ir-rabta nru 3

Mejju 2012 - 1

MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA

www.rabatlocalcouncil.com

Magaÿin tal-Kunsill Lokali Rabat - Nr. 03

2 - Mejju 2012

IR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL

www.rabatlocalcouncil.com Mejju 2012 - 3



Merœba.

Hawn hi it-tielet edizzjoni tar-Rabta. Œafna staqsewna gœaliex domna ftit sa ma eræajna œriæna b’din il-pubblikazzjoni. Fil-fatt qatt ma kien fil-œsieb tagœna li magaÿin ta’ dan it-tip joœroæ aktar minn 3 darbiet f’sena. Nemmnu li l-kwalita’ hija aktar importanti mill-kwantita’ u l-kummenti li qed nirçievu huma xhieda ta’ dan. Gœalhekk ippreferejna nistennew ftit.

F’din il-œaræa ppreparajna gœalikhom aktar materjal li perswaÿi li ser issibuh ta’ interess gœalikhom. Gœal ewwel darba ser ikollna l-kontribuzzjoni ta’ wieœed mill-kumitati amministrattivi – dak ta’ Tal-Virtu’ - kif ukoll ser tkunu tistgœu taqraw informazzjoni inæenerali fuq œidmet il-Kunsill f’dawn l-aœœar xhur. Interessanti ferm huma l-intervisti qosra li saru ma’ numru ÿgœir ta’ personalitajiet u artisti Rabtin proprju dwar x’jaœsbu huma dwar ir-raœal tagœna. Ser taqraw ukoll dwar il-Permakultura, dwar œajjet l-artist mwieled fir-Rabat Joseph Calleia kif ukoll tkompli s-sensiela ta’ artikli dwar il-Knejjes u l-arti fir-Rabat. Ser niltaqgœu ukoll ma’ Charles Cassar, rebbieœ tal-premju Æieœ ir-Rabat. Apparti dan kollu f’din l-edizzjoni ukoll ser issibu ritratt antik ieœor, ritratt pero’ li jfakkarna f’waœda mill-aktar æranet koroh li laqtet lir-raœal tagœna. Dan kollu apparti œafna u œafna aktar.

Sadattanat, l-invit tagœna gœal kull min jixtieq joffri l-kontribut tiegœu f’dan il-magaÿin huwa estiÿ, speçjalment gœal dawk kollha li gœandhom fil-pussess tagœhom xi ritratt antik li gœadu qatt ma æie ppublikat u jafu b’xi storja marbuta ma’ dan l-istess ritratt. Il-bieb gœalikhom kollha, Rabtin u le, huwa dejjem miftuœ.

sal-œaræa li jmiss, is-sliem...

Julian TaboneM.Ed (Gloucestershire); B.Ed (Hons)

Ir-Rabta

8, Triq l-Isptar, Rabat Malta

Tel: 2145 5000 - 2145 1510

Fax: 2145 1945

email: [email protected]

web: rabatlocalcouncil.com

Editur: Julian [email protected]

Deputat Segretarju Eÿekuttiv:

Orietta Masini Cardona

Proof Reader: Louise Grech AbelaB.Ed Malti & EMY (Hons.)

Faççatatal-Magaÿin:Il-Kappella ta’

San Katald

Ritratt meœudmis-Sur Stefan Lia

LEARNTAI CHI CHUAN

Come and learn the slow and graceful movements of Tai

Chi in a calm and relaxed environment. Classes are starting

in September in Rabat. This course is being organized

under the patronage of the Malta Tai Chi Society.

Leave your worries behind.......

Benefits: Reducing anxiety and depression

Improving balance, flexibility and muscle strength

Reducing falls in older adults

Improving sleep quality

Lowering blood pressure

Improving cardiovascular fitness in older adults

Relieving chronic painFor more information contact: 79702471 and 99879654

Is-Servizz tal-æbir ta’ skart jibqa’ gœaddej normali fil-Festi Pubbliçi

Œadd ma gœandu joœroæ il-borÿa s-sewda nhar ta’ Tlieta

Is-Servizz tal-æbir ta’ skart jibqa’ Is-Servizz tal-æbir ta’ skart jibqa’

Æbir ta’ SkartKunsill Lokali r-Rabat

April 2012 - 1



Magaÿin tal-Kunsill Lokali Rabat - Nr. 03

Werrej

Edito

rjal

12

14

20

26

Œidmietna 04

Dawn Rabtinbœalna 06

Messaææimill-Kunsilliera 08

Altar Speçjali 12

Bijografiji Rabtin 14

Kunsill vs Arriva 16

Tal-Virtu’ 18

Intervistà 20

Œidmet il-Kunsill 24

Jum ir-Rabat 26

Il-Permakultura 28

66 sena ilu 30

4 - Mejju 2012





Œidmietna fil-Kunsill ma waqfitx. Fis-Sajf œadna l-opportunità u lestejna numru ta’ toroq fil-kampanja. Ta’ pjaçir gœalija u gœal sœabi li lestejna • Il-Kunçizzjoni, tlestiet

kollha mit-triq tal-Baœrija sal-Knisja;

• Gœamilna xogœol sostanzjali fl-Imtaœleb

• – It-triq ta’ Migra Ferha issa tneœœielha l-periklu kollu, triq li kienet ser tisfronda jekk ma nintervjenux aœna. Din hi triq li d-dilettanti tal-karozzi qed juÿaw biex jorganizzaw tlielaq hemm ukoll;

• Lestejna l-ewwel fazi tat-triq ta’ Raba Nemel (li kwaÿi tgœaqqad Œad-Dingli mar-Rabat).

• Lestejna tat-Taræa wkoll. Issa jonqosna nkomplu l-aœœar faÿi tat-triq (minn fejn il-Fajsu) li twaslek gœan-Nigret

• Lestejna it-triq tas-Santi (Gœemieri / Bin Gemma) u din is-sena r-Rabtin li jmorru l-Ænejna œa jgawdu din it-triq li saret mill-ædid. Imiss issa li nidœlu lejn l-Gœemieri;

• Gœamilna l-ewwel faÿi tal-pjazza tal-Baœrija. Fadlilna œafna xogœol fil-pjazza tal-Baœrija pero hawn bdejna wkoll. Qed naœdmu biex nagœmlu t-triq tas-Serena u Triq il-Ænien;

• Misraœ Suffara (it-triq li minn Œad-Dingli twaslet sa Santa

Katarina u Œal-Barka). Hawn intervjenejna wkoll. Xogœol li ha jindirizza l-problema tar-residenti li joqogœdu f’dawn l-inœawi.

• Lestejna l-pjazzetta ta’ Bieb ir-Ruwa.

• Komplejna naœdmu fuq tas-Salib biex æibna l-permessi kollha meœtieæa peress li jrid jinbidel l-main tal-ilma. Issa bdiet t-tieni faÿi.

Dan forsi hu xogœol li ma jidhirx gœax mhux fiç-çentru imma gœan-nies li joqgœodu fl-inœawi jfisser œafna. Nuÿa kliemhom stess “qatt ma bsarna li xi darba t-triq issir bit-tarmak!” “Œadd qatt ma ta kasna!” Tapprezza kummenti bœal dawn u jimlewk b’kuraææ. Pero l-flus huma li huma u m’gœandiex biex inlestu kullimkien.

Qed nagœtu direzzjoni lill-kunsilli ta’ warajna. Iridu bilfors ikomplu dawn it-toroq! Neræa insostni qabel kienu jintefqu eluf ta’ ewro f’patching, illum dawn il-flus qed jintefqu f’toroq lesti. Gœada pitgœada la nlestu dawn it-toroq il-flus jiæu æenerati f’proæetti kapitali li jsebbœu l-ambjent Rabti. B’hekk biss ir-Rabat jista jkun sostenibbli!

Beda x-xogœolfiç-çentru

Forsi œafna jaœsbu li iç-çentru insejnieh. Ÿgur li le! Ÿgur li œafna minnkom

Marzu œdimna bis-sœiœ biex Triq San Martin u Triq Indri Borg (Doni l-Qadima) ikunu lesti biex jiæu eliminati darba gœal dejjem il-problemi li gœandna speçjalment meta tagœmel ix-xita. Infatti llum dawn it-toroq huma lesti u æew verament sbieœ. Bdejna ukoll Triq Gœobbejra, triq fiÿ-ÿona ta’ Œal-Bajjada li gœandha diversi œsarat u li kollha ser jiæu ndirizzati. Minn hawn œidmietna tersaq lejn iz-zona ta’ Gœeriexem, ÿona oœra li ilha abbandunata gœal dawn l-aœœar 35 sena. Œa nagœmlu wkoll l-aœœar faÿi ta’ Triq Doni li sal-lum gœadni ma nafx gœalfejn din it-triq qatt ma saret u Triq Doni l-Qadima.

L-gœan tagœna hu li sal-aœœar tal-2012 inkunu lestejna wkoll Triq San Bastjan, Triq Inguanez, Triq Gœobbejra, Triq Gœajn Kajjet u Triq l-Iskultura u nkunu solvejna l-problema tal-ilma fi Triq Konti Ruææieru u San Publius.

Hu stmat li dan ix-xogœol ikun ressaqna sew viçin Settembru fejn œidmietna trid tkompli tiffoka fuq toroq fil-kampanja biex b’hekk inkunu gœalaqna œafna

minn dawn it-toroq ukoll.

Edukazzjoni Nixtieq nieœu l-

opportunità li nistieden gœalliema biex jikkomunikaw magœna œalli flimkien noœolqu forum edukattiv fil-lokalita tagœna u nkunu nistgœu noœolqu pjan ta’ attivitajiet li jwasslu gœal aktar tagœlim edukattiv. Anki hawn irid ikollna strateæija biex b’hekk inkunu nistgœu noffru servizzi edukattivi ta’ livell. Wara li gœal darb’oœra organizzajna b’suççess il-lezzjonijiet fl-informatika issa irridu nimirœu f’attivitajiet edukattivi oœra li jagœtu gœajnuna lit-tfal tagœna. Gœalhekk nitlob lill-gœalliema tagœna biex jagœmlu komunikat magœna œalli tgœinuna nagœmlu pjan ta’ œidma gœas-snin li æejjin.

Fondazzjoni MajjistralIl-Kunsill Lokali tar-

Rabat hu membru fil-Fondazzjoni tal-Majjistral. Hawn il-kunsill dejjem ikun attent gœal kull opportunità li jista jkun hemm biex b’hekk ikunu jistgœu jibbenefikaw minnhom entitajiet Rabtin

L-aœœar sena tal-Kunsill! Ma nafx

kif gœaddew diæa’ tliet snin. Œidma kontinwa li ma waqfet qatt b’gœan ewlieni wieœed li nagœmlu r-Rabat lokalità sostenibbli. Ma kinitx façli gœalina f’din il-leæislatura gœax ridna nieœdu deçiÿjonijiet li mhumiex façli biex teœodhom. Illum ngœid gœalija gœandi id-dubji tiegœi kemm xi deçiÿjonijiet inftehmu. Pero nibqa nsostni dak li nemmen fih! Kull ewro li nonfqu irridu nonfquh sew gœax dak huwa tagœkom u mhux tagœna. Kien fuq dan il-œsieb li jien proponejt u hekk qbilna l-kunsilliera li b’mod immedjat l-patching gœandu jitnaqqas sostanzjalment! Ma nistgœux nibqgœu nonfqu eluf ta’ ewro kull sena. Kellna kontijiet tal-biÿa’. Tippeçja trid imma mhux tonfoq ‘il fuq minn ¢190,000 f’sena! Mhux aççettabli! Dak li kien aççettabli qabel minn sindki oœra miegœi mhux bilfors li hu! Qabel ma ta’ qabli rreÿenja œalla kontijiet bla ma tœallsu li qabzu Lm85,000 u bl-ghaqal tœallsu kollha. Imma r-Rabat x’œa b’daqshekk? Insomma fil-œajja trid tœares l’ quddiem u hekk qed nagœmlu ........

Œidmietna

innutajtu x-xogœol li kien qed isir fi triq u vjal Santu Wistin. Iva sœabi dejjem sœaqt li ç-çentru rridu nkomplu ninvestu fih. Dan hu investiment li l-kunsill ma nefaq l-ebda ewro gœalih gœax ser jiæi iffinanzjat mill-Gvern Çentrali. Kien bis-saœœa tal-Kunsill li saru t- triq u vjal Santu Wistin. Hi bil-pressjoni li gœamilt jien flimkien ma’ sœabi l-aktar n-nutar Robert Micallef li wasalna biex illum gœandna ÿewæ postijiet prinçipali fir-Rabat lesti wkoll. Nixtieq nirringrazzja lir-residenti ta’ Triq Santu Wistin (Tas-Suq) tal-paçenzja li œadu imma issa gœandna triq oœra mill-isbaœ. Nirringrazzja wkoll lil Ministeru tar-Rizorsi li fehmu l-importanza ta’ din it-triq gœar-Rabtin u li kienu disponibbli gœat-talbiet tagœna. Din hi ÿona importanti mmens gœalina r-Rabtin kemm storikament kif ukoll kulturalment.

Forsi nnutajtu wkoll li œidmietna bœalissa qed tiffoka fuq parti antika oœra tar-Rabat. Fi Frar u

Sindku Sandro Craus

4 - Mejju 2012 www.rabatlocalcouncil.com Mejju 2012 - 5www.rabatlocalcouncil.com4 - Mejju 2012 Mejju 2012 - 5www.rabatlocalcouncil.com www.rabatlocalcouncil.com

u kif ukoll il-lokalità tagœna. Hu ta’ pjaçir gœalija li ÿ-ÿewæ kumitati tal-Baned tagœna applikaw gœal fondi biex bihom ikunu jistgœu jiffinanzjaw proæett fil-kaÿin tagœhom. Dan hu l-gœan tal-fondazzjoni li tkattar il-æid fil-lokalitajiet li jiffurmawha. Jien gœalhekk nattendi kull laqgœa li ssir biex inkunu minn tal-ewwel fl-applikazzjonijiet tagœna.

Nixtieq nieœu l-opportunità biex nifraœ lit-tim tal-futbol tagœna tar-Rabat Ajax gœas-suççess miksub din is-sena billi tlajna Premier Division. Grazzi mill-qalb lid-diriæenti, lill-coaching staff kollu u lis-supporters

kollha li kienu dejjem wara t-tim anki meta l-affarijiet dehru diffiçli.

Nifirœu wkoll lit-tim tal-hockey li bœas-soltu dejjem imorru tajjeb f’din id-dixxiplina sportiva u lit-tim tal-volleyball tan-nisa li verament mar tajjeb f’dan l-ewwel staæun tagœhom f’din il-kompetizzjoni. Nifraœ minn qalbi lid-dilettanti kollha tal-motorsports u dawk li pparteçipaw gœax qed iœallu impatt poÿittiv f’kull dixxiplina li jieœdu sehem fiha.

NAWGURALILL-ISTUDENTI

KOLLHA RABTIN LI SER JAGŒMLU L-EŸAMIJIET

TAL-MATSEC.

6 - Mejju 2012





IR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA IR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA

Ÿgur li l-ewwel kontribuzzjoni tiegœi f’din ir-Rivista tal-Kunsill Lokali Rabat gœandha sservi biex nintroduçi ruœi magœkom ir-residenti, b’mod iktar uffiçjali.

Qabel ma f’Lulju li gœadda æejt maœtura Segretarju Eÿekuttiv ta’ dan il-Kunsill, gœamilt 16-il sena naœdem fil-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta. F’dan il-Kunsill tista’ tgœid li messejt max-xogœol kollu li jolqot lill-Kunsilli Lokali gœaliex wara li kont dœalt bœala skrivana, maÿ-ÿmien ksibt aktar kwalifiki u l-esperjenza meœtieæa biex æejt promossa gœal ‘Assistant Principal Officer’.

Minkejja dan, kariga ædida ææib responsabbiltajiet æodda u hekk kien il-kaÿ meta f’Lulju tas-sena 2011, ingœatajt l-opportunità sabiex nibda nservi lil Kunsill Lokali tagœkom fil-kariga ta’ Segretarju Eÿekuttiv. Bœal kull xogœol ieœor, wieœed ikun irid iÿ-ÿmien biex isib saqajh u hawn ma nistax ma nirringrazzjax lil œaddiema kollha klerikali tal-Kunsill fejn kienu ta’ sosten kontinwu sabiex stajt nagœmel dan fl-inqas ÿmien possibli. Ringrazzjament speçjali jmur gœall-Ex Deputat Segretarju Eÿekuttiv, is-Sinjorina Roberta Ciantar li wara l-mewt tas-Sur Franco Azzopardi kellha tassumi r-responsabbiltajiet ta’ Segretarju Eÿekuttiv.

Çertament li l-ikbar sfida tiegœi hi kif iç-çittadini Rabtin jingœataw l-aœjar servizz possibli, fil-paramentri tal-liæi li tirregola l-Kunsilli Lokali. Gœaldaqstant, waœda mill-prijoritajiet tiegœi qed tkun li dan il-Kunsill iÿid fl-effiçjenza tiegœu kemm mal-awtoritajiet konçernati, iÿda fuq kollox magœkom ir-residenti. Nifhem u napprezza li kulœadd jara’ l-problemi tiegœu bœala l-ikbar u li jridu jiæu ndirizzati b’uræenza iÿda dan mhux dejjem ikun possibli gœaliex il-Kunsill ikun irid jistenna mingœand id-dipartimenti u l-entitajiet governattivi.

