ir¹n ldwnfktucuk +nn¹nnurajeduboard.rajasthan.gov.in/books-2019/cls10/punjabi.pdf · í±ÇîÕÅ...

·¤ÿææ v®

lkfgR; lqxaf/k;k¡

fo”k;& iatkch ¼r`rh; Hkk”kk½

lkfgR; l

qxaf/k;k¡

Ã³êÅçÕÆ î³âñÃ³êÅçÕÆ î³âñÃ³êÅçÕÆ î³âñÃ³êÅçÕÆ î³âñÃ³êÅçÕÆ î³âñ

âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ)âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ)âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ)âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ)âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ)î°ÖÆ, ê³ÜÅìÆ ÇòíÅ×,,,,,âÆ.Â¶.òÆ. ÕÅñÜ Áì¯Ôð(ê³ÜÅì)

×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ âÅ. Ú³çð êÌÕÅô âÅ. Ú³çð êÌÕÅô âÅ. Ú³çð êÌÕÅô âÅ. Ú³çð êÌÕÅô âÅ. Ú³çð êÌÕÅôÁËÃ¯ÃÆÂ¶à êÌ¯ëËÃð, ê³ÜÅìÆ ÇòíÅ× ÁÇÃÃàºËà êÌ¯ëËÃð, ê³ÜÅìÆ ÇòíÅ× âÆ.Â¶.òÆ. ÕÅñÜ ÁË¼îÑ.ÁË¼î.ÑâÆ.âÆ.Â¶.òÆ.ÕÅñÜ Áì¯Ôð(ê³ÜÅì) Ç×¼çóìÅÔÅ(ê³ÜÅì)

×°ðçÆê ÇÃ³Ø Ö¯ÃÅ ×°ðçÆê ÇÃ³Ø Ö¯ÃÅ ×°ðçÆê ÇÃ³Ø Ö¯ÃÅ ×°ðçÆê ÇÃ³Ø Ö¯ÃÅ ×°ðçÆê ÇÃ³Ø Ö¯ÃÅ éòðÅÜ ÇÃ³Ø éòðÅÜ ÇÃ³Ø éòðÅÜ ÇÃ³Ø éòðÅÜ ÇÃ³Ø éòðÅÜ ÇÃ³ØÇêÌ³ÃÆêñ ÇêÌ³ÃÆêñ

ÃðÕÅðÆ ÃÆéÆÁð ÃËÕ³âðÆ ÃÕ±ñ ÃðÕÅðÆ ÃÆéÆÁð ÃËÕ³âðÆ ÃÕ±ñ îñÕÅäÅ Ö°ðç(ôÌÆ ×³×Åé×ð) I ÁË¼ë.Á¼Ëë.,ìó¯êñ(ôÌÆ ×³×Åé×ð)

ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñ ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñ ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñ ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñ ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñ ñËÕÚðÅð (ê³ÜÅìÆ)

ÃðÕÅðÆ ÃÆéÆÁð ÃËÕ³âðÆ ÃÕ±ñ AI ÜË¼â( ôÌÆ ×³×Åé×ð)

ÃÅÇÔå Ã°×³èÆÁ»ÃÅÇÔå Ã°×³èÆÁ»ÃÅÇÔå Ã°×³èÆÁ»ÃÅÇÔå Ã°×³èÆÁ»ÃÅÇÔå Ã°×³èÆÁ»

A@òÆº ôÌ¶äÆA@òÆº ôÌ¶äÆA@òÆº ôÌ¶äÆA@òÆº ôÌ¶äÆA@òÆº ôÌ¶äÆÇòôÅ- ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)ÇòôÅ- ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)ÇòôÅ- ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)ÇòôÅ- ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)ÇòôÅ- ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)

è³éòÅçè³éòÅçè³éòÅçè³éòÅçè³éòÅçÃ³êÅçÕÆ î³âñ Áå¶ îÅèÇîÕ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ì¯ðâ ðÅÜÃæÅé, ÁÜî¶ð À°Ôé» ÃÅð¶ Ã°ÇÔðçÃ³êÅçÕÆ î³âñ Áå¶ îÅèÇîÕ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ì¯ðâ ðÅÜÃæÅé, ÁÜî¶ð À°Ôé» ÃÅð¶ Ã°ÇÔðçÃ³êÅçÕÆ î³âñ Áå¶ îÅèÇîÕ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ì¯ðâ ðÅÜÃæÅé, ÁÜî¶ð À°Ôé» ÃÅð¶ Ã°ÇÔðçÃ³êÅçÕÆ î³âñ Áå¶ îÅèÇîÕ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ì¯ðâ ðÅÜÃæÅé, ÁÜî¶ð À°Ôé» ÃÅð¶ Ã°ÇÔðçÃ³êÅçÕÆ î³âñ Áå¶ îÅèÇîÕ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ì¯ðâ ðÅÜÃæÅé, ÁÜî¶ð À°Ôé» ÃÅð¶ Ã°ÇÔðç

ðÚéÅÕÅð» çÅ Ççñ¯º è³éòÅçÆ Áå¶ ÇðäÆ ÔË, ÇÜ³é» çÆ Áî°¼ñ ÇÃðÜäÅ Áå¶ ÇòÚÅð ÇÂÃðÚéÅÕÅð» çÅ Ççñ¯º è³éòÅçÆ Áå¶ ÇðäÆ ÔË, ÇÜ³é» çÆ Áî°¼ñ ÇÃðÜäÅ Áå¶ ÇòÚÅð ÇÂÃðÚéÅÕÅð» çÅ Ççñ¯º è³éòÅçÆ Áå¶ ÇðäÆ ÔË, ÇÜ³é» çÆ Áî°¼ñ ÇÃðÜäÅ Áå¶ ÇòÚÅð ÇÂÃðÚéÅÕÅð» çÅ Ççñ¯º è³éòÅçÆ Áå¶ ÇðäÆ ÔË, ÇÜ³é» çÆ Áî°¼ñ ÇÃðÜäÅ Áå¶ ÇòÚÅð ÇÂÃðÚéÅÕÅð» çÅ Ççñ¯º è³éòÅçÆ Áå¶ ÇðäÆ ÔË, ÇÜ³é» çÆ Áî°¼ñ ÇÃðÜäÅ Áå¶ ÇòÚÅð ÇÂÃê°ÃåÕ Çò¼Ú Ã³×ÌÇÔå ÕÆå¶ ×Â¶ ÔéÍê°ÃåÕ Çò¼Ú Ã³×ÌÇÔå ÕÆå¶ ×Â¶ ÔéÍê°ÃåÕ Çò¼Ú Ã³×ÌÇÔå ÕÆå¶ ×Â¶ ÔéÍê°ÃåÕ Çò¼Ú Ã³×ÌÇÔå ÕÆå¶ ×Â¶ ÔéÍê°ÃåÕ Çò¼Ú Ã³×ÌÇÔå ÕÆå¶ ×Â¶ ÔéÍ

êÅá-´î Ã³îåÆêÅá-´î Ã³îåÆêÅá-´î Ã³îåÆêÅá-´î Ã³îåÆêÅá-´î Ã³îåÆ

âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ)âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ)âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ)âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ)âÅ. ÇÂÕìÅñ ÇÃ³Ø ×¯çÅðÅ (Ã³ï¯ÜÕ) î°ÖÆ, ê³ÜÅìÆ ÇòíÅ×,,,,,âÆ.Â¶.òÆ. ÕÅñÜ

Áì¯Ôð(ê³ÜÅì)

×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ ×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ ×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ ×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ ×°ððÅÜ ÇÃ³Ø ÚÇÔñ ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñ ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñ ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñ ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñ ÔðîÆå ÇÃ³Ø Ç×¼ñÁËÃ¯ÃÆÂ¶à êÌ¯ëËÃð, ê³ÜÅìÆ ÇòíÅ× ñËÕÚðÅð (ê³ÜÅìÆ) âÆ.Â¶.òÆ. ÕÅñÜ ÃðÕÅðÆ ÃÆéÆÁð ÃËÕ³âðÆ ÃÕ±ñ Áì¯Ôð(ê³ÜÅì) AI ÜË¼â( ôÌÆ ×³×Åé×ð)

í±ÇîÕÅí±ÇîÕÅí±ÇîÕÅí±ÇîÕÅí±ÇîÕÅ

ÇÕÃ¶ òÆ íÅôÅ çÆ Ãîð¼æÅ Áå¶ ôÕåÆ çÅ êÌ×àÅÀ° À°Ã Çò¼Ú ðÇÚå ÃÅÇÔå å¯º ÔÆíñÆ-í»å Ô°³çÅ ÔËÍ íÅôÅ ù ì¯ñä òÅÇñÁÅº çÆ åÇÔ÷Æì çÆ åÅÃÆð ìÅð¶ ÜÅäéÅ Ô¯ò¶ å»ÃÅÇÔå ÇÂÃ çÅ À°¼åî Ã¯îÅ Ô°³çÅ ÔËÍ ÃÅÇÔåÕÅðÆ Õ¶òñ Çé¼ÜÆ òñòÇñÁ» çÅ ÇòÖÅòÅ ÔÆéÔÆº Ô°³çÆ, Ã×º¯ ÇÂÔ ÇÕÃ¶ î¼é°ÖÆ Ãî±Ô çÆ é°ÔÅð ù Ôð ê¼Ö¯º Øóä çÆ Ç÷³î¶òÅðÆ ù òÆÇéíÅÀº°çÆ ÔËÍ ÇÂ³Þ, îé°¼ÖÆ ÃîÅÜ Çò¼Ú À°¼åî îé°¼Ö çÆ ÇÃðÜäÅ ñÂÆ ÃÅÇÔå å¶ íÅôÅ ç¶ÁÇåÁ³å îÔ¼åò ù Á¼Öº¯ êð¯Ö¶ éÔÆº ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ Áå¶ éÅ ÔÆ ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ

ÇÂÃ ×¼ñ ù ÇèÁÅé Çò¼Ú ð¼Ö Õ¶ ÔÆ çÃòÆº ç¶ ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ñÂÆ ÇÂÃ ê°ÃåÕ çÅÃ³ï¯Üé ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÕÇòåÅ, Çéì³è Áå¶ ÕÔÅäÆ ÃÅÇÔå çÆÁ» À°Ô ÇòèÅò» Ôé, ÇÜ³é·»çÅ Ã³ì³è íÅò, ì¯è Áå¶ ÕñêéÅ éÅñ ÔËÍ ÇÂÔ Çå³é¶ å¼å î¼é°Ö çÆ Ã³å°Çñå ôõÃÆÁå ñÂÆñÅ÷îÆ ÔéÍ ÇÂÔé» ðÅÔÆº ÔÆ Õ¯ÂÆ ÇòÁÕåÆ ÇòÚÅð» çÆ ê°ä-ÛÅä ÕðçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÜÆòé çÆÃ¶è ù êÌÅêå ÕðçÅ ÔËÍ

ÇÂ¼æ¶ ÁÃÆº ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ ç¶ î¼èÕÅñÆ Áå¶ ÁÅè°ÇéÕ ð±ê ù ÇÂ¼Õ¯ ò¶ñ¶ Ã³ì¯Çèå Ô¯ðÔ¶ Ô» Áå¶ ÁÇÜÔ¶ Ã³ì¯èé çÆ Á¼Ü ç¶ Ãî¶º Çò¼Ú ñ¯ó òÆ îÇÔÃ±Ã Ô¯ ðÔÆ ÔËÍ ÁÅè°ÇéÕåÅ ç¶ìÆÜ ð±ê Áå¶ Üó·» êð³êðÅ Çò¼Ú ÔÆ Ô°³çÆÁÅ ÔéÍ ê³ÜÅìÆ ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ù êåÅ Ô¯ò¶ ÇÕê³ÜÅìÆ ÕÅÇò-êð³êðÅ ìóÆ ÁîÆð ÇòðÅÃå ÔË Í ×°ðìÅäÆ, Ã±øÆ ÕÇòåÅ ê³ÜÅìÆ ÕÅÇò çÅÁî°¼Õ Ãð¯òð ÔË, ÇÂÔé» å¯º êÌÅêå íÅò-ì¯è ÃÅâ¶ ÜÆòé ù ÇçôÅ Çéðç¶ô ç¶ ÃÕç¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶åð·» ÁÅè°ÇéÕ ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ ÃîÕÅñÆ Ãî¼ÇÃÁÅò» Áå¶ ÇòÁÕåÆ çÆ êÛÅä ç¶ éò¶ î°Ô»çð¶ìÅð¶ ÇòÚÅð-ÚðÚÅ ÕðçÆ ÔËÍ

Çéì³è-ÕñÅ ÇÕÃ¶ íÅôÅ çÆ Ç×ÁÅé-êð³êðÅ çÅ ÁÅÇç-Çì³ç± ÔËÍ ê³ÜÅìÆ Çéì³èÕÅðÆéÅñ Ã»Þ êÅÀ°ä ñÂÆ Õ°Þ Çéì³è êó·ä ñÂÆ Çç¼å¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÃ çÅ îé¯ðæ ê³ÜÅìÆ ç¶ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ç¶ íÅôÅ-Õ½ôñ ù êÌÚ³â ÕðéÅ ÔËÍ

ÕÔÅäÆ, ïæÅðæ çÅ ×ñêÆÕðé ÕðçÆ Ô¯ÂÆ Ã¼Ú ç¶ ÁÇÔÃÅÃ çÅ ÁÇíÁÅÃ ÕðòÅÀº°çÆÔËÍ ê³ÜÅìÆ ÕÔÅäÆ çÅ ê³ÜÅìÆ ÃÅÇÔå ÓÚ Çòô¶ô ÃæÅé ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ñÅ÷îÆ ìäçÅ ÔË ÇÕê³ÜÅìÆ ÇòÇçÁÅðæÆ ê³ÜÅìÆ íÅôÅ çÆ ÁÇÜÔÆ Ãîð¼æÅ åº¯ òÆ ÜÅä± Ô¯äÍ êÅá-ê°ÃåÕ çÆ ÃÆîÅù ÇèÁÅé ÓÚ ð¼Öç¶ Ô¯Â¶ ê³ÜÅìÆ çÆÁ» Õ°Þ Õ° Ú¯äòÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» êó·é ñÂÆ Çç¼åÆÁ» ×ÂÆÁ»ÔéÍ

Ãî°¼Ú¶ ð±ê Çò¼Ú ÇÂÔ êÅá-ê°ÃåÕ ðÅÜÃæÅé ÓÚ ê³ÜÅìÆ íÅôÅ Áå¶ ÃÅÇÔå çÆ Ú¶àÕñÅÀ°ä ç¶ îé¯ðæ éÅñ Ã³êÅÇçå ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ

ÜîÅå-ÜîÅå-ÜîÅå-ÜîÅå-ÜîÅå-10 òÆºòÆºòÆºòÆºòÆº

ÇòôÅ-ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)ÇòôÅ-ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)ÇòôÅ-ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)ÇòôÅ-ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)ÇòôÅ-ê³ÜÅìÆ (åÆÜÆ íÅôÅ)

Ãî»-Ãî»-Ãî»-Ãî»-Ãî»-3:15 Ø³à¶ Ø³à¶ Ø³à¶ Ø³à¶ Ø³à¶ Á³Õ- Á³Õ- Á³Õ- Á³Õ- Á³Õ- 80

é³.é³.é³.é³.é³. ÇÃ¼ÇÖÁÅ Ö¶åðÇÃ¼ÇÖÁÅ Ö¶åðÇÃ¼ÇÖÁÅ Ö¶åðÇÃ¼ÇÖÁÅ Ö¶åðÇÃ¼ÇÖÁÅ Ö¶åð Á³ÕÁ³ÕÁ³ÕÁ³ÕÁ³Õ êÆðÆÁâêÆðÆÁâêÆðÆÁâêÆðÆÁâêÆðÆÁâ

1. ÁäÇâ¼áÅ êËð·Å 10 10

2. Çéì³è ðÚéÅ 10 10

3. ê¼åð ðÚéÅ 05 08

4. ÇòÁÅÕðé 15 32

5. êÅá-ê°ÃåÕ 40 90

1. ÁäÇâ¼áÅ êËð·Å ( . ÁäÇâ¼áÅ êËð·Å ( . ÁäÇâ¼áÅ êËð·Å ( . ÁäÇâ¼áÅ êËð·Å ( . ÁäÇâ¼áÅ êËð·Å ( 100 å¯º å¯º å¯º å¯º å¯º 120 ôìç) ôìç) ôìç) ôìç) ôìç) (Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-10)))))

òÅðåÕ-Á³ô Çò¼Ú¯º ÇÃðñ¶Ö çÆ Ú¯ä, ÇòôÅ-òÃå± ì¯è Áå¶ ôìçÅðæ éÅñÃ³ì³Çèå ìðÅìð Á³Õ» ç¶ ê³Ü êÌôé ê°¼Û¶ ÜÅä×¶Í

2. Çéì³è ðÚéÅÇéì³è ðÚéÅÇéì³è ðÚéÅÇéì³è ðÚéÅÇéì³è ðÚéÅ (Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-10)))))

ÇÕÃ¶ ÇÂ¼Õ - ôõÃÆÁå, ÃîÅÜÕ, ÃÇíÁÅÚÅðÕ Áå¶ ÃîÕÅñÆ -Çòô¶ À°¼êðÁèÅÇðå(ÚÅð» Çò¼Ú¯º Õ¯ÂÆ ÇÂ¼Õ, 200-250 ôìç ÃÆîÅ)

3. ÇìéË ê¼åð Áå¶ ÇÚ¼áÆ (ç¯ Çò¼Ú¯º ÇÂ¼Õ). ÇìéË ê¼åð Áå¶ ÇÚ¼áÆ (ç¯ Çò¼Ú¯º ÇÂ¼Õ). ÇìéË ê¼åð Áå¶ ÇÚ¼áÆ (ç¯ Çò¼Ú¯º ÇÂ¼Õ). ÇìéË ê¼åð Áå¶ ÇÚ¼áÆ (ç¯ Çò¼Ú¯º ÇÂ¼Õ). ÇìéË ê¼åð Áå¶ ÇÚ¼áÆ (ç¯ Çò¼Ú¯º ÇÂ¼Õ) (Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-05)

4. ÇòÁÅÕðé. ÇòÁÅÕðé. ÇòÁÅÕðé. ÇòÁÅÕðé. ÇòÁÅÕðé (Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-15)

(1) íÅôÅ å¶ ê³ÜÅìÆ íÅôÅ(íÅôÅ çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ, ê³ÜÅìÆ çÆÁ» À°ê-íÅôÅò»),è°éÆ-ì¯è(Ãòð Áå¶ ÇòÁ³Üé è°éÆÁ»), ÇñêÆ-ì¯è(òðéîÅñÅ, ñ×», ñ×ÅÖðÁå¶ ç°¼å Á¼Öð) :- Ã³Ö¶ê ÜÅäÕÅðÆÍ 06

(2) Áðæ-ì¯è :- Çòð¯èÆ ôìç, ìÔ°-ÁðæÕ ôìç å¶ ÃîÅéÅðæÕ ôìçÍ 09

5. êÅá-ê°ÃåÕêÅá-ê°ÃåÕêÅá-ê°ÃåÕêÅá-ê°ÃåÕêÅá-ê°ÃåÕ (Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-(Á³Õ-40)))))

(1) ÕÅÇò-Á³ô À°¼êð ÁèÅÇðå ÇòÁÅÇÖÁÅ å¶ ì¯è êÌôé (ç¯ Çò¼Ú¯º ÇÂ¼Õ) 10

(2) ÕÇòåÅ À°¼êð ÁèÅÇðå ÇòôÅ-òÃå± Ü» ÃÅð Ã³ì³èÆ êÌôé (ÚÅð Çò¼Ú¯º ç¯) 10

(3) Çéì³è å¶ ÕÔÅäÆ À°¼êð ÁèÅÇðå ñØ±-À°¼åðÅåÇîÕ êÌôé ( Á¼á Çò¼Ú¯º ê³Ü)10

(4) Çéì³è À°¼êð ÁèÅÇðå ÇòôÅ-òÃå± Ü» ÃÅð Ã³ì³èÆ Çéì³èÅåÇîÕ êÌôé (ç¯ Çò¼Ú¯º ÇÂ¼Õ) 05

(5) ÕÔÅäÆ À°¼êð ÁèÅÇðå êÅåð-À°ÃÅðÆ Ü» ÃÅð Ã³ì³èÆ Çéì³èÅåÇîÕ êÌôé (ç¯ Çò¼Ú¯º ÇÂ¼Õ) 05

ÇéðèÅÇðå êÅá-ê°ÃåÕ:-ÇéðèÅÇðå êÅá-ê°ÃåÕ:-ÇéðèÅÇðå êÅá-ê°ÃåÕ:-ÇéðèÅÇðå êÅá-ê°ÃåÕ:-ÇéðèÅÇðå êÅá-ê°ÃåÕ:-

ÃÅÇÔå Ã°×³èÆÁ»- îÅèÇîÕ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ì¯ðâ ðÅÜÃæÅé, ÁÜî¶ðÍ

êÌîÅÇäÕ ÃÔÅÇÂÕ ê°ÃåÕ»:-êÌîÅÇäÕ ÃÔÅÇÂÕ ê°ÃåÕ»:-êÌîÅÇäÕ ÃÔÅÇÂÕ ê°ÃåÕ»:-êÌîÅÇäÕ ÃÔÅÇÂÕ ê°ÃåÕ»:-êÌîÅÇäÕ ÃÔÅÇÂÕ ê°ÃåÕ»:-

1. ÁÅè°ÇéÕ ê³ÜÅìÆ ÇòÁÅÕðé Áå¶ ñ¶Ö ðÚéÅ -ê³ÜÅì ÃÕ±ñ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ì¯ðâÍ

2. ê³ÜÅìÆ ÇòÁÅÕðé (âÅ. ÔðÕÆðå ÇÃ³Ø, Ç×ÁÅéÆ ñÅñ ÇÃ³Ø)- ê³ÜÅì Ãà¶à ï±éÆòðÇÃàÆ àËÕÃà ì°¼Õ ì¯ðâ, Ú³âÆ×ó·Í

3. ê³ÜÅìÆ-åÆÜÆ íÅôÅ ÁÇèÁÅêé (ìÆ. ÁË¼Ã. àÆ. ÃÆ. ç±ÜÅ ÃÅñ)-ðÅÜÃæÅé ðÅÜ êÅá-ê°ÃåÕ î³âñ, ÜËê°ðÍ

ååÕðÅååÕðÅååÕðÅååÕðÅååÕðÅ

íÅ× êÇÔñÅ-ÕÇòåÅíÅ× êÇÔñÅ-ÕÇòåÅíÅ× êÇÔñÅ-ÕÇòåÅíÅ× êÇÔñÅ-ÕÇòåÅíÅ× êÇÔñÅ-ÕÇòåÅ

A. ô¶Ö øðÆçA. ô¶Ö øðÆçA. ô¶Ö øðÆçA. ô¶Ö øðÆçA. ô¶Ö øðÆç 2

B. ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆB. ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆB. ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆB. ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆB. ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ 6

3. ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ 11

4. ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ. ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ. ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ. ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ. ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ 15

5. íÅÂÆ ×°ðçÅÃ ÜÆ. íÅÂÆ ×°ðçÅÃ ÜÆ. íÅÂÆ ×°ðçÅÃ ÜÆ. íÅÂÆ ×°ðçÅÃ ÜÆ. íÅÂÆ ×°ðçÅÃ ÜÆ 19

F. îÆÁ» òÜÆçF. îÆÁ» òÜÆçF. îÆÁ» òÜÆçF. îÆÁ» òÜÆçF. îÆÁ» òÜÆç 24

G. ì¼°ñ·¶ ôÅÔG. ì¼°ñ·¶ ôÅÔG. ì¼°ñ·¶ ôÅÔG. ì¼°ñ·¶ ôÅÔG. ì¼°ñ·¶ ôÅÔ 29

H. íÅÂÆ òÆð ÇÃ³ØH. íÅÂÆ òÆð ÇÃ³ØH. íÅÂÆ òÆð ÇÃ³ØH. íÅÂÆ òÆð ÇÃ³ØH. íÅÂÆ òÆð ÇÃ³Ø 36

I. èéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕI. èéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕI. èéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕI. èéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕI. èéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕ 42

A@. êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³ØA@. êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³ØA@. êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³ØA@. êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³ØA@. êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø 48

AA. Á³ÇîÌåÅ êÌÆåîAA. Á³ÇîÌåÅ êÌÆåîAA. Á³ÇîÌåÅ êÌÆåîAA. Á³ÇîÌåÅ êÌÆåîAA. Á³ÇîÌåÅ êÌÆåî 56

AB. Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆAB. Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆAB. Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆAB. Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆAB. Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆ 62

13. Ã°ðÜÆå êÅåð Ã°ðÜÆå êÅåð Ã°ðÜÆå êÅåð Ã°ðÜÆå êÅåð Ã°ðÜÆå êÅåð 70

íÅ× ç±ÜÅ- Çéì³èíÅ× ç±ÜÅ- Çéì³èíÅ× ç±ÜÅ- Çéì³èíÅ× ç±ÜÅ- Çéì³èíÅ× ç±ÜÅ- Çéì³è

A. ÇÕðåA. ÇÕðåA. ÇÕðåA. ÇÕðåA. ÇÕðå êÌ¯. ê±ðé ÇÃ³ØêÌ¯. ê±ðé ÇÃ³ØêÌ¯. ê±ðé ÇÃ³ØêÌ¯. ê±ðé ÇÃ³ØêÌ¯. ê±ðé ÇÃ³Ø 78

B. ×³×Å çÆéB. ×³×Å çÆéB. ×³×Å çÆéB. ×³×Å çÆéB. ×³×Å çÆé ÇêÌ³. å¶ÜÅ ÇÃ³ØÇêÌ³. å¶ÜÅ ÇÃ³ØÇêÌ³. å¶ÜÅ ÇÃ³ØÇêÌ³. å¶ÜÅ ÇÃ³ØÇêÌ³. å¶ÜÅ ÇÃ³Ø 83

C. øñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³ØC. øñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³ØC. øñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³ØC. øñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³ØC. øñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ÇêÌ³. Ãðòä ÇÃ³ØÇêÌ³. Ãðòä ÇÃ³ØÇêÌ³. Ãðòä ÇÃ³ØÇêÌ³. Ãðòä ÇÃ³ØÇêÌ³. Ãðòä ÇÃ³Ø 92

D. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³ØD. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³ØD. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³ØD. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³ØD. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ»ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ»ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ»ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ»ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ» 99

E. ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶E. ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶E. ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶E. ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶E. ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶ ìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñðìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñðìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñðìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñðìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñð 105

F. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆF. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆF. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆF. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆF. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ÔðêÌÆå Õ½ðÔðêÌÆå Õ½ðÔðêÌÆå Õ½ðÔðêÌÆå Õ½ðÔðêÌÆå Õ½ð 111

íÅ× åÆÜÅ- ÕÔÅäÆíÅ× åÆÜÅ- ÕÔÅäÆíÅ× åÆÜÅ- ÕÔÅäÆíÅ× åÆÜÅ- ÕÔÅäÆíÅ× åÆÜÅ- ÕÔÅäÆ

A. êÔ°åÅ ê»èÆA. êÔ°åÅ ê»èÆA. êÔ°åÅ ê»èÆA. êÔ°åÅ ê»èÆA. êÔ°åÅ ê»èÆ ×°ðìõô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ×°ðìõô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ×°ðìõô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ×°ðìõô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ×°ðìõô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ 117

B. ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶B. ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶B. ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶B. ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶B. ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶ Ã³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯ºÃ³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯ºÃ³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯ºÃ³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯ºÃ³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯º 123

C. Ã»ÞÆ Õ³èC. Ã»ÞÆ Õ³èC. Ã»ÞÆ Õ³èC. Ã»ÞÆ Õ³èC. Ã»ÞÆ Õ³è Ã³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆðÃ³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆðÃ³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆðÃ³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆðÃ³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆð 129

D. ç°¼è çÅ Û¼êóD. ç°¼è çÅ Û¼êóD. ç°¼è çÅ Û¼êóD. ç°¼è çÅ Û¼êóD. ç°¼è çÅ Û¼êó Õ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕÕ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕÕ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕÕ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕÕ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕ 140

E. õ±éE. õ±éE. õ±éE. õ±éE. õ±é ×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð 147

1

íÅ× êÇÔñÅ- ÕÇòåÅíÅ× êÇÔñÅ- ÕÇòåÅíÅ× êÇÔñÅ- ÕÇòåÅíÅ× êÇÔñÅ- ÕÇòåÅíÅ× êÇÔñÅ- ÕÇòåÅ

2

ô¶Ö øðÆçô¶Ö øðÆçô¶Ö øðÆçô¶Ö øðÆçô¶Ö øðÆç

ô¶Ö øðÆç ìÔ¹-ê¾ÖÆ ôõÃÆÁå Áå¶ ìÔ¹-íÅôÅÂÆ Ã±øÆ ôÅÇÂð ÔéÍ ìÅìÅ øðÆç çÅÜéî AAGC ÂÆ. Çò¼Ú ìÆìÆ ÕðÃ±î õÅå±é çÆ Õ¹¾Ö¯º ÇêåÅ ô¶Ö ÜîÅ«çÆé ç¶ Øð Ô¯ÇÂÁÅÍìÅìÅ øðÆç ÜÆ é¶ ÃæÅéÕ îçð¾Ã¶ ÇòÚ¯º î°¾ãñÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ êzÅêå Õðé î×ð¯º, Çç¾ñÆ ÁÅ Õ¶Ã±øÆÁ» ç¶ ÇÚôåÆ Ã§êðçÅÇÂ ç¶ î¹ÖÆ Õ¹åì¹çÆé ìÖÇåïÅð ÕÅÕÆ ç¶ ôÇ×ðç ìä¶Í ÁÅê çÆêzÇåíÅ Áå¶ êzÅêåÆ ç¶ Ãéî¹Ö ô¶Ö Õ¹åìçÆé ìÖÇåïÅð ÕÅÕÆ é¶ ABCC ÂÆ. Çò¾Ú ÁÅê ùÁÅêäÆ ×¾çÆ ìÖô Çç¾åÆÍ øðÆç ÜÆ ÁÅêä¶ Çé¾Ø¶ Ã¹íÅÁ, ÔñÆîÆ Áå¶ Çî¾áÆ ÷°ìÅé ÕðÕ¶ñ¯Õ» Çò¾Ú Ôðîé ÇêÁÅð¶ ÃéÍ ÁÅê Õ¹Þ ç¶ð Çç¾ñÆ ðÇÔä î×ð¯º Ô»ÃÆ (ÇÜñ·Å ÇÔÃÅð) ÁÅ ×Â¶Áå¶ ë¶ð ÕáòÅñ(Ö¯åòÅñ) å¶ À°¼æ¯º ÁÜ¯èé (î¹ñåÅé ç¶ é¶ó¶) ÁÅ Õ¶ ê¾Õ¶ å½ð Óå¶ ò¾Ã ×Â¶ÍÁÅê ÜÆ çÆ ÁÇèÁÅåîÕ ìõÇôÃ ÕðÕ¶ ÇÂÔ ÃæÅé Á¾ÜÕñ· êÅÕêàé ç¶ é» éÅñ êzÇÃ¾è þÍÇÂ¾æ¶ ÔÆ ABFF ÂÆ. Çò¾Ú ÁÅê çÅ ç¶Ô»å Ô¯ÇÂÁÅÍ

ÁÅê ç¶ ôìç å¶ ôñ¯Õ ôzÆ ×¹ð± ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ Çò¼Ú ôÅÇîñ ÔéÍ ÚÅð Ãìç» Çò¾Ú¯º ç¯ðÅ× ÁÅÃÅ Áå¶ ç¯ ðÅ× Ã±ÔÆ ÇòÚ Á§ÇÕå ÕÆå¶ ×Â¶ ÔéÍ ÁÅê ç¶ AAB Ãñ¯Õ» éÅñ ÚÅð ×¹ð±ÃÅÇÔìÅé (×¹ð± éÅéÕ ç¶ò, ×¹ð± ÁîðçÅÃ, ×¹ð± ðÅîçÅÃ Áå¶ ×¹ð± ÁðÜé ç¶ò ÜÆ) ç¶ AHÃñ¯Õ Ô¯ð òÆ Ü¯ó¶ ×Â¶ ÔéÍ ÇÂÔé» çÅ êÌï¯Üé ÁÅê çÆ ìÅäÆ ç¶ êzÃ§×» ù ÇéôÇÚå å¶ÇéðèÅðå êÇðê¶Ö êzçÅé ÕðéÅ þÍ

ìÅìÅ øðÆç ÜÆ ê¿ÜÅìÆ Ã±øÆ-ÕÅÇò èÅðÅ ç¶ î¯ãÆ ÕòÆ ÔéÍ ÁÅê é¶ ñÇÔ§çÆ-ê¿ÜÅìÆÇòÚ ê¿ÜÅìÆ Ã±øÆ ÕÅÇò çÆ ðÚéÅ ÕÆåÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÁÅê çÆ ìÅäÆ Ã±øÆ ðî÷» ù ÃèÅðéì¯ñ-ÚÅñ çÆ íÅôÅ ÇòÚ Ã§ÚÅÇðå Õðé çÅ ïåé ÕðçÆ þÍ ÁÅê çÆ ìÅäÆ îé¹¾Ö ù ÇéîðåÅ,ÇêÁÅð å¶ ÔîçðçÆ íðê±ð ÃÅçÅ Áå¶ Ã¾ÚÅ-Ã¹¾ÚÅ ÜÆòé ÜÆÀ°ä Áå¶ ð¾ì çÆ íÜé ì§ç×ÆÕðé çÆ êz¶ðéÅ ç¶ºçÆ þÍ

3

Ãñ¯ÕÃñ¯ÕÃñ¯ÕÃñ¯ÕÃñ¯Õ

ÇÜå° ÇçÔÅóË èé òðÆ ÃÅÔ¶ ñÂ¶ ÇñÖÅÇÂ¨

îñÕ° ÇÜ Õ³éÆ Ã°äÆçÅ î°Ô° ç¶ÖÅñ¶ ÁÅÇÂ¨

ÇÜ³ç° ÇéîÅäÆ ÕãÆÁË ÔâÅ Õ± ÕóÕÅÇÂ¨

ÃÅÔ¶ ÇñÖ¶ é ÚñéÆ ÇÜ³ç± Õ±³ ÃîÞÅÇÂ¨

ÇÜ³ç° òÔ°àÆ îðä° òð° ñË ÜÅÃÆ êðäÅÇÂ¨

ÁÅêä ÔæÆ Ü¯Çñ ÕË ÕË ×Çñ ñ×Ë èÅÇÂ¨

òÅñÔ° ÇéÕÆ ê°ðÃñÅå Õ³éÆ é Ã°äÆ ÁÅÇÂ

ëðÆçÅ ÇÕóÆ êò³çÆÂÆ ÖóÅ é ÁÅê° î°ÔÅÇÂ¨

(èé- ÇÂÃåðÆ, îñÕ°- î½å çÅ ëÇðôåÅ, êðäÅÇÂ- òð Õ¶ (ÇòÁÅÔ Õ¶), Ü¯Çñ ÕË- å¯ð Õ¶,(èé- ÇÂÃåðÆ, îñÕ°- î½å çÅ ëÇðôåÅ, êðäÅÇÂ- òð Õ¶ (ÇòÁÅÔ Õ¶), Ü¯Çñ ÕË- å¯ð Õ¶,(èé- ÇÂÃåðÆ, îñÕ°- î½å çÅ ëÇðôåÅ, êðäÅÇÂ- òð Õ¶ (ÇòÁÅÔ Õ¶), Ü¯Çñ ÕË- å¯ð Õ¶,(èé- ÇÂÃåðÆ, îñÕ°- î½å çÅ ëÇðôåÅ, êðäÅÇÂ- òð Õ¶ (ÇòÁÅÔ Õ¶), Ü¯Çñ ÕË- å¯ð Õ¶,(èé- ÇÂÃåðÆ, îñÕ°- î½å çÅ ëÇðôåÅ, êðäÅÇÂ- òð Õ¶ (ÇòÁÅÔ Õ¶), Ü¯Çñ ÕË- å¯ð Õ¶,òÅñÔ°- òÅñ å¯º, ê°ðÃñÅå- ê°ñ ÇÃðÅå, êò³çÆÂÆ- ÁÅòÅ÷ êËºÇçÁ», î°ÔÅÇÂ- è¯Ö¶ Çò¼ÚòÅñÔ°- òÅñ å¯º, ê°ðÃñÅå- ê°ñ ÇÃðÅå, êò³çÆÂÆ- ÁÅòÅ÷ êËºÇçÁ», î°ÔÅÇÂ- è¯Ö¶ Çò¼ÚòÅñÔ°- òÅñ å¯º, ê°ðÃñÅå- ê°ñ ÇÃðÅå, êò³çÆÂÆ- ÁÅòÅ÷ êËºÇçÁ», î°ÔÅÇÂ- è¯Ö¶ Çò¼ÚòÅñÔ°- òÅñ å¯º, ê°ðÃñÅå- ê°ñ ÇÃðÅå, êò³çÆÂÆ- ÁÅòÅ÷ êËºÇçÁ», î°ÔÅÇÂ- è¯Ö¶ Çò¼ÚòÅñÔ°- òÅñ å¯º, ê°ðÃñÅå- ê°ñ ÇÃðÅå, êò³çÆÂÆ- ÁÅòÅ÷ êËºÇçÁ», î°ÔÅÇÂ- è¯Ö¶ Çò¼ÚéÅ êÅ, Õ³éÆ- Õ³é» éÅñÍ)éÅ êÅ, Õ³éÆ- Õ³é» éÅñÍ)éÅ êÅ, Õ³éÆ- Õ³é» éÅñÍ)éÅ êÅ, Õ³éÆ- Õ³é» éÅñÍ)éÅ êÅ, Õ³éÆ- Õ³é» éÅñÍ)

ëðÆçÅ Ü¯ åË îÅðÇé î°ÕÆÁ» Çåé®Å é îÅð¶ Ø°³Çî¨

ÁÅêéóË ØÇð ÜÅÂÆÁË êËð Çåé®Å ç¶ Ú°³Çî¨

ç¶Ö° ëðÆçÅ Ü° æÆÁÅ çÅóÆ Ô¯ÂÆ í±ð¨

Á×Ô° é¶óÅ ÁÅÇÂÁÅ ÇêÛÅ ðÇÔÁÅ ç±Çð¨

øðÆçÅ Ü³×ñ° Ü³×ñ° ÇÕÁÅ íòÇÔ òÇä Õ³âÅ î¯ó¶ÇÔ¨

òÃÆ ðì° ÇÔÁÅñÆÁË Ü³×ñ° ÇÕÁÅ ã±ã¶ÇÔ¨

4

øðÆçÅ ñ¯óË çÅÖ ÇìÜÀ°ðÆÁ» ÇÕÕÇð ìÆÜË Üà°¨

Ô³ãË Àº°é ÕåÅÇÂçÅ êËèÅ ñ¯óË êà°¨

ëðÆçÅ ×ñÆÂ¶ ÇÚÕó° ç±Çð Øð° éÅÇñ ÇêÁÅð¶ é¶Ô°¨

ÚñÅ å ÇíÜË Õ³ìñÆ ðÔ» å å°àË é¶Ô°¨

ÇíÜÀ° ÇÃÜÀ° Õ³ìñÆ ÁñÔ òðÃÀ° î¶Ô°¨

ÜÅÇÂ ÇîñÅ ÇåéÅ ÃÜäÅ å°àÀ° éÅÔÆ é¶Ô°¨

ëðÆçÅ ÃÕð Ö³â° ÇéòÅå ×°ó° îÅÇÖú° î»ÞÅ ç°è°¨

Ãí¶ òÃå± ÇîáÆÁ» ðì é ê°ÜÇé å°è°¨

ëðÆçÅ çÇð çðòÅÜË ÜÅÇÂ ÕË ÇÕÀ° Çâá¯ ØóÆÁÅñ°¨

Â¶Ô° Çéç¯Ã» îÅðÆÁË Ôî ç¯Ã» çÅ ÇÕÁÅ ÔÅñ°¨

(Ø°³Çî- Ø°³î Õ¶, êðå Õ¶Í ÁÅêéóË ØÇð- ÁÅêä¶ Øð Çò¼Ú, ÃòË-Ãð±ê Çò¼Ú, ô»å ÁòÃæÅ(Ø°³Çî- Ø°³î Õ¶, êðå Õ¶Í ÁÅêéóË ØÇð- ÁÅêä¶ Øð Çò¼Ú, ÃòË-Ãð±ê Çò¼Ú, ô»å ÁòÃæÅ(Ø°³Çî- Ø°³î Õ¶, êðå Õ¶Í ÁÅêéóË ØÇð- ÁÅêä¶ Øð Çò¼Ú, ÃòË-Ãð±ê Çò¼Ú, ô»å ÁòÃæÅ(Ø°³Çî- Ø°³î Õ¶, êðå Õ¶Í ÁÅêéóË ØÇð- ÁÅêä¶ Øð Çò¼Ú, ÃòË-Ãð±ê Çò¼Ú, ô»å ÁòÃæÅ(Ø°³Çî- Ø°³î Õ¶, êðå Õ¶Í ÁÅêéóË ØÇð- ÁÅêä¶ Øð Çò¼Ú, ÃòË-Ãð±ê Çò¼Ú, ô»å ÁòÃæÅÇò¼ÚÍ Ú°³Çî- Ú°³î Õ¶Í ÜÅÂÆÁË- Á¼êó ÜÅÂÆçÅ ÔË, æÆÁÅ- Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË, í±ð- ÇÚ¼àÆ, Á×Ô°-Çò¼ÚÍ Ú°³Çî- Ú°³î Õ¶Í ÜÅÂÆÁË- Á¼êó ÜÅÂÆçÅ ÔË, æÆÁÅ- Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË, í±ð- ÇÚ¼àÆ, Á×Ô°-Çò¼ÚÍ Ú°³Çî- Ú°³î Õ¶Í ÜÅÂÆÁË- Á¼êó ÜÅÂÆçÅ ÔË, æÆÁÅ- Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË, í±ð- ÇÚ¼àÆ, Á×Ô°-Çò¼ÚÍ Ú°³Çî- Ú°³î Õ¶Í ÜÅÂÆÁË- Á¼êó ÜÅÂÆçÅ ÔË, æÆÁÅ- Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË, í±ð- ÇÚ¼àÆ, Á×Ô°-Çò¼ÚÍ Ú°³Çî- Ú°³î Õ¶Í ÜÅÂÆÁË- Á¼êó ÜÅÂÆçÅ ÔË, æÆÁÅ- Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË, í±ð- ÇÚ¼àÆ, Á×Ô°-Á×ñ¶ êÅÇÃúº, ÇêÛÅ- ÇêÛñÅ êÅÃÅ, Üç¯º Ü³ÇîÁÅ ÃËºÍ ÇÕÁÅ íòÇÔ- ×ÅÔä çÅ ÕÆ ñÅí,Á×ñ¶ êÅÇÃúº, ÇêÛÅ- ÇêÛñÅ êÅÃÅ, Üç¯º Ü³ÇîÁÅ ÃËºÍ ÇÕÁÅ íòÇÔ- ×ÅÔä çÅ ÕÆ ñÅí,Á×ñ¶ êÅÇÃúº, ÇêÛÅ- ÇêÛñÅ êÅÃÅ, Üç¯º Ü³ÇîÁÅ ÃËºÍ ÇÕÁÅ íòÇÔ- ×ÅÔä çÅ ÕÆ ñÅí,Á×ñ¶ êÅÇÃúº, ÇêÛÅ- ÇêÛñÅ êÅÃÅ, Üç¯º Ü³ÇîÁÅ ÃËºÍ ÇÕÁÅ íòÇÔ- ×ÅÔä çÅ ÕÆ ñÅí,Á×ñ¶ êÅÇÃúº, ÇêÛÅ- ÇêÛñÅ êÅÃÅ, Üç¯º Ü³ÇîÁÅ ÃËºÍ ÇÕÁÅ íòÇÔ- ×ÅÔä çÅ ÕÆ ñÅí,òä- òä ÇòÚ- Ü³×ñ ÇòÚ, ÇÔÁÅñÆÁË- ÇÔðç¶ ÇòÚÍ ÇÕÁÅ ã±ã¶ÇÔ- íÅñä çÅ ÕÆ ñÅí,òä- òä ÇòÚ- Ü³×ñ ÇòÚ, ÇÔÁÅñÆÁË- ÇÔðç¶ ÇòÚÍ ÇÕÁÅ ã±ã¶ÇÔ- íÅñä çÅ ÕÆ ñÅí,òä- òä ÇòÚ- Ü³×ñ ÇòÚ, ÇÔÁÅñÆÁË- ÇÔðç¶ ÇòÚÍ ÇÕÁÅ ã±ã¶ÇÔ- íÅñä çÅ ÕÆ ñÅí,òä- òä ÇòÚ- Ü³×ñ ÇòÚ, ÇÔÁÅñÆÁË- ÇÔðç¶ ÇòÚÍ ÇÕÁÅ ã±ã¶ÇÔ- íÅñä çÅ ÕÆ ñÅí,òä- òä ÇòÚ- Ü³×ñ ÇòÚ, ÇÔÁÅñÆÁË- ÇÔðç¶ ÇòÚÍ ÇÕÁÅ ã±ã¶ÇÔ- íÅñä çÅ ÕÆ ñÅí,ÇìÜÀ°ðÆÁÅ- ÇìÜ½ð ç¶ ÇÂñÅÕ¶ çÆ ( ÇÂÔ ÇÂñÅÕÅ êáÅäÆ ç¶Ã ÇòÚ îÅñÅÕ³ç ÃòÅå å¯º êð¶ÇìÜÀ°ðÆÁÅ- ÇìÜ½ð ç¶ ÇÂñÅÕ¶ çÆ ( ÇÂÔ ÇÂñÅÕÅ êáÅäÆ ç¶Ã ÇòÚ îÅñÅÕ³ç ÃòÅå å¯º êð¶ÇìÜÀ°ðÆÁÅ- ÇìÜ½ð ç¶ ÇÂñÅÕ¶ çÆ ( ÇÂÔ ÇÂñÅÕÅ êáÅäÆ ç¶Ã ÇòÚ îÅñÅÕ³ç ÃòÅå å¯º êð¶ÇìÜÀ°ðÆÁÅ- ÇìÜ½ð ç¶ ÇÂñÅÕ¶ çÆ ( ÇÂÔ ÇÂñÅÕÅ êáÅäÆ ç¶Ã ÇòÚ îÅñÅÕ³ç ÃòÅå å¯º êð¶ÇìÜÀ°ðÆÁÅ- ÇìÜ½ð ç¶ ÇÂñÅÕ¶ çÆ ( ÇÂÔ ÇÂñÅÕÅ êáÅäÆ ç¶Ã ÇòÚ îÅñÅÕ³ç ÃòÅå å¯º êð¶ÔËÍ), çÅÖ- Á³×±ð, ÇÕÕÇð- ÇÕÕðÆÁ», Ô³ãË- ÇëðçÅ ÔË, êËèÅ ñ¯óË- êÇÔéäÅ ÚÅÔ°³çÅ, ðÔÅ-ÔËÍ), çÅÖ- Á³×±ð, ÇÕÕÇð- ÇÕÕðÆÁ», Ô³ãË- ÇëðçÅ ÔË, êËèÅ ñ¯óË- êÇÔéäÅ ÚÅÔ°³çÅ, ðÔÅ-ÔËÍ), çÅÖ- Á³×±ð, ÇÕÕÇð- ÇÕÕðÆÁ», Ô³ãË- ÇëðçÅ ÔË, êËèÅ ñ¯óË- êÇÔéäÅ ÚÅÔ°³çÅ, ðÔÅ-ÔËÍ), çÅÖ- Á³×±ð, ÇÕÕÇð- ÇÕÕðÆÁ», Ô³ãË- ÇëðçÅ ÔË, êËèÅ ñ¯óË- êÇÔéäÅ ÚÅÔ°³çÅ, ðÔÅ-ÔËÍ), çÅÖ- Á³×±ð, ÇÕÕÇð- ÇÕÕðÆÁ», Ô³ãË- ÇëðçÅ ÔË, êËèÅ ñ¯óË- êÇÔéäÅ ÚÅÔ°³çÅ, ðÔÅ-Ü¶ îËº ðÇÔ êò», å- å», å°àË- à°¼àçÅ ÔË, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÁñÔ- Á¼ñÅÔ Õð Õ¶, ð¼ì Õð Õ¶ÍÜ¶ îËº ðÇÔ êò», å- å», å°àË- à°¼àçÅ ÔË, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÁñÔ- Á¼ñÅÔ Õð Õ¶, ð¼ì Õð Õ¶ÍÜ¶ îËº ðÇÔ êò», å- å», å°àË- à°¼àçÅ ÔË, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÁñÔ- Á¼ñÅÔ Õð Õ¶, ð¼ì Õð Õ¶ÍÜ¶ îËº ðÇÔ êò», å- å», å°àË- à°¼àçÅ ÔË, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÁñÔ- Á¼ñÅÔ Õð Õ¶, ð¼ì Õð Õ¶ÍÜ¶ îËº ðÇÔ êò», å- å», å°àË- à°¼àçÅ ÔË, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÁñÔ- Á¼ñÅÔ Õð Õ¶, ð¼ì Õð Õ¶ÍÇíÜÀ°- ì¶ôÕ Çí¼Ü¶, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÇåéÅ- À°Ôé» ù, ÇéòÅå- ÇîÃðÆ, îÅÇÖú°- ôÇÔç, ðì-ÇíÜÀ°- ì¶ôÕ Çí¼Ü¶, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÇåéÅ- À°Ôé» ù, ÇéòÅå- ÇîÃðÆ, îÅÇÖú°- ôÇÔç, ðì-ÇíÜÀ°- ì¶ôÕ Çí¼Ü¶, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÇåéÅ- À°Ôé» ù, ÇéòÅå- ÇîÃðÆ, îÅÇÖú°- ôÇÔç, ðì-ÇíÜÀ°- ì¶ôÕ Çí¼Ü¶, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÇåéÅ- À°Ôé» ù, ÇéòÅå- ÇîÃðÆ, îÅÇÖú°- ôÇÔç, ðì-ÇíÜÀ°- ì¶ôÕ Çí¼Ü¶, é¶Ô°- ÇêÁÅð, ÇåéÅ- À°Ôé» ù, ÇéòÅå- ÇîÃðÆ, îÅÇÖú°- ôÇÔç, ðì-Ô¶ ð¼ì, êÌîÅåîÅÍ é ê°ÜÇé- éÔÆº Á¼êóçÆÁ», å°è°- åËù, çÇð- çð å¶, ì±Ô¶ å¶Í çðòÅÜË-Ô¶ ð¼ì, êÌîÅåîÅÍ é ê°ÜÇé- éÔÆº Á¼êóçÆÁ», å°è°- åËù, çÇð- çð å¶, ì±Ô¶ å¶Í çðòÅÜË-Ô¶ ð¼ì, êÌîÅåîÅÍ é ê°ÜÇé- éÔÆº Á¼êóçÆÁ», å°è°- åËù, çÇð- çð å¶, ì±Ô¶ å¶Í çðòÅÜË-Ô¶ ð¼ì, êÌîÅåîÅÍ é ê°ÜÇé- éÔÆº Á¼êóçÆÁ», å°è°- åËù, çÇð- çð å¶, ì±Ô¶ å¶Í çðòÅÜË-Ô¶ ð¼ì, êÌîÅåîÅÍ é ê°ÜÇé- éÔÆº Á¼êóçÆÁ», å°è°- åËù, çÇð- çð å¶, ì±Ô¶ å¶Í çðòÅÜË-çðòÅ÷¶ å¶, Çéç¯ÃÅ- ì¶-ç¯ÃÅ, îÅðÆÁË- îÅð Ö»çÅ ÔËÍ)çðòÅ÷¶ å¶, Çéç¯ÃÅ- ì¶-ç¯ÃÅ, îÅðÆÁË- îÅð Ö»çÅ ÔËÍ)çðòÅ÷¶ å¶, Çéç¯ÃÅ- ì¶-ç¯ÃÅ, îÅðÆÁË- îÅð Ö»çÅ ÔËÍ)çðòÅ÷¶ å¶, Çéç¯ÃÅ- ì¶-ç¯ÃÅ, îÅðÆÁË- îÅð Ö»çÅ ÔËÍ)çðòÅ÷¶ å¶, Çéç¯ÃÅ- ì¶-ç¯ÃÅ, îÅðÆÁË- îÅð Ö»çÅ ÔËÍ)

5

ÁÇíÁÅÃ-êÌôéÁÇíÁÅÃ-êÌôéÁÇíÁÅÃ-êÌôéÁÇíÁÅÃ-êÌôéÁÇíÁÅÃ-êÌôé

A. Ô¶á ÇñÖÆÁ» ÕÅÇò å°Õ» çÆ êÌÃ³× ÃÇÔå ÇòÁÅÇÖÁÅ Õð¯Í

(À) ÇÜå° ÇçÔÅóË èé òðÆ ÃÅÔ¶ ñÂ¶ ÇñÖÅÇÂ¨

îñÕ° ÇÜ Õ³éÆ Ã°äÆçÅ î°Ô° ç¶ÖÅñ¶ ÁÅÇÂ¨

ÇÜ³ç° ÇéîÅäÆ ÕãÆÁË ÔâÅ Õ± ÕóÕÅÇÂ¨

ÃÅÔ¶ ÇñÖ¶ é ÚñéÆ ÇÜ³ç± Õ±³ ÃîÞÅÇÂ¨

(Á) ëðÆçÅ ×ñÆÂ¶ ÇÚÕó° ç±Çð Øð° éÅÇñ ÇêÁÅð¶ é¶Ô°¨

ÚñÅ å ÇíÜË Õ³ìñÆ ðÔ» å å°àË é¶Ô°¨

ÇíÜÀ° ÇÃÜÀ° Õ³ìñÆ ÁñÔ òðÃÀ° î¶Ô°¨

ÜÅÇÂ ÇîñÅ ÇåéÅ ÃÜäÅ å°àÀ° éÅÔÆ é¶Ô°¨

B. ÒÇÜå° ÇçÔÅóË èé òðÆÓ ôìç çÅ Õ¶ºçðÆ íÅò ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯Í

C. ëðÆç ÜÆ Áé°ÃÅð Ã¼Üä-êÌí± éÅñ é¶Ô°³ ÇÕò¶º ìÇäÁÅ ðÇÔ ÃÕçÅ ÔË?

D. ëðÆç ÜÆ ð¼ì çÅ òÅÃ ÇÕ¼æ¶ ç¼Ãç¶ Ôé? Áå¶ î¼é°Ö ù ÇÕÃ ×¼ñ¯º òðÜç¶ Ôé ?

E. ëðÆç ÜÆ ç¶ Ãñ¯Õ êó· Õ¶ ÇÕÔó¶-ÇÕÔó¶ ÃçÅÚÅðÕ ×°ä ×ÌÇÔä Õðé çÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ÇîñçÆ ÔË?

6

×¹ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ×¹ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ×¹ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ×¹ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ×¹ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ

×¹ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ÇÃ¾Ö èðî ç¶ êÇÔñ¶ ×¹ð± Áå¶ ê¿ÜÅìÆ ç¶ Ãz¶Ãà ÕòÆ Ô¯Â¶ ÔéÍ ÁÅêÜÆ çÅ Üéî AE ÁêðËñ ADFI ÂÆ: ù ðÅÇÂ í¯ÇÂ³ çÆ åñò§âÆ (ééÕÅäÅ ÃÅÇÔì) ÇÜñ·Åô¶õ±ê¹ðÅ (êÅÇÕÃåÅé) ÇòÖ¶ îÅåÅ ÇåzêåÅ Áå¶ ÇêåÅ ÕÇñÁÅä çÅÃ (îÇÔåÅ ÕÅñ±) ç¶ ØðÔ¯ÇÂÁÅÍ ìÅìÅ éÅéÕ ÜÆ ìÚêé å¯º ÔÆ Çò¾ñÖä ôõÃÆÁå ç¶ îÅñÕ ÃéÍ ÁÅê ÁÇèÁÅåÇîÕÇòÚÅð» ç¶ èÅðéÆ Ãé Áå¶ Ôð ò¶ñ¶ ð¾ì çÆ í×åÆ Çò¾Ú ñÆé ðÇÔ§ç¶ ÃéÍ

ÁÅê ÜÆ ç¶ ÜÆòé Çò¾Ú ÁÅê çÆ ò¾âÆ íËä ì¶ì¶ éÅéÕÆ å¶ ÜÆÜÅ ÜË ðÅî é¶ ìÔ¹å ò¾âÅï¯×çÅé êÅÇÂÁÅÍ íËä ç¶ ÕÔ¶ Áé°ÃÅð ÔÆ ×¹ð± ÜÆ åñò§âÆ å¯º Ã¹ñåÅéê¹ð Úñ¶ ×Â¶ Áå¶î¯çÆÖÅé¶ Çò¾Ú é½ÕðÆ ÕÆåÆÍ ÇÂ¾æ¯º ÔÆ èðî êzÚÅð ñÂÆ ç¶Ã-Çòç¶Ã çÅ ðàé Ã¹ð± ÕÆåÅÍ ÁÅêçÆÁÅ ïÅåðÅò»- ë¶ðÆÁ» ù ÇÃ¾Ö èðî Çò¾Ú À¹çÅÃÆÁ» éÅñ ïÅç ÕÆåÅ Ü»çÅ þÍ À¹çÅÃÆÁ»ç¶ ç½ðÅé ×¹ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ Áé¶Õ ðÅÇÜÁ»-îÔÅðÅÇÜÁ», ê¿Çâå», î¹ñ»-î¹ñÅÇäÁÅ, ê¹§éÆÁ»-êÅêÆÁ», Áé¶Õ ÇëðÇÕÁ», òð×» å¶ èðî» ç¶ ñ¯Õ» ù Çîñ¶Í À¹Ôé» éÅñ ÇòÚÅð-òà»çðÅÁå¶ ×¯ôàÆÁ» ÕÆåÆÁ»Í ÇÂÃ åð·» ÁÅê é¶ ñ×í× ìÅÂÆ ÃÅñ ç¶Ã»-êðç¶Ã» çÆ ïÅåðÅÕÆåÆÍ Á§å ù ÕðåÅð ê¹ð ÇòÖ¶ AECI ÂÆ: ù Ü¯åÆ Ü¯å ÃîÅ ×Â¶Í

ÃzÆ ×¹ð± ×z§æ ÃÅÇÔì Çò¾Ú ÁÅê ç¶ IGD ôìç çðÜ ÔéÍ ÁÅê é¶ 19 ðÅ×» ÇòÚ ìÅäÆðÚÆÍ ÁÅê çÆ ìÅäÆ ÇòÚ ëÅðÃÆ, ÁðìÆ, ÇÔ§çÆ Áå¶ Ã§ÃÇ´å ÁÅÇç íÅôÅò» ç¶ ìÔ¹å ÃÅð¶ôìç Çîñç¶ ÔéÍ êð Çëð òÆ ÇÂÃ çÆ á¹¾Õ ê¿ÜÅìÆ þ Áå¶ ÇÂÃ ÇòÚ ê¿ÜÅì çÆ èðåÆ çÆÃ¹×§è þÍ ÁÅê é¶ Ãñ¯Õ, Û§ç, Ã¯Ôñ¶, òÅð, ìÅðÅîÅÔ, ÁôàêçÆÁ» ÁÅÇç ÕÅÇò-ð±ê» ÇòÚìÅäÆ ðÚÆÍ ÒÜê¹ÜÆÓ, ÒÁÅÃÅ çÆ òÅðÓ, ÒÇÃè ×¯ôÇàÓ, ÒìÅðÅîÅÔ å°õÅðÆÓ, Òê¾àÆÓ, ÒÇæåÆÓ,ÒúÁ§ÕÅðÓ ÁÅÇç ÁÅê çÆÁ» êÌî°¼Ö ðÚéÅò» ÔéÍ

ÁÅê ÜÆ çÆ ìÅäÆ Çò¾Ú ðÅ× Áå¶ ÕÅÇò çÅ Ã¹î¶ñ þÍ Çì§ìÅòñÆ, Û§ç-êzì§è ÁÅÇçê¾Ö¯º ÇÂÔ ìÅäÆ À¹¾Ú êÅÇÂ çÆ þÍ Üé-ÃÅèÅðé ê¾èð çÆ ì¯ñÆ Çò¾Ú ðÚÆ ×ÂÆ ìÅäÆ ÁÅî ñ¯Õ»çÆ ÃîÞ ÁÅÀ¹ä òÅñÆ Áå¶ ÁÇèÁÅåÇîÕåÅ çÅ Ã¹é¶ÔÅ ç¶ä òÅñÆ þÍ ÇÂÃ ç¶ éÅñ ÔÆ ìÅäÆÕî÷¯ð å¶ ÇñåÅó¶ òð× ç¶ ÇÔ¾å» çÆ ÁÅòÅ÷ òÆ ì¹¦ç ÕðçÆ þÍ

7

××é îË æÅñ° (ÁÅðåÆ)

××é îË æÅñ° ðÇò Ú³ç° çÆêÕ ìé¶ åÅÇðÕÅ î³âñ ÜéÕ î¯åÆ¨

è±ê° îñÁÅéñ¯ êòä° Úòð¯ Õð¶ Ã×ñ ìéðÅÇÂ ë±ñ³å Ü¯åÆ¨1¨

ÕËÃÆ ÁÅðåÆ Ô¯ÇÂ íò Ö³âéÅ å¶ðÆ ÁÅðåÆ ¨

ÁéÔåÅ Ãìç òÅÜ³å í¶ðÆ¨1¨ ðÔÅÀ°¨

ÃÔÃ åò éËé éé éËé ÔË å¯ÇÔ ÕÀ° ÃÔÃ î±ðÇå ééÅ Â¶Õ å¯ÔÆ¨

ÃÔÃ êç Çìîñ éé Â¶Õ êç ×³è Çìé° ÃÔÃ åò ×³è ÇÂò Úñå î¯ÔÆ¨2¨

Ãí îÇÔ Ü¯Çå Ü¯Çå ÔË Ã¯ÇÂ¨

ÇåÃ ÕË ÚÅéÇä Ãí îÇÔ ÚÅéä° Ô¯ÇÂ¨

×°ð ÃÅÖÆ Ü¯Çå êð×à° Ô¯ÇÂ¨

Ü¯ ÇåÃ° íÅòË Ã° ÁÅðåÆ Ô¯ÇÂ¨3¨

ÔÇð Úðä Õîñ îÕð³ç ñ¯Çíå îé¯ ÁéÇçé¯ î¯ÇÔ ÁÅÔÆ ÇêÁÅÃÅ¨

ÇÕÌêÅ Üñ° ç¶ÇÔ éÅéÕ ÃÅÇð³× ÕÀ° Ô¯ÇÂ ÜÅ å¶ å¶ðË éÅÇî òÅÃÅ¨4¨

(××é- ÁÃîÅé, ðÇò- Ã±ðÜ, ÜéÕ- îÅé¯º, îñÁÅéñ¯- îñï êðìå(ÇÜ¼æ¶ Ú³çé ìÔ°å(××é- ÁÃîÅé, ðÇò- Ã±ðÜ, ÜéÕ- îÅé¯º, îñÁÅéñ¯- îñï êðìå(ÇÜ¼æ¶ Ú³çé ìÔ°å(××é- ÁÃîÅé, ðÇò- Ã±ðÜ, ÜéÕ- îÅé¯º, îñÁÅéñ¯- îñï êðìå(ÇÜ¼æ¶ Ú³çé ìÔ°å(××é- ÁÃîÅé, ðÇò- Ã±ðÜ, ÜéÕ- îÅé¯º, îñÁÅéñ¯- îñï êðìå(ÇÜ¼æ¶ Ú³çé ìÔ°å(××é- ÁÃîÅé, ðÇò- Ã±ðÜ, ÜéÕ- îÅé¯º, îñÁÅéñ¯- îñï êðìå(ÇÜ¼æ¶ Ú³çé ìÔ°åÔ°³çÅ ÔË) å¯º ÁÅÀ°ä òÅñÆ ÔòÅ, ìéðÅÇÂ- ìéÃêåÆ, ë±ñ³å- ë°¼ñ ç¶ ðÔÆ ÔË, íòÖ³âéÅ-Ô°³çÅ ÔË) å¯º ÁÅÀ°ä òÅñÆ ÔòÅ, ìéðÅÇÂ- ìéÃêåÆ, ë±ñ³å- ë°¼ñ ç¶ ðÔÆ ÔË, íòÖ³âéÅ-Ô°³çÅ ÔË) å¯º ÁÅÀ°ä òÅñÆ ÔòÅ, ìéðÅÇÂ- ìéÃêåÆ, ë±ñ³å- ë°¼ñ ç¶ ðÔÆ ÔË, íòÖ³âéÅ-Ô°³çÅ ÔË) å¯º ÁÅÀ°ä òÅñÆ ÔòÅ, ìéðÅÇÂ- ìéÃêåÆ, ë±ñ³å- ë°¼ñ ç¶ ðÔÆ ÔË, íòÖ³âéÅ-Ô°³çÅ ÔË) å¯º ÁÅÀ°ä òÅñÆ ÔòÅ, ìéðÅÇÂ- ìéÃêåÆ, ë±ñ³å- ë°¼ñ ç¶ ðÔÆ ÔË, íòÖ³âéÅ-Üéî-îðé ù Õ¼àä òÅñ¶, ÁéÔåÅ- Ü¯ ÇìéÅ òÜÅÂ¶ ò¼Ü¶/ÇÂÕ ðÃ, í¶ðÆ- Û¯àÅ é×ÅðÅ,Üéî-îðé ù Õ¼àä òÅñ¶, ÁéÔåÅ- Ü¯ ÇìéÅ òÜÅÂ¶ ò¼Ü¶/ÇÂÕ ðÃ, í¶ðÆ- Û¯àÅ é×ÅðÅ,Üéî-îðé ù Õ¼àä òÅñ¶, ÁéÔåÅ- Ü¯ ÇìéÅ òÜÅÂ¶ ò¼Ü¶/ÇÂÕ ðÃ, í¶ðÆ- Û¯àÅ é×ÅðÅ,Üéî-îðé ù Õ¼àä òÅñ¶, ÁéÔåÅ- Ü¯ ÇìéÅ òÜÅÂ¶ ò¼Ü¶/ÇÂÕ ðÃ, í¶ðÆ- Û¯àÅ é×ÅðÅ,Üéî-îðé ù Õ¼àä òÅñ¶, ÁéÔåÅ- Ü¯ ÇìéÅ òÜÅÂ¶ ò¼Ü¶/ÇÂÕ ðÃ, í¶ðÆ- Û¯àÅ é×ÅðÅ,ÃÔÃ- ÃËºÕó¶, Çìîñ- ÃÅø/ îËñ å¯º Çìé»/ êÇò¼åð, Úñå-Õ½åÕ/ÁÃÚðÜ Ö¶â, ×°ðÃÅÖÆ-ÃÔÃ- ÃËºÕó¶, Çìîñ- ÃÅø/ îËñ å¯º Çìé»/ êÇò¼åð, Úñå-Õ½åÕ/ÁÃÚðÜ Ö¶â, ×°ðÃÅÖÆ-ÃÔÃ- ÃËºÕó¶, Çìîñ- ÃÅø/ îËñ å¯º Çìé»/ êÇò¼åð, Úñå-Õ½åÕ/ÁÃÚðÜ Ö¶â, ×°ðÃÅÖÆ-ÃÔÃ- ÃËºÕó¶, Çìîñ- ÃÅø/ îËñ å¯º Çìé»/ êÇò¼åð, Úñå-Õ½åÕ/ÁÃÚðÜ Ö¶â, ×°ðÃÅÖÆ-ÃÔÃ- ÃËºÕó¶, Çìîñ- ÃÅø/ îËñ å¯º Çìé»/ êÇò¼åð, Úñå-Õ½åÕ/ÁÃÚðÜ Ö¶â, ×°ðÃÅÖÆ-×°ð± çÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ, îÕð³ç- ë°¼ñ» çÅ ðÃ, ÁéÇçé¯- Ççé êÌåÆÇçé/Ôð ð¯÷, ÃÅÇð³×- êêÆÔÅ/×°ð± çÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ, îÕð³ç- ë°¼ñ» çÅ ðÃ, ÁéÇçé¯- Ççé êÌåÆÇçé/Ôð ð¯÷, ÃÅÇð³×- êêÆÔÅ/×°ð± çÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ, îÕð³ç- ë°¼ñ» çÅ ðÃ, ÁéÇçé¯- Ççé êÌåÆÇçé/Ôð ð¯÷, ÃÅÇð³×- êêÆÔÅ/×°ð± çÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ, îÕð³ç- ë°¼ñ» çÅ ðÃ, ÁéÇçé¯- Ççé êÌåÆÇçé/Ôð ð¯÷, ÃÅÇð³×- êêÆÔÅ/×°ð± çÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ, îÕð³ç- ë°¼ñ» çÅ ðÃ, ÁéÇçé¯- Ççé êÌåÆÇçé/Ôð ð¯÷, ÃÅÇð³×- êêÆÔÅ/ÚÅÇåÌÕ)ÚÅÇåÌÕ)ÚÅÇåÌÕ)ÚÅÇåÌÕ)ÚÅÇåÌÕ)

Ö°ðÅÃÅé ÖÃîÅéÅ ÕÆÁÅÖ°ðÅÃÅé ÖÃîÅéÅ ÕÆÁÅÖ°ðÅÃÅé ÖÃîÅéÅ ÕÆÁÅÖ°ðÅÃÅé ÖÃîÅéÅ ÕÆÁÅÖ°ðÅÃÅé ÖÃîÅéÅ ÕÆÁÅ

Ö°ðÅÃÅé ÖÃîÅéÅ ÕÆÁÅ ÇÔ³ç°ÃåÅé° âðÅÇÂÁÅ¨

ÁÅêË ç¯Ã° é ç¶ÂÆ ÕðåÅ Üî° ÕÇð î°×ñ° ÚóÅÇÂÁÅ¨

8

Â¶åÆ îÅð êÂÆ Õ°ðñÅä¶ åËº ÕÆ çðç° é ÁÅÇÂÁÅ¨1¨

ÕðåÅ å±³ ÃíéÅ ÕÅ Ã¯ÂÆ¨

Ü¶ ÃÕåÅ ÃÕå¶ ÕÀ° îÅð¶ åÅ îÇé ð¯Ã° é Ô¯ÂÆ ¨1¨ ðÔÅÀ°¨

ÃÕåÅ ÃÆÔ° îÅð¶ êË ò×Ë ÖÃîË ÃÅ ê°ðÃÅÂÆ¨

ðåé Çò×ÅÇó Çò×¯Â¶ Õ°åºÆ î°ÇÂÁÅ ÃÅð é ÕÅÂÆ¨

ÁÅê¶ Ü¯Çó ÇòÛ¯ó¶ ÁÅê¶ ò¶Ö° å¶ðÆ òÇâÁÅÂÆ¨2¨

Ü¶ Õ¯ éÅÀ° èðÅÂ¶ òâÅ ÃÅç Õð¶ îÇé íÅä¶¨

ÖÃîË éçðÆ ÕÆóÅ ÁÅòË Ü¶å¶ Ú°×Ë çÅä¶¨

îÇð îÇð ÜÆòË åÅ ÇÕÛ° êÅÂ¶ éÅéÕ éÅî° òÖÅä¶¨3¨5¨39¨

(Ö°ðÅÃÅé- ÂÆðÅé ç¶ ê±ðì å¶ Áë×ÅÇéÃåÅé ç¶ ê¼Ûî ò¼ñ çÅ ç¶ô, ÖÃîÅéÅ- Ãê°ðç×Æ,(Ö°ðÅÃÅé- ÂÆðÅé ç¶ ê±ðì å¶ Áë×ÅÇéÃåÅé ç¶ ê¼Ûî ò¼ñ çÅ ç¶ô, ÖÃîÅéÅ- Ãê°ðç×Æ,(Ö°ðÅÃÅé- ÂÆðÅé ç¶ ê±ðì å¶ Áë×ÅÇéÃåÅé ç¶ ê¼Ûî ò¼ñ çÅ ç¶ô, ÖÃîÅéÅ- Ãê°ðç×Æ,(Ö°ðÅÃÅé- ÂÆðÅé ç¶ ê±ðì å¶ Áë×ÅÇéÃåÅé ç¶ ê¼Ûî ò¼ñ çÅ ç¶ô, ÖÃîÅéÅ- Ãê°ðç×Æ,(Ö°ðÅÃÅé- ÂÆðÅé ç¶ ê±ðì å¶ Áë×ÅÇéÃåÅé ç¶ ê¼Ûî ò¼ñ çÅ ç¶ô, ÖÃîÅéÅ- Ãê°ðç×Æ,ÕðåÅ-ÕðåÅð, î°×ñ°- ìÅìð, Õ°ðñÅäË- ê°ÕÅð À°á¶, ÃÕåÅ- åÕóÅ, ð¯Ã°- ×°¼ÃÅ/Ç×ñÅ,ÕðåÅ-ÕðåÅð, î°×ñ°- ìÅìð, Õ°ðñÅäË- ê°ÕÅð À°á¶, ÃÕåÅ- åÕóÅ, ð¯Ã°- ×°¼ÃÅ/Ç×ñÅ,ÕðåÅ-ÕðåÅð, î°×ñ°- ìÅìð, Õ°ðñÅäË- ê°ÕÅð À°á¶, ÃÕåÅ- åÕóÅ, ð¯Ã°- ×°¼ÃÅ/Ç×ñÅ,ÕðåÅ-ÕðåÅð, î°×ñ°- ìÅìð, Õ°ðñÅäË- ê°ÕÅð À°á¶, ÃÕåÅ- åÕóÅ, ð¯Ã°- ×°¼ÃÅ/Ç×ñÅ,ÕðåÅ-ÕðåÅð, î°×ñ°- ìÅìð, Õ°ðñÅäË- ê°ÕÅð À°á¶, ÃÕåÅ- åÕóÅ, ð¯Ã°- ×°¼ÃÅ/Ç×ñÅ,ò×Ë- ÇéÔ¼ÇæÁ» ù/ öðÆì» ù, ê°ðÃÅÂÆ- ê°¼Û Ç×¼Û, ðåé Çò×ÅÇó- ðåé» òð×¶ò×Ë- ÇéÔ¼ÇæÁ» ù/ öðÆì» ù, ê°ðÃÅÂÆ- ê°¼Û Ç×¼Û, ðåé Çò×ÅÇó- ðåé» òð×¶ò×Ë- ÇéÔ¼ÇæÁ» ù/ öðÆì» ù, ê°ðÃÅÂÆ- ê°¼Û Ç×¼Û, ðåé Çò×ÅÇó- ðåé» òð×¶ò×Ë- ÇéÔ¼ÇæÁ» ù/ öðÆì» ù, ê°ðÃÅÂÆ- ê°¼Û Ç×¼Û, ðåé Çò×ÅÇó- ðåé» òð×¶ò×Ë- ÇéÔ¼ÇæÁ» ù/ öðÆì» ù, ê°ðÃÅÂÆ- ê°¼Û Ç×¼Û, ðåé Çò×ÅÇó- ðåé» òð×¶ÇÂÃåðÆÁ»-îðç, Çò×¯Â¶- éÅÃ Õð Çç¼å¶/õ°ÁÅð ÕÆå¶, Õ°åÆº- Õ°¼ÇåÁ» é¶/î°öñ» é¶,ÇÂÃåðÆÁ»-îðç, Çò×¯Â¶- éÅÃ Õð Çç¼å¶/õ°ÁÅð ÕÆå¶, Õ°åÆº- Õ°¼ÇåÁ» é¶/î°öñ» é¶,ÇÂÃåðÆÁ»-îðç, Çò×¯Â¶- éÅÃ Õð Çç¼å¶/õ°ÁÅð ÕÆå¶, Õ°åÆº- Õ°¼ÇåÁ» é¶/î°öñ» é¶,ÇÂÃåðÆÁ»-îðç, Çò×¯Â¶- éÅÃ Õð Çç¼å¶/õ°ÁÅð ÕÆå¶, Õ°åÆº- Õ°¼ÇåÁ» é¶/î°öñ» é¶,ÇÂÃåðÆÁ»-îðç, Çò×¯Â¶- éÅÃ Õð Çç¼å¶/õ°ÁÅð ÕÆå¶, Õ°åÆº- Õ°¼ÇåÁ» é¶/î°öñ» é¶,ÃÅç Õð¶- ð³× ðñÆÁ»)ÃÅç Õð¶- ð³× ðñÆÁ»)ÃÅç Õð¶- ð³× ðñÆÁ»)ÃÅç Õð¶- ð³× ðñÆÁ»)ÃÅç Õð¶- ð³× ðñÆÁ»)

ÇÃ³îñ ð°Ö° ÃðÇÃ³îñ ð°Ö° ÃðÇÃ³îñ ð°Ö° ÃðÇÃ³îñ ð°Ö° ÃðÇÃ³îñ ð°Ö° ÃðÅÅÅÅÅÇÂðÅÇÂðÅÇÂðÅÇÂðÅÇÂðÅ

ÇÃ³îñ ð°Ö° ÃðÅÇÂðÅ ÁÇå çÆðØ ÁÇå î°Ú°¨

úÇÂ ÇÜ ÁÅòÇÔ ÁÅÃ ÕÇð ÜÅÇÔ ÇéðÅÃ¶ ÇÕå°¨

ëñ ÇëÕ¶ ë°ñ ìÕìÕ¶ Õ³Çî é ÁÅòÇÔ êå¨

Çîáå° éÆòÆ éÅéÕÅ ×°ä Ú³Ç×ÁÅÂÆÁÅ åå°¨

Ãí° Õ¯ ÇéòË ÁÅê ÕÀ° êð ÕÀ° ÇéòË é Õ¯ÇÂ¨

èÇð åÅðÅÜ± å¯ñÆÁË ÇéòË Ã° ×À°ðÅ Ô¯ÇÂ¨

9

ÁêðÅèÆ ç±äÅ ÇéòË Ü¯ Ô³åÅ Çîð×ÅÇÔ¨

ÃÆÇÃ ÇéòÅÇÂÁË ÇÕÁÅ æÆÁË ÜÅ ÇðçË Õ°Ã°è¶ ÜÅÇÔ¨1¨

(ÃðÅÇÂðÅ- ÇÃ¼èÅ, çÆðØ- ñ³îÅ, î°Ú°- ò¼âÅ,ÇÕå°- ÇÕÀ°º,êå- ê¼åð/ê¼å¶, úÇÂ- À°Ô, åå°-(ÃðÅÇÂðÅ- ÇÃ¼èÅ, çÆðØ- ñ³îÅ, î°Ú°- ò¼âÅ,ÇÕå°- ÇÕÀ°º,êå- ê¼åð/ê¼å¶, úÇÂ- À°Ô, åå°-(ÃðÅÇÂðÅ- ÇÃ¼èÅ, çÆðØ- ñ³îÅ, î°Ú°- ò¼âÅ,ÇÕå°- ÇÕÀ°º,êå- ê¼åð/ê¼å¶, úÇÂ- À°Ô, åå°-(ÃðÅÇÂðÅ- ÇÃ¼èÅ, çÆðØ- ñ³îÅ, î°Ú°- ò¼âÅ,ÇÕå°- ÇÕÀ°º,êå- ê¼åð/ê¼å¶, úÇÂ- À°Ô, åå°-(ÃðÅÇÂðÅ- ÇÃ¼èÅ, çÆðØ- ñ³îÅ, î°Ú°- ò¼âÅ,ÇÕå°- ÇÕÀ°º,êå- ê¼åð/ê¼å¶, úÇÂ- À°Ô, åå°-ÃÅð, ×À°ðÅ - íÅðÅ, Ô³åÅ- îÅðé òÅñÅ, ÃÆÃ ÇéòÅÇÂÁË- Ü¶ ÇéðÅ ÇÃð ÇéòÅÇÂÁÅ ÜÅÂ¶,ÃÅð, ×À°ðÅ - íÅðÅ, Ô³åÅ- îÅðé òÅñÅ, ÃÆÃ ÇéòÅÇÂÁË- Ü¶ ÇéðÅ ÇÃð ÇéòÅÇÂÁÅ ÜÅÂ¶,ÃÅð, ×À°ðÅ - íÅðÅ, Ô³åÅ- îÅðé òÅñÅ, ÃÆÃ ÇéòÅÇÂÁË- Ü¶ ÇéðÅ ÇÃð ÇéòÅÇÂÁÅ ÜÅÂ¶,ÃÅð, ×À°ðÅ - íÅðÅ, Ô³åÅ- îÅðé òÅñÅ, ÃÆÃ ÇéòÅÇÂÁË- Ü¶ ÇéðÅ ÇÃð ÇéòÅÇÂÁÅ ÜÅÂ¶,ÃÅð, ×À°ðÅ - íÅðÅ, Ô³åÅ- îÅðé òÅñÅ, ÃÆÃ ÇéòÅÇÂÁË- Ü¶ ÇéðÅ ÇÃð ÇéòÅÇÂÁÅ ÜÅÂ¶,Õ°Ã°è¶- Ö¯à¶)Õ°Ã°è¶- Ö¯à¶)Õ°Ã°è¶- Ö¯à¶)Õ°Ã°è¶- Ö¯à¶)Õ°Ã°è¶- Ö¯à¶)

10


1. Ô¶á ÇñÖÆÁ» ÕÅÇò-å°Õ» çÆ êÌÃ³× ÃÇÔå ÇòÁÅÇÖÁÅ Õð¯Í

(À) Ãí îÇÔ Ü¯Çå Ü¯Çå ÔË Ã¯ÇÂ¨

ÇåÃ çË ÚÅéÇä Ãì îÇÔ ÚÅéä° Ô¯ÇÂ¨

×°ð ÃÅÖÆ Ü¯Çå êð×à° Ô¯ÇÂ¨

Ü¯ ÇåÃ° íÅòË Ã° ÁÅðåÆ Ô¯ÇÂ¨

(Á) Ö°ðÅÃÅé ÖÃîÅéÅ ÕÆÁÅ ÇÔ³ç°ÃåÅé° âðÅÇÂÁÅ¨

ÁÅêË ç¯Ã° é ç¶ÂÆ ÕðåÅ Üî° ÕÇð î°×ñ° ÚóÅÇÂÁÅ¨

Â¶åÆ îÅð êÂÆ Õ°ðñÅä¶ åË ÕÆ çðç° é ÁÅÇÂÁÅ¨

2. ÒÇÃ³îñ ð°Ö ÃðÅÇÂðÅÓ ôìç çÅ Õ¶ºçðÆ íÅò ÇñÖ¯Í

3. Ò××é îË æÅñ°Ó ôìç Çò¼Ú êÌ×à ÕÆå¶ ×Â¶ ÇòÚÅð» çÅ ÃÅð ÇñÖ¯Í

4. ÒÖ°ðÅÃÅé ÖÃîÅéÅ ÕÆÁÅÓ ôìç ÇòÚ ×°ð± ÜÆ ð¼ì ù ÕÆ À°ñÅî·» ç¶ ðÔ¶ Ôé? ÁÅêä¶ ôìç» ÇòÚ ÇñÖ¯Í

5.ÒÇÃ³îñ ð°Ö° ÃðÅÇÂðÅÓ ôìç å¯º ÃÅù ÕÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ÇîñçÆ ÔË?

6. ÒÜ¶ ÃÕåÅ ÃÕå¶ ÕÀ° îÅð¶ åÅ îÇé ð¯Ã° é Ô¯ÂÆÓ å°Õ å¯º ÕÆ íÅò ÔË?

