inŻynieria systemÓw projakoŚciowych wykład 2...
TRANSCRIPT
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
INŻYNIERIA SYSTEMÓW PROJAKOŚCIOWYCH
Wykład 2 „Kontrola jakości”
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
KONTROLA - działanie takie jak: zmierzenie, zbadanie, oszacowanie lub
sprawdzenie jednej lub kilku właściwości obiektu oraz porównanie wyników z
wymaganiami w celu stwierdzenia, czy w odniesieniu do każdej z tych
właściwości osiągnięto zgodność [PN-ISO 8402].
KONTROLA – ocenianie zgodności przez obserwację i orzecznictwo w
połączeniu, odpowiednio, z pomiarami, przeprowadzaniem badań lub
stosowaniem sprawdzianów [PN-EN ISO 9000:2001].
MONITOROWAĆ – określać status działania, procesu lub systemu na różnych
etapach lub w różnym czasie. Aby określić status, należy je nadzorować i stale
kontrolować [PN-EN ISO 9000:2016].
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
POMIAR – proces używany do określenia wartości wielkości [PN-EN ISO
9000:2016].
BADANIE – określenie jednej lub więcej właściwości zgodnie z procedurą [PN-
EN ISO 9000:2001].
SPRAWDZENIE – stwierdzenie, czy sprawdzany przedmiot posiada odpowiednie
właściwości, bez potrzeby ustalania szczegółowych wartości liczbowych
(stosowanie sprawdzianów, wzorców itp.)
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
KONTROLA PROCESU – kontrolowanie procesu przez badanie jego samego,
bądź przez badanie właściwości wyrobu na odpowiednim etapie (etapach) jego
przebiegu [PN-ISO 3534-2].
KONTROLA ODBIORCZA – kontrola prowadzona w celu ustalenia, czy
dostarczone lub oferowane do dostarczenia jednostki wyrobu, partii wyrobów lub
usługa jest możliwa do przyjęcia [PN-ISO 8402].
Ze względu na zakres objęcia wyprodukowanych wyrobów wyróżnia się:
• kontrolę stuprocentową (kontrola wszystkich jednostek wyrobu lub usług [PN-
ISO 3534-2],
• kontrolę wyrywkową, statystyczną (kontrola wyrobów lub usług przy użyciu
próbek [PN-ISO 3534-2].
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
PLANOWANIE KONTROLI:
1. określenie kryteriów kontroli (cechy podlegające sprawdzeniu),
2. wyznaczenie przebiegu kontroli, metod kontroli, środków kontroli i
zarządzania nimi,
3. zaplanowanie czynności i terminów kontroli,
4. określenie sposobu zapisu i wykorzystania danych.
TECHNOLOGICZNE PRZYGOTOWANIE PROCESU KONTROLI:
1. ustalenie rodzaju i metod kontroli,
2. opracowanie planów i/lub instrukcji kontroli,
3. wyznaczenie stanowisk kontroli,
4. dobranie odpowiedniego sprzętu pomiarowego.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
ORGANIZACJA KONTROLI:
1. wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za pomiar,
2. objaśnienie wzorców, norm itp.
3. wybór punktów do skontrolowania,
4. określenie częstotliwości pomiaru,
5. określenie sposobu rozpowszechniania, przekazywania i przechowywania
wyników,
6. wyznaczenie osób, które będą decydować o niezbędnych działaniach na
podstawie wyników.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
PLAN KONTROLI I BADAŃ
Dokument wiążący proces produkcyjny z kontrolnym, określający miejsca,
sposoby i kryteria realizacji operacji kontrolnych. Określa reguły
postępowania pozwalające na podjęcie decyzji o zgodności lub
niezgodności wyrobów.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
OGÓLNA PROCEDURA KONTROLI obejmuje:
1. badania i pomiary do wykonania,
2. dane, które należy zarejestrować,
3. liczebność próbki do zbadania,
4. sposób pobierania próbek,
5. wymagane dokładności urządzeń pomiarowych,
6. warunki środowiskowe,
7. kryteria przyjęcia / odrzucenia,
8. formę wymaganych sprawozdań,
9. wytyczne postępowania w przypadku decyzji odrzucenia,
10. tryb postępowania z badanymi wyrobami.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
Kontrola statystyczna ma sens tylko wtedy, gdy partia jest JEDNORODNA, a
próbka REPREZENTATYWNA.
PARTIA JEDNORODNA – wyroby wyprodukowane w jednym przedsiębiorstwie, w
jednym okresie czasu, z tej samej partii materiału, wg tej samej technologii, na tych
samych urządzeniach, przez ten sam zespół ludzi i jednakowo transportowane i
przechowywane.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
PRÓBKA - jedna lub więcej jednostek losowania pobranych z partii i
przeznaczonych do dostarczenia informacji o partii [PN-ISO 3534-2].
PRÓBKA REPREZENTATYWNA – próbka, którą pobrano z jednorodnej partii w taki
sposób, aby jej parametry statystyczne były dostatecznie bliskie takim parametrom
w partii. Reprezentatywność próbki gwarantuje się jej losowym pobieraniem.