Gœalhekk, filwaqt li nwiegœed impenn sœiœ biex kull ilment jew suææeriment jiæi ndirizzat fl-iqsar ÿmien possibli, nitlob lilkom ir-residenti sabiex tifhmu li çertu affarijiet ikun jinœtieæ iÿ-ÿmien biex jiæu mplimentati, u dan ma jkunx tort ta’ xi impjegat tal-Kunsill jew il-Kunsill innifsu.

Orietta Masini CardonaSegretarju Eÿekuttiv

SegretarjuEÿekuttiv ædid

Angela AgiusPreÿentattriçi

Ir-Rabat gœalija huwa l-isbaœ lokalità li teÿisti f’pajjiÿna. Jien twelidt u gœext it-tfulija u ÿ-ÿgœoÿija tiegœi fir-Rabat. Bla dubju ta’ xejn gœandi œafna memorji mill-isbaœ ta’ dan il-post. L-ewwel u qabel kollox, it-tifkiriet ta’ meta kont gœadni tifla ma’ tfal oœra nilagœbu ÿ-ÿibeg barra. Imbagœad, niftakar b’gœoÿÿa l-iskola primarja fejn gœamilt l-ewwel xandiriet edukattivi tiegœi fuq ir-rediffusion (li min jaf kemm irrekordjajt minnhom meta bdejt il-karriera ta’ xandara).

Esperjenzi oœra li gœallmuni u mmaturawni biex illum jiena dik li jien huma l-istejjer œelwin li kienu jirrakkuntaw il-æenituri tiegœi dwar

postijiet ta’ interess u li kont immur inÿur biex naqta’ l-kurzità.

Illum il-æurnata ma tgœaddix æimgœa li ma nitlax sar-Rabat. Hemm çerti okkaÿjonijiet li ma nibdilhom ma’ xejn. Gœalija, is-sepulkri u l-purcissjoni tal-Æimgœa l-Kbira huma sagrosanti.

Œaæa oœra li tiæbidni lejn ir-Rabat hija l-kampanja, fejn meta jkolli ftit çans inœobb nagœmel passiææata fl-arja pura u sabiœa Rabtija.

Mario Ciantar Vjolinista mal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta, gœalliem tal-Muzika (Prattika u Teorija), u jdoqq ukoll il-flawt

Kburi li noqgœod ir-Rabat gœax dan is-subborg

Dawn Rabtin bœalna! minn Marika Vassallo

huwa wieœed mill-akbar u mill-isbaœ lokalitajiet li hawn Malta. Minœabba l-qedem tiegœu, ir-Rabat huwa mimli b’œafna postijiet storiçi fosthom id-diversi knejjes u kunventi, katakombi u muÿewijiet. Gœalhekk din il-lokalità titqies bœala post turistiku mill-aqwa.

Mir-Rabat œaræu œafna nies magœrufa f’kull qasam tas-soçjetà Maltija, fosthom gœadd ta’ muÿiçisti u kompoÿituri.

Peter Paul Galea Muÿiçist

Gœalkemm jien twelidt u gœixt l-Imdina sa ma kelli 13-il sena, nista’ ngœid li œafna minn tfuliti gœaddejtu r-Rabat. Ma’ sœabi konna niæru bir-rota u nivvintaw logœob

f’œafna gœelieqi li llum inbnew. Il-parti l-antika tar-Rabat togœæobni œafna, u magœha l-istorja rikka u antika li gœandna. Barra minn hekk, l-arja hija nadifa u mdawrin bi rœula oœra li joffru spettaklu tan-natura li ma nibdlu ma’ xejn. Ma nieqaf qatt inœeææeæ lil kulœadd biex iÿomm l-indafa kemm fil-lokal, kif ukoll madwar Malta kollha.

Paul GiordmainaKompoÿitur u kantant

Bœala Rabti, ir-Rabat gœalija huwa wieœed mill-isbaœ postijiet li gœandna æewwa Malta. Gœalkemm illum m’gœadnix ngœix fih, xorta nœoss sens ta’ patrijottiÿmu kull meta nitla’ nÿur il-œbieb u lil tal-familja tiegœi æewwa

r-Rabat. Gœalija l-arja friska u l-veduti li gœandu r-Rabat huma uniçi u l-postijiet kulturali u storici li jgawdi r-Rabat jagœmluh æawhra mhux biss gœar-Rabtin imma wkoll gœal dawk l-eluf li jitilgœu bi œæarhom speçjalment fi tmiem il-æimgœa biex jgœaddu æurnata ta’ mistrieœ.

Debbie Scerri Kantanta u preÿentattriçi

Gœalkemm jiena mwielda l-Kanada, meta kelli biss 3 snin irritornajna Malta. Æejna noqogœdu r-Rabat gœaliex il-æenituri tiegœi huma minn din l-lokalità meraviljuÿa. Inœossni Rabtija mija fil-mija u kburija b’dan. Qabel xejn gœaliex ir-Rabat huwa post li jiæbdek u arjuÿ. Ir-Rabat imdawwar b’kampanja mill-isbaœ. Din il-lokalità mogœnija bi storja u b’kultura unika, u b’siti storiçi u muÿewijiet li ma ssib imkien bœalhom. Barra minn hekk, fir-

Rabat gœandek bosta postijiet tad-divertiment, restoranti u œwienet, li jikkumplimentaw din il-lokalità. Ir-Rabat jibqa’ dejjem il-post ideali tiegœi.

Kelma tal-aœœar...B’hekk eræajna

rajna x’gœandhom x’jgœidulna u x’jaœsbu bosta personalitajiet. Din id-darba gœaÿilna Rabtin bœalna, uœud twieldu hawn u oœrajn trabbew magœna, u hemm min gœadu jgœix hawn sal-æurnata tal-lum. Rajna kemm hu gœal qalbhom ir-Rabat u kburin li jgœixu fih. L-istess inœossni jiena meta ngœid li jien Rabtija u nœossni ferm kuntenta meta nisma’ dawn il-kummenti sbieœ fuq ir-Rabat. Kummenti bœal dawn iœeææuni nkompli napprezza u nsir naf aktar dwar dan il-lokal mogœni b’tant storja u ÿgur gœal qalb ta’ œafna Maltin u Gœawdxin.

Iÿ-ÿmien jgœaddi malajr, u reægœet waslet œaræa oœra ta’ Ir-Rabta. Fl-aœœar œaræiet ta’ din ir-rivista rajna x’jaœsbu u x’jolqothom diversi kittieba Maltin f’dan il-lokal tagœna. Din id-darba, kif forsi digà ndunajtu mir-

ritratti, il-personalitajiet magœÿula huma magœrufa œafna. Minn hawn nixtieq nirringrazzjahom tal-kontribut tagœhom. Œa naraw x’relazzjoni gœandhom mar-Rabat, u x’jaœsbu dwaru u r-Rabtin.

AngelaAngela AGIUS Mario CIANTAR Peter Paul GALEA Paul GIORDMAINA Debbie SCERRI

8 - Mejju 2012





KunsillieraKunsillieraIl-Kunsill tar-Rabat joffri diversi

servizzi li œafna issa jafu bihom, bœal æbir tal-iskart, æbir tal-iskart goff, minn wara l-bieb u jieœu dawk l-affarijiet kollha li inti trid teœles minnhom, iÿda hemm ukoll servizzi li forsi mhux daqshekk popolari – bœal ngœidu aœna l-knis, iÿ-ÿamma tat-toroq u bankini fi stat tajjeb, bdil ta’ bozoz tat-triq u naraw li l-istreet furniture tkun fi stat ta’ manteniment tajjeb.

Il-Kunsill minn ÿmien gœall-ÿmien jieœu œsieb jorganizza wkoll attivitajiet bœal Fjur ir-Rabat, attvitajiet gœall-anzjani, tal-Milied u b’kollaborazzjoni mal-kazini tal-baned fir-Rabat nipparteçipaw f’kunçerti li jiæu mtella’ mill-istess kaÿini.

Madankollu nista’ ngœid li l-parteçipazzjoni tan-nies fejn jidhol il-Kunsill hija naqra fjakka mhux œaÿin. Qed ngœid hekk gœax din is-sena kellna tnejn min-nies biss li œadu interess jiæu gœal-laqgœa Æenerali li ta’ kull sena l-Kunsill huwa obbligat li jagœmel. F’din il-laqgœa ir-residenti tal-Lokal ikollhom çans jaraw u jistaqsu lill-Kunsilliera fuq il-œidma ta’ matul is-sena. Il-Kunsilliera jkunu hemm biex jekk dak li jkun jistaqsi xi œaga li taqa’ fid-dekasteru tal-kunsilliera dawn ikunu jistgœu jwieæbu. Il-Laqgœa Generali tkun riklamata fuq il-gazzetti u fuq in-noticeboard tal-Kunsill.

Ta’ min isemmi wkoll li minn ÿmien gœall-ÿmien il-Kunsill joœroæ avviÿi fin-noticeboard fejn jiæu riklamati lezzjonijiet tal-kompjuter u tal-lingwi. Ikun hemm ukoll it-tenders tas-servizzi u tax-xogœlijiet li jsiru mill-istess Kunsill. Forsi mhux kulœadd jaf, li l-Kunsill huwa obbligat li jippublika l-accounts

tiegœu, liema accounts ikunu mwaœœla ma’ din l-istess notice board. B’hekk ir-residenti tar-Rabat ikunu jafu kif qed jintefqu l-flus allokati mill-Gvern fil-lokalita tagœhom. Gœaldaqstant jiena nœeææeæ lin-nies biex jibdew jipparteçipaw aktar kemm fl-attvitajiet li jiæu organizzati kif ukoll fid-diversi laqgœat organizzati mill-Kunsill. Gœal dan il-gœan, u biex il-Kunsill iÿomm kuntatt mar-residenti hemm il-website b’informazzjoni fuq is-serviÿÿi offruti mill-Kunsill, applikazjonijiet u fejn wieœed jista’ jirraporta xi œsara jew biex tinbidel xi bozza.

Æonna fir-Rabat u l-Baœrija.Din is-sena kienet imnedija skema

mill-Gvern çentrali li gœaliha l-Kunsill tar-Rabat applika biex jingœata l-fondi meœtieæa œalli jkun jista’ jibdel u jirranæa il-ænien tal-Baœrija. Hemm il-œsieb li fil-Baœrija l-bandli jinbidlu kollha u jikber l-ispazju tan-naœa tal-bandli œalli t-tfal tal-inœawi jkollhom aktar wisgœa fejn jilagœbu. Hemm il-œsieb ukoll li jittella’ l-œajt li jagœti gœan-naœa tat-triq billi huwa baxx u forsi ta’ periklu gœat-tfal u li jinbidlu wkoll il-bandli. Irid ukoll jinbidel it-tapit tas-safety u jsir mill-ædid taœt l-istess bandli.

Min-naœa l-oœra fi Ænien Bir Iljun hemm il-œsieb li jinbidlu xi bandli u t-tapit tal-lastiku li hemm taœthom. Gœaldaqstant saru d-dokumenti neçessarji œalli kif ikollna l-permessi meœtieæa u ningœataw l-allokazjoni tal-flus jibda dan ix-xogœol tant mistenni fil-Æonna li jsebbœu r-Rabat u l-Baœrija. Ænien Gœar Barka wkoll hemm il-œsieb li jitwaœœlu xi bandli gœat-tfal u jsir xogœol ta’ manutenzjoni fuq il-œitan u l-fanali li jdawru dan l-istess ænien.

Kif ilkoll tafu din ix-xitwa kienet kiefra œafna kemm

bœala kesœa kif ukoll bl-ammont ta’ xita li gœamlet. Ix-xita gœamlet œafna œsara li forsi mhux kullœadd jinduna biha.

Œafna mill-œsara ma jindunax biha kullœadd pero hemm qegœda.Ngœidu aœna toroq fil-kampanja, œitan tas-sejjieœ, widien, culverts li jinstaddu u affarijiet oœrajn. Ovvjament ma nistgœux nagœmlu

Min ikun jixtieq jikkuntatjani biex jagœti xi suææerimenti jew jgœaddi xi ilment jista’ jagœmel dan fuq l-email chircopfrans @gmail.com.

Saœœa u tislijiet,

Frans Chircop LIMIS, MBA (Maastricht), Mphil (Maastricht)Email: [email protected]

NOTA:Riÿenja mill-kariga ta’ Kunsillier fir-Rabat

Billi skont il-kodiçi tas-Servizz Pubbliku, persuni li jaœdmu maç-çivil minn Grad ta’ 6 ’l fuq ma jistgœux jokkupaw karigi politiçi u jiena biddilt ix-xogœol tiegœi u dœalt naœdem bœala Segretarju Eÿekuttiv f’Kunsill ieœor, jirriÿulta li minœabba dan l-istess kodiçi, jiena ma nistax nibqa’ nokkupa l-kariga ta’ Kunsillier u fl-istess œin inservi bœala segretarju avolja f’ Kunsill ieœor. Gœaldaqstant jien qiegœed hawn permezz ta’ din l-ittra nitfa’ r-rizenja tiegœi bœala Kunsillier Laburista fir-Rabat.Nieœu l-opportunita’ biex nirringrazzja lil kull min tani s-support tiegœu, lill-œaddiema tal-Kunsill, kif ukoll lil sœabi l-Kunsilliera li flimkien ma’ ÿewæ Sindki differenti œdimt biex gœamilt ÿewæ legislaturi b’œidma kontinwa biex intejbu l-lokal tagœna – ir-Rabat.

kollox f’daqqa pero bœala kunsill jien kunfidenti li tafu kemm nagœmlu xogœol u kemm hu gœal qalbna r-Rabat. Œafna mix-xogœolijiet ma nkunux nistgœu inwettquh weœidna peress li l-finanzi ma jkunx biÿÿejjed biex nagœmlu xogœlijiet kbar u minœabba f’hekk qed nitolbu l-gœajnuna tal-gvern. Gœalina l-importanti li x-xogœol isir u jsir sew.

Niskuÿa ruœi ma dawk li gœadhom jistennew li nirranæaw x’imkien

minœabba l-maltemp pero kif dejjem gœamilna naraw kif inkunu nistgœu nirranæaw l-affarijiet mill-aktar fis-possibli.

Grazzi tas-sapport tagœkhom

Peter P. Azzopardi

Ir-Rabat tagœna lkoll

Œbieb, gœal’ darb’ oœra waslet il-œaræa ta’

dan il-æurnal tal-kunsill tagœna. Fiha, s-Sindku u aœna l-kunsilliera nippruvaw niæbru ftit tal-œidma tagœna fil-kunsill f’dawn l-aœœar xhur.

Œarsa ftit madwarna turik illi bœalissa hemm œafna xogœolijiet gœaddejjin fir-Rabat. B’mod partikolari insemmi x-xogœolijiet illi hemm gœaddejjin fi Triq San Martin u Triq Doni l-Qadima u l’ madwar. Dan huwa xogœol estensiv illi kienu ilu ÿmien jistenna biex isir. Il-œsara illi kien hemm f’dawn it-toroq kienet konsiderevoli tant illi l-manutenzjoni tas-soltu ma kienitx ser issolvi xejn mid-diffikultajiet illi r-residenti tal-inœawi kienu qegœdin jœabbtu wiççhom magœhom. Wieœed jifhem illi dawn ix-xogœolijiet ukoll fihom infushom huma ta’ inkonvenjent lir-residenti iÿda filwaqt illi niskuÿaw ruœna gœal dan kollu, l-gœan huwa æust u fi ftit ÿmien ieœor ÿgur illi ser nasœdu riÿultat illi jixraq lir-residenti. Dawn ix-xogœolijiet ngœaqqadhom max-xogœolijiet illi l-gvern çentrali wettaq fi Triq u Vjal Santu Wistin u illi issa kulœadd jista’ japprezza. Meta kollox ikun lest tkun æiet parzjalment riæenerata parti storika importanti tar-Rabat.

Mill-banda l-oœra, is-Sindku u sœabi l-kunsilliera reægœu fdaw f’idejja t-tfassil ta’ gœadd ta’ kuntratti sabiex jirregolaw ir-relazzjoni tal-kunsill mal-kuntratturi illi jfornu servizzi essenzjali lir-residenti œalli niÿguraw ruœna illi l-flus tal-kunsill jintefqu bil-gœaqal u nieœdu œsieb illi nagœtu l-aœjar servizz possibbli.