11

×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ

ôÌÆ ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ ÇÃ¼Ö» ç¶ åÆÜ¶ ×°ð± ÔéÍ ÇÃ¼Ö Ü×å Çò¼Ú ÁÅê é¶ ÇÃ¼ÖÆ ç¶êÌÚÅð/ êÌÃÅð ç¶ éÅñ éÅñ ê³×å Çò¼Ú ìËá Õ¶ í¯Üé(×°ð± ÕÅ ñ³×ð) ÛÕä çÆ êÌ³êðÅ ùÃæÅÇêå Õðé Çò¼Ú ôñÅØÅ ï¯× ÕÅðÜ ÕÆåÅÍ

ôÌÆ ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ çÅ Üéî ADGI ÂÆ. Çò¼Ú Çê³â ìÅÃðÕ¶, ÇÜñ·Å Á³ÇîÌåÃð ÇòÖ¶å¶ÜíÅé í¼ñÅ ÜÆ ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅê ÜÆ çÆ îÅåÅ çÅ é» Ã°ñ¼ÖäÆ ÜÆ ÃÆÍ ×°ð-×¼çÆå¶ ÇìðÅÜîÅé Ô¯ä å¯º êÇÔñ» ÁÅê çÅ Þ°ÕÅÁ êÌîÅåîÅ çÆ í×åÆ ò¼ñ ÃÆÍ ÁÅê çÆ ÇéîðåÅÁå¶ Ã¶òÅ À°¼êð Ö°ô Ô¯ Õ¶ ×°ð± Á³×ç ç¶ò ÜÆ é¶ ÁÅê çÆ ÇéîðåÅ Áå¶ Ã¶òÅ å¯ Ö°ô Ô¯ Õ¶×°ð×¼çÆ ìõô Çç¼åÆÍ À°Ã Ãî¶º ÁÅê çÆ À°îð 84 òÇð·Á» çÆ ÃÆÍ ÁÅê ç°ÁÅðÅ òÃÅÂ¶ ×Â¶×¯ÇÂ³çòÅñ é×ð çÆ Á¼Ü òÆ ê±ðÆ îÇÔîÅ ÔËÍ AEGD ÂÆ. ù ÁÅê Ü¯åÆ Ü¯å ÃîÅ ×Â¶Í ôÌÆ ×°ð°×Ì³æ ÃÅÇÔì Çò¼Ú ÁÅê çÆ AG ðÅ×» Çò¼Ú ìÅäÆ À°êñìè ÔËÍ ÁÅê é¶ òÅð»,ôìç, ôñ¯Õ,Ú½êç¶, Û¶-êç¶, Û³å, ÃåòÅðÅ ÁÅÇç ÕÅÇò ð±ê» Çò¼Ú ðÚéÅ ÕÆåÆÍ ÁÅê ç°ÁÅðÅ ðÇÚåÒÁé³ç ÃÅÇÔìÓ çÆ ìÅäÆ ù ×°ðîÇå ÕÅÇò Çò¼Ú ôÌ¯îäÆ ÃæÅé ÔÅÇÃñ ÔËÍ ÁÅê çÆ ìÅäÆ çÆíÅôÅ Ãðñ ê³ÜÅìÆ Çò¼Ú ÔËÍ ×°ð± ÜÆ é¶ ñ¯Õ -è°éÆÁ» å¶ ñ¯Õ-Û³ç» ù À°Ú¶ÚÅ îÔ¼åò Çç¼åÅÍÁÅê çÆ ðÚéÅ Çò¼Ú¯ ÃîÅÇÜÕ ì°ðÅÂÆÁ» ù ç±ð Õðé çÅ Ã³ç¶ô ÇîñçÅ ÔËÍ ÇÂÃ êÅá-ê°ÃåÕÇò¼Ú À°Ôé» çÆ ìÅäÆ ç¶ Õ°Þ Á³ô ôÅÇîñ ÕÆå¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ

12

îé å±³ Ü¯Çå Ãð±ê° ÔËîé å±³ Ü¯Çå Ãð±ê° ÔËîé å±³ Ü¯Çå Ãð±ê° ÔËîé å±³ Ü¯Çå Ãð±ê° ÔËîé å±³ Ü¯Çå Ãð±ê° ÔË

îé å±³ Ü¯Çå Ãð±ê° ÔË ÁÅêäÅ î±ñ° êÛÅä°¨

îé ÔÇð ÜÆ å¶ðË éÅÇñ ÔË ×°ðîåÆ ð³×° îÅä°¨

î±ñ êÛÅäÇÔ å» ÃÔ° ÜÅäÇÔ îðä ÜÆòä ÕÆ Ã¯ÞÆ Ô¯ÂÆ¨

×°ð êðÃÅçÆ Â¶Õ¯ ÜÅäÇÔ å» ç±ÜÅ íÅÀ° é Ô¯ÂÆ¨

îÇé Ã»Çå ÁÅÂÆ òÜÆ òèÅÂÆ åÅ Ô¯ÁÅ êðòÅä°¨

ÇÂÀ° ÕÔË éÅéÕ° îé å±³ Ü¯Çå Ãð±ê° ÔË ÁÅêäÅ î±ñ° êÛÅä°¨

(î±ñ°- ÁÃñÅ, ×°ðîåÆ- ×°ð± çÆ îå ñË Õ¶, ÃÔ°- ÖÃî, ð³×°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, òÜÆ òèÅÂÆ-(î±ñ°- ÁÃñÅ, ×°ðîåÆ- ×°ð± çÆ îå ñË Õ¶, ÃÔ°- ÖÃî, ð³×°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, òÜÆ òèÅÂÆ-(î±ñ°- ÁÃñÅ, ×°ðîåÆ- ×°ð± çÆ îå ñË Õ¶, ÃÔ°- ÖÃî, ð³×°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, òÜÆ òèÅÂÆ-(î±ñ°- ÁÃñÅ, ×°ðîåÆ- ×°ð± çÆ îå ñË Õ¶, ÃÔ°- ÖÃî, ð³×°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, òÜÆ òèÅÂÆ-(î±ñ°- ÁÃñÅ, ×°ðîåÆ- ×°ð± çÆ îå ñË Õ¶, ÃÔ°- ÖÃî, ð³×°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, òÜÆ òèÅÂÆ-Úó·çÆ ÕñÅ,Úó·çÆ ÕñÅ,Úó·çÆ ÕñÅ,Úó·çÆ ÕñÅ,Úó·çÆ ÕñÅ, Ü¯Çå Ãð±ê°- êÌîÅåîÅ çÅ Á³ô, êÛÅä°- êðÖ Õð) Ü¯Çå Ãð±ê°- êÌîÅåîÅ çÅ Á³ô, êÛÅä°- êðÖ Õð) Ü¯Çå Ãð±ê°- êÌîÅåîÅ çÅ Á³ô, êÛÅä°- êðÖ Õð) Ü¯Çå Ãð±ê°- êÌîÅåîÅ çÅ Á³ô, êÛÅä°- êðÖ Õð) Ü¯Çå Ãð±ê°- êÌîÅåîÅ çÅ Á³ô, êÛÅä°- êðÖ Õð)

ÃåÆÁÅ Â¶ÇÔ é ÁÅÖÆÁÇéÃåÆÁÅ Â¶ÇÔ é ÁÅÖÆÁÇéÃåÆÁÅ Â¶ÇÔ é ÁÅÖÆÁÇéÃåÆÁÅ Â¶ÇÔ é ÁÅÖÆÁÇéÃåÆÁÅ Â¶ÇÔ é ÁÅÖÆÁÇé

ÃåÆÁÅ Â¶ÇÔ é ÁÅÖÆÁÇé Ü¯ îÇóÁÅ ñÇ× Üñ³Çé®¨

éÅéÕ ÃåÆÁÅ ÜÅäÆÁÇé® ÇÜ ÇìðÔ¶ Ú¯à îð³Çé®¨

íÆ Ã¯ ÃåÆÁÅ ÜÅäÆÁÇé ÃÆñ Ã³å¯ÇÖ ðÔ³Çé®¨

Ã¶òÇé ÃÅÂÆ ÁÅêäÅ Çéå À°Çá Ã³î®Åñ³Çé®¨

Õ³åÅ éÅÇñ îÔ¶ñÆÁÅ Ã¶åÆ ÁÇ× ÜñÅÇÔ¨

Ü¶ ÜÅäÇÔ Çêð° ÁÅêäÅ åÅ åÇé ç°Ö ÃÔÅÇÔ¨

éÅéÕ Õ³å é ÜÅäéÆ Ã¶ ÇÕÀ° ÁÇ× ÜñÅÇÔ¨

íÅòË ÜÆòÀ° ÕË îðÀ° ç±ðÔ° ÔÆ íÇÜ ÜÅÇÔ¨

(îÇóÁÅ- ñ¯æ/ñÅô, ÃåÆ- À°Ô ÇÂÃåðÆ Ü¯ ÁÅêä¶ êåÆ ç¶ îðé Óå¶ À°Ã ç¶ éÅñ ÔÆ ÇÚÖÅ(îÇóÁÅ- ñ¯æ/ñÅô, ÃåÆ- À°Ô ÇÂÃåðÆ Ü¯ ÁÅêä¶ êåÆ ç¶ îðé Óå¶ À°Ã ç¶ éÅñ ÔÆ ÇÚÖÅ(îÇóÁÅ- ñ¯æ/ñÅô, ÃåÆ- À°Ô ÇÂÃåðÆ Ü¯ ÁÅêä¶ êåÆ ç¶ îðé Óå¶ À°Ã ç¶ éÅñ ÔÆ ÇÚÖÅ(îÇóÁÅ- ñ¯æ/ñÅô, ÃåÆ- À°Ô ÇÂÃåðÆ Ü¯ ÁÅêä¶ êåÆ ç¶ îðé Óå¶ À°Ã ç¶ éÅñ ÔÆ ÇÚÖÅ(îÇóÁÅ- ñ¯æ/ñÅô, ÃåÆ- À°Ô ÇÂÃåðÆ Ü¯ ÁÅêä¶ êåÆ ç¶ îðé Óå¶ À°Ã ç¶ éÅñ ÔÆ ÇÚÖÅÇòÚ Ãó îðçÆ ÃÆ, Ãî®Åñ³Çé®- Ú¶å¶ ð¼Öä, ÇìðÔÅ- ÇòÛ¯óÅ, îÇòÚ Ãó îðçÆ ÃÆ, Ãî®Åñ³Çé®- Ú¶å¶ ð¼Öä, ÇìðÔÅ- ÇòÛ¯óÅ, îÇòÚ Ãó îðçÆ ÃÆ, Ãî®Åñ³Çé®- Ú¶å¶ ð¼Öä, ÇìðÔÅ- ÇòÛ¯óÅ, îÇòÚ Ãó îðçÆ ÃÆ, Ãî®Åñ³Çé®- Ú¶å¶ ð¼Öä, ÇìðÔÅ- ÇòÛ¯óÅ, îÇòÚ Ãó îðçÆ ÃÆ, Ãî®Åñ³Çé®- Ú¶å¶ ð¼Öä, ÇìðÔÅ- ÇòÛ¯óÅ, îÔ¶ñÆÁ»-Ô¶ñÆÁ»-Ô¶ñÆÁ»-Ô¶ñÆÁ»-Ô¶ñÆÁ»- ÇÂÃåðÆÁ», ÃÆñ- ÇÂÃåðÆÁ», ÃÆñ- ÇÂÃåðÆÁ», ÃÆñ- ÇÂÃåðÆÁ», ÃÆñ- ÇÂÃåðÆÁ», ÃÆñ-Ã°¼ÚÅ ÁÅÚðé, Ã¶òÇé- Ã¶òÅ ÕðçÆÁ» Ôé)Ã°¼ÚÅ ÁÅÚðé, Ã¶òÇé- Ã¶òÅ ÕðçÆÁ» Ôé)Ã°¼ÚÅ ÁÅÚðé, Ã¶òÇé- Ã¶òÅ ÕðçÆÁ» Ôé)Ã°¼ÚÅ ÁÅÚðé, Ã¶òÇé- Ã¶òÅ ÕðçÆÁ» Ôé)Ã°¼ÚÅ ÁÅÚðé, Ã¶òÇé- Ã¶òÅ ÕðçÆÁ» Ôé)

13

Ü×å° Üñ³çÅ ðÇÖ ñËÜ×å° Üñ³çÅ ðÇÖ ñËÜ×å° Üñ³çÅ ðÇÖ ñËÜ×å° Üñ³çÅ ðÇÖ ñËÜ×å° Üñ³çÅ ðÇÖ ñË

Ü×å° Üñ³çÅ ðÇÖ ñË ÁÅêäÆ ÇÕðêÅ èÅÇð¨

ÇÜå° ç°ÁÅðË À°ìðË ÇååË ñËÔ° À°ìÅÇð¨

ÃÇå×°Çð Ã°Ö° ò¶ÖÅÇñÁÅ ÃÚÅ Ãìç° ìÆÚÅÇð¨

éÅéÕ Áòð° é Ã°ÞÂÆ ÔÇð Çìé° ìÖÃäÔÅð°¨

(Üñ³çÅ- ÃóçÅ, À°ìðË- ìÚ ÃÕ¶, ÇååË- À°Ã¶ åð·» ÔÆ, Ã°Ö°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, ìÆÚÅÇð-(Üñ³çÅ- ÃóçÅ, À°ìðË- ìÚ ÃÕ¶, ÇååË- À°Ã¶ åð·» ÔÆ, Ã°Ö°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, ìÆÚÅÇð-(Üñ³çÅ- ÃóçÅ, À°ìðË- ìÚ ÃÕ¶, ÇååË- À°Ã¶ åð·» ÔÆ, Ã°Ö°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, ìÆÚÅÇð-(Üñ³çÅ- ÃóçÅ, À°ìðË- ìÚ ÃÕ¶, ÇååË- À°Ã¶ åð·» ÔÆ, Ã°Ö°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, ìÆÚÅÇð-(Üñ³çÅ- ÃóçÅ, À°ìðË- ìÚ ÃÕ¶, ÇååË- À°Ã¶ åð·» ÔÆ, Ã°Ö°- ÁÅåîÕ ÁÅé³ç, ìÆÚÅÇð-ÇòÚÅð Õ¶ , Áòð°- Õ¯ÂÆ Ô¯ð, Ã°ÞÂÆ- éÔÆº Ã°¼ÞçÅ)ÇòÚÅð Õ¶ , Áòð°- Õ¯ÂÆ Ô¯ð, Ã°ÞÂÆ- éÔÆº Ã°¼ÞçÅ)ÇòÚÅð Õ¶ , Áòð°- Õ¯ÂÆ Ô¯ð, Ã°ÞÂÆ- éÔÆº Ã°¼ÞçÅ)ÇòÚÅð Õ¶ , Áòð°- Õ¯ÂÆ Ô¯ð, Ã°ÞÂÆ- éÔÆº Ã°¼ÞçÅ)ÇòÚÅð Õ¶ , Áòð°- Õ¯ÂÆ Ô¯ð, Ã°ÞÂÆ- éÔÆº Ã°¼ÞçÅ)

Â¶ ÃðÆðÅ î¶ÇðÁÅÂ¶ ÃðÆðÅ î¶ÇðÁÅÂ¶ ÃðÆðÅ î¶ÇðÁÅÂ¶ ÃðÆðÅ î¶ÇðÁÅÂ¶ ÃðÆðÅ î¶ÇðÁÅ

Â¶ ÃðÆðÅ î¶ÇðÁÅ ÔÇð å°î îÇÔ Ü¯Çå ðÖÆ åÅ å± Ü× îÇÔ ÁÅÇÂÁÅ¨

ÔÇð Ü¯Çå ðÖÆ å°è° ÇòÇÚ åÅ å± Ü× îÇÔ ÁÅÇÂÁÅ¨

ÔÇð ÁÅê¶ îÅåÅ ÁÅê¶ ÇêåÅ ÇÜÇé ÜÆÀ° À°êÅÇÂ Ü×å° ÇçÖÅÇÂÁÅ¨

×°ð êðÃÅçÆ ì°ÇÞÁÅ åÅ Úñå° Ô¯ÁÅ Úñå° éçðÆ ÁÅÇÂÁÅ¨

ÕÔË éÅéÕ° ÇÃÌÃÇà ÕÅ î±ñ° ðÇÚÁÅ Ü¯Çå ðÅÖÆ åÅ å± Ü× îÇÔ ÁÅÇÂÁÅ¨

(ÜÆÀ°- ÜÆò, À°êÅÇÂ- êËçÅ Õð Õ¶, ì°ÇÞÁÅ- ÃîÇÞÁÅ, Úñå° Ô¯ÇÂÁÅ- Ö¶â Ô¯ÂÆ/(ÜÆÀ°- ÜÆò, À°êÅÇÂ- êËçÅ Õð Õ¶, ì°ÇÞÁÅ- ÃîÇÞÁÅ, Úñå° Ô¯ÇÂÁÅ- Ö¶â Ô¯ÂÆ/(ÜÆÀ°- ÜÆò, À°êÅÇÂ- êËçÅ Õð Õ¶, ì°ÇÞÁÅ- ÃîÇÞÁÅ, Úñå° Ô¯ÇÂÁÅ- Ö¶â Ô¯ÂÆ/(ÜÆÀ°- ÜÆò, À°êÅÇÂ- êËçÅ Õð Õ¶, ì°ÇÞÁÅ- ÃîÇÞÁÅ, Úñå° Ô¯ÇÂÁÅ- Ö¶â Ô¯ÂÆ/(ÜÆÀ°- ÜÆò, À°êÅÇÂ- êËçÅ Õð Õ¶, ì°ÇÞÁÅ- ÃîÇÞÁÅ, Úñå° Ô¯ÇÂÁÅ- Ö¶â Ô¯ÂÆ/åîÅôÅ,åîÅôÅ,åîÅôÅ,åîÅôÅ,åîÅôÅ,î±ñ° ðÇÚÁÅ- î°¼ã ì¼èÅ)î±ñ° ðÇÚÁÅ- î°¼ã ì¼èÅ)î±ñ° ðÇÚÁÅ- î°¼ã ì¼èÅ)î±ñ° ðÇÚÁÅ- î°¼ã ì¼èÅ)î±ñ° ðÇÚÁÅ- î°¼ã ì¼èÅ)

14


1. Ô¶á ÇñÖÆÁ» ÕÅÇò-å°Õ» çÆ êÌÃ³× ÃÇÔå ÇòÁÅÇÖÁÅ Õð¯Í

(À) îé å±³ Ü¯Çå Ãð±ê° ÔË ÁÅêäÅ î±ñ° êÛÅä°¨

îé ÔÇð ÜÆ å¶ðË éÅÇñ ÔË ×°ðîåÆ ð³×° îÅä°¨

î±ñ êÛÅäÇÔ å» ÃÔ° ÜÅäÇÔ îðä ÜÆòä ÕÆ Ã¯ÞÆ Ô¯ÂÆ¨

×°ð êðÃÅçÆ Â¶Õ¯ ÜÅäÇÔ å» ç±ÜÅ íÅÀ° é Ô¯ÂÆ¨

(Á) Õ³åÅ éÅÇñ îÔ¶ñÆÁÅ Ã¶åÆ ÁÇ× ÜñÅÇÔ¨

Ü¶ ÜÅäÇÔ Çêð° ÁÅêäÅ åÅ åÇé ç°Ö ÃÔÅÇÔ¨

éÅéÕ Õ³å é ÜÅäéÆ Ã¶ ÇÕÀ° ÁÇ× ÜñÅÇÔ¨

íÅòË ÜÆòÀ° ÕË îðÀ° ç±ðÔ° ÔÆ íÇÜ ÜÅÇÔ¨

2. Òîé å±³ Ü¯Çå Ãð±ê° ÔËÓ ôìç çÅ Õ¶ºçðÆ íÅò ÇñÖ¯Í

3. ×°ð± ÜÆ Áé°ÃÅð ÁÃñ ÃåÆ ÇÂÃåðÆÁ» ÇÕ³é·» ù ÁÅÇÖÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË?

4. ÒÜ×å° Üñ³çÅ ðÇÖ ñËÓ ôìç çÅ ÃÅð ÁÅêä¶ ôìç» ÇòÚ ÇñÖ¯Í

5.ÒÂ¶ ÃðÆðÅ î¶ÇðÁÅÓ ôìç Çò¼Ú ×°ð± ÜÆ îé°¼Ö ù ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ ìäé ñÂÆ êÌ¶ðç¶ Ôé?

6.ÒéÅéÕ Áòð° é Ã°ÞÂÆ ÔÇð Çìé° ìÖÃäÔÅð°Ó å°Õ å¯º ÕÆ íÅò ÔË?

15

×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ

ôÌÆ ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ ÇÃ¼Ö» ç¶ Ú½æ¶ ×°ð± ÔéÍ ×°ð± ÃÅÇÔì ò¼ñ¯º ÇÃ¼ÖÆ ç¶ Õ¶ºçð ôÌÆÁ³ÇîÌåÃð çÆ ÃæÅêéÅ ù ÇÂÇåÔÅÇÃÕ ÕÅðÜ òÜ¯º ÜÅÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ôÌÆ ×°ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ çÅÜéî BD Ãå³ìð AECD ÂÆ. ù Ú±éÅ î³âÆ ñÅÔ½ð(êÅÇÕÃåÅé) ÇòÖ¶ ÇêåÅ ôÌÆ ÔðçÅÃ ÜÆ å¶îÅåÅ çÇÂÁÅ Õ½ð ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ Ô¯ÇÂÁÅÍ êÇðòÅð ò¼ñ¯ ÁÅê ÜÆ çÅ é» íÅÂÆ Ü¶áÅ ÜÆ ð¼ÇÖÁÅÇ×ÁÅÍ Û¯àÆ À°îð Çò¼Ú îÅÇêÁ» ç¶ ÁÕÅñ ÚñÅä¶ À°êð³å ÁÅê ÁÅêä¶ éÅéÕ¶ Çê³â ìÅÃðÕ¶ÇÜñ·Å Á³ÇîÌåÃð ÁÅ ×Â¶Í ìÚêé Çò¼Ú ÁÅê é¶ Ø°³×äÆÁ» ò¶Úä çÅ Õ³î òÆ ÕÆåÅÍ ÇÂ¼æ¶ ÔÆÁÅê ù ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ çÆ ôðé êÌÅêå Ô¯ÂÆÍ

ÁÅê ÜÆ çÆ ÁÇèÁÅåîÕ Ã³×å å¯º êÌíÅÇòå Ô¯ Õ¶ ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ é¶ ÁÅêäÆ ì¶àÆìÆìÆ íÅéÆ çÅ ÇòÁÅÔ ÁÅê éÅñ Õð Çç¼åÅÍ ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ é¶ ÁÅê çÆ Ã¶òÅ íÅòéÅ ùò¶Öç¶ Ô¯Â¶ ÁÅê çÅ é» ðÅîçÅÃ ð¼Ö Çç¼åÅÍ ×°ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ é¶ AEGD ÂÆ. Çò¼Ú ÁÅê ù×°ð×¼çÆ ìÖô Çç¼åÆÍ AEHA ÂÆ. Çò¼Ú ÁÅê Ü¯åÆ-Ü¯å ÃîÅ ×Â¶Í

ÒôÌÆ ×°ð± ×Ì³æ ÃÅÇÔìÓ Çò¼Ú ÁÅê çÆ ìÅäÆ 29 ðÅ×» Çò¼Ú çð÷ ÔËÍ Ü¯ Ø¯óÆÁ»,ÕðÔñÅ, òäÜÅðÅ, ÁôàêçÆÁ», Û³ç, ôìç Áå¶ ôñ¯Õ ÁÅÇç ð±ê» Çò¼Ú ÇîñçÆ ÔËÍ ×°ð± ÜÆé¶ ìÅäÆ Çò¼Ú ÇÜ¼æ¶ ÁÕÅñ-ê°ðÖ çÆ À°Ãåå ÕÆåÆ ÔË, À°¼æ¶ ìÅäÆ ðÚéÅ ÇòÚñÆÃ³×ÆåÅåÇîÕåÅ ÇÂÃ ù ÕñÅ ê¼Ö¯º éòÆé Û±Ô» êÌçÅé ÕðçÆ ÔËÍ ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ñÂÆ êÅá-ê°ÃåÕ Çò¼Ú ÁÅê çÆ ìÅäÆ ç¶ Ú¯äò¶º Á³ô Çç¼å¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ

16

ñÅò» (ðÅ× Ã±ÔÆ)ñÅò» (ðÅ× Ã±ÔÆ)ñÅò» (ðÅ× Ã±ÔÆ)ñÅò» (ðÅ× Ã±ÔÆ)ñÅò» (ðÅ× Ã±ÔÆ)

ÔÇð êÇÔñóÆ ñÅò êðÇòðåÆ Õðî ÇçÌóÅÇÂÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

ìÅäÆ ìÌÔîÅ ò¶ç° èðî° ÇçÌóÔ° êÅê åÜÅÇÂÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

èðî° ÇçÌóÔ° ÔÇð éÅî° ÇèÁÅòÔ° ÇÃÇîÌÇå éÅî° ÇçÌóÅÇÂÁÅ¨

ÃÇå×°ð° ×°ð° ê±ðÅ ÁÅðÅèÔ° ÃÇí ÇÕñÇòÖ êÅê ×òÅÇÂÁÅ¨

ÃÔÜ Áé³ç° Ô¯ÁÅ òâíÅ×Æ îÇé ÔÇð ÔÇð îÆáÅ ñÅÇÂÁÅ¨

Üé° ÕÔË éÅéÕ° ñÅò êÇÔñÆ ÁÅð³í° ÕÅÜ° ðÚÅÇÂÁÅ¨

ÔÇð ç±ÜóÆ ñÅò ÃÇå×°ð° ê°ðÖ° ÇîñÅÇÂÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

ÇéðíÀ° íË îé° Ô¯ÇÂ ÔÀ°îË îËñ° ×òÅÇÂÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

Çéðîñ° íÀ° êÅÇÂÁÅ ÔÇð ×°ä ×ÅÇÂÁÅ ÔÇð ò¶ÖË ðÅî° Ôç±ð¶¨

ÔÇð ÁÅåî ðÅî° êÃÅÇðÁÅ Ã°ÁÅîÆ Ãðì ðÇÔÁÅ íðê±ð¶ ¨

Á³åÇð ìÅÔÇð ÔÇð êÌí° Â¶Õ¯ ÇîÇñ ÔÇð Üé î³×ñ ×ÅÂ¶¨

Üé éÅéÕ ç±ÜÆ ñÅò ÚñÅÂÆ ÁéÔç Ãìç òÜÅÂ¶¨

ÔÇð åÆÜóÆ ñÅò îÇé ÚÅÀ° íÇÂÁÅ ìËðÅ×ÆÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

Ã³å ÜéÅ ÔÇð î¶ñ° ÔÇð êÅÇÂÁÅ òâíÅ×ÆÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

Çéðîñ° ÔÇð êÅÇÂÁÅ ÔÇð ×°ä ×ÅÇÂÁÅ î°ÇÖ ì¯ñÆ ÔÇð ìÅäÆ¨

Ã³å ÜéÅ òâíÅ×Æ êÅÇÂÁÅ ÔÇð ÕæÆÁË ÁÕæ ÕÔÅäÆ ¨

ÇÔðçË ÔÇð ÔÇð ÔÇð è°Çé À°êÜÆ ÔÇð ÜêÆÁË îÃåÇÕ íÅ×° ÜÆÀ°¨

Üé° éÅéÕ° ì¯ñ¶ åÆÜÆ ñÅòË ÔÇð À°êÜË îÇé ìËðÅ×° ÜÆÀ°¨

ÔÇð ÚÀ°æóÆ ñÅò îÇé ÃÔÜ° íÇÂÁÅ ÔÇð êÅÇÂÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

17

×°ðî°ÇÖ ÇîÇñÁÅ Ã°íÅÇÂ ÔÇð îÇé åÇé îÆáÅ ñÅÇÂÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

ÔÇð îÆáÅ ñÅÇÂÁÅ î¶ð¶ êÌí íÅÇÂÁÅ ÁéÇçé° ÔÇð Çñò ñÅÂÆ¨

îé ÇÚ³ÇçÁÅ ëñ° êÅÇÂÁÅ Ã°ÁÅîÆ ÔÇð éÅÇî òÜÆ òÅèÅÂÆ¨

ÔÇð êÌÇí áÅÕ°Çð ÕÅÜ° ðÚÅÇÂÁÅ èé ÇÔðçË éÅÇî Çò×ÅÃÆ¨

Üé° éÅéÕ° ì¯ñ¶ ÚÀ°æÆ ñÅòË ÔÇð êÅÇÂÁÅ êÌí° ÁÇòéÅÃÆ¨

(êð ÇòðåÆ Õðî - êÌîÅåîÅ çÅ éÅî Üêä ç¶ ÁÅÔð ÇòÚ ð°¼Þä çÅ Õ³î, ÇçÌóÅÇÂÁÅ-(êð ÇòðåÆ Õðî - êÌîÅåîÅ çÅ éÅî Üêä ç¶ ÁÅÔð ÇòÚ ð°¼Þä çÅ Õ³î, ÇçÌóÅÇÂÁÅ-(êð ÇòðåÆ Õðî - êÌîÅåîÅ çÅ éÅî Üêä ç¶ ÁÅÔð ÇòÚ ð°¼Þä çÅ Õ³î, ÇçÌóÅÇÂÁÅ-(êð ÇòðåÆ Õðî - êÌîÅåîÅ çÅ éÅî Üêä ç¶ ÁÅÔð ÇòÚ ð°¼Þä çÅ Õ³î, ÇçÌóÅÇÂÁÅ-(êð ÇòðåÆ Õðî - êÌîÅåîÅ çÅ éÅî Üêä ç¶ ÁÅÔð ÇòÚ ð°¼Þä çÅ Õ³î, ÇçÌóÅÇÂÁÅ-ÇéôÚ¶ ÕðÅÇÂÁÅ ÔË, ìÅäÆ- ×°ð± çÆ ìÅäÆ, åÜÅÇÂÁÅ- åÜ¶ Ü»ç¶ Ôé, ÇÃÇîÌÇå- ÇÃîðé,ÇéôÚ¶ ÕðÅÇÂÁÅ ÔË, ìÅäÆ- ×°ð± çÆ ìÅäÆ, åÜÅÇÂÁÅ- åÜ¶ Ü»ç¶ Ôé, ÇÃÇîÌÇå- ÇÃîðé,ÇéôÚ¶ ÕðÅÇÂÁÅ ÔË, ìÅäÆ- ×°ð± çÆ ìÅäÆ, åÜÅÇÂÁÅ- åÜ¶ Ü»ç¶ Ôé, ÇÃÇîÌÇå- ÇÃîðé,ÇéôÚ¶ ÕðÅÇÂÁÅ ÔË, ìÅäÆ- ×°ð± çÆ ìÅäÆ, åÜÅÇÂÁÅ- åÜ¶ Ü»ç¶ Ôé, ÇÃÇîÌÇå- ÇÃîðé,ÇéôÚ¶ ÕðÅÇÂÁÅ ÔË, ìÅäÆ- ×°ð± çÆ ìÅäÆ, åÜÅÇÂÁÅ- åÜ¶ Ü»ç¶ Ôé, ÇÃÇîÌÇå- ÇÃîðé,ÇÕñÇòÖ- êÅê, ÃÔÜ Áé³ç°- ÁÅåîÕ Áâ¯ñåÅ çÅ Ã°Ö, ÕÅÜ°- ÇòÁÅÔ, ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°-ÇÕñÇòÖ- êÅê, ÃÔÜ Áé³ç°- ÁÅåîÕ Áâ¯ñåÅ çÅ Ã°Ö, ÕÅÜ°- ÇòÁÅÔ, ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°-ÇÕñÇòÖ- êÅê, ÃÔÜ Áé³ç°- ÁÅåîÕ Áâ¯ñåÅ çÅ Ã°Ö, ÕÅÜ°- ÇòÁÅÔ, ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°-ÇÕñÇòÖ- êÅê, ÃÔÜ Áé³ç°- ÁÅåîÕ Áâ¯ñåÅ çÅ Ã°Ö, ÕÅÜ°- ÇòÁÅÔ, ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°-ÇÕñÇòÖ- êÅê, ÃÔÜ Áé³ç°- ÁÅåîÕ Áâ¯ñåÅ çÅ Ã°Ö, ÕÅÜ°- ÇòÁÅÔ, ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°-Ô¶ ðÅî ÜÆ/åËæ¯º ÃçÕ¶ Ô», ÇéðíÀ°- Çéâð, Áçì- ÃÇåÕÅð, Ôç±ð¶- ÔÅ÷ð-éÅ÷ð/Á³×-Ô¶ ðÅî ÜÆ/åËæ¯º ÃçÕ¶ Ô», ÇéðíÀ°- Çéâð, Áçì- ÃÇåÕÅð, Ôç±ð¶- ÔÅ÷ð-éÅ÷ð/Á³×-Ô¶ ðÅî ÜÆ/åËæ¯º ÃçÕ¶ Ô», ÇéðíÀ°- Çéâð, Áçì- ÃÇåÕÅð, Ôç±ð¶- ÔÅ÷ð-éÅ÷ð/Á³×-Ô¶ ðÅî ÜÆ/åËæ¯º ÃçÕ¶ Ô», ÇéðíÀ°- Çéâð, Áçì- ÃÇåÕÅð, Ôç±ð¶- ÔÅ÷ð-éÅ÷ð/Á³×-Ô¶ ðÅî ÜÆ/åËæ¯º ÃçÕ¶ Ô», ÇéðíÀ°- Çéâð, Áçì- ÃÇåÕÅð, Ôç±ð¶- ÔÅ÷ð-éÅ÷ð/Á³×-Ã³×, íðê±ð¶- ÇòÁÅêÕ, î³×ñ- ÇÃøå-ÃÅñÅÔ ç¶ ×Æå, ÁéÔç- ÇÂÕ ðÃ, îÇé ÚÅÀ°Ã³×, íðê±ð¶- ÇòÁÅêÕ, î³×ñ- ÇÃøå-ÃÅñÅÔ ç¶ ×Æå, ÁéÔç- ÇÂÕ ðÃ, îÇé ÚÅÀ°Ã³×, íðê±ð¶- ÇòÁÅêÕ, î³×ñ- ÇÃøå-ÃÅñÅÔ ç¶ ×Æå, ÁéÔç- ÇÂÕ ðÃ, îÇé ÚÅÀ°Ã³×, íðê±ð¶- ÇòÁÅêÕ, î³×ñ- ÇÃøå-ÃÅñÅÔ ç¶ ×Æå, ÁéÔç- ÇÂÕ ðÃ, îÇé ÚÅÀ°Ã³×, íðê±ð¶- ÇòÁÅêÕ, î³×ñ- ÇÃøå-ÃÅñÅÔ ç¶ ×Æå, ÁéÔç- ÇÂÕ ðÃ, îÇé ÚÅÀ°íÇÂÁÅ ìËðÅ×ÆÁÅíÇÂÁÅ ìËðÅ×ÆÁÅíÇÂÁÅ ìËðÅ×ÆÁÅíÇÂÁÅ ìËðÅ×ÆÁÅíÇÂÁÅ ìËðÅ×ÆÁÅ - òËðÅ×Æ ç¶ îé ÇòÚ ÚÅÀ°- À°åôÅÔ, î°ÇÖ- î°±³Ô å¯º, ì¯ñÆ -À°ÚÅðÆ,- òËðÅ×Æ ç¶ îé ÇòÚ ÚÅÀ°- À°åôÅÔ, î°ÇÖ- î°±³Ô å¯º, ì¯ñÆ -À°ÚÅðÆ,- òËðÅ×Æ ç¶ îé ÇòÚ ÚÅÀ°- À°åôÅÔ, î°ÇÖ- î°±³Ô å¯º, ì¯ñÆ -À°ÚÅðÆ,- òËðÅ×Æ ç¶ îé ÇòÚ ÚÅÀ°- À°åôÅÔ, î°ÇÖ- î°±³Ô å¯º, ì¯ñÆ -À°ÚÅðÆ,- òËðÅ×Æ ç¶ îé ÇòÚ ÚÅÀ°- À°åôÅÔ, î°ÇÖ- î°±³Ô å¯º, ì¯ñÆ -À°ÚÅðÆ,ÁÕæ- ÁÕ¼æ(ÇÜÃ çÅ ÃÔÆ Ãð±ê ÇìÁÅé éÅ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕ¶), è°Çé- ñ×é, îÃåÇÕ- î¼æ¶ÁÕæ- ÁÕ¼æ(ÇÜÃ çÅ ÃÔÆ Ãð±ê ÇìÁÅé éÅ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕ¶), è°Çé- ñ×é, îÃåÇÕ- î¼æ¶ÁÕæ- ÁÕ¼æ(ÇÜÃ çÅ ÃÔÆ Ãð±ê ÇìÁÅé éÅ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕ¶), è°Çé- ñ×é, îÃåÇÕ- î¼æ¶ÁÕæ- ÁÕ¼æ(ÇÜÃ çÅ ÃÔÆ Ãð±ê ÇìÁÅé éÅ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕ¶), è°Çé- ñ×é, îÃåÇÕ- î¼æ¶ÁÕæ- ÁÕ¼æ(ÇÜÃ çÅ ÃÔÆ Ãð±ê ÇìÁÅé éÅ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕ¶), è°Çé- ñ×é, îÃåÇÕ- î¼æ¶À°¼å¶, íÅ×°- Ú³×Æ ÇÕÃîå, ÔÇð ìËðÅ×- êÌí ÇîñÅê çÆ åÆìð å»Ø, åÇé-åé Çò¼Ú,À°¼å¶, íÅ×°- Ú³×Æ ÇÕÃîå, ÔÇð ìËðÅ×- êÌí ÇîñÅê çÆ åÆìð å»Ø, åÇé-åé Çò¼Ú,À°¼å¶, íÅ×°- Ú³×Æ ÇÕÃîå, ÔÇð ìËðÅ×- êÌí ÇîñÅê çÆ åÆìð å»Ø, åÇé-åé Çò¼Ú,À°¼å¶, íÅ×°- Ú³×Æ ÇÕÃîå, ÔÇð ìËðÅ×- êÌí ÇîñÅê çÆ åÆìð å»Ø, åÇé-åé Çò¼Ú,À°¼å¶, íÅ×°- Ú³×Æ ÇÕÃîå, ÔÇð ìËðÅ×- êÌí ÇîñÅê çÆ åÆìð å»Ø, åÇé-åé Çò¼Ú,Ã°íÅÇÂ- êÌí± ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ÇàÕ Õ¶, ÁéÇçé°- Ôð ð¯÷/Ôð ò¶ñ¶, Çñò ñÅÂÆ- Ã°ðå Ü¯óÆÃ°íÅÇÂ- êÌí± ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ÇàÕ Õ¶, ÁéÇçé°- Ôð ð¯÷/Ôð ò¶ñ¶, Çñò ñÅÂÆ- Ã°ðå Ü¯óÆÃ°íÅÇÂ- êÌí± ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ÇàÕ Õ¶, ÁéÇçé°- Ôð ð¯÷/Ôð ò¶ñ¶, Çñò ñÅÂÆ- Ã°ðå Ü¯óÆÃ°íÅÇÂ- êÌí± ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ÇàÕ Õ¶, ÁéÇçé°- Ôð ð¯÷/Ôð ò¶ñ¶, Çñò ñÅÂÆ- Ã°ðå Ü¯óÆÃ°íÅÇÂ- êÌí± ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ÇàÕ Õ¶, ÁéÇçé°- Ôð ð¯÷/Ôð ò¶ñ¶, Çñò ñÅÂÆ- Ã°ðå Ü¯óÆð¼ÖÆº, îé ÇÚ³ÇçÁÅ- îé-ÇÂ¼Ûå,òÜÆ òèÅÂÆ- Úó·çÆ ÕñÅ ìä ×ÂÆ, ÚÀ°æÆ ñÅòË- êÌí±-ð¼ÖÆº, îé ÇÚ³ÇçÁÅ- îé-ÇÂ¼Ûå,òÜÆ òèÅÂÆ- Úó·çÆ ÕñÅ ìä ×ÂÆ, ÚÀ°æÆ ñÅòË- êÌí±-ð¼ÖÆº, îé ÇÚ³ÇçÁÅ- îé-ÇÂ¼Ûå,òÜÆ òèÅÂÆ- Úó·çÆ ÕñÅ ìä ×ÂÆ, ÚÀ°æÆ ñÅòË- êÌí±-ð¼ÖÆº, îé ÇÚ³ÇçÁÅ- îé-ÇÂ¼Ûå,òÜÆ òèÅÂÆ- Úó·çÆ ÕñÅ ìä ×ÂÆ, ÚÀ°æÆ ñÅòË- êÌí±-ð¼ÖÆº, îé ÇÚ³ÇçÁÅ- îé-ÇÂ¼Ûå,òÜÆ òèÅÂÆ- Úó·çÆ ÕñÅ ìä ×ÂÆ, ÚÀ°æÆ ñÅòË- êÌí±-êåÆ éÅñ ÜÆò-ÇÂÃåðÆ ç¶ ÇòÁÅÔ çÆ Ú½æÆ ñ»ò Ãî¶º,ÁÇòéÅÃÆ- Õç¶ éÅÃ éÅ Ô¯ä òÅñÅ)êåÆ éÅñ ÜÆò-ÇÂÃåðÆ ç¶ ÇòÁÅÔ çÆ Ú½æÆ ñ»ò Ãî¶º,ÁÇòéÅÃÆ- Õç¶ éÅÃ éÅ Ô¯ä òÅñÅ)êåÆ éÅñ ÜÆò-ÇÂÃåðÆ ç¶ ÇòÁÅÔ çÆ Ú½æÆ ñ»ò Ãî¶º,ÁÇòéÅÃÆ- Õç¶ éÅÃ éÅ Ô¯ä òÅñÅ)êåÆ éÅñ ÜÆò-ÇÂÃåðÆ ç¶ ÇòÁÅÔ çÆ Ú½æÆ ñ»ò Ãî¶º,ÁÇòéÅÃÆ- Õç¶ éÅÃ éÅ Ô¯ä òÅñÅ)êåÆ éÅñ ÜÆò-ÇÂÃåðÆ ç¶ ÇòÁÅÔ çÆ Ú½æÆ ñ»ò Ãî¶º,ÁÇòéÅÃÆ- Õç¶ éÅÃ éÅ Ô¯ä òÅñÅ)

18


1.Ô¶á ÇñÖÆÁ» ÕÅÇò å°Õ» çÆ êÌÃ³× ÃÇÔå ÇòÁÅÇÖÁÅ Õð¯Í

(À) ÔÇð êÇÔñóÆ ñÅò êðÇòðåÆ Õðî ÇçÌóÅÇÂÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

ìÅäÆ ìÌÔîÅ ò¶ç° èðî° ÇçÌóÔ° êÅê åÜÅÇÂÁÅ ìÇñ ðÅî ÜÆÀ°¨

(Á) ÔÇð êÌÇí áÅÕ°Çð ÕÅÜ° ðÚÅÇÂÁÅ èé ÇÔðçË éÅÇî Çò×ÅÃÆ¨

Üé° éÅéÕ° ì¯ñ¶ ÚÀ°æÆ ñÅòË ÔÇð êÅÇÂÁÅ êÌí° ÁÇòéÅÃÆ¨

2. ×°ðÇÃ¼Ö ç¶ ÇÕñÇòÖ ÇÕò¶º ç±ð Ô°³ç¶ Ôé?

3.TÜé° ÕÔË éÅéÕ° ñÅò êÇÔñÆ ÁÅð³í° ÕÅÜ° ðÚÅÇÂÁÅU å°Õ å¯º ÃÅé±³ ÕÆÇÃ¼ÇÖÁÅ ÇîñçÆ ÔËÍ

4.ñÅò» (ðÅ× Ã±ÔÆ) Áé°ÃÅð òâíÅ×Æ îé°¼Ö Õ½ä Ôé?

5.ÒîÅñÕ-êÌí± Ãí ÜÆò» ÇòÚ ÇòÁÅêÕ ÔËÍÓ Áðæ ç¶ä òÅñÆ å°Õ ôìç ÇòÚ¯º Ú°ä¯Í

6.ÒñÅòÓ ôìç çÅ Õ¶ºçðÆ íÅò ÇñÖ¯Í

7.TÁ³åÇð ìÅÔÇð ÔÇð êÌí° Â¶Õ¯ ÇîÇñ ÔÇð Üé î³×ñ ×ÅÂ¶U å°Õ çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ Õð¯Í

8.TÜé° éÅéÕ° ì¯ñ¶ ÚÀ°æÆ ñÅòË ÔÇð êÅÇÂÁÅ êÌí° ÁÇòéÅÃÆU å°Õ çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ Õð¯Í

9. ÒñÅò» (ðÅ× Ã±ÔÆ)Ó ìÅäÆ ×°ð ÇÃ¼Ö» òÅÃå¶ ÇÕÔóÅ çðÜÅ ð¼ÖçÆ ÔË? Áå¶ÇÂÃ çÆ ìðÕå å¯º ÜÅä± ÕðòÅúÍ

19

íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆíÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆíÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆíÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆíÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ

íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ìÔ¹ê¾ÖÆ ôõÃÆÁå òÅñ¶ ÇòçòÅé Áå¶ ÃÅÇÔå ÇÃðÜÕ ÃéÍ ÁÅê ÜÆçÅ Üéî AEEA ÂÆ: Çò¾Ú Çê¿â ìÅÃðÕ¶ (ÁÇ§îzåÃð) Çò¾Ú ÃzÆ ÂÆôð çÅÃ í¾ñÅ ç¶ ×zÇÔ ÇòÖ¶Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅê ×¹ð± ÁîðçÅÃ ÜÆ ç¶ íåÆÜ¶ Áå¶ ×¹ðÈ ÁðÜé ç¶ò ÜÆ ç¶ îÅîÅ ÜÆ Ô¯ä ç¶ éÅñ-éÅñ ×¹ðÈ Øð ç¶ Ã¶òÕ Áå¶ ÁÇé³é í×å ÃéÍ

ÁÅê ÜÆ ìÔ¹ íÅôÅÂÆ êzÇåíÅ ç¶ èÅðéÆ ÃéÍ ÁÅê ÜÆ ù ê¿ÜÅìÆ, ÇÔ§çÆ, Ã§ÃÇ´å,ëÅðÃÆ å¶ ÁðìÆ íÅôÅò» çÅ â±§ØÅ Ç×ÁÅé ÃÆÍ íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ×¹ðîÇå øñÃø¶ ç¶ êzÚÅðÕÃéÍ ìÅìÅ ì¹¾ãÅ ÜÆ î×ð¯º ÁÅê ù ôzÆ ÔÇðî§çð ÃÅÇÔì ÁÇ§îzåÃð çÅ ×z§æÆ æÅÇêÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÃ¾Öîå çÅ êðÚÅð Õðé ñÂÆ ÁÅê ù ç¶ô ç¶ ò¾Ö¯º- ò¾Öð¶ Ö¶åð» Çò¾Ú í¶ÇÜÁÅ Ç×ÁÅÍ ×¹ð±-Øð çÆÃ¶òÅ ÕðÇçÁ» ÁÅê ÜÆ AFCG ÂÆ: Çò¾Ú HF ÃÅñ» çÆ À°îð ÇìåÅÀ¹ä î×ð¯º ×¯ÇÂ§çòÅñ ÇòÖ¶Ü¯åÆ-Ü¯å ÃîÅ ×Â¶Í

íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ÁÅÇç ×z§æ çÆ ìÆó ç¶ ÕÅåì (ÇñÖÅðÆ) ÃéÍ ÁÅê ÜÆ é¶ ÇÂÔ ÕÅðÜÚÅð ÃÅñ» (AF@@-AF@D ÂÆ:) Çò¾Ú Ã§ê±ðé ÕÆåÅÍ ÇÂÃ ç¶ éÅñ-éÅñ ÁÅê é¶ ÁÅêäÆ ÕÇòåÅç¹ÁÅðÅ ×¹ðîÇå ç¶ ÇÃè»å» çÆ Ãðñ ÇòÁÅÇÖÁÅ òÆ ÕÆåÆÍ ×¹ðîå îÅð× ù ×¹ðìÅäÆ ç¶ ÁÅô¶Áé¹ÃÅð Ãê¾ôà Õðé çÅ ïåé ÕÆåÅÍ ÇÂÃ ÕðÕ¶ ×¹ð± ÁðÜé ç¶ò ÜÆ é¶ ÁÅê ÜÆ çÆÁ» òÅð»ù Ò×¹ðìÅäÆ çÆ Õ¹§ÜÆÓ çÆ êçòÆ êzçÅé ÕÆåÆÍ ÁÅê ç¹ÁÅðÅ ðÇÚå òÅð» Çò¾Ú ÇÂÇåÔÅÃ,ÇîÇæÔÅÃ Áå¶ ê½ðÅÇäÕåÅ çÅ Ã¹î¶ñ ÔËÍ

íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ çÆ Õ¹¾ñ ðÚéÅ D@ òÅð» å¶ EEF ÕÇì¾å Ãò¾ÂÆÂ¶ ÔéÍ ÇÂÔé» Çò¾Ú¯ºÕÇì¾å å¶ Ãò¾ÂÆÂ¶ ìzÜ íÅôÅ Çò¾Ú Ôé å¶ òÅð» ê¿ÜÅìÆ Çò¾ÚÍ ÇÂÔ òÅð» Çòô¶ å¶ ð±ê ç¯Ô» ê¾Ö»å¯º îÔ¾åòê±ðé å¶ Çòô¶ô ÔéÍ ÇÂÔé» Çò¾Ú ×¹ðîÇå øñÃø¶ ç¶ ÇÃè»å» çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ, ×¹ð±-Ú¶ñ¶ çÅ Ã§ì§è, Ã¶òÅ, í×åÆ, ÇéîðåÅ, ×¹ðî¹Ö çÆ òÇâÁÅÂÆ Áå¶ ÃîÕÅñÆ ÃîÅÜ çÅ ïæÅðæÁÅÇç Áé¶Õ» Çòô¶ ñÂ¶ ×Â¶ ÔéÍ Ôæñ¶ ÕÅÇò Ã§×zÇÔ Çò¾Ú íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ çÆÁ» òÅð» Çò¾Ú¯ºÚ¯äò¶º Á³ô ôÅÇîñ ÕÆå¶ ×Â¶ ÔéÍ

20

èÌ± ÔÃçÅ ØÇð ÁÅÇÂÁÅèÌ± ÔÃçÅ ØÇð ÁÅÇÂÁÅèÌ± ÔÃçÅ ØÇð ÁÅÇÂÁÅèÌ± ÔÃçÅ ØÇð ÁÅÇÂÁÅèÌ± ÔÃçÅ ØÇð ÁÅÇÂÁÅ

èÌ± ÔÃçÅ ØÇð ÁÅÇÂÁÅ ÕÇð ÇêÁÅð° ÇêÀ° Õ°ÛÇó ñÆåÅÍ

ìÅÔÔ° êÕÇó À°áÅÇñÁÅ îé ÇòÇÚ ð¯Ã° îåÌ¶ÂÆ ÕÆåÅÍ

â°âÔ°ÇñÕÅ î» ê°ÛË å±³ ÃÅòÅäÆ ÔË ÇÕ Ã°ðÆåÅ?

ÃÅòÅäÆ Ô» Üéî çÆ éÅî° é í×åÆ ÕðÇî ÇçÌó·ÆåÅÍ

ÇÕÃ° À°çî å¶ ðÅÜ° ÇîñË Ãå®± å¶ ÃÇí Ô¯òÇé îÆåÅ?

êðî¶Ãð° ÁÅðÅèÆÁË ÇÜç± Ô¯ÂÆÁË êÇåå ê°éÆåÅÍ

ìÅÔÇð ÚÇñÁÅ ÕðÇä åê° îé ìËðÅ×Æ Ô¯ÇÂ ÁåÆåÅÍ

éÅðç î°Çé À°êç¶ÇÃÁÅ éÅî ÇéèÅé° ÁÇîú ðÃ° êÆåÅÍ

ÇêÛÔ°³ ðÅÜ¶ ÃÇçÁÅ ÁÇìÚñ ðÅÜ ÕðÔ° Çéå éÆåÅÍ

ÔÅÇð Úñ¶ ×°ðî°ÇÖ Ü×ÜÆåÅ¨1¨ (òÅð 10)

(â°âÔ°ÇñÕÅ- ð¯ºçÅ Ô¯ÇÂÁÅ/ÔàÕ¯ð¶ ñËºçÅ, ÃÅòÅäÆ- ÇòÁÅÔ°åÅ ÇÂÃåðÆ, Ã°ðÆåÅ- çÅÃÆ ,(â°âÔ°ÇñÕÅ- ð¯ºçÅ Ô¯ÇÂÁÅ/ÔàÕ¯ð¶ ñËºçÅ, ÃÅòÅäÆ- ÇòÁÅÔ°åÅ ÇÂÃåðÆ, Ã°ðÆåÅ- çÅÃÆ ,(â°âÔ°ÇñÕÅ- ð¯ºçÅ Ô¯ÇÂÁÅ/ÔàÕ¯ð¶ ñËºçÅ, ÃÅòÅäÆ- ÇòÁÅÔ°åÅ ÇÂÃåðÆ, Ã°ðÆåÅ- çÅÃÆ ,(â°âÔ°ÇñÕÅ- ð¯ºçÅ Ô¯ÇÂÁÅ/ÔàÕ¯ð¶ ñËºçÅ, ÃÅòÅäÆ- ÇòÁÅÔ°åÅ ÇÂÃåðÆ, Ã°ðÆåÅ- çÅÃÆ ,(â°âÔ°ÇñÕÅ- ð¯ºçÅ Ô¯ÇÂÁÅ/ÔàÕ¯ð¶ ñËºçÅ, ÃÅòÅäÆ- ÇòÁÅÔ°åÅ ÇÂÃåðÆ, Ã°ðÆåÅ- çÅÃÆ ,ÁÇîú- Á³ÇîÌå, ÁÇìÚñ- Ü¯ ÇòÚñå éÅ Ô¯ò¶)ÁÇîú- Á³ÇîÌå, ÁÇìÚñ- Ü¯ ÇòÚñå éÅ Ô¯ò¶)ÁÇîú- Á³ÇîÌå, ÁÇìÚñ- Ü¯ ÇòÚñå éÅ Ô¯ò¶)ÁÇîú- Á³ÇîÌå, ÁÇìÚñ- Ü¯ ÇòÚñå éÅ Ô¯ò¶)ÁÇîú- Á³ÇîÌå, ÁÇìÚñ- Ü¯ ÇòÚñå éÅ Ô¯ò¶)

ç¶ÇÖ êðÅÂÆÁ» Ú³×ÆÁ»ç¶ÇÖ êðÅÂÆÁ» Ú³×ÆÁ»ç¶ÇÖ êðÅÂÆÁ» Ú³×ÆÁ»ç¶ÇÖ êðÅÂÆÁ» Ú³×ÆÁ»ç¶ÇÖ êðÅÂÆÁ» Ú³×ÆÁ»

ç¶ÇÖ êðÅÂÆÁ» Ú³×ÆÁ» îÅò» íËä» èÆÁ» ÜÅäËÍ

À°Ã° Ã°±Áð° À°Ã° ×ÅÇÂ ÔË êð èé ÇÔ³ç± î°ÃñîÅäËÍ

ê°åÌ ÕñåÌ Õ°³àì° ç¶ÇÖ î¯Ô¶ î¯ÇÔ é è¯ÇÔ ÇèÙÅäËÍ

À°ÃåÇå Çé³çÅ Õ³Çé Ã°Çä ÁÅêÔ° ì°ðÅ é ÁÅÇÖ òÖÅäËÍ

òâ êðåÅê° é ÁÅê° ×Çä ÕÇð ÁÔ³î¶À° é ÇÕÃË ðßÅäËÍ

21

×°ðî°ÇÖ Ã°Öëñ êÅÇÂÁÅ ðÅÜ° Ü¯×° ðÃ ðñÆÁÅ îÅäËÍ

ÃÅèÃ³×Çå ÇòàÔ° Õ°ðìÅäË¨11¨ (òÅð 29)

(ÇèÙÅäË- è¼Õ¶ éÅñ/÷ìðÃçåÆ, ÁÔ³î¶À°- ÁÔ³ÕÅð, ðßÅäË- ç°ÖÆ ÕðéÅ, ÇòàÔ°- ìÅÞ¯º/ å¯(ÇèÙÅäË- è¼Õ¶ éÅñ/÷ìðÃçåÆ, ÁÔ³î¶À°- ÁÔ³ÕÅð, ðßÅäË- ç°ÖÆ ÕðéÅ, ÇòàÔ°- ìÅÞ¯º/ å¯(ÇèÙÅäË- è¼Õ¶ éÅñ/÷ìðÃçåÆ, ÁÔ³î¶À°- ÁÔ³ÕÅð, ðßÅäË- ç°ÖÆ ÕðéÅ, ÇòàÔ°- ìÅÞ¯º/ å¯(ÇèÙÅäË- è¼Õ¶ éÅñ/÷ìðÃçåÆ, ÁÔ³î¶À°- ÁÔ³ÕÅð, ðßÅäË- ç°ÖÆ ÕðéÅ, ÇòàÔ°- ìÅÞ¯º/ å¯(ÇèÙÅäË- è¼Õ¶ éÅñ/÷ìðÃçåÆ, ÁÔ³î¶À°- ÁÔ³ÕÅð, ðßÅäË- ç°ÖÆ ÕðéÅ, ÇòàÔ°- ìÅÞ¯º/ å¯Çìé»)Çìé»)Çìé»)Çìé»)Çìé»)

ñÃä° ñ°ÕÅÇÂÁÅ éÅ ñ°ÕËñÃä° ñ°ÕÅÇÂÁÅ éÅ ñ°ÕËñÃä° ñ°ÕÅÇÂÁÅ éÅ ñ°ÕËñÃä° ñ°ÕÅÇÂÁÅ éÅ ñ°ÕËñÃä° ñ°ÕÅÇÂÁÅ éÅ ñ°ÕË

ñÃä° ñ°ÕÅÇÂÁÅ éÅ ñ°ÕË ìÇÔ ÖÅÜË Õ±äËÍ

ÕÅñÅ Õ³ìñ° À°ÜñÅ ÇÕÀ°º Ô¯ÇÂ Ãì±äËÍ

â¶î± ÖÖð Ü¯ Û°ÔË ÇçÃË î°ÇÔ Ã±äËÍ

ÇÕåË Õ³Çî éÅ ÁÅòÂÆ ñÅòä° Çìé° ñ±äËÍ

Çé³çÇÕ éÅî ÇòÃÅÇðÁÅ ×°ð Ç×ÁÅé° ÇòÔ±äËÍ

ÔñÇå êñÇå Ã°Ö° éÅ ñÔË ç°ÖÆÁÅ ÇÃð° Þ±äË¨3¨ (òÅð 35)

(ñÃä- æ¯î, Õ±äË- Ö±³Ü¶/ Õ¯é¶ Çò¼Ú, Ã°äË- Ã°µÜäÅ, ñÅòä°- ÔðÆ Ãì÷Æ)(ñÃä- æ¯î, Õ±äË- Ö±³Ü¶/ Õ¯é¶ Çò¼Ú, Ã°äË- Ã°µÜäÅ, ñÅòä°- ÔðÆ Ãì÷Æ)(ñÃä- æ¯î, Õ±äË- Ö±³Ü¶/ Õ¯é¶ Çò¼Ú, Ã°äË- Ã°µÜäÅ, ñÅòä°- ÔðÆ Ãì÷Æ)(ñÃä- æ¯î, Õ±äË- Ö±³Ü¶/ Õ¯é¶ Çò¼Ú, Ã°äË- Ã°µÜäÅ, ñÅòä°- ÔðÆ Ãì÷Æ)(ñÃä- æ¯î, Õ±äË- Ö±³Ü¶/ Õ¯é¶ Çò¼Ú, Ã°äË- Ã°µÜäÅ, ñÅòä°- ÔðÆ Ãì÷Æ)

éÅ ÇåÃ° íÅð¶ êðìå»éÅ ÇåÃ° íÅð¶ êðìå»éÅ ÇåÃ° íÅð¶ êðìå»éÅ ÇåÃ° íÅð¶ êðìå»éÅ ÇåÃ° íÅð¶ êðìå»

éÅ ÇåÃ° íÅð¶ êðìå» ÁÃîÅé ÖÔ³ç¶Í

éÅ ÇåÃ° íÅð¶ Õ¯à ×ó· ØðìÅð ÇçÃ³ç¶Í

éÅ ÇåÃ° íÅð¶ ÃÅÇÂð» éç òÅÔ òÔ³ç¶Í

éÅ ÇåÃ° íÅð¶ åð°òð» ëñ Ã°ëñ ëñ³ç¶Í

22

éÅ ÇåÃ° íÅð¶ ÜÆÁÜ³å Áä×äå Çëð³ç¶Í

íÅð¶ í°ÂÆº ÁÇÕðåØä î³çÆ Ô± î³ç¶¨8¨ (òÅð 35)

(ÖÔ³ç¶- ÖÇÔ³ç¶/ Ûz³±Ôç¶, ÃÅÇÂð»- Ãð¯òð», åðòð- çð¼õå, í°ÂÆº- èðåÆ, ÁÇÕðåØä-(ÖÔ³ç¶- ÖÇÔ³ç¶/ Ûz³±Ôç¶, ÃÅÇÂð»- Ãð¯òð», åðòð- çð¼õå, í°ÂÆº- èðåÆ, ÁÇÕðåØä-(ÖÔ³ç¶- ÖÇÔ³ç¶/ Ûz³±Ôç¶, ÃÅÇÂð»- Ãð¯òð», åðòð- çð¼õå, í°ÂÆº- èðåÆ, ÁÇÕðåØä-(ÖÔ³ç¶- ÖÇÔ³ç¶/ Ûz³±Ôç¶, ÃÅÇÂð»- Ãð¯òð», åðòð- çð¼õå, í°ÂÆº- èðåÆ, ÁÇÕðåØä-(ÖÔ³ç¶- ÖÇÔ³ç¶/ Ûz³±Ôç¶, ÃÅÇÂð»- Ãð¯òð», åðòð- çð¼õå, í°ÂÆº- èðåÆ, ÁÇÕðåØä-À°êÕÅð ÇòÃÅðé òÅñÅ)À°êÕÅð ÇòÃÅðé òÅñÅ)À°êÕÅð ÇòÃÅðé òÅñÅ)À°êÕÅð ÇòÃÅðé òÅñÅ)À°êÕÅð ÇòÃÅðé òÅñÅ)

23


A. Ô¶á Çç¼å¶ ÕÅÇò-Á³ô» çÆ êÌÃ³× ÃÇÔå ÇòÁÅÇÖÁÅ Õð¯Í

(À) èÌ± ÔÃçÅ ØÇð ÁÅÇÂÁÅ ÕÇð ÇêÁÅð° ÇêÀ° Õ°ÛÇó ñÆåÅÍ

ìÅÔÔ° êÕÇó À°áÅÇñÁÅ îé ÇòÇÚ ð¯Ã° îåÌ¶ÂÆ ÕÆåÅÍ

â°âÔ°ÇñÕÅ î» ê°ÛË å±³ ÃÅòÅäÆ ÔË ÇÕ Ã°ðÆåÅÍ

(Á) ñÃä° ñ°ÕÅÇÂÁÅ éÅ ñ°ÕË ìÇÔ ÖÅÜË Õ±äËÍ

ÕÅñÅ Õ³ìñ° À°ÜñÅ ÇÕÀ°º Ô¯ÇÂ Ãì±äËÍ

â¶î± ÖÖð Ü¯ Û°ÔË ÇçÃË î°ÇÔ Ã±äËÍ

ÇÕåË Õ³Çî éÅ ÁÅòÂÆ ñÅòä° Çìé° ñ±äËÍ

Çé³çÇÕ éÅî ÇòÃÅÇðÁÅ ×°ð Ç×ÁÅé° ÇòÔ±äËÍ

ÔñÇå êñÇå Ã°Ö° éÅ ñÔË ç°ÖÆÁÅ ÇÃð° Þ±äË¨3¨

B. ÒéÅ ÇåÃ° íÅð¶ êðìå»Ó ôìç çÅ Õ¶ºçðÆ íÅò Ãê¼ôà Õð¯Í

C. èð± í×å çÅ îé òËðÅ× ÇÕò¶º èÅðé ÕðçÅ ÔË? Òè± ÔÃçÅ ØÇðÁÅÇÂÁÅÓ ôìç ç¶ ÁÅèÅð Óå¶ ÇìÁÅé Õð¯Í

D. Òç¶ÇÖ êðÅÂÆÁ» Ú³×ÆÁ»Ó ôìç çÅ ÃÅð ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯Í

24

îÆÁ» òÜÆçîÆÁ» òÜÆçîÆÁ» òÜÆçîÆÁ» òÜÆçîÆÁ» òÜÆç

îÆÁ» òÜÆç î¼èÕÅñ çÅ ÇÂ¼Õ Ôðîé ÇêÁÅðÅ Ã³å ÕòÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ê³ÜÅìÆ ñ¯ÕÕÅÇò-èÅðÅ Çò¼Ú ÁÅê çÅ ìóÅ ÔÆ À°¼ØÅ ÃæÅé ÔËÍ ÁÅê ù Ã±ëÆÁ» ç¶ Òð½ôéÆÓ à¯ñ¶ çÅ î¯ãÆî³ÇéÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÁÅê çÅ Üéî Üñ³èð ÇòÖ¶ Ô¯ÇÂÁÅÍ âÅ. î¯Ôé ÇÃ³Ø çÆòÅéÅ ÁÅê çÅ ÜÆòéÕÅñ AEE@-AFF@ ÂÆ. å¼Õ î³éç¶ ÔéÍ Ã³å çÅç± çÇÂÁÅñ ÜÆ ÁÅê ç¶ î°ðôç ÃéÍ ÁÅêêÇÔñ» ÕÅì°ñ ðÔ¶ Áå¶ ë¶ð îæ°ðÅ å¶ ÇìÌ³çÅìé çÆ ïÅåðÅ Óå¶ ×Â¶Í òÅêÃ ê³ÜÅì ÁÅ Õ¶ ÃÅè±-Ã³å» çÆ Ã³×å Çò¼Ú êÌí± í×åÆ ò¼ñ ÇÖ¼Ú¶ ×Â¶Í

îÆÁ» òÜÆç ðÇÚå AD Û¯à¶-Û¯à¶ ×Ì³æ» çÅ ÔòÅñÅ ÇîñçÅ ÔËÍ êÌ¯. ÇêÁÅðÅ ÇÃ³Ø êçîé¶ òÜÆç ÜÆ ç¶ 2 ôìç», D@ ôñ¯Õ», CC å±åÆÂ¶, BH ÁÇó¼ñ» Áå¶ ÇÂ¼Õ îÅÞ çÆ Ã³êÅçéÅÕÆåÆ ÔËÍ ê³ÜÅìÆ Çò¼Ú ÁÅê çÆ ðÚéÅ çÅ ÁÅÕÅð å» íÅò¶º Û¯àÅ ÔË, êð ÇÂÃ çÆ ôËñÆ Çòñ¼Öäí»å çÆ ÔËÍ ÁÅê ÜÆ ç¶ ôñ¯Õ» Çò¼Ú íÅðåÆ ÇÔ³ç± ÇîÇæÔÅÃ Áå¶ ÇÂÃñÅîÆ êð³êðÅ çÆ ôìçÅòñÆòðåÆ ×ÂÆ ÔËÍ òÜÆç ÜÆ çÆ ìÅäÆ Çò¼Ú Çòô¶ ê¼Ö¯º Çí³é-Çí³é êÇÔñ± À°ÜÅ×ð Ô¯Â¶ ÔéÍ ð¼ìÆíÅä¶ çÆ ÁÅê î°ÔÅðåÅ, Ã³ÃÅð çÆ éÅôîÅéåÅ, é¶Õ Áîñ» çÆ ñ¯ó, ÔÀ°îË çÅ ÇåÁÅ×, Ãðò-Ã»ÞÆòÅñåÅ çÅ Ã³ç¶ô ÁÅê çÆ ðÚéÅ ç¶ î¼°Ö Çòô¶ ÔéÍ

25

Ãñ¯ÕÃñ¯ÕÃñ¯ÕÃñ¯ÕÃñ¯Õ

ÇÂÕé» ÇÂÕé» ÇÂÕé» ÇÂÕé» ÇÂÕé» ç¶ ØÇð ê°¼åç¶ ØÇð ê°¼åç¶ ØÇð ê°¼åç¶ ØÇð ê°¼åç¶ ØÇð ê°¼å

ÇÂÕé» ç¶ ØÇð ê°¼å, ê°¼å» ØÇð ê¯åð¶Í

ÇÂÕé» ç¶ ØÇð èÆÁ», èÆÁ» ØÇð ç¯Ôåð¶Í

ÇÂÕé» ç¶ ØÇð ÇÂÕ å¶ À°Ô òÆ ÜÅÇÂ îðÍ

òÜÆçÅ Õ½ä ÃÅÇÔì é¯ ÁÅÖË, ÁËÀ°º éÔÆ Á³ß ÕðÍ

À°åêå Ãí Ã³ÃÅð......À°åêå Ãí Ã³ÃÅð......À°åêå Ãí Ã³ÃÅð......À°åêå Ãí Ã³ÃÅð......À°åêå Ãí Ã³ÃÅð......

À°åêå Ãí Ã³ÃÅð, Ü¯ Ã¼Ú¶ ð¼ì çÆÍ

ÇÂÕ ÃÅÇÔì é¶ ðÚÆ, ð±Ô° Ã¼í çÆÍ

ÇÂÕé» ðÅÔ ôðÆÁå, ÇÂÕé» ðÅî ÔÇðÍ


ðÅòä ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆðÅòä ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆðÅòä ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆðÅòä ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆðÅòä ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆ

ðÅòä ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆ, ñ³ÕÅ ÇÜå ØÇðÍ

Õ¯Çà-å¶åÆÃÅ-ç¶ò, ì³çÆ ÇÜå çÇðÍ

Ççå¯Ã° ÖÅÕ ð°ñÅÇÂ, ÇÂÕÃ¶ êñÕ íðÍ


26

×À±Á» ç¶ºçÅ ØÅÔ×À±Á» ç¶ºçÅ ØÅÔ×À±Á» ç¶ºçÅ ØÅÔ×À±Á» ç¶ºçÅ ØÅÔ×À±Á» ç¶ºçÅ ØÅÔ

×À±Á» ç¶ºçÅ ØÅÔ, îñÆºçÅ Õ°¼ÇåÁ»Í

ÜÅ×ÇçÁ» æÆº Ö¯ÇÔ ÕË, ç¶ºçÅ Ã°¼ÇåÁ»Í

ÚÔ³° Õ°³àÆ ÔË êÅäÆ, åÅñ° Ãð-ì-ÃðÍ


î±ðÖ é¯ ÁÃòÅðÆî±ðÖ é¯ ÁÃòÅðÆî±ðÖ é¯ ÁÃòÅðÆî±ðÖ é¯ ÁÃòÅðÆî±ðÖ é¯ ÁÃòÅðÆ

î±ðÖ é¯ ÁÃòÅðÆ, ÔÅæÆ Ø¯ÇóÁ»Í

ê³Çâå êËð ÇêÁÅç¶, êÅà¶ Ü¯ÇóÁ»Í

Õðç¶ Ã°Øó îÜ±ðÆ, î±ðÖ (ç¶) ÜÅÇÂ ØÇðÍ


ç°ðÜç°ðÜç°ðÜç°ðÜç°ðÜ¯èé ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆ¯èé ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆ¯èé ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆ¯èé ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆ¯èé ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆ

ç°ðÜ¯èé ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆ, ÇÕÃ¶ é ÜÅäçÅÍ

ÇÕÌôä ÇëðË ðËìÅðÆ, Ã°ñÔ ÕðÅÇÂ³çÅÍ

ç¶ÔÆ Ç×ðÞé ÖÅÔÆ, Â¶òËº ×ÂÆ ÃóÍ


27

ÇÂÕéÅ îÔñ À°ÃÅð¶ÇÂÕéÅ îÔñ À°ÃÅð¶ÇÂÕéÅ îÔñ À°ÃÅð¶ÇÂÕéÅ îÔñ À°ÃÅð¶ÇÂÕéÅ îÔñ À°ÃÅð¶

ÇÂÕéÅ îÔñ À°ÃÅð¶, î³âê-îÅóÆÁ»Í

ÇÂÕ ì³é·ä ÇÃð å¶ íÅð, À°áÅÇÂé ÖÅðÆÁ»Í

ÇÂÕéÅ ç¶ Ô¶á å°ð¶, ÇÂÕ Çëð¶ çð-ì-çðÍ

òÜÆçÅ Õ½ä ÃÅÇÔì é¯ ÁÅÖ¶, ÁËÀ°º éÔÆ Á³ß ÕðÍ

êó· ÕÇð ê³Çâåêó· ÕÇð ê³Çâåêó· ÕÇð ê³Çâåêó· ÕÇð ê³Çâåêó· ÕÇð ê³Çâå

êó· ÕÇð ê³Çâå Çéå,ñ¯Õ» ÃîÞÅÇÂ³çÅÍ

Øð Üñå¶ ÕÆ Öìð, é ÔðÇ×Ü êÅÇÂ³çÅÍ

Ü¯ ÕÛ° ê¯æÆ ÕÔË, é ê³Çâå îÅéÔÆÍ

òÜÆçÅ êó·é Õðé îËº í¶ç, õÅÕ ÇÃð ÛÅéÂÆÍ

( ôðÆÁå- ÇÂÃñÅîÆ èðî ÕÅùé, îñÆºçÅ- Ú±ðÆ, ÇêÁÅç¶- êËçñ, Ã°Øó- Ã±ÞòÅé, î÷±ðÆ-( ôðÆÁå- ÇÂÃñÅîÆ èðî ÕÅùé, îñÆºçÅ- Ú±ðÆ, ÇêÁÅç¶- êËçñ, Ã°Øó- Ã±ÞòÅé, î÷±ðÆ-( ôðÆÁå- ÇÂÃñÅîÆ èðî ÕÅùé, îñÆºçÅ- Ú±ðÆ, ÇêÁÅç¶- êËçñ, Ã°Øó- Ã±ÞòÅé, î÷±ðÆ-( ôðÆÁå- ÇÂÃñÅîÆ èðî ÕÅùé, îñÆºçÅ- Ú±ðÆ, ÇêÁÅç¶- êËçñ, Ã°Øó- Ã±ÞòÅé, î÷±ðÆ-( ôðÆÁå- ÇÂÃñÅîÆ èðî ÕÅùé, îñÆºçÅ- Ú±ðÆ, ÇêÁÅç¶- êËçñ, Ã°Øó- Ã±ÞòÅé, î÷±ðÆ-î÷ç±ðÆ, ðËìÅðÆ- ðÇÔìð/èÅðÇîÕ ×°ð±, ÖÅðÆÁ»- à¯ÕðÆÁ», å°ð¶- Ø¯ó¶, ê¯æÆ- èÅðÇîÕî÷ç±ðÆ, ðËìÅðÆ- ðÇÔìð/èÅðÇîÕ ×°ð±, ÖÅðÆÁ»- à¯ÕðÆÁ», å°ð¶- Ø¯ó¶, ê¯æÆ- èÅðÇîÕî÷ç±ðÆ, ðËìÅðÆ- ðÇÔìð/èÅðÇîÕ ×°ð±, ÖÅðÆÁ»- à¯ÕðÆÁ», å°ð¶- Ø¯ó¶, ê¯æÆ- èÅðÇîÕî÷ç±ðÆ, ðËìÅðÆ- ðÇÔìð/èÅðÇîÕ ×°ð±, ÖÅðÆÁ»- à¯ÕðÆÁ», å°ð¶- Ø¯ó¶, ê¯æÆ- èÅðÇîÕî÷ç±ðÆ, ðËìÅðÆ- ðÇÔìð/èÅðÇîÕ ×°ð±, ÖÅðÆÁ»- à¯ÕðÆÁ», å°ð¶- Ø¯ó¶, ê¯æÆ- èÅðÇîÕ×Ì³æ)×Ì³æ)×Ì³æ)×Ì³æ)×Ì³æ)

28



(À) ÇÂÕéÅ ç¶ ØÇð ê°¼å, ê°¼å» ØÇð ê¯åð¶Í

ÇÂÕéÅ ç¶ ØÇð èÆÁ», èÆÁ» ØÇð ç¯Ôåð¶Í

ÇÂÕéÅ ç¶ ØÇð ÇÂÕ å¶ À°Ô òÆ ÜÅÇÂ îðÍ


(Á) ðÅòä ò¼âÅ Ô³ÕÅðÆ, ñ³ÕÅ ÇÜå ØÇðÍ

Õ¯Çà-å¶åÆÃÅ-ç¶ò, ì³çÆ ÇÜå çÇðÍ

Ççå¯Ã° ÖÅÕ ð°ñÅÇÂ, ÇÂÕÃ¶ êñÕ íðÍ


B. ÒÒÒÒÒêó· ÕÇð ê³ÇâåÓ Ãñ¯Õ çÅ Õ¶ºçðÆ íÅò ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯Í

C. Òî±ðÖ é¯ ÁÃòÅðÆÓ Ãñ¯Õ ðÅÔÆº ÕÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ÇîñçÆ ÔË?

D. ÒÀ°åêå Ãí Ã³ÃÅðÓ Ãñ¯Õ ðÅÔÆº îÆÁ» òÜÆç ð¼ì ç¶ ÇÕÔó¶-ÇÕÔó¶×°ä» çÆ ×¼ñ ÕðçÅ ÔË?

E. îÆÁ» òÜÆç ç¶ ÇÕÔó¶ Ãñ¯Õ» Çò¼Ú Ô³ÕÅðÆ îé¼°Ö» çÆ ç°ðçôÅ ç¶ÇÂÇåÔÅÇÃÕ ÔòÅÇñÁ» çÅ ÇÚåðé ÔË? òðéä Õð¯Í

29

ì¼¹ñ·¶ ôÅÔì¼¹ñ·¶ ôÅÔì¼¹ñ·¶ ôÅÔì¼¹ñ·¶ ôÅÔì¼¹ñ·¶ ôÅÔ

ì¹¾ñ·¶ ôÅÔ çÅ Üéî AFH@ ÂÆ. Çò¾Ú Çê¿â ê»â¯Õ¶ Ç÷ñ·Å ñÅÔ½ð(êÅÇÕÃåÅé) ÇòÖ¶ Ô¯ÇÂÁÅÍÀ¹Ôé» ç¶ ÇêåÅ ÜÆ çÅ é» ÃÂÆÁç î¹Ô§îç çðò¶ô ÃÆ Ü¯ ÇÕ¾å¶ ò¾Ü¯º ÁÇèÁÅêÕ ÃéÍ ÃÅÂÆº ì¹ñ·¶ôÅÔ çÅ î¹¾ãñÅ é» Áìç¹¾ñÅ ÃÆÍ À¹Ã é¶ î¹ãñÆ Çò¼ÇçÁÅ ÁÅêä¶ ÇêåÅ êÅÃ¯º ÔÆ êzÅêå ÕÆåÆÍÇëð À¹Ú¶ðÆ Çò¼ÇçÁÅ ñÂÆ À¹Ã ù ÕÃ±ð í¶ÇÜÁÅ Ç×ÁÅÍ ÕÃ±ð ç¶ î½ñòÆ ×¹ñÅî î¹ðå÷Å Õ¯ñ¯ºÁÅê é¶ Ã§ÃÅðÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ êzÅêå ÕÆåÆÍ ÇÂ¾æ¶ ÔÆ À¹Ã é¶ ôÅÔ ÇÂéÅÇÂå ÕÅçðÆ Õ¯ñ¯º Á×ñ¶ðÆÇò¼ÇçÁÅ ÔÅÇÃñ ÕÆåÆ å¶ Çëð À¹Ã¶ ù ÁÅêäÅ î¹ðôç èÅð Õ¶ ÕÅçðÆ Ã§êðçÅÇÂ Çò¾Ú ôÅîñ Ô¯Ç×ÁÅÍ

ì¹¼ñ·¶ ôÅÔ çÅ Ãî» î¹×ñ ðÅÜ çÆ ãÇÔ§çÆ ÕñÅ çÅ Ãî» ÃÆÍ ÇÂÃñÅî èðî ç¶ ÁÅ×±Á»Çò¾Ú ôð¾ÂÆ Õ¾àóåÅ íðÆ êÂÆ ÃÆÍ ì¼¹ñ·¶ ôÅÔ ÁÅêä¶ Ã±øÆ ÇòÚÅð» ÕÅðé ôð·» çÆ Õ¯ÂÆ êðòÅÔéÔÆº ÃÆ ÕðçÅÍ ÇÂÃ ÕÅðé À¹Ã ç¶ î¹ðôç ôÅÔ ÇÂéÅÇÂå ÕÅçðÆ é¶ À¹Ã ù ÁÅêä¶ â¶ð¶ Çò¾Ú¯ºÕ¾ã Çç¾åÅÍ î¹ðôç ç¶ ÇòÛ¯ó¶ Çò¾Ú ì¼¹ñ·¶ ôÅÔ åóø À¼¹ÇáÁÅÍ ÇÂ¾Õ Ççé À¹Ô ÇÂéÅÇÂå ôÅÔ ç¶ðÃå¶ Çò¾Ú îÜñÃ ñÅ Õ¶ ×ÅÀ¹ä ñ¾× ÇêÁÅÍ Ã¹ðÆñÆ ÁÅòÅ÷ Áå¶ Ã¯÷ ç¶ ÇÖ¾Ú¶ ÇÂéÅÇÂå ôÅÔÕÅçðÆ é¶ ì¹ñ·¶ ôÅÔ ù Ã¾ç Õ¶ ×ñ éÅñ ñÅ ÇñÁÅÍ AGAH ÂÆ. Çò¾Ú ôÅÔ ÇÂéÅÇÂå ÕÅçðÆ ç¶ÚñÅä¶ Çê¼Û¯º ÃÅÂÆº ì¼¹ñ·¶ ôÅÔ î¹ðôç çÆ ×¾çÆ å¶ ÇìðÅÜîÅé Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅê çÅ òè¶ð¶ Ãî» ñÅÔ½ðÇò¾Ú ×¹÷ÇðÁÅ Áå¶ AGEH ÂÆ. Çò¾Ú ÁÅê çÅ ç¶Ô»å Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ì¼¹ñ·¶ ôÅÔ ÇÂ¾Õ øÕÆð ÕòÆ ÃÆ å¶ À¹Ã çÆ ÕÇòåÅ éÅñ ê¿ÜÅìÆ Ã±øÆ ÕÇòåÅ ÁÅêä¶ÇÃÖð À¹¾å¶ ê¼°ÜçÆ þÍ À¹Ôé» çÆ ðÚéÅ Ç×äåÆ å¶ ×¹ä» ç¯Ô» ê¾Ö» å¯º ÕÅøÆ îÔÅéåÅ ð¼ÖçÆ þÍÀ¹Ôé» çÆ êzÅêå ðÚéÅ çÅ ò¶ðòÅ ÇÂª þ:- AEF ÕÅøÆÁ», DH ç¯Ôó¶, D@ ÕÅøÆÁ», CÃÆÔðøÆÁ», ìÅðÅîÅÔ å¶ ÁáòÅðÅÍ ì¹¼ñ·¶ ôÅÔ çÆ ìÔ¹åÆ êzÇÃ¾èÆ À¹Ã çÆÁ» ÕÅøÆÁ» Õð Õ¶ Ô¯ÂÆþÍ

30

À°ñà¶ Ô¯ð ÷îÅé¶ ÁÅÂ¶À°ñà¶ Ô¯ð ÷îÅé¶ ÁÅÂ¶À°ñà¶ Ô¯ð ÷îÅé¶ ÁÅÂ¶À°ñà¶ Ô¯ð ÷îÅé¶ ÁÅÂ¶À°ñà¶ Ô¯ð ÷îÅé¶ ÁÅÂ¶

À°ñà¶ Ô¯ð ÷îÅé¶ ÁÅÂ¶,

ÁÃ» í¶å Ã¼Üä ç¶ êÅÂ¶Í

ÁÅêÇäÁ» Çò¼Ú À°ñøå éÅÔÆº,

Õ¶Ô¶ ÚÅÚ¶ åÅÂ¶?

ÇêÀ° ê°¼åð» ÇÂåøÅÕ é ÕÅÂÆ,

èÆÁ» éÅñ é îÅÂ¶Í

Ã¼ÇÚÁ» ù Ô°ä Çîñç¶ è¼Õ¶,

Þ±á¶ Õ¯ñ ìÔÅÂ¶Í

ÇÂðÅÕÆÁ» ù êÂ¶ ÚÅìÕ êËºç¶

×¼ç¯º õ±ç ÖòÅÂ¶Í

ÕÅÀ°º ñ×ó ù îÅðé ñ¼×¶,

ÇÚóÆÁ» Ü°¼ð¶ ÖÅÂ¶¶Í

Á×ñ¶ ÜÅÂ¶ ì³×Åñ¶ ìËá¶,

ÇêÛÇñÁ» øðô ÇòÛÅÂ¶Í

ì°¼ñ·Å! Ô°Õî Ô÷±ð¯º ÁÅÇÂÁÅ,

ÇåÃ ù Õ½ä ÔàÅÂ¶Í

( À°ñøå- ÇêÁÅð/î°Ô¼ìå, ÇÂðÅÕÆ- ÇÂðÅÕ ç¶ô çÅ Ø¯óÅ, ÚÅìÕ- Û»àÅ, ×¼ç¯º- Ö¯åÅ,( À°ñøå- ÇêÁÅð/î°Ô¼ìå, ÇÂðÅÕÆ- ÇÂðÅÕ ç¶ô çÅ Ø¯óÅ, ÚÅìÕ- Û»àÅ, ×¼ç¯º- Ö¯åÅ,( À°ñøå- ÇêÁÅð/î°Ô¼ìå, ÇÂðÅÕÆ- ÇÂðÅÕ ç¶ô çÅ Ø¯óÅ, ÚÅìÕ- Û»àÅ, ×¼ç¯º- Ö¯åÅ,( À°ñøå- ÇêÁÅð/î°Ô¼ìå, ÇÂðÅÕÆ- ÇÂðÅÕ ç¶ô çÅ Ø¯óÅ, ÚÅìÕ- Û»àÅ, ×¼ç¯º- Ö¯åÅ,( À°ñøå- ÇêÁÅð/î°Ô¼ìå, ÇÂðÅÕÆ- ÇÂðÅÕ ç¶ô çÅ Ø¯óÅ, ÚÅìÕ- Û»àÅ, ×¼ç¯º- Ö¯åÅ,Ö±ç- Ôð¶ Ü½º/ÕäÕ, ñ¼×ó- èÅðÆçÅð ìÅ÷, Ü°¼ðÅ- ìÅ÷)Ö±ç- Ôð¶ Ü½º/ÕäÕ, ñ¼×ó- èÅðÆçÅð ìÅ÷, Ü°¼ðÅ- ìÅ÷)Ö±ç- Ôð¶ Ü½º/ÕäÕ, ñ¼×ó- èÅðÆçÅð ìÅ÷, Ü°¼ðÅ- ìÅ÷)Ö±ç- Ôð¶ Ü½º/ÕäÕ, ñ¼×ó- èÅðÆçÅð ìÅ÷, Ü°¼ðÅ- ìÅ÷)Ö±ç- Ôð¶ Ü½º/ÕäÕ, ñ¼×ó- èÅðÆçÅð ìÅ÷, Ü°¼ðÅ- ìÅ÷)

31

ÁÅú ÃÂÆú ðñ ÇçÀ° éÆ òèÅÂÆÁÅú ÃÂÆú ðñ ÇçÀ° éÆ òèÅÂÆÁÅú ÃÂÆú ðñ ÇçÀ° éÆ òèÅÂÆÁÅú ÃÂÆú ðñ ÇçÀ° éÆ òèÅÂÆÁÅú ÃÂÆú ðñ ÇçÀ° éÆ òèÅÂÆ

ÁÅú ÃÂÆú ðñ ÇçÀ° éÆ òèÅÂÆÍ

îËº ìð êÅÇÂÁÅ ð»ÞÅ îÅÔÆÍ

Á¼Ü å» ð¯÷ î°ìÅðÕ ÚÇó·ÁÅ,

ð»ÞÅ ÃÅâ¶ ÇòÔó¶ òÇóÁÅ,

Ô¼æ Ö°³âÆ î¯ã¶ Õ³ìñ èÇðÁÅ,

ÚÅÕ» òÅñÆ ôÕñ ìäÅÂÆ,


î°¼Õà ×À±Á» ç¶ Çò¼Ú ð¼°ñçÅ,

Ü³×ñ Ü±Ô» ç¶ Çò¼Ú ð°¼ñçÅ,

ÔË Õ¯ÂÆ Á¼ñ·Å ç¶ ò¼ñ í°¼ñçÅ,

ÁÃñ ÔÕÆÕå õìð éÅ ÕÅÂÆ,


ì°¼ñ·¶ ôÅÔ ÇÂ¼Õ Ã½çÅ ÕÆåÅ,

êÆåÅ ÷ÇÔð ÇêÁÅñÅ êÆåÅ,

éÅ Õ°Þ ñÅÔÅ à¯àÅ ñÆåÅ,

çðç ç°¼Ö» çÆ ×áóÆ ÚÅÂÆ,


(î°ìÅðÕ- Ö°ôÆÁ» òÅñÅ, ÚÅÕ- é½Õð íÅò ð»ÞÅ, ÚÅÂÆ- Ú°¼ÕÆ Ô¯ÂÆ)(î°ìÅðÕ- Ö°ôÆÁ» òÅñÅ, ÚÅÕ- é½Õð íÅò ð»ÞÅ, ÚÅÂÆ- Ú°¼ÕÆ Ô¯ÂÆ)(î°ìÅðÕ- Ö°ôÆÁ» òÅñÅ, ÚÅÕ- é½Õð íÅò ð»ÞÅ, ÚÅÂÆ- Ú°¼ÕÆ Ô¯ÂÆ)(î°ìÅðÕ- Ö°ôÆÁ» òÅñÅ, ÚÅÕ- é½Õð íÅò ð»ÞÅ, ÚÅÂÆ- Ú°¼ÕÆ Ô¯ÂÆ)(î°ìÅðÕ- Ö°ôÆÁ» òÅñÅ, ÚÅÕ- é½Õð íÅò ð»ÞÅ, ÚÅÂÆ- Ú°¼ÕÆ Ô¯ÂÆ)

32

ìÃ Õð ÜÆ Ô°ä ìÃ Õð ÜÆìÃ Õð ÜÆ Ô°ä ìÃ Õð ÜÆìÃ Õð ÜÆ Ô°ä ìÃ Õð ÜÆìÃ Õð ÜÆ Ô°ä ìÃ Õð ÜÆìÃ Õð ÜÆ Ô°ä ìÃ Õð ÜÆ

ìÃ Õð ÜÆ Ô°ä ìÃ Õð ÜÆÍ

ÇÂÕ ìÅå ÁÃ» éÅñ Ô¼Ã Õð ÜÆÍ

å°ÃÆº Ççñ î¶ð¶ Çò¼Ú òÃç¶ Ô¯,

ÁËò¶ ÃÅæ¯º ç±ð ÇÕÀ°º éÃç¶ Ô¯Í

éÅñ Ø¼å ÜÅç± Ççñ Ö¼Ãç¶ Ô¯,

Ô°ä ÇÕå ò¼ñ ÜÅÃ¯ é¼Ã Õð ÜÆÍ


å°ÃÆº î¯ÇÂÁ» ù îÅð éÅ î°¼Õç¶ ÃÆ,

ÇÖ¼ç¯ ò»Ù Ö±³âÆ Çé¼å Õ°¼àç¶ ÃÆÍ

×¼ñ ÕðÇçÁ» çÅ ×ñ Ø°¼àç¶ ÃÆ,

Ô°ä åÆð ñ×Åú Õ¼Ã Õð ÜÆÍ


å°ÃÆ Ûêç¶ Ô¯ ÁÃ» êÕó¶ Ô¯,

ÁÃ» éÅñ Ü°ñø ç¶ ÜÕó¶ Ô¯Í

å°ÃÆ ÁÜ¶ Ûêä ù åÕó¶ Ô¯,

Ô°ä ÜÅä éÅ ÇîñçÅ éÃ Õð ÜÆÍ


ì¼°ñ·Å ô½Ô îË å¶ðÆ ìðçÆ Ô»,

33

å¶ðÅ î°¼Ö ò¶Öä ù îðçÆ Ô»Í

Çé¼å Ã½-Ã½ Çî³éå» ÕðçÆ Ô»,

Ô°ä ìËá Çê³Üð ÇòÚ è¼Ã Õð ÜÆÍ


(Ø¼å ÜÅç±- ÜÅç± êÅ Õ¶, Ö¼ÃäÅ- Ö¯ÔäÅ, ÇÖ¼ç¯- ×¶ºç, ìðçÆ- ×¯ñÆ/çÅÃÆ, Çê³Üð-ôðÆð)(Ø¼å ÜÅç±- ÜÅç± êÅ Õ¶, Ö¼ÃäÅ- Ö¯ÔäÅ, ÇÖ¼ç¯- ×¶ºç, ìðçÆ- ×¯ñÆ/çÅÃÆ, Çê³Üð-ôðÆð)(Ø¼å ÜÅç±- ÜÅç± êÅ Õ¶, Ö¼ÃäÅ- Ö¯ÔäÅ, ÇÖ¼ç¯- ×¶ºç, ìðçÆ- ×¯ñÆ/çÅÃÆ, Çê³Üð-ôðÆð)(Ø¼å ÜÅç±- ÜÅç± êÅ Õ¶, Ö¼ÃäÅ- Ö¯ÔäÅ, ÇÖ¼ç¯- ×¶ºç, ìðçÆ- ×¯ñÆ/çÅÃÆ, Çê³Üð-ôðÆð)(Ø¼å ÜÅç±- ÜÅç± êÅ Õ¶, Ö¼ÃäÅ- Ö¯ÔäÅ, ÇÖ¼ç¯- ×¶ºç, ìðçÆ- ×¯ñÆ/çÅÃÆ, Çê³Üð-ôðÆð)

ì¼°ñ·Å ÕÆ ÜÅäÅ îËº Õ½äì¼°ñ·Å ÕÆ ÜÅäÅ îËº Õ½äì¼°ñ·Å ÕÆ ÜÅäÅ îËº Õ½äì¼°ñ·Å ÕÆ ÜÅäÅ îËº Õ½äì¼°ñ·Å ÕÆ ÜÅäÅ îËº Õ½ä

ì¼°ñ·Å ÕÆ ÜÅäÅ îËº Õ½äÍ

éÅ îËº î¯îé Çò¼Ú îÃÆå»,

éÅ îËº Çò¼Ú Õ°øð çÆÁ» ðÆå»,

éÅ îËº êÅÕ» Çò¼Ú êñÆå»,

éÅ îËº î±ÃÅ éÅ ëðÁ½éÍ

ì°¼ñ·Å ÕÆ ÜÅäÅ îËº Õ½äÍ

éÅ îËº Á³çð ì¶ç ÇÕåÅì»,

éÅ Çò¼Ú í³×» éÅ ôðÅì»,

éÅ Çò¼Ú Çð³ç» îÃå ÖðÅì»,

éÅ Çò¼Ú ÜÅ×ä éÅ Çò¼Ú Ã½äÍ


éÅ Çò¼Ú ôÅçÆ éÅ öîéÅÕÆ,

éÅ îËº Çò¼Ú êñÆåÆ êÅÕÆ,

34

éÅ îËº ÁÅìÆ éÅ îËº õÅÕÆ,

éÅ îËº ÁÅÇåô éÅ îËº ê½äÍ


éÅ îËº ÁðìÆ éÅ ñÅÔ½ðÆ,

éÅ îËº ÇÔ³çÆ ôÇÔð é×½ðÆ,

éÅ ÇÔ³ç± éÅ å°ðÕ êô½ðÆ,

éÅ îËº ðÇÔ³çÅ Çò¼Ú éç½éÍ


éÅ îËº í¶å î÷Ôì çÅ êÅÇÂÁÅ,

éÅ îËº ÁÅçî Ô¼òÅ ÜÅÇÂÁÅÍ

éÅ îËº ÁÅêäÅ éÅî èðÅÇÂÁÅ,

éÅ Çò¼Ú ìËáä éÅ Çò¼Ú í½äÍ


Á¼òñ ÁÅõð ÁÅê ù ÜÅä»,

éÅ Õ¯ÂÆ ç±ÜÅ Ô¯ð êÛÅäÅ,

îËæ¯º Ô¯ð éÅ Õ¯ÂÆ ÇÃÁÅäÅ,

ì°¼ñ·Å ô½Ô ÖóÅ ÔË Õ½äÍ


(î¯îé- ð¼ìÆ Â¶ÕåÅ Çò¼Ú ÇòôòÅô ð¼Öä òÅñÅ ÂÆîÅéçÅð (î¯îé- ð¼ìÆ Â¶ÕåÅ Çò¼Ú ÇòôòÅô ð¼Öä òÅñÅ ÂÆîÅéçÅð (î¯îé- ð¼ìÆ Â¶ÕåÅ Çò¼Ú ÇòôòÅô ð¼Öä òÅñÅ ÂÆîÅéçÅð (î¯îé- ð¼ìÆ Â¶ÕåÅ Çò¼Ú ÇòôòÅô ð¼Öä òÅñÅ ÂÆîÅéçÅð (î¯îé- ð¼ìÆ Â¶ÕåÅ Çò¼Ú ÇòôòÅô ð¼Öä òÅñÅ ÂÆîÅéçÅð î°ÃñîÅé, Õ°øð- Þ±á, êÅÕ-î°ÃñîÅé, Õ°øð- Þ±á, êÅÕ-î°ÃñîÅé, Õ°øð- Þ±á, êÅÕ-î°ÃñîÅé, Õ°øð- Þ±á, êÅÕ-î°ÃñîÅé, Õ°øð- Þ±á, êÅÕ-êÇò¼åð, êñÆå- êÅêÆ, Çð³ç»- Õñ³çð, öîéÅÕÆ- öîÆ/ç°¼Ö, ÁÅÇåô- Á¼×)êÇò¼åð, êñÆå- êÅêÆ, Çð³ç»- Õñ³çð, öîéÅÕÆ- öîÆ/ç°¼Ö, ÁÅÇåô- Á¼×)êÇò¼åð, êñÆå- êÅêÆ, Çð³ç»- Õñ³çð, öîéÅÕÆ- öîÆ/ç°¼Ö, ÁÅÇåô- Á¼×)êÇò¼åð, êñÆå- êÅêÆ, Çð³ç»- Õñ³çð, öîéÅÕÆ- öîÆ/ç°¼Ö, ÁÅÇåô- Á¼×)êÇò¼åð, êñÆå- êÅêÆ, Çð³ç»- Õñ³çð, öîéÅÕÆ- öîÆ/ç°¼Ö, ÁÅÇåô- Á¼×)

35



(À) Ã¼ÇÚÁ» ù Ô°ä Çîñç¶ è¼Õ¶,

Þ±á¶ Õ¯ñ ìÔÅÂ¶Í

ÇÂðÅÕÆÁ» ù êÂ¶ ÚÅìÕ êËºç¶

×¼ç¯º õ±ç ÖòÅÂ¶Í

(Á) éÅ îËº í¶å î÷Ôì çÅ êÅÇÂÁÅ,

éÅ îËº ÁÅçî Ô¼òÅ ÜÅÇÂÁÅÍ

éÅ îËº ÁÅêäÅ éÅî èðÅÇÂÁÅ,

éÅ Çò¼Ú ìËáä éÅ Çò¼Ú í½äÍ


B. ÒÒÒÒÒÁÅú ÃÂÆú ðñ ÇçÀ° éÆ òèÅÂÆÓ ÕÅøÆ Çò¼Ú ì°ñ·¶ ôÅÔ ÇÕÔóÆ òèÅÂÆç¶ä ò¼ñ Ã³Õ¶å ÕðçÅ ÔË?

C. Ò À°ñà¶ Ô¯ð ÷îÅé¶ ÁÅÂ¶Ó ÕÅøÆ çÅ Õ¶ºçðÆ íÅò ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯Í

D. Ò ì¼°ñ·Å ÕÆ ÜÅäÅ îËº Õ½äÓ ÕÅøÆ ÕÆ Ã°é¶ÔÅ Çç³çÆ ÔË?

E. ÒìÃ Õð ÜÆ Ô°ä ìÃ Õð ÜÆÓ ÕÅøÆ çÅ ÃÅð ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯Í

36

íÅÂÆ òÆð ÇÃ³ØíÅÂÆ òÆð ÇÃ³ØíÅÂÆ òÆð ÇÃ³ØíÅÂÆ òÆð ÇÃ³ØíÅÂÆ òÆð ÇÃ³Ø

íÅÂÆ òÆð ÇÃ³Ø ù ÁÅè°ÇéÕ ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ çÅ î¯ãÆ ÕòÆ ÃòÆÕÅÇðÁÅ Ü»çÅ ÔËÍÀ°Ôé» çÆ ÕÇòåÅ éÅñ ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ éò¶º ç½ð Çò¼Ú çÅÇÖñ Ô°³çÆ ÔËÍ À°Ôé» é¶ ×°ðìÅäÆ çÆÇòÚÅðèÅðÅ ù ÁÅêäÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú Çéò¶Õñ¶ ã³× éÅñ ê¶ô Õðé çÅ ïåé ÕÆåÅ ÔËÍ À°Ôé»é¶ ÁÅêäÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú Õ°çðå ÇêÁÅð ù òÆ çÅðôÇéÕ ÇòÚÅð» ðÅÔÆ Ã³ÚÅÇðå ÕÆåÅ ÔËÍíÅÂÆ òÆð ÇÃ³Ø ù Û¯àÆ ÕÇòåÅ çÅ ò¼âÅ ÕòÆ òÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ

íÅÂÆ òÆð ÇÃ³Ø çÅ Üéî E çÃ³ìð AHGB ÂÆ. ù âÅ. Úðé ÇÃ³Ø ç¶ Øð Á³ÇîÌåÃð ÇòÖ¶Ô¯ÇÂÁÅÍ íÅÂÆ òÆð ÇÃ³Ø çÆ îÅåÅ çÅ é» ôÌÆîåÆ À°¼åî Õ½ð ÃÆÍ çÃòÆº å¼Õ çÆ Çò¼ÇçÁÅ ÇîôéÔÅÂÆ ÃÕ±ñ Á³ÇîÌåÃð å¯º êÌÅêå ÕÆåÆÍ çÃòÆº çÅ ÇÂîÇåÔÅé Ç÷ñ·¶ ÓÚ¯º Á¼òñ ðÇÔ Õ¶ êÅÃÕðéÅ, ÇêåÅ Úðé ÇÃ³Ø ôÔÆç Áå¶ éÅéÅ Ç×ÁÅéÆ Ô÷ÅðÅ ÇÃ³Ø å¯º ÃÅÇÔåÕ Ú¶àÕ ÔÅÇÃñÕðéÅ, íÅÂÆ òÆð ÇÃ³Ø çÆ êÌÇåíÅ ç¶ ÖÅÃ êÛÅä- ÇÚ³é· ÕÔ¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ íÅÂÆ ÃÅÇÔì é¶ò÷Æð ÇÔ³ç êÌËÃ ÃæÅÇêå ÕÆåÆ å¶ ÒÖÅñÃÅ ÃîÅÚÅðÓ ê¼åð ô°ð± ÕÆåÅÍ À°Ô Ãðì»×Æ ñ¶ÖÕ Ãé,éÅòñ, éÅàÕ, òÅðåÕ ÁÅÇç Ö¶åð» Çò¼Ú íÅÂÆ ÃÅÇÔì é¶ À°¼Ú êÅÂ¶ çÆÁ» ðÚéÅò» çÆÇÃðÜäÅ ÕÆåÆÍ

ê³ÜÅì ï±éÆòðÇÃàÆ ò¼ñ¯º âÅÕàð ÁÅø úðÆÁËºàñ ñðÇé³× çÆ À°êÅèÆ , ÇòèÅé êÌÆôççÅ îËºìð éÅî÷ç Ô¯äÅ, íÅðåÆ ÃÅÇÔå ÁÕÅçîÆ ò¼ñ¯º Tî¶ð¶ ÃÅÂÆÁ» ÜÆÀ°U ÕÅÇò ê°ÃåÕ Óå¶ÇÂéÅî ÔÅÇÃñ Õðé ç¶ éÅñ-éÅñ íÅðå ÃðÕÅð ò¼ñ¯º ÁÅê ù êçî í±ôé òð×¶ ×½ðòôÅñÆÃéîÅé éÅñ ÇéòÅÇÜÁÅ ÜÅ Ú°¼ÕÅ ÔËÍ A@ Ü±é AIEG ù ÁÅê çÅ ç¶Ô»å Ô¯ Ç×ÁÅ Í

íÅÂÆ ÃÅÇÔì ç°ÁÅðÅ ðÇÚå îÔ»ÕÅÇò ÒðÅäÅ Ã±ðå ÇÃ³ØÓ éÅñ ÕñÅåîÕ îÔ»ÕÅÇò-êð³êðÅ çÆ ÁÅè°ÇéÕ ê³ÜÅìÆ ÃÅÇÔå Çò¼Ú ô°ð±ÁÅå Ô°³çÆ ÔËÍ ÒñÇÔð» ç¶ ÔÅðÓ, ÒÇìÜñÆÁ» ç¶ÔÅðÓ ÒêÌÆå òÆäÅÓ, ÒÕ³ìçÆ ÕñÅÂÆÓ, ÒîàÕ Ô°ñÅð¶Ó, ÒñÇÔð Ô°ñÅð¶Ó Áå¶ Òî¶ð¶ ÃÅÂÆÁ» ÜÆúÓ å¯ºÇÂñÅòÅ ÒçÆòÅé íÅÂÆ òÆð ÇÃ³ØÓ(ö÷ñ») ÁÅÇç ÁÅê ç¶ òðéäï¯× ÕÅÇò Ã³×ÇÌÔ ÔéÍ íÅÂÆòÆð ÇÃ³Ø é¶ ÁÅêäÆ ÕÅÇò-ðÚéÅ ðÅÔÆº ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ ù ÁîÆðÆ êÌçÅé ÕÆåÆÍ ÇÂÃ êÅá-ê°ÃåÕ Çò¼Ú ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ñÂÆ éî±é¶ òÜ¯º Õ°Þ ÕÅÇò ðÚéÅò» ê¶ô ÕÆåÆÁ» ÜÅ ðÔÆÁ» ÔéÍ

37

ÇÕ¼ÕðÇÕ¼ÕðÇÕ¼ÕðÇÕ¼ÕðÇÕ¼Õð

Õ¼ã ÇÃðÆ À°¼êð ù à°ÇðÁÅ

ò¼ñ ÁÕÅô» ÜÅò»

À°¼êð ù å¼Õ» ð¼ì ò³é¶

ÞÅÇå é Ô¯ðÇæ êÅò»Í

ôÇÔð Ç×ð» îÇÔñ éÔÆº îÅóÆ

Õ¼ñÆ ã¯Õ éÅ íÅñ»,

îÆºÔ Ôé¶·ðÆ ×ó¶ è¼°ê Çò¼Ú

é³×¶ ÇÃð Ççé ØÅñ»Í

ñ¯ Áðô» ç¶ òÅñÆ ò³é¶

Ô¯ð ñÅñÃÅ éÅÔÆº

Ç×¼á æÅÀº° èðåÆ å¯º ñÆåÆ

òè» ÇàÕ» ÇÂÃ îÅÔÆºÍ

ë°¼ñ» ëñ», ÇÖó», ðÃ Ú¯ò»,

ðÇÔ ÁÛ¯å à°ð ÜÅò»

Õ°¼ñÆ,×°¼ñÆ, Ü°¼ñÆ, ç°éÆÁ»!

