is de elektrische installatie in uw school conform? · 2 ec-finale: kb 4/12/2012 : risico-analyse...

www.tecnolec.be 1

April 2014 EC-finale: KB 4/12/2012 : risico-analyse

1

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

4

Is de elektrische installatie

in uw school conform?

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

2

Tecnolec?

Technisch kenniscentrum elektrosector

Activiteiten

TAD

elektrische installaties

Verlichting-branddetectie-inbraakdetectie-bliksembeveiliging

reglementering (AREI, KB’s, MB’s) en installatienormen

Vragen: via VORMELEK: Veerle Van Antenhove

([email protected])

Reglementering en normalisatie

Kennisverspreiding

Infoavonden

Nieuwsbrieven/infoflashes

Technische bibliotheek

Innovatieondersteuning/subsidiemogelijkheden

www.tecnolec.be 2


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

3

Is de elektrische installatie in uw school conform?

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

4

Inhoudstafel

Welzijnswet van 4 augustus 1996

KB van 27 maart 1998

KB van 4 december 2012

Risicobeoordeling – risico-evaluatie

Bekwaamheid en opleiding van de werknemers (BA-codering)

Maatregelen

Rechtstreekse aanraking

Onrechtstreekse aanraking

Overstromen

Thermische effecten

Uitwendige invloeden

Potentiaalspreiding

Overspanning

Spanningsschommeling

Functionele sturing

Niet-elektrische maatregelen

www.tecnolec.be 3


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

5

Welzijnswet (4/08/1996)

Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de

werknemers bij de uitvoering van hun werk (B.S.

18.9.1996)

toepasselijk op de werkgevers en de werknemers.

Werknemers

arbeidsovereenkomst

beroepsopleiding

leerovereenkomst

stagiairs

de leerlingen en studenten die een studierichting volgen waarvan

het opleidingsprogramma voorziet in een vorm van arbeid die in

de onderwijsinstelling wordt verricht

Werkgevers: wie werknemers te werk stelt

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

7

Welzijnswet (4/08/1996) Welzijnswet van 4 augustus 1996

volgende algemene preventiebeginselen

risico's voorkomen

evaluatie van risico's die niet kunnen worden voorkomen

bestrijding van de risico's bij de bron

vervanging van wat gevaarlijk is door dat wat niet gevaarlijk of

minder gevaarlijk is

voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven

maatregelen inzake individuele bescherming

de risico's inperken, rekening houdend met de ontwikkelingen van

de techniek

risico's op een ernstig letsel inperken door het nemen van

materiële maatregelen met voorrang op iedere andere maatregel

werknemer voorlichten over de aard van zijn werkzaamheden, de

daaraan verbonden overblijvende risico's en de maatregelen die

erop gericht zijn deze gevaren te voorkomen of te beperken

verschaffen van passende instructies

www.tecnolec.be 4


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

8

KB van 27/03/1998 Koninklijk besluit van 27 maart 1998 betreffende de

Interne Dienst voor preventie en bescherming op het

Werk (B.S. 31.3.1998; Errata: B.S. 11.6.1998)

interne dienst: interne Dienst voor Preventie en Bescherming

op het werk

dynamisch risicobeheersingssysteem

de identificatie van de gevaren

maatregelen voorstellen teneinde over een permanente

risicoanalyse te beschikken

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

10

KB van 4/12/2012:Minimale voorschriften

inzake veiligheid van elektrische installaties

op arbeidsplaatsen

Toepassingsgebied

Alle elektrische installaties, zowel oude als nieuwe installaties,

op plaatsen waar een werkgever-werknemer relatie aanwezig is.

Oude elektrische installaties zijn:

opgericht voor 1/10/81 wanneer de werkgever niet beschikt

over een elektrische onderhoudsdienst met BA4/BA5

personeel

opgericht voor 1/1/83 wanneer de werkgever wel beschikt

over een elektrische onderhoudsdienst met BA4/BA5

personeel

www.tecnolec.be 5


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

11

Risicobeoordeling

Elke voormelde installatie dient het voorwerp uit te

maken van een risicobeoordeling, uit te voeren door de

werkgever die er houder van is.