Fil-bidu ta’ din il-leæislatura kont sœaqt ma’ sœabi illi kien hemm çertu kwistjonijiet illi aktar ma jgœaddi ÿ-ÿmien aktar kienu ser isiru çentrali fil-œidma tal-kunsill. Dak iÿ-ÿmien, jiæifieri fil-bidu tal-leæislatura minœabba çertu bidliet illi kienu qegœdin isiru fuq livell nazzjonali kont ikkomunikajt ma’ sœabi illi l-eÿerçizzju tal-æbir tal-iskart fil-lokalità kien jistœoqqlu

regolamentazzjoni aœjar u illi kellna nœarsu anke ‘l barra minn xtutna sabiex naraw kif dan isir b’mod xieraq. Di fatti llum, wara xi ftit intoppi fil-bidu nista’ ngœid illi dan is-servizz miexi sewwa ferm. Ta’ dan irrid nirringrazzja lill-kunsillier Peter Paul Azzopardi illi œadem kemm felaœ mill-lat prattiku tal-affari u konna kkolaborajna fejn jidœol t-‘tender’ ta’ dan is-servizz. B’dak warajna, fix-xhur illi æejjin bi œsiebni nimbotta ‘l quddiem l-œsieb illi hemm bÿonn nibdew nindirizzaw l-kwistjonijiet tat-traffiku, parkeææ u s-servizz tat-trasport pubbliku fir-Rabat. It-temi illi jaqgœu taœt din il-kappa huma œafna u ferm wiesgœa u jolqtu numru kbir ta’ residenti. Personalment naœseb illi dan ser ikun proçess twil u jiena tal-fehma illi ma hemmx soluzzjoni waœda illi ser takkomoda r-Rabat kollu; gœalhekk irridu noqgœodu attenti illi nindirizzaw ÿoni partikolari tar-Rabat fil-mertu tagœhom proprja u partikolari u jkun ÿball illi naœsbu illi dak li jgœodd gœal ÿona waœda jgœodd gœall-bqija tar-Rabat. Bœal ma dejjem nisœaqq mas-Sindku u sœabi l-kunsilliera ma rridux nibÿgœu nieœdu deçiÿjonijiet, anke jekk dawn ikunu innovattivi u æodda, imbasta ikun sar il-proçess ta’ konsultazzjoni mar-residenti u kif ukoll ma’ professjonisti fis-settur u gœalhekk irid ikun hemm bilanç bejn il-bÿonnijiet tar-residenti, ir-regolamentazzjoni u l-pariri ta’ min jifhem u gœandu esperjenza fis-settur. Jidher illi anke f’dan ir-rigward hemm fil-prinçipju qbil bejn il-kunsilliera kollha, kemm gœax kien hemm kunsilliera oœrajn illi diæa’ tkellmu dwar dan u kif ukoll oœrajn illi urew l-apprezzament tagœhom dwar dawn l-argumenti.

Bœal kull sena, ix-xitwa ææib magœha x-xita illi tant hija essenzjali gœall-pajjiÿna iÿda meta taœbat œafna u f’daqqa taf tagœmel xi œsara ukoll. Gœalhekk f’dawn ix-xhur ma nistgœux ninsew lil dawk ir-Rabtin illi jgœixu

fil-periferiji u l-kampanja u oœrajn bœal bdiewa tagœna illi jaœdmu l-uçuh tar-raba` illi titpaxxa tara b’lwien u l-prodott matul dawn iÿ-ÿminijiet. Partikolarment lil dawn tal-aœœar, illi gœandhom gœerf dwar l-isbaœ ÿoni tar-Rabat, ÿoni illi pero` œafna drabi huma diffiçli biex tasal gœalihom sabiex malli jindunaw b’xi œsarat illi jinqalgœu bœal’issa jinfurmaw lilna l-kunsilliera u l-istess kunsill. Naççertakom illi waqt il-laqgœat tal-kunsill l-œtiæijiet tagœkom jingœataw importanza illi jixirqilha u jkun nuqqas minn naœa tiegœi jekk nagœti l-impressjoni illi jiena biss gœandi lil dawn gœal qalbi; il-kunsilliera Nazju Cassar u Pawlu Bugeja ukoll jaœdmu bla heda f’dan ir-rigward. Assistenza ssibu ÿgur.

Fl-aœœar kif inhu mistœoqq ma nistgœax ninsa lill-œaddiema tal-kunsill, kemm dawk illi jkunu fuq barra u hawn qiegœed insemmi lill-œaddiema tal-IPSL illi jaœdmu qatta bla œabel, xemx u xita, sabiex jakkomodaw il-bÿonnijiet tar-residenti u kif ukoll lil dawk illi jkunu fl-uffiççju tal-kunsill. Lil dawn ma nistgœax ma nisœaqqx ir-ringrazzjament tiegœi fejn jidœol l-isforz tagœhom

sabiex isir b’suççess ir-‘Rabat Arts Festival’, ftit tax-xhur ilu. Tista’ tgœid illi dawn œaduha f’idejhom u gœamlu success. Il-œidma tagœhom ssarfet f’gœarfien aœjar tal-wirt kulturali tagœna u serviet ta’ vetrina gœall-istorja tar-Rabat illi œafna drabi tkun rieqda fil-muzewijiet, knejjes u djar tagœna imma illi fi tmiem dik il-æimgœa œadet il-œajja. Prosit tassew, l-gœaqda tagœkom hija ta’ tagœlim u xempju gœalina l-kunsilliera illi suppost inkunu aœna illi nagœtu dan l-eÿempju.

Gœalhekk dan kollu gœandu jseddaq fina l-kunsilliera l-umilta` illi nkomplu fil-œidma tagœna u illi nisimgœu sabiex nibqgœu ngœarfu l-bÿonnijiet ta’ min fdana bil-fiduçja tiegœu.

Robert Micallef

Madwar tliet snin ilu jiena kont ersaqt quddiem l-

elettorat Rabti sabiex inservi fil-Kunsill Lokali tar-Rabat. Gœalkemm dakinhar ma kontx æejt eletta, jiena komplejt insegwi b’interess il-œidma fir-Rabat u l-funzjoni tal-Kunsill Lokali.

Fil-jiem li gœaddew, il-Kunsillier Frans Chircop, irreÿenja minn Kunsillier minœabba n-natura ta’ xogœol ædid li huwa aççetta f’Kunsill Lokali ieœor.

Gœaldaqstant bil-œsieb li naœdem gœar-Rabat u n-nies tiegœu, ikkontestajt b’suççess l-elezzjoni kaÿwali fejn jiena issa æejt eletta bœala Kunsilliera ædida fil-Kunsill Lokali tar-Rabat.

Waqt li nwiegœed œidma bla heda fil-Kunsill Lokali gœal æid tal-poplu Rabti kollu, kemm-il darba taœseb li nista’ nkun ta’ xi gœajnuna, nitolbok tagœmel kuntatt miegœi fuq [email protected] jew 79963504

Odette Manicaro

Kunsillier ædidfir-Rabat

8 - Mejju 2012 www.rabatlocalcouncil.com www.rabatlocalcouncil.com

kien jistœoqqlu lil dawk ir-Rabtin illi jgœixu

8 - Mejju 2012 Mejju 2012 - 9www.rabatlocalcouncil.com www.rabatlocalcouncil.com

aktar fis-possibli.

10 - Mejju 2012 Mejju 2012 - 11

IR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA

www.rabatlocalcouncil.com www.rabatlocalcouncil.com

KunsillieraKunsilliera

Nixtieq nibda dan l-artiklu billi nuri

l-approvazzjoni tiegœi gœax-xogœol tal-Kunsill Lokali Rabat fit-triq ‘tat-Taræa’ li tieœu gœal Œofret ir-Ritz li saret bit-‘tarmac’. Wieœed issa jistenna li il-parti l-proprja ta’ Œofret ir-Ritz, fejn jgœixu n-nies, gœandha titkompla kemm jista’ jkun malajr gœax fiha œafna œofor li qegœdin jimtlew bl-ilma u hija ta’ periklu gœar-residenti.

Filwaqt li nagœti l-prosit gœall-amministrazzjoni tal-Kunsill Lokali gœat-twettiq ta’ xogœlijiet bœal dawn, nixtieq madanakollu naqsam xi diÿappunti dwar il-mod li bih l-istess amministrazzjoni donnha ma tantx tagœti widen gœal ilmenti u suææerimenti tal-poplu Rabti. Œafna nies jikkuntattjawni personalment u jgœiduli li ilhom jirrapportaw lill-Kunsill Lokali fuq affarijiet bœall:

- œsarat fit-toroq u bankini;

- nuqqas ta’ qtugœ ta’ œaxix œaÿin fil-kampanja;

- bozoz maqtugœin li jdumu ma jiæu mibdula;

- œsarat ta’ œofor u œitan imwaqqa bix-xita.

Minn naœa tiegœi, fil-laqgœat tal-Kunsill, semmejt œafna ilmenti bœal dawn bœal, ngœidu aœna:

- in-niÿla gœall-Wied tal-Isqof minn naœa tal-Virtù;

- Old Ÿebbuæ Road; it-triq

tal-Imtaœleb li tagœti gœall-Blata tal-Melœ u l-partijiet ta’ madwar;

- Triq l-Gœammieri;

- It-triq tad-Dwejra u l-œitan tas-sejjieœ tal-istess triq,

u gœadd ta’ toroq oœra li jeœtieæu manutenzjoni.

Inœoss li l-amministrazzjoni tal-Kunsill gœandha tagœti aktar widen u azzjoni gœal ilmenti bœal dawn.

Waqt laqgœa riçenti tal-Kunsill ipproponejt ukoll sabiex il-Kunsill Lokali Rabat jaœdem mad-dipartimenti governattivi konçernati biex ix-xelter ta’ ÿmien il-gwerra, li hemm fi Triq San Luqa, jinfetaœ gœall-pubbliku. Dan ÿgur li jÿid mal-wirt storiku u kulturali Rabti li nafu kemm huwa vitali gœat-turiÿmu. Sal-lum gœadu ma sar xejn fuq din il-proposta.

Proposta oœra tiegœi kienet li fir-‘roundabout’ il-kbira tan-Nigret jiæi mœaffer æibjun biex jilqa’ l-ilma tax-xita li barra l-inkonvenjent u l-œsara li jagœmel qiegœed jinœela meta jista jiæi maœÿun u uÿat. Kont ukoll pproponejt sabiex dan il-æibjun jiæi msaqqaf u fuqu issir ‘playing field’ gœat-tfal Rabtin. Din il-proposta ili s-snin nipproponiha u qatt ma jkolli risposta dwarha.

Jalla l-amministrazzjoni tal-Kunsill Lokali Rabat tibda titratta ilmenti, suææerimenti, u proposti oœra validi bœal dawn b’mod aktar æust gœax wara kollox il-Kunsill

huwa tar-Rabtin kollha.

English summary of the article: Complaints and Proposals

Whilst showing my approval of the Rabat Local Council’s work at ‘Tat-Taræa’, I wish to express my disappointment in the way the administration of the Rabat Local Council seems oblivious to some of the complaints and proposals of the local community with regards to maintenance of roads, pavements, street lamps, and rubble walls. The council it seems is not considering my own proposals for a number of road works as well as for projects like those of the opening of a WWII shelter in Triq San Luqa and the development of a playing field with a water reservoir underneath in the large roundabout of Nigret. I hope that the administration of the Rabat Local Council starts to treat justly such proposals and complaints because, after all, the Rabat Local Council belongs to all the people of Rabat.

Nazju Cassar

Ilmenti u Proposti

Fiÿ-ÿmien li ilni fil-kunsill, komplejt

nitgœallem. Qiegœed nitgœallem dejjem iÿjed fuq l-importanza li aœna, id-disa’ kunsilliera li aœna, flimkien ma’ l-œaddiema tal-kunsill, u bil-kontribut tar-residenti, gœandna nkunu impenjati, kuljum, biex naraw, li jibqa jkollna dik il-lokalità li hi l-gœira ta’ bosta nœawi ta’ Malta. Il-æawhra li gœandna rridu nibÿgœu gœaliha, kuljum, gœalina, b’rispett ta’ dawk li æew qabilna, u b’responsabilità gœal dawk li gœad iridu jiæu. Dan hu li qegœdin nagœmlu, u li rridu naraw li nkomplu.

Minn dejjem emmint iÿda, li l-gawhra li gœandna, mhix dovuta biss gœall-æmiel infrastrutturali tagœha, gœall wirt storiku li niftaœru bih, u gœall-kampanja mill-iprem li aœna mdawwrin biha. Ir-Rabat hu dak li hu grazzi gœat-taœlità ta’ ideat, interessi u talenti li jagœmlu l-komunità rabtija dik li hi.

Fost l-isbaœ avvenimenti li jseœœu fir-Rabat, matul is-sena, huma l-festi li joœoræu mid-diversi tempji. Tempji, li sa mill-qedem, sa minn meta Missierna San Pawl, æab il-fidi fostna, seddqu fil-komunità sens ta’ fidi u devozzjoni. Devozzjoni li tirrifletti ruœa fil-mod bilançjat, u mhux diviÿiv li bihom niççelebraw il-qdusija tal-patrun. Iÿjed minn hekk imma, dawn il-festi juru b’mod çar, id-dedikazzjoni u l-imœabba li biha li mijiet ta’ voluntiera,

ÿgœaÿagœ u oœrajn ikbar fl-eta’, jorganizzaw dik li hi parti integrali mill-kultura tagœna l-Maltin, partikolarment ir-Rabtin.

La qiegœed insemmi d-devozzjoni, ma niftakar l-ebda Milied, u speçjalment, Æimgœa Mqaddsa, li t-toroq tar-Rabat, ma jkunux miÿgœuda bin-nies, li jiæu apposta biex igawdu d-diversi wirjiet, monumenti, attivitajiet li bihom tant aœna kburin. Ma kienx ikollna biex inkunu kburin iÿda, li kieku ma kienux gœal dawk in-nies, li b’tant talent u œila, jagœtu qalbhom, biex mas-sodisfazzjon tagœhom, jieœu pjaçir kulœadd.

Ma rridx nonqos milli nsemmi r-Rabat Arts Festival. Okkaÿjoni li æabet flimkien is-sabiœ kollu tar-Rabat. Æabet flimkien parti mill-wirt storiku u l-infrastruttura Rabtija, ir-rispett lejn in-nies, illum mejtin, imma li bil-œidma tagœhom, f’œajjithom naqqxu isimhom fl-istorja politika, reliæjuÿa u soçjali tar-Rabat, u l-esibizzjoni mill-aqwa ta’ ftit mill-aqwa talent li taf toffri l-komunità rabtija. Grazzi lil dawk kollha li taw sehemhom u lil dawk kollha li, minkejja temp mhux favorevoli, ikkonkorrew bi œæarhom biex gœamlu din l-attività, suççess.

Il-baÿi ta’ kull soçjeta iÿda, u mhux l-inqas tagœna, tibqa l-familja. Irridu, anki jekk mill-kunsill lokali, noœolqu ambjent li jgœin familji b’saœœithom. Ambjent li jinkoraææixxi familja li tirrikrea flimkien. Familja li fil-œtiæijiet tagœha, f’œajja mgœaææla li lkoll

ngœixu fiha, issib dak li teœtieæ b’mod mill-aktar konvenjenti. Fl-attivitajiet li norganizzaw, fil-messaææi li nwasslu, irridu nippromwovu familji b’saœœithom, waqt li ma ninjorawx lil min jista jinsab f’diffikulta, jew li jagœÿel stil ta’ œajja differenti.

Hija din il-komunità li l-kunsill lokali jrid jibqa mpenjat lejha, u jÿommha fiç-çentru tal-œidma tieghu. Hija din il-komunità, it-tfal fil-kreattività u l-immaginazzjoni tagœhom, aœna ÿ-ÿgœaÿagœ fl-eneræija u l-esigenzi partikolari tagœna. Irridu nÿommu œarsitna fuq l-anzjani, li tant taw lil din il-lokalità, u li issa, jeœtieæ lilna li nipprovdulhom l-aœjar ambjent, waqt li nœeææu, biex sa fejn jistgœu, jibqgœu attivi. Is-sehem ta’ kulœadd hu tant important fis-sedqa ta’ dan is-sens ta’ komunità.

Sabiœ ir-Rabat. Iÿda minkejja l-æmiel li tant aœna kburin bih, dan ma kien ikun xejn li ma kienx gœall-komunità Rabtija, li tant, tabilœaqq, tagœmilna kburin.

Antoine [email protected]

Komunità li tagœmilna kburin Qed nikteb dan l-artiklu sabiex nagœti

œarsa lejn ix-xogœlijiet li seœœ matul ix-xhur li gœaddew. Kienet sena impenjattiva ferm. Gœalkemm saru diversi xogœolijiet kbar, pero’ il kunsill dejjem jibqa jaœdem sabiex inœallu lokalità aœjar milli gœandna.

Nixtieq nibda billi nirringrazzja lill-kunsilliera sœabi tax-xogœol siewi li qed jagœmlu, speçjalment lis-sindku, Sandro Craus. B’çertezza nista ngœid li s-sindku preÿenti huwa wieœed mill-aœjar sindki li qatt kellna r-Rabat. F’ dawn l-aœœar erba’ snin sibt gœajnuna kbira sew fil- kunsill kif ukoll fil-kumitat amministrattiv tal-Baœrija.