Çìé î³×¶ îð ÜÅò»Í

îÆºÔ çÅ êÆò» êÅäÆ ç°éÆÁ»!

ê½ä í¼Ö Õ¶ ÜÆò»Í

ÃçÆÁ» å¯ ÇÂÃÇæå îºË Ü¯×Æ

ÃçÆÁ» ÇÂò¶º ÇàÕÆò»Í

Û¶ó», Û¶ó ÕðÅò» éÅÔÆº,

38

Ô» ÇòðÕå, Çéð×°äÆÁ»;

î¶ð¶ Ü¯×Å ìÆ åºË ê¼ñ¶,

ÔÅÇÂ, Õ°ÔÅóÅ ç°éÆÁ»!

(ÞÅÇå: ÞÅåÆ/êñ-êñ ñÂÆ é÷ð îÅðéÆ,ã¯Õ: òÃ¶ìÅ/ ðÇÔä-ÃÇÔä,ÁÛ¯å: Çìé» ÇÕÃ¶ ç¶(ÞÅÇå: ÞÅåÆ/êñ-êñ ñÂÆ é÷ð îÅðéÆ,ã¯Õ: òÃ¶ìÅ/ ðÇÔä-ÃÇÔä,ÁÛ¯å: Çìé» ÇÕÃ¶ ç¶(ÞÅÇå: ÞÅåÆ/êñ-êñ ñÂÆ é÷ð îÅðéÆ,ã¯Õ: òÃ¶ìÅ/ ðÇÔä-ÃÇÔä,ÁÛ¯å: Çìé» ÇÕÃ¶ ç¶(ÞÅÇå: ÞÅåÆ/êñ-êñ ñÂÆ é÷ð îÅðéÆ,ã¯Õ: òÃ¶ìÅ/ ðÇÔä-ÃÇÔä,ÁÛ¯å: Çìé» ÇÕÃ¶ ç¶(ÞÅÇå: ÞÅåÆ/êñ-êñ ñÂÆ é÷ð îÅðéÆ,ã¯Õ: òÃ¶ìÅ/ ðÇÔä-ÃÇÔä,ÁÛ¯å: Çìé» ÇÕÃ¶ ç¶é¯à-ÕÆÇåÁ»,ÇÂÃÇæå: ê¼Õ¶ å½ð å¶ ÇàÇÕÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÇòðÕå: ç°éÆÁ» ç¶ ñ¼×-ñì¶ó å¯é¯à-ÕÆÇåÁ»,ÇÂÃÇæå: ê¼Õ¶ å½ð å¶ ÇàÇÕÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÇòðÕå: ç°éÆÁ» ç¶ ñ¼×-ñì¶ó å¯é¯à-ÕÆÇåÁ»,ÇÂÃÇæå: ê¼Õ¶ å½ð å¶ ÇàÇÕÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÇòðÕå: ç°éÆÁ» ç¶ ñ¼×-ñì¶ó å¯é¯à-ÕÆÇåÁ»,ÇÂÃÇæå: ê¼Õ¶ å½ð å¶ ÇàÇÕÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÇòðÕå: ç°éÆÁ» ç¶ ñ¼×-ñì¶ó å¯é¯à-ÕÆÇåÁ»,ÇÂÃÇæå: ê¼Õ¶ å½ð å¶ ÇàÇÕÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÇòðÕå: ç°éÆÁ» ç¶ ñ¼×-ñì¶ó å¯ò¼ÖðÅ/ À°êðÅî ,Çéð×°äÆÁ»: ×°ä» ðÇÔå)ò¼ÖðÅ/ À°êðÅî ,Çéð×°äÆÁ»: ×°ä» ðÇÔå)ò¼ÖðÅ/ À°êðÅî ,Çéð×°äÆÁ»: ×°ä» ðÇÔå)ò¼ÖðÅ/ À°êðÅî ,Çéð×°äÆÁ»: ×°ä» ðÇÔå)ò¼ÖðÅ/ À°êðÅî ,Çéð×°äÆÁ»: ×°ä» ðÇÔå)

×°ñÅì çÅ ë°¼ñ å¯óä òÅñ¶ ù×°ñÅì çÅ ë°¼ñ å¯óä òÅñ¶ ù×°ñÅì çÅ ë°¼ñ å¯óä òÅñ¶ ù×°ñÅì çÅ ë°¼ñ å¯óä òÅñ¶ ù×°ñÅì çÅ ë°¼ñ å¯óä òÅñ¶ ù

âÅñÆ éÅñ¯º å¯ó é ÃÅù

ÁÃ» Ô¼à ÒîÇÔÕÓ çÆ ñÅÂÆ,

ñÖ ×ÅÔÕ Ü¶ Ã°³Ø¶ ÁÅÕ¶

ÖÅñÆ Õ¯ÇÂ éÅ ÜÅÂÆ:

å±³ Ü¶ ÇÂ¼Õ å¯óÕ¶ ñË Ç×úº,

ÇÂ¼Õ Ü¯×Å ðÇÔ ÜÅÃ»-

À°Ô íÆ êñÕ ÞñÕ çÅ î¶ñÅ

ð±ê îÇÔÕ éÃ ÜÅÂÆÍ

(îÇÔÕ : Ö°ôì¯, êñÕ ÞñÕ: æ¯ó·Æ ç¶ð çÅ)(îÇÔÕ : Ö°ôì¯, êñÕ ÞñÕ: æ¯ó·Æ ç¶ð çÅ)(îÇÔÕ : Ö°ôì¯, êñÕ ÞñÕ: æ¯ó·Æ ç¶ð çÅ)(îÇÔÕ : Ö°ôì¯, êñÕ ÞñÕ: æ¯ó·Æ ç¶ð çÅ)(îÇÔÕ : Ö°ôì¯, êñÕ ÞñÕ: æ¯ó·Æ ç¶ð çÅ)

î¶ðÆ ÇÜ³ç¶!î¶ðÆ ÇÜ³ç¶!î¶ðÆ ÇÜ³ç¶!î¶ðÆ ÇÜ³ç¶!î¶ðÆ ÇÜ³ç¶!

å¶ðÅ æÅÀº° ÇÕÃ¶ éçÆ ç¶ ÇÕéÅð¶,

39

å¶ðÅ æÅÀº° ÇÕÃ¶ Ü³×ñ ì¶ñ¶,

å¶ð¶ ! íÅ×» ÇòÚ Áðô» å¶ À°âäÅ,

å¶ ×ÅºÇçÁ» Çëðé ÁÕ¶ñ¶,

å¶ðÅ ÜÆòé ÃÆ×Å å¶ð¶ ÔÆ Ü¯×Å,

å³± ÁÅê¶ ÒÁÅê¶Ó éÅñ Ö¶ñ¶º,

å±³ ÇÕò¶º ð½ÇñÁ» ÇòÚ ÁÅ Öñ¯åÆ,

å¶ð¶ ÚÅð Ú°ë¶ð¶ Þî¶ñ¶?

40


A. Ô¶á ÇñÖ¶ ÕÅÇò ì³ç» çÆ êÌÃ³× ÃÇÔå ÇòÁÅÇÖÁÅ Õð¯Í

(À) å¶ðÅ æÅÀº° ÇÕÃ¶ éçÆ ç¶ ÇÕéÅð¶,

å¶ðÅ æÅÀº° ÇÕÃ¶ Ü³×ñ ì¶ñ¶,

å¶ð¶ ! íÅ×» Çò¼Ú Áðô» å¶ À°âäÅ,

å¶ ×ÅºÇçÁ» Çëðé ÁÕ¶ñ¶,

(Á) å¶ðÅ ÜÆòé ÃÆ×Å å¶ð¶ ÔÆ Ü¯×Å,å³± ÁÅê¶ ÒÁÅêÓ éÅñ Ö¶ñ¶º,å±³ ÇÕò¶º ð½ÇñÁ» Çò¼Ú ÁÅ Öñ¯åÆ,å¶ð¶ ÚÅð Ú°ë¶ð¶ Þî¶ñ¶?

(Â) âÅñÆ éÅñ¯º å¯ó é ÃÅù

ÁÃ» Ô¼à ÒîÇÔÕÓ çÆ ñÅÂÆ,

ñÖ ×ÅÔÕ Ü¶ Ã°³Ø¶ ÁÅ Õ¶

ÖÅñÆ Õ¯ÇÂ éÅ ÜÅÂÆ

å±³ Ü¶ ÇÂ¼Õ å¯ó Õ¶ ñË Ç×úº,

ÇÂ¼Õ Ü¯×Å ðÇÔ ÜÅÃ»,

À°Ô íÆ êñÕ ÞñÕ çÅ î¶ñÅ

ð±ê îÇÔÕ éÃ ÜÅÂÆÍ

B. Ò×°ñÅì çÅ ë°¼ñ å¯óä òÅñ¶ ùÒ ÕÇòåÅ çÅ Õ¶çðÆ íÅò ÇñÖ¯Í

41

C. Òî¶ðÆ ÇÜ³ç¶Ó ÕÇòåÅ Çò¼Ú ÕòÆ ÕÆ ÕÇÔäÅ ÚÅÔ°³çÅ ÔË?

D. ÒÇÕÕ¼ðÓ ÕÇòåÅ çÅ ÃÅð ÇñÖ¯Í

E. ÒÇÕ¼ÕðÓ ÕÇòåÅ Çò¼Ú ÇÕ¼Õð çÆ ÇéðÅôåÅ ç¶ ÕÆ ÕÅðé Ôé?

42

èéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕèéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕèéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕèéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕèéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕ

èéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕ çÆ ÁÅè°ÇéÕ ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ ÇòÚ ÖÅÃ æ» ÔËÍ À°Ãé¶ ÁÅêäÆ ÕÇòåÅÇò¼Ú Ã»Þ¶ ê³ÜÅìÆ ÃÇíÁÅÚÅð ù êÌíÅòôÅñÆ ã³× éÅñ ê¶ô ÕÆåÅÍ À°Ã çÆ ÕÇòåÅ Çò¼Úê³ÜÅìÆ ÜÆòé ç¶ ÇòÇí³é êÇÔñ±Á» ù åñÅÇôÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ

èéÆ ðÅî ÚÅÇåÌÕ çÅ Üéî 4 ÁÕå±ìð 1876 ù Çê ³â ê¼ÃÆÁ» Ç÷ñ·ÅÇÃÁÅñÕ¯à(êÅÇÕÃåÅé) Çò¼Ú Ô¯ÇÂÁÅÍ Û¯àÆ À°îð Çò¼Ú ÔÆ À°Ô ÁÅêä¶ ÇêåÅ éÅñ ñ¯ê¯Õ¶(Á³ÇîÌåÃð) ÁÅ ×Â¶ Áå¶ î°¼ãñÆ Çò¼ÇçÁÅ Â¶æ¯º ÔÆ ÔÅÃñ ÕÆåÆÍ îÅÇÂÕ Á½Õó» ÕÅðé À°Ú¶ðÆêó·ÅÂÆ Õðé å¯º À°Ô ò»Þ¶ ðÔ¶Í ê³çð» ÃÅñ çÆ À°îð Çò¼Ú À°Ôé» é¶ òÃÆÕÅ éòÆÃ çÅ Õ³î ô°ð±ÕÆåÅ å¶ Çëð 1893 Çò¼Ú íÅÂÆ òÆð ÇÃ³Ø çÆ ò÷Æð ÇÔ³ç êÌËÃ Çò¼Ú Õ³î ÕÆåÅÍ ÚÅÇåÌÕ é¶ÕÇòåÅ ç¶ éÅñ-éÅñ Ã°³çð ê³ÜÅìÆ àÅÂÆÇê³× òÆ ÇÃ¼ÖÆ å¶ Á³ÇîÌåÃð Ã°çðôé êÌËÃ òÆ ñ×ÅÂÆÍ79 ÃÅñ çÆ À°îð Çò¼Ú 18 çÃ³ìð 1954 ù ê³ÜÅìÆ çÅ ÇÂÔ À°ÃåÅç ÕòÆ ÃÅæ¯º ÇòÛó Ç×ÁÅÍ

ÒÚ³çéòÅóÆÓ, ÒÕ¶Ãð ÇÕÁÅðÆÓ, Òéò» ÜÔÅéÓ, ÒÃ±øÆÖÅéÅÓ Áå¶ Òé±ðÜÔ» ì¶×îÓ ÁÅÇçÚÅÇåÌÕ çÆÁ» îÔ¼åòê±ðé ÕÅÇò-ðÚéÅò» ÔéÍ À°Ôé» çÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú ñ¯Õ-ÕÅÇò å¶ Ã±øÆ-ÕÅÇò çÅ êÌíÅò òÆ ò¶ÇÖÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ ÚÅÇåÌÕ çÆ ÕÇòåÅ Ãà¶Ü» çÅ Çô³×Åð òÆ ìäçÆ ðÔÆÔËÍ ÇÂÃ ê°ÃåÕ Çò¼Ú À°Ôé» çÆ ÕÇòåÅ éÅñ êÛÅä ÕðòÅÀ°ä ñÂÆ Õ°Þ ÕÇòåÅ ê¶ô ÔéÍ

43

ì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆ

ÁÃÅº éÔÆº í°ñÅÀ°äÆ, ì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆÍ

Â¶Ô¯ ÇÜ³ç ÜÅé ÃÅâÆ,

î¯åÆÁ» çÆ ÖÅé ÃÅâÆ,

Ô¼æ¯ éÔÆ ×°ÁÅÀ°äÆ, ì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆÍ

Çå³Ìßä» í³âÅð» Çò¼Ú,

ò³ÞñÆ å¶ òÅð» Çò¼Ú,

Çî¼áÆ å¶ Ã°ÔÅÀ°äÆ, ì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆÍ

Ü¯è å¶ ÕîÅÂÆÁ» Çò¼Ú,

Ü³×» å¶ ñóÅÂÆÁ» Çò¼Ú,

Â¶Ô¯ ÇÜ³ç êÅÀ°äÆ, ì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆÍ

ë°¼ñ» çÆ ÇÕÁÅðÆ ÃÅâÆ,

Ã°Ö» çÆ ÁàÅðÆ ÃÅâÆ,

í°¼ñ Õ¶ éÔÆº ãÅÀ°äÆ, ì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆÍ

(Çå³Ìßä: ÚðÖÅ Õ¼åä òÅñÆÁ» Õ°óÆÁ» çÅ ÇÂÕ¼á, ò³ÞñÆ: ì³ÃðÆ, ê°ðÅåé ñ¯Õ ÃÅ÷)(Çå³Ìßä: ÚðÖÅ Õ¼åä òÅñÆÁ» Õ°óÆÁ» çÅ ÇÂÕ¼á, ò³ÞñÆ: ì³ÃðÆ, ê°ðÅåé ñ¯Õ ÃÅ÷)(Çå³Ìßä: ÚðÖÅ Õ¼åä òÅñÆÁ» Õ°óÆÁ» çÅ ÇÂÕ¼á, ò³ÞñÆ: ì³ÃðÆ, ê°ðÅåé ñ¯Õ ÃÅ÷)(Çå³Ìßä: ÚðÖÅ Õ¼åä òÅñÆÁ» Õ°óÆÁ» çÅ ÇÂÕ¼á, ò³ÞñÆ: ì³ÃðÆ, ê°ðÅåé ñ¯Õ ÃÅ÷)(Çå³Ìßä: ÚðÖÅ Õ¼åä òÅñÆÁ» Õ°óÆÁ» çÅ ÇÂÕ¼á, ò³ÞñÆ: ì³ÃðÆ, ê°ðÅåé ñ¯Õ ÃÅ÷)

Ã°ÖÆ ÜÆÃ°ÖÆ ÜÆÃ°ÖÆ ÜÆÃ°ÖÆ ÜÆÃ°ÖÆ ÜÆÀ°ä çÆ Õ°³ÜÆÀ°ä çÆ Õ°³ÜÆÀ°ä çÆ Õ°³ÜÆÀ°ä çÆ Õ°³ÜÆÀ°ä çÆ Õ°³ÜÆ

Ã¼°Ö-éÆºç¶ Ü¶ Ã°¼åÅ ÚÅÔº¶, ò¼Ã éÅ êÂÆº ÁîÆð» ç¶Í

ì³çÆÜé ç¶ Ôñ±Â¶ éÅñ¯º, à°Õó¶ íñ¶ øÕÆð» ç¶Í

44

Çò¼Ú ×°ñÅîÆ Ô¯ÂÆ õ°éÅîÆ, Ã°¼Õä ñÔ± ÃðÆð» ç¶Í

ÃÆé¶ Ô¼æ, è½ä ÇéÔ°óÅÂÆ, Öó¶ ò»× åÃòÆð» ç¶Í

ð³ÚÕ ð³Ü ðÅÀ° ù ÁÅÇÂÁÅ, ÇÃð Õà ÜÅä ò÷Æð» ç¶Í

Ãç-êðÃ³é, â³é å¯º Ú¯Ö¶, Û³é Þ½ºêó¶ ÕÆð» ç¶Í

ÖÆð» éÅñ íð¶ ÇÕÃ ÕÅð¶, î°Öó¶ Ççñ Ççñ×Æð» ç¶Í

Õð ×°÷ðÅé Ã°å³åðåÅ Çò¼Ú, êÇÔé ×¯çó¶ ñÆð» ç¶Í

(ì³çÆÜé: ÕËçÆ, õ°éÅîÆ: ìçéÅîÆ, ÇéÔ°óÅÂÆ: éÆòÆº ÕÆåÆ, ð³Ü: ×°¼ÃÅ, ðÅÀ°: ðÅÜÅ)(ì³çÆÜé: ÕËçÆ, õ°éÅîÆ: ìçéÅîÆ, ÇéÔ°óÅÂÆ: éÆòÆº ÕÆåÆ, ð³Ü: ×°¼ÃÅ, ðÅÀ°: ðÅÜÅ)(ì³çÆÜé: ÕËçÆ, õ°éÅîÆ: ìçéÅîÆ, ÇéÔ°óÅÂÆ: éÆòÆº ÕÆåÆ, ð³Ü: ×°¼ÃÅ, ðÅÀ°: ðÅÜÅ)(ì³çÆÜé: ÕËçÆ, õ°éÅîÆ: ìçéÅîÆ, ÇéÔ°óÅÂÆ: éÆòÆº ÕÆåÆ, ð³Ü: ×°¼ÃÅ, ðÅÀ°: ðÅÜÅ)(ì³çÆÜé: ÕËçÆ, õ°éÅîÆ: ìçéÅîÆ, ÇéÔ°óÅÂÆ: éÆòÆº ÕÆåÆ, ð³Ü: ×°¼ÃÅ, ðÅÀ°: ðÅÜÅ)

ÇòÃÅÖÆ çÅ î¶ñÅÇòÃÅÖÆ çÅ î¶ñÅÇòÃÅÖÆ çÅ î¶ñÅÇòÃÅÖÆ çÅ î¶ñÅÇòÃÅÖÆ çÅ î¶ñÅ

ê¼Õ êÂÆÁ» ÕäÕ», ñ°ÕÅá ðÇÃÁÅ,

ì±ð ÇêÁÅ Á³ì» ù, ×°ñÅì Ô¼ÇÃÁÅÍ

ìÅ×» À°¼å¶ ð³× ë¶ÇðÁÅ ìÔÅð é¶,

ì¶ðÆÁ» ÇñëÅÂÆÁ» àÅÔäÆÁ» ç¶ íÅð é¶Í

ê°³×ðÆÁ» ò¼ñ» ò¶ñ» ð°ÖÆº Úó~ÆÁ»,

ëñ» Ô¶á¯º ëñ» é¶ êð¯ÂÆÁ» ñóÆÁ»Í

ÃÅÂÆº çÆ Çé×ÅÔ Ü¼× å¶ Ãò¼ñÆ Â¶,

Ú¼ñ éÆ êÌ¶îÆÂ¶ , ÇòÃÅÖÆ Ú¼ñÆÂ¶Í

ç±ð ç±ð æÅúºº òäÜÅð¶ ÁÅÂ¶ é¶

Ã°Ôä¶ Ã°Ôä¶ Õ°³Ü» å¶ ëÆå¶ ÇñÁÅÂ¶ é¶Í

×ÜÇðÁ» å¶ ò³×» çÅ éÅ Á³å Õ¯ÂÆ Â¶,

î³âÆ Þ±á¶ ×ÅÔÇäÁ» çÆ, ñ¼×Æ Ô¯ÂÆ Â¶Í

Ô¼àÆÁ» Ô÷Åð» ÔñòÅÂÆÁ» ñÅÂÆÁ»,

45

ÃËºÕó¶ Ã°×Åå» éÅñ¶ Ô¯ð ÁÅÂÆÁ»Í

Ô¼àÆ Ô¼àÆ ô½ÕÆÁ» çÆ íÆó Öñ·Æ Â¶,


æÅÂÆº-æÅÂÆº Ö¶â» å¶ ê³Ø±ó¶ ÁÅÂ¶ é¶,

Ü¯×ÆÁ» îçÅðÆÁ» åîÅô¶ ñÅÂ¶ é¶Í

ò³ÞñÆ, ñ³×¯ÜÅ, ÕÅà¯,å±³ìÅ ò¼Üç¶,

ÇÛ³Þ Çò¼Ú Ã±ð¶ êÇÔñòÅé ×¼Üç¶Í

Õ¼áÅ Ô¯ Õ¶ ÁÅÇÂÁÅ ð½ñÅ ÃÅð¶ Ü¼× çÅ,

íÆó Çò¼Ú î¯ã¶ éÅñ î¯ãÅ ò¼ÜçÅÍ

Õ¯Ô» Çò¼Ú î¶ñ¶ é¶ ÷îÆé î¼ñÆ Â¶,


ìÅñ, ì°¼ã¶, ×¼íð±, î¶ñ¶ ÒÚ ÁÅÂ¶ é¶º,

à³°ì à°³ì ðÆÞ» é¶ ÃÅð¶ Ü×ÅÂ¶ é¶ºÍ

í»å¯ í»å Ççñ, í»å¯ í»å îÅñ é¶º,

à¯ñ ðÔ¶ ÁÅê¯ ÁÅêäÅ ÇõÁÅñ é¶ºÍ

î¶ñ¶ çÆ ìÔÅð Â¶ ÇåÕÅñ» åÆÕ Â¶,

Ã½çÅ ñË ÇòÔÅÞ, ÇÜç·Æ Ü¯ åøÆÕ Â¶Í

êñ¯ êñÆ Çò¼Ú Ô¯äÆ Ú¼ñ¯ ÚñÆ Â¶,


(ñ°ÕÅá: ÇÂ¼Õ ×¯ñ çðÇîÁÅé¶ ÁÅÕÅð çÅ Çî¼áÅ ëñ,Ãò¼ñÆ: ÇîÔð íðÆ/Ú³×Æ,Õ°³Ü» å¶ ëÆå¶:(ñ°ÕÅá: ÇÂ¼Õ ×¯ñ çðÇîÁÅé¶ ÁÅÕÅð çÅ Çî¼áÅ ëñ,Ãò¼ñÆ: ÇîÔð íðÆ/Ú³×Æ,Õ°³Ü» å¶ ëÆå¶:(ñ°ÕÅá: ÇÂ¼Õ ×¯ñ çðÇîÁÅé¶ ÁÅÕÅð çÅ Çî¼áÅ ëñ,Ãò¼ñÆ: ÇîÔð íðÆ/Ú³×Æ,Õ°³Ü» å¶ ëÆå¶:(ñ°ÕÅá: ÇÂ¼Õ ×¯ñ çðÇîÁÅé¶ ÁÅÕÅð çÅ Çî¼áÅ ëñ,Ãò¼ñÆ: ÇîÔð íðÆ/Ú³×Æ,Õ°³Ü» å¶ ëÆå¶:(ñ°ÕÅá: ÇÂ¼Õ ×¯ñ çðÇîÁÅé¶ ÁÅÕÅð çÅ Çî¼áÅ ëñ,Ãò¼ñÆ: ÇîÔð íðÆ/Ú³×Æ,Õ°³Ü» å¶ ëÆå¶:

Õ¼êó¶ ç¶ ìäÅÂ¶ ÃÜÅòåÆ ×¯à¶ ÇÕéÅðÆÁ»,ÇÛ³Þ: Õ°ôåÆ çÅ ÁÖÅóÅ,ÇòÔÅÞ: ñËäÅ, åøÆÕ:Õ¼êó¶ ç¶ ìäÅÂ¶ ÃÜÅòåÆ ×¯à¶ ÇÕéÅðÆÁ»,ÇÛ³Þ: Õ°ôåÆ çÅ ÁÖÅóÅ,ÇòÔÅÞ: ñËäÅ, åøÆÕ:Õ¼êó¶ ç¶ ìäÅÂ¶ ÃÜÅòåÆ ×¯à¶ ÇÕéÅðÆÁ»,ÇÛ³Þ: Õ°ôåÆ çÅ ÁÖÅóÅ,ÇòÔÅÞ: ñËäÅ, åøÆÕ:Õ¼êó¶ ç¶ ìäÅÂ¶ ÃÜÅòåÆ ×¯à¶ ÇÕéÅðÆÁ»,ÇÛ³Þ: Õ°ôåÆ çÅ ÁÖÅóÅ,ÇòÔÅÞ: ñËäÅ, åøÆÕ:Õ¼êó¶ ç¶ ìäÅÂ¶ ÃÜÅòåÆ ×¯à¶ ÇÕéÅðÆÁ»,ÇÛ³Þ: Õ°ôåÆ çÅ ÁÖÅóÅ,ÇòÔÅÞ: ñËäÅ, åøÆÕ:

46

Ãîð¼æÅ, ÕÅìñÆÁå, ÔËÃÆÁå)Ãîð¼æÅ, ÕÅìñÆÁå, ÔËÃÆÁå)Ãîð¼æÅ, ÕÅìñÆÁå, ÔËÃÆÁå)Ãîð¼æÅ, ÕÅìñÆÁå, ÔËÃÆÁå)Ãîð¼æÅ, ÕÅìñÆÁå, ÔËÃÆÁå)

éòÆº ìÔÅðéòÆº ìÔÅðéòÆº ìÔÅðéòÆº ìÔÅðéòÆº ìÔÅð

éòÆúº éòÆº ìÔÅð, Ãî¶º çÆ éòÆúº éòÆº ìÔÅðÍ

éòÆº ÇÔÃàðÆ, éò¶º øÃÅé¶,

éò¶º ÇôÕÅðÆ, éò¶º ÇéôÅé¶,

éòº¶ ÇÚðÅ×, éò¶º êðòÅé¶,

éò¶º éòº¶ ÇçñçÅð,

Ãîº¶ çÆ éòÆúº éòÆº ìÔÅðÍ

îÅô±ÕÅº çÆ ÚÅñ ê°ðÅäÆ,

×¼ñ» éÅñ ÇðóÕäÅ êÅäÆ,

éÅ îðéÅ, éÅ î³ÜÆ ÚÅäÆ,

ñÅÂÆ ðÖäÆ ñÅð,

Ãî¶º çÆ éòÆúº éòÆº ìÔÅðÍ

éòÆº ÇÕÃî çÆ Áîé êÃ³çÆ,

ÜÆí Õñî çÆ éÅÕÅ ì³çÆ,

ÁÅ÷ÅçÆ ç¶ ÇÃð å¶ ñàÕ¶,

åÅÕå çÆ åñòÅð,

Ãî¶º çÆ éòÆúº éòÆº ìÔÅðÍ

(ÇÔÃàðÆ: ÇÂÇåÔÅÃ,øÃÅé¶: ÇÕ¼Ã¶-ÕÔÅäÆÁ»,îÅô±ÕÅ: îÇÔì±ì, Ççñìð,ÚÅäÆ: Ú°¼ÕäÆ)(ÇÔÃàðÆ: ÇÂÇåÔÅÃ,øÃÅé¶: ÇÕ¼Ã¶-ÕÔÅäÆÁ»,îÅô±ÕÅ: îÇÔì±ì, Ççñìð,ÚÅäÆ: Ú°¼ÕäÆ)(ÇÔÃàðÆ: ÇÂÇåÔÅÃ,øÃÅé¶: ÇÕ¼Ã¶-ÕÔÅäÆÁ»,îÅô±ÕÅ: îÇÔì±ì, Ççñìð,ÚÅäÆ: Ú°¼ÕäÆ)(ÇÔÃàðÆ: ÇÂÇåÔÅÃ,øÃÅé¶: ÇÕ¼Ã¶-ÕÔÅäÆÁ»,îÅô±ÕÅ: îÇÔì±ì, Ççñìð,ÚÅäÆ: Ú°¼ÕäÆ)(ÇÔÃàðÆ: ÇÂÇåÔÅÃ,øÃÅé¶: ÇÕ¼Ã¶-ÕÔÅäÆÁ»,îÅô±ÕÅ: îÇÔì±ì, Ççñìð,ÚÅäÆ: Ú°¼ÕäÆ)

47



(À) Ã¼°Ö-éÆºç¶ Ü¶ Ã°¼åÅ ÚÅÔº¶, ò¼Ã éÅ êÂÆº ÁîÆð» ç¶Í

ì³çÆÜé ç¶ Ôñ±Â¶ éÅñ¯º, à°Õó¶ íñ¶ ëÕÆð» ç¶Í

Çò¼Ú ×°ñÅîÆ Ô¯ÂÆ õ°éÅîÆ, Ã°¼Õä ñÔ± ÃðÆð» ç¶Í

ÃÆé¶ Ô¼æ, è½ä ÇéÔ°óÅÂÆ, Öó¶ ò»× åÃòÆð» ç¶Í

(Á) ÁÃÅº éÔÆº í°ñÅÀ°äÆ, ì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆÍ

Â¶Ô¯ ÇÜ³ç ÜÅé ÃÅâÆ,

î¯åÆÁ» çÆ ÖÅé ÃÅâÆ,

Ô¼æ¯ éÔÆ ×°ÁÅÀ°äÆ, ì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆÍ

Çå³Ìßä» í³âÅð» Çò¼Ú,

ò³ÞñÆ å¶ òÅð» Çò¼Ú,

B. ÒéòÆº ìÔÅðÓ ÕÇòåÅ çÅ Õº¶çðÆ íÅò ÇñÖ¯Í

C. ÒÃ°ÖÆ ÜÆÀ°ä çÆ Õ°³ÜÆÓ ÕÇòåÅ Çò¼Ú ÁÅÂ¶ ÇòÚÅð» ù Ãê¼ôà ÕðÕ¶ ÇñÖ¯Í

D. ÒÇòÃÅÖÆ çÅ î¶ñÅÓ ÕÇòåÅ çÅ ÃÅð ÇñÖ¯Í

E. Òì¯ñÆ ÔË ê³ÜÅìÆ ÃÅâÆÓ ÕÅÇò ðÚéÅ ÕÆ Ã°é¶ÔÅ Çç³çÆ ÔË?

48

êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³ØêÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³ØêÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³ØêÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³ØêÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø

êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø ÁÅè°ÇéÕ ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú Çòô¶ô é» ÔËÍ êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø ùê³ÜÅìÆ ÕÅÇò-Ü×å Çò¼Ú ð°î»ÃòÅçÆ-êÌ×åÆòÅçÆ ÕòÆ òÜ¯º ÜÅÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ôé» ùêÌÆå çÅ ÕòÆ òÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ôé» çÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú Çé¼Ü çÅ ð³× êÌèÅé ÔËÍ éòÆé Û³ç»Áå¶ Çì³ì» çÆ òðå¯º À°Ã çÆ ÕÇòåÅ çÅ Çòô¶ô ÔÅÇÃñ ÔËÍ êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø çÅ Üéî B@ÁÕå±ìð AI@E ù îðçÅé(êÅÇÕÃåÅé) ÇòÖ¶ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅê ç¶ ÇêåÅ ÃðçÅð Ü¯è ÇÃ³Ø å¶îÅåÅ çÅ é» íÅ×ò³åÆ ÃÆ Í î°¼ãñÆ Çò¼ÇçÁÅ èÇîÁÅñ, îËÇàÌÕ ðÅòñÇê³âÆ å¯º êÅÃ ÕÆåÆ Áå¶úðÆÁËºàñ ÕÅñÜ ñÅÔ½ð å¯ î°³ôÆ ëÅÇ÷ñ çÆ êó·ÅÂÆ ÕÆåÆÍ AIBC Çò¼Ú ìÃ³å é» çÆ î°ÇàÁÅðéÅñ ôÅçÆ Ô¯ÂÆ, ÇÜÃ çÆ AIBG Çò¼Ú î½å Ô¯ ×ÂÆÍ ÇÂÃ ØàéÅ é¶ êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø ù Þ³Ü¯ó Õ¶ð¼Ö Çç¼åÅÍ Ü¶Õð ÇÂÃ Øàé» ù êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø çÆ ÕÅÇòÕ ïÅåðÅ çÅ ÁÇÔî Çì³ç± ÇÕÔÅ ÜÅò¶å» Õ¯ÂÆ ÁÇåÕæéÆ éÔÆº Ô¯ò¶×ÆÍ êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø é¶ ÁËî.Â¶. øÅðÃÆ Áå¶ ÁËî. ú. ÁË¼ñ. çÆÇâ×ðÆ ÔÅÇÃñ ÕÆåÆÍ êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø é¶ ÖÅñÃÅ ÕÅñÜ Á³ÇîÌåÃð ÇòÖ¶ ÁÇèÁÅêé çÅ ÕÅðÜÇéíÅÇÂÁÅÍ C îÂÆ AIGI ù ñ°ÇèÁÅäÅ ÇòÖ¶ ÁÅê çÅ ç¶Ô»å Ô¯ Ç×ÁÅÍ

êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø é¶ îÔ»ÕÅÇò ÒééÕÅÇÂäÓ å¯º ÇÂñÅòÅ ÒÂ¶ôÆÁÅ çÅ ÚÅéäÓ (Áé°òÅçåðÚéÅ) çÆ ÇÃðÜéÅ ÕÆåÆÍ ÒÕÃ°³íóÅÓ, ÒÁ¼èòÅà¶Ó, ÒÕ¼Ú Ã¼ÚÓ, ÒÁÅòÅ÷»Ó, Òò¼âÅ ò¶ñÅÓ , ÒÜËîÆðÓ,ÒÜ³çð¶Ó, Òì±Ô¶Ó ÁÅÇç À°Ôé» ç¶ îÔ¼åòê±ðé ÕÅÇò Ã³×ÌÇÔ ÔéÍ Òò¼âÅ ò¶ñÅÓ íÅðåÆ ÃÅÇÔåÁÕÅçîÆ ê°ðÃÇÕÌå ê°ÃåÕ ÔËÍ êÌ¯. î¯Ôé ÇÃ³Ø çÆ ÕÇòåÅ ÇòÇí³é êóÅò» ÓÚ ÇòÕÅÃ ÕðçÆÔËÍ À°Ã çÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú Ã³ÚÅð, Çðçî Áå¶ êÌ×ÆåÕåÅ ç¶ ñµÛä Çòô¶ô îÔ¼åò ç¶ èÅðéÆ ÔéÍÀ°Ã çÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú¯º Õ°Þ ÕÇòåÅò» ù ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ç¶ Ç×ÁÅé Çò¼Ú òÅèÅ Õðé ñÂÆ ê¶ôÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ

49

î »î »î »î »î »

î» òð×Å Øä-ÛÅºò» ì±àÅ,

îËù é÷ð éÅ ÁÅÂ¶Í

ñË Õ¶ ÇÜÃ å¯ Û» À°èÅðÆ,

ð¼ì é¶ Ã°ð× ìäÅÂ¶Í

ìÅÕÆ Õ°¼ñ ç°éÆÁ» ç¶ ì±à¶,

Üó· Ã°¼ÇÕÁ» î°ðÞ»ç¶,

ÁËêð ë°¼ñ» ç¶ î°ðÞÅÇÂÁ»,

ÇÂÔ ì±àÅ Ã°Õ ÜÅÂ¶Í

(Øä(Øä(Øä(Øä(Øä-ÛÅò»: Ã³ØäÅ, î°ðÞ»ç¶: Õ°îñ»ç¶)-ÛÅò»: Ã³ØäÅ, î°ðÞ»ç¶: Õ°îñ»ç¶)-ÛÅò»: Ã³ØäÅ, î°ðÞ»ç¶: Õ°îñ»ç¶)-ÛÅò»: Ã³ØäÅ, î°ðÞ»ç¶: Õ°îñ»ç¶)-ÛÅò»: Ã³ØäÅ, î°ðÞ»ç¶: Õ°îñ»ç¶)

ÔÅñÆ çÅ ×ÆåÔÅñÆ çÅ ×ÆåÔÅñÆ çÅ ×ÆåÔÅñÆ çÅ ×ÆåÔÅñÆ çÅ ×Æå

ì¼ñ¶ ì¼ñ¶ ì¼Ç×ÁÅ ô¶ðÅ,

ÁôÕ¶ ÁôÕ¶ ò×äÅ å¶ðÅÍ

å±³ ÚñçÅ å¶ ç°éÆÁ» ÚñçÆ,

å±³ Öñ·çÅ å¶ ç°éÆÁ» Öñ·çÆÍ

å¶ð¶ òð×Å ÇÕÔóÅ ìñÆ,

ÇÃ³Ù À°¼å¶ ÇÜÃ ç°éÆÁ» Þ¼ñÆÍ

ååÅ ååÅ ååÅ ååÅ..........

50

Þ°¼ñ å¶ðÆ ù ñ¼×¶ Û¼ì¶,

×ñ å¶ð¶ Çò¼Ú ×ÅéÆ ë¼ì¶Í

å¶ð¶ Ü³×, Ôî¶ñ», à¼ñÆÁ»,

îË ×Åò» ÇÂÔ îÅðé åñÆÁ»Í


òÔ°àÆ î¶ðÆ ÃÜ ÇòÁÅÔÆ,

ÇÕ³éÅ ÃÅðÅ çÅÜ ÇñÁÅÂÆÍ

Çò¼Ú ÇñÁÅÂÆ ÚÆðÅ î¶ðÅ,

éÅñ¶ ÇÂ¼Õ îÖ¶ðéÅ å¶ðÅÍ


ÇÂÔ îÖ¶ðéÅ íÅ×» íÇðÁÅ,

î¶ðÆ Ã¼Ü ÇòÁÅÔÆ ÜÇó·ÁÅÍ

ë°³îä» Áå¶ ÷³ÜÆð» éÅñ,

Ø¯Ç×Á» å¶ åÃòÆð» éÅñÍ


î¼æ¶ å¶ð¶ îÖ¶ðéÅ êÅ Õ¶ ,

éÅñ Þ»ÜðÅ êËð ÃÜÅ Õ¶,

ñ¼Õ ÁÅêä¶ ÚÅçð ÖóÕÅ Õ¶,

â¼ì» Çò¼Ú ð°êÂÆÂ¶ êÅ Õ¶,

ìä ÜÅò»×¶ ç¯òº¶ Û¶ñº¶,

51

ë¶ð Úñ»×¶ ÁÅê» î¶ñ¶


(Ü³×, Ôî¶ñ», à¼ñÆÁ»: ìñç ù ÃÜÅÀ°ä çÅ ÃîÅé, îÖ¶ðéÅ: ìñç ç¶ î¼æ¶ çÅ Çô³×Åð, Û¼ì¶:(Ü³×, Ôî¶ñ», à¼ñÆÁ»: ìñç ù ÃÜÅÀ°ä çÅ ÃîÅé, îÖ¶ðéÅ: ìñç ç¶ î¼æ¶ çÅ Çô³×Åð, Û¼ì¶:(Ü³×, Ôî¶ñ», à¼ñÆÁ»: ìñç ù ÃÜÅÀ°ä çÅ ÃîÅé, îÖ¶ðéÅ: ìñç ç¶ î¼æ¶ çÅ Çô³×Åð, Û¼ì¶:(Ü³×, Ôî¶ñ», à¼ñÆÁ»: ìñç ù ÃÜÅÀ°ä çÅ ÃîÅé, îÖ¶ðéÅ: ìñç ç¶ î¼æ¶ çÅ Çô³×Åð, Û¼ì¶:(Ü³×, Ôî¶ñ», à¼ñÆÁ»: ìñç ù ÃÜÅÀ°ä çÅ ÃîÅé, îÖ¶ðéÅ: ìñç ç¶ î¼æ¶ çÅ Çô³×Åð, Û¼ì¶:×°¼Û¶,ë¼ì¶: ÃÜ¶/Ã¯ÔäÅ ñ¼×¶, ÚÆðÅ: ñÅñ Ã±Ô¶ ð³× çÆ ê¼×, íÅ×» íÇðÁÅ: ÇÕÃîå òÅñÅ)×°¼Û¶,ë¼ì¶: ÃÜ¶/Ã¯ÔäÅ ñ¼×¶, ÚÆðÅ: ñÅñ Ã±Ô¶ ð³× çÆ ê¼×, íÅ×» íÇðÁÅ: ÇÕÃîå òÅñÅ)×°¼Û¶,ë¼ì¶: ÃÜ¶/Ã¯ÔäÅ ñ¼×¶, ÚÆðÅ: ñÅñ Ã±Ô¶ ð³× çÆ ê¼×, íÅ×» íÇðÁÅ: ÇÕÃîå òÅñÅ)×°¼Û¶,ë¼ì¶: ÃÜ¶/Ã¯ÔäÅ ñ¼×¶, ÚÆðÅ: ñÅñ Ã±Ô¶ ð³× çÆ ê¼×, íÅ×» íÇðÁÅ: ÇÕÃîå òÅñÅ)×°¼Û¶,ë¼ì¶: ÃÜ¶/Ã¯ÔäÅ ñ¼×¶, ÚÆðÅ: ñÅñ Ã±Ô¶ ð³× çÆ ê¼×, íÅ×» íÇðÁÅ: ÇÕÃîå òÅñÅ)

×°ð± éÅéÕ ù×°ð± éÅéÕ ù×°ð± éÅéÕ ù×°ð± éÅéÕ ù×°ð± éÅéÕ ù

ÁÅ ìÅìÅ å¶ðÅ òåé ÔË òÆðÅé Ô¯ Ç×ÁÅ,

ðì ç¶ Øð çÅ ðÅÖÅ î°ó ôËåÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ÒÕñï°× ÔË ð¼æ Á×é çÅÒ, å±³ ÁÅê ÁÅÇÖÁÅ,

î°ó Õ±ó úÃ ð¼æ çÅ, ðæòÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

Ü¯ õÅì ÃÆ å±³ ò¶ÇÖÁÅ òä æ¼ñ¶ Ã°¼ÇåÁ»,

Ã¯ÔäÅ À°Ô å¶ðÅ õÅì êð¶ôÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

À°Ô î¼Ú¶ å¶ð¶ ç¶ô çÆ ÇÔ¼Õ å¶ À°ñ³ìó¶,

ê³Ü-êÅäÆÁ» çÅ êÅäÆ òÆ ÔËðÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

À°Ô Þ°ñÆÁ» å¶ð¶ ç¶ô å¶ îÅð± Ôé¶ðÆÁ»,

À°â Õ¶ ÁÃÅâÅ ÁÅÔñäÅ ÕµÖ ÕÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

52

Ü°¼×» çÆ Ã»ÞÆ Ã¼ÇíåÅ êËðÆº Çñåó ×ÂÆ,

ÃçÆÁ» ç¶ Ã»Þ¶ õ±é çÅ òÆ é·Åä Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ò³â ìËá¶ å¶ð¶ ê¼°å é¶ Ã»Þ¶ Ãòð× ù,

ò³ÇâÁÅ Ãòð× éðÕ çÅ ÃÇîÁÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

úèð èðî-×Ì³æ» å¶ î³çð» çÅ ÜÃ Ç×ÁÅ,

Â¶èð îÃÆåº¯ ìÅÔð ÔË Õ°ðÁÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ÇÔ³çòÅäÆÁ», å°ðÕÅäÆÁ» ç¯Ô» çÆ êå ×ÂÆ,

ì°ðÕ¶ Ã³è±ð ç¯Ô» çÅ ÁêîÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ÇÂÕ êÅÃ¶ êÅÕ, êÅÕÆ, êÅÇÕÃåÅé Ô¯ Ç×ÁÅ,

ÇÂÕ êÅÃ¶ ÇÔ³ç±, ÇÔ³çÆ, ÇÔ³ç°ÃåÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ÇÂÕ Ã¼ÜÆ å¶ðÆ Á¼Ö ÃÆ, ÇÂ¼Õ Ö¼ìÆ å¶ðÆ Á¼Ö,

ç¯Ô» Á¼Ö» çÅ ÔÅñ å¶ é°ÕÃÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

Õ°Þ ÁËÃÅ Õ°øð å¯ÇñÁÅ ÂÆîÅé òÅÇñÁ»,

ÇÕ Õ°øð å¯ òÆ Ô½ñÅ ÔË ÂÆîÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

î°ó îËç¶ ìÅÃîåÆÁ» çÅ ÁÅçð ÔË òÇèÁÅ,

î°ó Õ¯èð¶ çÆ ð¯àÆ çÅ ÁêîÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

53

î°ó íÅ×¯Á» çÆ ÚÅçðÆº ÇÛ¼à¶ é¶ õ±é ç¶,

î°ó ñÅñ¯Á» ç¶ õ±é çÅ é°ÚóÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

Çëð À°Ç¼ÚÁ» ç¶ îÇÔñ» å¶ Ã¯éÅ îó·Æ ÇðÔÅ,

Çëð éÆÇòÁ» çÆ Õ°¼ñÆ çÅ òÆ òÅÔä Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ÒÀ°Ã Ã±ð úÃ ×ÅÇÂÓ, çÅ ÔÕ éÅÔðÅ ñÅÇÂÁÅ å±³,

ÇÂÔ Ô¼Õ êð ÇéÔ¼Õ å¯º Õ°ðìÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

î°ó ×ÅÀ°ä¶ êÂ¶ é¶ îËù Ã¯Ôñ¶ õ±é ç¶,

êÅ êÅ Õ¶ Õ°³×± ð¼å çÅ ðåñÅä Ô¯ Ç×ÁÅÍ

å±³ ð¼ì ù ò³×ÅÇðÁÅ, åËù ò³×Åð» îËº,

ÒÁÅÇÂÁÅ éÅ åËº ÕÆ çðç Â¶éÅ ØÅä Ô¯ Ç×ÁÅ?Ó

(À°ñ³ìó¶: Á¼×», õ±é çÅ é·Åä: ÁÅêäÅ òÆ ÁÅêäÅ éÅ ÇðÔÅ, Õ°øð å¯ÇñÁÅ: Þ±á ì¯ÇñÁÅ,(À°ñ³ìó¶: Á¼×», õ±é çÅ é·Åä: ÁÅêäÅ òÆ ÁÅêäÅ éÅ ÇðÔÅ, Õ°øð å¯ÇñÁÅ: Þ±á ì¯ÇñÁÅ,(À°ñ³ìó¶: Á¼×», õ±é çÅ é·Åä: ÁÅêäÅ òÆ ÁÅêäÅ éÅ ÇðÔÅ, Õ°øð å¯ÇñÁÅ: Þ±á ì¯ÇñÁÅ,(À°ñ³ìó¶: Á¼×», õ±é çÅ é·Åä: ÁÅêäÅ òÆ ÁÅêäÅ éÅ ÇðÔÅ, Õ°øð å¯ÇñÁÅ: Þ±á ì¯ÇñÁÅ,(À°ñ³ìó¶: Á¼×», õ±é çÅ é·Åä: ÁÅêäÅ òÆ ÁÅêäÅ éÅ ÇðÔÅ, Õ°øð å¯ÇñÁÅ: Þ±á ì¯ÇñÁÅ,Õ°¼ñÆ: Þ½ºêóÆ)Õ°¼ñÆ: Þ½ºêóÆ)Õ°¼ñÆ: Þ½ºêóÆ)Õ°¼ñÆ: Þ½ºêóÆ)Õ°¼ñÆ: Þ½ºêóÆ)

54



(À) î» òð×Å Øä-ÛÅºò» ì±àÅ,

îËù é÷ð éÅ ÁÅÂ¶Í

ñË Õ¶ ÇÜÃ å¯ Û» À°èÅðÆ,

ð¼ì é¶ Ã°ð× ìäÅÂ¶Í

ìÅÕÆ Õ°¼ñ ç°éÆÁ» ç¶ ì±à¶,

Üó· Ã°¼ÇÕÁ» î°ðÞ»ç¶,

ÁËêð ë°¼ñ» ç¶ î°ðÞÅÇÂÁ»,

ÇÂÔ ì±àÅ Ã°Õ ÜÅÂ¶Í

(Á) î¼æ¶ å¶ð¶ îÖ¶ðéÅ êÅ Õ¶ ,

éÅñ Þ»ÜðÅ êËð ÃÜÅ Õ¶,

ñ¼Õ ÁÅêä¶ ÚÅçð ÖóÕÅ Õ¶,

â¼ì» Çò¼Ú ð°êÂÆÂ¶ êÅ Õ¶,

ìä ÜÅò»×¶ ç¯òº¶ Û¶ñº¶,

ë¶ð Úñ»×¶ ÁÅê» î¶ñ¶


(Â) À°Ô Þ°ñÆÁ» å¶ð¶ ç¶ô å¶ îÅð± Ôé¶ðÆÁ»,

À°â Õ¶ ÁÃÅâÅ ÁÅÔñäÅ ÕµÖ ÕÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ

55

Ü°¼×» çÆ Ã»ÞÆ Ã¼ÇíåÅ êËðÆº Çñåó ×ÂÆ,

ÃçÆÁ» ç¶ Ã»Þ¶ õ±é çÅ òÆ é·Åä Ô¯ Ç×ÁÅÍ

B. Òî»Ó ÕÇòåÅ çÅ Õ¶çðÆ íÅò ÇñÖ¯Í

C. Ò×°ð± éÅéÕ ùÓ ÕÇòåÅ çÅ ÃÅð ÇñÖ¯Í

D. ÒÔÅñÆ çÅ ×ÆåÓ ÕÇòåÅ Áé°ÃÅð òÔ°àÆ çÅÜ Çò¼Ú ÕÆ Õ°Þ ÇñÁÅÂÆ ÔË? ÇìÁÅé Õð¯Í

E. Ò×°ð ±éÅéÕ ùÓ ÕÇòåÅ Çò¼Ú ÕòÆ ÇÕÔó¶ ç¯ ç¶ô ìäé çÅ Ç÷Õð ÕðçÅ ÔË?

56

Á³ÇîÌåÅ êÌÆåîÁ³ÇîÌåÅ êÌÆåîÁ³ÇîÌåÅ êÌÆåîÁ³ÇîÌåÅ êÌÆåîÁ³ÇîÌåÅ êÌÆåî

Á³ÇîÌåÅ êÌÆåî ÁÅè°ÇéÕ ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ ç¶ ç±Ãð¶ êóÅÁ çÆ îÔÅé ôÅÇÂðÅ ÔËÍ À°Ãé¶ÁÅè°ÇéÕ ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú ð°î»Ã å¶ ÃîÅÜòÅç å¯º Ú¼ñ Õ¶ ÁÅè°ÇéÕ ï¼°× ì¯è ù ÃÅÕÅðÕðé òÅñÆ ÕÇòåÅ çÆ ÇÃðÜéÅ ÕÆåÆÍ ÃÅÇÔåÕ å¶ ÇòÚÅðèÅðÕ ê¼Ö¯º À°Ã çÆ ÕÇòåÅ À°Ú¶Ú¶ÇèÁÅé çÆ î³× ÕðçÆ ÔËÍ

ÇÂÃ îÔÅé ôÅÇÂðÅ çÅ Üéî CA Á×Ãå AIAI ù ×°Üð»òÅñÅ (êÅÇÕÃåÅé) ÇòÖ¶Ô¯ÇÂÁÅÍ Á³ÇîÌåÅ êÌÆåî ç¶ ÇêåÅ çÅ é» Ç×ÁÅéÆ ÕðåÅð ÇÃ³Ø ÇÔåÕÅðÆ å¶ îÅåÅ çÅ é» ðÅÜÕ½ð ÃÆÍ Á³ÇîÌåÅ êÌÆåî é¶ îËÇàÌÕ çÆ êó·ÅÂÆ å¯º ìÅÁç Ç×ÁÅéÆ êÅÃ ÕÆåÆÍ À°Ã ù ÕÅÇòÇÃðÜäÅ çÆ êÌ¶ðäÅ ÁÅêä¶ ìÅê å¯º ÔÆ ÔÇÃñ Ô¯ÂÆÍ ÚÅð ÃÅñ çÆ À°îð Çò¼Ú ÔÆ ê°ðÅäÆ ðÆåÁé°ÃÅð Á³ÇîÌåÅ êÌÆåî çÆ î³×äÆ êÌÆåî ÇÃ³Ø éÅñ Õð Çç¼åÆ å¶ AICI Çò¼Ú À°Ã çÅ ÇòÁÅÔòÆ Õð Çç¼åÅÍ êåÆ çÅ é» êÌÆåî ÇÃ³Ø Ô¯ä ÕðÕ¶ À°Ã é¶ ÁÅêä¶ é» éÅñ Á³ÇîÌåÅ å¯º ìÅÁçêÌÆåî ôìç Ü¯ó ÇñÁÅÍ À°Ô ÇÂÃ é» éÅñ ÔÆ êÌÇÃ¼è Ô¯ÂÆÍ À°Ã é¶ ç¶ô-ò³â å¯º ìÅÁç ç¶ÔðÅç±éå¶ Çç¼ñÆ ÇòÖ¶ ÁÅñ ÇÂ³âÆÁÅ ð¶âÆú Ãà¶ôé Óå¶ ê³ÜÅìÆ ÁéÅÀº°Ãð òÜ¯º ÕÅðÜ ÕÆåÅÍ À°Ã é¶ÒéÅ×îäÆÓ ðÃÅñ¶ çÅ Ã³êÅçé òÆ ÕÆåÅÍ À°Ô Ãðì»×Æ ñ¶ÇÖÕÅ ÃÆ Í éÅòñ, ÕÔÅäÆ, ÕÇòåÅ å¶òÅðåÕ ÁÅÇç ÇòèÅò» Óå¶ À°Ã ù ÇÂ¼Õ¯ ÇÜÔÆ î°ÔÅðå ÔÅÇÃñ ÃÆÍ

ÒðÃÆçÆ ÇàÕàÓ À°Ã çÆ ÃòË-ÜÆòéÆ ÔËÍ À°Ã çÆ ÃÅÇÔåÕ êÌÇåíÅ ÕðÕ¶ À°Ã ù Áé¶Õ»ÇÂéÅî ÃéîÅé êÌÅêå Ô¯Â¶Í ÒÃ°é¶Ôó¶Ó ÕÅÇò ê°ÃåÕ Óå¶ À°Ã ù íÅðåÆ ÃÅÇÔå ÁÕÅçîÆ çÅÇÂéÅî ÇîÇñÁÅÍ ê³ÜÅì ÃðÕÅð ò¼ñ¯ ôÌ¯îäÆ ÃÅÇÔåÕÅð, Çç¼ñÆ ï±éÆòðÇÃàÆ ò¼ñ¯º âÆ. Çñ¼à çÆÇâ×ðÆ, ðÅÜ ÃíÅ çÆ îËºìð, Ç×ÁÅé êÆá òð×¶ À°¼Úåî ÁËòÅðâ À°Ô ÔÅÇÃñ Õð Ú°¼ÕÆ ÃÆÍB@@E Çò¼Ú À°Ô ÇÂÃ ç°éÆÁ» å¯º ÇòçÅ Ô¯ ×ÂÆÍ

ÒÁ³ÇîÌå ñÇÔð»Ó, ÒÇÜÀº°çÅ ÜÆòéÓ, ÒåÌ¶ñ è¯å¶ ë°¼ñÓ, Òñ³îÆÁ» òÅà»Ó, ÒîËº åòÅðÆÖ Ô»ÇÔ³ç çÆÓ, ÒÃðØÆ ò¶ñÅÓ, Òú ×Æå» òÅÇñúÓ, Òì¼çñ» ç¶ ê¼ñ¶ Çò¼ÚÓ, ÒÃ°é¶Ôó¶Ó, ÒÁô¯ÕÅ Ú¶åÆÓ,ÒÕÃå±ðÆÓ, ÒéÅ×îäÆÓ, ÒÕÅ×÷ å¶ ÕËéòÃÓ ÁÅÇç À°Ã ç¶ ÕÅÇò Ã³×ÇÌÔ ÔéÍ À°Ã é¶ ÁÅêäÆÕÇòåÅ Çò¼Ú éÅðÆ Ãî¼ÇÃÁÅò»/Ô¯äÆ ù Çòô¶ô ð±ê Çò¼Ú À°íÅðé çÅ ïåé ÕÆåÅÍ ÃîÅÜÕÕÅäÆ ò³â À°¼å¶ Çå¼ÖÅ ÇòÁ³× ÕðéÅ À°Ã çÆ ÕÅÇò -ÕñÅ çÅ Çòô¶ô ñ¼Ûä ÇÕÔÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍÇÂ¼æ¶ Õ°Þ ÕÅÇò ðÚéÅò» ù À°çÅÔðé òÜ¯º ê¶ô ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ

57

Á¼Ü ÁÅÖ» òÅÇðÃ ôÅÔ ùÁ¼Ü ÁÅÖ» òÅÇðÃ ôÅÔ ùÁ¼Ü ÁÅÖ» òÅÇðÃ ôÅÔ ùÁ¼Ü ÁÅÖ» òÅÇðÃ ôÅÔ ùÁ¼Ü ÁÅÖ» òÅÇðÃ ôÅÔ ù

Á¼Ü ÁÅÖ» òÅÇðÃ ôÅÔ ù ÇÕå¯º Õìð» Çò¼Ú¯º ì¯ñ !

å¶ Á¼Ü ÇÕåÅì¶ ÇÂôÕ çÅ Õ¯ÂÆ Á×ñÅ òðÕÅ ë¯ñÍ

ÇÂ¼Õ ð¯ÂÆ ÃÆ èÆ ê³ÜÅì çÆ å³± ÇñÖ ÇñÖ îÅð¶ òËä,

Á¼Ü ñ¼Ö» èÆÁ» ð¯ºçÆÁ», åËù òÅÇðÃ ôÅÔ ù ÕÇÔä:

À°á çðçî³ç» ÇçÁ» çðçÆÁÅ À°¼á å¼Õ ÁÅêäÅ ê³ÜÅì

ÁÜ ì¶ñ¶ ñÅô» ÇòÛÆÁ» å¶ ñÔ± çÆ íðÆ ÚéÅìÍ

ÇÕÃ¶ é¶ ê³Ü» êÅäÆÁ» Çò¼Ú Çç¼åÆ ÷ÇÔð ðñÅ,

å¶ À°é·» êÅäÆÁ» èðå ù Çç¼åÅ êÅäÆ ñÅÍ

ÇÂÃ ÷ðõ¶÷ ÷îÆé ç¶ ñ±³ ñ±³ ë°¼ÇàÁÅ ÷ÇÔð,

Ç×¼á Ç×¼á Úó·ÆÁ» ñÅñÆÁ» ë°à ë°à ÚÇó·ÁÅ ÕÇÔð

ÇòÔ° ÇòÇñ¼ÃÆ òÅ Çëð òä-òä ò¼×Æ ÜÅ

À°Ôé¶ Ôð ÇÂ¼Õ ò»Ã çÆ ò³ÞñÆ Çç¼åÆ éÅ× ìäÅÍ

êÇÔñÅ â³× îçÅðÆÁ» î³åð ×Â¶ ×°ÁÅÚÍ

ç±Ü¶ â³× çÆ ñ¼× ×ÂÆ Üä¶-Öä¶ ù ñÅ×Í

éÅ×» ÕÆñ¶ ñ¯Õ î±³Ô ìÃ Çëð â³× ÔÆ â³×,

êñ¯ êñÆ ê³ÜÅì ç¶ éÆñ¶ êË ×Â¶ Á³×Í

×ñÆÀ°º à°¼à¶ ×Æå Çëð å¼ÕÇñÀ°º à°¼àÆ å³ç,

ÇåÌ³ßä¯º à¼°àÆÁ» ÃÔ¶ñÆÁ» ÚðÖó¶ Ø±Õð ì³çÍ

Ãä¶ Ã¶Ü ç¶ ì¶óÆÁ» ñ¼°âä Çç¼åÆÁ» ð¯ó·,

Ãä¶ âÅñÆÁ» êÆºØ Á¼Ü Çêµêñ» Çç¼åÆ å¯óÍ

ÇÜ¼æ¶ ò¼ÜçÆ ÃÆ ë±Õ ÇêÁÅð çÆ À°Ô ò³ÞñÆ ×ÂÆ ×°ÁÅÚ,

58

ð»Þ¶ ç¶ Ãí òÆð Á¼Ü í°¼ñ ×Â¶ À°ÔçÆ ÜÅÚÍ

èðåÆ Óå¶ ñÔ± òÇÃÁÅ Õìð» êÂÆÁ» Ú¯ä,

êÌÆå çÆÁ» ôÇÔ÷ÅçÆÁ» Á¼Ü Çò¼Ú î÷Åð» ð¯äÍ

Á¼Ü Ã¼í¶ ÕËç¯ ìä ×Â¶ Ô°Ãé ÇÂôÕ ç¶ Ú¯ð,

Á¼Ü ÇÕ¼æ¯º ÇñÁÅÂÆÂ¶ ñ¼í Õ¶ òÅÇðÃ ôÅÔ ÇÂ¼Õ Ô¯ðÍ

Á¼Ü ÁÅÖ» òÅðÃ ôÅÔ ù ÇÕå¯º Õìð» Çò¼Ú¯º ì¯ñ !


(ÇÕåÅì¶ ÇÂôÕ: ÇÂôÕ çÆ ÇÕåÅì/ÇÕ¼ÃÅ ÔÆð, ÷ðõ¶Ü ÷îÆé: À°êÜÅÀ± èðåÆ, ÇòÔ°-òÇñ¼ÃÆ:(ÇÕåÅì¶ ÇÂôÕ: ÇÂôÕ çÆ ÇÕåÅì/ÇÕ¼ÃÅ ÔÆð, ÷ðõ¶Ü ÷îÆé: À°êÜÅÀ± èðåÆ, ÇòÔ°-òÇñ¼ÃÆ:(ÇÕåÅì¶ ÇÂôÕ: ÇÂôÕ çÆ ÇÕåÅì/ÇÕ¼ÃÅ ÔÆð, ÷ðõ¶Ü ÷îÆé: À°êÜÅÀ± èðåÆ, ÇòÔ°-òÇñ¼ÃÆ:(ÇÕåÅì¶ ÇÂôÕ: ÇÂôÕ çÆ ÇÕåÅì/ÇÕ¼ÃÅ ÔÆð, ÷ðõ¶Ü ÷îÆé: À°êÜÅÀ± èðåÆ, ÇòÔ°-òÇñ¼ÃÆ:(ÇÕåÅì¶ ÇÂôÕ: ÇÂôÕ çÆ ÇÕåÅì/ÇÕ¼ÃÅ ÔÆð, ÷ðõ¶Ü ÷îÆé: À°êÜÅÀ± èðåÆ, ÇòÔ°-òÇñ¼ÃÆ:÷ÇÔð ÇñìóÆ, î÷Åð»: êÆð» çÆÁ» æÅò»)÷ÇÔð ÇñìóÆ, î÷Åð»: êÆð» çÆÁ» æÅò»)÷ÇÔð ÇñìóÆ, î÷Åð»: êÆð» çÆÁ» æÅò»)÷ÇÔð ÇñìóÆ, î÷Åð»: êÆð» çÆÁ» æÅò»)÷ÇÔð ÇñìóÆ, î÷Åð»: êÆð» çÆÁ» æÅò»)

ÚÅéä çÆ ë°ñÕÅðÆÚÅéä çÆ ë°ñÕÅðÆÚÅéä çÆ ë°ñÕÅðÆÚÅéä çÆ ë°ñÕÅðÆÚÅéä çÆ ë°ñÕÅðÆ

ÚÅéä çÆ ë°ñÕÅðÆ å¯êÅ Õ½ä íð¶ !

Á³ìð çÅ ÇÂÕ ÁÅñÅ Ã±ðÜ ìÅñ ÇçÁ»

îé çÆ À°¼ÚÆ îîàÆ çÆòÅ Õ½ä èð¶ !

Á³ìð-×³×Å Ô°³çÆ ×Å×ð íð ç¶ºçÆ

çðç» çÅ çÇðÁÅÀ° ÇÕÔóÅ Ø°¼à íð¶ !

ÇÂÔ Ü° ÃÅù Á¼× À°èÅðÆ ç¶ ÚÇñÀ°º

Ççñ çÆ ì°¼Õñ ìñçÆ ÇÚä×» Õ½ä Üð¶ !

59

ÁÅêä¶ ò¼ñº¯ ÃÅðÆ ìÅå îÕÅ ìËá¶

ÔÅñ¶ òÆ ÇÂÕ ÔÀ°ÕÅ å¶ðÆ ×¼ñ Õð¶ !

ÚÅéä çÆ ë°ñÕÅðÆ å¯êÅ Õ½ä íð¶ !

(îîàÆ: îÕÅé çÆ Û¼å Óå¶ À°¼ÚÆ Õ³è Ü» Õ³è¯ñÆ, ×Å×ð: Ú»çÆ Ü» ñ¯Ô¶ çÆ îàÕÆ)(îîàÆ: îÕÅé çÆ Û¼å Óå¶ À°¼ÚÆ Õ³è Ü» Õ³è¯ñÆ, ×Å×ð: Ú»çÆ Ü» ñ¯Ô¶ çÆ îàÕÆ)(îîàÆ: îÕÅé çÆ Û¼å Óå¶ À°¼ÚÆ Õ³è Ü» Õ³è¯ñÆ, ×Å×ð: Ú»çÆ Ü» ñ¯Ô¶ çÆ îàÕÆ)(îîàÆ: îÕÅé çÆ Û¼å Óå¶ À°¼ÚÆ Õ³è Ü» Õ³è¯ñÆ, ×Å×ð: Ú»çÆ Ü» ñ¯Ô¶ çÆ îàÕÆ)(îîàÆ: îÕÅé çÆ Û¼å Óå¶ À°¼ÚÆ Õ³è Ü» Õ³è¯ñÆ, ×Å×ð: Ú»çÆ Ü» ñ¯Ô¶ çÆ îàÕÆ)

åîö¶åîö¶åîö¶åîö¶åîö¶

ìÔÅç°ð ñ¯Õ î¶ð¶ ç¶ô ç¶

ìÔÅç°ð ñ¯Õ å¶ð¶ ç¶ô ç¶

ÇÂÔ ÃÅð¶ îðé îÅðé ÜÅäç¶

ÇÃð» ù òÅðé ÜÅäç¶

ÇÃðë ÇÂÔ ×¼ñ ò¼ÖðÆ ÔË

ÇÕ ÇÃð Õç¶ ÁÅêäÅ éÔÆº Ô°³çÅÍ

ÇÂéÃÅé çÆ ÇÂÕ ñÅô Ô°³çÆ ÔË

êð õ°çÅ çÆ ñÅô éÔÆº Ô°³çÆ

å¶ Üç¯º òÆ ÇÂéÃÅé ÇòÚñ¶

ð¼ì çÅ à°ÕóÅ îð¶

À°Ã çÆ Õç¶ ìçì± éÔÆº ÁÅÀº°çÆÍ

îÇÔì±ì ÇÕÃ¶ çÅ Õ¯ÂÆ éÔÆº

60

ÇìñÕ°ñ ðÕÆì çÅ õåðÅ éÔÆº

å¶ éÅ ÔÆ õåðÅ ÇÕÃ¶ çðç çÅÍ

ÇÃðø ÇÜÔóÆ ñÆÕ ò¼âÆ ÔË

À°Ô ÇÂÔ çÅ ÁêîÅé ÕðçÆ ÔË

ÇÂÔ ñÆ î¶àç¶, ÇÕ ñÆÕ Ü¯

Ãðì¼å ç¶ î¶Ú¶ éÔÆº ÁÅÀ°ºçÆÍ

Ü¯ ÃÅðÆ ÇÜ¼å òÆ ÇéðÇòØé ÔË

å¶ ÃÅðÅ Üôé òÆ ÇéðÇòØé ÔË

òÕå î°ÃÕðÅ ÇðÔÅ ÔË-

å¶ ÇÂÔé» çÆ ÛÅåÆ å¶ ñÅ ÇðÔÅ ÔË

Çéê°³ÃÕ ìÔÅçðÆ ç¶ ÕÂÆ åîö¶.......

(îÇÔì±ì: ÇêÁÅðÅ, ðÕÆì: Çòð¯èÆ, Çéê°³ÃÕ ìÔÅçðÆ: Ü¯ ìÔÅçðÆ ÇÕÃ¶ Õ³î çÆ éÔÆº, Ãðì¼å:(îÇÔì±ì: ÇêÁÅðÅ, ðÕÆì: Çòð¯èÆ, Çéê°³ÃÕ ìÔÅçðÆ: Ü¯ ìÔÅçðÆ ÇÕÃ¶ Õ³î çÆ éÔÆº, Ãðì¼å:(îÇÔì±ì: ÇêÁÅðÅ, ðÕÆì: Çòð¯èÆ, Çéê°³ÃÕ ìÔÅçðÆ: Ü¯ ìÔÅçðÆ ÇÕÃ¶ Õ³î çÆ éÔÆº, Ãðì¼å:(îÇÔì±ì: ÇêÁÅðÅ, ðÕÆì: Çòð¯èÆ, Çéê°³ÃÕ ìÔÅçðÆ: Ü¯ ìÔÅçðÆ ÇÕÃ¶ Õ³î çÆ éÔÆº, Ãðì¼å:(îÇÔì±ì: ÇêÁÅðÅ, ðÕÆì: Çòð¯èÆ, Çéê°³ÃÕ ìÔÅçðÆ: Ü¯ ìÔÅçðÆ ÇÕÃ¶ Õ³î çÆ éÔÆº, Ãðì¼å:Ãí ñÂÆ)Ãí ñÂÆ)Ãí ñÂÆ)Ãí ñÂÆ)Ãí ñÂÆ)

61

ÁÇíÁÅÃ-ÁÇíÁÅÃ-ÁÇíÁÅÃ-ÁÇíÁÅÃ-ÁÇíÁÅÃ-êÌôéêÌôéêÌôéêÌôéêÌôé


(À) Á¼Ü ÁÅÖ» òÅÇðÃ ôÅÔ ù ÇÕå¯º Õìð» Çò¼Ú¯º ì¯ñ !


ÇÂÕ ð¯ÂÆ ÃÆ èÆ ê³ÜÅì çÆ å³± ÇñÖ ÇñÖ îÅð¶ òËä,

Á¼Ü ñ¼Ö» èÆÁ» ð¯ºçÆÁ», åËù òÅÇðÃ ôÅÔ ù ÕÇÔä:

À°á çðçî³ç» ÇçÁ» çðçÆÁÅ À°¼á å¼Õ ÁÅêäÅ ê³ÜÅì,

ÁÜ ì¶ñ¶ ñÅô» ÇòÛÆÁ» å¶ ñÔ± çÆ íðÆ ÚéÅìÍ

(Á) ÇÂÔ ÃÅð¶ îðé îÅðé ÜÅäç¶

ÇÃð» ù òÅðé ÜÅäç¶

ÇÃðë ÇÂÔ ×¼ñ ò¼ÖðÆ ÔË

ÇÕ ÇÃð Õç¶ ÁÅêäÅ éÔÆ Ô°³çÅÍ

B. ÒÚÅéä çÆ ë°ñÕÅðÆÓ ÕÅÇò ðÚéÅ çÅ Õ¶ºçðÆ íÅò Ãêôà Õð¯Í

C. ÕÇò¼åðÆ òÅðô ôÅÔ ù ÇÕÀº° ïÅç ÕðçÆ ÔË? Áå¶ À°Ã ù ÕÆ Õðé ñÂÆ ÕÇÔ³çÆ ÔË?

D. Òåîö¶Ó ÕÇòåÅ çÅ ÃÅð ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯Í

E. ÒÁ¼Ü ÁÅÖ» òÅÇðô ôÅÔ ùÓ ÕÇòåÅ ÇÕÃ ÇÂÇåÔÅÇÃÕ ØàéÅ ò¼ñ Ã³Õ¶å ÕðçÆ ÔË?ÇìÁÅé Õð¯Í

62

Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆÇôò Õ°îÅð ìàÅñòÆÇôò Õ°îÅð ìàÅñòÆÇôò Õ°îÅð ìàÅñòÆÇôò Õ°îÅð ìàÅñòÆ

Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆ çÆ ê³ÜÅìÆ ÕÅÇò Çò¼Ú Ô±Õ ò¼ÖðÆ Ã°äÅÂÆ Çç³çÆ ÔËÍ À°Ã ù ÇìðÔÅç¶ ÕòÆ ÕðÕ¶ ÜÅÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ êð ÇÂÃ ×¼ñ å¯º òÆ î°éÕð éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÇÕ Çôòé¶ êÌ×åÆòÅçÆ ÇòÚÅð» ù òÆ ×ÌÇÔä ÕÆåÅ Í À°Ã çÆ ÕÇòåÅ çÅ Çòô¶ô ×°ä ÇÂÔ ÔË, ÇÕ À°Ãé¶ ê³ÜÅìÆ ÃÇíÁÅÚÅð, ñ¯ÕèÅðÅ Áå¶ ÇòðÃ¶ ÇòÚñÆ ôìçÅòñÆ ù êÌåÆÕîÂÆ ñÇÔ÷¶ Çò¼Ú ê¶ôÕðÕ¶ Çéò¶ÕñÅ ÕÅðÜ ÕÆåÅÍ À°Ã çÆ ÕÅÇò ôìçÅòñÆ çÅ Çéò¶ÕñÅ Õ¯ô ÇåÁÅð ÕÆåÅ ÜÅÃÕçÅ ÔËÍ

Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆ çÅ Üéî AICG ÂÆ. ù Çê³â ñ¯ÔàÆÁ» ÇÜñ·ÅÇÃÁÅñÕ¯à(êÅÇÕÃåÅé) ÇòÖ¶ ê³Çâå ÇÕÌôé ×¯êÅñ ç¶ Øð Ô¯ÇÂÁÅÍ Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆ çÆîÅåÅ çÅ é» ô»åÆ ç¶òÆ ÃÆÍ Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆ é¶ êÌÅÇÂîðÆ çÆ êó·ÅÂÆ Çê³â å¯º ÔÆ êÌÅêåÕÆåÆÍ A@òÆº ìàÅñÅ ç¶ ÁÅðîÆ ÔÅÂÆ ÃÕ±ñ å¯º ÕÆåÆÍ À°Ú¶ðÆ êó~ÅÂÆ ñÂÆ Çôò Õ°îÅð ìàÅñòÆì¶ÁÇð³× ï±éÆÁé ÇÕÌÃÇÚÁé ÕÅñÜ Çò¼Ú çÅÇÖñ Ô¯ÇÂÁÅ, êð êó·ÅÂÆ Çò¼Ú¶ Û¼â Õ¶ úòðÃÆÁðçÅ Õ¯ðÃ Õðé ñÂÆ ìËÜéÅæ çÅÇÖñÅ ñË ÇñÁÅÍ ÇÂ¼æ¶ òÆ êóÅÂÆ Çò¼Ú¶ ÔÆ Û¼â Çç¼åÆÍ Ã°íÅÁ ç¶êÌåÆÕ±ñ êàòÅðê°äÅ ÕÆåÅ, êÌ³å± Õ°Þ Ãî¶º ìÅÁç é½ÕðÆ Û¼â Çç¼åÆÍ Çôò é¶ Õ°Þ Ãî» Ãà¶à ìËºÕÁÅë ÇÂ³âÆÁ» Çò¼Ú òÆ é½ÕðÆ ÕÆåÆ, êð Çò¼Ú¶ Û¼â Õ¶ ôÌÆîåÆ ÕËñÅô ê°ðÆ ç¶ Ã¼ç¶ å¶ ÇÂ³×ñËâÚñÅ Ç×ÁÅÍ íÅðå òÅÇêÃ êðÇåÁÅ å» ìÆîÅðÆ ÕÅðé F îÂÆ AIGC ù ÃÅæ¯º ÃçÅ ñÂÆ Çò¼ÛóÇ×ÁÅÍ

Û¯à¶ ÜÆòé ÕÅñ Çò¼Ú Çôò é¶ ê³ÜÅìÆ ÕÅÇò Ü×å ù ÒêÆó» çÅ êðÅ×ÅÓ, ÒñÅÜò³åÆÓ,ÒÁÅà¶ çÆÁ» ÇÚóÆÁ»Ó, ÒîËù ÇòçÅ Õð¯Ó, Òçðçî³ç» çÆÁ» ÁÅÔÆºÓ, ÒÇìðÔÅ å±³ Ã°ñåÅéÓ, ÒîËº å¶îËºÓ, ÒÁÅðåÆÓ, ÒÁñÇòçÅÓ, Òñ±äÅÓ òð×ÆÁ» õ±ìÃ±ðå ÕÅÇò-ðÚéÅò» êÌçÅé ÕÆåÆÁ»Í Çôò ùÒñ±äÅÓ ÕÅÇò-Ã³×ÌÇÔ Óå¶ íÅðåÆ ÃÅÇÔå ÁÕÅçîÆ ÇÂéÅî ÔÅÇÃñ Ô¯ÇÂÁÅÍ Çôò çÆ ÕÇòåÅÇò¼Ú¯º ñ¯Õ ×Æå» òð×Æ îÇÔÕ ÁÅÀ°ºçÆ ÔËÍ ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ñÂÆ À°Ã çÆ ÕÅÇò ðÚéÅ Çò¼Ú¯º Õ°ÞÁ³ô êÌÃå°å ÕÆå¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ

63

ð° ¼Öð ° ¼Öð ° ¼Öð ° ¼Öð ° ¼Ö

Õ°Þ ð°¼Ö îËù ê°¼å ñ×ç¶ é¶

Õ°Þ ð°¼Ö ñ×ç¶ î»ò»

Õ°¼Þ ð°¼Ö é±³Ô» èÆÁ» ñ×ç¶

Õ°¼Þ ð°¼Ö ò»× íðÅò»

Õ°Þ ð°¼Ö î¶ð¶ ìÅì¶ òÅÕä

ê¼åð àÅò» àÅò»

Õ°¼Þ ð°¼Ö î¶ðÆ çÅçÆ òð×¶

Ú±ðÆ êÅòä ÕÅò»Í

Õ°¼Þ ð°¼Ö ïÅð» òð×¶ ñ×ç¶

Ú³°î» å¶ ×ñ ñÅò»

ÇÂ¼Õ î¶ðÆ îÇÔì±ìÅ òÅÕä

Çî¼áÅ Áå¶ ç°ÖÅò»

Õ°¼Þ ð°¼Ö î¶ðÅ Ççñ ÕðçÅ Â¶

î¯ã¶ Ú°¼Õ ÇÖâÅò»

Õ°Þ ð°¼Ö î¶ðÅ Ççñ ÕðçÅ Â¶

Ú°³î» å¶ îð ÜÅò»

Õ°¼Þ ð°¼Ö Üç òÆ ðñ Õ¶ Þ³±îä

å¶Ü ò×ä Üç ÓòÅò»

ÃÅâÆ ì¯ñÆ Ãí ð°¼Ö» çÆ

Ççñ ÕðçÅ ÇñÖ ÜÅò»

64

î¶ðÅ òÆ ÇÂÔ Ççñ ÕðçÅ Â¶

ð°¼Ö çÆ Ü±é¶ ÁÅò»

Ü¶ å°Ã» î¶ðÅ ×Æå ÔË Ã°äéÅ

îËº ð°¼Ö» Çò¼Ú ×Åò»

ð°¼Ö å» î¶ðÆ î» òð×¶ é¶

ÇÜÀ°ä ð°¼Ö» çÆÁ» ÛÅò»Í

(ìÅì¶- ì÷°ð×, àÅò» àÅò»- ÇòðñÅ, òÅÕä- ò»×, îÇÔì±ìÅ- êÌ¶ÇîÕÅ)(ìÅì¶- ì÷°ð×, àÅò» àÅò»- ÇòðñÅ, òÅÕä- ò»×, îÇÔì±ìÅ- êÌ¶ÇîÕÅ)(ìÅì¶- ì÷°ð×, àÅò» àÅò»- ÇòðñÅ, òÅÕä- ò»×, îÇÔì±ìÅ- êÌ¶ÇîÕÅ)(ìÅì¶- ì÷°ð×, àÅò» àÅò»- ÇòðñÅ, òÅÕä- ò»×, îÇÔì±ìÅ- êÌ¶ÇîÕÅ)(ìÅì¶- ì÷°ð×, àÅò» àÅò»- ÇòðñÅ, òÅÕä- ò»×, îÇÔì±ìÅ- êÌ¶ÇîÕÅ)

åËù ÇçÁ» Ô³Þ±Á» çÅ íÅóÅåËù ÇçÁ» Ô³Þ±Á» çÅ íÅóÅåËù ÇçÁ» Ô³Þ±Á» çÅ íÅóÅåËù ÇçÁ» Ô³Þ±Á» çÅ íÅóÅåËù ÇçÁ» Ô³Þ±Á» çÅ íÅóÅ

åËù ÇçÁ» Ô³Þ±Á» çÅ íÅóÅ,

éÆ êÆó» çÅ êðÅ×Å í°³é ç¶

í¼áÆ òÅñÆÂ¶!