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

12

Risicobeoordeling Minimum volgende risico’s opsporen en evalueren:

elektrische schokken door rechtstreekse aanraking

elektrische schokken door onrechtstreekse aanraking

overstroom

oververhitting, brandwonden, brand en ontploffing,

veroorzaakt door de elektrische uitrusting

Ontladingen en lichtbogen (vooral bij HS)

Veilig elektrisch materieel aangepast aan de aanwezige en

redelijkerwijze te verwachten uitwendige invloeden en

gebruiksomstandigheden

Potentiaalspreiding (vooral bij HS-aarding)

vrijkomen van opgehoopte elektrische energie (vb.:

condensatoren)

www.tecnolec.be 6


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

13

Risicobeoordeling

Minimum volgende risico’s opsporen en evalueren:

overspanningen ten gevolge van inzonderheid, fouten die

kunnen ontstaan tussen actieve delen van kringen op

verschillende spanning, van het schakelen en van

atmosferische ontladingen

spanningsdaling en het weder opkomen van de spanning

Niet-elektrische risico’s die te wijten kunnen zijn aan een

fout of een slecht functioneren van een elektrische

uitrustingscomponent, zoals stuurorganen of

stuurstroombanen.

andere gezondheidsrisico’s (bv gebruik asbest)

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

14

Risicobeoordeling

Minimum volgende risico’s opsporen en evalueren:

het gebruik van elektrische energie en de werkzaamheden

aan elektrische installaties

Scheiding op een veilige en betrouwbare wijze bij

werkzaamheden aan de installatie of individuele

stroombanen

Vereiste waarschuwings-, verbods- en inlichtingenborden

op de gepaste plaats en met de gepaste afmetingen

http://www.google.be/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=_GYLJ5NBtmLTYM&tbnid=_SRuPZ340z7c3M:&ved=0CAUQjRw&url=http://brand.emeester.net/wib_elk.html&ei=6DtlUtDBB-rJ0QWQiIHoBQ&bvm=bv.54934254,d.d2k&psig=AFQjCNHAQeBbYeagtE2-rdY0Ioc4RhbNeA&ust=1382452575002199

http://www.google.be/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=OqXCkQzsBr_zZM&tbnid=2W4n3--L3H7MRM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.pictogrammenwinkel.nl/verboden-c-141/bordjes-c-141_142/&ei=SDxlUoW5Nuie0QWjh4GgBQ&bvm=bv.54934254,d.d2k&psig=AFQjCNEPyNXxOhPs_aTRVcQ39Jvm2lSWeg&ust=1382452659496314

www.tecnolec.be 7


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

15

Risicobeoordeling Rekening houden met:

de spanningsgebieden

de absolute en de relatieve conventionele grensspanning

het systeem van de aardverbindingen

de uitwendige invloeden

de eventuele inplanting van de elektrische installatie in een exclusieve

ruimte van de elektrische onderhoudsdienst

de eventueel aanwezige andere factoren die de ernst van de risico’s

kunnen beïnvloeden, inzonderheid de aanwezigheid van andere

elektrische of niet elektrische installaties en vreemde geleidende delen.

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

16

Risicobeoordeling

Methoden:

Fine & Kinney (bv voor machines)

www.tecnolec.be 8


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

17

Risicobeoordeling

Methoden:

Fine & Kinney

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

18

Risicobeoordeling

Methoden:

Fine & Kinney

Risicograaf (bv voor veiligheidstoestellen)

www.tecnolec.be 9


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

19

Risicobeoordeling

Methoden:

Fine & Kinney

Risicograaf

Brainstormen

Oorzaak - gevolg analyse

What-if analyses

Scenario-analyse

Business impact analyse

FMEA (Faillure Mode and Effect Analysis) (bv op componentniveau)

Monte Carlo analyse

Sil (Safety Integrity Level) (bv in de procesindustrie)

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

20

Risicobeoordeling

Als vertrekpunt van de risicobeoordeling kan voor oude installaties

het verslag van de eerste controle(voor 2 januari 2014 te laten

uitvoeren door een EO) gebruikt worden.