Fost ix-xogœolijiet li saru, bil-œidma tal-Kunsill u tal-kumitat amministrattiv Baœrija insibu t-triq Ta Raba’ Nemel, Ta Namura u l-pjazza tal-Baœrija, t-triq ta’ Bingemma li tagœti gœal Ænejna u it-Triq tal-Kunçizzjoni li ingœataw kollha bit-tarmac. Barra dawn ix-xogœolijiet, tkompla x-xogœol ta patching, ingœata konkos f’diversi passaææi tal-bdiewa, sar tindif estentiv tal-œaxix madwar il-kampanja, twaœœlu diversi bozoz u bosta xogœljiet oœra. Inizjattiva li jieœu l-kunsill hija dwar l-indafa. Jsir œafna tindif madwar ir-Rabat u l-madwar pero’ jiæi apprezzat œafna l-koperazzjoni tal-pubbliku. Jintremew diversi oææetti kbar barra bœal fridges, cookers, gysers u speçjalment æebel u terrepien li jintefqu eluf ta’ ewro fuq tindif. Dan mhux biss huwa ta piÿ finanzjarju pero’ ikerraœ huwa ta’ detriment gœall-kampanja tagœna. Gœalhekk f’isem il-kunsill nitlob il-koperazzjoni tagœkom. Tip ta tindif ieœor

li twettaq matul ix-xhur li gœaddew kien it-tindif tal-wied tal-Maræa, il-Baœrija, li tnaddaf bil-œaddiema tal-gvern fuq insistenza tas-sindku. Pero’ problema kbira li gœadha mhix tingœata l-attenzjoni meœtieæa mill-gvern çentrali hija l-problema tad-dranaææ. Il-kunsill lokali, ilu s-snin jilmenta mal-ministeru pero’ donnu li lmenti tagœna qegœdin jaqgœu fuq widnejn torox. Gœalhekk, flimkien mas-sindku tagœna, inbdiet petizzjoni li preÿentament qegœda ddur madwar il-Baœrija sabiex titressaq quddiem il-ministru.

Nixtieq nagœlaq billi nirringrazzja lis-sindku, li rnexxielu jgœaqqadna bœala kunsilliera rrispettivament mill-kamp politiku li æejjna elletti minnu. Dan gœaliex, kif inhu xieraq kull kunsillier gœandu jæib quddiem gœajnejh l-interess tal-lokal qabel dak politiku. Gœalhekk nappella gœal-aktar koperazzjoni bejnietna sabiex inkomplu insebbœu l-lokal tagœna. Fl-aœœarnett nirringrazzja ukoll il-kumitat amministrattiv tal-Baœrija tal-koperazzjoni li nsib minn gœandhom, li gœalkemm ma nirçievux il-fondi mixtieqa nagœmlu li nistgœu gœall-æid tal Baœrija u l-madwar.

Pawlu Grech

12 - Mejju 2012





Kulœadd jaf dwar il-famuÿ qaddis Massimiljanu Kolbe, saçerdot Franæiskan Konventwali li offra œajtu f’kamp tal- konçentrament fl-1941, waqt it-Tieni Gwerra Dinjija, biex imut minflok missier ta’ familja li kien jismu Franæisku Gajowniczek. Kulœadd jaf kemm hawn devozzjoni lejh, u f’bosta nœawi tad-dinja saru kwadri tiegœu. Insibu wieœed saœansitra fis-santwarju internazzjonli ta’ Czestochowa fil-Polonja. Kulœadd jaf kemm inkitbu bijografiji ta’ dan il-qaddis li l-Papa Æwanni Pawlu II iddikjarah il-qaddis patrun tas-seklu gœoxrin ... seklu li kien wieœed tant diffiçli gœall-Knisja.

F’Malta wkoll inkitbu diversi bijografiji tiegœu, tqassmu eluf ta’ santi, saru xi statwi u tpittru wkoll xi kwadri tiegœu. Il-Knisja ta’ Buæibba

Fil-knisja tal-Kolleææjata u proto-Parrokkjali San Pawl tal-lokal tagœna, magœrufa aktar bœala ‘Il-Knisja ta’ San Pawl’, insibu diversi xogœolijiet ta’ pittura fuq l-altari tagœha. Iÿda wieœed mill-aqwa xogœlijiet, (gœall-inqas fl-opinjoni tiegœi), huwa ‘Il-Kwadru tas-Sagra Familja’, xogœol tal-pittur Francesco Zahra. Jekk wieœed iœares sewwa lejn din il-pittura artistika jara li ç-çentru tagœha huwa l-figura ta’ Kristu flimkien ma’ ommu Marija u ma’ San Æuÿepp. Inkomplu niflu sewwa din il-pittura ta’ Zahra u naraw ukoll id-dehra tal-anæli œeræin mis-sœab fuq sfond ta’ xenarju li jidher li mhuwiex xenarju Malti, iÿda xenarju li verament ikompli jsebbaœ dan il-kwadru.

Naraw ukoll li f’dan il-kwadru magœruf bœala ‘Il-Kwadru tas-Sagra Familja’ jew inkella ‘Il-Kwadru tal-Familja Mqaddsa’, fuq in-naœa tal-Madonna hemm Sant’Antnin ta’ Padova u fuq in-naœa l-oœra naraw lil San Sidor, il-qaddis padrun tal-bdiewa. Jiena naœseb li San Sidor daœal f’dan il-kwadru peress li dan il-lokal tagœna fl-imgœoddi, œafna aktar mil-lum, kien iœaddan fih œafna bdiewa. Wieœed jifhem ir-raæuni gœal dan ... kulœadd jaf li r-Rabat huwa mdawwar b’kampanja mill-isbaœ, b’art fertili li taf tagœti l-frott tagœha.

Francesco Zahra, pittur Malti mill-aqwa, kien mill-Isla. Twieled fl-1710 u miet ta’ 63 sena. L-ewwel tagœlim œadu mingœand missieru Pietro Paolo, mgœallem fis-sengœa tal-iskultura fil-æebla Maltija u mfittex gœal xogœlu minn œafna knejjes Maltin. U hawn norbtu œaæa ma’ oœra.

L-ALTAR SPEÇJALITAS-SAGRA FAMILJAFIL-KNISJA SAN PAWL FIR-RABAT

Il-Kwadru tas-Sagra Familja, pittura ta’ Francesco Zahra

Dehra tal-pittura ta’ Zahramdawra bi skultura mill-isbaœ


FIL-KNISJA SAN FRANÆISK FIR-RABATINSIBU L-UNIKU KWADRU TA’ ALTAR F’MALTA TAL-QADDIS

SAN MASSIMILJANU KOLBE

wkoll hija msemmija gœal dan il-qaddis Pollakk. Iÿda forsi mhux kulœadd jaf li fil-Knisja San Franæisk tar-Rabat hawn l-uniku kwadru ta’ altar f’Malta ta’ dan il-qaddis kbir Frangiskan San Massimiljanu Kolbe. Dan il-kwadru mill-isbaœ huwa x-xogœol tal-pittur il-Kavallier Pawlu Camilleri Cauchi u qiegœed eÿatt kif tidœol fil-Knisja San Frangisk (magœrufa wkoll bœala l-Knisja tal-Madonna tas-Saœœa).

L-istudjuÿ Patri Alexander Bonnici (miet f’Lulju 2006), li wkoll huwa Franæiskan Konventwali u li gœamel snin twal f’dan il-kunvent tar-Rabat, kien strumentali biex issir din il-pittura ta’ Camilleri Cauchi. Fil-fatt, id-dar editriçi ‘Reliæjon u Œajja’, li kienet immexxija minn Patri Bonnici, offriet li tiffinanzja dan il-kwadru ta’ San Massimiljanu Kolbe gœall-Knisja tal-Franæiskani fir-Rabat. Fis-sena 2001 il-pittur aççetta biex jidœol gœal din l-opra; fil-fatt dan ix-xogœol sabiœ tlesta f’sentejn u l-pittura nkixfet f’Settembru tas-sena 2003. Floku kien hemm kwadru qadim ta’ San Feliç li tqiegœed fil-Muÿew tal-Kunvent. Il-kwadru ta’ San Massimiljanu Kolbe tbierek minn Patri Alexander Bonnici fil-festa ta’ San Franæisk li kienet saret fis-27 ta’ Settembru. Ta’ min wieœed jgœid ukoll li fl-istess æurnata, Patri Bonnici fakkar l-erbgœin anniversarju tas-saçerdozju tiegœu.

Il-kwadru ta’ San Massimiljanu

Kolbe juri lill-qaddis wieqaf fiç-çentru liebes it-tonka ta’ Franæiskan Konventwali, li hi l-libsa tal-Ordni tiegœu. F’idu l-leminija qiegœed iÿomm fergœa tal-palm li tixhed il-martirju tiegœu. Hu miet fil-kamp tal-konçentrament f’Auschwitz

(Oswiecim) fil-Polonja, fl-14 t’Awwissu, 1941. F’idu x-xellugija hu qed iÿomm l-emblema tal-Immakulata. Fuq il-lemin fl-isfond tidher il-knisja ta’ Niepokalanow, fejn hemm il-belt tal-Immakulata, imwaqqfa minn San Massimiljanu Kolbe.

Fl-istess naœa, fuq isfel, naraw ukoll ward abjad u aœmar: dan ifakkar f’dehra li kellu fi tfulitu. Fuq ix-xellug jidher fl-isfond kamp ta’ konçentrament, dak ta’ Auschwitz fejn hu æie mitfugœ fil-gwerra. Naraw suræent Æermaniÿ, Fritsch, li aççetta l-offerta ta’ Massimiljanu Kolbe biex jintafa’ fil-bunker tal-mewt. Nilmœu wkoll il-libsa ta’ œabsi, u n-numru li tawh gœax il-priæunieri ma kellhomx iÿjed l-isem tagœhom. Dak ta’ San Massimiljanu kien 16670 - numru li narawh fil-kwadru. Fuq in-naœa tax-xellug fl-art, œdejn saqajn San Massimiljanu , il-pittur daœœal ukoll l-injezzjoni li qatluh biha.

Mingœajr dubju ta’ xejn, f’dan il-kwadru l-pittur Pawlu Camilleri Cauchi tana l-istorja kollha ta’ dan il-qaddis li l-Papa Æwanni Pawlu ll, li kien Polakk bœalu, iddikjarah bœala l-qaddis patrun tas-seklu gœoxrin. Il-festa tiegœu fil-kalendarju tal-knisja hija fl-14 t’Awwissu, lejlet il-festa ta’ Santa Marija.

[email protected]

Il-Knisja tfakkar lil dan il-qaddis nhar l-14 t’Awwissu, lejlet il-festa ta’ Santa Marija

minn Peter Paul Ciantar

Il-Kwadru ta’ San Massimiljanu Kolbe li hemm fil-Knisja tal-Patrijiet Franæiskani

Konventwali fir-Rabat

minn Peter Paul Ciantar

14 - Mejju 2012






Lura fis-snin, meta kont gœadni student gœand il-Patrijiet

Dumnikani fil-Kulleææ tagœhom fil-Belt, attendejt laqgœa annwali dwar il-films fir-Razzett tal-Markiÿ fil-Mosta. Hemm iltqajt gœall-ewwel darba mal-iskultur Anton Agius. Wara l-laqgœa, waqt li lkoll konna fi triqitna lejn id-dar, fettilli nitkellem m’Anton u wrejtu bix-xewqa tiegœi li naœdem sabiex l-attur Malti Joseph Calleia jkollu bust f’raœal twelidu, fir-Rabat. Agius, Rabti bœalu, œares lejja u b’ton serju u determinat qalli: “Jien ilni œafna nixtieq li Calleia jkollu bust ir-Rabat. Eman, aœdem fuq din il-biçça xogœol u b’rispett tiegœek naœdmu b’xejn”. Wara œafna taqtigœ il-qalb, irnexxielna nwettqu din il-œolma u l-bust ta’ Calleia, inkixef fuq is-Saqqajja, quddiem l-istess dar fejn twieled, dakinhar li gœalaq 30 sena mejjet.

Bijografi ji

Rabtin...

Illum nista’ ngœid, li grazzi gœall-isforzi kollha li wettaqt matul is-snin, bl-gœajnuna ta’ bosta delettanti oœra taç-çinema, fost l-oœrajn ma nistax ma nsemmiex lil Vince Williams, wasalna biex isem Calleia jieœu aktar prominenza milli kellu. Dak iÿ-ÿmien tista’ tgœid li ismu ma kien imniÿÿel imkien u ftit kienu dawk li kellhom idea tiegœu. Illum ismu sar aktar popolari, grazzi gœal gœadd ta’ programmi u kitbiet li tellajna minn ÿmien gœal ÿmien.

Li tikteb fuq karriera twila bœalma kellu Joseph Calleia b’lista twila ta’ 57 film fi spazju limitat hija daqsxejn diffiçli. Dan li æej huwa biss œjiel qasir dwar il-œajja ta’ dan il-personaææ Rabti li sal-lum gœadu l-uniku Malti li laœaq daqstant suççess æewwa d-dinja ta’ Hollywood.

Giuseppe Maria Calleja twieled nhar it-Tlieta, 4 ta’ Awissu 1897. Sa minn eta’ ÿgœira kellu namra kbira gœall-muÿika, iÿda sa mill-bidu, l-akbar ambizzjoni li wera kienet lejn il-palk. Missieru Pasquale iÿda ried li ibnu jsir inæinier u gœalhekk

daœœlu jistudja fil-Kulleææ San AlwiæI tal-Æizwiti, f’Birkirkara. Hemmhekk huwa kien jieœu sehem fir-reçti kollha li kienu jippreÿentaw l-istudenti kull sena u kien hawnhekk li qatagœha li jsir attur. Iÿda minœabba l-oppoÿizzjoni ta’ missieru, ta’ sbatax-il sena mar l-Ingilterra waœdu, fejn ma damx ma sab ruœu jkanta f bosta music halls u stabilixxa isem fil-Vaudeville fejn beda jimita tajjeb lill-famuÿ kummidjant Skoççiÿ, Harry Lauder.

L-istorja ta’ kif spiçça l-Amerika, l-oppoÿizzjoni ta’ missieru f’Malta u l-ærajja wara ismu huma ferm interessanti, iÿda l-ispazju ma jippermettilix nidœol fihom. Gœaldaqstant sejjer inniÿÿel xi films ta’ suççess mill-karriera tiegœu.

Wara li kiseb fama enormi f’Broadway, Calleia œadem l-ewwel film tiegœu My Sin fl-1931. Minœabba l-fatt li fis-snin tletin il-films tal-Gangsters kienu fl-aqwa tagœhom, peress li f’dawk iÿ-ÿminijiet il-Mafja Amerikana kienet qed trabbi l-gœeruq wara l-projbizzjoni fuq l-industrija

tax-xorb, grazzi gœax-xeœta u l-aççent tiegœu, Calleia ffirma kuntratt ta’ sentejn mal-MGM. Fis-sentejn li dam magœhom œadem gœaxar films. Minn fosthom ÿgur li ma nistax ninsa nsemmi Tough Guy, li œareæ fl-1936, mat-tfajjel Jackie Cooper, li gœalkemm dan ma kienx xi film ta’ suççess enormi, gœalina l-Maltin gœandu sinifikat mill-aktar importanti gœall-fatt li f’dan il-film Calleia kanta bil-Malti, l-gœanja “Ah lilek tal-gallarija”.

Wara li spiççalu l-kuntratt mal-MGM, Calleia ddeçieda li jibqa’ jaœdem “freelance”, œaæa li lanqas diversi atturi ta’ fama kbira ma kienu jikkunsidraw jagœmlu. Fl-1938 Calleia æie mfaœœar œafna mill-kritiçi gœall-parti tiegœu fil-film Algiers, li hu stess kien jgœid aktar tard f’œajtu, li kien l-aktar film gœal qalbu fost il-films kollha li œadem fihom. Fil-film Full Confession ma’ Victor McLaglen, Calleia bbrilla fil-parti ta’ qassis u minkejja li dan il-film ukoll

intlaqa’ tajjeb œafna, qatt ma daœal Malta minœabba li nÿamm miç-çensura. Dan m’huwiex l-uniku film tiegœu li nÿamm miç-çensura f’pajjiÿna, iÿda nsibu wkoll tnejn oœra: Valentino u The Iron Mistress. Fost films oœra li ma rridx ninsa nsemmi nsibu Jungle Book fl-1942, fejn kellu parti protagonista bœala Buldeo flimkien mal-attur Sabu; il-film klassiku For Whom the Bell Tolls, ibbaÿat fuq ktieb tal-kittieb magœruf Ernest Hemingway fejn Calleia œadem il-parti ta’ wieœed rivoluzzjonarju trux li kien jgœix fuq il-muntanji magœruf bœala “El Sordo”; The Conspirators tal-1944 ma’ Hedy Lamarr, Peter Lorre u kif ukoll ma’ Sydney Greenstreet; Gilda tal-1946, fejn œadem ma’ Rita Hayworth u Glenn Ford; The Caddy Dean Martin u Jerry Lewis fl-1953; The Littlest Outlaw, film mill-isbaœ ta’ Walt Disney fejn Calleia interpreta l-parti ta’ Patri Messikan; il-musicals tal-1956 Serenade ma’ Mario Lanza, Joan Fontaine u

Vincent Price, u Hot Blood ma’ Jane Russell u Cornel Wilde; il-magœruf Touch of Evil dirett minn Orson Welles, fejn l-istess Welles serva ta’ attur protagonista flimkien ma’ Charlton Heston, Marlene Dietrich, Janet Leigh u Akim Tamiroff; The Alamo, fejn bil-parti ta’ Juan Seguin, Calleia deher ukoll flimkien ma’ John Wayne, Richard Widmark u Laurence Harvey; u fl-1963 l-aœœar film tiegœu, Johnny Cool.