í¼áÆ òÅñÆÂ¶, Ú³ì¶ çÆÂ¶ âÅñÆÂ¶,

éÆ ç°¼Ö» çÅ êðÅ×Å í°³é ç¶


Ô¯ Ç×ÁÅ Õ°ò¶ñÅ îËé±³

ãñ ×ÂÆÁ» ÛÅºò» éÆºÍ

ì¶ÇñÁ» ÓÚ¯º î°ó ÁÅÂÆÁ»

î¼ÞÆÁ» å¶ ×Åò» éÆºÍ

65

êÅÇÂÁÅ ÇÚóÆÁ» é¶ ÚÆÕ-ÇÚÔÅóÅ,






Û¶åÆ Û¶åÆ ÕðÆº,

îËº å¶ ÜÅäÅ ìóÆ ç±ð éÆÍ

ÇÜ¼æ¶ î¶ð¶ ÔÅäÆÁ» çÅ,

à°ð Ç×ÁÅ ê±ð éÆÍ

úÃ Çê³â çÅ Ã°äÆºçË ðÅÔ îÅóÅ,






î¶ðÆ òÅðÆ ê¼ÇåÁ» çÆ ,

ê³â ÇÃ¼ñ·Æ Ô¯ ×ÂÆ,

Çî¼àÆ çÆ ÕóÅÔÆ å¶ðÆ,

ÕÅÔé±³ Çê¼ñÆ Ô¯ ×ÂÆÍ

66

å¶ð¶ Ã¶Õ ù ÕÆÔ ò¼ÇÜÁÅ ç°×ÅóÅ,



åËù ÇçÁ» Ô³Þ±Á» çÅ íÅóÅ

éÆ êÆó» çÅ êðÅ×Å í°³é ç¶,


ñ¼ê Õ° Â¶ Ú°³× î¶ðÆ,

îËù êÇÔñ» à¯ð éÆ!

Õ¼Ú¶ Õ¼Ú¶ ð¼Ö éÅ éÆ,

ðÅó· æ¯ó¶ Ô¯ð éÆ!

Õð» Çî³éå» î°ÕÅ ç¶ éÆ ê°ÁÅóÅ,

éÆ êÆó» çÅ êðÅ×Å í°³é ç¶,





Ã½º ×ÂÆÁ» ÔòÅò» ð¯ ð¯

Õð ÇòðñÅê éÆÍ

åÅÇðÁ» é±³ Úó· Ç×ÁÅ

î¼áÅ î¼áÅ åÅê éÆÍ

67

Ü³Ü ÃÅÔò» çÆ çÅ ð°¼Ã Ç×ÁÅ ñÅóÅ,






(êðÅ×Å: ÇÂ¼Õ òÅð çÅ ê±ð, ÇÔ÷ð: ÇòÛ¯óÅ, Çê¼ñÆ: Õ¼ÚÆ)(êðÅ×Å: ÇÂ¼Õ òÅð çÅ ê±ð, ÇÔ÷ð: ÇòÛ¯óÅ, Çê¼ñÆ: Õ¼ÚÆ)(êðÅ×Å: ÇÂ¼Õ òÅð çÅ ê±ð, ÇÔ÷ð: ÇòÛ¯óÅ, Çê¼ñÆ: Õ¼ÚÆ)(êðÅ×Å: ÇÂ¼Õ òÅð çÅ ê±ð, ÇÔ÷ð: ÇòÛ¯óÅ, Çê¼ñÆ: Õ¼ÚÆ)(êðÅ×Å: ÇÂ¼Õ òÅð çÅ ê±ð, ÇÔ÷ð: ÇòÛ¯óÅ, Çê¼ñÆ: Õ¼ÚÆ)

68



(À) Ã½º ×ÂÆÁ» ÔòÅò» ð¯ ð¯

Õð ÇòðñÅê éÆÍ

åÅÇðÁ» é±³ Úó· Ç×ÁÅ

î¼áÅ î¼áÅ åÅê éÆÍ

Ü³Ü ÃÅÔò» çÆ çÅ ð°¼Ã Ç×ÁÅ ñÅóÅ,



(Á) Õ°Þ ð°¼Ö îËù ê°¼å ñ×ç¶ é¶

Õ°Þ ð°¼Ö ñ×ç¶ î»ò»

Õ°¼Þ ð°¼Ö é±³Ô» èÆÁ» ñ×ç¶

Õ°¼Þ ð°¼Ö ò»× íðÅò»

Õ°Þ ð°¼Ö î¶ð¶ ìÅì¶ òÅÕä

ê¼åð àÅò» àÅò»

Õ°¼Þ ð°¼Ö î¶ðÆ çÅçÆ òð×¶

Ú±ðÆ êÅòä ÕÅò»Í

B. Òð°¼ÖÓ ÕÇòåÅ çÅ Õ¶ºçðÆ íÅò ÇñÖ¯Í

69

C. ÒåËù ÇçÁ» Ô³Þ±Á» çÅ íÅóÅÓ ÕÇòåÅ çÅ ÃÅð ÇñÖ¯Í

D. Òð°¼ÖÓ ÕÇòåÅ Çò¼Ú ÕòÆ é¶ ÇÕÔó¶-ÇÕÔó¶ ÇðôÇåÁ» çÆ ×¼ñ ÕÆåÆ ÔË? Áå¶ À°Ôé» ìÅð¶ ÕÆ ÇòÚÅð ê¶ô ÕÆå¶ Ôé?

E. ÒÇÜ¼æ¶ î¶ð¶ ÔÅäÆÁ» çÅ à°ð Ç×ÁÅ ê±ð éÆÓ å°Õ å¯º ÕÆ íÅò ÔË?

70

Ã°ðÜÆå êÅåðÃ°ðÜÆå êÅåðÃ°ðÜÆå êÅåðÃ°ðÜÆå êÅåðÃ°ðÜÆå êÅåð

ÃîÕÅñÆ ê³ÜÅìÆ ÕÅÇò-Ü×å Çò¼Ú Ã°ðÜÆå êÅåð Çòô¶ô æ» ð¼ÖçÅ ÔËÍ À°Ô ÁÅêäÆÃ³ò¶çéÅ å¶ î½ÇñÕ ÕÅÇò-Ã³ÚÅð ñÇÔ÷¶ ÕÅðé Ô¯ðé» ÕòÆÁ» å¯º Á¼âðÅ ÔËÍ Ã°ðÜÆå êÅåðÕÅÇò çÆ ñ¯ÕÇêÌÁåÅ Â¶éÆ ÔË ÇÕ À°Ô ÁÅè°ÇéÕ ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú Ãí å¯º ò¼è êÇó·ÁÅ å¶ÃÇåÕÅÇðÁÅ ÜÅä òÅñÅ êÌÇÃ¼è ôÅÇÂð ÔËÍ À°Ã çÆ ÕÅÇò ôËñÆ Çò¼Ú ñ¯Õ-ÕÅÇò òð×Æ ôËñÆÇò¼çîÅé ÔËÍ

Ã°ðÜÆå êÅåð çÅ Üéî AD ÜéòðÆ AIDE ù îÅåÅ ×°ðìÖô Õ½ð, ÇêåÅ ÔðíÜéÇÃ³Ø ç¶ Øð Çê³â ê¼åó Õñ», Ç÷ñ·Å Üñ³èð(ê³ÜÅì) Çò¼Ú Ô¯ÇÂÁÅÍ À°Ã é¶ ìÆ.Â¶. ê¼èð çÆêó·ÅÂÆ ÃðÕÅðÆ ÕÅñÜ Õê±ðæñÅ å¯º ÕÆåÆÍ ÁËî.Â¶. ê³ÜÅìÆ, ê³ÜÅìÆ ï±éÆòðÇÃàÆ êÇàÁÅñÅå¯º ×¯ñâ îËâñ éÅñ ÔÅÃñ ÕÆåÆÍ êÆ.ÁËÚ.âÆ. çÆ Çâ×ðÆ ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ï±éÆòðÇÃàÆ,Á³ÇîÌåÃð å¯º êÌÅêå ÕÆåÆÍ ò¼Ö-ò¼Ö ÕÅñÜ» Çò¼Ú êóÅÀ°ä À°êð³å ê³ÜÅì Ö¶åÆìÅóÆï±éÆòðÇÃàÆ ñ°ÇèÁÅäÅ Çò¼Ú Ã¶òÅ ÇéíÅÂÆÍ Á¼Ü-Õ¼ñ· À°Ô ×°ð± ×Ì³æ ÃÅÇÔì ï±éÆòðÇÃàÆëåÇÔ×ó· ÃÅÇÔì ÇòÖ¶ ÁÅêäÆÁ» Ã¶òÅò» ÇéíÅ ÇðÔÅ ÔËÍ À°Ã çÆ ÕÅÇòÕ êÌÇåíÅ ÕðÕ¶ À°Ã ùÁé¶Õ» ÃéîÅé» éÅñ ÇéòÅÇÜÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ íÅðåÆ ÃÅÇÔå ÁÕÅçîÆ Çç¼ñÆ ò¼ñ¯º À°Ã çÆ ÕÅÇòê°ÃåÕ ÒÔé¶ð¶ Çò¼Ú Ã°ñ×çÆ òðäîÅñÅÓ ù ÇÂéÅî Çîñ Ú°¼ÇÕÁÅ ÔËÍ À°Ã ù êçî ôÌÆ, ÃðÃòåÆê°ðÃÕÅð ç¶ éÅñ-éÅñ íÅôÅ ÇòíÅ× ò¼ñ¯º òÆ ôð¯îäÆ ÕòÆ ÁËñÅÇéÁÅ ÜÅ Ú°¼ÕÅ ÔËÍ

ÒÕ¯ñÅ÷Ó, ÒÔòÅ Çò¼Ú ÇñÖ¶ ÔðøÓ, ÒÇìðõ Áð÷ Õð¶Ó, ÒêåÞó çÆ êÅ÷¶ìÓ, ÒÃ°ð÷îÆéÓÁÅÇç À°Ã çÆÁ» î¼Ôåòê±ðé ÕÅÇò-ê°ÃåÕ» ÔéÍ êÅåð é¶ ê³ÜÅì Ã³Õà ìÅð¶ íÅòê±ðåôÅÇÂðÆ ðÚÆ ÔËÍ êÅåð ÁÅêäÆ ÕÅÇò-ÇÃðÜäÅ Ãî¶º çîØ¯à± ÇÃÃàî À°¼å¶ Çå¼ÖÅ ÇòÁ³× ÕðçÅÔËÍ ÇÂ¼æ¶ Ã°ðÜÆå êÅåð çÆÁ» Õ°Þ ÕÅÇò ðÚéÅò» ù ê¶ô ÕðÕ¶ ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ù êÅåð ÕÅÇòå¯º ÜÅä± ÕðòÅÀ°ä çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ ÜÅ ðÔÆ ÔËÍ

71

Õ°Û ÇÕÔÅ å».............(ö÷Õ°Û ÇÕÔÅ å».............(ö÷Õ°Û ÇÕÔÅ å».............(ö÷Õ°Û ÇÕÔÅ å».............(ö÷Õ°Û ÇÕÔÅ å».............(ö÷ñ)ñ)ñ)ñ)ñ)

Õ°Û ÇÕÔÅ å» Ôé¶·ðÅ Üð¶×Å ÇÕò¶º

Ú°¼ê ÇðÔÅ å» ôî~ÅçÅé ÕÆ ÕÇÔä×¶

×Æå çÆ î½å ÇÂÃ ðÅå Ü¶ Ô¯ ×ÂÆ

î¶ðÅ ÜÆäÅ î¶ð¶ ïÅð ÇÕ³Þ ÃÇÔä×¶

ÇÂÃ ÁçÅñå ÓÚ ì³ç¶ Çìðõ Ô¯ ×Â¶

øËÃñ¶ Ã°äÇçÁ» Ã°äÇçÁ» Ã°Õ ×Â¶

ÁÅÖ¯ Â¶é·» ù À°Üó¶ ØðÆº ÜÅä Ô°ä

ÇÂÔ Õç¯º åÆÕ Â¶æ¶ Öó·¶ ðÇÔä×¶

ïÅð î¶ð¶ Ü° ÇÂÃ ÁÅÃ å¶ îð ×Â¶

ÇÕ îËº úé·» ç¶ ç¼°Ö çÅ ìäÅò»×Å ×Æå

Ü¶ îËº Ú°¼ê ÔÆ ÇðÔÅ Ü¶ îºË Õ°Û éÅ ÇÕÔÅ

ìä Õ¶ ð±Ô» ÃçÅ íàÕç¶ ðÇÔä×¶

Ü¯ ìç¶Ã» ÓÚ ð°ñç¶ é¶ ð¯÷Æ ñÂÆ

À°Ô Üç¯º ç¶Ã êðåä×¶ ÁÅêä¶ ÕçÆ

Õ°Þ å» Ã¶Õä×¶ î» ç¶ ÇÃò¶ çÆ Á×é

ìÅÕÆ Õìð» ç¶ ð°¼Ö Ô¶á ÜÅ ìÇÔä×¶

ÕÆ ÇÂÔ ÇÂéÃÅø ÔÀ°îË ç¶ ê°¼å Õðé×¶

72

ÕÆ ÇÂÔ õÅî¯ô ê¼æð ç¶ ì°å Õðé×¶

Ü¯ ÃñÆì» å¶ à³×¶ é¶ ñ¼æä¶ éÔÆº

ðÅÜ ìçñä×¶ Ã±ðÜ Úó·é ñÇÔä×¶

ÇÂÔ Ü° ð³×» ÓÚ ÇÚåð¶ é¶ Ö°ð ÜÅä×¶

ÇÂÔ Ü° îðîð ÓÚ À°Õð¶ é¶ Çîà ÜÅä×¶

ìñç¶ Ô¼æ» é¶ ÇÜÔó¶ ÔòÅ Çò¼Ú ÇñÖ¶

Ôðø úÔÆ Ôî¶ô» ÇñÖ¶ ðÇÔä×¶

ÇÂÔ òÆ ôÅÇÂç î¶ðÅ ÁÅêäÅ òÇÔî ÔË

Õ¯ÂÆ çÆòÅ Ü×¶×Å î¶ðÆ Õìð Óå¶

Ü¶ ÔòÅ ÇÂÔ ðÔÆ Õìð» À°¼å¶ å» ÕÆ

Ãí Øð» ÓÚ òÆ çÆò¶ ì°Þ¶ ðÇÔä×¶

(ôî·ÅçÅé: çÆò¶, ÇìðÖ: ð°¼Ö, ÔÀ°îË: Ô³ÕÅð, ÃñÆì»: Ã±ñÆÁ», îðîð: Õ±ñÅ ê¼æð)(ôî·ÅçÅé: çÆò¶, ÇìðÖ: ð°¼Ö, ÔÀ°îË: Ô³ÕÅð, ÃñÆì»: Ã±ñÆÁ», îðîð: Õ±ñÅ ê¼æð)(ôî·ÅçÅé: çÆò¶, ÇìðÖ: ð°¼Ö, ÔÀ°îË: Ô³ÕÅð, ÃñÆì»: Ã±ñÆÁ», îðîð: Õ±ñÅ ê¼æð)(ôî·ÅçÅé: çÆò¶, ÇìðÖ: ð°¼Ö, ÔÀ°îË: Ô³ÕÅð, ÃñÆì»: Ã±ñÆÁ», îðîð: Õ±ñÅ ê¼æð)(ôî·ÅçÅé: çÆò¶, ÇìðÖ: ð°¼Ö, ÔÀ°îË: Ô³ÕÅð, ÃñÆì»: Ã±ñÆÁ», îðîð: Õ±ñÅ ê¼æð)

Ã³°é¶ Ã°³é¶ ðÅÔ» ÇòÚÃ³°é¶ Ã°³é¶ ðÅÔ» ÇòÚÃ³°é¶ Ã°³é¶ ðÅÔ» ÇòÚÃ³°é¶ Ã°³é¶ ðÅÔ» ÇòÚÃ³°é¶ Ã°³é¶ ðÅÔ» ÇòÚ

Ã³°é¶ Ã°³é¶ ðÅÔ» ÇòÚ Õ¯ÂÆ Õ¯ÂÆ êËó Â¶,

Ççñ ÔÆ À°çÅÃ Â¶ ÜÆ ìÅÕÆ Ãí ÖËð Â¶Í

ç±ð ÇÂÕ Çê³â ÇòÚ Û¯àÅ ÇÜÔÅ Øð ÃÆÍ

Õ¼ÚÆÁ» ÃÆ Õ³è» À°ÔçÅ æ¯óÅ ÇÜÔÅ çð ÃÆÍ

73

Á³îÆ î¶ðÆ ÇÚ³åÅ ÃÆ ìÅê± î¶ðÅ âð ÃÆÍ

úç¯ î¶ðÆ ÁÀ°è ïÅð¯ ÁËò¶º ë°¼ñ íð ÃÆÍ

Üç¯º çÅ ÁÃÅâ¶ éÅñ õ°ôÆÁ» ù òËð Â¶Í

ç¯çñÆ çÃ±åÆ ë°¼ñ êÅÀ°ä íËä» î¶ðÆÁ»Í

ë°¼ñÆÁ» é¶ ÇÕ¼Õð» å¶ ë°¼ñÆÁ» é¶ ì¶ðÆÁ»Í

Õ³è» éÅñ¯º À°¼ÚÆÁ» èð¶Õ» Ô¯ÂÆÁ» å¶ðÆÁ»Í

å¯ð â¯ñÆ å¯ð Ô°ä ÕÅÔçÆÁ» é¶ ç¶ðÆÁ»Í

ÃÅÔ ñË ñ¯ÕÅ ÔÅñ¶ î¶ðÆ ñ¶Ö» éÅñ ÕËó Â¶Í

îËñÆ ÇÜÔÆ ÇÃÁÅñ çÆ À°Ô è°³çñÆ Ãò¶ð ÃÆÍ

Ã±ðÜ ç¶ Úó·é ÓÚ ÔÅñ¶ ìóÆ ç¶ð ÃÆÍ

ÇêåÅ êðç¶Ã Ç×ÁÅ Üç¯º êÇÔñÆ ò¶ð ÃÆÍ

î¶ðÆ î» ç¶ éËä» Çò¼Ú Ô³Þ± å¶ Ôé·¶ð ÃÆÍ

ÔÅñ¶ åÆÕ éËä» Çò¼Ú îÅóÆ îÅóÆ ×ÇÔð Â¶Í

ÇÕ¼æ¯º ÇçÁ» ê³ÛÆÁ» ù ÇÕ¼æ¯º Ú¯×Å ñ¼ÇíÁÅÍ

èÆÁ» ç¶ òÃ¶ì¶ ñÂÆ ìÅê± ç¶Ã Û¼ÇâÁÅÍ

ÇÕ³éÅ ÔË îÔÅé ç¶Ã úç¯º êåÅ ñ¼Ç×ÁÅÍ

â³±ØÅ î¶ðÆ ÇÔ¼Õ ÓÚ åð³×Å Ç×ÁÅ ×¼ÇâÁÅÍ

74

Þ°ñ ú åð³Ç×ÁÅ å±³ Þ°¼ñ ÃÅâÆ õËð Â¶Í

Ã°³é¶ Ã°³é¶ ðÅÔ» Çò¼Ú Õ¯ÂÆ Õ¯ÂÆ êËó Â¶Í

Ççñ ÔÆ À°çÅÃ Â¶ ÜÆ ìÅÕÆ Ãí õËð Â¶Í

(êËó- êËçñ Úñä ç¶ ÇéôÅé, ÕËó- Õ°ó¼åä, ×ÇÔð- Ôé¶ðÅ, õËð- ÃñÅîåÆ)(êËó- êËçñ Úñä ç¶ ÇéôÅé, ÕËó- Õ°ó¼åä, ×ÇÔð- Ôé¶ðÅ, õËð- ÃñÅîåÆ)(êËó- êËçñ Úñä ç¶ ÇéôÅé, ÕËó- Õ°ó¼åä, ×ÇÔð- Ôé¶ðÅ, õËð- ÃñÅîåÆ)(êËó- êËçñ Úñä ç¶ ÇéôÅé, ÕËó- Õ°ó¼åä, ×ÇÔð- Ôé¶ðÅ, õËð- ÃñÅîåÆ)(êËó- êËçñ Úñä ç¶ ÇéôÅé, ÕËó- Õ°ó¼åä, ×ÇÔð- Ôé¶ðÅ, õËð- ÃñÅîåÆ)

75

ÁÇíÁÅÃÁÇíÁÅÃÁÇíÁÅÃÁÇíÁÅÃÁÇíÁÅÃ êÌôé êÌôé êÌôé êÌôé êÌôé


(À) ÕÆ ÇÂÔ ÇÂéÃÅø ÔÀ°îË ç¶ ê°¼å Õðé×¶

ÕÆ ÇÂÔ õÅî¯ô ê¼æð ç¶ ì°å Õðé×¶

Ü¯ ÃñÆì» å¶ à³×¶ é¶ ñ¼æä¶ éÔÆº

ðÅÜ ìçñä×¶ Ã±ðÜ Úó·é ñÇÔä×¶

(Á) ÇÕ¼æ¯º ÇçÁ» ê³ÛÆÁ» ù ÇÕ¼æ¯º Ú¯×Å ñ¼ÇíÁÅÍ

èÆÁ» ç¶ òÃ¶ì¶ ñÂÆ ìÅê± ç¶Ã Û¼ÇâÁÅÍ

ÇÕ³éÅ ÔË îÔÅé ç¶Ã úç¯º êåÅ ñ¼Ç×ÁÅÍ

â³±ØÅ î¶ðÆ ÇÔ¼Õ ÓÚ åð³×Å Ç×ÁÅ ×¼ÇâÁÅÍ

B. ÒÕ°Û ÇÕÔÅ å»Ó....ÕÇòåÅ ÇÕ³é» íÅò» çÆ åð÷îÅéÆ ÕðçÆ ÔË?

3. ÕòÆ ìç¶ô» ÓÚ ÜÅä òÅñ¶ ñ¯Õ» ç¶ ÇÕÔó¶ ç°¼Ö» çÅ Ç÷Õð ÕðçÅ ÔË?

D. ÒÃ³°é¶ Ã°³é¶ ðÅÔ» Çò¼ÚÓ ÕÇòåÅ çÅ ÃÅð ÇñÖ¯Í

76

íÅ× ç±ÜÅ-Çéì³èíÅ× ç±ÜÅ-Çéì³èíÅ× ç±ÜÅ-Çéì³èíÅ× ç±ÜÅ-Çéì³èíÅ× ç±ÜÅ-Çéì³è

77

êÌ¯. ê±ðé ÇÃ³ØêÌ¯. ê±ðé ÇÃ³ØêÌ¯. ê±ðé ÇÃ³ØêÌ¯. ê±ðé ÇÃ³ØêÌ¯. ê±ðé ÇÃ³Ø

êÌ¯. ê±ðé ÇÃ³Ø ê³ÜÅìÆ ÕÅÇò Ü×å Çò¼Ú Áñì¶ñ¶ ÕòÆ òÜ¯º ÜÅÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÁÅê é¶ê³ÜÅìÆ Çò¼Ú Ö°¼ñ·Æ ÕÇòåÅ(Û³ç î°Õå) çÆ Çêðå êÅÂÆ, ÇÜÃ ù ÃËñÅéÆ Û³ç çÆ Ã³Ç×ÁÅ òÆÇç¼åÆ Ü»çÆ ÔËÍ ÁÅê é¶ ê³ÜÅìÆ ÕÇòåÅ Çò¼Ú ò¼âÅ êÇðòðåé ÇñÁ»çÅÍ ÇÂÃ ê¼Ö¯º ÁÅê çÆÕÇòåÅ Óå¶ ÁîðÆÕé ÕòÆ òÅñà ÇòàîËé çÅ êÌíÅò î³ÇéÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ êÌ¯. ê±ðé ÇÃ³Ø çÆÕÇòåÅ Çò¼Ú ê³ÜÅì, ê³ÜÅìÆ Áå¶ ê³ÜÅìÆÁå çÆ ÞñÕ é÷ð ÁÅÀ°ºçÆ ÔËÍ

êÌ¯. ê±ðé ÇÃ³Ø çÅ Üéî AG ÜéòðÆ AHHA Çò¼Ú ÃñÔ¼â, ÁËìàÅìÅç(êÇÕÃåÅé)ÇòÖ¶ Ô¯ÇÂÁÅÍ êÌ¯. ê±ðé ÇÃ³Ø é¶ î°¼ãñÆ Çò¼ÇçÁÅ ðÅòñÇê³âÆ å¯º ÔÅÇÃñ ÕÆåÆÍ ÁËî.ÁËÃ. ÃÆ.êÅÃ ÕðÕ¶ À°Ú¶ðÆ êó·ÅÂÆ ñÂÆ ÜÅêÅé ×Â¶Í ÜÅêÅé Çò¼Ú ÃÅÇÔå ÕñÅ çÅ ÁÇèÁËé ÕðÇçÁ»ÁÅê é¶ ì°¼è èðî çÅ Çòô¶ô êÌíÅò òÆ Õì±ÇñÁÅÍ ÃòÅîÆ ðÅî åÆðæ ç¶ êÌíÅò ÁèÆé ÁÅêò¶ç»åÆ ìä ×Â¶, Á³å íÅÂÆ òÆð ÇÃ³Ø çÆ êÌ¶ðäÅ ÃçÕÅ ÇÃ³Ø ÃÜ ×Â¶Í êÌ¯. ê±ðé ÇÃ³Ø é¶ê³ÜÅìÆ åº̄ ÇÂñÅòÅ Á³×ð¶÷Æ Áå¶ ÇÔ³çÆ Çò¼Ú òÆ Õñî Á÷îÅÂÆÍ ÒÖ°¼ñ·¶ ñ¶ÖÓ ÁÅê çÆ îÔ¼åòê±ðéÇÕðå ÔËÍ CA îÅðÚ AICA ù êÌ¯. ê±ðé ÇÃ³Ø çÅ ç¶Ô»å Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÒÖ°¼ñ¶· Ø°³âÓ, ÒÖ°¼ñ·¶ ð³×ÁÃîÅéÆÓ, ÒÖ°¼ñ·¶ îËçÅéÓ ÁÅê çÆÁ» îÔ¼åòê±ðé ÕÅÇò ê°ÃåÕ» ÔéÍ êÌ¯. ê±ðé ÇÃ³Ø çÆ ÕÇòåÅÇòÚñÅ ð°î»ÇàÕ ð³× ÁÅê ù ê±ðìñ¶ ÕòÆÁ» éÅñ¯º ÇéÖ¶óçÅ ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ù êÌ¯.ê±ðé ÇÃ³Ø çÆ òÅðåÕ ÕñÅ å¯º ÜÅä± ÕðòÅÀ°ä ñÂÆ Çéì³è ê¶ô ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ

78

ÇÕðåÇÕðåÇÕðåÇÕðåÇÕðå

ÇêÁÅð å¶ ÇîåÌåÅ å¶ Ô¯ð Ççòï ×°ä» ù ÁÅêä¶ Çò¼Ú ÁÅò¶ô ð±ê Çò¼Ú êó°Ûä ñÂÆ å¶Çëð ÁÅêä¶ Á³çð èÅðä Õðé ñÂÆ å¶ î°ó À°é·» ù Á³çð ìÅÔð ÇÂ¼Õ îÅñåÆ ç¶ ë°¼ñ ò»×Ã°×³èÆ Öñ¶ðä ñÂÆ, ÁÅçîÆ ù ÕçÆ ÇéÕ³îÅ éÔÆº ðÇÔäÅ ÚÅÔÆçÅÍ ÇÜÃ ç¶ Ô¼æ Çò¼Ú ÇÕðåéÔÆº À°Ô ÇéÕ³îÅ ÁÅçîÆ ÔË Áð À°Ô ÕçÆ À°¼Ú ÜÆòé ç¶ îðî» ù Áé°íò éÔÆº Õð ÃÕçÅÍ

ÇÂÔ ì³çÅ ÇÜÔóÅ ÃÇÔÜ Ã°íÅ ÁÅêä¶ Õ³î Çò¼Ú Á¼á êÇÔð ÔÆ ÇèÁÅé éÅñ ñ¼×Å ÔË;À°Ã ù îÅó¶ ÇÚåòé å¶ Õ³×ÅñåÅ ç¶ êÅîð Õðî Õðé çÆ ÇòÔñ ÔÆ éÔÆ ñ×çÆ-ÇÃÁÅÇäÁ»Ü¯ ÇÂÔ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇéÕ³îÅ îé ôËåÅé çÆ ÁÅêäÆ àÕÃÅñ Ô¯ Ü»çÅ ÔË- ÇÂÃ Õæé Çò¼Ú ìóÅ Ã¼ÚíÇðÁÅ ÇêÁÅ ÔËÍ

Ô°ä å°ÃÆ ÁÅêä¶ ç¶ô å¶ ÜêÅé ç¶ ç¶ô çÅ Ü¶ î°ÕÅìñÅ Õð¯, åç êåÅ ñ×çÅ ÔË ÇÕ À°¼æ¶ÇÕÃÆ ù îéØóå ÇÖÁÅñ» å¶ ÇòÚÅð» çÆ Õ±óÆ Ç×ÁÅé-×¯çóÆ çÆÁ» îÅéÇÃÕ Ú³ÚñåÅçÆÁ» Ö¶â» Õðé çÆ ÇòÔñ éÔÆÍ úÔ ÇÚåÌòå ÁÅêä¶ Õ³î» Çò¼Ú ñ¼×¶ ÔéÍ ÇÂ¼Õ åðÖÅä Ü¯ÁÅêä¶ Ô¼æ éÅñ ñ¼ÕóÆ ù ð±ê ç¶ ÇðÔÅ ÔË, ÇÂ¼Õ ñ¯ÔÅð Ü¯ ×ðî ñ¯Ô¶ ù ÃÅè ÇðÔÅ ÔË, ÇÂ¼ÕÇÚåÌÕÅð ÇÜÔóÅ ÇèÁÅé Çò¼Ú ÇÕÃÆ ç¶õÆ ÚÆ÷ ù Áîð Õð ÇðÔÅ ÔË, íÅò¶ À°Ô ÇÃðë ð³× ð±êå¶ êÌíÅÀ° ù Áîð Õð ÇðÔÅ ÔË, À°é·» ù Áæ¼Õ ÇÕðå Õðé æÆº À°êÜÆ ÃÇÔÜ ÃîÅèÆ ç¶ Ã°Ö æÆÇòÔñ Ô¯ ÔÆ éÔÆº ÃÕçÆ ÇÕ À°Ô ÇÕÃ¶ çòËå å¶ ç°¼Ö ç¶ ÇéÕ³î¶ òÅç-ÇòòÅç Çò¼Ú êËä; À°Ô×¼ñ» Õðé òÅÇñÁ» ù Õ°Û êÅ×ñ ÃîÞç¶ ÔéÍ úÔ Ãî» ÇÜÔóÅ éËé» êÌÅä» éÅñ Õ°Û ÃÅèÃÕçÅ ÔË, úÔ ÇòÁðæ ÇéÕ³î¶ îé ç¶ í¯ð¶ ÇÖÁÅñ À°âÅðÆÁ», îÃñ¶ ìÅ÷ÆÁ», T ð¼ì ÔË, éÔÆºÔËU, TÇÚàÅ ÔË, ÕÅñÅ ÔË,U ÁÅÇç Çò¼Ú ò³ÜÅä, ÇÕÔóÆ ÇÃÁÅäê ÔË? Ã°¼ÚÆ ÇÕðå Õðé òÅñ¶ ç¶Ôµæ êËð ÁÅê-î°ÔÅð¶ êÅÕ Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ îÅéÇÃÕ ÇÚåòé ÇÕ³éÅ ÔÆ À°¼ÚÅ Ô¯ò¶ ð±Ô ù ÃÅø éÔÆºÕðçÅ, îËñÅ ÕðçÅ ÔË, êð ÃðÆð éÅñ ÕÆåÆ ÇÕðå ÁÅê-î°ÔÅðÆ ÇÜÃ åð» ÇìÌÛ» À°¼å¶ ëñ ë°¼ñÁÅä ñ¼×ç¶ Ôé, ÇÃçÕ å¶ ÇêÁÅð å¶ ð¼ì çÆ ð¼ìåÅ Çò¼Ú ÜÆä ñ¼× Ü»çÅ ÔËÍ ÂÆÃÅÂÆ î¼åìÅçôÅÔÆ îÔ¼ñ» Çò¼Ú à¯ñÃàÅÂ¶ ù é÷ð éÔÆ ÃÆ ÁÅÇÂÁÅ êð í¯ñ¶ íÅñ¶ ð±Ã ç¶ ÇÕðÃÅé» ç¶òÇÔî» ç¶ Ôé¶ð¶ Çò¼Ú ÇìÜñÆ ÇñôÕçÆÁ» èÅðÆÁ» Ã¼Ú¶ ÇÃçÕ çÆ úÔù é÷ð ÁÅÂÆÁ»Í ÇÕðÃÅéÇ÷îÆçÅð ÇÜÔó¶ Ôñ òÅÔ°³ç¶ å¶ î÷±ðÆÁ» Õðç¶ Ôé, À°é·» Çò¼Ú ÃÇÔÜ-Ã°íÅ çïÅ, À°çÅðåÅ,ÇåÁÅ×, ð÷Å ÁÅÇç îÔÅé ×°ä» çÆ ÛÅïÅ Ô°³çÆ ÔËÍ ÇÕÃÆ ÁîÆð ç¶ Ççñ Çò¼Ú é°ÕÃÅé À°áÅ Õ¶ð÷Å çÅ é°ÕåÅ éÔÆº ÁÅÀº°çÅÍ êð îËº ÇÕðåÆ ÇÕðÃÅé» ÕÆ ÇÃ¼Ö å¶ ÕÆ î°ÃñîÅé å¶ ÕÆ ÇÔ³ç± Ãìò¶ÇÖÁÅ ÔË ÇÕ úÔ ìó¶-ìó¶ é°ÕÃÅé ù ð¼ì çÆ ð÷Å ç¶ é°Õå¶ Çò¼Ú ×°÷Åð Çç³ç¶ Ôé, úÔ öîå¶ ç°¼Ö çÆ úéÆ Õ»ì éÔÆ Ö»ç¶, ÇÜ³éÆ ÁÕñ» òÅñ¶ å¶ ìÔ° Ã¯Ú» òÅñ¶ Çé¼Õ¶-Çé¼Õ¶ é°ÕÃÅé òÆÇìé» ÇôÕò¶ ç¶ ìðçÅôå éÔÆº Õð ÃÕç¶, å¶ ÖñòÅó¶ Çò¼Ú ìËáÅ ÇÕðÃÅé ÇÜÃ Ö°¼ñ·¶ Ççñ å¶À°çÅðåÅ éÅñ çÅé ÕðçÅ ÔË, úÔ ÁÕñ òÅñÅ å¶ Ã¯Ú» òÅñÅ îÅéÇÃÕ ÁÅçîÆ éÔÆº ÕðÃÕçÅÍ ÇÜÃ åð·» ×À± Çò¼Ú ì¼Ú¶ ù ÇêÁÅð Õðé çÅ ÃÇÔÜ Ã°íÅ ×°ä ÔË å¶ Õ°çðå å¶ ÜÆòéÇò¼Ú ÁÅÖð ÇçìïåÅ çÅ ñ¼Ûä çðÃÅÀ°ºçÅ ÔË Çåò¶º ÇÕÃÅé ÇîÔéå Õðé òÅñÅ Õ°çðå ç¶ÇÂÃ é¶î ç¶ çðôé ÕðÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÕ Ô¼æ êËð å¯º Ü¶ Õ¯ÂÆ ÕÅð Õð¶ å»(ÇÚå) ÁÅê î°ÔÅðÅ Çéð³ÜäéÅñ Ü°óä ñ¼× Ü»çÅ ÔË å¶ Ãî» êÅ Õ¶ ÇÕðå ÔÆ ê±ÜÅ Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ ÕÅðñÅÂÆñ é¶ áÆÕ òÚéÕÆåÅ ÔË, ÇÕ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆ ð÷Å ÃÇÔÜ-Ã°íÅ ð¼ìåÅ çÆ Ú°¼ê ÇÃçÕ Çò¼Ú ÜÆºçÆ æÆºçÆ ÇÕðå ð¼ì çÆê±ÜÅ å°ñï ÔËÍ

79

ÇÂÔ ç¼Ãä çÆ ÕÆ ñ¯ó ÔË ÇÕ Ãî°³çð» Çò¼Ú Õ¯ðñ ÕÆó¶ ÇéÕÆ ÇÕðå éÅñ êÔÅó Öó¶·Õð Çç³ç¶ Ôé å¶ Ãî°³çð» Çò¼Ú Õ¯ðñ àÅê± ìä Ü»ç¶ ÔéÍ Ã¯ ÇÕðåÆ çÅ ÇÂ¼Õ ÇÂÔ òÆ Ã°íÅ Ô°³çÅÔË ÇÕ À°Ô ÇéðîÅä Ô¯ Õ¶ ñ¼×Å ðÇÔ³çÅ ÔË å¶ À°Ôç¶ Õ³î Çò¼Ú ìðÕå êÅä òÅñÅ Õ¯ÂÆ Ô¯ð Ô°³çÅÔËÍ Ã°¼ÚÆ ÇÕðå Õðé òÅñ¶ çÅ ÃÇÔÜ-Ã°íÅ ÇÂÔ Áé°íò Ô°³çÅ ÔË, ÇÕ î¶ðÅ å» Õ³î ÕðéÅ ÔÆìäçÅ ÔË øñ ç¶ä òÅñÅ Õ¯ÂÆ Ô¯ð ÔËÍ Ã¯ ÇÂÃ ÇÃçÕ Çò¼Ú À°Ã Á³çð Ú³Úñ îé» å¶ Áé¶ÕÇÚ³åÅ òÅñ¶ ì¶-ÁÅÃðÅ Ô¯ Ú°¼Õ¶ îé» òÅñÆ ñ¯í ñÅñÚ çÆ ÇìðåÆ éÔÆº Ô°³çÆÍ æ¯ó¶· Çò¼Ú ÃìðìÔ°å Ô°³çÅ ÔË, å¶ ÇÂÔ ÚîÕçÆ À°¼ÚÆ Ã°ðÇå çÅ Ú¯àÆ çÅ ðÇÃÕ Áé°íò ÔË:

×¯ èé ×Ü èé ìÅÜ Á½ð ðåé èé ÖÅé¨

Üì ÁÅò¶ Ã³å¯Ö èé Ãì èé è±ñ ÃîÅé¨

ÁÅêä¶ ÕÃì Çò¼Ú, Ôð ÇÂ¼Õ ÇÕðåÆ ç¶ Á³çð Õ°çðåÆ ÃÅç×Æ å¶ ì¶êðòÅÔÆ Ô°³çÆ ÔËÍÀ°Ô ÇÚåÌÕÅð ÁÅêä¶ ìäÅÂ¶ ÇÚåÌ ç¶ ð³× ò¶Ö-ò¶Ö Çò×ÃçÅ ÔË, úÔù ÇÕ¼æ¶ ø°ðÃå ÔË ÇÕ À°ÔÁÅêä¶ Õ¼êÇóÁ» çÆÁ» ÇÃñòà» òñ åÕ¶ ïÅ ÁÅêä¶ Ö°ç ìä ×Â¶ òËðÆÁ» çÆÁ» Ú¯à» çÅÇÖÁÅñ Õð¶Í éô¶ Çò¼Ú ÁÅçîÆ ç°éÆÁ» å¶ ÁÅêä¶ Ú°Ç×ðç¶ çÆ ÕÆ êðòÅÔ ÕðçÅ ÔË? Ã¯ Õ³îÇò¼Ú ñ¼×¶ ÁÅçîÆ ÃÇÔÜ¶ ÔÆ Õ°Û ÁÅê¶ çÅ ðÃ îÅäç¶ Ôé Áð À°Ô Çé³ÇçÁÅ À°Ãåå ç¯Ô» æÆÁåÆå ÇÜÔ¶ Ô°³ç¶ Ôé, å¶ ðÇÃÕ ÇÕðå» ù Û¼â òÆ ç¶ÂÆÂ¶ ÃÅèÅðä Ã°¼ÚÆ Ô¼æ» êËð» çÆ ÇÕðå å¶ÕÃì òÅñ¶ ÁÅê Çò¼Ú ì¼Ú¶ ò»× Áì¯Þ ÁòÃæÅ Çò¼Ú ÇàÕ¶ ðÇÔ³ç¶ ÔéÍ ÇÂ¼Õ ÁîÆð ÇÂ¼Õ ò¶ðÆî¯àð å¶ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆ, îËº Çò¼Ú ìËá» Ã» å¶ Á¼×¶ ÇÂ¼Õ ì°¼ãÅ ×ðÆì ×òÅñÆÁð çÅ ÇÕðÃÅé á°îÕ-á°îÕ ÁÅêäÆ ñËÁ Çò¼Ú ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ î¯àð çÆ à¼Õð ñ¼× ×ÂÆÍ î¯àð òÅñÅ Ã¼Ü¶ å¶ À°Ô Ö¼ì¶Ô¯ïÅ, À°Ã Ö¼ì¶ êðåÅÂÆ å¶ À°Ô Ã¼Ü¶ Ô¯ïÅÍ ÇÂÃ ØìðÅÔà Çò¼Ú à¼Õð úÔù ñ¼×Æ, ×ðÆì ÇÕðåÆãÇÔ ÇêÁÅÍ ÁîÆð é¶ î¯àð Öó·Æ ÕÆåÆÍ úÔ ÇÂÀº° ÇêÁÅ ÃÆ ÇÜò¶ ÇÕÃ¶ ÇìÌÛ é°³ à¼Õð ñ¼×Æ ÃÆÍÕ°Û òÆ éÔÆº Õ±ÇÂÁÅÍ ÁÃ» ÃîÇÞÁÅ à³× à°¼à ×ÂÆ å¶ ÔÃêåÅñ ñË ×Â¶Í úÔ âÅÕàð Á¼×¶ òÆÇÂÀ°º êË Ç×ÁÅ ÇÜò¶ Õ¯ÂÆ ñ¼á Ô°³çÆ ÔËÍ âÅÕàð é¶ ÇÔñÅ ÇÚñÅ Õ¶ ò¶ÇÖÁÅ å¶ ÇÕÔÅ à°¼ÇàÁÅ Õ°ÛéÔÆºÍ À°Ã ì¶÷ìÅé é¶ éÅ Õ¯ÂÆ ôÕÅïå ÕÆåÆ éÅ Õ°Þ Õ±ïÅÍ Ü¶ Õ¯ÂÆ Áé¶Õ ÇÚ³åé òÅñÅ Ô°³çÅå¶ Ô¯ð Õ°Þ éÔÆ åç ôÅÕÆ å» ÷ð±ð Ô°³çÅÍ ÇÂÔ ÇôÕòÅ òÆ éÅ ÕðéÅ Õ¯ÂÆ ÜÔÅñå çÆ ×¼ñéÔÆº, ÇÂÔ ÇÕðå çòÅðÅ ÃÇÔÜ Ã°íÅ ÇàÕ¶, íÅò¶º í¯ñ¶ íÅò Çò¼Ú ÇàÕ¶ îé çÅ ñ¼Ûä ÔËÍ Ã¯ Ã°¼ÚÆÇÕðå Üð±ð ð¼ì çÆ ê±ÜÅ ÔË, ÇÕÀ°ÇÕ ÃÅè å¶ ÇÕðåÆ ç¶ ñ¼Ûä Çîñç¶ ÔéÍ

Üç ÁîÆð ñ¯Õ Ô¼ç æÆº ò¼è ÁåïÅÚÅð Õðç¶ Ôé, åç ð¼ì òñ¯º ÔÆ Õ¯ÂÆ å±øÅéÃ¯ÃÅÇÂàÆ Çò¼Ú ÁÅÀº°çÅ ÔË, ÇÜÔóÅ Ã¯ÃÅÇÂàÆ çÆ ÷îÆé À°¼ÚÆ Çé¼ÚÆ êËñÆ Çò¼Ú ÕðÅÔ ë¶ðçÅ ÔËå¶ ì³é¶ Ú³à¶ ò¼à à¯Â¶ ù ÇÂ¼Õ ìðÅìð Õð Çç³çÅ ÔËÍ ï±ðê Çò¼Ú ÕÂÆ ò¶ðÆ ÇÂÔ Ô¯ïÅ êð Çëð òÆî°óî°ó ×¼ñ Ãî» êÅ Õ¶ À°¼æ¶ ÔÆ ÁÅ ÇàÕçÆ ÔËÍ ÇÕðåÆ Õ°Û ×ðÆì ÇÜÔ¶, ÇéîÅä¶ ÇÜÔ¶, å¶ ÁîÆðñ¯Õ îé ç¶ Ú³Úñ, ÇÂÀ°º ÇÜò¶ î¯î ç¶ ìä¶ ì¶ÜÅé ÇÜÔ¶ ì°¼å Ô°³ç¶ Ôé å¶ Á¼Ö» ÞîÕ»ç¶ Ôé å¶ Ô¯áÇÔñ»ç¶ ÔéÍ À°Ôé» ù À°Ô Ã°Ö ÇÜÔóÅ ÇÕðåÆ çÆ Ô¼âÆ Çò¼Ú ÇÕðå êËçÅ ÕðçÆ ÔË, ÕçÆ éÔÆºÁÅ ÃÕçÅ! ÇéÕ³î¶ Ô¯ä ÕðÕ¶ À°é·» ù èðî-Õðî çÆÁ» ×¼ñ» îÃÇÜç»-î³çð ìéÅÀ°ä ç¶ÁÔ³ÕÅðÆ å¶ ìéÅòàÆ çÅé å¶ ÖËðÇÂåÅ Ã°¼ÞçÆÁ» ÔéÍ À°Ôé» ù Á×ð ÇòôË ç¶ ÕÆó¶ ÇÕÔÅ ÜÅÂ¶

80

åç ÃÅèÅðä À°Ôé» çÆ Ã°ðÇå çÆ ÔÅñå çÅ òðéä ÔËÍ ïÅ ÇÕðåÆ Ã°¼ÚÅ ïÅ ÁÅò¶ô×ðÇíå ÃÅè, ìÃ ç¯ ì³ç¶ ÇÂÃ ç°éÆÁ» ç¶ ÃÇÔÜ Ã°íÅ çËòÆ ×°ä» ç¶ êÌÕÅôÕ Ô°³ç¶ Ôé, ÁðúÔé» ç¶ úÔ ×°ä ÁÅê î°ÔÅð¶ ÇÂÀº° ÚîÕç¶ Ôé, ÇÜÃ åð·» ÇÂÃ áÇÔð¶ ××é Çò¼Ú Ã±ðÜ çÆÜ¯åÆ À°ÔçÆ ÇÕðå ÃçÅ ðÇÃÕ ÇÕðå ÔË, ÇÜÔçÅ ÇçÃä òÅñÅ ð±ê Õ¶òñ ìÃ ÜÆòä ð½ºÚñÅä òÅñÅ çðôé ÔË, å¶ ÕñÅ Õ½ôñ, ÁÅðà, ÕÇòåÅ ÁÅÇç À°Ã ç¶ çðôé ç¶ ÚÅéäÅ ð±êÔéÍ úÔ ÃÅè ÔË å¶ ÇÂ¼èð ÇÂ¼Õ Áí¯ñ Ã°¼ÚÅ ÇÕðåÆ ÃçÅ ÕÃì Õðé òÅñÅ ì³çÅ ÔË, ÇÜÃÇò¼Ú ÃÅè ç¶ ÜÆòé çÅ êÌåÆÇì³ì ÁÅê-î°ÔÅðÅ êËºçÅ ÔËÍ

îËº ò¶ÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÇÃðø ÇÂ¼Õ ×°ð± éÅéÕ ÃÅÇÔì å¶ çÃ ×°ð±Á» ç¶ ÇòïÅÖïÅé Çò¼ÚÃÇÔÜ Ã°íÅ ÇçÁ» ×°ä» ç¶ êÌÕÅôÕ ù ì»Ô êÕó ÇÂÃ Õ±ó í³òð Çò¼Ú¯º Õ¼ÇãÁÅ ÔËÍ À°é·» ç¶çðìÅð Çò¼Ú ÇÂ¼Õ êÅÃ¶ Ã°¼ÚÆ ÇÕðå éËä êðÅä» çÆ çÃ» é½Ô» çÆ ÇîÔéå çÆ Õçð ÔË å¶ ç±Ü¶êÅÃ¶ ê±ðä ìÌÔî Ç×ÁÅéÆ ÁÕË® ðÇÃÕ ÇÕðå òÅñ¶ ÃÅè± çÆ Ú°¼ê ÇÕðå å¶ ê°ðÅä çðôé çÆÇÃøå ÔË å¶ Ã¯ÃÅÇÂàÆ îé°Ö çÆ Üó· å» ÇÕðåÆ çÆ ÇÕðå å¶ Ú¯àÆ çÅ øñ ÃÅè çÅ òÜ±ççÇÃÁÅ ÔË, ÇÂÃ æÆº Û°¼à ÃíTÕðî èðî ê»Ö³â Ü¯ çÆÃÇÔ Çåé Üî ÜÅ×ÅåÆ ñ±à¶,U ÇÂÔé» ùÕ±ó¶ ò»×³± ì°ÔÅðÆ ç¶ ÁÅêä¶ î³çð æÆº ìÅÔð Ã°¼à¶ ÔéÍ

úÔ ÇòçïÅ ÁÇòçïÅ ÔË, ÇÜÔóÆ îÅéÇÃÕ Ü±Â¶ ù å¶ Áé¶Õ ÇÚåòé» å¶ îé ØÇóåîÃÇñÁ» ù Õ°çðå å¶ ÕÅçð ç¶ ð³× æÆº Ü°çÅ ÕÆå¶ îé çÆÁ» ÚðÚÅò» å¶ ÇÖÁÅñ» ù Õ¯ÂÆÔËÃÆÁå Çç³çÆ ÔË å¶ À°Ô ÁÇòçïÅ ÇòçïÅ ð±ê ÔË, ÇÜÔóÆ Õ°çðå ç¶ ð±Ô éÅñ Áí¶ç Ô¯ À°ÃÆÕÅçð ç¶ ð³× Çò¼Ú ÇÕðå ÕðçÆ ÃÅÔ ñËºçÆ ÔËÍ

81

ÁÇíÁÅÃ-êÌôé ÁÇíÁÅÃ-êÌôé ÁÇíÁÅÃ-êÌôé ÁÇíÁÅÃ-êÌôé ÁÇíÁÅÃ-êÌôé

1. ÒÇÕðåÓ Çéì³è Çò¼Ú ÁÅÂ¶ î°¼Ö ÇòÚÅð» ù ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯Í

2. ÒÃ°¼ÚÆ ÇÕðå ÷ð±ð ð¼ì çÆ ê±ÜÅ ÔËÍÓ Ãê¼ôà Õð¯Í

3. Õ½ä À°¼Ú ÜÆòé ç¶ îðî» ù Áé°íò éÔÆº Õð ÃÕçÅ? Çéì³è ç¶ ÁÅèÅð Óå¶ ÇìÁÅé Õð¯Í

4. ÃÅè å¶ ÇÕðåÆ ç¶ ñ¼Ûä ÇÕò¶º Çîñç¶ Ôé? Ãê¼ôà Õð¯Í

5. íÅðå å¶ ÜêÅé ç¶ô ç¶ ñ¯Õ» Çò¼Ú ÕÆ ò¼ÖðåÅ ÔË? Çéì³è ç¶ ÁÅèÅð å¶ ÇìÁÅé Õð¯Í

82

Çê³Ì. å¶ÜÅ ÇÃ³ØÇê³Ì. å¶ÜÅ ÇÃ³ØÇê³Ì. å¶ÜÅ ÇÃ³ØÇê³Ì. å¶ÜÅ ÇÃ³ØÇê³Ì. å¶ÜÅ ÇÃ³Ø

Çê³Ì. å¶ÜÅ ÇÃ³Ø ù ê³ÜÅìÆ òÅðåÕ çÅ êÌî¼°Ö ôËñÆÕÅð Ô¯ä çÅ îÅä ÔÅÇÃñ ÔËÍ À°Ôé»çÆ òÅðåÕ ÇòÚñÆ ÃðñåÅ, Ã³ÜîåÅ å¶ Ã°íÅÇòÕ ôËñÆ êÅáÕ Óå¶ ÁÅêäÅ êÌíÅòÆ ÁÃðÛ¼âçÆ ÔËÍ

Çê³Ì. å¶ÜÅ ÇÃ³Ø çÅ Üéî ÃðçÅð íñÅÕÅð ÇÃ³Ø ç¶ Øð B Ü±é AHID ù Çê³â ÁÇâÁÅñÅÇ÷ñ·Å ðÅòñÇê³âÆ(êÅÇÕÃåÅé) ÇòÖ¶ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅê é¶ ×Åðâé ÕÅñÜ ðÅòñÇê³âÆ å¯º ìÆ.Â¶.êÅÃ ÕðÕ¶, À°¼æ¶ ÔÆ Á³×ð¶÷Æ å¶ ÇÂÇåÔÅÃ êó·ÅÀ°äÅ ÁÅð³í Õð Çç¼åÅÍ ÁÅê é¶ ÁË¼î. Â¶.Á³×ð¶÷Æ êÅÃ Õðé å¯º ìÅÁç AIAI ÂÆ. Çò¼Ú ÖÅñÃÅ ÕÅñÜ Á³ÇîÌåÃð ÇòÖ¶ ìå½ð Á³×ð¶÷ÆñËÕÚðÅð Áå¶ AIDE Çò¼Ú ÖÅñÃÅ ÕÅñÜ ì³ìÂÆ ç¶ ÇêÌ³ÃÆêñ òÜ¯º Ã¶òÅ ÇéíÅÂÆÍ AIDI Çò¼ÚîÇÔ³çðÅ ÃðÕÅðÆ ÕÅñÜ êÇàÁÅñÅ ÇêÌ³ÃÆêñ Çéï°Õå Ô¯Â¶Í ìÅÁç Çò¼Ú êËêÃ± ÃðÕÅð ç¶ÇÃ¼ÇÖÁÅ ÇòíÅ× ç¶ âÅÇÂðËÕàð òÜ¯º ÇðàÅÇÂð Ô¯Â¶Í Õ°Þ Ãî» êìñÆÕ¶ôé ÇìÀ±ð¯, ê³ÜÅìï±éÆòðÇÃàÆ, Ú³âÆ×ó· ç¶ ÃÕ¼åð òÜ¯º òÆ í±ÇîÕÅ ÇéíÅÂÆÍ ÁÅê çÆ î½å A@ ÜéòðÆ AIEGÂÆ. ù Ô¯ÂÆÍ

ÒÃÇÔÜ Ã°íÅÓ, ÒéòÆÁ» Ã¯Ú»Ó, ÁÅÇç À°Ôé» ç¶ êÌî°¼Ö Çéì³è Ã³×ÌÇÔ ÔéÍ ÇÃ¼Ö èðîéÅñ Ã³ì³Çèå ÁÅê çÆÁ» Á³×ð¶÷Æ ê°ÃåÕ» òÆ ìÔ°å ÃñÅÔÆÁ» Ü»çÆÁ» ÔéÍ À°Ôé» ç¶Çéì³è» Çò¼Ú êËÇð·Á» çÆ ò³â, ô°¼è å¶ ÇîÁÅðÆ íÅôÅ, ÕÅÇòÕ ð³×ä, ã¼°ÕòÆº ôìç Ú¯ä, òÅÕìäåð ÁÅÇç ôËñÆ×å Ü°×å» ÃÇÔÜ¶ ÔÆ ç¶Öä ù ÇîñçÆÁ» ÔéÍ òðéä å¶ ÇÚåðä çÅÃ°î¶ñ ìóÅ ÔÆ êÌíÅòôÅñÆ ÔËÍ ÇòôÅñ ÁÇèÁËé Áå¶ Áé°íò ê¼Ö¯º À°Ô ê³ÜÅìÆ ç¶ À°¼Ø¶òÅðåÕÕÅð ÔéÍ

83

×³×Å çÆé×³×Å çÆé×³×Å çÆé×³×Å çÆé×³×Å çÆé

îËº À°Ã ù Çé¼ÇÕÁ» Ô°³ÇçÁ» å¯º ÜÅäçÅ Ã», ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô î¶ð¶ íÅÂÆÂ¶ Ô¯ð» Ü¯×¶ ì±àìäÅÀ°ºçÅ Ô°³çÅ ÃÆÍ À°Ô Á³ÇîÌåÃð ÇòÚ ô¶ð ÇÃ³Ø ç¶ Õàó¶ ÇòÚ ÇÂÕ ç°ÕÅé ÇòÚ Õ³î ÕðçÅÔ°³çÅ ÃÆÍ ÇÂÔ Ô¼àÆ ç¯ Ô¼àÆÁ» ÇîñÅ Õ¶ ÇÂÕ¯ ìäÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ Ô°ä å» ÇÂÔ ì÷Åð ìóÅ À°ÜÅóÇÜÔÅ ÔË å¶ Øà òè ÔÆ Õ¯ÂÆ ÇÂèð¯º ñ³ØçÅ ÔË, êð Õç¶ À°æ¶ ìóÆ ð½äÕ Ô°³çÆ ÃÆÍ

ÇÂÔ Áé¯ÖÆ åð·» çÅ ç°ÕÅéçÅð ÃÆÍ ÇÂÃ çÆ Ô¼àÆ À°å¶ Õ¯ÂÆ ò¼âÅ ÃÅðÅ ÃÅÂÆé-ì¯ðâéÔÆº ÃÆ ñ¼×Å Ô¯ÇÂÁÅÍ éÅ À°Ô ÇÕÃ¶ çÅ ÚÆø Â¶Ü³à ÃÆÍ éÅ À°Ã é¶ ÇÕå¶ ÇÂÔ ÇñÇÖÁÅ ÃÆ ÇÕÀ°Ã ç¶ ìäÅÂ¶ ì±à ÃðÕÅð ÖðÆççÆ ÔËÍ éÅ ÔÆ Õ¯ÂÆ ôÆÇôÁ» òÅñÆÁ» ÁñîÅðÆÁ» ðÖ Õ¶ À°é·»ÇòÚ ð³×-ìð³×¶ ì±à ÃÜÅÂ¶ Ô¯Â¶ ÃéÍ éÅ í»å í»å ç¶ â¼ì¶ ÇçÃç¶ ÃéÍ Ô¼àÆ ñ¼íä òÅÇñÁ»çÆ Á×òÅÂÆ ñÂÆ À°æ¶ ÇÂÕ¯ ÇéôÅéÆ ÃÆ, À°Ãé¶ ÇÂÕ ×¼å¶ À°å¶ ÁÅê ÔÆ Õ¶òñ ÁÅêäÅ é»Ò×³×Å çÆéÓ ÇñÖ Õ¶ èÅ×¶ éÅñ ì±Ô¶ å¶ ñàÕÅ ÛÇâÁÅ ÃÆÍ ÇÂÔ íÆ À°Ã é¶ âÅÕÆÂ¶ å¶ Ô¯ð ÕÂÆÇÂÕ ×ÅÔÕ» ç¶ ÕÇÔä å¶ ÕÆåÅ ÃÆÍ

Ô¼àÆ ç¶ òèò¶º ë¼à¶ À°å¶ ÇÂÕ ìÅñàÆ å¶ ñ¯Ô¶ çÆ ÇÂÕ ê°ðÅäÆ Õ°ðÃÆ êÂÆ ðÇÔ³çÆ ÃÆÍ Ü»À°æ¶ ç¯ Ü¯ó¶ ê°ðÅä¶ ì±à» ç¶ ÃÜ¶ Ô°³ç¶ ÃéÍ îËº ÃÅðÆ À°îð À°ÔÆ ç¯ Ü¯ó¶ À°æ¶ êÂ¶ ò¶ÖçÅ ÇðÔÅ,ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô òÅè± Ü¯ó¶ ìäÅÀ°ºçÅ ÔÆ éÔÆº ÃÆÍ À°Ô Õ¶òñ ÃÅÂÆ ç¶ Ü¯ó¶ ìäÅÀ°ºçÅ ÃÆÍ À°ÔÇÂÀ°º éÔÆº ÃÆ ÕðçÅ ÇÕ ÁËò¶º ì±à ìäÅ- ìäÅ ð¼ÖÆ ÜÅò¶ å¶ ÇÜÔóÅ ÇÜÃ ×ÅÔÕ çÆ êËðÆº ÁÅÜÅò¶ À°Ô À°Ã ç¶ ×ñ îó· ç¶ò¶Í À°Ô Ôð ÇÂÕ ×ÅÔÕ ç¶ ç¯Ô» êËð» çÅ Á¼â-Á¼â î¶ÚÅ ñËºçÅ ÃÆ;À°Ã ç¶ êËð çÆ ÇÂÕ-ÇÂÕ À°º×ñ é±³ ò¶ÖçÅ ÃÆ ÇÕ À°Ô ÇÕæ¯º ñ³îÆ ÔË å¶ ÇÕæ¯º À°¼ÚÆ, å» Ü¯ ì±àÀ°Ú¶ÚÅ À°°Ã ç¶ êËð» ñÂÆ ìä¶ å¶ ÁÜ¶ÔÅ ìä¶ Ü¯ À°Ã çÆ ÇÂÕ-ÇÂÕ À°º×ñ éÅñ áÆÕ ÁÅò¶,ÇÕèð¶ òÆ ñ¼×¶ éÅ å¶ éÅ ÔÆ Û¶åÆ õðÅì Ô¯ò¶Í ÇÂÔ Õç¶ éÔÆº ÃÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ À°Ã çÅ ìäÅÇÂÁÅì±à ×ÅÔÕ é±³ áÆÕ î¶Ú¶ éÅ ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ò¶Í

Çëð ÇÂÔ ç¯ Ü¯ó¶ ìÅÔð êÂ¶ ðÇÔ³ç¶ Ãé, ÇÕæ¯º ÁÅ ×Â¶? ÇÂÔ íÆ ÁäÔ¯äÆ ×¼ñ ÔËÍ À°Ôå» Õç¶ íÆ ÁÅêäÆ ç°ÕÅé å¶ Øð çÆ Ôç ÇòÚ Úîó¶ çÆ ÁÜ¶ÔÆ ÚÆ÷ éÔÆº ÃÆ ÇñÁÅ ÃÕçÅ,ÇÜÃ À°å¶ À°Ã é¶ ÁÅê ÇîÔéå éÅ ÕÆåÆ Ô¯ò¶Í éÅñ¶ À°Ô ç¯ò¶º ì±à âÅã¶ ê¼Õ¶ å¶ âÅã¶ Ã¯Ôä¶ÃéÍ À°é·» ù ÚîóÅ ìóÅ ÕÆîåÆ ñ¼×Å Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ À°é·» é±³ ò¶ÖÇçÁ» ÔÆ ì±à ÖðÆçä ù ÜÆÁÕð ÁÅÀ°ºçÅ ÃÆÍ À°Ô éî±é¶ ç¶ ì±à Ãé å¶ À°é·» ù Õ¶òñ À°ÔÆ ìäÅ ÃÕçÅ ÃÆ Ü¯ Ççñ¯º ÁÅêä¶Õ³î éÅñ ÇêÁÅð ÕðçÅ Ô¯ò¶ å¶ éî±é¶ çÆÁ» ÚÆ÷» øð÷ ÕðÕ¶ À°é·» ù ìäÅÀ°ä ñÂÆ òÅÔñÅÀ°ºçÅ Ô¯ò¶Í

ÇÂÔ áÆÕ ÔË ÇÕ À°Ã ìÅìå ÇÂÔ ÃÅðÆÁ» ×¼ñ» îËù ã¶ð ÇÚð ÇêÛ¯º ÜÅ Õ¶ Ã°ÞÆÁ» ÃéÍêð Üç¯º îËº 14 ÃÅñ çÆ À°îð ÇòÚ À°Ã çÆ Ô¼àÆ å¶ êÇÔñÆ òÅðÆ Ç×ÁÅ Ã», úç¯º íÆ î¶ð¶ À°å¶À°Ã ç¶ å¶ À°Ã ç¶ íðÅ ç¶ òâ¼êä çÅ ìóÅ íÅðÆ ÁÃð ÇêÁÅ ÃÆ, ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÔ³ç ÇòÚ Ô¼æÆº ì±àìäÅÀ°ä¶ - Çëð ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ ì±à ìäÅÀ°ä¶ î¶ð¶ ñÂÆ ÇÂÕ ÁÚ³íÅ å¶ ×°³Þñ ÃÆÍ îËº À°Ã Ççé åÕ

84

ÇÂÔ¯ ÃîÞçÅ ÇðÔÅ Ã» ÇÕ ÃÅð¶ ì±à òñËå¯º ÔÆ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé å¶ Õ¶òñ îôÆé éÅñ ÔÆ ìä ÃÕç¶ÔéÍ

îËé±³ ïÅç ÔË ÇÕ ÇÂÕ Ççé î¶ÚÅ ç¶ºÇçÁ» îËº Ã³×ÇçÁ»-Ã³×ÇçÁ» À°Ã ù ÇÕÔÅ, T×³×ÅçÆé, ÇÂÔ å°ÔÅâÅ Õ³î îËù å» ìóÅ Á½ÖÅ ÜÅêçÅ ÔËÍU À°Ã çÅ À°¼åð íÆ îËù Ú¶å¶ ÔËÍ À°Ã é¶ÁÅêäÆ ÕðìóÆ Ô¯ Ú°¼ÕÆ çÅó·Æ ÇòÚ¯º î°ÃÕðÅ Õ¶ ÇÕÔÅ, TÔ» ÃðçÅð ÜÆ, ÇÂÔ òÆ ÇÂÕ À°¼ÚÅÔ°éð ÔËÍU

×³×Å çÆé ÁÅê ìÔ°å îèðÅ ÃÆÍ À°Ã çÅ ÇÚÔðÅ î°ÔðÅ À°Ã ç¶ ÁÅêä¶ ìäÅÂ¶ ì±à»òð×Å ÃÅø ÃÆÍ À°Ã À°å¶ Õ¯ÂÆ ÇçÖÅòÅ Ü» Ô¯ÛÅêä éÔÆº ÃÆÍ À°Ã ç¶ ÇÃð å¶ çÅó·Æ ç¶ òÅñ í±ð¶Ô¯ Ú°¼Õ¶ ÃéÍ êð À°Ã çÆ ÁòÅ÷ ìóÆ ÃÅø ÃÆÍ À°Ô ìó¶ áð³·î¶ òÅñÅ ÃÆ å¶ Ãí Õ³î á³ã¶ ÇçñéÅñ ÕðçÅ ÃÆÍ À°Ã çÆÁ» Á¼Ö» ÇòÚ ÚîÕ ÃÆ, Ü¯ ç¼ÃçÆ ÃÆ ÇÕ ÇÂé·» Á¼Ö» çÅ îÅñÕ Ôð ÇÂÕÕ³î éî±é¶ çÅ ÕðçÅ ÔË; ÁÅêäÆ ÃÅðÆ òÅÔ ñÅ Õ¶ ÕðçÅ ÔË Áå¶ ÁÅêä¶ Ççñ ç¶ ê±ð¶ ÚÅÀ° éÅñÕðçÅ ÔËÍ À°Ã çÅ ò¼âÅ íðÅ íÅò¶º ðåÅ Çêñ¼åä À°å¶ ÃÆ å¶ Õ°¼ìÅ òÆ ÃÆ, êð À°Ô ×³×Å çÆééÅñ Â¶éÅ ðñçÅ ÃÆ ÇÕ îËù ÕÂÆ òÅð êåÅ ÔÆ éÔÆº ÃÆ ñ¼×çÅ ÇÕ îËº À°é·» ÇòÚ¯º ÇÕÃ éÅñ×¼ñ» Õð ÇðÔÅ Ô»Í ë¶ð òÆ ÇÂÕ ÇéôÅéÆ îËù ñ¼íÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ Ü¶ å» î¶ð¶ éÅñ ×¼ñ» Õðé òÅñÅÕÇÔ³çÅ ÇÕ îËº íðÅ ù ê°¼Û»×Å å» îËº ÃîÞ ñËºçÅ ÇÕ ÇÂÔ ò¼âÅ íðÅ ÔË; Ü¶ À°Ô ÇÂÔ éÅ ÕÇÔ³çÅå» ×³×Å çÆé Ô°³çÅÍ

ñ¯ÕÆº ò¼âÆÁ» ç°ÕÅé» ç¶ Çìñ Ú¯ÖÅ ÇÚð ð¯Õ Û¼âç¶ Ôé, êð ×³×Å çÆé çÅ Çìñ Õ¯ÂÆéÔÆº ÃÆ ð¯ÕçÅÍ Ãí ù êåÅ Ô°³çÅ ÃÆ ÇÕ ÇÂÃ ÇòÚÅð¶ çÅ Â¶éÅ êÅÔäÅ éÔÆºÍ À°Ô å» ÇÂÕÇîÔéåÆ ÃÆ å¶ ð¯÷ î÷±ðÆ Õð Õ¶ ð¯àÆ Ö»çÅ ÃÆÍ Ü¶ À°Ã ç¶ Á×ñ¶ êËÃ¶ ç¶ä¶ Ô¯ä å» À°Ã Õ¯ñÜ»ÇçÁ» ÔÆ ôðî ÁÅÀ°ºçÆ ÃÆÍ À°Ã çÅ ×ÅÔÕ òð¶· ÇÛîÅÔÆº À°Ã ò¼ñ ë¶ðÅ êÅÀ°ºçÅ ÃÆ, ÇÕÀ°ºÇÕÀ°Ã ç¶ ìäÅÂ¶ ì±à æ¯ó·¶ ÕÆå¶ à°¼àç¶ éÔÆº ÃéÍ

À°Ã çÆ ç°ÕÅé À¼°å¶ Ô¯ðé» ç°ÕÅé» ò»×± ÕÅÔñÆ ÇòÚ éÔÆº ÃÆ ÜÅÂÆçÅ, Ã×¯º úæ¶ å»úé¶ á³ã¶ Ççñ éÅñ ÜÅÂÆçÅ ÃÆ, ÇÜ³é¶ éÅñ èÅðîÕ î³çð ÇòÚÍ ìÔ°å ÕðÕ¶ ç°ÕÅé õÅñÆ êÂÆðÇÔ³çÆ ÃÆ å¶ À°æ¶ ñ¯Ô¶ çÆ Õ°ðÃÆ À°å¶ ×ÅÔÕ ÜÅ Õ¶ Õ°Þ êñ ìËáÅ ðÇÔ³çÅ ÃÆÍ úÚð ù Ûå À°å¯ºÜ» ç°ÕÅé ç¶ ç±Ü¶ ÇÃð¶ å¯º ìó¶ íÅð¶-íÅð¶ ÃñÆêð» çÆ ÁòÅ÷ Ã°äÆºçÆ ÃÆ å¶ ×³×Å çÆé Ü» À°ÃçÅ íðÅ ×ÅÔÕ ç¶ ÃÅÔîä¶ ÁÅ ê°¼ÜçÅ ÃÆÍ À°Ô ðåÅ Õ¯âÅ Ô¯ Õ¶ ×ÅÔÕ ù ê¼°ÛçÅ, ÒÁÅú ÜÆ?ÓÀ°Ã ç¶ ÇÚÔð¶ å¯º ÇÂÀ°º ÜÅêçÅ ÇÜò¶º ì±à» ç¶ ÇÕÃ¶ Ã°øé¶ ÇòÚ¯º ÜÅÇ×ÁÅ Ô°³çÅ ÔËÍ

úÃ ò¶ñ¶ îËº À°Ãù ÕÇÔ³ç» Ã», TÃ°äÅú, ×³×Å çÆé, ÕÆ ÔÅñ ÔË? îËù ÇÂÕ ÕÅñÅ ì±àÚÅÔÆçÅ ÔËÍU

À°Ô Çìé» Õ°Þ ì¯ñä ç¶ î¶ð¶ Õ¯ñ¯º ÚñÅ Ü»çÅ ÃÆ å¶ ç°ÕÅé ç¶ úÃ¶ ÇÃð¶ Óå¶ ÜÅ ê°ÜçÅÃÆ, ÇÜæ¯º À°Ô ÁÅÇÂÁÅ ÃÆÍ îËº À°Ã Õ°ðÃÆ Óå¶ ìËáÅ ðÃå¶ çÆ ì¯ Ã°³ØçÅ ðÇÔ³çÅ Ã»Í ÜñçÆ ÔÆ À°Ô

85

Úîó¶ çÅ ÇÂÕ à¯àÅ Ô¼æ ÇòÚ ëóÆ ÁÅ Ü»çÅ ÃÆ å¶ ÕÇÔ³çÅ ÃÆ, Òç¶Ö¯ ÜÆ, ÇÂÔ ÇÕ¼âÅ Ã¯ÔäÅà¯àÅ ÔËÍÓ Üç¯º îËº íÆ À°Ã ç¶ Ã¯Ôñ¶ ×Å Ú°¼ÕçÅ å» À°Ô ê¼°ÛçÅ, Òå°ÔÅù ì±à Õç¯º ÚÅÔÆçÅ ÔË?Óî¶ðÅ À°¼åð Ô°³çÅ, ÒÜç¯º å°ÃÆº Ã½Ö éÅñ ç¶ ÃÕ¯ÍÓ å» À°Ô Ã¯Ú-Ã¯Ú Õ¶ ÕÇÔ³çÅ ÒÔ¼ÛÅ ÜÆ, Á¼Üå¯º ê³çðò¶º Ççé ÃÔÆÍÓ Ü¶ ×³×Å çÆé çÅ ò¼âÅ íðÅ Ô°³çÅ å» À°Ô ÕÇÔ³çÅ, ÒîËº ÁÅêä¶ íðÅ é±³ê°¼Û»×ÅÍÓ

Çëð îËº À°¼á ìÇÔ³çÅ Ã» å¶ îËù ç°ÕÅé å¯º Ü»ç¶ ù ò¶Ö Õ¶ À°Ô ÒÃÇå ôÌÆ ÁÕÅñÓ ì°ñÅç¶ºçÅ ÃÆ, êð À°Ã çÆ é÷ð ÁÜ¶ òÆ À°Ã Úîó¶ À°¼å¶ ÔÆ ×¼âÆ Ô°³çÆ ÃÆÍ

Ü¶ íñÅ Õ¯ÂÆ éòÆº ÇÕÃî çÅ ì±à ìäÅÀ°äÅ Ô°³çÅ, ÇÜÃ ç¶ éÅñ çÅ À°Ã é¶ Õç¶ î¶ð¶ñÂÆ éÅ ìäÅÇÂÁÅ Ô¯ò¶ å» À°Ô î¶ð¶ êËð¯º ì±à ñ°ÔÅ ñËºçÅ Áå¶ î¶ð¶ êËð å¶ ì±à ù âÅã¶ ÇêÁÅðå¶ ðÆÞ éÅñ ò¶ÖçÅÍ À°Ã çÆ å¼ÕäÆ å¯º ÇÂÀ°º ÜÅêçÅ ÃÆ ÇÜò¶º À°Ô êÇÔñ» ì±à ìäÅÀ°ä òÅñ¶ÕÅðÆ×ð ç¶ ÇÚ¼å å¼Õ ê°¼Üä çÆ Õ¯Çôô Õð ÇðÔÅ ÔËÍ Ü¶ À°Ã ù À°Ã ÇòÚ Õ¯ÂÆ é°ÕÃ ÇçÃçÅå» À°Ã çÅ ÇÚÔðÅ ìçñ Ü»çÅ å¶ ÇÂÔ¯ ÜÅêçÅ ÇÕ À°Ô ÕÅðÆ×ð ù ñÅÔéå» êÅ ÇðÔÅ ÔË, Ü¯À°Ã é¶ ÇÕÀ°º Â¶â¶ Ú³×¶ Õ³î ù ÇÂÃ ì¶êðòÅÔÆ éÅñ ÕÆåÅ ÔËÍ ë¶ð À°Ô î¶ð¶ êËð ù ÇÂÕ ÕÅö÷À°å¶ ð¼ÖçÅ å¶ ç¯-Çå³é òÅðÆ À°Ã ç¶ ÁÅñ¶-ç°ÁÅñ¶ ñÆÕ òÅÔ°³çÅÍ Çëð À°Ô î¶ðÆÁ» À°º×ñ» é±³à¯ºÔçÅ å¶ ÇÂÀ°º î¶ð¶ êËð» çÆÁ» ñ¯ó» ù ÜÅÚçÅÍ

À°Ã çÆ Ô¼àÆ çÅ ÇÂÕ ÃÅÕÅ îËù Õç¶ éÔÆº í°¼ñ ÃÕçÅÍ îËº À°Ã çÆ Ô¼àÆ å¶ Ç×ÁÅ å¶ÇÕÔÅ, Ò×³×Å çÆé, å°ÔÅâÅ ÇêÛñÅ ì±à ìóÆ Û¶åÆ à°¼à Ç×ÁÅ ÔËÍÓ

À°Ô Õ°Þ ÇÚð Ú°¼ê-ÚÅê î¶ð¶ ò¼ñ ò¶ÖçÅ ÇðÔÅ ÇÜò¶º ÇÕå¶ À°Ô ÇÂÃ À°âÆÕ ÇòÚ Ô°³çÅÔË ÇÕ îËº ÁÅêäÆ ÕÔÆ Ô¯ÂÆ ×¼ñ òÅêÃ ñË ñò»×Å Ü» Õ°Þ áÆÕ ÕðÕ¶ ÕÔ»×ÅÍ ÁËÀ°º ÜÅêçÅÃÆ ÇÜò¶º ÇÂÔ ×¼ñ À°Ã é±³ î³éä ÇòÚ éÔÆº ÁÅÂÆÍ Á³å ù À°Ô ÕÇÔä ñ¼×Å, ÒÇÂÃ ù à°¼àäÅéÔÆº ÃÆ ÚÅÔÆçÅÍÓ

Òêð À°Ô à°¼à Ç×ÁÅ ÔË, ×³×Å çÆé!Ó

Òå°Ã» À°Ã ù éò¶º ù ÇíÀ°º ÇñÁÅ Ô¯äÅ ÔËÍÓ

Òî¶ðÅ ÇõÁÅñ éÔÆºÍÓ

ÇÂÔ Ã°äÇçÁ» ÔÆ À°Ã é¶ Á¼Ö» éÆòÆÁ» êÅ ñÂÆÁ» å¶ ÁËÀ°º ÜÅêçÅ ÃÆ ÇÜò¶º À°Ôì±à» ç¶ ìäÅÀ°ä ç¶ ò¶ñ¶ ù ïÅç Õð ÇðÔÅ ÔËÍ îËù ìóÅ ÇÔðÖ ñ¼×Å Ü¯ îËº ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆ ×¼ñ À°Ãù ÁÅÖ ìËáÅÍ À°Ô îËù ÕÇÔ³çÅ, Òå°ÃÆº à°¼àÅ Ô¯ÇÂÁÅ ì±à î¶ñ¶ ò¼ñ í¶Ü ç¶äÅ, Öòð¶ À°Ô áÆÕÔ¯ ÃÕ¶ÍÓ ÇÂÔ Ã°äç¶ ÔÆ î¶ð¶ Ççñ ÇòÚ ÕÂÆ ÇõÁÅñ ç½óé ñ¼×¶Í îËº ÁÅêäÆ Çîæä ôÕåÆéÅñ ÇÂÔ Ã¯ÚçÅ Ã» ÇÕ À°Ô ÇÕò¶º À°é·» ì±à» À°å¶ éò¶º ÇÃð¶ ÇîÔéå Õð¶×ÅÍ À°Ô Çëð Ô½ñÆÇÜÔÆ ì¯ÇñÁÅ, ÒÕÂÆ ì±à Üéî å¯º ÔÆ íËó¶ Ô°³ç¶ ÔéÍ Ü¶ îË À°é·» ù áÆÕ éÅ Õð ÃÇÕÁÅ å» îËºå°ÔÅâ¶ êÅÃ¯º À°Ã ç¶ êËÃ¶ éÔÆº ñò»×ÅÍÓ

86

ÇÂÕ òÅðÆ å¶ Õ¶òñ ÇÂÕ¯ òÅðÆ, îËº À°Ã çÆ ç°ÕÅé å¶ ÇÂ¼Õ ÁÇÜÔÅ ì±à êÅ Õ¶ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅÜ¯ ÇÕå¶ ÕÅÔñÆ ò¶ñ¶ îËº ÇÕÃ¶ ò¼âÆ ç°ÕÅé å¯º ÖðÆÇçÁÅ ÃÆÍ À°Ã é¶ ÚîóÅ ÇçÖÅÀ°ä å¯º Çìé»ÔÆ îËæ¯º ÃÅÂÆ ñË ñÂÆ Áå¶ îËº ç¶Ö ÇðÔÅ ÃÆ ÇÕ î¶ð¶ êËðÆº ì÷ÅðÆ ì±à ò¶Ö Õ¶ À°Ã ù ç°¼Ö Ô¯ ÇðÔÅÔËÍ Û¶Õó À°Ã ÕÇÔ ÔÆ Çç¼åÅ, ÒÇÂÔ î¶ð¶ ìä¶ Ô¯Â¶ ì±à éÔÆºÍÓ

ÇÂÔ ×¼ñ À°Ã é¶ ÇÕÃ¶ ×°¼Ã¶, ÁøÃ¯Ã Ü» ÇØðäÅ éÅñ éÔÆº ÃÆ ÕÔÆ, Ã×¯º ÇÂÃ ÇòÚÇÂÕ ÁÇÜÔÆ ô»åÆ ÃÆ, Ü¯ ñÔ± ù á³ãÅ Õð Ã°¼àçÆ ÃÆÍ À°Ã é¶ ìÇÔ Õ¶ î¶ð¶ Ö¼ì¶ ì±à é±³ À°æ¯º ÔÆé¼ÇêÁÅ ÇÜæ¯º À°Ô ñ¼×çÅ ÃÆ å¶ ÕÇÔä ñ¼×Å, ÒÇÂÔ ì±à å°ÔÅù ÇÂæ¯º ñ¼×çÅ ÔËÍ ÇÂé·» ò¼âÆÁ»ç°ÕÅé» ù ÇÂ¼÷å çÆ Õ¯ÂÆ êðòÅÔ éÔÆº Ô°³çÆÍÓ Çëð À°Ô ÇÕ³éÅ ÇÚð ÔÆ ì¯ñçÅ ÇðÔÅÍ ÃÅðÆÇ÷³ç×Æ ÇòÚ ÇÂÔ êÇÔñÅ å¶ ÁÖÆðÆ Ãî» ÃÆ Üç îËº À°Ã ù ì±à» ç¶ Õ³î å¶ òêÅð çÆÁ»Á½ÇÖÁÅÂÆÁ» ìÅìå ÇòÚÅð ÕðÇçÁ» Ã°ÇäÁÅÍ À°Ô Çëð ì¯ÇñÁÅ, ÒÀ°Ô ÇÂôÇåÔÅð Õð-Õð Õ¶×ÅÔÕ ëÃÅ ñËºç¶ ÔéÍÓ êËÃ¶ òÆ Ú³×¶ î¼°Ûç¶ ÔéÍ Õ³î çÆ À°é·» é±³ Õ¯ÂÆ êðòÅÔ éÔÆºÍ îËù íÆÇÂÕ ç¯ ç°ÕÅé» òÅÇñÁ» ÁÅÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÃÅù ì±à ìäÅ Õ¶ ç¶ ÇçÁÅ Õð, êð îËæ¯º ì÷ÅðÆ Õ³îéÔÆº Õð Ô°³çÅÍ ÁÃÆº ÁÅÖç¶ Ô» æ¯ó·Å Õð¯, êð Ã¯ÔäÅ Õð¯Í À°Ô ÕÇÔ³ç¶ Ôé, ÁÃ» êËÃ¶ Õ¼á¶Õðé¶ ÔéÍ ÃÅù ÕÆ íÅò¶º ì±à ðÅÔ ÇòÚ ÔÆ à°¼à ÜÅò¶Í À°Ô Â¶æ¶ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé å¶ ÃçÅ ÃÃåÅ-î¶ñÚÆ÷ ìäÅÀ°ä ñÂÆ ÕÇÔ³ç¶ Ôé, êð éÅñ ÇÂÔ ÁÅÖç¶ Ôé ÇÕ ìÅÔð¯º ìóÅ ÚîÕçÅ Ô¯ò¶Í À°é·»çÆ å» À°Ô ×¼ñ ÔË êÂÆ ÒñÅ×ÆÁ» ñÅ× ñËäÅ Â¶, êðÅÂÆ èÆ íÅò¶º Øð Ü»ÇçÁ» ÔÆ ð³âÆ ìÇÔÜÅÂ¶ÍÓ

ÃÅå¯º å» ÜÆ ÇÂÔ éÔÆº Ô°³çÅ, ÁÃÆº å» ÚÆ÷ Ú³×Æ ìäÅÀ°ºç¶ Ô»Í Ú³×Æ ÚÆ÷ çÅ ×ÅÔÕÁ¼Ü Õñ· ìóÅ Ø¼à ÔË êð À°Ô ÜÅä¶! ÃÅù ÇÂÔÆ ìóÆ Ö°ôÆ ÔË ÇÕ ÁÃ» ÚÆ÷ ÇîÔéå éÅñìäÅÂÆ ÔËÍ Â¶é·» ñ¯Õ» é¶ ð¼çÆ ÚÆ÷» ç¶ Õ¶ íÅÁ íÆ ìó¶ ØàÅ Û¼â¶ ÔéÍ Ú³×Æ ÚÆ÷ À°Ã ñ¶Ö¶ê°¼×çÆ éÔÆºÍ êð ÕÆ ÕðÆÂ¶?