Dit verslag is niet limiterend.

Verder durven kijken is nodig en belangrijk!!!

Er wordt geen methode opgelegd, wel de risico’s die minimaal

meegenomen moeten worden.

Boodschap: gezond boerenverstand gebruiken!!!

www.tecnolec.be 10


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

26

Bekwaamheid en opleiding van de

werknemers (BA-codering) Bekwaamheid en opleiding van de werknemers

gebruik van/ uitbating van/werkzaamheden aan

elektrische installaties of delen ervan met risico

=> alleen werknemers met de nodige bekwaamheid.

AREI: bepaalde activiteiten of de toegang tot bepaalde installaties of

delen van installaties met een restrisico

=> alleen toegestaan aan BA4 of BA5 personen

KB: bij restrisico’s

(risico’s die niet kunnen uitgeschakeld of beperkt worden door

intrinsieke (ontwerp) of collectieve beschermingsmaatregelen)

=> toegang tot deze installaties enkel voorbehouden

aan BA4 of BA5 personen

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

27

Aandachtspunten

Bekwaamheid en opleiding van de werknemers

BA4 of BA5: artikel 47 van het AREI

kennis van de risico’s van de elektrische installatie door interne

of externe opleiding of ervaring.

document opgesteld door de werkgever met volgende gegevens:

naam van de werknemer

werkzaamheden

installaties of delen ervan

eventueel bijzondere beperkingen

geldigheidsduur

voorwaarden voor het behoud

www.tecnolec.be 11


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

31

Bescherming tegen rechtstreekse aanraking

Rechtstreekse aanraking

Aanraking door personen van actieve delen van elektrisch materieel vb: aansluitklemmen motor

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

32


bij de constructie zelf van het elektrisch materieel of bij

zijn installatie

De aanraking van de niet-beschermde actieve delen van

het elektrisch materieel wordt onmogelijk gemaakt of

bemoeilijkt door:

omhulsels;

isolatie;

verwijdering;

hindernissen

een bijkomende bescherming door een automatische

differentieelstroominrichting met grote of zeer grote

gevoeligheid

www.tecnolec.be 12


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

35


Afscherming actieve delen

d.m.v. specifieke afscherm-

kappen(toestelgebonden)

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

36

Bescherming tegen rechtstreekse aanraking Ontoereikend!

Transformator nog genaakbaar

Afscherming HS/LS transformator

met leuning en (beperkte) verwijdering

OK

Transformator niet meer genaakbaar

Afscherming HS/LS transfor-

mator met metalen scherm

www.tecnolec.be 13


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

37


Volledige afscherming open LS bord

d.m.v. platen uit kunststof (plexi)

Gedeeltelijke afscherming open LS bord

d.m.v. platen uit kunststof

Kunststoffen

handgrepen

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

40


Afscherming

schroefsmelt-

veiligheden

Kunststoffen

moeren of doppen

www.tecnolec.be 14


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

41


Afscherming

secundaire verdeelrail

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

42


Afscherming

aansluitklemmen transformator

www.tecnolec.be 15


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

48


De bescherming tegen elektrische schokken bij

rechtstreekse aanraking wordt verondersteld verzekerd te

zijn door gebruik te maken van Z.L.V.S., zonder dat de

maximale nominale spanning tussen twee blanke

gelijktijdige genaakbare actieve delen de volgende waarde

overschrijdt:

Code Toestand

van lichaam Wisselspanning

Gelijkspanning met rimpel

Gelijkspanning zonder rimpel

BB1 Droog 25 V 36 V 60 V

BB2 Nat 12 V 18 V 30 V

BB3 Ondergedompeld 6 V 12 V 20 V

AREI Art. 32.02 ©

Tecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

49


Specifieke eisen m.b.t. een Z.L.V.S. stroombaan

Verhoogde doorslagvastheid op het niveau van zowel de

gebruikte stroombron als de rest van de stroombaan

(t.t.z. naar L.S. stroombanen)

Verbod tot galvanische verbindingen tussen actieve delen

van de Z.L.V.S. stroombaan en : de aarde

de beschermingsgeleiders toebehorend aan andere

stroombanen

de actieve delen toebehorend aan andere stroombanen.