Calleia kien ilu miÿÿeweæ sa mill-1929 iÿda ftit li xejn huwa magœruf dwar il-œajja privata tiegœu minœabba li huwa kien bniedem riservat œafna. Martu Eleanor xebba Vassallo kienet imwielda fl-Istati Uniti tal-Amerika minn æenituri Maltin. Calleia ma kellux tfal, u wara li œadem l-aœœar film tiegœu, irtira u æie jgœix gœal kollox hawn Malta, f’Tas-Sliema fi Triq Imrabat, fejn fl-1969 martu

mietet. Gœadda hawnhekk l-aœœar tnax-il sena ta’ œajtu, fejn ftit li xejn kien jidher fil-pubbliku. Calleia miet fl-Isptar tal-Blue Sisters f’ San Æiljan nhar il-Æimgœa, 31 t’ Ottubru 1975 fl-eta’ ta’ 78 sena. Il-funeral sarlu fil-Knisja tal-Patrijiet Karmelitani fil-Balluta u wara æie midfun fiç-Çimiterju ta’ Santa Marija Addolorata, Raœal Ædid, fil-qabar tal-familja.

Interessanti huwa l-fatt li d-direttur çinematografiku Francis Ford Coppola bagœatlu telegramma fil-bidu tas-snin sebgœin, fejn talbu sabiex jaœdem il-parti ta’ Don Vito Corleone fil-film The Godfather. Minœabba raæunijiet ta’ saœœa Calleia m’aççettax u l-parti spiççat gœaddiet lil Marlon Brando li tagœha rebaœ Oscar bœala Best Actor.

minn Eman Bonniçi

Joseph Calleia

IR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA

16 - Mejju 2012 Mejju 2012 - 17www.rabatlocalcouncil.com www.rabatlocalcouncil.com

Ittri lil Editur

I have always found your Council to be very helpful and efficient in the past and you have always been very co-operative every time I contacted you.

Also I always make it a point to thank people when they deserve this - it is a pity that most people only speak up to complain...

Thanks once again and take care

Alexander Bonello

Gœaÿiÿ Sindku, M’gœandix dubju

li se tibqgœu tagœmlu œilitkom biex ittejbu dan il-prodott diæà tajjeb œafna tagœkom... Jiena semmejt ukoll il-FTIT (TABILŒAQ FTIT!!) “negattiv” (biex insejjaœlu hekk), sabiex inkun tassew veritier u oææettiv fl-apprezzament sinçier tiegœi gœal dan il-magazin sabiœ professjonali tagœkom, li laqatni poÿittivament œafna appena rajtu (u, aktar u aktar, meta qrajt il-kitbiet li fih).

Intenni nawguralkom

aktar suççessi.... u fuq baÿi personali, minn issa, suççess ukoll lis-Sur Craus, f’œidmietu bœala Sindku

Saœœa u sliem...

Æoræ saliba.

Jiena, Leonard gœext ir-Rabat gœal 23 snin mill-età ta’ sentejn sakemm iÿÿewæet ta 25 sena u mort Birkirkara.

Irçevejt il-Magazine tal-Kunsill Nru.2 (IR RABTA) u bdejt naqra din ir-rivista b’interess kbir, ridt insir naf x’inhu gœaddej f’dan ir-raœal storiku, xeni sbieœ, raœal li trabbejt fih.

Biex, wieœed jibda, gœandu jaqra l-Editorjal b’informazzjoni æenerali eççellenti mill-editur. Emmnuni, li hemm œafna informazzjoni biex taqra dwar dan il-Kunsill fuq dak li sar u li qed jipprova jagœmel biex ittejjeb il-lokalità.

Minbarra qari, hemm numru ta ‘ritratti li effettivament taraw l-qasam li jeœtieæ tiswija u tisbiœ gœat-tgawdija ta’ kulœadd.

Nittama li l-poplu tar-Rabat ikollhom aççess gœal din ir-rivista mill-isbaœ biex jirrealizzaw dan il-kunsill qed jipprova jagœmel. Minn dak li smajt u qrajt, dan il-Kunsill preÿenti teœtieælu mhux biss taptipa fuq daharu iÿda inkoraææiment biex jkompli jtejjeb lokalità mill-aœjar abbiltà tagœhom.

Jien personalment nifraœ lil kunsill gœal Magazine eççellenti. Jekk kelli d-dritt gœall-vot, kont nagœmel œilti kollha biex jivvutawlhom mill-ædid meta jasal il waqt..

Leonard Peerman

ÿÿommuna nfurmati b’xi tibdil li ser isir, sabiex jitjieb is-servizz pubbliku fil-lokalita tagœna.

Inselli ghalik,

Alexander CrausM.A. (Sheffield); M.Ed. (Sheffield). B.A. (Hons).Sindku

Korrispondenza

Kunsill vs Arriva


Kunsill vs Arriva

Gœaÿiÿ Sur Vella,

Wara li r-riforma fit-Trasport Pubbliku ilha li daœlet fis-seœœ gœal dawn l-aœœar erba’ xhur il-Kunsill Lokali tar-Rabat qed jibgœat il-kummenti tiegœu biex b’hekk intejbu s-servizz fil-lokalita tagœna gœal æid tar-residenti li juzawœ.

Dawn il-kummenti huma frott ta’ diskussjoni li saret bejnietna l-kunsilliera u l-ilmenti kollha li daœlu fl-uffiçini tal-kunsill mingœand ir-residenti. Gœalhekk in vista ta’ dan kollu u ukoll in vista tal-fatt illi l-proçess ta’ konsultazzjoni reæa infetaœ sas- 6 ta’ Novembru 2011, il-kunsill qed iressaq dawn il-punti gœall-attenzjoni tiegœek :-

1. L-Interchange baqgœet isservi ta’ ‘Bus Terminus’. Qed ikun hemm numru ta’ xarabanks weqfin fl-‘interchange’ u dan qed joœloq:-

a) Konæestjoni tat-traffiku u dan qed iseœœ minœabba l-fatt li fejn hemm l-‘interchange’ qed ikun hemm numru ta’ xarabanks weqfin.

b) Qed ikun hemm inkonvenjent gœar-residenti li joqgœodu fil-viçinanzi peress li x-xarabanks li jkunu weqfin qed iœallu s-sistema tal-arja ikkundizzjonata mixgœula b’konsegwenza ta’œsejjes tedjanti li qed idejqu lir-residenti.

c) Il-‘Bus Shelter’ tal-‘interchange’ 2567 (Rabat 4) qegœda qrib wisq ir-residenti bil-konsegwenza illi œafna nies qegœdin imorru jistkennu mix-xemx jew mix-xita fl-entraturi ta’ dawn ir-residenzi. Konsegwenza ta’ hekk dawn tœamæulhom il-faççati u qed ibgœatu minn storbju wara biebhom. Is-soluzzjoni hija li din l-‘Bus Shelter’ 2567 titneœœa minn fejn hi u titpoææa wara l-‘Bus Shelter’ 2568 (Rabat 3) l-aktar bogœod mir-residenti possibli.

Infakrek illi l-kunsill kien æie assigurat illi l-‘interchange’ kien ser ibiddel l-kunçett ta’ kif kien jaœdem it-‘terminus’. Sa llum dan ma seœœx u gœalhekk il-kunsill qiegœed iœoss illi hemm miÿinterprettazzjoni u l-kunsill setgœa gie ÿgwidat.

Kieku l-‘interchange’ qed jaœdem kif kien æie miftiehem magœna kieku la gœandna

konæestjoni ta’ traffiku, la œsejjes li jdejjqu r-residenti, la nies jistennew æo propjetajiet privati u lanqas problema ta’ traffiku!

2. Nixtieq infakrek ukoll li kellu jkun hawn vetturi ÿgœar illi l-gœan tagœhom kien li jiæbru n-nies mill-‘istages’ u jeœduhom fl-‘interchange’ u mill-‘interchange’ gœall-‘istages’, biex ma jœallux lil pubbliku jistenna gœal œinijiet twal. (Bhas-servizz li qed jinghata l-Belt Valletta).

a) Çertu ÿoni fir-Rabat mhux qed jiæu milœuqa mis-servizz preÿenti. Dawn huma ÿ-ÿona ta’ San Duminku, Triq Æoræ Boræ Olivier u ÿ-ÿona ta’ pjazza Forok. Dawn qed ikollom jimxu sa Triq Œal-Tartarni jew sa fejn id-Domus Romana biex juÿaw it-trasport pubbliku. Din tista tissolva billi tal-Linja numru 52 toœroæ minn œdejn Villa Messina u tibqa nieÿla minn quddiem San Duminku u tibqa sejra fi triqitha lejn il-Belt Valletta.

3. Tajjeb ukoll li rotta 51 tibda tgœaddi minn San Duminku, Triq Œal-Tartarni, Triq Œad-Dingli, Vjal il-Œaddiem u tibqa sejra l-Imtarfa. B’hekk ir-residenti ta’ San Duminku u Pjazza Forok jkunu moqdija œafna aœjar.

4. Kellna wkoll ilmenti li m’hawnx servizz gœal l-Sptar San Luqa peress li gœad gœandna numru ta’ residenti li juÿaw is-servizzi ta’ dan l-isptar. Dan is-servizz ikun ta’ benefiççju ukoll gœaz-zgœazagœ li jattendu l-Junior College.

5. Kellna proposta li mill-Baœrija jkollna servizz gœal Belt Valletta u jieqaf fejn id-Domus Romana jiæbor in-nies, minn hemm u jibqa sejjer lejn il-Belt Valletta.

6. Kellna ilmenti biex intejbu l-istages li gœandna b’aktar informazzjoni.

7. Gœemieri u tas-Salib gœandhom bÿonn servizz li jidœol fl-inœawi tagœhom.

Filwaqt li nirringrazzjak ta’ l-attenzjoni tiegœek, napprezza li tieœdu inkonsiderazzjoni l-punti mressqa u

Permezz ta’ dawn il-kelmtejn nixtieq nifraœ lil kull min kellu x’jaqsam mal-œaræa tal-magaÿin Rabta. Il-format ædid li ingœata lil dan il-magaÿin lili jogœæobni ferm u huwa stil li perswaÿ li qed jolqot lil œafna oœrajn li gœandhom gœal qalbhom dan ir-raœal tant sabiœ.

Minn qalbi, nifirœilkom u nawguralkom li jinÿamm dan il-livell fil-œaræiet futuri.

TislijietMark Williams

L-Early Learning Centre – il-œwienet tat- toys edukattivi li huma parti minn franchise

internazzjonali - ser jieœdu sehem f’inizjattiva ta’ ELC -UK biex isir l-akbar muÿajk li qatt sar magœmul minn tpinæijiet li jagœmlu t-tfal mid-dinja kollha.

Is-suææett tat-tpinæija huwa f’idejn kull min irid li jieœu sehem, gœax l-idea hi li t-tfal juÿaw l-immaæinazzjoni tagœhom u t-talent tat-tpinæija mingœajr restrizzjonijiet. Ikun x’ikun is-suææett, dan xorta ser jintuÿa fil-muÿajk enormi.

It-tfal Rabtin ukoll qed jingœataw din l-opportunità unika biex jieœdu sehem, billi jiæbru formola tat-tpinæija mill-œwienet tal-ELC li jinsabu il-Belt (Triq Merkanti) jew fir-Rabat (Triq San Pawl). Il-formola hi bla œlas u t-tfal jistgœu jpinæu dak li jridu!

Eventwalment dan il-muÿajk kbir ta’ aktar minn 15,000 tpinæija ser ikun esebit æewwa Doug Ellis Stadium, f’Birmingham, l-Ingilterra.

Il-parteçipanti tfal kollha ser ikollhom çertifikat ta’ parteçipazzjoni. Importanti li d-dettalji tal-formula jimtlew sew. L-ewwel tlett rebbieœa Maltin ser jingœataw ukoll rigali sbieœ li gœandhom x’jaqsmu mal-arti u l-kreattività.

Il-formoli tat-tpinæija iridu ikunu gœand il-œwienet tal-ELC Malta sa 12 Mejju 2012 biex jintgœaÿlu r-rebbieœa Maltin u biex it-tpiniæijiet kollha jintbgœatu l-Ingilterra.

Gœal kull informazzjoni, çemplu ELC Valletta ( 21 236 228) jew ELC Rabat ( 21 456 385 ) jew ibgœatu email fuq: [email protected]

Early Learning Center (ELC)jieœdu sehem sabiex jinkiserrecord mondjali u jidœlufil-Guinness Book of Records

18 - Mejju 2012





L-OsservatorjuAstronomiku

f’tal-VirtuQrib il-kastell Tal-Virtu, mhux il-bogœod mill-kappella Rotunda ta’ Santa Marija, kien hemm bini tawwali mibni fuq sular wieœed u b’saqaf doppju. F’dan il-bini kien jinstab it-teleskopju tax-xemx u l-apparat awÿiljarju tiegœu tal-Università ta Cambridge fl-Ingilterra waqt il-perjodu 1966- 1972. Æo Cambridge, l-hekk imsejjaœ Solar Physics Laboratory (Laboratorju tal- Fiÿika tax-Xemx) æie mwaqqaf fl-1912 u dan ta’ bidu gœal tradizzjoni qawwija ta’ riçerka fuq ix-xemx æewwa l-università.

Il-kunçett li jsiru osservazzjonijiet astronomiçi f’post rimot li kellu kriterji gœall-osservazzjonijiet superjuri mis-sit oriæinali kienu ntroduçewh l-Ingliÿi fis-seklu dsatax. William Lassell, astronomu rinomat, kien waqqaf teleskopju f’St. James Cavalier, il-belt Valletta bejn l-1852-1853. Fit-tieni mawra tiegœu hawn Malta bejn l-1867-1865, Lassell kien æab miegœu l-akbar teleskopju ekwatorjali fid-dinja dak iÿ-ÿmien u ramah f’Tigne Point, tas-Sliema.

Sfond storiku Il-lokalità ta’ Tal-Virtu’ (uœud jgœidu Tal-

Virtut), jew kif kienet magœrufa fl-imgœoddi bœala “Ta’ Birtuta”, tinsab fuq ix-xaqliba tan-nofsinhar tar-Rabat. Fil-passat din kienet tagœmel parti minn medda art magœrufa bœala “mensa vescovile”. Barra milli hija ÿona residenzjali, dawn l-inœawi huma magœrufin l-aktar gœall-iskavi arkeoloæiçi importanti li seœœew tul il-medda ta’ snin, fosthom il-kripta li fuqha hija mwaqqfa r-rotunda ta’ Santa Marija tal-Virtù kif ukoll gœadd imdaqqas t’oqbra Feniçi u oœrajn taÿ-ÿmien Puniku Ruman.

Skont studji li saru mill-arkeologu A.A. Caruana, il-bidu ta’ din il-kripta jmur lura gœal bejn tmiem il-œames seklu u l-bidu tas-sitt seklu. Kien gœall-œabta tal-1438 li ngœata bidu gœall-bini ta’ kappella medjevali li dak iÿ-ÿmien kienet magœrufa bœala “ecclesia Maria de Virtutibus”. Din ilkappella ta’ forma kwadra, kellha xebœ ma’ gœadd ta’ knejjes medjevali oœra madwar Malta u kellha tkun il-prekursur tar-rotunda.

Id-deçiÿjoni li tiæi mwaqqfa rotunda minflok il-knisja medjevali tidher li ttieœdet gœall-œabta tas-sena 1717. Din æiet mudellata fuq il-Knisja ta’ Sarria fil-Furjana. Ix-xogœol fuq ir-rotunda tlesta fis-27 t’April 1731 waqt li l-lanterna ta’ fuq il-koppla tlestiet sentejn wara.

Era Moderna

Iÿ-ÿona ta’ Tal-Virtù hija msawra minn parti residenzjali u oœra urbana fi proporzjon ferm akbar. Il-firxa totali tal-lokal tkopri 0.68 km2, biÿ-ÿona residenzjali tokkupa 0.12 km2 filwaqt li l-kumpless tas-Seminarju, li jinkludi fih in-Nunzjatura jieœu 0.05 km2. Il-kumplament jikkonsisti fil-wied magœruf bœala “tal-Isqof”, u art agrikola.

L-ewwel ÿvilupp, li ta spinta ghall-kumpless residenzjali kif nafuh illum, kellu jkun Il-Kulleææ Mater Admirabilis. L-art æiet moghtija mill-Arçisqof Mikiel Gonzi lis-Soçjetà tas-Sorijiet tas-Sacred Heart u kellha sservi biex fuqha jinbena kulleææ gœat-taœriæ tal-gœalliema. L-ewwel æebla ta’ dan il-kumpless tqiegœdet fl-24 ta’ Æunju 1952 quddiem gœadd kbir at nies fosthom Il-Gvernatur ta dak iÿ-ÿmien Sir Gerald Creasey. Minn hawn ’il quddiem, medda kbira ta’ art æiet mogœtija mill-Awtoritajiet Ekkleÿjastiçi gœal bini ta’ kumpless residenzjali. Ma dawn ir-residenzi privati jinsabu wkoll tliet kunventi tas-sorijiet li huma: ta’ Santa Dorotea, tad-Dumnikani u dawk tal-Qalb Imqaddsa. Il-kunvent tas-sorijiet tal-Orsolini mhux magœdud ma’ din il-lokalità.