Üç À°Ô ÇÂÔ ×¼ñ» Õð ÇðÔÅ ÃÆ å» îËº À°Ã ç¶ ÇÚÔð¶ å¶ À°Ô Õ°Þ ò¶ÇÖÁÅ Ü¯ Á¼×¶ Õç¶éÔÆº ò¶ÇÖÁÅÍ îËº ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ À°Ô ç°ÖÆ ÔËÍ À°Ô ÁÚéÚ¶å Á¼Ü îËù Á¼×¶ éÅñ¯º ÕÂÆ ×°äÅ òè¶ð¶ì°¼ãÅ ÜÅÇêÁÅÍ îËù êåÅ ñ¼×Å ÇÕ À°Ã ÇòÚÅð¶ ù Õ³î Õðé çÆ Ö°ôÆ ÇÕ³éÆ îÇÔ³×Æ êËºçÆ ÔËÍ

îËº À°Ã ù Ú³×Æ åð·» Ö¯ñ· Õ¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ ÇÕé·» ÔÅñå» Çò¼Ú îËù À°Ô ì÷ÅðÆ ì±àÖðÆçäÅ ÇêÁÅ ÃÆÍ å» íÆ À°Ã ç¶ ÇÚÔð¶ å¶ À°Ã ç¶ ì¯ñä é¶ î¶ð¶ À°¼å¶ ÇÂ³éÅ ÁÃð êÅÇÂÁÅ ÇÕÀ°é·» Õ°Þ Çî³à» ÇòÚ îËº ÕÂÆ ì±à» çÆ ÃÅÂÆ Çç¼åÆÍ À°Ã ç¶ ì±à à°¼àç¶ éÔÆº ÃéÍ ÇÂÃ ñÂÆ ç¯òð·¶ îËº À°Ã Õ¯ñ éÅ ÜÅ ÃÇÕÁÅÍ

ç¯ ÃÅñ» Çê¼Û¯º ÇÂÕ òÅðÆ îËº À°¼èð¯º ñ³ÇØÁÅ å» îËº ò¶ÇÖÁÅ ÇÕ À°Ã¶ ç°ÕÅé ç¶ ç¯ ÇÔ¼Ã¶Ô¯Â¶-Ô¯Â¶ Ôé å¶ ÇÂÕ ÇÔ¼Ã¶ À°å¶ ìóÅ ôÅéçÅð ÃÅÂÆé-ì¯ðâ ñ¼×Å Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÂÔ òÆ ì±àò¶Úä òÅÇñÁ» çÅ ÃÆÍ ì¯ðâ å¶ ÇñÇÖÁÅ ÃÆ ÇÕ À°é·» çÆ ç°ÕÅé ðÅÇÜÁ»-îÔÅðÅÇÜÁ» å¶ðÅäÆÁ» ñÂÆ ì±à ìäÅÀ°ºçÆ ÔËÍ À°Ô ê°ðÅä¶ ç¯ Ü¯ó¶ ç±Ü¶ ÇÔ¼Ã¶ çÆ é°¼Õð ò¼ñ êÂ¶ ÃéÍ ×³×ÅçÆé òÅñÅ ÇÔ¼ÃÅ Ô°ä Á¼×¶ éÅñ¯º òÆ òè¶ð¶ Ôé¶ðÅ å¶ ì¯ òÅñÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÆÍ êð ç±Ü¶ ÇÔ¼Ã¶ ÇòÚ

87

ÁñîÅðÆÁ» ÇòÚ ì±à ÇñôÕ ðÔ¶ ÃéÍ Á¼×¶ éÅñ¯º òÆ òè¶ð¶ ÇÚð Çê¼Û¯º ×³×Å çÆé î¶ð¶ÃÅÔîä¶ ÁÅÇÂÁÅ å¶ îËº ÇÕÔÅ, Tå°ÔÅâ¶ ì±à ìÔ°å ê¼Õ¶ å¶ Ô³ãäÃÅð Ô°³ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ ì±à ç¯ÃÅñ êÅÀ°ºÇçÁ» Ô¯ ×Â¶ Ôé, ÁÜ¶ éò» ÜÅêçÅ ÔËÍU ÇÂÔ ÕÇÔ³ÇçÁ» îËº ÁÅêäÅ êËð Á¼×¶ÕÆåÅÍ

À°Ã é¶ ì±à ò¼ñ ò¶ÇÖÁÅÍ ÇÂÀ°º ÜÅêçÅ ÃÆ ÇÜò¶º ìó¶ ÇÚð» î×ð¯º À°Ô ÇÕÃ¶ Çî¼åð ùÇîÇñÁÅ Ô¯ò¶ å¶ À°Ã ù ò¶Ö ÇðÔÅ Ô¯ò¶Í À°Ã ì±à ÇòÚ À°Ã çÆ ð±Ô ÃÆÍ À°Ã é¶ êËÇÃÁ» ñÂÆ ì±àÕç¶ éÔÆº Ãé ìäÅÂ¶, Ã×¯º À°Ô ì±à ìäÅÀ°ä ÇòÚ ÁÅê îÃå Ô¯ Ü»çÅ ÃÆÍ

À°Ô ÕÇÔä ñ¼×Å, Òêð ñ¯Õ» é±³ Ú³×¶ å¶ Ô³ãäÃÅð ì±à» çÆ ñ¯ó éÔÆº ðÔÆÍÓ

îËù âð ÃÆ ÇÕ À°Ã Ççé ò»× Çëð ÇÕå¶ ÇÕ¼ÃÅ Û¯Ô éÅ ìÔ¶Í îËº ×¼ñ àÅñä ñÂÆ Û¶åÆéÅñ ê¼°ÇÛÁÅ, Òå°Ã» ç°ÕÅé ù ÕÆ ÕÆåÅ ÔË?Ó

À°Ã é¶ áð·î¶ éÅñ À°¼åð Çç¼åÅ, ÒÕðÅÇÂÁÅ ìÔ°å ÃÆ! î³ç¶ î³çòÅó¶ ç¶ Ççé é¶! Ã¼Úå°ÔÅù Ô¯ð ì±à ÚÅÔÆç¶ é¶?Ó

îËº Çå³é ì±à» çÆ ÃÅÂÆ Çç¼åÆ, ÔÅñ»ÇÕ îËù ñ¯ó Õ¶òñ ç¯ ì±à» çÆ ÃÆ å¶ îËº Û¶åÆ éÅñÚñçÅ ìÇäÁÅÍ îËù ÇÂÀ°º ÜÅêçÅ ÃÆ ÇÜò¶º À°Ã çÅ ÇÖÁÅñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÃÅðÅ ôÇÔð ò¼âÆÁ»Ô¼àÆÁ» å¯º Ã½çÅ ñË Õ¶ À°Ã ù À°ÜÅóé å¶ ñ¼Õ ì³é·Æ ìËáÅ ÔËÍ

ÕÂÆ îÔÆÇéÁ» Çê¼Û¯º îËº ë¶ð À°é·» çÆ Ô¼àÆ å¶ Ç×ÁÅ å¶ À°æ¶ îËù ÜÅÇêÁÅ ÇÕ îËº ×³×ÅçÆé ç¶ ò¼â¶ íðÅ éÅñ ×¼ñ» Õð ÇðÔÅ Ô»Í À°Ã ç¶ Ô¼æ ÇòÚ À°Ã¶ åð·» Úîó¶ çÅ à¯àÅ ÃÆÍ

îËº ÇÕÔÅ, ÒÃ°äÅú ÜÆ, ÕÆ ÔÅñ ÔË?Ó

Òå°ÔÅâÆ ÇîÔðìÅéÆ! îËº å» ÇìñÕ°ñ ðÅ÷Æ Ô», êð î¶ðÅ ò¼âÅ íðÅ ×°÷ð Ç×ÁÅ ÔËÍÓÇÂÔ Ã°ä Õ¶ îËù êåÅ ñ¼×Å ÇÕ îËº ×³×Å çÆé ç¶ ò¼â¶ íðÅ éÅñ éÔÆº Ã×¯º ×³×Å çÆé éÅñ ÔÆ×¼ñ ìÅå Õð ÇðÔÅ Ô»Í À°Ô Ô°ä ìÔ°å ì°¼ãÅ Ô¯ Ú°¼ÇÕÁÅ ÃÆÍ îËº Á¼×¶ Õç¶ ÇÂÃ ù íðÅ çÆ ×¼ñÕðÇçÁ» éÔÆº ÃÆ ò¶ÇÖÁÅÍ îËù À°Ãç¶ íðÅ îðé çÅ ìóÅ ç°Ö Ô¯ÇÂÁÅ å¶ îËº ÇÕÔÅ, ÒúÔ¯! ÇÂÔå» ìóÅ îÅóÅ Ô¯ÇÂÁÅÍ íðÅ îðé éÅñ å» ìÅÔ» íÜ Ü»çÆÁ» ÔéÍÓ

À°Ô ì¯ÇñÁÅ, ÒÔ» ÜÆ ÇòÚÅðÅ ìóÅ Ú³×Å ÃÆÍ ìó¶ Ã¯Ôä¶ ì±à ìäÅÀ°ºçÅ ÃÆÍÓ ÇÂÔÕÇÔ³ÇçÁ» ÔÆ À°Ã é¶ ÁÅêä¶ é³×¶ ÇÃð å¶ Ô¼æ ë¶ÇðÁÅÍ À°æ¶ òÅñ À°é¶ Õ° ÔÆ ðÇÔ ×Â¶ Ãé ÇÜ³é¶Õ° À°Ã ç¶ íðÅ ç¶ ÇÃð å¶ Ô°³ç¶ Ãé å¶ Çëð ÕÇÔä ñ¼×Å, ÒÀ°Ã å¯º ç°ÕÅé Ö°¼Ãä çÆ Ã¼à éÔÆºÃÔÅðÆ ×ÂÆÍ ÕÆ å°ÔÅù ì±à ÚÅÔÆçÅ ÔË?Ó À°Ã é¶ ÔæñÅ ÚîóÅ îËù ÇòÖÅÇÂÁÅ å¶ ÕÇÔä ñ¼×Å,ÒÇÂÔ ÚîóÅ ìóÅ Ã¯ÔäÅ ÔËÍÓ

îËº ç¯ Õ° Ü¯ÇóÁ» çÆ ÃÅÂÆ ç¶ Çç¼åÆÍ ÕÂÆ ÃÅå¶ ñ³Øä ÇêÛ¯º îËù ì±à Çîñ¶, êð ÇÂÔÁ¼×¶ éÅñ¯º òÆ Ú³×¶ ÃéÍ À°é·» ù ÇÜ³éÅ òðåçÅ Ã» úé¶ ÔÆ Ã¯Ôä¶ ÇéÕñç¶ ÁÅÀ°ºç¶ ÃéÍ Û¶åÆ

88

ÔÆ îËù ÇÕå¶ ìÅÔð ÜÅäÅ êË Ç×ÁÅÍ

òð·¶ å¯º òèÆÕ îËº ìÅÔð ÇðÔÅÍ òÅêÃ ÁÅ Õ¶ îËº êÇÔñ» êÇÔñ ×³×Å çÆé çÆ ç°ÕÅéå¶ Ç×ÁÅÍ îËº 60 òð¶· çÅ ×³×Å çÆé Û¼â Õ¶ Ç×ÁÅ Ã» å¶ ÇÂÕ òð¶· ÇêÛ¯º 75 òÇð·Á» ç¶ ×³×ÅçÆé ù ÁÅ ò¶ÇÖÁÅÍ ÇÂÕ òð·¶ ÇòÚ À°Ô 15 òð·¶ ÇÜ³éÅ ì°¼ãÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÆÍ À°Ã é¶ êÇÔñ» å»îËù ÇÃßÅÇäÁ» ÔÆ éÅÍ

îËº À°Ã ù ÇÕÔÅ, Ò×³×Å çÆé! å°ÔÅâ¶ ì±à ìó¶ Ã¯Ôä¶ Ô°³ç¶ ÔéÍ îËº ÇÂÔ ì±à úç¯º çÅ ÔÆð¯÷ êÅÀ°ºçÅ Ô», ÁÜ¶ íÆ ÇÂÔ éò¶º éÕ¯ð ÇçÃç¶ ÔéÍÓ

×³×Å çÆé ÇÕ³éÅ ÇÚð î¶ð¶ ì±à» ò¼ñ ò¶ÖçÅ ÇðÔÅÍ ë¶ð À°é·» ù à¯Ô-àÅÔ Õ¶ ÕÇÔäñ¼×Å, ÒÇÂÔ Á¼âÆ ò¼ñ¯º ñ¼×¶ å» éÔÆº! îËù âð ÔÆ ÇðÔÅ ÃÆÍÓ

ÒéÔÆºÍ ÇÂÔ ìó¶ Ã¯Ôä¶ î¶Ú¶ ÁÅÂ¶ ÃéÍÓ

À°Ô ê°¼Ûä ñ¼×Å, ÒÔ¯ð Ü¯óÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË? îËº Û¶åÆ ÔÆ ìäÅ ÇçÁ»×ÅÍ Á¼Ü Õ¼ñ· Õ³îÕ¯ÂÆ éÔÆºÍÓ

îËº ÇÕÔÅ, ÒÔ», Ô», îËù ì±à ÚÅÔÆç¶ é¶ÍÓ

À°Ô ÁÅÖä ñ¼×Å, Òå» Çëð îËº éò» î¶ÚÅ ñËºçÅ Ô»Í å°ÔÅâÅ êËð ÷ð±ð Á¼×¶ éÅñ¯º æ¯ó·ÅìÔ°å ò¼âÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍÓ ÇÂÔ ÕÇÔ Õ¶ À°Ã é¶ Á¼×¶ ò»× ÔÆ î¶ð¶ ç¯Ô» êËð» çÅ õÅÕÅ ÇÖ¼ÇÚÁÅ å¶À°º×ñ» ç¶ ÇéòÅä-À°ÚÅä ù ÜÅÇÚÁÅÍ ÇÂÔ Õ³î ÕðÇçÁ» À°Ã Õ¶òñ ÇÂÕ òÅðÆ À°å»Ôå¼ÇÕÁÅ å¶ ÕÇÔä ñ¼×Å, ÒîËº õìð¶ å°ÔÅù ç¼ÇÃÁÅ ÃÆ ÇÕ éÔÆº ÇÕ î¶ðÅ ò¼âÅ íðÅ ×°÷ð Ç×ÁÅÔËÍÓ

À°Ô ÇÂ³éÅ Çñ¼ÃÅ Ô¯ Ú°¼ÕÅ ÃÆ ÇÕ À°Ã ò¼ñ ç¶ÖÇçÁ» ÔÆ åðÃ ÁÅÀ°ºçÅ ÃÆÍ À¼°æ¯º ìÅÔðÇéÕñ ÁÅÀ°ä å¶ ÔÆ îËù Ã°Ö çÅ ÃÅÔ ÁÅÇÂÁÅÍ

îËº À°é·» ì±à» çÆ ÁÅÃ ñÅÔ ìËáÅ Ã», Ü¯ ÇÂÕ Ççé úÔ î¶ð¶ Øð ÁÅ ê°¼Ü¶Í îËº ÚÅð¶ Ü¯ó¶ÇÂÕ êñ ÇòÚ ð¼Ö ñÂ¶Í îËº ÇÂÕ-ÇÂÕ ÕðÕ¶ À°é·» ù êËðÆº êÅ Õ¶ ò¶ÇÖÁÅÍ ôÕñ ÇòÚ î¶Ú¶ÁÅÀ°ä ÇòÚ ìäÅÀ°ä çÆ ÕÅðÆ×ðÆ ÇòÚ å¶ Úîó¶ çÆ Ú³Ç×ÁÅÂÆ Çò¼Ú úÔ À°Ã ç¶ êÇÔñ¶ ìä¶Ãí ì±à» éÅñ¯º òèÆÁÅ ÃéÍ ÇÂÕ ì±à ç¶ åÃÇîÁ» ÇòÚ À°Ã é¶ ÁÅêäÅ ÇÖèÅ ÇÜÔÅ Çì¼ñÁó°³Ç×ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ êËÃ¶ å» Á¼×¶ ÇÜ³é¶ ÔÆ Ãé, êð Á¼×¶ Õç¶ À°Ã é¶ éÅñ ÔÆ Çì¼ñ éÔÆº ÃÆí¶ÇÜÁÅ, Ã×¯º Û¶ÂÆº îÔÆéÆº Õ¼áÅ ñ¶ÖÅ ÕðÆçÅ ÃÆ å¶ ñ³ØÇçÁ»- ñ³ØÇçÁ», Õç¶ ÃÇÔÜ-íÅéÅñ ÁÅê¶ ç¶ ÁÅÂÆç¶ ÃéÍ îËù Ã°Þ ×ÂÆ ÇÕ À°Ã ù âÅãÆ ñ¯ó êÂÆ Ô¯äÆ ÔËÍ îËº À°Ã¶ ò¶ñ¶ é½ÕðÔ¼æ êËÃ¶ í¶Ü Çç¼å¶Í

10 Õ° Ççé Çê¼Û¯º îËº À°èð¯º ñ³Ø ÇðÔÅ Ã»Í îËº Ã¯ÇÚÁÅ ×³×Å çÆé ù ç¼Ã ÚñÆÂ¶ ÇÕ À°Ãç¶ ì±à ìÔ°å Ã¯Ôä¶ ÁÅÂ¶ ÔéÍ îËº Üç ç°ÕÅé å¶ ê°¼ÜÅ å» îËº ò¶ÇÖÁÅ ÇÕ À°Ô ×¼å¶ çÅ ì¯ðâ À¼°æ¶

89

ÔË éÔÆº, êð À°¼æ¶ ì±à í»å-í»å ç¶ êÂ¶ Ãé å¶ ç°ÕÅé ÃÜÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ îËº ØìðÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅÁ³çð òÇóÁÅÍ ç¯ò¶º ç°ÕÅé» Çëð ÇÂÕ¯ ìäÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» å¶ îËù ÇÂÕ ÜòÅé ÁÅçîÆ ÃÅøÕ¼êÇóÁ» ÇòÚ Õ¼ÇÃÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇîÇñÁÅÍ

îËº ÇÕÔÅ, Ò×³×Å çÆé Á³çð ÔË?Ó

À°Ã é¶ ÔËðÅéÆ éÅñ î¶ð¶ ò¼ñ å¼ÇÕÁÅ, å¶ ÕÇÔä ñ¼×Å, ÒéÔÆº ÜÆ, éÔÆºÍ å°ÃÆº Ô°ÕîÕð¯Í ÇÂÔ ç°ÕÅé ÁÃ» ñË ñÂÆ ÔËÍ å°ÃÆº ÃÅâÅ ì¯ðâ éÔÆº ç¶ÇÖÁÅ? ÁÃÆº ò¼â¶-ò¼â¶ Øð» ÇòÚì±à í¶Üç¶ Ô»Í å°ÃÆº Ô°Õî Õð¯ÍÓ

ÒáÆÕ ÔË êð ×³×Å çÆé?Ó

ÒÀ°Ô å» îð Ç×ÁÅÍÓ

Òîð Ç×ÁÅ! À°Ô Õç¯º? ÁÜ¶ Á×ñ¶ Ççé å» À°Ã å¯º ì±à î³×òÅÂ¶ ÔéÍÓ

ÒÀ°Ô ÇòÚÅðÅ í°¼ÖÅ ÔÆ îð Ç×ÁÅÍ ÔÕÆî é¶ ÇÕÔÅ ÃÆ ÇÕ À°Ô Õ³î ìÔ°åÅ ÕðçÅ ÇðÔÅå¶ ÖÅä ù Ø¼à ÇîñçÅ ÇðÔÅ Ã±Í À°Ô ì±à Â¶éÆ ðÆÞ éÅñ ìäÅÀ°ºçÅ ÃÆ ÇÕ ÃÅÂÆÁ» ç¶ä òÅñ¶ÕÅÔñ¶ êË Ü»ç¶ Ãé å¶ À°Ô ÕÂÆ Ççé ñÅ Û¼âçÅ ÃÆÍ ÇÂÀ°º À°Ã ç¶ ×ÅÔÕ ÃÅð¶ à°¼à ×Â¶ Ãé å¶ÇòÚÅðÅ êËÇÃÁ» Ö°ä¯º ÔÆ îð Ç×ÁÅÍ À°Ã ÇÜÔ¶ ì±à ÃÅð¶ ê³ÜÅì ÇòÚ Õ¯ÂÆ éÔÆº ÃÆ ìäÅ ÃÕçÅÍêð ç¶Ö¯ éÅ ÜÆ, Á¼Ü Õ¼ñ· î°ÕÅìñ¶ ç¶ Ççé Ô¯Â¶Í À°Ã Õç¶ ÇÂôÇåÔÅð éÔÆº ÃÆ ÕÆåÅÍ À°ÔÚîóÅ ìóÅ ÕÆîåÆ òðåçÅ ÃÆ, å¶ ÃÅðÅ Õ³î ÁÅêäÆ Ô¼æÆº ÕðçÅ ÃÆÍ íñÅ Á¼Ü Õ¼ñ Â¶ç»×°÷ÅðÅ Ô°³çÅ ÇêÁÅ ÔË?Ó îËº ÇÕÔÅ, ÒáÆÕ ÔËÍÓ

À°Ô ÜòÅé ë¶ð ì¯ÇñÁÅ - ÒÃ¼Ú ÜÅäéÅ À°Ô ì±à ìäÅÀ°ä ÇòÚ Ççé-ðÅå ÇÂ¼Õ ÕðÛ¼âçÅ ÃÆÍ îðç¶ çî å¯óÆº ÇòÚÅðÅ ÁÅêä¶ Õ³î ñ¼×Å ÇðÔÅÍ À°Ã ù ÖÅä-êÆä çÆ å¶ ÁÅêä¶ÁÅê çÆ Õ¯ÂÆ Ã¯ÞÆ ÔÆ éÔÆº ÃÆ ðÇÔ³çÆÍ Øð ÇòÚ ÇòÚÅð¶ ç¶ í°¼Ö é³× ÔÆ ÃÆÍ ÃÅðÆ òàÕÇÕðÅÂ¶ å¶ Úîó¶ ÇòÚ ÔÆ ð°ó· Ü»çÆ ÃÆÍ êåÅ éÔÆº À°Ô Â¶é¶ òð·¶ òÆ ÇÕò¶º ÜÆºçÅ ÇðÔÅ? À°ÔìóÅ ÔÆ Áé¯ÖÅ ÁÅçîÆ ÃÆÍ ì±à å» âÅã¶ Ã¯Ôä¶ å¶ ê¼Õ¶ ìäÅÀ°ºçÅ ÃÆ Áå¶ ì¶ÂÆîÅéÆ çÅ é»éÔÆº ÃÆ ÜÅäçÅÍ

îËº ÇÕÔÅ, ÒÔ» ì±à âÅã¶ ê¼Õ¶ Ô³ãäÃÅð å¶ Ã¯Ôä¶ ìäÅÀ°ºçÅ ÃÆÍÓ îËº Û¶åÆ éÅñ À¼°æ¯ºî°ó ÇêÁÅ, å¶ ìÅÔð ÁÅ Ç×ÁÅ; ÇÕÀ°ºÇÕ îËº éÔÆº Ã» ÚÅÔ°³çÅ ÇÕ À°Ô ×¼íð± î¶ðÆÁ» Á¼Ö» ÇòÚÀ°åð ðÔ¶ Á¼æð± ò¶Ö ñò¶Í

90


1. ×³×Å çÆé Õ½ä ÃÆ? å¶ ÕÆ Õ³î ÕðçÅ ÃÆ?

2. ÒñÅ×ÆÁ» ñÅ× ñË ñËäÅ Â¶, êðÅÂÆ èÆ íÅò¶º Øð Ü»ÇçÁ» ÔÆ ð³âÆ ìÇÔÜÅÂ¶Í Ò ×³×Å çÆéÓ Çéì³è Çò¼Ú ÇÂÔ ÁÖ½å ÇÕÃ Ã³çðí Çò¼Ú òðåÆ ×ÂÆÔË? Ãê¼ôà Õð¯Í

3. ×³×Å çÆé ç¶ Ã°íÅÁ À°¼êð Çà¼êäÆ Õð¯Í

4. ñ¶ÖÕ çÆÁ» Á¼Ö» Çò¼Ú Á¼æð± ÇÕÀ°º ÁÅ Ü»ç¶ Ôé? Çéì³è ç¶ ÁÅèÅð å¶ ÇìÁÅé Õð¯Í

5. ×³×Å çÆé çÆ îÅóÆ îÅñÆ ÔÅñå ñÂÆ Õ½ä Ç÷³î¶òÅð ÃÆ? å¶ ÇÕÀ°º?

91

êÌ¯. Ãðòä ÇÃ³ØêÌ¯. Ãðòä ÇÃ³ØêÌ¯. Ãðòä ÇÃ³ØêÌ¯. Ãðòä ÇÃ³ØêÌ¯. Ãðòä ÇÃ³Ø

êÌ¯. Ãðòä ÇÃ³Ø ê³ÜÅìÆ òÅðåÕ Ö¶åð çÅ Çòô¶ô é» ÔËÍ À°Ô Ö¶â Ü×å, ÃÅÇÔåÕÃð×ðîÆÁ» éÅñ Çéð³åð Ü°ÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ê³ÜÅìÆ ç¶ éÅîòð ÁÖìÅð» (ÁÜÆå, ê³ÜÅìÆÇàÌÇìÀ±é, ç¶ô Ã¶òÕ) Áå¶ ðÃÅÇñÁ» Çò¼Ú Ûêä ç¶ éÅñ-éÅñ Çòôò Õì¼âÆ Õ¼ê Çò¼Ú ìå½ðÕ°îËºà¶àð çÆ í±ÇîÕÅ À°Ôé» ù Çéò¶ÕñÅ ÔÃåÅõð ìäÅÀ°ºçÆ ÔËÍ

êÌ¯. Ãðòä ÇÃ³Ø çÅ Üéî 8 Ü°ñÅÂÆ AID@ ù Çê³â ÚÕð, ÇÜñ·Å ñ°ÇèÁÅäÅ ÇòÖ¶ Ã.ìÅì± ÇÃ³Ø Ã³è± ç¶ Øð Ô¯ÇÂÁÅÍ î¼°ãñÆ êóÅÂÆ ÚÕð Áå¶ îñ·» Çê³â ç¶ ÔÅÂÆ ÃÕ±ñ å¯º êÌÅêåÕÆåÆÍ ÇÂÃ À°êð³å ÁËî.ÁÅð. ÃðÕÅðÆ ÕÅñÜ, ëÅÇ÷ñÕÅ å¯º ìÆ.Â¶. ÕÆåÆÍ õÅñÃÅ ÕÅñÜÁÅø ÁËÜ±Õ¶ôé, î°ÕåÃð å¯º ìÆ.ÁË¼â. Áå¶ Çç¼ñÆ ï±éÆòðÇÃàÆ å¯º ÁËî.Â¶. ê³ÜÅìÆ çÆ Çâ×ðÆÔÅÇÃñ ÕÆåÆÍ êó·ÅÂÆ À°êð³å êÌ¯. Ãðòä ÇÃ³Ø é¶ ÁÇèÁÅêé ÇÕ¼å¶ òÜ¯º ñÅñÅ ñÅÜêå ðÅÂ¶îËî¯ðÆÁñ ÕÅñÜ ã°¼âÆÕ¶ ñ³î» Ãî» Ã¶òÅ ÇéíÅÂÆÍ ÃÅÇÔåÕ ï¯×çÅé ÃçÕÅ êÌ¯. Ãðòä ÇÃ³Øù ôÌ¯îäÆ ñ¶ÖÕ ê°ðÃÕÅð éÅñ, ÕðåÅð ÇÃ³Ø èÅñÆòÅñ ÁòÅðâ Áå¶ Ãê¯ðàÃ ÁæÅðàÆÇÂ³âÆÁÅ ò¼ñ¯º Ö¶â ÃÅÇÔå çÅ éËôéñ ÁËòÅðâ ÁÅÇç îÅé-ÃéîÅé» éÅñ ÇéòÅÇÜÁÅ ÜÅÚ°¼ÕÅ ÔË Í

Òê³ÜÅì ç¶ À°¼Ø¶ ÇÖâÅðÆÓ, ÒÖ¶â Ã³ÃÅðÓ, ÒÖ¶â Ü×å Çò¼Ú íÅðåÓ, Òê³ÜÅìÆ ÇÖâÅðÆÓ,ÒÖ¶â îËçÅé ÓÚ¯ºÓ, ÒÀ°ñ³ÇêÕ Ö¶â»Ó, ÒÇê³â çÆ Ã¼æ ÓÚ¯ºÓ, Òê³ÜÅì çÆÁ» ç¶ÃÆ Ö¶â»Ó ÁÅÇç Çéì³è-Ã³×ÇÌÔ ê³ÜÅìÆ êÅáÕ» çÆ Þ¯ñÆ êÅ Ú°¼Õ¶ ÔéÍ ÇÂÃ å¯º ÇÂñÅòÅ ÒÁ¼ÖÆº ò¶Ö éÅ ð¼ÜÆÁ»Ó éÅîÕÃøðéÅîÅ êÅáÕ» Çò¼Ú ìÔ°å îÕì±ñ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÒíÅðå Çò¼Ú ÔÅÕÆÓ Áå¶ ÒâÅÕ ÇàÕà» çÅ ô½ºÕÓñ¶ÖÕ çÆÁ» êÌÇÃ¼è Áé°òÅÇçå ê°ÃåÕ» ÔéÍ ÇÂÃ êÅá-ê°ÃåÕ Çò¼Ú ÒøñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö ÇîñÖÅÇÃ³ØÓ é» çÅ ñ¶Ö ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ñÂÆ íðê±ð ñÅÔ¶ò³ç Ô¯ò¶×ÅÍ

92

øñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³ØøñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³ØøñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³ØøñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³ØøñÅÇÂ³× ÇÃ¼Ö-ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø

ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ÇÃ¼Ö Õ½î çÅ Ãðì¯åî ÁËæñÆà Ç×ÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ Õ¯ÂÆ À°Ã ù À°¼âäÅÇÃ¼Ö, Õ¯ÂÆ ç½ó çÅ ìÅÔôÅÔ å¶ Õ¯ÂÆ àðËÕ çÅ òÅòð¯ñÅ ÕÇÔ³çÅ ÔËÍ Üç À°Ô ç½óçÅ ÃÆ å»àðËÕ Çò¼Ú Ôé·¶ðÆ ÁÅ Ü»çÆ ÃÆÍ À°Ã ç¶ ÕÅÇÂî ÕÆå¶ Õ½îÆ ÇðÕÅðâ Ú½ºåÆ ÃÅñ ìÆå ÜÅä Óå¶òÆ ÕÅÇÂî Ôé Í òÆÔòÆº ÃçÆ ÓÚ Õ¯ÂÆ òÆ íÅðåÆ ç½óÅÕ À°ÃçÅ Õ½îÆ ÇðÕÅðâ éÔÆº å¯óÃÇÕÁÅÍ À°Ã é¶ ÁËñÅé òÆ ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÕ À°Ôç¶ ÇÜÀ±ºç¶ ÜÆÁ Ü¶ Õ¯ÂÆ íÅðåÆ ÁËæñÆàÀ°ÔçÅ ÚÅð Ã½ îÆàð Ü» ç¯ Ã½ îÆàð ç½ó çÅ ÇðÕÅðâ å¯ó Ç×ÁÅ å» À°Ô ÁÅêäÆ Ü¶ì ÓÚ¯º À°Ãù Ô÷Åð» ð°êÂ¶ ÇÂéÅî ç¶ò¶×ÅÍ

ê³ÜÅÔÇòÁ» ç¶ Á³å ÇòÚ Õ°¼ñ ç°éÆÁ» ÓÚ ÒÇîñÖÅ ÇÃ³Ø-ÇîñÖÅ ÇÃ³ØÓ Ô¯ ×ÂÆ ÃÆÍúç¯º À°Ô ç°éÆÁ» ç¶ Ã¼åð î°ñÕ» Çò¼Ú î°ÕÅìñ¶ çÆÁ» ç½ó» ç½ÇóÁÅÍ ÇÃÖð ç¶ ÇìÁÅÃÆî°ÕÅìÇñÁ» ÓÚ¯º À°éÅÃÆ òÅð À°Ôù ÇÜ¼å éÃÆì Ô¯ÂÆÍ À°Ôù Ü×å-êÌÇÃ¼èÆ ÔÅÃñ Õðé ñÂÆØ¼à¯-Ø¼à åÆÔ Ô÷Åð îÆñ ç½óé çÅ ÁÇíÁÅÃ ÕðéÅ ÇêÁÅÍ ç½ó-ç½ó À°Ôé¶ àðËÕ ØÃÅ Çç¼å¶ÃéÍ À°ÔçÆÁ» ë°ðåÆñÆÁ» Ü³Ø» ÃÅÔò¶º å» èðåÆ çÅ ×¶óÅ òÆ å°¼Û ÃÆÍ

ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø çÆ Üéî-ÇîåÆ çÅ ÇÕÃ¶ ù òÆ éÔÆº êåÅÍ À°Ô õ°ç Â¶éÅ ÜÅäçÅ ÔË ÇÕÀ°ÔçÅ ìÚêé ê¼ÛîÆ ê³ÜÅì ç¶ Ç÷ñ·Å î°÷¼øð×ó· Çò¼Ú Õ¯à Á¼ç± ç¶ é¶ó¶ Çê³â ×¯Çì³çê°ðÅ ÓÚìÆÇåÁÅÍ À°Ôé» çÅ êÇðòÅð Ö¶åÆìÅóÆ ÕðçÅ ÃÆÍ À°Ô ê³Ü íÅÂÆ Ãé å¶ Çå³é íËä»Í ÁÅîÇÕÃÅé Øð» ò»× À°Ôé» ç¶ ç¯ Õ¼Ú¶ Õ¯á¶ ÃéÍ ÇÂ¼Õ ÇòÚ â³×ð ì¼Þç¶ å¶ ç±Ü¶ Çò¼Ú À°Ô ÁÅêÃ½ºç¶Í Çê³â¯º ê³Ü-Û¶ îÆñ ç±ð À°Ô é³×¶ êËðÆº êó·é Ü»çÅÍ åêçÆÁ» è°¼ê» Çò¼Ú ð¶åñ¶ ðÅÔ» À°¼å¶À°Ôç¶ êËð í°¼Üç¶ å» À°Ô ç½óé ñ¼× êËºçÅ å¶ ÇÕÃ¶ ÇÕ¼ÕðÆ çÆ ÛÅò¶º ÜÅ Õ¶ á³â¶ ÕðçÅÍ á³âÆ Û»çÆ å»Ø Çò¼Ú À°Ô ç½ó», ÇÂÃ îÔÅé ç½óÅÕ ç¶ ÜÆòé çÆÁ» î°¼ãñÆÁ» ç½ó» ÃéÍ

ë¶ð 1947 Çò¼Ú ç¶ô çÆ ò³â Ô¯ ×ÂÆÍ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø úç¯º Ã¼åòÆº-Á¼áòÆº ÓÚ êó·çÅ ÃÆÍÀ°ÔçÅ ò¼âÅ íÅÂÆ î¼Öä ÇÃ³Ø î°ñåÅé ë½Ü Çò¼Ú ÃÆÍ Çê³â ù î°ÃñîÅé ñ°à¶ÇðÁ» é¶ Ø¶ðÅêÅÇÂÁÅ å» ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ë½ÜÆ çÆ îçç ñËä ñÂÆ ñ°Õ Õ¶ î°ñåÅé ù ×¼âÆ ÚÇó·ÁÅÍ ×¼âÆ ñÔ±éÅñ Çñ¼ìóÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ À°Ô ÷éÅé¶ â¼ì¶ Çò¼Ú ë¼à¶ Ô¶á» ñ°ÇÕÁÅ ÇêÁÅ ÇðÔÅÍ ÁÚÅéÕ Á½ðå» é¶À°Ôù ñ°Õ¶ Ô¯Â¶ ù ò¶Ö ÇñÁÅ å¶ Ü¶ì-ÕåðÅ ÃîÞ ð½ñÅ êÅÀ°ä ñ¼×ÆÁ»Í îÃ±î ÇîñÖÅ ÇÃ³Øâ¼ÇâÁÅÇÂÁÅ ÇÕ À°Ô ð½ñÅ éÅ êÅÀ°ä éÔÆº å» î°ÃñîÅé èÅóòÆº À°Ôù ÇÃ¼Ö ì¼ÚÅ ÜÅä Õ¶ îÅðç¶ä×¶Í ÷éÅéÆÁ» Çò¼Ú ð¼ì¯º ÔÆ çÇÂÁÅ ò¼è Ô°³çÆ ÔËÍ À°Ô ÇéÁÅä¶ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø À°¼å¶ åðÃ ÖÅ×ÂÆÁ» å¶ À°Ôù ñ°ÇÕÁÅ ðÇÔä Çç¼åÅÍ ÇÂÀ°º ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ÁÅêäÅ å¶ ç¶ô çÅ é» ÚîÕÅÀ°äñÂÆ ìÚ Ç×ÁÅÍ

ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ÁÅêäÆ íðÜÅÂÆ éÅñ î°ñåÅé å¯º Çëð¯÷ê°ð ÁÅ Ç×ÁÅÍ î¼Öä ÇÃ³ØÁÅêä¶ êÇðòÅð ù Õ¼ã ÇñÁÅÀ°ä Çò¼Ú ÕÅîïÅì éÅ Ô¯ ÃÇÕÁÅÍ ÃÅðÅ ×¯Çì³çê°ðÅ Á¼× çÆ í¶ºàÔ¯ Ç×ÁÅÍ ÃÅð¶ ÇÃ¼Ö, Ãî¶å ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ç¶ îÅåÅ-ÇêåÅ å¶ íËä-íÅÂÆÁ» ç¶ Õåñ Õð Çç¼å¶×Â¶Í Õ¶òñ ÇÂ¼Õ ÇòÁÅÔÆ Ô¯ÂÆ íËä ÁÅêä¶ ÃÔ°ÇðÁ» éÅñ ìÚ Õ¶ ÁÅ ÃÕÆ Ü» ò¼âÅ íÅÂÆ

93

î¼Öä ÇÃ³ØÍ

Çëð¯÷ê°ð ç¶ ÕËºê Çò¼Ú Õ°Þ Ãî» ð°ñä å¶ ë½ÜÆÁ» ç¶ ì±à êÅñô Õðé Çê¼Û¯º ÇîñÖÅÇÃ³Ø Çç¼ñÆ ÁÅ Ç×ÁÅÍ úæ¶ À°Ô ÁÅêäÆ íËä ù ÇîÇñÁÅÍ À°Ô Ççé ìóÆ ÇìêåÅ ç¶ ÃéÍ íËäÀ°Ôç¶ ñÂÆ ì¶ÔÆ ð¯àÆ òÆ ÃÔ°ÇðÁ» å¯º ñ°ÕÅ Õ¶ ð¼ÖçÆ å¶ À°Ô â°¼ñ·ç¶ îé éÅñ Ã°¼ÕÆ ð¯àÆ Ú¼ì-ÇÚ¼æ Õ¶ Ö»çÅÍ Çé¼å À°Ôù åÅÁé¶-ÇîÔä¶ Ã°äé¶ êËºç¶Í À°Ôé¶ ë½Ü ÇòÚ íðåÆ Ô¯ä çÆ Õ¯ÇôôÕÆåÆ êð ÃðÆð¯º îÅóÅ Ô¯ä Õð Õ¶ íðåÆ éÅ Ô¯ ÃÇÕÁÅÍ Çëð À°Ô ñø³Ç×Á» çÆ ãÅäÆ ÓÚ ðñÇ×ÁÅÍ Õ°Þ Ãî» À°Ôé¶ òÆ ÕÂÆ ÁËì å¶ òËñ ÕÆå¶Í ÇÂ¼Õ ç¯ æÅÂÆº ÚÅÕ± òÆ ÚñÅÂ¶Í Çìé-ÇàÕà» Ãøð ÕðÇçÁ» Ã÷Å òÆ Õ¼àÆÍ íËä é¶ à±³î» ×ÇÔä¶ ð¼Ö Õ¶ Ü¶ñ¯·º ÕãÅÇÂÁÅÍ À°Ôç¶ ò¼â¶íÅÂÆ é¶ ë½÷ ÇòÚ íðåÆ ÕðòÅÀ°ä ñÂÆ òÅð-òÅð ÇÃøÅðô» ÕÆåÆÁ», ÕðòÅÂÆÁ» êðÕÅîïÅìÆ À°Ôé» ù 1952 Çò¼Ú ÜÅ Õ¶ ÇîñÆÍ À°Ã Ççé ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø çÅ ÚÅÁ éÔÆº Ú°¼ÇÕÁÅ ÜÅÇðÔÅ ÃÆ å¶ À°Ôç¶ ÕÇÔä î±÷ì À°ÔçÅ éò» ÜÆòé ô°ð± Ô¯ Ç×ÁÅÍ

1953 Çò¼Ú À°Ôù ç½ó-î°ÕÅìÇñÁ» çÅ êåÅ ñ¼×ÅÍ úç¯º À°ÔçÆ À°îð òÆÔ ÃÅñ å¯ºÀ°¼êð Ô¯ò¶×ÆÍ ï±ðê ÁîðÆÕÅ ç¶ ÁËæñÆà òÆÔ ìÅÂÆ ÃÅñ çÆ À°îð Çò¼Ú ÁÅêäÅ ÇôÖð Û±ÔñËºç¶ ÔéÍ Ã¯Ú ÁÅÀ°ºçÆ ÔË, ÇÕå¶ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ê³çð»-Ã¯ñ» ÃÅñ çÆ À°îð å¯º ç½ó ÇÃÖñÅÂÆ ÓÚÇêÁÅ Ô°³çÅ å» êåÅ éÔÆº ÇÕ¼æ¶ êÔ°³Ú Õ¶ ÔàçÅ! êð À°Ôù å» ÁÜ¶ å¼Õ òÆ êåÅ éÔÆº ÇÕ 1953ÓÚ À°ÔçÆ À°îð ÇÕ³éÆ ÃÆ? ÇÂ¼Õ î°ñÅÕÅå Ãî¶º îËº À°ÔçÆ Üéî åÅðÆõ ê°¼ÛÆ å» À°ÔçÅ ÜòÅìÃÆ, TÃ¼ÚÆ-î°¼ÚÆ çÆ Ü» ÇÕåÅì» òÅñÆ?U

îËº ÇÕÔÅ, Tç¯ò¶º åð·» çÆÍU

TÃ¼Ú ê°¼Û¯º å» Ã¼ÚÆ-î°¼ÚÆ çÅ å» îËù òÆ éÔÆº êåÅÍ î¶ðÆ î¶î ÃÅÇÔì é¶ Ü¯åôÆ å¯ºÕ°³âñÆ ìäòÅÂÆ å» 1930 ÇéÕÇñÁÅÍ êð î¶ð¶ êÅÃê¯ðà Óå¶ 20 éò³ìð 1935 ÇñÖÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍU

ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø çÅ Õ¼ç ê³Ü ë°¼à é½º ÇÂ³Ú ÔËÍ Ü°¼ÃÅ çðÇîÁÅéÅ êåñÅÍ ì°¼ñ, î¯à¶, ç³çñ³î¶ å¶ ÇÚÔðÅ Û»×ò»Í À°º×ñ» Õ°óÆÁ» òð×ÆÁ» Ôé, êåñÆÁ» å¶ Ã°ÔñÍ ë½Ü Çò¼Ú íðåÆÔ¯ä ñÂÆ À°ÔçÆ ÛÅåÆ çÅ Ø¶ðÅ Ø¼à ÃÆÍ íðåÆ Õðé òÅñ¶ À°ÔçÆ ÇîäåÆ Õð Õ¶ Çê¼Û¶ î¯óÇç³ç¶Í ð³×ð±àÆ Õðé ò¶ñ¶ Ü°ÁÅé» çÆÁ» Ö¶â» Ô¯ÂÆÁ»Í ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ÕðÅÃ Õ³àðÆ ÓÚ¯º Û¶ò¶ºé³ìð Óå¶ ÁÅÇÂÁÅÍ Çëð ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø å¯º ê°¼ÇÛÁÅ Ç×ÁÅ, ÒÚÅð Ã½ îÆàð ç½ó ñÂ¶º×Å?U

ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø é¶ ê°¼ÇÛÁÅ, TÚÅð Ã½ îÆàð ÇÕ³éÆ Ô°³çÆ ÁË?U

Üç¯º À°Ôù ç¼ÇÃÁÅ Ç×ÁÅ 400 îÆàð àðËÕ çÅ ÇÂ¼Õ¯ Ú¼Õð Ô°³çÅ ÔË å» À°Ôé¶ ÇÕÔÅ,TÇÂ¼Õ Ú¼Õð Û¼â îËº çÃ Ú¼Õð ñÅ ÃÕç»ÍU Çëð À°ÃåÅç é¶ ÃîÞÅÇÂÁÅ ÇÕ ÇÂ¼Õ¯ Ú¼Õð ÇòÚçÃ» Ú¼Õð» ÇÜ³é·» ÷¯ð ñÅ ç¶äÅ ÔËÍ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø é¶ úò¶º ÔÆ ÕÆåÅ å¶ ÁÅêäÆ Õ³êéÆ Çò¼ÚêÇÔñ¶ é³ìð Óå¶ ÁÅ Ç×ÁÅÍ Ãî» ÃÆ ÇÂÕ Çî³à Çå³é ÃÇÕ³àÍ ÇÂÃ Çé¼ÕÆ ÇÜ¼å Çê¼Û¯º ò¼âÆÁ»ÇÜ¼å» ÇÜ¼åä ñÂÆ À°ÔçÅ åé-îé Á³×óÅÂÆÁ» ñËä ñ¼×ÅÍ ðÅå ù Üç¯º À°Ôç¶ ÃÅæÆ Ã½º Ü»ç¶å» À°Ôé» å¯º Á¼Ö ìÚÅ Õ¶ À°Ô Çëð ç½óé ÇéÕñ êËºçÅÍ Ôé·¶ð¶ Çò¼Ú îÆñ, Á¼èÅ îÆñ ç½óçÅ,ë¶ð ìËá Ü»çÅ, ë¶ð ç½óçÅ, ë¶ð ìËáçÅÍ À°Ôù Õ¯ÂÆ ÃÅÇÂ³ÇàÇøÕ ÇÃÖñÅÂÆ éÔÆº ÃÆ Çîñ ðÔÆÍ

94

Üç¯º ÃðÆð çÆ Ã¼ÇåÁÅ î¼°Õ Ü»çÆ å» À°Ô ÁÅêä¶ å³ì± ÓÚ êðå ÁÅÀ°ºçÅ å¶ ÁÅêäÆ ÚÅðêÅÂÆÔ¶á» êñ¶à éÅñ ã¼ÕÆ Ô¯ÂÆ ð¯àÆ ÖÅ Õ¶ Ã½º Ü»çÅÍ

Ô½ñÆ-Ô½ñÆ À°ÔçÆ ç½ó å¶÷ Ô°³çÆ ×ÂÆ, ÃðÆð ÷¯ð ëóçÅ Ç×ÁÅ å¶ çî Ô¯ð ê¼ÕçÅÇ×ÁÅÍ ÁÅêäÆ êñàä ç¶ ç½ó î°ÕÅìÇñÁ» å¯º ñË Õ¶ Ãî°¼ÚÆ ë½Ü ç¶ ç½ó î°ÕÅìÇñÁ» ÓÚ À°ÔêÌæî ÁÅÀ°ä ñ¼×ÅÍ ×ðÅÀ±ºâ À°Ôç¶ ñÂÆ ð¼ì-Øð ìä Ç×ÁÅ å¶ ç½óéÅ Çé¼åé¶îÍ ç½óÇçÁ»òè¶ð¶ ÷¯ð ñ¼×ä éÅñ À°Ô ÁÕÃð ì¶Ô¯ô Ô¯ Ü»çÅ êð Çëð òÆ ç½ó À°ÔçÅ ÇÂôà ìäÆ ðÔÆÍÀ°Ôé¶ ÁÅêäÅ Ãí Õ°Þ ÁÅêä¶ ÇÂôà ù Áðêé Õð Çç¼åÅÍ

1956 Çò¼Ú îËñì¯ðé çÆÁ» úñ³ÇêÕ Ö¶â» ñÂÆ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø íÅðåÆ àÆî Çò¼Ú Ú°ÇäÁÅÇ×ÁÅÍ Ö¶â» çÆ ð³×-ìð³×Æ å¶ ÇòôÅñ ç°éÆÁ» çÅ ÁÃñÆ êåÅ À°Ôù îËñì¯ðé ÜÅ Õ¶ ÔÆñ¼×ÅÍ À°Ô ò¼âÅ íðê±ð Ãà¶âÆÁî ò¶Ö Õ¶ ÁÃÚðÜ ðÇÔ Ç×ÁÅÍ Ü¶å±Á» çÅ ôÅÔÆ ÃéîÅéÀ°Ôç¶ Á³çð òÆ Õ°åÕ°åÅóÆÁ» Õ¼ãä ñ¼×ÅÍ À°Ô íÅò¶º ÔÆà» Çò¼Ú ÔÆ ÔÅð Ç×ÁÅ êð Á¼×¶ ùÇÜ¼åä ñÂÆ éò» À°åôÅÔ ñË Õ¶ î°ÇóÁÅÍ ÁÅÀ°ºÇçÁ» À°Ô ÁÇíÁÅÃ Çò¼Ú î×é Ô¯ Ç×ÁÅ å¶À°ÔçÆ éòÆº åê¼ÇÃÁÅ ô°ð± Ô¯ ×ÂÆÍ ÇÃÕ³çðÅìÅç À°ÔçÅ ÃËºàð ÃÆÍ ë½ÜÆ ìËðÕ å¶ ×ðÅÀ±ºâÀ°ÔçÆ ç°éÆÁ» ÃÆÍ ÇÜ¼æ¶ Ø¯ð åê¼ÇÃÁÅ À°ÔçÅ ñÔ± êÆºçÆ, ÇÚÔðÅ ÷ðç ÕðçÆ å¶ À°éÆºçð¶îÅðçÆ, úæ¶ ç±Ü¶ êÅÃ¶ ÇÜ¼å» ÇÜ¼åä çÆÁ» Ã°éÇÔðÆ ØóÆÁ» çÆ å»Ø Çò¼Ú ÇÂÔ¯ åê¼ÇÃÁÅÀ°Ôù ××é» ç¶ êðÆ î³âñ» Çò¼Ú Ã³òÅ Çç³çÆÍ ÇÜ¼å» ç¶ Õ³èÅóÆº ÚÇó·ÁÅ Çëð À°Ô ç¶Ã-êðç¶ÃØ°³îä ñ¼×ÅÍ åÆÜÆÁ» Â¶ôÆÁÅÂÆ Ö¶â» 1958 Çò¼Ú à¯ÕÆú Ô¯ÂÆÁ»Í úæ¶ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø Ãí å¯ºåÕóÅ ÁËæñÆà ÇÃ¼è Ô¯ÇÂÁÅÍ ç¯ Ã½ å¶ ÚÅð Ã½ îÆàð ç½ó» Çò¼Ú À°Ã é¶ éò¶º ÇðÕÅðâ ð¼Ö¶ÍêÅÇÕÃåÅé çÅ ç½óÅÕ Áìç°ñ õÅÇñÕ ç¯ Ã½ îÆàð çÆ ç½ó Çò¼Ú ÇÕÃ¶ é±³ Çé×ÅÔ Ô¶á éÔÆº ÃÆÇñÁÅÀ°ºçÅÍ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø å¶ Áìç°ñ õÅÇñÕ ÓÚ¯º ÇÜÔóÅ òÆ ÇÂÃ ç½ó é±³ ÇÜ¼å Ü»çÅ À°Ôé¶Â¶ôÆÁÅ çÅ ìËÃà ÁËæñÆà ìä ÜÅäÅ ÃÆÍ Áìç°ñ Ã½ îÆàð çÆ ç½ó ÇÜ¼å Ú°¼ÕÅ ÃÆ å¶ ÇîñÖÅÇÃ³Ø ÚÅð Ã½ îÆàð çÆÍ ç½ Ã½ îÆàð çÆ ç½ó À°¼å¶ Áé¶Õ» ôðå» ñ¼×ÆÁ» ÃéÍ ç½ó ô°ð± Ô¯ÂÆ å»éÅñ çÆ éÅñ çðôÕ òÆ ÃÆà» å¯º À°¼á Öó¶ Ô¯Â¶Í àðËÕ çÆ Ã¶è À°¼å¶ ÁÅÂ¶ å» ç¯ò¶º ç½óÅÕìðÅìð-ìðÅìð À°¼â ðÔ¶ ÃéÍ ç½ó ê±ðÆ Ô¯ä Óå¶ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ñóÖóÅ Õ¶ Çâ¼× ÇêÁÅÍ ç¯Ô» é¶ÇÂ¼Õ¯ Ãî¶º øÆå¶ ù Û¯ÇÔÁÅÍ ÕÅøÆ ç¶ð éåÆÜ¶ çÅ ÁËñÅé éÅ ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ç½ó ç¶ Á³å çÆ ø¯à¯ò¶Öä À°êð³å ÁËñÅé Ô¯ÇÂÁÅ - - ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø øÃàÍ ÃÅðÅ Ãà¶âÆÁî Ô¼ñÅ ô¶ðÆ Çò¼Ú ×±³ÜÀ°¼ÇáÁÅÍ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ç¶ õ°ôÆ Çò¼Ú Ô³Þ± òÇÔ ÇéÕñ¶Í ê¼åð-êÌ¶ðÕ» é¶ À°Ôç¶ ÁÅñ¶ ç°ÁÅñ¶Þ°ðîà êÅ ñÂ¶ å¶ ÕËîÇðÁ» çÆÁ» Á¼Ö» Ü×ä-ì°Þä ñ¼×ÆÁ»Í ÜêÅéÆ Õ°óÆÁ» ç¶ Ú°³îä» å¶ÃÅæÆÁ» çÆÁ» Ü¼øÆÁ» é¶ À°Ô ù îè¯ñ ÇñÁÅÍ â½ð-í½ð À°Ô ÁÅêä¶ Õîð¶ ÓÚ ê°¼ÜÅÍ À°Ô ôÆô¶ÃÅÔîä¶ Öó·Å Ô¯ÇÂÁÅÍ À°Ôé¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ×Ô° éÅñ ò¶ÇÖÁÅ ...... í¼°Üç¶ êËð» éÅñ ð¶åñ¶ðÅÔ» À°¼å¶ á³âÆ Û» ò¼ñ ç½óçÅ, ñÔ±-Çñ¼ìóÆ ×¼âÆ Çò¼Ú ñ°Õ Õ¶ Ãøð ÕðçÅ, ôðéÅðæÆ ÕËºê»Çò¼Ú ð°ñçÅ å¶ ì±à êÅÇñô ÕðçÅ, Ã°¼ÕÆ ð¯àÆ Úì¯ñ-Úì¯ñ Õ¶ Ö»çÅ, ç½óÇçÁ» Ôø Õ¶ ì¶Ô¯ôÔ°³çÅ ...... À°Ôé¶ Á¼Ö» î°³ç ñÂÆÁ»Í ÇÃð ìÅÔ» ÓÚ Ø°¼à ÇñÁÅ å¶ î³Ü¶ å¶ ñ¶à Ç×ÁÅÍ Ü¯ ×¼ñõ°ÁÅì Çò¼Ú éÔÆº ÃÆ À°Ô ÔÕÆÕå ìä ×ÂÆ ÃÆÍ ÜêÅé çÅ ôÇÔéôÅÔ À°Ôù ÇÂéÅî ç¶ ÇðÔÅÃÆÍ TÜé-×é-îéU ×±³Ü ÇðÔÅ ÃÆÍ Á×ñ¶ Ççé ç°éÆÁ» ÓÚ ÒÇîñÖÅ ÇÃ³Ø, ÇîñÖÅ ÇÃ³ØÓ Ô¯×ÂÆ å¶ Ü±ó¶ òÅñ¶ ÁËæñÆà çÆÁ» î±ðå» Õ°¼ñ ç°éÆÁ» ç¶ ÁõìÅð» ÓÚ Ûê ×ÂÆÁ»Í

95

úÃ¶ ÃÅñ ÕÅîéòËñæ ç¶ô» çÆÁ» Ö¶â» ÇÂ³×ñËºâ Çò¼Ú ÕÅðÇâø ÇòÖ¶ Ô¯ÂÆÁ»Í úæ¶ òÆÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ÚÅð Ã½ îÆàð çÆ ç½ó Çò¼Ú êÌæî ÁÅÇÂÁÅÍ îñÕÅ ìðåÅéÆÁ» é¶ À°Ôù é¶ó¶ Ô¯Õ¶ ò¶ÇÖÁÅÍ ÕÂÆ ÃÅñ» Çê¼Û¯º ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø Üç¯º ç°ìÅðÅ ÇÂ³×ñËºâ Ç×ÁÅ å» ôÇÔÜÅçÆ ÁË¼éé¶ ÁÅêäÆ ì¼ØÆ ÃóÕ À°¼å¶ Ü»ç¶ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ç¶ é¶ó¶ ð°ÕòÅ ñÂÆ å¶ ÔËñ¯ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ÕÇÔÕ¶ ÔÅñ-ÚÅñ ê°¼ÇÛÁÅÍ 1958 å¯º 60 å¼Õ À°Ô Â¶éÅ Ø°³ÇîÁÅ ÇÕ òåé ê³çð» Ççé» ñÂÆ×¶óÅ îÅðé ù òÆ åðÃ Ü»çÅÍ úç¯º À°ÔçÅ î°¼Ö ÇàÕÅäÅ ñ³âé Ô°³çÅ ÃÆÍ êð À°Ô Û¶åÆÕÆÇåÁ» ñ¼íçÅ éÔÆº ÃÆÍ

Çëð ÇÂ³â¯-êÅÇÕ-ÇÂðÅé îÆà ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø çÆ îÅå-í±îÆ ç¶ é¶ó¶ ñÅÔ½ð å¶ Çî³à×°îðÆÔ¯ÂÆÍ úæ¶ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ÇÂ³Ú» ë°¼à» çÆ æ» îÆàð» ç¶ øÅÃñ¶ éÅñ êÌæî ÁÅÇÂÁÅ å» ÁéÅÀ±ºÃðÕÇÔä ñ¼×Å, TÇîñÖÅ ÇÃ³Ø é¶ ÇÂÔ øÅÃñÅ ç½ó Õ¶ éÔÆº À°¼â Õ¶ ê±ðÅ ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆÇîñÖÅ ÇÃ³Ø é±³ ÒøñÅÂÆº× ÇÃ¼ÖÓ ÕÇÔäÅ ÚÅÔÆçÅÍU

Çëð 1960 çÅ ÃÅñ ÁÅÇÂÁÅ, úñ³ÇêÕ Ö¶â» çÅ ÃÅñÍ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø çÆ ÃÅðÆ ÇåÁÅðÆÂ¶Ã¶ ñÂÆ ÃÆÍ Ö¶â» ÇÂàñÆ ç¶ ôÇÔð ð¯î Çò¼Ú Ô¯ ðÔÆÁ» ÃéÍ úç¯º ÚÅð Ã½ îÆàð ç½ó çÅúñ³ÇêÕ ÇðÕÅðâ 45.9 ÃÇÕ³à ÃÆÍ ð¯î úñ³ÇêÕ å¯º Õ°Þ Ãî» êÇÔñ» íÅðå çÆÁ» ðÅôàðÆÖ¶â» Çç¼ñÆ ç¶ éËôéñ Ãà¶âÆÁî Çò¼Ú Ô¯ÂÆÁ» ÃéÍ úæ¶ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø é¶ 400 îÆàð çÆ ç½ó46.1 ÃÇÕ³à ÓÚ ê±ðÆ ÕÆåÆ ÃÆ å¶ 200 îÆàð çÆ 20.8 ÃÇÕ³à Çò¼ÚÍ ç¯ò¶º ç½ó» ç¶ Ãî¶º ç°éÆÁ»íð ç¶ ÁËæñÆà» ñÂÆ ò³×Åð ìä ×Â¶ ÃéÍ

ð¯î ÜÅä å¯º êÇÔñ» ï±ðêÆ î°ñÕ» ç¶ ç½ð¶ Ãî¶º ÜðîéÆ ÓÚ À°Ôé¶ Çòôò ÚËºêÆÁéÕÅøîËé ù ÔðÅ Çç¼åÅÍ ÃòÆâé ÓÚ ç½óÇçÁ» À°Ôé¶ 400 îÆàð ç½ó úñ³ÇêÕ ÇðÕÅðâ ÇÜ³é¶Ãî¶º ïÅéÆ 45.9 ÃÇÕ³à Çò¼Ú ê±ðÆ Õð ÇòÖÅÂÆÍ êËÇðÃ Çò¼Ú À°Ã é¶ 45.8 ÃÇÕ³à àÅÂÆîÕ¼ÇãÁÅÍ À°ÔçÅ ÇòôòÅô Ô¯ð ê¼ÕÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÕ À°Ô úñ³ÇêÕ ÇÜ¼å ñò¶×ÅÍ ð¯î Çò¼Ú 400îÆàð çÆÁ» ÔÆà» ÇÜ¼åçÅ À°Ô ÃËîÆ-øÅÂÆéñ å¶ Çëð øÅÂÆéñ Çò¼Ú Áêó Ç×ÁÅÍ øÅÂÆéñç½ó å¯º êÇÔñ» À°Ô ÃÅðÆ ðÅå ì¶ÚËé ÇðÔÅÍ ÇÂÔ Ã°íÅÇòÕ ÔÆ Ô°³çÅ ÔËÍ ç½óÅÕ î°ÕÅìñ¶ å¯ºêÇÔñ» ÁÕÃð ÇçîÅ×Æ ç½ó ç½óç¶ ðÇÔ³ç¶ ÔéÍ À°Ô À°Ôé» ù êð¶ôÅé ÕðçÆ ðÇÔ³çÆ ÔËÍ À°Ôìó¶ ç°ôòÅð êñ Ô°³ç¶ ÔéÍ À°Ôé» ù à¶Õ éÔÆº ÁÅÀ°ºçÆ å¶ À°Ô Ú°¼ê-×ó°¼ê ØÅÇÂñ Ô°³ç¶ðÇÔ³ç¶ ÔéÍ ÁÇÜÔ¶ î½Õ¶ ÇÃÁÅä¶ Õ¯Ú ÁÅêä¶ ê¼ÇáÁ» çÆ îé¯-Áò¼ÃæÅ áÆÕ ð¼Öä ñÂÆÀ°êðÅñ¶ Õðç¶ ÔéÍ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ù â±³ØÆÁ» Ã¯Ú» ÓÚ¯º Õ¼ãä ñÂÆ òÆ úÔó-ê¯Ôó ÕÆå¶ ×Â¶ÍÀ°Ôù ÇòôòÅô ì³é·ÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÇÕ À°Ô â¯ñ¶ éÅ, À°Ôç¶ î°ÕÅìñ¶ çÅ Ô¯ð Õ¯ÂÆ éÔÆºÍ À°ÔçÅÇèÁÅé Ô¯ðé» ×¼ñ» òñ î¯ÇóÁÅ Ç×ÁÅÍ

ð¯î çÆ ÇÂÇåÔÅÃÕ ç½ó ô°ð± Ô¯ä ñ¼×Æ å» ìÔ°å¶ ñ¯Õ» çÆÁ» Çé×ÅÔ» ÇîñÖÅ ÇÃ³ØÀ°¼êð ÃéÍ À°Ô À°Ã ç¶ Ü±ó¶ å¯º À°Ã é±³ êÅçðÆ Ü» êÅçðÆÁ» ÇÜÔÅ Õ¯ÂÆ èðîÆ ì³çÅ ÃîÞ ðÔ¶ÃéÍ ç½ó ô°ð± Ô¯ÂÆ å» êÇÔñ¶ ãÅÂÆ Ã½ îÆàð À°Ô ìÔ°å å¶÷ å¶ î±Ôð¶ ç½ÇóÁÅÍ ÁÚÅéÕ À°Ãù ÁÇÔÃÅÃ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ À°Ô õåðéÅÕ Ô¼ç ÓÚ ñÇÔ Ç×ÁÅ å¶ À°Ôç¶ Õçî Çã¼ñ¶ êË ×Â¶Í ÇÂÔÃí Õ°Þ ÇÂÀ°º Ô¯ÇÂÁÅ ÇÜò¶º Õ¯ÂÆ å¶÷ ðøåÅð Ú¼ñçÆ ×¼âÆ ù ×¶Áð ÓÚ¯º Õ¼ã ç¶ò¶Í Ã¶è À°¼å¶

96

êÔ°³ÚÇçÁ» ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø Õ¼ÇàÁÅ Ç×ÁÅÍ Ã¶è À°¼å¶ ñÅÇÂÁÅ ÇÃðå¯ó åÅä òÆ Õ°Þ éÅ ÕðÃÇÕÁÅÍ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø Ú½æ¶ é³ìð Óå¶ ÁÅÇÂÁÅ êð À°Ã çÅ Ãî» êÇÔñ¶ úñ³ÇêÕ ÇðÕÅðâ ùîÅå êÅ Ç×ÁÅÍ úæ¶ À°Ã é¶ ÇÂÔ ç½ó 45.6 ÃÇÕ³à ÇòÚ ê±ðÆ ÕÆåÆ Ü¯ Â¶ôÆÁÅ ç¶ ÇÕÃ¶ ç½óÅÕçÆ ìÔ°å ò¼âÆ êÌÅêåÆ ÕÔÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍ Ô°ä òÆ Üç Õç¶ ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø À°Ã çÅ ç½ó çÅÇ÷Õð ÕðçÅ ÔË å» ãÅÂÆ Ã½ îÆàð À°¼å¶ ÕÆåÆ öñåÆ ÕÅðé î¼æ¶ À°¼å¶ Ô¼æ îÅðçÅ ÕÇÔ³çÅ ÔË,TÇÂÃ öñåÆ çÅ ÃçîÅ îËù À°îð íð ðÔ¶×ÅÍU

ð¯î çÆ ç½ó Çê¼Û¯º ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø À°çÅÃ Ô¯ Ç×ÁÅÍ À°Ôç¶ Ã°øÇéÁ» çÅ Ã°éÇÔðÆ îÔ¼ñÇÖ³â Ö¼êð Ç×ÁÅÍ òÇð·Á» çÆ ØÅñäÅ Ú¶å¶ Õð Õ¶ À°ÔçÅ ð¯ä ÇéÕñ Ü»çÅÍ ç½óÇçÁ» Çòå¯ºò¼è ÷¯ð ñÅÀ°ä ÕÅðé À°Ô ÇÕ³éÆ òÅð Çâ¼Ç×ÁÅ å¶ ì¶Ô¯ô Ô¯ÇÂÁÅ, Õ¯ÂÆ Ç×äåÆ ÔÆ éÔÆº ÃÆÍÀ°ÔçÆ íËä é¶ À°ÔçÆ ç½ó ò¶ÖäÆ ÚÅÔÆ ÃÆÍ ÁÅêäÆ íËä ù À°Ô Çç¼ñÆ ç¶ éËôéñ Ãà¶âÆÁîÇò¼Ú ñË Ç×ÁÅÍ À°ÔçÆ íËä ð¯ä Õ°ðñÅÀ°ä ñ¼×Æ êð ñ¯Õ» é¶ ÃîÞÅÇÂÁÅ ÇÕ À°Ô Û¶åÆ Ô¯ôÇò¼Ú ÁÅ ÜÅò¶×ÅÍ Üç¯º ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø Ã°ðå ÇÃð Ô¯ Õ¶ íËä Õ¯ñ ÁÅÇÂÁÅ å» íËä ÕÇÔä ñ¼×Æ,TòÆðÅ å±³ ç½óéÅ Û¼â ç¶Í îËº åËù Â¶éÅ Á½ÖÅ Ô°³çÅ éÔÆº ò¶Ö ÃÕçÆÍU

ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø é¶ ÁÅÇÖÁÅ, Tò¶Ö ÇÂÔ ÇÕ³é¶ ñ¯Õ é¶Í ÃÅð¶ î¶ðÆ ç½ó ò¶Öä ÁÅÂ¶ é¶,ç½óéÅ Û¼â ÇçÁ» å» îËù Õ½ä ò¶Ö¶×Å? ÇÂÔ ÃÅðÆ ôÅé ç½óé ç¶ ÇÃð À°¼å¶ ÔÆ ÔËÍU

À°Ô ì¶ô¼Õ ÁÅêäÆ ÇôÖð çÆ ëÅðî å¯º ãñ Ú°¼ÕÅ ÃÆ êð À°Ã é¶ ç½óéÅ Çëð òÆ ÜÅðÆð¼ÇÖÁÅÍ 1962 Çò¼Ú ÜÕÅðåÅ çÆÁ» Ú½æÆÁ» Â¶ôÆÁÅÂÆ Ö¶â» ÓÚ¯º À°Ôé¶ ç¯ Ã¯é¶ ç¶ åîö¶ÇÜ¼å¶Í 1964 Çò¼Ú à¯ÕÆú ÇòÖ¶ åÆÜÆ òÅð úñ³ÇêÕ Ö¶â» ÓÚ íÅ× ÇñÁÅ å¶ ÕÂÆ Ô¯ðéÆº æÅÂÆºòÆ ç½ÇóÁÅÍ ÁõÆð à¯ÕÆú çÆ úñ³ÇêÕ ç½ó, ç½óä Çê¼Û¯º À°Ôé¶ ç½ó ù ÃçÅ ñÂÆ ÁñÇòçÅÕÇÔ Õ¶ ÁÅêä¶ ÇÕ¼ñ» òÅñ¶ ì±à ÇÕ¼ñÆ À°¼å¶ à³× Çç¼å¶ Ü¯ Á¼Ü òÆ ò³×Åð ðÔ¶ Ôé — ÁÅúÜ°ÁÅé¯º, Õ¯ÂÆ Çé¼åð Õ¶ ÇòÖÅúÍ

ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ë½ÜÆ ÇÃêÅÔÆ å¯º åð¼ÕÆ ÕðçÅ-ÕðçÅ Üî»çÅðÆ ç¶ ðËºÕ å¼Õ Á¼êóÇ×ÁÅ ÃÆ ÇÕ ê³ÜÅì ÃðÕÅð é¶ À°Ôù êÇÔñ» Ö¶â-ÇòíÅ× çÆ ÇâêàÆ âÅÇÂðËÕàðÆ å¶ Çê¼Û¯ºâÅÇÂðËÕàðÆ Ã½ºê Çç¼åÆ ÃÆÍ À°Ô Çê¼Û¯º ÇÜÔ¶ ÔÆ ÁÅêäÆ é½ÕðÆ å¯º ÇðàÅÇÂð Ô¯ÇÂÁÅ ÔË å¶ Á¼ÜÕ¼ñ Ú³âÆ×ó· çÅ òÅÃÆ ÔËÍ

97


1. ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ù ÇÕÔó¶-ÇÕÔó¶ é» éÅñ À°êîÅ Çç¼åÆ Ü»çÆ ÔË?

2. ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø Â¶ôÆÁ» çÅ ìËÃà ÁËæñÆà ÇÕò¶º å¶ Õç¯º ìÇäÁÅ?

3. ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø çÅ êÇðòÅÇðÕ ÇêÛ¯Õó ÕÆ ÃÆ? å¶ Ã³é 1947 çÆ ò³âÃî¶º À°Ãç¶ êÇðòÅð Óå¶ ÕÆ ìÆåçÆ ÔË?

4. ÇîñÖÅ ÇÃ³Ø ù ÒøñÅÇÂ³× ÇÃ¼ÖÓ çÆ À°êÅèÆ Õç¯º å¶ ÇÕò¶º êÌêÅå Ô¯ÂÆ ÔË?

5. TÇÂÃ öñåÆ çÅ ÃçîÅ À°îð íð ðÔ¶×ÅÍU ÇÂÔ ôìç ÇÕÃ êÌÃ³× Çò¼Ú ÕÔ¶ ×Â¶ Ôé?

98

ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ»ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ»ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ»ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ»ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ»

ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ» ðÅÜÃæÅé Çò¼Ú ðÚÆ ÜÅ ðÔÆ ê³ÜÅìÆ ÕÔÅäÆ çÅ î¯ãÆ ÕÔÅäÆÕÅðÔËÍ À°Ã çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» Ãî¶º ç¶ ÚðÇÚå ê³ÜÅìÆ ðÃÅÇñÁ» ÒéÅ×îäÆÓ, ÒêÌÆåñóÆÓ, ÒÃ³ÖÓ,ÒÁÅðÃÆÓ, Òê³Ü çÇðÁÅÓ ÁÅÇç çÅ ÇÔ¼ÃÅ ìäçÆÁ» ðÔÆÁ» ÔéÍ À°Ã çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» ç¶ÇòÇôÁ» Çò¼Ú ÇÜ¼æ¶ ÇòÇòèåÅ ò¶Öä ù ÇîñçÆ ÔË, À°¼æ¶ ÕñÅåîÕ ê¼Ö å¯º òÆ ÕÔÅäÆÁ» Çò¼ÚðÅÜÃæÅé çÆ í°ÇÂ³ î³âñ ù òÆ åñÅÇôÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ

ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ» çÅ Üéî Çê³â ×°ñÅì¶òÅñÅ ÇÜñ·Å Çëð¯÷ê°ð (ÔÅñ ÇÜñ·Å ôÌÆ.î°ÕåÃð ÃÅÇÔì) ÇòÖ¶ ÇêåÅ ÃðçÅð çñ ÇÃ³Ø ç¶ Øð îÅåÅ ÇéÔÅñ Õ½ð çÆ Õ°¼Ö¯º E îÅðÚAIDB ÂÆ. ù Ô¯ÇÂÁÅÍ ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ñ¼ÖÆÁ» é¶ îËÇàÌÕ å¼Õ çÆ êóÅÂÆ ÖÅñÃÅ ÔÅÂÆ ÃÕ±ñ ôÌÆî°ÕåÃð ÃÅÇÔì å¯º êÌÅêå ÕÆåÆÍ êó·ÅÂÆ À°êð³å À°Ã é¶ Ö¶åÆìÅóÆ ç¶ éÅñ-éÅñ ñ¶ÖäÆ ùòÆ ÁÅêäÆ ÜÆòé ôËñÆ çÅ ÇÔ¼ÃÅ ìäÅÇÂÁÅÍ À°Ô Çéð³åð ÕÔÅäÆ ÇòèÅ éÅñ Ü°ÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅÔËÍ À°Ã çÆÁ» Õ°Þ ÕÔÅäÆÁ» ÇÔ³çÆ Çò¼Ú Áé°òÅç Ô¯ Õ¶ òÆ Ûê Ú°¼ÕÆÁ» ÔéÍ ê³ÜÅìÆï±éÆòðÇÃàÆ êÇàÁÅñÅ ò¼ñ¯º À°Ã ù ðÅÜÃæÅé Çò¼Ú ê³ÜÅìÆ íÅôÅ êÌåÆ Ã¶òÅò» ÃçÕÅÃéîÅÇéå òÆ ÕÆåÅ ÜÅ Ú°¼ÕÅ ÔËÍ Á¼ÜÕ¼ñ· ñ¶ÖÕ Çê³â ñ¼ÖÆÁ» Çò¼Ú ÁÅêäÅ ÜÆòé ÇìåÅÇðÔÅ ÔËÍ Òð°¼å ÁÅò¶ ð°¼å ÜÅò¶Ó, Òî¶ðÆ Ú°¼ê ç¶ ì¯ñ Ó, Áå¶ ÒÇêúºç ÕÆåÆ ì¶ðÆ Ó Ô°ä å¼Õ À°Ã ç¶Çå³é ÕÔÅäÆ Ã³Ç×ÌÔ Ûê Ú°¼Õ¶ ÔéÍ

À°Ã çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» Çò¼Ú¯º îé¯ÇòÇ×ÁÅé çÆÁ» Ã±õî êðåÅº ù åñÅÇôÁÅ ÜÅ ÃÕçÅÔËÍ ÇÂÃ êÅá-ê°ÃåÕ Çò¼Ú ñ¼ÖÆÁ» é¶ îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø Çéì³è ÇñÖ Õ¶ ê³ÜÅìÆ òÅðåÕÀ°¼êð ÁÅêäÆ êÕó çÅ êÌîÅä ê¶ô ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂÃ Çéì³è Çò¼Ú ñ¼ÖÆÁ» é¶ îÔÅðÅÜÅ çÆ ÜÆòéôËñÆ ù ìó¶ íÅòê±ðå Á³çÅ÷ Çò¼Ú ê¶ô ÕÆåÅ ÔËÍ ñ¶ÖÕ ç¶ Çí³é-Çí³é ÇòÇôÁ» À°¼êð ÇñÖ¶Çéì³è ê³ÜÅìÆ ç¶ ðÃÅñ¶ ÒÃ³ÖÓ Çò¼Ú Ûêç¶ ðÇÔ³ç¶ ÔéÍ

99

îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³ØîÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³ØîÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³ØîÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³ØîÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø

ðÅò ìÆÕÅ ÜÆ é¶, ìÆÕÅé¶ð ÇðÁÅÃå, ADGB ÂÆ. Çò¼Ú ÃæÅêå ÕÆåÆ ÃÆÍ ìÆÕÅ ÜÆðÅò Ü¯èÅ ÜÆ çÅ ê¼°åð ÃÆ å¶ Ü¯èÅ ÜÆ Ü¯èê°ð çÅ Ô°ÕîðÅé ÃÆÍ

îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø ìÆÕÅé¶ð ÇðÁÅÃå çÅ ðÅÜÅ ÃÆÍ ÇÂÔé» çÅ Üéî 13 ÁÕå±ìð1880 ÂÆ. ù ñÅñ ÇÃ³Ø ç¶ Øð îÅåÅ Ú³çðÅòå çÆ Õ°¼Ö¯º Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ

ÜäéÆ Üä¶ å» í×å Üé ÇÕ çÅåÅ ÇÕ Ã±ðÜäéÆ Üä¶ å» í×å Üé ÇÕ çÅåÅ ÇÕ Ã±ðÜäéÆ Üä¶ å» í×å Üé ÇÕ çÅåÅ ÇÕ Ã±ðÜäéÆ Üä¶ å» í×å Üé ÇÕ çÅåÅ ÇÕ Ã±ðÜäéÆ Üä¶ å» í×å Üé ÇÕ çÅåÅ ÇÕ Ã±ð

éÔÆº å» ÜäéÆ ì»Þ ðÔ¶ ÕÅÔ¶ ×òÅòË é±ðéÔÆº å» ÜäéÆ ì»Þ ðÔ¶ ÕÅÔ¶ ×òÅòË é±ðéÔÆº å» ÜäéÆ ì»Þ ðÔ¶ ÕÅÔ¶ ×òÅòË é±ðéÔÆº å» ÜäéÆ ì»Þ ðÔ¶ ÕÅÔ¶ ×òÅòË é±ðéÔÆº å» ÜäéÆ ì»Þ ðÔ¶ ÕÅÔ¶ ×òÅòË é±ð

òÆÔò» ðÅÜÅ â±³×ð ÇÃ³Ø ÇÂÃ çÅ ò¼âÅ íðÅ ÃÆÍ â±³×ð ÇÃ³Ø çÆ î½å AI Á×ÃåAHHG ÂÆ. ù Ô¯ÂÆ Áå¶ îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø CA Á×Ãå AHHG ÂÆ. ù ×¼çÆ Óå¶ ìËáÅÍ ÇÂÃÃî¶º À°Ôé» çÆ À°îð Ã¼å ÃÅñ å¯º òÆ Ø¼à ÃÆÍ

×³×Å ÇÃ³Ø ù ×¼çÆ Óå¶ ìËÇáÁ» ÁÜ¶ îÔÆéÅ ÔÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ ÇÕ À°Ôé» ç¶ ÇêåÅ çÆ î½åÔ¯ ×ÂÆÍ ÁÃñ ÓÚ À°Ã çÅ ÇêåÅ À°Ã ç¶ ò¼â¶ íðÅ â±³×ð ÇÃ³Ø ù ìÔ°å ÇêÁÅð ÕðçÅ ÃÆ å¶ À°ÃçÅ ÇòÛ¯óÅ À°Ã å¯º Þ¼ÇñÁÅ éÔÆº ÃÆ Ç×ÁÅÍ ×³×Å ÇÃ³Ø ÁÜ¶ ì¼ÚÅ ÃÆ Áå¶ êÇðòÅð Çò¼Ú Õ¯ÂÆÔ¯ð À°Ã çÆ îçç Õðé òÅñÅ éÔÆº ÃÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ ðÅÜ çÆ ðÅÜ Õ½ºÃñ ù ÔÆ ðÆÜËºÃÆ Õ½ºÃñ ÓÚìçñ Çç¼åÅ Ç×ÁÅÍ À°Ã çÅ êÌèÅé Õðéñ æÅðéàé ù ìäÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ Í À°Ã ò¶ñ¶ ðÅÜ çÆÇÂÕ ÃÅñ çÆ ÁÅîçé ñ×í× AF ñµÖ ÃÆÍ

ÇÂÃ Õ½ºÃñ é¶ ðÅÜ çÅ Õ³î ÚñÅÇÂÁÅ å¶ ×³×Å ÇÃ³Ø çÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ çÅ òÆ òèÆÁÅ êÌì³èÕÆåÅÍ ìÅñ× Ô¯ Õ¶, Üç¯º ×³×Å ÇÃ³Ø é¶ ÇðÁÅÃå çÅ Õ³î ÁÅê Ã³íÅÇñÁÅ å» À°ç¯º ÇðÁÅÃå çÆÁÅîçé ñ×í× B@ ñµÖ Ô¯ ×ÂÆ ÃÆÍ AF çÃ³ìð AHIH ù ðÅÜê±åÅé¶ ç¶ Â¶Ü³à ×òðéðÜðéñ Ãð ÁÅðæð îÅðàÆâ¶ñ é¶, ìÆÕÅé¶ð ÁÅ Õ¶, Á³×Ì¶÷ ÃðÕÅð ò¼ñ¯º îÔÅðÅÜ¶ ù ÃÅð¶ÁÇèÕÅð Ã½ºê Çç¼å¶Í

À°Ã¶ Ççé îÔÅðÅÜ¶ é¶ ÁÅêä¶ ÃðçÅð» å¶ ÁÇèÕÅðÆÁ» çÅ çðìÅð ì°ñÅÇÂÁÅ, å¶ÁÅêä¶ êÇÔñ¶ íÅôé Çò¼Ú ÔÆ ÁÅêäÆ ðÅÜ Õðé çÆ éÆåÆ ìó¶ íÅòê±ðé ôìç» ÓÚ çðÃÅÂÆÇÕ À°Ã ù êåÅ ÔË ÇÕ ðÆÜËºÃÆ Õ½ºÃñ ç¶ ç¯ èó¶ ÔéÍ èó¶ì³çÆ ðÅÜ òÅÃå¶ Ú³×Æ éÔÆºÍ À°Ã çÆéÅìÅñ×Æ ç¶ Ãî¶º ÓÚ íÅòº¶ Õ°Þ òÆ Ô°³çÅ ÇðÔÅ ÔË, êð Ô°ä èó¶ì³çÆ éÔÆº Ô¯äÆ ÚÅÔÆçÆ Í À°ÃñÂÆ ÃÅð¶ ìðÅìð ÔéÍ À°Ô ÇðôòåÖ¯ðÆ å¶ ÚîÚÅÇ×ðÆ ç¶ ÃÖå Çòð°¼è ÔËÍ ÇÜÃ ÇÕÃ¶ ù òÆÕ¯ÂÆ ÇôÕÅÇÂå Ü» Õ³î Ô¯ò¶ À°Ô ÇÃ¼èÅ À°Ã ù ÔÆ ÁÅÖ¶ ÇÕÃ¶ ÇìÚ¯ñ¶ çÆ ñ¯ó éÔÆºÍ À°Ã Çê¼Û¯ºÀ°Ã é¶ ðÆÜËºÃÆ Õ½ºÃñ ù ë¶ð ðÅÜ Õ½ºÃñ ìäÅ ÇçåÅ ÃÆÍ

100

îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø í×å ÃÆÍ À°Ô ð¼ì å¯º âðé òÅñÅ å¶ ÃéÅåé èðî ù î³éäòÅñÅ ÃÆ, ç±Ü¶ èðî» òÅÃå¶ À°Ôç¶ îé Çò¼Ú ÂÆðÖÅ Ü» çòËå éÔÆº ÃÆÍ À°Ô ÃÅð¶ èðî» çÅÁÅçð ÕðçÅ ÃÆÍ Üç¯º À°Ã é¶ ×³× éÇÔð ÇñÁ»çÆ ÃÆ å» À°Ôç¶ êÅäÆ éÅñ ÇÃ³ÜÆ ÜÅä òÅñÆìÔ°åÆ èðåÆ ê³ÜÅì ç¶ ÇÃ¼Ö ÕÅôåÕÅð» ù ÁñÅà ÕÆåÆ ÃÆÍ ÇÃ¼Ö ÕÅôåÕÅð» ù ÁñÅà ÕÆå¶Ôð Ú¼Õ Çò¼Ú ê³Ü Çò¼Ø¶ (ñ×í× ÃòÅ ÔËÕàð) ÷îÆé À°Ã é¶ ×°ðç°ÁÅð¶ òÅÃå¶ î°øå Çç¼åÆÃÆÍ

À°Ã ç¶, ñ×í× ê³ÜÅÔ ÃÅñÅ ôÅÃé Çò¼Ú, ÇðÁÅÃå ÓÚ ÇÂÕ òÆ èÅðîÕ Ü» ÜÅåÆç³×Å éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅÍ Ã¼åÅ Ã³íÅñÇçÁ» ÔÆ À°Ã é¶ ÁÅêäÆ íÅòÆ éÆåÆ Ãê¼ôà Õð Çç¼åÆ ÃÆÍÀ°Ô êÌÜÅ òÅÃå¶ ô»åÆ å¶ ÇÂéÃÅø ÚÅÔ°³çÅ ÃÆÍ

À°Ô çÅåÅ ÃÆÍ Ã¼åÅ Ã³íÅÇñÁ» À°Ã ù ìÔ°åÅ Ãî» éÔÆº ÃÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ÇðÁÅÃå Çò¼ÚÕÅñ êË Ç×ÁÅ å¶ ÔË÷Å ð¯× ëËñ Ç×ÁÅ, êðÜÅ Á³é, êÅäÆ Áå¶ çòÅ-çÅð± ò¼ñ¯º ìóÆ Á½ÖÆ Ô¯×ÂÆÍ À°Ã ò¶ñ¶ À°Ã é¶ ÁÅêäÆ êðÜÅ òÅÃå¶ éÅ Ççé ò¶ÇÖÁÅ éÅ ðÅå, ÁÅêäÆ Ç÷³ç×Æ å¶ÁðÅî çÆ òÆ êðòÅÔ éÔÆº ÕÆåÆÍ Ôð æ» À°Ã é¶ çòÅ-çÅð± å¶ Á³é êÅäÆ êÔ°³ÚÅÇÂÁÅ Áå¶ÁÅê òÆ ê°¼Üä çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆÍ À°Ã çÆ êðÜÅ é¶ å» À°Ã çÆ ÇÃøå ÕðéÆ ÔÆ ÃÆ, Ô¯ððÅÇÜÁ» å¶ íÅðå ÃðÕÅð é¶ òÆ À°Ã çÆ ìÔ°å ÇÃøå ÕÆåÆÍ À°Ô êðÜÅ çÆ îçç ñÂÆ Ôðò¶ñ¶ ÇåÁÅð ðÇÔ³çÅ ÃÆÍ êðÜÅ ÕçÆ îÅîñÅ íðé Ü» àËÕÃ ç¶ä çÆ ÃÇæåÆ ÓÚ éÅ Ô°³çÆ å»À°Ô àËÕÃ ù îÅø ÕðçÅ å¶ Ô¯ð òÆ ÃÔÅÇÂåÅ Çç³çÅ ÃÆÍ AICG ÂÆ. Çò¼Ú À°Ã é¶, ÇÕÃÅé» çÅDB ñµÖ ð°êÂÆÁÅ îÅø Õð Çç¼åÅ, ÇÜÔóÅ ðÅÜ é¶ ÁñÅà ÕÆåÆ ÷îÆé çÆÁ» ÇÕôå» Áå¶ÇòÁÅ÷ ç¶ ð±ê Çò¼Ú ÇÕÃÅé» å¯º ñËäÅ ÃÆÍ À°Ã¶ ÃÅñ ÕêÅÔ çÆ øÃñ õðÅì Ô¯ ×ÂÆ å» ðÅÜ¶ é¶ÇÕÃÅé» ù ÃÔÅÇÂåÅ òÜ¯º ñ¼Ö» ð°êÂ¶ ò³â¶ ÃéÍ À°Ô ÃÔÆ Áðæ» Çò¼Ú êðÜÅ çÅ êÅñäÔÅð ÃÆÍ

êðÜÅ ìÅð¶ ê±ðÆ å¶ ÃÔÆ ÜÅäÕÅðÆ ñËä òÅÃå¶ À°Ôé» é¶ A@ éò³ìð AIAC ù êðÜÅêÌÇåÇéèÆ ÃíÅ çÆ ÃæÅêéÅ ÕÆåÆÍ ÇÂÃ Çò¼Ú ÜéåÅ ç¶ Ú°ä¶ Ô¯Â¶ êÌÇåÇéèÆ òÆ Ô°³ç¶ ÃéÍÀ°Ôé» çÆ ÃñÅÔ éÅñ ðÅÜ êÌì³è Ô¯ð Ã°ÚÅð± ð±ê éÅñ Ú¼ñä ñ¼× ÇêÁÅÍ

AIAD Çò¼Ú Çòôò ï°¼è ô°ð± Ô¯ Ç×ÁÅÍ Á³×ð¶÷» çÆ À°Ã ÓÚ ôÅÇîñ Ô¯ä çÆ Ã³íÅòéÅìä ×ÂÆ å» îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø é¶ ÃîðÅà ÜÅðÜ ê³Üò¶º ù ÇÂ¼Õ åÅð í¶Ü Õ¶ ÁÅê å¶ÁÅêäÆ ÃËéÅ ç¶ ï°¼è ÓÚ ôÅÇîñ Ô¯ä çÆ ÇÂ¼ÛÅ ÷ÅÔð ÕÆåÆÍ ÇÂ¼Õ åÅð íÅðå ç¶ òÅÇÂÃðÅÂ¶ ùØ¼ñÆÍ Üç¯º îÔÅðÅÜ¶ çÆ ë½Ü ï°¼è ÓÚ ôÅîñ Ô¯ÂÆ å» À°Ôé» é¶ Ö°ç Á×ÇñÁ» î¯ðÇÚÁ» Óå¶ ÜÅÕ¶ ø½Ü çÆ Á×òÅÂÆ ÕÆåÆÍ ø½Ü é¶ Ü³× ÇòÚ ìÔ°å ÷½Ôð ÇòÖÅÂ¶Í ø½ÜÆÁ» ù ÃðÕÅð ò¼ñ¯ºÁé¶Õ» ÇÖåÅì Çç¼å¶ ×Â¶, ÇðÁÅÃå ù ÇÜ¼ÇåÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃîÅé À°êÔÅð ç¶ å½ð å¶ Çç¼åÅÇ×ÁÅÍ ÇÜÃ Çò¼Ú ç¯ Ü³×Æ ÔòÅÂÆ ÷ÔÅ÷ òÆ ÃéÍ

ÁÅêäÆ Ç÷³ç×Æ ç¶ ÁÅÖðÆ ÃÅñ» Çò¼Ú, Üç¯º îÔÅðÅÜÅ ÇÂÕ Ççé À°ç¶ê°ð ç¶ Ü³×ñ»Çò¼Ú ÇôÕÅð Ö¶âä Ç×ÁÅ, å» ÇÂÕ êÔÅóÆ Óå¶ ìËá¶ Ô¯Â¶, À°ÃçÆ Çé×·Å ÃÅÔîä¶ ÇôÕÅð ò¼ñ ÃÆÇÕ ÁÚÅéÕ Çê¼Û¶ ò¶ÇÖÁÅ å» ÇÂÕ ô¶ð ÔîñÅ Õðé ñÂÆ ÇåÁÅð ÃÆÍ îÔÅðÅÜÅ ÇìñÕ°ñ ÔÆ éÅ

101

ØìðÅÇÂÁÅ Ã×¯º ë°ðåÆ éÅñ Ø°³î Õ¶ À°Ã é¶ ô¶ð å¶ ì³ç±Õ çÆ ×¯ñÆ ÚñÅÂÆ å¶ À°¶Ã ù îÅðÇç¼åÅÍ ô¶ð À°ç¯º ÇÃðø ìÅÂÆ ë°¼à çÆ ç±ðÆ Óå¶ ÃÆÍ ÇÂÔé» ×¼ñ» å¯º À°Ôé» çÆ Ã±ðìÆðåÅ Áå¶ï°¼è ÕñÅ çÅ êÌîÅä ÇîñçÅ ÔËÍ

îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø é¶ ÁÅòÅÜÅÂÆ ñÂÆ ÃóÕ» ìäòÅÂÆÁ» å¶ ð¶ñò¶ Çò¼Ú òÅèÅÕÆåÅÍ ð¶ñò¶ éÅñ êðÜÅ Áå¶ òêÅðÆÁ» ù ÃÔ±ñå Ô¯ÂÆ å¶ ðÅÜ çÆ ÁÅîçé Çò¼Ú òÆ òÅèÅÔ¯ÇÂÁÅÍ êÇÔñ» ð¶ñò¶ Ü¯èê°ð ÇðÁÅÃå éÅñ Ã»ÞÆ ÃÆ, êð AIBD ÂÆ. Çò¼Ú ò³â Õ¶ ò¼Ö ÕðñÂÆ ×ÂÆ å¶ ÃÅð¶ çøåð ìÆÕÅé¶ð ìäÅ ñÂ¶ ×Â¶Í ÇÂÃ åð·» ÃÅðÅ êÌì³è å¶ ÇÔÃÅì ò¶ÖäÅ Ã½ÖÅÔ¯ Ç×ÁÅÍ Á×ñ¶ ÃÅñ À°Ã é¶ ìÆÕÅé¶ð ÓÚ ð¶ñò¶ ÕÅðõÅé¶ çÆ éÆºÔ ð¼ÖÆ, ÇÜÃ éÅñ êðÜÅ ùð°÷×Åð ÇîÇñÁÅÍ îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø ç¶ Ãî¶º ð¶ñò¶ ñÅÂÆé çÆ ñ³ìÅÂÆ ñ×í× H@@ ÇÕñ¯îÆàðÔ¯ ×ÂÆ, ÇÜÔóÆ ÇÕ êÇÔñ» H@ ÇÕñ¯îÆàð å¯º òÆ Ø¼à ÃÆÍ

ÇðÁÅÃå Çò¼Ú Ö¶åÆ Õ°çðå Óå¶ ÔÆ Çéðíð ÃÆ, ÇÜÃ éÅñ ÁÕÅñ êËä çÅ ÖåðÅÔî¶ôÅ ìÇäÁÅ ðÇÔ³çÅ ÃÆÍ îÔÅðÅÜ¶ é¶ ÇÂÃ å¯º Û°àÕÅðÅ êÅÀ°¶ä ñÂÆ íÅðå ÃðÕÅð éÅñéÇÔð çÆ î³÷±ðÆ ñÂÆ ÇñÖå-êó·å ÕÆåÆ, ÇÃ¼à¶ òÜ¯º D Ãå³ìð AIB@ ÂÆ. ù éÇÔð ìäÅÀ°äçÆ î³÷±ðÆ Çîñ ×ÂÆÍ ÇÂÔ éÇÔð Ãåñ°Ü çÇðÁÅ ÓÚ¯º, ÔðÆ Õ¶ ê¼åä å¯º Õ¼ã Õ¶ ìÆÕÅé¶ð ðÅÜÇò¼Ú ÁÅÀ°äÆ ÃÆÍ éÇÔð ìéä å¶ ÇÂÃ çÅ é» ×³× éÇÔð ð¼ÇÖÁÅ Ç×ÁÅÍ éÇÔð ìäÅÀ°ä å¯ºêÇÔñ» îÔÅðÅÜ¶ é¶ ÃÅð¶ ñÅí-ÔÅéÆ çÅ ÇÔÃÅì òÆ ñÅÇÂÁÅ ÃÆÍ éÇÔð éÅñ ÇðÁÅÃå çÆñ×í× GE ñµÖ ð°êÂ¶ çÆ ÁÅîçé òèä çÆ Ã³íÅòéÅ ÃÆ, Ü¯ ÇÕ ÇÂÕ ò¼âÆ êÌÅêåÆ ÃÆÍ

ÇÂÃ éÇÔð çÅ éÆºÔ ê¼æð îÔÅðÅÜ¶ é¶ E çÃ³ìð AIBE ÂÆÃòÆ ù ð¼ÇÖÁÅ, êð ÇÂÃ ùìäÅÀ°ä çÆ ÇåÁÅðÆ Õðé Óå¶ ñ×í× ê³Ü ÃÅñ ñ¼× ×Â¶ ÃéÍ ÇÂÃ éÇÔð ù ìäÅÀ°ä å¯ºêÇÔñ» ÇÃ³Ü¶ ÜÅä òÅñ¶ ðÕì¶ çÆ ÇîäåÆ Õð Õ¶, À°Ã çÅ ñ¶ìñ Õ¼ã Õ¶, î°ð¼ì¶ ì³çÆ Õð Õ¶,éÇÔð», Ã±Â¶, Õ¼ÃÆÁ» ìéÅÀ°ä å¶ î¯Ø¶ ñÅÀ°ä çÆ ÃÅðÆ ÇòÀº°å ì³çÆ ÕÆåÆ ×ÂÆ å¶ ë¶ð ðÕìÅÇÕÃÅé» ù Çç¼åÅ Ç×ÁÅ å¶ êÅäÆ çÆ ÕÆîå, íÅò éÇÔð Óå¶ Ô¯ÇÂÁÅ ÖðÚ ÇÕÃÅé» å¯º Ã½ÖÆÁ»ÇÕôå» ðÅÔÆº òÃ±ÇñÁÅ Ç×ÁÅÍ

ÇÂÃ éÇÔð ç¶ ìäÅÀ°ä Óå¶ ñ¼Ç×ÁÅ ÃÅðÅ ÃîÅé À°¶Ã çÆ ÇðÁÅÃå Ú¯º ÇñÁÅ Ç×ÁÅÃÆÍ À°Ã çÆ ã¯ÁÅ-ã°ÁÅÂÆ ñÂÆ ÇÂÕ ×¼âÆ çÆ ñÆÔ ÁÅð÷Æ å½ð å¶ ìäÅÂÆ ×ÂÆ ÃÆ, Ü¯ î×ð¯ºÀ°ÖÅó ñÂÆ ×ÂÆÍ ÇÂÔ éÇÔð ç¯ ÃÅñ» å¯º òÆ Ø¼à Ãî¶º Çò¼Ú ÇåÁÅð Ô¯ ×ÂÆÍ BF ÁÕå±ìðAIBG ÂÆ. ù ñÅðâ ÇÂðÇòé é¶ ÇÂÃ çÅ À°çØÅàé ÕÆåÅÍ AIBG-BH ÂÆ. òÅñÆ ÔÅóÆ çÆøÃñ ÇÂÃ éÇÔð ç¶ êÅäÆ éÅñ ìÆÜÆ ×ÂÆ ÃÆÍ

ÇÂÃ ÇÂñÅÕ¶ ñÂÆ ÇÂÔ éÇÔð îÔÅðÅÜ¶ çÆ ÇÂÕ ìÔ°å ò¼âÆ ç¶ä ÔËÍ ÇÂÃ éÅñ ÇÂñÅÕ¶Çò¼Ú Â¶éÅ ÁéÅÜ êËçÅ Ô¯ä ñ¼× ÇêÁÅ ÇÕ ÇðÁÅÃå Çò¼Ú ÕçÆ òÆ ÕÅñ çÆ ÃÇæåÆ éÔÆº ìäÆÍ

îÔÅðÅÜÅ ÇÂÕ ï¯× å¶ ÇÃÁÅäÅ ðÅÜéÆåÆòÅé ÃÆÍ À°Ã ù Á³×Ì¶÷Æ å¶ ÇÔ³çÆ ì¯ñä çÅÚ³×Å ÁÇíÁÅÃ ÃÆÍ À°Ã ç¶ ì¯ñ Ãð¯ÇåÁ» å¶ Ú³×Å êÌíÅò êÅÀ°ºç¶ ÃéÍ Ã¼åÅ Ã³íÅñä Ãî¶ºÁáÅð» ÃÅñ çÆ À°îð Çò¼Ú À°Ôé» é¶ ÃðçÅð» å¶ ÕðîÚÅðÆÁ» ù êÌíÅòôÅñÆ åÕðÆð ðÅÔÆº

102

Ã³ì¯èé ÕÆåÅÍ Üç¯º À°Ã é¶ ÁÅêä¶ ñóÇÕÁ» ù ðÅÜ Õðé ìÅìå ÃîÞÅÇÂÁÅ å» À°¶Ã é¶ÕîÅñ çÆÁ» ÃîÞÅÀ°äÆÁ» Çç¼åÆÁ» ÃéÍ À°Ã é¶ ÇÂÃ åð·» ô°ð± ÕÆåÅ ÃÆ,TÜ¶ îËù ÁÅêäÅÀ°êç¶ô ÇÂÕ òÅÕ Çò¼Ú ÁÅÖäÅ êò¶ å» îË å°ÔÅù Ü» Ô¯ð ÇÕÃ¶ òÆ ÁÅçîÆ ù ÇÜÃ é¶ Ô°ÕîðÅéìéäÅ Ô¯ò¶, ÁÅÖ»×Å ÇÕ Ô°ÕîðÅé-êÌîÅåîÅ, ðÅÜ, êðÜÅ å¶ ÁÅêä¶ êÌåÆ ÃçÅ Ã¼ÚÅ ðÔ¶ÍU

Çòôò ï°¼è çÆ ÃîÅêåÆ ò¶ñ¶ ÃÅð¶ ç¶ô» ç¶ Ã³èÆ Ã³î¶ñé Çò¼Ú îÔÅðÅÜÅ íÅðåÆ êÌåÆÇéèÆç¶ å½ð Óå¶ ôÅÇîñ Ô¯ÇÂÁÅ å¶ ñ×í× G îÔÆé¶ ÇÂ³×ñËºâ ÓÚ ðÇÔ Õ¶ Ã³èÆ Ã³ì³èÆ Õ³î» å¶îÆÇà³×» ÓÚ ÇÔ¼ÃÅ ñËºçÅ ÇðÔÅÍ Üçº¯ À°Ô íÅðå òÅêÃ ÁÅÀ°ä ñ¼Ç×ÁÅ ÃÆ å» êÌèÅé î³åðÆðÅÂÆà ÁÅéð¶ìñ âÆ. ñÅÇÂâ ÜÅðÜ é¶ À°Ôé» ù ÇñÇÖÁÅ ÃÆ,T............ÁÅê é¶ íÅðåÃÅîðÅÜ ç¶ ÇÔ¼å» çÅ ê±ðÅ-ê±ðÅ ÇèÁÅé ð¼ÇÖÁÅ ÔË, å°ÃÆº ÇÂÔ ÜÅä Õ¶ Ã³å¯ô éÅñ ÇòçÅ Ô¯ÃÕç¶ Ô¯ ÇÕ å°ÔÅâ¶ éÅñ Õ³î Õðé òÅÇñÁ» é¶ å°ÔÅâ¶ Õ³î» çÆ ìÔ°å êÌô³ôÅ ÕÆåÆ ÔË........ÍU

À°Ã Çê¼Û¯º Üç¯º íÅðå ÓÚ Á³×Ì¶÷» ç¶ Çòð¼°è ÁÃÇÔï¯× Á³ç¯ñé ô°ð± Ô¯ÇÂÁÅ å¶ Õ»×ðÃé¶ Ã³ê±ðé ÃòðÅÜ çÅ îåÅ êÅÃ ÕÆåÅ å» íÅðå çÆÁ» î³×» å¶ ÇòÚÅð Õðé ñÂÆ Á³×Ì¶÷» é¶ñ³âé ÓÚ ×¯ñî¶÷ ÕÅéøð³Ã ì°ñÅÂÆÍ îÔÅðÅÜÅ À°Ã ÓÚ íÅðåÆ ðÅÇÜÁ» ç¶ êÌÇåÇéè òÜ¯ºôÅÇîñ Ô¯ÇÂÁÅÍ À°Ô ÁÅêäÆ ðÅÂ¶, ÁÅêä¶ íÅôé» ðÅÔÆº, Çìé» ÇÕÃ¶ âð å¯º ê¶ô ÕðçÅ ÇðÔÅÍÀ°Ã é¶ AB éò³ìð AIC@ ÂÆ. å¯ B@ ÜéòðÆ AICA ÂÆ. å¼Õ ÃÅðÆÁ» ìËáÕ» Çò¼Ú ÇÔ¼ÃÅÇñÁÅÍ Ô¯ð» å¯º Çìé» ñÅðâ ÇÂðÇòé é¶ òÆ À°Ã ç¶ íÅôé» çÆ êÌô³ôÅ ÕÆåÆÍ íÅôé» ÓÚ À°Ã é¶ç¼ÇÃÁÅ ÃÆ ÇÕ Á³×Ì¶÷Æ ÃðÕÅð çÅ íÅðåÆ ðÅÇÜÁ» éÅñ Ã³ì³è ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ Ô¯ò¶? íÅðåÆ êðÜÅçÆÁ» Ã¼îÇÃÁÅò» ÕÆ Ôé?