Verbod tot galvanische verbindingen tussen de massa’s

ondergebracht in de Z.L.V.S. stroombaan en : de aarde

de beschermingsgeleiders toebehorend aan andere

stroombanen

vreemd geleidende delen.

www.tecnolec.be 16


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

50

Types veiligheidstransformator

Veiligheidstransformator die in een omhulsel omsloten is

Veiligheidstransformator die niet in een omhulsel omsloten is

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

51

www.tecnolec.be 17


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

52


230 V

Z.L.V.S.

U ≤ UL/2

PE

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

54

Z.L.V.S. ?

!

Geen Z.LV.S !

www.tecnolec.be 18


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

55


230 V

Geen Z.L.V.S. !

III III

U ≤ UL/2

!

Aansluiting op PE geleider verboden !

PE

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

56


230 V

Geen Z.L.V.S.

U ≤ ZLS

PE

! Geen veiligheidstransformator !

www.tecnolec.be 19


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

58

Bescherming tegen onrechtstreekse aanraking

Onrechtstreekse aanraking

Aanraking door personen van massa's welke ingevolge

een isolatiefout onder spanning zijn komen te staan vb: behuizing wasmachine met isolatiefout

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

59


Vermijden isolatiefout:

veilige constructie

gepast onderhoud

Bijkomend

Passieve bescherming: onderbreekt de voeding niet

Isolatie: klasse II of gelijkwaardig

Andere

Z.L.V.S.

Veiligheidsscheiding

Gelijktijdige aanraking onmogelijk maken:

equipotentiale verbinding, verwijderen, hindernissen,

isoleren van vreemde geleidende delen

Actieve bescherming: onderbreekt de voeding gebaseerd op

de veiligheidscurven

www.tecnolec.be 20


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

60


Passieve bescherming

Klasse II (of gelijkwaardig)

ZLVS

Equipotentiale verbindingen

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

65


Netsysteemcodering met twee letters, eventueel uitgebreid

naar drie of vier

1e letter : Relatie tussen verdeelnet (actieve delen stroombron)

en de aarde

2e letter : Relatie tussen de massa's en de aarde

3e en/of 4e letter :

Uitvoering beschermingsgeleider en nulgeleider

AREI Art. 79.01

Actieve bescherming

www.tecnolec.be 21


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

67


L1 – L2 – L3

N

Verbinding sterpunt HS/LS transformator

met de aarde T (Terre)

Aardgeleider

van het nulpunt

HS beschermingsgeleider

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

72

Bescherming tegen

onrechtstreekse aanraking bij LS

door passieve maatregelen

Gestelsluitingen

verhinderen

Dubbele of

versterkte isolatie

Contact met massa

verhinderen

Omhulling

Isolatie

Hindernissen

(Afscherming)

Verwijderen

Contact met massa

ongevaarlijk maken

Behoud van

equipotentialiteit

Plaatselijke equipot.

verbinding

Veiligheidsscheiding

Z.L.V.S.

www.tecnolec.be 22


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

74

Bescherming tegen onrechtstreekse aanraking De geaarde netsystemen in de praktijk