Fil-preÿent ir-residenzi privati jgœoddu madwar

180 filwaqt li 474 persuna huma eliæibbli gœall-vot.

18 - Mejju 2012 www.rabatlocalcouncil.com www.rabatlocalcouncil.com18 - Mejju 2012 Mejju 2012 - 19

MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA IR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA


Fl- 1961, il-British Science Research Council kien œoloq fondi lill-Istitut tax- Xemx tal-Università ta’ Cambridge biex it-teleskopju kif ukoll l-apparat kollu mqabbad miegœu jitmexxa gœall-lok aktar vantaææjuÿ minn dak fl-Ingilterra. Wara li æew studjati diversi siti Mediterranji, Malta æiet ippreferuta l-aktar minœabba l-façilitajiet ta’ transport eççellenti li kienu jeÿistu bejn Malta u

l-Ingilterra f’dak iÿ-ÿmien.Ix- xogœol beda fl- 1965 fejn æie

mlaœœaq Prof. H. Von Kluber kap tal-osservatorju f’Tal- Virtu.

Dan kien osservatur assistent fis-Solar Physics Observatory f’Cambridge bejn l- 1949-1960 u wara direttur

bejn l-1960-1968. Qabel dan, von Kluber kien iddiÿenja sistema ta’ spettroskopju tax-xemx waqt iÿ-ÿmien li gœamel f’Potsdam, il-Æermanja. Din is-sistema æiet aktar ÿviluppata meta von Kluber æie f’Cambridge. Flimkien ma’ R.O. Redman, direttur tal-osservatorji ta’ Cambridge, Von Kluber kien ivvinta tip ta’ teleskopju tax-xemx orizzontali. Redman, Von Kluber kif ukoll D. W. Beggs (ukoll mill-Università ta’ Cambridge) irraffinaw manjetografu tat-tip Babcock sabiex issir riçerka dwar il- manjetiÿmu tax-xemx kemm dak æenerali kif ukoll tibdiliet lokali fix-xemx. Dan l-apparat kollu æo Cambridge kien miæjub minn Von Kluber f’ Tal- Virtu, Malta. Wara li æie armat l-apparat kollu, il-konnessjonijiet meœtieæa mal-kastell tlestew u l-osservazzjonijiet ta’ prova kienu suffiçjenti, fejn l-osservazzjonijiet regolari tax-xemx bdew f’Settembru 1968.

It- teleskopju kellu mirja prinçipali li ma tiççaqlaqx b’dijametru ta’ 0.3m u li kienet tirçievi dawl minn dak imsejjaœ coelostat li kellu ÿewæt mirjat li kienu il-œin kollu jsegwu l-movimenti tax-xemx fis-sema. Id-dawl tal-lenti prinçipali kien jiæi ffokat lejn diffraction grating, il-manjetografu u apparat Lyot Hα. Fil-viçin, il-kastell Tal-Virtu kien

jipprovdi ilma u elettriku, uffiçini, kamra fejn jiæu ÿviluppati r-ritratti, linji tat-telefon kif ukoll post fejn ir-riçerkaturi kienu jgœixu. Saru mijiet ta’ osservazzjonijiet xjentifiçi u nkitbu diversi artikli f’æurnali ewlenin dak iÿ-ÿmien. Il-limitazzjonijiet ewlenin tal-osservatorju jinkludu t-trabijiet fl- arja, l-altitudini baxxa u l-viçinanza tal-baœar. L-osservatorju æie ÿarmat kompletament fis-snin bikrija tas-sebgœinijiet. Ftit snin wara li rritorna æewwa Cambridge, Von Kluber mar lura f’ Baden Baden, il-Æermanja biex jirtira hemmhekk fil- post ta’ fejn kien trabba. Hu miet fl- 1978.

Iz-ÿarmar tal-osservatorju f’ Tal-Virtu æab fit-tmiem l-osservazzjonijiet tax-xemx mill-Università ta’ Cambridge. Il- bini oriæinali tas-Solar Physics Observatory f’Cambridge ÿvojta u llum nsibu biss uffiçini u laboratorji. Ir-riçerka tax-xemx f’Cambridge fil-preÿent qegœda taœt l-Atomic Astrophysics Group li ukoll jieœu œsieb jipparteçipa f’diversi proæetti internazzjonali bœal m’ huma s-satelliti Solar Dynamic Observatory u Hinode. Fl-ispirtu ta’ William Lassell, Capt. James Cook (qablu) u l-osservatorju f’ Tal-Virtu, l- akbar teleskopji viÿwali u dawk tar-radju (frekwenza mm u taœt il-mm) fid-dinja jinstabu f’siti rimoti u ta’ altitudini gœolja œafna bœal ma nsibu fiç-Chile, Hawaii (USA) u l-gÿejjer Canary (Spanja).

Sfortunatament, l-osservatorju f’ Tal-Virtu m’gœadux jeÿisti. Il-kappella ta’ Santa Marija tal-Virtu kienet ilha wieqfa f’ forma oœra mill-1438 fejn din kienet inbniet fuq kripta Rumana li tœaffret 2000 sena qabel. Il-kappella sofriet œsarat waqt terrimoti fl-1743 u fl-1923. Dan l-aœœar æiet restawrata u statwa ta’ Kristu Re twaœœlet fuq ir-rotunda. L-istatwa hija replika ta’ dik li tinstab fis-Seminarju tal-Arcisqof qrib tagœha.

Il-kastell Tal-Virtu æie mibni fil-bidu tas-seklu 20. Dan inxtara minn individwu privat u hu l-istess persuna li œa œsieb ir- restawrazzjoni tal-kappella.

Gœal aktar dettalji, riferenzi fil-kitba u riferenzi fotografiçi, jekk jogœæbok ibgœat e-mail lil: [email protected]

minn Dr. A. Gatt

HERALD VON KLUBER

Il-Kumitat Amministrattiv ta’ Tal-Virtu’Site plan il-konfini tal-Virtu’

20 - Mejju 2012




www.rabatlocalcouncil.com20 - Mejju 2012 www.rabatlocalcouncil.com Mejju 2012 - 21www.rabatlocalcouncil.com



F’din il-œaræa qiegœda tiæi ppublikata intervista

mal-persuna li ingœata “Gieœ ir-Rabat 2011” mill-Kunsill Lokali Rabat bœala rikonoxximent gœall-kontribut kbir tiegœu matul is-snin fin-‘nursery’ tal-klubb tal-Futbol ta` Rabat Ajax. Çertament li ngœata dan l-unur mhux biss gœaliex kien strumentali sabiex it-tim ta` Rabat Ajax jtella’ pleyers æodda minn œdanu u jkun tim denju tal-lokalita` li huwa jirrappreÿenta, imma l-

Rabat kienet sorpriÿa kbira gœalija gœaliex qatt ma stennejt dan l-unur. Dan l-unur inqisu bœala apprezzament mhux biss bœala unur individwali imma jixraq li jinqasam ma` nies oœra. L-ewwel ma rrid nirringrazzja lill-mara tiegœi, May, gœall-paçenzja kbira li œadet matul dawn is-snin kollha, lill-kumitat tan-nursery u n-nies li jaœdmu gœal parent club, dawk kollha li b’xi mod taw l-gœajnuna tagœhom

aktar ukoll gœaliex Charles Cassar kien strumentali sabiex iÿ-ÿgœaÿagœ tar-Rabat u/jew li jifformaw parti min-nursery, ikollhom l-opportunita` li jkollhom nursery tajba fejn jitgœallmu u jitrawmu fil-logœba tal-futbal u b’hekk barra milli jkabbru t-talent sportiv tagœhom, huma jitilgœu dixxiplinati, maturi u perseveranti fil-waqt li jkunu aktar fiÿikament ‘fit’ – œaæa essenzjali gœal kull bniedem, u œin ta` rilassament pjaçevoli.

Charles gœamel dan kollu b’ÿelu, b’dedikazzjoni u fuq kollox b’mod volontarju. Kieku Charles Cassar kellu jitœallas ta` xogœlu, ÿgur li ma kienx ikun possibli gœall-klubb Rabti li jœallas dawk il-flus. Gœamel dan gœall-imœabba tal-klubb Rabti gœaliex dejjem emmen li jekk ma jkollokx nursery tajba, it-tim tar-Rabat ma jistax ikollu futur sabiœ. Dan huwa xogœol li pjuttost huwa minn wara l-kwinti. Imma huwa xogœol li

huwa utli daqskemm huwa utli x-xogœol tal-amministrazzjoni tal-klubb u dak tal-kowç.

(1) X’tikkummenta dwar il-fatt li ngœatajt Gieœ ir-Rabat? Gœidilna xi tœoss li inti Rabti u xi tœoss gœal-lokalita` tiegœek? Tara kambjament mir-Rabat ta` tfulitek gœalissa? F’liema sens l-aktar li tara kambjament?

Li ngœatajt Gieœ ir-

20 - Mejju 2012 Mejju 2012 - 21

matul is-snin. Bœala Rabti inœoss li

aœna gœandna nkunu kburin bil-post tagœna gœaliex gœandu post important fl-istorja ta` Malta. Kellna u gœad gœandna Rabtin li taw kontribut siewi fl-oqsma tal-kultura, tal-arti, tal-politika u dak soçjali.

Rigward il-kambjament

fil-œajja tar-Rabat, irrid ngœid li kif iÿ-ÿmien

jinbidel hekk ukoll jinbidlu d-drawwiet. Fi ÿmien tfuliti, konna nilagœbu fit-toroq, bœal-logœob tal-boççi, iÿ-ÿibeæ, il-ballun taç-çarruta, u mistoœbija. Illum it-tfal, kemm minœabba l-iskola u kemm bil-œajja mgœaææla, dawn id-drawwiet intilfu. Hija veru œasra gœaliex il-œajja soçjali tat-tfal intilfet. Illum li kieku m’gœandniex sport organizzat fejn jagœmlu xi forma t’eÿerçizzju t-tfal ma jkollhomx fejn jgœaddu

ÿ-ÿmien. It-teknoloæija qerdet id-drawwiet antiki.

(2) Gœidilna ftit fuq il-œidma tiegœek b’risq in-nursery tar-Rabat Ajax FC u l-poÿizzjoni tat-tim Rabti li hemm çans jirritorna jilgœab fil-premier? Taœseb li issa hemm is-set-up biex il-club jibqa’ fuq sisien sodi mil-lat amministrattiv u finanzjarju sabiex jiæi assigurat li jkun club li

jiææieled gœall-unuri kif kien f’nofs it-tmeninijiet meta rebaœ l-unuri kollha?

In-nursery tar-Rabat hija waœda min-nurseries li hija membru-fundatur fil-“Youth Football Association” li æiet imwaqqfa fil-1983. Fil-bidu tagœha t-taœriæ tat-tfal kien isir fil-grawnd tas-Soçjeta ta` San Pawl peress li fir-Rabat kien hawn grawnd wieœed magœruf

bœala l-foss taœt l-Imdina. Hawn ta` min jagœti grazzi kbira lis-Soçjeta’ ta San Pawl gœas-sehem kbir li tat lit-tfal biex jinæabru u jieœdu sehem fl-isport favorit tagœhom.

Rigward l-organizzazzjoni tal-klub tajjeb li jingœad li ÿvilupp kbir seœœ fis-sena 1996 meta r- Rabat Ajax æew mogœtija b’çens tal-grawnd tal-futbol tal-Imtarfa, magœruf ma’ œafna

Rabtin bœala l-grawnd tal-Inglizi. Dan il-grawnd kellu wiçç tar-ramel meta fis-sena 2010 b’investiment kbir, æie mogœti wiçç ta` synthetic turf. Dan seta` jsir bi sforzi kbar li gœamel il-president preÿenti tar-Rabat Ajax Dr. Scriha, is-segretarju is-Sur Mario Grima li ilu fil-futbol mat-tletin sena jaœdem fil-klabb u l-kumitat œabrieki tiegœu. Minn dak iÿ-ÿmien, in- nursery telgœet l-Imtarfa.

In-nursery tar-Rabat din is-sena gœandha 160 tifel rreæistrat magœha li l-eta’ tagœhom tvarja minn 5 snin sa 16-il sena. Kull eta` gœandha l-programm tat-training tagœha. It-tfal jieœdu sehem fil-logœob kollu li torganizza l-“Youth Football Association” kif ukoll f’tournaments li torgannizza hija stess u nurseries oœra. L-iskop tan-nursery mhuwiex primarjament il-futbol iÿda li t-tfal jiæu jiddevertu

Intervista

lis-Sur Charles Cassar,li ngœata Æieœ ir-Rabat 2011

Il-familja tiegœu, tant gœal qalb is-sur Charles Cassar u strumentali fl-gœajnuna u s-sapport li jagœtuh f’xogœlu

Charles jingœata l-midalja ta’ æieh ir-Rabat mis-Sindku Sandro Craus

Charles Cassar (fuq wara it-tieni mix-xellug) bil-flokk ta’ Rabat Ajaxfl-istaæun 1965-66. Dak l-istaæun huwa lagœab 12-il darba fil-league

Charles Cassar (it-tieni mil-lemin fuq quddiem) bil-flokk ta’ Rabat Ajax fl-istaæun 1966-67. Dak inhar huwa deher 9 darbiet.

minn Dr. Mark V. Fenech

22 - Mejju 2012




www.rabatlocalcouncil.com22 - Mejju 2012 www.rabatlocalcouncil.com Mejju 2012 - 23www.rabatlocalcouncil.com

MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA IR-RABTAIR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA

www.rabatlocalcouncil.com www.rabatlocalcouncil.com22 - Mejju 2012 Mejju 2012 - 23

f’ambjent nadif ‘il bogœod mill-vizzji, jagœmlu eÿerçizzju fiÿiku, isiru aktar dixxiplinati, jagœmlu œbieb æodda, jkunu iÿjed soçjevoli u jitilgœu çittadini tajba. Hawnhekk nagœmel appell lill-æenituri biex it-tfal iœajruhom jieœdu sehem fl-isport. Veru li l-grawnd qiegœed l-Imtarfa imma l-kunsill jipprovdi transport kull nhar t’Erbgha u s-Sibt gœal dawk it-tfal bejn il-5 snin u l-10 snin b’xejn.

(3) X’futur tara gœar-Rabat Ajax u n-nursery?

Jiena minn meta kelli 14-il sena kont nilgœab mar-Rabat, bdejt mal-minors u bqajt nilgœab regolari mat-tim tal-kbar. Fin-nursery ili attiv fuq 20 sena u rajt œafna tfal jilagœbu mat-tim tal-kbar u anke tfal li lagœbu ma’

Malta u timijiet oœra. Anke llum bi pjaçir ngœid li t-tim tar-Rabat huwa fil-parti l-kbira tiegœu kompost minn tfal Rabtin li telgœu min-nursery.

Illum it-tim tar-Rabat jokkupa t-tieni post fl-ewwel divizjoni b’çans tajjeb li jitilgœu premier. Biex titla’ premier irid ikollok skwadra b’saœœitha, kumitat li jaœdem bla waqfien u fuq kollox finanzi, u importanti œafna li jkollok in-nies Rabtin kollha warajk.

(4) Taœseb bœali li r-Rabtin gœandhom apatija kbira fl-involviment u l-interess tagœhom fir-Rabat u fl-gœaqdiet? Gœaliex l-interess fil-Club tal-football naqas? Kif taœseb li l-club Rabti

jista’ jibqa’ fil-premier tenut il-fatt li jkun hemm bÿonn flus kbar sabiex club tal-football ifendi fil-Premier League Malti?

Din tal-ahhar jiddispjacini ngœid li hija œaæa diffiçili œafna gœaliex ir-Rabtin huma nies kalmi œafna u ma tantx juru interess fit-tim Rabti. Din barra l-affarijiet l-oœra; hija l-iktar biçça xogœol iebsa li ser ikollu l-kumitat fil-futur, jiæifieri li jattira n-nies lejn il-klabb. Jiena naœseb li biex jattira iÿjed nies lejn il-klabb, il-‘public relations officer’ irid jippromovi l-klabb u jagœti iÿjed kaÿ tal-membri, jagœmel sforz biex idaœœal iÿjed membri billi jagœmel iÿjed attivitajiet soçjali, skema ta` discounts minn œwienet , restoranti, etc, biex il-membri jieœdu xi œaæa lura mill-miÿata li jkunu œallsu. Ta’ min ifahhar lil Louis Azzopardi li œareæ ÿewæ volumi bl-istorja tar-Rabat futbol klabb u lil-bord editorjali u kontributuri tal-magazine BLACK & WHITE.

