbraith, Stiglitz og
Wade; einnig Akerlof og Blinder
Ritgerð eftir Akerlof og Romer:
“Looting: Bankruptcy for Profit”
Titillinn segir allt, sem segja þarf
Uppskrift frá Bill Black• „The Best Way to Rob a Bank is to Own One”– Þegar bankamaður veitir ólán (þ.e. lán, sem hann má vita,
að lántakandinn getur ekki staðið skil á), svíkur hann ekki sjálfan sig, heldur aðra• Hann svíkur lánveitendur og hluthafa bankans, því þeir taka
skellinn, eða skattgreiðendur– Það borgar sig að veita ólán
• Þeir einir, sem ætla ekki að borga, bjóðast til að greiða háar þóknanir og háa vexti, sem auka (falskar) tekjur í bókhaldi bankans
Uppskrift í 4 liðum
Uppskrift frá Bill Black• „The Best Way to Rob a Bank is to Own One”– Þegar bankamaður veitir ólán (þ.e. lán, sem hann má vita,
að lántakandinn getur ekki staðið skil á), svíkur hann ekki sjálfan sig, heldur aðra• Hann svíkur lánveitendur og hluthafa bankans, því þeir taka
skellinn, eða skattgreiðendur– Það borgar sig að veita ólán
• Þeir einir, sem ætla ekki að borga, bjóðast til að greiða háar þóknanir og háa vexti, sem auka (falskar) tekjur í bókhaldi bankans
1) Vaxa mjög hratt2) Veita ólán við háum vöxtum3) Safna miklum skuldum4) Leggja lítið sem ekkert í varasjóð
Uppskrift í 4 liðum
Uppskrift frá Bill Black• „The Best Way to Rob a Bank is to Own One”– Þegar bankamaður veitir ólán (þ.e. lán, sem hann má vita,
að lántakandinn getur ekki staðið skil á), svíkur hann ekki sjálfan sig, heldur aðra• Hann svíkur lánveitendur og hluthafa bankans, því þeir taka
skellinn, eða skattgreiðendur– Það borgar sig að veita ólán
• Þeir einir, sem ætla ekki að borga, bjóðast til að borga háar þóknanir og háa vexti, sem auka (falskar) tekjur í bókhaldi bankans
1) Vaxa mjög hratt2) Veita ólán við háum vöxtum3) Safna miklum skuldum4) Leggja lítið sem ekkert í varasjóð
Handritið er eftir Mel Brooks:
The Producers (1968)
A flop pays better than a hit
Bankar III
• Skýr stefna um eignarhald á bönkum og skipan bankamála hefur ekki enn verið mörkuð – Ríkið á Landsbankann og smáhluti í hinum tveim
• Erlendir vogunarsjóðir m.a. eiga afganginn og vilja sleppa– Erlend samkeppni ekki í sjónmáli
• Fréttir um hugsanlega sölu Íslandsbanka til Kínverja– Ströng gjaldeyrishöft: Enginn endir enn í sjónmáli
• Gróðrarstía spillingar • Yfirlýsingar út og suður (“Eitt skot, þarf að heppnast”)
– Bankarnir hegða áfram sér eins og ríki í ríkinu• Eignastaða þeirra er óljós m.a. vegna lagalegrar óvissu
Eignir bankanna(1990-2011, % af landsframleiðslu)
Norðurlönd 1990-2011 Útkjálkalönd 1995-2011
19951997
19992001
20032005
20072009
20110
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000Greece
Iceland
Ireland
Portugal
19901992
19941996
19982000
20022004
20062008
20100
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
Írska ríkisstjórnin ákvað að bjarga bönkunum
við ærnum tilkostnaði, en það var ekki hægt
hér heima, holan var of djúp
Ísland gekk í gegnum bankakreppu
1989-1993; henni var haldið leyndri
Heimild: Alþjóðabankinn.