AREI Art. 79.01

Uitschakeling voeding gebaseerd

op de veiligheidscurven

Uitschakeling door

differentieelstroominrichting

TT netstructuur IT netstructuur TN netstructuur

Aarding v/d massa’s Aarding v/d massa’s Aarding en onderlinge

verbinding v/d massa’s

Aarding en onderlinge

verbinding v/d massa’s

/ nulgeleider

Uitschakeling door

overstroombeschermingstoestel

Bewaking 1e isolatiefout door

isolatiecontroletoestel

Detectie van

aardfoutstroom Detectie van

foutstroom

1e isolatiefout 2e isolatiefout 2e isolatiefout 1e isolatiefout

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

75

Differentieel van In = 300 mA

If = 7A = 23.3 x In

Uf = 30 x 7 A = 210 V


L1

L2

L3

N

PE Ufase = 230 V

RN = 1,5 RA= 30

In = 300mA

TT-net: Isolatiefout tussen fasegeleider en massa

20A

Uf

Foutstroom = 7 A

Foutlus wordt door diff. schakelaar onderbroken

bij In ≥ 300 mA

Maximale foutspanning die kan blijven bestaan

Uf = 30 x 0,3 A = 9 V

www.tecnolec.be 23


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

76

Bescherming tegen onrechtstreekse aanraking Veiligheidscurve

0,02 0,03 0,01 0,05 0,1 0,2 0,5 5 sec. 1

Volt

500

400

100

300

200

25

12

50

0

BB1

BB2

50

207

87 72

565

465

543

340

520

25

50

227

43

109

275 263

170

253

210 V

0,04 sec 0,15 sec

S

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

77


Keuze gevoeligheid van de

automatische differentieelstroominrichting

in ondernemingen met BA4/BA5 personeel

AREI art 88

www.tecnolec.be 24


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

78


Instelmogelijkheden m.b.t. differentieelstroominrichtingen

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

79


L1

L2

L3

N

PE

Omvorming van TT naar TN-S systeem

20A

www.tecnolec.be 25


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

80


L1

L2

L3

N

PE

Omvorming van TT naar TN-C-S systeem ?

20A

PEN

De “nieuwe” PEN-geleider

heeft een

niet reglementaire kleur

(Blauw i.p.v. Geel/Groen)

!

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

81


L1

L2

L3

N

PE Ufase = 230 V

Isolatiefout in TN-S net

20A

Uf

Foutstroom = 77 A

Ufase If = ------------------ Rfase + RPE(N)

230 If = ----------- = 77 A 1 + 2

RPE = 2

Rfase= 1

UPE

Uf = RPE(N) * If

= 2 * 77 = 153 V

!

www.tecnolec.be 26


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

82

Bescherming tegen onrechtstreekse aanraking Veiligheidscurve

0,02 0,03 0,01 0,05 0,1 0,2 0,5 5 sec. 1

Volt

500

400

100

300

200

25

12

50

0

BB1

BB2

Gevaarlijke spanning

50

207

87 72

565

465

543

340

520

25

50

227

43

109

275 263

170

253

153

0,31

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

83


TN-net: Actieve beschermingsmaatregelen tegen

onrechtstreekse aanraking

Eén van volgende beschermingsinrichtingen

moet gebruikt worden:

Overstroombeschermingstoestellen (TN-C, TN-S)

Differentieelstroominrichtingen (TN-S)

Aanspreektijd van de beschermingsinrichting

mag niet groter zijn dan de tijd bepaald door

de veiligheidscurve voor de te verwachten foutspanning

AREI Art. 80.02 + 80.3

www.tecnolec.be 27


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

84


Automatische differentieelstroominrichting met aangepast

kortsluitonderbrekingsvermogen (TN-S!!)

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

85

Bescherming tegen onrechtstreekse aanraking TN-net: aandachtspunt

AREI Art. 80.05

In TN-netten verlengkabels met automatische

differentieelstroombeveiliging gebruiken !!

www.tecnolec.be 28


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

88


Oxidatie van aardingsklemmen!!!

Risico op

overgangs-

weerstanden

Opletten met

Krimp- en

persver-

bindingen

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

89


Stopcontacten zonder aarding!!!

Stopcontacten

zonder aarding !

Geen beveiliging van de

aangesloten toestellen

van klasse 1 !

www.tecnolec.be 29


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

90

Bescherming tegen overstromen

Overstroombeschermingstoestellen

Overstromen ongehinderd tot ontwikkeling laten komen voor zover

inherent aan de normale bedrijfsomstandigheden

Bvb aanlopen van motoren, inschakelen transformatoren

Overbelastingsstromen onderbreken indien hun stroomwaarde en

duurtijd het elektrisch materieel zou beschadigen

Te hoge thermische belasting

Kortsluitstromen binnen de kortst mogelijk tijd onderbreken

Zéér hoge thermische en mechanische belasting !