(5) Jidhirlek li l-fatt li œafna Rabtin izÿewæu, marru joqogœdu barra mir-Rabat (ez Œad-Dingli, l-Imtarfa) u tilfu l-kuntatt (jew l-interess) mar-Rabat bil-konsegwenza li t-tfal tagœhom qegœdin jittrenjaw ma` postijiet oœrajn. X’taœseb li jista’ jsir?

Ir-Rabat illum gœandu popolazzjoni li qiegœda tikber u l-familji huma ÿgœar fin-numru, pero jekk il-æenitur huwa mir-Rabat xorta gœandu jagœmel sforz biex it-tifel jew it-tifla iæibhom fin-nursery tagœna. Li jiddispjacini hu l-fatt li xi æenituri jieœdu

t-tfal f’nursery oœra gœaliex jaœsbu li t-tifel huwa xi futboler kbir, allura jiœduh ma` nursery li gœandha isem kbir. Il- æenitur gœandu jifhem li t-tfal jeœodhom fejn jixtiequ huma u mhux fejn irid il-æenitur.

(6) X’tgœidilna fuq tfulitek, fuq œajtek, ix-xogœol tiegœek u l-involviment tiegœek fir-Rabat?

Jiena twelidt ir-Rabat fit-8 t’April 1946. Mort l-iskola primarja tar-Rabat. Ta` disa’ snin il- familja telgœet l-Ingilterra gœaliex missieri kien fl-army Ingliÿa. Wara œames snin irritornajna Malta u æejna lura r-Rabat fejn konna noqogœdu qabel. Bdejt immur l-iskola ta’ San Alwigi fejn spiççajt il-Form 5. Fil-1964 dœalt id-dockyard bœala ‘engine fitter apprentice’. Œadt is- sengœa ta` ‘engine fitter’ u bqajt hemm sal-1981 meta mort ma` kumpanija privata li timmanifattura diversi gassijiet u spiççajt fil-kariga ta` ‘technical manager’. Iÿÿewwiæt fl- 1972 lil May u gœandna ÿewæt itfal, Paula u John.

(7) Kummenti oœra li tixtieq tgœaddi?

L-aœœar kelma li nixtieq ngœid hija lill-æenituri biex iœallu lit-tfal jieœdu gost jilagœbu. Ir-riÿultat f’din l-eta’ mhux importanti. L-importanti huwa li permezz tal-logœba tal-futbol, it-tfal jitgœallmu jkunu dixxiplinati, jobdu r-regoli, juru rispett lejn l-uffiçjali u l-avversarji.

Grazzi.

mill-1 sat-2 ta’ Settembru 2012u l-‘Motor Sports Festival’ mit-8 sat-30 ta’ Settembru 2012

Gœandna bÿonn artistiRabtin biex jieœdu sehem

fir-Rabat Arts festivalfl-Ewwel Æimgœa ta’ Settembru. Çempel 2145 5000 jew ibgœat

email: fuq [email protected]

Il-Kunsill Lokali Rabat jixtieq jawgura u jifraœ lil Myron Jose’ Agius u lil Michela Farrugia, ÿewæ ÿgœaÿagœ Rabtin li gœat-tieni sena konsekuttiva æew magœÿula minn fost 800 student tad-Dixxiplina tal-Arti (kant, ÿfin u drama) minn madwar id-dinja biex f’Lulju li gej jitilqu lejn Londra biex jistudjaw u jippreparaw gœall-Musical Calamity Jane li ser jitwassal gœall-pubbliku f’Leatherhead Theatre æewwa Surrey l-Ingilterra nhar id-9, 10 u 11 ta’ Awwissu.

Dawn iÿ-ÿewæ ÿgœaÿagœ gœalkemm gœadhom fl-eta’ tenera ta’ 12 u 14-il sena rispettivament, ÿgur li qed jiksbu successi fil-karriera tagœhhom. Huma jqisu l-esperjenza tas-sena l-oœra, fejn œadu sehem fil-Musical The Secret Garden æewwa Londra stess bœala esperjenza eççezzjonali, li æewwa Malta, minœabba ç-çokon ta’ gÿiritna diffiçli biex ikollhom esperjenzi simili. Minn dawn il-paæni nixtiqulkom kull suççess. Kburin bikhom.

Awguri lill-....

Ma jistax jonqos li ma nsemmux lit-tim tal-futbol tagœna, Rabat Ajax, li s-sena d-dieœla ser jirritorna jilgœab fl-ogœla diviÿjoni tal-futbol Malti. Il-promozzjoni æiet kkonfermata nhar il-æimgœa 4 ta’ Mejju meta æewwa Centenary Stadium f’Ta’ Qali huma gœelbu li Birÿebbuga SP 2-0. B’dan l-iskor Rabat Ajax huma matematikament promossi u l-konfront kontra Melita fit-12 ta’ Mejju jiddetermina min ser ikun Champion ta’ l-ewwel diviÿjoni.

F’isem il-bord editorjali ta’ dan il-magaÿin u f’isem il-qarrejja kollha tar-Rabta, minn qalbna nifirœu lil kumitat, plejers u supporters ta’ Rabat Ajax gœal dan l-istaæun li gœadhom kif irregalawlna.

Aktar informazzjoni dwar dan is-suççess fil-œaræa li jmiss.

Awguri Rabat Ajax....

Mejju 2012 - 25


www.rabatlocalcouncil.com24 - Lulju 2011



Œidmet il-Kunsill

Mejju 2012 - 25www.rabatlocalcouncil.com24 - Lulju 2011 www.rabatlocalcouncil.com

MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA IR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILLIR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA


Bieb ir-Ruwa

Œofret it-Ritz

Kunçizzjoni

Misraœ Suffara

Mogœdija tal-Faqqieh

Tas-Santi

Tat-Taræa

Triq in-Namura

24 - Mejju 2012 Mejju 2012 - 25

26 - Mejju 2012


www.rabatlocalcouncil.com Lulju 2011 - 27www.rabatlocalcouncil.comwww.rabatlocalcouncil.com Lulju 2011 - 27www.rabatlocalcouncil.com26 - Mejju 2012 Mejju 2012 - 27

MAGAŸIN TAL-KUNSILLIR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA


Is-sena l-oœra, il-Kunsill

iddeçieda li ‘Jum ir-Rabat’

jibda jkun iççelebrat fil-lokal

tagœna fit-2 ta’ Settembru...

æurnata memorabbli li tfakkar

meta r-Rabtin taw bidu gœall-

imblokk tal-Françiÿi. Dwar

din il-gurnata kien hemm

qbil mill-Kunsilliera kollha.

Gœalhekk kien hemm tibdil

sostanzjali minn kif qabel kien

jiæi ççelebrat ‘Jum ir-Rabat’.

Gœall-ewwel darba ‘Jum ir-Rabat’ is-sena l-oœra sar fil-wesgœa sabieœa ta’ quddiem il-Kappella ddedikata lil San Katald...ma æemb l-istatwa sabieœa ta’ dan il-qaddis. Il-æurnata kienet il- Æimgha 2 ta’ Settembru u gœal din l-attivita’ attendew numru sabieœ ta’ Rabtin .

Naturalment ‘Jum ir-Rabat’ baqa’ jkun immarkat bl-gœoti ta’ l-gœola æieœ li l-kunsill jippreÿenta lil dik il-persuna li tkun iddestingwit ruœa fil-œidma tagœha gœar-Rabat u l-komunita’. U s-sena l-oœra dan l-unur ‘Æieœ ir-Rabat’ ingœata lis-Sur Charles Cassar li œadem gœal œafna snin fil-qasam tal-isport l-aktar fost it-tfal tal-lokal tagœna

tar-Rabat. Is-Sindku s-Sur Sandro Craus, li ppresieda din l-okkazjoni, qal li s-Sur Cassar huwa sinonimu ma’ Rabat Ajax Football Nursary. Huwa ilu jagœmel din il-œidma mat-tfal Rabtin gœal aktar minn 30 sena u x-xogœol tiegœu huwa mifrux mit-Tnejn sal- Œadd. Barra dan huwa jrid iœabbel moœœu minn fejn se jæib il-finanzi meœtieæa gœat-tmexxija ta’ din in-nursery.

F’din l-istess okkaÿjoni s-Sindku s-Sur Craus , f’isem il-kunsilliera tal-lokal, ta wkoll rikonoxximent lil diversi volontiera fil-qasam ta’ l-anzjani u dawn kienu Mary Rose Genovese, Maria Vella, Jessie Galea, Carmen Galea, Carmen Camilleri, Clara Galea, Saverin

Zahra, Josephine Fenech, Louis Borg u Joe Grima.

Rikonxximent ieœor ingœata lil Gary Carr...sportiv fil-qasam tal-isnooker, Adam Smeir , sportiv fil-qasam tal-Football, Paul Spiteri, kuntistabbli fl-gœassa tal-Pulizija tar-Rabat u lil Kenneth Ciangura , kuntistabbli li jaœdem mal-iskwadra tal-Mobile.

Iç-çerimonja ta’ din l-okkaÿjoni ta’ JUM IR-RABAT 2011, kienet tinkludi wkoll diskors minn Peter Paul Ciantar li tkellem dwar il-œtieæa ta aktar apprezzament miç-çittadin gœal dan il-lokal sabieœ tar-Rabat u diskors ieœor sar minn Mons. Gwann Azzopardi li tkellem dwar l-importanza li din il-wesgœa ta’ San

Katald kellha fl-imgœoddi . F’din il-lejla sajfija , Christopher Farrugia qara wkoll poeÿija ‘Ir-Rabat’ miktuba snin ilu minn missieru l-ispizjar Salvinu Farrugia.

F’din il-lejla li kienet ippreÿentata minn Marika Vassallo , œadu sehem ukoll il-vjolinista Mario Ciantar u s-soprano Charlene Portelli.

L-Innu Rabat (muÿika ta’ Carmel Borg u versi tat-tabib Daniel Micallef) æab fi tmiem din l-okkaÿjoni ta’ JUM IR-RABAT 2011 , li bœas-soltu kienet organiÿÿata mill-kunsill lokali . Din kienet ukoll l-ewwel okkaÿjoni li ntroduçiet lis-Segretarja Ezekuttiva ædida , Orietta Masini Cardona man nies tal-lokal.

JUM IR-RABAT

20112 TA’ SETTEMBRUMAGŒŸULAMILL-KUNSILL BŒALA‘JUM IR-RABAT’

Is-soprano Charlene Portelli

Il-Vjolinista Mario Ciantar Parti mill-folla preÿenti Is-Sindku Sandro Craus waqt id-diskors tiegœu

Rikonoxxminet lil Kenneth Ciangura, kuntistabbli li jaœdem mal-iskwadra tal-Mobile

Omm Adam Smeir tirçievi r-rikonoxximent f’isem binha li kien assenti minœabba impenji

Rikonoxximent mistœoqq lil Gary Carr Rikonoxximent lill-kuntistabbli fl-gœassa tal-pulizija tar-Rabat, Paul Spiteri

Charles Cassar, rebbieœ tal-Unur æieh ir-Rabat gœal œidma tiegœu fost it-tfal Rabtin

28 - Mejju 2012





L-inœawi tar-Rabat huma magœrufa mhux biss gœall-

wirt storiku kbir u l-æmiel naturali tagœhom, izda wkoll gœall-benna u l-abbundanza tal-prodott agrikolu. Œadd ma jiçœad il-œtieæa li nibÿgœu gœall-biedja tagœna bœala gœejjun ta’ gœixien ewlieni. Dan ikun biss jekk nibÿgœu gœall-art li titmana u l-elementi li jsawruha. Qed tinfirex filosofija ædida li twassal gœal dan u li tissejjaœ Permakultura (bl-Ingliÿ Permaculture).

2. Il-problema hija s-soluzzjoni.3. Nagœmlu l- inqas bidla biex

inæibu gœall-akbar riÿultat possibbli.

4. Ir-rendiment ta’ sistema huwa limitat biss bil-œila u t-tagœrif tad-disinjatur.

5. Kollox iwarrad jew ibiddel l-ambjent tagœha.Din il-filosofija tœaddan fiha

oqsma varji: il-bini, il-kultura u l-edukazzjoni, il-finanzi u l-ekonomija, is-saœœa, l-uÿu u l-œarsien tal-art, il-pussess tal-art u tmexxija tal-komunità, u t-teknoloæija. Mhux possibli li fil-wisa’ li gœandi hawn nikteb dwar dan kollu. Minflokk se naççenna gœall-qasam tal-uÿu u l-œarsien tal-art jew aœjar, l-oqsma tal-biedja fejn il-permakultura l-aktar li gœandha esperjenza.

Biedja Sostenibbli

Hawn normalment jitœaddmu prattiçi tal-biedja organika u l-agroforestrija. Il-bidwi jinkorpora siæar tal-frott u æewÿ, arbuxelli, œxejjex aromatiçi, dwieli u l-œxejjex tas-sena kollha li jittieklu mill-bnedmin. Din il-prattika tissejjah bl-Ingliÿ ‘forest gardening’. Annimali spiss jiddaœœlu fid-disinn tas-sit.

mod sostenibbli kif ngœixu.

X’inhi l-Permakultura?

Permakultura hi kelma æejja minn ÿewæ fraÿijiet “agrikoltura permanenti” u “kultura permanenti”. Hi filosofija dwar kif ngœixu tajjeb mal-pjaneta tagœna, fejn niÿguraw li nistgœu insostnu attivitajiet tal-bniedem gœal bosta æenerazzjonijiet li æejjin, f’armonija sœiœa man-natura. “Permakultura” hija filosofija ta’ disinn œolistiku kif ukoll l-arti u x-xjenza li toœloq eko-sistemi li fihom il-pjanti, l-annimali, il-bnedmin, u l-forom kollha ta’ biodiversità jaœdmu flimkien biex isawru sistema li toœloq il-æid, li tirreæenera ruœa u li tkun ekoloæikament b’saœœitha, li tista’ ssostni ruœha u l-œajja fit-tul. L-gœan ewlieni tal-Permakultura hu li toœloq soçjetajiet li jipprovdu gœall-œtiæijiet materjali u mhux tal-umanita’ bœal ngœidu aœna ikel, ilma, kenn, l-eneræija, u s-saœœa.

Dan mingœajr ma nœarrbtu l-bilanç naturali tal-pjaneta tagœna. Illum il-Permakultura saret tœaddan firxa dejjem akbar ta’ oqsma li jinkludu n-negozju, il-gvern, l-ekonomija, il-proçess tal-grupp, is-sistemi soçjali, l-iÿvilupp tal-persuna u l-ispiritwalita’.

Il-Prinçipji

Prinçipji tal-Permakultura huma tnax u jipprovdu linji gwida applikabbli kullimkien u li jistgœu jintuÿaw fit-tfassil ta’ sistemi sostenibbli. Dawn il-prinçipji jinstabu f’kull disinn ta’ Permakultura, f’kull klima, u fuq kull skala. Il-prinçipji jissawru minn osservazzjoni bir-reqqa tan-natura, minn xogœol ta’ ekoloæisti, disinjaturi tal-pajsaææ u x-xjenza ambjentali u jistgœu jinæabru kif æej:1. Naœdmu man-natura aktar milli

kontra.

Jistgœu jgœinu billi jieklu dak li mhux tajjeb gœall-bniedem bœall-bugœarwien u insetti li jœasslu l-œxejjex u dan minflok l-uÿu tal-pestiçidi. Id-demel jista’ jintuÿa biex iraÿÿan il-firxa tal-pjanti selvaææi li jxekklu t-tkabbir tal-œxejjex barra li jintuÿa bœala fertilizzant naturali. It-tiæieæ jistgœu jintuÿaw f’dan is-sens kif wkoll bœala sors ta’ bajd u laœam. Fil-biedja ma jintuÿawx fertilizzanti u pertiçidi sintetiçi, minflok jintuÿa d-demel u kontroll tal-insetti permezz tal-gœedewwa naturali tagœhom, bœan-nannakola. F’Malta titœaddem il-prattika fejn jinÿergœu œxejjex differenti kull sena li jgœinu biex s-sustanzi tal-œamrija jinÿammu f’livell tajjeb. Din hi prattika organika wkoll u hi magœrufa bœala ‘crop rotation’ li f’Malta tinkludi patata, tadam, qamœ u silla fuq çiklu ta’ erbgœa snin.

Ÿewg prattiçi oœra huma ‘sheet mulching’ u ‘rainwater harvesting’ jew ilqugœ tal-ilma tax-xita. F’tal-ewwel il-œamrija titgœatta b’materjal naturali li jgœin biex jassorbi xita, inaqqas in-nixfa tal-art, jipprovdi nutrijenti, jiÿdied il-materjal organiku fil-œamrija, fil-œolqien ta’ œabitat gœall-organiÿmi tal-œamrija,

iraÿÿan it-tkabbir tal-œaxix selvaææ u l-æerminazzjoni taÿ-ÿerriegœa, jikkontrolla t-temperatura matul il-æurnata, jipproteæi kontra l-ælata u jnaqqas it-telf tal-œamrija. L-ilma tax-xita jista’ jinæabar minn fuq kull struttura permezz ta’ sistema ta’ kanen u jinÿamm æo tankijiet jew vaska biex iservi gœat-tisqija.