À°Ô íÅðåÆ ðÅÇÜÁ» ç¶ êÌåÆÇéèÆ ç¶ å½ð Óå¶ ç±ÜÆ ×¯ñ î¶÷ ÕÅéøð³Ã ÓÚ òÆ Ç×ÁÅêð ìÆîÅð Ô¯ ÜÅä Õð Õ¶ ÇòÚÅÇñúº ÔÆ òÅêÃ ÁÅÀ°äÅ ÇêÁÅÍ

îÔÅðÅÜ¶ ù Çò¼ÇçÁÅ éÅñ òÆ ìóÅ î¯Ô ÃÆÍ ðÅÜ Çò¼Ú ê³ÜòÆº åÕ Çò¼ÇçÁÅ î°øå ÃÆÍÀ°Ôé» é¶ ÁÅêä¶ ðÅÜ Çò¼Ú Áé¶Õ» ÃÕ±ñ å¶ ÕÅñÜ Ö¯ñ·¶ ÃéÍ

À°Ô ÁÅêä¶ òâ¶ÇðÁ» çÆ òÆ Õçð ÕðçÅ ÃÆÍ À°Ôé» é¶ Ü¯ òÆ éò¶º ôÇÔð Ü» é×ðòÃÅÂ¶, À°Ôé» ç¶ é» ÁÅêä¶ òâ¶ÇðÁÅ ç¶ éÅò» Óå¶ ð¼Ö¶Í

ìÅÕÆ ðÅÜ ØðÅÇäÁ» éÅñ òÆ À°Ã ç¶ Ã³ì³è ìó¶ òèÆÁÅ ÃéÍ À°Ô ô»åÆ êÃ³ç ÃéÍÀ°Ôé» é¶ êÇàÁÅñÅ å¶ íðåê°ð ðÅÜ ØðÅÇäÁ» çÅ ðÅÜÆéÅò» òÆ ÕðòÅÇÂÁÅ ÃÆÍ

îÔÅðÅÜ¶ é¶ ÁÅêä¶ ðÅÜ Çò¼Ú Áé¶Õ» çðôéÆ ÇÂîÅðå» ìäòÅÂÆÁ»; ðÅÜ Çò¼Ú ÔðêÅÃ¶ À¼°éåÆ Ô¯ÂÆ; À°Ôé» é¶ êðÜÅ ç¶ íñ¶ ñÂÆ, ÁÅêä¶ ðÅÜ Ãî¶º Áé¶Õ» Õ³î ÕÆå¶Í À°Ô ðÅÜçÆ À°¼éåÆ ù ÔÆ ÁÅêä¶ ÜÆòé çÅ ÇéôÅéÅ î³éç¶ ÃéÍ

À°Ã çÅ ð³× íÅò¶º ×¯ðÅ éÔÆº ÃÆ, êð ÁÅêä¶ ñ³î¶ Õ¼ç Õð Õ¶ À°Ô ÇÂÕ çðôéÆ Ü°ÁÅéÃÆÍ À°îð ç¶ ÁÅÖðÆ ÃÅñ» Çò¼Ú òÆ À°Ô ì°¼ãÅ éÔÆº, Ü°ÁÅé ÔÆ ñ¼×çÅ ÃÆÍ À°Ã ÓÚ ñ¯Ôó¶ çÆø°ðåÆ ÃÆÍ

103

Üéðñ îÔÅðÅÜÇèðÅÜ, ðÅÜ ðÅÜ¶ôòð, éÇð³çð ôÌ¯îäÆ, îÔÅðÅÜ ôÌÆ Ãð ×³×Å ÇÃ³ØìÔÅçð, ÜÆ. ÃÆ. ÁËÃ. ÁÅÂÆ., ÜÆ. ÃÆ. òÆ. ú., ÜÆ. ìÆ. ÂÆ., Õ¶. ÃÆ. ìÆ., Â¶. âÆ. ÃÆ., (ôÌÆ îÅéÃîðÅà ç¶), âÆ. ÃÆ. ÁË¼ñ. (ÁÅÕÃø¯ðâ) òð×ÆÁ» À°êÅèÆÁ» éÅñ ÃéîÅé¶ ÜÅä òÅñ¶ ìÆÕÅé¶ðÇðÁÅÃå ç¶ ÇÂÃ îÔÅðÅÜ¶ é¶ ÁÅêäÅ ÁÅõðÆ ÃÅÔ B ÁÕå±ìð AIDC ÂÆ. ù ì³ìÂÆ (î°³ìÂÆ) ÓÚÇñÁÅÍ

êðÜÅ ñÂÆ À°Ôé» çÆ ç¶ä ù í°ñÅÇÂÁÅ éÔÆº ÜÅ ÃÕçÅÍ


1. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø ç¶ Üéî Áå¶ ìÚêé ìÅð¶ ç¼Ã¯Í

2. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø ù ÇîñÆÁ» ê³Ü À°êÅèÆÁ» ç¶ é» ÇñÖ¯Í

3. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø çÆ êðÜÅ ìÅð¶ ÕÆ éÆåÆ ÃÆ? òðéä Õð¯Í

4. ×³× éÇÔð À°¼êð Ã³Ö¶ê Çà¼êäÆ ÇçúÍ

5. ×¯ñî¶÷ Ã³î¶ñé Çò¼Ú îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø çÆ ÕÆ í±ÇîÕÅ ðÔÆ?

6. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø ç¶ ðÅÜ Ãî¶º ÁÅòÅÜÅÂÆ ç¶ ÃÅèé» çÆ ÕÆ ÃÇæåÆ ÃÆ?

7. îÔÅðÅÜÅ ×³×Å ÇÃ³Ø ðÅÜ×¼çÆ À°¼êð Õç¯º ìËáÅ? å¶ À°Ã çÆ î½å Õç¯º Ô¯ÂÆ?

104

ìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñðìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñðìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñðìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñðìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñð

ìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñð ÇêÛñ¶ åÆÔ ÃÅñ» å¯º ìå½ð ê³ÜÅìÆ êÌÅÇèÁÅêÕ âÆ. Â¶. òÆ.ÕÅñÜ Áì¯Ôð ÇòÖ¶ ÁÅêäÆÁ» Ã¶òÅò» ÇéíÅ ðÔ¶ ÔéÍ ìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñð çÆ éÅà ÇòèÅÀ°¼êð Çòô¶ô êÕó ÔËÍ ÇòÇçÁÅðæÆ ÜÆòé å¯º ñË Õ¶ òðåîÅé Ãî¶º å¼Õ ê³ÜÅì ç¶ ñ¯Õ éÅÚ»éÅñ Ü°ó¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ÁÅê ç¶ ÃÇíÁÅÚÅð Áå¶ ÕñÅ éÅñ Ü°ó¶ Ô¯Â¶ Áé¶Õ» Ö¯Ü Çéì³è Ûê Ú°¼Õ¶ÔéÍ

ìñÇÜ³çð ÇÃ³Ø í°¼ñð çÅ Üéî BA îÅðÚ AIFB ÂÆ. ù Çê³â Õ³èòÅñÅ ÔÅ÷ð Ö»(ëÅÇ÷ñÕÅ) Çò¼Ú îÅåÅ ìÃ³å Õ½ð Áå¶ ÇêåÅ ÜðéËñ ÇÃ³Ø ç¶ Øð Ô¯ÇÂÁÅÍ ìñÇÜ³çð ÇÃ³Øí°¼ñð é¶ ÁËî.Â¶. ê³ÜÅìÆ À°êð³å ê³ÜÅì ï±éÆòðÇÃàÆ å¯º êÌÇÃ¼è éÅàÕÕÅð ÁÅÂÆ.ÃÆ. é³çÅÀ°êð ÁËî.Çë¼ñ. çÆ Çâ×ðÆ ÔÅÇÃñ ÕÆåÆÍ í°ñ¼ð é¶ ÕñÕ¼åÅ ÇòÖ¶ Á³åððÅôàðÆ ñ¯Õ î¶ñ¶Çò¼Ú ôî±ñÆÁå å¯º ÇÂñÅòÅ êÌÇÃ¼è ê³ÜÅìÆ Çøñî ê°¼å Ü¼à» ç¶ Çò¼Ú ìå½ð í³×óÅ ÕñÅÕÅðÇÔ¼ÃÅ ÇñÁÅÍ ÃÅÇÔåÕ-ÃÇíÁÅÚÅðÕ ï¯×çÅé ÃçÕÅ ÁÅê ù Áé¶Õ» ÃíÅò» ò¼ñ¯ ÃéîÅÇéåÕÆåÅ ÜÅ Ú¼°ÇÕÁÅ ÔËÍ ê³ÜÅì Çò¼Ú òÃ¶ Ô¯ä ç¶ ìÅòÜ±ç òÆ À°Ôé» çÅ ðÅÜÃæÅé ç¶ ÇÕÇñ·Á»Ã³ì³èÆ Çéì³è À°Ôé» çÆÁ» ÕñÅ ð°ÚÆÁ» çÅ ê°ÖåÅ êÌîÅä ÔËÍ ÇÕÇñ·Á» ç¶ ÇÂÇåÔÅÃÕÃÇíÁÅÚÅðÕ ê¼Ö ù ÜÅéä ñÂÆ ÇÂÔ ñ¶Ö ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ç¶ Ç×ÁÅé Çò¼Ú òÅèÅ Õð¶×ÅÍ

105

ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶ðÅÜÃæÅé ç¶ êÌÇÃ¼è ÇÕñ·¶

ðÅÜÃæÅé ç¶ ò¼Ö-ò¼Ö ÇÔ¼ÇÃÁ» Çò¼Ú ò¼Ö-ò¼Ö ðÅÜ êÇðòÅð ðÅÜ Õðç¶ ÃéÍ ÇÜÔó¶ÁÅêä¶ ðÅÜ ù ç°ôîä ðÅÇÜÁ» å¯ Ã°ð¼ÇÖÁå ð¼Öä ñÂÆ ÕÂÆ ã³× òðåç¶ ÃéÍ ÇÂÔé» Çò¼Ú¯ÇÕÇñ·Á» çÅ ÇéðîÅä Ã°ð¼ÇÖÁÅ çÅ Ãí å¯º òèÆÁÅ ÃÅèé ÃÆÍ ÇÕñ·¶ ÇÜ¼æ¶ ÇÂÕ êÅÃ¶ ðÅÜ çÆÃ°ð¼ÇÖÁÅ çÅ êÌåÆÕ Ãé, À°¼æ¶ ç±Ü¶ êÅÃ¶ ÇÂÔ ôÅôÕ çÆ ôÕåÆ, ÁÅðæÕ Ãîð¼æÅ Áå¶ À°Ã çÆÕ±àéÆåÕ ÇçÌôàÆ çÅ Ãì±å òÆ ê¶ô Õðç¶ ÃéÍ

ðÅÜÃæÅé ç¶ ÇÖ¼å¶ Çò¼Ú ÇÕÇñ·Á» çÆ Ç×äåÆ ÃËÕÇóÁ» ÓÚ Ô¯ä Õð Õ¶ ÇÂÃ ùÇÕÇñ·Á» çÆ èðåÆ òÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ îÔ¼åòê±ðé ÇÕñ·¶ ðÅÜÃæÅéÆ ÕñÅ, Ã³ÃÇÕÌåÆÁå¶ ìÔÅçðÆ ç¶ Áé¶Õ» ÇÕ¼ÇÃÁ» ù ÃÅâ¶ ÇçÌôàÆ×¯Úð Õðç¶ ÔéÍ ÇÕÇñ·Á» çÆÁ» ÇÂ³é»Çòô¶ôåÅò» ÕðÕ¶ ÔÆ ç¶ô»-Çòç¶ô» Çò¼Ú¯ ñ¼Ö» ÃËñÅéÆ Ôð òð·¶ ðÅÜÃæÅé Ø°³îä ÁÅÀ°ºç¶ ÔéÁå¶ ÇÕÇñ·Á» çÆ íòé ÕñÅ ù ò¶Ö Õ¶ ð°î»ÇÚå Ô°³ç¶ ÔéÍ ÇÕñ·¶ ÇÃðø ÇÂ¼à», êµæð» Áå¶ Ú±é¶çÆÁ» ìäÆÁÅ ÇòôÅñ ÇÂîÅðå» ÔÆ éÔÆº, Ã×¯º ðÅÇÜÁ» çÆ òÆðåÅ, ï°¼è éÆåÆ Áå¶ Ã°ðµÇÖÁÅÚ¼Õð çÆ ÇÜÀº°çÆ ÜÅ×çÆ ÇîÃÅñ ÔéÍ

A. ÇÚå½ó· çÅ ÇÕñ·Å:A. ÇÚå½ó· çÅ ÇÕñ·Å:A. ÇÚå½ó· çÅ ÇÕñ·Å:A. ÇÚå½ó· çÅ ÇÕñ·Å:A. ÇÚå½ó· çÅ ÇÕñ·Å:

ÇÂÔ ÇÕñ·Å ðÅÜÃæÅé ÔÆ éÔÆº Ã³ê±ðé íÅðå ç¶ ÇÕÇñ·Á» Çò¼Ú îÔ¼åòê±ðé ÃæÅéð¼ÖçÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÇÕñ·Å ÁðÅòñÆ êðìå îÅñÅ çÆ ÇÂ¼Õ ò¼âÆ êÔÅóÆ ç¶ ÇÃõð À°¼å¶ ìÇäÁÅÔ¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ¶· çÆ ÇéôÇÚå ÇéðîÅä ÇîåÆ çÅ å» êåÅ éÔÆº êð³å± ÇòçòÅé» Áé°ÃÅðÇÂÔ î½ÇðÁÅ ò³ô ç¶ ðÅÜ¶ ÇÚåðÅ×ç î½ÇðÁÅ é¶ Ã¼åòÆº ÃçÆ ç¶ ÁÅÃ¶-êÅÃ¶ ìäòÅÇÂÁÅÍ ÇÂÃÕðÕ¶ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ éÅî ÇÚ¼åðÕ±à Ü» ÇÚå½ó· êË Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ Çò¼Ú ìÔ°å ÃÅð¶ î³çð Áå¶åÅñÅì î½Ü±ç ÔéÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ éÅñ Çå³é ÇÂÇåÔÅÇÃÕ ÃÅÕ¶ Ü°ó¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ êÇÔñÅ ÃÅÕÅ AC@CÂÆ. Çò¼Ú Ã°ñåÅé ÁñÅÀ±çÆé ÇÖñÜÆ ç¶ Ôîñ¶ Ãî¶º, ç±ÜÅ ÃÅÕÅ AECD ÂÆ. Çò¼Ú î°×ñìÅçôÅÔ ìÔÅçð ôÅÔ ç¶ Ôîñ¶ Ãî¶º Áå¶ åÆÜÅ ÃÅÕÅ AEFG ÂÆ. Çò¼Ú î°×ñ ìÅçôÅÔ ÁÕìðç¶ Ôîñ¶ Ãî¶º Ô¯ÇÂÁÅÍ (Üç¯º ï¯è¶ Õ¶ÃðÆ òÃåð êÇÔä Õ¶ ÇåÁÅð Ô¯ Ü»ç¶ Ãé å» À°Ôé» çÆÁ»ÇÂÃåðÆÁ» À°Ôé» ù ô×é» éÅñ ï°¼è ç¶ îËçÅé Çò¼Ú ÁäÖ ÖÅåð ñó Õ¶ ÜÅé òÅðé ñÂÆí¶ÜçÆÁ» Ãé Áå¶ ÁÅê Á¼× Çò¼Ú ÇÜÀº°çÆÁ» Ç÷³ç×Æ õåî Õð ñËçÆÁ» ÃéÍ ÇÂÃ ÃÅðÆêÌÇÕÇðÁÅ ù ÃÅÕÅ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÃÆÍ)

ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÆÁ» Õ³è» ìÔ°å î÷ì±å Ãé, ÇÜÃ ù Õ¯ÂÆ ÔîñÅòð í¶ç éÔÆº ÃÇÕÁÅÍÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ Ãí å¯º ò¼è ÁÅÕðôä ðÅäÆ êçîäÆ çÅ îÇÔñ ÔËÍ ÇÂÔ ÇÕñ·Å ÃËºÕÇóÁ» òÇð·ÁÅå¼Õ î¶òÅó çÆ ðÅÜèÅéÆ ÇðÔÅÍ ñ¯Õ ÕòÆ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ ù ÔÆ ÁÅêäÆÁ» ðÚéÅò» ÓÚ ÇÕñ·Åî³éç¶ ÔéÍ ìÅÕÆÁ» ù ÇÕñ·ÆÁ» çÅ çðÜÅ ÔÆ Çç³ç¶ ÔéÍ ÇÂ¼Õ ðÅÜÃæÅéÆ ñ¯Õ ÕòÆ ÇÕñ·¶ìÅð¶ ÇñÖçÅ ÔË:

106

×ó· å¯ ÇÚå½ó ×ó· Á½ð Ãì ×óËï ÔËºÍ

B. ÜËÃñî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:B. ÜËÃñî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:B. ÜËÃñî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:B. ÜËÃñî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:B. ÜËÃñî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:

ÇòçòÅé» Áé°ÃÅð ÜËÃñî¶ð çÅ ÇÕñ·Å ðÅÜÃæÅé Çò¼Ú íÅàÆ ðÅÜê±å» çÅ Ãí å¯ò¼âÅ ÇÕñ·Å ÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ ÇéðîÅä ðÅò ÜËÃñ é¶ AAEE ÂÆ. Çò¼Ú ÕðòÅÇÂÁÅ Áå¶ ÇÂÃù ÁÅêäÆ ðÅÜèÅéÆ ìäÅÇÂÁÅÍ ðÅò ÜËÃñ ç¶ éÅî À°¼å¶ ÔÆ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ éÅî ÜËÃñî¶ðÇêÁÅÍ ÇÂÔ ÇÕñÅ ðÅÜê±å íòé ÕñÅ ç¶ ÁÅèÅð À¼°å¶ ìäÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÕñ·¶ ç¶ Á³çð±éÆíÅ× Çò¼Ú ÕÆåÆ ×ÂÆ, ÇÚ¼åðÕÅðÆ ÁÅêäÆ ÇîÃÅñ ÁÅê ÔËÍ ÇÕñ·¶ Çò¼Ú ìä¶ Ô¯Â¶ ð³× îÇÔñ,×ÜÇòñÅÃ Áå¶ î¯åÆ îÇÔñ çÆ ÇéðîÅäÕÅðÆ ò¶Öä ï¯× ÔËÍ îÇÔñ» ç¶ é¶ó¶ í×òÅé ÁÅÇçéÅðÅÇÂä Áå¶ ôÕåÆ ç¶ î³çð ÔéÍ ÇÂÔé» î³çð» ç¶ é¶ó¶ ÔÆ ÜËé î³çð» çÅ Ãî±Ô òÆ ÃÇæåÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ ù Ã°éÅð ÇÕñ·¶ ç¶ é» éÅñ òÆ ÜÅÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÆ îÔ¼ååÅ ù î¼°ÖðÖÇçÁ» êÌÇÃ¼è ÇÔ³çÆ Çøñî âÅÇÂðËÕàð ÃÇåÁÅÜÆå ð¶Á é¶ ÒÃ°éÅð ÇÕñ·ÅÓÃ°éÅð ÇÕñ·ÅÓÃ°éÅð ÇÕñ·ÅÓÃ°éÅð ÇÕñ·ÅÓÃ°éÅð ÇÕñ·ÅÓ éÅîÕ Çøñî òÆìäÅÂÆ ÃÆÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ ù ÇÜ¼åä ñÂÆ ÕÂÆ ÔîñÅòð» é¶ Ôîñ¶ ÕÆå¶ ÇÜ³é·» Çò¼Ú¯º ÁñÅÀ°çÆé,Çëð¯ÜôÅÔ, ðÅò îÅñç¶ò Áå¶ ìÆÕÅé¶ð ç¶ ðÅò ñ±äÕðé î¼°Ö ÔéÍ

C. ÁÅî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:C. ÁÅî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:C. ÁÅî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:C. ÁÅî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:C. ÁÅî¶ð çÅ ÇÕñ·Å:

ÁÅî¶ð À°¼êð ÁÅçÆòÅÃÆ îÆÇäÁ» çÅ ÁÇèÕÅð ÃÆ, êð³å± Õ°ôòÅÔÅ ðÅÜê±å» é¶ ÇÂÃù ÁÅçÆòÅÃÆ îÆÇäÁ» å¯ Ö¯Ô Õ¶ ÁÅêä¶ ÁèÆé Õð ÇñÁÅ Áå¶ ÇÂÃ ù ÁÅêä¶ ðÅÜ çÆðÅÜèÅéÆ ìäÅÇÂÁÅÍ ÇÂÔ ÇÕñ~Å ÜËê°ð ç¶ À°¼åð ê±ðì ÓÚ Ã¼å îÆñ çÆ ç±ðÆ Óå¶ ÃÇæå ÔËÍÁÅêäÆ Ü°ÁÅéÆ Ãî¶º ÇÂÔ ÇÕñ~Å ÚÅð¶ êÅÇÃÁÅº å¯º êÔÅóÆÁÅº Áå¶ çðÖå» éÅñ ÇØÇðÁÅÔ¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ ðÅÜÅ ÜË ÇÃ³Ø ç°ÁÅðÅ ìäòÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ, ÜË×ó~ òÆ ÁÅî¶ð ÇÕñ·¶ çÅ ÔÆ ÇÔ¼ÃÅ ÔËÍÇÂÃ ÇÕñ·¶ Çò¼Ú ÇôñÅ ç¶òÆ çÅ î³çð Áå¶ ÕÅñÆ î³çð ÃÇæå ÔéÍ

D. ×Å×ð½ä çÅ ÇÕñ·Å :D. ×Å×ð½ä çÅ ÇÕñ·Å :D. ×Å×ð½ä çÅ ÇÕñ·Å :D. ×Å×ð½ä çÅ ÇÕñ·Å :D. ×Å×ð½ä çÅ ÇÕñ·Å :

×Å×ð½ä çÅ ÇÕñ·Å Õ¯àÅ å¯º DE îÆñ çÆ ç±ðÆ À°¼å¶ ç¼Öä-ê±ðò Çò¼Ú ÃÇæå ÔËÍ ÇÂÔÇÕñ·Å ÕÅñÆ ÇÃ³è Áå¶ ÁÅÔ± éçÆÁ» ç¶ Ã³×î ÃæÅé À°¼êð ìÇäÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅÇéðîÅä â¯â ðÅÜê±å» ç°ÁÅðÅ ÕðòÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍ ÇÂÃ çÅ êÇÔñÅ éÅî â¯â×ó· ÃÆÍ ÇÂÃÇÕñ·¶ ù Üñ ÇÕñ~Å òÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔË, ÇÕÀº°ÇÕ ÇÂÔ Çå³é êÅÇÃÁ» å¯º êÅäÆ éÅñ ÇØÇðÁÅÔ¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÕñ·¶ Çò¼Ú åÅó ç¶ ñ³î¶-ñ³î¶ ð¼°Ö î½Ü±ç ÔéÍ ×Å×ð½ä ç¶ å¯å¶ ÃÅð¶ ðÅÜÃæÅéÇò¼Ú êÌÇÃ¼è ÔéÍ

E. Ü±éÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:E. Ü±éÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:E. Ü±éÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:E. Ü±éÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:E. Ü±éÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:

ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ ÇéðîÅä ÕÅðÜ ðÅÜÅ ðÅÂ¶ ÇÃ³Ø é¶ ô°ð± ÕðòÅÇÂÁÅ Áå¶ ìÅÁç ç¶ôÅôÕ» é¶ ÇÂÃ ÕÅðÜ ù é¶êð¶ ÚÅÇó~ÁÅÍ ÇÂÔ ÇÕñÅ ìÆÕÅé¶ð ôÇÔð Çò¼Ú Õ¯à ×¶à ç¶ é¶ó¶ìÇäÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ ç¶ ÚÅð-Ú°ø¶ð¶ â±³ØÆ Ö¼â ìäÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÇÕñ·¶ Á³çð ÜÅä ñÂÆ

107

ç¯ çðòÅ÷¶ ìä¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ÇÂ¼Õ ê±ðì ò¼ñ å¶ ç±ÜÅ ê¼Ûî ò¼ñ Í ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÆ Çòô¶ôåÅ ÇÂÃÇò¼Ú ìä¶ Ô¯Â¶ å¶åÆ Õð¯ó ç¶òÆ-ç¶òÇåÁ» òÅñ¶ î³çð Õð Õ¶ òÆ ÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ ù ÇÜ¼åä ñÂÆðÅò îÅñç¶ò, ìÖå ÇÃ³Ø Áå¶ ÁíË ÇÃ³Ø òð×¶ ðÅÇÜÁ» é¶ Ôîñ¶ ÕÆå¶ Í

F. ðäæ³í¯ð çÅ ÇÕñ·Å:F. ðäæ³í¯ð çÅ ÇÕñ·Å:F. ðäæ³í¯ð çÅ ÇÕñ·Å:F. ðäæ³í¯ð çÅ ÇÕñ·Å:F. ðäæ³í¯ð çÅ ÇÕñ·Å:

ðÅòñÆ êðìå îÅñÅ çÆÁ» êÔÅóÆÁ» ÓÚ ÇØÇðÁÅ ðäæ³í¯ð çÅ ÇÕñ·Å ðÅÜÃæÅéçÅ À°Ô ÇÕñ·Å ÔË, ÇÜÃ å¼Õ êÔ°³Úä ñÂÆ Ã¼ê ç¶ ÁÅÕÅð òð×¶ Á½Ö¶ Áå¶ Û¯à¶ ðÃå¶ Çò¼Ú¯º×°÷ðéÅ êËºçÅ ÔËÍ ÇòçòÅé» Áé°ÃÅð ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ ÇéðîÅä ÁÜî¶ð ç¶ Ú½ÔÅé ôÅôÕ»ç°ÁÅðÅ HòÆº ôåÅìçÆ ÓÚ ÕðòÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ ÇÕñ·Å Çç¼ñÆ å¯º BCB îÆñ Áå¶ ÜËê°ð å¯ºI@ îÆñ çÆ ç±ðÆ Óå¶ ÃÇæå ÔËÍ êÅäÆ çÆ íðê±ð îÅåðÅ òÅÃå¶ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ Çò¼Ú ê³Ü ò¼â¶ ò¼â¶åÅñÅì ìäòÅÂ¶ ×Â¶ ÃéÍ

ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ ÁÃñ éÅî ð³åê°ð ÔË, ÇÜÃ çÅ Áðæ ÔË -À°Ô é×ð ÇÜÔóÅ ðä íÅòï°¼è çÆ ØÅàÆ, ÓÚ ÃÇæå Ô¯ò¶Í ÇÕñ·¶ çÅ ÇÂÔ é» ç¯ êÔÅóÆÁ» ç¶ éÅò» å¯º ÇêÁÅ ÔËÍ ÇÕñ·¶ çÆé¶óñÆ êÔÅóÆ çÅ é» ðä ÔË Áå¶ ÇÜÃ êÔÅóÆ À¼°å¶ ÇÕñ·Å ÃÇæå ÔË, À°Ã çÅ éÅî ÔË-æ³íÍ ÇÂÃåð·» ÇÂÔé» êÔÅóÆÁ» ÕðÕ¶ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ éÅ ðäæ³í¯ð êË Ç×ÁÅÍ

G. Õ°³íñ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:G. Õ°³íñ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:G. Õ°³íñ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:G. Õ°³íñ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:G. Õ°³íñ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:

ÇÂÔ ÇÕñ·Å À°çËê°ð å¯º ñ×í× F@ îÆñ çÆ ç±ðÆ À°¼å¶ ÃÇæå ÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ ùîÔÅðÅäÅ Õ°³íÅ é¶ ÇåÁÅð ÕðòÅÇÂÁÅ ÃÆÍ ÇÕñ·¶ çÅ Ø¶ðÅ ìÔ°å Ú½ó·Å ÔËÍ Õ³è» çÆ Ú½ó·ÅÂÆ Â¶éÆðµÖÆ ×ÂÆ ÃÆ ÇÕ ç¯-Çå³é Ø¯ó ÃòÅð ìðÅìð Ú¼ñ ÃÕäÍ ÇÕñ·¶ ç¶ Çå³é êÌò¶ô ç°ÁÅð Ôé:à¯âÅìÅðÆ, à±ðïÅÔÆóÅ, çÅäÆòàÅÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ Çò¼Ú ìÔ°å ÃÅð¶ ÜËé î³çð ìä¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ÇÂÃÇÕñ¶· çÆ Çòô¶ôåÅ ÇÂÃ Á³çð ÔÆ ÇÂ¼Õ Ô¯ð ÇÕñ·¶ çÅ ìÇäÁÅ Ô¯äÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ ù Õ°³íñî¶ðéÜ» Õ°³íñ×ó· òÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ

H. åÅðÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:H. åÅðÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:H. åÅðÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:H. åÅðÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:H. åÅðÅ×ó· çÅ ÇÕñ·Å:

ÇÂÔ ÇÕñ·Å ì±³çÆ é×ð éÅñ Ã³ì³Çèå ÔËÍ ì±³çÆ ç¯ êÔÅó» ç¶ ÁÅÃ¶-êÅÃ¶ òÇÃÁÅÔ¯ÇÂÁÅ é×ð ÔËÍ ÇÂÕ êÔÅó çÆ àÆÃÆ À¼°êð åÅðÅ×ó· ÇÕñ·Å ìÇäÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË Áå¶ ç±Ü¶êÔÅó çÆ àÆÃÆ À¼°êð ðÅÜ ÇéòÅÃÍ ÇòçòÅé» Áé°ÃÅð ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ ÇéðîÅä ðÅò éð ÇÃ³Øé¶ ACED ÂÆ. Çò¼Ú ÕðòÅÇÂÁÅÍ ÇÕñ·¶ Çò¼Ú ÕÂÆ ÛåðÆÁ» ìäÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» Ãé Í ÇÂÔ ÇÕñ·ÅÁ¼Ü ÁÅêäÆ ðÅÜôÅÔÆ áÅá ù ×òÅ Ú°¼ÕÅ ÔËÍ êð³å± ÇÂÃ ç¶ Ö³âð ÇÂÃ çÆ ÁÅíÅ ù çðÃÅÀº°ç¶ÔéÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ ç¶ Á³çð±éÆ íÅ×» ÓÚ Ô¯ÂÆ ð³×Æé Õ¼Ú çÆ îÆéÅÕÅðÆ Áå¶ Çí¼åÆ ÇÚ¼åð ÇÂÃÇÕñ·¶ çÆ î¼°Ö Çòô¶ôåÅ ÃÆÍ

I. éÅÔð×ó· çÅ ÇÕñ·Å:I. éÅÔð×ó· çÅ ÇÕñ·Å:I. éÅÔð×ó· çÅ ÇÕñ·Å:I. éÅÔð×ó· çÅ ÇÕñ·Å:I. éÅÔð×ó· çÅ ÇÕñ·Å:

ÇÂÔ ÇÕñ·Å ÜËê°ð ç¶ é¶ó¶ ÔÆ ìÇäÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÜËê°ð Çå³é ÇçôÅò» å¯º êÔÅóÆ Ö¶åð

108

éÅñ Ã°ð¼ÇÖÁå ÃÆÍ ç¼Öä ò¼ñ çÆ Ã°ð¼ÇÖÁÅ ù ÇèÁÅé ÓÚ ð¼Ö Õ¶ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ ÇéðîÅäÃòÅÂÆ ÜË ÇÃ³Ø ç°ÁÅðÅ ÕðòÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ

ÇÂÔ ÇÕñ·Å À°¼ÚÆ êÔÅóÆ À°¼êð éÅ Ô¯ä ÕðÕ¶ ÜËê°ð ôÇÔð Çò¼Ú¯º Ãê¼ôà ÇçÖÅÂÆ Çç³çÅÔË Áå¶ ÇÂÔ ôÇÔð çÆ Ã°³çðåÅ Çò¼Ú òÅèÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇÕñ·¶ éÅñ ÔÆ ìä¶ Ô¯Â¶ Ã±ðÜ êÌÕÅô,Ö°ôÔÅñ êÌÕÅô, ðåé êÌÕÅô Áå¶ ìÃ³å êÌÕÅô íòé ÔéÍ ÇÜÔó¶ ÁÅêäÆ Ãîð±êåÅ Áå¶ÇÚ¼åðÕÅðÆ çÆÁ» ìÅðÆÕÆÁ» ÕðÕ¶ êÌÇÃ¼è ÔéÍ ÇÂÔé» íòé» çÅ ÇéðîÅä ÃòÅÂÆ îÅè¯ ÇÃ³ØÁå¶ ðÅî ÇÃ³Ø é¶ ÁÅêä¶ ðÅÜ ÕÅñ ç½ðÅé ÕðòÅÇÂÁÅÍ

A@.îÇÔðÅä×ó· çÅ ÇÕñ·Å:A@.îÇÔðÅä×ó· çÅ ÇÕñ·Å:A@.îÇÔðÅä×ó· çÅ ÇÕñ·Å:A@.îÇÔðÅä×ó· çÅ ÇÕñ·Å:A@.îÇÔðÅä×ó· çÅ ÇÕñ·Å:

ÇÂÔ ÇÕñ·Å Ü¯èê°ð ÇÜñ¶· ÓÚ ÃÇæå ÔËÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ çÅ ÇéðîÅä ðÅò ï¯èÅ é¶ ÕðòÅÇÂÁÅÃÆÍ ÇÂÃ ÇÕñ·¶ ç¶ ÁÅÃ¶-êÅÃ¶ Ü¯ é×ð òÃÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ, À°Ã çÅ éÅî ðÅò Ü¯èÅ ç¶ éÅî Óå¶Ü¯èê°ð Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ ÇÕñ·Å ÇÚóÆÁÅ à±³Õ éÅî çÆ À°¼ÚÆ êÔÅóÆ À°¼å¶ ìÇäÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍÇÂÃ ÇÕñ·¶ ç¶ íÅò¶º ÕÂÆ çðòÅ÷¶ Ôé, êÌ³å± ÇÂÔé» Çò¼Ú¯º ÜËê¯ñ, ñ¯ÔÅê¯ñ Áå¶ øÇåÔê¯ñ êÌî°¼ÖÔéÍ

À°êð¯Õå ÇÕÇñ·Á» å¯º Çìé» î»âñ×ó· çÅ ÇÕñ·Å, éÅ×½ð çÅ ÇÕñ·Å, íàé¶ð çÅÇÕñ·Å, ÜË×ó· çÅ ÇÕñ·Å ÁÅÇç Ô¯ð òÆ ìÔ°å ÃÅð¶ ÇÕñ·¶ ÔéÍ ÇÕÇñ·Á» çÆ ÇòÃæÅðîÂÆ ÜÅäÕÅðÆù êó· Õ¶ ÁÃÆº ÁÅÖ ÃÕç¶ Ô» ÇÕ ÇÕñ·¶ ÇÃðø ðÅÇÜÁ» ñÂÆ Ã°ð¼ÇÖÁÅ ÛåðÆ ÔÆ éÔÆº Ãé, Ã×¯ºÀ°Ã Ãî¶º çÆ íòé ÕñÅ, ÇÚ¼åð ÕñÅ, Áå¶ ðÅÇÜÁ» çÆ ð¼ÇÖÁÅ éÆåÆ çÅ î°¼Ö ÃÅèé ÃéÍ

109


1. ðÅÜÃæÅé ç¶ ÇÕÇñ·Á» çÆÁ» ÕÆ-ÕÆ Çòô¶ôåÅò» Ôé?

2. ðÅÜÃæÅé çÅ Ãí å¯º îÔ¼åòê±ðé ÇÕñ·Å ÇÕÔóÅ ÔË? å¶ ÇÂÃçÆ ÕÆ Çòô¶ôåÅ ÔË?

3. ÇÕÔóÅ ÇÕñ·Å ðÅÜÃæÅé ç¶ íÅàÆ ðÅÜê±å» éÅñ Ã³ì³Çèå ÔË? Çà¼êäÆ Õð¯Í

4. ×Å×ð½ä ç¶ ÇÕñ·¶ çÆ êÌÇÃ¼èÆ çÅ ÕÅðä ÇñÖ¯ Í

5. ðäæ³í¯ð ÇÕñ·¶ À°¼êð Çà¼êäÆ Õð¯Í

110

ÔðêÌÆå Õ½ðÔðêÌÆå Õ½ðÔðêÌÆå Õ½ðÔðêÌÆå Õ½ðÔðêÌÆå Õ½ð

ÔðêÌÆå Õ½ð ÕÅøÆ ñ³î¶ Ãî¶º å¯º ×°ð± ×¯Çì³ç ÇÃ³Ø Ãà¼âÆ ÃðÕñ çÆÁ» ÁÕÅçÇîÕ,èÅðÇîÕ ×åÆÇòèÆÁ» éÅñ Ü°óÆ Ô¯ÂÆ êÌÅÁÇèÁÅêÕÅ ÔËÍ À°Ã ç¶ ÇÃ¼Ö èðî éÅñ Ã³ì³Çèå ñ¶ÖÃî¶º-Ãî¶º ê³ÜÅìÆ ç¶ êÌÇÃ¼è ðÃÅÇñÁ» ê³ÜÅìÆ ç°éÆÁ», ÇåÌô³Õ±, Áå¶ Üé-ÃÅÇÔå Çò¼Ú Ûêç¶ðÔ¶ ÔéÍ ñ¶ÇÖÕÅ ÇÂ¼Õ ÁÅñ¯ÚéÅåîÕ ê°ÃåÕ Òê³Üò» ÃÅÇÔì÷ÅçÅ: ÇÂÇåÔÅÃÕ êÇðê¶ÖÓê³ÜÅìÆ êÅáÕ» çÆ Þ¯ñÆ òÆ êÅ Ú°¼ÕÆ ÔËÍ

ÔðêÌÆå Õ½ð çÅ Üéî B@ Á×Ãå AIFD ù éÆñ¯Ö¶óÆ ÔÇðÁÅäÅ ÇòÖ¶ ÇêåÅ êÌ¶îÇÃ³Ø Áå¶ îÅåÅ îéî¯Ôé Õ½ð ç¶ Øð Ô¯ÇÂÁÅÍ ÔðêÌÆå Õ½ð é¶ îËÇàÌÕ çÆ êó·ÅÂÆ ÁÅé³çê°ðÃÅÇÔì å¯º êÌÅêå ÕÆåÆÍ ìÆ.Â¶. çÆ Çâ×ðÆ ×¯êÆÚ³ç ÁÅÇðÁÅ îÇÔñÅ ÕÅñÜ Áì¯Ôð å¯º êÌÅêåÕÆåÆÍ ÇÂÃ À°êð³å ÁËî. Â¶. ê³ÜÅìÆ å¶ ÁËî. Çøñ. ÕÆåÆÍ Á¼Ü-Õ¼ñ· À°Ô ê³ÜÅìÆ ï±éÆòðÇÃàÆêÇàÁÅñÅ å¯º êÆ.ÁËÚ. âÆ. Õð ðÔÆ ÔËÍ êó·ÅÂÆ ç¶ éÅñ-éÅñ À°Ô ÇêÛñ¶ ê³çð» ÃÅñ» å¯ºâÆ.Â¶.òÆ. ÕÅñÜ Áì¯Ôð Çò¼Ú ìå½ð ê³ÜÅìÆ êÌÅÁÇèÁÅêÕÅ òÜ¯º Ã¶òÅ ÇéíÅ ðÔÆ ÔËÍ ÕÅñÜçÆÁ» ÁÕÅçÇîÕ-ÃÇíÁÅÚÅðÕ ×åÆÇòèÆÁ» Çò¼Ú òÆ À°Ô ÁÅêäÅ Çòô¶ô ï¯×çÅé êÅ ðÔÆÔËÍ ÇÂÃ ï¯×çÅé ÃçÕÅ ÇÂÃåðÆ ÇçòÃ B@AF ù ìÆ.ÁËâ. ÕÅñÜ ÁÅø Áì¯Ôð òñ¯º ÃéîÅÇéåÕÆåÅ ÜÅ Ú°¼ÕÅ ÔËÍ ×°ð± ×¯Çì³ç ÇÃ³Ø Ãà¼âÆ ÃðÕñ ò¼ñ¯º òÆ ñ¶ÇÖÕÅ ù ÕÂÆ òÅð ÃéîÅÇéåÕÆåÅ ÜÅ Ú°¼ÕÅ ÔËÍ ÇÂÃ êÅá-ê°ÃåÕ ñÂÆ íÅÂÆ îðçÅéÅ Ã³ì³èÆ ñ¶Ö Çòô¶ô ð±ê Çò¼ÚÇñÖòÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ

111

íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆíÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆíÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆíÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆíÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆíÅÂÆ îðçÅéÅ ÁÇÜÔÅ îÔ»ê°ðô ÔË ÇÜÃù ÜÆòé íð ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ çÆ

ÇéÕàåÅ êÌÅêå Ô¯ÂÆÍ ÇòçòÅé ìÅäÆÕÅð íÅÂÆ ×°ðçÅÃ ÜÆ é¶ ÇÜ¼æ¶ ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ùÒÁÕÅñ ð±êÓ çÅ çðÜÅ Çç¼åÅ ÔË, À°¼æ¶ ç±Ãð¶ ÃæÅé Óå¶ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ù ð¼ÖÇçÁ», À°Ôé»çÆ ð±ÔÅéÆ îÔÅéåÅ çÆ òÇâÁÅÂÆ ÕÆåÆ ÔËÍ À°Ô ÁÅêäÆ êÇÔñÆ òÅð Çò¼Ú ÇñÖç¶ Ôé-

ÒÇÂÕ° ìÅìÅ ÁÕÅñ ð±ê° ç±ÜÅ ðìÅìÆ îðçÅéÅÍÓ

êÌîÅåîÅ éÅñ ÇÂÕÇîÕ ôõÃÆÁå ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ éÅñ ÕÆðåé ÕðÇçÁ» íÅÂÆîðçÅéÅ ÜÆ ðìÅì òÜÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÃéÍ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ç¶ ÜÆòé ìÅð¶ ÇÂÇåÔÅÃ Çò¼ÚìÔ°åÅ Õ¼°Þ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ éÔÆº ÇîñçÅ êð³å± Çëð òÆ Õ¼°Þ ÇòçòÅé» é¶ À°Ôé» ç¶ ÜÆòéìÅð¶ êÌîÅÇäÕ Ãî¼×ðÆ ê¶ô Õðé çÅ ïåé ÕÆåÅ ÔËÍ

íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ çÅ Üéî 1459 ÂÆ. ù ðÅÇÂ í¯ÇÂ³ çÆ åñò³âÆ, Ç÷ñ·Å ô¶Ö±ê°ðÅ ÇòÖ¶Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅê çÆ îÅåÅ ÜÆ çÅ é» ìÆìÆ ñ¼Ö¯ Áå¶ ÇêåÅ çÅ é» ìÅçð ÜÆ ÃÆ, Ü¯ ÜÅå ç¶ îðÅÃÆÃéÍ ÁÅê ÜÆ ÁÅêä¶ îÅåÅ-ÇêåÅ çÆ Ã¼åòÆº Ã³åÅé Ãé, êð êÇÔñ¶ Û¶ ì¼Ú¶ êËçÅ Ô¯ Õ¶ îð ×Â¶ÃéÍ Õ°Þ ÇòçòÅé» é¶ ÇÂÇåÔÅÃ Çò¼Ú ÇñÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÔÆ ÁÅê ÜÆ ù Òîð ÜÅäÅÓÇÕÔÅ Ü»çÅ ÃÆ; êð Õ°Þ ÇåÔÅÃÕÅð» çÅ ÇòÚÅð ÔË ÇÕ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ çÅ ìÚêé çÅ é»ÒçÅéÅÓ ÃÆ Áå¶ ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ é¶ ìÅÁç Çò¼Ú À°Ôé» çÅ é» ÒçÅéÅÓ å¯º ÒîðçÅéÅÓð¼ÇÖÁÅÍ

íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ Áå¶ ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ÇÂ¼Õ Çê³â ç¶ Ô¯ä ÕðÕ¶ ìÚêé å¯º ÔÆ ÇÂ¼Õç±Ü¶ ç¶ Çî¼åð ÃéÍ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ î°ÃñîÅé îðÅÃÆÁ» çÆ ðìÅìÆ íÅÂÆÚÅðÕ ôÌ¶äÆ éÅñÃ³ì³Çèå Ô¯ä ÕðÕ¶ ðìÅì òÜÅÀ°ä ç¶ Ú³×¶ îÅÇÔð ÃéÍ ÇÂÔ ÕñÅ À°Ôé» ù êÇðòÅÇðÕÇòðÅÃå Çò¼Ú¯º ÇîñÆ ÃÆÍ ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ðÅ×» ç¶ ÜÅäÕÅð Áå¶ Ú³×¶ ÕÆðåéÆÂ¶ Ãé, ÇÂÃñÂÆ À°Ô íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ çÆ ÇÂÃ ÕñÅ ç¶ êÌô³ÃÕ ìä ×Â¶; ðÅ×, Ã³×Æå Áå¶ òÅçé ÕñÅÇò¼ÚñÆ Ã»Þ ç¯Ô» Çò¼Ú êÌ¶î å¶ ç¯ÃåÆ çÅ ÕÅðé ìäÆÍ

íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ç¶ ×ÌÇÔÃæ ÜÆòé ìÅð¶ òÆ Õ¯ÂÆ ìÔ°åÆ êÌîÅÇäÕ ÜÅäÕÅðÆ À°êñìèéÔÆº ÔË êð³å± ÇÂÔ Ãê¼ôà ÔË ÇÕ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ôÅçÆ-ô°çÅ ÃéÍ ÇÂÔ ôÅçÆ Õç¯º Áå¶ ÇÕÃéÅñ Ô¯ÂÆ, ÇÂÃ ìÅð¶ ìÔ°åÆ ÜÅäÕÅðÆ êÌÅêå éÔÆºÍ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ çÆ Ã³åÅé ìÅð¶ÜéîÃÅÖÆÁ» Çò¼Ú¯º êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ À°Ôé» çÅ ÇÂ¼Õ ê°¼åð ÃÆ, ÇÜÃçÅ é» ÒôÅÔÜÅçÓ ÃÆ,ÇÜÃ ù ÕÂÆ ÇòçòÅé ÒôÜÅçÅÓ òÆ ÇñÖç¶ ÔéÍ ÇÂÇåÔÅÃ Çò¼Ú Ç÷Õð ÁÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÕ íÅÂÆîðçÅéÅ ÜÆ çÅ ÇÂÔÆ ê°¼åð ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ å¯º ìÅÁç ç±Ü¶ ×°ð± ôÌÆ ×°ð± Á³×ç ç¶ò ÜÆ ç¶çðìÅð Çò¼Ú ÕÆðåé ÕðçÅ ÇðÔÅÍ

×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ é¶ Ã°ñåÅéê°ð ñ¯èÆ ÇòÖ¶ î¯çÆÖÅé¶ çÆ é½ÕðÆ ÇåÁÅ× Çç¼åÆÇÕÀ°ºÇÕ À°Ôé» çÆ Ç÷³ç×Æ çÅ îÕÃç å» ñ¯Õ» çÆ íñÅÂÆ ÕðéÅ ÃÆÍ ÇÂÃ¶ Ãî¶º åñò³âÆ å¯º

112

×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ç¶ ÇêåÅ îÇÔåÅ ÕÅñ± ÜÆ é¶ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ù Ã°ñåÅéê°ð ñ¯èÆí¶ÇÜÁÅ å» ÇÕ À°Ô ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ìÅð¶ õìð-ÃÅð ñË Õ¶ ÁÅÀ°äÍ Üç¯º íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ Õ¯ñ êÔ°³Ú¶ å» À°Ô À°Ôé» çÆ îÔÅé ôõÃÆÁå å¯º êÌíÅÇòå Ô¯Â¶ ì×Ëð éÅðÇÔ ÃÕ¶ Áå¶ À°Ôé» ù ÔÆ ÃîðÇêå Ô¯ ×Â¶Í ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ é¶ ÁÅêä¶ Çîôé çÆ ê±ðåÆòÅÃå¶ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ Õ¯ñ¯º À°Ôé» çÆÁ» Ã¶òÅò» î³× ñÂÆÁ»Í íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ Ö°ôÆéÅñ ÁÅêäÆÁ» Ã¶òÅò» ç¶ä ñÂÆ ÃÇÔîå Ô¯ ×Â¶Í Üç¯º ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ è°ð ÕÆ ìÅäÆ çÅÕÆðåé Õðç¶ å» íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ðìÅì Óå¶ À°Ôé» çÅ ÃÅæ ç¶ºç¶ å» ÁÅñ¶-ç°ÁÅñ¶ ÇÂ¼Õð±ÔÅéÆ òÅåÅòðé ÇÃðÇÜÁÅ Ü»çÅÍ

×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ é¶ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ù ÇÂÔ Ãê¼ôà ð±ê Çò¼Ú ÕÇÔ Çç¼åÅ ÇÕÀ°Ôé» çÆ Ç÷³ç×Æ çÅ îÕÃç ñ°ÕÅÂÆ ù° ÃÔÆ ðÃåÅ ÇçÖÀ°äÅ ÔË; ñ¯Õ íñÅÂÆ ÕðéÅ ÔË Áå¶ÇÂÃ îÕÃç ñÂÆ À°Ôé» ù ÁÅêäÅ Øð-ìÅð Û¼âäÅ êò¶×ÅÍ ÁÇÜÔÅ ÕðÇçÁ» À°Ôé» ù í°¼ÖÇêÁÅÃ çÅ òÆ ÃÅÔîäÅ ÕðéÅ êò¶×Å ÇÕÀº°ÇÕ À°Ôé» é¶ À°¼æ¯º ÕðåÅðê°ð ÜÅäÅ ÔË Áå¶ ÇëðÚÅð¶ ÇçôÅò» Çò¼Ú ÜÅ Õ¶ ñ¯Õ» ù ÜÆòé çÅ À°êç¶ô ÃîÞÅÀ°äÅ ÔËÍ Ü¶Õð À°Ô êÇðòÅðÕ î¯ÔÇåÁÅ×, Á×ñ¶ ÜÆòé ç¶ î°ôÕñ» íð¶ êËºâ¶ ù åÇÔ Õðé ñÂÆ ÇåÁÅð ÔË å» À°Ô À°é·» ç¶éÅñ Ú¼ñ ÃÕçÅ ÔËÍ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ é¶ Ö°ç ù ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ç¶ ð±ÔÅéÆ Çîôé ñÂÆÃîðÇêå Õð Çç¼åÅÍ ÇÂÃ êÌÕÅð íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ çÆ ÕÇñÁÅäÕÅðÆ Ã¯Ú é¶ î°ôÇÕñ ðÃå¶ù Ú°ÇäÁÅ, êÇðòÅðÕ î¯Ô ù ñ»í¶ Õð Çç¼åÅ, ×°ð± ÜÆ éÅñ å°ð êÂ¶Í

ïÅåðÅ ÕðÇçÁ» íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ÕÂÆ òÅð ì¼ÇÚÁ» ò»× Ç÷¼ç Õðç¶, ìÔ°å ÃÅð¶êÌôé ×°ð± ù ê¼°Ûç¶ å» ×°ð± ÜÆ Ôð ×¼ñ çÅ ÜòÅì ÇéîðåÅ éÅñ Çç³ç¶ Áå¶ À°Ôé» ù ÇêÁÅðéÅñ ÃîÞÅÀº°ç¶Í íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ÇÕÀº°ÇÕ ÃÅçÅ, êÇò¼åð Áå¶ ÇîñäÃÅð ôÖÃÆÁå ç¶îÅñÕ Ãé, ÇÂÃ ñÂÆ ÜñçÆ ÔÆ ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ç¶ Ôð åðÕ éÅñ ÃÇÔîå Ô¯ Ü»ç¶Í

íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ç¶ Ã°íÅÁ Çò¼Ú ×°ð± ÜÆ çÆ Ã³×å éÅñ ì¶Á³å ×°ä» Áå¶Ú³Ç×ÁÅÂÆÁ» çÅ ÁÅ ÜÅäÅ Ã°íÅÇòÕ ÃÆÍ ×°ð± ÜÆ Áñ½ÇÕÕ ôÕåÆÁ» ç¶ îÅñÕ Áå¶ ñ¯Õêðñ¯Õ ç¶ ÜÅä± Ãé, ÇÂÃ ×¼ñ çÅ ÁÇÔÃÅÃ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ù òÆ Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÆ, ÇÂÃ ÕðÕ¶À°Ô ×°ð± ÜÆ ç¶ Ôð Ô°Õî çÆ êÅñäÅ Áå¶ À°Ôé» çÅ ÁæÅÔ ÃÇåÕÅð Õðç¶ Ãé, ×°ð± ÜÆ é¶ òÆÀ°Ôé» ù ÁÅêä¶ å¯º ÕçÆ ò¼Ö éÅ ÕÆåÅÍ

íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ç¶ ç¶Ô»å ìÅð¶ Õ¯ÂÆ ê°ÖåÅ ÜÅäÕÅðÆ À°êñ¼ìè éÔÆº ÔËÍ êð îÔÅéÇòçòÅé íÅÂÆ ÕÅÔé ÇÃ³Ø éÅíÅ Áé°ÃÅð ÁÅê çÅ ç¶Ô»å AEIA ÂÆ. ù Áø×ÅÇéÃåÅé ç¶çÇðÁÅ Õ°ð¼î ÇÕéÅð¶ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÂÔ òÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔË ÇÕ ×°ð± ÜÆ é¶ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ç¶Á³Çåî Ã³ÃÕÅð Ãî¶º ÁÅêä¶ î¯ÇãÁ» åº¯ ÚÅçð À°åÅð Õ¶ À°Ôé» ç¶ ôðÆð À°êð êÅÂÆ Áå¶ÁÅêä¶ Ô¼æÆº Á³Çåî ðÃî» ÇéíÅÂÆÁ»Í ÇÂÃ å¯º ìÅÁç ïÅåðÅ ÇòÚÕÅð Û¼â Õ¶ ×°ð± ÜÆ òÅêÃðÅÂ¶-í¯ÇÂ³ çÆ åñò³âÆ ò¼ñ Ú¼ñ êÂ¶Í êð³å± Õ°Þ ÇòçòÅé ÇÂÃ ÇòÚÅð éÅñ ÃÇÔîå éÔÆº,ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ôé» Áé°ÃÅð AEIA ÂÆ. Çò¼Ú ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ÕðåÅðê°ð ÃéÍ ç±Ü¶ êÅÃ¶ Õ°ÞÇÂÇåÔÅÃÕÅð» é¶ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ çÅ ç¶Ô»å ÕðåÅðê°ð ÇòÖ¶, ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ç¶ Ü¯åÆ-

113

Ü¯å ÃîÅÀ°ä å¯º H Ççé ìÅÁç ç¼ÇÃÁÅ ÔËÍ

Õ°Þ ÃÅÖÆÕÅð» î°åÅÇìÕ ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ é¶ íÅÂÆ îðçÅéÅ ù À°Ôé» çÆ Á³ÇåîØóÆ ìÅð¶ êÇÔñ» ÔÆ ç¼ÃÇçÁ» À°Ôé» çÅ ÃÆÃ ÁÅêäÆ ×¯ç Çò¼Ú ð¼Ö Õ¶ ê¼°ÇÛÁÅ ÇÕ íÅÂÆîðçÅéÅ! À°Ô Ãî» ÁÅÀ°ä òÅñÅ ÔË, Üç¯º å°ÃÆº ÃÅâ¶ Õ¯ñ¯º Úñ¶ ÜÅäÅ ÔË, å°ÃÆº ç¼Ã¯ ÇÕ ôðÆðù çøéÅÂÆÂ¶ Ü» Á×é í¶ºà ÕðÆÂ¶? Õ¯ÂÆ ïÅç×Åð ìäÅ ç¶ÂÆÂ¶? À°Ô ïÅç×Åð îÃÆå Ô¯ò¶Ü» èðîôÅñÅ? ÇÂÃ ç¶ ÜòÅì Çò¼Ú íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ô¼â îÅÃ ç¶ ìä¶ ôðÆð çÆÕËç Çò¼Ú¯º Õ¼ã Õ¶ Ô°ä ÇÂµà»-Ú±é¶ çÆ ÕËç Çò¼Ú å°ÃÆº îËù éÔÆº êÅ ÃÕç¶Í ×±ð± ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕå°ÃÆº ÁÖÆð åÕ êÌÆå ù ÇéíÅÇÂÁÅ ÔË, Ü¯ î³×ä» ÚÅÔ°³ç¶ Ô¯, î³× ñò¯Í íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ é¶ì¶éåÆ ÕÆåÆ, Òå°ÃÆº õ°çÅ ç¶ â±³î Ô¯, îËº å°ÔÅâÅ â±³î Ô», å°ÃÆº õ°çÅ ù ç¶ÇÖÁÅ ÔË, êÅÇÂÁÅ ÔËÁå¶ îËº å°ÔÅù, ÇÜò¶º å°ÃÆº îËù ÇÂÃ ç°éÆÁ» Çò¼Ú ÁÅêä¶ éÅñ ð¼ÇÖÁÅ, î½å å¯º ìÅÁç òÆÁÅêä¶ éÅñ ð¼ÖäÅÍÓ Á¼×¯º ×°ð± ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÒÇÜ¼æ¶ å¶ðÅ òÅÃÅ À°¼æ¶ ÔÆ î¶ðÅ òÅÃÅÍÓ

Á³Çåî ðÃî» ÇéíÅÀ°ä å¯º ìÅÁç ×°ð± ÜÆ òÅêÃ Çê³â êÔ°³Ú¶ å» íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ç¶ê°å¼ð ôÅÔÜÅç é¶ ÁÅêä¶ Á¼ì± ìÅð¶ ê°¼ÇÛÁÅÍ ×°ð± ÜÆ é¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ À°Ô À°Ôé» Õ¯ñ¯º ÇòçÅ Ô¯×Â¶ Ôé å¶ ÁÅêä¶ ÁÃñ Øð Úñ¶ ×Â¶ ÔéÍ ôÅÔÜÅç é¶ ×°ð± ÜÆ å¯º ÁÅôÆðòÅç î³Ç×ÁÅ å¶ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ Ü¯ çÅå å°Ã» Á¼ì± ù Çç¼åÆ ÃÆ, À°Ô çÅå îËù òÆ ìõô ÇçÀ°Í ÇÂÔ Ã°ä Õ¶ ×°ð±ÜÆ é¶ À°Ã ù ×ñò¼ÕóÆ Çò¼Ú ñË Õ¶ ì¶Á³å ÁÃÆÃ» Çç¼åÆÁ»Í ÇÂÃ å¯º ìÅÁç ÇÜ³éÅ ÇÚð ×°ð±ÜÆ ôðÆðÕ ÜÅî¶ Çò¼Ú ðÔ¶, À°é» ÇÚð íÅÂÆ ôÅÔÜÅç é¶ ÕçÆ À°é·» çÅ ÃÅæ éÔÆº Û¼ÇâÁÅÍ

íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ çÆ Á³Çåî ò¶ñ¶ çÆ ì¶éåÆ Õì±ñ Ô¯ÂÆÍ À°Ô ÕÆðåé êð³êðÅ ç¶ ð±êÇò¼Ú ×°ð± Øð éÅñ Ü°ó¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ À°é·» çÅ ÇåÁÅ× íÇðÁÅ ÇéôÕÅî ÜÆòé Á¼Ü òÆÃîÅÜ Çò¼Ú îé°¼Ö çÅ êÌ¶ðäÅ Ãð¯å ìÇäÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ

114


1. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ çÅ Üéî Õç¯º å¶ ÇÕ¼æ¶ Ô¯ÇÂÁÅ? å¶ À°Ôé» ç¶ îÅåÅ-ÇêåÅ çÅ ÕÆ é» ÃÆ?

2. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ çÅ é» ÒîðçÅéÅÓ ÇÕò¶º ÇêÁÅ?

3. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ù ×°ð± éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ÁÅêä¶ éÅñ ÇÕÀ°º ð¼Öç¶ Ãé?

4. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ç¶ ê°¼åð ù ×°ð± ÜÆ é¶ ÕÆ ÁôÆðòÅç Çç¼åÅ?

5. íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ ç¶ ÜÆòé ìÅð¶ Ã³Ö¶ê ÜÅäÕÅðÆ ÇçÀ°Í

115

íÅ× åÆÜÅ-ÕÔÅäÆíÅ× åÆÜÅ-ÕÔÅäÆíÅ× åÆÜÅ-ÕÔÅäÆíÅ× åÆÜÅ-ÕÔÅäÆíÅ× åÆÜÅ-ÕÔÅäÆ

116

×°ðìÖô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ×°ðìÖô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ×°ðìÖô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ×°ðìÖô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ×°ðìÖô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ

×°ðìÖô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ ê³ÜÅìÆ ÃÅÇÔå Ö¶åð Çò¼Ú êÌì°¼è òÅðåÕÕÅð òÜ¯º ÜÅÇäÁÅÜ»çÅ ÔËÍ òÅðåÕ ðÚéÅ ç¶ éÅñ-éÅñ ÕÔÅäÆ À°¼êð òÆ À°Ã çÆ ê±ðÆ êÕó ÔËÍ À°Ã é¶ÁÅêäÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» ÷ðÆÂ¶ ÁÅêä¶ ÜÆòé øñÃø¶ ù êÅáÕ» å¼Õ êÔ°³ÚÅÀ°ä çÆ ê±ðÆ òÅÔñÅÂÆÍ

×°ðìÖô ÇÃ³Ø êÌÆåñóÆ çÅ Üéî AHIE Çò¼Ú ÃÌ. Çêô½ðÅ ÇÃ³Ø ç¶ Øð ÇÃÁÅñÕ¯àÇò¼Ú Ô¯ÇÂÁÅÍ À°Ã é¶ ÇÂ³ÜéÆÁÇð³× çÆ êó·ÅÂÆ Çê¼Û¯º ÁîðÆÕÅ çÅ ðÅÔ Ú°ÇäÁÅÍ AIAC ÂÆ.Çò¼Ú À°Ã é¶ ÒêÌÆåñóÆÓ é» çÅ êÌÇÃ¼è ðÃÅñÅ Õ¼ã Õ¶ ê³ÜÅìÆ ê¼åðÕÅðÆ Ö¶åð Çò¼Ú Ú³×ÅéÅîäÅ Ö¼ÇàÁÅÍ ÁîðÆÕÅ, ÂÆðÅé, ð±Ã ÁÅÇç î°ñÕ» çÆ ÃËð Õðé À°êð³å À°¼æ¯º çÆÁ» Ú³×ÆÁ»×¼ñ» ù ÁÅêäÆ ðÚéÅÕÅðÆ çÅ ÇÔ¼ÃÅ ìäÅÇÂÁÅÍ

ÒÁé¯Ö¶ å¶ ÇÂÕ¼ñ¶Ó, ÒêÌÆå ÕÔÅäÆÁ»Ó, ÒéÅ× êÌÆå çÅ ÜÅç±Ó, ÒòÆéÅ Çòé¯çÓ, ÒôìéîÓ,ÒíÅìÆ îËéÅÓ, ÒêÌÆå» ç¶ êÇÔð¶çÅð Ó ÁÅÇç À°Ã ç¶ êÌÇÃ¼è ÕæÅ Ã³×ÇÌÔ ÔéÍ À°Ã çÆ ÕÔÅäÆ ÕñÅçÆ Ãí å¯º ò¼âÆ õ±ìÆ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÕÔÅäÆ êÅáÕ ù ÁÅêä¶ éÅñ Ü¯óä çÆ ê±ðÆ Ãîð¼æÅ ð¼ÖçÆÔËÍ À°Ã çÆÁ» ÕæÅ Ü°×å» êÅáÕ ù ð½ÇÚÕ ôËñÆ éÅñ ì³é·Æ ð¼ÖçÆÁ» ÔéÍ

ÒêÔ°åÅ ê»èÆÓ ÕÔÅäÆ À°Ã ç¶ ÜÆòé øñÃø¶ çÆ îÔ¼åòê±ðé À°çÅÔðé ÔËÍ ÇÂÃÕÔÅäÆ çÅ éÅÇÂÕ î¶Üð ÃÅÇÔì ÁÅêä¶ ÇòÔÅðÕ êÇÔñ± ðÅÔÆº Çðôå¶ ìäÅÀ°ä, ÇéíÅÀ°äÇò¼Ú ÁÇÔî ÇîÃÅñ ê¶ô ÕðçÅ é÷ð ÁÅÀ°ºçÅ ÔËÍ ð¶ñ ×¼âÆ Çò¼Ú î°ÃÅÇëð» éÅñ À°Ã çÅðò¼ÂÆÁÅ ÃÔÅùí±åÆ òÅñÅ ÔËÍ À°Ô î°ÃÅÇëð» çÅ êÌ¶ðäÅ ÃÌ¯å ìä Õ¶ ÃîÅÜ Çò¼Ú éòÆº Ã¶èÇç³çÅ êÌåÆå Ô°³çÅ ÔËÍ ÕÔÅäÆÕÅð ÇÂÃ ÇÕÃî ç¶ éÅÇÂÕ ù ÒêÔ°åÅ ê»èÆÓ çÆ Ã³Ç×ÁÅ Çç³çÅÔËÍ êÔ°åÅ ê»èÆ å¯º íÅò êÔ°³ÇÚÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ î°ÃÅÇøð ÔËÍ Çòô¶ å¶ ÕñÅ ê¼Ö¯º ÇÂÔ ÕÔÅäÆ ê³ÜÅìÆçÆÁ» ÇÃðî½ð ÕÔÅäÆÁ» Çò¼Ú¯º ÇÂ¼Õ ÁÅÖÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍ

117

êÔ°åÅ ê»èÆêÔ°åÅ ê»èÆêÔ°åÅ ê»èÆêÔ°åÅ ê»èÆêÔ°åÅ ê»èÆ

Á³ÇîÌåÃð¯º ñ°ÇèÁÅä¶ ò¼ñ ×¼âÆ ÁÅ ðÔÆ ÃÆÍ åÆÃð¶ çð÷¶ ÖÚÅ-Ö¼Ú íð¶ Ô¯Â¶ ÃéÍÃÅðÆ ×¼âÆ í½-í°Á» Õ¶ ÇÂ¼Õ íÅðÅ ÇÜÔÅ Ã¼Üä ÇÂÕ â¼ì¶ Á¼×¶ ÁÅ Öñ¯åÅ å¶ Çî³éå» ÕÆåÆÁ»,êð Á³çðÇñÁ» é¶ ÞÅó Û¼ÇâÁÅ, T Õ¯ÂÆ æ» éÔÆºÍU À°Ô Çéî¯Þ±äÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÔ¼ñä ÔÆ ñ¼×Å ÃÆÕ¶ Á³çð¯º ÇÕÃ¶ ÁÅÇÖÁÅ, Tæ» ÇÕÀ°º éÔÆº, å°ÃÆº ÁÅú ÜÆÍU

ÇÂÔ Õ¯ÂÆ ø½ÜÆ òðçÆ Çò¼Ú Ãé å¶ ÇÂé·» éÅñ ç¯ ÇÃêÅÔÆ ÇÂÔé» ù î¶Üð ÃÅÇÔìÁÅÖç¶ ÃéÍ ìÅÔðñÅ Ã¼Üä Á³çð è°¼Ã Õ¶ ÇÂÔé» ç¶ Õ¯ñ ÜÅ Öñ¯åÅÍ

ÇÂ¼Õ ç¯ Çî³à» ìÅÁç À°é·» ÁÅÇÖÁÅ;

TúÃ ÁÖÆðñÆ ÃÆà å¶ ìËá¶ ÁÅçîÆ é¶ Á×ñ¶ Ãà¶ôé å¶ À°¼åð ÜÅäÅ Â¶- å°ÃÆº ÇÕÃ¶åð» À°¼æ¶ êÔ°³Ú ÜÅúÍU

TêÔ°³ÚäÅ ÔÆ î°ôÕñ ÔËU, À°Ã ÁÅÇÖÁÅÍ

Tò¶Ö¯, îËº å°ÔÅù ÇÕÃ åð·» ê°Ú»çÅ Ô»U å¶ À°é·» ÁÅêäÅ êÅÃÅ ÷ðÅ Õ° Ú°¼Õ Õ¶ À°Ã ùì³Ú» çÆ ÇòÚÕÅðñÆ ã¯ À°¼å¶ ÖóÅ Õð Çç¼åÅÍ

TÀ°¼å¯º Û¼å ù Ô¼æ êÅ ñú,U å¶ ç±ÜÆÁ» ÃòÅðÆÁ» ù ÔÅÃ¶ Çò¼Ú êÅä ñÂÆ À°é·»ÁÅÇÖÁÅ:

TÇÂÔ ÃðçÅð ÜÆ Õ¯ÂÆ åîÅôÅ ÇòÖÅä ñ¼×¶ Ôé- ÷ðÅ ÷ðÅ Ã³íñ ÜÅú-îå¶ ÇÂ³é·» ç¶ Ô¶á»Õ¯ÂÆ ì³çÅ êÆÇÃÁÅ ÜÅÂ¶ÍU

íÅð¶ ÃðÆð ò¼ñ ò¶Ö Õ¶ ÃòÅðÆÁ» Ô¼ÃÆÁ» å¶ Ãí é¶ ã¯ éÅñ¯º Çê¼á» êð·» Õð ñÂÆÁ»ÍÀ°Ô ç±Ü¶ ÇÃð¶ êÔ°³Ú Ç×ÁÅ å¶ Ãà¶ôé ÁÅÀ°ºÇçÁÅ ÔÆ ÃÆà ÖÅñÆ Ô¯ÂÆ-À°Ô ÁðÅî éÅñ ìÇÔÇ×ÁÅ å¶ ô°ÕðÆÂ¶ Çò¼Ú ç±ð¯º î¶Üð ÃÅÔì ù Ô¼æ Ü¯ó¶Í

À°Ã Ãà¶ôé Óå¶ À°¼åÇðÁÅ å» ÇÂ¼Õ ÃÆ, êð Úó·é òÅñ¶ ç¯ ÁÅ ×Â¶Í ì±Ô¶ Á¼×¶ Öñ¯å¶ÇÃêÅÔÆÁ» é¶ ÇÞóÕ Û¼ÇâÁÅÍ À°Ôé» ç¯Ô» é¶ ìó¶ ÔÆ åðñ¶ ÕÆå¶Í î¶Üð ÃÅÇÔì é¶ ë¶ðÁÅÇÖÁÅ:T ÁÅ ÜÅä ÇçúÍU

Têð Õ¯áÅ ÇÂÔé» ù ÃìÅì ñÂÆ ÚÅÔÆçÅ ÔË, À°Ô ÇÕ¼æ¶ èð»×¶?U ÇÃêÅÔÆÁ» ÁÅÇÖÁÅÍî¶Üð ÃÅÇÔì êÖÅé¶ ç¶ é¶ó¶ ìËáË Ãé, À°Ôé» êÖÅé¶ çÅ ì±ÔÅ Ö¯ÇñÁÅÍ ìóÆ îÇÔÕ ÁÅÂÆÍÃ°ÁÅðÆÁ» é¼Õ Õ¼Ü ñÂ¶, êð î¶Üð ÃÅÇÔì À°¼á¶:T îËº ÇÂ¼Õ Çî³à Çò¼Ú ÃÅø Õð Çç³çÅ Ô»-å°ÃÆºÃÅîÅé Á³çð èðé çÆ Õð¯ÍU

118

ÇÃêÅÔÆÁ» ù ôðî ÁÅ ×ÂÆÍ ÇÂ¼Õ ÇÃêÅÔÆ êÖÅé¶ Çò¼Ú Ç×ÁÅ, ç±Ü¶ é¶ ÁÃìÅì ù Ô¼æê°ÁÅÇÂÁÅÍ

êÖÅéÅ ÃÅø Ô°³çÅ ÇðÔÅÍ î¶Üð ÃÅÇÔì Ô¼Ãç¶ ðÔ¶:

TíÅÂÆ, îËº å°ÔÅæ¯º êÇÔñ» èðî ðÅÜ Õ¯ñ ÜÅäÅ Â¶º-îËº À°Ôù ç¼Ã»×Å-ì³åÅ ÇÃ³Ø é¶ÇÕÔ¯ ÇÜÔÆ ÃøÅÂÆ ÕÆåÆ ÃÆ-õ±ì êÅäÆ â¯ñ·Æº, ò¶ÖÆº ÷ðÅ ì¯ éÅ ðÔ¶ÍU

êÖÅéÅ Ú³×Æ åð·» ÃÅø Ô¯ Ç×ÁÅ, ÁÃìÅì À°Ôç¶ Çò¼Ú ÇÚä Çç¼åÅ Ç×ÁÅÍ ÃÅð¶ â¼ì¶ çÆÇë÷Å ìçñ ×ÂÆÍ À°Ô ÁøÃð â¼ì¶ çÅ Õ¶ºçð ìä Ç×ÁÅ-ìóÅ ð½äÕÆ, ìóÅ Ô¼Ãî°Ö-Ãí Á¼Ö»À°Ã¶ ò¼ñ í½º ×ÂÆÁ»Í

Á×ñ¶ Ãà¶ôé å¶ ÇôÕ³ÜòÆ ò¶Úä òÅñÅ ÁÅÇÂÁÅÍ Á»ÔçÅ ÃÆ á³â¶ Çî¼á¶ ×ñÅÃ, ÁÅé¶-ÁÅé¶ ×ñÅÃ............ ×ðîÆ éÅñ ÕÂÆÁ» ç¶ î±³Ô Ã°¼Õ¶ Ô¯Â¶ ÃéÍ

Tò¶Ö íÅÂÆ ì³åÅ ÇÃÔ»- á³â¶ Çî¼á¶ ÔËä íÆ?U ç¯Ô» ÇÃêÅÔÆÁ» ù ×ñÅÃ ç°ÁÅ Çç¼å¶ÍíÆó ìÔ°å ÃÆÍ êÆäÅ ÕÂÆ ÚÅÔ°³ç¶ Ãé, êð ìÅðÆ å¼Õ êÔ°³ÚäÅ î°ôÇÕñ ÃÆÍ

TëóÅÂÆ ì³åÅ ÇÃÔ»-À°Ôé» íÅÂÆ ÜÆ ù-À°Ô ñÅñÅ ÜÆ òÆ ì°¼ñ· êÂ¶ Ú±Ãç¶ éÆº-Á½ÃÕÅÕ¶ ù íÆ çÂÆºÍU AI ×ñÅÃ ÇêñÅÂ¶ ×Â¶, ×¼âÆ å°ðé òÅñÆ ÃÆÍ êÅäÆ òÅñÅ êËÇÃÁ» ìÅð¶ÇÚ³åÅ Õð ÇðÔÅ ÃÆÍ

TñË íÅÂÆ-å±³ å¶ ÜÅU, ÃòÅ ð°êÂÆÁÅ À°Ôç¶ Ô¼æ ëó·Å Õ¶ î¶Üð ÃÅÇÔì é¶ ÁÅÇÖÁÅ,T îËºÇÂÔé» Õ¯ñ¯º ÁÅê¶ À°×ðÅÔ ñò»×ÅÍU

ÃòÅðÆÁ» ç¶ Ççñ» Çò¼Ú À°Ã ÔÃ±-ÔÃ± Õðç¶ î¶Üð çÆ ìóÆ ÇÂ¼÷å ìä ×ÂÆ ÃÆÍ À°Ôé»ÁÅê¯ ÁÅêä¶ êËÃ¶ Ô¼æ¯º-ÔµæÆº Ø¼ñ·ä¶ ô±ð± Õð Çç¼å¶, êð î¶Üð ÃÅÔì é¶ Þ¯ñÆ Á¼â Õ¶ ÔÅÃ¶ Çò¼Ú×¼ñ À°âÅ Çç¼åÆ:

TÁÅé»-ÁÅé» îËº éÔÆº ñËäÅ, Ü¶ ç¶äÅ Ü¶ å» é¯à éÅà êÅú, î¶ðÅ Õ°Þ ìä¶ íÆ - îËº Û°¼àÆØð ÜÅ ÇðÔÅ Ô»ÍU

Ãí ç¶ ÁÅé¶ î°ó ×Â¶ å¶ ñ¯Õ À°Ã í¼Öç¶ Ççñ òÅñ¶ ÁøÃð Õ¯ñ¯º Þóç¶ Ú³Ç×ÁÅÇóÁ»Çò¼Ú îÃå Ô¯ ×Â¶Í

Â¶é¶ ù ÇÕÃ¶ å³ìÅÕ± êÆäÅ ÚÅÇÔÁÅÍ éÅñ ç¶ é¶ ÁÅÇÖÁÅ:

TéÅ-éÅ ÃðçÅð ÃÅÇÔì ç¶ Ô°³ÇçÁ» éÔÆº êÆäÅÍU î¶Üð ÃÅÇÔì é¶ Ã°ä ÇñÁÅ å¶ Ô¼Ã Õ¶ ì¯ñ¶:

TêÆäÅ ÇÕÀ°º éÔÆº- ì¶ôÕ êÆú- êð Õ¯ÂÆ òèÆÁÅ ÇÜÔÅ ÇÃ×ðà êÆäÅÍU

119

ÇÕÃ¶ é¶ ê¼°ÇÛÁÅ, TòèÆÁÅ éÅñ ÕÆ øðÕ êË ÜÅÂ¶×Å ?U

TòèÆÁÅ ÇÃ×ðà» çÅ è±³Á» å» ÕÂÆ òÅðÆ ÃÅâ¶ Á³×ð¶÷ ÁøÃð» ÃÅâ¶ î±³Ô» å¶ îÅÇðÁÅÔË, À°Ã è±³Â¶ çÆ ÃÅù ÁÅçå ÔËÍU

êÆä òÅñ¶ Õ¯ñ òèÆÁÅ ÇÃ×ðà éÔÆº ÃÆÍ À°Ô ìÆóÆ êÆä òÅñÅ ÃÆÍ ôðîÅ Ç×ÁÅ-ÕÇÔä ñ¼×Å, T îËº éÔÆº êÆºçÅÍU

Üç¯º î¶Üð ÃÅÇÔì ù ìÆóÆ çÆ ÃîÞ ÁÅÂÆ å» À°Ôé» ÁÅÇÖÁÅ:

TìÆóÆ çÅ è±³Á» å±³ ìÅðÆ ÓÚ¯ ìÅÔð Ã°¼à Û¼âÆ, éÅ ÃÅâ¶ ò¼ñ îÅðÆ, êð íÅÂÆ- êÆÜð±ðÍU

å¶ ÁÅÖ ò¶Ö Õ¶ À°Ôù Ã±àÅ À°Ôé» ñ°ÁÅ ÔÆ Çç¼åÅÍ

Á×ñ¶ Ãà¶ôé å¶ ÇÂ¼Õ Ô½ñçÅð é¶ êñ¶àøÅðî å¯º Ãñ±à ÖóÕÅÂÆ å¶ ê¼°ÇÛÁÅ:

TÃÅÇÔì, ÁÅê ÁÅêäÅ â¼ìÅ Û¼â Õ¶ ÇÂ¼æ¶ ÇÕÀ°º ÁÅ ×Â¶?U

TîËº ÕÆ ñËäÅ ÃÆ, ê¶-îÇðÁ» ç¶ â¼ì¶ Çò¼Ú, Õ¯ÂÆ ÁõìÅð êó·çÅ ÃÆ,Õ¯ÂÆ ÇÕåÅì î±³ÔÁ¼×¶ èðÆ ìËáÅ ÃÆ, Õ¯ÂÆ ÇÃ×ðà ç¶ è±Â¶º ò¼ñ ÔÆ ò¶ÖÆ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆ, îËº Â¶æ¶ ÁÅ Ç×ÁÅ, Â¶æ¶ Ãíç¶ ê¶ ÇÜÀº°ç¶ ÜÅêç¶ é¶ÍU

TÇëð îËº å°ÔÅâÆ ÃÆà å¶ ÜÅ ìò·»? TÃîÅé çÅ ÇèÁÅé ð¼Ö»×ÅÍU

TéÅ íÅÂÆ-éÅ, À°¼æ¶ å» î¶ðÅ ÜÅéôÆé ìËáÅ ÂÆÍU

TÀ°Ô Õ¯ä ÃÅÇÔì?U

Tå°ðçÆ ×¼âÆ ç¶ Ü³×ñ¶ éÅñ Õ¯ÂÆ ñàÕ Ç×ÁÅÍ îËù âð ñ¼×Å ÇÕå¶ Çâ¼× Çâ×Å Õ¶îð ÜÅÂ¶×Å, ë¶ð ×òÅÔÆÁ» í°×åÅäÆÁ» êËä×ÆÁ»- îËº À°Ôù Á³çð òÅó ÇñÁÅÍ Á¼×¶ Ãà¶ôéå¶ îËº À°Ôù ÁÅÇÖÁÅ ÇÕÃ¶ Ô¯ð â¼ì¶ Çò¼Ú ÚñÅ ÜÅÂ¶, êð À°Ô êËðÆº êÂ¶, ÒÜÆ îËù ÇÕÃ æ» ç¶äÆÂ¶ÓÍ îËº ÁÅêäÆ ÇàÕà À°Ôç¶ éÅñ òàÅ Õ¶ Â¶æ¶ ÁÅ Ç×ÁÅÍ ì³åÅ ÇÃ³Ø Ô¯ðÆº Â¶æ¶ ìËá¶ ÃéÍU

Ã°ä Õ¶ ÃòÅðÆÁ» ç³× ðÇÔ ×ÂÆÁ», êð À°Ã íñ¶ ÃðçÅð é¶ ÇÕÃ¶ ù ÁÅêäÆ åÅðÆøéÅ Õðé Çç¼åÆÍ ÇÜÔóÅ Õ¯ÂÆ ô°ð± Õð¶, Õ¯ÂÆ Ô¯ð ÂÆ ×¼ñ ÁÅêä¶ Õ¯ñ¯ òÅÔ Õ¶ À°Ôù À°Ô Ú°¼êÕðÅ ç¶ò¶ Í

Á×ñ¶ Ãà¶ôé å¶ î¶Üð ÃÅÇÔì é¶ ñÇÔ ÜÅäÅ ÃÆÍ À°Ôé» Õ¯ñ¯º éÅñ ÇçÁ» é¶ é» - êåÅê¼°ÇÛÁÅÍ À°Ô ÇÃêÅÔÆÁ» éÅñ À°Ôé» çÅ ÁÃìÅì Õ¼áÅ ÕðÅä ñ¼× êÂ¶Í

TÃìÅì çÅ ï°¼è î°ÕÅ ñÂÆÂ¶, ë¶ð îË å°ÔÅù ÁÅêäÅ ÃÅðÅ êåÅ ÇñÖ ÇçÁ»×ÅÍT

120

Ãà¶ôé ÁÅÇÂÁÅ, Õ°ñÆÁ» å¶ ÃòÅðÆÁ» çÅ ð½ñÅ êË Ç×ÁÅ å¶ î¶Üð ÃÅÇÔì Ãí ù Ô¼æ Ü¯óç¶å¶ ÇÂÔ ÕÇÔ³ç¶ ÕÅÔñÆ-ÕÅÔñÆ ×¼âÆú Ô¶á» À°¼åð ×Â¶:

T îËº ÁÅêäÅ Çé¼Õ-Ã°¼Õ íÆ ê¶ îÇðÁ» ç¶ â¼ì¶ ÓÚ¯º Õ¼áÅ ÕðéÅ Â¶, ÁËåÕÆº îÅøÆ ç¶Ççú Ü¶ ë¶ð Â¶Ô¯ ÇÜÔÅ î½ÕÅ Çîñ Ç×ÁÅ å» ê±ðÅ êåÅ é¯à ÕðÅ ÇçÁ»×ÅÍU

Á½Ô ×Â¶-Á½Ô ×Â¶- ÃÅð¶ â¼ì¶ ÓÚ¯º ð±Ô ÇéÕñ ×ÂÆ, â¼ìÅ í»-í» Õðé ñ¼× ÇêÁÅÍ

121


1. ×¼âÆ Çò¼Ú Úó·¶ íÅð¶ Ã¼Üä ù ìËáä ñÂÆ ÃÆà ÇÕò¶º ÇîñÆ?