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

91

Bescherming tegen overstromen

www.tecnolec.be 30


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

92

Bescherming tegen overstromen Bescherming tegen overbelasting

Bedrijfstroom IB

1,45 x Iz

1,15 x Iz

Toelaatbare stroom in leiding Iz

Toegekende stroom In

Inf Conventionele niet aanspreekstroom

If Conventionele aanspreekstroom

Overs

troom

I

0

IB ≤ In < Iz

Inf ≤ 1,15 . Iz

If ≤ 1,45 . Iz

Leiding Beschermingstoestel

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

100

Bescherming tegen thermische effecten (lichtbogen, oververhitting, brand, verbranding, explosie)

Brandvoorkoming en bestrijding

De beschermingstechnieken zijn gebaseerd op de

eliminatie van ten minste één element uit de branddriehoek

www.tecnolec.be 31


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

101


Principe van bescherming tegen brandgevaar (AREI art 104)

De beschermingsmaatregelen zijn gericht naar :

Het elektrisch materieel / installatie als oorzaak van brand zowel

bij normaal als abnormaal gebruik en bij incidenten

De elektrische installatie als oorzaak van branduitbreiding

De gevolgen van brand naar het elektrisch materieel / installatie

Eisen inzake continuïteit van goede werking van vitale stroombanen

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

106


Materieel geschikt voor montage op brandbaar materiaal

F

F

M

www.tecnolec.be 32


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

109


tl

Nieuw artikel 104: Voorzorgsmaatregelen tegen brand

25 APRIL 2013. - Koninklijk besluit tot wijziging van de

artikelen 1, 3, 28, 100, 104, 151, 200 en 207 van het

Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties

Gepubliceerd in BS op 4 juni 2013

van toepassing op elektrische installaties en op

belangrijke wijzigingen en uitbreidingen waarvan de

uitvoering ter plaatse nog niet is aangevangen drie

maanden na de publicatiedatum van dit besluit vanaf

4 september 2013

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

110


tl

Artikel 1. artikel 1 van het Algemeen Reglement op de

Elektrische Installaties het punt 01 vervangen als volgt :

« 01. Algemene voorwaarden

De voorschriften van dit reglement gelden :

voor alle elektrische installaties bestemd voor productie,

omvorming, transport, verdeling of gebruik van

elektrische energie voor zover de normale frequentie van

de stroom niet groter is dan 10.000 Hz;

voor vaste leidingen ten behoeve van communicatie en

informatietechnologie, van signalisatie of bediening (met

uitzondering van de inwendige stroombanen van de

toestellen) in het geval van de voorzorgsmaatregelen

tegen brand zoals vermeld in artikel 104. »

www.tecnolec.be 33


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

111


Classificatie van leidingen

Van F3 is geen sprake meer in art. 104 van het AREI.

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

114


Vitale stroombanen

op basis van een risicobeoordeling door de uitbater of

zijn afgevaardigde

weergegeven op een of meerdere plannen van het

bedrijf of de installatie, goedgekeurd en geparafeerd

door de uitbater of zijn afgevaardigde alsook door de

vertegenwoordiger van het erkend organisme - de detectie-installaties;

- de meldingsinstallaties;

- de waarschuwingsinstallaties;

- de alarminstallaties;

- de deur ontgrendelingsinstallaties;

- de installaties voor rookafvoer;

- de overdruk- en onderdrukinstallaties ter bescherming tegen rook;

- de liften met prioritaire oproep;

- de waterdruk verhogende installaties;

- de veiligheidsverlichtingsinstallaties;

- de noodverlichtingsinstallaties;

- ...

www.tecnolec.be 34


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

115


Vitale stroombanen

De vitale stroombanen zijn duidelijk geïdentificeerd. Ze

zijn derwijze uitgevoerd, aangelegd of door bouwelemen-

ten afgeschermd dat ze bij een uitwendige brand

gedurende ten minste 1 uur operationeel blijven

Functiebehoud

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

118


tl

Bekabeling met SA/SD kenmerk (halogeenvrij)

In de lokalen of plaatsen gekenmerkt door de uitwendige

invloedsfactoren BD2, BD3 en BD4 niet normaal

ontruimbare ruimten.

gebouwen hoger dan of gelijk aan 25 m,

schouwspelzalen, sportzalen, dancings, scholen,

ziekenhuizen, rusthuizen,...