Innlend útlán bankanna (1960-2012, % af landsframleiðslu)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19601964
19681972
19761980
19841988
19921996
20002004
20082012
0
50
100
150
200
250
300
350
Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
19601964
19681972
19761980
19841988
19921996
20002004
20082012
0
50
100
150
200
250
300
350
Greece
Ireland
Iceland
Portugal
Vaxtamunur(1970-2009, útlánsvextir mínus innlánsvextir, %)
Norðurlönd Útkjálkalönd
Án erlendrar samkeppni
minnkaði vaxtamunurinn
ekki við einkavæðingu
bankanna
19701973
19761979
19821985
19881991
19941997
20002003
-15
-10
-5
0
5
10
15
Greece Iceland
Ireland Portugal
19701973
19761979
19821985
19881991
19941997
20002003
20062009
-15
-10
-5
0
5
10
15
DenmarkFinlandIcelandNorwaySweden
Heimild: Alþjóðabankinn.Írskir, portúgalskir og grískir bankar
keppa við erlenda banka heima fyrir
Lán í vanskilum(2000-2012, % af öllum lánum)
Norðurlönd Útkjálkalönd
20002001
20022003
20042005
20062007
20082009
20102011
20120
5
10
15
20
25
30
35
40
45Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
20002001
20022003
20042005
20062007
20082009
20102011
20120
5
10
15
20
25
30
35
40
45Greece
Iceland
Ireland
Portugal
Íslenzkir bankar: Enn í sérflokki
Heimild: Alþjóðabankinn.
Opinberar skuldir(2001-2012, % af landsframleiðslu)
Norðurlönd Útkjálkalönd
20012002
20032004
20052006
20072008
20092010
20112012
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
20012002
20032004
20052006
20072008
20092010
20112012
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
Greece
Iceland
Ireland
Portugal
Ísland í greiðsluþrot?Varla úr þessu.Frekari hjálp frá AGS?Kannski.
Heimild: Eurostat.
Traust á stofnunum 2013 (% sem ber mikið traust til stofnana)
MMR Capacent
Banka
kerfið
Alþingi
Fjárm
álaeftirli
tið
Seðlabankin
n
Dómskerfi
ð
Sérsa
kur saksóknari
Háskóli Í
slands
Lögre
glan0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Bankakerfi
ð
Fjárm
álaeftirli
tið
Fjölm
iðlar
Alþingi
Seðlabankinn
Ríkisst
jórnin
Háskóli Ísla
nds
Lögreglan
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Bandaríkin: Traust á stofnunum 2013 (% sem ber mikið traust til stofnana)
Gallup Hvað veldur?
Þingið
Sjúkra
stofnanir
Dagblöð
Bankar
Hæstirétt
ur
Forse
tinn
Lögreglan
Herinn
0
10
20
30
40
50
60
70
80 • Bandaríkjaþing er rúið trausti, daðraði lengi við greiðslufall ríkisins, þingflokkar talast varla við
• Hæstiréttur nýtur trausts þriðjungs kjósenda– Tók pólitíska ákvörðun um að
skipa Bush yngri forseta 2000 og um ótakmarkaðar heimildir til að styrkja stjórnmálamenn og flokka
Spilling 2012 (Spilling í viðskiptum skv. Transparency International,
stjórnmálaspilling skv. Gallup)Viðskipti (Transparency) Stjórnmál (Gallup)
Danmörk
Finnland
Svíþjóð
NoregurÍsla
ndÍrla
nd
Portúgal
Grikkla
nd0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Svíþjóð
Danmörk
Noregur
Finnland
Írland
Ísland
Portúgal
Grikkla
nd0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Rússland: 80%
Úkraína: 77%
Spilling eykst frá vinstri til hægri á báðum myndum
Spilling og traust 2012 eða fyrrEru viðskipti og stjórnmál spillt?
(% sem svarar játandi)Er flestu öðru fólki treystandi?
(% sem svarar játandi)
Danmörk
Svíþjóð
Noregur
Finnland
Írland
Ísland
Grikkla
nd
Portúgal
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Noregur
Danmörk
Finnland
Svíþjóð
Ísland
Írland
Portúgal
Grikkla
nd0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Spilling eykst og traust minnkar frá vinstri til hægriHeimild: Legatum Institute.