2. î¶Üð ÃÅÇÔì ð¶ñ ×¼âÆ ç¶ â¼ì¶ çÅ Õ¶ºçð Çì³ç± ÇÕò¶º ìä¶?

3. ÇôÕ³ÜòÆº òÅñÅ êËÇÃÁ» çÆ ÇÚ³åÅ ÇÕÀ°º Õð ÇðÔÅ ÃÆ?

4. î¶Üð ÃÅÇÔì Òê¶-îÇðÁ» çÅ â¼ìÅÓ ÇÕÀ°º ÕÇÔ³çÅ ÔË?

5. ÕÔÅäÆ ÒêÔ°åÅ ê»èÆÓ çÅ ÃÅð ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯¯Í

122

Ã³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯ºÃ³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯ºÃ³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯ºÃ³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯ºÃ³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯º

Ã³å ÇÃ³Ø Ã¶Öº̄ ê³ÜÅìÆ ÃÅÇÔå Ö¶åð Çò¼Ú ìÔ°-ÇòèÅÂÆ ñ¶ÖÕ ÔËÍ éÅòñÕÅð, éÅàÕÕÅð,ÕÔÅäÆÕÅð, ÁÅñ¯ÚÕ òÜ¯º Ã³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯º çÅ ÖÅÃ é» ÔËÍ Ã³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯º éÅñ ê³ÜÅìÆ ÕÔÅäÆç±Ü¶ ç½ð Çò¼Ú êÌò¶ô ÕðçÆ ÔËÍ À°Ô ÁÅêäÆÁ» ðÚéÅò» ðÅÔÆ ÃîÅÜòÅçÆ ÇòÚÅðèÅðÅ ùòè¶ð¶ åò¼÷¯ Çç³çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ì½ÇèÕåÅ, ÇòÁ³×, ïæÅðæÕåÅ ÁÅÇç À°Ã çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ»ç¶ Çòô¶ô ×°ä ÔéÍ

Ã³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯º çÅ Üéî AI@H Çò¼Ú ÃðçÅð Ô°Õî ÇÃ³Ø ç¶ Øð Ú¼Õ é³. B@, Þ³×ìð»Ú(êÅÇÕÃåÅé) ÇòÖ¶ Ô¯ÇÂÁÅÍ î°¼ãñÆ Çò¼ÇçÁÅ Ã³å ÇÃ³Ø Ã¶Ö¯º é¶ ÁÅêä¶ Çê³â å¯º ÔÆÔÅÇÃñ ÕÆåÆÍ ÖÅñÃÅ ÔÅÂÆ ÃÕ±ñ Ú¼Õ é³. DA, Þ³× ìð»Ú å¯º À°Ã é¶ îËÇàÌÕ êÅÃ ÕÆåÆÍ×½ðÇî³à ÕÅñÜ, ñÅÇÂñê°ð å¯º ÁËë.ÁËÃ. ÃÆ. ÕÆåÆÍ ñÅÔ½ð å¯º ìÆ.Â¶., ÁËî. Â¶. çÆ êó·ÅÂÆÕÆåÆÍ À°Ã é¶ ÖÅñÃÅ ÕÅñÜ Á³ÇîÌåÃð ÇòÖ¶ ìå½ð Á³×Ì¶÷Æ êÌÅÇèÁÅêÕ òÜ¯º í±ÇîÕÅ ÇéíÅÂÆÍ×°ð±Ãð Ã°èÅð Áå¶ øÇåÔ×ó· ÃÅÇÔì ÇòÖ¶ òÆ ÁÇèÁÅêé ÕÅðÜ ÕÆåÅÍ ÖÅñÃÅ ÕÅñÜ êÇàÁÅñÅÁå¶ ×°ð± ×¯Çì³ç ÇÃ³Ø ÕÅñÜ Ü³ÇâÁÅñÅ ÇòÖ¶ ÇêÌ³ÃÆêñ çÆ í±ÇîÕÅ ÇéíÅÂÆÍ À°Ã ù Áé¶Õ»îÅé-ÃéîÅé Çîñ¶Í ÒÇî¼åð ÇêÁÅðÅÓ éÅàÕ ù íÅðåÆ ÃÅÇÔå ÁÕÅçîÆ çÅ ê°ðÃÕÅð ÇîÇñÁÅÍAIIG ÂÆ. Çò¼Ú ÇÂÃ ñ¶ÖÕ çÅ ç¶Ô»å Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ÒÃîÅÚÅðÓ, ÒÕÅî¶ å¶ ï¯è¶Ó, ÒÁ¼èÆ òÅàÓ, ÒåÆÜÅ êÇÔðÓ ÁÅÇç ÕÔÅäÆ Ã³×ÌÇÔ À°Ã é¶ê³ÜÅìÆ êÅáÕ» çÆ Þ¯ñÆ êÅÂ¶Í À°Ã çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» çÆ ÁÅîç éÅñ ê³ÜÅìÆ ÕÔÅäÆ ÓÚåÕéÆÕ ê¼Ö¯º éòÆº åìçÆñÆ é÷ð ÁÅÀº°çÆ ÔËÍ Çòô¶ ê¼Ö å¯º éòÆÁ» Çêðå» éÅñ ñìð¶÷ À°ÃçÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» éò¶º ÇîÁÅð ÇÃðÜçÆÁ» ÔéÍ

Òê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶Ó ÇÂ¼Õ îé¯ÇòÇ×ÁÅéÕ Û±Ô» òÅñÆ ÕÔÅäÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÕÔÅäÆ ÇÜ¼æ¶ÇÂ¼Õ êÅÃ¶ ìÅñ îé¯ÇòÇ×ÁÅé çÆÁ» Ã±õî êðå» ù ÃÅâ¶ Ãéî°Ö ÕðçÆ ÔË, À°¼æ¶ ç±Ü¶ êÅÃ¶ ìÅðçÆ í±×¯ÇñÕ ÃÇæåÆ ìÅð¶ òÆ ÃÅù ÜÅäÕÅðÆ êÌçÅé ÕðçÆ ÔËÍ ì¼ÇÚÁ» çÅ ÕÔÅäÆ Çò¼Ú ìÅå

Ã°äÅÀ°äÅ ÇÂÃ ÕÔÅäÆ ù Çéò¶ÕñÅ ð±ê êÌçÅé ÕðçÅ ÔËÍ

123

ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶

òÆÔ Õ° ÃÅñ êÇÔñ» çÆ ×¼ñ ÔË, îËº Ã¼å òð·¶ çÅ ÃÆ å¶ î¶ðÆ ò¼âÆ íËä Ç×ÁÅð» òð¶· çÆÍÃÅâÅ Ö¶å Øð¯º îÆñ Õ° çÆ Çò¼æ å¶ ÃÆÍ Á¼è ÇòÚÕÅð ÇÂÕ ÜðéËñÆ ÃóÕ ñ³ØçÆ ÃÆ, ÇÜÃ ÇòÚ¯ºÜ»×ñÆÁ», êáÅä», ðÅÇôÁ» å¶ Ô¯ð êÌç¶ÃÆÁ» çÅ ÕÅøÆ ñ»ØÅ ÃÆÍ ÁÃÆº Ãí ÇÂßÅä¶, ÇÜé·» ùðÅÇôÁ» å¯º Øð ìËÇáÁ» ÔÆ âð ÁÅÀ°ºçÅ ÃÆ, ÇÂÃ ÃóÕ ÇòÚ¯º çÆ ÇÕÃ¶ ÇÃÁÅä¶ ç¶ ÃÅæ å¯º ìöËðñ³Øä å¯º íË Ö»ç¶ Ã»Í êð à³àÅ ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ Ççé¶ ÇÂÕ-ç¯ ò¶ñ¶ ÁÃÅé±³ Ö¶å ìÅê± å¶ ÕÅî¶ çÆ ð¯àÆëóÅÀ°ä ÷ð±ð ÜÅäÅ êËºçÅ ÃÆ å¶ ÁÃÅâÆ ÁòÃæÅ Ôð ð¯÷ ÇÂÕ î°ôÇÕñ ÖÅÂÆ ñ³Øä òÅñÆ Ô°³çÆÃÆÍ

ÁÃÆº ÁÅî å½ð å¶ Øð¯º å» Ô½ºÃñÅ ÕðÕ¶ ÇÂÕ¼ñ¶ ÔÆ å°ð êËºç¶, êð Üç ÃóÕ ç¯ Çå³éØ°î» çÆ Çò¼æ å¶ ðÇÔ Ü»çÆ å» éÇÔð Ã±ÁÅ à¼êä ñ¼×¶ êá¯ÇðÁ» ò»×ð Öñ¯ Õ¶ ÁÅÃ¶ êÅÃ¶ å¼Õäñ¼× Ü»ç¶ å» Ü¯ ÇÕÃ¶ Çê³â¯º ÁÅÀ°ºç¶ Ü»ç¶ ÇÃÁÅä¶ çÆ ôðé ñË Õ¶ ÇÂÃ íË-ÃÅ×ð é±³ åðé Ü¯×¶Ô¯ ÜÅÂÆÂ¶Í

ÁÃÅâÆ î÷·ìÆ åðìÆÁå òÆ Õ°Þ ÇÂÃ ÇÕÃî çÆ ÃÆ ÇÕ ÁÇÜÔ¶ âð ÁÃÅâ¶ Ã°íÅò» çÅÇÔ¼ÃÅ ìä ×Â¶ ÃéÍ ÁÃÆº Øð ÇÃÁÅÇäÁ» Õ¯ñ¯º éðÕ-Ãòð× çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» Ôð ð¯÷ ôÅî é±³Ã°äç¶Í Ãòð× å» ÁÃÅé±³ Ö¶å å¯º ìÅÔð ÇÕå¶ Ø¼à ÔÆ êÌÅêå Ô°³çÅ êð éðÕ ç¶ Ôð æ» Ö°¼ñ·¶ ×¼ø¶Çîñç¶Í Ãí å¯º êÇÔñ» éðÕ îçðÃÅ ÃÆ å¶ Ü¶ À°Ã å¯º ÇÕÃ¶ Ççé Û°¼à Ü»ç¶ å» Ö¶å ð¯àÆ ç¶äÜÅä çÅ éðÕ ê¶ô ÁÅ Ü»çÅÍ ×¼ñ ÕÆ ÁÃÅâ¶ ÇÂßÅä¶ ðÅÔ ç¶ Ôð ÇÂÕ î¯ó å¶ ÜÅä¯ éðÕ ØÅåñÅÂÆ Öñ¯åÅ Ô°³çÅÍ õìð¶ ÇÂÃ ÃóÕ çÅ íË-ÃÅ×ð ñ³Øä ÕðÕ¶ ÁÃÅù Ö¶å ÜÅäÅ éðÕ ñ×çÅÃÆ ïÅ Ö¶å ð¯àÆ ñË ÜÅä ñ¼Ç×Á» ÇÂÃ ÃóÕ é±³ ñ³ØäÅ êËºçÅ ÕðÕ¶ ÇÂÔ ÁÃÅé±³ íË-ÃÅ×ðÇçÖÅÂÆ Çç³çÅ ÃÆ, îËº ÇÂÃ çÆ ìÅìå ïÕÆé éÅñ Õ°Þ éÔÆº ÕÇÔ ÃÕçÅÍ ÇÂÔ îËé±³ êåÅ ÔË ÇÕ Ö¶åÃòð× ÃÆ å¶ Ö¶å ÜÅä çÆ Ö¶Úñ éðÕ Áå¶ À°Ô ÜðéËñÆ ÃóÕ ÇòÚÕÅðñÅ íË-ÃÅ×ðÍ

ÇÃÁÅñ ç¶ Ççé ÃéÍ ÁÃÆº ç¯ò¶º íËä-íðÅ ç°êÇÔð çÆ ð¯àÆ ñË ÇÕ Ö¶å é±³ Ú¼ñ êÂ¶ÍÇé¼ØÆ è°¼ê êË ðÔÆ ÃÆ å¶ ÁÃÆº à°ð¶ Ü»ç¶ òÆ ÜÅä¯ ÇÃÁÅñ çÆ è°¼ê çÆ éÆºç çÅ Çé¼Ø ñË ðÔ¶ Ã»,êð Ççñ ÇòÚ ÃóÕ ñ³Øä çÅ âð Ú±Ô¶ ò»× Õ°åð ÇðÔÅ ÃÆÍ

ÁÃÆº âð é±³ ç°ìÅÀ°ä çÅ ÇÂÕ ÁÅî åðÆÕÅ òðåäÅ ÚÅÇÔÁÅÍ íËä îËé±³ ÇÂÕ ÕÔÅäÆÃ°äÅÀ°ä ñ¼× êÂÆÍ TÇÂÕ ÃÆ ðÅÜÅ, À°ÔçÆ ðÅäÆ îð ×ÂÆÍ îðé ñ¼×Æ ðÅäÆ é¶ ðÅÜ¶ é±³ ÇÕÔÅÇÕ å±³ îËé±³ ÇÂÕ ÕðÅð ç¶ÔÍ ðÅÜ¶ é¶ ê°¼ÇÛÁÅ TÕÆU?

îËº ÕÔÅäÆ òñ¯º ÇèÁÅé î¯ó Õ¶ ÇêÛ»Ô Çê³â ò¼ñ é±³ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ÇÕå¶ Õ¯ÂÆ ÁÅçîÆÁÃÅâ¶ ðÅÔ ÜÅä òÅñÅ ÁÅ ÇðÔÅ Ô¯ò¶Í

Tå±³ Ã°äçÅ éÔÆº, ìÆð,U íËä é¶ î¯ã¶ é±³ Ôñ±ä Õ¶ ÁÅÇÖÁÅÍ

124

TéÔÆº, îËº Ã°äç»,U îËº íðÅò» òÅñÆ ×°ÃåÅõÆ éÅñ ÜòÅì Çç¼åÅÍ

TÁ¼ÛÅ, Üç À°Ô ðÅäÆ îðé ñ¼×Æ å» À°Ãé¶ ðÅÜ¶ é±³ Ã¼ç Õ¶ ÇÕÔÅ å±³ î¶ð¶ éÅñ ÕðÅðÕðÍ ðÅÜ¶ é¶ ê°¼ÇÛÁÅ, ÕÆ? ðÅäÆ é¶ ÇÕÔÅ, å±³ Ô¯ð ÇòÁÅÔ éÅ ÕðÅÂÆºÍ Ã¼Ú îËº ç¼ÃäÅ í°¼ñ×Æ,ðÅäÆ ç¶ ç¯ ê°¼å å¶ ÇÂÕ èÆ ÃÆ×¶ÍU

ÁÃÅé±³ ðÅÜÅ å¶ ðÅäÆ ÁÅêä¶ î» ÇêÀ° òð×¶ ÔÆ íÅÃç¶ ÃéÍ Ü¶ ÁÅÃÅâÆ î» îð ÜÅÂ¶ å»ÁÃÅâ¶ ÇêÀ° é±³ òÆ ÇÂÔ ìÚé ç¶ä ñÂÆ ÁÅÖ¶-ÇÂÔ ÇõÁÅñ ÁÃÅâÆ ÁÚ¶åéÅ ÇòÚ Õ³î Õð ÇðÔÅÔ¯ò¶×ÅÍ îËé±³ À°Ô íËä ÁÅêäÆ íËä ñ¼×Æ å¶ ç¯ ê°¼å î¶ðÅ ÁÅêäÅ ÁÅêÍ

î¶ðÆ íËä Çê³â ò¼ñ ç¶Ö ðÔÆ ÃÆÍ ÒÃ°äÅ òÆ ×ÅÔ», îËº À°Ã é±³ êÇÔñÆ åð·» Öðò¶ ì¯ñéÅñ ÁÅÇÖÁÅÍU

TðÅäÆ é¶ ÇÕÔÅ, ìÂÆ î¶ð¶ ê°¼å» å¶ èÆ é³± îå¶ÂÆ ç°¼Ö ç¶À±×Æ, íËä é¶ Ô¯ð òÆ Çî¼áÆ å¶Ô¯ð òÆ åÌÆîå ìä Õ¶ ç¼ÇÃÁÅÍ TÂ¶Ã ÕðÕ¶ úÃ é¶ ðÅÜ¶ å¯º ÇÂÔ ÕðÅð î³Ç×ÁÅÍU

ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅ, TÚ³×Å îËº ÕðÅð Çç³é»ÍU

ÇÜò¶º ÇÕå¶ ÇÂÔ ðÅÜÅ ÇÂÔ ÇÂÕðÅð éÅ ç¶ºçÅ å» ðÅäÆ îðé¯º é»Ô Õð ç¶ºçÆÍ

TÔ±³!U

íÅò¶º ÁÃÅé±³ ç¯Ô» é±³ êåÅ ÃÆ ÇÕ Ççé¶ ÕÔÅäÆÁ» êÅÀ°ä ÕðÕ¶ ðÅÔÆ ðÅÔ í°¼ñ Ü»ç¶Ôé, ÁÃ» ÇÂÕ ç±Ü¶ ù ÇÂÔ Ú¶åÅòéÆ éÅ ÕðòÅÂÆ, å¶ ÇÂÃ Ã±Þ ù ÁÅêä¶ Ççñ» å¶ ÁÃð éÅÕðé Çç¼åÅÍ

Têð ðÅÜ¶ é¶ Þ¼à ÔÆ ç±ÜÅ ÇòÁÅÔ ÕðòÅ ÇñÁÅÍU

TÔ±³!U

ÇêÛñ¶ î¯ó å¯º ÁÃÅé±³ ÇÂÕ ÁÅçîÆ ÁÅÀ°ºçÅ ÇçÇÃÁÅÍ ÁÃ» Ã°¼Ö çÅ ÃÅÔ íÇðÁÅ å¶ À°Ãé±³ éÅñ ðñÅÀ°ä ñÂÆ Öñ¯ ×Â¶Í ÁÃÅâÆ ìÅå òÆ Öñ¯ ×ÂÆÍ êð À°Ô ÁÅçîÆ ÇÕÃ¶ Ô¯ð êÅÃ¶ ùÜÅ ÇðÔÅ ÃÆ å¶ ÁÃÅâÆ ò¼ñ éÅ î°ÇóÁÅÍ

ÇÜÃ î³åò ù ê±ðÅ Õðé ñÂÆ ÁÃ» ÇÂÔ ìÅå çÅ êÖ³â ðÇÚÁÅ ÃÆ, À°Ô ê±ðÅ éÅ Ô¯ÃÇÕÁÅÍ ÁÃÅâÅ ÇõÁÅñ ÃÆ ìÅå ç¶ ð°Þ¶ò¶º ÇòÚ ÁÃ» ÁÚ¶å ÔÆ ÃóÕ êÅð Ô¯ ÜÅò»×¶Í êð Ô°äÃóÕ Ø°î» Õ° ç±ð ðÇÔ ×ÂÆ å» ÁÃÅâÆ ÕÔÅäÆ òÆ áá³ìð Õ¶ Öñ¯ ×ÂÆ å¶ ÇÕÃ¶ ÇÃÁÅä¶ ÃÅæÆç¶ Çîñä çÆ ÁÅÃ òÆ à°¼à ×ÂÆÍ ÁÃÆº ç¯ò¶º ÃÇÔî Õ¶ Öñ¯ ×Â¶Í

çÃ-òÆÔ Õçî Ô¯ð ê°¼à¶ å» ÁÃÅâÅ âð Ô¯ð ò¼è Ç×ÁÅÍ ÃóÕ ÇòÚ ÇÂÕ êÅÃ¶ ÇÂÕ

ÕÅñ¶ Ã±ø çÆ òÅÃÕà å¶ êáÅä» òð×Æ Ö°¼ñ·Æ ÃñòÅð òÅñÅ ì³çÅ ñ³îÅ ÇêÁÅ ÃÆÍ

125

TÁ½Ô ç¶Ö ìÆìÆ! ðÅôÅ ÇêÁÅÍU

À°Ã ÁÅçîÆ é¶ êÅÃ êðÇåÁÅÍ

TÇÂÔ åÅ ÇÔñçË,U î¶ðÆ íËä é¶ ÃÇÔî Õ¶ ÁÅÇÖÁÅ, TÔ°ä ÕÆ ÕðÆÂ¶?U

TÇÂÔ ÁÅê» ù ëó ñÀ±?U îËËº ê°¼ÇÛÁÅÍ

TÔ¯ð ÕÆ?U À°Ã é¶ ÜòÅì Çç¼åÅÍ

ÁÃÆº ðÅå é±³ Øð¯º ìÅÔð å» Ø¼à ÔÆ ÕçÆ ÇéÕñ¶ Ã», êð ÇÂÔ Ã°ÇäÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ ÇÕÜ¶ âð ñ¼×¶ å» òÅÇÔ×°ð± çÅ éÅÀ°º ñËäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ ë¶ð âð Ôà Ü»çÅ ÔËÍ ÁÃÅâÆ î» ÁÃ» é±³îÅî¶ çÆ ×¼ñ Ã°äÅÀ°ºçÆ Ô°³çÆ ÃÆÍ ÇÂÕ òÅð ÁÃÅâÅ îÅîÅ å¶ ÇÂÕ ìÌÅÔîä ÇÕå¶ ðÅå é±³ ÇÕÃ¶Çê³â ç¶ ÇÃÇòÁ» ÇòÚ¯º ñ³Ø ðÔ¶ Ãé ÇÕ À°é·» ç¶ êËð» ÇòÚ ò¼â¶ ç×ç¶ Á³Ç×ÁÅð Çâ¼×ä ñ¼×êÂ¶Í ìÌÅÔîä é¶ ÁÃÅâ¶ îÅî¶ ù ê°¼ÇÛÁÅ, ÕÆ ÕðÆÂ¶?U À°Ã é¶ ÇÕÔÅ, Tê³âå ÜÆ, ð¼ì-ð¼ìÕð¯ÍU ÁÃÅâÅ îÅîÅ òÅÇÔ×°ð±-òÅÇÔ×°ð± Õðé ñ¼× ÇêÁÅ, ê³âå ðÅî-ðÅîÍ Á³Ç×ÁÅð Çâ¼×ç¶ðÔ¶ êð À°é·» å¯º ç±ðÍ ÁÃÅù ÇÂÃ ×¼ñ ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ îÅî¶ å¶ ìóÅ îÅä ÃÆÍ

TÁÅê» òÅÇÔ×°ð±-òÅÇÔ×°ð± ÕðÆÂ¶,U îËº ç¼ÇÃÁÅÍ

TòÅÇÔ×°ð± å¯º í±å êÌ¶å ÂÆ âðç¶ é¶, ÁÅçîÆ éÆ âðç¶,U î¶ðÆ íËä é¶ ÇÕÔÅÍ

îËº î³é Ç×ÁÅÍ ÃóÕ ÇòÚ ÇêÁÅ ðÅôÅ å» ÁÅçîÆ ÃÆ, À°Ô ð¼ì å¯º ÇÕ¼æ¶ âðé ñ¼×ÅÃÆ?

Tå» ë¶ð Ô°ä ÕÆ ÕðÆÂ¶?U

ÁÃÆº ê³Ü-Ã¼å Çî³à ÃÇÔî¶ Öñ¯å¶ ðÔ¶Í ÔÅñ¶ òÆ ÁÃÅâ¶ Ççñ» ÇòÚ ÁÅÃ ÃÆ ÇÕ Õ¯ÂÆÁÅçîÆ ÇÂÃ ðÅô¶ ÁÅçîÆ é±³ âðÅÀ°ä òÅñÅ ÁÃÅâ¶ éÅñ ÁÅ Çîñ¶×ÅÍ êð ÇÂÔ ÁÅÃ ê±ðÆ Ô°³çÆéÅ ÇçÃÆÍ

ÁÃÆº ÇÂÕ ç±Ü¶ ç¶ î±³Ô ò¼ñ å¼Õç¶ ðÔ¶ êð îËù ïÅç ÔË ÇÕ ÁÃÆº À°Ã ò¶ñ¶ ÇÂÕ ç±Ãð¶ç¶ ÇÚÔÇðÁ» ÇòÚ Õ°Þ ñ¼í éÔÆº Ã» ÃÕç¶Í ÁÃÅâÅ íð¼êä, ÁÃÅâÆ Â¶ÕåÅ ÇÕÃ¶ çÆðØâ±³ØÅÂÆ ÇòÚ ðÇÔ³çÆ ÃÆÍ Õ°Þ Çî³à» ìÅÁç î¶ðÅ ð¯ä ÇéÕñ ÇêÁÅÍ

î¶ðÆ íËä é¶ ê¼ñ¶ éÅñ î¶ð¶ Á¼æð± ê±³ÞÇçÁ» ÁÅÇÖÁÅ, TéÅ ìÆð, ð¯éÅ ÇÕÀ°º ÁËº, ÁÅê»ÁËæ¶ Öó¯é¶ Á», Ô°ä¶ Çê³â¯º Õ¯ÂÆ ÁÅ ÜÅÀ±ÍU

îËº Ú°¼ê Õð Ç×ÁÅÍ

ÁÃ» Õ°Þ Õçî ÃóÕ ò¼ñ ê°¼à¶ ë¶ð Öñ¯ ×Â¶ å¶ ë¶ð À°Ô ÔÆ ê³Ü Õçî î°ó ÁÅÂ¶Í

Á³å î¶ðÆ íËä é¶ Õ°Þ ÇòÚÅð ìÅÁç ÇÕÔÅ, TÁÅê» ÕÔ»×¶ ÁÃÆº å» ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶

126

Á», ÃÅù éÅ ëóÍU

À°Ã ç¶ î±³Ô ÇòÚ¯º ê¶îÆ ôìç ìÔ°å Çî¼áÅ ÇéÕñçÅ Ô°³çÅ ÃÆ å¶ Ô°ä å» Üç À°Ô î¶ð¶ò¼ñ Þ°Õ Õ¶ îËù å¶ ÁÅêä¶ ÁÅê é±³ ÇçñÅÃÅ ç¶ ðÔÆ ÃÆ, À°Ô õ°ç ê¶îÆ ìäÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ

î¶ð¶ Ççñ ù ãÅðÃ ì¼Þ ×ÂÆÍ ðÅô¶ ù Üç êåÅ ñ¼×± ÇÕ ÁÃÆº ê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶ Ô» å»À°Ô ÁÃ» ù Õ°Þ éÔÆº ÁÅÖ¶×Å, éÔÆº ëó¶×ÅÍ

ÇÜò¶º Õ³ìçÅ ÇÔðçÅ å¶ ÇæóÕç¶ êËð ð¼ì-ð¼ì Õðç¶ ôîôÅé í±îÆ ÇòÚ¯º ×°÷ð Ü»ç¶Ôé, ÇÜò¶º ÇÔ³ç± ×À± çÆ ê±Û ëó Õ¶ íò ÃÅ×ð åð Ü»çÅ ÔË, ÁÃÆº ê¶îÆ çÅ éÅÀ°º ñË Õ¶ ÃóÕêÅð Ô¯ ×Â¶Í ðÅôÅ À°¼å¶ åð·» À°æ¶ ÔÆ ÇêÁÅ ÇðÔÅÍ

127


1. ñ¶ÖÕ å¶ À°ÃçÆ íËä ù ÜðéËñÆ ÃóÕ íË-ÃÅ×ð ÇÕÀ°º ñ¼×çÆ ÃÆ?

2. Ü¶Õð ñ¶ÖÕ ñÂÆ Ö¶å Ãòð× ÃÆ å» À°Ã ñÂÆ éðÕ ÇÕÔóÆ-ÇÕÔóÆÜ×·Å å¶ î½Ü±ç ðÇÔ³çÅ ÃÆ?

3. ÜðéËñÆ ÃóÕ ñ³Øä ç¶ âð ù çìÅÀ°ä ñÂÆ À°Ôé» é¶ ÇÕÔóÅ åðÆÕÅòðåäÅ ÚÅÇÔÁÅ?

4. ñ¶ÖÕ çÆ î» âð ÔàÅÀ°ä ñÂÆ À°Ôé» ù îÅî¶ çÆ ÇÕÔóÆ ×¼ñ Ã°äÅÀ°ºçÆ Ô°³çÆ ÃÆ?

5. Á³å ù ñ¶ÖÕ å¶ À°ÃçÆ íËä é¶ ÃóÕ ÇÕò¶º êÅð ÕÆåÆ?

6. Òê¶îÆ ç¶ ÇéÁÅä¶Ó ÕÔÅäÆ çÅ ÃÅð ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯?

128

Ã³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆðÃ³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆðÃ³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆðÃ³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆðÃ³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆð

Ã³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆð ê³ÜÅìÆ ÕÔÅäÆ ÇòÚ ÃæÅêå é» ÔËÍ À°Ã çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» ÔÅôÆÁÅ×åôÌ¶äÆ çÆÁ» åÌÅÃçÕ ÃÇæåÆÁ» ù Çòô¶ô Áðæ» ÓÚ êÌ×àÅÀ°ºçÆÁ» ÔéÍ ×ðÆì, î÷ç±ð,çÇñå ôÌ¶äÆ çÆ Ô¯äÆ ù ÇÜÃ åð·» èÆð é¶ ê¶ô ÕÆåÅ ÔË, ôÅÇÂç ÔÆ Ô¯ð Õ¯ÂÆ ÕÔÅäÆÕÅð À°Ãç¶ å°ñ ìËáçÅ Ô¯ò¶Í ÒÕ¯ÂÆ ÇÂÕ ÃòÅðÓ òð×Æ ÕÔÅäÆ ÇÂÃ çÅ ê°ÖåÅ êÌîÅä ÔËÍ À°ÃçÆ ÇÂÔÕÔÅäÆ êÅáÕ ç¶ îé çÆ Á³çðñÆ åÇÔ, å¼Õ ÁÃð ÕðçÆ ÔËÍ

Ã³å¯Ö ÇÃ³Ø èÆð çÅ Üéî 2 çÃ³ìð 1920 ÂÆ. ÇòÚ ì¼ÃÆ êáÅäÅ, ÇÜñ·Å êÇàÁÅñÅÇòÖ¶ ÂÆôð ÇÃ³Ø çðç ç¶ Øð Ô¯ÇÂÁÅÍ À°Ã é¶ çÃòÆº å¶ Ç×ÁÅéÆ å¼Õ çÆ Çò¼ÇçÁÅ ÔÅÃñÕðé À°êð³å ÇêåÅ ê°ðÖÆ ÇÕ¼å¶ ç¶ éÅñ-éÅñ Ã°å³åð ñ¶ÖäÆ ù ÁÅêäÆ ÜÆòé-ôËñÆ çÅÇÔ¼ÃÅ ìäÅÇÂÁÅÍ èÆð é¶ ÕÅÇò, éÅòñ, Áé°òÅçÕ, Ã³êÅçÕ ÁÅÇç ê¼Ö¯º ÁÅêäÆ Õñî Á÷îÅÂÆÍÕÔÅäÆ ðÚéÅ Ö¶åð ÇòÚ À°Ã é¶ Ú³×Å éÅîäÅ Ö¼ÇàÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ çÅ Ãì±å Òê¼ÖÆÓ ÕÔÅäÆ Ã³Ç×ÌÔçÅ íÅðåÆ ÃÅÇÔå ÁÕÅçîÆ ò¼ñ¯º ê°ðÃÇÕÌå Ô¯äÅ ÔËÍ À°Ã çÆ î½å 8 øðòðÆ 2010 ù Ô¯ÂÆÍ

ÒÇÃ¼ÇàÁ» çÆ Û»Ó, ÒÃò¶ð Ô¯ä å¼ÕÓ, ÒÃ»ÞÆ Õ³èÓ, ÒôðÅì çÅ ×ñÅÃÓ, Òê¼ÖÆÓ ÁÅÇç À°Ãç°ÁÅðÅ ðÇÚå ÕÔÅäÆ Ã³×ÌÇÔ ÔéÍ À°ÃçÆ ðÚéÅ ÇçÌôàÆ êÌ×åÆòÅçÆ Ô¯ä ÕðÕ¶ À°Ãé¶ ÁÅðæÕÃîÅÜÕ ÇòåÕð¶ìÅ÷Æ ù ÁÅêäÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» ÇòÚ ê±ðÆ Çô¼çå éÅñ ê¶ô ÕÆåÅÍ

129

Ã»ÞÆ Õ³èÃ»ÞÆ Õ³èÃ»ÞÆ Õ³èÃ»ÞÆ Õ³èÃ»ÞÆ Õ³è

Á¼á îÔÆé¶ çÆ Ö¼Üñ Ö°ÁÅðÆ î×ðº¯ Üç Õê±ð ÇÃ³Ø ÇòÚÅðÅ îÃÆº Øð ìäÅÀ°ä çÆê°¼Üå Çò¼Ú Ô¯ÇÂÁÅ å» ð¶ó·ÕÅ Ã»ÞÆ Õ³è À°¼å¶ êË Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ Õ³è À°Ôç¶ ÚÅÚ¶ ç¶ ê°¼å çðìÅð¶éÅñ Ã»ÞÆ ÃÆÍ

ÇêÛñ¶ òð·¶ çÆÁ» ìÅðô» Çò¼Ú Õê±ð ÇÃ³Ø çÅ Øð ãÇÔ Ç×ÁÅ ÃÆÍ À°ºÜ å» ÇÕ³é¶ ÔÆØð ãÇÔ ×Â¶ Ãé, êð Õê±ð ÇÃ³Ø ç¶ Øð çÅ ãÇÔäÅ Çê³â Çò¼Ú Ãí å¯ ò¼âÆ ç°ðØàéÅ ÃÆÍÇÂ¼Õ òÆ Öä ÃÅìå éÔÆº ÃÆ ÇðÔÅÍ

êËÃ¶ ò¼ñ¯º Õê±ð ÇÃ³Ø Á¼×¶ ÔÆ Õî÷¯ð ÃÆÍ õìð¶ ÇÕò¶º Á³çð¶-Á³çð ÁÅêäÆ ÕìÆñçÅðÆå¯ðçÅ ÃÆÍ êÇÔñ» À°Ô îÕÅé òÅÃå¶ Õð÷¶ ñÂÆ Ç÷ñ·¶ ç¶ çëåð» Çò¼Ú è¼Õ¶ Ö»çÅ ÇðÔÅÍ À°¼æ¶ò÷Æð» çÆÁ» ÇÃøÅðô» Ú¼ñçÆÁ» ÔéÍ ÔÅð Õ¶ À°Ôù çÃ Çò¼Ø¶ í¯º ìËÁ ÕðéÆ êÂÆÍ ÇÕ³éÅ Õ°ÇÚð ì×Åé¶ Øð» Çò¼Ú à¼ìð ð¯ñçÅ ðÔ¶Í ÇÂ¼à» Ã°àÅ ñÂÆÁ», ÃÆîËºà çÅ òÆ ì³ç¯ìÃå ìäÇ×ÁÅ, êð Üç åÕ çðìÅð¶ éÅñ ×¼ñ éÅ Ö¯ñ·Æ ÜÅò¶, Õ³î ÇÕò¶ ô°ð± Ô¯ ÃÕçÅ ÔË?

ÃÅÔîä¶ ×ñÆ ÃÆ, ÇÕÃ¶ çÅ ð½ñÅ éÔÆºÍ Ã¼Ü¶ êÅÃ¶ çÆ Õ³è ÚÅÚÆ ðÅî Õ½ð éÅñ Ã»ÞÆÃÆÍ Õê±ð ÇÃ³Ø ç¶ éÅñ ÔÆ Õ°Þ ÇÔ¼ÃÅ À°Ã ç¶ Øð çÅ òÆ Çâ¼× ÇêÁÅ ÃÆ, ÇÜÃ å¯º À°Ô ÁÅê å³×ÃÆ å¶ À°Ôù ÁÅê Õ³è çÆ ñ¯ó ÃÆÍ ÇêÛñ¶ êÅÃ¶ Ú³éä ÇÃ³Ø ÚÆéÆÂ¶º çÆ ÁìÅçÆ ÃÆÍ Õç¶ éÅÕç¶ À°Ôé¶ òÆ ç¯ Öä ÁÅìÅçÆ Çò¼Ú Û¼åä¶ Ãé, ÇÂÃ ñÂÆ À°Ôé¶ ôåÆð èðé ò¶ñ¶ Áµè ç¶äÅî³é ÇñÁÅÍ Þ×óÅ ÃÆ å» ÃÅðÅ çðìÅð¶ òÅñÆ Ö¼ìÆ ìÅÔÆ çÅ ÔÆ ÃÆÍ å¶ ÇÂÔ Þ×óÅ æ¯ó·¶ÕÆÇåÁ» î°ÕçÅ éÔÆº ÃÆ ÇçÃçÅÍ

ÇÂÕ-ç¯ òÅð Õ³è Õðé ñÂÆ Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ çðìÅð¶ ù ÁÅÇÖÁÅÍ êð À°Ôé¶ Õ¯ÂÆ Ô» Ô³±éÅ ÕÆåÆ, Ã×¯º ð¼°ÖÅ ÜòÅì ç¶ºÇçÁÅ ÇÕÔÅ, TÜç Õ³è» ç¶ Ãî¶º ÁÅÀº°ä×¶, Õ³è» ç¶ÖÆÁ»ÜÅä×ÆÁ»ÍU êð Õê±ð ÇÃ³Ø ñÂÆ Ô°ä Ô¯ð Ãî» Õç¯º Ô¯äÅ ÃÆ, ÇÜÔóÅ Øð¯º ì¶Øð Ô¯ÇÂÁÅ ìËáÅÃÆÍ

çðìÅð¶ òÅñÆ ÇÂÔ Õ³è òâÅð±Á» ò¶ñ¶ çÆ Õ¼ÚÆ å¶ æ»-æ» å¯º ×ÂÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ ÕÂÆ æ»ÚÅð-ÚÅð Àº°×ñ» çÆÁ» í×» Ö°¼ñ·ÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÃéÍ Àº°Ü òÆ æ¯æó, ÇÜò¶º ð¶ÔÆ çÆ ÖÅèÆ Ô°³çÆÔËÍ ÃÅð-êÅð ÕÂÆ î¯ðÆÁ»Í Çê¼Û¯º Õ¯áóÆ ç¶ ôåÆð çì¶ Ô¯Â¶ å¶ Û¼å Þ°ÕÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ ñ¯ó, ÁÃñÇò¼Ú, çðìÅð¶ ù òÆ Õ³è çÆ úéÆ ÔÆ ÃÆ, ÇÜ³éÆ Õê±ð ÇÃ³Ø ùÍ éòÆº Õ³è îÅóÆ òÆ ÇÕÃ ùðÇÔ³çÆ ÔË? êð ìÔÅé¶ ñÂÆ, ÇÂÕ ñ¶Ö¶, À°Ôù ÇÂÃ Õ³è Çìé» ÃðçÅ òÆ ÃÆ¶Í

À°Ôç¶ Õ¯ñ ç¯ Øð ÃéÍ ÇÂÃ ê°ðÅä¶ Õ¯á¶ Çò¼Ú À°ÔçÅ Õ¼Ö Õ³âÅ å¶ â³×ð òµÛÅ Ô°³çÅÃÆÍ ÁÅê À°Ô ÇÂÃ å¯º Á×ñ¶ Øð Çò¼Ú ðÇÔ³ç¶ Ãé, ÇÜÃ çÆ ÔÅñå ìóÆ Ú³×Æ ÃÆ å¶ Ü¯ À°é·»ç¶ ×°÷Åð¶ ñÂÆ ÕÅøÆ ÃÆÍ êð Õê±ð ÇÃ³Ø ù å» Õ³è ìäÅÂ¶ Çìé·» ÇÕÃ¶ åð·» òÆ éÔÆº ÃÆ ÃðçÅÍ

130

éò¶º Øð À°¼å¶ ÇÜÃ é¶ éò¶º ÇÃÇðÀ°º êËÃÅ ñÅÀ°äÅ Ô¯ò¶, À°Ô Ô°ä Õ¼Ú òÆ ÇÕÀ°º ð¼Ö¶? Çå³é¶êÅÇÃÁ» çÆÁ» Õ³è» ê¼ÕÆÁ» ÇéÕñçÆÁ» ÃéÍ ÇÂÃ Ú½æÆ ù Õ¼ÚÆ ð¼Ö Õ¶ À°Ô îÕÅé çÆÜ¼ÖäÅ ÇÕò¶º ê°¼à ñò¶? ê¼ÕÆÁ» Õ³è» À°¼å¶ Õç¶ Ú°ìÅð¶ òÆ ìä ÃÕç¶ ÔéÍ Õ¼ÚÆÁ» å¶ ì¯çÆÁ»Õ³è» ç¶ Á¼×¶ æ¯ó¶ Ô¼æ ñ¼×¶ Ãé?

Õê±ð ÇÃ³Ø ìóÅ å³× ÇêÁÅ-ôðÆÕ ÕÇÔ³ç¶ Ô°³ç¶ é¶, Çî¼àÆ çÅ òÆ ì°ðÅ- À°Ôù ðÇÔ-ðÇÔÕ¶ çðìÅð¶ À°¼å¶ ×°¼ÃÅ ÁÅÀº°çÅÍ êð ×°¼Ã¶ éÅñ, À°Ô ÜÅäçÅ ÃÆ, À°ÔçÅ Õ³î Ã½ðéÅ éÔÆºÍ ÚÅÚÆðÅî Õ½ð, Ú³éä ÇÃ³Ø ÚÆéÆÁÅ å¶ Ô¯ð ÕÂÆÁ» ù À°Ôé¶ ÁÅÇÖÁÅ ÇÕ À°Ô ÔÆ çðìÅð¶ ù ÜÅ Õ¶ÃîÞÅÀ°äÍ êð çðìÅðÅ ÃÆ ÇÕ ð¼ÃÆ çÅ Ã¼ê ìÇäÁÅ ìËáÅ ÃÆÍ ×ñÆ ×°Á»ã, Çî¼åð ÇêÁÅðÅ,Üç ÇÕÃ¶ ù òÆ ÁÅÂÆ ×ÂÆ éÅ Çç¼åÆ å» À°Ôé¶ Ã¯ÇÚÁÅ, ÇÂ¼Õ òÅð À°Ô ë¶ð ÜÅ Õ¶ ÁÅê çðìÅð¶ù ÃîÞÅò¶Í õìð¶ Õ¯ÂÆ ×¼ñ À°ÔçÆ ÁÕñ ÇòÚ ÁÅ ÔÆ ÜÅò¶Í

Á×ñÆ Ãò¶ð À°Ôé¶ çðìÅð¶ ç¶ ì±Ô¶ Á¼×¶ æ¯ó·Å ÁÔ°ñ Õ¶ òÅÜ îÅðÆÍ Á³çð¯º Õ°óÆ é¶ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ À°Ô Ô°ä¶ êàòÅðÆ òñ ù Ç×ÁÅ ÔËÍ Õê±ð ÇÃ³Ø î×ð¶ å°ð ÇêÁÅÍ À°¼æ¶ ÔÆ, ç¯ÁÅçîÆÁ» ÃÅÔîä¶, ×¼ñ ÕðéÆ ï¯× ÃîÞÆÍ Ü»ç¶ ù Á¼×¶ ðÅî ðåé êàòÅðÆ, è³îÅ ÇÃ³ØÃðê³Ú, à°³âÅ ñ³ìóçÅð å¶ ÇÂ¼Õ ç¯ ÁÅçîÆ Ô¯ð î³ÇÜÁ» À°¼å¶ ìËá¶ ÃéÍ çðìÅðÅ, êàòÅðÆ çÆêËºç ìËáÅ ÇÜò¶º Õ°Þ ÇñÖòÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ ÃÅÇðÁ» ù ÔÆ Ã»Þ¶ î³é Õ¶ çðìÅð¶ ùèÆðÜ éÅñ ÁÅÇÖÁÅ,TíÅÂÆ çðìÅðÅ ÇÃÁ»Ô, Õ³è çÅ ë¶ð Ô°ä ÇÕ¼Õ°ä ÕðéËº?U

TÇÕÔóÆ Õ³è.....?U çðìÅð¶ é¶ êËð» À¼°å¶ êÅäÆ ÔÆ éÅ êËä Çç¼åÅÍ

Tå³± í°ÇñÁÅ Ô¯ÇÂÁËº....!U Õê±ð ÇÃ³Ø ì¯ÇñÁÅ,TÁÅêäÆ, Ã»ÞÆ....U

TîËù é·Æ ñ¯ó Õ³è Õðé çÆ!U úêÇðÁ» ò»× çðìÅð¶ é¶ À°Ôç¶ ò¼ñ¯º î±³Ô ë¶ð Õ¶ ÔòÅÇò¼Ú õÅñÆ ÞÅÕÇçÁ» ÇÕÔÅÍ

TÜ¶ åËù ñ¯ó éÔÆ å» îËù å» ÔË,U Õê±ð ÇÃ³Ø ÇéîÅäÅ Ô¯ Õ¶ ì¯ÇñÁÅÍ êð ÇÂÔ ×¼ñçðìÅð¶ ç¶ é¶Çóúº òÆ éÅ ×ÂÆÍ À°Ôé¶ Ô¯ð òÆ ð°¼ÖÆ åð·» ÇÕÔÅ,TåËù..... ñ¯ó ÁË å±³ Õð ñË!U

TîËº ÇÕò¶º Õð ÃÕç» íñ», ÁËâÆ ìóÆ Õ³è, Õ¼ñÅ-ÚÅñÆ ø°¼à ñ³ìÆ, Ú½ç» ë°¼à À°¼ÚÆ,â±ã ÇÂ¼à Ú½óÆ...?U

Të¶ð î¶ð¶ ÇÃð ÁÃÅé ÁË?U

TÔÃÅé å» éÔÆº, î¶ðÅ Õ³î å» ÁàÇÕÁÅ ÖóË?U

TîËù Ç÷³î¶òÅðÆ ÁË å¶ð¶ Õ³î çÆ? ÁàÇÕÁË-ÁàÇÕÁÅ ðÔ¶ÍU çðìÅðÅ ÇÃð ù ÁÅÇÂÁÅÍ

Õ¯ñ¯º êàòÅðÆ é¶ Ô½ñÆ ÇÜÔÆ ÁÅÇÖÁÅ,TÕÅÔù ìÅÖ¯Ú½ó Ô°³é¶ úº-î°ÕÅ ñú ðñ Õ¶ÍU

êð, Ãðê³Ú é¶ îñòÆº ÜÆí éÅñ Ú¼ì Õ¶ à¯ÇÕÁÅ, TÁÅê» é¶ ÕÅÔù ÁÅÀ°äË Çò¼Ú

131

êàòÅðÆ ÜÆ! íÅÂÆ-íÅÂÆ é¶, ÁÅê¶ ÃîÞä×¶ÍU

Õê±ð ÇÃ³Ø Ãðê³Ú çÅ ð°õ åÅó Ç×ÁÅÍ Á¼×¶ òÆ À°Ô ÕÂÆ ò·ÇðÁÅ å¯º À°Ôç¶ éÅññ×çÅ ÁÅÀº°çÅ ÃÆÍ çðìÅð¶ Ø¼êñ ù ÇÂ³é·» ×¼ñ» çÆ ÕÆ ôðîÍ Ô°ä Ü¶ Õê±ð ÇÃ³Ø çÅ íÅÂÆ ÔÆÃðê³Ú ù À°Ôç¶ ÇõñÅø òðåä ñÂÆ Çîñ¶ å» Ô¯ð À°Ôù ÕÆ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ À°Ôé¶ Ô¯ð éðî Ô¯ Õ¶çðìÅð¶ ù ÃîÞÅÀ°äÅ ÚÅÇÔÁÅ,TçðìÅðÅ ÇÃÁ»Ô, îËº åËù Çî³éå éÅñ ÕÇÔé», ÁÅê» ÕìÆñçÅðÁ», ñóç¶ Ú³×¶ éÔÆ ñ×ç¶, ÁÅ ðñ Õ¶ Õ³è ìäÅÂÆÂ¶, å±³ Ô» Õð, ÇÜ¼Õ°ä ÕÔ¶º×Å îËº úÕä¶ î³éñ±³×Å, Õ³è ÁË îÅóÆ, ç¯Ô» ù ÂÆº Ã°¼Ö ÁË, îÅóÆ î¯àÆ Õ³è¯óÆ Ô°³çÆ, îËº åËù ÕÇÔ³çÅ òÆ éÅ, ÃÅðÅíÅð Ú¼ÕäÅ îËù òÆ Á½ÖË, å±³ îËù ìÔ°åÅ ÚÕÅ ç¶Ô, ÁÅê æ¯ó·Å Ú¼Õ ñÂÆº.....!U

Õê±ð ÇÃ³Ø çÆ éðîÅÂÆ é¶ çðìÅð¶ çÆ ÁóìÅÂÆ Õ°Þ Çã¼ñÆ Õð Çç¼åÆÍ Ø°¼àÆÁ» À°Ôç¶î¼æ¶ Çò¼Ú¯º Çîàä ñ¼×ÆÁ»Í êñ çÆ êñ Ô» Õð ç¶ä ñÂÆ À°ÔçÅ ÜÆ òÆ ÕÆåÅ, êð À°ç¯º ÔÆ Ô½ñÆÇÜÔÆ Ãðê³Ú Ö³Ø±ÇðÁÅÍ Â¶éÆ Ô½ñÆ å¶ Â¶éÅ ì¶îñ±î, ÇÜÃ ÇòÚñÆ ðî÷ ù çðìÅðÅ ÔÆ ì°¼Þ ÃÕ¶Í

çðìÅð¶ ù ë¶ð ò¼à Úó· Ç×ÁÅ å¶ À°Ôç¶ ê¼èð Ô°³ç¶ î¼æ¶ Çò¼Ú Ø¼°àÆÁ» ë¶ð Ã³ØäÆÁ» Ô¯×ÂÆÁ», Tú îËº ÃçÅÂÆ Á» ÇÜÔóÅ î¼ñ¯î¼ñÆ ÇÕÃ¶ çÅ íÅð Ú¼ÕçÅ Çëð»?U

Têð åËù ÁéÕÅð ÇÕÔóÆ ×¼ñ¯º ÁË?U Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ ë¶ð òÆ íÅÂÆì³çÆ òðåÆÍ ÕÆ Õð¶,À°Ôù ñ¯ó Ü¯ ÃÆÍ

Tî¶ð¶ ÓÚ éÔÆº ÜÅé êËÃÅ õðÚä çÆÍ îËº ëÅÔ¶ Úó·»?U çðìÅðÅ À°Ã¶ åð·» ÔòÅ ù Ø±ðçÅÃÆÍ

TõðÚ ÔÅñ¶ îË Õð Çç³é», å±³ ë¶ð ç¶ çÂÆº-Üç Ô¯ä×¶ À°ç¯º ç¶ çÂÆºÍU

TîËº ÁËò¶º å¶ðÆ Ü°¼åÆ Ô¶á ÁÅò»!U çðìÅðÅ ÇÕÃ¶ òÆ ðÅÔ éÔÆº ÃÆ å°ðé ç¶ºçÅÍ íÅÂÆ Ü¶Çî¼åð Ô¯ò¶ å» À°Ôç¶ òð×Å Õ¯ÂÆ Çî¼åð éÔÆºÍ Ü¶ íÅÂÆ ç°ôîä ìä ÜÅò¶ å» À°Ôç¶ òð×Å Õ¯ÂÆç°ôîä éÔÆºÍ

à°³â¶ ñ³ìóçÅð é¶ ×¼ñ î°ÕÅÀ°äÆ ÚÅÔÆ, TñËäÅ ç¶äÅ ìÇäÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÂÆ ÁË, Õ¯ÂÆ âðéÔÆº Á¼×ó-Çê¼Ûó çÅ òÆÍU Õê±ð ÇÃ³Ø çÆ ÔÅñå À°¼å¶ À°Ôù åðÃ ÁÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ

TåËù éÔÆº êåÅ ÚÅÚÅ...ÍU çðìÅð¶ é¶ Þ¼à åÅó Çç¼åÅÍ À°Ô Ú°¼ê Õð Ç×ÁÅÍ ÇÕÔóÅÕñ¼Õó å¯º ÁÅêäÆ Ô¶áÆ ÕðÅò¶Í

Õê±ð ÇÃ³Ø ç°ÖÆ Ô¯ Ç×ÁÅ! ÕÆ Õð¶, ÕÆ éÅ Õð¶! ÇÂÔ ì¶ÂÆîÅé ÇÕÃ¶ êÅÃ¶ çÆ éÔÆºî³éçÅÍ ê¼Çñúº ÚÅð Ã½ ð°êÂÆÁÅ ñÅ Õ¶ À°Ôù î°øå Çò¼Ú Õ³è ìäÅ Õ¶ ç¶ Ççú å» ñ¯ó ÁË,

Ü¶ Á¼è î³×¯ å» ñ¯ó é·ÆºÍ À°Ô ÜÅäçË, Õ³è å» ÇÂÔù ÁÅêäÆ ñ¯ó ù ìéÅÀ°äÆ êËäÆ ÁË, À°ÔÇÕÀ° õÅÔîõÅÔ ÔÅîÆ íð¶, ôåÆð À°Ôç¶ Õ¯ÂÆ ñÅÔ ÔÆ éÔÆº ÃÕçÅÍ

132

TçðìÅðÅ ÇÃÁ»Ô!U Õê±ð ÇÃ³Ø Çìð-Çìð Õðé ñ¼×Å,Tî¶ð¶ ÔÅñ Õ³éÆ ç¶Ö, ÇÕ³éÅ

ÇÚð Ô¯ Ç×ÁÅ îËù ð°ñç¶ ù, Ô°ä å±³ ÁËò¶º ÁÇó¼ÕÅ éÅ âÅÔ, ÇÜ¼Õä ÕÔ¶º×Å, úÕä¶ Õðñ»×¶.....ÍU

Çé¼ÕÅ ÇÜÔÅ Ö³Ø±ðÅ ë¶ð Ã°ÇäÁÅÍ

çðìÅð¶ Çò¼Ú ÇÜò¶ úêðÆ ÔòÅ ÁÅ ×ÂÆ Ô¯ò¶, Çìé» Á¼Ö» ÇîñÅÂ¶ À°Ôé¶ Õ¯ðÅ Ô¯ Õ¶ÁÅÇÖÁÅ, Tî¶ðÅ ÔÅñ ÇÕÔóÅ Ú³×Ë, îËº å¶ð¶ ÔÅñ Õ³éÆº ç¶Ö»........ÍU

êàòÅðÆ, Ãðê³Ú, ñ³ìóçÅð å¶ Ô¯ð ÃÅð¶ Ú°¼ê Õð Õ¶ Ã°äç¶ ðÔ¶Í Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ Ô¯ð î°ÚÕ¶ Ô¯ð ÃîÅÂÆ éÅñ ÁÅÇÖÁÅ, Tâ±ã ÇÂ¼à çÆ éÅ ÃÔÆ, ÇÂ¼Õ ÇÂ¼à çÆ Õð ñËÍU

TÇÂ¼Õ ÇÂ¼àÆ é·Æº ÕðéÆÍU

TÕ¼ÚÆ Õð ñË!U

TÕ¼ÚÆ éÅ ê¼ÕÆÍU

TÚñ å±³ ÇÂ¼à» çÅ ÔÆ Á¼è ç¶ ç¶Ô, îÜ±ðÆ éÅ ÃÔÆÍU À°Ôé¶ Ô¯ð Õ»ê ÖÅèÆÍ êðçðìÅðÅ å» ÇÂ¼Õ¯ ÁÅà¶ çÅ ôÆºÔ ÃÆ, Ô¯ð Çò×ó Õ¶ ì¯ÇñÁÅ, TÜç îËº Õ¶ð» ÕÇÔ Çç¼åÅ, îËù é·Æºñ¯ó· îËº é·Æº ÕðéÆ, îËù éÅ ÕÔÆº!U

Ü¶ Õ³è Õê±ð ÇÃ³Ø òÆ Õð¶, å» òÆ, ãÅÔ°ä ò¶ñ¶ å» ÁÅèÆ çÅ Õ¯ñ Ô¯äÅ ÷ð±ðÆ ÃÆÍÁÅêä¶ Øð ù Ã»íäÅ, ôåÆð» Ô¶á æ³î·ÆÁ» ç¶äÆÁ»...Í À°Ôé¶ ë¶ð òÆ áð·³î¶ éÅñ çðìÅð¶ ùÁÅÇÖÁÅ, Têð å¶ðÆ ð÷Åî³çÆ Çìé» îËº Õ³è ù Û¶ó» òÆ ÇÕò¶º? å±³ Õ¯ñ å» Öó· Õ³è ìä±³×Æ å»ãÇÔ Õ¶ ÔÆÍU

TîËº å» ÃðçÅð ÜÆ Á¼× é·Æº ñÅÀ°ä Ü»çÅ Õ³è ùÍ å±³ ÕÇÔéË Õ¯ñ Öó·Í îËù Ú¼àÆ êÂÆÁË?U

T éÅ ìÂÆ ..... !U Çò¼Ú¯º ÔÆ ÇÕÃ¶ é¶ çðìÅð¶ çÆ ×¼ñ å¯º ÁÅÇÖÁÅ, T ÁÅÔ å» ì¶ ÜËÁË !U

Ô°ä å» Õê±ð ÇÃ³Ø ù òÆ Á¼× ñ¼× ×ÂÆÍÒÇÂÔù ÕÇÔ³ç¶ é¶ ôðÆÕ À°Ôé¶ Ççñ Çò¼ÚÁÅÇÖÁÅÍ ì³çÅ ÇÕ¼æ¯ Õ° åÕ Ãìð ÕðçÅ ðÔ¶? å» òÆ À°Ô å¼å ù îÅð Õ¶, êð æ¯óÅ å¶÷ Ô¯ Õ¶ì¯ÇñÁÅ, TÜ¶ îËº ìäÅ ñ», å» å±³ ôåÆð å» é·Æº èð¶º×Å î¶ðÆ Õ³è À°¼å¶?U

TôåÆð èðé¯º îËù ÇÕÔóÅ ÔàÅ ÃÕçË? îËº îÅñÕ Á» Õ³è çÅ!U çðìÅð¶ é¶ ÇÔ¼ÕæÅêóÆÍ

Tå¶ðÆ Õ¼ñ¶ çÆ ÁË Õ³è? î¶ðÆ é·Æº? å±³ ìÔ°åÅ îÅñÕ ÁËº?U Ü¶ íÖ¶ éÅ Õê±ð ÇÃ³Ø å»

133

ÕÆ Õð¶?

çðìÅð¶ é¶ Ô¯ð À°ñàÆ åó·Æ îÅðÆ, TîËº å» ÃðçÅð ÜÆ å¶ð¶ À°¼å¶ Áð÷Æ ç¶äÆ ÁËº, å±³íÅñçËº Á¼è, å¶ðÅ Õ¯áÅ ãÇÔä éÅñ Õ³è Ô¯×Æ é³×Æ, Ü¶ îÆºÔ» Çò¼Ú, é³×Æ Õ³è î¶ðÅ Õ¯áÅ ñËÕ¶ìÇÔ ×ÂÆ å» Õ¯ä Ô¯ÇÂÁÅ Ç÷³î¶òÅð?U

Ô°ä å» Õê±ð ÇÃ³Ø Ô¯ð òÆ íóÕ ÇêÁÅ, Tå±³ ñÅ ñÂÆ ÇÜÔóÅ ÷¯ð ñÅÀ°äË, îËº ÜÅäçÅÇÜÔóÅ òÕÆñ å¶ð¶ Á³çð ì¯ñçË, Áð÷Æ çÀ± ÇÂÔ é×½ðÅ î¶ð¶ À°¼å¶, Ô°ä Ç×ä Õ¶ ñÂÆ å±³

ÔðÜÅéÅ î¶ð¶ Õ¯ñ¯º Ôò¶ñÆ çÅ, Ú¼ñ îËº ãÅÔ°äÅ Õ³è, ÁÅ ÔàÅ å±³ îËù.....!U

çðìÅðÅ íÅò¶º Õê±ð ÇÃ³Ø å¯º Õ°Þ Û¯àÅ ÃÆ, å¶ ÃðÆð çÅ òÆ Çñ¼ÃÅ, å¶ Á¼×¶ Õç¶ À°Ôç¶ÃÅÔîä¶ ÇÂÀ°º ì¯ÇñÁÅ òÆ éÔÆº ÃÆ, êð Ú°¼Õ ì°ðÆ Ô°³çÆ ÔËÍ çðìÅðÅ À°¼á Õ¶ ÖóÅ Ô¯ Ç×ÁÅ å¶ìÅÔò» ÚÅó·çÅ ×ó·Õ¶ éÅñ ì¯ÇñÁÅ,T å±³ Ô¼æ å» ñÅ ÜÅ Õ¶ Õ³è ù!U

ç¯ò¶º À°ñÞ êËºç¶ ÇÕ à°³â¶ ñ³ìóçÅð é¶ Þà À°¼á Õ¶ çðìÅð¶ ù â¼Õ Çç¼åÅ å¶ Õê±ð ÇÃ³Øù Úñ¶ ÜÅä çÆ ÃËéå ÕÆåÆÍ

Õê±ð ÇÃ³Ø À°¼æ¯º å°ð ÇêÁÅ, TîÖ» Ú¼ñ å» ÃÔÆ, îËº ãÅÔ°éÅ, å±³ ÔàÅÂÆº, ç¶ÖÆº éÅñ¶Ô°ä Õ³è ìäçÆ ÇÕò¶º ÁË, éÅñ¶ éÅ çÂÆ Ö» íñÅ å³± Á¼è.....!U êàòÅð õÅé¶ çÅ ì±ÔÅ ñ³ØÇçÁ»À°Ô ÕÇÔ ÇðÔÅ ÃÆÍ

ÃÅðÅ Çê³â çðìÅð¶ ù Õ¯Ãä ñ×Å, T ìÔ°å îÅóÆ ×¼ñ ÁË çðìÅð¶ õÅåðÍ ÇÕÃ¶ ñ¯à å»ì³ç¶ ù î³éäÅ ÚÅÔÆçËÍU

Õê±ð ÇÃ³Ø ç°ÇÚ¼åÆ Çò¼Ú êË Ç×ÁÅ: Øð ìäÅò¶ Ü» éÅ ìäÅò¶Í Â¶ç¯º Ú³×Å å» Çê³â¯ºìÅÔð ÜÅ òÃäÅ ÃÆÍ Õ³è ìäçÆ ÇçÃçÆ éÔÆºÍ Á¼èÆ ò¼ã Õ¶ ìäÅÀ°ä Ü» á¯ÔÕð» Õðé Çò¼Ú×¼ñ éÔÆºÍ ÚÅð Ú°ë¶Çðúº ê¼ÕÅ, Ã°ÔäÅ, à¼ñÆ òð×Å ÚÕ¯ð Øð ìä Ü»çÅ.....Í ÁõÆð À°Ôé¶ëËÃñ» ÕÆåÅ, À°Ô Õ³î ô°ð± Õð¶, Üç Õ³è À°¼å¶ Õ³î Ç×ÁÅ å» ÁÅê¶ Õ¯ÂÆ éÅ Õ¯ÂÆ ðÅÔ ÇéÕñÁÅò¶×ÅÍ ÁÇóÁÅ å» ÇÕÃ¶ çÅ Õ°Þ ðÇÔ³çÅ ÔÆ éÔÆºÍ ê¼ÕÆ ìä ×ÂÆ å» Ú³×ÅÍ, éÔÆº á¯ÔÕð»Õð Õ¶ À°¼å¶ êÅÃòñÆÁ» êÅ ÇçÁ»×¶Í ÇÂ¼Õ êÅÃÅ ÜÅä¯ Õ¼ÚÅ ðÇÔ Ç×ÁÅÍ Ô¯ð Ô°ä ÕÆåÅ òÆ ÕÆÜÅò¶Í ñ¯Õ å» ÕÇÔ³ç¶ Ãé, ÜÅ Õ¶ ÇâêàÆ ç¶ Áð÷Æ îÅð¶, êð îÅîñÅ Ô¯ð Ú¼Õð Çò¼Ú êË ÜÅäÅÃÆÍ Ü¶á-ÔÅó· ç¶ Ö°¼ñ·¶ Ççé ñ³Øç¶ Ü»ç¶ ÃéÍ Ü¶ ÇÂÃ¶ åð·» ÕðÇçÁ» ÇÃÁÅñ ÁÅ Ç×ÁÅ å»Õ³î-ÕÅÜ å¶ Àº°Ü éÔÆº î¼°ÇÕÁÅ ÕðéÅÍ å¶ éÅñ¶ Ô°ä çÅ Ö³°ÇÞÁ» õìð¶ Õç À°¼å¶ ÜÅ êò¶....Í

Õ³î ô°ð± Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÚÅÚÆ ðÅî Õ½ð òÅñÆ Õ³è ãÅÔ Õ¶ î÷±ð éÆÔ» Õ¼ãä ñ¼×¶Í Çå³é»Ççé» Çò¼Ú Õ³è ÇÃð¶ ÜÅ ñ¼×ÆÍ çñÅé, òð»âÅ, ðÃ¯ÂÆ å¶ Ô¯ð ÃÅðÆÁ» éÆÔ» íðÆÁ» ×ÂÆÁ»ÍìËáÕ çÆÁ» Õ³è» À°áä ñ¼×ÆÁ»Í ì±ÇÔÁ» å¶ ìÅðÆÁ» çÆÁ» Ú°×Åá» ÖóÆÁ» Ô¯ ×ÂÆÁ»Í çÃ»Ççé» Çò¼Ú æ»À° çÅ Ô°ñÆÁÅ ìçñ Ç×ÁÅ å¶ î°ÕÅìñ¶ çÆ ÚÅÚÆ ðÅî Õ½ð òÅñÆ ê¼ÕÆ Õ³èÃÅÔîä¶ çðìÅð¶ çÆ Õ¼ÚÆ Ô°ä Ô¯ð ì°ðÆ ÇçÃä ñ¼×ÆÍ ÁÅÀº°çÅ Ü»çÅ Ôð Õ¯ÂÆ ÁÅÖ¶, TÔ°ä ÇÂÔ

134

òÆ çÇñ¼çð Õ¼ã Õ¶ Û¼Çâú!U

êð, çðìÅð¶ é¶ ÁÜ¶ òÆ ÇÂ¼Õ¯ é³éÅ ëÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ

ìËáÕ çÆÁ» ìÅðÆÁ» å¶ ì±ÇÔÁ» À°¼å¶ Çñ³àñ ñ¼× ×Â¶Í ÇâúãÆ çÆ Ú°×Åá òÆ èðÆ×ÂÆÍ ìËáÕ ÚÅÚÆ ðÅî Õ½ð çÆ Õ³è éÅñ ÃÆ, å¶ ñ³Øä ñÂÆ ÇâúãÆ çðìÅð¶ ò¼ñÍ ÇâúãÆ çÆÛ¼å éÆòÆº ð¼Ö Õ¶ Á¼á ë°¼à À°¼å¶ Çñ³àñ êÅÀ°äÅ ÃÆ, ÇÕÀº°ÇÕ À°¼å¶ ÇîÁÅéÆ ð¼ÖäÆ ÃÆÍ ÇâúãÆçÅ Çñ³àñ ñÅÀ°ä ñÂÆ Ô°ä çðìÅð¶ òÅñÆ Õ³è çÅ øËÃñÅ Ô¯äÅ ÷ð±ðÆ ÃÆ Í ÇÂ¼Õ Ççé òÆ Ô¯ðÇÕÃ¶ êÅÃ¶ Ô¼æ éÔÆº ÃÆ Úñ ÃÕçÅÍ

Üç Õ¯ÂÆ òÅÔ éÅ Ú¼ñÆ å» Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ çðòÅ÷¶ ÇÂÕ¼á ÕÆåÅ Í ÃÅðÅ Çê³â Ú½ºåð¶À°¼å¶ Ü°ó Ç×ÁÅÍ ê³ÚÅÇÂå é¶ çðìÅð¶ ù Ã¼æ Çò¼Ú ì°ñÅÇÂÁÅ å¶ Õ³è Õðé ñÂÆ ÁÅÇÖÁÅÍêÇÔñ» å» À°Ôé¶ ìó¶ êËð ÁóÅÂ¶: TîËº Õ°óÆ çÅ ÇòÁÅÔ ÕðéËº-îËù ñ¯ó éÔÆº-î¶ðÆ ê°¼ÜåéÔÆº.....ÍU ÁõÆð ê³ÚÅÇÂå é¶ ÃîÞÅ èîÕÅ Õ¶ îéÅ ÔÆ ÇñÁÅÍ Çê³â çÆ Ã»ÞÆ ðÅÂ¶ ÃÅîä¶À°Ôù Þ°ÕäÅ êË Ç×ÁÅ ÃÆÍ

î÷±ðÆ À°Ôù Û¼âÆ ×ÂÆÍ ÇÂ¼à» å¶ Ô¯ð ÃÅîÅé çÅ Á¼è ç¶äÅ ÕÆåÅÍ À°Ôù, ÇÕÀº°ÇÕ,Õ³è çÆ ÔÅñ¶ Â¶éÆ ñ¯ó éÔÆº ÃÆ, ÇÂÃ ñÂÆ ÇðÁÅÇÂå òÜ¯º ðÕî ç¯ ñ³îÆÁ» ÇÕôå» Çò¼Ú ò³âÇç¼åÆÍ ÁÅÀ°ºçÆ ñ¯ÔóÆ Û¼â Õ¶ êÇÔñÆ ÇÕôå éîÅäÆ ù å¶ ç±ÜÆ Á×ñÆ ñ¯ÔóÆ ùÍ ÕÅö÷ìä Ç×ÁÅÍ

íÅò¶º î÷±ðÆ ÃÅðÆ Õê±ð ÇÃ³Ø ç¶ ÔÆ ÇÃð êË ×ÂÆ ÃÆ, Ü¯ Á¼ÃÆ ÇìÁÅÃÆ åÕ ìäçÆ ÃÆ,å» òÆ À°Ô Ö°ô ÃÆÍ Õ³î å°ðçÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ À°Ôç¶ ÇÃð ÚÅñÆ Õ° ÔÆ ò¼è êÂ¶? Õ¯ÂÆ ×¼ñ éÔÆº ÍÂ¶éÅ Õ°Þ å» À°Ô ÁÅê òÆ ÜÅ Õ¶ çðìÅð¶ ù ÕÇÔ³çÅ ÔÆ ÃÆÍ

Á×ñ¶ Ççé ê³ÚÅÇÂå ç¶ ÚÅð ÁÅçîÆ ÁÅÂ¶ å¶ ÃÅÔîä¶ Õ³è ã°ÔÅ Õ¶ éÆºÔ ê°àòÅÀ°äñ¼×¶Í ÇÂ¼à èðé ò¶ñ¶ Õ³è À°¼å¶ î¶ñÅ ñ¼× Ç×ÁÅÍ

çðìÅðÅ õ°ô å» Á¼×¶ ÔÆ éÔÆº ÃÆ, êð Üç Ô°ä Õ³è ìäé ÔÆ ñ¼× ×ÂÆ å» Áó ë°¼àäçÆ éî¯ôÆ Çò¼Ú À°ÔçÆ ÇÔ¼Õ À°¼å¶ Ã¼ê Çñà ÇðÔÅ ÃÆÍ

ÇÂ¼Õ êÅÇÃúº è³îÅ ÇÃ³Ø Ãðê³Ú é¶ ð¼ÃÆ ëóÆ, ç±Ü¶ êÅÇÃÀº° éÅÔð ÇÃ³Ø ÁÕÅñÆ é¶ÍÜç ð¼ÃÆ éÅÔð ÇÃ³Ø é¶ éÆºÔ ç¶ ÇÃð¶ À°¼å¶ Û¯ÔÆ å» Þà ì°ÖñÅÂÆ ÁÅòÅ÷ Çò¼Ú çðìÅðÅì¯ÇñÁÅ, TÁÅêä¶ ÁîÅé ù ÜÅä Õ¶ ÇéÁ» ÕðÆº ÕÅñÆÁÅ!U

TÃÅù å» ç¯ò¶º ÇÂÕÃÅð úº çðìÅðÅ ÇÃÁ»Ô.....!U éÅÔð ÇÃ³Ø é¶ À°¼åð Çç¼åÅÍ

ÃÅð¶ ñ¯Õ ÇÂÕ à¼Õ ð¼ÃÆ ò¼ñ ç¶Öä ñ¼×¶Í

êðñ¶ ÇÃð¶ ìËá¶ è³îÅ ÇÃ³Ø Ãðê³Ú é¶ Ô¼æ íð Õê±ð ÇÃ³Ø òñ ð¼ÃÆ èð Çç¼åÆÍ

135

ÇÂÕ çî ð½ñÅ êË Ç×ÁÅ: TÁÅÔ å» Üî» Çò³×Æ ÁË, ÁËæ¶ Õ³è Ü»çÆú é·Æº....!U

ÇÕÃ¶ À°¼ÚÆ ì¯ñ Õ¶ è³îÅ ÇÃ³Ø ù ÁÅÇÖÁÅ ÇÕ ð¼ÃÆ ÇÂ¼Õ Ô¼æ ç±Ü¶ êÅÃ¶ ù èð¶Í ÁËéÅøðÕ å» Á³Çé·Á» ù òÆ ÇçÃçÅ ÃÆÍ

ð¼ÃÆ è³îÅ ÇÃ³Ø ù ç±Ü¶ êÅÃ¶ èðéÆ êÂÆÍ

TÔ°ä áÆÕ ÁËÍU ÃÅÇðÁ» é¶ åÃ¼ñÆ çÅ ÃÅÔ ÇñÁÅÍ

ÃÅÔñ Ã°¼à Õ¶ ÇîÃåðÆ ÇéôÅé ñÅÀ°ä ñ¼×Å ÇÕ çðìÅð¶ é¶ Þà ð½ñÅ êÅ Çç¼åÅ, TîËùé·Æ îé÷±ð, ÇÂÔ Õ¯ÂÆ ÁéÃÅø ÁË, Õ³è ÚÅð Àº°×ñ î¶ð¶ êÅÃ¶ êÂÆ ÁË!U

Tå¶ð¶ êÅÃ¶ å» ÃÅðÆú êÂÆ ÁË, Üç ÚÅð ÁÅçîÆ Öó·Ë é¶ Õ¯ñ.....!U Õê±ð ÇÃ³Øì¯ÇñÁÅÍ

çðìÅð¶ Þ¼à ×Åñ· Õã Õ¶ ÁÅÇÖÁÅ, TÜ³ÇîÁÅ Õ½ä ÁË úÂ¶ î¶ð¶ êÅÃ¶ Õ³è ÕðéÁÅñÅ.....!U

ì³çÅ íÅòº¶ ñ¼Ö éðî Ô¯ò¶, ×Åñ· êð ÇÕÃ¶ å¯º Õ¯ÂÆ ÇÕÀ°º ÖÅò¶? ê±ð¶ Ü¯ô éÅñ Õê±ðÇÃ³Ø é¶ î°¼ÕÅ ò¼à Õ¶ ò³×ÅÇðÁÅ, TÇéÀ±º ÓÚ ×¼â ç±³ ÇéÀ±º ÓÚ...Uå¶ Â¶é¶ Çò¼Ú Øð¯º À°ÔçÅ Û¯àÅíðÅ ×³èÅñÆ Ú°Õ ÇñÁÅÇÂÁÅÍ

ç¯ò¶º êÅÇÃú ×ÅÔñ» çÆ òÅÛó Ô¯ä ñ¼×ÆÍ ç±Ü¶ êÅÃ¶ çðìÅð¶ çÅ íåÆÜÅ ×³âÅÃÆ ÚÅó· Õ¶ ÁÅÇ×ÁÅÍ çðìÅð¶ é¶ ñºËÇçÁ» ÔÆ ç°Ô¼æóÆ Ü¯ó Õ¶ ñÅáÆ Õê±ð ÇÃ³Ø ç¶ îÅðÆ, T ÁÅ åËù ç¶Ö»ÇéÀº± ÓÚ ×¼âç¶ ùU å¶ éÅñ çÆ éÅñ åå·ÆðÆ Õê±ð ÇÃ³Ø ç¶ ÇÃð Çò¼Ú¯º ÁÅÂÆÍ TØÆÚðÅØÆÚðÅ....!U Þà ×³èÅñÆ çðìÅð¶ ç¶ î½ð» À°¼å¶ êÂÆ, ç±ÜÆ ê°óê°óÆ Çò¼Ú, ñÔ± çÆ àÆÕ ÚñêÂÆ å¶ À°Ô À°ñà Õ¶ éÆºÔ Çò¼Ú ÜÅ ÇâÇ×ÁÅÍ ê³Ú ð¼ÃÆ Û¼â Õ¶ êð·» Ô¯ ×Â¶ ÃéÍ ÁÅõð Õ°Þñ¯Õ Ô½ÃñÅ Õð Õ¶ Û°âÅÀ°ä ñ¼×¶Í åÆòÆÁ» Øð» ÓÚ¯ ÇéÕñ Õ¶ ÁÅÔî¯-ÃÅÔîä¶ ìÅÔ» À°ñÅðçÆÁ»ÇîÔä¯-ÇîÔäÆ Ô¯ä ñ¼×ÆÁ»Í ÚÆÕ-ÇÚÔÅóÅ, ×Åñ·»-ç°¼êó», Õ³é êÂÆ òÅÜ éÅ Ã°ä¶Í ç¯ Ø³à¶À°Ô Þ¼Ü± ÇêÁÅ, À°Ô ð±ç ÛÇäÁÅ ÇÕ ñ¯ÕÆº Õ³é» À°¼å¶ Ô¼æ èð ×Â¶Í

ÇÂÃ å¯º î×ð¯º, Õ°Þ Ççé êÅ Õ¶, Õ³è å» ìä ×ÂÆ. ÇÜÔ¯ ÇÜÔÆ ÚÅÔÆçÆ ÃÆ, À°Ô¯ ÇÜÔÆìä ×ÂÆ, êð ÜÆÀ±ä çÅ Ô¼Ü Õ¯ÂÆ éÅ ÇðÔÅÍ ÇÜÔóÆ ×¼ñ çÅ âð ÃÆ À°ÔÆ Ô¯ Õ¶ ÔàÆÍ ç¯Ô»Çèð» çÆÁ» ÷îÅéå» Ô¯ ×ÂÆÁ»Í Ççñ» Çò¼Ú êÅàÕ êË ×Â¶Í ì¯ñ ÚÅñ Ü»çÆ ðÔÆÍ ê°ôå» ñÂÆòËð Öó·Å Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ç¯, ÚÅð, Û¶ îÔÆé¶, úóÕ òð·Å ñ³Ø Ç×ÁÅÍ éîÅäÆ ç¶ î½Õ¶ òÆ Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ ÁÅêÜÅ Õ¶ çðìÅð¶ å¯º êËÃ¶ î³×ä çÅ Û¶ó éÅ Û¶óéÅ ÚÅÇÔÁÅÍ ÃÅð¶ Çê³â ÃÅÔîä¶ ÇñÖå Ô¯ÂÆ ÃÆÍî°¼Õð å» À°Ô ÃÕçÅ éÔÆºÍ

Û¶ îÔÆé¶ Ô¯ð ñ³Ø ×Â¶Í ç±ÜÆ, ñ¯ÔóÆ çÆ ÇÕôå òÆ ñ³Ø ×ÂÆÍ ÁÅæä Ãò¶ð Õê±ð

136

ÇÃ³Ø ê³ÚÅÇÂå ù ÕÇÔä òÅñÅ ÔÆ ÃÆ ÇÕ ÇÂ¼Õ Ãò¶ð ÕÅñÜÅ ëóÆ ÚÅÚÆ ðÅî Õ½ð ÁÅÂÆ, TåËºÕ°ô Ã°ÇäÁË Õê±ð ÇÃÁ»Ô?U

ÔËðÅé Ô¯ Õ¶ Õê±ð ÇÃ³Ø Ú½ºÇÕÁÅ, TéÅ ÚÅÚÆ, ÇÕÀ°º ÕÆ ×¼ñ ÁË?U

TñË ò¶, åËù õìð¶ é·Æº, î°³âÅ å» í°³Ü¶ ÇñÔÅ ÇêÁË, çðìÅðÅ!U

TçðìÅðÅ....?U

TñË Ô¯ð ÕÆ, À°Ô å» éî±éÆÂ¶º éÅñ Ü°ÇóÁÅ ÇêÁË, á³ã çÆ ÃÆó· ÓÚ ÁÅ Ç×ÁÅ, ê³çð»Ççé Ô¯×¶, ðÅå ìÔ± ð¯ºçÆ é·Æ ÃÆ Þ¼ñÆ Ü»çÆ, ÇÂÕ å» ñÅÜ ÕðÅÀ°ä¶ ÇÕÔóÅ Ã½Ö¶ é¶ Ú³çð¶,Çìé» êËÃ¶ÍU

TîËºù å», ÚÅÚÆ Ô°ä Çåå¯º êåÅ ñ¼Ç×ÁË.....!U

T ñË ÁÅÔ¯ â¼â, åËù ÇÕå¶ úêðË!U

TÁÅÀ°ä ÜÅä ìÅÞ¯º Õ³è À°Ôñ¶ êðç¶Ã ÁË ÚÅÚÆÍU

T ñË À°Ô ÜÅä¶, é½Ô» éÅñ¯º îÅÃ é·Æº à°¼àçÅ Õç¶ ÃÅÀ±....!U ÕÇÔ³ÇçÁ» ÚÅÚÆ ÃËéåÃ¼°à Õ¶ ÚñÆ ×ÂÆÍ

Õê±ð ÇÃ³Ø À¼°ÇáÁÅ å¶ ÞÕçÅ ÞÕÅÀº°çÅ çðìÅð¶ ç¶ Øð Á³çð ñ³Ø Ç×ÁÅÍ ÇòÔó¶Çò¼Ú, Õ³è çÆ úà éÅñ, è°¼ê¶, çðìÅð¶ çÅ î³ÜÅ ÃÆÍ Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ Üç çðìÅð¶ ò¼ñ ç¶ÇÖÁÅ å»À°Ô Öó¶· çÅ Öó·Å ðÇÔ Ç×ÁÅÍ Ã°¼Õ Õ¶ Çê³Üð ìÇäÁÅ ÃðÆð, ÕÅñÅ è³±Â¶º òð×Å ð³×, Á³çð ùèÃÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» Á¼Ö» - å¶ çðìÅð¶ çÆ ÇéÁÅäÆ à¼ìðÆ.....!

Á³çð¯º, çðìÅð¶ çÆ ØðòÅñÆ é¶ î³Ü¶ Õ¯ñ Ãà±ñ âÅÔ Çç¼åÅ, êð Õê±ð ÇÃ³Ø, çðìÅð¶ç¶ Õ¯ñ ÔÆ î³Ü¶ çÆ ìÅÔÆ À°¼å¶ ìÇÔ Ç×ÁÅ, T ÕÆ ÔÅñ ÁË íÅÂÆ çðìÅÇðÁÅ.....ÍU

ð÷ÅÂÆ ç¶ ÁÅÃð¶ çÆ ã¯ ñÅ Õ¶ çðìÅðÅ Õ°Þ ìËáçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ì¯ÇñÁÅ, TÔ°ä å» Ú³×Ë

ìÅÂÆ.......U ìÆîÅðÆ çÅ í³ÇéÁÅ À°ÔçÅ ÇéãÅñ îé Õ°Þ ÕðÅð ëó ÁÅÇÂÁÅÍ

TÕ¯ÂÆ éÅ, å±³ ÇêÁÅ ðÔ°, À°¼áä çÆ Ö¶Úñ éÅ ÕðÍU

T Õî÷¯ðÆ .... ÜÅç¶...ÁËÍU ì¯ñä ñ¼Ç×Á» çðìÅð¶ çÅ ÃÅðÅ Çå× Õ³ìçÅ ÃÆÍ

TÃí ç±ð Ô¯ Ü±; Ú°×Åá ìÚ ðÔ¶, ìÅä ìæ¶ðÅ!U Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ Ô½ÃñÅ Çç¼åÅÍ

ñ¯×ó ×ðî Õð Õ¶ À°ÔçÆ Õ°óÆ,Ôðì³Ã¯, À°ÔçÆÁ» òµÖÆÁ» À°¼å¶ Ã¶Õä ñÂÆ ÇñÁÅÂÆÍ

T ÁñÅÜ ÕÆÔçË?U Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ ê¼°ÇÛÁÅÍ

TÁñÅÜ.....!U çðìÅðÅ Á¼×¯º Ú°¼ê Õð Ç×ÁÅÍ ÇÂñÅÜ ÇÕÃ¶ çÅ òÆ éÔÆº ÃÆÍ Øð» ç¶

137

ÇÂñÅÜ Õ¯ÂÆ ÇÂñÅÜ Ô°³ç¶ Ôé?