www.tecnolec.be 35


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

119


Ruimten met bijzonder brandgevaar

Kabels van het type F2

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

120


Ruimten met bijzonder brandgevaar

Kabels van het type F1

bekleed met zelfdovend materiaal

www.tecnolec.be 36


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

124


Brandwerende doorvoeringen door brandmuren en -vloeren

Behoud van de graad van brandweerstand Basisnorm brandbescherming

Test- en aanvaardingsrapport Volgens de geldende normen

Uitvoering volgens code van goed vakmanschap

Installatievoorschriften

Opleiding van uitvoerders

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

125


Brandwerende doorvoeringen door brandmuren en -vloeren

Mogelijkheden

Bouwblokken en -stoppen

Brandwerende mastiek

Opvulzakjes ( Sealbags )

Modulaire systemen ( Pasblokjes )

Brandwerende mortel en bouwpanelen.

Zandbak ……...

www.tecnolec.be 37


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

126


Afscherming vlamboog

Afscherming impact vlamboog

d.m.v. kunststof schermen

(polycarbonaat platen)

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

128

Keuze elektrisch materieel en leidingen in

functie van de uitwendige invloedsfactoren

De eigenaar / beheerder (uitbater) van de elektrische

installaties de ontwerpers/uitvoerders:

aanwezige invloedsfactoren en de zones Of ten minste alle gegevens verstrekken teneinde de factoren te

kunnen bepalen

Plannen – op basis van een plattegrond – waarop de

uitwendige invloedsfactoren Dit plan behoort bij de technische documentatie van de elektrische

installatie

Akkoord (Goedgekeurd en geparafeerd) van de uitbater of zijn

vertegenwoordiger en een afgevaardigde van een

erkend organisme (E.O.)

Plannen en handtekeningen niet voor huishoudelijke

lokalen

AREI Art. 19

www.tecnolec.be 38


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

129



AREI Art. 19

D

A

1

2

B

3

C 4

5

Gebouw 102

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

130



AREI Art. 19

• Maak een overzicht van de uitwendige invloedsfactoren die “normaal” zijn

• Bepaal voor elk lokaal en sublokaal de afwijkende uitwendige invloeden

www.tecnolec.be 39


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

131



AA AREI art. 144 - 225 1 2 3 4 5 6 7 8

AD AREI art. 84 - 226 1 2 3 4 5 6 7 8

AE AREI art. 29 - 227 1 2 3

AF AREI art. 146 - 228 1 2 3 4

AG AREI art. 147 - 229 1 2 3

AH AREI art. 148 - 230 1 2 3

AK AREI art. 149 1 2

AL AREI art. 149 1 2

AM AREI art. 139 - 232 1 2 3 4 5 6

AN AREI art. 139 - 232 1 2

BA AREI art. 47 - 233 1 2 3 4 5

BB AREI art. 31 - 234 1 2 3 4

BC AREI art. 47 - 234 1 2 3 4

BD AREI art. 101-2 - 234 1 2 3 4

BE AREI art. 101-3 - 234 1 2 3 4

CA AREI art. 101-4 1 2

CB AREI art. 101-5 1 2 3 4

Normale uitwendige invloeden

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

132



Uitwendige invloeden volgens het AREI

www.tecnolec.be 40


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

134

Beschermingsmaatregelen tegen

potentiaalspreiding Elektrisch gescheiden aardverbindingen

Aardverbindingen die voldoende ver van elkaar

verwijderd zijn zodat de max. stroom, die doorheen één

ervan vloeit, de potentiaal van de andere niet gevoelig

verandert

A

Spanning UAC

Spanning UBC

Verloop

aardbodemspanning U

B C A en B in orde ; C en B niet in orde

Aardpotentiaalstijging UE

( = Spanning UAB )

Aarde

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

135


potentiaalspreiding Principe van bescherming

Vermijden dat door een isolatiefout in de HS-installatie

potentiaal-verspreiding via actieve geleiders, via

aardingsinstallaties, of via vreemd geleidende delen

aanleiding geeft tot gevaarlijke contactspanningen

De continuïteit v/d vreemd geleidende delen die

overgaan tussen de spreidingszone v/d HS-installatie en

de neutrale aardbodem moet onderbroken zijn met

aangepast isolatiemateriaal

www.tecnolec.be 41


Transfo

cel

Meet

cel

Transfo

beveil.