Þessi mynd kann að koma á óvart
Útflutningur vöru og þjónustu (1960-2012, % af landsframleiðslu)
Norðurlönd Útkjálkalönd
0
20
40
60
80
100
120
DenmarkFinlandIcelandNorwaySweden
19601964
19681972
19761980
19841988
19921996
20002004
20082012
0
20
40
60
80
100
120
Greece
Iceland
Ireland
Portugal
Ísland: Úflutningur tók kipp,
þegar krónan hrundi
Grikkland og Portúgal eru
ekki opin upp á gátt
Heimild: Alþjóðabankinn.
Innflutningsmagn (2000-2011, 2000 = 100)
Norðurlönd Útkjálkalönd
20002001
20022003
20042005
20062007
20082009
20102011
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
20002001
20022003
20042005
20062007
20082009
20102011
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Greece
Iceland
Ireland
Portugal
Heimild: Alþjóðabankinn.
Iðnvöruútflutningur(1962-2012, % af heildarútflutningi)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19621966
19701974
19781982
19861990
19941998
20022006
20100
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100Denmark Finland Iceland Norway
Sweden
19621966
19701974
19781982
19861990
19941998
20022006
20100
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100Greece Iceland
Ireland Portugal
Noregur geldur olíunnarÍsland er lágtækniland
Heimild: Alþjóðabankinn.
Verg fjárfesting(1965-2011, % af landsframleiðslu)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19651968
19711974
19771980
19831986
19891992
19951998
20012004
20072010
0
10
20
30
40
50
60Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
19651968
19711974
19771980
19831986
19891992
19951998
20012004
20072010
0
10
20
30
40
50
60
Greece
Iceland
Ireland
Portugal
20002001
20022003
20042005
20062007
20082009
20102011
2012-10%
-5%0%5%
10%15%20%25%
Ísland: Hrun hreinnar fjárfestingar
% af VLF
Heimild: Alþjóðabankinn.
Vinnuafl með grunnmenntun(1992-2011, % af heild)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19921994
19961998
20002002
20042006
20082010
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Greece Iceland
Ireland Portugal
19921994
19961998
20002002
20042006
20082010
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
Ísland: Hvers vegna er hlutfall grunnskólagöngu svona hátt?Heimild: Alþjóðabankinn.
Vinnuafl með framhaldsmenntun (1992-2011, % af heild)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19921994
19961998
20002002
20042006
20082010
0
10
20
30
40
50
60
70
GreeceIcelandIrelandPortugal
19921994
19961998
20002002
20042006
20082010
0
10
20
30
40
50
60
70
Denmark
Finland
Iceland
Norway
Sweden
Svar: Fáir hafa sótt framhaldsskóla …Heimild: Alþjóðabankinn.
Vinnuafl með háskólamenntun(1992-2011, % af heild)
Norðurlönd Útkjálkalönd
19921994
19961998
20002002
20042006
20082010
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45Greece Iceland
Ireland Portugal
19921994
19961998
20002002
20042006
20082010
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Denmark Finland
Iceland Norway
Sweden
… og fáir hafa sótt háskóla.Heimild: Alþjóðabankinn.
Leiðréttur hreinn sparnaður (2005-2012, % af þjóðartekjum)
Norðurlönd Útkjálkalönd
20052006
20072008
20092010
20112012
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
Danmörk Finnland ÍslandNoregur Svíþjóð
20052006
20072008
20092010
20112012
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
Grikkland
Ísland
Írland
Portúgal
Heimild: Alþjóðabankinn.
Hvar stöndum við þá?Auðmagn er undirstaða vaxtar sögðum
við í upphafi
FjármagnMannauðurFélagsauðurNáttúruauðurErlend viðskipti
Hvað segja tölurnar? Innlend fjárfesting er rýr,
erlend fjárfesting er í járnumMenntun mannaflans er ónógAlmennt vantraust og
missætti ógnar félagsauðnumNáttúruauður hefur dvínandi
vægi, bæði fiskur og orkaErlend viðskipti voru of lítil, en
hafa tekið fjörkippFúnar stoðir frá fyrri tíð
Fábreytni útflutnings 1995-2012
Svíþjóð Danmörk Portúgal Finnland Grikkland Noregur Írland Ísland0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1995
2012
Heimild: UNCTAD.