Õê±ð ÇÃ³Ø å¯º ñ°ÇÕÁÅ ÕÆ ÃÆ? ÇÂ¼Õ ç±Ü¶ ç¶ Øð çÆ ÔÅñå À°Ô ÜÅäç¶ ÔÆ ÃéÍÕê±ð ÇÃ³Ø é¶ çÃ ð°êÂ¶ çÅ é¯à Õ¼ã Õ¶ çðìÅð¶ çÆ Ü¶ì Çò¼Ú êÅ Çç¼åÅ,T îËº ÜÅ Õ¶ î³âÆúºâÅÕàð ù í¶Üç»ÍU

çðìÅð¶ ç¶ îé Çò¼Ú Ô±Õ À°¼áÆ,T îËº å» å¶ð¶ Á¼×¶ òÆ êËÃ¶ ç¶ä¶ ÁËº ìÅÂÆ-Õ³è ÁÅñ¶.....!U

T å±³ ÔÅñ¶ åÕóÅ Ô¯, Çç³çÅ ðÔÆ êËÃ¶, êËÇÃÁ» ÃÅÇñÁ» é¶ éÅñ ÜÅäËº?U

çðìÅð¶ çÆÁ» Á¼Ö» ÇÃ³î ÁÅÂÆÁ»Í æ¯ó¶· ÇÚð Çê¼Û¯º íð¶ Ô¯Â¶ ×¼Ú éÅñ À°Ô èÆîÅ ÇÜÔÅì¯ÇñÁÅ, T îÕÅé çÅ Õ³î Úó· Ç×ÁÅ ÇÃð¶?U

Tæ¯ó·Å ÇÜÔÅ àÆê-à¼ñÅ ðÇÔ³çË, ÃÇî³à æ°ó Ç×ÁÅÍU

T îËù å» ÃÔ°ðÅ Ãðê³Ú íÖÅÀ°ºçÅ ÇðÔÅ, éÔÆº îË ÇÕÔóÅ å¶ðÅ ç¯ÖÆ ÃÆÍU

T Ô°ä å±³ ÇÂÔé» ù îé Óå¶ éÅ ÇñÁÅ- Ü¶ ÚÅð í»â¶ Ô¯ä×¶ å» ÖóÕä×¶!U

TÔÅó· çÅ ì³Ã¯ çÅ ÇòÁÅÔ ç¶ çÂÆÂ¶?U çðìÅð¶ ç¶ ñ±³-ñ±³ ÓÚ¯ Áêä¼å ÜÅ× ðÔÆ ÃÆÍ

T Õ¯ÂÆ âð é·Æº, ÇÜÔóÅ íÅð ÇÃð¯º ñÇÔ ÜÅò¶, Ú³×ÅÍU

Tå±³ ÁÅÇÂ³×Å?U

T ÇÜÕ¼ä å±³ ÕÔ¶ºÍU

çðìÅð¶ é¶ Õ³ìç¶ Ô¼æ» Çò¼Ú Õê±ð ÇÃ³Ø çÅ Ô¼æ ëó Õ¶ ÁÅÇÖÁÅ, Tå¶ð¶ Çìé», ìÅÂÆ,îË ÕÅÔç¶ Ü¯×».......!U À°Ôç¶ ì°ñ· ëð·Õä ñ¼×¶ å¶ Á¼Ö» Çò¼Ú¯ êðñ-êðñ Ô³Þ±Á» çÆÁ» èÅð»ë°¼à êÂÆÁ»Í

T ú å±³ Ççñ ð¼Ö òÆð, îËº Çåå¯ éÅìð å» é·Æ......!U Õê±ð ÇÃ³Ø é¶ îÃÆº ÇÂÔ ì¯ñÁÅÖ¶Í Ô³Þ±Á» çÆÁ» ç¯ èÅð» À°Ôç¶ ÇÚÔð¶ À°¼å¶ òÆ ò× êÂÆÁ» ÃéÍ

138


A. ÒÃ»ÞÆ Õ³èÓ ìäÅÀ°ä çÆ ñ¯ó ÇÕÀ°º êÂÆ? å¶ ÇÕÃù?

B. ÒÃ»ÞÆ Õ³èÓ çÅ Þ×óÅ ÇÕ³é·» ÇòÚÕÅð ÃÆ? å¶ ÇÕÀº°?

C.ÒÃ»ÞÆ Õ³èÓ ÕÔÅäÆ ÇÕÃ ê¶ºâ± Ãî¼ÇÃÁÅ ò¼ñ Ã³Õ¶å ÕðçÆ ÔË?

D.ÒÃ»ÞÆ Õ³èÓ ìäÅÀ°ä Ãî¶º ê³ÚÅÇÂå é¶ ÇÕò¶º Þ×óÅ î°ÕÅÇÂÁÅ ÃÆ?

E. ÒÃ»ÞÆ Õ³èÓ ÕÔÅäÆ å¯º ÕÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ ÇîñçÆ ÔË?

F.ÒÃ»ÞÆ Õ³èÓ ÕÔÅäÆ çÅ ÃÅð ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯Í

139

Õ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕÕ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕÕ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕÕ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕÕ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕ

Õ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕ ê³ÜÅìÆ ÕÔÅäÆ Ö¶åð Çò¼Ú ÇÕÃ¶ ÜÅä-êÛÅä çÅ î°æÅ÷ éÔÆºÍÀ°Ã ù ÃÅèÅðä îé°µÖ çÆ ÃÅèÅðäåÅ ê¶ô Õðé òÅñÅ ÕÔÅäÆÕÅð òÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã é¶ê³ÜÅìÆ ÕÔÅäÆ ù êÇÔñÆ òÅð ê³ÜÅìÆÁå ç¶ íðê±ð Üñ½Á ÃÇÔå ê¶ô ÕÆåÅÍ À°Ã ù ê³ÜÅìÆÕÔÅäÆ çÅ ôÅÔÃòÅð, ìÅçôÅÔ ÁÅÇç åõ¼ñÃ» ðÅÔÆº ÜÅÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ

Õ°ñò³å ÇÃ³Ø ÇòðÕ çÅ Üéî BA îÅðÚ AIBA ù Çê³â ë°ñ¶ðé Ç÷ñ·Åô¶Ö±ê°ðÅ(êÅÇÕÃåÅé) ÇòÖ¶ ÇêåÅ ÁÅÃÅ ÇÃ³Ø ç¶ Øð Ô¯ÇÂÁÅÍ À°Ã é¶ ê³ÜòÆº çÆ êó·ÅÂÆ ééÕÅäÅÃÅÇÔì å¯º êÅÃ ÕÆåÆÍ îËÇàÌÕ çÆ êó·ÅÂÆ ô¶Ö±ê°ðÅ å¶ ìÆ.Â¶., ÁË¼Ã.âÆ. ÕÅñÜ, ñÅÔ½ð å¯º êÌÅêåÕÆåÆÍ ÁËî.Â¶. Á³×ð¶÷Æ ÖÅñÃÅ ÕÅñÜ Á³ÇîÌåÃð å¯º ÕÆåÆÍ ÕÅùé çÆ Çâ×ðÆ ñËä À°êð³åÀ°Ô ø½Ü Çò¼Ú íðåÆ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ç¶ô ò³â å¯º ìÅÁç À°Ã çÆ ÇâÀ±àÆ ÃÅìÕÅ ë½ÜÆ Ô¯ä éÅå¶À°èÅñ¶ ×Â¶ ÇÔ³ç±-ÇÃ¼Ö êÇðòÅð» çÆ Ã»í-Ã³íÅñ Çò¼Ú ñ¼×ÆÍ À°Ã é¶ íÅðå ÃðÕÅð ç¶ Ã±ÚéÅîÇÔÕî¶ Çò¼Ú ÇÂéøðî¶ôé ÁøÃð òÜ¯º òÆ í±ÇîÕÅ ÇéíÅÂÆÍ ê³ÜÅì Ö¶åÆìÅóÆ ï±éÆòðÇÃàÆÇò¼Ú òÆ Ü°ÁÅÇÂ³à âÅÇÂðËÕàð òÜ¯º ôÅéçÅð í±ÇîÕÅ ÇéíÅÂÆÍ BD çÃ³ìð AIHG ù ìÆîÅðÆéÅñ À°Ôé» çÆ î½å Ô¯ ×ÂÆÍ

ÒÛÅÔ ò¶ñÅÓ, ÒèðåÆ å¶ ÁÅÕÅôÓ, Òå±óÆ çÆ ê³âÓ, ÒÂ¶ÕÃ Õ¶ Ôî ìÅÇðÕÓ, Òç°¼è çÅÛ¼êóÓ, Ò×¯ñ·»Ó, Òéò¶º ñ¯ÕÓ, ÒÁÅÇåôìÅ÷ÆÓ ÁÅÇç À°Ã ç¶ êÌÇÃ¼è ÕÔÅäÆ Ã³×ÌÇÔ ÔéÍ À°Ã ç¶ÕÔÅäÆ Ã³×ÌÇÔ Òéò¶º ñ¯ÕÓ ù íÅðåÆ ÃÅÇÔå ÁÕÅçîÆ ê°ðÃÕÅð ÔÅÇÃñ Ô¯äÅ, À°Ã çÆ ÕæÅÕñÅ çÅ êÌîÅä ÔËÍ À°Ã é¶ ê³ÜÅìÆ ÜÆòé ìÅð¶ â±³ØÆÁ», îÅÇÂé¶õ¶Ü å¶ ÃçÆòÆº Áðæ» òÅñÆÁ»ÕÔÅäÆÁ» çÆ ðÚéÅ ÕðÕ¶, ÕÔÅäÆ Çêó Çò¼Ú éòÆº ñÆÔ å¯ðÆÍ À°Ã çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» ÕñÅåîÕê¼Ö¯º éòÆÁ» ÃæÅêéÅò» ÇÃðÜçÆÁ» ÔéÍ ôÅÇÂç ÇÂÔ ÔÆ ÕÅðä ÔË ÇÕ À°Ô Çéð³åð ò¼â¶êÅáÕ Ãî±Ô ç°ÁÅðÅ Ô°ä å¼Õ êÇó·ÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ

140

ç°¼è çÅ Û¼êóç°¼è çÅ Û¼êóç°¼è çÅ Û¼êóç°¼è çÅ Û¼êóç°¼è çÅ Û¼êó

ÚÅÚ¶ åÅÂ¶ çÅ ê°¼åð Ô¯ä Õð Õ¶ ñÅñ å¶ ÇçÁÅñ çÅ ÁÅê¯ ÇòÚ ìóÅ ÇêÁÅð ÃÆÍÀ°Ôé» çÆ òÅÔÆ òÆ ÇÂÕ¼áÆ ÃÆÍ Çê³â ÇòÚ ÇÂÕ¼á çÅ ìóÅ ð°Áì êËºçÅ Â¶, ç¯ ÃÕ¶ íðÅò» éÅñ¯ºÜ¶ ç¯ ÚÅÚ¶ åÅÂ¶ ç¶ ê°¼åð ðñ Õ¶ à°ðç¶ Ôé å» À°Ôé» é±³ Ô¯ð ò¼âÆ åÅÕå ÃîÇÞÁÅ Ü»çÅ Â¶,ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ î¶ñ Øà ò¶Öä ÇòÚ ÁÅÀ°ºçÅ Â¶Í íðÅò» é¶ å¶ íñÅ ðñ Õ¶ à°ðéÅ ÂÆÔ¯ÇÂÁÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÔé» ç¯Ô», ñÅñ å¶ ÇçÁÅñ, çÅ òÆ Çê³â ÇòÚ ñ¯Õ é» ñËºç¶ ÃéÍÕÅÇîÁ» é±³ Õ³î ÕÇÔäÅ À°Ôé» ñÂÆ Ã½ÖÅ ÃÆ ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô Û¶åÆ ÁÅÖ¶ ñ¼× Ü»ç¶ ÃéÍ Çê³âçÆÁ» ×ñÆÁ» ÇòÚ à°ðéÅ À°Ôé» é±³ ÃòÅç ç¶ºçÅ ÃÆ ÇÕÀ°ºÇÕ À¼°æ¶ À°Ôé» çÅ ÁÅçð ÃÆÍ

ÇÂÃ î°øå ç¶ ÁÅçð å¯º Çìé», ÇÂÕ¼ÇáÁ» À°Ôé» çÅ òÅÔÆ Ü¯åÆ çÅ Õ³î òÆ Ã½ÖÅÚñçÅ ÃÆÍ ðñ Õ¶ À°Ô ç¯ Ôñ» çÆ òÅÔÆ Õðç¶ ÃéÍ ÇÂÕ ÕÅîÅ ðÖ ñËä éÅñ À°Ôé» ÇòÚ¯º ÇÂÕì³çÅ Ôð ð¯÷ Ã½ÖÅ ðÇÔ ÃÕçÅ ÃÆ å¶ Õ³î òÆ Ú³×Å à°ÇðÁÅ Ü»çÅ ÃÆÍ ÇÂÕ Ôñ çÆ òÅÔÆ ÇÂÕå¶ ì¶ÃòÅç Ô°³çÆ ÔË, ç±ÜÅ Ã±åð éÔÆº ìËáçÆÍ Ü¶ ÇÂÕ¼ñ¶ Ô¯ò¯ å» À°Ô ì³çÅ â³×ð» éÅñ â³×ðÔ¯ Ü»çÅ Â¶ å¶ Ü¶ ÕÅîÅ ðÖ¶ å» ê±ðÅ éÔÆº ëàçÅÍ

ÇÂÔ ÇÂÕ¼áÆ òÅÔÆ åÆÃð¶ ì³ç¶ é±³ ÇÜÔóÅ ÇòÔñ ç¶ ðÔÆ ÃÆ À°Ô ÃÅðÅ ÇçÁÅñ ÔÆîÅäçÅÍ À°Ô ×¯ð¶ ð³× çÅ, Ã°ÔäÆ ôÕñ òÅñÅ íÅðÅ ÇÜÔÅ ×¼íð± ÃÆÍ êÇÔñ¶ êÇÔð å¶ À°ÔêËñÆÁ» ÇòÚ Õ°Þ Õ³î ÕðçÅ, êð ÇêÛñ¶ êÇÔð ð¯÷ À°Ô ÇÚ¼à¶ Õêó¶ êÅ Õ¶ Çê³â ÇòÚ í½ºçÅðÇÔ³çÅ Ü» Ö°³ã» å¶ ìËáÅ ðÇÔ³çÅÍ å¶ ñ¯ÕÆº À°Ã éÅñ Á¼Ö ÇîñÅ Õ¶, À°Ã éÅñ ×¼ñ» Õð Õ¶ õ°ôÔ°³ç¶Í

êð Çê³â òÅÇñÁ» çÆ å¶ ÇçÁÅñ çÆ ÇÂÔ ÃÅðÆ õ°ôÆ ñÅñ ç¶ ÇÃð å¶ ÃÆ ÇÜÃ é±³ Çê¼Û¯ºÕ³î ÕðéÅ êËºçÅÍ

TÕ¼ñ· å±³ Çê³â¯º ÂÆº éÔÆº ÇéÕÇñÁÅ ÇêÛñ¶ êÇÔð, òÅó ç¶äÆ ÃÆ ÕäÕ é±³Í ç¯ ì³ÇçÁ»ÇòÚ òÅó åËé±³ êåÅ Â¶ ìóÆ Á½ÖÆ ÁÅÀ°ºçÆ Â¶ÍU ñÅñ ÕçÆ À°ñ·Åî» Çç³çÅÍ

TÁËò¶º ÂÆ ÁÅñ·Ã Õð Û¼ÇâÁÅÍ Çê³â æÅä¶çÅð ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ, îËº ÁÅÇÖÁÅ Õ¯ÂÆ×¼ñìÅå Ã°ä»×¶ÍU ÇçÁÅñ éÆòÆº ÇÖ¼Ú Û¼âçÅ å¶ ñÅñ Ú°ê Ô¯ Ü»çÅÍ

ñÅñ çÆ òÔ°àÆ òÆ ÇçÁÅñ é±³ ÁÅêä¶ Øð ÇòÚ ÇëðÇçÁ» ò¶ÖçÆÍ Üç¯º ñÅñ ìÅÔðêËñÆÁ» ÇòÚ Õ³î ñ¼×Å Ô¯ÇÂÁÅ Ô°³çÅ À°Ôé» ç¶ Øð çÆ Ã»ÞÆ Õ³è å¯º êÅð À°ÔçÆ ê¼× ÇÂèð-À°èð í½ºçÆ ÇçÃçÆÍ ÕçÆ À°Ô ÁÅêä¶ î°³â¶ é±³ Ú°Õ Õ¶ Øð¯º ÇÂÕ ñ¼Õó ëó åðÖÅä» òñ ñËÜ»çÅ Áå¶ À°æ¶ ìËá Õ¶ À°Ã é±³ ×¼âÆ ìäòÅ Çç³çÅ å¶ ÕçÆ ÁÅêäÆ òÔ°àÆ çÅ ÃÅ× ÚÆðé òÅñÅçÅåð Ú°Õ Õ¶ ñ°ÔÅð» êÅÃ¯º ñ°òÅä à°ð êËºçÅ Áå¶ Õç¶ Ã¼å¯ Ü°ñÅÔÆ é±³ ÚðÖÅ Ú°ÕòÅ Õ¶ À°Ã çÆÕÅä ÕãòÅ ÇñÁÅÀº°çÅÍ ñÅñ çÆ òÔ°àÆ ç¶ ÃÅð¶ Õ³î À°Ã¶ åð·» ÔÆ êÂ¶ ðÇÔ³ç¶Í ÇçÁÅñ çÆ ØðÇòÚ í½ºçÆ ê¼× å¶ ÁÅÀ°ºçÆ ÓòÅÜ À°Ã çÆÁ» ÕÂÆ Ãèð» à°³ìçÆÍ Ü¶ ÕçÆ ñÅñ òÆ ÇÂÃ¶ ò¶ñ¶

141

Øð ÁÅ ÃÕ¶ å» À°Ô À°Ã é±³ ç°¼è êÅ Õ¶ ç¶ò¶Í Çê³â ÇòÚ ÜÅä ñÂÆ À°Ã é±³ ÇÚ¼à¶-ÇÚ¼à¶ Õêó¶ê°ÁÅÂ¶ å¶ À°Ã ç¶ Õêó¶ ê»ÇçÁ» é±³ Þàêà À°Ã çÆ ê¼× é±³ îÅÇÂÁÅ ñÅ ç¶ò¶Í Ô°ä å¶ éÅ Õ¼êó¶è¯ä å¶ éÅ êÅä çÅ Õ¯ÂÆ ÃòÅç ÃÆÍ Á¼áÆº-çÃÆº ÇçéÆº ðÅå é±³ Ã½ä ñ¼Ç×Á», À°Ô è¯å¶ Ô¯Â¶Õêó¶ ÇÃðÔÅä¶ ðÖòÅ ñËºçÅ å¶ Ãò¶ð¶ À°á Õ¶ ðÅå ç¶ ñÅÔ¶ Ô¯Â¶ îËñ¶ Õêó¶ ÇÃðÔÅä¶ ð¼Ö Õ¶ À°ÔÇÚ¼à¶ Õêó¶ êÅ ñËºçÅÍ êð Û¶åÆ ÔÆ ÇÂÔ òÆ îËñ¶ Ô¯ Ü»ç¶ å¶ Çëð ÕÂÆ Ççé À°Ô îËñ¶ ÔÆ êÅÂÆÇëðçÅÍ Ü¶ ñÅñ òÆ ÇçÁÅñ ò»× ôÅî Øð ÇìåÅ ÃÕ¶Í

å¶ Çëð ðÅå é±³ Üç¯º ñÅñ Øð ÁÅÀ°ºçÅ å» À°Ô ÁÅÖçÆ, Tå±³ À°ÔçÅ ÕÅîÅ ð¼ÇÖÁÅÔ¯ÇÂÁÅ Â¶º? ÁÅê å¶ ÃðçÅð Çê³â ÇëðçÅ ðÇÔ³çÅ Â¶ å¶ å±³ À°æ¶ Çî¼àÆ éÅñ Ø°ñçÅ ðÇÔéÅ Â¶ºÍU

TÇê³â Çëðé ÇòÚ ÕÆ ÇêÁÅ Â¶? êÅäÆ òÆ òÅðÆ çÆ ×¼ñ ÕðéÆ ÃÆ Â¶Ã Õð Õ¶ ÁÅÇÂÁÅÃÆ À°ÔÍU ñÅñ ×¼ñ òñ»çÅ å¶ Çëð îð·î ñÅÀ°ºçÅÍ

TÕçÆ Ôñ ëñ áÆÕ ÕðÅäÅ Ô°³çÅ Â¶, Õ¯ÂÆ ð¼ÃÅ êËóÅ òàäÅ Ô°³çÅ Â¶ Ü» Õ¯ÂÆ ì³çÅÇçÔÅóÆ ñÂÆ ÁÅÖäÅ Ô°³çÅ Â¶, Çê³â ÇòÚ Ã½ Õ³î Ô³°ç¶ é¶ÍU

TÇê³â Õ³î Ô°³ç¶ é¶ å» å±³ òÆ ÁÅ ÜÅÇÂÁÅ Õð ÕçÆ, ÷ð±ð À°Ã¶ ÔÆ Õðé¶ Ô°³ç¶ é¶ Çê³âòÅñ¶ Õ³îÍU

TÔñÅ îËº ÁÅ ÜÅÇÂÁÅ Õð»×Å ÇÂÔç¶ ÓÚ ÇÕÔóÆ ×¼ñ Â¶Í À°Ô Á»ÔçÅ Â¶ îËº ñ×ÅÜÅé», îËº ÁÅÔé» ÔñÅ å±³ ñ×Å ÜÅÍU

ñÅñ ÁÅÀ°ä ñÂÆ ÕÇÔ å¶ ç¶ºçÅ, êð À°Ô ÁÅÇÂÁÅ ÕçÆ éÅÍ Â¶Ã Çòó·Æ ÇòÚ ÁÃñÇòÚ À°Ô ÇíÁÅñ ç¶ Ô¶á ò× ÇðÔÅ ÃÆÍ À°Ô åÅð¶ Úó·¶ À°áçÅ å¶ ÕÅî¶ éÅñ Ôñ Ü¯ó Õ¶ ñËÜ»çÅ, î×ð¯º ÇçÁÅñ è³îÆº ò¶ñ¶ À°á Õ¶ î¼ÞÆº é±³ ìÅÔð ÕãçÅ, ê¼á¶ ê»çÅ å¶ Çëð Ú¯ºçÅÍ â³×ð»Ü¯×¶ ê¼á¶ ò¼ã Õ¶ À°Ô À°Ôé» é±³ Û¶ó Õ¶ ñË Ü»çÅ å¶ æ¯ó·Å ÇÜÔÅ Çëð à°ðÅ Õ¶ î¯ó ÇñÁÅÀ°ºçÅÍÇêÛñ¶ êÇÔð À°Ô Çê³â ÕçÆ åÅô Ö¶âçÅ ðÇÔ³çÅ å¶ ÕçÆ ÁõìÅð» çÆÁ» õìð» Ã°äçÅ,ÃîÞçÅ ðÇÔ³çÅÍ òÅÔÆ çÅ å¶ ÃÅðÅ íÅð Ççé¯-Ççé ñÅñ å¶ êËºçÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ ñÅñ ÃçÅ ïÅðì¶ñÆ ×³ãä å¶ ÁÅêäÅ ðÃ±õ ìäÅé å¶ ðÇÔ³çÅÍ Ôð ÇíÁÅñÆ ÇòÚ ÇÂÃ åð·» ÔÆ Ô°³çÅ ÔËÍ ÇÂÕÇèð ìÔ°åÅ Õ³î ÕðçÆ ÔË å¶ ÇÂÕ æ¯ó·Å, ÇÜ³éÅ ÇÚð ìÔ°åÅ Õ³î Õðé òÅñÆ Çèð Ú°ê ÕÆåÆ ðÔ¶ÇíÁÅñÆ ÚñçÆ Ü»çÆ ÔË å¶ Üç¯º À°Ô é±³ ÇÂÔ ìÔ°åÅ Õ³î Ú°íä ñ¼× ÜÅò¶ å» ÇíÁÅñÆ à°¼àÜ»çÆ ÔËÍ

ÇÂÕ Ççé òÅãÆÁ» å¯º ÇêÛ¯º ñ°ÔÅð» ç¶ î°³â¶ Ü¼à» å¯º ÕäÕ çÆÁ» íðÆÁ» ÇÂÕ¼áÆÁ»Õð ðÔ¶ ÃéÍ ñÅñ ÇÂÕ Ô¯ð Ü¼à ç¶ â¶ð¶ å¶ ìËáÅ ÃÆÍ ñ°ÔÅð» çÅ ÇÂÕ î°³âÅ À°Ã Ü¼à å¯º íðÆî³×ä ÁÅ Ç×ÁÅÍ À°Ã éÅñ çÅ ç±ÜÅ î°³âÅ Õ¯ñ ÃóÕ å¯º íðÆ Ú°ÕÆ ñ³Ø ÇðÔÅ ÃÆÍ

TÁ½Ô íðÆ ÇÕæ¯º ÇñÁÅÂ¶ ú?U À°Ã Ü¼à é¶ íðÆ î³×ä ÁÅÂ¶ î°³â¶ å¯º ç±ÜÆ íðÆ ìÅð¶ê°¼ÇÛÁÅÍ

142

TÇÂÔ å¶ Á½æ¯º ÇçÁÅñ ç¶ ÖñòÅó¶ å¯º ÇñÁÅÂ¶ Á»ÍU

ñÅñ é¶ ÇÂÔ Ã°ÇäÁÅ å» À°Ã é±³ ÁÅêäÅ ñÔ± á³âÅ Ô°³çÅ ñ¼×ÅÍ ÖñòÅóÅ å» Ã»ÞÅÃÆ, êð é» ÇçÁÅñ çÅ ò¼Ü ÇðÔÅ ÃÆÍ Õ³î ÇòÚ ð°Þ¶ ñÅñ çÅ å¶ ÁÅêä¶ í¯ÇÂ³ í»â¶ å¯º òÆ é»ÇîàçÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ À°Ã é¶ Á¼âð¶ Ô¯ä çÅ øËÃñÅ Õð ÇñÁÅÍ òÅãÆÁ» Çê¼Û¯º À°ºÜ òÆ ÇÂÔòÅÔÆÁ» ìçñä ç¶ Ççé ÃéÍ

çÅä¶ å¶ À°Ô êÇÔñ» ÔÆ ò³â ñËºç¶ ÃéÍ ÇÂÃ òÅðÆ À°Ã é¶ å±óÆ òÆ ò³â ñÂÆÍ î¼Þ»ÁÅêäÆÁ» ò¼ÖðÆÁ» ì³é· ñÂÆÁ»Í ÇÂÕ Ã¼Üð Ã±ÂÆ î¼Þ çÅ æ¯ó·Å òÖå ÃÆ, À°Ã çÆ Õ¼àÆ îð×ÂÆ Ô¯ÂÆ ÃÆ å¶ À°Ô ÇçÁÅñ ç¶ Ô¼æ Óå¶ êÂÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ ÇÕÃ¶ Ô¯ð å¯º éÔÆº ÃÆ ÇîñçÆÍ ñÅñ é¶Õ°Þ Ççé À°Ã é±³ Û¯ÇñÁ» ç¶ ò³â ÇòÚ ñ±ä Ø¯ñ Õ¶ ÇêÁÅÇÂÁÅ, ÁÅêä¶ Ô¼æ å¶ ÁÅàÅ ÚðÅÇÂÁÅ,åñÆ å¯º èÅð» îÅð Õ¶ À°Ã é±³ ÚàÅÂÆÁ», ÁÅêä¶ î±³Ô ÇòÚ èÅð ñË Õ¶ À°Ã çÆÁ» éÅÃ» å¶ë°ðÕóÅ îÅÇðÁÅ å¶ À°Ô Ô½ñÆ Ô½ñÆ À°Ã å¯º òÆ Çîñä ñ× êÂÆ, êð ÇçÁÅñ éÅñ¯º À°Ã î¼Þ çÅÇêÁÅð éÅ à°àÅÍ Üç¯º ÕçÆ Ö°ñ·çÆ À°Ã Õ¯ñ ÜÅ Öñ¯ºçÆ Ü» À°Ã çÆÁ» î¼Þ» ÇòÚ ðñ Ü»çÆÍ

î¼Þ çÅ å¶ ÇçÁÅñ éÅñ ÇêÁÅð ìÇäÁÅ ÇðÔÅ, êð ñÅñ å¶ ÇçÁÅñ ÇÂÕ ç±Ü¶ å¯º ç±ðç±ð Ô°³ç¶ ×Â¶Í êËñÆÁ» é¶ó¶ Ô¯ä Õð Õ¶ À°Ôé» ç¶ â³×ð Ö°¼ñ· Õ¶ ÇÂÕ ç±Ü¶ çÆ êËñÆ ÇòÚ êË Ü»ç¶å¶ ÇÂÃ ÇòÚ¯º ÕÂÆ À°ñ·Åî¶ ÇéÕñç¶Í Ôð ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ î½Õ¶ å¶ ç¯ò¶º ÇÂÕ-ç±Ü¶ å¯º òè Õ¶ ×¼ñ»Õðç¶ å¶ Õ¯ÂÆ Çèð éÆòÆº éÅ ÇÖÚçÆÍ Üç¯º ÇçÁÅñ çÆ Çé¼ÕÆ ÇÜÔÆ Õ¼àÆ ñÕó» çÆ ÇòðñÇòÚ¯º ÇéÕñ Õ¶ ÃÅðÆ ðÅå ñÅñ ç¶ ìÆÜ¶ Ô¯Â¶ ×¯º×ñ±Á» ÇòÚ ÇëðçÆ ðÔÆ å» ÇçÁÅñ é¶ Á¼×¯ºÀ°ñàÅ ÇÕÔÅ, TîËº Õ¼àÆ ç¶ éÅñ å» éÔÆº éÅ ì¼Þ ÜÅäÅÍ ÇÂÔ Çé¼Õ¶-Çé¼Õ¶ ÜÆÁ ÃÇÜúº-ÖÇìúºÇÕèð¯º ÇéÕñ ÂÆ Ü»ç¶ é¶ÍU

å¶ Çëð Á×ñ¶ Ççé Üç¯º ñÅñ çÆ Ø¯óÆ Ã³×ñ ñ×¶ éÅñ ÇçÁÅñ çÆ ëñÆ Ô¯ÂÆ ÕêÅÔÇòÚ ì±à¶ í³éçÆ å¶ ëñ Õ¶ðçÆ ðÔÆ å» ñÅñ é¶ ÕÇÔ ÛÇâÁÅ, TØ¯óÆ å¶ ÕêÅÔ é±³ î±³Ô éÔÆºñ»çÆÍ ì±à¶ å¶ úç¯º íÜç¶ é¶ Üç¯º Ã³×ñÆ Ô¯ÂÆ Ø¯óÆ é±³ å±³ î×ð¯º å®ÅÔéÅ Â¶º ÚÅÍ ÁÅðÅî éÅñÕã¶º å» ÁÅê¶ ì±à¶ éÅ í¼ÜäÍU ÇçÁÅñ é±³ ÇÂÃ ×¼ñ çÅ ìóÅ ö°¼ÃÅ ÃÆÍ ×¯º×ñ± å¶ ÁÅõð ê¼á¶ÔÆ Ãé, êð ÕêÅÔ å¶ êËÃ¶ òÅñÆ øÃñ ÃÆÍ ÇÂÕ ìÚÅÁ ÃÆÍ éÅ ñÅñ å¶ éÅ ÇçÁÅñ é¶ ÕçÆÇÂÕ ç±Ü¶ çÆ Ô¼æÆº êËä ñÂÆ Ã¯ÇÚÁÅ ÃÆÍ

ÇÂÃ å¯º Õ°Þ Ççé ÇêÛ¯º îÆºÔ ÇêÁÅÍ ÇçÁÅñ Õ¯ñ å¶ ìÅÔð ÇÂ¼Õ Õ¯áÅ ÔË ÔÆ ÃÆ, êðñÅñ é¶ ÁÜ¶ Õ°Þ éÔÆº ÃÆ Û¼ÇåÁÅÍ Çëð òÆ À°Ô ÇçÁÅñ ç¶ Õ¯á¶ ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ÇÃð éÔÆº ñ°ÕÅäÅÚÅÔ°³çÅ ÃÆÍ À°Ã ç¶ å±å Ô¶á» æ¯ó·Å ÇÜÔÅ ìÚÅ Ô¯ ÃÕçÅ ÃÆÍ ÚÅçð çÆ ì°¼Õñ îÅð Õ¶ À°ÔÁÅêä¶ å±å æ¼ñ¶ ìËáÅ ÇðÔÅ å¶ À°å¶ îÆºÔ êËºçÅ ÇðÔÅÍ ÇÂÔ ×¼ñ Çê³â òÆ Á¼êó ×ÂÆÍ À°Ã ç¶å±å ÇòÚ ì×ÇñÁ» ç¶ ÁÅñ·ä¶ ÃéÍ ñ¯ÕÆº ÕÇÔ³ç¶ Çëðé, TÀ°å¶ ì×ñ¶ é·ÅÀ°ºç¶ ðÔ¶ å¶ Ô¶á»ñÅñ éÔÅÀ°ºçÅ ÇðÔÅÍU

ÇÂÃ îÆºÔ å¯º Çê¼Û¯º ÇÂÔ ×¼ñ ÁÅî ÃÆ ÇÕ ÇÂÕ éÅ ÇÂÕ Ççé ñÅñ å¶ ÇçÁÅñ çÆ ñóÅÂÆÔ¯ò¶×ÆÍ Õ¯ÂÆ ÕÇÔ³çÅ ÃÆ ÇçÁÅñ åÕóÅ ÔË À°Ô îÅð¶×ÅÍ Õ¯ÂÆ ÕÇÔ³çÅ ÃÆ ñÅñ ÇòÚ ö°¼ÃÅ

143

ìÔ°åÅ Â¶, ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô îÅð¶×ÅÍ

ÇÂÔ ×¼ñ» ñÅñ çÆ òÔ°àÆ åÆÕð òÆ ÁêóçÆÁ» å¶ ÕçÆ-ÕçÆ À°Ô ØÅìð Õ¶ê°ÛçÆ:

TÃ°ÇäÁËº ÇçÁÅñ å¶ð¶ ×ñ êËä é±³ ÇëðçÅ Â¶?U

Tî¶ð¶ ×ñ êË Õ¶ îðéË úÃÍ À°Ô å¶ Õ°ÃÕ éÔÆº ÃÕçÅ î¶ð¶ ÃÅÔîä¶ÍU ñÅñ Á¼×¯º Ú½óÅÔ¯ Õ¶ ÁÅÖçÅÍ

ÁÅêä¶ ÁÅê é±³ À°¼ÚÅ ÇòÖÅä ñÂÆ ÇÂ¼Õ Ççé ñÅñ é¶ Ô¼ç ÔÆ Õð ÇçåÆÍ éòÆº ÕäÕìÆÜä å¯º êÇÔñ» ÇçÁÅñ ÁÅêäÆ ÇÂÕ êËñÆ ÇòÚ ð±óÆ êÅÀ°äÆ ÚÅÔ°³çÅ ÃÆÍ ×¼â¶ çÅ ðÅÔñÅñ çÆ êËñÆ ÇòÚ¯º çÆ ÔÆ ÃÆ, êð ÇÂÔ êËñÆ ÇÕÀ°ºÇÕ Áêó êÂÆ Ô¯ÂÆ ÃÆ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÃ ÇòÚ¯º×¼âÅ ñ³ØÅä çÅ Õ¯ÂÆ Ôð÷ éÔÆº ÃÆÍ êð Üç¯º ÇçÁÅñ ×¼âÅ íð Õ¶ ÇñÁÅÇÂÁÅ å» ñÅñ â»×ëó Õ¶ ÁÅêäÆ ò¼à å¶ Öñ¯ Ç×ÁÅ å¶ À°Ã é¶ ÇçÁÅñ çÅ ×¼âÅ ÇêÛ»Ô î¯ó ÇçåÅÍ

ðÅå é±³ Üç¯º ñÅñ é¶ ÇÂÔ ×¼ñ ÁÅêäÆ òÔ°àÆ é±³ ç¼ÃÆ å» À°Ã ù ÇòôòÅÃ ÇÜÔÅ Ô¯Ç×ÁÅ ÇÕ ÇçÁÅñ À°Ã ç¶ êåÆ å¯º Õ°Þ åÌÇÔ³çÅ ÃÆÍ ÇçÁÅñ é±³ òÆ ÁÅêäÆ ÔÅñå Õ°Þ Ú°íäñ× êÂÆ ÃÆÍ Çìé» Õ°Þ ê¼Ü ìäÅé ç¶ À°Ô À°Ã éÅñ ÖÇÔä-ÖÇÔä ÕðçÅ ÃÆÍ

ÇÂÕ Ççé ÖÅú êÆÂ¶ éÅñ ñÅñ ÁÅêäÆ Ø¯óÆ å¶ Úó· Õ¶ Çê³â ÁÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ ðÅÔ ÇòÚÇÂÕ ÖÅñ å¶ ÇçÁÅñ å¶ ÇÂÕ Ô¯ð ì³çÅ êÆ ðÔ¶ ÃéÍ À°Ôé» ñÅñ ù ò¶Ö ÇñÁÅ å¶ ñÅñ é¶À°Ôé» ùÍ ÖÅñ å¯º ñ³Øä ñÂÆ Ø¯óÆ é¶ Ô½ñÆ Ô¯äÅ ÔÆ ÃÆÍ ñÅñ ç¶ Ô¼æ ÇòÚ Õ¶òñ ÃÖäÅ×óòÅ ÃÆÍ

TÇÕÔóÅ Â¶?U ÇçÁÅñ é¶ ÷ðÅ ñîÕÅ Õ¶ ÇÕÔÅÍ

TîËº Á», ñÅñÍU ñÅñ é¶ åÕó¶ Ô¯ Õ¶ ÇÕÔÅ å¶ Çëð Tåð±Ôú, åð±ÔúU Õð Õ¶ Ø¯óÆé±³ êÅäÆ ÇêÁÅä ñ¼× ÇêÁÅ, ÇÜÃ åð·» ÕÇÔ ÇðÔÅ Ô¯ò¶, TÁÅ ÜÅú îËº å¶ Öñ·Å ò»ÍU êðÁÅÇÂÁÅ Õ¯ÂÆ éÅ å¶ ñÅñ é¶ êÅäÆ ÇêÁÅ Õ¶ Ø¯óÆ à¯ð ñÂÆÍ

Øð ÁÅ Õ¶ ñÅñ é¶ òÔ°àÆ é±³ çÇÃÁÅ, TîËº Ã¯ÇÚÁÅ ÇÜÔóÅ ÁÅÇÂÁÅ ×óòÅ îÅð»×ÅÇÃð ÇòÚÍ Ø¯óÆ å¶ ÚÇó·ÁÅ ì³çÅ À°ºÜ òÆ ÚÔ°³ ì³ÇçÁ» å¶ íÅð± Ô°³çÅ Â¶Í ÇÜÃ é±³ îð÷Æ Ô¯ò¶ Ô¶áñË Õ¶ îÅð çÂ¶ÍU

TôÅìÅô!U ñÅñ çÆ òÔ°àÆ çÆÁ» ÚîÕçÆÁ» Á¼Ö» é¶ ÇÕÔÅ, Tî¶ðÅ êåÆ ÇÂÃ å¯º Ø¼àÕÆ Õð ÃÕçÅ ÃÆÍU

ñÅñ âÅãÅ õ°ô ÃÆÍ Á¼Ü À°ÔçÆ ×¼ñ ÇòÚ òè¶ð¶ áð·³îÅ ÃÆ, À°Ã çÅ êËð ìóÅ ë¼ì Õ¶í¯ÇÂ³ å¶ ÇàÕçÅ ÃÆ å¶ À°Ã ç¶ ì¼Ú¶ À°Ã é±³ âÅã¶ ÇêÁÅð¶ ñ×ç¶ ÃéÍ

Çëð ÇÂÕ ðÅå Õ°Þ ÇÕä-Çîä ÇÜÔÆ ðÔÆÍ ÇÕä-Çîä ç¶ ÁÅñ·Ã å¯º ñÅñ é¶ è³îÆ ò¶ñ¶

144

À°á Õ¶ î¼Þ é±³ ê¼á¶ éÅ êÅÂ¶Í ê¼ÇáÁ» çÆ ÇÔðÃ ÇòÚ î¼Þ Ã³×ñ ÇÖÚ Õ¶ îÆºÔ éÅñ Çã¼ñÅ

Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ¼ñÅ ê°àÅ ×ÂÆÍ Ú³×¶ Ççé Úó·¶ À°á Õ¶ ñÅñ ìÅÔð¯º ÃóÕ å¯º î¼Þ ñ¼í Õ¶ å¶ Á×¶ò³â êÅ Õ¶ Ú¯ä ìÇÔ Ç×ÁÅÍ

î¼Þ çÅ êÃîÅ ÁÜ ìÔ°åÅ Çã¼ñÅ ÃÆÍ ÇÕÃ¶ êÇÔñ» Ú¯Á ñÂÆ Ô¯ÂÆ ÜÅêçÆ ÃÆÍ ÁËò¶ºò³â ç¶ ñÅñÚ é±³ ÔÆ ç±ÜÆ òÅð Çîñ ðÔÆ ÃÆÍ

êð Õ¯ÂÆ Õ½ä ÇÂÔé±³ Ú¯Á ÃÕçÅ ÃÆ? ÇçÁÅñ å¯º Çìé» å¶ ÇÂÔ ÇÕÃ¶ å¯º ÇîñçÆ éÔÆºÃÆÍ ì¼Ã ÇçÁÅñ é¶ ÔÆ Ú¯ÂÆ ÃÆÍ ÚÅð-ÚÅð èÅð» îÅðé ÇêÛ¯º ÃÅð¶ æä õÅñÆ Ô¯ ×Â¶Í

×óò¶ ÇòÚ Çå³é ÚÅð Û³ÇéÁ» çÆ æ» îÃ» ÇÂÕ Û³éÅ ç°¼è ÃÆÍ Ô°ä ÕÆ ìä¶×Å?ÇçÁÅñ é¶ å¶ ìÔ°å ÔÆ î±ðÖåÅ ÕÆåÆ ÃÆÍ ÁÅêäÆ òÔ°àÆ é±³ ñÅñ Ô°ä ÕÆ ÕÔ¶? À°Ô ÜÅäçÆÃÆ ÇÕ ÇçÁÅñ å¯º Çìé» ÇÂÔ î¼Þ ÇÕÃ¶ å¯º ÇîñçÆ ÔÆ éÔÆº ÃÆ å¶ ÇçÁÅñ å¯º ÁÅêäÆ î¼Þ ÚòÅÕ¶ À°Ô ÁÅêäÆ òÔ°àÆ ç¶ ÃÅÔîä¶ Ú°ê Õð Õ¶ ÇÕÃ åð·» ìËá ÃÕçÅ ÃÆ? Ô¯ ÃÕçÅ ÃÆ ÇÕ ñÅñÀ°Ã éÅñ À°¼ÚÆ éÆòÆº ×¼ñ Õð¶ å¶ ÇçÁÅñ Á×¶ ò»× éÆòÆº ÇÖÚ ÜÅò¶ å¶ ÇÂÃ åð·» ñÅñ çÆÇÂ¼÷å ìÚ ÜÅò¶Í ôÅÇÂç À°Ô â»× Ã¯à¶ éÅñ À°Ã çÅ ì±ÔÅ òÆ áÕ¯ð ÃÕ¶, êð Øð å¶ À°Ã ç¶ç¯ ÜòÅé ÃÅñ¶ ÁÅÂ¶ Ô¯Â¶ ÃéÍ À°Ô å¶ À°Ã é±³ ì±Ô¶ ç¶ é¶ó¶ òÆ éÔÆº ÁÅÀ°ä ç¶ä ñ¼×¶Í ñÅñìËáÅ î¼Þ ù Ô¯ð êÃî»çÅ ÇðÔÅ, êð Õ¯ÂÆ ìÔ°åÆÁ» èÅð» æä» ÇòÚ éÅ ÁÅÂÆÁ»Í ÁõÆðñ¶ â¯Õ¶òÆ Ô°ä î°¼Õ Ú¼°Õ¶ ÃéÍ

ÁÚéÚ¶å ñÅñ é±³ ÇÂÕ ë°ðéÅ ë°ÇðÁÅÍ â°ñ·¶ Ô¯Â¶ ç°¼è ìÅð¶ ÇÂÔ Á³çÅ÷Å ñÅÀ°äÅ Á½ÖÅÔ°³çÅ ÇÕ ÇÂÔ ÇÕ³éÅ Õ° ÃÆÍ æ¯ó·Å ç°¼è òÆ â°Çñ·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ìÔ°å Ç÷ÁÅçÅ ñ×çÅ Â¶Í Ü¶ À°Ô×óò¶ òÅñÅ ç°¼è â¯ñ· ç¶ò¶ å» À°Ô ÁÅêäÆ òÔ°àÆ é±³ ÕÇÔ ÃÕçÅ ÃÆ ÇÕ î¼Þ é¶ ñ¼å îÅð Õ¶â¯ñ· ÇçåÅ ÔËÍ Ô¼æ ÇòÚ ëÇóÁÅ ×óòÅ À°Ã é¶ î±èÅ Õð ÇçåÅÍ îÆºÔ éÅñ ÃÅð¶ æ» ÇÚ¼ÕóÔ¯ÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ å¶ ÇÕèð¶ ÇÕèð¶ êÅäÆ çÆÁ» Çé¼ÕÆÁ»-Çé¼ÕÆÁ» ÛêóÆÁ» òÆ ìäÆÁ»Ô¯ÂÆÁ» ÃéÍ ÇÂÔ Ç×¼ñ å¶ êÅäÆ Õð Õ¶ â°Çñ·ÁÅ ç°¼è ìÔ°å ÃÅðÅ ñ×çÅ ÃÆÍ ñÅñ ÁÅêä¶ Õ³îå¶ Ã³å°ôà ÃÆÍ

Tç°¼è å¶ â°ñ·Å ÇçåÅ Â¶ ÁÜ êÆó Ü¯×Æ é¶ÍU À°Ã ÁÅ Õ¶ òÔ°àÆ é±³ ÇÕÔÅÍ

TÔÅÂ¶-ÔÅÂ¶! ÇÕÃ åð·»!U

Tì¼Ã ñ¼å Ú°Õ Õ¶ îÅðÆ Ã± ×óò¶ å¶, å¶ ×óòÅ î±èÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍU

Tç¯ Ã¯à¶ éÔÆº îÅðÆç¶ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆ î¼Þ é±³!U òÔ°àÆ é±³ Á¼á êÇÔð ç°¼è¯º Ã¼Öä¶ ðÇÔä å¯ºÇÖ¼Þ ÁÅ ðÔÆ ÃÆÍ

TéÔÆº, îÅðéÅ ÕÆ Â¶Í ÇÕå¶ î¼ÖÆ â³× ÚÅ îÅð¶ å» â³×ð ÕÅÔñÅ êË Ü»çÅ Â¶, ÔË å¶ÇòÚÅðÆ ÁÃÆñÍU

145

Ú°¼ñ¶· Á×¯º À°á Õ¶ À°Ô î¼Þ Õ¯ñ ×ÂÆÍ ÁÅÃÅèÅðé ÔÅñå ÇòÚ ÚÆ÷ ò¶Öä é±³ ÔðÇÂÕ çÅ ÜÆÁ ÕðçÅ Â¶Í ÇÜò¶º Çâ×¶ Ô¯Â¶ ÜÔÅ÷ Ü» À°ñà¶ Ô¯Â¶ àð¼Õ Ü» â°ñ·¶ Ô¯Â¶ ç°¼è ù°Í

TÔÅ . . . . . ! ÇÕ³éÅ ç°¼è ÃÆÍ Û¼êó ñ×Å Ô¯ÇÂÁÅ Â¶ ç°¼è çÅÍU À°Ã ÕÇÔ Õ¶ ñÅñ é±³á³ã êÅ ÇçåÆÍ


1. ñÅñ å¶ ÇçÁÅñ çÅ ÁÅêÃ Çò¼Ú ÕÆ ÇðôåÅ ÃÆ? À°Ôé» ù ÇÂ¼Õá¶ Õ³îÕðé ç¶ ÕÆ øÅÇÂç¶ Ãé?

2. ÇçÁÅñ ù Øð ÇëðçÅ ò¶Ö Õ¶ ñÅñ çÆ òÔ°àÆ ÕÆ-ÕÆ Ã¯Ú» Ã¯ÚçÆ ÃÆ?

3. ñÅñ ÁÅêäÆ òÔ°àÆ ò¼ñ¯º ÇçÁÅñ êÌåÆ Çîñ¶ À°ñ·Åî¶ çÅ ÜòÅì ÇÕò¶º Çç³çÅ ÃÆ?

4. ñÅñ å¶ ÇçÁÅñ ÇÕÔóÆ ×¼ñ ÕÅðé Á¼âð¶ Ô¯Â¶?

5. TÀ°¼å¶ ì×ñ¶ é·ÅÀ°ºç¶ ðÔ¶ Áå¶ Ô¶á» ñÅñ éÔÅÀ°ºçÅ ÇðÔÅÍU Çê³â ç¶ñ¯Õ ÇÂÔ ÇÕÀ°º ÕÇÔ³ç¶ Çëðç¶ Ãé?

6. êÇÔñ» ÔÆ Ú¯ÂÆ ÜÅ Ú°¼ÕÆ î¼Þ çÅ êðçÅ ð¼Öä ñÂÆ ñÅñ ù ÕÆ ø°ðéÅ ë°ÇðÁÅ?

7. Òç°¼è çÅ Û¼êóÒ ÕÔÅäÆ çÅ ÃÅð ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÇñÖ¯Í

146

×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð

×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð ê³ÜÅìÆ ÕÔÅäÆ çÅ éÅîòð ÕÔÅäÆÕÅð ÔËÍ À°Ô ê³ÜÅìÆ ÕÔÅäÆÇò¼Ú îÅðÕÃÆ ÇÚ³åé ç¶ Çòô¶ô Ç×ÁÅåÅ òÜ¯º ÜÅÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» Á×»Ôòè± ÇòÚÅð» çÆ êËðòÆ ÕðçÆÁ» ÔéÍ

×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð çÅ Üéî AICG ÂÆ. ù Çê³â Çê¼æ¯ (ìÇá³âÅ) ÇòÖ¶ Ô÷±ð ÇÃ³Ø ç¶Øð Ô¯ÇÂÁÅÍ À°Ã é¶ ÁËî. Â¶. ê³ÜÅìÆ Çòô¶ Çò¼Ú ÕÆåÆÍ À°Ú¶ðÆ Çò¼ÇçÁÅ ÔÅÇÃñ Õðé À°êð³åÀ°Ã é¶ Õ°Þ Ãî» Çç¼ñÆ ÇòÖ¶ ð±Ã çÆ Á³ìËÃÆ Çò¼Ú ìå½ð ê¼åðÕÅð ÁÅêäÆ í±ÇîÕÅ ÇéíÅÂÆÍê³ÜÅìÆ ÇàÌÇìÀ±é ÁõìÅð Çò¼Ú Ã³êÅçÕ òÜ¯º í°¼ñð é¶ ôÅéçÅð Õ³î ÕÆåÅÍ ÕæÅÕÅðÆ, ê¼åðÕÅðÆ,Áé°òÅç ÁÅÇç Ö¶åð Çò¼Ú í°¼ñð é¶ ÁÅêäÆ ÃÅÇÔåÕ Õñî ðÅÔÆº Çòô¶ô éÅî Ö¼ÇàÁÅÍ À°Ã çÆîÅéåÅ ÕÔÅäÆÕÅð òÜ¯º òè¶ð¶ Ô¯ÂÆÍ À°Ã ç¶ ÕÔÅäÆ Ã³×ÇÌÔ ÒÁ×éÆ ÕñôÓ ù íÅðåÆ ÃÅÇÔåÁÕÅçîÆ Çç¼ñÆ ò¼ñ¯º ê°ðÃÇÕÌå ÕÆåÅ ÜÅ Ú°¼ÕÅ ÔËÍ

ÒúêðÅ îðçÓ, ÒÃ°ìÔ ÇÕåéÆ õ±ìÃ±ðå ÔËÓ, ÒòÖå» îÅð¶Ó, ÒîËº ×÷éòÆ éÔÆºÓ, ÒçÆò¶ò»× ìñçÆ Á¼ÖÓ, ÒÁ×éÆ ÕñôÓ,Ò Çå³é î±ðåÆÁ» òÅñÅ î³çðÓ ÁÅÇç À°Ã ç°ÁÅðÅ ðÇÚåÕÔÅäÆ Ã³×ÌÇÔ ÔéÍ

×°ðìÚé ÇÃ³Ø í°¼ñð çÆÁ» î°ãñÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» ç¶ Ãð¯ÕÅð îÅñò¶ ÇÖ¼å¶ éÅñ Ü°ó¶Ô¯Â¶ ÔéÍ ìÅÁç Çò¼Ú Çç¼ñÆ òð×¶ îÔ»é×ð» çÆ ÜÆòé ôËñÆ ù òÆ À°Ã é¶ ê¶ô Õðé çÅïåé ÕÆåÅÍ î°ÔÅòð¶çÅð,îñòÂÆ À°¼êíÅôÅ À°Ã çÆÁ» Çòô¶ô ÕæÅ Ü°×å» ÔéÍ Á¼ÜÕ¼ñ·À°Ô Çç¼ñÆ Çò¼Ú ðÇÔ Õ¶ ê³ÜÅìÆ ÃÅÇÔå çÆ Ã¶òÅ Õð ÇðÔÅ ÔËÍ Ãî¶º-Ãî¶º ÁÖìÅð» ÓÚ Ûê ðÔ¶À°Ã ç¶ ñ¶Ö À°Ã çÆ ñ¶ÖäÆ çÅ ê°ÖåÅ êÌîÅä ÔéÍ

147

õ±éõ±éõ±éõ±éõ±é

ÕðåÅð¶ é¶ ÇÕ¼ñÆ À°¼å¯º åñòÅð ñÅÔÆ, ÇîÁÅé Çò¼Ú¯º Õ¼ãÆ Áå¶ À°ÔçÆ èÅð À°¼å¶ Ö¼ì¶Ô¼æ çÅ ×±áÅ ë¶ÇðÁÅÍ À°Ô ÇòÔó¶ Çò¼Ú Öó·Æ àÅÔñÆ Õ¯ñ ÁÅÇÂÁÅÍ ì»Ô ÇÜ³éÅ î¯àÅ ÇÂ¼ÕâÅÔäÅ ê¯ð¶ éÅñ¯º êÅà Õ¶ Úó·ç¶ òÅñ¶ êÅÃ¶ ù òÇèÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ À°Ôé¶ åñòÅð çÅ íðò»òÅð ÕÆåÅ, âÅÔäÅ î±ñÆ ç¶ â¼Õð¶ ò»× èðåÆ À°¼å¶ ÁÅ ÇêÁÅÍ åñòÅð Ú°³î Õ¶ À°Ôé¶ ÇîÁÅéÇò¼Ú êÅÂÆ Áå¶ Øð¯º ìÅÔð ÇéÕñ Ç×ÁÅÍ

Ã¼æ Çò¼Ú¯º Øð ù ÁÅÀ°ºç¶ é¶, À°Ôé¶ Ú½ÕÆçÅð çÅ Ô¯ÕÅ Ã°ÇäÁÅ ÃÆÍ î°ð¼ìÅ ì³çÆ òÅñ¶êàòÅðÆ Çê³â ÇòÚ ÁÅ ×Â¶ ÃéÍ ÇÂÔ Ô¯ÕÅ ÇÜò¶º À°Ô ë±Õ ÃÆ, Ü¯ ÇÚð» å¯º è°Öç¶ ØÅÔ-ë±Ã ç¶îÚ±³-îÚ±³ Õðç¶ ã¶ð Çò¼Ú ñÅà ìÅñ Çç³çÆ ÔËÍ

ÕÂÆ ÃÅñ» å¯ À°Ôç¶ Ççñ çÆ ÇÂÕ é°¼Õð Çò¼Ú ÇÂÕ Á¼ÚòÆ ÇÜÔÆ ñ¼×Æ ðÇÔ³çÆ ÃÆ,êð À°Ô ÇÕÃ¶ ÇÃ¼à¶ À°¼å¶ éÔÆº ÃÆ ê°¼Ü ÃÇÕÁÅÍ Ô°ä À°Ôé¶ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ ò¶ñÅ ÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍ Ü¶À°Ôé¶ Õ°Þ ÕðéÅ ÔÆ ÃÆ, å» Ô°ä¶ ÇÕÀº° éÅ Õð¶, Üç¯º éÅñ ÔÆ ÷îÆé òÅñÆ ×¼ñ çÅ î°ð¼ìÅì³çÆÇò¼Ú å¯êÅ íÇðÁÅ ÜÅò¶Í

Øð¯º ÇéÕñ Õ¶ ÕðåÅðÅ ç¯ Õ± îÆñ ç±ð¯º ñ³ØçÆ ê¼ÕÆ ÃóÕ ò¼ñ Ü»ç¶ ðÅÔ éÅ ÇêÁÅÍÀ°Ô Á×ñ¶ Çê³â ç¶ Á¼â¶ ò¼ñ Ü»çÆ Ã°³éÆ â³âÆ À°¼å¶ Çå¼ÖÆ å¯ð å°ÇðÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ ê³çð»Ø°î» çÆ ×¼ñ òÆ Õ¯ÂÆ Û¯àÆ éÔÆº ÃÆ, êð À°Ô å» ÁÅêä¶ íÇò¼Ö ç¶ ÇÂ¼Õ òËðÆ çÆ ÁñÖî°ÕÅÀ°ä Ú¼ÇñÁÅ ÃÆÍ À°Ô ÚÅÔ°³çÅ ÃÆ ÇÕ À°Ôç¶ Ü»ç¶ Ü» ÁÅÀ°ºç¶ ç¶ Õ¯ÂÆ ì³çÅ î¼æ¶ éÅ ñ¼×¶ÍÁÅêä¶ ÕÅð¶ çÆ ×³íÆðåÅ ìÅð¶ Ã¯Ú Õ¶ À°ÔçÅ Ççñ å¶÷-å¶÷ èóÕä ñ¼×çÅÍ êÇÔñ» À°Ôé¶ðÅå çÆ ×¼âÆ ÜÅäÅ Ã¯ÇÚÁÅ ÃÆ, êð ÇÂÃ åð·» Á¼×¶ Ççé ÁÅ ÜÅäÅ ÃÆÍ ÁÇÜÔ¶ Õ³î ÕðéòÅÇñÁ» ù å» ðÅå ÚÅÔÆçÆ ÔËÍ

ÕÂÆ òÅð ÕðåÅðÅ ÁÅêä¶ Ü°³âÆ ç¶ ïÅð» éÅñ ìËáÅ Ô°³çÅ, å» À°Ô ëó· îÅðçÅ, TÁÅêä¶ î±Ôð¶ å» ìÅÂÆ ÇÂ¼Õ ò¶ñ¶ ò×ç¶ çÇðÁÅò» çÅ êÅäÆ ÁàÕ Ü»ç¶ ÁË!U

ÕçÆ-ÕçÆ ãÅäÆ ÇòÚ¯º Õ¯ÂÆ àÕ¯ð ñÅÀ°ºçÅ,TÜÆÔçÆ î» Øð¯º Õ¼ãÆ ÁË, ÕðåÅÇðÁÅ, úÔ¯ åËùê°¼Û± ìÂÆ çÇðÁÅò» ç¶ êÅäÆ ÇÕò¶º ÁàÕç¶ Ô°³ç¶ ÁËÍ À°Ô òÆ Ô°ä çÔÆº éÅñ à°¼Õ Ö»çÅ Ô¯äËÍU

ÕðåÅðÅ Õ¼ÚÅ Ô¯ Õ¶ ÁÅÖçÅ,TÀ°Ô å» ÕÆó¶-êå³×¶ ÇÜ³éÅ Û¯ÕðÅ î¶ðÅ ÕÆ Õð±.....éÅñ¶, À°ÔçÆî» îËº Øð¯º Õ¼ãÆ ÁË úÇÂ?U

Üç¯º òÆ ÁÇÜÔÆ ×¼ñ ÇÛóçÆ, ÁÅÂÆ-×ÂÆ Ô¯ Ü»çÆÍ êð ÕðåÅð¶ À°¼å¶ ÇÂ¼Õ ÁÃð Û¼âÜ»çÆÍ À°Ôù ñ×çÅ, áÆÕ ÔÆ À°ÔçÅ íÇò¼Ö çÅ òËðÆ ç±ð ìËáÅ çÔÆº éÅñ à°¼Õ ÖÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ÕÆÔ¯ÇÂÁÅ Ü¶ À°Ô Á¼Ü ÕÆóÅ-êå³×Å ÔË, Õ¼ñ· ù À°Ô ò¼âÅ Ô¯ Õ¶ Ã¼ê òÆ ìä ÃÕçÅ ÔËÍ

éðî ÇÜÔÅ ç°êÇÔðÅ Ô¯ Ú¼ÇñÁÅ ÃÆÍ ì¼Ã ÁÅÂÆÍ ÕðåÅð¶ é¶ ô°Õð ÕÆåÅ, ì¼Ã Çò¼ÚÀ°Ôç¶ Çê³â çÅ Õ¯ÂÆ ì³çÅ éÔÆº ÃÆÍ À°Ô ÇòÚÕÅð ÇÜÔ¶ Õð Õ¶ ìÅðÆ Õ¯ñ çÆ ÃÆà À°¼å¶ ìËáÇ×ÁÅÍ À°Ô Ã¯Ú ÇðÔÅ ÃÆ ÇÕ Ü¼×ð ç¶ Õåñ òÅñ¶ îÅîñ¶ Çò¼Ú À°Ô ñ¯Õ» çÆ é÷ð Çò¼Ú ÁÃñ¯º

148

ÔÆ ÃÅø éÔÆº ÃÆÍ Üµ×ð ç¶ Õåñ ò¶ñ¶ Çê³â Çò¼Ú À°Ôç¶ ìÅð¶ í»å-í»å çÆÁ» ×¼ñ» À°âÆÁ»ÃéÍ Õ¯ÂÆ ÕÇÔ³çÅ ÃÆ ÇÕ À°ÔçÅ ÇÃ¼èÅ Ô¼æ ÃÆ, Õ¯ÂÆ ÕÇÔ³çÅ Õ¶ À°Ôù êåÅ ÷ð±ð ÃÆÍ ÁÅîÚðÚÅ ÃÆ ÇÕ êÇÔñ» ê°ÇñÃ çÆ À°Ôù òÆ Çò¼Ú¶ ð¼Öä çÆ ÃñÅÔ ÃÆ, êð À°Ô ðÅå¯-ðÅåæÅä¶çÅð ù ðÕî Þ¯Õ ÁÅÇÂÁÅ ÃÆÍ

õ°ç Õ°ñò³å¯ ù ô¼Õ ÃÆ ÇÕ Õåñ Çò¼Ú ÕðåÅð¶ çÅ Ô¼æ ÔËÍ í¼ÜÆ Ü»çÆ ì¼Ã Çò¼Ú¯º ç±ð-ç±ð åÕ êÃð¶ Ô¯Â¶ Ö¶å» À°¼å¶ Ã¼ÖäÆ ÇÜÔÆ ÞÅå îÅðÇçÁ» À°Ôé¶ Ã¯ÇÚÁÅ, å» ÔÆ å» À°Ô À°Ôç¶Øð ò¼ÃäÅ éÔÆº ÃÆ î³éÆÍ

Üç¯º Çê³â ç¶ ç¯ Ô¯ð ì³ÇçÁ» À°¼å¶ Ü¼×ð ç¶ Õåñ çÅ î°Õ¼çîÅ ìÇäÁÅ, å» ÕðåÅð¶ é¶Õ°ñò³å¯ ù Øð òÃÅÀ°ä ñÂÆ ×¼ñ å¯ðÆÍ Ü¼×ð ç¶ îðé Çê¼Û¯º Õ°ñò³å¯ ÇìñÕ°ñ ÇéÁÅÃðÆðÇÔ ×ÂÆ ÃÆÍ Ã¼Ã-ÃÔ°ðÅ êÇÔñ» ÔÆ îð¶ Ô¯Â¶ Ãé å¶ ì¼Ã ç¯ ÃÅñ çÅ ÇÂ¼Õ î°³âÅ ÔÆ À°ÔçÅÒêÇðòÅðÓ ðÇÔ Ç×ÁÅ ÃÆÍ ÕðåÅðÅ ÃîÞçÅ ÃÆ ÇÕ ÇÂ¼Õ å» Õ°ñò³å¯ ÇéÁÅÃðÆ ðÇÔ ÜÅä ÕðÕ¶À°ÔçÆ ×¼ñ ôÅÇÂç éÅ ÔÆ î¯ó¶Í ç±ÜÆ ×¼ñ, Çðôå¶ ç¶ ê¼Ö¯º òÆ À°Ô ÁÅêäÅ Ô¼Õ Ç×äçÅ ÃÆÍÜ¼×ð çÅ çÅç¶-ê¯Çåúº ÇÂ¼Õ¯-ÇÂ¼Õ íðÅ Ô¯ä ÕðÕ¶ À°Ô ÃîÞçÅ ÃÆ ÇÕ Ü¶ Õ°ñò³å¯ À°Ôç¶ ØðéÔÆº òÃ¶×Æ å» Õð¶×Æ ÕÆÍ

êÇÔñ» ÕðåÅð¶ é¶ ôÅî¯ éÅÇÂä ðÅÔÆº ×¼ñ ÚñÅÂÆÍ ë¶ð À°Ôé¶ ÁÅê ÇÃ¼è¶-î¼æ¶ Õ°ñò³å¯éÅñ ×¼ñ ÕÆåÆÍ Õ°ñò³å¯ çÆÁ» Á¼Ö» â°í-â°í íð ÁÅÂÆÁ»,T ÕðåÅÇðÁÅ, å±³ î¶ð¶ éÅñ ÇÂÔ¯ÇÜÔÆ ×¼ñ Õðé çÅ Ü¶ðÅ ÇÕò¶º ÕÆåÅ? ÁÜ¶ å» îðé¶ òÅñ¶ çÅ À±º òÆ ÇÃòÅ á³âÅ éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅ,êð î¶ð¶ òÅÃå¶ å» ÇÂÔ ÃÅðÆ À°îð éÔÆº áðéÅÍU

ÕðåÅð¶ é¶ â¼Õ¶ éÅñ Çî¼àÆ Ö°ðÚÇçÁ» ÇÕÔÅ,T Õ°ñò³å Õ°ð¶, ôÅî¯ éÅÇÂä é¶ òÆ î¶ð¶éÅñ ×¼ñ ÕÆåÆ ÃÆ, êð îËù ×À± òÅñÆ ÁÅä ÁË, Ü¶ Ü¼×ð ÇÃú ç¶ Õåñ çÆ îËù í¯ðÅ òÆ Ã±ÔÔ¯ò¶Í ñ¯Õ ÃÅñ¶ ÁËò¶º íÕÅÂÆ îÅðç¶ ÁËÍU

Tñ¯Õ å» íÕÅÂÆ îÅðç¶ ÁË, êð Ü¶ å±³ ÇìñÕ°ñ ÔÆ ç°¼è-è¯åÅ ÃÆ, åËù ìÅäÆÂ¶ å¯º êËÃ¶ÇòÁÅÜ± ñË Õ¶ áÅä¶çÅð çÆ ÷¶ì íðé çÆ ÕÆ ñ¯ó ÃÆ?U Õ°ñò³å¯ é¶ Ú°³éÆ ç¶ ñó éÅñâ°ñ·çÆÁ» Á¼Ö» ê±ÞÆÁ»Í

TîËº ÇÕÃ¶ å¯º êËÃ¶ ÇñÁÅ Õ¶ é·Æ Çç¼å¶Í ñ¯Õ» çÅ ÕÆ î±³Ô ëó ñËäÅ ÁË? éÅñ¶ Ô°ä å»ÕÅåñ ëó¶ ×Â¶, ç¼°è¯º êÅäÆ Çé¼åð Ç×ÁÅÍU

Tç°¼è¯º êÅäÆ å» ð¼ì ÇéåÅð¶ ÕðåÅÇðÁÅ! êð å±³ î°ó Õ¶ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆ ×¼ñ éÅ å¯ðÆºÍ ð¼ìçÅ òÅÃåÅ, îËù ÁÅÔ Ü°ÁÅÕ êÅñ ñËä ç¶Í Ü¯ Ô¯äÅ ÃÆ, Ô¯ Ç×ÁÅU, Õ°ñò³å¯ é¶ ÇÜò¶º åðñÅÕÆåÅÍ

TÕ°ñò³å Õ°ð¶, ìÅÂÆ çÅ îËù ÇÕÔóÅ ç°¼Ö éÆÍ íðÅ å» Ã¼ÜÆ ì»Ô Ô°³ç¶ ÁË....U,ÕðåÅðÅ îÃÕÆé ìÇäÁÅ Öñ¯åÅ ÃÆÍ

TÜ¶ ÁÜ¶ òÆ å±³ ÃîÞ¶º, ÇÂÔç¶ Çò¼Ú òÆ å¶ðÅ ÂÆ õ±é ÁËÍ ò¼âÅ Ô¯ Õ¶ å¶ðÆ Çèð ìä±.....U

149

TîËº å» ÔÆ å» åËù ÕÇÔä», êð å±³ Õ³é ÔÆ éÔÆº èðçÆÍU

TéÔÆº ÕðåÅÇðÁÅ, å±³ ÁÅìç¶ Øð òÃ-ðÃ, îËù ÁÅìç¶ ç°¼Ö í¯×ä ç¶Í Ü¯ Ô¯äÅ ÃÆ,Ô¯ Ç×ÁÅÍ îËù Ü°ÁÅÕ êÅñä ç¶, ðÅî-ðÅî Õð Õ¶Í îË ÇÂÔç¶ À°¼å¶ ÇÂÔé» ×¼ñ» çÅ êðÛÅò»éÔÆº êËä ç¶äÅÍ Ã½ ×À±Á» òð×¶ Ü¼×ð çÅ êÅê Ã¼å Õ°ñ» î¶à ç¶À±, ÜÆÔé¶ òÆ ÇÂÔ Õ° ÕðîÕÆåÅ ÁË!U

ÕðåÅð ÃîÞçÅ ÃÆ ÇÕ åÆòÆº ìóÆ ÚñÅÕ Çé¼ÕñÆ Í ñÅñàËä òð×Æ Õ°ñò³å¯ Øð çÅÚÅéä ìä ÜÅäÆ ÃÆÍ î°³â¶ é¶ À°ÔçÅ íÇò¼Ö çÅ òËðÆ ìéä çÆ æ» À°Ôù Çêú ÃîÞä ñ¼×ÜÅäÅ ÃÆ Í å¶ ê³çð» Ø°î» ÷îÆé Ô¯ð îÅñÕÆ Ô¶á ÁÅ ÜÅäÆ ÃÆÍ

ì¼Ã ë¶ð ÇÕÃ¶ Á¼â¶ À°¼å¶ ð°ÕÆÍ ÕðåÅð¶ çÆÁ» Ã¯Ú» çÆ ñóÆ à°¼à ×ÂÆÍ ìÅÔð ÇÂ¼ÕÁ¼á-é½ ÃÅñ çÅ î°³âÅ Çî¼áÆÁ» ×¯ñÆÁ» ò¶Ú ÇðÔÅ ÃÆÍ ÕðåÅð¶ é¶ Ã¯ÇÚÁÅ, Ô°ä å» î°³âÅ Â¶âÅÔ¯ Ç×ÁÅ Ô¯äÅ ÔËÍ Ü¶ Õ°ñò³å¯ À°Ôù êÅä ÚÅó·é ñ¼× ×ÂÆ Ô¯ÂÆ, À°Ô å» ê³Ü-Ã¼å ÃÅñ» ùÀ°ÔçÆ ×ðçé ñÅÔ ÃÕçÅ ÃÆÍ ÕðåÅð¶ ç¶ éÅñ ç¶ Çê³â ÇÂÕ Ú½ç» ÃÅñ ç¶ î°³â¶ é¶ ÇÂ¼Õñ¶ é¶ÔÆ ÚÅñÆ ÃÅñ çÅ ÇÂ¼Õ ÁÅçîÆ ò¼ã Çç¼åÅ ÃÆÍ

ìÅÔð Õ°Þ Ôé¶ðÅ ÇÜÔÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÕðåÅð¶ é¶ ò¶ÇÖÁÅ, ÇÂ¼Õ ì¼çñ Ã±ðÜ À°¼å¶ ÁÅÇ×ÁÅ ÃÆÍ À°Ôé¶ é÷ð ë¶ð ì¼Ã ç¶ Á³çð Õð ñÂÆÍ À°Ôç¶ îé Çò¼Ú ÁÅÇÂÁÅ ÇÕ ñ¯ÕÆº Ü¼×ðìÅð¶ ÔÆ ÁÜ¶ À°Ôç¶ ò¼ñ À°×ñ» Õðé¯º éÔÆº Ôà¶...... å¶ ×¼ñ å» ÁÅÇÖð Á×¶åÆ Ü» ÇêÛ¶åÆÕ°Þ éÅ Õ°Þ Ô¼ç å¼Õ Çé¼Õñ ÔÆ ÁÅÀ°ºçÆ ÔËÍ êð À°ÔçÅ âð ë¶ð ÜÅÇ×ÁÅ-Ü¶ À°Ô Çã¼ñ ÕðÇ×ÁÅ, î°³âÅ ×¼íð± Ô¯ Õ¶ êÇÔñ Õð ÜÅò¶×ÅÍ Ü¼à» ç¶ Ö¯ð å» ÁÅÇÖð ÕÂÆ-ÕÂÆ êÆóÆÁ» å¼ÕÜ»ç¶ ÔéÍ

éÅñ¶ Ü¶ À°ÔçÅ Õ³î é¶êð¶ Úó· ÜÅò¶ å» çÃ Ø°î» À°ÔçÆ Áå¶ ê³çð» Ø°î» Ü¼×ðòÅñÆ Ü°ó Õ¶ ê¼ÚÆ Ø°îÅ çÅ î°ð¼ìÅ ìä ÃÕçÅ ÃÆ Áå¶ À°Ô ÃðçÅð ÁÖòÅ ÃÕçÅ ÃÆ Í Ô°äÇÜ³é» Õ¯ñ À°Ô ÷îÆé ÇÔ¼Ã¶ Ü» á¶Õ¶ À°¼å¶ Ô°³çÆ ÃÆ, À°Ô î½Ü Õð ðÔ¶ ÃéÍ Õ°ñò³å¯ Üç¯º å¯ºÁÅêä¶ ÇêÀ° éÅñ ×ÂÆ ÃÆ, ç¯-Çå³é òÅð Ú°¼ê-ÚêÆå¶ ôÇÔð ÁÅÂÆ ÃÆ Áå¶ ìÅäÆÂ¶ ðÅÔÆº÷îÆé ÇÔ¼Ã¶ Ü» á¶Õ¶ À°¼å¶ ç¶ ×ÂÆ ÃÆÍ

ÕðåÅð¶ ù Õ°ñò³å¯ çÅ Çê³â éÅ ÁÅÀ°äÅ Ú°íçÅ ÃÆÍ À°Ô ÃîÞçÅ ÃÆ ÇÕ Õ°ñò³å¯ ç¶Ççñ Çò¼Ú Ö¯à ÔËÍ Õ°ñò³å¯ éÅñ Ô¯ÂÆÁ» ×¼ñ» Çò¼Ú¯º À°Ôù ÇÃðø ÇÂ¼Õ¯ Ú¶å¶ ÃÆ ÇÕ À°Ô òÆñ¯Õ» ò»× Ü¼×ð ç¶ Õåñ Çò¼Ú À°ÔçÅ Ô¼æ ÃîÞçÆ ÃÆ Í À°ÔçÆÁ» ìÅÕÆ ×¼ñ» ù À°Ôî¯î¯á¼×äÆÁ» ÃîÞçÅ ÃÆÍ

êð ÕðåÅð¶ ç¶ ì°¼ñ» À°¼å¶ ÇÂÕçî ë¶ð ÇÃ¼ÕðÆ ÁÅ ×ÂÆ-Ü¶ Õ¯ÂÆ À°ñÞÅÁ êË Ç×ÁÅ?Ü¼×ð ç¶ Õåñ ÇòÚ À°ÔçÅ ÇÃ¼èÅ Ô¼æ Õ¯ÂÆ éÔÆº ÃÆ, êð æÅä¶çÅð é¶ åç òÆ À°Ôù Ã¼ç Õ¶ÇÕ¼ñÆ À°¼å¶ à³×Æ Ô¯ÂÆ Ô¼æÕóÆ ÇòÖÅ Çç¼åÆ ÃÆÍ ÕðåÅð¶ é¶ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ ÇÂÔ å» áÆÕ ÔË, Ü¶

150

À°Ô ÚÅÔ°³çÅ å» òðåé òÅñ¶ íÅä¶ ìÅð¶ Ü¼×ð ù êÇÔñ» ç¼Ã ÃÕçÅ ÃÆÍ êð À°Ôù å» ÇÂÔ¯ÃÆ ÇÕ À°Ô Ü¼×ð çÆ ì¼Ã ñ¼å ò¼ãä×¶Í å¶ ôðÆÕ çÆ ñ¼å ò¼ãÆ ÜÅò¶, ÇÂÔ ×¼ñ Á³çðñÅÃ°ÁÅç òÆ Çç³çÆ ÔËÍ

ÕËñ¶ å¶ çÆê¶ é¶ ÇÂ¼Õ ÷îÆé ×ÇÔä¶ ñËä çÅ Ã½çÅ ÕÆåÅ ÃÆ Áå¶ Ü¼×ð é¶ À°Ô íÅÁòèÅ Õ¶ ñË ñÂÆ ÃÆÍ À°Ôé» é¶ Ü¼×ð å¯º ìçñÅ ñËä çÆ èÅð ñÂÆÍ À°Ã Ççé Ü¼×ð Á×ñ¶ Ö¶åÇ×ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ Áå¶ ÕËñÅ å¶ çÆêÅ ÁÅêä¶ Ö¶å í¼áÆ ñÅÂÆ ìËá¶ ÃéÍ ÕðåÅðÅ ÁÅêä¶ Ö¶å¯ºÞ¯àÅ íÜÅÀº°ÇçÁ» Áä-êå¶ ÔÆ À°Ôé» Õ¯ñ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅÍ çÅð± ç¶ éô¶ Çò¼Ú À°Ôé» é¶ ç¼ÃÇç¼åÅ ÃÆ ÇÕ À°Ô Ü¼×ð çÆ ñ¼å ò¼ãä ñÂÆ ìËá¶ ÃéÍ À°Ô ÜÅäç¶ Ãé ÇÕ ÕðåÅð¶ éÅñ òÆÜ¼×ð çÆ Õ¯ÂÆ ìÔ°åÆ Ã°ð éÔÆº ÃÆÍ

ÕðåÅðÅ À°¼æ¯º ÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍ Ççé ãñ¶ Üç¯º Ü¼×ð Á×ñ¶ Ö¶å¯º î°ÇóÁÅ, À°Ôù ÕËñ¶Áå¶ çÆê¶ é¶ Ø¶ð ÇñÁÅÍ ÕËñ¶¶ é¶ ×³âÅÃÅ À°ÔçÆ ñ¼å ò¼ñ ÚñÅÇÂÁÅ, êð òÅð ÖÅñÆ Ç×ÁÅÍÜ¼×ð í¼Ü Õ¶ ò¼à à¼êä ñ¼Ç×ÁÅ å» ÕËñ¶ é¶ ññÕÅðÅ îÅÇðÁÅ, TÇ×ÁÅ Ü¼à, çÆÇêÁÅ, ÇÃ¼àñË î¶ð¶ ù!U

çÆê¶ é¶ ìðÛÅ À°ÔçÆ ò¼ÖÆ ò¼ñ òÅÔ Çç¼åÅ Í Ã¼à éÅñ À°Öó Õ¶ Ü¼×ð Çâ¼Ç×ÁÅ å»À°Ã¶ ç¶ ÔÆ íÅð éÅñ ìÅÕÆ çÅ ìðÛÅ òÆ Á³çð èÃ Ç×ÁÅ Áå¶ À°Ô æ» À°¼å¶ ÔÆ êÌÅä ÇåÁÅ×Ç×ÁÅÍ

ê°ñÃ ù êåÅ ñ¼× Ç×ÁÅ ÃÆ ÇÕ ÕðåÅðÅ À°Ã¶ Ççé ÕËñ¶ å¶ çÆê¶ Õ¯ñ Ç×ÁÅ ÃÆ.... å¶ÕðåÅð¶ é¶ ìóÆ î°ôÕñ éÅñ ÇòÁÅÜ± êËÃ¶ ñË Õ¶ æÅä¶çÅð ù ÕÅäÅ ÕðÇçÁ» ÁÅêäÅ ÇêµÛÅÛ°âÅÇÂÁÅ ÃÆÍ å¶ Ô°ä Üç¯º À°Ô ÁÅêä¶ Ô¼æÆº ÁÇÜÔÅ ÕÅðÅ Õðé Ú¼ÇñÁÅ ÃÆ, å» ÕÆ ìä¶×Å!×¼ñ å» ñ°ÕçÆ éÔÆºÍ À°Ôù íåÆÜ¶ çÅ õ±é Õðé òÅñÆ ×¼ñ å¯º Àº°Ü òÆ ÕÇÚÁÅä ÇÜÔÆÁÅÂÆ Áå¶ À°ÔçÅ ÜÆÁ ÕÆåÅ ÇÕ Á×ñ¶ Á¼â¶ å¯º ê°¼áÆ ìÃ ëó ñò¶Í

êð À°ÔçÅ íåÆÜÅ ÕÅÔçÅ ÃÆ? À°Ô å» íÇò¼Ö çÅ òËðÆ ÃÆÍ éÅñ¶ À°Ôù À°Ã Çê³âÕ½ä ÜÅäçÅ ÃÆÍ Ü»ÇçÁ» Ôé¶ðÅ Ô¯ ÜÅäÅ ÃÆÍ ð¼ì Ã°¼Ö ð¼Ö¶, À°Ôé¶ Ãò¶ð ù ÁÅêä¶ Çê³â ÁÅÜÅäÅ ÃÆÍ Ü¶ Õ¯ÂÆ À°ñÞ¶ò» êË Ç×ÁÅ, ç¯ Ø°î» ×ÇÔä¶ èð ç¶ò¶×ÅÍ Ü¼×ð òÅñÆ ê³çð» Ø°î»å» Çîñ ÔÆ ÜÅäÆ ÃÆÍ å¶ Õåñ Çò¼Ú Á¼Ü-Õ¼ñ· Õ½ä ìÞçÅ ÔËÍ À°Ôé¶ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ ÇÕÃ¶ çÆñ¼å-ì»Ô ò¼ã¯, ç¯-ÚÅð ÃÅñ ñÂÆ Á³çð Ô¯äÅ êËºçÅ ÔË, Õåñ Õð¯, ìðÆÍ ÕçÆ î½Õ¶ çÆ Õ¯ÂÆ×òÅÔÆ éÔÆº, ÕçÆ Õ¯ÂÆ Ô¯ð ÕÅùéÆ Ø°³âÆ Çã¼ñÆ ðÇÔ ×ÂÆ!

ì¼Ã ÇÂ¼Õ ÞàÕ¶ éÅñ ð°ÕÆÍ À°Ô Ô¶á» À°åÇðÁÅ å» Ã±ðÜ ÇìñÕ°ñ æ¼ñ¶ ÜÅ Ú°¼ÇÕÁÅÃÆÍ ÁÜ¶ À°Ôé¶ Çå³é Õ¯Ô òÅà ÜÅäÅ ÃÆÍ À°Ã Ãî¶º å¼Õ Ø°Ãî°ÃÅ Ô¯ ÜÅäÅ ÃÆÍ À°Ô îé Çò¼ÚÇòÀ°ºå» ìäÅÀº°çÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆ ÇÕ é¶êð¶ ÇÕò¶ ÚÅó·¶×ÅÍ

æ¯ó·Å-æ¯ó·Å Ôé¶ðÅ ê¼Ãð ÚÇñÁÅ ÃÆÍ Õ°Þ ç±ð Çê³â Çò¼Ú Õ°¼å¶ í½ºÕ ðÔ¶ ÃéÍ À°Ô

151

ê×â³âÆ ç¶ é¶ó¶ ÔÆ ÇÂ¼Õ Ö±Ô Õ¯ñ ìËá Ç×ÁÅÍ

Çì×Åé» Çê³â ÃÆ, éÅ Õ¯ÂÆ ÜÅä, éÅ êÛÅäÍ ÁÇÜÔ¶ Õ³î ÁÅÇÂÁÅ, À°Ô ÇÕÃ¶ åº¯º Ã±ÔòÆ éÔÆº ÃÆ ñË ÃÕçÅÍ ÕðåÅð¶ ç¶ îé Çò¼Ú ë¶ð íË ÜÅÇ×ÁÅ-ÇÂÔ ÇÕò¶º Ô¯ ÃÕçÅ ÃÆ ÇÕ? À°ÔÚ°¼ê Õð Õ¶ î°³â¶ çÅ, å¶ Ü¶ áÆÕ ñ¼×¶ å» Õ°ñò³å¯ çÅ òÆ, ëÃåÅ òµã Õ¶ Çê³â î°ó ÜÅò¶ Áå¶ÇÕÃ¶ ù ÇìóÕ òÆ éÅ ñ¼×¶?

ë¶ð À°Ô çñ¶ð Ô¯ Ç×ÁÅ Í ÇÕÃ¶ å¯º Ã±Ô ñËä çÆ ÕÆ ñ¯ó ÃÆÍ Ü¼×ð ç¶ ÇòÁÅÔ ò¶ñ¶ Ü³éçÅ À°åÅðÅ ÇÜÔóÆ èðîôÅñÅ Çò¼Ú ÃÆ, À°Ôç¶ é¶ó¶ ÔÆ Ü¼×ð ç¶ ÃÔ°ÇðÁ» çÅ ìÅÔðñÅ Øð ÃÆÁå¶ Á³çðñÅ Øð ð¯àÆ ÖÅä ò¶ñ¶ À°Ôé¶ Ú³×Æ åð·» ò¶ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ ÕÆ êåÅ, ð¼ì ÇîÔð Õð¶Áå¶ ç¯ò¶º î» ê°¼å ìÅÔðñ¶ Øð ÇÕÃ¶ Õ³î-è³ç¶ ÁÅÂ¶ Ô¯Â¶ Çîñ êËä......

Ö¶å¯º Õ¯ÂÆ ê×â³âÆ ò¼ñ ÁÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ ÕðåÅð¶ é¶ ÁÅêä¶ îé Çò¼Ú ÁÅÇÖÁÅ,TÚñ¯ÇÜò¶º î½ÕÅ ìä±, ò¶ÖÆ ÜÅÀ±Í ìÔ°åÆÁ» ÇòÀ°ºå» ìäÅ Õ¶ ÕÆ ÁË!U À°Ôé¶ åñòÅð Ö±Ô ç¶ îäÀ°¼å¶ ð¼Ö Çç¼åÆ Áå¶ Öó·Å Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÁÅÀ°ä òÅñÅ Õ¯ÂÆ î°³âÅ ÃÆÍ Õ¯ñ ÖÅñÆ í»â¶ ÃéÍ ôÅÇÂçÖ¶å ð¯àÆ ç¶ Õ¶ ÁÅÇÂÁÅ ÃÆÍ

TÕÅÕÅ, ÇÂÔ Çê³â Ã½äê°ðÅ ÔÆ ÁË éÅ?U ÕðåÅð ¶ é ¶ î ° ³â ¶ éÅñ ×¼ñÚñÅÂÆ,Tî°ð¼ìÅì³çÆÁ» é¶ ðÅÔ ÔÆ ìçñ Çç¼å¶ÍU

TÔ» Ã½äê°ðÅ ÂÆ ÁË, êÇÔñ» ðÅÔ Ô½æ¶ çÆ ÔÆ Ô°³çÅ ÃÆU, î°³âÅ ì¯ÇñÁÅÍ

Tå¶ð¶ Çêú çÅ é» ÕÆ ÁË, ÕÅÕÅ?U

TÃ°¼ÚÅ ÇÃ³ØÍU

ÕðåÅð¶ é¶ Ú¶å¶ ÕÆåÅ, Ü¼×ð ç¶ ÃÔ°ð¶ çÅ é» òÆ Ã°¼ÚÅ ÇÃ³Ø ÔÆ ÃÆÍ êð À°ÔçÆØðòÅñÆ ù å» îÇðÁ» ÇÚð Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÆÍ ÇÂÔ Ô¯ð ÇÕÃ¶ Ã°¼ÚÅ ÇÃ³Ø çÅ î°³âÅ Ô¯äÅ ÔËÍ À°Ôé¶Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ Ü¶ î°³â¶ ù ×¼ñÆº ñÅ ñò¶, ôÇÂç Õ¯ÂÆ í¶å ñË ÃÕ¶ Í À°Ôé¶ î°³â¶ ù îÖ¯ñ Çò¼ÚÇÕÔÅ,T ÕÅÕÅ åËù ÁËÃ ò¶ñ¶ Õ¼ñ¶ ù âð éÔÆº ñ¼×çÅ? ÁÃÆº å» å¶ð¶ ÇÜ¼â¶ Ô°³ç¶ ÁÅæä¶ Õ¼ñ¶

ìÅÔð ÜÅä¯º âðç¶ ÃÆÍU

T âð ÕÅÔçÅ?U î°³â¶ é¶ Çìé» ÇÞÜÕ À°¼åð Çç¼åÅÍ

TÃÅâ¶ Çê³â å» Ú¯ð å¶ð¶ ÇÜ¼â¶ î°³ÇâÁ» ù Ú¼°ê-ÚÅê ëó Õ¶ ñË Ü»ç¶ ÁËU, ÕðåÅð¶ é¶Ô¼Ã Õ¶ ÇÕÔÅÍ

TîËù Õ¯ä Ô¼æ ñÅÀ±Í îÅñò¶ Çò¼Ú î¶ðÅ ô¶ð òð×Å ÚÅÚÅ ÁË, ÕðåÅðÅÍ â¼Õð¶ Õðç¶À±U, Òî°³â¶ é¶ Ã°íÅÇòÕ ÔÆ é÷ð êð·¶ Ö±Ô çÆ îä À°¼å¶ êÂÆ åñòÅð ò¼ñ Õð Õ¶ ÇÕÔÅÍÓ

152

ÕðåÅð¶ ù èðåÆ -ÁÃîÅé Ø°³îç¶ Ô¯Â¶ Çç¼Ã¶Í À°Ôé¶ í¼Ü Õ¶ î°³â¶ ù ×¯çÆ Ú°¼Õ, Ü¼øÆò¼Ú Ø°¼à ÇñÁÅÍ åñòÅð Ö±Ô ç¶ îä À°¼å¶ ÔÆ êÂÆ ðÇÔ ×ÂÆÍ Ã½äê°ð¶ Çê³â ò¼ñ å°ðÇçÁ»À°ÔçÆÁ» ç¯ò¶º Á¼Ö» Çåê-Çåê ò× ðÔÆÁ» ÃéÍ


1. ÕðåÅð¶ ç¶ ÚÇð¼åð À°¼êð é¯à ÇñÖ¯?

2. Ü¼×ð çÅ Õåñ ÇÕÃ é¶ ÕÆåÅ ÃÆ? å¶ ÇÕÀ°º?

3. ÕðåÅðÅ åñòÅð ñË Õ¶ ÕÆ Õðé Ú¼ÇñÁÅ ÃÆ? å¶ ÇÕÀ°º?

4. Ã½äê°ð¶ ÜÅ ðÔ¶ ÕðåÅð¶ ç¶ îé ÒÚ ÇÕÔó¶-ÇÕÔó¶ ÇõÁÅñ ÁÅ ðÔ¶ Ãé?

ir¹n ldwnfktucuk +nn¹nnurajeduboard.rajasthan.gov.in/books-2019/cls10/punjabi.pdf · í±ÇîÕÅ...

Documents