L-profiel uit

metaal

HS-aardingsstrip

Isolerende vloerbedekking

(Asfalt)

wapening

LS

-bo

rd

Vrijstaande cabine

Equipotentiaal geaard werkmilieu

Ondergrondse kokers

2.5

m

2

.5 m

1

.25

m

2.5 m 2.5 m

2

.5 m

Naar LS-

diepteaardingselektrode

LS

(PE)N - lat

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

137

HS-Aardingsstrip

Uiteinden

aardingslus Verbinding

naar vloerplaat

Verbindingen

naar bewapening

v/d fundering en toegangszone

Verbinding

naar strip in metalen wand

HS-Aardingsscheider

www.tecnolec.be 42


Aarde Aardingslus

Aardingsstaven

onder 45°

45°

Verloop

Aardbodemspanning U

Aardingsstaven

onder 45°

Gewapende betonnen vloerplaat

UE

Aardpotentiaalstijging

US

Asfalt

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

144


overspanningen

Personen en goederen moeten volgens de

desbetreffende regels van goed vakmanschap

beschermd worden tegen de schadelijke gevolgen van:

1. een isolatiefout die kan voorkomen tussen de onder

spanning staande delen van stroombanen op

verschillende spanningen;

2. overspanningen te wijten aan andere oorzaken,

bijvoorbeeld atmosferische verschijnselen of eventuele

overspanningen bij het schakelen.

De toestellen moeten derwijze uitgevoerd en geplaatst

worden dat personen en goederen door hun werking niet

in gevaar worden gebracht.

www.tecnolec.be 43


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

145

Beschermingsmaatregelen tegen het

dalen of volledig wegvallen en terug opkomen

van de spanning

Arbeidsmiddelen waarbij het wederopkomen van de

spanning na een storing gevaar kan opleveren,

moeten uitgerust worden met een

minimumspanningsbeveiliging

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

147

Beschermingsmaatregelen m.b.t. de

veiligheid en de betrouwbaarheid van de

functionele sturing. Bescherming tegen aardfouten

Aardfouten mogen niet leiden tot het ongewenst starten

van toestellen of tot het uitvoeren van gevaarlijke

bewegingen

Aardfouten mogen ook niet leiden tot het niet meer

kunnen stoppen van de toestellen of van de bewegingen

De stuurstroombaan wordt bij voorkeur langs één zijde

verbonden met de aarde

Stuurstroombanen die niet verbonden zijn met de aarde

moeten voorzien zijn van een isolatiecontroletoestel

(ICT)

www.tecnolec.be 44


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

150

Stuurstroombanen ©

Tecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

151

Stuurstroombanen

www.tecnolec.be 45


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

156

Beschermingsmaatregelen m.b.t. de

veiligheid en de betrouwbaarheid van de

functionele sturing.

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

157

“Niet elektrische” beschermingsmaatregelen

Val- of struikelgevaar Losliggende, beschadigde

of afwezige vloertegels

www.tecnolec.be 46


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

159


Asbest Signaalkabels met

asbesthoudende mantel

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

160


Gevaar bij ventilatoren Mechanische bescherming

van waaier aan binnen-

en buitenzijde v/h bord

www.tecnolec.be 47


© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

161


Inrichting exclusieve ruimten

van de elektrische dienst

Verlichtingsniveau: 120 lux

Veiligheidsverlichting

Brandblusvoorzieningen

Afzuiging (warmte)

© T

ecnole

c

EC

-fin

ale

20

14

: R

isic

ob

eo

ord

elin

g v

olg

en

s K

B v

an

4/1

2/2

01

2

163


Inrichting exclusieve ruimten

van de elektrische dienst

Insijpeling grondwater

is de elektrische installatie in uw school conform? · 2 ec-finale: kb 4/12/2012 : risico-analyse...

Documents