U Sehemna?

Aœna bœala konsumaturi u çittadini nistgœu nagœmlu l-biçça tagœna wkoll. Dan billi nieklu inqas prodotti mill-annimali u ikel ipproçessat, kemm nisgœu nieklu ikel imkabbar f’pajjiÿna u nappoææjaw produtturi lokali. Naraw li d-dieta tagœna tinkludi porzjon tajjeb ta’ frott u œaxix frisk. Nistgœu niæbru kemm nistgœu mill-ilma tax-xita minn fuq il-bjut u kmamar jew strutturi ta’ fuq il-bejt. Kull minn gœandu roqgœa œamrija jista’ jiæbor l-iskart organiku u jagœmel il-kompost tiegœu d-dar.

Il-Kunsill organizzakorsis fuq il-Permakultura permezz ta’ fondi li kiseb

mill-Unjoni Ewropea.

Il-Permakultura:

minn Edward Mifsud

Armonija Naturali fil-mod kif nkabbru œxejjex gœall-ikel

Nibÿgœu gœal kull forma ta’ œajja

30 - Mejju 2012





IR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILLMAGAŸIN TAL-KUNSILLIR-RABTAIR-RABTA MAGAŸIN TAL-KUNSILL MAGAŸIN TAL-KUNSILL IR-RABTA

Is-sena kienet appuntu l-1946. Ix-xahar t’April. Dak inhar sebaœ jum sabiœ, tipiku f’dawk il-jiem tas-sena fil-bidu tar-Rebbiegœa. Malta kienet trankwilla, aktar u aktar fir-Rabat. Kien ÿmien fejn fih l-œaddiema u l-familji kollha Maltin kienu qegœdin jerægœu jsibu lura saqajhom wara l-œerba u t-tbatija li kienet æabet magœha t-tieni gwerra dinjija.

Gœar-rabtin ta’ dak iÿ-ÿmien, li tara xi ajruplan tas-servizzi jtir fl-ajru kienet xi œaæa normalissima peress li pajjiÿna kien gœadu baÿi militari u navali. Gœal œabta tal-œdax ta’ filgœodu nhar il-5 t’April 1946 pero’, nstema œoss stramb jidwi. Kien il-œoss ta’ ÿewæ magni Hercules fuq ajruplan navali tat-tip Wellington li kienet ÿviluppatilhom xi œsara. Dan l-ajruplan, li kellu jieœu sehem f’titjira ta’ taœriæ, deher itir aktar fil-baxx mis-soltu u minn laœaq lemœu, tœasseb. Iÿda ftit kellhom çans jaœsbu. Ftit basru

Kull æenerazzjoni gœandha t-tifkiriet tagœha. Forsi gœal æenerazzjoni tiegœi u dik ta’ qabli, œadd ma jinsa meta Rabat Ajax rebœu l-league f’nofs it-tmeninijiet. Forsi gœal æenerazzjonijiet ta’ warajja gœandhom tifkiriet oœra. Iÿda gœal dawk kollha li llum jgœoddu qrib it-80 sena u li qattgœu l-parti kbira ta’ tfulithom fit-toroq tar-Rabat, l-avveniment li æara nhar il-Æimgœa 5 ta’ April ta’ l-1946 jibqa’ gœal dejjem ttimbrat fil-memorja tagœhom. Daqs li kieku æara lbieraœ.

x’kien æej. Ftit biss sekondi wara li nstema dak il-œoss, l-ajruplan iææarraf fuq il-bini fil-qalbha tar-Rabat!

Dan l-ajruplan kien gœadu kif telaq minn Œal Far ftit tal-minuti biss qabel. Il-œsara fil-magni kienet immedjata. Il-pilota intebaœ u pprova jeræa jdawwar ir-rotta lura lejn minn fejn kien tela’ iÿda d-destin ried mod ieœor. Aktar ma beda jipprova jÿommu l’fuq, aktar kompla jogœdos l-isfel u jitbaxxa. Hawn min jgœid lil l-intenzjoni tal-pilota kienet li jwassal l-ajruplan qrib ta’ xi gœelieqi lejn il-Buskett jew inkella qrib Ta’ Qali. Kienet x’kienet l-intenzjoni tiegœu, l-ajruplan baqa jitbaxxa dejjem aktar. Id-duœœan minn wara tal-ajruplan baqa jÿid u œafna twerwru hekk kif beda jidher çar li l-ajruplan kien seta’ jaqa fuq l-iskola primarja li hemm fir-Rabat. Fil-fatt dan ma seœœx. L-iskola ma ntlaqtitx u l-ajruplan laqat biss xi arbli ta’

din l-istess skola. L-ajruplan baqa’ sejjer ftit l-bogœod mill-iskola u œabat ma tromba ta’ bejt li kellha tkun id-daqqa fatali.

Mad-daqqa l-ajruplan sploda u œa n-nar. Bil-blast in-nar nfirexx mal-bini kollu. Peress li l-ajruplan kien ilu biss ftit minuti fl-arja, it-tankijiet tal-petrol kienu gœadhom mimlija. Id-djar fi Triq San Publiju saru œuææieæa waœda u beda niezel æebel u terrapien jaqbad minn kullimkien. Is-soqfa sfrundaw u n-nies ta’ æewwa intradmu. Aktar minn 18-il dar inqerdu gœal kollox u 21 ruœ tilfu œajjithom fosthom erba’ bdoti, tarbija ta’ 3 xhur u tnejn oœra ta’ sena kull wieœed.

L-gœajnuna bdiet æejja minn kullimkien – skwadri tat-tifi tan-nar ta’ l-Air Force minn Ta Qali, personell tan-Navy, pulizija mid-depot, saçerdoti mill-parroçça ta’ San Pawl kif ukoll bosta nies komuni. Ix-xokk u l-paniku

kien evidenti fuq kulœadd. Œafna ærew lejn din il-parti tar-Rabat kemm biex joffru l-gœajnuna tagœhom u anki biex jiççekkjaw lill-familjari li kellhom jgœixu hemm. Ix-xena li sabu quddiem gœajnejhom dawn in-nies kienet tkexkxek!

Rapport li œareæ fil-jiem ta’ wara mill-Isptar Buæeja spjega kif l-anqas fl-agœar siegœat tal-gwerra ma kienu daœlu kaÿijiet simili daqs dakinhar li ærat din id-diÿgrazzja fir-Rabat. Œafna mill-funerali tal-vittmi kienu saru jumejn wara, nhar is-7 t’April, ironikament, Œadd il-Palm. Gœal dik is-sena kien jum ta’ swied il-qalb gœal bosta Rabtin. Il-funeral ta’ l-erba’ piloti kien sar l-gœada stess tat-traæedja fiç-çimiterju Navali æewwa Bighi.

Xtaqt il-kummenti ta’ ÿewæ anzjani li gœexu din l-esperjenza traæika kif ukoll ta’ xi œadd li jiftakar l-impatt ta’ dak inhar fuq il-familjari tiegœu. It-testimonjanzi miæbura kollha jixhdu sentiment komuni.

Dan il-magazin ikkuntattja lil Mary Hole, anzjana li twieldet u li trabbiet fir-Rabat iÿda li llum ilha tgœix 36 sena æewwa Silicone Valley f’California. Dak inhar tal-kraxx hija kellha biss 13-il sena imma gœadha tiftakar sew dik il-æurnata. Qaltilna hekk: “Dak in-nhar li waqa dak l-arjuplan, jien kont l-iskola fil-klassi li kellha tieqa tœares eÿatt fuq triq San Publiju. Meta waqa, gœamel œoss enormi u rajna bœal xemx kbira dieœla mit-tieqa. Waqt li kulœadd beda jweÿaq u jibki, it-teachers mexxew lil kulœadd gœal bitœa tal-iskola, filwaqt li s-sinjura Miss Cetta bdiet tgœidilna l-Att tal-Indiema. Sadanittant xterdet ix-xniegœa li kien waqa arjuplan fuq l-iskola u l-bitœa tal-iskola intliet bl-ommijiet ifittxu lit-tfal tagœhom. Ommi kienet hemm minn tal-ewwel peress li aœna konna noqgœodu fuq in-naœa l-oœra tat-triq fejn kien waqa l-arjuplan. Aœna konna œafna aœwa u meta ommi æabret lil kulœadd œaditna d-dar biex nixorbu xi œaæa. Id-dar tagœna kienet daqs œames bibien bogœod minn fejn ærat din id-diÿgrazzja,

imma n-nanna kienet biss tlett bibien il-bogœod. Minœabba f’hekk niftakar li konna morna fil-gallarija tan-nanna biex insegwu mill-viçin x’kien qed jiæri. Niftakar li kien hemm çertu riœa ta’ laœam maœruq. Æew tat-tifi tan-nar u œafna ambulanzi. Bdew gœaddejjin bin-nies - mhux fuq stretcher imma fil-kutri bœal f’xi sorra. Fit-triq tagœna kulœadd beda jsemmi lil dawk li kienu joqgœodu f’dawk id-djar li nœarqu. Gœalqu t-triq u niftakar li waœda minn œuti ma œallewiex tiæi d-dar, imma kif qaltilna hi stess, hekk kif il-pulizija dawwar wiççu gœaddietlu minn taœt il-œabel u æriet lejn id-dar. Qatt ma nista

ninsa dik il-æurnata!”Kien jum tassew ikrah.

Mhux biss gœal familjari tal-vittmi iÿda gœar-Rabtin kollha. Dak iÿ-ÿmien iç-çaqliq minn raœal gœal ieœor kien rari u tista’ tgœid li kulœadd kien jaf lil kulœadd, œafna aktar milli aœna mdorrijin illum.

Josephine Fenech, gœalkemm dakinhar tat-traæedja hija kien gœad kellha biss 4 xhur, ukoll tiftakar l-impatt li œalliet fuq il-familja tagœha din id-diÿgrazzja fis-snin ta’ wara. Hija tirrakkonta kif tiftakar tisma lil ommha tgœid “li kellha in-nanna tagœœa (omm missierha) li kienet toqgœod f’Nru 59 Triq San Publiju ftit passi l-bogœod

minn fejn kraxxja l-ajruplan. Dak il-œin fortunatament din kienet id-dar t’ommi fid-dar Nru 2 Sqaq Nru 1, Triq l-Isptar. Ommi tgœid li x’œin kraxxja l-ajruplan l-antiporta tad-dar tagœna riedet tinqala minn posta u ommi œasbet li kien xi terremot u bœal œafna nies oœra œaræet barra biex tara x’æara. X’œin semgœethom jgœidu li kraxxja ajruplan fi Triq San Publiju æiet tgœid lin-nanna biex tieœu œsiebi gœax hi marret tara x’æara. X’œin waslet fil-kantuniera ta’ Triq San Pupulju kantuniera ma Triq Gorg Borg Olivier dak iÿ-ÿmien Buskett Road, rat lill missierha jiæifieri in-nannu tiegœi jitlob lill puluzija biex

iœalluœ jgœaddi gœax fid-dar Nru 59 kienet toqgœod ommu u gœax il-puluzija ma œallewhx beda joœodha magœœom iÿda ommi kienet pronta resqet lejh u serœitlu moœœu li fid-dar ma kien hemm œadd gœax ommu (in-nanna t’ommi) kienet id-dar tagœna. L-ommi nismagœœa tgœid ukoll li kienet taf lin-nies kollha li mietu gœax hi qabel iÿÿewæet kienet toqgœod f’dik it-triq fid-dar tan-nanna. Ommi kienet tgœid li r-riœa tal-œruq fit-triq damet tinxtamm gœal ÿmien twil.”

Salvinu Farrugia ukoll kien jgœix fi Triq San Publiju, ftit passi l’bogœod minn fejn seœœ il-kraxx. Huwa jiftakar hekk: “Il-æurnata kienet il-festa tad-

duluri. L-inçident æara fil-11:10 am. Kien il-5 t’April 1946. Kont il-Lyceum, l-ewwel sena. Kelli l-lezzjonijiet wara nofsinhar fl-iskola. Konna qegœdin fl-eÿamijiet tal-Gœid. Ommi, fil-11 æabietli œobÿ biÿ-ÿejt gœax kont qed nistudja. Gœalqitli l-ktieb u tatni ballun tal-kamoxxa biex naljena ftit ruœi, u qaltli, biex immur nilgœab ftit barra. Billi t-tfal tampari ma kienx hemm fit-triq, kont qed inœabbat il-ballun mal-œajt tal-faççata tad-dar tagœna. F’daqqa waœda l-ballun mar sbrixx u x’œin mort niæbru, fejn illum hemm il-garaxx tad-Deluks, xi œadd smajtlu jgœidli, “ÿur minn hawn, ÿur minn hawn...”. Æbart il-ballun u dort gœal Triq Konti Ruææieru, biex immur fil-post tal-Azzjoni Kattolika. Kif wasalt quddiem il-fabbrika li kienet tax-xama fi Triq Konti Ruææieru, nara biçça kanna taqa’ fuq dar ta’ mara. Dun Pietru Pawl Micallef ma fetaœlix l-Azzjoni Kattolika. Eræajt lura lejn id-dar u x’œin wasalt Triq Santa Marija nara ÿewæ nisa jaqbÿu mill-gallerija b’iræiel isfel jippruvaw jilqgœuhom. Kif wasalt fejn id-dar, nara l-istraæi li kien hemm fit-triq, u niftakar li ommi qatt ma ssikatni magœha daqs x’œin ratni dakinhar. Lilna kienet inœarqitilna parti mill-bitœa. L-aktar li saret œsara kienet bejn id-djar nru 48, 49, 50 u faççata tagœhom, id-dar ta’ Pina Said, u tal-familja Bugeja li kienu magœrufin bœala ‘Ta’ Kelba Xiœa’. Fit-traæedja mietu 17-il Malti u 4 tal-ekwipaææ tal-ajruplan Wellington. Qatt ma ninsiha.”

U kif tista tinsiha? Illum gœaddew 66 sena minn dik il-æurnata. 66 sena minn meta ir-Rabat kollu waqaf. 66 sena minn meta r-Rabat kollu ingœaqad bœal familja waœda. Kull min jgœaddi minn fejn Triq San Publiju llum l-æurnata jista’ jinnota plakka li tfakkar lil dawk kollha vittmi. Min jaf kemm il-darba gœaddejna minn œdejn din il-plakka aœna u sejrin nixtru l-œobÿ jew aœna u sejrin il-knisja u ma tajniex kaÿ. Œasra. Din il-plakka mhux qiegœda hemm biex iÿejjen, iÿda bœal dan l-artiklu biex tfakkar u sabiex ma ninsew qatt lil dawk œutna Rabtin li tilfu œajjithom 66 sena ilu.

66 sena ilu:

- tagœrif miæbur minn Julian Tabone

5 ta’April 1946...

Ir-Rabat kollu

WAQAF!

Ritratt li juri t-tifrik wara it-traæedja t’April Ritratt li juri t-tifrik wara it-traæedja t’April 1946 - ritratt æentilment mgœoddi lilna

mingœand il-familja Mifsud (Tad-Deluks)

How relevantis YOGA in our daily life?

It is not surprising that today there is a greater awareness of the benefits of yoga and that this is on the increase. More and more people are seeking refuge in the practice of yoga as a way of finding balance, achieving and maintaining inner peace, calm and well being.

Yoga can be used as a practical tool in our daily life to improve our mental, emotional, physical and spiritual well being. Many take up yoga to improve their physical fitness or as therapy to treat a physical ailment. In many instances, it soon becomes a ‘need’; an important means to deal effectively with daily situations, rather than an alternative form of physical activity.

Through yoga, you become

more attuned to your emotions. An increased sense of awareness enables you to have a better mental control. You become calmer and more tolerant, and eventually end up reacting in a positive or at least not in a destructive way when dealing with difficult or unpleasant situations. Your tolerance threshold is improved to the extent that you are less likely to become angry, frustrated and upset.

The ever increasing life stressors like excessive workload demands, health, relationship and financial problems can negatively influence our well-being. All this can lead to anxiety disorder, mood swings, insomnia and even depression. It is scientifically proven that yoga is an effective therapy to help individuals facing health challenges at any level

to manage their condition, reduce symptoms, increase vitality and improve attitude.

Yoga is surely not a ‘fashion or a trend’ that will lose its relevance by time. Since its origin dates back to over 4000 years, it has continuously and certainly proven its significance. With today’s fast living pace and the ever increasing daily stressors, an appropriate tool like yoga is an asset to our life. Its net effect is like recharging a battery, making it easier to improve your quality of life.

Written by Ray Cacciattolo: Certified Power Yoga Instructor -Yoga Alliance, Yoga Teacher - C.H.Ed (Dip.Yoga) & Sport Yoga Instructor

[email protected]/79555574

With the collaboration of the Rabat Local CouncilYoga Classes Every Saturday At St.Agatha’s School

Time: 7.30pm - 8.30pm (starts Thursday 17th May )

Fee ¢30 for a term of 6 sessionsClasses suitable for all levels

Book now at the Rabat Local Council.(For more details contact Ray on 79555574/email [email protected])

Name: .............................................. Mobile no: ................................ Email: ..............................................

✃

ir-rabta nru 3

Documents