LOSOWE POBIERANIE PRÓBEK – taki sposób, że każda możliwa próba złożona
z N elementów ma taką samą szansę, że zostanie wybrana.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
CECHA MIERZALNA (zwana ilościową) to cecha, którą po wykonaniu pomiaru
można wyrazić przy pomocy jednostki miary i liczby. Cechy takie można zmierzyć
i wyrazić przy pomocy liczb. Kontrola tego typu cech jest zazwyczaj
czasochłonna.
Pomiar CECH NIEMIERZALNYCH (zwanych jakościowymi) jest niemożliwy.
Zgodność jednostki ocenia się na podstawie porównania z jednostką wzorcową.
Cechy niemierzalne są najczęściej wyrażane przy pomocy określeń słownych, nie
można stosować do nich działań matematycznych. Cechy te można
przyporządkować do skali dwu- lub wielostanowej. Cechy, które odnoszą się do
skali dwustanowej podlegają ocenie alternatywnej, a ich kontrolowanie jest z
reguły proste.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
Kontrola jakości wg oceny alternatywnej stosowana przy odbiorze partii towarów
polega na segregacji na sztuki spełniające wymagania (sztuki dobre) i sztuki nie
odpowiadające wymaganiom (braki)
Kontrola jakości wg liczbowej oceny właściwości to mierzenie i rejestrowanie
wartości liczbowych właściwości jakościowych każdej jednostki należącej do
rozpatrywanego zbioru; pociąga to za sobą przyporządkowanie pomiarom
określonego rodzaju ciągłej skali.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
Metody odbiorcze statystycznej kontroli jakości
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
Plany badania oparte o ocenę alternatywną zależą od sposobu pobierania
próbek. Uwzględniając kryterium pobierania próbek możemy wyróżnić plany:
• jednostopniowe,
• dwustopniowe,
• wielostopniowe,
• sekwencyjne.
Cechą charakterystyczną planu jednostopniowego jest jednorazowe pobranie
z partii N próbki o liczebności n. Plany jednostopniowe stosowane są dla
produktów, których koszt badania jest niski a czas badania długi
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
Schemat postępowania odbiorczego według alternatywnego planu jednostopniowego
(Źródło: Czyżewski 1979)gdzie:
c- liczba sztuk niedobrych w próbie,
m1- dopuszczalna liczba sztuk wadliwych w próbie,
m2- dyskwalifikująca liczba sztuk wadliwych w próbie.
Plany kontroli metodą alternatywną w Polsce reguluje norma PN-ISO 2859-1:2003
„Procedury kontroli wyrywkowej metodą alternatywną. Część 1: Schematy kontroli
indeksowane na podstawie granicy akceptowanej jakości (AQL) stosowane do
kontroli partii za partią”
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
Liczność partiiSpecjalne poziomy kontroli Ogólne poziomy kontroli
S-1 S-2 S-3 S-4 I II III
od 2 do 8
od 9 do 15
od 16 do 25
od 26 do 50
od 51 do 90
od 91 do 150
od 151 do 280
od 281 do 500
od 501 do 1 200
od 1 201 do 3 200
od 3 201 do 10 000
od 10 001 do 35 000
od 35 001 do 150 000
od 150 001 do 500 000
500 001 i więcej
A
A
A
A
B
B
B
B
C
C
C
C
D
D
D
A
A
A
B
B
B
C
C
C
D
D
D
E
E
E
A
A
B
B
C
C
D
D
E
E
F
F
G
G
H
A
A
B
C
C
D
E
E
F
G
G
H
J
J
K
A
A
B
C
C
D
E
F
G
H
J
K
L
M
N
A
B
C
D
E
F
G
H
J
K
L
M
N
P
Q
B
C
D
E
F
G
H
J
K
L
M
N
P
Q
R
Znaki literowe liczności próbki
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
Cechą charakterystyczną planu dwustopniowego jest dwustopniowe pobieranie
próbki o ustalonej liczebności n1 oraz n2. Liczba badanych sztuk jest mniejsza w
porównaniu z planem jednostopniowym. Plany dwustopniowe stosujemy w
przypadku, kiedy nie można stosować planów jednostopniowych (duża liczność
próbki) i wielostopniowych (długotrwałość badań)
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
Schemat postępowania
odbiorczego według
alternatywnego planu
dwustopniowego
gdzie:
c- liczba sztuk niedobrych w
próbie,
m1- dopuszczalna liczba
sztuk wadliwych w próbie,
m2- dyskwalifikująca liczba
sztuk wadliwych w próbie.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Kontrola jakości
Plan wielostopniowy charakteryzuje stopniowe pobieranie próbek do
badania. Liczba badanych wyrobów jest najmniejsza w porównaniu z planem
jednostopniowym i dwustopniowym. Stosujemy go przy kontroli wyrobów,
których czas pobierania i badania jest krótki, a koszt badania duży. Plan
wielostopniowy stosowany jest również w sytuacji kiedy badany wyrób ulega
zniszczeniu.