Fábreyttum útflutningi getur fylgt
samþjöppun valds á fárra hendur,
en ekki í Noregi
Úr helmingi í fimmtung:Fiskútflutningur á undanhaldi
Hlutfallskipting útflutningstekna 2000 Hlutfallskipting útflutningstekna 2013
Fiskur
47%
Ál 16%
Annað37%
Fiskur21%
Ál 17%
Ferða-menn21%
Annað41%
Ísland 2008• Meginorsök hruns: Of náin
tengsl banka, viðskiptalífs og stjórnmála
• 2009-2010: VLF féll um 10%• Enginn verulegur fólksflótti enn• Raungengi krónunnar féll um
þriðjung• Alþingi lofaði nýrri stjórnarskrá,
en efndi ekki heitið, hafði þjóðaratkvæði að engu
• Afleiðing: Frá samheldni til óvissu og vantrausts
Færeyjar 1989• Meginorsök hruns: Of náin
tengsl banka, viðskiptalífs og stjórnmála
• 1989-1993: VLF féll um 33%• 15% fólksins fór úr landi,
þriðjungur brottfluttra (5%) sneri aftur
• Fast gengi, bundið við dönsku krónuna 1:1, þ.e. við evruna
• Lögþingið lofaði nýrri stjórnarskrá, en efndi ekki loforð um þjóðaratkvæði
Sama saga
Hlutskipti Færeyja (1994) eftir Eðvarð T. JónssonÍsland og Færeyjar
Ísland 2008, Færeyjar 1989
Ísland Ísland: Traust á Alþingi (%)
20032004
20052006
20072008
20092010
20112012
20130
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50• Meginorsök hruns: Of náin tengsl banka, viðskiptalífs og stjórnmála
• 2009-2010: VLF féll um 10%• Enginn verulegur fólksflótti enn• Raungengi krónunnar féll um
þriðjung• Alþingi lofaði nýrri stjórnarskrá,
en stóð ekki við heitið, hafði þjóðaratkvæði að engu
• Afleiðing: Frá samheldni til óvissu og vantrausts
Sár gróa því aðeins,
að þau séu hreinsuð
Reynum aftur: Hvernig gengur?
Sumt gengur bærilega Annað gengur miður
• Gjaldeyrishöft enn• Óvissa um bankamál
og um uppgjör við erlenda kröfuhafa
• Lítið traust milli manna
• Lýðræði í uppnámi– Alþingi reynir að hunza
vilja þjóðarinnar
• Útflutningur hefur tekið fjörkipp í krafti gengisfalls
• Lítið atvinnuleysi á evrópska vísu
• Landsframleiðslan vex, en þó hægt, á ennþá langt í land
Bréfaskipti bræðra 1934
Pétur Benediktsson (12. marz)
„Fer ekki að koma að því, að tímabært sé að breyta þeim báðum í fangelsi og hleypa engum út, nema hann geti með skýrum rökum fært sönnur á sakleysi sitt?“
Bjarni Benediktsson (22. marz)„Bersýnilegt er, að þjóðlífið er sjúkt. Kemur það ekki einungis fram í svikunum sjálfum, heldur einnig því, að raunverulega „indignation” er hvergi að finna hjá ráðandi mönnum, persónuleg vild eða óvild og stjórnmálahagsmunir ráða öllu, á báða bóga, um hver afstaða er tekin. Slíkt fær ekki staðizt til lengdar. Dagar linkindarinnar og svika samábyrgðarinnar hljóta að fara að styttast.”
(Um Landsbankann og annan banka)
Bréfaskipti bræðra 1934
Pétur Benediktsson (12. marz)
„Fer ekki að koma að því, að tímabært sé að breyta þeim báðum í fangelsi og hleypa engum út, nema hann geti með skýrum rökum fært sönnur á sakleysi sitt?“
Bjarni Benediktsson (22. marz)„Bersýnilegt er, að þjóðlífið er sjúkt. Kemur það ekki einungis fram í svikunum sjálfum, heldur einnig því, að raunverulega „indignation” er hvergi að finna hjá ráðandi mönnum, persónuleg vild eða óvild og stjórnmálahagsmunir ráða öllu, á báða bóga, um hver afstaða er tekin. Slíkt fær ekki staðizt til lengdar. Dagar linkindarinnar og svika samábyrgðarinnar hljóta að fara að styttast.”
(Um Landsbankann og Útvegsbankann)
Fini